Magazine voor agrarisch ondernemers | nummer 1 | april 2020
Better Together
Laat innovaties tot bloei komen PAGINA 16
Jaarbericht Agrifirm 2019 PAGINA 20
Akkerbouwer Willem Voncken
“Streef je eigen doelen na, niet die van de buurman� PAGINA 6
Trots 2019 was een bewogen jaar voor velen in de agrarische sector. Allereerst natuurlijk vanwege het feit dat de sector luid van zich heeft laten horen. Ondernemers in onze sector voelen zich in de verdrukking gebracht. Ondanks dat voelen we ons aangesproken om maatschappij-brede thema’s op te lossen. Agrifirm staat naast de boer en teler, onder andere met onze campagne #trotsopdeboer. Een actie naar het publiek toe, maar zeker ook achter de schermen. Met het aanreiken van kennis en informatie aan de landelijke en provinciale politiek, maken we inzichtelijk hoeveel de landbouw al doet en laten we zien welke kansen er zijn om met een consistent beleid en het doorzetten van de huidige mogelijkheden stappen te blijven zetten. Ook voor Agrifirm zelf was het een uitdagend jaar, vanwege ontwikkelingen in binnen- en buitenland. Dat heeft zijn weerslag gehad op het financiële resultaat over 2019. Meer hierover lees je vanaf pagina 20 in deze Better Together. Juist in zo’n jaar als afgelopen jaar wordt zichtbaar dat we als sectoren binnen de coöperatie en erbuiten samen moeten optrekken en met één geluid naar buiten treden. Onze coöperatieve structuur kan en zal hier een grote rol in spelen en ik ben er trots op dat we als Agrifirm die rol kunnen vervullen. Samen bereiken we meer.
Arian Kamp Voorzitter Raad van Commissarissen Royal Agrifirm Group
2
inhoud 4
10
Innovatie Voorkom verrassingen in de opstart
360°
11
Melkveebedrijf Elshof
Innovatie Onderzoek emissiearme geitenvloer
12
Innovatie Veldbonenproef
6 13
Innovatie Agrifirm helpt telers met PlanetProof keurmerk
Akkerbouwer experimenteert met pindateelt
14
16
Innovaties tot bloei laten komen
20
Jaarbericht Agrifirm 2019
24
Column Karolien Hupkes
26
5 vragen aan Jannie Lamberts, Stichting Zorg
mooi werk
Voeren met de Airmix voermengwagen
om Boer en Tuinder 27
Over Agrifirm Gebruik je boerenverstand
25
27
Over Agrifirm #ThinkPig voor een trotse sector
29
Over Agrifirm Kort nieuws
jong
Spreekbeurt in de stal
32
Lef!
COLOFON
Better Together is het relatiemagazine van Agrifirm en verschijnt 4 keer per jaar. Contact communicatie@agrifirm.com | T 088 -4881000 Fotografie Agrifirm, Ivo Hutten, Wouter Borre, Jan van den Brink, iStock Concept en realisatie JEEN communicatie Drukwerk Bek, Veghel
3
Melkveebedrijf Elshof Henk en Trienke Elshof uit Oldetrijne (FR) Melkveebedrijf met 240 melkkoeien en 110 stuks jongvee. Huiskavel van 90 hectare grasland, plus 25 hectare bouwland.
3
1 “We geloven in kringlooplandbouw”, vertelt Henk.
“We melken nu ruim 20.000 liter per hectare. Als we zouden willen groeien, moeten we ook meer land hebben. De stal heeft capaciteit voor 300 koeien, maar zoals het bedrijf nu is ingericht is het met één persoon goed te behappen. Al het stalwerk doen we zelf en dat kan omdat het bedrijf efficiënt is ingericht. Het plezier in het boeren staat voor ons voorop.”
2 Alle daken liggen vol met zonnepanelen, in totaal
hun melkveebedrijven samenvoegden in de
daarmee genoeg energie voor het eigen bedrijf en
ruilverkaveling. In 1981 is het overgenomen door
voor nog 200 gezinnen. “Gas gebruiken we niet:
de ouders van Henk, die het stokje in 1993 weer
de stal, het woonhuis en het gastenverblijf worden
overdroegen aan hun zoon en schoondochter.
verwarmd met de restwarmte van de melk. We over-
Het tweede woonhuis wordt nu verhuurd.
wegen een elektrisch voersysteem om nog meer uit eigen stroom te halen, en minder CO2 uit te stoten.” 4
3 Het bedrijf is ontstaan doordat twee vrienden
een halve hectare. De familie Elshof produceert
4
BEDRIJFSONTWIKKELING: VERLEDEN, HEDEN, TOEKOMST
360°
1
2
5
4 Op de plek van de oude melkstal staat nu een
5 De ligboxenstal is in 2003 gebouwd en zes jaar
werkplaats met gastenverblijf. “Een mooi erf vinden
later verlengd tot een totale lengte van 170 meter.
we belangrijk, en we wilden een veilige bergruimte
Henk: “De stal is recht toe, recht aan, met alle dieren
voor gereedschap en onze hobby, Harley Davidson
in één ruimte. Dat werkt efficiënt en dat scheelt tijd
motoren. Het gastenverblijf is een luxe vakantie-
en geld. We streven niet naar de hoogste productie,
appartement dat we verhuren via Airbnb. We zitten
wel naar prettig werken met gezonde koeien.”
in een toeristische regio en zo kunnen we mensen ook wat meegeven over de melkveehouderij.” 5
Ondernemer Willem Voncken uit Trintelen (Limburg) Bedrijf Samen met zijn ouders teelt Willem aardappelen, uien, suikerbieten, tarwe, gerst, mais, soja en veldbonen. Daarnaast hebben ze 10 hectare grond in natuurbeheer. Willem is lid van de Agrifirm Jongerenraad en bestuurslid van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK).
Akkerbouwer Willem Voncken experimenteert met pindateelt in Limburg
“Streef je eigen doelen na, niet die van de buurman� 6
interview
Het akkerbouwbedrijf van de familie Voncken ligt midden in het Limburgse dorp Trintelen. Vanuit het keukenraam kijken ze uit op het heuvelachtige landschap, met aan de horizon het drielandenpunt. Als ondernemer vindt Willem het belangrijk om altijd te blijven innoveren: “Deel ieder jaar 5 procent van je bedrijf anders in. Doe niet wat je pa al vijftig jaar deed, tijden veranderen dus zorg dat je mee kan met de tijd.” Twee jaar geleden is Voncken een proef met pindateelt gestart.
Hoe kwam je op het idee om pinda’s te telen in Nederland? “Heel eerlijk: geen idee. Ik kwam het gewas tegen op internet en ik dacht, waarom niet? Ik zag wel wat in de uitdaging. Het klimaat is hier namelijk niet direct geschikt voor dit gewas omdat de zomers niet lang genoeg zijn. Maar wie weet, mais was ook ooit een tropisch gewas.” En, hoe bevalt de proef met pinda’s? “Het is inderdaad lastig om de pinda’s goed te laten groeien, doordat het in de herfst al snel te nat is. Vorig jaar hebben we 2.000 planten in de grond gestopt waarvan we er maar 20 konden oogsten.
>>
7
interview >> De pinda’s die we oogstten smaakten goed, maar er
is om voorlopers in de sector een extra duwtje in de
valt nog een hoop te verbeteren. Er is nog helemaal
rug te geven om de hele sector naar een hoger niveau
niets voor de pindateelt in Nederland: geen kennis,
te brengen.”
geen machines. Via mijn Nuffield Scholarship ben ik nu wel in contact met buitenlandse boeren die
Wat wilde jij graag leren tijdens je reis?
ervaring hebben met pinda’s. Hopelijk kunnen zij
“De vraag die ik mezelf stelde was ‘Wat telen we
mij verder helpen.”
in de toekomst in Nederland?’. Vandaar ook mijn proef met pinda’s. Maar tijdens mijn reis ben ik
8
Je noemt het Nuffield Scholarship, wat is dat?
door een ander vraagstuk gefascineerd geraakt.
