Magazine voor agrarisch ondernemers | nummer 2 | juli 2020
Better Together
Agrifirm in de regio: Friesland PAGINA 14
Korte ketens als bron van innovatie PAGINA 20
Loonwerker Peter Wieringa
“Met kennis en data helpen we klanten verder� PAGINA 6
Nieuwe kijk op de toekomst In tijden van crisis wordt eens te meer duidelijk dat, als er één business is die altijd doordraait, het de voedselketen is. Wat niet wil zeggen dat er voor u en ons niks veranderde in de afgelopen tijd. Integendeel. Net als heel Nederland misten we vaste rituelen en contactmomenten in werk en privé, en zochten we naar manieren om de business toch door te laten gaan. Ik ben ervan onder de indruk hoe onze mensen de schouders eronder zetten en alles op alles zetten om ook op afstand bij te dragen aan het resultaat van onze boeren en tuinders. Dat vraagt soms om creativiteit en flexibiliteit, zowel bij hen die thuiswerken als degenen die juist wel naar hun werkplek in bijvoorbeeld de fabriek moesten, maar ondanks dat is de motivatie onverminderd hoog gebleven. Petje af daarvoor. Die motivatie geeft ook vertrouwen voor een veranderende toekomst. Want dat er dingen gaan veranderen, daar twijfel ik niet aan. Meer dan ooit zijn consumenten en bedrijven zich bewust van het belang van gezonde voeding én van een betrouwbare wereldwijde supply chain. We voelen het risico van een grote afhankelijkheid van overzeese regio’s, en het belang van meer regionale ketens. Het zijn transities waar we al mee bezig waren, onder andere in ons nieuwe strategische plan, en de huidige crisis zou dit wel eens kunnen versnellen. Daar liggen uitdagingen, bijvoorbeeld op het gebied van de import van soja, maar voor Agrifirm zie ik vooral kansen. Wij zijn als geen ander thuis in alternatieve grondstoffen, circulariteit, en in het toevoegen van waarde met kennis en advies. Het is niet ons doel om de wereld te veranderen, maar we hebben wel een verantwoordelijkheid. Niet in de laatste plaats naar onze boeren en telers, om te zorgen voor een evenwichtige en eerlijke keten en genuanceerde beeldvorming. Met de flexibiliteit en motivatie die ik de afgelopen maanden zag, kunnen we een heel eind komen.
Dick Hordijk CEO Royal Agrifirm Group
2
inhoud 4
10
Innovatie Innovatie in coronatijd
11
Innovatie Sticky Mix: patent
360°
voor uniek product
Fokbedrijf Schimmel 12
Innovatie Onderzoek alternatieven soja in leghennenvoer
6 14
NIEUW:
Agrifirm in de regio
Friesland
Loonwerker wil veranderingen vóór zijn
16
Column Daan Groot
17
Even voorstellen Ledenraadslid Rick de Vor
13
20
Korte ketens: start-ups van de agrarische sector
24
jong
Met je pony tussen de kippen
5 vragen aan Hugo Bens over Boer Bewust
25
Vloggen in plaats van veldbijeenkomsten
18
26
Over Agrifirm • Samenwerking Agrifirm en MS Schippers • TOP-aanpak Brij • Coöperatieve projecten
mooi werk
Weiden in natuurgebied
• Oogstinname weer van start 32
Lef!
COLOFON
Better Together is het relatiemagazine van Agrifirm en verschijnt 4 keer per jaar. Contact communicatie@agrifirm.com | T 088 -4881000 Fotografie Agrifirm, Ivo Hutten, DS Aerial Concept en realisatie JEEN communicatie Drukwerk Bek, Veghel
3
Fokbedrijf Schimmel Jan Schimmel uit Vinkel (NB) Varkensfokbedrijf met 450 zeugen, 2.100 fokgelten en 1.000 vleesvarkens. Jan Schimmel runt, samen met zijn jongste broer Paul, Fokbedrijf Schimmel.
1 “Het bedrijf is in 1980 gebouwd en in 1989 5
hebben wij het gekocht. Mijn vader zat altijd al in de fokkerij en alle drie zijn zoons wilden gaan boeren. Ik run nu samen met mijn broer Paul deze locatie in Vinkel. Milieu en gezondheid zijn twee factoren die op ons bedrijf een grote rol spelen.”
6 2 “Deze stal hebben wij in 2005 gebouwd en
beschikt over een koeldeksysteem. Lamellen in de put halen de warmte uit de mest. Daar kunnen we het hele bedrijf mee verwarmen, waardoor we bijna geen gas meer gebruiken, en de ammoniakuitstoot neemt af door het koelen van de mest. Echter is dit over een paar jaar niet meer voldoende, waardoor we in deze stal een luchtwasser moeten plaatsen.
3 “In 2010 hebben wij deze stal gebouwd.
Een enorme uitbreiding van ons bedrijf. Wij vinden het belangrijk om bij te dragen aan het milieu. In 2016 hebben we 1000 zonnepanelen op het dak van deze schuur gelegd. Samen met de warmtepomp die in de andere stal zit, produceren we met deze zonnepanelen genoeg energie voor het bedrijf en het woonhuis.” 4
1
BEDRIJFSONTWIKKELING: VERLEDEN, HEDEN, TOEKOMST
360°
4
4 “Zelf woon ik hier bij het bedrijf en mijn broer
2
woont 5 kilometer verderop. In mijn tuin heb ik een zwemvijver met een strandje aangelegd. In de vijver zit een pomp en die pompt het water naar het rietveld langs het strandje. Hierdoor is er constante stroming in de vijver, waardoor het water altijd schoon blijft om te zwemmen.”
5 “We hebben een eigen geconditioneerde
vrachtwagen met eigen hogedrukspuit, waarmee wij de dieren zelf naar onze 25 klanten brengen. Persoonlijk contact met onze klanten vinden wij erg 3
belangrijk. Zo weten wij precies wat er bij de boer speelt. Gezondheid staat op nummer 1 in ons bedrijf, daarom komt de vrachtwagen ook nergens anders dan bij de boer.”
6 “Wij zijn inmiddels alweer zo’n 10 jaar lid van
Agrifirm. De nieuwe bulkwagen vind ik er stoer uitzien! We hebben recent ook meegewerkt aan een Agrifirm-promotiefilmpje voor deze nieuwe bulkwagen. Dat heeft mooie shots opgeleverd van ons bedrijf.”
5
Ondernemer Peter Wieringa Bedrijf Loon- en Grondverzetbedrijf Wieringa in Bedum (GR)
6
interview
Loonwerker Peter Wieringa
“Met kennis en data helpen we klanten verder” Verandering is de constante factor in het bijna vijftig jarig bestaan van Loon- en Grondverzetbedrijf Wieringa in het Groningse Bedum. Met een divers en omvangrijk machinepark en vijftig vakbekwame mensen in dienst beweegt Peter Wieringa mee met de veranderende vraag van zijn klanten. Meer nog dan meebewegen, wil hij veranderingen vóór zijn door samenwerking en toepassing van innovaties.
Wat is de grootste kracht van
hij een loonbedrijf over waardoor
je onderneming?
ook akkerbouwwerkzaamheden
“De loonwerksector is sterk in
werden aangetrokken. Sinds ik
flexibiliteit en inspelen op de
het bedrijf in 2001 heb over-
behoeftes van de klanten.
genomen, zijn de veranderingen
Ik denk dat dit ook voor ons
in de regio doorgegaan. Zo ben
bedrijf geldt. Mijn vader Arie
ik vier jaar geleden gestopt
begon het bedrijf begin jaren
met combinen en bietenrooien:
zeventig. Eerst vooral voor de
het is hier boven Groningen
gemengde veehouderij en de
allemaal gras geworden, voor
akkerbouw, later verschoof dat
akkerbouwactiviteiten moesten
naar de veehouderij. In 1993 nam
we verder weg. Er zijn hier veel
>>
7
interview >> goede en mooie veebedrijven
je neemt risico’s als loonwerker.
in deze technologie. Daarmee
met een goede kwaliteit melk.
