Quran surilirining kimlikipdf1

‫قۇرئان نەسلىنىڭ يېڭىدىن بەرپا قىلىنىشى ئۈچۈن‬

‫قۇرئان سۈرىلىرىنىڭ كىملىكى‬ ‫يۇضتبپب ئىطاليئوغهي‬

‫پىالَهىغۇچي‪ :‬ئببذۇنئەزىس بەشتوغراق‬ ‫تەرجىًە‪ :‬ببتۇر لبراخبَهې‬ ‫‪www.hayatkitabim.com‬‬

‫يۇَذەرىجە‬ ‫وىطىؿ ؼۆظ ‪7 ..............................................................................................‬‬ ‫‪ .1‬فبجىھە ؼۈضىؽي ‪10....................................................................................‬‬ ‫‪ .2‬ئەٌەق ؼۈضىؽي ‪20.....................................................................................‬‬ ‫‪ِ .3‬ۇظظەِّىً ؼۈضىؽي ‪23...............................................................................‬‬ ‫‪ِ .4‬ۇززەؼؽىط ؼۈضىؽي‪25...............................................................................‬‬ ‫‪ .5‬ظۇھب ؼۈضىؽي ‪28......................................................................................‬‬ ‫‪ .6‬ئىٕفىطاھ ؼۈضىؽي ‪30.................................................................................‬‬ ‫‪ .7‬لەٌەَ ؼۈضىؽي ‪31.....................................................................................‬‬ ‫‪ .8‬جەوۋىط ؼۈضىؽي‪34....................................................................................‬‬ ‫‪ .9‬ئەئال ؼۈضىؽي ‪36......................................................................................‬‬ ‫‪ٌ .10‬ەًٍ ؼۈضىؽي ‪38......................................................................................‬‬ ‫‪ .11‬فەجط ؼۈضىؽي‪40......................................................................................‬‬ ‫‪ .12‬لەزض ؼۈضىؽي ‪42......................................................................................‬‬ ‫‪ .13‬ئەؼط ؼۈضىؽي ‪43......................................................................................‬‬ ‫‪ .14‬ئبزىَبت ؼۈضىؽي ‪45..................................................................................‬‬ ‫‪ .15‬وەۋؼەض ؼۈضىؽي ‪47..................................................................................‬‬ ‫‪ .16‬جەوبؼۇض ؼۈضىؽي ‪48..................................................................................‬‬ ‫‪ِ .17‬بئۇْ ؼۈضىؽي‪50.....................................................................................‬‬ ‫‪ .18‬وبفىطۇْ ؼۈضىؽي‪52..................................................................................‬‬ ‫‪ِ .19‬ەؼەز ‪ /‬جەثجەت ؼۈضىؽي ‪53.........................................................................‬‬ ‫‪ .20‬فىً ؼۈضىؽي ‪55.......................................................................................‬‬ ‫‪ .21‬لۇضەٍؿ ؼۈضىؽي ‪57..................................................................................‬‬ ‫‪ .22‬لبضىئە ؼۈضىؽي‪58.....................................................................................‬‬ ‫‪ .23‬فەٌەق ؼۈضىؽي‪60.....................................................................................‬‬

‫‪2‬‬

‫‪ٔ .24‬بغ ؼۈضىؽي ‪62......................................................................................‬‬ ‫‪ .25‬ئىرالغ ؼۈضىؽي ‪63..................................................................................‬‬ ‫‪ٔ .26‬ەجُ ؼۈضىؽي‪65......................................................................................‬‬ ‫‪ .27‬ئەثەؼە ؼۈضىؽي ‪67...................................................................................‬‬ ‫‪ .28‬ـەِػ ؼۈضىؽي ‪70...................................................................................‬‬ ‫‪ .29‬ثۇضۇج ؼۈضىؽي ‪72....................................................................................‬‬ ‫‪ .30‬جىٓ ؼۈضىؽي ‪73.......................................................................................‬‬ ‫‪ .31‬ظەٌعەٌە ؼۈضىؽي ‪75....................................................................................‬‬ ‫‪ .32‬ئىٕؽبْ ؼۈضىؽي ‪76...................................................................................‬‬ ‫‪ .33‬لىَبِەت ؼۈضىؽي ‪78..................................................................................‬‬ ‫‪ .34‬ھۇِەظە ؼۈضىؽي ‪80...................................................................................‬‬ ‫‪ِ .35‬ۇضؼەالت ؼۈضىؽي ‪82................................................................................‬‬ ‫‪ .36‬لبف ؼۈضىؽي ‪83.......................................................................................‬‬ ‫‪ .37‬ثەٌەز ؼۈضىؽي ‪86.....................................................................................‬‬ ‫‪ .38‬جبضىك ؼۈضىؽي ‪88.....................................................................................‬‬ ‫‪ٍ .39‬بؼىٓ ؼۈضىؽي ‪89....................................................................................‬‬ ‫‪ .40‬فۇضلبْ ؼۈضىؽي ‪94...................................................................................‬‬ ‫‪ .41‬ضەھّبْ ؼۈضىؽي ‪97...................................................................................‬‬ ‫‪ .42‬فبجىط ؼۈضىؽي ‪100 ....................................................................................‬‬ ‫‪ِ .43‬ەضٍەَ ؼۈضىؽي ‪104 ..................................................................................‬‬ ‫‪ .44‬جبھب ؼۈضىؽي ‪109 .....................................................................................‬‬ ‫‪ .45‬ھبلمب ؼۈضىؽي ‪113 ...................................................................................‬‬ ‫‪ِ .46‬بئبضىج ؼۈضىؽي ‪115 .................................................................................‬‬ ‫‪ٔ .47‬ەثە ؼۈضىؽي‪116 .....................................................................................‬‬ ‫‪ٔ .48‬بظىئبت ؼۈضىؽي ‪117 .................................................................................‬‬ ‫‪ .49‬ئىٕفىحبض ؼۈضىؽي ‪119 ................................................................................‬‬

‫‪3‬‬

‫‪ .50‬ۋالىئە ؼۈضىؽي‪121 ...................................................................................‬‬ ‫‪ .51‬ـۇئەضا ؼۈضىؽي ‪124 ..................................................................................‬‬ ‫‪ .52‬ئىٕفىمبق ؼۈضىؽي ‪127 ...............................................................................‬‬ ‫‪ٔ .53‬ەًِ ؼۈضىؽي‪128 ....................................................................................‬‬ ‫‪ .54‬لەِەض ؼۈضىؽي ‪131 ...................................................................................‬‬ ‫‪ .55‬ؼبز ؼۈضىؽي ‪134 .....................................................................................‬‬ ‫‪ .56‬ئەئطاف ؼۈضىؽي ‪137 ..................................................................................‬‬ ‫‪ .57‬ؼەجسە ؼۈضىؽي ‪143 .................................................................................‬‬ ‫‪ .58‬ضەئىسى ؼۈضىؽي ‪145 .................................................................................‬‬ ‫‪ .59‬جۇض ؼۈضىؽي ‪149 ......................................................................................‬‬ ‫‪ِ .60‬ۈٌه ؼۈضىؽي ‪151 ...................................................................................‬‬ ‫‪ .61‬غبـىَە ؼۈضىؽي ‪153 .................................................................................‬‬ ‫‪ .62‬وەھف ؼۈضىؽي ‪154 ..................................................................................‬‬ ‫‪ .63‬جىٓ ؼۈضىؽي ‪162 ....................................................................................‬‬ ‫‪ٔ .64‬ۇھ ؼۈضىؽي ‪164 .....................................................................................‬‬ ‫‪ .65‬ئىجطاھىُ ؼۈضىؽي ‪165 ................................................................................‬‬ ‫‪ .66‬ؼبففبت ؼۈضىؽي ‪170 .................................................................................‬‬ ‫‪ .67‬لەؼەغ ؼۈضىؽي ‪173 ................................................................................‬‬ ‫‪ .68‬ئىؽطا ؼۈضىؽي ‪178 ...................................................................................‬‬ ‫‪ٍ .69‬ۇٔۇغ ؼۈضىؽي ‪184 .................................................................................‬‬ ‫‪ .70‬ھۇز ؼۈضىؽي ‪189 .....................................................................................‬‬ ‫‪ٍ .71‬ۈؼۈپ ؼۈضىؽي ‪198 .................................................................................‬‬ ‫‪ .72‬ھىجط ؼۈضىؽي ‪203 ...................................................................................‬‬ ‫‪ .73‬ئۀئبَ ؼۈضىؽي ‪206 ...................................................................................‬‬ ‫‪ٔ .74‬ەھً ؼۈضىؽي ‪211 ...................................................................................‬‬ ‫‪ٌ .75‬ولّبْ ؼۈضىؽي ‪216 .................................................................................‬‬

‫‪4‬‬

‫‪ .76‬ؼەثەئ ؼۈضىؽي ‪220 ...................................................................................‬‬ ‫‪ .77‬ظۇِەض ؼۈضىؽي ‪223 ...................................................................................‬‬ ‫‪ .78‬غبفىط ( ِۇئّىٓ ) ؼۈضىؽي ‪227 ......................................................................‬‬ ‫‪ .79‬ئۀجىَب ؼۈضىؽي‪232 ..................................................................................‬‬ ‫‪ِ .80‬ۇئّىٕۇْ ؼۈضىؽي ‪236 ..............................................................................‬‬ ‫‪ .81‬فۇؼؽىٍەت ؼۈضىؽي ‪241 .............................................................................‬‬ ‫‪ .82‬ـۇضا ؼۈضىؽي ‪244 ....................................................................................‬‬ ‫‪ .83‬ظۇذطۇف ؼۈضىؽي ‪247 ................................................................................‬‬ ‫‪ .84‬زۇذبْ ؼۈضىؽي ‪250 .................................................................................‬‬ ‫‪ .85‬جبؼىَە ؼۈضىؽي ‪253 .................................................................................‬‬ ‫‪ .86‬ئەھمبف ؼۈضىؽي ‪255 .................................................................................‬‬ ‫‪ .87‬ظاضىَبت ؼۈضىؽي ‪259 .................................................................................‬‬ ‫‪ .88‬ضۇَ ؼۈضىؽي‪261 ......................................................................................‬‬ ‫‪ .89‬ئۀىەثۇت ؼۈضىؽي ‪265 ..............................................................................‬‬ ‫‪ِ .90‬ۇجەففىفىٓ ؼۈضىؽي ‪269 ............................................................................‬‬ ‫‪ .91‬ھەج ؼۈضىؽي ‪271 ....................................................................................‬‬ ‫‪ِ .92‬ۇھەِّەز ؼۈضىؽي ‪275 ..............................................................................‬‬ ‫‪ .93‬جەغبثۇْ ؼۈضىؽي ‪277 ................................................................................‬‬ ‫‪ .94‬ثەلەضە ؼۈضىؽي ‪279 ..................................................................................‬‬ ‫‪ .95‬ئۀفبي ؼۈضىؽي ‪291 ..................................................................................‬‬ ‫‪ .96‬ھەزىس ؼۈضىؽي ‪299 ..................................................................................‬‬ ‫‪ٔ .97‬ۇض ؼۈضىؽي ‪303 ......................................................................................‬‬ ‫‪ .98‬ئبي ئىّطاْ ؼۈضىؽي ‪310 .............................................................................‬‬ ‫‪ .99‬ؼەف ؼۈضىؽي ‪319 ....................................................................................‬‬ ‫‪ .100‬جۇِۇئە ؼۈضىؽي ‪322 ...............................................................................‬‬ ‫‪ .101‬ثەٍَىٕە ؼۈضىؽي ‪324 ...............................................................................‬‬

‫‪5‬‬

‫‪ .102‬ھەـط ؼۈضىؽي ‪326 .................................................................................‬‬ ‫‪ِ .103‬ۇٔبفىمۇْ ؼۈضىؽي ‪330 ............................................................................‬‬ ‫‪ٔ .104‬ىؽب ؼۈضىؽي ‪331 ...................................................................................‬‬ ‫‪ِ .105‬ۇجبزىٍە ؼۈضىؽي ‪341 .............................................................................‬‬ ‫‪ .106‬ئەھعاپ ؼۈضىؽي ‪344 ...............................................................................‬‬ ‫‪ .107‬جبالق ؼۈضىؽي ‪349 ..................................................................................‬‬ ‫‪ِ .108‬بئىسە ؼۈضىؽي ‪352 .................................................................................‬‬ ‫‪ِ .109‬ۇِحەھبٔە ؼۈضىؽي ‪360 ............................................................................‬‬ ‫‪ .110‬فەجىھ ؼۈضىؽي ‪364 .................................................................................‬‬ ‫‪ٔ .111‬ەؼط ؼۈضىؽي ‪368 ..................................................................................‬‬ ‫‪ .112‬ھۇجۇضات ؼۈضىؽي ‪370 .............................................................................‬‬ ‫‪ .113‬جەھطىُ ؼۈضىؽي ‪373 ................................................................................‬‬ ‫‪ .114‬جەۋثە ؼۈضىؽي ‪374 .................................................................................‬‬

‫‪6‬‬

‫كىرىش ضۆز‬ ‫ثبضٌىك وىحبثالض ثىط وىحبثٕىڭ جېرىّۇ ٍبذفي چۈـىٕىٍىفي ئۈچۈْ ٍېعىٍىسۇ‪ .‬ئۇ وىحبة ئبٌالھ‬ ‫ٔىڭ وىحبثي لۇضئبٔسۇض‪ .‬لوٌىڭىعزىىي « لۇضئبْ ؼۈضىٍىطىٕىڭ وىٍّىىي ( لىؽمىچە ِەظِۇٔي ) »‬ ‫ٔبٍِىك ثۇ وىحبثٕىڭ ٍېعىٍىؿ ِەلؽىحىّۇ ٍۀىال لۇضئبٕٔي جېرىّۇ ٍبذفي چۈـىٕىؿ ئۈچۈٔسۇض‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔي چۈـىٕىؿ ئبٌالھ ٔي چۈـىٕىفحۇض‪ .‬چۈٔىي لۇضئبْ ئىالھىٌ ضەھجەضٌىىحۇض‪ .‬ثىط‬ ‫وىفىٕىڭ ئبٌالھ ٔي لبٔچىٍىه ٍبذفي وۆضگۀٍىىي‪ ،‬ئۇٔىڭ ئبٌالھ ٔىڭ وىحبثىغب لبٔساق ِۇئبِىٍە‬ ‫لىٍغبٍٔىمىسىٓ ِەٌۇَ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔي چۈـىٕىؿ ئىٕؽبٕٔي چۈـىٕىفحۇض‪ .‬چۈٔىي لۇضئبٕٔي ئەۋەجىۈچي ثىٍەْ ئىٕؽبٕٔي‬ ‫ٍبضاجمۇچي ئوذفبؾ ثىط ظاجحۇض‪ .‬لۇضئبٕٔي چۈـىٕىؿ ھبٍبجٕي چۈـىٕىفحۇض‪ .‬چۈٔىي لۇضئبْ ثىط «‬ ‫ھبٍبت وىحبثي »زۇض‪ .‬ۋەھىَٕىڭ ئەۋەجىٍىؿ ِەلؽىحي « ثەـەض »ٔي ثەضپب لىٍىپ‪ ،‬ئۇٔىڭغب ضوھ‬ ‫پۈۋٌەپ « ئىٕؽبْ » لىٍىفحۇض‪ .‬ئىٕؽبْ ئۆظىگە ئبِبٔەت لىٍىٕغبْ ھبٍبجٕىڭ ئۇؼحىؽىسۇض‪ٌ .‬ېىىٓ ثۇ‬ ‫ئۇؼحب ئبٌسى ثىٍەْ ـبگىطت ثوٌۇـي وېطەن‪ ،‬ـۇٔساق ثوٌغبٔسىال ئبٔسىٓ ئۇ ئۇؼحب ثوالالٍسۇ‪ .‬ئىٕؽبْ‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ـبگىطجي ثوٌغبٔسىال‪ ،‬ھبٍبجٕىڭ ئۇؼحىؽي ثوٌۇـمب الٍىك ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇٔي ئەِەٌگە ئبـۇضۇؾ‬ ‫ئۈچۈْ لۇضئبٕٔي چۈـىٕىفي ـەضت‪.‬‬ ‫جەپؽىط ۋە ِۀب جەضجىّىٍەض ثۇ ِەلؽەت ئۈچۈْ ٍېعىٍغبْ‪ .‬لوٌىڭىعزىىي ئەؼەض گەضچە وبِىً‬ ‫جەپؽىط ثوٌّىؽىّۇ‪ « ،‬ئىجّبٌي جەپؽىط » جۈضىگە وىطىسىغبْ ثىط ئەؼەضزۇض‪ .‬ثۇ ئەؼەض « لۇضئبْ‬ ‫ؼۈضىٍىطىٕىڭ وىٍّىىي » ھەلمىسە ئوِۇِىٌ ۋە ٔۇلحىٍىك ِەٌۇِبجالضٔي ؼۇٔىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭسىىي‬ ‫ِەلؽەت‪ ،‬لۇضئبٕٔي ئۆظىٕىڭ ثىط پۈجۈْ گەۋزىؽي ئىچىسە جؤۇـحۇض‪ .‬لۇضئبٕٔي جؤۇـٕىڭ ئەڭ‬ ‫ٍبذفي ئۇؼٍۇثٍىطىسىٓ ثىطؼي‪ ،‬ئۇٔي جەـىىً لىٍغبْ ؼۈضىٍەضٔي جؤۇـحۇض‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ‪ 114‬ؼۈضىسىٓ جەـىىً جبپمبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ھەض ثىط ؼۈضە لۇضئبْ ؼبِبؼىٕىڭ ثىط ثۇضچىسۇض‪.‬‬ ‫ثۇ ثۇضچالضٔي جەـىىً لىٍغبْ ئبٍەجٍەضٔىڭ ئۆظ ئىچىسە پبضاٌٍېً ۋە ٍبٔحۇ وېؽىفّە ِۇٔبؼىۋەجٍىطى‬ ‫ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ؼۈضىٍەضٔىڭّۇ ئۆظئبضا پبضاٌٍېً ۋە ٍبٔحۇ وېؽىفّە ِۇٔبؼىۋەجٍىطى ثبض‪ .‬ثۇ ئەؼەض ِبٔب ثۇ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍەضگە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئبغسۇضىسۇ ۋە لۇضئبْ ئولۇغۇچىالضٔىڭ ئبٌسىغب ؼۈضىٍەضٔىڭ‬ ‫وىٍّىىىٕي چىمىطىپ ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔي چۈـىٕىفىە وىطىفىەْ ثىط ٍېڭي لۇضئبْ جبٌىپىٕىڭ لوٌىغب‪ ،‬ئبٌسى ثىٍەْ ِۇلەززىّە‬ ‫ـەوٍىسىىي ئەؼەضٌەضٔي ثېطىؿ جوغطا ثوٌغبْ ئۇؼٍۇثحۇض‪ .‬ثۇ ئەؼەض لۇضئبٕٔىڭ ئوِۇِىٌ ِەلؽىحي ۋە‬ ‫ٔىفبٔىٕي‪ ،‬پۈجۈٕٔي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍّبؼحىٓ چۈـۀّەوچي ثوٌغبٔالض ئۈچۈْ لەٌەِگە ئېٍىٕسى‪.‬‬ ‫چۈٔىي ئۇٔىڭغب پەلەت ثىط پۈجۈْ گەۋزە ـەوىٍسە ٔەظەض جبـالٔغبٔسىال‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ ِەلؽىحىٕي جوغطا‬ ‫چۈـۀگىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬پۈجۈٕٔي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍغبٔسا‪ ،‬پبضچىٕي جوغطا ھبٌسا چۈـىٕىؿ ٔىؽجىحي‬ ‫جۆۋەْ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٍەضٔىڭ ثىط وىٍّىىي ثبضِۇ؟‬ ‫ئەٌۋەجحە ثبض‪ .‬ثۇ وبئىٕبجحب لبٍؽي ثىط ٔەضؼىٕىڭ وىٍّىىي ٍولىي‪ ،‬ؼۈضىٍەض وىٍّىىؽىع ثوٌؽۇْ؟‬ ‫جبؾ‪ ،‬جۇپطاق‪ ،‬زەضەخ‪ ،‬ؼۇ ‪ ...‬ذۇالؼەوبالَ ھەض ٔەضؼىٕىڭ ثىط وىٍّىىي ثبض‪ .‬ؼۈضىٍەض لۇضئبْ‬ ‫ِەٍِىىىحىٕىڭ ـەھەضٌىطىسۇض‪ .‬ثىط ـەھەض ھەلمىسە جوذحبٌغبٔسا « ئۇ ـەھەضٔىڭ ٔېّىؽي ِەـھۇض؟‬ ‫» زەپ ؼوضاٍّىع‪ .‬لۇضئبْ ؼۈضىٍىطىّۇ ِبٔب ِۇـۇٔساق‪ .‬ھەض ثىط ؼۈضە ئەڭ ئبظ زېگۀسە ثىط جېّىؽي‬ ‫‪7‬‬

‫ثىٍەْ ِەـھۇضزۇض‪ .‬ئۇ ؼۈضىٕي ثبـمب ؼۈضىٍەضزىٓ ئبٍطىپ جۇضغبْ ئۆظگىچىٍىىي ۋە ئبالھىسىٍىىٍىطى‬ ‫ثبضزۇض‪ .‬ثۇ ئەؼەض ِبٔب ثۇالض ھەلمىسە ِەٌۇِبت ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ئەؼەضٔىڭ ٍېعىٍىؿ غبٍىؽىسىٓ ثىطؼي‪ ،‬لۇضئبْ ھبٌمىٍىطىٕىڭ زەضؼٍىه ئېھحىَبجىٕي‬ ‫لبِساؾ ثوٌۇپ‪ ،‬ذۇززى ضەؼۇٌۇٌالھ ۋە ؼبھبثىٍەضگە ئوذفبؾ لۇضئبٕٔي ئۇؼحبظ جۇجۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭ‬ ‫ئبٌسىسا ٍۈوۈٔۈپ ئوٌحۇضۇۋاجمبٔالضٔىڭ ؼبٔي وۈٔؽېطى وۆپەٍّەوحە‪ .‬ثىط ئەؼەضٔىڭ زەضغ‬ ‫ھبٌمىٍىطىسا ئولۇٌۇـي ئۈچۈْ‪ِ ،‬بٔب ثۇ ِەلؽەت ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ ھبٌسا لەٌەِگە ئېٍىٕغبْ ثوٌۇـي‬ ‫وېطەن‪ .‬ثۇ ئەؼەض جەٍَبضالٔغبٔسا‪ِ ،‬بٔب ثۇ غبٍىّۇ ٔەظەضزە جۇجۇٌسى‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ؼۈضىٍىطىٕىڭ وىٍّىىي ‪ 114‬ؼۈضىٕىڭ ھەض ثىطى ئۈچۈْ ئبٍطىٍغبْ ‪ 114‬ثۆٌۈِسىٓ‬ ‫جەضوىت جبپمبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ھەض ثۆٌۈَ ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي جېّىؽي ئبؼحىسا‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ئىؽىُ ۋە‬ ‫ئىؽٍّىطى‪ ،‬ئۇٔىڭ ِۀىؽي‪ ،‬ئىؽىّٕىڭ وېٍىپ چىمىؿ ِۀجەؼي لبجبضٌىك ِەظِۇٔالض ثبٍبْ لىٍىٕسى‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ؼۈضە ٔبظىً ثوٌغبْ ئوضۇْ ۋە ۋالحىٕي جېّب لىٍغبْ ئبؼبؼحب‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫لەٍەضزە‪ ،‬لبچبْ‪ ،‬لبٔساق ـبضائىححب‪ ،‬لبٔساق زەۋض ئبضلب وۆضۈٔۈـي ئبؼحىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە‬ ‫ِەٌۇِبجالض ثېطىٍسى‪ .‬ثۇٔىڭغب لوـۇِچە لىٍىپ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە جىعىٍغبْ ٔبظىً‬ ‫ثوٌۇؾ جەضجىپي ۋە جەضجىپحىىي ئوضٔي ھەلمىسىىي ِەظِۇٔالض جىٍغب ئېٍىٕىپ‪ ،‬ثۇ ھەلحە جوغطىغب ئەڭ‬ ‫ٍېمىٓ ثوٌغبْ ئوضٔىٕي ثەٌگىٍەؾ ئۈچۈْ جىطىفچبٍٔىك وۆضؼىحىٍسى‪.‬‬ ‫ئۈچىٕچي جېّب ؼۈپىحىسە‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ جېّىؽي ھەلمىسە جوذحبٌسۇق‪ .‬ثۇ ثۆٌەوحە ؼۈضىٕىڭ‬ ‫وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئەڭ جبضجىسىغبْ ئبٍەجٍەض ٔۇلحىٍىك ھبٌسا جەوىحٍىٕىؿ ثىٍەْ ثىطگە‪ ،‬ئۇالض‬ ‫جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثۆٌەوٍەضٔىڭ ئوِۇِىٌ ِەظِۇٔي ئوجحۇضىغب لوٍۇٌسى‪ .‬ثوٌۇپّۇ ؼۈضىٕىڭ جبْ جوِۇضى‬ ‫ٍبوي ئبٔب پىىطى زېَىفىە ثوٌىسىغبْ ذۇؼۇؼالض ھەلمىسە ٔۇلحىٍىك ھبٌسا جوذحبٌسۇق‪.‬‬ ‫ثۇ ئۈچ ٔۇلحىٕي ئبؼبغ لىٍغبْ ھبٌسا ظۆضۈض جېپىٍغبْ جبٍالضزا ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ‬ ‫ؼەۋەثىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِەظِۇٔالضِۇ ثېطىپ ئۆجۈٌسى‪ .‬ئەگەض لۇضئبٕٔىڭ ثىط پۈجۈْ گەۋزىؽي‬ ‫ئىچىسە‪ ،‬ئۇ ؼۈضىٕي ثبـمب ؼۈضىٍەضزىٓ پەضلٍۀسۈضۈپ جۇضىسىغبْ ئۆظگىچىٍىىي ثوٌؽب‪ ،‬ثۇ ذبؼٍىك‬ ‫ئۈؼحىسە ٔۇلحىٍىك ھبٌسا جوذحبٌسۇق‪.‬‬ ‫« لۇضئبْ ؼۈضىٍىطىٕىڭ وىٍّىىي »زە ئوضۇْ ئبٌغبْ ثبضٌىك ئبٍەجٍەضٔىڭ ِۀب جەضجىّىٍىطى‬ ‫وەِىٕە لەٌەِگە ئبٌغبْ « ھبٍبت وىحبثي لۇضئبْ » ٔبٍِىك ئەؼەضزىٓ ئېٍىٕسى‪ .‬ثېطىٍگەْ ِۀبٔىڭ‬ ‫ئىعاھبجي ثۇ ئەؼەضزە جىٍغب ئېٍىّٕىسى‪ .‬چۈٔىي ثۇ ئەؼەضٔىڭ ھەجىّىٕي جېرىّۇ وېڭەٍحىۋېحىسىغبْ‬ ‫ثوٌغبچمب‪ ،‬ئىعاھبت ئۈؼحىسە جوذحبٌّىسۇق‪ .‬ثېطىٍگەْ ِۀبٔىڭ ٌۇغەت ۋە ئىٍّىٌ ئىعاھبجىغب‬ ‫لىعىممۇچىالضٔىڭ « ھبٍبت وىحبثي لۇضئبْ » ٔبٍِىك ئەؼەضگە ِۇضاجىئەت لىٍىفىٕي ؼوضاٍّىع‪.‬‬ ‫ثۇ ئەؼەض لەٌەِگە ئېٍىٕغبٔسا ِۇھىُ وەِچىٍىىٕي ھېػ لىٍسىُ‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ ئىٕؽبٕٔي ثەضپب‬ ‫لىٍىپ چىمىؿ ثبؼمۇچىٕي جۆۋۀسىىىسەن جۆت ٔۇلحىغب ٍىغىٕچبلالـمب ثوٌىسۇ‪ .‬لۇضئبْ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئۇلۇِالض ثىٍەْ جەؼەۋۋۇض ‪ /‬چۈـۀچىٕي‬ ‫‪ .2‬جەۋؼىَەٌەض ثىٍەْ ئەلىٍٕي‬ ‫‪ .3‬ئۆضٔەوٍەض ثىٍەْ ـەذؽىَەجٕي‬ ‫‪ .4‬ثىط پۈجۈْ گەۋزىؽي ثىٍەْ ھبٍبت ـەوٍىٕي ثەضپب لىٍىپ چىمىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ جۆت ٔۇلحىٕىڭ ئبٌسىٕمي ئۈچىٕي ثۇ ئەؼەضزە ثىطِۇ ‪ -‬ثىط وۆضؼىحىپ ئۆجۈؾ ِۇِىىٓ ئىسى‪.‬‬ ‫ثىطاق ثۇٔساق ثوٌغبٔسا‪ ،‬ئەؼەضٔىڭ ھەجّي ھبظىطلي ھبٌىحىسىٓ لبجّۇ ‪ -‬لبت وېڭىَىپ وېحەجحي‪ِ .‬بٔب‬ ‫ثۇ ؼەۋەثحىٓ ثۇ ئەؼەض جبِبٍِىٕىفمب ئبظ لبٌغبٔسا‪ ،‬ثۇ ئەؼەضٔي جوٌۇلالٍسىغبْ ِبھىَەجحىىي ثىط‬ ‫‪8‬‬

‫ئەؼەضٔىڭ ٍېعىٍىفي ھەلمىسىىي ثىط پىىىط ظېھٕىّسە پەٍسا ثوٌسى‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬لۇضئبْ ؼۈضىٍىطىٕىڭ‬ ‫ئىٕفب (لۇضۇٌۇؾ) ذەضىحىؽي‪ .‬ئۆِطۈَ ٍبض ثېطىپ‪ٔ ،‬ەپىؽىُ ثوٌؽب‪ِ ،‬ۇـۇٔساق ثىط ئەؼەضٔي ئۈِّەجٕىڭ‬ ‫لۇضئبْ وىحبثٍىمىغب ھەزىَە لىٍىفٕي ئبضظۇ لىٍىّەْ‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ؼۈضىٍىطىٕىڭ وىٍّىىي‪ ،‬ثبـحىال « ۋەلپي ئەؼەض » ٔىَىحي ثىٍەْ لەٌەِگە ئېٍىٕسى‪.‬‬ ‫ٔىَىحىّىع‪ ،‬ثۇ ئەؼەضٔىڭ ثبضٌىك وىطىّىٕي ۋەلپىٕىڭ پبئبٌىَەجٍىطى ئۈچۈْ ؼەضپ لىٍىؿ ئىسى‪.‬‬ ‫ئەٌھەِسۇٌىٍالھ‪ ،‬ثۇ ٔىَىحىّىعٔي ئبٌالھ لوثۇي لىٍسى‪ ،‬ئبلبثە ۋەلپىسە ضوٍبپمب چىمحي‪ .‬ۋەلپي ئىساضە‬ ‫ھەٍئىحي‪ ،‬ئبلبثە ۋەلپي ٔەـطىَبجي ٔبِي ثىٍەْ ثۇ ئەؼەضٔي ٔەـط لىٍسۇضۇپ‪ ،‬ثىعگە ئبجىمىّىعٔي ئبزا‬ ‫لىٍىؿ پۇضؼىحي ٍبضىحىپ ثەضزى‪...‬‬ ‫ضەثجىُ ؼەٍَىئبجىّىعٔي ھەؼۀبجمب‪ ،‬ھەؼۀبجىّىعٔي ؼبٌىھبجمب ئبٍالٔسۇضغبً‪ .‬ؼبٌىھ‬ ‫ئەِەٌٍىطىّىعٔي زەضگبھىسا ئەھؽۀي لوثۇي ثىٍەْ ِەلجۇي ئەٍ​ٍىگەً‪ ،‬ئبِىٓ!‬ ‫ِۇؼحبپب ئىؽالِئوغٍي‬ ‫ھىجطى ‪ٍ - 1432‬ىٍي ‪ - 6‬ـبثبْ‬ ‫ئىؽحبٔجۇي‬

‫‪9‬‬

‫فبتىھە ضۈرىطي‬ ‫بِس ِم هِ‬ ‫اَّلل ال هر ْ​ْحَ ِن ال هرِح ِيم (‪)1‬‬ ‫ْ‬

‫امْ َح ْمسُ ِ ه ِّلِل َر ِ ّب امْ َـام َ ِم َني (‪ )2‬هامص ْ َْح ِن هامص ِح ِمي (‪َ )3‬م ِ ِ‬ ‫امّص َاط‬ ‫اِل ً َ ْو ِم ّ ِال ٍِن (‪ )4‬ا هَّيكَ ه َ ْـ ُحسُ َوا هَّيكَ و َ ْس َخ ِـ ُني (‪ )5‬ا ُْ ِسَنَ ِ ّ َ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫وب ؿَوَْيْ ِ ْم َو َ​َل امضه ا ِم ّ َني (‪)7‬‬ ‫ِص َاط ه ِاَّل ٍَن َأهْ َـ ْم َت ؿَوَْيْ ِ ْم كَ ْ ِْي امْ َملْضُ ِ‬ ‫امْ ُم ْس َخ ِل َمي (‪َ ِ )6‬‬

‫« ٔبھبٍىحي ـەپمەجٍىه ۋە ِېھطىجبْ ﷲ ٔىڭ ئىؽّي ثىٍەْ ثبـالٍّەْ‪ .‬جىّي ھەِسۇؼبٔب‬ ‫ئبٌەٍِەضٔىڭ پەضۋەضزىگبضى ﷲ لب ذبؼحۇض‪ .‬ﷲ ٔبھبٍىحي ـەپمەجٍىه ۋە ِېھطىجبٔسۇض‪ .‬لىَبِەت‬ ‫وۈٔىٕىڭ ئىگىؽىسۇض‪( .‬ضەثجىّىع) ؼبڭىال ئىجبزەت لىٍىّىع ۋە ؼۀسىٕال ٍبضزەَ جىٍەٍّىع‪ .‬ثىعٔي جوغطا‬ ‫ٍوٌغب ثبـٍىغىٓ‪ .‬غەظىپىڭگە ٍوٌۇلمبٔالضٔىڭ ۋە ئبظغبٔالضٔىڭ ٍوٌىغب ئەِەغ‪ ،‬ؼەْ ئىٕئبَ‬ ‫لىٍغبٔالضٔىڭ ٍوٌىغب (ثبـٍىغىٓ) » ( ‪.) 7 - 1‬‬ ‫فبتىھە قۇرئبوىىڭ ھەو كىرىص سۆزى ھەو قىسقىچە مەزمۇوىذۇر‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسىٓ ئىجبضەت ِىؽٍىؽىع ثىط لوضوغب فبجىھەزىٓ ئىجبضەت ثىط ئىفىىي ئبضلىٍىك وىطىّىع‪.‬‬ ‫فبجىھۀىڭ لبضىّۇ لبضـي ؼۆظى ذبجىّە ثوٌۇپ « ئبذىطلي ؼۆظى » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫فبجىھە لۇضئبٕٔىڭ لىؽمىچە ِەظِۇٔىسۇض‪ ،‬چۈٔىي فبجىھە لۇضئبٕٔىڭ ئۆظىسۇض‪ .‬لۇضئبْ فبجىھۀىڭ‬ ‫جەپؽىطىسۇض‪ .‬فبجىھە وبالَ جۀٕىحي ثوٌغبْ لۇضئبٕٔىڭ وىطىؿ ئىفىىىسۇض‪ « ،‬ثىؽّىٍالھ » ثۇ‬ ‫ئىفىىٕىڭ ئبچمۇچىسۇض‪.‬‬ ‫« ئۆظىٕي ئبچمبْ » ٍبوي « ثبـمب ثىط ٔەضؼىٕي ئبچمبْ » زېگەْ ِۀىسىىي ئىؽّي‪،‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ « فبجىھەجۇي وىحبة ‪ -‬وىحبثٕي ئبچمبْ‪ ،‬وىحبثٕىڭ وىطىفي » زەپ لوٍغبْ ئىؽّىغب‬ ‫ئبؼبؼٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇِۇ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ فبجىھۀي لۇضئبٕٔىڭ وىطىؿ ؼۆظى ؼۈپىحىسە لوثۇي‬ ‫لىٍغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ فبجىھەزىٓ ثبـمب ٍۀە‪ ،‬ؼەھىھ ضىۋاٍەجٍەضگە ئبؼبؼالٔغبْ ھبٌسا ثىعگىچە ٍېحىپ‬ ‫وەٌگەْ ئۈچ ئىؽّي ثبض‪ٍ .‬ۀي‪ « ،‬ئەغ ؼەة ئۇي ِەؼبٔي ‪ -‬جەوطاضالٔغبْ ٍەجحە »‪ « ،‬ئۇِّۇي لۇضئبْ‬ ‫ لۇضئبٕٔىڭ ئبٔىؽي » ۋە « ئۇِّۇي وىحبة ‪ -‬وىحبثٕىڭ ئبٔىؽي »‪ .‬ثىطىٕچي ئىؽىُ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ‬‫جەپؽىطىسۇض ۋە لۇضئبٔسىٓ ئىٍھبَ ئبٌغبْ ھبٌسا لوٍۇٌغبْ ( ھىجط‪ .) 87 ،‬لبٌغبْ ئىىىي ئىؽىُ‪،‬‬ ‫فبجىھۀىڭ لۇضئبٕٔىڭ ئەڭ ٍبضلىٓ لىؽمىچە ِەظِۇٔي ئىىۀٍىىىٕي ئىفبضەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫فىطۇظئبثبزى فبجىھە ئۈچۈْ ‪ 30‬ئىؽىّٕي ؼبٔبپ ئۆجىەْ‪ .‬ثۇالض ئبضىؽىسا وىفىٕىڭ ئەلٍىگە ئەڭ‬ ‫ثبـحب وېٍىسىغبٍٔىطى « ئەي ئەؼبغ‪ ،‬ئەي ھەِىس‪ ،‬ئەـفۇوۇض‪ ،‬ئەز زۇئب‪ ،‬ئەغ ؼبفىَ​َە‪ ،‬ئەي ‪ -‬وۀع‪،‬‬ ‫ئەي ۋافىَە‪ ،‬ئەي لبفىَە » لبجبضٌىمالضزۇض‪ .‬ثۇالضزىٓ ثبـمب ئىؽىّالضِۇ جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ‬ ‫وەٌگەْ ؼەھىھ ضىۋاٍەجٍەض ئىپبزىٍىگەْ ٍۇلىطىسىىي ئۈچ ئىؽىّسىٓ ثبـمب‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ئىؽىُ‬ ‫ؼۈپىحىسە وۆضؼىحىٍگەْ ئىؽىّالض ئىفۀچٍىه ثىط ئبؼبؼمب ئىگە ئەِەغ‪ .‬ثۇالض ۋالىحٕىڭ ئۆجىفىگە‬ ‫ئەگىفىپ پەٍسا ثوٌغبْ‪ ،‬ئەڭ ثبـحب وىّٕىڭ ئىفٍەجىۀٍىىي ٔبِەٌۇَ ثوٌغبْ ئىؽىّالضزۇض‪ .‬ثۇ‬ ‫ئىؽىّالضزىٓ ھەض ثىطى‪ ،‬فبجىھۀىڭ ثىط ئبالھىسىٍىىىٕي ئىپبزىٍەٍسۇ‪ .‬فبجىھۀىڭ ئىؽىٍّىطىٕىڭ‬ ‫وۆپ ثوٌىفي‪ ،‬ئۀئۀىۋى چۈـۀچىٕىڭ ٔبِبٍۀسىؽىسۇض‪ .‬چۈٔىي ئۀئۀىۋى چۈـۀچىسە‪،‬‬ ‫ئىؽىّالضٔىڭ وۆپ ثوٌىفي ئۇٔىڭ ـەضىپىٕىڭ ٍۇلىطى ئىىۀٍىىىگە زاالٌەت لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ‬ ‫ثىط ٔەضؼىٕىڭ ـەضىپىٕي ٍۇلىطى وۆجۈضۈؾ ئۈچۈْ‪ ،‬ئۇٔىڭ ئىؽّىٕي وۆپەٍحىؿ ئبزەجىە ئبٍالٔغبْ‪.‬‬ ‫‪10‬‬

‫ثۇ چۈـۀچە ثىٍەْ ثەظى وىفىٍەض ٍبذفي وۆضگەْ وىفي ٍبوي ٔەضؼىؽىٕىڭ ـەضىپىگە ـەضەپ‬ ‫لوـۇؾ ئۈچۈْ‪ ،‬ئۇٔىڭغب ثىط ئىؽىّٕي ئۆظى لوٍۇپ وەٌگەْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٍەضٔىڭ‪ ،‬ثوٌۇپّۇ ؼەھىھ ضىۋاٍەجٍەض ثىٍەْ وەٌگەْ ئىؽىّالضزىٓ ثبـمب وەڭ زائىطىسە‬ ‫ئىفٍىحىٍّەٍسىغبْ ئىؽىّالض ِەؼىٍىؽي ئىعاھٍىٕىفمب جېگىفٍىه‪ .‬چۈٔىي ثۇ ئىؽىّالض وىٍّەض‬ ‫جەضىپىسىٓ لبٍؽي ظاِبْ ۋە ِبوبٔالضزا ئىفٍىحىٍگۀٍىىي ٔبِەٌۇَ‪ .‬ثۇ ھەلحە جەپؽىٍي ِەٌۇِبت‬ ‫ثەضگەْ ئەؼەضٌەضٔىڭ ئىچىسە فىطۇظئبثبزىٕىڭ ( ۋاپبت‪ ،‬ھىجطى ‪ « ) 817‬ثەـبئىطى ظەۋىث جەَِىع‬ ‫في ٌەجبئفىً وىحبثىً ئەظىع » ٔبٍِىك ئەؼىطى ئبٌسىٕمي ئوضۇٔسا جۇضىسۇ‪ .‬ثۇ ئەؼەضزە لۇضئبْ‬ ‫ؼۈضىٍىطى ھەجىُ ۋە ِەظِۇْ جەھەجحىىي جەضەپٍىطى ئۈؼحىسە ٔۇلحىٍىك جوذحبٌغبْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫جەپؽىٍىٌ ؼبٍٔىك ِەٌۇِبت ثېطىؿ ثىٍەْ ثىطگە‪ ،‬ؼۈضىٍەضٔىڭ ثىط ‪ -‬ثىطى ثىٍەْ ثوٌغبْ‬ ‫ئوذفبـٍىمي ۋە پەضلٍىك جەضەپٍىطىّۇ ثىطِۇ ‪ -‬ثىط ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ئەؼەضزە ؼۈضىٍەض ھەلمىسە‬ ‫ثېطىٍگەْ ؼبٍٔىك ِەٌۇِبجالض ـۇٔساق جەپؽىٍىٌ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضىسىىي ھەضپ ؼبٔىّۇ ثېطىپ ئۆجۈٌگەْ‪.‬‬ ‫ِۇـۇٔساق جەپؽىالجٍىك ئەؼەضزىّۇ ؼۈضىٍەضٔىڭ ثبـمب ئىؽىٍّىطىٕىڭ ِۀجەؼي‪ ،‬لوٍۇٌغبْ ظاِبْ ۋە‬ ‫ِبوبْ ھەلمىسە ھېچمبٔساق ثىط ِەٌۇِبت ٍوق‪ .‬ثۇ ئەھۋاٌسا لۇضئبْ ؼۈضىٍىطىٕىڭ جۇٔجي ٔەؼىً‬ ‫جەضىپىسىٓ ئىفٍىحىٍگۀٍىىي ھەلمىسە ٍىپ ئۇچي ثوٌّىغبْ ثبـمب ئىؽىّالضٔىڭ‪ِ ،‬ۇٔبؼىۋەجٍىه‬ ‫ئەؼەضٌەضزە پەلەت ئەِەٌىٌ ھبٍبجحب ئبؼبؼىٌ ثوٌّىغبْ ثىطەض ِەٌۇِبت ؼۈپىحىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبٍٔىمىٕي‬ ‫ئېَحىؿ ذبجب ثوٌّىؽب وېطەن‪.‬‬ ‫فبجىھە ‪ٍ 23‬ىٍ​ٍىك ۋەھىٌ جەضٍبٔىٕىڭ جۇٔجي ٍىٍىٕىڭ ثبـٍىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ‪ِ .‬ەظوۇض ٍىً‬ ‫ِىالزى وبٌېٕساضىسا ‪ٍ - 610‬ىٍىغب جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ فبجىھە ؼۈضىؽي ِەوىىسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ ؼۈضىسۇض‪ِ .‬ۇئّىٍٕەضٔىڭ ثبـحىٓ ئبذىط فبجىھەؼىع ٔبِبظ ئولۇِىغبٍٔىمي ثۇٔىڭ زەٌىٍىسۇض‪.‬‬ ‫ٔبِبظ‪ ،‬جۇٔجي لېحىُ ٔبظىً ثوٌغبْ « ئەٌەق » ؼۈضىؽىٕىڭ ‪ - 10‬ئبٍىحسە جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬گەضچە ئەٌەق‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ زەؼٍەپحە ٔبظىً ثوٌغبْ ثەؾ ئبٍىحي ثىٍەْ ئۇٔىڭ زاۋاِىسىىي ئبٍەجٍەضٔىڭ ٔبظىً‬ ‫ثوٌۇؾ ِەظگىٍي ئبضىؽىسا ثەٌگىٍىه ظاِبْ جىٍىّي ِەۋجۇت ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئىىىي ثۆٌەن ئبضىىؽسا ئۇظۇْ‬ ‫ثىط ِەظگىً ثبض زەپ لبضىّبٍّىع‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ِ ،‬ەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ئېٕىك ثوٌغبْ ھىجط‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ ‪ - 87‬ئبٍىحىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ « ؼەة ئەْ ِىٕەي ِەؼبٔي » ئبضلىٍىك فبجىھە ئىفبضەت‬ ‫لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ٔەثەۋىٌ ثىط جەپؽىط ؼۈپىحىسە ضىۋاٍەت لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ثەظىٍەض فبجىھۀىڭ ثىط لېحىُ ِەوىىسە‪ٍ ،‬ۀە ثىط لېحىُ لىجٍىٕىڭ لۇززۇؼحىٓ ِەوىىگە‬ ‫ئۆظگەضجىٍىفىسىٓ وېَىٓ ِەزىٕىسە ثوٌۇپ ئىىىي لېحىُ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئىٍگىطى ؼۈضگەْ‪ .‬ثۇ‬ ‫لبضاؾ ثىط ‪ -‬ثىطىگە ظىث وەٌگەْ ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ضىۋاٍەجٍەضگە ئبؼبؼەْ‬ ‫ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ‪ .‬ضىۋاٍەجٍەض ئبضىؽىسىىي ظىحٍىك ثىط جەضەپ لىٍىٕبٌّىغبٍٔىمحىٓ‪ ،‬ثەظىٍەض‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ھەَ ِەوىىسە‪ ،‬ھەَ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي لبضاـٕي ِۇۋاپىك زەپ لبضاپ‪،‬‬ ‫ثۇ ئۇؼٍۇة ثىٍەْ ِەؼىٍىٕي ھەي لىٍغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ ثۇٔىڭ لبٍىً لىالضٌىك ئىعاھبجي ئوجحۇضىغب‬ ‫لوٍۇٌّىغبْ‪ٔ .‬ەجىجىسە ثۇ ئبضلىٍىك ھەلىمەت لۇضثبْ لىٍىؿ ثەزىٍىگە‪ ،‬ضىۋاٍەجٍەض ئۈؼحۈْ‬ ‫جۇجۇٌّبلچي ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ثىط ‪ -‬ثىطىگە ظىث ثوٌغبْ ثۇٔساق ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثىٕىڭ ضىۋاٍەجٍىطىٕىڭ ھېچجىطىٕي ظاٍب‬ ‫لىٍىۋەجّەؼحىٓ‪ِ ،‬ۇۋاپىك ھبٌسا ئىعاھٍىغىٍي ثوٌىسىغبْ ِېحوزٌىطى ثبض‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪ ،‬ثەظىٍەضٔي‬ ‫فبجىھۀىڭ ِەزىٕىسە ئىىىىٕچي لېحىُ لبٍحب ٔبظىً ثوٌغبْ زېگەْ لبضاـمب ئېٍىپ ثبضغبْ ٔۇظۇي‬ ‫ضىۋاٍەجٍىطىٕىڭ ؼەۋەثي ثوٌؽب ؼبھبثىٕىڭ لۇضئبٔغب « ٔبظىً ثوٌغبْ‪ ،‬ئىفي جۈگىگەْ » ثىط ذىحبة‬ ‫‪11‬‬

‫ئەِەغ‪ ،‬ھبٍبجمب ھەض ۋالىث ٔبظىً ثوٌۇپ جۇضۇۋاجمبْ ثىط ذىحبة زەپ لبضىغبٍٔىمىسىٓ ئىجبضەت زەپ‬ ‫لبضاؾ ِۇۋاپىك‪ .‬چۈٔىي ؼبھبثە ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەت ۋە ؼۈضىٍەض ثىٍەْ ئۇٔىڭسىٓ ٍىٍالض‬ ‫وېَىٓ ٍۈظثەضگەْ ۋەلەٌەض ئبضىؽىسا ؼەۋەة ‪ٔ -‬ەجىجە ِۇٔبؼىۋىحي لۇضۇپ چىمبالٍححي‪ « .‬ـۇ‪ ،‬ـۇ‬ ‫ئبٍەجٍەض پبالٔچىٕىڭ ـۇ ۋەلەؼىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ » زېگۀسەن لبضاـالض‪ ،‬ضىۋاٍەجٍەض‬ ‫ئبٍەجٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ۋالحي ثىٍەْ ۋەلۀىڭ ٍۈظثەضگەْ ۋالحي ئبضىؽىسىىي ۋالىث ذبضاوحېطٌىك‬ ‫ؼەۋەثىە زاالٌەت لىٍّبٍسۇ‪ .‬ثۇالض پەلەت ثبـحىٓ ئۆجىۈظۈۋاجمبْ ھبٍبت ثىٍەْ ۋەھىَٕي ئوذفبؾ ثىط‬ ‫ٔۇلحىسا ئۇچطاـحۇضۇـٕىڭ ثىط ئۇؼٍۇثي ئىسى‪ .‬ثۇ‪ ،‬ؼبھبثىٕىڭ ۋەھىَگە ھەض ۋالىث ٔبظىً ثوٌغبْ‪،‬‬ ‫ھبٍبجٕىڭ ئىچىسە‪ ،‬ئبوحىپ ۋە جبٍٔىك ثىط ذىحبة ٔەظىطى ثىٍەْ لبضىغبٍٔىمىٕىڭ ئىپبزىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ٍىغىٕچبلٍىغبٔسا‪ ،‬فبجىھە ؼۈضىؽي ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫فبجىھە ؼۈضىؽىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپىسىىي ئوضٔي‪ ،‬ذۇززى ِۇؼھبة جەضجىپىسىىىگە‬ ‫ئوذفبؾ ثىطىٕچىٍىه ثوٌۇپ‪ ،‬فبجىھە جۇٔجي لېحىُ جوٌۇق ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىسۇض‪ .‬ثىط لېحىّسىال‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬فبجىھەزىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەجٍەض ثبض‪ٌ ،‬ېىىٓ ثىط لېحىّسىال جوٌۇق ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ ؼۈضە ٍبوي ؼۈضىٍەض ٍوق‪ « .‬ئەٌەق‪ِ ،‬ۇظظەِّىً ۋە ِۇززەؼؽىط » ؼۈضىٍىطىٕىڭ ثىطىٕچي‬ ‫ثۆٌەوٍىطى فبجىھە ؼۈضىؽىسىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبْ‪ٌ ،‬ېىىٓ ثىط پۈجۈْ گەۋزە ؼۈپىحىسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌّىغبْ‪ « .‬ئەٌەق » ؼۈضىؽىسىٓ ئبٌسىٕمي ثەؾ ئبٍەت‪ِ ،‬ۇظظەِّىً ؼۈضىؽىٕىڭ ئبذىطلي‬ ‫ئبٍىحىسىٓ ثبـمب ئبٍەجٍىطى‪ِ ،‬ۇززەؼؽىط ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىٕمي ئوْ ئبٍىحي ثىط لېحىّسا‪ ،‬لبٌغبْ‬ ‫ئبٍەجٍەض وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ فبجىھە ؼۈضىؽي ثىط لېحىّسىال ٔبظىً ثوٌغبْ جۇٔجي ؼۈضىسۇض‪.‬‬ ‫ثۇ ؼەۋەثحىٓ فبجىھە‪ ،‬ھەظضىحي ئبئىفۀىڭ ئىپبزىؽي ثىٍەْ « لۇضئبٕٔىڭ جۇٔجي ؼۈضىؽي » ثوٌۇؾ‬ ‫ئبالھىسىٍىىىگە ئىگە‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ فبجىھە ؼۈضىؽىٕي « وىحبثٕىڭ وىطىؿ ؼۆظى ‪ -‬فبجىھبجۇي وىحبة » زەپ ئبجىغبْ ۋە‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ثېفىغب جىعىفمب ثۇٍطىغبْ‪ٔ .‬بِبظٌىطىسا ثبـحىٓ ئبٍبغ فبجىھۀي ئولۇغبْ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ‬ ‫فبجىھە ِۇؼھبثٕىڭ ئەڭ ثېفىسىٓ ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬ثۇ پەلەت ِۇؼھبة جەضجىپىسىال ئەِەغ‪ٔ ،‬ۇظۇي‬ ‫جەضجىپىسىّۇ ـۇٔساق‪.‬‬ ‫فبجىھە ؼۈضىؽي ھەِسۇؼبٔبٔي ئبٌالھ لب ذبغ لىٍىؿ ثىٍەْ ثبـالٍسۇ‪ .‬فبجىھە‪ ،‬لۇضئبٔسا « ھەِس‬ ‫» ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ئۀئبَ‪ ،‬وەھف‪ ،‬ؼەثەئ‪ ،‬فبجىط لبجبضٌىك ثەؾ ؼۈضىسىٓ ثىطى ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ‬ ‫ؼۈضىٍەضٔىڭ ھەِّىؽىسە « ھەِس » ئبٌالھ لب ذبغ لىٍىٕغبْ‪ « .‬ئەٌھەِسۇٌىٍالھ » ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‬ ‫ؼۈضىٍەضٔىڭ ھەِّىؽي ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫فبجىھە لۇضئبٕٔىڭ لىؽمىچە ِەظِۇٔىسۇض‪ٍ .‬ۀي‪:‬‬ ‫« ئبٌالھ »‪ ،‬ثبضٌىك ؼۈپەجٍەض ئۇٔىڭغب ِۇجەؼؽەٍِەـىەْ ذبغ ئىؽىّسۇض‪.‬‬ ‫« ئەٌھەِسۇٌىٍالھ »‪ ،‬ثبضٌىك ظات ۋە وبِبي ؼۈپەجٍەضٔي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫« ضەثجىً ئبٌەِىٓ »‪ ،‬ثبضٌىك ٍبضىحىؿ ۋە ِەۋجۇزىَەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ؼۈپەجٍىطىٕي ئۆظ‬ ‫ئىچىگە ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫« ئەضضەھّبْ ئەضضەھىُ »‪ ،‬ئىٕؽبْ ئۈچۈْ ضەھّەت ثوٌغبْ زىٕ​ٕي پۈجۈٍٔەً ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫« ِبٌىىي ٍەۋِىسزىٓ »‪ ،‬ثبضٌىك ئبذىطلي ؼبئەت‪ ،‬لىَبِەت‪ ،‬ئبذىطەت‪ ،‬جۀٕەت ۋە جەھۀٕەَ‬ ‫ئبٍەجٍىطىٕي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئىَ​َبوە ٔەئ ثۇزۇ‪ ،‬ثبضٌىك ئىجبزەجٍەضٔي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪ « .‬ۋە ئىَ​َبوە ٔەؼحەئىٓ »‪،‬‬ ‫ئىجبزەجٍەضزە جەۋھىس ۋە ئىرالؼٕي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫‪12‬‬

‫« ئىھسىٕەغ ؼىطاجەي ِۇؼحەلىُ »‪ ،‬ئەذالق‪ ،‬ئېحىمبز‪ ،‬ئىجبزەت ۋە ثەـەضى ِۇٔبؼىۋەجٍەضگە زائىط‬ ‫جىّي جوغطىالض ‪ /‬ھەلىمەجٍەضٔي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫« ؼىطاجەٌٍەظىٕە ئۀئەِحە ئەٌەٍھىُ » ئۆجّۈـحىىي ثبضٌىك ٍبذفىالضٔي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫« غەٍطىٍّەغسۇثي ئەٌەٍھىُ ۋە ٌەززاٌٍىٓ »‪ ،‬ئۆجّۈـحىىي جوغطا ٍوٌسىٓ لېَىپ وەجىۀٍەضٔىڭ‬ ‫ھەِّىؽىٕي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫فبجىھە‪ ،‬ئبٌالھ ‪ -‬ئىٕؽبْ ِۇٔبؼىۋىحىٕىڭ ووزىٕي ‪ /‬ـىفىطىٕي ئۆظىگە ِۇجەؼؽەٍِەـحۈضگەْ‪.‬‬ ‫فبجىھەزە ئبٌالھ جىٓ ئىٕؽبٔغب ٔبظىً ثوٌغبْ ضەھّەت ۋە ۋەھىٌ‪ ،‬ئىٕؽبٔسىٓ ئبٌالھ لب ئۆضٌىگەْ زۇئب‬ ‫ۋە ئىجبزەت جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬فبجىھە‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ثبضٌىمىغب ئىفۀگۀٍەض ثىطزەن ئىححىپبلٍىفبالٍسىغبْ‬ ‫ِىؽٍىؽىع پطىٕؽىپالض گەۋزىؽىسۇض‪ .‬فبجىھە‪ ،‬جەۋھىس وەٌىّىؽي ثوٌغبْ « ال ئىالھە ئىٍ​ٍەٌالھ »ٔىڭ‬ ‫ـەضھىؽىسۇض‪ .‬فبجىھە‪ ،‬وىٍّەضگە ئوذفبؾ ثوٌىفىّىعٔي وۆضؼىحىپ ثېطىؿ ثىٍەْ ثىطگە‪ ،‬وىٍّەضگە‬ ‫ئوذفبپ لبٌّبؼٍىمىّىع ھەلمىسە ثىعٔي ئبگبھالٔسۇضىسۇ‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسىٓ ئېٍىپ ئېَحمبٔسا‪ ،‬فبجىھە‪،‬‬ ‫ئبٌالھ ‪ -‬ئىٕؽبْ ئبضىؽىسىىي وېٍىفىّسۇض‪ .‬ئبٌسىٕمي ئۈچ ئبٍىحي ئبٌالھ ٔي جؤۇـحۇضغبْ ؼبٔبزۇض‪.‬‬ ‫ئبذىطلي ئۈچ ئبٍىحي ئىٕؽبٕٔي جؤۇـحۇضغبْ ثىط زۇئبزۇض‪ .‬ئوجحۇضىسىىي ثىط ئبٍەت ( ئىَ​َبوە ٔەئ ثۇزۇ‬ ‫ۋە ئىَ​َبوە ٔەؼحەئىٓ )‪ ،‬وېٍىفىّٕىڭ زەي ئۆظىسۇض‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ؼۈٕٔىحي ثىٍەْ ِۇلىُ ثوٌغبْ «‬ ‫ئبِىٓ » ثۇ وېٍىفىّگە لوٍۇٌغبْ ئىّعازۇض‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ‪ « ،‬فبجىھە ئولۇغبْ وىفىگە پەضىفحىٍەضِۇ‬ ‫ئبِىٓ زەٍسۇ‪ .‬وىّٕىڭ " ئبِىٓ "ى پەضىفحىٍەضٔىڭىىگە جوغطا وېٍىپ لبٌؽب‪ ،‬ئۇٔىڭ زۇئبٌىطى لوثۇي‬ ‫ثوٌىسۇ » زېگەْ‪ .‬ئىٕؽبٕٔي ئىؽالھ لىٍغۇچي وۈچي ثىٍەْ ھەلىمي ثىط فبجىھ ثوٌغبْ لۇضئبْ‪،‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ لەٌت ئىفىىىٕي فبجىھە ئبچمۇچي ئبضلىٍىك ئبچىسۇ‪.‬‬ ‫فبتىھە‪ ،‬مۇئمىىگە ئبنالھ تىه بىر وەرسە تىهەضىىڭ ئۇسهۇبىىي ئۈگىتىذۇ‬ ‫فبجىھە‪ِ ،‬ۇئّىٕگە ئبٌالھ جىٓ ثىط ٔەضؼە جىٍەـٕىڭ ئۇؼٍۇثىٕي ئۈگەجّەوحە‪ .‬ئبٌالھ جىٓ جىٍەؾ‪،‬‬ ‫ٍۀي زۇئب‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئىپبزىؽىگە ئبؼبؼەْ « ئىجبزەجٍەضٔىڭ ٔىگىعىسۇض »‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ‬ ‫ضەثجىّىع ٔەثىٕي « ئەگەض ؼىٍەضٔىڭ زۇئبٍىڭالض ثوٌّىؽب‪ ،‬ضەثجىُ ؼىٍەضگە پەضۋا لىٍّبٍسۇ » زېَىفىە‬ ‫ثۇٍطىغبٔىسى‪ .‬زۇئب ثۀسىٕىڭ ئبٌالھ ئبٌسىسىىي ئبجىعٌىمىٕىڭ ئىمطاضىسۇض‪ .‬زۇئب لەٌجٕىڭ ئبٌالھ‬ ‫ثىٍەْ لىٍغبْ زىئبٌوگىسۇض‪ .‬ئبٌالھ ثۀسىسىٓ ئەڭ ضاظى ثوٌغبْ ۋالىث ئۇٔىڭ ئۆظىگە زۇئب لىٍغبْ‬ ‫ۋالحىسۇض‪ .‬چۈٔىي ئبٌالھ ھەِّىگە ۋە ھەِّە ٔەضؼىگە ٍېحەضٌىه ثوٌغۇچىسۇض‪ ،‬ثۀسە ئۆظىگىّۇ‬ ‫ٍېحەضٌىه ئەِەؼحۇض‪ .‬ثۀسىٕىڭ ئبٌالھ لب ثوٌغبْ ئىجبزىحي‪ ،‬ثۇ ھەلىمەجٕي ئېحىطاپ لىٍىؿ ثىٍەْ‬ ‫ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬زۇئب لىٍىؿ‪ ،‬ئۆظىگە ٍېحەضٌىه ثوٌّىغبٍٔىمىٕي ئېحىطاپ لىٍىفٕىڭ ئەڭ ٍبذفي‬ ‫ئۇؼٍۇثىسۇض‪ .‬زېّىؽىّۇ ـېطىىٕىڭ ٍۀە ثىط ئېٕىمٍىّىؽي‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆظىٕي ئۆظىگە ٍېحەضٌىه زەپ‬ ‫لبضىفىسۇض‪.‬‬ ‫ئبٌالھ جىٓ جىٍەؾ ئۇؼٍۇثي ثىط ‪ -‬ثىطى ثىٍەْ ظىچ ثبغالٔغبْ ھبٌمىالضزىٓ جەـىىً جبپىسۇ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئبٌالھ جىٓ جىٍەـٕىڭ ثىطىٕچي ھبٌمىؽىٕي « ھەِس » جەـىىً لىٍىسۇ‪ .‬ھەِس ‪ -‬ـۈوۈض‪،‬‬ ‫ِەزھىَە‪ ،‬ؼبٔب‪ ،‬جبظىّٕي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪ .‬وىفي ئبٌالھ جىٓ ثىط ٔەضؼە جىٍەـحىٓ ثۇضۇْ « ھەِس »‬ ‫ئېَحىفي وېطەن‪ .‬ئۇ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك جۆۋۀسىىي ھەلىمەجٍەضٔي ئېحىطاپ لىٍغبْ ثوٌىسۇ‪:‬‬ ‫ جىٍىّىؽەِّۇ ثەضگەْ چەوؽىع ٔېّەجٍىطىڭٕي ئۇٔۇجّىسىُ‪.‬‬‫‪ -‬ئبٌسىٕئبال ثەضگەْ ٔېّەجٍىطىڭ ئۈچۈْ ؼبڭب ِىٕ​ٕەت ۋە ـۈوۈض ئېَحىّەْ‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫ جىٍەـىە ٍۈظۈَ ثوٌّىؽىّۇ ؼۀسىٓ ٍېڭي ٔەضؼىٍەض ؼوضاٍّەْ‪ .‬ؼۀسىٓ ثۇ ٔەضؼىٍەضٔي‬‫جىٍىفىُ ئۇٔي جىٍەؾ ھەلمىُ ثوٌغبٍٔىمىسىٓ ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي ؼېٕىڭ چەوؽىع ئىٍحىپبجىڭغب ِۇھحبج‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىّسىٕسۇض‪.‬‬ ‫ ؼۀسىٓ جىٍىگۀٍىطىّٕي ثەضؼەڭّۇ‪ ،‬ثەضِىؽەڭّۇ ؼبڭب ِۇھحبج‪ ،‬لەضظ ئىىۀٍىىىّٕي ثىٍىّەْ‬‫ۋە ثۇ ؼەۋەثحىٓ جىّي ھەِسٔي ؼبڭب ئبجبٍّەْ‪.‬‬ ‫ ِەْ ؼبڭب ھەِس ئېَحّىغبْ جەلسىطزىّۇ‪ ،‬وبئىٕبجحىىي جىّي ِەۋجۇزىَەت ئۆظ جىٍي ثىٍەْ‬‫ؼبڭب‪ ،‬پەلەت ؼبڭىال ھەِس ئېَحّبلحب‪.‬‬ ‫ ِەْ ئېَحمبْ ھەِس‪ ،‬وبئىٕبجحىىي ِەۋجۇزىَەت ئېَحمبْ ھەِسوە لبضىغبٔسا ٍوق ھېؽبثحب‪،‬‬‫ٌېىىٓ ِېٕىڭ ؼبڭب ھەِس ئېَحىفىُ ِبڭب لىّ​ّەت لوـّبلحب‪ .‬ـۇڭب ؼەْ ِېٕىڭ ھەِس ئېَحىفىّسىٓ‬ ‫ثىھبجەجؽەْ‪ٌ ،‬ېىىٓ ِېٕىڭ ؼبڭب ھەِس ئېَحىفمب ئېھحىَبجىُ ثبض‪.‬‬ ‫ ؼۀسىٓ غەٍطىگە ھەِس ئېَحّبٍّەْ‪ .‬ثۇٔساق لىٍغۇچىالض ثوٌغبْ جەلسىطزىّۇ‪ ،‬جىّي ھەِسٌەض‬‫ئبذىطى ٍۀىال ؼبڭب لبٍحىسۇ‪ ،‬ؼېٕي وۆضؼىحىسۇ‪ ،‬ؼۀسە لبضاض جبپىسۇ‪.‬‬ ‫ ئبٌەٍِەضٔىڭ جىّي ھەِسىٕىڭ ؼبڭب ذبغ ئىىۀٍىىىٕي ثىٍّەْ‪ ،‬چۈٔىي ؼەْ ئبٌەٍِەضٔىڭ‬‫ضەثجي‪ِ .‬ۀّۇ ئۇ ئبٌەٍِەضٔىڭ ئىچىسىىي ثىط ئبٌەَ‪ .‬ؼبڭب ھەِس ئېَحىؿ ئبضلىٍىك‪ ،‬ؼېٕىڭ ِېٕىڭ‬ ‫ضەثجىُ ئىىۀٍىىىڭٕي ئېحىطاپ لىٍىّەْ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ لب ھەِس ئېَحىؿ‪ ،‬ئبٌالھ ٔي ِەزھىَەٌەؾ ۋە ئۇٔىڭغب ؼبٔب ئېَحىفحۇض‪ .‬ئبٌالھ ٔي‬ ‫ِەزھىَەٌەؾ ‪ -‬ئبٌالھ ِبذحىغبٕٔي ِبذحبـحۇض‪ .‬ئبٌالھمب ھەِس ئېَحىؿ ‪ -‬ئبٌالھ ِبذحىّىغبٕٔي‬ ‫ِبذحىّبؼٍىمحۇض‪ .‬ئبٌالھ لب ھەِسى ئېَحىؿ ‪ -‬ئبٌالھ ِبذحىغبٕٔي ِبذحبؾ‪ ،‬ئۇ چەوٍىگۀسىٓ ٍىطاق‬ ‫جۇضۇـحۇض‪ .‬ئەگەض ثۇٔىڭ ئەوؽىچە ثوٌؽب‪ِ ،‬ەٍ​ٍي ئۇ ئەجحىگۀسىٓ وەچىىچە جىٍي ثىٍەْ ھەِسى‬ ‫ئېَحؽۇْ‪ ،‬جىٍىسىىىٕي ھەضىىىحي ثىٍەْ ٍبٌغبٔغب چىمبضغبْ ثوٌىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ٍبذفي وۆضگۀٕي ٍبذفي‬ ‫وۆضۈؾ‪ٍ ،‬بِبْ وۆضگۀٕي ٍبِبْ وۆضۈـٕىڭ ئۆظىّۇ ئبٌالھ لب ھەِس ئېَحمبٍٔىمحۇض‪ .‬ئبٌالھ‬ ‫ئۇٌۇغٍىغبٕٔي ئۇٌۇغالؾ‪ ،‬ئبٌالھ ذبض وۆضگۀٕي ذبض وۆضۈـٕىڭ ئۆظىّۇ ئبٌالھ لب ھەِس ئېَحمبٍٔىمحۇض‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئبٌالھ جىٓ جىٍەـٕىڭ ئىىىىٕجي ھبٌمىؽىٕي ئبٌالھ ٔىڭ ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجي ئىىۀٍىىىٕي‬ ‫ثىٍىؿ جەـىىً لىٍىسۇ‪ .‬ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجي‪ِ ،‬ەۋجۇزىَەجٕي ثىط ِەلؽەت ثىٍەْ ٍبضاجمبْ ۋە ٍبضاجمبْ‬ ‫ِەذٍۇلٍىطىٕي ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىٕي ئىفمب ئبـۇضۇـي ئۈچۈْ جەضثىَەٌىگۈچىسۇض‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭّۇ ثىط‬ ‫ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحي ثبض ۋە ثۇ ِەلؽەجٕي ئەِەٌگە ئبـۇضۇـي ئۈچۈْ جەضثىَىٍىٕىفي وېطەن‪.‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ جىٍىىىٕىڭ ھەِّىؽي ٍبضىحىٍىؿ ِەلىؽىحىگە ِۇۋاپىك ثوٌىفي ٔبجبٍىٓ‪ .‬ئىٕؽبْ ثەظىسە‬ ‫ئەڭ ٍبذفىؽي ثبض ٍەضزە‪ ،‬ئبظ ِۀپەئەجٍىه ثوٌغبٕٔي جىٍەپ لبٌىسۇ‪ .‬ھەجحب ثەظىسە ٍبذفي ثبض ٍەضزە‪،‬‬ ‫ئۆظى ئۈچۈْ ٍبِبٕٔي جىٍەپ لبٌىسۇ‪ .‬چۈٔىي ئىٕؽبْ ئبذىطلي جەھٍىٍسە ٔېّىٕىڭ ئۆظى ئۈچۈْ‬ ‫ٍبذفي‪ٔ ،‬ېّىٕىڭ ٍبِبْ ئىىۀٍىىىٕي ثىٍەٌّەٍسۇ‪ .‬ثەظىسە ٍبذفي زەپ ئوٍ​ٍىغىٕي ظىَبٍٔىك‪ ،‬ظىَبٍٔىك‬ ‫زەپ ئوٍ​ٍىغىٕي ٍبذفي ثوٌۇپ چىمىسۇ‪ .‬ئىٕؽبٔغب ھەض جىٍىىىٕىڭ ثىطىٍىفي‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆظىگە ثبال‬ ‫جېپىفي ئۈچۈْ ٍېحەضٌىىحۇض‪ .‬ھەظضىحي ئەٌي « ِەْ ئبٌالھ ٔىڭ ئبٌالھ ئىىۀٍىىىٕي ھەض جىٍىىىّٕي‬ ‫ئىجبۋەت لىٍّبؼٍىمىسىٓ ثىٍسىُ » زېگەْ‪ .‬ثىع ئبٌالھ جىٓ جىٍەٍّىع‪ٌ ،‬ېىىٓ جىٍىىىّىعٔىڭ ئۆظىّىع‬ ‫ئۈچۈْ ذەٍطىٍىه ثوٌغبْ ‪ -‬ثوٌّىغبٍٔىمىٕي ثىٍّەٍّىع‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ِۇجٍەق ذەٍط ثوٌغبْ ‪-‬‬ ‫ثوٌّىغبٍٔىمىسىٓ ذبجىطجەَ ثوالٌّىغبْ ٔەضؼىٍەضٔي جىٍىگۀسە « ذەٍطٌىه ثوٌؽب ئىجبۋەت لىٍغىٓ »‬ ‫زەٍّىع‪ .‬ثۇ‪ ،‬جىٍەـحىىي ثىط ئەزەپحۇض‪ .‬ئبٌالھ ثەظىسە جىٍىىىّىعٔي ئىجبثەت لىٍىسۇ‪ ،‬ثەظىسە ئىجبثەت‬ ‫لىٍّبٍسۇ‪ .‬ئىجبثەت لىٍّىغبٔسا‪ ،‬ثۇٔىڭ ثىع ئۈچۈْ ٍبذفىٍىك ئىىۀٍىىىگە ئىفىٕىّىع‪ .‬ئبٌەٍِەضٔىڭ‬ ‫‪14‬‬

‫ضەثجىگە ھەِس ئېَحىؿ ثىٍەْ زۇئبٔي ثبـٍىفىّىعٔىڭ ثىعگە ئەؼٍىحىسىغبْ ھەلىمەجٍىطىسىٓ‬ ‫ثىطؼي‪ « ،‬ئي ضەثجىُ! ؼەْ جىٍىگىّٕي ئىجبثەت لىٍؽبڭّۇ‪ ،‬لىٍّىؽبڭّۇ ھەِسىُ ؼبڭب ذبؼحۇض‪.‬‬ ‫ئەگەض ئىجبثەت لىٍؽبڭ ـۈوۈض لىٍىّەْ ۋە ـۈوۈضۈِٕي ئبـۇضىّەْ‪ .‬ئەگەض ئىجبثەت لىٍّىؽبڭ‪،‬‬ ‫"ٍولٍۇق ذەٍطٌىه ئىىەْ " زەپ ھەِس ئېَحىّەْ ۋە ھەِسىّٕي ئبـۇضىّەْ‪ .‬چۈٔىي جىٍىگىّٕىڭ‬ ‫ِەْ ئۈچۈْ ذەٍطٌىه ثوٌغبْ ‪ -‬ثوٌّىغبٍٔىمىٕي ھەض زائىُ ِەْ ثىٍەٌّەٍّەْ‪ِ .‬ەْ وۆظ ئبٌسىّسىىي‬ ‫پبضچىٕي وۆضىّەْ‪ ،‬ؼەْ ثىط پۈجۈْ گەۋزىٕي وۆضىؽەْ‪ .‬پەلەت پبضچىٕىال وۆضۈـىە لبزىط‬ ‫ثوٌغىچىٕىڭ لىٍىفمب جېگىفٍىه ئىفي پۈجۈٕٔي وۆضۈپ ٍەجىۈچىگە جەؼٍىُ ثوٌۇـحۇض‪ِ .‬ەْ ؼبڭب‬ ‫ئبضظۇٌىطىّسا جەؼٍىُ ثوٌسۇَ‪ .‬ئبضظۇ لىٍغبْ ھەض ٔەضؼەِٕىڭ ِەْ ئۈچۈْ ذەٍطٌىه ئەِەؼٍىىىٕي‬ ‫ثىٍىّەْ‪ .‬ثۇٔساق ثوٌغبٔىىەْ‪ ،‬ئي ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجي! ذەٍطٔي ِېٕىڭ ئبضظۇٍۇَ لىٍغىٓ! »‪.‬‬ ‫‪ .3‬ئبٌالھ جىٓ جىٍەؾ ئۇؼٍۇثىٕىڭ ئۈچىٕچي ھبٌمىؽي‪ « ،‬ئبٌالھ »ٔىڭ ضەھّبْ ۋە ضەھىُ‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي ثىٍىفحۇض‪ .‬ئبٌالھ ظاجىسا ضەھّەت ئىگىىؽسۇض‪ ،‬ھەض ئىفىسا ضەھّەت لىٍغۇچىسۇض‪.‬‬ ‫ظاجىسىىي ضەھّەجٕي « ضەھّبْ » ئىؽّي‪ ،‬ئىفىسىىي ضەھّەجٕي « ضەھىُ » ئىؽّي جەِؽىً لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ جىٓ ثىط ٔەضؼە جىٍىگۈچي‪ِ ،‬ۇھبجبثىٕىڭ (ذىحبة لىٍىٕغۇچي) ئەڭ ئبٌسىسا جۇضىسىغبْ‬ ‫ئبالھىسىٍىىىٕىڭ ضەھّەت ئىىۀٍىىىٕي ئوثساْ ثىٍىفي ۋە ئۆظى ثىط ٔەضؼە جىٍەۋاجمبْ ظاجٕىڭ‬ ‫ضەھّەجٕىڭ ِۀجەؼي ئىىۀٍىىىٕي ھېػ لىٍىپ ٍېحىفي وېطەن‪ .‬ثۇٔي ھېػ لىٍىپ ٍەجىۈچي‪،‬‬ ‫جىٍىگەْ جىٍىىي ئەِەٌگە ئبـّىغبٔسا ھەِس ئېَحبالٍسۇ‪ .‬چۈٔىي جىٍىىىگە ئېطىفەٌّىگۀٍىىي‪ ،‬ئبٌالھ‬ ‫ٔىڭ ئۇٔي ؼبلالپ لېٍىفي ِەضھەِىحىٕىڭ ٔبِبٍۀسىؽىسۇض‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ثۀسىؽىگە ثوٌغبْ‬ ‫ِەضھەِىحي ثۀسىٕىڭ ئۆظىگە ثوٌغبْ ِەضھەِىحىسىٓ چەوؽىع ئۈؼحۈٔسۇض‪ .‬ثۀسە ثەظىسە ئبضظۇٌىطى‬ ‫ثىٍەْ ئۆظىگە ظۇٌۇَ لىٍىسۇ‪ ،‬ئبٌالھ ثۀسىگە ھەض جىٍىىىٕي ئىجبثەت لىٍّبً ئۇٔىڭغب ِەضھەِەت‬ ‫لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ چەوؽىع ِەضھەِەجٕىڭ ِۀجەؼي ئىىۀٍىىىٕي ثىٍىپ ٍېحىؿ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔي ئۆظى الٍىك‬ ‫ثوٌّىغبْ ثىط غوضۇض ۋە ئۆظىگە ِۇۋاپىك ثوٌّىغبْ ئىفۀچىە ٍۈظٌۀسۈضىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ٔۇلحىسا جۆجىٕجي‬ ‫ھبٌمب ظۆضۈض ثوٌىسۇ‪:‬‬ ‫‪ .4‬ئبٌالھ جىٓ جىٍەؾ ئۇؼٍۇثىٕىڭ جۆجىٕجي ھبٌمىؽي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ھېؽبپ وۈٔىٕىڭ ئىگىىؽي‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي ثىٍىفحۇض‪ .‬زىٓ وۈٔي‪ ،‬زەٍٓ ( لەضظ ) وۈٔىسۇض‪ .‬ئۇ وۈٔي‪ ،‬ثۀسىٍەض ئبٌالھ لب ثوٌغبْ‬ ‫لەضظىٕي لبٍحۇضغبٍٔىمي ئۈچۈْ « لەضظ وۈٔي » زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬ئۇ وۈٔي‪ ،‬ثۀسىٍەض ئىچىسىٓ ئبٌالھ لب‬ ‫لەضظزاض ئىىۀٍىىىٕي ئىٕىبض لىٍغبٔالض‪ ،‬ـەٍحبٔالـمبْ‪ٔ ،‬ەِطۇجالـمبْ‪ ،‬پىطئەۋٍٔەـىۀٍەضِۇ لەضظىٕي‬ ‫ئېحىطاپ لىٍغبٍٔىمي‪ ،‬ئىٕىبض لىٍّىغبٍٔىمي ئۈچۈْ « لەضظ وۈٔي » زېَىٍگەْ‪ .‬زىٓ وەٌىّىؽىّۇ «‬ ‫لەضظ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « زەٍٓ » وەٌىّىؽىسىٓ جۈضٌىٕىپ چىممبْ‪ .‬زىٕساضٌىك‪ -‬لەضظزاضٌىك‬ ‫جۇٍغۇؼىسۇض‪ .‬ثۀسىسىٓ ئبٌالھ لب ثوٌغبْ لەضظىٕي لبٍحۇضۇـىٕي جەِە لىٍىؿ ِۇِىىٓ ئەِەغ‪ .‬ثىطاق‬ ‫ثۀسىسىٓ ئبٌالھ لب ثوٌغبْ لەضظىٕي ئېحىطاپ لىٍىؿ‪ ،‬ئىٕىبض لىٍّبؼٍىك جەٌەپ لىٍىّٕبلحب‪ .‬ثۇٔي‬ ‫ئېحىطاپ لىٍغبْ ۋە ثۇ ئبڭ ثىٍەْ ٍبـىغبْ وىفي لەضظىٕي لبٍحۇضغبْ زەپ لبضىٍىپال لبٌّبؼحىٓ‪،‬‬ ‫ئۇٔىڭغب ِۇوبپبت ؼۈپىحىسە جۀٕەت ثېطىٍىسۇ‪.‬‬ ‫‪ .5‬ئبٌالھ جىٓ جىٍەؾ ئۇؼٍۇثىٕىڭ ثەـىٕچي ھبٌمىؽي‪ ،‬ئىجبزەجٕي پەلەت ئبٌالھ لىال ذبغ‬ ‫لىٍىفحۇض‪ .‬زىممەت لىٍىڭ! فبجىھەزە ئبٌالھ لب ئىجبزەت لىٍىفىّىع جەٌەپ لىٍىّٕبٍۋاجىسۇ‪ .‬پەلەت‬ ‫ئبٌالھ لىال ئىجبزەت لىٍىفىّىع جەٌەپ لىٍىٕىۋاجىسۇ‪ .‬ئىجبزىحىّىعٔي پەلەت ئۇٔىڭغىال ذبغ‬ ‫لىٍىفىّىع‪ ،‬ئبٌالھ جىٓ غەٍطىگە ئىجبزەت لىٍّبؼٍىمىّىع ‪ /‬لۇي ثوٌّبؼٍىمىّىع جەوىحٍىٕىۋاجىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪،‬‬ ‫‪15‬‬

‫فبجىھە ٔەپػ ‪ -‬ذبھىفمب لۇي ثوٌۇـٕي چەوٍىّەوحە‪ .‬ثۀسىگە لۇي ثوٌۇـحىٓ جوؼّبلحب‪ٔ .‬ەضؼە ‪-‬‬ ‫وېطەوٍەضگە لۇي ثوٌۇپ لېٍىفىّىعٔي ِۀئي لىٍّبلحب‪ .‬پەلەت ۋە پەلەت ئبٌالھ لىال ئىجبزەت لىٍىؿ‪،‬‬ ‫وىفىٕىڭ ئۆظ ٔەپؽىسىٓ جبضجىپ ئبٌالھ جىٓ غەٍطى ھەضلبٔساق ٔەضؼىگە ثوٌغبْ لۇٌٍۇلٕي ضەت‬ ‫لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ جەھەجحىٓ فبجىھە ھەلىمىٌ ئەضوىٍٕىه ذىحبثٕبِىؽىسۇض‪ .‬چۈٔىي ئبٌالھ لب ئىجبزەت‬ ‫لىٍىفمب چبلىطىؿ ئبضلىٍىك‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆظ ٔەپؽىسىٓ جبضجىپ ثبضٌىك ِۀىۋىٌ ثوٍۇٔحۇضۇلالضزىٓ‬ ‫لۇجمۇظِبلحب‪.‬‬ ‫فبجىھەزە ئبٌالھ لب ذبغ لىٍىفٕي جەٌەپ لىٍغبْ ئىحبئەت ھەَ ئىجبزەجٕي‪ ،‬ھەِسە ئۇثۇزىَەجٕي‬ ‫ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪ .‬ئىجبزەت ‪ -‬ئبٌالھ ضاظى ثوٌغبٕٔي ئبزا لىٍىفحۇض‪ .‬ئۇثۇزىَەت ‪ -‬ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫لىٍغبٍٔىطىسىٓ ضاظى ثوٌۇـحۇض‪ .‬ئبٌالھ ضاظى ثوٌغبٕٔي ئبزا لىٍغۇچي‪ ،‬ئبٌالھ لىٍغبٔغىّۇ ضاظى ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئۇ ۋالىححب « ئبٌالھ ئۇالضزىٓ ضاظىسۇض‪ ،‬ئۇالضِۇ ئبٌالھحىٓ ضاظىسۇض » زېگەْ لۇضئبْ ِەزھىَىؽىگە‬ ‫الٍىك ثوٌىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ضاظى ثوٌغبٕٔي ئبزا لىٍىؿ ثۀسىٕىڭ ئىؽالِي‪ ،‬ئبٌالھ ضوٍبپمب چىمبضغبٔسىٓ ضاظى‬ ‫ثوٌۇؾ ثۀسىٕىڭ ئىّبٔىسۇض‪ .‬ئىؽالَ ئىّبٕٔىڭ جىؽّي‪ ،‬ئىّبْ ئىؽالِٕىڭ ٍۈضىىىسۇض‪ٍ .‬ۀي ئىجبزەت‬ ‫ئۇثۇزىَەجٕىڭ ۋۇجۇزى‪ ،‬ئۇثۇزىَەت ئىجبزەجٕىڭ ٔېگىعىسۇض‪ .‬ثۇٔساق ثىط لەٌجٕي لۇضئبْ « پبن لەٌت‬ ‫» زەپ جەضىپٍىّەوحە‪ .‬پبن لەٌجٕىڭ لىجٍىؽي زەي ئبٌالھ جۇض‪ .‬لىجٍىؽي ئبٌالھ ثوٌغبْ ثىط لەٌجٕىڭ‬ ‫زۇئبؼي ئبٌالھ لب ذبغ لىٍىٕغبْ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫‪ .6‬ئبٌالھ جىٓ جىٍەـٕىڭ ئبٌحىٕجي ئۇؼٍۇثي‪ ،‬زۇئبٔي پەلەت ئبٌالھ لىال ذبغ لىٍىفحۇض‪.‬‬ ‫ئبٍەجٕىڭ وېَىٕىي ٍېطىّي ثوٌغبْ « پەلەت ؼۀسىٕال ٍبضزەَ جىٍەٍّىع » ئىجبضىؽي‪ ،‬زۇئبٔي پەلەت‬ ‫ئبٌالھ لىال ذبغ لىٍىفىّىعٔي جەٌەپ لىٍىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ئبٍەجحە « زۇئب » ٍىٍحىعىسىٓ ئەِەغ‪ « ،‬ئبۋْ‬ ‫» ؼۆظ ٍىٍحىعىسىٓ وەٌگەْ « ٔەؼحەئىٓ » پېئىٍي ئىفٍىحىٍگەْ‪ٍ .‬بضزەَ جىٍەـّۇ زۇئبٔي ئۆظ‬ ‫ئىچىگە ئبٌىسۇ‪ ،‬ثىطاق ئۇ زۇئبزىٓ جېرىّۇ وەڭ زائىطىٕي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪ٍ .‬بضزەَ جىٍەـٕىڭ ئبٌالھ‬ ‫لب ذبغ لىٍىٕىفي‪ ،‬جۇٔجي ِۇھبجبپالض ثوٌغبْ ِەوىە ِۇـطىىٍىطىسىٓ جبضجىپ ـېطىه پبجمىمىغب‬ ‫پبجمبٔالضٔىڭ ئېعىپ وېحىفي ثبـٍىغبْ ٔۇلحىسۇض‪ٍ « .‬بضزەَ جىٍەؾ »جىٓ ئىجبضەت ثىغۇثبض ثىط‬ ‫ؼەۋەة‪ٍ ،‬بضزەَ جەٌەپ لىٍىٕغۇچىغب جبظىُ لىٍىفٕي ‪ /‬ثوٍۇْ ئېگىفٕي جەلەظظا لىٍىسۇ‪ .‬جبظىُ‬ ‫ئۇٌۇغالـٕي‪ ،‬ئۇٌۇغالؾ لۇٌٍۇلٕي وەٌحۈضۈپ چىمىطىسۇ ۋە ئەڭ ئبذىطىسا ئبٌالھ جىٓ غەٍطىگە لۇي‬ ‫ثوٌۇؾ ثىٍەْ ٔەجىجىٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫فبجىھە‪ ،‬ئبٌالھ لب زۇئب لىٍىفٕي ئەِەغ‪ ،‬زۇئبٔي پەلەت ئبٌالھ لب ذبغ لىٍىفٕي ئۆگىحىسۇ‪.‬‬ ‫زۇئبٔي ئبٌالھ لب ذبغ لىٍّىغۇچىٕىڭ لەٌجىٕىڭ لىجٍىؽي ئېغىپ وەجىەْ ثوٌىسۇ‪ .‬زۇئبٔي ئبٌالھ لب‬ ‫ذبغ لىٍّبؼٍىمىٕىڭ ٔبِبٍۀسىٍىطىسىٓ ثىطؼي‪ ،‬ئۆظى ثىٍەْ ئبٌالھ ئبضىؽىغب ۋاؼحە لوٍۇـحۇض‪.‬‬ ‫فبجىھە ثۇ ٔەؼى ھىَىحي ئبضلىٍىك ثبضٌىك ۋاؼحىچي پىىىطٌەضٔي ئىٕؽبْ ظېھٕي ‪ /‬لەٌجىسىٓ چىمىطىپ‬ ‫جبـالـٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي جبضىد ثوٍىچە ئوجحۇضىغب چىممبْ ھەض ذىً ـېطىىٕىڭ ئۇٌىسا‪،‬‬ ‫ئىٕؽبٔسىٓ ٍىطاق ثوٌغبْ ئىالھ جەؼەۋۋۇضى ٍبجّبلحب‪ .‬لۇضئبْ ثۇ چۈـۀچىٕي ٍەض ثىٍەْ ٍەوؽبْ‬ ‫لىٍىسۇ ۋە ِۇٔساق زەٍسۇ‪ « :‬ثىع ثۀسىّىعگە جبْ جوِۇضىسىّٕۇ ٍېمىٓ »‪ٍ .‬ۀە ِۇٔساق زەٍسۇ‪« :‬‬ ‫ِېٕىڭ ثۀسىٍىطىُ ؼۀسىٓ ِەْ جوغطۇٌۇق ؼوضىؽب ( ئۇالضغب ئېَحمىٕىي )‪ِ ،‬ەْ ھەلىمەجەْ ئۇالضغب‬ ‫ٍېمىّٕەْ‪ِ .‬بڭب زۇئب لىٍؽب‪ِ ،‬ەْ زۇئبؼىٕي ئىجبثەت لىٍىّەْ‪ .‬ؼىٍەضِۇ ِېٕىڭ ( پەلەت ِۀسىٕال‬ ‫جىٍەڭالض ) زەۋىحىّگە لۇالق ؼېٍىڭالض ۋە ِبڭب ئىفۀچ لىٍىڭالض »‪ .‬ثۇ ئبٍەت‪ ،‬زۇئبٔي ئبٌالھ لب ذبغ‬ ‫لىٍّبؼٍىمٕىڭ جەوحىسە‪ ،‬ئەؼٍىسە ئبٌالھ لب ثوٌغبْ ئىفۀچؽىعٌىىٕىڭ ٍبجمبٍٔىمىٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪ .7‬ئبٌالھ جىٓ جىٍەؾ ئۇؼٍۇثىٕىڭ ٍەجحىٕچي ھبٌمىؽي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ثىع ئۈچۈْ ذبٌىغىٕىٕي‪،‬‬ ‫ثىعٔىڭّۇ ئۆظىّىع ئۈچۈْ ذبٌىفىّىعزۇض‪ .‬چۈٔىي ئبٌالھ ثىع ئۈچۈْ ئەڭ ٍبذفي ‪ِ /‬ۀپەئەجٍىه‬ ‫ثوٌغبٕٔي ثىٍگۈچىسۇض‪ .‬ـۇڭب ئبٌالھ‪ ،‬فبجىھەزە ثۀسىگە ئۆظىسىٓ ٔېّە جىٍىفي وېطەوٍىىىٕي‬ ‫ئۈگەجىەْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ھىساٍەت‪ « ...‬ثىعٔي جوغطا ٍوٌغب ثبـٍىغىٓ! » ثىط ھىساٍەت زۇئبؼىسۇض‪ .‬ئبٌالھ‬ ‫ٔىڭ ھىساٍەجىە ئېطىفحۈضىفىٕي ھەض ذىً ـەوىٍسە چۈـىٕىفىە ثوٌىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ثۀسىٕىڭ ھۆض‬ ‫ئىطازىؽي ئبضلىٍىك جبٌالـحىٓ ئىجبضەت ثۇ ٔۇلحىٕي ثىىبض لىٍىۋېحىسىغبْ ـەوىٍسە چۈـىٕىفىە‬ ‫ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ئەگەض ثۇٔساق چۈـىٕىسىغبْ ثوٌؽبق « ذبٌىغبْ وىفي ئىّبْ ئېَحؽۇْ‪ ،‬ذبٌىغبْ وىفي‬ ‫وۇپۇضٌۇق لىٍؽۇْ »‪ « ،‬ئبٌالھ ئىٕؽبٔغب فۇجۇضٔي ۋە جەلۋأي ئىٍھبَ لىٍسى »‪ « ،‬زىٕسا ظوضالؾ ٍوق‪،‬‬ ‫جوغطا ٍوي ئبظغۇٍٔىمحىٓ ئبٍطىٍسى » زېگۀسەن ئبٍەجٍەضٔي جوغطا ـەوىٍسە چۈـۀگىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫ئەھۋاٌسا ثۀسىٕىڭ ئبٌالھ جىٓ ھىساٍەت جەٌىپي‪ ،‬ئەؼٍىسە ئىگە ثوٌغبْ جوغطا ٍوي ئۈؼحىسە جوغطا‬ ‫ـەوىٍسە ِېڭىؿ ئۈچۈْ لىٍغبْ ٍبضزەَ جەٌىپىسۇض‪ .‬ثۇ زۇئبٔي لىٍغۇچي ثۀسە جوغطا ٍوٌسا ثوٌغبْ ثىط‬ ‫ثۀسىسۇض‪ .‬ئەگەض « ثىعٔي ؼىطاجەي ِۇؼحەلىّگە ثبـٍىغىٓ » زەپ زۇئب لىٍغبْ ثوٌؽب‪ ،‬فبجىھۀي‬ ‫ئولۇۋاجىسۇ زېگۀٍىىحۇض‪ .‬فبجىھۀي ئولۇۋاجمبْ ثوٌؽب‪ ،‬ۋەھىَگە ئىفىٕىسۇ زېّەوحۇض‪ .‬ۋەھىَگە‬ ‫ئىفۀگەْ ثوٌؽب‪ ،‬ھىساٍەجٕي لوٌىسا جۇجىۋاجىسۇ زېگۀٍىىحۇض‪ .‬زېّىؽىّۇ‪ ،‬فبجىھەزىىي ھىساٍەت‬ ‫جەٌىپىگە‪ِ ،‬ۇؼھبپحب ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئبضلىؽىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ ثەلەضە ؼۈضىؽىٕىڭ ‪ - 2‬ئبٍىحي ثىٍەْ‬ ‫جبۋاة ثېطىٍگەْ‪ «:‬ئەٌىف‪ ،‬الَ‪ِ ،‬ىُ‪ .‬ثۇ وىحبثحب ( ٍۀي لۇضئبٔسا ) ھېچ ـەن ٍوق‪ ( ،‬ئۇ ) جەلۋازاضالغب‬ ‫ٍېحەوچىسۇض »‪ .‬ـۇٔساق‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ھىساٍىحي ۋەھىٌ ـەوٍىسە ٍۀە ثىط لېحىُ ٔبِبٍەْ ثوٌسى‪.‬‬ ‫چۈٔىي ئەلىً ئبٌالھ جەضىپىسىٓ ئىٕؽبٕٔىڭ ئىچىگە ٍەضٌەـحۈضۈٌگەْ ھىساٍەت ٍېحەوچىؽىسۇض‪ .‬ئۇ‬ ‫ئەلىٍٕي لبٔساق لىٍغبٔسا جوغطا ئىفٍىحىسىغبٍٔىمىّىع ھەلمىسە ۋەھىٌ ثىعگە ٍېحەوچىٍىه لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫بىرسي جەوىەتكە‪ ،‬يەوە بىرسي جەھەوىەمگە تۇتبضقبن ئىككي يول‬ ‫فبجىھۀىڭ ئبذىطلي ئبٍەجٍىطى ثىعگە ئىىىي ٔەضؼىٕىڭ جبۋاثىٕي ثېطىسۇ‪:‬‬ ‫ثىطىٕچىؽي‪ ،‬ھىساٍەجىە ئېطىفىۀٍەضٔىڭ ٍوٌي لبٍؽي؟‬ ‫ئەٌجبۋاة‪ٔ « :‬ېّەت ثېطىٍگۀٍەضٔىڭ ٍوٌي »‪ .‬زېّەوىي‪ ،‬ھىساٍەجىە ئېطىفىۀٍەض ٔېّەت‬ ‫ثېطىٍگۀٍەض ئىىەْ‪ .‬ثۇ ثىعزىٓ ثۇضۇْ ھىساٍەجىە ئېطىفىەْ ثىط وبضۋإٔىڭ ثبضٌىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ٔۇلحىسا‪ « ،‬ئۇٔسالحب‪ٔ ،‬ېّەت ثېطىٍگۀٍەض وىٍّەض؟ » زېگەْ ؼوئبي ئەلٍىّىعگە وېٍىسۇ‪ .‬ثۇ ؼوئبٌغب‬ ‫لۇضئبْ ِۇٔساق زەپ جبۋاة ثېطىسۇ‪ « :‬ئبٌالھ لب ۋە ضەؼۇٌىغب ئىحبئەت لىٍغۇچىالض‪ ،‬ئبٌالھ ٔېّەت‬ ‫ثەضگەْ پەٍغەِجەضٌەض‪ ،‬ھەلىمەجىە ؼبزىك ثوٌغبٔالض‪ ،‬ھبٍبجىٕي ئىّبٔىغب ـبھىث لىٍغبٔالض ۋە‬ ‫ٍبذفىٍىمٕي ٍبٍغۇچىالض ثىٍەْ ثىط ؼەپحە ثوٌىسۇ‪ .‬ئۇالض ٔېّە زېگەْ ٍبذفي ھەِطاھالض » ( ٔىؽب‪،‬‬ ‫‪.) 69‬‬ ‫ئىىىىٕجىؽي‪ ،‬ھىساٍەجىە ئېطىفّىگۀٍەضٔىڭ ٍوٌي لبٍؽي؟ ثۇ ؼوئبٌغب ئىىىي ئبظغۇْ ٍوٌٕي‬ ‫وۆضؼىحىؿ ثىٍەْ جبۋاة ثېطىٍّەوحە‪:‬‬ ‫‪ .1‬غەظەپىە ئۇچطىغبٔالضٔىڭ ٍوٌي‪.‬‬ ‫‪ .2‬ظاالٌەجىە زۇچبض ثوٌغبٔالضٔىڭ ٍوٌي‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ جۇٔجي ِۇپەؼؽىطى ثوٌغبْ ضەؼۇٌۇٌالھ‪ ،‬فبجىھۀىڭ ئبذىطلي ئىىىي ئبٍىحىٕي جەپؽىط‬ ‫لىٍىپ ِۇٔساق زېگەْ‪ « :‬غەظەپىە ئۇچطىغبٔالض ٍەھۇزىَالضزۇض‪ ،‬ظاالٌەجىە زۇچبض ثوٌغبٔالض‬ ‫ذىطىؽحىَبٔالضزۇض » ( جىطِىعى‪ ،‬جەپؽىط‪ ،2957 / 2 ،‬ئىجٕي ھۀجەي )‪ .‬ئەؼٍىسە ضەؼۇٌۇٌالھ ئىىىي‬ ‫ذىً ئېعىفمب جبضىرحىٓ ئىىىي ئۆضٔەن ثەضگەْ‪ .‬ھەض ِۇئّىٓ‪ ،‬ھەض لېحىُ فبجىھۀي ئولۇغبٔسا ثۇ‬ ‫‪17‬‬

‫ئىىىي ئبظغۇْ ٍوٌغب وىطىپ لېٍىفحىٓ پبٔبھ جىٍەپ ئبٌالھ لب ؼېغىّٕبلحب‪ .‬زېّەوىي‪ ،‬فبجىھە ئولۇپ‪،‬‬ ‫ٔبِبظ ئۆجىگەْ ِۇؼۇٌّبٔالضٔىڭّۇ ثۇ ئىىىي ئبظغۇٍٔۇلمب چۈـۈپ لېٍىؿ ئېھحىّبٌي ثبض‪ .‬ثۇٔي «‬ ‫ِۇؼۇٌّبٔالضٔىڭ ٍەھۇزىٍَىفىفي » ۋە « ِۇؼۇٌّبٔالضٔىڭ ذىطىؽحىَبٍٔىفىفي » زەپ ئبجىؽبق‬ ‫ذبجبالـّبٍّىع‪.‬‬ ‫ٍەھۇزىٍَىفىؿ ‪ -‬زىٕ​ٕىڭ ضوھىٕي ئۆٌحۈضۈپ‪ ،‬جەؼىسىگە ‪ /‬ـەوٍىگە چىڭ ئېؽٍىۋېٍىفحۇض‪.‬‬ ‫ذىطىؽحىَبٍٔىفىؿ ‪ -‬زىٕ​ٕىڭ جەؼىسىٕي ‪ /‬ـەوٍىٕي ئۆٌحۈضۈپ‪ ،‬ضوھىغب چىڭ ئېؽٍىۋېٍىفحۇض‪.‬‬ ‫ٍەھۇزىٍَىفىؿ ‪ -‬زىٕ​ٕي ِېھطى ‪ِ -‬ۇھەثجەجؽىعٌەـحۈضۈؾ‪ ،‬ذىطىؽحىَبٍٔىفىؿ ‪ -‬زىٕ​ٕي‬ ‫ـەضىئەجؽىعٌەـحۈضۈـحۇض‪ٍ .‬ەھۇزىٍَىفىؿ ‪ -‬ضەؼۇي ‪ /‬ئەٌچىٍەضٔي ذبضالـحۇض‪ ،‬ذىطىؽحىَبٍٔىفىؿ ‪-‬‬ ‫ضەؼۇي ‪ /‬ئەٌچىٍەضٔي ھەززىسىٓ ظىَبزە ئۇٌۇغالـحۇض‪ ،‬ئىٕؽبٍٔىك ھبٌىحىسىٓ چىمىطىپ جبـالـحۇض‪.‬‬ ‫ٍەھۇزىٍَىفىؿ ‪ -‬زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وېحىفحۇض‪ ،‬ذىطىؽحىَبٍٔىفىؿ ‪ -‬ضوھجبٍٔىفىفحۇض‪.‬‬ ‫فبجىھە‪ ،‬ثۇ ئىىىي ذىً ئبظغۇٍٔىممب لبضـي ِۇئّىٕ​ٕي ئبگبھالٔسۇضِبلحب‪ .‬ئۇالضٔىڭ ٍوٌىغب وىطىؿ‬ ‫ئۈچۈْ چولۇَ ٍەھۇزىٌ ۋە ذىطىؽحىَبْ ثوٌۇؾ ـەضت ئەِەغ‪ .‬لۇضئبٔغب ئبؼبؼەْ‪ٍ ،‬ەھۇزىَالض ۋە‬ ‫ذىطىؽحىَبٔالضِۇ ثبـحب ھەظضىحي ِۇؼب ۋە ھەظضىحي ئىؽبغب ئىّبْ ئېَحمبْ ِۇئّىٓ ۋە ِۇؼۇٌّبٔالض‬ ‫ئىسى‪ .‬ھەظضىحي ِۇؼب ۋە ھەظضىحي ئىؽبٔىڭ ِۇئّىٓ ۋە ِۇؼۇٌّبْ ئۈِّىحي لبٔساق لىٍىپ‬ ‫ٍەھۇزىٍَەـىەْ ۋە ذىطىؽحىَبٔالـمبْ ثوٌؽب‪ ،‬ھەظضىحي ِۇھەِّەزٔىڭ ئۈِّىحىّۇ ئۇالض ِبڭغبْ‬ ‫ٍوٌسىٓ ِېڭىپ ٍەھۇزىٍَىفىؿ ۋە ذىطىؽحىَبٍٔىفىفي ِۇِىىٓ‪ ،‬ثۇ ئېھحىّبٌسىٓ ٍىطاق ئەِەغ‪.‬‬ ‫ـۇڭب فبجىھە‪ ،‬ھەض ٔبِبظٔىڭ ھەض ضەوەجىسە ِۇئّىٕ​ٕي ثۇ ئىىىي ذەۋپىە لبضىحب ئبگبھالٔسۇضۇپ‬ ‫جۇضىسۇ‪.‬‬ ‫فبتىھەوىڭ ھۆكمي‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ « فبجىھەؼىع ٔبِبظ ٔبِبظ ئەِەغ » ( ثۇذبضى‪ ،‬ئەظاْ‪95 ،‬؛ ِۇؼٍىُ‪ ،‬ؼبالت‪) 394 / 34 ،‬‬ ‫زېگەْ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ثۇ ؼۆظىٕي ثەظى ئىّبِالض ٔبِبظزا فبجىھە ئولۇـٕي پەضظ زەپ چۈـۀگەْ‪.‬‬ ‫ئىّبَ ـبفي‪ ،‬ئىّبَ ِبٌىه ۋە ئىّبَ ئەھّەز ثىٓ ھۀجەي ثۇ لبضاـٕي لوٌٍىغبْ ئىّبِالض لبجبضىسىٓ‬ ‫ئوضۇْ ئبٌىسۇ‪ٍ .‬ۀە ثەظى ئىّبِالض ِۇظظەِّىً ؼۈضىؽي ‪ - 20‬ئبٍەجحە ئوضۇْ ئبٌغبْ « لۇضئبٔسىٓ‬ ‫ئبؼبْ ثوٌغبٕٔي ئولۇڭالض » زېگەْ جۈٍِىگە ئبؼبؼەْ‪ٔ ،‬بِبظزا لىطائەت ـەضجىٕىڭ لۇضئبٔسىٓ‬ ‫ثوٌۇؾ ـەضجىگە ئبؼبؼەْ ثبـمب ئبٍەجٍەضٔي ئولۇؼىّۇ ثوٌىسۇ‪ ،‬زېگەْ‪ .‬ثۇ لبضاـحىىىٍەضٔىڭ ئەڭ‬ ‫ئبٌسىسا ئىّبَ ئەثۇ ھۀىفە وەٌّەوحە‪ .‬ئىّبَ ئەثۇ ھۀىفۀىڭ ثۇ لبضىفي‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ثىط‬ ‫ؼبھبثىگە ٔبِبظ ئولۇـٕي ئۆگەجىۀسە « لۇضئبٔسىٓ ؼبڭب ئبؼبْ ثوٌغبٕٔي ئولۇ » ( ثۇذبضى‪ ،‬ؼبالت‪،‬‬ ‫‪45‬؛ ِۇؼٍىُ‪ ،‬ؼبالت‪ ) 263 ،‬زېگەْ ؼۆظىٕي ئبؼبغ لىٍغبْ‪.‬‬ ‫جبِبئەت ثىٍەْ ئولۇٌغبْ ٔبِبظالضزا فبجىھۀىڭ ھۆوّي ھەلمىسىّۇ ئىّبِالض ئىىىي پەضلٍىك‬ ‫زەٌىٍگە ئبؼبؼەْ‪ ،‬پەضلٍىك لبضاـالضٔي ئوجحۇضىغب لوٍغبْ‪ .‬ئىّبَ ئەثۇ ھۀىفە « ئىّبِٕىڭ لىطائىحي‪،‬‬ ‫ئىّبِغب ئىمحىسا لىٍغۇچىٕىڭ لىطائىحىسۇض » ( ئىجٓ ھۀجەي ) ھەزىؽي ثىٍەْ ِۇجٍەق ـەوىٍسە‬ ‫ئەِەي لىٍغبْ ۋە ئىّبِٕىڭ ئبضلىؽىسا ٔبِبظ ئولۇغبْ وىفىٕىڭ فبجىھە ئولۇـىٕىڭ ظۆضۈض ئەِەؼٍىىي‬ ‫ھەلمىسە ھۆوۈَ چىمبضغبْ‪ .‬ئىّبَ ئەثۇ ھۀىفۀىڭ ثۇ لبضىفىسا‪ ،‬ئىّبِٕىڭ لىطائەجٕي جېفىسا ۋە‬ ‫ئىچىسە ئولۇغبْ ۋالحىسىىي پەضق ئبٍطىٍّىغبْ‪ .‬ئىّبَ فبجىھۀي جبضى ئولۇغبْ ثبِسات‪ ،‬ـبَ ۋە‬ ‫ذۇپحەْ ٔبِبظٌىطىسا‪ « ،‬لۇضئبْ ئولۇٌغبٔسا جىُ جۇضۇپ ئۇٔىڭغب لۇالق ؼېٍىڭالض » زېگەْ ئبٍەجّۇ‪ ،‬ثۇ‬ ‫لبضاـحىىىٍەض ئبٍطىُ ھبٌسا وۆضؼەجىەْ ثىط زەٌىً ثوٌغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ ئبٍەجٕىڭ ئبٌسى ئبضلىؽىسىىي‬

‫‪18‬‬

‫ِۇٔبؼىۋەت ٔەظەضگە ئېٍىٕغبٔسا‪ ،‬ثۇ ئبٍەجٕي ثۇ لبضاـمب زەٌىً لىٍىپ وۆضؼىحىفىە ئبٔچە ِۇۋاپىك‬ ‫ئەِەغ‪.‬‬ ‫ئىّبَ ـبفي‪ ،‬جبِبئەت ثىٍەْ ئبزا لىٍىٕغبْ ٔبِبظالضزا‪ ،‬ئىّبَ جبضى ٍبوي ئىچىسە ئولۇغبٍٔىك‬ ‫پەضلىٕي ئبٍطىّبؼحىٓ‪ ،‬جبِبئەجٕىڭ ئبٍطىُ ھبٌسا فبجىھە ئولۇـي ـەضت زەپ لبضىغبْ‪ .‬چۈٔىي ئۇ «‬ ‫فبجىھەؼىع ٔبِبظ ٔبِبظ ئەِەغ » زېگەْ ھەزىؽىگە ئەِەي لىٍغبْ‪ .‬ثبـمب زەٌىٍ​ٍەض ثىٍەْ ئەِەي‬ ‫لىٍّىغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ھەلحە زەٌىٍ​ٍەضٔىڭ ھەِّىؽىٕي ٔەظەضگە ئبٌغبْ ھبٌسا ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ ٍۀە ثىط لبضاؾ‬ ‫ثبض‪ .‬ثۇ لبضاؾ‪ ،‬ثۇ ِەؼىٍىسە جۇجۇپ ِېڭىفمب ثوٌىسىغبْ ئەڭ ِۇۋاپىك لبضاـحۇض‪ .‬ثۇٔىڭغب‬ ‫ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ئىّبَ جبضى ئولۇغبْ ٔبِبظالضزا ئىّبِغب ئىمحىسا لىٍغبْ جبِبئەت « لۇضئبْ ئولۇٌغبٔسا‬ ‫جىُ جۇضۇپ ئۇٔىڭغب لۇالق ؼېٍىڭالض » زېگەْ ئبٍەجىە ۋە « ئىّبَ ئۆظىگە ئىمحىسا لىٍىٕغۇچىسۇض‪،‬‬ ‫جەوجىط ئبٌغبٔسا ؼىٍەضِۇ جەوجىط ئېٍىڭالض‪ ،‬ئولۇـمب ثبـٍىغبٔسا جىُ جۇضۇپ ئبڭالڭالض » ( ِۇؼٍىُ‪،‬‬ ‫ؼبالت‪ ) 412 / 82 ،‬ھەزىؽىگە ئبؼبؼەْ جىُ جۇضۇپ ئبڭالٍسۇ ۋە فبجىھۀي ئبٍطىُ ئولۇِبٍسۇ‪ .‬ثىطاق‬ ‫ئىّبَ فبجىھۀي ئىچىسە ئولۇٍسىغبْ پىفىٓ ۋە ئەؼەض ٔبِبظٌىطىسا‪ ،‬جبِبئەت فبجىھۀي ئىچىسە ئولۇٍسۇ‬ ‫ۋە « فبجىھەؼىع ٔبِبظ ٔبِبظ ئەِەغ » زېگەْ ھەزىؽىە ئەِەي لىٍغبْ ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ لبضاؾ جەھىمىك‬ ‫ئەھٍي ئۆٌىّبالض جەضىپىسىّٕۇ لوثۇي لىٍىٕغبْ‪ .‬ثىعِۇ ثۇٔي ئەڭ ِۇۋاپىك ثوٌغبْ لبضاؾ زەپ لبضاٍّىع‪.‬‬ ‫فبتىھەوىڭ تەكرارنىىىطىىىڭ ھېكمىتي‬ ‫ثۇ ِۇثبضەن ؼۈضىٕىڭ ٔبِبظٔىڭ ھەض ضەوىحىسە جەوطاضٌىٕىفىٕىڭ چەوؽىع ھېىّىحي ثبض‪ .‬ثىعٔىڭ‬ ‫ئەلٍىّىعگە وەٌگەْ‪ ،‬ثىع ثىٍىپ ٍېحەٌىگەْ ھېىّەجٍەض جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬ ‫‪ .1‬فبجىھەزىىي ھەلىمەجٍەض ـۇٔساق ئۇٌۇغ ھەلىمەجٍەض ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالضٔي ئۇٔحۇؾ ئۇٍبلحب جۇضؼۇْ‪،‬‬ ‫ئۇٔحۇپ لېٍىؿ ئېھحىّبٌىّۇ وىفىٕي ھەض زائىُ ھۇـَبض جۇضۇـمب ئېٍىپ ثبضىسۇ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ‬ ‫فبجىھەزىىي ھەلىمەجٍەضٔي ئىعچىً جەوطاضالپ جۇضۇؾ ۋە ِەظوۇض ئەثەزىٌ ھەلىمەجٍەضٔي‬ ‫ئۇٔحۇِبؼٍىممب ٔىَەت لىٍغبٍٔىمىٕي ٔبِبٍەْ لىٍىؿ الظىُ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئىٕؽبْ ئۇٔحۇغبلحۇض‪ .‬ئىٕؽبْ وەٌىّىؽىٕىڭ ؼۆظ جوِۇضى ثىٍەْ‪ « ،‬ئۇٔحۇؾ » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « ٔىؽَبْ » وەٌىّىؽىٕىڭ ؼۆظ جوِۇضى ئوذفبـحۇض‪ .‬ھەجحب ئىجٓ ئبثجبغ ئىٕؽبْ‬ ‫وەٌىّىؽىٕي ثۇ ؼۆظ ٍىٍحىعىغب ٔىؽجەت لىٍىسۇ‪ .‬ئۇٔحۇغبق ئىٕؽبٔغب ئەؼىەضجىٍىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ِۇ فبجىھە‬ ‫ئبضلىٍىك ئىٕؽبٔغب ضەثجي ثىٍەْ لبٔساق ِۇٔبؼىۋەت لۇضۇؾ وېطەوٍىىىٕي ئەؼىەضجّەوحە‪.‬‬ ‫‪ .3‬فبجىھۀىڭ ٔبِبظٔىڭ ھەض ضەوەجىسە جەوطاضٌىٕىفي‪ ،‬ؼبالت جەوطاضىسىٓ ظىَبزە ثبـمب ثىط‬ ‫ھەلىمەجٕي ئىّب لىٍىسۇ‪ٍ .‬ۀي فبجىھۀىڭ چەوٍىه ٌەثعىٕىڭ ئبضلىؽىسا پۈجّەغ ‪ -‬جۈگىّەغ ثىط‬ ‫ِۀب ئووَبٔۇؼىٕىڭ ثبضٌىمىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ فبجىھۀىڭ ھەض ئولۇٌىفي ثىط جەوطاضٌىٕىؿ‬ ‫ئەِەغ‪ ،‬ئۇ ِۀب ئووَبٔۇؼىسىٓ ثىط لىؽّىٕىڭ ٍۀە ئەلىً ٍۈضگۈظىسىغبْ لەٌجىە ٔبظىً ثوٌىفىسۇض‪.‬‬ ‫‪ .4‬فبجىھە ئىؽّي‪ ،‬ئىؽّي فبئىٍسۇض‪ « .‬ئبچمۇچي » زېگۀٍىىحۇض‪ .‬فبجىھە ثىط ئبچمۇچي ثوٌۇؾ‬ ‫ؼۈپىحي ثىٍەْ ئەلىً ٍۈضگۈظىسىغبْ لەٌجٕي ئبٌالھ لب ئبچىسۇ‪ .‬لەٌت جۇپطىمىغب ئىالھىٌ ضەھّەت‬ ‫ثۇٌۇجٍىطىٕي جەٌىپ لىٍىسۇ‪ .‬ئۇ ثۇٌۇجالضزىٓ جۆوۈٌگەْ ضەھّەت ثىٍەْ لەٌت جۇپطىمىٕىڭ ٍبـٕىفي‬ ‫ۋە جۀٕەت وەثي ثىط ثبھبضغب ئېطىفىفىسىٓ ذەۋەض ثېطىسۇ‪ .‬ئۇ جۇپطالمب جېطىٍغبْ ئىّبْ‪ ،‬ئېھؽبْ‪،‬‬ ‫جەلۋا ثبـبلٍىطىٕي جوـمۇظىسۇ‪.‬‬ ‫‪ .5‬فبجىھە ِۇئّىٕ​ٕىڭ ھبٍبجي ثوٍىچە جىٍىسىٓ چىممبْ ؼۆظٌەضٔىڭ ئىچىسە جەوطاضٌىٕىفي ئەڭ‬ ‫ٍۇلىطى ثوٌغبْ ؼۆظ ثوٌىفي وېطەن‪ .‬فبجىھە ئىالھىٌ وبالِٕىڭ ئەڭ ثېفىسا ئوضۇْ ئبٌغبٔسەن‪،‬‬ ‫‪19‬‬

‫ِۇئّىٕ​ٕىڭ ؼۆظ ٌۇغىحىسىّۇ فبجىھە ئەڭ ثبـحب ئوضۇْ ئېٍىفي الظىُ‪ .‬ھبٍبجٕىڭ ثبضٌىك ؼۆظٌىطى‬ ‫جۈضگە ئبٍطىٍىپ‪ ،‬جەوطاضٌىٕىؿ ئىؽحبجىىىؽي ثىٍەْ ثىط ٍەضگە لوٍۇٌغبٔسا‪ ،‬فبجىھە ئەڭ وۆپ‬ ‫جەوطاضالٔغبْ ِۇثبضەن ؼۆظٌەض ئبضىؽىسىٓ ئوضۇْ ئېٍىفي وېطەن‪.‬‬

‫فبجىھە لۇضئبٕٔىڭ فبجىھىسۇض‪ .‬فبجىھە لۇضئبٕٔي ئىٕؽبٔغب‪ ،‬ئىٕؽبٕٔي لۇضئبٔغب ئبچىسۇ‪.‬‬ ‫فبجىھە ٔبِبظٔىڭ فبجىھىسۇض‪ .‬فبجىھە ٔبِبظٔي لۇضئبٔغب‪ ،‬لۇضئبٕٔي ٔبِبظغب ئبچىسۇ‪ .‬فبجىھە‬ ‫ئىٕؽبٔىَەت ثىٍەْ جەڭحۇؾ ثوٌغبْ ثبضٌىك ۋەھىٍَەضٔىڭ‪ ،‬ثبضٌىك ؼبِبۋىٌ ـەضىئەجٍەضٔىڭ ئۆظىسۇض‪.‬‬ ‫ـۇڭب پەضلٍىك زىٕالضغب ِۀؽۇپ ئىٕؽبٔالض ِەۋجۇت ثوٌغبْ ثىط زوؼحىربٔسا‪ « ،‬ھەِّە وىفي‬ ‫ھەِپىىىط ثوٌغبْ ئوضجبق ثىط جېىىؽث ئوجحۇضىغب لوٍبٍ​ٍي » زېگۀسە‪ ،‬فبجىھەزىّٕۇ ٍبذفي ثىط‬ ‫جېىىؽحٕي ئوجحۇضىغب لوٍغىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ فبجىھە ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ ئۆظگەضِەغ ووزٌىطىٕي‬ ‫ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ ئىالھىٌ ثىط ذىحبثحۇض‪.‬‬

‫ئەنەق ضۈرىطي‬ ‫ثۇ ؼۈضىگە ‪ - 2‬ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ « ئەٌەق » زەپ ئىؽىُ لوٍۇٌغبْ‪:‬‬ ‫« ٍبضاجمبْ ضەثجىڭٕىڭ ئىؽّي ثىٍەْ ئولۇغىٓ‪ .‬ئۇ ئىٕؽبٕٔي ِېھطى ِۇھەثجەت ۋە ئەٌەلىسىٓ‬ ‫ٍبضاجحي » ( ‪.) 2 - 1‬‬ ‫ئەٌەق‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆظگىچىٍىىي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا « ئەٌەلە‪ ،‬وۆڭۈي ثۆٌۈؾ‪ِ ،‬ېھطى ‪-‬‬ ‫ِۇھەثجەت » ِۀىؽىٕي‪ ،‬جۆضەٌّە ئىٍّىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه جەضىپي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا « ثبالٍبجمۇغب‬ ‫چۈـىەْ جۆضەٌّىٕىڭ زەؼٍەپىي ھبٌىحي‪ ،‬ھۈجەٍطە » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ « .‬ئەٌەق ۋە ئەٌەلە »‬ ‫وەٌىّىٍىطىٕىڭ لۇضئبٔسىىي ئىفٍىحىٍىؿ ئۇؼٍۇثٍىطى ثۇٔىڭ زەٌىٍىسۇض‪ .‬لۇضئبٔسا ثۇ وەٌىّە ثەؾ‬ ‫جبٍسا ئىفٍىحىٍگەْ‪ .‬ثۇالضزىٓ جۆجي « ئەٌەلە » ـەوٍىسە ِۇئۀٕەغ ( چىفي ) جۈضىسە وەٌگەْ‪.‬‬ ‫ئىفٍىحىٍگەْ جبٍالض جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬ ‫‪ .1‬ھەج ؼۈضىؽي ‪ - 5‬ئبٍەت‬ ‫‪ِ .2‬ۇئّىٕۇْ ؼۈضىؽي ‪ - 14‬ئبٍەت‬ ‫‪ .3‬غبفىط ؼۈضىؽي ‪ - 67‬ئبٍەت‬ ‫‪ .4‬لىَبِەت ؼۈضىؽي ‪- 37‬ئبٍەت‬ ‫ثۇ جۆت ئوضۇٕٔىڭ ھەِّىؽىسە ئىٕؽبٕٔىڭ ئبٔب لوضؼىمىسىىي جۆضەٌّە ثبؼمۇچىغب زاالٌەت‬ ‫لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىسە ثبـمب ـەوىٍ​ٍەضزىٓ پەضلٍىك ھبٌسا « ئەٌەق » ـەوٍىسە وەٌگەْ‪ .‬ثۇ ئۆظگىچە‬ ‫ثىط ئەھۋاي ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضئبٔسا پەلەت ثۇ ٍەضگىال ذبغ ـەوىٍسە ئىفٍىحىٍگەْ‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ‬ ‫ثبالٍبجمۇزىىي جۆضەٌّە ھبٌىحىٕي ئىپبزىٍەٍسىغبْ « ئەٌەلب » ثىٍەْ ثۇ ؼۈضىسىىي « ئەٌەق »‬ ‫ئبضىؽىسىىي پەضق ِۇجٍەق ـەوىٍسە ِۀىسىّۇ ئەوػ ئېحىفي وېطەن‪ِ .‬بٔب ثۇ ٔۇلحىسا‪ ،‬ثۇ‬ ‫وەٌىّىٕىڭ ٍىٍحىع ِۀىؽي ھەلمىسە ؼۆظٌەضٔىڭ وېٍىپ چىمىفي ؼبھەؼىسە ِەـھۇض ثوٌغبْ ئىجٓ‬

‫‪20‬‬

‫فبضىؽٕىڭ « ِۇلبٍىؽۇي ٌۇغب » ٔبٍِىك ئەؼىطىسە « ئەي ھۇثجۇي الظىُ ٌىً لەٌت ‪ -‬لەٌت ئۈچۈْ‬ ‫ظۆضۈض ثوٌغبْ ِۇھەثجەت » زېگەْ ِۀىٕي وۆضىّىع‪.‬‬ ‫ثۇ‪ « ،‬ئەٌەلب » ـەوٍىسىٓ پەضلٍىك ھبٌسا پەلەت ثۇ ٍەضزىال وەٌگەْ « ئەٌەق » ـەوٍي ئۈچۈْ‬ ‫ثېطىٍگەْ « ِۇھەثجەت ۋە ئەٌەلە » ِۀىؽىٕىڭ ثىطزىٕجىط ؼەۋەثي ئەِەغ‪ .‬ئبٍەجحە « ئەٌەق » جىٓ‬ ‫ٍبضىحىٍغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئۇٔؽۇض « ئىٕؽبْ جىٕؽي »زۇض‪ « .‬ئەي ‪ -‬ئىٕؽبْ »زىىي لبضاجّىٍىك‬ ‫« جىٕػ ‪ /‬جۈض » ئۈچۈٔسۇض‪ .‬ثۇ‪ ،‬ئەٌەق ثىٍەْ ئىپبزىٍۀگەْ ٔەضؼىٕىڭ جۈضگە ذبغ ئىىۀٍىىىٕي‬ ‫جەوىحٍەٍسۇ‪ .‬ئەگەض « ئەٌەق » وەٌىّىؽىگە جۆضەٌّە ثبؼمۇچىٕي ئىپبزىٍەٍسىغبْ « ئەٌەلب » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثەضگەْ ۋالحىّىعزا‪ « ،‬جۆضەٌّە ‪ /‬ھۈجەٍطە ‪ /‬ؼىپطِب »زىٓ ٍبضىحىٍىفٕىڭ پەلەت ئىٕؽبْ جۈضىگە ذبغ‬ ‫ئىىۀٍىىي ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇ لەجئىٌ جوغطا ئەِەغ‪ .‬ثبـمب جبٍٔىمالضِۇ « جۆضەٌّە ‪ /‬ھۈجەٍطە ‪/‬‬ ‫ؼىپطِب »زىٓ ٍبضىحىٍغبْ‪ .‬ثۇ ٍەضزە ئىٕؽبٔغب ذبغ ثىط ٔەضؼە ئۈؼحىسە جوذحىٍىۋاجمبٍٔىمي ئېٕىك‪.‬‬ ‫ـۇڭب ثۇ وەٌىّە ثۇ ؼۈضىسە ثبـمب جبٍسىىي ِۀىؽىسىٓ پەضلٍىك ـەوىٍسە ئىفىٍىحىٍگەْ‪ .‬ئىٕؽبٔغب‬ ‫ذبغ ثوٌغبْ ئۇ ٔەضؼە « ِۇھەثجەت ۋە ئەٌەلە »زۇض‪.‬‬ ‫جۇٔجي ٔەؼىً (جۇٔجي ئەۋالز وىفىٍەض) ثۇ ؼۈضىٕي ثىطىٕچي ئبٍىحي ثىٍەْ جوٌۇق ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ وىطىفي‪ ،‬ھەلىمىٌ ِۀىسە ئىٕؽبٔىَەت جبضىرىٕىڭ ثۇضۇٌۇؾ ٔۇلحىؽي ثوٌغبْ لۇضئبْ‬ ‫ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي لېحىُ ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەجٍىطىسۇض‪ .‬ھەظضىحي ئبئىفە ۋە ئەثۇ ِۇؼب ضىۋاٍەجٍىطىسە‪،‬‬ ‫ۋەھىٌ ِەوىىسە « ئىعزىٕىؿ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ھىطا » غبضىسا‪ ،‬جەپەوىۇض جوٌغىمي‬ ‫ٍەۋاجمبْ ئبثسۇٌالھ ئوغٍي ِۇھەِّەزوە‪ ،‬فىً ۋەلەؼىسىٓ جەذّىٕەْ ‪ٍ 40‬ىً وېَىٕىي ثىط ضاِىعاْ‬ ‫وېچىؽىسە ٔبظىً لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىٕمي ثەؾ ئبٍىحي ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئەضەثىؽحبْ ٍېطىُ ئبضىٍىغب جبٍالـمبْ ِەوىە ـەھىطىٕىڭ ئەڭ ئېگىع ٔۇلحىؽىسىىي ؼەثىط‬ ‫جېغىٕىڭ ٍېٕىسىىي ھىطا جېغي ئۈؼحىسىىي ثىط جەثىئٌ غبضزا ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ھىطا غبضى ِەوىىگە‬ ‫ھبوىُ ثىط ئېگىعٌىىحە وەثىٕي وۆضگىٍي ثوٌىسىغبْ ثىط جبٍسا ئىسى‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ ثۇضۇْ‪ ،‬ثۇ غبضزا‬ ‫ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ئېحىمبز ؼىؽحېّىؽىغب ئبؼبؼەْ ئىجبزەت لىٍىؿ ئۈچۈْ چىممبْ ثىطزىٕجىط‬ ‫وىفي‪ ،‬ھەظضىحي ئۆِەضٔىڭ ئىجطاھىُ زىٕىغب ِۀؽۇپ ثوٌغبْ جبغىؽي ظەٍس ثىٓ ئبِط ثىٓ ٔۇفەًٍ‬ ‫ئىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضە ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالىحٕي وۈٔي ثىٍەْ ئېٕىك لىٍىپ ئېَحبٌّىؽبلّۇ‪ ،‬جەذّىٓ لىٍىؿ‬ ‫ِۇِىىٓ‪ٍ .‬ۀي ِىالزى ‪ٍ - 610‬ىٍي ئبۋغۇؼث ئېَىسىىي ثىط زۈـۀجە وېچىؽي ٔبظىً ثوٌغبٍٔىك‬ ‫ئېھحىّبٌي ٍۇلىطى‪ .‬ثەٍھەلي ۋەھىٌ ثبـٍىٕىفحىٓ ثۇضۇْ ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب وۆضۈٌگەْ چۈـٍەضٔىڭ‬ ‫ھىجطەجحىٓ ‪ٍ 13‬ىً ِۇلەززەَ ثىط ضەثجىئۇٌئەۋۋەي ئېَىسا ثبـالٔغبٍٔىمىٕي ۋە ئبٌحە ئبً زاۋاَ‬ ‫لىٍغبٍٔىمىٕي ٔەلىً لىٍغبْ‪ .‬ثۇ جبضىد ِىالزى ‪ٍ - 610‬ىٍي فېۋضاٌغب جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬چۈـٍەضٔىڭ ئبٌحە‬ ‫ئبً زاۋاِالـمبٍٔىمىغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ثۇ جبضىرحىٓ ئبٌحە ئبً وېَىٕىي ۋالىث‪ ،‬ـۇ ٍىٍي ئبغۇؼث‬ ‫ئېَىغب جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ۋەھىَٕىڭ جۇغۇٌىفىٕىڭ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ جۇغۇٌغبْ وۈٔي ثىٍەْ ئوذفبؾ‬ ‫ثوٌغبْ زۈـۀجىگە جوغطا وەٌگۀٍىىىٕي‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ٔېّە ئۈچۈْ ئۇ وۈٕٔي ضوظا جۇجۇؾ ثىٍەْ‬ ‫ئۆجىۈظىسىغبٍٔىمي ھەلمىسە ؼوضاٌغبْ ؼوئبٌغب ثەضگەْ جبۋاثىسىٓ ثىٍىّىع‪.‬‬ ‫ثۇ ھەلحىىي ؼەھىھ ضىۋاٍەجٍەضٔىڭ لىؽمىچە ِەظِۇٔي ِۇٔساق‪ٍ 40 :‬بـمب ٍېمىٕالـمبٔسا ئبثسۇٌالھ‬ ‫ئوغٍي ِۇھەِّەجىە ٍبٌغۇظٌۇق ٍبذفي وۆضگۈظۈٌسى‪ .‬ئۇ ھىطا جېغىسىىي ھىطا غبضىسا ئۆظىٕي جەپەوىۇض‬ ‫ۋە ئىجبزەجىە ئبجىسى‪ .‬ثىط وېچىؽي جۇٍۇلؽىع ۋەھىٌ پەضىفحىؽي وەٌسى ۋە « ئولۇ! » زېسى‪ .‬ئۇ «‬ ‫ِەْ ئولۇـٕي ثىٍّەٍّەْ! » زەپ جبۋاة ثەضزى‪ .‬چۈٔىي ئۇ ثۇ ِەظگىٍگىچە ئولۇپ ‪ٍ -‬ېعىپ‬ ‫‪21‬‬

‫ثبلّىغبٔىسى ( ئۀىەثۇت‪ ،) 48 ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ِۇٔساق ٔەلىً لىٍغبْ‪ « :‬پەضىفحە ِېٕي ـۇٔساق لبجحىك‬ ‫ؼىمحىىي ِبزاضىُ لبٌّىسى »‪ .‬ثۇ ئەھۋاي ئۈچ لېحىُ جەوطاضالٔسى ( ثۇذبضى‪ ،‬ثەزىئۇي ۋەھىٌ‪1 :1 ،‬؛‬ ‫ِۇؼٍىُ‪ ،‬ئىّبْ‪ .) 1:73 ،‬ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىٕمي ثەؾ ئبٍىحي ٔبظىً ثوٌسى‬ ‫( ۋەھىَٕىڭ وېٍىؿ ـەوىٍ​ٍىطى ئۈچۈْ ـۇضا‪ - 51 ،‬ئبٍەجىە لبضاڭ )‪.‬‬ ‫‪ٍ 23‬ىٍ​ٍىك ۋەھىٌ جەضٍبٔىٕىڭ جۇٔجي وەٌىّىؽي « ئولۇ »‪ .‬ثۇ ثىط پېئىً ثوٌۇپ‪ ،‬ثىط ئىفٕي «‬ ‫لىً! » ثۇٍطىمىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ھەض ثىط ثۇٍطۇق ثىط ئبڭ ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪ .‬جۇٔجي‬ ‫لېحىُ ٔبظىً ثوٌغبْ ثەؾ ئبٍەجٕىڭ ئبؼبؼٍىك جېّىؽي ئىٕؽبٕٔىڭ « ئۆگىٕىؿ » لبثىٍىَىحي ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ۋەھىٌ ثىٍىّىگە‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆگىٕىؿ لبثىٍىَىحي ۋە ۋاؼحىٍىطىگە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئبغسۇضۇؾ‬ ‫ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئەڭ ِۇھىُ ِەؼٍىٍىطىسىٓ ثىطى جوغطا ثوٌغبْ ثىٍىّگە ئىگە ثوٌۇؾ‪،‬‬ ‫ٍبضىحىؿ ۋە ٍەجىۈظۈؾ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌغبْ جەٌىُ ۋە جەضثىَىسۇض‪.‬‬ ‫جۇٔجي لېحىُ ٔبظىً ثوٌغبْ ثۆٌەن ۋە ؼۈضىٍەضٔىڭ جېّىؽي ئبضىؽىسىىي ِەلؽەجٍىه ِۇٔبؼىۋەت‬ ‫ٔبھبٍىحي ِۀىٍىه ثوٌۇپ‪ ،‬ھەلىمىٌ ثىط « وىطىؿ ؼۆظ » ثوٌغبْ فبجىھۀي ِۇؼحەؼٕب زەپ لبضىغبْ‬ ‫ۋالحىّىعزا‪ ،‬ثىعٔىڭ ئېٕىمٍىفىّىعغب ئبؼبؼەْ ئەڭ ثبـحب ٔبظىً ثوٌغبْ ثەؾ جەضجىپ ۋە جېّب‬ ‫جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬ ‫ئەٌەق ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىٕمي ثەؾ ئبٍىحي جەپەوىۇض ۋە ثىٍىّٕىڭ ثەضپب لىٍىٕىفي ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫ِۇظظەِّىً ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىٕمي ‪ 11‬ئبٍىحي ھېػ ‪ -‬جۇٍغۇ ۋە ئەذاللٕىڭ ثەضپب لىٍىٕىفي ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫ِۇززەؼؽىط ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىٕمي ٍەجحە ئبٍىحي ضوي ۋە وېٍەچەوٕىڭ ثەضپب لىٍىٕىفي ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫ظۇھب ؼۈضىؽي جەضغىپ ۋە ئىٍھبَ ثېطىؿ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫ئىٕفىطاھ ؼۈضىؽي ئەظىُ ۋە لەجئىٍَىه ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫جۇٔجي ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەت‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ئىؽىّي ثىٍەْ ‪ /‬ئبٌالھ ٔىڭ ٔبِىسىٓ ئولۇـمب ئەِطزۇض‪.‬‬ ‫ثۇ ثۇٍطۇق ئىؽالِٕىڭ ـۇئبضى ثوٌغبْ ثىؽّىٍالھحب ئۆظ ئىپبزىؽىٕي جبپمبْ‪.‬‬ ‫جۇٔجي ثەؾ ئبٍەت‪ ،‬ئىٕؽبٔىَەت جبضىرىسىىي ئەڭ چوڭ ۋەلۀىڭ ثبـالٔغۇچي ثوٌغبْ لۇضئبْ‬ ‫ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ثۆٌىىىسۇض‪ .‬ثۇ ثۆٌەوحە ھەلىمەجىە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىٍىُ‪ ،‬ئۇٔي ئۆگىٕىفٕىڭ ٍوٌي‬ ‫ۋە ئۇؼٍۇثي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬

‫ا ْك َص ِأ ِ​ِب ْ‬ ‫ْس َرت ّ َِم ه ِاَّلي َذوَ َق (‪َ )1‬ذوَ َق ْاَلو ْ َس َان ِم ْن ؿَوَ ٍق (‪ )2‬ا ْك َص ِأ َو َرت ُّ َم ْاْلَ ْن َص ُم (‪ )3‬ه ِاَّلي ؿَ ه َ​َّل ِ​ِبمْلَ َ َِّل (‪ )4‬ؿَ ه َ​َّل ْاَلو ْ َس َان َما‬ ‫ِ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫م َ ْم ً َ ْـ َ َّْل (‪)5‬‬

‫« ٍبضاجمبْ ضەثجڭٕىڭ ئىؽّي ثىٍەْ ئولۇ! ئۇ ئىٕؽبٕٔي ِۇھەثجەت ۋە ئەٌەلىسىٓ ٍبضاجحي‪ .‬ئولۇ!‬ ‫ضەثجىڭ ئەڭ وەضەٍِىىحۇض‪ .‬ئۇ ئىٕؽبٔغب ( ثىٍىّٕي ) لەٌەَ ثىٍەْ ( ٍېعىفٕي ) ئۆگەجحي‪ .‬ئىٕؽبٔغب‬ ‫ثىٍّىگەْ ٔەضؼىٍەضٔي ثىٍسۈضزى » ( ‪.) 5 - 1‬‬ ‫ثۇ ثەؾ ئبٍەجحىٓ وېَىٕىي ئبٍەجٍەض ئبضىسىٓ ثىط ِەظگىً ئۆجىۀسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ثۇ‬ ‫لۇضئبْ زەۋىحىگە وۈچ ئىفٍىحىپ ئەظىَەت ٍەجىۈظۈـىە ثبـٍىغبْ ‪ٍ - 3‬ىٍىغب جوغطا وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىٕي « پبالٔي ۋالىححب ٔبظىً ثوٌسى » زېَىؿ‪ ،‬ئۇ ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ‬ ‫ۋالحىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬

‫‪22‬‬

‫ثۇ ثەؾ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ثۆٌەوحە‪ ،‬ئبٌالھ ۋەھىٌ ئەۋەجىؿ ثىٍەْ وۆڭۈي ثۆٌگەْ‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ئەڭ ئبؼبؼٍىك ئبجىعٌىمي جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪:‬‬

‫َ هّلَك ا هن ْاَلو ْ َس َان م َ َ​َ ْعلَى (‪َ )6‬أ ْن َر َأ ٓ ٍُ ْاس خَل ََْن (‪)7‬‬ ‫ّ ّ‬ ‫« ـەن ـ ـۈثھىؽىع ئىٕؽبْ ئۆظىٕي ئۆظىگە ٍېحەضٌىه زەپ لبضىغبْ ۋالىححب ھەلىمەجەْ ئبظىسۇ »‬

‫( ‪.) 7 - 6‬‬ ‫ئىٕؽبْ ئبظغبْ ۋالحىسا ئىجبزەجىە جوؼمۇٍٔۇق لىٍىسۇ‪ ،‬ھەلىمەجٕي ئىٕىبض لىٍىپ‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ ٍۈظ‬ ‫ئۆضۈٍسۇ‪:‬‬

‫َأ َر َأًْ َت ه ِاَّلي ٍَْنْ َىى (‪َ )9‬ؾ ْحسً ا ا َذا َص هَّل (‪َ )11‬أ َر َأًْ َت ا ْن َ​َك َن ؿَ َ​َّل امُِْسَ ى (‪َ )11‬أ ْو َأ َم َص ِ​ِبمخه ْل َوى (‪َ )12‬أ َر َأًْ َت ا ْن َن هش َب‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫َوث َ​َو هَّل (‪)13‬‬

‫« ( ئي ِۇھبجبة! )‪ ،‬ئىجبزەت لىٍّبلچي ثوٌغبْ ثۀسىٕي جوؼّبلچي ثوٌغبْ وىفىٕي وۆضزۈڭّۇ؟‬ ‫( ئي ئىجبزەجٕي جوؼّبلچي ثوٌغبْ وىفي! ) ئۇ وىفي جوغطا ٍوٌسا ثوٌۇپ لبٌغبْ ثوٌؽب ۋەٍبوي جوغطا‬ ‫ٍوٌغب‪ِ ،‬ەؼئۇٌىَەجٕي ثىٍىفىە زەۋەت لىٍىۋاجمبْ ثوٌؽىچۇ زەپ ؼوضاؾ ئەلٍىڭگە وەٌسىّۇ؟‬ ‫ئوٍالپ ثبلحىڭّۇ‪ ،‬ئەگەض ئۇ ھەلىمەجٕي ئىٕىبض لىٍؽب ۋە ئبٌالھ جىٓ ٍۈظ ئۆضىؽە‪.) 13 - 9 ( » ... ،‬‬ ‫ِبٔب ثۇ چۈـۀچىٕىڭ ئبؼحىسا وۆضِەٍسىغبْ ثىط ئبٌالھ چۈـۀچىؽي ٍبجىسۇ‪:‬‬

‫اّلِل ٍَ َصى‬ ‫َأم َ ْم ً َ ْـ َ َّْل ِتبَ هن ه َ‬

‫« اﷲ ٔىڭ ( ئۇٔي ) وۆضۈپ جۇضىسىغبٍٔىمىٕي ثىٍّەِسۇ؟ » ( ‪.) 14‬‬ ‫ؼۈضە‪ِ ،‬ۇھبجبثىٕي جەضثىٍَىگۈچي ؼۈپىحىٕي ٔبٍبِەْ لىٍغبْ ھبٌسا‪ ،‬جەۋھىس وەٌىّىؽي ثىٍەْ‬ ‫ثىطزەن ثوٌغبْ ثىط ٔەھىٌ ۋە ئىىىي ثۇٍطۇق ثىٍەْ ئبذىطٌىفىسۇ‪:‬‬

‫َ هّلَك َ​َل ث ُِع ْـ َُ َو ْاْسُسْ َوا ْك َ َِت ْب‬

‫« ئۇٔىڭغب ھەضگىع ئىحبئەت لىٍّب! ( اﷲ لب ) ؼەجسە لىٍغىٓ ۋە (ثۇ ئبضلىٍىك اﷲ لب)‬ ‫ٍېمىٍٕىفىفمب جىطىفمىٓ! » ( ‪.) 19‬‬

‫يۇززەيًىم ضۈرىطي‬ ‫ِۇظظەِّىً « ئېغىط ٍۈن وۆجۈضگۈچي » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئىؽىُ لۇضئبٔسا‬ ‫پەلەت ِۇـۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 1‬ئبٍىحىسىال ئىفٍىحىٍگەْ‪:‬‬ ‫« ئي ظىّ​ّىؽىگە ئېغىط ٍۈن ئبٌغۇچي ( پەٍغەِجەض )! وېچىٕىڭ ئبظغىٕىؽىسىٓ ثبـمب ۋالىححب‬ ‫ئوضٔۇڭسىٓ جۇض! » ( ‪.) 2 - 1‬‬ ‫ئۇ ( ۋەھىٌ ) ِۇظظەِّىٍسۇض‪ .‬چۈٔىي ئۇٔي جبغالضِۇ ئېٍىفحىٓ ثبؾ جبضجمبْ « ئېغىط ثىط ؼۆظ »‬ ‫ئىسى‪.‬‬ ‫« ‪ ...‬چۈٔىي ثىع ؼبڭب ئېغىط ثىط ؼۆظ ٔبظىً لىٍىّىع » ( ‪.) 5‬‬ ‫ِۇظظەِّىً ثىٍەْ ِۇززەؼؽىط ثىطى ‪ -‬ثىطىٕىڭ ظىحىسۇض‪ِ .‬ۇظظەِّىٍٕىڭ ٍىٍحىع پېئىٍي ثوٌغبْ‬ ‫جەظەِّەٌە « ئۈؼحىگە ثىط ٔەضؼە ئبٌسى »‪ِ ،‬ۇززەؼؽىطٔىڭ ٍىٍحىع پېئىٍي ثوٌغبْ جەزەؼؽەضا «‬ ‫ئبؼحىغب ثىط ٔەضؼە ئبٌسى ‪ /‬ؼبٌسى » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ئۈؼحىگە ئبٌغبْ ٍۈن ئىٕؽبْ ٍۈوىسۇض‪.‬‬ ‫‪23‬‬

‫ثۇ ٍۈوٕي ئۈؼحىگە ئبٌغۇچي ٍۇِفبق وۆضپىسە ذبجىطجەَ ئۇذٍىَبٌّبٍسۇ‪ .‬ثىطىٕچىؽي ۋەھىَٕىڭ‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ظىّ​ّىؽىگە ئبضجمبْ ِەؼئۇٌىَەجىە‪ ،‬ئىىىىٕجىؽي « ٍبجمبْ پبؼؽىپ ٍبذفىٕي‪ٍ ،‬بجمبْ‬ ‫ٍېطىسىٓ جۇضغۇظۇپ ئبوحىپ ٍبذفىغب ئبٍالٔسۇضۇؾ »لب زاالٌەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ِۇظظەِّىً ؼۈضىؽي‪ ،‬ثەـىٕچي ئبٍەجٕىڭّۇ ئوچۇق زاالٌىحي ثىٍەْ ئەڭ ثبـحب ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى‪ .‬ھەجحب ثىعٔىڭ ئىعاھبجٍىك ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپىّىعزە « ئەٌەق » ؼۈضىؽىسىٓ‬ ‫وېَىٕال ٔبظىً ثوٌغبْ ‪ - 2‬ؼۈضىسۇض‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحي ئبٌسىٕمي ‪ 19‬ئبٍەجحىٓ ذېٍىال وېَىٓ‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ثۇ ئبٍەجٕىڭ لبٔچىٍىه ِۇززەجحىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ئىرالپ ثبض‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ئبئىفە ۋە ئىجٓ ئبثجبؼمب ئبؼبؼالٔغبٔسا ثىط ٍىً؛ ؼەئىس ثىٓ جۇثەٍطغب ئبؼبؼالٔغبٔسا ئوْ‬ ‫ٍىٍسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ( جبثبضى )‪ِ .‬ۇجٍەق وۆپچىٍىه ئبٍەجحىىي « ئبٌالھ ٍوٌىسا ئۇضۇؾ‬ ‫لىٍىسۇ » ئىجبضىؽىگە ئبؼبؼەْ ئبذىطلي ئبٍەجٕي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ زەٍسۇ‪ .‬ھبٌجۇوي‪ ،‬ثۇ‬ ‫وېٍەچەوحىٓ ئبٌسىٓ ثېطىٍگەْ ثىط ثىفبضەجحۇض‪ .‬چۈٔىي ئۇٔىڭ ئبٌسىسا « ئبٌىّەْ ئەْ ؼە ٍەوۇْ ‪-‬‬ ‫ئۇ ( ئبٌالھ ) ‪ ...‬ثوٌىسىغبٍٔىمىٕي ثىٍىسۇ » ئىجبضىؽي ثبض‪ « .‬ؼٓ » لوـۇِچىؽي زاالٌەت لىٍغبٔسەن‪،‬‬ ‫ثۇ ئىجبضە ثوٌۇپ ثوٌغبْ ثىط ئىؿ ھەلمىسە ئەِەغ‪ ،‬ثوٌىسىغبْ ثىط ئىفحىٓ ذەۋەض ثەضِەوحە‪.‬‬ ‫ثىعٔىڭ ئېٕىمٍىفىّىعچە ثۇ ؼۈضە ئەٌەق ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ‪ِ .‬ەـھۇض جەضجىپٍەضزە‬ ‫لەٌەَ ؼۈضىؽي ئىىىىٕچي لېحىُ ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضە زەپ وۆضؼىحىٍگەْ‪ .‬ثىطاق لەٌەَ ؼۈضىؽي‬ ‫ِۇلبجحب ھەضىپٍىطى ثىٍەْ ثبـٍىغبْ ۋە ِۇـطىىالضغب لبضىحب ئوچۇق ھەٍۋە لىٍغبْ ِەظِۇٔغب ئىگە‬ ‫ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ‪ ،‬وېَىٕطەن ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ثىعٔىڭ ئىعاھبجٍىك جەضجىپىّىعزە‬ ‫‪ - 7‬ئوضۇٔسا جۇضىسۇ‪.‬‬ ‫ِۇظظەِّىً ؼۈضىؽي ثىطىٕچي گۇضۇپپىغب ئبئىث ثوٌغبْ ئەٌەق‪ِ ،‬ۇززەؼؽىط‪ ،‬ظۇھب‪ ،‬ئىٕفىطاھ ۋە‬ ‫لەٌەَ ؼۈضىٍىطىگە ئوذفبؾ ثىۋاؼحە ھبٌسا ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ـەذؽىَىحىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي‬ ‫ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك پەلەت ئۆظ زەۋضىسىىىٍەض ئۈچۈٔال ئەِەغ‪ ،‬ثبضٌىك زەۋضٌەض ۋە‬ ‫ِبوبٔالضزا ٍبـىغبْ ئىٕؽبٔالض ئۈچۈْ ئۈٌگىٍىه ـەذػ جىىٍەؾ ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحىسىٓ ثبـمب ئبٍەجٍەضزە ئىىىىٕچي ـەذػ ثىطٌىه ۋە وۆپٍۈن ئبٌّىفي‬ ‫ئىفٍىحىٍگەْ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىسە ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب لبضىحب ‪ 11‬ثۇٍطۇق ثبض‪.‬‬ ‫جۇض!‬ ‫( ئۇٍمۇٔي ) ئبظاٍث!‬ ‫( لۇضئبْ ئولۇـٕي ) وۆپەٍث!‬ ‫ئبٌسىطىّبً چۈـىٕىپ ئولۇ!‬ ‫ضەثجىڭٕىڭ ٔبِىٕي ٍبز ئەت!‬ ‫ئۆظەڭٕي ئبٌالھ لب ئبجب!‬ ‫( ضەثجىڭٕي ) ئۇٔي ئۆظەڭگە ۋەوىً‪ ،‬ھبِىٌ لىً!‬ ‫ؼبڭب لبضىحب ئېَحىٍغبٔالضغب ؼەثىط لىً!‬ ‫ئۇالضٔي چىطاٍ​ٍىمچە جەضن ئەت ‪ ( /‬چىطاٍ​ٍىمچە ھىجطەت لىً ‪ /‬ئبٍطىً )!‬ ‫ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔي ِبڭب لوٍۇۋەت!‬ ‫ئۇالضغب ئبظغىٕب ِۆھٍەت ثەض!‬

‫‪24‬‬

‫ثۇ ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ـەذؽىَىحىٕي ثەضپب لىٍىفٕي ِەلؽەت لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ظاِبْ ۋە ِبوبْ‬ ‫چەوٍىّىؽىسىٓ ھبٌمىغبْ ھبٌسا ئۆضٔەن جىىٍەؾ ٔىفبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ثۇٍطۇلالضغب لبضىغبْ‬ ‫ۋالحىّىعزا ئبڭ ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕىڭ ئىچىسىٓ ؼىطجىغب لبضاپ ٍۈظٌۀگۀٍىىىٕي وۆضىۋاٌغىٍي ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇالضزىٓ ثىطىٕچىؽي « جۇض » ثۇٍطىمي ثوٌۇپ‪ « ،‬وېچىٕىڭ ئبظغىٕىؽىسىٓ ثبـمب ۋالىححب جۇض! »‬ ‫( ‪.) 2‬‬ ‫وېچىسە لىَبِسا جۇضۇـٕىڭ ؼەۋەثي ثۇ ئبٍەجحە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ « :‬لۇضئبٕٔي ئبؼحب ‪ -‬ئبؼحب‬ ‫چۈـۈٔۈپ ‪ /‬ھەظىُ لىٍىپ ئولۇ! » ( ‪.) 4‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ئبٍەجحە ثۇ ثۇٍطۇلٕىڭ ؼەۋەثي ئىعاھالٔغبْ‪ « :‬چۈٔىي ثىع ؼبڭب ئېغىط ثىط‬ ‫ؼۆظ ٔبظىً لىٍىّىع » ( ‪.) 5‬‬ ‫« ٔېّە ئۈچۈْ وېچە؟ » زېگەْ ؼوئبي ؼوضىٍىفي ِۇِىىٓ‪ .‬ثۇ ؼوئبٌٕىڭ جبۋاثىٕي ‪ - 6‬ئبٍەت‬ ‫ثەضِەوحە‪ « :‬ئەٌۋەجحە ( ـۇ ) وېچىسىىي جىطىٍىؿ ٔبھبٍىحي چوڭمۇض ئىع لبٌسۇضىسۇ ۋە ئولۇؾ‬ ‫جەھەجحىٓ لبٌسۇضىسىغبْ جەؼىطى چوڭ ثوٌىسۇ »‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىؽىٕي ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ ئۆظىٕي ئبجىفىٕي ‪ /‬ثېغىفٍىفىٕي جەٌەپ‬ ‫لىٍغبْ جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەض جەـىىً لىٍّبلحب‪:‬‬

‫ْش ِق َوامْ َم ْل ِص ِب َ​َل ا َ َ​َل ا هَل ُ َُو فَ ه ِاَّت ْش ٍُ َو ِن ًًَل (‪)9‬‬ ‫اْس َرت ّ َِم َوثَخَذه ْل ام َ َْ َِ ثَ ْح ِد ًًِل (‪َ )8‬ر ُّب امْ َم ْ ِ‬ ‫َو ْاذ ُن ِص ْ َ‬ ‫ّ ّ‬ ‫ّ‬ ‫« ضەثجىڭٕىڭ ٔبِىٕي ٍبز ئەجىىٓ ۋە ثبضٌىمىڭٕي ئۇٔىڭغب ئبجىغىٓ! ئۇ ِەـطىمٕىڭ ۋە ِەغطىجٕىڭ‬

‫ضەثجىسۇض‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ھېچ ئىالھ ٍولحۇض‪ ،‬ئۇٔي ھبِىٌ لىٍىۋاٌغىٓ ( ٍۀي ھەِّە ئىفىڭٕي‬ ‫ئۇٔىڭغب جبپفۇضغىٓ ) » ( ‪.) 9 - 8‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ثۆٌەوحە‪ ،‬ۋەھىَگە لبٍحۇضۇٌغبْ ئىٕىبؼالضغب لبضـي « ؼەثىط لىً! »‬ ‫ئەِطىٕي ثەضگەْ ئبٌالھ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕي ۋەھىَٕي ٍبٌغبٔغب چىمبضغۇچىالضٔي ئۆظىگە ھبۋاٌە لىٍىفمب‪،‬‬ ‫ئۇالض ثىٍەْ ئبۋاضە ثوٌّبؼٍىممب ثۇٍطۇٍسۇ ( ‪.) 11 - 10‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ثۆٌەوحە پىطئەۋٕٔىڭ ئبلىۋىحي ئەؼٍىحىپ ئۆجۈٌگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕىبض‬ ‫لىٍىفمب جەِفەٌگۀٍەض ئبذىطلي ؼبئەت ۋە ئبذىطەت ثىٍەْ ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ ( ‪.) 19 - 12‬‬ ‫ئبذىطلي ئبٍەجحە‪ ،‬ثبـحب ثېطىٍگەْ وېچىٕىڭ ئۈچحەْ ثىطىسىٓ ئبظ ثوٌّىغبْ « ئولۇؾ » ئەِطى‬ ‫ٍەڭگىٍ​ٍىحىٍگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە ئىالھىٌ ضەھّەجٕىڭ چەوؽىعٌىىي جەوىحٍۀگەْ ھبٌسا ئبذىطالـمبْ‪.‬‬ ‫ضەثجىُ! ثىعٔي چەوؽىع ضەھّىحىڭ ئىچىگە ئبٌغىٓ‪ِ ،‬ەغپىطەت لىٍىٕغۇچىالض لبجبضىسىٓ لىٍغىٓ!‬

‫يۇددەضطىر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي ئبٍىحي ؼۈضە « ِۇززەؼؽىط » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ٍ .‬ۀي‪:‬‬ ‫« ؼەْ ئەً ئىچىگە ثېىىٕىۋاٌغبْ وىفي! جۇض ۋە ( ئىٕؽبٔالضٔي ) ئبگبھالٔسۇض! »‪.‬‬ ‫ِۇززەؼؽىط وەٌىّىؽي لۇضئبٔسا پەلەت ِۇـۇ ئبٍەجحىال جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئەڭ ثبـحب ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى ثوٌۇپ‪ ،‬ھەظضىحي ئبئىفەزىٓ وەٌگەْ‬ ‫ضىۋاٍەجحە‪ « ،‬ۋەھىٌ ئۈظۈٌۈؾ ھبزىؽىؽي »زىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ( ثۇذبضى ۋە ِۇؼٍىُ )‪ .‬جبثىط‬ ‫ثىٓ ظەٍس ضىۋاٍىحىّۇ ٍۇلىطىسىىي ضىۋاٍەت ثىٍەْ ئوذفبـٍىممب ئىگە ( ِۇؼٍىُ )‪.‬‬ ‫‪25‬‬

‫ضىۋاٍەجىە لبضىغبٔسا ضەؼۇٌۇٌالھ ۋەھىٌ ئۈظۈٌۈپ لبٌغبْ ِەظگىٍسە ( فەجطەجۇي ۋەھىٌ ) ٔبھبٍىحي‬ ‫لبٍغۇضغبْ ۋە ٔېّە لىٍىفىٕي ثىٍەٌّەً لبٌغبْ‪ .‬ثۇ ھبزىؽە ئبضلىٍىك ۋەھىَٕىڭ ئېغىطٌىمي ئبؼحىسا‬ ‫ثېٍي پۈوۈٌگەْ پەٍغەِجەضگە‪ ،‬ۋەھىَؽىع لېٍىفٕىڭ ٔەلەزەض ئىعجىطاپ ئىىۀٍىىىٕي ھېػ‬ ‫لىٍسۇضۇؾ ِەلؽەت لىٍىٕغبْ‪ .‬فەجطەجۇي ۋەھىٌ زەپ ئبجبٌغبْ ثۇ ھبزىؽە‪ ،‬ئىالھىٌ جەضثىَىٍەـٕىڭ‬ ‫ثىط پبضچىؽي ثوٌغبٔىسى‪.‬‬ ‫ثۇ ۋەلۀىڭ ‪ 40 ،25 ،15 ،13 ،3‬وۈْ‪ٍ ،‬بوي ‪ 6‬ئبً ۋەٍبوي ئىىىي ٍېطىُ ٍىً زاۋاِالـمبٍٔىمىغب‬ ‫زائىط ضىۋاٍەجٍەض ثبض‪.‬‬ ‫ثۇ ِۇززەجٍەض ئەؼحبٍىسىٍ​ٍىك ثىٍەْ جەھٍىً لىٍىٕىفي الظىُ‪ٍ 15 ،13 ،3 .‬بوي ‪ 25‬وۈٍٔۈن ثىط‬ ‫ِۇززەت « فەجطەت » زەپ ئبجبـمب الٍىك ئەِەغ‪ .‬چۈٔىي ‪ 6000‬زىٓ ئبضجۇق ئبٍەجٍىه ثىط ذەۋەض ‪23‬‬ ‫ٍىٍ​ٍىك ثىط ظاِبٔسا ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ثۇ ٔۇلحب ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ ئبؼبؼحب چىمىطىٍىسىغبْ ۋەھىٌ ‪ -‬ظاِبْ‬ ‫ٔىؽجىحىگە ئبؼبؼەْ ئۈچ ‪ -‬ثەؾ ھەپحىٍىك ثىط ِۇززەت ئۈظۈٌۈؾ ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە ٔوضِبي جەضثىَە‬ ‫ِۇززىحىگە جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ضىۋاٍەت لىٍىٕغبْ ئەڭ ئۇظۇْ ِۇززەت ثوٌغبْ ئىىىي ٍېطىُ ٍىٍ​ٍىك‬ ‫ِەظگىً ھەلمىسىىي ضىۋاٍەت وىفىٕي ئىفۀسۈضىسىغبْ زەضىجىسە ئەِەغ‪ .‬ئەگەض ثۇٔساق ثوٌغبْ‬ ‫ثوٌؽب ئىسى‪ 25 ،15 ،13 ،3 ،‬وۈْ زېگۀسەن ضىۋاٍەجٍەض ثوٌّبٍححي‪ .‬ثۇ ئىىىي ِۇززەت ئبضىؽىسا‬ ‫ئبؼّبْ ‪ -‬ظېّىٓ پەضق ثبض‪.‬‬ ‫ثۇ ئۈؼحىگە ۋەھىَسىٓ ئىجبضەت ئېغىط ٍۈوٕي ئبٌغۇچىٕىڭ ثۇ ٍۈن ثىٍەْ ضاھەت‬ ‫ئۇذٍىَبٌّبٍسىغبٍٔىمي ئىّب لىٍىٕغبْ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھمب ئۈؼحىگە ئېغىط ِەؼئۇٌىَەت ئبضجىٍغبٍٔىمىٕي‬ ‫ئەؼىەضجىپ‪ٍ ،‬بجمبْ پبؼؽىپ ٍبذفىٕي ئوضٔىسىٓ جۇضغۇظۇپ ئبوحىپ ٍبذفي لىٍىفٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ثۇ ۋەلۀي ِۇٔساق ئىعاھالؾ ِۇِىىٓ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ ثبـٍىٕىؿ جەضٍبٔىسا ضەؼۇٌۇٌالھ ۋەھىٌ‬ ‫ئۈظۈٌۈپ لبٌسى زەپ ذبۋاجىطٌۀگەْ‪ .‬ظۇھب ‪ -3‬ئبٍەت ثۇٔىڭ ـبھىحي‪ .‬ثۇ ئۀسىفىّۇ ثىط ضەھّەت‬ ‫ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك ۋەھىَسىٓ ئۇظاپ لېٍىفحىٓ جۇٍۇٌغبْ ئبظاپ‪ ،‬ۋەھىٌ ِەؼئۇٌىَىحىٕي‬ ‫ئۈؼحىگە ئبٌغبٔسىٓ وېَىٓ جبضجمبْ ِۇـەلمەجحىّٕۇ لبجحىك ئىىۀٍىىي ِەٌۇَ ثوٌغبْ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھٕي‬ ‫ئۀؽىطەجىەْ ٔەضؼە ۋەھىٌ جەضٍبٔىسا ٍۇٌۇلىسىغبْ ثىط ٔەچچە ئبٍ​ٍىك جوذحبؾ ئىسى‪ٌ .‬ېىىٓ‬ ‫ۋەھىَٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ظىچٍىمي جېري ئېٕىك ِەٌۇَ ثوٌّىغبٍٔىمي ئۈچۈْ‪ ،‬ثۇ ئەھۋاي فەجطەت ‪-‬‬ ‫ئۈظۈٌۈؾ زەپ لبضاٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ثبضٌىك جەضجىپٍەضزە ِۇظظەِّىً ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫زېّىؽىّۇ ثۇ ئىىىي ؼۈضە ئبضىؽىسا لۇضئبٕٔىڭ لوـّبق لۇجۇپٍۇق لۇضۇٌّىؽىغب ( ِەؼبٔي ) ِبغ ثىط‬ ‫ِۇٔبؼىۋەت ثبض‪.‬‬ ‫ِۇظظەِّىً ؼۈضىؽي ئىٕؽبٕٔىڭ ھەضىىەت ئەذاللىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍغبْ‪،‬‬ ‫ِۇززەؼؽىط ؼۈضىؽي وىفىٕىڭ ؼۆظ ئەذاللىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەظِۇٔىٕي ٔەظەضزە جۇجمبْ ۋالحىّىعزا‪ ،‬ثۇ ؼۈضە فبجىھە‪ ،‬ئەٌەق‪ ،‬ظۇھب ۋە ِۇظظەِّىً‬ ‫ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ‪ - 5‬ؼۈضە زەپ لبضاـمب ثوٌىسۇ‪ « .‬وبپىطالض » ذىحبثىٕىڭ جۇٔجي‬ ‫لېحىُ ثۇ ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕغبٍٔىمىّۇ ثۇ جىعىٍىفٕي جوغطىالٍسۇ ( ‪.) 10‬‬ ‫ؼۈضە ِەظِۇْ جەھەجحىٓ لۇضئبٕٔىڭ وىچىه وۆظٔىىىگە ئوذفبٍسۇ‪ .‬ئبٌسىٕمي ٍەجحە ئبٍەجحە‬ ‫ٍەجحە ثۇٍطۇق ئوضۇْ ئبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ِۇھبجبثىٕي (ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕي) جەضثىَىٍەـٕي‬ ‫ِەلؽەت لىٍغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ « جۇض! » ذىحبثي ثىٍەْ ثبـٍىٕىفي‪ ،‬ئۈؼحىگە‬ ‫‪26‬‬

‫ۋەھىَسىٓ ئىجبضەت ئېغىط ٍۈوٕي ئبٌغۇچىٕىڭ ثۇ ٍۈن ثىٍەْ ضاھەت ئۇذٍىَبٌّبٍسىغبٍٔىمي ئىّب‬ ‫لىٍّبلحب‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ضەؼۇٌۇٌالھمب ئېغىط ِەؼئۇٌىَەت ئبضجىٍغبٍٔىمىٕي ئەؼىەضجىپ‪ٍ ،‬بجمبْ پبؼؽىپ‬ ‫ٍبذفىٕي ئوضٔىسىٓ جۇضغۇظۇپ ئبوحىپ ٍبذفي لىٍىفٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪.‬‬

‫َ​َّي َأُّيُّ َا امْ ُم هس ِثّ ُص (‪ )1‬كُ ْم فَبَهْ ِش ْر (‪َ )2‬و َرت ه َم فَ َك ِ ّ ّْب (‪َ )3‬و ِز َ​َات َ َم فَ َعِّ ِْص (‪َ )4‬و ُّامص ْج َز فَ ْاْه ُْص (‪َ )5‬و َ​َل ثَ ْم ُ ُْن ج َ ْس خَ ْك ِ ُِث (‪َ )6‬و ِم َصت ّ َِم‬ ‫فَ ْاص ِ ّْب (‪)7‬‬

‫« ؼەْ ئەً ئىچىگە ثىىىٕىۋاٌغبْ وىفي!‬ ‫جۇض ۋە ( ئىٕؽبٔالضٔي ) ئبگبھالٔسۇض!‬ ‫پەلەت ضەثجىڭٕي ئۇٌۇغال!‬ ‫وىَىّىڭٕي پبوىع جۇت!‬ ‫پۈجۈْ ( جىؽّبٔىٌ ۋە ِۀىۋىٌ ) ِەٍٕەجچىٍىىحىٓ ٍىطاق ثوي!‬ ‫ٍبذفىٍىمٕي ئۆظەڭگە وىطىُ ِۀجەؼي لىٍىۋاٌّب! ( وۆپ ئېٍىؿ ٔىَىحىسە ثەضِە! )‬ ‫ضەثجىڭ ئۈچۈْ ؼەثىط لىً! » ( ‪.) 7 - 1‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەض ( ‪ ) 7 - 1‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب ٍوي وۆضؼەجىۈچ ِبھىَىحىسە ثوٌۇپ‪ ،‬وۈٔسىٍىه‬ ‫جۇضِۇـحب زىممەت لىٍىفمب ۋە لىٍىفمب جىگىفٍىه ئىفالضغب وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ثۇضىّبلحب‪.‬‬ ‫‪ -10 - 9 - 8‬ئبٍەجحە ھېؽبپ وۈٔىٕىڭ ئېغىط ئىىۀٍىىي جىٍغب ئېٍىٕىپ‪ ،‬ثۇ ِەؼئۇٌىَەجحىٓ‬ ‫جبۋاثىبضٌىممب جبضجىٍىسىغبٍٔىمي ئەؼٍىحىٍّەوحە‪.‬‬ ‫ثۇ ثۆٌەوحىٓ وېَىٓ جۇٔجي ِۇھبجبثالض ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ ـەذػ ئۈؼحىسىٓ ئىٕىبضچي‬ ‫ئەلىٍگە ذىحبة لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ئىٕىبضچي ئەلىً‪ ،‬ئبٌالھ ئېّحىھبْ لىٍىپ ثەضگەْ ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈن ۋە‬ ‫پەضظۀحٕي ئبٌالھ لب لبضـي چىمىپ ھبوبۋۇضٌۇق لىٍىفمب ئىفٍەجىۀىسى ( ‪.) 17 - 11‬‬ ‫ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وېحىؿ ۋە ثبٍبـبجچىٍىك ئىچىسە ذۇزىٕي ٍولبجمبْ‬ ‫ئىٕىبضچي ئەلىً‪ ،‬جۆۋۀسىىي ثۆٌەوحە ـۇٔساق جبٍٔىك جەؼۋىطٌۀگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثىع ذۇززى ئۇٔي ئۆظ‬ ‫زەۋضىّىع ۋە ِبوبٔىّىعزا وۆضۈۋاجمبٔسەن جۇٍغۇغب وېٍىّىع‪:‬‬

‫َ​َس (‪ ُ )22‬هُث َأدْجَ َص‬ ‫اه ه َُ فَكه َص َوكَس َهر (‪ )18‬فَ ُل ِذ َل َن َْ َف كَس َهر (‪ ُ )19‬هُث كُ ِذ َل نَ َْ َف كَس َهر (‪ ُ )21‬هُث ه َ​َؼ َص (‪ ُ )21‬هُث ؿَخَ َس َوث َ َ‬ ‫َو ْاس َخ ْك َّ َّب (‪ )23‬فَلَا َل ا ْن ُ َ​َشا ا هَل ِ ْ‬ ‫ْش (‪)25‬‬ ‫ِس ٌص ًُ ْؤث َُص (‪ )24‬ا ْن ُ َ​َشا ا هَل كَ ْو ُل امْخَ َ ِ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫چۈٔىي ئۇ ( ۋەھىٌ ھەلمىسە ) ٍۈظەوي ۋە ذبجب ئوٍالٔسى‪ ،‬پىالٍٔىسى‪.‬‬

