TR - LEARNING UNIT 7 - AR

Establishment of a Modular Ecvet System in Europe Project Code: 2015-1-TR01-KA202-022287

ETKİNLİK PLANLAMA VE TASARLAMA İÇERİKLERİ ANALİZİ MEDYA İLE İLİŞKİLER – ÖĞRENME ÜNİTESİ 7

7

Öğrenme İçerikleri ALT ÜNİTE 1: Medya Türleri ve Medya Araçları ALT ÜNİTE 2: Medyanın Bir Ülkede Nasıl İşlediğine ilişkin İncelikler ve İlkeler ALT ÜNİTE 3: Yayılma Stratejileri

Öğrenme saati: İş yükü:

8 25

Establishment of a Modular Ecvet System in Europe Project Code: 2015-1-TR01-KA202-022287

Ünitenin Amaçları Yapılacaklar/ Kazanımlar Medya ile ilişkilere dair bir plan oluşturun Belirli bir etkinliğin yayılmasına yönelik materyaller oluşturun

Bilgi

Medya yapısına, temel formatlarına ve operasyon dinamikleri modellerine ilişkin kapsamlı bilgiler Medya düzenlemeleri, mevzuatı, kanunları ve standartlarına ilişkin temel bilgiler Medya vasıtaları ve araçlarına ilişkin temel bilgiler

Beceriler

Medyanın temel özelliklerini belirleyin ve belirli bir etkinliğin özelliklerine uygun olarak en uygun olanını seçin İletişim planı geliştirmek için gerekli olan aşamaları oluşturun Mevcut duruma göre medyaya yanıt verin (basın bültenleri, telefon görüşmeleri, müzakereler)

Yetkinlikler Farklı amaçlara ve desteklere uygun hale getirilen çözümlere ilişkin üretim teknolojileri ile bağımsız bir şekilde hareket edin (yazılı, işitsel, görsel, dijital) Bağımsız bir şekilde, medya ile ilişkilerde uygulanacak bir model seçimi yapın Medya ile başarılı bir işbirliği yürütmek için mevcut çözümleri inceleyin Bir etkinliğe ilişkin güçlü bir tanınırlık ve imaj yaratın

ÖZET

Bu ünite; medya ile ilişkilerin nasıl kurulup devam ettirilebileceği ve düzenlenecek bir etkinliğe ilişkin olarak herhangi bir medya aracında yer almak için hangi medya araçlarının ve kanallarının kullanılabileceği konusunda bilgiler vermeyi amaçlamaktadır. Bu iletişim türü çoğunlukla halkla ilişkiler alanına atfedilebilir olduğundan, bu modüle ilişkin teorinin büyük kısmı bu kapsamdan kaynaklanmaktadır. İlk alt ünite kapsamında; gazetecilerle ilişkilerin kurulabileceği ve basında yer almanın sağlanabileceği, iletişim kanalları olarak da anlandırılan medya türlerine (televizyon, radyo, yazılı basın) ve araçlarına (basın bülteni, basın toplantısı, e-bülten) ilişkin bir inceleme yer almaktadır. İkinci alt ünite ise medya düzenlemelerine ve kendi hedef kitlesine göre en uygun medya kanallarının seçim sürecine yönelik konuları kapsamaktadır. Üçüncü alt ünite çerçevesinde ise zaman çizelgesi de dahil olmak üzere bir iletişim olanı hazırlanırken öğretilmesi gereken olası işlemlere ilişkin bilgiler sunulmaktadır.

ANAHTAR KELİMELER

Medya ilişkileri, halkla ilişkiler, iletişim, basın bülteni, basın toplantısı, haber, röportaj, hedef kitle, gazeteciler, basın kiti, iletişim kanalları

127 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

ALT ÜNİTE 1: MEDYA TÜRLERİ VE MEDYA ARAÇLARI

Medya iletişimi, minimal düzeyde finansal kaynaklar kullanılarak bir etkinliğin tanıtımı yapılmaya çalışılırken etkinlik organizatörleri için daima en değerli araçlardan biri olmuştur (Parry & Shone, 2001). Bu tür etkinlikler çoğunlukla halkla ilişkiler alanı ile ilişkilendirilmesine rağmen, günümüzde, farkındalığın arttırılmasına ilişkin kampanyaların tamamı genellikle tek bir imaj yaratmak için reklamı, pazarlamayı ve halkla ilişkileri birleştiren tek bir oluşum olarak oluşturuldukları için, büyük olasılıkla kullanılacak tanıtım yöntemlerin birbirini pekiştirmesi amaçlanan farklı tanıtım yöntemlerinin iyi bir düzeyde koordine edilmiş kullanımı yoluyla bir pazarlama kampanyasının amaçlarına ulaşılmasına ilişkin bir yaklaşım olan entegre pazarlama kampanyası olarak anılmaktadır (Dictionary, 2017).

Bir halkla ilişkiler uzmanının işi, bir şirkete ilişkin imaj yaratmak veya halka yeni bir etkinlik tanıtımı yapmak olarak planlanmış olup olmamalarına bakılmaksızın, net bir şekilde planlanmış iletişim programlarının uygulanmasına dayalıdır (Breckenridge, 2008).