Meestal pakt dat goed uit en
dragen we aantoonbaar bij aan
Onze activiteiten en keuzes
soms niet.”
het verhogen van opbrengsten
zijn er steeds op gericht om het
en besparingen op kunstmest
opbrengst- en kwaliteitsniveau
Welke besluiten hebben goed
voor onze klanten. Soms pakt een
van onze klanten te verhogen.
uitgepakt en welke minder?
investering minder goed uit. Zo
Dat is ook in ons belang: alleen
“Twee jaar geleden hebben we
hebben we vier jaar lang, zeven
als onze klanten kunnen bestaan,
een NIR-sensor aangeschaft
dagen per week, gevoerd met een
kunnen wij dat ook. Waar we in
voor de hakselaar en voor de
zelfrijdende voermengwagen.
investeren, bepalen we aan de
mest. Daarmee kunnen we nog
Dat bracht niet wat we ervan
hand van de behoeftes van onze
beter inzichtelijk maken welke
hadden verwacht. Door falende
klanten. Je steekt je nek uit en
gehaltes er in de mest zitten en in
techniek legde dit een enorme
de gewassen die we oogsten.
druk op onze medewerkers en
We hebben gekozen voor de Harvestlab sensor van John Deere; die loopt voorop
monteurs. We hebben het besluit om hiermee te stoppen, goed kunnen communiceren naar onze klanten. Door tijdig aan te geven dat we twee maanden later zouden stoppen, konden onze klanten op zoek gaan naar een alternatief. Als je keuzes maakt die in het belang van je klanten zijn, versterk je de relatie en elkaars positie.”
8
interview
“Onze klanten willen het van dichtbij en in de praktijk zien, ter plekke vragen kunnen stellen, hun eigen indruk opdoen.”
Hoe ga je dit realiseren? “Agrifirm is een van de partners met wie we hiervoor kennis uitwisselen. Met het inzichtelijk maken van oogst- en mestgegevens kunnen we onze klanten gezamenlijk versterken. Door het coronavirus loopt die
Welke kansen en bedreigingen
Wat is je grootste uitdaging
kennisuitwisseling nu enige
zie je voor de komende 10 jaar?
voor de komende jaren?
vertraging op. We hebben wel
“Voor veehouders is het hier
“Ik wil onze klanten nog
overleg, maar het is vooral
boven de stad Groningen goed
beter kunnen adviseren. Over
belangrijk om elkaar te treffen
boeren. Er is hier letterlijk
rassenkeuze bijvoorbeeld en
op het bedrijf, om opbrengsten
en figuurlijk nog ruimte, er is
graslandbeheer, in de nabije
en technieken met elkaar te zien.
goede grond en er is hier geen
toekomst over het spuiten van
Dat lag door de maatregelen
aangrenzend natuurgebied dat
gewasbeschermingsmiddelen.
een paar maanden stil. Een tijd
ingrijpende maatregelen met
Kennis delen, daar ligt voor mij
geleden hebben we wel een
zich mee zou kunnen brengen.
de grote uitdaging. Zorgen dat
gezamenlijke bijeenkomst in de
De dreiging dat onze klanten
de informatie die wij genereren
schuur georganiseerd over Smart
massaal vroegtijdig zullen
met onze machines, ook bij de
Farming. Daar kwamen zeventig
stoppen is hier dan ook niet
klant komt en dat zij hiermee hun
boeren op af. Onze klanten willen
aanwezig. Uiteraard zullen er
voordeel kunnen doen. Het gaat al
het van dichtbij en in de praktijk
klanten zijn die op een gegeven
goed, maar het kan altijd beter.
zien, ter plekke vragen kunnen
moment hun activiteiten
Ik zou bijvoorbeeld wel een rol
stellen, hun eigen indruk op doen.
staken, maar die bedrijven
willen spelen in de kringloop-
Dat directe contact is ook voor
zullen weer worden voortgezet.
landbouw. De meetgegevens
ons van groot belang.”
Om goed in te spelen op de
die we met het Harvestlab
kansen moet ik er vooral voor
verzamelen, worden op dit
Je leidt het bedrijf nu bijna
zorgen dat we voor veehouders
moment nog niet meegenomen
twintig jaar. Wat geeft je de
een breed pakket aan machines
door de bestaande onderzoeks-
meeste voldoening?
en dienstverlening houden
bureaus. Terwijl we met de sensor
“De afwisseling tussen mijn
met vakbekwaam personeel.
een goede indicatie hebben van
werkzaamheden in de organisatie,
We zijn erkend leerbedrijf, niet
wat we op het land brengen en
de administratie, het contact met
alleen voor de veehouderij maar
er weer af halen. De boer weet
de klanten en de medewerkers en
ook voor cultuurtechnisch werk
per koe exact de hoeveelheid
het bedienen van de machines.
en grondverzetactiviteiten.
melk en gehaltes. Ik kan me dan
Ik ben graag buiten bezig. Het
Met de werkzaamheden die
voorstellen dat je ook precies wilt
mooiste vind ik misschien nog
we leveren kan ik onze mensen
weten wat er per hectare geoogst
wel de voortdurende verandering:
het hele jaar rond aan de slag
wordt, en geen genoegen neemt
ieder seizoen zijn er andere
houden.”
met het gemiddelde van een grote
activiteiten en die afwisseling
grasbult.”
komt ieder jaar terug. Met steeds weer nieuwe kansen.”
9
innovatie
Innovatie in tijden van corona Agrifirm-Ledenraadslid Peter Verhage uit
borden met het assortiment en een pinautomaat
Luttelgeest maakt van fruit uit eigen boomgaard
kunnen wij de consument op een creatieve manier
de alcoholische drank ‘Eau de Vie’. Tijdens de
blijven bedienen. Onze klanten rijden een lus op
coronacrisis zochten ze bij Verhage Fruit naar
het erf waarbij ze langs een raam komen en hun
een originele oplossing om de consument te
bestelling kunnen doorgeven, afhalen en betalen.
blijven bedienen. Het resultaat: een boerderij-
Een extra service vanuit ons voor de consument!
winkel drive-in en ontsmettingsmiddel van alcohol uit de Eau de Vie.
Toen de coronacrisis uitbrak, kregen we de vraag van onze klanten of wij ook ontsmettingsmiddelen
10
“Van oorsprong zijn we een traditioneel fruitteelt-
hadden. Dit zijn wij toen gaan maken in onze eigen
bedrijf. Wij zijn nu de derde generatie en hebben het
distilleerderij. Een goed ontsmettingsmiddel moet
traditionele gaandeweg omgedraaid tot een veel
tussen de 60 en 80 procent alcohol bevatten en er
meer op de consument gericht bedrijf. Voornamelijk
moet een goedje worden toegevoegd waardoor het
met onze boerderijwinkel. Al op de zondag dat alles
niet meer drinkbaar is. Nu verkopen we het bij ons
dicht ging, kwamen wij op het idee om een drive-in te
in de boerderijwinkel en gebruiken we het om de
maken op ons erf. Met een paar strepen op de weg,
winkel te ontsmetten.”
innovatie
Sticky Mix: patent voor uniek product Judith Mensink houdt zich als onderzoeker rundvee bij het Agrifirm Innovation Center (AIC) continu bezig met innovatieve oplossingen voor de agrarische sector. Ze vertelt over de ontwikkeling van het gepatenteerde product Sticky Mix; een nieuw en uniek middel om bij gemengde rantsoenen de kleine delen, zoals meel en mineralen, te laten hechten aan het grovere ruwvoer. vertelt Mensink. “Het unieke van Sticky Mix is dat Inspelen op behoefte
het een fijn meelproduct is dat toepasbaar is in
De onderzoekers van het AIC zijn continu op zoek
aanvullende meelvoeders en ook los te verkrijgen is
naar verbeteringen die aansluiten op de vraag
in zakgoed. Het is daardoor eenvoudig op te slaan op
of behoefte van de veehouder. Mensink: “We
het boerenerf en gemakkelijk te mengen.”