“Het Nuffield Scholarship is een programma van
Overal waar we kwamen werd namelijk over hetzelfde
18 maanden waarin je enkele weken over de wereld
probleem gepraat: vergrijzing in de landbouwsector.
reist om kennis te delen met buitenlandse collega’s
Overal ter wereld nemen steeds minder jongeren de
die ook Nuffield Scholar zijn. Aan de hand van een
boerderij over. Gelukkig is er binnen het scholarship
onderzoeksvraag kunnen Scholars in andere landen
de kans om je vraag bij te stellen. Ik bekijk nu waarom
je helpen door jou te linken aan hun netwerk en
je wel of geen boer wil worden. Wat zijn de grootste
omgekeerd hetzelfde. Het doel van het scholarship
obstakels.”
interview Wat denk je dat de redenen van vergrijzing
melken en de grootste trekker hebben.’ Het was
in de sector zijn?
makkelijk om zo snel te oordelen, maar je kent de
“We zitten tegenwoordig met grote uitdagingen,
achtergrond niet. Als het doel van deze boer was
regelgeving die niet altijd meewerkt, druk op
om er alles aan te doen om ooit die grote trekker te
de prijzen en nog veel meer. Dit werkt niet mee
kunnen kopen is hij een goede ondernemer, want
om jongeren enthousiast te krijgen. Wat mij is
zijn doel was bereikt. Dit voorbeeld liet me zien dat
opgevallen tijdens de reizen, maar ook in Nederland,
iedere ondernemer zijn eigen doelen nastreeft.”
is dat boeren geneigd zijn te veel de negatieve kanten van het beroep uit te dragen. Terwijl er zoveel meer positieve kanten aan ons beroep zitten. Wanneer jij als zoon of dochter je ouders veel hoort klagen werkt dat niet motiverend. Het begint dus bij onszelf. Wanneer we de mooie dingen van ons beroep belichten krijgen we de jongeren ook enthousiaster. Iedere beroepsgroep heeft zo zijn problemen, maar we zijn als boeren toch ondernemers, in staat om er het beste uit te halen
“Als je zelf de formule van je bedrijf niet verandert gaat de uitkomst ook niet veranderen.”
en er het mooiste van te maken?” Hoe was dat bij jou? Want jij hebt als jongere
Wat is de belangrijkste les die je hieruit
wel besloten boer te worden.
meeneemt in je eigen bedrijf?
Lachend: “Bij mij was het al bekend dat ik boer wilde
“Een van de boeren met wie ik op reis was zei: ‘De
worden vanaf het moment dat ik kon praten. Ik heb
definitie van gek zijn, dat zijn eigenlijk boeren. We
nooit getwijfeld om een ander beroep te kiezen. Ik
herhalen ieder jaar dezelfde formule, maar hopen
ben op mijn achttiende het bedrijf ingestapt, wat
wel dat de uitkomst beter is.’ Je kan niet jaar op jaar
redelijk jong is voor deze tijd. Ik vind boeren een
hetzelfde gewas telen, niks veranderen, maar wel
prachtig beroep. Je bent afhankelijk van het weer,
hopen dat de prijs beter wordt. Als je zelf de formule
dat kan je frustreren. Maar niet weten of je volgende
van je bedrijf niet verandert gaat de uitkomst ook
week het veld in kan, letterlijk overgeleverd zijn aan
niet veranderen. Daarom wil ik elk jaar een deel van
de natuur, dat ervaar ik zelf als ultieme vrijheid. Geen
mijn bedrijfsvoering anders doen. Het is daarvoor
8 tot 5 structuur maar werken wanneer de natuur
belangrijk om je doelen voor je bedrijf helder te
het toelaat.”
hebben en te weten waar je naartoe wilt. Dit is natuurlijk voor iedereen anders, maar zorg er dan
Je hebt tijdens je reis veel mensen gesproken.
ook voor dat je je eigen idealen nastreeft en niet
Wat blijft je bij?
die van de buurman.”
“In Japan kwamen we op een boerderij, waar op het eerste oog niets van klopte. We zagen een stal met twee melkrobots, daarnaast een stal waar nog in de melkput werd gemolken, en daarnaast nog een stal waar de koeien met de hand werden gemolken. Op het erf stond een enorme Fendt, met een heel klein maaiertje erachter. We zeiden tegen elkaar: ‘Deze boer snapt er niets van. Koeien aan de ketting
9
innovatie
Voorkom verrassingen in opstart Op de kaart noteert de melkveehouder onder andere de conditiescore van de droge koe, de kwaliteit en hoeveelheid van de biest en ketongehaltes in de melk. Samen met andere ingevulde observaties geeft de kaart een duidelijk beeld van de opstart De transitiekaart.
van zowel kalf als koe.
Een goede monitoring tijdens de opstartperiode
De veehouder bespreekt de transitiekaart met de
kan onaangename verrassingen bij kalf én koe
Agrifirm-adviseur om samen keuzes te maken voor
voorkomen. “Met simpele graadmeters kun je
de optimalisatie van de droogstandsaanpak en
knelpunten in de opstart voorspellen, en vroegtijdig
opstartperiode. “De kaart is al in gebruik genomen
ingrijpen. Dat bespaart veel tijd en moeite”, vertelt
door een heel aantal melkveehouders”, vertelt Papen.
Jorien Papen, productmanager Rundvee bij Agrifirm.
“Zij geven aan dat ze bijvoorbeeld sneller de link zien
Deze gedachtegang is het uitgangspunt van het
tussen veranderingen in het rantsoen en de opstart van
onlangs gelanceerde transitieconcept Dry2Fit
de koe. Dit geeft meer grip op de situatie en
van Agrifirm. Een onderdeel van dit concept is de
kansen om bij te sturen.”
transitiekaart. Deze kaart is de connectie tussen Dry2Fit en het jongveeconcept DairyStart®.
Lees meer op www.agrifirm.nl/dry2fit.
Optimale opstart met anionische zouten
10
Koeien die op het oog goed
zouten te voeren kun je deze
calciumstofwisseling actief,
opstarten, kunnen toch last
onzichtbare vorm van melkziekte
waardoor de koe door een
hebben van subklinische melk-
voorkomen.
minder diepe calciumdip gaat
ziekte. Subklinische melkziekte
Tijdens de droogstand wordt
rondom het afkalven.
is een calciumtekort in het
de calciumstofwisseling van de
bloed, zonder dat de koe
koe wat ‘lui’. Daardoor neemt
Jorien Papen: “We zien dat
ziektesymptomen vertoont.
de koe minder calcium op uit
op deze wijze de koeien beter
Ze lijkt dus gezond, maar is het
haar voeding en uit haar botten.
en voorspelbaarder opstarten.
niet. Dit heeft een negatieve
Door anionische zouten te voeren,
De anionische zouten worden
invloed op onder andere
gaat de koe calcium uitplassen,
als mineralen gevoerd aan
de melkproductie en de
waardoor een calciumtekort
de koe en zijn sinds kort in
vruchtbaarheid. Voor iedere
ontstaat. De koe wil dit tekort
verschillende vormen
koe met zichtbare melkziekte,
vanzelf aanvullen en gaat daarom
(Dairyfit KAV & Soychlor)
zijn er ongeveer vier dieren
meer calcium opnemen uit
bij Agrifirm verkrijgbaar,
met onzichtbare, subklinische,
het voer en vrijmaken uit haar
als onderdeel van de
melkziekte. Door anionische
botten. Op deze wijze blijft de
transitieaanpak Dry2Fit.”
Agrifirm en ID Agro onderzoeken emissiearme geitenvloer De High Welfare Floor voor geitenstallen is een veelbelovende innovatie die de sector helpt verduurzamen. Mest en urine worden namelijk al bij de bron gescheiden. Bij geitenhouder Johan van Heesch is een deel van de potstal vervangen door deze High Welfare Floor. De resultaten zijn goed. “Wij vinden het belangrijk dat de geitensector kan
heel exacte weergave van de emissie. Daarnaast
blijven ontwikkelen. Daarom hebben wij samen met
onderzoeken we ook de mineralensamenstelling
ID Agro besloten tijd en geld te investeren in het
van de urine en mest. Omdat deze direct van elkaar
onderzoeken van deze innovatieve vloer. Als deze
gescheiden worden - de urine loopt door de vloer
vloer goedgekeurd is, biedt dat onze geitenhouders
heen, de mest blijft liggen - kan de geitenhouder
mogelijkheden om te blijven ontwikkelen”, legt
deze ook apart opslaan en afzetten of uitrijden.
Wilbert Leermakers, verkoopmanager Geiten en
Ook op dat vlak zien we nog enorme kansen als het
Vleesvee, uit.
gaat om ammoniakemissie”, licht projectleider Elroy Vlemminx van Agrifirm Exlan enthousiast toe.
