ΤΕΥΧΟΣ 04 | ΜΆΙΟΣ 2024 | agrotypos.gr
• Το κούρεμα στα πρόβατα προϋπόθεση για την ευζωία του κοπαδιού • Αλιευτικός Τουρισμός για ενίσχυση της αλιευτικής κοινότητας ΤΙΜΗ 1,50€ ΑΦΙΈΡΩΜΑ ΤΡΑΚΤΈΡ Έρευνααγοράς GPS ΚΑΙ ΡΟΟΜΈΤΡΑ ΦΈΤΟΣ ΣΤΗ ΔΑΚΟΚΤΟΝΊΑ ΑΓΟΡΑ PICK - UP ΧΡΉΣΙΜΈΣ ΑΠΑΝΤΉΣΈΙΣ ΒΙΟΔΙΈΓΈΡΤΈΣ Στηνσύγχρονηκαλλιέργεια ΤΡΑΚΤΈΡ Έξοικονόμηση καυσίμου ΚΈΡΑΣΙΑ Διαμόρφωση σε pergola ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΉΜΑ Παγίδευσης του δάκου ΑΠΟΤΈΛΈΣΜΑΤΙΚΟΤΉΤΑ ΨΈΚΑΣΜΩΝ Ρόλος βοηθητικών ουσιών ΜΗΝΙΑΙΟ περιοδικό του ΑγροΤύπου για τον αγρότη! Η επιστήμη πιο κοντά στην πράξη • Φυτοπροστατευτικά προβλήματα ντομάτας θερμοκηπίου • Πορτοκάλι Cara Cara για ξεχωριστή γεύση
1105-2465,
Τηλ. 210-6142550 & 8064002
Fax 210-6125141
www.agrotypos.gr
E-mail: advert@agrotypos.gr
013155
advert@agrotypos.gr
georgia@agrotypos.gr
public@agrotypos.gr
advert@agrotypos.gr info@agrotypos.gr
sales@agrotypos.gr
PressiousArvanitidis
Agriculture
CROP & ANIMAL HUSBANDRY
ISSN 1105-2465, Code: 3155
The Greek Review of Science, Technology and Business in Agriculture
V. Epirou 31, 151 25 Maroussi, Greece
Tel. +302106142550 & +302108064002, Fax. +302106125141
www.agrotypos.com ΕΤΗΣΙΑ
Κύπρος 100€
Τράπεζα
6853 126196 509 GR 12 0171 8530 0068 5312 6196 509
Τράπεζα
48 © ΑγροΤύπος π ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Τεύχος 04/2024 Μάιος
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
Κωδικός:
Ιδιοκτησία: ΑγροΤύπος ΑΕ
Ηπείρου
Μαρούσι
ΤΕΧΝΙΚΟ
ISSN
Β.
31, 151 25
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΜΕΤΟΧΟΣ - ΝΟΜΙΜΟΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ Ν.Κ. Γιαννοπολίτης
ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Γ Γιαννοπολίτη
Έ Χυδεριώτου
ΟΜΑΔΑ
Σ. Παϊσιάδης και εξωτερικοί συνεργάτες ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΑ, ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΣΙΑ - DTP Π Κ. Γιαννοπολίτη ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ, ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Μ. Κατσίκη
ΕΚΤΥΠΩΣΗ, ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ
Απαγορεύεται κάθε αναδημοσίευση κειμένου ή φωτογραφιών χωρίς τη γραπτή άδεια του Εκδότη. Τα επώνυμα άρθρα εκφράζουν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι απαραίτητα και των υπευθύνων του περιοδικού.
ΕΚΔΟΤΗΣ -
-
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ
ΣΥΝΔΡΟΜΗ
- αγρότες 36€ Δημ. Oργανισμοί, βιβλιοθήκες, επιχειρήσεις 80€
Γεωτεχνικοί
Πειραιώς:
Eurobank: 0284 02 0010 9734 GR 020 260 284 00000 40 200 109 734 Τράπεζα Εθνική: 72500 222 178 GR 800 110 7250 0000 72500 222 178 Πού βρίσκω το περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία; 1. Στα περίπτερα το τελευταίο Σάββατο κάθε μήνα με 1 50€
Στη διεύθυνσή μου, κάθε μήνα, με ετήσια συνδρομή 36€ 3. Στο agrotypos.shop με ετήσια ηλεκτρονική συνδρομή 14,99€ Τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα να χρησιμοποιούνται με ασφαλή τρόπο. Να διαβάζετε πάντα την ετικέτα και τις πληροφορίες σχετικά με το προϊόν πριν από τη χρήση του, καθώς και τις προειδοποιητικές φράσεις και σύμβολα facebook.com/agrotypos Σκάναρε με την ταμπλέτα ή το κινητό σου το qrcode για να επισκεφθείς το ανανεωμένο agrotypos.gr ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΑγροΠαρατυπίες 04 Μικρά & Ενδιαφέροντα 06 Ερώτημα του μήνα: Τι χρειάζεται για την αγορά pick -up: Οδήγηση, άδειες, μετατροπές, επιλογή καυσίμου και ηλεκτροκίνηση 12 ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Η Yara απαντά στις προκλήσεις της σύγχρονης καλλιέργειας με τη νέα σειρά βιοδιεγερτών 16 Βασικές αρχές για βελτιστοποίηση απόδοσης γεωργικού ελκυστήρα, στόχος η εξοικονόμηση καυσίμου (Χ. Καβαλάρης) 20 Αφιέρωμα: Τοποθετήσεις αγοράς για επιλογή τρακτέρ 27 ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ Φυτοπροστατευτικά προβλήματα στην καλλιέργεια ντομάτας θερμοκηπίου 38 Αποτελεσματικότητα ψεκασμών: Ο ρόλος των βοηθητικών ουσιών στην επιτυχία των εφαρμογών (M. Δελημπαλταδάκης) 42 ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ Ποικιλία ομφαλοφόρου πορτοκαλιού Cara Cara: Με ξεχωριστή γεύση και άρωμα που ευνοείται από το μικροκλίμα της Ελλάδας (Β. Ζιώγας) 44 Οικολογικό Σχήμα για φυτοπροστασίας ελιάς. Πριμοδοτεί τη μαζική παγίδευση του δάκου 48 Ετοιμάζονται οι ΔΑΟΚ για να ξεκινήσουν τη δακοκτονία. GPS και ροόμετρα στα τρακτέρ για online παρακολούθηση 54 Το σύστημα διαμόρφωσης δέντρων κερασιάς pergola. Παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και υπόσχεται υψηλές αποδόσεις, ομοιόμορφο και μεγάλο μέγεθος καρπού (Κ. Καζαντζής, R. Vermeulen, P. Ulloa) 56 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ Το κούρεμα στα πρόβατα προϋπόθεση για την ευζωία του κοπαδιού (Π. Κουτσούλη) 64 Αλιευτικός Τουρισμός: Ενίσχυση της αλιευτικής κοινότητας με ταυτόχρονη μείωση της πίεσης στα αλιευτικά αποθέματα (Μ. Παρταλίδου, Θ. Τσίκληρας) 68 Αγγλική έκδοση: agrotypos.com Φυτοπροστατευτικά: fytofarmaka.net Ηλεκτρονικό κατάστημα: agrotypos.shop 20
2.
6 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΜΙΚΡΑ & ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ Ακαρπία πάνω από 40% τα ακτινίδια στην Καβάλα Στη Χρυσούπολη, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη των Συνεταιρισμών, των Ομάδων Παραγωγών και των Επιχειρήσεων, που δραστηριοποιούνται στην Καβάλα με την καλλιέργεια και την εμπορία του ακτινιδίου, καθώς και γεωτεχνικών, ώστε να διατυπωθούν και να καταγραφούν τα προβλήματα στη φετινή καλλιεργητική χρονιά. Ο κ. Σάββας Αργυράκης, πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Νέστου, ανέφερε ότι «στην περιοχή καλλιεργούνται 23.000 στρέμματα με ακτινιδιές. Δυστυχώς η φετινή χρονιά ξεκίνησε με μεγάλο ποσοστό ακαρπίας το οποίο ξεπερνά το 40% μεσοσταθμικά σε επίπεδο νομού και οφείλεται στον ήπιο χειμώνα και τις υψηλές θερμοκρασίες που επηρεάζουν αρνητικά τις λειτουργίες των δέντρων. Η ακαρπία δεν καλύπτεται από τον Ασφαλιστικό Κανονισμό του ΕΛΓΑ. Και πέρυσι είχαμε ακαρπία αλλά όχι σε τόσο μεγάλο βαθμό. Πρωτοφανής είναι επίσης ο μεγάλος αριθμός μη εμπορεύσιμων καρπών σε σχήμα «πεταλούδας», οι οποίοι αφαιρούνται από τα δέντρα κατά το αραίωμα και πιστεύουμε ότι και αυτό οφείλεται στην κλιματική κρίση. Στα ήδη μειωμένα κατά το ήμισυ τονάζ ανά στρέμμα, τις τελευταίες ημέρες σημειώνονται τεράστιες ζημιές από τους ισχυρούς ανέμους που πλήττουν καθολικά την περιοχή μας, σπάζοντας μεγάλο ποσοστό βλαστών από τα δέντρα. Οι ζημίες στα κιλά υπολογίζονται από 40% - 80% και αυτό συνεπάγεται μια τεράστια απώλεια εισοδήματος για τους παραγωγούς ακτινιδίων του Δήμου Νέστου. Η ζημιά θα μετακυλήσει και στην επόμενη χρονιά διότι το ακτινίδιο καρπίζει σε κλαδιά της προηγούμενης χρονιάς. Ο Σύλλογος Νέστου σε συνεργασία με τους Συνεταιρισμούς, τις Ομάδες Παραγωγών και τις Επιχειρήσεις του νομού Καβάλας θα ενημερώσει τους αρμόδιους φορείς και θα διεκδικήσει αποζημιώσεις για την αντιστάθμιση του χαμένου εισοδήματος των παραγωγών». Ενίσχυση 31 λεπτών το κιλό ζητούν οι παραγωγοί πορτοκαλιών Στήριξη της καλλιέργειας πορτοκαλιών αποφασίστηκε στην πρόσφατη σύσκεψη των Αγροτικών Συνεταιρισμών και βουλευτών της Αργολίδας, που έγινε με αφορμή τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί με τις χαμηλές παραγωγού. Στην σύσκεψη παρουσιάστηκαν τα στοιχεία τεκμηρίωσης της μεγάλης πτώσης των τιμών στα πορτοκάλια λόγω των αθρόων εισαγωγών στην ΕΕ πορτοκαλιών από την Αίγυπτο και άλλες χώρες μη μέλη της ΕΕ. Οι εκπρόσωποι των Αγροτικών Συνεταιρισμών ενημέρωσαν ότι η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος απαιτεί θεσμικές ενέργειες που ξεπερνούν τις δυνατότητες των Αγροτικών Συνεταιρισμών. Για τον σκοπό αυτό πρότειναν και έγινε αποδεκτό, οι τρεις βουλευτές και ο Αντιπεριφερειάρχης Αργολίδας κ. Ι. Μαντζούνης να προωθήσουν από κοινού και συγκροτημένα τα αιτήματα. Τα αιτήματα των συνεταιρισμών είναι: 1ον: Στήριξη εισοδήματος παραγωγών πορτοκαλιού λόγω αθρόων εισαγωγών από Αίγυπτο. Οι παραγωγοί πορτοκαλιού που πούλησαν από τον Ιανουάριο 2024 έως το τέλος της σεζόν να λάβουν αναλογικά ένα συμπλήρωμα εισοδήματος ώστε η τιμή να διαμορφωθεί στα 0,31 €/kg, που αποτελεί και το μέσο κόστος παραγωγής. 2ον: Να διερευνηθεί η Αίγυπτος για ενδεχόμενο εμπορικό ντάμπινγκ. Άμεσα συνδεδεμένο με το προηγούμενο θέμα είναι να υπάρξουν ενέργειες προς την ΕΕ ώστε να διερευνηθεί η Αίγυπτος και οι υπόλοιπες χώρες μη μέλη της ΕΕ για ενδεχόμενο εμπορικό ντάμπινγκ. Η ΔΕΣΑ (Διαρκής Επιτροπή Συνεταιρισμών Αργολίδας) θα προωθήσει φάκελο τεκμηρίωσης για τα τα παραπάνω στους βουλευτές και τον Αντιπεριφερειάρχη Αργολίδας.
Μειώθηκε το εμπόριο αγροτικών προϊόντων
της ΕΕ με τρίτες χώρες
Μειωμένη, κατά 3,2%, ήταν το
2023 η αξία του εμπορίου (εισαγωγές και εξαγωγές) αγροτικών προϊόντων μεταξύ της ΕΕ
και των αγορών τρίτων χωρών. Συγκεκριμένα ανήλθε σε 410,9
δισ. ευρώ, δηλαδή 13,5 δισ.
ευρώ λιγότερο από ό,τι το 2022
(424,4 δισ. ευρώ). Σύμφωνα με
τα στοιχεία της Eurostat, η ΕΕ
εξήγαγε αγροτικά προϊόντα
αξίας 228,6 δισ. ευρώ και εισήγαγε 182,3 δισ. ευρώ, δημιουργώντας πλεόνασμα 46,3 δισ. ευρώ. Το Ηνωμένο Βασίλειο
8 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΜΙΚΡΑ & ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ
ο κύριος εξαγωγικός προορισμός των αγροτικών προϊόντων της ΕΕ, με μερίδιο 22% στις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων της ΕΕ (σε αξία 48,6 δισ. ευρώ), ακολουθούμενο από τις Ηνωμένες Πολιτείες (12% - αξία 27,5 δισ. ευρώ), Κίνα (6% - αξία 13,5 δισ. ευρώ), Ελβετία (5% - αξία 12,1 δισ. ευρώ), Ιαπωνία (3% - αξία 7,2 δισ. ευρώ) και τη Ρωσία (3% - αξία 6,6 δισ. ευρώ). Οι εισαγωγές της ΕΕ προέρχονταν κυρίως από τη Βραζιλία
αξία
δισ. ευρώ), το Ηνωμένο Βασίλειο
- αξία
δισ. ευρώ), Κίνα (7% - αξία 13,3 δισ. ευρώ), τις Ηνωμένες Πολιτείες (7% - αξία 13,1 δισ. ευρώ), Ουκρανία (5% - αξία 9,5 δισ. ευρώ) και τη Νορβηγία (5% - 9,2 δισ. ευρώ). STOP σε εισαγωγές ρυζιού με απαγορευμένες δραστικές Ανακοίνωση της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελληνικού Ρυζιού (ΕΔΟΡΕΛ) αναφέρει τα εξής: Με ιδιαίτερη ικανοποίηση ενημερωθήκαμε για την πρωτοβουλία του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Αυγενάκη, η οποία είχε ως στόχο να σταματήσουν οι ευνοϊκές εισαγωγές ρυζιού από τρίτες χώρες που περιέχουν τη δραστική ουσία τρικυκλαζόλη. Η τρικυκλαζόλη είναι ένα απαγορευμένο μυκητοκτόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2016, αλλά χρησιμοποιείται ευρέως από τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας που εξάγουν ρύζι στην Ευρώπη (άνω του 86% των εισαγωγών του 2022). Για εμάς είναι πολύ σημαντικό το γεγονός, ότι ο Έλληνας Υπουργός αξιοποιώντας τις συμμαχίες που έχει με χώρες που έχουν κοινά συμφέροντα κατόρθωσε να δημιουργήσει «ειδική πλειοψηφία» και έτσι ανάγκασε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πάρει πίσω τον καταστροφικό κανονισμό. Η ΕΔΟΡΕΛ έχει ως πρώτο και κύριο στόχο την ανάδειξη της ιδιαιτερότητας του Ελληνικού ρυζιού και των ποιοτικών χαρακτηριστικών του και σε αυτό το πλαίσιο κάθε πρωτοβουλία του Έλληνα Υπουργού, που θα διασφαλίζει την αρχή της αμοιβαιότητας των κανόνων, σχετικά με την χρήση φυτοφαρμάκων, μας γεμίζει με ιδιαίτερη ικανοποίηση.
ήταν
(9% -
16,9
(8%
15,8
Karem Canedo Rico, Biologicals & Fertigation Manager, Yara South EU, Maria Elize Bordoni, Biologicals Specialists Manager, Yara South
Biostimulants Director, Yara
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 9 Υπολείμματα βρήκαν οι Δανοί σε ελληνικό ελαιόλαδο «Χτύπημα» στην ποιότητα του ελληνικού ελαιολάδου ήρθε από τη Δανία. Η Δανική Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων ενημέρωσε τους καταναλωτές και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ανταλλαγής Πληροφοριών για Επικίνδυνα Τρόφιμα (RASFF) ότι αναλύσεις σε εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο από την Ελλάδα αποκάλυψαν υψηλές ποσότητες φυτοφαρμάκων. Συγκεκριμένα στην ανακοίνωση, που εκδόθηκε από το RASFF, στις 3 Μαΐου 2024, αναφέρεται ότι στο ελαιόλαδο βρέθηκε η μη εγκεκριμένη ουσία Chlorpyrifos. Το συγκεκριμένο ελαιόλαδο ανακλήθηκε από τα σουπερμάρκετ της χώρας και οι αρχές συμβουλεύουν τους καταναλωτές να πετάξουν ή να επιστρέψουν το προϊόν στο κατάστημα που το αγόρασαν. Στο ελαιόλαδο βρέθηκαν υπολείμματα φυτοφαρμάκων 0,15 mg/kg - ppm όταν το μέγιστο όριο είναι στα 0,05 mg/kg - ppm. Ενισχύοντας το δυναμικό των φυτών σε αρμονία με τη φύση Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν σε πανελλαδικό επίπεδο από την Yara Ελλάς με σκοπό την παρουσίαση της νέας σειράς βιοδιεγερτών της Yara, YaraAmplix. Οι εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν σε 8 διαφορετικές πόλεις της Ελλάδος, ξεκινώντας από την Καβάλα μέχρι το Ηράκλειο, συγκεντρώνοντας περισσότερους από 250 συνεργάτες της Yara Ελλάς. Η νέα σειρά βιοδιεγερτών YaraAmplix συμπληρώνει το χαρτοφυλάκιο των προϊόντων της Yara, παρέχοντας ολοκληρωμένες λύσεις για τη θρέψη των καλλιεργειών, δίνοντας έμφαση στην αναγεννητική γεωργία, στοχεύοντας στη δημιουργία ενός μέλλοντος με θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Τις εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους οι κ.κ.
EU και Αντώνης Αγγελετάκης,
International οι οποίοι συμμετείχαν στις παρουσιάσεις και τόνισαν τον στόχο της Yara: να γίνει ηγέτης και στην κατηγορία των βιοδιεγερτών. Αυξημένη παραγωγή προβλέπεται στα σιτάρια του Καναδά Το USDA προβλέπει ότι η συνολική παραγωγή σιταριού στον Καναδά για την περίοδο 2024/2025 αναμένεται να ανέλθει σε 34 εκατ. τόνους, εμφανίζοντας μια αύξηση 6% σε σχέση με πέρυσι και 8% σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας. Οι εκτάσεις θα παρουσιάσουν αύξηση, σε σχέση με το 2023, σε όλες τις ζώνες καλλιέργειας σιτηρών της χώρας. Ειδικότερα στην επαρχία Σασκάτσουαν έχουμε αύξηση κατά 41% και στην Αλμπέρτα κατά 33%. Αυξημένη εκτιμά ότι θα είναι η έκταση καλλιέργειας με σκληρό σιτάρι, κατά 5%, σύμφωνα με όσα προβλέπει η Στατιστική Υπηρεσία του Καναδά (StatsCan). Η έκταση καλλιέργειας του σκληρού σίτου αναμένεται για το 2024 να ανέλθει σε 21 εκατομμύρια στρέμματα. Επίσης οι ανοιξιάτικες βροχοπτώσεις φαίνεται να έχουν βοηθήσει την καλλιέργεια σκληρού και αυτό εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει θετικά όσον αφορά τις στρεμματικές αποδόσεις.
10 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΜΙΚΡΑ & ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ Παραμένει σε υψηλά επίπεδα ο ηλίανθος στην Ουκρανία Παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία, αναμένεται να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα η παραγωγή ηλίανθου, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ. Αυτό οφείλεται στην περσινή κερδοφορία που είχαν οι παραγωγοί. Εκτιμάται ότι η έκταση καλλιέργειας ανέρχεται σε 50 εκατ. στρέμματα. Οι καιρικές συνθήκες και η υγρασία του εδάφους ήταν ευνοϊκές για την σπορά που έγινε τον Μάιο. Η ουκρανική παραγωγή ηλίανθου για το 2024/2025 προβλέπεται από το USDA να ανέλθει στους 14,7 εκατ. τόνους, αυξημένη κατά 1% σε σχέση με πέρυσι, αλλά μειωμένη κατά 2% από την μέσο όρο 5ετίας. Αν και υπάρχει ενδιαφέρον για την καλλιέργεια, τα στοιχεία δείχνουν ότι ο όγκος των λιπασμάτων που αγοράζονται έχει αυξηθεί σε σχέση με πέρυσι. Ωστόσο οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην χώρα έχουν σαν αποτέλεσμα τις μειωμένες στρεμματικές
απόδοση προβλέπεται να κυμανθεί στους
νους
2%, σε σχέση με πέρυσι, αλλά αυξημένη, κατά 2%, σε σχέση με την τελευταία πενταετία. Πάντως τα επόμενα χρόνια προβλέπεται οι Ουκρανοί αγρότες λόγω καλύτερης κερδοφορίας να αυξήσουν τις εκτάσεις καλλιέργειας σε σόγια και ελαιοκράμβη και ηλίανθο και να εγκαταλείψουν τα σιτηρά (σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι και σίκαλη), καθώς οι τιμές τους είναι σε χαμηλά επίπεδα. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να αυξηθούν οι εξαγωγές ελαιούχων σπόρων της Ουκρανίας τα επόμενα χρόνια. Προβλέψεις για παραγωγή βερίκοκων στην ΕΕ Σε ενημέρωση για την αναμενόμενη στην Ευρώπη παραγωγή βερίκοκων του 2024 προχώρησε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων IncofruitHellas κ. Γ. Φραγκίστας. Συγκεκριμένα αναφέρει τα εξής: «Οι εκτιμήσεις για την παραγωγή βερίκοκου στην Ευρώπη ανέρχονται στους 523.986 τόνους φέτος, βάσει στοιχείων της Europ�che. Αυτός ο όγκος είναι αμετάβλητος σε σχέση με πέρυσι και κατά 2% αυξημένος σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας για την περίοδο 20182022. Τα στοιχεία, δείχνουν πτώση στη γαλλική και ιταλική παραγωγή. Στην Ιταλία, ο μεγαλύτερος παραγωγός της Ευρώπης, η παραγωγή εκτιμάται σε 214.282 τόνους βερίκοκα (παρόμοια ποσότητα με την περασμένη περίοδο, αλλά 7% μειωμένη από τον μέσο όρο της πενταετίας). Αυτό οφείλεται στη σταδιακή μείωση της καλλιεργούμενης έκτασης των τελευταίων ετών. Η παραγωγή στην Ισπανία εκτιμάται σε 134.352 τόνους (46% περισσότερα από την περασμένη σεζόν και 29% από τον μέσο όρο της πενταετίας). Υπάρχει σημαντική διακύμανση της παραγωγής ανάλογα με την περιοχή. Στην περίπτωση της Γαλλίας, η χώρα πρόκειται να παράγει 87.852 τόνους, σημειώνοντας πτώση 29% σε σχέση με το 2023 και 13% κάτω από τον μέσο όρο μείωση, που οφείλεται σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Όσον αφορά την ελληνική παραγωγή, πρόκειται να ανακάμψει αυτή τη σεζόν με πρόβλεψη να ανέλθει σε 87.500 τόνων, 6% μειωμένη σε σχέση με το 2023 αλλά και 13% πάνω από τον μέσο όρο της πενταετίας. Πάντως θα υπάρξει μια μικρή μείωση στις πιο πρώιμες ποικιλίες λόγω των υψηλών θερμοκρασιών του χειμώνα».
αποδόσεις. Η μέση
23,7 τό-
ανά στρέμμα, μειωμένη κατά
γης οι οποίοι ασκούν και άλλη παράλληλη δραστηριότητα, είναι
π.χ. ελεύθεροι επαγγελματίες, έμποροι
κ.λπ. Ο οποιοσδήποτε δηλαδή δηλώνει
έστω και ένα μέρος του εισοδήματος
του ως αγροτικό, έχει το δικαίωμα πλέ-
ον να αποκτήσει επαγγελματικό αγροτι-
κό όχημα.