waren bezig met het protocol voor een optimaal mengproces toen er signalen binnen kwamen dat
Patent
er behoefte was aan een beter plakmiddel dat
Bij het AIC werken de onderzoekers met een
selectie in het rantsoen voorkomt én gemakkelijker
innovatiecyclus. Het proces vanaf de ideevorming
is in gebruik dan de bestaande plakmiddelen. Daar
tot het eindproduct duurde bij deze innovatie zo’n
gingen mijn collega onderzoeker Jos van Hees en ik
twee jaar. In de tussenliggende periode is uitgebreid
mee aan de slag.”
onderzoek gedaan en veelvuldig getest om het juiste middel te ontwikkelen. “Toen we tijdens dit
Unieke eigenschappen
proces beseften dat we een uniek product in handen
De onderzoekers stelden zichzelf de vraag: “Kunnen
hadden, besloten we er een patent op aan te vragen”,
we een betaalbaar droog product ontwikkelen dat
aldus Mensink. Met succes. “Het patent beschermt
meer plak oplevert maar pas plakt als het in het
de uitvinding van het product en het voorkomt dat
gemengde rantsoen komt?” Daar zijn ze in geslaagd,
iemand dit zomaar na kan maken of verkopen. Ons doel is om het de veehouder gemakkelijker te maken door continu te onderzoeken hoe innovaties direct of indirect het rendement op het boerenerf kunnen verbeteren. Sticky Mix is daar een mooi voorbeeld van!”
11
innovatie Expertisecentrum Bloembollen zet in op onderzoek Onderzoek naar een steeds
gewasbescherming en bemesting.
het de pioenrozen, in Drenthe
duurzamer teeltsysteem voor een
In de verschillende regio’s richten
en Overijssel lelies en het
toekomstbestendige sector. Dat
we ons op lokale teelten en
onderzoek voor de tulpenteelt
is het speerpunt van het nieuwe
bijbehorende vraagstukken,
vindt plaats door het gehele
Expertisecentrum Bloembollen.
met onze eigen proeftuinen,
land. In Voorhout, de locatie voor
Het Centrum komt voort uit de
maar ook in samenwerking met
de hyacint, is verduurzaming
overname van GMN door Agrifirm
andere proefbedrijven.” Het
een speerpunt. En niet alleen
en bundelt de kennis en expertise
Expertisecentrum telt 1.000
voor telers, ook voor fabrikanten
die zij eerder afzonderlijk
onderzoeksobjecten, zoals
levert het Expertisecentrum
verworven.
vergroening, vitaliteit en de
onderzoeksresultaten
zoektocht naar alternatieven
voor registratie van
Dennis Meijaard is
bij het verdwijnen van
gewasbeschermingsmiddelen.
verantwoordelijk voor het
gewasbeschermingsmiddelen.
Ondanks de coronacrisis kunnen
Expertisecentrum: “Samen met
Zo staan op de hoofdlocatie
klanten de proefvelden dit
producenten, toeleveranciers en
in Breezand de teelten van
seizoen toch bezoeken: in kleine
technisch specialisten werken we
muscari’s (blauwe druifjes),
groepjes en na aanmelding bij de
aan de nieuwste technieken en
narcissen en kleine teelten
teeltspecialist.
inzichten rondom geïntegreerde
centraal. In Venhuizen zijn
Onderzoek alternatieven soja in leghennenvoer In hun onderzoek naar alternatieven voor soja in
ook Europese soja. Belangrijke selectiecriteria
leghennenvoer, kwamen nutritionist Anne ter Braak
waren kostprijs en beschikbaarheid, om de
en onderzoeker Sanne van Ginkel-Ott van Agrifirm
praktische toepasbaarheid te verzekeren.
tot verrassende resultaten. Met alternatieve
Ter Braak: “Ei-concepten zijn in de toekomst
eiwitbronnen blijken goede technische resultaten
mogelijk meer gericht op regionale eiwitbronnen.
haalbaar.
We weten nu dat er goede toepasbare bronnen beschikbaar zijn. Daarmee sluit het onderzoek
12
Op onderzoeksbedrijf Laverdonk werden 3000
aan bij Agrifirms missie voor een verantwoorde
leghennen met alternatieve eiwitbronnen gevoerd.
voedselketen voor toekomstige generaties.”
Dit waren hennen van 42-64 weken leeftijd in hun
“We waren vooral bij de jonge hennen bezorgd
piekproductie en jonge hennen van 17-40 weken in
over groei, eiproductie en bevedering. De hennen
de opstart van de legfase. De onderzoekers testten
presteerden echter boven verwachting. Enkele
grondstoffen die nu ook al worden ingezet, zoals
alternatieve grondstoffen kwamen technisch en
zonnebloemzaadschroot, raapschilfers en maïs
economisch zelfs dicht in de buurt van de overzeese
DDGS, wat vrijkomt bij de winning van alcohol, maar
soja”, aldus Van Ginkel-Ott.
j ng
Pien Schrijver (13) UIT LEMELERVELD
‘Op het biologische pluimveebedrijf van mijn ouders
naar school konden, maakten we zelf
lopen 12.000 leghennen elke dag lekker vrij rond.
een klein springparcours in de wei met
Met vijf hectare grond hebben ze hier ontzettend
ook allerlei hindernissen tussen de kippen.
veel ruimte. De bomen zorgen voor wat schaduw
Een waterbak of een boomstam, dat vinden de
als het warm is. Maar die kippen zijn ook een lekker
kippen alleen maar leuk. Paarden en kippen zijn
hapje voor roofvogels, met name voor buizerds.
helemaal niet bang voor elkaar. Ik maak ook vaak
Onze paarden staan daarom vlakbij en ik loop
foto’s van de kippen. En samen met mijn broer en zus
regelmatig met mijn lievelingspony – Mr. Malibu –
heb ik de afgelopen maanden ook veel geholpen in
een rondje tussen de kippen. Dat schrikt af. Toen
het eierlokaal. Van een beetje meehelpen word je niet
we in de coronatijd niet naar wedstrijden en niet
slechter, zegt mijn moeder.’ 13
in de regio
Agrifirm is een landelijke coöperatie, maar juist ook regionaal actief. Wat speelt er in de verschillende districten? We lichten er iedere uitgave een district uit. De districtsvoorzitter Friesland trapt af en vertelt over projecten, kansen en uitdagingen in zijn district.
District Friesland:
Mensen bij elkaar brengen Indijk (FR)
Districtsvoorzitter Jacob van der Wal (45) woont met zijn vrouw en drie dochters in Indijk, Zuidwest-Friesland, en runt er een melkveebedrijf met jongvee. aan dat mensen zich weinig aantrekken van regels “Acht jaar geleden werd ik gekozen in de ledenraad
om neospora te voorkomen. ‘Die burgers willen maar
van Agrifirm. Ik ben graag bestuurlijk actief, dat heb
van alles’, zeggen zij. Met een clubje mensen zijn we
ik nodig. Samen met anderen dingen realiseren en
in gesprek gegaan en gekomen tot een oplossing
verder kijken dan mijn eigen erf houdt me scherp
die voor iedereen werkt. Eén of twee keer per jaar
en geeft me ook voldoening. Bovendien kan ik
wordt nu een tocht georganiseerd; boeren maaien
zo bijdragen aan het dichter bij elkaar brengen
hiervoor bijvoorbeeld een wandelpad of creëren
van boeren en burgers en het overbruggen van
een bruggetje, er zijn theatervoorstellingen op de
verschillen.
boerenerven en de start vindt plaats op de voergang bij een melkveehouder.
