MAKINA SINPLEAK
ETA
http://www.librosvivos.net/smtc/pasos.asp?IdEjercicio=2065&idIdioma=ES
Makina sinpleak lanak esfortzu txigiagorekin egiteko elementuak dira
Mekanismoak indarrak eta mugimendua eraldatu eta transmititzen dituzten elementuak dira
Makina sinple eta mekanismoei esker, gizakiak zenbait zeregin egin ditzakete esfortzu txikiagoak eginez.
MAKINA SINPLEAK Palankak Poleak Arrapalak Biradera eta tornua Torlojua BIRAKETA MUGIMENDUA TRANSMITITZEKO MEKANISMOAK Poleak Engranajeak Gurpil hortzdunak eta kateak Torloju amaigabea BIRAKETA MUGIMENDU LINEALA BIHURTZEKO MEKANISMOAK Biela Espeka Pinoi+kremailera sistema Torlojua
PALANKAK Definizioa Euste puntu baten gainean mugitzen den barra zurruna
Aplikazioa Lanak erosoago egiteko: zama bat altxatu edo erresistentzia bat gainditu
Arkimedes-ek aztertu zituen palanken aplikazioak eta ezaugarriak. Palanken garrantzia adierazten duen hitz hauek esan omen zituen:“Emaidazue euste puntu bat eta mundua mugituko dut�
PALANKAREN ELEMENTUAK Potentzia Aplikaturiko indarra
Erresistentzia Euskarria Eusteko gunea
Gainditu beharreko zama/ostopoa
PALANKA MOTAK 1.Mailakoak
2.Mailakoak
3.Mailakoak
POLEAK
DEFINIZIOA sartunea du Polea makina sinple bat da, gurpil bat eta hori biratzeko ardatz batez osatuta. Gurpilak soka bat pasatzeko
POLEA MOTAK POLEA BAKUNA Polea toki batean finkatzen da ardatzaren bidez. Pisua eta indarra norabide ezberdinetan doanez, kargak errazago altxatzen dira.
POLIPASTOAK Polea finkoa eta mugikorren konbinaketa da. Polea kopurua karga altxatzeko behar den indarraren proportzionala da
POLEA BIKOITZA Polea bat finkoa da, sabaian lotuta adibidez, eta bestea mugikorra, pisuari lotuta Indar erdia baina ibilbide luzeagoa egiten da
BIRADERA ETA TORNUA BIRADERA DEFINIZIOA Barra bat eta barrari lotutako ardatza birarazten dituen mekanismoa da Biradera biratzeko indarra, zuzenean barran aplikatu beharrekoa baino txikiagoa da.
TORNUA Zilindroa ardatzaren inguruan biratzen du, soka baten bidez objektu bat arrastaka mugitzeko. Tornuari esker pisuak esfortzu txikiagoz altxatzen dira. Zenbat eta handiagoa izan zilindroaren diametroa orduan eta esfortzu gutxiago egingo da.
PLANO INKLINATUA Arrapala edo plano inklinatua makina bat da, gauzak esfortzu txikiagoa eginez altxatzeko erabil daiteke eta. Arrapala zenbat eta luzeagoa izan, orduan eta esfortzu txikiagoa egin behar da. Plano inklinatutik sortu dira ziria, aizkora, eskailera, torlojua, broka eta abar Karga mugitzeko aplikatu beharreko indarra arrapalaren okerduraren araberakoa izango da.
