L
o diari
N°33
Setembre Octobre 2016
5 €
L a cul tura, en occitan
Rencontre : Matthieu Poitavin pagina 12
Eveniment : Rémi Geffroy, novèl album ! pagina 14
« À la Une » Lo Retrait : Boisson Divine pagina 10
Lo Diari, La cultura, en occitan — Revista bimestriala de l’IEO Miègjorn-Pirenèas Disponible au numéro et par abonnement ISSN : 2427 - 5735 — CPPAP :0117 G 92946
Edito
Prene’s eth temps. La rentrada que se’n torna. Eth tribalh, l’escòla, eths transpòrts e tot çò qui sobra. E com d’abitud, enguan que serà piri que l’an passat. Per segur, no’vs vaga pas de prene’vs eth vòste temps. Totun
qu’avetz
E
seguir
tan
tà o
pas,
a’vs
hèr
l’actualitat que’vs
plaser culturau,
costarà
drin
tanben en de
!
occitemps.
Alavetz, tota l’equipa de « Lo Diari” qu’a decidit d’aidà’vs a préner eth temps de profitar e de hè’vs gòi. Aqueth numerò que dèisha plan de plaça aus grans formats e sustot a las entrevistas. Que’vs poderatz préner eth temps de l’encontre e de la reflexion en leguir las nostas entrevistas. Que s’i parlarà de tot : de literatura actuau e de literatura classica, de musica actuau e de teatre, etc. N’esitetz pas mes, respiratz, prenetz-ve eth temps. De tot biais, tot çò qui èra urgent avant que serà encòra urgent un còp leguit « Lo Diari » !
Lo Diari et lodiari.com sont des publications de l’IEO Midi-Pyrénées, association sise 11 rue Malcousinat, 31000 Toulouse. ISSN : 2427–5735 CPPAP : 0117 G 92946
Directeur de la publication : Pierre Loubère Rédacteur en chef : Sébastien Pugin Rédacteur & Maquettiste : Aldric Hagège
Impression & Routage : P.R.D., Millau Remerciements à nos partenaires, relecteurs, contributeurs et collaborateurs.
Novèlas – p.4 Edicions – p.5 Tresaurs en lum – p.8 Lo Retrait : Boisson Divine – p.10 Rencontre : Matthieu Poitavin – p.12 Ne parlam Epoxy – p.14 Qu’avem legit – p.16 Festenals – p.19 Carta blanca (version paganta) Lo Scopitòne – p.20 Las Bèlas Letras – p.21 « Midi espòrt »– p.22 Rémi Geffroy – p.24 Vejaire Du jour au lendemain – p.26 TV – p.27 Agenda – p.28 Photo : Aldric Hagège
Novèlas Fulheton : Road trip per las Alpas #1 La rota dusca a l’Itàlia
Frederic Mistrau en Tolosa Era mantienença de Gasconha — Naut - Lengadoc, qu’a per projecte d’installar ua estatua deth Mestre de Malhana enas Aladas Frederic Mistral de Tolosa. Eth poèta provençau qu’ei a l’origina deths jocs floraus en occitan. Ara, qu’èm ara realisacion d’aquera estatua que serà inaugurada ara fin de seteme de dètz-sèt. Après l’estatua de Pèire Godolin, que trobam normau que Tolosa arcuelhisca enfin ua estatua deth prèmi novel de literatura de mila nau cents quate. Per aquera rason, eths felibres regionaus qu’avian ua suscripcion. Mercia d’enviar eras vòstas participacion a : Felibres de Gasconha — Naut – Lengadoc, 11 rue Malcousinat, 31 000 Toulouse.
Amoroses de montanhas, de grands espacis e de vacanças calmas lènc de las gents, las rasons de far un road trip per las Alpas mancavan pas. Nòstre viatge nos menèt dusca a l’Eslovènia, en passant per l’Itàlia e l’Àustria. Per evitar les engorgaments e profitar dels païsatges, prenèm las rotas pichonas. La primièra etapa marcanta es le Puèi de Velai. Fasèm pas qu’i passar, mas sufís per s’avisar qu’es una vila magnifica, dotada d’un patrimòni excepcional : apercebèm una polida plaça ornada d’una font, de veirinas amb d’enquadraments medievals de pèira, de pichonas Verges delicadament pausadas dins de cavitats curadas als cantons de las carrièras… La rota es bèla, passam per de vilatges polits coma Aiguilhe, amb son impressionanta glèisa quilhada sus un piton volcanic. Còps que i a, los toponims son estonants : Saint-Bonnet- le-Froid, le Gros Louis… Arribam a Chambèri un pauc abans la nèit. Jos una aparéncia un pauc freja, la vila amaga de polits passatges cubèrts que fan pensar a las trabolas lionesas, de plaçòtas e de carrieròtas que mancan pas de gràcia. L’endeman, prenèm la rota cap a l’Itàlia. Passam pel massís de las Bauges, la valada de la Tarentaise, le Parc de la Vanoise, es sublim. Aprèp Bourg-SaintMaurice, traversam le pòrt del Petit-Saint- Bernard. Nos arrestam qualquas minutas per profitar de la beutat e de la serenitat d’aquel lòc unic, de Un projècte enter-generacionau a l’entorn dau teatre ena lenga. la frescura, de las altas cimas ennevadas. I sèm… Ara, cap a l’Itàlia… Eth dissabte 18 de junh, a la sala de las hèstas de Bozols que’s tiè la representacion teatrau « Lo temps novèl » segon eth conte de Abonatz-ve a « Lo Diari » en linha. Joan Bodon. Aquera representacion aubrita a A petits drins, « Lo Diari » que contunha la sua mo- tots que clavava eth tribalh de tota ua annada. dernizacion. O mèslèu la sua normalizacion. Aqueth Que s’ageish de un projècte enter-generacionau còp, eth progrès qu’arriba pera nosta difusion. D’ara qu’integrava a l’encòp eths residents de l’EHPAD enlà e com entad un « magazine normau », que’vs « Les Cazelles » de Bozols, eth personau de l’estapoderatz abonar au noste magazine de l’actualitat bliment, eths mainats de l’escòla Saint François e culturau en occitan e pagar en linha dirèctament sus eth grope Los Faisseliers - CCOR dab Paul Bony e Amans Batut. Aquestes dus darrèrs qu’interpretaeth noste site internet. Atau, que receberatz a casa 6 numeròs de la version van eths ròtles principaus (Paul Bony que joguè Jean papèr cada annada (32 pajas, A4, quadricromia, dab Jaurès notament au meeting fondator de Carmauç). totas las arrubricas). Que’vs sufeish donc d’anar tau La mesa en scèna qu’èra d’Oliver Royer. noste site internet lodiari.com, de i entrar-i laguens Dròlles, ancians e actius que s’amassèn a l’entorn de de l’arrubrica « Le magazine » puish d’emplear la un projècte comun. La lenga e la cultura en occitan vòsta demanda qui’s tròba a baish de la paja. Per se- qu’estèn un factor de ligam sociau. E vist eth succès gur, eth vòste pagament que serà realizat gràcias a de l’edicion, ua navèra emission que que serà organicarta bancària sus ua plataforma 100% securizada. zada autanlèu la rentrada qu’arriba.
4
N°33 – Setembre Octobre
Edicions Lo Crimi deu comte Neville
Gascon d’Astarac
Ua joena casterana qui ne’s pòt pas sofrir a si medisha que cèrca a’s har assassinar peu son pair entà ajudar aqueste a acomplir shens domaus la prediccion d’ua devinaira encontrada au tèrme d’ua fuga qui ne n’ei pas.
Desempuish lo mes de mai de 2016, ua navèra version deu lexic gascon-francés/ francés-gascon Gascon d’Astarac, de Jacques Tujague que sortiscoc. Aqueste lexic, qu’estoc enriquit per l’autor d’entradas navèras e tanben d’ua partida en grafia normalizada. Gascon d’Astarac, qu’estoc realizat per Jacques Tujague entà deishar ua traça de la particularitat d’aqueste parlar. Aqueste trabalh ei plan complet e pòt èster considerat bien mes que sonque un lexic ; compausat d’ua partida gramaticala e d’ua conjugason que podem díser que representa un utís indispensable entà la coneishença deu parlar de l’Astarac.
Lo Crimi deu Comte Neville Amélie Nothomb, 14 x 22 cm, 74 paginas, 10 € www.pernoste.com
Gascon d’Astarac Prètz de venta 20 € e 3,50 € entau pòrt Comanda a Jacques Tujague, 50 rue Gaston de Foix, 33260 La Teste de Buch. Tél : 05 56 66 29 18 jacques.tujague@orange.fr
Letras d’Òc : a taula !
Navega !
Las edicions Letras d’òc-Camins recampan las recèptas las mai requistas, agradivas e saborosas dins un libre de cosina collectiu publicat en occitan e en francés. Fasètz-nos descobrir totas las meravilhas culinàrias de la tèrra d’òc, de las Valadas de Piemont al Bearn, del Lemosin a la Provença, e d’endacòm mai : sopas e potatges, farç e bolhit, sauças e moletas, carn e carnsalada, peis e cauquilhas, campairòls e ceps, pastisses e tortas, adobaments e espècias, còcas e cocons, frutas e ortalissas, formas e formatjons, pastissariás de tota mena... e que te sabi, ieu ?
Moussu T e lei Jovents navegan despuei mai d’una desena d’annadas entre Marselha e leis Americas. Creat per Tatou e Blu de Massilia Sound System, aqueste « side project » es devendut un dei gropes lei plus estimulants de la scèna francesa, mesclant poesia urbana provençala, ritmes creòls e blues. Amb un enracinament occitan e de guitarras fòrça ròck, son novèl album es sensa concession !