Urine en mest bij de bron scheiden
Op dit moment zijn er drie metingen geweest bij
“Met de Lindvalldoos meten we de ammoniak-
Van Heesch, de resultaten zijn veelbelovend.
emissie van zowel de pot als de High Welfare
Samen met ID Agro presenteert Agrifirm deze daarom
Floor. Deze unieke casecontrolmeting geeft een
binnenkort bij vergunningverlenende instanties.
11
innovatie Veldbonen: interessant eiwit in veevoer Het gewas veldboon staat steeds
samen”, legt commercieel
Amperse verwacht dat het areaal
meer in de belangstelling. Ver-
manager Granen Arco Amperse
veldbonen in Nederland, nu
werkt in veevoer zorgt het voor
uit. “We starten dit jaar op
enkele honderden hectares,
een krachtig rantsoen en het sluit
verschillende proefvelden. Ook in
de komende jaren toeneemt.
aan bij het streven naar meer
de verwerking doen we proeven
“De soja die in Nederland geteeld
circulariteit. Voor akkerbouwers
en dat willen we volgend jaar nog
wordt, is bedoeld voor humane
zijn veldbonen een mogelijke
verder uitbouwen. Dit eerste jaar
consumptie. Veldbonen kunnen
invulling van een verbreding
gebruiken we om ervaring met
de rol van lokale grondstof voor
van het bouwplan. In een
het gewas op te doen. We testen
eiwit in veevoer vervullen.”
speciale veldbonenproef brengt
onder andere de kwaliteiten van
Agrifirm de kwaliteiten van de
de verschillende rassen, hoe ze
Akkerbouwers en veehouders
verschillende rassen in kaart.
verwerkbaar zijn, het resultaat
die interesse hebben om deel te
bij de verschillende diergroepen
nemen aan de proef, kunnen zich
“Met de veldbonenproef brengen
en de teelttechnische
nog aanmelden.
we akkerbouw en veehouderij
eigenschappen.
Eén jaar Trips Coach: klaar voor marktintroductie Agrifirm en HLB Groene Vlieg lanceerden in 2019 Trips Coach, om telers
plaag beter onder controle krijgen
te helpen op het juiste moment middelen tegen trips in te zetten.
met Trips Coach. “Dit sterkt ons in
Kenniscoördinator Category Management Gewasverzorging Harry
ons voornemen om de pilot om te
Roerink vertelt over de ervaringen tot nu toe en de plannen voor 2020.
zetten naar een marktintroductie later dit jaar”, aldus Roerink.
Trips Coach werkt met een graad-
veel te lijden had van trips. “We
dagen-app en vangplaten in het
blijven Trips Coach vooralsnog
Populatieontwikkeling
veld. De app berekent de gemid-
inzetten voor uien, omdat we
Intussen werkt Agrifirm aan een
delde dagtemperatuur. Als deze
ons daar eerst zo goed mogelijk
model om de populatieontwikkeling
stijgt, is dat het teken voor de
in willen bekwamen”, legt
van tripsen te simuleren, om zo
teler om in het veld te gaan kijken.
Roerink uit. “We denken wel aan
trips nog beter onder controle te
Op basis van de vondsten in de
uitbreiding naar prei, spruiten,
krijgen. “Als eenmaal duidelijk is
vangplaten, kan de teler gericht
knolselderij en spruitkool, omdat
hoeveel dagen een ei nodig heeft
besluiten wanneer hij middelen
daar veel vraag naar is.”
om larve en vervolgens vlieg te
tegen trips in moet zetten.
12
worden, kunnen daarmee gerichter Van pilot naar marktintroductie
middelen worden ingezet”, zegt
Uitbreiding naar andere teelten
2019 was een jaar met lage
Roerink. “Het ene middel werkt
Trips Coach begon vorig jaar bij
tripsdruk, maar Roerink krijgt
namelijk beter op larven, waar
wijze van pilot in de uienteelt,
desondanks al signalen dat
het andere beter werkt tegen
omdat die in 2018 buitengewoon
de deelnemende uientelers de
volwassen dieren.”
innovatie
PlanetProof: hoe helpt Agrifirm telers voor dit keurmerk? Veel telers die Nederlandse supermarkten beleveren, zijn verplicht om hun gewassen PlanetProof te telen. De specialisten van Agrifirm ondersteunen telers in de vraagstukken die hierbij komen kijken. Teeltspecialist Vollegrondsgroente Ronald Hendriksen legt uit hoe zij dit doen. ‘On the way to PlanetProof’ is de internationale
gewas”, legt Hendriksen uit. Daarnaast berekent
opvolger van Milieukeur. Het keurmerk bestaat
Agrifirm de milieubelastingspunten via de CLM
uit negen thema’s met zowel verplichte eisen als
Milieumeetlat, de basis voor de gewasbescherming
keuzemaatregelen: Energie, Gewasbescherming,
volgens PlanetProof. Ook de wettelijk verplichte
Biodiversiteit en landschap, Bodemvruchtbaarheid,
Gewasbeschermingsmonitor biedt relevante
Bemesting, Water, Lichtafscherming, Afval en
informatie die Agrifirm inzet in de ondersteuning
reiniging en Verpakking. Telers kunnen met keuze-
van telers op het gebied van PlanetProof.
maatregelen bonuspunten krijgen om eventuele maluspunten te compenseren. De specialisten van
Bemestingsplan
Agrifirm helpen telers met persoonlijk advies en
De specialisten van Agrifirm maken ook een
maatwerkrapportages om te gaan met de eisen
bemestingsplan op basis van de PlanetProof-
binnen PlanetProof. Want wanneer zet je welke
eisen, rekening houdend met de wettelijke
middelen in om ziekten en plagen te bestrijden, en
stikstofnormen en de organische stofbalans.
toch aan de PlanetProof-eisen te voldoen? En hoe
“Die moet voor PlanetProof minimaal neutraal
ga je om met bemesting als er van je wordt verwacht
zijn”, zegt Hendriksen. “We kijken ook naar het
dat je de bodemvruchtbaarheid in stand houdt?
bouwplan en adviseren de teler over bijvoorbeeld het tijdstip van groenbemester zaaien en het
Gewasbescherming en bemesting
type organische mest.” Agrifirm verzorgt voor
De adviseurs van Agrifirm helpen telers op
haar klanten daarnaast een overzicht van de
verschillende manieren de PlanetProof-eisen voor
mineralenbalans op de hoofdelementen stikstof,
hun bedrijf te interpreteren. Op het gebied van
fosfaat, kali en magnesium. “We helpen de teler om
gewasbescherming kunnen telers bijvoorbeeld
zijn perceel in optimale conditie te houden en geven
niet op elk moment middelen uit de kast halen.
eventuele verbeter- en aandachtspunten aan die
Hiervoor stelt Agrifirm, als een teler dat nog
voor PlanetProof van belang zijn.”
niet heeft, een gewasbeschermingsplan op. “We berekenen daarin hoeveel kilogram actieve stof
Telers krijgen van alle ondersteunende activiteiten
de teler binnen PlanetProof mag gebruiken op elk
van Agrifirm een rapport.
13
Wie?
De familie Hut heeft zelf een voermengwagen, maar doet
Melkveehouder
mee aan een proef van Agrifirm om ervaring op te doen met het
Jasper Hut (25)
langer mengen van voer. Jasper gebruikt daarom tijdelijk de Airmix voermengwagen van Agrifirm, die is uitgerust met meetapparatuur van
Wat?
Dinamica Generale om zo nauwkeurig mogelijk informatie te verzamelen.
Voeren met
In de wagen gaan in eerste instantie mineralen, sojaraap, gerstemeel,
de Airmix
het vochtrijke mengvoer Proti+, water en kuil. Dat wordt 20 minuten
voermengwagen
gemengd. Daarna voegt Jasper nog maĂŻs en hooi toe om nog eens 10 minuten te mengen. Daarna wordt het mengsel gevoerd.
Waar?
Optimalisatie van het rantsoen is een constant streven
Haulerwijk (FR)
van de familie Hut. Vandaar ook hun interesse in de proef, die onderdeel is van de doorontwikkeling
Wanneer?
van het Agrifirm voerconcept TMR Constant.
27 februari 2020
Uitgangspunt van TMR Constant is dat het langer mengen van voer zorgt voor minder selectie en een betere penswerking, en daardoor een hogere melkproductie.
