Establishment of a Modular Ecvet System in Europe Project Code: 2015-1-TR01-KA202-022287
ETKİNLİK PLANLAMA VE TASARLAMA İÇERİKLERİ ANALİZİ ETKİNLİK ORGANİZASYONUNDA BİT – ÖĞRENME ÜNİTESİ 4
4
Öğrenme İçerikleri ALT ÜNİTE 1: Yönetim Yazılımlarının Avantajları ve Dezavantajları ALT ÜNİTE 2: Proje Yönetimi Yazılımlarının Türleri ALT ÜNİTE 3: Etkinlik Yönetimi Alanındaki Özel Yazılımlar ALT ÜNİTE 4: Etkinlik Yönetimi Yazılımlarının Planlama, İzleme ve Düzenleme Özellikleri
Öğrenme saati: İş yükü:
8 25
Establishment of a Modular Ecvet System in Europe Project Code: 2015-1-TR01-KA202-022287
Ünitenin Amaçları Yapılacaklar/ Kazanımlar Belirli bir etkinliğin uygulanmasına ilişkin özel BİT yönetim yazılımlarının kullanılması
Bilgi
Proje yönetim yazılımlarının ana ilkeleri ve türleri hakkında kapsamlı bilgiler Etkinlik yönetimi konusunda uygulanacak BİT çözümlerine ilişkin temel bilgiler Etkinliklerin planlanması, düzenlenmesi ve takibinde BİT’nin etkili kullanımına ilişkin temel bilgiler
Beceriler
Avantajlarını ve dezavantajlarını belirterek, etkinlik ihtiyaçlarına yönelik kullanılacak uygun yönetim yazılımını tanımlayın Etkinliğe ilişkin planlanmış görevleri ve etkinlikleri, özel yazılım kullanılarak gerçek zamanlı olarak uygulanacaklarla karşılaştırın Etkinlik yöneticisinin gözetimi altında ve yönlendirmeleri ile özel yazılım kullanılarak her etkinlik aşaması/ görevi/faaliyeti için bütçe tahsisi hazırlayın Etkinlik yönetimi için seçilen yazılım kullanılarak işin ilerleyişini takip edin
Yetkinlikler Etkinlik yönetimi için seçilen yazılımın kullanımında bağımsız bir şekilde hareket edin Gerçekleştirilecek etkinliğin ihtiyaçlarına dayalı olarak BİT ekibini yönlendirin Gerçekleştirilecek etkinliğin ihtiyaçlarının tanımlanması konusunda etkinlik yöneticisine yardım edin Etkinliğin BİT kullanılarak kalite kontrole tabi tutulması için geri bildirimleri bir araç olarak kullanın Etkinliğin gerçekleştirilmesi sırasında ortaya çıkabilecek sorunlar için, kullanılan BİT’den elde edilen veriler doğrultusunda çözümler belirleyerek bunları etkinlik yöneticisine önerin
ÖZET
Eğitim modülü, eğitim alan kişilerin proje yönetim yazılımları ve etkinlik yönetimi konusundaki yazılımların versiyonları ile ilgili kavramları öğrenmelerine imkân sağlayacak. İlk alt ünite kapsamında bir yönetim yazılımının avantajları ve dezavantajları üzerinde durulacak. İkinci alt ünite kapsamında, farklı proje yönetim yazılımı türleri incelenecek. Üçüncü alt ünitede, etkinlik yönetimi alanındaki özel yazılım çözümleri irdelenecek ve son alt ünite kapsamında ise sağladıkları planlama, takip ve düzenleme kabiliyetleri açısında etkinlik yönetim yazılımlarının özellikleri ele alınacaktır.
ANAHTAR KELİMELER
Proje Yönetim Yazılımı, Etkinlik Yönetim Yazılımı, BİT
61 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
ALT ÜNİTE 1: YÖNETİM YAZILIMLARININ AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI YÖNETİM YAZILIMLARI UYGULAMANIN AVANTAJLARI
Proje yöneticileri, projelerini zamanında yönetmek ve teslim etmek için özel araçlara ihtiyaç duymaktadırlar. Geleneksel proje yönetimi yazılımları, yöneticilerin proje kapsamının, maliyetinin ve kaynakların yönetilmesi de dahil olmak üzere çeşitli işlevleri yerine getirmelerine yardımcı olmaktadır. Hatta modern işbirliği yazılımları daha çok araç sunmaktadır. Bu araçlar; dosyaların aranması için harcanan zaman ve takvimlerin ve zaman çizelgelerinin manuel olarak güncellenmesi için harcanan zaman gibi boşa harcanan zamanların azaltılmasına yardımcı olmaktadır. Dosyaları paylaşmak, gerçek zamanlı iletişim kurmak ve tüm çalışanların aynı fikirde olarak çalışmalarını sağlamak için araçlara ihtiyaçları vardır. Bazı araçlar fazlalıkları azaltmaktadır – sistemleri tek bir çatı altında toplarlar; böylece bilgiler yalnızca bir yerde bulunur. Ve aynı zamanda, bazı kişiler tarafından “sürüm kâbusu” olarak adlandırdığı dosya fazlalıklarını ortadan kaldırmaktadır.” (MavenLink, 2017). Etraftaki farklı dosya sayılarını azaltmalarının yanı sıra, proje yönetim yazılımları aynı zamanda ekipler tarafından zamanın, masrafların ve faturalar vb. diğer bütçe kalemlerinin takip edilmesine ilişkin tek bir yöntemin kullanılmasını sağlamaktadır. Tek bir sistemin var olması, ekiplerin belirli bir çerçevede yaratıcı bir şekilde çalışmalarına olanak sağlamaktadır. Zaman takibinin sağladığı faydalar da göz önünde bulundurulması gereken bir unsurdur. Genellikle projelerin belirli dönemleri ve bu dönemlerin de son teslim tarihleri vardır. Örneğin; analiz aşamasında, proje yöneticisi pek çok kişiden farklı görevler icra etmesini isteyebilmektedir. Yönetici, proje yönetim programının Gantt şeması özelliğini kullanarak bu aşama boyunca her bireyin ilerlemesini gösteren bir şemayı görüntüleyebilmektedir. Yazılım, yönetici tarafından aşamaya ilişkin olarak belirlenen son teslim tarihinin