Totas las informacions sus www.letrasdoc.org/ page-Acutalité-10-0-0-0-0.html
Navega ! Livre-disc illustrat per Tatou e Blu. 48 paginas e 11 titòls De sortir le 23 de setembre en çò de World Village / PIAS moussuteleijovents.com
N°33 – Setembre Octobre
5
Lo Petit Nicolau en gascon « Mamà que digò doman qu’anèrem crompar causas tà la rentrada. — Quinas causas ? ce demandè papà. — Hèra de causas, ce respondó mamà. Au demiei : ua saca navèra, ua troça, e puisj cauçaduras. — Enqüèra cauçaduras ? ce cridè papà. Mes n’ei pas possible ! Que las se minja o qué ? — Non, mes que minja sopa tà vàder gran, ce digó mamà. E puish quan vad gran, qu’a los pès qui vaden grans tanben. » Lo Petit Nicolau en gascon, Sempé & Goscinny, revirada de Sèrgi Mauhourat, Edicion bilingüa IMAV edicions, 2016, 15 €, www.imaveditions.com
Lo Pavòt dins la nivola L’aligança de l’occitan e de la poesia americana : traduccion de poèmas d’Emily Dickinson per Peyre Anghilante. « À mille lieues du romantisme qui caractérise son époque, Dickinson, dans la solitude, invente la modernité. Ses mots sont précis, ciselés ; elle scrute le monde avec d’autant plus d’acuité qu’elle l’explore en son propre corps, de toute son âme incandescente. » escriu Aurélia Lassaque dins la prefaci. Lo Pavòt dins la nivola, Emily Dickinson, trad. Peyre Anghilante, Ua coedicion Chambra d’òc — Letras d’òc 320 p. 12 x 19,5 cm Illustracion de Rothko en cubèrta. 14 € www.letrasdoc.org
6
Los Ignorants
Raconte d’una iniciacion crosada, roman grafic d’Étienne Davodeau. Mai de 200 000 exemplaris en version francesa ! revirat en mantuna lenga (italian, espanhòl, portugués, anglés, neerlandés, chinés, taiwanés...) e... enfin en occitan (lengadocian) ! Étienne Davodeau es autor de benda dessenhada, sap pas gaire del monde del vin. Richard Leroy es vinhairon, a quitament pas jamai legit de benda dessenhada. Mas aquels d’aquí son totes dos de bona volontat e plan curioses. Perqué se causís de se vodar la vida a escriure e dessenhar libres o a produsir de vin ? Cossí e per qual se fa aital ? Mai d’una annada de temps, per respondre a aquelas questions, Étienne anèt trabalhar dins las vinhas e la cava de Richard, que, en retorn, cabussèt dins lo monde de la benda dessenhada. Dubriguèron fòrça botelhas e legiguèron fòrça libres. Se passegèron, anèron rescontrar autors e vinhairons apassionats per lor mestièr. Étienne Davodeau fa l’escomesa qu’existisson tant de biaisses de realizar un libre que n’i a de produire de vin. Constata que l’un coma l’autre an lo poder, necite e preciós, de ressarrar los èstres umans. Es lo raconte gaujós d’aquela iniciacion crosada que vos prepausa Los Ignorants. Sortida prevista en setembre de 2016, jos reserva d’aténer las 120 soscripcions (pagament serà encaissat sonque se lo nombre de soscripcions permet lo tiratge) Los Ignorants Étienne Davodeau, 272 paginas, 19,5 x 26,5 cm, coberta sopla, 25 € w w w. f a c e b o o k . c o m / Te r a i r ò l - R e v i r a d a Ignorants-1043002005792962/
N°33 – Setembre Octobre
Chansonnier totémique languedocien – III
Volume 3 : transmission des gestes rituels languedociens. Jean-Michel Lhubac, Marie-José Fages-Lhubac, Josiane Ubaud e Pierre François (illustracions). Doas grandas partidas per aquel tresen obratge : las tintorietas (o cants actats) e les movements rituals (rondas, branlon, rigodons...). Cançonièr totemic lengadocian, Volume 3 : Transmission des gestes rituels languedociens, Jean-Michel Lhubac, Marie-José Fages-Lhubac, Josiane Ubaud, Illustracions de Pierre François, Trabucaïre Libre 21 x 30cm, 160 paginas CD 40 pistas + DVD 37 capítols 42 € www.trabucaire.com
Memòrias d’un vailet de bòria Racontes en lenga d’òc, d’una partida dels sovenir d’adolescent de Zéphirin Bosc, dit Sefir, quand quitèt le collègi e se trobèt dins l’obligacion de dintrar dins la vida activa, coma domestic agricòla, pastre de montanha, boièr e dalhaire en Carladez puèi en Viadène. Filh d’una familha de vinhairons de la valada d’òlt e desena naissença d’una frairiá de dotze, trabalhèt entre 1943 e 1947 de còp en còp dins aqueles mestièrs que se sonavan vailet de bòria. Après una vida plan emplenada, se consacrèt, tre la retirada, a l’istòria locala, a la defensa e promocion de sa lenga mairala : l’occitan, per son escritura e coma manteneire e majoral del Felibritge. Memòrias d’un vailet de bòria, Zéphirin Bosc, 132 p., 16 x 24 cm, 10 € e 2 € de pòrt, Colleccion del Cercle Occitan du Haut Rouergue, En comanda a Zéphirin Bosc, le Bosc Nalt d’Espeyrac, 12140 Entraygues. Zefir BÒSC
Memòrias
d’un vailet de bòria
Études sur la littérature occitane Balhats per le domeni internacional de las estudis medievalas occitanas, les articles de Gérard Gouiran amassadas dins aquel volum concilian l’exigéncia scientifica amb una granda atencion al lector, quitament s’es non-iniciat. Descobrirà aquí, sens dificultats, la riquesa d’una literatura a la fecondacion de l’Euròpa literària. Amb un quasèrn intèrn de 8 paginas d’enluminaduras dels retraits dels trobadors citats. Études sur la littérature occitane du Moyen Âge, Tèxtes de Gérard Gouiran, amassats e presentats per Gilda Caiti-Russo, Edicions Lambert-Lucas amb la participacion de l’Universitat Paul-Valéry – Montpelhièr, 16 x 24cm, 336 pages, 24 € www.lambert-lucas.com
Collection du Cercle Occitan du Haut Rouergue « Sus las piadas de Josèp Vaylet »
Avis : Editor, autor, label o musician ? Sortissètz un libre, un disc, un DVD ? En occitan, sus la lenga e o la cultura occitanas ? Esitatz pas ! Podètz enviar un exemplar premsa a la redaccion de Lo Diari. Se retenga nòstra atencion, ne parlarem dins la revista e o le site internet !
N°33 – Setembre Octobre
7
Tresaurs en lum amb lo Cirdòc-Mediatèca occitana
Las annadas 70 e la construccion del teatre occitan contemporanèu. A l’entorn de las annadas 1968, un genre teatral novèl se desvolopa en França. Mai popular e reivindicatiu, lo teatre d’Agit-Prop ven bolegar la tradicion teatrala occitana e li donar un vam novèl.
A
la debuta de les annadas 1970, lo teatre occitan compta mai d’un milièr de peças escrichas dempuèi la debuta del sègle. Aquela produccion demòra pasmens variada amb d’un costat un teatre local regionalista e de l’autre un teatre literari de grands autors contemporanèus, pauc jogat per manca d’actors, de luòcs e de public. Es primièr jos l’influéncia de Robert Lafont, escriveire e figura màger de l’occitanisme contemporanèu que lo teatre occitan capita de se tirar de sas problematicas tradicionalas. L’autor crèa tre 1966, aprèp son rescontre amb André Neyton e en collaboracion amb lo Centre Dramatique Occitan de Toulon, un teatre intellectual e didactic, que sa tòca es de presentar las problematicas istoricas rescontradas per l’occitan. Al meteis periòde, un grop d’estudiants lioneses originaris del Miègjorn se recampa a l’entorn de Claudí Alranq per fondar lo Teatre de la Carrièra, portaire d’un teatre occitan popular, de reinvidicacion obrièra e linguistica. Aquel teatre novèl tracta dels problèmas de la vida quotidiana de son public, los inserís dins un paisatge cultural occitan e s’apièja sus de vectors coma la lenga, l’istòria e los contes. La primièra creacion del Teatre de la Carrièra, Mort et résurrection de M. Occitània, espelís en 1970 pendent una virada dins los vilatges del Miègjorn que patisson de la crisi viticòla. Mai tard, amb La Pastorale de Fos, creada en 1975, la companhiá formaliza un novèl metòde de creacion, apiejat sus d’enquèstas menadas alprèp de la populacion locala, l’organizacion de
8
rescontres e d’animacions per balhar la paraula al pòble en fin de la restituir per la forma teatrala. Dins las annadas seguentas, lo Teatre de la Carrièra rescontra un grand succès e vira dins la
N°33 – Setembre Octobre
França tota. Serà per exemple programat al festenal d’Avinhon mas tanben a la Cartoucherie de Vincennes.
Los archius del Teatre occitan contemporanèu al Cirdòc Las colleccions d’archius del Cirdòc abrigan mai d’une fons relatiu al teatre occitan de las annadas 1970. Dintrats per donacions successivas, los fonses d’archius del Teatre de la Carrièra e del Théâtre de la Rampe contenon de documents nombroses relatius a totas las creacions artisticas (dorsièrs d’espectacle, documentacion, tèxtes de las pèças mas tanben una iconografía plan rica), mas tanben sus l’istòria administrativa e professionala de las doas companhiás. Enfin, de nombrosas copaduras de premsa permeton d’estudiar la recepcion de las pèças. Aquela collecion foguèt completada per la donacion de Claudí Alranq de l’ensem dels documents de trabalh de sa tèsi « Théâtre d’Oc contemporain ou les arts de jouer du Midi de la France » que conten entre autres l’ensem dels tèxtes de la pèças amassadas per l’autor. Per accedir a l’inventari complet del Fons Teatre occitan contemporanèu : http ://www.calames.abes.fr/pub/ms/FileId-1382
Lo Teatre occitan cabussa alara dins un teatre de creacion populara en lenga minoritària, amb d’ambicions universalas e que s’enriquís de la memòria collectiva. Mas se lo Teatre de la Carrièra sembla ocupar tot l’espaci teatral occitan de las annadas 1970, d’autras companhiás apareisson dins lo meteis periòde e malhan lo territòri occitan d’un teatre militant, qu’utiliza los còdes de l’eiretatge occitan per legir lo present. A Montpelhièr, la companhiá dels Compagnons de la Rampe creada en 1968 e formada d’estudiants deven tre 1974 una companhiá professionala jos lo nom de La Rampe. Jòga de pèças de teatre contemporanèu mas tanben d’espectacles de creacion per lo jove public, inspirats del
folclòre tradicional. Fins a la fin de las annadas 1970, afirma de mai en mai son identitat occitana abans de s’aprochar del Teatre de la Carrièra. A Niça, es Francis Gag que contribuís al desvolopament d’un teatre occitan novèl ont emplega los mejans modèrnes de communicacion en particular dins la revista Lou Sourgentin ou Ràdio NiceCôte d’Azur.