14
mooi werk
15
ondernemen
#trotsopdeboer
Laat innovaties tot bloei komen Al eeuwenlang overleven boerenbedrijven door mee te bewegen. Meebewegen met een veranderende omgeving en nieuwe eisen. Het vermogen om te vernieuwen is diep verankerd in de agrarische sector. Ook in de 21e eeuw kan dit een deel zijn van het antwoord op de uitdagingen waar de landbouw voor staat. Als ondernemers tenminste de ruimte krijgen om hun innovatiekracht tot bloei te laten komen en in te zetten voor verduurzaming van hun bedrijven. 16
ondernemen
De recente protestacties van boeren en telers gaan grotendeels om negatieve beeldvorming in de politiek en onvoorspelbare regelgeving vanuit de overheid. Dat verduurzaming noodzakelijk is begrijpt de sector. Dat vraagt om vernieuwing. Om technische innovaties en nieuwe manieren van werken, die zorgen voor minder belasting voor omgeving en milieu. Maar juist bij ambitieuze plannen is voorspelbaarheid en stabiliteit belangrijk. Innovatie kost tijd en bovendien vraagt het om ruimte in wet- en regelgeving. Als ondernemers die tijd en ruimte krijgen, kunnen er mooie dingen ontstaan. Dat gelooft Agrifirm, en dat geloven ook enkele deskundigen die we over het onderwerp spraken. Toenemende innovatiekracht De innovatiekracht van agrarische ondernemers komt op verschillende manieren en in vele vormen tot uiting. Kees Anker zag als Nationaal coĂśrdinator EIP-Agri bij Regiebureau POP, betrokken bij het onderdeel innovatie van het Europese subsidieprogramma POP3 (Plattelandsontwikkelingsprogramma), een kleine 300 projecten langskomen in de afgelopen jaren. “De ideeĂŤn voor de projecten zijn ontstaan in de landbouwpraktijk. In een deel van de projecten gaat het om technische innovaties, maar heel vaak ook om sociale innovaties, zoals nieuwe vormen
>>
17
ondernemen
>> van samenwerking, of vernieuwende manieren van werken die zorgen voor een duurzamere productie. Er zitten hele mooie voorbeelden bij en het grote aantal projecten vind ik ook veelzeggend voor de innovatiekracht in de sector.” Dat het innovatievermogen in de sector alleen maar lijkt
ketenpartners als Agrifirm.” Programmadirecteur
toe te nemen, ziet ook bedrijfsadviseur Frank
Carel de Vries van stichting Courage spreekt van
Steenbreker van ABAB. “Ik begeleid bijvoorbeeld
een ‘innovatiemotor’ die nodig is om van idee tot
voor het vierde jaar op rij het traject Jong
praktijk te komen. “De definitie van een innovatie is
Ondernemerschap van BAJK en ABAB. Dit is een
voor mij de succesvolle introductie van iets nieuws
cursus voor jonge agrarische ondernemers en
in de praktijk. Het moeilijke is niet om iets nieuws te
vergeleken met vier jaar geleden is het opvallend hoe
verzinnen. Daar zijn ondernemers goed in en ook de
enorm veel ambitie en innovatiekracht in die
wetenschap en consultants. De grote uitdaging, waar
groep jongeren zit. Zeker de jonge ondernemers
80 procent van de tijd en geld in zit, is de succesvolle
willen vooruit en zien dat ze moeten veranderen,
uitrol in de praktijk. Dat vraagt ontzettend veel:
ook richting markt en maatschappij. Zij zien de
kennis, geld, markttoegang, aanpassing van de
veranderingen meer en meer als een kans in plaats
wet- en regelgeving en nog veel meer. Dat kun je als
van een bedreiging.”
ondernemer niet alleen organiseren. Rondom de ondernemer en zijn idee moet een innovatiemotor
Van idee naar praktijk
worden gevormd met experts die samen voor de
Zowel Steenbreker als Anker zien echter ook dat
vertaling naar de praktijk kunnen zorgen.”
het lastig is voor individuele ondernemers om die kracht om te zetten in daadwerkelijke innovaties. “Uitzonderingen daargelaten, is het als individueel bedrijf lastig om die slag te maken”, erkent Steenbreker. “De risico’s voor de ondernemer moeten te dragen zijn, het moet aansluiten bij wat de markt vraagt en dat maakt het best complex. Toch ken ik zeker een aantal voorbeelden van ondernemers die wel zelf hun nek uit durven steken en daarin bijvoorbeeld ook optrekken met
18
“ De grote uitdaging, waar 80 procent van de tijd en geld in zit, is de succesvolle uitrol in de praktijk.”
ondernemen Geld, kennis, kunde
afschrikken. Neem mensen in de arm die de weg
Hoewel De Vries benadrukt dat de ondernemer
weten, maar neem zelf het initiatief. Zorg dat je zelf
veel meer centraal moet staan in de ontwikkeling
aan het roer blijft. Het is jouw idee, zorg dat het op
en implementatie van innovaties, ziet hij ook juist
jouw manier wordt uitgevoerd, op jouw bedrijf. Dat is
een rol voor overheid, wetenschap en bedrijfsleven
ook in het belang van de sector, want als het op jouw
om samen zorg te dragen voor een vertaling van
bedrijf toepasbaar blijkt, vindt een innovatie ook
innovaties naar de landbouwpraktijk. “We hebben
makkelijker de weg naar andere boerenbedrijven.
in Nederland wel een goed innovatiebeleid, maar
Innovaties blijven nu vaak in kleinere kring of in de
daarna stopt het. We zijn niet zo goed in het tot
regio hangen, terwijl het voor een veel grotere groep
waarde brengen van innovaties. Er mist geld, kennis,
interessant zou kunnen zijn.”
kunde. Niet voor niets worden veel Nederlandse innovaties door buitenlandse bedrijven tot uitvoering gebracht. Het industriebeleid in een land als Duitsland is veel beter. Daar zie ik zeker een rol voor de overheid.” Ook Steenbreker doet een beroep op de overheid. “De politiek kan veel eisen stellen, maar moet het dan ook mogelijk maken en een bijpassende langetermijnvisie hebben met consequent beleid. Als de overheid verdere
“ Er mag best wat meer waardering en concrete steun zijn voor hen die hun nek uit durven steken.”
verduurzaming zo belangrijk vindt, moet men niet alleen geld beschikbaar stellen voor sanering,
Vangnet voor innovators
maar ook voor het aanjagen van innovaties. Denk
De rode draad in de visie van Anker, De Vries en
aan subsidies en borgstellingen om ondernemers
Steenbreker is dat het inzetten en tot waarde laten
die de nek durven uit te steken een steuntje in de
komen van de innovatiekracht in de sector een
rug geven. Maar ook tijd: geef ondernemers die
gezamenlijke verantwoordelijkheid is. Voor overheid,
aan innovatieve stalsystemen werken bijvoorbeeld
bedrijfsleven en de ondernemers zelf. “Succesvol
langer de tijd om te laten zien of het systeem voldoet
innoveren vraagt om een vangnet”, vat De Vries
aan emissie-eisen.”
samen. “Een financieel vangnet, maar ook sociaal. We mogen in Nederland wel eens wat zuiniger zijn op
Blijf aan het roer
onze vernieuwers. Als je innoveert neem je een risico,
Vanuit Regiebureau POP ziet Anker bovendien dat
steek je je nek uit. Het is een feit dat het merendeel
het lastig is voor ondernemers om aanvragen in te
van de innovaties niet slaagt. Dat moeten we niet
dienen. “We zien vaak dat adviesbureaus met een
als mislukken zien, het is een ondernemer die heeft
projectvoorstel komen en dan op zoek gaan naar een
durven te innoveren en te ondernemen. Er mag best
ondernemer die erbij past. In de komende jaren, voor
wat meer waardering en concrete steun zijn voor hen
het toekomstige GLB-programma vanaf 2023 en in
die hun nek uit durven steken.”
de overbruggingsperiode tot die tijd, zou ik wel willen bereiken dat boeren en tuinders zelf het initiatief nemen voor een aanvraag. Op die manier staat de ondernemer meer centraal.” Anker doet daarvoor ook een beroep op de ondernemer zelf. “Het is geen eenvoudige procedure, maar laat je daar niet door
19
jaarbericht
impact op de wereld en op onze Coöperatie. Agrifirm zal zich blijven aanpassen aan de uitdagingen van de toekomst. In 2019 hebben we de beoogde groei van ons financiële resultaat helaas niet behaald, wat grotendeels het gevolg was van toenemende druk in de Nederlandse markt, het afscheid van enkele grote klanten in Brazilië en de varkenspest in China. Op 19 maart 2020 heeft de Ledenraad de jaarrekening 2019 goedgekeurd. Op 20 maart 2020 is het jaarverslag 2019, inclusief de jaarrekening 2019, gepubliceerd.