Zo zet ik me bijvoorbeeld in voor de Vereniging voor Dorpsbelangen Woudsend e.o.. Burgers hier willen
Zo breng je mensen bij elkaar en dat vind ik mooi om
fiets- en wandelpaden, en dan het liefst vlak langs
te doen. Het is dan ook precies waar we naar streven
het Heegermeer. ‘Maar die boeren hier, willen niks’,
binnen het coöperatieve district Friesland.”
hoor je dan. Tegelijkertijd zien boeren met lede ogen
14
in de regio
Boer op het podium “Steeds meer leden, ook in onze regio, vinden
samen voor gekozen om het podium op te zoeken en deden
het belangrijk om mee te praten en de stem
we vorig jaar mee aan debatsessies in de Rode Hoed in
van de boer te laten horen. Dat is wel even
Amsterdam, in gesprek met milieu- en natuurmensen.
een worsteling geweest. ‘Maatschappelijke
We merkten dat de bijdragen van boeren daar indruk
discussies lost Agrifirm toch niet op en de brokken zullen er wel duurder van worden’, zo dachten (en zeiden) sommigen. Toch hebben we er
maakten: eerst een deskundige vanuit de landbouw aan het woord met onderzoek en cijfers, en dan een boer op het podium die vertelt hoe het er op zijn bedrijf aan toe gaat.”
Jongeren aan het woord “Jongeren zijn de toekomst van de coöperatie.
Jammer, want we willen weten wat zij willen en
Daar zitten de potentiële bestuurders die
wat ze missen binnen Agrifirm. Nu nodigen we
doorstromen naar de ledenraad. Daarom
voor iedere districtsvergadering twee leden van
organiseert Agrifirm de Jongerendag waar
de Jongerenraad uit, met een doel en een opdracht.
honderden jongeren op afkomen, maar binnen het district hadden we geen goed beeld van wat er in de Jongerenraad gebeurde.
Met hun input kunnen we sneller schakelen en inspelen op behoeftes van jongeren over thema’s als bedrijfsovername en regelgeving.”
Muizenschade en droogte “Bij de projecten die we starten gaat het
hoeveelheid eiwit in het voer. Hoe kun je daar op
vaak om maatwerk. Per regio en per bedrijf.
inspelen als individuele veehouder? Soms volgen
Zo is ernstige muizenschade hier in Friesland
ontwikkelingen elkaar zo snel op, dat bijvoorbeeld
actueel geweest, maar elders in het land
niet duidelijk is welke investeringen echt wenselijk
minder. Een ander thema is de droogte
zijn. Als district willen we op dat soort thema’s
waardoor er nu minder ruwvoer is, en van mindere kwaliteit. Of het terugdringen van de
inspringen: wat zijn de gevolgen voor je bedrijf en welke informatie heb je nodig?”
Natuurinclusief boeren “Voor de komende jaren zal natuurinclusief
mensen zijn van mening dat boeren hier uitgekocht
werken een belangrijk thema zijn, zeker ook
zouden moeten worden, maar het is een belangrijk,
hier in het veenweidegebied in Friesland.
vruchtbaar gebied waar we veel en goede gewassen
Ik heb een goed gevoel bij weidevogelbeheer
kunnen telen. We moeten voortdurend anticiperen
en het beschermen van de natuur, maar het
op nieuwe bewegingen in de maatschappij en
moet wel een verdienmodel zijn. Sommige
meepraten, er niet achter aan lopen.” 15
column
Enthousiasme en scepsis. Dat zijn de reacties die lector 'Innovatief Ondernemen met Natuur' Daan Groot tegenkomt als hij het heeft over natuurinclusieve landbouw. Hij onderzoekt het verdienmodel van voedselbossen en ziet een uitdagende weg, maar een kansrijke toekomst.
“Voedselbos: kansen en uitdagingen om een goede boterham te verdienen” Enthousiasme ontmoet ik vooral bij gedreven
Uit ons onderzoek blijkt dat voedselbos juist voor
initiatiefnemers in den lande en onze studenten
bestaande boeren kansen lijkt te bieden, zeker als
International Food & Agribusiness. Anderen
er sprake is van nog onbenut arbeidspotentieel.
zeggen: ‘Het klinkt mooi, zo’n voedselbos, en het
Een uitdaging kan zijn dat je als boer vooral
zal vast goed zijn voor de biodiversiteit, maar kan
juist veel níet moet doen op het perceel, geen
ik er een goede boterham mee verdienen?’ Onze
onkruid verwijderen bijvoorbeeld. Tijd, energie en
conclusie: de rentabiliteit van een voedselbos ten
creativiteit is van belang voor het zelf of gezamenlijk
opzichte van andere teelten is op termijn beter.
organiseren van afzet, op grotere schaal en met
En dan hebben we alleen gerekend met agrarische
nieuwe organisatievormen. Bij ons onderzoek
opbrengsten. Mogelijke betalingen voor aspecten
worden vaak kanttekeningen gemaakt en dat mag
als waterberging, opslag van CO2, recreatieve
ook, want we hebben we gewerkt met modellen
componenten en natuurontwikkeling hebben we
en aannames. Maar wel heel reële aannames.
geheel buiten beschouwing gelaten en zouden
Pas over acht jaar kunnen we de resultaten hiervan
de business case nog verder kunnen versterken.
in de praktijk terugzien. Het kan echter nog wel eens
Het is vooral de lange aanlooptijd die nieuwe
positiever uitpakken dan we nu voorzien, want we
financieringsconstructies vergt om risico’s weg
zijn echt aan de voorzichtige kant gebleven.”
te nemen. Samen met provincie Noord-Brabant en Stichting Voedselbosbouw Nederland doen
16
we onderzoek bij Voedselbos Schijndel, waar
Daan Groot
20 hectare ‘rationeel’ voedselbos is aangeplant
Is naast lector ook initiatiefnemer en directeur/
om de economische en ecologische effecten
eigenaar van De Natuurverdubbelaars, een
langjarig te monitoren en de business case in de
projectbureau op het gebied van biodiversiteit,
praktijk te testen.
natuurlijk kapitaal en ecosystemen.
even voorstellen Rick de Vor, melkveehouder en nieuw ledenraadslid
“Kennis, kunde en passie van Agrifirm overbrengen naar de leden” Door de coronacrisis heeft hij nog geen vergadering kunnen bijwonen.
naar veenweidegebieden.
Toch heeft Rick de Vor al duidelijk voor ogen wat hij wil bereiken
Dit onderzoek werd gesteund
binnen de ledenraad. “Agrifirm is een bedrijf dat zich kan onder-
door het Nuffield Scholarship.
scheiden met de passie voor de agrarische sector en ik vind dat
Daarnaast experimenteerde
deze passie overgebracht moet worden naar alle boeren.”
hij een aantal jaar geleden met eendenkroos. Hij woont aan
Samen met zijn vrouw is Rick
kennis, kunde en passie die
water waar veel eendenkroos
eigenaar van V.O.F. de Vor, een
Agrifirm heeft over te brengen
in te vinden is en is dat aan zijn
melkveebedrijf in Snelrewaard.
naar alle boeren.”
koeien gaan voeren. Doordat hij
Tot twee jaar terug was Rick
de kroos zelf liet drogen, was het
werkzaam voor Agrifirm in
Onderzoeken en
erg arbeidsintensief. “Toendertijd
de buitendienst en naast zijn
experimenteren
heb ik niet de manier gevonden
taak als lid van de ledenraad
Het nieuwe ledenraadslid is
om het economisch aantrekkelijk
van Agrifirm is hij actief in de
ondernemend en is altijd
te maken, maar als iemand een
ledenraad van FrieslandCampina.
bezig met ontwikkeling en
goede oplossing heeft dan ben
onderzoek. Ook binnen zijn
ik daar zeker voor te porren.”
Nieuwe kansen pakken
eigen bedrijf zoekt hij naar
Rick is enthousiast over zijn
nieuwe kansen. Afgelopen
Voor een overzicht van alle
nieuwe rol als ledenraadslid.
twee jaar was Rick bezig met
ledenraadsleden: kijk op
“Nederland is een kennis-
een wereldwijd onderzoek
www.agrifirm.nl > cooperatie
gedreven land en deze kennis is van groot belang voor de rest van de wereld. Het is bijzonder om te zien hoe wij als klein land onze agrarische kennis kunnen overdragen naar andere werelddelen. Door de coronacrisis heb ik nog geen officiële vergadering van de ledenraad bij kunnen wonen, maar ik kan wel zeggen dat ik iemand ben voor een ambassadeursrol binnen de ledenraad. Ik wil ervoor zorgen dat Agrifirm zich blijft ontwikkelen, nieuwe kansen pakt en uniek blijft in de markt. Mijn doel is dan ook om de
17
Wie?