Lo Diari : abonatz-vos ! Lo Diari pendent 1 an,
Per vos abonar :
siá 6 numeròs ;
lodiari.com/le-magazine
32 paginas
– pagament securizat per carta, directa-
e 4 rubricas exclusivas ;
ment en linha ; – per chèc, amb le bulletin de telecargar
un exemplar imprimit adreçat per corrièr en çò vòstre
= 24 € (en plaça de 30 € al numerò)
sul site.
IEO MP – Lo Diari Abonnements 11 rue Malcousinat 31000 TOULOUSE
Lo Retrait
Boisson Divine, l’entrevista. Que soi en companhia de Baptiste deu grope Boisson Divine. Un grope de qui s’enten plan sovent sus l’antena de Ràdio País. Aqueth grope que hè lo sué petit caminament despuish quauques temps e que veng de sortir un disc navèth que s’apèra « Volentat ». – S. C.
tanpòc adara... Après, perqué Boisson Divine ? Pr’amor, a la debutada, quan compausèm cançons en francés, los mots boisson e divine qu’èran quasi dens totas las cançons. Atau, que trobèm qu’estoré ua idea de las bonas.
Sylvain Carrère : Quinas son las originas deu grope Boisson Divine ? Baptiste : Las originas... be i a longtemps ! Qu’èra en 2005 o 2006, qu’èram au collègi dab l’Adrian (lo fondator deu grope). Adrian qu’ei lo bataire e jo lo guitarrista — cantador. Doncas, que ns’encontrèm au collègi de Riscla, un petit vilatjòt de 1500 abitants. Benlèu pas un vilatjòt entà la region, mès entau monde qu’ei un petit vilatge. Naturaument, eth que portava ua camiseta Iron Maiden e jo tanben. Un còp encontrat, que comencèm de jogar amassa. E despuish la debutada, la volentat d’escríver las nostas compausicions que i èra. Doncas, que’s hiquèm a escríver cançons en francés pr’amor que n’èram pas tròp adaise en gascon a l’epòca. La permèra cançon que compausèm qu’èra Pays du vin. E doncas, après quauquas annadas a jogar amassas, qu’apitèm un disc dab nau tròç de cançons. Qu’èra en 2009. Alavetz, un còp compausat 9 cançons, Adrian que partí har la sua vita professionau de cap tà París entà devénguer cosinèr. Lo disc, après, que sortí sonque en 2013, pr’amor, en realitat,qu’avèvam esperat de trobar lo bon mesclatge, la bona maison de disc, etc. N’èra pas lo noste mestièr. Non l’ei pas
10
Justament Baptiste, que n’as parlat dab aquera cançon prumèra, Pays de vin, quin ligam avetz vosautis dab la tasca, dab lo territòri ? Baptiste : Lo noste ligam dab la tèrra qu’ei un ligam de tostemps. Per exemple, jo que vivi a nosta despuish tostemps. E qu’ei a nosta despuish 400 ans. Doncas la cultura e la tèrra que son pertot. Lo mié pairbon qu’èra paisan e que l’ei enqüèra. Qu’a 91 ans, mès qu’ei enqüèra paisan. Lo mié pair qu’èra tanben paisan, mès especializat dens la vinha. E doncas qu’ei naturau de cantar lo país e la tèrra entà nosauts. Pr’amor que i avem tostemps viscut, qu’èm vaduts sus aquera tèrra e benlèu que moriràm sus aquera tèrra. E que’n pensan los pairs o los grans-pairs d’aqueth tipe de musica ? Per’mor n’ei pas un estille tot public, que i a ua radicalitat laguens lo metal, quin espiar e pòrtan los ancians de la tua maison sus aquera faiçon de hèr musica ? Baptiste : A la debutada, n’èra pas aisit. N’èra pas enqüèra Boisson Divine – qu’avèm sonque 14 ans – que jogàvam death metal a la maison dab guitarras acosticas. Que i avè doncas hèra de crits, hèra de brut. Doncas ne comprenèvan pas ; a l’epòca non cantàvam pas en gascon. Mès dus ans i a, qu’avèm hèit un concèrt acostic a Riscla. Que i a ua formula electrica de Boisson Di-
N°33 – Setembre Octobre
vine e ua formula acostica entà jogar davant los vielhs o la gent qui n’aiman pas lo metal, que n’i a. E doncas dus ans i a, que joguèi davant lo mié pairbon. E eth qu’èra hèra fièr, que’m disèva, qu’èra com a l’epòca lo rondèu, la lenga e tot aquò. Quiò ! Qu’èra hèra fièr. Que hè hèra plaser d’enténer aquò deu pairbon. Aqueth disc navèth Volentat1, qu’ei çò que v’i avetz volut entrar deguens aqueth disc ? Per’mor que i a plan d’influéncias tradicionaus laguens dau repertòri com per exemple la represa de « Los Tilholèrs ». E puish que i a creacions. On ei la termièra entre creacion e repertòri tradicionau ? Baptiste : Non pensi pas que i aja tròp de termièra entre los dus. Quan escotas « Los Tilholèrs » sus eth darrèr disc, non i a pas nada termièra. Qu’ei sonque ua canta tradicionau mès dab instruments d’adara. Après, dens lo disc, que i a un esperit tradicionau. Quiò ! Que’u disi pr’amor que i a « Los Tilholèrs » e drin d’ « Aqueras Montanhas » dens la cançon « Sent-Pençard » (lo solò de guitarra) ; que i a enqüèra « La dança de l’ors » o « Quin braguèr ». Qu’ensajam tostemps de compausar musica de nosta, pr’amor que pensi qu’ei hòrt important que los artistas e contunhen de crear quauquarren de nau. Que pensi que ua cultura sense creacion ei ua cultura morta. Que cau contunhar de hèr creacion, poesia, contunhar a crear dens tots los demeis. Mema la cosina, que cau contunhar de crear la cosina gascona, coma lo hesó André Daguin dab lo magret enas annadas 60. Qu’ei ua creacion, qu’ac cau díser. Quiò, qu’avem tostemps enveja de 1 — cf. Lo Diari n°32, Julhet – Agost 2016 ; « Lo Scopitòne », p.19.
prepausar quauquarren de nau dens aquera lenga entà hèr avançar la nosta cultura. Òm pòt imaginar un disc de Boisson Divine sense nada creacion ? Baptiste : Non. Òm n’ac pòt pas imaginar. Qu’aimi tròp la creacion entà imaginar un disc dab sonque represas de musica tradicionau. Non, non, que i aurà tostemps creacions. Non te’n hàcia pas lo disc tresau qu’arribarà lèu. Que i aurà creacions de 20 minutas. Que’n tornaram parlar dens ua o duas annadas. Que veiram. Justament, entà acabar, quin serà Boisson Divine d’ací a 5 o 6 ans ? Quin ei l’avénguer d’aquera formacion ? Baptiste : Que podem imaginar que dens 5 o 6 ans, que haram un disc tresau, un disc quatau... Benlèu, que seram mei coneguts que uei. Qu’ac espèri. Que joguèm au Ragnard Rock Fetsival 2016 la setmana passada. Qu’èra lo noste permèr concèrt davant metalòs. Qu’èra hèra positiu. La gent que venguèvan après lo concèrt entà pausar questions sus la lenga, sus la boha e sus la nosta cultura. Qu’èra hòrt interessant ! E doncas uei qu’ei sonque la debutada, alavetz que podem imaginar que dens 4 o 5, o 6 ans, benlèu que seram sus l’empont au Helfest. Qu’ac podem imaginar. Benlèu, n’ac sèi pas enqüèra.
