درباره ی محو ساختن مهر

‫ﻣﺤﻮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻬﺮ‪:‬‬ ‫" ﻣﻬﺮ ﻓﺮاخ ﭼﺮاﮔﺎه را ﻣﻲ ﺳﺘﺎﻳﻴﻢ ﻛﻪ از ﻣﻨﺜﺮه ]ذﻛﺮ‪ ،‬ﮔﻔﺘﺎر اﻫﻮراﻳﻲ[ آﮔﺎه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫زﺑﺎن آور ﻫﺰار ﮔﻮش ِ ده ﻫﺰار ﭼﺸﻢ ﺑﺮزﻣﻨﺪ ِ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻓﺮاز ﺑﺮﺟﻲ ﭘﻬﻦ‬ ‫اﻳﺴﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﺒﺎن زورﻣﻨﺪي ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺧﻮاب ﺑﻪ ﭼﺸﻢ او راه ﻧﻴﺎﺑﺪ‪".‬‬ ‫)ﻣﻬﺮ ﻳﺸﺖ‪ :‬ﻛﺮده ي دوم ﭘﺎره ي ﻫﻔﺘﻢ(‬

‫ﻣﻬﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻨﻴﺎدي ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺮﻓﺎن ﻣﻬﺮي از ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﭼﻨﺎن ﻣﻘﺪس ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﺲ از ﮔﺴﺘﺮش دﻳﻦ ﻣﻬﺮي در اروﭘﺎ و‬ ‫ﺑﺮﺧﻮرد اﻳﻦ دﻳﻦ ﺑﺎ اﺳﺎﻃﻴﺮ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﻮ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﭼﻬﺮه ي ﺧﺪاﻳﮕﺎﻧﻲ ﻣﺠﺴﻢ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻣﺎ در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ دري و‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﺎرﺳﻲ ﻧﻮ اﻳﻦ واژه ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ اﺳﺘﻌﺎره اي ﻣﻲ ﺳﭙﺎرد ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ آن ﻧﺴﺒﺖ داده ﻣﻲ ﺷﺪ؛ اﺳﺘﻌﺎره ي ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ‬ ‫ﭘﻴﻤﺎن ﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎمِ ﺷﮕﻔﺖ اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم اﻧﺘﺰاﻋﻲ ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ ﻧﺎم او از اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﭘﺎك ﺷﺪه اﻣﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎﻳﺶ ﭼﻪ‬ ‫در ﻋﺮﻓﺎن اﻳﺮاﻧﻲ )ﭘﺲ از اﺳﻼم( و ﭼﻪ در ﺑﻨﺎﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮﺟﺎي ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﺮاﺑﻪ ﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﻌﺎﺑﺪ ﻣﻬﺮي اﻧﺪ ﻣﻌﺮب ﺷﺪه و ﺟﺎﻳﺸﺎن را ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺤﺮاب )ﻣﺤﻞ ﺣﺮب( ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻧﺸﺎﻧﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻬﺮ آﺑﻪ ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺴﻪ در ﺑﺎﻻي ﻗﻮس ﺟﻨﺎﻗﻲ و ﻛﺎﺷﻲ ﻫﺎي اﻧﺘﺰاﻋﻲ آﺑﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺟﺎي آب را ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ در ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺧﻮرآﺑﻪ ي ﻣﻬﺮي ﺑﺎ ورود ﺑﻪ ادﺑﻴﺎت ﭘﺲ از اﺳﻼم ﺑﺎ ﭘﺬﻳﺮش ﭘﺴﻮﻧﺪ »ات« ﻋﺮﺑﻲ ﺧﺮاﺑﺎت‬ ‫ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ را ﻣﻲ ﺳﺎزد و ﺑﺴﻴﺎري ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ در اﻳﻦ اﻧﺪك ﻧﻤﻲ ﮔﻨﺠﺪ‪.‬‬ ‫در »ﻣﺤﻮ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻬﺮ« ﻛﻪ اﺛﺮي ﻣﺤﻴﻄﻲ اﺳﺖ اﺑﺘﺪا ﻧﻘﻮش و ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ ﺳﻄﺤﻲ از ﺻﺨﺮه ﻫﺎي ﺟﺰﻳﺮه اي در درﻳﺎﭼﻪ ي دز را ﻣﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪ و‬ ‫ﺑﺎ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎ و ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬آن ﭼﻪ در وﻳﺪﺋﻮ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻳﺎﻓﺘﻦ و ﻣﺤﻮ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻳﻦ ﻧﻘﻮش و ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶ‬ ‫ﻋﻤﺪه ي آن ﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﻨﮓ ﻫﺎ ﺣﻚ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺎ ﺗﻜﻪ اي از ﻫﻤﺎن ﺳﻨﮓ ﻫﺎ ﺳﺎﻳﻴﺪه و ﻣﺤﻮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺻﺨﺮه ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭘﺎ ﺑﺮﺟﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ ‬‬