In natuurgebied het Anderensche Diep weidt Jos Ubels
Jos Ubels (34)
zijn koeien (hoofdzakelijk Blonde d’Aquitaine) op 250 hectare faunarijk grasland, natte schraallanden en heischraal grasland.
Wat?
De kudde van 300 zoogkoeien loopt in drie koppels in het gebied:
Natuurkoe CV
pinken, koeien met oudere kalveren en een koppel drachtige koeien samen met de koeien met jonge kalveren. Jos’ ouders startten
Waar?
het bedrijf in 1995 op vanuit de visie dat de natuur ten dienste
Anderen (DR)
staat van de koe en de koe ten dienste staat van de natuur. Het familiebedrijf pacht het natuurgebied voor langere
Wanneer?
tijd van Staatsbosbeheer. Ze onderhouden en
20 mei 2020
beheren het gebied. Op hun hoofdlocatie in Anderen houdt de familie nog eens 400 stuks mestvee en 300 stuks jongvee in potstallen op stro.
18
mooi werk
19
ondernemen
De start-ups van de agrarische sector
Meer waardering voor de boer en een hogere opbrengstprijs. Zijn korte voedselketens dé oplossing voor de hele agrarische sector? “Laten we korte ketens beschouwen als bron van innovatie.” 20
ondernemen “Hallo Nederland! Wij produceren jullie eten.”
Dubbel Drents
Zo begint de campagnevideo van Support your
Gebiedscoöperatie Zuidwest-Drenthe ondersteunt
locals, een landelijke actie om lokale voedsel-
streekproducten met de merknaam Dubbel Drents
producenten onder de aandacht te brengen.
en door producenten in contact te brengen met
De bijbehorende website toont meer dan drie-
speciaalzaken en regionale supermarkten. Dat
honderd voorbeelden van ‘lokale smaakmakers’:
vergroot herkenbaarheid van de producten, en helpt
zuivel- en vleesboerderijen, groente- en fruittelers,
meer consumenten te bereiken. Een voorbeeld is
producenten van producten als brood, bier en
de kaas van natuurboerderij Eytemaheerd in het
wijn, leveranciers van boodschappenpakketten
Drentse Leutingewolde. Dit streekproduct van
en restaurants.
grasgevoerde blaarkoppen ligt als Dubbel Drentse kaas in vijf Coop-supermarkten.
Waarde toevoegen
Er is ook Dubbel Drents brood. Ruim 15 bakkers in de
Support Your Locals is een activiteit van de task-
provincie bakken dit van duurzaam geteelde tarwe,
force die korte voedselketens stimuleert. Deze wordt
spelt en rogge van Drentse akkers. Het assortiment
gedragen door onder andere het Ministerie van LNV en LTO en kan rekenen op support van de provincies en de Rabobank. Wat zijn korte voedselketens? De taskforce omschrijft ze als ‘initiatieven die inzetten op lokaal voedsel, een eerlijke prijs voor producenten en meer verbinding tussen boeren en stedelingen’. Volgens de gegevens uit de Landbouwtelling, gepubliceerd op Agrimatie.nl, telt Nederland ruim 3.000 agrariërs die aan huisverkoop doen. De markt voor boerderijproducten is groter omdat er in de praktijk al snel meer tussenschakels zijn, bijvoorbeeld als boeren samenwerken in een lokale afzetcoöperatie en hun producten te koop zijn in speciaalzaken. Ook met een klein aantal extra schakels is sprake van een korte keten,
van het regio-merk omvat verder bier, verse
vindt econoom Jan Willem van der Schans. Hij is al
asperges en koolzaadolie. “Wat we willen bereiken
lange tijd als specialist op dit terrein verbonden aan
is dat de verwerking en de verwaarding van
Wageningen Economic Research, vanaf augustus
voedsel weer terugkeert naar de regio. Dat is goed
werkt hij als zelfstandig onderzoeker. “Waar het
voor de economische ontwikkeling, en stimuleert
om gaat is de vraag of schakels waarde toevoegen
ook de duurzaamheid en leefbaarheid van het
voor de boer.”
platteland”, vertelt coördinator Jan van Goor.
>>
21
ondernemen >> De gebiedscoöperatie ziet nog meer mogelijkheden
de supermarkten, zegt hij. “Wat ons opviel was het
voor Dubbel Drentse streekproducten en zoekt
gestandaardiseerde aanbod met veel bewerkte
telers voor regionaal geproduceerde groenten,
producten en dat het voor consumenten volstrekt
peen en uien.
onduidelijk is waar hun voedsel vandaan komt.”
Vertrouwen
Samen met zijn vrouw
Gevraagd naar de voordelen van korte ketens voor
Stéphanie Vellekoop
de boer, noemt onderzoeker Van der Schans als eerste: het directe contact met de consument. Als consumenten weten waar hun voedsel vandaan komt, hebben ze meer begrip voor de producent. Hij roept een voorbeeld uit 2018 in herinnering. Door de hete zomer was het voor telers moeilijk de minimum-maat voor pruimen te halen. Het fruit smaakte prima, maar bleef te klein. Grote partijen werden toen afgekeurd voor verkoop in de supermarkt. “Consumenten die de fruitteler kennen, vinden de kleine maat geen probleem”, stelt Van der Schans. De korte lijn met de consument biedt nog een groot voordeel. “Je kunt als producent veel gemakkelijker
begon hij in
jouw unieke verhaal vermarkten en een hogere prijs
2014 met
vragen. Je kunt bijvoorbeeld een boerenkaas maken
Boerschappen.
van melk van koeien die alleen maar voer uit de regio
Ze hebben nu
krijgen. Daar bestaat geen officieel certificaat voor.
ruim 40 mensen
In een korte keten draait het om vertrouwen.”
aan het werk en verwerken producten
Waarde hechten aan voedsel
van 120 boeren en
Ook het van oorsprong Brabantse initiatief
tuinders in maaltijdboxen voor
Boerschappen is actief in streekproducten.
particulieren en ze leveren ook aan bedrijven
Dit bedrijf koopt in bij boeren en verwerkt
en horeca.
deze in pakketten met levensmiddelen voor
22
consumenten en bedrijven. “Voor een deel werken
Groot deel van de marge
we samen met ambachtelijke kleinschalige
Klanten van Boerschappen hebben waardering
bedrijven, daarnaast hebben we ook moderne
voor de producenten en willen daarom een iets
leveranciers die innovatieve oplossingen hebben
hogere prijs betalen voor hun boodschappen,
voor de duurzaamheidsvraagstukken van deze
stelt Markusse. Verder krijgen de boeren door de
tijd”, beschrijft medeoprichter Stijn Markusse.
korte lijn met de consument een relatief groot deel
“We zoeken producenten met een verhaal, die
van de marge. “Van onze omzet gaat 70 procent
consumenten een goed gevoel geven. Waar het ons
naar de boeren, 30 procent gebruiken we voor de
om gaat is dat mensen weer waarde gaan hechten
verkooporganisatie, het verpakken en de distributie.”
aan hun voedsel.” Boerschappen is ontstaan uit
Boerschappen werkt nu nog met producten uit
persoonlijke onvrede met het voedselaanbod in
Brabant en Zeeland, maar heeft de ambitie door
ondernemen te groeien naar een landelijke dekking. Markusse:
duurzame zuivel die A-Ware en FrieslandCampina
“We streven naar een omvang waarmee we impact
ontwikkelen voor Albert Heijn laten zien dat er ook
kunnen maken. Maar we hebben niet de illusie dat
grootschalige kansen liggen voor producten met
we supermarkten gaan vervangen. Het belangrijkste
toegevoegde waarde. Hij ziet daarin ook een rol voor
vind ik dat we laten zien dat het ook anders kan.”