‫ٌۀەجحەوىۈض‪ ،‬لبٔسالّۇ پىالٔالـمب جۈضئەت لىٍسى؟‬ ‫ٍۀە ٌۀەت ثوٌؽۇٔىي‪ ،‬لبٔسالّۇ پىالٔالـمب جۈضئەت لىٍسى؟‬ ‫ئبٔسىٓ ئەجطاپمب لبضىسى‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ لوـۇِىؽىٕي جۈضزى ۋە چىطاٍي ئۆظگىطىپ وەجحي‪.‬‬ ‫ئەڭ ئبذىطىسا ( ھەلىمەجحىٓ ) ٍۈظ ئۆضۈزى ۋە وىجىط ئبثىسىؽي ثوٌسى‪.‬‬ ‫ئبذىطىسا « ثۇ پەلەت ئۆجّۈـحىٓ ِىطاغ لبٌغبْ ؼېھىطزۇض‪ .‬ثۇ پەلەت پبٔي ثىط ئىٕؽبٕٔىڭ‬ ‫ؼۆظىسۇض » زېسى ( ‪.) 25 - 18‬‬ ‫ثۇ ثۆٌەوحە جەپؽىٍىٌ ثېطىٍگەْ جەؼۋىط‪ ،‬جەؼۋىطٌۀگۈچىٕىڭ جبضىري وىٍّىىىسىٓ ظىَبزە‪،‬‬ ‫جەپەوىۇض ـەوٍىگە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئبغسۇضىسۇ‪.‬‬ ‫ِبٔب ثۇ‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ ظاِبٔالض ۋە ِبوبٔالضٔي ھبٌمىغبْ ثبٍبٔىسۇض‪ .‬ۋەھىٌ ِۇئّىٕسە‪ ،‬ئۇ ذىً‬ ‫وىفىٍەضٔي لەٍەضزە ئۇچطىحىفىسىٓ لەجئىَٕەظەض جؤۇۋاالالٍسىغبْ ثىط ئەلىً ‪ -‬پبضاؼەت‬

‫‪27‬‬

‫ٍېحىٍسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪ .‬ئبٍٕي‪ ،‬وېچىٕي ۋە ؼەھەضٔي ـبھىث لىٍىپ ثۇ ؼۆظٌەضٔي لىٍىفىّۇ‬ ‫زەي ثۇ ؼەۋەثحىٓ‪.‬‬

‫امص ْح ِح ا َذا َأ ْس َف َص (‪)34‬‬ ‫َ هّلَك َوامْلَ َم ِص (‪َ )32‬وانو ه َْ ِل ا ْذ َأدْجَ َص (‪َ )33‬و ُّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫« ـۇٔساق‪ ،‬ئبً ـبھىث ثوٌؽۇْ! ئۆجۈپ وەجىەْ‬

‫وېچە ـبھىث ثوٌؽۇْ! ٍوضۇغبْ ؼۈثھي‬

‫ـبھىث ثوٌؽۇْ! » ( ‪.) 34 - 32‬‬ ‫ٍۇلىطىسا جەپەوىۇض ـەوٍي جەؼۋىطٌۀگەْ ثبٍبـبجچىٍىك ئىچىسە ذۇزىٕي ٍولۇجۇپ لوٍغبْ‬ ‫جەوەثجۇض ئىٕىبضچي ئەلىٍٕىڭ‪ ،‬ئۆظى جوٌۇق ئىفۀّەٍسىغبْ ئبذىطەت ئۈچۈْ ئۆظىگە لۇجمبظغۇچي ‪/‬‬ ‫ـبپبئەجچي پەٍسا لىٍىؿ ؼەۋزاؼي لبجحىك ثىط جىً ثىٍەْ ضەت لىٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫فَ َما ثَ ْي َف ُـِ ُْم َش َفاؿَ ُة امشه ا ِف ِـ َني‬

‫« ِبٔب ثۇالضغب ھېچمبٔساق ثىط ـبپبئەجچىٕىڭ ـبپبئىحي پبٍسا ثەضِەٍسۇ » ( ‪.) 48‬‬ ‫‪ - 51 - 49‬ئبٍەجٍەض لۇضئبٕٔي ئىٕىبض لىٍغۇچي ئەلىٍٕىڭ لۇضئبٔغب جۇجمبْ پوظىحؽىَىؽي ۋە‬ ‫ئىچىسىىي ھەؼەجٕىڭ ئۇالضٔي لبٍؽي ھبٌغب وەٌحۈضۈپ لوٍغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬

‫فَ َما مَِ ُْم َؾ ِن امخه ْش ِن َص ِة ُم ْـ ِص ِض َني (‪َ​َ َ )49‬كَّنه ُ ْم ُ ُْح ٌص ُم ْسدٌَْ ِف َص ٌة (‪ )51‬فَ هص ْت ِم ْن كَ ْس َو َر ٍة (‪)51‬‬

‫« ئۇالض ٔېّىفمب ۋەظ ( ٍۀي لۇضئبْ )زىٓ ٍۈظ ئۆضۈٍسۇ؟ گوٍب ئۇالض ٍوٌۋاؼحىٓ لبچمبْ ٍبۋاٍي‬ ‫ئېفەوٍەضزۇض » ( ‪) 51- 49‬‬ ‫‪ - 55 - 54‬ئبٍەجٍەضزە‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەت ئىىۀٍىىي‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ ذبٌىغبٔالضٔىڭ ۋەظ‬ ‫ٔەؼىھەت ئبٌىسىغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬

‫َ هّلَك اه ه َُ ث َْش ِن َص ٌة (‪ )54‬فَ َم ْن َش َاء َذ َن َص ٍُ (‪)55‬‬ ‫ّ‬ ‫« ٍبق‪ِ ،‬ۇلەضضەوي‪ ،‬ئۇ ( ٍۀي لۇضئبْ‬

‫) ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەجحۇض‪ .‬ذبٌىغبْ ئبزەَ ئۇٔىڭسىٓ ۋەظ ‪-‬‬

‫ٔەؼىھەت ئبٌىسۇ »‪.‬‬ ‫‪ - 56‬ئبٍەجحە ئبٌالھ ٔىڭ ظاجي ۋە چەوؽىع ِەضھەِىحىٕىڭ ئىپبزىؽي ثوٌغبْ ضەھّىحي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕىپ‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەضگە ئبٌالھ جىٓ ٔبئۈِىس ثوٌّبؼٍىك ئىّب لىٍىٕغبْ ھبٌسا ئبذىطالـمبْ‪.‬‬

‫اّلِل ُ َُو َأُ ُْل امخه ْل َوى َو َأُ ُْل امْ َم ْل ِف َص ِة (‪)56‬‬ ‫ون ا هَل َأ ْن ٌَشَ َاء ه ُ‬ ‫َو َما ً َ ْش ُن ُص َ‬ ‫ّ‬ ‫« ئۇالض پەلەت ذبٌىؽب ئبٔسىٓ ( لۇضئبٔسىٓ ) ۋەظ‬

‫ ٔەؼىھەت ئبٌىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ھەلىمەجەْ‬‫ئەٍّىٕىفىە جېگىفٍىه ظاجحۇض‪ ،‬ثۀسىٍىطىٕي ِەغپىطەت لىٍىفمب الٍىك ظاجحۇض »‪.‬‬

‫زۇھب ضۈرىطي‬ ‫ثۇ ؼۈضىٕىڭ « ؼەھەضٔىڭ ٍوپَوضۇق ۋالحي‪ ،‬چبـگبھ ۋالحي » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ظۇھب‬ ‫» ئىؽّي ‪ - 1‬ئبٍەجحىٓ ئېٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫« ؼەھەضٔىڭ ٍوپَوضۇق ۋالحىٕي جەِؽىً لىٍغبْ چبـگبھ ۋالحي ـبھىث ثوٌؽۇْ! » ( ‪.) 1‬‬ ‫لۇضئبٔسا « چبـگبھ ۋالحي » ئبزەجحە « ئبذفبَ »ٔىڭ لبضىّۇ لبضـي ؼۈپىحىسە ئىفٍىحىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىگە ئىؽّي ثېطىٍگەْ ئبٍەجحىىي « چبـگبھ ۋالحي » ئبضلىٍىك‪ ،‬جبھىٍىَەت وېچىؽىگە ذبجىّە‬

‫‪28‬‬

‫ثەضگەْ وۈٔسۈظ ؼەھىطى ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ ثوٌۇـي ِۇِىىٓ‪ .‬ظۇھب ؼۈضىؽىّۇ ٌەًٍ‪ ،‬فەجط ۋە‬ ‫ئەؼطگە ئوذفبؾ ئىؽىٍّىطى ظاِبٕٔىڭ پبضچىٍىطىٕي ئىپبزىٍىگەْ ؼۈضىٍەض وبجېگوضىَؽىگە وىطىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 3‬ئبٍىحىّۇ ئىفبضەت لىٍغبٔسەن‪ ،‬ۋەھىٌ جەضٍبٔىسا ٔوضِبي زەپ لبضىٍىفي وېطەن‬ ‫ثوٌغبْ ثىط جوذحبپ لېٍىفٕىڭ ثىٕوضِبي ۋە ٍبوي پۈجۈٍٔەً جوذحبپ لبٌسى زەپ ئۀؽىطەؾ جۇٍغۇؼي‬ ‫پەٍسا ثوٌغبْ ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثبـحىٓ ئبذىط ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ـەذؽي جبضىري‬ ‫ھەلمىسە ِەٌۇِبت ثەضگۀٍىىي ۋە ئۇٔىڭ ـەذؽىَىحىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ ِەلؽەت لىٍىٕغبْ ثىط‬ ‫ؼۈضە ئىىۀٍىىي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ِ ،‬ۇظظەِّىً ‪ -‬لەٌەَ ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ -5 ،‬لېحىّسا‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضە زەپ لبضاؾ ِۇۋاپىك زەپ لبضاٍّىع‪ .‬ثۇٔي ھەظضىحي ئبئىفۀىڭ لەٌەَ ؼۈضىؽي‬ ‫ھەلمىسىىي ضىۋاٍەجٍىطى وۈچٍۀسۈضِەوحە‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە ئۈچ لىؽىّسىٓ جەضوىپ جبپمبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھمب جەؼەٌٍي ثېطىؿ ثىٍۀال‬ ‫لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ئۇٔىڭغب وېٍەچەن ھەلمىسە ذوـرەۋەض ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫ضىۋاٍەجٍەض ثۇ ؼۈضىٕىڭ ثىط ۋەھىٌ جوذحبؾ ( فەجطەجي ۋەھىٌ ) ھبزىؽىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ھەلىمىٌ ِۀىسە ثىط « فەجطەت » ثوٌّىؽب وېطەن‪ .‬ثۇٔي زەؼٍەپىي‬ ‫ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ۋەھىٌ ثوٌغبٍٔىمحىٓ‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ضېحىّي ھەلمىسە جەجطىجىٕىڭ‬ ‫وەِچىً ثوٌۇـىسىٓ پەٍسا ثوٌغبْ ئۀسىفە زەپ لبضاؾ الظىُ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ئىىىي ۋەھىٌ‬ ‫ئبضىؽىسىىي ٔوضِبي ثىط جوذحبـٕي پۈجۈٍٔەً جوذحبپ لېٍىؿ زەپ ئوٍالپ لبٌغبٍٔىمحىٓ ئۀسىفە‬ ‫لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ثىٍەْ ضەؼۇٌۇٌالھمب جەؼەٌٍىٌ ثېطىٍگەْ‪.‬‬ ‫ظۇھب‪ ،‬لوـّىمي زەپ لبضاٌغبْ ئىٕفىطاھ ؼۈضىؽي ثىٍەْ ثىطٌىىحە ِۇھبجبثىغب ئىٍھبَ ثەضگەْ‬ ‫ؼۈضىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ضەؼۇٌۇٌالھمب جەؼەٌٍىٌ ثېطىؿ ثىٍۀال لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ئۇٔىڭغب وېٍەچەن ھەلمىسە ذوؾ‬ ‫ثىفبضەت ثېطىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىّۇ زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضگە ئوذفبؾ‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ـەذؽىَىحىٕي ثەضپب لىٍىفٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئۈچ ثۆٌەوحىٓ جەضوىپ جبپمبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثىطىٕچي ثۆٌەن لەؼەَ ۋە ذوـرەۋەضٌەضزىٓ‬ ‫جەـىىً جبپمبْ ( ‪ .) 5 - 1‬ئىىىىٕجي لىؽّىسا ( ‪ - 8 - 6‬ئبٍەجٍەض ) ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ضىؽبٌەجحىٓ‬ ‫ثۇضۇٔمي ھبٍبجىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِەٌۇِبجالض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ئۈچىٕچي لىؽّىسا‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕي‬ ‫جەضثىَىٍەؾ ِەلؽەت لىٍىٕغبْ ئبٍەجٍەض ئوضۇْ ئبٌغبْ ( ‪ - 11 - 9‬ئبٍەجٍەض )‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬جبھبٌەت لبضاڭغۇٌىمىغب ذبجىّە ثەضگەْ ۋەھىَٕىڭ ٔۇض چبلٕبپ جۇضغبْ ؼەھىطىٕي ۋە ئۇ‬ ‫ؼەھەضزىٓ ذۇؾ ثىفبضەت ثەضگەْ وېچىٕي ـبھىث لىٍىپ‪ « ،‬ضەثجىڭ ؼېٕي جبـٍىۋەجىىٕىّۇ ٍوق‪،‬‬ ‫ؼۀسىٓ ضۀجىپ لبٌىغىٕىّۇ ٍوق » ( ‪ ) 3‬ۋە ثۇ ذوـرەۋەضٔىڭ وېٍەچەوحە ضىئبٌٍىممب‬ ‫ئبٍ​ٍىٕىسىغبٍٔىمي ھەلمىسىىي وبپبٌەت‪ ،‬ئۆجّۈـحە ئۇٔىڭغب لىٍىٕغبْ ئىالھىٌ ئىىطاِالضزۇض‪:‬‬ ‫ئۇٔىڭغب ثىط چبغالضزا ٍېحىُ‪ٔ ،‬ېّە لىٍىفٕي ثىٍەٌّەً لبٌغبْ ۋە ِۇھحبج ئىىۀٍىىي جۆۋۀسىىي‬ ‫ئبٍەجٍەضزە ئەؼىەضجىٍىسۇ‪:‬‬

‫َأم َ ْم َ​َيِسْ كَ ً َ ِدميًا فَبَ ٓ َوى (‪َ )6‬و َو َجسَ كَ ضَ ااَل فََِسَ ى (‪َ )7‬و َو َجسَ كَ ؿَا ِئ ً​ًل فَبَ ْق َ​َن (‪)8‬‬

‫« ئۇ ؼېٕي ٍېحىُ ثىٍىپ پبٔبھ ثەضِىسىّۇ؟ لبٍّۇلمبْ ثىٍىپ ھىساٍەت لىٍّىسىّۇ؟ ؼېٕي ٍولؽىع‬ ‫ثىٍىپ ( وىفىٍەضزىٓ ) ثىھبجەت لىٍّىسىّۇ؟ » ( ‪.) 8 - 6‬‬

‫‪29‬‬

‫ئۈچىٕچي لىؽىّسا‪ ،‬ئۇٔىڭغب ثېطىٍگەْ ٔېّەجٍەضٔىڭ ـۈوطىؽىٕىڭ زەي ـۇ ٔېّەجٕىڭ‬ ‫جىٕؽىسىٓ ثوٌىسىغبٍٔىمي ئىّب لىٍىٕىپ‪ ،‬ئبجىع‪ٍ ،‬ېحىُ ‪ٍ -‬ېؽىطالضٔي ھىّبٍە لىٍىؿ‪ِ ،‬ۇھحبجالضٔىڭ‬ ‫ھبجىحىٕي ضاۋا لىٍىفمب ثۇٍطۇٌۇپ‪ ،‬ضەثجىٕىڭ ھىساٍىحي ۋە ٔېّىحىگە لبٔساق ـۈوۈض لىٍىؿ ئۇؼٍۇثي‬ ‫وۆضؼىحىٍگەْ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ثبضٌىك ذىحبة لىٍىٕغۇچىالضغب ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەت لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫امسائِ َل فَ ًَل حَْنْ َ ْص (‪َ )11‬و َأ هما ِت ِي ْـ َم ِة َرت ّ َِم فَ َح ِّس ْث (‪)11‬‬ ‫فَبَ هما امْ َ​َ ِد َمي فَ ًَل ثَ ْلِ َْص (‪َ )9‬و َأ هما ه‬

‫« ئۇٔسالحب ٍېحىّٕي ذبضٌىّب‪ .‬ھەض ئەھۋاٌسا ٍبضزەَ جەٌەپ لىٍغۇچىالضغب لوپبٌٍىك لىٍّب‪ .‬ھەض زائىُ‬ ‫ضەثجىڭٕىڭ ( ؼبڭب ئبجب لىٍغبْ چەوؽىع ) ٔېئّىحىٕي جىٍىڭسىٓ چۈـۈضِە » ( ‪.) 11 - 9‬‬ ‫ثۇالض ئبضلىٍىك ھەِّىّىعگە‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ؼىٍەض ئۈچۈْ ِىؽٍىؽىع ثىط ٔېّەجحۇض‪ ،‬ؼىٍەض ثۇ ثۈٍۈن‬ ‫ٔېّەجٕي ئۇٔۇجّبڭالض! زېّەوحە‪.‬‬

‫ئىُشىراھ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ـەضھ » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ئبزەجحە ئىٕفىطاھ‬ ‫ؼۈضىؽي زەپّۇ ئبجىٍىسۇ‪.‬‬ ‫« ؼېٕىڭ وۆوؽىڭٕي ( ھىساٍەت‪ ،‬ھېىّەت ۋە لۇضئبٕٔىڭ ٔۇضى ثىٍەْ ) وەڭ ‪ٍ /‬وضۇق‬ ‫لىٍّىسۇلّۇ؟ » (‪.)1‬‬ ‫ـەضھ وەٌىّىؽي « ئبچمبْ‪ٍ ،‬وضۇجمبْ » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇ وەٌىّە لۇضئبٔسا ئىجبثىٌ‬ ‫ۋە ؼەٌجىٌ ِۀىسە ثەؾ ٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ھەِّىؽىسە ئىٕؽبٕٔىڭ وۆوطىىىگە‬ ‫لبضىحىٍغبْ‪ .‬ثۇ وەٌىّە ئۆجىەْ ئبٍەجٍەضٔىڭ ھەِّىؽي ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬وۆوطەن‬ ‫وەٌىّىؽىٕىڭ ِەٍ​ٍي ثىطٌىه ـەوٍي ثوٌغبْ « ؼبزض » ٍبوي وۆپٍۈن ـەوٍي ثوٌغبْ « ؼۇزۇض »‬ ‫ثوٌؽۇْ‪ ،‬ھېچمبٔساق ثىط ٍەضزە ئوضگبْ ِۀىؽىسە ئىفٍىحىٍّىگەْ‪ .‬ـەضھ‪ ،‬ظۇِەض ؼۈضىؽي ‪ ،22‬ئۀئبَ‬ ‫ؼۈضىؽي ‪ - 125‬ئبٍىحىسە « زىٍىٕي ٍوضۇجۇؾ » ثىٍەْ ٔەجىجىٍىٕىؿ‪ ،‬جبھب ؼۈضىؽي ‪ - 25‬ئبٍىحىسە‬ ‫« لوالٍ​ٍىك ۋە وېىەچٍىىٕي جۈظىحىؿ » ثىٍەْ ثىطٌىىحە ئىفٍىحىٍگەْ‪ .‬ؼۈضىگە ئىؽّي ثېطىٍگەْ‬ ‫ئبٍەجحىىي زىٍىٕي ضاھەجٍۀسۈضۈـٕىڭ لبٔساق ئەِەٌىٍَەـىۀٍىىي ئۇٔىڭ زاۋاِىسىىي ئبٍەجٍەضزە‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثىط لبٔچە جەپؽىطزە‪ ،‬ثۇذبضى ۋە جىطِىعىسە « ؼۇضەجۇي ئەٌەَ ٔەـطاھ » زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثەظى‬ ‫جەپؽىطٌەضزە « ئىٕفىطاھ ؼۈضىؽي » زەپ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە زەؼٍەپىي ِەظگىٍ​ٍەضزە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى‪.‬‬ ‫ؼۈضە ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپي جەھەجحىٓ ـۈثھىؽىع ظۇھب ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ - 6 ،‬ئوضۇٔغب جىعىٍىفي وېطەن‪ .‬ظۇھب ۋە ئىٕفىطاھ ؼۈضىؽي ثىط ‪ -‬ثىطى ثىٍەْ ظىچ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌۇپ‪ ،‬ئىّبَ ئبجب ۋە ئۆِەض ثىٓ ئبثسۇٌئەظىع ثۇ ئىىىي ؼۈضىٕي ثىط ؼۈضە زەپ لبضىغبْ‬ ‫ۋە ئولۇغبٔسا ثۇ ئىىىي ؼۈضىٕي « ثىؽّىٍالھ » ثىٍەْ ئبٍطىّبؼحىٓ ئۇالپ ئولۇغبْ ( ضاظى )‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 1‬ئبٍىحي ظۇھب ؼۈضىؽىٕىڭ ‪ - 6‬ئبٍىحىٕي ئىّب لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼبھەزىىي ثبضٌىك ٔوپۇظٌۇق ظاجالض ثۇ ئىىىي ؼۈضىٕىڭ ثىط ‪ -‬ثىطىسىٓ ِۇؼحەلىً ئىىىي‬ ‫ؼۈضە ئىىۀٍىىىسە ھەِپىىىط‪ٌ .‬ېىىٓ ثۇ ئىىىي ؼۈضە ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب ٔبظىً لىٍىٕغبْ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ‬ ‫‪30‬‬

‫ِەظوۇض ؼۈضىٕي ٔبِبظزا ظۇھب ؼۈضىؽي ثىٍەْ لوـۇپ ئولۇغبْ‪ .‬ثۇ‪ ،‬ئىىىي ؼۈضىٕىڭ ثىط ؼۈضە‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي ثىٍسۈضِەٍسۇ‪ ،‬ثىط ضەوەجحە ئىىىي ؼۈضىٕي ئولۇـمب ثوٌىسىغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ـەضھ ؼۈضىؽي ِەظِۇْ ئېحىجبضى ثىٍەْ ظۇھب ؼۈضىؽىگە ئوذفبٍسۇ‪ .‬ظۇھب‪ ،‬ئىٕفىطاھ ؼۈضىؽىگە‬ ‫ئوذفبؾ ثىط ئىٍھبَ ثەضگۈچي‪ ،‬ضوھٕي وۆجۈضگۈچي ؼۈضە ثوٌۇپ‪ ،‬وەۋؼەض ؼۈضىؽىّۇ ثۇ‬ ‫وبجېگوضىَىگە وىطىسۇ‪ .‬ثۇ ٔۇلحب ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ـەذؽىَىحىٕي‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضگەْ ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى‪ .‬ؼۈضە‪ٔ ،‬ۇثۇۋۋەجٕىڭ جبغالضزىّٕۇ ئېغىط ٍۈوي ئبؼحىسا لەززى‬ ‫پۈوۈٌگەْ ٔەثىگە جەؼەٌٍي ھەزىَەؼي ؼۈپىحىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىٕمي ئبٍەجٍىطى‬ ‫ئبٌەٍِەضگە ضەھّەت ثوٌۇـٕىڭ ئبٌەِٕىڭ ٍۈوىٕي لەٌجىسە ئېٍىپ ِېڭىؿ ثىٍەْ ِۇِىىٓ‬ ‫ثوٌىسىغبٍٔىمىٕىڭ ثىط زەٌىٍي‪.‬‬

‫ْش ْح َ َِل َصسْ َركَ (‪َ )1‬و َوضَ ْـيَا َؾ ْي َم ِو ْز َركَ (‪ )2‬ه ِاَّلي َأهْلَ َض َػِ َْصكَ (‪َ )3‬و َرفَ ْـيَا َ َِل ِذ ْن َصكَ (‪)4‬‬ ‫َأم َ ْم و َ ْ َ‬

‫« ؼېٕىڭ وۆوؽىڭٕي ( ھىساٍەت‪ ،‬ھېىّەت ۋە لۇضئبٕٔىڭ ٔۇضى ثىٍەْ ) وەڭ لىٍّىسۇلّۇ؟‬ ‫ثېٍىڭٕي ئىگىۋەجىەْ ئېغىط ٍۈوٕي ئۈؼحۈڭسىٓ ئېٍىپ جبـٍىّىسۇلّۇ؟ ؼېٕىڭ ـۆھطىحىڭٕي‬ ‫ئۈؼحۈْ لىٍّىسۇلّۇ؟ » ( ‪.) 4 - 1‬‬ ‫‪ - 6 - 5‬ئبٍەجٍەض ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىؽىسىٓ ئەڭ ئبذىطلي ذىحبة‬ ‫لىٍىٕغۇچىؽىغىچە ھەض وىفىٕىڭ وۆوؽىٕي وېڭەٍحىفىە ٍېحىسۇ‪:‬‬

‫َُسا (‪)6‬‬ ‫َُسا (‪ )5‬ا هن َم َؽ امْ ُـ ْ ِ‬ ‫فَا هن َم َؽ امْ ُـ ْ ِ‬ ‫َس ٌ ْ ً‬ ‫َس ٌ ْ ً‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫« ئەٌۋەجحە‪ ،‬ھەض ثىط لىَىٕچىٍىمحىٓ وېَىٓ ثىط ئبؼبٍٔىك ثبض‪ .‬ئەٌۋەجحە ھەض ثىط لىَىٕچىٍىمحىٓ‬

‫وېَىٓ ثىط ئبؼبٍٔىك ثبض » ( ‪.) 6 - 5‬‬ ‫ضىؽبٌەت ِەؼئۇٌىَىحىٕىڭ ئېغىطٌىمىٕي ثۇ ؼۈضىسىّٕۇ ٍبذفي چۈـۀسۈضۈپ ثېطىسىغبْ ٔەضؼە‬ ‫ٍوق‪ .‬ثۇ ٍۈن ـۇٔساق ئېغىط ثىط ٍۈن ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭ ئېغىطٌىمىٕي پەلەت ئبٌالھ ال ٍەڭگىٍ​ٍىحەٌەٍسۇ‪.‬‬ ‫وىفىٕىڭ ٍۈوىٕي ئبٌالھ ٍەڭگىٍ​ٍەجؽە‪ ،‬ھەَ وۆڭٍي وۆوؽي ضاھەجٍەٍسۇ‪ ،‬لەٌت زۇَٔبؼي ٍوضۇٍسۇ‪،‬‬ ‫ٍۈظى ٍوضۇق ثوٌىسۇ‪ .‬ھەض وۈٔسۈظ ئىىىي وېچە ئبضىؽىسا ثوٌىسۇ‪ .‬وېچىسىٓ وېَىٓ ھبِبْ جبڭ‬ ‫ئبجىسۇ‪.‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ وۆڭٍي ‪ -‬وۆوؽي ضاھەجٍىٕىپ‪ٍ ،‬ۈوي ٍەڭگىٍ​ٍىگەْ ۋالىححب ثۇ ٔېّەجٕي ثەذؿ‬ ‫ئەجىەْ ضەثجىگە ٍۈظٌىٕىپ‪ٔ ،‬ېّەجىە ثوٌغبْ ـۈوطىٕي وۆپەٍحىفي وېطەن‪ .‬ـۇٔسىال ٔېّەجٕىڭ‬ ‫ھەلمىٕي ئبزا لىٍغبْ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئبذىطىمي ئبٍەجٍەض لىَىٕچىٍىك ِەظگىٍىسە ضەثجىگە ٍبٌۋۇضغبْ‪ ،‬لىَىٕچىٍىك وۆجۈضۋېحىٍگۀسە‪ ،‬ثۇ‬ ‫ٔېّەجىە وۆپىٕچە ۋالىححب جۇظووضٌۇق لىٍىسىغبْ ئىٕؽبٔغب (ٍۇٔۇغ ‪ٔ ،) 23 - 22‬ېّەت ھەلمىٕي‬ ‫لبٔساق ئبزا لىٍىؿ ٍوٌىٕي وۆضؼەجّەوحە‪.‬‬

‫فَا َذا فَ َص ْق َت فَاه َْص ْة (‪َ )7‬وا َ​َّل َ ِرت ّ َم فَ ْارقَ ْة (‪)8‬‬ ‫« ّ ئۇٔسالحب‪ ،‬لىَىٕ ّ‬ ‫چىٍىمحىٓ ذبٌىٌ ثوٌغبٔسا‬

‫ئىجبزەت لىٍىفمب جىطىفمىٓ‪ ،‬ئۇٔىڭ ھەلمىٕي ئبزا‬ ‫لىٍىپ ضەثجىڭگە ٍۈظٌۀگىٓ ( ٔېّەت ثەضگۈچىٕي ٍبز ئەت )! » ( ‪.) 8 - 7‬‬

‫لەنەو ضۈرىطي‬

‫‪31‬‬

‫ؼۈضە ئىؽّىٕي ‪ - 1‬ئبٍەجحىٓ ئبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثەظى ضاٍۇٔالضزا « ٔۇْ » ئىؽّي ثىٍۀّۇ ئبجىٍىسۇ‪.‬‬ ‫« ٔۇْ‪ .‬لەٌەَ ۋە ئۇالض ٍبظغبْ ٔەضؼىٍەض ثىٍەْ لەؼەِىي! » ( ‪.) 1‬‬ ‫ؼۈضە ھىجطى ‪ - 4‬ئەؼىطگىچە « ٔۇْ ۋەٌمەٌەَ » زەپ ئبجبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ثىطال‬ ‫ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجىٍىفمب ثبـالٔغبْ‪ .‬ثەظى جبٍالضزا « ٔۇْ » ئىؽّي ثىٍەْ‪ٍ ،‬ۀە ثەظى جبٍالضزا «‬ ‫لەٌەَ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبؾ ئوِۇِالـمبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « لەٌەَ » ثىٍىُ ۋاؼحىٍىطىٕىڭ ھەِّىؽىگە ۋەوىٍ​ٍىه لىٍىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭغب‬ ‫ئبؼبؼەْ ؼۈضىٕىڭ ئىؽّىٕي « ثىٍىُ ۋاؼحىٍىطى » زەپ چۈـۀؽەن ثوٌىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ لەٌەَ‬ ‫ثىٍەْ لەؼەَ لىٍىفي‪ ،‬پەلەت ثىٍىُ ۋاؼحىٍىطىٕىڭ لىّ​ّىحىٕىال وۆضؼىحىپ لبٌّبؼحىٓ‪ٍ ،‬ۀە ِەظوۇض‬ ‫ۋاؼحىالضٔىڭ زۇَٔب ۋە ئبذىطەجحە ـبھىحٍىك لىٍىسىغبٍٔىمىغب ثىفبضەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ِ ،‬ەوىىسە زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ‪- 52 - 17‬‬ ‫ئبٍەجٍەض ئبضىؽىسىىي ثۆٌەن‪ ،‬ئبٌسىٕمي ثۆٌەوحىٓ ثىط ِەظگىٍسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌىفي‬ ‫ِۇِىىٓ‪ٌ .‬ېىىٓ ؼۈضىٕىڭ جوْ ضېحىّي ۋە ِەظِۇٔىٕىڭ ثىط پۈجۈٍٔىىي ٔەظەضگە ئېٍىٕغبٔسا ثۇ‬ ‫ئېھحىّبٌٍىك ئبجىعٌىفىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپىسە ئوذفبؾ ثوٌّىغبْ لبضاـالض ِەۋجۇت‬ ‫ثوٌۇپ ٔۇظۇي جەضجىپىسە ‪ - 2‬ئوضۇٔغب‪ٍ ،‬ۀي ئەٌەق ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ھەظضىحي‬ ‫ئوؼّبٔغب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ ٔۇظۇي جەضجىپىسە ئەٌەق ‪ِ -‬ۇظظەِّىً؛ ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە ئەٌەق ‪-‬‬ ‫ظۇھب ؼۈضىٍىطىٕىڭ ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ثۇ جىعىٍىفٕي جۆت ٔۇلحىسىٓ لوٌٍىّبٍسۇ‪:‬‬ ‫‪ِ .1‬ۇـطىىالضغب لبضىحب جبۋاة ۋە جەھىسىث ذبضاوحېطىغب ئىگە‪.‬‬ ‫‪ .2‬ھەٍۋە لىٍىؿ ‪ /‬زىممىحىٕي جبضجىؿ ضوٌي ثوٌغبْ ِۇلبجحبئب ھەضىپي ثىٍەْ ثبـٍىغبْ جۇٔجي‬ ‫ؼۈضە‪.‬‬ ‫‪ .3‬ئبذىطەجٕي ئىٕىبض لىٍغبْ ِۇـطىىالضٔىڭ « ثۇضۇٔمىالضٔىڭ ھېىبٍىٍىطى » ؼۆظى ٔەلىً‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ .‬ئۇالضٔىڭ ثۇ ؼۆظٔي لىٍىفي ئۈچۈْ ثۇ ؼۈضىسىٓ ثۇضۇْ ۋەھىٌ ئبذىطەت ھەلمىسە‬ ‫جوذحبٌغبْ ثوٌىفي وېطەن‪ .‬ھبٌجۇوي ‪ - 8‬ئبٍەجحىىي « ضەثجىگە لبٍحىؿ »ٔي ٔەظەضگە ئبٌّىؽبق‪ ،‬ئەٌەق‬ ‫ؼۈضىؽىسە ئېٕىك ھبٌسا ئبذىطەت ھەلمىسە جوذحبٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫‪ٍ .4‬ۇلىطىسىىي ئۈچ ٔۇلحب ئۈچۈْ ِۇـطىىالضىغب لبضىحب ئوچۇق زەۋەت ـەضت‪ .‬ثۇ زەي فەجطەجي‬ ‫ۋەھىٌ ( ۋەھىَٕىڭ ئۈظۈٌۈپ لېٍىفي ‪ -‬ضەؼۇٌۇٌالھ ـۇٔساق زەپ ئوٍالپ لبٌغبْ ) زىٓ وېَىٕىي‬ ‫ِەظگىٍگە جوغطا وەٌّەوحە‪ .‬فەجطەجي ۋەھىٌ ۋەلەؼي ‪ -‬ضەؼۇٌۇٌالھمب ۋەھىَؽىع لېٍىفٕىڭ ٔەلەزەض‬ ‫ثۈٍۈن ِەھطۇِىَەت ئىىۀٍىىىٕي ثىٍسۈضۈؾ ئۈچۈْ ثوٌغبٔىسى‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئۈچىٕچي ئبٍىحىسىىي‬ ‫« ئىعچىٍ​ٍىك » ثەٌىىُ ثۇ ۋەلۀي ئىّب لىٍغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ھەظضىحي ئبئىفە ِەظوۇض ؼۈضىٕي‬ ‫فەجطەجي ۋەھىَسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ زەٍسۇ‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼەْ ثىع ثۇ ؼۈضىٕي ئىٕفىطاھ‬ ‫ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ‪ - 7‬ؼۈضە زەپ لبضاٍّىع‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِۇـطىه ‪ /‬ئىٕىبضچىالضٔىڭ ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضاجمبْ ئبغعاوي ئەظىَەجٍىطىٕي ضەت لىٍىؿ‬ ‫ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‪.‬‬

‫ون‬ ‫َما َأه َْت ِت ِي ْـ َم ِة َرت ّ َِم ِت َم ْج ُي ٍ‬

‫« ضەثجىڭٕىڭ ٔېئّىحي ؼبٍىؽىسا ؼەْ ھەضگىعِۇ جىٓ ِۇؼەٌٍەت ثوٌغبْ ثىطؼي ئەِەغ »‬ ‫( ‪.) 2‬‬ ‫‪32‬‬

‫ؼۈضە ئبذىطىسا ٍۀە ثۇ ِەؼىٍىگە لبٍحمبْ ھبٌسا ئبذىطالـمبْ ( ‪ .) 52 - 48‬ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىؿ‬ ‫ئبٍەجٍىطى ئىالھىٌ ئىٍھبَ ۋە جەؼەٌٍىٌ ذبضەوحېطىغب ئىگە‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ـەذؽىَىحىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسىغبْ ئبٍەت ثۇ‬ ‫ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ‪:‬‬

‫َواه َهم م َ َـَّل ُذوُ ٍق َؾ ِؼ ٍمي‬ ‫« ّؼەْ ھەلىمەجەْ ثۈٍۈن ئەذاللمب ئىگىؽەْ » ( ‪.) 4‬‬

‫ؼۈضىٕىڭ فەجط ؼۈضىؽىسىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي لوثۇي لىٍغبْ ۋالحىّىعزا‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ‬ ‫ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضٍبٔىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ جۇٔجي لىؽؽە ثۇ ؼۈضىسىىي « ثبغ ئىگىؽي » لىؽؽىؽي‬ ‫ثوٌۇپ ( ‪ٍ ،) 32 - 17‬ەِەْ زىَبضىغب ذبغ ثوٌغبْ ثۇ لىؽؽە ئبضلىٍىك ِۇھبجبثي ( ذىحبة‬ ‫لىٍىٕغۇچي )زا « ٔېّەجحىٓ جەڭ ثەھطىّبْ ثوٌۇؾ » ئېڭىٕي ‪ /‬ئەذاللىٕي جۇضغۇظۇـٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍّبلحب ۋە ِۇھبجبثىغب « ئەً ئىٕؽبْ! ئبٌالھ ٍولحەن ِۇئبِىٍىسە ‪ /‬چۈـۀچىسە ثوٌّب! » زېّەوحە‪.‬‬

‫ون‬ ‫َو َ​َل ٌ َْس خَثٌُْ َ‬

‫« ٌېىىٓ ئبٌالھ ٔىڭ ھبٍبجمب ِۇزاذىٍە ثوٌۇپ (ئبضىٍىفىپ) جۇضىسىغبٍٔىمىسىٓ ئىجبضەت‬ ‫ھەلىمەجٕي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍغبٔىسى » ( ‪.) 18‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحە‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ھەض ۋالىث ھبٍبجمب ئبضىٍىفىپ‪ ،‬ئىٕؽبْ ئىطازىؽىٕىڭ جبٌٍىفىغب لبضىحب‬ ‫ٍېڭي ٍبضىحىفحب ثوٌىسىغبٍٔىمي ئىّب لىٍىّٕبلحب‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە‪ٔ ،‬بظىً ثوٌۇؾ جەضٍبٔىسا ئبذىطەت ھەلمىسە جوذحبٌغبْ جۇٔجي ؼۈضە ثوٌۇپ‪ ،‬ھەلىمەجىە‬ ‫لبضىحب ئبٌسىٕئبال چىمىطىۋاٌغبْ چۈـۀچىؽي ثىٍەْ ئىٕىبض لىٍىؿ پوظىحؽىَىؽىسە ثوٌغۇچىالضٔي‬ ‫ِەؼئۇٌىَىحىٕي جؤۇپ ٍېحىفىە چبلىطِبلحب ۋە ئۆظ ِەؼئۇٌىَىحىٕي جؤۇپ ٍەجّىگۀٍەضٔي وۈجۈپ‬ ‫جۇضغبْ زەھفەجٍىه ئبلىۋەجحىٓ ذەۋەض ثەضِەوحە ( ‪.) 43 - 33‬‬ ‫‪ - 47 - 44‬ئبٍەجٍەضزە‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍغبْ « ئۇالضٔي ِبڭب لوٍۇپ ثەض » ذىحبثي ئبضلىٍىك‪،‬‬ ‫ئۇالضٔىڭ ئەؼٍىسە ضەؼۇٌۇٌالھمب ( ھەلىمەجىە زەۋەت لىٍغۇچىغب ) ئەِەغ‪ ،‬ئبٌالھ لب لبضـي‬ ‫چىمىۋاجمبٍٔىمي ئىّب لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫‪ - 50 - 48‬ئبٍەجٍەضزە‪ ،‬ھەظضىحي ٍۇٔۇؼٕىڭ لەۋِىٕي ئبٌالھ لب چبلىطىفحىٓ ئىجبضەت ۋەظىپىؽىٕي‪،‬‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ئىجبظىحىؽىع جبـالپ وېحىفي ئەؼىەضجىٍىپ‪ ،‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب ۋەظىپىٕىڭ ئېغىطٌىمي‬ ‫ئىّب لىٍىٕىپ ئىسىَە جەھەجحىٓ جەٍَبضٌىك لىٍسۇضۇٌۇؾ ثىٍەْ ثىطگە‪ ،‬ھەظضىحي ٍۇٔۇغ ؼبزىط‬ ‫لىٍغبْ ذبجبٌىمحىٓ ؼبلٍىٕىفمب ثۇٍطۇپ « ھەضگىعِۇ چوڭ ثېٍىمٕىڭ ؼبھىجىغب ئوذفبؾ ثوٌّىغىٓ!‬ ‫» زەٍسۇ‪:‬‬

‫فَ ْاص ِ ّْب ِم ُح ْ ِْك َرت ّ َِم َو َ​َل حَ ُك ْن َن َصا ِح ِة امْ ُح ِ‬ ‫وت ا ْذ َنَ دَى َوُ َُو َم ْك ُؼو ٌم (‪ )48‬م َ ْو َ​َل َأ ْن ثَسَ َار َن َُ ِه ْـ َم ٌة ِم ْن َ ِرت ّ َِ م َ ُي ِح َش ِ​ِبمْ َـ َصا ِء َوُ َُو‬ ‫ّ‬ ‫امصا ِم ِح َني (‪)51‬‬ ‫َم ْش ُمو ٌم (‪ )49‬فَا ْجذَ َحا ٍُ َرت ُّ َُ فَ َج َـ َ َُل ِم َن ه‬

‫« ضەثجىڭٕىڭ ھۆوّىگە ؼەۋض لىٍغىٓ‪ .‬ھەضگىعِۇ چوڭ ثېٍىمٕىڭ ؼبھىجىغب ئوذفبؾ ثوٌّىغىٓ!‬ ‫ئۆظ ۋالحىسا ئۇ غەِىىٓ ھبٌسا ضەثجىگە ئىٍحىجب لىٍغبٔىسى‪.‬‬ ‫ئەگەض ضەثجىڭٕىڭ چەوؽىع ٔېئّىحي ئۇٔىڭ ئىٍحىجبؼىغب جبۋاة ثوٌّىغبْ ثوٌؽب ئىسى‪ ،‬ئۇ ذبض‬ ‫لىٍىٕغبْ ھبٌسا ثىط لبلبغ زاٌىغب جبـالٔغبْ ثوالجحي‪ٌ .‬ېىىٓ ضەثجىڭ ئۇٔي ( لبٍحىسىٓ ئەٌچي‬ ‫ثوٌۇـمب ) جبٌٍىسى ۋە ئۇٔي ٍبذفىالض لبجبضىغب لوـحي » ( ‪.) 50 - 48‬‬

‫‪33‬‬

‫‪ - 52 - 51‬ئبٍەجٍەضزە‪ ،‬وبپىطالض ( ئىٕىبض لىٍغۇچي‪ ،‬ھەلىمەجٕي ٍوـۇضغۇچىالضٔىڭ ) ۋەھىَگە ۋە‬ ‫ئۇٔي ٍەجىۈظگۈچىگە جۇجمبْ پوظىحؽىَىؽي ثبٍبْ لىٍىٕىپ‪ ،‬ثۇ ۋەظىپىگە جبٌىپ ثوٌغۇچىغب ئىسىَە‬ ‫جەھەجحىٓ جەٍَبضٌىك لىٍسۇضۇٌغبْ ۋە لۇضئبٕٔىڭ ئەۋەجىٍىؿ ِەلؽىحي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬

‫ون (‪َ )51‬و َما ُ َُو ا هَل ِذ ْن ٌص ِنوْ َـام َ ِم َني (‪)52‬‬ ‫ون اه ه َُ م َ َم ْج ُي ٌ‬ ‫َوا ْن ٍَ َ​َك ُد ه ِاَّل ٍَن َن َف ُصوا م َ ُ ْ ُِيم ُلوه َ​َم ِتبَتْ َص ِار ِ ِْه م َ هما َ َِس ُـوا ِّاَّل ْن َص َوً َ ُلومُ َ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ئىٕىبض لىٍغۇچىالض ‪ /‬وبپىطالض ظىىىط ( لۇضئبْ )ٔي ئبڭٍىغبْ چبغٍىطىسا‪ ،‬ذۇززى ؼېٕي‬

‫ٍېۋەجىۈزەن ‪ٍ /‬ېمىحىۋەجىۈزەن لبضىؽىّۇ‪ ،‬ؼېٕي « ـۈثھىؽىع ثىط ِەجٕۇْ ‪ /‬جىٓ چبپٍىفىپ لبٌغبْ »‬ ‫زېؽىّۇ ( ٍۀىال ؼەۋض لىً! )‪.‬‬ ‫ظىىىط ( لۇضئبْ ) جبِبَ ئەھٍي جبھبْ ئۈچۈْ ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەجحۇض ( ‪.) 52 - 51‬‬

‫تەكۋىر ضۈرىطي‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي ‪ - 1‬ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ٍۆگەٌسى‪ٍ ،‬ىغىۋېحىٍسى‪ ،‬ئېٍىپ‬ ‫جبـالٔسى » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « وۇۋۋىطات » پېئىٍىسىٓ وەٌگەْ‪.‬‬ ‫« لۇٍبـٕىڭ ٔۇضى ئۆچىەْ ‪ٍ /‬ۆگەٌگەْ چبغسا‪.) 1 ( » ...‬‬ ‫ثۇ ٍەض ٍۈظىٕىڭ ئەجىٍي ثوٌغبْ لىَبِەت ۋە ئبذىطلي ؼبئەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ثبـٍىٕىفي ثوٌغبْ ٔەضؼىٕىڭ ئبذىطى ثوٌىسۇ‪ .‬پەٍسا ثوٌۇؾ ۋە ٍولىٍىؿ‪ِ ،‬ەذٍۇلبجٕي ٍبضاجمبْ‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ وبئىٕبجمب لوٍغبْ ؼۈٕٔىحىسۇض‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا ٍبضىحىٍىؿ ۋە ثۇظۇٌۇؾ ( وەۋْ ۋە فبؼبز ) ھەلىمىحىٕىڭ ئۆظى ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ٍبوي ثۇ‬ ‫ھەلحىىي ثىطەض ئبالھىسىٍىه ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ‪ 14‬ؼۈضە ثبض ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇالضزىٓ ثىطى زۇذبْ ؼۈضىؽي‪،‬‬ ‫لبٌغبٍٔىطى جبؼىَە‪ ،‬ۋالىئە‪ ،‬ھبلمب‪ ،‬لىَبِەت‪ٔ ،‬ەثەئ‪ ،‬جەوۋىط‪ ،‬ئىٕفىحبض‪ ،‬ئىٕفىمبق‪ ،‬غبـىَە‪ ،‬فەجط‪،‬‬ ‫ظەٌعەٌە‪ ،‬لبضىئە ۋە فەٌەق ؼۈضىٍىطىسۇض‪.‬‬ ‫ثۇذبضى ۋە جىطِىعىسا ثۇ ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍىحي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍگە ئبئىث‬ ‫ِۇؼھبة ۋە جەپؽىطٌەضزە جەوۋىط ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەوىە ِەظگىٍىٕىڭ زەؼٍىپىسە ٔەجُ ؼۈضىؽىسىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ئېٕىك‪.‬‬ ‫ٔەجُ ؼۈضىؽي ‪ - 18 - 13‬ئبٍەجٍىطىسىىي ثبٍبٔالض ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 23‬ئبٍىحىٕي ئىّب لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىسە ئەئال ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب‪ - 7 ،‬ئوضۇٔغب‬ ‫جىعىٍغبْ‪ .‬ثىعٔىڭچە ئىعاھبجٍىك ٔۇظۇي جەضجىپىّىعزە ‪ - 8‬ئوضۇٔسا جۇضىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪- 22‬‬ ‫ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ِەجٕۇْ ئەِەؼحۇض » جبۋاثي‪ ،‬زەي ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ِەوىىٍىه ِۇـطىىالض‬ ‫جەضىپىسىٓ « ِەجٕۇْ‪ ،‬ؼبضاڭ‪ ،‬جىٓ چبپٍىفىپ لبٌغبْ » زەپ ئەٍىپٍىٕىۋاجمبْ زەۋض ئبضلب‬ ‫وۆضۈٔۈـىٕي ئەوىػ ئەجحۈضۈپ ثەضِەوحە‪ .‬ثۇ ٍىپ ئۇچي ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ضىؽبٌەجٕىڭ زەؼٍەپىي‬ ‫ِەظگىٍىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي‪ ،‬ئبذىطلي ؼبئەت ۋە ھېؽبپ وۈٔي ھەلمىسە ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ثېفىسا ٍەض‬ ‫ٍۈظىٕىڭ ئبذىطلي ؼبئىحىسىىي ئۇ ِۀعىطىٍەض جبٍٔىك ـەوىٍسە جەؼۋىطٌۀگەْ ۋە ثۇ ئبضلىٍىك ئبٌالھ‬ ‫لوٍغبْ لبٔۇٔىَەت زائىطىؽىسە وبئىٕبجٕىڭ ثۇظۇٌۇؾ ھەلىمىحي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ثۇظۇٌۇـٕي «‬ ‫ِبٌىّبٔچىٍىك » زەپ ؼەٌجىٌ ٔۇلحىسىٓ ئىعاھٍىغىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬چۈٔىي ثۇظۇٌۇؾ ئبٌالھ ٔىڭ ئەِطى‬ ‫‪34‬‬

‫ثىٍەْ ثوٌىسىغبْ ئىالھىٌ لبٔۇٔىَەجىە جەۋە ثۇظۇٌۇـحۇض‪ .‬ثۇ ئبٌالھ جىٓ غەٍطى جەؼۋىطٌەپ‬ ‫ثېطەٌّەٍسىغبْ ِىؽٍىؽىع ھەلىمەجحۇض‪.‬‬ ‫ئۀجىَب ؼۈضىؽي ‪ - 104‬ئبٍەجٕي ثۇ ئىالھ ٍۆگىٍىفٕىڭ جەپؽىطى زېَىفىە ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ئىالھىٌ‬ ‫ثۇظۇٌۇـحىٓ وېَىٓ ِەٍسأغب وېٍىسىغبْ ئىالھىٌ ٍېڭىسىٓ ٍبضىٍىؿ ثبؼمۇچي ئىٕفىحبض ؼۈضىؽىسە‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە ـۇ ئىىىي ھەلىمەجٕي ئەوػ ئەجحۈضِەوحە‪ ،‬ثبـٍىٕىفي ثوٌغبْ ھەض ٔەضؼە ھبِبْ ثىط‬ ‫وۈٔي ئبذىطٌىفىسۇ‪ .‬ئىٕؽبْ ثۇ زۇَٔبغب پەلەت ِېھّبْ‪ٍ ،‬ەض ٍۈظى ئۇٔىڭ ئۈچۈْ ثىط ئۆجەڭ ثوٌۇپال‬ ‫لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ئۇِۇ ئىٕؽبٔغب ئوذفبؾ ثىط ِېھّبْ‪ٍ .‬ەض ٍۈظىٕىڭ ئۆِطىگە لبضىغبٔسا‪ٍ ،‬وق زېَەضٌىه‬ ‫ئۆِۈضگە ئىگەْ ثوٌغبْ « ئەً ئىٕؽبْ! ٔېّەڭگە ئىفىٕىپ جەوەثجۇضٌۇق لىٍىؽەْ؟ »‪.‬‬ ‫‪ - 13 - 1‬ئبٍەجحە « ئىعا » ۋالىث ضەۋىفي زەي ‪ 12‬لېحىُ ئىفٍىحىٍگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ھەض جۈٍِىٕىڭ‬ ‫ِۀە جەھەجحىٓ ِۇؼحەلىً ئىىۀٍىىىٕي ثىٍسۈضۈؾ ثىٍەْ ثىطگە‪ ،‬وۈچەٍحىؿ ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭ ئبٌحىؽي زۇَٔب ئۈچۈْ‪ ،‬ئبٌحىؽي ئبذىطەت ئۈچۈْ ئىفٍىحىٍگەْ ثوٌۇپ‪ « ،‬ئەً‬ ‫ئىٕؽبْ‪ ،‬ثۇ ئبگبھالٔسۇضۇـحىٓ ذېٍي وۆپ ظاِبْ ئۆجحي زەپ ئبذىطەت ضىئبٌٍىمىٕي ئۇٔحۇپ لبٌّب! »‬ ‫زېّەوحە‪.‬‬ ‫ئبذىطلي ؼبئەجٕىڭ زەھفىحىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ثىطىٕچي ثۆٌەن‪ ،‬لۇضئبٔسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ لىَبِەت‬ ‫ؼەھٕىٍىطى ئبضىؽىسا ئۆظگىچە ئوضۇٕٔي ئىگىٍەٍسۇ‪:‬‬

‫ا َذا امشه ْم ُس ُن ّ ِو َر ْت (‪َ )1‬وا َذا اميُّ ُجو ُم اىْ َكسَ َر ْت (‪َ )2‬وا َذا امْجِ َح ُال ُس ِ ّ َْي ْت (‪َ )3‬وا َذا امْ ِـشَ ُار ؾ ُِّعوَ ْت (‪َ )4‬وا َذا امْ ُو ُح ُوش‬ ‫حِ ّ‬ ‫ْش ْت (‪َ )5‬وا َذا امْ ِح َح ُار ُ ِّْس َص ْت ّ (‪َ )6‬وا َذا اميُّ ُف ُوس ُز ِّو َج ْ ّت (‪َ )7‬وا َذا امْ َم ْو ُءو َد ُة ُس ّ ِئوَ ْت (‪ِ )8‬تبَ ِ ّي َذه ٍْة كُ ِذوَ ّ ْت (‪َ )9‬وا َذا‬ ‫ُ َ‬ ‫ت (‪ )11‬وا َذا ا همسماء ُن ِش ّ َع ْت (‪ )11‬وا َذا امْ َج ِح ُمي ُس ّ ِ ّـص ْت (‪ )12‬وا َذا امْ َجيه ُة ُأ ْ ِزم َف ْت (‪ )13‬ؿَ ِوم ْت ه َ ْف ٌس َماّ‬ ‫ْش ْ ّ‬ ‫ُّ‬ ‫امص ُح ُف و ُ ِ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫َض ْت (‪)14‬‬ ‫َأ ْح َ َ‬

‫« لۇٍبـٕىڭ ٔۇضى ٍۆگەٌگەْ ‪ /‬ئۆچىەْ چبغسا‪ٍ ،‬ۇٌحۇظالض ئۆچۈپ جۆوۈٌگەْ چبغسا‪ ،‬جبغالض‬ ‫گۇِطاْ ثوٌغبْ چبغسا‪ ،‬ثوغبظ جۆگىٍەض جبـٍىۋېحىٍگەْ چبغسا‪ٍ ،‬بۋاٍي ھبٍۋأالض جوپالٔغبْ چبغسا‪،‬‬ ‫زېڭىعالض ثۇٌسۇلالپ لبٍٕىحىٍغبْ چبغسا‪ ،‬پۈجۈْ ئىٕؽبٔالض ئبٍطىٍغبْ چبغسا‪ ،‬جىطىه وۆِۈۋېحىٍگەْ‬ ‫لىعزىٓ ؼەْ لبٍؽي گۇٔبھ ثىٍەْ ئۆٌحۈضۈٌسۈڭ؟ زەپ ؼوضاٌغبْ چبغسا‪ ( ،‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ ) ئەِەي‬ ‫زەپحىطى ئېچىٍغبْ چبغسا‪ ،‬ئبؼّبْ ئېچىپ جبـالٔغبْ چبغسا‪ ،‬جەھۀٕەِٕىڭ ئوجي لىعىحىٍغبْ‬ ‫چبغسا‪ ،‬جۀٕەت ٍېمىٕالـحۇضۇٌغبْ چبغسا‪ ،‬ھەض ئبزەَ ئۆظىٕىڭ ٔېّە جەٍَبضٌىغبٍٔىمىٕي ( ٍېمىٕسىٓ )‬ ‫ثىٍىسۇ » ( ‪.) 14 - 1‬‬ ‫‪ - 14‬ئبٍەجحە ئىٕؽبٔغب ثېطىٍگەْ ئۆِۈض ۋە ثبضٌىك ئىّىبٔالضٔىڭ ھېؽبثي ئېٍىٕىسىغبٍٔىمي‪،‬‬ ‫ئۇٔىڭغب لبضىحب ئىٕؽبٔغب ِۇوبپبت ‪ -‬جبظا ثېطىٍىسىغبٍٔىمي ئەؼىەضجىٍىپ‪ « ،‬لبظأسا ٔېّە ثوٌؽب‪،‬‬ ‫چۆِۈچىە ـۇ چىمىسۇ » زېّەوحە ۋە ئىٕؽبٔالضٔي ئۈؼحىگە ئبٌغبْ ِەؼئۇٌىَەجٕي ئبزا لىٍىفمب ۋە ھەض‬ ‫ئىفٕي لىٍغبٔسا ئبذىطەجحىىي جبۋاثىبضٌىمٕي ئۇٔحۇِبؼٍىممب زەۋەت لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫‪ - 25 - 15‬ئبٍەجٍەضزە ٍۇٌحۇظ‪ ،‬وېچە ۋە ؼەھەض ـبھىث لىٍىٕىپ‪ ،‬لۇضئبْ ‪ /‬ۋەھىَٕىڭ ئبٌالھ‬ ‫جەضىپىسىٓ ئەۋەجىٍگۀٍىىي‪ ،‬ئۇٔي ضەؼۇٌۇٌالھمب ٍەجىۈظگۈچىٕىڭ جىجطىئىً ئىىۀٍىىي ۋە ئۇٔىڭ‬ ‫ِەضجىۋىؽي ھەلمىسە ِەٌۇِبت ثېطىٍگەْ ۋە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئۇٔي ئەؼٍي ھبٌىحىسە وۆضگۀٍىىي‬ ‫جەؼحىك لىٍىٕغبْ‪ِ .‬ۇـطىىالضٔىڭ لۇضئبْ ۋە ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضاجمبْ ئىٕىبؼٍىطىغب ضەززىَە ثېطىٍىپ‪،‬‬

‫‪35‬‬

‫ۋەھىَٕىڭ ئبٌالھ ٔىڭ ؼۆظى ئىىۀٍىىي ۋە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئبٌالھ ٔىڭ ئەٌچىؽي ئىىۀٍىىي‬ ‫جەوىحٍۀگەْ‪.‬‬ ‫‪ - 26‬ئبٍەجحە پۈجۈْ ئىٕؽبٔىَەجىە ئوضجبق ذىحبة لىٍىپ « لەٍەضگە وېحىۋاجىؽىٍەض؟ » زەپ‬ ‫ؼوئبي لوٍغبْ ۋە ئىٕؽبٔالضٔي ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحي ۋە ِەؼئۇٌىَىحي ھەلمىسە ئوٍ​ٍىٕىفمب چبلىطغبْ‪.‬‬

‫ون‬ ‫فَبٍَْ َن ث َْش َُ ُح َ‬

‫« لەٍەضگە وېحىۋاجىؽىٍەض؟ » ( ‪.) 26‬‬ ‫‪ - 29 - 27‬ئبٍەجٍەضزە لۇضئبٕٔىڭ ئەۋەجىٍىؿ ِەلؽىحىٕىڭ ئىالھي ٍېحەوچي ۋە ٍوي‬ ‫وۆضؼەجىۈچي ئىىۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕىپ‪ ،‬ئەگىفىؿ ‪ -‬ئەگەـّەؼٍىه ئىرحىَبضىٕىڭ ئىٕؽبٔسا‬ ‫ئىىۀٍىىي ئىّب لىٍىٕغبْ‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔالضٔي جوغطا ٍوٌغب ِېڭىفي ئۈچۈْ ئەلىً‪ ،‬ئىطازە ۋە‬ ‫ٍېحەوچي ثەضگۀٍىىي‪ ،‬ئەگەض ثۇالضٔي ثەضِىگەْ ثوٌؽب ئىٕؽبٔالضٔىڭ ھېچٕەضؼىٕي‬ ‫جبٌٍىَبٌّبٍسىغبٍٔىمي ئەؼٍىحىپ ئۆجۈٌگەْ‪.‬‬

‫اّلِل َر ُّب امْ َـام َ ِم َني (‪)29‬‬ ‫ون ا هَل َأ ْن ٌَشَ َاء ه ُ‬ ‫ا ْن ُ َُو ا هَل ِذ ْن ٌص ِنوْ َـام َ ِم َني (‪ِ )27‬م َم ْن َش َاء ِمٌْ ُ ْ​ْك َأ ْن ٌ َْس خَ ِل َمي (‪َ )28‬و َما جَشَ ا ُء َ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬

‫« ئۇ ظىىىط ( لۇضئبْ ) پۈجۈْ ئەھٍي جبھبٔغب ٔەؼىھەجحۇض‪ .‬ئىچىڭالضزىٓ جوغطا ٍوٌغب ِېڭىفٕي‬ ‫ذبالٍسىغبٔالضغب ( لۇضئبْ ) ٔەؼىھەجحۇض‪ .‬ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجي ئبٌالھ ( ؼىٍەضگە ئىطازە ثېطىفٕي )‬ ‫ذبٌىّىغبْ ثوٌؽب ئىسى‪ ،‬ؼىٍەض ھېچٕەضؼىٕي ذبٌىَبٌّبٍححىڭالض » ( ‪.) 29 - 27‬‬

‫ئەئال ضۈرىطي‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە ‪ - 1‬ئبٍەجحە ئىؽّي ؼۈپەت ثوٌۇپ وەٌگەْ « ِۇجٍەق ئۈؼحۈْ‪ ،‬ئۇٌۇغٍۇلحب‬ ‫جەڭسىفي ٍوق » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ئەئال » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ھەِّىسىٓ ئۈؼحۈْ ضەثجىڭٕىڭ ٔبِىٕي پبن زەپ ئېحىمبز لىً! » ( ‪.) 1‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي ئبٌالھ ٔىڭ ئەؼّبئي ھۇؼٕبؼىسىٓ ثىطىسۇض‪ .‬ثۇ ئىؽىُ لۇضئبٔسا ثۇ ٍەضزىٓ‬ ‫ثبـمب ٍۀە ثىط ٍەضزە‪ٍ ،‬ۀي ٌەًٍ ؼۈضىؽي ‪ - 20‬ئبٍەجحە ئبٌالھ ٔىڭ ؼۈپىحي ھبٌىحىسە ئىفٍىحىٍگەْ‪.‬‬ ‫ئەئال ؼۈضىؽي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ئەؼّبئي ‪ -‬ھۇؼٕبؼي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ٔۇض‪ ،‬فبجىط‪ ،‬غبفىط ( ِۇئّىٓ ) ۋە‬ ‫ضەھّبٔسىٓ ئىجبضەت ثەؾ ؼۈضىسىٓ ثىطى‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ِ ،‬ۇؼھبپ ۋە جەپؽىطٌەضٔىڭ ِۇجٍەق وۆپچىٍىىىسە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ؼبھبثىٍەضزىٓ‬ ‫وەٌگەْ ضىۋاٍەجٍەضزە ثىطىٕچي ئبٍەت ثىٍەْ ئبجبٌغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە ضىؽبٌەجٕىڭ زەؼٍەپىي ِەظگىٍىسە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ ثوٌۇپ‪ ،‬ئىجٓ‬ ‫ئبثجبغ‪ ،‬ئىىطىّە ضەظىَبٌالھۇئۀھۇ ۋە ھەؼەْ ئەٌجەؼىطىسىٓ وەٌگەْ ضىۋاٍەجٍەضزە « ئەٌەق‪ ،‬لەٌەَ‪،‬‬ ‫ِۇظظەِّىً‪ِ ،‬ۇززەؼؽىط‪ِ ،‬ەؼەز ۋە جەوۋىط ؼۈضىٍىطىسىٓ » وېَىٓ ‪ - 7‬لېحىّسا ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضە‬ ‫لبجبضىغب جىعىٍغبْ‪ .‬جبثىط ثىٓ ظەٍىس جەضجىپىسە فبجىھە جىعىٍّىىىە وىطگۈظۈٌگۀٍىىي ئۈچۈْ ‪- 8‬‬ ‫ئوضۇٔغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثىعٔىڭچە ثۇ ؼۈضە جەوۋىط ؼۈضىؽي ثىٍەْ ٌەًٍ ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ٍۀي ‪- 9‬‬ ‫ئوضۇٔغب جوغطا وېٍىسۇ‪.‬‬

‫‪36‬‬

‫ؼۈضە‪ ،‬ئىٕؽبْ ئۈچۈْ ھەَ ٔېّەت ھەَ ئبجىعٌىك ثوٌغبْ ئەؼحە جۇجۇؾ ۋە ئۇٔحۇؾ لبثىٍىَىحي‬ ‫ئبٔب جېّب لىٍغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثبـمب ؼۈضىٍەضگە ئوذفبؾ‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي‬ ‫ِۇھبجبثي ثوٌغبْ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ـەذؽىَىحىٕي‪ ،‬زۇَٔب لبضىفىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍغبْ‪ .‬ئبٌسىٕمي جولمۇظ ئبٍەجحە ذىحبة ثىۋاؼحە ھبٌسا جۇٔجي ِۇھبجبثمب لبضىحىٍغبْ‪ .‬ثىطىٕچي ئبٍەت‬ ‫ثىط ئەِىط ‪ /‬ثۇٍطۇلحۇض‪:‬‬

‫اْس َرت ّ َِم ْ َاْلؿْ َ​َّل‬ ‫َس ّح ِ​ِح ْ َ‬

‫« ھەِّىسىٓ ئۈؼحۈْ ضەثجىڭٕىڭ ٔبِىٕي پبن زەپ ئېحىمبز لىً! » ( ‪.) 1‬‬ ‫ھەض ٔبِبظزا ؼەجسىسە جەوطاضالٔغبْ ٔەثەۋى جەؼجىھبت‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ‪ - 1‬ئبٍىحىسە‬ ‫ثېطىٍگەْ ثۇ ئىالھىٌ ثۇٍطۇلٕىڭ ئېغىعزىىي جبٍٔىك جەزثىمىسۇض‪.‬‬ ‫‪ - 5 - 2‬ئبٍەجٍەضزە ئبٌالھ ٔىڭ ِەذٍۇلبجٕي ٍبضىحىپال لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ئۇٔي ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىگە‬ ‫ٍۈظٌۀسۈضگۀٍىىي ۋە ئۆگەجىۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕىؿ ثىٍەْ ثىطگە‪ٍ ،‬بضىحىٍىؿ ۋە ئبذىطٌىفىفحىٓ‬ ‫ئىجبضەت ئىالھىٌ لبٔۇٔىَەت ( ؼۈٕٔەجۇٌالھ ) ئەؼىەضجىٍىپ‪ ،‬ئۆؼۈٍِۈوٍەض ِىؽبي لىٍىٕىؿ ئبضلىٍىك‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭّۇ ثىط وۈٔي ثۇ زۇَٔبزىٓ ذوـٍىفىسىغبٍٔىمي ئىّب لىٍىٕغبْ‪.‬‬

‫ه ِاَّلي َذوَ َق فَ َس هوى‬

‫« ئبٌالھ پۈجۈْ ِەذٍۇلبجالضٔي ٍبضاجحي ۋە ئۇالضٔي ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىٕي ئبزا لىٍغۇزەن ثىط‬ ‫لبثىٍىَەجىە ئىگە لىٍسى » ( ‪.) 2‬‬ ‫ؼۈضە ھەجىُ جەھەجحىٓ وىچىه ثوٌؽىّۇ‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ ئبٔب جېّىؽي ثوٌغبْ ئبٌالھ ‪ -‬وبئىٕبت ‪-‬‬ ‫ئىٕؽبْ ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەت ھەلمىسە لىؽمىچە جوذحۇٌۇپ‪ ،‬ثۇ ِۇٔبؼىۋەجٕىڭ ئېغىپ‬ ‫وەجّەؼٍىىىسە ۋەھىَٕىڭ ئوٍٕبٍسىغبْ ضوٌي جەوىحٍۀگەْ‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ئەٌي ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ثۇ ؼۈضىٕي ٔبِبظالضزا وۆپ ئولۇـىٕي‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ثۇ ؼۈضىٕي‬ ‫ٍبذفي وۆضەجحي زەپ ئىعاھٍىغبْ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ثۇ ؼۈضىگە ئەھّىَەت ثېطىفىٕىڭ ؼەۋەثىٕي ؼۈضە‬ ‫ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ ِەظِۇٔسىٓ ئىعزەـىە جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ضىۋاٍەجٍەضگە لبضىغبٔسا‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ‬ ‫ۋاپبجىسىٓ ثۇضۇْ ئەڭ ئبذىطلي لېحىُ جبِبئەت ثىٍەْ ئبزا لىٍغبْ ٔبِىعىسا ئەئال ۋە وبفىطۇْ‬ ‫ؼۈضىؽىٕي ئولۇغبْ‪.‬‬ ‫‪ - 10 - 6‬ئبٍەجٍەضزە‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھمب ئىٍھبَ ثېطىٍگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ٍېحەوچىٍىىىسە ئىىۀٍىىي جەوىحٍۀگەْ‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ٍوـۇضۇْ ۋە ئبـىبضا ھەض ٔەضؼىٕي ثىٍىپ‬ ‫جۇضغۇچي ئىىۀٍىىي ئەؼىەضجىٍىپ‪ ،‬ئبٌالھ ھەلمىسە وىفىٍەض جەؼەۋۋۇضىسا ئوضٔبپ وەجىەْ ٔبجوغطا‬ ‫چۈـۀچىگە ضەززىَە ثېطىٍگەْ‪ .‬ھەلىمەجىە لۇالق ؼبٌغۇچىالضغب لۇضئبْ ئبضلىٍىك ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەت‬ ‫لىٍىفمب ثۇٍطۇٌغبْ‪.‬‬ ‫‪ - 13 - 11‬ئبٍەجٍەضزە لۇضئبٔسىٓ ٍۈظ ئۆضىگۈچىٍەضٔىڭ ؼۈپىحي ۋە ئۇالضٔىڭ ثۇ لىٍّىفي‬ ‫ؼەۋەثٍىه ئبذىطەجحە زۇچبض ثوٌىسىغبْ ئبلىۋىحي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫‪ - 15 - 14‬ئبٍەجٍەضزە ئبذىطەجٍىه ِەلؽىحىگە ٍەجىۈچىٍەضٔىڭ ؼۈپىحي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫‪ - 17 - 16‬ئبٍەجحە ئىٕؽبٕٔىڭ زۇَٔبٌىك ٔەضؼىٍەضگە ثېطىٍىپ وېحىسىغبْ ئبجىعٌىمي جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕىپ‪ ،‬زۇَٔبٌىك ٔەضؼىٍەضٔىڭ ئىٕؽبٔغب ئېّحىھبْ لىٍىپ ثېطىٍگۀٍىىي‪ ،‬ئۇٔىڭغب لۇي ثوٌۇپ‬ ‫لبٌّبؼٍىك جەۋؼىَە لىٍىٕىؿ ثىٍەْ ثىطگە‪ِ ،‬ۇئّىٕ​ٕىڭ ئۇپۇلىسا ھەض زائىُ ثبلىٌ ثوٌغبْ ئبذىطەت‬ ‫ثوٌىفي وېطەوٍىىي ئەؼىەضجىٍگەْ‪.‬‬ ‫‪37‬‬

‫‪ - 19 - 18‬ئبٍەجٍەضزە لۇضئبٔسىىي ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەجٍەضٔىڭ لۇضئبٔسىٓ ثۇضۇٔمي ئىالھىٌ‬ ‫وىحبثالضزىّۇ ثبضٌىمي‪ٍ ،‬ۀي ھەظضىحي ئىجطاھىُ ۋە ِۇؼبٔىڭ زىٕي ثىٍەْ ِۇھەِّەز‬ ‫ئەٌەٍھىؽؽبالِٕىڭ زىٕىٕىڭ ثىط ئىىۀٍىىي‪ ،‬ثۇالضٔىڭ ئبٌالھ جەضىپىسىٓ ئەۋەجىٍگەْ ئەٌچي‬ ‫ئىىۀٍىىي ئەؼىەضجىٍگەْ‪.‬‬

‫نەيم ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي ‪ - 1‬ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « وېچە » ِۀىؽىسىىي « ٌەًٍ » ؼۆظىسىٓ‬ ‫ئېٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫« لبضاڭغۇٌۇلي ئبٌەِٕي لبپٍىغبْ وېچە ثىٍەْ لەؼەِىي!‪.) 1 ( » ...‬‬ ‫ٌەًٍ‪ ،‬لۇضئبْ جىٍىسا ئىچىسىٓ ٍوضۇجمىٍي ثوٌىسىغبْ لبضاڭغۇٌۇلٕىڭ ئىؽّي ثوٌۇپ‪ ،‬وېچىٕىڭ‬ ‫لبضاڭغۇٌۇلىسىٓ لۇجۇٌۇؾ ئۈچۈْ وېچىسىٓ لۇجۇٌۇؾ ـەضت ئەِەغ‪ .‬ئۇٔىڭ ئىچىسە جۇضۇپّۇ‬ ‫لبضاڭغۇٌۇلحىٓ لۇجۇٌغىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬ئبً ٍوضۇلي ثۇٔىڭ جىپىه زەٌىٍي‪.‬‬ ‫ٍۀە ـۇٔساق ثىط لبضاڭغۇٌۇق ثبضوي‪ ،‬ئۇٔي ئىچىسىٓ ٍوضۇجمىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬لۇضئبْ ثۇ ذىً‬ ‫لبضاڭغۇٌۇلٕي « ظۇٌۇِبت » زەپ ئبجبٍسۇ‪ .‬ئۇٔىڭ ثىطٌىه ـەوٍي « ظاالَ » ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ لبضاڭغۇٌۇق‬ ‫وېچە لبضاڭغۇٌۇلىغب ئوذفىّبٍسۇ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ لۇجۇٌۇؾ ئۈچۈْ ئۇٔىڭ ئىچىسىٓ چىمىؿ الظىُ‪ .‬ئۇ‬ ‫ذۇززى ثبجىٍغب ئوذفبٍسۇ‪ .‬ثبجىٍٕىڭ ئىچىسە جۇضۇپ ھەلىمەجىە ئېطىفىىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ـۇڭب‪،‬‬ ‫ثبجىٍسىٓ لۇجۇٌۇؾ الظىُ‪ .‬ظۇٌّەت ثىٍىّٕىگەْ ۋە وۆضۈّٔىگەْ ٔەضؼە ثوٌۇپ‪ ،‬وېچە جبھىٍىَەت‬ ‫ئىٕؽبٔي ٔەظىطىسە ئىالھمب ئوذفبٍسۇ‪ « .‬جبھبٌەت »‪ -‬ئىٕؽبْ لوضلۇ ھېػ لىٍىسىغبْ ثىط ظاِبْ‬ ‫جىٍىّىسۇض‪ .‬لۇضئبْ ثۇ جبھىٍىَەت چۈـۀچىؽىٕي ضەت لىٍىپ‪ ،‬وېچىٕىڭّۇ ئبٌالھ ٔىڭ ثىط ِەذٍۇلي‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي جەوىحٍەٍسۇ‪ .‬ـۇٔساق وېچىٍەض ثبضوي‪ِ ،‬ىڭ ئبٍسىّٕۇ ذەٍطىٍىه ثوٌۇپ‪ِ ،‬بٔب ثۇ‬ ‫وېچىسە لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ‪ .‬ثەؼىط ۋە ئبٌىُ ثوٌغبْ ئبٌالھ ئۈچۈْ وېچە ۋە وۈٔسۈظٔىڭ‬ ‫پەضلي ٍوق‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثەظى جەپؽىطٌەضزە « ۋەٌٍەٍ​ٍي » زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇذبضى ۋە جىطِىعىسا ثىطىٕچي ئبٍىحي‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ضىؽبٌەجٕىڭ زەؼٍەپىي ِەظگىٍىسە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ جېّىؽي ۋە‬ ‫ئۇؼٍۇثي ثۇٔي زەٌىٍ​ٍىّەوحە‪ .‬ؼۈضىٕي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ زېگۈچىٍەض ثبؾ لەھطىّبٔي‬ ‫ئۀؽبضالضزىٓ ؼبثىث ثىٓ زاھساھ ئەي ثەٌەۋى ثوٌغبْ ثىط ئىٕفبق ۋەلەؼىٕي ‪ - 10 - 5‬ئبٍەجٍەضٔىڭ‬ ‫ٔۇظۇي ؼەۋەثي زەپ وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ثۇ جوغطا ئۇؼٍۇة ئەِەغ‪ .‬چۈٔىي‪ٍ ،‬ىٍالض ئىٍگىطى ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ؼۈضە ٍبوي ئبٍەجٍەض ثىٍەْ ٍىٍالض وېَىٓ ٍۈظ ثەضگەْ ۋەلە ئبضىؽىسا ِۇٔبؼىۋەت لۇضۇؾ‪ ،‬لۇضئبْ‬ ‫ٔەؼٍىٕىڭ ۋەھىَگە ثىط جبٍٔىك ذىحبة ٔۇلحىئىٕەظىطى ثىٍەْ لبضىغبٍٔىمىٕىڭ ٔەجىجىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي لبضاـٕي ئۀئبَ ؼۈضىؽىسە ئوجحۇضىغب لوٍغبْ‬ ‫ئۆٌچەٍِەض جەؼحىمٍىّبٍسۇ‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫ؼۈضە زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىسە ئەئال ‪ -‬فەجط ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىسا ئوضۇْ‬ ‫ئبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ وېچىگە لەؼەَ لىٍىؿ ثىٍەْ ثبـالٔغبْ جۇٔجي ؼۈضە ئىىۀٍىىىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬جىٍغب ئېٍىٕغبْ وېچىٕىڭ ِۇھبجبثمب ِەٌۇَ ئىىۀٍىىي ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ال »‬ ‫لوـۇِچىؽي ثىٍەْ « انو ه َْ ِل ‪ -‬ئەٌٍەًٍ » زەپ جىٍغب ئېٍىٕىفي ۋە ـبھىث لىٍىٕغبْ ھبٌسا ثبـٍىٕىفي‪،‬‬ ‫ِەظوۇض وېچىٕىڭ ذىحبة لىٍىٕغۇچي ( ضەؼۇٌۇٌالھ ) ثىٍىسىغبْ وېچە ئىىۀٍىىىٕي ثىٍسۈضِەوحە‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭ لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌغبْ وېچە ثوٌۇؾ ئېھحىّبٌٍىمي ٍۇلىطى‪ .‬ثىعٔىڭ ئىعاھبجٍىك ٔۇظۇي‬ ‫جەضجىپىّىعزە ؼۈضە ‪ - 10‬ئوضۇٔغب ٍەضٌەـحۈضۈٌسى‪.‬‬ ‫ؼۈضە ذىحبة لىٍىٕغۇچىسا ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕي لبٔساق ؼەضپ لىٍىؿ ئېڭىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي‬ ‫ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ِ .‬بي ‪ِ -‬ۈٌۈن ئىٕؽبٔغب ئبٌالھ جەضىپىسىٓ ثېطىٍگەْ ثىط ئبِبٔەت ثوٌۇپ‪ ،‬ئبِبٔەجىە‬ ‫ذىَبٔەت لىٍّبؼٍىك وېطەن‪ .‬ـبھىث ثوٌۇؾ ِۇئّىٕ​ٕىڭ ِەؼئۇٌىَىحىسىٓ ثىطى‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضە‬ ‫ئىىىي جۈپ ـبھىحٕي گۇۋاھچي لىٍىؿ ثىٍەْ ثبـالٍسۇ‪ .‬ثىطىٕچىؽي‪ِ ،‬ەذپىٌ ۋە ئبـىبضا‬ ‫ثېطىٍگەْ ؼەزىمىٕي ئىّب لىٍغبْ وېچە ۋە وۈٔسۈظٔي؛ ئىىىىٕجىؽي‪ ،‬پېمىطٌىك ۋە ثبٍ​ٍىمٕي ھبٍبجٕىڭ‬ ‫لوـّبق لۇجۇپٍۇق لبٔۇٔىَىحي ئىچىسە چۈـىٕىفىّىع ئۈچۈْ ثۇ ِىعإٔىڭ ئەڭ جىپىه ِىؽبٌي ثوٌغبْ‬ ‫ئەضوەن ‪ -‬چىفىٍىمٕي ـبھىث لىٍىؿ ثىٍەْ ثبـٍىغبْ ( ‪ .) 3 - 1‬ثۇٔىڭغب ِبغ ھبٌسا ئىٕؽبٔالضٔىڭ‬ ‫وىفىٍىه ھبٍبجحىىي ئىجحىّبئىٌ ئوضٔي‪ ،‬ذىعِەت ؼبھەؼي ۋە زائىطىؽىسىىي ئوذفبـّبؼٍىمالضغب‬ ‫وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ثۇضاٍسۇ‪ .‬ئبٔسىٓ ئىٕؽبٕٔي ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕىڭ لۇٌي ئەِەغ‪ ،‬ئۇٔىڭ ذوجبٍىٕي‬ ‫ثوٌۇـمب چبلىطىسۇ ( ‪.) 4‬‬

‫َُسى (‪َ )7‬و َأ هما َم ْن َ َِب َل َو ْاس خَل ََْن (‪َ )8‬و َن هش َب‬ ‫فَبَ هما َم ْن َأؾ َْعى َواثهلَى (‪َ )5‬و َصس َهق ِ​ِبمْ ُح ْس َ​َن (‪ )6‬فَ َس ُيَُ ِ ّ ُ‬ ‫َس ٍُ ِنوُْ ْ َ‬ ‫َسى (‪َ )11‬و َما ًُل ِِْن َؾ ْي َُ َم ُ ُاَل ا َذا حَ َصدهى (‪)11‬‬ ‫ِ​ِبمْ ُح ْس َ​َن (‪ )9‬فَ َس ُيَُ ِ ّ ُ‬ ‫َس ٍُ ِنوْ ُـ ْ َ‬ ‫ّ‬ ‫« وىّىي ( ئبٌالھ ئۈچۈْ ) جەِەؼىع ھبٌسا ثەضؼە ۋە ئبٌالھ لب ِۇھحبج ئىىۀٍىىي چۈـۀچىؽي‬

‫ثىٍەْ ھەضىىەت لىٍؽب ھەِسە جېرىّۇ ٍبذفىؽي ثىٍەْ ( ِۇوبپبجٍىٕىسىغبٍٔىمىغب ) ئىفۀؽە‪،‬‬ ‫ئۇٔىڭغب ھوظۇض ۋە ذوـبٌٍىممب ئېطىفحۈضىسىغبْ ٍوٌٕي ئبؼبٔالـحۇضۇپ ثېطىّىع »‪.‬‬ ‫« وىّىي ثېرىٍ​ٍىك لىٍؽب ۋە ئۆظىٕي ئۆظىگە ٍېحەضٌىه زەپ ثىٍؽە ( ئۆظىٕي ئبٌالھحىٓ ثىھبجەت‬ ‫ھېؽبثٍىؽب ) ھەِسە ئەڭ ٍبذفىؽىٕي ( ۋەھىَٕي ) ئىٕىبض لىٍؽب‪ ،‬ئۇٔىڭغب لىَىٕچىٍىك ۋە پبالوەت‬ ‫ثىٍەْ جوٌغبْ ٍوٌٕي ئوڭبٍالـحۇضۇپ ثېطىّىع‪ .‬ئۇ جەھۀٕەِگە ثېفىچىالپ جبـالٔغبْ ۋالىححب‪،‬‬ ‫( ئبٌالھ ضاظىٍىمي ئۈچۈْ جەڭ ثەھطىّبْ ثوٌّىغبْ ) ِېٍي ئۇٔي لۇجمۇظۇپ لبالٌّبٍسۇ » ( ‪.) 11 - 5‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەضزە ئبٌالھ جەضىپىسىٓ ئىىطاَ لىٍىٕغبْ ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕي ثبـمىالض ثىٍەْ جەڭ ثەھطىّبْ‬ ‫ثوٌۇؾ ٍبوي ثوٌّبؼٍىمٕىڭ ئەؼىٍىسە ئىٕؽبٕٔىڭ ظېھٕىسىىي ئبٌالھ جەؼەۋۋۇضى‪ ،‬ئبذىطەجىە ئىّبْ‬ ‫ۋە ِەؼئۇٌىَەت ئەذاللي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئىىۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ ( .‬ثېطىٍگەْ ٔېّەجٕي )‬ ‫ئبٌالھ ٍوٌىسا ؼەضپ لىٍغۇچىغب جۀٕەجىە ٍەجىۈظىسىغبْ ٍوي ئبؼبٔالـحۇضۇپ ثېطىٍىسۇ ( ‪ .) 7‬ثۇ‬ ‫ؼەۋەثحىٓ ِۇئّىٓ ـۇٔي ئۇٔحۇِبؼٍىمي ۋە جۆۋۀسىىي ئبڭٕي ئۆظىسە ٍېحىٍسۈضۈؾ الظىُ‪:‬‬ ‫ئبٌالھ ثۀسىسىٓ ھەضگىعِۇ ئېٍىؿ ئۈچۈْ ثىط ٔەضؼىٕي جەٌەپ لىٍّبٍسۇ‪ ،‬ئەوؽىچە ئۇٔىڭغب‬ ‫جېرىّۇ وۆپ ثېطىؿ ئۈچۈْ ؼەضپ لىٍىفمب ثۇٍطۇٍسۇ‪.‬‬ ‫« جوغطا ٍوٌٕي وۆضؼىحىفىە ـەن ‪ -‬ـۈثھىؽىع ثىع ِەؼئۇٌّىع » ( ‪ ) 12‬زېگەْ ئبٌالھ ِبي ‪-‬‬ ‫ِۈٌۈن ئبِبٔىحىگە ذىَبٔەت لىٍغۇچىالضٔي ئبگبھالٔسۇضۇپ‪ « :‬ؼىٍەضٔي الۋۇٌساپ جۇضغبْ ئوجحىٓ‬ ‫ئبگبھالٔسۇضىّەْ » ( ‪ ) 14‬زەٍسۇ‪.‬‬

‫‪39‬‬

‫ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕي ثبـمىالض ثىٍەْ جەڭ ثەھطىّەْ ثوٌغبٔسا‪ ،‬لبضـي جەضەپحىٓ جېرىّۇ وۆپ ٔەپىە‬ ‫ئىگە ثوٌۇؾ ۋە ٍبوي ثبـمب ثىط ٔىَەت ثىٍەْ ثەھطىّبْ ثوٌّبؼٍىك وېطەن‪ .‬ثۇ « ھېؽبة ئەذاللي‬ ‫»غب ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ .‬ھبٌجۇوي‪ ،‬ۋەھىٌ ِۇھبجبثىسا « ھبؼجي ئەذالق » ئېڭىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسۇ‪ .‬ئۇ‬ ‫ئبٌالھ ئۈچۈْ ذبٌىؽٍىمحۇض‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬پەلەت ئبٌالھ ضاظىٍىمي ئۈچۈْ ثوٌىفي وېطەن‪.‬‬

‫ه ِاَّلي ًُ ْؤ ِ​ِت َم َ ُاَل ً َ َ َ​َت هَّك (‪َ )18‬و َما ِ َْل َح ٍس ِؾ ْيسَ ٍُ ِم ْن ِه ْـ َم ٍة ُ ُْت َزى (‪ )19‬ا هَل اتْ ِخل َ​َاء َو ْج َِ َ ِرت ّ َِ ْ َاْلؿْ َ​َّل (‪)21‬‬ ‫ّ‬ ‫« ئۇ ـۇٔساق وىفىسۇضوي‪ِ ،‬ېٍىٕي چىٓ زىٍىسىٓ ( ئبٌالھ ضاظىٍىمي ئۈچۈْ ) ؼەضپ لىٍىپ‬

‫پبوٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇٔي ئەِەٌگە ئبـۇضغبٔسا ھەضگىعِۇ ثىطاۋٔىڭ ٍبذفىٍىمىٕي ٍبٔسۇضۇؾ ئۈچۈْ ئەِەغ‪،‬‬ ‫پەلەت ئۇٌۇغ ضەثجىٕىڭ ضاظىٍىمىٕي لوٌغب وەٌحۈضۈؾ ئىفحىَبلي ثىٍەْ لىٍىسۇ » ( ‪.) 20- 18‬‬ ‫ؼۈضە زائىُ ئەؼىەضجىٍىفي وېطەن ثوٌغبْ ھەلىمەجٍەضٔي ئەؼٍەجىەْ ھبٌسا ئبذىطٌىفىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ئۈچۈْ ؼەضپ لىٍىؿ ئبٍطىٍىپ لېٍىؿ ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە ھەؼؽىٍەپ ئېٍىفحۇض ( ‪.) 21‬‬

‫فەجر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ « فەجط » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« فەجط ‪ -‬لبضاڭغۇٌۇلٕي ٍېطىپ چىممبْ ؼەھەض ـبھىث ثوٌؽۇْ! » ( ‪.) 1‬‬ ‫فەجط وەٌىّىؽي ئەؼٍىسە پېئىً ثوٌۇپ‪ٍ « ،‬ېطىپ چىمىؿ » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ٍ .‬بذفي‬ ‫ثوٌغبْ « فەجط »‪ ،‬ـەض ثوٌغبْ « فۇجۇض » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئىپبزىٍىٕىسۇ‪ .‬ؼەھەض وېچىٕي‪ ،‬ثۇالق‬ ‫ؼۈٍي ٍەضٔي ٍېطىپ چىممبٍٔىمي ئۈچۈْ « فەجط » زەپ ئبجىٍىسۇ‪ .‬گۇٔبھ ئىٕؽبٕٔىڭ وىفىٍىىىٕي‬ ‫ٍېطىپ‪ ،‬ئۇٔي ٍبضا لىٍغبٍٔىمي ئۈچۈْ « فۇجۇض » زەپ ئبجىٍىسۇ‪ .‬جبھىٍىَەت ئۇضۇـٍىطى ئۇضۇؾ‬ ‫ھبضاَ لىٍىٕغبْ ئبٍٕىڭ ھۆضِىحىٕي زەپؽۀسە لىٍغبٍٔىمي ئۈچۈْ « فىجبض » زەپ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫فەجطٔىڭ ِۀىؽي ئىچىسە « ثبضٌىك ؼەھەضٌەض » ٍبوي « ئۇ ِەٌۇَ ؼەھەض » ۋە ٍبوي «‬ ‫ِەۋجۇزىَەجٕىڭ جۇٔجي ؼەھىطى » زېگۀسەن ِۀىٍەضِۇ ثبض‪ .‬ثىطىٕچي ئبٍەجحىىي فەجط ِۀب‬ ‫جەھەجحىٓ ٍولٍۇق لبضاڭغۇٌۇلىٕي ٍېطىپ‪ِ ،‬ەۋجۇزٌۇق جبڭ ؼەھىطىگە چىمىفٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬فەجط‬ ‫ؼۈضىؽىّۇ ئىٕفىحبض ۋە فەٌەق ؼۈضىؽىگە ئوذفبؾ « ثوٌۇؾ »ٔي ئىپبزىٍىگەْ ئىؽىّالضزىٓ ثىطى‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ زەؼٍەپىي ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى‪ .‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍگە ئبئىث ٔۇظۇي‬ ‫جەضجىپٍىطىسە ٌەًٍ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇٔىڭغب ئېحىطاظ لىٍغۇزەن لوٌىّىعزا ثىط ئبؼبغ‬ ‫ٍوق‪ .‬ؼۈضە ٍۈظەوي لبضاـحب ثىط لېحىّسا ٔبظىً ثوٌّىغبٔسەن جۇٍغۇ ثېطىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ فبؼىال‬ ‫ھەضىپٍىطىٕىڭ وۆپٍىىي ( ؼەوىىع ھەضىپ ) ۋە ِەوىە ‪ِ -‬ەزىٕە ِەوحىۋىٕىڭ ‪ 15‬ۋە ‪ - 16‬ئبٍەجٍەضٔي‬ ‫جۆت ئبٍەت زەپ لبضىغبٍٔىمي ٔەظەضگە ئېٍىٕغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ئىىىي پەضلٍىك ظاِبٔسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي‬ ‫ھەلمىسىىي لبضاؾ پۇت جېطەپ جۇضاٌّبٍسۇ‪ .‬ؼۈضە ضىؽبٌەجٕىڭ زەؼٍەپىي ِەظگىٍىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە ئىٕؽبٕٔىڭ ئىّىبٍٔىطى ۋە ئبجىعٌىمٍىطىٕي ئبؼبؼىٌ جېّب لىٍغبْ‪.‬‬ ‫‪ - 5 - 1‬ئبٍەجىىچە ئبالھىسە ۋالىحالضغب لەؼەَ لىٍىؿ ئبضلىٍىك‪ ،‬ثۇ لەؼەِٕىڭ ِەلؽىحي‬ ‫جەوىحٍۀگەْ‪.‬‬ ‫‪40‬‬

‫َ​َس (‪َْ ُ )4‬ل ِ​ِف َذ ِ َِل كَ َس ٌم ِ َِّلي ِح ْج ٍص (‪)5‬‬ ‫َْش (‪َ )2‬وامشه ْفؽ ِ َوامْ َو ْح ِص (‪َ )3‬وانو ه َْ ِل ا َذا ٌ ْ ِ‬ ‫َوامْ َف ْج ِص (‪َ )1‬وم َ َ​َالٍ ؾ ْ ٍ‬ ‫ّ‬ ‫« لبضاڭغۇٌۇلٕي ٍېطىپ چىممبْ ؼەھەض ـبھىث ثوٌؽۇْ! ئۇ ئوْ وېچە ـبھىث ثوٌؽۇْ! جۈپ‬

‫ۋە ٍبٌغۇظ ـبھىث ثوٌؽۇْ! ؼەھەضگە لبضاپ ئىٍگىطٌىگەْ وېچە ـبھىث ثوٌؽۇْ!‬ ‫ٍۇلىطىمىالضٔىڭ ھەِّىؽىسە ؼبغالَ ئەلىً ئىگىٍىطى ئۈچۈْ ئىفۀچٍىه ثىط ـبھىحٍىك ٍولّۇ؟‬ ‫» ( ‪.) 5 - 1‬‬ ‫‪ - 14 - 6‬ئبٍەجٍەضزە‪ ،‬ثبضٌىك ِۇھبجبثٍىطىغب لەزىّىي زەۋضزە ٍبـغبْ لەۋٍِەضٔىڭ ئېعىپ وېحىفي‬ ‫ِىؽبٌالض ثىٍەْ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئبز‪ ،‬ؼەِۇز ۋە پىطئەۋىٓ لەۋٍِىطىٕىڭ ھبالوىحي ئىجطەت‬ ‫لىٍىپ وۆضؼىحىٍگەْ‪.‬‬ ‫ئبز ۋە ؼەِۇز لۇضئبٔسا ‪ 22‬جبٍسا ثىطٌىىحە ٍبوي ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ذبجب‬ ‫ۋە ئەٍىپٕي ئۆظىٕىڭ ۋەھىَگە جۇجمبْ پوظىحؽىَىؽىسە ئىعزىّەً‪ِ ،‬ەؼىٍىٕي ئىٕفبئبت ِبجېطىَبٌٍىطىسا‬ ‫زەپ لبضىغبْ ۋە ئۇٔي ئۆظگەضجىەْ ثىط لەۋِٕي‪ ،‬ئۇ ٔەضؼىٍەض ئبٌالھ ٔىڭ ئبظاثىسىٓ لۇجمۇظۇپ‬ ‫لبالٌّبٍسۇ ۋە ئىجطەت ئېٍىّٕىؽب جبضىد جەوطاضٌىٕىسۇ‪ .‬لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ زەؼٍەپىي ِەظگىٍ​ٍىطىسە‬ ‫ئوضۇْ ئبٌغبْ ھبالن لىٍىٕغبْ لەۋٍِەضٔىڭ لىؽؽەٌىطى‪ ،‬ثۇ ؼۈضىسە لىؽمىچە جىٍغب ئېٍىپ‬ ‫ئۆجۈٌگەْ‪ .‬ئۇالضٔي ھبالوەجىە ئېٍىپ ثبضغبْ ئبؼبؼٍىك ئبِىٍالضزىٓ ثىطؼي‪ ،‬ئۇالضٔىڭ‬ ‫جەؼەۋۋۇضىسىىي ٔبجوغطا ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈن چۈـۀچىؽي ۋە ئۇٔىڭ ٔەجىجىؽي ثوٌغبْ ِبي ‪ -‬زۇَٔبغب‬ ‫ثېطىٍىپ وېحىؿ ۋە ٍىغىؿ ھېطىؽي ئىسى‪:‬‬

‫ول َر ِ ّ​ّب َأ ْن َص َم ِن (‪َ )15‬و َأ هما ا َذا َما اتْخَ ًَل ٍُ فَلَسَ َر ؿَوَ َْ َِ ِر ْزكَ َُ فَ َِ ُل ُ‬ ‫فَبَ هما ْاَلو ْ َس ُان ا َذا َما اتْخَ ًَل ٍُ َرت ُّ َُ فَبَ ْن َص َم َُ َوه َ هـ َم َُ فَ َِ ُل ُ‬ ‫ول َر ِ ّ​ّب‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ون‬ ‫ون ُّ َ‬ ‫امَت َاث َأ ْ ًّلَك م َ اما (‪َ )19‬و ُ َِت ُّح َ‬ ‫ون ؿَ َ​َّل َظ َـا ِم امْ ِم ْس ِكنيِ (‪َ )18‬وثَبِ ُ ُ​ُك َ‬ ‫ون امْ َ​َ ِد َمي (‪َ )17‬و َ​َل َ​َتَاضُّ َ‬ ‫َأَُاىَ ِن (‪ َ )16‬هّلَك تَل َ​َل حُ ْك ِص ُم َ‬ ‫امْ َما َل ُحداا َ اَجا (‪)21‬‬

‫ضەثجي لبچبْ ئىٕؽبٕٔي ؼىٕبپ ئۇٔي ئەظىع لىٍؽب ۋە ٔېّەجٍەضگە غەضق لىٍؽب‪ ،‬ئۇ ( ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ئۆظىگە ٍبضزەَ لىٍىۋاجمبٍٔىمىٕي ئوٍالپ )‪ « :‬ضەثجىُ ِېٕي ئەظىع لىٍسى » زەٍسۇ‪.‬‬ ‫ضەثجي لبچبْ ئىٕؽبٕٔي ( ٍولٍۇق ‪ /‬لىَىٕچىٍىك ) ثىٍەْ ئېّحىھبْ لىٍىپ وۈٔىٕي‬ ‫ئېغىطالـحۇضؼب‪ ،‬ئۇ‪ « :‬ضەثجىُ ِېٕي ذبض لىٍسى » زەٍسۇ‪.‬‬ ‫ٍبق‪ ،‬ھەضگىع ئۇٔساق ئەِەغ‪ .‬ؼىٍەض ٍېحىّٕي ھۆضِەت لىٍّبٍؽىٍەض‪ .‬ثىط ‪ -‬ثىطىڭالضٔي ِىؽىىٕگە‬ ‫ئبؾ‪ٔ ،‬بْ ثېطىفىە جەضغىپ لىٍّبٍؽىٍەض‪ .‬ئەجىطؼىع وەٌگۀٕي ھبالي ‪ -‬ھبضاَ زەپ ئبٍطىّبؼحىٓ‬ ‫ئبچىۆظٌۈن ثىٍەْ ٍەٍؽىٍەض‪ .‬ھەجحب ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕي ( ھېطىؽٍىك ثىٍەْ ) ٔبھبٍىحي ٍبذفي وۆضىؽىٍەض‬ ‫( ‪.) 20 - 15‬‬ ‫‪ - 26 - 21‬ئبٍەجٍەض ِۇـۇٔساق لىٍغۇچىالضغب ثۇ زۇَٔبزىىي ئبگبھالٔسۇضۇؾ ۋە ئبذىطەجحە وۈجۈپ‬ ‫جۇضغبْ زەھفەجٍىه ئبظاپحىٓ ذەۋەض ثەضِەوحە‪.‬‬ ‫‪ - 30 - 27‬ئبٍەجٍەض زۇَٔب‪ِ ،‬بي ‪ِ -‬ۈٌۈوىە ثېطىٍىپ وەجّىگەْ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ لۇٌي ثوٌۇپ لبٌّبً‪،‬‬ ‫ئۇالضٔي ؼەضپ لىالٌىغبْ‪ ،‬ئبٌالھ ۋەزە لىٍغبْ جۀٕەت ثىٍەْ ئۆظىٕي ثەذحىَبض لىالٌىغبْ وبِىً ۋە‬ ‫ِۇجحەلي وىفىٍەضگە ذىحبة لىٍّبلحب‪.‬‬

‫َ​َّي َأٍهُتُ َا اميه ْف ُس امْ ُم ْع َم ِئيه ُة (‪ْ )27‬ارجِ ِـي ا َ​َّل َرت ّ ِ​ِم َر ِاض َ​َ ًة َم ْص ِض هَ ًة (‪ )28‬فَا ْدذ ُِِل ِ​ِف ِؾ َحا ِدي (‪َ )29‬وا ْدذ ُِِل َجٌ ه ِ​ِت (‪)31‬‬ ‫ّ‬ ‫« ئي ( ئبٌالھ ثىٍەْ ) لبٔبئەت ھبؼىً لىٍغبْ ئىٕؽبْ! ؼەْ ضەثجىڭسىٓ ِەِٕۇْ‪ ،‬ضەثجىڭ‬

‫ؼۀسىٓ ضاظى ثوٌغبْ ھبٌسا‪ ،‬ئۇٔىڭ زەضگبھىغب لبٍحمىٓ‪ِ .‬ېٕىڭ ٍبذفي ثۀسىٍىطىُ لبجبضىغب‬ ‫لوـۇٌغىٓ‪ِ .‬ېٕىڭ جۀٕىحىّگە وىطگىٓ » ( ‪.) 30 - 27‬‬

‫‪41‬‬

‫ضەثجىّىع ثىعٔي چەوؽىع ؼبئبزەجىە ٔبئىً ثوٌغبٔالض لبجبضىسىٓ ئەٍ​ٍىگەً!‬

‫لەدر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « لەزەض‪ ،‬لىّ​ّەت‪ ،‬ئۆٌچەَ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ «‬ ‫لەزض » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ثىع ئۇٔي ( لۇضئبٕٔي ) لەزض ‪ -‬لىّ​ّەت وېچىؽىسە ٔبظىً لىٍىفمب ثبـٍىسۇق »‬ ‫( ‪.) 1‬‬ ‫لەزض ‪ -‬ثىط ٔەضؼىٕىڭ ِىمساضىٕي‪ ،‬لىّ​ّىحىٕي ۋە ٔەجىجىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي‬ ‫ثوٌغبْ لەزض‪ ،‬لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ ِەظوۇض وېچىگە لوـمبْ لەزىط ‪ -‬لىّ​ّەجٕي ئىّب‬ ‫لىٍّبلحب‪ .‬ثۇ ِۀب ِەظوۇض ؼۈضىسە ٔبھبٍىحي ضوـەْ ھبٌسا ئىپبزىٍۀگەْ‪ِ « :‬ىڭ ئبٍسىٓ ئبضجۇق وېچە‬ ‫»‪ٍ .‬ۀي‪ « ،‬ثىط ئۆِۈضگە جەڭ وېٍىسىغبْ وېچە »‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثبضٌىك ِۇؼھبة‪ ،‬جەپؽىط ۋە ھەزىؽٍەضزە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ٔۇثۇۋۋەجٕىڭ زەؼٍەپىي ِەظگىٍىسە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىٕىڭ ھەِّىؽىسە « ئەثەؼە » ؼۈضىؽىٕىڭ‬ ‫ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ئەڭ ثبٌسۇض زېگۀسە ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 4‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي‬ ‫وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ثىعٔىڭچە ؼۈضە ئۇٔىڭسىٓ جېرىّۇ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ذەجحبثي‪ ،‬ؼبھبثىٍەضٔىڭ‬ ‫ؼۈضىٍەضٔي جىعغبٔسا‪ ،‬لەزض ؼۈضىؽىٕي « ئەٌەق » ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعغبٍٔىمىٕي ئېَحمبْ‬ ‫( ؼۇٍۇجي‪ « ،‬ئىحىبْ »‪ .) 334 ،III ،‬لوٌىّىعزىىي ِۇؼھبثالضزىّۇ ِۇـۇٔساق جىعىٍغبْ‪ .‬ذەجحبثي‪« ،‬‬ ‫ؼبھبثە » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ِۇؼھبة جەضجىپ ھەٍئىحىٕي جەـىىً لىٍغبْ ـەذؽٍەضٔي ئىّب لىٍغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ‪ « ،‬ئۇٔي ثىع ٔبظىً لىٍسۇق » زىىي ئبٌّبؾ ثىٍەْ « ئولۇ! » ئەِطى ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجٕي‬ ‫جەوىحٍىگەْ لبضاـحۇض‪ .‬ثىعٔىڭچە ِەظوۇض ؼۈضە ٌەًٍ ۋە فەجط ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‪ٍ ،‬ۀي ‪ - 12‬ئوضۇٔغب‬ ‫جىعىٍىفي وېطەن‪ .‬چۈٔىي ٌەًٍ ۋە فەجط ؼۈضىٍىطى ثىٍەْ لەزض ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ِەظِۇْ‬ ‫پۈجۈٍٔىىي ۋە ئوچۇق ‪ٍ -‬ېپىك ئىّبالض ِەۋجۇت‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ لەزض ‪ -‬لىّ​ّىحي ھەلمىسە ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە ثبضٌىك‬ ‫ِۇھبجبثىغب‪ « :‬ئەً ئىٕؽبْ! لۇضئبْ ‪ /‬ۋەھىٌ ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ ثىط وېچىٕي ثىط ئۆِۈضگە‬ ‫( ِىڭ ئبً جەذّىٕەْ ‪ٍ 83‬ىً جۆت ئبٍغب جوغطا وەٌّەوحە ) جەڭ ھۆضِەجىە ئىگە لىٍسى‪ِ .‬بٔب ثۇ‬ ‫ۋەھىٌ ؼېٕىڭ ھبٍبجىڭغب ٔبظىً ثوٌۇپ‪ ،‬ئۆظىٕي ؼۀسە ٔبِبٍەْ لىٍىفمب ثبـٍىؽب‪ ،‬ؼېٕىڭ ئۆِطۈڭ‬ ‫لبٔچە ئۆِۈضگە جەڭ ثوالض؟ » زېّەوحە‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « وېچە » ذبغ ھبٌسا ۋەھىٌ ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ وېچىٕي‬ ‫ئىفبضەت لىٍّبلحب‪.‬‬

‫اَنه َأىْ َزمْيَا ٍُ ِ​ِف م َ َْ َ َِل امْلَسْ ِر (‪َ )1‬و َما َأد َْراكَ َما م َ َْ َ َُل امْلَسْ ِر (‪ )2‬م َ َْ َ َُل امْلَسْ ِر ذ ْ ٌَْي ِم ْن َأمْ ِف َشِْ ٍص (‪)3‬‬ ‫ّ‬ ‫« ـۈثھىؽىع‪ ،‬ثىع ئۇٔي ( لۇضئبٕٔي ) لەزض ‪ -‬لىّ​ّەت وېچىؽىسە ٔبظىً لىٍىفمب ثبـٍىسۇق‪ .‬ئۇ‬

‫لەزض ‪ -‬لىّ​ّەت وېچىؽىٕىڭ ٔېّە ئىىۀٍىىىٕي ثىٍەِؽەْ؟ ئۇ لەزض ‪ -‬لىّ​ّەت وېچىؽي ( ـەضەپ‬ ‫ۋە پەظىٍەجحە ) ِىڭ ئبٍسىٓ ئبضجۇلحۇض » ( ‪.) 3 - 1‬‬ ‫‪42‬‬

‫ثۇ وېچە ئىّب لىٍغبْ ٍۀە ثىط ھەلىمەت جبھبٌەجٕىڭ ظۇٌّەجٍىه وېچىؽي ثوٌۇپ‪ٔ ،‬ۇضىٕي ئبٌالھ‬ ‫جىٓ ئبٌغبْ « لۇضئبْ جوٌۇْ ئېَي » ثۇ وېچىٕي ٍوضۇجمبٔىسى‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئىىىي ئبٍىحي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬زۇَٔب ھبٍبجىٕىڭ ثىط « وېچىگە »‬ ‫ئوذفىحىٍغبْ ثوٌۇـي ئېھحىّبٌسىٓ ٍىطاق ئەِەغ‪ .‬زۇَٔب ھبٍبجىٕي ثىط وېچە زېؽەن‪ ،‬ئبذىطەت ثۇ‬ ‫وېچىٕىڭ جبڭ ؼەھىطى‪ .‬ئىٕؽبْ ئىالھىٌ ٍېحەوچىٍىه ثوٌّبً جۇضۇپ‪ ،‬ثۇ ھبٍبت ؼەپىطىٕي‬ ‫ئوڭۇـٍۇق ھبٌسا ئبذىطالـحۇضۇپ ئەثەزىٌ ؼبئبزەجىە ئېطىفەٌّەٍسۇ‪ .‬ۋەھىٌ ئىٕؽبٔىَەجىە‬ ‫ئەۋەجىٍگەْ ٍوي ذەضىحىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕؽبٔغب جوغطا ٍوٌٕي وۆضؼىحىسۇ‪ٍ « .‬بلىٓ » زەپ جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ ئبذىطەت ؼۈثھىؽي ٍېحىپ وەٌگۀسە ھەلىمەت ئوجحۇضىغب چىمىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬زۇَٔب ھبٍبجىسا‬ ‫ھەلىمەجىە وۆظىٕي ئېحىۋاٌغبٔالض ئۈچۈْ ھەلىمەجٕىڭ ئۇالضغب ھېچمبٔساق پبٍسىؽي ثوٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ۋەھىٌ‪ ،‬زۇَٔب وېچىؽي ئبذىطٌىفىپ جبڭ ئبجمىچە ئەثەزىٌ ھوظۇض‪ ،‬ذبجىطجەٍِىه ۋە‬ ‫ـبزٌىمٕىڭ ٍېحەوچىؽىسۇض‪ ،‬ضېحؽىپىسۇض‪.‬‬

‫وح ِفْيَا ِ​ِب ْذ ِن َر ِ ّ ِّب ْم ِم ْن ُ ِّ‬ ‫ِه َح هَّت َم ْعوَؽ ِ امْ َف ْج ِص (‪)5‬‬ ‫ث َ هَ​َن ُل امْ َم ًَلئِ َك ُة َو ُّامص ُ‬ ‫ك َأ ْم ٍص (‪َ )4‬س ًَل ٌم ِ َ‬ ‫ّ‬ ‫« پەضىفحىٍەض ۋەھىٌ ثىٍەْ ثىطگە ئۇ وېچىسە چۈـىسۇ‪ ،‬ضەثجىٕىڭ ئىعٔي ثىٍەْ ھبٍبجٕىڭ ھەض‬

‫ؼبھەؼىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه جەضىپؽىع ثىط ـبزٌىمٕىڭ ( ضېحؽىپىٕي ئېٍىپ وېٍىسۇ )‪ .‬ثۇ ھبٌەت جبڭ‬ ‫ئبجمىچە زاۋاٍِىفىسۇ » ( ‪.) 5 - 4‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ئىفىٕىؿ ۋە ٍبـبؾ پەؼٍي ئبذىطٌىفىپ‪ ،‬وۆضۈؾ ۋە ھوؼۇٌٕي ٍىغىؿ‬ ‫پەؼٍي ثبـٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ثىعٔي ثۇ زۇَٔبزا ھبٍبت ئېىىٕعاضٌىمىغب وۈچىٕىڭ ٍېحىفىچە ئەجىط لىٍغبْ ۋە ھوؼۇي‬ ‫ظاِبٔىسا ئبٌالھ ٔىڭ ضەھّىحي ثىٍەْ ِوي ھوؼۇي ئبٌغۇچىالض لبجبضىسىٓ لىٍغبً! ( ئبِىٓ!!! )‪.‬‬

‫ئەضر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ئەؼط » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ « .‬ئەؼط » ؼۆظى «‬ ‫ؼىمىپ ؼۈٍىٕي چىمىطىؿ‪ِ ،‬ېغىعىٕي ئېٍىپ ـبوىٍىٕي جبـالؾ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ پېئىً‬ ‫جوِۇضىسىٓ جۈضٌىٕىپ چىممبْ‪ .‬ئبزەجحە چۈؾ ۋالحي ثىٍەْ ئبذفبَ ئبضىؽىسىىي ظاِبْ جىٍىّي « ئەؼط‬ ‫» زەپ ئبجىٍىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ۋالىث ئىفٍەٍسىغبْ ثىط وىفي ئۈچۈْ ھېطىپ ھبٌىسىٓ وەجىەْ‪ ،‬ئېعىٍىپ‬ ‫ؼۈٍي چىممبْ ۋە ثىط وۈٍٔۈن ذىعِىحىٕىڭ ٔەجىجىؽي وۆضۈٌگەْ ۋالىححۇض‪ٍ .‬ۈظ ٍىٍ​ٍىك ثىط ِەظگىٍّۇ‬ ‫« ئەؼط » زەپ ئبجىٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي ئۇ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ؼبپبؼىٕي ٔبِبٍەْ لىٍىسىغبْ ئۈچ ئەۋالزٔىڭ‬ ‫ئۆِطىٕي جەِؽىً لىٍىسۇ‪ .‬ھېؽبپ وۈٔىّۇ « ئەؼط » زەپ ئبجىٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي ئۇ « ھوؼۇي » وۈٔىسۇض‪.‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ لىٍّىفٍىطى ئۇ وۈٔي ئبٍطىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ِۇؼھبة ۋە جەپؽىطٌەضٔىڭ ِۇجٍەق وۆپچىٍىىىسە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ‬ ‫ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇذبضى ثۇ ؼۈضىٕي « ۋەٌئەؼط » زەپ ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ئەؼط ؼۈضىؽي ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ زەؼٍەپىي ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبٕٔىڭ‬ ‫ٔۇظۇي جەضجىپىسە ئىٕفىطاھ ‪ -‬ئبزىَبت ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ‪ - 13‬ئوضۇٔسا ٍەض ئبٌغبْ‪ .‬ئبزىَبجٕىڭ ئوضٔي‬ ‫جوغطا ثوٌغبْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئىٕفىطاھ ؼۈضىؽىٕىڭ ئوضٔي جوغطا ئەِەغ‪ .‬چۈٔىي ئىٕفىطاھ‪ ،‬ظۇھب‬ ‫‪43‬‬

‫ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضە ثوٌؽب وېطەن‪ِ .‬ەظِۇْ جەھەجحىٓ ظۇھب ؼۈضىؽىٕىڭ‬ ‫لوـّىمىغب ئوذفبٍسۇ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە ضەھّبْ ‪ -‬وەۋؼەض ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ‬ ‫جېرىّۇ جوغطا ئەِەغ‪ .‬ثىعٔىڭچە لەزض ‪ -‬ئبزىَبت ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽي ئەڭ ِۇۋاپىك ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە ٔبظىً ثوٌغبْ جبضىرٕي ئېٕىك وۆضؼىحىؿ لىَىٓ‪ .‬ـۇٔسالحىّۇ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 1‬ىٍىٕىڭ‬ ‫ئبذىطى ‪ٍ - 2‬ىٍىٕىڭ ثبـٍىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە لۇضئبٔسىىي ئبٍەت ھەجىّي جەھەجحىٓ ئەڭ لىؽمب ئۈچ ؼۈضىسىٓ ثىطى‪ .‬ثۇالضٔىڭ‬ ‫ھەِّىؽي ئۈچ ئبٍەجحىٓ جەضوىپ جبپمبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالض وەۋؼەض‪ ،‬ئەؼط ۋە ٔبؼط ؼۈضىٍىطىسۇض‪.‬‬ ‫ئەؼط ؼۈضىؽي ھەجىُ جەھەجحىٓ وىچىه‪ ،‬ئەِّب ِۀب جەھەجحىٓ ٔبھبٍىحي وەڭ ِەظِۇٔغب ئىگە‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثبؾ جېّىؽي ثوٌؽب لۇضئبْ ثەضپب لىٍّبلچي ثوٌغبْ ئۆضٔەن ئىٕؽبْ جىپىٕي جەؼۋىطٌەپ‬ ‫ثېطىؿ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثبالغەت جەھەجحىٓ جەڭسىفي ٍوق‪ .‬ئىّبَ ـبفي‪ « ،‬ئەگەض لۇضئبْ ثۇ ؼۈضىسىٕال‬ ‫ئىجبضەت ثوٌغبْ ثوٌؽب ئىٕؽبٔىَەت ئۈچۈْ ٍۀىال ٍېحەضٌىه ثوالجحي » زېگۀىىەْ ( ئبٌۇؼي )‪ .‬ثۇ‬ ‫ؼۈضە ثىٍەْ ثەٌەز ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ظىچ ِۇٔبؼىۋەت ثبض‪.‬‬ ‫ئبثسۇٌالھ ة‪ .‬ھۇؼەٍٕسىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبْ ثىط ضىۋاٍەت ئەؼط ؼۈضىؽىٕىڭ جۇٔجي لۇضئبْ‬ ‫ٔەؼٍىٕىڭ ھبٍبجىسا جۇجمبْ ئوضٔىٕي ئەڭ ٍبذفي ـەوىٍسە جەؼۋىطٌەپ ثەضِەوحە‪ « :‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ‬ ‫ئەؼھبثىٍىطىسىٓ ئىىىي وىفي ثىط ٍەضزە جەَ ثوٌغبٔسا ثىطؼي ٍۀە ثىطؼىگە ئەؼط ؼۈضىؽىٕي ئولۇپ‬ ‫ثەضِەؼحىٓ ئبٍطىٍّبٍححي » ( جەثەضأي )‪.‬‬ ‫« ئولۇؾ »ٔي لۇضئبٔي ِۀىسە چۈـۀگەْ ۋالحىّىعزا‪ ،‬ثۇ ضىۋاٍەجحىٓ ِۇٔساق ِۀب چىمىسۇ‪:‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ؼبھبثىٍىطى ثىط ٍەضزە جەَ ثوٌغبٔسا ثىط ‪ -‬ثىطىگە ھەلٕي‪ ،‬ؼەثىطٔي جەۋؼىَە لىالجحي‬ ‫ۋە ئۇٔي ھبٍبجىغب جەزثىمالؾ ھەلمىسە ٔەؼىھەت لىالجحي‪ .‬ئۇالضٔىڭ ثۇٔي ھبٍبت ـەوٍىگە‬ ‫ئبٍالٔسۇضۇـي‪ « ،‬ئەؼط ؼۈضىؽٕي ئولۇؾ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئىٕؽبٕٔىڭ ؼبئبزىحىٕي ٍبوي پبالوىحىٕي ئۆظ لوٌي ثىٍەْ جەٍَبضالٍسىغبٍٔىمىٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍّبلحب‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ گۇٔبھٕي ظاِبْ‪ ،‬زەۋض‪ِ ،‬بوبٔغب ئبضجىپ لوٍۇپ‪ ،‬ئۆظ ِەؼئۇٌىَىحىسىٓ لېچىفىٕي‬ ‫ضەت لىٍىپ‪ ،‬ثۇ ثبھبٔىٕىڭ لوثۇي لىٍىّٕبٍسىغبٍٔىمىٕي ئەؼىەضجّەوحە‪.‬‬ ‫ٍبذفىٍىمٕي ثەٌگىٍىه ثىط جبضىرىٌ ِەظگىٍگە ِەھىۇَ لىٍىپ لوٍۇپ‪ ،‬ئۆظى ٍبـبۋاجمبْ زەۋضزە‬ ‫ثبؾ وۆجۈضگەْ ٍبِبٍٔىمٕي « ظاِبْ ئبذىطى » زېگۀسەن ؼۆظٌەض ثىٍەْ زەۋضگە ئبضجىپ لوٍۇپ‪،‬‬ ‫ئۆظىٕي ئبلالؾ ِۀحىمىؽىٕي ضەت لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ذۇالؼىٍىگۀسە‪ ،‬وبضاِەت ظاِبٔسا ئەِەغ‪ ،‬ئىٕؽبٔسا زېّەوحە‪.‬‬ ‫ئەؼىط ؼۈضىؽي ثىط ئىالھي ئۇٌحىّبجۇَ ذبضاوحېطىگە ئىگە‪ .‬ئۇ ِۇھبجبثىغب « ثۇٔچە ٍۇلىطى‬ ‫ؼەۋىَەزە پەلەت ئبٌالھ ال ؼۆظ لىالالٍسۇ » زېگۈظىسىغبْ ـەوىٍسە ذىحبة لىٍىسۇ ۋە ۋىجسإٔي‬ ‫ھەضىىەجىە وەٌحۈضۈؾ‪ ،‬ئىٕؽبْ ـەذؽىَىحىٕي ثەضپب لىٍىؿ ِەلؽىحىسە ۋالىحٕي ـبھىث لىٍىپ‬ ‫جۇضۇپ ؼۆظ ثبـٍىغبْ‪:‬‬

‫ّص‬ ‫َوامْ َـ ْ ِ‬

‫« ( ؼۇزەن ئېمىپ وېحىۋاجمبْ ) ظاِبْ ‪ /‬ئەؼط ثىٍەْ لەؼەِىي ( ئەؼط ـبھىث ثوٌؽۇٔىي )!»‬ ‫( ‪ - 1‬ئبٍەت )‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ پەلەت ئبٌالھ ال ئېَحبالٍسىغبْ ؼۆظٔي ئېَحمبْ‪:‬‬

‫َُس‬ ‫ا هن ْاَلو ْ َس َان م َ ِفي د ْ ٍ‬ ‫ّ ّ‬ ‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ئىٕؽبْ ظىَبْ ئىچىسە‬

‫» ( ‪ - 2‬ئبٍەت )‪.‬‬ ‫‪44‬‬

‫ئبٔسىٓ ظىَبٔسىٓ ذبٌىٌ ثوٌغبٔالضٔىڭ ئبالھىسىٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫امصا ِم َح ِ‬ ‫ات َوث َ​َو َاص ْوا ِ​ِبمْ َح ّ ِق َوث َ​َو َاص ْوا ِ​ِب همص ْ ِّب‬ ‫ا هَل ه ِاَّل ٍَن َأ ٓ َمٌُوا َو َ َِعوُوا ه‬ ‫ّ‬ ‫« ئىّبْ ئېَحمبْ‪ٍ ،‬بذفي ئەِەٌٍەضٔي لىٍىپ ِەؼئۇٌىَىحىٕي ئبزا لىٍغبْ‪ ،‬ثىط ‪ -‬ثىطىگە ھەلٕي‬

‫ۋە ؼەثىطٔي جەۋؼىَە لىٍغبٔالض ثۇٔىڭسىٓ ِۇؼحەؼٕب » ( ‪ - 3‬ئبٍەت )‪.‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحە جۆت ئبالھىسىٍىه جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ٍ ،‬ۀي ئىّبْ ئېَحىؿ‪ ،‬ؼبٌىھ ئەِەي لىٍىؿ‪ ،‬ھەلٕي‬ ‫ۋە ؼەثىطٔي جەۋؼىَە لىٍىؿ‪ .‬ثۇالضٔي ئىفىٕىؿ‪ٍ ،‬بـبؾ‪ ،‬ثەھطىّبْ ثوٌۇؾ ۋە ثەضزاـٍىك ثېطىؿ‬ ‫زەپ جەضىپٍىؽەوّۇ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ثىطىٕچىؽي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ؛ ئىىىىٕجىؽي‪ ،‬ھبٍبجٕىڭ؛ ئۈچىٕچىؽي‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ؛ جۆجىٕجىؽي‪،‬‬ ‫ھەلىمەجٕىڭ ھەلمي‪.‬‬ ‫ئبٌسىٕمي ئىىىي ئبالھىسىٍىه وىفىٕىڭ ـەذؽىَحي ثىٍەْ؛ وېَىٕىي ئىىىي ئبالھىسىٍىه‬ ‫وىفىٕىڭ ئىجحىّبئٌ جەِىئىَەجحىىي ِەؼئۇٌىَىحي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫ئىّبْ ئېَحىؿ ئەلىسە‪ ،‬لبٌغبٍٔىطى ئەِەي ِەؼىٍىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ ٔىجبجٍىممب‬ ‫ئېطىفىفىٕىڭ ئبچمۇچي ِبٔب ثۇ جۆت ٔۇلحىسا ئىپبزىٍۀّەوحە‪ .‬ئەوؽىچە ثوٌغبٔسا‪ ،‬ئىٕؽبْ‬ ‫ھەلىمەجەْ ظىَبْ ئىچىسە ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ٍب ضەثجي ثىعٔي ظىَبْ ئىچىسە ثوٌغۇچىالض لبجبضىسا ثوٌۇپ لېٍىفحىٓ ؼبلٍىغىٓ!‬

‫ئبدىيبت ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ھۇجۇَ لىٍغبٔالض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ئبزىَبت‬ ‫» وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەظوۇض ئبٍەجحە ۋەھىٌ زۈـّۀٍىطىٕىڭ ۋەھىَگە ثوٌغبْ‬ ‫ئۆچّەغ زۈـّۀٍىىي ئىّب لىٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫« غبٌجىطالـمبْ ھبٌسا ھۇجۇَ لىٍغبٔالضٔىڭ ھبٌىغب ۋاً! »‪.‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحە ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕىڭ ئەلٍىگە ئەڭ ثبـحب « ٔېّىگە ھۇجۇَ لىٍغبٔالضغب؟ » زېگەْ‬ ‫ؼۇئبي وېٍىسۇ‪ .‬ثۇ ئېٕىمٍىغۇچىؽي ٔبِەٌۇَ ثوٌغبْ ؼۆظٌەض ثىٍەْ ثبـٍىغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى‪« .‬‬ ‫ھۇجۇَ لىٍغبٔالض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ئبزىَبت » وەٌىّىؽىٕي « ثەزىط ئۇضۇـىسىىي‬ ‫ِۇئّىٓ ِۇجبھىسالضٔىڭ ئبجٍىطىٕي وۆضؼىحىسۇ » زېگۀٍەضِۇ ثوٌغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئەٌي ثۇ‬ ‫چۈـۀسۈضۈـٕي ضەت لىٍىپ‪ « ،‬ثەزىطزە ِىمحبت ۋە ظۇثەٍطزىٓ ثبـمىالضٔىڭ ئېحي ٍوق ئىسى »‬ ‫زەٍسۇ‪.‬‬ ‫ثەظى ِۇپەؼؽىطٌەض « ئبزىَبت » وەٌىّىؽي ثىٍەْ « ھبجىالضٔىڭ جۆگىؽي » وۆظزە جۇجۇٌغبْ‬ ‫زەٍسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضە ٔبظىً ثوٌغبْ ِەظگىٍسە ھەج جېري پەضظ ثوٌّىغبٔىسى‪ « .‬ئبزىَبت » ثىٍەْ ٔېّىٕىڭ‬ ‫ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ثۇٔىڭغب ئوذفبٍسىغبْ لبضاـالضٔي وەٌىّىٕىڭ ِۀىؽي ضەت لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫چۈٔىي‪ ،‬وەٌىّە « زۈـّەْ‪ ،‬زۈـّۀٍىه » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ئبزۋ‪ ،‬ئبزۇۋ » ؼۆظ‬ ‫جوِۇضىسىٓ جۈضٌىٕىپ چىممبْ‪ .‬ثۇ ٍەضزىٓ « ھۇجۇَ لىٍغۇچىالضٔىڭ » ۋەھىٌ زۈـّۀٍىطى‬ ‫ئىىۀٍىىي ئېٕىك ھبٌسا ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪.‬‬

‫‪45‬‬

‫لەزىّمي ِۇؼھبثالضزا ؼۈضە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثەظى ِۇپەؼؽىطٌەض ثېفىسىىي « ۋاۋ »‬ ‫ھەضىپي ثىٍەْ ثىطٌىىحە ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە زەؼٍەپىي ِەظگىٍ​ٍەضزە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ‬ ‫جەضجىپىسە ئەؼىط ۋە وەۋؼەض ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ـەذؽٍەضٔي ٔىفبْ لىٍغبْ ھبٌسا‬ ‫ئېٍىپ ثېطىٍغبْ زەۋەت ِەظگىٍىگە‪ٍ ،‬ۀي ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 2‬ىٍىغب جوغطا وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي ئبٌالھ ۋە ئىٕؽبْ ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەت ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە ذىحبة‬ ‫لىٍىٕغۇچىٕي ؼەگىحىؿ ِەلؽىحىسە « ھەٍطأٍىك ھېػ لىٍسۇضۇؾ » جۈغ ِۀىؽىگە ئىگە ثوٌغبْ‬ ‫لەؼەَ ۋاۋى ( و ) ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‪ .‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕىڭ ثۇ ذىحبثالضٔي پۈجۈْ زىممىحي ثىٍەْ‬ ‫ئبڭٍىفي‪ ،‬ئىٕؽبْ ۋىجسأىٕي ھەضىىەجىە وەٌحۈضۈؾ ۋە ئبوحىپ ۋىجساْ ئىگىٍىطىسىٓ لىٍىپ‬ ‫ٍېحىٍسۈضۈؾ ئۈچۈْ ِۇـۇٔساق لىٍغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ھەض ثىط وەٌىّىؽي‪ ،‬ھەجحب ھەض ھەضىپي ذىحبة‬ ‫لىٍىٕغۇچىٕىڭ لەٌجىگە ھېؽبپ وۈٔىٕي ئۇؼحىٍىك ثىٍەْ ٔەلىؿ لىٍىپ ئوٍىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ثۀسىٕىڭ‬ ‫ثۇ ضىئبٌٍىمٕي ھەض ۋالىث ھېػ لىٍىپ ٍېحىفي ِەلؽەت لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇٔي وۆضۈپ جۇضغبٔسەن‬ ‫ئىّبْ ئېَحىؿ ئىّب لىٍىٕىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ۋىجساْ پەلەت ثۇ ئبضلىٍىك ئۆظ ِەۋجۇجٍىمىٕي ؼبلالپ‬ ‫لبٌىسۇ‪ .‬ئىٕؽبْ ِبٔب ثۇ ؼەۋەثحىٓ ئىٕؽبٍٔىمىٕي ؼبلالپ لبالالٍسۇ‪:‬‬

‫َوامْ َـا ِد َ​َّي ِت ضَ ْح ًحا (‪ )1‬فَامْ ُم ِور َ​َّي ِت كَسْ ًحا (‪ )2‬فَامْ ُم ِل َْي ِات ُص ْح ًحا (‪ )3‬فَبَث َْص َن ِت َِ ه َ ْل ًـا (‪ )4‬فَ َو َس ْع َن ِت َِ َ َْج ًـا (‪)5‬‬

‫« ئبٌالھ ـبھىحىي‪ ( ،‬ۋەھىَگە ) غبٌجىطٌىك ثىٍەْ ھۇجۇَ لىٍغۇچىالضغب ۋە ( ئىچىسىىي ) غەظەپ‬ ‫ئوجىٕي ئەجطاپىسىىىٍەضگە جۇجبـحۇضغبٔالضغب‪ ،‬ؼەھەضگىچە ھەؼەت ئوجىسا پۇچىالٔغبٔالضغب ۋە چبڭ ‪-‬‬ ‫جوظاْ ( لۇضۇق گەپ‪ ،‬جۆھّەت )ٌىطى ثىٍەْ پىحٕە چىمبضغبٔالضغب‪ ،‬ثۇ زۈـّۀٍىه ثىٍەْ وىفىٍەض‬ ‫جوپي ئبضىؽىغب ثۆؼۈپ وىطگۈچىٍەضگە‪.) 5 - 1 ( » ...‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ضىؽبٌەجٕىڭ زەؼٍەپىي ٍىٍ​ٍىطىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ئېٕىمٍىغۇچىؽي ٍوق ھبٌسا ثبـالٔغبْ ئبٌسىٕمي ثەؾ ئبٍىحىٕي ئۇضۇـمب ِۇٔبؼىۋەجٍىه زەپ‬ ‫ـەضھىٍَىگىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەضزە وېٍەچەوٕي ئىفبضەت لىٍىسىغبْ ثىطەض ٌەثعى زەٌىٍّۇ ٍوق‪.‬‬ ‫ثىعٔىڭچە ثۇ ئبٍەجٍەض ۋەھىَٕي ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔىڭ ۋەھىَگە لبضىحب جۇجمبْ غەٌىحە ِۇئبِىٍىؽىٕي‬ ‫ئىپبزىٍىّەوحە‪ .‬ثۇٔىڭ زەٌىٍي ئبضلىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ـۇ ئبٍەجٍەضزۇض‪:‬‬

‫ا هن ْاَلو ْ َس َان ِم َ ِصت ّ َِ مَ َكٌُو ٌد (‪َ )6‬واه ه َُ ؿَ َ​َّل َذ ِ َِل م َشَ ِ​َِ ٌس (‪َ )7‬واه ه َُ ِم ُح ِ ّة امْز ْ َِْي مَشَ ِسً ٌس (‪)8‬‬ ‫ّ ّ‬ ‫ّ‬ ‫ٔېّەجٍىطىٕي ـەوؽىع ئىٕىبض لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫« ئىٕؽبْ ھەلىمەجەْ ّضەثجىٕىڭ‬

‫ئىٕؽبْ ھەلىمەجەْ‬ ‫ضەثجىڭٕىڭ ثۇ ٔېّەجٍىطىگە ئەٌۋەجحە ئۆظى گۇۋاھحۇض‪ .‬ئىٕؽبْ پۇي ‪ِ -‬بٌغب ئىٕحبٍىٓ ھېطىؽحۇض » ( ‪- 6‬‬ ‫‪.) 8‬‬ ‫زېّەوىي‪ ،‬زەؼٍەپىي ثەؾ ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « جۇظ ووضٌۇق » ٔىڭ ذبضاوحېطى ‪ /‬ؼۈپىحىٕي‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەض ثبٍبْ لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك ئبٌالھ ٔىڭ ثۀسىٍىطى ئۈؼحىسىىي ھەلمىٕي‬ ‫ئەؼٍەجّەوحە ۋە ھېؽبپ وۈٔي ئۈچۈْ ئبگبھالٔسۇضِبلحب‪.‬‬ ‫ذۇالؼىٍىگۀسە‪ ،‬ئىٕؽبْ ئبٌالھ ٔي ھەضگىعِۇ ئبٌسىَبٌّبٍسۇ‪ .‬وۆضۈٔۈـحە لبٔچىٍىه ؼەۋەثٕي‬ ‫ئوجحۇضىغب لوٍۇـىسىٓ لەجئىَٕەظەض‪ ،‬ۋىجسأي ئۆظى ئوجحۇضىغب لوٍغبْ ثبضٌىك ئۆظىطٌەضٔي ضەت لىٍىپ‪،‬‬ ‫ھەلٕي جبوبضالٍسۇ‪ « :‬زىٍالضزىىي ؼىطالضٔىڭ ئبـىبضا لىٍىٕىفي » ( ‪ - 10‬ئبٍەت )‪ ،‬ۋىجسإٔىڭ‬ ‫ظۇۋأغب وىٍىپ ھەلىمەجٕي ئوجحۇضىغب لوٍۇـىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئبذىطىسا ئبٌالھ ٔىڭ ذەثىط ئىؽّىٕي جىٍغب ئېٍىؿ ئبضلىٍىك‪ِ ،‬ۇھبجبثىغب ئبٌالھ جىٓ‬ ‫ٍوـۇضۇْ ئىؿ لىٍىفٕىڭ ِۇِىىٓ ئەِەؼٍىىىٕي ئەؼٍىحىپ ئۆجىەْ‪.‬‬ ‫‪46‬‬

‫ا هن َرّبه ُ ْم ّبِ ِ ْم ً َ ْو َم ِئ ٍش م َ َرحِْيٌ‬ ‫ّ‬ ‫« ئۇالضٔىڭ ھەِّە‬

‫ئەھۋاٌىسىٓ ضەثجىٕىڭ ھەلىمەجەْ ذەۋەضزاض ئىىۀٍىىىٕي ( ثۇ ٔبزاْ‬ ‫ئىٕؽبْ ) ثىٍّەِسۇ؟ » ( ‪.) 11‬‬

‫كەۋضەر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ٔبھبٍىحي ذەٍىطٌىه‪ِ ،‬وي ئىىطاَ‪ٔ ،‬ېّەت ٍبِغۇضى »‬ ‫ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « وەۋؼەض » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ثىع ؼبڭب ھەلىمەجەْ ٔۇضغۇْ ٍبذفىٍىمالضٔي ئبجب لىٍسۇق » ( ‪.) 1‬‬ ‫ئەي وەۋؼەض ‪ -‬جبِىس ئىؽىُ ( ِەٌۇَ ثىط ئىؽىُ ٍبوي پېئىٍسىٓ جۈضٌىٕىپ چىمّىغبْ‪ِ ،‬ۇؼحەلىً‬ ‫ئىؽىُ ) ثوٌۇپ‪ ،‬گطاِّبجىىىٍىك لبئىسىگە ئبؼبؼەْ لبضىحىٍغبْ ئوثىَىححىٓ ثبـمب ثىط ِۀىگە زاالٌەت‬ ‫لىٍّبٍسۇ‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼەْ ثۇ ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « وەۋؼەض » ضەؼۇٌۇٌالھمب ثېطىٍگەْ «‬ ‫ٔۇضغۇْ ٔېّەجٍەضٔىڭ » ئوِۇِىٌ ئىؽىّي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ٔېّەجٍەضزىٓ وۆظگە وۆضۈٔگۀٍىطى لۇضئبْ‬ ‫ۋەھىٌ‪ٔ ،‬ەثىٍَىه ۋە ھېىّەت‪ .‬ھەظضىحي ئۀەؼحىٓ وەٌگەْ ۋە ئبۋاَ ئبضىؽىسا وەڭ جبضلبٌغبْ «‬ ‫وەۋؼەض وۆٌي » ئىعاھبجي‪ ،‬وەۋؼەض ئىؽّي زاالٌەت لىٍغبْ ٔەضؼە ئەِەغ‪ ،‬ئۇ پەلەت وىفىٍەضٔىڭ‬ ‫ِەظوۇض وەٌىّە ھەلمىسىىي چۈـۀچىؽي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ .‬وەۋؼەضٔي « جۀٕەجحە ضەؼۇٌۇٌالھمب‬ ‫ذبغ لىٍىٕغبْ ثىط وۆي » زەپ ـەضھىٍَىگۀٍەضزىٓ ثبـمب ٍۀە‪ « ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ٔەؼٍي‪،‬‬ ‫ؼبھبثىٍىطى‪ ،‬ئۈِّىحي‪ ،‬ئۈِّىحىٕىڭ ئبٌىٍّىطى‪ ،‬جۀٕەجحىىي ثىط ئۆؼحەڭ‪ ،‬جەۋھىس ئەلىسىؽي‪،‬‬ ‫ئىؽالَ‪ ،‬پەظىٍەت‪ِ ،‬بذحبـمب ؼبظاۋەض ِبلبَ‪ِ ،‬ۇھەِّەزى ـەضىئەجٕىڭ ٍەڭگىٍ​ٍىىي‪ ،‬لۇضئبْ‪،‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ئبؼبْ چۈـۀگىٍي ثوٌىسىغبٍٔىمي‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھمب ذبغ ثىط ٔۇض‪ » ...‬زېگۀسەن ـەوىٍسە‬ ‫ئىعاھٍىغبٔالضِۇ ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ثبضٌىك ِۇؼھبة ۋە جەپؽىطٌەضزە ؼۈضە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ وەٌىّە لۇضئبٔسا پەلەت ِۇـۇ‬ ‫ؼۈضىسىال جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە ِەظِۇْ ۋە ئۇؼٍۇثي ٔۇلحىؽىسىٓ لبضىغبٔسا ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ھەظضىحي‬ ‫ئوؼّبْ ة‪ .‬ئبففبْ‪ ،‬جبثىط ة‪ .‬ظەٍس ۋە ثبـمىالض ثۇ ؼۈضىٕي ئبزىَبت ‪ -‬جەوبؼۇض ؼۈضىٍىطى ئبضؼىغب‬ ‫جىعغبْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ ئەؼط ‪ -‬جەوبؼۇض ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب ٍەضٌەـحۈضگەْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 2‬ىٍىٕىڭ ئبذىطٌىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 3‬ئبٍىحي ضەؼۇٌۇٌالھمب‬ ‫لبجحىك زۈـّۀٍىه لىٍىۋاجمبْ ثىط گۇضۇھٕىڭ ثبضٌىمىسىٓ ذەۋەض ثەضگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔىڭسىٓ‬ ‫زەۋەجٕىڭ زەؼٍەپىي ِەظگىٍ​ٍىطىسە ضەؼۇٌۇٌالھمب ئىچ ‪ -‬ئىچىسىٓ زۈـّۀٍىه لىٍىۋاجمبْ‬ ‫وىفىٍەضٔىڭ ثبضٌىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە لۇضئبٕٔىڭ ئەڭ لىؽمب ؼۈضىؽي ثوٌغبْ ثوٌؽىّۇ‪ِ ،‬ەظِۇٔي ٔبھبٍىحي چوڭمۇض ؼۈضىٍەضزىٓ‬ ‫ثىطى‪ .‬ؼۈضە ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ٔېّەجىە ـۈوۈض لىٍىؿ ئەذاللىٕي ٍېحىٍسۈضۈـٕي ۋە ئۇؼٍۇثىٕي‬ ‫وۆضؼىحىپ ثېطىفٕي ِەلؽەت لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ۇھبجبثىٕي ؼبٌىھ ئەِەي لىٍىفمب جەـۋىك لىٍىسۇ‪.‬‬

‫‪47‬‬

‫ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئۈِىسىٕي جېرىّۇ ٍۇلىطى وۆجۈضۈپ‪ِ ،‬ۀىۋىٌ وۈچىٕي جېرىّۇ ئبـۇضىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٌەٍِەضگە ضەھّەت ثوٌغۇچىغب ۋەھىٌ ۋە ٔۇثۇۋۋەجٕىڭ پەلەت « ثىط ئېغىط ِەؼئۇٌىَەت » ثوٌۇپال‬ ‫لبٌّبؼحىٓ‪ٍ ،‬ۀە « ٔبھبٍىحي چوڭ ذەٍىطٌىه ئىؿ » ئىىۀٍىىىٕي ئەؼٍىحىسۇ‪:‬‬

‫اَنه َأؾ َْع َْيَاكَ امْ َك ْوث َ​َص‬ ‫ّ‬ ‫« ثىع ؼبڭب ھەلىمەجەْ ٔۇضغۇْ ٍبذفىٍىمالضٔي ئبجب لىٍسۇق » ( ‪.) 1‬‬

‫ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجي ئبٌالھ ٔىڭ ثۇ ذەٍىطٌىه ٔېّىحي ؼبٍىؽىسە‪ ،‬ئبثسۇٌّۇجەٌٍىپٕىڭ ٍېحىّي «‬ ‫ئبٌەٍِەضگە ضەھّەت » ثوٌغبٔىسى‪ .‬ثۇ ـەضەپٍىه ٔېّەت ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجىگە ـۈوۈض لىٍىفٕي‬ ‫جەلەظظا لىٍىسۇ‪ .‬ـۈوۈضٔىڭ ئەڭ چوڭي‪ ،‬جەثىئىَىي ئىجبزەجٕي ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجىگىال ذبغ‬ ‫لىٍىفحۇض‪:‬‬

‫فَ َص ِ ّل ِم َصت ّ َِم َو ْ َ‬ ‫اْن ْص‬

‫« ٔبِىعىڭٕي‪ ،‬لۇضثبٍٔىمىڭٕي ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجىگە ذبغ لىٍغىٓ! » ( ‪.) 2‬‬ ‫وەۋؼەض ‪ -‬ئەثەجەض وەٌىّىؽي ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەت ؼۈضىٕىڭ ئبچمۇچىسۇض‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھمب‬ ‫زۈـّۀٍىه لىٍىسىغبٔالض ثوٌىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ٔۇضغۇْ ٍبذفىٍىمي ۋە وەضىّىگە ٔبئىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ ئۇٔىڭغب ٔەپطەت لىٍىؿ‪ِ ،‬ەۋجۇزٌىمي پۈجۈٍٔەً ذەٍىطٌىه ثوٌغبْ ثىطؼىسىٓ‬ ‫ِەھطۇَ ثوٌغبٍٔىمحۇض‪ .‬ئۇ ئەي ‪ -‬ئەثەجەض ثوٌۇپ‪ٍ ،‬ۀي ئۇٔىڭسىٓ ٍۈظ ئۆضىگەْ ۋە ئۇٔىڭغب زۈـّەْ‬ ‫ثوٌغبْ ثىطؼي‪ ،‬ئەِەٌىَەجحە ئەي ‪ -‬وەۋؼەضزىٓ ٍۈظ ئۆضۈپ ئۇٔىڭغب زۈـّەْ ثوٌغبْ ۋە ٍبذفٍىك‬ ‫ثۇٌىمىسىٓ ِەھطۇَ لبٌغبْ وىفىسۇض‪:‬‬

‫ا هن َشا ِهئَ َم ُ َُو ْ َاْلتْ َ َُت‬ ‫ّ‬ ‫« ھەلىمەجەْ ؼېٕىڭ‬

‫زۈـّىٕىڭٕىڭ ٔبَ ‪ٔ -‬ىفبٔي لبٌّبٍسۇ ( ھەلىمەت ـۇوي‪ ،‬ؼبڭب‬ ‫زۈـّۀٍىه لىٍغۇچي ٍبذفىٍىمحىٓ پۈجۈٍٔەً ِەھطۇَ لبٌغبْ وىفىسۇض ) » ( ‪ - 3‬ئبٍەت )‪.‬‬ ‫ضەثجىُ ثىعٔي ضەھّەت‪ٍ ،‬بذفىٍىك ثۇٌىمىسىٓ ِەھطۇَ ثوٌغۇچىالض لبجبضىسىٓ لىٍّىغىٓ!‬

‫تەكبضۇر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ھېطىػ ثىٍەْ وۆپەٍحىؿ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ‬ ‫« جەوبؼۇض » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫« ؼىٍەضگە جب ئۆٌۈَ ٍېحىپ لەثىطگە وىطگىچە وۆپەٍحىؿ ھېطىؽي ؼىٍەضٔي غەپٍەجحە لبٌسۇضزى‬ ‫» ( ‪.) 2 - 1‬‬ ‫جەوبؼۇض ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ثىط ؼۈضىٕىڭ لۇضئبٔسا ئوضۇْ ئېٍىفي ئۆجّۈؾ‪ ،‬ثۈگۈْ ۋە‬ ‫وېٍەچەوحىىي ئىٕؽبٔالض ئۈچۈْ ثىط ِۆجىعىۋى جېّب ثوٌۇپ‪ ،‬ئۈظٌۈوؽىع ِبي ‪ِ -‬ۈٌىىٕي وۆپەٍحىؿ‬ ‫ھېطىؽي ِۇجٍەق وۆپ ؼبٍٔىك ئىٕؽبٔالض گىطىپحبض ثوٌغبْ ذەجەضٌىه ئىٍ​ٍەجٍەضزىٓ ثىطى‪ .‬ثۈگۈٔىي‬ ‫زەۋضىّىعزىّۇ ئىٕؽبٔالضزىىي ئەڭ چوڭ ئىٍ​ٍەجٍەضزىٓ ثىطى جوذحىّبً وۆپەٍحىؿ ھېطىؽي ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫لبٔبئەت لىٍّبؼحىٓ وۆپەٍحىؿ‪ ،‬جېرىّۇ وۆپٍەپ ٍىغىؿ ۋە جېرىّۇ وۆپىە ئىگە ثوٌۇؾ ھېطىؽي‬ ‫ٔەجىجىؽىسە ذۇزىٕي ٍولىحىپ لوٍغبْ ئىٕؽبْ ثۇ ٍوٌسا ئۆظىٕي ٍولىحىپ‪ ،‬ھەززىٕي ثىٍەٌّەً‬ ‫چەوحىٓ ئبـّبلحب‪.‬‬ ‫‪48‬‬

‫ِۇجٍەق وۆپ ؼبٔسىىي ِۇؼھبة ۋە جەپؽىطٌەضزە ؼۈضە ِۇـۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئەؼھبثىٍىطىٕىڭ « ِەلجۇضا » زەپ ئبجىغبٍٔىمي ھەلمىسە ضىۋاٍەجٍەض ثبض ( ئبٌۇؼي )‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثۇذبضىسا « ئەٌھبوۇَ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ئىرحىالپ ٍوق‪ .‬ؼۈضە ضىؽبٌەجٕىڭ زەؼٍەپىي‬ ‫ِەظگىٍىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬لەزىّمي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىسە وەۋؼەض ۋە ِبئۇْ ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا‬ ‫‪ - 16‬ئوضۇٔسا ٍەض ئبٌغبْ‪ .‬ثۇ جەذّىٕەْ ضىؽبٌەجٕىڭ ئىىىىٕجي ٍىٍىغب جوغطا وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫گەضچە ثۇ ؼۈضىٕىڭ ِەوىىسىىي ئىىىي چوڭ ضەلىت لەثىٍە ئبضىؽىسىىي وۈچ ‪ -‬لۇۋۋەت‬ ‫ثەؼٍىفىفي ؼەۋەثٍىه ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ضىۋاٍەت لىٍىٕؽىّۇ‪ ،‬ئەِّب ؼۈضە ئىّب لىٍىۋاجمبْ ِۀب ظاِبْ‬ ‫ۋە ِبوبٔالضٔي ھبٌمىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ھەض زەۋضزىىي « ِبي ‪ -‬زۇَٔب ٍىغىؿ‪ ،‬ثىطٌەـحۈضۈؾ ھېطىؽي »غب‬ ‫گىطىپحبض ثوٌغبْ ئىٕؽبٔالضغب ذىحبة لىٍىپ‪ ،‬ثۇ ئىٍ​ٍەجحىٓ ھەظەض ئەٍ​ٍەؾ ھەلمىسە ئبگبھالٔسۇضۇؾ‬ ‫ثەضِەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي‪ ،‬ھەض لبٍؽي زەۋض ئىٕؽبٍٔىطى ئىچىسە وۆضۈٌىسىغبْ ھەِّە جەھەجحە‬ ‫ثىطىٕچي ثوٌۇؾ ھەۋىؽىگە ئەؼىط ثوٌغبْ ئىٕؽبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ذىطىؽمب لۇي ثوٌۇؾ ؼەۋەثىسىٓ‬ ‫ئىٕؽبْ ئۈظٌۈوؽىع ٍىّەً ‪ -‬ئىچّەً ٍىغىسۇ ۋە ثبـمىالضغىّۇ ٍىگۈظِەً ثىطٌەـحۈضىسۇ‪ٔ .‬ەجىجىسە ثۇ‬ ‫ٍىغمبٍٔىطى ئبؼحىسا ِىجىٍىپ ذۇزىٕي ٍولۇجۇپ لوٍىسۇ ۋە ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىٕي ئۇٔحۇٍسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ئىٕؽبٕٔي زۇَٔبۋىٍَىفىپ وېحىؿ ثبالؼىغب زۇچبض ثوٌۇپ لبٌّبؼٍىك ئۈچۈْ وىفىٍەضٔي‬ ‫ئبگبھالٔسۇضۇپ « لبضۇٔالـّبؼٍىك »ٔي ئىّب لىٍغبْ ھبٌسا ؼۆظٔي ثبـالٍسۇ‪:‬‬

‫َأمِْ ُ َُاُك امخه َ​َكث ُ​ُص (‪َ )1‬ح هَّت ُز ْر ُ ُ​ُت امْ َملَا ِج َص (‪)2‬‬

‫« ؼىٍەضگە جب ئۆٌۈَ ٍېحىپ لەثطىگە وىطگىچە وۆپەٍحىؿ ھېطىؽي ؼىٍەضٔي غەپٍەجحە لبٌسۇضزى‬ ‫» ( ‪.) 2 - 1‬‬ ‫ثۇ ٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕىۋاجمبْ ِەؼىٍە‪ ،‬ئۆجىۈٔچي ثىٍەْ ئەثەزىٌ‪ ،‬ثىجبھب ثىٍەْ ثبھبؼي ثوٌغبٕٔي‬ ‫ئبٍطىَبٌىغۇزەن ثىٍىّگە ئىگە ثوٌۇؾ ِەؼىٍىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ثىٍىُ ئىّبٕٔىڭ ئەؼەضى ثوٌىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪،‬‬ ‫ثۇ ثىٍىُ ئىٕؽبٕٔي ئبٌالھ ٔي وۆضۈپ جۇضغبٔسەن جۇٍغۇ ثىٍەْ ئبٌالھ لب ئىجبزەت لىٍىفمب‬ ‫ٍۈظٌۀسۈضىسىغبْ جىطىه ۋە جىطىٍسۈضگۈچي ثىط ئىّبٕٔىڭ ـبھ ئەؼەضى ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔساق ثىط ئىّبْ‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ زىٍىغب جەھۀٕەَ ذەۋپىسىٓ ذەۋەض ثېطىپ جۇضىسىغبْ ثىط ھۇـَبضٌىك ثەذؿ ئېحىسۇ‪.‬‬ ‫ئەگەض ئۇٔساق ثوٌّىؽب‪ ،‬ئىچىسىٓ ٍبٌمۇٔالپ چىممبْ ٍبٔغىٓ ۋىجساْ پەضزىؽىٕي وۆٍسۈضۈپ جبـالپ‪،‬‬ ‫پۈجۈْ ھەلىمەت ِبٔب ِەْ زەپ وۆظ ئبٌسىسا پەٍسا ثوٌغبْ ئۇ وۈٔسە‪ ،‬ئىٕؽبْ ئۇ ھەلىمەجٕي ثىٍىپ‬ ‫ٍېحىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثۇ ۋالىححب پۇضؼەت لوٌسىٓ وەجىەْ ثوٌىسۇ‪:‬‬

‫ون ِؿ ْ َ​َّل امْ َ​َ ِلنيِ (‪ )5‬م َ َ َ​َت ُو هن امْ َج ِح َمي (‪ ُ )6‬هُث م َ َ َ​َت ُوَّنه َا ؿَ ْ َني‬ ‫ون (‪ َ )4‬هّلَك م َ ْو ثَ ْـوَ ُم َ‬ ‫ون (‪ ُ )3‬هُث َ هّلَك َس ْو َ​َ ثَ ْـوَ ُم َ‬ ‫َ هّلَك َس ْو َ​َ ثَ ْـوَ ُم َ‬ ‫امْ َ​َ ِلنيِ (‪)7‬‬

‫« ٍبق‪ ،‬ۋالحي وەٌگۀسە ھەلىمەجٕي ثىٍىپ لبٌىؽىٍەض‪ .‬ئبٔسىٓ ۋالحي ؼبئىحي وەٌگۀسە‬ ‫ھەلىمەجٕي ( ئۇ جبٍسا ) ثىٍىپ لبٌىؽىٍەض‪ .‬ئەگەض ثۇ (ھېطىؽٕىڭ لبٔساق ِۇؼىجەجٍەض ئېٍىپ‬ ‫وېٍىسىغبٍٔىمىٕي ) ئەجطاپٍىك جەپەوىۇض لىٍىپ ٍەجىەْ ثوٌؽبڭالض‪ ،‬ئەٌۋەجحە ئۇٔىڭ ( زۇَٔبٔي )‬ ‫جەھۀٕەِگە ( ئبٍالٔسۇضغبٍٔىمىٕي ) وۆضۈپ ٍېحەجحىڭالض‪ ( .‬ثۇ ٍەضزە ‪ -‬زۇَٔبزا وۆضۈپ‬ ‫ٍېحەٌّىسىڭالض )‪ ،‬وۆپ ئۆجّەؼحىٓ ( ئبذىطەجحە ) ئۇٔي ھەلىمەجەْ ئۆظ وۆظۈڭالض ثىٍەْ‬ ‫وۆضىؽىٍەض‪.)7 - 3 ( » ... ،‬‬

‫‪49‬‬

‫ثۇ ئبٍەجٍەض ٔبظىً ثوٌغبْ زەۋضزىىي ئىٕؽبْ « وۆپەٍحىؿ‪ٍ ،‬ىغىؿ ھېطىؽىغب ِۇپحىال ثوٌغبْ‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ زۇَٔبٔي جەھۀٕەِگە ئبٍالٔسۇضغبٍٔىمىٕي ثىع جېري وۆضِىسۇق » زېگەْ ثوٌؽب ِىڭ‬ ‫لېحىُ ھەلؽىعٌىك لىٍغبْ ثوالجحي‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬وۈٔىّىعزىىي ئىٕؽبْ ثۇٔي زېؽە ِىٍَبضز لېحىُ‬ ‫ھەلؽىعٌىك لىٍغبْ‪ ،‬ضىئبٌٍىممب وۆظىٕي ٍۇِۇۋاٌغبْ ثوٌىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثۇٔىڭغب جېري ٍېمىٕمي ظاِبٔسا ثىط‬ ‫لبٔچە لېحىُ ـبھىث ثوٌسى‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحي ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕىڭ ثىع ئۆظ ئىرحىَبضىّىعچە ؼەضپ لىٍىسىغبْ ثىط‬ ‫ِۈٌىىَەت ئەِەغ‪ ،‬ؼوضىمي ثبض ثىط ئبِبٔەت ئىىۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍىپ ئىٕؽبٕٔي ئبگبھالٔسۇضِبلحب‪:‬‬

‫ُ هُث مَدُ ْسبَمُ هن ً َ ْو َم ِئ ٍش َؾ ِن اميه ِـ ِمي‬

‫« ئەٌۋەجحە ئۇ وۈٔسە ( زۇَٔبزا ؼىٍەضگە ثېطىٍگەْ ) ثبضٌىك ٔېّەجٍەضزىٓ ؼوئبي ‪ -‬ؼوضاق‬ ‫لىٍىٕىؽىٍەض » (‪.) 8‬‬

‫يبئۇٌ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ئبذىطلي ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « لىعغىٕىؿ‪ ،‬ئبٍبؾ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ‪،‬‬ ‫لۇضئبٔسا پەلەت ِەظوۇض ؼۈضىسىال جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ِبئۇْ » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫« ئەڭ وىچىه ٍبضزەِٕىّۇ ئبٍبٍسۇ » ( ‪ - 7‬ئبٍەت )‪.‬‬ ‫ِبئۇْ‪ِ ،‬ەئۇٔەت پېئىٍىسىٓ جۈضٌۀگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضجۇثي ئېَحمبٔسەن ِبئۇْ وەٌىّىؽي « ئبظٌىك‬ ‫» ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬وۆپ ٔەضؼىٕىڭ ئبظ ثىط لىؽىّىغب ۋەوىٍ​ٍىه لىٍغبٍٔىمي ئۈچۈْ ظاوبت ۋە‬ ‫ؼەزىمىّۇ « ِبئۇْ » زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬ئبثسۇٌالھ ة‪ِ .‬ەؼئۇز ِبئۇٕٔي « ثىط ئۆٌچەَ‪ ،‬ثىط چىٍەن »وە‬ ‫ئوذفبؾ ِەھؽۇالجالض ئۆٌچۀگەْ ئۆٌچىگۈچٍەضٔىڭ ئەڭ جۆۋەْ ئۆٌچەَ ثىطٌىىي زەپ ئىعاھٍىغبْ‪.‬‬ ‫ثىع جبٌٍىغبْ ِۀبِۇ ٍۇلىطىمي ئىعاھبجٕي ئبؼبغ لىٍّبلحب‪ِ .‬ۇجبھىس ثۇ وەٌىّىٕي « ئۆجٕە ثېطىؿ »‬ ‫زەپ ئبٌغبْ‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼەْ ثۇ ئبٍەجٕىڭ ِۀىؽي « ئۆجٕە ثېطىفىىّۇ جوؼبٌغۇ ثوٌىسۇ »‬ ‫زېگۀٍىه ثوٌىسۇ‪ِ .‬بئۇْ ھبۋا‪ ،‬لۇٍبؾ‪ ،‬ـبِبي‪ٍ ،‬بِغۇض‪ ،‬ؼۇ‪ ،‬ئوت ‪ٍ -‬بؾ‪ ،‬ئوجمب ئوذفبؾ‬ ‫ھېچىىّٕىڭ ثېطاۋزىٓ ئبٍبؾ ھەلمي ثوٌّىغبْ ئوضجبق ئىفٍىحىفىگە ثېطىٍگەْ ٔەضؼىٍەضٔي‬ ‫وۆضؼىحىسۇ زېگۀٍەضِۇ ثوٌغبْ‪ .‬ثىعٔىڭچە ثۇ ِبئۇٕٔىڭ ئەڭ ٍبذفي ئىعاھبجٍىطىسىٓ ثىطؼي ثوٌؽب‬ ‫وېطەن‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼەْ ؼۈضىگە ئىؽّي ثېطىٍگەْ ئبٍەجٕىڭ ِۀىؽي ِۇٔساق‪ « :‬ئەِّب ( لۇٍبؾ‪،‬‬ ‫ھبۋا‪ ،‬ؼۇ‪ .‬ـبِبي ۋە ٍبِغۇضغب ) ئوذفبؾ ئىٕؽبٔىَەجىە ئوضجبق ثوٌغبْ ٔەضؼىٍەضٔىّۇ ئبٍبٍسۇ‪،‬‬ ‫لىعغىٕىسۇ »‪.‬‬ ‫ثەظى جەپؽىطٌەض ۋە ثۇذبضى ِەظوۇض ؼۈضىٕي جۇٔجي وەٌىّىؽي ثوٌغبْ « ئەضائەٍحە » ئىؽّي‬ ‫ثىٍەْ ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ھەظضىحي ئوؼّبٕٔىڭ ٔۇظۇي جەضجىپىسە جەوبؼۇض ثىٍەْ‬ ‫وبفىطۇْ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‪ٍ ،‬ۀي ‪ - 17‬ئوضۇٔغب جىعىٍغبْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە جەوبؼۇض ‪ -‬فىً‬ ‫ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثىعٔىڭچە ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپي جوغطا‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي‬ ‫ثۇٔي جوغطىٍىّبلحب‪.‬‬

‫‪50‬‬

‫ثەظىٍەض ِبئۇْ ؼۈضىؽىٕىڭ ٍېطىّىٕي ِەوىىسە‪ ،‬لبٌغبْ ٍېطىّىٕي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫زېگەْ‪ .‬ؼۈضىٕي ئىىىىگە ثۆٌۈپ ‪ - 3 - 1‬ئبٍەجٍىطىٕىڭ ِەوىىسە‪ - 7 - 4 ،‬ئبٍەجٍىطىٕىڭ ِەزىٕىسە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي لبضاـالض « ِۇؼەٌٍىٓ » وەٌىّىؽىگە « ٔبِبظ ئولۇغۇچىالض » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثېطىفحە چىڭ جۇضۇـحىٓ وېٍىپ چىممبْ‪ٌ .‬ېىىٓ ثۇٔىڭ ئبؼبؼي ٍوق‪ .‬ؼۈضە ِەظِۇْ جەھەجحىٓ‬ ‫ھېچمبٔساق ـەوىٍسە پبضچىٍىغىٍي ثوٌّبٍسىغبْ زەضىجىسە ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە‪ .‬ؼۈضە ئبذىطلي‬ ‫ئبٍىحىسە وىطىفحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ِەؼىٍىگە لبٍحىپ‪ ،‬ئۇٔي ھەض جۈضٌۈن پبضچىالؾ لبضاضٌىطىٕي ثىىبض‬ ‫لىٍىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ثىط ‪ -‬ثىطىگە « فب » ثېغي ثىٍەْ ئبٍطىٍّبغ ـەوىٍسە ثبغالٔغبْ ئىىىي ِەظِۇٕٔي‬ ‫ثىط ‪ -‬ثىطىسىٓ ئبٍطىؿ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ئۆظى ضەت لىٍغبْ ثىط لبضاـحۇض‪.‬‬ ‫ِبئۇْ ؼۈضىؽي ضىؽبٌەجٕىڭ ئىىىىٕجي ٍىٍىٕىڭ ئبٌسىٕمي ٍېطىّىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌىفي‬ ‫ِۇِىىٓ‪ِ .‬ەظِۇْ ئېحىجبضى ثىٍەْ ئۆظىسىٓ ئىٍگىطىىي جەوبؼۇض ؼۈضىؽي ثىٍەْ ظىچ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي‪ ،‬ـەذؽي ئىجبزەت ( ِەؼئۇٌىَەت ) ثىٍەْ ئىجحىّبئىٌ ِەؼئۇٌىَەت‬ ‫ئبضىؽىسىىي ظىچ ِۇٔبؼىۋەجٕي جەوىحىٍەؾ ۋە وۆضؼىحىپ ثېطىؿ ثوٌۇپ‪ ،‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب ؼبالت‬ ‫( ئىجبزەت ) ئۈؼحىسىٓ‪ ،‬ھەؼۀبت ( ـەذؽي ئىجبزەت )ٔي لبٔساق لىٍىپ ؼبٌىھبت ( ؼبٌىھ ئەِەي‪،‬‬ ‫ٍبذفي ئىفالض )لب ئبٍالٔسۇضىسىغبٍٔىمىٕي ئۆگەجّەوحە‪ .‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب ثۀسىٕىڭ ئبٌالھ ۋە‬ ‫ئىجحىّبئىٌ جەِئىَەت ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَىحىٕىڭ ثىط ‪ -‬ثىطىسىٓ ئبٍطىٍّبغ ثىط پۈجۈْ گەۋزە‬ ‫ئىىۀٍىىي ثىٍسۈضۈٌّەوحە ۋە ثۇ ئبضلىٍىك « ٍېحىّٕي ھىّبٍە لىٍىؿ‪ ،‬ئۇٔىڭغب ئبجىساضچىٍىك لىٍىؿ‬ ‫ثىٍەْ ئىجبزەجٕي ئبٍطىُ زەپ لبضاؾ‪ ،‬ئبٌالھ ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَەت ئېڭي ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ "‬ ‫زىٓ "ٔي ئىٕىبض لىٍىؿ ثىٍەْ ئوذفبؾ » زېّەوحە‪:‬‬

‫َأ َر َأًْ َت ه ِاَّلي ٍُ َك ِّش ُب ِ​ِب ّ ِل ٍِن (‪ )1‬فَ َش ِ َِل ه ِاَّلي ًَسُ ُّع امْ َ​َ ِد َمي (‪َ )2‬و َ​َل َ َُي ُّض ؿَ َ​َّل َظ َـا ِم امْ ِم ْس ِكنيِ (‪ )3‬فَ َوًْ ٌل ِنوْ ُم َص ِو ّ َني (‪)4‬‬ ‫ُون (‪)7‬‬ ‫ون امْ َماؾ َ‬ ‫ون (‪َ )6‬وً َ ْميَ ُـ َ‬ ‫ُون (‪ )5‬ه ِاَّل ٍَن ُ ِْه ٍُ َصا ُء َ‬ ‫ه ِاَّل ٍَن ُ ِْه َؾ ْن َص ًَلِتِ ِ ْم َساُ َ‬

‫« ئبٌالھ ئبٌسىسىىي ثبضٌىك ِەؼئۇٌىَىحي ( زىٓ )ٔي پۈجۈٍٔەً ئىٕىبض لىٍغبْ وىفىٕي‬ ‫وۆضزۈڭّۇ؟ ئۇ ـۇٔساق وىفىىي‪ٍ ،‬ېحىّٕي زۆـىەٌەٍسۇ‪ِ ،‬ىؽىىٕگە جبِبق ثېطىفٕي جەضغىپ‬ ‫لىٍّبٍسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ؼەۋەثحىٓ‪ ،‬ثۇٔساق ئىجبزەت لىٍغبٔالضٔىڭ ھبٌىغب ۋاً! ِبٔب ثۇالض ئىجبزەجٕىڭ‬ ‫ھەلىمي ِەلؽىحىسىٓ غبپىً لبٌغبٔالضزۇض‪ .‬ثۇالض ـۇٔساق وىفىٍەضزۇضوي‪ ( ،‬ئىجبزەجٕي ) ضىَبغب‬ ‫ئبٍالٔسۇضىسۇ‪ .‬ئۇالض ئەڭ وىچىه ٍبضزەِٕىّۇ ئبٍبٍسۇ » ( ‪.) 7 - 1‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىٕمي ئۈچ ئبٍىحي وىفىٕىڭ ثبـمب وىفىٍەض ثىٍەْ‪ ،‬لبٌغبْ ئۈچ ئبٍىحي‬ ‫وىفىٕىڭ ئبٌالھ ثىٍەْ ثوٌغبْ ِۇٔبؼىۋىحىگە زائىط ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك جەۋھىس ۋە ئبزاٌەت زىٕ​ٕىڭ‬ ‫ئىىىي لبٔىحي زېّەوحە‪ .‬ثۇالضزىٓ ثىطؼي ؼۇٔؽب‪ٍ ،‬ۀە ثىط لبٔبت ئۆظ ضوٌىٕي جبضى لىٍسۇضاٌّبٍسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫ؼۈضە وىفىٍەض ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَەجٕي ئبٌالھ ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَەجحىٓ ئبٍطىپ چۈـىٕىفىە‬ ‫ثوٌّبٍسىغبٍٔىمىٕي ئىّب لىٍّبلحب‪ .‬ئەگەض وىفي ئىٕؽبٔالض ( ئىجحىّبئىٌ جەِىئىَەت ) ئبٌسىسىىي‬ ‫ِەؼئۇٌىَىحىٕي ئبزا لىٍّىؽب‪ ،‬ئىجبزىحي ثىط ـەوىٍگە ئبٍ​ٍىٕىپ لبٌىسۇ ( ‪.) 4‬‬ ‫ٍىغىٕچبلٍىغبٔسا‪ ،‬ئىجبزەجٍەض گەضچە ئبٌالھ ثىٍەْ ثۀسە ئبضىؽىسا ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئىجبزەجٍەضٔىڭ‬ ‫غبٍىؽي ثۀسىٕىڭ ثبـمب ثۀسىٍەض ثىٍەْ ثوٌغبْ ِۇٔبؼىۋىحىسە ئۆظىٕي ئەوػ ئەجحۈضىفي وېطەن‪.‬‬ ‫چۈٔىي‪ ،‬ئىجبزەجٕىڭ پبٍسىؽي ئبٌالھ لب ئەِەغ‪ ،‬ئىٕؽبٔغب ٍېحىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ئىجبزەجٕىڭ ھەلىمىٌ‬ ‫ِېۋىؽي‪.‬‬