ekip tarafından karşılanamayacağını tespit etmesi halinde yöneticiyi uyarabilmektedir. Proje yönetim yazılımları tarafından oluşturulan ilerleme raporları, ekip üyelerinin odak noktalarını kaybetmemelerine ve hedef odaklı çalışmalarına yardımcı olmaktadır. Yazılım, aynı zamanda, yöneticilere görevleri kolayca yeniden tahsis etme ve değiştirme yeteneğini de verebilmektedir. Örneğin; iki ekip üyesinin bir görevi erken tamamlaması durumunda, yönetici, bu kişilerin derhal yeni bir göreve başlamaları için yazılımdan faydalanabilmektedir. Yöneticiler, bazı proje yönetim uygulamalarında e-posta kullanımı yokluyla görev oluşturarak bunları Gantt şemalarına dönüştürebilmektedir. E-posta yoluyla iletişim kurmak iyidir; ancak, ekipler genellikle bilgisayarlara bağlanıp proje yönetim yazılımlarını kullanarak gerçek zamanlı proje bilgilerini paylaştıklarında daha verimli çalışabilmektedir. Ekip üyeleriniz aynı lokasyonda çalışmıyorsa, bu tür bir iletişim sağlayan yazılımları araştırın. Bunlar, aynı zamanda, ekip üyelerinin proje durumuna ilişkin büyük resmi ve ayrıntılı zaman çizelgelerini görebildikleri zaman yardımcı olmaktadır. Proje yönetim yazılımları, bir proje aşaması sırasında meydana gelen her şeyi hatırlayarak ve bunları herkesin erişimine sunarak bunu mümkün hale getirmektedir. Proje Yönetim yazılımları, hem kurum içinde hem de kurum dışında müşteriler ve diğer paydaşlar ile görevlere ve projelere ilişkin iletişim amacıyla bir huni oluşturmaktadır. Ayrıca, bulut tabanlı proje yönetim yazılımlarının piyasaya girmesiyle birlikte, kuruluşların artık tek bir fiziki lokasyonda çalışmalarına gerek bulunmamaktadır. Aynı erişim, güncelleme ve işbirliği seviyelerine sahip olarak farklı coğrafyalar geneline dağılmış bir vaziyette ekip olarak kolaylıkla çalışabilmektedirler. Hizmet olarak yazılım (SaaS) proje yönetim çözümleri, ekip çalışmasını ve dolayısıyla proje teslimini, müşteri memnuniyetini ve sürekli işleri kolaylaştırmaktadır. Projeniz bulut üzerinde devam ederken, ekibiniz ihtiyaç duyulan her yerde ve her zaman ihtiyaç duydukları iş bilgilerine erişebilmektedirler. İster müşteri toplantısında ister ağ oluşturma etkinliğinde ister oturma odanızdaki kanepenin üzerinde olun, bulut yazılımlar tüm bilgileri iş arkadaşınızın yerel bilgisayar dosyaları yerine parmaklarınızın ucunda hazır vaziyette tutmaktadır. Bulut uygulamaların ihtiyaç
62 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
duyduğu tek şey internet bağlantısı ve internet tarayıcısı olduğundan ekip üyelerinizin Windows, Mac, Linux platformlarından hangisini kullandığı mühim değildir (TeamWork, 2017). Ekibinizin her bir üyesi kendisini en rahat ettiği ortamda çalışabildiği hallerde, görevler daha hızlı yapılmaktadır. İyi bulut proje yönetim yazılımları, son derece güvenli veri merkezlerinden ve bütünleşik acil kurtarma özelliğine sahip sunuculardan yararlanarak birinci sınıf güvenlik sunmaktadır. Tüm önemli bilgileriniz bulut üzerinde depolandığı için laptop’unuzun üzerine kahve dökseniz, virüs indirseniz ve hatta bir kasırgada ofisinizi tamamen kaybetseniz bile hiç duraksamadan çalışmanıza geri dönebilirsiniz. Ayrıca; laptop’unuzun kaybolması veya çalınması halinde, yapmanız gereken tek şey, çevrimiçi hesabınıza giriş yaparak hassas verilerinizi korumak amacıyla şifreyi değiştirmek. Bulut tabanlı proje yönetim sistemi sayesinde IT yöneticileriniz ve ağ ekibiniz, yazılımın bakımlarından kurtulmaktadır. Bulut tabanlı proje yönetim yazılımı sağlayıcıları sürüm güncellemesinden sorumlu olduğundan, veri yedekleme ve uygulamanın erişilebilir kalmasının sağlanmasına yönelik diğer çeşitli faaliyetler %99.9 oranında erişilebilir kalmaktadır. Bu, iş insanlarının niçin bulut tabanlı çözümleri tercih ettiklerinin başka bir önemli nedenidir. TIT destek ekibine bağımlı olma durumu ve söz konusu ekip üzerindeki aşırı yük, bulut tabanlı yazılımlar ile kaldırılmaktadır.
Son olarak; yazılımlar süreçlerinizi otomatikleştirmekte ve kaynakların, görevlerin, takvimlerin, projelerin ve iletişimin yönetilmesine ilişkin merkezi bir “hub” sağlamaktadır. Bir sistem üzerinde mevcut olan tüm bu bilgiler; günlük, haftalık, aylık veya üç aylık ilerleme raporlarının hazırlanması için büyük bir fırsat sunmaktadır. Günümüzün ileri sistemleri, gerçek zamanlı ilerleme raporları sunabilmektedir; böylece, proje sağlığı ile ilgili bilgileri kolayca görselleştirebilir ve paylaşabilirsiniz. Bu, proje teslimine ilişkin daha akıllıca kararlar vermeniz için kaynaklarınızı nereye tahsis etmeniz gerektiği konusunda bilgi vermekle kalmaz, aynı zamanda, paydaş sorularına ayrıntılı ve şeffaf yanıtlar vermenize olanak sağlar. Proje yönetim yazılımı sistemi, belirlenen bir noktadaki tüm ayrıntılara sahip olduğunuz için doğru kararlar vermenize yardımcı olur. Bu şekilde, karar süreci geliştirilir ve daha doğru bir hale gelir.