Αγροτικό φορτηγού ιδιωτικής
12 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ | ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΟΧΗΜΑ ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ PICK - UP Οδήγηση, άδειες, μετατροπές, επιλογή καυσίμου και ηλεκτροκίνηση Αν είστε αγρότης και θέλετε να αγοράσετε ένα νέο pick-up τότε αυτό το άρθρο θα σας βοηθήσει να το επιλέξετε. Επίσης θα διαβάσετε τη διαδικασία για να το αποκτήσετε, καθώς και χρήσιμες συμβουλές για την οδήγησή του. Στις ερωτήσεις του Περιοδικού Γεωργία - Κτηνοτροφία απαντάει ο κ. Κωνσταντίνος Στάθης, Product Manager Volkswagen για τα Επαγγελματικά Οχήματα. ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΪΣΙΑΔΗΣ Δημοσιογράφος στον ΑγροΤύπο Ερ. : Ποια τα δικαιολογητικά αλλά και η διαδικασία για την αγορά αγροτικού αυτοκινήτου; Aπ: Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, δυνατότητα αγοράς επαγγελματικού αγροτικού οχήματος είχαν μόνο όσοι είχαν εισόδημα εξ ολοκλήρου από αγροτική εργασία. Αυτό όμως από το 2020 κι έπειτα άλλαξε, δίνοντας έτσι την ευκαιρία απόκτησης του δικoύ τους αγροτικού και σε όσους ασχολούνται με άλλες μορφές αγροτικής εκμετάλλευσης, χωρίς να είναι αναγκαστικά επαγγελματίες αγρότες. Κάτοχοι αγροτικής εκμετάλλευσης είναι οι καλλιεργητές
χρήσης Φ.Ι.Χ., μπορεί να έχει στην ιδιοκτησία του, όχι μόνο ο επαγγελματίας αγρότης, αλλά και όποιος είναι κάτοχος αγροτικής εκμετάλλευσης χωρίς να είναι επαγγελματίας. Κάτοχος αγροτικής εκμετάλλευσης είναι ο καλλιεργητής γης, ο οποίος ασκεί και άλλη παράλληλη δραστηριότητα, π.χ. ελεύθερος επαγγελματίας, έμπορος κλπ. Και οι δύο κατηγορίες αγροτών, προσδιορίζονται από το Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Ο προσδιονταξιούχος ιδιωτικού ή δημοσίου τομέα, οφείλεις να πληροίς τα κριτήρια: εγγραφή στο Μητρώο των αγροτών, εγγραφή στον ΕΦΚΑ/ΟΓΑ, δήλωση ΟΣ∆Ε. Όλα τα παραπάνω αποτελούν προϋπόθεση για κάποιον ο οποίος καλλιεργεί με σκοπό την πώληση των προϊόντων τους. Εάν δεν υπάρχει κάτι από τα παραπάνω, σημαίνει ότι καλλιεργείς για τον εαυτό σου, το σπίτι σου, την οικογένειά σου. ρισμός για το ποιος είναι τι, ορίζεται από τις διατάξεις του ν.3874/10, όπως αυτός έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα. Όποιος καλλιεργεί με σκοπό την πώληση, είτε είναι επαγγελματίας αγρότης, είτε κάτοχος αγροτικής εκμετάλλευσης, είναι υποχρεωμένος να εγγραφεί στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων του ΥΠΑΑΤ. Η εγγραφή γίνεται μέσω των γραφείων στα οποία συντάσσουν τις δηλώσεις καλλιέργειας. Είτε είσαι επαγγελματίας αγρότης, είτε αγρότης του ειδικού καθεστώτος, είτε ιδιωτικός ή δημόσιος υπάλληλος ή συ-
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 13 αν κάποιος είναι ιδιοκτήτης ενός αυτοκινήτου αυτής της κατηγορίας, πριν φορτώσει κάτι θα πρέπει να σκεφτεί αν είναι νόμιμο ή όχι, για να μη ρισκάρει κάποιο πρόστιμο. Πολλοί από εμάς έχουμε κάποιον γνωστό ή συγγενή με pick-up, στον οποίο σκεφτόμαστε να καταφύγουμε όταν θέλουμε να μεταφέρουμε μεγάλα ή/ και βαριά αντικείμενα. Αυτό μπορεί να είναι μια μετακόμιση, ξύλα για το τζάκι, μια ηλεκτρική συσκευή για την οποία θέλουμε να γλιτώσουμε τα μεταφορικά ή οτιδήποτε άλλο. Μία ακόμη πιο πρόσφατη αλλαγή που πραγματοποιήθηκε στην νομοθεσία είναι η επέκταση της δυνατότητας οδήγησης φορτηγών ιδιωτικής χρήσης και στα αδέρφια αυτών που έχουν το όχημα υπό την κατοχή τους. Αυτό ισχύει για αυτούς που θεωρούνται επαγγελματίες αγρότες σύμφωνα με το Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (ΜΑΑΕ), ανεξαρτήτως μικτού βάρους του οχήματος. Ουσιαστικά, με τη συγκεκριμένη οδηγία επεκτάθηκε και στα αδέρφια το πλαίσιο που ισχύει ήδη για τους γονείς, τα τέκνα και συζύγους των αγροτών, υπό τον όρο ότι έχουν τις νόμιμες προϋποθέσεις (αντίστοιχο δίπλωμα) για την οδήγηση των οχημάτων των συγκεκριμένων κατηγοριών Οι κάτοχοι οχημάτων Φορτηγών Ιδιωτικής Χρήσης, μέχρι πρότινος δεν ήξεραν τι ακριβώς ίσχυε με τη νομοθεσία σχετικά με το ποιοι μπορούν να οδηγούν τα επαγγελματικά οχήματα, χωρίς να υποστούν κυρώσεις. Πλέον, με εγκύκλιο του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, η κατάσταση ξεκαθάρισε. Από εδώ και στο εξής λοιπόν, επεκτείνεται και στα αδέρφια των ιδιοκτητών η δυνατότητα οδήγησης των Φορτηγών Ιδιωτικής Χρήσης (ΦΙΧ). Με απλά λόγια, αν ένας αγρότης έχει στην κατοχή του ένα διπλοκάμπινο, έχουν δικαίωμα να το οδηγήσουν, εκτός από τον ίδιο, οι γονείς, τα παιδιά, ο/η σύζυγος και τα αδέρφια. Φυσικά, για να το κάνουν αυτό, είναι υποχρεωτικό να καλύπτουν τις νόμιμες προϋποθέσεις, δηλαδή να διαθέτουν άδεια οδήγησης των συγκεκριμένων κατηγοριών. Σχετικά με την ερώτηση σας , αν υπάρχει κάποιος περιορισμός στους επιβάτες, διευκρινιστική εγκύκλιο εξέδωσε το υπουργείο Μεταφορών στο τέλος του 2021, προσπαθώντας να διαλευκάνει λίγο το τοπίο, αναφορικά με το πόσοι επιβάτες επιτρέπεται να μπαίνουν μέσα στο διπλοκάμπινο αγροτικό όχημα. Με την εγκύκλιο αίρονται οι περιορισμοί και γενικώς δεν υπάρχει πρόβλημα και κίνδυνος προστίμου, αρκεί να αναγράφεται στην έγκριση τύπου του οχήματος και στην άδεια κυκλοφορίας, το πόσα άτομα μπορούν να επιβαίνουν σε αυτό, με βάση τον αριθμό των θέσεων του (4 ή και 5), στην δική μας περίπτωση ισχύει το 5. Ως προς τον περιορισμό της ταχύτητας ισχύει ότι είναι σε ισχύ για τα Φορτηγά αυτοκίνητα έως 3500 kg, δηλαδή τα Ερ. : Ποιος μπορεί να οδηγήσει το αγροτικό και αν υπάρχει κάποιος περιορισμός στην ταχύτητα, στους επιβάτες, στο είδος και το βάρος του φορτίου; Aπ: Τα αντικείμενα που... αντέχει να μεταφέρει ένα pick-up είναι πολλά, αυτό δεν σημαίνει όμως πως κάτι τέτοιο είναι και νόμιμο. Σύμφωνα με το Υπουργείο ένα pick-up μπορεί να μεταφέρει μόνο αυτά που προβλέπει η άδειά του. Για παράδειγμα αν το pickup ανήκει σε μια βιοτεχνία επίπλων και έχει την ανάλογη άδεια, μπορεί να μεταφέρει μόνο έπιπλα, αν ανήκει σε αγρότη προορίζεται αποκλειστικά για αγροτικά προϊόντα κ.ο.κ Τεχνικά τα pick-up, δηλαδή τα οχήματα με καρότσα που συνηθίζουμε να αποκαλούμε αγροτικά, μπορούν να κουβαλήσουν πάρα πολλά διαφορετικά μεταξύ τους αντικείμενα. Ωστόσο, στην Ελλάδα υπάρχουν περιορισμοί οι οποίοι επιβάλλονται από τη νομοθεσία της χώρας μας. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι Θεωρητικά αλλά και τεχνικά ένα pick-up μπορεί να χρησιμοποιηθεί με άνεση σε οποιαδήποτε από τις παραπάνω περιπτώσεις και σε πάρα πολλές άλλες. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό δεν το επιτρέπει ο νόμος, ο οποίος είναι πολύ συγκεκριμένος και ξεκάθαρος. Ωστόσο, εκτός από την φόρτωση αποκλειστικά με τα προβλεπόμενα από την άδεια προϊόντα, ο νόμος επιβάλλει ακόμα μία υποχρέωση. Αυτή είναι να υπάρχει πάντα δελτίο αποστολής ∆ηλαδή για τα έπιπλα του πρώτου παραδείγματος θα πρέπει το δελτίο να αναγράφει τον πελάτη στον οποίο πάνε (είτε πρόκειται για πελάτη λιανικής είτε χονδρικής). Στο δεύτερο παράδειγμα θα πρέπει να αναγράφεται ο προορισμός των αγροτικών προϊόντων (πελάτης λιανικής, λαχαναγορά, λαϊκή αγορά, μανάβικο ή οτιδήποτε άλλο). Αυτό σημαίνει ότι ένα pick-up μπορεί να κάνει μετακόμιση μόνο αν ανήκει σε εταιρεία η οποία δραστηριοποιείται σε αυτόν τον χώρο. Τα παραπάνω μεταφράζονται σε ένα πράγμα. Ακόμα και όταν στον περίγυρό μας υπάρχει κάποιο pick-up, αν θέλουμε να μεταφέρουμε κάτι ή να κάνουμε μια μετακόμιση θα πρέπει να καταφύγουμε σε κάποιον επαγγελματία
εκείνοι
σε
ετήσια βάση, είναι καλύτερα να αγοράσουν diesel. Το diesel πραγματικά
14 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ | ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΟΧΗΜΑ σκευή, όπου στην συνέχεια με τα απαραίτητα έγγραφα θα πρέπει να πληρωθεί ένας φόρoς προς το τελωνείο. Ανάλογα με το κυβισμό του αυτοκινήτου: ♦ Μέχρι 2.0l είναι 740 € ♦ Πάνω από 2.0l είναι 1.180 €. Οι παραπάνω τιμές είναι με κάθε επιφύλαξη και ως γνωστόν μπορούν να μεταβληθούν χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση. Στη συνέχεια θέλει άδεια με ένα παράβολο συν ένα επιπλέον ποσό που θα πρέπει να πληρωθεί προς το Υπουργείο Μεταφορών για μετατροπή ΦΙΧ από ανοικτού σε κλειστού τύπου & λόγω αλλαγής ύψους καρότσας στο επίπεδο του ουρανού του αυτοκινήτου. Όσον αφορά την ερώτησή σας για τα ρολά, εφόσον τηρούνται και ακολουθούνται σωστά οι οδηγίες τοποθέτησης και λιπαίνω ανά χρονικά διαστήματα με τα κατάλληλα υλικά τους αρμούς των ρολών, ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες διαρροών. Ερ. : Τι χαρακτηριστικά πρέπει να έχει ένα pick- up για εκτός δρόμου οδήγηση; Τι διαθέτει το Amarok; Πώς αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα σε λασπωμένο δρόμο; Aπ: Το τι χαρακτηριστικά πρέπει να έχει ένα pick-up για εκτός δρόμου οδήγηση αντικατοπτρίζει το νέο Amarok. Το Amarok παραδίδεται στον βασικό εξοπλισμό με τετρακίνηση (4MOTION). Μία κορυφαία έκδοση με τέσσερα είδη κίνησης. Ανάλογα με το πρόγραμμα, η ανώτατα επιτρεπόμενα όρια ταχύτητας σε οδούς ταχείας κυκλοφορίας είναι τα 90 χλμ. Στην ερώτησή σας για τα βάρη του φορτίου, σύμφωνα με το άρθρο 56 του ν.4530 επιτρέπει την ταξινόμηση ενός ΦΙΧ αυτοκινήτου μέγιστης αποδεκτής μάζας φορτωμένου οχήματος μέχρι 2.500 χιλιόγραμμα ή ωφέλιμου φορτίου μέχρι 1.300 χιλιόγραμμα σε φυσικά πρόσωπα που αποκτούν και δηλώνουν αρμοδίως γεωργικό εισόδημα από οποιαδήποτε γεωργική δραστηριότητα.
: Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν στην αγορά pick-up που χρησιμοποιούν ως καύσιμο βενζίνη ή πετρέλαιο. Ποια είναι τα θετικά και αρνητικά του κάθε καυσίμου; Ποιες επιλογές έχει το Amarok; Aπ: ∆εν υπάρχει «λάθος» επιλογή στο δίλημμα πετρέλαιο ή βενζίνη. Υπάρχει
η πιο ταιριαστή επιλογή για τον
Ένας γενικός κανόνας λέει ότι
Ερ.
απλώς,
καθένα!
που κάνουν πολλά
χιλιόμετρα
δεν έχει αντίπαλο σε συνθήκες ταξιδιού, αφού στις
του! Οι σύγχρονοι turbodiesel κινητήρες, όπως αυτοί που προφέρει το Amarok, o 2.0 TDI και o 3.0 TDI V6 προσφέρουν πλούσια ροπή από τις χαμηλές στροφές. Συχνά συνδυάζονται με μακριές σχέσεις στο κιβώτιο ταχυτήτων, οπότε στον αυτοκινητόδρομο το μοτέρ γυρίζει με λίγες στροφές, εντός του πεδίου ιδανικής λειτουργίας του. Τα πλεονεκτήματα είναι η ελάχιστη κατανάλωση καυσίμου, ο λιγοστός θόρυβος και οι μειωμένες εκπομπές ρύπων. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η αυτονομία με ένα ντεπόζιτο μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και τα 1.000 χιλιόμετρα! Χωρίς αμφιβολία, το diesel πλεονεκτεί σημαντικά στον τομέα της κατανάλωσης καυσίμου, σε όλες τις συνθήκες. Συνυπολογίζοντας ότι το ίδιο το καύσιμο είναι περίπου 0,20 €/λίτρο φθηνότερο από τη βενζίνη, το καθημερινό κόστος μετακίνησης μειώνεται σημαντικά Στα αδιαπραγμάτευτα πλεονεκτήματά του, συγκαταλέγεται και το κορυφαίο αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων 10 σχέσεων του Amarok που αποτελεί στάνταρ εξοπλισμό των πετρελαιοκίνητων εκδόσεων. Πρόκειται για ένα κιβώτιο προσεκτικά μελετημένο ώστε να αναδεικνύει τις καλύτερες πτυχές του diesel κινητήρα, διατηρώντας τη λειτουργία του στο ιδανικό φάσμα. Το όφελος στην κατανάλωση είναι μεγάλο, αλλά και στην άμεση παροχή της πλούσιας ροπής. Ο οδηγός αισθάνεται το αυτοκίνητο να επιταχύνει αβίαστα ακόμη και από τις χαμηλές στροφές, με εξαιρετική απόκριση και μηδενική υστέρηση, κάτι που αποδεικνύει την απρόσκοπτη συνεργασία κινητήρα-κιβωτίου. Ερ. : Ποια η διαδικασία που χρειάζεται για την τοποθέτηση κουβουκλίου και μετατροπή του αγροτικού σε φορτηγό κλειστού τύπου; Είναι στεγανά (σε νερό και σκόνη) τα ρολά που χρησιμοποιούνται για την κάλυψη της καρότσας στα σύγχρονα pick-up; Aπ: Η διαδικασία είναι καταρχήν, πέρα από την αίτηση που πρέπει να γίνει, να βρεθεί ένας πιστοποιημένος κατασκευαστής ο οποίος θα αναλάβει την μετα-
μεγάλες αποστάσεις ο πετρελαιοκινητήρας βρίσκεται στο στοιχείο
σχεδιαστεί για μέγιστη ανηφορική κλίση έως 30 μοίρες. Η τεχνολογία τετρακίνησης φροντίζει παράλ-
ληλα, ώστε και το νέο Amarok να μπορεί
να έλξει 3,5 τόνους ανάλογα με την έκ-
δοση. Σε σχέση με το προηγούμενο μοντέλο, το επιτρεπόμενο συνολικό βάρος
οχήματος και ρυμουλκούμενου αυξήθη-
«Drive Mode Control». Υπάρχουν έξι «Drive Modes» : «Eco», «Normal», “Mud/Ruts”, “Sand”, “Slippery” και “Load/Trailer”. ∆ιευκολύνουν
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 15 κινητήρια ισχύς του συστήματος τετρακίνησης διανέμεται μεταξύ του μπροστινού άξονα (μονή ανάρτηση τροχών McPherson) και του πίσω άξονα (άκαμπτος άξονας υψηλής ικανότητας φορτίου). Μέσω ενός πλήκτρου μπορεί να ενεργοποιηθεί ένα μπλοκέ διαφορικό στον πίσω άξονα, για να κατανεμηθεί ομοιόμορφα η κινητήρια ισχύς και στους δύο τροχούς του άξονα. Έτσι το Amarok προχωράει ακόμα περισσότερο σε ανώμαλο δρόμο, ακόμα και αν μόνο ένας από τους πίσω τροχούς έχει επαφή με το έδαφος. Οι τετρακίνητες εκδόσεις Amarok έχουν
μένη ενεργοποιούμενη από τον οδηγό τετρακίνηση προσφέρει ένα τέταρτο πρόγραμμα (4A), στο οποίο η κινητήρια ισχύς διανέμεται με έξυπνο τρόπο και στους τέσσερις τροχούς μέσω ενός πολύδισκου συμπλέκτη. Η τετρακίνηση κάνει την οδήγηση στο πρόγραμμα 4A - για παράδειγμα σε μεγάλες αποστάσεις ή στη λειτουργία ρυμουλκούμενου - ακόμη πιο άνετη, καθώς η κατανομή ισχύος πραγματοποιείται με τον επιπρόσθετα ενσωματωμένο στο κιβώτιο διανομής πολύδισκο συμπλέκτη. Το σύστημα 4MOTION με το πρόσθετο πρόγραμμα
σε όλες τις εκδόσεις
Amarok. Μέσω λοιπόν ενός περιστρεφόμενου διακόπτη στην κεντρική κονσόλα, ο οδηγός μπορεί να επιλέξει μεταξύ των τεσσάρων τύπων κίνησης: Η βασική ρύθμιση είναι το πρόγραμμα 4A Σε αυτό το πρόγραμμα, όπως ανέφερα και παραπάνω το σύστημα κατανέμει την κινητήρια ισχύ ανάλογα με την πρόσφυση και την επιτάχυνση και συνεπώς αυτόματα μεταξύ των τεσσάρων τροχών. Μια άλλη βαθμίδα κίνησης είναι το 4H. Σε αυτή την περίπτωση ο μηχανισμός κίνησης 4MOTION μεταδίδει μειωμένη ισχύ κινητήρα στους τροχούς, για παράδειγμα, για το πέρασμα όσο το δυνατόν καλύτερα χιονισμένων διαδρομών (υψηλή πρόσφυση σε κανονική ταχύτητα και ευθείες διαδρομές). Επιπλέον, μία τρίτη βαθμίδα 4L είναι διαθέσιμη για τη λειτουργία Offroad (υψηλή ροπή στρέψης με χαμηλή ταχύτητα), για να αντιμετωπιστούν απαιτητικά περάσματα σε μη ασφαλτοστρωμένα σημεία. Ιδιαίτερα αποδοτικό είναι το Amarok στο 2H. Σε αυτό το τέταρτο πρόγραμμα, κυρίως σε ξερούς δρόμους, η κίνηση μεταδίδεται μόνο στον πίσω άξονα. Η διευρυμένη ενεργοποιούμενη από τον οδηγό τετρακίνηση διαθέτει, όπως παρουσιάζεται, ηλεκτρομηχανικό κιβώτιο διανομής (transfer
2 ταχυτήτων με ηλεκτρονικά ενεργοποιούμενο πολύδισκο συμπλέκτη. Το νέο Amarok εξοπλίζεται στον βασικό εξοπλισμό με το λεγόμενο
τη σωστή επιλογή του τύπου κίνησης, καθώς είναι ήδη διαμορφωμένα
από την ονομασία τους για συγκεκριμένες οδηγικές καταστάσεις. Με όλα τα προγράμματα τετρακίνησης συνδέεται η λειτουργία του μπλοκέ διαφορικού στον πίσω άξονα. Απλά ο οδηγός πιέζει το πλήκτρο «Mode» μπροστά από τη λαβή αλλαγής ταχυτήτων και μπορεί να επιλέξει προγράμματα οδήγησης τα οποία μπορούν να ενεργοποιηθούν μέσω της οθόνης αφής. Το Drive Mode “Mud/Ruts”, βοηθά στο να διασχίζονται λασπώδη και ανομοιόμορφα εδάφη. Η στάνταρ κίνηση εδώ είναι το 4H. Το μπλοκέ διαφορικό στον πίσω άξονα ενεργοποιείται αυτόματα στο πρόγραμμα «Mud/Ruts» μέχρι μια καθορισμένη ταχύτητα και στο 4L σε κάθε ταχύτητα. Ερ. : Πιστεύετε ότι μπορεί να έχουμε στο μέλλον ηλεκτροκίνηση στα pick-up; Aπ: Η ηλεκτροκίνηση έχει κερδίσει σημαντικό μερίδιο αγοράς στα επιβατικά μοντέλα των εταιρειών. Ωστόσο, η επόμενη έντονα αναπτυσσόμενη κατηγορία φαίνεται να είναι αυτή των pick-up μοντέλων βάσει ανακοινώσεων και της διάθεσης εκδόσεων διάφορων εταιρειών κυρίως στο εξωτερικό. Λόγω των υψηλών ροπών που έχουν τα ηλεκτρικά οχήματα σε συνδυασμό με τους δυο ηλεκτροκινητήρες, ένας εμπρός και ένας πίσω, δημιουργείται η ιδανική τετρακίνηση. Επιπλέον, οι πολύ μεγάλοι χώροι που μπορείς να εκμεταλλευτείς λόγω των πολύ λιγότερων μηχανικών μερών στα ηλεκτρικά οχήματα, φαντάζει ιδανικό. Θα δούμε! Ερ. : Συστήματα υποβοήθησης οδηγού, τι προσφέρει το Volkswagen Amarok; Aπ: Πάνω από 20 νέα συστήματα υποβοήθησης οδηγού προσφέρει το Νέο Amarok. Ανάλογα με τις προδιαγραφές, έως και 25 συστήματα υποβοήθησης προσθέτουν ένα ακόμη πλεονέκτημα στην άνεση και στην ασφάλεια. Πάνω από 20 από αυτά τα συστήματα - για παράδειγμα το αυτόματο cruise control («έξυπνη υποβοήθηση ταχύτητας»), η υποβοήθηση ελιγμών στάθμευσης για υποβοηθούμενο παρκάρισμα και ξεπαρκάρισμα, μια περιμετρική άποψη 360 μοιρών («Area View») ή μια υποβοήθηση αλλαγής λωρίδας κυκλοφορίας, οι «Προβολείς IQ.LIGHT - LED Matrix» και η αναγνώριση σημάτων κυκλοφορίας - είναι καινούργια στο Amarok δεύτερης γενιάς. Ερ. : Ποιοι είναι οι τύποι ελαστικών που μπορούν να φορεθούν στα σύγχρονα pick-up; Aπ: Γενικός κανόνας για την τοποθέτηση ελαστικών είναι να ακολουθούμε τις συστάσεις των κατασκευαστών και να μην επιλέγουμε ελαστικά διαφορετικού μεγέθους. Αν αποφασίσετε να διαλέξετε ένα ελαστικό με πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις, υπάρχει ο κίνδυνος να τρίβεται πάνω στον θόλο και να μειωθεί η απόκριση του ελαστικού συνολικά. n 4MOTION
κε σε έως 6,5 τόνους. Το σύστημα 4MOTION με τη διευρυ-
χρησιμοποιείται
του
Case)
κατανοητά
Η YARA ΑΠΑΝΤΑ
16 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ | ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Της σύγχρονης καλλιέργειας με τη νέα σειρά βιοδιεγερτών Καθοριστικός είναι και θα εξελιχθεί ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια, ο ρόλος των βιοδιεγερτών για την παγκόσμια διατροφική αλυσίδα και τη βιωσιμότητα των καλλιεργειών. Η Yara δημιούργησε μία ολοκληρωμένη σειρά βιοδιεγερτών, εισερχόμενη στη συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων με σκοπό να καταστεί ηγέτιδα δύναμη και σε αυτόν τον τομέα. Το περιοδικό «Γεωργία-Κτηνοτροφία», συνάντησε τον Κώστα Τρυφωνόπουλο, Biologicals Sales Manager της Yara Ελλάς και είχε την ευκαιρία να λάβει μία σειρά από απαντήσεις σε καίρια ζητήματα για τη χρήση και το ρόλο των βιοδιεγερτών καθώς και για το παρόν και το μέλλον του πρωτογενούς τομέα στην κρίσιμη περίοδο που διανύουμε όπου η κλιματική κρίση βρίσκεται ενώπιον όλων μας. ΣΥΝΈΝΤΈΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΏΡΓΟ ΛΑΜΠΙΡΗ Kύριε Τρυφωνόπουλε, δεδομένου ότι η κλιματική κρίση βρίσκεται για τα καλά στις ζωές όλων μας, ποια είναι η στρατηγική που εφαρμόζει η Yara, στην κατεύθυνση της Αναγεννητικής Γεωργίας; Aπ: Είναι δεδομένο πως όλο και πιο συχνά βιώνουμε ακραία καιρικά φαινόμενα, που επηρεάζουν τις καλλιέργειες, τις υποδομές, αλλά και τον αγροτικό πληθυσμό ευρύτερα. Αναφερόμαστε συχνά στους όρους κλιματική κρίση ή και κλιματική αλλαγή. Προσωπικά προσπαθώ να προσεγγίζω τους όρους αυτούς πιο συντηρητικά, καθώς χρειαζόμαστε περισσότερα δεδομένα και σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου ώστε να χρησιμοποιήσουμε πιο εύστοχα την επιστημονική ορολογία. Aυτό που φιλοδοξούμε στη
είναι να
ένα διατροφικό μέλλον με θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Η αναγεννητική γεωργία είναι μια συστηματική προσέγγιση για την υιοθέτηση των βέλτιστων βιώσιμων γεωργικών πρακτικών που επηρεάζουν θετικά τη φύση, εστιάζοντας σε πέντε τομείς: Το πρώτο που πρέπει να φροντίσουμε ειναι το κλίμα. Το φαγητό μας είναι «υπεύθυνο» για το 25% σχεδόν των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Υποχρέωσή μας είναι να περιορίσουμε τις εκπομπές που προέρχονται από την παραγωγή και χρήση των λιπασμάτων. Έπειτα είναι η υγεία του εδάφους. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1/3 των καλλιεργήσιμων εδαφών είναι υποβαθμισμένα. Βασικό μας μέλημα είναι να βελτιώ σουμε τη γονιμότητα και τη δομή του και να αποτρέψουμε τη διά βρωσή του. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι πόροι του πλανήτη μας δεν είναι απεριόριστοι. Απαιτείται αποτελεσμα τικότερη χρήση όλων των φυσικών πόρων που είναι απαραίτητοι στην αγροτική παραγωγή. Η χρήση και επάρκεια κατάλληλων υδάτινων πόρων για χρήση στην γεωργία, είναι ένα ζητούμενο που θα μας απασχολήσει το επόμενο διάστημα. Κρίσιμο ζήτημα αποτελεί για εμάς η διασφάλιση της βιοποικιλότητας. Υπολογίζεται ότι περίπου 1 εκατ. είδη φυτών και ζώων είναι υπό εξαφάνιση. Είναι χρέος μας όχι μόνο να την προστατεύσουμε, αλλά και να την εμπλουτίσουμε. Προτεραιότητά μας αποτελεί να διασφαλίσουμε την ευημερία για τον αγροτικό πληθυσμό. Σχεδόν το 80% του εισοδηματικά κατώτερου πληθυσμού στον πλανήτη ασχολείται με τη γεωργία. Κώστας Τρυφωνόπουλος, Biologicals Sales Manager της Yara Ελλάς.
Yara
αναπτύξουμε
YaraAmplix
♦ YaraAmplix OPTINUE:
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 17 Ποιες είναι οι λύσεις της Yara για την Αναγεννητική Γεωργία; Aπ: Οι λύσεις της Yara για την Αναγεννητική Γεωργία περιλαμβάνουν ένα εύρος προΐόντων και υπηρεσιών. Προσφέρουμε πράσινα και χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα νιτρικά λιπάσματα. Τα «πράσινα» και τα «χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα» νιτρικά λιπάσματα της Yara παράγονται χωρίς αποτύπωμα άνθρακα ή με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα αντίστοιχα. Ενδεικτικά θα ήθελα να αναφέρω τα «πράσινα» λιπάσματα μειώνουν το αποτύπωμα άνθρακα του προϊόντος σε πολλές καλλιέργειες έως και 30% και σε πολλά προϊόντα διατροφής έως και 20%. Απαιτείται καλλιεργητική και αγρονομική γνώση που με τη σειρά της θα φέρει υψηλή παραγωγή συνδυασμένη με γεωργικές πρακτικές μέσω της γνώσης της Yara. Συν τοις άλλοις οι ψηφιακές πλατφόρμες βελτιστοποιούν τη διαχείριση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, ενώ με τις υπηρεσίες αναλύσεων Megalab, μπορούμε να ελέγξουμε και να διαχειριστούμε μακροπρόθεσμα την υγεία των εδαφών και τη θρεπτική κατάσταση των καλλιεργειών. Η γκάμα μας περιλαμβάνει πολλές κατηγορίες ειδικών προϊόντων θρέψης, όπως: επενδυτικά σπόρων & κοκκωδών λιπασμάτων, προϊόντα υδρολίπανσης, προϊόντα διαφυλλικών εφαρμογών, βιοδιεγέρτες και φυσικά προϊόντα επιφανειακής εφαρμογής. Τέλος, σύντομα θα είναι διαθέσιμα και τα οργανικά και οργανοχημικά λιπάσματα της Yara. Τι είναι οι βιοδιεγέρτες και γιατί μπορούν να φέρουν ανατροπές στη σύγχρονη γεωργία; Aπ: Για πολλά χρόνια με τον όρο «βιοδιεγέρτης» χαρακτηρίζαμε κάποια προϊόντα που προκαλούσαν μια διέγερση στα φυτά και εκεί εντάσσονταν μια σειρά προϊόντων που θεωρούσαμε ότι είχαν αυτό το χαρακτηριστικό. Πριν από λίγο χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε τον επίσημο ορισμό του όρου βιοδιεγέρτης και ενέταξε αυτά τα προϊόντα στα προϊόντα λίπανσης. Βιοδιεγέρτης λοιπόν κατά τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι ένα προϊόν που περιέχει ουσίες ή/και μικροοργανισμούς, που διεγείρουν τις φυσιολογικές διεργασίες των φυτών εφαρμόζοντάς το είτε διαφυλικά είτε μέσω υδρολίπανσης και βελτιώνουν την απορρόφηση και αποδοτικότητα των θρεπτικών στοιχείων, την αντοχή στο αβιοτικό στρες, την απόδοση και την ποιότητα παραγωγής. Αυτό που χαρακτηρίζει έναν βιοδιεγέρτη δεν είναι η σύνθεσή του, αλλά τι αποτέλεσμα δίνει όταν εφαρμοστεί στην καλλιέργεια. Οι βιοδιεγέρτες YaraAmplix δρουν στη φυσιολογία των φυτών, έχοντας ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας, κάτι που αποτελεί ζητούμενο. Αναφέρετέ μας τους κυριότερους παράγοντες που εμποδίζουν τα φυτά να φτάσουν στο μέγιστο της απόδοσής τους καθώς και με ποιον τρόπο μπορεί να αλλάξει η συγκεκριμένη συνθήκη; Aπ: Τα φυτά από το γενετικό τους κώδικα έχουν ένα δυναμικό παραγωγής το οποίο μπορούν να φτάσουν όταν αναπτύσσονται σε απόλυτα ιδανικές συνθήκες. Στην πραγματικότητα όμως η παραγωγή που παίρνουμε από τις καλλιέργειες, είναι πολύ χαμηλότερη - ακόμα και κάτω από το μισό - από αυτή που μπορούν δυνητικά οι καλλιέργειες να επιτύχουν. Οι κυριότεροι παράγοντες στους οποίους οφείλεται αυτό το χάσμα – γνωστό ως yield gap - είναι τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η κατάσταση του εδάφους, η επάρκεια του νερού, η επάρκεια θρεπτικών στοιχείων, ο βιότυπος, τα ζιζάνια, εχθροί και ασθένειες καθώς και οι κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες. Οι βιοδιεγέρτες που συμμετέχουν σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα θρέψης μπορούν να μειώσουν αυτό το χάσμα, αυξάνοντας σημαντικά την παραγωγή των καλλιεργειών, μειώνοντας παράλληλα τις αρνητικές επιδράσεις των παραπάνω αβιοτικών παραγόντων. Πρόσφατα παρουσιάσατε στην Ελλάδα τη νέα σειρά βιοδιεγερτών, υπό την ονομασία YaraAmplix. Ποια προϊόντα περιλαμβάνει η συγκεκριμένη σειρά; Aπ: Με τα YaraAmplix η Yara εισάγει στην παγκόσμια αγορά τους βιοδιεγέρτες της. Το όνομα YaraAmplix είναι εμπνευσμένο από τη λέξη amplify που σημαίνει «ενισχύω» και το «x» που παραπέμπει στα πολλαπλά οφέλη που δίνουν στις καλλιέργειες τα προϊόντα YaraAmplix. Το χαρτοφυλάκιο αυτό περιλαμβάνει τα εξής προϊόντα: ♦ YaraAmplix OPTITRAC: Ενισχύει τη βλαστική ανάπτυξη, την άνθηση και την καρπόδεση. ♦ YaraAmplix OPTIMARIS: Προωθεί την ευρωστία του φυτού και βελτιώνει το μέγεθος των καρπών. ♦ YaraAmplix OPTIVI: Προωθεί την ανάπτυξη του φυτού στα κρίσιμα βλαστικά στάδια, αυξάνοντας σημαντικά τα επίπεδα παραγωγής. ♦
ACTISIL: Βελτιώνει τη διατηρησιμότητα των καρπών πριν και μετά τη συγκομιδή (long shelflife).
Προωθεί την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και ενισχύει την απορρόφηση των θρεπτικών στοιχείων από το φυτό, ιδίως σε προβληματικά εδάφη. Σύντομα, το χαρτοφυλάκιο των βιοδιεγερτών YaraAmplix θα εμπλουτιστεί και με βιοδιεγέρτες «Νέας Γενιάς», οδηγώντας τη Yara σε ηγετική θέση, αλλάζοντας τα δεδομένα της κατηγορίας.
