TAX105 - Belasting

Belasting

© Kopiereg 2012 Onder redaksie van Paul JN Steyn, BA (PU vir CHO), THOD (POK), DEd (Unisa). ’n Publikasie van Kraal-Uitgewers. Alle regte voorbehou.

Adres: H/v D.F. Malan- & Eendrachtstraat, Kloofsig, Pretoria Posadres: Posbus 11760, Centurion, 0046 E-pos: steyn@kraaluitgewers.co.za Webtuiste: www.kraaluitgewers.co.za Gedruk en gebind deur Aksent Media, tel: 082 445 4513 Eerste druk 2012 ISBN: 978-1-920568-21-4 Geen gedeelte van hierdie boek mag sonder die skriftelike toestemming van die uitgewers gereproduseer of in enige vorm of deur enige middel weergegee word nie, hetsy elektronies of deur fotokopiëring, plaat- of bandopnames, vermikrofilming of enige ander stelsel van inligtingsbewaring nie. Enige ongemagtigde weergawe van hierdie werk sal as ’n skending van kopiereg beskou word en die dader sal aanspreeklik gehou word onder siviele asook strafreg.

akademia jou oop, afrikaanse leertuiste

w w w. a k a d e m i a . a c . z a

TAX105 Belasting

INHOUDSOPGAWE Inleiding ................................................................................................................5 Vakleeruitkomste ..................................................................................................8 Woordomskrywing vir evaluering..........................................................................9

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting .............................................................11 1.1

Studie-eenheid leeruitkomstes.............................................................................. 11

1.2

Verrykende bronne ................................................................................................ 12

1.3

Hoe kan jy jou begrip verbeter?............................................................................ 12

1.4

Inleiding................................................................................................................... 14

1.5

Belasting en hoe dit van toepassing is op die sakeonderneming...................... 15

1.5.1

Verskillende vorms van belasting ......................................................................... 17

1.5.2

Die effek van belasting op individue en sakeondernemings .............................. 29

1.6

Redes waarom die regering belasting invorder................................................... 30

1.6.1

Verpligte besteding ................................................................................................ 31

1.6.2

DiskresionĂŞre besteding........................................................................................ 31

1.6.3

Staatsbesteding ..................................................................................................... 31

1.6.4

Maatskaplike dienste ............................................................................................. 31

1.7

Die beginsels van belasting .................................................................................. 31

1.7.1

Ekwiteit – regverdige belasting ............................................................................. 32

1.7.2

Toereikendheid en deursigtigheid ........................................................................ 32

1.7.3

Eenvoud.................................................................................................................. 32

1.7.4

Uitvoerbaarheid (afdwingbaarheid) ...................................................................... 33

1.7.5

Neutraliteit............................................................................................................... 33

1.7.6

Balans ..................................................................................................................... 33

1.8

Die rol van belasting in finansiĂŤle ontleding en besluitneming........................... 33

1.8.1

Belasting- en sakestrategie................................................................................... 33

1.8.2

Belastingbeplanning .............................................................................................. 34

1.9

Die gevolge van die nie-nakoming van die belastingwetgewing........................ 35

1.9.1

Boetes wat gehef kan word................................................................................... 36

1.10

Samevatting............................................................................................................ 38

1.11

Selfevaluering......................................................................................................... 39

Inhoudsopgawe

Bladsy 1

TAX105 Belasting Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste...........41 2.1

Studie-eenheid leeruitkomstes.............................................................................. 41

2.2

Verrykende bronne ................................................................................................ 42

2.3

Hoe kan jy jou begrip verbeter?............................................................................ 42

2.4

Inleiding................................................................................................................... 44

2.5

Onderskeid tussen direkte en indirekte belasting ............................................... 45

2.5.1

Direkte belasting .................................................................................................... 45

2.5.2

Indirekte belasting.................................................................................................. 46

2.5.3

Direkte belastingkoerse soos van toepassing op verskillende tipes ondernemings ................................................................................................................................. 47

2.5.4

Voordele en nadele van direkte belasting............................................................ 49

2.6

Onderskeid tussen rekeningkundige (finansiële) en belasbare winste ............. 52

2.6.1

Rekeningkundige winste – wins voor belasting................................................... 52

2.6.2

Belasbare winste (inkomste)................................................................................. 52

2.6.3

Die gevolge van die verskille tussen ʼn rekeningkundige wins en ʼn belasbare wins ................................................................................................................................. 53

2.7

Die berekening van die belastingbasis................................................................. 58

2.7.1

Die belastingbasis van bates en laste.................................................................. 58

2.7.2

Kontantbasis vs. toevallingsgrondslag – belastingimplikasies........................... 62

2.8

Belastingverliese .................................................................................................... 63

2.9

Inkomstebelastingkonsolidasie ............................................................................. 65

2.9.1

Die voordele en nadele van inkomstebelastingkonsolidasie in ʼn groep

maatskappye....................................................................................................................... 67 2.9.2

Inkomstebelastingkonsolidasie in Suid-Afrika ..................................................... 68

2.10

Samevatting............................................................................................................ 72

2.11

Selfevaluering......................................................................................................... 73

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting..................................................................75 3.1

Studie-eenheid leeruitkomstes.............................................................................. 75

3.2

Verrykende bronne ................................................................................................ 76

3.3

Hoe kan jy jou begrip verbeter?............................................................................ 76

3.4

Inleiding................................................................................................................... 78

3.5

Indirekte belastings wat ingevorder word van ondernemings in Suid-Afrika .... 79

3.6

Doeane- en Aksynsbelasting ................................................................................ 80

3.6.1

Tipes Aksynsbelasting........................................................................................... 81

3.6.2

Die verskil tussen Doeane- en Aksynsbelasting ................................................. 82

3.7

Die wese van Ad valorem belasting ..................................................................... 83

Bladsy 2

Inhoudsopgawe

TAX105 Belasting 3.8

Die berekening van BTW op belasbare en vrygestelde lewerings .................... 85

3.8.1

BTW-insette en -uitsette........................................................................................ 87

3.8.2

Registrasie as BTW-ondernemer vir BTW-doeleindes....................................... 88

3.8.3

Belasbare lewerings .............................................................................................. 88

3.8.4

Vrygestelde lewerings............................................................................................ 90

3.9

Samevatting............................................................................................................ 96

3.10

Selfevaluering......................................................................................................... 97

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting.............................................................99 4.1

Studie-eenheid leeruitkomstes.............................................................................. 99

4.2

Verrykende bronne .............................................................................................. 100

4.3

Hoe kan jy jou begrip verbeter?.......................................................................... 100

4.4

Inleiding................................................................................................................. 102

4.5

Die belastingstelsel vir werknemers ................................................................... 103

4.5.1

LBS en voorlopige belasting ............................................................................... 103

4.5.2

Vaardigheidsontwikkelingsheffing en Werkloosheidsversekeringsfonds ........ 105

4.6

Die belastingreëls vir die onderskeie tipes werknemers................................... 107

4.6.1

Arbeidsmakelaars ................................................................................................ 107

4.6.2

Persoonlike diensteverskaffers........................................................................... 108

4.6.3

Onafhanklike kontrakteur .................................................................................... 111

4.6.4

Direkteure van private maatskappye of lede van beslote korporasies............ 115

4.6.5

Studente en skoliere ............................................................................................ 116

4.6.6

Deeltydse, tydelike en toevallige werkers.......................................................... 116

4.6.7

Kommissie-agente ............................................................................................... 116

4.7

Belasbare byvoordele van werknemers – fringe benefits................................. 116

4.7.1

Toelae en byvoordele .......................................................................................... 118

4.8

Toelaatbare aftrekkings....................................................................................... 127

4.8.1

Ledebydraes tot ʼn PF .......................................................................................... 127

4.8.2

Ledebydraes tot ʼn UAF ....................................................................................... 129

4.8.3

Mediese onkostes ................................................................................................ 130

4.9

Vrygestelde inkomste .......................................................................................... 132

4.9.1

Dividende.............................................................................................................. 132

4.9.2

Rente vanuit ʼn bron in Suid-Afrika...................................................................... 132

4.10

Doeltreffende wyses waarop werknemers vergoed kan word ......................... 133

4.11

Samevatting.......................................................................................................... 133

4.12

Selfevaluering....................................................................................................... 134

Inhoudsopgawe

Bladsy 3

TAX105 Belasting Studie-eenheid 5: Regsvereistes.......................................................................137 5.1

Studie-eenheid leeruitkomstes............................................................................ 137

5.2

Verrykende bronne .............................................................................................. 138

5.3

Hoe kan jy jou begrip verbeter?.......................................................................... 140

5.4

Inleiding................................................................................................................. 140

5.5

Rekordhouding en rekordbewaring .................................................................... 141

5.5.1

Wat is die doel van rekordhouding? ................................................................... 145

5.5.2

Wetgewing met betrekking tot rekordhouding ................................................... 146

5.6

Sperdatums van toepassing op die onderskeie belastingtipes........................ 149

5.6.1

Sperdatums vir inkomstebelasting...................................................................... 149

5.6.2

Sperdatums vir Werknemersbelasting (LBS) .................................................... 151

5.6.3

Sperdatums vir BTW............................................................................................ 151

5.6.4

Sperdatums vir voorlopige belasting .................................................................. 153

5.6.5

Belastingopgawes en betalings aan die SAID................................................... 154

5.7

Noodsaaklikheid van belastingowerhede........................................................... 155

5.8

Belastingvermyding en belastingontduiking ...................................................... 160

5.8.1

Voorbeelde van belastingontduiking .................................................................. 162

5.8.2

Voorbeelde van belastingvermyding .................................................................. 163

5.9

Samevatting.......................................................................................................... 166

5.10

Selfevaluering....................................................................................................... 167

Woordelys in Afrikaans en Engels .....................................................................168 Bronnelys ..........................................................................................................169 Selfevalueringsriglyne ......................................................................................178

Bladsy 4

Inhoudsopgawe

TAX105 Belasting

INLEIDING Belasting kan gedefinieer word as ʼn fooi wat gehef word deur die regering van ʼn land op ʼn produk, inkomste of aktiwiteit. Wanneer belasting direk gehef word op persoonlike of korporatiewe inkomste, word daarna verwys as direkte belasting. Indien belasting gehef word op die prys van goedere of dienste, dan word daarna verwys as indirekte belasting. Die hoofdoel van belasting is om die regering (staat) se uitgawes (kostes) te finansier. Een van die belangrikste gebruike van belasting is die finansiering van publieke goedere en dienste, byvoorbeeld straatbeligting en die skoonmaak van die strate (aangepas uit: Investorwords.com, 2011.http://www.investorwords.com/4879/tax.html).

Belasting is dus ʼn belangrike bron van inkomste vir die regering van ʼn land. Om aan die onderskeie finansieringsbehoeftes van ʼn regering te voldoen word daar verskeie belastings gehef.

Wanneer ʼn sakeonderneming projeksies en finansiële beplanning vir ʼn betrokke finansiële jaar doen, is dit belangrik om belasting in te reken. Indien ʼn sakeonderneming nie belasting hierby insluit nie, kan dit lei tot ʼn afname in winsgewendheid, aangesien belasting – indien nie daarvoor begroot nie – ʼn redelike hap uit ʼn onderneming se winste kan neem.

Die Suid-Afrikaanse belastingstelsel is inwoner-gebaseerd. Dit beteken dat die inwoners van Suid-Afrika belas word op hul wêreldwye inkomste (natuurlik onderhewig aan sekere uitsluitings), ongeag waar die inkomste verdien is.

Die belasting wat in Suid-Afrika gehef word, kan hoofsaaklik verdeel word in: 

Direkte belasting



Indirekte belasting

Die normale belastingaanspreeklikheid van ʼn individu word verhaal deur die volgende tipes belasting wat deel vorm van die individu se Inkomstebelasting: 

Werknemersbelasting in die vorm van: o

Lopende Betaalstelsel (LBS)



Voorlopige belastingbetalings



ʼn Finale vereffening met aanslag, indien ter sprake

Die belastingaanspreeklikheid vir individue aan die einde van ʼn belastingjaar is gewoonlik heelwat minder, aangesien die belasting dwarsdeur die jaar ingevorder word (LBS word maandeliks van werknemers se salaris afgetrek en aan die SAID oorbetaal en voorlopige belasting word twee keer per jaar bereken en aan SAID oorbetaal).

Inleiding

Bladsy 5

TAX105 Belasting Dit kan gebeur dat die Suid-Afrikaanse Inkomste Diens (SAID) stawende dokumentasie kan aanvra, ten opsigte van ʼn individu se belastingsake. Vir hierdie rede word daar van ondernemings en individue verwag om alle rekords vir ʼn periode van sewe jaar te bewaar.

Wie en wat is die SAID? Die Kommissaris van die Suid-Afrikaanse Inkomste Diens (SAID) is daarvoor verantwoordelik om die bepalings, soos wat dit in die belastingwetgewing uiteengesit word, te administreer. Die SAID kombineer die werksverrigtinge van die Binnelandse Inkomste en die Doeane- & Aksynsbelastinginsamelings, namens die regering van die Republiek van Suid-Afrika.

Die basiese funksies van die SAID kan soos volg opgesom word:

Die insameling en administrasie van alle nasionale belastings en heffings Die insameling van belasting wat kragtens enige ander wetgewing opgelê is, soos ooreengekom tussen die SAID en die verteenwoordiger van die ander instansie Verskaf beskerming teen die onwettige invoer en uitvoer van goedere Fasiliteer handel Verskaf raad en advies aan die Minister van Finansies ten opsigte van alle inkomste aangeleenthede

(Outeur, 2011) Die voormalige Britse Minister van Finansies, Denis Healey, het gesê : “Die verskil tussen belastingvermyding en belastingontduiking is die dikte van ʼn tronkmuur” (The Investor, 2009. http://monevator.com/2009/10/14/tax-avoidance-versus-tax-evasion/).

Belastingvermyding en belastingontduiking is beide praktyke wat ontstaan het om die hoeveelheid belasting waarvoor ʼn belastingpligtige aanspreeklik is te verminder.

Eersgenoemde sluit wettige middele in, terwyl laasgenoemde onwettig is, en ʼn vorm van belastingbedrog is.

Dit is belangrik om die verskil tussen die twee begrippe te verstaan, aangesien ʼn onvermoë om die onderskeid te tref, tot groot boetes en selfs tronkstraf kan lei.

Bladsy 6

Inleiding

TAX105 Belasting Let asseblief daarop dat die onderstaande belastingwetgewing op ʼn jaarlikse basis deur die Suid Afrikaanse regering gewysig kan word: 

Die Inkomstebelastingwet 58 van 1962



Die Wet op Belasting op Toegevoegde Waarde 89 van 1991



Boedelbelastingwet 45 van 1995

Wysigings van toepassing op die 2016/2017 belastingjaar is in hierdie studiegids ter verduideliking saamgevat en is in die voorbeelde gebruik ten einde bepaalde begrippe te verduidelik. Hierdie wetgewing kan egter jaarliks verander. Om te verseker dat jy op die hoogte bly met die nodige veranderinge in die wetgewing, besoek die Suid-Afrikaanse Inkomste Diens (SAID) se webtuiste by: www.sars.gov.za

Inleiding

Bladsy 7

TAX105 Belasting

VAKLEERUITKOMSTE

Kennis en begrip Na voltooiing van die vak BELASTING sal jy in staat wees om jou kennis en begrip te demonstreer van: 

Belasting



Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste



Indirekte belasting



Werknemersbelasting



Regsvereistes

Vaardighede Jy sal ook in staat wees om: 

Die rol van belasting in die sakeonderneming en die regering ten opsigte van finansiële ontleding en besluitneming te beskryf.



Te onderskei tussen die verskillende direkte belastings wat deur die regering ingesamel word.



Onderskeid te tref tussen die verskeie tipes indirekte belasting wat deur die regering ingesamel word.



Die verskeie belastingreëls van toepassing op werknemersbelasting te identifiseer en aan te wend in die berekening van werknemersbelasting.



Die noodsaaklikheid van belastingowerhede ten opsigte van die insameling van belasting te verduidelik.



Bladsy 8

Te onderskei tussen belastingvermyding en belastingontduiking.

Vakleeruitkomste

TAX105 Belasting

WOORDOMSKRYWING VIR EVALUERING In die afdeling oor selfevaluering, asook in die werkopdragte sal daar van jou verwag word om sekere take te verrig. Dit is belangrik dat jy presies weet wat van jou verwag word. Die woordelys hieronder sal jou hiermee help.

Werkwoord

Omskrywing

Lys

Lys die name/items wat bymekaar hoort.

Identifiseer

Eien (ken uit) en selekteer die regte antwoorde.

Verduidelik

Ondersoek die moontlikhede, oorweeg en skryf dan jou antwoord (verklaring/verduideliking) neer.

Beskryf

Omskryf die konsep of woorde duidelik.

Kategoriseer/

Bepaal tot watter klas, groep of afdeling bepaalde

klassifiseer

items/voorwerpe behoort.

Analiseer

Om iets te ontleed.

Evalueer

Bepaal die waarde van ʼn stelling/stelsel/beleid/ens.

Toepas

Pas die teoretiese beginsels in ʼn praktiese probleem toe.

Hersien

Evalueer, verbeter en/of wysig ʼn beleid/dokument/stelsel/ens.

Woordomskrywing vir evaluering

Bladsy 9

TAX105 Belasting Notas

Bladsy 10

TAX105 Belasting

STUDIE-EENHEID 1: INLEIDING TOT BELASTING

1.1

Studie-eenheid leeruitkomstes

Kennis en begrip Na voltooiing van Studie-eenheid 1 sal jy in staat wees om jou kennis en begrip van die volgende te demonstreer: 

Belasting en die sakeonderneming



Verskillende vorme van belasting



Redes waarom die regering belasting invorder



Beginsels van belasting

Vaardighede Jy sal ook in staat wees om: 

Belasting en hoe dit van toepassing is op die sakeonderneming te verduidelik.



Die noodsaaklikheid van belastinginvordering deur die regering te ondersoek.



Belastingbeginsels toe te pas in die sakeonderneming.



Die rol van belasting ten opsigte van finansiële ontleding en besluitneming te verduidelik.



Die gevolge van die nie-nakoming van belastingwetgewing te interpreteer.

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 11

TAX105 Belasting 1.2

Verrykende bronne 

Businessdictionary. 2011. Income tax Definition. http://www.businessdictionary.com/definition/income-tax.html



Hillary Dudley. 2011. South African Estate Duty Amendments. http://www.moneywebtax.co.za/moneywebtax/view/moneywebtax/en/page256?oid=5 8277&sn=Detail



Huxham, K. & Haupt, P. 2009. Notes on South African Income Tax. Roggebaai: H & H Publications.



Investorwords. 2011. What is tax? http://www.investorwords.com/4879/tax.html



South African Revenue Services. 2014. http://www.sars.gov.za/Pages/default.aspx



Stiglingh, M., Koekemoer, A.D., Van Schalkwyk, L., Wilcocks, J.S., De Swardt, R.D. & Jordaan, K. 2011. SILKE: Suid-Afrikaanse Inkomstebelasting. Johannesburg: LexisNexis.



Troy Lunde. 2010. SARS to close another tax loophole. http://www.fin24.com/Business/Sars-to-close-another-tax-loophole-20100804



William Perez. 2011. Tax Planning Basics. http://taxes.about.com/od/taxplanning/a/taxplanning.htm



Wisegeek. 2011. What is a tax loophole? http://www.wisegeek.com/what-is-a-taxloophole.htm

1.3

Hoe kan jy jou begrip verbeter?

Jy moet seker maak dat jy die volgende terminologie verstaan: Sleutelwoord Belasting

Omskrywing Belasting kan gedefinieer word as ʼn fooi wat gehef word deur die regering van ʼn land op ʼn produk, inkomste of aktiwiteit.

Inkomstebelasting kan gedefinieer word as ʼn jaarlikse heffing

Inkomstebelasting

ten opsigte van beide verdiende (lone, salarisse, kommissie) en onverdiende inkomste (dividende, rente, huur ontvang). ʼn Skuiwergat in die belastingwetgewing verwys na die

Skuiwergat

uitbuiting ten opsigte van die belastingwetgewing van ʼn land, wat lei tot ʼn verminderde of geen belastingverpligting.

Kapitaalwinsbelasting

Bladsy 12

Kapitaalwinsbelasting (KWB) is vanaf 1 Oktober 2001 in Suid-

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting Afrika van krag, en is van toepassing op die verkoop van ʼn bate op of na daardie datum.

Skenkingsbelasting word gehef op skenkings gemaak. ʼn Skenking is enige gratis bemaking (oordrag) van eiendom teen geen vergoeding of teen onvoldoende vergoeding, asook Skenkingsbelasting

die gratis afstanddoening van ʼn reg. Skenkingsbelasting word gehef teen ʼn vaste koers van 20%, en die skenkingsbelasting is betaalbaar voor die einde van die daaropvolgende maand na die skenking gemaak is.

Die aanspreeklikheid van boedelbelasting ontstaan by die

Boedelbelasting

dood van ʼn persoon en sal gegrond wees op al die besittings van daardie persoon ten tye van sy/haar dood.

Belastingbeplanning kan gedefinieer word as die sistematiese ontleding van verskeie beskikbare belastingopsies, wat

Belastingbeplanning

aangewend kan word om die onderneming se belastingverpligting tot ʼn minimum te beperk, deur gebruik te maak van toelae, aftrekkings, uitsluitings en vrystellings.

Belasting en sakestrategieë kan gedefinieer word as ʼn interdissiplinêre veld van studie, ten opsigte van die uitwerking

Belasting en sakestrategieë

van belastingbeplanning op die sakestrategie van ʼn sakeonderneming, asook hoe sakestrategieë gewysig kan word om te verseker dat die belastingverpligting van ʼn onderneming nie ʼn negatiewe uitwerking op die produktiwiteit van ʼn sakeonderneming sal hê nie.

Belastingvermyding is die gebruikmaking van skuiwergate in

Belastingvermyding

die belastingwetgewing tot voordeel van die onderneming om sodoende minder belasting te betaal.

Belastingontduiking kan gedefinieer word as die onwettige

Belastingontduiking

wyse waarop belasting vermy word, waar belastingopgawes nie ingedien word nie, of ten opsigte van onakkurate openbaring van inkomste.

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 13

TAX105 Belasting 1.4

Inleiding

Inkomstebelasting kan gedefinieer word as ʼn jaarlikse heffing ten opsigte van beide verdiende (lone, salarisse, kommissie) en onverdiende inkomste (dividende, rente, huur ontvang). Benewens die finansiering van ʼn regering se bedrywighede, is progressiewe inkomstebelasting ontwerp om rykdom meer eweredig te versprei in ʼn bevolking en ook om te dien as ʼn outomatiese fiskale stabiliseerder ten opsigte van ekonomiese siklusse.

Die Inkomstebelastingwet is ook die bron of basis van ʼn aantal ander belastingtipes wat ook deel uitmaak van die Inkomstebelastingwet, byvoorbeeld kapitaalwinsbelasting, skenkingsbelasting, ens.

Die basiese belastingtipes wat deur die SAID (Suid-Afrikaanse Inkomste Diens) gehef word bestaan uit Kapitaalwinsbelasting (KWB), Skenkingsbelasting, Boedelbelasting, Inkomstebelasting, Dividend Terughoudingsbelasting, Werkloosheidsversekeringsfonds (UIF) en laastens Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW).

Die regering van ʼn land bestaan hoofsaaklik vir die lewering van dienste aan die land en sy inwoners. Die regering is nie soos ʼn sakeonderneming wat winste maak of inkomste ontvang vir die verkoop van goedere of dienste nie. Hierdie dienste word deur die regering gelewer sonder om ʼn individuele diensfooi te hef. Vir die dienste benodig die regering fondse om sodoende instaat te wees om dienste aan die publiek te lewer.Hierdie fondse word bekom deur belasting te hef op die inkomste wat deur elke inwoner van die land verdien word.

Vir die suksesvolle implementering van ʼn belastingsisteem, moet gebruik gemaak word van belastingbeginsels. Belastingbeginsels kan gedefinieer word as basiese beginsels wat leiding aan ʼn regering verskaf ten opsigte van die ontwerp en implementering van ʼn billike belastingraamwerk in ʼn land.

Wanneer daar nie aan die bepalings van die belastingwet voldoen word nie, sal die belastingpligtige onderhewig wees aan vaste rentes en boetes, wat deur die SAID gehef kan word.

(http://www.puppetgov.com/2009/03/06/politicos-admit-not-filing-paying-taxes/)

Bladsy 14

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting 1.5

Belasting en hoe dit van toepassing is op die sakeonderneming

Wat is belasting, en hoe is dit van toepassing op die sakeonderneming?

Belasting kan gedefinieer word as ʼn fooi wat gehef word deur die regering van ʼn land op ʼn produk, inkomste of aktiwiteit. Wanneer belasting direk gehef word op persoonlike of korporatiewe inkomste, dan word daarna verwys as direkte belasting.

Indien belasting gehef word op die prys van goedere of dienste, dan word daarna verwys as indirekte belasting, byvoorbeeld BTW op produkte. Die hoofdoel van belasting is om die regering (staat) se uitgawes (kostes) te finansier.

Een van die belangrikste gebruike van belasting is die finansiering van openbare goedere en dienste, byvoorbeeld straatbeligting en die skoonmaak van die strate (aangepas uit: Investorwords.com, 2011. http://www.investorwords.com/4879/tax.html).

Die twee basiese inkomstebelastingtipes bestaan uit: 

Persoonlike inkomstebelasting Hierdie belasting word gehef op die inkomste van individue, huishoudings, vennootskappe, asook alleeneienaarsake.



Korporatiewe inkomstebelasting Hierdie belasting word gehef op die winste (verdienste) van groot geïnkorporeerde ondernemings (byvoorbeeld maatskappye & beslote korporasies).

(Aangepas uit: BusinessDictionary, 2011. http://www.businessdictionary.com/definition/income-tax.html) Dit gebeur soms dat die bestaan van skuiwergate in die belastingwetgewing tot gevolg het dat welgestelde mense in die samelewing die betaling van groot hoeveelhede belasting vermy, deur gebruik te maak van hierdie “skuiwergate” in die belastingwetgewing en op ʼn wettige wyse belasting vermy – dus sonder om die wet te oortree. ʼn Skuiwergat in die belastingwetgewing verwys na die “uitbuiting” ten opsigte van die belastingwetgewing van ʼn land, wat lei tot ʼn verminderde - of geen belastingverpligting nie.

Skuiwergate is bepalings in die belastingwetgewing wat belastingbetalers instaat stel om hulle belastingverpligting te verminder. Met ander woorde hierdie bepalings in die wetgewing word deur ʼn belastingbetaler aangewend (uitgebuit) om so min as moontlik belasting te betaal (aangepas uit: Wisegeek.com, 2011. http://www.wisegeek.com/what-is-a-taxloophole.htm).

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 15

TAX105 Belasting Die gebruik van skuiwergate in die wetgewing om sodoende minder belasting te betaal word nie gesien as ʼn oortreding van die wet nie. Dit is egter nie die bedoeling van die regering van ʼn land dat daar skuiwergate in die wetgewing bestaan nie, aangesien dit tot verminderde invordering van belasting lei en daar dan minder geld beskikbaar is vir die finansiering van die staat se uitgawes. Die Suid-Afrikaanse Inkomste Diens (SAID) is voortdurend besig om die verskillende skuiwergate in die Inkomstebelastingwet uit te skakel.

Die volgende is ʼn artikel uit Fin24 ten opsigte van skuiwergate wat die SAID, stadig maar seker, besig is om te vul.

SARS wil nog ʼn skuiwergat vul Aug 04 2010 16:22 Kaapstad – Suid-Afrika het ooreenkomste met die owerhede van Ierland en Swede aangegaan, om plaaslike ondernemings vas te trek wat hul belastingpligte ontduik deur die oordrag van winste na buitelandse geaffilieerde ondernemings.

Die Suid-Afrikaanse Inkomstediens het Woensdag ʼn ernstige beroep op die Parlement gedoen om dié genoemde ooreenkomste goed te keur.

Ron van der Merwe van SARS het tydens sy verskyning voor die parlementêre finansiële komitee met komiteelede saamgestem, wat Ierland spesifiek gekritiseer het vir sy toenemende poging om buitelandse ondernemings te lok deur middel van belastingaansporingsmaatreëls.

SARS neem oordragprysing baie ernstig op en bestee baie tyd aan die saamstel van spanne om hierdie arbitrage hok te slaan.

Statistiek van SARS beklemtoon die teenstrydigheid tussen die beleggings van Ierse maatskappye in Suid-Afrika, en dié van plaaslike maatskappye in Ierland.

Byvoorbeeld, in 2005 het Ierse maatskappye R1.5bn, R1.9bn in 2006, R2.4bn in 2007 en R1.9bn in 2008 in Suid-Afrika belê. In skrille kontras hiermee, het Suid-Afrikaanse maatskappye R33bn in 2005, R45.4bn in 2006, R51.4bn in 2007 en R44.6bn in 2008, in Ierland belê.

Suid-Afrikaanse maatskappye wat in Ierland verteenwoordig word sluit in: AECI [JSE:AFE], Alexkore, Anglo Platinum [JSE:AMS], Coronation Fund Managers [JSE:CML], Dimension Data Holdings [JSE:DDT], Datatec [JSE:DTC], Investec [JSE:INL], Old Mutual [JSE:OML], SABMiller [JSE:SAB] en Sappi [JSE:SAP].

“Kyk ons na die geld wat deur Suid-Afrikaanse maatskappye belê word, is dit duidelik

Bladsy 16

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting dat Ierland se aggressiewe prysing ’n aanslag op ons eie belastingbasis is. Doen ons genoeg om seker te maak dat ons die skuiwergate toestop? “ het die DA parlementêre lid Dion George gevra.

Tesourie het daarop gereageer en gesê dat hul besig was met die wysiging van ʼn ‘arsenaal’ van klousules in die wetgewing, om sodoende die wet met die ooreenkomste te lynrig/in lyn te bring? en gevolglik meer slaankrag aan SARS te gee in die uitvoering van hierdie wette.

Tesourie amptenare het dit egter beklemtoon dat vir solank as wat lande verskillende regstelsels het en belastingtoevlugsoorde toegelaat word, arbitrage altyd ʼn probleem sal bly.

Fin24.com (Aangepas en vertaal uit: Lund, T. 2010.http://www.fin24.com/Business/Sars-to-closeanother-tax-loophole-20100804)

1.5.1

Verskillende vorms van belasting

Die SAID vorder verskillende tipes belasting in. Die hoofbron van inkomste vir die staat bestaan dus nie slegs uit die invordering van inkomstebelasting nie. Die algemeenste vorme van belasting wat in Suid-Afrika voorkom kan soos volg uiteengesit word:

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 17

TAX105 Belasting

Kapitaalwinsbelasting Skenkingsbelasting Boedelbelasting Inkomstebelasting Dividend terughoudingsbelasting Werkloosheidsversekeringsfonds (UIF) Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW)

Figuur 1.1: Die verskillende belastingtipes gehef deur die SAID (Outeur, 2011)  Kapitaalwinsbelasting Kapitaalwinsbelasting (KWB) is vanaf 1 Oktober 2001 in Suid-Afrika van krag en is van toepassing op die verkoop van ʼn bate op, of na daardie datum. Alle kapitaalwinste en kapitaalverliese ten opsigte van die verkoop van ʼn bate is onderhewig aan KWB, tensy dit spesifiek uitgesluit word deur die belastingwet.

KWB is van toepassing op enige persoon of instansie wat ʼn kapitaalwins vir ʼn gegewe periode gemaak het. Dit sluit die volgende in: 

ʼn Natuurlike persoon, met ander woorde ʼn indivdu of ʼn spesiale trust.



Maatskappy, beslote korporasie en ʼn trust.

ʼn Kapitaalwins kan gedefinieer word as die bedrag waarmee die opbrengs die basiskoste van ʼn bate oorskry.

Die basiskoste van ʼn bate is die uitgawes: 

wat werklik aangegaan is met die verkryging van die bate, met ander woorde wat daarvoor betaal is;

Bladsy 18

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting 

wat direk verband hou met die verkryging of beskikking (verkoop) van die bate, soos byvoorbeeld verkoopskommissie of verbeterings aan die bate.

(Aangepas uit: http://www.sars.gov.za/TaxTypes/CGT/Pages/default.aspx) Die kapitaalwins wat deur ʼn sakeonderneming of individu gemaak word, word nie ten volle by die belasbare inkomste ingesluit nie, maar word teen ʼn spesifieke koers bereken.

In die geval van KWB by individue is daar ʼn jaarlikse uitsluiting van R 40 000 (2016: R 30 000 van toepassing. Hierdie uitsluiting word uitgesluit (afgetrek) vanaf die som van ʼn individu se kapitaalwinste/kapitaalverliese. Hierdie jaarlikse uitsluiting is slegs van toepassing op natuurlike persone.

Die volgende gedeeltes van ʼn kapitaalwins is onderhewig aan belasting, met ander woorde die insluitingskoerse van toepassing op individue, maatskappye, beslote korporasies, ens: 

In die geval van individue en spesiale trusts, word slegs 40% (2016: 33.3%) van die netto kapitaalwins vir die jaar van aanslag by die belasbare inkomste ingesluit.



In die geval van maatskappye, beslote korporasies en trusts word 80% (2016: 66.6%) van die netto kapitaalwins vir die jaar van aanslag by die belasbare inkomste ingesluit.

Indien ʼn maatskappy of individu ʼn kapitale verlies gely het vir ʼn betrokke finansiële jaar, mag hierdie verlies nie afgespeel word teenoor die normale belasbare inkomste nie, alleenlik teen ʼn kapitale wins. Met ander woorde, die kapitale verlies moet oorgedra word na die volgende finansiële jaar, totdat daar ʼn kapitale wins ontstaan waarteenoor hierdie verlies verreken kan word (aangepas uit: http://www.cliffedekkerhofmeyr.com/news/invest/taxation.htm).

Voorbeeld 1.1 Bepaling van belasbare kapitaalwins XYZ Beperk het die volgende bates gedurende die 2017-jaar van aanslag verkoop.

Bate kapitaalwins/-verlies Onbeboude grond Handelsmerk Trok Masjinerie Totale kapitaalwins

50 000 5 000 (5 000) (10 000) 40 000

LET WEL: Die bedrae tussen hakies dui ʼn kapitaalverlies aan, terwyl die bedrae sonder hakies ʼn kapitaalwins aandui.

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 19

TAX105 Belasting

XYZ Beperk het nie ʼn aangeslane kapitaalverlies van die vorige jaar van aanslag oorgehou nie. Neem in ag dat ʼn kapitaalverlies slegs afgetrek kan word vanaf ʼn kapitaalwins, of bygetel word by die kapitaalverliese van vorige jare. ʼn Kapitaalverlies mag nie gebruik word om gewone belasbare inkomste minder te maak nie.

Totale kapitaalwins

40 000

Minus: Aangeslane kapitaalverlies voortgebring

Nul

Netto kapitaalwins

40 000

Belasbare kapitaalwins = R40 000 x 80% =

32 000

Die belasbare kapitaalwins sal dus ingesluit word by die maatskappy se belasbare inkomste, en belas word teen ʼn koers van 28%, met ander woorde R 32 000 x 28% = R 8 960.00.

LET WEL: Die 28% hier van toepassing is die belastingkoers van maatskappye.

Met ander woorde die maatskappy se belasbare inkomste word teen 28% belas. Die belastingkoers word verskaf deur die SAID, en word jaarliks hersien.

(Aangepas uit: South African Revenue Service, 2014. http://www.sars.gov.za/Pages/Results.aspx?sq=1&k=corporateincome%20tax%20rates)

 Skenkingsbelasting Skenkingsbelasting word gehef teen ʼn vaste koers van 20%, ten opsigte van die waarde van die eiendom wat geskenk word.

Die volgende vrystellings is van toepassing op skenkingsbelasting: 

Die eerste R100 000 van skenkings gemaak deur ʼn natuurlike persoon, is vrygestel van skenkingsbelasting. Met ander woorde skenkings van tot en met ʼn R100 000 kan gemaak word deur individue sonder om skenkingsbelasting te betaal.



In die geval waar ʼn skenker nie ʼn natuurlike persoon is nie, word die vrygestelde skenkings beperk tot toevallige skenkings wat nie meer as R10 000 oorskry nie.



Alle skenkings wat gemaak word aan Openbare Welsynsorganisasies is vrygestel van skenkingsbelasting.



Alle skenkings wat gemaak word tussen gades is ook vrygestel van skenkingsbelasting.



Bates wat geskenk word buite RSA is onderhewig aan sekere maatreëls.

Bladsy 20

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting 

As ʼn persoon ʼn skenking ontvang en hy/sy geen voordeel daarvan sal hê tot die datum van sy dood nie, is dit vrygestel.



Skenkings gemaak deur maatskappye, wat vir belastingdoeleindes openbare maatskappye genoem word, is vrygestel.



Skenkings wat na 6 maande gekanselleer/teruggetrek word, is vrygestel.



Eiendomme uit ʼn trust is vrygestel.



Skenkings wat tussen maatskappye in dieselfde groep aan mekaar gemaak word, is ook vrygestel.

(Aucamp Scholtz Lubbe Geoktrooieerde Rekenmeesters, 2014. http://asl.co.za/downloads/Taxguide2014/ASL%202014%20TG%20AFR%20Electr.pdf)  Boedelbelasting Wanneer ʼn persoon sterf, word sy netto boedel (na die betaling van uitstaande laste) tussen ander persone (begunstigdes) verdeel. In Suid-Afrika word ʼn belasting, naamlik boedelbelasting op die boedel van ʼn bestorwe persoon gehef. Die aanspreeklikheid van boedelbelasting ontstaan dus by die dood van ʼn persoon. In sommige gevalle kan die begunstigdes egter aanspreeklik gehou word vir boedelbelasting op die eiendom wat deur hulle uit die boedel ontvang word.

Die waarde van die boedelbelasting sal gegrond wees op al die besittings/bates van daardie persoon ten tye van sy/haar dood.

Die volgende toelaatbare aftrekkings kan afgetrek word van die waarde van die boedel, alvorens boedelbelasting bereken word: 

Begrafnis, grafsteen en sterfbed-uitgawes.



Gelde verskuldig aan persone in die RSA.



Kostes ten opsigte van die administrasie en likwidasie van die boedel.



Uitgawes wat aangegaan word in die uitvoering van die vereistes van die Meester van die Hooggeregshof.



Beleggings in eiendom geleë buite RSA / buitelandse eiendom.



Skulde aan persone woonagtig buite die RSA.



Eiendom wat aan openbare welsynsorganisasies, die staat en munisipaliteite toeval.



Verbeterings deur ʼn begunstigde aan geërfde eiendom.

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 21

TAX105 Belasting 

Vruggebruiker en ander soortgelyke rente en annuïteite geskep deur ʼn voor-oorlede gade.



Boeke, skilderye, standbeelde of ander voorwerpe van kuns.



Eiendom wat aan die oorlewende se gade toeval.

(Aangepas uit: Law24.com, 2011. http://www.law24.com/understand-your-legal-issue/lawfor-the-layman/index.html?domid=/slucb/9kmdb/8seeb/a6mfb/uf1rb) Enige persoon wat na 1 Maart 2007 tot sterwe kom, is geregtig op ʼn vrystelling van R3.5 miljoen van sy/haar netto boedel. Dit beteken dat die eerste R3.5 miljoen van ʼn persoon se boedel vrygestel is van boedelbelasting. Hierdie vrystelling staan bekend as die boedelbelastingkorting. Die belastingpligtige betaal dan boedelbelasting teen 20% op die bedrag van die netto boedel bo R3.5 miljoen. Sedert 1 Januarie 2010 word die ongebruikte gedeelte van die eerste afgesterfte gade se boedelbelastingkorting na die oorblywende gade oorgedra en kan die oorblywende gade dus hierdie boedelbelastingkorting by sy/haar reeds bestaande R 3.5 miljoen boedelbelastingkorting voeg en by afsterwe benut.

(Aangepas uit: H. Dudley, 2011. South African Estate Duty A http://www.moneywebtax.co.za/moneywebtax/view/moneywebtax/en/page256?oid=58277&s n=Detail) Die eksekuteur van die boedel is vir die betaling van die boedelbelasting aan die Kommissaris verantwoordelik. Die Kommissaris is vir die administrasie van die wet verantwoordelik (aangepas uit: http://www.cliffedekkerhofmeyr.com/news/invest/taxation.htm).

Die volgende is ʼn praktiese voorbeeld ten opsigte van die berekening van boedelbelasting: Voorbeeld 1.2 Daniël, ʼn loodgieter, sterf. Op die dag van sy dood is sy boedel gewaardeer op R4.5 miljoen. Daniel was nie getroud nie. Ten tye van sy dood het Daniël die volgende skulde (uitgawes) gehad: Banklening: R400 000 Telefoon, water & elektrisiteit, belasting: R20 000 Kostes ten opsigte van die Meester van die Hooggeregshof: R25 000 Boedelbelasting betaalbaar op:

R4 500 000

Minus toelaatbare aftrekkings:

R445 000

Bladsy 22

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting

Totale belasbare boedel: R4 055 000 Minus boedelbelastingkorting: R3 500 000 Belasbare boedel: R555 000 Boedelbelasting betaalbaar is dus: R555 000 x 20% = R111 000 (Aangepas uit: Law24.com, 2011.http://www.law24.com/understand-your-legal-issue/lawfor-the-layman/index.html?domid=/slucb/9kmdb/8seeb/a6mfb/uf1rb)

 Inkomstebelasting Inkomstebelasting kan gedefinieer word as ʼn belasting wat gehef word op alle inkomstes en winste wat deur ʼn belastingpligtige verdien of gemaak word .ʼn Belastingpligtige sluit in individue, maatskappye en trusts. Belasbare inkomste is die gedeelte van ʼn maatskappy/individue se inkomste wat onderhewig is aan belasting, nadat die nodige aftrekkings in berekening gebring is.

