Lo diari 23

L

o diari de l’IEO MP

DOSSIÈR ESPECIAU : Los hestaus PORTRÈIT : Sylvain Carrère Numèro 23 - Autona de 2014

L

Avossièm pas que un trimèstre de retard ?

’Estiu qu’ei la sason deths hestaus. Enguan e coma cada annada a l’estiu, l’ensemble deus mediàs, las televisions, eths jornaus, las radiòs e internet, qu’an hèt ua plaça hèra importanta a l’actualitat culturau de l’estiu, e, mes que mes, aus famós hestaus.

De tot dia, de « La Dépêche du Midi » a France Inter e de France Television a « Telerama », qu’avem podut seguir l’actualitat deus hestaus de totas sòrtas : d’Avinhon dinc a Marciac e de La Rochelle dinc a Lorient.

Per segur, e a maugrat de quauquas linhas de « La Dépêche » o « Midi-Libre » sus l’Estivada de Rodez, la part de la nosta lenca qu’èra hèra magra.

Totun, dab la rentrada de seteme e coma de costuma, la sason deus nostas hestaus qu’arriba, l’occitan que será present de pertot ena Region dab un pialòt de datas e d’espectacles. Encòra en 2014, las associacions de l’Institut d’Estudis Occitan qu’auràn un ròtle motor en matièra de difusion de la cultura en occitan.

Gràcias ad aquestes hestaus que vam aver la chança d’assistir un sarròt d’eveniments, e, sustot a espectacles de totas menas. Per’mor çò qui caracterisa eths nostes hestaus qu’ei l’eclectisme. Eths nostes hestaus, « Occitània » coma « Vendemias d’Òc » en Tarn e Garona, eth « Festenal Occitan » de Pàmias coma « Aqueras Montanhas » en Bigòrra, que hèn de la diversitat deus suports culturaus un eish de basa de la loa programacion.

Que poderàm gaudir de ua bèra part de çò qui’s pòt hèr en occitan : pèças de teatres, cinemà, concèrts, conferenças, expausicions, lecturas publicas, visitas en occitan, presentacions de libes, collòquis, etc. L’ocasion, atau, d’anar de cap a un public navèth ?

Alavetz, n’avetz pas mes qu’a consultar l’Agenda de « Lo Diari » e eth noste dossièr especiau hestaus (paja 8 a 13) entà guerdar drin e causir las vòstas futuras sortidas en foncion deus vòstes gosts e de la vòsta localisacion.

Que vegeratz, que’s hè plan mes de causas que çò qui pensavatz. Que i a tantas causas que quasi e poderatz aver l’impression de lesguir eths guidas deus hestaus de l’Estiu. Aprofitetz-ne, que i poderatz sentir drin ua impression de normalitat. Alavetz, estóssie pas que un còp, pensatz-v’at drin… avóssiem pas que un trimèstre d’arretard ?

Sébastien PUGIN

Nòvas Sites, radio, dintrada - p.4 Edicions Libres, CD, filmes - p.5 Ne parlam Lo musèu Soulages - p.6 Dorsièr especiau Dossièr Festenals - p.8 Lenga Avèm perdut un poèta - p.14 Vida de las associacions La mica, doas recèptas - p.15 Retrait Sylvain Carrère - p. 16 Article scientific Color - p.18 Rendut-compte Sociologia e occitanisme - p.20 Agenda p.22 Lo Diari et LoDiari.com 11 rue Malcousinat, 31000 Toulouse Rédacteur en chef & Directeur de la publication : Sébastien Pugin Journaliste, Photographe & Maquettiste : Aldric Hagège Conception de la maquette : Ivanna Jeune Remerciements à tous nos contributeurs, partenaires et relecteurs

Fusion Meidia-Pireneas, Lengadòc–Rosselhon : vist de bigòrra enlà

E

th govèrn que vié de presentar la sua navèra carta deras arregions. Meidia Pireneas que’s vei associada a Lengadòc Rosselhon.

Permeras arreaccions…

Aquera carta deth govern qu’ei sortida deth capèth shense nat desbat ciutadan ni institucionau interregionau (CESERs, per ex.). Nada arrason tad argumentar aquera fusion n’ei estada avançada…

Configuracions autas e serén possiblas ?

Desempush 1998, eth despartament deras Hautas Pireneas, en per’mor dera sua pausicion ath cap-hens Sud-Oèst der’arregion qu’arressentiva dificultats. Ath aqueth moment, dejà, eths moviments, eths escambis quotidians de salariats e tanben eths flux economics entre 65 e 64 èran hèra importants.Desempush duas decenias, monde coma jo que militan tad ua apressada, e lhèu ua fusion entre Meidia-Pireneas e Aquitània.

Qu’an de comun eras arregions MP e Aquitània ?

Aqueth « Sud-Oèst » qu’a ua unitat geografica énter Mar grana, Massís centrau occitan e Pireneas, drenat per duas concas fluviaus, e dab ua arreparticion neta de 6 milions de poblants.

Eth climat d’aqueras arregions qu’ei oceanic, çò qui desboca sus similituds deras granas enas produccions agricòlas. Aquerò que permetó era creacion dera marca « Sud-Ouest France », portaira de un imatge de qualitat.

Ath nivèu industriau, eths pausicionaments en domeni der’areonautica, per exemple, que son tot autant vegeders, dab un pòle de competicion qui capèra Bordèus, Tolosa e tanben… eth pemont pirenenc.

Sus eth capítou comsum e produccion d’energia electrica, aque-

ra unitat qu’ei tant ev identa qu’ERDF e l’a metuda en òbra en arregropar aqueras regions.

E no pòt denegar’s tanpòc er’unitat culturau e lingüistica qui uneish eras populacions dera conca aquitana.

E taras infraestructuras ?

Un espiar sus era cartografia qu’ahorteish aquera analisi. Que s’agésquia de, arrotas, camins de hèrr o autorotas, un gran triangle Bordèus Tolosa-Baiona que’s dessenha e que correspon ara configuracion qui assohètan eras « fòrças vivas » sociò-economicas deras H.P.

Cronica un centre de formacion deths Païs der’Ador, metut a Tarba).

E ath nivèu deth ensenhament superior ?

Eth Pòle Universitari de Tarba qu’arrecruta autan plan en Aquitània coma en Meidia-Pireneas. Era Universitat de Pau e deths Païs der’Ador que hesó era causida d’eshamiar tanlèu 1999 a Tarba dab era creacion deth eSTAPPS. Era formacion deths mèstes bilingües Òc gascon que’s hè a Tarba entaras duas arregions.

Quau avier entath despartament en arregion Meidia-Pireneas-Lengadòc-Rosselhon ?

Per e tà nosauts, aquera fusion que va en contra deths interés deth despartament e der’arregion Meidia-Pireneas si madeisha. Eth tropisme occitanò-catalan n’arrèsta pas de neurir fantasmas.

Be’s sembla que nada leiçon no estóssie estada tirada dera capihona patenta der’Eurò-Region MP+LR+Catalunya+Balearas, (Aragon, estant-ne sortit dab fracatge) ; Eurò-Region qui, quan la creèn, avèva tanben volentàriament estremat Aquitània. Mès sustot, eras politicas publicas, en futur, que deuràn tractar tots eths problèmas segon eras dadas deth cambiament (desreglament) climatic. Òra, eths problèmas climatics dera conca aquitana n’an pas arren a véier dab aqueths deth Arc mediterranèu. En ua arregion de qui aneré deth Ròse enthò eth platèu de Ièrr, que’s pòt pensar aras dificultats (enòrmas) de qui deuràn amiar solucions luscas, divergentas e doncas a causidas budgetàrias contradictòrias entà nosauts.

Quau ei era particularitat deth 65 en aqueth Sud-Oèst ?

Desempush longtemps, eth INSEE qu’ensenha eras interrelacions taras migracions jornalèras -domicili-tribalh. Tarba e Pau ne son pas que a 37 km . Era DATAR, en analisis suas, ne bota pas eth 65 en pòle metropolitan tolosan ; e enas projeccions, que prevei un aumentament deras arrelacions de tot òrdi énter 64, 65 e sud deras Lanas.

Mantuas entitats qu’an integrat aqueras realitats. Pôle Emploi, qu’a ua estructura qui assemblea eths dus despartaments. Eth Credit Agricole qu’a englobat 64, 65, 32 e 40. La Poste, qu’ei en camin d’arregropar 64 & 65… Entath judiciari, Tarba qu’ei deth arressòrt dera Cort d’Apèl de Pau. En agricultura, que s’agésquia deth milhòc o deras producccions animaus, era similitud deras produccions que s’arretròba ena organisacion deths grans gropes agro-alimentaris : Euralís, Maï- Alavetz, her qué ? sadour e Lur-Berri. Pertocant era Díder e provocar era gent tà desproduccion industriau, n’ei pas bàter’n ! per peguèr si era UIMM (patronat dera metalurgia) deth 65 arrefusa d’integrar eth pòle tolsan Gèli Verdier & Peir Loubere entà tribalhar dab eth 64 e eth sud deras Lanas (per ex : creacion de

N°23 – Autona 2014

3

Nòvas Dab ua pensada entà Gui Chauffour.

Gui Chauffour que se’n anè. Apassionat per la sua lenga, Gui qu’avè un ròtle primordiau per l’occitan a Foish e en Arièja.

A l’encòp professor, cap redactor de l’Alman’òc, metedor en scèna deu navèth talhièr de teatre, benevòl arremarcable e òme discret.

Gui qu’èra tostemps prèst tà her servici e tribalhar per l’occitan.

Que mancarà hèra a la nosta lenga.

Aqueth numerò deu Diari que li ei dedicat.

D’occitan sus las ondas Tota l’actualitat occitana del Diari es tanben a la ràdio ! Retrobatz Conta Monde, l’emission occitana de France Bleu Toulouse. Cada dimenge, a partir de 12h00, sus las ondas : 90.5, o sus internet, (www. francebleu.fr/ player/station/france-bleu-toulouse), Giraud Delbés vos apòrta tot çò que desiratz conéisser de la vòstra actualitat occitana !

Recòrd de visitas au site deu servici de l’emplec Au mes d’Aost passat, eth nombre de pajas lesguidas sus eth site www.emplec.com qu’estè plan superior a 3000. Aquesta chifra, important vist eth public ciblat, qu’arrepresenta un recòrd despuish la mesa en plaça deu servici per l’I.E.O. Federau en noveme de 2010. S.P.

4

Novèl site per Lo Diari !

Los mai fidèls de nòstres lectors o sabon ja : l’IEO Mieidia Pirenèas dispausa d’un novèl site internet.

Explicacions.

Aprofechant de problèmas tecnics que provoquèron la barradura de l’ancian site, avèm creat un tot novèl espaci en linha ! Rendètz-vos d’ara enlà sus www. lodiari.com per tota l’actualitat del Diari e de l’IEO M.-P. L’actualitat occitana del malhum e d’alhors : es l’objècte central d’aqueste utís de comunicacion, complementari de la revista.

LoDiari.com es d’abòrd la possibilitat de legir e telecargar, gratuitament e numericament, lo darrièr numèro de la revista ; çò qu’es perfièit per lo botar sus tablette ! Sens oblidar qu’i podètz trobar las revistas anterioras. Mas, es pas question de far solament una repeticion d’aquesta revista, non : de contenguts exclusius, que son pas dins la revista, vos i esperaràn. En mai de l’actualitat de las associacions entre doas parucions, d’articles mai detalhats, de documents annèxes que podèm pas imprimir dins aquestas paginas, i trobaretz de complements als articles de la revista. I mantenèm a jorn un agenda complet, gràcias al qual ne mancaretz jamai pus vòstres eveniments preferits. Volèm que lo site siá un espaci mai dinamic, que seguisca los moviments de l’actualitat e que vos dubrisca la possibilitat de comentar, de reagir al contenguts que metèm en linha.

A lèu donc, sus LoDiari.com !

Pagament en linha La novèla version del site del Centre Cultural Occitan de Roergue a pres un pauc de retard.

A causa de pichòtas difficultats tecnicas, lo cambiament de configuracion e lo pagament en linha arribaràn tre la fin d’octobre.

D’aquí enlà, la botiga es encara sul site, amb la possibilitat de consultar coma de preparar una comanda. Un còp lo chèc recebut, los libres, CD, accessòris e quitament K7 vos seràn enviats.

N°23 – Autona 2014

Un navèth talhèr L’ a s s o c i a c i o n Alavetz IEO Val d’Ador qu’organisarà un cors a Preshac d’Ador (32). Enguan, la nautat qu’ei l’aubertura de un talhèr de discussion.

Aquera activitat que permeterà aus ancians escolans deus dus cors e a locutors de s’encontrar entà practicar la lenca e passar un moment de convivialitat.

Per segur los talhèrs de dança tradicionau e de cants tradicionaus de gasconha que se’n tornan.

Contacte : 05 62 09 35 08, asso.a lavetz@ gmail.com

Es la dintrada !

Pels joves, pels mai grands tanben e per l’occitan !

Los corses e talhièrs recomençan dins las vòstras associacions. Son nombroses e divèrses, e pr’aquò, son pas totes dins l’agenda, mas sul site, dins una seria d’articles consacrats a la dintrada. Los trobaretz sus la pagina L’Actualitat, rubrica Événements.

Bona dintrada a totis !