YÖNETİM YAZILIMLARI UYGULAMANIN DEZAVANTAJLARI
Proje yönetim yazılımlarının eksi yönleri de vardır. Bir sistemin seçilmesi yatırım gerektirmektedir; bu da, eşsiz iş akışlarınız için hangi sistemin uygun olduğunu dikkatli bir şekilde düşünmeniz ve belirlemeniz gerekmektedir. Seçtiğiniz sistem, ihtiyaç duyduğunuz ölçüde kişiselleştirilebilir olmalıdır. Çalışanlarınıza eğitim verilmesi için gereken zaman ve muhtemelen para açısından maliyeti hesaba katmalısınız. Bazı programlar çok maliyetli olabilmektedir. Proje yönetim yazılımları harika çözümler sağlayabiliyorken, söz konusu çözümler çoğu zaman özel olarak tasarlanmalı veya birden fazla yazılım programları satın alınarak çözülmelidir. Bunlar maliyetli opsiyonlar olabilir ve uygulanması zor olabilir.
63 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Erişim kontrolü ile ilgili olarak, Çevrimiçi proje yönetim çözümlerinin en son sürümleri, birden fazla kullanıcı için erişim imkânı sağlamaktadır. Bu, veri paylaşımını kolaylaştırmaktadır. Ancak, çoklu kullanıcı erişimi işbirliğine ilişkin faydalar getirirken, hassas proje verilerinin izinsiz görüntülenmesini engellemek ve erişim kontrolünü takip etmek zorundasınız. Erişim kontrolü ile ilgili ayarları değiştirmeyi unutun; özel şirket bilgilerini görüntüleyen pek çok göz üzerinizde olabilir. Pek çok uygulama gibi, proje yönetim programlarının da programın karmaşıklığına bağlı olarak değişen bir öğrenme eğrisi vardır. Kaliteli yazılımların satın alınması veya çevrimiçi yönetim uygulamalarının kullanılması genellikle maliyetli olmaktadır. Proje yöneticileri, bir programın en önemli özelliklerinin nasıl kullanılacağını öğrenmeli ve ekip üyelerinin, işlerini icra etmek için ihtiyaç duydukları bileşenleri kullanmayı öğrenmelerini sağlamalıdır. Kullanıcı, proje yönetim metodolojisini ve kullanılan terimleri anlamalıdır. Pek çok proje yönetim yazılım paketleri, bir ön şart olarak buna itimat etmektedir. Kullanıcı temel planlama ve görev tanımı aşamalarına uymazsa, yazılım hiçbir fayda sağlamayacağı gibi aksine projeyi karmaşık bir hale getirebilecektir. Bir projenin planlanması, kilometre taşlarının tanımlanması, her şeyin sisteme girilmesi ve ekip üyelerine görevlerin verilmesi zaman almaktadır. Proje yönetim yazılımları, aynı zamanda, acemi proje yöneticilerinin olması gerekenden daha karmaşık projeler oluşturmalarına neden olabilmektedir. Proje yönetim yazılımları, basit projeleri karmaşık hale getirebilmektedir. Proje yönetim yazılımlarının kullanılması, pek çok kuruluş için popüler bir opsiyonken daha basit projeler proje yönetim yazılımlarına ihtiyaç duymayabilmektedir. Proje yönetim yazılımları uygun şekilde kullanılmazsa, işlerin gereksiz şekilde karmaşık hale gelmesine neden olabilmektedir. Seçtiğiniz teknolojinin çalışan tarafından benimsenerek kullanılması, proje yönetim yazılımına yaptığınız yatırımdan en yüksek getirinin alınmasının yanı sıra ara yüzünü ve toplam işlevselliğini anlama konusundaki eksiklikleri nedeniyle sistemi kullanmayan çalışanlara sahip olunmasının önlenmesi için kritik önem arz etmektedir. İstediğiniz şey, proje yönetim yazılımının ekibinize ayrılan zaman üzerine ekstra yükler oluşturması değil
süreçleri hızlandırmasıdır. Yalnızca, Proje Yönetiminin en önemli noktası olan “projenin yaptırılması”nın sağlanmasından ziyade, bazı Proje Yöneticileri, metodoloji konusunda öylesine odaklanmış ve takıntılı hale gelirler ki olay “sonuca götüren adım”dan çok “sonuç” olmaya başlar. Bu, projenin teslimini tehlikeye atarak fırsatların kaçırılmasına neden olur; çünkü Proje Yöneticileri kendi metodolojileri konusunda öylesine dikkatli ve koruyucu bir hale girerler ki mevcut projeleri için daha hızlı ve daha iyi olabilecek başka bir yöntemi denemeyi kabul etmezler.