Inkomstebelasting is die regering se hoofbron van inkomste en die bepalings en vereistes ten opsigte van inkomstebelasting word uiteengesit in die Inkomstebelastingwet Nr. 58 van 1962.

Die Inkomstebelastingwet is ook die bron of basis van ʼn aantal ander belastingtipes wat ook deel uitmaak van die Inkomstebelastingwet, byvoorbeeld Kapitaalwinsbelasting, Skenkingsbelasting, ens., soos hierbo bespreek.

Die Inkomstebelastingwet het die volgende metodes waardeur inkomstebelasting deur die loop van die jaar betaal kan word, gevestig: 

Lopende Betaalstelsel (LBS) (Pay-as-you-earn – PAYE)



Voorlopige Belasting

(Aangepas uit: South African Revenue Service, 2014. http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=employees%20tax) Die finale belasting betaalbaar deur ʼn belastingpligtige kan eers bereken word aan die einde van die finansiële jaar, wanneer die belastingpligtige se totale inkomste wat gedurende ʼn finansiële jaar verdien is, beraam kan word. Die belasting betaalbaar word bereken en op die jaarlikse belastingopgawe uiteengesit.

Dit sal egter onprakties wees om die volle bedrag ten opsigte van belasting verskuldig aan die einde van die finansiële jaar, eenmalig te verhaal. Die implementering van LBS en Voorlopige Belasting, stel die belastingpligtige instaat om belasting te betaal sodra die

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 23

TAX105 Belasting inkomste verdien is (byvoorbeeld elke maand). Die belasting wat gedurende die jaar betaal word aan die SAID, word dan aan die einde van die jaar van die totale belasting verskuldig afgetrek.

Die metodes om belasting op inkomste te betaal, kan grafies soos volg uiteengesit word:

Betaal soos jy verdien (PAYE) Metodes vir die betaling van belasting Voorlopige belasting

Figuur 1.2: Metodes vir die betaling van belasting (Outeur, 2011)

LBS is ʼn element van werknemersbelasting. Werknemersbelasting is belasting wat deur werkgewers van die salarisse, lone en bonusse afgetrek en oorbetaal moet word aan die SAID. Die werkgewer is ook daarvoor verantwoordelik om die werknemers met IRP5’e (wanneer daar LBS afgetrek word) of IT3’s (wanneer geen LBS afgetrek word nie) te voorsien, wat dien as bewys van die totale verdienste per werknemer vir ʼn bepaalde finansiële jaar, asook die totale hoeveelheid werknemersbelasting wat aan die SAID oorbetaal is.

Die Minister van Finansies het aangekondig dat alle individue wat gelde ontvang in die vorm van werknemersinkomste, insluitend individue wat onder die belastingkerf verdien, geregistreer moet word as belastingbetalers, om sodoende die omvang van die nienakoming van die belastingwet te verminder.

Die volgende stappe kan gevolg word in die berekening van inkomstebelasting betaalbaar: 1. Bepaal die bruto inkomste.

2. Trek die vrygestelde inkomste af.

3. Trek die toelaatbare aftrekkings af, soos bepaal in die belastingwetgewing.

4. Vermenigvuldig die belasbare inkomste met die belastingkoers.

5. Trek mediese krediete af (indien jy op ʼn mediese fonds is).

6. Trek die beskikbare kortings af, soos bepaal in die belastingwetgewing.

Bladsy 24

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting

Primêre & sekondêre kortings (2016/2017 belastingjaar) Primêre korting – R 13 500 (2016: R 13 257) (Van toepassing op persone jonger as 65 jaar) Sekondêre korting – R 20 907 (2016: R 20 664) (Van toepassing op persone van 65 jaar en ouer) Tersiêre korting – R 23 373 (2016: R 23 130) (Van toepassing op persone van 75 jaar en ouer)

Vrygestelde inkomste Vrygestelde inkomste is bruto inkomste wat nie onderhewig is aan normale belasting nie.

Met ander woorde vrygestelde inkomste word by ʼn persoon se bruto inkomste ingesluit, maar uitgesluit wanneer ʼn persoon se belasbare inkomste bereken word vir belastingdoeleindes.

Vrygestelde inkomste word uiteengesit in die belastingwetgewing, onder aa10(1), a10A en a12K in die wet. Die bekendste vrystelling is die rente vrystelling.

Rente vrystelling (2016/2017 belastingjaar) Rente vanuit ʼn bron in Suid Afrika: R23 800 (jonger as 65 jaar) R34 500 (65 jaar of ouer) Mediese krediete (2016/2017 belastingjaar) Mediese krediete word soos volg bepaal: Indien jy op ʼn mediese fonds is kan die eerste twee lede ʼn mediese krediet van R 286 (2016: R 270) per maand per lid kry vir elke maand wat jy op die mediese fonds is. Vir al die ander afhanklikes kan jy mediese krediet van R 192 (2016: R 181) per maand per lid kry.

Buitelandse rente en dividende: Sedert 1 Maart 2012 is die buitelandse rente en dividende vrystelling afgeskaf. Die buitelandse dividend vrystelling is vervang met ʼn formule wat ʼn maksimum effektiewe belastingkoers van 15% tot gevolg het.

(SILKE, bl 95)

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 25

TAX105 Belasting

Voorbeeld 1.3 Formule vir die berekening van belasbare inkomste Bruto inkomste

XXXXX

Minus: Vrygestelde inkomste

(XXXX)

Inkomste

XXXX

Minus: Toelaatbare aftrekkings

(XXXX)

Plus: Belasbare gedeelte van kapitaalwins (indien enige)

XXXX

Belasbare inkomste

XXXXX

Belasting soos per belastingtabelle

XXXX

Minus:Kortings

(XXXX)

Minus: Mediese Krediete

(XXX)

Belasting betaalbaar

XXXX

(SAIPA, 2014. SAIPA PE Exam Preparation)

Die volgende is die koerse waarteen die onderstaande ondernemings belas word (2016/2017 belastingjaar):

Tipe sakeonderneming

Belastingkoers

Maatskappye

28%

Persoonlike diensteverskaffer

28%

Buitelandse maatskappye wat inkomste verdien vanaf ʼn bron in SA

28%

Die volgende koerse is van toepassing op individue en spesiale trusts (2016/2017 belastingjaar):

Individue en spesiale trusts Belasbare inkomstebelastingkoerse R 0 – R 188 000

18% van belasbare inkomste

R188 001 – R293 600

R33 840 + 26% van belasbare inkomste bo R188 000

Bladsy 26

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting

R293 601 – R406 400

R61 296 + 31% van belasbare inkomste bo R293 600

R406 401 – R550 100

R96 264 + 36% van belasbare inkomste bo R406 400

R 550 101 – R701 300

R147 996 + 39% van belasbare inkomste bo R550 100

R701 301 en meer

R206 946 + 41% van belasbare inkomste bo R701 301

(Aangepas uit: South African Revenue Service, 2014. http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=2015%20tax%20tables)  Dividend terughoudingsbelasting Dividend Terughoudingsbelasting is belasting op dividende, wat verklaar is deur maatskappye wat geïnkorporeer (gestig) is in Suid-Afrika. Wanneer die dividend verklaar & betaal word, word 15% daarvan deur die onderneming teruggehou en as belasting en aan die SAID oorbetaal. Die verskil word dan aan die aandeelhouers uitbetaal.

Die koers vir die berekening van Dividend Terughoudingsbelasting is 15%. Die volgende tabel gee ʼn aanduiding ten opsigte van die Dividend belastingkoerse gedurende spesifieke periodes: Vanaf

Tot en met

Koers

17 Maart 1993

21 Junie 1994

15%

22 Junie 1994

13 Maart 1996

25%

14 Maart1996

30 September 2007

12,5%

31 Maart 2012

10%

Huidiglik

15%

1 Oktober 2007 1 April 2012

(Aangepas uit: South African Revenue Service, 2014. http://www.sars.gov.za/Pages/default.aspx)  Werkloosheidsversekeringsfonds Die Werkloosheidsversekeringsfonds (Unemployment Insurance Fund – UIF) is ingestel ten einde korttermyn verligting te bied aan werkers wanneer hulle werkloos is, of nie instaat is om te werk as gevolg van siekte en/of swangerskap nie.

Die UIF verskaf die volgende voordele: 

Werkloosheidsvoordele



Siektevoordele

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 27

TAX105 Belasting 

Swangerskapsvoordele



Aannemingsvoordele (Aangepas uit:South African Revenue Service, 2014. http://www.sars.gov.za/TaxTypes/UIF/Pages/default.aspx)

Elke werkgewer wat ʼn salaris/loon aan ʼn werknemer betaal, is daarvoor verantwoordelik om ʼn maandelikse bydrae tot die werkloosheidsversekeringsfonds te maak, ten opsigte van elke werknemer.

Die werknemer dra 1% van sy vergoeding tot die UIF by, terwyl die werkgewer die ander 1% bydra. Die werkgewer moet dan die volle 2% bydrae oorbetaal.

Die maksimum wat per maand per werknemer vir UIF afgetrek kan word is R 148.72. Dus sal die werkegwer se maksimum bydrae per maand per werknemer ook R 148.72 wees. Die maksimum dus betaalbaar aan SAID deur die werkgewer is R 297.44 (R 148.72 + R 148.72).

 Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW)

(http://www.mytaxform.info/wp-content/uploads/2010/10/VAT-7.jpg) BTW is ʼn indirekte belasting gebaseer op die verbruik van goedere en dienste in die ekonomie. Inkomste word ten gunste van die regering ingesamel deur te vereis dat sekere handelaars of verskaffers registreer vir BTW, en dan BTW hef op belasbare lewerings van goedere en dienste.

BTW word slegs gehef op belasbare lewerings deur ondernemers teen ʼn standaardkoers van 14%, of ʼn nulkoers. Dit sluit egter nie die volgende in nie: 

Salarisse en lone



Stokperdjies of enige privaat ontspanningsaktiwiteite



Die verkoop van persoonlike items

Bladsy 28

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting Vrygestelde lewerings



BTW het die volgende belangrike eienskappe: 

BTW is van toepassing op transaksies wat verband hou met goedere en dienste.



BTW word proporsioneel bereken na gelang van die prys wat gehef word vir die goedere en dienste.



BTW word gehef in elke stadium van die produksie- en verspreidingsproses.



Die BTW-ondernemer mag die belasting, wat gedurende die voorafgaande fases betaal is, aftrek.

Sakeondernemings of individue wat belasbare lewerings van meer as R1 miljoen in enige agtereenvolgende 12-maande tydperk verdien, is verplig om vir BTW te registreer (aangepas uit: South African Revenue Service, 2014. http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=vat).

1.5.2

Die effek van belasting op individue en sakeondernemings

Die effek van belasting op individue en op sakeondernemings word in die volgende tabel geïllustreer (aangepas uit: Ward, A. 2010. http://www.ehow.com/about_6388580_do-taxesimpact-economy_.html):

Die effek van belasting op individue

Die effek van belasting op sakeondernemings



Sodra ʼn regering sy belastingbeleid



verander, word die koopkrag van die

ook ʼn negatiewe impak op

individu ook geraak. Verhoogde

sakeondernemings.

belasting veroorsaak ʼn kleiner salaris,



met ander woorde daar is minder geld

minder kapitaal beskikbaar het vir die

Sodra mense minder spandeer, toon

uitbreiding van die onderneming.Dit kan

sakeondernemings kleiner winste.

selfs aanleiding gee dat werknemers

Namate die koopkrag van individue

verminder moet word.

verminder, sal die ekonomie van ʼn land verswak. 

ʼn Hoër belastingkoers, veroorsaak dat sakeondernemings kleiner winste toon en

in die sak van die individu. 

Die verhoging van die belastingkoers, het



ʼn Afname in die belastingkoers, veroorsaak dat daar meer geld

Wanneer die regering die belasting-

beskikbaar is vir die uitbreiding van ʼn

koers verlaag, is daar meer geld aan

sakeonderneming. Meer

individue beskikbaar om te spandeer.

werksgeleenthede word so geskep.

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 29

TAX105 Belasting 1.6

Redes waarom die regering belasting invorder

Die regering bestaan hoofsaaklik vir die lewering van dienste vir die land, maar ook vir sy inwoners. Die regering is nie soos ʼn sakeonderneming wat winste maak of inkomste ontvang uit die verkoop van goedere of dienste nie. Hierdie dienste word deur die regering gelewer sonder om ʼn individuele diensfooi te hef.

Voorbeelde van dienste wat deur die regering gelewer word is: 

Openbare skole



Tronke



Ondersteuning aan die nasionale militêre weermag



Openbare gesondheidsorg

Bogenoemde is slegs ʼn paar van die dienste wat deur die regering gelewer word.

Die regering benodig fondse om sodoende instaat te wees om hierdie dienste aan die publiek te lewer. Hierdie fondse word bekom deur belasting te hef op die inkomste wat deur elke inwoner van ʼn land ontvang word.

(Aangepas uit: Lutzenberger, T. 2010. http://www.ehow.com/about_7221426_federalgovernment-collect-taxes_.html) Die fondse wat deur ʼn regering bekom word deur die hef van belasting, word vir die volgende hoofaspekte aangewend:

1.

Verpligte besteding

4.

Maatskaplike dienste

Aanwending van belastings deur die regering

2.

Diskresionêre besteding

3. Staatsbelasting besteding

Figuur 1.3: Die aanwending van belasting gehef deur die regering (Outeur, 2011) Bladsy 30

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting 1.6.1

Verpligte besteding

Verpligte besteding is sekere uitgawes wat die regering verplig is om te betaal. Verpligte besteding behels sekere programme en dienste wat deur die regering ondersteun word wat nie sonder jaarlikse inkomste kan bly voortbestaan nie.

1.6.2

Diskresionêre besteding

Hier kan die regering van ʼn land self besluit waarop en hoe hierdie fondse aangewend gaan word.

1.6.3

Staatsbesteding

Die fondse verkry vanaf belastinginvordering word aangewend om die onderskeie programme in die regering te ondersteun.

1.6.4

Maatskaplike dienste

Belastings gehef, word deur die regering gebruik ten opsigte van die sosiale sekuriteit van ʼn land.

1.7

Die beginsels van belasting

Belastingbeginsels kan gedefinieer word as basiese beginsels wat leiding aan ʼn regering verskaf ten opsigte van die ontwerp en implementering van ʼn billike belastingraamwerk in ʼn land (aangepas uit: BusinessDictionary, 2011. http://www.businessdictionary.com/definition/taxation-principles.html).

Die belastingbeginsels wat geïmplementeer word in die belastingraamwerk van ʼn land, bepaal of die belastingstelsel goed of sleg is, en hoe doeltreffend die stelsel se doelwitte bereik word.

Die ses basiese belastingbeginsels kan soos volg geillustreer word (aangepas uit: Institute on Taxation and Economic Policy, 2008. http://www.itepnet.org/pdf/pb9princ.pdf):

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 31

TAX105 Belasting

1.

Ekwiteit 2. Toereikendheid

6. Balans Die beginsels van belasting 5.

Neutraliteit

3.

Eenvoud 4.

Uitvoerbaarheid

Figuur 1.4: Belastingbeginsels (Outeur, 2011) 1.7.1

Ekwiteit – regverdige belasting

Die Inkomsbelastingwet behoort van elkeen te vereis om sy regmatige deel aan belasting te betaal. Individue word byvoorbeeld volgens die hoeveelheid inkomste wat elkeen verdien in afsonderlike glyskale ingedeel en dan dienooreenkomstig belas. ʼn Persoon wat byvoorbeeld R100 000 ʼn jaar verdien, gaan nie teen dieselfde koers belas word as ʼn persoon wat R400 000 ʼn jaar verdien nie, alhoewel elkeen van hierdie individue tog ʼn belastingaanspreeklikheid sal hê.

Met ander woorde die Inkomsbelastingwet van ʼn land moet regverdig wees ten opsigte van die heffing van belasting (aangepas uit: M. Wolfe, 2010. http://www.ehow.com/list_7352274_principles-good-tax-law.html).

1.7.2

Toereikendheid en deursigtigheid

ʼn Goeie belastingwet is stabiel en buigsaam. ʼn Goeie belastingwet stel die belastingbetaler instaat om presies te weet (wat die reëls is wat van toepassing) wanneer hy/sy belastingpligtigheid moet bepaal om sodoende belastingbeplanning te doen (aangepas uit: M. Wolfe, 2010. http://www.ehow.com/list_7352274_principles-good-tax-law.htm).

1.7.3

Eenvoud

Eenvoud is belangrik vir die bereiking van ʼn regering se belastingdoelwitte. ʼn Komplekse belastingstelsel is moeilik om te verstaan en kan tot gevolg hê dat die regering minder

Bladsy 32

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting belasting invorder, omdat die belastingbetaler nie weet wat van hom/haar verwag word nie (Institute on Taxation and Economic Policy, 2011).

1.7.4

Uitvoerbaarheid (afdwingbaarheid)

Alvorens ʼn belastingstelsel kan werk, moet dit uitvoerbaar wees. Die regering kan soveel belastings hef as wat hy wil, maar indien dit nie afgedwing kan word, met ander woorde ingevorder kan word nie, beteken dit niks.Die regering sal dan nie sy belastingdoelwitte bereik nie (aangepas uit: M. Wolfe, 2010. http://www.ehow.com/list_7352274_principlesgood-tax-law.html).

1.7.5

Neutraliteit

Neutraliteit dui daarop dat ʼn belastingstelsel nie moet inmeng met ʼn land se ekonomiese besluite nie. Met ander woorde die belastingstelsel moet neutraal staan ten opsigte van die ekonomie van ʼn land (Institute on Taxation and Economic Policy, 2008. http://www.taxfoundation.org/files/tfprinciples.pdf).

1.7.6

Balans

Daar moet ʼn balans gehandhaaf word tussen die verskillende soorte belastings wat in ʼn land gehef word. Dit beteken dat ʼn regering nie te veel moet staatmaak op een soort belasting nie, aangesien ekonomiese gebeure die tipe belasting direk kan beïnvloed, wat sal beteken dat die regering se hoofbron van inkomste direk geraak kan word.

(Aangepas uit: Institute on Taxation and Economic Policy, 2008) 1.8

Die rol van belasting in finansiële ontleding en besluitneming

Dit is belangrik om belasting in ag te neem wanneer ʼn sakeonderneming se projeksies en beplanning gedoen word. Wanneer belasting nie ingereken word by die begrotings en vooruitskattings van ʼn sakeonderneming nie, kan dit lei tot ʼn afname in die winsgewendheid van die onderneming, aangesien belasting, wanneer nie daarvoor begroot is nie, ʼn redelike hap uit ʼn onderneming se winste kan neem (aangepas uit: Kimmons, R. 2010. http://www.ehow.com/list_7559276_effects-tax-planning-business.html).

Wanneer daar beplanning gedoen word ten opsigte van watter ondernemingsvorm om te kies, is dit belangrik om die belastingeffek van elk te evalueer, aangesien elke ondernemingsvorm verskillende reëls ten opsigte van belasting het.

1.8.1

Belasting- en sakestrategie

Belasting- en sakestrategie is belangrik vir die suksesvolle bestuur van ʼn sakeonderneming ten einde die belastingverpligting van ʼn sakeonderneming tot ʼn minimum te beperk. Die hersiening van ʼn sakeonderneming se belasting en sakestrategie moet gereeld gedurende

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 33

TAX105 Belasting die jaar hersien word, om sodoende te verseker dat die wysigings in die belastingwetgewing bygewerk is.

Belasting- en sakestrategie kan gedefinieer word as ʼn interdissiplinêre veld van studie waar die uitwerking van belasting op die sakestrategie van ʼn sakeonderneming in ag geneem word, asook hoe die sakestrategie gewysig kan word om te verseker dat die belastingverpligting van die onderneming nie ʼn negatiewe uitwerking op die produktiwiteit van die onderneming sal hê nie. Belastingbeplanning moet dus op ʼn doeltreffende wyse gedoen word, sodat die onderneming se doelwitte ten opsigte van uitbreiding, winste en groei nie in die gedrang kom nie.

1.8.2

Belastingbeplanning

Belastingbeplanning kan gedefinieer word as die sistematiese ontleding van die verskeie beskikbare belastingopsies, wat aangewend kan word om die onderneming se belastingverpligting tot ʼn minimum te beperk, deur gebruik te maak van toelae, aftrekkings, uitsluitings en vrystellings.

Die minimalisering van ʼn sakeonderneming se belastingverpligting dra daartoe by dat meer kontant beskikbaar is vir uitbreidings en om die onderneming op ʼn winsgewende wyse te bedryf.

Die doel van belastingbeplanning is dus om die finansiële sake van die onderneming op so ʼn wyse te bestuur dat die belastingverpligting tot ʼn minimum beperk word. Daar is drie basiese maniere om die belastingverpligting tot ʼn minimum te beperk, naamlik: 

Verminder die belasbare inkomste



Vermeerder die aftrekkings



Maak gebruik van belastingkrediete (toelae)

(Aangepas uit: Perez, W. 2011. http://taxes.about.com/od/taxplanning/a/taxplanning.htm)

( http://manofthehouse.com/money/finance/year-end-tax-planning-6-easy-steps-6a) Bladsy 34

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting 1.9

Die gevolge van die nie-nakoming van die belastingwetgewing

Die nie-nakoming van die belastingwetgewing kan ernstige gevolge vir beide individue as sakeondernemings hê deurdat hoë rentes en boetes gehef kan word of selfs tronkstraf opgelê word.

Daar is twee tipe aksies ter sprake, nl. belastingvermyding en belastingontduiking: 

Belastingvermyding is die wettige minimalisering van ʼn sakeonderneming se belastingpligtigheid deur gebruik te maak van finansiële beplanning, tegnieke en skuiwergate in die belastingwet. Skuiwergate in die belastingwetgewing word dus tot voordeel van die onderneming benut ten einde minder belasting te betaal.

(Aangepas uit: PoliticsDictionary, 2011. http://www.politicsdictionary.com/definition/taxavoidance.html) 

Belastingontduiking kan gedefinieer word as die onwettige wyse waarop belasting vermy word, waar belastingopgawes nie ingedien word nie of in die geval van onakkurate openbaarmaking van inkomste. Belastingontduiking verskil van belastingvermyding daarin dat laasgenoemde die wettige wyse is om die belasting aanspreeklikheid tot ʼn minimum te beperk. Belastingontduiking, daarenteen is ʼn onwettige manier om belasting aanspreeklikheid te vermy (aangepas uit: Investorwords, 2011. http://www.investorwords.com/4895/tax_evasion.html).

Die volgende uittreksel uit ʼn artikel is ʼn voorbeeld van die gevolge van ʼn vorm van belastingontduiking: Voorbeeld 1.4 “Pretoria – ʼn Vrystaatse boer is tot 18 maande in die tronk gevonnis vir die versuim om belasting te betaal aan die Suid-Afrikaanse Inkomstediens (SAID).

In ʼn verklaring van die SAID, is Michael George Burgess van Tweespruit gevonnis na die versuim om BTW (Belasting op Toegevoegde Waarde) aan die SAID oor te betaal. Die SAID het Burgess aanvanklik beboet met R910 000 of om tronkstraf uit te dien.

By vonnisoplegging in 2007 het die 49-jarige, wat ʼn vennoot in ʼn groot varkplaas was en verantwoordelik was vir ongeveer 10 persent van alle geslagte varke in die provinsie, skuldig gepleit op 13 aanklagte van die oortreding van die Wet op BTW, ingevolge ʼn pleitooreenkoms bereik met die staat.

Volgens die verteenwoordiger van die Inkomstediens het die 49-jarige, 13 BTW vorms ingedien, sonder om enige betalings te maak.”

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 35

TAX105 Belasting

(Aangepas uit: allAfrica.com, 2010.http://allafrica.com/stories/201007280982.html)

Praktiese oefening 1.1 Kyk na die volgende aktiwiteite en dui aan of dit belastingvermyding of belastingontduiking is. Verskaf telkens ʼn rede vir jou antwoord.

1. Die byhou van bedryfsuitgawes.

2. Ignoreer die inkomste verdien ten opsigte van tuinwerk, met ander woorde die inkomste word nie op die opgawe verklaar nie.

3. Die rente verdien ten opsigte van ʼn spaarrekening word nie op die jaarlikse belastingopgawe verklaar nie.

4. Die byhou van ʼn lys met al die donasies gemaak aan ʼn spesifieke liefdadigheidsorganisasie.

5. Die nie-verklaring van fooitjies gemaak uit kelnerwerk.

(Aangepas uit: Internal Revenue Service, 2011. http://www.irs.gov/app/understandingTaxes/whys/thm01/les03/ac1_thm01_les03.jsp)

1.9.1

Boetes wat gehef kan word

Die belastingpligtige kan ʼn vaste boete opgelê word wanneer daar nie aan die volgende belastingverpligtinge, soos deur die Inkomstebelastingwet bepaal, voldoen word nie: 

Om te registreer as ʼn belastingbetaler.



Versuim om die Kommissaris in kennis te stel ten opsigte van die verandering van ʼn adres of ander besonderhede.



Versuim om ʼn aanslag in te dien met die nodige stawende dokumentasie.



Die versuim van ʼn maatskappy om ʼn rekeningkundige beampte aan te stel.



Versuim om die nodige stawende dokumentasie te verskaf.



Versuim deur ʼn voorlopige belastingbetaler om sy/haar geskatte inkomste in te dien.

Die boete wat deur die SAID gehef kan word, word gebaseer op die volgende tabel: Item Aangeslane verlies of belasbare inkomste Maandelikse Vaste Boete (i)

Aangeslane verlies

R250

(ii)

R0 - R250 000

R250

Bladsy 36

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting

(iii)

R250 001 - R500 000

R500

(iv)

R500 001 - R1 000 000

R1 000

(v)

R1 000 001 - R5 000 000

R2 000

(vi)

R5 000 001 - R10 000 000

R4 000

(vii)

R10 000 001 - R50 000 000

R8 000

(viii)

Belasbare inkomste oor R50 000 000

R16 000

(Aangepas uit: Fasset, 2014. Fasset – Tax Administration Act)

Gevallestudie 1.1 Die gebruik van liefdadigheidsorganisasies om belasting te vermy ʼn Familie in die noorde van Engeland, waarvan die lede baie geheg was aan mekaar, was in besit van verskeie ondernemings. Elke familielid het ʼn aansienlike rol in die bedryf van die ondernemings gehad.

Die suksesvolle ondernemings is egter ook gebruik vir kriminele doeleindes wat gewissel het van die onderdrukking van voorraad en inkomste ten einde belasting te vermy, sowel as die betaling van onverklaarde, belastingvrye lone aan werknemers, sonder enige rekords.

Die familie het ook vroeër reeds ’n welsynsorganisasie gestig, wat skynbaar werksaam was tot voordeel van die groter Islamitiese gemeenskap. Hierdie organisasie is deur familielede, wat as trustees opgetree het, beheer. Die trustees het slegs bewyse van kleiner as £10 000 by die VK se Kommissaris van Welsyn ingedien. Die organisasie is egter net as dekmantel gebruik om die inkomste uit belastingontduiking te verdoesel.

Die HMRC is egter deur intelligensie ingelig dat die organisasie deur die famlie self gebruik is om hul eie luukse leefstyle te finansier. Die ondersoek na verskeie bankrekeninge in die naam van die welsynsorganisasie het aan die lig gebring dat meer as £2.5 miljoen reeds gedeponeer is. Al die bedrae is gefinansier deur ongeopenbaarde inkomste van die ondernemings en direk gekanaliseer na die banke. Verskeie van die bankrekeninge was van buitelandse oorsprong.

Die afwending van kontant is bewerkstellig deur twee verskillende kasregisters te gebruik, waar slegs die inkomste van een verklaar is. ʼn Ondersoek- en beslagleggingsoperasie is

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 37

TAX105 Belasting deur beamptes van HMRC geloods, waar die beduidende rekords wat gevind is, hul tot die buitelandse strukture gelei het. (Sommige van die ondernemings is selfs gefranchise en die franchisees het ook gebaat by die skynskema.)

Die baasbrein is vanweë sy hoë ouderdom nie aangekla nie, maar die ander familielede is almal aangekla van bedrog met betrekking tot openbare belasting. Die franchisees is ook aangekla van sameswering tot bedrog insake publieke?/openbare belasting. ʼn Persoon wat behulpsaam was met die voorbereiding van die boeke/rekords is ook aangekla. Wat die familie betref is daar ooreengekom op beslaglegging van sowat £5 miljoen en kostes van £500 000. Ander skuldige partye is ook onderworpe aan die konfiskering van meer as £1 million.

(Aangepas en vertaal uit: OECD, 2009. http://www.oecd.org/dataoecd/30/20/42232037.pdf) Beantwoord nou die volgende vrae na aanleiding van bogenoemde gevallestudie.

Vrae: 1) Die liefdadigheidsorganisasies is hoofsaaklik gestig om die opbrengste van die

onderskeie sakeondernemings te verdoesel. Is hierdie ʼn voorbeeld van belastingvermyding of belastingontduiking?

2) Identifiseer nog ʼn voorbeeld van belastingontduiking in bogemelde gevallestudie.

3) Op watter ander wyse kon die onderneming die liefdadigheidsorganisasie en

donasies aan hierdie organisasie, gebruik het om steeds ʼn belastingvoordeel aan die onderneming te bied? Dink hier aan donasies wat deur die maatskappy gemaak kon word.

1.10

Samevatting

Die regering van ʼn land benodig fondse om die nodige dienste aan die inwoners van die land te lewer.Vir ʼn regering om hierdie dienste te lewer word ʼn aansienlike hoeveelheid fondse benodig. Hierdie fondse word verkry deur die heffing van belastings op die inkomste verdien deur die onderskeie belastingpligtiges.

Die SAID hef die volgende belasting om sodoende voldoende fondse te bekom vir die lewering van dienste: 

Kapitaalwinsbelasting (KWB)



Skenkingsbelasting

Bladsy 38

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting 

Boedelbelasting



Inkomstebelasting



Werkloosheidsversekeringsfonds (UIF)



Sekondêre Belasting op Maatskappye (SBM)



Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW)

Belastingbeplanning is ʼn belangrike aspek ten opsigte van die bestuur van ʼn sakeonderneming, veral aangesien die betaling van belasting ʼn wesenlike uitwerking kan hê op die winsgewendheid van ʼn onderneming, Die nie-nakoming van die belastingwet kan lei tot die heffing van hoë rentes en boetes deur die SAID, en in uiterste gevalle kan die nie-nakoming van die wetgewing lei tot tronkstraf.

(http://vhfinancialmanagement.com/2009/04/21/9)

1.11

Selfevaluering Aktiwiteit 1 Inkomstebelasting: Individue en Trusts

Bestudeer die volgende tabelle en beantwoord dan die vrae: Belastingkoerse (jaar van aanslag geëindig 28 Februarie 2017) Individue en spesiale trusts Belasbare Inkomste

Belastingkoerse

R 0 – R 188 000

18% van belasbare inkomste

R188 000 – R293 600

R33 840 + 26% van belasbare inkomste bo R188 000

R293 601 – R406 400

R61 296 + 31% van belasbare inkomste boR293 600

R406 401 – R550 100

R96 264 + 36% van belasbare inkomste boR406 400

R550 101 – R701 300

R147 996 + 39% van belasbare inkomste boR550 100

R701 301 en meer

R206 964 + 41% van belasbare inkomste bo R701 300

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

Bladsy 39

TAX105 Belasting

Trusts, spesiale trusts uitgesluit: Belastingkoers – 41% Belastingkortings Primêre korting

R 13 500

Sekondêre korting (Persone 65 en ouer)

R 20 907

Tersiêre korting (Persone 75 en ouer)

R 23 373

1) Mnr. Holm het ʼn belasbare inkomste van R 174 550 vir die jaar geëindig 28 Februarie 2017. Mnr. Holm is 55 jaar oud. Gebruik nou die belastingtabel hierbo om sy belasting betaalbaar te bereken vir die jaar geëindig 28 Februarie 2017.

2) Mev. Steenberg het ʼn belasbare inkomste van R 450 000 vir die jaar geëindig 28 Februarie 2017. Mev. Steenberg is 70 jaar oud. Gebruik nou die belastingtabel hierbo om haar belasting betaalbaar te bereken vir die jaar geëindig 28 Februarie 2017.

3) Wat sal Mev. Steenberg se belasting betaalbaar wees, indien sy reeds 75 jaar oud was?

4) ABC Bpk. verkoop rekenaarspeletjies vir kontant. Hierdie kontant word nie gebank nie en hierdie kontant word ook nie in die belastingopgawe van ABC Beperk verklaar nie. Waaraan is ABC Bpk. skuldig? Wat kan gebeur?

5) Mev. Kok verkoop ook rekenaarspeletjies. Sy dryf egter handel vanuit ʼn beslote korporasie wat sy spesiaal gestig het, aangesien ʼn sakeonderneming belasting betaal teen ʼn laer belastingkoers as ʼn individu. Waaronder sal jy Mev. Kok se handelinge klassifiseer?

Bladsy 40

Studie-eenheid 1: Inleiding tot belasting

TAX105 Belasting

STUDIE-EENHEID 2: DIREKTE BELASTING OP MAATSKAPPYINKOMSTE EN -WINSTE

2.1

Studie-eenheid leeruitkomstes

Kennis en begrip Na voltooiing van Studie-eenheid 2 sal jy in staat wees om jou kennis en begrip van die volgende te demonstreer: 

Onderskeid tussen direkte en indirekte belasting



Onderskeid tussen rekeningkundige en belasbare winste



Berekening van die belastingbasis



Aangeslane belastingverliese



Inkomstebelastingkonsolidasie

Vaardighede Jy sal ook in staat wees om: 

Te onderskei tussen die verskillende tipes direkte belastings betaalbaar op maatskappy-inkomste en -winste.



Te onderskei tussen rekeningkundige winste (wins voor belasting) en belasbare winste.



Die belastingbasis te bereken afhangende van die aard van die inkomste.



Die reëls en regulasies ten opsigte van die benutting van ʼn aangeslane belastingverlies te verduidelik.



Die konsep van inkomstebelastingkonsolidasie toe te pas.

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 41

TAX105 Belasting 2.2

Verrykende bronne 

Accounting Tools. 2011. Tax Base. http://www.accountingtools.com/dictionary-taxbase



BusinessDictionary. 2011. DirectTax. http://www.businessdictionary.com/definition/direct-tax.html



Buzzle.com. 2011. Economic profit vs accounting profit. http://www.buzzle.com/articles/economic-profit-vs-accounting-profit.html



D.Barnes. 2011. Permanent Differences. http://www.ehow.com/how_4449335_account-permanent-differences-businesstaxes.html



G.Akrani. 2010. Advantages and Disadvantages of Direct Taxes. http://kalyancity.blogspot.com/2010/12/direct-taxes-meaning-merits-and.html



G. Pietersz. 2011. Deferred tax. http://moneyterms.co.uk/deferred-tax/



http://www.cliffedekkerhofmeyr.com/news/invest/taxation.htm



Investorwords. 2011. Assessed loss. http://www.investorwords.com/15168/assessed_loss.html



Patriot Tax Solutions. 2011. Income Tax Consolidation. http://patriottaxsolutions.com/blog/income-tax-consolidation-act/



SAICA. 2009. http://www.taxtalkblog.com/?p=1612



Stiglingh. M., Koekemoer, A.D., van Schalkwyk, L., Wilcocks, J.S., de Swart, R.D., & Jordaan, K.2011. Silke: Suid-Afrikaanse Inkomstebelasting.LexisNexis :Suid-Afrika.

1160p.

 2.3

Suid-Afrikaanse Inkomste Diens. 2014. http://www.sars.gov.za/home Hoe kan jy jou begrip verbeter?

Jy moet seker maak dat jy die volgende terminologie verstaan: Sleutelwoord Direkte belasting

Indirekte belasting

Bladsy 42

Omskrywing Direkte belasting word direk gehef op die inkomste, eiendom of rykdom van individue en maatskappye.

Indirekte belasting word gehef op die verkope van een entiteit, maar die betaling van die belasting word deur ʼn ander entiteit

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting gedoen, met ander woorde die aanspreeklikheid word van een individu na ʼn ander verskuif of van een maatskappy na ʼn ander.

Rekeningkundige winste

Rekeningkundige winste is bloot die verskil tussen ʼn

– wins voor belasting

onderneming se bedryfsinkomstes en bedryfsuitgawes.

Voordat ʼn maatskappy belasting oorbetaal, moet die belasbare

Belasbare winste

wins van die maatskappy bereken word. Belasting word net gehef op die maatskappy se belasbare winste (inkomste). ʼn Permanente verskil is die verskil tussen die rekeningkundige wins voor belasting, en die belasbare inkomste vir belastingdoeleindes.Permanente verskille kan nie teruggeskryf word nie. Met ander woorde permanente verskille ontstaan as gevolg van transaksies/gebeure, wat volgens die belastingwetgewing van ʼn land, nie ʼn effek het op die

Permanente verskille

belasbare inkomste, of belastingverpligting van ʼn maatskappy nie. ʼn Voorbeeld van ʼn permanente verskil is die gedeelte van rente-inkomste wat nie onderhewig aan belasting is nie. In die finansiële state is die inkomste voor belasting meer as die belasbare inkomste volgens die belastingopgawe – hierdie verskil gaan nie in die toekoms teruggeskryf kan word nie, want die inkomste gaan ook nie in die daaropvolgende jare belasbaar word nie, dus ʼn permanente verskil.

Tydelike verskille ontstaan hoofsaaklik as gevolg van die verskille tussen Algemeen Aanvaarde Rekeningkundige Praktyk (AARP) / Internasionale Finansiële Verslagdoeningstandaarde (International Financial Reporting

Tydelike verskille

Standard – IFRS) en die belastingwetgewing van ʼn land.

Sommige inkomstes en uitgawes wat erken en openbaar gemaak word in die finansiële state van ʼn maatskappy, sal nie noodwendig in die belastingopgawe van ʼn maatskappy erken en openbaar gemaak word nie.

Uitgestelde belasting ontstaan as gevolg van tydelike verskille.

Uitgestelde belasting

Uitgestelde belasting ontstaan wanneer daar dus ʼn tydelike verskil is tussen die waarde van ʼn bate/las vir belastingdoeleindes en die waarde van die bate/las vir

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 43

TAX105 Belasting verslagdoeningsdoeleindes (rekeningkundig). Die berekening van uitgestelde belasting is ook onderhewig aan die veronderstelling dat die toekomstige winste van ʼn maatskappy voldoende sal wees om hierdie uitgestelde belasting te kan verreken. ʼn Belastingbasis is die maatreël waarop die berekening van ʼn belastingaanspreeklikheid gebaseer is. Byvoorbeeld, die Belastingbasis

belasbare inkomste van ʼn maatskappy is die belastingbasis vir inkomstebelasting, terwyl die geraamde waarde van eiendom die belastingbasis is vir eiendomsbelasting. ʼn Aangeslane verlies kan gedefinieer word as die oorskot van

Aangeslane verlies

belastingaftrekbare uitgawes oor die belasbare inkomste, soos bevestig is deur die Suid-Afrikaanse Inkomste Diens (SAID).

Inkomstebelastingkonsolidasie word in die

Inkomstebelasting-

Inkomstebelastingwetgewing omskryf as die situasie waar ʼn

konsolidasie

houer- maatskappy met sy volfiliale of gedeeltelike filiale as een entiteit hanteer word vir belastingdoeleindes.

2.4

Inleiding

Suid-Afrika se belastingstelsel is inwoner-gebaseerd. Dit beteken dat die inwoners van SuidAfrika belas word op hul wêreldwye inkomste (onderhewig aan sekere uitsluitings), ongeag waar die inkomste verdien is.

Die belasting wat deur die Suid-Afrikaanse Inkomste Diens (SAID) gehef word, kan opgedeel word in direkte belasting en indirekte belasting.

Dit is ook belangrik om te onderskei tussen rekeningkundige (finansiële) winste, ook bekend as wins voor belasting en belasbare winste.

Die rekeningkundige winste van ʼn onderneming word bereken deur gebruik te maak van die bepalings van Algemeen Aanvaarde Rekeningkundige Praktyk (AARP) / Internasionale Finansiële Verslagdoeningstandaarde (International Financial Reporting Standard – IFRS), terwyl die belasbare wins bereken word deur gebruik te maak van die bepalings van die Inkomstebelastingwetgewing van ʼn land. Die doelwitte van IFRS is nie altyd dieselfde as dié van die belastingwetgewing van ʼn land nie, aangesien hierdie wetgewings verskillende doelwitte nastreef.

Bladsy 44

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting Die rekeningkundige wins van ʼn sakeonderneming kan gedefinieer word as die verskil tussen die onderneming se bedryfsinkomstes en bedryfsuitgawes.Die wins wat dus deur die onderneming gemaak word, is bloot die verskil tussen die bedryfsinkomstes en die bedryfsuitgawes van die onderneming, maar dit is nie ʼn goeie maatstaf om die onderneming se belasbare winste te bereken nie. Die rekeningkundige wins van ʼn onderneming is ʼn goeie aanduiding van ʼn onderneming se kontantvloei.

Die verskille in die tydsberekening ten opsigte van die erkenning van inkomstes en uitgawes vir finansiële verslagdoening aan die een kant, en belastingverslagdoening aan die ander kant, het tot gevolg dat daar verskille ontstaan tussen die finansiële inkomste en belasbare inkomste van ʼn onderneming. ʼn Aangeslane verlies kan gedefinieer word as die oorskot van belastingaftrekbare uitgawes oor die belasbare inkomste, soos bevestig deur die Suid-Afrikaanse Inkomste Diens (SAID).

Hierdie verlies word na die volgende finansiële jaar oorgedra en mag van die belasbare inkomste afgetrek word, om sodoende die belastingaanspreeklikheid te verminder.