Edicions Dins una balma del Sidòbre

Lo Quasèrn de Francés Calquièr

Cristina, jove Colombiana, assistenta d’espanhòl a la Bòrda Bassa, a Castras, escriu un memòri sul Sidòbre. Sas recèrcas, sa cultura latino-americana la menan a fargar una tèsi que ne susprendrà mai d’un, a viure tot un fum d’aventuras a Castras, un pauc pertot dins lo Sidòbre, e mai que mai prèp del Lac del Mèrle. Qué diable i pòt aver al fons del lac ? Sèrgi Gairal, Braçagués nascut a Castras en 1948, ensenhaire d’espanhòl retirat, es l’autor de dètz obratges.

Après La nena del pont, son desen roman, que se debana a Braçac, nos prepausa uèi una escorreguda origina la pel Sidòbre.

Francés Calquièr es lo filh d’un afachaire. La familha es catolica, lo paire subretot es rigorós sul sicut de la religion. Mas nòstre Francés es amorós d’una dròlla protestanta. Cossí se van passar las causas al mièg d’aquelas guèrras de religion qu’an saquejat prigondament Castras ? Es çò qu’aquel Francés Calquièr nos conta : « Ieu, èri lo Calquieron. Urosa enfança ! Dempuèi, plan d’aiga a rajolat jol Pont Vièlh e anam cambiar de sègle.

E quin vertitge quand agachi en rèire ! Quantas causas vegèri e pas polidas ! Que los òmes son bèstias ! Sèm de bèstias pus marridas que las autras bèstias. » Gui Vialà, ensenhaire retirat que viu a Castras, a publicat cinc romans istorics, totjorn dins l’encastre de la vila o del país castrés : La Castelana de Burlats, Lo Quasèrn de Francés Calquièr, Lo Cambiament, Atal va la vida, Jiròni lo salvatge. Cobèrta : « Castras, ostals vièlhs sus Agot », gravadura de P. Noslier Colleccion « Lo Banquet » n°9, edicion de 1998,

Edicion bi lingüa occi tan /francés I.E.O. Tarn editor Format 15x21 – 208 paginas Prètz : 16 €

Re-impression de julhet de 2014. I.E.O. Tarn, editor, I.S.B.N. : 978-2-85910-240-1, Edicion bilingüa occitan-francés, Format 15x21 – 160 paginas. Prètz : 12 €

Atlàs sonòr borian A la seguida dels atlas sonòres de las ribièras d’Òlt, cants d’ausèls degaunhats, istòrias de fèstas e vòtas e musicas cantarèlas o de la Dordonha e del Causse, L’Atlas sonore bourian vos convida a viatjar dins un ranvèrs tipic d’Òlt : la Boriana. País mesclat de castanhals, de garrics, e d’albuga, a cabalons entre los departaments de Dordonha e d’Òlt al sud de Sarlat, es la memòria musicala e contada, a partir de collèctas de Xavier Vidal e de l’IEO d’Òlt, que vos es prepausada d’escotar dins aquel disc de mai d’una ora.

Se devòlzan cadun son torn dels contes pels mainatges, racontes de paurs,

dançarèlas jogadas pels musicians de la Granja.

Aquel libròt es estat aparelhat per publicar unas memòrias occitanas promptas a noirir l’imaginari de las generacions d’avuèi e a venir. Lo libròt es en occitan e en francés, amb las règlas de lecturas de l’occitan a la fin. S’es fach amb la participacion dels dròlles de las escòlas borianòlas.

N°23 – Autona 2014

Libre-disque format A5 ; 60 patjas ; gratis.

La distribucion es facha pel Pais Borian : Moulin Delsol - Le bourg 46300 Le Vigan Tel : 05 65 41 70 30 paysbourian@orange.fr

5

Ne parlam

Lo musèu Soulages a Rodés : simplament agachar...

Lo musèu Soulages a Rodés, lo negre de Soulages : tot lo mond n’an parlat, fòrça l’an vist.

S’èri critic artistic, fariái una analisi saberuda que benlèu totes comprendrián pas, mas aquò rai, soi pas critic artistic !

M’acontenti de causas simplas e amb Soulages las causas son talament simplas (enfin, me sembla qu’o semblan).

E

n primièr, lo bastit dels arquitèctes catalans. En acièr corten, d’una rovilhadura especiala, que sembla viure e cambiar d’aspècte. Per un toral, un talús cap al nòrd que semblava esperar lo musèu dempuèi totjorn. Dedins se diriá una cauna, aquí ont los òmes preïstorics se rescondián per pintrar las parets... Lo tot austèr mas pas rigid, sevèr mas pas regde... Dintratz, agachatz sens manièras...

I a pas de color ! ditz qualqu’un. E lo blau (un blau prigond), la color del rascal, lo blanc ? E puèi, explica lo pintre, lo negre es una color, lo negre es lutz, lo negre a una gratuitat, una evidéncia, una autonomia...

6

« Òm agacha la pintura amb los uèlhs ». Aquela frasa qualqu’un d’autre se’n trufèt : esperar d’aver nonanta quatre ans, pecaire, per se mainar d’aquò ! Me calèri, aviái enveja de dire que los trobadors disián que l’amor, la fin’amor, començava e passava pels uèlhs...

Autra vertat plan simpla : lo triangle de la pintura. L’òbra pintrada es un encontre a tres : la « causa » (l’òbra), lo que la pintrèt, lo que l’agacha... Aquí l’importància del regardaire, del regardador... e aquí la multiplicitat de sens que pòt prene una òbra... I a pas besonh, fa pas mestièr de coneissenças (lo contèxt, la tecnica e causas autras, utils çaquelà) per far sens...

Totes a prene de fotòs... se mesfisar de las fòtos de las òbras de l’artista. Son del còp immobilizadas, fixas... Alara que las pinturas de Soulages son cambiantas. Cal se desplaçar, caminar davant elas, s’apropriar aquel espaci que separa de las pinturas... e

N°23 – Autona 2014

alara naisson de blaus, d’argents, de relèus, de regas de lutz, segon las raias, las espessors, los rasclatges e las raspaduras... mas cossí far ? cossí es possible ? demanda de longa qualqu’un mai...

Encara quicòm de simple : descrivi pas, representi pas , ditz Soulages, pintri... aquí l’art dich abstrach... e del còp l’òbra remanda lo qu’agacha a se meteis. E aquò li fa coma un tust.

S’èri critic artistic, vendriái saique d’una vila granda e me diriái (o escriuriái, o donariái a entendre ?) que francament i a quicòm que truca : un musèu aital deuriá èsser dins una vilassa.

Tè, per exemple... París...

Ieu, simplament, aimariái dire qu’aquela pintura abstracha es concrèta. Qu’es tanben una pintura d’aicí, de Concas e d’Aubrac, de païsan del Causse. Ligada a las pèiras levadas e als menirs, a las glèisas romanas. Una pintura terriana, terrenala, e, se gausavi, occitana (mas aquò o cal pas dire)...

E, de tot biais, soi pas critic. Puslèu regardaire, aquò me sufís.

J.B. Photos article & sommaire : Cédric Méravailles, Musée Soulages, phototèque du Grand Rodez.

Los festenals, sens trigar !

Es la dintrada, es lo temps de tornar a l’escòla o al trabalh, mai es tanben lo temps dels festenals !

Pensar festenals, es sovent pensar estiu. Es vertadièr que d’unes grands noms de la manifestacion ocupan la sason estivala. Mai auriam tòrt de pensar que setembre e la davalada ne sián que sinonime de represa de ritmes de trabalh e de grisalha : coma las pomas e lo rasim, los festenals occitans arriban tanben amb la davalada.

Alavetz, per téner còp fins a las fèstas de fin d’annada, Lo Diari vos prepausa una seleccion de quatre festenals dins Mieidia Pirenèas.

Dorsièr festenals

Lo Festenal Occitània : Umanitat Plurala Dins lo monde dels festenals occitans, Occitània es resolgudament un festenal de pes.

Repartit sus un vintenat de comunas de Tolosa e la sua region, sus sièis setmanas, prepausa una programacion fòrça divèrsa, tocant totes los domenis, genres e periòdes de la creacion culturala. Prepausat al public desempuèi 2000, lo Festenal Occitània bufa aquesta annada, las candèlas de la sua quinzena edicion e celebra l’Umanitat Plurala.

Lo Diari : Lo Festenal Occitània es dins la siá quinzena edicion. Quinas noveltats per aquesta annada ?

Joan-Pau Becvort, Director de l’IEO 31 e Director artistic del Festenal : 85 noveltats ! Es lo nombre d’eveniments que son estats concebuts cotria ambe’ls nòstres partenaris que n’avèm 66 ongan. 85 eveniments que permeton a un milièr d’intervenents totas disciplinas consideradas, de difusar la creacion occitana d’uèi. Lo Festenal Occitània s’es bastit 15 ans i a, sus qualques conceptes dels màgers que li balhan sa fòrça, e son originalitat.

L’Universalisme, que la cultura d’òc pòt interessar tot cadun d’ont que siá, lo Mutualisme, que lo festenal se bastís a partir d’una molonada de partenariats variats ont lo partenari participa a la programacion, lo PoSus LoDiari.com licentrisme, que lo festetrobaretz, pendent nal se debatota la durada na sus un del festenal, de vintenat de criticas artisticas comunas d’un biais del eveniments e qu i l ibr at vists per nostre entre mitan jornalista ! urban e rural, lo Plural, que totas las disciplinas son presentas emai amb de duberturas sus d’autras culturas. Cal senhalar qu’Occitània prepausa

10

coma cada an una programacion de teatre e de conte importanta : TIO la Rampa, Comèdia Occitana Tolzana, Teatre del Platanièr, Florant Mercadier, Cie Le Poisson Soluble. Es una originalitat del Festenal dempuèi tostemps, que sèm pas tantes a balhar una plaça al vèrbi d’òc dins la programacion.

L.D. : Emest aquestas 85 noveltats, de qué vos sembla particularament significatiu, especific de la 15ena edicion d’Occitània ?

J.-P. B. : Evocam Catalunya amb 4 eveniments, conferéncia, debat, concèrt ; la programacion musicala es extremament variada, musica trad o trad evolutiva de Branka-Bodegaires a Guillaume Lopez e Cia en passar pel trio Romero o Remy Geffroy, las Musicas Actualas amb la creacion Crozada d’uèi III, Pythéas, lo Massilia Sound System, Alidé Sans, La Mal Coiffée, Djé Balèti, Cançons a textes amb Marilis Orionaa, lo grop Naviòl e Maurice Moncozet, Musica Classica amb los Cants d’Auvernha de Cantaloba, Cants Polifonics amb lo Cuncordu de Orosei de Sardenha, Daunas de Còr, Musica Contemporanèa amb un concèrt d’acordeon dels sègles

N°23 – Autona 2014

XX e XXI, una creacion Cèu e Tèrra de Jean-Pierre Seyvos una composicion polifonica d’uèi sus de tèxtes occitans qu’intègra lo Cant Polifonic dels Pirenèus e de la Renaissença… Una seria d’eveniments, lecturas, conferéncias, teatre sus Frederic Mistral e son òbra que celebram lo centenari de la disparicion d’aqueste Prèmi Nobel de literatura ; Joan Jaurés e la lenga occitana, la Guèrra europenca de 1914 i son tractats tanben ; l’organizacion d’un Collòqui dedicat a una « Politica sociolinguistica per l’occitan » que dèu ajudar a

pensar l’avenir per l’occitan… un fum de moments festius amb las fèstas de Senta Gabèla, Sent Lís, e Murèth que festeja los 30 ans de sa Calandreta ; sens doblidar los eveniments per carrièra amb lo Mercat d’Occitània e lo Grand Passa-Carrièra dels Gigants, Animals Totemics e Animals de Fòc de l’Inauguracion del Festenal del 20 de setembre…

titut Canadian de Recèrca sus las Minoritats Linguisticas per l’organizacion del Collòqui d’Albi sus una « Politica sociolinguistica per l’occitan ». Pel « Tremplin D’Òc » l’idèia es de prepausar a de formacions de musicas actualas de joves de presentar lor candidatura al « Tremplin » e los que la jurada considerarà coma mai qualitadoses recebràn de Prèmis duscas a far la 1èra part del concèrt de Pythéas a Vilafranca e ganhar una residéncia a l’Ostal de la Musica de Cap’Découverte se lo grop a sabut far un ligam qual que siá dins de creacions amb la lenga e/o la cultura d’òc, textes, espressions, tèmas, musi-

las realitats, filosofia, etica, estrategia e pragmatisme per tocar una granda aglomeracion e sa region davant o cal recordar, una abséncia iniciala de volontat politica çò qu’es a cambiar aürosament dempuèi l’an 2000, creacion d’Occitània. La coesion los concèptes inicials la garantisson majament, lo Festenal ditz clarament son intencion prigonda ambe’l sieu nom « Occitània »,

L.D. : Aquesta edicion volèm difusar la creacion d’òc ! es marcada tanben per lo lanSos jos-títols per ara Umanitat çament del Tremplin d’Òc, de Plurala comunican clarament qu’es aqueste eveniment ? Quins que la cultura d’òc es per totis, son los sèus motius e objectius ? qu’es un ben de l’umanitat tota J.-P.B. : Coma l’ai presancèra. La programacion pren cisat per vòstra primièra quesen compte tanplan l’actualitat e tion, Occitània vòl parlar a mòstra que la creacion d’òc l’ensemble de la societat, di- « Occitània vòl parlar a i respond totjorn a son biais fusar la cultura d’òc al delà original e irremplaçable e susl’ensemble de la societat, del mond ja convençut amb tot se bastís en relacion estrèiqui comptam solide. Atal difusar la cultura d’òc » ta amb cada partenari que deprenèm sovent d’iniciativas cidís fin finala çò que se passa per far milhor conéisser aques- ca, instruments… L’idèia es de dins son canton. Avèm renversat ta cultura. Es dins aquela amira crear una dinamica per la cultu- la « piramida », a Occitània i a que participam a de produccions ra occitana cap a una joventut pas un staff que decidís per tot lo de creacions coma Cèu e Tèrra que, pel moment, ausís pas pro a mond d’una faiçon unilaterala de en collaboracion amb S-Compo- parlar de la cultura d’òc… Crear la programacion. Cada annada la siteon e Sciences Po Paris, que de vocacions…un interés cap programacion es la fruta minitrabalham en lig a m a una cultura qu’es una font de mosa d’una volontat collectiva, amb l’Inscreacion per uèi… partejada e aquò dona una granda coesion. Es qu’es tròp ? Non,

L.D. : Mai de 80 eveni- es pas pro ! Per una metropòli ment, 20 ciutats, 6 setma- coma Tolosa e sa region, es pas 20 nas... Es pas « tròp » ? Cossí vilas que caldriá tocar mas una mantenètz la coësion, cinquantenat que donarà un puls l’unitat del Festenal ? d’ample nacional e internacional.