Agrifirm in 2019
Uitdagingen Nederlandse markt Het stopzetten van het Programma Aanpak Stikstof en publieke discussies over halvering van de veestapel leidden tot veel onrust in 2019. Agrifirm ondersteunde de boeren in politieke debatten en met onze campagne #trotsopdeboer. Hierin tonen we aan welke bijdrage de sector heeft geleverd aan een verantwoorde voedselketen en verduurzaming. Circulaire landbouw staat volop in de belangstelling
Coöperatie-factor toegenomen
om verduurzaming binnen de sector te stimuleren.
In 2020 zal Agrifirm over het resultaat van 2019 circa
Agrifirm is betrokken bij verschillende initiatieven
€ 16 miljoen uitkeren aan haar leden. Dit bedrag
en oriënteert zich op mogelijkheden, mits deze
ligt net als andere jaren aanzienlijk hoger dan
het verdienmodel van de boer op lange termijn
het resultaat uit de Nederlandse kernactiviteiten.
verbeteren.
Daarmee worden leden van Agrifirm beloond voor hun vertrouwen in de Coöperatie en in de gevoerde
Klantgericht werken door TOP aanpak
strategie. De coöperatie-factor, de verhouding
en kennisuitwisseling
tussen de Ledenuitkeringen en het resultaat uit de
Door de integratie van onderdelen binnen Agrifirm
Nederlandse kernactiviteiten, voor 2019 is 1,6 (2018:
North West Europe (NWE) kunnen we klanten een
1,4). In 2019 keerde Agrifirm circa € 28 miljoen uit
totaal-oplossing (TOP) bieden. Verder profiteren
aan haar leden in de vorm van Ledenuitkeringen
ze van onze gebundelde kennis, producten en
over 2018. Vanaf 2012 keerde Agrifirm al ruim € 125
concepten op het gebied van krachtvoer, ruwvoer,
miljoen van haar resultaat uit aan de leden.
organische mest, teelt- en bodemoptimalisatie. Ook de verwerking van reststromen tot natte voeders
20
Terugkijkend op 2019 is het een jaar vol verandering
en ondernemers- en mineralenadvies nemen we
geweest. De wereld waarin we leven verandert ook
hierin mee. Binnen deze klantgerichtere aanpak
sneller dan ooit. ’Digitalisering, voedselveiligheid,
heeft de boer één aanspreekpunt. Verkoopteams
voedselzekerheid, maatschappelijke acceptatie en
en ondersteunende functies zijn ook aangepast om
volatiliteit’, al deze begrippen hebben een enorme
sneller te reageren op klantvragen.
jaarbericht Kerncijfers Verbreding portfolio door acquisities
(alle bedragen zijn in miljoenen euro's, tenzij anders vermeld)
Dankzij recente overnames kunnen we met een breder portfolio onze klantgerichtheid verder
2019
2018
2.058
2.087
25,2
53,4
Omzet en resultaat
versterken en beter inspelen op mondiale veranderingen:
Netto-omzet Bedrijfsresultaat
• GMN, een gespecialiseerde toeleverancier
1,2%
2,6%
Financiële baten en lasten
-1,9
-1,9
innovatieve oplossingen die het rendement
Resultaat voor belastingen
23,4
51,5
voor de teler verbeteren.
Resultaat deelnemingen
0,3
0,2
17,2
44,0
Bedrijfsresultaat als % van de omzet
in de Nederlandse bloembollensector, biedt
Netto resultaat
• Mengvoederbedrijf Quartes in België brengt
Netto activa
nieuwe kennis en schaalvergroting en
Vaste activa
352,1
319,8
daardoor betere toekomstperspectieven voor
Netto werkkapitaal
101,5
109,3
klanten, handelaren en medewerkers.
Totaal netto activa
453,6
429,1
492,1
486,5
Financiering • Agrilakes, onze joint venture met Land
Groepsvermogen
O'Lakes, bundelt marktkennis, technologie en
Voorzieningen
15,0
13,7
onderzoekscapaciteiten voor dienstverlening
Netto schuld
-53,5
-71,1
op het gebied van diervoer voor melkvee in
Totaal financiering
China.
Groepsvermogen als % van totaal vermogen
453,6
429,1
57,2%
58,4%
Investeringen • Dinamica Generale in Italië is wereldwijde
Investeringen vaste activa
46,3
31,8
marktleider in weeg- en NIR-technologie op
Afschrijvingen vaste activa
31,3
31,0
mengvoerwagens. Door onze samenwerking
Kasstroom
kunnen we ons voeradvies optimaliseren op
Kasstroom uit operationele activiteiten
95,2
63,5
basis van betrouwbare metingen en data.
Ledenuitkeringen 16,0
28,0
3.028
2.957
Mengvoeders
3.626
3.611
Co-producten
1.708
1.941
398
514
5.732
6.066
334
339
Ledenvoordeel/Ledenkorting
Coöperatie: Samen bereiken we meer
Personeel
Onder de noemer ‘Samen bereiken we
Aantal medewerkers ultimo jaar (in FTE)
meer’ organiseren we als coöperatie tal
Afzet (x 1.000 ton)
van activiteiten voor leden. In 2019 zijn we gestart met regionale boeren- en telersbijeenkomsten met sectorspecifieke en
Premixen & concentraten
praktijkgerichte masterclasses en workshops.
Totaal diervoeding
Ook zijn Coöperatieprojecten rondom bodem-
Granen, aardappelen, uien en peen
vruchtbaarheid en verdienvermogen op gang gekomen. Daarnaast lopen er projecten op het gebied van mestverwerking en emissie-arme stalsystemen voor de varkenshouderij.
Kunstmeststoffen
289
344
Totaal plantaardig
623
683
Totaal afzetvolume
6.355
6.749
Gewasbeschermingsmiddelen (in € miljoen)
115,4
109,6
>> 21
jaarbericht >> Ontwikkeling jonge agrariërs
Ledenvoordeel
Zo’n 1.100 jonge agrariërs bezochten in 2019 onze jaarlijkse Jongerendag om kennis
Belonen leden voor vertrouwen in de Coöperatie
uit te wisselen en actuele ontwikkelingen
Over 2019 keren we € 16 miljoen uit aan
te volgen via masterclasses, presentaties
onze leden in de vorm van Ledenuitkering.
en interessante sprekers. Via ons Jonge
De restitutie aan de leden over 2019 is in de
Ondernemers Ontwikkel Programma (JOOP)
Ledenraadsvergadering van 16 december 2019
volgden jonge agrarische ondernemers onder
vastgesteld op een Ledenkorting van € 0,12 per
begeleiding van een ondernemerscoach een
100 kg mengvoer en 3,2 procent over de omzet op
individueel ontwikkelingstraject en kregen
gewasbeschermingsmiddelen. Het Ledenvoordeel
ze ondersteuning bij het opstellen van een
is vastgesteld op 1,0 procent over de omzet in
ondernemersplan. Jonge boeren bieden we
2019 en wordt begin mei 2020 uitgekeerd. Vanaf
daarnaast praktijktrainingen aan, gericht op
2012 keerde Agrifirm al ruim € 125 miljoen van
praktische ervaringen op het boerenerf.
haar resultaat uit aan leden. Hiermee belonen we onze leden voor hun vertrouwen in de Coöperatie
Agrifirm in 2020
en de gevoerde strategie.