Inkomstebelastingkonsolidasie is ʼn aspek van die Inkomstebelastingwetgewing van ʼn land waar ʼn houermaatskappy met sy volfiliale of gedeeltelike filiale, as een entiteit hanteer word vir belastingdoeleindes. Dit beteken dat die houermaatskappy verantwoordelik is vir die groep se belastingverpligting, asook die indiening van die groep se belastingopgawes.

Alhoewel die Suid-Afrikaanse belastingwetgewing wel voorsiening maak vir sekere vorme van groepsbelastingverligting, wat beperk is tot spesifieke transaksies, maak die wetgewing nie voorsiening vir ʼn formele inkomstebelasting konsolidasiestelsel, soos in die geval van die Verenigde State van Amerika, Australië, Frankryk en Nieu-Seeland, nie.

2.5

Onderskeid tussen direkte en indirekte belasting

Die belasting wat deur die regering gehef word kan opgedeel word in direkte en indirekte belasting (verwys ook weer na Par. 1.5.1 in Studie-eenheid 1 vir ʼn volledige bespreking van die onderskeie belastings): 2.5.1

Direkte belasting

Direkte belasting word direk gehef op die inkomste, eiendom of rykdom van individue en maatskappye. Die belastingaanspreeklikheid berus totaal op die belastingpligtige en die aanspreeklikheid kan nie van een entiteit na ʼn ander oorgedra word nie (aangepas uit: http://www.businessdictionary.com/definition/direct-tax.html). Direkte belasting word dus gehef op die verdienste van ʼn maatskappy of individu en direk aan die belastingowerhede (SAID) betaal.

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 45

TAX105 Belasting Die direkte belasting wat in Suid-Afrika gehef word, is: 

Inkomstebelasting



Kapitaalwinsbelasting



Skenkingsbelasting



Dividend terughoudingsbelasting



Boedelbelasting

2.5.2

Indirekte belasting

Indirekte belasting word gehef op die verkope van een entiteit, maar die betaling van die belasting word deur ʼn ander entiteit gedoen, met ander woorde die aanspreeklikheid word van een individu na ʼn ander verskuif of van een maatskappy na ʼn ander oorgedra. ʼn Goeie voorbeeld van indirekte belasting is BTW, aangesien die belasting gehef word op die verkope van ʼn onderneming, terwyl die belasting eintlik betaal word deur die kliënte van die onderneming (aangepas uit: http://financial-dictionary.thefreedictionary.com/indirect+tax).

Die indirekte belasting wat in Suid-Afrika gehef word, is: 

Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW)



Sekuriteitsbelasting op Oordrag



Oordragskostes



Doeane- en Aksynsbelasting

Grafies lyk dit soos volg:

Direkte belasting

Indirekte Belasting

• Inkomstebelasting • Kapitaalwinsbelasting • Dividend Terughoudingsbelasting • Skenkingsbelasting •Boedelbelasting • Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW) • Sekuriteitsbelasting • Oordagskoste • Doeane- en Aksynsbelasting

Figuur 2.1: Direkte en indirekte belasting (Outeur, 2011)

Bladsy 46

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting 2.5.3

Direkte belastingkoerse soos van toepassing op verskillende tipes ondernemings

Die belasting word bereken deur die toepassing van ʼn voorafbepaalde belastingkoers op die belasbare inkomste van ʼn individu of maatskappy. Daar word ʼn onderskeid getref tussen individue en sakeondernemings soos maatskappye en beslote korporasies.

Die volgende koerse is van toepassing op die verskillende tipes sakeondernemings in Suid-Afrika soos aangedui in die tabel:

Tipe onderneming

Belastingkoers

Maatskappye en Beslote Korporasies

28%

Kleinsakeondernemings: 1 April 2016 – 31 Maart 2017 Belasbare inkomste tot en met R75 000

0%

Belasbare inkomste R75 000 – R365 000

7% van die bedrag wat R75 000 oorskry.

Belasbare inkomste R365 001 – R550 000

R20 300 + 21% van die bedrag wat R365 000 oorskry

Belasbare inkomste wat R550 001 oorskry

R59 150 + 28% van die bedrag wat R550 000 oorskry

Kleinsakeondernemings: 1 April 2015 – 31 Maart 2016 Belasbare inkomste tot en met R73 650

0%

Belasbare inkomste R73 651 – R365 000

7% van die bedrag wat R73 650 oorskry

Belasbare inkomste R365 001 – R550 000

R20 395 + 21% van die bedrag wat R365 000 oorskry

Belasbare inkomste wat R550 001 oorskry

R59 245 + 28% van die bedrag wat R550 000 oorskry

Openbare welsynsorganisasies &

28%

Ontspanningsklubs Persoonlike Diensverskaffers

28%

Maatskappye/Beslote Korporasies

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 47

TAX105 Belasting

Plaaslike tak van ʼn buitelandse

28%

maatskappy Passiewe Houermaatskappye: Dividende ontvang

15% word betaal deur onderneming wat dividende betaal

Ander inkomste

40%

Mikro-ondernemings (omsetbelasting) vir die Finansiële Jaar geëindig 28 Februarie 2017: R0 – R335 000

0%

R335 001 – R500 000

1% van die bedrag wat R335 000 oorskry

R500 001 – R750 000

R1 650 + 2% van die bedrag wat R500 000 oorskry

R750 001 en meer

R6 650 + 3% van die bedrag wat R750 000 oorskry

Mikro-onderneming (omsetbelasting) vir die Finansiële Jaar geëindig 28 Februarie 2016: R0 – R335 000

0%

R335 001 – R500 000

1% van die bedrag wat R335 000 oorskry

R500 001 – R750 000

R1 650 + 2% van die bedrag wat R500 000 oorskry

R750 001 en meer

R6 650 + 3% van die bedrag wat R750 000 oorskry

(Aangepas uit: Fasset, 2014. Fasset - Budget Update )

Bladsy 48

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting 2.5.4

Voordele en nadele van direkte belasting

Die voor- en nadele kan soos volg opgesom word: Voordele van direkte belasting

Nadele van direkte belasting

1. Ekwiteit: Daar is sosiale geregtigheid.

1. Belastingontduiking: Dit is makliker

Persone met ʼn swakker finansiële

vir ʼn individu of maatskappy om

posisie word teen ʼn laer koers belas as

direkte belasting te ontduik, aangesien

individue met ʼn sterk finansiële posisie.

daar besluit kan word om sommige

Byvoorbeeld, ʼn persoon met ʼn belasbare inkomste van R100 000 ʼn jaar gaan nie teen dieselfde koers belas word as die persoon met ʼn

wesenlike inligting van die belastingowerhede te weerhou wanneer die belastingopgawes ingevul word.

belasbare inkomste van R400 000 ʼn jaar nie, tog sal beide belasting betaal.

2. Sekerheid : Die belastingpligtige kan

2. Onregverdig: Daar is nie ʼn definitiewe

met sekerheid vooraf bepaal hoeveel

wyse of grondslag waarop die

sy belastingaanspreeklikheid gaan

belastingowerhede die belastingkoerse

beloop, aangesien belastingkoerse

vasstel nie, daarom kan direkte

reeds vooraf deur die

belasting soms onregverdig wees.

belastingowerhede vasgestel word.

3. Relatief elasties (buigbaar):Soos wat

3. Ongerieflik: Dit kan soms ongerieflik

die inkomste en rykdom van individue

wees om direkte belasting vir ʼn

en maatskappye toeneem, sal die

maatskappy of individu te bereken,

belasting wat betaal moet word ook

aangesien daar heelwat reëls en

toeneem.

regulasies is waaraan voldoen moet

Die buigbaarheid van direkte belasting

word.

beteken ook dat die inkomste wat deur ʼn regering ontvang word verhoog kan word deur die onderskeie belastingkoerse te verhoog. Met ander woorde ʼn toename in die belastingkoerse van ʼn land, sal die belasting wat ontvang word deur die staat ook verhoog.

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 49

TAX105 Belasting

Die laagste koers waarteen individue tans belas word, is 18% en die hoogste koers is 41%. Indien die SAID die koers waarteen elke belastingbetaler belas word, verhoog in die onderskeie belastingskale, sal meer gelde ingevorder word.

Die SAID kan ook die belastingdrempels verlaag , met ander woorde sekere individue wat voorheen nie ʼn belastingaanspreeklikheid gehad het nie, sal nou belasting moet betaal – hierdeur word ook meer belasting ingevorder.

Indien die koers waarteen ʼn maatskappy belasting betaal, verhoog word na byvoorbeeld 30% teenoor die huidige 28%, gaan die SAID ook meer belasting kan invorder.

4. Skep openbare bewustheid:

4. Beperktheid: Direkte belasting dek nie

Aangesien direkte belasting direk gehef

so ʼn breë spektrum van individue en

word op die verdienste van

maatskappye nie, met die gevolg dat

maatskappye en individue, stel mense

die regering moontlik ʼn tekort aan

meer belang in hoe en waarop die

fondse kan ondervind waarmee sekere

regering hierdie geld spandeer. Mense

noodsaaklike dienste aan die land

is ook meer bewus van hul regte en

gelewer moet word.

verantwoordelikhede ten opsigte van belasting.

5. Ekonomies: Dit is nie moeilik vir die

5. Kapitaalvormingstrategieë: Direkte

staat om direkte belasting in te vorder

belasting beïnvloed kapitaal-

nie en daarom is dit baie ekonomies –

vormingstrategieë, aangesien direkte

die staat het nie nodig om baie geld te

belasting wat gehef word die spaar en

spandeer om belasting in te vorder nie.

beleggingsvermoëns van individue en maatskappye direk raak. Die verdienste

Bladsy 50

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting van ʼn individu word verminder deur belasting en dus sy/haar vermoë om te spaar en selfs verdere beleggings te maak. Verminderde beleggings beïnvloed die kapitaalvorming van ʼn land.

6. Anti-inflasionêr: Direkte belasting help

6. Bereidwilligheid: Direkte belasting het

ʼn land om sy inflasiekoers in toom te

ʼn invloed op die bereidwilligheid en

hou. Byvoorbeeld, indien ʼn staat sy

vermoë om te kan werk, aangesien ʼn

belastingkoerse verhoog, sal die

hoë belastingaanspreeklikheid ʼn

verbruikersvraag afneem en so ook die

negatiewe uitwerking kan hê op die

inflasiekoers.

gemoedere van individue en die bestuur van maatskappye.

(Aangepas uit: Akrani, G. 2010. http://kalyan-city.blogspot.com/2010/12/direct-taxesmeaning-merits-and.html)

(http://www.apfn.org/apfn/tax.htm) Die aanspreeklikheid van direkte belasting kan nie verskuif word van een maatskappy na ʼn ander nie. Die probleme wat soms ondervind word ten opsigte van die invordering van direkte belasting kan toegeskryf word aan administratiewe probleme en ondoeltreffendheid in die regering van ʼn land.

Direkte belasting is steeds ʼn groot bron van inkomste vir die regering, en ʼn belangrike aspek van enige moderne finansiële stelsel.

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 51

TAX105 Belasting 2.6

Onderskeid tussen rekeningkundige (finansiële) en belasbare winste

Dit is belangrik om te onderskei tussen rekeningkundige (finansiële) winste, ook bekend as wins voor belasting en belasbare winste.

2.6.1

Rekeningkundige winste – wins voor belasting

Die rekeningkundige wins van ʼn sakeonderneming kan gedefinieer word as die verskil tussen ʼn maatskappy se bedryfsinkomstes en bedryfsuitgawes (aangepas uit: Buzzle.com.2011. http://www.buzzle.com/articles/economic-profit-vs-accounting-profit.html).

Die rekeningkundige winste van ʼn onderneming word bereken deur gebruik te maak van die bepalings van IFRS, terwyl die belasbare wins bereken word deur gebruik te maak van die bepalings van die Inkomstebelastingwetgewing van die land. Die doelwitte van IFRS is nie altyd dieselfde as dié van die belastingwetgewing van ʼn land nie, aangesien elkeen van hierdie wetgewings verskillende doelwitte nastreef.

2.6.2

Belasbare winste (inkomste)

Alvorens ʼn onderneming kan weet hoeveel belasting oorbetaal moet word, is dit nodig om die belasbare wins van die onderneming te bereken. Belasting word net gehef op die onderneming se belasbare winste (inkomste).

Die wins wat dus deur die onderneming gemaak word, is bloot die verskil tussen die bedryfsinkomstes en die bedryfsuitgawes van die onderneming, maar dit is nie ʼn goeie maatstaf om die onderneming se belasbare winste te bereken nie. Die rekeningkundige wins van ʼn maatskappy is ʼn goeie aanduiding van ʼn maatskappy se kontantvloei.

Voorbeeld 2.1 Die belasbare winste van ʼn onderneming kan soos volg bereken word: 1. Neem die wins voor belasting.

Tel terug: o

Depresiasie uitgawe volgens die finansiële state

Trek af: o

Die toelaatbare kapitaaltoelae

o

Toelaatbare aftrekkings deur die SAID, byvoorbeeld ʼn aangeslane verlies

Tel by: o

Ander belasbare inkomstes soos kapitaalwins

2. Neem die bedrag wat oorbly, vermenigvuldig dit met die belastingkoers van toepassing om die belasbare inkomste te kry.

Bladsy 52

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting

3. Minus enige belasting wat reeds gedurende die jaar betaal is. Dit sal enige voorlopige belastingbetalings wees, of in die geval van individue, die totale bedrag LBS wat deur die werkgewer van ʼn salaris afgetrek is en aan SAID oorbetaal is.

(Aangepas uit: Business Link. 2011. http://www.businesslink.gov.uk/bdotg/action/detail?itemId=1082175087&r.i=1082175258& r.l1=1073858805&r.l2=1085541869&r.l3=1082156148&r.s=sc&r.t=RESOURCES&type=R ESOURCES)

2.6.3

Die gevolge van die verskille tussen ʼn rekeningkundige wins en ʼn belasbare wins

Die verskille in die tydsberekening ten opsigte van die erkenning van inkomstes en uitgawes vir finansiële verslagdoening aan die een kant, en belastingverslagdoening aan die ander kant, het tot gevolg dat daar verskille ontstaan tussen die finansiële inkomste en belasbare inkomste van ʼn onderneming. Hierdie verskille gee aanleiding tot die verskil tussen die belasting betaalbaar (volgens die belastingaanslag) en die belastinguitgawe (volgens die inkomstestaat).

Hierdie verskille wat ontstaan tussen ʼn onderneming se rekeningkundige wins en sy belasbare wins kan in twee kategorieë verdeel word:  Permanente verskil ʼn Permanente verskil is die verskil tussen die rekeningkundige wins voor belasting, en die belasbare inkomste vir belastingdoeleindes en gevolglik ook die verskil tussen die waarde van ʼn bate/las in die finansiële state van die onderneming en die belastingbasis van so ʼn bate/las.

Permanente verskille ontstaan wanneer die inkomstes of uitgawes op die finansiële state van ʼn onderneming nooit belasbaar of aftrekbaar is op die belastingopgawe van ʼn onderneming nie, of waar inkomstes of uitgawes erken word op die belastingopgawe, maar nooit aangeteken word in die finansiële state van ʼn maatskappy nie. In teenstelling met tydelike verskille wat naderhand omkeer en uitbalanseer tussen die belastingopgawe en die finansiële state van ʼn maatskappy, sal permanente verskille nooit uitbalanseer en omkeer nie.

Permanente verskille kan nie teruggeskryf word nie. Met ander woorde permanente verskille ontstaan as gevolg van transaksies/gebeure, wat volgens die belastingwetgewing van ʼn land, nie ʼn effek het op die belasbare inkomste, of belastingverpligting van ʼn onderneming nie. ʼn Voorbeeld van ʼn permanente verskil is die gedeelte van rente-inkomste wat nie

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 53

TAX105 Belasting onderhewig is aan belasting nie. In die finansiële state is die inkomste voor belasting meer as die belasbare inkomste volgens die belastingopgawe – hierdie verskil gaan nie in die toekoms teruggeskryf kan word nie, want die inkomste gaan ook nie in die daaropvolgende jare belasbaar word nie, dus ʼn permanente verskil.

Nie-belasbare inkomstes en nie-aftrekbare uitgawes word nie ingesluit by die berekening van belasbare inkomste vir belastingopgawe doeleindes nie, maar word wel ingesluit by die berekening van finansiële inkomste in die inkomstestaat (aangepas uit: Barnes. 2011. http://www.ehow.com/how_4449335_account-permanent-differences-business-taxes.html).  Tydelike verskil Tydelike verskille ontstaan hoofsaaklik as gevolg van die verskille tussen IFRS en die belastingwetgewing van ʼn land. Sommige inkomstes en uitgawes wat erken en openbaar gemaak word in die finansiële state van ʼn onderneming, sal nie noodwendig in die belastingopgawe van ʼn onderneming erken en openbaar gemaak word nie.

Daar word gebruik gemaak van die term tydelike verskille, aangesien die verskille slegs tydelik nie erken kan word op die belastingopgawe nie, maar dit sal waarskynlik in die toekoms openbaar gemaak word (aangepas uit: Barnes. 2011. http://www.ehow.com/how_4451062_calculate-temporary-differences-business-taxes.html).

Tydelike verskille ontstaan sodra ʼn bedrag by die inkomste ingesluit word, of in aanmerking kom op ʼn vinniger basis vir rekeningkundige doeleindes, as vir belastingdoeleindes of omgekeerd. Dit gebeur waar ʼn onderneming byvoorbeeld ʼn bate depresieer op die reguitlynmetode, terwyl die SAID ʼn slytasiekoers toestaan wat verskil van die metode wat deur die onderneming gebruik word.

Tydelike verskille kan verder verdeel word in uitgestelde belasting bate en uitgestelde belastinglas: 

Uitgestelde belastingbate (UBB) ʼn Uitgestelde belastinglas ontstaan as gevolg van tydelike verskille wanneer daar ʼn oorbetaling van belasting plaasvind vir ʼn bepaalde finansiële periode. Hierdie tydelike verskil ontstaan gewoonlik as ʼn resultaat van die wyse waarop ʼn onderneming sy bates depresieer.

Uitgestelde belasting is ʼn balansstaat-item wat gebruik word om belasting te laat toeval in die regte rekeningkundige periodes, omdat daar verskillende belastingimplikasies ten opsigte van tydelike verskille is. ʼn UBB is dikwels ʼn aangeslane verlies wat oorgedra word, en afgespeel word teenoor die winste van ʼn onderneming. Die UBB word getoon in die Balansstaat van ʼn onderneming. So kan

Bladsy 54

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting UBB gebruik word om die belastingaanspreeklikheid van ʼn onderneming te verminder.

Behalwe normale belasting wat jaarliks aan die belastingowerhede van ʼn land oorbetaal moet word, moet ook voorsiening gemaak word vir uitgestelde belasting.

Uitgestelde belasting verteenwoordig belasting wat in toekomstige periodes betaal of gespaar sal word, sodra die drabedrag van bates/laste verhaal of vereffen word. 

Uitgestelde belastinglas (UBL) ʼn Uitgestelde belastinglas ontstaan sodra daar ʼn onderbetaling van belasting plaasvind vir ʼn sekere finansiële periode. Dit gebeur gewoonlik indien daar ʼn verskil is tussen die wyse waarop ʼn onderneming verslag doen oor ʼn bate in die finansiële state teenoor die wyse waarop die onderneming verslag doen op ʼn belastingbasis (aangepas uit: Pietersz. 2011.http://moneyterms.co.uk/deferred-tax/). ʼn UBL is ʼn belastingaanspreeklikheid wat deur ʼn onderneming verskuldig is, maar nie dadelik betaal gaan word nie – die onderneming sal wel die belastingverpligting in die toekoms moet betaal. ʼn UBL ontstaan as gevolg van ʼn verskil in die onderneming se balansstaat, toeskryfbaar aan die verskille tussen die rekeningkundige beginsels wat toegepas is in die opstel van die finansiële state en die belastingwetgewing van ʼn land. As gevolg hiervan sal daar soms verskille wees in ʼn maatskappy se belasbare inkomste en die wins voor belasting wat dan aanleiding gee tot ʼn UBL. Opgesom lyk dit soos volg: UITGESTELDE BELASTINGBATE (UBB) :

Bedrag aftrekbaar vir belastingdoeleindes in die toekoms (Aftrekbare tydelike verskille) UITGESTELDE BELASTINGLAS (UBL): Bedrag betaalbaar vir belasting in die toekoms (Belasbare tydelike verskille) Bate Drabedrag (DB) van ʼn bate > Belastingbasis (BB) van ʼn bate = UBL Drabedrag (DB) van ʼn bate < Belastingbasis (BB) van ʼn bate = UBB Las Drabedrag (DB) van ʼn las > Belastingbasis (BB) van ʼn las = UBB Drabedrag (DB) van ʼn las < Belastingbasis (BB) van ʼn las = UBL

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 55

TAX105 Belasting

Voorbeeld 2.2 Belasbare tydelike verskil voortspruitend uit bate Op 1 Maart 2011 het ABC Bpk. nuwe masjinerie aangekoop ten bedrae van R120 000.

Waardervermindering wat vir die jaar bereken is, beloop R24 000, die masjinerie word dus oor 5 jaar afgeskryf. Die belastingtoelaag, soos bepaal deur Artikel 12C in die belastingwetgewing beloop R48 000, die masjinerie word dus oor 2.5 jaar afgeskryf volgens die belastingwetgewing. Daar is dus ʼn verskil tussen die depresiasietydperk vir rekeningkundige en belastingdoeleindes, dws. ʼn tydelike verskil.

Die drabedrag van die masjinerie is R96 000 (R120 000 – R24 000), terwyl die belastingbasis R72 000 (R120 000 – R48 000) beloop.

Drabedrag

R96 000

Belastingbasis

R72 000

Belastingkoers 28% Tydelike verskil: R96 000 – R72 000 =

R24 000

Die uitgestelde belastingaanspreeklikheid: R24 000 * 28% =

R6 720

Die R72 000 sal dus in die toekoms aftrekbaar wees vir belastingdoeleindes teen die belasbare ekonomiese voordele wat in die toekoms na die maatskappy sal vloei as gevolg van die masjinerie.

Die DB > BB, dus ʼn belasbare tydelike verskil, want die uitgestelde belasting is van toepassing op ʼn bate, met ander woorde ʼn UBL. Die tydelike verskil sal belasbare bedrae tot gevolg hê met die bepaling van toekomstige belasbare winste aangesien die geagte toekomstige belasbare voordele uit die bate (R96 000), die toekomstige belastingaftrekking van R72 000 oorskry.

Joernaalinskrywing DT Uitgestelde belasting (Inkomstestaat)

KT

R6 720

Uitgestelde belasting (Balansstaat)

R6 720

(Teboekstelling van die Uitgestelde belastingaanspreeklikheid) (Aangepas uit: UNISA Studiebrief 102/2011, Toegepaste Finansiële Rekeningkunde)

Bladsy 56

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting

Voorbeeld 2.3 Aftrekbare tydelike verskille van toepassing op laste Die volgende inligting is van toepassing op ABC Bpk. Verkope R16 000 000 Voorsiening vir oninbare skulde R800 000 Die SAID laat 25% toe as aftrekking ten opsigte van die voorsiening vir oninbare skulde, met ander woorde R200 000, word as aftrekking toegelaat.

Drabedrag (DB) R800 000 Belastingbasis (BB) R200 000 (Die oorblywende 75% sal geëis kan word sodra die skuld heeltemal afgeskryf word) Tydelik Verskil R600 000 DB > BB, met ander woorde ʼn uitgestelde belastingbate ontstaan. Onthou ʼn voorsiening vir oninbare skulde is ʼn las, daarom ontstaan daar ʼn UBB. Uitgestelde belastingbate R168 000 (R600 000 * 28%) Dit word aanvaar dat daar voldoende winste in die toekoms beskikbaar sal wees waarteen hierdie aftrekbare tydelik verskil benut kan word.

Joernaalinskrywing DT Uitgestelde belasting (Balansstaat)

KT

R168 000

Uitgestelde belasting ( Inkomstestaat)

R168 000

(Teboekstelling van die UBB) (Aangepas uit: UNISA Studiebrief 102/2011, Toegepaste Finansiële Rekeningkunde)

Voorbeeld 2.4 Sunshine Bpk. toon ʼn rekeningkundige wins van R30 000 op die inkomstestaat van die finansiële state, terwyl die maatskappy ʼn belasbare wins van R10 000 toon. Die belasting is bereken teen ʼn koers van 28%. Die belastinguitgawe op die inkomstestaat is R8 400, terwyl die belasting betaalbaar volgens die belastingopgawe ongeveer R 2 800 beloop.

Wat sal die joernaalinskrywing wees om hierdie uitgestelde belasting-aanspreeklikheid (las) te boek te stel?

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 57

TAX105 Belasting

Die joernaalinskrywing sal soos volg lyk: Dt Inkomstebelastinguitgawe

Kt

R 8 400

Inkomstebelasting betaalbaar

R 2 800

Uitgestelde belastinglas

R 5 600

(Aangepas uit: http://facweb.northseattle.edu/rwoods/ACCT253_Folder/Ch16income_taxes.htm)

(http://accounting-financial-tax.com/2009/08/temporary-and-permanent-differencesaccounting-for-income-tax/) 2.7

Die berekening van die belastingbasis

ʼn Belastingbasis is die maatreël waarop die berekening van ʼn belastingaanspreeklikheid gebaseer is. Byvoorbeeld, die belasbare inkomste van ʼn onderneming is die belastingbasis vir inkomstebelasting, terwyl die geraamde waarde van eiendom die belastingbasis is vir eiendomsbelasting (aangepas uit: Business Dictionary 2011. http://www.businessdictionary.com/definition/tax-base.html).

Die belastingbasis is die totale belasbare waarde van bates, inkomstes en geraamde waardes van eiendom binne die belastingjurisdiksie van ʼn regering.

2.7.1

Die belastingbasis van bates en laste

 Belastingbasis van ʼn bate ʼn Bate se belastingbasis is die bedrag wat aftrekbaar is vir belastingdoeleindes teen enige belasbare ekonomiese voordele wat vanuit hierdie bate na die maatskappy sal voortvloei

Bladsy 58

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting wanneer die drabedrag van hierdie bate verhaal word (aangepas uit: Analystnotes. 2011. http://www.analystnotes.com/notes/subject.php?id=238).  Belastingbasis van ʼn las Die belastingbasis van ʼn las is die drabedrag, minus enige bedrag wat aftrekbaar of belasbaar is vir belastingdoeleindes ten opsigte van daardie aanspreeklikheid in toekomstige periodes.

Inkomstes vooruitontvang en opgelope uitgawes word geklassifiseer as laste. Die berekening van die belastingbasis en die uitgestelde belasting van toepassing daarop, kan aan die hand van die volgende voorbeeld geïllustreer word.

Voorbeeld 2.5 Inkomste vooruitontvang ABC Bpk. toon die volgende in die Balansstaat soos op 31 Desember 2014: Vooruitontvange inkomste R800 000 (Die inkomste is fooie wat vooruitontvang is vir dienste gelewer) Belastingkoers 28% Drabedrag (DB) R800 0000 Belastingbasis (BB) R0 (Inkomste reeds belas by ontvangs, nie belasbaar in toekomstige periodes nie (R800 000 – R800 000) – die volle R800 000 is nou belasbaar.

Let wel: Vooruitontvange inkomstes word geklassifiseer as ʼn las. Onthou, die belastingbasis van ʼn las is die drabedrag minus enige bedrae wat in die toekoms aftrekbaar of belasbaar vir belastingdoeleindes is. Die SAID bepaal dat alhoewel die R800 000 vooruitontvang is vir dienste wat eers later gelewer gaan word, die R800 000 reeds by ontvangs, by die maatskappy se belasbare inkomste ingesluit moet word.

Vooruitontvange inkomste – Las DB > BB, Uitgestelde belastingbate (Aftrekbare tydelike verskil) Tydelike verskil – R800 000 Uitgestelde belasting – R800 000* 28% = R224 000 Let wel: Uitgawes is eers aftrekbaar vir belastingdoeleindes, wanneer dit ten opsigte van opgelope uitgawes in die toekoms aangegaan word.

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 59

TAX105 Belasting

Belastingbasis: Die maatreël waarop die berekening van ʼn belastingaanspreeklikheid gebaseer is.

Belastingbasis van ʼn bate = Die bedrag aftrekbaar vir belastingdoeleindes, teenoor die belasbare ekonomiese voordele gegenereer deur die bate.

Belastingbasis van ʼn las = Drabedrag minus bedrag aftrekbaar vir belastingdoeleindes in die toekoms

Figuur 2.2: Die belastingbasis van bates en laste (Outeur, 2011) Indien die ekonomiese voordele van ʼn bate nie belasbaar is nie, sal die belastingbasis van ʼn bate gelyk wees aan die drabedrag van daardie bate. Wanneer ʼn onderneming inkomste vooruitontvang, sal die belastingbasis vir hierdie las die drabedrag wees minus enige bedrag wat nie in die toekoms belasbaar sal wees nie (aangepas uit: Accounting Tools. 2011. http://www.accountingtools.com/dictionary-tax-base).

Die berekening van die belastingbasis van ʼn bate en ʼn las kan aan die hand van die volgende voorbeeld verduidelik word: Voorbeeld 2.6 Die belastingbasis van ʼn bate ʼn Onderneming se handelsdebiteure beloop R100 000 vir ʼn betrokke finansiële jaar. Dit het egter onder die bestuur se aandag gekom dat ongeveer R3 000 van die debiteure nie invorderbaar is nie. Die rekenmeester stel voor om ʼn voorsiening vir oninbare skulde in die finansiële state van die onderneming te toon .Die voorsiening vir oninbare skulde word egter nie as aftrekking toegelaat vir belastingdoeleindes nie. ʼn Aftrekking vir belastingdoeleindes is slegs toelaatbaar indien die R3 000 fisies afgeskryf word as oninbare skuld.

Die drabedrag van die handelsdebiteure beloop dus R97 000. Die belastingbasis van die bate is steeds R100 000. Die onderneming het nou ʼn aftrekbare tydelike verskil van R3 000. Die bestuur van die onderneming moet nou ʼn uitgestelde belastingbate ten opsigte van die aftrekbare tydelike verskil in die boeke erken.

Indien die ekonomiese voordeel nie belasbaar is nie, sal die belastingbasis van die bate

Bladsy 60

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting gelyk wees aan die drabedrag van die bate. ʼn Voorbeeld van so ʼn geval is dividende ontvangbaar deur die houermaatskappy vanaf sy filiale. Dit is nie belasbaar nie, daarom sal die belastingbasis en die drabedrag van die dividend gelyk wees aan mekaar.

Die belastingbasis van ʼn las JKL Verhurings Bpk. het aan die begin van die jaar ʼn enkelbedrag ten bedrae van R5 000 000 van ʼn huurder ontvang. Die huur is vir ʼn kantoorgebou ten opsigte van die volgende 5 jaar. Die plaaslike owerhede vereis dat 70% van die vooruitontvange huurinkomste belasbaar sal wees.

Aan die einde van die finansiële jaar sal R4 000 000 hanteer word as ʼn aanspreeklikheid (las) vir finansiële verslagdoeningsdoeleindes (R5000 000*1/5). Dit is die drabedrag. Die belastingbasis van die aanspreeklikheid is R1.2 miljoen (30% van die R4 000 000), terwyl R2.8 miljoen hanteer moet word as belasbare inkomste.

Verandering in inkomstebelastingkoerse Sodra daar ʼn verandering in die belastingkoers van ʼn land kom, sal die uitgestelde belastinglas of uitgestelde belastingbate onmiddellik aangepas moet word na wat die nuwe bedrag veronderstel is om te wees na die koersverandering. Die uitwerking van hierdie verandering sal na beraming ingesluit word in die inkomste uit voortgesette bedrywighede.

Die effek van ʼn inkomstebelasting koersverhoging kan soos volg uiteengesit word: 

Dit verhoog ʼn uitgestelde belastinglas en daarom verhoog dit die belastinguitgawe van ʼn onderneming.



Dit verhoog ʼn uitgestelde belastingbate en daarom verlaag dit die belastinguitgawe van ʼn onderneming.



Sodra die uitgestelde belastinglas die uitgestelde belastingbate van ʼn onderneming oorskry, sal die netto effek wees om die belastinguitgawe te vermeerder.



Sodra die uitgestelde belastingbate die uitgestelde belastinglas oorskry, sal die netto effek wees om die belastinguitgawe te verminder.

(Aangepas uit: Analystnotes, 2011. http://www.analystnotes.com/notes/subject.php?id=159)

Die berekening van ʼn belastingbasis ten opsigte van nuwe bates aangekoop, beïnvloed die jaarlikse depresiasieberekening wat gebruik word om ʼn onderneming se belasbare inkomste vir belastingdoeleindes te verminder. Dis belangrik om al die kostes wat deur die

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 61

TAX105 Belasting maatskappy aangegaan is om die bate te bekom in te sluit by die berekening van die belastingbasis van die nuwe bate. Die SAID sit duidelik uiteen watter kostes toegelaat word vir belastingdoeleindes. Nie alle uitgawes wat deur ʼn maatskappy aangegaan word in die verkryging van ʼn bate, word deur die SAID toegelaat as ʼn aftrekking nie.

2.7.2

Kontantbasis vs. toevallingsgrondslag – belastingimplikasies

 Kontantbasis Wanneer ʼn onderneming die kontantbasis gebruik, word inkomstes en uitgawes te boek gestel wanneer die kontant werklik ontvang of betaal word.

Dit is dan moeilik om vas te stel, hoeveel inkomste ʼn onderneming in ʼn betrokke finansiële jaar gaan inkry, indien die onderneming van die kontantbasis as rekeningkundige metode gebruik maak. Die enigste wyse waarop ʼn onderneming sy belastingaanspreeklikheid vir ʼn betrokke jaar sal kan bereken, is om ʼn beraming te doen van hoeveel sy inkomste gaan wees en dan te bepaal hoeveel uitgawes betaal sal moet word, om sodoende die belasbare inkomste te verminder (aangepas uit: Springer. 2009. http://smallbusiness.findlaw.com/business-operations/accounting/accounting-cashaccrual(1).html).  Die toevallingsgrondslag Die toevallingsgrondslag bepaal dat inkomstes te boek gestel word wanneer goedere verkoop en dienste gelewer word, ongeag of daar kontant ontvang is of nie. Transaksies word dus te boek gestel op faktuurdatum.

Die toevallingsgrondslag bepaal ook dat uitgawes te boek gestel word wanneer die transaksie plaasgevind het, ongeag of die uitgawe betaal is of nie. Met ander woorde, ʼn onderneming koop skryfbehoeftes op krediet aan vir R300 op 1 Oktober 2014, maar betaal eers daarvoor op 31 Desember 2014 . Die R300 word te boek gestel op 1 Oktober 2014, alhoewel die werklike betaling daarvan eers plaasvind op 31 Desember 2014.

Wanneer ʼn sakeonderneming gebruik maak van die toevallingsgrondslag as basis vir die teboekstelling van saketransaksies, verleen dit meer buigsaamheid aan die onderneming, aangesien die onderneming beheer het ten opsigte van wanneer dit fakture aan sy kliënte sal uitmaak en uitstuur. Met ander woorde wanneer ʼn inkomste die maatskappy sal toeval.

Bladsy 62

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting

Inkomstes word te boek gestel wanneer dit aan die maatskappy toeval Toevallingsgrondslagbasis Uitgawes word te boek gestel wanneer dit aan die maatskappy toeval Rekeningkundige metodes Inkomstes word te boek gestel wanneer kontant werklik ontvang word Kontantbasis Uitgawes word te boek gestel wanneer kontant werklik betaal word

.

Figuur 2.3: Die kontantbasis en toevallingsgrondslagbasis skematies voorgestel (Aangepas uit: http://knol.google.com/k/nowmaster-accounting/what-are-the-advantagesand/y2cary3n6mng/50#) 2.8

Belastingverliese

ʼn Aangeslane verlies kan gedefinieer word as die oorskot van belastingaftrekbare uitgawes oor die belasbare inkomste, soos bevestig is deur SAID. Met ander woorde ʼn aangeslane verlies ontstaan wanneer die belastingaftrekbare uitgawes meer is as die belasbare inkomste. Hierdie verlies word na die volgende finansiële jaar oorgedra en mag van die belasbare inkomste afgetrek word, om sodoende die belastingaanspreeklikheid te verminder (aangepas uit: Investorwords. 2011. http://www.investorwords.com/15168/assessed_loss.html).

Met ander woorde ʼn aangeslane verlies vir belastingdoeleindes is die bedrag waarmee die aftrekkings, wat toegelaat is deur die SAID, die belasbare inkomste oorskry. Hierdie verlies word dan afgespeel teenoor die toekomstige belasbare inkomste van ʼn onderneming.

Die verlies vir ʼn bepaalde onderneming kan vir ʼn onbepaalde tyd oorgedra word na die volgende finansiële jaar, mits die onderneming bly handel dryf regdeur die jaar. Indien ʼn onderneming nie vir ʼn bepaalde finansiële jaar handel dryf nie, maar ʼn aangeslane verlies oorgehou het van die vorige finansiële jaar, sal die SAID die onderneming nie toelaat om die verlies te benut in die daaropvolgende jare nie, aangesien die onderneming nie aaneenlopend handel gedryf het nie. Die onderneming sal dus die aangeslane verlies verbeur.

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 63

TAX105 Belasting In die geval van individue sal die verlies nie verbeur word nie, en maak dit nie saak of ʼn persoon wel handel gedryf het vir ʼn bepaalde finansiële jaar nie. Die SAID sal wel die aangeslane verlies as aftrekking toelaat (aangepas uit: http://www.afsfinancialservices.co.za/Articles/IncomeTaxTips/tabid/91/Default.aspx).

Die hoofdoel van ʼn aangeslane verlies is om die belastingaanspreeklikheid van ʼn onderneming of individu te verminder.Daar word tussen twee tipes verliese onderskei naamlik: 

ʼn Belastingverlies ʼn Belastingverlies ontstaan uit ʼn onderneming se inkomste en aftrekkings. Met ander woorde dit is die bedrag waarmee die toelaatbare aftrekkings meer is as die belasbare inkomste. ʼn Aangeslane verlies kan afgespeel word teen die belasbare inkomste van ʼn onderneming of individu.



ʼn Kapitale verlies ʼn Kapitale verlies ontstaan wanneer ʼn kapitale bate verkoop word vir minder as sy basiskoste. Die basiskoste van ʼn bate is die bedrag waarvoor ʼn bate aanvanklik aangekoop is. ʼn Kapitale verlies kan slegs teen ʼn kapitale wins afgespeel word, en nie teenoor gewone belasbare inkomste nie. Indien ʼn kapitale verlies nie in ʼn sekere finansiële jaar benut is nie, moet dit oorgedra word sodat dit teenoor toekomstige kapitale winste afgespeel kan word.

Praktiese oefening 2.1 ABC Bpk. het ʼn aangeslane verlies van R500 000 gedurende die 2016 finansiële jaar gehad. ABC Bpk. het ook gedurende die 2017 finansiële jaar ʼn motorvoertuig verkoop waarop ʼn kapitale verlies van R200 000 gely is.

Bestudeer die volgende uittreksel uit die finansiële rekords van ABC Bpk vir die 2017 finansiële jaar: Bruto inkomste R850 000 Toelaatbare aftrekkings volgens die SAID R350 000 Belasbare inkomste R500 000

Bladsy 64

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting

Vrae: 1) Wat is die belasbare inkomste waarop ABC Bpk. nou belas gaan word nadat die verliese in berekening gebring is?

2) Sal die SAID vir ABC Bpk. toelaat om die kapitale verlies van R200 000 ook teen sy normale belasbare inkomste af te speel?

3) Indien ABC Bpk. ook ʼn stukkie grond verkoop het en ʼn kapitale wins van R550 000 gemaak het uit die verkoop, watter bedrag van die kapitale wins sal dan by die maatskappy se belasbare inkomste vir die 2017 finansiële jaar, geëindig 28 Februarie 2017, ingesluit word?

Terugvoer: 1) Die belasbare inkomste van ABC Bpk. is R500 000. Die aangeslane verlies wat oorgedra word vanaf die vorige jaar beloop ook R500 000. Die belasbare inkomste vir die 2017 belastingjaar beloop NUL, dus geen belastingaanspreeklikheid nie.

2) Nee, ʼn kapitale verlies mag slegs teenoor ʼn kapitale wins afgespeel word. Die SAID sal nie toelaat dat die maatskappy die kapitale verlies van R200 000 afspeel teenoor enige toekomstige, normale winste nie.

3) Die maatskappy het ʼn kapitale verlies van R200 000 gehad met die verkoop van die voertuig. Die kapitale wins van R550 000 kan dus nou verminder word met die R200 000, waarna die maatskappy slegs belas sal word op die oorblywende R350 000 kapitale wins.

2.9

Inkomstebelastingkonsolidasie

Inkomstebelastingkonsolidasie is ʼn aspek van die Inkomstebelastingwetgewing van ʼn land waar ʼn houermaatskappy met sy volfiliale of gedeeltelike filiale, vir belastingdoeleindes, as een entiteit hanteer word. Dit beteken dat die houermaatskappy verantwoordelik is vir die groep se belastingverpligting, asook die indiening van die groep se belastingopgawes (aangepas uit: Patriot Tax Solutions.2011. http://patriottaxsolutions.com/blog/income-taxconsolidation-act/) Inkomstebelastingkonsolidasie word in verskeie lande aangewend, aangesien dit die administratiewe kostes van staatsinkomstebelastingdepartemente, asook die nakomingskostes van korporatiewe belastingbetalers verminder. Die toepassing van inkomstebelastingkonsolidasie in ʼn groep maatskappye, kan die groep onderworpe maak aan verskeie reëls en regulasies. Die nie-nakoming van hierdie reëls en regulasies kan lei tot die heffing van ernstige rentes en boetes.