Geleneksel kitlesel medya (televizyon, radyo, basın) hala oldukça yararlı olmasına rağmen, son yıllarda internet ve sosyal medyanın getirdiği ileri düzey imkânlar sayesinde, iletişim programları ciddi şekilde değişime uğramış olup, etkinliğe katılma ihtimali olan ziyaretçiler ile doğrudan iletişim araçları (sosyal ağlar, bloglar vb.) gittikçe daha önemli hale gelmektedir. Yeni medya kullanımının olumlu tarafı, iki yönlü iletişim imkânıdır – etkinlik organizatörleri artık kararsız katılımcılar tarafından yöneltilecek bilet fiyatları, park yeri, etkinliğe ulaşım yolları gibi soruları tahmin etmek zorunda değildir; çünkü çevrimiçi oldukları sürece kolaylıkla yanıt alabilmektedirler. İnternet, etkinliğe ilişkin tek bir imajın korunmasını zorlaştırsa da, herkes iletişim sürecinde yer alabilmektedir (Breckenridge, 2008). İnternet, işleri gereği mümkün olduğu ölçüde mobil ve hızlı olmaları gereken gazeteciler ile sürdürülebilir iletişimin korunması için iyi bir araçtır. Bu, zaman kaybetmemek adına hangi medya ile hangi konuların konuşulması gerektiğinin çok önemli olduğu anlamına gelmektedir. Aynı zamanda gazetecilerin etkinlik ve organizatörleri hakkında kolayca bilgi edinebilecekleri çevrimiçi bir platformun oluşturulması da önemlidir – bu, büyük olasılıkla bir web sayfası veya facebook sayfası olabilecektir (Breckenridge, 2008).

Medyaya iletilme amacı taşıyan mesajlar üzerine kafa yorarken, bu mesajların mümkün olduğunca kısa bir şekilde ve kesin bir dille yazılması gerektiğini unutmamak önemlidir. Örneğin, yazım ilkelerinin bu ünitenin sonunda gösterilebileceği basın bültenlerini doğru bir şekilde kaleme alma konusuna büyük önem verilmelidir.

Bu, Cheltenham Müzik ve Edebiyat Festivalleri ile ilgili olarak otuz altı basın bülteninin yayımlandığı Birleşik Krallık’ta yapılan bir araştırma kapsamında çok iyi bir şekilde gösterilmektedir. Bu araştırma, söz konusu basın bültenlerinin nasıl yazıldığı ve medyada nasıl yer aldığı üzerine eğilmiştir – yayınlanan kelimelerin ve silinen veya düzeltilen metinlerin niceliğine bakıldığında, 36 basın bülteninin tamamı, %99 oranına kadar dağıtıldığı şekilde yayınlanmıştır (Connell & Page, 2015).

Günümüzün doymuş bilgi alanı düşünüldüğünde; başarılı bir halkla ilişkiler kampanyasının temel unsurlarından biri, kitle iletişimden kaçınarak hedef kitlenize ulaşmaktır. Bu nedenle, iletişimler başlatılmadan önce araştırma yapılması önemlidir – bu araştırmalar, hangi medya kanallarının kullanılacağının öğrenilmesine yardım edecektir (Breckenridge, 2008). Örneğin; günümüzde Letonya’da yalayan pek çok genç TV izlemiyor ve hatta evlerinde TV bile yok. Dolayısıyla etkinliğinizin hedef grubu gençler ise, bir televizyon röportajı aranjmanının yapılması büyük ihtimalle faydasız olacaktır; en büyük kitleye ulaşması en mümkün ortam olmasına rağmen, hedef kitleniz değilse bunun bir önemi kalmamaktadır. Etkinlik organizatörü kendi araştırmasını yapabilmektedir. Örneğin; etkinliğin her yıl düzenlendiğini, ilk defa düzenlenmediğini ve organizatörün geçmiş yıllarda katılım göstermiş olan kişilere ilişkin bir veri tabanına sahip olduğunu farz edelim. Böyle bir durumda, önceki yıllarda katılım gösteren kişilere etkinliği ilk hangi bilgi kanalından öğrenmiş oldukları sorularak araştırma yapılabilir.

128 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

YAZILI BASIN

Gazetecilik genellikle fört farklı türe ayrılmaktadır: haberler, röportaj (uzun ve analitik haber metni), yorum ve görüşme.

Pek çok medya ve halkla ilişkiler uzmanı için en önemli tür, en popüler tür olması nedeniyle haberlerdir. Haberler; yeni, sıra dışı, özel ve aktüel olan her şey anlamına gelmekte olup bu aktüellik konusu, gazetecilerin bir şeyi yayınlayıp yayınlamayacaklarına karar verirken kullandıkları ilk kriterdir (Dimants, 2009).

Haberlerin yapısı (aynı zamanda basın bültenleri için de geçerlidir) baş aşağı piramit ilkesinden sonra oluşturulmaktadır. Öncelikle “W” soruları (Ne, Kim, Ne Zaman, Nerede, Neden), ardından en önemli detaylar gelmekte olup bu detaylar, en az önemli detaylar en sona bırakılmak üzere geri plan bilgisi ile desteklenmektedir. Herhangi bir kişisel yoruma yer verilmeyen haberler, kısa olmalı ve kesin bir dille oluşturulmalıdır.

Başlık olarak da bilinen koyu ile yazılmış paragraf, en önemli bilgilerden oluşmakta olup yukarıda bahsedilen beş adet “W” sorusuna cevap vermektedir. Bu (veya iki) cümlede, başlıkta olan düşünce tekrar edilmelidir, ancak mümkünse farklı kelimeler kullanılmalıdır (Dimants, 2009).