De uitdagingen waar ondernemers in de sector in Nederland en ook wereldwijd voor staan,
Coöperatie-factor hoger
vragen om een deskundige partner. Agrifirm
Het bedrag van circa € 16 miljoen, dat Agrifirm
versterkt de interne organisatie om, samen
uitkeert aan haar leden ligt opnieuw aanzienlijk
met klanten, deze uitdagingen het hoofd
hoger dan het resultaat uit de Nederlandse
te kunnen bieden. Wij willen in verbinding
kernactiviteiten. De coöperatie-factor 2019 is 1,6
blijven met de maatschappij en invloed
en ligt hoger dan het vorige boekjaar. Met onze
uitoefenen op het beleid in Nederland zodat
Loyaliteitsregeling bieden we leden de mogelijkheid
een evenwichtige aanpak ontstaat. Onze
om hun ledenuitkering, met een ondergrens van
leden ondersteunen we met waardecreatie
€ 500, bij Agrifirm te laten staan. Deelnemers
op het bedrijf door scherpe inkoopprijzen en
ontvangen hiervoor een rentevergoeding van
deskundig advies. Via campagnes vragen we
6 procent bovenop de Euribor-rente. Ruim 2.000
daarnaast aandacht voor de boer als onmisbare
leden maken inmiddels gebruik van deze regeling.
schakel in een verantwoorde voedselketen voor
Deelname is mogelijk voor leden die jaarlijks
toekomstige generaties. Circulariteit blijft een
voor minimaal € 2.500 aan producten afnemen.
aandachtsgebied voor ondernemers in de land-
Indien er jaarlijks minder dan 2.500 euro exclusief
en tuinbouw. Met onze brede kennis, activiteiten
omzetbelasting van producten van Agrifirm zijn
en netwerk kunnen we hier een waardevolle
afgenomen, wordt het bedrag uitgekeerd op de
bijdrage aan leveren. Wij zien kansen voor groei
rekening van leden. Het jaar erop is deelname aan
in onze wereldwijde regio’s op basis van nieuwe
de Loyaliteitsregeling dan weer mogelijk.
producten, zoals functionele voeringrediënten. Daarnaast kunnen we met innovatieve
Maakt u nog geen gebruik van de Loyaliteits-
nutritionele oplossingen boeren wereldwijd
regeling, maar heeft u wel interesse?
meetbaar en duurzaam ondersteunen in hun rol
Aanmelden is mogelijk tot uiterlijk 15 april
binnen onze voedselketen. Zo blijven we samen
2020. Kijk voor meer informatie op:
werken aan een verantwoorde voedselketen
www.agrifirm.nl/loyaliteitsregeling
voor een toekomstige generatie. 22
Koninklijke Coöperatie Agrifirm U.A.
Royal Agrifirm Group B.V.
Agrifirm International
Overig
Noordwest Europa
Agrifirm EMEA
Agrifirm LATAM
Agrifirm ASIA
Europa, Midden-Oosten, Afrika
Latijns-Amerika
Agrifirm NWE
10.000+
Nederlandse leden
Netto resultaat 2019: € 17,2 miljoen
Ledenkorting
korting
Over 2019: € 0,12/100 kg mengvoer 3,2 procent over omzet gewasbescherming
Ledenvoordeel
voordeel
Over 2019: 1 procent over de behaalde omzet bij Agrifirm NWE B.V.
Ledenuitkering Ledenvoordeel + Ledenkorting over 2019 € 16 miljoen. Vanaf 2012 keerde Agrifirm al ruim € 125 miljoen van haar resultaat uit aan de leden.
Loyaliteitsregeling
Coop+ factor
Ledenuitkering inleggen vanaf € 500; 6% rente bovenop driemaandse Euribor-rente (minimaal 0%).
Factor voor verhouding Ledenuitkeringen versus netto resultaat ledenbedrijf. Over 2019 is de Coop+ factor 1.6
23
column
Laten zien wat je doet en vertellen waarom: dat is de missie van melkveehoudster en regiobestuurder van LTO Noord regio Oost Karolien Hupkes. Met elkaar in gesprek gaan vormt volgens haar de basis om boer en burger met elkaar te verbinden.
“Elke poging tot verbinding die je NIET doet, mislukt bij voorbaat” Eten verbindt ons allen. Daar was ik al snel
of vindt en pittige gesprekken ga ik niet uit de weg.
achter toen ik in 2010 de eerste mensen mocht
‘It’s ok to disagree’, zeg ik wel eens. Ik heb geen
verwelkomen op onze vergaderlocatie HippeKoeien
oplossingen en dat pretendeer ik ook niet. Ik probeer
in Didam. Al sinds 2008, toen mijn broer Dick me
het gesprek echter wel gaande te houden.
vroeg om samen met hem het melkveebedrijf van onze ouders over te nemen, zag ik echter de kloof
Uiteindelijk hebben we allemaal passie voor
tussen boeren, onze voedselproducenten, en hun
het vak en werken we samen voor één doel:
omgeving. Ik praatte veel met collega’s, vrienden
bestaansrecht voor jezelf, voor de sector en voor
en kennissen over hoe het nu komt dat burgers
een volgende generatie. We doen al heel veel, gezien
tegenwoordig zo ver van voedsel af staan en wat
de ingewikkelde vraagstukken waar we momenteel
dat betekent voor ons als boeren.
voor staan. Ik zie wel oplossingen als we als sector samen stappen zetten en ik blijf positief naar de
Deze vragen brachten mij op het idee om te laten
toekomst kijken. Ja, dat is soms makkelijker gezegd
zien wat er gebeurt op een boerenbedrijf en
dan gedaan, maar elke poging die je niet doet om
waarom. Ik ga dagelijks met bezoekers in gesprek
verbinding te zoeken, is bij voorbaat al mislukt.
over de productie van voedsel, de keuzes die
Dat past bij mij, ik ben en blijf een rasoptimist.
boeren moeten maken en de dilemma’s waarmee we worstelen. Dat wordt gewaardeerd. We
24
verwelkomen elke week tientallen tot honderden
Karolien Hupkes
mensen, met wie ik praat over wat ons als boeren
Melkveehoudster bij HippeKoeien, Regiobestuurder
en burgers verbindt: voedsel. Ik probeer daarbij
LTO Noord regio Oost, initiatiefnemer Boeren van
altijd te begrijpen wat een gesprekspartner voelt
Nederland (partner van Agrifirm)
j ng
Sem (11) Rademaker UIT LANGERAAR
“Elk jaar doe ik op school mijn spreekbeurt over
deden we mee aan de Boerderij-
de boerderij. Mijn ouders hebben een melkvee-
school. We hebben toen met de hele
houderij met onder meer een eigen kaasmakerij
klas twintig dagen geholpen op onze
en ook een manege. En zelf heb ik ook nog
boerderij. Dit jaar ging mijn spreekbeurt over
schapen, kippen, konijnen en een varken.
koeienrassen en melkveehouderij. Zelf vind ik
Onderwerpen genoeg dus. Ik zou ook niet weten
Deens, Noors en Zweeds roodvee het mooist.
waar ik het anders over zou willen hebben.
Op mijn verjaardag heb ik een heel dik boek van
Mijn klas is al verschillende keren hier op het
koe.nl gekregen en dat kon ik mooi gebruiken.
bedrijf geweest. Eén van mijn spreekbeurten
Volgend jaar ga ik het over klauwbekappen
heb ik op de boerderij gehouden en vorig jaar
hebben.” 25
5 vragen aan..
Jannie Lamberts, bestuurslid Stichting Zorg om Boer en Tuinder
“We helpen zoeken naar nieuwe wegen” Jannie Lamberts is voormalig melkveehoudster en werkt als sociale ombudsvrouw voor de gemeente Deventer, waarbij zij onafhankelijk aanspreekpunt is als het gaat om Jeugd, Werk en Zorg. Daarnaast is zij bestuurslid van Zorg om Boer en Tuinder, een stichting waar Agrifirm partner van is. Wat doet de stichting Zorg om Boer en Tuinder?
geven. Een handvat om te denken: ‘misschien komt
“Onze 50 vrijwilligers zijn nauw verbonden met de
het allemaal nog wel goed’. Dat maakt dat er in
agrarische sector en zijn vertrouwenspersoon en
deze periode geen toename is aan vragen. Maar ik
een luisterend oor voor mensen en gezinnen in de
verwacht dat die zeker nog wel gaat komen. Dat zien
agrarische sector. We hebben geen oordeel over
we bijvoorbeeld ook bij lage prijzen. Dan gaan boeren
goed of fout. We helpen juist zoeken naar nieuwe
in de overlevingsstand, hard werken. Als de prijzen
wegen en kunnen zo nodig doorverwijzen naar
weer aantrekken, komt de vraag: wil ik dit nog een
professionals. Zonder daarvoor kosten in rekening
keer meemaken?”
te brengen.” Hoe ziet u de toekomst als het gaat om hulpWat voor type vragen komen er binnen?
vragen van boeren en tuinders?
