ال�ف) چندین س��ال اس��ت که تابس��تان ب��ه عنوان فص��ل تعطیل��ی گالریهای ته��ران پذیرفت��ه ش��ده و کمت��ر روی��داد قاب��ل توجه��ی در این فصل به چش��م میخورد .اما فضای هنرهای تجسمیتهران در سال 90تابستان متفاوتی را تجربه کرد ،چراکه در فصل گذشته بسیاری از گالریها به شکلی پیوسته به فعالیت خود ادامه دادند و نمایشگاههای قابل توجهی برگزار کردند .در این میان آنچه بهتقریب بر سنت پیشین باقی مانده رکود بازار هنر در فصل تابستان است؛ البته با دو استثنای قابل توجه! فصل��ی گذش��ته چی��زی مش��ترک میان نمایش��گاهها ب) اگ��ر در تحلیله��ای ِ یافت میش��د ت��ا مجموعه آنها را به عن��وان یک کلیت تحلیل کنی��م ،در ماههای پیش��ین نمایش��گاهها از چن��ان تکثری برخ��وردار بودن��د که بهس��ختی میتوان تح��ت ی��ک عن��وان کلی تحلیلش��ان کرد .ش��اید بتوان بهس��ادگی چنی��ن گفت: دیگ��ر موجی در کار نیس��ت! کارب��رد موج در این عب��ارت البته معن��ای منفیای م��راد نمیکن��د ،بلکه تنها اش��ارهای اس��ت ب��ه جو عموم��ی هنر ای��ران که خود سال‌هاس��ت در نس��بت مس��اوی با تحوالت سیاس��یـاجتماعی ایران ق��رار دارد.
| 176
|
پ) در فصل گذش��ته گالری «ایس��ت» ـبا دو معنای همزمان انگلیسی (شرق) و فارس��ی (توقف) پنهان در نامش ،که بار مطایبهآمیزی بر دوش میکشدـ فعالیتش را آغاز کرد .گالری ایس��ت در فضایی کوچک و ش��اید نامناس��ب برای نمایش آثار تجس��می معمول ،فعالیت جدیاش را با اجرای سی پرفورمنس در سی روز متوالی آغاز کرد .پروژه س��ی پرفورمنس ،س��ی هنرمند ،سی روز را محمد رضاییراد و امیر راد مدیری��ت کردن��د و پس از آن امیر راد پروژ ه دیگری ـبا من افطار کن!ـ را ،که از س��ویی تعداد هنرمندان شرکتکننده در آن کمتر بود و از سوی دیگر رسانههای متنوعتری را ش��امل میش��د .با توجه به دو برنامه متفاوت و گستردهای که ایست فعاليت��ش را با آن آغ��از کرده به نظر میآی��د این گالری ف��ارغ از محدودیتهای معماران��ه و نیز موقعی��ت دورافتادهاش درش��هر ،تالش میکند جای��گاه متفاوتی برای خود دس��توپا کند و مسیر متفاوتی نس��بت به دیگر گالریها در پیش گیرد. ی موس��یقیدانان آثاری از ت) گال��ری «س��ین» در پروژهای ب��ه نام آثار تجس��م رس��انههای مختل��ف کنار ه��م ق��رار داد و بهانهای ب��رای بازخوان��ی دور ه کاری هنرمندان��ی فراه��م کرد ک��ه غالب ًا موس��یقیدان ش��ناخته میش��وند و اینبار آثار متفاوتی از ایش��ان در برابر مخاطبانش��ان قرار میگرفت .این پروژه در کنار برنامه س��ی پرفورمنس ،س��ی هنرمند ،س��ی روز که از آن س��خن رفت ،توانستند فضایی تازه برای فعالیتهای بینارش��تهای بگش��اید ،چراکه عمده اجراکنندگان پروژه سی پرفورمنس ...را هنرمندان رش��تههای تئاتر و سینما تشکیل میدادند .مشارکتهای بینارش��تهای از این دس��ت سالهاست که به عنوان یکی از ویژگیهای هنر معاصر پذیرفته ش��ده ،اما فضای هنر ایران کمتر از آن سود جسته است .دو تجربهیادشده میتواند بهانهای برای آش��تی هنرمندان دیگر رش��تهها با گالریهای تهران باشد. ث) در فصل اخیر دو رویداد بزرگـبه لحاظ ک ّمی ـ در فضای تجس��میبه وقوع پیوست .نخستین آن نمایشگاه جوانان پیشرو در پردیس ملت بود .جوانان پیشرو که