J.-P.B. : Cada Es un enjòc dels ans a venir. A festenal a sa dina- nosautres de trobar, d’inventar mica, son istòria los mejans per i arribar e d’ofrir pròpria deguda a un al public lo pus larg e als artiscontèxte, d’endeve- tas d’òc una temporada de rennenças particularas. contres fòrts, intenses, agradius, La forma del Festenal convivials e que sòrtan la creaOccitània tal coma se cion d’oc qu’es sovent magnifidebana s’impausèt a ca e fabulosa pel plaser de totis, nosautres de l’IEO 31 d’un anonimat inacceptable ! que l’avèm creat per mai d’una rason. Volontat universalista, Los contactes del Festenal : mutualista, decentralisa05 61 11 24 87 da, pluralista, tot aquò es ieo31@ieo31.com estat opcionat per analisi de www.festivaloccitania.com

N°23 – Autona 2014

11

Dossièr festenals

Vendémias d’Òc Lo rasim se festeja pas unicament dins las vinhas ! La vila de Montalban tanben, marca la sason de las vendémias, amb un festenal que ne’n pren lo nom.

Se lo vin es de beure amb moderacion, pas lo festenal !

N

on : aqueste festenal es pas un pretèxt per beure !

Vendémias d’Òc, son cinc eveniments del 4 al 31 d’octobre, a Montalban e dins los alentorns amb, per punt comun, la lenga e cultura occitana. L’ocasion de se divertir coma de pensar o de dançar.

Dissabte 4 d’octobre Ancian Collègi - Sala de projeccion 15h, Conferéncia donada per Claudi Sicre « La litteratura e la cultura occitanas coma d’utils incontornaples pels pionièrs d’una França plurala, republicana, mai democratica e mai aürosa. » Gratuit

Aquelas montanhas de las Pireneas son fòrça vièlhas. Aquel festenal es tot joven.

Pòt semblar una contradiccion, mai es sobretot una complementaritat pro logica : la montanha, luòc un pauc secret, consèrva la memòria, lo sovenir dels òmes que i vivon. Una sorga de la cultura occitana exprimida aicí, pels imatges del cinèma e las nòtas de la musica.

12

Dissabte 11 d’octobre Sala de las fèstas de Verlhac-Tescou 13h, Bal per Emmanuel Isopet 8 €

A

vèm pas totjorn l’ocasion de far l’experiéncia de las salas obscuras en « lenga nostra ».

De vertat, sèm ja fortunats quora podèm veire de filmes en version originala anglesa o japonesa...

Pr’aquò, i a de temps en temps, d’ocasions que se cal pas mancar. Totas las projeccions prepausadas pel festenal Aqueras Montanhas ne’n fan definitivament partida.

N°23 – Autona 2014

Festenal Occitan de Pàmias Dimècres 15 d’octobre Sala dels Augustins 20h30 : Trio Erms en concèrt « Une illustration parfaite de la poésie de Marcelle Delpastre, qui voyait dans sa terre limousine la Terre toute entière… » 10 € Dissabte 25 d’octobre 20h30 : Sala de las festas de St Martial Talièr teatre del centre occitan de Rocheguda - La farça del bogadon (Abat G. Farenc) - La femna muda (AJ. Boussac) - L’ase de la tuta (de l’escoutaire) 5 € Divendres 31 d’octobre Ancian Collègi - Sala de projeccion Cinèma, 15h : Devocions a Sent Eutròpi e Aran ath limit 20h : Frédéric Mistral Gratuit

Dijòus 16 d’octobre Projeccion Tarbes, Le Parvis Projeccion de Ibos en Bigorre, entre mutations et mythes, film de Fabrice Bernissan.

05 62 90 08 55 Divendres 7 noveme 20h30 ECLA, Aureilham Concèrt amb E. Duplan & Papa Gahùs a gratis Cinema a La Lana Tria (65) • Un Rugby de País • Azun, de cantas e de Los 13, 14 e 15 de no- tèrra vembre a 15h e 20h45 Lo 20 de novembre a Lo 21 de novembre a 15h e lo 21, 20h45 20h45.

• Gèdre Lo 20 de novembre a 20h45 e lo 21 a 15h Organisacion Nosauts de Bigòrra e Cinéma Le Lalano Contacte del cinèma : 09 63 45 26 25

Pendent quatre jorns, lo còr de Pàmias bat en occitan !

Lo temps d’una granda dimenjada, un festenal occitan s’instala a Pàmiers per vos prepausar de musica, de cinema o encara, un concors de fòto.

De descubrir del 20 al 23 de novembre.

S

erà un fin de setmana rica que la del Festenal Occitan de Pàmias, ambe pas mens d’una quinzena d’eveniments pro divèrses.

Punt central d’aquesta edicion, lo concors fòto, organizat pel Cercle Occitan-IEO de Pàmias en partenariat amb La Lauseta.

Lo tèma es « Fèstas occitanas ». Seràn acceptats, los subjèctes que tractan de moments festius, de part e d’autra d’Occitània : bal tradicional, recampaments divèrses a l’entorn de la cultura e animacions festivas. L’idèa de reténer pel subjècte es que las fòtos sián representativas de las divèrsas tradicions festivas « que son un tresaur per Occitània tota ». Se pòt inscriure fins al 31 d’octobre, participacion gratuita.

Règlament sus LoDiari.com o, amb las incripcions alprès de l’Espaci Occitan, 11 car. Enric Fabre, 09100 Pàmias o ostaloc09@club-internet.fr Dijòus 20 : Sant Amador • 21h : teatre en òc : La gata de la barona per la tropa Les Galejaires. P. liure.

Divendres 21 : Jòc del Malh (Pàmias) • 21h : « Frederic Mistral » (filme d’Alain Glasberg), a l’escasença del centenari de la mòrt del grand poèta. Gratuit Dissabte 22 : - Mediatèca (Pàmias) • 10h30 : lecturas multilengas, tèma : las fèstas popularas.

• 14 - 18h : jòcs de lengas.

• 16h 30 : remesa dels prèmis del concors-fòto.

• 17h : « Contes de la folie amoureuse », espectacle musical per la Companhia La Chamalpa.

- Jòc del Malh • 18h30 : inauguracion del Festenal.

• 19h30 : repais del país (sopa, asinat, formatge, dessèrt, vin, cafè).

N°23 – Autona 2014

• 21h30 : bal occitan animat pel grop « Zinga-Zanga 09 » 8€, 5€, -12ans gratuit.

Repais + Concèrt : 20€, 15€, -12ans 5€.

Dimenge 23 : Jòc del Malh (Pàmias) • 15h : projeccion del filme « Bodega, buf de vida » en preséncia de l’autor.

• 17h : concèrt pel grop de bodega de Sòfia de Dixmuda.

8€, 5€, -12ans gratuit.

Mediatèca de Pàmias, del 4 al 29 de novembre, mòstra de las òbras del concors-fòto.

Bibliotèca de Sant Joan del Falgar, del 4 al 29 de novembre, mòstra sus « Danças d’Occitània ».

Divendres 7 de novembre, presentacion de la mòstra seguit d’una animacion musicala dançada

13

Lenga

Avèm perdut un poèta A

la fin del sègle XIX, se publicava a Tolosa un setmanari en occitan intitulat : « Lé Gril - Gazetto senmanalo de la lenguo patouèso ». Lo primièr numèro sortiguèt lo primièr de febrièr de 1891. Aquel setmanari se vendiá non solament a Tolosa mas tanben a Montalban (Tarn e Garona), a Florença (Gerç), a Sant Ibarç (Arièja), a Castèlnòu d’Arri (Aude), e quitament a París (50 Baloard Montmartre).

I collaboràvan lo tolosan Gaston Sirven (qu’aviá pres coma escais « Gabriel Visner »), lo lomanhòl Basili Cassanhau, del Causse (canton de Bèumont de Lomanha, Tarn e Garona), lo montalbanés August Quercy, lo carcinòl Antonin Perbòsc (qu’a l’epòca èra regent a La Guépia, Tarn e Garona), lo lauragués August Forés.

Quand Forés moriguèt, dins los primièrs jorns de setembre de 1891, de segur parlèron longament de la mòrt d’aquel felibre : « La mort nous a rabit lé félibré Fourés. » (13 de setembre de 1891, p.1) « Aben perdut, é perdut per toutjoun, dins touto la forço dé soun talant, un pouéto. » (13 de setembre de 1891, p.1) « Paouré Mietjoun, coumo es en dol désempey calqué tens ! Planis d’aquélis qué countribuabon à sa rénoumado sé soun escantits cop sur cop. » (J.-Félicien Court, 1 d’octobre de 1891, p.1) « Bésen amé bounur qué les amics é counfraires del regrettat Auguste Fourès an retraçat dins les ourganos miedjournals, la bido del pouèto. » (11 d’octobre de 1891, p.2) « Se sap aboueï que lé mestré lengodoucian A. Fourès, lé pouèto de raço, nous a laïssat uno obro magnificomen finido en parla d’oc. » (15 de novembre de 1891, p.1) La grafia es detestabla. Mas, l’emplec dels tempses del passat es corrècte ; e no’n podèm inspirar.

D’aquel temps, las massas popularas parlàvan la lenga nacionala del país occitan e, espontanèament, tot lo mond emplegava lo passat compausat per parlar d’una accion — de segur « passada » — mas que se situava dins la « pontannada presenta », es a dire dins l’actualitat. La frasa « Avèm perdut un

14

poèta » illustra plan aquela realitat gramaticala : quand parlatz de quicòm qu’es passat mas que se situa dins l’actualitat (e, plan sovent, sense cap d’indicacion de data) es lo passat compausat que s’emplega dins un occitan blos e natural.

Exemples actuals : « An fòrabandida Aurore Martin a Madrid. » « Se son recampats per escambiar sus lors lengas. » « Son los bretons qu’an agut l’idèa d’aqueles rencontres. » (« La Setmana », 7 de decembre de 2012, p. 8, colona c.)

Jacme Taupiac, La Piboleta, dimars 11 de decembre de 2012 Imatge aquí-dejos : BNF YE-22681 via gallica.bnf.fr

N°23 – Autona 2014

Vida de las associacions Ingredients Per 12 a 15 personas : • de pan dur de campanha (quicòm coma 350 gr.) ; • 1 quilò de farina de mil ; • 8 uòus ; • 200 gr. de sucre ; • 1 culherat de graissa (de pòrc o de rita), o d’oliva (òli) ; • 100 gr. de lard gras ;

La Mica de Milh de la Menina • 50 gr. de burre ; • 1 flòc (amanèl) de jolverd ; • 4 a 5 grans (golças) d’alh ; • de lach ; • sal, e pebre.

Preparacion:

> Copar lo pan per pichons tròces, ajustar lo farç : lard,alh, jolverd, la farina, puèi los uòus, la sal e lo pebre lo sucre lo burre. > Diluir (destrempar) ambe lo lach bolhant per obténer una pasta mòla. > Plegar una fuèlha de papièr sulfurisat, o còire dins una carcassa (glèisa) de rit, dins lo bolhon.

Se pòt far ambe de ventresca. > Daissar còire la mica 45 minutas a 1 ora.

Bon apetís !

Fotò : Nelly Blaya

Preparacion:

La Mica de Pan

> Copar lo pan per tròces pro gròsses. > Batre los uòus ambe la matèira grassa. > Botar los tròces de pan e mesclar.

Ingredients Per 5 a 6 personas : • de pan dur (eissuch) de campanha (a-per-aquí 500 gr.) ; • 350 gr. de farina (a-per-aquí) ; • 6 uòus ; • 1 culherat de grais-

sa de pòrc o de rit (guit), o d’òli ; • 1 paquet de levadura ; • 1 veire de bolhon (a-per-aquí) ; • sal, pebre.

> Ajustar la farina e la levadura. > Faire de pichons molons (monts). > Metre a còire dins lo bolhon 20 a 30 minutas Se manja (minja) ambe la ventresca metuda a còire dins lo bolhon.

N°23 – Autona 2014

15

Lo Retrait

Sylvain Carrère Dins aquestas colomnas, vos parlèm fòrça de cultura occitana, d’actualitat culturala ; de las creacions, de las activitats... Aicí, vos volèm parlar de los (e las, de segur) que fan aquesta activitat culturala. De personalitats de l’ombra, o mas en vistas, anèm encontrar de personas divèrsas, coma la cultura la meteissa.