“Dat is een breed scala. Moeilijkheden in de stal,
“Ik denk dat er nog wel een soort revolutie gaat
op financieel gebied, in het gezin, met buren, noem
plaatsvinden. Iedereen is heel druk met het
het maar op. We zien dat de sociale en psychische
platteland, voedsel, klimaat enzovoorts. Dat zal
problemen door de jaren heen meer worden.
ongetwijfeld gevolgen hebben voor de land- en
Mensen kunnen zich klem gezet voelen door
tuinbouw. Ik verwacht dat er naar aanleiding
regelgeving, of onzekerheid ervaren als het gaat
daarvan meer vragen gaan komen.”
om bedrijfsopvolging. Wat bovendien opvalt is dat er nu veel vragen binnenkomen van 40- en
Hoe zijn jullie te bereiken?
50-jarigen. Zij ‘moeten’ nog twintig jaar door-
“Boeren en tuinders kunnen bellen naar ons
boeren, maar vragen zich af of ze dit nog wel
landelijke nummer 06-30909189, of kijken op
willen en op welke manier dan.”
www.zorgomboerentuinder.nl. Overigens krijgen we soms ook verwijzingen van bijvoorbeeld
Het laatste half jaar is er veel gebeurd in de
erfbetreders, familieleden, een wijkagent,
agrarische sector. Merken jullie dat?
dominee of dokter. Altijd met instemming van
“We merken dat de oktoberacties en de vele
de ondernemer.”
duimpjes omhoog van burgers de mensen hoop 26
over agrifirm Agrifirm-campagne voor consumenten
‘Gebruik je boerenverstand’ Boer zijn is het mooiste vak ter wereld. Daar mogen we trots op zijn. Daarom lanceerde Agrifirm vorig jaar de campagne #trotsopdeboer. Dit voorjaar wordt daar een vervolg aan gegeven met de consumentencampagne ‘Gebruik je boerenverstand’. “We willen het verhaal achter de Nederlandse producten laten zien en consumenten bewust maken van de prijs die een boer krijgt voor zijn product”, legt Annebelle van der Kloet, Group Director Communications, uit. der Kloet. Het belangrijkste doel
verschillende boeren in een korte
is om consumenten bewust te
video vertellen hoe zij kwalitatief
maken van het belang van een
hoogwaardige producten leveren
eerlijke prijs voor voedsel. “We
en de consument uitdagen
laten zien wat de boer gemiddeld
met een prikkelende vraag of
ontvangt én wat hij aan investe-
dilemma. Want waarom leggen
ringen heeft gedaan om te blijven
we bijvoorbeeld wel honderden
voldoen aan de eisen en wensen
euro's neer voor de nieuwste
vanuit maatschappij en politiek.”
iPhone, maar willen we niet meer betalen voor veilig, gezond
Game en straatpeiling
en hoogwaardig voedsel van
Komende maand gaat de
Nederlandse bodem? Iedere video
campagne van start met een
sluit af met de slogan ‘Gebruik
online game op social media.
je boerenverstand’. De verhalen
Consumenten worden uitgedaagd
worden ook verwerkt in korte
om aan te geven hoeveel van de
radiocommercials en zijn tot en
winkelprijs van een product naar
met juni online te zien en te
de boer gaat. Dezelfde uitdaging
horen op de radio. “Door de
wordt ook voorgeschoteld aan
video's en berichten ook te
voorbijgangers tijdens een straat-
delen op hun eigen social media,
peiling in de stad. Het antwoord,
kunnen onze leden ons helpen
en de reactie op de werkelijke
om zoveel mogelijk mensen te
opbrengstprijs, wordt vastgelegd
bereiken. Zo kunnen we samen
op video. “Met de uitkomsten
zorgen voor zoveel mogelijk
van de game en de straatpeiling
impact bij de consument”,
“De actie #trotsopdeboer was
zoeken we de pers op, daarnaast
besluit Van der Kloet.
met name bedoeld om te laten
delen we de video’s online.” Wil je op de hoogte blijven
zien dat we achter de boeren staan. Nu geven we daar verdere
Het verhaal van de boer
van de campagne? Houd dan
verdieping aan met een meer
Het derde onderdeel van de
de digitale Agrifirm-nieuwsbrief
inhoudelijke campagne gericht
campagne is een radiocommer-
in de gaten.
op consumenten”, vertelt Van
cial en online campagne waarin 27
over agrifirm
#ThinkPig voor een trotse sector Het zijn roerige tijden voor varkenshouders. Veranderingen en
tussen de Agrifirm-specialisten
uitdagingen vragen om nieuwe oplossingen die de sector toekomst
op het gebied van nutritie,
geven. Dat gaat verder dan voer alleen. Daarom introduceert
wetgeving, ondernemerschap
Agrifirm #ThinkPig.
en akkerbouw. Deze hechtere samenwerking kreeg een
#ThinkPig is geen product,
dat onze sector op een positieve
aantal jaren geleden vorm met
ook geen dienst van Agrifirm.
manier onder de aandacht wordt
de Agrifirm TOP-aanpak. De
Michiel Stoutjesdijk, Product
gebracht.”
succesvolle aanpak bundelt alle
Marketingmanager van Agrifirm,
kennis en ervaring van Agrifirm
legt uit: “#ThinkPig is onze
Groots denken
om de varkenshouders verder te
nieuwe positionering, onze
#ThinkPig maakt ook een knipoog
brengen. Of het nu gaat om voer,
boodschap naar de markt.
naar Think Big, legt Stoutjesdijk
wet- en regelgeving (Exlan) of
We zien dat er veel op varkens-
uit. “In dit geval gaat het niet om
bijvoorbeeld reststromen
houders afkomt en we zien
grote bedrijven, maar om groots
(Bonda).
ook dat wij als Agrifirm alles in
denken. Om innovatief zijn. Onze
huis hebben om hen te helpen.
sector staat onder druk, maar
“We hebben mooie resultaten
Producten en kennis, maar ook
we doen heel veel goede dingen
behaald bij ondernemers, zowel
passie en bevlogenheid voor
op het gebied van CO2-reductie,
technisch als op het gebied van
de sector. Net als de varkens-
reststromen, dierenwelzijn, het
bedrijfsontwikkeling”, vertelt
houders zijn wij trots op onze
terugdringen van antibiotica.
adviseur Bennie Beerling.
sector. Wij willen deze trots zo
Dit willen wij laten zien met
“Van het verbeteren van de
veel mogelijk laten zien. Met
#ThinkPig. Dat verdient de sector.”
voerwinst tot inspirerende
#ThinkPig geven we een duidelijk
coachingstrajecten zoals
signaal af: we staan naast de
TOP-aanpak
Winnaars hebben een Plan: de
varkenshouders. Naast alle
Hierbij is samenwerking
TOP-aanpak werkt goed. Ook dat
varkenshouders, niet alleen onze
essentieel, aldus Stoutjesdijk.
is #ThinkPig. Samen kunnen we
leden. Samen zorgen we voor een
Tussen varkenshouders en
de bedrijven naar een hoger plan
goede toekomst en zorgen we
Agrifirm-adviseur, maar ook
tillen en ook laten zien hoe trots we zijn op de sector.”
28
over agrifirm
Feedboxen Houd je binnenkort een open dag, ontvang je een klas schoolkinderen op je bedrijf of wil je kinderen meer van jouw sector laten zien? Dan helpen wij je daar graag een handje bij met de Agrifirm Feedbox. Het aanvragen van een box kan op: www.agrifirm.nl/feedbox
Agrifirm Podcast
Samen voor een veilig erf Helaas gebeuren er jaarlijks nog ongelukken op het boerenerf. Daarom schenkt Agrifirm veel aandacht aan tips en richtlijnen voor
Agrifirm is haar eigen podcastkanaal gestart.
een veilig erf. Zodat u als ondernemer en
Op www.agrifirm.podbean.com vind je
Agrifirm-chauffeurs en adviseurs veilig hun
bijvoorbeeld alle negen masterclasses van
werk kunnen doen. Want ’s avonds weer veilig
de Agrifirm Jongerendag 2020. Onderweg of
thuiskomen, is voor iedereen belangrijk.
lekker thuis, luister nu naar o.a. Iris Bouwers, Jaco Burgers en Willem Voncken. De podcasts
Als de Agrifirm-adviseur of chauffeur een
zijn ook te beluisteren op Spotify.
gevaarlijke situatie op het boerenerf ziet, maakt hij of zij een foto en meldt dit bij Agrifirm. Vervolgens bespreekt de eigen adviseur dit met de ondernemers en vragen
Agenda
wij u vriendelijk, maar dringend, om de situatie aan te passen. Zo gaan we samen voor een veilig erf.
