Rebellen zijn de paradijsvogels van de organisatie

Het is bijna niet voor te stellen, maar er is een tijd geweest dat Nike verlegen zat om creatief talent. In 1985 ging het helemaal niet goed met het bedrijf. De nanciële cijfers liepen steeds verder achteruit, en dat terwijl het met concurrenten Adidas, Reebok en New Balance wel goed ging. Nike moest wat. En dus hielden ze een schoenontwerpwedstrijd om nieuw talent te vinden. Nike's huisarchitect Tinker Hat eld deed ook mee en tot ieders verbazing werd hij de winnaar. De baas van het sneakers-ontwerpteam zag zijn talent en zorgde ervoor dat hij direct werd vrijgespeeld en aan zijn team werd toegevoegd.

Nike's Air Max 1

Hat eld begon aan zijn eerste sneaker-ontwerp. Het is gebruikelijk dat ontwerpers daarvoor een zogenaamde design brief krijgen, waarin de richtlijnen staan waaraan ze zich dienen te houden. Maar daar trok Hat eld zich niets van aan. Door zijn achtergrond als architect was hij gefascineerd geraakt door het Centre Pompidou in Parijs; het gebouw dat bekend staat om zijn speciale ontwerp waarbij alle constructies, buizen en systemen juist niet zijn weggewerkt maar zichtbaar voor iedereen zijn. Het leek hem fantastisch om een sneaker te maken waar je de binnenkant van kon zien. En zo ontwierp hij de Air Max 1. Het werd een van de grootste successen van Nike en het innovatieve ontwerp bracht het merk naar een hoger niveau op het moment dat ze dat het hardst nodig hadden.

Rebellen zijn van nature heel nieuwsgierig, vragen altijd door – soms tot aan het irrante toe – en halen hun inspiratie uit totaal andere omgevingen, net zoals Hat eld dat deed. Vervolgens zijn ze supercreatief om de vertaalslag te maken naar hun eigen omgeving. Rebellen komen daardoor vaak tot hele verrassende nieuwe concepten en oplossingen waaraan nog niet eerder was gedacht.

Lef en een groot hart

Dat betekent ook dat ze niet altijd binnen de lijntjes kleuren en dat ze zich soms heel ongenuanceerd kunnen uitspreken. Maar rebellen hebben nou eenmaal een hele sterke drang om dingen beter te willen maken. Dat wordt nogal eens verkeerd geïnterpreteerd. Organisatiepsycholoog Adam Grant noemt dat de disagreeable givers. Zij die durven te zeggen wat niemand wil horen, maar iedereen wel zou moeten horen. Grant noemt ze de meest ondergewaarde medewerkers van allemaal.

Hat eld is nooit meer teruggegaan naar zijn oorspronkelijke baan. Sterker nog, vandaag de dag werkt hij nog steeds voor Nike en is er een speciale positie voor hem gecreëerd als VP Special Projects. In die vrije rol voegt hij enorm veel waarde toe aan het bedrijf.

Omarm de rebel

In een tijd waarin we naarstig op zoek zijn naar goede mensen, lijkt het alsof we vergeten dat er ontzettend veel verborgen talent in de organisatie zit. Het is een kwestie van dat ontdekken en vervolgens zorgen voor de juiste omgeving, waardoor dat talent tot zijn volle recht kan komen. Dat betekent je durven open te stellen voor die lastpak in je team. En dat vraagt moed van leiders.

SIMONE VAN NEERVEN

EN OPRICHTSTER VAN REBELLA, EEN CATALYST FOR INNOVATION

INTERNATIONAAL OPEREERT

Vijf klassieke must-reads voor HR-leiders

Hoe verbeter je de bedrijfscultuur vanuit de kern, word je een bewust ontwikkelingsgerichte organisatie, benut je de verschillen tussen de linker- en de rechterhersenhelft, of bepaal je via de theorie van het ‘essentialisme’ wat werkelijk van belang is?

TEKST JAN BLETZ

The Corporate Culture Survival Guide

Een praktische gids om je bedrijfscultuur te veranderen of verbeteren

The Corporate Culture Survival Guide (vertaald als De bedrijfscultuur als ziel van de onderneming) van vader (organisatiepsycholoog) en zoon (consultant) Schein is een praktische gids voor organisaties die hun bedrijfscultuur willen verbeteren of veranderen. Het boek –een klassieker uit 1999 – legt uit wat bedrijfscultuur is, waarom het belangrijk is voor het succes of falen van een organisatie en hoe het kan worden beïnvloed en aangepast.

Organisatiecultuur is in de ogen van de auteurs van invloed op alle aspecten van een organisatie, zoals strategie, structuur, systemen, processen en prestaties. De cultuur van een organisatiecultuur is moeilijk te veranderen, maar leiders die dit willen doen, kunnen het beste proberen de gemeenschappelijke veronderstellingen die aan de cultuur ten grondslag liggen

The Fearless organization

te achterhalen. Dat wil zeggen: ‘de onbewuste en vanzelfsprekend geachte aannames die mensen delen over hoe de wereld werkt en hoe ze met elkaar omgaan’.

The Corporate Culture Survival Guide Wiley

Een cultuurverandering zal pas kans van slagen hebben als de organisatie het mes op de keel heeft, en onder serieuze zakelijke problemen gebukt gaat. En zelfs dan kan het veranderingsproces jaren in beslag nemen. Want wil een cultuurverandering met succes worden doorgevoerd, dan zal dit geleidelijk aan moeten gebeuren; Schein senior en junior geloven niet in een plotselinge omwenteling. Om draagvlak te creëren voor de veranderingen bij alle betrokkenen en om het veranderingsproces zorgvuldig te plannen en uit te voeren is tijd noodzakelijk.

Kenniswerk vraagt om psychologische veiligheid in organisaties

The Fearless organization (in het Nederlands vertaald als De onbevreesde organisatie) is een standaardwerk over het belang van psychologische veiligheid in organisaties. Het boek is geschreven door Amy Edmondson, hoogleraar leiderschap en management aan de Harvard Business School.

Het boek verscheen in 2018, maar is actueler dan ooit nu kenniswerk steeds dominanter wordt en medewerkers hun kennis moeten kunnen delen. Dat kan alleen als mensen de overtuiging hebben dat de werkomgeving veilig genoeg is ‘om een intermenselijk risico te nemen’, zoals Edmondson psychologische veiligheid omschrijft. Een grotere psychologische veiligheid leidt ertoe dat medewerkers creatiever worden, vaker nieuwe ideeën uitproberen en feedback durven te vragen en geven. Bovendien leren ze sneller van hun ervaringen en leveren ze betere prestaties in die omstandigheden. Edmondson gaat uitgebreid in op de vraag hoe psychologische veiligheid het best kan worden bevorderd.

Amy Edmondson

The Fearless organization

Business Bibliotheek

CHRO boeken

Ian McGilchrist

The Matter with Things, Our Dreams, Our Delusions and the Unmaking of the World Perspectiva