‫‪51‬‬

‫كبفىرۇٌ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « وبپىطالض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « وبفىطۇْ »‬ ‫وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ئېَحمىٕىي‪ :‬ئەً وبپىطالض! » ( ‪.) 1‬‬ ‫« وبفىطۇْ » وەٌىّىؽي ئىؽّي فبئىً ( ئىگە ) ـەوٍىسە وەٌگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئىؽىُ ذىحبة‬ ‫لىٍىٕغۇچىٕىڭ ـۇ وەٌىّىسە ئىپبزىٍۀگەْ ئىؿ ‪ -‬ھەضىىەجٕي ئۆظىٕىڭ جۇضِۇؾ ئبزىحي‬ ‫لىٍىۋاٌغبٍٔىمىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼەْ ثىطىٕچي ئبٍەجٕىڭ ِۀىؽي ِۇٔساق ثوٌىسۇ‪:‬‬ ‫« ئەً وۇپۇض ۋە جۇظ ووضٌۇلٕي ئۆظىگە ئبزەت لىٍىۋاٌغبٔالض جەثىمىؽي ‪ /‬گۇضۇھي! »‪.‬‬ ‫وۇپۇضٔىڭ ئەلىسىۋىٌ ئىپبزىؽي ئىٕىبض لىٍىؿ ثوٌۇپ‪ ،‬ئەذاللىٌ ئىپبزىؽي جۇظووضٌۇق لىٍىؿ‪.‬‬ ‫« وەفەضە » پېئىٍي « ٍېپىپ لوٍسى‪ ،‬ئۈؼحىٕي ٍېپىپ لوٍسى » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ھەلىمەجٕىڭ‬ ‫ئۈؼحىٕي ٍېپىپ لوٍۇؾ وۇپۇضٌۇلحۇض‪ .‬ۋىجسإٔىڭ ئۈؼحىٕي ثبؼحۇضۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭ ٔىساؼىغب لۇالق‬ ‫ؼبٌّبؼٍىك وۇپۇضزۇض‪ٔ .‬ېّەجٕىڭ ئۈؼحىٕي ٍېپىپ‪ ،‬ئۇٔي وۆضِەؼىە ؼېٍىؿ ۋە ئۇٔىڭغب جۇظووضٌۇق‬ ‫لىٍىفّۇ وۇپۇضزۇض‪ .‬لەزىّي ِۇؼھبة ۋە جەپؽىطٌەضزە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇذبضىسا ثىطىٕچي‬ ‫ئبٍىحي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ھەظضىحي ئوؼّبْ ۋە جبثىط ثىٓ ظەٍسٔىڭ ٔۇظۇي جەضجىپىسە‬ ‫ِبئۇْ ‪ -‬فىً ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‪ٍ ،‬ۀي ‪ - 18‬ئوضۇٔغب جىعىٍغبْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ فىً ‪ -‬ئىرالغ‬ ‫ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعغبْ‪ .‬ئبٌسىٕىمىؽىٕىڭ ئوضٔي وېَىٕىىؽىگە لبضىغبٔسا ِۇۋاپىك‪ .‬ثىعٔىڭچە ِبئۇْ‬ ‫ جەثجەجَەزا ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍؽب جوغطا ثوٌىفي ِۇِىىٓ‪ .‬ؼۈضە ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 2‬ىٍي ٔبظىً‬‫ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي ‪ -‬ئىؽالَ ئەلىسىؽىٕىڭ ئۇٌي ثوٌغبْ جەۋھىس ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ئىرالغ‬ ‫ؼۈضىؽي ثىٍەْ ثىطٌىىحە وەٌىّەئي جەۋھىسٔىڭ جەپؽىطىگە ئوذفبپ لبٌىسۇ‪ٍ .‬ۀي « ال ئىالھە »‬ ‫لىؽّىغب وبفىطۇْ ؼۈضىؽي‪ « ،‬ئىٍ​ٍەٌالھ » لىؽّىغب ئىرالغ ؼۈضىؽي ۋەوىٍ​ٍىه لىٍىسۇ زېَىفىە‬ ‫ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ِەضوىعى ئىسىَىؽي ‪ -‬ئىّبٔسا ثبظاضٌىك لىٍىفمب (ـەضت لوٍۇـمب) ثوٌّبٍسۇ ٍبوي ثبظاضٌىك‬ ‫لىٍىسىغبْ ٍەضزە ئىّبْ ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ؼۈضە ثىط ِۀىسە ئىّبٔسا لەجئىٌ ۋە ِۇؼحەھىەَ جۇضۇـٕي جەۋؼىَە‬ ‫لىٍىسۇ‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضە‪ِ ،‬ۇھبجبثىسا ِۇؼحەھىەَ ئىّبٕٔي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ .‬ثۇ‬ ‫ِەٍ​ٍي زۇَٔبٔىڭ لەٍىطىسە ثوٌىفىسىٓ لەجىئىَٕەظەض‪ِ ،‬ۇؼحەھىەَ ئىّبٔغب ئىگە ثوٌغبْ وىفىٍەضٔىڭ‬ ‫زۇَٔبزىىي ثبضٌىك وبپىطالضغب ؼۇٔغبْ ئۇٌحىّبجۇِىغب ئوذفبٍسۇ‪ٍ .‬ۀي‪:‬‬

‫ون َما َأ ْؾ ُحسُ (‪َ )3‬و َ​َل َأَنَ ؿَا ِت ٌس َما َؾ َحسْ ُ ُْت (‪َ )4‬و َ​َل َأه ُ ْ​ُْت‬ ‫ون (‪َ )2‬و َ​َل َأه ُ ْ​ُْت ؿَاتِسُ َ‬ ‫ون (‪َ​َ )1‬ل َأ ْؾ ُحسُ َما ثَ ْـ ُحسُ َ‬ ‫كُ ْل َ​َّي َأُّيُّ َا امْ َ​َك ِف ُص َ‬ ‫ون َما َأ ْؾ ُحسُ (‪ )5‬مَ ُ ْ​ْك ِدً ُي ُ ْ​ْك َو ِ َ​َي ِد ٍِن (‪)6‬‬ ‫ؿَاتِسُ َ‬

‫« ئېَحمىٕىي‪ ،‬ئي وبپىطالض! ؼىٍەض چولۇٔىۋاجمبْ ٔەضؼىٍەضگە ِەْ ھەضگىعِۇ چولۇّٔبٍّەْ‪.‬‬ ‫ؼىٍەضِۇ ِەْ ئىجبزەت لىٍىۋاجمبْ ئبٌالھ لب ئىجبزەت لىٍّبٍؽىٍەض! ِۀّۇ ئەظەٌسىٓ ؼىٍەض‬

‫‪52‬‬

‫چولۇٔىۋاجمبْ ٔەضؼىٍەضگە چولۇٔغىٕىُ ٍوق‪ .‬ؼىٍەضٔىڭّۇ ِەْ ئىجبزەت لىٍىۋاجمبْ ئبٌالھ لب ئىجبزەت‬ ‫لىٍغىٕىڭالض ٍوق‪ .‬ؼىٍەضٔىڭ زىٕىڭالض ئۆظەڭالض ئۈچۈْ‪ِ ،‬ېٕىڭ زىٕىّ​ّۇ ئۆظەَ ئۈچۈْ! » ( ‪.) 6 - 1‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە زۇَٔبٔىڭ ئەڭ جىّغۇض ئىٕؽبٔىٕي‪ « ،‬ئي جبغب! ئبٌالھ ثىٍەْ لەؼەِىي! ئوڭ لوٌۇِغب‬ ‫وۈٕٔي‪ ،‬ؼوي لوٌۇِغب ئبٍٕي ثەضؼىّۇ‪ ،‬ئبٌالھ جىٓ ئەِىط وەٌّىگۈچە ِەْ ثۇ زاۋازىٓ ھەضگىعِۇ ۋاظ‬ ‫وەچّەٍّەْ! » ( ئىجٓ ھىفبَ‪ ،‬ئەغ ‪ -‬ؼىطا‪ ) 101 ، 2 ،‬زەٍسىغبْ جىٍالضغب زاؼحبْ لەجئىٌ ئىطازە‬ ‫ٔۇلحىؽىغب ئېٍىپ وەٌگەْ ثبؼمۇچٕىڭ ثىفبضەجٍىطىسىٓ ثىطى ئىسى‪.‬‬ ‫ۋاھىسى ۋە ئىجٓ ئىؽھبق ٔەلىً لىٍغبْ ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۇ ضىۋاٍەجٕي‬ ‫ثىٍّەً جۇضۇپ ثۇ ؼۈضىٕي جوٌۇق چۈـۀگىٍي ثوٌّبٍسۇ‪:‬‬ ‫« ثىط وۈٔي ضەؼۇٌۇٌالھ وەثىٕي جبۋاپ لىٍىۋاجمبٔىسى‪ .‬لەۋِىٕىڭ ئبلؽبلبٌٍىطىسىٓ ئەؼۋەز ثىٓ‬ ‫ِۇجحەٌٍىپ‪ ،‬ۋەٌىس ثىٓ ِۇغىطە‪ ،‬ئۇِەٍَە ثىٓ ذەٌەف‪ ،‬ئبغ ثىٓ ۋائىً ئۇٔىڭ ئبٌسىٕي جوؼۇپ ِۇٔساق‬ ‫ثىط جەوٍىپ ثەضزى‪:‬‬ ‫ئي ِۇھەِّەز! ثىع ( ثىط ٍىً ) ؼېٕىڭ ضەثجىڭگە ئىجبزەت لىالٍ​ٍي‪ ،‬ؼۀّۇ ( ثىط ٍىً ) ثىعٔىڭ‬ ‫ئىالھٍىطىّىعغب ئىجبزەت لىً‪ .‬ثۇ ؼبٍىسە ثىع ـېطىه ثوالٍ​ٍي‪ .‬ئەگەض ؼەْ ئىجبزەت لىٍىۋاجمبْ ئىالھ‬ ‫ثىعٔىڭىىسىٓ ذەٍىطٌىه ثوٌؽب‪ ،‬ثىع ئۇ ذەٍىطزىٓ ئۆظىّىعگە جېگىفٍىه ٔېؽىۋىٕي ئبٌىّىع‪ .‬ئەگەض‬ ‫ثىعٔىڭ ئىالھٍىطىّىع ؼېٕىڭ ئىالھىڭسىٓ ذەٍىطٌىه ثوٌؽب‪ ،‬ؼەْ ئۇٔىڭسىٓ ِەھطۇَ لبٌّىغبْ‬ ‫ثوٌؽەْ‪.‬‬ ‫ـۇٔىڭ ثىٍەْ ئبٌالھ ثۇ ؼۈضىٕي ٔبظىً لىٍسى‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ئەجىؽي ؼەھەضزە وەثىسە ئۇالضغب ثۇ‬ ‫ؼۈضىٕي ئولۇزى‪ .‬ـۇٔىڭسىٓ ثبـالپ ئۇالض ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ ئۈِىسىٕي ئۈظزى »‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبغ ِۇٔساق زەٍسۇ‪ « :‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ئۇالض ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ ئۈِىسىٕي ئۈظزى ۋە‬ ‫ئۇٔىڭغب‪ ،‬ؼبھبثىٍىطىگە ِبٔب ـۇ ۋالىححىٓ ثبـالپ ئەظىَەت ٍەجىۈظۈـىە ثبـٍىسى »‪.‬‬ ‫ثۇ ئىپبزىٍەض ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ذۇززى ٔەجُ ؼۈضىؽىگە ئوذفبؾ ِەوىە ِەظگىٍىٕىڭ ثۇضۇٌۇؾ‬ ‫ٔۇلحىؽىسىٓ ثىطؼي ثوٌۇپ‪ ،‬ـۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ِۇـطىىالضٔىڭ ِۇؼۇٌّبٔالضغب لبضاجمبْ ؼۈوۈت‬ ‫لىٍىؿ‪ِ ،‬ەؼرىطەت لىٍىفحەن ِۇئبِىٍىؽي ضەؼّىٌ ئەظىَەت ٍەجىۈظۈؾ‪ ،‬ظۇٌۇَ لىٍىؿ‪ ،‬ثېؽىُ‬ ‫لىٍىفمب ئبٍالٔغبٔىسى‪.‬‬

‫يەضەد ‪ /‬تەببەت ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « لۇضۇپ وەجحي ( غەظەپىە ئۇچطىسى ) » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « جەثجەت » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ئەثۇ ٌەھەثٕىڭ ئىىىي لوٌي ( پۈجۈْ وۈچي ) لۇضۇپ وەجؽۇْ‪ ،‬ئەِەٌسە لۇضۇپ وەجحي! »‬ ‫( ‪.) 1‬‬ ‫جەثجەْ‪ ،‬ئەضەپچىسە ثىط ٌۀەجٍەؾ ئىپبزىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ؼبفب جېغىسا لەۋِىٕي جەۋھىسوە‬ ‫چبلىطغبْ ۋالىححب‪ ،‬ئۇٔىڭغب ثىطىٕچي ثوٌۇپ ئەثۇ ٌەھەة لبضـي چىممبْ ۋە ضەؼۇٌۇٌالھمب « جەثجەْ »‬ ‫زېگەْ‪ .‬لۇضئبْ ئەثۇ ٌەھەثٕىڭ ثۇ ثەززۇئبؼىٕي ئۆظىگە لبٍحۇضغبْ‪.‬‬

‫‪53‬‬

‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ِۇؼھبة ۋە جەپؽىطٌەضزە ؼۈضە ِۇـۇ ئىؽىُ ثىٍەْ جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫جىطِىعىسىّۇ ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثەظى ِۇؼھبة ۋە جەپؽىطٌەضزە ؼۈضىٕىڭ ئەڭ ئبذىطلي‬ ‫وەٌىّىؽي ثوٌغبْ « ِەؼەز » ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ ۋە ئىجٓ ئبثجبؼٕىڭ ٔۇظۇي جەضجىپىسە فبجىھە‬ ‫ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٕال ‪ - 6‬ۋە ‪ - 7‬لبجبضغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ئەھۋاٌسا ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ جبضىري‬ ‫زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 1‬ىٍىٕىڭ ئبزىٕمي ٍېطىّىغب جوغطا وېٍىسۇ‪ٍ .‬ۀە ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ وەٌگەْ ثۇذبضى ۋە‬ ‫ِۇؼٍىُ لبجبضٌىك ثىط لبٔچە ِۀجەزە ٔەلىً لىٍىٕغبْ ٔۇظۇي ؼەۋەثىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ضىۋاٍەجٍەضگە‬ ‫ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضە ئەڭ ثبٌسۇض زېگۀسە زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 6‬بوي ‪ٍ - 7‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ۋە ‪47‬‬ ‫ ئوضۇٔسىىي ـۇئەضا ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثۇ ضىۋاٍەجٍەضٔىڭ ھەِّىؽي جەثجەت‬‫ؼۈضىؽىٕىڭ ٔبظىً ثوٌىفىغب ؼەۋەة ثوٌغبْ ئبِىً « لەۋِىڭٕي ۋە ئۇضۇق ‪ -‬جۇلمبٍٔىطىڭٕي‬ ‫ئبگبھالٔسۇض » ( ـۇئەضا‪ ) 214 ،‬ئبٍىحي ثىٍەْ ثبـالٍسۇ‪.‬‬ ‫ثىطىٕچي لبضاـمب لبضىؽبق‪ٔ ،‬بظىً ثوٌۇؾ ۋالحي ثەن ثبٌسۇض‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئەثۇ ٌەھەة ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ‬ ‫جبغىؽي ۋە ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼۈضە جبغب ثىٍەْ جىَەْ ئبضىؽسىىي‬ ‫ٍىطىىٍىفىپ ئۈظۈٌەً زەپ لبٌغبْ ظىً ِۇٔبؼىۋەجٕي ثىطالال ئۈظۈپ جبـٍىغبْ‪ .‬ثۇ ِۇٔبؼىۋەجٕىڭ‬ ‫ٍىطىىٍىفىفي ئۈچۈْ ثەٌگىٍىه ظاِبْ ئۆجىەْ ثوٌىفي ۋە ثىط لىؽىُ ۋەلەٌەض ٍۈظ ثەضگەْ ثوٌىفي‬ ‫وېطەن‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ٔبظىً ثوٌۇؾ ۋالحىٕي زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 1‬ىٍي زېگىٍي ثوٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ئىىىىٕجي ئېھحىّبي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ٍ ،‬ۀي ِەظوۇض ؼۈضە ـۇئەضا ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب‬ ‫جىعىٍغبٔسا ثەن وېَىٓ ثوٌۇپ وېحىسۇ‪ .‬زەۋەت ثبـالٔغبْ جۇٔجي ٍىً ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ئبٔب جېّىؽىغب ئەڭ ِۇۋاپىك ثوٌغبْ ٔبظىً ثوٌۇؾ ۋالحي زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 2‬ىٍىغب‪ ،‬وبفىطۇْ ؼۈضىؽىٕىڭ‬ ‫ئبضلىؽىغب جوغطا وەٌّەوحە‪.‬‬ ‫وبفىطۇْ ؼۈضىؽىسە‪ ،‬ثبظاضٌىك لىٍىؿ (ـەضجٍىفىؿ) ھبٍبجىغب ؼېڭىپ وەجىەْ وبپىطالضزىٓ ؼۆظ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىسە ئۇالضٔىڭ ئبضىؽىسىىي ثبظاضٌىك لىٍىفمب ئەڭ ذۇـحبض جىپ ثوٌغبْ ثىط ئىؽىُ‪،‬‬ ‫ٍۀي‪ ،‬ئەثۇ ٌەھەة وۇپۇضٔىڭ ۋەوىٍي ؼۈپىحىسە جؤۇـحۇضۇٌّبلحب‪ٍ ،‬ۀي ئەثۇ ٌەھەة‪:‬‬

‫ثَخ ه ْت ًَسَ ا َأ ِّب مَِ ٍَة َوث هَة (‪َ )1‬ما َأ ْق َ​َن َؾ ْي َُ َم ُ ُاَل َو َما َن َس َة (‪َ )2‬س َ​َ ْص َ​َّل َنَ ًرا َذ َات مَِ ٍَة (‪)3‬‬

‫« ئەثۇ ٌەھەثٕىڭ ئىىىي لوٌي ( پۈجۈْ وۈچي ) لۇضۇپ وەجؽۇْ‪ ،‬ئەِەٌسە لۇضۇپ وەجحي!‬ ‫ئۇٔىڭغب ِبي ‪ِ -‬ۈٌىي ۋە ئېطىفىەْ ٔەضؼىٍىطى ئەؼمبجّبٍسۇ‪ .‬ۋالحي وەٌگۀسە ئۇ جىً ثىٍەْ‬ ‫ئىپبزىٍىگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ الۋۇٌساپ جۇضىسىغبْ ئوجمب ( ئوجۇْ ) ثوٌىسۇ » ( ‪.) 3 - 1‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ جبغىؽي ئبثسۇٌئۇظظا‪ ،‬ؼۈضىسە وىٕبٍىٍىه ثىط ـەوىٍسە « الۋۇٌساپ جۇضغبْ‬ ‫ئوجٕىڭ زازىؽي » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ثىط ؼۈپەت ثىٍەْ جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ٔ .‬ۇظۇي ؼەۋەثىسىىي‬ ‫ضىۋاٍەجٍەضزىٓ ثىطؼىسە‪ ،‬ثۇ ـەذىؽٕىڭ ذبضاوحېطىٕي وۆضؼىحىپ ثېطىسىغبْ ثىط ثبظاضٌىك لىٍىؿ‬ ‫ۋەلەؼي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ئەثۇ ٌەھەة ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ٍېٕىغب وېٍىپ‪ِ « :‬ەْ ِۇؼۇٌّبْ ثوٌؽبَ ِبڭب‬ ‫ٔېّە ( ِۇوبپبت ) ثبض؟ » زەپ ؼوضاٍسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ « ثبـمىالضغب ٔېّە ثوٌؽب ؼبڭىّۇ ـۇ ثبض » زەپ‬ ‫جبۋاة ثېطىسۇ‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ئۇ‪ِ « :‬ېٕي ثبـمىالض ثىٍەْ جەڭ ئوضۇٔغب لوٍغبْ زىٓ زىٓ ثوالِسۇ؟ »‬ ‫زېگەْ‪ .‬ئۇٔىڭ ِۀپەئەجپەضەؼحٍىىي ثەزىطزىّۇ وۆضۈٌگۀىسى‪ .‬ئۇ جەڭ ِەٍسأىغب ثېطىپ ِەضجٍەضچە‬ ‫جەڭ لىٍىفٕىڭ ئوضٔىغب‪ ،‬ئۆظىٕىڭ ئوضٔىغب ئبزەَ ٍبٌالپ ئەۋەجىەْ‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ ثبـمب ـۇ زەۋضزە ئۆجىەْ ئىىىي وىفىٕىڭال ئىؽّىٕي‪ٍ ،‬ۀي‬ ‫ٍبذفىالضزىٓ ثوٌغبْ ھەظضىحي ظەٍسٔي ۋە ئەؼىىٍەضزىٓ ثوٌغبْ ئەثۇ ٌەھەثٕي جىٍغب ئبٌغبْ‪ .‬ئەثۇ‬ ‫‪54‬‬

‫ٌەھەة ثۇ ؼۈضىسە جبضىري ثىط ـەذػ ئەِەغ‪ ،‬ئىّبٔغب لبضـي لبضىغۇالضچە ئۇضۇؾ لىٍغبْ‬ ‫ئىٕىبضچىالضٔىڭ جىپىه ۋەوىٍي ؼۈپىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب‪:‬‬ ‫« ئەثۇ ٌەھەة ئۆٌىسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ ئەثۇ ٌەھەثٍىه ِەۋجۇت ثوٌۇپ جۇضىسۇ » زەٍسۇ‪.‬‬

‫فىم ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « فىً » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ضەثجىڭٕىڭ فىً لوـۇٔىٕي لبٔساق لىٍغبٍٔىمىٕي وۆضزۈڭّۇ؟ » ( ‪.) 1‬‬ ‫لۇضئبٔسا ھبٍۋاْ ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ثەؾ ؼۈضە ثبض‪ٍ ،‬ۀي ثەلەضە ( وبال )‪ٔ ،‬ەھً ( ھەؼەي‬ ‫ھەضىؽي )‪ ،‬ئۀىەثۇت ( چىفي ئۆِچۈن )‪ٔ ،‬ەًِ ( چۈِۈٌە ) ۋە فىً ؼۈضىٍىطى ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇالضزىٓ‬ ‫ثىطى فىً ؼۈضىؽي‪ .‬فىً ؼۈضىؽىگە ئەثطەھۀىڭ لوـۇٔىٕىڭ ئەڭ ئبٌسىسا ِبڭغبْ پىٍٕىڭ ئىؽّي‬ ‫ثېطىٍگەْ‪ .‬پىٍٕىڭ لوـۇْ ؼۆظىگە ئەِەغ‪ ،‬لوـۇٕٔىڭ پىٍغب ئېٕىمٍىغۇچي ثوٌۇپ وېٍىفىسە‬ ‫وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسىغبْ ثىط ٔۇلحب ثبض‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬پىٍالض ھەض لبٔچە ِەججۇضالٔغبْ ثوٌؽىّۇ‬ ‫وەثىگە ھۇجۇَ لىٍىفحىٓ لبچمبْ ثوٌۇپ‪ ،‬پىً‪ ،‬لوـۇْ ۋە ئۇٔىڭ لوِبٔسأٍىطىسىٓ ئەلىٍ​ٍىك ئىسى‪.‬‬ ‫ـۇڭب ؼۈضىسە « لوـۇٕٔىڭ پىٍي » ٍبوي « ئەثطەھۀىڭ لوـۇٔي » زەپ ئېٍىّٕبً‪ « ،‬پىً لوـۇٔي »‬ ‫زەپ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە ثۇذبضىسا ۋە لۇضجۇثي ٔەلىً لىٍغبْ ضىۋاٍەجحە « ئەٌەِحەضا » ئىؽّي ثىٍەْ جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ ٔۇظۇي جەضجىپىسە وبفىطۇْ ‪ -‬فەٌەق ؼۈضىؽي‬ ‫ئبضىؽىغب جبٍالـمبْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە ِبئۇْ ‪ -‬وبفىطۇْ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جبٍالـمبْ‪.‬‬ ‫ثىعٔىڭ ئىعاھبجٍىك جەضجىپىّىعزە جەثجەت ‪ -‬لۇضەٍؿ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جوغطا وەٌّەوحە‪ٔ .‬بظىً ثوٌۇؾ‬ ‫ۋالحي ٔۇلحىؽىسىٓ ثىع ئىگە ثوٌغبْ ِەٌۇِبجالضغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ؼۈضە ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 2‬ىٍىغب جوغطا‬ ‫وەٌّەوحە‪ .‬لۇضەٍؿ ؼۈضىؽي ثىٍەْ ثۇ ؼۈضە ئبضىؽىسا ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ظىچ ِۇٔبؼىۋەت ثبض‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي‪ ،‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىسا وۈچ ‪ -‬لۇۋۋەت ئەذاللىٕي جىىٍەـٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍىسۇ‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضە جبضىري پىً ۋەلەؼىٕي ِىؽبي لىٍىپ جۇضۇپ‪ ،‬وۈچىٕي ظۇٌۇِغب ئىفٍەجىەْ‪،‬‬ ‫وۈچ ئەذاللىسىٓ ٍولؽۇٔالضٔىڭ ئبلىۋىحىٕىڭ لبٔساق ثوٌىسىغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىپ ثەضگەْ‪.‬‬ ‫ئىفغبٌچي « پىً لوـۇٔي ( ئەؼھبثۇي فىً ) »‪ ،‬ھەض زەۋضىسە ِەۋجۇت ثوٌىسىغبْ ظوضاۋاْ وۈچٕىڭ‬ ‫ؼىّۋوٌي‪ .‬ئۇالض « ِەْ وۈچٍۈن‪ ،‬ـۇڭب ِېٕىڭ ضاؼث ( ظاِبْ ظوضٔىڭ ) » زەٍسىغبْ ِۀحىك ثىٍەْ‬ ‫ھەضىىەت لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ِۀحىك ثىٍەْ ھەضىىەت لىٍغۇچي ھبِبْ ثىط وۈٔي ظاۋاي جبپىسۇ‪:‬‬

‫َل (‪)2‬‬ ‫َأم َ ْم حَ َص َن َْ َف فَ َـ َل َرت ُّ َم ِتبَ ْ​ْص ِ‬ ‫َاب امْ ِف ِ​ِل (‪َ )1‬أم َ ْم َ َْي َـ ْل َن َْسَ ُ ِْه ِ​ِف ثَضْ ِو ٍ‬

‫« ضەثجىڭٕىڭ فىً لوـۇٔىٕي لبٔساق لىٍغبٍٔىمىٕي وۆضزۈڭّۇ؟ ئۇ ئۇالضٔىڭ ھىٍَە ‪ِ -‬ىىطىٕي‬ ‫ثەضثبت لىٍّىسىّۇ؟ » ( ‪.) 2 - 1‬‬ ‫ؼۈضىسە پىً ‪ -‬ئەثبثىً ( لۇـالض )زىٓ ئىجبضەت ثىط ‪ -‬ثىطىگە ظىث لۇجۇپالض جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪:‬‬

‫َل (‪)4‬‬ ‫َو َأ ْر َس َل ؿَوَْيْ ِ ْم َظ ْ ًْيا َأ َِبتَِ َل (‪ )3‬حَ ْص ِم ِْي ْم ِ ِ​ِب َج َار ٍة ِم ْن ِ ِّْس ٍ‬

‫‪55‬‬

‫« ضەثجىڭ ئۇالضٔىڭ ئۈؼحىگە جوپ ‪ -‬جوپ لۇـالضٔي ئەۋەجحي‪ .‬لۇـالض ئۇالضغب ؼبپبي جبـالضٔي‬ ‫ئبجبجحي » ( ‪.) 4 - 3‬‬ ‫ثۇ ٍەضزىىي پىً ٍوغبْ ۋە وۈچٍۈن‪ٌ ،‬ېىىٓ ھەلؽىع ظاٌىّٕىڭ؛ ئەثبثىً ( لۇـٍىطى ) ئۆظى‬ ‫وىچىه‪ ،‬ئەِّب ظۇٌۇِغب ئۇچطىغۇچىٕىڭ ؼىّۋوٌي‪ .‬ئبٌالھ ثىطزىٕجىط ۋە ھەلىمىٌ وۈچ ‪ -‬لۇزضەت‬ ‫ؼبھىجىسۇض‪.‬‬ ‫ذۇالؼىٍىگۀسە‪ ،‬وۈچىە چولۇٔىسىغبْ ھەض لبٔساق ئەذاللؽىعالض ۋە وۈچىگە ئىفىٕىپ‬ ‫ظوِىگەضٌىه لىٍىسىغبْ ھبِبلەجٍەض ھبِبْ ثىط وۈٔي غەظەپىە ئۇچطاٍسۇ‪.‬‬ ‫سۈرىىىڭ تبرىخي ئبرقب كۆرۈوۈضي‬ ‫ؼۈضە ئىّب لىٍغبْ جبضىرىٌ ۋەلۀىڭ لىؽمىچە ِەظِۇٔي ِۇٔساق‪:‬‬ ‫ئۆظ ۋالحىٕىڭ ئىىىي چوڭ وۈچي ثوٌغبْ پبضغ ثىٍەْ ضىُ ئىّپېطىَىؽي ثىط ‪ -‬ثىطى ثىٍەْ‬ ‫ضىمبثەت ھبٌىحىسە ئىسى‪ِ .‬ىالزى ‪ - 6‬ئەؼىطٔىڭ ئىىىىٕجي ٍېطىّىسا ثۇ ضىمبثەت جېرىّۇ‬ ‫وەؼىىٍٕەـىەْ‪ .‬ثۇ ضىمبثەجٕىڭ لبضا ؼبٍىؽي ِەوىىگىّۇ چۈـىەْ ثوٌۇپ‪ٔ ،‬وپۇظٌۇق لەثىٍىٍەض‬ ‫ِۇجەٍَىجىٓ ۋە ھەٌىف ئىؽّي ثىٍەْ ئىىىي جەضەپىە ئبٍطىٍغبْ‪ِ .‬ۇجەٍَىجىٓ زەپ ئبجبٌغبٔالض پبضغ‬ ‫ئىّپېطىَىؽي جەضەپحبضٌىطى ثوٌۇپ‪ ،‬جەذث جبٌىفىؿ وۆضەـٍىطى ؼەۋەثىسىٓ ئۆظ ئىچىسە‬ ‫ثوغۇـۇۋاجمبْ ـەضلىٌ ضىُ ئىّپېطىَىؽي ئبجىعالـمبْ‪ ،‬پبضؼالض ئۇالضزىٓ ئۈؼحۈْ ئوضۇٔغب‬ ‫ئۆجىۀىسى‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ پبضؼالض ضىُ ئىّپېطىَىؽىٕىڭ ھبوىّىَىحي ئبؼحىسىىي ضاٍۇٔالضزىٓ ئۆظىگە‬ ‫ئىححىپبلساؾ ئىعزەۋاجمبٔىسى‪ .‬ضىُ ئىّپېطىَىؽىٕىڭ ئوجحۇضا ـەضلحىىي ئەڭ وؤب ٔوپۇظ زائىطىؽي‬ ‫ھەثەـىؽحبْ ۋە ٍەِەْ ئىسى‪.‬‬ ‫ھىجبظ ضاٍؤي ثۇ ئىىىي وۈچٕىڭ ٔوپۇظى ئبؼحىغب وىطِىگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬لەزىّسىٓ جبضجىپ ھبوىُ‬ ‫وۈچٍەضٔىڭ ٔوپۇظى ئبؼحىمب وىطىپ ثبلّىغبْ‪ .‬ھىجبظ ضاٍؤىٕىڭ زوضا ‪ -‬زەضِەن‪ ،‬ذۇؾ ‪-‬ثۇً‬ ‫ثبھبضات جىجبضەت ٍوٌي ئبضلىٍىك ـىّبي ‪ -‬جۀۇپ ئبضىؽىسىىي جىجبضەجحىٓ وېٍىسىغبْ پبٍسىٕىڭ‬ ‫ِۇجٍەق وۆپ لىؽّىٕي ثۇ ضاٍؤسىىي جىجبضەجچي ئبئىٍىٍەض ئبالجحي‪ .‬ئۇالض جىجبضەت ٍوٌىسا پبت ‪ -‬پبت‬ ‫پەٍسا ثوٌۇپ جۇضىسىغبْ ِەؼىٍىٍەضٔي ھەي لىٍىؿ ۋە ٍوٌٕىڭ ثىرەجەضٌىىىٕي وبپبٌەجىە ئىگە لىٍىؿ‬ ‫ئۈچۈْ ـۇ زەۋضٔىڭ ھبوىُ وۈچٍىطىسىٓ ثىطؼىٕىڭ ھىّبٍىؽي ئبؼحىغب وىطىفىە ِەججۇض‬ ‫ثوٌغبٔىسى‪ِ .‬بٔب ثۇ ؼەۋەثحىٓ ِەوىىٕىڭ ھۆضِەجىە ؼبظاۋەض جەِەجٍەضزىٓ ثىطى ثوٌغبْ ھبـىُ‬ ‫ئوغۇٌٍىطى ۋە ئىححىپبلساـٍىطىغب لبضـي وۈچٍۈن ثىط وۈچ ؼۈپىحىسە ئوجحۇضىغب چىمّبلچي ثوٌغبْ‬ ‫ئەثۇ ؼۇفَبٕٔىڭ ئبجىؽي ئۇِەٍَە ئوغۇٌٍىطى ۋە ئەثۇ جەھىٍٕىڭ ئبجىؽي ِەھعۇْ ئوغۇٌٍىطى‬ ‫ضەلىپٍىطىگە لبضـي ِەوىىسىىي ئوضٔىٕي ِۇؼحەھىەٍِەؾ ئۈچۈْ پبضؼالضغب ٍېمىٍٕىفىسۇ‪ .‬ـۇٔىڭ‬ ‫ثىٍەْ ثىطگە ضىُ ئىّپېطىَىؽي ۋە ئۇٔىڭ ِەظوۇض ضاٍؤسىىي ۋەوىٍي ثوٌغبْ ھەثەـىؽحبْ ثىٍۀّۇ‬ ‫ٍېمىٓ ِۇٔبؼىۋەت ئوضٔبجّبلچي ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ِىالزى ‪ٍ - 570‬ىٍ​ٍىطىسا ِەوىىسىىي ئىطاْ جەضەپحبضٌىطىٕىڭ ٔوپۇظى وۈچىَىفىە ثبـالٍسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫ِەظگىٍسە ٍەِۀسە جەذحٕي جبضجىۋاٌغبْ ئەثطەھە‪ ،‬ئوٌپبْ جبپفۇضۇؾ ـەضجي ثىٍەْ ذىطىؽحىَبْ‬ ‫ھەثەؾ زۆٌىحىگە ۋە ثۇ ئبضلىٍىك ـەضلىٌ ضىُ ئىّپېطىَىؽىٕىڭ ھىّبٍىؽي ئبؼحىغب وىطىسۇ‪ .‬ئۇ‬ ‫جۀۇپ ‪ -‬ـىّبي ئبضىؽىسىىي جىجبضەجحىٓ وېٍىسىغبْ پبٍسىٕي لوٌغب وىطگۈظۈؾ ئۈچۈْ جىجبضەت‬ ‫ِەضوىعىٕي ِەوىىسىٓ ؼبٔبغب لبٍسۇضِبلچي ثوٌىسۇ ۋە وەثىگە ضەلىت ؼۈپىحىسە ثىط چىطوبۋ‬ ‫ٍبؼىحىسۇ‪ .‬ئبٔسىٓ ثۇ چىطوبۋغب لىٍىٕغبْ ھۇجۇِٕي ثبھبٔە لىٍىپ‪ ،‬وەثىٕي چېمىپ جبـالؾ ئۈچۈْ‬

‫‪56‬‬

‫پىٍالض ثىٍەْ جبثسۇٌغبْ لوـۇٔىٕي ئېٍىپ ِەوىىگە لبضاپ ٍوٌغب چىمىسۇ‪ .‬پىً لوـۇٔي ِەوىىگە‬ ‫ٍېمىٕالـمبٔسا ئبٌالھ ئەۋەجىەْ لۇـالض جەضىپىسىٓ ٍەضٍەوؽبْ لىٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِبٔب ثۇ ِەغٍۇثىَەت ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ ؼەپەضٔي ِەوىىٍىه ِۇـطىىٍەضگە ئەؼٍىحىپ‪،‬‬ ‫ئۇالضٔي ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضـي ئەثطەھۀىڭ ضوٌىٕي ئوٍٕىّبؼٍىممب زەۋەت لىٍىسۇ ۋە ئبٌالھ لب لبضـي‬ ‫وۈچ وۆضؼەجّەوچي ثوٌغبٔالضٔىڭ ئبلىۋىحي ٔبھبٍىحي ئېٕىك ھبٌسا‪ « :‬چبٍٕىۋېحىٍگەْ ؼبِبٔسەن‬ ‫ثوٌۇپ وېحىؿ » ۋە ھىّبٍىؽىع لېٍىؿ ئىىۀٍىىىٕي ئىّب لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ لىؽؽۀىڭ لۇضئبٕٔىڭ ثبـمب جبٍ​ٍىطىسا لبٍحب جەوطاضالّٔبؼٍىمىسا ِۇٔساق ئىىىي ؼەۋەة ثبض‪:‬‬ ‫ثىطىٕچىؽي‪ ،‬پىً لوـۇٔىٕىڭ ھبالوىحىٕىڭ ئبؼحىسا ثىط پەٍغەِجەضٔي ئىٕىبض لىٍىؿ‪ٍ ،‬بٌغبٔچي‬ ‫لبجبضىغب چىمىطىؿ ٍوق‪.‬‬ ‫ئىىىىٕجىؽي‪ِ ،‬ۇـطىىالضٔىڭ ثۇ ۋەلەزىٓ ئۆظىگە ٔېؽىۋە چىمىطىپ‪ ،‬ئۇٔي ؼۈٍئىؽحىّبي‬ ‫لىٍّبؼٍىمي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ‪.‬‬

‫لۇرەيش ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە ۋە لۇضئبٔسا پەلەت ِۇـۇ ئبٍەجحىال جىٍغب ئېٍىٕغبْ « لۇضەٍؿ » وەٌىّىؽي‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« لۇضەٍؿ لوغساٌغبٍٔىمي ( ثىطٌىه ۋە جىطىىٍىه ھەلمي ) ئۈچۈْ‪ ،‬ئۇالض ٍبظ ۋە لىفحب لىٍغبْ‬ ‫جىجبضەت ؼەپەضٌىطى لوغساٌغبٍٔىغي ئۈچۈْ‪ ،‬ثۇ ئۆً ( ٍۀي ثەٍحۇٌالھ )ٔىڭ ضەثجي ئۈچۈْ ئىجبزەت‬ ‫لىٍؽۇْ! » ( ‪.) 3 - 1‬‬ ‫لۇضەٍؿ وەٌىّىؽي ئىىىي ؼۆظ جوِۇضىغب ٔىؽجەت لىٍىٕىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ثىطىٕچىؽي « ٌەھەڭ »‬ ‫ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « لىطؾ » ؼۆظ ٍىٍحىعى؛ ئىىىىٕجىؽي‪ٍ « ،‬ىغىؿ ۋە ثىطىىحۈضۈؾ »‬ ‫ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « لبضؾ » وەٌىّىؽي‪ .‬ئەضوىٍەجّە ـەوٍىسە وەٌگەْ لۇضەٍفٕىڭ ِۀىؽي‬ ‫ثىطىٕچي ئېھحىّبٌسا « ٌەھەڭ ثبٌىؽي »؛ ئىىىىٕچي ئېھحىّبٌسا « پبضچە پۇي‪ ،‬ثىط لبٔچە جەڭگە »‬ ‫ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬فىھط ثىٓ ِبٌىه ۋەٍبوي ئۇٔىڭ زازىؽي لىٕبٔەٌي ٔبزضٔىڭ ٔەؼٍىسىٓ وەٌگەْ‬ ‫ِەوىە ۋە ئۇٔىڭ ئەجطاپىسا ِۇلىُ ِبوبٔالـمبْ لەثىٍىٍەضٔىڭ ئوِۇِىٌ ئىؽّي‪.‬‬ ‫ِۇؼھبثالضزا‪ ،‬جەپؽىطٌەضزە ۋە ثۇذبضىسا ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ئىىىىٕجي ٔەؼىً ( جبثىئىٓ )‬ ‫ثۇ ؼۈضىٕي « ٌي ئىالفي لۇضەٍؿ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىٕىڭ ھەِّىؽىسە جىٓ ‪-‬‬ ‫لبضىئە ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ثىط لبٔچە ٔۇلحىسىٓ جوغطا ثوٌّىؽب وېطەن‪ .‬ثىطىٕچىسىٓ‪ ،‬جىٓ‬ ‫ؼۈضىؽي لبضىئە ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ‪ٍ ،‬ۀي ئەڭ ئبظ ثىط ٍىً وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌىفي ِۇِىىٓ‪.‬‬ ‫ئىىىىٕچىسىٓ‪ ،‬لۇضەٍؿ ؼۈضىؽي ثىٍەْ پىً ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ظىچ ِۇٔبؼىۋەت‬ ‫ثبض‪ .‬ثىع ئىگە ثوٌغبْ ِەٌۇِبجالض ثۇ ؼۈضىٕىڭ فىً ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍؽب جوغطا‬ ‫ثوٌىسىغبٍٔىمىٕي وۆضؼەجّەوحە‪ٍ .‬ۀي‪:‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ئبٌىّالضزىٓ فەضضا‪ ،‬ئبھفەؾ ۋە ثبـمىالض لۇضەٍؿ ؼۈضىؽىٕىڭ ثىطىٕچي‬ ‫ئبٍىحي ثىٍەْ فىً ؼۈضىؽىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحي ئبضىؽىسا ظىچ ِۇٔبؼىۋەت ثبضٌىمىٕي ئوجحۇضىغب‬ ‫‪57‬‬

‫لوٍغبْ‪ .‬ثۇ لبضاـٕي ئبٍەت ِەظِۇٔىّۇ جوغطىٍىّبلحب‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئىىىي ؼۈضىسە ئبٌالھ جۇٔجي ذىحبة‬ ‫لىٍىٕغۇچىالضغب ثەضگەْ ٔېّەجٍىطىٕي ئەؼٍەجّەوحە‪ .‬ھەظضىحي ئۆِەض ثىط پەضظ ٔبِبظٔىڭ ئىىىىٕجي‬ ‫ضەوىحىسە ثبـحب فىً ؼۈضىؽىٕي‪ ،‬ئبٔسىٓ لۇضەٍؿ ؼۈضىؽىٕي ئولۇغبْ ( جبثبضى )‪ .‬ئۇثەً ثىٓ وبئبة‬ ‫ِۇؼھبثىسا ثۇ ئىىىي ؼۈضىٕىڭ ئبضىغب ثىؽّىٍالھ لوٍّبؼحىٓ ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب ھبٌسا جىعىٍغبٍٔىمي‬ ‫ھەلمىسە ضىۋاٍەجٍەض ثبض‪ .‬ثۇ ضىۋاٍەجٍەض ئىىىي ؼۈضىٕىڭ ثىط ؼۈضە ئىىۀٍىىىٕي ئەِەغ‪ِ ،‬ۀب ۋە‬ ‫ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ثىط ‪ -‬ثىطى ثىٍەْ ظىچ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئىىۀٍىىىٕي وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ثۇ ِەٌۇِبجالض‬ ‫ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ؼۈضە زەۋەجٕىڭ ئىىىىٕجي ٍىٍىٕىڭ ئبذىطى ٔبظىً ثوٌغبْ زېَىفىە ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەضوىعى ئىسزىَىؽي ‪ -‬ثۇ ؼۈضە فىً ؼۈضىؽىگە ئوذفبؾ جۇٔجي ذىحبة‬ ‫لىٍىٕغۇچىٍىطىغب ئبٌالھٕىڭ ثەضگەْ وبجحب ٔېّەجٍىطىٕي ئەؼٍىحىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ِ ،‬ەوىە ئبھبٌىؽي‬ ‫ثوٌغبْ لۇضەٍؿ لەثىٍىؽي ھەِّە ٔەضؼىؽىٕي جبٍٔىك ـبھىث ؼۈپىحىسە گۇۋاھچي ثوٌۇپ جۇضغبْ‬ ‫وەثىگە‪ ،‬ئۇٔىڭ ئىگىؽي ثوٌغبْ ئبٌالھ لب لەضظزاض‪ .‬جىجبضەجٕىڭ لۇضەٍؿ ئۈچۈْ لبٔچىٍىه ھبٍبجي‬ ‫ئەھّىَەجىە ئىگە ئىىۀٍىىىٕي ثىٍّەؼحىٓ ثۇ ؼۈضىٕي ٍبذفي چۈـۀگىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ثۇ ھەلىمەجٕي‬ ‫ِۇٔساق ئىپبزىٍەؾ ِۇِىىٓ‪ ،‬جىجبضەت ثوٌّىؽب لۇضەٍؿ ٍوق‪ ،‬ئىالف ثوٌّىؽب جىجبضەت ٍوق‪ .‬ثۇ‬ ‫ھەلىمەجٕي لۇضەٍفٕىڭ ئەڭ چوڭ ؼوزىگەضٌىطىسىٓ ثىطى ثوٌغبْ ؼبففبْ ثىٓ ئۇِەٍَۀىڭ‬ ‫ِۇؼۇٌّبٔالضٔىڭ ئىالفٕىڭ ئىىىي لبٔىحىسىٓ ثىطىٕي جىعگىٕي ئبؼحىغب ئبٌغبٍٔىمىٕي ئىپبزىٍىگەْ ثۇ‬ ‫ؼۆظٌىطى ٔبھبٍىحي ضوـەْ ئىپبزىٍەپ ثەضِەوحە‪:‬‬ ‫« لبٔساق لىٍىّىع‪ ،‬لەٍەضگە ثبضىّىع‪ ،‬ثىٍەٌّەٍۋاجىّىع‪ .‬ثۇ ٍەضزە ئوٌحۇضۇپ لبٌؽبق‪ ،‬زەؼّبٍىّىعٔي‬ ‫ٍەپ جۈگىحىّىع‪ِ .‬ەوىىسىىي ِەۋجۇزىَىحىّىع ٍبظ ـبَ‪ ،‬لىفحب ھەثەـىؽحبْ ثىٍەْ ثوٌغبْ جىجبضەجىە‬ ‫جبٍىٕىسۇ » ( ۋالىسى‪ِ ،‬ەغبظى‪ ،‬ثەٍطۇت‪ - 197 ،1404 ،‬ثەت )‪.‬‬ ‫ٌېىىٓ‪ ،‬ثۇ ضىئبٌٍىمٕىڭ پەلەت ٍېطىّي‪ .‬ھەلىمەجٕي ثۇ جۈٍِە ئەڭ ٍبذفي ـەوىٍسە‬ ‫ئىپبزىٍىگەْ‪ « :‬ئەگەض وەثە ثوٌّىؽب‪ ،‬جىجبضەجّۇ‪ ،‬ئىالفّۇ ثوٌّبٍسۇ‪ .‬وەثە ثەضىىىحىٕي ئۆظىسىٓ‬ ‫ئەِەغ‪ ،‬ضەثجىسىٓ ئبٌىسۇ »‪ .‬ؼۈضە ثۇ ھەلىمەجٕي ئەؼٍىحىسۇ‪:‬‬

‫فَوْ َ​َ ْـ ُحسُ وا َر هب ُ َ​َشا امْ َحُْ ِت (‪ )3‬ه ِاَّلي َأ ْظ َـ َمِ ُْم ِم ْن ُجوعٍ َو َأ ٓ َمْنَ ُ ْم ِم ْن د َْو ٍَ (‪)4‬‬

‫« ئىجبزەجٕي ثەٍث ( ثەٍحۇٌالھ )ٔىڭ ضەثجىگە لىٍؽۇْ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئۇ ( ئبٌالھ ) ئۇالضٔي ئبچٍىمحب‬ ‫جوٍغۇظزى‪ ،‬ھەض ذىً ذېَىُ ‪ -‬ذەجەضزىٓ ؼبلالپ ئەِىٓ لىٍسى » ( ‪.) 4 - 3‬‬ ‫زىممەت لىٍىفمب جېگىفٍىه ٔۇلحب‪ ،‬ئىجبزەجٕي ثەٍث ( ثەٍحۇٌالھ ) وە ئەِەغ‪ ،‬ئۇٔىڭ ضەثجىگە‬ ‫لىٍؽۇْ‪ ...‬ثۇ ئبضلىٍىك ٔبٔغب ئەِەغ‪ٔ ،‬بْ ثەضگۈچىگە ضەھّەت ئېَحؽۇْ زېّەوحە ثۇ ئبٍەت‪.‬‬

‫لبرىئە ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ئبٌسىٕمي ئبٍەجٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « زەھفەجٍىه پبضجالؾ‪ ،‬پبجىئە » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « لبضىئە » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ئبھ ئۇ زەھفەجٍىه پبضجالؾ! ( ئي ذىحبة لىٍىٕغۇچي ) ئۇ زەھفەجٍىه پبضجالـٕىڭ لبٔساق‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي ( ئەگەض ثىٍؽەڭ ئىسىڭ )! جوغطا‪ ،‬ؼەْ ئۇ زەھفەجٍىه پبضجالـٕىڭ لبٔساق‬ ‫ثوٌىسىغبٍٔىمىٕي لبٔسالّۇ ثىٍەٌەٍؽەْ؟ » ( ‪.) 3 - 1‬‬ ‫‪58‬‬

‫لۇضئبٔسا پەٍسا ثوٌۇؾ ۋە ثۇظۇٌۇپ ٍېڭي ثىط ثبؼمۇچمب وىطىفحىٓ ئىجبضەت ھەلىمەجٕىڭ ئۆظى‬ ‫ثىٍەْ ٍبوي ثىطەض ئبالھىسىٍىىي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ؼۈضىٍەضٔىڭ ؼبٔي ‪ 14‬ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالض زۇذبْ‪،‬‬ ‫جبؼىَە‪ ،‬ۋالىئە‪ ،‬ھبلمب‪ ،‬لىَبِەت‪ٔ ،‬ەثە‪ ،‬جەوۋىط‪ ،‬ئىٕفىحبض‪ ،‬ئىٕفىمبق‪ ،‬غبـىَە‪ ،‬فەجط‪ ،‬ظەٌعەٌە‪ ،‬فەٌەق ۋە‬ ‫لبضىئە ؼۈضىؽىسىٓ ئىجبضەجحۇض‪.‬‬ ‫ثبضٌىك ِۇؼھبثالضزا‪ ،‬جەپؽىطٌەضزە ۋە ھەزىػ وىحبثٍىطىسا ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە جىعىٍغبْ ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىٕىڭ ھەِّىؽىسە‬ ‫لۇضەٍؿ ‪ -‬لىَبِەت ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب ٍەضٌەـحۈضۈٌگەْ‪ٌ .‬ېىىٓ لىَبِەت ؼۈضىؽىٕىڭ ثۇ ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ئبضلىؽىغب جىعىٍىفي جوغطا ثوٌّىؽب وېطەن‪ .‬چۈٔىي لىَبِەت ؼۈضىؽي ثۇ ؼۈضىسىٓ ئەڭ ئبظ ثىط ٍىً‬ ‫وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ئبثسۇٌالھ ئىجٓ ِەؼئۇز ئىٕؽبْ ؼۈضىؽىٕي لىَبِەت ؼۈضىؽىٕىڭ‬ ‫ئبٌسىغب جىعغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئەڭ ِۇٔبؼىپ ٍېطى لۇضەٍؿ ‪ -‬فەٌەق ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىسۇض‪ .‬ؼۈضە‬ ‫زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 3‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ثۇ لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ذىحبة‬ ‫لىٍىٕغۇچىٍىطىٕي ضىؽبٌەجٕىڭ زەؼٍەپىي ِەظگىٍىسىٓ ثبـالپال لىَبِەت ۋە ئبذىطلي ؼبئەت ثىٍەْ‬ ‫ئبگبھالٔسۇضۇـمب ثبـٍىغبٍٔىمىٕىڭ ـبھىحي‪.‬‬ ‫ھەض ٍوٌۇچىٕىڭ ثىط ٍوٌي‪ ،‬ھەض ٍوٌٕىڭ ثىط چېىي ثوٌىسۇ‪ .‬زۇَٔبزىىي ئىٕؽبْ ٍوٌۇچي ثوٌغبْ‬ ‫ٍەضزە‪ ،‬زۇَٔبِۇ ٍوٌۇچي ثوٌّبِسۇ؟ ئۇِۇ ثىط ٍوٌۇچي‪ ،‬ئۇٔىڭّۇ ثىط ئبذىطلي ٔۇلحىؽي ثبض‪ٌ .‬ېىىٓ‪،‬‬ ‫زۇَٔبٔىڭ ئبذىطلي چېىي ھبٍبجٕىڭ ئبذىطٌىفىفي ئەِەغ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬زۇَٔب ھبٍبجي ھبٍبجٕىڭ‬ ‫ۋۇجۇزىغب ئوذفبٍسۇ‪ .‬ھەض ٔەضؼىٕىڭ ثىط ضوھي ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ثۇ زۇَٔب ھبٍبجىٕىڭّۇ ثىط ضوھي ثبض‪ .‬ئۇ‬ ‫ضوھ ئبذىطەت ثوٌۇپ‪ ،‬ئبذىطەجؽىع زۇَٔب ھبٍبجي‪ ،‬ضوھؽىع ثىط ِېَىحمب ئوذفبٍسۇ‪ .‬ؼۈضە ِبٔب ثۇ ضوھ‬ ‫ھەلمىسە ئىّبٌىك ـەوىٍسە جوذحىٍىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئبذىطەت‪ -‬لبٍحىسىٓ جىطىٍىؿ ۋە ھېؽبپ ئېٍىٕىسىغبْ‬ ‫وۈٔسىٓ ئىجبضەت ھەلىمەت ئۈؼحىسە جوذحىٍىسۇ‪ ...‬ثىعگە ئبٌالھ جىٓ ثبـمب ھېچىىُ ذەۋەض‬ ‫ثېطەٌّەٍسىغبْ ئبذىطلي ؼبئەت ۋە لىَبِەت ھەلمىسە ثىۋاؼحە ھبٌسا ئۇچۇضالضٔي ثېطىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ثۇ‬ ‫ؼۈضىسە ئىٕؽبٔالض پەضۋأىسەن ثوٌۇپ وېحىسىغبْ‪ ،‬ثىعگە لوظۇلحەن لېمىٍغبْ‪ِ ،‬ىسىطٌىّبغ زەپ‬ ‫ثىٍىٕىسىغبْ جبغالض ئېحىٍغبْ ٍۇڭسەن ثوٌۇپ وېحىسىغبْ ثىط ۋالىحٕىڭ زەھفىحىسىٓ ذەۋەض‬ ‫ثەضِەوحە‪.‬‬

‫ون اميه ُاس َ​َكمْ َف َص ِاش امْ َم ْحث ِ‬ ‫ون امْجِ َح ُال َ​َكمْ ِـِ ِْن امْ َم ْي ُف ِوش (‪)5‬‬ ‫ُوث (‪َ )4‬وحَ ُك ُ‬ ‫ً َ ْو َم ٍَ ُك ُ‬

‫« ئۇ وۈٔي ئىٕؽبٔالض جبضىٍىپ وەجىەْ پەضۋأىسەن ثوٌۇپ وېحىسۇ‪ .‬جبغالض ئېحىٍغبْ ٍۇڭسەن‬ ‫ثوٌۇپ وېحىسۇ » ( ‪.) 5 - 4‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ٍبذفىٍىك ۋە ٍبِبٍٔىمٕىڭ جەثىئىحىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەض وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫ئىٕؽبٔسىٓ وەِچىٍىىؽىع ثوٌۇـٕي وۈجىىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ئبٌالھ ثۀسىٍىطىٕىڭ ذبجبٌىك‬ ‫ئۆجىۈظىسىغبٍٔىمىٕي‪ ،‬وەِچىٍىىىٕىڭ ثبضٌىمىٕي ئوثساْ ثىٍىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ثۀسىٍىطىسىٓ وۈجىۋاجمبْ‬ ‫ٔەضؼە ٍبذفىٍىمي ٍبِبٍٔىمىسىٓ جېرىّۇ ئېغىط جوذحبٍسىغبْ ثىط ھبٍبت وەچۈضۈـي ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەض ثۇ ھەلىمەجٕي ئەؼٍىحىسۇ‪:‬‬

‫فَبَ هما َم ْن زَ ُلوَ ْت َم َو ِازً ُي َُ (‪ )6‬فَِ َُو ِ​ِف ِؿُشَ ٍة َر ِاض َ​َ ٍة (‪َ )7‬و َأ هما َم ْن َدفه ْت َم َو ِازً ُي َُ (‪ )8‬فَبُ ُّم َُ َُا ِوً َ ٌة (‪)9‬‬

‫« ٍبذفىٍىمي ئېغىط جوذحىغبْ وىفىگە وەٌؽەن‪ ،‬ئۇ ئۆظىٕي جىً ثىٍەْ ئىپبزىٍىگىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسىغبْ وۆڭۈٌٍۈن جۇضِۇؾ ئىچىسە وۆضىسۇ‪ٍ .‬بذفىٍىمي ٍەڭگىً جوذحىغبْ وىفىگە وەٌؽەن‪،‬‬ ‫ئۇ ئۆظىٕي جېگي ٍوق ثىط ھبڭٕىڭ ئىچىسە وۆضىسۇ » ( ‪.) 9 - 6‬‬

‫‪59‬‬

‫لۇضئبٔسىىي جىٍغب ئېٍىٕغبْ لىَبِەت ۋە ئبذىطلي ؼبئەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ؼەھٕىٍەضٔىڭ‬ ‫ِۇٔساق ئۈچ ئوذفبـٍىمي ثبض‪:‬‬ ‫ثىطىٕچي‪ :‬لبجحىك ـىسزەجٍىه ۋە زەھفەجٍىه‪.‬‬ ‫ئىىىىٕجي‪ٔ :‬بھبٍىحي ظىً ۋە ؼىىۇٔحٍىك ( ثەٌگىٍۀگەْ ۋالىث جوـمبٔسا جۇٍۇلؽىع‪ ،‬ؼىىۇٔث‬ ‫وېچىىّەؼحىٓ ضىئبٌٍىممب ئبٍ​ٍىٕىسۇ )‪.‬‬ ‫ئۈچىٕچي‪ :‬ۋۇجۇزلب چىمبضغۇچي ئەِەغ‪ٍ ،‬ۈظ ثېطىؿ جەضٍبٔىسا ثوٌىسىغبْ ۋەلەٌەض جەوىحٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫( ثۇ ئۈچ ٔۇلحب ئۈچۈْ ئۆضٔەن ؼۈپىحىسە ئىٕفىمبق ؼۈضىؽىگە لبضاڭ )‪.‬‬ ‫ثۇالضزىٓ ـۇ ذۇالؼىٕي چىمىطىؿ ِۇِىىٓ‪:‬‬ ‫ثىطىٕچي‪ ،‬لىَبِەت ۋە ئبذىطلي ؼبئەجحىىي ۋەلە ‪ -‬ھبزىؽىٍەض ئبٌسىٓ ثەٌگىٍۀگەْ پطىٕؽىپ‬ ‫ثىٍەْ ۋۇجۇزلب چىمىسۇ‪.‬‬ ‫ئىىىىٕجي‪ ،‬ثۇالضٔىڭ ضوٍبپمب چىمىفي ؼىطجمي وۈچٕىڭ جەؼىطىگە ِۇھحبج ثوٌّىغىسەن‬ ‫ـەوىٍسە ئبٌسىٕئبال ثەٌگىٍۀگەْ‪.‬‬ ‫ئۈچىٕچي‪ ،‬لىَبِەت جۇٍۇلؽىع‪ ،‬ثىفبضەت ثەضِەؼحىٓ ( ثبغحەجەْ ) ِەٍسأغب وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫جۆجىٕچي‪ ،‬ثۇ ثبؼمۇچٕىڭ ثبـٍىٕىفىسا ئىٕؽبٔسىٓ ئىجبضەت ئىطازىٍىه ِەذٍۇلالضٔىڭ لىٍغبْ‬ ‫لىٍّىفٍىطى ضوي ئوٍٕبٍسۇ‪ .‬چۈٔىي ئىٕؽبٕٔىڭ لىٍّىفي ثىٍەْ ئبذىطلي ؼبئەت ئبضىؽىسا ؼەۋەة ‪-‬‬ ‫ٔەجىجە ِۇٔبؼىۋىحي ثبض‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئي ئىٕؽبْ! ـۇ وبئىٕبت ئىچىسىىىٍەض ِەۋجۇزىَەت ثىٍەْ ظىچ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجىە ئىگە‪ .‬زۇَٔبٔىڭ چەت ثىط ٍېطىسە ِەٍسأغب وەٌگەْ ظۇٌۇَ‪ ،‬وبئىٕبجٕىڭ ثىپبٍبْ ثىط‬ ‫ئۇچىغب جەؼىط وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬

‫فەنەق ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ٍېطىپ چىمبضغۇچي » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « فەٌەق‬ ‫» وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ( ئي ذىحبة لىٍىٕغۇچي! )‪ٍ ( ،‬ولٍۇق ) لبضاڭغۇٌۇلٕي ٍېطىپ ِەۋجۇزٌۇق ( ٍوضۇلٍۇق )لب‬ ‫چىمبضغبْ ؼەھەضٔىڭ ضەثجىگە ؼېغىٕىّەْ‪ ،‬زېگىٓ » ( ‪.) 1‬‬ ‫فەٌەق ئىؽّي‪ ،‬ثبضٌىك ِەۋجۇزىَەت جەۋە ثوٌغبْ « ٍبضىحىٍىؿ ۋە ثۇظۇٌۇؾ » لبٔۇٔىَىحىسىٓ «‬ ‫ٍبضىحىٍىؿ » لبٔۇٔىَىحىٕي ئىّب لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئىٕفىحبضغب ئوذفبؾ ثىط « ٍېڭىسىٓ پەٍسا ثوٌۇؾ‬ ‫»ٔي وۆضؼەجّەٍسۇ‪ .‬ئەوؽىچە‪ ،‬فەٌەق « فەجط »گە ئوذفبؾ زەؼٍەپىي ٍبضىحىٍىفٕي ئىپبزىٍەٍسۇ‪ .‬ئۇ‬ ‫ٍولٍۇق وېچىؽىگە ذبجىّە ثەضگەْ ِەۋجۇزٌۇق ئۇضۇلىٕىڭ ثىد جبضجىفىسۇض‪.‬‬ ‫ثبضٌىك ِۇؼھبثالضزا ۋە جەپؽىطٌەضٔىڭ وۆپ لىؽّىسا ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ‬ ‫ٔەلىً لىٍىٕغبْ ثىط ؼەھىھ ھەزىؽحە‪ ،‬ثۇ ؼۈضە « ثىطىٕچي ئبٍەت » ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضىسىىي جىً ئۇؼٍۇثي ۋە ِەظِۇٔي ثۇٔي جەؼحىمالٍسۇ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ ئەثۇ ؼبٌىھ ئبضلىٍىك وەٌگەْ ثىط ضىۋاٍەجحە‪ ،‬ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ زەپ‬ ‫وۆضؼىحىٍگەْ‪ .‬لۇضەٍت ٍۀە ئوذفبؾ ِۀجەزىٓ ثۇٔىڭ زەي ئەوؽىچە ثوٌغبْ ثىط ضىۋاٍەجٕي ٔەلىً‬

‫‪60‬‬

‫لىٍىسۇ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبؼٕىڭ لۇٌي ۋە جبٌىجي ثوٌغبْ ئىىطىّە‪ ،‬ئبجب ثىٓ ئەثي ضاھب ۋە ھەؼەْ ئەٌجەؼطى‬ ‫ؼۈضىٕي ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ زەٍسۇ‪.‬‬ ‫ِەزىٕىسە ثىط ٍەھۇزىَٕىڭ ئبٌالھ ضەؼۇٌىغب لبضىحب ؼېھىط ئىفٍەجّەوچي ثوٌغبٍٔىمي ؼەۋەثىسىٓ‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ضىۋاٍەت لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ضىۋاٍەت ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌغبْ جبٍي ھەلمىسىىي‬ ‫ٔبجوغطا چۈـۀچىٕىڭ وېٍىپ چىمىفىغب ؼەۋەة ثوٌغبْ‪ .‬ئەگەض چولۇَ ثىط ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي ثبض‬ ‫زەپ لبضىؽبق‪ ،‬ثۇ ِۇـطىىالضٔىڭ ضەؼۇٌۇٌالھ ئۈچۈْ ئېَحمبْ « ؼىٍەض ؼېھىطٌۀگەْ ئبزەِگىال‬ ‫ئەگىفىۋاجىؽىٍەض » ( ئىؽطا‪ ) 47 ،‬زېگۀسەن جۆھّەجىە ئوذفبٍسىغبْ ثىطەض ؼەۋەة ثبض ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍغبْ ثۇ ذىً جۆھّەجٍەضٔي وەؼىىٍٕىه ثىٍەْ ضەت لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ئوؼّبٔغب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ ٔۇظۇي جەضجىپىسە فىً ‪ٔ -‬بغ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبؼمب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ ٔۇظۇي جەضجىپىسە ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض لبجبضىسا‬ ‫ئبذىطىسىٓ ؼبٔىغبٔسا ‪ - 2‬ؼۈضە‪ٍ ،‬ۀي ‪ - 113‬ؼۈضە لىٍىپ جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ جىعىٍىفٕىڭ ٍۇلىطىسا جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ ضىۋاٍەجحىٓ ثبـمب ئىعاھبجي ٍوق‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىگە ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 3‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب‬ ‫وېطەن‪ .‬ثۇ ِەظگىً ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔىغب ِبغ وېٍىسۇ‪ .‬جبھىٍىَەت وېچىؽىٕي ٍېطىپ چىممبْ‬ ‫لۇضئبْ جبڭ ؼەھىطىسىٓ ذۇؾ ثىفبضەجحىٓ ذەۋەض ثەضگەْ ثۇ ؼۈضىٕي‪ ،‬غەٍىپحىٓ ثىط ذەۋەض زەپ‬ ‫لبضاـمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫فەٌەق ؼۈضىؽي زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثبـمب ؼۈضىٍەضگە ئوذفبؾ ذىحبة‬ ‫لىٍىٕغۇچىسا ثەٌگىٍىه ئبڭ ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثۇٍطۇق جەوطاضى ( لۇي‬ ‫ ئېَحمىٕىي ) ثىٍەْ ثبـٍىٕىفي‪ « ،‬ئي ِۇھبجبة‪ ،‬ؼېٕي جەضثىَىٍەٍّەْ » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‬‫ۋە ِۇھبجبثٕىڭ زىممىحىٕي ئۆظىگە ِەضوەظٌەـحۈضىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضە ئىٕؽبْ ئىطازىؽىٕىڭ وۆضۈّٔەٍسىغبْ‬ ‫ۋە ثىٍىّٕەٍسىغبْ ٔەضؼە جەضىپىسىٓ ئەؼىط ئېٍىٕىفىغب لبضـي ئبالھىسە ثىط ِۇزاپىئە ئۇؼٍۇثىٕي‬ ‫وۆضؼىحىپ ثېطىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ « ،‬ضەثجىڭگە ؼېغىٓ »‪ .‬ثۇ ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثىط ۋالىححب‪ ،‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ‬ ‫جبھىٍىَەجٕىڭ « ٍبِبٍٔىك جەڭطىؽي » چۈـۀچىؽي ثىٍەْ ئېڭىسا ئۆظٌەـحۈضگەْ ـەٍحبْ ۋە جىٓ‬ ‫جەؼەۋۋۇضىٕي ضەت لىٍغبٍٔىمحۇض‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسىٓ ئېٍىپ ئېَحمبٔسا‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضە ئىجبز لىٍىٕغبْ ۋە‬ ‫ئىجبز لىٍغۇچىٕي ئەؼىط ئېٍىۋاٌغبْ لوضلۇٔچٍىطىٕي جەضثىَىٍەؾ ثىٍەْ ظىچ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬وۆضۈّٔەٍسىغبْ ۋە ثىٍگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ِەۋجۇزىَەجٍەضزىٓ لوضلۇـٕىڭ ئىٕؽبٕٔىڭ‬ ‫ئبٌالھ ثىٍەْ ثوٌغبْ ِۇٔبؼىۋىحىسىىي ئبجىعٌىمحىٓ وېٍىپ چىمىسىغبٍٔىمىٕي ئەؼىەضجّەوحە‪ .‬ؼۈضە‪،‬‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ وۆضۈٔىسىغبْ ۋە وۆضگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ‪ ،‬ثىٍگىٍي ثوٌىسىغبْ ۋە ثىٍگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ‬ ‫ثبضٌىك ِەذٍۇلالضٔىڭ ضەثجي ئىىۀٍىىىٕي جەوىحٍەٍسۇ ۋە ِۇھبجبثىٕي ثبضٌىك ِەۋجۇزىَەجٕىڭ‬ ‫ٍبِبٍٔىمىسىٓ پبٔبھ جىٍەپ ضەثجىگە ؼېغىٕىفمب ثۇٍطىّبلحب‪:‬‬

‫ش َما َذوَ َق (‪)2‬‬ ‫كُ ْل َأؾُو ُذ ِج َص ِ ّب امْ َفوَ ِق (‪ِ )1‬م ْن َ ّ ِ‬

‫« ( ئي ذىحبة لىٍىٕغۇچي! )‪ٍ ( ،‬ولٍۇق ) لبضاڭغۇٌۇلٕي ٍېطىپ ِەۋجۇزٌۇق ( ٍوضۇلٍۇق )لب‬ ‫چىمبضغبْ ؼەھەضٔىڭ ضەثجىگە ؼېغىٕىّەْ‪ ،‬ئۇ ٍبضاجمبْ ثبضٌىك ـەٍئىٍەضٔىڭ ـەضضىسىٓ ئۇٔىڭغب‬ ‫ؼېغىٕىّەْ‪ ،‬زېگىٓ » ( ‪.) 2 - 1‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬وۆضگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ۋە ثىٍىّٕەغ ِەذٍۇلالض ئبٌسىسا ئبٌالھ جىٓ غەٍطىگە ؼېغىٕىفٕي‬ ‫ضەت لىٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ِ ،‬ۇـطىىالض جىٕالضغب ؼېغىٕبجحي ( ؼۈضە جىٓ‪.) 6 ،‬‬

‫‪61‬‬

‫ؼۈضە‪ ،‬ئىّبْ ئېَحمبْ وىفىگە ئبٌالھ لب ؼېغىٕىفٕي ئۆگەجّەوحە ۋە جۀجىھٍىّەوحە‪ .‬ئىٕؽبْ ٔېّە‬ ‫ئۈچۈْ ضەثجىگە ؼېغىٕىسۇ؟ ئىٕؽبْ پەلەت جىٓ ۋە ـەٍحبٔغب ئوذفبؾ وۆضۈّٔەٍسىغبْ ۋە ثىٍگىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسىغبٔالض زۇَٔبؼي ؼەۋەة ثوٌغبْ ۋەھىّىسىٓ وېٍىپ چىممبْ لوضلۇٔچالض ؼەۋەثىسىٕال‬ ‫ئەِەغ‪ « ،‬جبھبٌەت لبضاڭغۇٌىمي » زەن ئۆظىٕي ثىٍەٌّەً لبٌغبْ ئەھۋاٌسىّۇ « ضەثجىگە ؼېغىٕىسۇ‬ ‫»‪ .‬لەٌجٕىڭ ئەلىً ثىٍەْ ثوٌغبْ ِۇٔبؼىۋىحىٕي ئۈظۈپ جبـالپ ئىٕؽبٔالضٔي « ثىٍىّٕىڭ ئوضٔىغب‬ ‫لوضلۇٔچمب‪ِ ،‬ۇۋاپىك ثوٌغبْ ٔەضؼىگە ئەِەغ‪ِ ،‬ەذؽۇغ ثوٌغبٔغب؛ ِۀبٔىڭ ئوضٔىغب ھبٍبجبٔغب‬ ‫چبلىطغبْ زەَ ؼبٌغۇچىالض »غب ئوذفبٍسىغبْ ؼبذحىپەظٌەضزىٓ ۋە « ھەؼەجروضٔىڭ ھەؼىحي » گە‬ ‫ئوذفبؾ ٍبِبْ جۇٍغۇالضزىٓ پبٔبھٍىك جىٍەپ ضەثجىگە ؼېغىٕىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪:‬‬

‫ش َح ِاس ٍس ا َذا َح َسسَ (‪)5‬‬ ‫ش اميهفه َاَث ِت ِ​ِف امْ ُـلَ ِس (‪َ )4‬و ِم ْن َ ّ ِ‬ ‫ش كَ ِاس ٍق ا َذا َوكَ َة (‪َ )3‬و ِم ْن َ ّ ِ‬ ‫َو ِم ْن َ ّ ِ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬

‫« ( ئەلىً ‪ -‬ئىطازىٕي ) ثبؼحۇضغبْ ۋالىحٕىڭ‪ ،‬ظەھەضٌىه ‪ -‬ظۇٌّەجٍىه ثىط ( جبھبٌەت )‬ ‫لبضاڭغۇٌۇلىٕىڭ ـەضضىسىٓ ۋە جۈگۈٍٔەضگە زەَ ؼبٌغۇچي ؼېھىطگەضٔىڭ ـەضضىسىٓ ۋە‬ ‫ھەؼەجروضٔىڭ ھەؼەت لىٍغبْ چبغسىىي ـەضضىسىٓ ( ئبٌالھ لب ) ؼېغىٕىپ پبٔبھ جىٍەٍّەْ » ( ‪- 3‬‬ ‫‪.) 5‬‬ ‫ئبٌالھ ِۇئّىٓ ئۈچۈْ ثىطزىٕجىط ؼبغالَ پبٔبھٍىك ِەضوىعىسۇض‪.‬‬

‫كُ ْل َأؾُو ُذ ِج َص ِ ّب اميه ِاس (‪َ )1‬م ِ ِ‬ ‫ش امْ َو ْس َو ِاس امْ َريه ِاس (‪ )4‬ه ِاَّلي ًُ َو ْس ِو ُس ِ​ِف ُصسُ ِور‬ ‫ِل اميه ِاس (‪ )2‬ا َ َِل اميه ِاس (‪ِ )3‬م ْن َ ّ ِ‬ ‫ّ‬ ‫اميه ِاس (‪ِ )5‬م َن امْجِ يه ِة َواميه ِاس (‪)6‬‬ ‫َبش ضۈرىطي‬

‫« ئىٕؽبٔىَەت » ۋە « ئىٕؽبٔالض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ؼۈضە ئىؽّي « ٔبغ » ِەظوۇض‬ ‫ؼۈضىسە ئۈچ لېحىُ جەوطاضالٔغبْ‪:‬‬ ‫« ( ئەً ذىحبة لىٍىٕغۇچي! ) ئىٕؽبٔالضٔىڭ ضەثجي‪ ،‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ ئىگىؽي‪ ،‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ‬ ‫ئىالھي ( ئبٌالھ )غب ؼېغىٕىّەْ‪ ،‬زېگىٓ! » ( ‪.) 3 - 1‬‬ ‫ثبضٌىك ِۇؼھبثالضٔىڭ ئبٌالھ ٔىڭ ئىؽّي ثىٍەْ ثبـٍىٕىپ (ئەٌھەِسۇٌىٍالھي ضەثجىً ئبٌەِىَٓ)‪،‬‬ ‫« ئىٕؽبٔىَەت » ئىؽّي ثىٍەْ ئبذىطٌىفىفي ٔبھبٍىحي ِۀىٍىه ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ جبؼبزىپىٍَىك ئەِەغ‪« .‬‬ ‫ضەة »‪ِ ،‬ەٌۇَ ثىط جبٌالٔغبْ جەثىمىٕىڭ‪ ،‬ؼىٕىپٕىڭ ٍبوي ِەٌۇَ ثىط ئېحىمبز گۇضۇھىٕىڭ‪ ،‬ثەٌگىٍىه‬ ‫جبِبئەجٍەضٔىڭ ۋە زىٓ ِۀؽۇثىٕىڭ ضەثجي ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي پۈجۈْ ئىٕؽبٔالضٔىڭ ضەثجىسۇض‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە ِۇؼھبة ۋە جەپؽىطٌەضٔىڭ وۆپىٕچىؽىسە « ٔبغ » ئىؽّي ثىٍەْ جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىٕي ضەؼۇٌۇٌالھ ثىطىٕچي ئبٍىحي ثىٍەْ ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ثبضٌىك لۇضئبْ ٔۇظۇي جەضجىپىسە ثۇ ؼۈضە فەٌەق ‪ -‬ئىرالغ ؼۈضىؽي‬ ‫ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬ؼۈضە ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 3‬ىٍي ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ضەؼّىٌ ِۇؼھبة جەضجىپٍىطىسە ِەظوۇض ؼۈضە ‪ - 114‬لبجبضغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ؼبٍىسە ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ئىؽّي ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ِۇؼھبة‪ٔ « ،‬بغ ( ئىٕؽبٔالض ) » ؼۈضىؽي ثىٍەْ ئبذىطٌىفىسۇ‪ .‬ئبٌالھ‬ ‫ۋەھىَٕىڭ ِۀجەؼي‪ ،‬ئىٕؽبْ ۋەھىَٕىڭ ٔىفبٔي‪ .‬ۋەھىَٕىڭ ئىىىي ِەلىؽىحي ثبض‪ٍ ،‬ۀي جەۋھىس ۋە‬ ‫ئبزاٌەت‪ .‬ثىطىٕچىؽي‪ ،‬ثۀسىسىٓ ئبٌالھ لب؛ ئىىىىٕجىؽي‪ ،‬ثۀسىسىٓ ئىٕؽبٔغب لبضىحىٍغبْ‪ .‬ئىالھىٌ‬ ‫‪62‬‬

‫ذىحبة ثۇ ؼەۋەثحىٓ ثىط ئۇچي ( ثېفي ) ؼبِبزا‪ٍ ،‬ۀە ثىط ئۇچي ( ئبٍىغي ) ٍەضزە ثوٌغبْ ثىط‬ ‫ذىحبثحۇض‪ .‬ئۇٔىڭ ئبٍبلٍىطىٕي ئىٕؽبٔىَەت جەِؽىً لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ٔبغ ؼۈضىؽي‪ ،‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثبـمب ؼۈضىٍەضگە ئوذفبؾ ذىحبة‬ ‫لىٍىٕغۇچىسا ثەٌگىٍىه ئبڭ ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ .‬فەٌەق ؼۈضىؽىسە « فەٌەق »ٔىڭ‬ ‫ضەثجىگە ؼېغىٕىؿ جەۋؼىَە لىٍىٕغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ثۇ ؼۈضىسە « ئىٕؽبٔىَەت »ٔىڭ ضەثجىگە ؼېغىٕىؿ‬ ‫جەۋؼىَە لىٍىّٕبلحب‪:‬‬

‫كُ ْل َأؾُو ُذ ِج َص ِ ّب اميه ِاس (‪َ )1‬م ِ ِ‬ ‫ِل اميه ِاس (‪ )2‬ا َ َِل اميه ِاس (‪)3‬‬ ‫ّ‬ ‫« ( ئەً ذىحبة لىٍىٕغۇچي! ) ئىٕؽبٔالضٔىڭ‬

‫ضەثجي‪ ،‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ ئىگىؽي‪ ،‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ‬

‫ئىالھي ( ئبٌالھ )لب ؼېغىٕىّەْ‪ ،‬زېگىٓ! » ( ‪.) 3 - 1‬‬ ‫فەٌەق ؼۈضىؽىسە وېچىٕي « ٍبِبٍٔىك ئىالھي » زەپ جەؼەۋۋۇض لىٍىؿ ضەت لىٍىٕىسۇ‪ٔ .‬بغ‬ ‫ؼۈضىؽىسە وۆضۈٔىسىغبْ ۋە وۆضۈّٔەٍسىغبْ‪ ،‬ئىٕؽبْ ۋە جىٓ ـەٍحبٔالضٔىڭ « ٍبِبٍٔىك ئىالھي »‬ ‫زەپ جەؼەۋۋۇض لىٍىٕىفي ضەت لىٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫ش امْ َو ْس َو ِاس امْ َريه ِاس (‪ )4‬ه ِاَّلي ًُ َو ْس ِو ُس ِ​ِف ُصسُ ِور اميه ِاس (‪ِ )5‬م َن امْجِ يه ِة َواميه ِاس (‪)6‬‬ ‫ِم ْن َ ّ ِ‬

‫« وىفىٍەضٔىڭ زىٍ​ٍىطىسا زائىُ ۋەؼۋەؼە لىٍغۇچي جىٕالضزىٓ ۋە ئىٕؽبٔالضزىٓ ثوٌغبْ‬ ‫ـەٍحبٔالضٔىڭ ـەضضىسىٓ پبٔبھ جىٍەٍّەْ » ( ‪.) 5 - 4‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحىسىٓ « ـەٍحبْ » ئىؽّىٕىڭ پەلەت وۆضگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ‬ ‫ِەۋجۇزىَەجٍەضٔىڭ ـەضضىگىال لبضىحىٍّبؼحىٓ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭّۇ ٍبِبٍٔىك ئېٍىپ وەٌگۈچىٍىطىگە‬ ‫لبضىحىٍغبٍٔىمي چىمىپ جۇضىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ئىٕؽبٔسىٓ ئىٕؽبٔالضٔىڭ ضەثجىگە ؼېغىٕىّىع‪ .‬ؼۈضىسە‬ ‫ـەٍحبٕٔىڭ « ضەة »وە ئىعافەت ( ئېٕىمٍىغۇچي ) ثوٌۇپ وەٌّەؼٍىىي‪ ،‬ـەٍحبٕٔىڭ ئىؽَبْ‬ ‫ؼەۋەثىسىٓ ئىالھىٌ جەضثىَىٕي ضەت لىٍغبٍٔىمي‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ جەۋثە ثىٍەْ ئىالھىٌ جەضثىَٕي لوثۇي‬ ‫لىٍغبٍٔىمي ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىؽي ضەؼۇٌۇٌالھ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ئۇٔىڭسا پەلەت وۆضۈّٔەٍسىغبْ ِەذٍۇلالضغىال ئەِەغ‪ ،‬ئىٕؽبٔالض ئبضىؽىسىىي ـەٍحبٔالـمبْ‬ ‫وىفىٍەضٔىڭ ظىَبٔىەـٍىىىسىٓ پبٔبھ جىٍەپ ئبٌالھ لب ؼېغىٕىؿ ئېڭىٕي ثەضپب لىٍىفٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍغبْ‪ .‬ثۇ ثىط ئىالھىٌ جەؼەٌٍي ثوٌۇـحىٓ ظىَبزە‪ ،‬ثىط وبپبٌەت ِۀىؽىگە ئىگە‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثۇ ئىالھىٌ‬ ‫وبپبٌەجٕىڭ ئەڭ ئېغىط ـبضائىححب لبٔساق ٔبِبٍەت ثوٌغبٍٔىمىغب جبضىد ـبھىث‪.‬‬ ‫ٍىغىٕچبلٍىغبٔسا‪ ،‬ئبٌالھ ئۆظىگە ؼېغىٕىپ پبٔبھٍىك جىٍىگۈچىٕي پەلەت وۆضۈّٔەٍسىغبْ‬ ‫ِەذٍۇلالضٔىڭ ـەضضىسىٕال ؼبلالپ لبٌّبً‪ ،‬پبٔبھٍىك جىٍىگۈچىٕىڭ ئۆظ جىٕؽىسىٓ ثوٌغبْ ثبضٌىك‬ ‫ٍبِبٍٔىمالضٔىڭ ـەضضىسىّٕۇ ؼبلالٍسۇ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ « ئىٕؽبٔالضٔىڭ ضەثجي » ثوٌىفي‪ ،‬ئىٕؽبٔالض جەِئىَحىٕىڭّۇ ذۇززى ثىط ـەذؽىە‬ ‫ئوذفبؾ ئىالھىٌ جەضثىَىٕىڭ ٔىفبٔي ئىىۀٍىىىٕي وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ثۇ ھەلىمەت‪:‬‬ ‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ثىط لەۋِٕىڭ ئەظاٌىطى ئۆظىٕىڭ ھبٌىٕي ئۆظگەضجّىگۈچە‪ ،‬ئبٌالھ ئۇالضٔىڭ‬ ‫ئەھۋاٌىٕي ئۆظگەضجّەٍسۇ » ( ضەئىس‪ - 11 ،‬ئبٍەت ) ئبؼبؼىسا چۈـىٕىٍىفي وېطەن‪.‬‬

‫ئىخالش ضۈرىطي‬

‫‪63‬‬

‫ؼۈضە‪ِ ،‬ۇھبجبثىٕىڭ « ئبٌالھ » جەؼەۋۋۇضىٕي ـېطىىحىٓ ذبٌىٌ لىٍغبٍٔىمي ئۈچۈْ « ئىرالغ »‬ ‫ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ِ .‬ەظِۇٔىغب ِۇٔبؼىپ ھبٌسا جەۋھىس ؼۈضىؽي زەپّۇ ئبجىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ثەظى ضىۋاٍەجٍەضزە ثىطىٕچي ئبٍىحي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ئۇؼٍۇثي ۋە ِەظِۇٔىّۇ ثۇ لبضاـٕي‬ ‫وۈچٍۀسۈضِەوحە‪ .‬زەؼٍەپىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىٕىڭ ھەِّىؽىسە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض‬ ‫لبجبضىغب جىعىٍغبْ‪ِ .‬ەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي لبضاـالض ؼەۋەثي ٔۇظۇي ضىۋاٍەجٍىطىگە‬ ‫ئبؼبؼالٔغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبٔغب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ ٔۇظۇي جەضجىپىسە فەٌەق ۋە ٔبغ‬ ‫ؼۈضىٍىطىٕىڭ ئبضلىؽىغب‪ٔ ،‬ەجُ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە وبفىطۇْ ‪-‬‬ ‫ٔەجُ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب ٍەضٌەـحۈضۈٌگەْ‪ .‬ؼۈضە ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 3‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌىفي‬ ‫ِۇِىىٓ‪.‬‬ ‫ئىرالغ ؼۈضىؽي‪ ،‬وەٌىّەئي جەۋھىس ( ال ئىالھە ئىٍ​ٍەٌالھ )ٔىڭ جەپؽىطى ذبضاوحېطىسە ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ئۈچ ثوٌۇـٍۇق ۋە ئۈچ ثوٌۇـؽىعزىٓ ئىجبضەت ئبٌحە جۈٍِىسىٓ جەضوىپ جبپمبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئبؼبؼىٌ‬ ‫جېّىؽي جەۋھىس ثوٌۇپ‪ ،‬ذىحبة لىٍىٕغۇچي ئېڭىسا جوغطا ثوٌغبْ ئبٌالھ جەؼەۋۋۇضىٕي‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ .‬ھەض جۈٍِە ئبضىؽىسا ؼەۋەة ‪ٔ -‬ەجىجە ِۇٔبؼىۋىحي ثبض‪:‬‬

‫امص َمسُ (‪ )2‬م َ ْم ً َ ِ ِْل َوم َ ْم ًُ َ ْ‬ ‫ول (‪َ )3‬وم َ ْم ٍَ ُك ْن َ َُل ُن ُف ًوا َأ َح ٌس (‪)4‬‬ ‫اّلِل َأ َح ٌس (‪ )1‬ه ُ‬ ‫كُ ْل ُ َُو ه ُ‬ ‫اّلِل ه‬

‫« ( ئي ِۇھبجبة! ) ئېَحمىٕىي‪ ،‬ئۇ ‪ -‬ئبٌالھ ثىطزۇض‪ ،‬ؼبِەزجۇض ( ھەِّە ئبٌالھ لب ِۇھحبجسۇض )‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ثبال جبپمبّٔۇ ئەِەغ‪ ،‬جۇغۇٌغبّٔۇ ئەِەغ‪ .‬ھېچمبٔساق ِەۋجۇزىَەت ئۇٔىڭغب جەڭساؾ‬ ‫ثوالٌّبٍسۇ » ( ‪.) 4 - 1‬‬ ‫ئبٌالھ ثوٌىفي ٔەجىجە‪ ،‬لبٌغبٍٔىطى ؼەۋەة ثوٌغبٔسا ثۇٔىڭ ِۀىؽي ِۇٔساق ثوٌىسۇ‪:‬‬ ‫ئۇ ئبٌالھ جۇض‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬جەڭسىفي ۋە ئوذفىفي ٍولحۇض‪ .‬ؼبِەزجۇض‪ ،‬ثبال جبپمبّٔۇ ئەِەغ‪،‬‬ ‫جۇغۇٌغبّٔۇ ئەِەغ‪ ،‬ھېچمبٔساق ثىط ِەۋجۇزىَەت ئۇٔىڭغب جەڭساؾ ثوالٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ثوٌىفي ؼەۋەة‪ ،‬لبٌغبٍٔىطى ٔەجىجە ثوٌغبٔسا‪ ،‬ئۇٔىڭ جەڭسىفي ۋە ئوذفىفي ٍولحۇض‪ .‬ئۇ‬ ‫ؼبِەزجۇض‪ ،‬ئۇ ثبال جبپمبّٔۇ ئەِەغ‪ ،‬جۇغۇٌغبّٔۇ ئەِەغ‪ .‬ھېچمبٔساق ثىط ِەۋجۇزىَەت ئۇٔىڭغب‬ ‫جەڭساؾ ثوالٌّبٍسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئۇ ئبٌالھ جۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە جەۋھىس ؼۈضىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬جەۋھىس ئبٌالھ ٔي ئبٌالھ جؤۇـحۇضغبْ ـەوٍىسە ثىٍىفحۇض‪.‬‬ ‫ئىرالغ ؼۈضىؽي ثىط پۈجۈْ ھبٌىحىسە ئبٌالھ ٔي جؤۇـحۇضىسۇ‪ .‬ثۀسىٕىڭ ضەثجىگە ئىرالغ‬ ‫ثىٍەْ ٍۈظٌىٕىفىٕي ئىّب لىٍىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ِەظوۇض ؼۈضىٕي « لۇضئبٕٔىڭ ئۈچحىٓ ثىطىگە جەڭ‬ ‫وېٍىسۇ » زېگەْ ( ثۇذبضى ۋە ِۇؼٍىُ )‪ .‬ثۇ ِەزھىَە ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ ئبؼبؼٍىك جېّىٍىطى جەۋھىس‪ٔ ،‬ۇثۇۋۋەت ۋە ئبذىطەجٕي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ثبِسات ٔبِىعىٕىڭ ئىىىي ضەوەت ؼۈٕٔىحي ۋە ھېَىث ٔبِبظٌىطىسا ثۇ ؼۈضىٕي وبفىطۇْ‬ ‫ؼۈضىؽي ثىٍەْ لوـۇپ ئولۇٍححي‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي ھەلمىسە جوغطا ثوٌغبْ ضىۋاٍەت‪،‬‬ ‫ئىجٓ ِەؼئۇز‪ ،‬ئۇثەً ثىٓ وبئبة ۋە جبثىط ثىٓ ئبثسۇٌالھحىٓ ئبٍطىُ ‪ -‬ئبٍطىُ ھبٌسا وەٌگەْ‬ ‫جۆۋۀسىىي ضىۋاٍەجحۇض‪:‬‬ ‫« لۇضەٍؿ ضەؼۇٌۇٌالھمب‪ " :‬ثىعگە ضەثجىڭٕي جؤۇـحۇضغىٓ! " زېسى‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثۇ ؼۈضە‬ ‫ٔبظىً ثوٌسى » ( جىطِىعى‪ ،‬جەپؽىط ‪.) 3361،3362‬‬

‫‪64‬‬

‫ثۇ ؼۈضە ئبٌالھ ٔي جؤۇـحۇضغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ِەظوۇض ؼۈضە ۋەھىَٕىڭ ئەڭ ٍۇلىطى‬ ‫پەٌٍىؽي ثوٌۇپ ھېؽبثٍىٕىسۇ‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضە ِەۋجۇزىَەجٕىڭ ئەڭ ٍۇلىطىؽي ثوٌغبْ ئبٌالھ جىٓ ؼۆظ‬ ‫لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا ئبٌالھ ٔي جؤۇـحۇضغبْ ئبٍىحەي وۇضؼي ۋە ھەـىط ؼۈضىؽىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍەجٍىطىّۇ‬ ‫ثبض‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ئىرالغ ؼۈضىؽي ئبٌالھ ٔي جؤۇـحۇضغبْ ِۇؼحەلىً ؼۈضىسۇض‪.‬‬

‫َەجى ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ٍۇٌحۇظ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ٔەجُ » وەٌىّىؽي‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ؼبھبثە زەۋضىسىّۇ ٔەجُ ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ٔ .‬ەجُ گەضچە « ٍۇٌحۇظ » زېگەْ‬ ‫ِۀىٕي ثىٍسۈضؼىّۇ‪ ،‬ئەِّب ثۇ ؼۈضىسە ثۇ ِۀىٕي ئىپبزىٍىّىؽە وېطەن‪ .‬چۈٔىي‪ « ،‬ثىط پۈجۈْ‬ ‫گەۋزىٕىڭ پبضچىٍىطى »ِۇ ٔەجُ زەپ ئبجىٍىسۇ‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ جەزضىجىٌ ٔبظىً ثوٌىفي ئۈچۈْ‬ ‫ئوذفبؾ ؼۆظ ٍىٍحىعىسىٓ وەٌگەْ « جۀجىُ » ضەۋىفي ئىفٍىحىٍىسۇ‪ِ .‬ۇٔسالچە ئېَحمبٔسا‪ٔ ،‬ەجّٕىڭ‬ ‫« ٍۇٌحۇظ » ِۀىؽي‪ ،‬ثۇ ئەؼٍي ِۀىگە لىَبغ ثىٍەْ لوٍۇٌغبْ ثىط لوـۇِچە ِۀە ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ئۀٕەجُ » وەٌىّىؽي‪ « ،‬لبضىغبْ ھەض لبٔساق وىفي‬ ‫وۆضەٌەٍسىغبْ ٍەضزە جۇضغبْ‪ ،‬ھېچىىُ ئۇٔىڭسىٓ ثىگبٔە لبالٌّبٍسىغبْ زەضىجىسە وۆظ ئبٌسىسا‬ ‫جۇضغبْ‪ ،‬وۆظٔي لبِبـحۇضۇپ جۇضىسىغبْ » زېگەْ ِۀىگە ئىگە‪ .‬ـۇڭب ثۇ وەٌىّە ٍب لۇضئبْ‬ ‫ۋەھىَٕىڭ ثىط ئبالھىسىٍىىىٕي ۋەٍبوي جەزضىجىٌ ٔبظىً ثوٌۇـٕي ثىٍسۈضۈؾ ئۈچۈْ ئىفٍىحىٍگەْ‪.‬‬ ‫ِۇجبھىحٕىڭ ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ ٔەلىً لىٍىفىچە‪ ،‬ئۀٕەجىُ وەٌىّىؽي ئبضلىٍىك « ۋەھىَٕىڭ‬ ‫جەزضىجىٌ ٔبظىً ثوٌىفي » ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبغ ٔەجُ ؼۈضىؽي ضەؼۇٌۇٌالھ ِەوىىٍىىٍەضگە ۋەھىٌ ثىٍەْ « جەڭ ئېالْ لىٍغبْ »‬ ‫جۇٔجي ؼۈضە ئىسى‪ ،‬زېگەْ ( ثۇذبضى )‪ .‬ئىجٓ ئبثجبؼٕىڭ ثۇ لبضىفىٕي لۇضئبْ جەؼحىمالٍسۇ‪ِ .‬ەوىە‬ ‫ِۇـطىىٍىطى زەؼٍەپحە ۋەھىَٕىڭ چبلىطىمىغب لۇالق ٍوپۇضۇپ وەٌگۀىسى‪ .‬لوثۇي لىٍّىغبْ‬ ‫ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئوچۇق ‪ -‬ئبـىبضا لوي ؼېٍىپ لبضـي جۇضِىغبٔىسى‪ .‬ئىالھٍىطىٕي ئەٍىپٍەؾ ثىٍەْ جەڭ‬ ‫ِۇئبِىٍىؽىٕي ئۆظگەضجىپ‪ ،‬ۋەھىَگە ۋە ئۇٔىڭ جەثٍىغچىؽىغب ئەظىَەت ٍەجىۈظۈـىە ثبـٍىسى‪ِ .‬بٔب‬ ‫ثۇ ِۇئبِىٍىسىىي ئۆظگۈضۈـٕىڭ پەٍسا ثوٌىفىسا ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئوٍٕىغبْ ضوٌي چوڭ‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ‬ ‫ئۇؼٍۇثي ثىعگە ثىط ھەلىمەجٕي ئۆگىحىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ھەلىمەجٕىڭ ٍەجىۈظۈٌىفي ثبضٌىك‬ ‫ئىؽحىطاجېگىَىٍىه ۋە جبوحىه پىالٔالضزىٓ ئۈؼحۈْ جۇضىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ؼۈضىسىىي لەجئىٌ‬ ‫پوظىحؽىَىسىٓ ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالحىٕي جەذّىٓ لىٍىفمب ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضە جەذّىٕەْ‬ ‫زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 3‬بوي ‪ٍ - 4‬ىٍىغب جوغطا وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫ِۇھەِّەزى زەۋەجٕىڭ ِەوىىسىىي ِەظگىٍىٕي جۆت ثبؼمۇچمب ئبٍطىفمب ثوٌىسۇ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ـەذؽٍەض ٔىفبْ لىٍىٕغبْ زەۋەت ثبؼمۇچي‪ .‬ۋەھىَٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىٕىفىسىٓ‬ ‫جبضجىپ ٔەجُ ؼۈضىؽي ٔبظىً ثوٌغىچە ثوٌغبْ ِەظگىً‪ .‬ثۇ ِەظگىً ۋەھىَٕىڭ ثبـٍىٕىفىسىٓ جبضجىپ‬ ‫‪ٍ - 3‬بوي ‪ٍ - 4‬ىٍغىچە زاۋاَ لىٍغبْ‪ .‬فبجىھە ؼۈضىؽىسىٓ جبضجىپ ئىرالغ ؼۈضىؽىگىچە ثوٌغبْ ‪25‬‬ ‫ؼۈضە ثۇ ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫‪65‬‬

‫‪ .2‬ئبۋاَ ذبضاوحېطٌىك زەۋەت ثبؼمۇچي‪ .‬ثۇجالضٔىڭ ئىؽّي جىٍغب ئېٍىٕىپ‪ ،‬ثۇجالض ئوچۇق ‪-‬‬ ‫ئبـىبضا ئەٍىجٍۀگەْ ٔەجُ ؼۈضىؽي ٔبظىً ثوٌغبْ ‪ٍ - 3‬بوي ‪ٍ - 4‬ىٍسىٓ جبضجىپ لۇضەٍؿ‬ ‫ئېّجبضگوؼي ثبـالٔغبٔغب لەزەض زاۋاَ لىٍغبْ ِەظگىً‪ .‬ثۇ ِەظگىٍّۇ ‪ٍ 4 - 3‬ىً زاۋاَ لىٍغبْ‪ .‬ثۇ‬ ‫ِەظگىٍسە ٔەجُ ؼۈضىؽىسىٓ ھبلمب ؼۈضىؽىگىچە ‪ 20‬ؼۈضە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫‪ .3‬لۇضەٍفٕىڭ ِۇئّىٍٕەضگە لبضـي ئېٍىپ ثبضغبْ ئېّجبضگو ثبؼمۇچي‪ .‬ثۇ ثبؼمۇچ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪7‬‬ ‫ ٍىٍىسا ثبـالٔغبْ ثوٌۇپ‪ٍ - 9 ،‬ىٍٕىڭ ئبذىطىغىچە ‪ٍ 3‬ىٍغب ٍېمىٓ زاۋاَ لىٍغبْ‪ .‬ثۇ ِەظگىٍسە‬‫ِەئبضىج ؼۈضىؽىسىٓ ضەئىس ؼۈضىؽىگىچە ثوٌغبْ ‪ 14‬ؼۈضە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫‪ .4‬ثەٍئەت ثبؼمۇچي‪ .‬ئېّجبضگوزىٓ وېَىٓ‪ٍ ،‬ۀي ‪ٍ - 10‬ىٍىسىٓ جبضجىپ ‪ٍ - 13‬ىٍىسىىي‬ ‫ھىجطەجٕىڭ ثبـٍىٕىفىغىچە ثوٌغبْ ِەظگىً‪ .‬ثىطىٕچي ۋە ئىىىىٕجي ئەلەثە ثەٍئەجٍىطى ثۇ‬ ‫ِەظگىٍسە ثوٌغبْ‪ .‬جۇٔجي ؼۈٍمەؼث ئىّبؼي ئىفبضەت لىٍىٕغبْ جۇض ؼۈضىؽىسىٓ ِەوىىسە ئەڭ‬ ‫ئبذىطلي لېحىُ ٔبظىً ثوٌغبْ ِۇجەففىفىٓ ؼۈضىؽىگىچە ثوٌغبْ ‪ 30‬ؼۈضە ثۇ ثبؼمۇچحب ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫لۇضەٍؿ ثۇجٍىطىٕىڭ ئىؽّي جىٍغب ئېٍىٕىپ‪ ،‬ئوچۇق ‪ -‬ئبـىبضا ئەٍىجٍۀگەْ جۇٔجي ؼۈضە ثوٌغبْ‬ ‫ٔەجُ‪ ،‬ـەذؽٍەض ٔىفبْ لىٍىٕغبْ زەۋەجحىٓ ئبۋاَ زەۋەت ٔىفبٔي ثوٌغبْ ثبؼمۇچمب ئۆجۈـحە ثۇضۇٌۇؾ‬ ‫ٔۇلحىؽي ثوٌۇپ ھېؽبثٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ پۈجۈٍٔەً ٍبوي ثىط لىؽّىٕىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ضىۋاٍەجٍەضٔىڭ ئبؼبؼي ٍوق‪ .‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىسە‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە ئىرالغ ‪ -‬ئەثەؼە ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب ٍەضٌەـحۈضۈٌگەْ‪ .‬ثىعِۇ ثۇٔي جوغطا زەپ لبضاٍّىع‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭغب لبضىغبٔسا‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضە ثىطال لېحىّسا ٍبوي جەزضىجىٌ ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە فەجط ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض ئبضىؽىسا لىؽؽەٌەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‬ ‫ئىىىىٕجي ؼۈضە‪ .‬فەجط ؼۈضىؽىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ لىؽؽەٌەضگە ثۇ ؼۈضىسە ھەظضىحي ِۇؼب‪ ،‬ھەظضىحي‬ ‫ٔۇھ ۋە ِۇجەفىىە ( ٌۇت ) لەۋِي لىؽؽەٌىطى لوـۇٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىٕمي لىؽّىسا ۋەھىٌ ۋە ئۇٔىڭ ئىالھي ِۀجەؼي ھەلمىسە ثبٍبْ ثېطىٍگەْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ۋەھىٌ پەضىفحىؽي ثىٍەْ ئىىىي ٍەضزە ئۇچطاـمبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ‬ ‫ٔۇلحىسىٓ ئىؽطا ؼۈضىؽىٕىڭ ثبـٍىٕىؿ لىؽّىسىىي ئىؽطا ۋەلەؼي ثىٍەْ ثىۋاؼحە ِۇٔبؼىۋىحي‬ ‫ثوٌىفي ِۇِىىٓ‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ۋەھىٌ پەضىفحىؽي ثىٍەْ ئۇچطىفىؿ ھەلىمىحىٕىڭ لۇضئبٔسىىي ثبٍبٔي‬ ‫جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬

‫وَح (‪ )4‬ؿَو ه َم َُ‬ ‫ْح ًُ َ‬ ‫َواميه ْج ِم ّا َذا ُ َ​َوى (‪َ )1‬ما ضَ هل َصا ِح ُد ُ ْ​ْك َو َما قَ َوى (‪َ )2‬و َما ً َ ْي ِع ُق َؾ ِن امِْ َ​َوى (‪ّ )3‬ا ْن ُ َُو ّا هَل َو ْ ٌ‬ ‫اب كَ ْو َس ْ ِني َأ ْو َأد ََْن (‪ )9‬فَبَ ْو َ​َح ا َ​َّل‬ ‫َش ِسًسُ امْ ُل َوى (‪ُ )5‬ذو ِم هص ٍة فَ ْاس خَ َوى (‪َ )6‬وُ َُو ِ​ِب ْ ُْلفُ ِق ْ َاْلؿْ َ​َّل (‪ ُ )7‬هُث دَ​َنَ فَذَسَ هَّل (‪ )8‬فَ َ​َك َن كَ َ‬ ‫ّ‬ ‫َؾ ْح ِس ٍِ َما َأ ْو َ​َح (‪َ )11‬ما َن َش َب امْ ُف َؤا ُد َما َر َأى (‪َ )11‬أفَ ُذ َم ُاروه َ َُ ؿَ َ​َّل َما ٍَ َصى (‪َ )12‬ومَلَسْ َر َأ ٓ ٍُ ىَ ْز َ ًَل ُأد َْصى (‪ِ )13‬ؾ ْيسَ ِسسْ َر ِة‬ ‫ّص َو َما َظلَى (‪ )17‬مَلَسْ َر َأى ِم ْن َأ ٓ َ​َّي ِت‬ ‫امسسْ َر َة َما ًَل ََْش (‪َ )16‬ما َزا َغ امْ َح َ ُ‬ ‫امْ ُم ْيُتَ َىى (‪ِ )14‬ؾ ْيسَ َُا َجٌ ه ُة امْ َمبِ َوى (‪ّ )15‬ا ْذ ًَل ََْش ِ ّ‬ ‫َ ِرت ّ َِ امْ ُك ْ َّبى (‪)18‬‬

‫« ۋەھىَٕىڭ جەزضىجىٌ ٔبظىً ثوٌىفي ـبھىث ثوٌؽۇْ! ؼىٍەضٔىڭ زوؼحۇڭالض ‪ /‬ھەِطاھىڭالض‬ ‫( ٍۀي ِۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالَ ) گۇِطاھ ثوٌّىسى ۋە ٍوٌسىٓ ئبزاـّىسى‪ ( .‬ئۇ ) ئۆظ ٔەپؽي‬ ‫ذبھىفي ثوٍىچە ؼۆظٌىّەٍسۇ‪ .‬ثۇ ( لۇضئبْ ) ئۇٔىڭغب ٔبظىً لىٍىٕغبْ ثىط ۋەھىَسىٓ ئىجبضەت‪.‬‬ ‫ۋەھىَٕي ئۇٔىڭغب وۈچٍۈن پەضىفحە ( جىجطىئىً ) ئۆگەجحي‪ .‬ئۇٔىڭ ( جىجطىئىٍٕىڭ ) وۆضۈٔۈـي‬

‫‪66‬‬

‫چىطاٍ​ٍىك ثوٌۇپ‪ٍ ،‬ۇلىطى ئۇپۇلحب ( ئۆظ ـەوٍىسە ) جۇضزى‪ .‬ئبٔسىٓ ئۇ ئبؼحب ‪ -‬ئبؼحب ( ِۇھەِّەز‬ ‫ئەٌەٍھىؽؽبالِغب ) ٍېمىٕالـحي‪ .‬ئۇ ( ِۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالِغب ) ئىىىي ٍبچبق ِىمساضى ٍبوي‬ ‫ئۇٔىڭسىّٕۇ ٍېمىٕطاق ٍېمىٕالـحي‪ .‬ئبٌالھ ثۀسىؽىگە ( جىجطىئىً ئبضلىٍىك جېگىفٍىه ) ۋەھىٍَەضٔي‬ ‫ۋەھىٌ لىٍسى‪ .‬ئۇٔىڭ (ِۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالِٕىڭ ) وۆضگىٕىٕي زىٍي ئىٕىبض لىٍّىسى ( ٍۀي‬ ‫ضاؼث وۆضزى )‪ .‬ؼىٍەض ( ئي ِۇـطىىالض جبِبئەؼي! ) ئۇٔىڭ وۆضگۀٍىطى ئۈؼحىسە ئۇٔىڭ ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبظىطە لىٍىفبِؽىٍەض؟ ئۇ جىجطىئىٍٕي ھەلىمەجەْ ئىىىىٕجي لېحىُ ؼىسضەجۇٌّۇٔحەھب‬ ‫( زەضىرىٕىڭ ) ٍېٕىسا وۆضزى‪ .‬جۀٕەجۇٌّەئۋا ثوٌؽب ؼىسضەجۇٌّۇٔحەھبٔىڭ ٍېٕىسۇض‪ ( .‬ئۇ )‬ ‫ؼىسضەجۇٌّۇٔحەھبٔي ( ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجىٕىڭ ٔۇضى ) لبپٍىغبْ چبغسا ( وۆضزى )‪ ( .‬پەٍغەِجەضٔىڭ )‬ ‫وۆظى ( ئوڭ ‪ -‬ؼوٌغب ) ثۇضۇٌّىسى‪ ( ،‬وۆظٌۀگەْ ٔەضؼىسىٓ ) ئۆجۈپ وەجّىسى‪ .‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ئۇ‬ ‫ضەثجىڭٕىڭ ئەڭ چوڭ ئبٍەجٍىطىسىٓ ثىطىٕي وۆضزى » ( ‪.) 18 - 1‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەض ھەَ ِۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالِٕي ۋە ِۇئّىٍٕەضٔي جەؼحىك ۋە جەـۋىك لىٍغبْ ھەَ‬ ‫ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔي جۀمىس لىٍىؿ ثىٍەْ ثىطگە ئۇالضٔي ئەٍىجٍىّەوحە‪ .‬ؼۈضە ۋەھىَگە لبضىحىٍغبْ‬ ‫جۆھّەجٍەضگە جبۋاة ثېطىفىە « ۋۀٕەجُ » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ثبـٍىغبْ‪ٔ .‬ەجىّسىٓ ئىجبضەت وۆپ‬ ‫ِۀىٍىه ثىط وەٌىّىٕىڭ ئىفٍىحىٍىفي چوڭمۇض ِۀىگە ئىگە‪ .‬ثۇ ۋەھىَٕىڭ ؼۆظ ؼبِبؼي‬ ‫( ئبؼّىٕي )ٔىڭ ٍۇٌحۇظى ئىىۀٍىىىٕي‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ جەزضىجىٌ ٔبظىً ثوٌىسىغبٍٔىمىٕي‪ « ،‬ؼبِب » ۋە‬ ‫ئۇٔىڭ وىفىٕي ھەٍطاْ لبٌسۇضىسىغبْ ھەـەِىحىٕي ئىّب لىٍّبلحب‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضىگە ثۇ ذىً ئۇؼٍۇة‬ ‫ثىٍەْ وىطىؿ ئبضلىٍىك‪ ،‬چوڭ ئبٌەَ ثوٌغبْ وبئىٕبت ثىٍەْ وىچىه ئبٌەَ ثوٌغبْ ئىٕؽبْ ئبضىؽىسا‬ ‫ثىط ِۇٔبؼىۋەت لۇضۇٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ٔۇلحىٕي چىمىؿ لىٍغبْ ئبؼبؼحب‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ثۇظۇٌۇـي ثىٍەْ‬ ‫وبئىٕبجٕىڭ ثۇظۇٌۇـي ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجٕي ئىفبضەت لىٍىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ لۇضەٍفٕىڭ‬ ‫ثۇظۇٌغبْ ئىالھ چۈـۀچىؽي ۋە ثۇ چۈـۀچىٕىڭ ئەؼىطى ثوٌغبْ ٍبٌغبْ ئىالھالض جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‬ ‫( ‪ .) 32 - 19‬ؼۈضە ئىٕؽبٕٔىڭ ئەثەزىٌ ئىؽحىمجبٌي ۋە ثۇ ئىؽحىمجبٌسا ئۆظىٕي وۈجىۋاجمبْ ِۇوبپبت‬ ‫ٍبوي جبظا جېّىؽىٕي ئبؼبغ لىٍغبْ ثبٍبٔالض ثىٍەْ ئبذىطٌىفىسۇ ( ‪.) 62 - 33‬‬ ‫ؼۈضىسە‪ ،‬پۈجۈْ ظاِبْ ۋە ِبوبٔالض ئۈچۈْ وۈچىە ئىگە ثوٌغبْ ئىالھىٌ پطىٕؽىپ ِۇٔساق ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫َأ هَل حَ ِز ُر َو ِاز َر ٌة ِو ْز َر ُأد َْصى (‪َ )38‬و َأ ْن مَُْ َس ِم ًْلو ْ َس ِان ا هَل َما َس َـى (‪)39‬‬ ‫ّ ّ‬ ‫« ھېچىىُ ثبـمب ثىط وىفىٕىڭ جبۋاثىبضٌىمىٕي ئۆظ ئۈؼحىگە ئبالٌّبٍسۇ‪ .‬ئىٕؽبْ پەلەت ئۆظىٕىڭ‬

‫ئىفٍىگەْ ئىفىٕىڭ ( ئەِەٌىٕىڭ ) ٔەجىجىؽىٕي وۆضىسۇ » ( ‪.) 39 - 38‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ثۆٌۈِسىىي ئىىىي ئبٍەجحە‪ ،‬ثىط ‪ -‬ثىطىگە ظىحالضٔىڭ ۋە جۇپالضٔىڭ‬ ‫ثوٌىفىٕىڭ ئبٌالھ ٔىڭ ِەذٍۇلبت ئۈچۈْ ثەٌگىٍىگەْ لبٔۇٔي ئىىۀٍىىىٕي ٍۀە ثىط لېحىُ‬ ‫ئەؼٍىحىسۇ‪:‬‬

‫ات َو َأ ْحَِا (‪)44‬‬ ‫َو َأه ه َُ ُ َُو َأ ْ​ْض َ​َم َو َأجْ َ​َك (‪َ )43‬و َأه ه َُ ُ َُو َأ َم َ‬

‫« ئبٌالھ ئىٕؽبٕٔي وۈٌسۈضەٌەٍسۇ ۋە ٍىغٍىحبالٍسۇ‪ .‬ئبٌالھ ئۆٌحۈضۈـىە ۋە جىطىٍسۈضۈـىە لبزىط »‬ ‫( ‪.) 44 - 43‬‬

‫ئەبەضە ضۈرىطي‬ ‫‪67‬‬

‫ثۇ ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحىىي « جەضىٕي جۈضزى » ِۀىؽىٕي ئىپبزىٍەٍسىغبْ « ئەثەؼە » پېئىٍي‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫«ٍېٕىغب ئەِب وەٌگۀٍىىي ئۈچۈْ جەضىٕي جۈضزى ۋە ٍۈظىٕي ئۆضۈۋاٌسى » ( ‪.) 2 - 1‬‬ ‫« ثۇ ئبٍەجحىىي جەضىٕي جۈضگەْ ۋە ٍۈظىٕي ئۆضىۋاٌغبْ وىُ؟ » زېگەْ ؼوئبٌغب ضىۋاٍەجٍەضٔي‬ ‫ئبضىالـحۇضِىغبْ ئبؼبؼحب‪ ،‬پەلەت ئبٍەجٕىڭ ئۆظىگە ئبؼبؼٍىٕىپ جۇضۇپ جبۋاة ثەضؼەن‪ِ ،‬ۇٔساق‬ ‫ئىىىي جۈضٌۈن ئېھحىّبٌٍىك ِەۋجۇت‪.‬‬ ‫ثىطىٕچي ئېحىّبٌٍىك‪ ،‬جەضىٕي جۈضگەْ وىفي ضەؼۇٌۇٌالھحۇض‪ .‬ئۇ‪ِ ،‬ەوىە ِۇـطىىٍىطىٕىڭ‬ ‫چوڭٍىطىسىٓ ثىطؼي ( ۋەٌىس ثىٓ ِۇغىطە ٍبوي ئۇثەً ثىٓ ذەٌەف ) گە زەۋەت لىٍىۋاجمبٔسا ئىجٓ‬ ‫ئۇِّي ِەوحۇَ وېٍىپ ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ ئۆظىگە ٔەؼىھەت ( زەۋەت ) لىٍىفىٕي ؼوضاٍسۇ‪ .‬ـۇٔىڭ‬ ‫ثىٍەْ ثۇٔىڭغب ئىچي پۇـۇپ جەضىٕي جۈضگەْ ۋە ٍۈظىٕي ئۆضىۋاٌغبْ‪.‬‬ ‫ئىىىىٕچي ئېھحىّبٌٍىك‪ ،‬ئۇ جەضىٕي جۈضگۈچي ِەوىىٍىه ِۇـطىىالضٔىڭ چوڭي ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇ‬ ‫وىفي ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ ِۇٔبظىطٌىفىۋاجمبٔسا‪ ،‬زىٓ ئۆگۀّەوچي ثوٌۇپ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ٍېٕىغب پېمىط‬ ‫ثىط ِۇئّىٓ ثوٌغبْ ئەِب ئبثسۇٌالھ ئىجٓ ئۇِّي ِەوحۇَ وەٌگەْ‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ وىجىطى ؼەۋەثىسىٓ‬ ‫ئۆظىٕي ٍولؽۇي ثىط وىفي ثىٍەْ جەڭ جۇجۇـٕي ذبٌىّىغبْ ئۇ ِۇـطىىٕىڭ ثۇ ئەھۋاٌغب ئىچي پۇـۇپ‬ ‫ئۇ ٍەضزىٓ ئبٍطىٍغبْ‪ .‬ئۇ ِۇـطىه وىفي ئۈچۈْ ئېٍىپ ئېَحمبٔسا‪ ،‬ثۇ ِۇئّىٓ وىفي ئۇٔىڭغب‬ ‫ٔىؽجەجەْ ثىط ِبالً ئىسى‪ .‬جبھىٍىَەت ِۀحىمىؽي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ثىط وبجحب وىفىٕىڭ‬ ‫ئبزەجحىىي ثىط وىفي ثىٍەْ جەڭ ئوضۇٔسا ثوٌىفي لوثۇي لىٍغىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ثىط ئىؿ ئىسى‪ .‬ـۇڭب‬ ‫ئۇ ِۇـطىىّۇ ثۇٔي لوثۇي لىٍّىسى ۋە جەضىٕي جۈضۈپ ئۇ ٍەضزىٓ ئبٍطىٍسى‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ جېىىؽحىٕي ٔەظەضزە جۇجؽبق‪ ،‬ثۇ ئىىىي ئېھحىّبٌٍىك ئىچىسە ثۇضۇٔمي ئۀئۀىۋى‬ ‫چۈـۀچىسە ئبؼبؼىٌ ئوضۇٔسا جۇضىسىغبْ ثىطىٕچي ئېھحىّبٌٍىك ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە ئىىىىٕچي‬ ‫ئېھحىّبٌٍىك جوغطا‪ .‬ؼۈضە جېىىؽحىگە ئبؼبؼالٔغبْ ۋالحىّىعزا ثۇٔىڭ ِۇٔساق ئىىىي زەٌىٍي ثبض‪:‬‬ ‫‪ .1‬زەؼٍەپىي ئىىىي ئبٍەجحە ئىفٍىحىٍگەْ ئبٌّبؾ ثىٍەْ ‪ - 3‬ۋە ‪ - 4‬ئبٍەجحە ئىفٍىحىٍگەْ‬ ‫ئبٌّبؾ ئبضىؽىسا ٔبھبٍىحي ئېٕىك پەضق ثبض‪ - 1 .‬ۋە ‪ - 2‬ئبٍەجحە « ھۇۋە ‪ -‬ئۇ »‪ - 3 ،‬ۋە ‪ - 4‬ئبٍەجحە‬ ‫ئېٕىك ھبٌسا « وە ‪ -‬ؼەْ » ئبٌّىفي ئىفٍىحىٍگەْ‪ .‬ئبٌسىٕمي ئىىىي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ئۇ »‬ ‫ثىٍەْ وېَىٕىي ئىىىي ئبٍەجحە ئىفٍىحىٍگەْ « ؼەْ » ئبٌّىفي ئوذفبؾ ثىط وىفىٕي وۆضؼەجّىؽە‬ ‫وېطەن‪ .‬ثوٌۇپّۇ ئبٌالھ جىٍغب ئېٍىٕغبٔسا‪ ،‬گەضچە ئبٌّبـالض ئوذفبؾ ثۆٌەن ئىچىسە ئبٌّىفىپ‬ ‫وەٌؽىّۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ ثۇ ئبضلىٍىك ئبٌالھ ٔي ھېچمبٔساق ثىط ئبٌّبؾ ثىٍەْ ئىپبزىٍىگىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسىغبٍٔىمىٕي ۋە ئىٕؽبْ ظېھٕىسىىي ـەذؽىە ئبٍالٔسۇضۇـٕىڭ ھەض ذىً ـەوٍىسىٓ ذبٌىٌ‬ ‫ئىىۀٍىىىسىٓ ئىجبضەت چۈـۀچىٕي ئىٕؽبْ ئېڭىسا جۇضغۇظۇؾ ِەلؽەت لىٍىّٕبلحب‪ .‬ثۇٔىڭسىٓ‬ ‫ثبـمب‪ ،‬وىفىٍەض ئۈچۈْ ئىفٍىحىٍگەْ ئبٌّبـالضزىىي ئبٌّىفىؿ‪ ،‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕىڭّۇ‬ ‫ئبٌّبـمبٍٔىمي ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىسىىي ئبٌسىٕمي جۆت ئبٍەجحىّۇ ئبٌّبـالض ئۆظگەضگەْ‪.‬‬ ‫ئبٌسىٕمي ئىىىي ئبٍەجحە ئىفٍىحىٍگەْ « ئۇ » ئبٌّىفي جەضىٕي جۈضۈپ ٍۈظىٕي ئۆضىۋاٌغبْ وىفىٕي‬ ‫وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ئۇ ـەذػ ِۇـطىه ئبلؽبلبٌٍىطىسىٓ ثىطؼي‪ .‬زاۋاِىسىىي ‪ - 3‬ۋە ‪ - 4‬ئبٍەجحىىي «‬ ‫ؼەْ » ئبٌّىفي ضەؼۇٌۇٌالھٕي وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ثۇ ئبٍەجٍەضزە جەضىٕي جۈضۈپ ٍۈظ‬ ‫ئۆضۈۋېٍىفمب ؼەۋەثچي ثوٌغبْ ئەِبٔىڭ ثىئەپ ۋالىححب ٍېٕىغب وېٍىفىسىٓ ئبٔچە ذۇضؼەْ ثوٌّىغبْ‪.‬‬ ‫ـۇ ؼەۋەثحىٓ ئبٌالھ ضەؼۇٌۇٌالھمب وبٍىغبْ‪.‬‬ ‫‪68‬‬

‫‪ . 2‬ئەثەؼە ( جەضىٕي جۈضزى ) ۋە ۋەجەۋەٌٍە ( ٍۈظىٕي ئۆضۈپ ٍىطالالـحي ) پېئىٍي لۇضئبٔسا پەلەت‬ ‫ئىىىي ٍەضزە ثىطٌىىحە ئىفٍىحىٍىسۇ‪ .‬ثىطىٕچىؽي ثۇ ؼۈضىسە‪ .‬ئىىىىٕجىؽي ِۇززەؼؽىط ؼۈضىؽي ‪23‬‬ ‫ ‪ - 24‬ئبٍەجحە‪ٔ .‬بظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثٍىطىگە لبضىغبْ ۋالحىّىعزا‪ ،‬ئىىىي ۋەلەزە ئوذفبؾ ئىىىي‬‫ئىؽىّٕي وۆضىّىع‪ٍ .‬ۀي‪ِ ،‬ۇغىطە ثىٓ ـۇثە ٍبوي ئۇثەً ثىٓ ذەٌەف‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ لۇضئبٔسا پەلەت‬ ‫ئىىىي ٍەضزە ثىٍ​ٍە ئىفٍىحىٍگەْ ثۇ پېئىٍالضٔي ئەؼجبثي ٔۇظۇي ( ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي )زا ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ ئىگە ( ـەذػ ) ئوذفبؾ ثىط وىفىٕي وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي ثوٌغبْ‬ ‫ئەثەؼە ( جەضىٕي جۈضزى ) پېئىٍىٕىڭ ئىگىؽي ضەؼۇٌۇٌالھ ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە ـۇ ِەظگىٍسىىي‬ ‫ِەوىىٍىه ِۇـطىىالضٔىڭ وبجحىۋاـٍىطىسىٓ ثوٌغبْ ئۇ ئىىىي وىفىسىٓ ثىطؼي ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىٕمي ثۆٌىىىسە ثبؾ لەھطىّبٔي ئەِب ئىجٓ ئۇِّي‬ ‫ِەوحۇَ ثوٌغبْ ۋەلە ثىعگە ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ۋالحي ھەلمىسە ٍىپ ئۇچي ثېطىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭغب‬ ‫ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ِۇـطىىالضٔىڭ وبجحىٍىطىٕي زەۋەت لىٍىؿ ئۈچۈْ ثىط ٍەضزە جەَ ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ثبضٌىك ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپٍىطىسە ٔەجُ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەوىىٍىه‬ ‫ِۇـطىىالض ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٕىڭ ئۈظۈٌۈؾ ھبضپىؽىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬چۈٔىي‪ٔ ،‬ەجُ‬ ‫ؼۈضىؽي ٔبظىً ثوٌۇپ ئۇظۇْ ئۆجّەؼحىٓ ِۇـطىىالض ثىٍەْ ثوٌغبْ ثبضٌىك زىئبٌوگالض جوذحىغبْ‪.‬‬ ‫ثۇالضغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ئەثەؼە ؼۈضىؽي ـەذؽٍەض ٔىفبْ لىٍىٕغبْ زەۋەت ثىٍەْ ھەثەـىؽحبٔغب‬ ‫ھىجطەجٕىڭ ثبـٍىٕىفي ئبضىؽىسىىي ثىط ِەظگىٍسە‪ٍ ،‬ۀي زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 4‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب‬ ‫وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئبٌسىٕمي ثۆٌىىىسە ۋاؼحىٍىك‪ ،‬لبٌغبْ ثۆٌىىىسە ثىۋاؼحە ھبٌسا ئىٕؽبٔالضغب ( ئەي ‪ -‬ئىٕؽبْ )‬ ‫ذىحبة لىٍىسۇ‪ .‬ئىگىؽىٕىڭ وىُ ئىىۀٍىىي ٔبِەٌۇَ ثوٌغبْ زەؼٍەپىي ئىىىي ئبٍەجٕي ٔەظەضگە‬ ‫ئبٌّىؽبق‪ ،‬ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھٕي ئبگبھالٔسۇضغبْ ثىط جىً ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫َو َما ًُسْ ِر َ‬ ‫ًم م َ َـ ه َُل ٍَ هز هَّك (‪َ )3‬أ ْو ً َ هشنه ُص فَذَ ْي َف َـ َُ ِّاَّل ْن َصى (‪َ )4‬أ هما َم ِن ا ْس خَل ََْن (‪ )5‬فَبَه َْت َ َُل ث َ​َصسهى (‪َ )6‬و َما ؿَوَ َْ َم َأ هَل ٍَ هز هَّك‬ ‫(‪َ )7‬و َأ هما َم ْن َج َاءكَ ٌ َْس َـى (‪َ )8‬وُ َُو َ َْي َ​َش (‪ )9‬فَبَه َْت َؾ ْي َُ ثَوَِهىى (‪)11‬‬

‫« ( ئي ٔەثي ؼبڭب وەٌؽەن! ) ئۇ ( ِۇـطىىٕىڭ گۇٔبھٍىطىسىٓ ) پبوٍىٕىؿ ئېھحىّبٌىٕىڭ‬ ‫ثبضٌىمىٕي ٍبوي ٔەؼىھەجٕىڭ ئۇٔىڭغب پبٍسىٍىك ثوٌىسىغبٍٔىمىٕي ؼەْ ٔەزىٓ ثىٍىؽەْ؟ ئۆظىٕي‬ ‫( ئىّبٔسىٓ ) ثىھبجەت ھېؽبثالٍسىغبْ ئبزەِگە وەٌؽەن‪ ،‬ؼەْ پۈجۈْ ۋۇجۇزۇڭ ثىٍەْ ئۇٔىڭغب‬ ‫ٍۈظٌىٕىؽەْ ( وۆڭۈي ثۆٌىؽەْ )‪ .‬ئۇ ( وۇفطىسىٓ‪ ،‬گۇٔبھالضزىٓ ) پبوالّٔىؽب‪ ،‬ثۇٔىڭغب ؼەْ‬ ‫جبۋاثىبض ئەِەغ‪ .‬ئەِّب‪ ،‬ؼبڭب ئىفحىَبق ثىٍەْ وەٌگەْ وىفي ھەلىمەجەْ ئبٌالھ جىٓ ئەٍّىٕىسۇ‪،‬‬ ‫ئۇٔي ھۆضِەجٍەٍسۇ‪ .‬ؼەْ ئۇٔىڭغب لبضىّبً لوٍىؽەْ » ( ‪.) 10 - 3‬‬ ‫ثۇ ئبگبھالٔسۇضۇؾ‪ِ ،‬ەؼئۇٌىَەت ئەذاللي ۋە ِۇئبِىٍە لىٍىؿ ئەذاللي ئبضىؽىسىىي ؼبلٍىٕىفي‬ ‫وېطەن ثوٌغبْ ِۇۋاظىٕەجٕي ٔەظەضزە جۇجّبلحب‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثىطگە‪ ،‬ئىجحىّبئىٌ جەِىئىَەجحە‬ ‫ِېَىپالضغب ئىحىجبض ثېطىفحىٓ ئىجبضەت ثىط گۈظەي ئەذاللٕي ئىّب لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىٕمي ثۆٌىىىسە‪ ،‬ئىجحىّبئىٌ ئوضۇٕٔىڭ وىفىٕىڭ لىّ​ّىحىٕي‬ ‫ثەٌگىٍەٍسىغبْ ئبِىً ئەِەؼٍىىي جەوىحٍۀگەْ‪ .‬ثۇ ھەلىمەت ھۇِەظە ۋە ھۇجطات ؼۈضىٍىطىسىّۇ‬ ‫جەوىحٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسا‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕي ئبگبھالٔسۇضغبْ ئبٍەجٍەض ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىٕمي ثۆٌىىي‬ ‫ثىٍۀال چەوٍىٕىپ لبٌّبٍسۇ‪ .‬جەۋثە ؼۈضىؽي ‪ - 43‬ئبٍىحىسە ثىۋاؼحە ھبٌسا‪ٔ ،‬ىؽب ؼۈضىؽي ‪107 - 105‬‬ ‫‪ -‬ئبٍەجٍىطىسە ۋاؼحىٍىك ھبٌسا ضەؼۇٌۇٌالھ ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ‪.‬‬

‫‪69‬‬

‫ؼۈضىٕىڭ ئىىىىٕجي ثۆٌىىىسە‪ ،‬ؼۆظ ئىٕؽبٔغب لبضىحىٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ؼۆظٌەض جبجي ۋەھىَسۇض‪،‬‬ ‫ئۇٔىڭ ٔىفبٔي ئىٕؽبْ ( ‪) 16 - 11‬؛ زۇَٔب ھبٍبجىٕىڭ ِەظوىعىسە ئىٕؽبْ ئوضۇْ ئبٌّبلحب ( ‪- 17‬‬ ‫‪.) 24‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ضەؼۇٌۇٌالھٕي ئبگبھالٔسۇضغبْ ثۆٌىىىٕىڭّۇ ِەلؽىسىٕي ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ ئبٍەت ثۇ‬ ‫ثۆٌەوحە جىٍغب ئېٍىّٕبلحب‪:‬‬

‫َك اَّل لَ اما يَػ ْق ِ‬ ‫ض َما أ َ​َمَرهُ‬

‫« ( ھېچمبٔساق ثىط ئىٕؽبْ ) ئۇٔىڭ ( ئبٌالھ ٔىڭ ) ئەِطىٕي جوٌۇق ئبزا لىالٌّىغبْ » ( ‪.) 23‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔي ثىط جۈٍِىسە چۈـۀسۈضگەْ ثبالغەت ۋە پبؼبھەت ئۆضٔىىي ثوٌغبْ ثۇ ئبٍەت‪ « ،‬ثۀسە‬ ‫ٔۇلؽبٔؽىع ثوٌّبٍسۇ » ٔىڭ لۇضئبٔي ئىپبزىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ئبذىطلي ؼۆظٌەض لبٍحب جىطىٍىفمب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌۇپ‪ ،‬ثوٌۇپّۇ ئەڭ ٍېمىٓ ئۇضۇق ‪-‬‬ ‫جۇلمبٔالضٔىڭّۇ ثىط ‪ -‬ثىطىسىٓ ٍۈظ ئۆضۈٍسىغبْ ھېؽبپ وۈٔي جەوطاض ئەؼٍىحىپ ئۆجۈٌگەْ‪:‬‬

‫ْش ٌة (‪َ )39‬و ُو ُجو ٌٍ ً َ ْو َم ِئ ٍش ؿَوَْيْ َا كَ َ َّب ٌة (‪ )41‬حَ ْص َُ ُلَِا كَ َ َ​َت ٌة (‪)41‬‬ ‫ُو ُجو ٌٍ ً َ ْو َم ِئ ٍش ُم ْس ِف َص ٌة (‪ )38‬ضَ ا ِح َك ٌة ُم ْس خَخْ ِ َ‬

‫« ئۇ وۈٔسە ثەظى ٍۈظٌەضزىٓ ٔۇض‪ ،‬جەثەؼؽۇَ ۋە ـبز ‪ -‬ذوضاٍِىك ٍېغىپ جۇضىسۇ‪ .‬ثەظى ٍۈظٌەضٔي‬ ‫چبڭ ‪ -‬جوظاْ ثېؽىپ وەجىەْ‪ ،‬لبضىساپ وەجىەْ ثوٌىسۇ » ( ‪.) 41 - 38‬‬ ‫ضەثجىُ! ٍۈظىّىعٔي ٔۇضٌۇق‪ ،‬ئۆظىّىعٔي پبن‪ ،‬ؼۆظىّىعٔي ھەق ئەٍ​ٍىگىٓ!‬

‫شەيص ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « لۇٍبؾ » ِۀىؽىسىىي « ـەِػ » وەٌىّىؽي ثىٍەْ‬ ‫ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫« لۇٍبؾ ۋە ئۇٔىڭ ٔۇضى ثىٍەْ لەؼەِىي‪ ،‬لۇٍبـمب ئەگەـىەْ ئبً ثىٍەْ لەؼەِىي! » ( ‪- 1‬‬ ‫‪.) 2‬‬ ‫ضەھّبْ ؼۈضىؽىسە لۇٍبـٕىڭ ؼەجسە لىٍغبٍٔىمي جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭ ِەلؽىحي‪ ،‬لۇٍبـٕىڭ‬ ‫ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىگە ِبغ ھبٌسا ھەضىىەت لىٍىۋاجمبٍٔىمىٕي ئىپبزىٍەؾ ثوٌۇپ‪ ،‬ثىطىٕچي ئبٍەجحە‬ ‫لۇٍبـٕىڭ ـبھىحٍىمي جىٍغب ئېٍىّٕبلحب‪ .‬ئەٌۋەجحە‪ ،‬لۇٍبؾ ئبٌسى ثىٍەْ ٔبظىً ثوٌۇؾ ِۇھىحىسا‬ ‫ئۆظىٕي ئىالھٍىك ؼۈپىحي ثىٍەْ ؼۈپەجٍىگۀٍەضٔىڭ ظىَىٕىغب گۇۋاھٍىك ثېطىسۇ‪ .‬ئبٔسىٓ ھەض وۈٔي‬ ‫جۇغۇٌغبٔسىٓ وۈْ پبجمىچە ثوٌغبْ ئبضىٍىمحىىي ھەض ٔەضؼىگە گۇۋاھچي ثوٌىسۇ‪ .‬لۇٍبؾ ۋە ئبٍٕىڭ‬ ‫ـبھىث ثوٌىفي وېچە ۋە وۈٔسۈظٔىڭ ـبھىث ثوٌىفي زېگۀٍىىحۇض‪ .‬وېچە ۋە وۈٔسۈظٔىڭ ـبھىث‬ ‫ثوٌىفي‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ئىٕؽبٔالضٔىڭ ھەض لىٍّىفىغب ـبھىث ثوٌىسۇ زېگۀٍىىحۇض‪.‬‬ ‫ٍىغىٕچبلٍىغبٔسا‪ ،‬ھېچىىُ ئبٌالھ جىٓ ثىط ٔەضؼىٕي ٍوـۇضاٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە ثۇذبضىسا ثىطىٕچي ئبٍىحي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا‪ٍ ،‬ەض ٍۈظىسىىي ھبٍبجٍىمٕىڭ ئەڭ ِۇھىُ ئبِىٍي ثوٌغبْ « لۇٍبؾ » ٔىڭ ئىؽّي ثىٍەْ‬ ‫ئبجبٌغبْ ثىط ؼۈضىٕىڭ ثوٌىفي وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ .‬لۇٍبؾ وۆٍسۈضگۈچي ھبضاضىحي ۋە‬ ‫ظەھەضٌىه ٔۇضٌىطى ثىٍەْ جەالي ؼۈپەجٍىطىٕىڭ‪ ،‬ھبٍبجٍىمٕىڭ ِۀجەؼي ثوٌۇـي ثىٍەْ جەِبي‬ ‫‪70‬‬

‫ؼۈپىحىٕىڭ ئوضجبق جەجەٌٍىؽي ثوٌۇپ‪ٔ ،‬ۇض ۋە ٔبض ( ئوت )ِۇ ئۆظىٕي ئۇٔىڭسا ثىطٌىىحە ٔبِبٍەْ‬ ‫لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ضېحىُ ۋە ِەظِۇْ پۈجۈٍٔىىىگە لبضىغبٔسا ثىط لېحىّسىال‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌىفي ِۇِىىٓ‪ .‬ؼەِۇز لەۋِىٕىڭ ھبالوىحىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِەظِۇٔالض ثېطىٍگەْ‬ ‫ئبذىطلي ثۆٌىىي ئۆظ ۋالحىسىىي ِەوىىٍىه ئىٕىبضچىالضٔىڭ ِۇؼۇٌّبٔالضغب لبضاجمبْ ئەظىَىحي ۋە‬ ‫ظۇٌۇِىٕىڭ ثبـالٔغبْ ِەظگىٍىٕي ئىّب لىٍّبلحب‪ .‬ثۇ ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 6 - 3‬ىٍ​ٍىطى‬ ‫ئبضىؽىسىىي زاضۇي ئەضلەَ ٍىٍ​ٍىطىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 4‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌىفي ِۇِىىٓ‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضە زەؼٍەپىي‬ ‫ِەظگىٍ​ٍەضزىىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىسە ثۇضج ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە فەجط ۋە ثەٌەز ؼۈضىٍىطىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبٔسەن ھەظضىحي ئىٕؽبْ‪ ،‬ئۇٔىڭ ئەثەزىٌ‬ ‫ؼبئبزىحي ۋە پبالوىحي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ لۇٍبؾ ۋە ٔۇضىٕي لۇٍبـحىٓ ئبٌىسىغبْ ئبً ـبھىث لىٍىٕغبْ ھبٌسا ثبـٍىٕىفي ( ‪- 1‬‬ ‫‪ ،) 2‬ثىط ِۀىسە ئبٌالھ ۋە ۋەھىَٕي ؼىّۋوي لىٍّبلحب‪ .‬لۇٍبؾ ِبززىٌ ھبٍبت ئۈچۈْ ٔۇض ۋە ھبٍبجٍىك‬ ‫ِۀجەؼي ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ئبٌالھ ۋە ۋەھىَّۇ ِۀىۋىٌ ھبٍبت ئۈچۈْ ٔۇض ۋە ھبٍبت ِۀجەؼىسۇض‪ .‬وېچىؽي‬ ‫ۋە وۈٔسۈظى ثىٍەْ ٍەض ٍۈظى لۇٍبؾ ۋە ئبٍغب ـبھىث ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ئىٕؽبْ فىحطىحىسىىي فۇجۇض ۋە‬ ‫جەلۋاؼي ثىٍەْ ئبٌالھ لب ۋە ۋەھىَگە ـبھىححۇض ( ‪ .) 8 - 3‬ثۇ ئبٍەجٍەض ثۆٌىىىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحي‬ ‫ِۇٔساق ئبذىطالـمبْ‪:‬‬

‫َاب َم ْن د هَساَُا (‪)11‬‬ ‫كَسْ َأفْوَ َح َم ْن َز هَكَُا (‪َ )9‬وكَسْ ذ َ‬

‫« وىّىي ئۆظ ٔەپؽىٕي پبوالپ گۇٔبھالضزىٓ ٍىطالالـؽب‪ ،‬ئۇ چولۇَ ئەثەزىٌ ؼبئبزەجىە‬ ‫ئ ېطىفىسۇ؛ وىّىي ئۆظ ٔەپؽىٕي ئىرحىَبضىغب لوٍۇپ ثەضؼە ( ئىچىسىىي ٍبذفىٍىك ئۇضۇلىٕي‬ ‫ثىرالٔسۇضِبً چېطىحؽە)‪ ،‬ئۇ چولۇَ ظىَبْ جبضجمۇچىالضزىٓ ثوٌىسۇ » ( ‪.) 10 - 9‬‬ ‫ثۇ ثۆٌەوحە لۇٍبؾ‪ ،‬لۇٍبؾ ٔۇضى‪ ،‬ئبً‪ ،‬وۈٔسۈظ‪ ،‬وېچە‪ ،‬ئبؼّبْ‪ ،‬ظېّىٓ ۋە ئىٕؽبٔسىٓ ئىجبضەت‬ ‫ؼەوىىع ٔەضؼىگە لەؼەَ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼەوىىع ٔەضؼىٕىڭ ئوضجبق ئبالھىسىٍىىي ـۇوي‪ ،‬گەضچە ثۇ ٔەضؼىٍەضٔىڭ ھەِّىؽي‬ ‫ٍبضىحىٍغبْ ٔەضؼىٍەض ثوٌغبْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئەِّب ئىٕؽبٔىَەت جبضىرىسا ئوذفبؾ ثوٌّىغبْ ِبوبْ ۋە‬ ‫ظاِبٔالضزا ثۇالضغب « ئىالھ » ٌىك ؼۈپىحي ثېطىٍىپ چولۇٔۇٌغبْ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ثۇالضزىٓ ئبٌسىٕمي‬ ‫ئبٌحىؽي ئىٕؽبٕٔىڭ ئەِطىگە ( ذىعِىحىگە ) ثېطىٍگۀٍىىي ئەؼٍىحىٍىسۇ‪ .‬ذىعِىحىگە ثېطىٍگەْ‬ ‫ٔەضؼىٍەضگە ئبٌالھ جىٓ ِۇؼحەلىً ھبٌسا ثىط « ئىالھ » ٌىك ؼۈپىحي ثېطىؿ ذۇززى چبوىطىٕىڭ‬ ‫ذىعِەجىبضى ثوٌغبْ ئەلىٍؽىع ذوجبٍىٓ ثوٌغبٔسەن ثىط ئىؿ ذبالغ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ثۆٌىىىسە « ظىَبْ جبضجمۇچىالض وىٍّەضگە ئوذفبٍسۇ؟ » زېگەْ ؼوئبٌغب‪،‬‬ ‫ؼەِۇز لەۋِي زۇچبض ثوٌغبْ ئبلىۋەت ِىؽبي لىٍىٕىؿ ئبضلىٍىك ضوـەْ ھبٌسا جبۋاة ثېطىٍگەْ ۋە‬ ‫ذىحبة لىٍىٕغۇچىالض ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ‪ .‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ فەجط ؼۈضىؽىسە جىٍغب‬ ‫ئېٍىپ ئۆجۈٌگەْ ؼەِۇز لەۋِىٕىڭ ئبلىۋىحي ثۇ ؼۈضىسە ثىط لەزەض جەپؽىٍي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ئۇالض‬ ‫ۋەھىَسىٓ ئىالھي ٔۇض ئېٍىپ وەٌگەْ ثىط ئبٌالھ ضەؼۇٌىٕي ٍبٌغبٔغب چىمىطىپ ئىٕىبض لىٍغبٔىسى‪.‬‬ ‫ٔەجىجىسە ئۇالض ئۆظٌىطىٕي ظۇٌّەجىە ِەھىۇَ لىٍىپ‪ ،‬ئەثەزىٌ ظىَبْ جبضجمۇچىالضزىٓ ثوٌغبٔىسى ( ‪11‬‬ ‫‪.) 15 -‬‬

‫‪71‬‬

‫بۇرۇج ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ثۇضۇج » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ثۇضۇجالض ثىٍەْ جوٌغبْ ئبؼّبْ ـبھىث ثوٌؽۇْ! »‪.‬‬ ‫ثۇضۇج وەٌىّىؽي ئۀسۇٌۇغ ئبضلىٍىك ذىطىؽحىَبْ ٍبۋضوپبغب ئۆجىەْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ثۇضژۇئب ‪-‬‬ ‫ثۇضۇجالضزا ئوٌحۇضغبْ ثبٍالض جەثىمىؽىٕىڭ ئىؽّىسۇض‪ .‬ثۇضژۇئبظىَە ‪ -‬ثۇ جەثىمە ھبؼىً لىٍغبْ‬ ‫ؼىٕىپىٕىڭ ئىؽّي‪ٍ .‬بۋضوپبزىىي چوڭ ـەھەضٌەضٔىڭ وۆپ ؼبٍٔىمىسا ثۇ ئىؽىُ ئىفٍىحىٍّەوحە‪.‬‬ ‫ٌۇگؽىّجۇضگ‪ ،‬ھبِجۇضگ‪ ،‬زىؽجۇضگ‪ ،‬ؼحبضاظثۇضگ ثۇالضزىٓ ثىط لبٔچىؽي‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە ؼبھبثىٍەضزىٓ وەٌگەْ ضىۋاٍەجٍەضزە ثىطىٕچي ئبٍەت ثىٍەْ جوٌۇق ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ِۇؼھبثالضزا‪ ،‬ھەزىػ ۋە جەپؽىط وىحبثٍىطىسا ثۇضۇج ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەظِۇٔىسىٓ ِۇئّىٍٕەضگە لبضىحىٍغبْ ظۇٌۇَ ۋە ئەظىَەجٍەض‬ ‫ثبـالٔغبْ ثىط ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ِەٌۇَ‪ .‬ثۇ ٔەجّسىٓ وېَىٓ ۋە ھبلمب ؼۈضىؽي ٔبظىً‬ ‫ثوٌۇـحىٓ ئىٍگىطىىي ِەظگىٍگە‪ٍ ،‬ۀي زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 4‬بوي ‪ٍ - 5‬ىٍىغب جوغطا وەٌّەوحە‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىسە ـەِػ ۋە جىٓ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ئېحىمبزلب لبضىحىٍغبْ جەـىىٍ​ٍىه ثېؽىُ چۆضىسەٌگەْ ھبٌسا لبٔچىٍىه ظۇٌۇَ لىٍىفحىٓ‬ ‫لەجىئىَٕەظەض‪ ،‬وۈچ ‪ -‬لۇۋۋەت جىٍىٕىڭ ؼۆظٔىڭ وۈچىٕي ثوٍؽۇٔسۇضاٌّبٍسىغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ھەض لبٔساق ثىط ظاٌىُ ٍبلمبْ ظۇٌۇَ گۈٌربٔي ئىّبٕٔي وۆٍسۈضەٌّەٍسۇ‪ .‬ئىّبٕٔىڭ ئىعظىحي ھەض زائىُ‬ ‫لىَىٓ ‪ -‬لىؽحبق ۋە ظۇٌۇِسىٓ غبٌىپ وېٍىسۇ‪ .‬ئىّبٔغب لبضـي ئوت ثىٍەْ جوٌغبْ ئوضەوٍەضٔي‬ ‫جەٍَبضٌىغبٔالضٔىڭ ثۇ لىٍّىفىٕىڭ جبظاؼىٕي ئبذىطەجحىىي ئوت ثىٍەْ جوٌسۇضۇٌغبْ ئوضەوٍەضزە‬ ‫جبضجىسىغبٍٔىمىسىٓ ئىجبضەت ھەلىمەت ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ِۇپەؼؽىطٌەض ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىٕمي ثۆٌىىىٕي جبضىري ثىط ضىۋاٍەجٍەض ئبؼبؼىسا چۈـۀسۈضگەْ‪.‬‬ ‫ثىعٔىڭچە جبضىري ثىط ۋەلە ئىّب لىٍىٕغبْ ئبٍەجٍەض ‪ - 8 - 7‬ئبٍەجٍەضزۇض‪:‬‬

‫ون ِ​ِبمْ ُم ْؤ ِم ٌِ َني ُشُِو ٌد (‪َ )7‬و َما هَلَ ُموا ِمْنْ ُ ْم ا هَل َأ ْن ًُ ْؤ ِمٌُوا ِ​ِب ه ِّلِل امْ َـ ِزٍ ِز امْ َح ِمَ ِس (‪)8‬‬ ‫َو ُ ِْه ؿَ َ​َّل َما ً َ ْف َـوُ َ‬ ‫ّ‬ ‫« ئۇالضٔىڭ ِۇئّىٍٕەضگە لىٍغبٍٔىطى ئۆظٌىطىٕىڭ ثېفىغب وەٌسى‪ .‬ئۇ ( ظاٌىّالض ) پەلەت غبٌىت‪،‬‬

‫ِەزھىَىگە الٍىك ئبٌالھ لب ئىّبْ ئېَىحمبٍٔىطى ئۈچۈٔال ِۇئّىٍٕەضٔي ٍبِبْ وۆضگۀىسى » ( ‪.) 8 - 7‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەضٔىڭ ئبٌسىسىىي ‪ - 6 - 1‬ئبٍەجٍەض‪ ،‬پەلەت ئبٌالھ لب ئىجبزەت لىٍغبٍٔىمي ئۈچۈٔال‬ ‫ِۇئّىٍٕەضگە ظۇٌۇَ لىٍىپ‪ ،‬ئۇالضزىٓ ئۆچ ئبٌّبلچي ثوٌغبٔالضٔىڭ ئبذىطەجحىىي ئەھۋاٌي ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌؽب وېطەن‪ .‬چۈٔىي ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ثۇ ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثبـمب ثىط لبٔچە‬ ‫ؼۈضىگە ئوذفبؾ لەؼەَ ۋە جبۋاثحىٓ جەـىىً لىٍىٕغبْ ئبٌحە ئبٍەجٍىه ثۆٌىىىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي‬ ‫ئبذىطەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئىّبٕٔي وۆٍسۈضِەوچي ثوٌغبْ ھەض زەۋضٔىڭ ظاٌىٍّىطىٕي جەۋثە لىٍىپ پۇـبٍّبٍٔىك ھېػ‬ ‫لىٍّىؽب‪ ،‬ئبذىطەجحە جەھۀٕەَ ثىٍەْ جبظاٌىٕىسىغبٍٔىمي ثىٍەْ ئبگبھالٔسۇضِبلحب‪:‬‬

‫ا هن ه ِاَّل ٍَن فَذَ ُيوا امْ ُم ْؤ ِم ٌِ َني َوامْ ُم ْؤ ِمٌَ ِ‬ ‫ات ُ هُث م َ ْم ً َ ُخوتُوا فَوَِ ُْم ؿَ َش ُاب َ َ​َج ه َ​َّن َومَُِ ْم ؿَ َش ُاب امْ َح ِص ًِق‬ ‫ّ‬ ‫« ِۇئّىٓ ئەضٌەض ۋە ِۇئّىٓ ئبٍبٌالضغب ظىَبٔىەـٍىه لىٍغبٔسىٓ وېَىٓ وۇفطىسىٓ لبٍحّىغبٔالض‪،‬‬

‫ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬جەھۀٕەِٕىڭ ئبظاثىغب زۇچبض ثوٌىسۇ‪ ،‬ئۇالضغب ئوت ثىٍەْ ئبظاپ لىٍىٕىسۇ » ( ‪.) 10‬‬

‫‪72‬‬

‫ئېحىمبزلب لبضاجمبْ ثېؽىُ ۋە ظۇٌۇِٕي جەضن لىٍىپ‪ٍ ،‬بذفىٍىممب ٍۈظٌۀگۀٍەضگە جۀٕەت ثىٍەْ‬ ‫ذۇؾ ثىفبضەت ثېطىٍگەْ ( ‪ .) 11‬ثۇ ئبٍەجٍەض ئبٌالھ ٔىڭ ِەضھەِىحىٕىڭ ٔبھبٍىحي چەوؽىع‬ ‫ئىىۀٍىىىگە زاالٌەت لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ِەضھەِەجٕىڭ جېگىسە ٍبجمبْ ئبؼبؼىٌ ئبِىً‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ « ھەَ‬ ‫زوؼث جۇجمۇچي ھەَ زوؼث جۇجۇٌۇـٕي ذبالٍسىغبْ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ئەي ۋەزۇز »‬ ‫ئىؽّىسۇض‪:‬‬

‫َوُ َُو امْلَ ُف ُور امْ َودُو ُد‬

‫« ئۇ ٔبھبٍىحي ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ ،‬زوؼث جۇجمۇچىسۇض ۋە زوؼث جۇجۇٌۇـٕي ذبٌىغۇچىسۇض »‬ ‫( ‪.) 14‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسا ؼۆظ لۇضئبْ ۋەھىٌ ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ِەلؽىحىٕىڭ‬ ‫جبضىري ثىط ۋەلە ئبضلىٍىك ھەض ثىط ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕىڭ « ھبظىطلي ۋالىث ۋە ـۇ جبٍٕىڭ‬ ‫ئۆظىسىىي » ضىئبٌٍىمٕي ثبٍبْ لىٍىؿ ئىىۀٍىىي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪:‬‬

‫ت َ ْل ُ َُو كُ ْص َأ ٓ ٌن َمجِ َ ٌس (‪ِ​ِ )21‬ف م َ ْو ٍح َم ْح ُف ٍ‬ ‫وظ (‪)22‬‬

‫« ثۇ ـبٔۇ ‪ -‬ـەۋوەجٍىه ثىط ذىحبثحۇض‪ٌ ،‬ەۋھۇٌّەھپۇظزا ؼبلالٔغبٔسۇض » ( ‪.) 22 - 21‬‬

‫تىٍ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ٌەثعەْ « ئۀجۈض ‪ /‬ئۀجۈض زەضىري » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « ئەت ‪ -‬جىٓ » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ئۀجۈض زەضىري ۋە ظەٍحۇْ زىَبضى ـبھىث ثوٌؽۇْ! » ( ‪.) 1‬‬ ‫ئۀجۈض ئۇضۇلي وۆپ‪ ،‬ظەٍحۇْ ثىط ئۇضۇلي ثبض ِېۋە‪ .‬ثۇ‪ ،‬ثىطىٕچىؽي ٍبضىحىٍغبٕٔىڭ وۆپٍىىي‪،‬‬ ‫ئىىىىٕجىؽي ٍبضاجمۇچىٕىڭ ٍەوىە ئىىۀٍىىىٕي ئىفبضەت لىٍّبلحب‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ئۀجۈض ۋە‬ ‫ظەٍحۇْ ئبضلىسا وەٌگەْ ئبٍەجٍەض زاالٌەت لىٍغبٔسەن ئىىىي ِبوبٕٔي ؼىّۋوي لىٍّبلحب‪ .‬ئۀجۈض‬ ‫ئبضلىٍىك ھەظضىحي ٔۇھٕىڭ جوپبْ زىَبضى ثوٌغبْ ـبَ زىَبضىٕي‪ ،‬ظەٍحۇْ ئبضلىٍىك ھەظضىحي ئىؽب‬ ‫ۋەھىٌ ئبٌغبْ پەٌەؼحىٓ زىَبضى ئىّب لىٍىٕغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئىؽّي ثوٌغبْ ئۀجۈض‪ ،‬ثىط ِېۋىٕىڭ ئىؽّي ثوٌۇـحىٓ وۆضە ؼىّۋوٌٍۇق ِۀىگە ئىگە‬ ‫ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫جىطِىعىسا « ئەت ‪ -‬جىٓ » ئىؽّي ثىٍەْ‪ ،‬ثۇذبضىسا « ۋەت ‪ -‬جىٓ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ٔۇظۇي جەضجىپىٕىڭ ھەِّىؽىسە ثۇضۇج ۋە‬ ‫لۇضەٍؿ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬لۇضەٍؿ ؼۈضىؽىٕىڭ ثۇضۇج ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٕىي ئوضۇٔغب‬ ‫جىعىٍىفي ثىعٔىڭچە جوغطا ئەِەغ‪ .‬چۈٔىي لۇضەٍؿ ؼۈضىؽىسە ئىّب لىٍىؿ ٔۇلحىؽىسىٓ ثوٌؽىّۇ‬ ‫ئىٕىبض لىٍغۇچىالضغب لبضىحب ثىط ئىفبضەت ٍوق ثوٌۇپ‪ٔ ،‬بھبٍىحي ؼىٍىك ثىط ئۇؼٍۇپحب ئۇالضٔي «‬ ‫وەثىٕىڭ ضەثجىگە » ئىجبزەت لىٍىفمب زەۋەت لىٍغبْ‪ .‬لۇضەٍؿ ؼۈضىؽىٕىڭ ثۇ ئۇؼٍۇثي‪ ،‬ئۇٔىڭ‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض ئبضىؽىغب لوٍىفىّىعٔي جەلەظظا لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ثۇضۇج ؼۈضىؽي ٔىؽجەجەْ وېَىٕطەن ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثىط ؼۈضىسۇض‪.‬‬

‫‪73‬‬

‫ثىعٔىڭچە ثوٌغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ جىعىٍىفمب جېگىفٍىه ئەڭ ِۇۋاپىك جبً ثۇضۇج ‪ -‬ظەٌعەٌە‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽي‪ .‬ثۇٔساق ثوٌغبٔسا ؼۈضە زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 4‬ىٍسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئىٕؽبْ ۋىجسأي ئىالھي ۋەھىٌ ثىٍەْ ھەضىىەجىە وەٌحۈضۈٌگەْ جۆت جبً ئىّب لىٍىٕغبْ‬ ‫ۋە ٌەثعى ـەوىٍسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ھبٌسا ثبـالٔغبْ‪:‬‬

‫ون (‪َ )1‬و ُظ ِور ِس َ ًِ َني (‪َ )2‬وُ َ​َشا امْ َح َ ِ​ِل ْ َاْل ِمنيِ (‪)3‬‬ ‫َوام ِخّنيِ َو هامزًْ ُخ ِ‬

‫« ئۀجۈض زەضىري ۋە ظەٍحۇْ ( زىَبضى ) ـبھىث ثوٌؽۇْ! ِۇثبضەن ؼىٕب جېغي ـبھىث ثوٌؽۇْ!‬ ‫ثۇ ئەِىٓ ( جىٕچ ) ـەھەض ـبھىث ثوٌؽۇْ! » ( ‪.) 3 - 1‬‬ ‫‪ .1‬ئۀجۈض ٍبوي ئۀجۈض زەضىري ۋەٍبوي چۆي ئۀجۈضى ثوٌؽب ھەظضىحي ئىجطاھىُ ۋەھىٌ ئبٌغبْ‬ ‫ِۇثبضەن جبٍٕي ؼىّۋوي لىٍىسۇ‪ .‬ھەظضىحي ٔۇھ ۋە ِۇؼب ئوذفبؾ ثىط ِبوبٔسا ۋەھىٌ ئبٌغبْ ( ئۀجىَب‪،‬‬ ‫‪71‬؛ ئەئطاف‪.) 137 ،‬‬ ‫‪ .2‬ظەٍحۇْ جېغي‪ ،‬ظەٍحۇْ ٍبوي ظەٍحۇْ زەضىري ثوٌؽب ؼۇالٍّبْ ِەثەزى ثىٕب لىٍىٕغبْ جبغ ۋە‬ ‫ھەظضىحي ئىؽب ۋەھىٌ ئبٌغبْ ِۇثبضەن ۋە ِۇلەززەغ لىٍىٕغبْ جبٍٕي ؼىّۋوي لىٍىسۇ ( ِبئىسە‪.) 21 ،‬‬ ‫ھەظضىحي ئىجطاھىّ​ّۇ ئۆظ ۋالحىسا ئۇ ِبوبٔسا ۋەھىٌ ئبٌغبٔىسى ( ئىؽطا‪.) 1 ،‬‬ ‫‪ .3‬ؼىٕب جېغي‪ :‬ھەظضىحي ِۇؼب ۋەھىٌ ئبٌغبْ ۋە ئىىىي لېحىُ ِۇثبضەن لىٍىٕغبْ ِبوبٔسۇض‬ ‫( لەؼەغ‪30 ،‬؛ جبھب‪12 ،‬؛ ٔبظىئبت‪ .) 16 ،‬ئەگەض ؼىٕب ِۇؼحەلىً ھبٌسا جىٍغب ئېٍىّٕىغبْ ثوٌؽب‪،‬‬ ‫ِۇئّىٓ ؼۈضىؽي ‪ - 20‬ئبٍەجٕىڭ زاالٌىحي ثىٍەْ ؼىٕب « ظەٍحۇْ » زىَبضى زائىطىؽىگە وىطەجحي‪.‬‬ ‫‪ .4‬جىٕىچ ـەھەض‪ :‬ھەظضىحي ِۇھەِّەز ۋەھىٌ ئبٌغبْ ِۇثبضەن جبٍسۇض ( ئبٌئىّطاْ‪.) 96 ،‬‬ ‫ـبھىث لىٍىٕىپ لەؼەَ لىٍىٕغبْ ثۇ ِبوبٔالضٔىڭ ھەِّىؽي لۇضئبٔسا « ِۇثبضەن » ۋە «‬ ‫ِۇلەززەغ » زەپ جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇالض ِبوبٔالضٔىڭ ثەضىىىحي ۋە ِۇلەززەؼٍىىي ئۆظىسىٓ ئەِەغ‪،‬‬ ‫ثەٌىي ئۇ زىَبضالضزا ثوٌغبْ ۋەلەزىٓ وېٍىپ چىمّبلحب‪ .‬ثۇ جبٍالض « ظېّىٕ​ٕىڭ ئەڭ ـەضەپٍىه‬ ‫جبٍ​ٍىطى ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ـبْ ‪ -‬ـەضىپي ئۇ ِبوبٔالضزا ثوٌغبْ ۋەلۀىڭ ـبْ ‪ -‬ـەضىپىسىٓ وېٍىپ‬ ‫چىمّبلحب »‪ .‬ثۇ زىَبضالضٔىڭ جىٍغب ئېٍىٕىپ لەؼەَ لىٍىٕىفىٕىڭ ؼەۋەثىّۇ‪ ،‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕىڭ‬ ‫ظېھٕىٕي ِبززى ٔەضؼىسىٓ ِۀىۋى ٔەضؼىگە ئبغسۇضۇؾ ثوٌۇپ‪ ،‬ثەئەٍٕي « ئەً ذىحبة لىٍىٕغۇچي!‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ زىَبضٔي ثۇٔچە ثەضىىەجٍىه لىٍغبْ ۋەھىٌ ئەگەض ؼېٕىڭ ھبٍبجىڭغب ٔبظىً ثوٌؽب ؼبڭب‬ ‫لىّ​ّەت لوـّبؼّۇ؟ ؼېٕىڭ ئىعظىحىڭٕي ٍۇلىطى وۆجۈضِەؼّۇ؟ » زېّەوحە‪ِ .‬بٔب ثۇ ؼەۋەثحىٓ ۋەھىٌ‬ ‫ئەلىٍگە ِىطاج لىٍسۇضۇؾ ئۈچۈْ ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ِۇثبضەن ذىحبثحىٓ وېَىٓ ؼۆظ ظېّىٕ​ٕىڭ ضوھي ثوٌغبْ ئىٕؽبٔغب وېٍىسۇ‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ھەلىمەجٕي ئىٕؽبٔغب پەلەت ٍبضاجمۇچىال ثبٍبْ لىٍىپ ثېطەٌەٍسۇ‪:‬‬

‫مَلَسْ َذوَ ْلٌَا ْاَلو ْ َس َان ِ​ِف َأ ْح َس ِن ثَ ْل ِو ٍمي (‪ ُ )4‬هُث َر َددَْنَ ٍُ َأ ْس َف َل َسا ِف ِو َني (‪)5‬‬ ‫ّ‬ ‫« ثىع ئىٕؽبٕٔي ئەڭ چىطاٍ​ٍىك ـەوىٍسە ٍبضاجحۇق‪ ،‬ئبٔسىٓ زەؼٍەپىي ھبٌىحىگە لبٍحۇضزۇق » ( ‪4‬‬

‫ ‪.) 5‬‬‫جبوبِّۇٌٍىفىؿ ؼەپىطىٕي ئبذىطىالـحۇضۇـٕي ئبضظۇ لىٍىۋاجمبْ‪ ،‬ثۇٔىڭ ئۈچۈْ ٍوٌسىٓ چىمىپ‬ ‫وەجّەؼٍىىىە جىطىفىۋاجمبْ‪ٍ ،‬وٌسا ؼەثىط ثىٍەْ ِېڭىۋاجمبْ‪ٍ ،‬وٌٕىڭ ئىگىؽىگە ئىفۀگەْ ‪ /‬ئىّبْ‬ ‫ئېَحمبْ وىفىٍەضگە ِۇٔساق ذىحبة لىٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫امصا ِم َح ِ‬ ‫ون‬ ‫ات فَوَِ ُْم َأ ْج ٌص كَ ْ ُْي َم ْم ُي ٍ‬ ‫ا هَل ه ِاَّل ٍَن َأ ٓ َمٌُوا َو َ َِعوُوا ه‬ ‫ّ‬

‫‪74‬‬

‫« ( جبوبِّۇٌٍىفىؿ ؼەپىطىسە ) ئىّبٔسا ِۇؼحەھىەَ جۇضغبْ ۋە ئۇ ئىّبٔىغب ِبغ ئەِەٌٍەضٔي‬ ‫لىٍغۇچىالضغب چەوؽىع ِۇوبپبت ثېطىّىع » ( ‪.) 6‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسىىي ذىحبة‪ ،‬ئىٕؽبْ ثوٌۇـٕي زاۋا لىٍغۇچي ھەض وىفىگە لبضىحىٍغبْ ثوٌۇپ‪:‬‬

‫اّلِل ِتبَ ْح َ ِْك امْ َح ِ ِ‬ ‫اِك َني (‪)8‬‬ ‫فَ َما ٍُ َك ِّشتُ َم ت َ ْـسُ ِ​ِب ّ ِل ٍِن (‪َ )7‬أمَُْ َس ه ُ‬

‫« ئۇٔسالحب ( ئي ئىٕؽبْ ) پۈجۈْ ثۇ ھەلىمەت ( ضوـەْ زەٌىٍەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ )زىٓ وېَىٓ‬ ‫ؼبڭب ھېؽبپ وۈٔىٕي ئىٕىبض لىٍغۇظۇۋاجمبْ ٔەضؼە ٔېّە؟ ( ئي ئىٕؽبْ ) ئبٌالھ ئەڭ ئبزىً ھۆوۈَ‬ ‫لىٍغۇچي ئەِەؼّۇ؟ » ( ‪.) 8 - 7‬‬

‫زەنسەنە ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ٍەض جەۋضەؾ » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ظەٌعەٌە‬ ‫» وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ظېّىٓ جۇٍۇلؽىع لبجحىك جەۋضىحىٍگۀسە » ( ‪.) 1‬‬ ‫ثۇ ٍەض جەۋضەؾ ثىط ـەھەض‪ ،‬ثىط ضاٍوْ ٍبوي ثىط لىحئە ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي پۈجۈْ ٍەض ـبضى‬ ‫ذبضاوحېطٌىك ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ لۇضئبٔسا « ئبذىطلي ۋالىححىىي ٍەض جەۋضەؾ » زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىسىٓ‬ ‫ثبـمب‪ ،‬لۇضئبٔسا لىَبِەت ۋە ئبذىطلي ؼبئەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط لبٔچە ؼۈضە ثبض‪ .‬لۇضئبٔسا‬ ‫ئىؽّي ئىالھي ثبضٌىممب وېٍىؿ ۋە ثۇظۇٌۇؾ ھەلىمىحي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه زۇذبْ‪ ،‬جبؼىَە‪،‬‬ ‫ۋالىئە‪ ،‬ھبلمب‪ ،‬لىَبِەت‪ٔ ،‬ەثە‪ ،‬جەوۋىط‪ ،‬ئىٕفىحبض‪ ،‬ئىٕفىمبق‪ ،‬غبـىَە‪ ،‬فەجط‪ ،‬ظەٌعەٌە‪ ،‬لبضىئە ۋە فەٌەق‬ ‫لبجبضٌىك ‪ 14‬ؼۈضە ثبض‪.‬‬ ‫ِۇؼھبثالضزا ۋە زەؼٍەپىي لۇضئبْ جەپؽىطٌىطىسە « ظەٌعەٌە » ٍبوي « ظىالي » ئىؽّي ثىٍەْ‬ ‫ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ثۇذبضى ۋە جىطِىعىسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ ضىۋاٍەجٍەضزىٓ ؼبھبثىٍەضٔىڭ « ئىعاظۇي ظىٍەت » زەپ‬ ‫ئبجىغبٍٔىمىٕي وۆضىۋاٌغىٍي ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئۇؼٍۇثي ۋە جېّىؽي ثۇٔي ئېٕىك وۆضؼەجّەوحە‪.‬‬ ‫ئىجٓ ِەؼئۇز‪ ،‬ئىجٓ ئبثجبغ‪ِ ،‬ۇجبھىث‪ ،‬لبجبزە ۋە زاھھبق لبجبضٌىك ؼبھبثىٍەض ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫زەٍسۇ‪ .‬ثەغبۋى‪ ،‬ئىجٓ وەؼىط ۋە ٔىؽبثۇضى لبجبضٌىك ِۇپەؼؽىطٌەضِۇ ِۇـۇٔساق لبضاٍسۇ‪ .‬ؼۈضىسە‬ ‫ئبذىطەت ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ِ .‬ەظِۇْ جەھەجحىٓ ِەظوۇض ؼۈضىگە ئوذفبٍسىغبْ لبضىئە‪ ،‬ظاضىئبت‪،‬‬ ‫جەوۋىط‪ ،‬ئىٕفىحبض‪ ،‬ئىٕفىمبق‪ ،‬غبـىَە‪ ،‬جەوبؼۇض‪ ،‬ئبزىَبت‪ ،‬فەجط‪ٔ ،‬بظىئبت‪ِ ،‬ۇضؼەٌەت‪ٔ ،‬ەثە‪ ،‬لىَبِەت‪،‬‬ ‫ِەئبضىج‪ ،‬ھبلمب ۋە ۋالىئە لبجبضٌىك ؼۈضىٍەض ثىٍەْ ئوذفبؾ ثىط وبجېگوضىَىگە لوٍۇـمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي لبضاؾ ئەثۇ ؼەئىس ئەي ذۇزضى‬ ‫ۋەلەؼىٕي ئبؼبغ لىٍّبلحب‪ .‬ثۇ ؼبھبثە ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ « لىٍغبْ چوڭ ‪ -‬وىچىه ھەِّە ئىفٍىطىّٕي‬ ‫وۆضەِسىُ؟ » زەپ ؼوضىغبٔسا‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ « ـۇٔساق » زەپ جبۋاة ثەضگەْ‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ئۇ‪« :‬‬ ‫ۋاً ِېٕىڭ ھبٌىّغب! » زېگەْ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ئۇٔىڭغب ِبئىسە ؼۈضىؽىٕىڭ ‪ - 9‬ئبٍىحي ثىٍەْ جەؼەٌٍي‬ ‫ثەضگەْ ( ئىجٓ ئەثۇ ھبجەَ )‪.‬‬

‫‪75‬‬

‫ثۇ ضىۋاٍەت ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ۋالحىٕي وۆضؼەجّەٍسۇ‪ .‬ئەوؽىچە‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ئەثۇ ؼەئىسٔىڭ ئېڭىغب ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالحىٕي ھەجحب ؼبھبثىٕىڭ لۇضئبٔغب ئىعچىً ٔبظىً ثوٌۇپ‬ ‫جۇضغبْ ئىالھي ذەۋەض ؼۈپىحىسە لبضىغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىپ ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫گەضچە ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ لبچبْ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئېٕىك ـەوىٍسە وۆضؼەجىىٍي ثوٌّىؽىّۇ‪،‬‬ ‫زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 4‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ زېَىفىە ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ئبذىطەت ۋە ئىالھىٌ ئبزاٌەت ئبؼبؼىٌ جېّب لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ذۇززى « ئەً ئىٕؽبْ!‬ ‫ئبٌالھ جىٓ ھېچمبٔساق ٔەضؼىٕي ٍوـۇضاٌّبٍؽەْ! ٍەض ٍۈظىٕىڭ ئىچىٕي جېفىغب ئۆضۈـىە لبزىط ثوٌغبْ‬ ‫ئبٌالھ جىٓ ثىط ٔەضؼىٕي ٍوـۇضاٌّبٍؽەْ! ظېّىٕ​ٕي ظۇۋأغب وەٌحۈضۈپ ئۇٔىڭغب ھەلىمەجٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍسۇضغبْ ئبٌالھ ٔىڭ وۈچ ‪ -‬لۇزضىحىٕي ثىط جەؼەۋۇۇض لىٍىپ ثبق! » زەٍسۇ‪:‬‬

‫ا َذا ُزمْ ِزم َ ِت ْ َاْل ْر ُض ِزمْ َزامََِا (‪َ )1‬و َأد َْص َج ِت ْ َاْل ْر ُض َأزْلَامََِا (‪َ )2‬وكَا َل ْاَلو ْ َس ُان َما مََِا (‪ْ َ ً )3‬و َم ِئ ٍش ُ َ​َت ِّس ُث َأ ْد َد َارَُا (‪ِ )4‬تبَ هن‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫َرت ه َم َأ ْو َ​َح مََِا (‪ْ َ ً )5‬و َم ِئ ٍش ً َ ْصسُ ُر اميه ُاس َأ ْش خَاًتً ِم ُ َْي ْوا َأ ْ َ​َعامَُِ ْم (‪)6‬‬