Etkinliğin tiyatro, film veya müzik gibi bir performans türü ile ilgili olması halinde, performansın kritiğinin yer aldığı bir eleştiri, içeriğine göre röportaj veya yorum olarak değerlendirilebilmektedir (Dimants, 2009). Letonya’da, yazılı basında etkinliklerle ilgili bilgiler genellikle haber (pek çok haber/internet portalı, haftaya/aya ilişkin takvim şeklinde gelecek etkinliklere yönelik bir bölüm içermektedir) veya etkinlik sonrası eleştiri şeklinde yer almaktadır. Bazen organizatörlerden veya etkinlikte yer alacak lider figürlerden bazıları ile yapılan görüşmeler şeklinde de yer alabilmektedir.

TELEVİZYON

Günümüzde her haber çevrimiçi ortamda elde edilebiliyormuş ve internet en yayın medya aracı gibi görünse de pek çok ülkede, televizyonun hala en geniş kitleye hitap eden, 1 numaralı kitle iletişim aracı olduğu düşünülmektedir.

Elbette televizyondan konuşurken, televizyonun tüm görsel medyanın da üzerinde olduğu göz önünde bulundurulmalıdır (Dimants, 2009). Televizyonda yer alan izlenimin %55’inden fazlası ila %85’i vücut dilinden, görüntü yerleşiminden ve dramdan kaynaklanmaktadır; bu nedenle, etkinliğin ne kadar görsel materyal sunabileceği üzerinde düşünmek her zaman önemlidir. Böylece etkinlik izleyiciler için cezbedici ve ilginç olmaktadır. Aynı zamanda bir televizyon röportajına katılırken, konukların kamera önünde el ve yüz hareketlerini, konuşma şekillerini ve davranışlarını kontrol etmeleri çok önemlidir (Singleton, 2014).

Bir televizyon röportajı yaparken göz önünde bulundurulması gereken ön koşullar. Bir telefon/Skype video

129 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

görüşmesi olmadığı ve röportajı yapan kişi konuğun yanında olduğu sürece, konuk daima röportajı yapan kişiye bakmalıdır, kameraya değil. Kameraman sadece işini yaptığı için kameralar görmezden gelinmelidir. Kameraya bakılırsa, röportaj doğallıktan çok uzakta görünecektir.

Diğer bir durumda kamera ile karşı karşıya olduğunda, her zaman kameraya bakılmalıdır; göz hareketleri kolaylıkla fark edilebilir olduğundan ve kişilerin tereddütte görünmelerine neden olacağından yüzlerini görebildikleri veya nasıl göründüklerine bakmaya çalıştıkları diğer ekrana bakılmamalıdır (Singleton, 2014). Aynı zamanda kameraya doğru yaklaşma veya en azından kameradan uzaklaşmamaya çalışmak da iyi bir yoldur; bu, kişilerin konuşmaya kapılıp gittiklerini gösterecektir. Biraz gülümsemek yalnızca olumlu biz izlenim yaratmakla kalmayıp seslerinin algılanışını iyileştirdiği için iyidir. Ayrıca; yukarıda bahsedildiği üzere, bu bir görsel medyadır ve jestlerin yarattığı dilin çok önemli olduğu asla unutulmamalıdır – dolayısıyla, röportaj yapan kişiye yalnızca sözlerle değil aynı zamanda mevcut durumda uygun olan baş sallama, gülümseme veya başka herhangi bir jestle yanıt verilmelidir (Singleton, 2014).

Televizyondaki etkinliklerle ilgili bilgiler, genellikle haberlerde hikâye olarak (örneğin; Letonya’da çoğunlukla akşam haberlerinde veya kültürel haberlerde çıkmaktadırlar) veya sabah kahvaltısı şovlarında veya söyleşi programlarında röportaj şeklinde çıkmaktadır. En bilinen (en büyük kapsama sahip olsalar da) örnekler: “Tonight Show with Jimmy Fallon”, “Conan” vb. Çok büyük çaplı etkinlikler ile ilgili olarak; bazen diğer özel çözümler de olabilmektedir: örneğin; festivallerden yapılan canlı yayın çevirileri (Glastonbury 2017 müzik festivalinin BBC televizyonunda yer alması).

RADYO

İşitsel bir metnin anlaşılması yazılı bir metnin anlaşılmasından daha zordur; çünkü içerisindeki karakterler, uzamsal olanlardan daha az etkilidir: bir metni okumak dinlemekten daha kolaydır (Kruks, 2005). Bu nedenle daha fazla isim ve fiil, bir dereceye kadar sıfat ve koşul belirten kelimeler kullanarak, uzun ve süslemeli tanımlamalardan uzak duracak şekilde doğrudan ve net bir şekilde konuşmak çok önemlidir. Bir radyo röportajında, bilhassa bir televizyon röportajında tonlama da büyük önem taşımaktadır (Kruks, 2005). Röportajın uzunluğu, yayının uzunluğuna bağlıdır; ancak haber muhabirleri, 30 ila 90 saniyelik bir röportaj alıntısı için konuklarıyla yaklaşık 5 ila 8 dakika arasında röportaj yapmaktadır (Kruks, 2005).

Ancak temel konuşma noktalarının yazılı olduğu bir not kâğıdını alma şansı olduğundan, bir radyo röportajına katılmak görece daha kolaydır (pek çok radyo istasyonu internet sayfalarında görüntülenebilen canlı yayın videoları hizmeti de sağlamalarına rağmen). Ancak diğer taraftan, yayının türüne bağlı olarak konuşma oldukça uzun sürebileceği için bir iletişim kanalı olarak radyo ilave hazırlık gerektirmektedir. Ayrıca; bir telefon görüşmesi olması halinde bu görüşmenin nerede yapılacağının düşünülmesi gerekmekte olup radyo röportajında ise ortamın sessiz ve kimsenin yürümesine ve müdahale etmesine izin verilmeyen bir yer olmasının sağlanması yeterlidir.