Zelan pasatu plano inklinatu batetik torloju batera http://aspire.cosmic-ray.org/labs/machine/act3a/index.html
TORLOJUA Arkimedesen torlojua
Gaur egun amaiera gabeko torlojua deitzen zaio
MUGIMENDUAK TRANSMITITZEKO MEKANISMOAK BIRAKETA MUGIMENDUA IGORTZEKO MEKANISMOAK MARRUSKADURA BIDEZKO TRANSMISIOA
Poleak zuzenak Presio txiki bat egitean elkar ukitzeko moduan kokatzen diren bi gurpilek osatzen dute. Gurpil bat mugitzeak bestea higitzea eragiten du, marruskadura bidez. Mekanismoak ardatzetan montatzen dira:
Mugimenduaren abiadura
•Ardatz eragilea:mugimendua transmititzen duena
Gurpilen tamainaren arabera izango da
•Ardatz gidatua: mugimendua jasotzen duena
Neurri bereko gurpilek abiadura berean egingo dute bira Bata bestea baino handiagoa bada, txikiena azkarrago mugituko da
BIRAKETA MUGIMENDUA IGORTZEKO MEKANISMOAK MARRUSKADURA BIDEZKO TRANSMISIOA
Polea uhaldunak Bi polea edo gurpil ditu uhal tenkatu batez lotua Uhala kanpotik badoa gurpila norabide berean mugituko dira Uhala gurutzatuz gurpilek kontrako norabidean mugituko dira
Poleak erabiltzen dira mugimendu zirkularra , bidaltzeko eta abiadura motelduz indar handiagoa transmititzen da
BIRAKETA MUGIMENDUA IGORTZEKO MEKANISMOAK ARRASTE ZUZENEKO TRANSMISIOA
Engranajeak Gurpil hortzdunak dituzte, eta bata bestean ahokatuz arrastatzea eta biratzea lortzen da. Kontrako norabidean mugitzen dira. Uhaldunak baino fidagarriagoak dira- ez baitira irristatzen-, eta indar handiagoak transmititzeko erabiltzen dira
Mekanismoaren abiadura Engranaje bakoitzaren hortz kopuruaren araberakoa izango da. Hortz kopuru bereko engranajeek abiadura berean egingo dute bira. Engranaje handiak txikiaren hortz kopuru bikoitza badu, handiak bira bat egiteko behar duen denbora bera beharko du txikiak bi bira egiteko. Engranaje konikoek mugimenduaren norabidea perpendilularki (90ยบ) aldatzen dute
http://javigarciatec3eso.files.wordpress.com/2009/11/gears_animation.gif?w=172&h=120 http://javigarciatec3eso.files.wordpress.com/2009/11/gears_animation.gif
BIRAKETA MUGIMENDUA IGORTZEKO MEKANISMOAK ARRASTE ZUZENEKO TRANSMISIOA
Engranajeak eta katea
Torloju amaigabea Torloju bat eta engranaje zuzen batekin osturiko sistema da. Mugimendu zirkularrak mugimendu zirkularra igortzen du. Ardatzak perpendikularrak dira. Torlojuak engranjea mugitzen du. Bira bakoitzeko, engranajeak hortz bat aurreratzen du. Aplikazioa: Abiadura txikiko eta indar handiko mugimendu zirkularra lortzeko
Mugimendua igortzeko elkarrengandik urrun dauden ardatzen artean Engranajeak kate baten bidez lotzen dira
Biela
MUGIMENDU ZIRKULARRA LINEALA BIHURTZEKO MEKANISMOAK
Bielak barra baten bidez atzera eta aurrerako mugimendua biraketa higidura bihurtzen du- eta alderantziz ere. Bielari lotutako gurpila biratzen hasten denean , biela aurrera eta atzera mugitzen da
MUGIMENDU ZIRKULARRA LINEALA BIHURTZEKO MEKANISMOAK
Espeka Forma zirkularra eta irtengune bat du.Espeka biratzean irtenguneak jarraitzaile izeneko pieza gidatua gora behera mugitzen du, etageratu egiten da irtengunerik ez dagoen tartean
MUGIMENDU ZIRKULARRA LINEALA BIHURTZEKO MEKANISMOAK Pi単oi+kremailera sistema Motoreak pi単oia birarazten du hortzdun barraren gainean.
Torlojua Biraketa mugimendua lineala bihurtzen du