تجربه دلهرهآوری است که حس شکارشدگی به مخاطب انتقال می‌دهد .کلیت اثر حمیدرضا جدید به اصطالح آشنای ادبیات تمثیلی ایران اشاره دارد« :زهد ریایی».
ش��کار(چی) چنان که از نامش بر‌می‌آید درباره انتخاب است؛ انتخاب نقشی که به‌عنوان انس��ان می‌توان ايفا کرد .ایده محوری نمایشگاه به الگوی فرهنگی‌ای می‌پردازد که بر پایه باور به اصالت خیر و شر بنا شده است .الگویی که نقش‌ها را ـ در سطوح شمایلی ـ به دو دسته سپید و سیاه محدود می‌سازد و تالش می‌کند تمام��ی طیف‌های خاکس��تری میان ای��ن دو قطب را از صحن��ه روایت بزداید. نمایشگاه‌گردان شکارچی ،الهام پوریامهر مسأله انتخاب میان این دو قطب را با برگزیدن یکی از نقش‌های «شکار» و «شکارچی» مشخص کرده و بر این نکته پا‌فشاری می‌کند که برگزیدن هریک از نقش‌های از پیش تعیینشده امری اختیاری و برخالف سنت‌های فرهنگی در هر مرحله‌ای از بازی قابل تغییر و جابجایی است. اثر حامد رشتیان ،دروازه بهشت ،بازسازی غول‌آسای جعبه موسیقی‌ای است که با نزدیکش��دن مخاطب به کار می‌افتد .جعبه موسیقی قرمز و طالیی به شکل قلب که در میانه آن دایره‌ای چرخان جلوه‌های اپتیکی خیرهکنندهای می‌آفریند. در حاشیه این دایره نقش‌هایی ملهم از نقوش معماری صفوی به چشم می‌خورد. آهنگ شکس��ته و تکرارش��ونده‌ای از آن پخش می‌ش��ود که در ترکیب با تأثیر صوفی دیداری س��رگیجه‌آور اثر از کلیت آن چیزی رعب‌آور و راز‌آمیز می‌سازد. ِ مکرر اثر حمیدرضا جدید در ادامه آثار پيش��ينش شامل پیکرهای انسانی پوشیده ّ در نمدی است که بال بر کتف‌هاشان روییده و چهره‌هاشان پشت گیسوانی بلند پنهان شده .اما این بار این پیکر‌ها با ابعادی حقیقی و با پاهای مرغ‌وار در گوشه‌ای از گالری محسن حلقه زده‌اند .مخاطب که در میان این حلقه می‌ایستد َرد براقی توجهش را جلب می‌کند؛ ردی که به لکه کوچک یا بزرگ می‌رس��د و بازنمایی ادرار و کثافات زیر پای این انسانـمرغهاس��ت .ایس��تادن در میان این هیاکل،
1- Hamed Rashtian, Heaven’s Door (2011), 120×170×20 cm, mixed media, photo by Omid Mehdizadeh.
|
-1حامد رشتیان ،دروازه بهشت ( ،)1390ترکیب مواد، 120×170×20سانتی‌متر ،عکس از امید مهدی‌زاده.
2- Naghmeh Fakoorzadeh, My Master (2011), 60×60×190 cm, mixed media, photo by Omid Mehdizadeh.
| 164
-2نغمه فکورزاده ،سر َور من (،)1390 ترکیب مواد 60×60×190 ،سانتی‌متر ،عکس از امید مهدی‌زاده.
اثر نغمه فکورزاده ،سرو ِر من در گفتمان متفاوتی ارائه شده است .فکورزاده با تکیه بر آسیب‌شناس��ی نظا ِم جنسیتی ،مخاطبانش را فریب می‌دهد .سازه‌ای استوانه‌ای از دیوار سرخ گالری بیرون زده است .مخاطب با کنجکاوی پرده مدخل استوانه را کنار می‌زند و در درون استوانه چیدمانی از الیههایی از حریر سفید می‌بیند که در پشت آن آینه‌ای تصور خودش را پیچیده در تور بازتاب می‌دهد .فکورزاده به واسطه آینه به مخاطبانش یادآوری می‌کند که گرچه هریک از آنها ممکن است در سطح خودآگاه این نظا ِم مسلط را به چالش بکشند ،اما ناخودآگاهشان به پیروی از خاطره جمعی ،همان کنشی را پیش می‌گیرد که نظام جنسیتی یادشده از او انتظار دارد. اث��ر ماندان��ا مق��دم اما اثری چند الیه اس��ت که گرچ��ه با ایده محوری نمایش��گاه هم‌پوش��انی دارد ،لیکن قرائت‌های متنوعی به دست می‌دهد .چیدمان مقدم با شرح «باغ جهان س��وخته/باغ دل افروخته/س��وخته اسرار باغ/ساخته اسرا ِر من» به شکلی همزم��ان وجوه زندگی‌نامه‌ای اثر را به موازات کارکردهای اجتماعی آن قرار می‌دهد. چیدمان شامل قالی دستبافی با نقش شکارگاه است که بر زمین گسترده شده و نیز پرده‌ای س��یاه که بر دیوار آویخته اس��ت .با پسزدن پرده قاب‌های آویخته بر دیوار آشکار می‌ش��وند؛ قاب‌هایی که پشت شیشه‌ش��ان پرده دیگری است .این پرده دوم اما از دس��ترس مخاطبان خارج اس��ت .نهتنها امکان کنارزدنش��ان نیست ،که حتی مخاطب نمی‌تواند لمسش��ان کند .قالی نقش شکارگاه بر رابطه سنتی میان شکار و ی َدرد و چه آن‌که ش��کارچی تکیه می‌کند .حیوانات نقشش��ده بر قالی ـ چه آن‌که م َدریده می‌ش��ود ـ همگی ش��اد و راضی به نظر می‌آیند .تحلیل نقش شکارگاه گویی تحلیل موقعیت اجتماعی شکار‌شوندگان و شکار‌کنندگان تاریخ است .شخصیت‌هایی که هریک تصمیم میگیرند نقش نمادین خود را بپذیرند .پرده‌های تو‌در‌تو نیز از سویی به قربانیانی اش��اره دارد که تاریخمان از یادآوری نام و نشانش��ان س��ر باز می‌زند و از سوی دیگر به قصه‌های فرو‌خورده‌ای اشاره می‌کند که برای بقا در نظام تمثال‌گرای فرهنگ��ی اجتماع��ی این پ��اره از جهان ناچارند به روایتی ش��مایلی ترجمه ش��وند. آثار آناهیتا قاسم‌خانی و امین دوایی نیز هریک آثاری تعاملی‌اند که مخاطب را درگیر وجوه بازیگوشانه رابطه میان شکار و شکارچی می‌کنند .رابطه‌ای که در آن گاه نقش‌ها بهکلی جا‌به‌جا می‌شوند. علی اتحاد
ON HUNTED AND THE HUNTER Mohsen Gallery, June 2011
060 | ART TOMORROW | DOMESTIC REVIEW