MEDYA ARAÇLARI BASIN BÜLTENLERİ

Basın bülteni, yeni veya önemli bir şey hakkında basına yapılan resmi bir açıklamadır (Dictionary, 2017). Basın bülteninin hedef kitlesine ulaşması örneğin yayınlanması için, oluşturulması sırasında belirli bir standarda uyulması gerekmektedir. Bahsedildiği üzere; yeni ve aktüel olan bilgileri içermelidir; ayrıca, doğru insana doğru zamanda verilmelidir. Gazetecilere bülteni yayınlatmaya çalışmanın iki yolu vardır: bülteni sırayla hepsine gönderin ve mümkün olduğunca genelleyin veya bülteni özel yayınlara ilişkin olarak hazırlayın, böylece yayınlanması büyük ihtimalle daha garanti olmaktadır (Nolte & Wilcox, 1990).

Bültenin yapısı baş aşağı piramit ilkesine dayalı olarak oluşturulmalıdır – başlıkta ve ilk paragrafta en önemli

130 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

bilgilerden (Ne? Kim? Nerede? Ne zaman? Neden?), bahsedilir; ardından geri plan bilgileri gelir ve en sonda organizasyonla ilgili bilgiler verilir.

Basın bülteninin en önemli üç unsuru şunlardır: Başlık - bazen basın bültenlerinin en önemli özelliği olarak düşünülmektedir; çünkü başlık etkileyici olmazsa kimse e-postayı veya basın bültenini açmaz. Başlık; bültenin ne ile ilgili olduğuna, etkinliğin neden önemli olduğuna ve neden bilhassa şu an önemli olduğuna dair bilgiler içermelidir. Manşet; mesajın bağlayıcı bir şekilde verilmesi gereken, önemli bilgileri içeren, sınırlı karakter sayısının olduğu bir tweet olarak düşünülebilir (Wynne, 2016). Ancak başlık kafa karıştırıcı olmamalıdır; çünkü kendilerine her gün onlarca basın bülteni gönderilen gazeteciler basın bültenin ne ile ilgili olduğunu anlamazlarsa, büyük ihtimalle e-postayı ve bülteni açmayacaklardır (e-postaya ve bültene ilişkin başlıklar için de aynısı geçerlidir) (Murray, 2014).

Şekil 1 (Technologies, 2017)

İlk paragraf veya manşet, 5 “W” sorusuna cevap veren, en önemli bilgilerin özetidir. Bu, başlığın bir sonraki en önemli kısmıdır. İyi yazılmış – gazetecilerin basın bültenini sonuna kadar okumalarını sağlayabileceğiniz araçtır.

Manşet 15-20 kelimeyi aşmamalıdır (Murray, 2014). İki tür manşet vardır: biri temel bilgileri içeren «özet» türüdür, diğeri ise manşetin etkinlikle ilgili en ilginç ve aktüel bilgilerin yer aldığı ancak tüm temel bilgileri içermek zorunda olan yaratıcı türdür (Nolte & Wilcox, 1990).

Metin (geri plan bilgileri) kısmı – basın bülteninin ideal uzunluğu yaklaşık bir A4 sayfası (300 – 400 kelime) olmalıdır. Geri plan bilgileri ve herhangi bir fiyat teklifinin vb. söz konusu olması halinde, istatistiki bilgiler de dahil olmak üzere metin kısmında 3 – 4 kısa paragraf olmalı ve okunması kolay olsun diye basit bir dille yazılmalıdır.

Basın bülteninin sonunda, etkinlikten sorumlu olan kuruluş hakkında bilgilerin yanı sıra herhangi bir soru olması halinde, basın bültenini alan kişinin basın bültenini hazırlayan kişi ile irtibata geçmesi için söz konusu kişinin iletişim bilgileri yer almalıdır (Armenia, 2017).

Ayrıca; bir basın bülteni hazırlarken standart renk ve font seçiminin (Times New Roman, Arial 12), bültenin daha profesyonel görünmesini sağlayacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Manşet kısmına (kâğıdın en üst sağ veya sol köşesi), basın bülteninin gönderildiği adresi gösteren logo yerleştirilebilmektedir. Kuruluşun iletişim bilgileri ve basın bülteninin yayınlandığı tarih. Basın bülteninin yayınlanma tarihi eklenebilmektedir; ancak pek çok durumda basın bültenleri, yayınlanmaları planlanan tarih ile aynı tarihte gönderilmektedir. Özellikle sayı içermeleri halinde, madde imleri ve alt başlıklar kullanılarak basın bülteninin görüntülenmesi daha kolay bir hale getirilebilmektedir (Murray, 2014).

131 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

Basın bülteninin e-posta ile gönderilmesi hainde (ki büyük ihtimalle öyle olacaktır), pek çok kuruluş, gazetecilerin daha fazla bilgi toplamak ve kendileri için ilginç bir şeyin olup olmadığını kontrol etmek isteyeceklerini düşünerek basın bülteninin tamamını veya e-posta mesajının başlık kısmını kopyalayabilmektedirler. Bülteni göndermeden önce iki defa kontrol etmek çok önemlidir; çünkü yazım hataları hiç profesyonel görünmemektedir.

Basın bültenine fotoğraf eklenecekse, bu fotoğrafların kaliteli olması (haberlerde gösterilebilecek olanlar) önemlidir. Fotoğraflar basın bültenine ilişkin ekstraları göstermeli veya ekstralar katmalıdır. Aynı zamanda; çok kaliteli ve dolayısıyla çok yüklü olmaları halinde, bu fotoğrafları web sayfasına yükleyerek e-posta içerisinde bu fotoğrafların indirilebileceği bir bağlantının eklenmesi iyi bir uygulamadır (Singleton, 2014).