18 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ | ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Με ποιον τρόπο οι βιοδιεγέρτες YaraAmplix επιδρούν και διευκολύνουν διαδικασίες, όπως η πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων και η αντοχή αβιοτικό στρες; Aπ: Η αύξηση της Ικανότητας Ανταλλαγής Κατιόντων του εδάφους είναι μια ιδιότητα που επηρεάζεται θετικά από τα YaraAmplix, καθιστώντας τα εδάφη πιο γόνιμα. Τα YaraAmplix βοηθούν στη διάσπαση των αδιάλυτων αλάτων του εδάφους και την παροχή των θρεπτικών στοιχείων στις ρίζες. Ακόμη, η συγκράτηση και η προστασία των θρεπτικών κατιόντων από τη δέσμευση και έκπλυση αυτών, διασφαλίζουν την παροχή στο εδαφικό διάλυμα και στις ρίζες. Τα YaraAmplix διεγείρουν τη ρίζα ώστε να ενισχύσουν την πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων. Υπάρχουν συγκεκριμένες κατηγορίες γεωργικών προϊόντων (π.χ. ντομάτα, καλαμπόκι ή εσπεριδοειδή) που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο απώλειας της σοδειάς λόγω των καιρικών συνθηκών που επικρατούν; Aπ: Σαφώς κάποιες καλλιέργειες είναι πιο ευαίσθητες στο αβιοτικό στρες, το οποίο μπορεί να προκαλέσει μείωση στην παραγωγή τους (π.χ. soft fruits –μαλακοί καρποί). Σημασία ωστόσο έχει και η περιοχή που αναπτύσσονται αυτές οι καλλιέργειες και πόσο εκτεθειμένες είναι στις αντίξοες καιρικές συνθήκες. Για παράδειγμα, άλλες συνθήκες θερμοκρασίας και έλλειψης υγρασίας έχουν να αντιμετωπίσουν τα επιτραπέζια σταφύλια στην Κρήτη και την Κορινθία και άλλες στην Καβάλα. Συχνά παρατηρούμε απώλειες παραγωγής τόσο στην Κρήτη όσο και την Κορινθία από υψηλές θερμοκρασίες, ενώ είναι πολύ σπάνιο να συμβεί κάτι τέτοιο στην Καβάλα. Το νέο εργοστάσιο της Yara που κατασκευάζεται στην Αγγλία, στο York, έρχεται να υποστηρίξει αυτόν το στόχο, καθώς θα είναι το μεγαλύτερο εργοστάσιο παραγωγής βιοδιεγερτών στον κόσμο. Με ποιον τρόπο συμβάλλει η σειρά βιοδιεγερτών της Yara στην εφαρμογή του μοντέλου της Αναγεννητικής Γεωργίας και την παραγωγή πιο ανθεκτικών τροφίμων; Aπ: Η συγκεκριμένη σειρά προσφέρει καλύτερη απόδοση θρεπτικών στοιχείων και μειώνει την απαίτηση για επιπλέον εισροές. Επίσης, συντείνει στη βελτίωση της υγείας των εδαφών και προάγει τη βιωσιμότητα των αγροτικών εκτάσεων. Στα βασικά της χαρακτηριστικά είναι ότι βοηθάει στη βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας παραγωγής. Ταυτόχρονα όμως η σειρά βιοδιεγερτών YaraAmplix προσδίδει μεγαλύτερη αντοχή και αντίσταση στο αβιοτικό στρες. Επιπλέον, συμβάλει στη μεγαλύτερη διατηρησιμότητα των καρπών πριν και μετά τη συγκομιδή. Σύντομα, το χαρτοφυλάκιο των βιοδιεγερτών YaraAmplix θα εμπλουτιστεί και με βιοδιεγέρτες «Νέας Γενιάς», οδηγώντας τη Yara σε ηγετική θέση, αλλάζοντας τα δεδομένα της κατηγορίας. “
Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η
αποτελεσματικότητα των βιοδιεγερτών στο πεδίο;
Aπ: Σήμερα πολλές εταιρείες παράγουν προϊόντα βιοδιεγερτών. Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι αυτό είναι μια απλή διαδικασία με χαμηλό
βαθμό δυσκολίας. Στη Yara όμως προτού κυκλοφορήσουμε στην αγορά έναν βιοδιεγέρτη, ακολουθούμε ένα πολύ αυστηρό πρωτόκολλο, που απαιτεί
προγραμματισμό και μεγάλη επένδυση. Αφού εντοπίσουμε την ανάγκη του αγρότη και της
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 19
καλλιέργειας, ξεκινάει η έρευνα για τη δημιουργία του κατάλληλου προϊόντος. Αυτή η διαδικασία κρατάει πολλά χρόνια, περνώντας από πολλά στάδια ελέγχου και δεν είναι πάντα σίγουρο ότι το προϊόν θα έχει όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις για να κυκλοφορήσει στην αγορά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το τελευταίο μας προϊόν, YaraAmplix OPTIVI, που κυκλοφόρησε πρόσφατα παγκοσμίως. Ξεκίνησε να αναπτύσσεται από το 2019, ενώ προκρίθηκε και επιλέχθηκε μετά από αξιολόγηση 30 πρότυπων σκευασμάτων. Μία διαδικασία ιδιαίτερα χρονοβόρα, δεδομένου ότι στη Yara θέλουμε να είμαστε σίγουροι πως όταν σε ένα προϊόν βάζουμε το σήμα της εταιρείας, θα αποτελεί προϊόν αναφοράς για την κατηγορία του. Ποιες είναι οι κυριότερες προκλήσεις που φέρνει στο προσκήνιο για παραγωγικές – εμπορικές επιχειρήσεις καθώς και αγρότες, το υφιστάμενο κοινοτικό πλαίσιο για τα προϊόντα θρέψης και λίπανσης; Aπ: Το νέο νομικό πλαίσιο - Κανονισμός FPR της Ε.Ε. 2019/1009 - δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στις πρώτες ύλες παραγωγής των προϊόντων λίπανσης και των βιοδιεγερτών και την περιεκτικότητα των βαρέων μετάλλων. Δεν είναι απαραίτητη μόνο η αύξηση της παραγωγής ώστε να ικανοποιήσουμε τις αυξημένες ανάγκες για παραγωγή τροφής. Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι θα έχουμε καθαρότερα και ασφαλέστερα τρόφιμα στο πιάτο μας. Είναι σημαντικό ότι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες μπαίνουν στην κατηγορία των βιοδιεγερτών, γιατί - όπως και η Yara - είναι σε θέση να παράγουν προϊόντα που ικανοποιούν τις απαιτήσεις του νέου κανονισμού. Θεωρώ ότι πολύ σύντομα όλες οι αλυσίδες τροφίμων θα απαιτούν από τις αγροτικές επιχειρήσεις πιστοποιητικά που θα διασφαλίζουν ένα εγκεκριμένο πρωτόκολλο παραγωγής με προϊόντα λίπανσης που φέρουν το σήμα CE, καθώς και πιστοποιητικά για το χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα. Η Yara είναι ήδη σε θέση να παρέχει πιστοποιητικά χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα στους συνεργάτες της για τα προϊόντα που παράγει. Ποιος είναι ο ρόλος της ακαδημαϊκής κοινότητας για την ανάπτυξη νέων προϊόντων και ποιο είναι το πλαίσιο συνεργασίας της Yara με αναγνωρισμένα πανεπιστήμια στο πεδίο ανάπτυξης νέων προϊόντων και πρακτικών που διασφαλίζουν προστασία του περιβάλλοντος και βιωσιμότητα των καλλιεργειών; Aπ: Η Yara συνεργάζεται με δεκάδες πανεπιστήμια και ερευνητικά ινστιτούτα σε όλο τον κόσμο, ώστε να έχει άμεσα πρόσβαση σε οτιδήποτε νέο και καινοτόμο αναπτύσσεται σε αυτά. Πάνω απ’ όλα όμως έχει αναπτύξει το μεγαλύτερο Ερευνητικό Κέντρο στον κόσμο για τους βιοδιεγέρτες στο Hanninghof της Γερμανίας. Σε αυτό εργάζονται περισσότεροι από 30 εξειδικευμένοι επιστήμονες και δημιουργούν τους βιοδιεγέρτες Νέας Γενιάς, επικεντρώνοντας την έρευνά τους σε μικροβιακούς βιοδιεγέρτες, mRNA βιοδιεγέρτες και βιοδιεγέρτες βιοτεχνολογίας. n
Μάιο του 2022 μάλιστα η διαφορά ήταν στα 57 λεπτά.
20 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ | ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΕΛΚΥΣΤΗΡΑ Στόχος η εξοικονόμηση καυσίμου Τα καύσιμα αποτελούν σημαντικό μέρος του κόστους παραγωγής για αυτό θα πρέπει ο γεωργικός ελκυστήρας να εργάζεται αποδοτικά και οικονομικά. Στο συγκεκριμένο άρθρο δίνονται συμβουλές στους αγρότες που έχουν στόχο την μείωση της κατανάλωσης καυσίμων στους γεωργικούς ελκυστήρες. Δρ. Χ. ΚΑΒΑΛΑΡΗΣ Μέλος ΕΔΙΠ Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας, Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής & Αγροτικού Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Το κόστος της ενέργειας αποτελεί σήμερα έναν από τους μεγάλους πονοκεφάλους για τους αγρότες. Απειλεί σοβαρά τη βιωσιμότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και οι οργανωμένες αντιδράσεις που είδαμε πρόσφατα, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά ακόμα και στον πυρήνα της Ε.Ε. ομολογούν τις βαθιές και εύλογες ανησυχίες. Τόσο το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας όσο και το κόστος των ορυκτών καυσίμων εμφανίζουν κατακόρυφη αύξηση τα τελευταία χρόνια, όπως αποδεικνύουν άλλωστε και τα στοιχεία από το Παρατηρητήριο Τιμών Υγρών Καυσίμων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας. Η τιμή του ντίζελ κίνησης
αυξήθηκε κατά 42 λεπτά μεταξύ της 1ης
Μαΐου 2017 και 1ης Μαΐου 2024. Τον
Όμως τα καύσιμα και τα λιπαντικά αντιπροσωπεύουν περίπου
20-35%
γωγής.
προσθέσουμε και το ρεύμα για την άρδευση - ιδίως όταν το νερό αντλείται από μεγάλα βάθη - τότε το μερίδιο της ενέργειας μπορεί να ξεπεράσει το 60%. Σε μια μελέτη του Παν. Θεσσαλίας το 2020 στη Μαγνησία, υπολογίστηκε ότι το καύσιμο αποτελεί το 25,8% του συνολικού κόστους παραγωγής στο βαμβάκι (εξαιρουμένης της συγκομιδής) ενώ αν συνεκτιμηθεί και το κόστος της άρδευσης, η ενέργεια αντιπροσωπεύει το 55,1% του συνολικού κόστους της καλλιέργειας. Αυτό το δυσβάσταχτο κόστος είναι που γονατίζει σήμερα πολλές από τις αγροτικές επιχειρήσεις γι΄αυτό και η μείωκών υποδομών και του εξοπλισμού. Μιλώντας για γεωργικό εξοπλισμό, στο επίκεντρο βρίσκεται βέβαια ο γεωργικός ελκυστήρας ή αλλιώς, το κοινώς επονομαζόμενο τρακτέρ. Είναι το μηχάνημα “μπαλαντέρ” που χρησιμοποιείται για την παροχή ισχύος για τις περισσότερες εργασίες μέσα στο χωράφι. Σπάνια όμως χρησιμοποιείται ο κατάλληλος ση του ειδικού φόρου κατανάλωσης καυσίμου αποτελεί αυτή τη στιγμή ένα αναγκαίο μέτρο για την επιβίωση του αγροτικού μας πληθυσμού, έως ότου προχωρήσει η απαραίτητη αναδιάρθρωση του γεωργικού τομέα στα πλαίσια ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου για ένα βιώσιμο μοντέλο γεωργικής παραγωγής. Ένα τέτοιο σχέδιο θα πρέπει να περιλαμβάνει, εκτός από την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, την ορθή διαχείριση των φυσικών πόρων και την εξοικονόμηση ενέργειας ή και την ενεργειακή αυτάρκεια μέσω της σωστής διάρθρωσης και διαχείρισης των γεωργι-
το
του συνολικού κόστους παρα-
Αν
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 21 γεωργικός ελκυστήρας με τις κατάλληλες ρυθμίσεις για τη σωστή εργασία. Άγνοια, απουσία κατάρτισης, έλλειψη εμπειρίας, αμέλεια και αδιαφορία είναι από τις κυριότερες αιτίες. Το αποτέλεσμα όμως είναι πάντα το ίδιο. Αυξημένη κατανάλωση καυσίμου και αυξημένο κόστος χρήσης και παραγωγής. Ας δούμε όμως ορισμένα στοιχεία που θα πρέπει ο κάθε γεωργός να έχει κατά νου για να εργάζεται αποδοτικά και οικονομικά ο γεωργικός ελκυστήρας. ισχύς και ο τρόπος μετάδοσης αυτής, τα μέσα προώθησης, η ευελιξία, τα σημεία σύνδεσης και οι διαθέσιμες αναμονές είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά που θέτουν τα όρια για ένα τρακτέρ. Και εδώ ακριβώς εντοπίζεται ένα από τα σοβαρά δομικά προβλήματα της ελληνικής γεωργίας. Το μικρό μέγεθος των γεωργικών εκμεταλλεύσεων καθιστά συχνά μάταιη πολυτέλεια την ύπαρξη πολλών και διαφορετικών τρακτέρ για διαφορετικές δουλειές. Ακόμα χειρότερα, ο κατακερματισμός και το μικρό μέγεθος των αγροτεμαχίων δεν επιτρέπει τη χρήση μεγάλου πλάτους παρελκόμενων για να αξιοποιείται η διαθέσιμη ισχύς του ελκυστήρα κατά τις ελαφρύτερες εργασίες. Διότι όσον αφορά την ισχύ, η γενική αρχή είναι μια: Ο κινητήρας του ελκυστήρα πρέπει να εργάζεται τουλάχιστον στο 75% της ονομαστικής του ισχύος για να είναι αποδοτική και οικονομική η λειτουργία του. Και δυστυχώς το πρόβλημα αυτό διογκώνεται ακόμη περισσότερο από την υπερβολή πολλών Ελλήνων γεωργών για απόκτηση δυσανάλογα μεγάλων γεωργικών ελκυστήρων συγκριτικά με το μέγεθος της εκμετάλλευσής τους. Όταν ένας μεγάλος γεωργικός ελκυστήρας μετακινείται μέσα στο χωράφι για να εκτελέσει μια ελαφριά εργασία, καταναλώνει ενέργεια για να κινηθεί κυρίως ο ίδιος, παρά για να παράγει ωφέλιμο έργο. Είναι σαν να χρησιμοποιεί κάποιος ένα μεγάλο φορτηγό για να μεταφέρει ένα ελαφρύ κιβώτιο. Με την υφιστάμενη διαμορφωμένη κατάσταση, η μόνη λύση αυτή τη στιγμή φαίνεται να είναι η συνεργασία για ανταλλαγή εργασιών και μηχανημάτων. Μικρές ομάδες παραγωγών θα μπορούσαν να μοιράσουν τις δουλειές, αναλαμβάνοντας άλλος τις βαρύτερες εργασίες και άλλος τις ελαφρύτερες, χρησιμοποιώντας διαφορετικού μεγέθους γεωργικούς ελκυστήρες. Μεγαλύτερη ταχύτητα στο σασμάν και λιγότερο γκάζι Μια τεχνική για να περιορίσουμε τη κατανάλωση καυσίμου όταν χρησιμοποιούμε μεγάλο ελκυστήρα για ελαφρύτερες εργασίες είναι να επιλέγουμε μια μεγαλύτερη βαθμίδα στο κιβώτιο ταχυτήτων, αυξάνοντας με αυτό το τρόπο τη ροπή και μειώνοντας παράλληλα τις στροφές του κινητήρα. Η πρακτική είναι διεθνώς γνωστή ως «Gearup,throttledown» Στο Σχήμα 1 παρουσιάζεται ένας τυπικός χάρτης απόδοσης ενός ντίζελ κινητήρα με μέγιστη ισχύ 90 KW (ή 120 ίππους γιατί 1 kW = 1.34 Hp) σε ονομαστική ταχύτητα 2250 στροφές το λεπτό και μέγιστη ροπή 480 Nm στις 1400 στροφές το λεπτό. Οι κόκκινες καμπύλες είναι ισοϋψείς της ισχύος και δείχνουν πως μπορούμε να πετύχουμε την ίδια ισχύ με διαφορετικό συνδυασμό στροφών κινητήρα και ροπής. Η ισχύς είναι ανάλογη των στροφών και της ροπής οπότε αν μειώσουμε το ένα και αυξήσουμε αναλόγως το άλλο μπορούμε να λάβουμε την ίδια ισχύ. Η γαλάζια καμπύλη είναι η καμπύλη της μέγιστης ροπής και ορίζει την περιοχή λειτουργίας του κινητήρα με μέγιστη τροφοδοσία καυσίμου (με τέρμα γκάζι, η ροπή δεν μπορεί να ξεπεράσει το μέγιστο που περικλείει η καμπύλη για τις διάφορες στροφές). Οι ζώνες που είναι σκιαγραφημένες με πράσινες αποχρώσεις δείχνουν πως μεταβάλλεται η ειδική κατανάλωση καυσίμου μέσα στη περιοχή λειτουργίας. Η ειδική κατανάλωση καυσίμου (be) είναι μια παράμετρος που εκφράζει το καύσιμο που καταναλώνεται για να παραχθεί μια κιλοβατώρα (kWh) έργου στο κινητήρα. Η be είναι πιο χρήσιμη από την ωριαία κατανάλωση γιατί μας περιγράφει όχι μόνο πόσο καύσιμο καταναλώνεται αλλά και το πόσο αποδοτικά αυτό χρησιμοποιείται. Οι ανοιχτόχρωμες ζώνες αντιπροσωπεύουν περιοχή λειτουργίας με χαμηλή ειδική κατανάλωση και οι πιο σκούρες, περιοχές με υψηλή. Όταν ο ελκυστήρας λειτουργεί με χαμηλό φορτίο (μικρή απορροφώμενη ισχύς), η κατανάλωση καυσίμου αυξάνει σημαντικά. Οι χαμηλότερες τιμές στην ειδική κατανάλωση be εμφανίζονται σε περιοχές κοντά στη μέγιστη ροπή. Έστω τώρα ότι ένας παραγωγός διαθέτει μόνο αυτόν τον ελκυστήρα για τις κατεργασίες του εδάφους. Το όργωμα είναι μια βαριά εργασία και αν υποθέσουμε ότι ένα τετράυνο άροτρο που εργάζεται στα 30 εκατοστά απαιτεί περίπου 80 KW ισχύος τότε, (εδώ βέβαια ο τύπος και η κατάσταση του εδάφους έχουν μεγάλη σημασία) δουλεύοντας στις 2050 στροφές (Σχήμα 1, σημείο Α), επιτυγχάνεται μια ειδική κατανάλωση καυσίμου be = 270 g/KWh. Επιπλέον, δουλεύοντας σε αυτή τη περιοχή στροφών, διατηρείται ένα ικανό απόθεμα ροπής (απαιτούνται περίπου 380 Nm από τα 480 Nm και βρισκόμαστε 650 στροφές υψηλότερα από τις 1400 που βρίσκεται το μέγιστο). Εάν πολλαπλασιάσουμε την τιμή της ειδικής κατανάλωσης (270 g/KWh) με την απορροφημένη ισχύ (80 kW) και τη διαιρέσουμε με το Το κατάλληλο τρακτέρ για την κατάλληλη δουλειά Παρότι οι κατασκευαστές καταβάλουν αξιόλογη προσπάθεια να δημιουργήσουν μηχανήματα που ανταποκρίνονται σε ένα μεγάλο εύρος απαιτήσεων, η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει ο γεωργικός ελκυστήρας που είναι κατάλληλος για όλα. Υπάρχουν όρια. Το μέγεθος, η
στρεμματική κατανάλωση: 25,4 / 7 = 3,63 λίτρα το στρέμμα.
εξετάσουμε τώρα την περίπτωση που με τον ίδιο ελκυστήρα
22 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ | ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ 1000 για να μετατρέψουμε τα γραμμάρια σε χιλιόγραμμα, μπορούμε να υπολογίσουμε την ωριαία κατανάλωση καυσίμου ως εξής: 270 x 80 / 1000 = 21.6 Kg καυσίμου την ώρα. Τα Kg μπορούμε να τα μετατρέψουμε σε λίτρα διαιρώντας με το ειδικό βάρος του πετρελαίου που κυμαίνεται γύρω στο 0,85 g/ml. Δηλαδή, 21,6 / 0,85 = 25,4 λίτρα την ώρα. Τέλος, αν γνωρίζουμε και πόσα στρέμματα καλλιεργούμε την ώρα (έστω πχ 7) τότε μπορούμε να υπολογίσουμε και
κάνουμε και προετοιμασία με μια τρίμετρη δισκοσβάρνα. Είναι μια ελαφρύτερη εργασία που έστω ότι απαιτεί 40 kW ισχύος. Δουλεύοντας πάλι στις 2050 στροφές (Σχήμα 1, σημείο Β) βρισκόμαστε σε μια περιοχή με ειδική κατανάλωση καυσίμου be = 470 g/KWh, αρκετά πιο υψηλή σε σχέση με το όργωμα. Πολλαπλασιάζοντας
απορροφημένη
ανάλογους υπολογισμούς όπως προηγουμένως, βρίσκουμε ότι η ωριαία κατανάλωση καυσίμου είναι 22,1 l/h, αρκετά κοντά με το όργωμα, παρότι η εργασία είναι πιο ελαφρά. Βέβαια, αν υπολογίσουμε τη στρεμματική κατανάλωση, αυτή πέφτει στο 1 λίτρο το στρέμμα εξαιτίας της υψηλής αποδοτικότητας της εργασίας (περίπου 22 στρέμματα την ώρα). Τι θα συνέβαινε όμως αν είχαμε μεγαλύτερη βαθμίδα στο σασμάν με λιγότερες στροφές; Έστω ότι δουλεύουμε στις 1500 στροφές (Σχήμα 1, σημείο C). Αντί για 185 Nm ροπής που εκμεταλλευόμασταν στο σημείο Β, τώρα χρειαζόμαστε περίπου 265 Nm (απομένει και πάλι ένα ικανό απόθεμα ροπής για στιγμιαίες υπερφορτίσεις) και επιπλέον, βρισκόμαστε σε μια περιοχή του χάρτη με ειδική κατανάλωση καυσίμου be = 270 g/KWh. Κάνοντας τους ανάλογους υπολογισμούς βρίσκουμε ότι η ωριαία κατανάλωση καυσίμου μειώνεται από τα 22.1 στα 12,7 λίτρα την ώρα και η στρεμματική κατανάλωση από τo 1 στα 0,58 λίτρα (έχουμε δηλαδή μια εξοικονόμηση 0,42 λίτρων το στρέμμα). Η εξοικονόμηση αυτή βέβαια θα μπορούσε να αγγίξει τα 0,52 λίτρα το στρέμμα αν Σχήμα 1: Τυπικός χάρτης απόδοσης ενός ντίζελ κινητήρα μέγιστης ονομαστικής ισχύος 90KW. Η παράμετρος be είναι η ειδική κατανάλωση καυσίμου.
τη
Ας
με την
ισχύ (40 KW) και κάνοντας
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 23 Σχήμα 2: Παραμόρφωση του εδάφους υπό την επίδραση του βάρους του τροχού του γεωργικού ελκυστήρα. για την ίδια εργασία με τη δισκοσβάρνα χρησιμοποιούσαμε έναν ελκυστήρα ονομαστικής ισχύος 55 KW (γιατί θα βρισκόμαστε σε περιοχή του χάρτη με ειδική κατανάλωση 225 g/KWh). Ένα άλλο ενδεχόμενο θα ήταν αντί για τρίμετρη δισκοσβάρνα να μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε μια εξάμετρη που θα εκμεταλλευόταν πχ 60 αντί για 40 KW. Όπως όμως αναφέρθηκε και στην αρχή του κειμένου, η επιλογή αυτή σε πολλές περιπτώσεις είναι μη πρακτική εξαιτίας του μικρού μεγέθους των αγροτεμαχίων αλλά και ασύμφορη για τις μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις εξαιτίας του υψηλού κόστους αγοράς. Κάποια μικρά περιθώρια για αξιοποίηση μεγαλύτερης ισχύος έχουμε αν αυξήσουμε τη ταχύτητα εργασίας, τα περιθώρια αυτά όμως είναι στενά γιατί μια μεγάλη αύξηση της ταχύτητας μπορεί να θυσιάσει τη ποιότητα της εργασίας. Ένα εύλογο ερώτημα που θα μπορούσε να θέσει κάποιος είναι: Καλή η θεωρία αλλά που θα βρω όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να κάνω τις σωστές επιλογές; Που να ξέρω τι ισχύ χρειάζεται το κάθε παρελκόμενο και μάλιστα σε κάθε χωράφι, και πως μπορώ να βρω τα διαγράμματα χαρτογράφησης της απόδοσης του κινητήρα; Η απάντηση είναι ότι δεν είναι απαραίτητο να τα γνωρίζουμε γιατί μπορούμε να προσεγγίσουμε το πρόβλημα εμπειρικά. Καθώς δουλεύουμε στο χωράφι, δοκιμάζουμε μια μεγαλύτερη βαθμίδα στο σασμάν και ελέγχουμε κάθε φορά το απόθεμα ροπής. Αν με το πάτημα του γκαζιού ο κινητήρας ανταποκρίνεται άμεσα, ανεβάζοντας στροφές, αυτό σημαίνει ότι μάλλον υπάρχουν περιθώρια να πάμε σε ακόμα μεγαλύτερη βαθμίδα. Αν όμως ο κινητήρας αργεί να ανταποκριθεί, αυτό σημαίνει ότι βρίσκεται στα όριά του και μάλλον θα πρέπει να κατέβουμε μια βαθμίδα. Οι σύγχρονοι γεωργικοί ελκυστήρες πάντως, με τα αυτόματα κιβώτια σχέσεων μας απαλλάσσουν από την παραπάνω διαδικασία καθώς μετρούν διαρκώς τη ροπή και την ισχύ, επιλέγουν από μόνοι τους σε πραγματικό χρόνο, τη περιοχή της χαρτογράφησης στην οποία η λειτουργία τους είναι πλέον οικονομική και χρησιμοποιούν την ανάλογη βαθμίδα. Αν το κιβώτιο μάλιστα είναι τύπου CVT (συνεχώς μεταβαλλόμενων σχέσεων) τότε η αυτορρύθμιση καθίσταται τέλεια. Το πρόβλημα όμως είναι και πάλι ότι οι κατασκευαστές χρησιμοποιούν αυτές τις τεχνολογίες στα μεγάλα και ακριβότερα τους μοντέλα που για τις μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις είναι απρόσιτα. Γερό πάτημα Ο γεωργικός ελκυστήρας, πέρα από το βασικό μηχάνημα, αποτελεί και ένα σύμβολο για τη γεωργία. Σύμβολο της ισχύος και της δύναμης που προσέφερε η εκμηχάνιση. Όση όμως δύναμη και ισχύ και να διαθέτει, αν το «πάτημα», η αλληλεπίδραση δηλαδή των τροχών με το έδαφος δεν είναι η κατάλληλη, δεν θα μπορέσει να αξιοποιήσει την ισχύ του, ιδίως αυτή που αφιερώνεται για την έλξη. Διότι ο γεωργικός ελκυστήρας, όπως υποδηλώνει και το όνομά του ασκεί έλξη για να μετακινήσει τα παρελκόμενα μηχανήματα αλλά και τον εαυτό του μέσα στο χωράφι. Υπάρχουν όμως δύο βασικές αιτίες που δυσχεραίνουν τη μετακίνηση αυτή. Η αντίσταση που προβάλλει το έδαφος και η ολίσθηση των τροχών. Και οι δύο οδηγούν σε μείωση της ελκτικής ικανότητας και αύξηση της κατανάλωσης καυσίμου. Η αντίσταση του εδάφους είναι μεγαλύτερη όσο πιο εύκολα αυτό παραμορφώνεται. Το αντιλαμβάνεται ο παραγωγός όταν κινείται μέσα σε ένα αφράτο φρεσκοκατεργασμένο χωράφι σε σχέση με το πως κινείται όταν το έδαφος είναι στέρεο. Στην ουσία, το έδαφος πάντα παραμορφώνεται υπό την επίδραση του βάρους των τροχών. Άλλοτε αισθητά όταν είναι υγρό ή όταν αυτό έχει καλλιεργηθεί πρόσφατα και άλλοτε ανεπαίσθητα όπως πχ πριν από τη συγκομιδή. Οι τροχοί, κάθε φορά που διέρχονται από ένα σημείο, βυθίζουν το έδαφος και προσπαθούν ταυτόχρονα να αναρριχηθούν από το βύθισμα. Στη πραγματικότητα, ο γεωργικός ελκυστήρας ακόμα και όταν κινείται σε μια επίπεδη επιφάνεια μοιάζει σαν να κινείται διαρκώς σε μια ανωφέρεια (Σχήμα 2). Εκτός από την κατακόρυφη παραμόρφωση, το έδαφος παραμορφώνεται και οριζόντια προς τα εμπρός και προς τα πίσω. Προς τα πίσω από τις δυνάμεις αντίδρασης στην ώθηση του τροχού και προς τα εμπρός όταν πιέζεται (σπρώχνεται) από το πρόσθιο τμήμα του ελαστικού (φαινόμενο «μπουλντόζας»). Υπολογίζεται ότι για κάθε εκατοστό που βυθίζεται ο τροχός, η αντίσταση στη κίνηση αυξάνει κατά 10%. Η τριβή των ελαστικών με το έδαφος, η παραμόρφωση αυτών και η αποκόλληση τμημάτων εδάφους και η
24 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ | ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ
τους πάνω στα ελαστικά είναι μερικές ακόμα αιτίες που αυξάνουν την αντίσταση στην κίνηση. Η δεύτερη αιτία που δυσχεραίνει τη μετακίνηση του γεωργικού ελκυστήρα στον αγρό είναι η ολίσθηση των τροχών. Αυτή οφείλεται στην απώλεια πρόσφυσης κατά την προσπάθεια των τροχών να αναπτύξουν ώθηση. Όσο μεγαλύτερη η ώθηση και όσο λιγότερο συμπαγές είναι το έδαφος τόσο πιθανότερη είναι και η απώλεια πρόσφυσης. Απώλεια πρόσφυσης σημαίνει ότι ο τροχός περιστρέφεται πολύ ταχύτερα από ότι μετακινείται. Όταν όμως εξασκείται βαριά έλξη, ένα μικρό επίπεδο ολίσθησης είναι πάντα επιθυμητό διότι έτσι μεγιστοποιείται η ελκτική δύναμη και αποτρέπεται η καταπόνηση της κινηματικής αλυσίδας (σασμάν, διαφορικό, τελικές μεταδόσεις). Τα ανεκτά επίπεδα είναι γύρω στα 8-12% για τους ελκυστήρες με διπλό διαφορικό και 10-15% για μονό διαφορικό. Τα υψηλά όρια αφορούν τα ελαφρά εδάφη και τα χαμηλά τα πιο συμπαγή. Πως μπορούμε όμως να βελτιώσουμε την αλληλεπίδραση των τροχών με το έδαφος για να ασκείται αποτελεσματικότερα η έλξη αποφεύγοντας τις απώλειες ενέργειας; Με δύο τρόπους είναι η απάντηση. Ρυθμίζοντας το βάρος και αυξάνοντας την επιφάνεια επαφής. Βάρος στους τροχούς. O κανόνας εδώ είναι «όσο μεγαλύτερο το βάρος στο τροχό, τόσο μεγαλύτερη η ελκτική ικανότητα». Το πρόβλημα όμως είναι ότι προσθέτοντας βάρος αυξάνεται και η βύθιση του τροχού με αποτέλεσμα να αυξάνει η αντίσταση κίνησης. Ακόμα χειρότερα, προκαλούμε συμπίεση του εδάφους μια ζημιά που δύσκολα επανορθώνεται ακόμα και με εντατική κατεργασία. Θα πρέπει να βρούμε λοιπόν Σχήμα 4: Ενδεικτική κατανομή βάρους σε γεωργικούς ελκυστήρες κατά την σύνδεση με παρελκόμενα που εργάζονται σε ελκυόμενη ή αναρτώμενη θέση.