‫« ظېّىٓ جۇٍۇلؽىع لبجحىك جەۋضىحىٍگۀسە‪ ،‬ظېّىٓ لوٍٕىسىىي ثبضٌىك ٔەضؼىٍەضٔي چىمبضغبٔسا‪،‬‬ ‫ئىٕؽبْ ئۇٔىڭغب ( ٍۀي ظېّىٕغب ) ٔېّە ثوٌسى؟ زېگۀسە‪ِ ،‬بٔب ثۇ ئېغىط وۈٔسە ظېّىٓ ظۇۋأغب وېٍىپ‬ ‫ئۆظىٕىڭ ذەۋەضٌىطىٕي ( ٍۀي ئۇٔىڭ ئۈؼحىسە ئىفٍۀگەْ ٍبذفي ‪ٍ -‬بِبْ ئىفالضٔي ) ِەٌۇَ لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ضەثجىڭ ئۇٔي ـۇٔساق لىٍىفمب ئەِط لىٍغبْ‪ِ .‬بٔب ثۇ ئېغىط وۈٔسە ثبضٌىك وىفىٍەض لىٍغبْ‬ ‫ئەِەٌٍىطىٕي وۆضۈؾ ئۈچۈْ جوپ ‪ -‬جوپ ثوٌۇپ جبضىٍىپ وېحىسۇ » ( ‪.) 6 - 1‬‬ ‫ٍۇلىطىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبٔالض ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ـۇ ھەلىمەجٕي جېرىّۇ ٍبذفي چۈـۀگىٍي‬ ‫ثوٌىسۇ‪:‬‬

‫شا ٍَ َص ٍُ (‪)8‬‬ ‫فَ َم ْن ً َ ْـ َم ْل ِمثْلَا َل َذ هر ٍة ذ ْ ًَْيا ٍَ َص ٍُ (‪َ )7‬و َم ْن ً َ ْـ َم ْل ِمثْلَا َل َذ هر ٍة َ ا‬

‫« وىّىي ظەضضىچىٍىه ٍبذفي ئىؿ لىٍىسىىەْ‪ ،‬ئۇٔىڭ ِۇوبپبجىٕي وۆضىسۇ‪ .‬وىّىي‬ ‫ظەضضىچىٍىه ٍبِبْ ئىؿ لىٍىسىىەْ‪ ،‬ئۇٔىڭ جبظاؼىٕي جبضجىسۇ » ( ‪.) 8 - 7‬‬ ‫ؼۈضە گەضچە لىؽمب ثوٌؽىّۇ ؼەوىىع ٔۇلحىٕي جەوىحٍەٍسۇ‪ .‬ثۇ لۇضئبْ ثبالغىحىٕىڭ جىپىه‬ ‫ئۆضٔەوٍىطىسىٓ ثىطى‪ .‬ۋەھىَٕىڭ ِەلؽىحي ٔبھبٍىحي ئېٕىك‪ ،‬ثەـەض جىٍىٕىڭ ثبضٌىك ئىّىبٍٔىطىٕي‬ ‫ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕىڭ ھىساٍىحي ئۈچۈْ ؼەپەضۋەض لىٍىؿ‪ .‬ثۇ ئىالھىٌ ـەپمەت ئبٌسىسا ثىع‬ ‫ئىٕؽبٔالض لىٍىفمب جېگىفٍىه ثىط ئىؿ ثبض‪ٍ .‬ۀي‪:‬‬ ‫ئي ِەضھەِّىحي چەوؽىع ثوٌغبْ ضەثجىُ! ؼبڭب الٍىك ـەوىٍسە ـۈوۈض لىٍىفحب ئبجىعِىع‪،‬‬ ‫ـۈوطىّىعٔي لوثۇي لىٍغىٓ!‬

‫ئىُطبٌ ضۈرىطي‬ ‫ِەذٍۇلبجٕىڭ ئەڭ ھۆضِەجٍىىي ثوٌغبْ « ئىٕؽبْ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ثۇ ؼۈضە‪ ،‬ئىؽّىٕي‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي ئبٍىحىسىٓ ئبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ئىٕؽبْ جبضىد ؼەھٕىؽىگە چىممۇچە ثوٌغبْ ئبضىٍىمحب ٔبِەٌۇَ ۋە ئۇظۇْ ثىط ۋالىث ثېفىسىٓ‬ ‫ئۆجّىسىّۇ؟ ئۇ ثۇ ِۇززەت ئىچىسە جىٍغب ئېٍىفمب ئەضظىگۈزەن ِەذٍۇق ئەِەغ ئىسى » ( ‪.) 1‬‬

‫‪76‬‬

‫لۇضئبٔسا ئىٕؽبْ ئىؽّي ثېطىٍگەْ ثىط ؼۈضىٕىڭ ثوٌىفي ھەلىمەجەْ وىفىٕىڭ زىممىحىٕي‬ ‫جبضجىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇذبضىسىىي ثىط ضىۋاٍەجحىٓ ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ضەؼۇٌۇٌالھ زەۋضىسە « ھەي ئەجب ئەٌەي ئىٕؽبْ »‬ ‫ؼۈضىؽي زەپ ئبجبٌغبٍٔىمىٕي ثىٍەٌەٍّىع‪ .‬ثەظى ِۇؼھبثالضزا « ثبضٌىك زەۋضٌەض » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « زەھط » ئىؽّي ثىٍۀّۇ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبّٔۇ ٍبوي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبّٔۇ؟ ثۇ ھەلحە ئۆٌىّبالض ئبضىؽىسا‬ ‫ئوذفبؾ ثوٌّىغبْ لبضاـالض ِەۋجۇت‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ‪ ،‬ئىجٓ ئەثي جەٌھە‪ ،‬لبجبزە ۋە ِۇلبجىً ِەوىىسە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ زېگەْ‪ .‬ھبفبجي ثۇ لبضىفىٕي جۇِھۇض ئۆٌىّبالضزىٓ ئبٌغبٍٔىمىٕي ئىّب لىٍغبْ‪.‬‬ ‫ِۇجبھىس ۋە ثبـمىالض ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئېَحمبْ‪ِ .‬ەزىٕىسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ زېگۈچىٍەض‪ - 8 ،‬ئبٍەجحىىي « ئەؼىطاْ » وەٌىّىؽىٕي « ئۇضۇؾ ئەؼىطى » زەپ چۈـۀگەْ‬ ‫ۋە ئۀؽبضالضزىٓ وەٌگۀٍىىي ئىٍگىطى ؼۈضۈٌگەْ ٔۇظۇي ؼەۋەثي ضىۋاٍەجٍەضٔي ئىحىجبضغب ئبٌغبْ‪.‬‬ ‫ـۇٔىڭ ثىٍەْ لوٌىّىعزىىي ِۇؼھبثالضزا ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ جبالق ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب‬ ‫جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ھبٌجۇوي‪ ،‬ؼبھبثىٍەض ثەظىسە ثىط ئبٍەت ٍبوي ثىط ثۆٌەن ھەلمىسە‪ٔ ،‬بظىً ثوٌۇپ ٔەچچە ٍىً‬ ‫ئۆجىۀسىٓ وېَىٓ ِەزىٕىسە ٍۈظ ثەضگەْ ثىط ۋەلۀي ٔۇظۇي ؼەۋەثي زەپ وۆضؼەجىەْ‪ .‬ثۇٔىڭ‬ ‫ھەٍطاْ لبٌغۇچىٍىىي ٍوق‪ .‬ؼبھبثىٍەض ثۇ ئبضلىٍىك لۇضئبٔغب ثىط لېحىُ ٔبظىً ثوٌۇپ جۈگىگەْ‬ ‫جېىىؽث ٔەظىطى ثىٍەْ ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە جېىىؽحي ثىط لېحىُ ٔبظىً ثوٌغبْ‪ِ ،‬ۀىؽي چەوؽىع‬ ‫ٔبظىً ثوٌىسىغبْ جبٍٔىك ثىط ذىحبة ٔەظىطى ثىٍەْ لبضىغبٍٔىمىٕي ئىؽپبجٍىغبْ‪ .‬ثۇ ذىً‬ ‫ضىۋاٍەجٍەضٔي ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي زەپ چۈـۈٔىۋېٍىؿ‪ ،‬ؼبھبثىٍەضٔىڭ ثۇ چۈـۀچىؽىٕي‬ ‫ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍىۋېحىفحىٓ ثبـمب‪ ،‬ضىۋاٍەجٍەضگە ـەضجؽىع جەؼٍىُ ثوٌۇؾ پوظىحؽىَىؽىٕىڭ‬ ‫جبٍٔىك ٔبِبٍۀسىؽىسۇض‪ .‬ؼبھبثىٍەضٔىڭ ثۇ ذىً پوظىحؽىَىؽي ئبؼبؼىسا‪ ،‬ثىعِۇ ثىط ِۇٔچە ئبٍەجٕىڭ‬ ‫ٔۇظۇي ؼەۋەثىٕىڭ ئۆظىّىع ئىىۀٍىىىٕي وۆضؼىحەٌەٍّىع‪.‬‬ ‫ثۇ ٔۇلحىسا ِۇٔساق ثىط ؼۇئبي جۇغۇٌىفي ِۇِىىٓ‪ :‬ثۇ ئەھۋاٌسا لۇضئبْ ئىٍىٍّىطى پطىٕؽىپىٕىڭ‬ ‫ثىط پبضچىؽي ثوٌغبْ « ئەؼجبثي ٔۇظۇي ( ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي ) » وېطەوؽىع ٔەضؼىگە ئبٍ​ٍىٕىپ‬ ‫لبٌّبِسۇ؟‬ ‫ثۇ ؼۇئبي ضىۋاٍەت ھبوىّىَىحىٕي لوغساؾ غېّىگە چۈـۈپ لبٌغبْ ثىط ئبلىٍٕىڭ لبٍغۇؼىٕىڭ‬ ‫ئىپبزىؽىسىٓ ثبـمب ٔەضؼە ئەِەغ‪ .‬ثىعٔىڭ ئېَحمبٍٔىطىّىع ھبٍبجٕي لۇجمۇظۇپ لېٍىؿ ووٍىغب‬ ‫چۈـىەْ ثىط ئبلىٍٕىڭ زەضزىٕي ٔبِبٍەْ لىٍّبلحب‪ « .‬وىُ ٔېّىٕي لۇجمۇظِبلچي ثوٌؽب‪ ،‬ئۇٔىڭ پېَىسا‬ ‫ثوٌؽۇْ » زېَىفحىٓ ثبـمب ثىط جبۋاثىّىع ٍولحۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئۇؼٍۇثي‪ِ ،‬ەظِۇٔي ۋە ثبالغىحي ـۈثھىؽىع ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي‪ ،‬ھەجحب‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍ​ٍەضزە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئىپبزىٍىّەوحە‪ .‬ؼۈضە ئىجٓ ِەؼئۇز ضەظىَەٌالھۇ‬ ‫ئۀھۇٔىڭ ِۇؼھبثىسا لىَبِەت ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئىٕؽبْ ۋە‬ ‫ل ىَبِەت ؼۈضىٍىطىٕي ٔبِبظزا ثىطگە ئولۇغبٍٔىمي ضىۋاٍىحىٕي وۈچٍۀسۈضِەوحە ( ئەثۇ زاۋۇز )‪ .‬ؼۈضە‬ ‫ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 5‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئۆجّۈـي‪ ،‬ثۈگۈٔي ۋە وېٍەچىىي ثىٍەْ ئىٕؽبْ ۋە ئىٕؽبْ ئىطازىؽىٕىڭ ثەٌگىٍىگۈچي‬ ‫ضوٌىٕي ئبؼبؼىٌ جېّب لىٍغبْ‪.‬‬

‫‪77‬‬

‫ؼۈضە جبوبِۇٌٍىفىؿ لبٔۇٔي ئىّب لىٍىٕغبْ ھبٌسا ثبـالٔغبْ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەذٍۇلبجالضٔىڭ ئەڭ‬ ‫ھۆضِەجٍىىي ثوٌغبْ ئىٕؽبٕٔىڭّۇ جبوبِۇٌٍىفىؿ لبٔۇٔىَىحىگە جەۋە ئىىۀٍىىىٕي ئىّب لىٍغبْ ( ‪-1‬‬ ‫ئبٍەت)‪ .‬ئبٔسىٓ ئىٕؽبْ ئەۋالزىٕىڭ « ٔۇجفە ( ئەض ‪ -‬ئبٍبي ِۀىؽىٕىڭ ثىطٌەـّىؽي ) » زىٓ‬ ‫ٍبضىحىٍغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫اَنه َذوَ ْلٌَا ْاَلو ْ َس َان ِم ْن ه ُْع َف ٍة َأ ْمشَ اجٍ هَخْذَ ِوَ َِ فَ َج َـوْيَا ٍُ َ َِسَ ًـا ت َ ِص ًْيا‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫« ئىٕؽبْ ئەۋالزىٕي ئبضىالـّب ِۀىَسىٓ ثىع ٍبضاجحۇق‪ .‬ئۇٔي ئېّحىھبْ لىٍىفٕي ( ذبٌىسۇق )‪،‬‬

‫ـۇٔىڭ ئۈچۈْ ئۇٔي ئبڭالٍسىغبْ ۋە وۆضىسىغبْ لىٍىپ ٍبضاجحۇق » ( ‪.) 2‬‬ ‫ئىالھي جبوبِۇٌٍىفىؿ لبٔۇٔىَىحىگە جەۋە ثوٌغبْ ئىٕؽبٕٔىڭ پەلەت ثىطال جەلسىطى ثبض‪ٍ ،‬ۀي «‬ ‫جبٌالؾ »‪ِ .‬بٔب ثۇ ھەلىمەجٕي جۆۋۀسىىي ئبٍەت جبوبضٌىّبلحب‪:‬‬

‫امسخِ​ِ َل ا هما َشا ِن ًصا َوا هما َن ُف ًورا‬ ‫ّاَنه َُسَ ًْيَا ٍُ ه‬ ‫ّ‬ ‫« ئەٌۋەجحە ثىع ئۇٔىڭغب ّ ( ۋەھىٌ‬

‫ۋە ضەؼۇي ئەۋەجىؿ ئبضلىٍىك ٍبذفي ‪ٍ -‬بِبْ ) ٍوٌٕي‬ ‫وۆضؼەجحۇق‪ .‬ئىّبْ ئېَحىپ ـۈوۈض لىٍغۇچي ثوٌۇؾ ٍبوي ئىٕىبض لىٍىپ وۇپۇضٌۇق لىٍغۇچي‬ ‫ثوٌۇـٕي ( ئۇٔىڭ ئىرحىَبضىغب ثەضزۇق ) » ( ‪.) 3‬‬ ‫ھەض ٔەضؼىٕىڭ ضوھي ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ئبذىطەجّۇ ثۇ زۇَٔبٔىڭ ضوھىسۇض‪ .‬ئىٕؽبْ ئبذىطەجحە ثۇ‬ ‫زۇَٔبزىىي جبٌالـٍىطىٕىڭ ٔەجىجىؽىٕي وۆضىسۇ‪ .‬جبظا ٍبوي ِۇوبپبت‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆظ ئەِەٌٍىطى‬ ‫ثىٍەْ لوٌغبْ وەٌحۈضگەْ ٔەجىجىؽىسۇض ( ٍۀي لبظأسا ٔېّە ثوٌؽب‪ ،‬چۆِۈچىە ـۇ چىمىسۇ‪ٔ .‬ېّە‬ ‫جېطىؽىڭىع‪ ،‬ـۇٔي ئبٌىؽىع ) ( ‪.) 22 - 4‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسا ثىۋاؼحە ھبٌسا ضەؼۇٌۇٌالھمب‪ ،‬ۋاؼحىٍىك ھبٌسا ِۇئّىٍٕەضگە لبضىحىٍغبْ ذىحبة‬ ‫ئبضلىٍىك وۇفطىغب لبضـي ِۇؼحەھىەَ جۇضۇؾ ئېڭىٕي وۈچەٍحىەْ ( ‪ .) 28 - 23‬ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ‬ ‫ئىطازە ھەلمىسە جوذحىٍىپ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ذبٌىفي ( جبٌٍىفي )ٔي ئبٌالھ ٔىڭ ئىطازە لىٍغبٍٔىمي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ا هن َُ ِش ٍِ ث َْش ِن َص ٌة فَ َم ْن َش َاء ه َ‬ ‫اّلِل َ​َك َن ؿَ ِوميًا َح ِكميًا (‪ًُ )31‬سْ ِذ ُل‬ ‫ون ا هَل َأ ْن ٌَشَ َاء ه ُ‬ ‫اّلِل ا هن ه َ‬ ‫اَّت َش ا َ​َّل َ ِرت ّ َِ َسخ ًِ​ًِل (‪َ )29‬و َما جَشَ ا ُء َ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫َم ْن ٌَشَ ّا ُء ِ​ِف َر ْ َْح ِخ َِ َو ه‬ ‫امؼا ِم ِم َني َأؿَ هس مَُِ ْم ؿَ َش ًاِب َأ ِهميًا (‪)31‬‬

‫« ثۇالض ( ئبٍەجٍەض ) ثىط ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەت ۋە ئبگبھالٔسۇضۇـحۇض‪ .‬ئۇٔسالحب ( ثۇ ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەجحىٓ‬ ‫پبٍسىٍىٕىفٕي ) ذبٌىغبْ ئبزەَ ضەثجىگە ٍەجىۈظىسىغبْ ٍوٌٕي جۇجؽۇْ‪ .‬ئەگەض ئبٌالھ‬ ‫( جبٌٍىفىڭالضٔي ) ذبٌىّىغبْ ثوٌؽب ئىسى‪ ،‬ؼىٍەض ھەضگىعِۇ جبٌٍىَبٌّبٍححىڭالض‪ .‬ئبٌالھ ھەلىمەجەْ‬ ‫ھەِّىٕي ثىٍگۈچىسۇض‪ ،‬ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض‪ .‬ئۇ ضەھّەجىە ئېطىفىفٕي ئبضظۇ‬ ‫لىٍغۇچىٕي ضەھّەت زائىطىؽىگە وىطگۈظىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ظاٌىّالضغب لبجحىك ئبظاپ جەٍَبضٌىسى » ( ‪- 29‬‬ ‫‪.) 31‬‬ ‫وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئىطازىگە ثۇضىغبْ ھبٌسا ثبـالٔغبْ ثۇ ؼۈضە‪ٍ ،‬ۀە ئىطازىگە وىفىٕىڭ‬ ‫زىممىحىٕي جبضجىؿ ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ‪.‬‬

‫لىيبيەت ضۈرىطي‬

‫‪78‬‬

‫ِەظوۇض ؼۈضە « ثۈٍۈن لىَبَ » ٍبوي لبٍحىسىٓ جىطىٍىؿ ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « لىَبِەت »‬ ‫وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ وەٌىّە ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕىپال لبٌّبؼحىٓ‪،‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔىّۇ لىَبِەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ .‬لۇضئبٔسا لىَبِەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ‪14‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثبضٌىمىٕي ِۇٔبؼىۋەجٍىه ؼۈضىٍەضزە لەٍث لىٍىپ ئۆجىۀىسۇق‪.‬‬ ‫ؼۈضە زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ِۇؼھبة ۋە جەپؽىطٌەضزە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫لىَبِەت وەٌىّىؽي ئىپبزىٍىگەْ ِۀب زائىطىؽىگە « ئەڭ ئبذىطلي ۋالىث ‪ -‬ئەغ ؼبئەھ »‪« ،‬‬ ‫ھېؽبپ وۈٔي ‪ٍ -‬ەۋِۇز زىٓ »‪ « ،‬ثۈٍۈن پەضٍبز ‪ٍ -‬ەۋِۇي فەظەئىً ئەوجەض » لبجبضٌىك ئىؽىّالضِۇ‬ ‫وىطىسۇ‪ ،‬ثۇ وەٌىّىٍەض لۇضئبٔسا جىٍغب ئېٍىّٕبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەظِۇٔي جەھەجحىٓ ؼېٍىفحۇضۇپ ئولۇغبْ ۋالحىّىعزا‬ ‫لبضىئە‪ِ ،‬ۇضؼەالت‪ ،‬ثەٌەز‪ ،‬جبضىك‪ ،‬ـەِػ ۋە جىٓ ؼۈضىٍىطىگە ئوذفبؾ ـەذػ ٔىفبْ لىٍىٕغبْ‬ ‫زەۋەت ثبؼمۇچىسىٓ وېَىٓ ۋە ِۇؼۇٌّبٔالضغب لبضىحىٍغبْ ئېّجبضگو ِەظگىٍىسىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضىۋاٌغىٍي ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍ​ٍەضزىىي ِۇؼھبثالضزا لبضىئە ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضىسە‬ ‫ئىٕىبضچىالضغب لبضىحب لبجحىك ضەززىَە ثېطىٍّىگەْ ثوٌؽىّۇ‪ِ ،‬ەـھۇض ثوٌغبْ لۇضئبْ ؼۈضىٍىطىٕىڭ‬ ‫ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپٍىطىسە ٔەجُ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضە زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 4‬بوي‬ ‫‪ٍ - 5‬ىٍي ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا لىَبِەت ۋە ئبذىطلي ؼبئەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثبضٌىك ثۆٌەوٍەض ۋە ؼۈضىٍەضزە‬ ‫وۆضۈٌگەْ ئۇؼٍۇة ثۇ ؼۈضىسىّۇ ضوـەْ ھبٌسا ئۆظىٕي ٔبِبٍەْ لىٍّبلحب ( ئىٕفىمبق ؼۈضىؽىگە‬ ‫لبضاڭ )‪.‬‬ ‫ؼۈضە لىَبِەجىە لەؼەَ لىٍىؿ ثىٍەْ ثبـٍىغبْ جۇٔجي ؼۈضە ثوٌۇپ‪ ،‬لىَبِەت ئبؼبؼىٌ جېّب‬ ‫لىٍىٕىؿ ئبضلىٍىك ثىۋاؼحە ھبٌسا ئىٕؽبٔغب ذىحبة لىٍّبلحب‪ .‬چۈٔىي ِەظوۇض ؼۈضىسە ثبضٌىك ئىٕؽبٔالض‬ ‫وۆظزە جۇجۇٌغبْ ھبٌسا ئبٌحە لېحىُ « ئەي ‪ -‬ئىٕؽبْ » وەٌىّىؽي ئىفٍىحىٍگەْ ۋە ثۇ ئبضلىٍىك « ئەً‬ ‫ئىٕؽبْ! ئۆٌگۀسىٓ وېَىٓ لبٔساق ثوٌۇـٕي ئوٍالۋاجىؽەْ؟ » زېگەْ ؼوئبٌٕي ؼوضاۋاجىسۇ زېؽەوّۇ‬ ‫ذبجبالـّبٍّىع‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىسە جبْ ئۈظۈۋاجمبْ ۋالىححىىي ِۀعىطە ئەڭ جبٍٔىك ـەوىٍسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫امَت ِ َ‬ ‫امس ُاق ِ​ِب همس ِاق (‪ )29‬ا َ​َّل َرت ّ َِم ً َ ْو َم ِئ ٍش‬ ‫اِق (‪َ )26‬و ِكِ َل َم ْن َر ٍاق (‪َ )27‬و َػ هن َأه ه َُ امْ ِف َص ُاق (‪َ )28‬وامْخَفه ِت‬ ‫َ هّلَك ا َذا تَوَل َِت ه َ‬ ‫ه‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫امْ َم َس ُاق (‪)31‬‬

‫ـۇٔساق‪ ،‬جبْ ھەٌمۇِغب ٍەجىۀسە‪ ( « ،‬ثۇ وېؽەٌگە ) وىُ ئىالج لىالالٍسۇ؟ » پەضٍبزٌىطى‬ ‫وۆجۈضۈٌىسۇ‪ ( .‬ؼەوطاجحب ٍبجمبْ ئبزەَ ) ثۇٔىڭ ( زۇَٔبزىٓ ) ئبٍطىٍىؿ ئىىۀٍىىىٕي جەظىُ لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫( ؼەوطاجٕىڭ لبجحىمٍىمىسىٓ ) پبچبق پبچبلمب وىطىفىپ وېحىسۇ‪ .‬ثۇ وۈٔسە ھەٍسەپ ثېطىٍىسىغبْ‬ ‫جبً ضەثجىڭٕىڭ زەضگبھىسۇض ( ‪.) 30 - 26‬‬ ‫ؼۈضىسە لبٍحىسىٓ جىطىٍىؿ ِەلؽىحي ثوٌغبْ ِۇوبپبت ۋە جبظا‪ ،‬ئۇٔىڭ ئۇٌىسا ٍبجمبْ ٍبذفىٍىك‬ ‫ۋە ٍبِبٍٔىك ئبضىؽىسىىي پەضق ھەلمىسە ِەٌۇِبجالض ثېطىٍگەْ‪ .‬ئەڭ ٍبذفي ثۇظۇٌؽب ئەڭ ئەؼىي‬ ‫ثوٌىسۇ‪ .‬ـۇڭب ئەڭ ٍبذفي ثوٌغبْ ئىٕؽبْ ـۇ ٍبذفي ھبٌىحىٕي ؼبلالپ لبٌؽۇْ زەپ جۆۋۀسىىي‬ ‫ئبٍەجٍەض ئەڭ ٍبذفىٕي ئبگبھالٔسۇضِبلحب‪:‬‬

‫َأ ْو َ​َّل َ َِل فَبَ ْو َ​َّل (‪ ُ )34‬هُث َأ ْو َ​َّل َ َِل فَبَ ْو َ​َّل (‪)35‬‬

‫‪79‬‬

‫« ۋاً ؼېٕىڭ ھبٌىڭغب! ۋاً ؼېٕىڭ ھبٌىڭغب! ۋاً ؼېٕىڭ ھبٌىڭغب! ۋاً ؼېٕىڭ ھبٌىڭغب‬ ‫( ٍېمىٍٕىفىپ وېٍىۋاجمبْ ئۇ وۈْ جېرىّۇ ٍېمىٕالـحي ) !» ( ‪.) 35 - 34‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەض ئبضلىٍىك ئەجىٍىٕىڭ ٍېمىٍٕىفىۋاجمبٍٔىمي‪ ،‬ئېّحىھبْ ۋالحىٕىڭ جوـۇـمب لبضاپ‬ ‫ئىٍگىطىٍەۋاجمبٍٔىمي ئەؼىەضجىٍىؿ ثىٍەْ ثىطگە‪ ،‬ئەڭ ٍبذفىغب ( ِۆجىۋەض ِەذٍۇلمب ) ئبِبٔەت‬ ‫لىٍىٕغبْ ٔەضؼىٍەضٔي ئەؼٍي ِەلؽىحىٕىڭ ئەوؽىچە ئىفٍىحىۋاجمبْ ئىٕؽبٔغب ثىۋاؼحە ھبٌسا ذىحبة‬ ‫لىٍىسۇ ۋە ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆظ ئىرحىَبضىغب لوٍۇپ ثېطىٍّەٍسىغبْ ھۆضِەجٍىه‪ ،‬ئېحىجبضى ثبض ِەذٍۇق‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬

‫َأ َ َْي َس ُة ْاَلو ْ َس ُان َأ ْن ًُ َْتَكَ ُسسًى‬ ‫ّ‬ ‫« ئىٕؽبْ ئۆظىٕي ثىىبض لوٍۇپ‬

‫ثېطىٍىسۇ ( ٍۀي ـەضىئەت ئىفٍىطىغب جەوٍىپ لىٍىّٕبً‪،‬‬ ‫ِەٍ​ٍىگە لوٍىۋېحىٍگەْ ھبٍۋأغب ئوذفبؾ ) زەپ ئوٍالِسۇ؟ » ( ‪.) 36‬‬

‫ھۇيەزە ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ؼۇذۀچىٍىه لىٍىؿ‪ ،‬ئەٍىپٍەؾ » زېگەْ ِۀىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « ھۇِەظە » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫« ئبـىبضا ‪ٍ -‬وـۇضۇْ‪ ،‬ئبٌسى ‪ -‬ئبضلىؽىسىٓ زائىُ جۆھّەت لىٍىپ لبضا چبپٍىغبْ‪ ،‬چېمىفحۇضۇپ‬ ‫ئەٍىپٍىگەْ ۋە ئەٍىپ ئىعزەپ ٍۈضگەْ وىفىٍەض ئۆظىگە ظۇٌۇَ لىٍسى‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ھبٌىغب ۋاً! »‬ ‫( ‪.) 1‬‬ ‫« ھۇِەظە ‪ٌ -‬ۇِەظە »گە ئوذفبٍسىغبْ ثىط جۇپ ئۇلۇِالض ذۇززى « ِۇظظەِّىً ‪ِ -‬ۇززەؼؽىط »‬ ‫ثىط جۇپمب ئوذفبؾ ثىط ِۀىٕىڭ ئىىىي لۇجۇپىٕي ئىپبزىٍەٍسۇ‪ « .‬ئبـىبضا ‪ٍ -‬وـۇضۇْ‪ ،‬ئبٌسى ‪-‬‬ ‫ئبضلىسىٓ » ِۀىؽي ِەظوۇض وەٌىّىٕىڭ ثۇ ئبالھىسىٍىىىسىٓ وېٍىپ چىممبْ‪ٔ .‬ېّە ئۈچۈْ ثۇ ٍەضزە‬ ‫ِەظوۇض وەٌىّىٕىڭ « ھەِّبظ ۋە ٌەِّبظ » ـەوٍي ئىفٍىحىٍّىگەْ زەپ ؼوضاٌغبٔسا‪ ،‬ثۇٔىڭ جبۋاثي‬ ‫ٔبھبٍىحي ئېٕىك‪ .‬جبٔبثي ئبٌالھ ثىعٔىڭ گۇٔبھىبضٔي ئەِەغ‪ ،‬گۇٔبھٕي ٔىفبْ لىٍىفىّىعٔي ئىّب‬ ‫لىٍّبلحب‪ .‬ثىعٔىڭ گۇٔبھىبضٔي جۈگىحىفىّىعٔي ئەِەغ‪ ،‬گۇٔبھٕي جۈگىحىفىّىعٔي‪ ،‬گۇٔبھىبضٔي‬ ‫ئەِەغ‪ ،‬گۇٔبھٕي ٔۇلحب لىٍىفىّىعٔي ئىّب لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ثۇذبضى ۋە ثەظى جەپؽىطٌەضزە ِەظوۇض ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍىحي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىسە لىَبِەت ۋە‬ ‫ِۇضؼەالت ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ٔۇثۇۋۋەجٕىڭ ‪- 4‬‬ ‫ٍىٍىٕىڭ ئبذىطٌىطىسا ٍبوي ‪ٍ - 5‬ىٍىٕىڭ ثبـٍىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌىفي ِۇِىىٓ‪ِ .‬ەوىە‬ ‫ِۇـطىىٍىطىٕىڭ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ زەۋىحىگە لبضىحب جۇجمبْ ئىٕىبض پوظىحؽىَىؽىٕي ِۇٔساق جۆت‬ ‫ثبؼمۇچمب ئبٍطىفمب ثوٌىسۇ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ؼۈوۈت لىٍىؿ‬ ‫‪ِ .2‬ەؼرىطە لىٍىؿ‬ ‫‪ .3‬جۆھّەت لىٍىؿ‬ ‫‪ .4‬ضەؼّىٌ ئەظىَەت ٍەجىۈظۈؾ‬ ‫‪80‬‬

‫ِەظوۇض ؼۈضە ِۇـطىه ِەوىىٍىىٍەضٔىڭ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ زەۋىحىگە لبضىحب جۇجمبْ « ِەؼرىطە‬ ‫لىٍىؿ ثبؼمۇچي »زىٓ ئىجبضەت زەۋض ئبضلب وۆضۈٔۈـىٕي ئەوػ ئەجحۈضِەوحە‪.‬‬ ‫ھۇِەظە ؼۈضىؽي ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆظ جىٕؽىسىٓ ثوٌغبْ ئىٕؽبْ لېطىٕساـٍىطىغب لبضىحب جۇجمبْ‬ ‫جەضثىَىؽىع لىٍّىفٍىطىٕي ضوھىٌ جەھەجحىٓ ِۇھبوىّە لىٍىسۇ‪ .‬ذوضالؾ‪ ،‬ھبلبضەجٍەؾ‪ِ ،‬ەؼرىطە‬ ‫لىٍىؿ‪ ،‬لبضا چبپالؾ‪ ،‬ئىعظەت ‪ -‬ئبثطوٍىٕي جۆوۈؾ‪ ،‬غەٍۋەت لىٍىؿ‪ ،‬وەِچىٍىه ۋە ئەٍىپٍىطىٕي‬ ‫ئىعزەؾ لبجبضٌىك لىٍّىفالضٔي ئەذاللؽىعٌىك‪ ،‬ضوھي وېؽەٌٍىه زەپ لبضاٍسۇ‪ .‬ثۇ ئەذاللؽىع‬ ‫لىٍّىفالضٔي ضەت لىٍغبْ ِەظوۇض ؼۈضە ثۇ لىٍّىفالضٔىڭ ۋە ئىٍ​ٍەجٕىڭ جېگىسە « ئۆظىٕي‬ ‫ثىٍّەؼٍىه » ئبِىٍىٕىڭ ٍبجمبٍٔىمىٕي ٍوضۇجۇپ ثەضِەوحە‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئۆظىٕي ثىٍّىگۀٍەض « ئەثەزىٌ‬ ‫ٍبـبٍّەْ » زەپ ئوٍالپ لبٌىسۇ‪:‬‬

‫َوًْ ٌل ِم ُ ِّ‬ ‫ك ُ َُه َز ٍة مُ َم َز ٍة (‪ )1‬ه ِاَّلي َ َ​َج َؽ َم ًاَل َوؿَ هس َد ٍُ (‪َْ َ )2‬ي َس ُة َأ هن َم َ ُاَل َأذ َ َِْل ٍُ (‪)3‬‬

‫« ئبـىبضا ‪ٍ -‬وـۇضۇْ‪ ،‬ئبٌسى ‪ -‬ئبضلىؽىسىٓ زائىُ جۆھّەت لىٍىپ لبضا چبپٍىغبْ‪ ،‬چېمىفحۇضۇپ‬ ‫ئەٍىپٍىگەْ ۋە ئەٍىپ ئىعزەپ ٍۈضگەْ وىفىٍەض ئۆظىگە ظۇٌۇَ لىٍسى‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ھبٌىغب ۋاً! ِبٔب ثۇ‬ ‫ِبي ‪ -‬زۇَٔب جوپٍىغبْ ۋە ئۇالضٔي ثبٍ​ٍىك زەپ ئوٍالپ لبٌغبٔالض‪ ،‬ئۇ ِېٍي ئۆظىٕي ( زۇَٔبزاِەڭگۈ‬ ‫لبٌسۇضىسۇ زەپ ئوٍالٍسۇ ) » ( ‪.) 3 - 1‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىٕىڭ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض ئبضىؽىسىىي لېطىٕسىفي لەٌەَ ؼۈضىؽي ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ِەزىٕە ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىسىىي جەپؽىطى ھۇجطات ؼۈضىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبؼبؼىٌ جېّىؽي ئەذالق ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە وىجىطٌىه‪ ،‬ھبوبۋۇض وىفىٍەضٔىڭ‬ ‫پىؽروٌوگىَىٍىه ئبالھىسىٍىىي ئۈؼحىسە ِۇھبوىّە ئېٍىپ ثبضىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ِبي »‬ ‫ئەؼٍىسە جەلۋا ( ِەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇؼي )زىٓ ؼىطت‪ ،‬ثبـمب وىفىٍەضزىٓ پەضلٍىك ھبٌسا ئىگە ثوٌغبْ‬ ‫ثبضٌىك ٔەضؼىٍىطىّىعگە ۋەوىٍ​ٍىه لىٍّبلحب‪ .‬ثبـمىالضغب لبضىغبٔسا وۆپطەن ئىگە ثوٌغبْ ٔەضؼىٍەضٔي‬ ‫ئۇالضغب ئىگە ثوٌّىغبٔالضغب لبضىحب ئۇالضٔي وەِؽىحىؿ ۋە ذوض وۆضۈؾ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ھەلمىٕي زەپؽۀسە‬ ‫لىٍىؿ ۋە ئىعظەت ‪ -‬ئبثطوٍىغب جىً جەوىۈظۈؾ ؼەۋەثي زەپ لبضىغبٔالض « ئىؽث ؼېٕىڭ ھبٌىڭغب! »‬ ‫زېَىٍگەْ « ھۇِەظە ۋە ٌۇِەظە » ؼىٕىپىغب وىطىسۇ‪ .‬ثۇ جۈضزىىي وىفىٍەض ئەٌىّي ٍۈضەوٍەضگە ٍېحىپ‬ ‫ثبضىسىغبْ ئبظاپمب زۇچبض لىٍىٕىپ‪ ،‬لبجحىك ذبضٌىٕىسۇ‪ ،‬ئبظاپٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫َ هّلَك م َ ًَُْدَ َش هن ِ​ِف امْ ُح َع َم ِة (‪َ )4‬و َما َأد َْراكَ َما امْ ُح َع َم ُة (‪َ )5‬نَ ُر ه ِ‬ ‫اّلِل امْ ُموكَسَ ُة (‪)6‬‬

‫« ھەضگىع ئۇٔساق ئەِەغ‪ ،‬زەي ئەوؽىچە ٍىالٔسەن جوٌغبٔسۇضىۋېحىسىغبْ ۋە ئەٌىّي ٍىٍىىىسىٓ‬ ‫ئۆجۈپ وېحىسىغبْ الۋۇٌساپ جۇضغبْ ئوجمب جبـٍىٕىسۇ‪ .‬ؼەْ ٍىالٔسەن جوٌغبٔسۇضىۋېحىسىغبْ ئۇ‬ ‫ئوجٕىڭ ٔېّە ئىىۀٍىىىٕي لبٔساق ثىٍەٌەٍؽەْ؟ ئۇ ئبٌالھ ٍبٔسۇضغبْ ئوجحۇض » ( ‪.) 6 - 4‬‬ ‫جۆھّەت ۋە لبضا چبپالؾ ؼەۋەثىسىٓ ثۇ ھەلؽىعٌىممب زۇچبض ثوٌغبٔالضٔىڭ ٍۈضىىي لبٔساق ئەٌەَ‬ ‫جبضجمبْ ۋە ئبظاپالٔغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ثۇ جىٕبٍەجٕىڭ جبظاؼىّۇ ھۇجەِەزە ثۇ جىٕبٍەجٕي ؼبزىط‬ ‫لىٍغۇچىالضٔىڭ ٍۈضىىىسە ـۇٔساق جۇٍغۇٔي پەٍسا لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ام ه ِ​ِت ث هَع ِو ُؽ ؿَ َ​َّل ْ َاْلفْ ِئسَ ِة‬

‫« ئۇ ـۇٔساق ثىط ئوجىي‪ ،‬ئۇٔىڭ ئەٌىّي ٍۈضەوٍەضگە ٍېحىپ ثبضىسۇ » ( ‪.) 7‬‬ ‫ٍۀي ذىَبٔەت لىٍغبْ فىحطىحي‪ ،‬ثبؼحۇضۇٌغبْ ۋىجساْ چۇلبٔي‪ ،‬ھبۋاٍي ‪ -‬ھەۋىؽىٕىڭ‬ ‫ئىرحىَ بضىغب جبپفۇضغبْ ئىسضاوي ۋە ٍبِبٍٔىممب ِبٍىً لىٍىٕغبْ ٍوـۇضۇْ ئېڭي‪ ،‬ئبٌالھ جىٓ ِەھطۇَ‬ ‫لبٌسۇضۇٌغبٍٔىمٕىڭ ئبظاثي ثىٍەْ ئىگىؽىٕي وۆٍۈپ پۇچىالٔسۇضغبْ ثىط جەھۀٕەِگە ئبٍ​ٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫‪81‬‬

‫اَّنه َا ؿَوَْيْ ِ ْم ُم ْؤ َصسَ ٌة (‪ِ​ِ )8‬ف َ َ​َع ٍس ُم َم هس َد ٍة (‪)9‬‬ ‫ّ‬ ‫« ِبٔب ثۇ ئوت ئۇالضٔىڭ ئۈؼحىگە‬

‫جبـٍىٕىسۇ‪ .‬ئۇالض ئېگىع جۈۋضۈوٍەضگە ثبغٍىٕىسۇ ( ئۆظى‬ ‫ٍبضاجمبْ ظىٕسأالضغب ِەھىۇَ لىٍىٕىسۇ ) » ( ‪.) 9 - 8‬‬ ‫ثەٌىىُ ثۇ ٔۇلحىسا « ثۇ لىٍّىؿ ٔېّە ئۈچۈْ ئبٌالھ ٔي ثۇٔساق غەظەپٍۀسۈضىسۇ؟ » زېگەْ‬ ‫ؼوئبي جۇغۇٌىفي ِۇِىىٓ‪ .‬لىؽمىچە لىٍىپ ئېَحؽبق‪ ،‬ثۇ ِۇئبِىٍە وىفىٕىڭ ئۆظىٕي ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ئوضٔىغب لوٍغبٍٔىمىسۇض‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ ئەِەي زەپحىطىٕي ئبٌالھ جۇجىسۇ‪ .‬ذبجبٌىمٍىطىٕي ۋە‬ ‫ئەٍىپٍىطىٕي ئبٌالھ ذبجىطىٍەٍسۇ ( پەضىفحىٍەض ئبٌالھ ٔىڭ ئەِطى ثىٍەْ ثۇ ئىفالضٔي ئبزا لىٍىسۇ )‪.‬‬ ‫ثبـمىالضٔىڭ ذبجبٌىمٍىطىٕي ۋە ئەٍىپٍىطىٕي ئىعزىگۈچىٍەض ئبٌالھ لب ذبغ ثوٌغبْ ئىفمب جبٌىك‬ ‫ثوٌّبلچي ثوٌغبٔالض ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇالض ھەززىسىٓ ئبـمبٍٔىك ثوٌىسۇ‪.‬‬

‫يۇرضەالت ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ئەۋەجىٍگۀٍەض » ِۀىؽىسىىي « ِۇضؼەالت » وەٌىّىؽي‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ئبضلب ‪ -‬ئبضلىسىٓ ئەۋەجىٍگەْ ( ثۇ ۋەھىٍَەض ) ثىٍەْ لەؼەِىي » ( ‪.) 1‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە ئبزىَبت‪ ،‬ظاضىَبت‪ٔ ،‬بظىئبت ۋە ؼبففبت ؼۈضىٍىطى ثىٍەْ ئىؽىُ ۋە ثبـٍىٕىؿ‬ ‫جەھەجحىٓ ئوذفبـٍىممب ئىگە‪ .‬ئىجٓ ِەؼئۇز ۋە ئىجٓ ئبثجبغ ضەظىَەٌالھۇ ئۀھۇزىٓ وەٌگەْ‬ ‫ضىۋاٍەجٍەضزە ؼۈضە « ۋەي ِۇضؼەالجي ئۇضفەْ » زەپ ئبجبٌغبْ ( ثۇذبضى ۋە ِۇؼٍىُ )‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ ثۇ‬ ‫ؼۈضىٕي ئولۇغبٔسا « ٔبِبظ ـبِسا ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئبغعىسىٓ ئەڭ ئبذىطلي لېحىُ ئبڭٍىغبْ ؼۈضە ثۇ‬ ‫ئىسى » زەپ وۆظ ٍېفي لىٍغبْ‪ٍ .‬ۀە ئىجٓ ِەؼئۇز ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ٔبِبظالضزا ؼۈضىٍەضٔي ثىٍ​ٍە‬ ‫ئولۇغبٍٔىمىٕي‪ ،‬ثەظىسە ثىط ضەوەجحە ضەھّبْ ثىٍەْ ٔەجُ ؼۈضىؽىٕي‪ ،‬ئىىىىٕجي ضەوەجحە ئىمحەضاثە‬ ‫( ئۀجىَب ) ثىٍەْ ھبلمب ؼۈضىؽىٕي‪ ،‬ثەظىسە ئەِّە ٍەجەؼبئەٌۇْ ( ٔەثە ) ثىٍەْ ِۇضؼەالت ؼۈضىؽىٕي‬ ‫ثىطگە ئولۇغبٍٔىمىٕي ئېَحمبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ۋە ئۇؼٍۇثىسىٓ ثۇٔي وۆضۈۋاٌغىٍي‬ ‫ثوٌىسۇ‪ .‬ئىجٓ ِەؼئۇزجىٓ وەٌگەْ ضىۋاٍەت ثىعگە ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالحي ھەلمىسە ٍىپ‬ ‫ئۇچي ثېطىسۇ‪ .‬ئۇ ِۇٔساق زېگەْ‪:‬‬ ‫« ثىع ِىٕبزىىي ثىط غبضزا ( ِەذپىٌ ھبٌسا ) ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ ئۇچطىفبجحۇق‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ٔبظىً‬ ‫ثوٌسى » ( ثۇذبضى )‪.‬‬ ‫ثۇ ضىۋاٍەجحىٓ ثۇ ۋالىحٕىڭ زەۋەجٕىڭ زەؼٍەپىي ِەظگىٍي ئىىۀٍىىىٕي ثىٍگىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫ِەظگىً ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 5‬ىٍىغب جوغطا وەٌّەوحە‪ .‬ثۇ ؼۈضە زەؼٍەپىي ِەظگىٍ​ٍەضزە جىعىٍغبْ ٔۇظۇي‬ ‫جەضجىپىسە ھۇِەظە ‪ -‬لبف ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىسە ۋەھىٌ ۋە لبٍحىسىٓ جىطىٍىؿ ئبؼبؼىٌ جېّب لىٍىٕغبْ‪ .‬ۋەھىٌ ئەلىٍٕىڭ‪،‬‬ ‫ئبذىطەت زۇَٔبٔىڭ ضوھىسۇض‪ .‬ؼۈضە ثۇ ئىىىي ئبِىٍغب جبْ ثەضگەْ ئبٍەجٍەضزىٓ جەضوىپ جبپمبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ئبذىطلي ؼبئەت‪ ،‬لىَبِەت‪ ،‬لبٍحىسىٓ جىطىٍىؿ‪ ،‬ھېؽبپ وۈٔي‪ِ ،‬ۇوبپبت ۋە جبظا لبجبضٌىك‬ ‫جەپؽىالجالض ثىٍەْ ئىٕؽبٕٔىڭ ئەثەزىٌ ئىؽحىمجبٌي ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‪.‬‬ ‫‪82‬‬

‫ؼۈضە ئبزىَبت‪ٔ ،‬بظىئبت‪ ،‬ظاضىئبت ۋە ؼبففبت ؼۈضىٍىطىگە ئوذفبؾ ئېٕىمٍىغۇچىؽىع ؼۈپەجٍەض‬ ‫ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫ات فَ ْصكًا (‪ )4‬فَامْ ُموْ ِلَِ ِ‬ ‫ْشا (‪ )3‬فَامْ َف ِاركَ ِ‬ ‫َوامْ ُم ْص َس ًَل ِت ؾ ُْصفًا (‪ )1‬فَامْ َـ ِاص َف ِ‬ ‫ات ِذ ْن ًصا (‪ )5‬ؿُ ْش ًرا َأ ْو‬ ‫ات َؾ ْص ًفا (‪َ )2‬واميه ِ َ‬ ‫اش ِات و َ ْ ً‬ ‫ه ُْش ًرا (‪)6‬‬

‫« ئبضلب ‪ -‬ئبضلىسىٓ ئەۋەجىٍگەْ ( ثۇ ۋەھىٍَەض ) ثىٍەْ لەؼەِىي! ئبٔسىٓ ثىط ثوضأغب ئوذفبؾ‬ ‫ھەِّىٕي ئۇچۇضغبٔالض ( ئوضٔىسىٓ لوظغىۋەجىەْ‪ ،‬جەِئىَەجحە چبٌمىٍىٕىؿ پەٍسا لىٍغبٔالض )! ۋە‬ ‫( ئىالھىٌ ۋەھىٌ )ٔي پۈجۈْ وۈچي ثىٍەْ جبضلبجمۇچىالض! ئبٔسىٓ ( ھەق ثىٍەْ ثبجىٍٕي ) جبٌالپ‬ ‫ئبٍطىغۇچى الض! ( ئىٕؽبٕٔي ) جەضىپٍەـىە جىً ئبجىعٌىك لىٍىسىغبْ ( ثىجبھب ) ثىط ٔەؼىھەت ثىٍەْ‬ ‫ئۇچطاـحۇضغۇچىالض! ( ئۇ ٔەؼىھەت ثىٍەْ ) ئىّبٔغب ٍۈظٌۀگۈچىٕي ِەغپىطەجىە الٍىك لىٍغبْ ۋە جەۋثە‬ ‫لىٍغۇچىغب ِەغپىطەت لىٍىٕغبٍٔىك ذۇـرەۋىطىٕي ثەضگۈچىٍەض » ( ‪.) 6 - 1‬‬ ‫ؼۈضىسە لىَبِەت ۋە ئبذىطەت لبٍحب ‪ -‬لبٍحب جەوطاضالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬جۆۋۀسىىي ئبٍەت ِەظوۇض‬ ‫ؼۈضىسە زەي ئوْ لېحىُ جەوطاضٌىٕىپ ئۆظىسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ثبٍبٔالضٔي جېرىّۇ وۈچەٍحىسۇ‪:‬‬

‫َوًْ ٌل ً َ ْو َم ِئ ٍش ِنوْ ُم َك ِّشت َِني‬

‫« ثۇ وۈٔسە ( ئۇ وۈٕٔي ‪ /‬ھەلىمەجٕي ) ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔىڭ ھبٌىغب ۋاً! » ( ‪.) 15‬‬ ‫ؼۈضىسە ئبذىطلي ؼبئەجحە ِەٍسأغب وېٍىسىغبْ ئىالھىٌ ثۇظۇٌۇؾ ئبالِەجٍىطى جبٍٔىك‬ ‫جەؼۋىطٌۀگەْ ( ‪.) 10 - 7‬‬ ‫ئبٔسىٓ وېٍىفي ِۇجٍەق ثوٌغبْ ھۆوۈَ وۈٔي ھەلمىسە جوذحىٍىپ‪ ،‬ثۇ ئېغىط وۈٕٔىڭ لبجحىمٍىمي‬ ‫ئەؼىەضجىٍىؿ ثىٍەْ ثىطگە‪ ،‬ئىٍگىطىىي ئىٕىبض لىٍغۇچي لەۋٍِەضٔىڭ ئبلىۋىحي‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئەؼٍي‪،‬‬ ‫لبٍحىسىٓ جىطىٍىؿ ۋە ثېطىٍگەْ ٔېّەجٍەض جىٍغب ئېٍىٕىپ‪ ،‬ئبٌالھ جىٓ وەٌگەْ ھەلىمەت‬ ‫( ۋەھىٌ )ٔي ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔي ئبذىطەجحە وۈجۈپ جۇضغبْ ئبظاپ جبٍٔىك جەؼۋىطٌەض ثىٍەْ ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ ،‬ئىٕىبضچىالض ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ ۋە ِەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇؼىغب ئىگە ثوٌۇپ ٍبذفي ئەِەي‬ ‫لىٍغۇچىالضغب ئبذىطەجحە ثېطىٍىسىغبْ ِۇوبپبجحىٓ ذۇؾ ثىفبضەت ثېطىٍگەْ ( ‪.) 49 - 11‬‬ ‫ۋاؼحىٍىك ھبٌسا ۋەھىَٕي ئىّب لىٍىپ ثبـٍىغبْ ؼۈضە ٍۀە ۋەھىٌ ئىّب لىٍىٕغبْ ھبٌسا‬ ‫ئبذىطٌىفىسۇ‪:‬‬

‫فَ ِدبَ ِ ّي َح ِس ٍ‬ ‫ون‬ ‫ًر ت َ ْـسَ ٍُ ًُ ْؤ ِمٌُ َ‬

‫« ئۇالض ثۇ ؼۆظٌەضگە ( ۋەھىَگە ) ئىفۀّىگەْ ثوٌؽب‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب لبٍؽي ؼۆظٌەضگە‬ ‫ئىفىٕىسۇ؟ » ( ‪.) 50‬‬

‫لبف ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ق ( لبف ) » ھەضىپي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىسە ئىچىسە « ق » ھەضىپي ثوٌغبْ وەٌىّىٍەضٔىڭ وۆپٍىىي وىفىٕىڭ زىممىحىٕي‬ ‫جبضجىسۇ‪ .‬ثىعگىچە ٍېحىپ وەٌگەْ ضىۋاٍەجٍەضزىٓ ؼبھبثىٍەضٔىڭ ثۇ ؼۈضىٕي « لبف » ئىؽّي ثىٍەْ‬ ‫ئبجىغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪.‬‬

‫‪83‬‬

‫ئۇِّۇ ھىفبَ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ « ذۇججىسە » ِۇئّىٍٕەضگە ثۇ ؼۈضىٕي پبت ‪ -‬پبت ئولۇغبٍٔىمىٕي ۋە‬ ‫ئۆظىٕىڭّۇ ثۇ ؼۈضىٕي ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ذۇججىٍىطىسە لبٍحب ‪ -‬لبٍحب ئبڭالپ ٍبزا ئبٌغبٍٔىمىٕي لەٍث‬ ‫لىٍغبْ ( ِۇؼٍىُ )‪ٍ .‬ۀە ھەظضىحي ئۆِەض ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ھەض ھېَىث ٔبِبظٌىطىسا ثۇ ؼۈضىٕي‬ ‫ئولۇغبٍٔىمىٕي ئېَحمبْ ( ِۇۋەجحب ۋە ِۇؼٍىُ )‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ ِەظِۇٔسىٓ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 5‬ىٍىسا‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ثىٍگىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬لەٌەَ‪ ،‬فەجط ۋە ـەِػ ؼۈضىؽىسىٓ لبٌؽب لىؽؽە ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ ‪ - 4‬ؼۈضە ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٌسىٕمي ؼۈضىٍەضزىٓ ئۆظگىچە ھبٌسا ٔۇھ‪ ،‬ضەغ‪ٌ ،‬ۇت ۋە جۈثجە‬ ‫لەۋٍِىطىٕىڭ لىؽؽەٌىطى ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضە ِۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالِٕىڭ زەۋىحىگە‬ ‫لبضىحب ِەوىە ِۇـطىىٍىطى ِۇئّىٍٕەضٔي ئېحىمبزىسىٓ ۋاظ وەچحۈضۈؾ ئۈچۈْ لبجحىك لوٌٍۇق‬ ‫لىٍىۋاجمبْ‪ ،‬ئۇالضغب ھەض ذىً ئەظىَەجٍەضٔي ٍەجىۈظۈؾ ئەۋج ئبٌغبْ ثىط ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ لىؽؽەٌەض ئبضلىٍىك ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔي ئبگبھالٔسۇضۇؾ ِەلؽەت لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە ثبضٌىك لەزىُ ٔۇظۇي جەضجىپىسە ِۇضؼەالت ‪ -‬ثەٌەز ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبؼبؼىٌ جېّىؽي ئبذىطەت ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەظِۇْ جەھەجحىٓ ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە‪ .‬ؼۈضە‬ ‫ِۇلەجحبئب ھەضىپٍىطىسىٓ وېَىٓ ئۆظىگە ئوذفبؾ ثبـمب ؼۈضىٍەضزىىىسەن ۋەھىٌ جىٍغب ئېٍىٕغبْ‬ ‫ھبٌسا ثبـالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬زەؼٍەپىي ئبٍەجٍىطىسىال ئبذىطەت ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‪.‬‬ ‫ئىؽالَ ئېحىمبزى جەۋھىس‪ٔ ،‬ۇثۇۋەت ( ئەٌچىٍىه ) ۋە ئبذىطەت چۈـۀچىؽي ئۈؼحىگە لۇضۇٌغبْ‪.‬‬ ‫ثۇالضٔىڭ ئىچىسە ئبذىطەجىە ئىّبْ ئېَحىؿ ئۆظگىچە ؼبٌّبلٕي ئىگىٍەٍسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ٍ ،‬ەض ٍۈظىسە ئۆظ‬ ‫ۋالحىسىىي ِەوىىٕىڭ ھبوبۋۇض چوڭٍىطىغب ئوذفبؾ ئبٌالھ ٔىڭ ثبضٌىمىغب ئىفۀؽىّۇ ئبذىطەجىە‬ ‫ئىفۀّەٍسىغبْ ٔۇضغۇْ وىفي ثبض ثوٌۇپ‪ ،‬ئبذىطەجىە ئىفىٕىپ جۇضۇپ ئبٌالھ ٔي ئىٕىبض لىٍىسىغبٔالض‬ ‫ٍوق‪ .‬ثۇٔىڭ ؼەۋەثي‪ ،‬ئبذىطەجٕىڭ ئبٌالھ جىٓ جېرىّۇ غەٍت‪ ،‬ھېػ لىٍغىٍي ثوٌّبٍسىغبٍٔىمىسىٓ‬ ‫وېٍىپ چىمّبلحب‪ِ .‬ەۋجۇزىَەت غەٍت ٔۇلحىؽىسىٓ ِۇٔساق ئۈچ جۈضگە ثۆٌىٕىسۇ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئۆظى ۋە ثبضٌىممب وەٌحۈضگەْ ئەؼەضٌىطىّۇ غەٍت ثوٌّىغبْ ِەۋجۇزىَەت‪ِ .‬بززى ئبٌەِٕىڭ‬ ‫ھەِّىؽي ثۇ وبجىگوضىَگە وىطىسۇ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئۆظى غەٍت ثوٌغبْ ثوٌؽىّۇ ئەؼەضٌىطى ِەٌۇَ ثوٌۇپ جۇضىسىغبْ ِەۋجۇزٌۇق‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ظاجي غەٍت‪ ،‬ئەؼەضٌىطى ظاھىطى ( وۆضۈٔۈپ جۇضىسىغبْ ) ثوٌغبٍٔىمحىٓ‪ ،‬ئبٌالھ ثۇ وبجېگوضىَەگە‬ ‫وىطىسۇ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ئۆظى ۋە ئەؼەضى غەٍت ثوٌغبْ ِەۋجۇزىَەت‪ .‬ئبذىطەت ِبٔب ثۇ وبجېگوضىَىگە وىطىسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫زۇَٔبزىٓ ئبذىطەجىە ئبئىث ھېچمبٔساق ثىط ٔەضؼىٕي وۆضؼەجىىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ؼەۋەثحىٓ‬ ‫ئبذىطەجىە ئىفىٕىؿ ئبٌالھ لب ئىفىٕىفحىّٕۇ لىَىٓ‪ .‬لۇضئبٔسىىي ئبذىطەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‬ ‫ثۆٌەوٍەض ثۇ ھەلىمەجٕي ئىّب لىٍّبلحب‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬لۇضئبْ ئبذىطەجىە ئىّبْ ئېَحىفمب زەۋەت‬ ‫لىٍىٕىۋاجمبْ ِەوىە ِۇـطىىٍىطىٕىڭ ئبٌالھ لب ئىفىٕىسىغبٍٔىمىسىٓ ذەۋەض ثەضِەوحە‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىسە ثبـحىٓ ئبذىط لبٍحىسىٓ جىطىٍىؿ ۋە ھېؽبپ وۈٔي ئبؼبؼىٌ جېّب لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ‬ ‫جېّىٕي چۆضىسىگەْ ھبٌسا ثۇ ھەلىمەجٕي ئەؼٍىحىسىغبْ ثبٍبٔالض ثېطىٍگەْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ وىطىؿ‬ ‫لىؽّىسىىي ئبٍەجٍەضزە ٍەض ۋە ئبؼّبٔغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه زەٌىٍ​ٍەضٔي ثبٍبْ لىٍىپ ِۇٔساق زەٍسۇ‪:‬‬ ‫« ئۇالض ئبؼّبٕٔي لبٔساق ثەضپب لىٍغبٍٔىمىّىعغب‪ ،‬ئۇٔي ( ٍۇٌحۇظالض ثىٍەْ ) ثېعىگۀٍىىىّىعگە‪،‬‬ ‫ئۇٔىڭسا ھېچمبٔساق ٍوچۇق ٍولٍىمىغب لبضىّبِسۇ؟ » ( ‪.) 6‬‬

‫‪84‬‬

‫« ٍەض ٍۈظىٕي ( جوغطىؽىغب ۋە ئۇظۇٔىؽىغب ؼوظۇپ ) وەڭ ٍبضاجحۇق‪ٍ ،‬ەض ٍۈظىسە جبغالضٔي لىٍسۇق ۋە‬ ‫ئۇٔىڭسا جۈضٌۈن چىطاٍ​ٍىك ئۆؼۈٍِۈوٍەضٔي ئۆؼحۈضزۇق » ( ‪.) 7‬‬ ‫« ئبؼّبٔسىٓ ِۇثبضەن ؼۇٔي چۈـۈضزۇق‪ ،‬ئۇٔىڭ ثىٍەْ ثبغالضٔي ۋە ئبـٍىمالضٔي‪ ،‬ئېگىع ئۆؼىەْ‪،‬‬ ‫ِېۋىٍىطى ؼبٔجبق ‪ -‬ؼبٔجبق ثوٌۇپ وەجىەْ ذوضِىالضٔي ئۆؼحۈضزۇق » ( ‪.) 10 - 9‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ھەلىمەجٍەضٔي ئەؼٍەجىەْ ئبٍەجٍەض ِۇھبجبثىسىٓ ٔېّە جەٌەپ لىٍىۋاجمبٍٔىمىٕىّۇ ثبٍبْ‬ ‫لىٍّبلحب‪:‬‬ ‫« ئىرحىَبضى ھبٌسا ئبٌالھ لب ٍۈظٌۀگۈچي ھەض ثىط ثۀسىٕىڭ ئۆظىگە لبٍحىفي ۋە ھۇـىٕي‬ ‫جېپىۋېٍىفىغب ۋەؼىٍە ثوٌىفي ئۈچۈْ ( ـۇٔساق لىٍسۇق ) » ( ‪.) 8‬‬ ‫ٍۇلىطىسا جىٍغب ئېٍىٕغبٔالضٔىڭ ئبذىطەجٕىڭ ثبضٌىمي ثىٍەْ ٔېّە ِۇٔبؼىۋىحي ثبض؟ زېگەْ ؼوئبي‬ ‫جۇغۇٌىفي ِۇِىىٓ‪ .‬ثۇ ؼۇئبٌغىّۇ ۋەھىٌ ِۇٔساق جبۋاة ثەضِەوحە‪:‬‬ ‫« ثىع ئۆٌۈن ( ٍۀي لبلبغ ) ظېّىٕ​ٕي ؼۇ ثىٍەْ جىطىٍسۈضزۇق‪ ،‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ لبٍحىسىٓ‬ ‫جىطىٍىفىّۇ ِبٔب ـۇٔىڭغب ئوذفبـحۇض » ( ‪.) 11‬‬ ‫ۋەھىٌ ٔبھبٍىحي ئبززىٌ ثىط ھەلىمەجٕي ئىٕىبض لىٍغۇچىغب ئەؼٍەجّەوحە‪ « :‬ھەض ٍىٍي ؼەْ‬ ‫ـبھىث ثوٌۇۋاجمبْ لىفٕىڭ وەٍٕىسىٓ وەٌگەْ جۀٕەت ِىؽبٌي ثبھبض لبٍحىسىٓ جىطىٍىفٕىڭ‬ ‫جەثىئەجحىىي ٔبِبٍۀسىؽي ئەِەؼّۇ؟ ِىڭ ٍىٍسىٓ ثۇٍبْ ٍېفىٍ​ٍىممب پۈضوىٕىپ ثبلّىغبْ لبلبغ چۆي‬ ‫ِۇۋاپىك ـبضائىحمب ئىگە ثوٌغبٔسا ثوؼحبٍٔىممب ئبٍالٔغبٍٔىمىٕي وۆضِەٍۋاجبِؽەْ؟ ثۇالضٔي وۆظۈڭ ثىٍەْ‬ ‫وۆضۈپ جۇضۇپّۇ لبٍحىسىٓ جىطىٍىفٕي لبٔسالّۇ ئىٕىبض لىٍىؽەْ؟ ثۇٔي ئبٌالھ ئۈچۈْ لىَىٓ‪،‬‬ ‫لىالٌّبٍسۇ زەپ ئوٍالۋاجبِؽەْ؟ ئەگەض ثۇٔىڭغب لبزىط ئەِەغ زەپ ئوٍالپ لبٌغبْ ثوٌؽبڭ ئۇٔسالحب‬ ‫ذۇززى جىؽّىڭغب ئوذفبؾ ضوھىڭغىّۇ جەۋە ثوٌغبْ جبوبِۇٌٍىفىؿ لبٔۇٔىَىحىٕي ضەت لىٍىسىغبْ‬ ‫لبٔساق ئبؼبؼىڭ ثبض؟ جىؽّىڭ ِەۋت ( ئۆٌگۀسە ) ضوھىڭٕىڭّۇ ِەۋت ثوٌىسىغبٍٔىمىغب زائىط لبٔساق‬ ‫ئەلەٌٍىٌ ثىط زەٌىٍىڭ ثبض؟ ضوھ ضەثجىگە لبٍحىپ ئۇٔىڭغب ۋاپب لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ذۇززى ئىگىؽىگە وۆٔگەْ‬ ‫لۇـالض چبلىطىٍغبٔسا ئىگىؽىگە لبٍحىپ وەٌگۀگە ئوذفبٍسۇ‪ .‬ضەثجىڭ چبلىطغبٔسا ضوھالضِۇ ئۇٔىڭ‬ ‫چبلىطىمىغب ۋاپب لىٍىسۇ »‪.‬‬ ‫لبٍحىسىٓ جىطىٍىفٕي ئىٕىبض لىٍىفٕىڭ « ئۆظىسىٓ ٍىطاق ئىالھ » چۈـۀچىؽىسىٓ وېٍىپ‬ ‫چىممبٍٔىمىٕي ئىپبزىٍىگەْ ِەـھۇض ئبٍەت ِبٔب ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪:‬‬

‫َومَلَسْ َذوَ ْلٌَا ْاَلو ْ َس َان َوه َ ْـ َ َُّل َما ث َُو ْس ِو ُس ِت َِ ه َ ْف ُس َُ َو َ ْ​ْن ُن َأ ْك َص ُب ام َ َْ َِ ِم ْن َح ْد ِل امْ َو ِرً ِس‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫« ثىع ھەلىمەجەْ ئىٕؽبٕٔي ٍبضاجحۇق ۋە ئۇٔىڭ وۆڭٍىگە وەٌگۀٕي ثىٍىّىع‪ ،‬ثىع ئۇٔىڭغب جبْ‬

‫جوِۇضىسىّٕۇ ٍېمىّٕىع » ( ‪.) 16‬‬ ‫ئبٔسىٓ لبٍحىسىٓ جىطىٍىفٕي ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔي وۈجۈپ جۇضغبْ ئبذىطەت ئبظاثي‬ ‫جەؼۋىطٌۀگەْ ( ‪ .) 30 - 19‬ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ثۇ ھەلىمەجىە ئىّبْ ئېَحىپ‪ ،‬ھېؽبثي ثېطىٍىسىغبْ‬ ‫ثىط ھبٍبجٕي ثبـحىٓ ئۆجىۈظگۀٍەضٔي وۈجۈپ جۇضغبْ ِۇوبپبجالض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪.) 35 - 31‬‬ ‫لۇضئبٔسا لەٌت زېَىٍگۀسە ئەلىً ٍۈضگۈظىسىغبْ لەٌت ٔەظەضزە جۇجۇٌّبلحب‪ .‬ھېػ ‪ -‬جۇٍغۇ ۋە‬ ‫چۈـۀچە ِەضوەظٌىطىٕي لۇضئبْ ثىط ‪ -‬ثىطىسىٓ ئبٍطىۋەجّەٍسۇ‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ لەٌت ئبضلىٍىك ۋۇجۇزلب‬ ‫لبْ جبضلىحىسىغبْ ثىط ئوضگبٕٔي ئىّب لىٍّىغبٍٔىمىٕىڭ ئەڭ جبٍٔىك ئىپبزىؽي ٍۀە ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ‬ ‫ئبٌّبلحب‪:‬‬

‫‪85‬‬

‫« ئەٌۋەجحە ثۇٔىڭسا ( ھەلىمەت ئۈؼحىسە پىىىط ٍۈضگۈظىسىغبْ ) لەٌجىە ئىگە ئبزەَ ٍبوي ( ۋەظ ‪-‬‬ ‫ٔەؼىھەجىە ) ھۇظۇضىٌ لەٌت ثىٍەْ لۇالق ؼبٌىسىغبْ ئبزەَ ئۈچۈْ ئەٌۋەجحە ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەت ثبض »‬ ‫( ‪.) 37‬‬ ‫ٍۀي ۋەھىٌ ئۆظىگە ئبوحىپ ۋە جبٍٔىك ھبٌسا ئىفٍەٍسىغبْ ثىط ئەلىً ۋە ۋىجساْ جەٌەپ‬ ‫لىٍّبلحب‪ .‬ۋەھىٌ ثۇالضزىٓ ذبٌىٌ ھبٌسا ئبٌسىغب وەٌگۈچىٕي لەٌجؽىع ۋە ۋىجسأؽىع زەپ لبضىّبلحب‪.‬‬ ‫ئىٕؽبْ ئۆٌۈِسىٓ لبچبٌّبٍسۇ‪ .‬ئۇٔسالحب ئبلىۋەجىە جەٍَبضٌىك لىٍىفي وېطەن‪ .‬لبٔسالال ثوٌّىؽۇْ‬ ‫« ئبذىطى ثبضىسىغبْ جبً ئبٌالھ ٔىڭ زەضگبھىسۇض » ( ‪ .) 43‬چۈٔىي‪ٍ « ،‬ەض ٍېطىٍغبْ ئۇ وۈٔسە‬ ‫ئۇالض ( لەثطىٍىطىسىٓ ) جېع چىمىپ وېٍىسۇ‪ ،‬ئۀە ـۇ ٍىغىؿ ثىعگە ئبؼبٔسۇض » ( ‪.) 44‬‬ ‫ؼۈضىسىىي ئبذىطلي ذىحبة ثىۋاؼحە ئبٌالھ ضەؼۇٌىغب ۋە ئۇٔىڭ ِىطاؼىغب ۋاضىؽٍىك لىٍىسىغبْ‬ ‫ثبضٌىك وىفىٍەضگە ثوٌۇپ‪ِ ،‬ۇٔساق زەٍسۇ‪:‬‬

‫ون َو َما َأه َْت ؿَوَْيْ ِ ْم ِ َِبحه ٍار فَ َش ِنّ ْص ِ​ِبمْ ُل ْص َأ ٓ ِن َم ْن َ َ​َي ُاَ َو ِؾَ ِس‬ ‫َ ْ​ْن ُن َأؿْ َ َُّل ِت َما ً َ ُلومُ َ‬

‫« ثىع ئۇالضٔىڭ ( ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔىڭ ) ئېَحىسىغبْ ؼۆظٌىطىٕي ئوثساْ ثىٍىّىع‪ ،‬ؼەْ‬ ‫ئۇالضٔي ( ئىؽالِغب ) ظوضٌىغۇچي ئەِەؼؽەْ‪ِ ،‬ېٕىڭ ئبگبھالٔسۇضۇـۇِسىٓ لوضلىسىغبٔالضغب لۇضئبْ‬ ‫ثىٍەْ ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەت لىٍغىٓ » ( ‪.) 45‬‬

‫بەنەد ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە ِەوىە وۆظزە جۇجۇٌغبْ ھبٌسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ « جبً‪ٍ ،‬ەض » ِۀىؽىسىىي‬ ‫« ئەي ‪ -‬ثەٌەز » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ثۇ ـەھەض ( ِەوىە ) ثىٍەْ لەؼەَ لىٍىّۀىي » ( ‪.) 1‬‬ ‫ثەٌەز وەٌىّىؽي ثىٍەْ ِەوىە ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ‪ .‬چۈٔىي لۇضئبٔسا « ھبظەي ثەٌەز » ئىپبزىؽي‬ ‫ئبؼبؼەْ ِەوىىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇ ئىپبزە ٍۇلىطىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ِەلؽەجحە ئىجطاھىُ ؼۈضىؽي ‪- 35‬‬ ‫ئبٍەت ۋە جىٓ ؼۈضىؽي ‪ - 3‬ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىّٕبلحب‪ .‬ثەٌەز ئىپبزىؽي ثىٍەْ ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ ِەوىە‬ ‫ئىٕؽبْ جۇٔجي لېحىُ ئوجحۇضىغب چىممبْ جبً‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثىطگە ٍەض ٍۈظىٕىڭ ذەٌىپىؽي ثوٌغبْ‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ظېّىٕسا جۇٔجي ِېّبضچىٍىك ھەضىىىحىٕىڭ ٔبِبٍۀسىؽي ثوٌغبْ جۇٔجي ئۆً ِبٔب ثۇ‬ ‫ِبوبٔسا ثىٕب لىٍىٕغبْ‪ .‬ئبٌالھ ئىٕؽبٕٔىڭ جۇٔجي ِېّبضچىٍىك پبئبٌىَىحىٕي « ئبٌالھ ٔىڭ ئۆٍي »‬ ‫ؼۈپىحىسە لوثۇي لىٍىپ‪ ،‬ئۇٔي « ثەٍحۇٌالھ » زەپ ئبجىغبْ‪ .‬ثەٍحۇٌالھٕي ظىَبضەت لىٍىؿ پبئبٌىَىحي‬ ‫ثوٌغبْ ھەج ئىجبزىحي ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ ئبجب ٍۇضجىغب لبٍحىفٕي ؼىّۋوي لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە جەپؽىط ۋە ِۇؼھبثالضزا « ثەٌەز » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇذبضىسا « ال ئۇلؽىّۇ » ئىؽّي‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬زەؼٍەپىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىسە لبف ‪ -‬جبضىك ؼۈضىٍىطى‬ ‫ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىسە ‪ - 35‬لبجبضزا‪ ،‬ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە ‪ - 33‬لبجبضزا‬ ‫ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬لبف ؼۈضىؽىٕىڭ زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 5‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي لوثۇي لىٍؽبق‪ ،‬ثۇ‬ ‫ؼۈضىٕىّۇ ‪ٍ - 5‬ىٍسا ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض لبجبضىسا زەپ لبضاؾ ذبجب ثوٌّىؽب وېطەن‪ .‬ؼۈضە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ ِەظگىً ِۇؼۇٌّبٔالض ئۈچۈْ ئېغىط وۈٍٔەض ثبـٍىغبْ زەۋض ئىسى‪ِ .‬ەوىە ِۇـطىىٍىطى ئىّبْ‬ ‫‪86‬‬

‫ئېَحىپ ِۇؼۇٌّبْ ثوٌغبْ ِۇئّىٍٕەض ئىچىسىىي لۇي ۋە ٍولؽۇٌالضغب لبضىحب ؼىؽحېّىٍىك ھبٌسا لبجحىك‬ ‫ظۇٌۇَ ۋە ئېحىمبزىسىٓ ۋاظ وەچحۈضۈؾ ؼىَبؼىحي ٍۈضگۈظۈۋاجمبٔىسى‪ .‬ؼۈضىسە لۇٌالضغب ۋە ٍولؽۇٌالضغب‬ ‫ٍبضزەَ لىٍىؿ ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ئبٍەجٍەضٔىڭ ثوٌۇـي ثۇ زەۋض ئبضلب وۆضۈٔۈـىٕي ئەوػ‬ ‫ئەجحۈضِەوحە‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە ِەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇؼي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕؽبْ ۋە ِەؼئۇٌىَەجٕي‬ ‫ئبؼبؼىٌ جېّب لىٍغبْ ئبؼبؼحب ثىۋاؼحە ھبٌسا ئىٕؽبْ ۋىجسأىغب ذىحبة لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ظېّىٕسا ئىٕؽبٕٔي وۈجۈۋاٌغبْ جبٍٕىڭ ِەضوىعى ثوٌغبْ ِەوىە ۋە ئۇ ٍەضٔي جبضىرٕىڭ‬ ‫ؼولۇۋاجمبْ لەٌجىگە ئبٍالٔسۇضغبْ ھەظضىحي ئىجطاھىُ ۋە ھەظضىحي ئىؽّبئىٍغب ( ٍبوي ھەظضىحي ئبزەَ‬ ‫ۋە ثبٌىٍىطىغب ) لەؼەَ لىٍىؿ ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫َ​َل ُأ ْك ِس ُم ّبِ َ َشا امْ َح َ ِ​ِل (‪َ )1‬و َأه َْت ِح ٌّل ّبِ َ َشا امْ َح َ ِ​ِل (‪َ )2‬و َو ِ ٍال َو َما َو َ َل (‪)3‬‬

‫« ثۇ ـەھەض ( ٍۀي ِەوىە ) ثىٍەْ لەؼەِىي‪ ،‬ؼۀّۇ ثۇ ـەھەضٔىڭ ( ھۆضِەجٍىه )‬ ‫ئبھبٌىؽىسىٓ ثىطى‪ .‬ئبجب ۋە ( ئۇٔىڭ ٍبذفي ) پەضظۀحٍىطى ثىٍەْ لەؼەِىي! » ( ‪.) 3 - 1‬‬ ‫ئبٔسىٓ ‪ - 7 - 4‬ئبٍەجٍەضزە ھەظضىحي ئىٕؽبٕٔىڭ ئبجىعٌىمٍىطى ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‪ .‬ئبٔسىٓ‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔغب ثەذؿ ئەجىەْ لبثىٍىَەت ۋە ئىمحىساضالض ئەؼٍىحىٍگەْ ( ‪.) 10 - 8‬‬ ‫ئىٕؽبْ ثۇ ئىمحىساض ۋە لبثىٍىَەجٍىطى ثىٍەْ ئبذىطى جۀٕەجىە جۇجبـمبْ « ئبلبثە ‪ -‬زاۋاْ »ٔي‬ ‫ئېفىفي وېطەن‪ .‬ئىٕؽبْ ئىٕؽبٕٔي ھەض ذىً لۇٌٍۇلحىٓ لۇجۇٌسۇضۇؾ ۋە ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕي ِۇھحبجالض‬ ‫ثىٍەْ جەڭ ثەھطىّبْ ثوٌۇـحىٓ ئىجبضەت ئىىىي پۇت ئبضلىٍىك ثۇ زاۋأسىٓ ئبـبالٍسۇ‪ .‬ئبٍەجٍەض ثۇ‬ ‫ھەلىمەجٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪:‬‬

‫فَ ًَل ا ْكذَ َح َم امْ َـلَدَ َة (‪َ )11‬و َما َأد َْراكَ َما امْ َـلَدَ ُة (‪ )12‬فَ ُّم َركَدَ ٍة (‪)13‬‬

‫« ٌېىىٓ‪ ،‬ئۇ ( ئبذىطى جۀٕەجىە جۇجىفىسىغبْ ) زاۋإٔي ئېفىؿ ئۈچۈْ ھېچمبٔساق ثىط‬ ‫لۇضثبٍٔىك ثەضِىسى ‪ /‬پىساوبضٌىك وۆضؼەجّىسى‪ .‬ئۇ زاۋاْ ئېفىفٕىڭ ٔېّە ئىىۀٍىىىٕي ثىٍەِؽەْ؟‬ ‫ثىط وىفىٕي لۇٌٍۇلحىٓ ئبظات لىٍىفحۇض » ( ‪.) 13 - 11‬‬ ‫لۇٌٍۇلحىٓ لۇجمۇظۇؾ پەلەت ثىط وىفىٕىڭ ئىٍىىسىىي ثىط ذىعِەجىبضٔي ؼېحىۋېٍىپ ئۇٔىڭ‬ ‫ثوٍۇٔحۇضىمىسىٓ لۇجمۇظۇپ جىؽّبٔىٌ ئەضوىٍٕىىىە ئىگە لىٍىفٕىال وۆضؼەجّەٍسۇ‪ .‬ثۇٔىڭسىٓ ثبـمب‬ ‫ٍۀە‪ ،‬وىفىٕي ئۆظ ـەذؽىَەجچىٍىىىگە‪ٔ ،‬ەپىػ ‪ -‬ذبھىفىغب‪ ،‬ھەۋەؼٍىطىگە‪ ،‬ـەٍحبٔغب‪ ،‬گۇٔبھمب‪،‬‬ ‫ثۇجالضغب ۋە ئىٕؽبٔالضغب لۇي ثوٌۇـحىٓ لۇجۇٌسۇضۇپ‪ ،‬پەلەت ئبٌالھ لب ثۀسە لىٍىفّۇ « لۇي ئبظات‬ ‫لىٍىؿ » زائىطىؽىگە وىطىسۇ‪ .‬جىؽّبٔىٌ لۇٌٍۇلمب لبضىغبٔسا ٍۇلىطىسا ؼبٔبپ ئۆجىەْ ِۀىۋىٌ‬ ‫لۇٌٍۇق ھەض ظاِبْ ۋە ِبوبٔسا ِەۋجۇت ثوٌۇپ جۇضىسۇ‪.‬‬ ‫« ٍبوي ئبچبضچىٍىك وۈٔسە جۇغمبٔچىٍىمي ثوٌغبْ ٍېحىّگە ٍبوي جوپىسا ٍبجمبْ ِىؽىىٓ ( ھبٌي‬ ‫ٔبچبض وەِجەغەي )گە جبِبق ثېطىفحۇض » ( ‪.) 16 - 14‬‬ ‫پەلەت ثۀسىگە ۋە ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوىە لۇي ثوٌۇـحىٓ ئۆظىٕي لۇجمۇظۇپ لبالٌىغبْ وىفىٍەضال ِبي ‪-‬‬ ‫ِۈٌۈوىٕي ِۇھحبجالضٔىڭ ئېھحىَبجىٕي لبِساؾ ئۈچۈْ ؼەضپ لىالالٍسۇ‪ِ .‬بي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕىڭ لۇٌىغب‬ ‫ئبٍ​ٍىٕىپ لبٌغبٔالض ثۇٔي لىالٌّبٍسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ھەض لبٔساق ثىط لۇي ذوجبٍىٕىٕي ثبـمىالضغب‬ ‫ثېطىۋېحەٌّەٍسۇ‪.‬‬ ‫ِبٔب ثۇ زاۋأالضٔي ئېفىفٕىڭ ئۆظى ثىٍۀال وۇپبٍىٍىٕىپ لبٌّبً‪ ،‬ئبوحىپ ٍبذفىالضزىٓ ثوٌۇؾ‪،‬‬ ‫ٍبذفىٍىك ۋە ِەضھەِەت لىٍىفٕي جەۋؼىَە لىٍىپ ئۇٔي ئوِۇِالـحۇضۇؾ وېطەن ( ‪.) 17‬‬

‫‪87‬‬

‫ِبٔب ثۇ ئبٍەجٍەض لۇضئبٕٔىڭ زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىٓ جبضجىپال لۇٌٍۇلٕي ثىىبض لىٍىفٕي‬ ‫وۆظٌىگۀٍىىىٕي وۆضؼىحىپ ثەضِەوحە‪ِ .‬ەظوۇض ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ زاۋاْ ئەؼٍىسە ئبزىّىٍَىه‬ ‫زاۋىٕي ثوٌۇپ‪ ،‬ئەگەض ئىٕؽبٔالض ثۇ زاۋأسىٓ ئبـّىؽب‪ ،‬ئىٕؽبٔىَەت ظۇٌۇَ ۋە ئبزاٌەجؽىعٌىه ئىچىسە‬ ‫لبٌىسۇ‪ .‬ئەگەض ثۇ زاۋاْ ئېفىٍؽب‪ ،‬ئىٕؽبٔىَەت جۈظٌەڭٍىىىە چىمىسۇ‪ٔ ،‬ىجبجٍىممب ئېطىفىسۇ‪.‬‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەت ِبٔب ثۇ زاۋإٔي ئبـبٌىغبٔالضغب ذۇـرەۋەض ثەضِەوحە‪:‬‬ ‫« ئۀە ـۇالض ۋىجسأٍىك‪ ،‬ؼبئبزەجّەْ وىفىٍەضزۇض » ( ‪.) 18‬‬ ‫ئىٕؽبٔىَەت ۋىجسأىٕي ئوٍغۇجۇؾ ئۈچۈْ ؼبِبۋى زاؼحىربْ ؼۈپىحىسە ئىٕؽبٔىَەت ۋىجسأىغب‬ ‫ٔبظىً لىٍىٕغبْ لۇضئبٔي ۋەھىَٕي ئىٕىبض لىٍىؿ‪ ،‬ئەؼٍىسە ئىٕؽبٔىٌ لەزىط ‪ -‬لىّ​ّەجٕي ئىٕىبض‬ ‫لىٍغبٍٔىمحۇض‪ .‬ثۇ ئىٕؽبٔغب ۋە ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوىە لۇي ثوٌۇـٕي ٍبلىٍىغبٍٔىمحۇض‪ « .‬ئۇالض ئبٍەجٍىطىّىعٔي‬ ‫ئىٕىبض لىالجحي » ( ‪ .) 19‬ئىٕؽبٔىَەجٕي ظۇٌۇِغب ِەھىۇَ لىٍغۇچىالض ئبذىطەجحە ثۇ لىٍّىفىٕىڭ‬ ‫جبظاؼي ؼۈپىحىسە زوظاذمب جبـٍىٕىسۇ ( ‪.) 20‬‬

‫تبرىك ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « وېچىسە وەٌگەْ ِېھّبْ » ِۀىؽىسىىي « جبضىك »‬ ‫وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ئبؼّبْ ۋە وېچىسە وەٌگەْ ِېھّبْ ثىٍەْ لەؼەَ لىٍىّەْ » ( ‪.) 1‬‬ ‫ؼەھەضزىٓ ذەۋەض ثەضگۀٍىىي ئۈچۈْ ؼەھەض ٍۇٌحۇظىّۇ « جبضىك » زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬ئەت ‪ -‬جبضىك‪،‬‬ ‫« ئبڭٍىحىؿ ئۈچۈْ لبجحىك ئۇضۇؾ‪ ،‬وەٌگۀٍىىىٕي ثىٍسۈضۈؾ ئۈچۈْ ئبۋاظ چىمىطىؿ » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « جبضق » وەٌىّىؽىسىٓ جۈضٌىٕىپ چىممبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ پۈجۈْ ِەظِۇٔي ٔەظەضزە‬ ‫جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬جبضىك ئبضلىٍىك « ۋەھىٌ »ٔىڭ ئىّب لىٍىٕغبٍٔىمي ِەٌۇَ‪ .‬چۈٔىي ۋەھىٌ « وېچە وەٌگەْ‬ ‫ِېھّبْ »زۇض‪ .‬ئۇ لەزىط وېچىؽىسە ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ‪ٔ ،‬بظىً ثوٌغبْ وېچىٕي ِىڭ ئبٍسىٓ‬ ‫جېرىّۇ لىّ​ّەجٍىه لىٍغبْ‪ .‬ئىٕؽبٔىَەت جبھبٌەجٕىڭ ظۇٌّەت لبضاڭغۇٌۇلىغب چۆِگەْ ثىط وېچىسە‬ ‫ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ لەٌت ئىفىىىٕي لبلمبْ ثۇ ِېھّبْ ئىٕؽبٔىَەجىە ئەثەزىٌ ؼبئبزەجٕىڭ جبڭ‬ ‫ؼەھىطىسىٓ ذۇـرەۋەض ثەضگۀىسى‪.‬‬ ‫ؼبھبثىٍەضزىٓ وەٌگەْ ثىط ضىۋاٍەجحە ۋە ثەظى زەؼٍەپىي ِەظگىٍ​ٍەضزىىي جەپؽىطٌەضزە «‬ ‫ۋەؼؽبِبئي ۋەت جبضىك » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثبـمب جەپؽىط‪ ،‬ھەزىػ ۋە ِۇؼھبثالضزا « جبضىك‬ ‫ؼۈضىؽي » زەپ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالحىٕي ثەٌگىٍەؾ ؼەي لىَىٓ‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ٔۇظۇي جەضجىپىٍىطىسە ثەٌەز ۋە لەِەض ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‬ ‫ؼۈضە زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 5‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثۇضۇج‪ ،‬ئىٕفىمبق ۋە ئىٕفىحبض ؼۈضىٍىطىگە ئوذفبؾ ؼبِبغب لەؼەَ لىٍىؿ ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‬ ‫ؼۈضىٍەض لبجبضىغب وىطىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثبـحىٓ ئبذىطى ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ جوغطا ٍوٌغب لبٍحىفي ئۈچۈْ ئەۋەجىٍگەْ ئبذىطلي ئىالھىٌ‬ ‫ۋەھىٌ لۇضئبْ ھەلمىسە ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە ئوذفىحىؿ ثىٍەْ ثبـٍىٕىپ لۇضئبْ ثبالغىحىٕي ٔبِبٍەْ‬ ‫‪88‬‬

‫لىٍغبْ‪ .‬ۋەھىٌ ؼەھەضزىٓ ذەۋەض ثېطىؿ ئۈچۈْ وېچىسە چىممبْ چبلٕبپ جۇضغۇچي ٍۇٌحۇظغب‬ ‫ئوذفىحىٍغبْ‪ .‬ثۇ ٍېحىپ وېٍىۋاجمبْ ئبزىّىٍَىه جبڭ ؼەھىطىٕىڭ ئبٍبق جىۋىفىٕىڭ ـەپىؽي‬ ‫ئىسى‪ .‬ۋەھىٌ ٍۇٌحۇظىٕىڭ ٔۇضى وېچىٕىڭ لبضاڭغۇٌىمىسىٓ ھبٌمىپ ئۆجۈپ‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەضٔىڭ لەٌت‬ ‫وۆظىگە ئۇالـمبٔىسى‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئبٌالھ ئىٕؽبٕٔي ثبـپبٔبھؽىع‪ ،‬ھىّبٍىؽىع‪ٍ ،‬ېحەوچىؽىع ھبٌسا جبـالپ‬ ‫لوٍّىغبٔىسى‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەض ِبٔب ثۇ ھەلىمەجٕي ئەوػ ئەجحۈضِەوحە‪:‬‬

‫امع ِار ِق (‪َ )1‬و َما َأد َْراكَ َما ه‬ ‫امس َما ِء َو ه‬ ‫امع ِار ُق (‪ )2‬اميه ْج ُم امث ها ِك ُة (‪ )3‬ا ْن ُ ُّ‬ ‫ك ه َ ْف ٍس م َ هما ؿَوَْيْ َا َحا ِفغٌ (‪)4‬‬ ‫َو ه‬ ‫ّ‬ ‫« ئبؼّبْ ۋە وېچىسە وەٌگەْ ِېھّبْ ثىٍەْ لەؼەَ لىٍىّەْ‪ .‬وېچىسە وەٌگەْ ِېھّبٕٔىڭ وىُ‬

‫ئىىۀٍىىىٕي ثىٍەِؽەْ؟ ئۇ ( ئىٕىبض لىٍغۇچي ئەلىٍٕىڭ ظۇٌّەت لبضاڭغۇٌىمىٕي ) جېفىپ ئۆجىەْ‬ ‫ٍوضۇق ٍۇٌحۇظزۇض‪ .‬ھەض ئىٕؽبٕٔي وۆظىحىپ ۋە ئۇٔي ؼبلالپ جۇضغۇچي ثبضزۇض » ( ‪.) 4 - 1‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ ئىٕؽبْ ھەززىٕي ۋە ئۆظىٕي ثىٍىفىە زەۋەت لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 7 - 5‬ئەگەض‬ ‫ثۇٔىڭغب الٍىمىسا ئەِەي لىالٌىؽب‪ ،‬ضەثجىٕىڭ ئۇٌۇغٍىمىٕي‪ ،‬ضەثجىٕىڭ ثىھۇزە‪ ،‬ئەھّىَەجؽىع ئىؿ‬ ‫لىٍّبٍسىغبٍٔىمىٕي ثىٍىپ ٍېحىسۇ ۋە ھېؽبپ وۈٔىگە جەٍَبضٌىك لىٍىسۇ ( ‪ .) 12 - 8‬ئەثەزىٌ‬ ‫ؼبئبزەجٕىڭ ٍوي ذەضىحىؽي ِبٔب ثۇ ۋەھىَسۇض‪ .‬ثۇ ھەلىمەجىە ئىٕؽبْ ـبھىث ثوٌّىؽب‪ ،‬ئبؼّبْ ۋە ٍەض‬ ‫ـبھىححۇض‪ِ ،‬بٔب ثۇ وۇپبٍە‪:‬‬

‫امصسْ ِع (‪ )12‬اه ه َُ مَلَ ْو ٌل فَ ْص ٌل (‪َ )13‬و َما ُ َُو ِ​ِبمِْ َْزلِ (‪)14‬‬ ‫امس َما ِء َذ ِات هامص ْجؽ ِ (‪َ )11‬و ْ َاْل ْر ِض َذا ِت ه‬ ‫َو ه‬ ‫ّ‬

‫« ٍبِغۇضٌۇق ثۇٌۇت ثىٍەْ لەؼەِىي ( ھبٍبجمب ؼەھٕە ثوٌغبْ ئبؼّبْ گۇۋاھ ثوٌؽۇْ )! ٍېطىٍىپ‬ ‫( گىَبھالضٔي ئۈٔسۈضۈپ ثېطىسىغبْ ) ظېّىٓ ثىٍەْ لەؼەِىي! ئەٌۋەجحە ثۇ ۋەھىٌ ھەلٕي ثبجىٍسىٓ‬ ‫ئبٍطىغۇچي ثىط ؼۆظزۇض‪ ،‬ئۇ چبلچبق ئەِەؼحۇض » ( ‪.) 14 - 11‬‬ ‫ثۇ ھەلىمەجٕي ئىٕىبض لىٍىپ ٍبِبٍٔىمٕىڭ ئبضلىؽىسىٓ ِبڭغبٔالض ئۆجىۈٔچىٕي ئەثەزىَگە‬ ‫جېگىفىۈچىٍەضزۇض‪ .‬ئبذىطلي ئبٍەت ثۇ ئىٕىبضچي ئەلىٍگە ئۆٌّەغ ثىط ھەلىمەجٕي ئەؼٍىحىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪،‬‬ ‫ئبٌالھ ئۇالضٔىڭ لىٍّىفىٕي ئۇٔحۇپ لبٌّبٍسۇ‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ ثىرەۋەض ئەِەغ‪ ،‬پەلەت ئۇالضغب ثىط ئبظ‬ ‫ِۆھٍەت ثېطىسۇ‪:‬‬

‫فَ َمِّ ِ​ِل امْ َ​َك ِف ِص ٍَن َأ ْمِ​ِوِْ ُْم ُر َوًْسً ا‬

‫« ئۇٔسالحب وبپىطالضٔىڭ ھبالن ثوٌۇـىغب ئبٌسىطِىغىٓ‪ ،‬ئۇالضغب ثىط ئبظ ِۆھٍەت ثەضگىٓ » ( ‪.) 17‬‬

‫يبضىٍ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ئي ئىٕؽبْ » ( ئىجٓ ئبثجبغ ) ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « ٍبؼىٓ » ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ثۇ ؼۈضىٕي « ٍبؼىٓ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجىغبٍٔىمي ھەلمىسە ثىط ضىۋاٍەت ثبض‬ ‫( ئەثۇ زاۋۇز؛ ثۇذبضى جەفؽىط‪1 ،‬؛ جىطِىعى‪ ،‬ؼەۋاثۇي لۇضئبْ‪.) 7 ،‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬زەؼٍەپىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىسە جىٓ ‪ -‬فۇضلبْ ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب‬ ‫جىعىٍغبْ‪ٍ .‬بؼىٓ ؼۈضىؽىٕىڭ فۇضلبْ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب جىعىٍىفي ھەض جەھەجحىٓ جوغطا‪ٌ .‬ېىىٓ‬ ‫جىٓ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍىفىٕىڭ ئىعاھبجي لىَىٓ‪ .‬چۈٔىي‪ٍ ،‬بؼىٓ ؼۈضىؽي ئەڭ ثبٌسۇض‬ ‫ثوٌغبٔسا ٔۇثۇۋەجٕىڭ ‪ٍ - 6 - 5‬ىٍ​ٍىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬جىٓ ؼۈضىؽي ثۇ جبضىرحىٓ ثىط لبٔچە ٍىً‬ ‫‪89‬‬

‫وېَىٓ‪ٍ ،‬ۀي ‪ٍ - 10‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌىفي ِۇِىىٓ‪ .‬چۈٔىي ؼۈضىسە ٔبظىً ثوٌۇؾ ۋالحىٕي‬ ‫ئەوىػ ئەجحۈضىسىغبْ ئىىىي ئىفبضەت ثبض‪ .‬ثىطىٕچىؽي‪ ،‬ئبٌالھ ضەؼۇٌىٕىڭ جبئىف ؼەپىطىٕي ئىّب‬ ‫لىٍغبْ ٍىپ ئۇچي ثبض‪ .‬ئىىىىٕجىؽي‪ ،‬ئەھمبپ ؼۈضىؽي ‪ - 32 - 29‬ئبٍەت ثىٍەْ ئوذفبؾ ثىط جېّب‬ ‫ھەلمىسە جوذحبٌّبلحب‪.‬‬ ‫ثۇ ِەٌۇِبجالضغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 5‬بوي ‪ٍ - 6‬ىٍي ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌىفي‬ ‫ِۇِىىٓ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەضوىعى ئىسىَىؽي‪ -‬لبٍحىسىٓ جىطىٍىؿ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ثۇ ؼۈضىٕي جبْ ئۈظۈؾ‬ ‫ئبٌسىسىىي وىفىٍەضگە ئولۇپ ثېطىؿ ھەلمىسىىي جەۋؼىَەؼىٕي ثۇ ِەضوىعى ئىسىَە ئبؼبؼىسا‬ ‫چۈـىٕىؿ وېطەن ( ئەثۇ زاۋۇز ۋە ئىجٓ ھىججبْ )‪ .‬ؼۈضە ئبؼبؼي جەھەجحىٓ ئبذىطەت ھەلمىسە‬ ‫جوذحبٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ « لۇضئبٕٔىڭ ٍۈضىىي » زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬چۈٔىي ئبذىطەجىە ئىّبْ ثوٌؽب ئېحىمبز‬ ‫ئبؼبؼٍىطىٕىڭ ٍۈضىىىسۇض‪ .‬ھەض ئبٍەجىە ثۇ ٍۈضەوحىٓ لبْ ِبڭغبٍٔىمي ئۈچۈْ ؼۆظ ٍۀە ئبٍ​ٍىٕىپ‬ ‫ئبذىطەجىە وېٍىپ جوذحبٍسۇ‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسىٓ ئېٍىپ ئېَحمبٔسا‪ ،‬ئبذىطەجىە ثوٌغبْ ئىّبْ جوغطا ثىط‬ ‫ئىّبٕٔىڭ ئبؼبؼىٌ ثوٌۇپال لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ئبٌالھ لب ثوٌغبْ ئىّبٕٔىڭ ئۇٌىسۇض‪ « .‬ئەگەض ثىط ٍبضاجمۇچي‬ ‫ثوٌغبْ ثوٌؽب‪ٍ ،‬ەض ٍۈظىسە ثوٌۇۋاجمبْ ثۇٔچە ظۇٌۇِغب ٍوي لوٍّبٍححي » زەٍسىغبْ ثىط ئەلىٍسىىي‬ ‫ئەؼٍي ذبجبٌىك‪ ،‬ئبٌالھ لب ئىفىٕىفحە پەلەت ئىٕؽبٔىٌ ۋە زۇَٔبۋىٌ ِۀپەئەت ٔۇلحىؽىسىٓ لبضاؾ‪،‬‬ ‫ھېؽبپ وۈٔىسىٓ ئىجبضەت ھەلىمەجٕي ٔەظەضگە ئبٌّبؼٍىمحىٓ وېٍىپ چىمّبلحب‪ِ .‬بٔب ثۇ ؼۈضە ثىط‬ ‫زۇَٔبٌىك چۈـۀچە ثىٍەْ ھبٍبجمب ٔەظەض جبـالٍسىغبْ ئەلىٍگە ثېطىٍگەْ ئىالھىٌ جبۋاثحۇض‪.‬‬ ‫ثىط ِۇئبِىٍىٕي ئەذاللٍىك لىٍغبْ ٔەضؼە ئۇٔىڭ جېگىسە ٍبجمبْ ِەؼئۇٌىَەت ئېڭىسۇض‪.‬‬ ‫ِەؼئۇٌىَەجچبٍٔىك ثىٍەْ ِەؼئۇٌىَەجؽىعٌىه ئبضىؽىسىىي پەضق ھەلمبٔىَەجٕىڭ جەلەظظاؼىسۇض‪ .‬ثۇ‬ ‫ِۀىسىٓ ئېٍىپ ئېَحمبٔسا‪ ،‬ئبذىطەجىە ئىّبْ ھەلمبٔىَەجٕىڭ جەجەٌٍىؽىگە ئىّبٔسۇض‪ .‬چۈٔىي‬ ‫ئبذىطەت ثۇ زۇَٔب ھبٍبجىٕىڭ ھېؽبثي ثېطىٍىسىغبْ ٍۀە ثىط ھبٍبجحۇض‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ھېؽبپ‬ ‫وۈٔىٕي ئىٕىبض لىٍىفٕىڭ ئبؼحىسا ھبٍبجىٕي ِەؼئۇٌىَەجؽىعٌىه ثىٍەْ ئۆجىۈظۈؾ ئبضظۇؼي ٍبجّبلحب‪.‬‬ ‫ِەؼئۇٌىَەجؽىعٌىه ثىٍەْ ئۆجىۈظۈٌگەْ ثىط ھبٍبجٕىڭ ھېؽبثىٕي ثەضگىٍي ثوٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ِەؼئۇٌىَەجؽىعٌىه ثىٍەْ ئۆِطىٕي ئۆجىۈظگۀٍەضٔىڭ جبۋاثىبضٌىمحىٓ لېچىؿ ئبضظۇؼي « ئىٕىبض‬ ‫لىٍىؿ » ـەوٍىسە ئۆظىٕي ٔبِبٍەْ لىٍىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ « ،‬ئىٕىبض لىٍىؿ » ھېؽبپ وۈٔىسىٓ ئىجبضەت‬ ‫ھەلىمەجٕىڭ ئۈؼحىٕي ٍبپبٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍغبْ ذىحبة ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‪ .‬ذىحبة ئۇؼٍۇثي ھەلىمەجەْ وىفىٕىڭ‬ ‫زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪:‬‬ ‫« ئي ئىٕؽبْ! » ( ‪.) 1‬‬ ‫لۇضئبٔسا ضەؼۇٌۇٌالھمب « ئي ٔەثي! » ۋە « ئي ضەؼۇي »زىٓ ثبـمب ثىۋاؼحە لىٍىٕغبْ ثىطزىٕجىط‬ ‫ذىحبة « ئي ئىٕؽبْ! » ـەوٍىسە ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ذىحبة « ئېَحمىٕىي‪ِ ،‬ۀّۇ ؼىٍەضگە ئوذفبؾ ثىط‬ ‫ئىٕؽبّٔەْ! » ئىالھىٌ ئەِطى ثىٍەْ ثىطزەوٍىىىە ئىگە‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب « جبھب »ِۇ ثەظى ئەضەة‬ ‫ـىۋىٍىطىسە « ئي ئىٕؽبْ! » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ضەثجىّىعٔىڭ ئبٌەٍِەضگە ضەھّەت ثوٌغبْ‬ ‫ٔەثىَگە « ئي ئىٕؽبْ! » زەپ ذىحبة لىٍىفي‪ ،‬پەلەت ئۇٔىڭ ثىط ئىٕؽبْ ئىىۀٍىىىٕي‬ ‫ئەؼىەضجىفٕي ِەلؽەت لىٍىپال لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثىطگە « ئىٕؽبْ » ثوٌۇـٕىڭ ئۇٌۇغٍىمي‪،‬‬ ‫ٔبھبٍىحي ثۈٍۈن ـەضەپ ئىىۀٍىىىٕي ئەؼىەضجىفٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪.‬‬

‫‪90‬‬

‫ۋەھىَٕىڭ ثۇ ذىحبثي ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئىٕؽبْ ثوٌۇـىٕي ٍېحەضٌىه وۆضِەٍۋاجمبٔالضغب لبضىحب‬ ‫ئىالھىٌ ئبظاض ِبھىَىحىگە ئىگە‪ .‬ثۇ ذىً چۈـۀچىسىىي وىفىٍەض لەزىط ‪ -‬لىّ​ّەجىە لبٔبئەت‬ ‫لىٍّبٍسۇ‪ .‬ئبٌالھ ئەجىۋاضٌىغبْ ٔەضؼىگە‪ ،‬ـەذؽىە ھۆضِەت وۆظى ثىٍەْ لبضىّبٍسۇ‪ .‬ثۇ ثىط‬ ‫ثىٕوضِبٌٍىك ثوٌۇپ‪ ،‬ئېعىؿ ِبٔب ثۇ ٔۇلحىسىٓ ثبـٍىٕىسۇ ۋە ثۇٔىڭ ثىٍەْ چەوٍىٕىپ لبٌّبٍسۇ‪ .‬ثىط‬ ‫ئىٕؽبْ ثىط ٔەضؼىٕىڭ لىّ​ّىحىگە لبٔبئەت لىٍّىغبْ ۋالىححب وۆپحۈضۈؾ ۋە ِۇثبٌىغىٍەـحۈضۈؾ‬ ‫ِەٍسأغب وېٍىسۇ‪ .‬وۆپحۈضِىچىٍىه ۋە ِۇثبٌىغە ئبؼحب ‪ -‬ئبؼحب جۇِبٔغب ئبٍ​ٍىٕىپ ھەلىمەجٕىڭ ئۈؼحىٕي‬ ‫ٍېپىفمب ثبـالٍسۇ ۋە ھەلىمەت وۆضۈّٔەغ ھبٌغب وېٍىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭ ئوضٔىٕي ھېؽؽىَبت ۋە وۆٌەڭگۈ‬ ‫ئېٍىفمب ثبـالٍسۇ‪ٍ .‬ىغىٕچبلٍىغبٔسا‪ ،‬ئىٕىبضچي ئەلىٍٕىڭ ئۇٌىسا ئبٌالھ ثەٌگىٍىگەْ ٔەضؼىگە ضاظى‬ ‫ثوٌّبؼٍىك ٍبجّبلحب‪ .‬ئبٌالھ لوٍغبْ ئۆٌچەِگە ضاظى ثوٌّىغبٔالض ئۆظٌىطى ثەٌگىٍىگەْ ئۆٌچەِٕي ئبٌالھ‬ ‫ثەٌگىٍىگەْ ئۆٌچەِسىٓ ئۈؼحۈْ وۆضۈـىە ثبـالٍسۇ‪ .‬ھەظضىحي ئىؽبغب ثوٌغبْ ِۇھەثجىحىٕي‬ ‫چەوحىٓ ئبـۇضۇپ ظەھەضٌەپ لوٍغبٔالضٔىڭ ئبلىۋىحي ثۇٔىڭ زەٌىٍي‪ .‬ئۇالض پەلەت ھەظضىحي ئىؽبٔىڭ‬ ‫ھەلىمىحىٕي ظەھەضٌەپال لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ئۇ ئېٍىپ وەٌگەْ ھەلىمەجٕىّۇ ظەھەضٌىسى ( ئۆظگەضجىۋەجحي )‪.‬‬ ‫ھبٌجۇوي‪ ،‬ثىط ٔەثىگە ھەض لبٔساق زۈـّىٕي ثۇٔچە چوڭ ظىَبْ ٍەجىۈظەٌّەٍححي‪.‬‬ ‫جەثجەت ؼۈضىؽي ئەثۇ ٌەھەثٕىڭ ئىّبْ ئېَحّبٍسىغبٍٔىمىسىٓ ذەۋەض ثەضگەْ ثىط ؼۈضە ئىسى‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 7‬ئبٍىحي ثۇٔىڭغب ئوذفبؾ ثىفبضەجٍەضٔىڭ جوغطا چىممبٍٔىمىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ‬ ‫ِەظِۇٔغب ئىگە‪:‬‬ ‫« ئۇالضٔىڭ وۆپچىٍىىي ھەلمىسە ھۆوۈَ ثېطىٍىپ ثوٌسى‪ ،‬ئۇالض ئىّبْ ئېَحّبٍسۇ » (‪.) 7‬‬ ‫جىطِىعىسا ضەؼۇٌۇٌالھمب ٔىؽجەت لىٍىٕىپ ٔەلىً لىٍىٕغبْ ھەزىؽحىىي « جبْ ئۈظۈؾ‬ ‫ئبٌسىسىىي وىفىگە ٍبؼىٓ ؼۈضىؽىٕي ئولۇڭالض » ؼۆظىٕىڭ ئەؼٍي ِەلؽىحىٕي ئەوػ ئەجحۈضگەْ‬ ‫ئبذىطەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەت جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫ك َ‬ ‫اَنه َ ْ​ْن ُن ُ ْ​ْن ِ​ِي امْ َم ْو َ​َت َوىَ ْك ُذ ُة َما كَ هس ُموا َو َأ ٓ َ​َث َر ُ ِْه َو ُ ه‬ ‫َش ٍء أ ْٔح َص َْيَا ٍُ ِ​ِف ا َما ٍم ُمدِنيٍ‬ ‫ْ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫« ثىع‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي ئۆٌۈوٍەضٔي جىطىٍسۈضىّىع‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ( زۇَٔبزا ) لىٍغبْ ( ٍبذفي ‪ٍ -‬بِبْ )‬

‫ئەِەٌٍىطىٕي ۋە ئىفٍىطىٕي ذبجىطىٍەپ لوٍىّىع‪ ،‬ھەِّە ـەٍئىٕي ضوـەْ زەپحەضزە جوٌۇق ذبجىطىٍەپ‬ ‫لوٍىّىع » ( ‪.) 12‬‬ ‫ـەھەضٔىڭ « وبجحىٍىطىسىٓ » ٍبوي « ٍىطاق جبٍىسىٓ » ٍۈگۈضگەْ ھبٌسا وەٌگەْ وىفىٍەض‪...‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە ِبٔب ثۇ وىفىٍەضزىٓ ثىطؼىٕىڭ ئبٌالھ ٔي لبٔساق لىٍىپ ضاظى ۋە ذۇضؼەْ لىٍغبٍٔىمي‬ ‫لىؽؽىؽىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ثەظى ئبٌىٍّىطىّىع ثۇ لىؽؽە لەھطىّبٔىٕىڭ ئبٔحبوَبٌىك ( جۈضوىَەزىىي‬ ‫ثىط جبٍٕىڭ ئىؽّي ) ٍبغبچچي ھەثىت ئىىۀٍىىىٕي ئېَحىفمبْ‪ .‬ؼۈضىسە جؤۇـحۇضۇٌغبْ لەھطىّبْ‬ ‫« ٍىطالحىٓ وەٌگەْ زەۋەجچىٍەض » ثوٌۇپ‪ ،‬زۇَٔبٔىڭ لەٍىطىسە ثوٌىفىسىٓ لەجئىَٕەظەض‪ ،‬ھەلىمەجٕىڭ‬ ‫جبوبضچىؽي ثوٌغبْ وىفىٍەضٔي جەؼحىمالؾ ئۈچۈْ ئۆظ لەۋِي ثىٍەْ ظىسزىَەجٍىفىپ لېٍىفحىٓ‬ ‫لوضلّىغبْ ۋە ھەلٕي ھىّبٍە لىٍغبْ ھەض لبٔساق ثىط وىفي ثوٌۇپ ۋە ثۇ ؼۈضىسە جؤۇـحۇضۇٌغبْ ئۇ‬ ‫لەھطىّبْ ئۆظ زەۋضىسىىي ـۇ ذىً وىفىٍەضٔىڭ جىپىه ۋەوىٍىسۇض ( ٍۀي‪ ،‬ثۇ لەھطىّبٕٔي جبضىرمب‬ ‫ِەھىۇَ لىٍىپ لوٍغىٍي ثوٌّبٍسۇ )‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ئبظغۇْ لەۋَ ثىٍەْ ئەٌچىٍەضٔىڭ « لەزەض » چۈـۀچىؽىسىىي ظىحٍىك جەوىحٍۀگەْ‪.‬‬ ‫ئبظغۇْ لەۋَ ھەلىمەجىە چبلىطغبْ ھەق ٍوٌسىىي پىساوبض وىفىٍەضگە‪ « :‬ثىعگە ثبالٍىئبپەت‬ ‫( ـۇٍِۇق ) ئېٍىپ وەٌسىڭالض »‪ ،‬زېَىفىسۇ ( ‪ .) 18‬ھەق ٍوٌسىىي وىفىٍەض « ـۇٍِۇق ئەؼٍىسە‬

‫‪91‬‬

‫ؼىٍەضزە » ـەوٍىسە جبۋاة ثەضِەٍسۇ‪ .‬ئۇٔسالحب‪ٔ ،‬ېّە زەپ جبۋاة ثېطىسۇ؟ « ـۇٍِۇق ؼىٍەضٔىڭ‬ ‫جبٌٍىفىڭالضغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه » زەپ جبۋاة ثېطىسۇ‪ .‬ئبٍەجٕي ثىط پۈجۈْ ھبٌسا ئولۇٍ​ٍي‪:‬‬

‫ون‬ ‫كَامُوا َظائِ ُصُ ُْك َم َـ ُ ْ​ْك َأئِ ْن ُذ ِنّ ْص ُ ُْت ت َ ْل َأه ُ ْ​ُْت كَ ْو ٌم ُم ْ ِ‬ ‫َسفُ َ‬

‫« ئەٌچىٍەض‪ :‬ـۇٍِۇلۇڭالض ئۆظەڭالض ثىٍەْ ثىٍ​ٍىسۇض‪ .‬ؼىٍەضگە ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەت لىٍىٕؽب ( ـۇَ‬ ‫پبي ئبالِؽىٍەض؟ ) ھەضگىع ئۇٔساق ئەِەغ‪ ،‬ؼىٍەض ھەززىسىٓ ئبـمۇچي لەۋِؽىٍەض » ( ‪.) 19‬‬ ‫ـەھەضٔىڭ « ٍىطاق جبٍىسىٓ » ٍبوي « ـەھەضٔىڭ ِۆجىۋەضٌىطىسىٓ » ٍۈگۈضۈپ وەٌگەْ‬ ‫وىفي‪ « :‬ئي لەۋِىُ! ئەٌچىٍەضگە ئەگىفىڭالض » زېسى ( ‪ .) 20‬ـەھەضٔىڭ ٍىطاق جبٍىسىٓ وەٌگەْ‬ ‫وىفىٍەض ِبڭغبْ ھبٌسا ئەِەغ‪ٍ « ،‬ۈگۈضگەْ » ھبٌسا وېٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬جۀٕەجىە ئبٌسىطىّبً‬ ‫الغبٍالپ ِېڭىپ وىطگىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ئىٕؽبْ جۀٕەجٕي وۆضگەْ ۋالىححب ٍۈگۈضۈـي وېطەن‪ .‬وىفي‬ ‫جۀٕەجٕي وۆضۈپ الغبٍالپ ِبڭؽب جوغطا ثوالِسۇ؟ ئىٕؽبْ جۀٕەجٕىڭ ھىسىٕي ئبٌغبْ ظاِبْ ٍۀە‬ ‫ئبٌسىطىّبً ِبڭبِسۇ؟ ثىط ئىعىسا جۇضۇپ لبٌغبٔالضغب‪ ،‬ئوٌحۇضغبٔالضغب‪ٍ ،‬بجمبٔالضغب ٔېّە زەٍّىع؟ ئۇالضٔىڭ‬ ‫ثىط ئىعاھبجي ثوٌىفي ِۇِىىّٕۇ؟ ـەھەضٔىڭ ٍىطاق جبٍىسىٓ ٍۈگۈضۈپ وەٌگەْ جەؼۇض وىفي‬ ‫ٍۈضىىىٕي‪ ،‬ئەلٍىٕي ۋە ئبغعىٕي ھەلىمەجٕىڭ ِبوبٔي ھبٌىغب وەٌحۈضگۀٍىىي ئۈچۈْ ئبذىطلي‬ ‫ثېىىحىّۇ ھەلىمەجٕىڭ ِبوبٔي ثوٌىسۇ‪ٍ ،‬ۀي جۀٕەت‪:‬‬

‫ون (‪ِ )26‬ت َما قَ َف َص َِي َر ِ ّ​ّب َو َج َـوَ ِ​ِن ِم َن امْ ُم ْك َص ِم َني (‪)27‬‬ ‫ِكِ َل ا ْدذ ُِل امْ َجيه َة كَا َل َ​َّي م َ َْ َت كَ ْو ِمي ً َ ْـوَ ُم َ‬

‫« ئۇٔىڭغب جۀٕەجىە وىطگىٓ » زېَىٍسى‪ ،‬ئۇ‪ « :‬وبـىي لەۋِىُ ضەثجىّٕىڭ ِبڭب ِەغپىطەت‬ ‫لىٍغبٍٔىمىٕي ۋە ِېٕي ھۆضِەجٍىىٍەضزىٓ لىٍغبٍٔىمىٕي ثىٍؽە ئىسى » زېسى ( ‪.) 27 - 26‬‬ ‫ئۀفبي ؼۈضىؽىسە‪ ،‬ثەزضى ئۇضۇـىٕىڭ ئۇ ئېغىط ۋە لىَىٓ وۈٍٔىطىسە « ؼىٍەضگە ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب‬ ‫( چۈـىسىغبْ ) ِىڭ پەضىفحە ثىٍەْ ٍبضزەَ ثېطىّەْ » ( ‪) 8:9‬زېگەْ ئىالھىٌ جبؼبضەجٍۀسۈضۈـي‬ ‫لبٔساق چۈـىٕىٍىفي وېطەن؟ ِۇـۇٔساق ۋە ِۇـۇٔىڭغب ئوذفبؾ ؼوئبٌالض ئبٌالھ ٔىڭ لبٔۇٍٔىطى‬ ‫زائىطىؽي ئىچىسە ئىعاھٍىٕىفي وېطەن‪ .‬ئۇ لبٔۇٔالضٔي ٍۀە لۇضئبٔسىٓ جبپىّىع‪ .‬ثۇ زائىطىسە « ئبٌالھ‬ ‫ھبالن لىٍىسىغبْ لەۋِٕي ئبٌالھ ئۇالضٔىڭ ئۈؼحىگە ئبؼّبٔسىٓ ثىط لوـۇْ ئەۋەجىپ ھبالن لىالِسۇ؟‬ ‫» ؼوئبٌىٕىڭ جبۋاثي ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪:‬‬

‫(‪)29‬‬

‫ون‬ ‫َو َما َأىْ َزمْيَا ؿَ َ​َّل كَ ْو ِم َِ ِم ْن ت َ ْـ ِس ٍِ ِم ْن ُجٌْ ٍس ِم َن‬ ‫امس َما ِء َو َما ُنيها ُم ْ َِنم َني (‪ )28‬ا ْن َ​َكه َْت ا هَل َص َْ َح ًة َوا ِحسَ ًة فَا َذا ُ ِْه ذَا ِمسُ َ‬ ‫ه‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬

‫« ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ئۇٔىڭ لەۋِىٕي ( جبظاالؾ ئۈچۈْ ) ئبؼّبٔسىٓ لوـۇْ ( ٍۀي‬ ‫پەضىفحىٍەض ) چۈـۈضِىسۇق‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ ثۇضۇّٔۇ ثۇٔساق لىٍّىغبٔىسۇق‪ .‬ئەگەض ثۇ ظۆضۈض ثوٌغبْ‬ ‫ثوٌؽب ثىط ئبۋاظ ٍېحەضٌىه ثوٌىسۇ‪ .‬ئۇ ۋالىححب ئۇالض ئۆچۈپ لبٌغبْ چوغسەن لبپمبضا وۈٌگە ئبٍ​ٍىٕىپ‬ ‫لبالجحي » ( ‪.) 29 - 28‬‬ ‫ئۆٌۈن ظېّىٕ​ٕي جىطىٍسۈضگەْ ئۇ ( ئبٌالھ )زۇض‪ٍ .‬ەض ٍۈظىسىىي ثبضٌىك ئۆؼۈٍِۈوٍەضٔي‬ ‫ئۆؼحۈضگەْ ئۇ ( ئبٌالھ )زۇض ( ‪ .) 34 - 33‬ئىٕؽبٔالض ثەظى ٔەضؼىٍەض ھەلمىسە جېري ھېچمبٔساق‬ ‫ِەٌۇِبجمب ئىگە ئەِەغ ( ‪ .) 36‬وېچە ۋە وۈٔسۈظٔي ثەٌگىٍىه ثىط ِەلؽەت ثىٍەْ ٍبضاجمبْ ئبٌالھ جۇض‪.‬‬ ‫لۇٍبؾ ۋە ئبٍٕي ثەٌگىٍۀگەْ جبٍغب لبضاپ ؼەٍط لىٍسۇضغبْ ئبٌالھ جۇض ( ‪ .) 40 - 37‬ئىٕؽبٔالض‬ ‫ٔەؼٍىٕىڭ لۇضۇپ وېحىفىسىٓ ؼبلالپ لبٌغۇچي ئۇ ( ئبٌالھ )زۇض ( ‪ ) 41‬ۋە ئىٕؽبٔالض ٍوٌسىٓ چىمىپ‬ ‫ئېعىپ وەجّىؽۇْ زەپ ئەٌچىٍەض ئەۋەجىؿ ئبضلىٍىك ئۇالضغب ٍوي وۆضؼىحىپ وەٌگەْ ئۇ ( ئبٌالھ )زۇض‬

‫‪92‬‬

‫(‪ .) 46‬ثۇ ٔېّەجٍەضٔىڭ ـۈوطىؽي ثوٌؽۇْ زەپ ئبٌالھ ئۇالضغب ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوىٕي ٍولؽۇٌالض ثىٍەْ جەڭ‬ ‫ثەھطىّبْ ثوٌۇـمب ثۇٍطىغبْ ( ‪.) 47‬‬ ‫ئىٕؽبْ ھېؽبپ وۈٔي ئبِبٔەت ثېطىٍگەْ ھەض ٔەضؼىسىٓ جبۋاثىبضٌىممب جبضجىٍىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ئۇالض‬ ‫ئبذىطەت وۈٔىٕي ئىٕىبض لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ٔېّە ئۈچۈْ ؼەوطاجحب ٍبجمبٔالضغب ئولۇپ ثېطىٍىفىٕي جەۋؼىَە لىٍىٕغبٍٔىمىٕىڭ‬ ‫جبۋاثي جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەضزە ثبٍبْ لىٍىّٕبلحب‪:‬‬

‫ون (‪ )51‬كَامُوا َ​َّي َوًْوَيَا َم ْن ت َ َـثَيَا ِم ْن َم ْصكَ ِسَنَ ُ َ​َشا َما َوؿَسَ هامص ْ َْح ُن‬ ‫َوه ُ ِفخَ ِ​ِف ُّ‬ ‫امص ِور فَا َذا ُ ِْه ِم َن ْ َاْل ْجسَ ِاث ا َ​َّل َر ِ ّ ِّب ْم ًًَ ْ ِسوُ َ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ون (‪ )53‬فَامْ َ​َ ْو َم َ​َل ث ُْؼ َ َُّل ه َ ْف ٌس َشُْئًا َو َ​َل ُ ُْت َز ْو َن‬ ‫ون (‪ )52‬ا ْن َ​َكه َْت ا هَل َص َْ َح ًة َوا ِحسَ ًة فَا َذا ُ ِْه َ َِجَ ٌؽ َ َلًْيَا ُم ْح َ ُ‬ ‫َض َ‬ ‫َو َصسَ َق امْ ُم ْص َسوُ َ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ُون (‪ِْ ُ )55‬ه َو َأ ْز َو ُ ُ‬ ‫ُون (‪)56‬‬ ‫ون (‪ )54‬ا هن َأ ْ​ْص َ‬ ‫اَج ْم ِ​ِف ِػ ًَللٍ ؿَ َ​َّل ْ َاْل َرائِ ِم ُمذه ِكئ َ‬ ‫َاب امْ َجيه ِة امْ َ​َ ْو َم ِ​ِف ُشل ٍُل فَا ِنِ َ‬ ‫ا هَل َما ُن ْي ُ ُْت ثَ ْـ َموُ َ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ون (‪َ )59‬أم َ ْم َأ ْؾَِسْ ام َ َْ ُ ْ​ْك َ​َّي ت َ ِ​ِن‬ ‫ُون (‪َ )57‬س ًَل ٌم كَ ْو ًَل ِم ْن َر ٍ ّب َر ِح ٍمي (‪َ )58‬وا ْمذَ ُازوا امْ َ​َ ْو َم َأُّيُّ َا امْ ُم ْج ِص ُم َ‬ ‫مَِ ُْم ِفْيَا فَا ِنَِ ٌة َومَِ ُْم َما ً َ هسؾ َ‬ ‫ّ‬ ‫َأ ٓ َد َم َأ ْن َ​َل ثَ ْـ ُحسُ وا ه‬ ‫ِص ٌاط ُم ْس خَ ِل ٌمي (‪َ )61‬ومَلَسْ َأضَ هل ِمٌْ ُ ْ​ْك جِ د اًِل نَ ِث ًْيا َأفَ َ َّْل‬ ‫امش َْ َع َان اه ه َُ مَ ُ ْ​ْك ؿَسُ ٌّو ُمد ٌِني (‪َ )61‬وأَ ِن ا ْؾ ُحسُ ِوِن ُ َ​َشا ِ َ‬ ‫ّ‬ ‫ون (‪ )64‬امْ َ​َ ْو َم َ َْن ِ ُ​ُت ؿَ َ​َّل أَفْ َوا ُِِ ِْم َوحُ َ ِكّ ُميَا‬ ‫ون (‪ْ )63‬اصوَ ْوَُا امْ َ​َ ْو َم ِت َما ُن ْي ُ ُْت حَ ْك ُف ُص َ‬ ‫ون (‪ِ َُ )62‬ش ٍِ َ َ​َج ه َُّن ام ه ِ​ِت ُن ْي ُ ُْت ثُوؿَسُ َ‬ ‫حَ ُكوهُوا ثَ ْـ ِلوُ َ‬ ‫ون (‪)65‬‬ ‫َأًْ ِس ُِّي ْم َوج َ ْشَِسُ َأ ْر ُجوُِ ُْم ِت َما َ​َكهُوا ٍَ ْك ِس ُح َ‬

‫ؼۇ ض چېٍىٕغبْ ھبِبْ ئۇالض لەثطىٍىطىسىٓ چىمىپ ضەثجي جەضەپىە ٍۈگۈضىسۇ‪ .‬ئۇالض « ۋاً‬ ‫ئىؽىث! ثىعٔي ئۇذالۋاجمبْ ٍېطىّىعزىٓ ( ٍۀي لەثطىّىعزىٓ ) وىُ ئوٍغبجحي؟ » زەٍسۇ ( چۈٔىي‬ ‫ئۇالض ئىىىي ؼۇض ئبضىؽىسا ئۇٍمۇزا ثوٌۇپ ئبظاپحىٓ ذبٌىٌ ثوٌىسۇ ) ۋە ( جبۋاثٕي ئۆظٌىطى ثېطىسۇ )‪« :‬‬ ‫ضەھّبْ ۋەزە لىٍغىٕي ِۇـۇ ( وۈْ ) ثوٌؽب وېطەن‪ ،‬ئەٌچىٍەض ھەلىمەجەْ ضاؼث ئېَحمبٔىىەْ »‬ ‫زەٍسۇ‪ .‬پەلەت ثىط ئبۋاظ ثىٍۀال ئۇالضٔىڭ ھەِّىؽي ھوظۇضىّىعغب ھبظىط لىٍىٕىسۇ‪ .‬ئۇ وۈٔسە ھېچجىط‬ ‫ئىٕؽبٔغب لىٍچە ظۇٌۇَ لىٍىّٕبٍسۇ‪ ،‬ؼىٍەض پەلەت لىٍغبْ ئىفىڭالضزىٓ جبۋاثىبضٌىممب جبضجىٍىؽىٍەض‬ ‫( ِۇوبپبت ٍبوي جبظاغب الٍىك ثوٌىؽىٍەض )‪ .‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ئۇ وۈٔسە جۀٕەت ئەھٍىٍىطى ٔېّەت‬ ‫ئىچىسىسۇض‪ .‬ئۇالض ۋە ئۇالضٔىڭ جۈپحىٍىطى ( جۀٕەجٍەضٔىڭ ) ؼبٍىٍىطى ئبؼحىسا جەذحٍەضگە‬ ‫ٍۆٌۀگەْ ھبٌ سا ئوٌحۇضىسۇ‪ .‬ئۇالض ئۈچۈْ جۀٕەجحە ( جۈضٌۈن ) ِېۋىٍەض ثبض‪ ،‬ئۇالض ئۈچۈْ جۀٕەجحە‬ ‫( ئۇالضٔىڭ ) وۆڭٍي جبضجمبْ ٔەضؼىٍەض ثوٌىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ِېھطى ‪ -‬ـەپمىحي چەوؽىع ضەثجىڭٕىڭ ؼۆظى‬ ‫ثىٍەْ وەٌگەْ‪ ،‬جىً ثىٍەْ ئىپبزىٍىگۈؼىع ؼبئبزەجحۇض‪ .‬ئەِّب ( گۇٔبھىبضالضغب )‪ « :‬ئي گۇٔبھىبضالض!‬ ‫ثۈگۈْ ( ثىط جەضەپىە ) ئبٍطىٍىڭالض! » زېَىٍىسۇ‪ .‬ؼىٍەضگە ( ئەٌچىٍەض ئبضلىٍىك )‪ « :‬ئي ئبزەَ‬ ‫ثبٌىٍىطى! ـەٍحبٔغب چولۇّٔبڭالض‪ ،‬ئۇ ھەلىمەجەْ ؼىٍەضگە ئبـىبضا زۈـّۀسۇض‪ِ ،‬بڭىال ئىجبزەت‬ ‫لىٍىڭالض‪ ،‬ثۇ جوغطا ٍوٌسۇض زەپ جەۋؼىَە لىٍّىسىّ​ّۇ؟ ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ـەٍحبْ ؼىٍەضزىٓ ٔۇضغۇْ‬ ‫وىفىٍەضٔي ئبظزۇضزى‪ ،‬ثۇٔي چۈـۀّەِؽىٍەض؟ ؼىٍەضگە ۋەزە لىٍىٕغبْ جەھۀٕەَ ِبٔب ثۇ‪ .‬ؼىٍەض‬ ‫ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ جۇضغبٍٔىمٕىڭ ٔەجىجىؽي ؼۈپىحىسە ثۈگۈْ جەھۀٕەِگە وىطىڭالض »‪ .‬ـۇ وۈٔسە‬ ‫ئۇالضٔىڭ ئېغىعٌىطىٕي پېچەجٍىۋېحىّىع‪ ،‬ئۇالضٔىڭ لىٍّىفٍىطىٕي لوٌٍىطى ثىعگە ؼۆظٌەپ ثېطىسۇ‪،‬‬ ‫پۇجٍىطى گۇۋاھٍىك ثېطىسۇ ( ‪.) 65 - 51‬‬ ‫جبوبِۇٌٍىفىؿ ِەۋجۇزىَەت جەۋە ثوٌغبْ لبٔۇٔسۇض‪ .‬ثۇ لبٔۇْ پەلەت ِەۋجۇزىَەجٕىڭ ِبززىٌ‬ ‫جەضىپي ئۈچۈٔال ئەِەغ‪ِ ،‬ۀىۋىٌ جەضىپي ئۈچۈّٔۇ وۈچىە ئىگە‪ .‬ئېٍېّېٕىحالض‪ ،‬ئۆؼۈٍِۈوٍەض‪،‬‬ ‫ھبٍۋأالض ۋە ئىٕؽبٔالضٔي ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ ثۇ لبٔۇْ‪ ،‬ضوھي ثىٍەْ ئۇالضزىٓ ثىط زەضىجە ٍۇلىطى‬ ‫ئوضۇٔسىىي ئبٌەِگە جەۋە ثوٌغبْ ئىٕؽبٔسا ثىط ِۀىۋىٌ ِبھىَەت پەٍسا لىٍىسۇ‪ .‬ئبذىطەت ِبٔب ثۇ‬ ‫ِۀىۋىٌ جەضەپٕىڭ ٍۀە ثىط ٍۈظىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬جۀٕەت ئەؼٍىسە ئىٕؽبٕٔىڭ جبوبِۇٌٍىفىفىٕىڭ‬ ‫‪93‬‬

‫ئبذىطلي ثېىىحىسۇض‪ .‬ۋەھىٌ ھبٍبت ٍوٌۇچىؽىٕي ھەض ذىً ئېعىفحىٓ ئبگبھالٔسۇضىسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫ئبگبھالٔسۇضۇـالض ِەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇؼىغب ئىگە ثوٌغبٔالضغب‪ٍ ،‬ۀي « لەٌت جەھەجحىٓ ) جىطىه‬ ‫ثوٌغبٔالضغب » ( ‪ ) 70‬پبٍسا لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئبٌالھ ٔىڭ ئەظىّىحي ۋە لۇزضىحىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ثىط ئبثعاغ ثىٍەْ ئبذىطٌىفىسۇ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ ثۇ ؼۈضىٕىڭ پەظىٍىحي ؼوضاٌغبٔسا‪ « ،‬ثۇٔي ثىٍّەٍّەْ‪ ،‬ثەٌىىُ ئبذىطلي ئبٍىحي‬ ‫ئۈچۈْ ثوٌؽب وېطەن » زېگەْ‪:‬‬

‫وت ُ ِّ‬ ‫فَ ُس ْح َح َان ه ِاَّلي ِت َ​َ ِس ٍِ َموَ ُك ُ‬ ‫ون‬ ‫َش ٍء َوام َ َْ َِ حُ ْص َج ُـ َ‬ ‫ك َْ‬ ‫« ھەض ٔەضؼىٕىڭ ئىگىٍىه ّ‬ ‫ھولولي ئىٍىىسە‬

‫ئۇٔىڭ زەضگبھىغب لبٍحۇضۇٌىؽىٍەض » ( ‪.) 83‬‬

‫ثوٌغبْ ئبٌالھ پبوحۇض‪ ( ،‬ئۆٌگۀسىٓ وېَىٓ )‬

‫فۇرلبٌ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە « ٍبذفىٕي ٍبِبٔسىٓ ئبٍطىغبْ »‪ٍ « ،‬بذفي ثىٍەْ ٍبِبٕٔي ئبٍطىپ ثەضگەْ » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « فۇضلبْ » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬فۇضلبْ لۇضئبٔسا ثبضٌىك ۋەھىٍَەضٔىڭ ھەَ‬ ‫ؼبغالَ ئەلىٍٕىڭ ؼۈپىحي لىٍىپ ئىفٍىحىٍگەْ‪ .‬چۈٔىي ئىفۀچٍىه ٔەلىٍّۇ‪ ،‬ؼبغالَ ئەلىٍّۇ‬ ‫ئىگىؽىگە ٍبذفىٕي ٍبِبٔسىٓ‪ ،‬چىطاٍ​ٍىمٕي ؼەجحىٓ‪ ،‬ھەلٕي ثبجىٍسىٓ‪ ،‬جوغطىٕي ئەگطىسىٓ ئبٍطىفمب‬ ‫ٍبضزەَ لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضە ؼبھبثىٍەضزىٓ جبضجىپ « فۇضلبْ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجىٍىپ وەٌگەْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئۇؼٍۇثي ۋە جېّىؽي ثۇٔىڭغب زەٌىً ثوالالٍسۇ‪ .‬ئىجٓ‬ ‫ئبثجبؼحىٓ ضىۋاٍەت لىٍىٕغبْ ‪ - 70 - 68‬ئبٍەجٍەضٔىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي‬ ‫لبضاـٕي ٍۀە ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبْ لبؼىُ ثىٓ ئەثي ثەضظە ضىۋاٍىحي ضەت لىٍّبلحب‬ ‫( ثۇذبضى )‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثۇ لبضاـٕي ئۀئبَ ؼۈضىؽىسە جىٍغب ئبٌىسىغبْ ئۆٌچەٍِەضِۇ ضەت لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە جىعىٍغبْ لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپٍىطىسە ٍبؼىٓ ‪ -‬فبجىط‬ ‫ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي ۋە ئىّبْ ثىٍەْ وۇپطى ئبضىؽىسىىي جەڭٕي‬ ‫چۆضىسىگەْ ِەظِۇٔي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 5‬بوي ‪ٍ - 6‬ىٍىسا ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىٕي جەذّىٓ لىٍغىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ِەظگىٍسە ئىٕىبض لىٍغۇچىالض ؼېپىسە زۈـّۀٍىه‬ ‫پوظىحؽىَىؽي جېرىّۇ گەۋزىٍىٕىفىە ثبـٍىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالض ۋەھىَٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ئۇؼٍۇثىغب‬ ‫ئېحىطاظ لىٍىفمبٔىسى ( ‪.) 32 - 31‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي ئىالھىٌ جىطىٍسۈضۈؾ الھىَەؼي ثوٌغبْ ۋەھىٌ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضىسە‬ ‫ۋەھىَٕىڭ ِبھىَىحي‪ٔ ،‬بظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي‪ ،‬ھېىّىحي‪ِ ،‬ەلؽىحي ۋە ئەھّىَىحي لبجحىك‬ ‫جەوىحٍۀگەْ‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسىٓ ئېٍىپ ئېَىحمبٔسا‪ ،‬ؼۈضە ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە‪.‬‬ ‫فۇضلبْ ؼۈضىؽي « ٍبذفىٕي ٍبِبٔسىٓ‪ ،‬ھەلٕي ثبجىٍسىٓ‪ ،‬جوغطىٕي ذبجبزىٓ » ئبٍطىغۇچي‬ ‫ۋەھىَٕي جىٍغب ئېٍىؿ ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‪ .‬فۇضلبْ پەلەت ۋەھىَٕىڭ ؼۈپىحي ثوٌۇپال لبٌّبؼحىٓ‪،‬‬ ‫ۋەھىٌ ثىٍەْ ـەوىٍ​ٍۀگەْ ئەلىٍٕىڭّۇ ؼۈپىحىسۇض‪ .‬چۈٔىي ۋەھىٌ ئەلىٍٕي ثۇ ؼۈپەجىە ئىگە‬ ‫لىٍىؿ ئۈچۈْ ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬

‫‪94‬‬

‫جەۋھىس جېّىؽي ھەض ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئبٔب جېّب‪ .‬ثۇ جېّب ثەظىسە جۇؾ ئۇضۇپ ئبلمبْ‬ ‫زەضٍبزەن ثىط لبضاـحب ئېٕىك ِەٌۇَ ثوٌىسۇ‪ .‬ثەظىسە ٍەض ئبؼحىسا ئبلمبْ وبضىع ؼۈٍىسەن ؼبزاؼىع‪،‬‬ ‫وۆضۈّٔەغ ھبٌسا جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي ثۆٌىىىسە جەۋھىس ۋە ئبذىطەجىە ئىّبْ‬ ‫چبلىطىمي ئېٕىك ھبٌسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 19 - 2‬ئبذىطەجىە ئىفۀّەٍسىغبٔالض ثىط وۈٔي ثۇ‬ ‫ھەلىمەت ثىٍەْ ٍۈظٌىفىسۇ‪ .‬ئۇ وۈٔسە ئۇالضغب زېَىٍىسىغبْ ؼۆظٌەض ثۇ ؼۈضىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەض ئولۇغبٔالضٔىڭ ٍۈضىىىٕي جىحطىحىسۇ‪:‬‬

‫َ​َل ثَسْ ُؾوا امْ َ​َ ْو َم زُ ُح ًورا َوا ِحسً ا َوا ْد ُؾوا زُ ُح ًورا َن ِث ًْيا‬

‫« ( ئۇالضغب ) ثۈگۈْ ؼىٍەض ثىط ئۆٌۈِٕي ئەِەغ‪ ،‬جبالً ئۆٌۈٍِەضٔي جىٍەڭالض ( زېَىٍىسۇ ) »‬ ‫( ‪.) 14‬‬ ‫ٍۀە‪ٔ ،‬ەثىٕىڭ ئىٕؽبٍٔىمىغب لبضىحىٍغبْ ئېحىطاظ ۋە ۋەھىَٕىڭ ثۇ ذىً ئېحىطاظالضغب ثبـمب‬ ‫ؼۈضىسىىىٍەضگە ئوذفبؾ ثەضگەْ ئەِّب ئۆظگىچە ثوٌغبْ جبۋاثي ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ثىع ؼۀسىٓ ئىٍگىطى ئەۋەجىەْ ٔەثىٍەضٔىڭ ھەِّىؽىال ئەٌۋەجحە جبِبق ٍەٍححي‪ ،‬ثبظاضالضزا‬ ‫ِېڭىپ ٍۈضەجحي » ( ‪.) 20‬‬ ‫ِەوىىٍىه ِۇـطىىٍەضٔىڭ وۆظى‪ ،‬پىً چىفىسىٓ ٍبؼبٌغبْ جەذححە ئوٌحۇضغبْ‪ ،‬ئىٕؽبٔالضغب «‬ ‫ِەْ ؼىٍەضزىٓ پەضلٍىك ثىطى » زەپ ِەغطۇضالٔغبْ‪ِ ،‬ۇئبِىٍىؽي‪ ،‬ھبٌي ۋە جەضظى ثىٍەْ « ِېٕي‬ ‫ئۆظەڭالضغب ئوذفبؾ زەپ ئوٍالپ لبٌّبڭالض » زېگۀسەن ِۇئبِىٍىسە ثوٌىسىغبْ ثىطؼىٕي‬ ‫ئىعزەۋاجمبٔىسى‪ٌ .‬ېىىٓ ِۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالِسا ئۇالض ئىعزەۋاجمبْ ثۇ ئۆظگىچىٍىه ٍوق ئىسى‪ .‬ئۇ‬ ‫ئبٌسىسا لوضلۇپ جىحطەپ جۇضغبْ وىفىگە‪ٔ « ،‬ېّىگە ثۇٔچە جىحطەٍؽەْ؟ ِۀّۇ ؼبڭب ئوذفبؾ‬ ‫لۇضۇجۇٌغبْ گۆؾ ٍېگەْ ثىط ئبٍبٌٕىڭ ئوغٍي » زېگەْ « ثۀسە » ۋە « ئىٕؽبْ » ئىسى‪ .‬ئۇٔسالحب «‬ ‫ثىعگە ثىط ئىٕؽبٕٔىڭ ئوضٔىغب ثىط پەضىفحە ئەۋەجىٍگەْ ثوٌؽىچۇ » زېگۈچىٍەضٔىڭ ِەلؽىحي ٔېّە؟‬ ‫( ‪ .) 21‬ئۇالضٔىڭ ِەلؽىحىٕىڭ ٔېّە ئىىۀٍىىىٕي جبٔبثي ئبٌالھ ثۇ ئبٍەجٕىڭ ئبذىطىسا ِۇٔساق ثبٍبْ‬ ‫لىٍغبْ‪ « :‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ئۇالض ئىچىي زۇَٔبؼىسا ئۆظٌىطىٕي چوڭ جۇجحي ۋە جوٌىّۇ ھەززىسىٓ ئبـحي‬ ‫» ( ‪.) 21‬‬ ‫ئي ئبٌالھ! ؼبڭب لۇضثبْ ثوٌّبً وىّگە لۇضثبْ ثوٌىّىع؟‬ ‫ئبٌالھ ضەؼۇٌىٕىڭ « ثۀسە »ٌىىي ۋە « ئبزىّىٌ » ٌىىىگە جبٍبٔغبْ ئەذاللىٕي جبـالپ‪ ،‬ئۆظىگە‬ ‫پىطئەۋٍٔەضٔىڭ ۋە ٔەِطۇجالضٔىڭ جەضظىٕي ٍبلحۇضغبٔالض ثىط وۈٔي « ئىؽىث! ٔەثي ثىٍەْ ( ٔىجبجٍىك )‬ ‫ٍوٌىٕي جۇجؽبِچۇ‪ .‬ئىؽىث! پبالٔىٕي زوؼث جۇجّىغبْ ثوٌؽبِچۇ؟ لۇضئبْ ِبڭب ٍەجىۀسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ئۇ‬ ‫( ٍۀي پبالٔچي ) ِېٕي لۇضئبٔسىٓ‪ ،‬ـەن ‪ -‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ئبظزۇضزى » زەٍسۇ ( ‪ .) 28 - 27‬ئبٍەجٕىڭ‬ ‫ئبذىطىسا پۇـبٍّبْ لىٍّبؼٍىمٕىڭ ثىطزىٕجىط ٍوٌي‪ ،‬ۋەھىَگە چىڭ ٍېپىفىؿ ئىىۀٍىىي‬ ‫وۆضؼىحىٍگەْ‪ .‬ھەِّىّىعٔىڭ ٍىٍىىٍىطىّىعٔي لوـۇپ جىحطىحىسىغبْ ئۇ ِۆجىعىۋىٌ ئبٍەت ثۇ ٍەضزە‬ ‫جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ ھەلىمەت ئىعزەؾ ٍوٌىسا ۋەھىَٕىڭ ِۇٔبظىطە جەٌەپ لىٍّىغۇزەن ئوضٔي‬ ‫جەوىحٍۀگەْ ثۇ ئبٍەت‪ ،‬ھېؽبپ وۈٔىسە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ثۇ ـىىبٍىحىٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪:‬‬

‫َوكَا َل هامص ُس ُ‬ ‫ول َ​َّي َر ِ ّب ا هن كَ ْو ِمي ه َ‬ ‫اَّت ُشوا َُ َشا امْ ُل ْص َأ ٓ َن َمِْ ُج ًورا‬ ‫ّ‬ ‫« ٍب ضەثجي! ـۈثھىؽىعوي‪ِ ،‬ېٕىڭ لەۋِىُ ثۇ لۇضئبٕٔي جبـالٔسۇق لىٍىپ لوٍسى » ( ‪.) 30‬‬

‫ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ِەھجۇض » وەٌىّىؽي‪ِ ،‬ەجطۇق ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضِەٍسۇ‪ِ .‬ەجطۇق‪« ،‬‬ ‫جەضن لىٍىٕغبْ »‪ « ،‬ئۆظىسىٓ ٍىطالالـمبْ »‪ « ،‬لوٌسىٓ چىمىطىۋەجىەْ » ٔەضؼە ئۈچۈْ‬ ‫ئىفٍىحىٍىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ِ « ،‬ەھجۇض » وەٌىّىؽي‪ ،‬لوٌىسا ثوٌؽىّۇ « ضوٌي لبٌّىغبْ »‪ « ،‬وېطەوىە‬ ‫‪95‬‬

‫وەٌّەٍسىغبْ »‪ « ،‬لوٌىسا ثوٌؽىّۇ ذۇززى ٍولحەن ِۇئبِىٍە لىٍىٕغبْ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ِ .‬بٔب‬ ‫ثۇ لۇضئبٕٔىڭ ِەھجۇض لىٍىٕىفي ثوٌۇپ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ زەضگبھي ئىالھىَسە ثۇ ئەھۋاي ئۈؼحىسىٓ‬ ‫ـىىبٍەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ‪ ،‬ئۈِّىحي جەضىپىسىٓ ۋەھىٌ ِەھجۇض لىٍىٕغبْ ثىطزىٕجىط ٔەثي ئەِەغ‪ .‬ثۇ ئبٍەجٕىڭ‬ ‫ئبضلىؽىسا ھەظضىحي ِۇؼب ۋە ھبضۇْ ثىٍەْ پىطئەۋْ ۋە لەۋِىگە ئەۋەجىٍگەْ‪ ،‬ـۇٔسالال ھەظضىحي ٔۇھ‬ ‫ثىٍەْ لەۋِىگە‪ ،‬ئبز ۋە ؼەِۇزلب‪ ،‬ضەغ ئبھبٌىؽىگە ئەۋەجىٍگەْ ۋەھىٍَەض جىٍغب ئېٍىٕىپ ثۇ ضىئبٌٍىك‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪.) 39 - 35‬‬ ‫ۋەھىَٕي ٍەجىۈظگەْ ئەٌچي ئبضلىٍىك ثۇ ۋەھىَگە لبضـي چىممۇچىالضٔىڭ « ٔەپؽي ذبھىفىٕي‬ ‫ئىالھالـحۇضىۋاٌغبٍٔىمىٕي » ئېَحىپ ( ‪ ،) 43‬ثۇالضٔىڭ « ئەلٍىٕي ئىفٍەجّەٍسىغبْ وىفىٍەض »‬ ‫ئىىۀٍىىي‪ ،‬ـۇڭب « چبھبض پبٍالضغب ئوذفبپ لبٌغبٍٔىمي » ( ‪ ) 44‬جەوىحٍۀگەْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ضەھّبْ ٍبذفي وۆضىسىغبْ ثۀسىٍىطىٕىڭ ئۇٔىڭغب لبٔساق زۇئب لىٍىسىغبٍٔىمىٕي‬ ‫وۆضىّىع‪ .‬پەلەت لبٔساق زۇئب لىٍىسىغبٍٔىمىٕىال ئەِەغ‪ٍ ،‬ۀە ئۇالضٔىڭ ؼۈپەجٍىطىسىّٕۇ ذەۋەضزاض‬ ‫ثوٌىّىع‪:‬‬

‫ون ِم َص ِ ّ ِّب ْم ُْسهسً ا َو ِك َِا ًما‬ ‫ون كَامُوا َس ًَل ًما (‪َ )63‬و ه ِاَّل ٍَن ًَحُِ ُذ َ‬ ‫ون ؿَ َ​َّل ْ َاْل ْر ِض َُ ْوَنً َوا َذا ذ َ​َاظَبَ ُ ُم امْ َجا ُِوُ َ‬ ‫َو ِؾ َحا ُد هامص ْ َْح ِن ه ِاَّل ٍَن ً َ ْمشُ َ‬ ‫اِص َْ َؾيها ؿَ َش َاب َ َ​َجَّنه َ ا ّ هن ؿَ َشاّبَ َا َ​َك َن قَ َصا ًما (‪ )65‬اَّنه َا َس َاء ْت ُم ْس َخلَ اصا َو ُملَا ًما (‪َ )66‬و ه ِاَّل ٍَن ا َذا‬ ‫ون َرتهيَا ْ ِ‬ ‫(‪َ )64‬و ه ِاَّل ٍَن ً َ ُلومُ َ‬ ‫ّ‬ ‫ِّ‬ ‫ّ‬ ‫اّلِل ا هَل‬ ‫ُون َم َؽ ه‬ ‫َأهْ َف ُلوا م َ ْم ٌ ْ ِ‬ ‫ون اميه ْف َس ام ه ِ​ِت َح هص َم ه ُ‬ ‫اّلِل امًَِا َأ ٓد َ​َص َو َ​َل ً َ ْل ُذوُ َ‬ ‫َُسفُوا َوم َ ْم ً َ ْل ُ َُتوا َو َ​َك َن ت َ ْ َني َذ ِ َِل كَ َوا ًما (‪َ )67‬و ه ِاَّل ٍَن َ​َل ًَسْ ؾ َ‬ ‫َٓ ّ‬ ‫ّ‬ ‫ُون َو َم ْن ً َ ْف َـ ْل َذ ِ َِل ًَوْ َق َأ َ​َث ًما (‪ًُ )68‬ضَ ا َؾ ْف َ َُل امْ َـ َش ُاب ً َ ْو َم امْ ِلَِا َم ِة َو َ َْي ُ ِْل ِفِ َِ ُمَِاَنً (‪ )69‬ا هَل َم ْن ًتَ َب َوأ َم َن‬ ‫ِ​ِبمْ َح ّ ِق َو َ​َل ٍَ ْ هز َ‬ ‫ّ‬ ‫اّلِل َس ُِ ّئَاِتِ ِ ْم َح َس يَ ٍ‬ ‫وب ا َ​َّل‬ ‫اّلِل قَ ُف ًورا َر ِحمي ًا (‪َ )71‬و َم ْن ًتَ َب َو َ َِع َل َصا ِم ًحا فَاه ه َُ ً َ ُخ ُ‬ ‫ات َو َ​َك َن ه ُ‬ ‫َو َ َِع َل َ َ​َع ً​ًل َصا ِم ًحا فَبُوم َ ِئ َم ًُ َح ِّس ُل ه ُ‬ ‫هِ‬ ‫ون ُّامز َور َوا َذا َم ُّصوا ِ​ِبنو ه ْل ِو َم ُّصوا ِن َصا ًما (‪َ )72‬و ه ِاَّل ٍَن ا َذا ُذ ِنّ ُصوا ِتبَ ٓ َ​َّي ِت َر ِ ّ ِّب ْم مَ ْم َ َِي ّ ُّصوا ؿَوَْيْ َا ّ ُ ا‬ ‫ُصا‬ ‫اّلِل َمذَ ًاِب (‪َ )71‬و ه ِاَّل ٍَن َ​َل ٌ َْشَِسُ َ‬ ‫ّ‬ ‫ون َرتهيَا ُ َْة مَيَا ِم ّ ْن َأ ْز َواجِ ٌَا َو ُذ ِّر هَّي ِثيَا كُ هص َة َأؿْ ُ ٍني َوا ْج َـوْيَا ِنوْ ُمخه ِل َني ا َما ًما (‪ُ )74‬أوم َ ِئ َم ُ َْي َز ْو َن امْل ُْصفَ َة ِت َما‬ ‫َو ُ َْع َ​َاَنً (‪َ )73‬و ه ِاَّل ٍَن ً َ ُلومُ َ‬ ‫ّ‬ ‫َص َ ُّبوا َوًُوَله ْو َن ِفْيَا َ َِت هَ ًة َو َس ًَل ًما (‪ )75‬ذ ِ ِ‬ ‫َال ٍَن ِفْيَا َح ُسً َ ْت ُم ْس َخلَ اصا َو ُملَا ًما (‪)76‬‬

‫« ِەضھەِەجٍىه ئبٌالھ ٔىڭ ( ٍبذفي وۆضىسىغبْ ) ثۀسىٍىطى ظېّىٕسا ئۆظٌىطىٕي جۆۋەْ جۇجۇپ‬ ‫جەِىىٍٕىه ثىٍەْ ِبڭىسۇ‪ٔ ،‬بزأالض ئۇالضغب ( ٍبلحۇضِبٍسىغبْ ) ؼۆظ لىٍؽب‪ ،‬ئۇالض‪ « :‬ؼىٍەضگە ئبِبٍٔىك‬ ‫جىٍەٍّىع » زەٍسۇ ( ٍۀي گۇٔبھ ثوٌّبٍسىغبْ ؼۆظٌەضٔي لىٍىسۇ )‪ .‬ئۇالض وېچىٍەضٔي پەضۋەضزىگبضىغب‬ ‫ؼەجسە لىٍىؿ ۋە لىَبِسا جۇضۇؾ ثىٍەْ ئۆجىۈظىسۇ‪ .‬ئۇالض‪ « :‬ضەثجىّىع! ثىعزىٓ جەھۀٕەَ ئبظاثىٕي‬ ‫زەپئي لىٍغىٓ‪ ،‬جەھۀٕەِٕىڭ ئبظاثي ھەلىمەجەْ ٔبھبٍىحي لبجحىك‪ ،‬ـىسزەجٍىىحۇض‪ .‬ئۇ ھەلىمەجەْ‬ ‫ٍبِبْ لبضاضگبھحۇض‪ٍ ،‬بِبْ جبٍسۇض » زەٍسۇ‪ .‬ئۇالض ئىٕفبق لىٍغبٔسا‪ ،‬ئىؽطاپچىٍىمّۇ لىٍّبٍسۇ‪،‬‬ ‫ثېرىٍ​ٍىمّۇ لىٍّبٍسۇ‪ ،‬ئوجحۇضاھبي ثوٌىسۇ‪ .‬ئۇالض ئبٌالھ لب ئىىىىٕچي ثىط ِەثۇزٔي ـېطىه لىٍّبٍسۇ‪،‬‬ ‫ئبٌالھ ھبضاَ لىٍغبْ ٔبھەق ئبزەَ ئۆٌحۈضۈؾ ئىفىٕي لىٍّبٍسۇ‪ ،‬ظىٕب لىٍّبٍسۇ‪ .‬وىّىي ثۇ‬ ‫( گۇٔب ھالض )ٔي لىٍىسىىەْ‪ ،‬گۇٔبھمب چۈِگەْ ثوٌىسۇ‪ ،‬ئبذىطەجحە جبظاغب الٍىك ثوٌىسۇ‪ .‬لىَبِەت‬ ‫وۈٔي ئۇٔىڭغب ھەؼؽىٍەپ ئبظاپ لىٍىٕىسۇ‪ ،‬ئۇ ِەڭگۈ ئبظاپ ئىچىسە ذبضالٔغبْ ھبٌسا لبٌىسۇ‪ .‬پەلەت‬ ‫( ئۇالضٔىڭ ئىچىسىٓ ) ( ثۇ زۇَٔبزىىي ۋالحىسا ) جەۋثە لىٍغبْ‪ ،‬ئىّبْ ئېَحمبْ ۋە ٍبذفي ئەِەٌٍەضٔي‬ ‫لىٍغبٔالضال ثۇ ھبٌسا لبٌّبٍسۇ‪ ،‬ئبٌالھ ئۇالضٔىڭ گۇٔبھٍىطىٕي ٍبذفىٍىممب ئبٌّبـحۇضىسۇ‪ ،‬ئبٌالھ جوٌىّۇ‬ ‫ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض ۋە ِەضھەِەت لىٍغۇچىسۇض‪ .‬وىّىي ( گۇٔبھٍىطىغب ) جەۋثە لىٍىسىىەْ ۋە‬ ‫ئەِەٌىٕي جۈظەٍسىىەْ ( ِەؼئۇٌىَەجچبْ ثوٌؽب )‪ ،‬ئۇ ئبٌالھ لب ٍۈظٌۀگەْ ثوٌىسۇ ( ٍۀي ئبٌالھ ئۇٔىڭ‬ ‫جەۋثىؽىٕي لوثۇي لىٍىپ‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ ضاظى ثوٌىسۇ )‪ .‬ئۇالض ٍبٌغبْ گۇۋاھٍىك ثەضِەٍسۇ‪ٍ ،‬بِبْ‬ ‫‪96‬‬

‫ؼۆظٌەضٔي ئبڭالپ لبٌغبْ چبغسا ئبٌىَجبٔبپٍىك ثىٍەْ ئۆجۈپ وېحىسۇ‪ .‬ئۇالضغب ضەثجىٕىڭ ئبٍەجٍىطى‬ ‫ئەؼٍىحىٍگەْ‪ ،‬ئۇٔىڭ ثىٍەْ ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەت لىٍىٕغبٔسا‪ ،‬گبغ‪ ،‬ووضالضزەن ئبڭالپ‪ ،‬چۈـۀّەؼحىٓ‬ ‫ٍۈضِەٍسۇ‪ .‬ئۇالض‪ « :‬ئي ضەثجىّىع! ثىعگە ئبٍبٌٍىطىّىع ۋە ئەۋالزٌىطىّىع ئبضلىٍىك ـبزٌىك ثېغىفٍىفىڭٕي‬ ‫( ٍۀي ثىعگە ؼبڭب ئىحبئەجّەْ ئبٍبي ۋە پەضظۀث ئبجب لىٍىفىڭٕي ) جىٍەٍّىع‪ ،‬ثىعٔي جەلۋازاضالضٔىڭ‬ ‫پېفىۋاؼي ( ٍۀي جەلۋازاضالضٔىڭ ٔەِۇٔىؽي‪ٍ ،‬بذفىٍىممب زەۋەت لىٍغۇچي ) لىٍغىٓ » زەٍسۇ‪ .‬ئۀە‬ ‫ـۇالض لىَىٕچىٍىمالضغب ؼەثىط لىٍغبٍٔىمي ئۈچۈْ جۀٕەت ثىٍەْ ِۇوبپبجٍىٕىسۇ‪ ،‬ئۇالض جۀٕەجحە جىً‬ ‫ثىٍەْ ئىپبزىٍەـىە ئبجىع وېٍىسىغبْ ـبزٌىك ۋە ؼبالَ ثىٍەْ لبضـي ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ئۇالض جۀٕەجحە‬ ‫ِەڭگۈ لبٌىسۇ‪ ،‬جۀٕەت ٔېّە زېگەْ گۈظەي لبضاضگبھ! ٔېّە زېگەْ گۈظەي جبً! » ( ‪.) 76 - 63‬‬ ‫ؼۈضە ئىّبْ ئېَحمبْ ۋە ئىّبْ ئېَحّىغبْ وىفىٍەضگە ئوضجبق ذىحبة لىٍغبْ ھبٌسا ئبذىطٌىفىسۇ‪:‬‬

‫ون ِم َزا ًما‬ ‫كُ ْل َما ً َ ْـ َحبُ ِج ُ ْ​ْك َر ِ ّ​ّب م َ ْو َ​َل ُدؿَ ُاؤ ُ ُْك فَلَسْ َن هشتْ ُ ُْت فَ َس ْو َ​َ ٍَ ُك ُ‬

‫« ئەگەض ؼىٍەضٔىڭ زۇئبٍىڭالض ثوٌّىؽب‪ ،‬ضەثجىُ ؼىٍەضگە پەضۋا لىٍّبٍسۇ » ( ‪.) 77‬‬ ‫ثۀسە ئۆظىسىٓ ثىط ٔەضؼىٕىڭ ؼوضىٍىفىٕي ئبٔچە ٍبلحۇضۇپ وەجّەٍسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ئبٌالھ ئۆظىسىٓ‬ ‫ثىط ٔەضؼە جەٌەپ لىٍىٕىفىسىٓ ذۇضؼەْ ثوٌىسۇ‪.‬‬

‫رەھًبٌ ضۈرىطي‬ ‫ثۇ ؼۈضە لۇضئبٔسا ئبٌالھ ٔىڭ ئىؽّي ثىٍەْ ثبـٍىغبْ ٍىگبٔە ؼۈضە ثوٌۇپ‪ ،‬ثىطىٕچي ئبٍەجحە‬ ‫جىٍغبْ ئېٍىٕغبْ ئبٌالھ ٔىڭ « ِەضھەِەجٕىڭ چەوؽىع ِۀجەؼي » ئىىۀٍىىىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ «‬ ‫ضەھّبْ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ زەۋضىسىّۇ « ضەھّبْ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ضەھّبْ ؼۈضىؽي ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔىڭ فۇضلبْ ؼۈضىؽي ‪ - 60‬ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ «‬ ‫ضەھّبْ زېگەْ ٔېّە؟ » ؼوئبٌىغب جبۋاة ثوٌۇپ ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئۇؼٍۇثي ۋە‬ ‫ِەظِۇٔي ثبـحىٓ ئبذىطى ۋاؼحىٍىك ھبٌسا ِۇـۇٔساق ثىط جبۋاة ذبضاوحېطىگە ئىگە‪ .‬ثۇٔىڭسىٓ ثبـمب‬ ‫ئىىىي ؼۈضە ئبضىؽىسىىي ٍۀە ثىط ِۇٔبؼىۋەت ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 20 - 19‬ئبٍەجٍىطى ثىٍەْ فۇضلبْ‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ ‪ - 53‬ئبٍىحي ئبضىؽىسىىي ِەظِۇْ ئوذفبـٍىمي‪ .‬ھەظضىحي ئەؼّبزىٓ وەٌگەْ ۋە ھىجط‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ ‪ - 94‬ئبٍىحي ئىّب لىٍىٕغبْ ئەھّەت ثىٓ ھۀجەي ضىۋاٍىحىگە ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضە‬ ‫ھىجط ؼۈضىؽىسىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبؼٕىڭ ٔۇظۇي جەضجىپىسە ـەضھ ‪ -‬ئەؼىط ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‪ٍ ،‬ۀي ‪ - 13‬ئوضۇٔغب‬ ‫جىعىٍغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىسە ضەئىس ‪ -‬ئىٕؽبْ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‪ٍ ،‬ۀي ‪ - 97‬ئوضۇٔغب‬ ‫جىعىٍغبْ‪ .‬ثىطىٕچىؽي ثەن ثبٌسۇض‪ ،‬ئىىىىٕجىؽىسە ثەن وىَىٓ ثوٌۇپ لبٌغبْ‪ .‬جبثىط جەضجىپىسە‬ ‫فۇضلبْ ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ وېٍىسۇ‪ ،‬ئەڭ جوغطىؽي ثۇ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ھىفبِٕىڭ ٔەلىً لىٍىفىچە‪ ،‬ئىجٓ ِەؼئۇز ثۇ ؼۈضىٕي وەئجىسە ئوچۇق ‪ -‬ئبـىبضە‬ ‫ئولۇغبْ ۋە ِۇـطىىالضٔىڭ ھۇجۇِىغب ئۇچطىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇ ثۇ ھەلحە ِۇٔساق زېگەْ‪ « :‬ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫زۈـّۀٍىطىٕي ثۇٔىڭسىٓ ئىٍگىطى ثۇٔچە ئبجىع‪ ،‬ثىچبضە ھبٌەجحە وۆضِىگۀىسىُ » ( ئەغ ‪ -‬ؼىطەجۇْ‬ ‫ٔەثەۋىَ​َە )‪.‬‬ ‫‪97‬‬

‫ٔەجُ ؼۈضىؽي ـېطىىٕي ئەٍىپٍەؾ زەۋضىٕي ئبچمبٔىسى‪ .‬ضەھّبْ ؼۈضىؽي ئولۇٌغبٔسا‬ ‫ِۇـطىىالضٔىڭ غبٌجىطٌىك ثىٍەْ ھۇجۇَ لىٍىفىٕي ثۇ ثبؼمۇچحب جېرىّۇ گۈٌٍۀگەْ لۇضئبْ‬ ‫زەۋىحىىە لبضىحب ِۇـطىىالضٔىڭ ھەٍۋە لىٍىفي زەپ چۈـۀؽەن ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ِەٌۇِبجالضغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضە ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 5‬بوي ‪ٍ - 6‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب‬ ‫وېطەن‪.‬‬ ‫ثبالغەت جەھەجحىٓ وىفىٕي ھەٍطاْ لبٌسۇضىسىغبْ ثۇ ؼۈضە ـبۋلۇٔؽىع ئبلمبْ زەضٍبغب ئوذفبؾ‬ ‫ئۆظگىچە ثىط ئۇؼٍۇة ثىٍەْ وىفىٕىڭ ضوھي زۇَٔبؼىغب ذىحبة لىٍىسۇ‪ .‬ؼۈضە ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔغب‬ ‫ثوٌغبْ ضەھّىحي‪ِ ،‬ېھطى ‪ -‬ـەپمىحىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ضەھّەجٕي ثبٍبْ لىٍغبٔسا ۋەھىٌ ٔېئّىحىٕي‬ ‫ثىطىٕچي ئوضۇٔغب لوٍغبْ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك « ھىساٍەجٕىڭ ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔغب ثەضگەْ ٔېّەجٍىطى‬ ‫ئىچىسە ثىطىٕچي ئوضۇٔسا جۇضىسىغبٍٔىمي » ٔي جەوىحٍىّەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضە لۇضئبٔسا ئەؼّبئي ‪ -‬ھۇؼٕبزىٓ ثىطؼي ثىٍەْ ثبـٍىغبْ ٍىگبٔە ؼۈضە ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئىؽىُ‬ ‫ئىالھىٌ وىٍّىه ؼۈپىحىسە ئىفٍىحىسىغبْ « ثىؽّىٍالھىط ضەھّبٔىط ضەھىُ » وەٌىّىؽىسە جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ ئىىىي ئىؽىّسىٓ ثىطؼي ثوٌغبْ « ئەض ضەھّبْ »زۇض‪ .‬ثىط ِۀىسە ِۇـطىىالضٔىڭ «‬ ‫ضەھّبْ زېگەْ ٔېّە؟ » زېگەْ ؼوئبٌىغب جبۋاثحۇض‪ .‬ثۇ جبۋاثٕي ٍبذفي چۈـىٕىؿ ئۈچۈْ‪،‬‬ ‫ِۇـطىىالضٔىڭ ئۆظ ۋالحىسىىي ضوھي ھبٌىحىٕي ۋە ۋەھىَگە جۇجمبْ ِۇئبِىٍىؽىٕي ثىٍىفىّىع ظۆضۈض‪.‬‬ ‫ِۇـطىىالض ثبـحىٓ جبضجىپ « ضەھّبْ » ئىؽّىغب ؼوغۇق ٔەظەضزە لبضىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ وەٌىّىٕي‬ ‫ئىفٍىحىفحىٓ ئۆظىٕي جبضجمبْ ھەجحب ثۇ ئىؽىّسىٓ ٔەپطەجٍۀگەْ‪ .‬ثۇ پوظىحؽىَىؽىٕي ئبذىطلي‬ ‫ٔەپؽىگىچە زاۋاِالـحۇضغبْ‪.‬‬ ‫ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 6‬ىٍىسىىي ھۇزەٍجىَە ؼۈٌھىؽىسە ثۇ ِۇئبِىٍىٕي ئېٕىك وۆضەٌەٍّىع‪ِ .‬ەوىە‬ ‫ھەٍئىحىٕىڭ ضەئىؽي ؼۇھەًٍ ثىٓ ئبِط ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ؼۈٌىھ وبجىجي ثوٌغبْ ھەظضىحي ئەٌىگە‬ ‫ٍبظزۇضغبْ « ثىؽّىٍالھىط ضەھّبٔىط ضەھىُ » وەٌىّىؽىگە لبضـي چىممبْ ۋە‪:‬‬ ‫« ضەھّبْ زېگەْ ٔېّە؟ ثىؽّىىەٌالھۇِّە زەپ ٍبظ! » زېگەْ‪.‬‬ ‫ضەھّبْ ؼۈضىؽىٕىڭ جۇٔجي ئبٍەجٍىطى جبھىٍىَەت ئىٕؽبٍٔىطىٕىڭ « ضەھّبْ »ٔي ئىٕىبض‬ ‫لىٍىفىغب ثېطىٍگەْ ثىط جبۋاة ذبضاوحېطىغب ئىگە‪ .‬ئۇالضغب لۇٍبؾ ثىٍەْ ئبٍٕىڭ‪ٍ ،‬ەض ثىٍەْ‬ ‫ئبؼّبٕٔىڭ‪ ،‬وېچە ثىٍەْ وۈٔسۈظٔىڭ‪ ،‬زەضٍب ثىٍەْ زېڭىعالضٔىڭ ۋە جبغالضٔىڭ ئىٕؽبٕٔىڭ ئەِطىگە‬ ‫ثېطىٍگۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ئەگەض ئىٕؽبْ ئۆظىٕي ئوضاپ جۇضغبْ جەثىئەت زۇَٔبؼىغب ضەھّەت ٔەظىطى ثىٍەْ لبضىؽب‪،‬‬ ‫ضەھّبٕٔىڭ ضەھّىحىٕي وۆضىسۇ‪ .‬جۆۋۀسە ضەھّبٕٔىڭ ضەھّىحىٕىڭ جەجەٌٍىٍىطىٕي ضەھّبٕٔىڭ‬ ‫وبالِىسىٓ ثىطٌىىحە ئولۇٍ​ٍي‪:‬‬

‫هامص ْ َْح ُن (‪ )1‬ؿَ ه َ​َّل امْ ُل ْص َأ ٓ َن (‪َ )2‬ذوَ َق ْاَلو ْ َس َان (‪ )3‬ؿَو ه َم َُ امْ َح َ​َ َان (‪ )4‬امشه ْم ُس َوامْلَ َم ُص ِ ُِب ْس َح ٍان (‪َ )5‬واميه ْج ُم َوامشه َج ُص‬ ‫ّ‬ ‫ٌ َْس ُجسَ ِان (‪)6‬‬