BASIN TOPLANTISI

Basın toplantısı, kamuya açıklama yapmak amacıyla düzenlenen, ardından gazetecilerin soru sorabilecekleri bir basın etkinliğidir (Dictionary, 2017). Basın toplantıları, yalnızca duyurulacak çok önemli ve aktüel bir şeylerin olması halinde düzenlenmektedir; çünkü gazeteciler fiziki olarak buraya gitmek için zaman yaratmalıdır. Amaç, başka türlü ulaşılamayacak bir kişiyle röportaj yapma, diğer kişilere veya ilginç bir şeye yakın olan bir yeri görme şansı olabilmektedir. Her ne ise, en nihayetinde, ortada basın bülteni ile verilemeyecek ekstra bir şey vardır (Singleton, 2014).

Toplantıdan birkaç gün önce, gazeteciler toplantının konusu, yeri ve zamanı hakkında bir basın bülteni veya davetiye aracılığıyla bilgilendirilmektedir (yine de «ön davetiye » e-postası daha erken gönderilebilmektedir).

Toplantıya katılacak konuşmacıların adlarını ve pozisyonlarını içeren bir «basın kitinin» oluşturulması da önemlidir; bu basın kiti aynı zamanda toplantıda konuşulan temel bilgilerin yer aldığı bir basın bültenini de içermelidir, ayrıca fotoğraflar da (veya fotoğraflara bağlantı) eklenebilmektedir.

Basın toplantısı düzenlemek için en iyi zaman Salı ila Perşembe arası 11:00’den 16:00’ya kadar olan zaman dilimidir; çünkü Pazartesi günleri gazeteciler daha pasif çalışmaktadırlar ve hafta sonu meydana gelen tüm bilgileri toplamak için büyük ihtimalle ofisten ayrılmak istemeyeceklerdir. Aksine Cuma günleri hafta sonuna ilişkin tüm materyaller hazırlanmakta olup bu, yapılacak çok fazla iş olduğu ve gazetecilerin ofisten ayrılmaktan memnun olmayacakları anlamına gelmektedir. Gün ortası, toplantıya ilişkin en iyi zamandır; çünkü elektronik medya temsilcileri akşama kadar etkinliğe birkaç defa atıfta bulunabilecek ve yazılı basının temsilcileri mesajı bir sonraki günün baskısına hazırlayabileceklerdir.

Bir basın toplantısı bir saatten uzun sürmemelidir. Toplantının girişinde, gazetecilere (önceden hazırlanan bir form ile) kayıt yaptırmak isteyip istemedikleri sorulmalıdır; böylece, toplantı sahibi, toplantının ardından davetli gazetecilerden hangilerinin toplantıya katıldığını takip edebilecektir. Basın toplantısının ardından, toplantıda çekilen fotoğraflarla süslenen bir basın toplantısı sonrası bülteni göndermek olumlu etki bırakan bir uygulamadır ve etkinlik organizatörü, kimin temsilcilerinin toplantıya katılmadığı konusunda basına bilgi vermek amacıyla bu bülteni basına da gönderebilecektir.

E-BÜLTEN

Bu medya aracı, insanların her gün ne kadar spam e-postası aldıklarını bilerek bilgi sağlama amacı taşımaktadır; bu nedenle, yalnızca en elzem ve en önemli bilgileri içermesi önemlidir. Bir bülten oluşturmanın en kolay yolu, bir şablon yaratmaktır; ancak iletişimin düzenli olarak yapılacağını hesaba katmak önemlidir. Haber bültenlerini göndermek için kullanılabilecek çeşitli sistem (örneğin: MailChimp)şablonları mevcuttur; ancak bu bültenleri bu tür sağlayıcı sitelerin yardımı olmaksızın oluşturmak da mümkündür. Haber bülteni, neyin yeni ve önemli olduğu konusunda hem hedef kitleyi hem de basını bilgilendirmenin iyi bir yoludur (Breckenridge, 2008).

Medya iletişimleri, genellikle halkla ilişkiler alanı ile ilgilidir. İletişime ilişkin yolun tasarlanması öncesinde etkinliğin türü, medya kanalları, etkinlikle ilgilenebilecek gazeteciler ve hedef kitlenin kullanacağı ortam üzerinde düşünmek önemlidir.

132 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

Bugünlerde pek çok farklı ortam mevcut olmasına rağmen, En popüler kitle iletişim medya kanalı hala televizyondur. Radyo ve yazılı basın hala oldukça popüler olarak değerlendirilmesine rağmen, e-bülten gibi kanallar geleneksel kanallardan daha geniş kapsama alanı vadetmektedir.

133 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

ALT ÜNİTE 2: MEDYANIN BİR ÜLKEDE NASIL İŞLEDİĞİNE İLİŞKİN İNCELİKLER VE İLKELER

Medya, kolay tanımlanabilen bir kavram değildir; bu nedenle farklı açılardan değerlendirilmesi mümkündür. Ancak; kitlesel medya hakkında düşünürken en iyisi bu kavramın teknik anlamını öğrenmektir. Buna göre; teknik çoğaltma konusu çok önemlidir, çünkü mesajın mümkün olan en büyük kitleye ulaştırılması ancak bunun ardından mümkündür. Metinsel, işitsel, görsel veya işitsel-görsel olmak üzere çeşitli formatlarda yapılabilmektedir.