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 65

TAX105 Belasting Die vier hoofredes waarom inkomstebelastingkonsolidasie in ʼn groep maatskappye geïmplementeer sal word, is soos volg: 

Die aangeslane verlies van een maatskappy kan die belasbare inkomste van ʼn ander maatskappy in dieselfde groep verminder, sodat die belastingverpligting aan die einde van die jaar aansienlik minder is.



Onderskeie bates kan tussen twee maatskappye in dieselfde groep oorgedra word, sonder om enige belasting of kapitaalwins tot gevolg te hê.



Dividende kan tussen twee maatskappye in dieselfde groep verklaar en betaal word sonder om dividend terughoubelasting tot gevolg te hê.



Belastingkrediete van een maatskappy kan deur ʼn ander maatskappy in dieselfde groep gebruik word. Hierdie krediete kan as gevolg van ʼn oorbetaling van belasting wees (aangepas uit: Patriot Tax Solutions. 2011. http://patriottaxsolutions.com/blog/income-tax-consolidation-act/)

1. Aangeslane verliese kan tussen maatskappye in dieselfde groep oorgedra word.

2. Bates kan tussen maatskappye in dieselfde groep oorgedra word, sonder om kapitaalwins tot gevolg te hê.

3. Dividende kan tussen maatskappye in dieselfde groep verklaar en betaal word sonder om Dividend terughoubelasting tot gevolg te hê.

4. Belastingkrediete van een maatskappy kan deur ʼn ander maatskappy in dieselfde groep aangewend word.

Figuur 2.4: Redes vir die implementering van inkomstebelastingkonsolidasie (Outeur, 2011) Die volgende lande het reeds inkomstebelastingkonsolidasie geïmplementeer: 

Verenigde State van Amerika



Frankryk



Australië



Nieu-Seeland

Bladsy 66

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting Sodra ʼn groep maatskappye besluit om die inkomstebelastingkonsolidasie-konsep toe te pas, sal die groep maatskappye onherroeplik gebonde wees. Die enigste wyse waarop ʼn maatskappy buite rekening gelaat kan word van dergelike konsolidasie, sal wees indien die houermaatskappy minder as 100% aandeel in die filiaal sal behou.

Elke land het verskeie reëls en regulasies met betrekking tot inkomstebelastingkonsolidasie.

Die Verenigde State van Amerika het sekere beperkings ingestel ten opsigte van die benutting van aangeslane verlies in die groep as geheel. Sodra die komplekse belastingberekening vir die groep maatskappye gedoen is, moet ʼn Gekonsolideerde Belastingopgawe ingedien word aan die inkomste-owerhede.

Hierdie Gekonsolideerde Belastingopgawe kan gedefinieer word as ʼn enkele belastingopgawe vir al die maatskappye in ʼn geaffilieerde groep (die houermaatskappy met al sy filiale) (aangepas uit: Investorwords. 2011. http://www.investorwords.com/1046/consolidated_tax_return.html) 2.9.1

Die voordele en nadele van inkomstebelastingkonsolidasie in ʼn groep maatskappye

Hoe groter ʼn maatskappy is, hoe meer kompleks raak die indiening van belastingopgawes.

Inkomstebelastingkonsolidasie vergemaklik die proses aansienlik, aangesien dit beteken dat ʼn groep maatskappye ʼn gesamentlike belastingopgawe kan indien, waarin daar verslag gedoen word oor al die maatskappye in die groep se belastingsake.

Die voordele van inkomstebelastingkonsolidasie kan soos volg uiteengesit word: 

Verminderde nakomingskostes Die belastingwetgewing van ʼn land ten opsigte van inkomstebelastingkonsolidasie stel ʼn maatskappy (gewoonlik die houermaatskappy van ʼn groep) instaat om slegs een belastingopgawe in te dien, ten opsigte van die onderskeie afdelings (filiale) van die maatskappy.

Met ander woorde die houermaatskappy dien slegs een opgawe in wat die belastingsake van die houermaatskappy tesame met sy filiale insluit. Die groep bespaar geld, aangesien elke maatskappy nie afsonderlik ʼn belastingopgawe hoef in te dien nie.



Meer buigsaamheid ʼn Maatskappy met verskeie verkoopskantore sal dalk kapitaal van een tak na ʼn volgende wil verskuif. Omdat die groep maatskappye hulle belasting konsolideer, word die kapitaal wat tussen twee takke geskuif word, nie gesien as nuwe inkomste in die hande van die ontvanger van die kapitaal nie en word daar dus nie belasting

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 67

TAX105 Belasting gehef op die kapitaal wat geskuif is tussen die maatskappye nie. Dit stel groot maatskappye in staat om kapitaal doeltreffend tussen die onderskeie filiale te verskuif sonder om belasting daarop te betaal. 

Beskerming teen veranderinge in die markte Dit gebeur soms dat een maatskappy in ʼn groep ʼn aansienlike wins maak, terwyl ʼn ander maatskappy in dieselfde groep ʼn groot verlies ly. Wanneer hierdie twee maatskappye deel uitmaak van dieselfde groep, kan die winste afgespeel word teenoor die verliese van die onderskeie maatskappye in dieselfde groep. Sodoende kan die belastingaanspreeklikheid aansienlik verminder word.

(Aangepas uit: eHow.com. 2011. http://www.ehow.com/list_6908644_benefits-taxconsolidation.html) Inkomstebelastingkonsolidasie hou nie net voordele vir ʼn maatskappy in nie – daar is ook ʼn paar nadele. Die nadele van inkomstebelastingkonsolidasie kan soos volg uiteengesit word: 

Inkomstebelastingkonsolidasie is nie ʼn eenvoudige konsep nie. Dit is ʼn baie komplekse konsep waar die insette van ʼn paar vakkundiges ingeroep mag word om die impak van konsolidasie op die groep maatskappye as geheel te bepaal en volledig uiteen te sit.



Die kostes verbonde aan die implementering van hierdie konsep kan redelik hoog wees, veral indien dit ʼn groot groep maatskappye is.



Sekere teen-vermydingsbepalings moet in die wetgewing ingebring word ten opsigte van die benutting van die belastingverliese in die groep maatskappye.



Internasionale belastingimplikasies moet ook in ag geneem word voor en gedurende die implementering van inkomstebelastingkonsolidasies in ʼn groep maatskappye, veral waar sommige van die maatskappye in die buiteland geïnkorporeer is.

( Aangepas uit: SAICA. 2009. http://www.taxtalkblog.com/?p=1612) 2.9.2

Inkomstebelastingkonsolidasie in Suid-Afrika

Alhoewel die Suid-Afrikaanse belastingwetgewing wel voorsiening maak vir sekere vorme van groepsbelastingverligting – hoofsaaklik beperk tot spesifieke transaksies – maak die wetgewing nie voorsiening vir ʼn formele inkomstebelastingkonsolidasiestelsel, soos in die geval van die Verenigde State van Amerika, Australië, Frankryk en Nieu-Seeland nie.

Die ekonomieë van lande verskil, wat tot gevolg het dat bykomende wetgewing by die basiese beginsels van groepsbelasting gevoeg word alvorens dit in ʼn land geïmplementeer kan word. Dit is ʼn redelike komplekse proses en juis daarom dat daar nie net een

Bladsy 68

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting inkomstebelastingkonsolidasie-/groepsbelastingstelsel sal wees nie. Elke land se stelsel sal gegrond wees op verskillende metodes en kriteria.

Die basiese beginsels van ʼn groepsbelastingstelsel behels die volgende: 

die insluiting van belastingverliese



die konsolidasie van die onderskeie maatskappye binne die groep in een wettige entiteit waar belasting gehef word op die onderskeie winste en verliese van die maatskappye in die groep, as geheel.

(Aangepas uit: L.I. Sprout. 2010.http://upetd.up.ac.za/thesis/available/etd-05062010155945/) Die vraag kan gevra word: Wat is ʼn groep maatskappye? ʼn Groep maatskappye sluit in twee of meer maatskappye waarin een maatskappy (die beherende groepmaatskappy/ houermaatskappy) direk of indirek aandele in minstens een ander maatskappy (die beheerde groepmaatskappy/ filiaal) hou.

Alvorens ʼn paar maatskappye as ʼn “groep maatskappye” kan kwalifiseer, moet die beherende maatskappy aan een van die volgende vereistes voldoen: 

Die beherende maatskappy moet direk ten minste 70% van die aandele in die beheerde maatskappy hou.



Die beherende maatskappy moet direk ten minste 70% van die aandele in meer as een beheerde maatskappy hou.



Die beherende maatskappy moet direk ten minste 70% van die aandele van ʼn beheerde maatskappy hou, en saam met die beheerde maatskappy direk ten minste 70% van die aandele in ʼn ander beheerde maatskappy.

Stiglingh et al., (2011: 461) Die onderstaande diagram is ʼn duidelike voorbeeld van ʼn groep maatskappye:

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 69

TAX105 Belasting

Voorbeeld 2.7

Maatskappy X hou 100% van die aandele in Maatskappy Y "Die beheerde groepmaatskappy"

Maatskappy X "Die beherende groepmaatskappy"

Maatskappy Y hou ook 20% van die aandele in Maatskappy Z

Maatskappy X hou 50% van die aandele in Maatskappy Z "Die beheerde groepmaatskappy"

Stiglingh et al. (2011: 462) Maatskappy X en Y is deel van dieselfde groep maatskappye, aangesien Maatskappy X direk ten minste 70% van die aandele in Maatskappy Y hou. Maatskappy Z is ook deel van die groep maatskappye, aangesien Maatskappy X saam met ʼn ander beheerde maatskappy (Maatskappy Y) direk ten minste 70% van Z se aandele hou.

Wanneer daar aan die bogenoemde vereistes voldoen word, sal die maatskappye as ʼn groep maatskappye bekend staan vir belastingdoeleindes.

In Suid-Afrika mag ʼn maatskappy slegs die aangeslane verlies wat deur die betrokke maatskappy self gely is, teenoor toekomstige belasbare inkomstes afspeel. In ʼn groep maatskappye sal daar van die maatskappye wees wat winste maak of verliese ly. Hierdie winste en verliese mag nie teenoor mekaar afgespeel word nie.

Alhoewel die SAID nie die oordrag van verliese tussen twee maatskappye in dieselfde groep maatskappye toelaat nie, word die oordrag van sekere bates tussen twee maatskappye wel toegelaat, sonder dat ʼn belastingaanspreeklikheid ontstaan.

Daar is verskeie inkomstebelastingkonsolidasiemodelle, wat deur verskeie lande geïmplementeer word: 

Die konsolidasiemodel Die konsolidasiemodel word die meeste in die wêreld gebruik. Hierdie metode behels dat elke maatskappy in die groep steeds die belasbare inkomste bereken, soos wat aanvanklik gedoen sou word, waarna die inkomste van die onderskeie maatskappye gekonsolideer sal word op die houermaatskappy se vlak. Die houermaatskappy is dan verantwoordelik vir die betaling van die belastingaanpreeklikheid, asook vir die indien van die belastingopgawe.

Bladsy 70

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting 

Die groepsbydraemodel Die groepsbydraemodel behels die maak van belastingaftrekbare bydraes deur winsgewende maatskappye aan ander maatskappye in dieselfde groep wat, vir ʼn betrokke finansiële jaar, ʼn verlies gely het. Sodoende word verseker dat slegs die netto belasbare inkomste van die groep belas word. Elke maatskappy in die groep moet egter steeds ʼn afsonderlike belastingopgawe indien, waarop duidelik uiteengesit word watter inkomstes ontvang is ten opsigte van bydraes ontvang, en watter uitgawes verteenwoordig word deur bydraes gemaak aan die groepsmaatskappye.



Die groepsverligtingmodel Die groepsverligtingmodel laat die oordrag van belastingverliese tussen maatskappye in dieselfde groep toe. Met ander woorde die aangeslane verlies van een maatskappy kan die belasbare inkomste van ʼn ander maatskappy in dieselfde groep verminder. Elke maatskappy moet egter steeds sy eie belastingopgawe indien.



Die Organschaftmodel Volgens die Organschaftmodel is alle winste en verliese toeskryfbaar aan die houermaatskappy in die groep. Op hierdie wyse word die groep as ʼn geheel belas deur die houermaatskappy en die belasting wat betaal word, is van toepassing op die belasbare winste van die groep.

(Aangepas uit: D.Tickle. 2011. http://www.accountancysa.org.za/resources/ShowItemArticle.asp?ArticleId=1754&Issue=1079 en P. Rammutla. 2008. http://www.moneywebtax.co.za/moneywebtax/view/moneywebtax/en/page265?oid=32480&sn=Detail)

Hierdie modelle is dus metodes wat deur lande gebruik word om die hele konsep van groepsbelasting (inkomstebelastingkonsolidasie) doeltreffend te implementeer en toe te pas.

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 71

TAX105 Belasting

1. Die konsolidasiemodel

Die Inkomstebelasting konsolidasiemetodes

4. Die Organschaft model

2. Die groepsbydrae model

3. Die groepsverligtingsmodel

Figuur 2.5: Inkomstebelastingkonsolidasiemodelle (Outeur, 2011)

2.10 Samevatting Suid-Afrikaanse individue en maatskappye word belas op hul wêreldwye inkomstes. Die belasting wat gehef word, kan in twee groepe verdeel word, naamlik: 

Direkte belasting



Indirekte belasting

Direkte belastings wat in Suid-Afrika gehef word, is Inkomstebelasting, Kapitaalwinsbelasting, Skenkingsbelasting, Boedelbelasting en Dividend Terughoudingsbelasting.

Die verskille in die tydsberekening ten opsigte van die erkenning van inkomstes en uitgawes vir finansiële verslagdoening in vergelyking met belastingverslagdoening, veroorsaak dat daar verskille ontstaan tussen die finansiële inkomste en belasbare inkomste van ʼn sakeonderneming.

Die verskille kan weer opgedeel word in: 

Permanente verskille



Tydelike verskille o

Uitgestelde belastingbate

o

Uitgestelde belastinglas

Bladsy 72

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting ʼn Aangeslane verlies kan gedefinieer word as die oorskot van belastingaftrekbare uitgawes oor die belasbare inkomste, soos bevestig deur SAID. Hierdie verlies word na die volgende finansiële jaar oorgedra en mag van die belasbare inkomste afgetrek word, om sodoende die belastingaanspreeklikheid te verminder.

Daar word tussen twee tipes verliese onderskei, naamlik: 

ʼn Belastingverlies



ʼn Kapitale verlies

ʼn Kapitale verlies mag slegs gebruik word om die kapitale wins te verminder en nié om die normale belasbare inkomste van ʼn maatskappy of individu te verminder nie.

Alhoewel die Suid-Afrikaanse belastingwetgewing wel voorsiening maak vir sekere vorme van groepsbelastingverligting, wat beperk is tot spesifieke transaksies, maak die wetgewing nie voorsiening vir ʼn formele inkomstebelastingkonsolidasiestelsel, soos in die geval van die Verenigde State van Amerika, Australië, Frankryk en Nieu-Seeland nie.

2.11 Selfevaluering

Aktiwiteit 2 ABC Bpk. Proefbalans op 28 Februarie 2017 2016

2017 DT

420 000.00 30 000.00 38.98 9 950.00 150 000.00

Verkope Koste van verkope

-

520 000.00 320 000.00

Rente-inkomste

12.37

Rekenmeestersfooie Ouditfooie

1 369.14 Bankkostes 655.00

KT

200 000.00 800.68

Skoonmaak Konsultasiefooie

10 143.56

Rekenaaruitgawes

38 906.30

Elektrisiteit & water

48 000.00

19 769.20

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

Bladsy 73

TAX105 Belasting

1,434.66

Versekering

33 868.75

Rente-uitgawe

28 592.66

Prokureursfooie

625.00 2 081.50 142 412.41

5 656.10

2 795.08

Telefoonuitgawes

12 500.00

Onderhoudskostes

18 213.58

Netto verlies

-107 722.27

Vrae: 1) Wat is die totale aangeslane verlies wat ABC Bpk. nou gaan oordra na die 2018

finansiële jaar?

2)

Wat sal die belasbare inkomste van ABC Bpk. wees, indien daar ʼn wins van R400 000 in die 2018 finansiële jaar getoon word? Aanvaar dat alle toelaatbare aftrekkings reeds in berekening gebring is.

3) Wat sal die belasting betaalbaar deur ABC Bpk. wees, indien die belasbare inkomste

R149 865 in die 2018 finansiële jaar beloop?

4) Aanvaar dat ABC Bpk. nie handel gedryf het gedurende die 2018 finansiële jaar nie.

ABC Bpk. toon egter ʼn belasbare inkomste van R500 000 vir die 2019 finansiële jaar.

Sal die SAID vir ABC Bpk. toelaat om die aangeslane verlies wat die maatskappy in die vorige jaar gely het teenoor hulle belasbare inkomste van 2019 af te speel? Gee redes vir jou antwoord.

Bladsy 74

Studie-eenheid 2: Direkte belasting op maatskappy-inkomste en -winste

TAX105 Belasting

STUDIE-EENHEID 3: INDIREKTE BELASTING

3.1

Studie-eenheid leeruitkomstes

Kennis en begrip Na voltooiing van Studie-eenheid 3 sal jy in staat wees om jou kennis en begrip van die volgende te demonstreer: 

Indirekte belasting



Doeane- en aksynsbelasting



Ad valorem belasting



Belasting op toegevoegde waarde

Vaardighede Jy sal ook in staat wees om: 

Te onderskei tussen die verskillende tipes indirekte belasting wat deur ʼn onderneming in Suid-Afrika ingevorder word.



Die wese van doeane- en aksynsbelasting te illustreer, gebaseer op fisiese maatreëls.



Die wese van Ad valorem belasting (Belasting op Toegevoegde Waarde) te illustreer.



Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW) te bereken.



Vrygestelde lewerings (produkte & dienste) ten opsigte van BTW te identifiseer.

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

Bladsy 75

TAX105 Belasting 3.2

Verrykende bronne 

Accounting-Dictionary.com, 2011. Taxable Supplyhttp://www.accountingdictionary.com/definition/taxable-supply.html



BusinessDictionary, 2011.Indirect Tax.http://www.businessdictionary.com/definition/indirect-tax.html



BusinessDictionary, 2011.Input Tax.http://www.businessdictionary.com/definition/input-tax.html



BusinessDictionary, 2011.Output Tax.http://www.businessdictionary.com/definition/output-tax.html



BusinessDictionary, 2011.Value Added Tax.http://www.businessdictionary.com/definition/value-added-tax-VAT.html



BusinessDictionary, 2011. Ad valorem tax.http://www.businessdictionary.com/definition/ad-valorem-tax.html



Differencebetween.com. 2011.http://www.differencebetween.com/differencebetween-excise-duty-and-custom-duty/



eHow.com, 2011. Types of Indirect Taxes.http://www.ehow.com/list_6982999_typesindirect-taxes.html



Els, G., Ngwenya, L., Pretorius, E., Olivier, E.& Adams, M. 2008. Enjoy Accounting.Heinemann: Sandton. 380p.



Kerdachi, D., Kriel, A.& Viljoen, A. 2005. Verken Rekeningkunde.Maskew Miller Longman:Kaapstad.282p.



Stiglingh, M., Koekemoer, A.D., Van Schalkwyk, L., Wilocks, J.S., De Swardt, R.D.& Jordaan, K. 2011. Silke: Suid-Afrikaanse Inkomstebelasting.Lexisnexis: Johannesburg.1160p.

3.3

Hoe kan jy jou begrip verbeter?

Jy moet seker maak dat jy die volgende terminologie verstaan: Sleutelwoord

Omskrywing Indirekte belasting word deur die staat gehef op verbruik,

Indirekte belasting

besteding, voorreg, of reg, maar nie op inkomste of eiendom nie.

Tipes indirekte belasting:

Bladsy 76

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

TAX105 Belasting



Doeanebelasting word gehef op invoere



Aksynsbelasting word gehef op produksie



BTW word gehef gedurende die produksie en verspreiding van produkte/dienste.



Sekuriteitsbelasting op oordrag



Oordragskoste

Aksynsbelasting word gehef op goedere wat in ʼn land Doeane- en

geproduseer word, terwyl doeanebelasting gehef word op

Aksynsbelasting

goedere wat buite ʼn land geproduseer word en in die land ingevoer word.

Ad valorem belasting kan gedefinieer word as ʼn persentasie-

Ad valorem

heffing van die waarde van die item waarop die belasting gehef

belasting

word. Met ander woorde die heffing is nie gebaseer op die item se hoeveelheid, grootte, gewig of enige ander faktor nie.

BTW kan gedefinieer word as ʼn indirekte belasting wat gehef

Belasting op

word op die binnelandse verbruik van goedere en dienste,

Toegevoegde

behalwe in die geval van nulkoerslewerings (byvoorbeeld sekere

Waarde (BTW)

voedselsoorte en noodsaaklike medisynes) of vrygestelde lewerings (byvoorbeeld uitvoere).

Insetbelasting kan gedefinieer word as ʼn indirekte belasting wat gehef word op kapitale goedere, roumateriale, dienste, ens. wat ʼn

Insetbelasting

sakeonderneming verbruik of gebruik in hul daaglikse sakebedrywighede. Met ander woorde ʼn indirekte belasting op die uitgawes van ʼn BTW-ondernemer.

Uitsetbelasting kan gedefinieer word as ʼn Ad valorembelasting wat gehef word op die verkoopprys van belasbare lewerings

Uitsetbelasting

(produkte of dienste) en word betaal deur die kliënt van ʼn sakeonderneming. Met ander woorde ʼn indirekte belasting op die inkomste van ʼn BTW-ondernemer.

BTW-periode

Sodra ʼn sakeonderneming vir BTW-doeleindes geregistreer is, sal die SAID ʼn BTW-periode aan die onderneming allokeer.

Belasbare

ʼn Belasbare lewering is die lewering van ʼn produk of diens wat

lewerings

onderhewig is aan BTW, met ander woorde die BTW-ondernemer

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

Bladsy 77

TAX105 Belasting (VAT Vendor) moet BTW hef op die prys van die produk of diens, of kan BTW terugeis van die SAID vir uitgawes aangegaan ten opsigte van die belasbare lewering.

Vrygestelde lewerings is nie aan BTW onderhewig nie, met ander Vrygestelde

woorde BTW kan nie gehef word teen die standaardkoers van

lewerings

14% of teen die nulkoers (0%) nie, en sal nie deel uitmaak van die belasbare omset nie.

Sommige sake-eienaars word wetlik verplig om vir BTW te

BTW ondernemer

registreer. Hierdie BTW-ondernemers is dan wetlik verplig, om BTW te hef op belasbare lewerings van goedere en dienste.

3.4

Inleiding

Indirekte belasting word deur die regering van ʼn land gehef op die produsente van produkte en ondernemings wat dienste lewer. Die belasting word egter oorgedra na die verbruikers, afhangende van die prys-elastisiteit van vraag en aanbod.

Doeane- en Aksynsbelasting word hoofsaaklik deur die staat gehef om te verseker dat daar ʼn konstante vloei van inkomste na die staat is, om sodoende genoegsame geld beskikbaar te hê vir die uitvoering van die staat se verpligtinge.

Aksynsbelasting word gehef op goedere wat in ʼn land geproduseer word, terwyl doeanebelasting gehef word op goedere wat buite ʼn land geproduseer word en in die land ingevoer word. Dit is ʼn belasting wat gehef word op die produksie of verkoop van goedere.

Ad valorem belasting is belasting wat gebaseer is op die waarde van die item wat belas word, en word bereken as ʼn persentasieheffing van die waarde van die item waarop die belasting gehef word. Met ander woorde die heffing is nie gebaseer op die item se hoeveelheid, grootte, gewig of enige ander faktor nie.

Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW) is ʼn indirekte belasting wat deur die regering gehef word en is hoofsaaklik gebaseer op verbruik in die ekonomie. Inkomste word vir die regering ingevorder deurdat daar van sommige sake-eienaars verwag word om vir BTW te registreer, waarna daar dan na hulle verwys word as BTW-ondernemers. Hierdie BTWondernemers is dan wetlik verplig, om BTW te hef op belasbare lewerings van goedere en dienste.

BTW is ʼn indirekte belasting wat gehef word op die binnelandse verbruik van goedere en dienste, behalwe in die geval van nulkoerslewerings (byvoorbeeld sekere voedselsoorte en noodsaaklike medisynes) of vrygestelde lewerings (byvoorbeeld uitvoere).

Bladsy 78

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

TAX105 Belasting Daar is sekere vrygestelde lewerings wat nie aan BTW onderhewig is nie. Die BTWondernemer mag nie enige uitsetbelasting op die verkoopprys van hierdie produkte hef nie, maar daar mag ook nie enige insetbelasting geëis word ten opsigte van die uitgawes wat aangegaan is nie.

3.5

Indirekte belastings wat ingevorder word van ondernemings in Suid-Afrika

Indirekte belasting word deur die regering van ʼn land gehef op die produsente van produkte en ondernemings wat dienste lewer. Die belasting word egter oorgedra na die verbruikers, afhangende van die prys-elastisiteit van vraag en aanbod.

Indirekte belasting word deur die staat gehef op verbruik, besteding, voorreg, of reg. Tipes indirekte belasting: 

Doeanebelasting word gehef op invoere



Aksynsbelasting word gehef op produksie



BTW word gehef gedurende die produksie en verspreiding van produkte/dienste



Sekuriteitsbelasting op oordrag



Oordragskoste

Hierdie is almal voorbeelde van indirekte belasting omdat hierdie belasting nie direk gehef word op die inkomste van die verbruiker nie (aangepas uit: BusinessDictionary, 2011. http://www.businessdictionary.com/definition/indirect-tax.html)

Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW)

Doeane & Aksynsbelasting

Indirekte belasting in Suid-Afrika

Sekuriteitsbelasting op oordrag

Oordragskostes

Figuur 3.1:Indirekte belasting wat gehef word in Suid-Afrika (Outeur, 2011)

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

Bladsy 79

TAX105 Belasting Indirekte belasting, soos BTW, word gehef op goedere en dienste wat aangekoop word deur verbruikers en sakeondernemings. Indirekte belasting word gehef teen ʼn vaste koers. Elke individu of sakeonderneming wat gebruik maak van hierdie produkte en dienste word belas teen dieselfde vaste koers. Voorbeelde van produkte waarop indirekte belasting gehef word is brandstof, alkohol, sigarette (aangepas uit: eHow.com, 2011. http://www.ehow.com/list_6982999_types-indirect-taxes.html)

(http://www.lifeinsurance.net/wp-content/uploads/2010/08/life_insurance_taxation1.jpg) 3.6

Doeane- en Aksynsbelasting

Aksynsbelasting word gehef op goedere wat in ʼn land geproduseer word, terwyl doeanebelasting gehef word op goedere wat buite ʼn land geproduseer word en in die land ingevoer word. Dit is ʼn belasting wat gehef word op die produksie of verkoop van goedere (aangepas uit: http://business.rediff.com/report/2009/aug/26/perfin-what-is-excise-duty-allabout.htm) Doeane- en Aksynsbelasting word hoofsaaklik om die volgende redes op produkte gehef: 

Doeane- en Aksynsbelasting word op sekere produkte gehef om die regering te voorsien van ʼn maklik invorderbare en konstante inkomste. Om die inkomste gereeld en maklik invorderbaar te maak, moet die produk aan sekere kriteria voldoen.

Die produk moet in hoë volumes vinnig-bewegend wees. Dit moet op ʼn daaglikse basis verbruik word en nie noodsaaklike produkte wees nie. Daar word dikwels na die belasting wat op hierdie nie-essensiële produkte gehef word, verwys as sondebelasting (Sin Taxes). Sondebelasting is byvoorbeeld die belasting wat gehef word op produkte soos sigarette en alkohol.



Doeane- en Aksynsbelasting word ook op produkte gehef om die verbruikersgedrag te beïnvloed. Die belasting kan byvoorbeeld aangepas word om die verbruik van skadelike produkte soos rook en alkohol te verminder.

(Aangepas uit: South African Revenue Services, 2011 .http://www.sars.gov.za/home.asp?pid=483)

Bladsy 80

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

TAX105 Belasting 3.6.1

Tipes Aksynsbelasting

Die hoofdoel van Aksynsbelasting is om die inkomste van ʼn regering te beskerm deurdat inkomste ingevorder word ten opsigte van sekere produkte wat plaaslik geproduseer word.

Aksynsbelasting word slegs gehef op goedere wat plaaslik verbruik word.

Aksynsbelasting kan ingedeel word onder die volgende twee hoofkategorieë: 

Aksynsbelasting o

Spesifieke Aksynsbelasting word gehef op petroleumprodukte, tabakprodukte en alkohol.

o



Ad Valorem Aksynsbelasting word gehef op minder noodsaaklike produkte.

Aksynsheffings Aksynsheffings kan van land tot land verskil. Die Aksynsheffings wat in Suid-Afrika gehef word is soos volg: o

Brandstofheffing en petroleumprodukte

o

Padongelukkefonds

o

Omgewingsheffing op sekere produkte, byvoorbeeld op plastieksakke

o

Diamantuitvoerbelasting op die uitvoer van diamante

Die berekening van spesifieke aksynsbelasting is gebaseer op die kwantiteit/volume van produkte, terwyl die berekening van Ad valorembelasting gebaseer is op die waarde van die produk (aangepas uit: South African Revenue Service, 2011. http://www.sars.gov.za/home.asp?pid=54522) Voorbeelde van Spesifieke en Ad valorem Aksynsbelasting: Spesifieke Aksynsbelasting

“Ad valorem” Aksynsbelasting

Brandstof/Petroleumprodukte

Motorvoertuie

Tabakprodukte

Elektroniese toerusting

Moutbier

Parfuum

Tradisionele Afrikabier Wyn Ander gegiste drankies (Aangepas uit: South African Revenue Service, 2014. http://www.sars.gov.za/home)

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

Bladsy 81

TAX105 Belasting 3.6.2 ď&#x201A;ˇ

Die verskil tussen Doeane- en Aksynsbelasting Doeanebelasting Doeanebelasting word deur die staat gehef op goedere wat in die buiteland geproduseer word, maar in die land ingevoer word. Die belasting word deur die persoon/onderneming wat die produk invoer (die invoerder) betaal.

ď&#x201A;ˇ

Aksynsbelasting Aksynsbelasting word deur die staat op produkte gehef wat in die land geproduseer word. Die belasting word deur die vervaardigers van die produk betaal.

Die verskil tussen Doeane- en Aksynsbelasting kan grafies soos volg voorgestel word:

Doeanebelasting word gehef op ingevoerde produkte

Doeanebelasting word betaal deur die Invoerder

Aksynsbelasting word gehef op produkte vervaardig in die land

Aksynsbelasting word betaal deur die vervaardigers

Doeane & Aksynsbelasting

Figuur 3.2: Die verskil tussen Doeane- en Aksynsbelasting (Aangepas uit: http://www.differencebetween.com/difference-between-excise-duty-andcustom-duty/)

Praktiese oefening 3.1 INKOMSTE Raming van inkomste voor belasting

R733 973

SAID se Begroting 2016/17 voorstelle: Belastings op individue en maatskappye Persoonlike inkomstebelasting

Bladsy 82

-8 850

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

TAX105 Belasting

Aanpassing van persoonlike inkomstebelastingkoers-struktuur Aanpassing in monetĂŞre drempels

-8100 -750

Maatskappybelasting Sluiting van dividend-sessieskemas

500

Belasting op eiendom Aanpassing in oordragskostes

-750

Indirekte belasting

4 985

Toename in algemene brandstofheffing

1 900

Toename in aksynsbelasting op tabakprodukte en alkoholiese drank

1 785

Toename in Ad valorem-aksynsregte Toename in elektrisiteitsheffing

150 1 150

(Aangepas uit: http://www.sars.gov.za/home.asp?pid=66388) Bogenoemde is Ĺ&#x2030; uittreksel uit die 2017 begroting. Beantwoord nou die volgende vrae, na aanleiding van die bogenoemde: Vrae: 1. Vanuit watter inkomstebron, verwag die staat om die meeste inkomste te ontvang?

2. Wat is die staat se hoofbronne van inkomste?

3. Hoekom dink jy, het die staat besluit om die heffings ten opsigte van sy indirekte belastings te verhoog?

Terugvoer: 1. Persoonlike inkomstebelasting van toepassing op individue.

2. Persoonlike inkomstebelasting, maatskappybelasting, belasting op eiendom en indirekte belasting 3. Om die konstante invloei van inkomste na die regering te verhoog, om sodoende te verseker dat die staat daartoe in staat sal wees om sy verpligtinge na te kom.

3.7

Die wese van Ad valorem belasting

Ad valorem belasting is belasting wat gebaseer is op die waarde van die item wat belas word. Die belasting word bereken as Ĺ&#x2030; persentasieheffing van die waarde van die item

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

Bladsy 83

TAX105 Belasting waarop die belasting gehef word. Met ander woorde die heffing is nie gebaseer op die item se hoeveelheid, grootte, gewig of enige ander faktor nie, maar op die waarde van die item.

Voorbeelde van Ad valorem belasting is: 

Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW)



Invoerbelasting



Eiendomsbelasting – dit word gebaseer op die aangeslane waarde van eiendom in die eiendomsmark of persoonlike eiendom

(Aangepas uit: BusinessDictionary, 2011. http://www.businessdictionary.com/definition/advalorem-tax.html) Ad valorem belasting is die hoofbron van inkomste vir die staat en munisipale regering en word normaalweg gehef sodra die transaksie plaasgevind het.

(Bron :http://www.theglaringfacts.com/cutting-your-property-taxes-in-10-steps/) Voorbeeld 3.1

Aksynsreg op voertuie op tot 25% 23 Februarie 2011 om 04:34nm Independent Newspapers

Bladsy 84

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

TAX105 Belasting

“Voertuie word nie slegs duurder om vol te maak, danksy die styging in die brandstof- en padongelukkefondsheffing van 18 sent per liter nie, maar ook duurder om aan te skaf, en dit as gevolg van ʼn styging in die aksynsbelastingkoers op motorvoertuie van 20% na 25%.

Hierdie addisionele belasting wat verbruikers opgelê word, word ingesluit in die afdeling genaamd ad valorem belasting van die Begrotingsoorsigdokument wat Woensdag vrygestel is saam met die begrotingstoespraak van Finansies se minister Pravin Gordhan.

Passasiersmotors en ligte kommersiële voertuie is onderworpe aan ʼn “luukse” aksynsbelasting wat volgens die dokument, ʼn styging in die prys van die voertuig teweegbring.

Die regering beplan om die maksimum nominale ad valorem aksynsbelastingkoers op hierdie voertuie van 20% na 25% te verhoog.Tesame hiermee word aksynsbelasting op monitors her-ingestel, nadat dit in 2004 afgeskaf is, gebaseer op die aanname dat hul aangewend kan word as rekenaarskerms. Sommige monitors word ook gebruik as televisieskerms, wat onderworpe is aan ad valorembelasting.

Ad valorem aksynsbelasting op monitors word he-ringestel teen ʼn vaste koers van 7 persent. Hierdie wysigings sal van krag wees vanaf 1 April 2011, het die Tesourie gesê.”

(Aangepas en vertaal uit: http://www.iol.co.za/business/vehicle-excise-duty-up-to-251.1031222)

3.8

Die berekening van BTW op belasbare en vrygestelde lewerings

Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW) is ʼn indirekte belasting wat deur die regering gehef word en is hoofsaaklik gebaseer op verbruik in die ekonomie.

Inkomste word vir die regering ingevorder deur van sommige sake-eienaars te verwag om vir BTW te registreer, waarna daar dan na hulle verwys word as BTW-ondernemers. Hierdie BTW-ondernemers is dan wetlik verplig om BTW te hef op belasbare lewerings van goedere en dienste.

Hierdie BTW-ondernemers kan gesien word as agente van die SAID, wat gebruik word om BTW wat op sekere goedere en dienste gehef word, namens die staat in te vorder. Die SAID is die administrateur van die BTW-wetgewing, wat verseker dat die BTW betyds ingevorder word en dat die wetgewing op die regte wyse by die publiek afgedwing word.

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

Bladsy 85

TAX105 Belasting BTW is indirekte belasting wat gehef word op die binnelandse verbruik van goedere en dienste, behalwe in die geval van nulkoerslewerings (byvoorbeeld sekere voedselsoorte en noodsaaklike medisynes), of vrygestelde lewerings (byvoorbeeld uitvoere).

BTW word regdeur die produksie- en verspreidingsproses gehef, vanaf die grondstowwe tot by die finale verkoop van die produkte (aangepas uit: BusinessDictionary, 2011. http://www.businessdictionary.com/definition/value-added-tax-VAT.html) BTW word slegs gehef op die verbruik van goedere en dienste in Suid-Afrika, asook op die invoer van goedere na Suid-Afrika.

(http://getentrepreneurial.com/finance-capital/) BTW staan ook bekend as ʼn goedere en dienste belasting. Om die konsep van BTW beter te verstaan moet daar eerstens gekyk word na die volgende eienskappe van BTW: 

BTW is oor die algemeen van toepassing op transaksies wat verband hou met goedere en dienste.



BTW word proporsioneel bereken ten opsigte van die prys wat gehef word vir goedere en dienste.



BTW word gehef op elke stadium van die produksie- en verspreidingsproses



BTW wat deur die voorafgaande prosesse gehef is, mag deur die BTW-ondernemer afgetrek word, mits die BTW-verpligting by die finale gebruiker lê.

(Aangepas uit: South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/home.)

BTW word slegs gehef op belasbare lewerings wat deur ʼn BTW-ondernemer gemaak word.

BTW word gehef op belasbare lewerings teen ʼn standaardkoers van 14% of teen ʼn nulkoers (belasbaar teen 0%). Belasbare lewerings sluit egter nie die volgende in nie: 

Lone en salarisse



Stokperdjies of enige privaat ontspanningsbedrywighede, wat nie vir sakedoeleindes is nie

Bladsy 86

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

TAX105 Belasting 

Private verkoop van persoonlike of plaaslike items



Vrygestelde lewerings

3.8.1

BTW-insette en -uitsette

BTW kan soos volg ingedeel word: 

Insetbelasting (BTW-insette) Insetbelasting kan gedefinieer word as ʼn indirekte belasting wat gehef word op kapitale goedere, roumateriale, die dienste, ens. wat ʼn sakeonderneming verbruik of gebruik in hul daaglikse sakebedrywighede (aangepas uit: BusinessDictionary, 2011. http://www.businessdictionary.com/definition/input-tax.html) Met ander woorde ʼn indirekte belasting op die uitgawes van ʼn BTW-ondernemer.



Uitsetbelasting (BTW-uitsette) Uitsetbelasting kan gedefinieer word as ʼn Ad valorem belasting wat gehef word op die verkoopprys van belasbare lewerings (produkte of dienste) en wat betaal word deur die kliënt van ʼn sakeonderneming. Met ander woorde die sakeonderneming hef uitsetbelasting op die verkoopprys van ʼn produk of diens, waarna die kliënt dan die uitsetbelasting betaal. Die sakeonderneming (BTW-ondernemer) tree op as ʼn agent wat namens die SAID die belasting (BTW) invorder (aangepas uit: BusinessDictionary, 2011. http://www.businessdictionary.com/definition/outputtax.html) Met ander woorde ʼn indirekte belasting op die inkomste van ʼn BTWondernemer.

Die volgende figuur illustreer die betaling ontvang vanaf en gemaak aan die SAID:

Terugbetaling ontvang vanaf die SAID

•BTW Insetbelasting > BTW Uitsetbelasting •(BTW uitgawes > BTW inkomste)

Betaling aan die SAID

•BTW Uitsetbelasting > BTW Insetbelasting •(BTW inkomste > BTW uitgawes)

Figuur 3.3: Betaling ontvang vanaf die SAID en betaling gemaak aan die SAID (Outeur, 2011)

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

Bladsy 87

TAX105 Belasting 3.8.2

Registrasie as BTW-ondernemer vir BTW-doeleindes

BTW-registrasie geskied in die volgende gevalle: 

Verpligte BTW-registrasie ʼn Sakeonderneming is verplig om as BTW-ondernemer te registreer, indien die onderneming belasbare lewerings van meer as R1, 000,000 gemaak het, vir ʼn aaneenlopende periode van 12 maande.



Vrywillige BTW-registrasie ʼn Sakeonderneming kan vrywillig vir BTW registreer, mits die onderneming ʼn minimum belasbare lewering van R50,000 in die voorafgaande 12 maande gemaak het.

(Aangepas uit: South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/home) Die volgende voorbeeld illustreer wanneer ʼn sakeonderneming behoort te registreer as ʼn BTW-ondernemer vir belastingdoeleindes: Voorbeeld 3.2 Bongi Zulu dryf handel as Bongi Konstruksie. Hy het ʼn tender ingedien vir ʼn boukontrak van R5 000 000. Op die huidige stadium verdien Bongi ʼn gemiddeld van R10 000 per maand – dus R120 000 vir ʼn aaneenlopende tydperk van 12 maande.

Indien Bongi nie die kontrak van R5 000 000 kry nie, het hy ʼn keuse om vrywillig te registreer vir BTW, of om glad nie as BTW-ondernemer te registreer nie.

Indien die konstruksiekontrak wel aan Bongi Konstruksie toegeken word, sal sy belasbare lewerings die R1 000 000 kerf verbysteek en sal Bongi Konstruksie verplig wees om te registreer vir BTW-doeleindes . Bongi het dan 21 dae waarin hy sy sakeonderneming moet registreer vir BTW. (Aangepas uit: South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/home)

3.8.3

Belasbare lewerings

ʼn Belasbare lewering is eenvoudig die lewering van ʼn produk of diens wat onderhewig is aan BTW – die BTW-ondernemer moet dus BTW hef op die prys van die produk of diens of kan BTW terugeis van die SAID vir uitgawes aangegaan ten opsigte van die belasbare lewering (aangepas uit: Accounting-Dictionary.com, 2011. http://www.accountingdictionary.com/definition/taxable-supply.html)

Bladsy 88

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

TAX105 Belasting Belasbare lewerings sluit alle lewerings van produkte of dienste van die onderneming in waarop BTW gehef moet word.