دومین دوره خود را تجربه میکرد ،با حضور هفتاد اثر از 33هنرمند زیر چهل س��ال کار خود را آغاز کرد .برگزارکنندگان اعتقاد داشتند که این نمایشگاه به نسبت نمایشگاه پیشین از کیفیت باالتری برخوردار است و گروه برگزارکننده س��ختگیری بیشتری در انتخاب آثار داش��تهاند .البته نتیجهنمایشگاه نیز بر همین نکته صحه میگذاشت .یکی دیگر از تفاوتهای عمدهدوره تازهجوانان پیش��رو نسبت به دورهپیشین ،تالش چشمگیر مسئوالن آن برای فروش آثار بود که در نهایت س��بب شد این نمایشگاه با فروشی نزدیک به یکصدمیلیون توم��ان به کار خود پایان دهد .در این میان بهج��ز خرید پانزدهمیلیونتومانی خانه هنرمندان ،باقی خریداران را مجموعهداران خصوصی و اشخاص حقیقی تش��کیل میدادند .جوانان پیشرو علیرغم نامش تنها به رسانهنقاشی محدود میش��د و این نکته ش��اید از بزرگتری��ن نقاط ضعف برنام��های بود که نام و اس��تیتمنتی چنین کالن داش��ت .رویداد دوم برگزاری «اکسپوی مجسمه» بود ک��ه آن هم دومین دور ه برگزاریاش را تجربه میکرد .اینبار اکس��پوی مجس��مه با شرکت 138اثر از 138مجسمهساز در گالری شیرین برگزار شد؛ مجموعهای که با همکاری بیس��ت گالری و نیز انجمن مجسمهس��ازان ایران امکان نمایش یافت .دورهدوم اکسپو نیز در پایان توانست با فروش قابل توجه 140میلیون تومان کارش را به پایان برس��اند .به گفته مدیر گالری ش��یرین، نزدیک به پنجاهمیلیون تومان از این فروش به واس��طهخرید مرکز هنرهای ی وزارت ارش��اد اس�لامیمحقق ش��د و نودمیلیون تومان باقیمانده تجس��م را خری��داران بخش خصوصی پرداخ��ت کردند .برگزاری دو رویداد یادش��ده ت نهادهایی چون موزههنرهای نش��ان داد که از س��ویی با محدودبودن فعالی معاص��ر ،گالریه��ای دیگر میتوانند این بار را بر دوش بکش��ند و از س��وی دیگ��ر ،امکان همکاری میان گالریهای تهران به ش��کلی عملی وجود دارد. ج) در فصل گذشته جعبهتقسیم و نمایشگاه عکسهای «کورت هوربست» دو نمایشگاهی بودند که با حضور هنرمندان غیرایرانی برگزار شدند .جعبهتقسیم که به انتخاب امیرعلی قاسمیبرگزار شد ،شامل آثاری از رسانههای مختلف هن��ری ب��ود که تحت ن��ام یازده هنرمند و در س��ه گالری محس��ن ،آتبین و پارکینگ به نمایش درآمد .نمایش��گاه عکسهای کورت هوربس��ت ،هنرمند اتریش��ی نیز به عنوان یک دور ه کاری پنجس��اله در گالری شیرین ارائه شد. هردوی این نمایشگاهها از استقبال قابل توجهی برخوردار شدند و بار دیگر بر این نکته تأکید کردند که گروهی از مخاطبان هنر همچنان تمایل بیش��تری به بازدید از آثار هنرمندان غیرایرانی دارند. چ) برخالف سالهای اخیر ،رسانه مجسمه در فصل تابستان ،همچون فصل پیشین ،از رونق روزافزونی برخوردار شد و امید آن میرود که با ادامهاین روند در زمانی کوتاه به توسعهقابل توجهی دست یابد. علی اتحاد
TEHRAN GALLERIES IN THE PAST SEASON A) For several years summer has generally been accepted as vacation time for galleries during which no important event can be held. But thevisualarts, thanks to the ongoing work of galleries and their prominent exhibitions, experienced a totally different atmosphere this summer, 2011. Yet what has remained almost the same as in previous summers is the stagnation of the art market in summer, albeit with two notable exceptions. B) If the exhibitions of previous seasons shared something to allow analysis of them under a general title possible, the exhibitions of the last few months were so diverse that it was almost impossible to analyse them in general terms. Simply put: “there are no more waves!” Waves, here, is not used to evoke a negative sense but to note the general ambiance of Iran’s art and its longstanding parallel relation to Iran’s socio-political changes.