Ayrıca; kitlesel medyadan bahseden biri büyük ihtimalle gazeteleri, dergileri, TV’yi, radyoyu, web sayfalarını veya kamu iletişimini amaçlayan diğer geniş çaplı interaktif platformları kast etmektedir (Anon., 2016-2020).

Kitle iletişim, bir mesajın alıcılara medya aracılığıyla iletildiği bir iletişim şekli olarak tanımlanmaktadır (Anon., 2016-2020).

Benzer şekilde; medya yakınsaması günümüzde gittikçe popüler hale gelmekte olup bu, geleneksel medya ve internetin kademeli olarak birleştiği anlamına gelmektedir. Tüketicilerin davranışını değiştirdiği ve medyanın kitlenin dikkatini çekmek ve sabit tutmak için yeni yollar aramasına neden olduğu için bu boyut önemlidir (Anon., 2016-2020).

Letonya’da kitlesel medya alanı, kitlesel medyanın bir seferki sirkülasyonun 100 kopyayı geçmesi sınırlandırmasına tabi olmak kaydıyla, gazeteler, dergiler, haber bültenleri ve diğer periyodik yayınlar (her üç ayda birden daha az olmayan bir frekansa sahip olarak yayınlanmaları halinde) olduğunu belirten “basına ve diğer kitlesel medyaya ilişkin” kanun kapsamında düzenlenmektedir. Ayrıca; elektronik kitlesel medya, sinema kronolojileri, bilgilendirme kuruluşları tarafından yapılan duyurular ve kamuya dağıtılması amaçlanan işitsel-görsel kayıtlar da elektronik kitlesel medya kanunu kapsamında düzenlemeye tabidir. Letonya’daki kitlesel medya faaliyetleri genellikle yukarıda bahsedilen ulusal kanunların yanı sıra uluslararası kanunlar ve AB kanunları kapsamında idare edilmektedir.

Letonya’da elektronik medya, devlet sermayeli şirketler ve ticari medya olan kamusal medya dahilinde bölünmektedir. Letonya’daki kamusal medya LTV1 ve LTV7 televizyon kanallarının yanı sıra Letonya Radyosu 1; 2; 3; 4; 5 ve 6’dır. 2017 yılının Temmuz ayında, Letonya’da en çok izlenen TV kanalı, genellikle eğlence programları sunan popüler medya kanalı TV3 ile uzun bir süredir rekabet halinde olan LTV1 (TNS) kanalı olmuştur. Bu, büyük olasılıkla LTV1’in kalitesinde yaşanan artışa işaret etmektedir.

Letonya’da bahar döneminde en çok dinlenen radyo istasyonları “Letonya Radyosu 2”, “Radyo Skonto”, “Letonya Radyosu 1”, “Radyo SWH”, “European Hit Radio” ve “Star FM” (TNS) olmuştur. Daha önce de bahsedildiği üzere; en popüler olan medyada tanıtım yapmak değil hedef kitleniz arasında en popüler olan medyada tanıtım yapmak en önemli kısımdır. Bu nedenle, basın bültenleri gönderilmeden veya medya ile diğer şekillerde iletişim kurulmaya çalışılmadan önce, birkaç soruya cevap vermeye çalışmak önemlidir: - Hedef kitlenizin medya alışkanlıkları nelerdir ve en çok kullandıkları medya türü nedir?

- Herhangi bir medya kullanmamaları halinde onlara mesajı nasıl iletebilirsiniz?

-Takip ettikleri ve güvendikleri kanat önderleri (gazeteciler, blogger’lar vb.) kimlerdir?

Daha önemli kısım ise halkla ilişkiler ve reklam ile ödemeye ve diğer önemli konulara ilişkin yapılan bir açıklamanın yanı sıra ticaret, iş dünyası veya meslek ile ilgili bir kişinin gayrimenkuller ya da ödeme veya diğer önemli hususlara ilişkin hizmetler dahil olmak üzere malların satışına yönelik tanıtım yapılması amacıyla tasarlanan herhangi bir açıklama arasındaki farkı anlamaktır. Örneğin; gazetecinin para için yayın oluşturmayı teklif etmesi etik olmadığı gibi yasalara da aykırıdır.

134 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

ALT ÜNİTE 3: YAYILMA STRATEJİLERİ

Halkla ilişkilerin pazarlama kampanyasının bir parçası veya ayrı ve bağımsız bir faaliyetler bütünü olarak değerlendirilmesine bakılmaksızın, iletişim ile ilgili tüm faaliyetler tek bir imaj yaratmak için gerçekleştirilmelidir (Parry & Shone, 2001). İletişim planı, iletişim hedeflerinin tanımlanmasına ve bu hedeflere ulaşmak için doğru medyanın kullanılmasına yardımcı olacaktır ve zamanlamanın çok önemli olduğunu unutmamak gerekmektedir.