BTW word soos volg gehef: 

BTW word gehef teen ʼn standaardkoers van 14%



BTW word gehef teen ʼn nulkoers.

Vrygestelde lewerings is nie onderhewig aan BTW nie, met ander woorde geen uitsetbelasting mag gehef word op die verkoopprys van so ʼn produk of diens nie, en geen insetbelasting mag afgetrek word ten opsigte van uitgawes wat aangegaan is in die lewering van hierdie produkte of dienste nie.

Die volgende is voorbeelde van lewerings waarop BTW teen ʼn standaardkoers gehef moet word: 

Grond en geboue (vaste bates).



Fooie wat gehef word vir professionele dienste gelewer, byvoorbeeld konstruksie-/ boukontrakteurs, eiendomsagente, konsultante, argitekte, ingenieurs, projekbestuurders, dokters, prokureurs, loodgieters, rekenmeesters, ens.



Huishoudelike benodigdhede en duursame goedere.



Munisipale goedere en dienste, soos die verskaffing van elektrisiteit, water en vullisverwydering.



Akkommodasie, gasvryheid, toerisme en vermaak.



Kapitale bates soos masjinerie.



Telefoon, internet, rekenaar en ander telekommunikasie dienste.



Die verhuring van kommersiële eiendom, byvoorbeeld kantoorruimte.



Motorvoertuigherstelwerk, olie, onderdele.



Plaaslike vervoer van goedere en passasiers by wyse van see of lug.

(Aangepas uit: South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/home)) Die volgende goedere is nulkoerslewerings, met ander woorde BTW word gehef teen 0%: 

Sekere voedselsoorte soos: o

Bruinbrood

o

Bruinbroodmeel (uitgesluit fyn semels)

o

Hoendereiers

o

Gedroogde boontjies

o

Mieliemeel

o

Sardyne in blikkies

o

Melk, gekweekte melk, melkpoeier en melkpoeiermengsel

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

Bladsy 89

TAX105 Belasting



o

Gedroogde mielies en mielierys

o

Stampmielies

o

Vars vrugte en groente

o

Lensies

o

Rys

o

Groente kookolie – olyfolie uitgesluit

o

Eetbare peule, ertjies, bone en grondboontjies

Brandstofheffingsgoedere: Sekere gespesifiseerde brandstofheffingsgoedere is onderhewig aan ʼn nulkoers (0%) BTW-heffing. Voorbeelde hiervan sluit in: o

Brandstof gebruik in motorvoertuie

o

Brandstof gebruik in vragmotors

o

Brandstof gebruik in bote, skepe

o

Brandstof gebruik in busse

o

Brandstof gebruik in visvangbote

o

Brandstof gebruik in spoorweglokomotiewe

o

Brandstof gebruik in boerdery en produksiemasjinerie

Die meeste motorbrandstof is egter onderhewig aan belasting, soos: o

Die algemene brandstofheffing

o

Die padongelukfondsheffing

o

Aksynsbelasting

Uitgevoerdie dienste en produkte val ook onder nulkoerslewerings en is onderhewig aan sekere vereistes volgens wetgewing. BTW-ondernemers wat nulkoerslewerings maak, dws. produkte en dienste verkoop waarop BTW teen 0% gehef word, mag wel die inset-BTW eis op uitgawes aangegaan in die voortbrenging van die nulkoerslewerings (aangepas uit: South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/home).

3.8.4

Vrygestelde lewerings

Vrygestelde lewerings is nie onderhewig aan BTW nie, met ander woorde BTW kan nie teen die standaardkoers van 14% of teen die nulkoers (0%) gehef word nie, en sal nie deel uitmaak van die belasbare omset nie.

Die vrygestelde lewerings is soos volg: 

Residensiële verblyf in ʼn woning (uitgesluit vakansie-akkommodasie). BTW word nie gehef op die huur wat deur ʼn huurder aan ʼn verhuurder betaal word onder ʼn huurooreenkoms nie.

Bladsy 90

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

TAX105 Belasting 

Passasiersvervoer (pad en spoor). Die lewering van vervoer by wyse van pad en spoor is vrygestel van BTW.



Vaste bates in die buiteland. Die lewering van eiendom deur middel van verkoop of verhuring is vrygestel van BTW, indien die eiendom in die buiteland is.



Opvoedkundige - en kindernasorgdienste.



Finansiële dienste – rente-inkomste en -uitgawes.



Goedere en dienste wat gelewer word deur middel van ʼn donasie.

Voorbeeld 3.3 Kleuterskool en naskoolsorg Mieta Coetzee bestuur ʼn kleuterskool en naskoolsentrum. Sy vra ʼn R1 000 per maand vir elk van die 120 kinders. Die maandelikse uitgawes beloop R57 000 (BTW ingesluit), waarvan R7 000 BTW is. Die jaarlikse inkomste is R120 000 (R1 000 * 120); R120 000 * 12 = R1 440 000.

Jaarlikse uitgawes (BTW ingesluit) R57 000 * 12 = R684 000 Mieta Coetzee sal nie haar onderneming kan registreer vir BTW nie, al is haar belasbare lewerings meer as R1miljoen. Die rede hiervoor is dat die Kleuterskool en nasorg van kinders ʼn vrygestelde lewering is. Die R7 000 BTW sal dus nie as ʼn insetbelasting geëis kan word nie.

3.8.5

ʼn Geldige belastingfaktuurvir BTW-doeleindes

Wat is die verskil tussen ʼn faktuur en ʼn belastingfaktuur? ʼn Faktuur is ʼn dokument wat die koper inlig oor sy verpligting om ʼn betaling te maak nadat ʼn transaksie plaasgevind het. Hierdie transaksie verteenwoordig nie noodwendig ʼn belasbare lewering nie. ʼn Belastingfaktuur is ʼn dokument waarvoor daar voorsiening gemaak word in die BTWwetgewing, om die BTW-ondernemer in staat te stel om insetbelasting te eis en uitsetbelasting te hef. ʼn Belastingfaktuur verteenwoordig altyd ʼn belasbare lewering. Die BTW-wetgewing bepaal dat ʼn belastingfaktuur sekere besonderhede ten opsigte van die belasbare lewering moet bevat, asook ten opsigte van die partye betrokke by die transaksie, alvorens BTW geëis en gehef kan word.

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

Bladsy 91

TAX105 Belasting Daar is bepaalde vereistes ten opsigte van BTW-fakture:

Volledige belastingfaktuur (Bedrag van

Verkorte belastingfaktuur (Bedrag van

R5 000 of meer) Artikel 20(4) van die

minder as R5 000) Artikel 20(5) van die

BTW-Wetgewing

BTW-Wetgewing



Die woorde “Belastingfaktuur” (Tax



Invoice) moet op ʼn prominente plek

Die woorde “Belastingfaktuur” moet op ʼn prominente plek verskyn

verskyn 

Naam, adres en BTW-nommer van die



verskaffer moet op die faktuur verskyn 

Naam, adres en BTW-nommer van die verskaffer moet op die faktuur verskyn

Naam, adres en BTW-nommer van die ontvanger (persoon aan wie die faktuur uitgemaak word)



Reeksnommer (faktuurnommer) en



datum waarop die faktuur uitgereik is

datum waarop die faktuur uitgereik is 

Volledige beskrywing van die goedere



ʼn Beskrywing van die goedere en dienste wat gelewer word

en dienste wat gelewer word 

Reeksnommer (faktuurnommer) en

Die hoeveelheid en volume van die goedere en dienste wat verskaf word



Die prys (BTW uitgesluit), asook die BTW-bedrag



Die prys (BTW uitgesluit), asook die BTW-bedrag

(Aangepas uit: South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/home))

Praktiese oefening 3.2 Bestudeer die onderstaande strokie en beantwoord dan die vrae:

Bladsy 92

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

TAX105 Belasting

1. Wat is die BTW-bedrag van toepassing op hierdie kasregisterstrokie?

2. Wat beteken die asterisk # -teken langs die bedrag op die strokie?

3. Wat is die vereistes waaraan ʼn geldige BTW-faktuur moet voldoen? Met ander woorde wat moet alles op ʼn BTW-faktuur verskyn, alvorens dit as ʼn geldige BTWfaktuur kwalifiseer?

Gevallestudie 3.1 Op 23 Februarie 2017 verkoop ABC Bpk. goedere aan Daniel Maleka teen R7 500. Die goedere is onderhewig aan ʼn handelskorting van 25% en indien Daniel sy rekening vereffen voor die einde van die maand, sal ʼn kontantkorting van 2.5% aan hom toegestaan word (Faktuur No. 1285).

Op 27 Februarie 2017 verkoop ABC Bpk. goedere aan Aartwell Mthunli ten bedrae van R10 000. Die goedere is onderhewig aan ʼn handelskorting van 15% en indien Aartwell sy

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

Bladsy 93

TAX105 Belasting rekening binne 30 dae vereffen, kom hy in aanmerking vir Ĺ&#x2030; kontantkorting van 2% (Faktuur No. 1287).

Op 28 Februarie 2017 verkoop ABC Bpk. handelsgoedere aan Marie Poggenpoel ten bedrae van R20 000. Die goedere is onderhewig aan Ĺ&#x2030; handelskorting van 10%. Marie Poggenpoel sal egter nie die rekening binne 30 dae kan vereffen nie en verbeur dus haar kontantkorting van 3% (Faktuur No. 1290).

Deur gebruik te maak van die onderstaande tabel, bereken telkens die volgende: a. Wat is die totaal van die verkoopsfaktuur wat aan Aartwell Mthunli gestuur moet word? b. Wat is die totaal van die verkoopsfaktuur wat aan Marie Poggenpoel gestuur moet word?

Gebruik Daniel Maleka se besonderhede as voorbeeld: Daniel Maleka (voorbeeld)

Aartwell Mthunli

Marie Poggenpoel

Verkoopsbedrag voor kortings: R7 500 Minus handelskorting: R1 875 (25%) = R5 625

Minus kontantkorting: R140.63 (2.5%) = R5 484.37 (R5 484.37 * 14/100) BTW: R767.81 Faktuur 1285 totaal: R6 252.18

Verwys na paragraaf 5.6.3 vir meer inligting ten opsigte van die verskillende BTWperiodes.

Bladsy 94

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

TAX105 Belasting

Gevallestudie 3.2 Bereken die BTW betaalbaar/ontvangbaar vir Kleinbegin Beperk vir die Januarie 2016 BTW-periode.

Kleinbegin Beperk verkoop boeke. Inkomste en uitgawes vir die Januarie 2016 BTW-periode is as volg: Verkope aan skoolkinders = R 15 000 Verkope aan volwassenes = R 35 000 Huur van perseel = R 7 000 Salaris van verkoopsdame = R 8 000 Rente op kleinsakelening = R 1 000 Brandstof vir afleweringsvoertuig = R 2 000 Alle bogenoemde bedrae sluit BTW uit, waar van toepassing.

Oplossing van gevallestudie: Uitsetbelasting/Uitset BTW: Verkope aan skoolkinders = R 15 000 * 14/100 = R2 100 Verkope aan volwassenes = R 35 000 *14/100 = R4 900 Totale Uitsetbelasting/UitsetBTW = R 7 000 Insetbelasting/Inset BTW: Huur van perseel = R 7 000 * 14/100 = R 980 Salaris van verkoopsdame = Geen BTW op salarisse nie.

Rente op kleinsakelening = Geen BTW op finansiële dienste nie – vrygestelde lewering.

Brandstof vir afleweringsvoertuig = Geen BTW op brandstof nie – 0% lewering.

Total Insetbelasting/Inset BTW = R 980 BTW betaalbaar aan SAID = R 7 000 – R 980 = R 6 020

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

Bladsy 95

TAX105 Belasting 3.9

Samevatting

Indirekte belasting word deur die regering van ʼn land gehef op die produsente van produkte en op ondernemings wat dienste lewer. Die belasting word egter oorgedra na die verbruikers, afhangende van die prys-elastisiteit van vraag en aanbod.

Van die belangrike indirekte belastings wat deur die SAID gehef word is: 

Belasting op Toegevoegde Waarde



Doeane- en Aksynsbelasting



Ad Valorem belasting



Oordragskostes

Doeane- en Aksynsbelasting word hoofsaaklik deur die staat gehef om te verseker dat daar ʼn konstante vloei van inkomste na die staat is, om sodoende genoegsame geld beskikbaar te hê om hul doelwitte te bereik.

BTW word opgedeel in inset- en uitsetbelasting en daar is verskillende BTW-periodes vir die oorbetaling van BTW aan die SAID.

Bladsy 96

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

TAX105 Belasting 3.10

Selfevaluering Aktiwiteit 3

Heeltyd Speeltyd (Pty) Ltd. is ʼn sakeonderneming wat kinderpartytjies, asook dinees vir sekere groot sakeondernemings in die Johannesburg omgewing reël. Annemarie Louw is die trotse eienaar van Heeltyd Speeltyd. Sy kom egter nie by alles uit nie, aangesien die reël van hierdie funksies al haar aandag en tyd in beslag neem. Dit is amper weer tyd vir Annemarie om die BTW-opgawe vir die maand in te dien. Annemarie het egter nog nie by die berekening van die BTW uitgekom nie, en sy vra jou om haar te help.

Bestudeer die onderstaande inligting, en voltooi die BTW-skedules vir die maand van Julie 2017.

Verkope vir die maand van Julie 2017 Verkoopsfaktuur No.

Verkoopprys

1

2 850

2

3 560

3

14% BTW

Bedrag voor BTW

350

2 500

5 890

723

5 167

4

6 280

771

5

7 825 26 405

6 864 3 243

23 162

Aankope vir die maand van Julie 2017 Aankope Faktuur No.

Aankoopsprys

1

850

2

350

3

1 250

4

286

5

536 3 272

14% BTW

Bedrag voor BTW 746

43 1 096 35 470 402

2 870

Nadat jy die bostaande skedules sorgvuldig bereken en ingevul het, behoort jy in staat te

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

Bladsy 97

TAX105 Belasting wees om die BTW betaalbaar/ontvangbaar te bereken. Wat is die BTW betaalbaar/ontvangbaar vir die maand van Julie 2017 vir Heeltyd Speeltyd (Pty) Ltd? Aktiwiteit 4

Super Vinnig Bpk. is Ĺ&#x2030; maatskappy wat aflewerings in die Bryanston omgewing doen.

Hulle het onlangs nuwe bande op hulle trokkie laat sit en ook sommer brandstof ingegooi.

Bestudeer die onderstaande faktuur en beantwoord die volgende vrae: a. Verduidelik in jou eie woorde wat die verskil tussen inset- en uitsetbelasting is? b. Gaan Super Vinnig Bpk. inset- of uitsetbelasting betaal op die faktuur hieronder?

Gee redes vir jou antwoord. c. Wat is die bedrag uitsetbelasting wat ingesluit is by die totale faktuurbedrag van R1 540? d. Wat is die bedrag BTW wat na die SAID oorbetaal moet word?

Faktuur No: 123A

Super Vinnig Bpk. 14 Oval Road

Faktuur

Johannesburg 2090 Telefoon No:

011 282 6824

BTW Reg. No:

4676650011 4

Julie 2014

Bestelling No: 1256 Rekening No: 116

Kostekode

BTW-

Prys/

Koers

eenheid

Totale bedrag

4 Bande

VOS/NN

14%

R 285

R 1 140

Brandstof

ONN/NN

0%

R 400

R 400 R 1 540

Bladsy 98

Studie-eenheid 3: Indirekte belasting

TAX105 Belasting

STUDIE-EENHEID 4: WERKNEMERSBELASTING

4.1

Studie-eenheid leeruitkomstes

Kennis en begrip Na voltooiing van Studie-eenheid 4 sal jy in staat wees om jou kennis en begrip van die volgende te demonstreer: 

Die werknemersbelastingstelsel



Die belastingreëls vir die onderskeie tipes werknemers



Die belasbare byvoordele van werknemers



Toelaatbare aftrekkings



Vrygestelde inkomste



Doeltreffende wyses waarop werknemers vergoed kan word

Vaardighede Jy sal ook in staat wees om: 

Jou kennis en begrip van die Werknemersbelastingstelsel toe te pas.



Die verskillende belastingreëls van toepassing op die verskillende tipes werknemers te identifiseer en toe te pas.



Die belasbare byvoordele, soos deur die werkgewer aan sy werknemers voorsien, te bereken.



Die belastingdoeltreffendheid van die onderskeie wyses waarop werknemers vergoed word, te evalueer.



Navrae ten opsigte van werknemersbelasting te hanteer.

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 99

TAX105 Belasting 4.2

Verrykende bronne 

A. Writing, 2011. http://www.ehow.com/about_6303466_define-fringe-benefit.html



Accounting-dictionary, 2011. http://www.accounting-dictionary.com/definition/taxablebenefit.html



Businessdictionary, 2011.http://www.businessdictionary.com/definition/pay-as-youearn-PAYE.html



eHow.com, 2011. http://www.ehow.com/info_7736546_reward-ideas-employees.html



Moneywebtax, 2009. http://www.moneywebtax.co.za/moneywebtax/view/moneywebtax/en/page259?oid=4 3276&sn=Detail



South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/home



South African Revenue Services: Practice Note 7, 2011. http://www.ftomasek.com/pn0499.html#Para1



Stiglingh, M., Koekemoer, A.D., van Schalkwyk, L., Wilcocks, J.S., de Swardt, R.D. & Jordaan, K. 2011. SILKE: Suid-Afrikaanse Inkomstebelasting. Johannesburg: LexisNexis. 1160p.

4.3



Yourtax, 2011. http://yourtax.co.za/tax-tables/2011/



Yourtax, 2011. http://yourtax.co.za/tax-tables/2012/ Hoe kan jy jou begrip verbeter?

Jy moet seker maak dat jy die volgende terminologie verstaan: Sleutelwoord

Omskrywing Die werknemersbelasting wat uit die Lopende Betaalstelsel (LBS) bestaan, moet op ʼn maandelikse

Werknemersbelasting

basis van die salaris van ʼn werknemer afgetrek word en aan die SAID oorbetaal word. Dit moet gebeur binne sewe dae na die einde van die maand waarin dit afgetrek is.

Die werkgewer is verplig om ʼn

Werknemersbelasting-

werknemersbelatingsertifikaat (IRP5/IT4(a)), wat die

sertifikaat

LBS aandui wat deur die werkgewer van die werknemer se salaris afgetrek en aan SAID oorbetaal is, aan die

Bladsy 100

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting einde van ʼn belastingjaar aan die werknemer uit te reik.

Die werkgewer is ook verplig om die IRP5 by SAID in te dien.

Skills Development Levy (SDL), of Vaardigheidsontwikkelingsheffing is ʼn verpligte heffingskema, wat gebruik word vir die befondsing van Vaardigheidsontwikkelings-

onderrig en opleiding in die land. Daar word van ʼn

heffing

werkgewer verwag om te registreer vir SDL-doeleindes, sodra die bedrag betaal of betaalbaar aan werknemers altesaam R500 000 sal oorskry in die volgende 12 maande tydperk.

Unemployement Insurance Fund (UIF) of die Werkloosheidsversekeringsfonds vereis dat ʼn

Werkloosheidsversekeringsfonds

werknemer elke maand ʼn bydrae moet maak tot die Werkloosheidsverskeringsfonds om werknemers te beskerm in ʼn geval van verlies aan inkomste, kraamverlof, siekte of indien ʼn persoon sy/haar werk sou verloor. ʼn Natuurlike persoon wat ʼn onderneming bedryf waardeur hy (teen vergoeding), sy eie werknemers

Arbeidsmakelaars

beskikbaar stel om werk vir ʼn kliënt te doen OF werkers vir die kliënt werf. Die kliënt betaal die arbeidsmakelaar en die arbeidsmakelaar betaal die werkers, met ander woorde daar is drie partye hier betrokke. ʼn Persoonlike diensteverskaffer kan gedefinieer word as enige maatskappy of trust waar persoonlike dienste gelewer word deur enige verbonde persoon tot die maatskappy of trust; en

Persoonlike



die persoon wat die diens lewer sou as ʼn werknemer van die kliënt beskou gewees het

diensteverskaffers

indien die diens direk aan die kliënt gelewer is, in plaas van namens die maatskappy of trust; 

die diens of pligte hoofsaaklik by die perseel van die kliënt gelewer word, en die persoon/maatskappy/trust onderhewig is aan die

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 101

TAX105 Belasting beheer en toesig van die kliënt ten opsigte van die wyse waarop die diens gelewer moet word; 

meer as 80% van die maatskappy/trust se inkomste hoofsaaklik afkomstig is van een kliënt, gedurende ʼn betrokke belastingjaar.

Voorbeeld: Waar ʼn persoon ʼn maatskappy/beslote korporasie/trust stig en dienste aan kliënte verskaf deur die betrokke maatskappy/beslote korporasie/trust. ʼn Persoon word geag ʼn onafhanklike kontrakteur te wees, indien die persoon drie of meer werknemers in Onafhanklike kontrakteur

diens neem wat op heeltydse grondslag betrokke is by die onderneming van die onafhanklike kontrakteur om ʼn bepaalde diens of produk te lewer. Voorbeeld: Argitekte, openbare rekenmeesters, advokate, ens.

Byvoordele is werknemersvoordele wat toegestaan

Byvoordele

word aan werknemers bykomend tot hulle huidige, basiese salaris of loon.

Vir die doeleindes van ʼn belasbare byvoordeel, sal ʼn

Kontantekwivalentbyvoordele

kontantekwivalent die waarde wees van die belasbare byvoordeel, minus enige vergoeding (indien van toepassing) verskaf deur die werknemer vir hierdie byvoordeel.

4.4

Inleiding

Die normale belastingaanspreeklikheid van ʼn individu word verhaal deur die volgende tipes belasting: 

Werknemersbelasting in die vorm van: o

Lopende Betaalstelsel (LBS)



Voorlopige belastingbetalings



ʼn Finale vereffening met aanslag, indien van toepassing

Alvorens die netto besoldiging van ʼn werknemer bereken kan word, moet werknemersbelasting en werkloosheidsversekering van die salaris afgetrek word.

Daar is verskeie tipes werknemers, en elkeen van hierdie werknemers word op verskillende wyses belas. Die tipes werknemers sluit in:

Bladsy 102

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting 

Arbeidsmakelaars



Persoonlike diensteverskaffers



Onafhanklike kontrakteurs



Direkteure van private maatskappye



Lede van beslote korporasies



Studente en skoliere



Seisoenale werkers



Werknemers tussen die ouderdom van 65 en 74 jaar



Werknemers 75 jaar en ouer



Tydelike werknemers wat gereeld in diens geneem word



Kommissie-agente

ʼn Werkgewer is nie altyd finansieel instaat om ʼn salarisverhoging aan werknemers te gee nie. Vergoeding kan dan geskied deur middel van byvoordele.

Byvoordele is egter nie belastingvry nie, en in sekere gevalle is dit soms beter om alternatiewe maniere te identifiseer waarop ʼn werkgewer ʼn werknemer kan vergoed.

4.5

Die belastingstelsel vir werknemers

4.5.1

LBS en voorlopige belasting

SAID vorder die belastingaanspreeklikheid ten opsigte van werknemers in by wyse van die volgende: 

Die lopende betaalstelsel (LBS), beter bekend as pay-as-you-earn (PAYE)



Voorlopige belastingbetalings, beter bekend as provisional tax payments

Die werknemersbelasting wat uit die Lopende Betaalstelsel (LBS) bestaan, moet op ʼn maandelikse grondslag van die salaris van ʼn werknemer afgetrek word en aan die SAID oorbetaal word. Dit moet gebeur binne sewe dae na die einde van die maand waarin dit afgetrek is.

Werknemersbelasting onder die LBS- stelsel moet van die werknemer se belasbare loon of salaris afgetrek word en aan die SAID oorbetaal word. Dit is die werkgewer se verantwoordelikheid om hierdie belasting aan SAID oor te betaal (aangepas uit: Businessdictionary, 2011. http://www.businessdictionary.com/definition/pay-as-you-earnPAYE.html).

Die werkgewer is verplig om ʼn werknemersbelastingsertifikaat (IRP5/IT3(a)) wat die LBS aandui wat deur die werkgewer van die werknemer se salaris afgetrek en aan die SAID

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 103

TAX105 Belasting oorbetaal is, aan die einde van ʼn belastingjaar aan die werknemer, sowel as aan SAID, uit te reik.

Daar moet duidelik op die IRP5 van ʼn werknemer aangedui word wat die bedrag LBS is wat afgetrek was vir die hele jaar. ʼn Tweejaarlikse rekonsiliasie, genaamd die EMP501 moet na die SAID gestuur word, een vir die 6 maande tot Augustus en die ander een vir die volle twaalf maande, waar die werkgewer dan die IRP5/IT3 sertifikate uitmaak (aangepas uit: South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/home).

Aftrekking van LBS: LBS word van die besoldiging (salaris/loon) afgetrek, indien die betrokke werknemer meer as R 75 000 (2016: R 73 650) vir ʼn betrokke belastingjaar verdien het. In so ʼn geval word die LBS oorbetaal aan SAID deur maandeliks ʼn EMP201 vorm in te vul en in te dien om die betaling te maak.

(Aangepas uit: South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/home.)

Wanneer ʼn belastingpligtige sy belasbare inkomste bereken, word die totale inkomste in aanmerking geneem, ongeag uit watter bron dit verdien is. Alle belastingbetalings wat reeds vir ʼn bepaalde belastingjaar aan die SAID gemaak is deur byvoorbeeld Voorlopige Belastingbetalings en LBS, kan van die belastingaanspreeklikheid afgetrek word.

Die volgende belastingtabelle word gebruik om die belasting betaalbaar ten opsigte van ʼn individu se belasbare inkomste te bereken.

Inkomstebelastingtabelle 1 Maart 2014 - 28 Februarie 2017 Individue Belasbare Inkomstebelastingkoerse R0 – R188 000

18% van belasbare inkomste

R188 000 – R293 600

R33 840 + 26% van belasbare inkomste bo R188 000

R293 600 – R406 400

R61 296 + 31% van belasbare inkomste bo R293 600

R406 401 – R550 100

R96 264 + 36% van belasbare inkomste bo R406 400

R550 101 – R701 300

R147 996 + 39% van belasbare inkomste bo R550 100

R701 301 en meer

R206 964 + 41% van belasbare inkomste bo R701 300

Bladsy 104

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting

Primêre korting

R 13 500 (2016: R 13 257)

Sekondêrekorting (persone 65 jaar en ouer)

R 20 907 (2016: R 20 664)

Tersiêre korting (Persone 75 en ouer)

R 23 373 (2016: R 23 130)

(Aangepas uit: Fasset, 2014. Fasset 2014 Budget update) Let daarop: Die primêre, sekondêre en tersiêre kortings is van toepassing op die belasting betaalbaar. Met ander woorde die primêre, sekondêre en tersiêre kortings word afgetrek van belasting betaalbaar om sodoende die belasting te verminder. Die belasbare inkomste word verminder met vrystellings en aftrekkings.

4.5.2

Vaardigheidsontwikkelingsheffing en Werkloosheidsversekeringsfonds

Skills Development Levy (SDL), of Vaardigheidsontwikkelingsheffing is ʼn verpligte heffingskema wat gebruik word vir die befondsing van onderrig en opleiding in die land. Daar word van ʼn werkgewer verwag om te registreer vir SDL-doeleindes, sodra die bedrag betaal of betaalbaar aan werknemers altesaam R500 000 sal oorskry in die volgende 12 maande tydperk.

(Aangepas uit: South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/home.).

Unemployement Insurance Fund (UIF) of die Werkloosheidsversekeringsfonds vereis dat ʼn werknemer elke maand ʼn bydrae moet maak tot die Werkloosheidsversekeringsfonds om werknemers te beskerm in ʼn geval van verlies aan inkomste, kraamverlof, siekte of indien ʼn persoon sy/haar werk sou verloor.

Gevallestudie 4.1 Bestudeer die onderstaande: Mnr. Barry White is ʼn inwoner van Suid-Afrika. Barry het die volgende salaris ontvang vir die 2017 finansiële jaar, asook die volgende betalings gemaak vir die betrokke belastingjaar.

Barry is 72 jaar oud.

Salaris

R 250 000

Rente ontvang vanuit ʼn bron in Suid-Afrika

R 38 000

Dividende verdien vanaf ʼn plaaslike maatskappy

R 12 000

Aftrekbare uitgawes, goedgekeur deur SAID

R 3 000

Belasbare kapitaalwins (sy kapitaalwins was R70 000) (Hou in gedagte: kapitaalwins word teen 40 % by die individu se

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 105

TAX105 Belasting

belasbare inkomste ingesluit en R 40 000 word vrygestel)

R 12 000

Berekening van die belasbare inkomste van Mnr. White vir die huidige belastingjaar: Salaris

R 250 000

Rente

R 38 000

Plaaslike dividende

R 12 000

Bruto inkomste

R 300 000

Minus vrygestelde inkomstes: Rente*

(R 34 500)

Dividende *

(R 12 000)

Inkomste

R253 500

Minusaftrekkings Toelaatbare aftrekbare uitgawes

(R 3 000)

Plus Belasbare kapitaalwins

R 12 000

Belasbare inkomste R 262 500 Normale belasting betaalbaar volgens die inkomstebelastingtabel vir 2016/2017 Op R 188 000

R 33 840

Op R 74 500 (26% van die R 74 500)

R 19 370

Normale belasting betaalbaar

R 53 210

Minus sekondĂŞre korting ( R 20 907) Normale belastingaanspreeklikheid

R 32 303

* Die eerste R23 800 van enige rente vanuit Ĺ&#x2030; bron in Suid Afrika is van normale belasting vrygestel. Die vrygestelde perk is R34 500 vir enige persoon wat minstens 65 jaar oud is.

Barry White is reeds 72 jaar oud, hy kwalifiseer dus vir die R34 500 vrystelling ten opsigte van sy rente. *Plaaslike dividende (met ander woorde dividende wat nie van die buiteland afkomstig is nie) daar word 15% Terughoudingsbelasting afgetrek en oorbetaal aan SARS. Dus moet dit gewys word as inkomste, maar daar word nie belasting afgetrek nie aangesien daar reeds dividend terughoubelasting aan SAID oorbetaal is deur die maatskappy wat die dividende verklaar het.

Bladsy 106

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting 4.6

Die belastingreëls vir die onderskeie tipes werknemers

Daar is verskeie tipes werknemers, en elkeen van hierdie werknemers word op verskillende wyses belas. Die tipes werknemers sluit in: 

Arbeidsmakelaars



Persoonlike diensteverskaffers



Onafhanklike kontrakteurs



Direkteure van private maatskappye



Lede van beslote korporasies



Studente en skoliere



Seisoenale werkers



Werknemers tussen die ouderdom van 65 en 74 jaar



Werknemers 75 jaar en ouer



Tydelike werknemers wat gereeld in diens geneem word



Kommissie-agente

(Aangepas uit: South African Revenue Services, 2011. http://www.sars.gov.za/home.asp?pid=4589) Hier onder word enkele van die tipes werknemers in meer besonderhede beskryf: 4.6.1

Arbeidsmakelaars

ʼn Arbeidsmakelaar word in Stiglingh et al. (2011: 414) gedefinieer as ʼn natuurlike persoon wat ʼn onderneming bedryf waardeur hy/sy (teen vergoeding), sy/haar eie werknemers beskikbaar stel om werk vir ʼn kliënt te doen of werkers vir die kliënt werf. Die kliënt betaal die arbeidsmakelaar en die arbeidsmakelaar betaal die werkers, met ander woorde daar is drie partye hier betrokke: 

Die kliënt



Die arbeidsmakelaar



Die werker

Die vierde bylaag van die Inkomstebelastingwetgewing maak voorsiening vir ʼn Vrystellingsertifikaat, naamlik ʼn IRP 30, wat deur die SAID aan die arbeidsmakelaar uitgereik word, wat die kliënt (werkgewer) kwytskeld van die verpligting om werknemersbelasting af te trek van enige bedrae wat aan die arbeidsmakelaar oorbetaal word. Die arbeidsmakelaar moet op ʼn jaarlikse basis, en ten minste twee maande voordat die huidige IRP30-sertifikaat verval, by die SAID aansoek doen vir ʼn nuwe IRP30.

Indien die arbeidsmakelaar nie in besit van ʼn IRP30 is nie, sal alle betalings wat deur die kliënt aan die arbeidsmakelaar gemaak word, onderhewig wees aan werknemersbelasting.

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 107

TAX105 Belasting 4.6.2

Persoonlike diensteverskaffers

ʼn Maatskappy/Beslote Korporasie/Trust kan geklassifiseer word as ʼn persoonlike diensteverskaffer: 1) Indien enige diens persoonlik gelewer word aan ʼn kliënt van die maatskappy/beslote korporasie/trust, by wyse van ʼn verbonde persoon van hierdie maatskappy/beslote korporasie/trust.

EN 2) Indien die persoon wat die diens aan die kliënt lewer beskou kan word as ʼn werknemer van hierdie kliënt, indien die diens direk aan die kliënt gelewer is, met ander woorde nie deur die maatskappy/beslote korporasie/trust nie.

OF Indien die diens hoofsaaklik op die perseel van die kliënt gelewer moet word, en waar die diensteverskaffer onderhewig sal wees aan beheer en toesig van die kliënt, ten opsigte van die diens wat gelewer word.

OF Indien meer as 80% van die maatskappy/beslote korporasie/trust se inkomste verkry vanuit dienslewering, afkomstig is van slegs een kliënt.

BEHALWE 3) Wanneer die maatskappy/beslote korporasie/trust gedurende ʼn jaar van aanslag meer as drie voltydse werknemers in diens het wat die dienste namens die maatskappy/beslote korporasie/trust lewer. Hierdie werknemers mag nie die aandeelhouer,direkteur of lid van ʼn maatskappy/beslote korporasie/trust of verbonde persoon aan enige van hierdie persone insluit nie.

Indien (1) en (2) afgemerk kan word, is die maatskappy/beslote korporasie/trust ʼn persoonlike diensteverskaffer.

Indien slegs (1) of (2) afgemerk kan word, is die maatskappy/beslote korporasie/trust NIE ʼn persoonlike diensteverskaffer nie.

Indien (3) afgemerk kan word, is die maatskappy/beslote korporasie/trust NIE ʼn persoonlike diensteverskaffer nie, selfs al is (1) en (2) afgemerk.

(Aangepas uit: Softline VIP – a Division of Softline (Pty) Ltd. 2011: 8) ʼn Verbonde persoon is enige persoon wat voordeel trek uit die optrede van ʼn betrokke persoon wat verbind is aan daardie persoon by wyse van ʼn familieverband, trust-

Bladsy 108

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting begunstigde, wedersydse vennootskap of aandeelhouding. (Die uitgebreide definisie van ʼn verbonde persoon kan gevind word by: http://www.ftomasek.com/pn0499.html#Para1) ʼn Persoonlike diensteverskaffer word belas teen die volgende belastingkoerse: 

28%, indien die persoonlike diensteverskaffer ʼn maatskappy/beslote korporasie is



41%, indien die persoonlike diensteverskaffer ʼn trust is.

(Aangepas uit: Softline VIP – a Division of Softline (Pty) Ltd. 2011: 8)

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 109

TAX105 Belasting Die onderstaande diagram word gebruik om vas te stel of Ĺ&#x2030; werknemer Ĺ&#x2030; persoonlike diensteverskaffer is of nie:

28%

(Aangepas uit: South African Revenue Services, 2011. http://www.sars.gov.za/Tools/Documents/DocumentDownload.asp?FileID=56838)

Bladsy 110

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting

4.6.3

Onafhanklike kontrakteur

Daar is twee maniere om vas te stel of ʼn persoon sal kwalifiseer as ʼn onafhanklike kontrakteur. Hierdie twee opsies staan bekend as:  Statutêre toetse Die Statutêre toetse behels die volgende: 

Die persoon is onderhewig aan beheer van enige ander persoon, ten opsigte van die wyse waarop die werk verrig word of verrig sal word, of ten opsigte van die hoeveelheid ure wat gewerk moet word.

OF



Die persoon is onderhewig aan toesig van enige ander persoon, ten opsigte van die wyse waarop die werk verrig word of verrig sal word, of ten opsigte van die hoeveelheid ure wat gewerk moet word.

OF



Die bedrae wat aan die persoon betaal word of betaal sal word vir die dienste gelewer, bestaan uit of sluit in ontvangstes van enige beskrywing, wat gereeld betaal word – op ʼn daaglikse -, weeklikse -, maandelikse basis of enige ander interval.

Indien enige een van die bogenoemde bepalings geld, is die persoon NIE ʼn onafhanklike kontrakteur nie en is dit nie nodig om verdere toetse te doen nie. As die statutêre toetse nie van toepassing is nie, kan aanbeweeg word na die gemeneregtoetse  Gemeneregtoetse Dit is ʼn moeilike proses om vas te stel of ʼn persoon ʼn onafhanklike kontrakteur is of nie. Dit is egter ʼn belangrike besluit wat op ʼn gereelde basis hersien moet word, aangesien ʼn verkeerde keuse albei partye (werkgewer en werknemer) duur te staan kan kom. Die reëls is nie altyd klinkklaar en maklik toepasbaar nie – dikwels word die besluit gebaseer op die oordeel van die SAID en die werkgewer. Met ander woorde daar is nie vaste riglyne beskikbaar om vas te stel of ʼn persoon kwalifiseer as ʼn onafhanklike kontrakteur of werknemer vir doeleindes van werknemersbelasting nie. In hierdie geval moet ʼn oorhoofse of “dominante-indruk” gevorm word van die indiensnemingsverhouding van toepassing in elke afsonderlike geval.

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 111

TAX105 Belasting Die besluitnemingsproses kan soos volg uiteengesit word:

(Aangepas uit:SAICA, 2003. http://www.saica.co.za/integritax/2003/1125_Independent_contractors.htm)

Bladsy 112

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting

(b)Ontvang hierdie persoon vergoeding vir dienste gelewer aan of namens Ĺ&#x2030; arbeidsmakelaar?

Ja Werknemersbelasting is aftrekbaar.

(Aangepas uit:SAICA, 2003. http://www.saica.co.za/integritax/2003/1125_Independent_contractors.htm)

(SAICA, 2003.http://www.saica.co.za/integritax/2003/1125_Independent_contractors.htm)

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 113

TAX105 Belasting

(Aangepas uit: SAICA, 2003. http://www.saica.co.za/integritax/2003/1125_Independent_contractors.htm)

Die vraag is: Wat word bedoel met die “Dominante-indruk”-toets? Die “Dominante-indruk”toets word in die huidige Suid-Afrikaanse Gemeneregstelsel toegepas om vas te stel of ʼn werker ʼn onafhanklike kontrakteur of ʼn gewone werknemer is.

Die “Dominante-indruk” toets maak gebruik van verskeie aanwysers met verskillende betekenisse en gewigte wat toegepas word in elke situasie. Geeneen van hierdie aanwysers kan alleen bepalend wees van ʼn persoon se status nie.

Hierdie “Dominante-indruk” toets is ʼn analitiese hulpmiddel wat ontwerp is om te gebruik en toe te pas in die sake-omgewing ten einde vas te stel of ʼn persoon ʼn onafhanklike kontrakteur is of nie. Die persoon wat getoets word, kan ʼn individu OF ʼn sakeonderneming wees (aangepas uit: South African Revenue Services, 2011. http://www.sars.gov.za/home.asp?pid=190).

Die “Dominante-indruk”-toets verdeel die faktore wat in ag geneem moet in drie katgorieë.

Hierdie kategorieë is soos volg: 

Naby afdoende Hierdie faktore gee ʼn aanduiding ten opsigte van die mate waarin die werkgewer daartoe in staat is om die wyse waarop die persoon die dienste lewer te beheer, asook die mate waartoe die werkgewer eksklusiewe regte het tot die dienste wat deur die persoon gelewer word. Met ander woorde het die werkgewer alleen toegang tot die dienste wat gelewer word?

Bladsy 114

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting 

Oorredend Hierdie faktore dui op die mate van beheer ten opsigte van die uitreiking van instruksies, die verpligting om verslae te lewer, die uitvoering van opleiding en die bepaling van produktiewe tyd.



Relevant Hierdie faktore is bepalend ten opsigte van beheer en toesig.

Ter verdere verduideliking:

Naby afdoende • Die werkgewer gee instruksies ten opsigte van die gereedskap, personeel, materiale, ens. wat gebruik moet word.

• ʼn Sekere persoon moet die diens lewer.

•Die persoon moet teenwoordig wees, al is daar geen werk om te doen nie.

Oorredend

Relevant

•Daar word van die persoon verwag om op ʼn gereelde basis verslae te lewer.

•Die werkgewer verskaf die materiaal.

•Die werksure word bepaal deur die werkgewer. Dit kan heeltyds wees.

•Die persoon moet gaan vir opleiding. Dit kan deur die werkgewer verskaf word, of deur iemand wat die werkgewer voorsien

• Die persoon maak gebruik van die perseel van die werkgewer.

•Die persoon het ʼn posbeskrywing in die hiërargie van die onderneming.

•Die werkgewer kan die persoon afdank, nadat kennis gegee is.

(Outeur, 2011) Die punte wat onder elke opskrif hierbo getoon word, is slegs riglyne vir moontlike vrae wat gevra kan word. Die punte word dus nie beperk tot bogenoemde nie.

Dit is geensins maklik om vas te stel of ʼn werkgewer beheer en toesig oor ʼn persoon uitoefen nie. Elkeen van die bogenoemde aanwysers dra daartoe by om ʼn “Dominanteindruk” te skep. Uiteindelik word die uitkoms gebaseer op die oordeel van die belastingpligtige en die SAID. 4.6.4

Direkteure van private maatskappye of lede van beslote korporasies

Direkteure van private maatskappye word ingesluit by die omskrywing van “werknemer”, en daarom sal die vergoeding aan direkteure van private maatskappye en lede van beslote korporasies ook onderhewig wees aan werknemersbelasting.