3: Εμπειρική αξιολόγηση του βάρους στους τροχούς.
προσκόλλησή
Σχήμα
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 25 ένα ιδανικό συνδυασμό βάρους / βύθισης που να επιτρέπει καλή έλξη χωρίς υπερβολική αντίσταση. Πολύτιμος οδηγός σε αυτή μας την επιλογή είναι τα ίχνη που αφήνουν τα πέλματα των ελαστικών των κινητήριων τροχών (Σχήμα 3). Όταν το βάρος δεν είναι επαρκές, οι τροχοί ολισθαίνουν υπερβολικά και τα ίχνη από τα πέλματα αλλοιώνονται και δεν διακρίνονται. Αντίθετα, όταν το βάρος είναι υπερβολικό τα ίχνη είναι ξεκάθαρα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει καθόλου ολίσθηση, κάτι το οποίο επίσης δεν θέλουμε. Ιδανικά, θα θέλαμε να μπορούμε να διακρίνουμε τα ίχνη χωρίς όμως αυτά να είναι πλήρως καθαρά. Αυτό σημαίνει ότι η ολίσθηση είναι στα επιθυμητά όρια του 8-15%. Στους σύγχρονους γεωργικούς ελκυστήρες βέβαια υπάρχει και ένδειξη της ολίσθησης στην οθόνη διεπαφής του χρήστη η οποία όπως καταλαβαίνουμε, καθίσταται ιδιαίτερα πολύτιμη για την εξοικονόμηση καυσίμου. Σε γενικές γραμμές, για ελκυστήρες με διπλό διαφορικό χρειαζόμαστε περίπου 40 με 50 κιλά βάρους ανά ίππο Ένας ελκυστήρας 100 Hp δηλαδή θα πρέπει να έχει συνολικό βάρος 4 με 5 τόνους. Δεν είναι όμως μόνο το συνολικό βάρος άλλα και η κατανομή αυτού που παίζει σημαντικό ρόλο. Ανάλογα με το τύπο του ελκυστήρα και τη θέση που εργάζεται το εκάστοτε παρελκόμενο μηχάνημα θα πρέπει να ρυθμίζουμε με τα αντίβαρα τη σωστή κατανομή του βάρους (Σχήμα 4). Επισημαίνεται ότι η θέση του παρελκομένου αφορά εν ώρα εργασίας και όχι τη μεταφορά αυτού. Επαφή με το έδαφος. Ο πιο απλός τρόπος για να ελέγξουμε την επιφάνεια που έρχεται σε επαφή ο τροχός με το έδαφος είναι ρυθμίζοντας την πίεση των ελαστιΣχήμα 5: Προωθητικά μέσα γεωργικών ελκυστήρων τύπου ημι-ερπύστριας. κών. Χαμηλότερες πιέσεις επιτρέπουν μεγαλύτερη παραμόρφωση των ελαστικών με αποτέλεσμα να μεγαλώνει η επιφάνεια που εφάπτεται με το έδαφος. Στην ουσία, μεγαλώνει το ίχνος του τροχού. Αυτό έχει δύο επιπτώσεις. Πρώτον μειώνεται η βύθιση του τροχού διότι το βάρος μοιράζεται σε μεγαλύτερη επιφάνεια (ελαττώνεται η σημειακή πίεση) και δεύτερον, περισσότερα πέλματα του ελαστικού έρχονται σε επαφή με το έδαφος βελτιώνοντας με αυτό τον τρόπο την ελκτική ικανότητα. Και τα δύο, οδηγούν σε μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και εξοικονόμηση καυσίμου. Αυτό όμως ισχύει όταν κινούμαστε στο χωράφι. Διότι η κίνηση με χαμηλή πίεση ελαστικών σε συμπαγές οδόστρωμα, όπως γνωρίζουμε, αυξάνει την κατανάλωση και φθείρει τα ελαστικά. Αν όμως πρόκειται να δουλέψουμε 30 ώρες στο χωράφι και έχουμε να αφιερώσουμε και μια ώρα σε μετακινήσεις, τότε ασφαλώς η ρύθμιση με χαμηλή πίεση για το χωράφι έχει προτεραιότητα. Αν πάλι, είναι η περίοδος που κυρίως μεταφέρουμε προϊόντα, τότε η υψηλή πίεση θα πρέπει να είναι η επιλογή. Και εδώ όμως, η εξέλιξη της τεχνολογίας παρέχει σήμερα τις κατάλληλες λύσεις. Πολλοί σύγχρονοι γεωργικοί ελκυστήρες διαθέτουν κεντρικό κομπρεσέρ και ηλεκτρονικές βαλβίδες για τη ρύθμιση της κατάλληλης πίεσης των ελαστικών οποιαδήποτε στιγμή. Με αυτό το τρόπο δίνεται η δυνατότητα να δουλεύουμε αποτελεσματικά στο χωράφι και να κινούμαστε οικονομικά στο δρόμο. Η αύξηση του ίχνους του ελαστικού με Σχήμα 6: Σύστημα ελεγχόμενης διέλευσης. Κατά τη σπορά, η σπαρτική μηχανή στις διαδρομές 2 και 5 αφήνει άσπαρτες δύο γραμμές που συμπίπτουν με το πλάτος των τροχών του γεωργικού ελκυστήρα. Αργότερα κατά το ψεκασμό, χρησιμοποιείται ψεκαστικό τριπλάσιου πλάτους και ο ελκυστήρας κινείται αποκλειστικά εντός των τροχογραμμών.
Πολλοί κατασκευαστές σήμερα καταφεύγουν στη λύση των ημι-ερπύστριων, μέσων προώθησης δηλαδή με τριγωνική διατομή, αντί των κλασσικών στρογγυλών τροχών. Οι νέοι
26 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ | ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ την ελάττωση της πίεσης μας επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε ακόμα μεγαλύτερο βάρος στον τροχό, βελτιώνοντας περεταίρω την ελκτική ικανότητα. Τα κλασικά radial ελαστικά όμως δεν ανέχονται πολύ χαμηλές πιέσεις διότι καταστρέφονται τα πλέγματα. Για το σκοπό αυτό οι κατασκευαστές προσφέρουν ειδικής τεχνολογίας ελαστικά που επιτρέπουν την ελάττωση της πίεσης ακόμα και στα 15 psi δίχως να υφίστανται ζημιά. Άλλοι τρόποι για να αυξήσουμε το ίχνος του τροχού και την επαφή με το έδαφος, είναι η χρησιμοποίηση μεγαλύτερων τροχών ή ελαστικών με μεγαλύτερο ύψος (μάγουλο), η χρησιμοποίηση
φαρδύτερων ελαστικών και η χρήση δίδυμων τροχών.
αυτοί «τροχοί» καταφέρνουν μια πολύ μεγαλύτερη επιφάνεια επαφής με το έδαφος, αποφεύγοντας όμως τα μειονεκτήματα της παραμόρφωσης του εδάφους που προκαλούν οι κλασικές ερπύστριες όταν αλλάζουν πορεία. Τα αυτονόητα ♦ Αντικαθιστούμε τα φθαρμένα ελαστικά. Τα φθαρμένα πέλματα δεν έχουν καλή ικανότητα να «γαντζώνονται» στο έδαφος με αποτέλεσμα να αυξάνει σημαντικά η ολίσθηση των τροχών και η κατανάλωση καυσίμου. ♦ Αποφεύγουμε την εργασία σε υγρό χωράφι. Πέρα από τη συμπίεση που θα προκαλέσουμε στο έδαφος, αυξάνει σημαντικά η κατανάλωση καυσίμου εξαιτίας της βύθισης, της ολίσθησης και τη προσκόλλησης χώματος στους τροχούς. ♦ Τακτική συντήρηση του γεωργικού ελκυστήρα. Αλλαγή λαδιών, καθάρισμα και αλλαγή φίλτρων λαδιού, καυσίμου και αέρα κλπ. Συμβάλλει στην ομαλή λειτουργία του κινητήρα και σε εξοικονόμηση καυσίμου 5-10%. ♦ Αποφεύγουμε τις άσκοπες διαδρομές. Καταστρώνουμε ένα σχέδιο που θα ελαχιστοποιεί τις νεκρές διαδρομές μέσα στο χωράφι και ένα πρόγραμμα εργασιών που θα περιορίζει τις διαδρομές μετακίνησης από χωράφι σε χωράφι. Και τα πλέον δραστικά Σύστημα ελεγχόμενης διέλευσης στον αγρό (Control traffic farming). Το σύστημα αυτό αναφέρεται και ως tramlining. Είναι μια πρακτική που επιβάλλει την κίνηση του γεωργικού ελκυστήρα εντός αυστηρά προκαθορισμένων διαδρομών μέσα στο χωράφι οι οποίες καθορίζονται με τη σπορά. Οι τροχοί του γεωργικού ελκυστήρα δηλαδή κινούνται πάντα στα ίδια σημεία. Προϋπόθεση για την εφαρμογή του συστήματος είναι τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται από τη σπορά και έπειτα να έχουν ίδιο η πολλαπλάσιο πλάτος εργασίας. Το ψεκαστικό και ο λιπασματοδιανομέας για παράδειγμα, που είναι τα πιο κοινά μηχανήματα να έχουν ίδιο πλάτος και αυτό να είναι πολλαπλάσιο του πλάτους της σπαρτικής (πχ 4μετρη σπαρτική, 16μετρα ψεκαστικό / λιπασματοδιανομέας). Η ελεγχόμενη διέλευση έχει πολλαπλές ωφέλειες. ♦ Αποφεύγονται οι διπλοεφαρμογές και τα κενά διαστήματα κατά την εφαρμογή λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. ♦ Αποτρέπεται η συμπίεση του χωραφιού διότι αυτή περιορίζεται πάντα στα ίδια σημεία. ♦ Διευκολύνεται η μετακίνηση του γεωργικού ελκυστήρα διότι οι τροχοί κινούνται σε συμπιεσμένο και συμπαγές έδαφος που δεν βυθίζεται. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να έχουμε 10-15% εξοικονόμηση καυσίμου. Σήμερα, με την προσθήκη των βοηθών πλοήγησης (GPS) στους γεωργικούς ελκυστήρες, η εφαρμογή της ελεγχόμενης διέλευσης είναι πιο εύκολη από ποτέ. Γεωργία Διατήρησης. Η Γεωργία Διατήρησης (Conservation Agriculture) είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα αειφόρου γεωργικής παραγωγής που έχει στο επίκεντρο τη προστασία και αναγέννηση των εδαφών. Μια από τις τρεις βασικές αρχές της είναι η μηδενική διατάραξη του εδάφους. Καταργούνται δηλαδή όλες οι εργασίες κατεργασίας του εδάφους που μπορεί να αντιπροσωπεύουν και πάνω από το 30% των συνολικών δαπανών. Η σπορά γίνεται πάνω από τα φυτικά υπολείμματα με ειδικές μηχανές. Επιπροσθέτως, με τη κατάργηση της κατεργασίας, το έδαφος καθίσταται πιο συμπαγές με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η κίνηση των τροχών και να μειώνεται η κατανάλωση καυσίμου του γεωργικού ελκυστήρα και άλλων αυτοκινούμενων μηχανημάτων. n Σχήμα 7: Απευθείας σπορά σιταριού έπειτα από αραβόσιτο με την ειδική μηχανή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
PJ CONDELLIS SA
ΤΜΗΜΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ
PJ CONDELLIS SA
Με τη βοήθεια των Σχεδίων Βελτίωσης ο ενδιαφερόμενος αγρότης θέλει να αγοράσει
ένα νέο τρακτέρ. Τι πρέπει να εξετάσει πριν την αγορά ενός γεωργικού ελκυστήρα;
της αγοράς
επικεντρώνεται στα δενδροκομικά τρακτέρ. Η εταιρία P J Condellis S.A. διαθέ-
τει από τα πιο δημοφιλή δενδροκομικά
τρακτέρ της αγοράς. Η New Holland με
τις σειρές T4F/N/V/LP, T4FS, T3F/LP, η
Case IH με τις σειρές Quantum V/N/F/ CL και η Goldoni με τις σειρές C50, S80
και Q80.
Το υπόλοιπο 35-40% αφορά τρακτέρ
ανοικτής καλλιέργειας, όπου και σε αυτή την κατηγορία οι πελάτες μας δείχνουν την προτίμησή τους
σειρές T5S, T5, T6, T7SWB/LWB/HD της New Holland και στις σειρές
36 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ | ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ
Aπ: Καταρχήν,
τις
που επιλέγει είναι κατάλληλο για τις εργασίες που πρόκειται να εκτελέσει. Στη συνέχεια, πρέπει να εξετάσει την ποιότητα και την αξιοπιστία του τρακτέρ, καθώς και την υποστήριξη που παρέχει ο κατασκευαστής. Τέλος, θα πρέπει να λάβει υπόψη του το κόστος απόκτησης και λειτουργίας, καθώς και τυχόν επιλογές βελτίωσης που μπορεί να προσφέρουν οι κατασκευαστές. Υπάρχουν πολλά μοντέλα τρακτέρ που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά. Ποια είναι τα πιο δημοφιλή μοντέλα σας στη
Το 60-65%
πρέπει να αξιολογήσει
ανάγκες του αγροκτήματός του και να εξασφαλίσει ότι το τρακτέρ
χώρα μας; Aπ:
στις
και OPTUM της Ερ. Ερ. Ερ. Η τεχνολογία προχωρά συνεχώς. Ποιες είναι οι τάσεις για τα τρακτέρ του μέλλοντος; ♦ Η Γεωργία Ακριβείας είναι πλέον απαραίτητη στον σύγχρονο αγρότη για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και της βιωσιμότητας της γεωργικής του εκμετάλλευσης. ♦ Οι κινητήρες τελευταίας τεχνολογίας προσφέρουν μειωμένες εκπομπές ρύπων σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές και μικρότερη κατανάλωση καυσίμων, με αποτέλεσμα μειωμένο λειτουργικό κόστος για τους αγρότες. ♦ Πιο αποτελεσματικά συστήματα ελέγχου και αυτοματισμού βελτιώνουν την απόδοση και ελαχιστοποιούν την κόπωση και το σφάλμα του χρήστη. ♦ Οι νέες καμπίνες σχεδιάζονται για να προσφέρουν καλύτερη άνεση, εργονομία και ελεγχόμενη περιβάλλουσα θερμοκρασία στον οδηγό κατά τη διάρκεια της εργασίας. ♦ Τα υλικά και οι δομές των νέων τρακτέρ είναι πιο ενισχυμένα για να αντέχουν σε ακραίες συνθήκες λειτουργίας και να παρέχουν σταθερή απόδοση στον χρήστη για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η εταιρία P J Condellis S.A. στοχεύοντας στο μέλλον, εστιάζει στην βιωσιμότητα και στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Η New Holland επενδύει σε μηχανήματα γεωργίας με εναλλακτικά καύσιμα, για ένα πιο βιώσιμο μέλλον και ήδη στο χαρτοφυλάκιό της διαθέτει το T6 Methane Power, κινούμενο με μεθάνιο και το T7 Methane Power LNG, το πρώτο τρακτέρ LNG (Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο) παγκοσμίως που αναπτύχθηκε για να καλύψει την αυξανόμενη ανάγκη για μηχανήματα μεγαλύτερης ιπποδύναμης, που συνδυάζουν εξαιρετική απόδοση με χαμηλότερες εκπομπές ρύπων και λειτουργικό κόστος. Η συλλογή, επεξεργασία και αποθήκευση διαφεύγοντος μεθανίου για την παραγωγή καθαρού υγρού αερίου που τροφοδοτεί τρακτέρ, δημιουργεί πρόσθετα έσοδα και έναν θετικό, καθαρό κύκλο για αγροκτήματα όλων των μεγεθών. Η τελευταία καινοτομία της New Holland είναι το τρακτέρ T4 Electric Power, ένα τρακτέρ μεσαίας κατηγορίας με επιδόσεις καλύτερες από το ντίζελ, με υψηλή ροπή και ταχύτερες αντιδράσεις που προάγει ένα νέο επίπεδο οδηγικής εμπειρίας. Η ιδανική λύση για εργασίες χαμηλότερης απαιτούμενης ιπποδύναμης και με σχεδιασμό που επικεντρώνεται σε μία βιώσιμη προσέγγιση που μειώνει τους ρύπους του μηχανήματος, τα επίπεδα θορύβου και τις συνολικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η New Holland είναι ευθυγραμμισμένη στην προσέγγιση μιας κυκλικής οικονομίας στην γεωργία και μοιραζόμαστε τη δέσμευσή μας να προσφέρουμε στους πελάτες μας όλα τα περιβαλλοντικά, λειτουργικά και οικονομικά οφέλη. n
PUMA
Με την έγκαιρη διαπίστωση και λήψη μέτρων προστασίας (παγίδες κ.α.) σε συνδυασμό με φυτοπροστατευτικά με μικρή υπολειμματική διάρκεια, που είναι συμβατά με τα ωφέλιμα έντομα, καταφέρνουμε
38 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ | ΝΤΟΜΑΤΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ ΣΤΉΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΝΤΟΜΑΤΑΣ ΘΕΡΜΟΚΉΠΙΟΥ Υψηλό κόστος παραγωγής και χαμηλές τιμές δημιουργούν προβλήματα στην αντιμετώπισή τους Οι παραγωγοί ντομάτας φαίνονται δυσαρεστημένοι από τις χαμηλές τιμές που πουλάνε το προϊόν τους με αποτέλεσμα να μην είναι εύκολο να ανταπεξέλθουν στο υψηλό κόστος φυτοπροστασίας. ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΪΣΙΑΔΗΣ Δημοσιογράφος στον ΑγροΤύπο Υψηλό κόστος ενέργειας και έλλειψη εργατών γης αποτελούν σοβαρά προβλήματα για τους καλλιεργητές ντομάτας θερμοκηπίου. Από την άλλη οι χαμηλές τιμές παραγωγού κάνουν δύσκολη την αντιμετώπιση των εχθρών της. Κυπαρισσία Ο προϊστάμενος της ΔΑΟΚ Τριφυλίας, Αντώνης Παρασκευόπουλος, ανέφερε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι : Το πρόβλημα από το έντομο Tutaabsoluta είναι χρόνιο στην περιοχή. Στο παρελθόν υπήρξαν μεγάλες ζημιές από το συγκεκριμένο έντομο, όμως τώρα οι παραγωγοί έμαθαν να το αντιμετωπίζουν. Χρησιμοποιούν μάλιστα και βιολογικά σκευάσματα (όπως ο
βάκιλος), που σε συνδυασμό με τα εγκεκριμένα σκευάσματα, φέρνουν πολύ θετικά αποτελέσματα.
να επιβιώσουν οι φυσικοί εχθροί του Tuta absoluta, όπως είναι τα αρπακτικά Nesidiocoris tenuis (Νεζιντιόκορις) και Macrolophuspygmaeus (Μακρόλοφους), που τρώνε τις προνύμφες και τα αυγά του εντόμου. Το πρόβλημα του εντόμου χρειάζεται πάντως συνεχή παρακολούθηση και αυτό γίνεται με συνεχείς επισκέψεις γεωπόνων στις φυτείες. Προβλήματα δημιουργούν και οι πληθυσμοί του αλευρώδη στα θερμοκήπια με ντομάτες.Οι αλευρώδεις είναι από τους εχθρούς που προκαλούν άμεσες και έμμεσες ζημιές στα φυτά. Έτσι ,οι αλευρώδεις άμεσα μυζούν τους χυμούς Εικ. 1: Ίωση του κίτρινου καρουλιάσματος των φύλλων που μεταδίδουν οι αλευρώδεις. Εικ. 2: Αλευρώδης στην κάτω επιφάνεια φύλλου. 1 2
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 39 και εξασθενούν τα φυτά, ενώ επιπλέον, στα μελιτώδη αποχωρήματά τους αναπτύσσεται καπνιά. Έμμεσα αλευρώδεις που ανήκουν στα γένη Bemisia και Trialeurodes σχετίζοντα με την μετάδοση ιών στα φυτά τομάτας. Η συχνότητα εμφάνισης κάποιου ιού σε μιά περιοχή εξαρτάται από το είδος του φορέα που απαντάται στη συγκεκριμένη περιοχή. Επιπλέον, η εντατικοποίηση των καλλιεργειών και η υπερβολική χρήση φυτοπροστατευτικών ουσιών αποτελούν πιθανά αίτια εμφάνισης των αλευρωδομεταδιδόμενων ιών. Παράλληλα, η παρουσία νέων βιοτύπων αποτελεσματικότερων φορέων με μεγάλο εύρος ξενιστών και η ευρεία διακίνηση προσβεβλημένου πολ/κού υλικού (από αλευρώδεις και ιούς) βοηθάει στην εξάπλωση αυτών των ιών. Οι παραγωγοί συμβατικής γεωργίας τους αντιμετωπίζουν με κατάλληλα εγκεκριμένα φυτοπροστατευτικά σκευάσματα. Επίσης χρησιμοποιούν ωφέλιμα έντομα για την αντιμετώπισή του. Ο ιός της καστανής ρυτίδωσης των καρπών της τομάτας διαπιστώθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας το 2019 και έχει εντοπιστεί σε αρκετές περιοχές. Τα πρώτα χρόνια που εμφανίστηκε στην περιοχή δημιούργησε μεγάλο πρόβλημα αλλά τώρα είναι σε μικρότερο βαθμό γιατί οι παραγωγοί χρησιμοποιούν ανθεκτικά υβρίδια. Ο ιός μεταδίδεται με επαφή (μέσω των εργαλείων, των υλικών, των ρούχων, των υποδημάτων ή των χεριών κατά τις καλλιεργητικές εργασίες), μέσω μολυσμένου πολλαπλασιαστικού υλικού και μολυσμένου σπόρου. Βασική εστία μόλυνσης αποτελεί και το έδαφος, στο οποίο ο ιός, αν υπάρχουν μολυσμένα φυτικά υπολείμματα, μπορεί να επιβιώσει τουλάχιστον για έξι μήνες. Στην περιοχή μας τα πρώτα χρόνια ο ιός της καστανής ρυτίδωσης δημιούργησε πρόβλημα στην καλλιέργεια, στη συνέχεια όμως οι παραγωγοί έμαθαν να παίρνουν τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα και το πρόβλημα μειώθηκε. Αυτό που μάθαμε για τον συγκεκριμένο ιό είναι ότι τα μέτρα πρόσληψης αποδίδουν. Συμπτώματα του ιού της καστανής ρητίδωσης των καρπών τομάτας σε καρπούς τομάτας (κίτρινες κηλίδες και δακτύλιοι).
ToBRFV).
40 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ | ΝΤΟΜΑΤΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ Να θυμίσουμε ότι για την πρόληψη του συγκεκριμένου ιού και για τον περιορισμό της εξάπλωσής του όταν εμφανίζεται, προτείνεται η λήψη των ακόλουθων μέτρων: α) Χρησιμοποίηση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού (απόκτηση φυτών προς φύτευση μόνο με τη συνοδεία φυτοϋγειονομικού διαβατηρίου). β) Έλεγχο, σε τακτά χρονικά διαστήματα, των φυτών και ασφαλή απομάκρυνση και καταστροφή αυτών που εμφανίζουν ιολογικά συμπτώματα. Η απομάκρυνση των φυτών από το θερμοκήπιο πρέπει να γίνεται με προσοχή, χρησιμοποιώντας μεγάλες πλαστικές σακούλες εντός των οποίων θα τοποθετούνται τα συμπτωματικά φυτά, καθώς και τα γειτονικά προς αυτά φυτά. Η καταστροφή αυτών συνιστάται να γίνεται με ταφή σε βάθος σε ακαλλιέργητο σημείο της εκμετάλλευσης. γ) Απολύμανση των εργαλείων με εμβάπτιση σε διάλυμα χλωρίνης εμπορίου 10% ή Virkon S. δ) Καλό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι πριν από κάθε χειρισμό των φυτών. ε) Κάλυψη των παπουτσιών και χρησιμοποίηση γαντιών μιας χρήσης από τους εργαζόμενους, καθώς και αλλαγή ρούχων κατά τις μετακινήσεις μεταξύ διαφορετικών εγκαταστάσεων. Αποφυγή επαφής των υγιών φυτών με χέρια τα οποία έχουν έρθει σε επαφή με μολυσμένα φυτά κατά τις διάφορες εργασίες, εκτός αν προηγουμένως τα χέρια έχουν πλυθεί καλά. στ) Καλό πλύσιμο όλων των επιφανειών, δίσκων κλπ. εντός των θερμοκηπίων κατά τη διαδικασία της μεταφύτευσης ή της φύτευσης. ζ) Μείωση όσο είναι δυνατόν της μετακίνησης των εργατών μεταξύ των διαφόρων τομέων της επιχείρησης. η) Αφαίρεση των ζιζανίων στους χώρους γύρω από το θερμοκήπιο. θ) Απομάκρυνση και καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας μετά το τέλος αυτής, καθώς και απολύμανση των χώρων τού θερμοκηπίου ι) Αποφυγή δανεισμού κυψελών με βομβίνους από ή προς άλλους καλλιεργητές και ια) Τοποθέτηση τάπητα με απολυμαντικό (χλωρίνη) στην είσοδο του θερμοκηπίου». Εικ. 4: Παγίδα νερού για την Τούτα. Εικ. 5: Παγίδα φερομόνης. 4 5 Κρήτη Ο κ. Γιώργος Καραλάκης, Πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ανατολή της Ιεράπετρας, τόνισε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι αυτή την εποχή είμαστε στα τελειώματα της θερμοκηπιακής ντομάτας. Οι παραγωγοί φέτος δεν είναι ευχαριστημένοι με τις τιμές να είναι σε χαμηλά επίπεδα. Αυτό έχει αρνητικές επιπτώσεις και στη φυτοπροστασία. Η Tuta absoluta είναι ένα χρόνιο πρόβλημα για την καλλιέργεια. Τον Μάιο η Κρήτη είναι στα ξεπατώματα και υπάρχει θέμα με την αντιμετώπιση του Tuta absoluta. Επίσης οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν τις προσβολές από τον ιό της καστανής ρυτίδωσης των καρπών τομάτας
fruit virus,
Από την πλευρά της η κα Αλεξία Γιανναδάκη, γεωπόνος στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Παραγωγών Κηπευτικών Κουντούρας, ανέφερε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι αν και φέτος υπήρχε ήπιος χειμώνας που ευνοεί την προσβολή από την Tuta absoluta, ωστόσο το πρόβλημα δεν ήταν τόσο έντονο όσο είχαμε την προηγούμενη χρονιά. Παρόλα αυτά το πρόβλημα παραμένει στην Κρήτη. Πρόβλημα από προσβολή αλευρώδη και μεγάλους πληθυσμούς είχαμε κατά την περίοδο ΟκτωβρίουΝοεμβρίου, στην αρχή της καλλιεργητικής περιόδου της ντομάτας. n
(Tomato brown rugose
42 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ | ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΨΕΚΑΣΜΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΨΕΚΑΣΜΩΝ Ο ρόλος των βοηθητικών ουσιών στην επιτυχία των εφαρμογών Πως μπορώ να αυξήσω την αποτελεσματικότητα των ψεκασμών μου ; Ποια είναι η καλύτερη και ασφαλέστερη επιλογή ; Τα ερωτήματα αυτά είναι το ζητούμενο για κάθε εφαρμογή που θα πρέπει να κάνουμε στην καλλιέργειά μας ώστε να αποδώσουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. ΜΑΝΩΛΗΣ ΔΕΛΗΜΠΑΛΤΑΔΑΚΗΣ
Manager Κηπευτικών,
Ο ι παράγοντες που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα ενός ψεκασμού είναι πολλοί και οι περισσότεροι δεν έχουν να κάνουν με το
σκεύ
ασμα
παράγοντες . Ενδεικτικά οι κυριότεροι μπορεί να σχετίζονται: 1. Με τον ψεκασμό (ακροφύσια, είδος ψεκαστικού, ταχύτητα..)
Με τις περιβαλλοντικές συνθήκες (ακτινοβολία, βροχή, αέρας..) 3. Είδος φυτού (επιδερμίδα, ανάπτυξη) 4. Είδος εχθρού ή παθογόνου και άλλα.. Από μία μελέτη της Syngenta έχουμε υπολογίσει ότι περίπου το 50% της ποιότητας ενός ψεκασμού έχει να κάνει με παράγοντες που δεν σχετίζονται με το φυτοπροστατευτικό σκεύασμα Για να μειώσουμε την πιθανότητα των αρνητικών συνεπειών κάποιων από των παραπάνω παραγόντων, ενδείκνυται η χρήση σκευασμάτων που βοηθούν την αύξηση της αποτελεσματικότητας των φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων. Τι είναι οι βοηθητικές ουσίες Είναι προϊόντα (ουσίες) που προστίθενται είτε στο ψεκαστικό μείγμα (βυτίο ή μείγμα- Tank Mix) είτε περιέχονται στη σύνθεση ενός σκευάσματος φυτοπροστασίας (built in) με σκοπό τη βελτίωση των ιδιοτήτων του και τελικά την αύξηση της αποτελεσματικότητας. Τα συγκεκριμένα προϊόντα μπορούν να βελτιώσουν την κάλυψη και τη διείσδυσή του, τη μείωση της επιφανειακής τάσης, τη βελτίωση εξάπλωσης και προσκόλλησης των σταγονιδίων και την ενίσχυση της απορρόφησης της δραστικής ουσίας από το φυτό. Επιπλέον, μπορούν να μειώσουν τις αρνητικές επιπτώσεις των περιβαλλοντικών συνθηκών όπως της θερμοκρασίας και της υγρασίας Οι βοηθητικές ουσίες είναι πρόσθετα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν μαζί με ζιζανιοκτόνα, εντομοκτόνα και μυκητοκτόνα για να τα καταστήσουν πιο αποτελεσματικά.