N°33 – Setembre Octobre
11
Rescontre
Rescontre amb Matthieu Poitavin Sus lei piadas de l’Absenta — Sur les pas de l’Absente. Una passejada poetica en solitari dins Nimes. Un libre a legir, mai a gaitar, fruta d’un trabalh entre l’escrivan Matthieu Poitavin e lo fotografa Stéphane Barbier. Matthieu Poitavin, de l’agait d’entre dos ; somiaire ? soscaire ? espepissaire o simplament endormit ? Lo meteis agait que Gaston Lagaffe a quand es endacòm mai que çò qu’es a far, lo que pòt èstre tant plan un innocent coma un engèni o un joan-fotre. Se ne caldrà mesfisar d’aquel. Mas coma acceptèt de parlar d’el pel Diari, deu pas èstre un maichant arganhòl ! — C.C. creire ! Partisson sus un còp de còr. Es un editor plan trabalhaire qu’es amorós de sa region. Dins lo vòstre libre, la fotografia, tant coma lo tèxte, revèrtan la solitud. Èrem prevenguts amb lo titol. I a una estetica volguda de la solitud per mostrar un aspècte non convencional de la vila de Nimes ? Es pas volgut. Stéphane es un solitari, soi un solitari, atal. Çò qu’es pertocant dins la fotografia de Stéphane e que foguèt dificile de rendre al tiratge, es lo costat escur que mai. Es son estile. Un polit libre, devètz èstre fièr… Soi fièr del trabalh collectiu, de trabalhar amb de gents sensibles. Stéphane Barbier es un collèga. M’agrada sa fotografia. Sèm dos amoroses de Nimes que partiguèrem cadun del nòstre costat. Es un òme de la natura, pescaire, sensible… Ne parlam pas perque sèm d’òmes, mas me sembla qu’avèm la mesma sensibilitat sus Nimes. Me volguèt pas sus lo camin de sa fotografia. Partiguèt del tèxte, sabiái pas çò qu’anava donar. A la debuta, quand recebèri las fòtos, me diguèri « Es pas çò qu’aviái vist ». Segur, aviái mas idèas e soi un pauc fotografa tanben. Mas la resulta finala m’agrada, per un còp ! Pr’aquò es un libre qu’es de melhor descobrir a travèrs sa mòstra. Faguèrem primièr una mòstra de fotografias bèlas. Dins la mòstra, la fòto es mai importante. I servèrem sonque qualquas frasas, coma d’eslogans. I a pas l’istòria entièra, mas fonciona melhor. Se volètz l’integralitat de l’istòria, qu’es una caminada, aquí i a lo libre. L’ideal es d’aver los dos ! Las edicions Baie, son especializadas dins la fotografia ? Es un editor de « Beaux libres ». Edita tota una colleccion sus la bovina. Fa tanben una revista meravilhosa que se ditz In Vino. Son tres collègas que partisson dins una region e te fan un reportatge dessús. Lo monde son abonatz mas sabon pas quand van reçaupre lo numèro. Los autors an una libertat de pas
12
Dins la vòstra poesia tanben, non ? Sembla que partís del sorne, del « glauque ». Aquò es estranh. Lo monde me dison que soi qualqu’un de negre. Es terrible perque soi qualqu’un de joiós. M’agrada lo rire. Mas quand sortís un libre, los legidors veson lo costat negre de la fòrça ! Vertat que i a un pauc de negre. Vesi las causas d’un biais fosc, es fosc al dedins de ieu. Soi pas qualqu’un de clar e m’agradan pas las causas facilas. Naturalament, soi tanben quauqu’un de bordelic. Mas aquela caminada Sus lei piadas de l’absenta devriá èstre, es, un camin cap a la lutz. Aprèp, coma avèm dich, soi un sensible. Dins cada pèira, dins cada mot, dins cada vergueta que pòdi metre, i a una cèrca. Soi mai estructuralista, es a dire de cercar de botar de sensibilitat dins tot. Sentissi tot. Es pas fusional, mas puslèu sensual dins lo biais de l’emocion que pòdon portar los mots. Dins la vòstra biografia de presentacion, se ditz qu’avètz estudiat las letras. Es pas dificil de se despartir de l’aspècte teoric per far sorgir lo sensible ? Pas sus ieu, non. A la debuta, benlèu quand èri estudiant, o caliá tot analizar e m’empachava de crear. Per se ne despartir, faguèri de teatre. De teatre d’improvizacion. Quand fas aquó, t’obliga de sortir de totes los camins, de tornar venir enfant e d’oblidar çò qu’as aprés. Ma tòca principala es de racontar d’istòrias. Que siá per l’imatge o la musica dels mots… mas es una tòca tota simpla, coma racontar, gausar te racon-
N°33 – Setembre Octobre
tar d’istòrias, e de préner plaser a aquò. Disiatz que lo libre èra un caminament cap a la lutz. Lo solelh es un personatge, un remèdi al sorne ? Es evident. Soi un miègterran, soi un afogat de Grècia. A mesura, i soi de mai en mai sensible. Dins mon libre precedent, Esperit de Sau, i teniá una plaça importanta tanben, vertat. Mas es natural perque soi dins un país ont es fòrt. Pel caminaire de passatge, Nimes sembla pas una vila desèrta. Perqué ne mostrar aquel aspècte ? Es una vila que foguèt desertada per sa cultura. A renonciat a son occitanisme, per exemple, sens o dire. Es una critica que li fau. Es pas possible d’èstre fièr d’una Nimes espanhòla, andalosa, de la Feria. Ai pas res contra ! Mas es pas possible de renegar una autra cultura e de s’oblidar coma fai. Pensi qu’es un problèma d’amplor francesa, pas restacat simplament a Nimes. Dins la presentacion que faguèri a l’Estivada, lo monde me diguèron qu’Esperit de Sau èra un libre sus Aigas-mòrta. Non ! Es pas un libre localista. Lo vòli coma una ficcion. Perqué seriá pas a París ?... Nimes, dins « Sus lei piadas de l’Absenta », es un pretèxte tanben per se racontar d’istòrias, tornamai. Es dificile, aquò : Quand fas un libre sus París, lo monde te dison pas « los legidors coneisson pas los noms de carrièra, serà tròp complicat, lo podrem pas vendre ». E siás pas un autor regionalista nimai. L’autre jorn, una librariá de la Vau Clusa volguèt pas préner lo libre perque parlava de Nimes. Me pensèri « Me’n foti que siá a Nimes ! ». En tant que legidor, faràs l’esfòrç de te perdre. Mas pel vendeire, s’escrives en occitan emai sus una vila en particular, siás regionalista e interessarà sonque los nimesencs. Es una idèa dificila de combatre ! A la debuta, lo tèxte s’apelava « Nimes l’occitane, sus lei piadas de l’Absenta ». Mas l’editor qu’es pas occitanista e que sentís las causas me levèt la primièra partida de la frasa. Aquel libre es un poèma. En ajant daissat « Nimes l’occitana », seriá estat catalogat coma un libre sus Nimes e tot lo trabalh poetic seriá mòrt.
mas n’i a d’autres. I a Bigot, tanben. A son estatua a Nimes dins los jardins de la Font, e es tanben un poèta occitan. Mistral a fach sos estudis a Nimes, mas i es pas tant lo culte coma a Arles. E puèi a Nimes, i a de contaires e d’escrivans modèrnes que marcan lo païsatge occitan. I a Jòrdi Gròs, i a Robèrt Lafont, Aimat Serres, un fum de gents de qualitat ! Aimat Sèrras faguèt un libre sus la scarrièras de Nimes. Ne parli dins lo libre. Una calandreta pòrta son nom. Es un occitanisme poderós, modèrne, qu’a pas forçadament besonh de Frederic Mistral. Nimes es la debuta de la Provença. Lo folklòre provençal i es tanben fòrt. Nimes es prigondament occitana, emai provençala. Los nimesencs son occitans sens o saupre. Es important d’o dire. Parlar d’una vila dins un poèma es un biais de s’apropriar aquela vila ? Òc, es un trabalh de reïnvencion. Es un problèma de transmission tanben culturala, cresi, una manca de transmission qu’ai, perque soi nascut dins una familha mondializada de las annadas uechanta. La cultura, la lenga, me son pas estadas transmesas, qu’èran ja a se perdre. Nimes es la vila de mon enfància. Una enfància urosa. Un grand vilatge ont i aviá pas grand causa a faire se que non de potonejar la grand. Mas aviái pas lo costat sensible qu’ai ara. Es l’identitat fòrta que me mancava. Atencion lo « ieu » del reconte es benlèu pas ieu que vos parli aquí ! Mas es vertat que me soi reapropiat Nimes. Podètz aver una inspiracion en defòra de la vila ? M’avise que non ! Gaire en defòra de las vilas, o LA vila, perque soi un viatjaire e que tròbi dins las vilas de fòrtas personalitats, de sensacions… Totas las vilas m’interèssan. La vila mai miègterrana que rescontrèri es New York. I a una energia bauja ! Las gents te difusan d’ondas positivas, es agradiu, fòrça !
Frederic Mistral es present dins los toponimes que retrobam dins la vòstra passejada. Nimes demorariá occitana sens Frederic Mistral ? Si ben ! Mistral es important,
N°33 – Setembre Octobre
Finalament avètz una escritura negra ensolelhada ? Vertat que soi un miègterran, un gregau. Mas m’agrada lo negre, Idées Noires de Franquin, Noir Désir, Pierre Soulages… Quand fasiái de fotografia, drollet, fasiái de fotografia en negre e blanc, pasmens èra pas la mòda. Un fotografa m’aviá dich qu’aviái un agach en negre e blanc. Benlèu que mos sòmis son tanben en negre e blanc…
13
Ne parlam
Expo Epoxy Art urban / Retorn sus l’exposicion Epoxy al musèu « Les abattoirs » a Tolosa del 15 de junh fins al 28 d’agost de 2016 dins lo cadre del festenal « Rose beton » Es una exposicion collectiva que mescla artistas estrangièrs e del país nòstre reconeguts dins lo mitan « street art » dempuèi annadas a un nivèl internacional. — C.L. Fotos © Big Addict cargocollective.com/bigaddict rose-beton.com
Futura (USA) Nascut en 1955 a N. York, Futura alias Futura 2000 es una legenda viventa de la scèna del grafiti. illustrator, fotograf, escultor, creator de mòda e conceptor grafic, es l’un dels protagonistas los mai importants de l’actuala scèna internacionala de l’art urban. www.futura2000.com Tilt (FR) Tolosan conegut al nivèl internacional dins lo mitan del graf. Tre 1988, faguèt sos primièrs tags sus las rampas d’esquèit. Auèi, son trabalh es enriquit pels viatges nombroses pel mond. www.graffitilt.com
14
Craig Costello (USA) Craig Costello alias « Krink », o « KR », es l’un dels Street Artists lo mai visionari o inspirant d’uèi. Es tot parièr lo creator de Krink, marca de tintas e futres faits a la man de primièra, tant apreciats pels artistas coma pels grafitaires. Son utís de trabalh es un extinctor ; utís incontrarotlable que provòca irrupcions de colors, rajantas que cubrisson arquitecturas. www.craigcostello.nyc
Mist (FR) Guillaume Lemarquier alias Mist, fa partida de la segonda generacion de grafitaires de l’escòla parisenca e se concentra sus letratges « wild style » sens doblidar los seus personatges inimitables. Precursor dels « Designers toys » o jòcs d’artistas, figurinas colleccionadas dins mantunes païses del mond. mistone.blogspot.fr Boris Tellegen (NL) Boris Tellegen, mai conegut jol nom de Delta es un precursor de la scèna al nivèl europèu. En mesclant lo sieu trabalh de recèrca sus la bidimensionalitat de las letras e dels mots a la seuna formacion d’engenhaire. boristellegen.com
15
Qu’avem legit
Andréu Pic : poète injustament desbrembat
Q