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 115

TAX105 Belasting 4.6.5

Studente en skoliere

Voltydse studente en skoliere val nie in ʼn spesifieke kategorie nie en word daarom op dieselfde wyse belas as wat die geval sou wees met enige gewone werknemer.

4.6.6

Deeltydse, tydelike en toevallige werkers

Deeltydse, tydelike (los werknemers) en toevallige werknemers is nie in standaarddiens nie.

Die werknemersbelasting wat dus van die besoldiging afgetrek word, word teen ʼn koers van 25% bereken.

4.6.7

Kommissie-agente

Indien die werknemer in besit is van ʼn belastingaanwysing, moet die werkgewer werknemersbelasting dienooreenkomstig die betrokke belastingaanwysing aftrek.

Indien die werknemer nie in besit van ʼn belastingaanwysing is nie, moet die werkgewer werknemersbelasting aftrek dienooreenkomstig die belastingtabelle.

(http://www.steinertax.com/Tax%203.jpg) 4.7

Belasbare byvoordele van werknemers – fringe benefits

Dit is belangrik vir beide die werknemers en die werkgewer om die konsep van byvoordele, of beter bekend as fringe benefits, volkome te verstaan. Indien die term misverstaan word, mag die individue wat die byvoordeel as deel van hul vergoeding ontvang, swaar deur SAID belas word .

Byvoordele dra daartoe by dat ʼn werknemer eintlik ʼn groter salaris ontvang sonder ʼn salarisverhoging. Dit kan deel uitmaak van ʼn werknemer se salarispakket of dit kan na die tyd onderhandel word.

Byvoordele is werknemersvoordele wat toegestaan word aan werknemers bykomend tot hulle huidige, basiese salaris of loon. ʼn Byvoordeel word gewoonlik vervat in die

Bladsy 116

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting diensvoorwaardes en kom in verskeie vorme voor, soos kontant, handelsvoorraad, mediese versekering, pensioenfondse, vakansies, ens. (Aangepas uit: Writing, A. 2011. http://www.ehow.com/about_6303466_define-fringe-benefit.html) Byvoordele is egter nie belastingvry nie. Die SAID is tans besig om alle skuiwergate in die inkomstebelastingwetgewing toe te maak sodat alle bykomende byvoordele wat deur werknemers ontvang word, belas sal word.

Selfs al word dit belas, hou byvoordele bepaalde positiewe voordele vir beide die werknemer en werkgewer in. Vanuit die werknemer se oogpunt, is die positiewe aspekte die volgende: 

ʼn Byvoordeel kan ʼn werknemer in staat stel om toegang tot belangrike dienste teen ʼn laer koste te verkry, as wat die geval sou wees indien die betrokke persoon die kostes selfs sou betaal. ʼn Voorbeeld sal wees waar ʼn maatskappy die mediese fondsbydraes namens die werknemer betaal. Dit is moontlik dat ʼn werknemer nie self die bydraes kan bekostig nie, en daarom nie toegang sou gehad het tot ʼn mediese fonds nie.



Waar ʼn werkgewer ʼn gedeelte van ʼn werknemer se medies betaal, dra dit daartoe by dat ʼn werknemer ʼn beter medieseskema kan bekostig – die totale mediese fondsbydrae kom nie uit die werknemer se sak nie.



Byvoordele veroorsaak dat ʼn werknemer ʼn groter deel van sy salaris kan behou. ʼn Goeie voorbeeeld sou wees, waar ʼn werkgewer dagsorg voorsien vir die werknemers se kleuters. Die werknemer hoef dus in die geval nie uit sy eie sak hiervoor te betaal nie.

Die positiewe aspekte vanuit ʼn werkgewer se oogpunt, is die volgende: 

Byvoordele kan deur werkgewers gebruik word om die beste kandidate vir ʼn pos te werf. Deur byvoordele soos ʼn maatskappymotor, of die betaling van mediese fondsbydraes as deel van die salarispakket aan te bied, kan die beste kandidate verkry word.



Die aanbied van byvoordele kan vir ʼn werkgewer meer kostedoeltreffend wees as ʼn salarisverhoging.



Deur aandele-opsies aan werknemers beskikbaar te stel as ʼn byvoordeel, sal dit die werknemers meer lojaal teenoor die maatskappy maak en ook meer gemotiveerd om te werk, aangesien die werknemers nou self aandele in die maatskappy besit.

(Aangepas uit: Writing, A. 2011. http://www.ehow.com/about_6303466_define-fringebenefit.html)

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 117

TAX105 Belasting Die belasbare voordele wat deur werkgewers aan werknemers verskaf word as deel van hul vergoeding, kan gesien word as betalings in ʼn ander vorm as kontant, maar kontant is nie uitgesluit nie. Die belasbare waarde van byvoordele ontvang deur individue, word by die belasbare inkomste ingesluit (Stiglingh et al., 2011: 331).

4.7.1

Toelae en byvoordele

Vergoeding, bykomend tot ʼn werknemer se salaris of loon, kan verdeel word in: 

Toelae



Byvoordele

 Toelae Waar ʼn werknemer ʼn toelaag ontvang vanaf sy werkgewer, behoort hierdie toelaag/voorskot by sy/haar belasbare inkomste ingesluit te word.

Die volgende toelae/voorskotte is egter uitgesluit, met ander woorde dit word nie by die persoon se belasbare inkomste ingesluit nie: 

Reistoelae: Reis vir sakedoeleindes



Bestaanstoelae: Toelae ten opsigte van verblyf, maaltye en ander toevallige uitgawes wat deur die belastingpligtige aangegaan word terwyl hy, ten minste een nag, vir sakedoeleindes weg van sy woonplek in Suid-Afrika moet deurbring.



Toelae aan ampsbekleërs: Toelae wat deur ʼn openbare amptenaar ontvang word om hom/haar in staat te stel om sy/haar amptelike pligte uit te voer.

(Stiglingh et al., 2011: 332) Toelae ontvang deur die werknemer

Reistoelae

Bestaanstoelae

Toelae aan ampsbekleërs Figuur 4.1:Toelae toegestaan deur die werkgewer aan die werknemer (Outeur, 2011) Bladsy 118

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting 

Reistoelae Reistoelae word aan ʼn werknemer betaal om die onkostes wat moontlik aangegaan sal word vir reisdoeleindes te dek. Die gedeelte van die reistoelaag wat bestee word vir sakedoeleindes, is belastingvry.

Slegs die gedeelte van die reistoelaag of voorskot wat gebruik word vir privaatdoeleindes, sal deel uitmaak van die persoon se belasbare inkomste (Stiglingh et al., 2011: 333).

Tagtig present (80%) van die reistoelaag wat deur ʼn individu ontvang word, word by sy/haar belasbare inkomste ingesluit, met ander woorde die veronderstelling is dat 20% van die reistoelaag gebruik sal word vir sakedoeleindes en die res (80%) aangewend sal word vir privaatdoeleindes. Hierdie 80% van die reistoelaag word ook op ʼn maandelikse basis ingesluit by die berekening van LBS. Indien ʼn werkgewer egter oortuig is dat die reistoelaag vir meer as 80% besigheidsdoeleindes gebruik gaan word, kan die werkgewer besluit om slegs 20% by die belasbare inkomste te tel.

Dit is egter belangrik om daarop te let, dat alvorens enige aftrekking ten opsigte van ʼn reistoelaag geëis kan word, daar volledig boek gehou moet word van die hoeveelheid kilometers wat gereis is en waarheen. Sonder ʼn reisregister (log-book) sal geen aftrekking deur die SAID toegelaat word nie.

Die gedeelte van die toelaag wat dan nie vir sakedoeleindes gebruik word nie, moet aan die einde van die belastingjaar by die belasbare inkomste ingesluit word. Die volle bedrag van die reistoelaag moet op die werknemersbelastingsertifikaat (IRP5) aangetoon word (Stiglingh et al., 2011: 400).



Bestaanstoelae ʼn Bestaanstoelaag word deur ʼn werkgewer aan ʼn werknemer betaal ten opsigte van verblyf en ander toevallige uitgawes wat mag voorkom, indien die persoon vir minstens een nag vir sakedoeleindes weg van sy woonplek in Suid-Afrika deurbring.

Die gedeelte van die bestaanstoelaag wat hierdie bedrag oorskry, sal by die belastingpligtige se belasbare inkomste ingesluit word. Met ander woorde, enige ander kostes wat gedek is deur hierdie bestaanstoelaag, maar wat nie deel was van die verblyf of toevallige uitgawes nie, word belas.

Indien die werknemer wat die bestaanstoelaag ontvang het nie voldoende bewyse kan lewer van die werklike uitgawes wat deur hom/haar aangegaan is nie, sal die

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 119

TAX105 Belasting SAID die volgende bedrae neem vir uitgawes aan maaltye en ander toevallige uitgawes: o

R 115 (2016: R 109) per dag, indien die bestaanstoelaag slegs vir die dekking van toevallige uitgawes is; en

o

R 372 (2016: R 353) per dag, indien die bestaanstoelaag die kostes van maaltye en toevallige uitgawes moet dek.

(Fasset, 2014. Budget Update) Indien die akkommodasie waarop die bestaanstoelaag van toepassing is, buite die Republiek van Suid-Afrika val, sal ʼn bedrag gelykstaande aan die voorgeskrewe bedrag van toepassing op ʼn betrokke land geld. Met ander woorde die bedrag wat deur die SAID geag, per dag of ʼn gedeelte van ʼn dag, bestee sal word gedurende die periode wat die persoon weg is van sy/haar gewone plek van verblyf in Suid-Afrika (aangepas uit: South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=allowance%20for%20travel%20outside).

Besoek die volgende webtuiste vir ʼn tabel wat deur SAID saamgestel is en wat die bedrae per land uiteensit: http://www.sars.gov.za/TaxRates/Employers/Pages/Subsistence-Allowances-and-Advances.aspx 

Toelae aan ampsbekleërs Hierdie is toelae wat deur ʼn openbare amptenaar ontvang word om hom/haar in staat te stel om sy/haar amptelike pligte uit te voer.

Daar is ʼn wye verskeidenheid van onkostes wat verband hou met die bekleding van ʼn openbare amp, byvoorbeeld onkostes t.o.v. sekretariële dienste, skryfbehoeftes, reis, ens. Die SAID vereis die aftrekking van werknemersbelasting op 50% van die toelae en die openbaarmaking van die volle toelae (100% op die IRP5).

Ten opsigte van die tydelike plaaslike regeringsamptenare wat normaalweg nie ʼn toelaag ontvang nie, moet daar 25% werknemersbelasting op 50% van ʼn toelaag afgetrek word (Stiglingh et al., 2011: 339).

Voorbeeld 4.1 Mnr. X is verplig om twee dae en een nag vir sakedoeleindes van sy woonplek afwesig te wees. Hy ontvang ʼn R 800-toelaag vanaf sy werkgewer. Die belasbare gedeelte van die toelaag kan in die volgende 2 gevalle soos hieronder bereken word: a. Mnr. X reis binne Suid-Afrika en kan bewys dat hy werklike uitgawes van R 950

Bladsy 120

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting aan maaltye, verblyf en ander toevallige uitgawes aangegaan het. b. Die werkgewer het vir mnr. X se verblyf in Suid-Afrika betaal en mnr X het R 380 vir maaltye en ander toevallige uitgawes gebruik. Hy beskik egter nie oor die dokumentasie ter stawing van hierdie uitgawes nie.

Oplossing: a. Toelaag ontvang

R 800

Minus werklike uitgawes deur mnr. X aangegaan

(R 950)

Beperk tot die bedrag van die toelaag

(R 800)

Belasbare bedrag b. Toelaag ontvang Minus mnr. X se geagte uitgawes (2 x R 372) Belasbare bedrag

Nul R 800 (R 744) R 56

(Stiglingh et al, 2011: 338)

 Byvoordele volgens die sewende bylaag tot die Inkomstebelastingwet 58 van 1962 Byvoordele is belasbare voordele wat deur ʼn werkgewer aan sy werknemers voorsien word as ʼn wyse van vergoeding. Dit word by die werknemers se belasbare inkomste ingesluit en dienooreenkomstig belas (aangepas uit: Accounting-dictionary, 2011. http://www.accountingdictionary.com/definition/taxable-benefit.html).

Die sewende bylaag tot die Inkomstebelastingwet 58 van 1962 bepaal dat alle byvoordele wat ʼn werkgewer in ʼn ander vorm as kontant aan sy werknemers toestaan, belas moet word as ʼn byvoordeel in die hande van die werknemer. Met ander woorde die byvoordeel word ingesluit by die belasbare inkomste van die werknemer, en die werknemer word dan dienooreenkomstig daarop belas.

Vir die doeleindes van ʼn belasbare voordeel, sal ʼn kontantekwivalent die waarde wees van die belasbare voordeel minus enige vergoeding (indien van toepassing) verskaf deur die werknemer vir hierdie byvoordeel (aangepas uit: South African Revenue Services, 2011. http://www.sars.gov.za/home.asp?pid=4&cx=009878640050894574201%3Akubtv50zym&cof=FORID%3A10%3BNB%3A1&ie=UTF-8&q=Fringe+Benefits+2011#1052).

Die volgende figuur gee ʼn oorsig van die verskillende byvoordele soos uiteengesit in die sewende bylaag tot die Inkomstebelastingwet:

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 121

TAX105 Belasting

1. Voordele aan familielede van werknemers en ander toegeken / Beurse 2. Bates verkry teen minder as die werklike waarde 3. Gebruik van diverse bates 4. Reg van gebruik van motorvoertuig 5. Maaltye, verversings en maaltyd-/verversings- betaalstrokies 6. Residensiële huisvesting 7. Vakansiehuisvesting 8. Gratis of goedkoop dienste 9. Laer rentekoerslenings 10. Behuisingsubsidies 11. Ontheffing/Betaling van verpligtinge 12. Mediese fondsbydraes deur die werkgewer 13. Kostes met betrekking tot mediese dienste

Figuur 4.2: Byvoordele (Outeur, 2011) Hierdie voordele word vervolgens bespreek: 

Voordele aan familielede van werknemers en ander toegeken / Beurse Enige voordele wat aan ʼn familielid van ʼn werknemer of aan enige ander persoon verwant aan die werknemer verskaf word, sal in die hande van die werknemer belas word.



Bates teen minder as die werklike waarde verkry ʼn Belasbare voordeel ontstaan hier indien: o

die werknemer ʼn bate (anders as geld) van sy werkgewer ontvang en geen vergoeding betaal nie, of

o

die werknemer ʼn bate (anders as geld) van sy werkgewer ontvang teen vergoeding vir minder as die waarde van die bate.

Bladsy 122

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting Die waarde waarop die belasting verskuldig bereken word, is gewoonlik die markwaarde van die betrokke bate op die tydstip waarop die bate deur die werknemer bekom is.

Werknemersbelasting moet afgetrek word gedurende die maand waarin die werknemer die bate verkry het (Stiglingh et al., 2011: 340). Die kontantekwivalent (die waarde van die byvoordeel) moet op die IRP5/IT3(a) gereflekteer word onder kode 3801 (aangepas uit: South African Revenue Services, 2011. http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=obtain%20asset%20lower%20than%2 0market%20value). 

Gebruik van diverse bates ʼn Belasbare voordeel ontstaan waar ʼn werknemer die privaat of huishoudelike gebruik van ʼn bate: o

gratis verkry, of

o

teen vergoeding laer as die kontantekwivalent van die byvoordeel, bekom het.

Die waarde van die byvoordeel waarop belasting verskuldig sal wees, word soos volg bereken word: o

Indien die werkgewer die bate verkry het by wyse van ʼn huurkontrak, sal die waarde die bedrag wees wat die werkgewer aan huur betaal het vir die periode wat die werknemer die bate gebruik het.

o

Indien die werkgewer die bate besit, sal die waarde bereken word vir die periode wat die werknemer die bate gebruik het. Dit word dan bereken teen 15 % van die kleinste bedrag van die koste wat deur die werkgewer aangegaan is om die bate te bekom, OF die markwaarde van die bate gedurende hierdie tydperk.

Die kontantekwivalent word oor dieselfde periode wat ʼn salaris aan die werknemer betaal word, toegedeel en werknemersbelasting moet dienooreenkomstig weerhou en aan die SAID oorbetaal word (Stiglingh et al., 2011: 342). Die kontantekwivalent van die byvoordeel moet onder kode 3801 op die belastingpligtige se IRP5/IT3(a) getoon word. 

Reg van gebruik van motorvoertuig Sodra ʼn werknemer die reg verkry om ʼn motorvoertuig wat deur die werkgewer besit word, vir privaatdoeleindes te gebruik, sal daar ʼn belasbare voordeel ontstaan.

Die kontantekwivalent val die werknemer maandeliks toe en werknemersbelasting moet afgetrek word. Die kontantekwivalent van die byvoordeel moet op die belastingpligtige se IRP5/IT3(a) onder kode 3802 gereflekteer word.

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 123

TAX105 Belasting Belasbare voordeel word bereken teen 3.5% van die vasgestelde waarde van die voertuig. Waar die voertuig onderworpe is aan ʼn diensplan word die maandelikse belasbare voordeel bereken as 3.25% van die vasgestelde waarde van die voertuig.

Die vasgestelde waarde van die voertuig is die markwaarde van die voertuig, BTW ingesluit, maar finansieringskoste uitgesluit.

Indien die werkgewer die motor huur, is die maandelikse belastingvoordeel gelykstaande aan die koste aangegaan deur die werkgewer ten opsigte van die huur. 

Maaltye, verversings en maaltyd- en verversingskoepons ʼn Belasbare voordeel ontstaan waar ʼn werknemer voorsien word van ʼn maaltyd, verversings of ʼn koepon wat hom/haar geregtig maak op ʼn maaltyd of verversings: o

teen ʼn vergoeding vir minder as die werklike waarde van die maaltyd, verversings of koepons, of

o

indien dit gratis voorsien word.

Die volle kontantwaarde van die belasbare voordeel wat in die vorm van ʼn maaltyd, verversings of koepons aan ʼn werknemer verskaf word, is aan werknemersbelasting onderhewig. Die bedrag van die kontantekwivalent moet op die IRP5/IT3(a) gereflekteer word (Stiglingh et al., 2011: 348). 

Residensiële huisvesting ʼn Belasbare voordeel ontstaan wanneer die werknemers van residensiële huisvesting voorsien word, hetsy gratis of teen ʼn vergoeding minder as die normale huurwaarde daarvan.

Die kontantekwivalent van die belasbare voordeel verkry as gevolg van die bewoning van die huisvesting, is die huurwaarde van die huisvesting minus enige huur wat deur die werknemer betaal is (Stiglingh et al., 2011: 348).

Die kontantekwivalent van die byvoordeel moet op die IRP5/IT3(a) gereflekteer word onder kode 3805.



Vakansiehuisvesting Eienaarskap is die bepalende faktor wanneer die waarde van die belasbare voordeel van vakansiehuisvesting bereken moet word: o

Indien die werkgewer die vakansiehuisvesting vir sy werknemers huur, is die huurwaarde die koste van die huisvesting vir die werkgewer.

Bladsy 124

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting o

Indien die verblyf nie gehuur is nie, is die huurwaarde die heersende tarief per dag waarteen die huisvesting normaalweg aan ʼn persoon wat nie ʼn werknemer is nie, uitverhuur kan word.



Gratis of goedkoop dienste ʼn Belasbare voordeel ontstaan indien ʼn werkgewer of enige ander persoon op die werkgewer se onkoste, ʼn diens aan die werknemers lewer en die diens deur die werknemers vir private of huishoudelike doeleindes benut word.

Werknemersbelasting moet van die volle kontantekwivalent van die waarde van die belasbare voordeel wat aan die werknemers verleen word, afgetrek word. Hierdie kontantekwivalent moet op die IRP5 aangetoon word.



Lae rentekoerslenings ʼn Belasbare voordeel ontstaan indien ʼn lae rentekoerslening aan ʼn werknemer toegestaan word deur: o

die werkgewer self, of

o

deur enige ander instansie/persoon wat ʼn ooreenkoms met die werkgewer het, of

o

enige ander instansie waarby die werkgewer betrokke is.

Indien geen rente betaalbaar is nie, of indien die rente met ongereelde tussenposes betaalbaar is, word die werknemer op ʼn pro rata-basis aan die einde van elke maand wat hy/sy salaris ontvang, op hierdie voordeel belas. Indien rente met gereelde tussenposes betaalbaar is, word hy/sy op die datums wat die rente betaalbaar is, belas (Stiglingh et al., 2011: 354). 

Behuisingsubsidies ʼn Belasbare voordeel ontstaan in die volgende gevalle: o

Wanneer die werkgewer namens die werknemer enige subsidie ten opsigte van ʼn bedrag of rente of kapitale betalings, wat betaalbaar was deur die werknemer ten opsigte van ʼn lening, betaal.

o

Wanneer die werkgewer namens die werknemer ʼn betaling aan ʼn derde party maak, ten opsigte waarvan die derde party ʼn lae rentekoers of rentekoersvrye lening gemaak het aan die werknemer. So ʼn betaling sal geag word as ʼn subsidie.

Die kontantekwivalent van die belasbare voordeel, t.o.v. behuisingsubsidies is aan die aftrekking van werknemersbelasting onderhewig soos wat dit maandeliks toeval aan die werknemer. Die bedrag moet op die IRP 5 aangetoon word.

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 125

TAX105 Belasting 

Ontheffing of betaling van ʼn verpligting Hierdie belasbare voordeel ontstaan indien die werkgewer: o

ʼn bedrag wat deur die werknemer aan ʼn derde persoon verskuldig is, betaal sonder om te vereis dat die werknemer dit moet terugbetaal, of

o

indien die werkgewer die werknemer van die terugbetaling van ʼn bedrag, wat aan die werkgewer verskuldig was, onthef.

Werknemersbelasting moet afgetrek word van die totale kontantekwivalent van die belasbare voordeel wat ontstaan wanneer ʼn werkgewer ʼn werknemer van ʼn bedrag wat deur hom/haar verskuldig was onthef, of ʼn bedrag namens hom/haar vereffen.

Die bedrag van die kontantekwivalent moet op die IRP 5 aangetoon word (Stiglingh et al., 2011: 357). 

Mediese fondsbydraes Indien ʼn werkgewer bydraes of betalings aan ʼn mediese fonds, ten gunste van ʼn werknemer of sy afhanklikes maak, ontstaan ʼn belasbare voordeel. Hierdie belasbare voordeel word dan in die hande van die werknemer belas.



Kostes met betrekking tot mediese dienste Indien die werkgewer enige betalings maak ten opsigte van die volgende mediese dienste wat aan ʼn werknemer, sy of haar gade, kind, familielid of afhanklike voorsien is, sal ʼn belasbare voordeel ontstaan: o

Mediese, tandheelkundige en soortgelyke dienste

o

Hospitaaldienste

o

Verpleegdienste

o

Medisynes

Werknemersbelasting moet maandeliks afgetrek word op die kontantekwivalent (waarde) van hierdie belasbare voordeel en die bedrag moet op die IRP5/IT3(a) gereflekteer word.

Bladsy 126

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting

(http://www.ourgeeklife.com/wp-content/uploads/2009/04/tax_day.jpg) 4.8

Toelaatbare aftrekkings

Die Suid-Afrikaanse Inkomste Diens laat sekere aftrekkings in die vasstelling van ʼn individu se belasbare inkomste toe. Die volgende aftrekkings kom algemeen voor: 

Ledebydraes tot ʼn pensioenfonds (PF)



Ledebydraes tot ʼn uittredingsannuïteitsfonds (UAF)



Mediese onkoste (met beperkings in ag geneem)

(Stiglingh et al., 2011: 303) Die aftrekkings word vervolgens uiteengesit: 4.8.1

Ledebydraes tot ʼn PF

Voor 1 Maart 2016 was die betalings wat deur ʼn belastingpligtige aan ʼn pensioenfonds gemaak is, as aftrekking geëis, beperk tot die grootste van: 

R1 750; of



7.5% van die vergoeding (besoldiging) wat gedurende die betrokke belastingjaar deur die individu ontvang is ten opsigte van ʼn uittredingsfunderingsdiens (UFD).

Enige bydraes groter as die aftrekbare bedrag, mag nie na die volgende jaar van aanslag oorgedra word nie. ʼn Lid van ʼn pensioenfonds wat graag sy/haar uiteindelike voordele uit die fonds wil verbeter, kon bydraes maak t.o.v. ʼn tydperk voordat hy/sy ʼn lid van die fonds geword het. ʼn Aftrekking tot ʼn maksimum van R1 800 gedurende die jaar van aanslag, was ook vir hierdie agterstallige pensioenfondsbydraes toegelaat.

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 127

TAX105 Belasting Sedert 1 Maart 2016 het hierdie toelaatbare aftrekking verander en stem nou ooreen met die aftrekking soos vir uittredingsannuïteite.

Voorbeeld 4.2 Mev. Abrie Retief is 28 jaar oud en was tydens die 2016 finansiële jaar werksaam by ʼn maatskappy genaamd ABC Bpk. Sy het ʼn salaris van R 50,000 vir die jaar en ʼn bonus van R 6,000 ontvang. Sy het ook dividende van R 2,800 vanaf DEF Bpk., ʼn plaaslike maatskappy ontvang, asook rente van R 23,700 uit ʼn bron in Suid-Afrika. Mev. Retief was ʼn lid van GSP Pensioenfonds en moes 8% van haar maandelikse salaris tot die fonds bydra. Benewens die lopende bydraes wat Mev. Retief gemaak het, het sy ook agterstallige bydraes van R 2,000 aan die fonds betaal.

Wat sal Mev. Retief se belasbare inkomste vir die 2016 finansiële jaar wees?

Salaris

R50 000

Bonus

R6 000

Rente

R23 700

Dividende

R2 800

Bruto inkomste

R82 500

Minus vrygestelde inkomste Rente

(R23 800)*

Dividende

(R2 800)*

Inkomste

R55 900

Minus aftrekkings: Lopende pensioenfondsbydraes (R50 000 * 8% = R4 000) Beperk tot die grootste: -

R1 750, of

-

7.5% * R50 000 = R3 750

(R3 750)

Agterstallige pensioenfondsbydraes

(R2 000)

Beperk tot:

(R1 800)

Belasbare inkomste

R50 350

*Die eerste R23 800 van enige rente vanuit ʼn bron in Suid Afrika, is van normale belasting vrygestel. Die vrygestelde perk is R34 500 vir enige persoon wat minstens 65 jaar oud is.

Bladsy 128

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting

*Van plaaslike dividende (met ander woorde dividende wat nie van die buiteland afkomstig is nie) word daar 15% terughoudingsbelasting afgetrek en oorbetaal aan die SAID. Dus moet dit aangetoon word as inkomste, maar daar word nie belasting afgetrek nie.

4.8.2

Ledebydraes tot ʼn UAF

Voor 1 Maart 2016: Bydraes wat deur belastingpligtiges aan ʼn UAF gemaak is gedurende ʼn betrokke belastingjaar, kan as aftrekking geëis word, maar die aftrekking word beperk tot die grootste van: 

15% van die belastingpligtige se inkomte, uitgesluit inkomste verkry vanuit ʼn UFD en enige uittreefonds enkelbedragvoordeel of enige uittreefonds enkelbedragonttrekkingsvoordeel minus die toelaatbare aftrekkings, of



R 3 500 minus die bedrag van enige aftrekking waarop die belastingpligtige geregtig was ten opsigte van sy lopende bydraes tot ʼn pensioenfonds, of



R 1 750.

Die bedrag waarop die 15% beperking hierbo bereken word, word soos volg vasgestel: 

Die totale bedrag inkomste wat deur die individu vir ʼn betrokke belastingjaar verdien is;



minus inkomste verdien uit ʼn UFD, enige uittreefonds enkelbedragvoordeel en enige uittreefonds enkelbedragonttrekkingsvoordeel;



minus aftrekkings, vasgestelde verliese ingesluit, wat toegelaat word as ʼn aftrekking teen daardie inkomste.

Enige bydraes groter as die aftrekbare bedrag, mag na die volgende jaar van aanslag oorgedra word. ʼn Lid van ʼn uittredingsannuïteitsfonds wat graag sy/haar uiteindelike voordele uit die fonds wil verbeter, kon bydraes maak t.o.v. ʼn tydperk voordat hy/sy ʼn lid van die fonds geword het. ʼn Aftrekking tot ʼn maksimum van R 1 800 gedurende die jaar van aanslag, was ook vir hierdie agterstallige uittredingsannuïteitsfonds toegelaat.

Sedert 1 Maart 2016 is alle bydraes wat deur belastingpligtiges aan ʼn UAF gemaak kan word gedurende ʼn betrokke belastingjaar, as aftrekking geëis word, beperk tot: 

27.5% van die grootste van die individu se totale vergoeding ontvang of belasbare inkomste. Die aftrekking is beperk tot R 350 000 per jaar.

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 129

TAX105 Belasting Enige bydraes groter as die aftrekbare bedrag, mag na die volgende jaar van aanslag oorgedra word.

4.8.3

Mediese onkostes

Enige bydraes wat deur ʼn belastingpligtige aan ʼn geregistreerde mediesefonds / skema gemaak is ten opsigte van: 

hom/haarself



sy/haar gade



enige afhanklike van die betrokke belastingpligtige

Mediese onkostes wat gedurende ʼn betrokke belastingjaar deur ʼn belastingpligtige aan ʼn mediese fonds betaal is, word bereken as mediese krediete wat dan van die belasting betaalbaar afgetrek kan word. Die hooflid en een ander lid kry elk R 286 (2016: R 270) per maand wat hul op die mediese fonds was. Vir al die ander lede word die krediet op R 192 (2016: R 181) per maand per persoon bereken. Slegs die hooflid van die mediese fonds kan dit in sy/haar belasting in berekening bring.

Indien die mediese uitgawes 7.5% van die belastingbetaler se belasbare inkomste oorskry kan dit as bykomende uitgawes van die belasbare inkomste afgetrek word.

In die volgende twee gevalle laat die SAID die belastingpligtige toe om meer mediese onkostes as aftrekking te kry met sekere beperkings in ag geneem: 

Indien die belastingpligtige 65 jaar of ouer is.



Indien die belastingpligtige onder die ouderdom van 65 jaar is, maar sy/haar gade of kind ʼn persoon met ʼn gestremdheid is.

(Aangepas uit: Fasset, 2014. Budget Update) In die geval waar ʼn persoon onder die ouderdom van 65 jaar is, of die gade of kind van so ʼn persoon, of ʼn persoon met ʼn gestremdheid, sal 33.3% van alle mediese uitgawes (insluitend mediese fondsbydraes) wat drie keer meer is as die mediese krediete wat reeds bereken is, aftrekbaar wees vir belastingdoeleindes. Let daarop dat slegs een kwalifiserende persoon ʼn persoon met ʼn gebrek kan wees vir die addisionele mediese onkostes om aftrekbaar te wees, en die mediese onkostes hoef nie noodwendig ten opsigte van die persoon met die gestremdheid aangegaan te wees nie. ʼn Gestremdheid word soos volg in artikel 18(3) van die belastingwet omskryf: ʼn Gestremdheid is ʼn matige tot ernstige beperking van ʼn mens se vermoë om te funksioneer of daaglikse aktiwiteite uit te voer as gevolg van ʼn fisiese, sensoriese, kommunikasie, intellektuele of geestesstremming indien hierdie beperking (a) vir langer as ʼn jaar duur of ʼn

Bladsy 130

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting prognose dat dit vir langer as ʼn jaar sal duur EN (b) deur ʼn behoorlik geregistreerde mediese praktisyn, soos voorgeskryf deur die Kommissaris, gediagnoseer is.

(SILKE, bl 317) Die volgende formules moet gebruik word om die toelaatbare aftrekking tov mediese onkostes te bereken: Persone jonger as 65 jaar: Die bedrag waarmee die formule: ((Mediesefondsbydraes vir die jaar – (Totale mediese krediete vir die jaar x 4)) + ander mediese uitgawes) 7.5% van die belasbare inkomste van die belastingpligtige oorskrei, gedeel deur 4.

Persone ouer as 65 jaar, of persone jonger as 65 jaar met ʼn afhanklike familielid wat gestremd is: Die bedrag waarmee die formule: ((Mediesefondsbydraes vir die jaar – (Totale mediese krediete vir die jaar x 3)) + ander mediese uitgawes) gedeel deur 3.

Die bogenoemde kan aan die hand van die volgende voorbeeld geïllustreer word:

Voorbeeld 4.3 Billy Hindshaw is 46 jaar oud, getroud en het een kind van 2-jarige ouderdom wat fisies gestremd is soos bepaal deur artikel 18(3) in die belastingwet. Sy belasbare inkomste is R330,000 voordat enige kwalifiserende mediese en fisiese gestremdheidsuitgawes in aanmerking geneem is.

Billy het die volgende mediese uitgawes as aftrekking vir die 2017 finansiële jaar geëis (met ander woorde vir die periode 1 Maart 2016 – 28 Februarie 2017): 

Mediese fondsbydraes vir die belastingjaar (R2 000 * 12) R24 000



Ander kwalifiserende mediese uitgawes: o

Fisiese gestremheid uitgawes

R16 000

o

Totale mediese uitgawes

R40 000

Billy Hindshaw se belasbare inkomste vir die 2017 belastingjaar kan soos volg bereken word: Totale mediese fondsbydraes vir die jaar:

R24 000

Die beperkte bedrag mediese krediet wat as aftrekking toegelaat sal word: (R 286 (Billy) + R 286 (vrou) + R 192 (kind) = R 764 * 12):

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

R 9 168

Bladsy 131

TAX105 Belasting

Oortollige mediesefondsbydraes vir die jaar: ((R 24 000 – (R 9 168 x 3)) + R 56 000)/3

R 17 498

Belasbare inkomste voordat die bogenoemde beperkte bedrag as aftrekking geëis word: R330 000 Toelaatbare mediese onkoste aftrekking Belasbare inkomste: 4.9

R 17 498

R 312 502

Vrygestelde inkomste

Dividende en rente vanuit ʼn bron in Suid-Afrika word, onderhewig aan bepaalde reëls, vrygestel: 4.9.1

Dividende

Plaaslike dividende (met ander woorde dividende wat nie buitelandse dividende is nie) is onderhewig aan Dividend Terughoudingsbelasting. Daar word 15% belasting deur die dividendbetaler teruggehou voordat die dividend uitbetaal word. Dus moet dit steeds verklaar word as inkomste wat jy gekry het, maar dit is nie in die individu se hande belasbaar nie.

4.9.2

Rente vanuit ʼn bron in Suid-Afrika

Die eerste R23 800 van enige rente vanuit ʼn bron in Suid-Afrika, word ook van normale belasting vrygestel. Die vrygestelde perk vir plaaslike rente is R 34 500, indien die person 65 jaar of ouer is.

(http://www.triplepundit.com/images_site/tax.jpg)

Bladsy 132

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting 4.10 Doeltreffende wyses waarop werknemers vergoed kan word Dit is duidelik dat die SAID nie enige byvoordeel of ander vorm van vergoeding, sommer ongesiens laat verbygaan sonder om die belastingpligtige daarop te belas nie. Die SAID is besig om alle skuiwergate, wat moontlik in die Inkomstebelastingwet mag bestaan of ontstaan, te sluit.

Daar is egter verskeie wyses waarop die werknemers van ʼn maatskappy vergoed kan word, sonder dat daar enige belastingverpligtinge ontstaan (aangepas uit: eHow.com, 2011. http://www.ehow.com/info_7736546_reward-ideas-employees.html):

Werknemer van die maand/jaar

Alternatiewe wyses van vergoeding

Pryse

Tyd "af"

Die betaling van aansporingsgelde

Figuur 4.3: Alternatiewe wyses waarop werknemers vergoed kan word sonder ʼn belastingaanspreeklikheid (Outeur, 2011) 4.11 Samevatting Die werknemersbelasting wat uit die Lopende Betaalstelsel (LBS) bestaan, moet op ʼn maandelikse basis van die salaris van ʼn werknemer afgetrek word en, binne sewe dae na die einde van die maand waarin dit afgetrek is, aan die SAID oorbetaal word. Byvoordele kan bykomend tot ʼn werknemer se basiese salaris as vergoeding verskaf word.

SAID laat sekere aftrekkings toe in die vasstelling van ʼn individu se belasbare inkomste. Die volgende aftrekkings kom algemeen voor: 

Ledebydraes tot ʼn pensioenfonds (PF)



Ledebydraes tot ʼn uittredingsannuïteitsfonds (UAF)



Mediese onkoste

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 133

TAX105 Belasting Sekere inkomstes is vrygestel van belasting, naamlik: 

Dividende vanuit Suid-Afrikaanse bron (in die individu se hande)



Rente vanuit ʼn bron in Suid-Afrika

4.12 Selfevaluering Aktiwiteit 5 Bestudeer die volgende inkomstegroepe. Dui aan watter bedrae vrygestel is en watter bedrag by die belasbare inkomste ingesluit sal word.

Groepe

1.

Belasbare buitelandse dividend

Buitelandse rente

Plaaslike rente

300

400

33 000

300

400

32 000

Plaaslike dividend 34 000

Totaal

Vrygestelde bedrag

Ingesluit by inkomste

67 700

(65 jaar oud) 2.

32 700

(65 jaar oud) 3.

580

3 700

32 000

36 280

750

3 200

8 830

(60 jaar oud) 4.

4,500

380

(35 jaar oud) 5.

3 500

3 500

(72 jaar oud)

Bladsy 134

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting

Aktiwiteit 6 Sally Williams is ʼn 28-jarige vrou wat as verkoopskonsultant werk. Haar 2017belastingopgawe moet ingedien word, maar sy het geen idee waarop haar belasting gaan uitwerk nie.

Haar inligting vir Maart 2016 – Februarie 2017 is soos volg: Totale inkomste R 372 000 Privaat mediese bydraes (3 mense op medies) R 24 000 Annuïteitsbydraes R 6 185 LBS reeds betaal R 73 512 Vrae: 1) Wat is die mediese krediete wat Sally kan aftrek van haar belasting betaalbaar?

2) Wat sal die toelaatbare annuïteitsaftrekking wees wat sy kan kry?

3) Waarop gaan Sally se belastingberekening uitwerk vir 28 Februarie 2017?

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

Bladsy 135

TAX105 Belasting Notas

Bladsy 136

Studie-eenheid 4: Werknemersbelasting

TAX105 Belasting

STUDIE-EENHEID 5: REGSVEREISTES

5.1

Studie-eenheid leeruitkomstes

Kennis en begrip Na voltooiing van Studie-eenheid 5 sal jy in staat wees om jou kennis en begrip van die volgende te demonstreer: 

Rekordhouding en rekordbewaring



Sperdatums vir verslagdoening



Belastingowerhede



Belastingvermyding en belastingontduiking

Vaardighede Jy sal ook in staat wees om: 

Rekordhouding en rekordbewaring, bykomend tot dié wat nodig is vir Finansiële Rekeningkundige doeleindes, te analiseer.



Die sperdatums toe te pas wat geld vir belastingverslagdoening, die indien van belastingopgawes en die betaling van belasting verskuldig.



Die belangrikheid van belastingowerhede te beskryf.



Die magte wat aan die belastingowerhede toegeken word, om die nakoming van die wet te administreer, te beskryf.



Te onderskei tussen belastingvermyding en belastingontduiking.

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 137

TAX105 Belasting 5.2

Verrykende bronne 

B. Croome, 2011. SARS and the taxpayer. http://www.accountancysa.org.za/resources/ShowItemArticle.asp?ArticleId=631&Issu e=449



Businessdictionary.com, 2011. Tax-evasion. http://www.businessdictionary.com/definition/tax-evasion.html



Businessdictionary.com, 2011. Taxavoidance.http://www.businessdictionary.com/definition/tax-avoidance.html



D. Carnes, 2011. What is Tax Evasion? http://www.ehow.com/about_5137512_taxevasion.html



D. Roberts, 2011. Ten Good Tips for Legal Tax Avoidance. http://www.ehow.com/list_6691986_ten-tips-legal-tax-avoidance.html



iOL News, 2008. Ex-SARS boss up for tax evasion.http://www.iol.co.za/news/southafrica/ex-sars-boss-up-for-tax-evasion-1.408235



J. Nicholson, 2011. What are the penalties for tax avoidance? http://www.ehow.com/about_5299611_penalties-tax-avoidance.html



L du Preez, 2011. More powers for SARS. http://www.iol.co.za/business/personalfinance/tax/more-powers-for-sars-1.1088500



Moneywebtax, 2005. Availability and retention of records. http://www.moneywebtax.co.za/moneywebtax/action/media/downloadFile?media_filei d=191



P. Moorcraft, 2010. Why would SARS want to audit you? http://www.ey.com/ZA/en/Services/Tax/Tax-Alert-November-December-2010--CTAS---Why-would-SARS-want-to-audit-you



Practical Tax Handbook, 2011. SARS is strict about record-keeping. http://www.practicaltaxhandbook.co.za/content/sars-strict-about-record-keeping



Psyber Consulting, 2011. SARS Deadlines. http://psyberconsulting.wordpress.com/2011/06/11/sars-deadlines/



R.J Bowman, 2011. About Tax Evaders. http://www.ehow.com/about_5114829_taxevaders.html

Bladsy 138

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting 

S. Kumarasingam, 2010. Tax Avoidance and Tax Evasion explained and exemplified. http://ezinearticles.com/?Tax-Avoidance-and-Tax-Evasion-Explainedand-Exemplified&id=3590555



S. MacHutchon, 2010. SARS now accessing bank accounts to get payment. http://www.moneywebtax.co.za/moneywebtax/view/moneywebtax/en/page259?oid=4 8238&sn=Detail



SME Toolkit South Africa, 2011. Record-keeping is key. http://southafrica.smetoolkit.org/sa/en/content/en/5039/Good-record-keeping-is-key



South African Revenue Services, 2011. Case Studies. http://www.mc3consulting.com/html/casestudies/Sars.asp



South African Revenue Services, 2014. Record keeping by persons who render returns.http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=record%20keeping



South African Revenue Services, 2011. Record keeping in relation to taxable capital gain or assessed capital loss. http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=record%20keeping%20for%20capital %20gains



South African Revenue Services, 2011. http://www.sars.gov.za/home.asp?pid=4&cx=009878640050894574201%3Akubtv50zym&cof=FORID%3A10%3BNB%3A1&ie=UTF8&q=Functions+of+SARS#1005



Stiglingh, M., Koekemoer, A.D., van Schalkwyk, L., Wilcocks, J.S., de Swardt, R.D. & Jordaan, K. 2011. SILKE: Suid-Afrikaanse Inkomstebelasting. Johannesburg: LexisNexis. 1160p.