‫« ضەھّبْ‪ .‬لۇضئبٕٔي ئۆگەجحي‪ ،‬ئىٕؽبٕٔي ئۇ ٍبضاجحي‪ .‬ئۇٔىڭغب ِەلؽىحىٕي ئۇلحۇضۇـٕي ئۆگەجحي‪.‬‬ ‫وۈْ ثىٍەْ ئبٍٕي ( ئۆظ ثۇضجٍىطىسا ) ِۇئەٍَەْ ھېؽبة ثوٍىچە ؼەٍط لىٍسۇضغبْ ئۇزۇض‪ .‬ئوت ‪-‬‬ ‫چۆپٍەض‪ ،‬زەي ‪ -‬زەضەذٍەض ئۇٔىڭغب ؼەجسە لىٍىسۇ ( ٍۀي ضەھّبٕٔىڭ ئەِطىگە ثوٍؽۇٔىسۇ ) » ( ‪- 1‬‬ ‫‪.) 6‬‬ ‫ئەض ‪ -‬ضەھّبْ‪ « ،‬ضەھّەت لىٍغۇچي‪ِ ،‬ۇجٍەق ضەھّەجٕىڭ ِۀجەؼي » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫وەٌىّە « ضەھىُ » ؼۆظ جوِۇضىسىٓ جۈضٌىٕىپ چىممبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ذۇززى « ئبٌالھ » ئىؽّىغب ئوذفبؾ‬ ‫‪98‬‬

‫ذبغ ؼۈپەجحۇض‪ .‬ئەؼّبئي ھۇؼٕب ئىچىسە ثۇ ؼۈپەت پەلەت ئبٌالھ ئۈچۈٔال ئىفٍىحىٍىسۇ‪ .‬ذۇززى «‬ ‫ئبٌالھ » ئىؽّي ثىطٌىه ۋە وۆپٍۈن ـەوٍىسە ئىفٍىحىٍّىگۀسەن ذبغ ؼۈپەت ثوٌغبْ « ضەھّبْ »‬ ‫وەٌىّىؽىّۇ ثىطٌىه ۋە وۆپٍۈن ـەوىٍسە ئىفٍىحىٍّەٍسۇ‪ « .‬ضەھىُ » ؼۈپىحي ذبغ ؼۈپەت‬ ‫ثوٌّىغبٍٔىمي ئۈچۈْ لۇضئبٔسا ضەؼۇٌۇٌالھ ۋە ِۇئّىٍٕەض ئۈچۈّٔۇ ئىفٍىحىٍگەْ‪ « .‬ئبٌالھ پبالٔچىغب‬ ‫ضەھّەت لىٍؽۇْ » زېگۀٍىه « ئبٌالھ پبالٔچىغب ضەھّبْ ۋە ضەھىُ ئىؽىٍّىطى ثىٍەْ جەجەٌٍي‬ ‫لىٍؽۇْ » زېگۀٍىه ثوٌىسۇ‪ .‬ضەھّبْ ئىؽّىٕىڭ ؼۈپەجٍەض ئىچىسە ذبغ ؼۈپەت ثوٌىفي‬ ‫ؼەۋەثىسىٓ ثبـمب ؼۈپەجٍەض ئىچىسە ئبالھىسە ئوضۇْ جۇجىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەت ضەھّبْ ؼۈپىحىٕىڭ ؼۈپەجٍەض‬ ‫ئىچىسە ئۆظگىچە ئوضٔىٕىڭ ثبضٌىمىٕىڭ ثىط ئىپبزىؽي‪:‬‬ ‫« ئبٌالھ زەپ ئبجىؽبڭالضِۇ ثوٌىسۇ‪ ،‬ضەھّبْ زەپ ئبجىؽبڭالضِۇ ثوٌىسۇ‪ ،‬لبٍؽىٕي ئبجىؽبڭالض‬ ‫( ھەِّىؽي ٍبذفىسۇض )‪ .‬ـۇٔي ئۇٔحۇِبڭالضوي‪ ،‬ئەڭ ٍبذفي ؼۈپەجٍەض ۋە ثبضٌىك ِۇوەِّەٌٍىىٍەض‬ ‫ئۇٔىڭغب ذبؼحۇض » ( ئىؽطا‪.) 110 ،‬‬ ‫ضەھّبْ ؼۈضىؽي ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئىالھىٌ ضەھّەجٕىڭ جەجەٌٍىٍىطىٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍغبْ‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضىسە « ضەثجىڭالضٔىڭ لبٍؽي ٔېّەجٍىطىٕي ئىٕىبض لىٍىؽىٍەض؟ » ئبٍىحي ‪ 31‬لېحىُ‬ ‫جەوطاضالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ھەض لېحىُ جەوطاضالٔغبٔسا ئبٌسىسىىي ئبٍەجٕي جەوىحٍەؾ ضوٌىٕي ئوٍٕبٍسۇ‪.‬‬ ‫چۈٔىي‪ ،‬ثۇ ئبٍەجحە جەوطاضالٔغبْ « ٔېّەت » ِەظوۇض ئبٍەجحىٓ ئىٍگىطىىي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثىط‬ ‫ ثىطىسىٓ پەضلٍىك ٔېّەجٍەضٔي وۆضؼىحىسۇ‪ِ .‬ەظوۇض ئبٍەجحىىي « وۇِب » ئبٌّىفي ئىٕؽبْ ۋە‬‫جىٕالضٔي وۆضؼىحىسۇ زەپ لبضاٌغبْ‪ .‬ثەٌىىُ ثۇ ئبٌّبؾ ئبضلىٍىك ئىٕؽبٕٔىڭ وۆضۈٔىسىغبْ ۋە‬ ‫وۆضۈّٔەٍسىغبْ جەضىپي ٍبوي زۇَٔب ثىٍەْ ئبذىطىحي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ ثوٌىفي ِۇِىىٓ‪.‬‬ ‫ضەھّبْ ئىؽّي ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثۇ ؼۈضىسە ‪ 31‬لېحىُ « ضەثجىڭٕىڭ ٔېّىحي » ئىجبضىؽىٕىڭ‬ ‫ئىفٍىحىٍىفي ضەثٕىڭ ضۇثۇثىَ​َىحىٕي ضەھّبٔىَ​َىحىسىٓ ئبٍطىپ چۈـىٕىفىە ثوٌّبٍسىغبٍٔىمىٕىڭ ثىط‬ ‫ئىپبزىؽي‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ضەھّبْ ئىؽّىسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ « لۇضئبٕٔي ئۇ ئۆگەجحي » ئبٍىحي ۋەھىَٕىڭ‬ ‫ضەھّبٕٔىڭ ئىٕؽبٔىَەجىە ثەذؿ ئەجىەْ ئەڭ چوڭ ضەھّىحي ئىىۀٍىىىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ئبٍەجحە‬ ‫ئىىىي ٔەضؼە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬لۇضئبْ ۋە ئۆگىٕىؿ‪ .‬لۇضئبْ ئۆظ ئبٌسىغب ثىط ضەھّەت‪،‬‬ ‫ئۆگىٕىؿ لبثىٍىَىحىّۇ ئۆظ ئبٌسىغب ثىط ضەھّەجحۇض‪ .‬ضەھّبٕٔىڭ ئۆگىحىفي ئۆظگىچە ثىط ضەھّەجحۇض‪ .‬ثۇ‬ ‫ضەھّەجٍەض ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضىحىٍىفىسىّٕۇ ئبٌسىٕمي ئوضۇٔسا جۇضىسۇ‪ .‬ـۇٔساق‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضىحىٍىفي‬ ‫چوڭ ثىط ضەھّەجحۇض‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ۋەھىٌ ۋە ئۆگىٕىؿ لبثىٍىَىحي ثوٌّىغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئىٕؽبْ « ثەـەض‬ ‫»ٌىىحىٓ « ئىٕؽبْ »ٌىك زەضىجىؽىگە ٍۈوؽىٍەٌّىگەْ ثوالجحي‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ئىٕؽبٕٔىڭ ضوھي زۇَٔبؼىغب ذىحبة لىٍىسىغبْ جۀٕەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ٔبھبٍىحي‬ ‫ٍبضلىٓ جەؼۋىطٌەض ثېطىٍگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئىّبْ وۆظى ثىٍەْ لبضىغبْ ثىط ِۇئّىٓ ئۆظىٕي ذۇززى‬ ‫جۀٕەجحە وۆضگۀسەن ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثبـحىٓ ئبذىطى ِەۋجۇزىَەجٕىڭ لوـّبق لبٔۇٔىَىحىٕي ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕىڭ ئېڭىغب‬ ‫ؼىڭسۈضىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ھبٍبجمب ھەض ۋالىث ِۇزاذىٍە لىٍىپ (ئبضىٍىفىپ) جۇضىسىغبٍٔىمي‬ ‫ھەلىمىحىٕىڭ ئەڭ جبٍٔىك ئىپبزىؽي ثۇ ؼۈضىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫امس َم َاو ِات َو ْ َاْل ْر ِض ُ ه‬ ‫ك ً َ ْو ٍم ُ َُو ِ​ِف َشبِ ٍن‬ ‫ٌ َْسبَ ُ َُل َم ْن ِ​ِف ه‬

‫« ئۇ ( ضەھّبْ ) ھەض ۋالىث ھبٍبجمب ۋە ِەۋجۇزىَەجىە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ھەض ئىفمب ِۇزاذىٍە لىٍىپ‬ ‫جۇضىسۇ » ( ‪.) 29‬‬ ‫‪99‬‬

‫ضەھّبْ ئىؽّي ثىٍەْ ثبـٍىغبْ ثۇ ؼۈضە‪ ،‬ئەؼّبئي ھۇؼٕب ئىچىسە ئۆظگىچە ئوضٔي ثوٌغبْ «‬ ‫ظۇٌجەالٌي ۋەٌئىىطاَ ( ئەظىّەجٍىه ۋە وەضەٍِىه )» ئىؽّي ثىٍەْ ئبذىطٌىفىسۇ‪.‬‬

‫فبتىر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ئبٌالھ ٔىڭ ئبؼّبْ ۋە ظېّىٕ​ٕي ٍبضىحىفي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‬ ‫« فبجىط » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬فبجىط ئبٌالھ ٔىڭ لۇضئبٔسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ ؼۈپەجٍىطىسىٓ ثىطؼي‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇ « ثىط ئۇضۇلٕي ثىد ئۇضۇپ‪ ،‬ـبوىٍىٕي ٍېطىپ چىمبضغۇظۇؾ » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈپەت ئبٌالھ ئۈچۈْ ئىفٍىحىٍگۀسە « ثىط ئۇضۇلٕي ـبوىٍىٕي ٍېطىپ ثىد جبضجمۇظۇپ‬ ‫چىمبضغبٔسەن‪ِ ،‬ەۋجۇزىَەت ئۇضۇلىسىٓ ٍولٍۇق ـبوىٍىٕي ٍېطىپ ئوجحۇضىغب چىمبضغبْ » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىسە ئبٌالھ ٔىڭ ئبؼّبٔالضٔىڭ ۋە ٍەضٔىڭ فبجىطى ئىىۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ‬ ‫« ئبؼّبٔالضٔي ۋە ٍەضٔي‪ٍ ،‬ۀي پۈجۈْ ثىط وبئىٕبجٕي ٍولٍۇلحىٓ ِەۋجۇت ثوٌۇـمب‪ ،‬ذۇززى ثىط‬ ‫ئۇضۇلٕىڭ ئىچىسىٓ ثىد جبضجمۇظۇپ چىمبضغبٔسەن ٍبضاجمبْ ئۇٌۇغ ظات » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثۇذبضى‪ ،‬جىطِىعى ۋە ثەظى جەپؽىطٌەضزە « ِەالئىىە ؼۈضىؽي » زېگەْ ئىؽىُ ثىٍەْ جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬پەضىفحىٍەض لۇضئبٔسا ِۇـۇ ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي ئبٍىحىسە ثېطىٍگەْ جەؼۋىط ثىٍەْ‬ ‫ٍبز لىٍىٕىسۇ‪:‬‬ ‫« ئىىىي لبٔبجٍىك‪ ،‬ئۈچ لبٔبجٍىك ۋە جۆت لبٔبجٍىك ئەٌچىٍەض » ( ‪ .) 1‬لبٔبت ِبززىٌ زۇَٔبضىّىعزا‬ ‫لۇـالضغب ذبغ ئوضگبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ۋەظىپىؽي ئۆظى ئوضۇٔالـمبْ گەۋزىٕي ھەض ذىً لىَىٕچىٍىمالضغب‬ ‫لبضىّبً‪ ،‬ئەڭ جېع ـەوىٍسە ثبضىسىغبْ ِۀعىٍىگە ٍەجىۈظۈـحۇض‪ .‬ثۇٔي « ئۇچۇؾ » زەپ ئبجبٍّىع‪.‬‬ ‫پەضىفحىٍەضِۇ ِۀىۋىٌ زۇَٔبٔىڭ ِبھىَىحىسە پەلەت ئبٌالھ ثىٍىسىغبْ ِۀىۋىٌ لۇـالضغب ئوذفبؾ‬ ‫ثىط ِەذٍۇلحۇض‪ .‬وۆپ لبٔبجٍىك ثوٌىفي جېع ئۇچىسىغبٍٔىمىٕي ئىّب لىٍؽب وېطەن‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ثىط‬ ‫ھەزىؽىسە ئىؽطا ۋەلەؼىسە ئۆظى ِۇاللبت ثوٌغبْ جىجطىئىٍٕي ‪ِ 600‬ىڭ لبٔىحي ثىٍەْ‬ ‫وۆضگۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ‪ .‬ھەزىؽحىىي ‪ِ 600‬ىڭ ؼبٔي ثىط ئوذفىحىؿ ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬جۇٔجي جەضجىپٍەضٔىڭ ھەِّىؽىسە فۇضلبْ ‪ِ -‬ەضٍەَ ؼۈضىؽي‬ ‫ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ِەٌۇِبجمب لبضىغبٔسا‪ ،‬ؼۈضە لۇضەٍؿ ئېّجبضگوؼي ثبـٍىٕىفحىٓ ثۇضۇْ‪ٍ ،‬ۀي‬ ‫زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 6‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ثۇ ِەوىىسىىي جەضەپٍەض ئۆظ ؼېپىٕي ئېٕىك ٔبِبٍەْ‬ ‫لىٍغبْ‪ ،‬ؼەپٍەض ئبٍطىٍغبْ‪ ،‬ۋەھىٌ ۋە ئۇٔىڭ ٍەجىۈظگۈچىؽي ثوٌغبْ ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضـي لىٍىچالض‬ ‫ثىٍەٍ​ٍىٕىفىە ثبـٍىغبْ ثىط ِەظگىً ئىسى‪ .‬ثۇ ِەظگىٍسە ِەوىىسىىي ثېؽىُ ۋە ظۇٌۇَ ؼەۋەثىسىٓ‬ ‫ثىط لىؽىُ ِۇؼۇٌّبٔالض ھەثەـىؽحبٔغب ھىجطەت لىٍىپ ثوٌغبٔىسى‪ .‬ھىجطەت لىٍىفمب لبزىط‬ ‫ثوالٌّىغبٔالضغب لبضىحب ضەھىّؽىعٌىه ثىٍەْ لبجحىك ظۇٌۇَ لىٍىّٕبلحب‪ ،‬ھەض ذىً لىَىٓ ‪ -‬لىؽحبق‪،‬‬ ‫ئەظىَەت ضاۋا وۆضۈٌّەوحە ئىسى‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي ثوٌغبْ فبجىط ثەٌىىُ ِۇؼۇٌّبٔالضغب ‪ٍ « :‬ولٍۇق‬ ‫لبضاڭغۇٌۇلىغب ٔۇضى ثىٍەْ جەجەٌٍي لىٍىپ‪ِ ،‬ەۋجۇزىَەجٕي ثبضٌىممب وەٌحۈضگەْ ئبٌالھ‪ِ ،‬ەوىىسىىي‬ ‫وۇپطى لبضاڭغۇٌۇلىغب ٔۇضى ثىٍەْ جەجەٌٍي لىٍىپ‪ ،‬ئىّبْ لۇٍبـىٕي چىمبضِبؼّۇ؟ » زەپ‬ ‫ِۇئّىٍٕەضگە ئۈِىس ثېغىفالپ جەؼەٌٍىٌ ثەضگەْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬

‫‪100‬‬

‫فبجىط ؼۈضىؽي لۇضئبٔسا « ئەٌھەِس » ثىٍەْ ثبـٍىغبْ فبجىھە‪ ،‬ئۀئبَ‪ ،‬وەھف ۋە ؼەثە لبجبضٌىك‬ ‫ثەؾ ؼۈضىٕىڭ ثىطؼي‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەۋجۇزىَەجٕىڭ وۆضۈٔۈـحىىي ضەڭگب ‪ -‬ضەڭٍىىي‪ ،‬ثىط ‪ -‬ثىطىگە ئوذفبؾ ثوٌّبؼٍىمىغب‬ ‫لبضىّبً‪ ،‬ئۇالض ئبضىؽىسىىي وىفىٕي ھەٍطاْ لبٌسۇضىسىغبْ ظىچ ِۇٔبؼىۋەت ۋە ِبؼٍىفىفٕي ئبؼبؼىٌ‬ ‫جېّب لىٍغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە وۆضۈٔىسىغبْ ۋە وۆضۈّٔەٍسىغبْ جەضەپٍىطى ثىٍەْ ٍبضىحىٍىؿ جىٍغب ئېٍىٕغبْ ھبٌسا‬ ‫ثبـالٔغبْ‪:‬‬ ‫« جىّي ھەِسۇؼبٔب ئبؼّبٔالضٔي ۋە ظېّىٕ​ٕي ئۆضٔەوؽىع ٍبضاجمۇچي‪ ،‬پەضىفحىٍەضٔي ئىىىي‬ ‫لبٔبجٍىك‪ ،‬ئۈچ لبٔبجٍىك‪ ،‬جۆت لبٔبجٍىك ئەٌچىٍەض لىٍغۇچي ئبٌالھ لب ذبؼحۇض! » ( ‪.) 1‬‬ ‫ؼۈضە ثۇ وبئىٕبت ۋە ئۇٔىڭ ٍبضاجمۇچىؽىٕي جؤىّبؼحىٓ ئۆظ ِەٍ​ٍىچە ٍبـبۋاجمبْ ئىٕؽبٔغب‬ ‫ِەؼئۇٌىَىحىٕي ئەؼٍىحىسۇ ( ‪ .) 7 - 2‬ثۇ ٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثىط ئبٍەت ھەِّىّىع ھبٍبت ۋالحىّىعزا‬ ‫ثىط ٍبوي ثىط لبٔچە لېحىُ ـبھىث ثوٌغبْ ثىط ؼۈٕٔەجۇٌالھٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬

‫اّلِل ِنويه ِاس ِم ْن َر ْ َْح ٍة فَ ًَل ُم ْم ِس َم مََِا َو َما ًُ ْم ِس ْم فَ ًَل ُم ْص ِس َل َ َُل ِم ْن ت َ ْـ ِس ٍِ َوُ َُو امْ َـ ِز ٍُز امْ َح ِك ُمي‬ ‫َما ً َ ْفذَ ِح ه ُ‬

‫« ئبٌالھ ضەھّىحىسىٓ وىفىٍەضگە ئبچمبْ ٔەضؼىٕي ھەضگىعِۇ جوؼۇپ لبالٌىغۇچي ثوٌّبٍسۇ‪،‬‬ ‫ئبٌالھ ضەھّىحىسىٓ جوؼمبْ ٔەضؼىٕي ئبٌالھ جوؼمبٔسىٓ وېَىٓ ئۇٔي ھېچ لوٍۇپ ثەضگۈچي‬ ‫ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ئبٌالھ غبٌىجحۇض‪ ،‬ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض » ( ‪.) 2‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحىٓ وېَىٕال « ئبٌالھ جىٓ ثبـمب ؼىٍەضگە ئبؼّبٔسىٓ ۋە ظېّىٕسىٓ ضىعىك ثېطىپ‬ ‫جۇضىسىغبْ ٍبضاجمۇچي ثبضِۇ؟ » ( ‪ ) 3‬زەپ ؼوضاٍسۇ‪ .‬ثۇ ؼۇئبي زەِبٌٍىممب ئبزەجحىىىسەن جۇٍۇٌىسۇ‪.‬‬ ‫ٌېىىٓ‪ ،‬ئىٕؽبْ ئىؽحىّبي لىٍىۋاجمبْ غىعاالضٔىڭ ِۆجىعىۋى ٍبضىحىٍىفي ھەلمىسە ثىط ئبظ جەپەوىۇض‬ ‫لىٍغبْ ۋالىححب‪ ،‬ثۇ ؼۇئبي ئبٌسىسا وىفي جىحطەـىە ثبـالٍسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثۇ ئبٍەجٍەضٔىڭ ِەلؽىحي‪،‬‬ ‫ئىٕؽبٔغب ِۇـۇٔساق ؼېرىٍَىك لىٍىۋاجمبْ ضەثجىگە لبٔساق لىٍىپ جۇظووضٌۇق لىٍىۋاجمبٍٔىمىٕي‬ ‫ئەؼٍىحىپ ئىٕؽبٕٔي ئبگبھالٔسۇضِبلحب‪ .‬ثۇٔىڭ ثىٍەْ ئۆظ ۋالحىسا ِەوىىسە ظۇٌۇَ ۋە ثېؽىُ ئبؼحىسا‬ ‫لبٌغبْ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ لەٌت زۇَٔبؼىسا ثىط وۆظٔەن ئېچىٍىپ‪ ،‬ذۇززى « ثۇٔچە ٔېّەت ثەضگەْ‬ ‫ئبٌالھ ٔي ٍبٌغبٔغب چىمبضغبٔالضٔىڭ ؼېٕي ئىٕىبض لىٍغبٍٔىمىغب ھەٍطاْ لبٌّىغىٓ‪ ،‬ؼۀسىٓ ئىٍگىطى‬ ‫ئۆجىەْ ٔۇضغۇْ پەٍغەِجەضٌەضٔىڭ ثېفىغىّۇ ثۇالض وەٌگەْ » زەپ جەؼەٌٍىٌ ثېطىۋاجمبٔسەن لىالجحي‪:‬‬

‫ِل َوا َ​َّل ه ِ‬ ‫َوا ْن ٍُ َك ِّشتُوكَ فَ َلسْ ُن ِّشت َ ْت ُر ُس ٌل ِم ْن كَ ْد ِ َ‬ ‫اّلِل حُ ْص َج ُؽ ْ ُاْل ُم ُور‬ ‫« ّ ( ئي ِۇھەِّەز! ) ئەگەض ئۇالض ّؼېٕي ئىٕىبض لىٍؽب ( لبٍغۇضۇپ وەجّە )‪ ،‬ھەلىمەجەْ ؼۀسىٓ‬

‫ئىٍگىطىىي پەٍغەِجەضٌەضِۇ ئىٕىبض لىٍىٕغبْ‪ ،‬ئبلىۋەجحە ھەِّە ئىؿ ئبٌالھ ٔىڭ زەضگبھىغب‬ ‫لبٍحۇضۇٌىسۇ » ( ‪.) 4‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ئۆظگىچە ئىپبزە ـەوىٍ​ٍىطىسىٓ ثىطؼي ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ٍ .‬ۀي‪ « ،‬ئبٌالھ‬ ‫ٔبِىسىٓ ئبٌساؾ! » ( ‪ .) 5‬ئبٌساـٕىڭ ِىڭ جۈضٌۈن ٍوٌي‪ ،‬ئۇؼۇٌي ثبض‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ئبٌالھ ٔبِىسىٓ‬ ‫ئبٌساؾ ئبٌساِچىٍىمٕىڭ ئەڭ ضەظىً ـەوٍي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔساق لىٍغۇچي ئۆظىٕىڭ ؼبذحىپەظٌىىىگە‬ ‫ئبٌالھ ٔي ۋاؼىحە لىٍّبلچي ثوٌغبْ ۋە ئبٌالھ ٔىڭ ئىؽّىٕي ؼۈٍئىؽحىّبي لىٍىفحىّٕۇ لوضلّبٍسىغبْ‬ ‫ثىطىسۇض‪.‬‬ ‫ضىَبذوض زىٕساضٌىمحىٓ جبضجىپ ؼبذحب ئىّبٔغب‪ ،‬ئىجبزەجٍەضزىىي ضىَبزىٓ جبضجىپ ـەوىٍۋاظ‬ ‫زىٕساضٌىممىچە ثوٌغبْ وەڭ زائىطىسىىي ئبٌساؾ ـەوٍىٕي ضەثجىّىع ِۇٔساق پبؾ لىٍغبْ‪ « :‬ھەض‬ ‫لبٔساق ثىط ؼبذحىپەظ ؼىٍەضٔي ئبٌالھ ٔىڭ ٔبِىسىٓ ئبٌساپ لوٍّىؽۇْ! » ( ‪.) 5‬‬ ‫‪101‬‬

‫ؼۈضىسىىي لىَبِەت ۋە ئبذىطەجىە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثبٍبٔالض وۆپىٕچىّىعٔىڭ ٔەظىطىسىٓ ؼبلىث‬ ‫ثوٌغبْ ثىط ھەلىمەجٕي ئەؼٍىحىسۇ‪ « :‬ھېچمبٔساق ثىط ئەھەزى ؼبڭب ھەِّىسىٓ ذەۋەضزاض ثوٌغبْ‬ ‫ئبٌالھ ثەضگەْ ذەۋەضگە ئوذفبؾ ثىط ذەۋەضٔي ثېطەٌّەٍسۇ » ( ‪ .) 14‬ـۇٔساق ئەِەؼّۇ؟ لىَبِەت ۋە‬ ‫ئبذىطەت ھەلمىسە ئبٌالھ جىٓ ثبـمب ِەٌۇِبت ثەضگۈچي ثبضِۇ؟‬ ‫ِەۋجۇزىَەت ئىچىسە ئۆظىگە ئۆظى ٍېحەضٌىه ثوٌغبْ ٍىگبٔە ظات ئبٌالھحۇض‪ .‬ئىٕؽبٔسىٓ جبضجىپ‬ ‫ثبضٌىك ِەذٍۇلالض ئبٌالھ لب ِۇھحبج‪ .‬ثۇ ئەظەٌي ۋە ئەثەزى ھەلىمەجٕي لۇضئبْ جىٍىسىٓ ئبڭالؾ‬ ‫وىفىگە ثبـمب ثىط جۇٍغۇ ثېطىسۇ‪:‬‬

‫َ​َّي َأُّيُّ َا اميه ُاس َأه ُ ُُْت امْ ُفلَ َصا ُء ا َ​َّل ه ِ‬ ‫اّلِل ُ َُو امْل ِ َُِّن امْ َح ِمَسُ‬ ‫اّلِل َو ه ُ‬ ‫ّ‬ ‫« ئي ئىٕؽبٔالض! ؼىٍەض ئبٌالھ لب ِۇھحبجؽىٍەض‪ ،‬ئبٌالھ ( ھەِّىسىٓ ) ثىھبجەجحۇض‪ِ ،‬ەزھىَىگە‬

‫الٍىمحۇض » ( ‪.) 15‬‬ ‫ٍۇلىطىسىىي ثۇ ئبٍەجحىٓ ثەٌىىُ وىفىٕىڭ ئەلٍىگە ِۇٔساق ثىط ؼۇئبي وېٍىفي ِۇِىىٓ‪ « :‬ثۇ‬ ‫ھەلىمەجىە لبضىغبٔسا‪ ،‬ئبٌالھ ئۈچۈْ ئىٕؽبْ ۋاظ وەچىىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ثىط ِەذٍۇلّۇ؟ »‪ .‬ئەٌۋەجحە‬ ‫ئۇٔساق ئەِەغ‪ « .‬ئەگەض ئبٌالھ ذبٌىؽب ؼىٍەضٔي ھبالن لىٍىپ‪ ،‬ئوضٔىڭالضغب ٍېڭي ثىط ذەٌمٕي پەٍسا‬ ‫لىٍىسۇ » ( ‪.) 16‬‬ ‫ذبٌىؽب‪...‬‬ ‫ذبالِسۇ؟‬ ‫ئۆجّۈـحە ئىٕؽبٔالض ئىچىسىىي ثەظى لەۋٍِەض ئۈچۈْ ذبٌىغبْ‪ .‬ثۇ زۇَٔبضىّىع ئەثەزىٌ ثوٌۇـٕي‬ ‫زاۋا لىٍغبْ ؼبٔؽىعٌىغبْ ذبٔسأٍىك‪ ،‬زۆٌەت ۋە ئىّپېطىَۀي وۆضزى‪ .‬ھەِّىؽىٕىڭ جبٍىسا ثۈگۈْ‬ ‫ـبِبٌالض ئەگىپ ئۆجّەوحە‪ .‬ئىٕؽبْ ئبٌالھ ٔىڭ ئۈِىسىٕي ٍەضزە لوٍؽب‪ ،‬ثەٌىىُ ثىط وۈٔي ئۇالضٔي‬ ‫ھبالن لىٍىپ ئوضٔىغب ثبـمىالضٔي ٍبضىحىفي ِۇِىىٓ‪ .‬ثۇ ئبٍەت ثۇ ھەلىمەجٕي ئەؼىەضجّەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەضوىعى ئىسىَىؽىگە ِبغ ھبٌسا ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىؽي ئېڭىغب‬ ‫ھبٍبجٕىڭ ضەڭساض‪ ،‬ھەض جۈضٌۈن ۋە لوـّبق لۇجۇپٍۇق لبٔۇٔىَىحىٕي ٔەلىؿ لىٍىپ ئىفٍىّەوحە‪ .‬ئىّبْ‬ ‫ۋە وۇپطى زائىُ ِەۋجۇت ثوٌۇپ جۇضىسۇ‪ .‬ؼىٍەضٔىڭ ئۆظەڭالضٔي ثۇٔچە ئبۋاضە لىٍىفىڭالض ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫لبٔۇٔىٕي ئۆظگەضجەٌّەٍسۇ‪ « :‬ؼەْ ئۇالض ئۈچۈْ ( ٍۀي ئىّبْ ئېَحّىغبٍٔىمٍىطى ئۈچۈْ ) لبٍغۇضۇپ‬ ‫ئۆظەڭٕي ھبالن لىٍىۋاٌّىغىٓ‪ ،‬ئبٌالھ ھەلىمەجەْ ئۇالضٔىڭ لىٍّىفٍىطىٕي ثىٍىپ جۇضغۇچىسۇض »‬ ‫( ‪ٍ .) 8‬ۀي‪ ،‬وۇپطىٕىڭ ٍەض ٍۈظىسىىي ِەۋجۇزٌىمي ئبٌالھ ٔىڭ ئىٍّي زائىطىؽىسە‪ٌ ،‬ېىىٓ ضاظىٍىمي‬ ‫زائىطىؽي ئىچىسە ئەِەغ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ثىط ِۇئبِىٍىگە ضۇذؽەت لىٍىفي ثىٍەْ ئۇٔىڭغب‬ ‫ضاظى ثوٌىفي ئوذفبؾ ٔەضؼە ئەِەغ‪ .‬ئىٕؽبٔغب ئىطازە ۋە ئەلىً ثەضگۀٍىىي ٍبذفي ۋە ٍبِبٕٔي‬ ‫ئبٍطىفىغب ضۇذؽەت لىٍغبٍٔىمىسۇض‪ٍ .‬بذفي ۋە ٍبِبْ‪ ،‬چىطاٍ​ٍىك ۋە ؼەت ئبضىؽىسىىي پەضق ثۇ‬ ‫ئبؼبؼحب ۋۇجۇزلب چىمىسۇ‪ .‬ـۇڭب ھەضوىُ ٔېّىٕي ذبٌىؽب ئۇٔىڭ ووٍىسا ثوٌىفي وېطەن‪ .‬ـەضەپ ۋە‬ ‫ئېحىجبضٔىڭ ھەلىمي ثوٌغىٕىغب جبٌىپ ثوٌغۇچي ثۇالضٔىڭ ئىالھىٌ ِۀجەؼي ثوٌغبْ ئبٌالھ لب‬ ‫ٍۈظٌىٕىفي وېطەن‪:‬‬

‫َم ْن َ​َك َن ٍُ ِصًسُ امْ ِـ هز َة فَ ِو ه َِل امْ ِـ هز ُة َ َِجَ ًـا‬

‫« وىّىي ـەضەپ ئىعزەٍسىىەْ‪ ،‬ـەضەپٕىڭ ھەِّىؽي ئبٌالھ غب ِۀؽۇپ ( ئۇٔي ئبٌالھ جىٓ‬ ‫جىٍىؽۇْ ) » ( ‪.) 10‬‬ ‫ئبٍەجٕىڭ زاۋاِي « ؼۆظ ‪ -‬ھەضىىەت ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجىە لبضىحب ئىالھىٌ لبٔۇْ ٔېّە؟ »‬ ‫زېگەْ ؼۇئبٌغب ِۇٔساق جبۋاة ثېطىسۇ‪:‬‬ ‫‪102‬‬

‫ام َ َْ َِ ً َ ْص َـسُ امْ َ ِك ُم ه‬ ‫امصا ِم ُح ٍَ ْصفَ ُـ َُ‬ ‫امع َّ ُِة َوامْ َـ َم ُل ه‬ ‫ّ‬ ‫« پەلەت ٍبذفي ؼۆظ ئبٌالھ ٔىڭ زەضگبھىغب ئۆضٌەٍسۇ‪ٍ ،‬بذفي ئەِەي ئۇٔي ٍۇلىطىغب ئۆضٌىحىسۇ »‬

‫( ‪.) 10‬‬ ‫ؼۈضە‪ٍ ،‬بضىحىٍىفحىىي ضەڭساضٌىك ئىچىسىىي ِبؼٍىفىؿ لبٔۇٔىغب زېڭىعٔي ( ‪ ،) 12‬وېچە ۋە‬ ‫وۈٔسۈظٔي ( ‪ ، ) 13‬ئۆؼۈٍِۈوٍەض ۋە ِېحبٌالض ( ِېٕېطاي ئېٍېّېٕىحالض )ٔي ( ‪ ،) 27‬ھبٍۋأالضٔي ( ‪) 28‬‬ ‫ِىؽبي لىٍىپ وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەضوىعى ئىسىَىؽىٕي جەـىىً لىٍغبْ ثۇ ئبٍەجٍەض ضەثجىّىعٔىڭ ٍبضىحىفحىىي ۋە‬ ‫ئىٕؽبٔالضزىىي ئوذفىّبؼٍىمالضغب لبٍؽي ٔۇلحىسا جۇضۇپ لبضىفىّىع وېطەوٍىىىٕي جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە‬ ‫ئۆگەجّەوحە‪:‬‬

‫َو َما ٌ َْس خَ ِوي امْ َح ْح َص ِان ُ َ​َشا ؿَ ْش ٌب فُ َص ٌ‬ ‫شاتُ َُ َوُ َ​َشا ِموْ ٌح ُأ َج ٌاج َو ِم ْن ُ ٍّ‬ ‫ون ِحوْ َ​َ ًة‬ ‫ون م َ ْح ًما َظ ِص اَّي َوج َ ْس خَ ْر ِص ُج َ‬ ‫ك ثَبِ ُ ُ​ُك َ‬ ‫ات َسائِ ٌف َ َ‬ ‫ثَوْخَ ُسوَّنَ َا َوحَ َصى امْ ُف ْ َ‬ ‫ون‬ ‫ِل ِفِ َِ َم َوا ِد َص ِم َخخْذَ ُلوا ِم ْن فَضْ ِ َِل َومَ َـو ه ُ ْ​ْك ج َ ْش ُك ُص َ‬

‫« ئىىىي زېڭىع ( ٍۀي زېڭىع ۋە زەضٍب ) ئوذفبؾ ئەِەغ‪ .‬ثىطىٕىڭ ؼۈٍي جبجٍىك‪ ،‬جەٍِىه‬ ‫ثوٌۇپ ( گبٌسىٓ ) ؼىٍىك ئۆجىسۇ‪ٍ ،‬ۀە ثىطؼي ٔبھبٍىحي ئبچچىك‪ ،‬جۇظٌۇق‪ .‬ئۇالضٔىڭ ھەض‬ ‫ئىىىىؽىسىٓ ٍېڭي گۆـٍەضٔي ( ٍۀي ثېٍىمالضٔي ) ٍەٍؽىٍەض‪ ،‬ؼىٍەض جبلبٍسىغبْ ظىٕ​ٕەت ثۇٍۇٍِىطى‬ ‫( ٍۀي ئۈٔچە ‪ِ -‬بضجبٔالض ) ٔي چىمىطىؽىٍەض‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ٔېّىحىٕي جەٌەپ لىٍىفىڭالض ئۈچۈْ‪،‬‬ ‫ـۈوۈض لىٍىفىڭالض ئۈچۈْ ئۇٔىڭ ثبغطىسا زوٌمۇْ ٍېطىپ وېحىۋاجمبْ وېّىٍەضٔي وۆضىؽىٍەض »‬ ‫( ‪.) 12‬‬ ‫ثۇ لبٔۇْ جەلەظظاؼي ؼەۋەثىسىٓ ئىٕؽبٔالضٔىڭّۇ ھەلىمەجىە لبضىحب ِەؼئۇٌىَەت‪ ،‬ثىٍىُ ۋە‬ ‫چۈـۀچە ٔۇلحىؽىسا ئوذفبؾ ثوٌّىغبْ زەضىجىسە ئىٕىبغ لبٍحۇضىسىغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪18‬‬ ‫‪22‬؛ ‪28‬؛ ‪.) 32‬‬‫ثۀسىٍەض ئىچىسە ثەظىٍىطى ئبٌالھ ٔىڭ لبٔۇٍٔىطىٕي ثبٍمبپ ئۇٔىڭغب لبضىحب ئەِەي لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫ھەلىمەجٕي جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثبٍبْ لىٍّبلحب‪:‬‬ ‫« ئبٌالھ ٔىڭ ثۀسىٍىطى ئىچىسە پەلەت ثىٍىُ ۋە ثىٍىّىٕىڭ ِەلؽىحىٕي چۈـىٕىپ ٍەجىەْ‬ ‫وىفىٍەضال ئبٌالھ ٔي ھەلىمىٌ ضەۋىفحە ھۆضِەجٍەٍسۇ » ( ‪.) 28‬‬ ‫پەضلٍىك ثوٌۇؾ لبٔۇٔىَىحىٕي ثبٍمىَبٌّىغبْ ئىٕؽبٕٔىڭ پەضلٍىك ئېحىمبز ۋە چۈـۀچىؽىٕي «‬ ‫ٍبجالـحۇضۇپ »‪ ،‬ئۇٔي لبضىغۇالضچە ٍوق لىٍىفمب ئۇضۇٔغبٍٔىمىٕي ضەؼۇٌۇٌالھمب ئەظىَەت ٍەجىۈظگەْ‬ ‫ِۇـطىىالضٔىڭ چۈـۀچىؽي ئبؼبؼىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 43 ،42 ،25 ، 10 ،2‬ئىٕىبض لىٍغۇچىالض‬ ‫ھەضگىعِۇ ئبٌالھ لب ظىَبْ ٍەجىۈظەٌّەٍسۇ‪ ،‬ئىٕىبض ؼەۋەثىسىٓ ظىَبْ جبضجمۇچي ٍۀىال ئىٕىبض‬ ‫لىٍغۇچىٕىڭ ئۆظى ثوٌىسۇ ( ‪ .) 39‬ئبٔسىٓ ثىط ‪ -‬ثىطىٕىڭ ئىٕىبضىٕي وۈچەٍحىۈچي ھبِبلەت‬ ‫وىفىٍەض ئۈچۈْ ِۇٔساق زېَىٍىسۇ‪ « :‬ثۇ ھەززىٕي ثىٍّەٍسىغبٔالض ثىط ‪ -‬ثىطىگە پەلەت ئبٌسىٕىفٕي‬ ‫ۋەزە لىٍىفىسۇ » ( ‪.) 40‬‬ ‫ثۇ ـەوىٍسە‪ ،‬ئېحىمبجحىىي ئوذفىّبؼٍىك ۋە ئىّبْ ‪ -‬وۇپطى ئوجحۇضىؽىسىىي وۆضەـٕىڭّۇ ثۇ‬ ‫لبٔۇْ زائىطىؽىسە چۈـىٕىٍىفي وېطەوٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪:‬‬ ‫« ؼەْ ئبٌالھ ٔىڭ ؼۈٕٔىحىسە ھېچمبٔساق ثىط ئۆظگىطىفٕي وۆضِەٍؽەْ‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ؼۈٕٔىحىسە‬ ‫ھېچمبٔساق ٍۆٔىٍىؿ ئۆظگەضجىفٕي ( ئۆظگىطىفٕي ) وۆضِەٍؽەْ » ( ‪ .) 43‬ثۇ ھەلىمەت ِەظوۇض‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 4‬ئبٍىحىسىّۇ جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ئىالھىٌ ضەھّەجٕىڭ ثىط ئەؼەضى ثوٌغبْ ئىٕؽبْ ئۈچۈْ‬

‫‪103‬‬

‫ثەٌگىٍۀگەْ ٍۀە ثىط لبٔۇْ ثبض‪ٍ .‬ۀي ئىٕؽبٔغب جىٕىمي جوذحىغىچە ثوٌغبْ ئبضىٍىمحب ذبجبزىٓ‬ ‫لبٍحىؿ پۇضؼىحي ثېطىٍگەْ ( ‪.) 44‬‬ ‫ؼۈضىسە ۋەھىَٕىڭ ھەِّىؽىگە ؼىڭسۈضۋېحىٍگەْ ئىالھىٌ ھەلىمەجٍەضٔي ثىط جۈٍِىسە‬ ‫ئىپبزىٍىگەْ ٔۇضغۇْ ئىجبضىٍەض ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسىٓ ؼۈضە « ئبٍەجٍەض ؼەضزاضى »زۇض‪ .‬ثۇ‬ ‫ئبٍەجٍەضٔىڭ ھەض ثىطى ثىطەض وىحبة ثوٌغۇزەن ھەلىمەجٕي ثىط جۈٍِە ثىٍەْ ئىپبزىٍەٍسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەض‬ ‫لۇضئبٔسىىي ھەلىمەجٕىڭ ئەڭ ئىرچبَ ئىپبزىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالض ذۇززى ِۇثبضەن لۇضئبْ لەٌجىّىعگە‬ ‫ئبؼمبْ ثوالپىىغب ئوذفبٍسۇ‪ .‬ئۇ ئبٍەجٍەضزىٓ ثىط لبٔچىؽىغب لبضاپ ثبلبٍ​ٍي‪:‬‬

‫ام َ َْ َِ ً َ ْص َـسُ امْ َ ِك ُم ه‬ ‫امصا ِم ُح ٍَ ْصفَ ُـ َُ‬ ‫امع َّ ُِة َوامْ َـ َم ُل ه‬ ‫ّ‬ ‫« پەلەت ٍبذفي ؼۆظ ئبٌالھ ٔىڭ زەضگبھىغب ئۆضٌەٍسۇ‪ٍ ،‬بذفي ئەِەي ئۇٔي ٍۇلىطىغب ئۆضٌىحىسۇ »‬

‫( ‪.) 10‬‬

‫َو َ​َل ًُيَ ِخّئ َُم ِمثْ ُل َد ِد ٍْي‬

‫« ھېچمبٔساق ثىط ئەھەزى ؼبڭب ھەِّىسىٓ ذەۋەضزاض ثوٌغبْ ئبٌالھ ثەضگەْ ذەۋەضگە ئوذفبؾ‬ ‫ثىط ذەۋەضٔي ثېطەٌّەٍسۇ » ( ‪.) 14‬‬

‫َ​َّي َأُّيُّ َا اميه ُاس َأه ُ ُُْت امْ ُفلَ َصا ُء ا َ​َّل ه ِ‬ ‫اّلِل ُ َُو امْل ِ َُِّن امْ َح ِمَسُ‬ ‫اّلِل َو ه ُ‬ ‫ّ‬ ‫« ئي ئىٕؽبٔالض! ؼىٍەض ئبٌالھ لب ِۇھحبجؽىٍەض‪ ،‬ئبٌالھ ( ھەِّىسىٓ ) ثىھبجەجحۇض‪ِ ،‬ەزھىَىگە‬

‫الٍىمحۇض » ( ‪.) 15‬‬

‫ا ْن ٌَشَ بِ ًُ ْش ُِ ْح ُ ْ​ْك َوًَبِ ِت ِ َ​َبوْ ٍق َج ِسً ٍس‬ ‫ّ‬ ‫« ئەگەض ئبٌالھ ذبٌىؽب‪ ،‬ؼىٍەضٔي ھبالن لىٍىپ‪ ،‬ئوضٔىڭالضغب ٍېڭي ثىط ذەٌمٕي پەٍسا لىٍىسۇ »‬

‫( ‪.) 16‬‬

‫اّلِل ِم ْن ِؾ َحا ِد ٍِ امْ ُـوَ َما ُء‬ ‫اه ه َما َ َْي َ​َش ه َ‬ ‫ّ‬

‫« ئبٌالھ ٔىڭ ثۀسىٍىطى ئىچىسە پەلەت ثىٍىُ ۋە ثىٍىّىٕىڭ ِەلؽىحىٕي چۈـىٕىپ ٍەجىەْ‬ ‫وىفىٍەضال ئبٌالھ ٔي ھەلىمىٌ ضەۋىفحە ھۆضِەجٍەٍسۇ » ( ‪.) 28‬‬

‫اّلِل ثَ ْح ِس ً​ً​ًل َوم َ ْن َُتِسَ ِم ُس يه ِة ه ِ‬ ‫فَوَ ْن َُتِسَ ِم ُس يه ِة ه ِ‬ ‫اّلِل َ َْت ِو ً​ً​ًل‬

‫« ؼەْ ئبٌالھ ٔىڭ ؼۈٕٔىحىسە ھېچمبٔساق ثىط ئۆظگىطىفٕي وۆضِەٍؽەْ‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ؼۈٕٔىحىسە‬ ‫ھېچمبٔساق ٍۆٔىٍىؿ ئۆظگەضجىفٕي ( ئۆظگىطىفٕي ) وۆضِەٍؽەْ » ( ‪.) 43‬‬

‫يەريەو ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىسە ھەظضىحي ِەضٍەَ ۋە ئوغٍي ئىؽبٔىڭ جۇغۇٌىفي ھەلمىسە جەپؽىٍىٌ جوذحبٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ‬ ‫« ِەضٍەَ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ثەظى ضىۋاٍەجٍەضگە لبضىغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ زەۋضىسىال « ِەضٍەَ » ئىؽّي ثىٍەْ‬ ‫ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇذبضىسا ؼۈضە ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسىىي ِۇلبجحب ھەضىپٍىطى ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا ِەٍ​ٍي ئوچۇق ٍبوي ئىّب ـەوٍي ثىٍەْ ثوٌؽۇْ‪ ،‬لۇضئبْ ۋەھىٌ ثىۋاؼحە ٔبظىً‬ ‫لىٍىٕغبْ ِۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالِٕىڭ ئبٔىؽي ھەلمىسە ثىطِۇ ئبٍەت ٍوق‪ .‬ئەِّب‪ ،‬ئىؽب‬

‫‪104‬‬

‫ئەٌەٍھىؽؽبالِٕىڭ ئبٔىؽي ھەظضىحي ِەضٍەَ ھەلمىسە ‪ 98‬ئبٍەجٍىه ئۇظۇْ ثىط ؼۈضە ئوضۇْ ئبٌغبْ‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭ ؼىطجىسا ثبـمب ؼۈضىٍەضزىّۇ ٔەچچە ئوْ ئبٍەجحە ِەضٍەَ ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‪ .‬پەلەت ثۇٔىڭ‬ ‫ئۆظىال‪ ،‬ۋەھىٌ ِۀجەؼىٕىڭ ِۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالِٕىڭ ثەـەضى ( ئىٕؽبٔي ) وىٍّىىىسىٓ‬ ‫ِۇؼحەلىً ئىىۀٍىىىٕىڭ ئېٕىك زەٌىٍي‪ .‬لۇضئبٔسا‪ِ ،‬ۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالِٕىڭ ـەذؽىٌ‬ ‫ھبٍبجىسىىي ذۇـبٌٍىك ٍبوي لبٍغۇؼىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىطِۇ ئبٍەت جبپمىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ٔۇلحب‬ ‫وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەٌۇَ ثوٌغبْ ضىۋاٍەجٍەضگە لبضىغبٔسا ھەثەـىؽحبٔغب‬ ‫ھىجطەت لىٍغبْ ِۇھبجىطالضٔىڭ ضەئىؽي‪ِ ،‬ۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالِٕىڭ جبغىؽىٕىڭ ئوغٍي جبفەض‬ ‫ة‪ .‬ئەثۇ جبٌىپ ھەثەـىؽحبْ ھۆوۈِساضىغب ِەضٍەَ ؼۈضىؽىٕىڭ ثىط لىؽّىٕي ئولۇپ ثەضگەْ‪ .‬ثۇ‬ ‫جبضىرىٌ ِەٌۇِبجمب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ؼۈضە پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪ٍ - 6‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ زېؽەن‬ ‫ذبجبالـّبٍّىع‪ِ .‬ەضٍەَ ؼۈضىؽي زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي لۇضئبْ جەضجىپىسە فبجىط ‪ -‬جبھب ؼۈضىؽي‬ ‫ئبضىؽىغب ٍەضٌەـحۈضۈٌگەْ‪.‬‬ ‫لۇضئبْ‪ٔ ،‬بظىً ثوٌغبْ جىٍسىىي ئەڭ ٍۇلىطى ئەزىجي جېىىؽث‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬لۇضئبٕٔي ثىط ئەزىجي‬ ‫ئەؼەض زەپ لبضاـمب ثوٌّبٍسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ لىّ​ّىحي ۋە وۈچىٕي ئەزەثىٍَىىىسىٓ ئەِەغ‪،‬‬ ‫ئەثەزىٍَىىىسىٓ ئبٌىسۇ‪ .‬لۇضئبٔسا ئەزەثىٌ ئەؼەضٌەضزە وۆضۈٌىسىغبْ ئىؽحىٍىؽحىىىٍىك ۋاؼحىٍەضٔىڭ‬ ‫ھەِّىؽي ئىفٍىحىٍگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضئبٕٔي « ِەجبظٔىڭ ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىؽي » زېَىفىە ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا ئوذفىحىؿ‪ ،‬ئىؽحىئبضە‪ ،‬وىٕبٍە لبجبضٌىمالض ئىؽحىٍىؽحىىىٍىك ۋاؼحىٍەض ئىفٍىحىٍگەْ‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا ئەزەثىَبجٕىڭ ثۇٔچە ٍۇلىطى ؼەۋىَەزە ئىفٍىحىٍىفي ئىالھىٌ ۋەھىٍَەضٔىڭ ئوِۇِىٌ‬ ‫ِبھىَىحىگە ِۇۋاپىك ثوٌۇپ‪ ،‬ھەض زەۋضٔىڭ پەٍغەِجىطى ئۆظ زەۋضىسە ئەڭ جەضەلمىٌ لىٍغبْ ئىٍىُ ۋە‬ ‫ؼۀئەجىە ذىطىػ لىٍىسىغبْ ؼەۋىَەزە لوضاٌالٔسۇضۇٌغبْ ھبٌسا ئەۋەجىٍگەْ‪ِ .‬ۇھەِّەز‬ ‫ئەٌەٍھىؽؽبالَ ٍبـىغبْ زەۋض ۋە جەِئىَەجحە ـېئىط ۋە ثبـمب جۈضزىىي ئېغىع ئەزەثىَبجي ئەڭ جەضەلمىٌ‬ ‫لىٍغبْ ۋە جەؼىط وۈچي ٍۇلىطى ثوٌغبْ ثىط زەۋض ئىسى‪ .‬ـېئىطالض ئىچىسە جبٌالٔغبْ ئەڭ ٍبذفي‬ ‫ـېئىطالض وەئجىٕىڭ جبٍِىطىغب ئېؽىالجحي‪ .‬لۇضئبْ‪ ،‬ـېئىطٔي « ثۇت »ٔىڭ ئوضٔىغب‪ ،‬ـبئىطٔي‬ ‫ـبِبٕٔىڭ ئوضٔىغب لوٍغبْ ِۇـطىه ِەوىىگە ثبالغىحي ثىٍەْ ھەٍۋە لىٍغبٔىسى‪ .‬لۇضئبْ ئەزەثىَبت‬ ‫ٔۇلحىؽىسىٓ ـېئىطغب ٍبوي ٔەؼىطگە ئوذفىّبٍسىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۆظىگە ذبغ ثىط ئۇؼٍۇثمب ئىگە‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ئۆظىّۇ ئۆظىٕىڭ ـېئىط ئەِەؼٍىىىٕي جەوىحٍەٍسۇ‪ .‬لۇضئبْ لۇٌىمي ـېئىطغب وۆٔۈپ لبٌغبْ‬ ‫چۆي ئەضەپٍىطىگە لۇضئبٕٔي ئبڭٍىغبْ ھبِبْ ؼەجسە لىٍسۇضغىسەن زەضىجىسە ثبالغەجٕي ئىفٍىحىسۇ‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا ئىچىي ذىحبة ثىٍەْ ئىٕؽبْ زىٍىٕىڭ ئەڭ چوڭمۇض لبجٍىّىغب ذىحبة لىٍىسىغبْ‬ ‫ضەھّبْ ۋە ِەضٍەِسىٓ ئىجبضەت ئىىىي ؼۈضە ثبض‪ِ .‬ەضٍەَ ؼۈضىؽىسە « ضەھّبْ » وەٌىّىؽي ‪ 16‬لېحىُ‬ ‫جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئىچىي ذىحبة ٔۇلحىؽىسىٓ ضەھّبْ ؼۈضىؽي ثىٍەْ ئوذفبؾ‬ ‫ئبالھىسىٍىىىە ئىگە‪ .‬لۇضئبٔسىىي ئىچىي ذىحبة ؼۇٔىڭ ـىٍسىطٌىفىغب‪ ،‬ـبِبٌٕىڭ پىچىطٌىفىغب‬ ‫ئوذفبٍسىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭ چبلىطىمي لەٌجحىٓ لۇالق ؼبٌغۇچىٕىڭ لەٌت زۇَٔبؼىٕىڭ ئەڭ ئىچىي‬ ‫ثۇٌۇڭٍىطىغب ٍېحىپ ثبضىسۇ‪ .‬وىفىٕي ئۆظىگە جەٌپ لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ھەظضىحي ٍەھَب ثىٍەْ زازىؽي ھەظضىحي ظەوەضىَب‪ ،‬ھەظضىحي ئىؽب ثىٍەْ ئبٔىؽي ھەظضىحي‬ ‫ِەضٍەَ ۋە ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ھبٍبت ھېىبٍىؽىٕي چۆضىسىگەْ ھبٌسا ثىط لىؽىُ ۋەلەٌەضٔي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىٍىطى ثوٌغبْ ِۇئّىٍٕەضگە جەؼەٌٍي‬ ‫ثېطىسۇ‪ .‬ئىّبٔي ؼەۋەثٍىه ٍۇضجىٕي جەضن لىٍىفمب ِەججۇض ثوٌغبْ ھەظضىحي ئىجطاھىُ‪ ،‬لۇضئبْ ۋەھىٌ‬ ‫‪105‬‬

‫ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضٍبٔىسا جۇٔجي لېحىُ ثۇ ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ ئۇٔىڭغب‬ ‫ئەگەـىەْ ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ـەذؽىَىحىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي لەھطىّبٔي ظەوەضىَب ئەٌەٍھىؽؽبالَ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇ ِەثەزٔىڭ ؼبزىك ۋە‬ ‫ِۇجحەلي ذىعِەجچىؽي‪ِ ،‬ەضٍەِٕىڭ ھبِّىؽي ئېٍعاثىحٕىڭ ئېطى‪ ،‬ھەظضىحي ٍەھَبٔىڭ زازىؽي‪،‬‬ ‫ئىّطاْ ئبئىٍىؽىٕىڭ ضەئىؽي ئىّطإٔىڭ ثبجىؽي‪ِ ،‬ەضٍەِٕىڭ ئبٔىؽي ھبٕٔۀىڭ لېَىٕئبوىؽي ۋە‬ ‫ئبجبق ( لۇضثبٍٔىك ‪ٔ /‬ەظىط ) لىٍىٕغبْ ثىغۇثبض ِەضٍەِٕىڭ ِەثەزجىىي ھبِىَؽي ئىسى‪ .‬ئۇ ئوغٍي‬ ‫ٍەھَب ثىٍەْ ثىطٌىىحە جېٕىٕي ئبٌالھ لب ـبھىث لىٍىپ ـېھىث ثوٌغبْ پەٍغەِجەضٌەض ئبضىؽىسىٓ‬ ‫ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ٍ .‬ەھۇزىَالض ئۆظ ئىچىسىٓ چىممبْ ثۇ پەٍغەِجەضٔي زەۋىحي ؼەۋەثٍىه ذوضٌىغبْ ۋە‬ ‫ئبذىطىسا ئۆٌحۈضىۋەجىۀىسى‪ .‬ضەثجي ثۇ ؼۈضىٕي ئۇٔىڭغب ھەزىَە لىٍغبٔىسى‪:‬‬

‫ِذ ْن ُص َر ْ َْح ِة َرت ّ َِم َؾ ْحسَ ٍُ َز َن ِص هَّي‬

‫« ثۇ‪ ،‬ضەثجىڭٕىڭ ثۀسىؽي ظەوەضىَبغب لىٍغبْ ِەضھەِىحىٕىڭ ثبٍبٔىسۇض » ( ‪.) 2‬‬ ‫ھەظضىحي ظەوەضىَبٔىڭ پەضظۀحي ٍوق ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٌالھ ئۇٔي ثۇ ئبضلىٍىك ئېّحىھبْ لىٍغبٔىسى‪.‬‬ ‫ئۆظىٕىڭ ٍېفي چوڭىَىپ لبٌغبْ‪ ،‬ئبٍبٌي جۇغّبغ ئىسى ( ‪ِ .) 5‬ەضٍەِٕىڭ ئېھحىَبجي ؼەۋەثٍىه‬ ‫ٍېٕىغب وىطىپ چىممبْ ۋالىححب‪ ،‬ئبٌالھ لب ثېغىفالٔغبْ ٔەظىط ِەضٍەِٕىڭ ئىالھىٌ ئىىطاِغب ٔبئىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىغب ـبھىث ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭغب ھەۋىؽي وېٍىسۇ ۋە ضەثجىسىٓ ئۆظىگە ثىط پەضظۀث جىٍەٍسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫زۇئبؼىٕي لىٍغبٔسا چىٓ ٍۈضىىىسىٓ ضەثجىگە ِۇٔبجبت لىٍىسۇ‪ .‬ھەَ « ضەثجىُ! ؼبڭب زۇئب لىٍىپ‬ ‫ئۈِىسؼىع ثوٌۇپ لبٌغىٕىُ ٍوق » ( ‪ ) 4‬زەٍسۇ‪ .‬ئۇ ئۆظىسىٓ وېَىٓ زاۋاؼىٕي زاۋاِالـحۇضىسىغبْ ثىط‬ ‫پەضظۀحىە ئىگە ثوٌۇـٕي ئبضظۇ لىٍغبٔىسى‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ھەظضىحي ظەوەضىَب زۇَٔبۋىٌ ِەلؽەت ئۈچۈْ ئبٌالھ‬ ‫جىٓ پەضظۀث جىٍىّىگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔىڭ چىٓ لەٌجىسىٓ لىٍغبْ زۇئبؼىغب ِۇٔساق جبۋاة‬ ‫ثېطىٍگۀىسى‪:‬‬

‫اَس َُ َ َْي َ​َي م َ ْم َ َْن َـ ْل َ َُل ِم ْن كَ ْد ُل َ َِس اَا‬ ‫ْشكَ ِتل ًَُل ٍم ْ ُ‬ ‫َ​َّي َز َن ِص هَّي اَنه هُخَ ِ ّ ُ‬ ‫ّ‬ ‫«( پەضىفحىٍەض ئبضلىٍىك )‪ :‬ئي ظەوەضىَب! ثىع ھەلىمەجەْ ؼبڭب‬

‫ٍەھَب ئىؽىٍّىه ثىط ئوغۇي‬ ‫ثىٍەْ ذۇؾ ذەۋەض ثېطىّىع‪ ،‬ئىٍگىطى ھېچ وىفىٕي ئۇٔىڭغب ئىؽىّساؾ لىٍّىسۇق » ( ‪.) 7‬‬ ‫ظەوەضىَب زۇئب لىٍغبْ‪ ،‬ئبٌالھ ئۇٔىڭ ثۇ ؼبٌىھ زۇئبؼىٕي لوثۇي لىٍغبٔىسى‪.‬‬ ‫زۇئبٔىڭ لوثۇي لىٍىٕغبٍٔىمي ذەۋىطىٕي ئەڭ ئىفۀچٍىه ِۀجەزىٓ ئبٌغبْ ظەوەضىَب ثۇ‬ ‫ذەۋەضٔي ئبال ‪ -‬ئبٌّبً‪ ،‬ئىرحىَبضؼىع ثۇ ؼۇئبٌٕي ؼوضىسى‪:‬‬

‫ون َِي كُ ًَل ٌم َو َ​َكه َِت ا ْم َص َأ ِ​ِت ؿَا ِك ًصا َوكَسْ تَوَل ُْت ِم َن ْام ِك َ ِّب ِؾ ِخ اَا‬ ‫كَا َل َر ِ ّب َأ هَن ٍَ ُك ُ‬

‫« ظەوەضىَب ئېَححي‪ :‬ئبٍبٌىُ جۇغّبغ جۇضؼب‪ِ ،‬ەْ لېطىپ ِۈوچىَىپ وەجىەْ جۇضؼبَ‪ِ ،‬ېٕىڭ‬ ‫لبٔسالّۇ ئوغٍۇَ ثوٌؽۇْ؟ » ( ‪.) 8‬‬ ‫ثۇ ٍەضزە ئىىىي ٔۇلحب ثبض‪ .‬ثىطؼي لەٌت‪ٍ ،‬ۀە ثىطؼي ئەلىً‪ .‬زۇئب لەٌجحىٓ چىممبٔىسى‪ .‬زۇئب‬ ‫لەٌجٕىڭ ئبٌالھ ثىٍەْ ؼۆظٌىفىفي‪ ،‬ـۇٔساق ئەِەؼّۇ؟ ھەظضىحي ظەوەضىَبِۇ ئبٌالھ ثىٍەْ لەٌجي‬ ‫ئبضلىٍىك ؼۆظٌەـىەْ ۋە زۇئبؼي لوثۇي ثوٌغبٔىسى‪ .‬ئۇ ئبٌالھ جىٓ پەضظۀث جىٍىگۀسە ئۆظىٕىڭ‬ ‫لېطىپ ِۈوچىَىپ لبٌغبْ‪ ،‬ئبٍبٌىٕىڭّۇ جۇغّبغ ئىىۀٍىىىٕي ٔبھبٍىحي ئوثساْ ثىٍەجحي ۋە ثۇ‬ ‫ھەلىمەجٕي ئۆظىّۇ ثبٍبْ لىٍغبٔىسى‪ .‬ثۇ ھەلىمەجٕي ثىٍىپ جۇضۇپ‪ٍ ،‬ۀىال ئبٌالھ جىٓ پەضظۀث‬ ‫جىٍىگۀىسى‪ .‬زۇئبؼي لوثۇي ثوٌغبٔسا ٔېّە ئۈچۈْ « ضەثجىُ! ئبٍبٌىُ جۇغّبغ جۇضؼب‪ِ ،‬ەْ لېطىپ‬ ‫ِۈوچىَىپ وەجىەْ جۇضؼبَ‪ِ ،‬ېٕىڭ لبٔسالّۇ ئوغٍۇَ ثوٌؽۇْ؟ » زەپ ؼوضىسى؟ ِبٔب ثۇ ٔۇلحىسا‬

‫‪106‬‬

‫ئەلىً ئۆظىٕي وۆضؼەجىۀىسى‪ .‬ھەظضىحي ظەوەضىَب زۇئبٔي چىٓ زىٍىسىٓ لىٍغبْ‪ ،‬ؼۇئبٌٕي ئەلىً‬ ‫ٔۇلحىؽىسىٓ ؼوضىغبٔىسى‪ِ .‬بٔب ثۇ ئىىىي ٔۇلحب ئبضىؽىسا ٔبھبٍىحي چوڭ پەضق ثبض‪ .‬ثۇ پەضلٕي‬ ‫چۈـۀّىگەْ ۋالىححب‪ ،‬ثىط ‪ -‬ثىطىگە ظىححەن وۆضۈٔگەْ ثۇ ئىىىي ٔۇلحىٕي ھەضگىعِۇ چۈـۀگىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئىىىىٕجي لەھطىّبٔي ٍەھَب ئىسى‪ .‬ذىطىؽحىَبٔالض ئۇٔي « ۋاپحىع ٍەھَب » ( جوْ )‬ ‫زەپ ئبجىؽىّۇ‪ ،‬ثىع ئۇٔي « جەھبضەجچي ٍەھَب » زەپ چۈـۀؽەن ثوٌىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئۇ ثبضٌىمىٕي پبن‬ ‫ثىط جەِ ئىَەت ۋە پبن ثىط زۇَٔب ئۈچۈْ پبن ـەذؽىَەجٕىڭ لوٌغب وەٌحۈضۈٌىفىگە ثېغىفٍىغبٔىسى‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭ ثۇ پبوٍىمىغب جىؽّي پبوٍىمىّۇ وىطەجحي‪ .‬ئۇ ؼۇٔي ثەزۀٕىڭ پبوٍىمي ئۈچۈْ‪ ،‬ئىجبزەجٕي‬ ‫ئەذاللٕىڭ پبوٍىمي ئۈچۈْ‪ ،‬ھېچمبٔساق زۇَٔبۋى ثبٍ​ٍىممب ئىگە ثوٌّبؼٍىمٕي ِبٌٕىڭ پبوٍىمي‬ ‫ئۈچۈْ‪ ،‬ۋەھىَٕي لەٌجٕىڭ پبوٍىمي ئۈچۈْ ئىفٍەجىۀىسى‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭ ئىؽّىٕي ئبٌالھ لوٍغبٔىسى ( ‪ٍ .) 7‬ەھَب « زائىُ ٍبـبٍسىغبْ » ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ثىط‬ ‫پېئىٍسۇض‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬پېئىً ثۇ ٍەضزە ئىؽىُ ثوٌغبٔىسى‪ ،‬ھەِسە ثۇ ئىؽىّٕي ئبٌالھ ثەضگۀىسى‪ٍ .‬ەھَب‬ ‫گۇٔبھمب چۆِگەْ ئىٕؽبٔالض جەِئىَىحىسىٓ ئبٍطىٍىپ چۆٌسە ٍبـىغبْ‪ ،‬ئۆظ جبِبئىحىٕي لۇضغبْ‪،‬‬ ‫ئۇالضٔي ٍەھۇزىٍَەـىەْ ئىؽطائىً ئەۋالزٌىطىٕىڭ وىطٌىطىسىٓ ٍىطاق جۇجمبْ‪ِ ،‬ەضٍەِٕي ۋە ئۇٔىڭ‬ ‫لۇچىمىسىىي ثبٌىؽٕي ھىّبٍە لىٍغبٔىسى‪.‬‬ ‫ئىؽّي « زائىُ ٍبـبٍسىغبْ » ثوٌغبْ ٍەھَبٔىڭ ئبلىۋىحي لبٔساق ثوٌسى؟‬ ‫ظاٌىُ ھېطوزەغ‪ ،‬ئۆظ ؼىڭٍىؽي ثىٍەْ جوً لىٍىفىغب پەجىۋا ثەضِىگۀٍىىي ئۈچۈْ‪ ،‬ئۇٔي‬ ‫ھبٍبجىٕىڭ ثبھبضىسا ثوغۇظالپ وبٌٍىؽىٕي ئېٍىپ ئبـىمىغب ھەزىَە لىٍغبٔىسى‪.‬‬ ‫ئۇ زائىُ ٍبـبٍححىغۇ؟‬ ‫ـۇٔساق‪ ،‬ئۇ زائىُ ٍبـىسى‪ٌ .‬ېىىٓ‪ٍ ،‬بـبـحب ثىع ثىٍىسىغبْ ِۀىسە ٍبـىّىسى‪ .‬ئبٌالھ ثەضگەْ‬ ‫ِۀىسە ٍبـىسى‪ .‬زائىُ ٍبـىسى‪ٍ ،‬بـبۋاجىسۇ ۋە ٍبـبٍسۇ‪ .‬زۇَٔب ِەۋجۇت ثوٌغبْ ِۇززەجچە ٍبـبـٕي‬ ‫زاۋاِالـحۇضىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ئبٍەجٍەض ‪ ،‬ثۇ لۇضالض ئۇٔىڭ زۇَٔبزىّۇ ٍبـبۋاجمبٍٔىمىٕىڭ زەٌىٍي‪ .‬ئبذىطەجحە‬ ‫ثوٌؽب ئۇ ئەڭ ٍبذفىالض لبجبضىسا ٍبـبٍسۇ‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ئۈچىٕچي لەھطىّبٔي ؼۈضىگە ئىؽّي ثېطىٍگەْ ِەضٍەَ ئىسى‪ِ .‬ەضٍەِٕىڭ‬ ‫ھبٍبجىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثەظى ِەٌۇِبجالض ئبٌئىّطاْ ؼۈضىؽي ‪ - 34‬ئبٍىحىسىٓ ثبـالٔغبْ ثۆٌەوحە ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىسە ھەظضىحي ِەضٍەِگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثبٍبٔالض ئبٌئىّطاْ ؼۈضىؽىسىىي ثبٍبٔالضٔىڭ‬ ‫زاۋاِىغب ئوذفبپ لبٌىسۇ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ھەظضىحي ِەضٍەِٕىڭ ھبٍبجىٕي ئولۇغبٔسا‪ ،‬ئبٌسى ثىٍەْ‬ ‫ئبٌئىّطاْ ؼۈضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەضٔي‪ ،‬ئبٔسىٓ ِەضٍەَ ؼۈضىؽىٕىڭ ثۇ ئبٍەجٍىطىٕي‬ ‫ئولۇؾ وېطەن‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ِەضٍەِٕىڭ ئىؽبغب ھبِىٍە ثوٌۇؾ ۋە ئۇٔي زۇَٔبغب وەٌحۈضىفي ثۇ ؼۈضىسە جەپؽٍي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ ( ‪.) 29 - 18‬‬ ‫ؼۈضىسە ھەظضىحي ِەضٍەَ ئىپپەجٕىڭ ؼىّۋوٌي ؼۈپىحىسە جەؼۋىطٌۀگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭغب‬ ‫چبپالٔغبْ جۆھّەجٍەض وەؼىىٍٕىه ثىٍەْ ضەت لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەضٔي ئولۇغبٔسا‪ ،‬ثبال زېگۈزەن‬ ‫ٍبـحىىي ثىط لىعٔىڭ لبٔساق ئېغىط وۈٍٔەض ثىٍەْ ؼىٕبٌغبٍٔىمىغب ـبھىث ثوٌىّىع‪ .‬ثۇ ـۇٔساق ئېغىط‬ ‫ئېّحىھبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ وىچىه لىعغب ٔبھبٍىحي ئېغىط وەٌگەْ ۋە ئبذىطىسا ِەضٍەِٕي ِۇٔساق‬ ‫زېگۈظىۋەجىۀىسى‪:‬‬

‫‪107‬‬

‫« وبـىي ِەْ ثۇٔىڭسىٓ ئىٍگىطى ئۆٌۈپ وەجىەْ ثوٌؽبِچۇ؟ وىفىٍەض جەضىپىسىٓ ئۇٔحۇٌۇپ‬ ‫وەجىەْ ( ئەضظىّەغ ) ٔەضؼىگە ئبٍ​ٍىٕىپ وەجؽەِچۇ! » ( ‪.) 23‬‬ ‫« ھەض لىَىٕچىٍىمحىٓ وېَىٓ ثىط ئبؼبٍٔىك ثبضزۇض » ئبٍىحىٕىڭ ؼىطى جەجەٌٍي لىٍىسۇ‬ ‫ِەضٍەِٕىڭ ھبٍبجىغب‪ .‬ثىط ثىغۇثبضٔىڭ ئىپپىحىگە لبضىحىٍغبْ ئەڭ ئېغىط ئەٍىپٍەؾ ثىط جەضەپحە‪ٍ ،‬ەض‬ ‫ٍۈظىٕىڭ ئەڭ ِۇؼحەؼٕب ۋەلەؼىٕي جەِؽىً لىٍغبْ ئىؽبٔىڭ ِۆجىعىۋى جۇغۇٌۇـي ٍۀە ثىط جەضەپحە‬ ‫جۇضِبلحب ئىسى‪ .‬ئېّحىھبْ لبٔچە ئېغىط ثوٌؽب‪ ،‬ئۇٔىڭ ِۇوبپبجىّۇ ـۇٔىڭغب ِبغ ھبٌسا چوڭ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ِەضٍەَ جۇغۇت جەضٍبٔىسا جبضجمبْ ئبظاپ‪ ،‬ثۇ ؼۈضىسە جەپؽىٍي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ئەؼٍىسە ثۇ‬ ‫ٔۇلحىسا‪ِ ،‬ەضٍەِّۇ ھەض ئبٔىغب ئوذفبؾ جۇغۇت ئبظاثىٕي جبضجىپ ٍەڭگىسى‪ ،‬زېَىٍگۀىسى‪ٍ .‬ۀي‬ ‫ِەضٍەِٕي ۋە ئىؽبٔي ھەززىسىٓ ظىَبزە ئۇٌۇغالپ چەوحىٓ ئبـّبڭالض! ئبٌالھ ئۇالضٔي لوٍغبْ ٍەض‪،‬‬ ‫ئۇالض ئۈچۈْ پەذىطٌىٕىفىە ٍېحىپ ئبـىسۇ!‬ ‫ِەضٍەَ ؼۈضىؽىٕىڭ جۆجىٕجي لەھطىّبٔي ھەظضىحي ئىؽب ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٌئىّطاْ ؼۈضىؽي ثىٍەْ‬ ‫لوـۇپ ئولۇٌغبٔسا‪ ،‬ئىؽب‪ ،‬ئۈچ ٔەؼىٍٕىڭ ئبٌالھ لب ثېغىفالؾ جەضٍبٔىٕىڭ ٔەجىجىؽي ثوٌۇپ‬ ‫ئبٌسىّىعغب چىمّبلحب‪ .‬ؼۈضىسە ؼۆظ ھەظضىحي ئىؽب ئۈؼحىسىٓ ِەظھەثٍەضٔىڭ ثبجىً ؼۈضوىٍىفٍىطىگە‬ ‫وېٍىپ جوذحبٍسۇ‪ .‬ئەؼٍىسە ثۇ ئبضلىٍىك ِۇھەِّەز ئۈِّىحىگە‪ :‬ذىطىؽحىَبٔالض ئىؽبٔي ئۇٌۇغالپ‬ ‫ئىالھالـحۇضغبٔسەن‪ ،‬ؼىٍەضِۇ پەٍغەِجىطىڭالضٔي ئۇٌۇغالپ ئىالھالـحۇضۇۋاٌّبڭالض!‪ ،‬زەپ ذىحبة‬ ‫لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ٍەھَب ۋە ھەظضىحي ٍەھَب ئۆضٔىىي ئبضلىٍىك ضەؼۇٌۇٌالھ لب ئبٌالھ ٔىڭ ئەڭ ثۈٍۈن‬ ‫ئىّىبْ ئىىۀٍىىي ٍۀە ثىط لېحىُ ئەؼٍىحىٍىسۇ‪:‬‬ ‫« ئبٌالھ ثىط ٔەضؼىٕىڭ ۋۇجۇجمب چىمىفىٕي ئىطازە لىٍؽب‪ ،‬ئۇ پەلەت < ۋۇجۇجمب وەي! > زەٍسۇ ‪-‬‬ ‫زە‪ ،‬ئۇ ٔەضؼە ۋۇجۇجمب وېٍىؿ ثبؼمۇچىغب وىطىسۇ » ( ‪.) 35‬‬ ‫ئبٔسىٓ ؼۈضىسە ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ زازىؽىغب لىٍغبْ ٔەؼىھەجٍىطى ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪- 41‬‬ ‫‪ .) 50‬پەضظۀحٍەض زازىؽىٕي ھىساٍەجىە چبلىطاٌّبٍسۇ زەپ وىُ ـۇٔساق زەٍسۇ؟ پەضظۀحٍەض زازىؽىغب‬ ‫ٔەؼىھەت لىالٌّبٍسۇ زەپ وىُ ـۇٔساق زەٍسۇ؟ ثۇٔساق زېگۈچىٍەضٔي ئبٍەجٍەض ئىٕىبض لىٍّبلحب‪ .‬ئەِّب‪،‬‬ ‫ثۇت ٍبؼىغۇچي ئبجب ئوغٍىٕىڭ ؼۆظىگە لۇالق ؼبٌّىغبٔىسى‪ .‬ثۇ ٍەضزە‪ :‬پەضظۀحىڭ پەٍغەِجەض ثوٌغبْ‬ ‫جەلسىطزىّۇ ؼبڭب ثىط پبٍسىؽي ٍوق‪ .‬ئبجب پەلەت ئۆظىٕىڭ جبٌٍىفي ثىٍەْ ھىساٍىحىٕي جبپىسۇ‪ .‬ئەگەض‬ ‫ھىساٍەت ئىٕؽبٔالضٔىڭ ئىرحىَبضٌىمىسىٓ ئۆظ ئبٌسىغب ثوٌىسىغبْ ثوٌؽب ئىسى‪ ،‬پەٍغەِجەضٌەض ئۆظ‬ ‫ئبجىؽي ۋە ئوغۇٌٍىطىغب ئۇٔي ھەزىَە لىالجحي‪ .‬ئەِّب‪ ،‬ثۇٔي لىالٌّىسى‪ ،‬زېَىٍّەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ جۇض جېغىسا ۋەھىٌ ئېٍىفي‪ ،‬ھەظضىحي ئىؽّبئىٍٕىڭ ۋەزىؽىگە ۋاپب‬ ‫لىٍىسىغبْ ثىطى ئىىۀٍىىي‪ ،‬ھەظضىحي ئىسضىؽٕىڭ ضاؼحچىً ثىطى ئىىۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪51‬‬ ‫ ‪ .) 57‬ثۇ جىٍغب ئېٍىٕغبْ پەٍغەِجەضٌەضزىٓ وېَىٓ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ٍوٌىٕي زاۋاِالـحۇضغبْ ذەٍطۇي‬‫ذەٌەف ٔەؼىٍ​ٍەض ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪.) 58‬‬ ‫ئبٔسىٓ ثۇ ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ذەٍطٌىه ِىطاؼىغب ذىَبٔەت لىٍغبْ ثىط جۈضوۈَ‬ ‫وىفىٍەض ھەلمىسە جوذحۇٌۇپ‪ « :‬ئۇالضزىٓ وېَىٓ وەٌگۀٍەض ئىجبزەجٕىڭ ئىچىٕي لۇضۇغساپ لۇضۇق‬ ‫ـەوىٍگە ئبٍالٔسۇضۇپ لوٍسى ۋە ٔەپؽي ‪ -‬ذبھىفٍىطىغب ئەگەـحي » ( ‪ ) 59‬زەٍسۇ‪ .‬ثۇالضٔىڭ‬ ‫ئىچىسىٓ ذبجبٌىمىسىٓ لبٍحىپ جەۋثە لىٍغبٔالضغب جۀٕەت ثىٍەْ ذۇؾ ذەۋەض ثېطىٍىسۇ ( ‪- 60‬‬ ‫‪ .) 63‬ؼۈضىسە ئبٌالھ ٔىڭ ئىعچىً ھبٌسا « ضەھّبْ » ؼۈپىحي ثىٍەْ جىٍغب ئېٍىٕىفىٕىڭ ثىط ؼەۋەثي‬ ‫ثۇ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫‪108‬‬

‫ئبٔسىٓ ئبذىطەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۆٌەوحىٓ وېَىٓ‪ ،‬ؼۆظ ۋەھىَٕىڭ چبلىطىمىغب وېٍىپ‬ ‫جوذحبٍسۇ‪ .‬پۇضؼەت لوٌسا ثبض ۋالىححب ثۇ چبلىطىممب لۇالق ؼېٍىؿ وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ئبٌالھ ئىعچىً ھبٌسا « ضەھّبْ » ؼۈپىحي ثىٍەْ جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ٍبذفىالضٔي ئىالھالـحۇضىۋېٍىؿ‪ ،‬ھەَ ٍبذفىالضغب ھەَ ئۇالضٔىڭ ٍبذفىٍىمىغب ذىَبٔەت‬ ‫لىٍغبٍٔىك ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەت ذىَبٔەجٕىڭ وېٍىپ چىمىؿ ؼەۋەثىٕي ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬ ‫« ئۇالض ئۆظىگە ِۀپەئەت ۋە ٔوپۇظ ئېٍىپ وېٍىفي ئۈچۈْ ئبٌالھ جىٓ غەٍطىٕي ئىالھ لىٍىۋاٌىسۇ‬ ‫» ( ‪.) 81‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ئەڭ ؼەض ذىً ئبٍەجٍىطىسىٓ ثىطؼي ثۇ ِەؼىٍە ِۇٔبؼىۋىحي ثىٍەْ ثۇ ٍەضزە جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ‪:‬‬

‫امس َم َو ُات ًَخَفَ هع ْص َن ِمٌْ َُ َوثًَْشَ ُّق ْ َاْل ْر ُض َو َ َِّت ُّص امْجِ َحا ُل َُساا (‪)91‬‬ ‫مَلَسْ جِ ئ ُ ْ​ُْت َشُْئًا ّاداا (‪ )89‬حَ َ​َك ُد ه‬ ‫« ؼىٍەض ـەن ‪ -‬ـۈثھىؽىعوي لەثىھ ثىط ؼۆظٔي لىٍسىڭالض! ثۇ ؼۆظٔىڭ ٍبِبٍٔىمىسىٓ ئبؼّبٔالض‬

‫پبضچىٍىٕىپ وەجىىٍي‪ٍ ،‬ەض ٍېطىٍىپ وەجىىٍي‪ ،‬جبغالض گۇِطاْ ثوٌۇپ وەجىىٍي جبغ لبٌسى » ( ‪- 89‬‬ ‫‪.) 90‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسا ئەثەزى ِۇھەثجەجٕىڭ ئەثەزىٌ ِەۋجۇت ثوٌۇپ جۇضغۇچي ثەذؿ ئەجىەْ‬ ‫ثىط ِۇھەثجەت ئىىۀٍىىي جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫امصا ِم َح ِ‬ ‫ات َس َ​َ ْج َـ ُل م َ ُِ ُم هامص ْ َْح ُن ُوداا‬ ‫ا هن ه ِاَّل ٍَن َأ ٓ َمٌُوا َو َ َِعوُوا ه‬ ‫ّ‬ ‫« ئىّبٔسا چىڭ جۇضغبْ‪ ،‬ئۇ ئىّبٔىغب ِبغ ثىط ھبٍبت وەچۈضگۀٍەضگە ئۇ چەوؽىع‬

‫ضەھّەجٕىڭ‬

‫ِۀجەؼي ( ئبٌالھ ) ئۇالضٔىڭ زىٍ​ٍىطىسا ِۇھەثجەت پەٍسا لىٍىسۇ » ( ‪.) 96‬‬ ‫ئبٌالھ ٔي ئىعچىً ھبٌسا « ضەھّبْ » ؼۈپىحي ثىٍەْ جىٍغب ئبٌغبْ ؼۈضىٕىڭ ئەؼٍىسە « ضەھّبْ‬ ‫» پەٍسا لىٍغبْ ِۇھەثجەت جىٍغب ئېٍىٕغبْ ھبٌسا ئبذىطٌىفىفي‪ ،‬ئۇٔىڭ « ضەھّەت ؼۈضىؽي » زەپ‬ ‫ئبجىفىّىع ئۈچۈْ ٍېحەضٌىه زەٌىً ثوالالٍسۇ‪.‬‬

‫تبھب ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەت ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ « .‬جبھب » ئىؽّي ھەلمىسە ِۇٔساق ئىىىي ذىً لبضاؾ ثبض‪:‬‬ ‫‪ِ -1‬ۇلبجحبئب « ئىؽىُ »زۇض‪ .‬ثەظى ِۇپەؼؽىطٌەض ثىط لبٔچە ؼۈضىٕىڭ ثېفىسا وەٌگەْ ِۇلبجحبئب «‬ ‫ئىؽىُ » ھەضىپٍىطىسىٓ ثىطؼىٕىڭ « جب ‪ -‬ھب » ئىىۀٍىىىٕي ئېَحمبْ‪.‬‬ ‫‪ « -2‬ئي ئىٕؽبْ! » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ؼبھبثىٍەضزىٓ ئىجٓ ئبثجبغ ضەظىَەٌالھ ئۀھۇ‪،‬‬ ‫جبثىئىٍٕەضزىٓ ئىىطىّە‪ ،‬ؼبئىس ة‪ .‬جۇثەٍط‪ ،‬زاھھبق‪ ،‬لبجبزە ۋە ھەؼەْ ئەٌجەؼطىگە ئوذفبؾ‬ ‫وىفىٍەضٔىڭ ِۇجٍەق وۆپ لىؽّي « ئي ئىٕؽبْ! » ِۀىؽٕي ثىٍسۈضىسۇ زەپ لبضىغبْ‪ .‬ثۇ‬ ‫وەٌىّىٕىڭ ٔەثبجچە ٍبوي ؼۈضىَبٔچىسە ثۇ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبٍٔىمي ٍۇلىطىسا جىٍغب ئبٌغبْ وىفٍەض‬ ‫جەضىپىسىٓ جەوىحٍۀگەْ‪ .‬ثۇ لبضاـٕي لوٌٍىغبْ جبثبضى « جبھب »ٔىڭ « ئبلك » ٌۇغىحىسە « ئي‬ ‫ئىٕؽبْ » ِۀىؽىسە ئىفٍىحىٍگۀٍىىىٕي ئېَحمبْ‪ .‬جبثبضى ٍۀە ثۇ وەٌىّىٕىڭ ِۇلبجحب ھەضىپٍىطىسىٓ‬ ‫ثىطى زەپ لبضىغبٔالضٔىڭ لبضاـٍىطىغب ئېحىطاظ لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ وەٌىّىٕىڭ « ئي ئىٕؽبْ! » زېگەْ‬

‫‪109‬‬

‫ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبٍٔىمىٕي ئىؽپبجالؾ ئۈچۈْ والؼؽىه ئەضەة ـېئىطٌىطىسىٓ ِىؽبٌالض‬ ‫وەٌحۈضگەْ‪.‬‬ ‫« ئي ئىٕؽبْ! » زېگەْ ثۇ ذىحبثحىىي ئىٕؽبْ وىُ؟ ثۇ ؼۇئبٌٕىڭ جبۋاثي ؼۈپىحىسە ئەلٍىّىعگە‬ ‫ئەڭ ثبـحب « ھەظضىحي ِۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالَ » وېٍىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئىىىىٕجي ئبٍىحي ثىۋاؼحە‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھمب ذىحبة لىٍّبلحب‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثىطىٕچي ئبٍەجحىىي « ئي ئىٕؽبْ! » ذىحبثىٕي ضەؼۇٌۇٌالھ‬ ‫ئبضلىٍىك پۈجۈْ ئىٕؽبٔالضغب لىٍىٕغبْ زەپ چۈـىٕىؿ ذبجب ئەِەغ‪ .‬ثۇ لۇضئبٕٔىڭ پۈجۈْ‬ ‫ئىٕؽبٔىَەجىە لىٍىٕغبْ ذىحبة ئىىۀٍىىىٕي جېرىّۇ وۈچەٍحىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ۋە جېّىؽي ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ ھبٍبجىٕي جەپؽىٍي ثىط ـەوىٍسە ثبٍبْ‬ ‫لىٍغبٍٔىمي ئۈچۈْ‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕي « ِۇؼب ؼۈضىؽي » زەپ ئبجىغبٔالضِۇ ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ئىجٓ ئىؽھبق ۋە زاضالۇجٕي لبجبضٌىك زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە ٍبـىغبْ‬ ‫وىفىٍەض ھەظضىحي ئۆِەضٔىڭ ِۇؼۇٌّبْ ثوٌۇـىغب ثۇ ؼۈضىٕىڭ ؼەۋەة ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە‬ ‫ھەِپىىىطزە ثوٌغبْ‪ .‬ثۇ ۋەلە ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ؼۈضە پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪ٍ - 6‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ِ ،‬ەضٍەَ ‪ -‬ـۇئەضا ٍبوي ِەضٍەَ ‪ -‬ۋالىئە ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ِ .‬ەضٍەَ ؼۈضىؽي ‪- 96‬‬ ‫ئبٍەت ثىٍەْ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 39‬ئبٍىحي ئبضىؽسىىي ِۇٔبؼىۋەت وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ .‬ثۇ‪،‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ۋالحي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط زەٌىٍسۇض‪.‬‬ ‫ٍۀە ثىط زەٌىً ثوٌؽب‪ ،‬ؼۈضىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ِۇؼب لىؽؽىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ لىؽؽە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‬ ‫ؼۈضىٍەض ئىچىسە جبھب ؼۈضىؽىسە ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ ثېفىسىٓ ئۆجىەْ ۋەلەٌەض جەپؽىٍي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ ( ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ئەئطاف‪ ،‬ـۇئەضا‪ ،‬لەؼەغ‪ٍ ،‬ۇٔۇغ‪ِ ،‬ۇئّىٓ‪ٔ ،‬بظىئبت ۋە ثەلەضە‬ ‫ؼۈضىٍىطىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ )‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ھەظضىحي ِۇؼب ۋە ئۇٔىڭ لەۋِي ثوٌغبْ ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ لىؽؽەٌىطى ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضئبْ جبضىرحب ثوٌۇپ ئۆجىەْ ئۆضٔەوٍەض ئبضلىٍىك جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىٍىطىغب ؼبۋاق‬ ‫ثېطىفٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھمب « جبھب ‪ -‬ئي ئىٕؽبْ! » ذىحبثي ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھمب جەؼەٌٍىٌ ثېطىسىغبْ جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەض وەٌگەْ‪:‬‬

‫ظَ (‪َ )1‬ما َأ ْى َزمْيَا ؿَوَ َْ َم امْ ُل ْص َأ ٓ َن ِمد َ ْشلَى (‪ )2‬ا هَل ث َْش ِن َص ًة ِم َم ْن َ َْي َ​َش (‪)3‬‬ ‫ّ‬ ‫« ثىع ؼبڭب ثۇ ئىالھىٌ ذىحبة ‪ -‬لۇضئبٕٔي ؼېٕي جبپبغب ؼېٍىؿ ئۈچۈْ ئەِەغ‪ ،‬پەلەت ئبٌالھ‬

‫ٔىڭ ٍبذفي وۆضۈـىسىٓ ‪ /‬زوؼث جۇجۇـىسىٓ ئبٍطىٍىپ لېٍىفحىٓ لوضلىسىغبٔالضغب ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەت‪،‬‬ ‫چىمىؿ ٍوٌي ثوٌؽۇْ زەپ ٔبظىً لىٍسۇق » ( ‪.) 3 - 2‬‬ ‫ئبٌسىٕمي ؼەوىىع ئبٍەجحە ثىۋاؼحە ھبٌسا ضەؼۇٌۇٌالھمب ذىحبة لىٍىٕغبْ ۋە ئۇٔىڭ ھەظضىحي‬ ‫ِۇؼبٔىڭ ذەٌەپي ( ئىعىسىٓ ِبڭغۇچي ) ئىىۀٍىىي ئەؼٍىحىٍگەْ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ئىٕؽبٔىَەت‬ ‫ثىٍەْ جەڭحۇؾ ثوٌغبْ پەٍغەِجەضٌىه ظۀجىطىٕىڭ ئەڭ ئبذىطلي ھبٌمىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇ ثۇ ظۀجىطٔىڭ‬ ‫ئۆظىسىٓ ثۇضۇٔمي ھبٌمىؽىٕي ثىٍىفي وېطەن ئىسى‪ِ .‬بٔب ثۇ « ِۇؼبٔىڭ لىؽؽىؽىسىٓ ذەۋىطىڭ‬ ‫ثبضِۇ؟ » ( ‪ ) 9‬ئبٍىحي ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ۋە ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ ھبٍبجىٕي ئىرچبَ ـەوىٍسە ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ ثۆٌەن ۋەھىٌ ئىّب لىٍىٕغبْ وىطىؿ ؼۆظ ( ‪ - 3 - 2‬ئبٍەت ) زىٓ وېَىٓ وەٌگەْ‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ِۇؼبغب ضىؽبٌەت ۋەظىپىؽىٕىڭ جبپفۇضۇٌۇـي جەؼۋىطٌۀگەْ ئبٍەجٍەض ثىٍەْ لىؽؽە‬ ‫ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭغب ئوجٕىڭ ٍوضۇلىغب ئوذفبؾ ثىط ٔەضؼە وۆضۈٔگەْ ئىسى ( ‪ .) 10‬ثۇ‪ ،‬ئەؼٍىسە‬ ‫ئوت ٍېمىپ ئبئىٍىؽىٕي ئىؽؽىحّبلچي ثوٌۇپ ئەجطاپمب لبضاۋاجمبْ ِۇؼبغب ثېطىٍگەْ ثىط ئىفبضەت‬ ‫‪110‬‬

‫ئىسى‪ .‬ئوت ھەَ ٔبض ( ئوت ٍبٌمۇٔي ) ھەَ ٔۇضٔي ئۆظ جىؽّىسا ِۇجەؼؽەٍِەـحۈضگەْ‪ .‬ئۇ ٔبضغب لبضاپ‬ ‫ِب ڭغبٔىسى‪ ،‬ئەِّب ٔۇض ثىٍەْ ئۇچطاـحي‪ .‬لۇضئبٔسا‪ِ ،‬بٔب ئۇ ٍەضزە ـۇ ۋالىححب ٍۈظ ثەضگەْ جبضىري‬ ‫ثۇضۇٌۇؾ ٔۇلحىٍىطىسىٓ ثىطى ثوٌغبْ ۋەلە ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫« ِۇؼب ئوجٕىڭ ٍېٕىغب وەٌگۀسە ٔىسا لىٍىٕسىىي‪ < ،‬ئي ِۇؼب! ِەْ ھەلىمەجەْ ؼېٕىڭ‬ ‫ضەثجىڭسۇضِەْ‪ ،‬وەـىڭٕي ؼبٌغىٓ‪ ،‬ؼەْ ھەلىمەجەْ ِۇلەززەغ ثوٌغبْ جوۋا ۋازىؽىسا ؼەْ‪ِ .‬ەْ‬ ‫ؼېٕي ئەٌچىٍىىىە جبٌٍىسىُ‪ ،‬ؼەْ ۋەھىَگە لۇالق ؼبٌغىٓ‪ِ .‬ەْ ھەلىمەجەْ ( ئىجبزەجىە الٍىك )‬ ‫ئبٌالھ زۇضِەْ‪ ،‬پەلەت ِبڭىال ئىجبزەت لىٍغىٓ‪ِ ،‬ېٕي ظىىطى لىٍىؿ ئۈچۈْ ٔبِبظ ئولۇغىٓ > »‬ ‫( ‪.) 14 - 11‬‬ ‫ؼۈضە ِبٔب ثۇ جەؼۋىط ثىٍەْ لىؽؽۀي ثبـالٍسۇ ۋە ِۇؼب ثىٍەْ ئبٌالھ ئبضىؽىسىىي زىئبٌوگ زاۋاَ‬ ‫لىٍىپ‪ِ ،‬ۇؼبغب ۋەظىپە ثېطىٍىسۇ‪ « :‬پىطئەۋٔگە ثبضغىٓ‪ ،‬ئۇ ھەلىمەجەْ ھەززىسىٓ ئبـحي » ( ‪.) 24‬‬ ‫ھەظضىحي ِۇؼب ئۆظىگە ثىط ٍبضزەِچي جەٌەپ لىٍىسۇ ھەجحب ئۇٔىڭ ئىؽّىٕىّۇ ئېَحىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪،‬‬ ‫لېطىٕسىفي ھبضۇْ ( ‪ .) 30 - 29‬ئۇٔىڭ ثۇ جەٌىپي لوثۇي لىٍىٕىسۇ‪ ،‬ثۇ ئۇٔىڭغب ثېطىٍگەْ ثىط‬ ‫ئىالھىٌ ِۇوبپبت ئىسى‪.‬‬ ‫ثۇ ئەٌۋەجحە‪ ،‬ھەظضىحي ِۇؼب ٔبئىً ثوٌغبْ جۇٔجي ئىالھىٌ ئىىطاَ ئەِەغ ئىسى‪ .‬لىؽؽەزە ئبٌالھ‬ ‫ٔىڭ ئۇٔي جۇغۇٌغبْ ۋالحىسا پىطئەۋٕٔىڭ ئبزەٍِىطى ئۆٌحۈضِەوچي ثوٌغبٔسا لبٔساق لۇجمۇظۇپ‬ ‫لبٌغبٍٔىمي‪ ،‬پىطئەۋْ ؼبضىَىسا ئىالھىٌ ھىّبٍە ئبؼحىسا لبٔساق لوغساٌغبٍٔىمي ئەؼٍىحىٍىسۇ‪.‬‬ ‫پىطئەۋٔگە ئەٌچي ثوٌۇپ ثېطىؿ ئۆظىٕي ثېمىپ چوڭ لىٍغبْ ھۆوۈِساضغب لبضـي چىمىؿ‬ ‫زېگۀٍىه ئىسى‪ .‬ھەظضىحي ِۇؼب ثۇٔي ثىٍەجحي‪ .‬ـۇٔسالحىّۇ ئۇ ضەثجىٕىڭ ثۇٍطىمىغب ثوٍۇْ ئېگىسۇ‬ ‫ۋە ئەٌچىٍىه ۋەظىپىؽىٕي ئبزا لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ھەظضىحي ِۇؼبغب ئىىىي ِۆجىعە ثىٍەْ ٍبضزەَ لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالضزىٓ ثىطى ٍەزى ثەٍعا‬ ‫( ٔۇضٌۇق ‪ /‬پبضلىطاق لوي )‪ٍ ،‬ۀە ثىطؼي ھبؼب ئىسى‪ٍ .‬ەزى ثەٍعا ثىط ؼىّۋوي ئىسى‪ .‬ھەظضىحي ِۇؼب‬ ‫ٍبؾ ۋالحىسا ئۆظى ذبٌىّبؼحىٓ ثىط جىٕبٍەت ؼبزىط لىٍغبٔىسى‪ .‬ئۇ ثىط جىسەٌگە ئبضىٍىفىپ لبٌغبْ‬ ‫ۋە ثىط ِۇـث ثىٍەْ ثىط ِىؽىطٌىمٕي ئۆٌحۈضۈپ لوٍغبٔىسى‪ِ .‬بٔب ثۇ « ٔۇضٌۇق لوي » ئبزەَ ئۆٌحۈضگەْ‬ ‫لوي ئىسى‪ .‬ھەظضىحي ِۇؼب جەۋثە لىٍغبْ‪ ،‬ئبٌالھ ئۇٔىڭ جەۋثىؽىٕي لوثۇي لىٍىپ‪ ،‬جىٕبٍەت ؼبزىط‬ ‫لىٍغبْ لوٌىٕي ٔۇضٌۇق ھبٌغب وەٌحۈضگۀىسى‪ .‬جۈٔۈگۈْ ( ئۆجّۈـحە ) جىٕبٍەجىە ؼەۋەة ثوٌغبْ لوي‪،‬‬ ‫ثۈگۈْ ھىساٍەجىە ۋەؼىٍە ثوٌۇؾ ئۈچۈْ ٔۇضغب ئوذفبؾ چبلٕىّبلحب ئىسى‪ .‬ھبؼب‪ ،‬پىطئەۋٕٔىڭ‬ ‫ھۆوۈِطأٍىك ؼىّۋوٌي ثوٌغبْ لبِچىغب لبضـي ثېطىٍگەْ ثىط ؼىّۋوي ئىسى‪ .‬ئۇ لبِچب ثۈگۈّٔۇ‬ ‫ثبضٌىك پىطئەۋْ ھەٍىەٌٍىطىٕىڭ لوٌىسا جبضىرىٌ ثىط ئىجطەت ؼۈپىحىسە جۇضِبلحب‪ .‬ثۇ ھبؼب ئبضلىٍىك‬ ‫ئبٌالھ ‪ « :‬ئبٌالھ جبٌٍىغبْ ثىط پبزىچىٕىڭ ھبؼىؽي ٍەض ٍۈظىسىىي ثبضٌىك ؼبذحب ئىالھٍىك زەۋاؼي‬ ‫لىٍغبْ پىطئەۋٍٔەضٔىڭ لبِچىؽىسىٓ ئۈؼحۈْ » زېگۀسەن لىالجحي‪.‬‬ ‫ٔەجىجىسىّۇ ـۇٔساق ثوٌسى‪ .‬پىطئەۋٕٔىڭ ؼېھىطگەضٌىطى ئۈؼحىسىٓ ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ‬ ‫ھبؼىؽي غبٌىپ وېٍىسۇ ۋە ؼېھىطگەضٌەض ئۆٌىسىغبٍٔىمىٕي ثىٍىپ جۇضۇپ ئىّبْ ئېَحىسۇ‪.‬‬ ‫ؼېھىطگەضٌەضٔىڭ ئىىىىٍۀّەؼحىٓ ئىّبْ ئېَحىفي ئىّبٕٔىڭ جبضىري ئۆضٔەوٍىطىسىٓ ثىطؼىسۇض‪.‬‬ ‫ؼېھىطگەضٌەض لىَىٓ ‪ -‬لىؽحبق ثىٍەْ ئۆٌحۈضۈٌۈؾ جەھسىحىگە « پەضۋاٍىّىع پەٌەن » زەپ لەجئىٍَىه‬ ‫ثىٍەْ جبۋاة ثېطىسۇ ( ‪ .) 72‬پىطئەۋٕٔىڭ ؼېھىطگەضٌىطى ئىّبْ ئېَححي‪ٌ ،‬ېىىٓ پىطئەۋْ ئىّبْ‬ ‫ئېَحّىسى‪ .‬ؼەۋەثي ٔبھبٍىحي ئوچۇق‪ .‬ؼېھىطگەضٌەض ؼېھىط ثىٍەْ ِۆجىعىٕي ئبٍطىَبٌىغۇزەن ثىٍىّگە‬

‫‪111‬‬

‫ئىگە ئىسى‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬پىطئەۋْ ؼېھىط ثىٍەْ ِۆجىعىٕي ثىط ‪ -‬ثىطىسىٓ ئبٍطىغۇزەن ثىٍىّگە ئىگە‬ ‫ئەِەغ ئىسى‪ .‬ثىٍگۈچىٍەض ئىّبْ ئېَححي‪ٔ ،‬بزاْ ( ثىٍىّؽىع ) ئىٕىبضزا چىڭ جۇضزى‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ؼۈضىسە ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ « ئىؽطا » ؼي جەپؽىٍىٌ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬پىطئەۋٕٔىڭ‬ ‫ظۇٌۇِىسىٓ لۇجۇٌغبْ‪ٌ ،‬ېىىٓ پىطئەۋٔسىّٕۇ ثەجحەض ثوٌغبْ « ِەْ » ٌىه ۋە ـەذؽىَەجچىٍىه‬ ‫جۇٍغۇٌىطىسىٓ لۇجۇالٌّىغبْ ثۀي ئىؽطائىً لەۋِي ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ ۋەھىٌ ئېٍىؿ ئۈچۈْ‬ ‫وەجىەْ ۋالحىٕي غۀىّەت ثىٍىپ‪ ،‬ثىط ِوظاٍغب چولۇٔۇـمب ثبـالٍسۇ‪ .‬ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ‬ ‫ٍەھۇزىٍَىفىؿ جەضٍبٔي ِبٔب ِۇـۇٔساق ثبـٍىٕىسۇ‪ٔ « .‬ېّە ئۈچۈْ وبٌىغب ئەِەغ‪ِ ،‬وظاٍغب‬ ‫چولۇٔىسۇ؟ »‪ .‬ثۇ ئۇالضزىىي ئۆظىٕي جۆۋەْ وۆضۈؾ ئىٍ​ٍىحىٕىڭ ثىط ئىپبزىؽي ئىسى‪ .‬ثۀي ئىؽطائىً‬ ‫پىطئەۋْ لەۋِي ئبٌسىسا ـۇٔساق ذوضٌۇق جۇٍغۇؼىغب چۆِگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۆظٌىطىگە ئىطلي لىطغىٕچىٍىك‬ ‫ؼىَبؼىحي ٍۈضگۈظگەْ زۈـّىٕىٕىڭ جەڭطىٍىطىگە چولۇّٔبلچي ثوٌغبْ ۋالحىسا‪ « ،‬ثىع وؤب‬ ‫ذوجبٍىٍٕىطىّىعٔىڭ جەڭطىٍىطىگە چولۇٔىۋاجىّىع‪ ،‬ئەِّب ئۇ ئىالھٕىڭ ئبٔىؽىغب چولۇٔۇـمب الٍىك‬ ‫ئەِەغ‪ ،‬ـۇڭب ثىع ئۇٔىڭ ثبٌىؽىغب چولۇٔبٍ​ٍي » زېگەْ جۇٍغۇ ئبؼحىسا ھەضىىەت لىٍغبْ ( پىطئەۋْ‬ ‫لەۋِي وۆپ ئىالھٍىك زىٕغب ئېحىمبز لىٍىسىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ئىچىسە وبال ؼۈضەجٍىه ثىط ئىالھ‬ ‫ثبض ئىسى )‪.‬‬ ‫ثۇ‪ ،‬ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ٍەھۇزىٍَىفىؿ جەضٍبٔىٕىڭ ثبـٍىٕىفي ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضئبْ ۋەھىٌ ثۇ‬ ‫ئبضلىٍىك‪ « :‬ئي ِۇھەِّەز ئۈِّىحي‪ ،‬ؼىٍەضِۇ ِۇؼب ئۈِّىحىسەن ٍەھۇزىٍَەـّەڭالض‪ .‬ئەگەض ئۇالضزەن‬ ‫ثوٌؽبڭالض‪ ،‬ئۇالض زۇچبض ثوٌغبْ ئبلىۋەجىە لبٌىؽىٍەض! » زېّەوحە‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ئبٍەجٍەضزە‪ ،‬ثۇ ئىىىي جەضەپٍىّىٍىه ثبٍبٔالضٔىڭ ِەلؽىحىگە ِبغ ھبٌسا‬ ‫جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىٍىطى ثوٌغبْ ِۇـطىىالضغب ھەَ ِۇئّىٍٕەضگە ذىحبة لىٍىسۇ‪ِ .‬ۇـطىىالضغب «‬ ‫پىطئەۋىٕگە ئوذفبؾ ثوٌّبڭالض »‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەضگە « ٍەھۇزىٍَەـّەڭالض » زەپ ئبگبھالٔسۇضىسۇ ( ‪- 99‬‬ ‫‪ .) 112‬ئەؼٍىسە ثۇ ثۆٌەوٍەض ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ ئبزەَ ‪ -‬ـەٍحبْ لىؽؽىؽىّۇ ( ‪) 127 - 115‬‬ ‫ئبٌسىٕمي ئۆضٔەوٍەضٔي جېرىّۇ ٍبذفي چۈـۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ٍ .‬ۀي‪ٍ ،‬بٌغۇظ ئىٕؽبْ‬ ‫ٍبوي ئىٕؽبٔالض جەِئىَحي ئبٌالھ ٔىڭ چبلىطىمىغب لۇالق ؼبٌّىؽب‪ٔ ،‬ەجىجە ئېحىجبضى ثىٍەْ ـەٍحبْ ئۇ‬ ‫ئىٕؽبٕٔي ٍبوي ئىٕؽبٔالض جەِئىَحىٕي ٍوٌسىٓ چىمىطىپ جبـالٍسۇ‪ .‬ثۇ ٍوٌسىٓ چىمىؿ ثەظىسە‬ ‫ئبظغۇٍٔۇلحب چىڭ جۇضۇؾ ـەوٍىسە‪ ،‬ثەظىسە ھەلحىٓ ئبظغۇٍٔۇلمب ِبٍىً ثوٌۇپ وېحىؿ ـەوٍىسە‬ ‫ئىپبزىٍىٕىسۇ‪ .‬ـەٍحبٕٔىڭ ئبزەِٕي ٍوٌسىٓ چىمىطىفي‪ « ،‬ئبجب ‪ -‬ثوۋىؽىٕىڭ زىٕي » زا چىڭ جۇضغبْ‬ ‫پىطئەۋْ ۋە پىطئەۋىٓ چۈـۀچىؽىٕي ضەت لىٍىؿ ئۈچۈْ ثوٌۇپ‪ ،‬ـەٍحبْ ‪ -‬ئبزەَ لىؽؽىؽي ئبجب ‪-‬‬ ‫ثوۋىٍىطىٕي ھەلىمەجٕىڭ ِۀجەؼي لىٍىپ وۆضؼىحىسىغبْ چۈـۀچىگە « ئبجىالضِۇ ذبجبٌىفىسۇ »‬ ‫جبۋاثىٕي ثېطىفٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ۋەھىَٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضٍبٔىسا ثەؾ ۋالىث ٔبِبظغب زاالٌەت لىٍىسىغبْ جۇٔجي ئبٍەجٍەض ثۇ‬ ‫ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ون َو َس ّح ِْح ِ َِب ْم ِس َرت ّ َِم كَ ْد َل ُظوُو ِع امشه ْم ِس َوكَ ْد َل قُ ُصوّبِ َا َو ِم ْن َأ َٓنَ ِء انو ه َْ ِل فَ َس ّح ِْح َو َأ ْظ َص َاَ اهْنه َ ِار م َ َـ ه َ‬ ‫ِل‬ ‫فَ ْاص ِ ّْب ؿَ َ​َّل َما ً َ ُلومُ َ‬ ‫حَ ْص َ​َض (‪)131‬‬

‫« ئۇالضٔىڭ ؼۆظٌىطىگە ؼەثطى لىٍغىٓ‪ ،‬وۈْ چىمىفحىٓ ئىٍگىطى‪ ،‬وۈْ پېحىفحىٓ ثۇضۇْ‪،‬‬ ‫وېچە ۋالىحٍىطىسا ۋە وۈٔسۈظٔىڭ ثەٌگىٍىه ( وۈٔسۈظٔىڭ زەؼٍەپىي ۋە ئبذىطلي ) ۋالىحٍىطىسا‬ ‫ضەثجىڭگە جەؼجىھ ئېَحمىٓ ( ٍۀي ٔبِبظ ئولۇغىٓ ) ۋە ھەِس ئېَحمىٓ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك ئۇٔىڭ‬ ‫( ئبٌالھ )زىٓ ضاظى ثوٌغبٍٔىمىڭ ِەٌۇَ ثوٌؽۇْ » ( ‪.) 130‬‬ ‫‪112‬‬

‫ئبٌسى ثىٍەْ ـۇٔي ئېَحىؿ وېطەوىي‪ ،‬لۇضئبٔسا جەؼجىھ ئەِطى ۋالىث ـەضجي ثىٍەْ ثىطٌىىحە‬ ‫وەٌؽە‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي ٔبِبظٔي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭ ِىؽبٌٍىطى وۆپ‪ .‬ئبٍەجحە ۋالىث ِۇٔساق‬ ‫ثەٌگىٍۀگەْ‪:‬‬ ‫‪ .1‬وۈْ چىمىفحىٓ ثۇضۇْ‬ ‫‪ .2‬وۈْ پېحىفحىٓ ثۇضۇْ‬ ‫‪ .3‬وېچىٕىڭ ثەظى ۋالىحٍىطىسا‬ ‫‪ .4‬ۋە ‪ . 5‬وۈٔسۈظ ۋالىحٍىطىسا‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ھەظضىحي ئۆِەضٔىڭ ھىساٍىحىگە ۋەؼىٍە ثوٌغبْ ؼۈضە‬ ‫ئىىۀٍىىي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ثەؾ ۋالىث ٔبِبظغب زاالٌەت لىٍغبْ ثۇ ئبٍەجٕىڭ پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪5‬‬ ‫ ٍبوي ‪ٍ - 6‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪.‬‬‫ؼۈضە ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىگە ِۇۋاپىك ثىط ھبٍبجٕي ضوٍبپمب چىمىطىؿ ۋەظىپىؽي جبپفۇضۇٌغبْ‬ ‫ئىٕؽبٔغب ۋەھىَٕىڭ « ئىالھىٌ ئىٕفب ( ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ‪ ،‬ثەضپب لىٍىؿ ) الھىَىؽي » ئىىۀٍىىىٕي‬ ‫ئەؼٍىحىسۇ‪ .‬ـۇڭب‪ ،‬ؼۈضىسە ثىط ‪ -‬ثىطىگە ظىث ثوٌغبْ ظىىط ( ئەؼٍەؾ ) ۋە ٔىؽَبْ ( ئۇٔحۇؾ )‬ ‫ئۇلۇِي وۆپ ئىفٍىحىٍىسۇ ( ‪ - 115،124 ،113 ،99 ،88 ،52 ،44 ،42 ،34 ،14 ،3‬ئبٍەجٍەض )‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ٍېمىٍٕىطى جۆۋۀسىىي ئبٍەت ٔبظىً ثوٌغبٔسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ئبت ۋە لىعىً‬ ‫جۆگە لبجبضٌىك ثۇضۇٔسىٓ جبضجىپ ٍبذفي وۆضىسىغبْ زۇَٔبٌىمالضغب لبضىّبٍسىغبْ‪ ،‬ئۇچطاپ لبٌؽب‬ ‫ئۇالضغب لبضىّبؼحىٓ ٍەضگە لبضاپ ئۆجۈپ وېحىسىغبْ ثوٌغبٍٔىمىٕي ئېَحىفىسۇ‪:‬‬

‫َو َ​َل ثَ ُمس ههن َؾ ًَْ َ ِْ َم ا َ​َّل َما َمذه ْـيَا ِت َِ َأ ْز َوا ًجا ِمْنْ ُ ْم َزُ َْص َة امْ َح َ​َا ِة الُّ هْ َ​َا ِميَ ْف ِذْنَ ُ ْم ِفِ َِ َو ِر ْز ُق َرت ّ َِم ذ ْ ٌَْي َو َأتْلَى (‪.)131‬‬ ‫ّ‬ ‫« ثىع ئۇالضزىٓ ثەظىٍەضگە ثەھطىّەْ لىٍغبْ زۇَٔبٔىڭ ٔېّەجٍىطى ۋە ظىجۇظىٕ​ٕەجٍىطىگە‬

‫وۆظ‬ ‫لىطىڭٕي ؼبٌّىغىٓ‪ ،‬ثۇٔىڭ ثىٍەْ ئۇالضٔي ؼىٕبٍّىع‪ ،‬ضەثجىڭ ( ؼبڭب ثەضگەْ ) ٔېّەت ئۇٔىڭسىٓ‬ ‫جېرىّۇ ٍبذفي ۋە ئەڭ ثبلىَسۇض » ( ‪.) 131‬‬

‫ھبلمب ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەت ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ( ثوٌىفي ئېٕىك ) لىَبِەت‪ ،‬لىَبِەت ٔېّىسۇض؟ لىَبِەجٕىڭ ٔېّە ئىىۀٍىىىٕي لبٔساق‬ ‫ثىٍەٌەٍؽەْ؟ » ( ‪.) 3 - 1‬‬ ‫پەلەت ثۇ ٍەضزىال ئىفٍىحىٍگەْ « ئەي ‪ -‬ھبلمب » وەٌىّىؽي « ھەلىمەجٕىڭ پۈجۈْ ئبِىٍ​ٍىطى‬ ‫ثىٍەْ ضوٍبپمب چىمىفي » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ھەلىمىٌ ِبھىَىحي ثىٍەْ ئەِەٌىٍَىفىسىغبْ‬ ‫ثىط ھەلىمەجحىٓ ئبٌسىٕئبال ِەٌۇِبت ثېطىسۇ‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضە لۇضئبٔسىىي لىَبِەت ۋە ئبذىطلي ؼبئەت‬ ‫ٍبوي ئىالھىٌ ثبضٌىممب وېٍىؿ ۋە ثۇظۇٌۇؾ ( وەۋْ ۋە فەؼبز ) ھەلىمىحىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ‪14‬‬ ‫ؼۈضىسىٓ ثىطى‪.‬‬ ‫ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي ھەلمىسىىي ضىۋاٍەجٍەضگە لبضىغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ظاِبٔىسىال «‬ ‫ھبلمب » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجىٍىفمب ثبـٍىغبْ‪ .‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌۇؾ‬ ‫جەضجىپٍىطىسە پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪ٍ - 9‬ىٍىغب ئبئىث ثوٌغبْ ِۈٌه ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب‪ِ ،‬ۈٌه ‪-‬‬ ‫ِبئبضىج ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ؼۈضە ِەظِۇٍٔىطى ئبؼبغ لىٍىٕغبْ ٍۀە ثىط‬ ‫‪113‬‬

‫جىعىٍىفحب‪ٍ - 9 ،‬ىٍسىٓ ثۇضۇٔمي جبضىرمب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسا لىؽؽەٌەضٔىڭ ٔبھبٍىحي‬ ‫ئىرچبَ ثىط ـەوىٍسە جىٍغب ئېٍىٕىفي‪ ،‬فەجط ؼۈضىؽىٕي ئىّب لىٍىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 42 - 41‬ئبٍىحي‬ ‫ھەظضىحي ئۆِەضٔىڭ ِۇؼۇٌّبْ ثوٌۇـي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه زەپ لبضاٌغبْ‪.‬‬ ‫ٍۇلىطىسىىي ِەٌۇِبجالضغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕي ٔەجُ ؼۈضىؽي ثىٍەْ ثبـٍىٕىپ‪ ،‬جبھب‬ ‫ؼۈضىؽي ثىٍەْ ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىگە چىممبْ ِۇـطىىالضغب لبضىحب « ذىطىػ لىٍغبْ ‪ /‬ھەٍۋە‬ ‫وۆضؼەجىەْ » ؼۈضىٍەضٔىڭ ئبذىطلىؽي زەپ لبضاـمب ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ جەذّىٕەْ پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪- 6‬‬ ‫ٍىٍىغب جوغطا وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ئبذىطلي ؼبئەت ۋە ئبذىطەجٕي ئبؼبؼىٌ جېّب لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئبذىطلي ؼبئەجٕىڭ ھبالن‬ ‫لىٍغۇچي ِۀعىطىؽي جەؼۋىطٌۀگەْ ( ‪ 3- 1‬؛ ‪.) 17 - 13‬‬ ‫ئبذىطەجٕي ئىٕىبض لىٍغبْ ۋە ۋەھىَگە لۇالق ؼبٌّىغبْ ئۆجّۈؾ لەۋٍِەضٔىڭ ھبالن ثوٌۇـي‬ ‫ئوثطاظٌىك ھبٌسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪.) 12 - 4‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ھېؽبپ وۈٔي ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ( ‪ِ .) 18 - 13‬ۇوبپبت ۋە جبظا‪ ،‬ھېؽبثٕىڭ‬ ‫جەثىئىٌ ثىط ٔېّىحي ئىىۀٍىىي جىٍغب ئېٍىٕغبْ ( ‪ .) 37 - 19‬ثۇ ئبضلىٍىك ئىٕؽبٔسا زۇَٔب ھبٍبجىسا‬ ‫ِەؼئۇٌىَەجچبٍٔىك ثىٍەْ ھەض ئىفٕي ھېؽبثىٕي ثېطەٌەٍسىغبْ ھبٌسا لىٍىؿ‪ ،‬ئبذىطەجٕي‬ ‫ئۇٔحۇِبؼٍىك ئېڭىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍغبْ‪ .‬ؼۈضە ئبذىطەجحە ِۇوبپبجي جۀٕەت‬ ‫ثوٌغبٔالضٔىڭ ذۇـبٌٍىمىٕي جىطىه ٍبـبۋاجمبٔالضغب ئبٌسىٓ ثبٍبْ لىٍىپ ثېطىسۇ‪:‬‬

‫وِت ِنخَات َ َُ ِت َ​َ ِمَيِ َِ فََِ ُلو ُل ُ َُاؤ ُم ا ْك َص ُءوا ِنخَا ِت َ​َ َْ (‪ )19‬ا ِ ِّن َػيًَ ْ ُت َأ ِ ِّن ُم ًَل ٍق ِح َسا ِت َ​َ َْ (‪)21‬‬ ‫فَبَ هما َم ْن ُأ ِ َ‬ ‫ّ‬ ‫« ٔبِە ‪ -‬ئەِبٌي ئوڭ لوٌىغب ثېطىٍگەْ ئبزەَ ( ذۇـبٌٍىمحىٓ )‪ < :‬ثۇ ِېٕىڭ ٔبِە ‪ -‬ئەِەٌىّٕي‬

‫ئېٍىپ ئولۇپ ثېمىڭالض‪ِ ،‬ەْ ھېؽبثبجىّغب ِۇاللبت ثوٌىسىغبٍٔىمىّغب ِۇلەضضەض ئىفۀگەْ ئىسىُ >‬ ‫زەٍسۇ » ( ‪.) 20 - 19‬‬ ‫جبظاؼي جەھۀٕەَ ثوٌغبٔالضٔىڭ ـۇ ۋالىححىىي ئەھۋاٌي ھەلمىسە ِۇٔساق ثبٍبٔالض ثېطىٍگەْ‪:‬‬

‫وِت ِنخَات َ َُ ث ِ​ِش َم ِ ِاَل فَ َِ ُل ُ‬ ‫وت ِنخَا ِت َ​َ َْ (‪َ )25‬وم َ ْم َأد ِْر َما ِح َسا ِت َ​َ َْ (‪َّ​َ )26‬ي‪‎‬م َ َُْتَ َا َ​َكه َِت امْلَ ِاض َ​َ َة (‪)27‬‬ ‫ول َ​َّي م َ َْد َ ِ​ِن م َ ْم ُأ َ‬ ‫َو َأ هما َم ْن ُأ ِ َ‬ ‫َما َأ ْق َ​َن َؾ ِ ِّن َما ِم َ​َ َْ (‪َ َ ُ )28‬‬ ‫َِل َؾ ِ ِّن ُسوْ َعا ِه َ​َ َْ (‪)29‬‬

‫« ٔبِە ‪ -‬ئەِبٌي ؼوي لوٌىغب ثېطىٍگەْ ئبزەَ ئېَحىسۇوي‪ِ < ،‬بڭب ٔبِە ‪ -‬ئەِبٌىُ ثېطىٍّىگەْ‬ ‫ثوٌؽىچۇ! ھېؽبثىّٕىڭ ٔېّە ثوٌغبٍٔىمىٕي ثىٍّىؽەَ ئىسىُ! زۇَٔبزا ئۆٌۈِىُ ھبٍبجىّٕي ( ئبذىطەجحە‬ ‫لبٍحب جىطىٍّەغ لىٍىپ ) ئبذىطالـحۇضؼىچۇ! ِېٕىڭ ِبي ‪ِ -‬ۈٌىۈَ ِبڭب ھېچ ٔەضؼىگە ئەؼمبجّىسى‪.‬‬ ‫ِېٕىڭ ھولۇلۇَ لوٌۇِسىٓ وەجحي > » ( ‪.) 29 - 25‬‬ ‫ۋەھىٌ ِۀجەؼىٕىڭ پەٍغەِجەض ئەِەغ‪ ،‬ئبٌالھ ئىىۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ئىپبزە ثۇ ؼۈضىسە‬ ‫ئوضۇْ ئبٌغبْ‪:‬‬

‫َوم َ ْو ثَلَ هو َل ؿَوَ َْيَا ت َ ْـ َض ْ َاْلكَا ِو ًِل (‪َْ َ )44‬لذ َْشَنَ ِم ٌْ َُ ِ​ِبمْ َ​َ ِمنيِ (‪ ُ )45‬هُث مَلَ َع ْـيَا ِم ٌْ َُ امْ َو ِث َني (‪ )46‬فَ َما ِم ٌْ ُ ْ​ْك ِم ْن َأ َح ٍس َؾ ْي َُ‬ ‫َحاجِ ِز ٍَن (‪)47‬‬

‫« ئەگەض ئۇ ( پەٍغەِجەض ) ثىعٔىڭ ٔبِىّىعزىٓ ٍبٌغبٕٔي جولۇٍسىغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئەٌۋەجحە ئۇٔي ئوڭ‬ ‫لوٌىسىٓ لبجحىك جۇجبجحۇق‪ ،‬ئبٔسىٓ ئۇٔىڭ ئبؼبؼىٌ لىعىً جوِۇضىٕي وېؽىپ جبـالٍححۇق‪ ،‬ؼىٍەضزىٓ‬ ‫ھېچجىط ئبزەَ ئۇٔي لوغساپ لبالٌّبٍححي » ( ‪.) 47 - 44‬‬

‫‪114‬‬

‫ؼۈضە ؼۆظٌەضٔىڭ ؼۇٌحبٔي ثوٌغبْ ۋەھىٌ ھەلمىسىىي ثبٍبٔالض ثىٍەْ ئبذىطٌىفىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪،‬‬ ‫ۋەھىٌ « ئېٕىك ھەلىمەجحۇض » ( ‪ .) 51‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ئىٕؽبْ ئەظىّەجٍىه ضەثجىٕىڭ ٔبِىٕي ٍبز‬ ‫لىٍغبْ ھبٌسا ھەضىىەت لىٍىفي وېطەن‪:‬‬

‫ْس َرت ّ َِم امْ َـ ِؼ ِمي (‪)52‬‬ ‫فَ َس ّح ِْح ِ​ِب ْ ِ‬

‫« ( ئي ذىحبة لىٍىٕغۇچي ) ؼەْ‪ ،‬ئەظىّەجٍىه ضەثجىڭٕىڭ ٔبِىٕي ٍبز لىٍىپ ئەِەي لىٍغىٓ! »‬ ‫( ‪.) 52‬‬

‫يبئبرىج ضۈرىطي‬ ‫« ٍۇلىطى ئۆضٌەؾ‪ ،‬وۆجۈضٌۈؾ » ٍبوي « ٍۇلىطى ئۆضٌەؾ ثبؼىّبلٍىطى » ۋە ٍبوي « ٍۇلىطى‬ ‫ئۆضٌەؾ ۋاؼىحىٍىطى » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ِبئبضىج » وەٌىّىؽي ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ‪- 3‬‬ ‫ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ وەٌىّە ئبٌالھ ٔىڭ ئۇٌۇغٍىمي ۋە‬ ‫ِۇلەززەؼٍىىىٕي ھەَ ئىٕؽبٕٔىڭ ئبٌالھ لب ٍېمىٍٕىفىؿ ئىّىبٍٔىطىٕىڭ وۆپ ذىً ئىىۀٍىىىٕي‬ ‫ئىپبزىٍەٍسۇ‪.‬‬ ‫« ئبٌالھ جىٓ وېٍىسۇ‪ ،‬جبوبِۇي ِەضجىۋىؽىٕىڭ ئىگىؽي ثوٌغبْ ئبٌالھ جىٓ وېٍىسۇ » ( ‪.) 3‬‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەت ٔىؽجەت ثېطىٍگەْ ھبٌسا « ؼەئەٌە ؼبئىٍۇْ ۋە ۋالي » زەپّۇ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبٔغب ٔىؽجەت ثېطىٍگەْ ِەـھۇض لۇضئبْ ٔبظىً‬ ‫ثوٌۇؾ جەضجىپىسە ھبلمب ‪ٔ -‬ەثە ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ھبلمب ؼۈضىؽي ثىٍەْ ثۇ ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ِەظِۇْ جەھەجحىىي ٍېمىٍٕىمي ٔبھبٍىحي ئېٕىك‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ِەوىە ِۇـطىىٍىطىٕىڭ‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھمب‪ِ ،‬ۇؼۇٌّبٔالضغب ۋە ھىّبٍىچىٍىطىغب لبضىحىٍغبْ ئېّجبضگوزىٓ ثىط ئبظ ثۇضۇْ ٍبوي‬ ‫ئېّجبضگؤىڭ زەؼٍەپىي ِەظگىٍىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ثۇ‬ ‫ؼۈضە پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪ٍ - 7‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي ئبذىطەت ثوٌۇپ‪ ،‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىسا ئبزاٌەت ئېڭىٕي‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ .‬ؼۈضە ئبذىطەجٕي ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔىڭ ئبذىطەجحە زۇچبض‬ ‫ثوٌىسىغبْ ٍۈضەن زاغٍىغۇچي ئبظاپحىٓ ذەۋەض ثەضگەْ ھبٌسا ثبـٍىٕىسۇ ( ‪ .) 2 - 1‬ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ‪،‬‬ ‫ئىالھىٌ لۇزضەجٕىڭ چوڭٍۇلي ۋە ئىالھي ِۇزاذىٍىٕىڭ جېعٌىىي ئىّب لىٍىٕىسۇ ( ‪ .) 4 - 3‬ئبٔسىٓ‬ ‫ئىٕىبض لىٍغۇچي ئىٕؽبٕٔىڭ ؼۈپەجٍىطى ۋە ئبذىطەجحىىي ٍبٌغۇظٌۇلي ئوثطاظٌىك ھبٌسا ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‬ ‫( ‪ .) 18 - 6‬ثۇ ثۆٌەوٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ پىرؽىمٍىمٕىڭ ؼەۋەثي ئۇٔىڭسىٓ‬ ‫وېَىٓ ثبـالٔغبْ ثۆٌەوٕىڭ ثىطىٕچي ئبٍىحىسە ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫امْش َج ُزوؿًا (‪َ )21‬وا َذا َم هس َُ امْز ْ َُْي َمٌُوؿًا (‪)21‬‬ ‫ا هن ْاَلو ْ َس َان ُذ ِو َق َُوُوؿًا (‪ )19‬ا َذا َم هس َُ ه ُّ‬ ‫«ّ ّ‬ ‫ئىٕؽبْ ھەلىمەجەْ ّچىساِؽىع ٍبضىحىٍسى‪ّ .‬‬ ‫ئۇٔىڭغب ( ٍولؽۇظٌۇق ٍبوي‬

‫وېؽەٌٍىه ٍبوي‬ ‫لوضلۇٔچحەن ) ثىطەض وۆڭۈٌؽىعٌىه ٍەجىەْ چبغسا ظاضالٔغۇچىسۇض‪ .‬ثىطەض ٍبذفىٍىك ٍەجىەْ چبغسا‬ ‫ئۇٔي ثبـمىالضزىٓ لىعغبٔغۇچىسۇض » ( ‪.) 21 - 19‬‬

‫‪115‬‬

‫ثۇ وېؽەٌٍىىٕىڭ زاۋاؼي ٍوق ئەِەغ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 35 - 22‬ئبٍەجٍىطى ثۇ وېؽەٌٍىىٕىڭ‬ ‫زاۋاؼىغب ئبٍطىٍغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ٍۀە‪ ،‬ئىٕىبضچىالضٔىڭ ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضاجمبْ ئبغعاوي ئەظىَەجٍىطىگە لبضىحب ضەؼۇٌۇٌالھمب‬ ‫جەؼەٌٍي ثېطىٍگەْ ( ‪5‬؛ ‪.) 42 - 36‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسا ؼۆظ ٍۀە ثبـمب لبٍحىپ‪ ،‬لىَبِەجحە ئىٕىبض لىٍغۇچي ئىٕؽبٕٔىڭ ھبٌىغب‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثبٍبٔالض ثېطىٍگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕىبض لىٍغۇچىالض ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ‪:‬‬

‫ػون (‪ )43‬ذ َِاشػ َـ ًة َأتْ َص ُػار ُ ِْه حَ ْػص َُ ُلِ ُْم ِذ ه ٌَل َذ ِ َِل امْ َ​َ ْػو ُم ه ِاَّلي َ​َكهُػوا‬ ‫ِساؿًا َ َ​َكَّنه ُ ْم ا َ​َّل ه ُ​ُص ٍة ًُو ِفضُ َ‬ ‫ً َ ْو َم َ َْي ُص ُج َ‬ ‫ون ِم َن ْ َاْل ْجسَ ِاث ِ َ‬ ‫ّ‬ ‫ون (‪)44‬‬ ‫ًُوؿَسُ َ‬ ‫« ئۇ وۈٔسە ئۇالض لەثطىٍىطىسىٓ چىمىپ ذۇززى جىىٍەپ لوٍغبْ ثۇجٍىطىغب لبضاپ ٍۈگۈضگۀسەن‬ ‫( ِەھفەضگبھمب ) ٍۈگۈضىسۇ‪ .‬ئۇالض ( ئبٌالھ جىٓ ئۇٍىٍىپ ) ٍۇلىطى لبضىَبٌّبٍسۇ‪ ،‬ئۇالضٔي ذوضٌۇق‬ ‫ئوضىۋاٌىسۇ‪ ،‬ئۀە ـۇ ئۇالضغب ۋەزە لىٍىٕغبْ وۈٔسۇض » ( ‪.) 44 - 43‬‬

‫َەبە ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە لەزىّي ِۇؼھبة‪ ،‬جەپؽىط ۋە ھەزىػ وىحبثٍىطىٕىڭ وۆپىٕچىؽىسە « ٔەثە » ئىؽّي ثىٍەْ‬ ‫ئبجبٌغبْ‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ئىىىىٕجي ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ٔەثە » وەٌىّىؽي « ِۇھىُ ۋە‬ ‫ثۈٍۈن ذەۋەض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ « .‬ذەۋەض » وەٌىّىؽىّۇ ئەضەپچە ؼۆظ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئىىىي ؼۆظ‬ ‫ئبضىؽىسىىي پەضق ِۇٔساق‪:‬‬ ‫ذەۋەض وەٌىّىؽي ِۇھىُ ثوٌؽۇْ ثوٌّىؽۇْ ھەض ذىً ذەۋەضٌەض ئۈچۈْ ئىفٍىحىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ٔەثە وەٌىّىؽي‪ ،‬پەلەت ِۇھىُ ۋە ئبڭٍىغۇچىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌغبْ‪ ،‬ئبڭٍىغۇچىٕي ِەٍسأىٕي‬ ‫ئىپبزىٍەـىە‪ ،‬ئىٕىبغ ثىٍسۈضۈـىە ِەججۇض لىٍىسىغبْ ذەۋەضٌەض ئۈچۈْ ئىفٍىحىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئىؽّي ثوٌغبْ « ٔەثە » ئەٌۋەجحە ئبذىطلي ؼبئەت ھەلىمىحىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثۇذبضى ۋە ثەظى جەپؽىطٌەضزە ثىطىٕچي ئبٍىحي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬لۇضجۇثي « ؼۇضەجۇ ئبِّە »‬ ‫زەپ ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ٔەثە ۋە ٔبظىئبت ؼۈضىٍىطى ِۇؼھبپحب ۋە ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپىسە ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ِەـھۇض ثوٌغبْ لۇضئبْ ؼۈضىٍىطىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپىسە ِبئبضىج ‪ٔ -‬بظىئبت ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب‬ ‫جىعىٍغبْ‪ .‬ؼۈضىسە ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالحىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط ٍىپ ئۇچي ٍوق‪.‬‬ ‫ئەِّب‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔىڭ زىممىحىٕي جبضجمبْ ئبذىطەجٕي ئىٕىبض لىٍىؿ ھەلمىسىىي‬ ‫ثبٍبْ ثىٍەْ ثبـٍىٕىفىٕي ٔبظىً ثوٌۇؾ ِەظگىٍي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ٍىپ ئۇچي زەپ لبضىؽبق‬ ‫ذبجبالـّبٍّىع‪.‬‬ ‫ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپىگە ئبؼبؼەْ ؼۈضىٕىڭ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 7‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي‬ ‫ئېَحىفمب ثوٌىسۇ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ ضەظىَەٌالھۇ ئۀھۇزىٓ وەٌگەْ ثىط ضىۋاٍەت ثۇ لبضىفىّىعٔي‬ ‫وۈچٍۀسۈضىسۇ‪:‬‬

‫‪116‬‬

‫« لۇضەٍفٍىىٍەض ئوٌحۇضۇپ ٔبظىً ثوٌغبْ لۇضئبْ ئبٍەجٍىطى ھەلمىسە ِۇٔبظىطە لىٍىفىۋاجبجحي‪.‬‬ ‫ئۇالضٔىڭ ئىچىسە جەؼحىك لىٍغبٔالضِۇ‪ٍ ،‬بٌغبٔغب چىمبضغبٔالضِۇ چىمبجحي‪ِ .‬بٔب ثۇ ۋالىححب ثۇ ؼۈضە ٔبظىً‬ ‫ثوٌسى »‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبؼبؼىٌ جېّىؽي ئىٕؽبٕٔىڭ ئەثەزى ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕؽبٔسا‬ ‫ھېؽبثىٕي ثېطەٌەٍسىغبْ ثىط ھبٍبجٕي ٍبـىفي ئۈچۈْ‪ ،‬ئۇٔي جىعگىٍٕەپ جۇضىسىغبْ جبۋاثىبضٌىك ‪-‬‬ ‫ئبذىطەت ئېڭىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي؛ ثۇ ئبضلىٍىك ئىٕؽبٕٔي ِەٍ​ٍي ؼۆظ ‪ -‬ھەضىىىحي ٍبوي‬ ‫چۈـۀچىؽي جەھەجحىٓ ثوٌؽۇْ‪ ،‬ئبذىطەجٕي ئىٕىبض لىٍّبؼٍىك ھەلمىسە ئبگبھالٔسۇضۇـٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە لبٍحىسىٓ جىطىٍىفمب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئوثطاظٌىك ثىط ثبالغەت جىٍي ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫ون (‪)5‬‬ ‫ون (‪ ُ )4‬هُث َ هّلَك َس َ​َ ْـوَ ُم َ‬ ‫ون (‪ َ )3‬هّلَك َس َ​َ ْـوَ ُم َ‬ ‫ون (‪َ )1‬ؾ ِن اميه َحا امْ َـ ِؼ ِمي (‪ )2‬ه ِاَّلي ُ ِْه ِفِ َِ ُم ْرخَ ِو ُف َ‬ ‫َ هع ًَد َ َس َاءمُ َ‬ ‫ّ‬ ‫« ئۆظ ئبضا ٔېّە جوغطۇٌۇق ؼوضىفىۋاجىسۇ؟ ئۇ چوڭ ۋەلۀىڭ ذەۋىطىٕي ؼوضاۋاجبِسۇ؟ ئۇالض ـۇ‬

‫( ذەۋەض ‪ -‬لىَبِەت ) ھەلمىسە ثبـمىچە ئوٍسا ثوٌۇۋاجىسۇ‪ .‬ھەضگىع ئۇالض ئوٍ​ٍىغبٔسەن ئەِەغ‪،‬‬ ‫وېٍەچەوحە ( ھەلىمەجٕي ) ثىٍىپ لبٌىسۇ‪ .‬ھەضگىع ئۇالض ئوٍ​ٍىغبٔسەن ئەِەغ‪ ،‬ئۇالض ( ھەلىمەجٕي )‬ ‫وەٌگۈؼىسە ثىٍىسۇ » ( ‪.) 5 - 1‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ‪ ،‬ئىٕؽبٔغب ثېطىٍگەْ ٔېّەجٍەض ئەؼٍىحىٍىسۇ‪ « :‬ئۇٍمۇڭالضٔي ئۆٌۈَ (ٔىڭ‬ ‫ؼىّۋوٌي ) لىٍسۇق » ( ‪ ) 9‬ۋە « وۈٔسۈظٔي ھبٍبجمب ( ؼىّۋوي ) لىٍسۇق » ( ‪ ) 11‬زېگەْ ئبٍەجٍەض ثۇ‬ ‫ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ئىالھىٌ ِۇوبپبت ۋە جبظا جەپؽىٍىٌ جەؼۋىطٌىٕىسۇ ( ‪ .) 40 - 21‬ثۇ ثۆٌەوحە وىفىگە‬ ‫لبجحىك جەؼىط لىٍىسىغبْ جۀٕەت ۋە جەھۀٕەَ ھەلمىسە جەؼۋىطٌەض ثېطىٍگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ‬ ‫جەؼۋىطٌەضٔىڭ ھەِّىؽي ئىالھىٌ ضەھّەجٕىڭ ثىط ئەؼەضى‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ۋەھىٌ پۇضؼەت لوٌسىٓ‬ ‫وېحىفحىٓ ثۇضۇْ‪ ،‬ذبجبزىٓ لبٍحىفمب پۇضؼەت ثبض ۋالىححب ئىٕؽبٕٔي ئەلٍي ‪ -‬ھۇـىٕي جېپىفمب ۋە‬ ‫ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىگە ٍۈظٌىٕىفىە زەۋەت ئۈچۈْ ٔبظىً لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ئىٕىبض لىٍغبْ ھېؽبپ وۈٔي ثىٍەْ ٍۈظٌەـىەْ ثىط ئىٕىبضچىٕىڭ پۇـبٍّبٍٔىك چىمىپ‬ ‫جۇضىسىغبْ ـۇ ئبچچىك ٔىساؼي ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ‪:‬‬

‫َ​َّي م َ َْد َ ِ​ِن ُن ْي ُت حُ َص ًاِب‬

‫« وبـىي ِەْ جۇپطاق ثوٌۇپ وەجىەْ ثوٌؽبِچۇ! » ( ‪.) 40‬‬

‫َبزىئبت ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ؼۆوۈپ چىمبضغۇچىالض » ٍبوي « جبضجىپ چىمبضغۇچىالض‬ ‫» ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ٔبظىئبت » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ( ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕىڭ لەٌجىگە ) وىطىپ ( وۇپطىٕي ئۇ ٍەضزىٓ ) لبجحىك جبضجىپ چىمبضغبْ‬ ‫( ئبگبھالٔسۇضغۇچي ‪ /‬غەظەپ ئبٍەجٍەض ) ثىٍەْ لەؼەِىي! » ( ‪.) 1‬‬

‫‪117‬‬

‫جىطٔبق ئىچىسە ثېطىٍگەْ ئىگىسىٓ ِەٌۇَ ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ؼۈضىگە ئىؽّي ثېطىٍگەْ ئبٍەت‪ ،‬ئىگىؽي‬ ‫ٔبِەٌۇَ ثۆٌەوٕىڭ ثىطىٕچي ئبٍىحىٕي جەـىىً لىٍّبلحب‪ِ .‬ۇپەؼؽىطٌەض « جبضجىپ چىمبضغۇچىالض »‬ ‫ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ٔبظىئبت »ٔىڭ وىُ ئىىۀٍىىي ھەلمىسە پەضلٍىك لبضاـالضٔي ئوجحۇضىغب‬ ‫لوٍغبْ ۋە ـۇ ـەوىٍسە چۈـۀسۈضگەْ‪ .‬ئۇالض « پەضىفحىٍەض‪ٍ ،‬ۇٌحۇظالض‪ ،‬ئوق ئبجمۇچي ِۇجبھىحالض »‬ ‫ٍبوي « لەثعى لىٍىٕغبْ ضوھالض » زەپ چۈـۀسۈضگەْ‪ .‬ثۇ وەٌىّىسە ئىپبزىٍۀگەْ ٔبِەٌۇَ ئىگىٕي‬ ‫« پەضىفحىٍەض » زەپ چۈـۀسۈضۈؾ لۇضئبٔغب ظىث وېٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬لۇضئبْ پەضىفحىٍەضٔي « چىفي‬ ‫ لىع » زەپ لبضاٍسىغبْ ِۇـطىىالضٔىڭ ثبجىً ئېحىمبزىٕي ظۇذطۇف ‪ - 19‬ئبٍەجحە ضەت لىٍىسۇ‪« .‬‬‫ٍۇٌحۇظالض » ٍبوي « ضوھالض » زەپ چۈـۀسۈضۈـّۇ ٍۇلىطىمىسەن ذبجب‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثۇالضٔي‬ ‫ؼۇثَېىحىپٍىممب ( ئىگە‪ِ ،‬ەٌۇَ وۈچ ‪ -‬لۇزضەجىە ) ئىگە لىٍىؿ ٍۇٌحۇظالضغب چولۇٔغۇچىالضٔىڭ‬ ‫ئېحىمبزىسۇض‪ .‬ھبٌجۇوي ئبٍەجحە « ِۇزەثجىطات » زېَىٍّەوحە‪ِ .‬ۇزەثجىط « ثبـمۇضغبْ‪ ،‬ئىساضە لىٍغبْ‪،‬‬ ‫ئىساضە لىٍغۇچي » زېگۀٍىه ثوٌىسۇ‪ .‬ثىعٔىڭچە‪ ،‬ثۇ ؼۈپەجٍەضٔىڭ ئېٕىمٍىغۇچىؽي ثۇ ؼۈضىگە‬ ‫ئوذفبؾ ثوٌغبْ ظاضىَبت‪ ،‬ئبزىَبت‪ ،‬ؼبففبت‪ِ ،‬ۇضؼەٌەت ؼۈضىٍىطىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ‬ ‫ئىگىؽي ٔبِەٌۇَ ؼۈپەجٍەضگە ئوذفبؾ ۋەھىٌ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫ؼۈضە زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىٓ جبضجىپ ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬زەؼٍەپىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىٕىڭ ھەِّىؽىسە ٔەثە ‪-‬‬ ‫ئىٕفىحبض ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضە لۇضەٍؿ ئېّجبضگوؼي‬ ‫ثبـالٔغبْ ثىطىٕچي ٍىٍسا‪ٍ ،‬ۀي ٔۇثۇۋەجٕىڭ ‪ٍ - 7‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي ئبذىطەت ثوٌۇپ‪ ،‬ثبـمب ؼۈضىٍەضگە ئوذفبؾ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئبٔب‬ ‫جېّىؽىٕىڭ ئبذىطەت ثوٌۇـىٕىڭ ؼەۋەثي ثبض‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ھەض ٔەضؼىٕىڭ ثىط ضوھي ثبض‪ ،‬زۇَٔبٔىڭ‬ ‫ضوھي ئبذىطەجحۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثبـمب ؼۈضىٍەضگە ئوذفبؾ ۋەھىٌ ئىّب لىٍىٕغبْ ھبٌسا ثبـالٔغبٔسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ئبذىطەجىە‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط ثۆٌەن ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 14 - 6‬ۋەھىٌ ثۇ ئبضلىٍىك ذىحبة لىٍىٕغۇچىٍىطىٕي «‬ ‫ئبذىطەجىە ئىّبْ ئېَحىفمب » چبلىطِبلحب‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ٍبذفىالضزىٓ ثوٌۇـٕي ثىط ؼىؽحېّىغب‬ ‫ثبغالـحۇضِبلحب‪ .‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕي ٍەوىە زۇَٔبٌىك چۈـۀچىسىٓ لۇجۇٌسۇضۇپ‪ ،‬ئىىىي زۇَٔبٌىك‬ ‫چۈـۀچىگە ئىگە لىٍىفٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئبذىطەجىە ئىّبْ ئىٕؽبٔغب ئبٌالھ لب‬ ‫ئىفىٕىفٕي جۀجىھٍەٍسۇ‪ .‬ئەگەض ئبٌالھ لب ثوٌغبْ ئىفۀچ ثوٌّىؽب‪ ،‬ئىّبْ ئەذاللىّۇ ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ئبٌالھ‬ ‫لب ئىفۀچ لىٍّبٍسىغبْ ثىط وىفىٕىڭ ئبٌالھ لب ثوٌغبْ ئىّبٔىٕىڭ لىّ​ّىحي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ئبٌالھ لب‬ ‫ثوٌغبْ ئىفۀچٕىڭ ئەڭ ِۇھىُ ـەضجٍىطىسىٓ ثىطؼي ئبذىطەجىە ئىّبْ ئېَحىؿ‪ .‬وىفي فىحطىحىگە‬ ‫ؼبزىك ثوٌغبْ ئەھۋاٌسا ٍبذفىالضزىٓ ثوالالٍسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثۇ ٍبذفىالضزىٓ ثوٌۇـٕىڭ ئىعچىٍ​ٍىمي‬ ‫ھەلمىسە ثىط ٔېّە زېَىؿ لىَىٓ‪ .‬ثۇالض ثوٌّبؼحىٓ ٍبذفىالضزىٓ ثوٌۇؾ ھبٍبت ـەوٍىگە‬ ‫ئبٍ​ٍىٕبٌّبٍسۇ‪ٍ .‬بذفىٍىمٕي ھبٍبجىغب ئبٍالٔسۇضۇؾ ئۈچۈْ « ئىّبْ » ـەضت‪ .‬ئىّبٕٔىڭ جەۋھىس ‪-‬‬ ‫ٔۇثۇۋۋەت ‪ِ -‬ەئبزجىٓ جەـىىً جبپمبْ ئۈچ ئبِىٍىسىٓ ئەڭ غەٍت ثوٌغىٕي « ِەئبز » ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇ‬ ‫ئبذىطەجىە ئىّبٔسۇض‪ .‬ئبذىطەجىە ئىّبْ‪ ،‬ثىط وىفىٕىڭ ثىط ٍبذفىٍىمٕي ثىطەض غەضەظ ٍبوي ِۀپەئەت‬ ‫جەِەؼىسىٓ ذبٌىٌ ھبٌسا لىٍىفىٕىڭ ۋە زاۋاِالـحۇضۇـىٕىڭ وبپبٌىحي ثوٌىسۇ‪ .‬ئبذىطەجىە ئىّبْ‬ ‫ثوٌّبؼحىٓ لىٍىٕغبْ ٍبذفىٍىك‪ٍ ،‬ب ثىطەض غەضەظ ٍبوي ِۀپەئەت ئۈچۈْ ثوٌىسۇ‪ .‬ئبذىطەجىە ئىّبْ‬ ‫ئېَحمبْ ثىطؼي ٍبذفىٍىمٕي « ذەٍىط » ئۈچۈْ لىٍىسۇ‪ .‬ئبذىطەجىە ئىّبْ ئېَحّبؼحىٓ ٍبذفىٍىك‬

‫‪118‬‬

‫لىٍغۇچىغب ئبذىطەجحىٓ ثىط ٔېؽىۋە ٍوق‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ھېچىىُ ئبچمۇظِىغبْ ثىط ھېؽبپحىٓ وىطىُ جەٌەپ‬ ‫لىالٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئىگىؽي ٔبِەٌۇَ ؼۈپەجٍەض ثىٍەْ ۋەھىَٕي ئىّب لىٍغبْ ھبٌسا ثبـٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫امسا ِتلَ ِ‬ ‫اِب ِ‬ ‫ات قَ ْصكًا (‪َ )1‬واميه ِاش َع ِ‬ ‫َواميه ِازؿَ ِ‬ ‫امس ِ َ‬ ‫ات َس ْحلًا (‪ )4‬فَامْ ُمسَ ِجّ َص ِات َأ ْم ًصا (‪)5‬‬ ‫ات َس ْح ًحا (‪ )3‬فَ ه‬ ‫ات و َ ْش ًعا (‪َ )2‬و ه‬

‫« ( ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕىڭ لەٌجىگە ) وىطىپ ( وۇپطىٕي ئۇ ٍەضزىٓ ) لبجحىك جبضجىپ چىمبضغبْ‬ ‫( ئبگبھالٔسۇضغۇچي ‪ /‬غەظەپ ئبٍەجٍەض ) ثىٍەْ لەؼەِىي‪ِ ( ،‬ۇئّىٍٕەضٔىڭ لەٌجىگە ) ضەھّەت ثىٍەْ‬ ‫جوٌۇپ جبـمبْ ثىط ئۈِىسٔي ئۇؼحىٍىك ثىٍەْ ؼبٌغبْ ( ضەھّەت ئبٍەجٍىطى ) ثىٍەْ لەؼەِىي! ( ئۇ‬ ‫ئۈِىث ثىٍەْ ھبٍبت زېڭىعىسا ) ئۈظگۀؽېطى جبٍٔىٕىپ ئىٍگىطٌىگەْ ( ِۇئّىٍٕەض ) ثىٍەْ‬ ‫لەؼەِىي! ( ٍبذفىٍىك ٍوٌىسا ) ئۆظئبضا ثەؼٍەـىەْ ثبـالِچىالض ثىٍەْ لەؼەِىي! ئۇالضٔىڭ‬ ‫ئبضلىؽىسىٓ ئىفٍىطىٕي ئىعىغب چۈـۈضگۈچىٍەض ثىٍەْ لەؼەِىي! » ( ‪.) 5 - 1‬‬ ‫ئبٔسىٓ ئبذىطەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۆٌەن ثبـٍىٕىسۇ‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ھەظضىحي ِۇؼب ۋە‬ ‫ئۇٔىڭ زەۋىحىٕي ضەت لىٍغبْ پىطئەۋىٕ​ٕىڭ لىؽؽىؽي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪:‬‬ ‫« ئبٌالھ ئۇٔي زۇَٔب ۋە ئبذىطەجىە ئىجطەت ثوٌؽۇْ زەپ جبظاٌىسى » ( ‪.) 25‬‬ ‫ؼۈضىسە ٍۀە‪ ،‬ؼۆظ ئبضلىٍىك ٍەجىۈظۈٌگەْ ئبٍەجٍەضگە ئىفۀّەٍسىغبٔالضغب جەثىئەت ۋە وبئىٕبت‬ ‫ئبٍەجٍىطى وۆضؼىحىٍگەْ ( ‪.) 33 - 27‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسا ؼۆظ ٍۀە لىَبِەجىە وېٍىپ جوذحبٍسۇ ۋە ئىٕؽبٔغب ئبٌالھ جىٓ ثبـمب ھېچىىُ‬ ‫ذەۋەض ثېطەٌّەٍسىغبْ‪ ،‬وىفىٕي چۆچۈجىسىغبْ ئبٍەجٍەض ثىٍەْ ؼۈضە ئبذىطٌىفىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك‬ ‫ِۇھبجبة ئېڭىسا ھېؽبثىٕي ثېطەٌەٍسىغبْ ثىط ھبٍبت ٍبـبؾ ئېڭىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍىسۇ‪:‬‬

‫امساؿَ ِة َأ هَّي َن ُم ْص َساَُا (‪ِ )42‬ف َمي َأه َْت ِم ْن ِذ ْن َصاَُا (‪ )43‬ا َ​َّل َرت ّ َِم ُمٌُْتَ َاَُا (‪ )44‬اه ه َما َأه َْت ُمٌْ ِش ُر َم ْن َ َْيشَ ػاَُا‬ ‫ٌ َْسبَمُوه َ​َم َؾ ِن‬ ‫ه‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫(‪َ​َ َ )45‬كَّنه ُ ْم ً َ ْو َم ٍَ َص ْوَّنَ َا م َ ْم ًَوْ َحثُوا ا هَل ؾ َِش هَ ًة َأ ْو ُْضَاَُا (‪)46‬‬ ‫ّ‬

‫« ( ئي ضەؼۇي! ) ؼۀسىٓ لىَبِەجٕىڭ لبچبْ ثوٌىسىغبٍٔىمىٕي ؼوضاٍسۇ‪ .‬ؼەْ ئۇٔي لبٔسالّۇ‬ ‫ثبٍبْ لىٍىپ ثېطەٌەٍؽەْ؟ ئۇٔي ثىٍىؿ پەضۋەضزىگبضىڭغب ذبؼحۇض‪ .‬ؼېٕىڭ ۋەظىپەڭ پەلەت‬ ‫لىَبِەجحىٓ لوضلىسىغبْ ئبزەِٕي ئبگبھالٔسۇضۇـحۇض‪ .‬ئۇالض لىَبِەجٕي وۆضگەْ وۈٔسە گوٍب ئۆظٌىطىٕي‬ ‫( زۇَٔبزا ) پەلەت ثىط وەچمۇضۇْ ٍبوي ثىط ئەجحىگەْ جۇضغبٔسەن ( گۇِبْ لىٍىسۇ ) » ( ‪.) 46 - 42‬‬

‫ئىُفىتبر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئىٕفەجەضات پېئىٍي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ئبؼّبْ ذۇززى ئۈچىىٕي ٍېطىپ ثىد جبضجىپ چىممبْ ئۇضۇلحەن ٍېڭىسىٓ ٍبضىحىٍىفمب‬ ‫ثبـٍىغبْ چبغسا » ( ‪.) 1‬‬ ‫ئبٍەجحىىي ئىٕفەجەضات پېئىٍي « ئىالھىٌ ثۇٍطۇلمب ثوٍۇْ ئىگىپ‪ ،‬ذۇززى ثىط ئۇضۇلٕىڭ ثىد‬ ‫جبضجىؿ ئۈچۈْ ئۈچىىٕي ٍېطىپ چىممىٕىسەن ٍېڭىسىٓ ٍبضىحىٍىؿ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫وەٌىّىٕىڭ ئىؽّي فبئىً ـەوٍي « فبجىط » ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئىؽىُ لۇضئبٔسىىي ‪ - 35‬ؼۈضىگە ثېطىٍگەْ‪.‬‬ ‫‪119‬‬

‫ثۇ ئىؽىُ‪ ،‬جەضجىّە ۋە جەپؽىطٌەضگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِۀجەٌەضزە وبئىٕبت جەۋە ثوٌغبْ وەۋْ ۋە‬ ‫فەؼبز ( ثبضٌىممب وېٍىؿ ۋە ثۇظۇٌۇؾ ) لبٔۇٔىسىٓ « فەؼبز ‪ /‬ثۇظۇٌۇؾ »لب جەۋە زەپ لبضاٌغبْ‪.‬‬ ‫ٌېىىٓ‪ ،‬ثۇ وەٌىّە « وەۋْ ‪ /‬ثبضٌىممب وېٍىؿ » لبٔۇٔىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئىٕفىحبض ؼۈضىؽي «‬ ‫جۇٔجي ثبضٌىممب وېٍىفي »ٔي ئەِەغ‪ ،‬ئىٕفىئبٌٕي وۆضؼەجىۀسەن « ٍېڭىسىٓ ثبضٌىممب وېٍىؿ »ٔي‬ ‫ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬جۇٔجي ثبضٌىممب وېٍىفٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ئىؽىّالض فەجط ۋە فەٌەلحۇض‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھمب ٔىؽجەت ثېطىٍگەْ ثىط ضىۋاٍەجحە‪ ،‬ؼۈضە ثىطىٕجي ئبٍىحي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ؼۈضە‬ ‫ثۇذبضىسا ثىطىٕچي ئبٍىحي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبٔغب ٔىؽجەت ثېطىٍگەْ ٔۇظۇي جەضجىپىسە ٔبظىئبت ‪-‬‬ ‫ئىٕفىمبق ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھ « چېچىّٕي ئبلبضجحي » زېگەْ ؼۈضىٍەض‬ ‫ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ لۇضەٍؿ ئېّجبضگوؼىٕىڭ ثبـالٔغۇچ ِەظگىٍىسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ؼۈضە پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪ٍ- 7‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي ئبذىطەت ثوٌۇپ‪ ،‬ئبذىطەجٕي ئىٕىبض لىٍىپ ئبٌالھ لب ئبؼىٍَىك لىٍىۋاجمبْ‪،‬‬ ‫ئۆظ ِەٍ​ٍىچە ٍبـبۋاجمبْ ئىٕؽبْ ئېڭىسا جبۋاثىبضٌىمىٕي ثېطەٌەٍسىغبْ ثىط ھبٍبت ئېڭىٕي‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ ،‬ئىٕؽبْ گەپ ‪ -‬ؼۆظ ۋە ئەِەٌٍىطىسە ِەؼئۇٌىَەجچبْ ثوٌۇـمب‬ ‫چبلىطِبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە ٍېڭىسىٓ ٍبضىحىٍىفمب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەض ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك‬ ‫ئىٕؽبٔغب لبٍحب جىطىٍىفٕي ئەؼىەضجّەوحە‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىٕمي ئبٍەجٍىطىسە لۇضئبٔسىٓ ثبـمب‬ ‫ھېچمبٔساق ثىط ِۀجەزىٓ ثىٍەٌّەٍسىغبْ لبٍحىسىٓ ٍبضىحىٍىؿ ؼەھٕىؽي جەؼۋىطٌۀگەْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ٍۇٌحۇظالضٔىڭ ٍېڭىسىٓ ٍبضىحىٍىفي ۋە زېڭىعالضٔىڭ لبٍحىسىٓ ئوجحۇضىغب چىمىفي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫امس َما ُء اهْ َف َع َص ْت (‪َ )1‬وا َذا امْ َك َوا ِن ُة اهْخَ َ َِث ْت (‪َ )2‬وا َذا امْ ِح َح ُار فُ ِ ّج َص ْت (‪)3‬‬ ‫ّا َذا ه‬ ‫« ئبؼّبْ ذۇززى ّئۈچىىٕي ٍېطىپ ثىد ّ جبضجىپ چىممبْ‬

‫ئۇضۇلحەن ٍېڭىسىٓ ٍبضىحىٍىفمب‬ ‫ثبـٍىغبْ چبغسا‪ٍ ،‬ۇٌحۇظالض لبٍحىسىٓ چېچىٍغبْ چبغسا‪ ،‬زېڭىعالض لبٍحىسىٓ وۆجۈضٌۈپ زوٌمۇٍٔىغبْ‬ ‫چبغسا‪.) 3 - 1 ( » ...‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەضٔىڭ ِەلؽىحي ئىٕؽبٕٔىڭ ئبٌالھ جىٓ ٍۈظ ئۆضۈپ ذىَبٔەت لىٍىفىٕىڭ ئبٌسىٕي‬ ‫ئېٍىؿ ثوٌۇپ‪ ،‬وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسىغبْ ئبٍەت ثۇالضزىٓ وېَىٓ وەٌّەوحە‪:‬‬

‫َ​َّي َأُّيُّ َا ْاَلو ْ َس ُان َما قَ هصكَ ِج َصت ّ َِم امْ َك ِص ِمي‬ ‫ّ‬

‫« ئي ئىٕؽبْ! ؼېٕي ِەضھەِەجٍىه ضەثجىڭگە ئبؼىٍَىك لىٍىفمب ٔېّە ئبٌسىسى؟ » ( ‪.) 6‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضىحىٍىفي ثبٍبْ لىٍىٕىپ ئبٌالھ ٔىڭ ثەضگەْ ثۇ ٔېّەجٍىطى ئەؼٍىحىٍگۀسىٓ‬ ‫وېَىٓ‪ ،‬ثۇ ٔېّەجىە جۇظووضٌۇق لىٍّبؼٍىممب چبلىطىٍغبْ ( ‪ .) 9 - 7‬ئبٔسىٓ ئىٕؽبٕٔىڭ زائىُ‬ ‫وۈظىحىٍىپ ۋە ٔبظاضەت لىٍىٕىپ جۇضىسىغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبٔسىٓ وېَىٓ ( ‪ٍ ،) 12 - 10‬بذفىالضغب‬ ‫ِۇوبپبت‪ٍ ،‬بِبٔالضغب جبظا ثېطىٍىسىغبٍٔىمي ثىٍسۈضۈٌگەْ ( ‪.) 16 - 13‬‬ ‫ثۇالضٔىڭ ھەِّىؽىٕىڭ ثىط ِەلؽىحي ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇ ئىٕؽبٔغب ھېؽبة وۈٔىٕي ئەؼٍىحىؿ‪ .‬چۈٔىي‪،‬‬ ‫ئۇ وۈٔسە ثىط ئىٕؽبٕٔىڭ ثبـمب ثىط ئىٕؽبٔغب ھېچمبٔساق پبٍسىؽي ثوٌّبٍسۇ‪:‬‬

‫ً َ ْو َم َ​َل ثَ ْم ِ ُ‬ ‫ِل ه َ ْف ٌس ِميَ ْف ٍس َشُْئًا َو ْ َاْل ْم ُص ً َ ْو َم ِئ ٍش ِ ه ِّلِل‬

‫« ئۇ‪ ،‬ثىط ئبزەِٕىڭ ٍۀە ثىط ئبزەِگە ٍبضزەَ ثېطىفي‪ِ ،‬ۀپەئەت ٍەجىۈظۈـي ِۇِىىٓ‬ ‫ثوٌّبٍسىغبْ وۈٔسۇض‪ .‬ثۇ وۈٔسە ھۆوۈَ پۈجۈٍٔەً ئبٌالھ لب ذبؼحۇض » ( ‪.) 19‬‬

‫‪120‬‬

‫ۋالىئە ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ۋەلە‪ ،‬ۋەظىَەت » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ۋالىئە »‬ ‫وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬

‫ا َذا َوكَ َـ ِت امْ َوا ِك َـ ُة‬ ‫ّ‬ ‫« ٍۈظ ثېطىفي ـۈثھىؽىع ثوٌغبْ ئۇ لوضلۇٔچ ۋەلە ِەٍسأغب وەٌگەْ چبغسا » ( ‪.) 1‬‬

‫ؼۈضە ئبٌالھ ثەٌگىٍىگەْ ثۇظۇٌۇؾ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ؼۈضىٍەض لبجبضىغب وىطىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىگە ثۇ ئىؽىّٕي ضەؼۇٌۇٌالھ لوٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثبضٌىك ِۇؼھبة ۋە ھەزىػ جوپالٍِىطىسا ثۇ‬ ‫ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔىّۇ ثۇٔىڭغب زاالٌەت لىٍىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ‬ ‫ھەظضىحي ئەثۇ ثەوىط ئبضىؽىسا ئۆجىەْ ثىط زىئبٌوگ ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ظاِبٔي ھەلمىسە ثىعگە‬ ‫ٍىپ ئۇچي ثېطىسۇ‪:‬‬ ‫« ئەثۇ ثەوىط‪:‬‬ ‫ چبچٍىطىڭ ئبلىطىپ وېحىپحۇ ٍب ضەؼۇٌۇٌالھ‪.‬‬‫ چبچٍىطىّٕي ھۇز‪ ،‬ۋالىئە‪ِ ،‬ۇضؼەالت‪ ،‬ئەِّە ٍەجەؼبئەٌۇْ‪ ،‬ئىعەـفەِؽۇ وۇۋۋىطات‬‫( ؼۈضىٍىطىسىىي ھەلىمەجٍەض ) ئبلبضجىۋەجحي‪ ،‬زەپ جبۋاة ثەضزى ضەؼۇٌۇٌالھ » ( جىطِىعى )‪.‬‬ ‫ثۇ ِەٌۇِبجمب ئبؼبؼەْ‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضىٕي زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 8‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ زېؽەن‬ ‫ذبجبالـّبٍّىع‪ .‬ثۇ لۇضەٍؿ ئېّجبضگوؼي ثبـٍىٕىپ ثىط ٍىً ئۆجىەْ ِەظگىً ئىسى‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ‬ ‫جەضجىپىسە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ٔبؼىط ؼۈضىؽي ثىٍەْ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ئبزىَبت ؼۈضىؽي‬ ‫ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثبـمب جەضجىپٍەضزە جبھب ‪ -‬ـۇئەضا ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئۆِەضٔىڭ‬ ‫ِۇؼۇٌّبْ ثوٌۇـي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌغبْ جبھب ؼۈضىؽي ثۇ ؼۈضىسىٓ ذېٍىال ثۇضۇْ ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ‪ .‬ثىعچە ئىٕفىحبض ‪ -‬ـۇئەضا ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍؽب ِۇۋاپىك ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ ِەظِۇْ ٔۇلحىؽىسىٓ ئېٍىپ ئېَحمبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضە لۇضئبٕٔىڭ‬ ‫ِۇٔسەضىجىؽىگە ئوذفبپ لبٌىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ پەظىٍىحي ھەلمىسە ثىط لىؽىُ ضىۋاٍەجٍەض ِەۋجۇت‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثۇ ھەلحىىي ئبالھىسىٍىىىٕي ئىىىىٕجي ٔەؼىً ( جبثىئىٓ ) ئىچىسە ئۆجىەْ ِەـھۇض‬ ‫ظاھىسى ِەؼطۇلحىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبْ جۆۋۀسىىي ئىپبزە ئەڭ ٍبذفي ـەوىٍسە ثبٍبْ لىٍغبْ‪:‬‬ ‫« وىُ ثۇضۇٔمىالضٔىڭ ۋە وېَىٕىىٍەضٔىڭ‪ ،‬جۀٕەت ئەھٍي ۋە جەھۀٕەَ ئەھٍىٕىڭ‪ ،‬زۇَٔب ۋە‬ ‫ئبذىطەت ئەھٍىٕىڭ ھبٌىسىٓ ذەۋەضزاض ثوٌّبلچي ثوٌؽب‪ ،‬ۋالىئە ؼۈضىؽىٕي ئولۇؼۇْ » ( ئىجٓ‬ ‫ئبـۇض )‪.‬‬ ‫ثۇ ٍەضزە ئەؼىەضجىفىە جېگىفٍىه ٔۇلحب ـۇوي‪ِ ،‬ەؼطۇلٕىڭ ؼۈضىٕىڭ پەظىٍىحي ھەلمىسىىي ثۇ‬ ‫ؼۆظٌىطى ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي وۆظزە جۇجۇٌغبْ ھبٌسا ئېَحىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ پەظىٍەجىە ئېطىفىؿ‬ ‫ئۈچۈْ ؼۈضىٕي جىالۋەت لىٍىؿ وۇپبٍە لىٍّبٍسۇ‪ ،‬ئۇٔي چۈـىٕىؿ ـەضت‪ .‬چۈـىٕىؿ پەلەت‬ ‫ٌەثعىٕي جەٌەپپۇظ لىٍىؿ ثىٍەْ ۋۇجۇجمب چىمّبٍسۇ‪ِ .‬ۀىؽىٕي ئۆظٌەـحۈضۈؾ وېطەن‪.‬‬

‫‪121‬‬

‫ؼۈضە ئبذىطلي ؼبئەت ھەلمىسىىي ئبگبھالٔسۈضۈؾ ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬پەلەت ِېھّبْ‬ ‫( ئىٕؽبْ )ال ئەِەغ‪ ،‬ئۆجەڭ ( زۇَٔب )ٔىڭّۇ ئۆٌۈٍِۈن ئىىۀٍىىي ئىّب لىٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك‬ ‫زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وېحىؿ ذەۋپىگە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ثۇضاٍسۇ ( ‪ .) 6 - 1‬ھبٍبت ٍبذفىالض ثىٍەْ‬ ‫ٍبِبٔالض ئبضىؽىسىىي ثىط ِۇؼبثىمە ثوٌۇپ ( ‪ ،) 14 - 7‬ثۇ ِۇؼبثىمە ثىط وۈٔي ئبذىطٌىفىسۇ‪ .‬وىفي‬ ‫جبٌٍىفىغب لبضىحب ٍۀە ثىط ئبٌەِسە ِۇوبپبت ٍبوي جبظاؼىٕي ئبٌىسۇ ( ‪ .) 56 - 15‬ئىٕىبض لىٍىفٕىڭ‬ ‫جۇظووضٌۇق ئىىۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕىپ‪ ،‬ئىالھ ٍبضىحىٍىؿ ۋە ئىٕؽبٕٔىڭ ئەجطاپىٕي ئوضاپ جۇضغبْ‬ ‫ٔېّەجٍەضگە وىفىٕىڭ زىممىحي ئبغسۇضۇٌىسۇ‪ .‬ئىٕىبض لىٍىفٕىڭ جېگىسە ـۈوطىؽىعٌىه‪ ،‬ئۇٔىڭ‬ ‫جېگىسە لىّ​ّىحىٕي ثىٍّەؼٍىه ٍبجمبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪.) 74 - 57‬‬ ‫ؼۈضىس ە ئىٕؽبٔالض ٍبذفىالض‪ٍ ،‬بِبٔالض‪ ،‬ئبۋأگبضت ٍبذفىالض زەپ ئۈچ جۈضگە ئبٍطىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ئۆٌچەَ‬ ‫ثىعٔىڭ ئۀئۀىۋىٌ ٍبذفي ‪ٍ -‬بِبْ چۈـۀچىّىعٔي ئۆضۈپ جبـالٍسۇ‪ٍ .‬بذفىالضٔىڭ ٍبذفي ھبٌىحىسە‬ ‫ِەۋجۇت ثوٌۇپ جۇضۇـي ئەؼٍىسە ئبۋأگبضت ٍبذفىالضٔىڭ ثوٌۇـي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ .‬چۈٔىي‪،‬‬ ‫ھەض لبٔساق ثىط ئەؼىي‪ ،‬ئبٔىؽىسىٓ ئەؼىي ثوٌۇپ جۇغۇٌّبٍسۇ‪ ،‬ئەجطاپىسىىي ِۇھىحٕىڭ جەؼىطى‬ ‫ثىٍەْ ۋالىحٕىڭ ئۆجۈـىگە ئەگىفىپ ئەؼىي ثوٌىسۇ‪ٔ ،‬بچبض ِىجەظ ‪ -‬ذۇٍٕي ئۆظىگە ٍۇلحۇضۇۋاٌىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ٔۇلحىسىٓ لبضىغبٔسا‪ٍ ،‬بذفىالضِۇ ئەؼىىٍەضزىٓ ثوٌۇپ لېٍىفي ِۇِىىٓ‪ .‬ئۇالضٔىڭ ٍبذفي‬ ‫ھبٌىحىٕي ؼبلالپ لېٍىفي ئبۋأگبضت ٍبذفىالضٔىڭ جىطىفچبٍٔىمي ٔەجىجىؽىسە ثوٌّبلحب‪ .‬ثبضٌىك‬ ‫پەٍغەِجەضٌەض ئبۋأگبضت ٍبذفىالض لبجبضىغب وىطىسۇ‪ .‬ؼۈضە ثۇ ئۈچ جۈضٔي ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ون (‪ُ )11‬أوم َ ِئ َم‬ ‫َاب امْ َم ْشبَ َم ِة َما َأ ْ​ْص ُ‬ ‫َاب امْ َم َْ َميَ ِة (‪َ )8‬و َأ ْ​ْص ُ‬ ‫َاب امْ َم َْ َميَ ِة َما َأ ْ​ْص ُ‬ ‫فَبَ ْ​ْص ُ‬ ‫امسا ِت ُل َ‬ ‫امسا ِت ُل َ‬ ‫ون ه‬ ‫َاب امْ َم ْشبَ َم ِة (‪َ )9‬و ه‬ ‫ون (‪ِ​ِ )11‬ف َجٌ ه ِ‬ ‫ِس ٍر َم ْوضُ وه َ ٍة (‪ُ )15‬مذه ِك ِئ َني ؿَوَْيْ َا‬ ‫ات اميه ِـ ِمي (‪ )12‬زُ ه ٌَل ِم َن ْ َاْل هو ِم َني (‪َ )13‬وكَ ِوَ ٌل ِم َن ْ َاْل ٓ ِد ِص ٍَن (‪ )14‬ؿَ َ​َّل ُ ُ‬ ‫امْ ُملَ هصتُ َ‬ ‫ون (‪)17‬‬ ‫ُمذَلَا ِت ِو َني (‪ُ َ ً )16‬ع ُوَ ؿَوَْيْ ِ ْم ِو ْ َل ٌان ُمز ه َُِل َ‬

