Ne parlam
Chronos : temps espectacular Vos agrada la musica ? Vos agrada lo cinèma ? Vos agrada la poesia ? Vos agradarà, de segur, aquel projècte de cine-concèrt dit Chronos que nos mena a travèrs lo Lengadòc de las annadas 1950-60 portant un agach e una reflexion modèrna sul temps que passa, sus la vida en comunitat e l’emulacion que nais dels moments de fèsta. Ne voliam saber mai sus la creacion d’aquel espectacle. Questions a Aimat Brees (cant e clarineta) del grop Asuelh. Asuelh fa partit de collectius d’artistas (Cie du Griffe e Collectiu Còp Sec) que partatjan lo meteis desir de crear en occitan. Es un biais original de far que nos presenta Aimat Brees. La Cie du Griffe trabalha sus de projèctes en ligam amb la lenga d’òc. I son presents lo triò vocal Aqueles e Hum ; còla de musica actuala que bota en musica d’unes poètas contemporanèus occitans coma Joan Ives Roier, Rotland Pecot o Leon Còrdas. I son tanben Lo bal du griffe, un balèti amb bodegas e autbòis, e Asuelh que vos ai ja presentat. Tot plen de ligams de musica e de vidèos son en linha per descubrir tot aquò ! ! Lo Collectiu Cop Sec s’es montat amb la Cie du griffe e doas autras associacions activas dins lo domeni de la creacion musicala d’òc, Ox’event e Jet d’Ail. Representan las còlas Graioli, Doctor de Trobar, Fai deli, los Barruts e Urban Balèti. Lo collectiu s’es montat primièr per partatjar las competéncias professionalas en direccion de la difusion dels espectacles dels artistas. Assegurar lo bon foncionament de nòstras estructuras amb escambis de servici e de saber, desenvelopar d’aisinas novèlas per ajudar a la creacion. Aquò passa tanben per una reconeissença de las institucions, region, departament... Lo collectiu es, d’una autra man, un luòc de rescontre e de reflexion sus nòstre acte creatiu en lenga occitana. Perqué, per qual, consí... ? La creacion en lenga occitana fa remontar de questionament plan divèrses, sul plan sociologic, lingüistic, estetic. Un acte creatiu en lenga d’òc al sègle 21 es pas jamai anecdotic, serà totjorn cargat d’una istòria particulara. Ligams : www.compagniedugriffe.com collectiu-copsec.com www.occitanica.eu/omeka/items/how/266
20
La musica del cine-concèrt es faita pel grop Asuelh que ne fasètz partit, coma se presenta aquel grop de musica ? Asuelh es un mini orquèstra, sièis musicians, que se son rescontrats alentorn de las musicas improvisadas. Nòstra còla s’es a cada còp recampada per sonar dins l’encastre de moments musicals particulars. Sonar per d’unes levar del jorn, per d’exposicions d’art contemporanèu, dins de glèisas, de sièstas musicalas, per de passejadas pel campèstre... Las improvisacions son noiridas de las nòstras musetas musicalas e artisticas respectivas : musica minimalista, etnica, jazz, classica, poesia contemporanèa d’òc cantada e dicha. Lo concèrt es lo rebat del moment que passa amb un public dins un luòc : una aubada en Losera aurà un gost diferent d’una improvisacion al ras de la mar al solelh colc o dins la fenial d’una bòria. Nos podètz parlar del concèpte de cine-concèrt e presentar lo trabalh de Michel Cans ? L’espectacle Chronos es nascut de l’enveja de crear un projècte mixte, musica e imatge, amb una direccion artistica mai precisa. Aprèp un quinzenat d’improvisacions avèm volgut pausar las linhas màgers de nòstra musica : una escritura que podriá fixar las intencions, los moviments d’unes gèstes musicals qu’avèm desvelopats ensems dins l’improvisacion. Lo rescontre amb lo fons d’archius de filmes de Michel Cans èra l’escasença daurada de daissar rajar la musica poeticò-narrativa d’Asuelh. Una tierassa de filmes virats dins ròdol pichon dins la plana besierenca que convidan lo visitor d’aqueles imatges a un viatge temporal extraordinari. « On y voit des gents morts depuis longtemps, d’autres qui ont vieilli. Tout cela bouge, vie, rie, se promène. C’est beau et émouvant. D’une simplicité parfaite… On voit des centaines de visages, des choses qu’on ne pourra plus voir, filmé par un professionnel mais sous forme de document brut, non monté, muet, d’une beauté sans fard. » (« Yves Rouquette 60 villages des années cinquante en vedettes » Languedoc magazine, septembre 1990) Lo cine-concèrt Chronos s’es montat tot
N°28 – Ivèrn 2015
naturalament a partir d’aquel fons d’imatges d’un poder evocator potent. Es una vertadièra cabussada dins un temps pas tant alunhat per lo temps que per lo biais de viure. Imatges muts d’una comunautat umana en mutacion, lo cuol entre dos mondes. Faire veire aquestes imatges es pas tant faire un safari en lenga d’òc dins las annadas 50 que se pausar en espectator d’un mond qu’a fòrça cambiat. Cadun s’agacha aqueles imatges amb sa realitat d’uèi, nosautres menam la barca contra suberna ? amb nòstra interpretacion poeticònarrativa, o torni dire. La poesia sembla aver una plaça importanta dins lo projècte Chronos, quines poètas convocatz dins la mesa en scèna e perqué aqueles ? Ai cercat los poèmas amb doas constrenchas, caliá respectar lo tèma dels tempses e la proximitat geografica. Leon Còrdas, de Menerbés aviá sa plaça amb lo poèma « Mas mans ». Ai tanben descubèrt dins las laissas de poesias del Cirdoc las publicacions de Clardeluna, ela nascuda a Casedarna, en plen dins lo país filmat per Michel Cans. Dins son recuèlh Lo Miralh del tèms, sèm en plen dedins, ai descubèrt lo poèma « Anniversaris » ont fa un mescladís de lausenja e de planh a la vida amb la memòria qu’a de sos anniversaris de la pichona
a la mameta qu’es venguda. Es lo temps en doble narracion dins lo temps dels filmes de Cans. E aquò se ditz amb un « material » artistic a posita dins un ròdol plan pichon alentorn de Besièrs dins la primièra gròssa mitat del sègle vint. Un poèma sens títol de Felix Marcel Castan dubrís Los primièrs vèrses m’an Aquí mas mans, mas mans color de tèrra l’espectacle. convençut « languissi de veire se levar l’ora de la fin de la nuèch… languissi berçadas del mal temps e del trabalh, de viure e d’estar ».
mas mans dobèrtas coma un libre, quicòm de dur òrre, simple e sencèr coma ma vida e son rambalh.
P.M.
« Mas Mans », Léon Cordas (extrait) N°28 – Ivèrn 2015
21