ue poderiá parlar d’Andrèu Pic de mantuas faiçons. Que senteishi qu’èm injustes de cap a eth, mes qu’ei sustot ignorància. Ena « Nouvelle histoire de la littérature occitane » de Robert Laffont e Christian Anatole, de 1971, qu’a dret en tot e per tot a 31 linhas, d’elògi vertat. N’au enteni cap soen citat peths professors e sapients nosti, e que m’aunori d’aver pro parlat d’eth en emissions de Radiò-Païs a Tarba (cercatz eras K7 de « Escrivans » enas arquivas, be las trobaratz) que vos balhi adaptacion deth mièu article en francés ena efemèra revista « Vasconia » deth dit « Patrimoine de Gascogne » No 4 de seteme 2004. Que’m trobè anar en Gondrin (Gèrs) en 2003 cercar se’s brembavan aiqui, on nasquèc en 1910 e se moric en 1958, traças deth mainat poète (e professor d’Espanhòu). Gondrin era bastida armanhaquesa on me platz de dentrar dam eth, e ena sièva grafia : Goundri Per Goundri qu’an un coumbent L’aure soule y espouse lou bent taure qui tume las grans parets ---- Amne mie, ès gnaute coumbent, chets psaume ?* Nòta : « chets »= « sense » Quin portau a, d’un ren, bastit ací eth poète a sa bastida ! Ueit linhas, e qu’ei dita era impression qu’òm a, dentrant en Gondrin, eth mistèri d’aqueras parets qu’eth vent esposa... Dentram-i, a puntetas... Que me’n vau doncas enas arruas dera bastida, demandant ath monde s’an entenut a parlar d’un Andréu Pic, en disent-les çò que’n sabi, e sustot çò mes segur, qu’ei nascut e mort acitau. E no i auriá quauqu’ua placa, quauqua mencion sus ua paret deth
16
sièu nom. Era secretaria de mairia que fineish per aprene’m que i a ua taua placa, e que coneish ua persona au mens que’m poderia parlar deth que no sap era èster eth grand òme locau. Qu’encontrarè atau Monsur Ivas Dalla Vedova, un modèste entreprenur d’origina italiana, installat ath ras dera vilòta, que s’interèssa a de bon ath patrimòni locau, e que’s farà un plaser d’acompanhà’m devant era maison deth poète, e de fè’m leiger eths articles pareishuts quan fuc pausada aiqui era placa, en 1959, sus era façada. Que leigem : A la memorio dou poèto e sapient gascoun André Pic, 1910-1958, basut en aquesto maysoun. L’Escolo Gastoun Febus 1959. Urós dera mièva visita, Monsur Ivas Dalla Vedova que cercarà en eths sièvi papèrs un petit fèish de poèmes d’Andréu Pic editat pera Revista Oc, colleccion Messatges, quan se moric, e que me’n farà ua fotocopia. Ara, que vos inviti a tornar encontrar eth noste Andréu en Barri d’Euse (Eauze, en Armanhac) : Aqueth barri oey dat a l’aret dou bigné en-tems qu’ère ciutat roumane...Bourdilé qui trestéyes l’estout abise’t d’esmouchà la rélhe au marme rout soubrance d’un autà lati ou d’estrouncà ü cap d’Emperadou qui counegou lou car dous trimfes e cadou Chetre pique-talos s’ère per tu lou hat de trebucà û cos de Diuse dou becat
N°33 – Setembre Octobre
û nouble piyets hemnenc qui t’alugue (you dic) en aquet tès noucient la luts dou Bèt antic... Oun bau ? A tout pesà, loungadement encoé tout aqueste bladà serà laurat dou boé abans de-y hourucà au pergoun : omis hous noû boulem, nou, crubà la glori dous ayous. Que balhava eth poète aquesta precision : « la bilo roumano d’Elusa qu’ey adare û loutissement ou camps e bignes : nat recerc n’ey estat héyt » (Proses et Poesies, p.158). Que vesem dab quin estrambòrd aqueth poème ditz era romanitat de nosta tèrra, e era nosta fòla capacitat de desbromb e de mauconeishença. Dam poètes coma aqueste, era poesia gascoa qu’ei encòp enraïgada e universala. Vesetz quin ditz eth terrador en ligant-le ath mes fòrt dera nosta civilisacion e dera nosta istoèra. E vesetz er’audacia tranquilla, tota classica, dera fòrma, d’aqueth vèrs cairat en marbre mes sense ren de redde, de convencionau. S’avem un poète qu’escapa a tot provincialisme, qu’ei aqueste ! Que’s hinsa ara nautor d’un Vergili, d’un Leopardi, que coneishiá, umaniste de prumèra. Que’m platz de seguí’u (Reclams, 1937) sus eths passes d’un Henry Beyle, alias Stendhal, en sièu viatge en Provença e en Gasconha, ena pròsa clara e agusada deths articles que balhava ara revista de Camelat e Palay : dubèrtura e sen critic, arren no li
mancava, coma en’aqueth comparèr que gausa entre Mistral e Jasmin (Reclams, 1957), en avançant que, se Mistral agèc coma interprète un Gounod (Mirèio), a Jasmin qu’auria calut era musica autant tendra mes mes prima d’un Cimarosa. Quant de causas a descobrir d’aqueth escrivan que gausi díser deths mes grans dera nosta literatura ! Monsur Lazartigues, regent, qu’auria uei mes de cent ans, que’m responèc ath telefòne plan cortés, e m’expliquèc quin n’avia pas tornat véser eth sièu companh d’escòla primària, quin eths sièvi dus camins avian forquejat, eth dintrant ar’Escòla normala deths regents, Andréu passant professor d’espanhòu, quin tanben no avia james arren leijut deth amic , çò que confirma plan era mièva impression : « deguns no ei profète en sièu païs ! ». Benlèu tanplan Andréu no fic arren contra aqueth desbromb, mèma se tornèc regularament a Gondrin aras vacanças. Un qu’aimèc e botèc Andréu en davant, qu’ei Miquèu de Camelat, dam qui agèc ua importanta correspondéncia, e que’n pensava fèr eth sièu « successor » : açò qu’ei ua auta istoèra, que vo’n poderam parlar un aute còp se voletz. Miquèu Pujòl, Junh 2016. Bibliografia (braca) : • Eth recuelh de poèmes publicat per « Messatges » (revista Òc). • Proses e poesies, 1976 presentacion de M. Saint-Bezard, « libe de l’escole Gastou -Febus ». • Letres Causides de Miqueu de Camelat a Andrèu Pic presentadas per M. Saint-Bezard felibre mayourau secretari de l’Escole Gastoû Febus 1967.
N°33 – Setembre Octobre
17
Eth Servici Civic, un utís entà desvolopar las associacions. La Seccion Regionau Meidia-Pireneas de
l’Institut
d’Estudis
Occitans
qu’arriba tot just d’obtier l’agradament d’intermediacion dau Servici Civic. Dab aqueth agradament, l’IEO MP que’s hica a la dispausicion de totas las associacions qui’s dedican a la lenga ena Region LengadòcRosselhon-Meidia-Pireneas. En efèit, l’IEO MP que’vs da la possibilitat d’arcuélher,
pendent
ua
mission
de 6 a 12 mes, ua volentària o un volentari que poderà participar a la vita de la vòsta estructura e au sué desvolopament. Atau, se voletz arcuélher quauquarrís, que’vs podem hèr profitar d’ua convencion de Servici Civic. Tanben, que v’aidaram
TOTASMISSION LAS INFORMACIONS SUS VOTRE VOUS ATTEND SUR
SERVICE-CIVIQUE.GOUV.FR
#FAITESLESAUT cathy.ieomp@gmail.com
entà : hèr las vòstas demarchas administrativas, cercar un volentari o ua volentària, preparar l’arribada de la joena o dau joen, definir la o las missions de la persona en Servici Civic, gerir eths pagaments, etc.
16À 30 25ANS
MISSIONS : 24 FRANCE A 35 ÒRAS ANS ET – 8 – 10 PER EN6 SITUATION SETMANA ÉTRANGER DE MESES HANDICAP
Ara, s’ètz interessats per eth dispositiu de Servici Civic, n’esitetz pas mes e contactatz l’IEO MP : 09 62 56 09 91 (diluns e dimars) o cathy.ieomp@gmail.com
Ne parlam
Festenals : e se l’occitanisme sufiguèsse pas ?
17ena
edicion
del 9 de setembre al 4 de novembre de 2016 Le Conseil Départemental de la Haute-Garonne Ville de Toulouse Région Occitanie / Pyrénées-Méditerranée
Tim Bastian · Atelier Kunstart | Numéro de licences : n°2-1055652 et n° 3-1055653
A
05 61 11 24 87
Umanitat plurala www•festivaloccitania•com
toulouse
1 1 1 0 1 0 0
1 1 1 0 0 1
1 0 1 1
A M A È R ST ECIN ITAN Ò D CC M O 6 201 0 0 0 1 1 1 1 1
0 0 1 1
0 0
1 0 1 1
0 0 1
1 1 1
1
1 0 1 1
1 1 1
1 1 0 1 1
s: on su maci t.cat/ rograenca ccitan Alàs la p ltar ww.gemao lles consu wdecin ace tz è a d Alm e Mar Po str d unt mo s / y a n 0 gu Are s de Medó 0 llen y 1 1 0 1 1
1 1 1
0
0 0 1 1 1 1
l risque de contrariar tre la debuta una bona partida dau-dit occitanisme, òc : l’occitanisme sufís pas. Dins la volontat qu’avèm de prepausar prestacions de qualitat per los que parlan, comprenon, defendon la lenga e cultura occitanas ; dins las reflexions que menam sus la lenga e las politicas culturalas e linguisticas, es qu’avèm pas – nosaus actors de la defensa e promocion de l’occitan – de temps en temps, tendéncia a oblidar los autres ? E òc : es plan e plan necessari de far per los que son ja convencuts, mai fin finala, quid de los que son encara luènh de las questions que fan nòstra vida vidanta ? Uèi, vos prepausem un biais de far, n’i a d’autres. Vos prepausem un biais de menar amics, pròches al monde occitan... ...sens parlar d’occitan ! Amb los festenals occitans que començan, amb tanben la dintrada de las associacions d’un biais mai general, avèm la possibilitat de partejar moments de musica, cinemà, conte e racontes, bals, passejadas e autras fèstas de vilatge. I a tant de veire, d’escotar, de far e partejar, en familha, entre amics. Plaser e convivéncia. Ensagem d’au mostrar cada numèro : en matièra de cultura « occitana » (en occitan, a l’entorn de l’occitan...) n’i a per tot lo monde e doncas cadun i pòt trobar quicòm a son gost. Doncas, en plaça de far parladissas sus la necessitat de defendre l’occitan, perqué pas, simplament, se servir de l’extraordinària e regaudissenta diversitat d’eveniments prepausats pels festenals occitans de la dintrada ? Pas per convéncer quin que siá, simplament per passar moments de
0 1 1 1
1 0 1 1 0 0
1 0 1
Art ac nh Auri lona e Barcordèu B ar eM et d lva Can e la Se es ri sà d pú Cas lló d'Emoazze C ish te Cas Fo a n o ir G Les a Lleido n a n rtig n Ma ntalba r Mo ontlau M
0 1 1 0
0 0
n
Are
1 0 1 1
na rbo Na na nt Ostaias Confle Pàmda de Mar Pra ià de m Pre s Reu agona r Tar sa Tolo sa to Tor p m Tre a nc lh Vie galhe Vila
0 0 1 0 1 1 0 0 0 0 0 1
0 0 1 1 1
1
1 1
1 0 0 1 1
paratge, prendre de bon temps. Plaser e convenéncia, vos disèm ! Als rockers, Boisson Divine ; als métalleux, Stille Volk ; als enquestaires de bibliotèca, Florian Vernet ; als youtubers, Dètz ; etc. La melhora causa que podèm totes far per l’occitan ? Partejar, escambiar e sustot, sustot : aimar, s’amusar e profeitar, non de non ! A.H. La
seleccion, parcelària incompleta :
e
• Festenal polifonic en nauta valada d’Aude, del 2 al 11 de setembre, per le Groupe d’Étude et de Sauvegarde du Patrimoine Polyphonique Espérazannais (GESPPE) e l’IEO d’Aude ; gesppe. zic.fr ; • Festenal Occitània, del 6 de setembre al 20 de novembre, per l’IEO 31, www.festivaloccitania.com ; • Vendemias d’Òc, del 10 de setembre al 7 d’octobre, per l’IEO 82 – Associacion Antonin Perbòsc ; • Hestenau Planvengut, les 22 e 23 de stembre, per lo Med’Òc (Movement deus Estudiants d’Occitània) de Pau, www.facebook. com/events/1159764934043833 ; • Mòstra de cinèma occitan, del 16 de junh al 8 de decembre, per la Generalitat de Catalunya, llengua. g e n c a t . c a t /c a /o c c i t a /m o s t r a cinema-occitan ; • Les Troubadours chantent l’art roman, del 7 de mai al 25 de novembre, Trob’art Productions, Associacion Le Passe Muraille e l’Universitat de Stanford, festivaltroubadoursartroman.fr
1 0 1
Organiza:
0 1 1 1 0
L.909-2016
0 0
1 1 1
Amb la collaboracion de:
AJUNTAMENT DE CANET DE MAR ÀREA DE CULTURA
Ajuntament de Tortosa
Generalitat de Catalonha Departament de Cultura CERCLE OCCITÀ DELS DOS ARENYS
Biblioteca Popular
Pare Fidel Fita
Biblioteca Pública
TARRAGONA
N°33 – Setembre Octobre
19
Carta blanca
Lo Scopitòne
de Silvan Carrère
Polyphonic System Polifonia tribau a dançar.