Uèi, començam ambe Sylvain Carrère, qu’es... qu’es un... Qu’es pro complèx e pas aisit de definir !

Rencontre.

Lo Diari : Fondator d’un collecLD : Uèi realizas Azun, de cantiu artistic (Arsèc), del festenal Lo tas e de tèrra, un documentari de 52 Gran Borrat de Tarbas, cantaire « (...) que volèvi minutas sus la vivacitat de la pradel grop Papà Gahùs, comedian de estar jogaire de tica del cant polifonic dins la val doblatge occitan, enquestaire etno- rugbí a Lorda, jo! » d’Asun. Qu’es l’origina d’aqueste grafic, òme de television e de ràdio, projècte ? realizator… Deu pas èstre aisit de S.C. : La colfar de cartas de visita ! Per ont ven un c.v. tan di- lecta qu’ei la basa d’aqueste vèrs : èra una volontat o se foguèsse mai « per ac- projècte. Que collectèi en Asun cident » ? en 2012, e qu’èra estat ua evidéSylvain Carrère : Tiò qu’ei ua volentat de’s hicar nçia de hèr un filme a l’entorn au servici de la cultura, de’n estar un servidor, que d’aquera practica de qui tòca tosia d’ua faiçon professionau, mes tanben d’ua faiçon tas las generacions. benevòla dab Arsèc, e lo Gran Borrat notadament.

Qu’ensagi de miar lo men percors com un petit païLD : Quin es la tòca del film ? san, en estar en capablor de poder tocar a tot. Qu’ei Daissar, dins la memòria, una ua faiçon de’s ganhar la soa libertat tanben. traça d’un temps passat ?

S.C. : Qu’ei lo present de qui LD : Aquò dit, fas d’occitan e d’audiovisual de- m’intèressa : lo passat n’ei pas sempuèi de longtemps, de l’escòla. Sabiás ja çò que qu’ua clau entà compréner las voliás far ? causas. Aqueth filme qu’ei ua S.C. : Segur que non ! que volèvi estar jogaire de fotografia d’ua practica en 2014 rugbí a Lorda, jo ! Arren n’èra previst deguens lo hens ua vath de las Pireneas. men cap, que son los encontres de qui’t mian a las Elements deu passat que i son experiénças. evocats, mes que son aquiu entà compréner lo present, e tà neuLD : Trabalhas sus e en occitan, principala- rir l’avénguer. ment dins l’audiovisual. Per tu, es important de portar la lenga e la cultura dins aqueste domeni ?

LD : Cossí los protagonistas S.C. : Ne cau pas pensar las causas atau. Que cau reagiguèron al projècte ? portar ideas e energias: la creativitat que deu estar S.C. : Que son fièrs, e que’s la rason prumèra d’aquera enveja de hèr imatges. La hican a dispausicion dab gòi e lenga qu’arriba en seguir de faiçon naturau. Que’m plaser. Lo hèit de hèr causas en fatiga de véger quauques occitanistes a estampilhar lenga gascona que permet de tot : musica occitana, cine occitan...on vam atau ? La hicar en plaça ua relacion de creacion artistica n’a pas besonh de bandièras : qu’ei hidença dab las populacions. un acte universau !

16

N°23 – Autona 2014

LD : A qui s’adreça lo filme ?

S.C. : Lo filme que s’adreça au monde de qui aiman la montanha, la canta, e de qui pensan qu’un aute monde ei possible. Que parli drin com un “hippie” aquiu, mes qu’avem tot en man entà bastir doman ua societat navèra, on cadun auré lo son ròtle.

Cadun que pòt miar quauqu’arren de positeu a la societat : que sufeish de’s balhar los mejans d’at hèr.

La canta qu’ei la metafòra d’aquera societat saunejada segon jo : cadun qu’a un ròtle a jogar.

« Qu’ensagi de miar lo men percors com un petit païsan, en estar en capablor de poder tocar a tot. » LD : Quora e cossí sortirà ?

S.C. : Que haram ua prumèra projeccion lo 20 de seteme a Arrens-Marsos, e ua seria de projeccions que son previstas dinc a Nadau. Lo filme que sortirà en DVD a Nadau, e que serà en soscripcion a comptar d’octobre.

En qualques datas : • 6 de mai de 1983 : Ont tot comença...

• 2009 : fondacion del collectiu artistic Arsèc, del festenal Lo Gran Borrat e del grop de rock gascon Papà Gahús.

• 2010 : primièr filme Soblacausa, mon vilatge un road-trip etnografic sus la comuna de Soublecause.

• 2011 : publicacion del libre-CD Entre vits e cèu, recuèlh etnografic dins lo canton de Castèlnau-Ribièra-Bassa.

Debuta de la sua participacion a l’associacion de doblatge Conta’m

N°23 – Autona 2014

17

L’article scientific

La Color La color fa part de la nòstra environa de cada jorn. Es tan naturala que n’avèm pas pus consciéncia talament qu’oblidam cossí es faita, cossí la sentís nòstre cervèl, son impacte sus la vision qu’avèm del monde a l’entorn de nosauts o sa mediacion sul psiquisme e/o le parlar, son influéncia sus nòstra vida quotidiana.

La color qu’es aquò ?

Tre que nos pausam aquela question, val mai anar véser les diccionaris en tot començar pels mai aisits ; avèm un fum de definicions, es la pròva d’un problèma complèxe e aquò s’afortís tre qu’obrèm Le Pichon Robèrt, diccionari de lenga francesa, maxi-pòcha, edicion de la coneissença.

Al sens pròpri coma al figurat, de la color d’un vestit a n-aquela d’un òme politic, le ventalh es larg e mirgalhat. De nocions que nos semblan elementàrias coma la color jauna d’una boita de la pòsta, implican nòstra consciéncia mai prigondament qu’ac cresèm. Sabèm plan qu’aquel jaune vòl dire pòsta, letras, talhas, vacanças… mas que vòl dire per un anglés que las seunas boitas son rojas ?

Abans la vida A la debuta èra le « big bang », abans la vida, le solelh ja irradiava la tèrra. Al mièg de las radiacions electromagneticas (figura 1) que nos enviava, i aviá una zòna pichòta, le vesible (per qual o qué a-n-aquel moment ?) mès es mai que mai la zòna ont le solelh emet essencialament e la que gasta pas nòstris uèlhs e que

nos balha energia.

Quals èran les primièrs vius qu’aprofitèron d’aquel dardalh solar ? Foguèron las primièrs bacteris (cianobacteris o algas blavas-eubacteris) capables de fotosintèsi e de tornar lançar d’oxigèn dins l’atmosfèra.

E la color aquí dedins?

La responsa es l’uèlh e la vision colorada.

Ls bacteris mostrèron sa capacitat d’utilizacion de las radiacions, a las bèstias, li faguèron mestièr una aisina especifica, l’uèlh, transductor entre la lutz e le cervèl.Mès, començèm per l’uèlh de l’òme, e la seuna retina fotosensibla.

Còns e bastonets recebon la lutz que passa pel cristallin. Les còns, sols, estructura en òs d’oliva percebon la color. Son especializats, reagisson al roge, al verd, al blau (figura 2).

Question : es que totis les uèlhs son parièrs? Es que las bèstias veson coma nosaus ? Se pòt pas descriure totas las menas d’uèlhs, mès òm pòt notar unas diferéncias fondamentalas entre les insèctes e nosaus.

L’uèlh es simple pels òmes

coma le del gos o de la monina, compausat per las abelhas e las moscas, faiçonat d’omatidias, part elementària dels uèlhs a facietas o s’agís de tacas redondas, ocelles, elements fòtoreceptors coma en çò de las aranhas que coexistan amb les uèlhs a facietas.

Les espèctres respectius (abelhas òmes) mòstran una sensibilitat particulara de las abelhas als UV (figura 3).

Le mai extraordinari es que totas aquelas menas d’uèlhs existission ja fa 440 milions d’annadas. Dins l’evolucion istorica, las aisinas... son faitas per una foncion, aquí l’usatge de la color.

Bon, ara qu’avèm l’aisina, anam ensajar de comprene per que la color existís.

Figura 2 : cònes e bastonets

D’ont ven la color ?

Figura 3 : òme e abelhas CC P.Ronan

18

Figura 1 : spectre luminós e visible

N°23 – Autona 2014

CC : Spigget

CC : Brocken Inaglory

Dempuèi Newton, en 1687 sabèm que la lutz blanca es faita d’un ensemble de radiacions coloradas, las colors de l’arcolan.

Atal coma ac sabèm plan ara, dins la practica, per obténer totas las tenchas sufís de las tres colors primàrias (que pòdon pas èsser obtengudas amb una mescla - una color primària conten pas brica de las autras doas colors primàrias). La mescla de doas colors primàrias fa una secondària e las terciàrias venon de la mescla de doas colors adjacentas.

Mas cossí e qualas ?

Segon que s’agís de colors reflexivas o trasmetudas, le sistèma de colors primàrias serà desparièr.

Pels pintors e estampariá, las primàrias son le blau cyan, le jaune primari e le roge porpre magenta. Coma per las cartochas de las estampadoiras color a giscle de tinta.

La sintèsi sostractiva de las colors que tira de radiacions al blanc, permet d’aver de negre.

Per la vidèo e le lum, son le roge iranjat, le verd e le blau violet.

Alara, la sintèsi es additiva e balha de blanc. (sistèma RVB o RGB en anglés per la vidèo).

Perqué e cossí avèm de color ?

La color ven de l’interaccion d’un faissèl luminós amb una matèria quina que siá.

D’en primièr, cal soscar als ma-

terials que pòdon èsser transparents, rebateires, opacs, translucids. Amb un veire transparent, la lutz passa sens cambiament. Amb un miralh, le faissèl es tot rebatut.

Amb un còs opac, unas radiacions son manjadas per la matèria e la lutz rebatuda apareis colorada. La tomata madura, la vesèm roge. Amb un còs translucid, la lutz pèrd unas radiacions en tot traversar (siròp de menta). Vesèm que la natura de la color es pas aisida : radiacions, còs mai o mens translucids...

Coma estiman plan de comprene e classificar, anam nosaus tanben descompausar la color, aqueste còp, en color fisicas o en color quimicas.

Las colors fisicas : Venon de l’interaccion de la lutz amb d’ambients incolòrs.

Es atal a l’interfàcia de dos ambients transparents, (aire e veire) : la refraccion pel prisma, o d’un ambient transparent e d’un opac : la difraccion de la lutz per un CD rom. La refraccion per las gotas d’aiga en suspension dins l’aire, balhan un arcolan. Del moment que sèm al cèl, demorem-z-i !

La difusion permet de comprene las colors del cèl amb l’experiment de Tyndall (1820-1893) Difusion de la lutz per una solucion fosca (colloïdala de sofre) dins un tudèl transparent. La lutz difusada pel costat es blava, doncas le faissèl

N°23 – Autona 2014

luminós dirècte que pèrd de blau se fa roge, ac vesèm al cap del tube.

La difusion Raleigh en lambda/4 explica que las longors d’onda cortas (le blau), son las mai difusadas.

La difusion per las moleculas d’aire explica le blau del cèl e le roge del colcant. Un autre fenomèn fisic responsable de color : l’interferéncia. Le faissèl de lum es rebatut per de sisas multiplas del filme de sabon, aquò fa las irisacions de las botiòlas de sabon.

Mès le matís difraccion/interferéncia es flac.

De seguir dins LoDiari que ven.

Gerard Wolf, Cercaire al CNRS, Universitat « Paul Sabatier », Tolosa.

Traduccion : Annie Wolf.

CC : Micah Sittig

19

Rendut compte

Sociologia e occitanisme Trista realitat : La question màger per l’occitan es la disparicion quasi totala de tot usatge dins los escambis corrents de la vida familiala o dins la societat en general.

Malgrat una percepcion mai positeva e valorizanta de sa realitat, malgrat la conjugason d’un ensemble d’accions per dire d’ameliorar sa visibilitat, son environament, sa coneissença, son usatge capita pas a se tornar dinamizar.

Es mai que temps de soscar a una dobla estrategia ont l’amelioracion de son environament (ensenhament, mèdias, creacion culturala...) se pòsque completar amb un desvolopament de fogals d’usatge pròches de las gents, ont cadun poirà donar a la lenga una novèla forma de vida, divèrsa, respectuosa de sas causidas, apasimada.

Cal trobar lo biais d’ajudar a la reintroduccion, la reapropriacion de la lenga e de la cultura de faiçon concreta, dins la cultura de cadun.

Aquò se deu far dins un respècte escrupulós de la libertat individuala, luènh de tot « formatatge », dins l’escota e l’acompanhament de la reflexion del monde.

Lo prumièr respècte deu èsser de daissar cadun practicar la lenga a son ritme, coma o sentís, dins lo quadre que trapa pertinent, sens metre cap de pression maximalista.

Suscitar d’envejas, lo plaser de descobrir, de se mòure dins un novèl espaci de libertat, enriqui-

ment personal, convivialitat, em- nisson totes los domenis socials, patia, sentiment d’un viscut com- culturals emai economics, e pas plit e prigond de reflexion... solament lingüistics).

Collòqui d’Albi 2013 Tot aquò me mena a tornar sul collòqui d’Albi de l’an passat, presidit per Eric Forgues, Director de l’Institut Canadian de Recèrca sus las Minoritats lingüisticas. La causida d’aquel intervenent foguèt faita en rason de la reputacion d’aquel organisme.