‫« ( ثىط جۈضوۈَ وىفىٍەض ) ؼبئبزەجّۀٍەضزۇض‪ ،‬ؼبئبزەجّۀٍەض لبٔساق ئبزەٍِەض؟ ( ئۇالض ٔبِە ‪-‬‬ ‫ئەِبٌي ئوڭ جەضىپىسىٓ ثېطىٍىسىغبْ ) ئبزەٍِەضزۇض‪ ( .‬ثىط جۈضوۈَ وىفىٍەض ) ثەذحؽىع ئبزەٍِەضزۇض‪،‬‬ ‫ثەذحؽىع ئبزەٍِەض لبٔساق ئبزەٍِەض؟ ( ئۇالض ٔبِە ‪ -‬ئەِبٌي ؼوي جەضىپىسىٓ ثېطىٍىسىغبْ )‬ ‫ئبزەٍِەضزۇض‪ٍ ( .‬ۀە ثىط جۈضوۈَ وىفىٍەض ٍبذفي ئىفالضٔي ) ئەڭ ئبٌسىسا لىٍغۇچىالض ثوٌۇپ‪ ( ،‬ئۇالض‬ ‫جۀٕەجىە ) ئەڭ ئبٌسىسا وىطگۈچىٍەضزۇض‪ .‬ئۇالض چەوؽىع ٔېّەجٍەض ثىٍەْ جوٌغبْ جۀٕەجٍەضزە ئبٌالھ‬ ‫لب ٍېمىٓ ثوٌغۇچىالضزۇض‪ .‬ثۇالضٔىڭ ثىط لىؽّي ئىٍگىطىىىٍەضزىٓ‪ ،‬ثىط لىؽّي وېَىٕىىٍەضزىٓ‬ ‫ثوٌىسۇ‪ .‬ئۇالض ئەِىٍىٕىڭ ِەھؽۇٌي ثوٌغبْ جەذحٍەض ئۈؼحىسە ٍۆٌۀگەْ ھبٌسا ثىط ‪ -‬ثىطىگە لبضىفىپ‬ ‫ئوٌحۇضىسۇ‪ ( .‬لېطىّبً ) ھەِىفە ثىط ذىً جۇضىسىغبْ ٍبـالض ئۇالضٔي وۈجۈپ جۇضىسۇ » ( ‪.) 17 - 8‬‬ ‫ئبۋأگبضت ٍبذفىالض ٍبذفىٍىمحب ھەِىفە ئبٌسىٕمي لبجبضزا جۇضغۇچىالضزۇض‪ .‬ئۇالض ئبٌالھ لب ٍېمىٓ‬ ‫ثوٌغبٔالضزۇض‪ٍ ،‬ۀي « ِۇلەضضەثۇْ » زۇض‪ .‬ئۇالض چەوؽىع ٔېّەجٍەض ثىٍەْ جوٌغبْ جۀٕەجٍەضگە الٍىك‬ ‫ثوٌغۇچىالض ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ثىط لىؽّي ئۆجّۈـحىىىٍەضزىٓ‪ ،‬ثىط لىؽّي وېَىٕىىٍەضزىٓ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫چۈٔىي‪ ،‬ئۇ « ثىط لىؽّىغب » ٔەثىٍەضِۇ وىطىسىغبْ ثوٌۇپ‪ٔ ،‬ەثي ‪ /‬ضەؼۇي ئەۋەجىٍىؿ ئبذىطالـحي‪.‬‬ ‫ـۇڭب‪ ،‬ئۇالضٔىڭ وۆپىٕچىؽي ثۇضۇٔمىالضزىٓ‪ ،‬ثىط لىؽّي وېَىٕىىٍەضزىٓ ثوٌىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ‬ ‫وېَىٕىي ئبٍەجٍەضزە‪ ،‬چەوؽىع ٔېّەجٍەض ثىٍەْ جوٌغبْ ۋە ئەثەزىٌ ؼبئبزەت ِەضوىعى جۀٕەت‬ ‫ھەلمىسىىي جەؼۋىطٌەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 26 - 18‬ثۇ ٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ٔېّەجٍەض ذۇززى‬ ‫ئبۋأگبضت ٍبذفىالضٔىڭ زۇَٔبزىىي ئەِەٌٍىطىگە ئوذفبپ لبٌىسۇ‪ .‬زۇَٔبزا ٍبذفىٍىممب ئبٌسىطاپ‬ ‫ئبلبضجمبْ چبچٍىطى ئبذىطەجحە ئۆٌۈِؽىع ٍىگىحٍىه ثوٌۇپ ئۇالضٔي وۈجّەوحە‪ .‬زۇَٔبزا ٍبذفىٍىك‬

‫‪122‬‬

‫وۆپەٍؽۇْ زەپ ئۆظىٕي ِەھطۇَ لىٍغبْ ٔۇضغۇْ ِۇثبھالض ئبذىطەجحە ئۇالضغب ئەثەزىٌ ۋە ِۇجٍەق‬ ‫گۈظەٌٍىه ثوٌۇپ لبٍحىسۇ‪ .‬زۇَٔبزا ٍبذفىٍىممب ئبٌسىطاپ ئوٌحۇضۇـمب پۇضؼەت جبپبٌّىغبْ ئوضۇٔسۇلالض‬ ‫ئبذىطەجحە ئۇالضغب « ئەثەزىٌ ھوظۇض جەذحٍىطى » ثوٌۇپ لبٍحىسۇ‪ .‬ئىپبزىٍەـىە جىً ئبجىعٌىك‬ ‫لىٍىسىغبْ ـبزٌىمٍىطىٕي ئۇ جەذحٍەضگە ٍۆٌۀگەْ ھبٌسا جەڭ ثەھطىّبْ ثوٌۇـىسۇ‪ .‬زۇَٔبزا ئبۋأگبضت‬ ‫ٍبذفىالضزىٓ ثوٌۇؾ ئۈچۈْ ۋاظ وەچىەْ ھبالۋەت ۋە ئبٌىٌ جۇضِۇؾ ئبذىطەجحە جۀٕەت ھبٍبجىٕي‬ ‫جبِبِالٍسىغبْ چەوؽىع ھەزىَە ؼۈپىحىسە ئۇالضغب ثېطىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ پەلەت « ٍبذفىالضٔىڭ » ِۇوبپبجٍىطى ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 40 - 27‬ئۇالضغب‬ ‫ثېطىٍىسىغبْ ِۇوبپبجالض ئبضىؽىسا ئەڭ ٍبذفىالضغب ثېطىٍىسىغبْ ِۇوبپبجالض جىٍغب ئېٍىّٕىغبْ‪.‬‬ ‫ئۇالضٔىڭ ِۇوبپبجٍىطى ئبۋأگبضت ٍبذفىالضٔىڭىي ثىٍەْ ئوذفبؾ ئەِەؼٍىىي ثۇٔىڭسىٓ چىمىپ‬ ‫جۇضىسۇ‪ .‬ئبٔسىٓ ٍبِبٔالضٔىڭ ئەھۋاٌي ھەلمىسە ثبٍبْ ثېطىٍگەْ‪ .‬ئۇالضٔىڭ زۇَٔب ھبٍبجىسا لىٍغبْ‬ ‫ٍبِبٍٔىمٍىطى جبٍٔىٕىپ ئبٌسىغب وەٌگۀىسى‪ .‬زۇَٔب ھبٍبجىسا ثوغۇظىسىٓ ئۆجىەْ ھەض ثىط ھبضاَ ٌولّب‬ ‫ۋە ظۇٌۇَ‪ ،‬ھەض ثىط ھبضاَ ٍېّەن ‪ -‬ئىچّەن ئبذىطەجحە ئۇالضغب ئىچىسىٓ ئبظاپالٍسىغبْ وۆٍسۈضگۈچي‬ ‫ثىط ئوت‪ٍ ،‬ۈضەن زاغٍىغۇچي ئۈِىسؼىعٌىه ثوٌۇپ ئىگىؽىگە لبٍحىسۇ‪ .‬ھەض ثىط ٍبِبٍٔىمي ئىچىٕي‬ ‫ثوغۇزىغبْ ثىط ؼبٍىسەن ئۇالضغب ھەِطاھ ثوٌىسۇ ( ‪.) 44 - 41‬‬ ‫ئۇالضزىىي ئبؼبؼٍىك ِەؼىٍە ثىط زۇَٔبٌىك چۈـۀچىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ھېؽبپ وۈٔىگە‬ ‫ئىفۀّىگۀٍىىي ئۈچۈْ ِەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇؼي ئىچىسە ھېؽبثىٕي ثېطەٌەٍسىغبْ ثىط ھبٍبت ئىچىسە‬ ‫ٍبـبـٕي ئوٍالـّىغبٔىسى‪ .‬زۇَٔبزا زەپؽۀسە لىٍغبْ ئىالھىٌ چەوٍىّىٍەض ئۆٌۈِسىٓ وېَىٓ‬ ‫ضوھٍىطىغب ظەھەضٌىه جەھۀٕەَ زەضىرىٕىڭ ِېۋىؽي غىعا ؼۈپىحىسە ثېطىٍىسۇ ( ‪ .) 52 - 51‬چۈٔىي‪،‬‬ ‫ئۇالض ئىچىگە ئبٌالھ ئىّحبھبْ ِەلؽىحي ثىٍەْ جۇغۇٌۇـحىال فىحطىحىگە جىىىەْ جۀٕەت زەضىرىٕي‬ ‫ؼۇغۇضۇـٕىڭ ئوضٔىغب جەھۀٕەَ زەضىرىٕي ؼۇغبضزى‪ .‬زۇَٔبزا لەٍەضگە ِەثٍەغ ؼبٌغبْ ثوٌؽب‬ ‫ئبذىطەجحە ئۇٔىڭ ِېۋىؽىٕي ئبٌىسۇ‪ .‬ئۇالض زۇَٔبزا گۇٔبھمب جوٍّىغبٔىسى‪ .‬ئبذىطەجحە زۇَٔب ھبٍبجىسا‬ ‫لىٍغبْ ٍبِبٍٔىمٍىطىٕىڭ ظەھەضٌىه ـەضثەجٍىطىٕي ذۇززى ؼۇغب جەـٕب ثوٌغبْ جۆگىٍەضزەن ئىچىسۇ‬ ‫( ‪.) 55 - 54‬‬ ‫ضەھّىحي چەوؽىع ثوٌغبْ ضەھّبْ ثۀسىٍىطىٕىڭ ظەھەضٌىٕىفىگە ضاظى ئەِەغ‪ .‬ـۇڭب ثۇ‬ ‫ثۆٌەوحىٓ وېَىٓ پۈجۈْ ئىٕؽبٔالضغب ذىحبة لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ون (‪ْ​ْ َ )59‬ن ُن كَس ْهرَنَ تٌََُْ ُ ُْك امْ َم ْو َت‬ ‫ون (‪َ )58‬أ َأه ُ ْ​ُْت َ َّْتوُ ُلوه َ َُ َأ ْم َ ْ​ْن ُن امْزَا ِم ُل َ‬ ‫ون (‪َ )57‬أفَ َص َأًْ ُ ُْت َما ثُ ْم ُي َ‬ ‫َ ْ​ْن ُن َذوَ ْلٌَ ُ ْاُك فَوَ ْو َ​َل ث َُص ِّسكُ َ‬ ‫َو َما َ ْ​ْن ُن ِت َم ْس ُحو ِك َني (‪)61‬‬

‫« ثىع ؼىٍەضٔي ٍبضاجحۇق‪ ( .‬ئي ئىٕؽبٔالض ) ثۇ ھەلىمەجٕي ٔېّە ئۈچۈْ لوثۇي لىٍّبٍؽىٍەض؟‬ ‫ؼىٍەض ( ئبٍبٌالضٔىڭ ثەچچىسأىغب ) جۆوۈٌگەْ ِۀي ھەلمىسە ئوٍالپ ثبلحىڭالضِۇ؟ ئۇٔي ؼىٍەض‬ ‫ٍبضاجحىڭالضِۇ ٍبوي ثبضٌىك ٍبضىحىفٕىڭ ِۀجەؼىّۇ ثىعِۇ؟ ؼىٍەضٔىڭ ئبضاڭالضزا ئۆٌۈَ لبٔۇٔىٕي ثىع‬ ‫ثەٌگىٍىسۇق‪ ،‬ثىع ئۇٔي ھەضگىع ثۇظِبٍّىع » ( ‪.) 60 - 57‬‬ ‫ثۇ ٔېّەجٍەض ئەؼٍىحىٍگۀسىٓ وېَىٓ ثىط جەٌەپ ئوجحۇضىغب لوٍۇٌىسۇ‪:‬‬ ‫« ئۇٔسالحب ھەض ئىفٕي ئەظىّەجٍىه ضەثجىڭٕىڭ ٔبِي ثىٍەْ لىٍغىٓ! » ( ‪.) 74‬‬ ‫ثۇٔىڭغب ئەِەي لىٍغبْ وىفي ضەثجىٕىڭ ۋەھىَؽىٕي ئۆظىگە ٍېحەوچي لىٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئۇ «‬ ‫ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕي ‪ /‬ئەِەي لىٍغۇچىٕي لىّ​ّەجىە ئىگە لىٍغۇچي ثىط ذىحبثحۇض » ( ‪.) 77‬‬

‫‪123‬‬

‫ۋەھىَٕىڭ ٔبظىً لىٍىٕىؿ ِەلؽىحي ئىٕؽبٔغب ٔېّەجٕي ثەضگۈچىٕي ئەؼٍىحىفحۇض‪ِ .‬بٔب ثۇ‬ ‫ؼەۋەثحىٓ ۋەھىَٕي ئىٕىبض لىٍىؿ‪ ،‬ئىٕىبض لىٍغبٔسىٓ ِۀپەئەجٍىٕىفحۇض « ؼىٍەض ِبٔب ِۇـۇٔساق‬ ‫لىٍىپ ھەلىمەجٕي ئىٕىبض لىٍىفٕي ئۆظەڭالضغب ئوظۇلٍۇق لىٍىۋاٌىؽىٍەض » ( ‪.) 82‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ٍەضزە ثىط ثۆٌەن ثبـٍىٕىسۇ ۋە لۇضئبٔسا ٔبھبٍىحي ئبظ ئۇچطاٍسىغبْ ؼەوطات ِۀعىطىؽي‬ ‫جەؼۋىطٌىٕىسۇ‪:‬‬

‫ون (‪َ )84‬و َ ْ​ْن ُن َأ ْك َص ُب ام َ َْ َِ ِمٌْ ُ ْ​ْك‬ ‫ون (‪ )82‬فَوَ ْو َ​َل ا َذا تَوَل َِت امْ ُحوْ ُلو َم (‪َ )83‬و َأه ُ ْ​ُْت ِحِيَ ِئ ٍش ثَ ْي ُؼ ُص َ‬ ‫ون ِر ْزكَ ُ ْ​ْك َأى ه ُ ْ​ْك حُ َك ِّشتُ َ‬ ‫َو َ ُْت َـوُ َ‬ ‫َ ِ ْ َ ّ‬ ‫ّ‬ ‫ون (‪ )85‬فَوَ ْو َ​َل ا ْن ُن ْي ُ ُْت كَ ْ َْي َم ِسً ِي َني (‪ )86‬حَ ْصجِ ُـوَّنَ َا ا ْن ُن ْي ُ ُْت َصا ِد ِك َني (‪ )87‬فَبَ هما ا ْن َك َن م َن ام ُمل هصت َِني (‪)88‬‬ ‫َومَ ِك ْن َ​َل ثُ ْح ِ ُ‬ ‫ّص َ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫َاب امْ َ​َ ِمنيِ (‪َ )91‬و َأ هما ا ْن َ​َك َن ِم َن‬ ‫َاب امْ َ​َ ِمنيِ (‪ )91‬فَ َس ًَل ٌم َ َِل ِم ْن َأ ْ​ْص ِ‬ ‫فَ َص ْو ٌح َو َر ْ َ​َي ٌان َو َجٌ ه ُة ه َ ِـ ٍمي (‪َ )89‬و َأ هما ا ْن َ​َك َن ِم ْن َأ ْ​ْص ِ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫امْ ُم َك ِّشت َِني امضه ا ِم ّ َني (‪ )92‬فَ ُ َُن ٌل ِم ْن َ ِْح ٍمي (‪َ )93‬وث َْص ِو َ​َ ُة َج ِح ٍمي (‪ )94‬ا هن ُ َ​َشا مَِ َُو َح ُّق امْ َ​َ ِلنيِ (‪)95‬‬ ‫ّ‬

‫« ِۇـۇٔساق ثىط ذەۋەض ‪ /‬ؼۆظ ( لۇضئبْ )ٔي ؼىٍەض وىطٌەجّەوچىّۇ؟ ثۇ ئبضلىٍىك ؼىٍەض‬ ‫ھەلىمەجٕي ٍبٌغبٔغب چىمىطىفٕي ئۆظەڭالضغب غىعا ھبٌىغب وەٌحۈضِەوچي ـۇٔسالّۇ؟ ئۇٔسالحب جبْ‬ ‫ھەٌمۇِغب ٍەجىەْ چبغسا ( ؼەوطاجمب چۈـىەْ ۋالىححب ) ٔېّە ثوٌىسۇ؟ ؼىٍەض ئۇٔىڭ ( ھەلىمەجٕي ‪/‬‬ ‫لۇضئبٕٔي ئىٕىبض لىٍغۇچىٕىڭ) ثېفىسا لبضاپ جۇضىؽىٍەض‪ .‬ثىع ئۇٔىڭغب ؼىٍەضزىّٕۇ ثەوطەن ٍېمىٓ‬ ‫ثوٌىّىع‪ٌ ،‬ېىىٓ ؼىٍەض ثىعٔي وۆضەٌّەٍؽىٍەض‪ .‬ئەگەض ؼىٍەض ثىعگە جۇغۇٌۇـحىٓ لەضظزاض‬ ‫ئەِەؼٍىىىڭالضغب ئىفۀؽەڭالض‪ ،‬ثۇ ئېحىمبزىڭالضزا ضاؼحچىً ثوٌؽبڭالض‪ ،‬لېٕي ئۇٔسالحب ھبٍبجٕي ِېَىحمب‬ ‫لبٍحۇضۇپ ثېطىڭالض‪ .‬ئەگەض ئبٌالھمب ِۇلەضضەثىَٓ ‪ٍ /‬ېمىٓ ( جبئەت ‪ -‬ئىجبزەت ۋە ٍبذفي ئىفالضٔي ئەڭ‬ ‫ئبٌسىسا لىٍغۇچي )الضزىٓ ثوٌؽبڭالض‪ ( ،‬جبٍىڭالض ) ئىپبزىٍەـىە جىً ئبجىعٌىك لىٍىسىغبْ ھوظۇض‪،‬‬ ‫چەوؽىع ضىعىك ۋە ـبزٌىممب جوٌغبْ جۀٕەجحە ثوٌىؽىٍەض‪ .‬ئەگەض ؼبئبزەجّۀٍەضزىٓ ثوٌؽبڭالض‪ ( ،‬ئي )‬ ‫ۋەزىؽىگە ۋاپب لىٍغۇچي ثەذحىَبض وىفي‪ :‬ؼبڭب ؼبالَ ثوٌؽۇْ! ئەگەض ئۇ‪ ،‬ئىٕىبض لىٍىپ جوغطا ٍوٌسىٓ‬ ‫چىمىپ وەجىەْ ثىطى ثوٌغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئۇٔىڭ جبظاؼي ٍۈضەن زاغالٍسىغبْ ( ئۈِىحؽىعٌىه )‬ ‫زاؼحىرېٕىسا وۈجۈۋېٍىٕىؿ ۋە ـىسزەجٍىه ئوجمب ( جەھۀٕەِگە ) جبـٍىٕىؿ ثوٌىسۇ‪ .‬ـەن ‪-‬‬ ‫ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ثۇ ئېٕىك ھەلىمەجحۇض » ( ‪.) 95 - 82‬‬ ‫ؼۆظ ھبٌىحىسە ئبٌسىّىعغب لوٍۇٌغبْ ھەلىمەجٕي ٍبٌغبٔغب چىمىطىپ ئىٕىبض لىٍغبْ وىفي‪ ،‬ثىط وۈٔي‬ ‫چولۇَ ذەۋەض ثېطىٍگەْ ثۇ ھەلىمەت ثىٍەْ ٍۈظٌىفىسۇ ( ‪ .) 95‬ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسا ئىٕؽبٔالض ثۇ‬ ‫ھەلىمەجٕي لوثۇي لىٍفمب چبلىطىٍغبْ‪:‬‬

‫ْس َرت ّ َِم امْ َـ ِؼ ِمي (‪)96‬‬ ‫فَ َس ّح ِْح ِ​ِب ْ ِ‬

‫ئۇٔسالحب ( ئي ئىٕؽبْ! ) ھەض ئىفٕي ئەظىّەجٍىه ضەثجىڭٕىڭ ئىؽّي ثىٍەْ لىٍغىٓ‪.‬‬

‫شۇئەرا ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ‪ - 224‬ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ـبئىطالض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ـۇئەضا »‬ ‫وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ئبٍەجحە ـبِبٍٔىمٕي ـبئىطٌىمٕىڭ ئبٌسىغب ئۆجىۈظگەْ‪ ،‬جىً ؼۀئىحىٕي‬ ‫ئبٌالھ لب ثوٌغبْ ھەٍطأٍىمي ٍوٌىسا ئىفٍەجّەً‪ ،‬ئۇٔىڭغب لبضـي چىممبْ ـبئىطالض ئەٍىجٍۀگەْ‪.‬‬ ‫ون ‪ -‬ـبئىطالضغب گۇِطاھالض ئەگىفىسۇ ( ‪.) 224‬‬ ‫َوامشُّ َـ َصا ُء ًَد ه ِد ُـُِ ُم امْل َُاو َ‬

‫‪124‬‬

‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبؼٕىڭ لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپىسە جبھب ‪ٔ -‬ەًِ‬ ‫ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب‪ ،‬ثبـمب جەضجىپٍەضزە ۋالىئە ‪ٔ -‬ەًِ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ جەضجىپٍەضگە‬ ‫ئبؼبؼالٔؽبق‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضە زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 5‬بوي ‪ٍ - 6‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ِەظِۇٔي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضە لۇضەٍؿ ثبٍمۇجىٕي زەۋض ئبضلب وۆضٔۈـي لىٍغبْ‪ .‬ثەٌىىُ‪،‬‬ ‫ثۇٔىڭسىٓ ثىط ِەظگىً وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌىفىّۇ ِۇِىىٓ‪ .‬ثۇ ٔۇلحب ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ِ ،‬ەظوۇض‬ ‫ؼۈضە ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 8‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئەئطاف‪ ،‬ھۇز‪ ،‬ھىجط ۋە ئۀجىَب ؼۈضىٍىطىگە ئوذفبؾ ئبٌالھ ٔىڭ ئەٌچىٍىطى ھەلمىسە‬ ‫جوذحىٍىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ھېچمبٍؽىؽىسا لىؽؽەٌەضزە جەوىحٍۀگەْ ِەؼىٍىٍەض ئوذفبؾ ئەِەغ‪ .‬ثۇ‬ ‫ؼۈضىسىىي لىؽؽەٌەضٔىڭ ِەضوىعىسە ٔەثىٍەض ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ ،‬ثۇ ؼۈضىسە ثۀي‬ ‫ئىؽطائىً ثبضٌىك ِۇھبجبثٍىطىغب ئىجطەت لىٍىپ وۆضؼىحىٍگەْ‪ .‬ؼۈضىسە ثىۋاؼحە ھبٌسا ضەؼۇٌۇٌالھمب‬ ‫ذىحبة لىٍىٕغبْ‪ .‬ـۇڭب‪ ،‬ؼۈضىسە ئىىىىٕجي ـەذػ ثىطٌىه ئبٌّىفي ( ؼەْ ) ٔبھبٍىحي وۆپ‬ ‫ئىفٍىحىٍگەْ‪ .‬ثۇ ذىحبة ثىۋاؼحە ھبٌسا ضەؼۇٌۇٌالھمب‪ ،‬ۋاؼحىٍىك ھبٌسا ثبضٌىك وىفىٍەضگە ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ئۇالضٔىڭ ـەذؽىَىحىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئۈچىٕچي ئبٍىحىسە ئىٕىبض‬ ‫لىٍغۇچىالض ئۈچۈْ وۆڭٍي ٍېطىُ ثوٌغبْ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ھبٌىغب ئېچىٕغبْ پەٍغەِجەضگە جەؼەٌٍىٌ‬ ‫ثېطىٍگەْ‪:‬‬

‫م َ َـ ه َ‬ ‫ِل َِب ِد ٌؽ ه َ ْف َس َم َأ هَل ٍَ ُكوهُوا ُم ْؤ ِم ٌِ َني‬

‫« ئۇالضٔىڭ ئىّبْ ئېَحّىغبٍٔىمىسىٓ ئۆظەڭٕي ھبالن لىٍىۋېحەً زەپ لبٌسىڭ » ( ‪.) 3‬‬ ‫ثبـمىالضٔىڭ ئىّبٔي ئۈچۈْ ئۆظىٕي ھبالن لىٍىؿ … ئبٌەٍِەضگە ضەھّەت ثەٌىىُ ِبٔب‬ ‫ِۇـۇٔساق ثىط ئىؿ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ئىؽالِٕىڭ ثىط ـەپمەت ھەضىىىحي ئىىۀٍىىىگە ثۇٔىڭسىّٕۇ‬ ‫ٍبذفي ثىط ئۆضٔەن ثبضِۇ؟ ٌېىىٓ‪ ،‬ئبٌالھ لوٍغبْ ثىط لبٔۇْ ثبض‪ .‬ثۇ لبٔۇٔغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ؼىطجحىٓ‬ ‫وەٌگەْ ثىط جەٌەپ ثىطاۋٔىڭ ھىساٍىحي ئۈچۈْ وۇپبٍە لىٍّبٍسۇ‪ .‬چولۇَ وىفي ئۆظى جەٌەپ لىٍىفي‪،‬‬ ‫جوغطا ٍوٌغب ٍۈظٌىٕىفي‪ ،‬ئبٌالھ جىٓ جوغطا ٍوٌغب ثبـٍىفىٕي جىٍىفي الظىُ‪ .‬ئەگەض ثۇٔىڭ ئەوؽىچە‬ ‫ثوٌغبْ ثوٌؽب ئىسى‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ٍەض ٍۈظىسىىي ئىٕؽبٔالضٔىڭ ھەِّىؽىٕي ئىّبٔغب ِەججۇض لىٍىفي‬ ‫ھەضگىعِ ۇ جەغ ئەِەغ‪ .‬ئىٕؽبٔالض ئىّبٔغب ِەججۇض ۋە ِەھىۇَ لىٍىٕغبْ ثوٌؽب ئىسى‪ ،‬ئىّبْ‬ ‫ئېَحمۇچىغب ِۇوبپبجي ثېطىفٕىڭ ئەھّىَىحي ثوالجحىّۇ؟ ِۇوبپبت ٍبوي جبظا‪ ،‬ئەضوىٓ ئىطازە ثىٍەْ‬ ‫جبٌالـٕىڭ ٔەجىجىؽىسۇض‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە ثۇ ھەلىمەت ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫امس َما ِء َأ ًٓ َ ًة فَ َؼو ه ْت َأ ْؾيَاكُُِ ْم مََِا ذ َِاض ِـ َني‬ ‫ّا ْن وَشَ بِ ه َ َُِّن ْل ؿَوَْيْ ِ ْم ِم َن ه‬ ‫« ئەگەض ثىع ذبٌىؽبق ئۇالضغب ئبؼّبٔسىٓ ـۇٔساق ثىط ئبٍەت ( ئبالِەت ) چۈـۈضەجحۇق‪ ،‬ئۇالض‬

‫ئۇٔىڭغب ( ِەججۇضىٌ ) ثوٍۇْ پۈوۈپ‪ ،‬ثبؾ ئىگەجحي » ( ‪) 4‬‬ ‫ثۇ ٔۇلحىسا ‪ - 3‬ئبٍەجٕىڭ ِەظِۇٔىغب ئبؼبؼەْ وىفىٕىڭ ئەلٍىگە « ضەؼۇٌۇٌالھ لەۋِىٕىڭ ثېفىغب‬ ‫ثۇضۇٔمي ئۈِّەجٍەضگە وەٌگۀسەن ثىطەض ثبال وېٍىفىسىٓ ئۀؽىطەۋاجمبْ ثوٌغىَّىسى؟ » زېگەْ‬ ‫ؼۇئبي وېٍىفي ِۇِىىٓ‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ئۈچۈْ ھەظضىحي ِۇؼب ۋە ئىجطاھىُ پەٍغەِجەضٌەض ئۆضٔەن لىٍىپ وۆضؼىحىٍگەْ‪،‬‬ ‫ئىٕىبض لىٍغۇچىالض ئۈچۈْ ٔۇھ‪ ،‬ئبز‪ ،‬ؼەِۇز‪ٌ ،‬ۇت ۋە ئەٍىە لەۋِىٕىڭ ئبلىۋىحي ئىجطەت لىٍىپ‬ ‫وۆضؼىحىٍگەْ‪ .‬ؼۈضىسە ئىجطەت لىٍىپ وۆضؼىحىٍگەْ لەۋٍِەض ئبؼبؼەْ ئىٕؽبٔىَەت جبضىرىسىىي‬ ‫ثىط ئبظغۇٍٔۇق جۈضىٕي ئىفبضەت لىٍّبلحب‪.‬‬

‫‪125‬‬

‫ؼۈضىسە ثىط لبٔچە ضەؼۇٌٕىڭ ئبٌالھ لب زەۋەت لىٍىؿ ٍوٌىسا وۆضؼەجىەْ جىطىفچبٍٔىمي ۋە‬ ‫لەۋِىٕىڭ ئۇالضغب جۇجمبْ ئىٕىبض لىٍىؿ پوظىحؽىَىؽي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثوٌۇپّۇ ثۇ لەۋٍِەضٔىڭ‬ ‫ِۆجىعىٍىه ئىفبضەجٍەض ئبٌسىسىّۇ ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ جۇضۇـي ثبٍبْ لىٍىٕىپ‪ - 4 ،‬ئبٍەجحە جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ ھەلىمەجٕي ئىّب لىٍىپ ئۆجىەْ‪ .‬ثۇ ئۆضٔەوٍەض ئبضلىٍىك لەۋِىٕىڭ ِۇئّىٓ ثوٌّىغبٍٔىمي‬ ‫ؼەۋەثىسىٓ‪ ،‬ئۇالض ئۈچۈْ لبٍغۇضۇپ ھبالن ثوٌۇپ وېحەً زەپ لبٌغبْ ضەؼۇٌۇٌالھمب جەؼەٌٍىٌ‬ ‫ثېطىٍگەْ‪ .‬ثۇ ئۆضٔەوٍەض ئبضلىٍىك ئىٕىبضچىٍىمحب چىڭ جۇضغبْ لەۋٍِەضٔىڭ ھېچجىطىسە ئۈِىس ٍوق‬ ‫ئىىۀٍىىي وۆضؼىحىپ ئۆجۈٌگەْ‪ .‬ثۇ لىؽؽەٌەضٔىڭ ِەلؽىحي ھەض ثىط لىؽؽەزىٓ وېَىٓ جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ ۋە ؼۈضىسە ؼەوىىع لېحىُ جەوطاضالٔغبْ ثۇ ئبٍەجىە ِۇجەؼؽەٍِۀگەْ‪:‬‬

‫ا هن ِ​ِف َذ ِ َِل َ َْل ًٓ َ ًة َو َما َ​َك َن َأ ْن َ ُِث ُ ِْه ُم ْؤ ِم ٌِ َني (‪َ )67‬وا هن َرت ه َم مَِ َُو امْ َـ ِز ٍُز هامص ِح ُمي (‪)68‬‬ ‫« ّ ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ثۇ لىؽؽەزە ؼبۋاق ّ‬ ‫ئبٌغۇچىالض ئۈچۈْ چوڭ ئىجطەت ثبض‪ٌ .‬ېىىٓ ئىٕؽبٔالضٔىڭ‬

‫جوٌىؽي ٍۀىال ئىفۀّەٍسۇ‪ .‬ئبٌالھ غبٌىجحۇض‪ٔ ،‬بھبٍىحي ِېھطىجبٔسۇض » ( ‪)68 - 67‬‬ ‫ثۇ ئبگبھالٔسۇضۇؾ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ وۆپ ؼبٍٔىمىٕىڭ پەضۋاؼىع ِۇئبِىٍىؽىٕي ئۆٌچەَ لىٍىفمب ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ؼەْ‬ ‫ئىجطەت ۋە ؼبۋاق ئبي!‬ ‫‪ .2‬ئبٌالھ لب ئىفۀچ لىً‪ ،‬ئۇٔىڭ ِەضھەِىحي چەوؽىع ثىط ضەثجي ‪ -‬ضەھىُ ئىىۀٍىىىٕي ئۇٔحۇِب‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ؼۆظ ٍۀە ثبضٌىك زەۋضٌەضٔىڭ ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىؽي ثوٌغبْ لۇضئبٔغب وېٍىپ جوذحبٍسۇ‪« .‬‬ ‫لۇضئبْ ٔېّە؟ لبٔساق وەٌگەْ؟ وىّگە وەٌگەْ؟ لەٍەضزىٓ وەٌگەْ؟ ٔېّە ئۈچۈْ ٔبظىً ثوٌغبْ؟‬ ‫لبٔساق ذىحبة؟ » زېگۀسەن ثىط لبجبض ؼوئبٌغب جۆۋۀسىىي جۆت ئبٍەت ثىٍەْ جبۋاة ثېطىٍگەْ‪:‬‬

‫ون ِم َن امْ ُم ْي ِش ِر ٍَن (‪ِ )194‬ت ِو َس ٍان َؾ َص ِ ٍ ّ​ّب‬ ‫َواه ه َُ مَخَ ْ َِن ًُل َر ِ ّب امْ َـام َ ِم َني (‪ )192‬ىَ َز َل ِت َِ ُّامص ُ‬ ‫وح ْ َاْل ِم ُني (‪ )193‬ؿَ َ​َّل كَوْح َِم ِمخَ ُك َ‬ ‫ُمدِنيٍ ( ّ‪)195‬‬ ‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬لۇضئبْ ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجي جەضىپىسىٓ ٔبظىً لىٍىٕغبٔسۇض‪.‬‬ ‫ئبگبھالٔسۇضغۇچىالضزىٓ ثوٌۇـۇڭ ئۈچۈْ‪ ،‬ئىفۀچٍىه جىجطىئىً ئۇٔي ؼېٕىڭ لەٌجىڭگە ئېٍىپ‬ ‫چۈـحي‪ ( .‬لۇضئبْ ) ئوچۇق ئەضەثي جىٍسا ( ٔبظىً ثوٌسى ) » ( ‪.)195 - 192‬‬ ‫ؼۈضىسە ٍۀە ئىٕؽبٔىَەت ؼەزىمىؽي ثوٌغبْ ٔەثىٍەضٔىڭ ـۇ ذىحبثي ثەؾ لېحىُ جەوطاضالّٔبلحب‪:‬‬

‫َو َما َأ ْسبَمُ ُ ْ​ْك ؿَوَ َْ َِ ِم ْن َأ ْج ٍص ا ْن َأ ْج ِص َي ا هَل ؿَ َ​َّل َر ِ ّب امْ َـام َ ِم َني‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫« جەثٍىغ لىٍغبٍٔىمىُ ئۈچۈْ ؼىٍەضزىٓ ھېچمبٔساق‬

‫ھەق جەٌەپ لىٍّبٍّەْ‪ ،‬ئۇٔي پەلەت‬

‫ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجىسىٓ جىٍەٍّەْ » ( ‪.) 127‬‬ ‫ٔەثىٍەض ھەق ؼەزىمىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالض ھبٍبجىٕي ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ ؼبئبزىحي ئۈچۈْ ئبٌالھ لب‬ ‫ئبجىغبْ وىفىٍەضزۇض‪ .‬ھەلٍىطىٕي ۋە ِۇوبپبجىٕي زەۋەت لىٍغبْ ئىٕؽبٔالضزىٓ ئەِەغ‪ ،‬ئبٌالھ جىٓ‬ ‫ئبٌغبٔىسى‪ .‬ئبٌغبْ زېسۇق‪ ،‬چۈٔىي ٍبذفي ثوٌۇؾ ۋە ٍبذفىٍىك لىٍىؿ ئۈچۈْ ھەق ئېٍىؿ ۋە‬ ‫ِۇوبپبت ئېٍىفٕىڭ ھبجىحي ٍوق‪ٍ .‬بذفي ثوٌۇـٕىڭ ئۆظىال ثىط ِۇوبپبت ئەؼٍىسە‪ٔ .‬ەثىٍەضٔىڭ‬ ‫ھبٍبجي ثۇ ھەلىمەجٕىڭ جبٍٔىك ـبھىحي‪.‬‬ ‫ؼۈضىگە « ـبئىطالض » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ئىؽىّٕىڭ ثېطىٍىفىغب ؼەۋەة ثوٌغبْ‬ ‫ئبٍەجٍەض ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەضزە ئەٍىجٍۀگەْ ـبئىطالض ؼبذحب ضەؼۇي‬ ‫لېٍىپىغب وىطىۋاٌغبْ « ـبِبْ » ـبئىطٌىطى ثوٌۇپ‪ ،‬ئەٍجٍۀگەْ ـېئىطالضِۇ ۋەھىَٕىڭ جەذحىگە وۆظ‬

‫‪126‬‬

‫جىىىەْ ۋە ِۇھبجبثىٕىڭ ئەلٍىٕي ئەِەغ‪ ،‬ھېؽؽىٌ جۇٍغۇؼىٕي ٔىفبْ لىٍغبْ ؼېھىط ‪ -‬ئەپؽۇٕٔىڭ‬ ‫لېطىٕسىفي ھېؽبثٍىٕىسىغبْ جۈضزىىي ـېئىطالضزۇض‪.‬‬

‫امش َ​َا ِظ ُني (‪ )221‬ث َ هَ​َن ُل ؿَ َ​َّل ُ ِّ‬ ‫ُ َْل ُأه َ ِخّئ ُ ُْْك ؿَ َ​َّل َم ْن ث َ هَ​َن ُل ه‬ ‫ون (‪)223‬‬ ‫امس ْم َؽ َوأَ ْن َ ُِث ُ ِْه َ​َك ِذتُ َ‬ ‫ك َأف ه ٍاك َأ ِز ٍمي (‪ًُ )222‬وْ ُل َ‬ ‫ون ه‬ ‫ون (‪َ )224‬أم َ ْم حَ َص َأَّنه ُ ْم ِ​ِف ُ ِّ‬ ‫ون (‪)226‬‬ ‫ون َما َ​َل ً َ ْف َـوُ َ‬ ‫ون (‪َ )225‬و َأَّنه ُ ْم ً َ ُلومُ َ‬ ‫ك َوا ٍد ُّيَ ِ مي ُ َ‬ ‫َوامشُّ َـ َصا ُء ًَد ه ِد ُـُِ ُم امْل َُاو َ‬

‫« ؼىٍەضگە ِەْ ـەٍحبٔالضٔىڭ وىّگە چۈـىسىغبٍٔىمىٕي ئېَحىپ ثېطەٍّۇ؟ ئۇالض ئۆظىٕي‬ ‫ئبٌساـٕي ئبزەجىە ئبٍالٔسۇضۇۋاٌغبْ ھەض گۇٔبھىبضغب چۈـىسۇ‪ٍ ( ،‬بٌغبٔغب ) لۇالق ؼبٌىسۇ ۋە ئۇالضٔىڭ‬ ‫جوٌىؽي ( ثبـمىالضغىّۇ ) ٍبٌغبْ ئېَحىسۇ‪ ( .‬ـبِبٍٔىك لىٍىۋاجمبْ ) ـبئىطالضغب گۇِطاھالض ئەگىفىسۇ‪.‬‬ ‫ئۇالضٔىڭ ( ذىَبي ۋە ھېػ ) ۋازىٍىطىسا جېڭىطلبپ ٍۈضگۀٍىىىٕي وۆضِىسىڭّۇ؟ ئۇالض لىٍّىغبْ‬ ‫ٔەضؼىٍەضٔي لىٍسۇق زەپ ؼۆظٌەٍسۇ » ( ‪.) 226 - 221‬‬ ‫ھەلىمەجٕي ئىعزىگەْ ـېئىط ھېىّەت‪ ،‬ھەلىمەجٕي ئىعزىگەْ ـبئىط ھەوىّسۇض‪ .‬ھەلىمەجٕىڭ‬ ‫ئوضٔىغب وۆظ جىىىەْ ـېئىط ھەززىٕي ئبـمبْ ؼۆظزۇض‪ .‬ؼۆظٔىڭ ھەززىسىٓ ئبـمىٕي ھەززىسىٓ‬ ‫ئبـمبْ ئىٕؽبٔسىٓ ۋۇجۇزلب وېٍىسۇ‪ .‬ھەززىسىٓ ئبـمبْ ـبئىط ـبِبٍٔىممب ِبٍىً ثوٌغبْ وىفىسۇض‪.‬‬ ‫لەزىّمي ھەض ئېعىفحب ۋە ھەض ذىً ثبجىً ئېحىمبزجب ـبِبٍٔىمحىٓ ثىط ئىع ثبض‪ .‬ئىؽالِسىٓ ئىجبضەت‬ ‫ھەق زىٓ ئىٕؽبٔىَەت ثىٍەْ جەڭحۇؾ ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ـبِبٍٔىمّۇ ئىٕؽبٔىَەت ثىٍەْ جەڭحۇؾ ثبضٌىك‬ ‫ذۇضاپبجٍىمٕىڭ ئىؽّىسۇض‪ .‬ئەٌۋەجحە‪ ،‬لۇضئبْ ئۆظىٕي ثىٍىسىغبْ ـبئىط ۋە ؼۆظگە ثىط ٔەضؼە زېّەٍسۇ‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭ زەٌىٍي ‪ - 227‬ئبٍەجحۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحي ئبٌالھ لب‪ ،‬ئۆظىگە ۋە ـەٍئىٍەضگە ٍبجالـمبْ ھەض لەۋَ ۋە ِەزۀىَەجٕي‬ ‫وۈجۈپ جۇضغبْ ئۆظگەضِەغ ثىط لبٔۇٔىَەجحىٓ ذەۋەض ثەضِەوحە‪:‬‬

‫ون‬ ‫َو َس َ​َ ْـ َ َُّل ه ِاَّل ٍَن َػوَ ُموا َأ هي ُمٌْلَوَ ٍة ً َ ْيلَ ِو ُح َ‬

‫« ظۇٌۇَ پبجمىمىغب پبجمبٔالض ئۇظالمب لبٌّبً لبٍؽي جبٍغب لبٍحىسىغبٍٔىمىٕي ثىٍىپ لبٌىسۇ »‬ ‫( ‪.) 227‬‬ ‫ئبِۀٕب ۋە ؼەززەلٕب زەٍّىع ٍب ضەثجي! ثىعٔي ئۇ ظاٌىّالض لبجبضىسىٓ لىٍّىغىٓ‪ ،‬ئۇ ظاٌىّالضغب‬ ‫ٍۆٌۀگەْ ظاٌىّالضزىٓ لىٍّىغىٓ!‬

‫ئىُشىمبق ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە « ٍېطىٍىؿ‪ ،‬پبضچىٍىٕىؿ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ئىٕفىمبق وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ وەٌىّە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغبْ ئېٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫« ئبؼّبْ ٍېطىٍغبْ چبغسا » ( ‪.) 1‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە ئىالھىٌ جەضجىپٕىڭ ثۇظۇٌۇـىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىسىىي ‪ 14 - 13 ،6‬ۋە ‪ - 24 - 20‬ئبٍەجٍەضگە لبضىغبٔسا‪ ،‬ثۇ‬ ‫ؼۈضە لۇضەٍؿ ثبٍمۇجي ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىگە چىممبْ ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەضزە‬ ‫ِۇـطىىالض ظۇٌۇِىٕىڭ وۈچىَىپ‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەضٔىڭ لبجحىك ئېغىط وۈٔسە لبٌغبٍٔىمي ئىّب لىٍىٕغبْ‪.‬‬

‫‪127‬‬

‫ھەظضىحي ئوؼّبْ ۋە ئىجٓ ئبثجبغ ضەظىَەٌالھۇ ئۀھۇٔىڭ ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىسە ئىٕفىحبض ‪ -‬ضۇَ‬ ‫ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕي ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 8‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض لبجبضىغب‬ ‫جىعىفمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ثۇ زۇَٔب ھبٍبجىٕىڭ ٍۀە ثىط ٍۈظى ثبضٌىمي ئبؼبؼىٌ جېّب لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬وىفي ٔېّە‬ ‫جېطىغبْ ثوٌؽب ـۇٔي ئبٌىسىغبٍٔىمي‪ ،‬ـۇ ِەھؽۇالجي ثىٍەْ ئبٌالھ ٔىڭ ھوظۇضىغب چىمىسىغبٍٔىمي‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ٍ .‬ىغىٕچبلٍىغبٔسا‪ ،‬وبئىٕبجٕىڭ ٍوٌۇچىؽي ثوٌغبْ ئىٕؽبْ ٍوٌٕىڭ ئبذىطىسا‬ ‫جبٌٍىفىٕىڭ ٔەجىجىؽىٕي وۆضىسۇ‪.‬‬

‫امس َما ُء اوْشَ له ْت (‪َ )1‬و َأ ِذه َْت ِم َص ِ ّ​ّبَا َو ُحله ْت (‪َ )2‬وا َذا ْ َاْل ْر ُض ُمس ْهت (‪َ )3‬و َأمْلَ ْت َما ِفْيَا َو َ َ​َّتو ه ْت (‪َ )4‬و َأ ِذه َْت ِم َص ِ ّ​ّبَا‬ ‫ّا َذا ه‬ ‫َو ُحله ْت (‪َّ​َ )5‬ي َأُّيُّ َا ْاَلو ْ َس ُان اه َهم َ​َك ِد ٌح ا َ​َّل َرت ّ َِم َنسْ ًحا فَ ُم ًَل ِكِ ِ َّ (‪)6‬‬ ‫ّ‬ ‫ّ ّ‬ ‫« ئبؼّبْ ٍېطىٍغبْ‪ ،‬ضەثجىڭٕىڭ ذىحبثىغب لۇالق ؼبٌغبْ ۋە ئۇٔىڭ ٔەجىجىؽي ئېٍىٕغبْ‪ ،‬ظېّىٓ‬

‫ؼوظۇٌۇپ ثىپبٍبْ ثىط جۈظٌەڭٍىىىە ئبٍالٔسۇضۇٌغبْ‪ ،‬ئىچىسىىي ھەِّە ٔەضؼىٕي ؼىطجىغب چىمىطىپ‬ ‫ئىچىٕي لۇضۇلسىغبْ‪ ،‬ضەثجىڭٕىڭ ذىحبثىغب لۇالق ؼبٌغبْ ۋە ئۇٔىڭ ٔەجىجىؽي ئېٍىٕغبْ ۋالىحمىچە‪،‬‬ ‫ئي ئىٕؽبْ! ضەثجىڭگە ِۇاللبت ثوٌىسىغبْ ۋالىحمىچە ؼەْ ( ِەٍ​ٍي ذبال ‪ -‬ذبٌىّب ) ھبٍبت ٍوٌىسا جېع‬ ‫ؼۈضئەجحە ؼەپىطىڭٕي زاۋاِالـحۇضىؽەْ » ( ‪.) 6 - 1‬‬ ‫ثۇ ھبٍبت ؼەپىطىسە ھەض وىفىٕىڭ ئبضذىپي ئىفٍىٕىۋاجمبْ ثوٌۇپ‪ٍ ،‬بذفىالض زۇَٔب ھبٍبجىسا‬ ‫ِەؼئۇٌىَەجچبٍٔىك ثىٍەْ ئەِەي لىٍغبٍٔىمي ئۈچۈْ ٔبِە ‪ -‬ئەِەي زەپحىطى ئوڭ لوٌىغب ثېطىٍىسۇ‪.‬‬ ‫جبظاغب الٍىك ثوٌغۇچىالض زۇَٔب ھبٍبجىسا فىحطىحىگە ِبغ ثوٌغبْ ھبٌسا ِەؼئۇٌىَىحىٕي ئبزا لىٍّىغبْ‪،‬‬ ‫ۋىجسأىٕىڭ چۇلبٔىغب لۇالق ؼبٌّىغبٍٔىمي ئۈچۈْ ٔبِە ‪ -‬ئەِەي زەپحىطى ؼوي لوٌىغب ثېطىٍىسۇ ( ‪- 7‬‬ ‫‪.) 15‬‬ ‫ئەڭ چوڭ ـبھىث وىُ؟ ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ئبٌالھ جۇض‪ .‬ئەڭ ثۈٍۈن گۇۋاھٍىك وىّٕىڭ گۇۋاھٍىمي؟‬ ‫ئەٌۋەجحە‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ گۇۋاھٍىمىسۇض‪ .‬ئۇٔسالحب‪ ،‬ئەڭ ثۈٍۈن ـبھىحٕىڭ وبالِىغب لۇالق ؼېٍىفٕىڭ‬ ‫ئىٕؽبْ ضوھىسا پەٍسا لىٍغبْ ئۆظگۈضۈـىّۇ ھەلىمەجەْ ئەڭ چوڭ ثوٌىسۇ‪:‬‬

‫فَ ًَل ُأ ْك ِس ُم ِ​ِبمشه َف ِق (‪َ )16‬وانو ه َْ ِل َو َما َو َس َق (‪َ )17‬وامْلَ َم ِص ا َذا اج ه َس َق (‪ )18‬م َ َ َْت َن ُ هُب َظ َحلًا َؾ ْن َظ َح ٍق (‪)19‬‬ ‫ّ‬ ‫« ـەپەق ۋالحىٕي ـبھىث لىٍىّەْ! وېچە ۋە ئۇ ذبجىطٌىگەْ ٔەضؼىٍەضٔي ـبھىث لىٍىّەْ!‬

‫ٔۇضى وبِبٌەجىە ٍەجىەْ ئبً ثىٍەْ لەؼەِىي! ئي ئىٕؽبٔالض! ؼىٍەض جەظِەْ ثىط ھبٌىحىڭالضزا‬ ‫جۇضِبٍؽىٍەض‪ ،‬لەزەِّۇ ‪ -‬لەزەَ ھبٍبت ؼەپىطىٕىڭ ئبذىطلي ثېىىحىگە لبضاپ ئىٍگىطىٍەٍؽىٍەض » ( ‪16‬‬ ‫ ‪.) 19‬‬‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ئبٍەجٍەضزە ھبٍبت ؼەپىطىٕىڭ ئبذىطلي ثېىىحىسىىي ِۇوبپبت ۋە جبظا جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبزاٌەجٕىڭ ٍۀە ثىط ئىؽّىسۇض ( ‪.) 25 - 24‬‬

‫َەيم ضۈرىطي‬ ‫ٔەًِ وەٌىّىؽي ذبغ ئىؽىُ ثوٌغبٔسا « چۈِۈٌە »‪ ،‬ئوِۇِىٌ ئىؽىُ ثوٌغبٔسا « ثىط ٍەضگە جەَ‬ ‫ثوٌۇؾ لبثىٍىَىحىگە ئىگە ئەڭ وىچىه ۋە ئبجىع جبٍٔىك » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 19 - 18‬ئبٍىحىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ لىؽؽەزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫‪128‬‬

‫ثۇذبضى ۋە جىطِىعزا ثۇ ؼۈضە لىؽؽە جېّىؽىغب ٔىؽجەت ثېطىٍگەْ ھبٌسا « ؼۇالٍّبْ ؼۈضىؽي »‬ ‫زەپ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬زەؼٍەپىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىٕىڭ ھەِّىؽىسە ـۇئەضا ‪ -‬لەؼەغ‬ ‫ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثىۋاؼحە ھبٌسا ِۇھبجبثىٕىڭ زۇَٔب ۋە ئبذىطەت‪ ،‬وۈچ ۋە‬ ‫ئبزاٌەت ئەذاللىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍغبْ ِەظِۇٔي ثۇ جەضجىپٕي جوغطىالٍسۇ‪ .‬لۇضەٍؿ‬ ‫ثبٍمۇجي ِەظگىٍي ۋە ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي زەۋضزە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضٔىڭ ھەِّىؽىىسە‬ ‫پەٍغەِجەضٌەض لىؽؽىٍىطى‪ ،‬ثوٌۇپّۇ ثۀي ئىؽطائىً ئۆضٔىىي ئبضلىٍىك ؼبۋالالض ثېطىٍگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ‬ ‫ِەظوۇض زەۋضزە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضٔىڭ ئوضجبق ئبالھىسىٍىىىسۇض‪ .‬ؼۈضە زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 8‬ىٍىسا ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە پەٍغەِجەضٌەضٔىڭ ئىؽىٍّىطىٕي چۆضىسىگەْ ھبٌسا لىؽؽەٌەض ۋە ۋەلەٌەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك ضەؼۇٌۇٌالھ ۋە ثبضٌىك ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ـەذؽىَىحىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ ِەلؽەت‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ِەلؽەت ؼۈضىسە ٔبھبٍىحي ضوـەْ ھبٌسا ئۆظىٕي ئەوػ ئەجحۈضگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬لىؽؽەٌەض‬ ‫ئبذىطالـمبٔسا ئبٌالھ لب ھەِس‪ ،‬پەٍغەِجەضٌەضگە ؼبالَ لىٍىفمب ثۇٍطۇٌغبْ ( ‪.) 59‬‬ ‫ؼۈضە ِۇلبجحبئب ھەضىپٍىطى ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ؼۈضىٍەض لبجبضىسىٓ ثوٌۇپ‪ ،‬ۋەھىٌ ئىّب لىٍىٕغبْ‬ ‫ھبٌسا ثبـالٔغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسىال ٔبِبظٔي جەئسىً ئەضوبْ ثىٍەْ ئبزا لىٍغبْ ۋە ظاوبجٕي‬ ‫چىٓ وۆڭٍىسىٓ چىمىطىپ ثەضگەْ ِۇئّىٍٕەضگە ذۇؾ ذەۋەض ثېطىٍگەْ ( ‪.) 3‬‬ ‫ؼبالت ( ٔبِبظ ) ۋە ظاوبت لۇضئبٕٔىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ثبؼمۇچىٕىڭ ھەِّىؽىسە ثىعگە وۆپ‬ ‫ئۇچطاٍسىغبْ ئىىىي ئىجبزەجحۇض‪ٔ .‬ەچچە ئوْ ئبٍەجحە ثىطٌىىحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ثىطىٕچىؽي ( ؼبالت )‬ ‫ثۀسىٕىڭ ئبٌالھ ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَىحىٕي؛ ئىىىىٕجىؽي ( ظاوبت ) ثۀسىٕىڭ ئىجحىّبئىٌ‬ ‫جەِىئىَەت ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَىحىٕي وۆضؼىحىسىغبْ ثوٌۇپ‪ٔ ،‬بِبظ ھېػ ‪ -‬جۇٍغۇ ۋە چۈـۀچىگە‬ ‫جوغطا ٍوٌٕي وۆضؼىحىپ ثېطىسۇ‪ .‬ظاوبت‪ِ ،‬بي ۋە ثبٍ​ٍىك ھەلمىسە جوغطا ٍۆٔىٍىفٕي وۆضؼىحىپ ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫ٔبِبظ ثۀسىٕي ٍبِبٍٔىمالضزىٓ جوؼىسۇ‪ ،‬ظاوبت زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وېحىفحىٓ ؼبلالٍسۇ‪ٔ .‬بِبظ ۋە ظاوبت‬ ‫ثىط لۇـٕىڭ ئىىىي لبٔىحىغب ئوذفبٍسىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕؽبْ ھبٍبت ؼەپىطىسە ثۇ ئىىىي لبٔبت ثىٍەْ‬ ‫ئۇچبالٍسۇ‪.‬‬ ‫ئبٍەجحىىي « ظاوبت ثېطىسۇ » ئىپبزىؽىسىٓ‪ ،‬ذېٍي ثىط ِەظگىٍسىٓ وېَىٓ ضەؼۇٌۇٌالھ‬ ‫جەضىپىسىٓ لبئىسىؽي ۋە ٔىؽجىحي ئېٕىك ھبٌسا ثەٌگىٍۀگەْ ثىط ئىجبزەت ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ زەپ‬ ‫لبضاٌّبؼٍىك وېطەن‪ .‬ثۇ ِەظگىٍسە ظاوبت ئىمحىؽبزىٌ ِەججۇضىَەجحىٓ ثبـمب « پبوٍىٕىؿ ئۈچۈْ‬ ‫ظۆضۈض ثوٌغبْ ھەض ذىً پىساوبضٌىمٕي » ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ‪ .‬وەٌىّىٕىڭ ؼۆظ ٍىٍحىعىسىٓ ِەٌۇَ‬ ‫ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ئبـۇضۇؾ ئۈچۈْ پبوٍىٕىؿ ‪ ...‬ـۇڭب ظاوبت ثېطىؿ‪ٍ ،‬بۋا ـبذالضٔي پۇجبـمب ئوذفبٍسۇ‪.‬‬ ‫ٍبۋا ـبذالض پۇجبٌغبٔسا‪ ،‬وۆضۈٔۈـحە ـبخ ئبظاٍغبٔسەن لىٍؽىّۇ‪ ،‬ؼبپبلحىىي ئۈظۈَ وۆپىَىسۇ‪ .‬ظاوبت‬ ‫زەي ثۇٔىڭغب ئوذفبٍسۇ‪ .‬ضاجؽىئؤبي ِبجېّبجىىسا ‪ 40‬جىٓ ثىطٔي ئېٍىۋەجىۀسە ‪ 39‬لبٌىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪،‬‬ ‫ئىّبْ ِبجېّبجىىىؽىسا ‪ 400‬لبٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە لىؽؽەٌەض ثۆٌىىي ثبـالٔغبٔسا‪ ،‬زاۋۇت ۋە ؼۇالٍّبْ ئىؽّي جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ئىىىي‬ ‫ـەذػ پەلەت پەٍغەِجەض ثوٌۇپال لبٌّبؼحىٓ ثەٌىي ئۆظ زەۋضىٕىڭ ھۆوۈِطأٍىطى ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە ثۇ‬ ‫پەٍغەِجەضٌەض ھەلمىسە جوذحبٌغبٔسا‪ ،‬ثۇالضغب « ِۈٌۈن » ثېطىٍگۀٍىىىٕي ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە « ئىٍىُ »‬ ‫ثېطىٍگۀٍىىىٕي جىٍغب ئبٌىسۇ‪:‬‬

‫َومَلَسْ َأ ٓثٌََُْا د َُاوو َد َو ُسوَ َْ َم َان ِؿوْ ًما َوكَ َاَل امْ َح ْمسُ ِ ه ِّلِل ه ِاَّلي فَضه وَيَا ؿَ َ​َّل َن ِث ٍْي ِم ْن ِؾ َحا ِد ٍِ امْ ُم ْؤ ِم ٌِ َني‬

‫‪129‬‬

‫ثىع ھەلىمەجەْ زاۋۇزلب‪ ،‬ؼۇالٍّبٔغب ئىٍىُ ئبجب لىٍسۇق‪ .‬ئۇالض‪ « :‬جىّي ھەِسۇؼبٔب ثىعٔي ٔۇضغۇْ‬ ‫ثۀسىٍىطىسىٓ ئبضجۇق لىٍغبْ ئبٌالھ لب ذبؼحۇض! » زېگۀىسى ( ‪.) 15‬‬ ‫ئۇالض ئۆظٌىطىگە ثېطىٍگەْ ئىٍىّٕىڭ ـۈوطىؽىٕي ئبزا لىٍغبٔىسى‪ .‬ئۇالض ئۆظٌىطىگە ثېطىٍگەْ‬ ‫ئىٍىُ ثىٍەْ ئبٌالھ لب ھەِسۇؼبٔب ئېَحمبٔىسى‪ .‬ئۇٔسالحب‪ ،‬ئىگىؽىگە ھەِسۇؼبٔب ئېَحىفٕي‬ ‫ئۆگەجّىگەْ ئىٍىُ‪ ،‬ئىٍىُ ثوالِسۇ؟ زازىؽي زاۋۇزلب ۋاضىػ ثوٌغبْ ؼۇالٍّبٔغب « لۇـالضٔىڭ‬ ‫ِۀحىمىؽي ( َم ٌْ ِع َق ه‬ ‫امع ْ ِْي )» ئۆگىحىٍگۀىسى ( ‪ .) 16‬ئبٍەجحە لۇـالضغب ِۀحىك ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۇالٍّبْ ئۇالضٔىڭ ِۀحىمىؽىٕي ثىٍەجحي‪ .‬ثىطؼي ثىط ٔەضؼىسىٓ ِۀب چىمبضغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئۇ‬ ‫وىفىسە ـۇ ٔەضؼىٕىڭ جىٍي ثبض ثوٌغبْ ثوٌىسۇ‪ .‬ثىطؼي ثىط ٔەضؼىسىٓ ھېچمبٔساق ثىط ِۀب‬ ‫چىمىطاٌّىغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئۇ ـۇ ٔەضؼىٕىڭ جىٍىٕي ۋە ؼۆظىٕي ثىٍىفىسىٓ لەجئىَٕەظەض‪ ،‬ئۇ جىٍؽىعزۇض‪.‬‬ ‫ئبٍەجحە لۇـالضغب ؼۇالٍّبٕٔىڭ جىٍىٕي ئەِەغ‪ ،‬ؼۇالٍّبٔغب لۇـالضٔىڭ جىٍي ‪ِ /‬ۀحىمي‬ ‫ئۆگىحىٍگۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬وبضاِەت لۇـٕىڭ ظاۋأغب وېٍىفىسە ئەِەغ‪ ،‬ؼۇالٍّبٕٔىڭ‬ ‫پبضاؼەت ۋە ئەلىٍ​ٍىك ثوٌغبٍٔىمىسا ئىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ؼۇالٍّبْ ۋە ثىٍمىػ ھەلمىسىىي لىؽؽەگە وەڭ زائىطىسە ئوضۇْ ثېطىٍگەْ ( ‪) 44 - 16‬‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك « ثىط چۈِۈٌىگىّۇ ظۇٌۇَ لىٍّبؼٍىك » ٔەؼىھەت لىٍىٕىپ‪ ،‬ھولۇق ۋە وۈچ‬ ‫ئەذاللي ٍبوي وۈچ ۋە ھېىّەت ِۇٔبؼىۋىحىٕي لبٔساق ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ ئۆگىحىٍگەْ‪ .‬ؼۇٌحبْ‬ ‫ؼۇالٍّبْ ثوٌۇپ زۇَٔبغب ھۆوۈِطاْ ثوالٌىفىڭىع ِۇِىىٓ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ؼىعٔي لۇزضەجٍىه لىٍغبْ ٔەضؼە‬ ‫ؼەٌحۀەجىڭىع ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە وۈچ ۋە ھولوق لوٌىڭىعزا ثوٌۇـىغب لبضىّبً‪ ،‬ثىط چۈِۈٌىگىّۇ ظۇٌۇَ‬ ‫لىٍّبؼٍىمحەن ئبزاٌەجٕي ثەضپب لىالٌىفىڭىعزۇض‪ .‬ؼۈضىگە ئىؽّي ثېطىٍگەْ « چۈِۈٌە » ِبٔب ثۇ ظۇٌۇِغب‬ ‫ئۇچطىّىغبْ چۈِۈٌىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ھەض ضەؼۇٌٕىڭ ئۆظگىچە ئبضجۇلچىٍىك ۋە لبثىٍىَەجىە ئىگە لىٍىٕغبٍٔىمي ئىّب لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ؼۇالٍّبٔغىّۇ ثۇ ؼۈضىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئبضجۇلچىٍىمالض ئبٌالھ جەضىپىسىٓ ثېطىٍگۀىسى‪ .‬ثۇ‬ ‫لىؽؽۀىڭ ئبٌسىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ِۇؼب ( ‪ ، ) 14 - 7‬ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ؼبٌىھ ( ‪45‬‬ ‫ ‪ ) 53‬ۋە ٌۇت لەۋِي ( ‪ ) 58 - 54‬لىؽؽەٌىطى ئبضلىٍىك ئىٕىبضچي ضوھىَەت ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ‪.‬‬‫ؼۈضىسە جەۋھىس ئەلىسىؽي ھەلمىسە ئبگبھالٔسۇضۇـالض ثېطىٍگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٌالھ جىٓ غەٍطىگە‬ ‫ئىالھٍىك ؼۈپىحي ثېطىفٕىڭ ئبٌالھمب لىٍىٕغبْ ئەڭ چوڭ جۇظووضٌۇق ئىىۀٍىىي جەوىحٍۀگۀسىٓ‬ ‫وېَىٓ‪ ،‬ثۇ ذىً جۇظووض وىفىٍەضگە ِۇٔساق ذىحبة لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ُون‬ ‫كُ ْل َ​َل ً َ ْـ َ َُّل َم ْن ِ​ِف‬ ‫امس َم َاو ِات َو ْ َاْل ْر ِض امْلَ َْ َة ا هَل ه ُ‬ ‫ون َأ هَّي َن ًُ ْح َـث َ‬ ‫اّلِل َو َما ٌ َْش ُـ ُص َ‬ ‫ه‬ ‫ّ‬ ‫ئېَحمىٕىي‪ « :‬ئبؼّبٔالضزا ۋە ظېّىٕسا ئبٌالھ جىٓ ثبـمب‬

‫ھېچىىُ ئىسضاوحىٓ ھبٌمىغبْ‬ ‫ھەلىمەجٍەضٔي ( غەٍىجٕي ) ثىٍّەٍسۇ‪ ،‬ھېچىىُ ئۆٌگۀسىٓ وېَىٓ لبچبْ جىطىٍىسىغبٍٔىمىٕىّۇ‬ ‫ثىٍّەٍسۇ » ( ‪.) 65‬‬ ‫ؼۈضىسە ذبضاثىگە ئبٍ​ٍىٕىپ وەجىەْ ِەزۀىَەجٍەضزىٓ لبٌغبْ ئىعٔبالضغب ئىجطەت ٔەظىطىسە لبضاپ‬ ‫ئۇالضزىٓ ؼبۋاپ ئېٍىفمب ثۇٍطۇٌغبْ‪:‬‬

‫كُ ْل ِس ُْيوا ِ​ِف ْ َاْل ْر ِض فَاه ُْؼ ُصوا نَ َْ َف َ​َك َن ؿَا ِك َد ُة امْ ُم ْج ِص ِم َني‬

‫ئېَحمىٕىي‪ « :‬ظېّىٕسا ؼەٍط لىٍىڭالض‪ ،‬گۇٔبھىبضالض ( پەٍغەِجەضٌىطىٕي ‪ /‬ۋەھىَٕي ئىٕىبض‬ ‫لىٍغۇچىالض )ٔىڭ ئبلىۋىحىٕىڭ لبٔساق ثوٌغبٍٔىمىغب لبضاڭالض » ( ‪.) 69‬‬

‫‪130‬‬

‫ئبٔسىٓ ؼۈضە ثبـٍىٕىفحىىىگە ئوذفبؾ ؼۆظٔي ۋەھىَگە ‪ /‬لۇضئبٔغب وەٌحۈضۈپ‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ‬ ‫ذىحبة لىٍىٕغۇچىسا ـەوىٍ​ٍۀسۈضِەوچي ثوٌغبْ ئبذىطەت چۈـۀچىؽىٕي جەوىحٍىگەْ‪:‬‬

‫ون (‪)72‬‬ ‫ون َر ِد َ​َ مَ ُ ْ​ْك ت َ ْـ ُض ه ِاَّلي ج َ ْس خَ ْـجِ وُ َ‬ ‫ون َم َ​َّت ُ َ​َشا امْ َوؿْسُ ا ْن ُن ْي ُ ُْت َصا ِد ِك َني (‪ )71‬كُ ْل َؾ َ​َس َأ ْن ٍَ ُك َ‬ ‫َوً َ ُلومُ َ‬ ‫ّ‬ ‫ئۇالض‪ « :‬ئەگەض ( ؼۆظۈڭالضزا ) ضاؼحچىً ثوٌؽبڭالض‪ ( ،‬ؼىٍەض ثىعگە ۋەزە لىٍغبْ ) ئبظاة لبچبْ‬

‫چۈـىسۇ » زېَىفىسۇ‪ « .‬ؼىٍەض ئبٌسىطاپ وەجىەْ ئبظاثٕىڭ ثىط لىؽّي ؼىٍەضگە ٍېمىٕالـمبْ‬ ‫ثوٌىفي ِۇِىىٓ » زېگىٓ ( ‪.) 72 - 71‬‬ ‫ئبٔسىٓ ثىطزىٕال ثۀي ئىؽطائىً ھەلمىسە ثبٍبٔالض ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬لۇضئبْ ثۀي ئىؽطائىً ئىرحىالپ‬ ‫لىٍىفمبْ ثىط ِۇٔچە ِەؼىٍىٕىڭ ھەلىمىحىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئەگەض ٍەھۇزىَالض لۇضئبٔغب‬ ‫ِۇضاجەت لىٍؽب ئۆظئبضا ئىرحىالپ لىٍىفمبْ ثىط ِۇٔچە ِەؼىٍىٕىڭ ھەلىمىحىسىٓ ذەۋەضزاض ثوالجحي‬ ‫( ‪.) 76‬‬ ‫لۇضئبْ ثىع ثىٍىسىغبْ ئۇلۇِالضٔي ٍېڭىۋاـحىٓ ئىعاھالپ جوغطا ثوٌغبْ ِۀىؽىٕي ثبٍبْ لىٍىپ‬ ‫ثېطىسۇ‪ .‬ثۇ ِۀىٍەض ثىطال زۇَٔبٌىك ئەِەغ‪ ،‬ئىىىي زۇَٔبٌىك ِۀىٍەض ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ِۀىٍەض ئبؼبؼىسا‬ ‫ۋۇجۇزلب وەٌگەْ ئەلىً ئبٌالھ « ٔەظەض جبـال » زېگەْ ٔۇلحىسا جۇضۇپ ۋەلە ‪ -‬ھبزىؽىٍەضگە ٔەظەض‬ ‫جبـالٍسۇ ۋە ئبٌالھ وۆضؼەجّەوچي ثوٌغبْ ٔەضؼىٕي وۆضىسۇ‪ .‬ھبٍبت ۋە ئۆٌۈَ لۇضئبْ ٍېڭىۋاـحىٓ‬ ‫ئىعاھٍىغبْ ئۇلۇِالضزىٓ پەلەت ثىط ئۆضٔەن‪ ،‬ذبالغ‪ .‬لۇضئبْ ثىع « ئۆٌۈن » زېگۀٍەضگە « ئۆٌۈن »‬ ‫زېّەٍسۇ‪ ،‬ئەوؽىچە ثىع « جىطىه » زېگۀٍەضگە « ئۆٌۈن » زەٍسۇ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ثىع « وۆظى‬ ‫ئوچۇق » زەپ ثىٍگۀٍىطىّىعٔي « ووض » زەٍسۇ‪ .‬ثۇ ھەلىمەت جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە ِۇٔساق ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫امص هم الُّ ؿَ َاء ا َذا َوم ه ْوا ُمسْ ِج ِص ٍَن (‪َ )81‬و َما َأه َْت ّبِ َا ِدي امْ ُـ ْم ِي َؾ ْن ضَ ًَله َُتِ ِ ْم ا ْن ج ُ ْس ِم ُؽ ا هَل َم ْن‬ ‫اه َهم َ​َل ج ُ ْس ِم ُؽ امْ َم ْو َ​َت َو َ​َل ج ُ ْس ِم ُؽ ُّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ون (‪)81‬‬ ‫ًُ ْؤ ِم ُن ِتبَ ٓ َ​َّي ِثيَا فَِ ُْم ُم ْس ِو ُم َ‬

‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ؼەْ ئۆٌۈوٍەضگە ئبڭٍىحبٌّبٍؽەْ‪ .‬ثوٌۇپّۇ ثۇ زەۋەجحىٓ ٍۈظ ئۆضۈگەْ گبؼالضغب‬ ‫زەۋىحىڭٕي ئبڭٍىحبٌّبٍؽەْ‪ .‬جوغطا ٍوٌسىٓ چىمىپ وەجىەْ ووضالضٔي جوغطا ٍوٌغب ؼەْ‬ ‫ثبـٍىَبٌّبٍؽەْ‪ .‬ؼەْ پەلەت ثىعٔىڭ ئبٍەجٍىطىّىعگە چىٕپۈجىەْ وىفىٍەضگىال ئبڭٍىحبالٍؽەْ »‬ ‫( ‪.) 81 - 80‬‬ ‫ۋەھىٌ‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔالضٔىڭ لىٍّىفٍىطىسىٓ غبپىً ئەِەؼٍىىىٕىڭ ٔبِبٍۀسىؽىسۇض‪ .‬ئبٌالھ‬ ‫ٔىڭ غبپىً ئەِەؼٍىىي‪ ،‬ھبوىّي پەلەت ئبٌالھ ال ثوٌغبْ ِەھفەض وۈٔىسىىي ِەھىىّىسە ھەلىمىٌ‬ ‫ضەۋىفحە ئۆظ ئىپبزىؽىٕي جبپىسۇ‪:‬‬

‫ون‬ ‫َو َما َرت ُّ َم ِتلَا ِف ٍل َ هَعا ثَ ْـ َموُ َ‬

‫« ضەثجىڭالض ؼىٍەضٔىڭ لىٍغبْ ئەِەٌٍىطىڭالضزىٓ غبپىً ئەِەؼحۇض » ( ‪.) 93‬‬

‫لەيەر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ ،‬ئبٍٕىڭ جىؽّي ِەۋجۇجٍىمىغب زاالٌەت لىٍىسىغبْ « ئبً‬ ‫» ِۀىؽىسىىي « لەِەض » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫امسا َع » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجىغبْ ( ثۇذبضى‪ ،‬جەفؽىط )‪.‬‬ ‫ؼبھبثىٍەض ؼۈضىٕي « ا ْك َ َ​َتت َ ِت ه‬ ‫‪131‬‬

‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ھەلحە ھەظضىحي ئبئىفەزىٓ ِۇٔساق ثىط ضىۋاٍەت ٔەلىً‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ « :‬ثۇ ؼۈضە ِۇھەِّەز ( ئەٌەٍھىؽؽبالَ )وە ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالىححب ئوٍۇْ ئوٍٕبٍسىغبْ ثىط‬ ‫وىچىه لىع ئىسىُ » ( ثۇذبضى‪ ،‬جەپؽىط )‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە جىعىٍغبْ لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپٍىطىسە ثۇ ؼۈضە جبضىك ‪ -‬ؼبز‬ ‫ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕي زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 5‬ىٍي ٔبظىً ثوٌغبْ جبضىك ؼۈضىؽىٕىڭ‬ ‫ئبضلىؽىغب جىعىؿ جوغطا ئەِەغ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ؼۈضە لۇضەٍؿ ثبٍمۇجي ِۇؼۇٌّبٔالضزا لبٌسۇضغبْ ٍبضىالضٔي‬ ‫ؼبلبٍحىسىغبْ ثىط ئۇؼٍۇثمب ئىگە‪ .‬ثۇ ؼۈضە ئۇ ٍبضىالض جېري ٍېڭي چىممبْ جىطە ثىٍەْ ئىحىٍىۋاجمبْ‬ ‫ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫« ؼۈضە ئبذىطلي ؼبئەت ٍېمىٕالـحي ۋە ئبً ٍېطىٍسى » ( ‪ ) 1‬زەپ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬لۇضئبٔسا ئبذىطلي‬ ‫ؼبئەت ھەلمىسىىي ِەٌۇِبجالضٔىڭ ِۇجٍەق ئىىۀٍىىىٕي ئىپبزىٍەؾ ئۈچۈْ ئۆجّۈؾ ظاِبْ ـەوٍي‬ ‫ئىفٍىحىٍىسۇ‪ .‬ثۇ لبئىسە ئبؼبؼىسا ثىطىٕچي ئبٍەجٕي ِۇٔساق چۈـىٕىؿ وېطەن‪:‬‬ ‫« ئبذىطلي ؼبئەت ٍېمىٍٕىفىسۇ ۋە ئبً ٍېطىٍىسۇ »‪.‬‬ ‫جبثىئىٕالض ئىچىسىٓ چىممبْ ِەـھۇض ئبٌىُ ھەؼەْ ئەٌجەؼطى ۋە ئبجب ثىٓ ئەثي ضاثبھ ثۇ ئبٍەجٕي‬ ‫لىَبِەت ٍېمىٕالـمبٔسا ٍۈظ ثېطىسىغبْ وېٍەچەن ھەلمىسە ئبٌسىٓ ثېطىٍگەْ ذەۋەض زەپ چۈـۀگەْ‪.‬‬ ‫جبثىئىٕالضزىٓ ثبـمب وىفىٍەض ۋە ئۇالضٔي ئۆظىگە ئۇؼحبظ جۇجمبٔالض ثۇ ھەلىمىٌ ٍۈظ ثەضگەْ ثىط ِۆجىعە‬ ‫ھەلمىسە ثېطىٍگەْ ِەٌۇِبت زەپ لبضىغبْ‪ِ .‬ۇـۇٔساق ثىط ِۆجىعىٕىڭ ِەٍسأغب وېٍىفي ھەلىمەجەْ‬ ‫چوڭ ۋەلەزۇض‪.‬‬ ‫ِۆجىعىٍەض ھەلمىسە لۇضئبْ ثىعگە لبٍحب ‪ -‬لبٍحب ثىٍسۈضگەْ‪ ،‬ئىالھي لبٔۇْ لۇضئبٔسا ِۇٔساق‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫ئىٕىبضچي لەۋَ ِۆجىعە جەٌەپ لىٍىسۇ‪ .‬ئەگەض ثۇ جەٌەپ ئبزا لىٍىٕىپ ِۆجىعە ئەۋەجىٍؽە‪،‬‬ ‫ئۇالضزىٓ ثۇ ِۆجىعىگە جبۋاثەْ ئىّبْ ئېَحىفي جەٌەپ لىٍىٕىسۇ‪ .‬ئەگەض ِۆجىعە وەٌگۀسىٓ وېَىّٕۇ‬ ‫ئىّبْ ئېَحّبؼٍىمحب چىڭ جۇضغبٔالضٔىڭ ھبالن لىٍىٕىؿ ثبؼمۇچي ثبـٍىٕىپ‪ ،‬ھەلمىسە ثېطىٍگەْ‬ ‫ھۆوۈَ لەجئىٍَىىىە ئبٍ​ٍىٕىپ‪ ،‬جبظاٌىطى ئىجطا لىٍىٕىسۇ‪ .‬پىطئەۋْ ۋە ئۇٔىڭ لوـۇٔىٕىڭ ئبلىۋىحي‬ ‫ِۇـۇٔساق ثوٌغبٔىسى‪ .‬ئبز ۋە ؼەِۇز لەۋٍِىطىٕىڭّۇ ھبالوىحي ٍۇلىطىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبٔسەن‬ ‫ثوٌغبٔىسى‪ .‬ئەگەض ِۇـۇٔساق ثىط ِۆجىعە وۆضؼىحىٍگەْ ثوٌؽب‪ ،‬ئۇٔسالحب ثۇٔىڭسىٓ ِۇـطىىالض ثۇ‬ ‫ِۆجىعىگە ئىفۀّىگەْ زېگەْ ِۀب چىمىسۇ‪ .‬ئىفۀّىگەْ ثوٌؽب‪ ،‬ؼۈٕٔەجۇٌالھ جەلەظظاؼي ثوٍىچە‬ ‫ِۇـطىىالضٔىڭ ھبالن ثوٌّبؼٍىمي لۇضئبْ ثىعگە وۆضؼەجىەْ ئۆضٔەوٍەضگە ظىث وېٍىسۇ‪ِ .‬ۇٔساق ثىط‬ ‫ِۆجىعە زۇَٔبٔىڭ ھەض جبٍىسىٓ وۆضۈٌىفي وېطەن ۋە ثۇٔىڭغب ٔۇضغۇْ وىفىٕىڭ ـبھىث ثوٌغبٍٔىمي‬ ‫ئبـىبضىٍىٕىفي وېطەن‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثۇٔساق ثىط ـبھىحٍىك ٍوق‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ ،‬ثۇٔساق ثىط ِۆجىعە ثۇ‬ ‫ھەلحىىي ضىۋاٍەجٍەضٔي ِۇجىۋاجىط زەضىجىؽىگە وەٌحۈضۈـي وېطەن ئىسى‪ .‬ئەِّب‪ ،‬ثۇٔىّۇ وۆضگىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ثۇٔي ثىط جەضەپىە لبٍطىپ لوٍۇپ‪ ،‬جبثىئىٕالضغب لبضاٍسىغبْ ثوٌؽبق‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ئىچىسىٓ‬ ‫ھەؼەْ ۋە ئبجبغب ئوذفبؾ ٔوپۇظٌۇق وىفىٍەض ثۇ ئبٍەجٕي لىَبِەجحە ٍۈظ ثېطىسىغبْ ثىط ھبزىؽە زەپ‬ ‫جەپؽىط لىٍغبْ‪ .‬ئەگەض ِۇـۇٔساق ثىط ِۆجىعە ٍۈظ ثەضگەْ ثوٌؽب‪ ،‬ثۇ ئبٌىّالضٔىڭ ثۇٔساق‬ ‫چۈـىٕىفىگە ھېچمبٔساق ثىط پۇضؼەت ۋە ئېھحىّبٌٍىك ثەضگىٍي ثوٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىسىىي لىؽؽەٌەض ذۇززى ئولمب ئوذفبؾ ؼۆظ لوضاٌىسا‪ ،‬ؼۆظٔىڭ وۈچىگە لبضـي‬ ‫وۈچٕىڭ ثبٍبٔبجچىٍىمىٕي لىٍىۋاجمبْ ئىٕىبضچىالضغب لبضىحىپ ئېحىٍغبْ‪ .‬ؼۈضىسە ثۇ ئبٍەت جۆت لېحىُ‬ ‫جەوطاضالٔغبْ‪:‬‬ ‫‪132‬‬

‫« ٌېىىٓ‪ ،‬ئبگبھالٔسۇضۇـۇِغب ( لۇالق ؼبٌّىغبٔسا ) ئبظاثىّٕىڭ لبٔساق ثوٌىسىغبٍٔىمىٕي وۆضزى‪.‬‬ ‫ھەلىمەجەْ ثىع لۇضئبٕٔي ئىجطەت ئبٌؽۇْ زەپ ئبؼبٔالـحۇضۇپ ( چۈـۈٔۈـٍۈن لىٍىپ ) ثەضزۇق‪.‬‬ ‫ئىجطەت ئبٌغۇچىالض ٍولّۇ؟ » ( ‪.) 17‬‬ ‫چۈٔىي‪ ،‬لۇضئبْ ئبٌالھ ٔىڭ ئىساضىؽىسىىي ھبٍبت ِەوحىپىٕىڭ ئبٌالھ جەضىپىسىٓ جۈظۈٌگەْ‬ ‫زەضؼٍىىي ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضئبٔسىٓ زەضغ ئبٌّىغبٔالض ئبٌالھ جىٓ زەضغ ئبٌّىسى زېگۀٍىه ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ۋەھىٌ ئۆظىٕي « زەضغ ئبٌىسىغبْ جەِىئىَەجىە » ثېغىفالٍسۇ‪ .‬زەضؼٕي ۋەھىٌ ئبضلىٍىك ھبٍبجىٕىڭ‬ ‫ٍۆٔىٍىفىٕي ثەٌگىٍەـٕي ئبضظۇ لىٍىسىغبٔالض ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ئۆِەض ِۇٔساق زېگەْ‪ « :‬ثىطؼىٕىڭ لۇضئبْ ئولۇـي ؼىٍەضٔي ئبٌساپ لوٍّىؽۇْ‪ .‬ئۇ‬ ‫پەلەت جىٍىّىعزىىي ؼۆظزۇض‪ .‬وىّىي لۇضئبٕٔي ھبٍبجىٕىڭ ئىچىگە ئېٍىپ وىطگەْ ثوٌؽب‪ ،‬ؼىٍەض‬ ‫ئۇٔىڭغب ئېحىجبض لىٍىڭالض »‪.‬‬ ‫فۇزاًٍ ثىٓ ئىَبظ ِۇٔساق زېگەْ‪ « :‬لۇضئبْ پەلەت ئۇ ئبضلىٍىك ئەِەي لىٍىؿ ئۈچۈْ ٔبظىً‬ ‫لىٍىٕسى‪ .‬ئەِّب‪ ،‬ئىٕؽبٔالض ئۇٔي لىطائەت لىٍىفٕي ئەِەي زەپ لبضاٍسىغبْ ثوٌۇۋاٌسى »‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىٕي ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ئۈچ ثۆٌەوىە ئبٍطىفمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ثىطىٕچي ثۆٌەوٕي جەـىىً لىٍغبْ ئبٍەجٍەضزە ( ‪ٍ ) 8 - 1‬ېمىٍٕىفىۋاجمبْ لىَبِەت ھەلمىسە‬ ‫ِەٌۇِبجالض ثېطىٍگەْ‪.‬‬ ‫ئىىىىٕجي ثۆٌەوحە‪ ،‬ئىٕىبضچي لەۋٍِەضٔىڭ ھبالن ثوٌۇـي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 42 - 9‬ھەظضىحي‬ ‫ٔۇھٕىڭ « ِېٕىڭ جبلىحىُ لبٌّىسى » زېگەْ ٔۇلحىغب وەٌگۀٍىىي ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫ئۇ ضەثجىگە‪ « :‬ھەلىمەجەْ ِەْ ثوظەن لىٍىٕسىُ‪ٍ ،‬بضزەَ لىٍغىٓ! » ( ‪.) 10‬‬ ‫ثۇ ئبضلىٍىك ضەؼۇٌۇٌالھمب « ثۀسىٕىڭ جبلىحي جۈگىگەْ ٍەضزە‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ٍبضزىّي ٍېحىپ‬ ‫وېٍىسۇ » زېگەْ ذۇـرەۋەض ثېطىٍگەْ‪.‬‬ ‫ئۈچىٕچي ثۆٌەن‪ِ ،‬ۆجىعىۋى ثىط ذەۋەض ثىٍەْ ۋەھىَگە لبضـي چىممبٔالضٔىڭ ِەغٍۇپ‬ ‫ثوٌىسىغبٍٔىمي ھەلمىسىىي ثبٍبٔالض ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ ( ‪ِ .) 45‬ەۋجۇزىَەجٕىڭ ئىالھىٌ ثىط پىالْ‬ ‫ئۈؼحىسە ٍبضىحىٍغبٍٔىمي جەوىحٍىٕىسۇ‪:‬‬ ‫« ھەلىمەجەْ ثىع ھەض ٔەضؼىٕي ئىالھىٌ ثىط لەزەض ( ئۆٌچەَ ) ثىٍەْ ٍبضاجحۇق » ( ‪.) 49‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىمي لىؽّىسا ئبٌالھ لب لبضـي ثوٍۇٔحبۋٌىك لىٍغبٔالض ِۇٔساق زەپ‬ ‫ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ‪:‬‬

‫َومَلَسْ َأُْوَ ْكٌَا َأ ْش َ​َا َؾ ُ ْ​ْك فَِ َْل ِم ْن ُم هس ِن ٍص‬

‫« ثىع ھەلىمەجەْ ؼىٍەضزىٓ ئىٍگىطىىي ئۈِّەجٍەضزىٓ ؼىٍەضگە ئوذفبؾ ظېھٕىَەجىە ئىگە‬ ‫ثوٌغبٔالضٔي ھبالن لىٍسۇق‪ ،‬جېرىچە ئىجطەت ئبٌىسىغبٔالض ٍولّۇ؟ » ( ‪.) 51‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٕىڭ ئبضلىؽىسىٓ ئىٕؽبٔالضغب « ئي ئىٕؽبْ زىممەت لىً! ـۇٔي ئۇٔحۇِب‪ ،‬لىٍغبْ ھەض‬ ‫ئىفىڭ ٍېعىٍىپ ِبڭىسۇ! » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ئبٍەجٍەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫امزُ ِص (‪َ )52‬و ُ ُّ‬ ‫َو ُ ُّ‬ ‫ك َص ِل ٍْي َو َن ِح ٍْي ُم ْس َخ َع ٌص (‪)53‬‬ ‫َش ٍء فَ َـوُو ٍُ ِ​ِف ُّ ج‬ ‫ك َْ‬

‫« ئۇالضٔىڭ لىٍغبْ ( ٍبذفي ۋە ٍبِبْ ) ئىفٍىطىٕىڭ ھەِّىؽي ٔبِە ‪ -‬ئەِەي زەپحىطىگە ٍېعىٍىپ‬ ‫ِبڭىسۇ‪ِ .‬ەٍ​ٍي ئۇ ئىؿ چوڭ ثوٌؽۇْ ٍبوي وىچىه ثوٌؽۇْ ھەِّىؽي ٍېعىٍغبٔسۇض » ( ‪.) 53 - 52‬‬

‫‪133‬‬

‫ضبد ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثبـٍىٕىفحىىي « ؼبز » ھەضىپي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ ،‬ؼۈضىسە زاۋۇت‬ ‫ئەٌەٍھىؽؽبالَ ھەلمىسىىي لىؽؽە ثبٍبْ لىٍىٕغبٍٔىمي ئۈچۈْ « زاۋۇز ؼۈضىؽي » زەپّۇ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ٌېىىٓ ثۇ ئىؽىُ وەڭ زائىطىسە جبضلبٌّىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍ​ٍەضزە جىعىٍغبْ لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌۇؾ‬ ‫جەضجىپٍىطىسە لەِەض ‪ -‬ئەئطاف ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثۇ ٔبظىً ثوٌۇؾ ِەظگىٍىگە‬ ‫ِبغ وەٌّەٍسۇ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبْ ثىط ضىۋاٍەجىە ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 7 - 5‬ئبٍەجٍىطى‬ ‫ِەوىە ِۇـطىىٍىطىٕىڭ وبجحىٍىطى ئەثۇ جبٌىپٕىڭ ٍېٕىغب ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ جەۋھىس زەۋىحي ھەلمىسە‬ ‫ـىىبٍەت لىٍىپ وەٌگەْ ۋالىححب ئۇالضٔىڭ ئېحىطاظٌىطىغب جبۋاة ثوٌۇپ ٔبظىً ثوٌغبْ‪ِ .‬ۇـطىىالضٔىڭ‬ ‫وبجحىٍىطى ئېغىط وېؽەي ثوٌۇپ ٍبجمبْ ئەثۇ جبٌىپٕىڭ ٍېٕىغب وېٍىپ جىَۀىٕي زاۋاؼىسىٓ ۋاظ‬ ‫وېچىفىە لبٍىً لىٍىفٕي جەٌەپ لىٍغبْ ۋە ئۇٔىڭغب ثەظى ٔەضؼىٍەضٔي جەوٍىپ لىٍغبْ‪ .‬ئۇ جەوٍىپ‬ ‫لىٍىٕغبْ ٔەضؼىٍەض‪ « :‬ئەگەض ئۇ ذبٌىؽب ئۇٔي ئۆظىّىعگە پبزىفبھ لىالٍ​ٍي‪ٍ .‬بوي ئۇٔي ئىچىّىعزىىي‬ ‫ئەڭ ثبً وىفىگە ئبٍالٔسۇضاٍ​ٍي‪ .‬ذبٌىؽب ئۇٔي ِەوىىسىىي ئەڭ چىطاٍ​ٍىك لىعالضغب ئۆٍ​ٍەپ لوٍبٍ​ٍي‪.‬‬ ‫ئەگەض ثۇالضٔي لوثۇي لىٍّىؽب‪ ،‬ئۇٔي ثىعگە جبپفۇضۇپ ثېطىپ‪ ،‬ئىچىّىعزىٓ ذبٌىغبْ ثىطؼىٕي ٍبوي‬ ‫ٍېمىٍٕىطىّىعزىٓ ثىطؼىٕي ئۇٔىڭ ئوضٔىغب ئبي! » ( جىطِىعى‪ ،‬ئەھّەز ۋە ئىجٓ ؼبز )‪.‬‬ ‫ئەثۇ جبٌىپ ِۇـطىه وبجحىٍىطىٕىڭ ثۇ جەوٍىپىٕي ضەؼۇٌۇٌالھمب ٍەجىۈظگۀسە‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ِۇٔساق‬ ‫زەپ جبۋاة ثەضگۀىسى‪:‬‬ ‫« ئي جبغب! ئبٌالھ ثىٍەْ لەؼەِىي‪ ،‬لۇٍبـٕي ئوڭ لوٌۇِغب‪ ،‬ئبٍٕي ؼوي لوٌۇِغب ثېطىپ‪ِ ،‬ېٕي ثۇ‬ ‫زاۋازىٓ ۋاظوەچ زېؽە‪ ،‬ئبٌالھ جىٓ ثىط جەٌىّبت وەٌّىگۈچە ثۇ زاۋاٍىّسىٓ ھەضگىع ۋاظوەچّەٍّەْ »‪.‬‬ ‫ئىجٓ ھىفبَ ٔەلىً لىٍغبْ ثىط ضىۋاٍەت ؼۈضىٕىڭ ئەثۇ جبٌىپٕىڭ ئېغىط وېؽەي ثوٌۇپ ۋاپبت‬ ‫ثوٌۇؾ جەضٍبٔىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ِەٌۇِبت ثېطىسۇ‪ .‬ئەثۇ جبٌىپ ٔۇثۇۋۋەجٕىڭ ‪ٍ - 9‬ىٍىسا‬ ‫( ِىالزى ‪ ) 619‬ۋاپبت ثوٌغبٔىسى‪ .‬ثۇ ئەھۋاٌسا ؼۈضىٕي ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 9‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ؼۈضىٍەض لبجبضىغب جىعىفمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫لىؽمب ۋە ئىرچبَ ھبٌسا ٔەلىً لىٍغبْ لىؽؽەٌەض ئبضلىٍىك ذىحبة لىٍىؿ ثۇ ِەظگىٍسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضٔىڭ ئوضجبق ئبالھىسىٍىىي ثوٌۇپ‪ ،‬ثىط جەضەپحىٓ ھبالن ثوٌغبْ لەۋٍِەض ئبضلىٍىك‬ ‫ِۇـطىىالض ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ ثوٌؽب‪ٍ ،‬ۀە ثىط جەضەپحىٓ وۈچ ۋە ؼەٌحۀەت ثېطىٍگەْ پەٍغەِجەضٌەض‬ ‫ئبضلىٍىك ضەؼۇٌۇٌالھ ۋە ِۇئّىٍٕەضگە جەؼەٌٍىٌ ثېطىٍگەْ‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثىط ۋالىححب‪ ،‬ثۇ‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھمب ئبٌسىٓ ثېطىٍگەْ ثىفبضەت ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ثىفبضەت ضەؼۇٌۇٌالھ ھەظضىحي ئەٍَۇثٕىڭ ؼەثطى‬ ‫ثىٍەْ ؼەثىط لىٍغبٔسىٓ وېَىٓ ئەِەٌگە ئبـمبٔىسى ( ‪ .) 44 - 41‬ئەٍَۇة لىؽؽەؼي ئبضلىٍىك‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھمب ؼەثىط جەۋؼىَە لىٍىٕغبْ‪ .‬لىؽؽە ثبٍبٔىسىىي ثۇ لوؾ ٍۆٔىٍىفٍىه ئۇؼٍۇة ثۇ‬ ‫ؼۈضىسىٓ وېَىٕال ٔبظىً ثوٌغبْ ئەئطاف ؼۈضىؽي ثىٍەْ جېرىّۇ جەپؽىٍىٌ ھبٌغب وەٌگەْ‪ .‬ؼەثەئ‪،‬‬ ‫وەھف ۋە ٍۈؼۈپ ؼۈضىؽي ثىٍەْ زاۋاِالـمبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ذبجبزىٓ لبٍحىؿ ثىٍەْ ذبجبٌىمحب چىڭ جۇضۇؾ ئبضىؽىسىىي پەضلٕي ئبؼبؼىٌ جېّب‬ ‫لىٍغبْ‪ .‬ئىالھىٌ جەضثىَىٍەؾ الھىَەؼي ثوٌغبْ ۋەھىٌ ئىّب لىٍىٕغبْ ھبٌسا ثبـالٔغبْ ۋە‬ ‫‪134‬‬

‫ئبذىطالـمبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفي ئۆظىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ؼبففبت ؼۈضىؽىٕىڭ‬ ‫ئبذىطىسىىي لوثۇي لىٍىّٕبٍسىغبْ ثبھبٔىگە ( ‪ ) 169 - 168‬ثىط جبۋاة ِبھىَىحىگە ئىگە‪ .‬ؼۈضىسە‬ ‫ھەززىٕي ثىٍّەؼٍىه ۋە ئەجسازالضٔي لبضىغۇالضچە جەلٍىس لىٍىپ ئېعىپ وەجىەْ ِۇـطىىالضغب‬ ‫ذبجبٌىمىسا چىڭ جۇضۇۋاٌّبؼٍىمي جۀجىھٍۀگەْ ( ‪ .) 12 - 1‬چۈٔىي‪ ،‬ذبجبٌىمىسا چىڭ جۇضغبٔالضٔىڭ‬ ‫ئبلىۋىحي ئېچىٕىفٍىك ثوٌغبٔىسى ( ‪.) 16 - 13‬‬ ‫ھەظضىحي زاۋۇز ذبجبٌىمحب چىڭ جۇضۇۋاٌّبؼٍىمٕىڭ‪ ،‬ھەظضىحي ؼۇالٍّبْ ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈن ۋە‬ ‫ؼەٌحۀەجحە ( ھبوىّىَەجحە ) ئۆظىٕي ثىٍىؿ‪ ،‬ھەززىسىٓ ئبـّبؼٍىمٕىڭ ثىط ئۆضٔىىىسۇض ( ‪- 17‬‬ ‫‪.) 40‬‬ ‫ثۇ ئىىىي لىؽؽە ئبضلىٍىك وۈچ ‪ -‬لۇزضەت ۋە وۈچ ئەذاللي ِۇالھىعە لىٍىٕغبْ‪ .‬ھبوىّىَەت ۋە‬ ‫پبضاغەجٕىڭ وىفىٕي ثىرۇزالـحۇضۇپ ٍوٌسىٓ چىمىطىپ جبـالٍسىغبْ جەضىپي ثبٍبْ لىٍىٕىپ‪ ،‬ثۇٔىڭغب‬ ‫جبلبثىً جۇضاٌىغبٔالض ثىٍەْ جبلبثىً جۇضاٌّىغبٔالضٔىڭ ئبٌالھ ھوظۇضىسا جەڭ ئەِەؼٍىىي جەوىحٍۀگەْ‬ ‫( ‪.) 28‬‬ ‫ھەظضىحي زاۋۇز لىؽؽەؼي ئبضلىٍىك ضەؼۇٌۇٌالھ ۋە ِۇئّىٍٕەضگە ِۇٔساق زەٍسۇ‪ « :‬ئبٌالھ ؼىٍەضگە‬ ‫‪ 99‬لوً ثەضگەْ ثوٌؽب‪ٍ ،‬ۀە ثبـمىالضٔىڭ ئىٍىىسىىي ثىط لوٍغب وۆظ جىىّەڭالض! »‪ .‬ثۇ ئىجطەجٍىه‬ ‫لىؽؽە ثۇ ؼۈضىسە ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫َوُ َْل َأًتَ كَ ه َ َحبُ امْر َْص ِم ا ْذ ج َ َس هو ُروا امْ ِم ْح َص َاب (‪ )21‬ا ْذ َد َذوُوا ؿَ َ​َّل د َُاوو َد فَ َف ِز َع ِمْنْ ُ ْم كَامُوا َ​َل َ َ​َّت ْف د َْص َم ِان تَلَى ت َ ْـضُ يَا ؿَ َ​َّل‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ون ه َ ْـ َج ًة َو ِ َ​َي ه َ ْـ َج ٌة َوا ِحسَ ٌة‬ ‫ت َ ْـ ٍض فَ ْاح ُ ْ​ْك ت َ ًٌَََْا ِ​ِبمْ َح ّ ِق َو َ​َل ج ُ ْش ِعطْ َوا ُْ ِسَنَ ا َ​َّل َس َوا ِء ِ ّ َ‬ ‫امّص ِاط (‪ )22‬ا هن ُ َ​َشا َأ ِ​ِخ َ َُل ِج ْس ٌؽ َو ِج ْس ُـ َ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫فَلَا َل َأ ْن ِفوْ ِيْيَا َو َؾ هز ِ​ِن ِ​ِف امْ ِر َع ِاب (‪ )23‬كَا َل مَلَسْ َػوَ َم َم ث ُِس َؤالِ ه َ ْـ َج ِخ َم ا َ​َّل ِه َـاجِ َِ َوا هن نَ ِث ًْيا ِم َن امْ ُزوَ َعا ِء م َ َ​َ ْح ِلي ت َ ْـضُ ُِ ْم ؿَ َ​َّل‬ ‫ّ‬ ‫امصا ِم َح ِ‬ ‫ات َوكَ ِوَ ٌل َما ُ ِْه َو َػ هن د َُاوو ُد َأه ه َما فَذَيها ٍُ فَ ْاس َخ ْل َف َصّ َرت ه َُ َود هَص َرا ِن ًـا َو َأَنَ َب (‪ )24‬فَلَ َف ْصَنَ َ َُل‬ ‫ت َ ْـ ٍض ا هَل ه ِاَّل ٍَن َأ ٓ َمٌُوا َو َ َِعوُوا ه‬ ‫ّ‬ ‫َذ ِ َِل َوا هن َ َُل ِؾ ْيسَ َنَ م َ ُزمْ َفى َو ُح ْس َن َم َب ٓ ٍب (‪َّ​َ )25‬ي د َُاوو ُد اَنه َج َـوْيَاكَ َذ ِوَ َف ًة ِ​ِف ْ َاْل ْر ِض فَا ْح ُ ْ​ْك ت َ ْ َني اميه ِاس ِ​ِبمْ َح ّ ِق َو َ​َل ثَد ه ِدؽ ِ امِْ َ​َوى‬ ‫ِّ‬ ‫فَ ُِ ِض ه َ ّ‬ ‫ِ​ِل ه ِ‬ ‫اب َش ِسً ٌس ِت َما و َ ُسوا ً َ ْو َم امْ ِح َس ِاب (‪)26‬‬ ‫اّلِل مَِ ُْم ؿَ َش ٌ‬ ‫ِ​ِل ه‬ ‫ون َؾ ْن َسخ ِ‬ ‫ِل َؾ ْن َسخ ِ‬ ‫اّلِل ا هن ه ِاَّل ٍَن ً َ ِضو ُّ َ‬ ‫ّ‬ ‫(ئي ِۇھەِّەز!) زەۋا لىٍغۇچىالضٔىڭ لىؽؽەؼي ؼبڭب ٍەجحىّۇ؟ ئۆظ ۋالحىسا ئۇالض (زاۋۇز‬

‫ئىجبزەت لىٍىۋاجمبْ) ِەؼجىسٔىڭ جېّىسىٓ ئبضجىٍىپ چۈـۈـحي‪ .‬ئەٍٕي ۋالىححب ئۇالض زاۋۇزٔىڭ‬ ‫ٍېٕىغب وىطزى‪ .‬زاۋۇز ئۇالضزىٓ لوضلحي‪ ،‬ئۇالض (زاۋۇزلب)‪ « :‬لوضلّىغىٓ‪ ،‬ثىع ثىطىّىع ـ ثىطىّىعٔىڭ‬ ‫ھەلمىگە جبجبۋۇظ لىٍغبْ ( ھەلمىٕي ٍېگەْ ) ئىىىي زەۋاگەضِىع‪ ،‬ثىعٔىڭ ئبضىّىعزا ئبزىٍ​ٍىك ثىٍەْ‬ ‫ھۆوۈَ لىٍغىٓ‪ٔ ،‬بھەق ھۆوۈَ چىمبضِىغىٓ‪ ،‬ثىعٔي جوغطا ٍوٌغب ثبـٍىغىٓ » زېسى‪ ( .‬ئۇالضٔىڭ‬ ‫ثىطى ) « ـۈثھىؽىعوي‪ِ ،‬ېٕىڭ ثۇ لېطىٕسىفىّٕىڭ ‪ 99‬ؼبغٍىمي ثبض‪ِ ،‬ېٕىڭ ثىط ؼبغٍىمىُ ثبض‪،‬‬ ‫لېطىٕسىفىُ ئۇ ثىط ؼبغٍىمٕىّۇ ِبڭب ثەضگىٓ زېسى ۋە زېگىٕىٕي ئەِەٌگە ئبـۇضزى » زېسى‪ .‬زاۋۇز‬ ‫ئېَححي‪ « :‬ئۇ ؼېٕىڭ ؼبغٍىمىڭٕي ئۆظىٕىڭ ؼبغٍىمٍىطىغب لوـۇۋېٍىپ ضاؼحال ؼېٕي ثوظەن لىٍىپحۇ‪،‬‬ ‫ٔۇضغۇْ ـېطىىٍەض (ٍۀي زوؼحالض)‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ثىط ـ ثىطىٕىڭ ھەلمىگە جبجبۋۇظ لىٍىسۇ‬ ‫( ھەلمىٕي ٍەٍسۇ )‪ ،‬پەلەت ئىّبْ ئېَحمبْ ۋە ٍبذفي ئەِەي لىٍغبٔالضال ( ثۇٔىڭسىٓ ِۇؼحەؼٕب )‬ ‫ثۇالض ئبظزۇض »‪ .‬زاۋۇز ثىعٔىڭ ئۇٔي ؼىٕىغبٍٔىمىّىعٔي ثىٍسى‪ .‬پەضۋەضزىگبضىسىٓ ِەغپىطەت جەٌەپ‬ ‫لىٍسى‪ ،‬ؼەجسىگە ثبضزى‪( .‬اﷲ لب) جەۋثە لىٍسى‪ .‬ثىع ئۇٔىڭ ذبجبٌىمىٕي ئەپۇ لىٍسۇق‪ ،‬ئۇ ثىعٔىڭ‬ ‫زەضگبھىّىعزا ئەٌۋەجحە ٍېمىٍٕىممب ۋە ٍبذفي ئبلىۋەجىە ئىگە ثوٌىسۇ‪ .‬ئي زاۋۇز! ؼېٕي ثىع ھەلىمەجەْ‬ ‫ٍەض ٍۈظىسە ذەٌىپە لىٍسۇق‪ ،‬وىفىٍەضٔىڭ ئبضىؽىسا ئبزىٍ​ٍىك ثىٍەْ ھۆوۈَ چىمبضغىٓ‪ٔ ،‬ەپؽي‬ ‫ذبھىفمب ئەگەـّىگىٕىي‪ ،‬ئۇ ؼېٕي اﷲ ٔىڭ ٍوٌىسىٓ ئبظزۇضىسۇ‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ٍوٌىسىٓ ئبظغبٔالض ھېؽبة‬ ‫‪135‬‬

‫وۈٔي (ٍۀي لىَبِەت وۈٔي) ٔي ئۇٔحۇغبٍٔىمٍىطى ئۈچۈْ ھەلىمەجەْ لبجحىك ئبظاثمب زۇچبض ثوٌىسۇ‬ ‫( ‪.) 26 - 21‬‬ ‫لىؽؽەزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئىىىي زاۋاگەض‪ ،‬ئەؼٍىسە ھەظضىحي زاۋۇزٔىڭ ِۇئبِىٍىؽىٕىڭ ذبجب‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي ؼەِىگە ؼېٍىپ‪ ،‬جەۋثە لىٍىفي وېطەوٍىىىٕي ثىٍسۈضۈؾ ئۈچۈْ وەٌگەْ‬ ‫ئبگبھالٔسۇضغۇچىالض ئىسى‪ .‬ثۇ لىؽؽەزىٓ ئىجطەت ئبٌغۇچىالضغب وۆپ ؼبۋاق ثبض‪ .‬زاۋۇزلب ئوذفبؾ‬ ‫جبھبٔغب ھۆوۈِطاْ ثوٌؽىڭىعِۇ ثېطىٍگەْ ٔەؼىھەجىە لۇالق ؼېٍىڭ ۋە ذبجبزىٓ ٍېٕىڭ‪ .‬ذبجبؼىع‬ ‫ثۀسە ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ھەض ثۀسىسىٓ ذبجبٌىك ؼبزىط ثوٌىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬پەظىٍەت ذبجبزىٓ ِۇؼحەؼٕب ثوٌۇؾ‬ ‫ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي ذبجبؼىسىٓ ٍېٕىفحۇض‪ٍ .‬بذفي وىفىٍەض ذبجبٌىك ئۆجىۈظِىگۀٍەض ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە‬ ‫ذبجبٌىمىٕي جؤۇپ ئۇٔىڭسىٓ لبٍحمبْ وىفىٍەضزۇض‪ .‬ئىٍىىسىىي وۆپٕي وۆضەٌّىگۀٍەض ثبـمىالضٔىڭ‬ ‫ئىٍىىسىىي ئبظغب وۆظ جىىىسۇ‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ وۆظىٕي ثىط ؼىمىُ جوپب جوٍغۇظىسۇ‪ .‬ثۇ چوڭمۇض ِۀىگە‬ ‫ئىگە لىؽؽەزىٓ وېَىٓ ثۇ ئبگبھالٔسۇضۇؾ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫« ئبؼّبٕٔي‪ ،‬ظېّىٕ​ٕي ۋە ئۇالضٔىڭ ئبضىؽىسىىي ـەٍئىٍەضٔي ِەلؽەت ۋە ِۇززىئبؼىع ھبٌسا‬ ‫ثىىبضغب ٍبضاجّىسۇق » ( ‪.) 27‬‬ ‫ثۇ ئبضلىٍىك « ئي ئىٕؽبْ‪ ،‬ئبٌالھ ٍبضاجمبْ ئبؼّبْ ۋە ظېّىٕ​ٕىڭ ِەلؽىحي ؼەْ ئۈچۈْ ذىعِەت‬ ‫لىٍىؿ‪ .‬ئۇٔسالحب ؼېٕىڭ ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىڭ ٔېّە؟ وىُ ئۈچۈْ ٍبضىحىٍسىڭ؟ » زېّەوحە‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۇئبٌغب جوغطا جبۋاة ثېطىؿ وۇپبٍە لىٍّبٍسۇ‪ .‬جوغطا جبۋاة ثىٍەْ ثىطگە‪ ،‬ثۇ جبۋاثمب الٍىك‬ ‫ـەوىٍسە ٍبـبؾ ـەضت‪ .‬ئىٕؽبْ ثۇٔساق ثىط ھبٍبت ـەوٍىگە ئىگە ثوٌۇؾ ئۈچۈْ ٍوي‬ ‫وۆضؼەجىۈچىە ِۇھحبج‪ .‬ثۇ ٍوي وۆضؼەجىۈچ زەي ۋەھىَسۇض‪ .‬ؼۆظ ثۇ ٔۇلحىغب وەٌگۀسە ؼۈضىسىىي ثۇ‬ ‫جبۋاة زىممىحىڭىعٔي جبضجىسۇ‪:‬‬

‫اب َأىْ َزمْيَا ٍُ ام َ َْ َم ُم َد َاركٌ ِم َ​َسهج ه ُصوا َأ ٓ َ​َّي ِث َِ َو ِم َ​َخَ َشنه َص ُأومُو ْ َاْلمْ َح ِاب‬ ‫ِنخَ ٌ‬ ‫ّ‬

‫« ئۇالضٔىڭ ئبٍەجٍەضٔي جەپەوىۇض لىٍىفٍىطى ئۈچۈْ‪ ،‬ئەلىً ئىگىٍىطىٕىڭ ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەت‬ ‫ئېٍىفٍىطى ئۈچۈْ ثىع ؼبڭب ثۇ ِۇثبضەن وىحبة ( لۇضئبْ )ٔي ٔبظىً لىٍسۇق » ( ‪.) 29‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ پەٍغەِجەض لىؽؽەٌىطى ئبضلىٍىك ـەذؽەْ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ‬ ‫جەؼەۋۋۇضى ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈٌگەْ‪ .‬ھەظضىحي زاۋۇت ۋە ؼۇالٍّبْ‪ ،‬ھەظضىحي ئەٍَۇة‪ ،‬ھەظضىحي‬ ‫ئىجطاھىُ‪ ،‬ھەظضىحي ئىؽھبق‪ ،‬ھەظضىحي ٍبلۇپ‪ ،‬ھەظضىحي ئىؽّبئىً‪ ،‬ھەظضىحي ئەٌَەؼب ثۇ ؼۈضىسە جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ پەٍغەِجەضٌەضزۇض ( ‪.) 48 - 41‬‬ ‫ھەظضىحي ئەٍَۇثٕىڭ لىؽؽەؼي ثبٍبْ لىٍىٕغبٔسا‪ ،‬ئۇٔىڭ ئېغىعىسىٓ ـۇ ؼۆظٌەض ٔەلىً‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ « :‬ضەثجىُ! ـەٍحبْ ِبڭب ھەلىمەجەْ ثىعاضٌىك ۋە جەضن ئېحىٍگۀٍىه جۇٍغۇؼي ثېطىۋاجىسۇ »‬ ‫( ‪ .) 41‬ثۇ ٍەضزە ھەظضىحي ئەٍَۇثٕىڭ ثىحبپٍىمحىٓ ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي ثىحبپٍىمحىٓ جۇغۇٌغبْ ثىعاضٌىمحىٓ‬ ‫ـىىبٍەت لىٍىفي ۋە ثۇٔي ـەٍحبٔغب ٔىؽجەت ثېطىفي ھەلىمەجەْ وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ .‬ثىط‬ ‫وىفىٕىڭ ذبجبٌىمىٕي ـەٍحبٔغب ٔىؽجەت ثېطىفي‪ ،‬ذبجبٌىمٕي ؼبزىط لىٍغۇچىٕي ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي‬ ‫ذبجبٌىمٕي ٔىفبٔغب ئبٌغبٍٔىمىٕىڭ ئىپبزىؽىسۇض ( ؼىعٔىڭ ٔىفبٔىڭىعزا ذبجبٌىك ؼبزىط لىٍغۇچي‬ ‫ئەِەغ‪ ،‬ئۇ ؼبزىط لىٍغبْ ذبجبٌىمٕي جۈظىحىؿ ثوٌؽۇْ )‪ .‬ۋەھىٌ ثۇ ئبضلىٍىك ذبجبٌىمىّىع ثىٍەْ‬ ‫ثىطٌىفىپ وەجّەؼٍىىىّىعٔي ثىعگە ئۆگەجّەوحە‪ .‬ثۇٔىڭغب ئەِەي لىٍغۇچي ذبجبٌىمي ثىٍەْ ثىط‬ ‫گەۋزىگە ئبٍ​ٍىٕىپ وەجّەٍسۇ‪ .‬ثۇٔساق ثوٌغبٔسا‪ ،‬وىفي ذبجبٌىمىٕي ئۆظىسىٓ ئېٍىپ جبـٍىَبالٍسۇ‪،‬‬ ‫ئۇٔي لبٍحب ؼبزىط لىٍّبؼٍىممب جىطىفىسۇ‪ .‬ذبجبٌىمي ثىٍەْ ٍۈظٌىفىپ‪ ،‬جەۋثە ‪ -‬ئىؽحىغفبض ئبضلىٍىك‬ ‫ئۇٔي ٍېڭىسۇ‪.‬‬ ‫‪136‬‬

‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ئبٍەجٍەضزە ٍبذفىالض ثىٍەْ ٍبِبٔالضٔىڭ ئبذىطەجحىىي ِۇوبپبت ۋە جبظاؼي‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪ .) 64 - 49‬ئىجٍىػ لىؽؽەؼي ئبضلىٍىك ذبجبٌىمحب چىڭ جۇضۇـٕىڭ وىفىٕي‬ ‫لبٔساق ھبٌغب چۈـۈضۈپ لوٍىسىغبٍٔىمي وۆضؼىحىپ ثېطىٍىسۇ‪ .‬ۋەھىَٕىڭ ِەلؽىحي ئىٕؽبٕٔي‬ ‫ئىجٍىؽٍىفىپ لېٍىفحىٓ ئبگبھالٔسۇضۇؾ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبگبھالٔسۇضۇـمب ٔىؽجەجەْ ووض ۋە گبغ‬ ‫ثوٌۇۋاٌغبٔالض ثۇ ئبٍەت ثىٍەْ ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ‪:‬‬ ‫« ثىط ِۇززەجحىٓ وېَىٓ ئۇ ( لۇضئبْ ) ذەۋەض ثەضگۀٍەضٔىڭ ضاؼحٍىمىٕي چولۇَ ثىٍىؽىٍەض »‬ ‫( ‪.) 88‬‬

‫ئەئراف ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ‪ - 46‬ۋە ‪ - 48‬ئبٍەجٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ئەي ‪ -‬ئەئطاف » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ « ،‬ئەئطاف » وەٌىّىؽي « جؤۇؾ‪ ،‬ثىٍىؿ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ئۇضف »‬ ‫وەٌىّىؽىسىٓ جۈضٌىٕىپ چىممبْ‪.‬‬ ‫ئبجٕىڭ ٍبٍ​ٍي‪ ،‬ذوضاظٔىڭ جبجي ثۇ ھبٍۋأالضٔىڭ ئەڭ جؤۇـٍۇق ثەٌگىٍىطى ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ‬ ‫ئەضەپچىسە « ئۇضف » زېَىٍىسۇ‪ « .‬جبَ‪ ،‬ؼېپىً‪ ،‬لەٌئە‪ِ ،‬ۇٔبض‪ِ ،‬ۇٔجەض‪ ،‬ؼەھٕە » گە ئوذفبؾ وۆظگە‬ ‫ئبؼبْ چېٍىمىسىغبْ ۋە ثىط لبضاـحىال وۆضگىٍي ثوٌىسىغبْ ـەٍئىٍەض ئۈچۈّٔۇ ثۇ وەٌىّە‬ ‫ئىفٍىحىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ئبزەجحە ئەئطاف « جۀٕەت ثىٍەْ جەھۀٕەَ ئبضىؽىسىىي ثىط جبً » زەپ چۈـۀسۈضۈٌىسۇ‪.‬‬ ‫جبثىئىٕالض ئىچىسىٓ چىممبْ ِەـھۇض ئبٌىُ ھەؼەْ ئەٌجەؼطى ۋە ثبـمب ثەظى ئبٌىّالض ‪ - 46‬ئبٍەجحە‬ ‫جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ئەٌەي ئەئطاف » وەٌىّىؽىٕي « ِەضىپەت لبثىٍىَىحي »‪ « ،‬ئەؼھبثۇي ئەئطاف » ٔي «‬ ‫ِەضىپەت ئىگىٍىطى » زېگەْ ِۀىسە چۈـۀگۀىىەْ‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼەْ « ئەئطاف » ئىؽّىٕىڭ ثىط‬ ‫ِبوبْ ئىؽّي ئەِەغ‪ ،‬ئبضجۇلچىٍىممب ئىگە ثوٌغبْ ثىط جۈضوۈَ وىفىٍەضٔىڭ ؼۈپىحىٕي ثىٍسۈضىسۇ‬ ‫زەپ چۈـىٕىؿ جېرىّۇ جوغطا ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇٔساق ثوٌغبٔسا ثۇ ئىؽىّٕىڭ ِۀىؽي « ٍبذفىالض ثىٍەْ‬ ‫ٍبِبٔالضٔي ئبٍطىَسىغبْ لبثىٍىَەت » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ٔ .‬ەؼبئىٕىڭ ھەظضىحي ئبئىفەزىٓ‬ ‫ٔەلىً لىٍغبْ ثىط ضىۋاٍىحىگە ئبؼبؼەْ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ضەؼۇٌۇٌالھ زەۋضىسە « ئەئطاف » ئىؽّي ثىٍەْ‬ ‫ئبجبٌغبٍٔىمي ِەٌۇَ‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ ،‬ؼۈضىگە « جەٍىٓ لىٍىٕغبْ ظاِبْ ‪ -‬جەٍىٓ لىٍىٕغبْ ِبوبْ » زېگۀسەن‬ ‫ئىىىي ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ِىمبت » ئىؽّي ثېطىٍگەْ‪ .‬ثۇ ئىؽىُ ِەظوۇض ؼۈضىسىىي ‪- 143‬‬ ‫ئبٍەجحىٓ ئېٍىٕغبْ‪ٍ ،‬ۀي « ِۇؼب ثىع ۋەزە لىٍغبْ ۋالىححب وەٌگەْ ۋە ضەثجي ئۇٔىڭغب ؼۆظ لىٍغبْ‬ ‫چبغسا »‪ .‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔغب ؼۆظ لىٍىفي جبضىد جەضەلمىَبجي جەضٍبٔىسىىي ِۇھىُ‬ ‫ثىط ثۇضۇٌۇؾ ٔۇلحىؽىسۇض‪ .‬ھەظضىحي ِۇؼب ثۇ ئىالھىٌ ذىحبثمب ثىۋاؼحە ٔبئىً ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ‬ ‫وەٌىّۇٌالھ ( ئبٌالھ ؼۆظ لىٍغبْ وىفي ) زېگەْ ٌەلەَ ثىٍەْ ٍبز ئېحىپ وىٍىٕگەْ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە ٍۀە « ِىؽبق ( ۋەزە ) » ئىؽّي ثىٍۀّۇ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ ئىؽىُ ؼۈضىگە « ِىؽبق ئبٍىحي »‬ ‫زەپ ئبجبٌغبْ ئبٌالھ ‪ -‬ثۀسە ئبضىؽىسىىي ئەھسىسىٓ ئىٍھبَ ئېٍىٕغبْ ئبؼبؼحب ثېطىٍگەْ‪ٍ .‬ۀي‪:‬‬

‫‪137‬‬

‫ئۆظ ۋالحىسا ضەثجىڭ ئبزەَ ثبٌٍىطىٕي ( ٍۀي ٔەؼٍىٕي ) ئۇالضٔىڭ ( ئبجىٍىطىٕىڭ ) پۇـحىسىٓ‬ ‫چىمبضزى ۋە ئۇالضٔي ئۆظٌىطىگە گۇۋاھ لىٍىپ‪ِ « :‬ەْ ؼىٍەضٔىڭ ضەثجىڭالض ئەِەؼّۇ؟ » زېسى‪ .‬ئۇالض‪:‬‬ ‫« ھەئە‪ ،‬ؼەْ ثىعٔىڭ ضەثجىّىعزۇضؼەْ‪ ،‬گۇۋاھٍىك ثەضزۇق » زېسى ( ‪.) 172‬‬ ‫ۋالىحٕىڭ ئۆجۈـي ثىٍەْ وېَىٕىي ئىىىي ئىؽىُ ئۇٔحۇٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ثەظى ئبٍەجٍەضٔي ٔەظەضگە ئبٌّىغبٔسا‪ 206 ،‬ئبٍەجٍىه ثۇ ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ٔۇْ ھەضىپٍىه لبپىَىؽي ؼۈضىٕىڭ ثىط لېحىّسا ٍبوي ثۆٌەوٍەض ھبٌىحىسە ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب ھبٌسا ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىغب زاالٌەت لىٍّبلحب‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔىّۇ ثۇٔي وۆضؼەجىەْ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەظِۇْ جەھەجحىٓ ثىط‬ ‫پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە‪ .‬ؼۈضە زېّەوچي ثوٌغبْ ِەلؽەجٕي ھەَ ِبھىَەت جەھەجحىٓ ھەَ ِەظِۇْ‬ ‫جەھەجحىٓ ئۈظٌۈوؽىع ئبلمبْ ثىط زەضٍبزەن ٌىطىه ئۇؼٍۇة ثىٍەْ ثبٍبْ لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە زەؼٍەپىي ِەظگىٍسە جىعىٍغبْ ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىٕىڭ ھەِّىؽىسە ؼبز ‪ -‬جىٓ ؼۈضىٍىطى‬ ‫ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىسە ‪ - 39‬ئوضۇٔغب‪ ،‬ھەظضىحي ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە ‪37‬‬ ‫ ئوضۇٔغب‪ ،‬ئىّبَ جبفەض جەضجىپىسە ‪ - 39‬ئوضۇٔغب جىعىٍغبْ‪ .‬ئبضىسىىي ثۇ پەضق ظاِبٔسىىي پەضلىٕي‬‫وۆضؼەجّەٍسۇ‪ .‬ثىعٔىڭ ئىعاھبجٍىك جەضجىپىّىعزە ؼبز ‪ -‬ؼەجسە ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا‪ٍ ،‬ۀي ‪ - 57‬ئوضۇٔغب‬ ‫جوغطا وەٌّەوحە‪ .‬ثۇ ئوضۇْ لەزىّىي جەضجىپٍەضگە لبضىغبٔسا جېرىّۇ ئبضلىغب جوغطا وەٌّەوحە‪ .‬ثىعٔىڭ‬ ‫جەضجىپىّىعگە ئبؼبؼالٔغبْ ۋالحىّىعزا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ۋالحي ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 9‬ىٍىغب جوغطا‬ ‫وىٍىسۇ‪ .‬ؼبز ۋە جىٓ ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب جىعىٍىفي‪ ،‬ئەئطاف ؼۈضىؽىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ۋالحي‬ ‫ھەلمىسىىي لبضىفىّىعٔي وۈچٍۀسۈضِەوحە‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضە لۇضئبٔسىىي ئەڭ ئۇظۇْ ٍەجحە ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ثىطى‪.‬‬ ‫ئەئطاف ؼۈضىؽي ضەؼۇٌۇٌالھمب جەؼەٌٍي ثەضگەْ ھبٌسا ثبـٍىٕىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھمب « ٍۈضىىىڭ‬ ‫ؼىمىٍّىؽۇْ » زېَىٍگەْ‪:‬‬

‫اب ُأ ْى ِز َل ام َ َْ َم فَ ًَل ٍَ ُك ْن ِ​ِف َصسْ رِكَ َح َص ٌج ِم ٌْ َُ ِم ُخ ْي ِش َر ِت َِ َو ِذ ْن َصى ِنوْ ُم ْؤ ِم ٌِ َني (‪ )2‬اث ه ِح ُـوا َمػا ُأ ْىػ ِز َل امَػ َْ ُ ْ​ْك ِم ْػن َ ِجرّ ُ ْ‬ ‫ػْك َو َ​َل ثَد ه ِد ُـػوا ِم ْػن‬ ‫ِن َخ ٌ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ون (‪)3‬‬ ‫ُدو ِه َِ َأ ْو ِم َ​َ َاء كَ ِو ًًَل َما ث َ​َشنه ُص َ‬

‫« (ئي ِۇھەِّەز! وبپىطالضٔي) ئبگبھالٔسۇضۇـۇڭ ئۈچۈْ‪ِ ،‬ۆِىٍٕەضگە ۋەظ ـ ٔەؼىھەت لىٍىفىڭ‬ ‫ئۈچۈْ‪ ،‬ثۇ وىحبة (ٍۀي ؼۈضە) ؼبڭب ٔبظىً لىٍىٕسى‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ (ٍۀي ئۇٔي جەثٍىغ لىٍىفحب‬ ‫لەۋِىڭٕىڭ ئۇٔي ئىٕىبض لىٍىفىسىٓ ئۀؽىطەپ) ٍۈضىىىڭ ؼىمىٍّىؽۇْ‪( .‬ئي ئىٕؽبٔالض!) ؼىٍەض‬ ‫پەضۋەضزىگبضىڭالض جەضىپىسىٓ ؼىٍەضگە ٔبظىً لىٍىٕغبْ وىحبثمب (ٍۀي لۇضئبٔغب) ئەگىفىڭالض‪ ،‬اﷲ ٔي‬ ‫لوٍۇپ‪( ،‬جىٕالضزىٓ ۋە ئىٕؽبٔالضزىٓ ثوٌغبْ‪ ،‬ؼىٍەضٔي ئبظزۇضىسىغبْ) زوؼحالضغب ئەگەـّەڭالض‪،‬‬ ‫ؼىٍەض ۋەظ ـ ٔەؼىھەجٕي ئبظ لوثۇي لىٍىؽىٍەض » ( ‪.) 3 - 2‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ئۆظىگە ذبغ ئۇؼٍۇثٍىطى ئىچىسە ئەڭ وۆپ ئىفٍىحىٍگەْ « ِەؼبٔي » ئۇؼٍۇثي‪ ،‬ثۇ‬ ‫ؼۈضىسىّۇ ئۆظىٕي ئەوػ ئەجحۈضِەوحە‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھمب جەؼەٌٍىٌ ثەضگەْ ئبٍەجٍەضٔىڭ ٍېٕىسا‬ ‫ۋەھىٍَەضگە زۈـّۀٍىه لىٍىۋاجمبٔالضٔي لوضلۇجىسىغبْ ثۇ جەھسىث ئبٍەجٍىطىّۇ ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ھەِّە وىفي ئۈچۈْ ھىساٍەجحۇض‪ِ .‬ۇئّىٕگە ۋەزە ئبضلىٍىك ھىساٍەت‪ِ ،‬ۇٔىىطٌەضگە ۋائىس‬ ‫( جەھىسىث ؼېٍىؿ ) ئبضلىٍىك ھىساٍەت لىٍىّٕبلحب ‪ ...‬ثۇ ٔۇلحىسىٓ ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفي وىفىگە‬ ‫جبھب ؼۈضىؽىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسىىي « ثىع ؼبڭب ثۇ لۇضئبٕٔي ؼېٕي جبپبغب ؼېٍىؿ ئۈچۈْ ٔبظىً‬ ‫لىٍّىسۇق » ئبٍىحىٕي ئەؼٍىحىسۇ‪ .‬جبھب ؼۈضىؽىسە لۇضئبٕٔىڭ ٔبظىً لىٍىٕىفي ئىّب لىٍىٕغبْ‪ ،‬ئەِّب‬ ‫ثۇ ؼۈضىسە ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇـي ئىّب لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىؿ ئۇؼٍۇثىغب‬ ‫‪138‬‬

‫ئبؼبؼەْ ِەظوۇض ؼۈضىٕي ظۇھب‪ ،‬ئىٕفىطاھ‪ ،‬جبھب لبجبضٌىك جەؼەٌٍي ۋە ئىٍھبَ ثېطىؿ ِبھىَىحىسىىي‬ ‫ؼۈضىٍەض لبجبضىغب جىعىفمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثۇ ثبـٍىٕىفحىٓ وېَىٓ ؼۆظٔي ئىالھي وبالِٕي ئىّب لىٍغبْ ئبؼبؼحب ئبزەَ ۋە ئىجٍىػ‬ ‫لىؽؽىؽىگە وەٌحۈضىسۇ‪ .‬ثۇ لىؽؽە ئبضلىٍىك ئبزەَ گۇٔبھ ئۆجىۈظزى‪ ،‬ئىجٍىؽّۇ گۇٔبھ ئۆجىۈظزى‪.‬‬ ‫ٌېىىٓ‪ ،‬ئبزەَ گۇٔبھىٕي ئېحىطاپ لىٍىپ « ئبزەَ » ثوٌسى‪ ،‬ئىجٍىػ گۇٔبھىسا چىڭ جۇضۇپ « ـەٍحبْ‬ ‫» ثوٌسى‪ .‬ثۇ ئىىىىؽي پۈجۈْ ئىٕؽبٔالض ئۈچۈْ ٍبذفي ۋە ٍبِبٕٔىڭ جۇٔجي ئۆضٔەوٍىطى ثوٌسى زەپ‬ ‫ٔەؼىھەت لىٍّبلحب ( ‪.) 30 - 10‬‬ ‫ثۇ لىؽؽەزىٓ ـۇ ؼبۋاق چىمّبلحب‪ :‬ـەٍحبٍٔىفىؿ ثىٍەْ ٔەجىجىٍۀگەْ جەضٍبٕٔىڭ ثىطىٕچي‬ ‫ثبؼمۇچىسا ئبٌالھ جىٓ ئۈِىسىٕي ئۈظۈؾ وەٌّەوحە‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئىجٍىػ ئىؽّي « ئۈِىسىٕي ئۈظگەْ »‬ ‫زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ ۋە ئبٌالھ جىٓ ئۈِىسىٕي ئۈظگۈچىسىٓ ئبٌالھ ِۇ ئۈِىسىٕي ئۈظىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ‬ ‫ھەلىمىٌ ثەذحؽىعٌىىحۇض‪ ،‬پبالوەجحۇض‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽىؽي ٍەجحە جبٍسا جەپؽىٍىٌ ھبٌسا ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثۇ‬ ‫لىؽؽەٌەضزە جەوىحٍۀگەْ ِەؼىٍە ثىط ‪ -‬ثىطى ثىٍەْ ئوذفبؾ ئەِەغ‪ .‬ثىطؼىسە پەضىفحىٍەضٔىڭ‬ ‫ئىحبئىحي جەوىحٍۀگەْ ثوٌؽب‪ٍ ،‬ۀە ثىطؼىسە ـەٍحبٕٔىڭ ئىؽَبٔي گەۋزىٍۀسۈضۈٌگەْ‪ٍ .‬ۀە ثىطىسە‬ ‫ئبزەِٕىڭ « جەۋثىؽي » ئبؼبؼىٌ جېّب لىٍىٕغبْ ثوٌؽب‪ٍ ،‬ۀە ثىطىسە ئىجٍىؽٕىڭ ئۈِىسؼىعٌىىي ٔۇلحب‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ .‬ئەئطاف ؼۈضىؽىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽىؽىٕىڭ ئبؼبؼىٌ جېّىؽي‬ ‫ثىعٔىڭچە ئىجٍىؽٕىڭ ئبوحىپ ٍبِبٔالضزىٓ ثوٌۇؾ ٍوٌىسا چىڭ جۇضۇـي ثوٌۇپ‪ ،‬جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەض‬ ‫ثۇٔي وۆضؼەجّەوحە‪:‬‬

‫ِص َاظ َم امْ ُم ْس خَ ِل َمي (‪ ُ )16‬هُث َ َْل ٓ ِثَُْنه ُ ْم ِم ْن ت َ ْ ِني َأًْ ِس ُِّي ْم َو ِم ْن َذوْ ِفِ ِْم َو َؾ ْن َأًْ َماَّنِ ِ ْم َو َؾ ْن َ َ​َشائِ ِوِ​ِ ْم َو َ​َل َُتِسُ‬ ‫كَا َل فَ ِد َما َأ ْق َوًْد َ ِ​ِن َ َْل ْك ُـسَ هن مَُِ ْم ِ َ‬ ‫َأ ْن َ َِث ُ ِْه َشا ِن ِص ٍَن (‪)17‬‬

‫ئىجٍىػ ئېَححي‪ « :‬ؼەْ ِېٕي ئبظزۇضزۇڭ‪ .‬لەؼەَ لىٍىّۀىي‪ ،‬ئۇالض (ٍۀي ئبزەَ ئەٌەٍھىؽؽبالَ‬ ‫ۋە ئۇٔىڭ ئەۋالزىغب ۋەؼۋەؼە لىٍىؿ) ئۈچۈْ چولۇَ ؼېٕىڭ جوغطا ٍوٌۇڭ ئۈؼحىسە ئوٌحۇضىّەْ‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ھەَ ثىۋاؼحە ۋە ئبـىبضا ھەَ ۋاؼحىٍىه ۋە ٍوـۇضۇْ ھبٌسا‪ ،‬ھەَ ؼۈضىحي ھەلحىٓ وۆضۈٔۈؾ‬ ‫ئبضلىٍىك‪ ،‬ھەَ ئۇالضٔىڭ ئبجىعٌىمي ۋە ٔەپؽي ‪ -‬ذبھىفىسىٓ پبٍسىٍىٕىپ ئۇالضغب چولۇَ ھۇجۇَ‬ ‫لىٍىّەْ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ وۆپچىٍىىىٕىڭ (ٔېّىحىڭگە) ـۈوۈض لىٍغۇچىالض ئەِەؼٍىىىٕي وۆضىؽەْ » ( ‪16‬‬ ‫ ‪.) 17‬‬‫ثۇ لىؽؽەزىٓ ثبضٌىك ئبزەَ ثبٌىٍىطى ئىجطەت ئېٍىفي وېطەن ئەِەؼّۇ؟ لۇضئبّٔۇ ِبٔب ثۇ ٔۇلحىسا‬ ‫ئىٕؽبٔالضٔىڭ ھەِّىؽىٕي ثۇ لىؽؽەزىٓ ؼبۋاق ئېٍىفمب چبلىطىسۇ‪:‬‬

‫ِػَ​َل ِم ْػن َح ِْ ُ‬ ‫َ​َّي ت َ ِ​ِن َأ ٓ َد َم َ​َل ً َ ْف ِذيَيه ُ ُْك ه‬ ‫امش َْ َع ُان َ َمَك َأد َْص َج َأت َ َو ٍْ ُ ْ​ْك ِم َن امْ َجيه ِة ً َ ْ َِن ُع َؾْنْ ُ َما ِم َح َاسُِ َما ِم ُ ِْيُّيَ ُ َما َس ْو َأ ِٓتِ ِ َما اه ه َُ ٍَ َػص ُ ْاُك ُ َُػو َوكَد ُ ُ‬ ‫ػر َ​َل‬ ‫ّ‬ ‫حَ َص ْوَّنَ ُ ْم اَنه َج َـوْيَا ه‬ ‫ون‬ ‫امش َ​َا ِظ َني َأ ْو ِم َ​َ َاء ِن ه َِّل ٍَن َ​َل ًُ ْؤ ِمٌُ َ‬ ‫ّ‬

‫« ئي ئبزەَ ثبٌىٍىطى! ـەٍحبْ ؼىٍەضٔىڭ ئبجب ـ ئبٔبڭالضٔي (ئبظزۇضۇپ) جۀٕەجحىٓ‬ ‫چىمىطىۋەجىۀسەن ؼىٍەضٔىّۇ ئبظزۇضِىؽۇْ‪ ،‬ـەٍحبْ ئۇالضٔىڭ ئەۋضەجٍىطىٕي ئۆظٌىطىگە وۆضؼىحىؿ‬ ‫ئۈچۈْ وىَىٍّىطىٕي ؼبٌغۇظۇۋەجىەْ ئىسى (ٍۀي ئۇالضٔىڭ ٍبٌىڭبچ ثوٌۇپ لېٍىفىغب ـەٍحبْ‬ ‫ؼەۋەثچي ثوٌغبْ ئىسى)‪ .‬ـەٍحبْ ۋە ئۇٔىڭ لوي ئبؼحىسىىىٍىطى ؼىٍەضٔي وۆضەٌەٍسۇ‪ ،‬ؼىٍەض‬ ‫ئۇالضٔي وۆضەٌّەٍؽىٍەض‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ثىع ـەٍحبٔالضٔي ئىّبْ ئېَحّبٍسىغبٔالضٔىڭ زوؼحي لىٍسۇق »‬ ‫( ‪.) 27‬‬ ‫‪139‬‬

‫ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽەؼي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ ِۇٔساق ثىط ئبٍەجٕىڭ وېٍىفي‬ ‫چولۇَ ثىط ھېىّەجىە جۈضجىە ثوٌۇـي وېطەن‪:‬‬

‫كُ ْل َم ْن َح هص َم ِزًيَ َة ه ِ‬ ‫امع ِ َّ َح ِ‬ ‫اّلِل ام ه ِ​ِت َأد َْص َج ِم ِـ َحا ِد ٍِ َو ه‬ ‫ِه ِن ه َِّل ٍَن َأ ٓ َمٌُوا ِ​ِف امْ َح َ​َػا ِة الُّ هْ َ​َػا ذَا ِم َصػ ًة ً َ ْػو َم امْ ِل َِا َمػ ِة َنػ َش ِ َِل‬ ‫ات ِم َن ّ ِامص ْز ِق كُ ْل ِ َ‬ ‫ون‬ ‫ه ُ َف ّ ِص ُل ْ َاْل ٓ َ​َّي ِت ِملَ ْو ٍم ً َ ْـوَ ُم َ‬

‫« اﷲ ثۀسىٍىطى ئۈچۈْ ٍبضاجمبْ گۈظەٌٍىىٍەضٔي‪ ،‬ـېطىٓ‪ ،‬پبن ضىعىمالضٔي وىُ ھبضاَ لىٍسى؟ »‬ ‫زەپ ؼوضىغىٓ‪ .‬ۋە جبۋاة ثېطىپ ئېَىحمىٕىي‪ « ،‬ئۇالض ثۇ زۇَٔبزا ِۆِىٍٕەض ئۈچۈْ ٍبضىحىٍغبْ (گەضچە‬ ‫ئۇالضغب وۇففبضالض ـېطىه ثوٌؽىّۇ)‪ ،‬ئبذىطەجحە ثوٌؽب ِۆِىٍٕەضگىال ذبؼحۇض»‪ .‬اﷲ ٔىڭ ثىط ۋە ـېطىىي‬ ‫ٍوق ئىىۀٍىىىٕي ثىٍىسىغبْ لەۋَ ئۈچۈْ ئبٍەجٍەضٔي ِۇـۇٔساق جەپؽىٍي ثبٍبْ لىٍىّىع » ( ‪.) 32‬‬ ‫ئۇٔسالحب‪ ،‬ئۇ ھېىّەت ٔېّە؟ ئۇ ھېىّەت‪ ،‬ثىطىٕچىسىٓ‪ ،‬ئۆظ ذبھىفي ثوٍىچە ھبالي لىٍىٕغبْ‬ ‫ٔەضؼىٍەضٔىڭ زائىطىؽىٕي جبضاٍحىپ‪ ،‬ھبضاِالضٔىڭ زائىطىؽىٕي وېڭەٍحىؿ جەـەثجۇؼٍىطىٕىڭ‬ ‫ئبضلىؽىسا ـەٍحبٕٔىڭ ٍبجمبٍٔىمىٕي وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ھبالٌٕي ھبضاَ زەپ لبضاـٕي وبپىطالضٔىڭ وۇپطى‬ ‫ثىٍەْ‪ ،‬ھبضإِي ھبالي لىٍىفٕي ِۇٔبپىمٕىڭ ٔىفبلي ثىٍەْ لىَبؼالـمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئىىىىٕجىؽي‪ ،‬ؼۈضىحي ( وۆضۈٔۈـي ) ھەلحىٓ ثوٌۇؾ ثوٌۇپ‪ٔ ،‬بھبٍىحي ٍوـۇضۇْ ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫ـەٍحبٕٔىڭ « ئۇالضٔي ئبظزۇضۇؾ ئۈچۈْ ئوڭسىٓ وېٍىّەْ ‪ /‬ھۇجۇَ لىٍىّەْ » زېگەْ جۈضزىىي‬ ‫ئېعىؿ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ذىً ئېعىؿ ـەٍحبْ ئبظزۇضىسىغبْ ئوڭالضزىٓ ثىطؼىسۇض‪ .‬ثۇٔىڭ جەوحىسە ؼبذحب‬ ‫زىٕساضٌىك ٍبجىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭ ئۇٌىسا ھبالي ۋە ھبضإِي ثەٌگىٍەـحە ٍىگبٔە ھبوىُ ثوٌغبْ ئبٌالھ ٔىڭ ثۇ‬ ‫ھەلمىسىٓ ئۆظىگە ٔېؽىۋە ئېٍىؿ ئبضظۇؼي ٍبجّبلحب‪ .‬ثۇ لۇضئبْ ـېطىه زېگەْ ئىفالض لبجبضىغب‬ ‫وىطىسۇ‪ .‬ثۇ ـېطىه ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئۇ ئەڭ ٍبضلىٓ ئىپبزىؽي ثىٍەْ « لبپمبضاڭغۇ وېچىسە‪ ،‬لبپمبضا‬ ‫چۈِۈٌىٕىڭ لبپمبضا جبؾ ئۈؼحىسە ِېڭىفىغب ئوذفبٍسىغبْ » زەضىجىسە ٍوـۇضۇْ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽەؼىسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ثۆٌەوٍەضزە « ئبزەَ ۋە ئىجٍىػ ثىطەض ؼىّۋوٌسۇض‪.‬‬ ‫ثىطؼي ٍبذفىٍىمٕي‪ٍ ،‬ۀە ثىطؼي ٍبِبٍٔىمٕي ؼىّۋوي لىٍّبلحب‪ .‬ثىطؼي ئبوحىپ ٍبذفىٕىڭ‪ٍ ،‬ۀە‬ ‫ثىطؼي ئبوحىپ ٍبِبٍٔىمٕىڭ ئوثطاظى‪ .‬ئبزەِٕي ئبوحىپ ٍبذفي لىٍغبْ ئبِىً ئۇٔىڭ لۇؼۇضؼىع‬ ‫ثوٌۇـي ئەِەغ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئۇ لۇؼۇضؼىع ئەِەغ‪ ،‬ثۀسە ذبجبٌىمحىٓ ذبٌىٌ ثوالٌّبٍسۇ‪ .‬لۇؼۇضؼىعٌىك‬ ‫ئبٌالھ لب ذبؼحۇض‪ .‬ثۀسە ذبجبٌىمىٕي جؤۇپ‪ ،‬ئۇٔي ئېحىطاپ لىٍؽب « ئبزەَ » ثوٌىسۇ ۋە ٍولىحىپ‬ ‫لوٍغبْ جۀٕىحىگە ئېطىفىسۇ‪ .‬ئبزەَ ذبجبالـحي‪ ،‬ئىجٍىؽّۇ ذبجبٌىك ئۆجىۈظزى‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ئبزەَ‬ ‫ذبجبٌىمىٕي ئېحىطاپ لىٍىپ ئبزەَ ثوٌسى‪ ،‬ئىجٍىػ ذبجبٌىمىٕي ثوٍٕىغب ئبٌّبً‪ ،‬ئۆظىٕي ئبلالپ ـەٍحبْ‬ ‫ثوٌسى‪ .‬ئي ثۇ ۋەھىٌ ذىحبة لىٍىٕغۇچي! وىّٕي ئۆظەڭگە ئۆضٔەن لىٍؽبڭ‪ ،‬ئۇٔىڭغب ئوذفبؾ‬ ‫ثوٌىؽەْ‪ .‬وىّگە ئوذفبؾ ثوٌؽبڭ‪ ،‬ئۇٔىڭغب ئوذفبؾ ٔەجىجىگە ئېطىفىؽەْ » زېگەْ ھەلىمەت‬ ‫ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ ( ‪.) 58 - 31‬‬ ‫لىؽؽەزىٓ ئېٍىٕغبْ ثۇ ؼبۋالٕىڭ ثىطِۇ ‪ -‬ثىط ِىؽبٌي جبضىرحب ثبض‪ .‬جبضىرحب ئبزەِٕىڭ ئىعىسىٓ‬ ‫ِبڭغبْ ئبۋأگبضت ٍبذفىالضزىٓ ثوٌغبْ پەٍغەِجەضٌەض ۋە ـەٍحبٕٔىڭ ئىعىسىٓ ِېڭىپ ئبوحىپ ٍبِبْ‬ ‫ثوٌۇـٕي جبٌٍىغبْ ئىؽَبٔىبض لەۋٍِەض ئۆجىەْ‪ .‬ئەگەض « ـەٍحبٕٔىڭ ئىعىسىٓ ِبڭغبْ ثۇ لەۋٍِەضٔىڭ‬ ‫ئبلىۋىحي ٔېّە ثوٌسى؟ » زەپ ؼوضىؽىڭىع‪ ،‬ثۇ ؼۈضىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ لەۋٍِەضٔىڭ ئبلىۋىحىگە ٔەظەض‬ ‫ؼبٌؽىڭىع ثۇ ؼۇئبٌٕىڭ جبۋاثىٕي جبپبالٍؽىع‪ .‬ـەٍحبٕٔىڭ ئىعىسىٓ ِبڭغبْ ئبز‪ ،‬ھۇز‪ ،‬ؼەِۇز‪ٌ ،‬ۇت ۋە‬ ‫ِەزٍەْ لەۋٍِىطى ھبالن ثوٌغبٔىسى ( ‪.) 102 - 59‬‬

‫‪140‬‬

‫ئۇٌۇھىَ​َەت‪ ،‬ضۇثۇثىَ​َەت‪ٔ ،‬ۇثۇۋۋەت ۋە ۋەھسأىَەت زەٌىٍ​ٍىطىسىٓ وېَىٓ ‪- 117 - 108‬‬ ‫ئبٍەجٍەضزە ثۇ زەٌىٍ​ٍەضٔي ضەت لىٍغبْ ئىٕىبضچىالضٔىڭ وېؽەٌٍىه ثىٍەْ جوٌغبْ ئىچىي زۇَٔبؼي‬ ‫ِۇالھىعە لىٍىٕغبْ‪ - 118 .‬ئبٍەجحىٓ جبضجىپ ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىغىچە ٍېّەن ‪ -‬ئىچّەن ٔۇلحىؽىسا‬ ‫ثبجىً ئېحىمبز ۋە ذۇضاپبجٍىمالض ئبضلىٍىك ئىٕؽبٔالض جوپىسىىي پبزا پىؽرىىىؽي جەھٍىً لىٍىٕىسۇ ۋە‬ ‫ذۇضاپبجٍىمٕىڭ جەۋھىسٔىڭ زۈـّىٕي ئىىۀٍىىي ِىؽبٌالض ئبضلىٍىك ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ لەٍىطىسە ھبالن لىٍىٕغبْ لەۋٍِەضٔىڭ لىؽؽەٌىطى جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئۇ ٍەضزە‬ ‫ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽەؼىسە زېَىٍگەْ ِۇززىئب ئەوػ ئەجّەوحە‪ .‬ثۇ لىؽؽەٌەضزىٓ وېَىٓ وەٌگەْ‬ ‫ِۇؼب ‪ -‬پىطئەۋْ لىؽؽىؽىٕىّۇ ئوذفبؾ ثىط ئىجطەت ٔۇلحىؽىسىٓ ئولۇؾ وېطەن‪ِ .‬ۇؼب ئبزەِٕىڭ‬ ‫ئىعىسىٓ‪ ،‬پىطئەۋْ ـەٍحبٕٔىڭ ئىعىسىٓ ِبڭسى‪ٍ .‬بذفىالض ثىٍەْ ٍبِبٔالض ۋالىحٕىڭ ثۇ جىٍىّىسا ٍۀە‬ ‫ثىط لېحىُ ٍۈظ جۇضأە ئۇچطاـحي‪ .‬ئبلىۋەجحە ئبٌالھ ٔىڭ لبٔۇٔىٕىڭ جەلەظظاؼي ثىٍەْ ٍبذفىالض غبٌىپ‬ ‫وەٌسى ( ‪.) 137 - 103‬‬ ‫ٌېىىٓ‪ ،‬ظەپەض لۇچمبْ ٍبذفىالض ئۇجۇلٕي ئبٌالھ ٔىڭ ٍبذفىٍىممب ثېطىٍگەْ ثىط ِۇوبپبجي زەپ‬ ‫لبضاـٕىڭ ئوضٔىغب ئىجطأي ئىطلي ئۇٔي ئۆظى لوٌغب وەٌحۈضگەْ ھەق زەپ لبضاپ ـەٍحبْ چۈـىەْ‬ ‫جوظالمب چۈـحي‪ِ .‬ۇؼب جەۋثىؽي ثىٍەْ‪ ،‬ثۀسىٍىىي ۋە جەؼٍىّىَىحي ثىٍەْ ئبزەِٕىڭ ٍوٌىسىٓ‬ ‫ِبڭغبٔسا‪ ،‬لەۋِي ئىطلچىٍىك ثىٍەْ‪ ،‬ذبجبٌىمىسا چىڭ جۇضۇؾ ۋە ئبٌالھ لب ئىؽَبْ لىٍىؿ ثىٍەْ‬ ‫ـەٍحبٕٔىڭ ئىعىسىٓ ِبڭسى‪ٔ .‬ەجىجىسە‪ ،‬ۋەھىٌ ٍەجىۈظۈؾ ـەضىپىگە ٔبئىً ثوٌغبْ ِۇؼۇٌّبْ ثۀي‬ ‫ئىؽطائىً لەۋِي ٍەھۇزىٍَەـحي ( ‪.) 178 - 103‬‬ ‫ثۇ ئبگبھالٔسۇضۇـالضغب لۇالق ؼبٌّىغبٔالض ِۇٔساق جەؼۋىطٌۀگەْ‪:‬‬

‫ون ّبِ َػا ُأوم َ ِئ َ‬ ‫ػم‬ ‫َومَلَسْ َذ َر ِأَنَ ِم َجَِ​َّنه َ َن ِث ًْيا ِم َن امْجِ ِّن َو ْاَلو ْ ِس مَُِ ْم كُوُ ٌ‬ ‫ُون ّبِ َا َومَِ ُْم َأؿْ ُ ٌني َ​َل ًُ ْح ِ ُ‬ ‫ػون ّبِ َػا َومَُِػ ْم َأ ٓ َذ ٌان َ​َل ٌ َْسػ َم ُـ َ‬ ‫ّص َ‬ ‫وب َ​َل ً َ ْفلَِ َ‬ ‫ّ‬ ‫ون‬ ‫َ​َك ْ َْلهْ َـا ِم ت َ ْل ُ ِْه َأضَ ُّل ُأوم َ ِئ َم ُ ُِه امْلَا ِفوُ َ‬

‫« ـەن ـ ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬جىٓ ۋە ئىٕؽبٔالضزىٓ ئەلىً ٍۈضگۈظىسىغبْ لەٌجٍىطى ثوٌغبْ ثىٍۀّۇ‪،‬‬ ‫ئۇ ئبضلىٍىك ھەلٕي چۈـۀّەٍسىغبْ‪ ،‬وۆظٌىطى ثوٌغبْ ثىٍۀّۇ‪ ،‬ئۇ ئبضلىٍىك (اﷲ ٔىڭ لۇزضىحىٕىڭ‬ ‫زەٌىٍ​ٍىطىٕي) وۆضِەٍسىغبْ‪ ،‬لۇاللٍىطى ثوٌغبْ ثىٍۀّۇ‪ ،‬ئۇ ئبضلىٍىك (اﷲ ٔىڭ ئبٍەجٍىطىٕي ئىجطەت‬ ‫ئىٍىپ) جىڭفىّبٍسىغبٔالضٔي زوظاذمب (ٍېمىٍغۇ) ِەھىۇَ لىٍسۇق‪ .‬ئۇالض گوٍب ھبٍۋأغب ئوذفبٍسۇ‪،‬‬ ‫ھبٍۋأسىّٕۇ ثەجحەض گۇِطاھحۇض‪ ،‬ئۀە ـۇالض غبپىٍالضزۇض » ( ‪.) 179‬‬ ‫ٍۇلىطىسىىي ثۆٌەوحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثىط ئبٍەت‪ ،‬وبالَ ئىٍىّىگە ِۀؽۇپ ئبٌىّالض ئبضىؽىسا «‬ ‫ِىؽبق ئبٍىحي » زەپ ئبجبٌغبْ‪:‬‬

‫َوا ْذ َأ َذ َش َرت ُّ َم ِم ْن ت َ ِ​ِن َأ ٓ َد َم ِم ْن ُػِ ُِور ِ ِْه ُذ ِّرٍهُتَ ُ ْم َو َأ ْشَِسَ ُ ِْه ؿَ َ​َّل َأهْ ُف ِسِ​ِ ْم َأم َ ْس ُت ِج َ ِجصّ ُ ْ​ْك كَامُوا ت َ َ​َّل َشِ​ِسْ َنَ َأ ْن ثَ ُلومُوا ً َ ْػو َم امْ ِل َِا َمػ ِة اَنه ُنيهػا‬ ‫ّ‬ ‫َؾّ ْن ُ َ​َشا كَا ِف ِو َني‬

‫ئۆظ ۋالحىسا ضەثجىڭ ئبزەَ ثبٌٍىطىٕي ( ٍۀي ٔەؼٍىٕي ) ئۇالضٔىڭ ( ئبجىٍىطىٕىڭ ) پۇـحىسىٓ‬ ‫چىمبضزى ۋە ئۇالضٔي ئۆظٌىطىگە گۇۋاھ لىٍىپ‪ِ « :‬ەْ ؼىٍەضٔىڭ ضەثجىڭالض ئەِەؼّۇ؟ » زېسى‪ .‬ئۇالض‪:‬‬ ‫« ھەئە‪ ،‬ؼەْ ثىعٔىڭ ضەثجىّىعزۇضؼەْ‪ ،‬گۇۋاھٍىك ثەضزۇق » زېسى‪ .‬لىَبِەت وۈٔي ئۇالضٔىڭ‪« :‬‬ ‫ثىع ثۇٔىڭسىٓ غەپٍەجحە لبٌغبْ ئىىۀّىع » زېّەؼٍىىٍىطى ئۈچۈْ ( ئۇالضغب ثۇٔي ئەؼٍەجحۇق )‬ ‫( ‪.) 172‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ۋە ئبۋاَ ئبضىؽىسا « لبٌۇ ‪ -‬ثەال » زەپ ئبجبٌغبْ ِىؽبلٕىڭ ِبھىَىحي‬ ‫وبالِچىالض ئبضىؽىسا ِۇٔبظىطە جېّىؽي ثوٌغبْ‪ .‬ئەـئەضى وبالَ ئىٍّىگە ِۀؽۇپ ئبٌىّالض ثۇ ِىؽبلٕي‬ ‫‪141‬‬

‫« ضوھالض ئبٌىّي » زەپ ئبجبٌغبْ ثىط ئبٌەِسە ئىٕؽبْ ٍبضىحىٍىفحىٓ ثۇضۇْ ئەھسە ئېٍىٕغبْ زەپ‬ ‫لبضاٍسۇ‪ .‬ئەـئەضى وبالِچىٍىطى ٍبلىٍىغبْ « جۇٔجي ِىؽبق » لبضىفىٕي ئىّبَ ِبجۇضىسى ضەت‬ ‫لىٍىسۇ‪ِ .‬بجۇضىسىٕىڭ لبضىفىچە‪ ،‬ثۇ ئبٍەت ئىٕؽبٕٔىڭ جۇغۇٌىفىسىٕال ثىط ٍبضاجمۇچىٕىڭ ثبضٌىمىٕي‬ ‫لوثۇي لىٍىفمب ِبٍىً فىحطىحي ثبضٌىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ثۇ ئبٍەجحە ئەؼٍىسە « ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ئىٕؽبٕٔي ٍبضاجمبٔسا ئۇٔىڭغب ٍەضٌەـحۈضگەْ فىحطىحي » ( ضۇَ‪ ) 30 ،‬ئىّب لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ئەـئەضى وبالِىٕىڭ جۇٔجي « ضوھالض ئبٌىّي »ٔي لوثۇي لىٍغبْ چۈـۀچىؽي ئبؼبؼىغب‬ ‫لۇضۇٌغبْ ثۇ لبضىفي ئەؼٍىسە ئىؽالَ وبالَ ئىٍّىگە پىالجؤچىٍىمحىٓ‪ ،‬ئۇ ٍەضگە لەزىُ ِىؽىطٔىڭ‬ ‫ھەضِەؼچي جەٌىّبجىسىٓ وىطگەْ‪ .‬ثۇ پەٌؽەپە ئېٕىك ھبٌسا ثىط « ضوھ ‪ -‬ثەزەْ ئبٍطىّي » ئۈؼحىگە‬ ‫لۇضۇٌغبْ‪ .‬ئبٍەجحىىي ئىالھي ِىؽبق ثۇٔساق ثىط پەٌؽەپە ئۈؼحىگە لۇضۇٌغبْ ۋالىححب‪ ،‬ثۇ ئبٍەجٕىڭ‬ ‫ئىٕؽبٔغب زەٍسىغبْ وۆپ ٔەضؼىؽي لبٌّبٍسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثۇٔساق ثىط ئىعاھبت‪ ،‬ئبٍەت جىٍغب ئبٌغبْ‬ ‫ِەؼىٍىٕي ئىٕؽبٕٔىڭ ِەؼئۇٌىَەت زائىطىؽىٕىڭ ؼىطجىغب چىمىطىپ جبـالٍسۇ‪ .‬ثۇ ِەؼىٍىسە ھەي‬ ‫لىٍغۇچ ؼۇئبي ِۇٔساق‪ :‬ثۇ ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ضەثجىڭ ئبزەَ ثبٌٍىطىٕىڭ پۇـحىسىٓ ئۇالضٔىڭ‬ ‫ٔەؼٍىٕي چىمبضغبْ ھەض لېحىّسا » ئىجبضىؽىٕي لبٔساق چۈـىٕىؿ وېطەن؟ »‪ .‬ئەگەض ثۇ ئىجبضە‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ئەلىً ۋە ثبٌىغ ثوٌۇؾ ِەؼىٍىؽي زەپ لبضاٌغبْ ۋالىححب‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ « ئۈچ‬ ‫وىفىسىٓ لەٌەَ وۆجۈضۈٌسى‪ :‬ئېھحىالَ ِەظگىٍىگە لەزەَ لوٍّىغبْ ثبٌىالضزىٓ‪ » ...‬ھەزىؽىسە‬ ‫ثەضگەْ ثۇ ِەٌۇِبت زەي جبٍىغب چۈـىەْ ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇٔساق ثوٌغبٔسا‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ثۇ ھەزىؽي‪،‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ٔەثەۋى ثىط جەپؽىطى ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ِؽبق ئبٍىحىٕىڭ ٔېّە زېّەوچي ثوٌغىٕىٕي چۈـىٕىفىە جىطىفىۋاجمبٔسا‪ ،‬جېّىٕىڭ ئەڭ ئبذىطىسا‬ ‫ٍەض ئبٌغبْ ثۇ ئبٍەت وۆظىّىعگە چېٍىمّبلحب ۋە زىٍىّىعٔي ‪ -‬وۆظىّىعٔي ٍوضۇجّبلحب‪:‬‬

‫ُذ ِش امْ َـ ْف َو َو ِأ ُم ْص ِ​ِبمْ ُـ ْص َِ َو َأ ْؾ ِص ْض َؾ ِن امْ َجا ُِ ِو َني‬

‫« ؼەْ ئىٕؽبْ فىحطىحىگە ئەڭ ِۇۋاپىك ثوٌغبْ ٍوٌٕي جۇجمىٓ‪ٍ ،‬بذفىٍىممب (ٍۀي ٍبذفي ؼۆظ‬ ‫لىٍىفمب‪ٍ ،‬بذفي ئىؿ لىٍىفمب) ثۇٍطۇغىٓ‪ٔ ،‬بزأالض ثىٍەْ جەڭ ثوٌّىغىٓ (ٍۀي ٔبزأالضٔىڭ‬ ‫لىٍغىٕىٕي لىٍّبً‪ ،‬ئۇالضغب ِۇالٍىُ ثوٌغىٓ) »( ‪.) 199‬‬ ‫ٍۇلىطىسىىي ئبٍەت‪ ،‬غبپىٍالضزىٓ ثوٌۇپ لبٌّبؼٍىمٕىڭ ٍوٌىٕي وۆضؼىحىپ ثەضگەْ ئبٍەجٍەض‬ ‫گۇضۇپپىؽي ئىچىسىٓ ئوضۇْ ئبٌغبْ ( ‪ .) 206 - 180‬ؼۈضىٕىڭ ضەثجىّىعگە لبٍؽي ئۇؼٍۇپحب‬ ‫ثۀسىچىٍىه لىٍىفٕىڭ ئەزەة لبئىسىؽىٕي ئۆگەجىەْ ئبذىطلي ئبٍەجٍىطى ؼۈضىٕىڭ ثېفىسا ٍەض‬ ‫ئبٌغبْ ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽەؼىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ِەوىبض ئىجٍىؽحەن ثوٌۇپ لبٌّبؼٍىمٕىڭ‬ ‫ٍوٌٍىطىٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪:‬‬

‫ُون امْ َجِْ ِص ِم َن امْلَ ْولِ ِ​ِبمْلُسُ ِّو َو ْ َاْل ٓ َصالِ َو َ​َل حَ ُك ْن ِم َن امْلَا ِف ِو َني (‪ )215‬ا هن ه ِاَّل ٍَن ِؾ ْيسَ َرت ّ َ‬ ‫ِػم‬ ‫َو ْاذ ُن ْص َرت ه َم ِ​ِف ه َ ْف ِس َم ث َ ُّ‬ ‫َ​َضؿًا َو ِدِ َف ًة َود َ‬ ‫ّ‬ ‫ون (‪)216‬‬ ‫ون َؾ ْن ِؾ َحا َد ِث َِ َوٌ َُس ِ ّح ُحوه َ َُ َو َ َُل ٌ َْس ُجسُ َ‬ ‫َ​َل ٌ َْس خَ ْك ِ ُّب َ‬ ‫« ضەثجىڭٕي ٍېٍىٕغبْ ۋە ئۇٔىڭسىٓ لوضلمبْ ھبٌسا ئىچىڭسە ٍبز ئەجىىٓ‪ ،‬ئەجىگۀسە ـ ئبذفبِسا‬ ‫ئۇٔي پەغ ئبۋاظزا ظىىطى لىٍغىٓ‪ ،‬ئۆظىسىٓ ٍبجالـمبٔالضزىٓ ثوٌّىغىٓ‪ .‬ئۇٔۇجّىغىٕىي‪ ،‬ضەثجىڭ‬ ‫جەضىپىسە ؼەپ جۇجمبٔالض وىجىطٌىه لىٍىپ ئۇٔىڭغب ئىجبزەت لىٍىفحىٓ ثبؾ جبضجّبٍسۇ‪ ،‬اﷲ لب جەؼجىھ‬ ‫ئېَحىسۇ ۋە ئۇٔىڭغب ؼەجسە لىٍىسۇ » ( ‪.) 206 - 205‬‬

‫‪142‬‬

‫ضەجذە ضۈرىطي‬ ‫ؼەجسە‪ ،‬جەؼٍىّىَەجٕىڭ ئبؼحىغب ۋۇجۇت جىٍي ثىٍەْ لوٍۇٌغبْ ئىّعا ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ وەٌىّە ‪- 15‬‬ ‫ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ۋە ؼۈضە ثۇ وەٌىّە ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫جىطِىعى‪ ،‬جبِىئۇغ ؼۇٔەْ لبجبضٌىك ھەزىػ جوپالٍِىطىسا ؼۈضە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ٍ .‬ۀە‬ ‫جىطِىعىسا جبثىط ثىٓ‪ .‬ئبثسۇٌالھحىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبْ « پەٍغەِجەض ئەٌىف الَ ِىُ جۀعىً ۋە‬ ‫جەثبضەوەٌٍەظى ثي ٍەزىھىً ِۇٌىٕي ئولۇِبؼحىٓ ئۇذٍىّبٍححي » ضىۋاٍىحىسىٓ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ٍۀە ثبـمب‬ ‫ئىؽىٍّىطىٕىڭ ثبضٌىمىٕي ثىٍگىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ ،‬ثۇ ضىۋاٍەت ثۇ ؼۈضىٕىڭ ضەؼۇٌۇٌالھ‬ ‫زەۋضىسە ؼەجسە ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌّىغبٍٔىمىٕىّۇ ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضىسە ِۇـطىىالضٔىڭ ۋەھىَگە لبضىحب ئېحىطاظ ۋە‬ ‫جۆھّەجٍىطى ھەلمىسە جوذحبٌغبٍٔىمي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا ( ‪ ،) 3‬ؼۈضىٕىڭ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي‬ ‫ئېٕىك‪ - 13 .‬ئبٍەجحە پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪ٍ - 9‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ؼبز ؼۈضىؽىٕىڭ ‪- 85 - 84‬‬ ‫ئبٍەجٍىطىگە لبضىحىٍغبْ ئىّبالض ثبض‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼالٔغبٔسا ثۇ ؼۈضىٕىڭ لۇضەٍؿ ثبٍمۇجىٕىڭ ئبذىطلي‬ ‫ِەظگىٍىسە ٍبوي ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي جەذّىٓ لىٍغىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ئەھۋاٌسا ِەظوۇض‬ ‫ؼۈضە پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪ٍ - 9‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ وەٌگەْ ِەـھۇض لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپىسە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ جۇِە‬ ‫ ِۇٔبفىمۇْ ؼۈضىٍىطىٕىڭ ئبضىؽىغب‪ ،‬جبثىط ثىٓ‪ .‬ظەٍس ئبضلىٍىك ٍېحىپ وەٌگەْ ئىجٓ ئبثجبغ‬‫جەضجىپىسە ئىٕفىمبق ‪ -‬ئۀىەثۇت ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‪ ،‬ثبـمب جەضجىپٍەضزە ِۇئّىٕۇْ ‪ -‬جۇض ؼۈضىؽي‬ ‫ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬لەزىّمي جەضجىپٍەضٔي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍّىغبْ ھبٌسا ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي‪،‬‬ ‫ئىچىسىىي ئىّبالض‪ ،‬ھەزىػ ۋە ؼىَەض ِۀجەٌىطى ئبضلىٍىك ٍېحىپ وەٌگەْ ضىۋاٍەجٍەضگە ئبؼبؼٍىٕىپ‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضگەْ ئىعاھبجٍىك جەضجىپىّىعزە‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ئەئطاف ‪ -‬ضەئىس ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جوغطا‬ ‫وەٌّەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِۇلەجحب ھەضىپٍىطى ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ۋە ثۇ ھەضىپٍەض ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثبـمب ؼۈضىٍەضگە‬ ‫ئوذفبؾ ۋەھىٌ ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ثۇ وىحبة ( لۇضئبْ )ٔىڭ ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجي جەضىپىسىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىسا ھېچ ـۈثھە‬ ‫ٍولحۇض » ( ‪.) 2‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ئبٍەجحە ئىٕىبضچىالضٔىڭ ۋەھىَٕي ھەظضىحي ِۇھەِّەز جولۇپ چىمحي‬ ‫زېگەْ جۆھّەجٍىطى جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ذىً ئۇؼٍۇة ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثبـمب ؼۈضىٍەضزە وۆضۈٌگۀسەن‪ِ ،‬ەۋجۇزىَەجٕىڭ ٍبضىحىٍىفي‬ ‫ھەلمىسىىي ئبٍەجٍەض ئۈؼحىسىٓ وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئبذىطەت ھبٍبجىغب ثۇضاٍسۇ ۋە ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ئبؼّبٔالضٔي ئبٌحە ثبؼمۇچحب ٍبضاجمبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪ .) 4‬ثەٌىىُ ثۇ ئبضلىٍىك ذىحبة‬ ‫لىٍىٕغۇچىغب ئىجحىّبئىٌ ئۆظگۈضۈـٕىڭ ثىطزەِسىال ثوٌّبٍسىغبٍٔىمي‪ ،‬ثۇٔىڭ ثەٌگىٍىه ۋالىث ۋە‬ ‫ثبؼمۇچحب لەزەِّۇ ‪ -‬لەزەَ ۋۇجۇزلب چىمىسىغبٍٔىمي ئىّب لىٍىٕغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ئبؼّبْ ظېّىٕ​ٕىڭ‬ ‫ٍبضىحىٍىفي ھەلمىسىىي ثبٍبٔالض ئەفەق ئبٍەجٍىطى ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئېٍېّېٕىث ٔۇلحىؽىسىٓ‬ ‫الٍسىٓ‪ ،‬ثىئوٌوگىٍَىك ٔۇلحىسىٓ ِۀىَسىٓ ٍبضىحىٍغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 8 - 7‬ثۇ ئبضلىٍىك‬ ‫ئىٕؽبٕٔي ٍبضاجمۇچىؽي ئبٌسىسا وەِحەض ثوٌۇـمب زەۋەت لىٍّبلحب‪ .‬ھەَ ٍبضاجمۇچىٕىڭ ئۆظى ئۈؼحىسىىي‬ ‫‪143‬‬