The Investor, 2009. Tax avoidance versus tax evasion. http://monevator.com/2009/10/14/tax-avoidance-versus-tax-evasion/



Wisegeek.com, 2011. What is the difference between tax-evasion and taxavoidance?http://www.wisegeek.com/what-is-the-difference-between-tax-evasionand-tax-avoidance.htm

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 139

TAX105 Belasting 5.3

Hoe kan jy jou begrip verbeter?

Jy moet seker maak dat jy die volgende terminologie verstaan: Sleutelwoord

Omskrywing Rekordhouding kan gedefinieer word as die sistematiese proses

Rekordhouding

waarvolgens ʼn sakeonderneming se rekords geskep word, aangeteken word, instand gehou word en transaksies afgehandel word. ʼn Terugbetalingsoudit sal deur ʼn ouditeur van die SAID uitgevoer word, wanneer daar ʼn terugbetaling verskuldig is deur die SAID.

Terugbetalingsoudit

Hierdie oudit word egter slegs gedoen vir die periode of jaar waarmee hierdie terugbetaling verband hou. Die ouditeur van die SAID sal stawende dokumentasie versoek en die oudit sal op hierdie dokumentasie uitgevoer word. ʼn Amptelike inkomstebelastingoudit sal deur ʼn ouditeur van die

Amptelike

SAID uitgevoer word. ʼn Brief sal aan die belastingpligtige gerig

inkomstebelasting-

word om hom/haar in te lig oor die voorgenome amptelike

oudit

inkomstebelastingoudit wat gaan plaasvind, asook die belastingjaar en die aard en omvang van die oudit.

Suid-Afrikaanse Inkomste Diens (SAID) 5.4

Die Suid-Afrikaanse Inkomste Diens is ʼn belastingowerheid wat die invordering van belasting vir die staat administreer.

Inleiding

Die finansiële rekords van ʼn sakeonderneming weerspieël die inkomstes en uitgawes van die onderneming. Die finansiële rekords tesame met ander dokumentasie wat die transaksies in ʼn onderneming se rekords ondersteun, moet bewaar word. Hierdie stawende dokumentasie is belangrik, en dit is noodsaaklik om hierdie dokumentasie in ʼn logiese volgorde op ʼn veilige plek te bewaar.

Alhoewel die rekords vir ʼn periode van sewe jaar gehou moet word, is dit veral belangrik om rekords wat verband hou met aanslae wat onder besware en appèl is, te hou totdat die besware/appèl gefinaliseer is. Dit kan soms langer as sewe jaar duur.

Daar is verskillende sperdatums van toepassing op die onderskeie belastingtipes waarvoor ʼn belastingpligtige geregistreer is. Die sperdatums kan ingedeel word aan die hand van die volgende belastingtipes:

Bladsy 140

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting 

Inkomstebelasting



Werknemersbelasting (LBS)



Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW)



Voorlopige belasting

Die Kommissaris van SAID is daarvoor verantwoordelik om die bepalings, soos wat dit in die Wet uiteengesit word, te administreer.

Die SAID kombineer die werksverrigtinge van die Binnelandse Inkomste en Doeane- en Aksynsbelasting in Suid-Afrika.

Belastingvermyding en belastingontduiking is beide praktyke wat daarop gemik is om die hoeveelheid belasting wat ʼn belastingpligtige moet betaal, te verminder. Die eerste sluit wettige middele in, terwyl laasgenoemde onwettig en ʼn sekere vorm van belastingbedrog is.

Belastingontduiking is in enige land ʼn misdryf, omdat dit ʼn bedreiging vir die regering se vermoë om al sy bedrywighede te befonds inhou. Belastingontduiking kan beide siviele en kriminele strawwe insluit. Dit is daarom belangrik dat die nodige aandag gegee word aan belastingsake, aangesien selfs onskuldige foute wat gemaak word, ʼn belastingpligtige duur te staan kan kom.

5.5

Rekordhouding en rekordbewaring

Die finansiële rekords van ʼn sakeonderneming weerspieël die inkomstes en uitgawes van die onderneming. Die finansiële rekords, tesame met ander dokumentasie wat die transaksies in die onderneming se rekords ondersteun, moet gehou word.Hierdie stawende dokumentasie sluit die volgende in:  Kwitansies

(http://therumpus.net/wordpress/wp-content/uploads/2009/03/fake_atm_receipt2.jpg)

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 141

TAX105 Belasting  Fakture

(http://us.123rf.com/400wm/400/400/ericg/ericg0903/ericg090300032/4470981-stack-ofinvoices-with-sign-here-stamp-with-pen.jpg)  Gekanselleerde tjeks

(http://www.africoal.co.za/images/new/Cancelled-Cheque.jpg)  Depositostrokies Hierdie stawende dokumentasie is belangrik, en dis baie belangrik om hierdie dokumentasie in ʼn logiese volgorde en op ʼn veilige plek te bewaar.

Rekordhouding kan gedefinieer word as die sistematiese proses waarvolgens ʼn sakeonderneming se rekords geskep word, aangeteken word, in stand gehou word en afgehandel word. Die rekordhoudingstelsel verseker ook die behoud van finansiële rekords wat gebruik word as stawende dokumentasie, asook die akkurate en doeltreffende opdatering van hierdie rekords en die beheer van toegang tot hierdie inligting deur gemagtigde personeel (aangepas uit: Businessdictionary.com, 2011. http://www.businessdictionary.com/definition/recordkeeping-system.html).

Bladsy 142

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting Daar word van die individu, sowel as die sakeonderneming verwag om hulle rekords te bewaar, selfs al is die finansiële state opgestel, sodat dit aan SAID beskikbaar gemaak kan word ten tyde van ʼn SAID-oudit.

Die retensieperiode neem ʼn aanvang vanaf die datum van die laaste inskrywing in die betrokke dokument, rekord of boek. In terme van die regulasies, soos uitgereik kragtens die Maatskappywet en die Wet op Beslote Korporasies, moet sommige rekords gehou word vir ʼn periode van sewe jaar, ander selfs vir langer periodes.

Die onderstaande tabel gee ʼn uiteensetting van die tydperke wat Beslote Korporasies en Maatskappye bepaalde dokumentasie moet bewaar.

Beslote Korporasies Finansiële Rekords

Bewaringstydperk

Stigtingsverklaring (Vorm CK1)

Onbepaald

Gewysigde Stigtingsverklaring (Vorm CK2 & CKA)

Onbepaald

Notuleboek, sowel as besluite wat op die vergaderings geneem is.

Onbepaald

Die jaarlikse finansiële state, insluitende: 

Jaarlikse rekeninge



Die verslag van die rekeningkundige beampte

Rekeningkundige rekords, insluitende ondersteunende skedules

15 Jaar

15 Jaar

ten opsigte van hierdie rekeningkundige rekords, asook aanvullende rekeningkundige rekords.

Maatskappye Finansiële Rekords

Bewaringstydperk

Sertifikaat van Inlywing

Onbepaald

Sertifikaat vir die verandering van naam van ʼn maatskappy (indien

Onbepaald

enige) Memorandum en Statute van die Maatskappy

Onbepaald

Sertifikaat om met onderneming te begin (indien enige)

Onbepaald

Notuleboek, CM25 & CM26, sowel as besluite wat geneem is op

Onbepaald

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 143

TAX105 Belasting die Jaarlikse Algemene Vergadering Volmagvorms

3 Jaar

Registers van verbande, skuldbriewe en vaste bates

7 Jaar

Registers van direkteure se aandeelhouding

7 Jaar

Registers van direkteure en sekere beamptes

7 Jaar

Direkteure se bywoningsregister

7 Jaar

Takregister

7Jaar

Jaarlikse finansiëlestate

7 Jaar



Jaarlikse rekeninge



Direkteursverslag



Ouditverslag

(Aangepas uit: Moneywebtax, 2011. http://www.moneywebtax.co.za/moneywebtax/action/media/downloadFile?media_fileid=191)

Die sake-eienaar kan sy/haar eie stelsel van rekordhouding, wat geskik is vir die doel en aard van die onderneming, implementeer, solank die rekords wat behou word die inkomstes en uitgawes van die onderneming staaf.

Die Inkomstebelasting- en BTW-wetgewing bepaal dat die volgende rekords behou moet word (aangepas uit: Practical Tax Handbook, 2011. http://www.practicaltaxhandbook.co.za/content/sars-strict-about-record-keeping):

Bladsy 144

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting

Ander finansiële rekords

Grootboekrekeninge

Kontantboeke

Voorraadlyste

Joernale Rekordhouding Tjekboeke

Fakture

Betaalde tjeks

Depositostrokies

Bankstate

Figuur 5.1: Rekords wat gehou moet word (Outeur, 2011) 5.5.1

Wat is die doel van rekordhouding?

Die SAID mag op enige stadium van ʼn belastingpligtige verwag om stawende dokumentasie ten opsigte van ʼn belastingopgawe, in te dien. Die SAID kan dus onder sekere omstandighede ʼn oudit op die finansiële sake van ondernemings of individue doen.

Daar kan onderskei word tussen twee tipe oudits, naamlik: 

Terugbetalingsoudit (Refund audit) ʼn Terugbetalingsoudit sal deur ʼn ouditeur van SAID uitgevoer word, wanneer daar ʼn terugbetaling deur die SAID verskuldig is. Hierdie oudit word egter slegs gedoen vir die periode of jaar waarmee hierdie terugbetaling verband hou. Die ouditeur van SAID sal stawende dokumentasie versoek en die oudit sal op hierdie dokumentasie uitgevoer word.



Amptelike inkomstebelastingoudit ʼn Amptelike inkomstebelastingoudit sal deur ʼn ouditeur van die SAID uitgevoer word. ʼn Brief sal aan die belastingpligtige gerig word om hom/haar in te lig oor die voorgenome amptelike inkomstebelastingoudit wat gaan plaasvind, asook die belastingjaar en die aard en omvang van die oudit.

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 145

TAX105 Belasting Die SAID-ouditeur mag die stawende dokumentasie ten opsigte van die saketransaksies aanvaar of die ouditeur mag ʼn besoek aan die belastingbetaler se kantoor onderneem vir ʼn “veldoudit”. ʼn Amptelike inkomstebelastingoudit mag ook lei na ʼn oudit op enige van die ander belastingtipes waarvoor die belastingpligtige geregistreer is (aangepas uit: P. Moorcraft, 2011. http://www.ey.com/ZA/en/Services/Tax/Tax-Alert-November-December-2010--CTAS---Why-would-SARS-want-to-audit-you).

Die ontvanger van inkomste verwag nie van belastingpligtiges om stawende dokumentasie saam met die onderskeie belastingopgawes in te dien nie, maar wanneer rekordhouding onvolledig en nie op datum is nie, kan die belastingpligtige probleme in die gesig staar.

Indien die inligting wat op die belastingopgawe verklaar is, nie ooreenstem met die betrokke finansiële state vir ʼn betrokke finansiële jaar nie, sal SAID die res van die aftrekkings of syfers wat openbaar is in twyfel trek. Dit kan lei tot verdere aanslae en selfs bykomende belasting van tot 200%.

5.5.2

Wetgewing met betrekking tot rekordhouding

Die volgende artikels in die belasting wetgewing van Suid-Afrika gee ʼn uiteensetting van die onderskeie rekords wat gehou moet word.

Die wetgewing sluit in: 

Artikel 55 van die Wet op Belasting op Toegevoegde Waarde, 89 van 1991, soos gewysig



Artikel 73A van die Inkomstebelastingwet, 58 van 1962



Artikel 73B van die Inkomstebelastingwet, 58 van 1962

 Artikel 55 van die Wet op Belasting op Toegevoegde Waarde, 89 van 1991 Artikel 55 van die Wet op Belasting op Toegevoegde Waarde, 89 van 1991, soos gewysig, gee ʼn uiteensetting van dokumentasie wat gehou moet word. Hierdie rekords sluit in: 

Fakture



Finansiële rekords



BTW-berekeninge



Bankstate



Depositostrokies



Voorraadlyste

Artikel 55(3)(b) van die BTW-wetgewing bepaal dat hierdie rekords gehou moet word vir ʼn periode van sewe jaar, vanaf die datum van laaste inskrywing in enige rekord.

Bladsy 146

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting Artikel 55(4) van die BTW-wetgewing verleen aan die Kommissaris die reg om eie oordeel te gebruik ten opsigte van die wyse waarop hierdie rekords gehou word. Die Kommissaris mag dus sy eie ooreel gebruik, en aan belastingpligtige toestemming verleen om die rekords in ʼn ander formaat as die oorspronklike te bewaar, byvoorbeeld in ʼn elektroniese formaat (aangepas uit: CSD Technology, 2011. http://csdtechnology.co.za/index_files/SARS_Ruling.htm).  Artikel 73B van die Inkomstebelastingwet, 58 van 1962 Artikel 73B handel oor rekordhouding vir doeleindes van kapitaalwinsbelasting of ʼn kapitale verlies. ʼn Belastingpligtige is daarvoor verantwoordelik om alle rekords te hou wat gebruik is om ʼn betrokke kapitale wins of kapitale verlies te bereken. Hierdie rekords moet vir ʼn periode van sewe jaar, vanaf die datum waarop die belastingaanslag deur die Kommissaris ontvang is, gehou word.

Vir die doeleindes van hierdie artikel sluit rekords die volgende in: 

Enige ooreenkoms vir die aankoop, verkoop of verhuring van ʼn bate, tesame met die korrespondensie wat hiermee gepaard gaan.



Die besonderhede van ʼn bate wat na ʼn trust oorgedra is.



Afskrifte van die waardasies wat gedoen is op ʼn betrokke bate vir die bepaling van ʼn belasbare kapitaalwins of ʼn aangeslane kapitale verlies.



Fakture of enige ander bewys van betalings, soos bankstate en tjeks, wat verband hou met die kostes wat as aftrekking geëis word ten opsigte van die aankoop, verbeterings en verkoop van enige bate.



Besonderhede wat verband hou met die proporsionele toedeling ten opsigte van die gebruik van ʼn bate vir beide privaat- en sakedoeleindes.



Besonderhede in die geval van ʼn deurlopende afwesigheid van meer as ses maande weg van ʼn belastingpligtige se primêre woning, soos uiteengesit in die agtste bylae van die belastingwet.

(Aangepas uit: LexisNexis, 2011. http://www.sars.gov.za/lnb/mylnb.asp?/jilc/kilc/alrg/ulrg/vlrg/g5k0a)  Artikel 73A van die Inkomstebelastingwet, 58 van 1962 Artikel 73A van die Inkomstebelastingwet, 58 van 1962 bepaal dat enige persoon wat ʼn belastingopgawe moet indien, of in die toekoms sal moet indien, alle rekords moet behou

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 147

TAX105 Belasting word wat verband hou met die spesifieke opgawe wat ingedien is. Hierdie rekords moet vir ʼn periode van sewe jaar gehou word vanaf die datum waarop die belastingopgawe deur die Kommissaris ontvang is.

Die artikel bepaal dat die volgende rekords bewaar moet word: 

Grootboekrekeninge



Kontantboeke (soos die Kleinkas)



Tjekboeke



Bankstate



Depositostrokies



Betaalde tjeks



Fakture



Voorraadlyste



Asook enige elektroniese formaat van bogenoemde, indien vooraf goedgekeur deur die Ontvanger van Inkomste.

(Aangepas uit: LexisNexis, 2011. http://www.sars.gov.za/lnb/mylnb.asp?/jilc/kilc/alrg/ulrg/vlrg/f5k0a) Alhoewel die rekords vir ʼn periode van sewe jaar gehou moet word, is dit belangrik om rekords wat verband hou met aanslae wat onder besware en appèl is, te hou totdat die besware/appèl gefinaliseer is. Hierdie tydperk kan soms langer as sewe jaar duur.

(http://www.baileysafetyconsultants.com/images/report-log-275x294.jpg) Akkurate en volledige rekordhouding ten opsigte van ʼn belastingpligtige se finansiële sake, sal die berekening en indiening van belastingopgawes vereenvoudig. Versuim om hieraan te voldoen is onwettig en kan veroorsaak dat ʼn sakeonderneming gesluit word.

Bladsy 148

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting 5.6

Sperdatums van toepassing op die onderskeie belastingtipes

Daar is bepaalde sperdatums vir die verslagdoening oor belastingsake, die indien van belastingopgawes en die betaling van belasting verskuldig. Die sperdatums kan ingedeel word aan die hand van die volgende belastingtipes: 

Inkomstebelasting



Werknemersbelasting (LBS)



Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW)



Voorlopige belasting

5.6.1

Sperdatums vir inkomstebelasting

 Individue en trusts Die belastingseisoen vir individue en trusts begin jaarliks op 1 Julie. Die sperdatums vir die indiening van belastingopgawes is soos volg: 

1 Julie – die belastingseisoen vir die indiening van belastingopgawes vir individue en trusts open.



Tweede laaste Vrydag van November – vir die elektroniese indiening van belastingopgawes vir individue en trusts deur middel van e-filing. Hierdie sperdatum is van toepassing op belastingpligtiges wat nie-voorlopige belastingbetalers is nie.



31 Januarie – die elektroniese indiening van belastingopgawes vir individue en trusts deur middel van e-filing. Hierdie sperdatum is van toepassing op belastingpligtiges wat wel voorlopige belastingbetalers is.

(Aangepas uit: SARS, 2014. http://www.sars.gov.za/TaxTypes/PIT/Pages/default.aspx)

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 149

TAX105 Belasting

Sperdatums vir Inkomstebelasting: Individue en Trusts 1 Julie - die belastingseisoen vir individue en trusts open

Tweede laaste Vrydag van November - die elektroniese indiening van belastingopgawes, in die geval van nie-voorlopige belastingbetalers

31 Januarie - die elektroniese indiening van belastingopgawes, in die geval van voorlopige belastingbetalers

Figuur 5.2: Sperdatums opgesom (Outeur, 2011)  Maatskappye en Beslote Korporasies Die sperdatums vir die indiening van die belastingopgawe vir ʼn maatskappy/beslote korporasie is ietwat anders. Elke maatskappy/beslote korporasie het ʼn finansiële jaareinde.

Die finansiële jaar van ʼn maatskappy/beslote korporasie bestaan uit 12 maande. Die algemene jaareindes wat die meeste voorkom is: 

1 Maart – 28 Februarie



1 Januarie – 31 Desember



1 Julie – 30 Junie

ʼn Maatskappy/beslote korporasie se belastingopgawe moet voltooi en ingedien wees binne 12 maande na afloop van die betrokke finansiële jaareinde. Met ander woorde indien ʼn maatskappy/beslote korporasie se finansiële jaar op 31 Desember 2017 eindig, behoort die betrokke maatskappy/beslote korporasie sy belastingopgawe voor of op 31 Desember 2018 in te dien (aangepas uit: South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/).

Belangrik om in gedagte te hou dat die maatskappy/beslote korporasie se finansiële state vir die betrokke jaar reeds opgestel en afgeteken moet wees, alvorens die belastingopgawes ingedien kan word. Die belastingopgawe van die maatskappy/beslote korporasie word ingevul, gebaseer op die inligting in die finansiële state. Goeie tydsberekening en beplanning is belangrik, indien strawwe rentes en boetes vermy wil word as gevolg van laat indiening.

Bladsy 150

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting 5.6.2

Sperdatums vir Werknemersbelasting (LBS)

Sodra ʼn werkgewer aanspreeklik word vir die betaling van vergoeding aan enige werknemer, word die werkgewer ook aanspreeklik vir: 

die aftrek en terughouding van werknemersbelasting van die vergoeding, en



die oorbetaling van hierdie bedrag na die SAID.

Die oorbetaling en indiening van die belastingopgawe moet binne sewe dae, na afloop van die maand waarin die bedrag afgetrek en teruggehou is, geskied. Met ander woorde indien ʼn werkgewer LBS van ʼn werknemer se salaris vir die maand van Junie afgetrek het, behoort die belastingopgawe en betaling na die SAID voor of op 7 Julie te geskied.

5.6.3

Sperdatums vir BTW

Sodra ʼn sakeonderneming vir BTW-doeleindes geregistreer is, sal die SAID ʼn BTW-periode aan die onderneming toeken. ʼn BTW-opgawe sal dan dienooreenkomstig die BTW-periode na die SAID ingedien word. Alle BTW-periodes eindig op die laaste dag van ʼn kalendermaand.

Die verskillende BTW-periodes word soos volg geïdentifiseer: 

Twee-maande BTW-periode – Kategorie A of B Hierdie BTW-periode word onder normale omstandighede aan sakeondernemings toegeken met registrasie. Hier word daar van ʼn onderneming verwag om een BTWopgawe vir elke twee kalendermaande in te dien.

Kategorie A: Hierdie is ʼn twee-maande periode wat telkens eindig op die laaste dag van Januarie, Maart, Mei, Julie, September en November.

Kategorie B: Hierdie is ʼn twee-maande periode wat telkens eindig op die laaste dag van Februarie, April, Junie, Augustus, Oktober en Desember.



Een-maand BTW-periode – Kategorie C Onder hierdie kategorie word daar van ʼn sakeonderneming vereis om ʼn BTWopgawe in te dien vir elke kalendermaand wanneer die jaarlikse omset meer as R 30 miljoen is.



Ses-maande BTW-periode – Kategorie D Onder hierdie kategorie word daar van ʼn sakeonderneming vereis om elke ses maande ʼn BTW-opgawe in te dien (einde Februarie & einde Augustus). Hierdie kategorie is egter slegs van toepassing op boerderye met ʼn totale omset van minder as R1.5 miljoen vir ʼn aaneenlopende periode van 12 maande.

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 151

TAX105 Belasting 

Twaalf-maande BTW-periode – Kategorie E Onder hierdie kategorie word daar van ʼn sakeonderneming vereis om ʼn BTWopgawe vir 12 maande in te dien.

(Aangepas uit: South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/TaxTypes/VAT/Pages/Tax-periods-for-vat-vendors.aspx) Diagrammaties lyk dit soos volg: Tweemaande BTWperiode (Kategorie A of B)

12-maande BTW-periode (Kategorie E)

BTWperiodes

Een-maand BTW-periode (Kategorie C)

Ses-maande BTW-periode (Kategorie D)

Figuur 5.3: Die verskillende BTW-periodes toegeken deur die SAID (Outeur, 2011) Artikel 28 van die BTW-wet bepaal dat ʼn BTW-ondernemer ʼn BTW-opgawe vir ʼn bepaalde BTW-periode binne 25 dae na die einde van die BTW-periode, moet indien. Waar die 25ste nie op ʼn besigheidsdag eindig nie, dit wil sê ʼn Saterdag, Sondag of ʼn openbare vakansiedag, sal die ondernemer die opgawe moet indien op die laaste besigheidsdag voor die 25ste.

Die uitsondering op bogenoemde is wanneer ʼn ondernemer geregistreer is om BTWopgawes in te dien en betalings te maak deur middel van die SAID se elektroniese stelsel naamlik e-filing (Stiglingh et al., 2011: 995).

Die onderstaande tabel is ʼn volledige opsomming ten opsigte van die sperdatums vir BTWbetalings en -indiening.

Bladsy 152

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting

Wyse van betaling

Opgawe

Betaling

Internetbetalings, maar die

25ste

25ste

Kontant, tjeks

25ste

25ste

Opgawe en betaling geskied

Die laaste besigheidsdag

Die laaste besigheidsdag

deur middel van e-filing

van die betrokke maand

van die betrokke maand

Betaling by een van die vier

25ste

25ste

opgawe geskied deur middel van e-filing

groot banke (Aangepas uit: SARS, 2014. http://www.sars.gov.za) 5.6.4

Sperdatums vir voorlopige belasting

Voorlopige belastingbetalings dra by tot die SAID se kontantvloei vir ʼn bepaalde belastingjaar. Dit geskied deur middel van drie betalings, naamlik: 

Die eerste betaling: Die eerste betaling moet voor of op die laaste dag van die sesde maand van die jaar van aanslag gemaak word. Met ander woorde, indien die finansiële jaar vir ʼn maatskappy/beslote korporasie ʼn Februarie-jaareinde het, moet die eerste voorlopige belastingbetaling op 31 Augustus gemaak word.



Die tweede betaling: Die tweede betaling moet voor of op die laaste dag van die jaar van aanslag gemaak word. Met ander woorde, ʼn maatskappy/beslote korporasie met ʼn Februarie-jaareinde, moet die tweede voorlopige belastingbetaling voor of op 28 Februarie maak.



Die derde betaling. Die derde betaling is ʼn vrywillige voorlopige belastingbetaling en moet op 30 September na afloop van die betrokke finansiële jaar geskied. Dit is belangrik om daarop te let dat indien ʼn belastingpligtige nie ʼn Februarie-jaareinde het nie, die betaling gemaak moet word binne ses maande na afloop van die jaareinde en nie sewe maande, soos in die geval van ʼn belastingpligtige met ʼn Februariejaareinde nie.

Die voorlopige belastingstelsel vir ʼn belastingpligtige met ʼn Februarie-jaareinde kan diagrammaties soos volg voorgestel word:

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 153

TAX105 Belasting

Eerste betaling: 1 Maart - 31 Augustus (eerste 6 maande)

Voorlopige belastingstelsel vir ʼn belastingpligtige met ʼn Februarie-jaareinde

Tweede betaling: 1 September - 28 Februarie (tweede 6 maande)

Derde betaling: 30 September (7 maande)

Figuur 5.4: Voorlopige belastingstelsel (Stigling et al. 2011: 427)

5.6.5

Belastingopgawes en betalings aan die SAID

Die opgawes wat onderskeidelik vir die verskillende belastingtipes ingedien moet word, kan soos volg uiteengesit word: 



Inkomstebelastingopgawes vir individue en trusts: o

Vir individue – ITR12

o

Vir trusts – IT12TR

o

Vir maatskappye/beslote korporasies – ITR14

Opgawes vir werknemersbelasting o

EMP201 (maandelikse opgawe wat by die SAID ingedien moet word)

o

EMP501 (IRP5/IT3(a) rekonsiliasie wat elke 6 maande by SAID ingedien moet word)



Opgawes vir BTW o

VAT201 (maandelikse opgawe, afhangende van die BTW-periode, wat by die SAID ingedien moet word)



Voorlopige belastingopgawes o

IRP6 (opgawes wat elke ses maande by die SAID ingedien moet word, afhangende van die finansiële jaareinde)

Bladsy 154

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting Betalings na die SAID ten opsigte van bogenoemde belastingtipes, kan op een van die volgende wyses gemaak word: 

Die SAID se elektroniese stelsel – e-filing credit push



ʼn Elektroniese fondsoorbetaling deur middel van elektroniese bankdienste



By enige tak van ʼn bank wat vooraf goedgekeur is deur die SAID, naamlik ABSA, FNB, Nedbank, Standard Bank, Investec Bank, Citi Bank en Mercantile Bank. Die voorwaarde hier is dat jy gebruik moet maak van die korrekte verwysingsnommer, wat die SAID in staat sal stel om die betaling vinnig en akkuraat te allokeer.

(Aangepas uit: South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/)

(http://www.hamiltonnj.com/images/calendar.jpg) 5.7

Noodsaaklikheid van belastingowerhede

Die Kommissaris van die Suid-Afrikaanse Inkomstediens (SAID) is daarvoor verantwoordelik om die bepalings, soos wat dit in die Wet uiteengesit word, te administreer. Die SAID kombineer die werksverrigting van die Binnelandse Inkomste en Doeane & Aksynsbelasting se invorderings namens die regering van die Republiek van Suid-Afrika.

Die hoofdoelwit van die Ministerie van Finansies is die insameling, asook die administrasie van die nasionale belastingwetgewing, om sodoende die land se ekonomie te beskerm.

Die SAID het konsekwent oor die afgelope paar jaar, sy doelwitte oortref en het ʼn beduidende bydrae tot die ekonomie van Suid-Afrika gemaak. Dit het gelei tot die volhoubaarheid van die regering se fiskale beleid, verbeterde kontantbestuur, die verlaging van die nasionale begrotingstekort en verhoogde beleggersvertroue (aangepas uit: South African Revenue Services, 2011. http://www.mc3consulting.com/html/casestudies/Sars.asp).

Die SAID is die enigste agentskap wat toevertrou is met die administrasie van die Nasionale Inkomstebelastingwetgewing en het derhalwe die volgende funksies:

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 155

TAX105 Belasting 

Die SAID is daarvoor verantwoordelik om die doeltreffende handhawing van die volgende wetgewing te verseker: o

Wet op Hereregte, 1949

o

Wet op Boedelbelasting, 1955

o

Inkomstebelastingwetgewing, 1962

o

Doeane en Aksynswet, 1964

o

Wetgewing op Seëlregte, 1968

o

Wetgewing van Belasting op Toegevoegde Waarde, 1991

o

Aftreefonds Wetgewing, 1996

o

Verskeie ander wette, soos vervat in Bylae 1 van die Suid-Afrikaanse Inkomstediens Staatsdienswet, 1997



Die SAID moet die Minister van Finansies bystaan met raad ten opsigte van: o

Alle aangeleenthede met betrekking tot inkomste, asook

o

die uitoefening van enige bevoegdheid of die verrigting van enige funksie wat aan die Minister toevertrou is.



Die SAID moet die Minister van Handel en Nywerheid bystaan met raad ten opsigte van aangeleenthede wat handel oor die beheer van invoere, uitvoere, vervaardiging, beweging, berging en gebruik van sekere goedere.

(Aangepas uit: South African Revenue Services, 2011. http://www.sars.gov.za/home.asp?pid=4&cx=009878640050894574201%3Akubtv50zym&cof=FORID%3A10%3BNB%3A1&ie=UTF-8&q=Functions+of+SARS#1005)

Bladsy 156

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting

Die insameling en administrasie van alle nasionale belastings en heffings Die insameling van belasting wat kragtens enige ander wetgewing opgelê is, soos ooreengekom tussen SAID en die verteenwoordiger van die ander instansie Veskaf beskerming teen die onwettige invoer en uitvoer van goedere Fasiliteer handel Verskaf raad en advies aan die Minister van Finansies ten opsigte van alle inkomsteaangeleenthede

Figuur 5.5: Die hooffunksies van SAID (Aangepas uit: South African Revenue Services, 2011. http://www.sars.gov.za/home.asp?pid=200)

Praktiese oefening 5.1

Lees deur die volgende aanhaling en beantwoord dan die vrae: Meer magte aan SAID 26 Junie 2011 12:20 Deur Laura du Preez “Die Belasting Administrasie Wetsontwerp, wat ʼn belasting-ombud sowel as die konsolidasie van verskeie administratiewe maatreëls, om te verseker dat belastingbetalers aan al die belastingwette voldoen, teweeg sal bring, is hierdie week in die Parlement ter tafel gelê.

Die konsepwetsontwerp wat reeds twee keer gepubliseer is, sal die administratiewe maatreëls in verskeie belastingwette vervang.

Dit verskaf addisionele regte aan belastingbetalers, asook groter magte aan die SuidAfrikaanse Inkomstediens (SAID) om te verseker dat die belasting verskuldig deur belastingbetalers, wel ingesamel word. Die magte sluit in, die verkryging van inligting

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 157

TAX105 Belasting vanaf derde partye asook mag tot die soek van en beslaglegging op dokumente wat in onmiddelike gevaar staan om vernietig te word.

Indien die wet bekragtig word soos voorgestel, kan die volgende maatreëls jou onder andere beïnvloed: 

Die aanstelling van ʼn belasting-ombudsman, wat direk aan die Minister van Finansies sal rapporteer, en waarvan die personeel deur die SAID aangewys sal word. Dit is soortgelyk aan die Kantoor van die Kanadese Belastingbetalers se Ombudsman.

Die ombudsman sal klagtes oor diens, of ʼn prosessuele of administratiewe aangeleentheid wat mag voortspruit uit die SAID se aansoek van ʼn belastingwet, hanteer. Voordat ʼn klagte by die belasting-ombudsman ingedien mag word, moet al die SAID se klagte-resolusiemeganismes egter eers gevolg/uitgeput? word.

Die memorandum tot die wetsontwerp sê dat die ombudsman nie wetgewing, belastingbeleid of die SAID se beleid tot vasstelling van belastingpligtigheid, sal kan hersien nie.

Stiaan Klue, uitvoerende hoof van die Suid-Afrikaanse Instituut vir Belastingpraktisyns, sê dat hoewel die Belastingwetsontwerp ʼn uitstekende manier sal wees om die moraliteit en regte van gewone belastingbetalers te verbeter, hy teleurgesteld is in die gebrek aan die tegniese bevoegdheidsvereistes vir die belasting-ombudsman. Die wetsontwerp vereis slegs dat die ombudsman ‘ʼn goeie agtergrond in kliëntediens en belastingwetgewing moet hê’.

Volgens Klue is dit noodsaaklik dat die belasting-ombudsman baie bevoeg in belastingwetgewing moet wees om sy/haar pligte uit te voer, as in ag geneem word dat belasting ʼn ‘tegniese mynveld’ kan wees.



Die uitbreiding van magte van die SAID om inligting oor jou bates en inkomste van derde partye, soos jou bank, beleggingsinstansie en werkgewer, te bekom.

Die wetsontwerp stel voor dat die SAID geregtig sal wees op ʼn openbare kennisgewing van derdeparty-opgawes indien benodig. Dit sluit inligting van ʼn werkgewer, sowel as enige persoon wat bedrae aan jou betaal, ʼn transaksie met jou aangaan of beheer oor enige van jou bates het, in.



Die oorkruis-opstel van belastings ter voorsiening van die heffing van rente op belasting/s verskuldig, en ’n voorstel dat rente op ʼn saamgestelde basis bereken word. Rente word tans enkelvoudig bereken. Sou die wetsontwerp bekragtig word

Bladsy 158

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting sal rente daagliks bereken word en maandeliks saamgestel word. 

Verpligte aaneenlopende boetes indien jy nie aan die administratiewe vereistes van enige van die belastingwette voldoen nie. Hierdie boetes is in Maart 2009 ingestel, met sekere tekortkominge. Boonop verwerp die wetsontwerp die diskresie van die SAID tot die oplegging van addisionele belasting van tot 200 persent van die verskuldigde belasting, indien jy versuim om die regte belastingbedrag te verklaar. Dit sal vervang word met ʼn tabel van boetepersentasies wat sal varieër na gelang van die erns van die saak en jou gedrag.



Indien jy aan die kriteria voldoen, sal die SAID jou moet toelaat om die verskuldigde belasting, met rente, in paaiemente af te betaal. Tans het die SAID die diskresie tot afbetaling van inkomstbelasting, maar nie BTW nie.



Die konsolidasie van belastingrekeninge vir elke belastingbetaler. Die afsonderlike rekeninge vir verskillende tipes belasting soos Inkomstebelasting, Werknemersbelasting en BTW vir belastingbetalers met sakeondernemings, mag in een rekening gekonsolideer word.



Die SAID sal ʼn verklaring vir die gronde van hul assessering moet verskaf in geval waar die uitreiking van ʼn assessering nie ooreenstem met die opgawe wat jy ingedien het nie.



Indien die SAID jou belastingsake oudit, stel die Belasting Administrasie Wetsontwerp voor dat meer inligting, sowel as ʼn gereelde ouditverslag en kennisgewing van die bevinding van die oudit, aan jou verskaf moet word ten einde jou die geleentheid te gee om te reageer voordat ʼn assessering uitgereik word.



Die wetsontwerp stel voor dat die SAID by magte sal wees om aansoek te doen vir ʼn hofbevel, ten einde jou buitelandse beleggings te repatrieer indien jy belasting in Suid-Afrika verskuldig is”.

(Aangepas en vertaal uit: http://www.iol.co.za/business/personal-finance/tax/morepowers-for-sars-1.1088500)

Vrae: 1) Wat is, volgens jou, ʼn belastingombudsman?

2) Wat sal die verantwoordelikhede van die belastingombudsman wees?

3) Doen verdere navorsing om vas te stel wie ons huidige Minister van Finansies is?

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 159

TAX105 Belasting 4) Wie is die Kommissaris van die Suid-Afrikaanse Inkomstediens?

5) Na jou mening, is dit ʼn goeie idee dat die Suid-Afrikaanse Inkomstediens al hoe meer regte verkry met betrekking tot die invordering van belasting?

5.8

Belastingvermyding en belastingontduiking

Die voormalige Britse Minister van Finansies, Denis Healey, het gesê: “Die verskil tussen belastingvermyding en belastingontduiking is die dikte van ʼn tronkmuur”.

Belastingvermyding en belastingontduiking is beide praktyke wat daarop gemik is om die hoeveelheid belasting wat ʼn belastingpligtige moet betaal, te verminder. Die verskil is dat een wettige middele insluit, terwyl die ander een onwettig en ʼn sekere vorm van belastingbedrog is. (Kyk weer na Par 1.9 in studie-eenheid 1.)

Belastingontduiking is ʼn onwettige wyse om ʼn belastingpligtige se belastingaanspreeklikheid tot ʼn minimum te beperk. Die belastingwetgewing word deur middel van hierdie onwettige tegnieke omseil. Hierdie tegnieke kan die opsetlike onderstatering van belasbare inkomste of die opsetlike nie-betaling van belasting insluit.

Belastingontduiking is ʼn misdryf in enige land, omdat dit ʼn bedreiging vir die regering se vermoë om al sy bedrywighede te befonds inhou. Belastingontduiking kan beide siviele en kriminele strawwe insluit. Dit is daarom belangrik dat die nodige aandag gegee word aan belastingsake, aangesien selfs onskuldige foute wat gemaak word, ʼn belastingpligtige duur te staan kan kom (aangepas uit: eHow.com, 2011. http://www.ehow.com/about_5137512_tax-evasion.html).

Professionele persone soos prokureurs, rekenmeesters en adviseurs wat die publiek help om op ʼn onwettige wyse minder belasting te betaal, kan erge rentes en boetes en selfs tronkstraf in die gesig staar.

(http://www.tennesseefederalcriminallawyerblog.com/tax_fraud.jpg) Voorbeeld 5.1 Henro le Roux verkoop rekenaars vir kontant as ʼn bykomende inkomste elke maand. Hy openbaar egter nie hierdie bykomende inkomste wat hy elke maand verdien op sy

Bladsy 160

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting jaarlikse belastingopgawe nie.

Franco du Preez verkoop ook rekenaars vir ʼn bykomende geldjie elke maand. Hy besluit egter om ʼn Beslote Korporasie te stig. Hy openbaar hierdie inkomste wat hy elke maand verdien het op die belastingopgawe van die onderneming. Die onderneming betaal belasting teen 28 % op sy belasbare inkomste. Indien Franco die rekenaars in sy eie naam verkoop het, sou hy belasting moes betaal teen ʼn koers van ongeveer 41%, aangesien die bykomende inkomste wat hy in ʼn maand verdien, tesame met sy basiese salaris hom in ʼn hoër inkomstegroep vir belastingdoeleindes plaas.

Henro is skuldig aan belastingontduiking, terwyl Franco sy belastingaanspreeklikheid tot ʼn minimum beperk deur middel van belastingvermyding, wat wettig is.

Praktiese oefening 5.2 Lees die volgende berig en beantwoord die vrae: Voormalige SAID-baas betrokke by belastingontduiking 14 Julie 2008 10:23 Daar word verwag dat die voormalige hoof van interne oudit by die Suid-Afrikaanse Inkomstediens (SAID), Maandag klagtes van belastingontduiking in die Johannesburgse landdroshof in die gesig sal staar.

Edward Mmbulungeni Mushanganyisi, wat in September 2001 aangestel is as die hoof van interne oudit, is in Julie 2003 geskors hangende bewerings van wangedrag, het SAIDwoordvoerder Adrian Lackey gesê.

Ingesluit hierby is ʼn klag dat hy slegs kandidate van ʼn werwingsagentskap bekend as Izwe Labantu in diens geneem het, waarvoor hy agteraf betaling ontvang het.

Die Spesiale Voldoeningseenheid, nou bekend as die Nasionale Uitvoeringseenheid het die aantygings ondersoek, wat tot ʼn dissiplinêre navraag gelei het.

Die interne ondersoek het Mushanganyisi skuldig bevind aan korrupsie rakende sy verhouding met Izwe Labantu.

Hy is verder skuldig bevind aan die stigting van nog ʼn werwingsagentskap bekend as, Glory of the Nation, in die name van sy vrou en skoonma, deurdat hy die handtekening van ʼn bestuurder in die interne ouditdepartement vervals het.

Die interne ondersoek het Mushanganyisi ook skuldig bevind op ʼn derde aanklag van

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 161

TAX105 Belasting belastingbedrog waarin hy vals inligting, oor die aantal kilometers gereis vir besigheidsdoeleindes, verskaf het Hy is in 2004 afgedank maar het by die Kommissie vir Bemiddeling en Arbitrasie (CCMA) , teen die beslissing, appèl aangeteken.

Die Kommissie (CCMA) het egter die saak, wat vanaf Augustus 2005 tot Februarie 2008 voor die kommissie gedien het, verwerp.