Marketing
Syngenta Hellas
φυτοπροστατευτικό
-
αλλά με τους αστάθμητους
2.
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 43 33,8 27,5 4 21,3 0 5 10 15 20 25 30 35 40 Revus 0,6 Revus 0,4+Wetcit 0,25% Revus 0,6+Adigor Revus 0,6/Volare,6 % Συμπτώματα ανά φυλλική επιφάνεια 8Χ αύξηση αποτελεσματικότητας Σημαντική αύξηση αποτελεσματικότητας στην προστασία κατά του περονόσπορου στην καλλιέργεια πατάτας Revus 0 6 + Μη ιονικός διαβρέκτης 0,25% Αντ Προϊόν 1 Παρόλα αυτά τα ερωτήματα παραμένουν. – Είναι όλα τα σκευάσματα ίδια; – Τι να επιλέξω; – Τι να χρησιμοποιήσω; – Ποιο είδος θα μου αποδώσει καλύτερα; Να προσθέσω λάδι και αμινοξύ με ένα εντομοκτόνο; Η εταιρία μας μετά από μακροχρόνια έρευνα έρχεται να δώσει την απάντηση στους παραπάνω προβληματισμούς με το Adigor! To Adigor αποτελεί Μία ολοκληρωμένη λύση αύξησης αποτελεσματικότητας και δράσης στην προστασία των καλλιεργειών από μυκητολογικές και εντομολογικές προσβολές. Adigor : Μία λύση με πολλαπλά οφέλη!! Το Adigor αποτελεί τον σύμμαχο του σύγχρονου παραγωγού για την αύξηση προστασίας από τον Περονόσπορο Αλλά και στην αύξηση προστασίας από σημαντικά λεπιδόπτερα και τη Tuta Absoluta Γιατί να επιλέξω Adigor; ♦ Βελτιώνει τη διαβροχή και την κατανομή ♦ Αυξάνει την απορρόφηση των προϊόντων που συνδυάζεται ♦ Μειώνει την απορροή ♦ Συνδυασμένη προστασία από Λεπιδόπτερα και μυκητολογικές ασθένειες ♦ Αύξηση αποτελεσματικότητας ζιζανιοκτόνων Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας. Εξασφάλισε τη βέλτιστη απόδοση και υψηλότερη αποτελεσματικότητα των σκευασμάτων φυτοπροστασίας με τη γνώση και τις λύσεις της Syngenta. n
υγεία του ανθρώπου, όπως οι ανθοκυάνες ή τα καροτενοειδή (λυκοπένιο). Στα πορτοκάλια, όταν πραγματοποιείται αναφορά για την ύπαρξη ερυθρή σάρκας, πραγματοποιείται ταύτιση με τα αιματόσαρκα
πορτοκάλια (σαγκουίνια). Τα σαγκουίνια ξεχωρίζουν από τα άλλα «ξανθά» πορτοκάλια, λόγω
44 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΟΜΦΑΛΟΦΟΡΟΥ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΟΥ CARA CARA Με ξεχωριστή γεύση και άρωμα που ευνοείται από το μικροκλίμα της Ελλάδας Η ποικιλία Cara Cara ξεχωρίζει ανάμεσα στις γνωστές ποικιλίες ομφαλοφόρων ποικιλιών, λόγω του ερυθρού χρωματισμού της σάρκας. Ο καρπός είναι πλούσιος σε λυκοπένιο, ουσία με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Ποικιλία γρήγορης ανάπτυξης με ξεχωριστή γεύση και άρωμα που ευνοείται από το μικροκλίμα της Ελλάδας. Δρ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΖΙΩΓΑΣ Ερευνητής Γ’ ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ/ ΙΕΛΥΑ Τα καλλιεργούμενα πορτοκάλια χωρίζονται σε διαφορετικές κατηγορίες και κάθε μια διαθέτει ξεχωριστές ιδιότητες. Τα ομφαλοφόρα αποτελούν εξαιρετική επιλογή ως επιτραπέζιο πορτοκάλι καθώς είναι άσπερμα και ξεφλουδίζονται εύκολα. Τα Valencia ξεχωρίζουν για τον εξαιρετικό χυμό τους ο οποίος δεν πικρίζει μετά το στύψιμο. Τα σαγκουίνια διαθέτουν ελκυστικό κόκκινο χρώμα και αυξημένη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά. Συνεχόμενες μελέτες και πειραματικά αποτελέσματα καταδεικνύουν το γεγονός ότι το ερυθρό χρώμα στην σάρκα ενός φρούτου συνδέεται με την ισχυρισμούς υγείας, λόγω της υψηλής συγκέντρωσης ευεργετικών ουσιών που συμβάλλουν στην καλή
της ιδιαίτερης γλυκιάς τους γεύσης και του ερυθρού χρώματος της σάρκας που οφείλεται στην υψηλή συγκέντρωση ανθοκυανών. Στα σαγκουίνια όμως η βιοσύνθεση των ανθοκυανών επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως το στάδιο ωρίμανσης του καρπού κατά την συγκομιδή, τις κλιματικές συνθήκες, το μικροκλίμα της περιοχής, τη θρεπτική κατάσταση του δέντρου και την ίδια την ποικιλία. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το ψύχος Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου είναι ο κύριος παράγοντας που ευνοεί και ενισχύει τη βιοσύνθεση των ανθοκυανών στα σαγκουίνια. Όμως στα εσπεριδοειδή, ο ερυθρός χρωματισμός της σάρκας δεν οφείλεται αποκλειστικά στις ανθοκυάνες, καθώς στα κόκκινα γκρέιπφρουτ (βοτρυόκαρπους) το χρώμα οφείλεται στην υψηλή συγκέντρωση του καροτενοειδούς λυκοπένιο, της ίδιας ουσίας που υπάρχει στο καρπούζι και την ντομάτα. Ουσίας με πολύ σημαντικά οφέλη στην υγεία του ανθρώπου καθώς συμβάλλει στην καταπολέμηση διαφόρων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου του προστάτη. Συγκεκριμένα, το λυκοπένιο είναι υπεύθυνο για το κόκκινο χρώμα στη σάρκα των κόκκινων Pomelo (Φράπα), των ποικιλιών γκρέιπφρουτ Star Ruby, Rio Red, Red Marsh) και της ποικιλίας ομφαλοφόρου πορτοκαλιού Cara Cara.
Bahia
Hacienda Cara Cara
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 45 Το δέντρο Η ποικιλία Cara Cara, ανήκει στις ομφαλοφόρες ποικιλίες. Το δέντρο της ποικιλίας παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το δέντρο της ποικιλίας Merlin (Washington Navel). Η ποικιλία καλλιεργείται στα ίδια μικροκλίματα που καλλιεργούνται τα ομφαλοφόρα πορτοκάλια αλλά παρουσιάζει και υψηλή προσαρμοστικότητα όπου καλλιεργούνται εσπεριδοειδή. Το δέντρο είναι ζωηρής ανάπτυξης, μέσου μεγέθους και αν μείνει ακλάδευτο δύναται να φτάσει σε ύψος τα 6 μέτρα και πλάτος τα 4,5 μέτρα. Το σχήμα του είναι σφαιρικό με πυκνό και γυαλιστερό πράσινο φύλλωμα. Τα φύλλα του είναι σχήματος οβάλ και φτάνουν μέχρι τα 10 εκατοστά. Η ποικιλία Cara Cara είναι αυτογόνιμη. Η ποικιλία
δημιουργήθηκε από τυχαία μετάλλαξη της ποικιλίας
Cara Cara
(Washington Navel) στην περιοχή
της Βενεζουέλας το 1976. Αυτό που τη ξεχωρίζει από τα ομφαλοφόρα πορτοκάλια είναι η ερυθρή ή ροζ απόχρωση της σάρκας και η γεύση της. Το ερυθρό χρώμα της σάρκας οφείλεται στη συσσώρευση υψηλών επιπέδων λυκοπενίου καθώς στην συγκεκριμένη ποικιλία παρατηρήθηκε διαφορά στη βιοσύνθεση τερπενοειδών μεταβολιτών όπως της λιμονίνης. Πρόσφατα πειραματικά δεδομένα καταδεικνύουν το γεγονός ότι η βιοσύνθεση του λυκοπενίου στην σάρκα της ποικιλίας Cara Cara σχετίζεται με την σύνθεση και μεταβολισμό φυτοορμονών όπως το αμπσισικό οξύ (ΑΒΑ), το ιασμοικό οξύ (JA) και της αυξίνης (ΙΑΑ). Ο καρπός Ο καρπός της ποικιλίας διαθέτει μια εξαιρετική ισορροπία διαλυτών στερεών συστατικών και οξέων, γεγονός που του προσδίδει μοναδική γεύση που τον καθιστά κατάλληλο για επιτραπέζια χρήση. Τα ολικά διαλυτά στερεά συστατικά και ολική οξύτητα του ώριμου καρπού είναι μεταξύ 11,2-12% και 0,9-1,1%, αντίστοιχα. Ο καρπός της ποικιλίας Cara Cara διαθέτει πιο γλυκά σε σχέση με αυτόν της ποικιλίας Merlin (Washington Navel). Η γεύση του καρπού φέρει τόνους από κεράσι και βατόμουρο και συνδυάζεται εξαιρετικά με το άρωμα του πορτοκαλιού. Ο καρπός δύναται να φέρει πολύ λίγους σπόρους και διατηρείται στο οικιακό ψυγείο μέχρι και 2 εβδομάδες. Εγκατάσταση - Φροντίδες Το έδαφος πρέπει να είναι γόνιμο, καλά αποστραγγιζόμενο, ελαφρώς όξινο ή όξινο. Η περιοχή πρέπει να μην δέχεται έντονους παγετούς, καθώς δύναται να αντέξει για λίγες ώρες θερμοκρασίες μέχρι -4 °C. Οι απαιτήσεις σε νερό είναι μέτριες. Η άρδευση είναι αναγκαία την περίοδο της ανθοφορίας και της καρπόδεσης καθώς και σε περιόδους καύσωνα. Το έδαφος δεν θα πρέπει να παραμένει ξερό για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Η αντοχή του δέντρου στη ξηρασία αυξάνει με την ηλικία του. Η αζωτούχος λίπανση του πραγματοποιείται την περίοδο της άνοιξης και το Καρπός ποικιλίας Cara Cara. Καρπός ομφαλοφόρου Merlin (αριστερά) και Cara Cara (δεξιά).
46 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ
Το κάλιο και ο φώσφορος χορηγούνται μέσα στον χειμώνα. Προσοχή πρέπει να δίνεται στις απαιτήσεις του δέντρου σε ασβέστιο, μαγνήσιο και σίδηρο, καθώς είναι αυξημένες. Προτείνεται τα δέντρα της ποικιλίας να κλαδεύονται τον χειμώνα, μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου. Η κόμη πρέπει να διατηρείται μεταξύ 1,8 – 2,5 μέτρα ώστε να διευκολύνονται η συγκομιδή και οι καλλιεργητικές φροντίδες. Πρέπει να αφαιρούνται οι λαίμαργοι βλαστοί καθώς και οι βλαστοί που εκφύονται από τη βάση του υποκειμένου καθώς και οι στραβοί και παραμορφωμένοι βραχίονες. Επίσης, θα πρέπει να αφαιρούνται και οι λαίμαργοι βλαστοί που προσανατολίζονται προς το εσωτερικό του δέντρου. Κάθε χρόνο θα πρέπει να αφαιρούνται τυχόν ξεροί βλαστοί ώστε το δέντρο να δέχεται όσο το δυνατό περισσότερο φως. Προτείνεται ο κορμός να επικαλύπτεται με άσπρο χρώμα την περίοδο του καλοκαιριού προς αποφυγή ηλιοκαυμάτων και σχισίματος του κορμού. Προτείνεται το αραίωμα των καρπών την περίοδο του καλοκαιριού, ώστε να επιτυγχάνεται ισορροπία μεταξύ βλάστησης και καρποφορίας. Ωρίμανση Οι καρποί της ποικιλίας ωριμάζουν από τον Νοέμβριο και δύναται να διατηρηθούν πάνω στο δέντρο μέχρι και τον Φεβρουάριο. Η κορύφωση της συγκομιδής είναι τέλη Νοεμβρίου μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου. Πίνακας Διατροφικής Αξίας ενός μέσου καρπού (150 γρ) ποικιλίας Cara Cara ÔéìÝò % çìåñÞóéáò áíÜãêçò Èåñìßäåò 80 cal ÏëéêÜ ëéðáñÜ 0 g 0 ÊïñåóìÝíá ëéðáñá 0 g 0 Trans ëéðáñÜ 0 mg 0 ×ïëçóôåñüëç 0 mg 0 Ïëéêïß õäáôÜíèñáêåò 19 g 7 ÖõôéêÝò ßíåò 3 g 11 ÏëéêÜ óÜê÷áñá 14 g ÐñùôåÀíåò 1 g ÁóâÝóôéï 20 mg 2 Óßäçñïò 0 mg 0 ÍÜôñéï 0 mg 0 Êáëéï 250 mg 6 Âéôáìßíç C 90 mg 100 Âéôáìßíç D 0 mg 0 Âéôáìßíç Á 50 mg 6 Öïëéêü ïîý 60 mg 15 Διατροφική αξία Αποτελεί εξαιρετική πηγή ασκορβικού οξέος (βιταμίνης C), φυτικών ινών και χαρακτηρίζεται από την έλλειψη νατρίου στον καρπό. Ο καρπός είναι πλούσιος σε καροτενοειδή, φλαβονοειδή και κουμαρίνες (ουσίες με ισχυρή αντικαρκινικές ιδιότητες). Διαθέτει υψηλή συγκέντρωση σε γλουταθειόνη, ουσία με ισχυρή αντιοξειδωτική ικανότητα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η κατανάλωση ενός πορτοκαλιού Cara Cara (περίπου 150 γρ) δύναται να καλύψει την ανάγκη για βιταμίνη C ενός ενήλικα. n
καλοκαίρι.
26 ευρώ ανά στρέμμα.
Η δράση συνίσταται στην εφαρμογή της μεθόδου της μαζικής παγίδευσης (mass trapping) του δάκου (Βactoceraoleae) στην ελαιοκαλλιέργεια και της μύγας της Μεσογείου (Ceratitis capitata) σε καλλιέργειες εσπεριδοειδών (πορτοκαλιά, μανταρινιά).
Δικαιολογητικά:
– Τήρηση Σχεδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ)
– Τιμολόγια αγοράς ή τιμολόγια παροχής υπηρεσιών – Ιδιωτικό συμφωνητικό αναρτημένο στην
48 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΕΛΊΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΗΜΑ ΓΙΑ ΦΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΛΙΑΣ Πριμοδοτεί τη μαζική παγίδευση του δάκου και μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά με δολωματική δακοκτονία Πριμοδότηση της δακοκτονίας με μέθοδο μαζικής παγίδευσης στην ελιά περιλαμβάνει η νέα ΚΑΠ 2023-2027. Η δράση, που ανήκει στα Οικολογικά Σχήματα, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 2023 και υπήρξε ενδιαφέρον από τους ελαιοπαραγωγούς της χώρας. ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΪΣΙΑΔΗΣ Δημοσιογράφος στον ΑγροΤύπο Στη νέα ΚΑΠ έχουμε το Οικολογικό Σχήμα Π1-31.6 – «Ενίσχυση παραγωγών για την εφαρμογή φιλικών για το περιβάλλον πρακτικών διαχείρισης, με τη χρήση ψηφιακής εφαρμογής διαχείρισης εισροών και παρακολούθησης περιβαλλοντικών παραμέτρων», στο οποίο περιλαμβάνεται και η Δράση 31.6-ΙΓ «Εφαρμογή εθελοντικών οδηγιών ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας». Το Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ έκανε λόγο για μέγιστη ενίσχυση σε όσους παραγωγούς είχαν ενταχθεί στο μέτρο στα 35 ευρώ ανά στρέμμα για ελαιώνες. Τελικά σύμφωνα με την σχετική Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 2537-29/04/2024) πληρώθηκαν οι ελαιοπαραγωγοί ενίσχυση
Όπως
σχετική
της εφαρμογής του οικολογικού σχήματος, η βιοτεχνολογική μέθοδος της μαζικής παγίδευσης των ακμαίων των παραπάνω εντόμων-στόχων, συνίσταται στην ανάρτηση εντομοπαγίδων στα κλαδιά των δέντρων, οι οποίες μέσω προσελκυστικών τροφής ή και φερομόνης φύλου τις οποίες περιέχουν, έλκουν τα ακμαία του εντόμου, τα παγιδεύουν και στη συνέχεια τα θανατώνουν είτε μέσω της επαφής της με το μέρος της παγίδας που περιέχει εντομοκτόνο ή μέσω πνιγμού εντός της παγίδας, είτε τα θανατώνουν μέσω επαφής των εντόμων με το εντομοκτόνο με το οποίο είναι εμποτισμένη η επιφάνεια της παγίδας (προσέλκυση και θανάτωση/ attract and kill). Η παρακολούθηση του πληθυσμού του εχθρού - στόχου για τον προσδιορισμό του κατάλληλου χρόνου τοποθέτησης των παγίδων μαζικής σύλληψης, του κατάλληλου αριθμού παγίδων ανά εκτάριο, και της αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας εφαρμογής της ενισχυόμενης μεθόδου, γίνεται μέσω παγίδων παρακολούθησης (monitoring). Στόχος της δράσης είναι η μείωση της χημικής καταπολέμησης του δάκου, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη βελτίωση της ποιότητας των υδατικών πόρων και στην ανάκαμψη της βιοποικιλότητας στους ελαιώνες στους οποίους θα εφαρμοστεί η δράση. Στο πλαίσιο της δράσης, οι γεωργοί δεσμεύονται: Να εφαρμόζουν τη μέθοδο της μαζικής παγίδευσης (mass trapping) του δάκου της ελιάς (Βactocera Oleae) σε αγροτεμάχια με ελιές. Ο αριθμός παγίδων μα-
ΑΑΔΕ (εφόσον υπάρχει).
αναφέρει η
απόφαση
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 49 συμπεριλαμβανομένων των ωφέλιμων μακρο-οργανισμών, για την αντιμετώπιση του εντομολογικού εχθρού - στόχου. Οι ελαιοπαραγωγοί είναι υποχρεωμένοι να διατηρούν ηρτημένες στα δέντρα, τις παγίδες μαζικής σύλληψης (mass trapping) καθώς και τις παγίδες παρακολούθησης (monitoring). Επίσης πρέπει να τηρούν την κατάρτιση Σχεδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ), στην οποία θα αποτυπώνεται η εφαρμογή της μεθόδου της μαζικής παγίδευσης, μέσω της αναγραφής του εμπορικού ονόματος και της ΑΑΔΑ (Αριθμός Άδειας Διάθεσης στην Αγορά) των σκευασμάτων μαζικής παγίδευσης ανά επιλέξιμη καλλιέργεια και εντομολογικό εχθρό - στόχο, του συνιστώμενου αριθμού παγίδων μαζικής σύλληψης, καθώς και των ημερομηνιών ή του εύρους ημερομηνιών εγκατάστασης των παγίδων μαζικής σύλληψης. Θα πρέπει ακόμη να διατηρούν φάκελο με τα φορολογικά παραστατικά αγοράς των παγίδων μαζικής σύλληψης τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στα αγροτεμάχια της δράσης κατά το έτος της αίτησης. Από τα φορολογικά παραστατικά πρέπει να προκύπτει η συνολική ποσότητα των παγίδων μαζικής σύλληψης. ζικής σύλληψης ανά μονάδα επιφανείας (εκτάριο, Ηa) που εφαρμόζεται για το σύνολο των δηλούμενων εκτάσεων που χρησιμοποιούν το ίδιο σκεύασμα, δεν μπορεί να είναι μικρότερος από τον ελάχιστο αριθμό παγίδων ανά μονάδα επιφανείας (εκτάριο, Ηa) που προβλέπεται στην Άδεια Διάθεσης του σκευάσματος στην Αγορά (ΑΑΔΑ). Ο γεωργός δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει χημικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα για την αντιμετώπιση του δάκου, πέραν των εντομοκτόνων περιορισμένης κλίμακας που τυχόν περιέχονται της παγίδες μαζικής σύλληψης και των εντομοκτόνων που χρησιμοποιούνται κατά την εφαρμογή των δολωματικών ψεκασμών του εθνικού προγράμματος δακοκτονίας στην καλλιέργεια της ελιάς. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κατά τις οποίες το επίπεδο του πληθυσμού του εχθρού - στόχου είναι τέτοιο ώστε η πραγματική ή η προβλεπόμενη ζημιά στην ηρτημένη παραγωγή είναι πάνω από το κατώφλι επέμβασης, σύμφωνα με τεκμηριωμένη έκθεση του τεχνικού συμβούλου στο ΣΠΔ της δράσης, επιτρέπεται η εφαρμογή στα αγροτεμάχια της δράσης φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων που είναι συμβατά με τη βιολογική γεωργία (Καν. (ΕΕ) 2018/848),
50 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΕΛΊΑ Μεγάλο ενδιαφέρον από παραγωγούς Ο κ. Γιώργος Κόκκινος, πρόεδρος της Ομάδας Παραγωγών Νηλέας (Χώρα Μεσσηνίας), δήλωσε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι «σε αντίθεση από τα υπόλοιπα Οικολογικά Σχήματα το συγκεκριμένο βρίσκεται σε σωστή κατεύθυνση. Για αυτό υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από την πλευρά των ελαιοπαραγωγών γιατί μπορεί να συνδυάζει την παγίδα με τον δολωματικό ψεκασμό που γίνεται από τις ΔΑΟΚ. Το βασικό πρόβλημα στην ελαιοκαλλιέργεια είναι η διαχείριση του δάκου. Αν οι παραγωγοί δουν τον Οκτώβριο προβλήματα από δάκο θα κάνουν ότι μπορούν για να σώσουν την παραγωγή τους. Εκεί υπάρχει ο κίνδυνος με τα υπολείμματα των φυτοπροστατευτικών. Μας λένε να κάνουμε νωρίς συγκομιδή αλλά αυτό δεν γίνεται λόγω της έλλειψης των εργατών γης. Οι παγίδες που έχουν πολύμηνη δράση θα πρέπει να τοποθετηθούν από τον Μάιο. Μαζί με τις δολωματικές παγίδες θα βοηθήσουν να έχει ο ελαιοπαραγωγός μια καλύτερη εικόνα για τον πληθυσμό του δάκου μέχρι τον πρώτο δολωματικό ψεκασμό που συνήθως γίνεται από τις ΔΑΟΚ στα τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου. Η διεθνής αγορά όσο περνά ο καιρός «πιέζει» όλο και περισσότερο για συμβατικά ελαιόλαδα με μηδενικά υπολείμματα. Για να μπορούν οι ελαιοπαραγωγοί στο μέλλον να έχουν υψηλές τιμές θα πρέπει να εφαρμόζουν αυτή τη δράση. Αυτό που θα πρέπει το ΥπΑΑΤ να κάνει είναι να αυξήσει τον προϋπολογισμό της δράσης ώστε να μπορούν να ενταχθούν περισσότεροι ελαιοπαραγωγοί και να πάρουν μια ενίσχυση που να καλύπτει και τα έξοδά τους». Αποτελεσματικό κατά του δάκου Ο γεωπόνος κ. Βασίλης Μπουρνάκας ανέφερε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι «το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα έπρεπε να είχε εφαρμοστεί εδώ και πολλά χρόνια, ιδιαίτερα στις περιοχές που δεν μπορούν να γίνουν δολωματικοί ψεκασμοί κατά του δάκου. Είναι από τα πιο θετικά Οικολογικά Σχήματα που υπάρχουν στη νέα ΚΑΠ. Αν το εφαρμόσουν σωστά οι ελαιοπαραγωγοί είναι σίγουρο ότι θα έχουν θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση του δάκου. Τα τελευταία καλοκαίρια έχουμε συνεχώς καύσωνες. Αυτό θα πρέπει να το πάρουμε υπόψιν μας και να προχωρήσουμε σε τροποποίηση της δολωματικής δακοκτονίας που κάνουν οι κατά τόπους ΔΑΟΚ. Ξέρετε πότε έχουμε πια προβλήματα από το δάκο; Ο μεγάλος κίνδυνος είναι μετά τον Σεπτέμβριο. Την τελευταία 5ετία έχουμε προβλήματα από τις δακοπροσβολές από τα μέσα Σεπτεμβρίου έως τα μέσα Δεκεμβρίου, οπότε εκείνη την περίοδο θα πρέπει να ρίξουμε το βάρος στην αντιμετώπισή του. Στην Κρήτη επειδή έχουμε υψηλές θερμοκρασίες θα πάει ακόμη πιο πίσω. Μιλάμε για τη δεύτερη γενιά του δάκου. Οπότε ο ελαιοπαραγωγός, που θέλει να έχει καλή ποιότητα ελαιολάδου, θα πρέπει να βάζει τις δακοπαγίδες εκείνη την περίοδο για αντιμετώπιση του εντόμου μέχρι το τέλος του έτους, που συνήθως ολοκληρώνεται η συγκομιδή του ελαιοκάρπου». Για να εφαρμοστεί η δράση χρειάζεται έλεγχος Από την πλευρά της η κα Κωνσταντίνα Καπετανοπούλου, Γεωπόνος και Σύμβουλος Φυτοπροστασίας, ανέφερε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι για τo 2023, πρώτο έτος εφαρμογής της νέας ΚΑΠ, μεγάλη μερίδα των παραγωγών επέλεξε την δράση 31.6 ΙΓ, την εφαρμογή δηλαδή των εθελοντικών οδηγιών ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας, οικολογικό σχήμα που εφαρμόζεται στις καλλιέργειες της ελιάς και των εσπεριδοειδών. Για να επιτευχθεί αυτό, γίνεται χρήση εντομοπαγίδων οι οποίες περιέχουν προσελκυστικό τροφής ή /και φερομόνη του φύλου ώστε να έλκουν τα ακμαία του εντόμου, τα οποία στη συνέχεια παγιδεύουν και θανατώνουν. Η παρακολούθηση του πληθυσμού του εχθρού στόχου για τον προσδιορισμό του κατάλληλου χρόνου για την ανάρτηση των παγίδων μαζικής σύλληψης γίνεται μέσω παγίδων παρακολούθησης. Η δράση είναι συμβατή με το εθνικό πρόγραμμα δακοκτονίας στην ελιά. Είναι μια τεράστια πρόκληση για το ΥπΑΑΤ και τον ΟΠΕΚΕΠΕ να μπορέσει να ελέγξει την τήρηση των παραπάνω και να μπορέσουν να πληρωθούν μόνο οι παραγωγοί που τηρούν τις δεσμεύσεις της δράσης, διότι για το 2023 δηλώθηκαν χιλιάδες στρέμματα ελαιώνων τη στιγμή που η ελαιοκαλλιέργεια σε όλη την χώρα υπέφερε από τεράστια μείωση της παραγωγής και ακαρπία. Πώς είναι δυνατόν να αναρτήθηκαν σε τόσους ελαιώνες δακοπαγίδες την στιγμή που η παραγωγή ελαιόλαδου τον χειμώνα ήταν τόσο χαμηλή; Έκανε ο ΟΠΕΚΕΠΕ έλεγχο σε παραγωγούς και σε πόσους; Μήπως τελικά όλα γίνονται για να δείξουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση ότι δίνονται χρήματα για την υιοθέτηση περιβαλλοντικών δράσεων και πρακτικών αλλά τελικά το περιβαλλοντικό όφελος είναι μικρό; Μήπως επιδοτούνται το ίδιο ευσυνείδητοι και επιπόλαιοι γεωργοί και μελετητές; Σε κάθε περίπτωση η μόλυνση του περιβάλλοντος είναι μετρήσιμη διότι ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχει δίκτυο παρακολούθησης της ποιότητας των υδάτων και θα έχει ενδιαφέρον να δούμε μετά από λίγα χρόνια εφαρμογής των οικολογικών δράσεων της ΚΑΠ οι έλεγχοι που το δίκτυο διεξάγει τι έχουν να μας πουν. Ξέρουμε ακόμη ότι το υπουργείο κάνει κάθε χρόνο ελέγχους υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων και περιμένουμε να δούμε με ενδιαφέρον αν θα επεκτείνει τους ελέγχους αυτούς στα αγροτεμάχια της δράσης. n
6,5 μηνών.
Ρεπορτάζ στις κύριες
ελαιοπαραγωγικές περιοχές
Μεσσηνία
Ο προϊστάμενος της ΔΑΟΚ Τριφυλίας, κ.