Bu nedenle etkinliğe ilişkin bir iletişim veya pazarlama planı oluşturulurken çoğu zaman bir halkla ilişkiler bileşeni de mevcuttur. Farklı medyaların, ilgili faaliyetlerin planlanması için farklı süreler gerektirdiği akıldan çıkarılmamalıdır. Örneğin; haber yayınları veya televizyon röportajları, yaklaşık olarak bir hafta önceden planlanmaktadır; ancak bir ay içerisinde yayınlanan bir gazetedeki köşe yazısı bir ila iki ay öncesinden planlanmaktadır (Parry & Shone, 2001). Bir iletişim planının şekillendirilmesine imkân veren yedi farklı husus bulunmaktadır: 1. İletişimin amacı (bu durumda, büyük olasılıkla etkinliği tanıtmak) 2. Hedef kitleniz 3. İletişim faaliyetlerini yürütmek için mevcut olan beşeri, finansal kaynaklar, teknolojik uzmanlık ve teknolojik araçlar 4. İletişiminize dahil etmek istediğiniz temel mesajlar 5. İletişim kanallarına karar verilmesi 6. Bütçe 7. Değerlendirme (etki değerlendirmesi) – her iletişim faaliyeti ölçülebilir olmalıdır Ortalama bir etkinliğin (mesela festival, uluslararası konser vb.) iletişim planına ilişkin zaman çizelgesinin ana hatlarıyla belirlenmesi esnasında aşağıdakileri akıldan çıkarmamak önemlidir: Etkinlikten 5 – 6 ay önce, basın toplantısının tarihi ve yeri rezerve edilmelidir. Bu zamana kadar, büyük olasılıkla oluşturulacak bir medya listesi de net olmalıdır.

Etkinlikten 5 – 6 ay önce, basın kitine ilişkin etkinlik hazırlıklarına başlanmalıdır Etkinlikten 4 -5 ay önce, etkinlik duyurusu yapacağınız ilk basın bülteni gönderilmelidir Etkinlikten 3 – 4 ay önce, medya ile ilk röportajların aranje edilmesine başlanması mümkündür (büyük olasılıkla, ayda bir yayınlanan yazılı basın araçları kullanılarak) Etkinlikten 2 – 3 ay önce – kayıt yaptırılması için davetiyelerin gönderilmesi (kayıt işlemi planlanıyorsa) Etkinliğin düzenleneceği ay – basın toplantısı düzenleyin Etkinliğin düzenleneceği hafta – basın bülteni gönderin Etkinliğin ardından – son medya yayınları – etkinliğin başarısı ile ilgili fotoğraflar ve basın bülteni gönderilir; ayrıca, etkinliğin her yıl düzenlenmesi halinde, bir sonraki yılın tarihini duyurabilirsiniz (Parry & Shone, 2001).

Bazen yayılma planı bazen iletişim planı bazen de pazarlama planı olarak adlandırılsa da amacı, etkinliğin stratejik olarak tanıtımının yapılmasıdır. Medya ile ilgili olanlar dahil olmak üzere iletişim faaliyetlerine başlamadan önce iletişimin amacı, hedef kitle, kaynaklar, ana mesajlar, iletişim kanalları, değerlendirme mekanizmaları ve faaliyetlerin zaman çizelgesi kesinleştirilmelidir.

135 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

ALIŞTIRMA #1

Hayali bir etkinliğe veya tarafınızca/kuruluşunuz tarafından düzenlenen bir etkinliğe ilişkin olarak bu alt ünite kapsamında bahsedilen olumlu uygulamaları göz önünde bulundurarak bir basın bülteni kaleme alın.

ALIŞTIRMA #2

Bu alt ünite kapsamında bahsedilen hedef kitle ile ilgili soruları göz önünde bulundurarak, ülkenizdeki ilgili internet sitesine gidin ve onların hedef kitlesi ve özelliğine/sizin hedef kitleniz ve özelliğinize uygun olarak ana medya kanallarını belirleyin.

ALIŞTIRMA #3

Bir iletişim planını şekillendirirken, yukarıda bahsedilen hususları göz önünde bulundurarak, mesajınız için en uygun aracı olarak seçtiğiniz medya da dahil olmak üzere medya faaliyetlerine ilişkin bir zaman çizelgesi oluşturun.

ALIŞTIRMA #4

1.Medya ilişkileri genellikle hangi alan ile ilişkilidir?

•Proje yönetimi •Pazarlama •Halkla ilişkiler 2.Entegre pazarlama iletişimi nedir?

•Farklı tanıtım yöntemlerinin iyi şekilde koordine edilmiş kullanımı yoluyla, bir pazarlama kampanyasının hedeflerine ulaşma yaklaşımı •Gerilla pazarlamanın alternatif terimi •Halkla ilişkilerin yeni tanımı 3.Yeni medya kullanımının olumlu tarafı, iki yönlü iletişim imkânıdır Doğru / Yanlış 4.Medyaya ilişkin mesajlar …

•mümkün olduğunca geniş olmalı ve konunun derinine inmelidir •Kısa ve kesin olmalıdır •Soyut ve belirsiz olmalıdır ki dikkat çekebilsinler 5.Gazeteciliği genel olarak (4) farklı türe ayırmak mümkündür: Haber, Röportaj, Yorum, Görüşme

6.Bir mesajın yayınlanmasına ilişkin ilk kriter …

•Uzunluğudur •Başlığıdır •Aktüalitesidir

136 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

7.Letonya’da hangi kitlesel medyanın en popüler olması beklenmektedir?

•Televizyon •Radyo •Dijital haber portalları 8.Bir televizyon röportajı sırasında gazetesinin hemen yanınızda olduğu hallerde, daima doğrudan kameraya bakmalısınız.

Doğru / Yanlış 9.Bir radyo röportajına katılırken, önemli olan…

• Daha fazla isim ve fiil, bir dereceye kadar sıfat ve koşul belirten kelimeler kullanarak, uzun ve süslemeli tanımlamalardan uzak durmaktır.

•Daha fazla sıfat ve koşul belirten kelimeler, bir dereceye kadar isimler ve fiiller kullanarak, uzun ve süslemeli tanımlamalar katmaktır.

10.Basın bülteni nedir?