64 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
ALT ÜNİTE 2: PROJE YÖNETİM YAZILIMLARININ TÜRLERİ
Çeşitli türleri, kapsamları ve fiyatlandırma planlarını kapsayan Proje yönetim yazılımları mevcuttur. Özel gerekliliklerinize en iyi şekilde uyanı seçmek için her şeyden önce hangi tür proje yönetim yazılımlarının olduğunu öğrenmelisiniz. Bu ünite kapsamında, tüm önemli türler ele alınacak ve özel şirketler veya görev türleri için en iyi olanlar ortaya konacaktır. Umulan o ki seçeneklerinizi iyi bir şekilde öğrendikten sonra şirketinizdeki proje yönetimini optimize etmenize gerçek anlamda imkân sağlayacak bir hizmeti tercih edeceksiniz (Finance, 2017). Bazı yazılım çözümleri tek bir türe özelken diğer yazılım ürünleri, birkaç türü bir arada sunmaktadır. Doğru proje yönetim yazılımını seçerken, yalnızca ihtiyacınız olan özelliklere yönelin. Ancak; işletmeniz büyüdükçe ileride ihtiyaç duyabileceğiniz diğer özellikleri de takip edin. Ayrıca; özellikleri daha iyi değerlendirebilmeniz için, ücretsiz veya demo yazılım sunan bir sağlayıcı bulmaya çalışın. Proje yönetim yazılımlarını karşılaştırmadan önce, bu yazılımların üç alan genelinde nasıl sınıflandırıldığını aklınızdan çıkarmayın: •Kurulum – yazılımın nasıl kurulduğu ve yazılıma erişimin nasıl sağlandığı •Özellikler – yazılımın amaçlanan kullanıcı tarafından nasıl kullanıldığı •Uzmanlık – yazılımın uzmanlığı Bazı proje yönetim yazılımları sınıfının en iyisi olabilir; ancak bu, sizi şirket yapınız için uygun olduğu anlamına gelmemektedir. Unutmayın; yazılım yalnızca bir araçtır. Önemli olan, bunu projenize nasıl uyguladığınızdır. Haydi, şimdi, üç alana göre proje yönetim yazılımlarının türlerini inceleyelim:
Kuruluma Göre
Yazılımın nasıl kurulmasını veya yazılıma nasıl erişim sağlanmasını istediğiniz satın alma kararınızdaki faktörlerden biri olacaktır. Tesis genelinde (masaüstü) – Proje yönetim yazılımı bilgisayarınız veya sunucu üzerine kurulur. Genellikle yazılımı kullanmak için bir seferlik (veya yıllık) tescilli lisans ödemesi yaparsınız. Artılar •Dosyalarınız sizinle kalır •Yazılım üzerinde daha fazla kontrolünüz olur •Genellikle tekrarlayan lisans ücretleri olmaz Eksiler •Güvenlik hataları ve teknik hatalar dahil olmak üzere yazılımın yönetilmesi veya hataların giderilmesi için bir IT uzmanı görevlendirmek zorundasınız •Sunucular veya bilgisayarlar ve güncellemeler için yüksek meblağda sermayenin yanı sıra bir IT uzmanının istihdam edilmesi gerekmektedir •Yazılıma yalnızca sunucunuz veya bilgisayarınız üzerinde erişebilirsiniz; mobiliteden ödün verilir. Bulut tabanlı – Proje yönetim yazılımı, sağlayıcının sunucusu üzerinde kurulur ve internet aracılığıyla erişim sağlanır. Yazılımı kullanmak için genellikle aylık üyelik bedeli ödersiniz.
65 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Artılar •Düşük sermaye; genellikle yalnızca 20$ kadar az olabilen aylık ücret •Yazılımı yönetmek için bir IT uzmanı istihdam edilmesine gerek yoktur; sağlayıcı, güvenlik ve hata çözümü konularından sorumludur •İnternet bağlantısı olan her yerde yazılıma erişim sağlayabilirsiniz; mobilsinizdir. Eksiler •Dosyalarınız bulut üzerinde olup sağlayıcı ile paylaşılır •Zaman geçtikçe artan, tekrarlayan aylık ücretler; uzun vadede daha çok maliyete neden olur •Yazılım üzerinde kontrolünüz yoktur (ya sağlayıcı tasfiyeye giderse?)
Özelliklere Göre
Yazılımı nasıl kullanacağınız da size yönelik doğru proje yönetim çözümünü belirler. Kişisel veya tek kullanıcı – Ev projeleri veya kişisel projeler için tasarlanmış proje yönetim yazılımıdır. Yalnızca bir kullanıcı tarafından proje planının tek seferde kontrol edileceğini varsayar. Bu tür, genellikle başı, ortası ve sonu olan belirli bir yapıdaki yukarıdan aşağıya küçük projeler için kullanılır. Örneğin; Kendin Yap (DIY) mobilya projesi. Ortak çalışma –Proje planını aynı anda okuyabilen, kontrol edebilen veya bu plana ekleme yapabilen birden çok kullanıcı için tasarlanmış proje yönetim yazılımıdır. Daha önemlisi; proje planının bir defada güncellenebilmesi için bu eklemeler veya değişiklikler bütün sistem ile entegre hale getirilir. Ortak çalışma farklı düzeylerde yapılabilir: bazıları proje planını kontrol ederken bazıları notlar yazabilir ve bazıları yalnızca verileri okuyabilir. Bu tür, farklı ancak ilişkili alt projeler üzerinde çalışan ekipler veya bireylerin olduğu odaklanılmış veya karmaşık projeler için kullanılır (TeamGantt, 2017). Ortak çalışmaya dayanan proje yönetim yazılımı, proje liderinin ve paydaşların, farklı ekiplerde çeşitli aşamalarda meydana gelen sıralı ve paralel faaliyetleri tahmin etmelerine ve takip etmelerine yardımcı olur. Benzer şekilde; bu tür yazılımlar, farklı lokasyonlardaki kullanıcıların proje planına erişim sağlayarak gerçek zamanlı veri girişi yapabildikleri web-tabanlı altyapılarda en iyi sonuçları verir.