leidende marktpartijen als Agrifirm. Bijzondere voeders, gewassen of teeltmethoden kunnen een
“ Ga niet meteen een fabriek bouwen, maar test jouw product en je verhaal in de praktijk.”
onderdeel zijn van een unieke propositie van een boer. Nieuwe lokale ideeën kunnen uitgroeien tot een nieuw verdienmodel. Maar, voegt hij eraan toe: lang niet elk lokaal verhaal leent zich voor een grootschalig verdienmodel. Klein beginnen Het belangrijkste is dat de producenten goed nadenken over hun product en de aansluiting bij
Bron van innovatie
de behoeften van hun afnemers. Dat benadrukt
Zijn korte ketens de oplossing voor
de onderzoeker altijd in de masterclasses over
de hele sector? Van der Schans:
korte ketens die hij regelmatig voor agrarische
“Dat ligt eraan wie je het vraagt.
ondernemers verzorgt. “Innovaties zijn alleen
Je kunt zeggen: om de wereld te
succesvol als ze een bijdrage leveren aan
voeden hebben we grootschalige
de ‘job to be done’ bij de eindgebruiker.
en efficiënte productiesystemen
Mijn advies is altijd: klein beginnen. Als je
nodig. Aan de andere kant zijn
gezamenlijk regionale zuivelproducten in de markt
er groeperingen die zeggen: Nederland is te klein om grote delen van de wereld te voeden, we hebben nieuwe verdienmodellen nodig.
wilt zetten, zoek dan eerst een pasteurisatievat van 500 liter op Marktplaats. Ga niet meteen een fabriek bouwen, maar test jouw product en je verhaal in de praktijk. Luister naar je potentiële
Als econoom zeg ik: korte ketens vormen in elk
klanten en pas je propositie aan totdat je ze
geval een potentiële bron voor innovatie. Laten we
te pakken hebt. Pas dan kun je denken aan
korte ketens beschouwen als de start-ups voor de
opschalen.”
sector. Een groot aantal kleinschalige initiatieven bij elkaar kan ook een bevolking voeden. Kleinschalige
Allround ondernemerschap
en grotendeels geautomatiseerde systemen komen
Korte ketens zijn zeker niet voor elke boer of teler
steeds vaker voor. Een mooi voorbeeld is ElkeMelk,
een ideale oplossing. “Als je vakman bent met een
waar melk van individuele koeien op de boerderij
focus op efficiëntie en technische resultaten, dan
wordt gebotteld voor verkoop in de supermarkt.
moet je je afvragen of dit iets voor je is. Dan kun je
Straks bestaat er geen bulk meer, maar is elke
beter meedoen in de grote ketens. Bij een korte-
partij uniek.”
ketenstrategie word je aangesproken op allround ondernemerschap. Je hoeft tegenwoordig echt niet
Unieke propositie
meer zelf op boerenmarkten te gaan staan. Maar je
Van der Schans bestrijdt de stelling dat
hebt een goed verhaal nodig en je moet tijd besteden
consumenten geen geld overhebben voor een
aan de organiseren van de verkoop en de distributie.
onderscheidend product. De waardeketens voor
Dat moet bij je passen.”
23
5 vragen aan..
Hugo Bens, bestuurslid Boert Bewust
“ We willen de burger het boerenleven laten zien” Hugo Bens is pluimveehouder in Haps en bestuurslid van Boert Bewust. Daarnaast is Hugo oprichter van Boert Bewust in de streek Land van Cuijk. Boert Bewust zet zich in voor de verbetering van de verbinding tussen boer en burger. Een doel dat Agrifirm, als partner van Boert Bewust, een warm hart toedraagt. Wat doet Boert Bewust en waar staan jullie voor?
vind je alle informatie over het score-proces.
“100 jaar geleden kende bijna iedereen wel iemand
Daarnaast vinden wij het belangrijk dat de boer echt
die boer was, als ze zelf geen boer waren. Anno 2020
gemotiveerd is en er serieus mee aan de slag gaat.”
is nog maar 0,3 procent van de Nederlanders boer en komt nog maar twee procent op een boerenerf.
In welke streken is Boert Bewust actief en hoe
Boert Bewust wil de maatschappij weer dichterbij
komen Agrifirm-leden in contact met de streek?
de agrarische sector brengen. We willen de normale
“Op dit moment is Boert Bewust in acht streken
burger het boerenleven laten zien. Wij leiden de
actief en we willen graag uitbreiden naar meer
boeren zo op, dat ze zelf in gesprek kunnen gaan
regio’s. Op de website is te zien in welke streken
met de burger. De boer kan zo de kennis delen waar
we al actief zijn. Ondernemers die geïnteresseerd
de burger behoefte aan heeft.”
zijn, kunnen altijd contact opnemen met mij.”
Hoe ben jij zelf terecht gekomen bij Boert Bewust?
Hoe staat het met Boert Bewust in de
“Sinds ik pluimveehouder ben, ben ik al bezig met
coronacrisis?
het verbeteren van de verbinding tussen boer en
“Op dit moment liggen de fysieke evenementen
burger. Zo laat ik de burger ook bij mij op het bedrijf
even stil, maar online zijn wij erg actief.
meekijken en geef ik gastlessen op de HAS. Ik was
Zo organiseren wij virtuele Boert Bewust
al een tijdje opzoek naar een kapstok, en die heb
bord-lanceringen en plaatsen wij veel dagelijkse
ik gevonden in Boert Bewust.”
boerenwerkzaamheden op Facebook. Daarnaast zijn we bezig met het idee om gezinnen op afspraak
Hoe kunnen Agrifirm-leden zich aansluiten bij
langs te kunnen laten gaan bij de boer.”
Boert Bewust? “Wij werken met zeven scores waar een boer aan moet voldoen om deelnemer te kunnen worden. Het gaat om de thema’s: maatschappij, milieu,
www.boertbewust.nl
energie, welzijn, diergezondheid, mest en
Coöperatie Agrifirm is partner van Boert Bewust.
beeldkwaliteit. Op de website van Boert Bewust 24
over agrifirm
Vloggen in plaats van veldbijeenkomsten Hellen Lensing is specialist akkerbouw bij Agrifirm. Door de coronacrisis kan zij geen veldbijeenkomsten houden en dus verzint ze samen met haar team een alternatief om de telers te blijven informeren: vlogs vanuit het veld! In coronatijden is het niet
in de sector. Zo nam ik vorige
vlogs is om mensen warm te
mogelijk om met grote groepen
week samen met Fokko Prins
maken voor het onderwerp. We
het veld in te gaan. Hellen Lensing
bijvoorbeeld een vlog op waarin
krijgen enthousiaste reacties
bedacht samen met haar team
we telers informeren over het
van de telers, maar we moeten
hiervoor een alternatief om de
bestrijden van bonenspintmijt
van tevoren ook goed nadenken
telers toch te bereiken. Ze maakt
door middel van roofmijten
wat we plaatsen. Sommige
vlogs die ze via Whatsapp-
op het aardappelveld. We
onderwerpen kunnen namelijk
groepen verspreidt. “De eerste
demonstreren onder andere hoe
juist ook weer extra vragen
vlog was een soort test, maar
de bestrijdingsmethode werkt,
oproepen. Ik vind het leuk om
omdat het goed uitpakte, werd
wat de telers moeten doen en wat
deze vlogs te maken, omdat ik
het plan steeds groter en binnen
de kosten zijn. Dit is een nieuwe
graag nieuwe dingen uitprobeer
een maand hadden we een
biologische manier van bestrijden
die out-of-the-box zijn!”