Hunter, as is implied in the title, is about having a choice: choosing a role that burdens us as human beings in our lifetime. The main idea of the exhibition is a cultural model based on the essence of good and evil, a model that iconographically divides all the “roles” into black and white, and excludes anything in the grey area between these poles. The curator of Hunter, Elham Pouriamehr, has highlighted the notion of choice between these two poles by choosing one or the other: hunted or the hunter. She insists on the point that selecting either one of the appointed roles is an optional act, and therefore, regardless of cultural traditions, is moveable and changeable at any point of the game. Hamed Rashtian’s work, Heaven’s Door, is a gigantic replica of a music box that starts working when the viewer gets close to it. The music box is red and gold and shaped like a heart, and a moving circle in its centre creates an optical illusion. On the margin of the circle, the design inspired by Safavid architecture is seen. A repeated broken song is played and, combined with the vertiginous optical effect of the work, creates a mysterious, horrific effect. The work Repeated Sufi by Hamidreza Jadid, in continuation with his previous works, consists of human figures wrapped in felt, with wings grown on their shoulders, and their faces hidden behind long hair. This time the figures are life- sized and have chicken legs, standing in a circle in one of the corners of Mohsen Galley. When the viewer stands in the middle of this ring, a shiny path grabs their attention. It is in small or large size, representing urine or excrement underneath their chicken-human legs. Standing in the middle of these figures is an anxious experience that gives the viewer the sensation of being a hunter. Hamidreza Jadid’s work refers entirely to what is known in the allegorical tradition of Iranian literature as “hypocritical asceticism”. The work by Naghmeh Fakourzadeh, My Master, is presented with a different discourse. Fakourzadeh, by leaning on the idea of gender roles, deceives her viewers. A cylindrical agent is projected outward from the red wall of the gallery. The observer looks curiously through the curtain on the cylinder, and inside is an installation of silk layers in white and there is a mirror behind them where he/she can see him/herself. By using the mirror, Fakourzadeh reminds her viewers that, even though they consciously challenge this hegemonic system, in their subconscious they
follow the same path that collective memory teaches and act in accordance with what the gender relations system expects of them. Mandana Moghadam’s piece is a multi-layered work that also pursues the exhibition’s theme and presents different dimensions of it. Moghaddam’s installation is attached to this poetical piece: “the world’s garden is burnt down/ my heart’s garden is blooming/ the garden’s secrets are burnt/ my secrets are made”. This simultaneously places the autobiographical aspects of the work alongside its social meanings. The installation includes a handmade carpet, with an image of a hunting ground, placed on the floor and a black curtain hung on the wall. By removing the curtain, the frames hung on the wall become visible; and these frames have another curtain behind them. This curtain, however, is far out of reach of the viewer. Not only can they not move them, they cannot even touch them. The carpet with the hunting ground pattern is based on the traditional relationship of the hunter and hunted. The animals designed on the carpet, the ones who kill or who get killed, all seem to be happy and satisfied. The image of the hunting ground invites reflection on the social situation of hunters and hunted in the history and of the characters who decide to accept their symbolic roles. The intricate layers of curtains, on the one hand, denote victims whose names our history hesitates to remember and, on the other, are suppressed stories that, in order to stay in the cultural-social order of this part of the world, have no choice but to be presented in figures. Anahita Qasemkhani and Amin Davaei’s works are also interactive pieces that involve the viewer in the playful relation between hunter and hunted, a relationship in which sometimes the roles are completely reversed. Ali Ettehad