66 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Entegre – CRM (müşteri ilişkileri yönetimi) veya işbirliği araçları gibi işletme faaliyetlerinin diğer unsurlarıyla entegre olan proje yönetim yazılımıdır. Bu tür, diğer işletme faaliyetleri, genellikle de müşteri ilişkileri yönetimi ile çakışan projeler için kullanılır. Örneğin; projenin gelişim aşamaları boyunca ele alınması için bu proje yönetim türü kullanılarak yeni sürüm yazılım uygulanabilirken hatalara ilişkin geri bildirim alınması ve yeni sürüme ilişkin kitle kaynak görüşlerinin alınması için CRM modülü entegre edilebilir. Bu türler, genellikle, pek çok yazılım ürününe modül olarak eklenir. Ancak bazı projeler, bir özelliğin kullanılmasını diğer özelliklerden daha çok gerektirir; bu nedenle, uzmanlık alanında bir projeniz olması halinde, aşağıdaki konuların bir veya ikisinde uzmanlaşmış bir proje yönetim çözümüne de sahip olmanız gerekir: Planlama – Bu tür, proje çıktılarının zaman çizelgesini takip eden, daha ziyade Gantt şeması gibi bir planlama özelliğini ön plana çıkarır. Plan odaklı proje yönetim yazılımı; konserler, ürün lansmanları veya büyük çaplı etkinlikler gibi kamuya açık etkinlikler veya etkinlik odaklı projeler için en uygun olan türdür. Plan sabittir (bunun kaydırılması halkın ayaklanması riskini ortaya çıkarır); bu nedenle, takvimin sıkı denetim altında tutulmasına odaklanılır. Sorun takibi – Bu tür, küçük teknik sorunların veya boşlukların uygun şekilde ele alınması amacıyla projenin ilerleyişi boyunca yakından takip edilmesi ihtiyacını ön plana çıkarır. Plandaki küçük bir teknik sorunun veya değişikliğin domino etkisi yaratarak bütün projenin riske girmesine yol açacak pek çok teknik özellik içeren projeler için en uygun olandır. Yazılım geliştirmesi, bu proje yönetim türünün hataları sürekli olarak takip etmesini ve bütün sistemin planlandığı şekilde çalışmasını sağlarken bu hataları düzeltmesini gerektirir. Proje portföyü – Bu tür, kuruluşların birden çok projeyi aynı anda idare etmelerine imkân veren karmaşık özellikler içerir. Çeşitli projelerin detaylarını kontrol edecek, detaydan özete opsiyonların olduğu büyük resmi bir defada ortaya koyan mükemmel bir gösterge tablosuna sahiptir. Aynı anda birden çok proje yürüten kuruluşlar, bu proje yönetim yazılımını kullanmalıdır. Çünkü bu yazılım türü; daha sağlam kontrol, takip ve diğer özelliklere sahiptir ve daha gelişmiş altyapı gerektirir. Beklendiği üzere, bu yazılım türü pahalıdır. İnşaat şirketleri, gayrimenkul geliştiricileri ve mühendislik şirketleri, proje portföyü yönetim yazılımının ortak kullanıcılarından bazılarıdır. Gittikçe daralan teslim süreleri altında doğru ve zamanında çıktılar talep eden günümüz ticari ortamında rekabetçi kalabilmek için, proje yönetim yazılımlarına ihtiyacınız vardır. Ancak bu çözümler farklı paketler dahilinde gelmektedir. Türleri hakkında genel bilgileri anladıktan sonra işletmeniz için en maliyet etkin proje yönetim yazılımını bulma konusunda doğru yoldasınız demektir.
67 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
ALT ÜNİTE 3: ETKİNLİK YÖNETİMİ ALANINDAKİ ÖZEL YAZILIMLAR
Etkinlik yönetim yazılımı; mesleki ve akademik konferanslar, ticaret fuarları, toplantılar ve Sürekli Mesleki Gelişim (CPD) toplantıları gibi daha küçük etkinliklerin yönetimi konusunda kullanılan çok çeşitli yazılım ürünlerine verilen genel addır (Wikipedia, 2017). Eventbrite, tartışmaya açık olmakla birlikte en popüler etkinlik yönetim yazılımıdır. Etkinlik organizatörlerinin etkinlikleri planlamalarına, duyurmalarına, etkinlik biletleri satmalarına ve bunları Facebook, Twitter ve sitenin ara yüzünden doğrudan yararlanan diğer sosyal paylaşım araçlarında yayınlamalarına imkân veren bulut tabanlı bir platformdur (EventBrite, 2017). 183.000’den fazla aktif sistem kullanıcısına sahip olan Cvent; etkinlik yönetimi, çevrimiçi etkinlik kaydı, mekân temini ve mobil etkinlik uygulama teknolojisi konularında liderdir. Cvent, etkinlik yönetimi ile ilişkilendirilen geleneksel süreçleri modernize eder. Entegre edilmiş platformları, planlayıcıların mekânları daha etkili bir şekilde bulmalarına, etkinlikleri planlamalarına, katılımcılara erişmelerine, etkinliklerinin etkisini ölçmelerine ve daha pek çok şeye yardımcı olur (Cvent, 2017). Eventzilla, her ölçekten organizatöre yönelik en uygun fiyatlı etkinlik yönetim ve kayıt çözümünü sunar. Ücretsiz bir etkinlik düzenliyorsanız, Eventzilla’nın kullanımı tamamen ücretsizdir. Ücretli etkinlikler için ise, katılımcı başına alınan 1$’lık sabit ücret, günümüz şartlarında piyasanın en düşüğüdür. İster doğum günü partisi verin ister müzik festivali düzenleyin, size hayalini kurduğunuz, sektörde öncü olan özellikler ve daha pek çoğunu sunuyoruz (Capterra, 2017). çevrimiçi önsatış, pazarlama, basılı biletler ve bileklikler, sosyal medya ve kapıda bilet satışı ve taraması için ekipman opsiyonu düzenlemesine ilişkin geniş kapsamlı, bulut tabanlı biletme platformudur. İster performans sanatları merkezi işletin ister büyük festivalle organize edin ister küçük çaplı etkinliklere ev sahipliği yapın ister para toplama etkinliği başlatın, Purplepass ile kolay ve başarılı bir etkinlik için ihtiyaç duyduğunuz her şeye sahip olacaksınız (Nasdaq, 2017). Regpack; NFL ve Goodwill gibi dünya çapında bilinen 5.000’den fazla kuruluşun güvendiği lider ve en hızlı büyüyen etkinlik yönetim yazılımıdır. Kayıttan katılıma ve ödemeden raporlamaya kadar etkinliğinizin tüm aşamalarını kontrol etmenize olanak sağlarken tasarruf yapmanıza yardımcı olur! (G2Crowd, 2017) Trello, 2014 yılında ayrı bir şirketin temellerini atmak üzere ayrılan ve 2017 yılının Ocak ayında Atlassian’a satılan Fog Creek Software tarafından ilk olarak 2011 yılında geliştirilen web-tabanlı bir proje yönetim uygulamasıdır. Şirket New York City’de yerleşiktir (Trello, 2017). Primavera, işletmelere özgü bir proje portföyü yönetim yazılımıdır. Proje yönetimi, ürün yönetimi, işbirliği ve kontrol özellikleri sunarken aynı zamanda Oracle ve SAP’nin ERP sistemleri gibi diğer işletme yazılımları ile entegredir. Primavera, 2008 yılında Oracle Corporation tarafından satın alınan Primavera Systems Inc. tarafından 1983 yılında kurulmuştur (Mongolia, 2017).