“Die aangeleentheid is daarna vir verder ondersoek aan die Skerpioene oorgegee en ʼn kriminele klag is teen hom aanhangig gemaak”, het Lackey gesê.

Mushanganyisi staar twee verdere aanklagte van belastingontduiking, wat verband hou met vervalste reiseise in 2001 en 2002, in die gesig.

Sy verhoor, wat reeds verskeie kere uitgestel is vanweë die feit dat Mushanganyisi reeds drie keer van regspan verander het, sal volgens beplanning vandeesweek van Maandag tot Vrydag plaasvind - Sapa.

(Aangepas en vertaal uit: http://www.iol.co.za/news/south-africa/ex-sars-boss-up-for-taxevasion-1.408235) Vrae: 1) Waarom is die voormalige hoof van interne oudit by die SAID skuldig aan belastingontduiking? Noem twee redes.

2) Waarop dui sy verklarings ten opsigte van sy reistoelae?

5.8.1

Voorbeelde van belastingontduiking

Die volgende is voorbeelde van belastingontduiking: 

Die versuim om belasbare inkomste te verklaar.



Die eis van aftrekkings ten opsigte van uitgawes wat nie werklik aangegaan is nie en wat nie aftrekbaar is nie.



Die eis van insetbelasting waarop BTW nie betaal is nie.



Die versuim om LBS oor te betaal aan die SAID.



Die versuim om vir BTW te registreer al word die belastingkerf oorskry.



Die byhou van twee stelle finansiële state, een vir die SAID en een vir rekeningkundige doeleindes.

( Aangepas en vertaal uit: S. Kumarasingam, 2010.Tax Avoidance and Tax Evasion explained and Exemplified http://ezinearticles.com/?Tax-Avoidance-and-Tax-EvasionExplained-and-Exemplified&id=3590555) Bladsy 162

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting Nog voorbeelde sluit in: 

Bedrieglike onderstatering van belasbare inkomste en kapitaalwins



Wanvoorstelling op doeanevorms, met ander woorde smokkelary



Valse verklarings ten opsigte van belasting wat betaal is deur ʼn belastingpligtige



Die versuim om belastingopgawes in te dien

(Aangepas uit: eHow.com, 2011. http://www.ehow.com/about_5299611_penalties-taxavoidance.html) 5.8.2

Voorbeelde van belastingvermyding

Daar is drie hoof maniere om die belastingaanspreeklikheid van ʼn belastingpligtige tot ʼn minimum te beperk: 

Belastingvermyding by wyse van die uitstel van inkomste Belastingvermyding by wyse van hierdie metode beteken dat ʼn sakeonderneming die ontvangste van inkomste uitstel tot na die afsluiting van die belastingjaar.



Die vermindering van belasbare inkomste by wyse van toelaatbare aftrekkings Die belasbare inkomste van ʼn belastingpligtige kan tot ʼn minimum beperk word deur toelaatbare aftrekkings te eis. Indien daar ʼn aangeslane verlies is wat van die vorige jaar af oorgedra word, kan dit ook teenoor die belasbare inkomste van die volgende jaar afgespeel word om die belastingaanslag te verminder. Voorbeeld: Gestel ʼn maatskappy het ʼn aangeslane belastingverlies van R12 000 vir die jaar geëindig 28 Februarie 2016, en ʼn belasbare wins van R10 000 vir die jaar geëindig 28 Februarie 2017. Die aangeslane verlies van R12 000 word nou oorgedra van jaar 2016 na jaar 2017 en kan nou afgespeel word teenoor die belasbare wins van R10 000. Dit beteken dat die maatskappy geen belasting vir die 2017 finansiële jaar hoef te betaal nie, aangesien die belastingverlies meer was as die belasbare wins.



Skenkings aan liefdadigheidsorganisasies Skenkings wat aan liefdadigheidsorganisasies gemaak word, word ook deur die SAID as ʼn aftrekking toegelaat indien daar ʼn Artikel 18A-sertifikaat van die liefdadigheidsorganisasie ontvang word.

(Aangepas uit: SARS, 2014. http://www.sars.gov.za/Pages/default.aspx) Daar is heelwat belastingpligtiges wat belastingvermyding en belastingontduiking met mekaar verwar. Dit is ʼn fout wat ʼn maatskappy/beslote korporasie en individue duur te staan kan kom.

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 163

TAX105 Belasting

(http://niallcooper.files.wordpress.com/2011/07/tax-avoidance.jpg)

Gevallestudie 5.1 ‘Onwettige’ belastingontduiking en ‘wettige’ belastingvermyding 26 Februarie 2010 Ernst & Young In saak 1 van die Hertog van Westminster (wat onderskryf is deur die Appèlraad van Suid-Afrika) is voorgehou dat ‘elke mens geregtig is om sy/haar sake so te orden dat die belasting daaraan verbonde onder die bepaalde Wette minder is as wat dit andersins sou wees’.

Dus, in die verlede was dit algemeen aanvaar dat daar ʼn eenvoudige onderskeid tussen ‘onwettige’ belastingontduiking en ‘wettige’ belastingvermyding bestaan. Terwyl ‘belastingontduiking’ oor die algemeen beskou is as ʼn onwettige en oneerlike wyse om die betaling van belasting vry te spring, was belastingvermyding gesien as ʼn wettige en wetlik korrekte manier om ʼn mens se eiendom te beskerm teen onnodige verwering deur belasting.

Dit wil egter voorkom of die wettige manier om ʼn mens se eiendom só te beskerm, iets van die verlede is. In die Begrotingstoespraak van 2011 het die Minister van Finansies gesê dat ‘die Regering verdere stappe sal neem om belastingvermyding en belastinstrukturering te verminder’, en die Begrotingsdokumentasie sluit onder andere die volgende belastingvoorstelle in: 

Verhoging van die geagte maandelikse belastingwaarde op die gebruik van maatskappymotors;



Vermindering van die oorblywende beskikbare salarisstruktuuropsies aan

Bladsy 164

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting werknemers, wat ʼn effek kan hê op ʼn verlaging in hul maandelikse belastingpligtigheid; 

Verstewiging van die anti-vermydings voorsorg vir aandeel aansporingsskemas;



Wysiging van Inkomstebelasting Wet no. 58 van 1962 (‘die Wet’) wat skemas wat ontwerp is om inkomste te genereer, maar nie onderworpe is aan Suid-Afrikaanse belasting nie deur die onbehoorlike gebruik van buitelandse belastingkrediete, sal aanspreek;



Wysiging van die Wet waar skemas deur die vaardige gebruik van buitelandse belastingverdragte, in staat is om Suid-Afikaanse belasting te vermy (byvoorbeeld verdragsinkopies);



Die instel van maatreëls ten einde te verseker dat ’onproduktiewe belasting’ nie verkeerdelik as ʼn belastingaftrekking geëis word nie;



Die weiering van vrystelling vir voorkeur aandele gewaarborgde dividend en enige dividend direk of indirek verkry van Suid-Afrika; en



Die voorsiening van ʼn eenvormige stel oordragprysreëls om kunsmatige prysing of wanallokering van pryse vir beide binnelandse en buitelandse transaksies te hanteer.

Die Minister van Finansies het dit in die 2011 Begrotingstoespraak duidelik gestel dat, gegewe die huidige onstabiliteit van die ekonomiese omgewing, dit beplan om die ooglopende tekort aan inkomste aan te vul deur die gordel stywer te trek en te verseker dat belastingvermydingskemas tot ʼn minimum beperk word.

(Aangepas en vertaal uit: http://www.taxtalkblog.com/?p=1181) Vrae: 1. Gee een voorbeeld van belastingvermyding en een voorbeeld van belastingontduiking in die gevallestudie hierbo.

2. Met watter voorstelle het die Minister van Finansies in sy begrotingsrede vorendag gekom om belastingvermyding in te kort?

3. Hoe beplan die Minister van Finansies om die tekort aan inkomste te verminder?

4. Watter voordele hou die insameling van belasting vir Suid-Afrika in?

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

Bladsy 165

TAX105 Belasting 5.9

Samevatting

Rekordhouding kan gedefinieer word as die sistematiese proses waarvolgens ʼn sakeonderneming se rekords geskep word, aangeteken word, in stand gehou word en transaksies afgehandel word. Die rekordhoudingstelsel verseker ook die behoud van finansiële rekords wat gebruik word as stawende dokumentasie, asook die akkurate en effektiewe opdatering van hierdie rekords en die beheer van toegang tot hierdie inligting deur gemagtigde personeel.

Die rekords wat vir ʼn periode van sewe jaar gehou moet word, is die Algemene Grootboek met die verskillende grootboekrekeninge, kontantboeke, joernale, tjekboeke, bankstate, depositostrokies, betaalde tjeks, fakture, voorraadlyste en ander finansiële rekords.

Daar is verskeie sperdatums van toepassing op die onderskeie belastingtipes waarvoor ʼn belastingpligtige geregistreer is. Die sperdatums kan ingedeel word aan die hand van die volgende belastingtipes: Inkomstebelasting, Werknemersbelasting (LBS), Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW) en Voorlopige Belasting Daar is heelwat belastingpligtiges wat belastingvermyding en belastingontduiking met mekaar verwar. Dit is ʼn fout wat ʼn maatskappy/beslote korporasie en individue duur te staan kan kom.

Die voormalige Britse Minister van Finansies, Denis Healey, het gesê : “Die verskil tussen belastingvermyding en belastingontduiking is die dikte van ʼn tronkmuur”.

Bladsy 166

Studie-eenheid 5: Regsvereistes

TAX105 Belasting 5.10 Selfevaluering Aktiwiteit 7 Beantwoord die vrae hieronder: 1) Beantwoord die volgende meerkeusevrae, ten opsigte van belastingvermyding en belastingontduiking. a. Die volledige byhou van ʼn reisregister ten opsigte van kilometers gereis vir sakedoeleindes ten einde ʼn aftrekking teen ʼn reistoelaag te eis. i.

Belastingvermyding

ii.

Belastingontduiking

b. Die bykomende inkomste wat Lienkie du Toit met haar kelnerwerk verdien is so min dat sy besluit om dit nie te verklaar op haar jaarlikse belastingopgawe nie. i.

Belastingvermyding

ii.

Belastingontduiking

c. Paul Wiesenhof verdien ʼn R1 200 rente-inkomste op sy spaarrekening. Hy voel dat die rente in elk geval vrygestel gaan wees en verklaar nie die inkomste op sy opgawe nie. i.

Belastingvermyding

ii.

Belastingontduiking

d. Henro le Roux is die eienaar van sy eie maatskappy. Hy maak gereeld gedurende die jaar donasies aan verskeie welsynsorganisasies. Hy hou volledig rekord van hierdie donasies, aangesien hy dit aan die einde van die finansiële as ʼn aftrekking wil eis. i.

Belastingvermyding

ii.

Belastingontduiking

Bladsy 167

TAX105 Belasting

WOORDELYS IN AFRIKAANS EN ENGELS

Afrikaans

Engels

Lopende Betaalstelsel (LBS)

Pay as you Earn (PAYE)

Werkloosheidversekeringsfonds

Unemployment Insurance Fund (UIF)

Belasting op Toegevoegde Waarde (BTW)

Value Added Tax (VAT)

Kapitaalwinsbelasting (KWB)

Capital Gains Tax (CGT)

Suid-Afrikaanse Inkomstediens (SAID)

South African Revenue Service (SARS)

Werknemersbelasting

Employees Taxation

Belastingvermyding

Tax Avoidance

Belastingontduiking

Tax Evasion

Aangeslane belasting

Assessed Tax

Aangeslane belastingverlies

Assessed Tax Loss

Vaardigheidsontwikkelingsheffing

Skills Development Levy (SDL)

Bladsy 168

Woordelys in Afrikaans en Engels

TAX105 Belasting

BRONNELYS 

Accounting Tools. 2011. Tax Base.http://www.accountingtools.com/dictionary-taxbase



Accounting-dictionary, 2011. Taxable Benefit.http://www.accountingdictionary.com/definition/taxable-benefit.html



Accounting-Dictionary.com, 2011. Taxable Supply. http://www.accounting-dictionary.com/definition/taxable-supply.html



Akrani, G. 2010. Direct Taxes Meaning – Merits and Demerits of Direct Taxes. http://kalyan-city.blogspot.com/2010/12/direct-taxes-meaning-merits-and.html



Akrani, G. 2010. Advantages and Disadvantages of Direct Taxes. http://kalyancity.blogspot.com/2010/12/direct-taxes-meaning-merits-and.html



allAfrica.com, 2010. South-Africa: Free State Farmer Sentenced for tax evasion. http://allafrica.com/stories/201007280982.html



Analystnotes, 2011. Determining the tax base of assets and liabilities. http://www.analystnotes.com/notes/subject.php?id=159



Andrew. 2011. Difference between Excised Duty and Custom Duty. http://www.differencebetween.com/difference-between-excise-duty-and-custom-duty/



Aucamp Scholtz Lubbe Geoktrooieerde Rekenmeesters, 2014.



Barnes, D. 2011. How to account for permanent differences in business taxes. http://www.ehow.com/how_4449335_account-permanent-differences-businesstaxes.html



Bowman, R.J. 2011. About Tax Evaders. http://www.ehow.com/about_5114829_tax-evaders.html



Business Report. 2011. Vehicle Excise Duty up to 25%. http://www.iol.co.za/business/vehicle-excise-duty-up-to-25-1.1031222



BusinessDictionary, 2011. Income-Tax. http://www.businessdictionary.com/definition/income-tax.html



BusinessDictionary, 2011. Indirect Tax. http://www.businessdictionary.com/definition/indirect-tax.html



BusinessDictionary, 2011. Input Tax. http://www.businessdictionary.com/definition/input-tax.html

Bronnelys

Bladsy 169

TAX105 Belasting 

BusinessDictionary, 2011. Output Tax. http://www.businessdictionary.com/definition/output-tax.html



BusinessDictionary, 2011. Taxation Principles. http://www.businessdictionary.com/definition/taxation-principles.html



BusinessDictionary, 2011. Value Added Tax. http://www.businessdictionary.com/definition/value-added-tax-VAT.html



BusinessDictionary, 2011. Ad valorem tax. http://www.businessdictionary.com/definition/ad-valorem-tax.html



Businessdictionary, 2011. Pay-as-you-earn. http://www.businessdictionary.com/definition/pay-as-you-earn-PAYE.html



BusinessDictionary. 2011. Direct-tax. http://www.businessdictionary.com/definition/direct-tax.html



BusinessDictionary. 2011. Tax base. http://www.businessdictionary.com/definition/tax-base.html



Businessdictionary.com, 2011. Tax-evasion. http://www.businessdictionary.com/definition/tax-evasion.html



Businessdictionary.com, 2011. http://www.businessdictionary.com/definition/recordkeeping-system.html



Businessdictionary.com, 2011. Tax-avoidance. http://www.businessdictionary.com/definition/tax-avoidance.html



BusinessLink, 2011. Understanding and checking your tax calculation. http://businesslink.gov.uk/bdotg/action/layer?r.i=1082555662&r.l1=1073858808&r.l2= 1073859209&r.l3=1082611551&r.l4=1082555901&r.s=sc&r.t=RESOURCES&topicId =1082555901



Buzzle.com, 2011. Economic Profit vs Accounting Profit. http://www.buzzle.com/articles/economic-profit-vs-accounting-profit.html



Buzzle.com. 2011. Economic profit vs accounting profit. http://www.buzzle.com/articles/economic-profit-vs-accounting-profit.html



Calhoun, J. 2011. Benefits of Tax Consolidation. http://www.ehow.com/list_6908644_benefits-tax-consolidation.html



Carnes, D. 2011. What is Tax Evasion? http://www.ehow.com/about_5137512_taxevasion.html

Bladsy 170

Bronnelys

TAX105 Belasting 

Cliffe Dekker Hofmeyr, 2011. Doing Business in South Africa. http://www.cliffedekkerhofmeyr.com/news/invest/CDH-Doing-Business-in-SouthAfrica.pdf



Croome, 2011. SARS and the taxpayer. http://www.accountancysa.org.za/resources/ShowItemArticle.asp?ArticleId=631&Issu e=449



CSD Technology, 2011. http://csdtechnology.co.za/index_files/SARS_Ruling.htm



Du Preez, L. 2011. More powers for SARS. http://www.iol.co.za/business/personal-finance/tax/more-powers-for-sars-1.1088500



Du Preez, L. 2011. More powers for SARS. http://www.iol.co.za/business/personal-finance/tax/more-powers-for-sars-1.1088500



Dudley, H. 2011. South African Esate Duty Amendmends. http://www.moneywebtax.co.za/moneywebtax/view/moneywebtax/en/page256?oid=5 8277&sn=Detail



eHow.com, 2011. http://www.ehow.com/about_5137512_tax-evasion.html



Els, G., Ngwenya, L., Pretorius, E., Olivier, E. & Adams, M. 2008. Enjoy Accounting. Heinemann: Sandton. 380p.



Ernst & Young. 2010. ‘Unlawful’ tax evasion and ‘lawful’ tax avoidance. http://www.taxtalkblog.com/?p=1181



Fasset 2014. Budget Update Handouts:Tax Tables



Financial Dictionary. 2011. Indirect Tax. http://financial-dictionary.thefreedictionary.com/indirect+tax



Giacosa, A. 2010. Year-end tax planning in 6 easy steps. http://manofthehouse.com/money/finance/year-end-tax-planning-6-easy-steps-6a



Govender, K. 2011. SARS’s administrive penalties for non-compliance. http://www.moneywebtax.co.za/moneywebtax/view/moneywebtax/en/page259?oid=5 7895&sn=Detail



http://asl.co.za/downloads/Taxguide2014/ASL202014%20TG%20AFR%20Electr.pdf



http://www.afsfinancialservices.co.za/Articles/IncomeTaxTips/tabid/91/Default.aspx



http://www.differencebetween.com/difference-between-excise-duty-and-custom-duty/



http://www.iol.co.za/business/vehicle-excise-duty-up-to-25-1.1031222

Bronnelys

Bladsy 171

TAX105 Belasting 

http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=obtain%20asset%20lower%20than%2 0market%20value



http://www.treasury.gov.za/documents/national%20budget/2014/speech/speech.pdf



Huxham, K.& Haupt, P. 2009. Notes on South African Income Tax.H & H Publications : Roggebaai.



Institute on Taxation and Economic Policy, 2011. Tax Principles: Building Blocks of a Sound Tax System. http://www.itepnet.org/pdf/pb9princ.pdf



Internal Revenue Services, 2011. Tax Avoidance and Tax Evasion. http://www.irs.gov/app/understandingTaxes/whys/thm01/les03/ac1_thm01_les03.jsp



Investorwords, 2011. Tax evasion. http://www.investorwords.com/4895/tax_evasion.html



Investorwords, 2011. Tax. http://www.investorwords.com/4879/tax.html



Investorwords. 2011. Assessed loss. http://www.investorwords.com/15168/assessed_loss.html



Investorwords. 2011. Consolidated Tax Return. http://www.investorwords.com/1046/consolidated_tax_return.html



iOL News, 2008. Ex-SARS boss up for tax evasion. http://www.iol.co.za/news/southafrica/ex-sars-boss-up-for-tax-evasion-1.408235



Jones, S. 2009. SARS’S issue with ‘connected’persons. http://www.moneywebtax.co.za/moneywebtax/view/moneywebtax/en/page259?oid=4 3276&sn=Detail



Kerdachi, D., Kriel, A. & Viljoen, A. 2005. Verken Rekeningkunde. Maskew Miller Longman:Kaapstad. 282p.



Kimmons, R. 2010. The effect of tax planning on a Business. http://www.ehow.com/list_7559276_effects-tax-planning-business.html



Kumarasingam, S. 2010. Tax Avoidance and Tax Evasion explained and exemplified. http://ezinearticles.com/?Tax-Avoidance-and-Tax-Evasion-Explainedand-Exemplified&id=3590555



Law24.com, 2011. Estate Duty. http://www.law24.com/index.php?option=com_fastcontent&view=layman&Itemid=168 &domid=slucb/9kmdb/8seeb/a6mfb/uf1rb

Bladsy 172

Bronnelys

TAX105 Belasting 

LexisNexis, 2011. http://www.sars.gov.za/lnb/mylnb.asp?/jilc/kilc/alrg/ulrg/vlrg/g5k0a



Lund, T. 2010. SARS to close another tax loophole. http://www.fin24.com/Business/Sars-to-close-another-tax-loophole-20100804



Lutzenberger, T. 2011. Why does the federal government collect taxes? http://www.ehow.com/about_7221426_federal-government-collect-taxes_.html



MacHutchon, S. 2010. SARS now accessing bank accounts to get payment. http://www.moneywebtax.co.za/moneywebtax/view/moneywebtax/en/page259?oid=4 8238&sn=Detail



mc3consulting.com. 2011. South African Revenue Services (SARS) – Case Studies. http://www.mc3consulting.com/html/casestudies/Sars.asp



Moneywebtax, 2005. Availability and retention of records. http://www.moneywebtax.co.za/moneywebtax/action/media/downloadFile?media_filei d=191



Nicholson, J. 2011. What are the penalties for tax Avoidance? http://www.ehow.com/about_5299611_penalties-tax-avoidance.html



Nicholson, J. 2011. What are the penalties for tax avoidance? http://www.ehow.com/about_5299611_penalties-tax-avoidance.html



Northseattle.edu, 2011. Chapter 16 : Income Taxes. http://facweb.northseattle.edu/rwoods/ACCT253_Folder/Ch16income_taxes.htm



NowMaster Accounting. 2011. What are the advantages and disadvantages of Cash vs Accrual accounting? http://knol.google.com/k/nowmaster-accounting/what-are-theadvantages-and/y2cary3n6mng/50#



OECD, 2009. http://www.oecd.org/dataoecd/30/20/42232037.pdf



Oʼneal, D. L. 2011. Types of Indirect Taxes. http://www.ehow.com/list_6982999_types-indirect-taxes.html



P. Moorcraft, 2010. Why would SARS want to audit you? http://www.ey.com/ZA/en/Services/Tax/Tax-Alert-November-December-2010--CTAS---Why-would-SARS-want-to-audit-you



Parker, J. 2011. Reward Ideas for Employees. http://www.ehow.com/info_7736546_reward-ideas-employees.html\



Patriot Tax Solutions. 2011. Income Tax Consolidation Act. http://patriottaxsolutions.com/blog/income-tax-consolidation-act/

Bronnelys

Bladsy 173

TAX105 Belasting 

Perez, W. 2011. Tax Planning Basics. http://taxes.about.com/od/taxplanning/a/taxplanning.htm



Pietersz, G .2011. Deferred tax.http://moneyterms.co.uk/deferred-tax/



PoliticsDictionary, 2011. Tax-avoidance. http://www.politicsdictionary.com/definition/tax-avoidance.html



Practical Tax Handbook, 2011. SARS is strict about record-keeping. http://www.practicaltaxhandbook.co.za/content/sars-strict-about-record-keeping



Puppetgove, 2009. Politicos Admit Not Filing, Paying Taxes. http://www.puppetgov.com/2009/03/06/politicos-admit-not-filing-paying-taxes/



Putra, 2009. Temporary and Permanent Differences (Accounting for Income Tax). http://accounting-financial-tax.com/2009/08/temporary-and-permanent-differencesaccounting-for-income-tax/



Rammutla, P. 2008. Tax treatment of assessed losses. http://www.moneywebtax.co.za/moneywebtax/view/moneywebtax/en/page265?oid=3 2480&sn=Detail)



RediffBUSINESS. 2009. What is excise duty all about? http://business.rediff.com/report/2009/aug/26/perfin-what-is-excise-duty-allabout.htm).



Retief, E., Van Blerk, C & South African Institute of Professional Accountants.2011.

Tax Guide 2011/12. Proverto Educational Publishers: Johannesburg.



Roberts, D. 2011. Ten good tips for legal tax Avoidance. http://www.ehow.com/list_6691986_ten-tips-legal-tax-avoidance.html



SAICA, 2003.Independent Contractors. http://www.saica.co.za/integritax/2003/1125_Independent_contractors.htm



SAICA. 2009. Group Tax: Just a small step away. http://www.taxtalkblog.com/?p=1612



Shoprite Holdings, 2010. Annual Report 2010. http://www.shopriteholdings.co.za/files/1019812640/Investor_Centre_Files/Annual_R eports/Annual-Report-2010/AnnualFinancialStatements.pdf



SME Toolkit South Africa, 2011. Record-keeping is key. http://southafrica.smetoolkit.org/sa/en/content/en/5039/Good-record-keeping-is-key



Softline VIP a division of Softline (Pty) Ltd, 2014. Payroll Pocket Guide.

Bladsy 174

Bronnelys

TAX105 Belasting 

South African Institute of Professional Accountants, May 2014 Preparation notes to Professional Examination



South African Institute of Professional Accountants, 2014



South African Revenue Service, 2014. http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=2015%20tax%20tables



South African Revenue Service, 2014. http://www.sars.gov.za/TaxTypes/UIF/Pages/default.aspx



South African Revenue Services, 2011. SARS Practice Note 7. http://www.ftomasek.com/pn0499.html#Para1



South African Revenue Services, 2011. What SARS does. http://www.sars.gov.za/home.asp?pid=200



South African Revenue Services, 2011. http://www.sars.gov.za/Tools/Documents/DocumentDownload.aspx?FileID=56838



South African Revenue Services, 2011.Interpretation note no. 17. http://www.projectxchange.co.za/userfiles/SARS-independent-contractors.pdf



South African Revenue Services, 2011.Skills Development Levy. http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=sdl



South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/



South African Revenue Services, 2014. Record keeping by persons who render returns.http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=record%20keeping



South African Revenue Services, 2014. Subsistence Allowances. http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=subsistance%20allowance



South African Revenue Services, 2014. ValueAdded Tax. http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=vat



South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/TaxTypes/PIT/Pages/default.aspx



South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/TaxTypes/VAT/Pages/Taxperiods-for-vat-vendors.aspx



South African Revenue Services, 2014. http://www.sars.gov.za/TaxTypes/CGT/Pages/default.aspx

Bronnelys

Bladsy 175

TAX105 Belasting 

South African Revenue Services,2014. Record keeping in relation to taxable capital gain or assessed capital loss. http://www.sars.gov.za/pages/Results.aspx?k=record%20keeping%20for%20capital %20gains



Springer, S.E. 2009. Cash vs Accrual Accounting for Small Businesses. http://smallbusiness.findlaw.com/business-operations/accounting/accounting-cashaccrual(1).html).



Sprout, L.I. 2010. A feasibility study of Group Taxation in South Africa. http://upetd.up.ac.za/thesis/available/etd-05062010-155945/



Stiglingh, M., Koekemoer, A.D., Van Schalkwyk, L., Wilcocks, J.S., De Swardt, R.D. & Jordaan, K. 2011. SILKE: Suid Afrikaanse Inkomstebelasting 2011. LexisNexis : Johannesburg.



Tax Foundation, 2008. Ten Principles of Sound Tax Policy. http://www.taxfoundation.org/files/tfprinciples.pdf



The Investor, 2009. Tax avoidance versus tax evasion. http://monevator.com/2009/10/14/tax-avoidance-versus-tax-evasion/



Tickle, D. 2011. http://www.accountancysa.org.za/resources/ShowItemArticle.asp?ArticleId=1754&Iss ue=1079



UNISA Studiebrief 102/2011, Toegepaste Finansiële Rekeningkunde



Von Haefen Financial Management, 2009. Why is tax planning important? http://vhfinancialmanagement.com/2009/04/21/9



Ward, A. 2011. How do taxes impact our economy? http://www.ehow.com/about_6388580_do-taxes-impact-economy_.html



Wisegeek, 2011. What is a tax loophole? http://www.wisegeek.com/what-is-a-taxloophole.htm



Wisegeek.com, 2011. What is the difference between tax-evasion and taxavoidance?http://www.wisegeek.com/what-is-the-difference-between-tax-evasionand-tax-avoidance.htm



Wolfe, M. 2010. Principles of Good Tax Law.http://www.ehow.com/list_7352274_principles-good-tax-law.html

Bladsy 176

Bronnelys

TAX105 Belasting ď&#x201A;ˇ

Writing, A. 2011. Define Fringe Benefit.http://www.ehow.com/about_6303466_definefringe-benefit.html

Bronnelys

Bladsy 177

TAX105 Belasting

SELFEVALUERINGSRIGLYNE

Riglyne: Aktiwiteit 1 Inkomstebelasting: Individue en Trusts Bestudeer die volgende tabelle en beantwoord dan die vrae: Belastingkoerse (jaar van aanslag geëindig 28 Februarie 2017) Individue Belasbare Inkomstebelastingkoerse R0 – R188 000

18% van belasbare inkomste

R188 000 – R293 600

R33 840 + 26% van belasbare inkomste bo R188 000

R293 600 – R406 400

R61 296 + 31% van belasbare inkomste bo R293 600

R406 401 – R550 100

R96 264 + 36% van belasbare inkomste bo R406 400

R550 101 – R701 300

R147 996 + 39% van belasbare inkomste bo R550 100

R701 301 en meer

R206 964 + 41% van belasbare inkomste bo R701 300

Trusts, behalwe spesiale trusts: Belastingkoers – 40% Belastingkortings Primêre korting

R13 500

Sekondêre korting (persone 65 jaar en ouer)

R7 407

Tersiêre korting (Persone 75 en ouer)

R2 466

1) Mnr. Holm het ʼn belasbare inkomste van R 174 550 vir die jaar geëindig 28 Februarie 2017. Mnr. Holm is 55 jaar oud. Gebruik nou die belastingtabel hierbo om sy belasting betaalbaar te bereken vir die jaar geëindig 28 Februarie 2017.

2) Mev. Steenberg het ʼn belasbare inkomste van R 450 000 vir die jaar geëindig

28

Februarie 2017. Mev. Steenberg is 70 jaar oud. Gebruik nou die belastingtabel hierbo om haar belasting betaalbaar te bereken vir die jaar geëindig 28 Februarie

Bladsy 178

Selfevalueringsriglyne

TAX105 Belasting 2017.

3) Wat sal Mev. Steenberg se belasting betaalbaar wees, indien sy reeds 75 jaar oud was?

4) ABC Bpk. verkoop rekenaarspeletjies vir kontant. Hierdie kontant word nie gebank nie en hierdie kontant word ook nie in die belastingopgawe van ABC Beperk verklaar nie. Waaraan is ABC Bpk. skuldig? Wat kan gebeur?

5.) Mev. Kok verkoop ook rekenaarspeletjies. Sy dryf egter handel vanuit ʼn beslote korporasie wat sy spesiaal gestig het, aangesien ʼn sakeonderneming belasting betaal teen ʼn laer belastingkoers as ʼn individu. Waaronder sal jy Mev. Kok se handelinge klassifiseer?

Antwoord: 1. Belasting op R174 550

(R 174 550x 18%) = R 31 419

Primêre korting

(R 13 500)

Belasting betaalbaar

R 17 919

(Slegs die primêre korting is hier van toepassing, aangesien Mnr. Holm 55 jaar oud is.)

2. Belasting op R 450 000

R 450 000 – R 406 400 = R 43 600 R 43 600 x 36% = R 15 696 DUS: R 15 696 + R 96 264 = R 111 960

Belasting betaalbaar voor kortings

R 111 960

Sekondêre korting

(R 20 907)

Belasting betaalbaar

R 91 053

(Die sekondêre korting is hier van toepassing, aangesien Mev. Steenberg 70 jaar oud is.)

3. Indien Mev. Steenberg 75 jaar oud was sou haar belasting betaalbaar aan die SAID R 88 587 beloop. Sy voldoen aan die vereistes vir die tersiêre korting, aangesien sy 75 jaar oud is.

4. ABC Bpk. is skuldig aan belastingontduiking en kan deur die SAID beboet word.

5. Belastingvermyding

Selfevalueringsriglyne

Bladsy 179

TAX105 Belasting

Riglyne: Aktiwiteit 2 ABC Bpk. Proefbalans op 28 Februarie 2017 2014

DT

420 000.00 Verkope 330 000.00 Koste van verkope

KT 520 000.00

320 000.00

38.98 Rente-inkomste

12.37

9 950.00 Rekenmeestersfooie 150 000.00 Ouditfooie 1 369.14 Bank kostes

200 000.00 800.68

655.00 Skoonmaak - Konsultasiefooie

48 000.00

10 143.56 Rekenaaruitgawes 38 906.30 Elektrisiteit &water 1 434.66 Versekering

19 769.20 5 656.10

33 868.75 Rente-uitgawe 28 592.66 Prokureursfooie

2 795.08

625.00 Telefoonuitgawes

12 500.00

2 081.50 Onderhoudskostes

18 213.58

142 412.41 Netto verlies

-107 722.27

Vrae: 1) Wat is die totale aangeslane verlies wat ABC Bpk. nou gaan oordra na die 2018 finansiële jaar?

2) Wat sal die belasbare inkomste van ABC Bpk. wees, indien daar ʼn wins van R400 000

in die 2018 finansiële jaar getoon word? Aanvaar dat alle toelaatbare aftrekkings reeds in berekening gebring is.

Bladsy 180

Selfevalueringsriglyne

TAX105 Belasting 3) Wat sal die belasting betaalbaar deur ABC Bpk. wees, indien die belasbare inkomste

R149 865 in die 2018 finansiële jaar beloop?

4) Aanvaar dat ABC Bpk. nie handel gedryf het gedurende die 2018 finansiële jaar nie.

ABC Bpk. toon egter ʼn belasbare inkomste van R500 000 vir die 2019 finansiële jaar.

Sal die SAID vir ABC Bpk. toelaat om die aangeslane verlies wat die maatskappy in die vorige jaar gely het teenoor hulle belasbare inkomste van 2019 af te speel? Gee redes vir jou antwoord.

Antwoorde: 1) R250 134.68 (R142,412.41 + R107,722.27) 2) ABC Bpk. se belasbare inkomste vir die 2018 finansiële jaar sal R149 865.32 wees

(R400 000.00 - R250 134.68) 3) Geen belasting betaalbaar, aangeslane verlies van R 250 134.68 word oorgedra

vanaf 2017. (R 149 865 – R 250 134.68 = Geen belasbare wins.) R 100 269.68 aangeslane verlies kan dan oorgedra word na 2019.

4) Nee, ABC Bpk. sal dus nie toegelaat word om die aangeslane verlies van

R250 134.68 in die 2019 finansiële jaar aan te wend nie, omdat hy nie gedurende die 2018 finansiële jaar handel gedryf het nie. Dit word spesifiek vereis dat ʼn onderneming vir aaneenlopende jare moet handel dryf, alvorens ʼn maatskappy sy aangeslane verlies, wat oorgedra word vanaf die vorige jaar, kan afspeel teenoor sy belasbare inkomste van die volgende finansiële jaar.

Riglyne: Aktiwiteit 3 Heeltyd Speeltyd (Pty) Ltd. is ʼn sakeonderneming wat kinderpartytjies, asook dinees vir sekere groot sakeondernemings in die Johannesburg omgewing, reël. Annemarie Louw is die trotse eienaar van Heeltyd Speeltyd, sy kom egter nie by alles uit nie, aangesien die reël van hierdie funksies al haar aandag en tyd inbeslag neem. Dit is amper weer tyd vir Annemarie om die BTW-opgawe vir die maand in te dien. Annemarie het egter nog nie by die berekening van die BTW uitgekom nie, en sy vra jou om haar te help.

Voltooide BTW-skedules vir die maand van Julie 2017:

Verkope vir die maand van Julie 2017 Verkoopsfaktuur No. 1

Selfevalueringsriglyne

Verkoopprys 2 850

14% BTW 350

Bedrag voor BTW 2 500

Bladsy 181

TAX105 Belasting

2

3 560

437

3 123

3

5 890

723

5 167

4

6 280

771

5 509

5

7 825

961

6 864

26 405

3 243

23 162

Aankope vir die maand van Julie 2017 Aankope Faktuur No.

Aankoopsprys

14% BTW Bedrag voor BTW

1

850

104

746

2

350

43

307

3

1 250

154

1 096

4

286

35

251

5

536

66

470

3 272

402

2 870

1. R3 243 â&#x20AC;&#x201C; R402 = R2 841 (Belasting betaalbaar aan die SAID)

Bladsy 182

Selfevalueringsriglyne

TAX105 Belasting

Riglyne: Aktiwiteit 4

Super Vinnig Bpk. is Ĺ&#x2030; maatskappy wat aflewerings in die Bryanston omgewing doen.

Hulle het onlangs nuwe bande op hulle trokkie laat sit en ook sommer brandstof ingegooi.

Bestudeer die onderstaande faktuur en beantwoord die volgende vrae: a. Verduidelik in jou eie woorde wat die verskil tussen inset- en uitsetbelasting is? b. Gaan Super Vinnig Bpk. inset- of uitsetbelasting betaal op die faktuur hieronder?

Gee redes vir jou antwoord. c. Wat is die bedrag uitsetbelasting wat ingesluit is by die totale faktuurbedrag van R1 540? d. Wat is die bedrag BTW wat na die SAID oorbetaal moet word?

Faktuur No: 123A

Super Vinnig Bpk 14 Oval Road

Faktuur

Johannesburg 2090 Telefoon No:

011 282 6824

BTW Reg No:

4676650011 5

Julie 2014

Bestelling No: 1256 Rekening No: 116

Kostekode

BTW-

Prys/

Koers

eenheid

Totale bedrag

4 Bande

VOS/NN

14%

R 285

R 1 140

Brandstof

ONN/NN

0%

R 400

R 400 R 1 540

Antwoord: a. Insetbelasting is die belasting wat gehef word op aankope, terwyl uitsetbelasting gehef word op verkope. b. Insetbelasting

Selfevalueringsriglyne

Bladsy 183

TAX105 Belasting

c. R140 (R1 140 * 14/114). Onthou die brandstof is Ĺ&#x2030; nulkoerslewering. d. R140

Riglyne: Aktiwiteit 5 Bestudeer die volgende inkomstegroepe. Dui aan watter bedrae vrygestel is en watter bedrag by die belasbare inkomste ingesluit sal word.

Groepe

1.

Belasbare

Buite-

Plaas-

Plaaslike

buitelandse

landse

like

dividend

dividend

rente

rente

300

400

33 000

Totaal

Vrygestel-

Ingesluit

de bedrag

by inkomste

34 000

67 700

(65 jaar

33 000 + 34 000

300 + 400

oud) 2.

300

400

32 000

32 700

32 000

300 + 400

(65 jaar oud) 3.

580

3 700

32 000

36 280

(60 jaar

3 700 +

580

32 000

oud) 4.

4,500

380

750

3 200

8 830

(35 jaar

750 +

4 500 +

3 200

380

oud) 5.

3,500

3 500

3 500

(72 jaar oud)

Bladsy 184

Selfevalueringsriglyne

TAX105 Belasting

Riglyne: Aktiwiteit 6 1) Mediese Krediete -

Eerste lid - R 286 x 12 = R 3 432

-

Tweede lid - R 286 x 12 = R 3 432

-

Derde lid

- R 192 x 12 = R 2 304

Totale mediese krediet=

R 9 168

2) Annuïteitbydraes R 6 185 : met toepassing van die aftrekkingsreëls sal sy die volle R 6 185 as aftrekking kry.

3) Sally se 2017 belastingberekening Inkomste R 372 000 Annuïteit aftrekking toegelaat (R 6 185) Belasbare inkomste R 365 815 Belasting R 83 682.65 Primêre korting (R 13 500) Belasting betaalbaar R 70 182.65 Mediese Krediete (R 9 168) LBS reeds betaal (R 73 512) Belasting ontvangbaar R 12 497.35

Riglyne: Aktiwiteit 7 Antwoorde: 1. Meerkeusevrae: a. Belastingvermyding b. Belastingontduiking c. Belastingontduiking d. Belastingvermyding

Selfevalueringsriglyne

Bladsy 185

B

elasting kan gedefinieer word as ’n fooi wat deur die regering van ’n land gehef word op ’n produk, inkomste of aktiwiteit.

Wanneer belasting direk op persoonlike of korporatiewe inkomste gehef word, word daarna verwys as direkte belasting.

Indien belasting op die prys van goedere of dienste gehef word, word daarna verwys as indirekte belasting. Die hoofdoel van belasting is om die regering (staat) se uitgawes (kostes) te finansier.

Een van die belangrikste gebruike van belasting is die finansiering van openbare goedere en dienste, byvoorbeeld straatbeligting en die skoonmaak van die strate. Belasting is dus ’n belangrike bron van inkomste vir ’n regering. Om in die onderskeie finansieringsbehoeftes van ’n regering te voldoen, word daar verskeie belastings gehef.

Wanneer ’n sakeonderneming projeksies en finansiële beplanning vir ’n finansiële jaar doen, is dit belangrik om belasting in te reken.

Indien nie daarvoor begroot word nie, kan dit ’n aansienlike hap uit ’n onderneming se winste neem.

Die Suid-Afrikaanse belastingstelsel is inwoner-gebaseerd. Dit beteken dat die inwoners van Suid-Afrika belas word op hul wêreldwye inkomste (natuurlik onderhewig aan sekere uitsluitings), ongeag waar die inkomste verdien is. Die belastingaanspreeklikheid vir individue aan die einde van ’n belastingjaar is gewoonlik heelwat minder, aangesien die belasting dwarsdeur die jaar ingevorder word.

Die kommissaris van die Suid-Afrikaanse Inkomstediens (SAID) administreer die bepalings soos in wetgewing uiteengesit. Die SAID kombineer die werksverrigtinge van die Binnelandse Inkomste en die Doeane en Aksynsbelastingsinsamelings namens die Suid-Afrikaanse regering.

Die verskillende tipes belasting wat deur individue en sakeondernemings betaalbaar is, asook die bepaalde regsvereistes, word in hierdie studiegids bespreek.

akademia jou oop, afrikaanse leertuiste

w w w. a k a d e m i a . a c . z a