• Dutch Pork Expo, 21 en 22 april in Venray • Boer on Tour ‘Biologisch’, 8 t/m 10 juni naar Denemarken en Zweden
Bekijk concrete tips voor veilige silo’s en een veilig erf op www.agrifirm.nl/veiligheid
• Boeren Paasbrunches, 12 en 13 april op diverse locaties in Nederland In de vorige Better Together stond een Kijk voor de actuele agenda en meer
foto afgebeeld van kinderen en een
informatie op: www.agrifirm.nl/evenementen
aardappel-rooimachine. Deze foto is in scène gezet: veiligheid staat voor
Evenementen kunnen worden geannuleerd of
Agrifirm, al helemaal als het gaat om
gewijzigd in verband met de ontwikkelingen
kinderen op het boerenerf, altijd op
rondom het Coronavirus.
nummer 1.
29
over agrifirm Agrifirm en GMN samen verder voor innovatie bloembollensector Twee leidende toeleveranciers in de Nederlandse bloembollensector trekken sinds 1 januari 2020 samen op: GMN en Royal Agrifirm Group. Na een integratietraject heeft Agrifirm het familiebedrijf GMN overgenomen. De overname is een antwoord op de ontwikkelingen in de bloembollensector, die het belangrijk maken om als één daadkrachtige partij op te treden, stelt
Laat je horen in de Jongerenraad!
Dick Hordijk, CEO Royal Agrifirm Group: “Ik ben trots op de iconische bloembollensector in Nederland. Het is een sector waar ik sterk in geloof, met uitstekend ondernemerschap, maar waar wel uitdagingen spelen.”
Ben jij tussen de 20 en 32 jaar en ben je (toekomstig) agrarisch ondernemer? Lijkt het jou leuk om mee te
GMN-directeur Gerard Top geeft aan: “GMN is
denken met het bestuur en de directie van Agrifirm,
ervan overtuigd dat we door deze samenwerking
te zorgen voor verbinding tussen het districtsbestuur
en de investeringen stappen kunnen zetten
en de jongeren in de regio, ambassadeur te
in het belang van onze gezamenlijke klanten.
zijn voor de coöperatie en kennis te maken met
Eensgezind kunnen wij onze kleurrijke sector
bestuurswerk? Dan is de Agrifirm Jongerenraad
nog beter bedienen met onze collectieve
iets voor jou!
aanpak.”
De Jongerenraad zoekt twaalf nieuwe leden. Met een groep van 25 tot 30 enthousiaste jonge boeren in de leeftijd van 20 tot 32 jaar, uit alle sectoren, is de Jongerenraad een klankbordgroep voor bestuur, management en directie, die gericht adviezen geeft. De raad komt 6 tot 8 keer per jaar bij elkaar, organiseert jaarlijks een tweedaagse excursie en is verantwoordelijk voor de organisatie van de Jongerendag. Ga jij de uitdaging aan? Meld je dan nu aan bij cooperatiezaken@agrifirm.com onder vermelding van je naam, adres, telefoonnummer en sector.
30
over agrifirm
Uitkomst communicatieonderzoek onder leden Eind 2019 heeft Motivaction
connectie met Agrifirm te
een kwantitatief communicatie-
houden. Voor de jonge agrarische
onderzoek uitgevoerd onder de
ondernemers (tot 35 jaar) spelen
leden van Agrifirm. De digitale
social media en whatsapp een
vragenlijst over de bekendheid
belangrijke rol. De uitkomsten van
van de coöperatiethema’s,
het onderzoek worden gebruikt
informatiebehoefte, kanaal-
om de communicatie vanuit
De Ledenraad van Agrifirm
voorkeur en beoordeling van
de coöperatie te verbeteren.
bestaat uit districtsbestuurders
dit magazine is ingevuld door
Zo willen we minder brieven
en is het hoogste orgaan van
921 leden. Uit het onderzoek
versturen en informatie vaker
coöperatie. Eind vorig jaar is
is gebleken dat de meeste
per e-mail verzenden, focussen
gestart met de zoektocht naar
behoefte uitgaat naar informatie
op praktische informatie, de
nieuwe bestuurders voor vacante
rond de kerntaak van Agrifirm,
inhoud van Better Together nog
posities binnen diverse districten.
namelijk financieel (inkoop)
relevanter maken en duidelijke
Inmiddels hebben de leden
voordeel realiseren. Daarnaast
doelgroepsegmentatie aan
gestemd en zijn negen nieuwe
willen leden vooral praktische
gaan brengen. De Welkoop-
districtsbestuurders aangesteld.
informatie ontvangen, om in
waardebonnen t.w.v. €250,- zijn
Bekijk het overzicht met alle
staat te zijn hun werk goed
gewonnen door Johan van Aert,
Ledenraadsleden op
(en efficiënter) uit te voeren.
familie Luijkx en Firma L. Koole
www.agrifirm.nl/ledenraad.
Qua communicatiemiddelen
en Zonen: bedankt voor jullie
gaat de voorkeur uit naar
deelname en veel plezier met
traditionele kanalen zoals de
deze prijs! Graag blijven we de
digitale nieuwsbrief, e-mail en
activiteiten binnen de coöperatie
Better Together. De buitendienst
toetsen aan de wensen en ideeën
is belangrijk om een persoonlijke
van onze leden.
Negen nieuwe bestuurders in Ledenraad
Jouw bijdrage in het panel LedenStem kunnen we altijd goed gebruiken. Meld je daarom nu aan: www.agrifirm.nl/ledenstem.
Margret Kleinsman nieuwe CFO Op 1 januari 2020 is Margret
Vessies werkte elf jaar voor
Kleinsman, de nieuwe CFO van
Agrifirm, waarvan acht jaar als
Royal Agrifirm Group BV gestart.
CFO. Wij zijn hem zeer erkentelijk
Zij is Jaap Vessies als CFO
voor zijn belangrijke bijdrage
opgevolgd, die per 31 december
in de afgelopen jaren aan het
2019 is teruggetreden. Jaap
succes van Agrifirm. 31
lef!
Wie? Alex Tuinenga uit Emmeloord Stap? Hij verbreedt zijn bedrijfsactiviteiten En verder?
Alex Tuinenga
Heeft, samen met zijn 2 broers en ouders,
Gaat voor verbreding
een vof met ruim 200 hectare akkerbouw waarvan 60 hectare biologisch en 60 opfokpaarden. Zit daarnaast in het dagelijks bestuur van de Agrifirm Jongerenraad.
“Mijn twee broers en ik hebben het bedrijf samen, dan moeten we ook wat kunnen verdienen. Dat zette ons op het spoor om breder te kijken. Dat is een heel proces. Twee jaar geleden boden we op een biologische kavel, puur omdat het bij ons in de buurt lag. We kregen het niet maar het zette me wel aan het denken. Consumenten zijn steeds bewuster bezig met eten en de vraag naar biologische gewassen groeit. Ik wil iets telen waar vraag naar is. Dat merk je in de prijs, maar ook in de sfeer van de markt. In de biologische markt lukt het ook beter om geld te maken van de waarde die je toevoegt aan een product, daar kunnen we als gangbare sector van leren. We hebben er veel over gepraat en uiteindelijk heb ik een cursus biologische omschakeling gevolgd. Spannend? Natuurlijk. We hebben geïnvesteerd in nieuwe machines, missen ervaring en lopen komend teeltseizoen vast tegen dingen aan. De opfok van jonge paarden is een interesse van mijn broer en zijn vriendin. De paarden rouleren mee in ons bouwplan: we wisselen tarwe en grasland af. De eerste snede gras krijgen ze in de winter als voer en het tarwestro gebruiken we in de stallen. Een voorbeeld van kringlooplandbouw. Door ons bedrijf te verbreden komt 25% van onze omzet van een andere markt. Zo spreiden we onze risico’s en proberen we zoveel mogelijk poten onder het bedrijf te bouwen.”