68 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
yılında kurulmuştur (Asana, 2017).
Asana, ekiplerin işlerini takip etmelerine yardımcı olmak amacıyla tasarlanan bir web ve mobil uygulamadır. Facebook’ta çalışanların üretkenliklerini arttırmak amacıyla çalışan, Facebook’un kurucu ortaklarından Dustin Moskovitz ve eski bir mühendis olan Justin Rosenstein tarafından 2008
Word ve özellikle Excel, etkinlik yönetimi için de kullanılabilir. Bilhassa Word’te Excel çalışma tablosunu kullanılarak yararlanılan adres-mektup birleştirme özelliği çok faydalıdır. Bir kerede birden fazla doküman oluşturmak için kullanılabilir (Office, 2017). Bu dokümanların sayfa düzeni, formatı, metni ve grafik özellikler birebir aynıdır. Her dokümanın yalnızca belirli kısımları değişiklik gösterir ve kişiselleştirilir. Adres-mektup birleştirme özelliği ile Word’ün oluşturduğu dokümanlar yığın etiketler, mektuplar, zarflar, biletler ve e-postaları içermektedir. Adres-mektup birleştirme sürecine dahil olan üç doküman vardır: ana dokümanınız, veri kaynağınız, birleştirilen dokümanınız. Adres-mektup birleştirme özelliği, bir kerede birden fazla dokümanın oluşturulması için kullanılır. Bu dokümanların sayfa düzeni, formatı, metni ve grafik özellikler birebir aynıdır. Her dokümanın yalnızca belirli kısımları değişiklik gösterir ve kişiselleştirilir. Adres-mektup birleştirme özelliği ile Word’ün oluşturduğu dokümanlar yığın etiketler, mektuplar, zarflar, biletler ve e-postaları içermektedir. Adres-mektup birleştirme sürecine dahil olan üç doküman vardır: 1) Ana dokümanınız 2) Veri kaynağınız 3) Birleştirilen dokümanınız ConfTool’un açık kaynak kodlu sistemi VSIS ConfTool, ticari olmayan etkinlikler için ücretsiz lisans yoluyla kullanılabilir. Akademik ve profesyonel olmayan etkinlik planlayıcılara yöneliktir. 150 katılımcıya kadar, kişiselleştirilebilir kayıt formu, dosya yükleme ve çevrimiçi gönderimler ve çevrimiçi inceleme formları sunar. Bir konferanstaki katılımcıları kontrol etmek amacıyla kullanabilirsiniz (Medium, 2017). Nakit, çek veya banka havalesi dışında bir ödeme için, pro versiyonu kullanmanız gerekir. Özellikler: Çevrimiçi kayıt, Özel marka çalışması, Veri yönetimi. Odoo’nun açık kaynak kodlu etkinlik uygulaması, etkinlik planlama sürecinin her aşaması için pek çok özelliğe sahiptir. Kullanıcı dostu editör ile etkinlik sayfaları oluşturabilir ve her etkinlik için bir ajanda geliştirebilirsiniz. Çevrimiçi ortamda farklı düzeylerde bilet satışı yapın, otomatikleştirilmiş e-posta gönderme ve sosyal medya entegrasyonu ile duyurular yapın ve Google Analytics ile site erişimini takip edin (Diazgranados, 2017). Odoo aynı zamanda SEO araçlarını ve açılış sayfalarını da sunar ve Odoo uygulama çiftlerinin kalanı ile tam anlamıyla entegre olur. Özellikler: Biletleme Etkinlik takvimi Sosyal medya entegrasyonu E-posta ile pazarlama Google Analytics entegrasyonu Sponsor yönetimi
69 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
özelliği sunar.
OpenConferenceWare, etkinliklere ve konferanslara yönelik açık kaynak kodlu bir web uygulamasıdır. Kişiselleştirilebilir, genel amaçlara uygun platformu teklifler, seanslar, takvimler, takipler ve daha pek çok
Özellikle teknoloji meraklıları için, OpenConferenceWare bir Rails uygulaması gerektirir. Kişiselleştirilebilir olup kişilerin bir etkinliğe ilişkin seansları listeleyebildiği, teklif oluşturarak güncelleyebildiği, bir yayına ve showroom’lara abone olabildiği ve profil oluşturabildiği bir platformdur. Yöneticiler, etkinlik oluşturarak değiştirebilir, tekliflere ilişkin son teslim tarihi belirleyebilir ve odaları ve seansları yönetebilir. Özellikler: Etkinlik takvimi Oda blok yönetimi Seans yönetimi Etkinlik katılımcı anketleri
70 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
ALT ÜNİTE 4: ETKİNLİK YÖNETİMİ YAZILIMLARININ PLANLAMA, İZLEME VE DÜZENLEME ÖZELLİKLERİ
“Etkinlik yönetim yazılım nedir?” sorusuna cevap verebilmenin yolu, etkinlik yönetim yazılımının özellikleri nelerdir sorusunu sormaktan geçmektedir. Özelliklere dayalı olarak, bu çözümler, planlama, etkinlik ve etkinlik sonrası aşamalarını içeren araçlar sunmaktadır. Gelin bu temel özellikleri hep birlikte bulalım.