•Yeni veya önemli bir şey hakkında basına yapılan resmi açıklamalar •Düzenlenecek bir etkinlik ile ilgili olarak gazetecilere yazılı veya sözlü şekilde verilebilen gayri resmi mesaj •Yeni ve önemli olan şeylerle ilgili haftalık güncellemeler 11.Basın bülteninin yapısı, baş aşağı piramit ilkesine dayalı olarak oluşturulmalıdır 12.İlk paragraf veya manşet, 5 “W” sorusuna cevap vermeli ve etkinlik hakkında en önemli bilgileri vermelidir.

Doğru / Yanlış 13.Basın toplantısı düzenlemek için en iyi zaman hangisidir?

•Pazartesi ila Cuma arası, gün ortasında •Salı ila Perşembe arası, gün ortasında •Salı ila Perşembe arası, sabah saatlerinde 14. Basın toplantısına gelen her gazeteciye, toplantıya katılacak konuşmacıların adlarını ve pozisyonlarını ve toplantıda konuşulacak tüm temel bilgilerin özetinin yer aldığı bir basın bültenini içeren, önceden hazırlanmış paket halinde sunulan bir basın kiti verilmelidir.

15.Ülke genelindeki medya alanı yalnızca ulusal kanunlar kapsamında düzenlemeye tabidir.

Doğru / Yanlış 16.Halkla ilişkiler alanındaki akademisyenler tarafından daha geniş ölçüde kabul gören açıklama hangisidir?

•Hedef kitlenize ulaşmak, mümkün olan en kapsamlı kitleye ulaşmaktan daha önemlidir •Mümkün olan en kapsamlı kitleye ulaşmak, hedef kitlenize ulaşmaktan daha önemlidir

137 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

17.Tercih edilebilir medya kanallarını tanımlamak için cevaplamanız gereken en önemli sorulardan biri “Hedef kitlemin medya alışkanlıklar nelerdir – en çok kullandıkları medya türü nedir?”

Doğru / Yanlış 18.Bir gazetecinin para için yayın oluşturmayı teklif etmesi iyi bir uygulamadır ve böyle bir teklifi kabul etmelisiniz.

Doğru / Yanlış 19.Bir iletişim planının şekillendirilmesi sırasında üzerinde kafa yorulması gereken 7 husus vardır: amaç, hedef kitle, kaynaklar, temel mesaj, iletişim kanalları, bütçe, değerlendirme Doğru / Yanlış 20.Etkinliğinin duyurusunun yapıldığı ilk basın bülteni ne zaman gönderilmelidir?

•Etkinlikten 7 ay önce •Etkinlikten 4 -5 ay önce •Etkinlikten 2 ay önce

138 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

DAHA FAZLA OKUMA İÇİN BİLGİLER VE KAYNAKÇA Anon., 2016-2020. Mass Media Policy Guidelines of Latvia , Riga: s.n.

Armenia, N. S. S. R. o., 2017. How to write a press release. [Çevrimiçi] Adres: http://www.armstat.am/file/ doc/99487128.pdf [Erişim tarihi: 1 12 2017].

Breckenridge, D., 2008. PR 2.0: New Media, New Tools, New Audiences. Upper Saddle River, N.J.: FT Press.

Connell, J. & Page, S., 2015. The Routledge Handbook of Events.. New York: s.n.

Craig, B., 2016. Media writing: a practical introduction. Londra: Palgrave Macmillan.

Dictionary, B., 2017. Business Dictionary. [Çevrimiçi] Adres: http://www.businessdictionary.com/definition/ media.html [Erişim tarihi: 1 12 2017].

Dictionary, C., 2017. Cambridge Dictionary. [Çevrimiçi] Adres: https://dictionary.cambridge.org/ [Erişim tarihi: 1 12 2017].

Dimants, A., 2009. Žurnālistika: Mācību un Rokasgrāmata. Rīga: s.n.

Eldridge, S. A. F. A., 2017. The Routledge companion to digital journalism studies. Londra: Routledge.

Kruks, S., 2005. Radiožurnālistika. Rīga: Valters un Rapa.

Murray, J., 2014. How to write an effective press release (The Guardian). [Çevrimiçi] Adres: https://www. theguardian.com/small-business-network/2014/jul/14/how-to-write-press-release [Erişim tarihi: 1 12 2017].

Nolte, L. & Wilcox, D., 1990. Public relations writing and media techniques. New York: HarperCollins.

Oğuz, A. & B., Ş. E., 2017. Research methods and techniques in public relations and advertising. New York: Peter Lang.

Parry, B. & Shone, A., 2001. Successful Event Management: A Practical Handbook. Londra: Continiuum.

Roberts, J., 2016. Writing for Strategic Communication Industries, s.l.: The Ohio State University (https://osu. pb.unizin.org/stratcommwriting).

Singleton, A., 2014. The PR masterclass : how to develop a public relations strategy that works!. Chichester, West Sussex : Wiley & Sons Ltd..

Technologies, L., 2017. How to Create a Great Press Release. [Çevrimiçi] Adres: https://www.lianatech. com/news/liana-technologies-hints-and-tips/tip/how-to-create-a-great-press-release.html) [Erişim tarihi: 1 12 2017].

139 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

Tutorial, P. R., 2011. https://www.youtube.com/watch?v=8UGjujm9BKw, s.l.: WFDMacedonia.

Weintraub, A., 2015. Strategic public relations management: planning and managing effective communication programs. New York: Routledge.

Wynne, R., 2016. How To Write A Press Release (Forbes). [Çevrimiçi] Adres: https://www.forbes.com/sites/ robertwynne/2016/06/13/how-to-write-a-press-release/#6d0fdec3b932 [Erişim tarihi: 1 12 2017].

140 The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.