‫ئەِگىىىگە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئبغسۇضۇؾ ھەَ ٍبضىحىٍىؿ ؼۈٕٔىحي ( لبٔۇٔىَىحي ) ئۈؼحىسىٓ‬ ‫ئۆظگۈضۈـٕىڭ ثىط جەضٍبْ جەٌەپ لىٍىسىغبٍٔىمىٕي ثىٍسۈضۈؾ ئۈچۈْ ثۇ ئۇؼٍۇة ئىفٍىحىٍگەْ‪.‬‬ ‫چۈٔىي‪ - 7 ،‬ئبٍەجحىىي « ۋە ثەزەئە ذەٌمەي ئىٕؽبٔي ِىٓ جىٓ ‪ -‬ئۇ ئىٕؽبٕٔي ٍبضىحىفٕي الٍسىٓ‬ ‫ثبـٍىسى » ئىجبضىؽىسىىي « ثبـٍىسى » پېئىٍي ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضىحىٍىفىٕىڭ ثەٌگىٍىه ثىط جەضٍبٕٔي‬ ‫ثبـحىٓ ئۆجىۈظۈؾ ثىٍەْ ۋۇجۇزلب چىممبٍٔىمىٕي ِۇٔبظىطىؽي ـەوىٍسە ئوجحۇضىغب لوٍّبلحب‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ئبذىطەجىە ِۇٔبؼىۋەجٍىه جەپؽىالجالض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪.) 14 - 10‬‬ ‫ٔېّە ئۈچۈْ وبئىٕبت ۋە ئىٕؽبٕٔىڭ ِبززىٌ ٍبضىحىٍىفي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه جبوبِۇٌٍىفىؿ‬ ‫لبٔۇٔي ئبؼبؼىسا ثىط جەضٍبٕٔي ثبـحىٓ ئۆجىۈظگۀٍىىي ھەلمىسىىي ثبٍبٔالضزىٓ وېَىٕال ئبذىطەت‬ ‫ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەض وېٍىسۇ؟‬ ‫جبۋاة‪ :‬چۈٔىي‪ ،‬ئبذىطەت ھبٍبجي زۇَٔب ھبٍبجىٕىڭ جەلەظظاؼي ۋە جەثئىٌ ٔەجىجىؽىسۇض‪ .‬ئىالھىٌ‬ ‫ئەجىط ئەڭ ٍۇلىطى ؼەۋىَىسە ئۆظىٕي ٔبِبٍەْ لىٍغبْ ئىٕؽبْ جۈضىٕىڭ ِەۋجۇت ثوٌۇـي ثۇ‬ ‫زۇَٔبزىىي ھبٍبت ثىٍەْ چەوٍىه ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ئىٕؽبْ زېَىٍگەْ ثۇ ـبھ ئەؼەض ؼبھىجىٕىڭ ئۇٔي‬ ‫ئەلىً‪ ،‬ئىطازە ۋە ۋىجساْ ثىٍەْ ظىٕ​ٕەجٍىفي ئەؼٍىسە ئۇٔىڭغب ِبززى ِەۋجۇزىَەجحىٓ ھبٌمىغبْ ثىط‬ ‫ھبٍبجٕي جەلسىط لىٍغبٍٔىمىٕي وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ئبذىطەت ھبٍبجي ئىٕؽبٕٔىڭ جبوبِۇٌٍىفىؿ ؼەپىطىٕىڭ‬ ‫« ثبـمب ثىط » ئۆجىڭي ثوٌۇپ‪ ،‬جۀٕەت ئىٕؽبْ جبوبِۇٌٍىفىؿ ؼەپىطىسە ٍېحىپ ثبضىسىغبْ ئبذىطلي‬ ‫ِۀعىٍسۇض‪ .‬ئىٕؽبْ جبوبِۇٌٍىفىؿ ؼەپىطىٕىڭ ئبذىطلي ٔۇلحىؽىغب ٍېحىپ ثبضغبٔسا جۀٕەجحىٓ‬ ‫ئىجبضەت ِۀعىٍگە ٍېحىپ ثبضغبْ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ئېٍېّېٕېحٍىك ۋە ثىئوٌوگىَىٍىه ٍبضىحىٍىفي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ‪،‬‬ ‫ثبـمب ثىط ِۀجەزىٓ ثىٍگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ئبالھىسە ثىط ِەٌۇِبت ثېطىٍگەْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئبٌالھ ٍبضىحىٍىؿ‬ ‫ِەلؽىحىٕي ئەِەٌگە ئبـۇضغىسەن ئىمحىساضغب ئىگە ثوٌغبْ ئىٕؽبٔغب ئۆظىسىٓ ضوھ پۈۋٌىگەْ‪:‬‬

‫ون‬ ‫امس ْم َؽ َو ْ َاْلتْ َص َار َو ْ َاْلفْ ِئسَ َة كَ ِو ًًَل َما ج َ ْش ُك ُص َ‬ ‫ُ هُث َس هوا ٍُ َوه َ َفخَ ِفِ َِ ِم ْن ُرو ِح َِ َو َج َـ َل مَ ُ ُْك ه‬

‫« ئبٔسىٓ ئۇٔي ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىٕي ئەِەٌگە ئبـۇضغىسەن ئىمحىساضغب ئىگە لىٍىپ‪ ،‬ئۆظىسىٓ‬ ‫ضوھ پۈۋٌىسى ۋە ؼىٍەضٔي ئبڭالؾ ۋە وۆضۈؾ‪ ،‬ھەَ ھېػ ‪ -‬جۇٍغۇ ۋە چۈـىٕىؿ لبثىٍىَىحىگە ئىگە‬ ‫لىٍسى‪ .‬ؼىٍەض ئبظ ـۈوۈض لىٍىؽىٍەض » ( ‪.) 9‬‬ ‫ثۇ ھەلىمەت ٔبھبٍىحي ئبالھىسە لىّ​ّەجىە ئىگە ِەٌۇِبت ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔي پەلەت ئبٌالھ ال ثىعگە‬ ‫ثېطەٌەٍسۇ‪ .‬ئبٍەجٕىڭ ئبذىطى ثېفىسىىىگە ئوذفبؾ وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ « :‬ؼىٍەضگە‬ ‫ئبڭالؾ ۋە وۆضۈؾ‪ ،‬ھېػ لىٍىؿ ۋە چۈـىٕىؿ لبثىٍىَەجٍىطىٕي ثەذؿ ئەجحي » ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ئىٕؽبٔغب ضوھ پۈۋٌەـحىٓ ثۇضۇْ ئىعچىً « ئۇ » زەپ ذىحبة لىٍغبْ‪ .‬ئىٕؽبْ ضوھ‬ ‫پۈۋٌىٕىفحىٓ ثۇضۇْ ٔەظەضگە ئبٌغۇزەن ٔەضؼە ئەِەغ ئىسى‪ .‬پەلەت ئۈچىٕچي ـەذػ ثىطٌىه‬ ‫ئبٌّىفي ثىٍەْ ذىحبة لىٍىٕغبْ ثىط ـەٍئي ئىسى‪ .‬لبچبْ ضوھ پۈۋٌۀگەْ ثوٌؽب ـۇٔىڭسىٓ ثبـالپ‬ ‫ذىحبة ـەوٍىسە ئۆظگىطىؿ ثوٌغبْ‪ .‬ضوھ پۋۈٌۀگەْ ثەـەض ئەلىً ۋە ئىطازىگە ئىگە ثوٌۇپ «‬ ‫ئىٕؽبْ » ثوٌغبٔىسى‪ِ .‬بٔب ثۇ ۋالىححب ئبٌالھ ئۇٔىڭغب ثىۋاؼحە ۋە « ؼىٍەض ‪ /‬ؼىع » زەپ ذىحبة لىٍىفمب‬ ‫ثبـٍىغبْ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك ئىٕؽبٕٔي ـەضەپٍۀسۈضگۀىسى‪ .‬ثۇٔي ثىٍگۈچي ئۈچۈْ ثۇٔىڭ ئۆظى‬ ‫ٔبھبٍىحي چوڭ ٔېّەجحۇض‪ .‬ثۇٔي ثىٍگۈچي ـۈوۈض لىٍىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثۇٔىڭ لەزضىٕي ثىٍّىگۀٍەض‪ ...‬ثۇ‬ ‫ؼەۋەثحىٓ ئبٍەت « ؼىٍەض ھەلىمەجەْ ئبظ ـۈوۈض لىٍىؽىٍەض » زەپ ئبذىطالـمبْ‪.‬‬

‫‪144‬‬

‫ئۇٔسالحب‪ٔ ،‬ېّە لىٍىؿ وېطەن؟ ئىٕؽبٕٔىڭ ئەلىً ۋە ئىطازىؽىٕي ئىفٍىحىفىە جەضغىپ لىٍىؿ‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭسىٓ ثبـمب ٍۀە ثىط ٍوي ثبض‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئىٕؽبٕٔي ِەججۇضى ثۇ ٍوٌغب وىطگۈظۈؾ‪ .‬ئەِّب ثۇ جوغطا‬ ‫ئەِەغ‪ .‬ئبٌالھ ِۇ ثۇٔساق لىٍىفٕي ذبٌىّىغبٔىسى‪:‬‬

‫َوم َ ْو ِشئٌَْا َ َْل ٓثٌََُْا ُ ه‬ ‫ك ه َ ْف ٍس ُ​ُسَ اَُا َومَ ِك ْن َح هق امْلَ ْو ُل ِم ِ ِّن َ َْل ْم َ َ​َل هن َ َ​َجَّنه َ ِم َن امْجِ يه ِة َواميه ِاس َأ ْ َ​َج ِـ َني‬

‫ئەگەض ثىع ذبٌىغبْ ثوٌؽبق‪ ،‬ھەِّە وىفىٕي جوغطا ٍوٌغب ( ِەججۇضى ) ثبـالٍححۇق‪ٌ .‬ېىىٓ‪،‬‬ ‫( ٍبذفىالض ٍبِبٔالضزىٓ ئبٍطىٍؽۇْ ) ۋە ثېىىحىٍىپ ثوٌغبْ« جەھۀٕەِٕي وۆضۈّٔەٍسىغبْ ئىطازىٍىه‬ ‫ِەۋجۇزىَەجٍەض ۋە ئىٕؽبٔالضٔىڭ ( ئەؼىىٍىطى ) ثىٍەْ جوـمۇظۇؾ» ھۆوّىّٕي ضېئبٌٍىممب ئبـؽۇْ‬ ‫زەپ ( ثۇٔساق لىٍىفٕي ذبٌىّىسۇق ) ( ‪.) 13‬‬ ‫ئۆظ ئىطازە ۋە ئەلٍي ثىٍەْ جوغطا ٍوٌٕي جبپبٌّىغبٔالض جبظاغب الٍىك ثوٌىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئۇالض‬ ‫ئۆظٌىطىگە ئبِبٔەت لىٍىٕغبْ ئىطازە ۋە ئەلىً ٔېّىحىگە ذىَبٔەت لىٍغبْ ( ‪ .) 12‬ئەِّب‪ ،‬ثۇ ئبِبٔەجىە‬ ‫ؼبزالەت وۆضؼەجىۀٍەضگە جۀٕەت ِۇوبپبجي ثېطىٍىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ٔۇلحىسا لۇضئبٔسىىي جۀٕەت‬ ‫ھەلمىسە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جەٌىپ لىٍىسىغبْ ئبٍەجٍەضزىٓ ثىطؼي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫ون‬ ‫فَ ًَل ثَ ْـ َ َُّل ه َ ْف ٌس َما ُأ ْد ِف َي مَِ ُْم ِم ْن كُ هص ِة َأؿْ ُ ٍني َج َز ًاء ِت َما َ​َكهُوا ً َ ْـ َموُ َ‬

‫« ئۇالضٔي ِۇوبپبجالؾ ٍۈظىؽىسىٓ ئبٌالھ جۀٕەت ؼبلٍىغبْ ۋە ئۇالضٔي ذۇـبي لىٍىسىغبْ‬ ‫وبجحب ٔېّەجٕي ھېچىىُ ثىٍّەٍسۇ » ( ‪.) 17‬‬ ‫ئبٔسىٓ ئۆجّۈـحە ئۆجىەْ ئۈِّەجٍەضزىٓ ئۆضٔەن ۋە ئىجطەت ِىؽبٌٍىطى جىٍغب ئېٍىٕغبْ ( ‪- 23‬‬ ‫‪.) 26‬‬ ‫ؼۈضە ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ جۇضغبٔالضٔي ئبگبھالٔسۇضغبْ ثىط ئبٍەت ثىٍەْ ئبذىطٌىفىسۇ‪:‬‬

‫ون‬ ‫فَبَ ْؾ ِص ْض َؾْنْ ُ ْم َواهْخَ ِؼ ْص اَّنه ُ ْم ُمٌْخَ ِؼ ُص َ‬ ‫ّ‬ ‫« ؼەْ ئۇالضزىٓ ٍۈظ ئۆضۈگىٓ‬

‫( ؼۆظٌىطىگە پەضۋا لىٍىپ وەجّىگىٓ )‪ .‬ئۇالض ( ئبٌالھ جىٓ‬ ‫وېٍىسىغبْ ئبظاثٕي ) وۈجۈـىە ضاظى ثوٌغبٔىىەْ‪ ،‬ؼۀّۇ ئۇٔي وۈجىىٓ » ( ‪.) 30‬‬

‫رەئىذى ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە « گۈٌسۈضِبِب » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ئىؽّىٕي ‪ - 13‬ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ضەئىس »‬ ‫وەٌىّىؽىسىٓ ئبٌغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ئىؽىُ‪ ،‬ۋەھىَگە ۋە ئۇٔي جەثٍىغ لىٍغبْ ( ٍەجىۈظگەْ ) ضەؼۇٌۇٌالھمب لبجحىك لبضـي چىممبْ‬ ‫ِەوىە ِۇـطىه وبجحىٍىطىغب لبضىحب جەھسىس ِۀىؽىٕي ئىپبزىٍەٍسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬گۈٌسۈضِبِب ئبضلىؽىسىٓ‬ ‫وېٍىسىغبْ ٍبِغۇضٔىڭ ذەۋەضچىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ٍبِغۇض ضەھّەت ئېٍىپ وېٍەِسۇ ٍبوي ئبپەجّۇ؟ ثۇ‬ ‫ِەجھۇي‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەوىە ٍبوي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ئىرحىالپ ثبض‪ .‬ؼەئىس ثىٓ جۇثەٍط‪،‬‬ ‫ھەؼەْ ئەٌجەؼطى‪ ،‬ئىىطىّە‪ ،‬ئبجب ثىٓ ئەثي ضاثبھ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ زەٍسۇ‪ .‬ئىجٓ ظۇثەٍط‪،‬‬ ‫وەٌجي‪ِ ،‬ۇلبجىً ثىٓ ؼۇالٍّبْ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ زەٍسۇ ( فەجھۇي لبزىط )‪.‬‬

‫‪145‬‬

‫ثەظى ِۀجەٌەض ثۇ ئىىىي لبضاـمب ئىجٓ ئبثجبؼٕي ِۀجە لىٍىپ وۆضؼەجّەوحە ( ثەغبۋى ۋە‬ ‫ئىجٕۇي جەۋظى )‪ .‬ھەض ئىىىي ضىۋاٍەت ‪ - 31‬ۋە ‪ - 43‬ئبٍەجٍەضٔي ِۇؼحەؼٕب زەپ لبضاٍسۇ‪ .‬ئەِّب ثۇ‬ ‫ھېچمبٔساق ثىط زەٌىٍٕي ئبؼبغ لىٍّىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ۋە ئۇؼٍۇثي ضەئىس ؼۈضىؽىٕىڭ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي زاالٌەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫چۈٔىي‪ ،‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍ​ٍەضزە جىعىٍغبْ جەضجىپٍەضزە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض ئبضىؽىغب‬ ‫جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ِەوىە ٍبوي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي ئىرحىالپالض زەؼٍەپىي‬ ‫جەضجىپٍەضزىّۇ ئۆظىٕي ئەوػ ئەجحۈضگەْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ؼۈضىٍەض لبجبضىغب‪ٍ ،‬ۀي ؼەجسە ‪ -‬جۇض ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبؼمب ٔىؽجەت ثېطىٍگەْ‬ ‫ٍۀە ثىط جەضجىپحىّۇ ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض لبجبضىغب‪ٍ ،‬ۀي ِۇئّىٕۇْ ‪ -‬جۇض ؼۈضىؽي‬ ‫ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىسە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض ئبضىؽىغب‪ٍ ،‬ۀي‬ ‫ِۇھەِّەز ‪ -‬جبالق ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ئىّبَ جبفەض جەضجىپىسە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ؼۈضىٍەض ئبضىؽىغب‪ٍ ،‬ۀي ِۇھەِّەز ‪ -‬ضەھّبْ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثىعٔىڭچە ئىجٓ ئبثجبغ‬ ‫جەضجىپي جوغطا‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 9‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي جەذّىٓ لىٍغىٍي ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ضەئىس ؼۈضىؽىسە ئىىىي ئبؼبؼٍىك جېّب جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫‪ِ .1‬ەۋجۇزىَەجٕىڭ ئبٌالھ لب ٍۈظٌۀگەْ جەضىپي ثىٍەْ جەۋھىس ۋە ۋەھسەت ( ٍىگبٔىٍىك )‪.‬‬ ‫‪ِ .2‬ەۋجۇزىَەجٕىڭ ِەذٍۇلبجمب ٍۈظٌۀگەْ جەضىپي ثىٍەْ ئەظۋاج ( ھەِطاھ‪ ،‬جۇپ )‪ ،‬ئەظزاز‬ ‫( ظىحٍىك ) ۋە وەؼطەت ( وۆپٍۈن )‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِۇلبجحب ھەضىپٍىطىسىٓ وېَىٓ « ثۇالض وىحبثٕىڭ ئبٍەجٍىطىسۇض » زەپ ؼۆظ ثبـالٍسۇ‪.‬‬ ‫ئبٍەجٍەض وۆپ‪ ،‬وىحبة ثىطزۇض‪ .‬ئبٍەجٍەض ۋەھىَٕىڭ ٔىفبٔي‪ ،‬وىحبة ۋەھىَٕىڭ ِۀجەؼىسۇض‪.‬‬ ‫ۋەھىَٕىڭ ئبٔب ِۀجەؼي ئبٌالھ جۇض‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ۋەھىٌ ٔبظىً لىٍىفحىىي ِەلؽىحي ئىٕؽبٔسۇض‪.‬‬ ‫وۆضۈٔگەْ ھەض ٔەضؼە ثىط ئبٍەت ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٍەجٍەض پەلەت وىحبثٕىڭ ئىچىسىال ئەِەغ‪ .‬ئبؼّبْ‬ ‫وىحبثىسا لۇٍبؾ ۋە ئبً ئبٍەجٍەضزۇض‪ .‬ثۇالضٔىڭ ھەض ثىطى ثىط لبٔۇٔغب جەۋە لىٍىٕغبْ ( ‪.) 2‬‬ ‫ِىسىطٌىّبغ جبغالضزۇض‪ ،‬ـبۋلۇْ ؼۈضۈپ ئبلمبْ زەضٍبالض‪ ،‬ئەضوەن ‪ -‬چىفي لىٍىپ جۇپ ٍبضىحىٍغبْ‬ ‫ھبٍۋأالض‪ ،‬ئۆؼۈٍِۈوٍەض‪ ،‬ئبؼّبْ ‪ -‬ظېّىٓ ئبضىؽىسىىي وېچە ‪ -‬وۈٔسۈظ ٍەض ٍۈظى وىحبثىٕىڭ‬ ‫ئبٍەجٍىطىسۇض ( ‪ .) 3‬زۇَٔب ( ٍەض ـبضى ) ثىطزۇض‪ ،‬ثۇ ٍىگبٔىٍىمي ثىٍەْ ۋەھسەجٕي وۆضؼىحىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪،‬‬ ‫لىحئەٌەض ۋە لۇضۇلٍۇق پبضچىٍىطى وۆپحۇض‪ ،‬ثۇ وۆپٍىىٕي وۆضؼىحىسۇ ( ‪ .) 4‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ ،‬ثبغالض‪،‬‬ ‫ئېىىٕعاضٌىمالض‪ ،‬ثىط ٍىٍحىعزىٓ چىممبْ وۆپ ـبذٍىك ٍبوي وۆپ ـبذٍىك ثوٌّىغبْ ٍەوىە گەۋزە‬ ‫ھبٌىحىسە لەز وۆجۈضگەْ ذوضِب زەضەذٍىطى؛ گەضچە ثۇالض ئوذفبؾ ؼۇ ثىٍەْ ؼۇغۇضۇٌغبْ ثوٌؽىّۇ‪،‬‬ ‫ئەِّب جەِي‪ٌ ،‬ەظظىحي‪ ،‬ضەڭگي‪ ،‬پۇضىمي‪ ،‬ـەوٍي ھەض ذىً ثوٌغبْ ِېۋىٍەضٔي ثېطىسۇ ( ‪ .) 4‬ثۇالض‬ ‫ذبٌىممب ٍۈظٌۀگەْ جەضىپي ثىٍەْ ۋەھسەجٕىڭ‪ِ ،‬ەذٍۇلمب ٍۈظٌۀگەْ جەضىپي ثىٍەْ وۆپٍۈوٕىڭ‬ ‫ٔبِبٍۀسىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە پەلەت ئۈچ ئبٍەجحە ۋەھسەت ۋە وەؼطەجىە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۇٔچە وۆپ ِىؽبي ثېطىٍگەْ‬ ‫ۋە ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ِۇٔساق زەپ ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ‪:‬‬

‫ون مَُِم ث َ‬ ‫َِش ٍء ا هَل َن َح ِاسطِ َنفه ِْ َِ ا َ​َّل امْ َما ِء ِم َ​َ ْحوُ َف فَا ٍُ َو َما ُ َُو ِت َحا ِم ِل َِ َو َما‬ ‫ُون ِم ْن ُدو ِه َِ َ​َل ٌ َْس َخجِ َح َ‬ ‫َ َُل َدؾ َْو ُة امْ َح ّ ِق َو ه ِاَّل ٍَن ًَسْ ؾ َ‬ ‫ّ‬ ‫ُ ْ ْ ّ‬ ‫ُدؿَا ُء امْ َ​َك ِف ِص ٍَن ا هَل ِ​ِف ضَ ًَللٍ‬ ‫ّ‬ ‫‪146‬‬

‫« ِۇجٍەق ھەلىمەت ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ ھەلىمي ثىط زۇئب پەلەت ئبٌالھ لب لبضىحىٍغبْ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ٔي لوٍۇپ ٍبٌۋۇضۇپ ٍېٍىٕغبْ ِەۋجۇزىَەجٍەض ھېچمبٔساق ـەوىٍسە ئۇالضٔىڭ جەٌەپٍىطىگە‬ ‫جبۋاة ثېطەٌّەٍسۇ‪ ( .‬ئۇالضٔىڭ ِىؽبٌي ) ذۇززى ئبغعىّىعغب ؼۇ چۈـؽۇْ زەپ ٔېطىسىٓ ئىىىي‬ ‫ئبٌمىٕىٕي ؼۇغب لبضىحىپ ئېچىپ جۇضغبْ ئبزەِگە ئوذفبٍسۇ‪ .‬ثۇ ئەھۋاٌسا ئۇالض ھەضگىعِۇ ؼۇغب‬ ‫ئېطىفەٌّەٍسۇ‪ .‬وۇپطىغب پېحىپ لبٌغبٔالضٔىڭ زۇئبؼي گۇِطاھٍىمىٕي ئبـۇضۇـحىٓ ثبـمب ھېچمبٔساق‬ ‫پبٍسا ئېٍىپ وەٌّەٍسۇ » ( ‪.) 14‬‬ ‫ؼۈضىسىىي ثۇ ئبٔب جېّب ثىٍەْ ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي ئبضىؽىسا ثىۋاؼحە ثىط ِۇٔبؼىۋەت ثوٌؽب‬ ‫وېطەن‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪ :‬ئوذفبؾ ثىط ئبجىسىٓ وەٌگەْ ئبزەَ ثبٌىٍىطى ئبٌالھ ٔىڭ ۋەھىَؽىگە لبضىحب‬ ‫ثىطؼي ئىّبْ ئېَحىپ‪ٍ ،‬ۀە ثىطؼي ئىٕىبض لىٍىفحىٓ ئىجبضەت ئىىىي ذىً ِۇئبِىٍىسە ثوٌّبلحب‪ ،‬ثۇ‬ ‫ٔېّە ئۈچۈْ؟ ئوذفبؾ ثىط ئبجب ‪ -‬ئبٔىٕىڭ ثبٌىٍىطىسىٓ ثىطؼي ھىساٍەجٕي جبٌٍىغبْ ثوٌؽب‪ٍ ،‬ۀە‬ ‫ثىطؼي گۇِطاھٍىمٕي جبٌٍىّبلحب‪ ،‬ثۇ ٔېّە ئۈچۈْ؟ ئوذفبؾ ثىط لەۋِگە ِۀؽۇپ ثىط ئبٍّبق ئىّبٔغب‬ ‫لبضاپ ٍۈگۈضگەْ ثوٌؽب‪ٍ ،‬ۀە ثىط ئبٍّبق ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ جۇضِبلحب‪ ،‬ثۇ ٔېّە ئۈچۈْ؟ ِبٔب ثۇ «‬ ‫ٔېّە ئۈچۈْ؟ »ٌەضٔىڭ جبۋاثي وبئىٕبجٕىڭ ۋە جەثىئەجٕىڭ ِۆجىعىۋى جەضجىپي ئىچىگە ٍوـۇضۇٔغبْ‪.‬‬ ‫ئوذفبـٍىمالضٔىڭ لبضىّۇلبضـىٍىمي‪ ،‬لبضىّۇلبضـىٍىمالضٔىڭ ِبؼٍىفىفي ثۇ ِۆجىعىٕىڭ ثىط‬ ‫وۆضۈٔۈـىسۇض‪.‬‬ ‫ئەظۋاج (جۇپ) ثىطؼي ثوٌّبؼحىٓ ٍۀە ثىطؼي ثوٌّبٍسىغبْ ـەٍئىٍەضزۇض‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪ :‬ئەض ‪-‬‬ ‫ئبٍبي‪ٍ ...‬ەض ‪ -‬ظېّىٓ‪...‬زېگٕسەن‪ .‬ئەظزاز (ظىحٍىك)‪ -‬ثىطؼي ثوٌؽب ٍۀە ثىطؼي ِەۋجۇت‬ ‫ثوٌّبٍسىغبٔالضزۇض‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪ :‬وېچە ۋە وۈٔسۈظ‪ ...‬ئىؽؽىك ۋە ؼوغۇق‪ ...‬ؼۈضىسە ؼۆظٔىڭ‬ ‫ضەھىٍّەضگە ۋە ضەھىٍّەض ئىچىسىىىگە وەٌحۈضۈٌىفىّۇ ئەظۋاجٕي وۆضؼەجّەوحە ( ‪ٍ .) 8‬ۀە لوضلۇٔچ‬ ‫ۋە ئۈِىسٔي ثىطٌىىحە ٍبـىحىفىّۇ ثۇ ِۀىسە ( ‪ ) 12‬وەٌّەوحە‪ .‬ئەڭ ئبذىطىسا ؼۆظ ِەۋجۇزىَەت‬ ‫ِۀؽۇپ ثوٌغبْ ئىالھىٌ لبٔۇٔغب وەٌحۈضۈٌۈپ ِۇٔساق زېَىٍگەْ‪:‬‬

‫امس َم َاو ِات َو ْ َاْل ْر ِض َظ ْوؿًا َو َن ْصًُا َو ِػ ًَلمُِ ُْم ِ​ِبمْلُسُ ِّو َو ْ َاْل ٓ َصالِ‬ ‫َو ِ ه ِّلِل ٌ َْس ُجسُ َم ْن ِ​ِف ه‬

‫« ئبؼّبٔالضزىىي ۋە ظېّىٕسىىي ھەض ِەذٍۇق ۋە ئۇالضٔىڭ ئەجحىگۀسىٓ وەچىىچە ( ئىالھي‬ ‫لبٔۇْ جەلەظظاؼي ثىٍەْ ئۆظگۈضۈپ جۇضغبْ ) ؼبٍىٍىطىّۇ ئىرحىَبضى ۋە ِەججۇضى ٍوؼۇٔسا ئبٌالھ لب‬ ‫ثوٍؽۇٔىسۇ ( ؼەجسە لىٍىسۇ ) » ( ‪.) 15‬‬ ‫ثۇ وۆپٍۈوٕىڭ ؼىطىغب ھەِّە زىممەجٕي جبضجمبٔسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب جەۋھىسٔي‬ ‫جەۋؼىَە لىٍّبلحب‪:‬‬ ‫« ھەض ٔەضؼىٕىڭ ٍبضاجمۇچىؽي ئبٌالھ جۇض‪ .‬ئبٌالھ ثىطزۇض‪ ،‬ھەِّىگە غبٌىجحۇض » ( ‪.) 16‬‬ ‫ۋەھىٌ ذىحبة لىٍىٕغۇچىسىٓ ـەٍئىٍەض ئبضىؽىسا ِۇٔبؼىۋەت لۇضىسىغبْ‪ ،‬ـەٍئىٍەض ئبضىؽىسىىي‬ ‫ظىچ ِۇٔبؼىۋەجٕي وۆضەٌەٍسىغبْ ثىط ئەلىً جەٌەپ لىٍّبلحب‪ .‬ثۇ ئەلىً ٍبضاجمۇچي ثىٍەْ ٍبضىحىٍغبْ‪،‬‬ ‫ٍەض ثىٍەْ ئبؼّبْ‪ ،‬ئەضوەن ثىٍەْ چىفي‪ ،‬ئبٌالھ ثىٍەْ پەٍغەِجەض‪ ،‬ئبٌالھ ثىٍەْ ئىٕؽبْ‪ ،‬جەثىئەت‬ ‫لبٔۇٔىَىحي ثىٍەْ ئىجحىّبئىٌ لبٔۇٔالض‪ٍ ،‬ەوىە گەۋزە ثىٍەْ وۆپ ـبخ ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجٕي‬ ‫جۇٍغۇ‪ ،‬چۈـۀچە ۋە ھەض ذىً لىٍّىفي ثىٍەْ ثىط ‪ -‬ثىطىسىٓ ئبٍطىۋەجّەٍسىغبْ ثىط ئەلىً ثوٌىفي‬ ‫وېطەن‪:‬‬

‫اِ‬ ‫اَّللِ ِمن بػع ِد ِميثَاقِ ِو ويػ ْقطَعو َف ما أَمر ا ِ​ِ‬ ‫وصل َويػُ ْف ِس ُدو َف ِٓت ْاْل َْر ِ‬ ‫ض‬ ‫ين يَػْنػ ُق ُ‬ ‫ضو َف َع ْه َد ا ْ َ ْ‬ ‫َوالذ َ‬ ‫َ َ ُ َ َ​َ‬ ‫اَّللُ بو أَ ْف يُ َ َ‬ ‫ك َ​َلُ​ُم اللا ْعنَةُ َوَ​َلُْم ُسوءُ الداا ِر‬ ‫أُولَئِ َ‬ ‫‪147‬‬

‫« ئبٌالھ لب ثەضگەْ فىحطەت ۋەزىؽىٕي ِۇؼحەھىەٍِىگۀسىٓ وېَىٓ ثۇظغبٔالض‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ؼىٍە‬ ‫ ضەھىُ لىٍىفحىٓ ئىجبضەت ئەِطىٕي جۇجّبً‪ ،‬ظېّىٕسا ئىجحىّبئي ثۇظۇلچىٍىمٕىڭ وېٍىپ چىمىفىغب‬‫ؼەۋەث چي ثوٌغبٔالض‪ ،‬ئۀە ـۇالض ئبٌالھ ٔىڭ ضەھّىحىسىٓ ٍىطاق لىٍىٕغبٔالضزۇض ۋە زاضى زۇَٔبزىٓ‬ ‫وېَىٓ وېٍىسىغبْ ٍبِبْ ئبلىۋەت ئۇالضٔي وۈجّەوحە » ( ‪.) 25‬‬ ‫ِەذٍۇلحىىي ئوذفبـّبؼٍىمالض‪ ،‬ضەڭساضٌىمالض ئۈؼحىسىٓ ضەؼۇٌۇٌالھ ۋە ِۇئّىٍٕەضگە‪ « :‬ھەِّە‬ ‫وىفىٕي ِۇئّىٓ لىٍىؿ ؼەۋزاؼىغب ثېطىٍىپ وەجّەڭالض‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ِۇضازى ثۇ ئەِەغ‪.‬‬ ‫ئەگەض ئبٌالھ ذبٌىغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ثۇٔي ۋۇجۇزلب چىمىطىؿ ئبٌالھ لب لىَىٓ ئەِەغ » زېّەوحە‪ .‬ئەِسى‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەجٕي ئولۇپ ثبلبٍ​ٍي‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ت بِ​ِو ْاْلَرض أَو ُكلِّم بِ​ِو الْموتَى بل ِاَّللِ ْاْلَمر َِ‬ ‫ّت ًيعا أَفَػلَ ْم يَػْيػئَ ِ‬ ‫س‬ ‫ت بِ​ِو ْ‬ ‫إتِبَ ُ‬ ‫َولَ ْو أَ اف قُػ ْرآَ ً​ًن ُسَِّّي ْ‬ ‫اؿ أ َْو قُطّ َع ْ‬ ‫ْ ُ ْ َ َْ َ ْ‬ ‫ُْ‬ ‫اِ‬ ‫اِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫اَّلل َ​َل َدى الن ِ‬ ‫صنَػعُوا قَا ِر َعةٌ أ َْو َ​َُل قَ ِريبًا‬ ‫ين آَ َمنُوا أَ ْف لَ ْو يَ َشاءُ اُ َ‬ ‫ين َك َف ُروا تُصيبُػ ُه ْم ِبَا َ‬ ‫ااس َّت ًيعا َوَ​َل يَػَز ُاؿ الذ َ‬ ‫الذ َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ف الْ ِم َيع َاد‬ ‫اَّللِ إِ اف ا‬ ‫ِم ْن َدا ِرِى ْم َح اَّت َ​َيِْ​ِتَ َو ْع ُد ا‬ ‫اَّللَ َ​َل ُِيْل ُ‬

‫« ِۇثبزا ثۇ (جىالۋەت لىٍىؿ) ثىٍەْ جبغالض ٍۆجىىٍىسىغبْ ٍبوي ٍەض ٍېطىٍىسىغبْ ۋە ٍبوي‬ ‫ئۆٌۈوٍەض ؼۆظٌەٍسىغبْ ذىحبة ثوٌغبْ جەلسىطزىّۇ (ئۇالض چولۇَ ئىّبْ ئېَحّبٍححي)‪ .‬ھەِّە ئىؿ اﷲ‬ ‫ثەٌگىٍىگەْ لبٔۇْ ثوٍىچە ثوٌىسۇ‪ِ .‬ۇئّىٍٕەض ئەگەض اﷲ ذبٌىؽب‪ ،‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ ھەِّىؽىٕي جەظِەْ‬ ‫ھىساٍەت لىٍىسىغبٍٔىمىٕي چۈـىٕىپ جۇضۇپ‪ ( ،‬ھەِّە وىفىٕي ِۇئّىٍٕەضزىٓ لىٍىؿ )‬ ‫ؼەۋزاؼىسىٓ جېرىچە ۋاظوەچّىسىّۇ؟ ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ جۇضغبٔالضغب وەٌؽەن‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ۋەزىؽي‬ ‫ئەِەٌگە ئبـمبٔغب لەزەض وبپىطالض ئۆظ لىٍّىفٍىطى جۈپەٍ​ٍىسىٓ ھبِبْ جۈضٌۈن ثبالالضغب زۇچبض ثوٌىسۇ‪،‬‬ ‫ٍبوي ثبالٍي ‪ -‬ئبپەت ئۇالضٔىڭ ٍۇضجىغب ٍېمىٓ ثىط جبٍغب چۈـىسۇ‪ ،‬اﷲ ۋەزىؽىگە ئەٌۋەجحە ذىالپٍىك‬ ‫لىٍّبٍسۇ » ( ‪.) 31‬‬ ‫ؼۈضىسىىي ثبضٌىك ثۆٌەوٍەضزە ؼۆظ ِەذٍۇلبجٕىڭ ذىٍّۇ ‪ -‬ذىً ۋە ضەڭساضٌىك لبٔۇٔىَىحىگە‬ ‫وەٌحۈضۈٌگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب ھبٍبجٕىڭ ئىالھىٌ لبٔۇٍٔىطىٕي ئۆگىحىؿ‪،‬‬ ‫جىطىفچبٍٔىمىٕي ئۇ لبٔۇٔىَەجىە پەضۋا لىٍّبؼحىٓ ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە ئۇ لبٔۇٔىَەجٍەضٔي ٔەظەضزە‬ ‫جۇجمبْ ئبؼبؼحب ئېٍىپ ثېطىؿ ئېڭىٕي ؼىڭسۈضۈؾ ِەلؽەت لىٍىّٕبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕي ِەذٍۇلبجٕىڭ ھەِّىؽىٕي ثىط وىحبة زەپ لبضاپ ئولۇـمب زەۋەت‬ ‫لىٍىسۇ‪ .‬ئبفبلي ( ‪ ) 4 - 1‬ۋە ئۀفۇؼي ئبٍەجٍەض ( ‪ ) 11 - 8‬ئۈؼحىسە جوذحىٍىسۇ‪ِ .‬ۀىؽىعٌىه ۋە‬ ‫ِەلؽەجؽىعٌىه زېگەْ ِۀىٕي ئىپبزىٍەٍسىغبْ ٍەوىە زۇَٔبٌىك چۈـۀچىٕي وەؼىىٓ ثىط ئۇؼٍۇثحب‬ ‫ضەت لىٍىسۇ ( ‪.) 18 ،13 - 11 ،5‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ذىحبة لىٍغۇچىٍىطىٕىڭ وىٍّىىىٕىّۇ ضوـەْ ھبٌسا ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ثۇالض ضەثجىٕي ۋە‬ ‫لبٍحىسىٓ جىطىٍىفٕي ئىٕىبض لىٍغبْ وىفىٍەضزۇض ( ‪ .) 5‬ثۇالض ئىالھي جەھسىسوە لبضـي‬ ‫ھبِبلەجٍەضچە ثوٍۇٔحبۋٌىك لىٍغبْ ۋە ِۆجىعە جەٌەپ لىٍغبْ وىفىٍەضزۇض ( ‪ .) 6‬ئبٌالھ ھەلمىسە‬ ‫ِۇٔبظىطە لىٍىفمبْ وىفىٍەضزۇض ( ‪ .) 12‬ئبٌالھ جىٓ غەٍطىگە ٍبٌۋۇضۇپ ‪ٍ -‬ېٍىٕغبْ ( ‪ ،) 14‬ئبٌالھ‬ ‫ثىٍەْ لىٍغبْ ئەھسىؽىٕي ثۇظغبْ‪ ،‬ثەضپب لىٍىفمب‪ ،‬ئۇالـمب ثۇٍطىغبٕٔي ئۈظۈپ جبـٍىغبْ ( ‪،) 25‬‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ئەٌچىؽىٕي ِەؼرىطە لىٍغبْ وىفىٍەضزۇض ( ‪ .) 32‬ئبٌالھ لب ـېطىه وەٌحۈضگەْ‪،‬‬ ‫چۈـۀچىٍىطى ئۆظىگە لۇضغبْ جوظالمب چۈـىەْ‪ ،‬زۇَٔب ۋە ئبذىطەجحە ئبظاپمب الٍىك ثوٌغبْ ( ‪،) 34‬‬

‫‪148‬‬

‫ھەظضىحي ِۇھەِّەز ( ئەٌەٍھىؽؽبالَ )وە « ؼەْ ئبٌالھ جەضىپىسىٓ ئەۋەجىٍّىسىڭ » زېگەْ ( ‪) 43‬‬ ‫وىفىٍەضزۇض‪.‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەض پەلەت ئۆظ زەۋضىسىىي ئىٕىبضچىالضٔىال ئەِەغ‪ ،‬ھەض زەۋضزىىي ئىٕىبضچىالضٔي‬ ‫جەؼۋىطٌەپ ثەضِەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ۋەھىٌ‪ ،‬جەثىئەت ( وبئىٕبت ) ۋە ئۆظىٕي ئولۇـي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‬ ‫ِەٌۇِبجالضٔي ئۆظ ئىچىگە ئبٌّبلحب‪ .‬ثۇ ئولۇـٕىڭ ٔىھبئي ِەلؽىحي ؼۈضىٕىڭ ‪ - 11‬ئبٍىحىسە ِۇٔساق‬ ‫ئىپبزىٍۀگەْ‪:‬‬

‫اَّللَ َ​َل يػُغَِّ​ّيُ َما بَِق ْوٍـ َح اَّت يػُغَِّ​ّيُوا َما ِ​ِبَنْػ ُف ِس ِه ْم‬ ‫إِ اف ا‬

‫« ھەض لەۋَ ئۆظىٕىڭ ئەھۋاٌىٕي ئۆظگەضجّىگۈچە ئبٌالھ ئۇالضٔىڭ ئەھۋاٌىٕي ئۆظگەضجّەٍسۇ »‬ ‫( ‪.) 11‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ـەذؽي ۋە ئىجحىّبئىٌ ‪ِ /‬ىٍ​ٍەت ذبضاوحېطٌىك ئۆظگۈضۈـٕىڭ ئىالھىٌ لبٔۇٔىَىحىسۇض‪.‬‬

‫تۇر ضۈرىطي‬ ‫ؼىٕب جېغي ئىّب لىٍىٕغبْ « ئۇٌۇغ جبغ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « جۇض » ئىؽّي ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ثىطىٕچي ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ثىطىٕچي ٔەؼىٍسىٓ ثۈگۈٔگىچە « جۇض » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬جۇض زەپ ئبجبٌغبْ ؼىٕب جېغي‬ ‫ؼىٕب ٍېطىُ ئبضىٍىسىىي جىھ ؼەھطاؼىٕىڭ چەت ثىط لىؽّىغب جبٍالـمبْ ۋە ِەظوۇض ضاٍۇٔسىىي‬ ‫جۈظٌەڭٍىىحە ٔبھبٍىحي ھەٍۋەجٍىه جۇضغبْ ثىط جبغسۇض‪ .‬ھەظضىحي ِۇؼب ثۀي ئىؽطائىٍٕي ِىؽىطزىٓ‬ ‫ئېٍىپ چىممبٔسىٓ وېَىٓ ۋەھىٌ ئېٍىؿ ئۈچۈْ ثۇ جبغمب چىممبْ‪ .‬ئوْ ئەِىط ثۇ جبغسا ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىسە ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍغبْ ؼۈٍمەؼث پىالٍٔىطى ئىّب‬ ‫لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 42‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 44‬ئبٍىحي ثىٍەْ ئىؽطا ؼۈضىؽىٕىڭ ‪ - 92 - 90‬ئبٍەجٍىطى ئبضىؽىسا‬ ‫ثىط ِۇٔبؼىۋەت ثبضزەن وۆضۈّٔەوحە‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىسە ؼەجسە ‪ِ -‬ۈٌه‪ ،‬ئىجٓ ئبثجبغ‬ ‫جەضجىپىسە ضەئىس ‪ِ -‬ۈٌه‪ ،‬جەثىط ثىٓ ظەٍىسٔىڭ ئىجٓ ئبثجبؼمب ٔىؽجەت ثېطىٍگەْ جەضجىپىسە ٔۇھ ‪-‬‬ ‫ِۇئّىٕۇْ ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪.‬‬ ‫ثۇ ٍىپ ئۇچٍىطىغب ئبؼبؼەْ ؼۈضىٕىڭ زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 9‬ىٍىٕىڭ ئبذىطٌىطىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي‬ ‫جەذّىٓ لىٍغىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬لۇضەٍؿ ضەؼۇٌۇٌالھمب ؼۈٍمەؼحٕي پەلەت ئەثۇ جبٌىپٕىڭ‬ ‫ۋاپبجىسىٓ وېَىٓ ضەؼّىٌ ـەوىٍسە ِۇظاوىطە لىٍىفمب ثبـٍىغبٔىسى‪.‬‬ ‫ھەض ٔەضؼىٕىڭ ثىط ضوھي ثبضزۇض‪ .‬ثۇ زۇَٔب ھبٍبجٕىڭ جىؽّي ثوٌؽب‪ ،‬ضوھي ئبذىطەجحۇض‪ .‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ئبٔب جېّىؽي ِبٔب ثۇ ضوھ ‪ -‬ئبذىطەجحۇض‪.‬‬ ‫ِۀجەٌىطىّىعزە جۇثەٍط ثىٓ ِۇجئىّٕىڭ ثۇ ؼۈضىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌغبْ لىعىمبضٌىك ثىط‬ ‫ئەؼٍىّىؽي ٔەلىً لىٍىٕغبْ‪ « :‬ثەزضى ئەؼىطٌىطى ھەلمىسە ِەوىىگە ۋاوبٌەجەْ ِۇظاوىطە‬ ‫ئۆجىۈظۈؾ ئۈچۈْ ِەزىٕىگە وەٌسىُ‪ِ .‬ۇؼۇٌّبٔالض ِەؼجىححە ٔبِبظ ئولۇۋاجبجحي‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ جۇض‬ ‫ؼۈضىؽىٕي ئولۇۋاجبجحي‪ " .‬ـۈثھىؽىعوي ضەثجىڭٕىڭ ئبظاثي چولۇَ ضوٍبپمب چىمىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭغب ھېچىىُ‬

‫‪149‬‬

‫لبضـي جۇضاٌّبٍسۇ " ( ‪ ) 8 - 7‬ئبٍەجٍىطىگە وەٌگۀسە ٍۈضىىىُ ئوضٔىسىٓ چىمىپ وېحىسىغبٔسەن ثوٌۇپ‬ ‫وەجحىُ » ( ثۇذبضى ۋە ئىجٓ ھۀجەي )‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثىط لبجبض ِەۋجۇزىَەجٍەضگە لەؼەَ لىٍىؿ ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ئۆظى ٍبضاجمبْ‬ ‫ِەذٍۇلٍىطىسىٓ ثەظىٍىطىگە لەؼەَ لىٍىفىٕىڭ ٔۇضغۇْ ؼەۋەثي ثبض‪ .‬ثۇ ۋە ثۇٔىڭغب ئوذفبٍسىغبْ‬ ‫ثبـمب ؼۈضىٍەضزە لەؼەِٕىڭ ِەلؽىحي ِەۋجۇزىَەجٕىڭ ـبھىث ثوٌىسىغبٍٔىمىٕي ئەؼىەضجىؿ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕىبضچىالض ئبٌالھ جىٓ ھبٍبجٍىطىٕي ئېٍىپ لبچبالٍسىغبٍٔىمىٕي‪ٍ ،‬ۀي ذبجىطىٍۀّەٍسىغبْ‪،‬‬ ‫ھېؽبثي ئېٍىّٕبٍسىغبْ ثىط ھبٍبت ٍبـبٍسىغبٍٔىمىٕي پەضەظ لىٍىفّبلحب‪ .‬لەؼەَ لىٍىٕغبْ ِەذٍۇلالضغب‬ ‫زىممەجٕي ثۇضاپ‪ « ،‬ئبٌالھ ٍبضاجمبْ ھەض ٔەضؼىگە ـبھىث ثوالالٍسىغبْ ثىط ئىمحىساض ثېطىٍگەْ ٍەضزە‪،‬‬ ‫ٍېعىپ لوٍۇٌّىغبْ ثىط ھبٍبجٕي ٍبـىَبٌّبٍؽەْ » زېّەوحە‪ .‬ثۇ ؼۈضىسە لەؼەَ لىٍىٕغبْ ِەذٍۇلالض‬ ‫جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ ٍ‬ ‫ت الْم ْعموِر (‪ )4‬وال اس ْق ِ‬ ‫ِ ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫وع (‪)5‬‬ ‫ف الْ َم ْرفُ ِ‬ ‫َ‬ ‫َوالطور (‪َ )1‬وكتَاب َم ْسطُور (‪ٓ )2‬ت َر ّؽ َمْن ُشور (‪َ )3‬والْبَػْي َ ُ‬ ‫َوالْبَ ْح ِر الْ َم ْس ُجوِر (‪)6‬‬

‫« جۇض جېغي ثىٍەْ لەؼەِىي‪ ،‬ئېچىٍغبْ جېطە ثبغالٍِىطىسىىي لۇضالضغب ٍېعىٍغبْ ئىالھي ذەۋەض‬ ‫ثىٍەْ لەؼەِىي‪ ،‬ثەٍحۇي ِەئّۇض ثىٍەْ لەؼەِىي‪ ،‬ئبؼّبْ ثىٍەْ لەؼەِىي‪ ،‬ـبۋلۇْ چىمىطىپ‬ ‫زوٌمۇٍٔىغبْ زېڭىع ثىٍەْ لەؼەِىي » ( ‪.) 6 - 1‬‬ ‫ؼۈضىسە ئىٕؽبٕٔىڭ ِۇئبِىٍە ۋە لىٍّىفٍىطى ھەلمىسە ثبٍبٔالض ثېطىٍگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇالضٔىڭ ھۆض‬ ‫ئىطازىسىٓ پبٍسىٍىٕىپ ئېٍىپ ثېطىٍغبْ جبٌالـٕىڭ ئەؼەضى ئىىۀٍىىي جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ھەِسە‬ ‫ئىٕؽبٔغب ئبجىعٌىك ۋە وۈچ‪ ،‬ئبجىعٌىك ۋە ئبضجۇلچىٍىك وۆضؼىحىٍگەْ‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسىٓ ئېٍىپ ئېَحمبٔسا‬ ‫ؼۈضىٕي ِۇوبپبت ۋە جبظا ؼۈضىؽي زېؽەوّۇ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ثىط ‪ -‬ثىطٌىطىگە چىڭ ثبغالٔغبْ ئبئىٍە ئەظاٌىطىٕىڭ « ھەِّىّىع ئىفىٕىفىّىع وېطەن‪ٌ ،‬ېىىٓ‬ ‫ئەِەٌٍىطىّىع ئوذفبؾ ئەِەغ‪ ،‬جەڭ زەضىجىسە ئەِەغ‪ .‬ـۇڭب ثىع ئبذىطەجحە ثۇ زۇَٔبزىىىسەن‬ ‫ثىطٌىىحە ثوالالِسۇق؟ » زېگەْ ؼۇئبٌىغب جبۋاة ثېطىٍگەْ ثىط ئبٍەت ثۇ ؼۈضىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫اف أ ْ ِ​ِ‬ ‫والا ِذين آَمنُوا واتاػبػعْتػهم ذُ ِريػاتُػهم ِبِ​ِّيَ ٍ‬ ‫اى ْم ِم ْن َع َملِ ِه ْم ِم ْن َش ْي ٍء ُكل ْام ِر ٍئ‬ ‫َٖتَْقنَا ِب ْم ذُِّريػاتَػ ُه ْم َوَما أَلَْتػنَ ُ‬ ‫َ َ َ َ َ​َ ُْ ّ ُْ‬ ‫ِ​ِبا َكس ِ‬ ‫ي‬ ‫ب َرى ٌ‬ ‫َ َ َ‬

‫« ئۆظٌىطى ئىّبْ ئېَحمبْ‪ ،‬ئەۋالزٌىطىّۇ ئەگىفىپ ئىّبْ ئېَحمبٔالضٔىڭ ئەۋالزٌىطىٕي ئۇالض‬ ‫ثىٍەْ جەڭ زەضىجىسە لىٍىّىع‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ( ٍبذفي ) ئەِەٌٍىطىسىٓ لىٍچىّۇ وېّەٍحىۋەجّەٍّىع‪ ،‬ھەض‬ ‫ئبزەَ ئۆظىٕىڭ لىٍّىفىغب ِەؼئۇٌسۇض » ( ‪.) 21‬‬ ‫ئىٕىبضچي ذىحبة لىٍىٕغۇچىالضٔىڭ ثۇ پوظىحؽىَىؽىٕي ئەٍىپٍەپ ئىفٍىحىٍگەْ ئۇؼٍۇة‬ ‫ھەلىمەجەْ وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪:‬‬ ‫« ئۇالضٔىڭ ئەلٍي ئۇالضٔي ِۇـۇٔساق ( ؼۆظ ) لىٍىفمب ثۇٍطۇِسۇ؟ ھەضگىع ئۇٔساق ئەِەغ‪ ،‬ئۇالض‬ ‫( وۇفطىسا ) ھەززىسىٓ ئبـمبْ لەۋِسۇض » ( ‪.) 32‬‬ ‫ٍبضىحىٍىفمب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ھبٌسا ئىٕىبض لىٍغۇچىغب لبضىحىٍغبْ ؼۇئبٌالض‪ ،‬ئبذىطەجٕي ئىٕىبض‬ ‫لىٍىفٕىڭ ئىالھي غەظەپٕي وەٌحۈضۈپ چىمىطىسىغبْ ئەڭ چوڭ ثىط گۇٔبھ ئىىۀٍىىي‬ ‫وۆضؼىحىٍّەوحە‪:‬‬

‫‪150‬‬

‫يث ِمثْلِ ِو إِ ْف َكانُوا ِ ِ‬ ‫فَػ ْليأْتُوا ِ​ِب ِد ٍ‬ ‫اٗتَالُِقو َف (‪ )35‬أ َْـ‬ ‫ي (‪ )34‬أ َْـ ُخلِ ُقوا ِم ْن َغ ِّْي َش ْي ٍء أ َْـ ُى ُم ْ‬ ‫صادق َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك أ َْـ ُى ُم الْ ُم َسْي ِط ُرو َف (‪)37‬‬ ‫ض بَل َ​َل يُوقنُو َف (‪ )36‬أ َْـ ِعْن َد ُى ْم َخَزائِ ُن َربِّ َ‬ ‫َخلَ ُقوا ال اس َم َاوات َو ْاْل َْر َ‬

‫« ٍبوي ئۇالض ٍبضاجمۇچىؽىع ٍبضىحىٍغبّٔۇ؟ ٍبوي ئۇالض ئۆظٌىطى ٍبضاجمۇچىّۇ؟ ٍبوي ئۇالض‬ ‫ئبؼّبٔالضٔي ۋە ظېّىٕ​ٕي ٍبضاجمبّٔۇ؟ ثەٌىي ئۇالض ( ئبٌالھ ٔىڭ ثىطٌىىىگە ) ئىفۀّەٍسۇ‪ .‬ئۇالضٔىڭ‬ ‫ٍېٕىسا ضەثجىڭالضٔىڭ ذەظىٕىٍىطى ثبضِۇ؟ ٍبوي ئۇالض ( ـەٍئىٍەضٔي ذبٌىغبٔچە جەؼەضضۇپ‬ ‫لىٍىسىغبْ ) ( وبئىٕبجٕي ) ثوٍؽۇٔسۇضغۇچىّۇ؟ » ( ‪.) 37 - 35‬‬ ‫ؼۈضە ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ِۇھبجبثٍىطىغب ؼەثىطٔي جەۋؼىَە لىٍىپ ؼۆظٔي ئبذىطالـحۇضىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اك ِ​ِب َْعيُنِنَا‬ ‫ك فَِإن َ‬ ‫اصِ ِْب ٖتُ ْك ِم َربِّ َ‬ ‫َو ْ‬ ‫الن ُج ِوـ (‪)49‬‬

‫وسبِح ِ​ِبم ِد ربِ َ ِ‬ ‫وـ (‪َ )48‬وِم َن اللاْي ِل فَ َسبِّ ْحوُ َوإِ ْد َ​َب َر‬ ‫كحَ‬ ‫َ َ ّ ْ َ ْ َّ‬ ‫ي تَػ ُق ُ‬

‫« ضەثجىڭٕىڭ ھۆوّىٕي ؼەثىط ثىٍەْ وۈجىىٓ‪ .‬ئۇٔحۇِىغىٕىي‪ ،‬ؼەْ ھەلىمەجەْ ثىعٔىڭ‬ ‫ھىّبٍىّىعزىسۇضؼەْ‪ ( ،‬ئۇٍمۇزىٓ ) جۇضغبْ ۋالحىڭسا ضەثجىڭگە جەؼجىھ ئېَحمىٓ‪ ،‬ھەِس ئېَحمىٓ‪،‬‬ ‫وېچىسىّۇ‪ٍ ،‬ۇٌحۇظالض پبجمبٔسىٓ وېَىّٕۇ ئۇٔىڭغب جەؼجىھ ئېَحمىٓ » ( ‪.) 49 - 48‬‬

‫يۈنك ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ « ِۇجٍەق ھۆوۈِطاْ ۋە ھۆوۈَ ئىگىؽي » ئىىۀٍىىىٕي ئىپبزىٍىگەْ ِۈٌه‬ ‫ئىؽّىٕي ثىطىٕچي ئبٍەجحىٓ ئبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ( پۈجۈْ ئبؼّبْ ۋە ظېّىٕ​ٕىڭ ) ھۆوۈِطأٍىمي ئىٍىىسە ثوٌغبْ ئبٌالھ ٔىڭ ثەضىىىحي‬ ‫ثۈٍۈوحۇض‪ ،‬ئبٌالھ ھەض ٔەضؼىگە لبزىطزۇض » ( ‪.) 1‬‬ ‫لەزىّمي جەپؽىط ۋە ھەزىػ ِۀجەٌىطىسە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثۇ ئىؽّىسىٓ‬ ‫ثبـمب ٍۀە ئبٌحە ئىؽىّي ثبض‪.‬‬ ‫ثىط ضىۋاٍەجىە لبضىغبٔسا ؼبھبثىٍەض ثۇ ؼۈضىٕي ِبٔىئە ( ِۀئي لىٍغۇچي ) زەپ ئبجىغبْ‬ ‫( جەثەضأي )‪ .‬ئولۇغبْ وىفىگە ئبظاپحىٓ لۇجۇٌۇؾ ٍوٌٍىطىٕي وۆضؼىحىسىغبٍٔىمي ئۈچۈْ ثۇ ئىؽىُ‬ ‫ثىٍەْ ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ئىحمبْ ِۇٔجىَە ( لۇجمبظغۇچي ) ئىؽّي ثىٍەْ ئبجىغبْ‪ .‬چۈٔىي ثۇ ؼۈضىٕي ئولۇغبْ وىفىگە‬ ‫جەھۀٕەِسىٓ لۇجۇٌۇـٕىڭ ٍوٌٍىطىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ٍ .‬ۀە‪ ،‬زافىئە ( لوغسىغۇچي‪ ،‬ؼبلٍىغۇچي ) زەپّۇ‬ ‫ئبجىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕي ئولۇغبْ وىفىگە زۇَٔب ۋە ئبذىطەجحە ئۆظىٕي ِۇزاپىئە لىٍىسىغبْ ٍوٌالضٔي‬ ‫وۆضؼىحىپ ثەضِەوحە‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ـبفىئە زەپّۇ ئبجبٌغبْ ۋە ثۇ ؼۈضىٕي ئولۇغبْ وىفىٕي‬ ‫لىَبِەجحە ـبپبئەت لىٍىسىغبٍٔىمي ؼەۋەة لىٍىپ وۆضؼىحىٍگەْ‪ِ .‬ۇجبزىٍە زەپّۇ ئبجبٌغبْ ثوٌۇپ‪« ،‬‬ ‫ِۇٔىەض ۋە ٔەوىط پەضىفحىٍىطىٕىڭ ثۇ ؼۈضىٕي ئولۇغبْ وىفىٕىڭ پبٍسىؽىغب وۆضەؾ لىٍىسىغبٍٔىمي‬ ‫»غب ئوذفبؾ جبالؾ ‪ -‬جبضجىؿ لىٍىٕىسىغبْ ثىط « زەٌىً » ؼەۋەة لىٍىپ وۆضؼىحىٍگەْ‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ِۇذەٌٍىؽە زەپّۇ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕي ئولۇغبْ وىفىٕي ظاثبٔي ( جەھۀٕەَ‬ ‫پەضىفحىٍىطى )الضٔىڭ لوٌىسىٓ لۇجۇٌسۇضۇپ لبٌىسىغبٍٔىمي ؼەۋەة لىٍىپ وۆضؼىحىٍگەْ‪.‬‬

‫‪151‬‬

‫ٍۇلىطىسىىىٍەضگە ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ثۇالضٔىڭ ھەِّىؽي ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ئبذىطەت ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئىىۀٍىىىٕي وۆضؼەجّەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەوىە ؼۈضىٍىطىسە گەۋزىٍىه ثوٌغبْ ثبالغەجٕي ئبؼبغ‬ ‫لىٍغبْ لىَبپىحي وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ .‬ؼۈضە ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە‪.‬‬ ‫جبثىط جەضجىپىسە ِۇئّىٕۇْ ‪ -‬ھبلمب‪ ،‬ثبـمب جەضجىپٍەضزە جۇض ‪ -‬ھبلمب ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ثىعٔىڭ جەضجىپىّىعزە جۇض ‪ -‬غبـىَە ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ جەذّىٕەْ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪- 9‬‬ ‫ٍىٍىغب جوغطا وەٌّەوحە‪ - 28 .‬ئبٍىحىسە ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضـي پىالٔالٔغبْ ؼۈٍمەؼحٕي ئىّب لىٍىفي ثۇ‬ ‫جبضىرٕىڭ جوغطا ئىىۀٍىىىٕي وۈچەٍحىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ئبٌالھ ‪ -‬ئىٕؽبْ ‪ -‬وبئىٕبت ِۇٔبؼىۋىحىٕي چۆضىسىگەْ ھبٌسا‪ ،‬ھبٍبت ؼەپىطىسىىي‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ۋەھىَٕىڭ ٍېحەوچىٍىىىگە ِۇھحبج ئىىۀٍىىي گەۋزىٍۀسۈضۈٌگەْ‪ .‬ؼۈضىسە ھبٍبت ۋە‬ ‫ئۆٌۈِٕىڭ ِبھىَىحىگە وىفىٕىڭ زىممىحي ئبغسۇضۇٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕؽبٔسىٓ ئىجبضەت ـبھ ئەؼەضٔىڭ‬ ‫ٔېّە ئۈچۈْ ئىىىي زۇَٔبٌىك ئىىۀٍىىي ؼۇئبٌىغب ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسىال جبۋاة ثېطىپ ِۇٔساق‬ ‫زېَىٍگەْ‪ « :‬لبٍؽىڭالضٔىڭ ئەِەٌىٕىڭ ٍبذفي ئىىۀٍىىىٕي ؼىٕبؾ ئۈچۈْ » ( ‪ .) 2‬ئبٔسىٓ‬ ‫ئىٕؽبٔسىٓ ئەجطاپىٕي ئوضاپ جۇضغبْ وبئىٕبجٕىڭ لۇؼۇضؼىع ثىط ٔىعاِي ھەلمىسە جەپەوىۇض لىٍىفي‬ ‫جەٌەپ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ٍ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ ِ‬ ‫صَر َى ْل تَػَرى ِم ْن فُطُوٍر‬ ‫الاذي َخلَ َق َسْب َع َٔتَ​َوات طبَاقًا َما تَػَرى ِٓت َخ ْل ِق الار ْ​ْتَ ِن م ْن تَػ َف ُاوت فَ ْارج ِع الْبَ َ‬ ‫(‪ّ )3‬تُا ارِج ِع الْبصر َكارتَػ ِ ِ‬ ‫ك الْبصر خ ِ‬ ‫اسئًا َوُى َو َح ِسّيٌ (‪)4‬‬ ‫ْ َ َ​َ ْ‬ ‫ب إِلَْي َ َ َ ُ َ‬ ‫ي يَػْنػ َقل ْ‬

‫« ئۇ ٍەجحە ئبؼّبٕٔي ِىؽٍىؽىع ِبؼٍىفىؿ ئىچىسە ٍبضاجحي‪ .‬ضەھّبٕٔىڭ ٍبضىحىفىسا ھېچ‬ ‫ٔۇلؽبٕٔي وۆضِەٍؽەْ؛ ( ئبؼّبٔالضغب ) جەوطاض لبضاپ ثبلمىٕىي‪ ،‬ثىطەض ٍوچۇلٕي وۆضەِؽەْ؟ ئبٔسىٓ‬ ‫ؼەْ ٍۀە لبٍحب ‪ -‬لبٍحب لبضىغىٓ‪ ،‬وۆظۈڭ ئۈِىس ئۈظگەْ ۋە جبٌغبْ ھبٌسا لبٍحىسۇ » ( ‪.) 4 - 3‬‬ ‫ٍۀي‪ ،‬جەڭسىفي ٍوق ثۇ وبئىٕبجٕىڭ ثىط ِۀىؽي ۋە ِەلؽىحي ثوٌىسۇ ‪ٍ -‬ۇ‪ ،‬وبئىٕبت ذىعِىحىگە‬ ‫ثوٍؽۇٔسۇضۇٌغبْ ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضىحىٍىؿ ِەلىؽىحي ثوٌّبِسۇ؟ ئەلىً ۋە ۋەھىٌ‪ ،‬ئىٕؽبٔغب ِۀب ۋە‬ ‫ِەلؽىحىٕي جېپىؿ ئۈچۈْ ثېطىٍگەْ‪ .‬جەھۀٕەِگە جبـالٔغبٔالضٔىڭ ئبغعىسىٓ ثۇ ھەلىمەت ِۇٔساق‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫« ئەگەض ثىع ثۇ ( ۋەھىَگە ) لۇالق ؼبٌغبْ ٍبوي ئەلٍىّىعٔي ئىفٍىحىپ ئۇٔي چۈـۀگەْ‬ ‫ثوٌؽبق‪ ،‬ئەھٍي زوظاخ لبجبضىسا ثوٌّبغ ئىسۇق » ( ‪.) 10‬‬ ‫ئەلىً ۋە ٔەلىً ‪ ...‬ثۇالضٔىڭ ئىىىىٍىؽي ئىٕؽبٕٔي ھەلىمەجىە ئېٍىپ ثبضىسۇ‪ .‬ثۇ ئىىىىؽىسىٓ‬ ‫ٍۈظ ئۆضىگۈچي‪ ،‬ئبٌالھ لب جۇظووضٌۇق لىٍغبْ ثوٌىسۇ‪ .‬جۇظووضٌۇق لىٍغۇچىالض جبظاغب جبضجىٍىسۇ ( ‪- 13‬‬ ‫‪ .) 18‬ئىٕؽبٕٔي پەلەت چەوؽىع ِەضھەِەت ئىگىؽي ثوٌغبْ ئبٌالھ ئۆظى ھىّبٍە لىٍىسۇ ( ‪.) 20‬‬ ‫ئىٕؽبْ ٍبضىٍىفحىٕال ئبٌالھ لب لەضظ ( ‪ .) 24 - 23‬ثۇ لەضظزاضٌىك جۇٍغۇؼي ثوٌغبْ ئەز ‪ -‬زىٕسىٓ ٍۈظ‬ ‫ئۆضىگۈچىٍەض ھېؽبپ ؼوضىٍىسىغبْ زىٓ وۈٔىگە لبضىحب ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ ( ‪.) 27 - 23‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ھەلىمەجٕي ئىٕىبض لىٍغۇچىالضغب ثۇ پوظىحؽىَىؽىٕي زاۋاِالـحۇضغبْ جەلسىطزە زۇچبض‬ ‫ثوٌىسىغبْ ئبلىۋەجحىٓ ذەۋەض ثېطىپ ئبذىطالـمبْ ( ‪.) 30 - 28‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحي ھەلىمەجەْ ِۀىٍىه ثوٌۇپ‪ ،‬ھەَ ھبٍبت ھەَ ِۆجىعە ھەِسە جبٍٔىك‬ ‫ثوٌغبْ ؼۇغب وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئبغسۇضىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ؼۇ ئۈؼحىسىٓ ئىٕؽبْ ضوھىٕىڭ ؼۈٍي‬ ‫ثوٌغبْ ۋەھىَگە وىفىٕىڭ ٔەظىطىٕي ثۇضىّبلحب‪ .‬ھەض ٍەضزە « ؼۇالض ؼەٌگە ئوذفبؾ » وۆپ‬ ‫‪152‬‬

‫جېپىٍىسىغبْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬وۆپ ثوٌۇـىغب لبضىّبً ئۆظىٕىڭ لىّ​ّىحي ۋە ئىعظىحي وېّىَىپ لبٌّبٍسىغبْ‬ ‫ؼۇ ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔغب ثوٌغبْ ؼېرىٍَىمىٕىڭ ثىط ئىپبزىؽي‪ .‬ئەگەض ؼۇالض جبضجىٍىپ وەجؽە ۋە‬ ‫ئىٕؽبْ ئۇٔي پەٍسا لىٍىفمب ئۇضۇٔؽب‪ ،‬ثىط ئىؽحبوبْ ؼۇ ئۈچۈْ ھەق ئبٌّبؼحىٓ ثىىبضغب ثەضِەٍححي‪:‬‬

‫ِ‬ ‫َصبَح َما ُؤُكم َغ ْورا فَم ْن َ​َيْتِي ُكم ِ​ِبَ ٍاء َمعِ ٍ‬ ‫ي‬ ‫ْ‬ ‫قُ ْل أ َ​َرأَيْػتُ ْم إ ْف أ ْ َ ْ ً َ‬

‫« ئېَحىپ ثېمىڭالضچۇ؟ ئەگەض ؼۈٍىڭالض ( ٍەض ئبؼحىغب ) ؼىڭىپ وەجؽە‪ ،‬ؼىٍەضگە پبن ئېمىٓ‬ ‫ؼۇالضٔي وىُ وەٌحۈضۈپ ثېطىسۇ؟ » زېگىٓ ( ‪.) 30‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ۋە ؼبھبثىٍەضزىٓ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئەھّىَىحي ھەلمىسە وەٌگەْ ضىۋاٍەجٍەض‪ ،‬وىفىٕىڭ‬ ‫زىممىحىٕي ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔىغب ئبغسۇضۇؾ ِەلؽىحىسە ئېَحىٍغبٍٔىمي ئبؼبؼىسا چۈـىٕىٍىفي وېطەن‪.‬‬

‫غبشىيە ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ئبذىطلي ؼبئەت ‪ /‬لىَبِەجٕي ئىپبزىٍەٍسىغبْ « لوضـبؾ‪ ،‬ئوضاؾ » ِۀىؽىسىىي «‬ ‫غبـىَە » ئىؽّىٕي ثىطىٕچي ئبٍەجحىٓ ئبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ئېغىط ِۇؼىجەجىە ئوذفبؾ ھەِّە جەضەپٕي لبپالٍسىغبْ ۋەلۀىڭ ذەۋىطى ؼبڭب وەٌسىّۇ؟ »‬ ‫( ‪.) 1‬‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضە ِۇؼھبة‪ ،‬جەپؽىطٌەضزە ۋە ثەظى ھەزىػ وىحبثٍىطىسا غبـىَە ئىؽّي ثىٍەْ‬ ‫ئبجبٌغبْ‪ .‬ئىّبَ ِبٌىه ۋە ثۇذبضىٕىڭ ٔەلىٍ​ٍىطىسىٓ ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ؼبھبثىٍەض ئبضىؽىسا ثىطىٕچي‬ ‫ئبٍەت ثىٍەْ جوٌۇق ئبجبٌغبٍٔىمىٕي ثىٍەٌەٍّىع‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬جۇٔجي لۇضئبْ جەضجىپٍىطىسە ظاضىَبت ۋە وەھف ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‬ ‫جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ لۇضەٍؿ ثبٍمۇجىٕىڭ ئبذىطلي ٍىٍىسا ٍبوي ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ‪ٍ ،‬ۀي‬ ‫ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 9‬بوي ‪ٍ - 10‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضؼەجّەوحە‪.‬‬ ‫ثۇ ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضٔىڭ ئبٔب جېّىؽي ثۇ ؼۈضىسىىىگە ئوذفبؾ ئبذىطلي ؼبئەت‪،‬‬ ‫لىَبِەت ۋە ئبذىطەجحۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئبذىطلي ؼبئەت ۋە لىَبِەت ئۈؼحىسىٓ ثۇ زۇَٔب ھبٍبجىٕىڭ ئۆجىۈٔچي‪ ،‬ئبذىطەت‬ ‫ھبٍبجىٕىڭ ثبلىٌ ئىىۀٍىىىٕي ئەؼىەضجىەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ِۇززىئب جۀٕەت ئەھٍي ثىٍەْ جەھۀٕەَ‬ ‫ئەھٍىٕىڭ ھبٍبجىسىٓ لىؽمىچە جەؼۋىطٌەض ئبضلىٍىك ئىّب لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 16 - 1‬ؼۈضىسە لبٍحب‬ ‫جىطىٍىفٕي‪ٍ ،‬ۀي ھېؽبپ وۈٔىٕي ئىىبض لىٍغۇچىالض وبئىٕبت وىحبثىٕي ئولۇـمب زەۋەت لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫اْلبِ ِل َكيف خلِ َقت (‪ )17‬وإِ َ​َل ال اسم ِاء َكيف رفِعت (‪ )18‬وإِ َ​َل ِْ‬ ‫ف‬ ‫َ ْ َ َُ ْ‬ ‫أَفَ َ​َّل يَػْنظُ​ُرو َف إِ َ​َل ِْ ْ َ ُ ْ‬ ‫إتبَ ِاؿ َكْي َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫نُ ِ‬ ‫ت (‪َ )19‬وإِ َ​َل ْاْل َْر ِ‬ ‫ت (‪)22‬‬ ‫ف ُسط َح ْ‬ ‫صبَ ْ‬ ‫ض َكْي َ‬

‫« ئۇالض ( لبٍحب جىطىٍىفٕي ئىٕىبض لىٍغۇچىالض ) ٍبِغۇض ئېٍىپ ٍۈضگەْ ثۇٌۇجالضغب لبضىّبِسۇ؟ ئۇالض‬ ‫ئبؼّبْ لبٔساق ئېگىع لىٍىٕسى‪ ،‬ثۇٔىڭغب لبضىّبِسۇ؟ لبضىّبِسۇوي‪ ،‬جبغالض لبٔساق جۇضغۇظۇٌسى؟‬ ‫ظېّىٓ لبٔساق ٍېَىحىٍسى؟ » ( ‪.) 20 - 17‬‬ ‫ثۇ ثبٍبٔالض ئبضلىٍىك ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕىڭ ۋىجسأىغب ؼېٍىٕغبْ ثوٍۇٔحۇضۇلٕي پبچبلالپ‬ ‫جبـالپ‪ ،‬ئۇ ( ۋىجسأي )ٔي پبؼؽىپ ھبٌسىٓ لۇجۇٌسۇضۇپ‪ ،‬ئبوحىپ ھبٌغب وەٌحۈضۈؾ ِەلؽەت‬ ‫‪153‬‬

‫لىٍىّٕبلحب‪ِ .‬ەٍ​ٍي ئۇ زىٕ​ٕي ٍەجىۈظۈؾ ۋەظىپىؽي ثېطىٍگەْ پەٍغەِجەض ثوٌؽۇْ ٍبوي ثبـمب ثىطؼي‪،‬‬ ‫وىُ ثوٌۇـىسىٓ لەجئىَٕەظەض‪ ،‬وىفىٕي پەلەت ھۆض ئىطازىؽىال ئىّبٔغب ِەججۇضٌىَبالٍسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ‬ ‫ھەلىمەت جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەضزە ِۇٔساق ئىپبزىٍۀگەْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ت َعلَْي ِه ْم ِ​ِبُ َسْي ِط ٍر (‪)22‬‬ ‫ت ُم َذ ّكٌر (‪ )21‬لَ ْس َ‬ ‫فَ َذ ّك ْر إِاَّنَا أَنْ َ‬

‫« ؼەْ ئۇالضغب ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەت لىٍغىٓ‪ ،‬ؼەْ پەلەت ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەت لىٍغۇچىؽەْ‪ .‬ؼەْ‬ ‫ئۇالضغب ِۇؼەٌٍەت ( ٍۀي ئۇالضٔي ئىّبٔغب ِەججۇضٌىغۇچي ) ئەِەؼؽەْ » ( ‪.) 22 - 21‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەض ئبضلىٍىك ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب ئەگەض ئىٕؽبٕٔي ئىّبٔغب ِەججۇضالـٕي ئىطازە لىٍغبْ‬ ‫ثوٌؽب ثۇٔي ئەٌۋەجحە ئبٌالھ لىالجحي‪ .‬ئبٌالھ ثۇٔساق لىٍىفٕي ضاۋا وۆضِىگەْ ٍەضزە‪ ،‬ثۇ لبٔساق ثوٌۇپ‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ غەٍطىگە جبئىع ثوٌىسۇ؟ ؼۈضە‪ِ ،‬بٔب ثۇ ئىٕؽبْ ئىطازىؽي ـىپي وەٌحۈضۈٌگەْ ئىالھي‬ ‫لەزىطىَەجٍەضٔي ثبٍبْ لىٍغبْ ِۀىٍىه ئىّب ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ‪.‬‬

‫كەھف ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە‪ « ،‬غبض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « وەھف » ئىؽّىٕي ‪ - 20 - 13‬ئبٍەجٍەضزە ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ ئەؼھبثي وەھف ( غبض ئەھٍي ) لىؽؽەؼىسىٓ ئبٌغبْ‪ .‬ؼۈضە ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالىححىٓ ثبـالپ‬ ‫ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثبضٌىك جەپؽىط‪ ،‬ؼىَەض ۋە ھەزىػ ِۀجەٌىطىسە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىە زەۋضىٕىڭ ئبذىطلي ِەظگىٍىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬زەؼٍەپىي جەضجىپٍەضزە غبـىَە‬ ‫ ٔەھً ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ٔ .‬ەھً ؼۈضىؽىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ جبضىري ثۇ ؼۈضىسىٓ ثىط ئبظ‬‫وېَىٕىي ِەظگىٍگە جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ٔ ،‬ەھً ؼۈضىؽىٕىڭ ‪ - 118‬ئبٍىحي ئۀئبَ ؼۈضىؽىسىٓ‬ ‫وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىپ ثەضِەوحە‪.‬‬ ‫وەھف ؼۈضىؽي جبثىط ثىٓ ظەٍس جەضجىپىسە غبـىَە ‪ -‬ـۇضا ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثبضٌىك‬ ‫جەضجىپٍەضزە غبـىَە ؼۈضىؽىٕىڭ ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىغب جىعىٍىفي زەي جبٍىسا ثوٌغبْ‪ .‬جبثىط‬ ‫جەضجىپىسە ثۇ ؼۈضىسىٓ وېَىٓ جىعىٍغبْ ـۇضا ؼۈضىؽىٕىڭ ئوضٔي جوغطا ثوٌّىغبْ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثۇ ؼۈضە‬ ‫ھب ‪ِ -‬ىُ ئبئىٍىؽىگە جەۋە ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٍەض ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 12‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ِەٌۇِبجالض ئبؼبؼىسا وەھف ؼۈضىؽىٕي لۇضەٍؿ ثبٍمۇجىسىٓ وېَىٓ‪ٍ ،‬ۀي زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 9‬بوي‬ ‫‪ٍ - 10‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ زەپ لبضاـمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئبٌالھ ‪ -‬ئىٕؽبْ ئبضىؽىسىىي لوؾ ٌىٕىَىٍىه ِۇٔبؼىۋەجٕي ئبؼبؼىٌ جېّب لىٍغبْ‪ .‬ثىط‬ ‫جەضەپحىٓ ٍبضاجمۇچي ‪ٍ -‬بضاٌغۇچي ئبضىؽىسىىي ِبھىَەت پەضلي جەوىحٍۀگەْ ثوٌؽب‪ٍ ،‬ۀە ثىط‬ ‫جەضەپحىٓ ئىٕؽبٕٔىڭ ِەۋجۇز ثوٌۇـىسىٓ جبضجىپال فىحطىحىسە ثبض ثوٌغبْ ضەثجىگە ِۇھحبج ثوٌۇـحىٓ‬ ‫ئىجبضەت فىحطى ھەلىمەت ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ‪ ،‬ؼۈضە ِەۋجۇزىَەجٕىڭ ئەڭ ئۈؼحۈٔي‬ ‫ثوٌغبْ ئبٌالھ ٔىڭ ِۇجٍەلٍىمي ثىٍەْ ثبـٍىٕىپ‪ ،‬پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ئەڭ ئبذىطلي ٔۇلحىؽي ھەظضىحي‬ ‫ِۇھەِّەزٔىڭ ثەـەضى ( ئىٕؽبٔي ) جەثىئىَحي ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬لۇضئبٔسا ھەِسۇؼبٔب ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثەؾ ؼۈضىسىٓ ثىطى ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇالض فبجىھە‪ ،‬ئۀئبَ‪،‬‬ ‫وەھف‪ ،‬ؼەثە ۋە فبجىط ؼۈضىٍىطىسىٓ ئىجبضەت‪ .‬ؼۈضىسىىي ھەِسۇؼبٔبٔىڭ ؼەۋەثي ۋەھىَسۇض‪ .‬ۋەھىٌ‬

‫‪154‬‬

‫ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔغب لىٍغبْ ئىٍحىپبجي‪ ،‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ثۇ ثۈٍۈن ٔېّەت ئۈچۈْ ئبٌالھ لب ھەِسۇؼبٔب‬ ‫ئېَحىؿ وېطەن ئەِەؼّۇ؟‬

‫ْ ِ​ِ ِ‬ ‫ِ​ِ ِ‬ ‫اب َوَ​َلْ ََْي َع ْل لَوُ ِع َو ًجا‬ ‫اٖتَ ْم ُد اَّلل الاذي أَنْػَزَؿ َعلَى َعْبده الْكتَ َ‬

‫« جىّي ھەِسۇؼبٔب ثۀسىؽىگە ئۆظىسە ھېچمبٔساق لىڭغىطٌىك ( ئىرحىالپ‪ ،‬ظىسزىَەت )‬ ‫ثوٌّىغبْ ثۇ ئىالھي ھىساٍەجٕبِىٕي ٔبظىً لىٍغبْ ئبٌالھ لب ذبؼحۇض » ( ‪.) 1‬‬ ‫ؼۈضە ھەِسۇؼبٔبزىٓ وېَىٕال جەۋھىس ھەلمىسە جوذحىٍىپ‪ « ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ثبٌىؽي ثبض » زەپ‬ ‫ثوھحبْ چبپٍىغۇچىالضغب ئبغعىسىٓ چىممبْ ؼۆظٔىڭ « زەھفىحي » ئەؼىەضجىٍىسۇ ( ‪.) 5‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ئبٍەجحە ضەؼۇٌۇٌالھمب ٔەؼىھەت لىٍىٕغبْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئبٌالھ لب ثۇٔساق‬ ‫ٍبِبْ ثۆھحبْ چبپٍىغبٔالضغب غەظەپ لىٍىپ ئۆظەڭٕي ھبالن لىٍّب ( ‪ ) 6‬زېَىٍگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھمب « ئۇالض ثۇٔساق لىٍىفىڭغب ئەضظىّەٍسۇ » زېَىٍّەوحە‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئەڭ ِۇھىُ وەٌىّىؽي‬ ‫ثىعٔىڭچە ‪ - 7‬ئبٍەجحە ئوضۇْ ئبٌغبْ « ئىٕؽبٔالضٔىڭ لبٍؽىٍىطىٕىڭ ئەِەٌي ئەڭ ٍبذفي‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي ؼىٕبؾ ئۈچۈْ » جۈٍِىؽىسۇض‪ .‬وەھف ؼۈضىؽىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثۇ لىؽؽە ۋە‬ ‫ِەؼەٌٍەضٔىڭ پەضزە ئبضلىؽىسىىي ھەلىمەت ثۇ ئبٍەت ثىٍەْ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ « ئىالھي ئىّحىھبْ‬ ‫»زۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ لىؽؽە ۋە ِەؼەٌٍەض ئبضلىٍىك لۇضئبٔسىىي ؼۈضىٍەض ئىچىسە ئوضۇْ‬ ‫ئبٌغبْ ؼىّۋوٌٍۇق جىً ۋە ئوثطاظ ئبضلىٍىك گەۋزىٍۀسۈضۈٌگەْ ثبٍبٔالضغب وىفىٕىڭ ٔەظىطىٕي‬ ‫ئبغسۇضىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە وەھف لىؽؽەؼي ( ‪ ،) 20 - 13‬ئىىىي ثبغ ئىگىؽي ھەلمىسىىي ِەؼەي ( ‪- 32‬‬ ‫‪ ،) 44‬ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽەؼي ( ‪ِ ،) 53 - 50‬ۇؼب ‪ -‬ئبٌىُ ثۀسە ( ذىعىط ) ِەؼەٌي ( ‪ ) 82 - 60‬ۋە‬ ‫ظۇٌمەضٔەٍىٓ ِەؼەٌي ( ‪ ) 98 - 83‬ئوضۇْ ئبٌغبْ‪.‬‬ ‫لۇضئبْ لىؽؽەٌىطىٕىڭ ِەلؽىحي ٔېّە؟‬ ‫لۇضئبٔسا لىؽؽەٌەض ھەلمىسە جوذحبٌغبٔسا‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ ثىط جبضىد وىحبثي‪ ،‬ثىط جۇغطاپىَە وىحبثي ۋە‬ ‫ٍبوي ثىط ۋەلەـۇٔبغ لەٌەِگە ئبٌغبْ ۋەلٕبِە ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي ھىساٍەت وىحبثي ئىىۀٍىىىسىٓ‬ ‫ئىجبضەت ھەلىمەت ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍىّٕبؼٍىمي وېطەن‪ .‬لۇضئبْ لىؽؽەٌەضٔي ثبٍبْ لىٍغبٔسا‪،‬‬ ‫جبضىري ۋەلەٌەضٔىڭ ئىچىي ؼەۋەثىٕي جەجمىك لىٍىفٕي‪ ،‬ئۇ ۋەلەٌەضٔىڭ ثبضٌىممب وېٍىؿ جەضٍبٔىٕي‬ ‫ئېٕىمالـٕي ِەلؽەت لىٍّبٍسۇ‪ .‬لۇضئبْ ِەظوۇض ۋەلەٌەضگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ٔېّە‪ٔ ،‬ېّە ئۈچۈْ‪ ،‬لبٔساق‪،‬‬ ‫لەٍەضزە‪ ،‬لبچبْ ۋە وىُ زېگەْ ؼۇئبٌالض ئۈؼحىسە ئىٕچىىىٍەپ جوذحبٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼەۋەثحىٓ لۇضئبٔسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ھەض لبٔساق ثىط لىؽؽە ھەلمىسە ئېٕىك ثىط جبضىد‬ ‫ثېطىٍّەٍسۇ ۋە لىؽؽە ثبؾ لەھطىّبٍٔىطىٕىڭ جبضىري وىٍّىىي ئۈؼحىسە جوذحبٌّبٍسۇ‪ .‬وۆپىٕچە‬ ‫ئىؽىّالض ھەلمىسە جوذحبٌّبٍسۇ‪ .‬پىطئەۋْ زەٍسۇ‪ ،‬ئەِّب ثىع ثۇ « جىپىه ئىؽىُ »ٔىڭ لبٍؽي ـەذؽٕي‬ ‫وۆضؼىحىسىغبٍٔىمىٕي لۇضئبٔسىٓ ثىٍەٌّەٍّىع‪ .‬ئەؼھبثي وەھف ھەلمىسە جوذحىٍىسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ ئۇالضٔىڭ‬ ‫ئىؽّىٕي جىٍغب ئبٌّبٍسۇ‪ « .‬ئبزەِٕىڭ ئىىىي ئوغٍي » زەٍسۇ‪ ،‬ئىؽىٍّىطىٕي ظىىىط لىٍّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ئبزەِٕىڭ ئبٍبٌي زەٍسۇ‪ ،‬ئىؽّىٕي جىٍغب ئبٌّبٍسۇ‪ .‬ھەظضىحي ٔۇھٕىڭ ئوغٍي ھەلمىسە ثىط لەزەض‬ ‫جەپؽىٍي جوذحىٍىسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ ئىؽّىٕي جىٍغب ئبٌّبٍسۇ‪ .‬ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ئوغٍىٕي لۇضثبْ‬ ‫لىٍغبٍٔىمي ھەلمىسە جەپؽىٍي جوذحىٍىسۇ‪ ،‬ئەِّب لۇضثبٍٔىممب ئبجىغبْ ئوغٍىٕىڭ ئىؽّىٕي ظىىىط‬ ‫لىٍّبٍسۇ‪ ،‬ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ِۇلەززەغ ثەٍحٕىڭ ٍېٕىغب جبٍالـحۇضغبْ « ظۇضضىَەت ( ٔەؼٍي‪،‬‬ ‫ئبئٍىؽي ) » ھەلمىسە جوذحىٍىسۇ‪ ،‬ثىطاق ثۇالضٔىڭ وىُ ئىىۀٍىىي ھەلمىسە جوذحبٌّبٍسۇ‪« .‬‬ ‫‪155‬‬

‫ئىّطإٔىڭ ئبٍبٌي » زەٍسۇ‪ ،‬ئىؽّىٕي جىٍغب ئبٌّبٍسۇ‪ٌ .‬ۇجٕىڭ ھبالن ثوٌغبْ لەۋِي ئىچىسە لبٌغبْ‬ ‫ذوجۇٔي ئۈچۈْ وىٕبٍە لىٍغبْ ھبٌسا « لېطى ذوجۇْ » ئىجبضىؽىٕي ئىفٍىحىسۇ‪ .‬ئىّبٔي ئۈچۈْ‬ ‫لىَىٓ ‪ -‬لىؽحبق ئبؼحىسا جبْ ثەضگەْ ذبٔىؿ ئۈچۈْ « پىطئەۋىٕ​ٕىڭ ئبٍبٌي » زەٍسۇ‪ ،‬ئەِّب ئبؼىَە‬ ‫زېّەٍسۇ‪ .‬لۇضئبْ ثەظىسە ئىٕچىىٍىه ثىٍەْ ئبٍطىَسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثۇ ئبٍطىؿ ـەذؽٕىڭ جبضىري‬ ‫وىٍّىىىٕي ٔەظەضزە جۇجۇـحىٓ وۆضە‪ ،‬ھەلىمەجىە ثوٌغبْ ِەٍسأىٕي ئبؼبغ لىٍىسۇ‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪ ،‬ھەض‬ ‫ٍەضزە ِىؽىطغب ھۆوۈِطأٍىك لىٍغۇچىالضٔي « پىطئەۋىٓ » زەپ جىٍغب ئبٌغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ھەظضىحي ٍۈؼۈپىە‬ ‫چۈـىگە جەثىط ئېَحمۇظۇپ‪ ،‬ئۇٔي ظىٕسأسىٓ چىمبضغبْ وىفىٕي « ِەٌىه ( پبزىفبھ‪ ،‬ھۆوۈِساض ) »‬ ‫زەپ ئبجبٍسۇ‪ .‬ثۇٔىڭسىٓ « ِەٌىه » ٌەض ٔەؼەپ‪ ،‬جەِەت‪ ،‬ذۇً ۋە پوظىحؽىَە جەھەجحىٓ « پىطئەۋىٓ‬ ‫» زېَىٍگەْ ذبٔىسأالضزىٓ پەضلٍىك وىفىٍەض ئىىۀٍىىىٕي ثىٍەٌەٍّىع‪ .‬جبضىري ِەٌۇِبجالضِۇ ثۇٔي‬ ‫جەؼحىمٍىّبلحب‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا وۆپىٕچە ۋالىححب ثىع ئۇٔىڭ جبضىري ٍبوي ؼىّۋوي ئىىۀٍىىىٕي ئبٍطىَبٌّبٍسىغبْ‬ ‫ئوثطاظالضِۇ ئىفٍىحىٍىسۇ‪ .‬ظۇٌمەضٔەٍىٓ زەٍسۇ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك « لوؾ ِۈڭگۈظٌۈن جبج وېَىۋاٌغبٍٔىمي »‬ ‫ئىّب لىٍىٕغبّٔۇ ٍبوي ِەظوۇض ھۆوۈِساضٔىڭ ھېىّەت ۋە ھۆوۈِٕي ـەذؽىَحىسە‬ ‫ِۇجەؼؽەٍِەـحۈضگۀٍىىىٕي ئىپبزىٍەؾ ئۈچۈْ ثۇ ئوذفىحىؿ ئىفٍىحىٍگۀّۇ؟ ئەثۇ ٌەھەة‬ ‫زەٍسۇ‪ ،‬ئەِّب ثىع لۇضئبْ « ئەثۇ ٌەھەة » زەپ ئبجىغبْ وىفىٕىڭ ئىؽّي ٍبوي ٌەلىّىٕىڭ‬ ‫ِۇـۇٔساق ئەِەؼٍىىىٕي ثىٍىّىع‪ .‬لۇضئبْ ئەثۇ ٌەھەة ( الۋۇٌسىغبْ ئوت پىطى ) زەپ ئبجىفي ثىط‬ ‫وىٕبٍە ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭ جەھۀٕەِگە ثبـالٍسىغبْ ثىط ھبٍبجٕي جبٌٍىغبٍٔىمي ئىّب لىٍىٕغبْ‪ .‬ئۇٔىڭ‬ ‫ئەؼٍي ئىؽّي ئبثسۇٌئۇظظا‪ .‬لۇضئبْ ثۇ ئۇؼٍۇثي ئبضلىٍىك ذبجب ٍوٌسا ِېڭىۋاجمبٔالضغب « ئىؽُ ِۇھىُ‬ ‫ئەِەغ » زېّەوحە‪.‬‬ ‫ـۇٔساق‪ ،‬ئىؽىُ ِۇھىُ ئەِەغ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬لۇضئبْ ئىؽىّالض ھەلمىسە ئەِەغ‪ ،‬ئوثطاظالضٔىڭ‬ ‫پوظىحؽىَە‪ِ ،‬ەٍسأي ۋە ذبضاوحېط ھەلمىسە جوذحىٍىسۇ‪ .‬ئەثۇ ٌەھەة ئۆٌىسۇ‪ ،‬ئەِّب ئەثۇ ٌەھەثٍىه‬ ‫ئۆٌّەٍسۇ‪ .‬پىطئەۋىٓ ئۆٌىسۇ‪ ،‬پىطئەۋىٍٕىه ئۆٌّەٍسۇ‪ .‬لۇضئبْ ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب جؤۇـحۇضِبلچي‬ ‫ثوٌغىٕي پىطئەۋىٓ ئەِەغ‪ ،‬پىطئەۋىٍٕىه‪ .‬ئەثۇ ٌەھەة ئەِەغ‪ ،‬ئەثۇ ٌەھەثٍىىحۇض‪ .‬لۇضئبْ‬ ‫پەٍغەِجەضٌەضٔي ھېؽبثمب ئبٌّىغبٔسا‪ ،‬ئوِۇِەْ ٍبذفىالضٔىڭ ئىؽّىٕي ئېٕىك جىٍغب ئبٌّبٍسۇ ۋە ثۇ‬ ‫ئبضلىٍىك ئۇالضٔي ۋە ٍبذفىٍىمىٕىڭ ؼىّۋوي ذبضاوحېطٌىك ئوثطاظى ؼۈپىحىسە ٍبز ئېحىسۇ‪ .‬لۇضئبٔسا‬ ‫جؤۇـحۇضۇٌغبْ ثىط ٍبذفي وىفي لىٍغبْ ئىفٕي ثۈگۈْ ئۆظى جۇضۇۋاجمبْ ِبوبٔسا لىٍغبْ وىفي ئۆظ‬ ‫زەۋضىٕىڭ « ئۇ » ئوثطاظىسۇض‪ِ .‬ۇھىُ ثوٌغىٕي ـۇ ۋەٍبوي ثۇ زەۋضزە ٍبـبؾ ئەِەغ‪ ،‬لبٔساق‬ ‫ٍبـىغبٍٔىمىڭىع‪ ،‬وىّٕىڭ ٍوٌىسىٓ ِبڭغبٍٔىمىڭىعزۇض‪.‬‬ ‫لۇضئبْ لىؽؽەٌەض ئبضلىٍىك جەؼەۋۋۇض‪ ،‬ئەلىً‪ ،‬ـەذؽىَەت ۋە ھبٍبجٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫لۇضئبْ لىؽؽەٌەض ئبضلىٍىك ذىحبة لىٍىٕغۇچىسا فبضۇق ثىط ئەلىً ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسۇ‪ٍ .‬بذفىالض ثىٍەْ‬ ‫ٍبِبٔالضٔي‪ ،‬ھەق ئەھٍي ثىٍەْ ثبجىً ئەھٍىٕي‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەض ثىٍەْ وبپىطالضٔي‪ ،‬ؼبٌىھالض ثىٍەْ‬ ‫پبؼىمالضٔي‪ ،‬ظاٌىّالض ثىٍەْ ِەظٌۇِالضٔي ئبٍطىَبالٍسىغبْ ثىط لبثىٍىَەت ثەضپب لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ‬ ‫لۇضئبْ « وىُ وىّسۇض؟ » ؼۇئبٌي ئۈؼحىسە جوذحىٍىفٕىڭ ئوضٔىغب « وىُ ھەلىمەت ئبٌسىسا لبٍؽي‬ ‫ؼەپحە جۇضۇۋاجىسۇ؟ » ؼۇئبٌىٕىڭ جبۋاثي ئۈؼحىسە جوذحىٍىسۇ ۋە ثىعگىّۇ ثۇ ؼۇئبٌٕىڭ جبۋاثي‬ ‫ئۈؼحىسە ئىعزىٕىفىّىعٔي جەۋؼىَە لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ لىؽؽەٌەضزىٓ ثەظىٍىطىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسا‪ ،‬ئۇ لىؽؽۀىڭ « ھەق ثىٍەْ ( ثىً ھەلك ) »‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕغبٍٔىمي ئبالھىسە ئەؼىەضجىٍىسۇ‪ .‬ذۇززى وەھف ؼۈضىؽىٕىڭ ثېفىسىىي « ؼبڭب‬ ‫‪156‬‬

‫ئۇالضٔىڭ ھېىبٍىؽىٕي ھەق ثىٍەْ ( ثىً ھەلك ) ئېَحىپ ثېطىّىع » ( ‪ ) 13‬زېَىٍگۀسەن ـەوىٍسە‬ ‫ثبـٍىٕىسۇ‪ٍ .‬ۀە‪ ،‬ئبزەِٕىڭ ئىىىي ئوغٍىٕىڭ لىؽؽەؼىٕىڭ « ھەق ثىٍەْ » ثبٍبْ لىٍىٕغبٍٔىمي‬ ‫ئىپبزىٍۀگەْ ( ِبئىسە‪ .) 27 ،‬ثۇ ۋە ثۇٔىڭغب ئوذفبٍسىغبْ لىؽؽەٌەضٔىڭ ثېفىسىىي « ھەق ثىٍەْ‬ ‫» ئىجبضىؽىسە ٔېّە ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ؟ ثۇ ؼۇئبٌغب ثېطىٍگەْ جبۋاثالضٔىڭ ھەِّىؽىٕي جۆۋۀسىىىسەن‬ ‫ئىىىي ٔۇلحىغب ٍىغىٕچبلالؾ ِۇِىىٓ‪:‬‬ ‫‪ « .1‬ھەق ثىٍەْ » ثبٍبْ لىٍىفحىٓ ِۇززىئب‪ ،‬ثۇ لىؽؽەٌەضٔىڭ ئۆظگەضجىۋېحىٍگەْ‬ ‫ۋاضىَبٔحٍىطىٕىڭ ئوضٔىغب جوغطا ثوٌغبْ ئەؼٍي ـەوٍىٕي لوٍۇؾ‪ .‬لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌغبْ ِۇھىححب ثۇ‬ ‫لىؽؽەٌەضٔىڭ وۆپىٕچىؽىٕي وىفىٍەض ثىٍەجحي‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ئۇالض جوغطا ئەِەغ ئىسى‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثۇ‬ ‫لىؽؽەٌەض ثۇظغۇٔچىٍىممب ئۇچطاپ‪ ،‬ئىچىگە ٍبٌغبْ ‪ٍ -‬بۋىساق ٔەضؼىٍەض لوـۇٌۇپ وەجىەْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ئەؼٍي ـەوٍىٕي ثىٍگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ھبٌغب وىٍىپ لبٌغبٔىسى‪.‬‬ ‫ثۇ غەٌىحىٍىه ھېػ لىٍغۇزەن ثىط ِېحوز ئەِەغ‪ .‬ثۇ ئۇؼٍۇثٕىڭ ئەڭ ظىً ٔۇلحىؽي لۇضئبٕٔىڭ‬ ‫لىؽؽەٌەضٔي ثبٍبْ لىٍىؿ ِەلؽىحىٕىڭ لىؽؽەٌەضٔي ئەؼٍي ۋە ثۇظۇٌّىغبْ ھبٌىحىگە لبٍحۇضۇؾ‬ ‫ئەِەؼٍىىي‪ ،‬ئۇالضٔي ثىط « ثىٍىُ ئۇٔؽۇضى »‪ ،‬ثىط « ِەٌۇِبت ئۇٌي » ؼۈپىحىسە ٔەلىً‬ ‫لىٍّىغبٍٔىمىٕي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍّبؼٍىك وېطەن‪ .‬ئبٌالھ پەلەت لىؽؽەٌەضٔىال « ھەق ثىٍەْ »‬ ‫ثبٍبْ لىٍىپ لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ثبـمب ئبٍەجٍەضزىّۇ ظىىىط لىٍغىٕىسەن ئبؼّبٔالضٔي ۋە ٍەضٔي « ھەق ثىٍەْ‬ ‫( ثىً ھەلك ) » ٍبضاجمبْ ( ئۀئبَ‪) 73 ،‬؛ ئەٌچىٕي « ھەق ثىٍەْ » ئەۋەجىەْ ( ثەلەضە‪) 119 ،‬؛‬ ‫وىحبثٕي « ھەق ثىٍەْ » ٔبظىً لىٍغبْ ( ثەلەضە‪ .) 176 ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ئبٍەجٍىطىٕي ئۇٔىڭغب « ھەق‬ ‫ثىٍەْ » ئولۇغبْ ( ثەلەضە‪) 252 ،‬؛ پەضىفحىٍەضٔي « ھەق ثىٍەْ » چۈـۈضگەْ ( ھىجىط‪ .) 8 ،‬ثۇ‬ ‫ؼەۋەثحىٓ لۇضئبٕٔىڭ « ھەق » ئۇلۇِي ثىٍەْ ئىپبزىٍىگەْ ٔەضؼە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ۋەلۀىڭ «‬ ‫جبضىري ثوٌۇـىسىٓ » وۆضە ِەلؽىحي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫‪ « .2‬ھەق ثىٍەْ » ثبٍبْ لىٍىفحىٓ ِۇززىئب‪ « ،‬جوغطا ثوٌغبْ ثىط غبٍىگە ئۇي لىٍىپ » ٍبوي «‬ ‫ِۇجٍەق ھەلىمەجٕي ـىپي وەٌحۈضۈپ » زېگۀٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬لىؽؽەٌەضٔىڭ « ھەق ثىٍەْ »‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕىفي ئبضلىٍىك جبضىري ثىط ِەٌۇِبجٕي جەؼحىمالؾ‪ ،‬جۈظىحىؿ ئەِەغ‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ ٔبظىً‬ ‫لىٍىٕىؿ غبٍىؽي ثوٌغبْ ھىساٍەت ِەلؽەت لىٍىٕغبْ‪ .‬ظەِبھفەضى‪ِ ،‬بئىسە ؼۇضىؽي ‪ - 27‬ئبٍىحىسە‬ ‫« ھەق ثىٍەْ » ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئبزەِٕىڭ ئىىىي ئوغٍىٕىڭ لىؽؽەؼىٕي جەپؽىط لىٍغبٔسا‪ ،‬ثىً‬ ‫ھەلك ئىجبضىؽىٕي « ثىً غبضازىػ ؼەھىھ ( جوغطا ثىط ِەلؽەجىە ِبغ ھبٌسا ) » زەپ ِۀب ئېَحمبْ‪.‬‬ ‫ثۇ لۇضئبٕٔىڭ لىؽؽەٌەض ئبضلىٍىك ٔېّىٕي ِەلؽەت لىٍغبٍٔىمىٕي ئېٕىك لىٍىپ ثبٍبْ لىٍغبْ‬ ‫ئبٍەجٍەض ثىٍەْ ثىطزەوٍىىىە ئىگە‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪ ،‬ثۇ ذىً لىؽؽەٌەض ثىٍەْ ٔېّىٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍغبٍٔىمىٕي لۇضئبٔسىٓ ؼوضىغبْ ۋالحىّىعزا‪ ،‬لۇضئبْ ئۆظىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ِەلؽىحىٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍّبلحب‪ .‬ئەئطاف ‪ٍ ،176‬ۈؼۈپ ‪ 111‬ۋە ھۇز ‪ - 120‬ئبٍەجٍەض ثۇٔىڭ زەٌىٍي‪.‬‬ ‫ؼۈضىسىىي ثەؾ لىؽؽە ‪ِ -‬ەؼەٌٕىڭ ِەلؽىحي‬ ‫وەھف ؼۈضىؽىسە ثەؾ لىؽؽە ‪ِ -‬ەؼەي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇالضٔىڭ ثىطىٕچىؽي ئەؼھبثي وەھف‬ ‫لىؽؽە‪.‬‬ ‫ئەؼھبثي وەھف لىؽؽەؼي‪:‬‬ ‫ثۇ لىؽؽە ِەۋجۇزىَەجٕىڭ ئىىىي لۇجۇپي ثوٌغبْ ھبٍبت ۋە ئۆٌۈِٕىڭ ِبھىَىحىگە وىفىٕىڭ‬ ‫زىممىحىٕي ئبغسۇضىسۇ‪ « .‬گۇِطاھٍىك لبپٍىغبْ ثىط جەِئىَەت ئىچىسە ئۇالضغب لبضـي وۆوطەن وېطىپ‬ ‫ٍبـبؾ وېطەوّۇ ٍبوي جەِئىَەجٕي جەضن ئېحىؿ وېطەوّۇ؟ » زېگەْ ؼوئبٌٕىڭ جبۋاثي ثوٌۇپ‬ ‫‪157‬‬

‫ھېؽبثٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ لىؽؽە ئبضلىٍىك ئىّبٔىڭىعٔي ٍبـىَبالٍسىغبْ ثىط غبضچىٍىه ٍېطىڭىع ( ؼىع ئۈچۈْ‬ ‫ئۆٍىڭىعِۇ ثىط غبض ) ثوٌؽب‪ ،‬ئۀؽىطىّەڭ! » زېّەوحە‪.‬‬ ‫ؼبزضى ئىؽالِسا ثۇ لىؽؽۀىڭ لەزىطٌىه ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ۋە ؼبھبثىٍەضٔىڭ ھبٍبجىسا‬ ‫ٔبِبٍۀسىٍىطى ثبض ئىسى‪ .‬ئىجٓ ِەؼئۇز ِۇضؼەالجي ؼۈضىؽىٕي ٔەظەضزە جۇجمبْ ھبٌسا ِۇٔساق زەٍسۇ‪« :‬‬ ‫ثىع ِىٕبزا ثىط غبضزا ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ ِەذپىٌ ھبٌسا ئۇچطىفبجحۇق‪ .‬ثۇ ؼۈضە ٔبظىً ثوٌسى »‪ .‬ثۇ‬ ‫لىؽؽە ئبضلىٍىك جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىٍىطىغب « ؼىع ثۈگۈٕٔىڭ ئەؼھبثي وەھف » زېّەوحە‬ ‫ئىسى‪.‬‬ ‫ئىىىي ثبغ ئىگىؽي ھەلمىسىىي ِەؼەي‬ ‫ِەؼەٌٍەض لىؽؽەٌەضزىٓ پەضلٍىك ثوٌۇپ‪ ،‬جبضىري ثىط ضېئبٌٍىمٕي ئەوػ ئەجحۈضۈـي ـەضت‬ ‫ثوٌّىغبْ ۋە ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب ثىط ھەلىمەجٕي ثىط جەِؽىً ئبضلىٍىك ٍەجىۈظۈـٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍغبْ ثىط ذىً ئەزەثىٌ ژأىطزۇض‪ .‬ـۇٔسالحىّۇ ِەؼەٌٍەضٔىڭ ھەض جبٍسا ۋە ھەض ظاِبٔسا ضېئبي ھبٍبجحب‬ ‫ٍۈظ ثېطىؿ ِۇِىىٕچىٍىىي ثبض‪ .‬ئىىىي ثبغ ئىگىؽي ِەؼەٌي ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕي ِۈٌىىَەجّۇ ٍبوي‬ ‫ئبِبٔەت زەپ ثىٍىؿ وېطەوّۇ؟ زېگەْ چۈـۀچە ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط ئبگبھالٔسۇضۇؾ ۋە‬ ‫ٔەؼىھەجٕي ئۆظىگە ِۇجەؼؽەٍِەـحۈضگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثبٍ​ٍىك ثىٍەْ ٍولؽۇٌٍۇلٕىڭ ِبھىَىحىگە‬ ‫وىفىٕىڭ ٔەظىطىٕي ئبغسۇضىسۇ‪ِ .‬ەؼەٌسە ئىىىي ثبؾ لەھطىّبْ ثبض ثوٌۇپ‪ ،‬ھەض ثىطىگە ثىط ثبغ‬ ‫ثەذؿ ئېحىٍگەْ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثۇ وىفىٍەضزىٓ ثىطؼي ئۆظىگە ئېّحىھبْ لىٍىپ ئبِبٔەت ثېطىٍگەْ ثۇ‬ ‫ِۈٌۈوٕي ِۈٌىىَەت ( ئۆظىگە جەۋە ) زەپ ئوٍالپ لبٌغبْ ۋە ِۈٌۈن ثىٍەْ ئبٌالھ ئبضىؽىسىىي‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٕي ئۈظۈپ جبـٍىغبْ‪ .‬ثۇ ِۇٔبؼىۋەت ئۈظۈپ جبـالٔغىچە ِۈٌۈن ئۇٔىڭ ِېٍي ئىسى‪ ،‬ئەِّب‬ ‫ثۇ ِۇٔبؼىۋەت ئۈظۈپ جبـالٔغبٔسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ئۇ وىفي ِۈٌىىٕىڭ ِېٍىغب ئبٍ​ٍىٕىپ لبٌغبْ‪ِ .‬بٔب ثۇ‬ ‫پوظىحؽىَە ثۇٔىڭ ئىپبزىؽىسۇض‪:‬‬

‫وَكا َف لَو َِتَر فَػ َق َاؿ لِص ِ‬ ‫َعز نَػ َفًرا‬ ‫احبِ ِو َوُى َو ُ​ُيَا ِوُرهُ أ َ​ًَن أَ ْكثَػ ُر ِمْن َ‬ ‫ك َم ًاَل َوأ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ ٌ‬

‫ئۇ ثۇضازىطىگە پەذىطٌىٕىپ‪ِ « :‬ەْ ؼۀسىٓ ثبً‪ ،‬ئبزەٍِىطىُ ( ٍۀي ذىعِەجچىٍىطىُ‪ ،‬ثبٌىٍىطىُ‪،‬‬ ‫ٍبضزەِچىٍىطىُ ) ؼېٕىڭىىسىٓ وۆپ » زېسى‪.‬‬ ‫ئبٍەجٕىڭ ـبھبزىحي ثىٍەْ ثۇ چۈـۀچە ثېطاۋٔىڭ ئۆظ ئۆظىگە لىٍغبْ ئەڭ چوڭ ٍبِبٍٔىمىسۇض‬ ‫( ‪ .) 35‬چۈٔىي‪ِ ،‬ۈٌۈن ئۇٔىڭ ِىٕىسىغبْ ئۇٌىغي ئىىەْ‪ ،‬ئەِسى ئۇٔىڭ ئەوؽىچە ِۈٌۈوٕىڭ‬ ‫ئۇٌىغىغب ئبٍ​ٍىٕىپ لبٌغبٔىسى‪ .‬ئۇٔىڭسىّٕۇ ثەجحەض ثوٌغىٕي‪ ،‬ئۆظىگە ِۈٌىىٕىڭ ثىطىٍىفىٕي ئبٌالھ‬ ‫ٔىڭ ٍبذفي وۆضىسىغبْ ثۀسىؽي ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ زەپ چۈـۀگۀىسى ( ‪ِ .) 36‬ۈٌۈن ئۇٔىڭغب‬ ‫ئبذىطەجٕي ئۇٔحۇٌسۇضغبْ‪ ،‬ذۇزىٕي ٍولبجمبْ‪ ،‬ضەثجىٕي ئۇٔحۇٌسۇضغبٔىسى‪ِ .‬ەؼەٌسىىي ٍبذفي وىفي‬ ‫ئۇٔىڭغب ِۇٔساق زەٍسۇ‪:‬‬

‫احبو وىو ُ​ُيا ِوره أَ َك َفر ِ ا ِ‬ ‫قَ َاؿ لَو ِ‬ ‫ك ِمن تُػر ٍ‬ ‫اب ّتُا ِم ْن نُطْ َف ٍة ّتُا َس او َاؾ َر ُج ًَّل (‪ )37‬لَكِناا‬ ‫ص ُ ُ َ ُ َ َ ُ​ُ ْ َ‬ ‫ُ َ‬ ‫ت َبلذي َخلَ َق َ ْ َ‬ ‫ِ‬ ‫َح ًدا (‪)38‬‬ ‫ُى َو ا‬ ‫اَّللُ َرِّ​ّب َوَ​َل أُ ْش ِرُؾ بَرِّ​ّب أ َ‬

‫ئۇٔىڭغب ( ِۇئّىٓ ) ثۇضازىطى ِۇٔبظىطىٍەـىەْ ھبٌسا ئېَححي‪ « :‬ؼېٕي ( ئەؼٍىسە ) جۇپطالحىٓ‪،‬‬ ‫ئبٔسىٓ ئبثي ِۀىَسىٓ ٍبضىحىپ‪ ،‬ئبٔسىٓ ؼېٕي ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىگە ِبغ ھبٌسا لبثىٍىَەجىە ئىگە‬ ‫لىٍىپ ضاۋضۇغ ئىٕؽبْ لىٍغبْ ظاجٕي ئىٕىبض لىالِؽەْ؟ ھبٌجۇوي ِەْ ضەثجىُ ثوٌغبْ ئۇ ئبٌالھ ٔي‬

‫‪158‬‬

‫ئېحىطاپ لىٍىّەْ‪ ،‬ھەض ٔەضؼە ئۇٔىڭ ئىٕئبِىسۇض‪ِ .‬بڭب ٔېّەجٍەض ثەضگەْ ضەثجىّگە ھېچ ئەھەزىٕي‬ ‫ـېطىه وەٌحۈضِەٍّەْ » ( ‪.) 38 - 37‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ئبٍەجٍەضزە ِۈٌىي ئبظ‪ ،‬ئەِّب ئىّبٔي ۋە ـەذؽىَىحي وۈچٍۈن‬ ‫ثوٌغبْ وىفي ِۈٌۈن ثىٍەْ وۆضەڭٍەپ وەجىەْ وىفىگە ٔەؼىھەت لىٍىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ئۇ ٔەؼىھەجىە‬ ‫لۇالق ؼبٌّبٍسۇ‪ .‬ئبلىۋەجحە ثبضٌىك ِۈٌىىسىٓ ئبٍطىٍىپ لبٌىسۇ‪ .‬ئەجطاپىسا ئبٌالھ جىٓ غەٍطى لبٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ئىٕؽبٔغب ھەلىمىٌ ٍبض ۋە ٍبضزەِچىٕىڭ پەلەت ئبٌالھ ئىىۀٍىىىٕي ئۀە ـۇ ۋالىححب چۈـىٕىپ‬ ‫ٍېحىسۇ‪ .‬ثۇ ِەؼەٌسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ثۆٌەوحە ِەؼەٌٕىڭ ِەلؽىحىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ جۆۋۀسىىي‬ ‫ئبٍەت وەٌگەْ‪:‬‬

‫اٖتياةِ الدنْػيا والْباقِيات ال ا ِ‬ ‫ات َخْيػٌر ِعْن َد‬ ‫الْ َم ُ‬ ‫صاٖتَ ُ‬ ‫َ َ​َ َ ُ‬ ‫اؿ َوالْبَػنُو َف ِزينَةُ َْ​َ‬

‫« ِبٌالض ۋە ثبٌىالض زۇَٔب جىطىىچىٍىىىٕىڭ ظىٕ​ٕىحىسۇض‪ ،‬ثبلي لبٌىسىغبْ ٍبذفي ئەِەٌٍەضٔىڭ‬ ‫ؼبۋاثي ضەثجىڭٕىڭ ٔەظىطىسە جېرىّۇ ٍبذفىسۇض‪ .‬ئۈِىس جېرىّۇ چوڭسۇض » ( ‪.) 46‬‬ ‫ثىط وۈْ وېٍىسۇ‪ ،‬ھەِّە ٔەضؼىٕىڭ ھېؽبثي ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ھەض وىفىٕىڭ ھبٍبت فىٍىّي ئۆظىگە‬ ‫وۆضؼىحىٍىسۇ‪ .‬ھبٍبت فىٍىّىٕي وۆضگەْ وىفي « ۋاً ثىعٔىڭ ھبٌىّىعغب! ثۇ ٔبِە ‪ -‬ئەِبٌغب چوڭ ‪-‬‬ ‫وىچىه ئىفالضٔىڭ ھەِّىؽي ذبجىطىٍىٕىپحىغۇ؟ » زەٍسۇ ( ‪ .) 49‬ثۇ ذبجىطە ـۇٔساق ثىط ذبجىطە‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬لەٌجٕىڭ ثۇٌۇڭ ‪ -‬پۇچمبلٍىطىسىٓ ئۆجىۀٍەضٔىّۇ لوٍّبً ذبجىطىٍەٍسۇ‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭ ٔېّە ئۈچۈْ ثبٍبْ لىٍىٕغبٍٔىمىٕي‪ ،‬ئەؼھبثي وەھف لىؽؽەؼي ثىٍەْ ثبً ‪ٍ -‬ولؽۇي‬ ‫ِەؼەٌي ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ ثۇ ئبٍەجحىٓ ثىٍەٌەٍّىع‪:‬‬

‫اِ‬ ‫يدو َف َو ْج َهوُ َوَ​َل تَػ ْع ُد َعْيػنَ َ‬ ‫يد ِزينَةَ‬ ‫اؾ َعْنػ ُه ْم تُِر ُ‬ ‫ين يَ ْدعُو َف َربػا ُه ْم َِبلْغَ َداةِ َوالْ َع ِش ِّي يُِر ُ‬ ‫اصِ ِْب نػَ ْف َس َ‬ ‫َو ْ‬ ‫ك َم َع الذ َ‬ ‫اٖتَيَاةِ الدنْػيَا َوَ​َل تُ ِط ْع َم ْن أَ ْغ َف ْلنَا قَػ ْلبَوُ َع ْن ِذ ْك ِرًَن َواتػابَ َع َى َواهُ َوَكا َف أ َْم ُرهُ فُػ ُرطًا‬ ‫ْ‬

‫« ضەثجىٕىڭ ضاظىٍىمىٕي وۆظٌەپ‪ ،‬ئەجحىگەْ ‪ -‬ئبذفبِسا ئۇٔىڭغب ئىجبزەت لىٍىسىغبٔالض ثىٍەْ‬ ‫ثىطگە ؼۀّۇ ؼەثىط لىٍغىٓ! ھبٍبجىٌ زۇَٔبٔىڭ ظىجۇظىٕ​ٕىحىٕي زەپ ئۇالضٔي وۆظگە ئىٍّبً‬ ‫لبٌّىغىٓ! ٔەپؽي ‪ -‬ذبھىفىٕىڭ وەٍٕىگە وىطىپ‪ ،‬ھەض ئىفحب ھەززىسىٓ ئبـمبٍٔىمي ئۈچۈْ‬ ‫( ئەلىً ٍۈضگۈظىسىغبْ ) لەٌجي ظىىطىّىعزىٓ غەپٍەجحە لبٌسۇضغبْ وىفىٍەضگە ئەگەـّىگىٓ! »‬ ‫( ‪.) 28‬‬ ‫‪ .3‬ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽەؼي‬ ‫وەھف ؼۈضىؽىٕىڭ ئۈچىٕچي لىؽؽەؼي ثوٌغبْ ئبزەَ ئىجٍىػ لىؽؽەؼي ٍبذفي ۋە ٍبِبْ‬ ‫ئبضىؽىسىىي ِبھىَەجٍىه پەضق ئۈؼحىسە جوذحبٌغبْ‪ .‬ئىجٍىػ ئىٕؽبٕٔىڭ زۈـّىٕي‪ .‬ئۇٔسالحب‪ ،‬وىفي‬ ‫زۈـّىٕىٕىڭ ؼۆظىگە لۇالق ؼبالِسۇ؟ ئەِّب‪ ،‬ئىٕؽبْ لۇالق ؼبٌىسۇ‪ .‬زۈـّىٕي وىفىگە ٍبذفي‬ ‫ٔەؼىھەت ثېطەِسۇ؟ ئىجٍىػ ئىٕؽبٕٔي ھەِىفە ئبظزۇضۇؾ ئۈچۈْ ھەضىىەت لىٍىسۇ‪ .‬ئىجٍىؽٕىڭ‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبذفىٍىمىٕي ئوٍ​ٍىفىٕي جەؼەۋۋۇض لىٍغىٍي ثوٌّبٍسۇ ۋە ئىجٍىؽٕىڭ ئىٕؽبٔغب لىٍغبْ‬ ‫ئەڭ چوڭ زۈـّۀٍىىي ئىٕؽبٕٔىڭ ھەلىمەت چۈـۀچىؽىٕي ثۇظغۇٔچىٍىممب ئۇچطىحىفي‪ ،‬ئىٕؽبٕٔي‬ ‫ئۆظىگە ۋە ضەثجىگە لبضىحب ٍبجالـحۇضۇـىسۇض‪.‬‬ ‫ـۇٔساق جۇضۇپّۇ ـەٍحبٕٔي زوؼث جۇجۇـٕىڭ لوثۇي لىٍغىسەن ثىط ئىعاھبجي ثبضِۇ؟ ثەٌىىُ‪،‬‬ ‫ِۇٔساق ئىعاھٍىٕىفي ِۇِىىٓ‪ « :‬ئەگەض ـەٍحبْ ئىٕؽبٕٔي ئبظزۇضغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئۇٔىڭ ثىط وۈچي ثبض‬ ‫زېّەوحۇض‪ .‬وۈچي چوڭ ثوٌغبٔغب ٍېمىٕالـؽبَ‪ ،‬ئۇٔىڭ وۈچىسىٓ پبٍسىٍىٕىّەْ »‪ .‬ثۇٔىڭغب ئوذفبؾ‬

‫‪159‬‬

‫ھەض ذىً لېَىپ وېحىفٕي ۋەھىٌ « ئبٌالھ ٔي لوٍۇپ ـەٍحبٕٔي جبْ زوؼث لىٍىۋېٍىؿ » زەپ‬ ‫ثبٍبْ لىٍّبلحب‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼەْ‪ ،‬ـەٍحبٕٔىڭ ٍوٌىسىٓ ِېڭىفٕي ئۇٔي ئبٌالھ لب ـېطىه لوـۇـٕىڭ‬ ‫ثىط جۈضى زەپ لبضاٌغبْ‪ِ .‬بٔب ثۇ ئبٍەت‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ما أَ ْشه ْدتُػهم خ ْلق ال اسماو ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ات َو ْاْل َْر ِ‬ ‫ض ًدا‬ ‫ي َع ُ‬ ‫ت ُمتاخ َذ الْ ُمضلّ َ‬ ‫ض َوَ​َل َخ ْل َق أَنْػ ُفس ِه ْم َوَما ُكْن ُ‬ ‫َ َ ُْ َ َ َ َ‬

‫« ئۇالض ( ٍۀي ـەٍحبٔالض )غب ئبؼّبٔالضٔىڭ ۋە ظېّىٕ​ٕىڭ ٍبضىحىٍىفىٕىّۇ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ئۆظٌىطىٕىڭ‬ ‫ٍبضىحىٍىفىٕىّۇ وۆضؼەجىىٕىُ ( ـبھىث لىٍغىٕىُ ) ٍوق‪ .‬ھەِسە ِەْ‪ ( ،‬ثۇ ) ئبظزۇضغۇچىالضٔي‬ ‫ٍبضزەِچي لىٍىۋاٌغىٕىّ​ّۇ ٍوق » ( ‪.) 51‬‬ ‫‪ِ .4‬ۇؼب ‪ -‬ئبٌىُ ثۀسە ( ذىعىط ) لىؽؽەؼي ‪ِ /‬ەؼەٌي‬ ‫ؼىّۋوي ذبضاوحېطٌىك جىٍٕىڭ ٍۇلىطى پەٌٍىؽي ثوٌغبْ ِۇؼب ‪ -‬ئبٌىُ ثۀسە ِەؼەٌي‪ ،‬ؼبْ ۋە‬ ‫ؼۈپەجٕىڭ‪ ،‬ئوچۇق ۋە ٍوـۇضۇٕٔىڭ‪ ،‬ثىٍىُ ۋە ھېىّەجٕىڭ ِبھىَىحي ھەلمىسە جوذحىٍىسۇ‪ .‬ثۇٔي ئبٌىُ‬ ‫ثۀسىٕىڭ ِەؼەٌٕىڭ ئبذىطىسا ئېَحمبْ ـۇ ؼۆظٌىطىسىٓ ٔبھبٍىحي ضوـەْ ھبٌسا ھېػ لىالالٍّىع‪« :‬‬ ‫ٍۀي‪ِ ،‬ەْ ئۆظ ذبھىفىُ ثوٍىچە لىٍغىٕىُ ٍوق‪ ،‬ؼەْ ؼەۋض ‪ -‬جبلەت لىٍىپ جۇضاٌّىغبْ‬ ‫ٔەضؼىٍەضٔىڭ ھەلىمىحي ئۀە ـۇ » ( ‪.) 82‬‬ ‫ثۇ ثبٍبٔالضٔي ثىط ِەؼەي ئەِەغ ثەٌىي وۆپچىٍىه ثىطٌىىىە وەٌگۀسەن لىؽؽە زەپ لبضاـمىّۇ‬ ‫ثوٌىسۇ‪ .‬ئەگەض ثۇٔساق ثوٌغبٔسا‪ ،‬ۋەلەٌەضٔىڭ ئىعاھبجىٕىڭ ئبچمۇچي « ثۇالضٔىڭ ھەِّىؽىٕي ئۆظ‬ ‫لبضاضىُ ثىٍەْ لىٍّىسىُ » جۈٍِىؽىسۇض‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئوجحۇضىسا ثەـەضى ئىطازە ۋە ئەلىً ئىفٍىحىٍّىگەْ‪.‬‬ ‫ئبٌىُ ثۀسىٕىڭ ثىط « پەضىفحە » ثوٌۇـىّۇ ِۇِىىٓ‪ .‬ھەجحب لىؽؽەزە ئىطازە ئىفٍىحىٍّىگۀٍىىي‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕغبٍٔىمىغب لبضىغبٔسا‪ ،‬ئبٌىُ ثۀسىٕي پەضىفحە زەپ جەثىط ثېطىؿ جېرىّۇ جوغطا ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ لىؽؽە ‪ِ -‬ەؼەي ئۈچ لىطٌىك ئەٍٕەوىە ئوذفبٍسىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ھەض لىطىسىٓ ھەض ثىطى‬ ‫پەضلٍىك ثىط لەھطىّبٕٔي ۋە پەضلٍىك ثىط ظاِبٕٔي وۆضؼەجّەوحە‪.‬‬ ‫‪ )1‬لىؽؽە ‪ِ -‬ەؼەٌٕىڭ « ئبٌىُ ثۀسە »ٔي وۆضؼەجىەْ ٍۈظى ثوٌۇپ‪ - 82 ،‬ئبٍەجحە‬ ‫وۆضؼەجىۀسەن‪ ،‬ئۇ لىٍغبٍٔىطىٕىڭ ھەِّىؽىٕي ئۆظ ئىطازىؽي ثىٍەْ لىٍّىغبْ ثوٌۇپ‪ « ،‬ئۆظىگە‬ ‫لىٍسۇضۇٌغبْ » ثىط « ذبزىُ »زۇض‪ .‬ئەگەض ھەلىمەت ِۇـۇ ثوٌؽب‪ ،‬ئۇ لىٍغبٍٔىطىسىٓ جبۋاثىبض ئەِەغ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ھەظضىحي ِۇؼبغب ثىط زەضغ ثەضِەوچي ثوٌغبْ‪ٔ « .‬ېّە ئۈچۈْ ِۇـۇٔساق ثىط زەضغ؟ »‬ ‫ؼوئبٌىٕىڭ جبۋاثىٕي ثۀي ئىؽطائىً ِۀجەٌىطىسىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبْ ضىۋاٍەجٍەض ٍبضزىّي ثىٍەْ‬ ‫جبپبٌىفىّىع ِۇِىىٓ‪ :‬ثۇ « ثۇ زۇَٔبزا ِۀسىّٕۇ ئۆجە ئبٌىُ ثبضِۇ؟ » زېگەْ ؼوئبٌىغب ثېطىٍگەْ ثىط‬ ‫ئىالھىٌ جبۋاثحۇض‪ِ .‬ۇؼب ئۇٔي وەٌىّە ئىپبزىٍىگەْ ِۀە ثوٍىچە « ِۇئەٌٍىُ » زەپ ثىٍگەْ ۋە‬ ‫ئىٍىّىٕي ئۆگىحىفٕي ئبضظۇ لىٍغبْ ( ‪.) 66‬‬ ‫‪ ) 2‬لىؽؽە ‪ِ -‬ەؼەٌٕىڭ ھەظضىحي ِۇؼبٔي وۆضؼەجىەْ ٍۈظى ثوٌۇپ‪ ،‬لىؽؽە ‪ِ -‬ەؼەٌسە ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ « ثۀسىٍىطىّىعزىٓ ثىط ثۀسە » ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ زەي ئۆظىسۇض‪ .‬ثىط ثۀسە ئۆٌحۈضگەْ‬ ‫ثبال‪ِ ،‬ۇؼب ؼەھۋۀٍىه ثىٍەْ ئۆٌحۈضۈپ لوٍغبْ لىپحي ٍىگىث ئىسى‪ .‬ظاٌىُ پبزىفبھحىٓ لۇجۇٌۇؾ‬ ‫ئۈچۈْ جېفىۋېحىٍگەْ وېّە‪ ،‬ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ھبٍبت وېّىؽي ئىسى‪ .‬ظاٌىُ پبزىفبھ ئۇالضٔي‬ ‫ٍولىحىۋەجّەوچي ثوٌغبْ پىطئەۋىٓ ئىسى‪ِ .‬ېھّبٔسوؼث ثوٌّىغبْ لەۋِٕىڭ ئۆضۈٌۈپ چۈـەً زەپ‬ ‫لبٌغبْ جېّىٕي ئوڭفبپ لوٍۇؾ‪ِ ،‬ۇؼب ـبھعازە ثوٌۇپ ٍىٍالضچە ذىعِەت لىٍغبْ ِىؽىط زۆٌىحي‬ ‫ئىسى‪ِ .‬ۇؼب ثىٓ ئىّطاْ ؼبضاٍسا ثىط ـبھعازە ثوٌۇپ چوڭ ثوٌغبْ‪ ،‬ؼەضوەضزىٍىه زەضىجىؽىگىچە‬ ‫ٍۇلىطى ئۆضٌىگەْ ۋە ھەثەؾ ٍۈضۈـىگە لوِبٔسأٍىك لىٍىپ لبثىٍىَىحىٕي ٔبِبٍەْ لىٍغبٔىسى‪.‬‬ ‫‪160‬‬

‫‪ )3‬لىؽؽە ‪ِ -‬ەؼەٌٕىڭ ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىؽي ثوٌغبْ ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍغبْ‬ ‫ٍۈظى ثوٌۇپ‪ ،‬ئۆٌحۈضۈٌگەْ ثبال‪ ،‬پىً ۋەلەؼىسىٓ وېَىٓ ثەذحي ئېچىٍغبْ لۇضەٍفٕىڭ ضاٍؤىسا جېري‬ ‫پىفىپ ٍېحىٍّىگەْ ثبـمب لەۋٍِەض ئبضىؽىسىىي ئۇجۇلي ئىسى‪ .‬جېفىۋېحىٍگەْ وېّە‪ِ ،‬ەوىىٕىڭ‬ ‫جىجبضەت وېّىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ثۇ وېّىگە وۆضۈٔۈـحە ظىَبْ ٍەجىۈظۈۋاجمبٔىسى‪ .‬ھەلىمەجحە‬ ‫ثوٌؽب وېّىٕي ـەٍحبٕٔىڭ چبڭگىٍىسىٓ لۇجمۇظغبٔىسى‪ِ .‬ېھّبٔسوؼث ثوٌّىغبْ لەۋِٕىڭ ئوڭفبپ‬ ‫لوٍۇٌغبْ جېّي‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھمب ۋە ِۇئّىٍٕەضگە لبجحىك لوي ِۇئبِىٍە لىٍغبْ‪ ،‬ظۇٌۇَ لىٍغبْ‬ ‫ِەوىىٍىىٍەضگە ذەٍجەض فەجھىسىٓ وېَىٓ ضەؼۇٌۇٌالھ لىٍغبْ ِبززىٌ ۋە ئىمحىؽبزىٌ ٍبضزەٍِەض‬ ‫ئىسى‪.‬‬ ‫‪ .5‬ظۇٌمەضٔەٍٓ ِەؼەٌي‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثەـىٕچي لىؽؽە ‪ِ -‬ەؼەٌي ثوٌغبْ ظۇٌمەضٔەٍٓ ِەؼەٌي‪ِ ،‬بززىٌ ئىمحىساض ‪ِ -‬ۀىۋى‬ ‫ثىٍىُ ِۇٔبؼىۋىحىٕىڭ ۋە ٍەضٌىه ‪ -‬زۇَٔب ذبضاوحېطٌىك ِۇۋاظىٕەجٕىڭ لىّ​ّىحىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫جۆۋۀسىىي ئىىىي ئبٍەت ثۇ ِەؼەٌٕىڭ ئبٔب جېّىؽىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ‪:‬‬

‫إِ اًن َم اكناا لَوُ ِٓت ْاْل َْر ِ‬ ‫ض َوآَتَػْيػنَاهُ ِم ْن ُك ِّل َش ْي ٍء َسبَػبًا (‪ )84‬فَأَتْػبَ َع َسبَػبًا (‪)85‬‬

‫« ئۇٔىڭ ( ھۆوۈِطأٍىمي ) ئۈچۈْ ثىع ظېّىٕسا ئۇٔىڭغب الٍىك ثىط ـبضائىث ٍبضىحىپ ثەضزۇق ۋە‬ ‫ئۇٔىڭغب ـەٍئىٍەضٔىڭ لبٔۇٔىَىحىگە ِبغ ھبٌسا ذىعِەت لىٍىسىغبْ ۋاؼحىٍەضٔىڭ ( ئىٍّىٕي )‬ ‫ثەضزۇق‪ .‬ئۇِۇ ئۆظىٕي ( ِەلؽىحىگە ) ٍەجىۈظىسىغبْ ثىط ۋاؼحىگە ِۇضاجەت لىٍسى » ( ‪.) 85 - 84‬‬ ‫ِەؼەٌسە « زۇَٔبۋى ھبوىّىَەجٕي ئىپبزىٍىگەْ ھۆوۈَ ثىٍەْ ئىٍىُ ۋە ثىٍىّٕي ئىپبزىٍىگەْ‬ ‫ھېىّەجٕي ثىط ٍەضگە جەَ لىٍغبٔسا لبٔساق ثوٌىسۇ؟ » زېگەْ ؼوئبٌغب جبۋاة ثېطىٍگەْ‪ .‬ئوجحۇضىغب‬ ‫ظۇٌمەضٔەٍٓ ( لوؾ لبٔبجٍىك ) زەپ ئبجبـمب الٍىك ثوٌغبْ ثىط « لبثىٍىَەجٍىه ھۆوۈِساض » چىمىسۇ‪.‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ظۇٌمەضٔەٍٓ ( لوؾ ِۇڭگۈظ ‪ /‬ئىىىي زەۋض ‪ /‬ئىىىي ئبالِەت ئىگىؽي ) ثوٌۇـحۇض‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە‪ ،‬لىؽؽە ۋە ِەؼەٌٍەض ثىٍەْ ِەۋجۇزىَەجٕىڭ لوؾ ٌىٕىَىٍىه جەثئىَىحي ۋە‬ ‫لبضىّۇلبضـي لۇجۇپالضٔىڭ ثىط ‪ -‬ثىطىگە ھەِطاھٍىمي ھەلىمىحىگە وىفىٕىڭ ٔەظىطىٕي ئبغسۇضۇـٕي‬ ‫ِەلؽەت لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ئىٕؽبٔسا ـەٍئىٍەضٔىڭ لوؾ ٌىٕىَىٍىه جەضىپىٕىڭ ثبضٌىمىٕي‬ ‫ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍّبٍسىغبْ ِۆجىسىً ثىط چۈـۀچە ثەضپب لىٍىفٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫لىؽؽە ‪ِ -‬ەؼەٌٍەضزىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ثۆٌەن لىَبِەجٕىڭ زەھفەجٍىه ثىط ؼەھٕىؽىٕي‬ ‫جەؼۋىطٌىگەْ ھبٌسا ثبـٍىٕىسۇ ( ‪ .) 99‬ثۇ ئبٍەت ئبضلىٍىك ثبضٌىك لىؽؽە ۋە ِەؼەٌٍەضٔي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىؿ ِەلؽىحىٕىڭ ئىٕؽبٕٔي لىٍّىفٍىطىٕىڭ ھۆززىؽىسىٓ چىمبالٍسىغبْ ثىط ِەؼئۇٌىَەت‬ ‫جۇٍغۇؼىغب ئىگە لىٍىؿ ئىىۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ھېؽبثىٕي ثېطەٌّەٍسىغبْ ثىط ھبٍبجٕي ثېفىسىٓ‬ ‫ئۆجىۈظگۀٍەضٔىڭ ئبؼبؼٍىك ِەؼىٍىؽي ھېؽبپ ثېطىسىغبْ ثىط وۈٕٔىڭ وېٍىسىغبٍٔىمىغب‬ ‫ئىفۀّەؼٍىه ئىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ لىؽؽە ‪ِ -‬ەؼەٌٍىطىٕىڭ ئبضلىؽىسىٓ وەٌگەْ ‪ - 108 - 99‬ئبٍەجٍەضزىىي ثۆٌەوٕىڭ‬ ‫پەلەت لبٍحىسىٓ جىطىٍىؿ ھەلمىسىىي ثبٍبٔالضغب ئبٍطىٍغبٍٔىمىٕىڭ ؼەۋەثىّۇ زەي ثۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسىٓ ؼبٔىغبٔسا ئىىىىٕجي ئبٍىحي‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ ئەڭ ؼەضذىً ئبٍەجٍىطىسىٓ‬ ‫ثىطؼي ثوٌۇپ‪ ،‬ضەثجىّىعٔىڭ وبالَ ثبٍ​ٍىمىٕىڭ لبٔساق ئىىۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ ِ‬ ‫ات َرِّ​ّب َولَ ْو ِجْئػنَا ِبِ​ِثْلِ ِو َم َد ًدا‬ ‫قُ ْل لَ ْو َكا َف الْبَ ْح ُر م َد ًادا ل َكل َمات َرِّ​ّب لَنَف َد الْبَ ْح ُر قَػْب َل أَ ْف تَػْنػ َف َد َكل َم ُ‬

‫‪161‬‬

‫ئېَحمىٕىي‪ « ،‬ضەثجىّٕىڭ ؼۆظٌىطىٕي ٍېعىؿ ئۈچۈْ ئەگەض زېڭىع ؼىَبھ ثوٌغبْ ثوٌؽب‪ٍ ،‬ۀە‬ ‫ئۇٔىڭ ثىط ِىؽٍىٕىّۇ وەٌحۈضگەْ ثوٌؽبڭ‪ٍ ،‬ۀىال ضەثجىّٕىڭ ؼۆظٌىطى جۈگىّەً جۇضۇپ زېڭىعالض‬ ‫چولۇَ جۈگەپ وەجىەْ ثوالجحي » ( ‪.) 109‬‬ ‫ذۇالؼىٍىگۀسە‪ ،‬وەھف ؼۈضىؽىٕىڭ ئبؼبؼٍىك ِەلؽىحي ئىٕؽبٕٔىڭ ھبٍبجي‪ ،‬ثىٍىّي ۋە‬ ‫ئىمحىساضى ئۆجىۈٔچي‪ ،‬چەوٍىه ۋە ٔىؽپي ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ھبٍبجي‪ ،‬ثىٍىّي ۋە ئىمحىساضى‬ ‫ئەثەزىٌ‪ ،‬چەوؽىع ۋە ِۇجٍەلحۇض زېگەْ ھەلىمەجٕي ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب ئۆگىحىفحۇض‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ لىٍىفمب جېگىفٍىه ئىفي‪:‬‬

‫فَمن َكا َف يػرجوا لَِقاء ربِ​ِو فَػ ْليػعمل عم ًَّل ِ‬ ‫ِ ِ ِ ِ​ِ‬ ‫َح ًدا‬ ‫َ ْ ُ َ َّ َ ْ َ ْ َ َ َ‬ ‫صاٖتًا َوَ​َل يُ ْش ِرْؾ بعبَ َادة َربّو أ َ‬ ‫َْ‬

‫« وىّىي‪ ،‬ضەثجىگە ِۇاللەت ثوٌۇـٕي ئۈِىس لىٍىسىىەْ‪ ،‬ئۇٔسالحب ئۇ ئبٌالھ ٔي ضاظى لىٍىسىغبْ‬ ‫ؼبٌىھ ئەِەٌٍەضٔي لىٍؽۇْ ۋە ضەثجىگە ثۀسىٍىه لىٍغبٔسا‪ ،‬ئۇٔىڭغب ھېچىىّٕي ـېطىه وەٌحۈضِىؽۇْ‬ ‫» ( ‪.) 110‬‬

‫جىٍ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىٕىڭ « وۆضۈّٔەغ ِەذٍۇلالض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ئەي ‪ -‬جىٓ ئىؽّي ثىطىٕچي‬ ‫ئبٍەجحىٓ ئېٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫ئېَحمىٕىي‪ « ،‬ثىط ٔەچچە ٔەپەض جىٕ​ٕىڭ ( ِۀسىٓ لۇضئبْ ) جىڭفبپ ( ئىّبْ ئېَحمبٍٔىمي ) ِبڭب‬ ‫ۋەھىٌ لىٍىٕسى‪ ،‬ئۇالض ( لەۋِىگە لبٍحىپ ثبضغبٔسىٓ وېَىٓ ) ئېَححي‪ :‬ثىع جوغطا ٍوٌغب ثبـالٍسىغبْ‬ ‫ئبجبٍىپ لۇضئبٕٔي ھەلىمەجەْ ئبڭٍىسۇق » ( ‪.) 1‬‬ ‫ؼۈضىگە ئىؽىُ ثوٌغبْ جىٓ‪ ،‬ئىٕؽبْ وۆظى ثىٍەْ وۆضگىٍي ثوٌىسىغبْ ِەذٍۇق « ئىٕػ »ٔىڭ‬ ‫لبضىّۇلبضـىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ثۇذبضىسا‪ ،‬ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍىحىٕىڭ ثىطىٕچي وەٌىّىؽي ثوٌغبْ « لۇي ئۇھىَە ئىٍەٍَە » ئىؽّي‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضەٍؿ ثبٍمۇجىسىٓ وېَىٕىي ِەظگىٍگە‪ٍ ،‬ۀي ضىؽبٌەجٕىڭ‬ ‫‪ٍ - 10‬ىٍىسىىي جبئىف ؼەپىطىگە جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ِەوىىٍىه ِۇـطىىالضٔىڭ ثېؽىّىسىٓ‬ ‫ٍبٌحبٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬زەۋەت ۋەظىپىؽىٕي ضاھەت ـەوىٍسە ئېٍىپ ثبضىسىغبْ ثىط ِبوبْ ئىعزەۋاجبجحي‪ .‬ثۇ‬ ‫ئىعزىٕىفٕىڭ جۇٔجي ثىىىحي ِەوىىگە ذوـٕب ثوٌغبْ جبئىف ئىسى‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬جبئىف ثېفىغب لؤغبْ‬ ‫زۆٌەت لۇـىٕي ثېفىسىٓ ئۇچۇضىۋەجىۀىسى‪ .‬جبئىفٍىمالض ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ زەۋىحىگە لۇالق ؼېٍىفٕىڭ‬ ‫ئوضٔىغب ئۇٔي چبٌّب وېؽەن لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ وۆڭٍي ٍېطىُ ثوٌغبْ ھبٌسا لبٍحىپ وېحىفىە‬ ‫ِەججۇض ثوٌغبْ‪ .‬جبئىفحىٓ لبٍحىؿ ئۇٔىڭ ھبٍبجىسىىي ئەڭ ئېغىط وۈْ ئىسى‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬جبئىفحىٓ‬ ‫چبٌّب ‪ -‬وېؽەن لىٍىٕغبْ ھبٌسا ھەٍسەپ چىمىطىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬وېٕسىه لېٕي جۆوۈٌگەْ ِەوىىگە‬ ‫وىطەٌّىگۀىسى‪ِ .‬بٔب ثۇ ۋالىححب ثىط « جەؼەٌٍي ئبضِبغبٔي ( ھەزىَەؼي ) » ثوٌۇپ ثۇ ؼۈضە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضە‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھمب ۋەھىٌ ئبضلىٍىك وۆضۈّٔەٍسىغبْ ۋە ثىٍىّٕەٍسىغبْ ئبٌەِٕي جەِؽىً‬ ‫لىٍىسىغبْ « جىٕالض ثىٍەْ » ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط ذەۋەضٔي ثىٍسۈضگۀىسى‪ٍ .‬ۀي ضەؼۇٌۇٌالھمب «‬

‫‪162‬‬

‫وۈچۈَ جۈگىسى‪ٍ ،‬بض ضەثجي! » زېگەْ ٍەضزە‪ ،‬ضەثجي « ِەْ ؼبڭب ٍبضزەِگە وەٌسىُ ثۀسەَ »‬ ‫زېگۀىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ جۇٔجي جەضجىپٍەضزىىي ئوضٔي جبضىري ِەٌۇِبجالض ثىٍەْ ثىطزەوٍىىىە ئىگە ئەِەغ‪.‬‬ ‫چۈٔىي‪ ،‬جۇٔجي جەضجىپٍەضزە ئەئطاف ‪ٍ -‬بؼىٓ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثىطىٕچىسىٓ ٍبؼىٓ‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ ئەئطاف ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍىفي جوغطا ئەِەغ‪ .‬ئىىىىٕجىسىٓ ثۇ ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ئوضٔي ۋە ظاِبٔي جىٓ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئەڭ جوغطا ٍېطى ثىعٔىڭچە وەھف‬ ‫ ٔۇھ ؼۈضىٍىطىٕىڭ ئبضىؽي ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬‫ؼۈضىٕىڭ ئبؼبؼىٌ جېّىؽي جەۋھىس ثوٌۇپ‪ ،‬جبھىٍىَەت ئىٕؽبٔىٕىڭ جىٕالضغب ـىپي‬ ‫وەٌحۈضگەْ ثبضٌىك ٔوضِبٌسىٓ ھبٌمىغبْ چۈـۀچىٍىطىٕىڭ ھەِّىؽىٕي ضەت لىٍغبْ‪ .‬ؼۈضە‪،‬‬ ‫وۆضۈّٔەغ ِەذٍۇلالضٔىڭ ئبٌالھ ثىٍەْ ئىٕؽبْ ئبضىؽىسا ۋاؼحە ئەِەغ‪ ،‬ئىالھىٌ ٍېحەوچىٍىىىە‬ ‫ِۇھحبج ِەذٍۇلالض ئىىۀٍىىىٕي ئەؼىەضجىسۇ‪ٔ .‬بظىً ثوٌغبْ ِەظگىٍي ئىٕؽبٕٔىڭ ـېئىط ۋە ھەض ذىً‬ ‫ؼۆظ ؼۀئىحىٕي وبھىٍٕىك ۋە ؼېھىطگەضٌىىىە‪ ،‬ثۇالضٔي جىٕالضغب ثبغالٍسىغبْ ثىط ِەظگىً ۋە ِۇھىث‬ ‫ئىسى‪ .‬جىٕالضٔي ئىٕؽبٕٔي جبظاالٍسىغبْ ثىط ئىالھىٌ وۈچ زەپ چۈـۀسۈضەجحي ۋە وىفىٍەضٔي‬ ‫لوضلىحبجحي ( ھۇز‪ .) 54 ،‬ئۇالضغب ئىالھٍىك ؼۈپەت ثېطەجحي ( ئۀئبَ‪ .) 100 ،‬جىٕالضٔىڭ غەٍىجٕي‬ ‫ثىٍىسىغبٍٔىمىغب‪ ،‬ئىٕؽبٔغب پبٍسا ۋە ظىَبْ ٍەجىۈظەٌەٍسىغبٍٔىمىغب ئىفىٕەجحي ۋە ئبٌالھ لب ؼېغىٕغبٔسەن‬ ‫جىٕالضغب ؼېغىٕبجحي‪.‬‬

‫س يػعوذُو َف بِ ِرج ٍاؿ ِمن ِْ‬ ‫اؿ ِمن ِْ‬ ‫ِ‬ ‫وى ْم َرَى ًقا‬ ‫إت ِّن فَػَز ُاد ُ‬ ‫اْلنْ ِ َ ُ‬ ‫َ َ‬ ‫َوأَناوُ َكا َف ر َج ٌ َ‬

‫« ھەلىمەجەْ ئىٕؽبٔالضزىٓ ثەظى وىفىٍەض جىٕالضزىٓ ثوٌغبْ ثەظىٍەضگە ؼېغىٕبجحي‪ ،‬ـۇٔىڭ‬ ‫ثىٍەْ جىٕالض جېرىّۇ جەوەثجۇضٌىفىپ وەجحي » ( ‪.) 6‬‬ ‫ھەجحب ثىۋاؼحە جىٕالضغب چولۇٔىسىغبٔالضِۇ ثبض ئىسى ( ؼەثە‪ .) 41 ،‬ؼۈضىسىىي جىٕالضٔىڭ‬ ‫لۇضئبْ جىڭفبؾ ۋەلەؼي ( ‪ ،) 20 - 1‬جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىالضٔىڭ جىٓ ھەلمىسىىي‬ ‫چۈـۀچىؽىٕي ئۆظگەضجىؿ ۋە جوغطىالـٕي ِەلؽەت لىٍغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىسە لۇضئبْ وۆضۈّٔەٍسىغبْ‬ ‫ِەذٍۇلالض ھەلمىسىىي ضېئبٌٍىمٕىڭ جوغطا ئىىۀٍىىىٕي جەؼحىمالٍسۇ ۋە ئۇالض ئبضلىٍىك ۋەھىَگە ظەضثە‬ ‫ثېطىؿ ِەلؽىحىٕي ؼۇغب چىالـحۇضىسۇ‪.‬‬ ‫ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثىط ۋالىححب‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ثۇ ثۆٌىىي ئەھمبف ‪ - 32 - 29‬ئبٍىحي ثىٍەْ ثىطٌەـحۈضۈپ‬ ‫ئولۇٌغبٔسا‪ ،‬ۋاؼحىٍىك ھبٌسا ٍەھۇزىٌ ؼېھىطٌىه زىٓ پەٌؽەپىؽي ئبؼبؼىسا ـەوىٍ​ٍۀگەْ جىٓ‬ ‫ھەلمىسىىي ذبجب چۈـۀچىٕي ضەت لىٍىسۇ ( ‪ .) 9 - 8‬چۈٔىي ثۇ ضاٍؤسا ٍبـبٍسىغبْ ِۇـطىىالضٔىڭ‬ ‫وۆضۈّٔەٍسىغبْ ِەذٍۇلالض ھەلمىسىىي چۈـۀچىؽىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضگەْ ئبِىٍالضزىٓ ثىطؼي‬ ‫ِەظوۇض ضاٍؤسىىي ٍەھۇزىٌ وۈٌحىطىٕىڭ (ِەزۀىَىحىٕىڭ) جەؼىطى ئىسى‪ .‬ثۇ ھەلىمەجٕي ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ثبـحىىي ثۆٌىىي ثىٍەْ ظىچ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌغبْ ئەھمبف ‪ - 30‬ئبٍەجحىٓ وۆضۈۋاٌغىٍي ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ِۇـطىىالض ۋەھىَگە لبضـي چىممبٔسا‪ ،‬ئىفٍەجىەْ زەٌىٍ​ٍىطىٕىڭ وۆپىٕچىؽىٕي ِەظوۇض‬ ‫ضاٍؤسىىي ٍەھۇزىَالضزىٓ ئبٌغبٔىسى‪ .‬وەھف ؼۈضىؽىسىىي ظۇٌمەضٔەٍىٓ لىؽؽەؼي ھەلمىسە ٔەلىً‬ ‫لىٍىٕغبٔالض ثۇٔىڭ ِىؽبٌىسۇض‪ .‬ئۇِّي ئەضەثٍەض وىحبة ئەھٍي ٍەھۇزىَالضٔىڭ ئىغۋا‪ ،‬ؼەپؽەجىٍىطىگە‬ ‫لبضاپ‪ ،‬ئۇالضٔي جىٕالضغب ۋە ۋەھىَٕىڭ ِۀجەؼىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ؼىطٌىك ِەٌۇِبجالضغب ئىگە زەپ‬ ‫لبضاٍححي‪ .‬ۋەھىَٕىڭ ئىالھىٌ ِۀجەزىٓ وەٌگۀٍىىىگە ـەن چۈـۈضۈؾ ئبضظۇؼي ئۇالضٔي ثۇ ھەلحە‬ ‫وۈـىۈضجىەْ ئبؼبؼٍىك ئبِىٍالضزىٓ ثىطى ئىسى‪ِ .‬ۇـطىىالضٔىڭ ثۇ پوظىحؽىَىؽي ٍەھۇزىَالضغىّۇ‬ ‫‪163‬‬

‫ٍبضىغبٔىسى‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ جىٕالضٔىڭ ٍەھۇزىٌ ئىىۀٍىىىٕي ثۇ ھەلحە جوذحبٌغبْ‬ ‫ئەھمبف ‪ - 32- 29‬ئبٍەجحىٓ ثىٍەٌەٍّىع‪ .‬ؼۈضە ٍېپىك ھبٌسا ِۇـطىه ئەضەپٍەض ثىٍەْ وىحبثي ثبض‬ ‫ٍەھۇزىَالض ئبضىؽىسىىي ثۇ ـەٍحبٔي ھەِىبضٌىمٕي ثۇظۇـٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ثۇ ِەلؽەجٕي چۆضىسىگەْ ھبٌسا‪ ،‬غەٍجٕىڭ ئبٌالھ ثىٍەْ جىٕالض ئبضىؽىسا ثۆٌۈـۈٌگۀٍىىي‬ ‫ھەلمىسىىي ھەض ذىً ِۀحىمىٕي ثۇ ؼۈضە ضەت لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫َع ِاَلُ الْغَْي ِ‬ ‫ضى(‪)27‬‬ ‫َح ًدا (‪ )26‬إِاَل َم ِن ْارتَ َ‬ ‫ب فَ َ​َّل يُظْ ِه ُر َعلَى َغْيبِو أ َ‬

‫« پەلەت ئبٌالھ ال غەٍجٕي ثىٍگۈچىسۇض‪ ،‬ئۆظىٕىڭ غەٍجىسىٓ ھېچىىّٕي ذەۋەضزاض لىٍّبٍسۇ‪.‬‬ ‫پەلەت ئبٌالھ ئۆظى ِەِٕۇْ ثوٌغبْ پەٍغەِجىطىگىال ( ثەظى غەٍجٕي ثىٍسۈضىسۇ )‪ ،‬ثۇ ئەھۋاٌسا ئۇٔىڭ‬ ‫ئبٌسىغب ۋە ئبضلىؽىغب وۆظەجچي ( پەضىفحە ) ؼېٍىپ لوٍىسۇ » ( ‪.) 27 - 26‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ جىٕالض ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍىطىٕىڭ ضەؼۇٌۇٌالھمب جەؼەٌٍىٌ ثېطىفىە‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ٍۀە ثىط ئىّبؼي ثبض‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ؼېٕىڭ ٍېٕىڭسىىي ِەوىە ثۇ ئىالھي ۋەھىَگە لۇالق‬ ‫ؼبٌّىؽب‪ ،‬ئبٌالھ ٔبھبٍىحي ٍىطالالضزىٓ ؼېٕي جىڭفبٍسىغبٔالضٔي ئەۋەجىسۇ‪ٍ .‬بوي ؼېٕي ( ئىٕؽبْ )‬ ‫وۆظى ثىٍەْ وۆضگىٍي ۋە ثىٍگىٍي ثوٌىسىغبْ ئىطازىٍىه ِەذٍۇلالض جىڭفىّىؽب‪ ،‬وۆظ ثىٍەْ‬ ‫وۆضگىٍي ۋە ثىٍگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ئىطازىٍىه ِەذٍۇلالض جىڭفبٍسۇ‪.‬‬

‫َۇھ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ئىؽّىٕي ھەظضىحي ٔۇھٕىڭ ئىٕىبضچي لەۋِگە لبضـي ئېٍىپ ثبضغبْ ثىط ئۆِۈضٌۈن‬ ‫وۆضىفىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ِەظِۇٔىسىٓ ئبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬لەزىّىي ِۇؼھبة ۋە جەپؽىطٌەضزە ثۇ ئىؽىُ‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا ٍۇٔۇغ‪ ،‬ھۇز‪ٍ ،‬ۈؼۈپ‪ ،‬ئىجطاھىُ‪ِ ،‬ەضٍەَ‪ٌ ،‬ولّبْ‪ٔ ،‬ۇھ ۋە ِۇھەِّەز لبجبضٌىك پەٍغەِجەض‬ ‫ۋە ؼبٌىھ وىفىٍەضٔىڭ ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ؼەوىىع ؼۈضە ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬جبثىط ئبضلىٍىك ٍېحىپ وەٌگەْ جەضجىپحە ٔەھً ‪ -‬جۇض ئبضىؽىغب‪،‬‬ ‫ثبـمب جەضجىپٍەضزە ٔەھً ‪ -‬ئىجطاھىُ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ٍىپ ئۇچي ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ‬ ‫لۇضەٍؿ ثبٍمۇجىسىٓ وېَىٓ ھىجطەجحىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌغبٍٔىمىٕي‬ ‫وۆضؼىحىپ ثېطىسۇ‪ .‬لىؽؽۀىڭ ِەظِۇٔي ؼۈضە ٔبظىً ثوٌغبْ زەۋض ئبضلب وۆضۈٔۈـىٕي ئەوػ‬ ‫ئەجحۈضِەوحە‪ .‬ثۇ ضەؼۇي ثىٍەْ ئىٕىبضچي لەۋَ ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجٕىڭ ئۈظۈٌۈـىٕىڭ‬ ‫ذەۋەضچىؽي ئىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەظِۇٔي ٔەظەضگە ئېٍىٕغبٔسا‪ ،‬زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 10‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ زېَىفىە ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبؼبؼىٌ جېّىؽي زەۋەت ثوٌۇپ‪ ،‬ھەظضىحي ٔۇھ زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وەجىەْ لەۋِىٕي‬ ‫جەۋھىس ۋە ئبزاٌەجىە زەۋەت لىٍغبْ‪ .‬ئىٕىبضچي لەۋَ ثۇ زەۋەجىە جبھىٍ​ٍىك ثىٍەْ لبضـي چىمىپ‬ ‫لۇالق ؼبٌّىغبْ‪ٔ .‬ەجىجىسە ھەظضىحي ٔۇھ لەۋِىٕي ئبٌالھ لب ھبۋاٌە لىٍغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثېفىسىىي‬ ‫ئبٍەجٍەض ( ‪ ) 20 - 1‬ئبذىطىسىىي ھبالن زۇئبؼىٕي ـەضھىٍَەؾ ئۈچۈْ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ِ ِ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ي َولِ َمػ ْػن َد َخػ َػل‬ ‫ب ا ْغ ِفػ ْػر ِ َولَِوالِػ َػد ا‬ ‫إِنػا َ‬ ‫ػك إِ ْف تَػ َذ ْرُى ْم يُضػػلوا عبَػ َ‬ ‫ػارا (‪َ )27‬ر ِّ‬ ‫ػاد َؾ َوَ​َل يَلػ ُػدوا إاَل فَػػاجًرا َك افػ ً‬ ‫‪164‬‬

‫ِ ِ‬ ‫بػي ِ ِ ِ ِ ِ‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫ي إِاَل تَػبَ ًارا (‪)28‬‬ ‫ي َوالْ ُم ْؤمنَات َوَ​َل تَ ِزد الظاالم َ‬ ‫ِت ُم ْؤمنًا َول ْل ُم ْؤمن َ‬ ‫َْ َ‬

‫« ئەگەض ؼەْ ئۇالضٔي ؼبق لوٍؽبڭ‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي ثۀسىٍىطىڭٕي ئبظزۇضىسۇ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ جبپمبْ‬ ‫ثبٌىٍىطىّۇ پەلەت فبجىط‪ ،‬وبپىط ثوٌىسۇ‪ .‬ضەثجىُ! ِبڭب‪ ،‬ئبجب ‪ -‬ئبٔبِغب‪ِ ،‬ېٕىڭ ئۆٍۈِگە ِۇئّىٓ ثوٌۇپ‬ ‫وىطگەْ وىفىگە ۋە ِۇئّىٓ ئەضٌەضگە‪ِ ،‬ۇئّىٓ ئبٍبٌالضغب ِەغپىطەت لىٍغىٓ‪ ،‬ظاٌىّالضغب پەلەت‬ ‫ھبالوىحىٕي ظىَبزە لىٍغىٓ » ( ‪.) 28 - 27‬‬ ‫لۇضئبْ لىؽؽەٌىطى ِۇھەِّەزى زەۋەجٕىڭ ئەٍٕىىي ثوٌۇپ‪ ،‬زەۋەت ئۆظىٕي ثۇ ئەٍٕەوحىٓ‬ ‫وۆضىسۇ‪ .‬لۇضئبٔسا ھەظضىحي ٔۇھ ۋە ئىٕىبضچي لەۋِي ھەلمىسە ثبٍبٔالض ثىط لبٔچە ٍەضزە‪ٍ ،‬ۀي ئەئطاف‬ ‫( ‪ٍ ،) 64- 59‬ۇٔۇغ ( ‪ ،) 73 - 71‬ھۇز ( ‪ِ ،) 29 - 25‬ۇئّىٕۇْ ( ‪ ،) 31 - 23‬ـۇئەضا ( ‪،) 122 - 105‬‬ ‫ئۀىە ثۇت ( ‪ ،) 15 - 14‬ؼبففبت ( ‪ ،) 82 - 75‬لەِەض ( ‪ ) 16 - 9‬ؼۈضىٍىطىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ئوجحۇضا ـەضلحە جبضىد ٔۇھ ثىٍەْ ثبـالٍسۇ‪ .‬لۇضئبْ ۋەھىَّۇ ضىؽبٌەجٕي ۋە ئۈِّەجٍەض جبضىرىٕي ٔۇھ‬ ‫ثىٍەْ ثبـٍىحىسۇ ( ئەئطاف ‪59‬؛ ھۇز ‪25‬؛ ِۇئّىٕۇْ ‪23‬؛ ٔىؽب ‪.) 163‬‬ ‫ئەڭ جەپؽىٍي ثبٍبٔالض ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ٔ .‬ۇھ لەۋِىٕىڭ لىؽؽەؼي ھەِّە ٔەضؼىگە ثبھب‬ ‫لوٍۇپ ئبزەجٍىٕىپ لبٌغبْ جوپٍۇِٕىڭ لبٔساق ثوٌۇپ لىّ​ّەت ‪ -‬لبضاـالضزىٓ ِەھطۇَ لبٌغبٍٔىمىٕىڭ‬ ‫لىؽمىچە ھېىبٍىؽىسۇض‪ .‬ثۇ ثىط جۇغَبٔسۇض‪ .‬جۇغَبْ ثوٌغبْ ھەض لبٔساق جبٍسا جوپبٕٔىڭ ثوٌۇـي‬ ‫ِۇلەضضەض‪ .‬ھەض جوپبْ لىّ​ّەت ‪ -‬لبضاـالضٔي ثبھبغب پىسا لىٍغۇچىالض ئۈچۈْ پبالوەت ۋە ھبالوەت‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬لىّ​ّەت ‪ -‬لبضاـٕي ثبھبزىٓ ئۈؼحۈْ وۆضگۀٍەض ئۈچۈْ ثىط ٔىجبجٍىك ۋە ٔېّەجحۇض‪ .‬جوپبْ‬ ‫جۇپطاق ئۈچۈْ ثىط جبھبضەت‪ ،‬جوپٍۇَ ئۈچۈْ ثىط پبوٍىٕىفحۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ھەظضىحي ٔۇھ ثىٍەْ ئىٕىبضچي لەۋِٕي ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ لۇضەٍؿ ِۇـطىىٍىطىٕي‬ ‫زەۋضزاؾ لىٍىفٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ .‬ؼۈضە ھەظضىحي ٔۇھ ئبضلىٍىك ضەؼۇٌۇٌالھمب جەؼەٌٍي ثەضگەْ‬ ‫ثوٌؽب‪ٔ ،‬ۇھ لەۋِي ئبضلىٍىك ِەوىە ِۇـطىىٍىطىٕي لوضلۇجمبْ‪.‬‬ ‫ٍۈوؽەن ثىط ثبالغەت ٔبِبٍۀسىؽي ثوٌغبْ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ِەلؽىحي ۋۇجۇزلب چىممبٔىسى‪ .‬ثۇٔىڭغب‬ ‫جبضىد ـبھىث‪ِ .‬ۇـطىىالض ئۆظٌىطىگە ٍېحىپ وېٍىسىغبْ ثىط ثبالزىٓ‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ جەؼىطٌىه ئۇؼٍۇثي‬ ‫ؼەۋەثىسىٓ لۇجۇٌۇپ لبٌغبٔىسى‪ .‬ئەگەض ۋەھىٌ ٍۈوؽەن ثبالغىحي ثىٍەْ ئۇالضٔىڭ ِۇجٍەق‬ ‫وۆپچىٍىىىٕىڭ لەٌت جەذحىسىٓ ئوضۇْ ئېٍىپ ھىساٍىحىگە ۋەؼىٍە ثوٌّىغبْ‪ ،‬ثىط لىؽّىٕي‬ ‫جىّىمحۇضۇپ ۋەھىَگە لبضـي چىمىفحىٓ ۋاظوەچىۈظِىگەْ ثوٌؽب ئىسى‪ ،‬ئۇالضِۇ غەظەپىە ئۇچطاپ‬ ‫ھبالن ثوٌغبْ لەۋٍِەض لبجبضىسىٓ ئوضۇْ ئبٌغبْ ثوالجحي‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ زېّەوچي ثوٌغبْ ِەلؽىحي ٔبھبٍىحي ئوچۇق ثوٌۇپ‪ ،‬ھەض جۇغَبْ ئۆظ زەۋضىٕىڭ‬ ‫جوپبٔي‪ ،‬ھەض جوپبٕٔىڭ ثىط ٔۇھي‪ ،‬ھەض ٔۇھٕىڭ ثىط وېّىؽي‪ ،‬ھەض وېّىٕىڭ ثىط ٍۈضۈؾ ٌېٕىَىؽي ۋە‬ ‫ٍوي ذەضىحىؽي ثوٌىسۇ‪ .‬ئۈِّەجي ِۇھەِّەزٔىڭ ٍوي ٌېٕىَىؽي ۋە ٍوي ذەضىحىؽي لۇضئبٔسۇض‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ٍېحەوچىٍىىىگە جەؼٍىُ ثوٌغبٔالض ئبذىط ظاِبْ جوپبٔىسىٓ لۇجۇٌىسۇ‪.‬‬