PLANLAMA ÖZELLİKLERİ Etkinlik Pazarlama araçları
İnternet siteniz üzerindeki ziyaretçi davranışını takip etmek ve pazarlama gayretlerinizi en üst seviyeye çıkarma konusundaki zayıf noktalarınızı tespit etmek için internet sitenizi, bir internet sitesi analitik aracı ile entegre etmelisiniz. Daha geniş bir kitleye ulaşmak için, yazılımın etkinliklerinizi YouTube ve diğer video paylaşım internet siteleri üzerinden canlı yayınlamanıza olanak sağlamalıdır. Etkinlikler boyunca potansiyel müşterilere ulaşılarak bu müşterilerin yönetilmesi için sponsorlara ilişkin lider yönetim araçları mevcut olmalıdır. Bir etkinlik yönetim yazılımının, etkinliğinizin geniş bir çevrimiçi kitleye ulaşmasına ve potansiyel müşterilere erişmenize imkân veren tüm özelliklerine sahiptirler. Pazarlama kanalları; sosyal medya, e-posta ile pazarlama, medya ve blog sitelerini içermektedir. Araçlar değişiklik göstermekle birlikte çözümler, etkinlik internet sitesi oluşturucu, entegre bir mail gönderici ve etkinlik takvimi gibi temel özellikleri barındırmaktadır. Etkinlik internet sitesi oluşturucu, ilk adımı atmanız için açılış sayfasını ve çevrimiçi kaydı oluşturmaktadır. Pek çok çözüm, herkesin kolaylıkla etkinlik sayfası oluşturmasına olanak sağlayan sürükle-bırak özelliğine sahip tak-çalıştır unsurlara sahiptir. Mobil versiyon da mevcut olabilecek olup bu özellik, pek çok katılımcının açılış sayfanıza akıllı telefonlarından erişebilecekleri düşünüldüğünde önemlidir. Diğer taraftan; mail gönderici, e-posta ile pazarlama kampanyaları için çevrimiçi kayıtlardan bilgileri seçerek almaktadır. Etkinliğin farklı aşamalarında, farklı ve özel konu başlıklarıyla e-posta gönderebilirsiniz: haber veren gelişmeler, teşvik eden geri bildirimler, gönderilen hatırlatıcılar veya erken alım fiyatları için gönderilen çağrı. Mail göndericiyi, mesaja daha fazla bağlantı eklemek amacıyla, kişiselleştirilmiş birleştirme alanlarıyla markalayabilirsiniz. Mail gönderici aynı zamanda gerçek zamanlı verileri de izleyebilmekte (açma, tıklama vb.) ve bu platformun sponsorlara yönelik medya değerlerinizin bir parçası olma ihtimalinden dolayı sponsorlukları gösterebilmektedir. Bu arada, ister bütünleşik ister entegre edilmiş olsun, etkinlik takvimi ise etkinlik tarihinde işaretlenen farklı programları katılımcılara gösterebilmektedir. Bazı çözümler, katılımcıların takvim üzerinde, yer ayırtabilecekleri belirli bir tarihe veya programa tıklayabilmelerine imkân sağlamaktadır.
71 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Bütçe Yönetimi
Maddi kaynaklarınızı izlemenize, masraflara ilişkin yeniden tahminlerde bulunmanıza ve tasarrufları hesaplamanıza yardımcı olacak başka bir önemli özelliktir. Bu modül, etkinliğinizle ilgili bütün işlemleri saklamakta ve üst düzey tahminlerden tek tek kalemlere kadar bütçe ayrıntılarının doğru olmasını ve böylece yatırım getirisinin (ROI) kesin olmasını sağlamaktadır. Bu özellik, ayrıca, yapılan anlaşmaları veya fiyat tekliflerini takip edebilmekte ve tahminleri ölçeklendirmenize yardımcı olmak amacıyla, katılımcı başına ortalama maliyeti değerlendirebilmektedir. Etkinlik bütçeleri oluşturun, etkinlikler genelindeki maddi kaynakları takip edin, değişken masrafları hesaplayın ve yapılan harcamaları değerlendirin.
İZLEME ÖZELLİKLERİ
Tanıtımlarınızın sağladığı satışları farklı zaman süreleri boyunca izleyin. Bilet satışlarını, yer müsaitliğini ve katılımı tek bir yerden izleyin. Raporlama & Mantıksal Analiz - Etkinliğinize ilişkin toplam gelirinizin, satılan biletlerin, sayfa ziyaretlerinin ve yapılan ödemelerin anlık görüntüsünü alın. Satışlarınıza ve çevrimiçi ortamda, manuel olarak veya bilet gişesinde satılan biletlerin karşılaştırmasına ilişkin bir analiz elde edin.
Etkinlik raporları
İlgi alanlarına, katılım gösterilen seanslara ve grup katılımıza özellikle dikkat edilerek, her bir katılımcıya ilişkin resimli seyir oluşturun. Etkinlik yönetim yazılımlarının arka uç gösterge panosu, hem PC’den hem de elde taşınan cihazlardan erişilebilir olmalıdır. Etkinlik yöneticisi olmanız sebebiyle, toplam konuşmacı sayısı, bilet satın alanların toplam sayısı, elde edilen toplam gelir ve anket raporu gibi her bir önemli veriyi görüntüleyebiliyor olmalısınız.
Etkinlik Raporlama
Etkinlik yönetim yazılımları sayesinde etkinlik öncesinde, sırasında veya sonrasında mantıksal analizler gerçekleştirebilir ve böylece, daha bilinçli kararlar verebilirsiniz. Bazı çözümler; katılımı, masrafları ve diğer önemli metrikleri değerlendirmenize ve hedefe ulaşmak için gerekiyorsa düzeltmeler yapmanıza yardımcı olan gerçek zamanlı raporlama yapmanıza imkân sağlamaktadır. Raporlamalar özet veya detaydan özete doğru akan bilgiler şeklinde olabilecektir ve bunları ekipleriniz, partnerleriniz, sponsorlarınız ve diğer paydaşlarla paylaşabilirsiniz. Takip trendleri, aynı zamanda, en iyi uygulamayı geliştirmenize yardımcı olacak etkinlik mantıksal analizi ile de mümkündür. Ayrıca; ileride gerçekleştirilecek etkinliklere yönelik önemli metrikler üzerine odaklanmak için raporları kişiselleştirebilirsiniz.
DÜZENLEME ÖZELLİKLERİ Katılımcı yönetimi
Özel kayıt sayfaları oluşturabiliyor ve satın alma seçeneğinin yer aldığı bilet fiyatlarına yer verebiliyor olmalısınız. Konuşmacıların, toplantınız için önceden kayıt yaptırmalarına ve etkinlik boyunca konaklayacakları otellere kayıt yaptırarak yaka kartlarını almalarına olanak sağlayın.