compleet vlogschema. De video’s
waar we dit jaar ervaring in op
zijn gericht op actualiteiten
willen doen. Het doel van de 25
over agrifirm
Agrifirm en MS Schippers gaan samen voor de big van morgen Agrifirm en MS Schippers zijn ervan overtuigd dat
Bovendien
bigkwaliteit het thema van de toekomst is voor de
maakt de samen-
zeugenhouderij. Het gaat niet om méér, maar om
werking met Nuscience
betere biggen. Een samenwerking is dan ook een
safe & innovative nutrition, waar prestarters
logische stap. Daarom is de HyCare-methode van
en hoogwaardige drinkwateradditieven worden
MS Schippers onderdeel geworden van Agrifirms
geproduceerd, het mogelijk om voer en drink-
TOP-aanpak Biggen.
water op elkaar af te stemmen en zo optimale omstandigheden voor een goede darmgezondheid
“Voor veel varkenshouders is de gezondheid en groei
te creëren. Een automatisch weegsysteem
van gespeende biggen een uitdaging”, vertelt Ron
biedt continu inzicht in het gemiddeld gewicht
Coppens, verkoopleider Zuid van Agrifirm. “In onze
van de biggen. En varkenshouders die hiervoor
TOP-aanpak Biggen speelt een goede hygiëne altijd
toestemming geven, kunnen hun data straks
al een belangrijke rol. De HyCare-methode geeft de
vergelijken met de anonieme resultaten van
varkenshouder grip op alle aspecten die bepalend
collega’s en daarmee eigen doelen optimaliseren.
zijn voor een gezond bedrijf met zo min mogelijk ziektes.”
Samen voor de big van morgen, is het devies
Uniek aan de samenwerking is het team dat
van deze samenwerking. Coppens: “Dat is geen loze
zich rond de varkenshouder vormt: Agrifirm,
kreet. Onze HyCare-specialisten en de dierenarts
MS Schippers, de dierenarts en de varkenshouder
werken samen met de varkenshouder aan een
werken samen om het beste rendement te behalen.
aantoonbaar betere bigkwaliteit.”
Korting op JOOP Of je nou in de oriënterende fase zit, de overname
bedrijfsanalyse en een SWOT-analyse. Afgestemd
al voor de deur staat of dat je al ondernemer bent
op jouw persoonlijke behoefte en jouw fase op weg
en hulp zoekt om de strategie voor je bedrijf aan
naar het ondernemerschap.
te scherpen: JOOP richt zich op jouw persoonlijke
Het traject duurt maximaal een jaar en de kosten
behoefte als jonge ondernemer. Doe je mee aan
bedragen € 2.150,- (incl. BTW). Ben je lid van
JOOP dan krijg je vier individuele sessies met een
coöperatie Agrifirm? Dan krijg je 50% korting.
ondernemerscoach van Exlan Advies. Voor ieder
26
gesprek krijgt je als deelnemer een opdracht,
Meer informatie en aanmelden:
zoals het maken van een ondernemers- en
www.agrifirm.nl/joop
over agrifirm
TOP-aanpak Brij: een complete en duurzame aanpak voor brijvoer Brijvoer is niet alleen financieel
De TOP-aanpak Brij begint met
actueel beeld hebben en zo nodig
gunstig, maar levert ook een
een gedegen bedrijfsplan op
tijdig met de varkenshouder
belangrijke bijdrage aan het
locatie bij de varkenshouder.
kunnen bijsturen om de doelen
verwerken van reststromen uit
“We formuleren samen met de
te realiseren.” De expertise van
andere sectoren en daarmee
varkenshouder een bedrijfsplan
dochterondernemingen Exlan
aan een circulaire en duurzame
met gerichte doelen die we
Advies, Bonda en Nuscience safe
economie. Agrifirm optimaliseert
structureel monitoren”, vertelt
& innovative nutrition komen
haar brijvoerconcept met
productmanager Emilie-Julie
samen in dit totaalpakket.
de TOP-aanpak Brij: een
Bos. “Onze adviseur brengt
Resultaten van de controles
bedrijfsplan, bedrijfsscan,
met de bedrijfsscan de situatie
worden door de nutritionisten
voeradvies, hygiëneplan
goed in beeld. Scanden we
en specialisten van het
inclusief laboratoriumonderzoek
eerder op momenten dat zich
brijvoerteam geanalyseerd,
en installatiecheck ineen.
een probleem voordeed, nu
de adviseurs maken deze op
bieden we controles op vaste
heldere wijze inzichtelijk voor
momenten, zodat we altijd een
de varkenshouder.”
Coaching bij problemen door corona Agrifirm helpt leden die in problemen komen
kennis, het toekomstperspectief van de onder-
door de coronacrisis. Wie lid is van de coöperatie
neming en de invloed op de ondernemer als mens.
en financiële of persoonlijke problemen ervaart
In het vervolgtraject gaat de coach samen met de
door corona kan gebruik maken van een gratis
ondernemer aan de slag met het besproken traject.
intakegesprek met een ondernemerscoach van Exlan Advies. Na dit gratis gesprek krijgen leden 50 procent korting op het uurtarief, om samen met
Aanmelden voor deze hulp? Neem contact op
de ondernemerscoach de besproken stappen uit
met de ondernemerscoach uit uw sector en
te werken.
regio: www.agrifirm.nl/ondernemerscoach/ Voor vragen kunt u ook terecht bij uw eigen
Tijdens het intakegesprek wordt gekeken naar
Agrifirm adviseur of bel Exlan Advies:
bijvoorbeeld de liquiditeitsbehoefte, de mogelijk-
088 - 488 29 29
heden voor overheidssteun of specialistische
27
over agrifirm
Coöperatie realiseert projecten voor een toekomstbestendige bedrijfsvoering Bodemvruchtbaarheid, biodiversiteit, circulaire landbouw, emissiereducties: voor vrijwel iedere boer zijn het belangrijke thema’s die je als individuele ondernemer echter niet eenvoudig oppakt. Ze vergen gedetailleerde kennis, samenwerking tussen de verschillende sectoren, technologische innovatie en rendabele investeringen op individueel bedrijfsniveau. De coöperatie ondersteunt projecten die leden belangrijk vinden voor een toekomstbestendige bedrijfsvoering. “Op basis van ledenvoorstellen en
De ledenraad heeft speerpunten
maatschappelijke ontwikkelingen
bepaald en vier programmalijnen
initieert de coöperatie projecten
gedefinieerd:
die voorzien in de behoefte van de leden”, vertelt Auke
1 Circulariteit
Schripsema. In april van dit jaar
met o.a de thema’s alternatieve
is hij aangesteld als Manager
eiwitten, bodemvruchtbaarheid
Ledenprojecten. “Het gaat om
en bemesten met organische
zaken waar boeren voelen dat
meststoffen;
ze iets moeten, maar waar je als individuele ondernemer weinig Auke Schripsema Manager Ledenprojecten
2 Biodiversiteit
handvatten hebt of die te groot
waaronder natuurinclusieve
zijn om alleen op te pakken. Een
landbouw;
belangrijke meerwaarde van onze coöperatie is dat wij deze
3 Meerwaarde uit de markt
thema’s wel kunnen oppakken, en
waaronder ondersteuning van het
de samenwerking met de juiste
Jonge Ondernemers Ontwikkel
partijen kunnen aangaan om het
Programma (JOOP);
behapbaar te maken. Bovendien is onze aanpak de manier om er
4 Klimaatneutraal ondernemen
ook een eerlijke boterham mee te
waaronder een laagemissie
kunnen verdienen, want dat is een
stalconcept en het innovatie-
cruciale voorwaarde”.
programma ‘Next Level Mestverwaarden’.