048 | ART TOMORROW | DOMESTIC REVIEW
C) During the past season, the gallery “East”, which is an instance of wordplay simultaneously meaning “the orient” in English and “stop” in Persian, started work. Not having a very ample space to exhibit ordinary artworks, East started its career by showing 30 performances during 30 consecutive days. The project 30 Performances, 30 Artists, 30 days was curated by Mohammad Rezaei Rad and Amir Rad and was followed by another project, curated by the latter alone and named Have Iftar with Me!, in which there were less participant artists but extensive media coverage. Regarding its two diverse and different programmes, it seems that East, no matter how restricted its architecture is and how remotely it is placed on the city’s map, tries to identify itself from the start as a different gallery with a special status among its peers. D) Siin Gallery mounted an exhibition, Visual Arts of Musicians, during which multimedia works were brought together. It was a pretext for re-reading those periods in the artistic lives of certain figures generally known for being musicians and hence giving the viewersnew perspectives on the works of these artists. This project, along with the aforementioned project of 30 performances…, since most of those performers were from theatre and cinema, provided fresh exposure for multi-disciplinary activities. For several years now such multi-disciplinary collaborations have been accepted as a characteristic of contemporary art, but in Iran less advantage is taken of this development. These two events can serve as a watershed for galleries to share their enthusiasms with artists from other disciplines. E) In the late part of the season two grand events— voluminously grand—happened in the fine art commu-
nity. First was the Cutting-Edge Youths in Mellat Campus. The second Cutting-Edge Youths began with the exhibition of 70 works by 33 artists under 40. The exhibition’s directors believed that the exhibition enjoyed a higher level of popularity compared to the previous one and said that there had also been a higher set of criteria for choosing the works. The results of the exhibition, of course, confirmed this. Another important difference between the two periods of the exhibition was the extraordinary endeavours of the second exhibition’s authorities to sell the works, an endeavour which made possible a total sale of almost US$100,000 at the end. It is worth mentioning that, except for the US$ 15,000 purchase by the House of Artists, the rest of the buyerswere private art collectors and legal people. The Cutting-Edge Youths, in spite of its name, was restricted to paintings only and this might be considered the clearest weakness of a programme bearing such a huge name and statement. The second big event was Expo 90 which was also enjoying its second incarnation. This time it was mounted in Shirin Gallery with 138 works by 138 sculptors on offer; a collection made possible thanks to the collaboration of 20 galleries and the Iranian Society of Sculptors. The second instance of this Expo ended with sales of US$140,000. According to the director of Shirin Gallery, US$ 50,000 of this total sale was paid by the Centre of Plastic Arts of the Ministry of Culture and Islamic Guidance, and the remaining US$ 90,000by private purchasers. These two events proved, on the one hand, that, while such organisations as Tehran Museum of Contemporary Art suffer from limited activity, other galleries can play an important role, and, on the other hand, that, on a practical level, there are many possibilities for galleries to collaborate. These are two important notions for any further programmes of this kind. F) Last season the Junction-Box and the photo exhibition of Kurt Hörbest were two exhibitions mounted for non-Iranian artists. Junction-Box, curated by Amirali Ghasemi and composed of works by 11 artists from different fine art media, was displayed in the Mohsen, Atbin and Parkingallery galleries. The photos of the Austrian photographer, Kurt Hörbest, were hung in Shirin gallery, portraying a five-year period of the artist’s work. Both exhibitions were welcomed warmly by the audience, proving one more time that among them there are still groups enjoying the exhibition of foreign artists. G) Unlike recent years, during summer sculpture is still enjoying a bright period, just like last season, and so one can anticipate its possible blossoming in the near future. Ali Ettehad