Ai agut personalament de mal a comprene cossí s’apevava la pensada d’Eric Forgues (e cresi plan qu’èri pas lo sol...)

Dins la segonda partida de son expausat, sentiguèri tres causas que m’apareissián importantas : son biais de veire la realitat occitana deconectat de tot contèxte dramatizant, son utilizacion d’un vocabulari a far quilhar los pelses sul cap de totes los jacobins (comunautat, comunautari) e son insisténcia sus lo ròtle de las associacions.

Me calguèt m’atalar a ne far un rendut-compte per me mainar que son discors s’apevava sus tota una reflexion sociologica canadiana e al delà anglo-saxona que ne coneissiái pas res de res.

Me mainèri tanben que çò qu’ensajam de far dempuèi una decennia al nivèl de l’IEO Miègjorn Pirenèus li semblava fòrça : tanplan avèm fach dins la sociologia sens no’n mainar, coma l’autre de pròsa !

Ai retengut mai que mai NB : ai pas cap de competéncia per parlar de sociologia ; tres concèptes imagini plan evidentament qu’ai degut dire de causas impor tants pas totjorn plan rigorosas, mos rasonaments son benlèu que corresaproximatius ; me’n desencusi e solliciti totes los qu’an pondon permai de cultura sociologica que ieu de corregir e d’aprifèitament a gondir l’afar....podretz trapar sul site del diari un autre nòstra problearticle en francés : « La Leçon canadienne » que balha una matica (son tièira d’estraches dels articles de J. Cloutier et G. Paquet tres concèptes sus las criterisazions dels concèptes citats. que concer-

20

N°23 – Autona 2014

L’innovacion sociala Traparetz, s’aquò vos interèssa d’aprigondir aquel concèpt, sus internet, un article de Julie Cloutier que balha una sintèsi de la reflexion de tota la tièira dels sociològs qu’an soscat l’afaire. Reteni qu’es un processús novator, que son perfach es l’amelioracion de la situacion d’una partida del monde, en estrecha associacion amb eles, devon èsser los actors màgers de lor desvolopament; reteni que l’innovacion sociala es pas quicòm de « pre-formatat », mas un processús de recèrca e d’aprendissatge permanent.

Ne tiri la consequéncia que l’accion culturala occitana es, ni mai ni mens, un biais d’innovacion sociala e qu’i se pòd aplicar totas las criterizacions en question amb grand profièch.

La comunautat de practica Dins lo processús d’innovacion sociala, l’objectiu es de melhorar la situacion d’una partida de la populacion : es important de plan definir de quna amelioracion s’agís e tanben quna populacion es concernida : cal saber de que e de qual se parla. La comunautat de practica es lo tèrme retengut per identificar la populacion concernida per una innovacion sociala donada. I cal pas veire cap d’ideologia nacionalista, separatista o te sabi qué ! (Disi aquò pel que son lèstes per veire de « comunautarisme » pertot.)

Estant que lo processús se deu far dins una collaboracion estrecha amb las personas concernidas, tant val las identificar menimosament e ne determinar los legitims representants.

Dins nòstre cas, trapi qu’aquesta nocion de comunautat de practica pòt fòrt plan se definir en considerant l’ensemble del monde qu’an la volontat de s’interessar a lor cultura e a lor lenga, e partent d’aquí de li tornar trobar, a títol personal, un usatge novèl.

La comunautat de practica, son los usatgièrs novèls de la lenga, mai que mai ramosats dins los luòcs d’usatge que se constituisson al torn de las associacions culturalas que los bailejan.

Aquò m’afortís dins una vièlha idèia qu’ai (e que trapi pas totjorn partejada...) : son las associacions culturalas que son lo pivòt de tota accion occitanista.

gestion de la societat. Es aital que los poders publics pòdon ajudar, apevar las innovacions socialas e las categorias de populacions que son concernidas. Se pòt aisidament comprene qu’aquesta filosofia es lo contrari d’una filosofia dirigista, tecnocratica e normativa.

Aquesta filosofia deuriá plan segur èsser l’inspiratriz de tota politica linguistica per l’occitan. Per ara, es pas forçadament lo cas…

Per çò que tòca a la governança comunautària e a la comunautat de practica, se pòt consultar sus internet lo rendut compte d’una conferéncia que faguèt Gilles Paquet en 2010, titolat « gouvernance communautaire ».

La governança comunautària Aquí lo darrièr tablèu del triptic ! s’agís ni mai ni mens d’una novèla filosofia politica, mai que mai per nosautres talament formatats al centralisme jacobin, un aprigondiment del foncionament de la democracia que s’apeva sus la reconeissença de la diversitat e per sa presa en compte concrèta dins la

Una reflexion de natura sociologica per regenerar lo debat occitanista Se tornarà organizar a Albi un novèl collòqui lo 25 d’octobre que ven : serà mens improvisat que lo de l’an passat ; ensajarem d’estructurar la reflexion en prolongament d’aqueles tres concèptes sociologics, çò que nos empacharà

Lo « Servici de l’Emplec », project de l’IEO, que s’ei fixat l’objectiu de participar a l’integracion de l’occitan dens l’economia en tot favorizar l’encontre de l’aufèrta e de la demanda d’emplec en « occitan ».

Entà facilitar la visibilitat de

las aufèrtas d’emplec en occitan, lo « Servici de l’Emplec » que vos prepausa de centralisar e de difusar aqueras aufèrtas.

Alavetz, se las vòstas estructuras desiran recrutar un navèth emplegat, n’esitatz

S

pas, plan segur de soscar a d’autras dralhas, d’autras apròchas.

I a un axe de reflexion que me far soscar en particular : se volèm que la lenga trape un autre vam, cal soscar a la motivacion que pòt menar lo monde a la tornar investir. Los occitanistas (ieu comprés) son motivats per un esperit militant que los pòrta a maximalizar lor engatjament dins una dralha que los isola de la pus granda part de la populacion que s’interessariá a la lenga.

Lo public dels cercles locals parteja pas forçadament aquel militantisme ; lor motivacion es d’una autra mena : simplament una recèrca de bonäur. Es que vos sètz trachats de l’existéncia de tota una reflexion, al nivèl de la planeta entièra, sus la recèrca e lo dreit al bonäur, e sus l’integracion d’aquestas idèias dins las governanças publicas ? (Dempuèi dos ans, l’O.N.U. a fach del 20 de març la jornada del bonäur…)

Miquèl Taiac

Servici de l’Emplec

ecretari(a)-Animator(a) en C.U.I. a Pàmias : Mission : Qu’asseguratz a l’encòp ua mission de secretariat e ua mission d’animacion de la gardaria.

Competéncias requesidas : Que sabetz utilisar l’informatica. Debutant acceptat.

Nivèu de lenga : Nocions de basa (compréner).

Descripcion complementària emplegaire : C.D.D. URGENT, durada de 12 mes (posibilitat de 24), 20h/setmana.

Contacte : Calandreta de Pàmias chinille@gmail.com

pas a nos contactar entà hèr passar las vòstas aufèrtas peu noste site.

Que trobaratz çai-devath la lista de las aufèrtas d’emplec en Meidia-Pireneas actuaument vegedera peu site www.emplec.com.

P

ersona en servici civic (18­-25 ans) a Tolosa : Mission : Encargat de definir e botar en plaça un estudi culturau a destinacion de l’ensemble de la populacion. L’objectiu qu’ei de definir los ligams entre las generacions e las culturas qui forman lo patrimòni culturau en França, en basar-se suus escambis e sus las collaboracions interculturaus en occitana a l’entorn de la mediterranea.

Descripcion complementària emplegaire : 8 mes, remuneracion de servici civic.

Contacte : Institut d’Estudis Occitans, direccion@ ieo-­oc.org

N°23 – Autona 2014

21

L’Agenda

Setembre 25 set.

Conferéncia

Tolosa 18h30 Ostal d’Occitània, L’Alguer, una ciutat catalana de Sardenha, gratuit

Festenal Occitània, realizacion Convergéncia Occitana (contactes p.11) 26 set.

Talhièr de conversacion

Castras 17h30 Ostal Azalaís, Parlar per plaser. Un moment de convivialitat per parlar a tròces e a bocins lo divendres, de 17h30 fins 18h30. Adesion obligatòria e dubèrt a totes.

Centre Occitan del País Castrés 05 63 72 40 61 azalais@wanadoo.fr ieo-tarn.org 26 set.

Talhièr de conversacion

Castras 18h30 Ostal Azalaís, Escambis en lenga nòstra. Talhièr dubèrt a totes un divendres per mes, de 18h30 fins a 20h.

Centre Occitan del País Castrés 05 63 72 40 61 azalais@wanadoo.fr ieo-tarn.org 26 set.

Concèrt

Tolosa 20h30 Sant Pèire de las Cosinas, Crozada d’Uei III, 12 € e 8 €.

Festenal Occitània, en partenariat ambe l’associacion Arnaud de Montagut (contactes p.11)

22

27 set.

Musica

Vilafranca de Lauragués 20h Fogal Rural, Trempolin d’Òc, gratuit

Festenal Occitània, en partenariat ambe la Comuna e lo SMAD Cap Descobèrta (contactes p.11) 27 set.

Estagi de dança

Castras 14h Centre de léser de Lambèrt, Descobèrta de la dança tradicionala. Estagi, amb Maria-Claùdia Benazech, que vos permetrà de descobrir las diferentas danças tradicionalas lo dissabte 27 de setembre, de 14h fins a 17h. Tarifa : 5 € (escolaris, estudiants, caumaires, sòcis IEO) e 8 € pels autres.

Brick a Drac (Reservacion recomandada), dintrada 10 €, concèrt & repais 17 € CCOR 05 65 68 18 75 contact@ccor.eu

29 set.

Represa de las Cantèras

Carbona 18h Cada duas setmanas, sala deu Centre Associatiu, darrèr la bibliotèca.

Organisacion Cercle Occitan de Carbona 05 61 87 08 27 michel.peze0456@ orange.fr 29 set.

Cors

Murèth 18h Calandreta de Murèth, Cors setmanièr de lengadocian, Nivèl 1 Trobar, 1h30.

Centre Occitan del País Castrés 05 63 72 40 61 azalais@wanadoo.fr ieo-tarn.org

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87

27 set.

Jornada occitana

Tolosa 17h Ostal d’Occitània, Cors setmanièr de lengadocian, Nivèl 3 Jòi, 1h30.

Sebasac-Concorès Omentage a Mistral.

• 9h : (La Doline) Conferéncia sus Frederic Mistral, • 11h30 : Messa en occitan a la Glèisa de Sebasac, • 12h30 : (La Doline) Vin d’onor, 22 €, sus inscripcions abans lo 15/09, • 13h30 : Repais, • 14h30 : Animacions e jòcs (jòcs a l’anciana, passejadas ambe d’animals, fabricacion de chuc de poma...), • 16h30 : (La Doline) Espectacle de L’Escloupeto, • 19h : (sala d’espòrts) Aperitiu, • 20h : Repais (farcos, aligòt-salsissa, formatge, dessèrt), 10 €, • 21h : (sala dels espòrts) Concèrt amb Castanha e Vinovèl, L’art à Tatouille,

29 set.

Cors

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87 29 set.

Cors

Tonafuèlha 18h Sala de l’Amicala Laïca, Cors setmanièr de lenga, Nivèl 1 Trobar, 1h30.

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87 30 set.

Talhièr de danças

Castras 20h30 Centre de Léser de Lambèrt, Talhièr de danças tradicio-

N°23 – Autona 2014

nalas d’Occitània e d’endacòm mai. Cada 1èr e 3en dimars de mes, de 20h30 fins a 22h, e 2 estagis per trimèstre, amb d’intervenants exteriors, lo dissabte de 14h fins a 17h.

Centre Occitan del País Castrés 05 63 72 40 61 azalais@wanadoo.fr ieo-tarn.org 30 set.

Corses

Rodez Sala Mission de la Cultura MDC, 18h30 Corses occitan : Amassada d’entresenhas, rencontre e inscripcion.

IEO 12 05 65 68 18 75 ieo12@ieo-oc.org 30 set.

Cors

Puègbonieu 18h Sala del Relais dels Seniors, Cors setmanièr de lengadocian, Nivèl 1 Trobar, 1h30.

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87 30 set.

Cors

Tolosa 12h15 Ostal d’Occitània, Cors setmanièr de lengadocian, Nivèl 2 Paratge, 1h30.

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87 30 set.

Projeccion

Tolosa 20h30 Cinèma ABC, Las Sasons, filme de Pamela Varela, en preséncia de l’actritz Monica Burg, 5,5 €.

Festenal Occitània, en partenariatambelocinèma ABC, (contactes p.11)

Octobre 1 oct.

Cors

Tolosa 18h30 Ostal d’Occitània, Cors setmanièr de lengadocian, Nivèl 1 Trobar, 1h30.

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87 1 oct.

Conte

Tolosa 15h Capèl Roge, Jan de l’Ors, gratuit.

Festenal Occitània, en partenariat ambe d’Arts e d’Òc (contactes p.11) 1 oct.

Conferéncia

Tolosa 18h30 Ostal d’Occitània, Similituds e diferéncias entre Occitània e Catalonha, gratuit.

Festenal Occitània (contactes p.11) 1 oct.

Talhièr de lenga

Tornafuèlha 18h Sala de l’Amicala Laïca, Talhièr de practica lingüistica Convivéncia, 1h30.

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87 2 oct.

Cors

Tolosa 18h Centre d’Animacion de la Terrassa, Cors setmanièr de lengadocian, Nivèl 3 Jòi, 1h30.