28
over agrifirm Gouden, groene grondstof Schripsema: “Mest wordt geassocieerd met emissies
afzetmarkten kans van slagen hebben. Schripsema:
van stikstof en fosfaat, maar het is vooral ook een
“We verwachten binnen enkele maanden een
waardevolle grondstof. Is er in Nederland sprake van
keuze te kunnen maken voor de meest rendabele
een overschot, in andere delen van de wereld is
mestverwaardingstechnieken. Na deze keuze wordt
er juist een grote behoefte aan hoogwaardige
de slag naar realisatie gemaakt. Ook zoeken we uit
bemestingsproducten. Met het programma Next Level
welke behandeling van mest op de boerderij nodig is
Mestverwaarden onderzoeken we onder de noemer
om als grondstof te kunnen dienen voor een hoogwaardig
‘Mest, een gouden, groene grondstof hoe de waardevolle
product. Denk aan het gebruik van omgekeerde osmose
componenten in mest op een economisch aantrekkelijke
om hoogwaardige componenten en water te scheiden
manier, internationaal vermarkt kunnen worden.
om emissies te reduceren en kosten te verlagen.
Dit doen we samen met FrieslandCampina, ForFarmers,
De vierde belangrijke component is het bepalen wat
Darling Ingredients International, VanDrie Group,
er in de keten geregeld moet worden om de hoog-
De Heus, het ministerie van LNV en de WUR.” Stap
waardige mestproducten structureel en duurzaam
één is uit te zoeken welke innovaties voor welke
in de markt te kunnen zetten.”
Bodemgezondheid Een ander thema is Bodemgezondheid. “Boeren en telers
waterhuishouding, voedingsstoffen en spoorelementen,
weten hoe belangrijk dit is voor de opbrengst en kwaliteit
nematoden en regenwormen worden in kaart gebracht,
van hun gewassen, maar zien zich geconfronteerd met
zodat een plan van aanpak kan worden gemaakt. Bioclear
zoveel regels, nieuwe producten en technieken, dat het
Earth in Groningen is gespecialiseerd in het meten van
voor hen moeilijk te bepalen is wat werkt op hun eigen
de biologische bodemkwaliteit en maakt het effect van
percelen”, verklaart Schripsema.
maatregelen meetbaar door de aanwezigheid van nuttig
Medewerkers van Agrifirm worden op dit moment opgeleid
bodemleven inzichtelijk te maken. Het laboratorium
tot bodemspecialist, om telers te kunnen begeleiden bij
ontwikkelt hiervoor technieken en groepeert bodemleven
het gebruik van het bodemkwaliteitsplan van de WUR.
in functionele groepen. Op voorbeeldpercelen zullen deze
Een selecte groep telers is al met dit plan aan de slag.
metingen worden uitgevoerd.
Relevante kenmerken van de bodem, zoals structuur,
Verdienvermogen De coöperatie heeft, met input van leden, recent
boeren kan belonen voor het vastleggen van koolstof
een project afgerond rondom het verbeteren van het
uit CO2 in bodem of gewassen. Daarmee dragen boeren
verdienvermogen. Dit heeft geleid tot drie clusters:
bij aan belangrijke milieudoelstellingen via een duurzaam
versterken van het ondernemerschap, verzilveren van
verdienmodel.”
maatschappelijke credits en creëren van nieuwe business
Schripsema: “Er zijn nu veel uitdagingen op het
middels risicodragend participeren. “Deze drie clusters
boerenbedrijf. Het is voor mij dan ook motiverend dat
beleggen we op dit moment binnen de organisatie”, aldus
we echt handen en voeten kunnen geven aan de
Schripsema. Zo starten we onderzoek naar mogelijkheden
vraagstukken en ideeën van onze leden en de grote
van een CO2 creditsysteem waarmee de maatschappij
kansen die we zien.” 29
over agrifirm
Oogstinname Agrifirm weer van start De afgelopen weken is de oogstinname weer gestart. Deze periode duurt 5/6 weken en Agrifirm heeft dan voldoende voorraad om afnemers de rest van het jaar
70%
te bevoorraden. Akkerbouwers die hun granen (gerst
naar opslaglocaties
en tarwe) leveren aan Agrifirm kunnen hun producten
Dat is op jaarbasis 350.000 ton granen
zelf afleveren bij een van de stortlocaties of Agrifirm haalt het van hun erf op.
30% geoogste
granen rechtstreeks naar afnemers
locaties Agrifirm heeft in Nederland
42 stortlocaties voor GRANEN V anuit de stortlocaties worden de granen door Agrfirm per vrachtwagen of per boot naar een opslaglocatie vervoerd
stortlocatie opslaglocatie s tort- en opslaglocatie biologisch
De granen worden in een
AANTAL REGIO'S af erf opgehaald bij telers 30
Er zijn 7 Agrifirm opslaglocaties in Nederland. VAN DEZE 7 ZIJN ER 5 OOK STORTLOCATIE, 2 ZIJN ALLEEN OPSLAGLOCATIE
Er is 1 opslaglocatie voor
BIOLOGISCHE GRANEN:
Zeewolde
over agrifirm
boeren krijgen ID-kaarten voor elke partij
inzameling
90%
op drie plaatsen in de partij wordt een monster genomen
van de biologische tarwe wordt gebruikt voor humane consumptie
de vrachtwagens worden op de stortlocatie vol en leeg gewogen
monsters testen op vochtgehalte en hectolitergewicht
90 tot 95%
van al het gerst wordt geleverd aan mouterijen (brouwgerst voor bier)
30% van de
informatie komt op de weegbon te staan
tarwevoorraad bestaat uit baktarwe,
70% is voertarwe voor veevoer en diervoeders
in het lab Voertarwe wordt STEEKSPROEFGEWIJS getest op mycotoxines en andere residuen
Duurzame ketens Agrifirm levert tarwe en gerst aan veel afnemers. Twee daarvan zijn La Trappe en Koopmans. Met deze twee afnemers heeft Agrifirm een duurzame keten opgezet, van boer tot
Baktarwe
wordt getest op
EIWITGEHALTE
eindproduct. Deze ketens focussen niet alleen op kwaliteit van het eindproduct, maar ook op een duurzame productiemethode. Voor beide ondernemingen is lokaal werken met een vaste groep telers een belangrijk thema. De samenwerking gaat verder dan leverancier
Bij brouwgerst wordt er getest op
eiwitgehalte en
volgerstpercentage
afnemers, uitwisseling van kennis is een groot deel van het succes van de keten. Ook uitwisseling van beleving, door bezoeken aan productielocaties of akkerbouwbedrijven, zorgt voor een grote onderlinge betrokkenheid.
(DIKTE VAN DE KORRELS)
31
lef!
Wie? Freek van Leeuwen Stap? Zet zorg voor de natuur centraal in de bedrijfsvoering
Freek van Leeuwen En verder? Samen met zijn vrouw is Freek eigenaar van boerderij de Vierhuizen. Een klein biologisch
Zet zich in voor de natuur
familiebedrijf, gevestigd in Leidschendam.
“Tijdens mijn vorige baan bij de agrarische
Op de boerderij wordt ook biologische
natuurvereniging in Noord-Holland, maakte
kaas gemaakt en onder eigen merk verkocht (Wilde Weide Kaas).
ik kennis met het fenomeen particulier natuurbeheer. Ik had vroeger nooit gedacht dat ik de boerderij zou overnemen, maar ben gaan zoeken naar een manier die bij ons past. Toen de provincie onze aanvraag goedkeurde om de bestemming van de grond om te zetten in natuurontwikkeling, besloten Nicole en ik de stap toch te zetten. Op boerderij De Vierhuizen staat de zorg voor de natuur centraal. Ik vind dat het een bepaalde mindset is die in je moet zitten en dat je het niet moet doen voor de subsidie. Ons grasland is onderdeel van het Nationale Natuurnetwerk, maar ook op het boerenerf zijn diverse maatregelen getroffen om de natuur te bevorderen. Weidevogels, vlinders, kikkers en andere dieren zijn voor ons net zo belangrijk als de koeien. Op het erf vind je onder andere een paddenpoel, hoogstamboomgaarden en een grote Wilde Weide tuin. Wij willen dat mensen het gevoel hebben dat ons bedrijf een oase van groen is. Zo wordt ook onze Wilde Weide Kaas met oog voor de natuur gemaakt. Wij vragen een meerprijs voor ons regionale biologische product, maar het natuurbeheer is daar een onderdeel van.