A
h macanica, quina bona suspresa en tot escotar Polyphonic System aquera debuta deu mes de julhet a Castelnòu d’Arri, en l’encastre deu forum Euro-Region ! Devath ua petita hala e a l’òra de l’aperitiu, los quate collègas que perpausèn ua musica tribau gessida deu repertòri tradicionau deu territòri occitan, dab ua tòca : her dançar lo monde ! Mission pleada dongas per Polyfonic System, on podem arretrobar dus « istorics » de la musica occitana, dab Manu Théron (Còr de la Plana) tostemps a la punta e Ange B (Fabulous Trobadors, QDLB) arretrobat e eficaç dab la soa tecnica de Human Beat Box (quin se dit aquò en gascon ? !). Clamenç Gauthier e Henri Maquet que pòrtan tanben las loas contribucions preciosas dab flaütas,
20
vriolons e bohas … sense nat dobte, qu’èm a la sorga de çò qui’s hé de mielhor en musica occitana ! Au cairehorc deu caminament de cadun, qu’arretrobam mes que tot l’esperit deu grop mitic Gacha Empega en çò de Polyphonic System, segon jo, dab ua tribalitat sonòra unica, mes tanben l’esperit de las tensons, combat vocau creat peus trobadors e hicats en lutz peus Fabulous Trobadors a la debuta de las annadas ueitanta. E quin plaser de tornar véger lo noste Ange B nacionau, laguens un registre mes que tot ritmic, mes tostemps aquiu entà enviar la saussa a la canta. Au bèth miei d’ua epòca trista e plapada de sang, Polyfonic System qu’ensaja d’arrecampar lo monde, de cantar la fraternitat ! E aquò qu’arregaudeish lo còr e l’amna !
N°33 – Setembre Octobre
Paginas reservadas als abonats ! Lo Diari version Premium :
• 1 an • 6 numeròs • 32 painas e 4 rubricas exclusivas • un exemplar de la revista adreçat per corrièr directament en çò vòstre • 24 € per an
Vejaire
Du jour au lendemain — Critica Contunham de parlar « Du jour au lendemain », novèl album de Rémi Geffroy (cf. version premium pp.24–25). A l’ora de boclar aquel numèro (fin de julhet) avèm — privilègi de la premsa — ja recebut la version numerica de l’album. Vejaire. — A.H. jour au lendemain me sembla plan conténer aqueles dos movements opausats e complementaris, que ne fan una musica complèta. Me sembla una musica abitada, personala e collectiva. Non : personala doncas collectiva. Utilizant la composicion coma catharsis, coma biais de metabolizar experiéncias de la vida, Rémi Geffroy bastís una musica personala que pòt evocar, tocar e ressonar amb la vida de cadun. Me sembla pas tant anodin qu’aquò, pr’amor qu’èm dins un monde que va aviat, ont las òbras artisticas sont (tròp) sovent limitadas a un objectiu de succès e doncas una sola dimension estetica. Aquí de musica qu’a « quicòm de díser ». Aquí un artista que pren son temps.
L
e primièr mot que me ven a l’escotar d’aquel album novèl, es tocat. Qué vòl dire qu’una òbra nos a tocat ? Es un biais de qualificar un movement de l’òbra fins a l’espectator. Quand èm davant una òbra, avèm dins le cap una fila de « personas », d’instàncias de jutjament successius (vesètz Vice-Versa de Pixar ?). I a le jutjament estetic (« me plai, me plai pas »), un jutjament teoric de còps (« es interessant(a) »), etc. Generalament, aqueles jutjaments fan un pauc gardabarrièra : se me plai pas, auraí pas enveja de m’interrogar s’es interessant, complèxe... Mas, qualques òbras an la capacitat de passar per dessús tot aquò per anar dirèctament ressondir amb emocions, sovenirs, sensacions ; amb l’afècte, le subconscient, apelatz aquò coma vos plai. Passar le camin, la barralha, le can e la pòrta per dintrar en çò vosautres. Alara, aquò nos tòca. Se mena sovenirs a la susfàcia, se càmbia nòstre estat del moment, se l’òbra qu’avèm davant les uèlhs (o aquí, las aurelhas) nos pòt far venir joiós, trist, melancolic, alara vòl dire qu’èm bolegats, o per utilizar le tèrme exact : esmoguts. Un biais per nosautis de projectar, de poblar tèxte, musica, pintura... Esmogut. Es quicòm d’important. En latin ex movere es literalament « bolegar defòra ». Du
26
Cal pas oblidar que Entre-Deux data de 2012 e Parenthèse — musique pour l’imaginaire de setembre de 2014. Es probablament un element central de l’autra granda qualitat del disc : i vesèm una vertadièra progression de l’artista. Me sembla que la musica (composicion e interpretacion) es mai personala, avançada, arboradura, mai ambiciosa e exigenta benlèu tanben. Amb tota las resèrvas ligadas a l’interpretacion, plan segur. Mai segur, la progression musicala, amb una còla plan mai importanta que la del triò d’Entre-Deux e doncas orquestracions ricas e fòrt interessantas. Du jour au lendemain es una transicion, la primièra etapa vertadièra de la realizacion d’un potencial que se devinava plan fins a uèi, enriquit sens dobte per las experiéncias personalas e musicalas divèrsas del compositor musician. Un artista qu’avança amb nosautis e que me sembla definitivament meritar una aurelha atentiva ! Du jour au lendemain, Rémi Geffroy e convidats, Arthénice Musique, 2016, 12 titòls, 15 €
N°33 – Setembre Octobre
TV Un temps fòrt occitan, Castèlnau d’Arri lei 1, 2 e 3 de julhet de 2016 : Forum Euroregionau Patrimòni e Creacion Tè Vé Òc anèt a Castèlnau d’Arri, au rescontre d’una soscadissa importanta sus « Patrimòni e Creacion ». Lo Forum fuguèt coma lo fuòc d’artifici finau de TOTAL FESTUM de 2016 ! Taulas redondas, conferéncias, espectacles nombroses, debats, concèrts, espòrts regionaus, cosina, balètis, talhièrs, mòstras, recampèron lo public d’aquel finau. Un public vengut d’Occitània tota, l’Occitània granda. Un Forum gigant, fòrça ben reçauput per la Vila de Castèlnau d’Arri amb una organizacion capitada pel CIRDÒC e sa còla. Tè Vé Òc i cubriguèt mantunes moments a la demanda dau CIRDÒC. De captacions integralas de quauqueis accions fuguèron fachas, que se trobaràn lèu sul site dau CIRDÒC. Podretz trobar : Divendres 1 : — Una reflexion sus l’Amassada de la Region Lengadòc Rosselhon Miègjorn Pirenèus dubriguèt lo Forum e recampèt leis actors de l’occitan en Region LRMP. — La dubertura oficiala dau Forum seguiguèt, amb d’elegits e representants dei territòris de la region LRMP. — Una taula redonda : « Escambis teatraus e adaptacions » amb lei representants de la Companhiá Mariantònia Oliver (Balearas), La Rampe TIO (Lengadòc), Teatre deis originas (Lengadòc), Art Cie (Lengadòc), Cie du Sarment (Catalunya Nord) Auditori Sa Màniga (Balearas) e Marionetes nomàdes (Catalunya) ; — Supereròi, teatre jove public e adultes (El Perro Azul Teatro), un moment remirable e de qualitat granda. Una creacion originala amb un actor unenc mascat que ten mantunes ròtles. Lèu la dintrada amb Òctele Una annada escolara comença e per totes los joves en aprendissatge de l’occitan, que siá en Calandreta, escòlas bilingüas o endacòm mai, ÒCtele vos prepausa de seguir Pepin Trespomas, las aventuras d’un petit cavalièr, al ritme d’un episòdi novèl cada 15 jorns. E per los que son concernits per l’ensenhament de l’occitan, la bona novèla ven d’un D’ÒC Show excepcional, totjorn presentat per nòstre illustra Silvan Carrère, lo dimècres 28 de setembre en direct d’Albi ! L’Agenda Avètz, benlèu, ja vist l’emission novèla d’ÒCtele : un agendà cultural co-produsit per Lo Cirdòc, en partenariat amb La FaBrica ? Los eveniments màgers de la periòde en cors, sus l’espaci geografic occitan i son presentats per Samira El Hadrati.