Αντώνης Παρασκευόπουλος, δήλωσε
στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία
52 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΕΛΊΑ ΕΤΟΙΜΑΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΑΟΚ ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΟΥΝ ΤΗ ΔΑΚΟΚΤΟΝΙΑ GPS και ροόμετρα στα τρακτέρ για online παρακολούθηση Ξεκίνησε και φέτος η προετοιμασία για την εφαρμογή του έργου της δακοκτονίας στις ελαιουργικές περιοχές της χώρας. Οι υψηλές τιμές ελαιολάδου έχουν αυξήσει το ενδιαφέρον των παραγωγών για τη σωστή αντιμετώπιση του δάκου με στόχο την υψηλή ποιότητα του προϊόντος. ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΪΣΙΑΔΗΣ Δημοσιογράφος στον ΑγροΤύπο Ηαρχή της διαδικασίας έγινε, στις 1 Απριλίου 2024, όταν το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων εξέδωσε την απόφαση με την κατανομή εποχικού προσωπικού σε Περιφερειακές Ενότητες Οικονομίας και Κτηνιατρικής για το Πρόγραμμα καταπολέμησης του δάκου της ελιάς του έτους 2024. Σύμφωνα με την σχετική απόφαση, το εποχικό προσωπικό δακοκτονίας συνολικά θα ανέλθει σε 750 άτομα και θα απασχοληθεί ως εξής: – τομεάρχες δακοκτονίας 216 άτομα ΠΕ Γεωπόνοι ή εν ελλείψει ΤΕ Τεχνολόγοι για χρονικό διάστημα 6,5 μηνών, – εργατοτεχνικό προσωπικό διαφόρων ειδικοτήτων που θα αποτελείται από 188 άτομα για έως 34 ημερομίσθια και 346 άτομα για έως 60 ημερομίσθια, τα οποία θα εργαστούν επίσης για χρονικό διάστημα
ότι φέτος για πρώτη φορά όλες οι ΔΑΟΚ της Πελοποννήσου έχουν προμηθευτεί με συστήματα GPS που θα ενσωματωθούν στους γεωργικούς ελκυστήρες των εργολάβων και θα παρακολουθείται online η διαδικασία της δακοκτονίας. Επίσης θα διαθέτουν και ροόμετρα (μετρητές ροής) για να μετρούν τις ποσότητες φυτοπροστατευτικών που θα ψεκάζουν το κάθε ελαιόδεντρο. Από τον Νοέμβριο του 2023 έχουμε προμηθευτεί τα φυτοπροστατευτικά και θα μπορούμε να διαχειριστούμε την ανθεκτικότητα εναλλάσοντας τις δραστικές ουσίες. Οι παγίδες θα τοποθετηθούν στις αρχές Ιουνίου. Εργολάβοι του έργου και παγιδοθέτες υπάρχουν από πέρυσι γιατί έχουν υπογράψει 3ετή σύμβαση. Στις 14 Μαΐου εγκρίθηκε από το ΑΣΕΠ το προσωπικό που αποτελείται από 4 τομεάρχες και 2 εργάτες αποθήκης. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να γίνει έγκαιρα η τοποθέτηση των παγίδων για να δούμε τις δακοσυλλήψεις και να αποφασίσουμε πότε θα γίνει ο πρώτος ψεκασμός. Εκτιμώ ότι μετά τις 20 Ιουνίου θα κάνουμε τον πρώτο ψεκασμό. Κάτι ακόμη που αξίζει να αναφέρουμε είναι ότι από φέτος η Περιφέρεια Πελοποννήσου θα μπορεί καταθέτοντας την σχετική τεχνική έκθεση, να αιτείται από το ΥπΑΑΤ επιπλέον κονδύλια για την εφαρμογή της δακοκτονίας. Από την εικόνα που έχουμε μέχρι τα μέσα Μαΐου στις πρώιμες ζώνες ελαιοκαλλιέργειας φαίνεται αναμένεται να έχουμε μια καλή παραγωγή. Από την πλευρά της η κα Ευσταθία Γεωργακοπούλου, προϊσταμένη της ΔΑΟΚ Μεσσηνίας, αναφέρει ότι τα προηγούμενα χρόνια κάναμε πιλοτικά την εφαρμογή GPS και ροομέτρων στους γεωργικούς ελκυστήρες. Από φέτος το πρόγραμμα θα λειτουργήσει μαζικά. Ανάδοχοι υπάρχουν λόγω 3ετών συμβάσεων και στις 20 Μαΐου ολοκληρώθηκε η κατάθεση αιτήσεων για προσλήψεις τομεαρχών. Η τοποθέτηση των δακοπαγίδων θα ξεκινήσει από αρχές Ιουνίου. Οι καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν αυτόν τον μήνα θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό πότε θα γίνει η πρώτη δακοκτονία. Φυτοπροστατευτικά υπάρχουν και είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να ξεκινήσουμε. Φέτος έχουμε μια πολύ καλή ανθοφορία αλλά θα πρέπει να περιμένουμε να ολοκληρωθεί η καρπόδεση για να δούμε το μέγεθος της παραγωγής. Λακωνία Ο ένας από τους τρεις επόπτες που ορίζει ο νόμος για τη δακοκτονία στη ΔΑΟΚ Λακωνίας, κ. Ιωάννης Ράλλης αναφέρει στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι υπάρχει προβληματισμός από την καθυστέρηση έκδοσης της Υπουργικής Απόφασης για τις προσλήψεις εποχικού προσωπικού που αφορά τομεάρχες (6μηνη σύμβαση). Φέτος έχου-
συζητήθηκε
σε παγκρήτια διαδικτυακή σύσκεψη, που
έγινε στις 9 Μαΐου 2024, ενώ ακολούθησε συνάντηση με τους εργολάβους (Δημοτικές Επιχειρήσεις και Συνεταιρι-
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 53 κες την προηγούμενη περίοδο ευνόησαν το έντομο. Πάντως από την πλευρά μας είμαστε έτοιμοι για την σχετική διαδικασία. Είμαστε στο δεύτερο έτος της 3ετούς σύμβασης με τους εργολάβους του έργου. Στην περιοχή των Σφακίων που δεν υπάρχει ανάδοχος, είναι σε εξέλιξη διαγωνισμός για εργολάβο και παγιδοθέτες. Για τους τομεάρχες έληξε η ημερομηνία κατάθεσης αιτήσεων και εκτιμώ ότι μέχρι τέλη Μαΐου θα έχουν γίνει οι προσλήψεις. Φυτοπροστατευτικά υπάρχουν στις αποθήκες της Περιφέρειας Κρήτης και φτάνουν για 3,5 ψεκασμούς. Στο μεταξύ είναι σε εξέλιξη διαγωνισμός από την Περιφέρεια για την αγορά επιπλέον προστατευτικών. Στην Κρήτη κάνουμε κατά μέσο όρο 5 ψεκασμούς. Εμείς ζητάμε να γίνονται 7 ψεκασμοί στο νησί. Επίσης φέτος αναμένεται το 85% των γεωργικών ελκυστήρων που χρησιμοποιούν οι εργολάβοι να έχουν συστήματα GPS. Από τα μέσα Μαΐου έχουν τοποθετηθεί οι παγίδες. Εκτιμώ ότι από τα μέσα Ιουνίου θα είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τον πρώτο ψεκασμό. Όσον αφορά την επερχόμενη παραγωγή φαίνεται να έχουμε μεγάλη ανθοφορία αλλά και ανομοιομορφία ανάλογα την κάθε περιοχή. Το σίγουρο είναι ότι αναμένουμε μια καλύτερη παραγωγή σε σχέση με πέρυσι. με τις Ευρωεκλογές και ελπίζουμε να έχουν προσληφθεί μέχρι τις 15 Ιουνίου στη ΔΑΟΚ. Από την άλλη, στη Λακωνία λείπουν δύο μόνιμοι αποθηκάριοι και το ΥπΑΑΤ δεν προχωρά σε προσλήψεις. Οι εργολάβοι, που θα αναλάβουν το έργο, έχουν υπογράψει 3ετή σύμβαση και είναι έτοιμοι για την εφαρμογή του έργου. Υπάρχει όμως ένα θέμα με το νομοθετικό πλαίσιο που μπορεί να δημιουργεί καθυστέρηση στην εφαρμογή της δακοκτονίας. Αν πιάσουμε έναν εργολάβο να μην κάνει ψεκασμό σε μια περιοχή, η νομοθεσία του δίνει το δικαίωμα να πει ότι θα κάνει τη δακοκτονία με καθυστέρηση έως και 15 ημέρες, και να είναι νόμιμος.
του νόμου μπορεί
αρρυθμίες στο έργο της δακοκτονίας.
Η πορεία της δακοκτονίας
Αυτό το παραθυράκι
να δημιουργήσει
Κρήτη
σμοί) και τους ελαιουργούς. Η διευθύντρια Αγροτικής Ανάπτυξης της Π.Ε. Χανίων κα Μάνια Μυλωνάκη ανέφερε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι από τις παγίδες που έχει τοποθετήσει το Ινστιτούτο Ελιάς γνωρίζουμε ότι υπάρχει ήδη δάκος στο νησί. Οι καιρικές συνθήΑπό την πλευρά του ο γεωπόνος ερευνητής Δρ. Κωνσταντίνος Χαρτζουλάκης, αναφερόμενος στη διαδικασία της δακοκτονίας, ανέφερε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι είναι λάθος η όλη διαδικασία. Η πλημμελής αντιμετώπιση του δάκου συνεχίζεται να γίνεται με ένα σύστημα απαρχαιωμένο και απολύτως αναποτελεσματικό. Είναι ξεκάθαρο ότι αυτοί που παίρνουν αποφάσεις στην πολύπλοκη διαδικασία για την εφαρμογή της δακοκτονίας δεν συντονίζονται. Ξεκαθαρίζουμε ότι ο δολωματικός ψεκασμός είναι η μόνη αποτελεσματική διαδικασία για την αντιμετώπιση του δάκου. Θα πρέπει όμως να γίνεται έγκαιρα και με βάση τα επιστημονικά στοιχεία που θα καθορίζουν την επιτυχία και τον αριθμό των ψεκασμών. Στην Κρήτη καθυστερούν οι προσλήψεις των συμβασιούχων γεωπόνων - τομεαρχών. Επίσης δεν εφαρμόζεται μαζικά ο κανονισμός για την καταγραφή με συστήματα GPS των γεωργικών ελκυστήρων των εργολάβων που κάνουν το έργο της δακοκτονίας. Ακόμη δεν υπάρχουν στην Κρήτη εναλλακτικές λύσεις για τις δραστικές ουσίες. Θα ήθελα ακόμη να αναφέρω και κάτι παράδοξο. Από την μια καταργήσαμε τους αεροψεκασμούς και από την άλλη αφήνουμε να γίνονται ψεκασμοί κάλυψης με drones.
ελαιοκομική
δυνατότητας, μπορεί να χρησιμοποιήσει την παγίδα
54 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΕΛΊΑ
Η
υψηλές και η αγορά δυσκολεύεται να αναπληρώσει τα αποθέματα,
των
ολάδου, παρά την αύξηση των τιμών καταναλωτή. Η αποτελεσματική καταπολέμηση του δάκου είναι κρίσιμη για την προστασία της παραγωγής, και εδώ έρχεται η Δακοφάκα να προσφέρει μια αξιόπιστη λύση. Η Δακοφάκα είναι μια δοκιμασμένη παγίδα καταπολέμησης του δάκου που έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των παραγωγών. Για το 2024, η Δακοφάκα προχώρησε σε δύο σημαντικές ενέργειες για να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα και την προσβασιμότητα του προϊόντος. ♦ Πρώτον, απορρόφησε το κόστος, εξασφαλίζοντας μια ενιαία και προσιτή τιμή σε όλη την Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι κάθε παραγωγός, ανεξαρτήτως μεγέθους ή οικονομικής
Δακοφάκα για να προστατεύσει τις καλλιέργειές του. Η προσιτή τιμή διασφαλίζει ότι κανένας παραγωγός δεν θα στερηθεί την ευκαιρία να διαφυλάξει την παραγωγή του από τον δάκο. ♦ Δεύτερον, η φόρμουλά της βελτιώθηκε σύμφωνα με τα τρέχοντα ευρωπαϊκά δεδομένα. Αυτή η αναβάθμιση καθιστά την παγίδα ιδανική για όλες τις κλιματικές και γεωγραφικές συνθήκες της Ελλάδας, προσφέροντας άριστη προστασία ανεξαρτήτως των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε περιοχής. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι η χρήση φυτοφαρμάκων επιβαρύνει το ελαιόλαδο με δραστικές ουσίες, με αποτέλεσμα να μειώνεται η ποιότητά του και να πλήττεται η αξιοπιστία του προϊόντος στον καταναλωτή. Η Δακοφάκα προσφέρει μια φυσική και αποτελεσματική λύση, αποφεύγοντας τη χρήση χημικών και διασφαλίζοντας την υψηλή ποιότητα του ελαιολάδου. Οι επιδοτήσεις για τις παγίδες συνεχίζονται και το 2024, παρέχοντας επιπλέον κίνητρο για τη χρήση της Δακοφάκας. Η συνδυαστική δράση της οικονομικής ενίσχυσης και της αναβαθμισμένης τεΔακοφάκα: Ο Σύμμαχος της Ελαιοκομίας για το 2024 ΕΥΡΙΚΛΗΣ ΦΙΤΣΑΚΗΣ Dakofaka | Vio-Trap χνολογίας της παγίδας παρέχει στους παραγωγούς τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν τον δάκο πιο αποτελεσματικά από ποτέ, προστατεύοντας την παραγωγή τους με ελάχιστο κόπο και κόστος. Η Δακοφάκα αποτελεί έναν αξιόπιστο σύμμαχο για τους παραγωγούς ελαιολάδου, βοηθώντας τους να διατηρήσουν υψηλή ποιότητα και απόδοση στην παραγωγή τους με το ελάχιστο κόστος. Με τη δέσμευσή της στην καινοτομία και την υποστήριξη των παραγωγών, συμβάλλει αποφασιστικά στη διασφάλιση ενός καλύτερου και πιο αποδοτικού μέλλοντος για την ελληνική ελαιοκομία. n
χρονιά του 2024 ξεκίνησε με συγκρατημένη αισιοδοξία. Παρά τα τοπικά προβλήματα, η καρπόδεση κυμαίνεται από μέτρια έως καλή. Οι τιμές του ελαιολάδου, αν και πτωτικές, παραμένουν αρκετά
ακόμα και σε μια καλή χρονιά. Αυτό δείχνει ότι οι υψηλές τιμές θα διατηρηθούν. Ένα θετικό στοιχείο είναι η διατήρηση
ποσοτήτων της κατανάλωσης ελαι-
ULLOA³
² RVFC, Technical Horticultural Consulting Services, Zoelen Ολλανδία, ³ Cherry Growers Australia INC, Hobart Tasmania
1. Εισαγωγή
1,80 m περίπου, με τη βοήθεια κατάλληλης κατασκευής στή-
ριξης που μοιάζει με αυτή της καλλιέργειας της ακτινιδιάς. Άλλωστε στη Χιλή αντικατέστησε (στις ίδιες εγκαταστάσεις
56 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΔΕΝΤΡΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ PERGOLA Παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και υπόσχεται υψηλές αποδόσεις, ομοιόμορφο και μεγάλο μέγεθος καρπού Παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα το νεοφανές ευφάνταστο σύστημα διαμόρφωσης των δένδρων κερασιάς Pergola, που υπόσχεται υψηλές αποδόσεις, ομοιόμορφο και μεγάλο μέγεθος καρπού, εύκολη και υπό ευνοϊκών συνθηκών συγκομιδή, καθώς και μακροχρόνια διατήρηση της ευρωστίας και βέλτιστης αποδοτικότητας των δένδρων. ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΉΣ¹,
1 ΕΛ.Γ.Ο. “ΔΗΜΗΤΡΑ”, Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας,
RONALD VERMEULEN², PATRICK
Αυστραλία
Ένα νέο, γραμμικό σύστημα διαμόρφωσης των δένδρων κερασιάς, δοκιμάζεται σε διάφορες χώρες της υφηλίου, με τη συμμετοχή αρκετών αγροκτημάτων κυρίως σε κερασοπαραγωγές χώρες του νοτίου ημισφαιρίου (Χιλή, Νέα Ζηλανδία, Νότια Αφρική, Αυστραλία) αλλά και σε περιορισμένο αριθμό πειραματικών τεμαχίων σε χώρες του βορείου ημισφαιρίου (π.χ. Ολλανδία, Ουγγαρία, κ.α.). Λέγεται
(η λέξη πέργκολα χρησιμοποιείται και στην ελληνική και σημαίνει εξωτερική κατασκευή για προστασία από τον ήλιο και τον άνεμο) αλλά στην κυριότερη χώρα δοκιμής, τη Χιλή, το αποκαλούν
Η δομή του προβλέπει τη μεταφορά της παραγωγικής επιφάνειας του κερασεώνα σε ύψος
Pergola
Parron.
στήριξης) πολλούς ακτινιδεώνες που καταστράφηκαν λόγω της εκεί σφοδρής επέλασης του βακτηριακού έλκους (Pseudomonas syringae pv. actinidiae – PSA). Το σύστημα ευαγγελίζεται τα εξής πρωτοποριακά θέματα σε σχέση με τα όσα γνωρίζαμε έως τώρα: Πλήρης εκμετάλλευση της επιφάνειας του αγρού (1000 m2 ανά στρέμμα), αφού όλη η παραγωγική επιφάνεια των δέντρων είναι υπέργεια, καθώς και ευρωστία και ποιοτική παραγωγή για όλο το χρονικό διάστημα ζωής των δέντρων (γίνεται χρήση του όρου “forever young”), με τις συχνές ανανεώσεις των καρποφόρων κλάδων. 2. Γενικά για το σύστημα Η Pergola είναι ένα γραμμικό σύστημα πυκνής έως υπέρπυκνης φύτευσης, με συχνά ανανεώσιμους βραχίονες, σε ακτινωτή διάταξη στα ζωηρά υποκείμενα, ώστε με τη βοήθεια των συρμάτων να δημιουργείται ένας παραγωγικός όροφος σε ύψος περίπου στα 1,70-1,80 m, έτσι ώστε να δημιουργούνται ευνοϊκές συνθήκες εργασίας επί του αγρού και να πολλαπλασιάζονται οι αποδόσεις των εργασιών συγκομιδής, που είναι το μεγάλο μειονέκτημα της κερασοκαλλιέργειας σε σχέση με τις άλλες δυναμικές δενδρώδεις καλλιέργειες. Ένα άλλο θέμα επικαιρότητας που μπορεί να απαλυνθεί αρκετά είναι η συνεχιζόμενη έλλειψη εργατικών χεριών τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Δοκιμάζεται επίσης η παραλλαγή της Pergola με δύο παραγωγικούς ορόφους, ο δεύτερος σε χαμηλότερο ύψος, για εκτόξευση της παραγωγής σε πολύ υψηλά επίπεδα, αλλά φαίνεται ότι δημιουργεί δυσχέρεια στις κύριες καλλιεργητικές εργασίες του οπωρώνα, οπότε δεν θα ασχοληθούμε με αυτήν στο παρόν πόνημα. Εκτός από τα ως άνω ζητούμενα σε σχέση με το ανθρώπινο δυναμικό, άλλα θέματα που διαπραγματεύονται ως προς τη βελτίωσή τους είναι η πλήρης εκμετάλλευση της επιφάνειας του οπωρώνα όπως προαναφέρθηκε, η αποφυγή χρήσης σκάλας ή πλατφόρμας για τη συγκομιδή, η απλοποίηση των εργασιών κλαδέματος και άρα η επιτάχυνση του χρόνου που χρειάζεται, η λήψη της παραγόμενης ποσότητας καρπού μόνο από νεαρά και εύρωστα καρποφόρα όργανα για την άριστη ποιότητα αυτών, κ.ά. Βασικός στόχος του συστήματος είναι να παράγονται πάνω από 1,5 τόνοι ανά στρέμμα κάθε χρόνο με μέσο μέγεθος καρπού >28 mm. Ως γραμμικό σύστημα χρειάζεται η ύπαρξη συστήματος στήριξης, κάτι που αυξάνει το αρχικό κόστος εγκατάστασης.
Gisela 5.
Pergola (R. Vermeulen).
ή
διαμόρφωση ήδη υπάρχοντος συστή-
ματος στήριξης από καλλιέργεια ακτινιδιάς. Χρειάζονται λοιπόν κολώνες
στήριξης από οποιοδήποτε υλικό (ξύλο, μέταλλο, τσιμεντοπάσσαλοι), σε αποστάσεις 10-20 m επί της γραμμής και
ύψους τουλάχιστον 2 m πάνω από το
έδαφος (δηλαδή συνολικού μήκους 2,53 m), αν δεν υπάρχει σκεπτικό εγκατάστασης αντιχαλαζικής προστασίας. Σε ύψος 1,70-1,80 m από το έδαφος
Maxma 60, Colt, Maxma 14, Gisela 17, Piku 1). 3-4
(π.χ. Gisela 6, Gisela 13, Krymsk 5, Gisela 5).
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 57 μοποιείται προαιρετικά και κάθετη ως προς τις γραμμές φύτευσης δομή συρμάτων στήριξης, υπό τη μορφή πλέγματος με μεγάλα τετράγωνα. Μια εργασία που είναι βασικό στοιχείο για τη διαμόρφωση σε Pergola είναι το σπάσιμο (όχι λύγισμα) των κλάδων σε σχεδόν ορθή γωνία, κάτι που θα ξενίσει πολλούς στην αρχή και ίσως προκαλέσει φόβο απώλειας ή ζημίας του φυτικού κεφαλαίου. Φαίνεται όμως ότι η ενέργεια αυτή λειτουργεί και μάλιστα πολύ καλά! Περιορισμός στη χρήση ποικιλιών δεν υπάρχει (ίσως οι ορθόκλαδες ποικιλίες να διευκολύνουν λίγο καλύτερα τις ενέργειες), όπως επίσης δεν υπάρχει περιορισμός και στα χρησιμοποιούμενα υποκείμενα. Με μια ματιά φαίνεται ότι τα δέντρα
σε Pergola αλλά προτείνεται έως και το πολύ χαμηλής ζωηρότητας
5! Βέβαια καλό θα είναι να αποφεύγεται το παρόν υποκείμενο σε χαμηλά υψόμετρα στη χώρα μας, όπως έχει δείξει η εμπειρική πρακτική έως τώρα. Σε ορεινές περιοχές όμως που εμφανίζει τα άριστα στοιχεία του, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και το
με ζωηρό υποκείμενο είναι ευκολότερο να διαμορφωθούν
Gisela
Προϋποθέσεις εφαρμογής του συστήματος Η Pergola μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιαδήποτε περιοχή που ενδείκνυται για την καλλιέργεια της κερασιάς (αρκεί τα αγροτεμάχια να μην είναι πολύ επικλινή). Για τις ελληνικές συνθήκες, πιθανόν να χρειάζεται αυξημένη προσοχή σε αρδεύσεις και λιπάνσεις ή υδρολιπάνσεις, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα χρόνια ανάπτυξης του δέντρου, ώστε να δημιουργείται η απαιτούμενη βλάστηση. Ως
3.
γραμμικό σύστημα θα χρειαστεί εγκατάσταση συστήματος στήριξης
όπου θα δημιουργηθεί η παραγωγική επιφάνεια, θα χρειαστεί η τοποθέτηση οριζόντιων τμημάτων μεταλλικού ή ξύλινου δοκού (σχηματισμός Τ), όπου θα υποστηριχτούν 2-4 σύρματα (2-2,5 mm �) στήριξης των παραγωγικών κλάδων από την κάθε πλευρά (εκτός από το σύρμα που θα βρίσκεται ακριβώς πάνω στη γραμμή), κατανεμημένα σε απόσταση περίπου 40-50 cm μεταξύ τους (Εικ. 1). Στην περίπτωση χρήσης ζωηρών υποκειμένων, όπου αυξάνεται η απόσταση φύτευσης μεταξύ των γραμμών, χρησιδιαμόρφωση των δένδρων. Όσον αφορά τις ποικιλίες, δεν υπάρχουν περιορισμοί στην επιλογή τους. Επιλέγονται σύμφωνα με το κριτήριο των παραγωγών, βάσει του χρόνου ωρίμανσης, των ποιοτικών χαρακτηριστικών, της ανθεκτικότητας στο σχίσιμο και στις ασθένειες και της εμπορικής δυναμικής αυτών. 5. Διαμόρφωση των δένδρων σε Pergola
Προετοιμασία οπωρώνα. Κατά το φθινόπωρο γίνονται όλες οι κλασικές εργασίες προετοιμασίας του οπωρώνα που ισχύουν για όλα τα φυλλοβόλα οπωροφόρα, όπως βαθιά και επιφανειακή άροση με παράλληλη ενσωμάτωση καλιούχου και φωσφορικής λίπανσης, ισοπέδωση με φρεζάρισμα, εγκατάσταση συστήματος στήριξης των δένδρων, άνοιγμα λάκκων φύτευσης στις προαποφασισμένες αποστάσεις βάσει του χρησιμοποιούμενου υποκειμένου, κ.λ.π. 5.2. Επεμβάσεις κατά το 1ο έτος Η φύτευση των δενδρυλλίων γίνεται καθ’ όλη την περίοδο του ληθάργου των δένδρων, από τον Δεκέμβριο μέχρι και τον Φεβρουάριο. Συνιστάται όμως να γίνεται νωρίς, μέσα στον Δεκέμβριο έως τα μέσα Ιανουαρίου, για καλύτερα αποτελέσματα ανάπτυξης αυτών. Συνίσταται προαιρετικά τα δενδρύλλια να φυτεύονται στις προαποφασισμένες αποστάσεις, σε ανάχωμα (σαμαράκι) ύψους 20-30 cm για καλύτερη αποστράγγιση του χώρου ανάπτυξης των ριζών, καθώς και για ταχεία θέρμανση του εδάφους κατά την περίοδο της ανθοφορίας. Αφού φυτευτούν τα δενδρύλλια, καρατομούνται σε ύψος 1,50 m για την περίπτωση που θέλουμε ο παραγωγικός όροφος να δημιουργηθεί στα 1,70 m (άρα και στα 1,70 m θα είναι τοποθε-
ο οριζόντιος
Τ) ή καρατομούνται σε ύψος 1,60 m για την περίπτωση που θέλουμε ο παραγωγικός όροφος να δημιουργηθεί στα 1,80 m (άρα και στα 1,80 m θα είναι τοποθετημένος ο οριζόντιος δοκός Τ). Σε δέντρα με χαμηλής ανάπτυξης υποκείμενα, κατά την περίοδο Αυγούστου-Σεπτεμβρίου, από την βλάστηση του δενδρυλλίου κρατάμε τους δύο έως τέσσερις πιο εύρωστους κλάδους (μήκους 1-1,20 m περίπου και διαμέτρου 8-12 mm στη βάση), τους οποίους τους σπάμε ισάριθμα αμφίπλευρα, προς τις δύο αντίθετες κατευθύνσεις (δεξιά-αριστερά), με τέτοιο τρόπο ώστε να μην αποκοπούν τελείως από το τμήμα που φύεται στον κορμό (Εικ. 2). Η εργασία 4. Συνιστώμενα υποκείμενα και ποικιλίες Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός όσον αφορά τη χρήση υποκειμένων. Συνιστάται όλη η γκάμα υποκειμένων από πολύ ζωηρής ανάπτυξης έως νάνα, ανάλογα με τις εκάστοτε εδαφοκλιματικές συνθήκες, έτσι μας προτείνεται: ♦ Ζωηρής και μέσης ανάπτυξης υποκείμενα (π.χ.
m μεταξύ των γραμμών και 1,5 m μεταξύ των φυτών. Οι ως άνω αποστάσεις φύτευσης απαιτούν 166-222 δέντρα ανά στρέμμα. Ίσως στη χώρα μας, όπως έχει δείξει η εμπειρική πρακτική, το 1,5 m μεταξύ των φυτών στα ζωηρά υποκείμενα να είναι αρκετά μικρή απόσταση. ♦ Μικρής ανάπτυξης υποκείμενα
3 m μεταξύ των γραμμών και 0,8-1 m μεταξύ των φυτών. Οι ως άνω αποστάσεις φύτευσης απαιτούν 333-416 δέντρα ανά στρέμμα. Ίσως στη χώρα μας, όπως έχει δείξει η εμπειρική πρακτική, τα 3 m (καθώς και τα 2 m που επίσης προτείνονται) μεταξύ των γραμμών να είναι οριακά για τη χρήση των υπαρχόντων μηχανημάτων καλλιεργητικών εργασιών (π.χ. γεωργικοί ελκυστήρες, νεφελοψεκαστήρες). Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και τα μεγέθη των μηχανημάτων πριν γίνει οποιαδήποτε κίνηση. Επίσης καλόν είναι στο υποκείμενο Gisela 5 να αποφεύγονται οι αυτογόνιμες ποικιλίες, επειδή καρποδένουν υπερβολικά, με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν μικροκαρπία και να εμποδίζουν το δέντρο να αναπτύξει ζωηρή ετήσια βλάστηση, η οποία είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και 1
1: Δομή συστήματος στήριξης
5.1.
τημένος
δοκός
Εικ.
Εικ. 2: Σπάσιμο τεσσάρων εύρωστων κλάδων αμφίπλευρα (δεξιά-αριστερά), το πρώτο έτος, σε χαμηλής ανάπτυξης υποκείμενα (R. Vermeulen).
Εικ. 3: Ελαφρύς πριονισμός
έτος,
ανάπτυξης υποκείμενα (R. Vermeulen).
Εικ. 4: Εφαρμογή προστατευτικής αλοιφής
(R. Vermeulen).
αυτή,
λόγω
του ότι συνήθως επικρατούν ξηροθερμικές συνθήκες και ελαχιστοποιούνται οι
πιθανότητες προσβολής από βακτήρια (Pseudomonassp.), καθώς επίσης μέσα
σε σύντομο χρονικό διάστημα (7-10 ημέρες) δημιουργείται επουλωτικός ιστός.
Αν υπάρχουν άλλοι εκπτυσσόμενοι κλά-
δοι, καρατομούνται πάνω από εύρωστο
οφθαλμό ώστε να αναγεννηθούν για την επόμενη σεζόν. Φυσικά στις πληγές
58 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ
για να μην γίνουν εκτεταμένες ζημιές, μπορεί να γίνει με τη βοήθεια ελαφρού πριονισμού της πίσω επιφάνειας του κλάδου στο σημείο που πρόκειται να σπάσει (Εικ. 3). Οι σπασμένοι κλάδοι δένονται στα σύρματα υποστήριξης. Η εργασία αυτή γίνεται αυτή την εποχή (Αύγουστος-Σεπτέμβριος)
κάποιο προστατευτικό σκεύασμα (Εικ. 4). Για τους σκεπτικιστές, όσον αφορά τις επιφυλάξεις για την εργασία του σπασίματος, θυμηθείτε ότι σπασμένοι κλάδοι στον αγρό από διάφορους λόγους (π.χ. επικάθιση μεγάλου όγκου πτηνού), που δεν αποκολλήθηκαν από το δέντρο, συνεχίζουν να μεγαλώνουν κανονικά με καθοδική φορά. Σε δέντρα με ζωηρής ανάπτυξης υποκείμενα, κατά την περίοδο Αυγούστου-Σεπτεμβρίου, από την βλάστηση του δενδρυλλίου κρατάμε τους τέσσερις έως έξι πιο εύρωστους κλάδους σε ακτινωτή 5.3. Επεμβάσεις κατά το 2ο έτος Την περίοδο Αυγούστου-Σεπτεμβρίου επαναλαμβάνονται οι εργασίες του προηγούμενου έτους, μόνο στα δέντρα που δεν είχαν αναπτύξει τον απαραίτητο αριθμό κλάδων για τη διαμόρφωση, ανεξαρτήτως σθένους υποκειμένου. Στους σπασμένους κλάδους ήδη έχουν βγει αντικαταστάτες βλαστοί (Εικ. 6) οι οποίοι θα χρειαστούν για την ανανέωση του δέντρου τα επόμενα έτη (αποκαλείται “forever young”). Νωρίτερα την άνοιξη οι κλάδοι θα αναπτύξουν ανθοφορία αλλά δεν θα έχουν καρποφορία, εκτός από κάποιους ελάχιστους καρπούς για δειγματοληψία στα χαμηλής ανάπτυξης υποκείμενα. διάταξη (δύο από την κάθε πλευρά και δύο με αντίθετη φορά πάνω στο κεντρικό σύρμα), τους οποίους τους σπάμε, με τέτοιο τρόπο ώστε να μην αποκοπούν τελείως από το τμήμα που φύεται στον κορμό και τους δένουμε στα σύρματα στήριξης (Εικ. 5). Η εργασία αυτή, για να μην γίνουν εκτεταμένες ζημιές, μπορεί να γίνει επίσης με τη βοήθεια ελαφρού πριονισμού της πίσω επιφάνειας του κλάδου στο σημείο που πρόκειται να σπάσει (Εικ. 3). Αν υπάρχουν άλλοι εκπτυσσόμενοι κλάδοι, καρατομούνται πάνω από εύρωστο οφθαλμό ώστε να αναγεννηθούν για την επόμενη σεζόν. Φυσικά στις πληγές μπορεί να εφαρμοστεί κάποιο προστατευτικό σκεύασμα (Εικ.