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87

2 oct.

Cors

Tolosa 20h30 Espaci Bonafe, Cors setmanièr de lengadocian, Nivèl 2 Paratge, 1h30.

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87 2 oct.

Cant

Tolosa 20h Sant Pèire de las Cosinas, Cants d’Auvèrnha de Josèp Cantaloba. Prevendas al conservatòri, 17 carrièra Larrey, Tolosa, 10 €, 8 € e 5 €.

Festenal Occitània, en collaboracion ambe lo CRR de Tolosa (contactes p.11) 2 oct.

Exposicion

Vilafranca De Lauragés 18h Fogal Rural, Vernissatge de l’exposicion Mistral Ganhant, gratuit.

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna (contactes p.11) 3 oct.

52en TRIOC

Albi 18h30 Lo Grifol (3 car. Perroty), Alberte Sirgue : tecnicas acrilicas pegatges, mixed mèdias, impressions sus papièr, monotipes, gelliplates.

ADOC Tarn 05 63 53 30 41

3 oct.

Musica, cant, repais

Hogaron 20h Albèrga, Velhada : Musicas e contes del Comenge. 10 € e 18 €.

en collaboracion amb Ninaròlas (contactes p.11) 3 oct.

Musica e Cant

Sent Lis 20h30 Espaci Gravette, 20ena Fèsta de la Catinou

Festenal Occitània, Realizacion País de Catinou (contactes p.11) 3 oct.

Talhièr de lenga

Tolosa 15h15 Ostal d’Occitània, Talhièr de pratica lingüistica Convivéncia, 1h30.

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87 3 oct.

Cors

Tolosa 17h Ostal d’Occitània, Cors setmanièr de lengadocian, Nivèl 1 Trobar, 1h30.

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87 3 oct.

Cant

Tolosa 20h30 Glèisa Sant Exupèri, Cuncordu de Orosei, grops de polifonias Sardas, 14 € e 10 €.

Festenal Occitània, en collaboracion ambe lo festenal Deodat de Severac (contactes p.11) 3 oct.

Fotbòl

Tornafuèlha 16h - 18h Terren municipal, Partidas de Fotbòl, gratuit.

Festenal Occitània, Realizacion AOF, en collaboracion ambe la Comuna (contactes p.11)

3 oct.

Balèti

Tornafuèlha 21h Ostal de las Associacions, Fòlc e Pic, 8 €.

Festenal Occitània, Realizacion Club de Danças d’Occitània e d’Endacòm mai (contactes p.11) 3 oct.

Teatre

Vilafranca de Lauraguès 20h30 Fogal Rural, Serada de Teatre Occitan : Lo sorcièr repentit de Frederic Cairon, per la Comèdia Occitana Tolzana e Lo tambor de Bara d’Emili Barta, pel Teatre del Platanièr, 8 € e 6 €.

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna (contactes p.11) 4 oct.

Jornada Gascona

Herran • 17h : Projeccion a la glèisa del filme que restituís lo collectatge en gascon a prepaus dels estatjants del vilatge que realizèt Eth Ostau Comengés • 18h : Concèrt de cants pirenencs de Bigòrra e de Coserans ambe Eths Bandolets e Varlonguèra. 5 € • 20h30 : repais al maset de Palomèra qu’animarà Eths bandolets, Varlonguèra, Ja pòdes creir e Matiu Barés.

18 € pels adultes e 10 € pels mainatges Reservacion repais : 05 61 98 51 95 Festenal Occitània, en collaboracion amb Ninaròlas (contactes p.11)

de seguir p. 24...

Reservacions repais : 05 61 97 50 06 Festenal Occitània,

N°23 – Autona 2014

23

L’Agenda 4 oct.

Balèti

Sent Lis 18h Espaci Gravette, 20ena Fèsta de la Catinou • 18h : Arribada de Catinou e Jacouti amb las familhas de las classas bilingüas.

• 18h30 : 70en aniversairi de la Catinou.

• 20h : Grand bal animat per Fòlc e Pic. Festenal Occitània, en partenariat amb la Comuna, réalisation País de Catinou (contactes p.11) 4 oct.

Challenge de Quilhas «Jean Guilhem»

Montesquieu-volvestre 14h Davant la sala de las hèstas, Sopar e serada bal a la sala de las hèstas dab lo « Trio Romero »

Organisacion Cercle Occitan de Carbona 05 61 87 08 27 michel.peze0456@ orange.fr 4 oct.

Jornada Cantèra

Tolosa 14h30 Ostal d’Occitània, • 14h30-18h, estagi : Lo laütièr, creator e formator al prèp de l’Escòla Nacionala de Musica e de dança d’Albigés, Danièl Frouvela nos convida per lo seguir pendent un estagi que nos trasmetrà sa passion pels cants tarneses, 10 € Inscripcions abans lo 1èr d’octobre al 06 75 66 28 37. Plaças limitadas.

• 18h30-22h, cantèra : Venètz partejar una serada cantèra qu’animarà Danièl Frouvela e l’associacion Imagin’òc. Visitarem Occitània mercés a sos cants meravilhoses ! Possibilitat de manjar. Serada de sosten a la Calandreta de

24

Còsta Pavada.

Festenal Occitània, realizacion Imagin’òc (contactes p.11) 4 oct.

Conferéncia

Montalban 15h L’ancian collègi, sala de projeccion, Conferéncia donada per Claudi Sicre, « La littérature et la culture occitanes comme outils incontournables pour les pionniers d’une France plurielle, républicaine, plus démocratique et plus heureuse. » Gratuit Festenal Vendémias d’Òc 05 63 03 48 70 4 oct.

Cant

Venerca 20h30 Glèisa, Cuncordu de Orosei, grops de polifonias Sardas, gratuit

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna (contactes p.11) 5 oct.

Cant

5 oct.

Messa, Taulejada, Teatre

Sent Lis 20ena Fèsta de la Catinou • 11h : Messa en òc par l’abat Jòrdi Passerat et lo paire jean-Claude Vasseur amb la corala de Legavin l’Ostau de la Sava al Toish e los musicaires Claude Romero e Momo del grop Lo Jaç.

• 13h : Taulejada / Banquet Espaci Graveta.

• 15h : Teatre comic Jacouti attend la retraite, de Charles Mouly per Lous Comedians Minjocebols.

Repais e espectacle : 24 € -16 ans : 15 €, espectacle : 10 €, -16 ans : gratuit Festenal Occitània, realisacion País de la Catinou (contactes p.11) 5 oct.

Animacion

Vilafranca de Lauragués 9h - 18h Carrièra Pedona, Fièra a l’anciana, animacions divèrsas.

Festenal Occitània, Realizacion A.I.C.L. (contactes p.11)

Boussens 17h30 Glèisa, Cuncordu de Orosei, grops de polifonias Sardas, gratuit

5 oct.

Taulièrs de libres

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna e Musica de Vals (contactes p.11)

Centre Occitan del País Castrés 05 63 72 40 61 azalais@wanadoo.fr ieo-tarn.org

5 oct.

Passejada Gascona

6 oct.

Conferéncia e lectura

Herran • 9h : passejada toponimica qu’animarà en occitan Joan Pau Ferrer pel massiu de Palomèra.

• 13h : A l’estiva o al maset de Palomèra, repais partejat.

Festenal Occitània, en collaboracion amb Ninaròlas (contactes p.11)

Braçac Taulièrs de libres per Patafolies.

Tolosa 20h30 Cava Poësia, De Frederic a Gabriela Mistral, gratuit

Festenal Occitània, en collaboracion ambe lo CIAM e la Cava Poësia (contactes p.11)

N°23 – Autona 2014

7 oct.

Cors

Carbona 18h 40 car. Lucian Cassanha, Cors setmanièr de lengadocian, Nivèl 3 Jòi, cada 15 jorns, 1h30.

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87 7 oct.

Talhièr de lenga

Castras 18h30 Ostal Azalaís, Talhièr de lenga pels intermediaris cada dimars, de 18h30 fins a 20h.

Centre Occitan del País Castrés 05 63 72 40 61 azalais@wanadoo.fr ieo-tarn.org 7 oct.

Conferéncia

Vilafranca de Lauragués 20h30 Fogal Rural, De Frederic a Gabriela Mistral, palanquetas occitano-americanas, gratuit Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna de Vilafranca (contactes p.11) 7 oct. al 11 oct.

Aper’oc

Tolosa 19h Teatre del Grand Rond, En Gaouach, participacion liure Festenal Occitània, en partenariat ambe lo Teatre (contactes p.11) 8 oct.

Talhièr de lenga

Castras 18h Ostal Azalaís, Talhièr de lenga pels novelaris cada dimècres, de 18h fins a 19h15.

Centre Occitan del País

Castrés 05 63 72 40 61 azalais@wanadoo.fr ieo-tarn.org 8 oct.

Rencontre

Tolosa 18h30 Ostal d’Occitània, Rencontre de la Tuta d’Òc, presentacion del libre de Joan-Ives Casanòva : Frederic Mistral – L’enfant, la mòrt, los sòmi, gratuit Festenal Occitània (contactes p.11) 8 oct.

Conte

Vilafranca De Lauragués 14h30 Bibliotèca, Alan Roch, gratuit

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna (contactes p.11) 9 oct.

Cinèma

Castanet Tolosan 20h15 Cinèma, Lenga d’Amor, filme de Patric La Vau. La projeccion serà seguida d’una discussion entre lo public e lo realizator, 4 € Festenal Occitània, en collaboracion ambe Fèsta d’Òc, Calandreta, e la MJC (contactes p.11) 9 oct.

Teatre

Tolosa 20h30 Universitat Joan Jaurès, La Fabrica, Mistral Tot o Res, 10 € e 8 €, 70 plaças estudiants gratuitas.

Festenal Occitània, en collaboracion ambe Lo Sector Culturas del Mond / CIAM, U.T.M. (contactes p.11)

9 oct.

Serada a la descobèrta d’una òbra

Rodez 20h30 Ostal del Patrimòni, Adelina Yzac, Un tren per tu tota sola, Edicion Jorn 2002, amb una version francesa de l’autor. « Una pichòta gara de campanha dins la nuèch e la nèbla. Joana, una femna envielhida, pren lo tren.

Ven de daissar per la jornada Bon-Abri, l’ostal ont a passada sa vida, enrodada de qualques pròches que li fan coma una familha. Va a la vila signar un misteriós papafard que devinam que per el acceptarà de recobrar sos bens o de se’n desfar, sabèm pas tròp.

Mas dins aquel tren que sembla rotlar per ela sola, lo passat torna espelir… » Originària del Peiregòrd, Adelina Yzac es a l’encòp autora e contairitz. Per ela, la paraula occitana es primièr de tot la que li foguèt donat d’entendre dins lo vilatge de sa naissença.

Autora de mai d’un libre pels enfants, Adelina Yzac es tanben romancièra : a publicat mai d’un libre a las Éditions du Rouergue.

Un òbra de legir, tornar legir, o venir descobrir, dins l’encastre d’aquela serada organizada per l’IEO 12, dubèrta a totes e gratuit.

05 65 68 18 75 ieo12@ieo-oc.org 10 oct.

Cors

Castras 18h30 Ostal Azalaís, Cors d’occitan pels afortits, cada divendres, de 18h30 fins a 20h.

Centre Occitan del País Castrés 05 63 72 40 61 azalais@wanadoo.fr ieo-tarn.org

10 oct.

Poësia

11 oct.

Dança

Festenal Occitània, realizacion Sindicat d’Iniciativa e Musicas de Vals (contactes p.11)

Festenal Occitània, realizacion MJC (contactes p.11)

20h30 Senta Gabèla Sala Gérard Philippe, Aurèlia Lassaca e Jodël Grasset-Saruwatari, 3 €

10 oct.

Projeccion, musica

Tolosa 18h Ostal d’Occitània, Dètz : Creacion audiovisuala e doblatge en occitan, participacion liura e necessarià 22h : after a l’Estanquet.

Festenal Occitània (contactes p.11)

10 oct Rencontre musicaire dançaire

Montgazin (31) Serada de dança tradicionau a la sala de las hèstas.

Organisacion Cercle Occitan de Carbona Contacte : 05 61 87 08 27 michel.peze0456@ orange.fr 11 oct.

Cant

Espaliu 20h30 Sala de la Gara, Recital Sul Camin. Un viatge en cançons suls camins de la poësia occitana.

La còla inerprèta de cançons tradicionalas e de creacions sus de poësias de uèi. Arrengaments e composicions de Jean-Louis Courtial portats per la votz de Roselyne sostenguda pels musicaires P. Courtial, B. Laurens, D. Bros, M. Castanet.

En primièra partida las escòlas del sector interpretaràn comptinas e cançons. La serada s’acabarà per un balèti.

Sant Somplesi 14h30 Sala Renat Cassin, Estagi d’iniciacion a las danças occitanas, participacion liure

11 oct.

Balèti

Sant Somplesi 21h Sala Renat Cassin, Lumbrets Dançar e cantar dab plaser, participacion liure Festenal Occitània, realizacion MJC (contactes p.11) 11 oct.

Parladissa

Carbonna Disnar partatjat en occitan sala deu Centre Associatiu (darrèr la bibliotèca).

Organisacion Cercle Occitan de Carbona Contacte : 05 61 87 08 27 michel.peze0456@ orange.fr 11 oct.

Bal

Verlhac-Tescou 21h Sala de las fèstas, Animat per Emmanuel Isopet, 8 € Festenal Vendémias d’Òc 05 63 03 48 70 11 oct.