Dissabte 2 : — Taula redonda sus la creacion e re-creacion musicala : tradicion, recèrca e contemporaneitat, animada per David Ibàñez (Director artistic de la Fira Mediterrània de Manresa) amb Vox Bigerri, Du Bartàs, La Talvera, Cie Guillaume Lopez, Bufassons, Lo Còr de la Plana e Polifonic system. — Taula redonda : « Musicas actualas e identitats » animada per Camille Martel amb Mauresca, Avant mardi, Propaganda pel pet, Valencian Music association, Agence Sirventès, Lo Còr de la Plana, Polifonic system e David Ibàñez. — Concèrt de Mauresca. Dimenge 3 : — Patrimòni e creacion culinària animat per Mirelha Braç (IEO Aude). Amb Gerard Noguès (Fundació Institut Català de la Cuina i la Cultura gastronomica), Vincent Marquès (autor), Roberto Colomero (President d’Espaci occitan dels Aups - Valadas Occitanas) — Conferéncia de Claudi Alranq « Plus le futur interpelle, plus l’archaïsme répond : les animaux de la fête occitane. » Coma totjorn un moment fòrt, qu’interpèla vertadièrament. En mai d’aqueleis captacions integralas, d’autrei moments nombroses faràn l’objècte de doas emissions de paréisser sus TV Sud e sus lei sites de Tè Vé Òc, Occitanica e FIMOC. Leis espòrts regionaus que vegèron un public nombrós e afogat, lei concèrts, lei deambulacions de grops musicaus costumats venguts d’Occitània tota amb d’animaus totemics tanben. Lo Forum Eurò Regionau fuguèt un rescontre variat e fòrça ric entre actors de la creacion occitana, institucionaus e public. De renovelar de segur en 2017.
Clinhada Vaquí una rubrica ÒCtele dubèrta als que fan de videos cortetas, originalas, escolaras, amators. Enviatz vòstras videos a ÒCtele e seretz benlèu difusats. (contact@octele.com o Oc Prod, 77 avenue des Lilas, 64000 Pau). Artistas Mai en mai d’artistas nos fan passar lors clips, extraits de concèrt, videos musicalas per lor promocion. Sètz musician, cantaire... contactetz-nos. E mai Clément Pech, cap redactor de La Setmana torna en fòrça amb una seria de « Cara e Cara » filmats pendan l’Hestivòc de Pau ; los dos primièrs episòdis de la sitcom ÒC-veituratge dins pauc de temps sus ÒCtele e fòrça autras suspresas... ÒCtele, 1èra tele 100% en occitan www.octele.com — contact@octele.com
N°33 – Setembre Octobre
27
Agenda NB : A l’ora d’acabar la revista, totas las programacions son pas arrestadas. Consultar la documentacion dedicada.
Son pas acabats Del 6 de junh al 8 de decembre Mòstra de cinèma Occitan
Espanha e Françà
La Mòstra de Cinèma Occitan ofrís una vision panoramica de la lenga e de la cultura occitanas a travèrs de las creacions audiovisualas e contribuís a bastir un ret d’exibicions publicas, en Catalonha e en Occitània, amb la collaboracion d’institucions, entitats culturalas e entrepresas catalanas e occitanas. Generalitat de Catalunya llengua.gencat.cat /oc/occita/ mostra-cinema-occitan/index.html
Del 7 de mai al 25 de novembre
e l’associacion AMTET. Podètz cantar en occitan en grop acompanhats de musicaires, quin que siá vòstre nivel de lenga e de cant. Gratuit
dança, musica • 10h-12h : scèna dubèrta pels musicians (sus inscripcion) • 10h : petita randonada de 2h de marcha fins al bèlvéser de Caubarol (preveire cauçaduras de marcha, desconselhada al joves www.ostaldoccitania.net enfants) • 11h : visita de la capèla de Pouey Lahun del 2 al 11 de setembre • 11h : cantèras 15en Festenal polifonic en nauta • 13h : aperitiu repais valada d’Aude • divendres 2, Saint Ferriol, • 15h-17h : bal amb Duo Raibaud Bibonne 21h : Ardalh (bearnés), 10 € ; • dissabte 3, Quilhan, 21h : • 17h-17h30 : cantèra • 17h30-19h30 : bal amb Madamicella (còrs), 10 € ; • divendres 9, Espesèlh, 21h : Maishant temps • 20h : biaça musical e fin del La Mata de Jonc (catalans), 10 € ; • dissabte 10, Quilhan, 21h : festenal Andhira (sardas e italianas), 10 € ; Informacions e tarifes, tradazun. • dimenge 11, Esperaza, jimdo.com/le-programme/ 16h : Calis Mabrüca e Le Gesppe (occitanas e del monde), participacion liura ; le 3 de setembre • dissabte e dimenge 3 e 4 : Passejada Estagi de cant, 40 € (35 € pels Boason (Bozouls) – Sta Fauste adherents del amics del GESPPE 14h o de l’IEO Aude). Rendètz-vos a 14h a l’Ostal de Entresenhas 04 68 74 02 50 o Vila ; descobèrta del canyon de Bouzouls e visita de la glèisa de gesppe.zic.fr/contact Sta Fausta, en òc. Dubèrt a totis – gratuit les 3 e 4 de setembre Organizat per l’IEO 12 Festenal Trad’Azun
Arrens-Marsous
Dissabte 3 : • 14h : dubertura del festenal • 14h-20h : salon de luteria e Occitània Pireneas meditermercat artesan ranèa Concèrts de qualitat, dins zònas • 15h-18h : estagi de cant, dança, ruralas, a l’entorn del patrimòni musica • 15h-17h : scèna dubèrta pels religiós e musical medieval. musicians (sus inscripcion) festival-troubadoursartroman.fr/ • 17h : cantèras • 19h : aperitiu repais • 20h30-22h30 : bal amb Huec • 22h30-23h : cantèra • 23h-1h : bal amb Brotto-Lopez • 1h-1h30 : cantèra le 1er de setembre • 1h30 : bal boeuf. Cafè-cantaires Dimenge 4 : Tolosa • 9h : acheulh Ostal d’Occitània • 10h-14h30 : salon de luteria e 18h Cafè cantaires ambe le Xavier mercat artesan Vidal, organizat per La Topina • 10h-13h : estagi de cant, Les Troubadours chantent l’art roman
Setembre
28
N°33 – Setembre Octobre
Ensenhaments : 05 65 68 18 75
del 6 de setembre al 20 de novembre Festenal Occitània
Region Occitània Mediterranea
Pireneas
• 6 de set., Tolosa, Conferéncia de premsa, gratuit ; • 9 de set., Tolosa, Conferéncia, gratuit ; • del 9 al 17 de set., Tolosa, Exposicion, gratuit ; • del 9 de set. al 21 d’octobre, Murèth, Exposicion ; • 10 de set., Murèth, Fèsta, gratuit ; • 14 de set., Tolosa, Presentacion, gratuit ; • 17 de set., Tolosa, Inauguracion del Festenal, gratuit ;
• 17 de set., Tolosa, Mercat, gratuit ; • 17 de set., Tolosa, PassaCarrièra, gratuit ; • 17 de set., Murèth, Comic, 25 € ; • 23 de set., Tolosa, Inauguracion d’exposicion, gratuit ; • de 23 de set. al 1er d’octobre, Tolosa, Exposicion, gratuit ; • 24 de set., Montsegur, Cant & Poesia, participacion liura ; • 25 de set., Sant Felix de Lauragués, Cant & Poesia, 10 € ; • 26 de set., Tolosa, Cant & Poesia & Musica, gratuit ; • 28 de set., Tolosa, Conte, gratuit ; • 29 de set., Tolosa, Teatre, 12 € ; • 30 de set., Tolosa, Musica, 6 €/8 € ; • 30 de set., Puègbonieu, Teatre, gratuit ; • 30 de set., Herranh, Musica ; • 1er e 2 d’octobre, San-Lís, Fèsta, Repas 8 € ; • 1er d’octobre, Tolosa, Fèsta, Repas 5 €(enfants), 8 € (adultes) ; • 1er d’octobre, Herranh, Visita comentada, gratuit ; • 1er d’octobre, Herranh, Repais & Balèti, 15 € (repais) bal gratuit ; • 1er d’octobre, Herranh, Cant, 5 € ; • 1er d’octobre, Venèrca, Conte, gratuit ; • 1er d’octobre, Venèrca, Concèrt, 10 € ; • 1er d’octobre, La Vaur, Comic, 5 €/8 € ; • 1er d’octobre, Montesquiu de Volvèstre, Balèti ; • 2 d’octobre, Herranh, Estagi de musica, 20 € ; • 2 d’octobre, San-Lís, Messa & Repais & Espectacle, 10 €(espectacle) 26 € (espectacle + repais) ; • 6 d’octobre, Vilafranca de Lauragués, Exposicion, gratuit ; • 7 d’octobre, Vilafranca de Lauragués, Cinemà, 5 €/7 € ; • 8 d’octobre, Vilafranca de Lauragués, Balèti, gratuit ; • 8 d’octobre, Senta Gabèla, Balèti, 10 € ; • 9 d’octobre, Gèrm de Loron,
Musica, 6 €/8 € ; • 9 d’octobre, Senta Gabèla, Mercat & Musica & Repais, gratuit ; • 11 d’octobre, Tolosa, Musica, gratuit ; • del 11 al 15 d’octobre, Tolosa, Balèti, participacion liura ; • 11 d’octobre, Vilafranca de Lauragués, Conferéncia, gratuit ; • 13 d’octobre, Castanet Tolosan, Cine & Musica, 4 € • 14 d’octobre, Aigafonda (Calmon), Conte, 5 € (adulte) gratuit (enfants) ; • 14 d’octobre, Tolosa, Rencontre Film Trad e Cantèra, gratuit ; • 14 d’octobre, Tolosa, Musica, 6 €/8 € ; • 15 d’octobre, Tolosa, Musica, 15,80 € ; • 15 d’octobre, Albi, Collòqui, gratuit ; • 15 d’octobre, Vilafranca de Lauragués, Teatre, 5 €/8 € ; • 15 d’octobre, Sant Sulpici la Punta, Dança & Balèti, participacion liura ; • 19 d’octobre, Tolosa, Musica, gratuit ; • 21 d’octobre, Boussens, Cant, gratuit ; • 26 d’octobre, Tolosa, Conte, gratuit ; • 27 d’octobre, Tolosa, Cinèma, gratuit 2ans/6 €/8 € ; • 28 d’octobre, Vaquièrs, Musica, gratuit -18ans/5 €/8 € ; • 29 d’octobre, Tolosa, Projeccion ; • 30 d’octobre, Ramonvila Santa Anha, Balèti, gratuit -12ans/6 €/8 € ; • 4 de novembre, Mazamet, Musica, 8 € ; • 17 de novembre, Tolosa, Projeccion, gratuit ; • 20 de novembre, Tolosa, Festenal Peuples et Musiques au Cinéma,