). 2 3 4
μπορεί να εφαρμοστεί
4
σπαστούν, το πρώτο
κλάδων στο σημείο που θα
σε χαμηλής
στις πληγές σπασίματος
5 Εικ. 5: Ακτινωτή διάταξη παραγωγικών κλάδων
(R. Vermeulen).
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 59 7 5.4. Επεμβάσεις κατά το 3ο έτος Την άνοιξη του τρίτου έτους έχουμε πλήρη παραγωγή στα δέντρα με χαμηλής ζωηρότητας υποκείμενα. Οι καρποί παράγονται από νεαρά διετή καρποφόρα όργανα με τις βέλτιστες δυνατότητές τους και είναι ομοιόμορφου μεγέθους και χρώματος, με υψηλά στάνταρ οργανοληπτικών χαρακτηριστικών. Επίσης θεωρείται ότι σε αυτούς τους παραγωγικούς κλάδους η αναλογία φυλλικής επιφάνειας και καρπού είναι η καλύτερη δυνατή που μπορεί να επιτευχθεί. Κατά την περίοδο Αυγούστου-Σεπτεμβρίου αφαιρούνται αυτοί οι κλάδοι και σπάζονται και δένονται στα σύρματα οι αντικαταστάτες της προηγούμενης χρονιάς (Εικ. 6), έτσι ώστε την επόμενη χρονιά να επαναληφθούν οι συνθήκες για την παραγωγή άριστης ποιότητας καρπών. Τα δέντρα με ζωηρής ανάπτυξης υποκείμενα αντιθέτως, εισέρχονται σε περίοδο καρποφορίας δυναμικότητας περίπου του 50% του προσδοκώμενου (ποικίλει ανάλογα με το συνδυασμό ζωηρότητας υποκειμένου και εμβολιαζόμενης ποικιλίας) και γι’ αυτό το λόγο δεν αφαιρούνται οι παραγωγικοί κλάδοι την περίοδο Αυγούστου-Σεπτεμβρίου του τρίτου έτους αλλά αφήνονται ακόμη ένα έτος.
Εικ. 6: Αντικαταστάτες βλαστοί για χρήση στο επόμενο έτος
Ulloa). Εικ. 7: Οπωρώνας Pergola κατά τη χειμερινή περίοδο
Εικ. 8: Οπωρώνας Pergola κατά την περίοδο της άνθησης
8 5.5. Επεμβάσεις κατά το 4ο έτος Τα δέντρα με χαμηλής ζωηρότητας υποκείμενα έχουν μπει από την προηγούμενη χρονιά στην πλήρη παραγωγική διαδικασία και οι εργασίες της περιόδου Αυγούστου - Σεπτεμβρίου επαναλαμβάνονται κατ’ έτος. Τα δέντρα με ζωηρής ανάπτυξης υποκείμενα μπαίνουν και αυτά σε πλήρη παραγωγική διαδικασία και συγκομίζονται την άνοιξη. Κατά την περίοδο Αυγούστου-Σεπτεμβρίου αφαιρούνται οι παραγωγικοί κλάδοι και σπάζονται και δένονται στα σύρματα οι αντικαταστάτες της προηγούμενης χρονιάς (Εικ. 6), έτσι ώστε την επόμενη χρονιά να επαναληφθούν οι συνθήκες για την παραγωγή άριστης ποιότητας καρπών. Από την επόμενη χρονιά μπαίνουν και αυτά τα δέντρα στη ρουτίνα των ίδιων επεμβάσεων όπως αυτά με χαμηλής ζωηρότητας υποκείμενα.
6
(P.
(R. Vermeulen).
(A. Navarro).
6.
να ειπωθεί ότι αναμένονται:
Στα ζωηρής και μέσης ανάπτυξης
(δέντρα
στρέμμα x αναμενόμενα kg/δέντρο) 166x6=996 έως 222x6=1332 kg ποιοτικής παραγωγής
ανά στρέμμα.
Στα χαμηλής ζωηρότητας υποκείμενα με το ίδιο σκεπτικό: 333x4=1332 έως 416x4=1664 kg ποιοτικής παραγωγής ανά στρέμμα, που μπορεί να ξεπεράσει κατά πολύ τους 2 τόνους αν εφαρμοστούν ακόμη
60 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ
πυκνής/υπέρπυκνης φύτευσης. Με βάση τους παραγωγικούς κλάδους, με αναμενόμενη παραγωγή ενός κιλού ποιοτικού καρπού έκαστος (συντηρητική προσέγγιση), και βάσει της πυκνότητας φύτευσης μπορεί γενικώς
Αποδόσεις Το σύστημα είναι
υποκείμενα:
ανά
φύτευσης. 7. Πλεονεκτήματα –
κτήματα του συστήματος Τα πλεονεκτήματα του συστήματος διαμόρφωσης των δένδρων κερασιάς σε Pergola, συνοψίζονται παρακάτω: ♦ Πλήρης εκμετάλλευση όλης της επιφάνειας του αγρού (1000 m2 ανά στρέμμα), αφού όλη η παραγωγική επιφάνεια των δέντρων είναι υπέργεια. ♦ Υψηλή παραγωγικότητα ανά μονάδα επιφάνειας εδάφους (ιδιαίτερα στις πιο πυκνές εκδοχές φύτευσης). ♦ Δημιουργία ευνοϊκών τοπικών περιβαλλοντικών συνθηκών επί του οπωρώνα για το εργατικό προσωπικό, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες (σκίαση), με αποτέλεσμα την απρόσκοπτη και ταχύτερη αποπεράτωση των εργασιών. ♦ Αποφεύγεται η χρήση σκάλας ή πλατφόρμας για τη συγκομιδή και σε συνδυασμό με τις ευνοϊκές περιβαλλοντικές συνθήκες, εκτοξεύεται η αποτελεσματικότητα των εργασιών συγκομιδής. Από μετρήσεις που έγιναν, βρέθηκε ότι μπορεί να συγκομιστούν εύκολα 36 kg κερασιών την ώρα ή 288 kg την ημέρα (οκτάωρο). Αποτελεί επίσης ισχυρή αντιστάθμιση στο συνεχιζόμενο πρόβλημα της έλλειψης εργατικών χεριών τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας (λιγότερο απαιτούμενο προσωπικό ή ταχύτερη αποπεράτωση εργασιών ώστε να κατευθυνθούν σε άλλους οπωρώνες). ♦ Δημιουργούνται επίσης ευνοϊκές περιβαλλοντικές συνθήκες για την υγεία του ριζικού συστήματος, χωρίς θερμική καταπόνηση το καλοκαίρι και συγκράτηση υγρασίας από την άρδευση για περισσότερο χρόνο. ♦ Η σκίαση πιθανώς να έχει ευνοϊκό αντίκτυπο στο στάδιο της διαφοροποίησης των οφθαλμών, όπου τα στρεσαρίσματα από υψηλές θερμοκρασίες ευθύνονται για την παρουσία δίδυμων καρπών την επόμενη χρονιά. ♦ Ο όγκος της παραγόμενης ποσότητας καρπού παράγεται σε νεαρούς κλάδους και καρποφόρα όργανα, τα οποία αποδίδουν τα μέγιστα των δυνατοτήτων τους, έτσι ώστε να έχουμε υψηλή ποιότητα καρπού με μεγάλα μεγέθη, ομοιόμορφο χρωματισμό και ομοιομορφία στην παρουσία οργανοληπτικών στοιχείων. ♦ Οι παραγωγικοί κλάδοι και φυσικά τα καρποφόρα όργανα, ανανεώνονται συνεχώς κατ’ έτος, με αποτέλεσμα τη διατήρηση της ευρωστίας του 9
μικρότερες αποστάσεις
Μειονε-
Εικ. 9: Οπωρώνας Pergola κατά
(P. Ulloa). Εικ. 10: Οπωρώνας Pergola συγκριτικά
♦ Το κλάδεμα θεωρείται απλή και εύκολη διαδικασία (ειδικά
κλάδων είναι διαφορετική καλλιεργητική εργασία).
♦
(P. Ulloa). Εικ. 11:
(R. Vermeulen).
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 61 10 11
(“forever young”) για όλη τη διάρκεια της ζωής του, καθώς και τη συνεχή παραγωγή ποιοτικού φορτίου. ♦ Η αναλογία φύλλων καρπών επί των δένδρων διαμορφωμένων σε Pergola θεωρείται άριστη (20% καρποί και 80% φύλλα), καθώς δύο καλοσχηματισμένα φύλλα (περίπου 100 cm2) είναι απαραίτητα για την υποστήριξη της παραγωγής ενός μεγάλου καρπού κερασιάς.
δέντρου
αν ληφθεί υπόψη ότι το σπάσιμο και δέσιμο των νέων
Η αποτελεσματικότητα και κάλυψη των ψεκασμών θεωρείται πάρα πολύ καλή.
Το σύστημα δημιουργεί συνθήκες που μπορούν να υποστηρίξουν την εγκατάσταση κάλυψης του οπωρώνα. ♦ Οι καρποί προστατεύονται καλύτερα από τα περισσότερα συστήματα διαμόρφωσης, από επιθέσεις πτηνών, ένα διογκούμενο κατ’ έτος φαινόμενο και στη χώρα μας. ♦ Φυσικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί απρόσκοπτα οποιαδήποτε μοντέρνα μέθοδος παραγωγής με αυτοματοποιημένη μηχανική ή ρομποτική υποστήριξη. Τα μειονεκτήματα του συστήματος διαμόρφωσης των δένδρων κερασιάς σε Pergola, συνοψίζονται παρακάτω: ♦ Αυξημένο κόστος εγκατάστασης. Πρόκειται για γραμμικό σύστημα οπότε χρειάζεται εγκατάσταση στήριξης (όπως αναφέρθηκε παραπάνω), η οποία έχει ένα κοστολόγιο. Οι μεγάλες απαιτήσεις σε σύρμα σε σύγκριση με τα άλλα γραμμικά συστήματα, αυξάνουν επίσης το κοστολόγιο. ♦ Στο αυξημένο κόστος εγκατάστασης θα πρέπει να προστεθεί και το κόστος απόκτησης του φυτικού κεφαλαίου (δενδρύλλια), καθώς πρόκειται για σύστημα πυκνής έως υπέρπυκνης φύτευσης. ♦ Θα πρέπει να υπάρχει επάρκεια νερού στην περιοχή καλλιέργειας γιατί πρέπει να εγκατασταθεί στον οπωρώνα σύστημα άρδευσης.
♦
στική περίοδο
με μέσου ύψους ανθρώπους
Πανοραμική φωτογραφία οπωρώνα
στη Νέα Ζηλανδία
Ιδιαίτερα στην περίπτωση χρησιμοποίησης επιπολαιόριζων υποκειμένων της σειράς
υπάρχουν αυξημένες ανάγκες σε νερό άρδευσης. ♦ Φαίνεται ότι το σύστημα δεν μπορεί να αναπτυχθεί επιτυχώς σε αγροτεμάχια με μεγαλύτερη του συνηθισμένου κλίση εδάφους. ♦ Αν και αναφέρεται ότι ο φωτισμός είναι αρκετός για να καλύψει την παραγωγική διαδικασία στο σύστημα, εντούτοις ελέγχεται αν η σκίαση προκαλεί μια κάποια μικρή οψίμηση στην ωρίμανση, γεγονός που θα δημιουργήσει πρόβλημα στην περίπτωση καλλιέργειας υπερπρώιμων ποικιλιών κερασιάς. ♦ Η εργασία των δεσιμάτων των κλάδων στα σύρματα στήριξης φαίνεται να είναι χρονοβόρα και συνεπαγωγικά κοστοβόρα, όπως παρουσιάζεται παρακάτω.
τη βλα-
Pergola
Gisela
62 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ 8. Μετρήσεις χρόνου αποπεράτωσης εργασιών Στο εξωτερικό έχουν γίνει μετρήσεις του χρόνου αποπεράτωσης των καλλιεργητικών εργασιών κερασιάς στη μονάδα επιφάνειας του εδάφους, με άμεσο αντίκτυπο στο κόστος παραγωγής. Οι μετρήσεις παρουσιάζονται συνοπτικά παρακάτω στον Πίνακα 1 Πίνακας 1: Μετρήσεις χρόνου αποπεράτωσης καλλιεργητικών εργασιών κερασιάς στο σύστημα Pergola, ανά στρέμμα (ο πρωτότυπος πίνακας ήταν ανά εκτάριο). Êλάδεμα 0,9 ημέρες / στρέμμα Äεσίματα κλάδων με κορδόνι δεσίματος 2,7 ημέρες / στρέμμα (με κλιπς είναι πιο γρήγορα) Óπάσιμο κλάδων 1,1 ημέρες / στρέμμα Êάλυψη πληãþν με προστατευτικό σκεýασμα 0,7 ημέρες / στρέμμα Óυãκομιδή 5,6 ημέρες / στρέμμα Óýνολο 11 ημέρες / στρέμμα 9. Επίλογος Οι προσπάθειες εξέλιξης της κερασοκαλλιέργειας συνεχίζουν να απασχολούν τον γεωργικό κόσμο, καθώς πρόκειται γενικώς για μία προσοδοφόρα καλλιέργεια αλλά με ιδιαιτερότητες όπως οι δυσκολίες στη συγκομιδή, στα κλαδέματα, στη διατήρηση της παραγωγικότητας των δένδρων, κ.λπ. Το σύστημα Pergola έρχεται με μια άλλη οπτική, για να δώσει λύσεις και βοήθειες πάνω στην καλλιέργεια. Είναι ακόμη στο στάδιο των δοκιμών σε αρκετές χώρες, ιδιαίτερα του νοτίου ημισφαιρίου του πλανήτη και δεν ξέρουμε ακόμη αν θα αποτύχει ή αν θα καταστεί κάποια στιγμή διέξοδος για τη σύγχρονη εκδοχή της καλλιέργειας. Το Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων (ΕΛ.Γ.Ο. ΔΗΜΗΤΡΑ), όφειλε να κάνει μια πρώτη παρουσίαση στο αγροτικό κοινό της χώρας μας ώστε να γνωρίζουμε ότι υπάρχει και αυτή η οπτική των πραγμάτων. Φυσικά δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς τη βοήθεια των συνεργατών μας ανά τον κόσμο, τους οποίους και ευχαριστούμε. Οι απαντήσεις που ψάχνουμε είναι θέμα χρόνου να βρεθούν και οι εξελίξεις είναι μπροστά και ραγδαίες. n
64 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ | ΠΡΟΒΑΤΟΤΡΟΦΙΑ την αλλαγή της εποχής, την είσοδο στο καλοκαίρι. συσφίγγοντας τις μεταξύ τους σχέσεις. Σαν διαδικασία η κουρά θεωρείται ευεργετική για τα ζώα. Τα πρόβατα χρειάζεται να κουρεύονται για να διατηρούνται υγιή και να μπορούν να ζουν άνετα καθώς μεταβάλλεται η εποχή, να τηρούνται οι συνθήκες ευζωίας. Είναι το κούρεμα μία πηγή εσόδων για τον προβατοτρόφο; Στις εριοπαραγωγικές φυλές που εκτρέΤΟ ΚΟΥΡΕΜΑ ΣΤΑ ΠΡΟΒΑΤΑ Προϋπόθεση για την ευζωία του κοπαδιού Το κούρεμα στα πρόβατα είναι απαραίτητο, καθώς αυτά δεν μπορούν να αποβάλλουν με φυσικό τρόπο την τρίχα τους, η οποία συνεχίζει να μεγαλώνει όλο το χρόνο. Η παράλειψη του κουρέματος μπορεί να προκαλέσει προβλήματα θερμορρύθμισης, οδηγώντας τα ζώα σε θερμοπληξία το καλοκαίρι. Η κουρά συνήθως γίνεται τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου και εξασφαλίζει την υγεία και άνεση των ζώων. Ένα μήνα πριν την κύρια κουρά γίνεται το προκούρεμα για να αφαιρεθούν τα πιο λερωμένα τμήματα στο μαλλί. Η διαδικασία της κουράς στο κοπάδι ξεκινάει με τα αρσενικά και τις στείρες προβατίνες, ακολουθούμενη από αυτές που θηλάζουν ή αρμέγονται Χρησιμοποιούνται ψαλίδια ή μηχανές κουρέματος. Η διαδικασία όταν γίνει από έμπειρους χειριστές, μειώνει το στρες των ζώων. Μετά την κουρά, για λίγες ημέρες θα πρέπει να αποφεύγεται η έκθεση στον ήλιο και να ενισχύεται το σιτηρέσιο. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΛΗ Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής, Εργαστήριο Γενικής και Ειδικής Ζωοτεχνίας, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών φονται αποκλειστικά για το μαλλί τους η κύρια πηγή εσόδων για τους προβατοτρόφους είναι η ποσότητα του μαλλιού που παράγεται. Στα εριοπαραγωγά Merinos και στις διασταυρώσεις τους, η ποσότητα του μαλλιού μετά από κούρεμα μπορεί να ξεπεράσει τα 4,5 κιλά. Στη χώρα μας οι εκτρεφόμενες φυλές δεν έχουν ως παραγωγική κατεύθυνση την εριοπαραγωγή, αλλά την γαλακτοπαραγωγή. Η ποσότητα του μαλλιού είναι σχετικά μικρή από 1 μέχρι 2 κιλά, αλλά η κουρά είναι απαραίτητο να γίνεται. Τα πρόβατα χρειάζονται κούρεμα για να διατηρούνται υγιή και άνετα. Το μαλλί τους δεν σταματά να μεγαλώνει όλο το χρόνο. Μπορεί να μακρύνει και να γίνει πυκνό προκαλώντας θερμοπληξία κατά τους θερινούς μήνες. Το κούρεμα προλαμβάνει τη θερμοπληξία και συμβάλλει στην ευζωία του κοπαδιού. Γιατί γίνεται η κουρά στα πρόβατα; Στα άγρια πρόβατα η τρίχα «πέφτει» φυσικά στο τέλος της άνοιξης. Αυτό το είδος τριχόπτωσης δεν συμβαίνει στα κατοικιδιοποιημένα πρόβατα. Σχεδόν όλες οι φυλές προβάτων έχουν χάσει την ικανότητα να αποβάλλουν την τρίχα τους με φυσικό τρόπο, γεγονός που καθιστά το κούρεμα μία διαδικασία απολύτως αναγκαία σε μία εκτροφή. Το μαλλί (έριο) ενός προβάτου δεν σταματάει να μεγαλώνει καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Σε μερικές φυλές αυξάνει σε μήκος αρκετά και το σύνολο του μαλλιού, ο πόκος, γίνεται τόσο πυκνός και παχύς που μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην ικανότητα θερμορρύθμισης του ζώου. Τα πρόβατα κινδυνεύουν να πάθουν θερμοπληξία τους καλοκαιρινούς μήνες. Συνεπώς με το κούρεμα του ερίου αποφεύγεται η υπερθέρμανση του σώματος και η θερμοπληξία. Κάθε χρόνο στο τέλος της άνοιξης, συνήθως προς το τέλος Μαΐου με αρχές Ιουνίου, με την άνοδο της θερμοκρασίας ξεκινά η διαδικασία κουρέματος (Εικ. 1) στα κοπάδια των προβάτων. Είναι μια κοπιαστική εργασία που παλιότερα είχε και το χαρακτήρα γιορτής για τους κτηνοτρόφους, σηματοδοτώντας 1β Εικ 1α, 1β: Κούρεμα με κουρευτική μηχανή. 1α
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 65 3 Πότε κουρεύονται τα πρόβατα; H εποχή κουράς είναι συνάρτηση των κλιματικών συνθηκών που βρίσκεται η εκτροφή, του υψομέτρου, του γεωγραφικού πλάτους και του παραγωγικού συστήματος που εφαρμόζεται. Στην Ελλάδα τα πρόβατα κουρεύονται συνήθως στο τέλος της άνοιξης με αρχές του καλοκαιριού. Στα κοπάδια που βρίσκονται σε πεδινές περιοχές σε χαμηλό υψόμετρο τα ζώα κουρεύονται νωρίτερα σε σύγκριση με τις εκτροφές που βρίσκονται σε ορεινές περιοχές με μεγαλύτερο υψόμετρο. Προηγείται το κούρεμα των αρσενικών, των στείρων προβατίνων και έπεται το κούρεμα σε προβατίνες που θηλάζουν ή αρμέγονται. Σε πολλές εκτροφές ένα μήνα περίπου πριν την κύρια κουρά, γίνεται το προκούρεμα. Στο προκούρεμα αφαιρούνται τα πιο ρυπαρά τμήματα του πόκου, το σύνολο του μαλλιού που σχηματίζει μία ενιαία μάζα. Τα πιο ρυπαρά τμήματα είναι συνήθως στο λαιμό, στο κάτω μέρος του τραχήλου, στο στήθος, στο στέρνο, στην κάτω κοιλιακή χώρα, στα παραμήρια και στην ουρά (κολοκούρεμα, Εικ. 2). Αφαιρώντας αυτά τα τμήματα του πόκου βελτιώνεται η ποιότητά του σαν σύνολο. Επίσης, στα ζώα που αρμέγονται, η αφαίρεση των τμημάτων αυτών διευκολύνει το άρμεγμα και έτσι δεν ρυπαίνεται και το γάλα που θέλουμε να είναι καθαρό σαν πρώτη ύλη. Εργαλεία κουρέματος Για την κουρά χρησιμοποιούνται μεγάλα ψαλίδια ή μηχανές κουρέματος (Εικ. 3). Τα παραδοσιακά ψαλίδια απαιτούν μία σχετική επιδεξιότητα και επιτρέπουν να μείνει λίγο μαλλί στο πρόβατο, κάτι που ίσως είναι απαραίτητο σε εκτροφές που βρίσκονται σε περιοχές με ψυχρότερο κλίμα. Οι μηχανές κουρέματος εκτελούν πιο κοντό κόψιμο. 2 Εικ 2: Προκούρεμα. Εικ 3: Εργαλεία κουρέματος.
66 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ | ΠΡΟΒΑΤΟΤΡΟΦΙΑ Τεχνική για το σωστό κούρεμα Σαν γενική αρχή το ζώο θα πρέπει να αφοπλίζεται από την αναπόφευκτη φυσιολογική του πρόθεση για αντίδραση. Το σώμα του ζώου θα πρέπει να απελευθερώνεται από το μαλλί σε ολόκληρο πόκο, χωρίς κατακερματισμό των εριοτριχών, με καθόλου ή ελάχιστους τραυματισμούς του δέρματος. Η κουρά από έμπειρους, εκπαιδευμένους κουρευτές είναι που διασφαλίζει ότι η διαδικασία θα γίνει με τη μικρότερη επιβάρυνση ως προς το στρες που θα βιώσει ένα πρόβατο. Ο κουρευτής ξεκινά να κουρεύει πρώτα από την περιοχή της κοιλιάς γυρνώντας το πρόβατο σε καθιστή θέση με την πλάτη του προβάτου να στηρίζεται στα πόδια του κουρευτή. Αυτή η στάση βοηθάει να είναι τα πρόβατα ήρεμα και εύκολα διαχειριζόμενα (Εικ. 4). Ένας έμπειρος κουρέας μπορεί να κουρέψει ένα πρόβατο σε περίπου δύο με δυόμιση λεπτά. Το ζητούμενο είναι να έχει μικρή διάρκεια η διαδικασία, μόνο λίγα λεπτά, να μην τραυματιστούν τα ζώα ώστε με την ολοκλήρωση του κουρέματος να σηκωθούν και να επιστρέψουν στην κανονική ζωή τους. Ατυχήματα μπορεί να συμβούν, αλλά είναι σπάνια και οι περισσότεροι κουρευτές κάνουν ό,τι μπορούν για να αποφύγουν τους τραυματισμούς. Προετοιμασία των ζώων για κούρεμα Τα ζώα καλό θα είναι να βρίσκονται σε νηστεία από τροφή και νερό λίγες ώρες πριν την κουρά. Οι κουρευτές θα πρέπει να μεταχειρίζονται τα ζώα με γρήγορες κινήσεις, με υπομονή και ήπιο τρόπο. Η διαδικασία συστήνεται να ξεκινάει τις πρωινές ώρες, μία ημέρα χωρίς βροχή, με ήπιο καιρό. Η έκθεση των ζώων στον ήλιο πριν την κουρά βοηθά να ρευστοποιηθεί η οισύπη, η λιπαρή ουσία των εριότριχων που είναι προϊόν του σμήγματος των προβάτων. Η ρευστοποίηση της οισύπης κάνει πιο εύκολη τη λειτουργία των εργαλείων και η όλη διαδικασία είναι λιγότερο κοπιαστική και περισσότερο αποδοτική. Όταν ο πόκος είναι πολύ ρυπαρός, πριν την κουρά τα πρόβατα μπορεί να οδηγηθούν σε λουτρό και να πλυθούν (Εικ. 5). Μετά την κουρά Θα χρειαστεί να αποφεύγεται η άμεση έκθεση των ζώων στην ηλιακή ακτινοβολία το μεσημέρι, ενώ θα πρέπει να αποφεύγεται και η διανυκτέρευσή τους στην ύπαιθρο. Μετά το κούρεμα συστήνεται να γίνεται μια μικρή ενίσχυση στο σιτηρέσιο. Μήπως το κούρεμα είναι βασανιστήριο για τα ζώα; Τα τελευταία χρόνια η ευαισθητοποίηση των ανθρώπων για τα δικαιώματα των ζώων δημιουργεί συγκρίσεις και ορισμένοι υιοθετούν τη θέση ότι η διαδικασία της κουράς είναι ένα ακόμη στρες για τα πρόβατα που ισοδυναμεί με βασανιστήριο, όμως αυτό δεν είναι αλήθεια. Τα πρόβατα πρέπει να κουρεύονται και το κούρεμα είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία και την άνεση των προβάτων. 4 Εικ 4: Τεχνική κουρέματος. Εικ 6: Ακούρευτο πρόβατο. Εικ 5: Πλύσιμο σε λουτρό 5 Τι θα συμβεί αν δεν κουρευτεί ένα πρόβατο; Αν δεν κουρευτεί ένα πρόβατο θα αντιμετωπίσει με μεγάλη πιθανότητα προβλήματα στην ικανότητα θερμορρύθμισης λόγω του πυκνού μαλλιού, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν θερμοπληξία τους καλοκαιρινούς μήνες. Η θερμοπληξία μπορεί να είναι μοιραία για ένα πρόβατο. Άλλο ένα σοβαρό κίνητρο για να προβούμε σε κούρεμα προέρχεται από το γεγονός ότι πολλά ζωύφια που παρασιτούν στο μαλλί (ακάρεα, σκώληκες, ψύλλοι, ψώρες κλπ) και τα οποία μπορεί να βλάπτουν το δέρμα, υπάρχει μικρή πιθανότητα να τα εντοπίσουμε αν τα ζώα καλύπτονται από το μαλλί τους. Τα τυχόν προβλήματα στο δέρμα ή το σώμα των προβάτων πολλές φορές αποκαλύπτονται μετά το κούρεμα. Π.χ. μια πιθανή απώλεια βάρους μπορεί να μην γίνει αντιληπτή μέχρι να είναι πολύ αργά λόγω του ακούρευτου μαλλιού. Σε διάφορα σημεία του σώματος μπορεί να περιοριστεί η ροή του αίματος όπως για παράδειγμα στα άκρα, εμποδίζοντας τα ζώα να κινηθούν κανονικά. Ακόμη μπορεί το μαλλί να εμποδίζει την ικανότητα όρασης. Μία ακούρευτη προβατίνα μπορεί να δυσκολεύει το αρνί της στο θηλασμό με αποτέλεσμα να μην το τρέφει σωστά. Συνεπώς εάν ένα πρόβατο δεν κουρεύεται τακτικά, θα αρχίσει να αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα υγείας (Εικ. 6) Η σχετική βιβλιογραφία βρίσκεται στη διεύθυνση: bibliography.agrotypos.gr, έτος 2024, τεύχος 4. n 5
OKAA
OKAA AE | ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ © ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 67 Ηφρεσκάδα, η ιδιαίτερη νοστιμιά και η ελληνικότητα αποτελούν τρία από τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά των αλιευμάτων που διακινούνται από τις συνολικά 11 Ιχθυόσκαλες της Ελλάδας που διαχειρίζεται ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ). Ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ Α.Ε.) αποτελεί τον μεγαλύτερο αφανή εταίρο στην αλυσίδα εφοδιασμού έξτρα φρέσκων και νωπών της Ελλάδας. Η διαχείριση των Ιχθυοσκαλών αποτελεί σημαντικό κομμάτι της λειτουργίας του ΟΚΑΑ. Ο Οργανισμός αποτελεί έναν από τους βασικότερους κρίκους στην διατροφική «αλυσίδα» της χώρας μας σε συνεργασία με τους αλιείς, τους ιχθυοκαλλιεργητές, τους εμπόρους και τους πελάτες - καταναλωτές και επιχειρήσεις. Τα τελευταία χρόνια η Διοίκηση και τα Στελέχη του,
έχει θέσει, ενσωματώνοντας έννοιες όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η αειφορία και η βιωσιμότητα. Η Διοίκηση του ΟΚΑΑ στοχεύει στην “έξυπνη” και αειφόρο λειτουργία των υποκαταστημάτων των Ιχθυοσκαλών με την βοήθεια της τεχνοΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΧΘΥΟΣΚΑΛΩΝ : Η ΚΑΙΝΟΤΟΜΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ
Ο ΟΚΑΑ συμβάλλει στην ασφάλεια των τροφίμων και την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ προωθεί τη βιωσιμότητα στον τομέα της αλιείας Ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ A.E.) διαχειρίζεται τις 11 Ιχθυόσκαλες της Ελλάδας, προωθώντας την ιδιαίτερη γεύση, φρεσκάδα καθώς και την ελληνικότητα των αλιευμάτων. Με έννοιες όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η αειφορία, ο ΟΚΑΑ επιδιώκει τη βιώσιμη διαχείριση των Ιχθυοσκαλών. Η προστασία των ιχθυοαποθεμάτων, η ευαισθητοποίηση του κοινού και ο ψηφιακός εκσυγχρονισμός αποτελούν προτεραιότητες. Ο αλιευτικός κλάδος επωφελείται από τις ψηφιακές τεχνολογίες για βελτιωμένες διαδικασίες και αποτελέσματα.