Bal trad

Senta Gabela 21h Sala de las fèstas, Triò Romerò, 10 €

Festenal Occitània, realizacion Sindicat d’Iniciativa e Fogal Rural (contactes p.11)

Cercle Occitan d’Espaliu

N°23 – Autona 2014

25

L’Agenda 11 oct.

Musica Contemporanèa

Tolosa 20h30 Espaci Musical de la Diga, L’acordeon del XXen e del XXIen sègles, 7 € e 5 € Festenal Occitània, en collaboracion ambe lo collectiu Hapax e l’EMD (contactes p.11) 11 oct.

Musica e tapas

Vilanfranca De Lauragués 19h30 Fogal Rural, Pythéas. Primièra partida ambe lo grop venceire del « Trempolin d’Òc », 8 € Reservacion Comuna.

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna 11 oct.

Conferéncia

Castras 14h30 Bibliotèca Municipala, Conferéncia « Les Vaudois : Histoire et survivance, du Midi aux Vallées Occitanes d’Italie » Marisa Laborde evocarà (en francés) lo movement valdés, nascut en 1170 a Lyon. Valdès, ric borgés, paga dos monges per li revirar del latin d’extraches bèls de la Bíblia en sa lenga mairala, lo francò-provençal. La lectura d’unes tèxtes lo mena a cambiar de vida. Deven paure, se met a far de lecturas de tèxtes bibliques en lenga populara e a ne far de comentaris. Lo moviment grandís. Mas, coma an bravejat l’interdit de presicar dins las carrièras, foguèron embandits.

Dins l’encastre del partenariat amb l’Universitat. Per Totes. Dintrada liure Centre Occitan del País Castrés 05 63 72 40 61 azalais@wanadoo.fr ieo-tarn.org

26

12 oct.

One Man Show

Lavaur 17h Mercat cobèrt d’Occitània, Florent Mercadièr « conte del placard », 5 €

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna, Calandreta e Vaur e Òc (contactes p.11) 12 oct.

Festà Occitana

Senta Gabela Plaça de la Comuna, • 10h : L’inquet, exposicions, mercat artesanal de País e animacion per carrièras.

• 12h : Vin d’onor ambe la fanfara Los Goulamas’k.

• 13h : Repais festiu, 15 € Reservacions al prèp de la Comuna de Senta Gabèla.

• 15h30 : Animacion ambe Los Goulamas’k.

• 16h30 : Plaça de la Comuna : Guilhèm Lopez en companhiá.

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna, lo Sindicat d’Iniciativa e Caminòc (contactes p.11) 13 oct. al 25 oct.

Exposicion

Murèth Oraris bibliotèca, Bibliotèca, Mistral Ganhant, gratuit

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna, la Rampa TIO, l’OCTAN, Calandreta e lo CIRDÒC (contactes p.11) 13 oct. al 25 oct.

Exposicion

Murèth Oraris bibliotèca, Bibliotèca, Lenga de Cultura « 1 000 ans de cultura occitana », gratuit Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna, l’OCTAN, Calandreta e lo CIRDÒC

(contactes p.11) 14 oct.

Cors

Fontsòrbas 18h Sala d’activitats, Cap Fontsòrbas, Cors de gascon, Nivèl 1, Trobar, cada 15 jorns, 1h30.

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87 14 oct.

Conferéncia

Tolosa 18h30 Ostal d’Occitània, La guèrra europèa de 1914 : sas originas, gratuit Festenal Occitània (contactes p.11) 15 oct.

Debat, projeccion

Tolosa 18h30 Plaça de las Tierceretas, L’occitan a l’escòla : de l’interdit a l’aprendissatge, gratuit Festenal Occitània, en partenariat ambe lo Cairefoc Cultural Naut Bernat (contactes p.11) 15 oct.

Concèrt

Montalban 20h30 Espaci dels Augustins, Trio Erms, 10 €

Festenal Vendémias d’Òc 05 63 03 48 70 16 oct.

Conferéncia

Nalhós 20h30 Sala Joan Jaurés, Amb Jaurès : parlar e viure la lenga d’òc, gratuit

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna (contactes p.11) 16 oct.

Musica e cant

Tolosa

N°23 – Autona 2014

12h30 Sala del Senescal, Cants de trobadors : La Ròsa Salvatja, Pas e camins, gratuit Festenal Occitània, realizacion La Pausa Musicala (contactes p.11) 16 oct.

Musica

Tolosa 12h45 Universitat Joan Jaurés, La Fabrica, Rémi Geffroy, gratuit

Festenal Occitània, en collaboracion amb Lo Sector Culturas del Monde / CIAM, U.T.M. (contactes p.11) 16 oct.

Projeccion

Tarbes Le Parvis, Projeccion de Ibos en Bigorre, entre mutations et mythes, filme de F. Bernissan.

Aqueras Montanhas 05 62 90 08 55 17 oct.

Teatre

Aigafonda 21h Sala polivalenta de Fontalba, Serada de Teatre Occitan : Lo sorcièr repentit de Frederic Cairon, per la Comèdia Occitana Tolzana e Lo tambor de Bara d’Emili Barta, pel Teatre del Platanièr, 5 € Festenal Occitània, realizacion Comuna (contactes p.11) 17 oct.

Conferéncia

Murèth 20h30 Auditorium de l’escòla Nicolas Dalayrac, Frederic Mistral, Prèmi Nobèl de Littérature, gratuit Festenal Occitània, en collaboracion amb

la Comuna, l’Octan, las Calandretas, lo Musèu Clamenç Adèr e la Societat del Patrimòni del Murèthin (contactes p.11) 17 oct.

Conferéncia

Rodez 18h Sala Mission de la culture MDC, Conferéncia Mistral : « Lire Mireille aujourd’hui » amb Joëlle Ginestet.

IEO 12 05 65 68 18 75 ieo12@ieo-oc.org 17 oct.

Cant

Preservila 20h30 Sala de La Font, La Mal Coiffée, 12 € e 8 €

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna e Còr Lauragués (contactes p.11) 18 oct.

Projeccion

Carbona 20h30 Sala Laveran, Eth vin de Casa & Tot un Hormatge, 5 €, gratuit estudiants

Festenal Occitània, realizacion Cercle Occitan de Carbona e de Volvèstre (contactes p.11) 18 oct.

Passa-Carrièra

Murèth 10h Centre-vila, Passa-Carrièra, gratuit Festenal Occitània (contactes p.11) 18 oct.

Debat

Murèth 14h30 Teatre, « Ès pas fadàs d’aprene l’occitan al sègle XXI ? », gratuit Festenal Occitània

(contactes p.11) 18 oct.

Mariòta

Murèth 17h Teatre, Crocodeon, 5 € (solament pels acompanhants adultes).

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna, l’Octan e Calandreta (contactes p.11) 18 oct.

Repais

Murèth 19h30 Pargue Clamenç Adèr, jos capitèl, Repais per festejar los 30 ans de la Calandreta de Murèth, 15 € Festenal Occitània Reservacion obligatòria al 06 86 79 21 90 18 oct.

Musica

Murèth 21h Sala Satge, Sèm de Caors, 5 €

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna, l’Octan e Calandreta (contactes p.11) 18 oct.

Passa-Carrièra

Venerca 15h30 Centre-vila, Passa-Carrièra, gratuit

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna e Lo Pescaire de Venerca (contactes p.11) 21 oct.

Conferéncia

Tolosa 18h30 Ostal d’Occitània, Focus a prepaus de la civilizacion etiopiana : De la Reina de Saba al darrèr Negus… gratuit Festenal Occitània

(contactes p.11) 22 oct.

Rescontre

Tolosa 18h30 Ostal d’Occitània, Rencontre de la Tuta d’Òc, presentacion del libre d’Alem Surre-Garcia : Man Trobar, gratuit Festenal Occitània (contactes p.11) 22 oct.

Cant

Tolosa 20h30 Sant Pèire de las Cosinas, Voses de Femnas d’Occitània, 14 € e 10 € Festenal Occitània (contactes p.11) 23 oct.

Musica

Tornafuèlha 20h Phare, Massilia Sound System, 25 € e 23 € (gratuit -6 ans) Festenal Occitània, en collaboracion ambe Première Pression e l’associacion Salabrul, infos 05 34 25 71 70 24 oct.

Cant

Masamet 21h MJC, Marilis Orionaa, 8 € e 5 €

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la MJC (contactes p.11) 24 oct.

Cant

Puègbonieu 20h30 Glèisa, Daunas de Còr, gratuit

Festenal Occitània, en collaboracion avec la Comuna (contactes p.11) 25 oct.

Collòqui

Albi 10h

N°23 – Autona 2014

Sala Athanor, Collòqui « Una politica sociolingüistica per l’occitan », gratuit.

Festenal Occitània, en collaboracion ambe l’ICRML, lo CCOA, l’IEO 81, l’IEO regional, la vila d’Albi, lo Conselh General de Tarn e lo Conselh Regional Miègjorn-Pirenèus (contactes p.11) 25 oct.

Talhièr teatre

Montalban Sala de las fèstas de St-Marcial, • La farça del bogadon (Abat G. Farenc) ; • La femna muda (AJ. Boussac) ; • L’ase de la tuta (de l’escoutaire).

Dintrada 5 € 25 oct.

Cant

Albi 21h Sala Athanor, Naviòl, 12 € e 8 €

Festenal Occitània, en collaboracion ambe la Comuna, lo Cercle Cultural Occitan d’Albi, IEO 81 (contactes p.11) 25 oct.

Visita

Castras 15h Castras, en país occitan.

Dins l’encastre de « Histoires de l’histoire », l’Ofici de Torisme de Castras, en partenariat amb lo Centre Occitan del País Castrés, programa una visita comentada en francés, a pè, a la descobèrta de Castras, a l’entorn de la nòstra cultura e del nòstre patrimòni, de 15h fins a 17h. Animacions amb los dançaires del Centre Occitan del País Castrés e los escolans en musica tradicionala del Conservatòri de Musica e de Dança de Castras.

27

L’Agenda Centre Occitan del País Castrés e Ofici de Torisme de Castras 05 63 62 63 62 26 oct.

Cant

Tolosa 18h Glèisa Sant Exupèri Tèrra e Cèu, 8 € e 4 €

Festenal Occitània, Produccion e realizacion S-composicion e IEO 31, en partenariat ambe Sciéncias Po París (contactes p.11) 31 oct.

Cinèma

Montalban Ancian collègi, sala de projeccion • 15h : Devocions a Sant Eutròpi e Aran ath limit, • 20h :Frederic Mistral.

Gratuit

Festenal Vendémias d’Òc 05 63 03 48 70

Novembre 5 nov.

Rescontre Tuta d’Òc

Tolosa 18h30 Ostal d’Occitània, Programacion venenta, gratuit La Tuta d’Oc - IEO 31 05 61 12 30 53 latutadoc@ieo31.com 7 nov.

53en TRIOC

Albi 18h30 Lo Grifol, J.-L. Guillot : pintre.

ADOC Tarn 05 63 53 30 41 7 nov.

Concèrt

Aurelhan 20h30 ECLA

28

Concèrt Edmond Duplan « Passejada en gascon », a Aurelhan (65). A l’occasion del hestau « Aqueras Montanhas », l’associacion Nosauts de Bigòrra que prepausa un concàrt gratuit tot en gascon. L’artista dab lo sués envitats que balharàn un recitau de 25 de las suas compausicions.

Nosauts de Bigòrra 05 62 93 04 65 ieo65@ieo-oc.org 13, 14 e 15 nov.

Cinèma

La Lana Tria (65) 20h45 Cinèma Le Lalano, Un rugby de país,

Aqueras Montanhas, Organisazion Nosauts de Bigòrra e Cinéma Le Lalano, 09 63 45 26 25 14 nov.

Rencontre musicaire dançaire

Latrapa (31) Serada de dança tradicionau a la sala de las hèstas.

Organisacion Cercle Occitan de Carbona Contacte : 05 61 87 08 27 michel.peze0456@ orange.fr 15 nov.

Estagi de lenga

Tolosa 9h Ostal d’Occitània, Estagi intensiu d’aprendissatge e de mesa en practica de l’occitan (lengadocian), 9h, 12h30 e 13h45, 16h15.

Un dissabte per mes de novembre a junh.

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87

19 nov.

Rescontre Tuta d’Òc

Tolosa 18h30 Ostal d’Occitània, Programacion venenta, gratuit

La Tuta d’Oc - IEO 31 05 61 12 30 53 latutadoc@ieo31.com

21 nov.

Cinèma

20 nov.

Teatre

Sant Amador 21h Teatre en òc : La gata de la barona per la tropa Les Galejaires, P. liure Festenal Pàmias

Occitan

de

20 nov.

Cinèma

La Lana Tria (65) 20h45 Cinèma Le Lalano, Gèdre

Aqueras Montanhas, Organisazion Nosauts de Bigòrra e Cinéma Le Lalano, 09 63 45 26 25 20 nov.

Cinèma

La Lana Tria (65) 15h Cinèma Le Lalano, Asun, de cantas e de tèrra

Aqueras Montanhas, Organisazion Nosauts de Bigòrra e Cinéma Le Lalano, 09 63 45 26 25 21 nov.

Cinèma

La Lana Tria (65) 20h45 Cinèma Le Lalano, Gèdre

Aqueras Montanhas Organisazion Nosauts de Bigòrra e Cinéma Le Lalano 09 63 45 26 25 21 nov.