Organizat per l’IEO 31 partenaris. www.festivaloccitania.com www.ieo31.com
N°33 – Setembre Octobre
le 8 de setembre Cinèma
Tolosa
Ostal d’Occitània • 18h 30 : « Cathare », classic en la cinematografia occitana. • 19h : « Trobadors » aperten a una tièra de quatre filmes ont le realitzador Michel Gayraud posèt en imatges diferents aspèctes de la tradicion culturala a l’Occitània medievala. Gratuit www.ostaldoccitania.net
del 9 al 11 de setembre Hèsta de la husta
Luc de Bearn
Animacions, passejada, talhièrs, concèrts (Artús, Lo Còr de la plana, Calva...) Estagi de cant amb Manu Theron les 10 e 11 de setembre. (50 € per 2 jorns, siá 2 x 6h). Inscripcions : romain@hartbrut.com e 06 82 95 45 43. o s t a u b e a r n e s . f r / agenda/?event=fete-dubois-2016
del 10 de setembre al 7 d’octobre Vendémias d’Òc
Montalban
10 de setembre : passejada toponimia animada per Paul Brugan, St Nauphary, gratuit. 6 d’octobre : Mòstra de cinemà en occitan • 15h : Trobadors • 20h : Ibòs en Bigòrra. Entre mutacions e mites & Catars (Ancian colègi, sala de projeccion, gratuit) ; 7 d’octobre, 16h : Conferéncia « L’Occitan, las formacions e les mestièrs » presentada per e Sebastien Pugin (Ancian collègi, sala de projeccion, gratuit) ; 14 d’octobre, 20h30 : Concèrt, Alide Sans en solo (Espaci dels Augustins, 8 € adh – 6 € minimas
29
socials e 10 € non aderents) ;
Organizat per l’IEO 82 Associacion Antonin Perbòsc ieo82@ieo-oc.org 05 63 03 48 70
–
le 11 de setembre Concèrt
Comps-la-Grand-Ville
Abadiá de Bonnecombes 15h Concèrt avec Philippe Vialard 10 € ccor.eu
le 15 de setembre Conferéncia
Tolosa
Ostal d’Occitània de 18h a 20h : Conferéncia de l’Alem Surre Garcia : « Lo camin de la faula, d’India als Pirineus », passant per Pèrsia, Bagdad, Cordoa e Saragossa. Gratuit www.ostaldoccitania.net
le 17 e 18 de setembre Jornadas del patrimòni
Tolosa
Ostal d’Occitània Dissabte : concèrt basco-occitan, dansas tradicionalas (oraris de precisar) Dimenge : 15h, duo Muriel Batbie Castell e Lakhdar Hanou, « Fin’Amor Cants d’amor mediterraneus », poesias occitanas acompanhadass pel laüt oriental. Gratuit
le 18 de setembre Jornada pòrtas dubèrtas
Tolosa
Lo divés 23 de seteme a La Centrifugeuse, concèrts dab : • 20h : La Fraîche (Jazz & HipHòp) • 21h : Espartenhas (bal trad) • 22h : Lou Seriol (Ròck-fòlcreggae-pachankà Occitan) Tà poder finançar lo projècte, lo Med’òc qu’a besonh un drin d’ajuda e que perpausan de participar a ua dineròla virtuau sus un site especializat : Leetchi. Que cercan monde tanben tà balhar un còp de man benevòle au parat deu hestau, s’ètz interessats que’us podetz contactar.
COMDT Per las Jornadas Europencas del Patrimòni, le COMDT prepausa una visita liura del talhièr de fabricacion d’instruments. Mòstras, instruments del monde e La photo sur le rythme du Trad. 11h–12h30 : iniciacion als instruments 14h–17h : impromptus de musica, cant e danças 18h : concert-bal amb la Còla del medocdepau@gmail.com Conservatori de Tolosa w w w.facebook.com/ www.comdt.org/agenda/
events/1159764934043833/
le 18 setembre
le 23 de setembre
Jornadas del Patrimòni
Felibrejada de Tolosa
Centre culturel et Archives Départementales, Salle de Conférence 15h Difusion del DVD « 10 par jour » d’Yves Garric sus la guèrra de 1418, seguida d’un escambi en sa preséncia. Gratuit.
Ostal d’Occitània • 14h : arcuelh deths felibres ath centre dera maison d’Occitania . • 15h : Depòst de garba ara plaça Frederic Mistrau (casau deras plantas ) dab lecturas de poèmas ! • 16h : Remesa deras pervenches a quauques felibres ara sala Perbòsc ( Maison d’Occitania) peth sindic de Gasconha -Naut Languedoc. • 17h30 : Vernissatge der’exposicion der’Escòla deras Pireneos sala Perbòsc (Ostal d’Occitània) en preséncia deth Capolièr deth Felibritge, e de nombrosis personalitats e partenaris. • 19h : Aperitiu ofèrt pera mantienença de Gasconha–Naut -Languedoc. • 20h30 : Eth majorau Jòrdi Passerat harà ua conferéncia sus eth poeta : « Pèire de Godolin » • 21h30 : Eth Capolièr deth Felibritge Jacmes Motet harà ua conferéncia sus : eth Felibritge guèi, vector d’economia pera lengua.
Rodez
ccor.eu
les 22 e 23 de setembre Hestenau Planvengut
Pau
Tolosa
Universitat Lo Med’Òc de Pau, Movement deus Estudiants d’Occitània de l’UPPA, que torna organizar lo son hestau « Planvengut ». La dusau edicion que’s debanarà los dijaus 22 e divés 23 de seteme www.ostaldoccitania.net 2016 dab un beròi programa. Lo dijaus 22 de seteme suu prat deu campus : les 17 e 18 de setembre • lo vrèspe : Olimpiadas Jornadas Europencas del d’Occitania dab jòcs Patrimòni desacostumats ubèrts a tots Euròpa Visitas, dubèrtura de monuments, • 19h30 : Cantèra • 21h : Concèrts dab Atzembla eveniments... j o u r n e e s d u p a t r i m o i n e . (Punk/Ròck) e Goulamas’K (Skà/ www.ostaldoccitania.net Ròck-Trad). culturecommunication.gouv.fr/
30
N°33 – Setembre Octobre
le 24 de setembre Jornada del Felibritge
Tolosa
Ostal d’Occitània 10h30 : Missa en Occitan dab eth pair Jòrdi Passerat, carrèra deth Taure, cantada e animada peras dues escòlas felibrencas de Gasconha « Eras pastorellas de Campan, e l’Escloupeto de Rodes. » 12h : un aperitiu que serà servit a l’Ostau d’Occitania 15h : Cor d’amor dehòra à l’Ostau (Esquirau) dab diferents grops de folkore en occitan. Eth sindic de Gasconha que daurirà era cor d’amor ! Que començaràn a dançar : Eras Pastorellas de Campan, l’Escloupeto de Rodes. Qu’auram eth plaser d’enténer contaires gascons deth Gers. Qu’acabaram peras Sardaignes de Tournefeuille ! Alavetz ara fin de l’Espectacle que’s clavarà era Felibrejada,tostemps dab plan d’emocion.
Octobre le 4 d’octobre
le 28 de setembre
Lavercantièra
Ostal Rampoux Los Barjacaires prepausan la pèça « Gaston Dominici assassin par défaut » per le Centre dramatic occitan de Tolon. 10 €
del 8 al 23 d’octobre Jazz sur son 31
Nauta-Garona
Trentena edicion per aqueste festenal ! Dempuèi 30 ans le festenal Jazz sur son 31 es Los Barjacaires en partenariat l’eveniment marcant de la sason culturala de Nauta-Garona. amb l’IEO d’Òlt. Aquela edicion ofrís una programacion de la mai eclectica, al aculhir artistas del mond le 5 d’octobre entièr al entorn de tematicas Descobèrta d’una òbra (Scène 31, Jazz européen, Autour Rodés du jazz français, Club New York, Ostal de las associacions Passerelles...) segon una politica 18h « Escriches de femnas tarnesas » d’accessibilitat. - Ramon Ginolhac - IEO de Tarn Informacions, programacion (2015) e reservacions : jazz31.hauteEn preséncia de l’autor. garonne.fr Dubèrt a totes e a gratis Organisat par l’IEO 12 Ensenhaments : 05 65 68 18 75
le 15 d’octobre Quine Occitan
le 6 d’octobre Cafè-cantaires
Tolosa
Ostal d’Occitània Cafè cantaires ambe le Xavier Ostal d’Occitània « Serada Contes » avec Monique Vidal, organizat per La Topina e l’associacion AMTET. Podètz Burg et Pèire Boissière cantar en occitan en grop www.latutadoc.com acompanhats de musicaires, quin que siá vòstre nivèl de lenga e de cant. le 30 de setembre Gratuit Anniversari Tolosa
www.ostaldoccitania.net w w w.printempsdeseptembre. com/fr
Teatre
www.ostaldoccitania.net
Rescontre de la Tuta
Projeccion d’un film en continu Gratuit
Agen d’Avairon
Sala de las fèstas 20h30 Quina occitan ccor.eu
le 22 d’octobre Presentacion de disc
Tolosa
Ostal d’Occitània Las Mondinas : amb la colaboracion de La Topina, presentacion del darrièr disc del Tolosa www.ostaldoccitania.net grup tolosenc que remportèt le Ostal d’Occitània prètz de cant a Aramis e le prètz L’associacion Toulangues celèbra del public a Laas. son 10en anniversari. le 8 d’octobre www.toulangues.org Printemps de Setembre de Tolosa Gratuit www.ostaldoccitania.net
Tolosa
Ostal d’Occitània
N°33 – Setembre Octobre
www.ostaldoccitania.net
31
30 ans, ça jazz!
312 artistes EN concert sur 25 lieux
08 23 AU
OCT. 2016
LA HAUTE-GARONNE C’EST VOUS !
CRÉATION CD31: 16/07
PARTENAIRES MÉDIA
N° Licences : 1/1086600-2/1086602-3/1086603
Renseignements : tél : 05 34 45 05 92 jazz31.haute-garonne.fr