MARKETING
έχουν καταφέρει να εκσυγχρονίσουν πλήθος καθημερινών λειτουργιών, διευκολύνοντας έτσι τον Οργανισμό να επιτυγχάνει σημαντικά αποτελέσματα και τους στόχους που
OKAA
TMHMA
λογίας. Μια διαδικασία, που θα επιτρέπει στους καταναλωτές να έχουν στην διάθεσή τους τα στοιχεία της «ταυτότητας» των αλιευμάτων που προμηθεύονται και καταναλώνουν. Ο ΟΚΑΑ επιδιώκει να διασφαλίσει ότι οι Ιχθυόσκαλες είναι βιώσιμες σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Σε έναν κόσμο που αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως η υπεραλίευση και η υπερθέρμανση των ωκεανών, ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ) έχει αναλάβει την πρωτοβουλία για μια αειφόρο προσέγγιση στη διαχείριση των ιχθυοσκαλών. Αυτό περιλαμβάνει την προστασία των αποθεμάτων, την προώθηση της αειφόρου αλιείας, την ευαισθητοποίηση του κοινού αλλά και τον καθαρισμό των επιλιμένιων εγκαταστάσεων από απορρίμματα που μολύνουν τις ελληνικές θάλασσες και επηρεάζουν τα αλιεύματα και τα ιχθυαποθέματα. Ο αλιευτικός κλάδος βρίσκεται σε διαρκή εξέλιξη, με τον ψηφιακό μετασχηματισμό να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση των διαδικασιών και των αποτελεσμάτων. Ο ΟΚΑΑ στέκεται αρωγός των προσπαθειών τους και επενδύει σε ψηφιακές τεχνολογίες και λύσεις που επιτρέπουν την μείωση των απωλειών και τη βελτίωση της διαχείρισης των πόρων. Η χρήση τεχνολογιών όπως τα σύγχρονα καταγραφικά θερμοκρασιών, που έχουν εγκατασταθεί στις Ιχθυόσκαλες, μας επιτρέπουν την απομακρυσμένη παρακολούθηση και την αυστηρή επίβλεψη της λειτουργίας τους 24 ώρες την ημέρα, ώστε να συντηρούνται τα αλιεύματα στους ψυκτικούς θαλάμους με τα υψηλότερα πρότυπα συντήρησης. Συνολικά, ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας προσεγγίζει τη διαχείριση των Ιχθυοσκαλών με ένα ολοκληρωμένο και καινοτόμο τρόπο, βασισμένο στις αρχές της βιωσιμότητας, της αειφορίας και του ψηφιακού μετασχηματισμού. Μόνο με αυτόν τον τριπλό συνδυασμό μπορούμε να εξασφαλίσουμε έναν υγιή και προοδευτικό αλιευτικό τομέα για τις μελλοντικές γενιές. n
AE
(Pirrodi et al. 2020).
68 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ | ΑΛΙΕΙΑ
χρόνια
Στις ελληνικές θάλασσες έχει πρόσφατα υπολογιστεί ότι τα περισσότερα εμπορικά αποθέματα αποδίδουν περίπου το 50-60% σε σχέση με τις ποσότητες που απέδιδαν τη δεκαετία του 1990 όταν και παρατηρήθηκε η μεγιστοποίηση της αλιευτικής πίεσης και η πλήρης εκμετάλλευση όλων των αποθεμάτων η οποία μετασχηματίστηκε σε υπεραλίευση τα επόμενα χρόνια (Stergiou et al. 2016). Επισημαίνεται ότι την τελευταία δεκαετία η κατάσταση έχει σχεδόν σταθεροποιηθεί, μετά από ΑΛΙΕΥΤΙΚΌΣ ΤΌΥΡΙΣΜΌΣ Ενίσχυση της αλιευτικής κοινότητας με ταυτόχρονη μείωση της πίεσης στα αλιευτικά αποθέματα Πρόσφατα, η ελληνική κυβέρνηση θέσπισε κανόνες για την εφαρμογή του αλιευτικού τουρισμού προκειμένου να στηρίξει τους αλιείς. Το συγκεκριμένο άρθρο αναφέρεται στις δυνατότητες του αλιευτικού τουρισμού για να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα που αφορούν τόσο στην ανάπτυξη και διαχείριση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων όσο και στην ενίσχυση των αλιευτικών κοινοτήτων. ΜΑΡΊΑ ΠΑΡΤΑΛΊΔΟΥ Τμήμα Γεωπονίας Α.Π.Θ., ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΊΚΛΗΡΑΣ Τμήμα Βιολογίας Α.Π.Θ. Μέλη της Ερευνητικής Διεπιστημονικής ομάδας του Α.Π.Θ. (ΚΕΔΕΚ) MarinOmics «Marine Ecosystems, Fisheries and Aquaculture Group», η οποία έχει ως στόχο την ανάπτυξη και τη διαχείριση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων στη Μεσόγειο Θάλασσα και την ενίσχυση των αλιευτικών κοινοτήτων. την αναμόρφωση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής σε σημείο που ορισμένα αποθέματα των ελληνικών θαλασσών να δείχνουν τάση αργής και σταδιακής ανάκαμψης. Αν συγκριθούν τα μεσογειακά αποθέματα με αυτά του Β.Α. Ατλαντικού, όπου τα διαχειριστικά μέτρα που λήφθηκαν ήταν άμεσα και δραστικά με μείωση της αλιευτικής δραστηριότητας όλων των στόλων, τότε τα αποτελέσματα είναι κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικά για το άμεσο μέλλον της Μεσογειακής αλιείας (Froese et al. 2018). Οτουρισμός στις αγροτικές περιοχές βασίζεται στο ενδιαφέρον και την επαφή με τη φύση, στην απόλαυση - «κατανάλωση» του αγροτικού τοπίου, και σε βιωματικές εμπειρίες που είναι ριζωμένες στις παραδοσιακές δραστηριότητες όπως η κτηνοτροφία, η γεωργία, η αλιεία, η μελισσοκομία κ.α. O αλιευτικός τουρισμός, ο οποίος τελευταία έχει κινητοποιήσει τον δημόσιο διάλογο και στη χώρα μας, μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για τον μετασχηματισμό της αλιείας και την αναδόμηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, ειδικά μέσα από τους τρεις πυλώνες της βιωσιμότητας (οικονομική-κοινωνική-περιβαλλοντική). Στο άρθρο αυτό θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε βασικά ερωτήματα ξεκινώντας αρχικά από το ποιες (;) είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι αλιείς και τα θαλάσσια οικοσυστήματα στη Μεσόγειο και όχι μόνο. Στη συνέχεια θα δούμε γιατί ο αλιευτικός τουρισμός φαίνεται να μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση ορισμένων προκλήσεων (;). Θα ολοκληρώσουμε προσπαθώντας να απαντήσουμε πρακτικά πως επιτυγχάνει ο αλιευτικός τουρισμός αυτή την συμβολή (;), ειδικά μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα συνεργιών, παραδείγματα χρηματοδοτήσεων και παραδείγματα ενίσχυσης ικανοτήτων των αλιέων. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα θαλάσσια οικοσυστήματα και η αλιεία Η Μεσόγειος σήμερα είναι από τις πιο υπεραλιευμένες θάλασσες του πλανήτη (Hilborn
al. 2020), χωρίς οι ελληνικές θάλασσες να αποτελούν εξαίρεση, με αποτέλεσμα η πλειονότητα των αποθεμάτων της περιοχής να είναι σε κακή κατάσταση (=χαμηλή βιομάζα στη θάλασσα) σε σχέση με τις ιστορικά μέγιστες τιμές που είχαν καταγραφεί πριν από περίπου
50
et
(Murawski
(Tsikliras et al. 2015),
(Chuenpagdee et al. 2003).
& Polymeros
(Dimarchopoulou et
2023).
(Thunnus thynnus),
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 69 Η αλιεία δεν επηρεάζει μόνο τη βιομάζα των εμπορικών αποθεμάτων στη θάλασσα αλλά και τα είδη με χαμηλή εμπορική αξία που παραλιεύονται
2021), τη δομή και λειτουργικότητα των θαλάσσιων τροφικών πλεγμάτων (Dimarchopoulou
al. 2021) καθώς και τα θαλάσσια ενδιαιτήματα, φαινόμενο που ορίζεται
υπεραλίευση έχει ως αποτέλεσμα τη συνολική χειροτέρευση
τους σε ανθρωπογενείς πιέσεις δηλαδή της ικανότητάς τους να απορροφούν εξωτερικές αλλαγές, συνεπώς τα καθιστά πιο ευάλωτα και απαιτεί μετάβαση από την ανθρωποκεντρική στην οικοκεντρική διαχείριση της αλιείας (Tsikliras et al. 2023). Πέρα από την απληστία στην εκμετάλλευση κοινών πόρων, η υπεραλίευση των θαλάσσιων βιολογικών πόρων είναι εν μέρει αποτέλεσμα της συγκαταβατικής διαχείρισης που αναφέρεται στην προτίμηση της (ελληνικής και ευρωπαϊκής) δημόσιας διοίκησης και των ελεγκτικών μηχανισμών να ρισκάρουν την κατάρρευση των αποθεμάτων παρά να ρισκάρουν κοινωνικές αντιδικίες με συντεχνίες οι οποίες έχουν πολιτικό κόστος (Tsikliras 2014). Το αποτέλεσμα της διαχρονικής υπεραλίευσης αντανακλάται στο εισόδημα των ψαράδων που μειώνεται χρόνο με τον χρόνο καθώς μειώνονται οι ψαριές αλλά και το σωματικό μέγεθος των οργανισμών
δηλαδή οι πληθυσμοί έχουν μειωθεί σε βιομάζα και αφθονία και τα άτομα που αλιεύονται έχουν μικρότερο σωματικό μέγεθος (=λιγότερα ευρώ, αφού η τιμή πώλησης στα περισσότερα είναι αυξάνεται με το μέγεθος: Tsikliras
2014). Η λύση στο θέμα της υπεραλίευσης είναι εξαιρετικά απλή: η βιομάζα που αφαιρείται από τη θάλασσα δεν πρέπει να ξεπερνά αυτή που επιτρέπει την ασφαλή ανανέωση των αποθεμάτων (μέσω της αναπαραγωγής και της σωματικής αύξησης), έτσι ώστε να διατηρείται σχετικά σταθερή η βιομάζα στη θάλασσα (Dimarchopoulou et al. 2018). Συνεπώς, θα πρέπει όλοι/όλες οι ψαράδες να ψαρεύουν λιγότερο, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι όλες οι μέθοδοι αλιείας προκαλούν τις ίδιες επιπτώσεις στους οργανισμούς και το οικοσύστημα
(Tsikliras et al.
et
ως οικοσυστημική υπεραλίευση
2000). Η οικοσυστημική
της υγείας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και της ανθεκτικότητάς
Ο περιορισμός της αλιείας αφορά τους/τις επαγγελματίες όλων των κατηγοριών αλλά και τους ερασιτέχνες όλων των κατηγοριών. Η μείωση της αλιευτικής πίεσης δεν σημαίνει ότι θα είναι αναλογική συγκριτικά με τη σημερινή κατάσταση καθώς κάποιες μέθοδοι πρέπει να περιοριστούν δραστικά σε σχέση με άλλες, λιγότερο εντατικές και επιβλαβείς. Θεωρείται δεδομένο ότι νομοθεσία και οι τοπικές απαγορεύσεις και περιορισμοί αλιείας θα πρέπει να τηρούνται ευλαβικά χωρίς «παραθυράκια» και νομικά «τερτίπια». Είναι πάρα πολλές οι δημοσιευμένες εργασίες που δείχνουν ότι η ανάκαμψη των αποθεμάτων ακολουθεί τη μείωση της αλιευτικής πίεσης που δέχονται
al. 2018), κάτι που γνωρίζουμε ήδη από το 1898 (Fulton 1898). Xαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι ο υποτριπλασιασμός της αλιευτικής πίεσης στο απόθεμα του ερυθρού τόννου
ένα αυστηρό διαχειριστικό μέτρο που οδήγησε, μέσα σε λιγότερο από δέκα χρόνια στην ανάκαμψη ενός σχεδόν εξαντλημένου αλιευτικού αποθέματος (Bj�rndal
Σαν να μην έφτανε η παραλίγο εξάντληση των αποθεμάτων από την υπέρμετρη αλιεία, τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί δραματικά και η θερμοκρασία της θάλασσας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής (την οποία πολλοί έχουν αναβαθμίσει σε κλιματική κρίση, όχι επειδή είναι αναστρέψιμη ή αναμένεται να τελειώσει σύντομα, αλλά για να τονιστεί η σοβαρότητα της κατάστασης). Η μονοτονική αύξηση της θαλάσσιας θερμοκρασίας παντού στον πλανήτη έχει προκαλέσει τη μετατόπιση ειδών με τροπική εξάπλωση προς τους πόλους και προς βαθύτερα νερά (Cheung et al. 2010), δηλαδή ακολουθούν τις βέλτιστες συνθήκες που προτιμούν να διαβιούν. Η ανατολική Μεσόγειος είναι από τις περιοχές στις οποίες το φαινόμενο αυτό είναι εντονότερο εξαιτίας μιας άλλης ανθρωπογενούς παρέμβασης, της διάνοιξης της διώρυγας του Σουέζ που επέτρεψε την άμεση επικοινωνία της Μεσογείου με τον Ινδικό Ωκεανό (δυο θάλασσες που δεν θα συναντιόντουσαν ποτέ) και την ελεύθερη μετακίνηση των οργανισμών μεταξύ τους. Ως αποτέλεσμα, η σύνθεση της θαλάσσιας πανίδας στη Λεβαντίνη Θάλασσα και το Αιγαίο Πέλαγος έχει διαφοροποιηθεί σε μεγάλο βαθμό από την είσοδο και επιτυχή εγκατάσταση των ξενικών αυτών ειδών μέσω της Διώρυγας του Σουέζ. Η αύξηση της θαλάσσιας θερμοκρασίας δεν επηρεάζει
(Hidalgo et al. 2022). Προφανώς και δεν επηρεάζονται αρνητικά όλα τα είδη, μάλιστα ορισμένα θερμόφιλα ευνοούνται (Tsikliras 2008), ούτε και πρόκειται να εκλείψουν
κάποια είδη από τον πλανήτη, ωστόσο
(Romanelli & Meliadς 2021).
70 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ | ΑΛΙΕΙΑ μόνο την εξάπλωση των οργανισμών αλλά και τη βιολογία τους, αφού με αυτήν σχετίζεται η έναρξη και διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου, η γεννητική ωρίμαση, η σωματική αύξηση και η φυσική θνησιμότητα (Στεργιου & Τσίκληρας 2015). Τέλος, τα έντονα κλιματικά φαινόμενα των θερμικών καυσώνων και οι πληθυσμιακές εξάρσεις φυτοπλαγκτού και μεδουσών που να σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή επηρεάζουν επίσης τους θαλάσσιους οργανισμούς που αλιεύονται αλλά και την αλιευτική
σε
επίπεδα
δραστηριότητα,
πολλά
αλλαγή έχει επηρεάσει την
νονικότητα
η κλιματική
κα-
όπως τη γνωρίζαμε.
μεσοπρόθεσμη λύση για την κλιματική αλλαγή, ούτε διαφαίνεται περιορισμός της στις επόμενες δεκαετίες που σημαίνει ότι δεν είναι αναστρέψιμη σε ορίζοντα 2-3 γενεών και θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτήν. Και επειδή μια παγκόσμια απειλή δεν επηρεάζεται μόνο από τοπικές δράσεις, ας επικεντρωθούμε στην ανάκαμψη των αποθεμάτων των ελληνικών θαλασσών η οποία απαιτεί διαχειριστικές προσαρμογές και αλιευτικούς περιορισμούς τοπικής κλίμακας. Ο αλιευτικός τουρισμός είναι μια τέτοια προσέγγιση εφόσον βέβαια εφαρμοστεί σωστά και συνοδευτεί με μείωση της αλιευτικής προσπάθειας δηλαδή της πίεσης που δέχονται τα αποθέματα. Πως αυτό επιτυγχάνεται: από τη θεωρία στην πράξη Σύμφωνα με τη θεωρία ο αλιευτικός τουρισμός μπορεί να συμβάλλει και στους τρεις πυλώνες της αειφορίας: περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό. Είναι γεγονός ότι η προώθηση του αλιευτικού τουρισμού ως ιδέα αφορά κυρίως στην μείωση της αλιευτικής πίεσης προκειμένου να διατηρηθούν και να ενισχυθούν τα αποθέματα και παράλληλα να μη «χαθούν» εισοδήματα από την αλιευτική κοινότητα. Οι δραστηριότητες που προσφέρονται μπορεί να αφορούν πολλές υπηρεσίες και εμπειρίες. Στη Σκωτία για παράδειγμα οι τουρίστες/τριες συμμετέχουν στο ψάρεμα σε παραδοσιακά σκάφη και σε πολλές περιπτώσεις διαμένουν στις καλύβες των ψαράδων (Woods-Ballard et al., 2003), προστατεύοντας και αναδεικνύοντας κατ΄ αυτό τον τρόπο και τον αλιευτικό πολιτισμό. Η ισχυρή σύνδεση μεταξύ της μικρής παράκτιας αλιείας και του τουρισμού έχει γίνει μια παγκόσμια τάση που εδράζεται στη μείωση του εισοδήματος που δημιουργείται από την αλιεία εξαιτίας της μείωσης των αποθεμάτων και την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων οικονομικής διαφοροποίησης από τους ψαράδες, που καταφεύγουν σε δραστηριότητες αλιευτικού τουρισμού (Gonzαlez & Antelo, 2020). H Ιταλία είναι μια από τις πρώτες χώρες στη Μεσόγειο που εισήγαγε τουριστικά ταξίδια (από τα μέσα της άνοιξης έως τα μέσα φθινοπώρου, με φως ημέρας και συνθήκες αρκετά ήρεμης θάλασσας) με επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη
Θεωρώντας τον αλιευτικό τουρισμό ως παράγοντα τοπικής ανάπτυξης και δημιουργό συνεργιών με τους υπόλοιπους οικονομικούς τομείς, ο αλιευτικός τουρισμός στηρίχθηκε πρόσφατα και
Δυστυχώς, δεν υπάρχει βραχυ- και
© ΑγροΤύπος 04|24 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 71 Πε ριβαλλοντική • Δι ατ ήρηση και ε νί σχυση τ ων αποθε μάτ ων και βι οποι κι λότ ητ ας • Προώθηση οι κολογι κών με θόδων αλι ε ί ας • Προώθηση μι ας σύντ ομης αλυσί δας ε φοδι ασμού (χαμηλά τ ροφομί λι α) • Βέ λτ ι στ η χρήση νε ρού και ε νέ ργε ι ας • Δι ατ ήρηση και αποκατ άστ αση τ ου φυσι κού/ θαλάσσι ου τ οπί ου & ηχοτ οπί ου Οικονομική • Τοπι κή-ε νδογε νής ανάπτ υξη • Αύξηση τ ης αντ αγωνι στ ι κότ ητ ας τ ης αλι ε ί ας- προσθέ τ οντ ας αξί α στ α τ οπι κά αλι ε ύματ α • Αναζωογόνηση πε ρι οχώνΚοινωνική • Ηθι κή τ ροφή • Δι ατ ήρηση πολι τ ι σμού-παράδοσης • Ενημέ ρωση τ ων κατ αναλωτ ών/ τ ρι ων γι α βι ώσι με ς δί αι τ ε ς • Γε φύρωση τ ου χάσματ ος με τ αξύ τ ου αγροτ ι κού και τ ου αστ ι κού • Ευημε ρί α (ψυχι κή & κοι νωνι κή) τ ης αλι ε υτ ι κής οι κογέ νε ι ας • Ενδυνάμωση τ ων γυναι κών στ ην αλι ε ί α μέσα από το Δίκτυο Περιοχών Αλιείας (FARNET) - από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την εφαρμογή της CLLD που προσπαθεί διαδώσει τις δραστηριότητες του αλιευτικού τουρισμού στην Ευρώπη στηρίζοντας κυρίως την τοπική ανάπτυξη. Θα σταθούμε επιγραμματικά σε ορισμένα σημεία – ωφέλειες ενώ το σύνολο της συμβολής του αλιευτικού τουρισμού σχηματικά μπορούμε να το δούμε στην Εικ. 1 Ο αλιευτικός τουρισμός είναι δυνατόν να συμβάλλει στη βιώσιμη αλιευτική διαχείριση των περιοχών καθώς ξεκινά από την αφετηρία του «ψαρεύω λιγότερο για να έχω περισσότερο» όπως και στην προώθηση ειδών ψαριών που δεν είναι τα πολύ «διάσημα» ψάρια που όλοι οι καταναλωτές/τριες προτιμούν αλλά και ψάρια λιγότερο γνωστά που έχουν διατροφική αξία για το καθημερινό μας τραπέζι. Μαθαίνοντας τη σημασία της ισορροπημένης διατροφής- κατά τη διάρκεια μας τουριστικής εμπειρίας σε αλιευτικό σκάφος, με πολλά είδη ψαριών (των οποίων τα αποθέματα είναι σε σχετικά καλύτερη κατάσταση) καταφέρουμε να συμβάλουμε και οι καταναλωτές στη μείωση της υπεραλίευσης και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Η διαγενεακή συνέχιση του αλιευτικού επαγγέλματος μπορεί να εξασφαλιστεί όταν δίνονται ευκαιρίες απασχόλησης στα νεότερα μέλη της αλιευτικής κοινότητας και σε δραστηριότητες που ενδεχομένως να τους ταιριάζουν ή να τους ενδιαφέρουν περισσότερο (Κουργιώτη κ.α., 2022). Και τέλος, δύο πολύ σημαντικές παράμετροι για τους ίδιους τους ψαράδες : η επαφή με τον κόσμο, η εξωστρέφεια και η επικοινωνία με ανθρώπους, από όλο σχεδόν τον κόσμο μπορεί να λειτουργήσει θετικά και για την κοινωνική ευημερία των αλιέων οι οποίοι/ες ανθρωπολογικά γνωρίζουμε είναι ένα μοναχικό επάγγελμα με αρκετές δυσκολίες και προκλήσεις. Τέλος, η ενδυνάμωση του ρόλου των γυναικών στην αλιεία (όπως έγινε και παλαιότερα με τον αγροτουρισμού και τους γυναικείους αγροτουριστικούς συνεταιρισμούς (Iakovidou et al. 2012) μέσα από την ανάληψη ρόλων στον αλιευτικό τουρισμό αποτελεί μια ακόμη διάσταση της κοινωνικής αειφορίας που μπορεί να επιτευχθεί με την ανάπτυξή του. Παραδείγματα άσκησης πολιτικής και δράσεων συνέργειας και χρηματοδοτήσεων για τον αλιευτικό τουρισμό Στην Ελλάδα, ο αλιευτικός τουρισμός θεσμοθετήθηκε αρκετά πρόσφατα και σύμφωνα με τον ορισμό που έχει καθιερωθεί (N4582/2018, Άρθρο 20) «… αποτελεί μορφή εναλλακτικού τουρισμού και προσδιορίζεται με την ανάδειξη και αξιοποίηση της αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, δραστηριοτήτων με πλούσια στοιχεία παραδοσιακού χαρακτήρα, όσον αφορά την απασχόληση και τα χρησιμοποιούμενα μέσα, αλλά και στοιχείατουυδάτινουπεριβάλλοντοςκαιτης υδρόβιας ζωής. Ειδικότερα, ως αλιευτικός τουρισμός ορίζεται: α) η επίδειξη μεθόδων αλιείας β) η επίδειξη μεθόδων εκτροφής και καλλιέργειας υδρόβιων οργανισμών γ) η επίδειξη αλιευτικών μέσων και εργαλείων δ) η ανάδειξη του αλιευτικού πλούτου και της βιοποικιλότητας των υδάτινων οικοσυστημάτων, ε) ηανάδειξητουτρόπουζωήςαλιευτικών κοινοτήτων» Η παραπάνω προσπάθεια, παρά τις έντονες αντιδράσεις της αλιευτικής κοινότητας, οι οποίες αποτυπώθηκαν και στη διαβούλευση του σχεδίου και συζητήθηκαν και στο τελευταίο συνέδριο «Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας 2024» που διοργανώθηκε από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (με στόχο να αναδειχθεί ο σύγχρονος ρόλος των υδάτινων πόρων, στο πλαίσιο του νέου αναπτυξιακού και παραγωγικού μοντέλου της ελληνικής οικονομίας καθώς και οι προκλήσεις και οι προοπτικές της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας, αλλά και του αλιευτικού τουρισμού), είναι ένα βήμα προς την υποστήριξη των αλιέων για διαφοροποίηση των εισοδημάτων τους και προστασία των αλιευτικών πόρων. Άλλη εμβληματική δράση προώθησης και στήριξης του αλιευτικού τουρισμού στην Ελλάδα είναι η πρωτοβουλία –Εικ 1: Η συμβολή του Αλιευτικού Τουρισμού στους τρεις πυλώνες αειφορίας. 1
72 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 04|24 © ΑγροΤύπος ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ | ΑΛΙΕΙΑ
δράση 18 Ομάδων Τοπικής Δράσης Αλιείας που έγινε μεταξύ Ιουνίου 2021-Δεκεμβρίου 2023 με χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας 2014-2020. Στην ουσία 18 περιοχές «συναντήθηκαν» για να ανοίξουν στην πράξη τον δρόμο στον αλιευτικό τουρισμό ξεκινώντας μια ουσιαστική συζήτηση για το πως μπορεί ο αλιευτικός τουρισμός να πετύχει τους στόχους του. Οι δράσεις του έργου αφορούσαν αρχικά στην καταγραφή βασικών δεδομένων για την αλιεία και τις προκλήσεις, την ενημέρωση και ενδυνάμωση των αλιευτικών κοινοτήτων στις κατά τόπους περιοχές, τον σχεδιασμό αλιευτικών τουριστικών διαδρομών (και την προβολή τους) με θεματικό περιεχόμενο και ιστορίες (storytelling) γύρω από την παράδοση, την τοπική γαστρονομία, το περιβάλλον, τον άνθρωπο και τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Στη συνέχεια βασική προτεραιότητα ήταν η εκπαίδευση-επιμόρφωση αλιέων μέσω ανταλλαγών επισκέψεων και η δικτύωση και εισήγηση προτάσεων προς το Υπουργείο και την Κεντρική Διοίκηση για την επόμενη ημέρα. «Κάθε περιφέρεια, με τα δικά της μοναδικά χαρακτηριστικά, προσφέρει μια ξεχωριστή εμπειρία. Από την πανέμορφη Καβάλα και τα νησιά του Αιγαίου μέχρι τις ιστορικές ακτές της Πελοποννήσου και της Κρήτης, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν την παραδοσιακή αλιευτική κουλτούρα» (https:// pescatourism.gr/about/). Αντί επιλόγου Η θεσμοθέτηση του αλιευτικού τουρισμού είναι η πρώτη απόφαση πραγματικής αλιευτικής διαχείρισης με εφαρμογή σε όλη την επικράτεια που στοχεύει στη μείωση της αλιευτικής πίεσης στα αποθέματα των ελληνικών θαλασσών, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει το εισόδημα των παράκτιων αλιέων, και προσδίδει προστιθέμενη αξία στον τουρισμό. Αν εφαρμοστεί σωστά και σε συνδυασμό με αυστηρό έλεγχο της παράνομης (επαγγελματικής και ερασιτεχνικής) αλιείας και πετύχει τον διπλό στόχο που αναφέρεται παραπάνω, τότε θα πρόκειται για την πιο πετυχημένη στρατηγική βιώσιμης διαχείρισης των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα μετά από σωρεία αδιάφορων και αποσπασματικών διαχειριστικών αποφάσεων που δεν κατάφεραν να σταματήσουν τη διαχρονική υπεραλίευση των θαλάσσιων βιολογικών πόρων. Επιπλέον, μέσα από τον αλιευτικό τουρισμό προστατεύεται και προωθείται η αλιευτική πολιτιστική κληρονομιά (Gonzαlez & Antelo, 2020), ενισχύεται ο – μέχρι σήμερα αφανής –ρόλος της γυναίκας στην αλιεία και αναγνωρίζεται η κοινωνική διάσταση της αλιείας η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την οικοκεντρική προσέγγιση στη θαλάσσια διαχείριση. Η χρηματοδότηση δράσεων για προσαρμογή των σκαφών στις ανάγκες μια τουριστικής εμπειρίας είναι μια αναγκαιότητα γιατί πέρα από τα θετικά του μετασχηματισμού των δραστηριοτήτων της αλιευτικής κοινότητας αυτή η μετάβαση έχει ένα κόστος και απαιτεί παράλληλα και την ανάπτυξη δεξιοτήτων (soft skills) σε όλους όσοι εμπλέκονται προκειμένου να εξασφαλιστεί η τουριστική εμπειρία με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Τέλος να σημειώσουμε ότι ο αλιευτικός τουρισμός θα πρέπει να βασίζεται στη δημιουργία βιωματικών εμπειριών μαζί με την οικογένεια και την αλιευτική κοινότητα, να στηρίζεται σε ένα storytelling, δηλαδή σε μια ιστορία που συνδέεται με τον τόπο, τις παραδόσεις, τον πολιτισμό, το ιδιαίτερο τοπίο κάθε περιοχής (οπτικό και ακουστικό τοπίο) και σε θεματικές διαδρομές που σίγουρα θα περιλαμβάνουν εμπειρίες πάνω στο σκάφος αλλά και εκτός, διασυνδέοντας όλους τους φορείς ανάπτυξης τουρισμού σε μια περιοχή. Δηλαδή πέρα από το ψάρεμα με το παραδοσιακό ψαράδικο, και το γεύμα πάνω στο σκάφος, μπορούμε να συνδυάσουμε περιβαλλοντικά εκπαιδευτικά πακέτα για τη θαλάσσια πανίδα (ψάρια και ασπόνδυλα αλλά και δελφίνια, χελώνες, φώκιες), την εποχικότητα αλιευμάτων, γευσιγνωσία και να ενσωματώσουμε εμπειρίες σε ανοιχτά αγροκτήματα, παραδοσιακούς αγροτουριστικούς ξενώνες, γυναικείους συνεταιρισμούς, άλλες θεματικές διαδρομές δημιουργώντας μια ολοκληρωμένη βιωματική εμπειρία. Η σχετική βιβλιογραφία βρίσκεται στη διεύθυνση: bibliography.agrotypos.gr, έτος 2024, τεύχος 4. n
κοινή