72 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
Barkod tarama sistemi mevcut olmalıdır; böylece barkodları tarayarak her katılımcının alması gereken unsurları görüntüleyebilirsiniz. Bir katılımcı kendisine ait etkinlik unsurlarını aldığında, veri tabanı söz konusu kişinin adını listeden işaretle yoluyla çıkarmalıdır. Bu şekilde herkesin olması gereken unsurları aldığından emin olabilirsiniz. Çevrimiçi topluluk oluşturma seçeneği de bir gerekliliktir. Konuşmacılar veya performans sergileyenler, katılımcılar gibi, burada kendi isimlerini listeleyebilmektedir. Bu çevrimiçi forum, etkinlik katılımcılarının neleri sevdiğini ve sevmediğini öğrenmenize yardımcı olacaktır ve çevrimiçi topluluklar bir etkinliğin ardından da devam ettiği için kişiler belirli bir toplantının veya konferansın tamamlanmasından sonra bile etkileşimde kalmaya devam etmektedirler. Hatta gelecek etkinliklerle ilgili haberleri arkadaşlarıyla bile paylaşmaktadırlar. Seans tarama kolaylığı da çok önemli bir özelliktir. Etkinliğiniz üç gün boyunca devam edecekse ve birden fazla seans mevcutsa, katılımcıların yaka kartlarını tarayarak hangi seansların en fazla kişi tarafından izlendiğini ve hangi seansların, bilet satınlar arasında ilgi çekme konusunda başarısız olduğunu izleyebilmektedir. Veri güvenliği, belki de bir etkinlik yönetim yazılımının en önemli özelliğidir. Hem konuşmacılar hem de bilet satın alan kişiler kişisel bilgilerini internet siteniz üzerinde paylaşacak. Bu nedenle, seçtiğiniz yazılımın en gelişmiş veri koruma kolaylığına sahip olduğundan emin olun. Çevrimiçi etkinlik kaydı Etkinlik yönetim yazılımlarının en hayranlık verici özelliklerinden biri, kayıt bilgilerinin organizatörden katılımcılara değişiklik göstermesidir. Bu, katılımcıların bilgilerini doğrudan etkinlik veri tabanına işledikleri çevrimiçi kayıt ile mümkün olmaktadır. Hatta gelişmiş çözümler, misafirlerin katılacakları etkinlik programlarını ve atölyeleri seçebilecekleri çoklu takip veya çoklu seans kaydına imkân sağlamaktadır. Spam ve troll’lere karşı veri bütünlüğünü korumak için, bu sistemler her bir misafir için kayıt kodu veya eşsiz ID sistemi gibi sınırlandırmalar sunabilmektedir. Etkinlik pazarlama ve yerinde işleme için aynı veri tabanı kullanılabilmektedir.
Veri tabanı yönetimi
Veri tabanı, etkinlik yönetim yazılımlarının tam merkezinde yer almaktadır. Çevrimiçi kayıt, yerinde konuk listesi, mail listesi ve mantıksal analiz gibi özellikleri beraberinde getirmektedir. Farklı metriklerin ortaya konması ve CRM’ye ilişkin temel işletme sistemlerinin, yardım masasının, iş akışı yönetiminin ve bulut iletişiminin entegrasyonu için içe/dışa aktarma kabiliyetlerini araştırın.
73 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
DAHA FAZLA OKUMA İÇİN BİLGİLER VE KAYNAKÇA Asana, 2017. Asana. [Çevrimiçi] Adres: https://en.wikipedia.org/wiki/Asana_(yazılım) [Erişim tarihi: 1 12 2017]. Capterra, 2017. Capterra. [Çevrimiçi] Adres: https://www.capterra.com/p/117828/Eventzilla/ [Erişim tarihi: 1 12 2017]. Cvent, 2017. Cvent. [Çevrimiçi] Adres: http://m.cvent.com/event-overview.shtml [Erişim tarihi: 1 12 2017]. Diazgranados, J. R. A., 2017. Software4uco. [Çevrimiçi] Adres: http://software4uco.blogspot.com.tr/2016/03/ [Erişim tarihi: 1 12 2017]. EventBrite, 2017. EventBrite. [Çevrimiçi] Adres: https://www.eventbrite.com/organizer/overview/ [Erişim tarihi: 1 12 2017]. Finance, W., 2017. Warsaw Finance. [Çevrimiçi] Adres: https://project-management-software.financesÇevrimiçi.com/types-project-management-software/ [Erişim tarihi: 1 12 2017]. G2Crowd, 2017. G2Crowd. [Çevrimiçi] tarihi: 1 12 2017].
Adres: https://www.g2crowd.com/products/regpack/details [Erişim
MavenLink, 2017. MavenLink. [Çevrimiçi] Adres: https://www.mavenlink.com/resources/what-is-project-management-software [Erişim tarihi: 1 12 2017]. Medium, 2017. Medium. [Çevrimiçi] Adres: https://medium.com/@CapterraEvent/the-top-12-free-and-opensource-event-management-software-2afe2fd6ebd1 [Erişim tarihi: 1 12 2017]. Mongolia, P., 2017. PMI Mongolia. [Çevrimiçi] Adres: http://en.pmimongolia.mn/blog-item/primavera-software-brief-introduction [Erişim tarihi: 1 12 2017]. Nasdaq, 2017. Nasdaq. [Çevrimiçi] [Erişim tarihi: 1 12 2017].
Adres: https://software.nasdaq.com/festival-management-software/
Office, M., 2017. MS Office. [Çevrimiçi] Adres: https://support.office.com/en-us/article/Mail-merge-using-anExcel-spreadsheet-858c7d7f-5cc0-4ba1-9a7b-0a948fa3d7d3 [Erişim tarihi: 1 12 2017]. TeamGantt, 2017. TeamGantt. [Çevrimiçi] Adres: https://www.teamgantt.com/ [Erişim tarihi: 1 12 2017]. TeamWork, 2017. TeamWork. [Çevrimiçi] Adres: https://www.teamwork.com/project-management-software [Erişim tarihi: 1 12 2017]. Trello, 2017. Trello. [Çevrimiçi] Adres: https://en.wikipedia.org/wiki/Trello [Erişim tarihi: 1 12 2017]. Wikipedia, 2017. Wikipedia. [Çevrimiçi] Adres: https://en.wikipedia.org/wiki/Event_management_software [Erişim tarihi: 1 12 2017].
74 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.