Cinèma

La lana Tria (65) 20h45 Cinèma Le Lalano, Asun, de cantas e de tèrra

Aqueras Montanhas Organisazion Nosauts de Bigòrra e Cinéma Le Lalano, 09 63 45 26 25

N°23 – Autona 2014

La Lana Tria (65) 20h45 Cinèma Le Lalano, Un rugby de país

Aqueras Montanhas Organisazion Nosauts de Bigòrra e Cinéma Le Lalano, 09 63 45 26 25 21 nov.

Projeccion

Pàmias Jòc de Malh, 21h : Frederic Mistral (filme d’Alain Glasberg), pel centenari de la mòrt del grand poèta, gratuit Festenal Pàmias

Occitan

de

22 nov Concèrt

Carbona 21h Sala de las hèstas, Concèrt de Manu Isopet e Brotto-Lopez, 9€ Organisacion Cercle Occitan de Carbona 05 61 87 08 27 michel.peze0456@ orange.fr 22 nov.

Jornada

Pàmias - Mediatèca : • 10h30 : lecturas multilengas, tèma : las fèstas popularas ; • 14 - 18h : jòcs de lengas ; • 16h30 : remesa dels prèmis del concors-fòto ; • 17h : Contes de la folie amoureuse, espectacle musical per la Companhia La Chamalpa.

- Jòc del Malh : • 18h30 : inauguracion del Festenal.

• 19h30 : repais del país (sopa, asinat, formatge, dessèrt, vin, cafè).

• 21h30 : bal occitan animat pel grop Zinga-Zanga 09.

8€, 5€, -12ans gratuit. Repais + Concèrt : 20€, 15€,

-12ans 5€.

Festenal Pàmias

Occitan

de

22 nov.

Concèrt

Caors 20h30 Sala de las fèstas de Begós, Mariage d’antan, P. Péguin, D. Vergne e G. Rougeyrolles de l’AMTPQ nos tornan far viure l’ambient dels amors d’avans gràcias als cants collectats (sovent en occitan). Evòcan tot lo panèl del sentiment amorós : de la primièra esmavuda a las decepcions amorosas ; lo maridatge arrengat, las granas nòças, los desfilats per carrèras, davant las amigas, puèi las vicissitudas de la nuèita de nòça o de la vida maritala. Aquera passajada musicala dins lo temps es illustrada per la difusion de fotòs de nòças e de la vida vidanta...

Cercle occitan de Begós joel.bley@club-internet.fr 22 nov.

Jornada

Pàmias - Mediatèca : • 10h30 : lecturas multilengas, tèma : las fèstas popularas.

• 14 - 18h : jòcs de lengas.

• 16h30 : remesa dels prèmis del concors-fòto.

• 17h : Contes de la folie amoureuse, espectacle musical per la Companhia La Chamalpa.

- Jòc del Malh : • 18h30 : inauguracion del Festenal.

• 19h30 : repais del país (sopa, asinat, formatge, dessèrt, vin, cafè).

• 21h30 : bal occitan animat pel grop Zinga -Zanga 09.

8€, 5€, -12ans gratuit ; Repais + concèrt : 20€, 15€, -12ans 5€.

Festenal Pàmias.

Occitan

de

22 nov.

Jornada

Pàmias Jòc del Malh, • 15h : projeccion del filme Bodega, buf de vida en preséncia del realizator.

• 17h : concèrt pel grop de bodega de Sòfia de Dixmuda.

8€, 5€, -12ans gratuit.

Festenal Pàmias.

Occitan

de

23 nov.

Taulièrs de libres

Sorese Taulièr de libres per la Fèsta del libre a Sorese.

Centre Occitan del País Castrés 05 63 72 40 61 azalais@wanadoo.fr ieo-tarn.org 28 nov.

Teatre

Deganhac La légende Noire du soldat O, pèça bilingua del centre occitan de Tolon. Dins lo cadre del programe de comemoracion de la primièra guèrra mondiala per lacomunauté de la de comunas de Cazals­-Salviac a 21h a la dala de las fèstas, 10 €

Coorganisacion Los Barjacaire et comunautat de comuna, dab lo sostén de l’IEO d’Òlt.

Contacte : maxime. souriat@orange .fr 29 nov.

Estagi

Castras 14h Centre de Léser de Lambèrt, Camin de Sailhenc, Los grands classics del balèti. Estagi, amb Corina Thévenon Giacomello, que vos permetrà de descobrir los grands classics del balèti lo dissabte 29 de novembre, de 14h fins a 17h.

Tarifa : 5 € (escolaris, estudiants, caumaires, sòcis IEO) e 8 € pels autres.

Centre Occitan del País Castrés 05 63 72 40 61 azalais@wanadoo.fr ieo-tarn.org

12 e 13 dec.

Cant

Solòme Festenal del cant a respondre, a Solòme

Decembre 3 dec.

Rescontre Tuta d’Òc

Tolosa 18h30 Ostal d’Occitània, Programacion venenta, gratuit La Tuta d’Oc - IEO 31 05 61 12 30 53 latutadoc@ieo31.com 6 dec.

Dança

Astafòrt Danças del Carcin a Astafòrt (47) amb lo duo Abela-Vidal La Granja, en collaboracion amb l’IEO d’Òlt, 05 65 22 97 32 la-granja@orange.fr 6 dec.

Estagi de lenga

Tolosa 9h Ostal d’Occitània, Estagi intensiu d’aprendissatge e de mesa en practica de l’occitan (lengadocian).

9h - 12h30 e 13h45 -16h15.

Un dissabte per mes de novembre a junh.

IEO 31 gdelbes@ieo31.com 05 61 11 24 87

La Granja en collaboracion amb l’IEO d’Òlt 05 65 22 97 32 la-granja@orange. fr

12 dec.

Rencontre dançaire

musicaire

Gensac (31) Serada de dança tradicionau a la sala de las hèstas.

Organisacion Cercle Occitan de Carbona, 05 61 87 08 27 michel.peze0456@ orange.fr 17 dec.

Rescontre Tuta d’Òc

Tolosa 18h30 Ostal d’Occitània, Programacion venenta, gratuit La Tuta d’Oc - IEO 31 05 61 12 30 53 latutadoc@ieo31.com 31 dec.

Ressopet

Castras 19h30 Restaurant del Pargue de las mòstras, avenguda del Sidòbre Repais-dançarèl a l’escasença de Sant-Silvèstre.

Centre Occitan del País Castrés 05 63 72 40 61 azalais@wanadoo.fr ieo-tarn.org

7 dec.

54en TRIOC

Albi 18h30 Lo Grifol (3 car. Perroty), Simone Bru Malaviolle : pintre. Pascal De Stephano presentarà son calendièr 2015.

L’agenda LoDiari, es tanben l’agenda en lihna : www.lodiari.com/agenda

ADOC Tarn 05 63 53 30 41

N°23 – Autona 2014

29

Infos practicas

Contactes de las seccions de l’IEO MP ARIÈJA

Seccion departamentala & Cercle Occitan de Pàmias Prospèr Estieu Espaci occitan 11 carr. Henri Fabre 09100 Pàmias

Cercle occitan de Carbona Hôtel de Ville, Placa Jules Ferry,

05 61 87 08 27 michel.pezeo456@orange.fr

05 61 69 60 96 ieo09@ieo-oc.org http://ieoarieja.wordpress.com

Cercle local de Legavin Ostau de la Sava al Toish : 96 avenue de Gascogne, 31490 Leguevin

Cercle local de Foish Foyer Léo Lagrange, 16 rue Noël-Pierre Vidal, 09000 Foix

Bolègatoish (Tournefeuille)

05 61 86 70 20 ostausavatoch@orange.fr

cercleoccitanfoish@gmail.com

jm.leclercq3@wanadoo.fr

Cercle occitan deth Coserans Bibliotèca municipala, Castèl dels viscomtes del Coserans 09 200 Sent-Guironç claudine.rivere-souilla@orange.fr

GÈRS

AVAIRON

06 18 34 36 52 asso.alavetz@gmail.com

biblio.jeune@ville-st.girons.fr

Seccion departamentala e Centre Cultural Occitan de Roèrgue Ostal del patrimòni Place Foch 12000 Rodez 05 65 68 18 75 contact@ccor.eu

Cercle local d’Espalion

gerard.ferrand4@wanadoo.fr

Cercle occitan del vilafrancat jaconet.oc@wanadoo.fr

GARONA-NAUTA

Seccion departamentala Ostal d’Occitània, 11 rue Malcousinat, 31000 Toulouse 05 61 11 24 87 ieo31@ieo31.com

Seccion departamentala

09 54 10 11 41 ieodugers@gmail.com

Associacion Alavetz (Preishac d’Ador)

Carnaval Gascon (L’Isla de Baish)

carnavalgascon@orange.fr

ÒLT

Seccion departamentala ieo46@ieo-oc.org

Los barjacaires

maxime.souriat@orange.fr

PIRENÈUS-NAUTS Nosauts de Bigòrra Mairie, 65350 Bouilh-Péreuilh 05 62 93 04 65 ieo65@ieo-oc.org

TARN

Seccion departamentala 3 rue de la Torque, 81120 Réalmont 05 63 79 06 67 ieo81@ieo-oc.org

30

N°23 – Autona 2014

Centre Cultural Occitan d’Albigés 28, carrièra Rochegude, 81000 Albi

05 63 46 21 43 centre-occitan-rochegude@ orange.fr

Centre Occitan del País Castrés Azalais, 6 rue du Consulat, 81100 Castres 05 63 72 40 61 azalais@wanadoo.fr

ADOC Tarn « Lo Grifol » 3, Carrièra Perròtin 81 000 ALBI

05 63 53 30 41 chaucos2@orange.fr http://adoctarn.free.fr/

Cercle Occitan de Carmauç Maison de la citoyenneté 26 avenue Bouloc Torcatis, 81400 Carmaux cocsegala@gmail.com

TARN E GARONA

Seccion departamentala 307 avenguda de Montech, 82000 Montauban 05 63 03 48 70 ieo82@ieo-oc.org

IEO FEDERAU

Ostal d’Occitània, 11 rue Malcousinat 31000 Toulouse

05 34 44 97 11 direccion@ieo-oc.org

IEO MIEIDIA PIRENEAS Ostal d’Occitània, 11 rue Malcousinat 31000 Toulouse

09 62 56 09 91 06 82 23 44 55 ieom-pireneus@ieo-oc.org

Sites internet LoDiari : www.lodiari.com noscontactar@lodiari.com IEO d’Òlt www.ieo-olt.org

Tramontana www.re-tramontana.org

IEO 09 ieoarieja.wordpress.com

IEO 81 www.ieo-tarn.org

IEO 12 www.ieo12.org

Centre Cultural Occitan d’Albigés www.centre-occitan-rochegude. org

IEO 31 www.ieo31.com Festenal Occitània www.festivaloccitania.com

IEO www.ieo-oc.org Aprenem l’occitan www.aprenemloccitan.free.fr Los servici de l’emplec www.emplec.com

Centre Cultural Occitan del Roèrgue www.ccor.eu

Alavetz, IEO Val d’Ador IEO 32 radiogasconha.fr/arcueilh_alavetz. institut-estudis-occitan32.jimdo. htm com

Labèl òc per l’occitan www.occitan-oc.org Las Paginas Occitanas www.paginas-occitanas.com

Emissions de ràdio IEO Arièja

sus « Radio Transparence Foix », « De còr e d’òc », cronicas quotidianas cortas, difusadas tres còps per dia : 8h20, 18h50, lo dissabte a 14h e lo dimenge a 11h. www.radio-transparence.org

Centre Cultural Occitan de Roergue

Participacion a las emissions occitanas de Radio Totem : D’aicí d’ailà, cada dimenge a 8h. www.radio-totem.net

Cercle occitan deth Cose- Cercle occitan deu vilafranrans cat Radio Couserans, le dimars de 18 a 19 oras : Erà votz dera montanha,

www.radiocouserans.com

IEO Avairon

RTR (Ràdio Temps Rodés), 107 FM cada dimars a 11h15 ; 15h15 ; 17h15 e 20h15 Lo dimars a 9h15 : « La sabor de la lenga » : presentacion d’òbras e d’autors. www.radiotemps.com

Cercle local de Legavin

sus « radio de la Save », Occitània, emission mesadièra, difusada 4 còps per mes.

Las passejadas occitanas de CFM, cada dijaus e dimenge (lhevat a l’estiu).

Cercle local de Carbona

sus « Radio Galaxie », tota l’actualitat institucionala e tota l’actualitat culturala cada dissabte a 10h00, e redifusion cada dimècres.

Centre Cultural d’Albigés

Occitan

Participacion a las emissions seguentas de« Ràdio Albigés » : - « Setman’òc » a 8h30 e lo repic a 15h30; - « Bal Occitan » : dimars a 10h30, e represa a 17h, dijòus 19h30, dissabte 20h, - « Tròç de Lenga » : diluns, dimècres, divendres a 9h, e dimars, dijòus, dissabte a 14h oras, dimenge a 9 oras, 12h30, e 16 h30 ; - « Un còp parlèron » : Los dimècres 10h30 e divendres 19h30 ; - « Dans l’air du Temps » : Los dimars 11h, divendres 14h, e dimenge 7h30.

www.radiogalaxie31.com

www.radioalbiges@wanadoo.fr

Associacion Alavetz

IEO Tarn e Garona, Associacion Antonin Perbòsc

Ràdio Gasconha, L’associacion Alavetz qu’assegura lo foncionament de la web-ràdio. www. radiogasconha.fr

N°23 – Autona 2014

Toponymie, P. Buraga, sus CFM Radio, lo diluns a 17h http://cfmradio.fr

31