‫ئىبراھىى ضۈرىطي‬

‫‪165‬‬

‫ؼۈضە ئىؽّىٕي ‪ - 41 - 35‬ئبٍەجٍەضزە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ئبئىٍىؽىٕي ئبٌالھ‬ ‫لب ئبِبٔەت لىٍىؿ لىؽؽەؼىسىٓ ئبٌغبْ‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا ثىط لبٔچە ٍەضزە ھەظضىحي ئىجطاھىُ ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬پەلەت ثۇ ؼۈضىٕىڭ «‬ ‫ئىجطاھىُ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجىٍىفىٕىڭ چوڭمۇض ِۀىؽي ثوٌؽب وېطەن‪ِ .‬ۇٔبؼىۋەجٍىه ثۆٌەوحىىي‬ ‫ثبٍبٔالض ئبؼبؼىسا‪ ،‬ثۇ ِۀىٕي ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ ٍەض ٍۈظىسىىي ِېّبضچىٍىك‬ ‫پبئبٌىَىحىٕي لبٍحىسىٓ ثەضپب لىٍىپ‪ ،‬ئۇٔي ٍېڭىسىٓ ئوجحۇضىغب چىمىطىؿ پبئبٌىَىحىسىٓ ئىعزىفىّىع‬ ‫وېطەن زېؽەن ذبجبالـّبٍّىع‪ .‬ئۇ ئۆِطىٕىڭ ئبذىطلي ِەظگىٍىسە ئىگە ثوٌغبْ ئوغٍي ئىؽّبئىٍسىٓ‬ ‫ئبٍطىٍىفمب ضاظى ثوٌغبْ‪ .‬ئبئىٍىؽىٕي « ئېىىٕؽىع »‪ ،‬گىَبھ ئۈّٔەغ جبغ ثىٍەْ لوضـبٌغبْ ثىط ۋازىغب‬ ‫ئبپىطىپ لوٍۇؾ ئبضلىٍىك‪ ،‬وىفىٕىڭ ئەڭ ٍبذفي وۆضىسىغبٍٔىطىٕي ئبٌالھ لب لبٔساق ئبِبٔەت‬ ‫لىٍىسىغبٍٔىمىٕىڭ ئەڭ جبٍٔىك ئبثىسىؽىٕي جىىٍىگۀىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالحي ھەلمىسە پەضىمٍىك لبضاـالض ٍوق‪.‬‬ ‫ؼۈضە جېّب ۋە ئۇؼٍۇة جەھەجحىٓ ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە‪ .‬ثۇ ؼۈضە جبثىط ثىٓ ظەٍس جەضجىپىسە ـۇضا‬ ‫ ئۀجىَب‪ ،‬ثبـمب جەضجىپٍەضزە ٔۇھ ‪ -‬ئۀجىَب ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ٍىپ ئۇچىغب ئبؼبؼەْ‬‫ؼۈضىٕي ٔەثىٍەض لىؽؽەٌىطى ئوضۇْ ئبٌغبْ ثبٍمۇت ِەظگىٍىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ‬ ‫ثىطى زېَىفىە ثوٌىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ثۇ ِەظگىٍگە ئبئىث ؼبز‪ ،‬ئەئطاف‪ ،‬ئىؽطا‪ ،‬ئۀجىَب ؼۈضىٍىطىگە‬ ‫ئوذفبؾ ٍەھۇزىٌ ۋە ٍەھۇزىٍَىفىؿ ِەؼىٍىؽي ئېغىط ؼبٌّبلٕي ئىگىٍەٍسۇ‪.‬‬ ‫ئىجطاھىُ ؼۈضىؽي ِۇلبجحبئب ھەضىپٍىطى ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ‪ 29‬ؼۈضىسىٓ ثىطؼي‪ .‬ؼۈضە ِەظوۇض‬ ‫ؼۈضىٍەضگە ئوذفبؾ ثىۋاؼحە ھبٌسا ۋەھىَٕي ـىپي وەٌحۈضۈپ ثبـالٔغبْ‪ .‬ثۇ ئۇؼٍۇثٕىڭ ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕىؿ ـەوٍي ھەلىمەجەْ وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ « :‬ثۇ ئىٕؽبٔىَەجٕي لبضاڭغۇٌۇلحىٓ‬ ‫ٍوضۇلٍۇلمب ئېٍىپ چىمىفىڭ ئۈچۈْ ؼبڭب ٔبظىً لىٍغبْ ثىط ۋەھىَسۇض » ( ‪ .) 1‬ثۇ ئبٍەجحە جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ « لبضاڭغۇٌۇق » وېچە لبضاڭغۇٌىمي ئەِەغ‪ ،‬ئەٌۋەجحە‪ِ .‬ۀىۋى لبضاڭغۇٌۇق ثوٌغبْ «‬ ‫لبضاڭغۇ ئەلىٍ​ٍەض » ثوٌۇپ‪ ،‬ۋەھىٌ ٔۇضزۇض‪ .‬ذۇززى وۆظ ئۈچۈْ ٍوضۇلٍۇق ٔېّىٕي ئىپبزىٍىؽە‪ ،‬زىً‬ ‫ئۈچۈّٔۇ ٔۇض ـۇٔي ئىپبزىٍەٍسۇ‪ .‬ۋھىٌ ٔۇضى ثىٍەْ لبضىغبْ لەٌت پبضاؼەت ؼبھىجي ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ۋەھىَٕىڭ ٔۇضى چۈـىەْ ئەلىً‪ ،‬لبضاڭغۇٌۇلحىٓ لۇجۇٌۇپ ٍوضۇلٍۇلمب چىمىسۇ‪ .‬ئۇ ئەلىٍٕىڭ‬ ‫ٍۆٔىٍىفي‪ٍ ،‬ۀي لىجٍىؽي ثبض ثوٌىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثىط ٍەضزە ٔۇض ثوٌؽب‪ ،‬ئۇ ٍوضۇلٍۇلٕىڭ ثىط ِۀجەؼي‬ ‫ثوٌغبْ ثوٌىسۇ‪ٔ .‬ۇض چۈـىەْ ٔەضؼىٕي ِۀجەؼىگە ٍۈظٌۀسۈضىسۇ‪ .‬ثۇ ٍۈظٌىٕىؿ ھىساٍەجٕىڭ زەي‬ ‫ئۆظىسۇض‪ .‬ئەگەض ٔۇض ثوٌّىؽب‪ ،‬ئۇ ٔەضؼىٕىڭ لىجٍىؽي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬لبضاڭغۇٌۇلٕىڭ ِۀجەؼي‬ ‫ٍوق‪ .‬لبضاڭغۇٌۇق لبپٍىغبْ ئەلىٍ​ٍەض ثىط لبضاڭغۇٌۇلحىٓ ٍۀە ثىطؼىگە ئبجالپ ٍۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە ِۇلبجحبئب ھەضىپٍىطى ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثبـمب ؼۈضىٍەضگە ئوذفبؾ وىطىؿ لىؽّىسىال‬ ‫ئىٕىبضچىالضغب لبضىحب ھەٍۋە لىٍىسۇ‪ ( « :‬وۈجۈپ جۇضۇۋاجمبْ ) لبجحىك ئبظاپ ؼەۋەثىسىٓ ئۇ وبپىطالضغب‬ ‫ۋاً » ( ‪ .) 2‬لۇضئبْ ٍۈظ ئۆضىگۀٍەض ئۈچۈّٔۇ ثىط ضەھّەجحۇض‪ .‬چۈٔىي‪ٍ ،‬ۈظ ئۆضىگۈچىٍەضگە جېري‬ ‫ھبٍبت ۋالحىسىال وېٍەچەوحە زۇچبض ثوٌىسىغبْ ئبظاپحىٓ ئبٌسىٕئبال ذەۋەض ثەضِەوحە ۋە ئۇالضٔي‬ ‫ئبگبھالٔسۇضِبلحب‪ .‬ذەجەضٌىه ٍوٌسا وېحىۋاجمبْ ثىطىٕىڭ ئبلىۋىحي ھەلمىسە ذەۋەض ثېطىؿ ئۇٔىڭ‬ ‫ئۈچۈْ ٍبِبٍٔىك ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە ٍبذفىٍىمحۇض‪ .‬لۇضئبّٔۇ ذۇززى ثۇٔىڭغب ئوذفبؾ ئىٕىبضچىالضغب‬ ‫ٍبذفىٍىك لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ٍبذفىٍىمىسىٓ پبٍسىٍىٕىفٕىڭ پەلەت ثىطال ـەضجي ثبض‪ٍ ،‬ۀي ئۇٔي چۈـىٕىؿ‪ِ .‬بٔب‬ ‫ثۇ ؼەۋەثحىٓ ئبٌالھ ھەض ضەؼۇٌٕي ئۆظ لەۋِىٕىڭ جىٍي ثىٍەْ ئەۋەجىەْ‪ .‬ثۇ ھەلىمەجٕي لۇضئبْ‬ ‫‪166‬‬

‫ئۆٌچىّىگە ؼبٌؽبق‪ ،‬لۇضئبْ ۋە ثبـمب ثبضٌىك ۋەھىٍَەضٔىڭ جىٍي ئبٌالھ ٔىڭ جىٍي ئەِەغ‪ ،‬ۋەھىٌ‬ ‫ئەۋەجىٍگەْ لەۋِٕىڭ جىٍىسۇض‪ .‬لەۋِٕىڭ جىٍي زېگۀٍىه ئىٕؽبٔالض جەضىپىسىٓ ئىفٍىحىٍگەْ ثىط‬ ‫جىً زېگۀٍىه ثوٌىسۇ‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثۇٔىڭ ؼەۋەثىٕي « چۈـىٕىفٍىه ثوٌۇؾ ئۈچۈْ » زەپ‬ ‫ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ئبٍەجٕىڭ ئۆظىگە لبضاپ ثبلبٍ​ٍي‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ػاف قَػوِم ِػو لِيػبػ ِػي َ​َلػم فَػي ِ‬ ‫ٍ ِ ِ​ِ ِ‬ ‫اَّللُ َم ْػن يَ َشػاءُ َويَػ ْه ِػدي َم ْػن يَ َشػاءُ َوُى َػو الْ َع ِزي ُػز‬ ‫ضػل ا‬ ‫َوَما أ َْر َس ْلنَا م ْن َر ُسوؿ إاَل بل َس ْ َُ ّ َ ُ ْ ُ‬ ‫اٖتَ ِك ُيم‬ ‫ْ‬

‫« لبٔسالال ثىط ضەؼۇٌٕي ئەۋەجّەٍ​ٍي‪ ،‬ئۇٔي ثىع ئۆظ لەۋِىگە ئىالھىٌ ۋەھىَٕي ئېٕىك ۋە‬ ‫چۈـىٕىفٍىه ثبٍبْ لىٍىپ ثېطىفي ئۈچۈْ پەلەت ئۆظ لەۋِىٕىڭ جىٍي ثىٍەْ ( ؼۆظٌەٍسىغبْ )‬ ‫لىٍىپ ئەۋەجحۇق‪ .‬ئبٔسىٓ وىّىي ئبظغۇٍٔۇلحب چىڭ جۇضؼب‪ ،‬ئبٌالھ ئۇٔي گۇِطاھ لىٍىسۇ؛ وىّىي‬ ‫ھىساٍەت جېپىفٕي ذبٌىؽب‪ ،‬ئبٌالھ ئۇٔي ھىساٍەت لىٍىپ جوغطا ٍوٌغب ثبـالٍسۇ‪ .‬ئبٌالھ غبٌىجحۇض‪،‬‬ ‫ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض » ( ‪.) 4‬‬ ‫ۋەھىٌ ئبٌالھ ٔىڭ ِۇضازىٕي ئەوػ ئەجحۈضىسۇ‪ .‬ئىالھىٌ ِۇضازٔي جؤۇپ ٍېحىؿ ئۈچۈْ ۋەھىٕي‬ ‫چۈـىٕىؿ ـەضت‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ۋەھىٕي چۈـىٕىؿ پەضظزۇض‪ .‬ثۇ ھەض ِۇئّىٕگە وۈچىٕىڭ ٍېحىفىچە پەضظ‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ئەؼٍي جىٍىٕي ثىٍّەٍسىغبٔالضٔىڭ ئۇٔىڭ جەضجىّىؽىٕي ۋە جەپؽىطٌىطىٕي ئولۇؾ‬ ‫ئبضلىٍىك چۈـىٕىؿ ِەؼئۇٌىَىحي ثبض‪ .‬لۇضئبْ ِەٍ​ٍي ئۇٔي ئۇٌۇغالؾ ِەلؽىحىسە ثوٌؽۇْ‪ٍ ،‬بوي ھەض‬ ‫ذىً « چۈـۀگىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ ،‬ئبزەجحىىي وىفي چۈـىٕەٌّەٍسۇ » زاۋاٌىطىٕي لىٍغۇچىالضٔىڭ ثۇ‬ ‫زاۋاؼىٕي ثىىبضغب چىمىطىسۇ‪ .‬لۇضئبْ ئۆظىٕي« ِۇثىٓ » ؼۈپىحي ثىٍەْ ؼۈپەجٍەٍسۇ‪ِ .‬ۇثىٓ ھەَ «‬ ‫ئۆظى چۈـىٕىفٍىه ۋە ضوـەْ ثوٌغبْ » ھەَ « ثبـمب ھەلىمەجٍەضٔي چۈـۀسۈضگەْ ۋە‬ ‫چۈـىٕىفٍىه لىٍىپ ثەضگەْ » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبؼبؼىٌ جېّىؽي « ئبٌالھ لب ـەضجؽىع ئىحبئەت لىٍىؿ » ثوٌۇپ‪ « ،‬ئىحبئەت »ٔىڭ‬ ‫ئەؼٍىسە ثىط « ـۈوۈض » ئىىۀٍىىي وىطىؿ ثۆٌىىىسىىي ثۇ ئبٍەت ثىٍەْ ئىپبزىٍۀگەْ‪:‬‬

‫يدنا ُك ْم َولَئِ ْن َك َف ْرُُْت إِ اف َع َذ ِاّب لَ َش ِدي ٌد‬ ‫لَئِ ْن َش َك ْرُُْت َْلَ ِز َ‬

‫« ئەگەض ٔېّىحىّگە ـۈوۈض لىٍؽبڭالض‪ ( ،‬ئۇٔي ) جېرىّۇ ظىَبزە لىٍىّەْ‪ .‬ئەگەض جۇظووضٌۇق‬ ‫لىٍؽبڭالض‪ِ ،‬ېٕىڭ ئبظاثىُ ئەٌۋەجحە جېرىّۇ لبجحىك ثوٌىسۇ » ( ‪.) 7‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ئبٍەجحە‪ ،‬ـۈوۈض لىٍّبً جۇظووضٌۇق لىٍؽبق ئبٌالھ لب ھېچمبٔساق‬ ‫ظىَبْ ٍەجىۈظەٌّەٍسىغبٍٔىمىّىع ثبٍبْ لىٍىّٕبلحب‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬جىّي ھەِسۇؼبٔبالض ثىع ذبٌىؽبلّۇ ‪-‬‬ ‫ذبٌىّىؽبلّۇ ئبٌالھ لب ذبؼحۇض‪ .‬وبئىٕبجحىىي ثبضٌىك ِەذٍۇلالضٔىڭ ھەِسۇؼبٔبؼي ئبٌالھ لب ذبؼحۇض‪.‬‬

‫اَّلل لَغَِ​ِن َِ‬ ‫وقَ َاؿ موسى إِ ْف تَ ْك ُفروا أَنْػتُم ومن ِٓت ْاْلَر ِ ِ‬ ‫ْتي ٌد‬ ‫ض َّت ًيعا فَِإ اف اَ ٌّ‬ ‫ْ‬ ‫ُ ْ َ​َ ْ‬ ‫َ ُ َ‬

‫ِۇؼب‪ « :‬ئەگەض ؼىٍەض ۋە پۈجۈْ ٍەض ٍۈظىسىىي وىفىٍەض جۇظووضٌۇق لىٍىپ وبپىط ثوٌۇپ‬ ‫وەجؽەڭالضِۇ‪ ،‬ئبٌالھ لب لىٍچە ظىَبْ ٍەجىۈظەٌّەٍؽىٍەض‪ .‬چۈٔىي ئبٌالھ ئەٌۋەجحە ھەِّىسىٓ‬ ‫ثىھبجەجحۇض‪ِ ،‬ەزھىٍَەـىە الٍىمحۇض » زېسى ( ‪.) 8‬‬ ‫جۇظووضٌۇق لىٍغۇچىالض ھبالن لىٍىٕىفمب الٍىك ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبز ۋە ؼەِۇز لەۋٍِىطىسىٓ‬ ‫ئىجبضەت ئىىىي ئۆضٔەن ثېطىٍگەْ ( ‪ .) 18 - 9‬ثۇ لەۋٍِەض ٔەثىٍىطىٕىڭ ئىٕؽبْ ثوٌۇـىغب ئېحىطاظ‬ ‫لىٍغبٔىسى‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ئۇالض ِۆجىعە جەٌەپ لىٍغبٔىسى‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ھبالن لىٍىٕغبْ ئۆجّۈؾ‬

‫‪167‬‬

‫لەۋٍِەض ئۈؼحىسىٓ ئۆظ زەۋضىسىىي ۋەھىٕي ئىٕىبض لىٍغۇچىالض ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ‪ .‬چۈٔىي ئۇالض‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئىٕؽبْ ضەؼۇي ثوٌۇـىغب ئېحىطاظ لىٍغبْ ۋە ِۆجىعە جەٌەپ لىٍغبٔىسى‪ٌ .‬ېىىٓ ِۆجىعە‬ ‫ئۇالض ئۈچۈْ ٍبذفىٍىمحىٓ ثىفبضەت ئەِەغ ئىسى‪ .‬ثىطىٕچىسىٓ‪ِ ،‬ۆجىعە وەٌگەْ جەلسىطزىّۇ‬ ‫ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ جۇضاجحي‪ .‬ئىىىىٕجىسىٓ‪ ،‬ئەگەض ِۆجىعە وېٍىپ‪ٍ ،‬ۀە ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ‬ ‫جۇضؼب‪ ،‬ئىالھىٌ لبٔۇٔىَەجٕىڭ جەلەظظاؼي ثىٍەْ ئۇالضغب ئىالھىٌ ھۆوۈَ ھەق ثوٌۇپ ھبالن‬ ‫لىٍىٕبجحي‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔغب ئىالھىٌ ۋەھىٌ ئەۋەجىفي‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضىحىٍىفحىىي ِۀب ۋە ِەلؽىسىٕي‬ ‫ئوڭۇـٍۇق ھبٌسا ئەِەٌگە ئبـۇضۇـي ئۈچۈٔسۇض‪ .‬چۈٔىي ھەض ٔەضؼىٕىڭ ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىسى ۋە‬ ‫ِۀبؼي ثوٌىسۇ‪ .‬ـەٍئىٍەضٔىڭ ِۀب ۋە ِۇززىئبغب ئىگە ثوٌۇؾ لبٔۇٔىَىحي ِەذٍۇلبجٕىڭ لبٔۇٔي‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ھەلىمەجٕي جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثبٍبْ لىٍّبلحب‪:‬‬

‫ت ِ​ِب ْل ٍق ج ِد ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫يد‬ ‫أَ​َ​َلْ تَػَر أَ اف ا‬ ‫اَّللَ َخلَ َق ال اس َم َاوات َو ْاْل َْر َ‬ ‫ض َِب ْٖتَِّق إ ْف يَ َشأْ يُ ْذىْب ُك ْم َو َ​َيْ َ َ‬

‫« ئبٌالھ ٔىڭ ئبؼّبٔالضٔي ۋە ظېّىٕ​ٕي ھەلىمەجىە ( ثىط زەٌىً ثوٌؽۇْ زەپ ) ِەلؽەت ۋە ِۀبغب‬ ‫ئىگە لىٍغبْ ھبٌسا ٍبضاجمبٍٔىمىٕي وۆضِىسىڭّۇ؟ ئەگەض ئبٌالھ ذبٌىؽب ؼىٍەضٔي ٍوق لىٍىۋېحىپ‪،‬‬ ‫ئوضٔۇڭالضغب ثبـمىالضٔي ٍبضىحبجحي » ( ‪.) 19‬‬ ‫ؼۆظ ثۇ ٍەضگە وەٌگۀسە ـەٍحبٕٔىڭ ئەـەززىٌ ۋە ئەثەزىٌ زۈـّىٕي ثوٌغبْ ئىٕؽبٔغب لبضىحب‬ ‫ئوٍٕىغبْ ئوٍۇٔي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ٍ .‬ۀي‪:‬‬

‫ػاؿ ال اشػػيطَا ُف لَ امػػا قُ ِ‬ ‫َخلَ ْفتُ ُك ْم َوَمػػا َكػا َف ِ َعلَػ ْػي ُك ْم‬ ‫اَّللَ َو َعػ َد ُك ْم َو ْعػ َػد ْ‬ ‫ضػ َػي ْاْل َْمػ ُػر إِ اف ا‬ ‫اٖتػَ ِّػق َوَو َعػ ْدتُ ُك ْم فَػأ ْ‬ ‫َوقَػ َ ْ‬ ‫اف إِاَل أَ ْف دعوتُ ُكم فَاستَجبػتُم ِ فَ َ​َّل تَػلُومػ ِوِن ولُومػوا أَنْػ ُفسػ ُكم مػا أ َ​ًَن ِ​ِبُ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِمن س ْلطَ ٍ‬ ‫صػ ِرِخ اي‬ ‫صػ ِرخ ُك ْم َوَمػا أَنْػػتُ ْم ِبُ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َْ‬ ‫ُ َ ُ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ َْ ْ ْ َْ ْ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫إِ​ِِّن َك َفر ِ‬ ‫اب أَلِ ٌيم‬ ‫ت ِبَا أَ ْشَرْكتُ ُموف م ْن قَػْب ُل إِ اف الظاالم َ‬ ‫ُْ‬ ‫ي َ​َلُْم َع َذ ٌ‬

‫ئىؿ پۈجىۀسە ( ٍۀي ھېؽبة جۈگەپ‪ ،‬جۀٕىحىٍەض ثىٍەْ زوظىرىالض ئبٍطىٍىپ ثوٌغبٔسا )‪،‬‬ ‫ـەٍحبْ‪ « :‬اﷲ ھەلىمەجەْ ؼىٍەضگە ( ئىحبئەت لىٍغۇچىٕي ِۇوبپبجالؾ‪ ،‬ئبؼىٍَىك لىٍغۇچىٕي‬ ‫جبظاالـحىٓ ئىجبضەت ) ضاؼث ۋەزىٕي لىٍغبْ ئىسى‪ ( ،‬ۋەزىؽىگە ۋاپب لىٍسى )‪ِ .‬ەْ ؼىٍەضگە‬ ‫( ئۆٌگۀسىٓ وېَىٓ جىطىٍىؿ‪ ،‬ؼبۋاة‪ ،‬جبظا زېگۀٍەض ٍوق زەپ ٍبٌغبْ ) ۋەزە لىٍغبْ ئىسىُ‪،‬‬ ‫( ۋەزەِگە ) ذىالپٍىك لىٍسىُ‪ ،‬ؼىٍەضگە ِېٕىڭ ( وۇفطىغب‪ ،‬گۇٔبھمب ظوضٌىغۇزەن ) ھۆوۈِطأٍىمىُ‬ ‫ثوٌغىٕي ٍوق‪ِ ،‬ەْ ؼىٍەضٔي پەلەت ( گۇِطاھٍىممب ) زەۋەت لىٍسىُ‪ ،‬ؼىٍەض ( زەۋىحىّٕي ) لوثۇي‬ ‫لىٍسىڭالض‪ ،‬ـۇٔىڭ ئۈچۈْ ِېٕي ئەٍىجٍىّەڭالض‪ ،‬ئۆظۈڭالضٔي ئەٍىجٍەڭالض‪ِ ،‬ەْ ؼىٍەضگە ٍبضزەَ‬ ‫ثېطىپ ؼىٍەضٔي لۇجمۇظاٌّبٍّەْ‪ ،‬ؼىٍەضِۇ ِبڭب ٍبضزەَ ثېطىپ ِېٕي لۇجمۇظاٌّبٍؽىٍەض‪ِ ،‬ەْ ؼىٍەضٔىڭ‬ ‫ثۇضۇْ ِېٕي اﷲ لب ( ئىجبزەجحە ) ـېطىه لىٍغبٍٔىمىڭالضٔي ئېحىطاپ لىٍّبٍّەْ‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي‪،‬‬ ‫ظاٌىّالض چولۇَ لبجحىك ئبظاثمب زۇچبض ثوٌىسۇ » زەٍسۇ ( ‪.) 22‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ ثىط پۈجۈْ گەۋزىؽىسە ئەوػ ئەجحۈضۈٌگەْ ئۆجّۈؾ ‪ -‬وېٍەچەن‪ ،‬زۇَٔب ‪-‬‬ ‫ئبذىطەت‪ ،‬ئىّبْ ‪ -‬ئەِەي‪ٔ ،‬ىفبْ ‪ -‬ھەلىمەت‪ ،‬وبئىٕبت ‪ -‬ئىٕؽبْ ئبضىؽىسىىي ظىچ ِۇٔبؼىۋەجٕي‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضگەْ ‪ /‬ثبٍمىَبالٍسىغبْ ثىط ئەلىً ثەضپب لىٍىفٕي ِەلؽەت لىٍغبْ‪ .‬ثۇ ِەلؽەجٕي ئەڭ‬ ‫ٍبذفي ـەوىٍسە ئىپبزىٍىگەْ ئبٍەجٍەض جۇپطاق ‪ٍ -‬ىٍحىع‪ٍ ،‬ىٍحىع ‪ِ -‬ېۋە ِۇٔبؼىۋەجٍىطىٕي ٍبذفي ‪/‬‬ ‫گۈظەي ‪ٍ -‬بِبْ ‪ /‬ؼەت ِىؽبٌي ثىٍەْ ثبٍبْ لىٍغبْ ‪ - 27 - 24‬ئبٍەجٍەض ثوٌۇپ‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ ِەلؽىحي‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ چبڭمبپ چۆٌگە ئبٍالٔغبْ لەٌجىٕي ثوؼحبٍٔىممب ئبٍالٔسۇضۇؾ ئىسى‪ .‬ثۇ ِەلؽەجحە ئۇ وبالَ‬ ‫‪168‬‬

‫ئۇضۇلٍىطىٕي لەٌت جۇپطىمىغب چبچىسۇ‪ .‬ـەٍحبْ جېطىغبْ جەھۀٕەَ ئۇضۇلٍىطىٕي لەٌجحە ئۈٔۈپ‬ ‫چىمّىؽۇْ زەپ‪ ،‬ئىالھىٌ وبالَ جۀٕەت ئۇضۇلٍىطىٕي جېطىَسۇ‪ .‬ثۇ ھەلىمەت ِۇٔساق ئىپبزىٍۀگەْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ػت َوفَػ ْرعُ َهػػا ِٓت ال اسػ َػم ِاء (‪ )24‬تُػ ْػؤِ​ِت‬ ‫ب ا‬ ‫َصػلُ َها َ بِػ ٌ‬ ‫ػف َ‬ ‫أَ​َ​َلْ تَػ َػر َكْيػ َ‬ ‫ػجَرةٍ طَيِّبَػػة أ ْ‬ ‫بػ َػر َ‬ ‫اَّللُ َمػػثَ ًَّل َكل َمػةً طَيِّبَػةً َك َشػ َ‬ ‫ِ ٍ ِ ٍ‬ ‫أُ ُكلَ َهػػا ُكػ اػل ِحػ ٍ‬ ‫ػجرةٍ‬ ‫ػاؿ لِلناػ ِ ا‬ ‫اَّللُ ْاْل َْمثَػ َ‬ ‫ب ا‬ ‫ي ِبِ​ِ ْذ ِف َرِِّبػَػا َويَ ْ‬ ‫ضػ ِر ُ‬ ‫ػاس لَ َعل ُهػ ْػم يَػتَػ َذ اك ُرو َف (‪َ )25‬وَمثَػ ُػل َكل َمػػة َخبيثَػػة َك َشػ َ َ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫اَّلل الا ِذين آَمنُوا َِبلْ َقوِؿ الثاابِ ِ‬ ‫ات ِم ْن فَػ ْو ِؽ ْاْل َْر ِ‬ ‫اٖتَيَاةِ الدنْػيَا‬ ‫ت ِٓت ْ‬ ‫اجتُػث ْ‬ ‫ض َما َ​َلَا م ْن قَػَرا ٍر (‪ )26‬يػُثَػبِّ ُ‬ ‫َخبِيثَة ْ‬ ‫ت اُ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫ضل ا ِ ِ‬ ‫وِٓت ْاْلَ ِخرةِ وي ِ‬ ‫اَّللُ َما يَ َشاءُ (‪)27‬‬ ‫ي َويَػ ْف َع ُل ا‬ ‫اَّللُ الظاالم َ‬ ‫َ َُ‬ ‫َ‬

‫« اﷲ ٔىڭ ِۇٔساق ثىط جەِؽىً وۆضؼەجىۀٍىىىٕي وۆضِىسىڭّۇ‪ .‬وەٌىّە جەٍَىجە (ٍۀي ٍبذفي‬ ‫ؼۆظ‪ ،‬ئىّبْ وەٌىّىؽي) ٍىٍحىعى ٍەضٔىڭ ئبؼحىسا ثوٌغبْ‪ ،‬ـېري ئبؼّبٔغب جبلبـمبْ‪ .‬ضەثجىڭٕىڭ‬ ‫ئىعٔي ثىٍەْ ۋالحي ـ ۋالحىسا ِېۋە ثېطىپ جۇضىسىغبْ ئېؽىً زەضەذىە ئوذفبٍسۇ‪ .‬اﷲ وىفىٍەضگە ۋەظ ـ‬ ‫ٔەؼىھەت ئبٌؽۇْ زەپ ئۇالضغب ٔۇضغۇْ جەِؽىٍ​ٍەضٔي وەٌحۈضىسۇ‪ٍ .‬بِبْ ؼۆظ(ٍۀي وۇفطى وەٌىّىؽي)‬ ‫ظېّىٕسىٓ لوِۇضۇپ جبـالٔغبْ‪ ،‬ھېچمبٔساق لبضاضى ٍوق ٔبچبض زەضەذىە ئوذفبٍسۇ‪ .‬اﷲ ِۆِىٍٕەضٔي‬ ‫ِۇؼحەھىەَ ئىّبْ ثىٍەْ زۇَٔبزا ۋە ئبذىطەجحە ِەھىەَ جۇضغۇظىسۇ‪ .‬اﷲ ظاٌىّالضٔي گۇِطاھ لىٍىسۇ‪ ،‬اﷲ‬ ‫ۋەزىؽىگە ۋاپب لىٍىسۇ » ( ‪.) 27 - 24‬‬ ‫ثۇ‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئەڭ جبضجىسىغبْ ثىط ثۆٌىىي ثوٌۇپ‪ٍ ،‬بذفي ؼۆظ جۇپطالحب‬ ‫ٍىٍحىع جبضجمبْ‪ ،‬ـبذٍىطى زۇئبغب ئېچىٍغبْ لوٌالضغب ئوذفبؾ ئبؼّبٔغب جبلبـمبْ زەضەذىە؛ ٍبِبْ‬ ‫ؼۆظ ٍىٍحىعى ظېّىٕسىٓ لوِۇضۇپ جبـالٔغبْ ۋە ھېچمبٔساق لبضاضى ثوٌّىغبٍٔىمحىٓ چېطىپ لۇضۇپ‬ ‫وەجىەْ ٔبچبض زەضەذىە ئوذفىحىٍغبْ‪ .‬ثۇ ئوذفىحىفالض ئبضلىٍىك ؼۆظٔىڭ وۈچىگە وىفىٕىڭ‬ ‫زىممىحي ئبغسۇضۇٌغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ؼۆظٔىڭ وۈچٍۈن ثوالٌىفي ئۈچۈْ‪ ،‬ئۇ ھەلىمەجٕىڭ ٔۇضى ئبؼحىسا‬ ‫ثوٌۇـي وېطەن‪ .‬ھەلىمەجحىٓ ئبٍطىٍغبْ ؼۆظ جۇپطالحىٓ لوِۇضۇٌغبْ زەضەذىە ئوذفبؾ چېطىپ‬ ‫وېحىسۇ‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ئۆضٔەن ـەذؽٍەض ئۈؼحىسە جوذحبٌغبْ‪ .‬ھەض پەٍغەِجەض ئىٕؽبٕٔىڭ ذبضاوحېط‬ ‫ئوذفبـٍىمىغب ئۆضٔەوحۇض‪ٍ .‬ۀە لۇضئبْ ئىجطەجٍىه ـەذؽٍەض ئۈؼحىسە جوذحىٍىسۇ‪ٔ .‬ەِطۇز‪،‬‬ ‫پىطئەۋىٓ‪ ،‬ئەثۇ ٌەھەة ثۇالضزىٓ ثىط لبٔچە ِىؽبي‪ .‬لۇضئبْ ثۇالضزىٓ ثبـمب ٍۀە ئبئىٍىٍەضٔي جىٍغب‬ ‫ئېٍىپ ئۆجىەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئىجط اھىُ ئبئىٍىؽي ۋە ئىّطاْ ئبئىٍىؽي ثۇالضغب ئۆضٔەوحۇض‪ .‬ئىّطاْ ئبئىٍىؽي‬ ‫ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطؼي ئىجطاھىُ ؼۈضىؽىسۇض‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ ئبئىٍىٍەضٔي ئۆضٔەن‬ ‫لىٍىپ وۆضؼىحىفي ذىحبة لىٍىٕغۇچىالضغب ثۇ ئبئىٍىٍەضٔي ئۆظىگە ئوضٔەن لىٍىپ جىىٍىفي ئۈچۈْ‬ ‫ئىسى‪ .‬لۇضئبْ ثۇٔىڭ ثىٍەْ وۇپبٍىٍىٕىپ لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ئۇالضٔي ئۆظ زەۋضىٕىڭ « ھبظىط ۋە ثۇ ٍەض‬ ‫»ٌىطىسە ـۇٔساق ئۆضٔەن ئبئىٍىٍەضٔىڭ ۋۇجۇزلب وەٌحۈضۈٌىفي جەٌەپ لىٍىّٕبلحب‪ٍ .‬ۀي ثۇ ئبضلىٍىك‬ ‫ذىحبة لىٍىٕغۇچىالضغب « ثۇ ئبئىٍىٍەضگە ئوذفبؾ ثىطەض ئۆضٔەن ئبئىٍە » ثوٌۇڭ زېَىٍّەوحە‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ئبئىٍىؽي ئۈچۈْ لىٍغبْ جۇٔجي زۇئبؼي ئۇالضٔي ـېطىىحىٓ ٍىطاق‬ ‫جەۋھىس ئەھٍي ثوٌۇـي ئۈچۈْ ئىسى ( ‪ .) 35‬ھەظضىحي ئىجطاھىُ ئۆظ ئبئىٍىؽىٕي ئبٌالھ لب‬ ‫ثېغىفٍىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالضٔي ئبٌالھ ٔىڭ ِۇلەززەغ ئۆٍىٕىڭ ٍېٕىغب‪ ،‬لۇؾ ئۇچّبٍسىغبْ ‪ -‬وبضۋاْ‬ ‫ئۆجّەٍسىغبْ‪ ،‬ئېىىٕؽىع‪ٍ ،‬ۀي جېطىمچىٍىك لىٍغىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ثىط ۋازىغب جبٍالـحۇضۇپ‬ ‫لوٍغبٔىسى‪ .‬ثۇ ِەؼىٍىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِۀجەٌەضزە‪ ،‬ثۇ ئەؼٕبزا ھەظضىحي ئىجطاھىُ ثىٍەْ‬

‫‪169‬‬

‫ھىجطەجٕىڭ وېٍىٕي ھەظضىحي ھبجەض ئبضىؽىسا ِۇٔساق ثىط زىئبٌوگ ثوٌۇپ ئۆجىۀٍىىي ٔەلىً‬ ‫لىٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫« ‪ -‬ثىعٔي وىّگە ئبِبٔەت لىٍسىڭ؟ ‪ -‬زېسى ھبجەض‪ .‬ئىجطاھىُ‪:‬‬ ‫ئبٌالھ لب‪ .‬ھبجەض‪:‬‬‫ئبٌالھ لىّۇ؟ ئۇٔسالحب ئبٌالھ ثىعگە ٍېحەض!‪» .‬‬‫ھەظضىحي ھبجەضٔىڭ ثەضگەْ ٍۇلىطىسىىي جبۋاثي ٔېّە ئۈچۈْ ئىجطاھىُ ئبئىٍىؽىٕىڭ ئۆضٔەن‬ ‫ئبئىٍە ؼۈپىحىسە لۇضئبٔسا ثبٍبْ لىٍىٕىپ وۆضؼىحىپ ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ئىجطاھىُ ۋە ئبئىٍىؽي ئبضلىٍىك ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ھەلىمەت‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئبٌالھ‬ ‫ھوظۇضىسىىي ھبٌىحي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ھەلىمەجٕي چۆضىسىگەْ ئبؼبؼحب ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆجّۈـي‪ ،‬ھبظىطلي‬ ‫ھبٌي ۋە ئىؽحىمجبٌي جبضىرىٌ ئۆضٔەوٍەض ئۈؼحىسىٓ « ھبظىطغب ۋە ثۇ ِبوبٔغب » ئېٍىپ وېٍىٕىسۇ ھەِسە‬ ‫ثۇ ئۆضٔەوٍەض ئبضلىٍىك ذىحبة لىٍىٕغبْ وىفىٍەضگە ئەثەزىٌ ؼبئبزەت ئۈچۈْ چبضە ‪ -‬جەزثىط لىٍىؿ‬ ‫جەۋؼىَە لىٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبؼبؼىٌ جېّىؽي‪ ،‬ھەلىمەجحىٓ وۈچ ئبٌغبْ ھەق ؼۆظزىٓ ٍۈظ ئۆضىگۈچىٍەضٔي‬ ‫وۈجۈۋاجمبْ لوضلۇٔچٍىك ئبلىۋەت ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبلىۋەجحىٓ لۇجۇٌۇـٕىڭ ثىطزىٕجىط ٍوٌي ئبوحىپ ئەلىً‬ ‫ئىفٍىحىؿ لبثىٍىَىحىگە ئىگە ثوٌۇـحۇض‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اٖتِس ِ‬ ‫اب (‪َ )51‬ى َذا بَ​َ​َّلغٌ لِلن ِ‬ ‫اَّللُ ُك ال نَػ ْف ٍ‬ ‫ااس َولِيُػْنػ َذ ُروا بِ ِػو َولِيَػ ْعلَ ُمػوا‬ ‫ت إِ اف ا‬ ‫ي ا‬ ‫س َما َك َسبَ ْ‬ ‫اَّللَ َس ِر ُ‬ ‫ليَ ْج ِز َ‬ ‫يع ْ َ‬ ‫ِ ِ‬ ‫اح ٌد ولِي اذ اكر أُولُو ْاْلَلْب ِ‬ ‫ا‬ ‫اب (‪)52‬‬ ‫َ‬ ‫أَ​َّنَا ُى َو إلَوٌ َو َ َ َ‬

‫« اﷲ ھەض وىفىٕىڭ لىٍّىفىغب لبضاپ ِۇوبپبت ٍبوي جبظا ثېطىسۇ‪ ،‬اﷲ ئەٌۋەجحە جېع ھېؽبة‬ ‫ئبٌغۇچىسۇض‪ .‬وىفىٍەضٔىڭ ئبگبھالٔسۇضۇٌۇـي اﷲ ٔىڭ ثىط ئىىۀٍىىىٕي ثىٍىفي‪ ،‬ئەلىً‬ ‫ئىگىٍىطىٕىڭ ۋەظ ـ ٔەؼىھەت ئېٍىفٍىطى ئۈچۈْ‪ ،‬ثۇ ( لۇضئبْ ) جەثٍىغسۇض ( ٍۀي وىفىٍەضگە‬ ‫جەثٍىغ لىٍىؿ ئۈچۈْ ٔبظىً لىٍىٕسى ) » ( ‪.) 52 - 51‬‬

‫ضبففبت ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە « ؼەپ ‪ -‬ؼەپ جىعغبٔالض ‪ /‬جىعىٍغبٔالض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ؼبففبت ئىؽّىٕي‬ ‫ثىطىٕچي ئبٍەجحىٓ ئبٌغبْ‪ .‬ئبٍەجحە ؼەپ ‪ -‬ؼەپ جىعغبٔالض ٍبوي جىعىٍغبٔالضٔىڭ وىٍّەض ۋە ٍبوي‬ ‫ٔېّىٍەض ئىىۀٍىىي ثىٍسۈضۈٌّىگەْ‪ .‬ئەضەپ جىٍىسا ثۇ وۆپٍۈن ـەوٍي ئىٕؽبْ‪ ،‬پەضىفحە ۋە لۇـمب‬ ‫ئوذفبؾ ھەضىىەت لبثىٍىَىحىگە ئىگە ثوٌغبْ ِەذٍۇلالض ئۈچۈْ ئىفٍىحىٍىسۇ‪ .‬ثبـحىىي ئۈچ‬ ‫ئبٍەجحە ھەض جەھەجحىٓ ئىحبئەت لىٍىسىغبْ ِەذٍۇلالضٔىڭ وۆظزە جۇجۇٌغبٍٔىمىٕي ‪ - 165‬ئبٍەت‬ ‫جەؼحىمالٍسۇ‪ .‬ثۇ ٍەضزە ؼەپ ‪ -‬ؼەپ جىعغبٔالض ‪ /‬جىعىٍغبٔالض « ۋەھىٌ » ثوٌۇـي ِۇِىىٓ‪.‬‬ ‫ثىع ؼبففبت‪ ،‬ظاضىَبت‪ٔ ،‬بظىئبت‪ِ ،‬ۇضؼەالت ۋە ئبزىَبت ؼۈضىٍىطىٕىڭ وىطىؿ لىؽّىسىىي ٔېّىٕي‬ ‫ؼۈپەجٍەپ وەٌگۀٍىىي ٔبِەٌۇَ ثوٌغبْ ثۇ ؼۈپەجٍەضٔىڭ ۋەھىٍَەض ثىٍەْ ثىۋاؼحە ٍبوي ۋاؼحىٍىه‬ ‫ِۇٔبؼىۋىحي ثوٌغبْ ـەٍئىٍەضٔي ثىٍسۈضىسۇ زەپ لبضاٍّىع‪.‬‬

‫‪170‬‬

‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثبضٌىك ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىسە ئۀئبَ ‪ٌ -‬ولّبْ ؼۈضىٍىطىٕىڭ‬ ‫ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 62‬ئبٍىحىٕي زۇذبْ ‪ - 43‬ئبٍەجحىىي ئېحىطاظغب جبۋاة‬ ‫ؼۈپىحىسە ئولۇؾ ِۇِىىٓ‪ٍ .‬ۀە ئىؽطا ؼۈضىؽىٕىڭ ‪ - 60‬ئبٍىحىٕي ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 62‬ئبٍىحىگە‬ ‫ئىعاھبت ؼۈپىحىسە ئولۇؾ ِۇِىىٓ‪ .‬ثۇ ئەھۋاٌسا ؼۈضىٕي زۇذبٔسىٓ وېَىٓ ۋە ئىؽطازىٓ ئبٌسىٕمي‬ ‫ئوضۇٔغب جىعىؿ وېطەن‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثۇٔساق ثوٌغبٔسا زۇھبٕٔي ھب ‪ِ -‬ىُ ئبئىٍىؽىسىٓ ئبٍطىپ چمىؿ‬ ‫وېطەن‪ ،‬ثۇ جوغطا ثوٌّىؽب وېطەن‪ .‬ئوچۇق لىٍىپ ئېَحؽبق ثىعِۇ ثۇ ؼۈضىٕي لبٍؽي ئوضۇٔغب جىعىفٕي‬ ‫ثىٍەٌّەً لبٌسۇق‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ٔەثىٍىطىگە ٍبضزەَ لىٍىسىغبٍٔىمىغب زائىط ۋەزىؽىٕي ئەؼٍىحىفي ثۇ ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ٔبھبٍىحي ئېغىط وۈٍٔەضٔي ثېفىسىٓ ئۆجىۈظىۋاجمبْ ثىط ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىغب‬ ‫ئىفبضەت لىٍّبلحب ( ‪ .) 172 - 171‬ثۇ جەذّىٕەْ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 10‬ىٍىسا‪ ،‬ئەلەثە ثەٍئىحي ئبضلىٍىك‬ ‫ِەزىٕە ئۈِىسىٕىڭ ـەوىٍ​ٍىٕىفىسىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي ئىٕؽبٕٔىڭ ئبذىطەت ئېڭىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـحۇض‪ - 11 - 1 .‬ئبٍەجٍەضزە‪،‬‬ ‫ذىحبة لىٍىٕغۇچىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىؿ ئبؼبغ لىٍىٕغبْ ِەوىە ؼۈضىٍىطىٕىڭ ئۇؼٍۇثي ٔبِبٍەْ‬ ‫لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٍەجٍەض لىؽمب‪ ،‬زىممەت جبضجىسىغبْ ۋە جەؼىط لىٍغۇچي ئبالھىسىٍىىىە ئىگە‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ زەؼٍەپىي ئۈچ ئبٍىحىسە ئۈچ ؼۈپەت ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ٌ ،‬ېىىٓ ثۇ ؼۈپەجىە ئىگە ثوٌغۇچىالض‬ ‫جىٍغب ئېٍىّٕىغبْ‪ٍ .‬ۀي ثۇ ئبٍەجٍەضزە ئبالھىسىٍىىٍەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ ،‬ئەِّب ثۇ ئبالھىسىٍىه ٍبوي‬ ‫ؼۈپەجٍەض ثىٍەْ ٔېّىٕىڭ ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٍٔىمي ئېٕىك ثبٍبْ لىٍىّٕىغبْ‪.‬‬

‫ات زجرا (‪ )2‬فَالتاالِي ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫وال ا ِ‬ ‫ات ِذ ْكًرا (‪)3‬‬ ‫صافاات َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫صفًّا (‪ )1‬فَالازاجَر َ ْ ً‬

‫« ؼەپ ‪ -‬ؼەپ جىعغبٔالض ۋە جىعىٍغۇچىالض‪ ،‬ۋاظوەچحۈضۈپ ئبٌسىٕي جوؼمبٔالض‪ ،‬ئبگبھالٔسۇضۇؾ‬ ‫ئۈچۈْ ئبضلب ‪ -‬ئبضلىسىٓ وەٌگۀٍەض ثىٍەْ لەؼەِىي‪.) 3 - 1 ( » ...،‬‬ ‫ثەٌىىُ‪ ،‬ثۇ ٍەضزە ؼۈپىحي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ـەٍئي ۋەھىٌ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ؼەپ ثىط‬ ‫ِەلؽەت ثىٍەْ ٍبْ ‪ٍ -‬بٔغب جىعىٍىفٕي ئىپبزىٍەٍسۇ‪ .‬جىالۋەجّۇ « ثىط ِۀب ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ ئۈچۈْ‬ ‫ھەضىپٍەضٔىڭ‪ ،‬وەٌىّىٍەضٔىڭ‪ ،‬جۈٍِىٍەضٔىڭ ٍبْ ‪ٍ -‬بٔغب جىعىٍىفي » زېّەوحۇض‪ .‬ؼبھبثىٍەضٔىڭ‬ ‫لبضىٍَىطى ۋە جبثىئىٕالضٔىڭ ئبٌىٍّىطىسىٓ لبجبزە ثىٕ​ٕي زىئبِە‪ ،‬ثۇ ؼۈپەجٍەض ثىٍەْ ۋەھىَٕي ئولۇپ‬ ‫ئۇٔىڭغب ئەگەـىۀٍەضٔىڭ ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٍٔىمىٕي ئېَحمبْ‪.‬‬ ‫زاۋاَ لىٍغبْ ئبٍەجٍەضٔىڭ ۋەھىٌ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌۇـي ثۇ جەثىطٔىڭ جوغطا ئىىۀٍىىىٕي‬ ‫وۈچەٍحّەوحە‪ .‬ثوٌۇپّۇ ثۇ ئبٍەجٍەضزە ۋەھىٌ ِۀجەؼىٕىڭ ِۇھبپىعەت ئبؼحىغب ئېٍىٕغبٍٔىمي‬ ‫ھەلمىسىىي ثبٍبٔالض وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ ( ‪.) 10 - 6‬‬ ‫ؼۈضىسە جەۋھىس ِەؼىٍىؽي ئبٍەجٍەضزە ٍېپىك ھبٌسا جەوىحٍۀگەْ‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ الٍسىٓ‬ ‫ٍبضىحىٍغبٍٔىمي ثۇ ؼۈضىسە ئىّب لىٍىپ ئۆجۈٌگەْ ( ‪ .) 11‬ئىٕىبضچىالضٔىڭ ئبٌالھ ٔىڭ ئبٍەجٍىطىٕي‬ ‫وۆظگە ئىٍّبٍسىغبٍٔىمي جىٍغب ئېٍىپ ئۆجۈٌگەْ ( ‪ .) 14‬ثوٌۇپّۇ ئۇالضٔىڭ ئبذىطەجٕي ئىٕىبض لىٍىپ «‬ ‫ثىع ئۆٌۈپ جوپىغب ۋە لۇضۇق ؼۆڭەوىە ئبٍالٔغبٔسىٓ وېَىٓ ضاؼحال جىطىٍەِسۇق؟ » زېَىفٍىطىچۇ‬ ‫جېري؟ ( ‪ .) 16‬ثۇ پەلەت ئبٌالھ ٔىڭ ئۆظٌىطى ئۈؼحىسىىي ثۇٔچىۋاال ئەجطىٕي ۋاؼحىٍىك ـەوىٍسە‬ ‫ئىٕىبض لىٍىفال ثوٌۇپ لبٌّبً‪ ،‬ئۆظٌىطىٕىڭ لىٍّىفٍىطىسىٓ جبۋاثىبضٌىممب جبضجىٍىفحىٓ لبچمبٍٔىمحۇض‪.‬‬ ‫جىٕبٍەت ۋە گۇٔبھٕي ئبزەجىە ئبٍالٔسۇضۇۋاٌغبٔالضٔىڭ ئبذىطەجٕي ئىٕىبض لىٍىفىّۇ چۈـۀگىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسىغبْ ثىط ئەھۋاي ئەِەغ ( ‪ .) 34 - 18‬ئبٍەجٍەض ثوٍىچە ٍبِبٔالض ئبٌىسىغبْ جبظا ۋە ٍبذفىالض‬ ‫‪171‬‬

‫ئبٌىسىغبْ ِۇوبپبت ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ئىالھىٌ لبٔۇْ ٔبھبٍىحي ئېٕىك ثوٌۇپ‪ٍ ،‬بِبٔالض جبظاٌىٕىسۇ‪،‬‬ ‫ٍبذفىالض ِۇوبپبجٍىٕىسۇ‪ٍ .‬بِبٔالضٔىڭ ئۆظٌىطىگە « ئبجب ‪ -‬ثوۋىٍىطىٕىڭ ٍوٌي »ٔي ـىپي‬ ‫وەٌحۈضۈـىٕىڭ ھېچمبٔساق لىّ​ّىحي ٍوق ئىىۀٍىىىٕي ثىٍسۈضۈؾ ئۈچۈْ ھەظضىحي ئىجطاھىُ ِىؽبي‬ ‫لىٍىٕىپ جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك چولۇَ ئبجب ‪ -‬ثوۋىّىعٔىڭ ٍوٌىسىٓ ِبڭىّىع زېگۈچىٍەضگە‬ ‫ئىّبْ پىفۋاؼي ئىجطاھىّٕىڭ ٍوٌىٕي جۇت زېّەوحە‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ئۇالض ذبجب ٍوٌٕي جبٌٍىغبْ‪ « :‬ئۇالض ئبجب ‪-‬‬ ‫ثوۋىٍىطىٕي ذبجب ٍوي ئۈؼحىسە جبپحي‪ٌ .‬ېىىٓ ئۇالض ئبجب ‪ -‬ثوۋىؽىٕىڭ ٍوٌىسىٓ ٍۈگۈضزى » ( ‪- 69‬‬ ‫‪.) 70‬‬ ‫ٍبذفىالضٔىڭ ِۇوبپبجي جولمۇظ ضەؼۇي ئۈؼحىسىٓ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ھەظضىحي ٔۇھ‪ ،‬ھەظضىحي‬ ‫ئىجطاھىُ‪ ،‬لۇضثبٍٔىك لىٍغبْ ئوغٍي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ لىؽؽەزە ئىؽّي ظىىىط لىٍىّٕبؼحىٓ جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ ھەظضىحي ئىؽّبئىً‪ ،‬ھەظضىحي ئىؽھبق‪ ،‬ھەظضىحي ِۇؼب‪ ،‬ھەظضىحي ھبضۇْ‪ ،‬ھەظضىحي ئىٍَبغ‪،‬‬ ‫ھەظضىحي ٌۇت‪ ،‬ھەظضىحي ٍۇٔۇغ ( ‪.) 148 - 75‬‬ ‫ثوٌۇپّۇ ھەظضىحي ئىجطاھىُ لىؽؽەؼي ثۇ ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕىپ‪ ،‬ثبـمب ؼۈضىٍەضزە ھەظضىحي‬ ‫ئىجطاھىُ ھەلمىسە ثبٍبْ لىٍىّٕىغبْ ثىط ۋەلە‪ٍ ،‬ۀي ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ثىط جبي ئوغٍىٕي لۇضثبْ‬ ‫لىٍىپ چۈؾ وۆضۈـىسىٓ ئىجبضەت ئېغىط ئېّحىھبْ ثۇ ؼۈضىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك‬ ‫لۇضثبٍٔىك ثەضِەً جۇضۇپ ِۇوبپبجمب ‪ٔ /‬ەجىجىگە ئېطىفىىٍي ثوٌّبٍسىغبٍٔىمىسىٓ ئىجبضەت ھەلىمەت‬ ‫ذىحبة لىٍىٕغۇچىالضٔىڭ ئېڭىغب ؼىڭسۈضۈؾ ِەلؽەت لىٍىّٕبلحب‪ « :‬ثىع ھەلىمەجەْ ٍبذفي ئىؿ‬ ‫لىٍغۇچىالضٔي ِۇـۇٔساق ِۇوبپبجالٍّىع »‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ب ىب ِ ِمن ال ا ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِن‬ ‫ي (‪ )122‬فَػبَش ْارًَنهُ بِغُ َ​َّلٍـ َحلي ٍم (‪ )121‬فَػلَ اما بَػلَ َغ َم َعوُ ال اس ْع َي قَ َاؿ َ​َي بػُ َا‬ ‫صاٖت َ‬ ‫َر ّ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫ك فَانْظُر ما َذا تَػرى قَ َاؿ َي أَب ِ‬ ‫اَّللُ ِم َن‬ ‫ت افْػ َع ْل َما تُػ ْؤَم ُر َستَ ِج ُدِ​ِن إِ ْف َشاءَ ا‬ ‫َِن أَ ْذ َِبُ َ‬ ‫إِ​ِِّن أ َ​َرى ِٓت الْ َمنَ ِاـ أِّ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ َ َ‬ ‫ِ‬ ‫ال ا ِ‬ ‫َسلَما وتَػلاوُ لِْل َجبِ ِ‬ ‫ت الرْؤَ​َي إِ اًن‬ ‫ص ادقْ َ‬ ‫ي (‪َ )123‬و ًَن َديْػنَاهُ أَ ْف َ​َي إِبْػَراى ُيم (‪ )124‬قَ ْد َ‬ ‫ين (‪ )122‬فَػلَ اما أ ْ َ َ‬ ‫صاب ِر َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي (‪)125‬‬ ‫َك َذل َ‬ ‫ك ََْن ِزي الْ ُم ْحسن َ‬

‫« ضەثجىُ! ِبڭب ثىط ٍبذفي پەضظۀث ئبجب لىٍغىٓ »‪ .‬ثىع ئىجطاھىّغب ٔبھبٍىحي ِۇالٍىُ ثىط ئوغۇي‬ ‫ثىٍەْ ذۇؾ ذەۋەض ثەضزۇق‪ .‬ئۇ ئىجطاھىّٕىڭ ئىؿ ـ وۈـٍىطىگە ٍبضىغۇزەن ثوٌغبْ چبغسا‪ ،‬ئىجطاھىُ‪:‬‬ ‫« ئي ئوغٍۇَ! ِەْ ؼېٕي ثوغۇظالپ لۇضثبٍٔىك لىٍىپ چۈـەپحىّەْ‪ ،‬ئوٍالپ ثبلمىٕب! ؼەْ ثۇٔىڭغب‬ ‫لبٔساق لبضاٍؽەْ؟ » زېسى‪ .‬ئۇ ئېَححي‪ « :‬ئي ئبجب! ٔېّىگە ثۇٍطۇٌغبْ ثوٌؽبڭ‪ ،‬ـۇٔي ئىجطا لىٍغىٓ‪،‬‬ ‫ئبٌالھ ذبٌىؽب ( ئۇٔىڭغب ) ِېٕي ؼەۋض لىٍغۇچي جبپىؽەْ »‪ .‬ئىىىىؽي ( اﷲ ٔىڭ ئەِطىگە )‬ ‫ثوٍؽۇٔسى‪ ،‬ئىجطاھىُ ئۇٔي ( ٍۀي ئوغٍىٕي ثوغۇظالؾ ئۈچۈْ ) ٍېٕي ٍبجمۇظزى‪ .‬ثىع ئۇٔىڭغب‪ « :‬ئي‬ ‫ئىجطاھىُ! ( ھېٍىمي ) چۈـٕي ئىفمب ئبـۇضزۇڭ ( ٍۀي چۈـۈڭسە ثۇٍطۇٌغبٕٔي ثەجب وەٌحۈضزۈڭ ) »‬ ‫زەپ ٔىسا لىٍسۇق‪ .‬ثىع ھەلىمەجەْ ٍبذفي ئىؿ لىٍغۇچىالضٔي ِۇـۇٔساق ِۇوبپبجالٍّىع ( ‪- 100‬‬ ‫‪.) 105‬‬ ‫ثبضٌىك ئبظغۇٍٔۇلٕىڭ جەوحىسە ئبٌالھ ھەلمىسىىي جەؼەۋۇضٔىڭ ذبجب چۈـۀچىؽي ٍبجىسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫ئبظغۇٍٔۇلٕىڭ ئەڭ ئبٌسىسا ئبٌالھ ثىٍەْ ثىۋاؼحە ِۇٔبؼىۋەجٕي ئۈظۈپ جبـالٍسىغبْ ـېطىه‬ ‫وەٌّەوحە‪ .‬وۆضۈٔىسىغبْ ۋە وۆضۈّٔەٍسىغبْ ثىط لبجبض ٔەضؼىٍەضگە ئبٌالھ لب ئبئىث ؼۈپەجٍەضٔي‬ ‫ثىطىؿ ـېطىىحۇض ( ‪ .) 166 - 149‬ھبٌجۇوي‪ « :‬لۇزضەت ئىگىؽي ثوٌغبْ ضەثجىڭ ئۇالضٔىڭ‬ ‫ؼۈپەجٍىگۀٍىطىسىٓ پبوحۇض » ( ‪.) 180‬‬ ‫‪172‬‬

‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽىٕي ؼۈضىسە ئەڭ وۆپ ئىفٍىحىٍگەْ « ِۇذالؼىٓ » وەٌىّىؽي‬ ‫گەۋزىٍۀسۈضِەوحە‪ٍ .‬ۀي‪ « :‬ئىّبٔىٕي ؼبپ ۋە پبن جۇجۇؾ جىطىفچبٍٔىمىٕي ئبٌالھ وۈچەٍحىپ‬ ‫ثەضگەْ ثۀسىٍەض »‪ .‬لۇضئبٔسا ‪ٍ 8‬ەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثۇ وەٌىّە ثۇ ؼۈضىسىال ثەؾ لېحىُ جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ٔۇلحب ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضىٕي « ئىرالغ » ؼۈضىؽي زەپ ئبجىؽبلّۇ‬ ‫ذبجبالـّبٍّىع‪.‬‬ ‫ضەثجىُ! ثىعٔي ِۇذٍىػ ثوٌغبْ ۋە ئىرالغ ثىطىٍگەْ ثۀسىٍەض لبجبضىسىٓ لىٍغىٓ!‬

‫لەضەش ضۈرىطي‬ ‫« لەؼەغ »‪ « ،‬لىؽؽە » وەٌىّىؽىٕىڭ وۆپٍۈن ـەوٍي ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ‪- 25‬‬ ‫ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ ثۇ ؼۈضىگە ئىؽىُ لىٍىپ لوٍۇٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬زەؼٍەپىي ٔۇظۇي جەضجىپٍىطىسە ئىؽطا ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب‬ ‫جىعىٍغبْ‪ِ .‬ەظِۇْ ئېحىجبضى ثىٍەْ ؼۈضە ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئىچىسىىي ثبٍبٔالضزا ٔبظىً‬ ‫ثوٌۇؾ جبضىرىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ٍىپ ئۇچي ثبض‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 20‬ئبٍىحىسە ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضـي‬ ‫جەٍَبضالٔغبْ ؼۈٍمەؼححىٓ ۋاؼحىٍىك ھبٌسا ذەۋەض ثېطىٍگەْ‪ - 24 .‬ئبٍەت ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ جبئىف‬ ‫ؼەپىطىٕي ئەؼٍىحىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ئىفبضەجٍەض ئبؼبؼىسا ؼۈضىٕي زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 10‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ زېَىفىە ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ لبضۇْ لىؽؽەؼي ( ‪ ) 82 - 76‬ئبضلىٍىك ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈن ئەذاللي جېّب‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ .‬ؼۈضىسە ئبؼبؼەْ جەپؽىٍي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ پىطئەۋْ ‪ -‬ھبِبْ ‪ -‬لبضۇْ ئوثطاظى‪،‬‬ ‫ئىجحىّبئىٌ ھبٍبجحىىي ؼىَبؼەت ‪ -‬ھولۇق ‪ -‬ئىمحىؽبز ئۈچجۇٌۇڭىٕي جەِؽىً لىٍّبلحب‪ .‬ئەگەض ثۇ ئۈچ‬ ‫وۈچ ظاٌىُ ثوٌؽب‪ ،‬ظۇٌۇَ ئۈؼحىگە ثىٕب لىٍىٕغبْ ثىط پىطاِىث ـەوٍىسىىي ؼىَبؼەت ِەٍسأغب وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ئۈچ وۈچٕىڭ ثىطٌەـّىؽي وۈچٕي ئىالھالـحۇضىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ِەظوۇض ثۆٌەوٕىڭ ئبٔب جېّىؽي‪.‬‬ ‫لەؼەغ ؼۈضىؽي ِۇلبجحبئب ھەضىپٍىطى ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى‪ .‬ؼۈضىسە ِۇؼب‬ ‫لىؽؽەؼي ئبؼبؼي ئوضۇٔسا جۇضىسۇ ( ‪ .) 46 - 3‬ثۇ لىؽؽە ئبضلىٍىك « ئىّبٍٔىك ثىط جبِبئەت‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ » ِەلؽەت لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬لىؽؽە ثبـٍىٕىفحىال جەوىحٍىٕىسۇ ( ‪.) 3‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ثىط لبٔچە ؼۈضىؽىسە ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ لىؽؽەؼي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ھەض‬ ‫لىؽؽەزە جەوىحٍۀگەْ ِەلؽەت ئوذفبـّبٍسۇ‪ .‬لۇضئبٔسا ثىط لىؽؽۀىڭ ِۀب ٔۇلحىؽىسىٓ ثىطِۇ ‪-‬‬ ‫ثىط جەوطاضالٔغبْ ـەوٍي ٍوق زېؽەوّۇ ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ لىؽؽەزىىي ھەظضىحي ِۇؼب لىؽؽەؼي ۋەلەٌەضٔي‬ ‫ئەڭ ثبـحىٓ‪ٍ ،‬ۀي پىطئەۋىٕ​ٕىڭ ِىؽىطزا زۆٌەت جېطوضى ئېٍىپ ثېطىفمب ثبـٍىغبْ جبضىرىسىٓ‬ ‫ثبـالٍسۇ‪:‬‬

‫ِ ِ‬ ‫ض وجعل أَىلَها ِشيػعا يستَ ْ ِ‬ ‫ف طَائَِفةً ِمْنػ ُه ْم يُ َذبِّ ُح أَبْػنَاءَ ُى ْم َويَ ْستَ ْحيِي‬ ‫ضع ُ‬ ‫إ اف ف ْر َع ْو َف َع َ​َّل ِٓت ْاْل َْر ِ َ َ َ َ ْ َ َ ً َ ْ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ين‬ ‫ن َساءَ ُى ْم إناوُ َكا َف م َن الْ ُم ْفسد َ‬

‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬پىطئەۋْ ( ِىؽىط ) ظېّىٕىسا ( ظوِىگەضٌىىحە ) ھەززىسىٓ ئبـحي‪ ،‬ئبھبٌىؽىٕي‬ ‫ثۆٌەوٍەضگە ثۆٌۈپ‪ ،‬ئۇالضزىٓ ثىط جبئىپۀي ئبجىع ۋە وۈچؽىع لىٍّبلچي ثوٌسى‪ ( .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ )‬ ‫‪173‬‬

‫ئۇالضٔىڭ ئوغۇٌٍىطىٕي ئۆٌحۈضۈپ‪ ،‬لىعٌىطىٕي ( ذىعِەجىە ؼېٍىؿ ئۈچۈْ ) جىطىه لبٌسۇضزى‪،‬‬ ‫پىطئەۋْ ھەلىمەجەْ ثۇظغۇٔچىالضزىٓ ئىسى » ( ‪.) 4‬‬ ‫لىؽؽۀىڭ وۆضۈٔگەْ ثبؾ لەھطىّبٍٔىطى ِۇؼب ۋە پىطئەۋْ ثوٌۇپ‪ ،‬وۆضۈّٔىگەْ ۋە ظاِبٔالض‬ ‫ئۈؼحي لەھطىّبٍٔىطى ِەظٌۇِالض ثىٍەْ ظاٌىّالضزۇض‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ھەض چبغسىىي ِۇضازى ٔبھبٍىحي‬ ‫ئېٕىك‪ِ « :‬ەظٌۇِالضٔي ِەظٌۇَ ھبٌىحىسىٓ لۇجۇٌسۇضۇؾ »‪.‬‬

‫اِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ضعِ ُفوا ِٓت ْاْل َْر ِ‬ ‫ي‬ ‫استُ ْ‬ ‫َونُِر ُ‬ ‫ض َوََْن َعلَ ُه ْم أَئ امةً َوََْن َعلَ ُه ُم الْ َوا ِرث َ‬ ‫ين ْ‬ ‫يد أَ ْف َ​َّنُ ان َعلَى الذ َ‬

‫« ثىع ( ِىؽىط ) ظېّىٕىسا ثوظەن لىٍىٕغبْ ‪ /‬ظۇٌۇِغب ئۇچطىغبٔالضغب ِەضھەِەت لىٍىفٕي ئىطازە‬ ‫لىٍىّىع‪ ،‬ئۇالضٔي ٍوٌجبـچىالضزىٓ لىٍىفٕي‪ ،‬ئۇالضٔي پىطئەۋْ ۋە ئۇٔىڭ لەۋِىٕىڭ ( ِۈٌىىگە ‪/‬‬ ‫زۆٌىحىگە ) ۋاضىػ لىٍىفٕي ئىطازە لىٍىّىع » ( ‪.) 5‬‬ ‫لۇضئبْ لىؽؽەٌىطى‪ « ،‬ۋەلۀبِە » ٍبوي « جبضىد ئەٍٕىىي » ئەِەغ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ لۇضئبْ‬ ‫لىؽؽەٌىطىسىٓ ثەٌگىٍىه ثىط جبضىري ۋەلۀي ئەوػ ئەجحۈضۈـٕي ذىَبي لىٍىؿ ھبِبلەجٍىه‬ ‫ثوٌىسۇ‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ وۆظى زائىّب ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب ثېطىسىغبْ ٔەؼىھەت‪ ،‬وۆضؼىحىسىغبْ ٍوي‪،‬‬ ‫ٍۈظٌۀسۈضىسىغبْ ٍۆٔىٍىفحە ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضئبْ ثۇ ٔۇلحىالضغب زىممىحىٕي ِەضوەظٌەـحۈضىسۇ ۋە ذىحبة‬ ‫لىٍىٕغۇچىغب زېّەوچي ثوٌغبْ ھەلىمەجىە ئەھّىَەت ثېطىسۇ‪ .‬ثۇ ھەلىمەجٕي ثىٍسۈضۈؾ ئۈچۈْ ھەض‬ ‫پۇضؼەجٕي چىڭ جۇجىسۇ‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ پەلەت ثىطال زەضزى ثبض‪ٍ ،‬ۀي ئىٕؽبْ ئۆظ ‪ -‬ئۆظىگە ظۇٌۇَ‬ ‫لىٍّىؽۇْ‪ ،‬ئەثەزىٌ ؼبئبزىحىٕي ئۆظ لوٌي ثىٍەْ ٍوق لىٍّىؽۇْ‪ٍ ،‬بضىحىٍىؿ ِەلؽىحىگە ِۇۋاپىك‬ ‫ھەضىىەت لىٍؽۇْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىسىّۇ ثۇ پطىٕؽىپ ئۆظگەضِەٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ِۇؼبٔىڭ ثوۋالٍىك زەۋضىسىٓ لىؽمىچە ثبٍبٔالض ثېطىٍىسۇ ( ‪ .) 13 - 7‬ثۇ ثبٍبٔالض‬ ‫ئبضلىٍىك ئبٌالھ ذبٌىؽب ِۇؼبٔي پىطئەۋٕٔىڭ لۇچىمىسا چوڭ لىٍىسۇ‪ ،‬زېَىٍّەوحە‪ .‬زەضۋەلە ـۇٔساق‬ ‫ثوٌغبٔىسى‪ِ .‬ۇؼب‪ ،‬ئۆظىٕي ئۆٌحۈضۈؾ ئۈچۈْ جۇغۇٌغبْ ثبضٌىك ٍېڭي ثوۋالالضٔي ئۆٌحۈضگىسەن‬ ‫زەضىجىسە وۆظى لبْ ثىٍەْ جوٌغبْ پىطئەۋٕٔىڭ لۇچىمىسا چوڭ ثوٌغبٔىسى‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ « ئبٌالھ‬ ‫ذبٌىؽب زىٕىغب ثىط وبپىطٔىڭ لوٌي ثىٍۀّۇ ٍبضزەَ لىٍىسۇ » زېگەْ ؼۆظى جبضىرٕىڭ ثۇ جىٍىّىسا‬ ‫پەضىمٍىك ـەوىٍسە ۋۇجۇزلب چىممبٔىسى‪.‬‬ ‫لىؽؽە ِۇؼبٔىڭ ثوۋالٍىمي ھەلمىسە جوذحۇٌۇپ‪ ،‬ثىطزىٕال ٍىگىحٍىه زەۋضىگە ئۆجىسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫ئبضىٍىمحب ِۇؼب ؼبضاٍسا ـبھعازە ؼۈپىحىسە چوڭ ثوٌغبْ‪ٔ ،‬بھبٍىحي ٍبذفي ئىٍىُ جەھؽىً وۆضگەْ‪،‬‬ ‫ٍبذفي جەضثىَچىٍەض لوٌىسا چوڭ ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼەضذىً ئۇؼحبظالضزىٓ زەضغ ئبٌغبٔىسى‪ٔ .‬ەجىجىسە‬ ‫پىطئەۋْ لوـۇٔىسا ھەض ذىً ۋەظىپىٍەضٔي ئۆجەپ‪ ،‬ھەثەـىؽحبْ ٍۈضۈـىگە لوِبٔسأٍىك لىٍىپ ظەپەض‬ ‫لبظأغبْ‪ .‬لۇضئبْ ثۇ جبضىري ِەٌۇِبجالض ئۈؼحىسە جوذحبٌّبٍسۇ‪ .‬ؼۆظٔي ئۇزۇي ِۇؼب ؼەۋەثچي ثوٌغبْ‬ ‫ثىط ۋەلەگە ئېٍىپ وېٍىسۇ‪:‬‬ ‫ِۇؼب ـەھەض ئبھبٌىؽىسىٓ ھېچ وىفىٕي وۆضگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ثىط ۋالىححب (ٍۀي چۈـٍۈن‬ ‫ئۇٍمۇزىىي چبغسا) ـەھەضگە وىطزى‪ .‬ئۇ ـەھەضزە ئىىىي وىفىٕىڭ ئۇضۇـۋاجمبٍٔىمىٕي وۆضزى‪.‬‬ ‫(ئۇضۇـۋاجمبٔالضزىٓ) ثىطى ئۆظ لەۋِىسىٓ ثوٌؽب‪ٍ ،‬ۀە ثىطى ئۇٔىڭ زۈـّىٕي ئىسى‪ .‬ئۆظ لەۋِىسىٓ‬ ‫ثوٌغبْ ئبزەَ زۈـّىٕىگە لبضـي ئۇٔىڭسىٓ ٍبضزەَ جىٍىسى‪ِ .‬ۇؼب ئۇٔي ِۇـث ثىٍەْ ثىطٔي ئۇضۇپ‬ ‫ئۆٌحۈضۈپ لوٍسى‪ِ .‬ۇؼب ئېَححي‪ « :‬ثۇ ـەٍحبٕٔىڭ ئىفىسۇض‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ـەٍحبْ ئبظزۇضغۇچي‬ ‫ئبـىبضا زۈـّۀسۇض » ( ‪.) 15‬‬

‫‪174‬‬

‫ھەظضىحي ِۇؼب ئىالھىٌ ٔبظاضەت ئبؼحىسا ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەٌۇَ ثوٌغبْ ٔەضؼە ـۇوي‪ ،‬ئۇ ۋەلە ئۆظى‬ ‫ذبٌىّبؼحىٓ ثوٌغبٔىسى‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئبٍەت ِۇؼبغب ‪ « :‬ثۇ ـەٍحبٕٔىڭ ئىفىسۇض » زېگۈظگۀىسى‪.‬‬ ‫ثۇ ٔۇلحىسا ثىط ئبظ جوذحىالٍ​ٍي‪ٔ .‬ېّە ئۈچۈْ ـەٍحبٕٔىڭ ئىفي؟ ھبٌجۇوي‪ِ ،‬ۇـحٕي ـەٍحبْ‬ ‫ئبجّىغبٔىسى‪ِ .‬ىؽىطٌىك وىفىٕي ـەٍحبْ ئۆٌحۈضِىگۀىسى‪ .‬ئبٍەجٕىڭ زاۋاِىسا ِۇؼب ِۇٔساق زەٍسۇ ‪:‬‬ ‫« ضەثجىُ! ِەْ ھەلىمەجەْ ئۆظەِگە ظۇٌۇَ لىٍسىُ! » زەپ ذبجبٌىمىٕي ئېحىطاپ لىٍغبْ ۋە « ِېٕي‬ ‫ِەغپىطەت لىٍغىٓ » زەپ جەۋثە لىٍغبٔىسى‪ .‬ئەگەض ثۇ ـەٍحبٕٔىڭ ئىفي ثوٌغبْ ثوٌؽب‪ِ ،‬ۇؼب ٔېّە‬ ‫ئۈچۈْ ِەغپىطەت جىٍەٍسۇ؟ جەۋثە لىٍىفىٕىڭ ھبجىحي ٍوق ئىسى‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ۋەھىٌ ئىٕؽبٔسا ثەضپب لىٍّبلچي ثوٌغبْ ِىؽٍىؽىع چۈـۀچە ِبٔب ثۇ ٔۇلحىسا ئۆظىٕي‬ ‫ٔبِبٍەْ لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ثبٍبٔالض ئبضلىٍىك گۇٔبھىبضٔىڭ ئۆظىٕي ؼبزىط لىٍغبْ گۇٔبھٕىڭ ثىط پبضچىؽي‬ ‫ھبٌىغب وەٌحۈضۋاٌّبؼٍىمي‪ ،‬گۇٔبھٕي ئۆظىگە ئېٍىۋاٌّبؼٍىمي ئوجحۇضىغب لوٍۇٌىسۇ‪ .‬ئەگەض گۇٔبھىبض‬ ‫ؼبزىط لىٍغبْ گۇٔبھٕىڭ ثىط پبضچىؽىغب ئبٍ​ٍىٕىپ‪ ،‬گۇٔبھٕي ئۆظىٕىڭ پبضچىؽي زەپ لبضىۋاٌؽب‪،‬‬ ‫لبٔساق لىٍىپ جەۋثە لىٍىسۇ؟ ئۇ گۇٔبھحىٓ لبٔساق لۇجۇٌىسۇ؟ ثۇ ئەھۋاٌسا گۇٔبھٕي جبـالؾ‬ ‫ئىٕؽبٔغب ذۇززى ئۆظىٕىڭ جىؽّىسىٓ ثىط پبضچىٕي ئېٍىپ جبـٍىۋەجىۀسەن جۇٍغۇ‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسىغبٍٔىمي ئۈچۈْ‪ ،‬جەۋثە لىٍىپ گۇٔبھحىٓ پبوٍىٕىفٕىڭ ئوضٔىغب ئۆظىٕي ئبلالـمب‬ ‫ثبـالٍسۇ ۋە پبجمبلمب جېرىّۇ پبجىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ‪ « ،‬ثۇ ـەٍحبٕٔىڭ ئىفىسۇض » ئىپبزىؽي ثىٍەْ ۋەھىٌ‬ ‫ثەضپب لىٍّبلچي ثوٌغبْ ئبڭسۇض‪ .‬ۋەھىٌ گۇٔبھٕي لۇجۇٌۇؾ وېطەن ثوٌغبْ ثىط ٍۈن‪ٍ ،‬ۇٍۇپ‬ ‫جبـٍىٕىفي ظۆضۈض ثوٌغبْ ثىط وىط زەپ وۆضؼىحىؿ ئبضلىٍىك گۇٔبھىبضالضغب ئەڭ چوڭ ھەزىَۀي‬ ‫ثەضِەوحە‪.‬‬ ‫« ضەثجىُ! ثۇٔىڭسىٓ وېَىٓ گۇٔبھىبضالضغب ۋە ظۇٌۇَ لىٍغۇچىالضغب ھەضگىعِۇ ٍبضزەَ لىٍّبٍّەْ »‬ ‫( ‪.) 17‬‬ ‫زېّەن‪ِ ،‬ۇؼبٔىڭ ئەؼٍي گۇٔبھي گۇٔبھىبض ۋە ھەلؽىعٌىك لىٍغبْ ثىطؼىگە ٍبضزەَ لىٍىّەْ‬ ‫زەپ ثىگۇٔبھ ثىطؼىٕي ئۆٌحۈضۈپ لوٍۇؾ ئىسى‪ .‬جبؼبزثىٌ ؼبزىط ثوٌغبْ ثۇ جىٕبٍەت ٔەجىجە ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ؼەۋەة گۇٔبھىبضغب ٍبضزەَ لىٍىؿ ئىسى‪ٔ .‬ېّە ئۈچۈْ؟ ؼەۋەثي « ثىعزىٓ ( ثىعٔىڭ لەۋِسىٓ ) »‪،‬‬ ‫ٍۀي ئەؼەثىَەت ( جەضەپجبظٌىك ) ئىسى‪ ...‬ثۇ ۋەلە ئبضلىٍىك ثبضٌىك ئەؼەثىَەت ‪ /‬جەضەپجبظٌىك ( ذبجب‬ ‫ثوٌغبْ جەلسىطزىّۇ ِىٍ​ٍىحي‪ٍ ،‬ېمىٕي جەضەپحە جۇضۇؾ )ٔىڭ جىٕبٍەت ثىٍەْ ئوذفبؾ ئىىۀٍىىي‬ ‫ئىّب لىٍىٕغبْ‪ .‬جەثىئىَىي‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك جبضىرىٌ ٍەھۇزىٌ لەۋِىَەجچىٍىىىّۇ جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ثەٌىىُ ثۇ ئبضلىٍىك ِەوىىسە ثۇٔىڭغب ئوذفبؾ ثىط ۋەلەٌەضزە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ لبٔساق پوظىحؽىَىسە‬ ‫ثوٌۇـي ھەلمىسە جەٌىّبت ثېطىٍگەْ ثوٌۇـىّۇ ِۇِىىٓ‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ثۆٌۈِسە پىطئەۋٕٔىڭ لبِچىؽي ِۇؼبٔىڭ ھبؼىؽىغب ٍېڭىٍگۀٍىىي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬جبضىد ٍۀە ثىط لېحىُ ھەض پىطئەۋٕٔىڭ ثىط ِۇؼبؼي ثوٌىسىغبٍٔىمىغب ـبھىث‬ ‫ثوٌغبٔىسى‪.‬‬ ‫لىؽؽە ثوٍىچە ئىچىي زۇَٔبزىىي جولۇٔۇـالض‪ ،‬ئۀسىفە ۋە غەَ ‪ -‬لبٍغۇالض‪ ،‬ھەٍطأٍىك جۇٍغۇؼي‬ ‫ۋە ذبجبٌىمٍىطى ثىٍەْ ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ « ثەـەضى » جەضىپي گەۋزىٍۀسۈضۈٌگەْ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثۇ‬ ‫لىؽؽەزىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ۋە ضەؼۇٌۇٌالھمب ذىحبة لىٍىٕغبْ « ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ؼەْ ذبٌىغبْ‬ ‫ئبزىّىڭٕي ھىساٍەت لىالٌّبٍؽەْ‪ٌ ،‬ېىىٓ ئبٌالھ جوغطا ٍوٌغب ٍېحەوٍىٕىفٕي ذبٌىغۇچىٕي ھىساٍەت‬ ‫لىٍىفٕي ذبالٍسۇ » ( ‪ ) 56‬ئبٍىحىّۇ ثۇ لىؽؽە ئبضلىٍىك زېّەوچي ثوٌغبْ ِەلؽەجٕي جبِبٍِىغۇچي‬ ‫ذبضاوېحىطگە ئىگە‪ .‬ثۇ ئبٍەجٕي ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ ئۇظۇْ ثىط ثۆٌەن ( ‪ ) 75 - 47‬پەٍغەِجەضٌەضٔىڭ‬ ‫‪175‬‬

‫ثەـەضى جەثىئىَحي ۋە ۋەھىَٕىڭ ئىالھي ِۀجەؼىگە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئبغسۇضىسۇ‪ .‬ثۇ ثۆٌەوحە‪،‬‬ ‫ئىٕىبضچي لەۋٍِەضٔىڭ ئبلىۋەجٍىطى ئەؼٍىحىٍىپ‪ ،‬ثىط لەۋِٕي ٔېّىٕىڭ ھبالوەجىە ئېٍىپ‬ ‫ثبضىسىغبٍٔىمىٕي ئېٕىك ثىط ئىپبزە ثىٍەْ ئوجحۇضىغب لوٍىسۇ‪:‬‬

‫َوَما ُكناا ُم ْهلِ ِكي الْ ُقَرى إِاَل َوأ َْىلُ َها ظَالِ ُمو َف‬

‫« ثىع ھېچمبٔساق ثىط ِەٍِىىەجٕي ئبھبٌىؽي ( ثىط ‪ -‬ثىطىگە ) ظاٌىُ ثوٌّىغىچە ھبالن لىٍغۇچي‬ ‫ثوٌّىسۇق » ( ‪.) 59‬‬ ‫ئبٔسىٓ ؼۆظ ھېؽبپ وۈٔىسىىي ِەھىىّىگە وەٌحۈضۈٌىسۇ‪ .‬ھەض وىفىٕىڭ ئبذىطەت ۋە‬ ‫ئبلىۋىحىٕي‪ ،‬ثۇ ھبٍبجحب لىٍغبْ لىٍّىفٍىطى ثىٍەْ ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسىغبٍٔىمي ٍۀە ثىط لېحىُ‬ ‫جەوىحىٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىسىىي ِۇؼب ‪ -‬پىطئەۋْ لىؽؽەؼىسە ثبـمب ؼۈضىٍەضزىىي ِۇؼب ‪ -‬پىطئەۋْ‬ ‫لىؽؽەؼىسىٓ پەضلٍىك ھبٌسا لبضۇْ ئوثطاظى گەۋزىٍۀسۈضۈٌگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬لبضۇْ ئىمحىؽبزىٌ وۈچٕي‪،‬‬ ‫پىطئەۋْ ؼىَبؼىٌ وۈچٕي ۋە ھبِبْ ثَۇضووطات وۈچٕي جەِؽىً لىٍغبْ‪ .‬پىطئەۋْ جۈظۈِىٕىڭ ثىط‬ ‫پبضچىؽي ثوٌغبْ لبضۇْ لۇضئبٕٔىڭ ـبھىحٍىمي ثىٍەْ ِەٌۇَ ثوٌغىٕىسەن پىطئەۋْ لەِىسىٓ ئەِەغ‪،‬‬ ‫ِۇؼب لەۋِىسىٓ ئىسى ( ‪ .) 76‬ھەجحب ثۀي ئىؽطائىً ِۀجەٌىطزىٓ ِەٌۇَ ثوٌۇـىچە ھەظضىحي‬ ‫ِۇؼبٔىڭ جۇلمىٕي ئىسى‪ .‬ئۇ ـۇٔساق ثىط ثبً ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭ غەظىٕىٍىطىٕىڭ ئبچمۇچٍىطىٕي‬ ‫وۆجۈضۈؾ ثىط جبِبئەگىّۇ ھەلىمەجەْ ئېغىطٌىك لىالجحي ( ‪ .) 76‬ئۇٔي لبضۇْ لىٍغبْ ِبي ‪ِ -‬ۈٌىي‬ ‫ئەِەغ‪ِ ،‬بي ‪ِ -‬ۈٌۈوىە ثوٌغبْ چۈـۀچىؽي ئىسى‪ .‬چۈٔىي ئۇ ئۆظىگە ئېّحىھبْ لىٍىپ ثېطىٍگەْ‬ ‫ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕىڭ ئبِبٔەت ئىىۀٍىىىٕي ئۇٔحۇغبْ ۋە ئۇٔي ئۆظىگە جەئەٌٍۇق ِۈٌىىَەت زەپ‬ ‫لبضىغبٔىسى‪ .‬لبضۇْ جۆۋۀسىىي ؼۆظٌىطى ثىٍەْ زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وەجىۀٍەضٔىڭ ۋەوىٍ​ٍىه ئوثطاظى‬ ‫ئىسى‪:‬‬

‫ك ِمن قَػبلِ ِو ِمن الْ ُقر ِ‬ ‫قَ َاؿ إِاَّنَا أُوتِيتُوُ َعلَى ِع ْل ٍم ِعْن ِدي أ َ​َوَ​َلْ يَػ ْعلَ ْم أَ اف ا‬ ‫َشد ِمْنوُ قُػ اوةً‬ ‫وف َم ْن ُى َو أ َ‬ ‫اَّللَ قَ ْد أ َْىلَ َ ْ ْ َ ُ‬ ‫َوأَ ْكثَػ ُر ّتَْ ًعا َوَ​َل يُ ْسأ َُؿ َع ْن ذُنُوِبِ​ِ ُم الْ ُم ْج ِرُمو َف‬

‫لبضۇْ‪ « :‬ـۇٔي ئوثساْ ثىٍىپ لېٍىڭالضوي‪ ،‬ثۇ ِبي ‪ -‬زۇَٔبٔي ِەْ ئۆظەِٕىڭ ثىٍىّىُ ۋە‬ ‫لبثىٍىَىحىُ ثىٍەْ لوٌغب وەٌحۈضزۈَ » زېسى‪ .‬لبضۇْ ئۆظىسىٓ ئىٍگىطى ئۆجىەْ ئۈِّەجٍەضزىٓ‬ ‫ئۇٔىڭغب لبضىغبٔسا جېرىّۇ وۈچٍۈن‪ ،‬جوپٍىغبْ ( ِېٍي ) جېرىّۇ وۆپ ثوٌغبْ وىفىٍەضٔي ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫لبٔساق ھبالن لىٍغبٍٔىمىٕي ثىٍّىسىّۇ؟ گۇٔبھٕي ئۆظىگە ئبزەت لىٍىۋاٌغبٔالضٔىڭ گۇٔبھٍىطىٕىڭ‬ ‫ؼوضىٍىفي ھبجەجؽىعزۇض ( ‪.) 78‬‬ ‫ِەْ‪ِ ...‬ەْ ‪ِ ...‬ەْ ‪...‬‬ ‫ثۇ « ِەْ » چۈـۀچىؽىسە « ِەْ » ئىسضاوي ٍوق‪ .‬ئۇٔىڭسا « ـەذؽىَەجچىٍىه » ثبض‪.‬‬ ‫ھەِّىگە ِەٌۇَ ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ئوجحۇضىسا ئبٌالھ ٔي ئۇٔحۇغبْ ثىط « ِەْ » ثبض‪ .‬ئبٌالھ ٔي ئۇٔحۇـٕىڭ‬ ‫جبظاؼي ئبٌالھ جەضىپىسىٓ جەضن ئېحىٍىؿ ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٌالھ ثىطؼىٕي جەضن ئەجؽە‪ ،‬ئۇٔي ٍەضگە‬ ‫ٍۇجمۇظىۋېحىفحىٓ ھېچىىُ جوؼۇپ لبالٌّبٍسۇ‪:‬‬

‫فَخس ْفنَا بِ​ِو وبِ َدا ِرهِ ْاْلَرض فَما َكا َف لَو ِمن فِئ ٍة يػْنصرونَو ِمن دو ِف اِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ين‬ ‫ُ ْ َ َ ُ​ُ ُ ْ ُ‬ ‫ْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫اَّلل َوَما َكا َف م َن الْ ُمْنػتَص ِر َ‬ ‫َ​َ‬

‫« لبضۇٕٔي ئۇٔىڭ ئۆٍي ثىٍەْ لوـۇپ ٍەضگە ٍۇجمۇظزۇق‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ ئبٌالھ ٔىڭ ئبظاثىٕي زەپئي‬ ‫لىٍىسىغبْ ثىط جبِبئە ثوٌّىسى‪ .‬لبضۇْ ئۆظىٕي لوغسىَبٌّىسى‪ ،‬ئۇ ٍبضزەِگە الٍىك ثوٌغۇچىالضزىٓ‬ ‫ئەِەغ ئىسى » ( ‪.) 81‬‬ ‫‪176‬‬

‫ضەؼۇٌۇٌالھ ئۆظىگە ۋەھىٌ وېٍىفحىٓ ثۇضۇْ ئۆظىگە ۋەھىٌ ثېطىٍگەْ پەٍغەِجەضٌەضزىٓ ثىطى‬ ‫ثوٌۇـٕي زىٍىسىٓ ئۆجىۈظۈپ ثبلمبْ ٍبوي ئۈِىس لىٍىپ ثبلمبْ ثوٌغىَّىسى؟‬ ‫ثۇ ؼۇوئبٌغب لۇضئبْ ِۇٔساق جبۋاة ثەضِەوحە‪:‬‬

‫ِ ِ ِ‬ ‫وما ُكْنت تَػرجو أَ ْف يػ ْل َقى إِلَي َ ِ‬ ‫ين‬ ‫اب إِاَل َر ْ​ْتَةً ِم ْن َربِّ َ‬ ‫ْ‬ ‫ك الْكتَ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ​َ َ ْ ُ‬ ‫ك فَ َ​َّل تَ ُكونَ ان ظَه ًّيا ل ْل َكاف ِر َ‬

‫« ؼەْ ( ئي ثۇ ۋەھىٌ ذىحبة لىٍىٕغۇچي )‪ ،‬ؼەْ ثۇ ئىالھىٌ ۋەھىٌ ( لۇضئبْ )ٔىڭ ؼبڭب‬ ‫ٔبظىً لىٍىٕىفىٕي ئۈِىس لىٍّىغبٔىسىڭ‪ ،‬پەلەت ضەثجىڭ ؼبڭب ضەھّەت لىٍىپ ( ؼبڭب ئۇٔي ٔبظىً‬ ‫لىٍسى )‪ ،‬وبپىطالضغب ٍبضزەِچي ثوٌّىغىٓ » ( ‪.) 86‬‬ ‫ؼۈضە ثبضٌىك ۋەھىٍَەضٔىڭ ئەڭ ئبؼبؼٍىك ھەلىمىحي ثوٌغبْ جەۋھىس ئەلىسىؽىٕي ئىّب لىٍغبْ‬ ‫ھبٌسا ئبذىطٌىفىسۇ‪:‬‬

‫َ​َل إِلَوَ إِاَل ُى َو ُكل َش ْي ٍء َىالِ ٌ‬ ‫ك إِاَل َو ْج َهوُ‬

‫« ئبٌالھ جىٓ ثبـمب ھېچ ئىالھ ٍولحۇض‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ظاجىسىٓ ثبـمب ثبضٌىك ٔەضؼىٍەض ٍولىٍىسۇ »‬ ‫( ‪.) 88‬‬ ‫لوـۇِچە‪:‬‬ ‫ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ ؼەھۋۀٍىه ثىٍەْ جىٕبٍەت ئۆجىۈظۈـىگە ؼەۋەة ثوٌغبْ لوٌي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ٔۇثۇۋۋەت ئبالِىحي ؼۈپىحىسە ثەذؿ ئەجىەْ ئىىىي ِۆجىعىسىٓ ثىطى ثوٌغبْ ٍەزى ثەٍعا ( ٔۇضٌۇق‬ ‫لوي ) ٔىڭ زەي ئۆظى ئىسى‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك لوٌىڭىع گۇٔبھ ؼەۋەثٍىه وىطٌىٕىفي ِۇِىىٓ‪ٌ ،‬ېىىٓ‬ ‫چىٓ زىٍىڭىعزىٓ جەۋثە لىٍؽىڭىع‪ ،‬وىطٌۀگەْ لوٌىڭىعٔي ٍۇغبْ ثوٌىؽىع‪ .‬ؼىع لوٌىڭىعٔي‬ ‫پبوٍىؽىڭىع‪ ،‬ئبٌالھ ثەذؿ ئەجىەْ پبوٍىك ثىٍەْ ٔۇض ئۈؼحىگە ٔۇض ثوٌىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ۋالىححب ئۇ لوٌىڭىع‬ ‫« ٔۇضٌۇق لوي ‪ٍ -‬ەزى ثەٍعا » ثوٌىسۇ‪ ،‬زېّەوحە‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ ؼەھۋۀٍىه ثىٍەْ ئۆجىۈظگەْ جىٕبٍىحي‪ ،‬ئۆظ ئبٌسىغب جۇضغبٔسا ٍبِبٍٔىك‬ ‫ثوٌغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ثىط پۈجۈْ گەۋزە ئىچىسە جۇضۇپ لبضىغبْ ۋالىححب ذەٍىط ئىسى‪ٍ .‬ۀي‪:‬‬ ‫‪ .1‬ـبھعازە ِۇؼبٔىڭ ئبٌالھ ٔىڭ ئەٌچىؽي ِۇؼب ثوٌىفي ئۈچۈْ پىطئەۋْ ؼبضىَىسىٓ لۇجۇٌۇـي‬ ‫وېطەن ئىسى‪ .‬ذۇززى ثىطؼىٕي ظىٕسأسىٓ لۇجمۇظۇؾ ئۈچۈْ جىطىفچبٍٔىك ظۆضۈض ثوٌغبٔسەن‪،‬‬ ‫ؼبضاٍسىٓ لۇجمۇظۇؾ ئۈچۈّٔۇ ثىط جىطىفچبٍٔىك‪ ،‬ؼەۋەة لىٍىؿ الظىُ‪ِ .‬بٔب ثۇ ۋەلە ِۇـۇٔساق ثىط‬ ‫ذەٍىطٌىه ئىفمب ۋەؼىٍە ثوٌسى‪.‬‬ ‫‪ِ .2‬ۇؼب ئبٌالھ ٔىڭ ئېّىحىھبٔىسا ئۆظىٕي زەڭؽەپ ثبلحي‪ .‬لوٌىٕي ثۇ ۋەلە ثىٍەْ وىطٌەجحي‪،‬‬ ‫ٌېىىٓ ثۇ ذبجبٌىك ئۇٔي ضەثجىگە ٍۈظٌۀسۈضزى‪ .‬ذبجبؼي ئۈچۈْ ئىؽحىغفبض ئېَحىپ‪ ،‬ضەثجىگە‬ ‫ٍۈظٌۀسى‪ ،‬ثوٍۇْ ئېگىپ ئبٌالھ لب ؼېغىٕسى‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئۇٔىڭغب ؼبضإٍىڭ ئىفىىي ئبٌٍىمبچبْ‬ ‫ئېحىٍگۀىسى‪.‬‬ ‫‪ِ .3‬ىؽىط ھبوىّىَىحي ئبٌسىسا ئۇ ثىط لبچمۇْ جىٕبٍەجچي ئىسى‪ .‬ثوٌۇپّۇ ئۇٔىڭ ِىٍ​ٍىٌ‬ ‫وىٍّىىىّۇ ئبـىبضىٍىٕىپ لبٌغبْ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ىؽىطزا جۇضاٌّبٍححي‪ .‬ثۇ زىَبضٔي جەضن ئېحىفي وېطەن‬ ‫ئىسى‪ٌ .‬ېىىٓ ثبضىسىغبْ ھېچمبٔساق ٍېطى ٍوق ئىسى‪ .‬ئۇ لەٍەضگە وېحىۋاجمبٍٔىمىٕي ثىٍّەؼحىٓ‬ ‫ئىالھىٌ لۇزضەت ئۇٔي ِۇئەٌٍىّىگە لبضاپ ئېٍىپ وېحىۋاجبجحي‪ .‬ثۇ ۋەلە ئۇٔىڭ ھەظضىحي ـۇئەٍجٕىڭ‬ ‫لوٌي ئبؼحىسا ئوْ ٍىً جەٌىُ ئېٍىفىغب ۋەؼىٍە ثوٌسى‪.‬‬ ‫ثۇ ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ « وۈچۈَ لبٌّىسى » زېگەْ ۋالحي ئىسى‪ .‬ھەض پەٍغەِجەضٔىڭ ثىط «‬ ‫وۈچۈَ لبٌّىسى! لۇضثىحىُ ٍەجّىسى! » زېگەْ ثىط ۋالحي ثبض ئىسى‪ .‬ھەض پەٍغەِجەضگە ئۇالضٔي‬ ‫‪177‬‬

‫جبٌٍىغبْ ضەثجي « وۈچۈَ لبٌّىسى! لۇضثىحىُ ٍەجّىسى! » زېگۈظگۀىسى‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ « وۈچۈَ‬ ‫لبٌّىسى » ٔۇلحىؽي جبئىفحىٓ لبٍحمبْ ۋالحي ئىسى‪ .‬ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ « وۈچۈَ لبٌّىسى!‬ ‫لۇضثىحىُ ٍەجّىسى! » ٔۇلحىؽي ِەزەٍەْ ضاٍؤي زائىطىؽىگە وىطگەْ وۈٔي ئىسى‪ِ .‬بٔب ئۇ وۈْ‬ ‫ئۇٔىڭ ھېطىپ ‪ -‬ئېچىپ ِبجبٌي لبٌّىغبٔىسى‪ .‬ثبضىسىغبْ ٍېطى ٍوق‪ ،‬ثېفىٕي جىممۇزەن وەپىؽي ٍوق‬ ‫ئىسى‪ .‬لىعالض لوٍ​ٍىطىٕي ؼۇغىطىسىغبْ ثىط لۇزۇق ثېفىسا ئۈِىسؼىع‪ ،‬پەضىفبْ ھبٌسا ؼبٍىساپ غەِگە‬ ‫پېحىپ ئوٌحۇضۇپ ِۇٔساق زېگۀىسى‪ « :‬ضەثجىُ! ِبڭب ثەذؿ ئېحىسىغبْ ذەٍطىڭسىٓ ٔېّىٕي‬ ‫ثەضؼەڭ‪ِ ،‬ەْ ھەلىمەجەْ ئۇٔىڭغب ِۇھحبج » ( ‪.) 24‬‬

‫ئىطرا ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « وېچە ؼەپىطى » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ «‬ ‫ئىؽطا » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ ئىؽّي وېٍەچەوحە ئەِەٌىٍَىفىسىغبْ ھىجطەجٕي ۋە ئىچىي‬ ‫ھىجطەت ثوٌغبْ ئىؽطأي ئىّب لىٍغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئىؽطا ئىؽّي وېَىٕىي ِەظگىٍسە ئوِۇِالـمبْ‬ ‫ثوٌؽب وېطەن‪ .‬چۈٔىي فىطۇظئبثبزى « ئەي ثەؼبئىط » ٔبٍِىك ئەؼىطىسە ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ « ؼۇثھبْ »‬ ‫ۋە « ئىؽطائىً » زىٓ ئىجبضەت ئىىىي ئىؽّي ثبضٌىمىٕي لەٍث لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ « ،‬ئىؽطا » ئىؽّىٕي‬ ‫جىٍغب ئبٌّىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثۀي ئىؽطائىً ئۈؼحىسە جوذحبٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ « ثۀي ئىؽطائىً ؼۈضىؽي » زەپّۇ‬ ‫ئبجبٌغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬لۇضئبٔسا ثۀي ئىؽطائىً ھەلمىسە ئەڭ وۆپ جوذحبٌغبْ ؼۈضە ثەلەضە ؼۈضىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ئەگەض ثۇ ئۆٌچەِگە ئبؼبؼەْ ئىؽىُ لوٍۇٌىسىغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ثەلەضە ؼۈضىؽي ثۇ ئىؽىّغب‪ٍ ،‬ۀي ثۀي‬ ‫ئىؽطائىً ؼۈضىؽي زەپ ئبجىٍىفمب ھەِّىسىٓ ثەن الٍىك‪.‬‬ ‫« ثەؼبئىط » ٔىڭ ِۇئەٌٍىپي جىٍغب ئبٌغبْ ؼۇثھبْ ئىؽّي ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي وەٌىّىؽي‬ ‫ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ‪ ،‬ؼۈضە ثۇ وەٌىّە ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ثوٌۇـىّۇ ِۇِىىٓ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضەٍؿ ثبٍمۇجىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ‪ٔ .‬ەثىٍەضٔىڭ‬ ‫لىؽؽەٌىطى ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ؼۈضىٍەض ئبضىؽىغب جىعىفمب ثوٌىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ٍەھۇزىَالضغب‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثبٍبٔالض ثۇ ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ ئۀئبَ‪ ،‬ئەئطاف‪ ،‬جىٓ‪ٔ ،‬ەًِ‪ ،‬ـۇئەضا ؼۈضىٍىطىٕي‬ ‫ئەؼٍىحىسۇ‪ .‬ظۇھطى ( ۋاپبت‪ ) 124 / 742 ،‬ئىؽطا ۋەلەؼىٕي ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 5‬ىٍىسا ثوٌغبْ زەٍسۇ‬ ‫( ٔەۋەۋى‪ ،‬ـەضھ‪ .) 209 ،2 ،‬لۇضجۇثىّۇ ثۇ لبضاـٕي جوغطا زەٍسۇ‪ - 60 .‬ئبٍەت ؼبففبت ؼۈضىؽي ‪- 62‬‬ ‫ئبٍەجٕي ئىّب لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ؼبففبت ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمي ئېٕىك‪ .‬ثۇ ؼۈضە زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي جەضجىپٍەضزە لەؼەغ ‪ٍ -‬ۇٔۇغ ؼۈضىٍىطى‬ ‫ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 10‬ىٍىغب جوغطا وەٌّەوحە‪ .‬ؼۈضە ئىؽطا ئبٍىحي ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبٍەت ھەَ ِۀب ھەَ ئۇؼٍۇة ٔۇلحىؽىسىٓ ؼۈضىٕىڭ ثىط پۈجۈْ گەۋزىؽىسىٓ ئبٍطىُ ثىط‬ ‫ثۆٌەوٕي جەـىىً لىٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ؼۈضىسىىي ثبضٌىك ئبٍەجٍەض « ا ( ئەٌىف ) » ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ‪،‬‬ ‫پەلەت ثۇ ئبٍەت « ض ( ضا ) » ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ‪ .‬ئىؽطا ۋەلەؼي ۋە ئۇٔىڭ ئبٔب ثېىەجٍىطىسىٓ ثىطى‬ ‫ثوٌغبْ « ئەي ِەؼجىسۇي ئەلؽب » ثىٍەْ ثۀي ئىؽطائىً ئبضىؽىسا ِۇٔبؼىۋەجٕىڭ ثبضٌىمي ئبٍەجٕىڭ‬ ‫ئبذىطىسىٓ ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪.‬‬ ‫‪178‬‬

‫ئىؽطا ؼۈضىؽي ِەـھۇض ئىؽطا ئبٍىحي ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‪ .‬ثۇ لۇضئبٔسا ئىؽطا ھەلىمىحىٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍغبْ ثىطزىٕجىط ئبٍەت‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫َسرى بِعْب ِدهِ لَْيَّلً ِمن الْمس ِج ِد ْ ِ‬ ‫صى الاذي َ​َب َرْكنَا َح ْولَوُ لنُ ِريَوُ‬ ‫اٖتَ​َراـ إِ َ​َل الْ َم ْسجد اْلَقْ َ‬ ‫ُسْب َحا َف الاذي أ ْ َ َ‬ ‫َّ َ ْ‬ ‫ِمن آَيتِنَا إِناو ىو ال اس ِميع الب ِ‬ ‫ص ُّي‬ ‫ُ َ‬ ‫ْ َ ُ َُ‬

‫« ئبٌالھ ِەذٍۇلٍىطىغب ئوذفبپ لېٍىفحىٓ پبوحۇض ( ھېچجىط ِەذٍۇق ئۇٔىڭغب ئوذفىّبٍسۇ )‪ ،‬ئۇ‬ ‫لۇزضىحىٕىڭ زەٌىٍ​ٍىطىٕي وۆضؼىحىؿ ئۈچۈْ‪ ،‬ثۀسىؽىٕي ثىط وېچىسە ِەؼجىسى ھەضەِسىٓ‬ ‫ئەجطاپىٕي ثەضىىەجٍىه لىٍغبْ ِەؼجىسى ئەلؽبغب ئېٍىپ وەٌسى‪ .‬ھەلىمەجەْ ئبٌالھ ھەِّىٕي‬ ‫ئبڭالپ جۇضغۇچىسۇض‪ ،‬ھەِّىٕي وۆضۈپ جۇضغۇچىسۇض » ( ‪.) 1‬‬ ‫ئبٍەجٕىڭ ِۀىؽي ھەلىمەجەْ چوڭمۇض ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبِىً ئبٍەجٕي ِۇؼحەلىً ھبٌسا ـەضھىٍَەـىە‬ ‫ئىّىبْ ثەضِەوحە‪ .‬جەپؽىط جبضىرىّىع ثۇٔىڭ جبٍٔىك ـبھىحي‪ .‬ئىؽطازىٓ ئىجبضەت ثىط جەضىپي‬ ‫ضوھبٔي‪ ،‬ثىط جەضىپي ِبالئىىىٍىك‪ ،‬ثىط جەضىپي غىَبثي ثوٌغبْ ـبھىحٍىمٕي ئىّبْ ثوٌّبؼحىٓ‬ ‫چۈـۀسۈضگىٍي ۋە چۈـۀگىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ثۇ « ئبالھىسە » ھبزىؽىٕىڭ ھەض ذىً ـەضھىٍَەضگە‬ ‫ؼەۋەة ثوٌغبٍٔىمىٕي ئىؽطا ۋە ِىطاج ھەلمىسىىي ضىۋاٍەجٕىڭ ِوٌٍىمىسىّٕۇ وۆضىۋاٌغىٍي ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ئىؽطا ئبٍىحي ـەضھىٍَەؾ ٔۇلحىؽىسىٓ ئىفىىٕي وەڭ ئېچىپ ثېطىؿ ثىٍەْ ثىطگە‬ ‫ثەٌگىٍىه ضاِىب ؼىعىپ ثەضِەوحە‪ .‬ئىؽطا ئبٍىحي ثۇ ضاِىب ئبضلىٍىك ـەضھىٍَىگۈچىگە ِۇٔساق ثىط‬ ‫لبٔچە ٔۇلحىٕي ئەؼىەضجىپ « لبٔساق ـەضھىٍَىؽەڭ ـەضھىٍَە‪ ،‬ئەِّب ثەٌگىٍۀگەْ ضاِىىسىٓ‬ ‫ھبٌمىپ وەجّە » زېّەوحە‪ِ .‬ەظوۇض ئبٍەجٕي چۈـىٕىؿ ئۈؼحىسە ئىعزىٕىۋاجمبْ ھەض ِۇئّىٓ ئۈچۈْ‬ ‫ثەٌگىٍىگەْ ضاِىب جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬ ‫‪ .1‬ؼۇثھبْ‪ .‬ئىؽىّغب ئبٍ​ٍىٕىپ وەجىەْ ثىط پېئىً ثوٌغبْ ثۇ وەٌىّە « جەؼەۋۋۇضزىٓ‬ ‫ھبٌمىغبٕٔي ـۇ ـەوىٍسە ثىٍىؿ‪ ،‬ئۇٌۇغ ثوٌغبٕٔىڭ ئۇٌۇغٍىمىٕي جەلسىطٌەؾ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ئبضلىٍىك ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب « ئي ِۇئّىٓ! ثۇ ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئوذفىحىفٕي ھەض ذىً‬ ‫ِۀىسە چۈـۀؽەڭ ثوٌىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ثۇ ھەضگىعِۇ ئبٌالھ ٔىڭ ِۇجٍەق ۋە ھېچمبٔساق ثىط ِەذٍۇلمب‬ ‫ئوذفىّبٍسىغبْ ھەلىمىحىگە زەذٍي ٍەجىۈظىسىغبْ ثىط ِۀب ثوٌّبؼٍىمي وېطەن » زېّەوحە‪.‬‬ ‫‪ٌ « .2‬ي ٔۇضىَەھۇ ِىٓ ئبٍەجىٕب ‪ -‬ئۇٔىڭغب ئبٍەجٍىطىّىعٔىڭ ثىط لىؽّىٕي وۆضؼىحىؿ ئۈچۈْ ‪...‬‬ ‫» ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ثۇ ئىجبضە ئبضلىٍىك ثىط جەضەپحىٓ ئىؽطا ۋەلەؼىسە ئبٌالھ ضەؼۇٌۇٌالھمب‬ ‫ئبٍەجٍىطىٕىڭ ھەِّىؽىٕي ئەِەغ‪ ،‬ثىط لىؽّٕي وۆضؼەجىۀٍىىي؛ ٍۀە ثىط جەضەپحىٓ ضەؼۇٌۇٌالھ‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ئۆظىٕي ئەِەغ‪ ،‬ئبٍەجٍىطىسىٓ ثىط لىؽّىٕي وۆضگۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫‪ « .3‬ئىٕ​ٕەھۇ ھۇۋەغ ؼەِىئۇي ثەؼىط ‪ -‬ھەلىمەجەْ ئبٌالھ ھەِّىٕي ئبڭالپ جۇضغۇچىسۇض‪،‬‬ ‫ھەِّىٕي وۆضۈپ جۇضغۇچىسۇض »‪ٍ ،‬ۀي ئبٍەجٕىڭ ئبذىطى ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك ھەض ٔەضؼىٕي ئبڭالپ‪،‬‬ ‫وۆضۈپ جۇضۇـٕىڭ پەلەت ئبٌالھ لىال ذبغ ئىىۀٍىىي‪ ،‬ئبٌالھ جىٓ غەٍطىٕىڭ ثۇٔساق‬ ‫لىالٌّبٍسىغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ھەجحب پەٍغەِجەض ثوٌغبْ جەلسىطزىّۇ ـۇٔساق ئىىۀٍىىي‬ ‫ثىٍسۈضۈٌگەْ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ضەؼۇٌۇٌالھٕي ھەض ٔەضؼىٕي ئبڭالپ ۋە وۆضۈپ جۇضىسىغبٍٔىمىٕي زاۋا‬ ‫لىٍىپ ئۇٔىڭغب جۆھّەت لىٍّبڭالض‪ .‬ثۇٔساق ثوٌغبٔسا ئبٌالھ ثەٌگىٍىگەْ چەوحىٓ ئبـمبْ ثوٌىؽىٍەض‬ ‫زېّەوحە‪.‬‬ ‫ئىؽطا ئبٍىحىسىٓ وېَىٕال جېّب ثۀي ئىؽطائىٍغب ٍۆجىەٌگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ لىؽؽەزە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‬ ‫ثۀي ئىؽطائىً پىطئەۋْ ظۇٌۇِي ئبؼحىسا ئىڭطىغبْ‪ ،‬ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ ئبضلىؽىسىٓ زېڭىعغب لبضاپ‬ ‫‪179‬‬

‫ِبڭغبْ‪ ،‬ئبؼّبٔسىٓ چۈـىەْ ٔېّەجىە ضاظى ثوٌّبً چۆٌسە ‪ٍ 40‬ىً چۆضگىٍەپ ٍۈضگەْ ثۀي‬ ‫ئىؽطائىً ئەِەغ‪ .‬ثۇ لىؽؽەزىىي ثۀي ئىؽطائىً ظاٌىُ‪ ،‬ثۇظغۇٔچىٍىك چىمىطىپ‪ ،‬ئەجطاپىغب ئۇضۇؾ‬ ‫ئوجىٕي جۇجبـحۇضغبْ ثۀي ئىؽطائىٍسۇض‪ٍ .‬ۀي « ٍەھۇزىٍَەـىەْ » ثۀي ئىؽطائىٍسۇض‪:‬‬

‫إسرائِيل ِٓت الْ ِكتَ ِ‬ ‫وقَ َ ِ‬ ‫ض َمارتَػ ْ ِ‬ ‫اب لَتُػ ْف ِس ُد اف ِٓت ْاْل َْر ِ‬ ‫ي َولَتَػ ْعلُ ان عُلًُّوا َكبِ ًّيا (‪ )4‬فَِإ َذا َجاءَ َو ْع ُد‬ ‫َ‬ ‫ضْيػنَا إ َ​َل بَِ​ِن ْ َ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اسوا ِخ َ​َّل َؿ ال ّد َ​َي ِر َوَكا َف َو ْع ًدا َم ْفعُ ًوَل (‪ّ )5‬تُا َرَد ْد ًَن لَ ُك ُم‬ ‫أَ‬ ‫ُوَل ُ​ُهَا بَػ َعثْػنَا َعلَْي ُك ْم عبَ ًادا لَنَا أُوِ َِبْ ٍس َشديد فَ َج ُ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫َسأْ ُُْت‬ ‫الْ َكارةَ َعلَْي ِه ْم َوأ َْم َد ْد ًَن ُك ْم ِ​ِب َْم َو ٍاؿ َوبَن َ‬ ‫َح َسْنػتُ ْم أ ْ‬ ‫ي َو َج َع ْلنَا ُك ْم أَ ْكثَػَر نَف ًّيا (‪ )6‬إِ ْف أ ْ‬ ‫َح َسْنػتُ ْم ْلَنْػ ُفس ُك ْم َوإ ْف أ َ‬ ‫ِ ِ‬ ‫وى ُك ْم َولِيَ ْد ُخلُوا الْ َم ْس ِج َد َك َما َد َخلُوهُ أَاوَؿ َمارةٍ َولِيُػتَػِِّبُوا َما َعلَ ْوا تَػْتبِ ًّيا‬ ‫فَػلَ َها فَِإ َذا َجاءَ َو ْع ُد ْاْلَخَرةِ ليَ ُسوءُوا ُو ُج َ‬ ‫(‪ )7‬عسى رب ُكم أَ ْف يػر َْت ُكم وإِ ْف ع ْد ُُْت ع ْد ًَن وجع ْلنَا جهنام لِْل َكافِ ِرين ح ِ‬ ‫ص ًّيا (‪)8‬‬ ‫َ َ‬ ‫َ َ َ ْ َْ َ ْ َ ُ ُ َ َ َ َ َ َ‬

‫« ئىؽطائىً ئەۋالزىغب وىحبثحب ( ٍۀي جەۋضاجحب )‪« :‬پەٌەؼحىٓ ظېّىٕىسا چولۇَ ئىىىي لېحىُ‬ ‫ثۇظغۇٔچىٍىك لىٍىؽىٍەض ۋە ظۇٌۇَ لىٍىؿ ثىٍەْ‪ ،‬اﷲ چەوٍىگەْ ئىفالضٔي لىٍىؿ ثىٍەْ جوٌىّۇ‬ ‫ھەززىڭالضزىٓ ئېفىپ وېحىؽىٍەض» زەپ ۋەھَي لىٍسۇق‪ .‬ثىطىٕچي لېحىٍّىك ثۇظغۇٔچىٍىمٕىڭ‬ ‫( جبظاؼي ) ۋەزە لىٍىٕغبْ ۋالىث وەٌگۀسە‪ ( ،‬ؼىٍەضٔي جبظاالؾ ئۈچۈْ ) ؼىٍەضگە وۈچٍۈن‬ ‫ثۀسىٍىطىّىعٔي ئەۋەجحۇق‪ ( ،‬ئۇالض ؼىٍەضٔي ئۆٌحۈضۈؾ‪ ،‬ثۇالڭ ـ جبالڭ لىٍىؿ ئۈچۈْ ) ئۆٍ​ٍەضٔي‬ ‫ئبذحۇضزى‪ ( .‬ؼىٍەضگە زۈـّۀٕي ِۇؼەٌٍەت لىٍىؿ ) چولۇَ ئىفمب ئبـىسىغبْ ۋەزە ئىسى ( ثۇ‬ ‫ِۇـۇٔساق ھەززىسىٓ ئبـمۇچىالضٔي جبظاالؾ ئۈچۈْ ثەٌگىٍۀگەْ لبٔۇٕٔىڭ جەجەٌٍىؽي ئىسى )‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ (ٍۀي جەۋثە لىٍغىٕىڭالضزىٓ) وېَىٓ ؼىٍەضٔىڭ ئۇالضزىٓ ئۈؼحۈٍٔىىىڭالضٔي ئەؼٍىگە‬ ‫وەٌحۈضزۇق ( ٍۀي زۈـّىٕىڭالضٔي ھبالن لىٍسۇق‪ ،‬ؼىٍەضٔي ئۇٔىڭ ئۈؼحىسىٓ غبٌىت لىٍسۇق )‪،‬‬ ‫ؼىٍەضگە ٔۇضغۇْ ِبي ۋە ئەۋالزالض ئبجب لىٍسۇق‪ ،‬ؼبٔىڭالضٔي وۆپ لىٍسۇق‪ ( .‬ئي ئؽطائىً ئەۋالزى! )‬ ‫ئەگەض ٍبذفىٍىك لىٍؽبڭالض‪ٍ ،‬بذفىٍىمىڭالض ئۆظۈڭالض ئۈچۈٔسۇض‪ٍ ،‬بِبٍٔىك لىٍؽبڭالضِۇ ئۆظۈڭالض‬ ‫ئۈچۈٔسۇض‪ ،‬ئىىىىٕچي لېحىٍّىك ثۇظغۇٔچىٍىك ( جبظاؼىٕىڭ ) ۋەزە لىٍىٕغبْ ۋالحي وەٌگۀسە‪،‬‬ ‫(زۈـّۀٍەضٔىڭ ذبض لىٍىفي ثىٍەْ) ٍۈظۈڭالضزا لبٍغۇٔىڭ ئبالِەجٍىطى وۆضۈٌۈـي ئۈچۈْ‪،‬‬ ‫ئۇالضٔىڭ ثەٍحۇٌّۇلەززەؼىە زەؼٍەپىي لېحىّسا وىطگۀسەن وىطىپ ( ئۇٔي ذبضاة لىٍىفي )‬ ‫ئۈچۈْ‪ ،‬ئىفغبي لىٍغبٍٔىىي ٍەضٔي ۋەٍطاْ لىٍىفي ئۈچۈْ (ئۇالضٔي ثىع ئەۋەجحۇق)‪ ( .‬ئەگەض جەۋثە‬ ‫لىٍؽبڭالض ) پەضۋەضزىگبضىڭالضٔىڭ ؼىٍەضگە ضەھىُ لىٍىفي ِۇھەلمەق ٍېمىٕسۇض‪ ،‬ئەگەض ؼىٍەض‬ ‫لبٍحؽبڭالض (ٍۀي لبٍحب ثۇظغۇٔچىٍىك لىٍؽبڭالض)‪ ،‬ثىع لبٍحىّىع ( ٍۀي ثىع ؼىٍەضٔي لبٍحب جبظاالٍّىع )‪.‬‬ ‫جەھۀٕەِٕي وبپىطالض ‪ /‬جۇظووضالض ئۈچۈْ ظىٕساْ لىٍسۇق » ( ‪.) 8 - 4‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحە ٍەھۇزىٍَەـىەْ ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ جبضىري ئەڭ ئىرچبَ ـەوىٍسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ِۆجى عىۋى ثىط ثىفبضەت ثوٌؽب وېطەن‪ ،‬ثۇ ٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ جبضىد پەلەت ئبؼۇض ئىفغبٌىَىحىٕي‪،‬‬ ‫ثبثىً ؼۈضگۈٔىٕي ۋە ِىالزىسىٓ وېَىٕىي ‪ٍ - 70‬ىٍ​ٍىطىسا ضىُ ئىّپىطاجوضى جىحۇغ زەۋضىسە ٍۈظ‬ ‫ثەضگەْ ئىطلي لىطغىٕچىٍىمالضٔىال ثبٍبْ لىٍىپ لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ثۇ ئبٍەجٍەض ٔبظىً ثوٌغبْ زەۋضزىىي ۋە‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ئەؼىطٌەضزە‪ ،‬ھەجحب ِىڭ ٍىٍالضزا ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ جۇجمبْ پوظىحؽىَىؽي ۋە ثۇ‬ ‫ؼەۋەثحىٓ ثېفىغب ٔېّىٍەضٔىڭ وېٍىسىغبٍٔىمىٕىڭ لىؽمىچە ثبٍبٔي ئىسى‪ .‬ثۇٔي ٍبـبۋاجمبْ‬ ‫زەۋضىّىعگە ثىط ٔەظەض جبـٍىؽبق جېرىّۇ ٍبذفي ثىٍەٌەٍّىع‪.‬‬ ‫ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ثۇ ئىجطەجٍىه جبضىرىسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ؼۆظ لۇضئبٔغب وەٌحۈضۈپ ِۇٔساق زېَىٍگەْ‪:‬‬

‫‪180‬‬

‫إِ اف ى َذا الْ ُقرآَ َف يػه ِدي لِلاِ​ِت ِىي أَقْػوـ ويػب ِّشر الْم ْؤِمنِي الا ِذين يػعملُو َف ال ا ِ ِ‬ ‫َجًرا َكبِ ًّيا‬ ‫َ ْ َْ‬ ‫صاٖتَات أَ اف َ​َلُْم أ ْ‬ ‫َ َ ُ َ َُ ُ ُ َ َ َ ْ َ‬

‫« ثۇ لۇضئبْ ھەلىمەجەْ ئەڭ جوغطا ٍوٌغب ثبـالٍسۇ‪ٍ ،‬بذفي ئىفالضٔي لىٍىسىغبْ ِۆِىٍٕەضگە‬ ‫ئۇالضٔىڭ چوڭ ِۇوبپبجمب ئېطىفىسىغبٍٔىمي ثىٍەْ ذۇؾ ذەۋەض ثېطىسۇ » ( ‪.) 9‬‬ ‫لۇضئبْ ھىساٍەجىە چبلىطِبلحب‪ ،‬ثۇٔىڭسا لىٍچىّۇ ـۈثھە ٍوق‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ ھىساٍەت‬ ‫چبلىطىمي ذىحبة لىٍىٕغۇچىسا ثىط ئىطازىٕىڭ ثوٌۇـىٕي جەلەظظا لىٍّبلحب‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئبٌالھ « ثىع‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ جەلسىطىٕي جىطىفچبٍٔىمىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه لىٍسۇق » ( ‪ ) 13‬زېّەوحە‪ .‬لىَبِەت وۈٔي‬ ‫ئبٌالھ ھەض وىفىٕىڭ ئبٌسىغب ئۆظىٕىڭ ٔبِە ‪ -‬ئەِبي زەپحىطىٕي لوٍىسۇ ۋە‪ٔ « :‬بِە ‪ -‬ئەِبٌىڭٕي‬ ‫ئولۇغىٓ! ثۈگۈْ ئۆظەڭگە ئۆظەڭ گۇۋاھ ثوٌۇـۇڭ وۇپبٍە » ( ‪ ) 14‬زەٍسۇ‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ جەلسىطىٕىڭ‬ ‫ئۇٔىڭ جىطىفچبٍٔىمىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه لىٍىٕىفي‪ ،‬ثۇ ئبٍەجٕىڭ ئبٌسىسىال ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثۀي‬ ‫ئىؽطائىً جبضىرىٕىّۇ ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ثېفىسىٓ ئۆجىۀٍەضٔىڭ « ئۇالضغب ذبغ‬ ‫جبضىد » ئەِەغ ئىىۀٍىىي‪ ،‬ثۇٔي ثىط جەلسىط زەپ لبضاـمب ثوٌّبٍسىغبٍٔىمي‪ ،‬ثۇٔىڭ ئۆظٌىطىٕىڭ‬ ‫لىٍّىفٍىطى ؼەۋەثىسىٓ وېٍىپ چىممبْ جەثىئىٌ ٔەجىجە ئىىۀٍىىي ئىپبزىٍۀگەْ‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ٔۇھ لەۋِي ھبالوىحي ـىپي وەٌحۈضۈٌگەْ ئبٍەجحىّۇ ثۇ ھەلىمەت‬ ‫جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ذىحبة ثىطزىٕال پۈجۈْ ئىٕؽبٔىَەجىە لبضىحىٍىسۇ‪:‬‬

‫َ​َل ََْت َعل مع اِ ِ‬ ‫وما َمَْ ُذ ًوَل‬ ‫اَّلل إ َ​َلًا آَ َخَر فَػتَػ ْقعُ َد َم ْذ ُم ً‬ ‫ْ َ​َ‬

‫« ( ئي ئىٕؽبْ! ) اﷲ لب ثبـمب ِەثۇزٔي ( ـېطىه ) لىٍّىغىٓ‪ ( ،‬ئۇٔساق لىٍؽبڭ اﷲ ٔىڭ‬ ‫زەضگبھىسا ) ئەٍىجٍۀگەْ‪ ( ،‬اﷲ ٔىڭ ٍبضزىّىسىٓ ) ِەھطۇَ ثوٌغبْ ھبٌسا ( زوظاذحب ھەِىفە )‬ ‫لبٌىؽەْ » ( ‪.) 22‬‬ ‫لۇضئبٔسا ئبجب ‪ -‬ئبٔب ۋە ئەۋالز ِۇٔبؼىۋىحي ھەلمىسە ٔەؼىھەجٍەض ئۈچ جبٍسا جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪:‬‬ ‫ئىؽطا ؼۈضىؽي ‪ - 24 - 23‬ئبٍەجٍىطىسە‪.‬‬ ‫ٌولّبْ ؼۈضىؽي ‪ - 15 - 14‬ئبٍەجٍىطىسە‪.‬‬ ‫ئۀىە ثۇت ؼۈضىؽي ‪ - 8‬ئبٍەت‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ ئبٍەجٍەض ٍېٕىسا ٍبـىٕىپ لبٌغبْ ئبجب ‪ -‬ئبٔىؽي ثوٌغبْ پەضظۀحٕي‬ ‫ئۇالضغب « ئوھوً ‪ /‬ئۇف » زەپ ؼېٍىفحىّٕۇ جوؼىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەضٔىڭ ضىئبي ھبٍبجحب ئەوػ ئەجىەْ‬ ‫ٔبِبٍۀسىؽي ثوٌغبٍٔىمي ئېٕىك‪ .‬ؼەھىھ ِۀجەٌىطىّىعزە ثۇ ھەلحە ثىط ِەٌۇِبت ٍوق‪ٌ .‬ېىىٓ‪ٔ ،‬بظىً‬ ‫ثوٌۇؾ ِۇھىحىسا ِۇـۇٔساق ثىط ۋەلەٌەض ثوٌغبٔىسى‪ِ .‬ۇھەِّەزى زەۋەجٕىڭ ئبجب ‪ -‬ئبٔب ۋە‬ ‫پەضظۀحٍەضٔي ثىط ‪ -‬ثىطىسىٓ ئبٍطىغبٍٔىمي لىً ؼىغّبٍسىغبْ ثىط ھەلىمەت‪ِ .‬ەوىىسە ئېحىمبز‬ ‫ٔۇلحىؽىسىٓ پبضچىٍىٕىپ وەجىەْ ٔۇضغۇْ ئبئىٍە ثبض ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەوىىٕىڭ ئبلؽۆڭەوٍەض ئبئىٍىؽىگە‬ ‫ِۀؽۇپ ثوٌغبْ ثىط لبٔچە ٍىگىث ئبجب ‪ -‬ئبٔىؽىٕىڭ جوؼۇـىغب لبضىّبؼحىٓ ِۇؼۇٌّبْ ثوٌغبٔىسى‪.‬‬ ‫ثەظى ئبجب ‪ -‬ئبٔىالض ِۇؼۇٌّبْ ثوٌغبْ ئوغۇٌٍىطىٕي لىَىٓ ‪ -‬لىؽحبلمب ئېٍىپ ظۇٌۇَ لىٍغبْ‪ ،‬ثەظى‬ ‫ئبٔىالض ئۆٌىۋېٍىؿ جەھسىسى ثىٍەْ ئوغۇٌٍىطىغب ثېؽىُ لىٍغبٔىسى‪ِ .‬ۇؼئبة ثىٓ ئۇِەٍىط ۋە ؼبز‬ ‫ثىٓ ئەثي ۋالمبؼٕىڭ ئبئىٍىؽي ثۇٔىڭغب جىپىه ِىؽبي ثوالالٍسۇ‪ .‬ئېحىمبزى جەھەجحىىي پەضق‬ ‫ؼەۋەثىسىٓ ئوجحۇضىغب چىممبْ چىمىفبٌّبؼٍىمالض جۈپەٍ​ٍىسىٓ‪ ،‬ثەظى ِۇئّىٍٕەض ئبجب ‪ -‬ئبٔىؽىغب ثوٌغبْ‬ ‫ئىٕؽبٔىٌ ِەججۇضىَەجٍىطىٕي ئبزا لىٍّىغبٍٔىمحىٓ‪ِ ،‬ۇـۇٔساق ثىط جەٌىّبجٕىڭ وېٍىفي ۋەظىَەجٕىڭ‬ ‫جەلەظظاؼىغب ئبٍالٔغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ثۇ ِەؼىٍىسە ئىىىىٕچي لېحىّسا ٔبظىً ثوٌغبْ ٌولّبْ ؼۈضىؽي‬ ‫‪181‬‬

‫‪ - 15 - 14‬ئبٍەجٍەضزە‪ٍ ،‬ۇلىطىسىىي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىّٕىغبْ ثىط ٔۇلحب جەوىحٍۀگەْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئبٌالھ لب‬ ‫ـېطىه وەٌحۈضۈـىە پەضظۀحىٕي ِەججۇضٌىغبْ ئبجب ‪ -‬ئبٔىالضغب ثۇ ھەلحە ثوٍؽۇّٔبؼٍىممب ثۇٍطۇٌغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ئەِىط ئۈچىٕچي لېحىّسا ٔبظىً ثوٌغبْ ئۀىە ثۇت ؼۈضىؽي ‪ - 8‬ئبٍەجحىّۇ جەوطاض لەٍث لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ جەوىحٍەضٔىڭ‪ ،‬ئىؽطا ؼۈضىؽىسىىي جەٌىّبجٕي ؼۈٍئىؽحىّبي لىٍغبْ ئبجب ‪ -‬ئبٔىالضغب لبضىحىٍغبٍٔىمي‬ ‫ئېٕىك‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئىؽطا ؼۈضىؽىسىىي ئبٍەت پەضظۀحٍەضٔىڭ زىٓ ئبٍطىّىؽىٕي ثبھبٔە لىٍىپ‪ ،‬ئبجب ‪-‬‬ ‫ئبٔىغب لبضىحب ئىٕؽبٔي ِەججۇضىَىحىٕي ئبزا لىٍّبؼٍىمٕىڭ ئبٌسىٕي ئبٌغبْ ثوٌؽب‪ٌ ،‬ولّبْ ۋە ئۀىە ثۇت‬ ‫ؼۈضىٍىطىسىىي ئبٍەجٍەض لۇضئبٕٔىڭ ئېھؽبْ ثىٍەْ ِۇئبِىٍە لىٍىؿ ئەِطىٕي ئبجب ‪ -‬ئبٔىٕىڭ‬ ‫ؼۈٍئىؽحىّبي لىٍىفىٕىڭ ئبٌسىٕي ئبٌّبلحب‪.‬‬ ‫ئبجب ‪ -‬ئبٔىغب لبضىحىٍغبْ ئەذاللي ِەؼئۇٌىَەت ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ‪ ،‬ثۇ لېحىُ‬ ‫ٍولؽۇٌالضغب لبضىحب ئبزا لىٍىؿ ظۆضۈض ثوٌغبْ ئەذاللي ِەؼئۇٌىَەجٍەض جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئبٍەجٍەض‬ ‫وەٌگەْ ( ‪ِ .) 26‬بي ‪ِ -‬ۈٌۈن ئىٕؽبٔغب ثېطىٍگەْ ئبِبٔەت ثوٌۇپ‪ِ ،‬ۈٌىىَەت ئەِەغ‪ِ .‬بي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕي‬ ‫ئبِبٔەت زەپ چۈـۀگۀٍەض ئۈچۈْ لىٍىفمب جېگىفٍىه ثوٌغبْ ئىؿ‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ جەڭ ثەھطىّبْ‬ ‫ثوٌۇـحۇض‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسا لۇضئبْ ئوجحۇضاھبي ثوٌۇـٕي جەۋؼىَە لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫وما ََْم ُس ًورا‬ ‫َوَ​َل ََْت َع ْل يَ َد َؾ َم ْغلُولَةً إِ َ​َل ُعنُق َ‬ ‫ك َوَ​َل تَػْب ُسطْ َها ُك ال الْبَ ْسط فَػتَػ ْقعُ َد َملُ ً‬

‫« لوٌۇڭٕي ثوٍٕۇڭغب ثبغٍىۋاٌّىغىٓ ( ٍۀي ثېرىٍ​ٍىك لىٍّىغىٓ )‪ ،‬لوٌۇڭٕي جوٌىّۇ ئېچىپّۇ‬ ‫وەجّىگىٓ ( ٍۀي ئىؽطاپ لىٍّىغىٓ )‪ ( ،‬ئۇٔساق لىٍؽبڭ ِۇھحبجٍىك ئىچىسە ) ِبالِەجىە‪،‬‬ ‫پۇـبٍّبٔغب لبٌىؽەْ » ( ‪.) 29‬‬ ‫ؼۈضىسە‪ ،‬ئىٕؽبْ ثىٍەْ ئبٌالھ ۋە ئىٕؽبْ ثىٍەْ ئىٕؽبْ ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجٍەضزە ضىئبٍە‬ ‫لىٍىفمب جېگىفٍىه ئەلىسىۋى ۋە ئەذاللي پطىٕؽىپالض ئەؼىەضجىٍگەْ‪ .‬ثوٌۇپّۇ ‪ - 37 - 22‬ئبٍەجٍەض‬ ‫ئبضىؽىسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثەٌگىٍىٍّەض ‪ - 101‬ئبٍەجحە ئېٕىك ِەٌۇَ ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ـۀجە وۈٔي‬ ‫چەوٍىّىؽىسىٓ ثبـمب جەۋضاجحىىي ئوْ ئەِىطزىٓ جولمۇظ ئەِىطٔي ئۆظ ئىچىگە ئېٍىفي‪ ،‬ۋەھىٍَەضٔىڭ‬ ‫ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىؽي ثوٌغبْ لۇضئبٕٔىڭ ئۆظىسىٓ ئىٍگىطىىي ۋەھىٍَەضٔىڭ ضوھىٕي ئۆظ ئىچىگە‬ ‫ئبٌغبٍٔىمىٕىڭ جىپىه ئىپبزىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ثۇ ثۆٌەوحە ـۇٔساق ئەذاللي پطىٕؽىپالض ئوضۇْ ئبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭ ئۆظىٕىال ھبٍبجمب‬ ‫جەزثىمالؾ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔي ٔۇضغۇْ ذبجبزىٓ ؼبلالپ لبٌىسۇ‪:‬‬

‫وَ​َل تَػ ْقف ما لَيس لَ َ ِ ِ‬ ‫ك َكا َف َعْنوُ َم ْسئُ ًوَل‬ ‫صَر َوالْ ُف َؤ َاد ُكل أُولَئِ َ‬ ‫ك بِو ع ْل ٌم إِ اف ال اس ْم َع َوالْبَ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ ْ َ‬

‫« ثىٍّەٍسىغبْ ٔەضؼەڭگە ئەگەـّە‪( ،‬ئىٕؽبْ لىَبِەت وۈٔي) لۇالق‪ ،‬وۆظ‪ ،‬زىً (ٍۀي ؼەظگۈ‬ ‫ئەظاٌىطى) ٔىڭ لىٍّىفٍىطى ئۈؼحىسە ھەلىمەجەْ ؼوئبي ـ ؼوضاق لىٍىٕىسۇ » ( ‪.) 36‬‬ ‫ئبٔسىٓ ؼۈضە جەۋھىس ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه جېّىغب ٍۆجىىٍىسۇ‪ .‬پەضىفحىٍەضٔي ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫لىعٌىطى زەپ لبضاٍسىغبْ ِۇـطىه ئەلىٍٕي ئەٍىپٍەٍسۇ ( ‪ِ .) 40‬ەۋجۇزىَەجٕىڭ جەؼجىھىٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىسۇ ( ‪ ) 44‬ۋە ئىٕؽبٕٔىڭ ئبٌالھ لب لبضـي گەزۀىەـٍىىي ۋە جۇظووضٌىمي جىٍغب ئېٍىٕىپ‪ ،‬ثۇٔساق‬ ‫ثىط ئەلىٍٕىڭ ئبذىطەجٕي ئىٕىبض لىٍىفٕىڭ ھەٍطاْ لبالضٌىك ئىؿ ئەِەؼٍىىي ئىّب لىٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ؼۆظِۇ ثۇ ٔۇلحىغب وەٌحۈضۈٌگەْ ثوٌۇپ‪ « ،‬ثىع جوپىغب ۋە لۇضۇق ؼۆڭەوىە ئبٍ​ٍىٕىپ‬ ‫وەجىۀسىٓ وېَىٓ‪ ،‬لبٍحىسىٓ جىطىٍسۈضۈٌەِسۇق؟ » زەپ جۇِفۇق ئۇچالپ‪ ،‬لبٍحب جىطىٍىفحىٓ‬ ‫ئىجبضەت ھەلىمەجٕي ئۆظىچە ئىٕىبض لىٍغبْ ئەلىٍگە ـۇٔساق ثىط جبۋاة ثېطىٍگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬وىفي‬ ‫ئبغعىٕي ئېچىپ جۇضۇپ لبٌىسۇ‪:‬‬ ‫‪182‬‬

‫ِ‬ ‫يد ًَن قُ ِل الا ِذي‬ ‫ص ُدوِرُك ْم فَ َسيَػ ُقولُو َف َم ْن يُعِ ُ‬ ‫قُ ْل ُكونُوا ِح َج َارةً أ َْو َح ِد ً‬ ‫يدا (‪ )52‬أ َْو َخ ْل ًقا ِماا يَ ْكبُػ ُر ِٓت ُ‬ ‫ِ‬ ‫وس ُه ْم َويَػ ُقولُو َف َم َ​َّت ُى َو قُ ْل َع َسى أَ ْف يَ ُكو َف قَ ِريبًا (‪)51‬‬ ‫ضو َف إِلَْي َ‬ ‫فَطَ​َرُك ْم أ اَوَؿ َمارةٍ فَ َسيُػْنغ ُ‬ ‫ك ُرءُ َ‬

‫ؼىٍەض جبؾ ٍبوي جۆِۈض ٍبوي ھبٍبجٍىمٕي جەؼەۋۋۇض لىٍىؿ جېرىّۇ لىَىٓ ثوٌغبْ ثىط ٔەضؼە‬ ‫ثوٌۇپ وەجؽەڭالضِۇ ( اﷲ ؼىٍەضٔي جىطىٍسۈضىسۇ ) ئۇالض‪ ‹‹ :‬ثىعٔي وىُ جىطىٍسۈضىسۇ؟ » زەٍسۇ‪« .‬‬ ‫ؼىٍەضٔي زەؼٍەپحە ٍبضاجمبْ ئبٌالھ جىطىٍسۈضىسۇ » زېگىٓ‪ .‬ئۇالض ؼبڭب ثبـٍىطىٕي ٌىڭفىحىپ‪ ‹‹ :‬ئۇ‬ ‫لبچبْ ثوٌىسۇ؟ ›› زېَىفىسۇ‪ ‹‹ ،‬ئۈِىسوي‪ ،‬ئۇ ٍېمىٕسا ثوٌىسۇ ›› زېگىٓ ( ‪.) 51 - 50‬‬ ‫ثۇ ئۇؼٍۇثٕىڭ ِەلؽىحي‪ ،‬ئىٕؽبٕٔي لىٍّىفٍىطىٕىڭ ئەذاللي جبۋاثىبضٌىمىٕي ئۈؼحىگە ئېٍىفمب‬ ‫زەۋەت لىٍىؿ ثوٌۇپ‪ ،‬لىٍّىفٍىطىٕىڭ ئەذاللي جبۋاثىبضٌىمىٕي ئۈؼحىگە ئبٌّىغبْ ئىٕؽبْ‪،‬‬ ‫زېّىؽىّۇ جبـحىٓ‪ ،‬جوپىسىّٕۇ ئېحىجبضؼىع ثىط ھبٌغب چۈـۈپ لبٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئىؽطا ؼۈضىؽىسىٓ ئىٍگىطىىي ؼۈضىٍەضزىىىگە ئوذفبؾ ئىٕىبضچي لەۋِٕىڭ ِۆجىعە جەٌەپٍىطى‬ ‫جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍغبْ ِۆجىعە جەٌەپٍىطى ئبٌالھ جەضىپىسىٓ ٔېّە ئۈچۈْ جبۋاثمب‬ ‫ئېطىفەٌّىگۀٍىىي جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە ئوچۇق ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫وما منَػعنَا أَ ْف نػُرِسل َِبْ​ْلَ​َي ِ‬ ‫ت إِاَل أَ ْف َك اذب ِ​ِبا ْاْل اَولُو َف وآَتَػيػنَا َِتُود النااقَةَ مب ِ‬ ‫صَرًة فَظَلَ ُموا ِ​ِبَا َوَما نػُْرِس ُل‬ ‫َ ْ َ‬ ‫ُْ‬ ‫َ َ‬ ‫َ​َ َ َ‬ ‫ْ َ َ‬ ‫َِبْ​ْلَ​َي ِ‬ ‫ت إِاَل َ​َتْ ِوي ًفا‬ ‫َ‬

‫« ِۆجىعىٍەضٔي ِەٍسأغب وەٌحۈضِەؼٍىىىّىع پەلەت ثۇضۇٔمىالض ( ٍۀي ئىٍگىطىىي‬ ‫ئۈِّەجٍەضٔىڭ ) ِۆجىعىٍەضٔي ٍبٌغبٔغب چىمبضغبٍٔىمي ئۈچۈٔسۇض‪ .‬ثىع ؼەِۇزلب چىفي جۆگىٕي ضوـەْ‬ ‫( ِۆجىعە ) لىٍىپ ثەضزۇق‪ ،‬ئۇالض ئۇٔي ئىٕىبض لىٍسى‪ .‬ثىع ِۆجىعىٍەضٔي پەلەت ( ثۀسىٍەضٔي )‬ ‫لوضلىحىؿ ئۈچۈٔال ئەۋەجىّىع » ( ‪.) 59‬‬ ‫‪ - 60‬ئبٍەجحە ثىطىٕچي ئبٍەجحىىي ئىؽطا ۋەلەؼي ئىّب لىٍىپ ئۆجۈٌگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ وېٍەچەن‬ ‫ھەلمىسە ئبٌسىٓ ثىفبضەت ذبضاوحېطىگە ئىگە‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھمب وۆضؼىحىٍگەْ ئىؽطا ۋەلەؼىٕىڭ‬ ‫ئىٕؽبٔالض ئۈچۈْ ثىط ئېّحىھبْ ۋاؼحىؽي ئىىۀٍىىي ٔبھبٍىحي ئېٕىك ھبٌسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ وېٍەچەن ھەلمىسىىي ثۇ ِۆجىعىۋى ثىفبضىحي ضەؼۇٌۇٌالھ ۋاپبت ثوٌۇپ ئۇظۇْ ئۆجّەٍال‬ ‫ضېئبٌٍىممب ئبٍالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕؽبٔالض ئىؽطا ۋەلەؼىٕي چۆضىسىگەْ ھبٌسا ثىط ِىطاج ئەزەثىَبجي‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈپ ئۆظئبضا ِۇٔبظىطە لىٍىفمبٔىسى‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ثۆٌەوحە ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽىؽي ٍۀە ثىط لېحىُ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ئۆظ‬ ‫ۋالحىسا ضەؼۇٌۇٌالھ ئېطىفىەْ ثۇ ئۇٌۇغ ِبلبِسىٓ لىعغبٔغبٔالض ثوٌغبْ ئىسى‪ .‬ئۇالضغب ئىجٍىؽٕي‬ ‫ـەٍحبْ لىٍغبْ ئبِىٍٕىڭ ئبزەِگە ثوٌغبْ ھەؼىحي ئىىۀٍىىي ٍۀە ثىط لېحىُ ئەؼىەضجىٍىپ‬ ‫ئۆجۈٌگەْ ( ‪.) 65 - 61‬‬ ‫ئبزەَ ثبٌٍىطىغب ئبٌالھ ٔىڭ لبجّۇ ‪ -‬لبت ٔېّەت ثەذؿ ئەجىۀٍىىي ثۇ ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪« :‬‬ ‫ـەن ـ ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ثىع ئبزەَ ثبٌىٍىطىٕي ھۆضِەجٍىه لىٍسۇق‪ ،‬ئۇالضٔي ِەذٍۇلبجٍىطىّىعٔىڭ‬ ‫ٔۇضغۇٔىسىٓ ئۈؼحۈْ لىٍسۇق » ( ‪.) 70‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ئۈؼحىسىٓ ثبضٌىك ِۇئّىٍٕەضگە ٔبِبظزا ٔبھبٍىحي ئەؼحبٍىسىً ثوٌۇـي وېطەوٍىىي‬ ‫جەوىحٍىٕىسۇ‪ .‬ثوٌۇپّۇ ثبِسات ٔبِىعى جەوىحٍىٕىسۇ ( ‪ .) 78‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھمب وېچىٕىڭ‬ ‫ثىط ۋالحىسا ئوٍغىٕىپ‪ ،‬ئۆظىگە ذبغ ثىط ٔبِبظٔىڭ ؼوۋغب لىٍىٕىفي‪ٍ ،‬ۀي وېچە ٔبِىعى ئولۇـي‬ ‫ئەِىط لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 79‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ جەھەججۇز ضەؼۇٌۇٌالھ ئۈچۈْ ۋاجىپمب ئبٍ​ٍىٕىسۇ‪« .‬‬ ‫‪183‬‬

‫ِەزھىٍَەـىە الٍىك ثىط ِبلبَ »غب ئېطىفىؿ ئبؼبْ ئەِەغ‪ ،‬ئۇذالؾ ثىٍەْ لوٌغب وەٌّەٍسۇ‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ضوھ ھەلمىسە ؼوئبي ؼوضىغۇچىالضغب ؼۈضىسە ِۇٔساق جبۋاة ثېطىٍىسۇ‪ « :‬ئۇالض ؼۀسىٓ‬ ‫ضوھٕىڭ ِبھىَىحي ھەلمىسە ؼوضىفىسۇ‪ ‹‹ .‬ضوھٕىڭ ِبھىَىحىٕي پەضۋەضزىگبضىُ ثىٍىسۇ›› زېگىٓ‪،‬‬ ‫ؼىٍەضگە پەلەت ئبظغىٕب ئىٍىُ ثېطىٍگەْ » ( ‪.) 85‬‬ ‫ئبٔسىٓ لۇضئبٕٔىڭ ِۆجىعىٍىىىگە وىفىٕىڭ زىممىحي ئبغسۇضۇٌىسۇ ( ‪ .) 88‬ئىالھىٌ وبالِٕىڭ‬ ‫ِۆجىعىؽىٕي وۆضەٌّىگەْ ووض وۆظٌەض ِۆجىعە جەٌەپ لىٍىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ثۇ ِۆجىعە جەٌەپٍىطى ثىطِۇ ‪-‬‬ ‫ثىط جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئىٕىبضچىالض ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ ٍەضزىٓ ثۇاللٕي ئېحىٍسۇضۇپ چىمىطىؿ‪،‬‬ ‫جۀٕەجىە ئوذفبؾ ئىچىسىٓ ئۆؼحەڭٍەض ئېمىپ جۇضىسىغبْ ثىط ثېغي ثوٌۇؾ جەٌەپ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ثۇالضٔي لىالٌّىؽب ئبؼّبٕٔي پبضچە ‪ -‬پبضچە لىٍىپ ئۈؼحىگە چۈـۈضۈـٕي جەٌەپ لىٍغۇزەن زەضىجىسە‬ ‫ِۆجىعە ؼبضىڭي ثوٌۇـمبٔىسى‪ .‬ئۇالض ثۇٔىڭ ثىٍەْ ثوٌسى لىٍّبً‪ٍ ،‬ۀە ‪ « :‬اﷲ ٔي ۋە پەضىفحىٍەضٔي‬ ‫ئبٌسىّىعغب وەٌحۈضگىٓ » ( ‪ ) 92‬زېَىفىۀىسى‪ .‬پۈجۈْ ثۇ جەٌەپٍەضگە لبضىحب‪ ،‬ئبٌالھ ضەؼۇٌۇٌالھٕي‬ ‫ِۇٔساق زېَىفىە ثۇٍطۇٍسۇ‪ « :‬اﷲ پبوحۇض‪ِ ،‬ەْ پەلەت ثىط پەٍغەِجەض ئىٕؽبّٔەْ (اﷲ ٔىڭ ئىعٔي‬ ‫ثوٌّىؽب ھېچ ئبزەَ ثىطەض ِۆجىعە وەٌحۈضەٌّەٍسۇ) » ( ‪.) 93‬‬ ‫ؼۈضە ئبذىطلي ثۆٌىىىسە ۋەھىٌ جىٍغب ئېٍىٕغبْ ھبٌسا ئبذىطٌىفىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ااس علَى مك ٍ‬ ‫ْث َونَػازلْنَاهُ تَػْن ِز ًيَّل‬ ‫َوقُػ ْرآَ ً​ًن فَػَرقْػنَاهُ لتَػ ْقَرأَهُ َعلَى الن ِ َ ُ‬

‫« ئۇٔي زائىُ ئولۇپ جۇضۇٌىسىغبْ ثىط لۇضئبْ لىٍىؿ‪ ،‬وىفىٍەضگە زأە ـ زأە ئولۇپ ثېطىفىڭ‬ ‫ئۈچۈْ‪ ،‬ئۇٔي پبضچە ‪ -‬پبضچىغب ئبٍطىپ ثبٍبْ لىٍسۇق‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثىع ئۇٔي ( ھبٍبجمب جەزثىمالٔؽۇْ‬ ‫زەپ ) لۇضئبٕٔي ثۆٌۈپ ـ ثۆٌۈپ‪ ،‬جەزضىجىٌ ٔبظىً لىٍسۇق » ( ‪.) 106‬‬ ‫ٔۇثۇۋەت ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثۇ ؼۈضە‪ ،‬ؼۆظٔي ِۀبٔىڭ ئەؼٍي ِۀجەؼي ثوٌغبْ ئبٌالھ لب‬ ‫وەٌحۈضۈپ ئبذىطىٍىفىسۇ‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆِۈضٌۈن ؼەپىطىسە پەٍغەِجەضٌىه ٍېحەوچىٍىه ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ‬ ‫ؼەپەضٔىڭ ئبذىطلي ٔۇلحىؽىسا ئبٌالھ ثبض‪.‬‬ ‫ۋەٌھبؼىٍي وبالَ‪ ،‬ئىٕؽبْ ئبٌالھ جىٓ ئۆظىٕي لبچۇضاٌّبٍسۇ‪.‬‬

‫يۇَۇش ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ھەظضىحي ٍۇٔۇؼٕىڭ لەۋِىسىٓ ئبظاپٕىڭ وۆجۈضۈۋېحىٍىفىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌغبْ ‪- 98‬‬ ‫ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ ٍۇٔۇغ ؼۈضىؽي زەپ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ٍۇٔۇؼٕي ثبـحب ئىٕىبض لىٍىپ ِەؼرىطە لىٍغبْ‪ ،‬وېَىٓ ثۇ پوظىحؽىَىؽي ؼەۋەثىسىٓ‬ ‫پۇـبٍّبْ لىٍىپ ذبجبٌىمىٕي جؤىغبْ ۋە جوغطا ٍوٌغب ٍۈظٌۀگەْ لەۋِٕىڭ لىؽؽىؽي ثۇ ؼۈضىسە ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ٍ .‬ۇٔۇغ پەٍغەِجەض ( ِىالززىٓ ثۇضۇٔمي ‪ ) 784 - 860‬ثىط ئبؼۇض ـەھىطى ثوٌغبْ ٔىٕوۋاغب‬ ‫ئەۋەجىٍگەْ‪ .‬ؼۈضە جەپؽىط ۋە ضىۋاٍەجٍەضزە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼبففبت ؼۈضىؽىسە ٍۇٔۇغ لەۋِي ھەلمىسە وەڭ زائىطىسە ثبٍبٔالض ثېطىٍگەْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ثۇ ئىؽىُ‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌّىغبْ‪ .‬ثۇٔىڭ ؼەۋەثي ثۇ ؼۈضىگە ئىؽّي ثېطىٍگەْ ئبٍەجحە ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪:‬‬ ‫« ٍۇٔۇغ لەۋِىسىٓ ثبـمب ( ئبظاپمب الٍىك ثوٌغبٔسىٓ وېَىٓ ) ئىّبْ ئېَحىپ‪ ،‬ئىّبٕٔىڭ‬ ‫پبٍسىؽىٕي وۆضگەْ ھېچمبٔساق ثىط لەۋَ ‪ /‬ـەھەض ٍوق » ( ‪.) 98‬‬ ‫‪184‬‬

‫گەضچە ؼۈضىسە ٍۇٔۇغ لىؽؽىؽىٕىڭ ئبٌسىسا ثبـمب جۆت پەٍغەِجەضٔىڭ لىؽؽىؽي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجىٍىفي ٔەثىٍەض جبضىرىسىىي ثۇ ِۇؼحەؼٕب‬ ‫ئەھۋاٌسىٓ ثوٌؽب وېطەن‪ِ .‬ۇؼھبثحب ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب وەٌگەْ ئۈچ ؼۈضىٍىه « ئەٌىف ‪ -‬الَ ‪ -‬ضا »‬ ‫ئبئىٍىؽىٕىڭ جۇٔجىؽي‪ .‬جۇٔجي لۇضئبْ ٔەؼٍىٕىڭ جىٍىسا ثبـالٔغۇچ ھەضىپٍىطى ئوذفبؾ ثوٌغبْ‬ ‫ؼۈضە گۇضۇپپىٍىطىٕي « ئبئىٍە » زەپ ئبجىغبٔىسى ( ِەؼىٍەْ‪ :‬ھب ‪ِ -‬ىُ ئبئىٍىؽىگە ئوذفبؾ )‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىسە ‪ - 51‬ئوضۇٔسا‪ ،‬ئىجٓ ئبثجبغ‬ ‫جەضجىپىسە ‪ - 48‬ئوضۇٔسا‪ ،‬ئىّبَ جبفەض جەضجىپىسە ‪ - 50‬ئوضۇٔسا جىعىٍغبْ‪ .‬ئۈچ جەضجىپٕىڭ ھەِّىؽىسە‬ ‫ئىؽطا ‪ -‬ھۇز ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جوغطا وەٌّەوحە‪ .‬ثۇ ثىع ئۈچۈْ جوغطىسۇض‪ .‬لوٌىّىعزا ثۇٔىڭغب ئېحىطاظ‬ ‫لىٍغۇزەن ھېچمبٔساق ِەٌۇِبت ٍوق‪.‬‬ ‫ؼۈضە لۇضەٍؿ ثبٍمۇجىسىٓ وېَىٕىي ِەظگىٍگە جوغطا وەٌگەْ زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 10‬ىٍىسا ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇْ‪ ،‬ئۇؼٍۇپ ۋە ـەوٍي ثۇٔي جەؼحىمٍىّبلحب‪ .‬ۋەھىَٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ‬ ‫جەضٍبٔي ھەلمىسە پىىىط ثبٍبْ لىٍغبْ ثبضٌىك ٔوپۇظٌۇق ئۇؼحبظالضِۇ ِۇـۇٔساق زەپ لبضىغبْ‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭغب ظەھەثي ۋە ؼۇٍۇجىغب ئوذفبؾ لۇضئبْ ئىٍىٍّىطى ؼبھەؼىسە ئەؼەض ٍبظغبْ ئبٌىّالضِۇ‪،‬‬ ‫ثبظەضگبٔغب ئوذفبؾ زەۋضزاـٍىطىّۇ ـۇٔساق زەپ لبضىغبْ‪ .‬ئبضلىسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئىؽىّالض‪ ،‬لۇضئبْ‬ ‫ؼۈضىٍىطىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپي ھەلمىسە ئەجطاپٍىك ئىعزۀگەْ ـەذؽٍەض ئىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ جېّىؽي ئىالھي ٍېحەوچىٍىه ۋە ثۇ ضەھجەضٌىىٕي ضەت لىٍغۇچىالض ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼۈضە «‬ ‫ئەال » جۀجىھ لوـۇِچىؽي ئەڭ وۆپ جىٍغب ئېٍىٕغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطىسۇض‪ .‬ثۇ‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ئبگبھالٔسۇضغۇچي ٌەۋھە ذبضاوحېطگە ئىگە ئىىۀٍىىىٕي وۆضؼىحسۇ‪.‬‬ ‫ِۇلبجحبئب ثىٍەْ ثبـٍىغبْ ؼۈضىٍەضزىىي ئوِۇِىٌ ئبالھىسىٍىىىە ئبؼبؼەْ‪ ،‬ثۇ ؼۈضىّۇ ۋەھىٌ‬ ‫ـپي وەٌحۈضۈٌگەْ ھبٌسا ثبـالٔغبْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ت الْ ِكتَ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫اٖتَ ِكي ِم (‪ )1‬أَ َكا َف لِلن ِ‬ ‫ااس‬ ‫اب ْ‬ ‫الر تِْل َ‬ ‫ك آَ َ​َي ُ‬ ‫ااس َع َجبًا أَ ْف أ َْو َحْيػنَا إ َ​َل َر ُج ٍل مْنػ ُه ْم أَ ْف أَنْذر الن َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ اِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫ي (‪)2‬‬ ‫ين آَ َمنُوا أَ اف َ​َلُْم قَ َد َـ ِص ْد ٍؽ عْن َد َرِّب ْم قَ َاؿ الْ َكاف ُرو َف إِ اف َى َذا لَ َساحٌر ُمبِ ٌ‬ ‫َوبَ ّش ِر الذ َ‬

‫ئەٌىف‪ ،‬الَ‪ ،‬ضا‪ .‬ثۇ‪ ،‬ھېىّەجٍىه وىحبة (ٍۀي لۇضئبْ) ئبٍەجٍىطىسۇض‪ .‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ ثىطىگە‬ ‫( ٍۀي ِۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالِغب )‪ :‬ئىٕؽبٔالض ( ٍۀي وبپىطالض ) ٔي ( اﷲ ٔىڭ ئبظاثىسىٓ )‬ ‫ئبگبھالٔسۇضغىٓ‪ِ ،‬ۆِىٍٕەضگە پەضۋەضزىگبضىٕىڭ زەضگبھىسا ( لىٍغبْ ٍبذفي ئەِەٌٍىطى ئۈچۈْ )‬ ‫ٍۇلىطى ئوضۇٔغب ئېطىفىسىغبٍٔىمي ثىٍەْ ذۇؾ ذەۋەض ثەضگىٓ زەپ ۋەھَي لىٍغبٍٔىمىّىعزىٓ ئۇالض‬ ‫ئەجەثٍىٕەِسۇ؟ وبپىطالض‪ « :‬ثۇ ھەلىمەجەْ ئبـىبضا ؼېھىطگەضزۇض » زېسى ( ‪.) 2 - 1‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ِۀىۋىٌ ۋە وبئىٕبت زۇَٔبؼىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ٍ .‬ۀي‪،‬‬ ‫ئبؼّبٔالض‪ ،‬ظېّىٓ‪ ،‬لۇٍبؾ‪ ،‬ئبً‪ ،‬وۈٔسۈظ‪ ،‬وېچە‪ ...‬ثۇالض وبئىٕبت زۇَٔبؼي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‬ ‫ئبٍەجٍەضزە ئىچىسە ئوضۇْ ئبٌّبلحب ( ‪ .) 6 - 3‬ثۇ ئبضلىٍىك جبـمي زۇَٔبزىىي جىؽّي ئبٍەجٍەض‬ ‫( وبئىٕبت جىؽىٍّىطى ) ثىٍەْ لۇضئبْ ئبٍەجٍىطىٕىڭ ئىٕؽبْ ئىچىي زۇَٔبؼىسا پىىىط ‪ -‬چۈـۀچە‬ ‫ئبٍەجٍىطى ثوٌۇپ پوضەوٍەپ ئېچىٍىفي ئىؽحۀّەوحە‪ .‬ثۇٔىڭ ئبٌسىسىىي ئەڭ چوڭ جوؼبق زۇَٔبغب‬ ‫ثېطىٍىپ وېحىفحۇض‪ .‬زۇَٔب ھبٍبجىسىٓ ِەِٕۇْ ثوٌغبْ وىفىٍەض زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وەجىۀٍەض ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ثۇٔساق وىفىٍەضٔىڭ ئبٌالھ ٔىڭ ھوظۇضىغب چىممۇزەن ٍۈظى ثوٌّبٍسۇ‪:‬‬

‫‪185‬‬

‫ِ اِ‬ ‫إِ اف الا ِذين َ​َل يػرجو َف لَِقاء ًَن ور ِ ِ‬ ‫ين ُى ْم َع ْن آَ َ​َيتِنَا َغافِلُو َف (‪)7‬‬ ‫َ َ​َ ُ‬ ‫َ َْ ُ‬ ‫بوا َب ْٖتَيَاة الدنْػيَا َواطْ َمأَنوا ِبَا َوالذ َ‬ ‫ك مأْواىم الناار ِ​ِبَا َكانُوا يك ِ‬ ‫ِ‬ ‫ْسبُو َف (‪)8‬‬ ‫َ‬ ‫أُولَئ َ َ َ ُ ُ ُ‬

‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ثىع ثىٍەْ ِۇاللبت ثوٌۇـٕي ئۈِىس لىٍّبٍسىغبٔالض ( ٍۀي اﷲ لب ِۇاللبت‬ ‫ثوٌۇـٕي وۆظٌىّەٍسىغبٔالض )‪ ،‬زۇَٔب جىطىىچىٍىىىسىٓ ثەھطىّەْ ثوٌۇؾ ثىٍۀال ضاظى ثوٌغبٔالض ۋە‬ ‫ئۇٔىڭ ثىٍەْ ئبضاَ جبپمبٔالض ثىعٔىڭ ئبٍەجٍىطىّىعزىٓ غبپىً ثوٌغبٔالضزۇض‪ .‬ئۀە ـۇالضٔىڭ جبٍي‬ ‫لىٍّىفٍىطى جۈپەٍ​ٍىسىٓ زوظاخ ثوٌىسۇ » ( ‪.) 8 - 7‬‬ ‫ـۇٔسالحىّۇ ئبٌالھ جبظاالٔسۇضۇـمب ئبٌسىطاپ وەجّەٍسۇ‪ .‬چۈٔىي ئۇ « ضەھّبْ »زۇض‪ « ،‬ضەھىُ‬ ‫»زۇض‪ .‬ئۇ جبظاالٔسۇضۇـحب ئبٌسىطاپ وەجّەٍسۇ‪ .‬ـۇٔسالحىّۇ ئىٕؽبْ ئۆظىگە لبٍحىؿ ‪ /‬ذبجبٌىمىسىٓ‬ ‫ٍېٕىؿ ئۈچۈْ ئبٌسىطىفي وېطەن‪ .‬ئىٕؽبْ ِۀپەئەت ثبض زەپ ئوٍ​ٍىغبْ ٔېّەجٍەضٔي جىٍەـحە زائىُ‬ ‫ئبٌسىطاٍسۇ‪ .‬ـۇٔساق جۇضۇلٍۇق ئىٕؽبٕٔىڭ ئەڭ چوڭ ٔېّەت ثوٌغبْ ھىساٍەجٕي جەٌەپ لىٍىفحب‬ ‫ؼۇؼٍۇق لىٍىفي وىفىٕي ئوٍغب ؼبٌىسۇ‪.‬‬

‫اِ‬ ‫ااس ال اشار ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫اَّللُ لِلن ِ‬ ‫ين َ​َل يَػ ْر ُجو َف لَِقاءَ ًَن ِٓت‬ ‫َولَ ْو يػُ َع ِّج ُل ا‬ ‫ْ‬ ‫است ْع َجا َ​َلُْم َِب ْٗتَِّْي لَ ُقض َي إلَْي ِه ْم أ َ‬ ‫َجلُ ُه ْم فَػنَ َذ ُر الذ َ‬ ‫طُ ْغيَاِنِ​ِ ْم يَػ ْع َم ُهو َف‬

‫« ئەگەض اﷲ وىفىٍەض جەٌەپ لىٍغبْ ٍبِبٍٔىمٕي ئىفمب ئبـۇضۇـمب ئۇالض جەٌەپ لىٍغبْ‬ ‫ٍبذفىٍىمىٕي ئىفمب ئبـۇضۇـمب ئبٌسىطىغبٔسەن ئبٌسىطىؽب ئىسى‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ئەجىٍي چولۇَ ٍەجىەْ‬ ‫ثوالجحي ( ٍۀي ھبالن ثوالجحي )‪ .‬ثىع ثىٍەْ ِۇاللبت ثوٌۇـٕي ئۈِىس لىٍّبٍسىغبٔالضٔي گۇِطاھٍىمحب‬ ‫جېڭىطلبپ ٍۈضۈـىە لوٍۇپ ثېطىّىع » ( ‪.) 11‬‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەت ئىٕؽبْ ٍبضىحىٍغبٔسىٓ جبضجىپ پەلەت ئۆظگەضِىگۀٍىىىٕي وۆضؼىحىسىغبْ‬ ‫ئىجطەجٍىه ئبٍەجحۇض‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اْلنْسا َف الضر دع َ ِ‬ ‫وإِ َذا َم ا ِ‬ ‫بارهُ َمار َكأَ ْف َ​َلْ يَ ْدعُنَا إِ َ​َل‬ ‫اًن ِٕتَْنبِو أ َْو قَاع ًدا أ َْو قَائ ًما فَػلَ اما َك َش ْفنَا َعْنوُ ُ‬ ‫َ​َ‬ ‫َ‬ ‫س ْ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي َما َكانُوا يَػ ْع َملُو َف‬ ‫بٍّر َم اسوُ َك َذل َ‬ ‫ُ‬ ‫ك ُزيِّ َن ل ْل ُم ْس ِرف َ‬

‫« ئىٕؽبٔغب ثىطەض ظىَبْ ـ ظەذّەت ٍەجؽە ٍبجؽىسۇ‪ ،‬ئوٌحۇضؼىسۇ‪ ،‬جۇضؼىسۇ‪ ( ،‬ئۇٔي زەپئي‬ ‫لىٍىفىّىعٔي جىٍەپ ) ثىعگە زۇئب لىٍىسۇ‪ .‬ئۇالضغب ٍەجىەْ ظىَبْ ـ ظەذّەجٕي وۆجۈضۈۋەجؽەن‪ ،‬گوٍب‬ ‫ئۇٔي وۆجۈضۈۋېحىفىّىعٔي جىٍەپ ثىعگە زۇئب لىٍّىغبٔسەن ٍبِبْ ئىفٕي ٍۀە زاۋاِالـحۇضىسۇ‪.‬‬ ‫ھەززىسىٓ ئبـمۇچىالضٔىڭ لىٍّىفٍىطى ئۇالضغب ِۇـۇٔساق چىطاٍ​ٍىك وۆضؼىحىٍسى » ( ‪.) 12‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ جەثىئىحىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۇ ِەٌۇِبجٕي پەلەت ئبٌالھ ال ثىطەٌەٍححي‪ .‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫زاۋاِىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئبٍەجٍەض ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىگە چىمىسۇ ۋە ذىحبة پۈجۈْ ئىٕؽبٔالضغب‬ ‫لبضىحىٍىسۇ‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەت ئبٔحطوپوٌوگىَىٍىه جەجمىمبت ثىٍۀّۇ لوٌغب وەٌحۈضگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ‬ ‫ھەلىمەجٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ت ِمن ربِ َ ِ‬ ‫يما فِ ِيو َِيْتَلِ ُفو َف‬ ‫ااس إِاَل أُامةً َواح َد ًة فَ ْ‬ ‫اختَػلَ ُفوا َولَ ْوَ​َل َكل َمةٌ َسبَػ َق ْ ْ َّ‬ ‫ك لَ ُقض َي بَػْيػنَػ ُه ْم ف َ‬ ‫َوَما َكا َف الن ُ‬

‫« ئىٕؽبٔال ض ( ئەؼٍىسە ) ثىط زىٓ ( ٍۀي ئىؽالَ زىٕي ) زا ئىسى‪ .‬وېَىٓ ئۇالض ئىرحىالپ‬ ‫لىٍىفحي ( ٍۀي زىٕالض وۆپەٍسى‪ ،‬ثۇجالضغب چولۇٔۇـحي )‪ .‬ضەثجىڭٕىڭ ئبٌسىٕئبال ئېَحمبْ ؼۆظى‬ ‫( ٍۀي جبظاالـٕي لىَبِەجىە لبٌسۇضۇـحىٓ ئىجبضەت جەلسىطى ) ثوٌّىؽب ئىسى‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ئىرحىالپ‬

‫‪186‬‬

‫لىٍىفمبْ ٔەضؼىٍىطى ئۈؼحىسە ئۇالضٔىڭ ئبضىؽىسا ئەٌۋەجحە ھۆوۈَ چىمىطىالجحي ( ٍۀي زىٕسا‬ ‫ئىرحىالپ لىٍىفمبٍٔىطى ئۈچۈْ ئۇالضغب ثۇ زۇَٔبزىال جبظا ثېطىٍەجحي ) » ( ‪.) 19‬‬ ‫ئىالھىٌ زەۋەت ثوٌغبْ لۇضئبْ ئىٕؽبٕٔي ئەثەزى ؼبئبزەت زىَبضىغب چبلىطِبلحب‪:‬‬

‫اَّلل ي ْدعو إِ َ​َل دا ِر ال اس َ​َّلِـ ويػه ِدي من ي َشاء إِ َ​َل ِصر ٍ‬ ‫اط ُم ْستَ ِقي ٍم‬ ‫َ‬ ‫َو اُ َ ُ‬ ‫َ​َ ْ َ ْ َ ُ‬ ‫َ‬

‫« اﷲ ( وىفىٍەضٔي ) ئبِبْ جبٍغب ( ٍۀي جۀٕەجىە ) زەۋەت لىٍىسۇ ۋە ثۇ جبٍغب ثېطىفٕي‬ ‫ذبٌىغبْ ئبزەِٕي جوغطا ٍوٌغب ثبـالٍسۇ » ( ‪.) 25‬‬ ‫لۇضئبٔسا ثىعگە وۆپ ئۇچطاٍسىغبْ ثىط ئوثطاظ ثبض‪ .‬ثۇ ِەۋجۇت ھەلىمەجىە جەؼٍىُ ثوٌّبً‪ ،‬چولۇَ‬ ‫ئۇٔىڭسىّٕۇ ئۈؼحۈْ ثىط ھەلىمەجٕي لوغٍىفىسىغبْ ثىط ئوثطاظزۇض‪ .‬ثۇ ئوثطاظزىىي ظېھىٓ غەٍطىگە‬ ‫چولۇٔۇؾ وېؽىٍىگە گىطىپحبض ثوٌغبْ ئىٍ​ٍەجٍىه ظېھىٕسۇض‪ .‬ئەؼٍىسە جەپەوىۇض وۆظى ثىٍەْ‬ ‫لبضاـٕي ثىٍؽە ئەجطاپىسا وۆضگەْ ۋە ئبزەجحىىي ثىط ٔەضؼە زەپ وۆظگە ئىٍّىغبْ ٔەضؼىٍەضٔىڭ‬ ‫ھەِّىؽي ثىط ِۆجىعىسۇض‪ .‬وۆظگە وۆضۈٔىسىغبْ ـەٍئىٍەضٔىڭ ئبؼحىسا وۆظگە چېٍىمّبٍسىغبْ ثىط‬ ‫ھەلىمەت ٍبجىسۇ‪ .‬ـەٍئىٍەضٔىڭ وۆضۈٔىفىٕىڭ ئبؼحىسا ٍبجمبْ ھەلىمەجٕي وۆضەٌەٍسىغبْ لەٌت‬ ‫وۆظى ثۇ ھەلىمەجٕي وۆضۈپ ٍېحىسۇ ۋە ٍۈضەوٕىڭ چوڭمۇض لبجٍىّىسىٓ چىممبْ ثىط ٔىسا ثىٍەْ «‬ ‫ئبٌالھۇ ئەوجەض! » ؼبزاٌىطىٕي ٍبڭطىحىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثۇ ئوثطاظ ثۇٔساق لىٍىفحىٓ ئبجىع‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ‪- 20‬‬ ‫ئبٍىحي ثۇ ئوثطاظٔي جبٍٔىك جەؼۋىطٌەپ ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ئبٌالھ ٔىڭ ھەلىمەجٕىڭ ِۀجەؼي ۋە ئۆٌچىّىٕي ثەٌگىٍىگۈچي ئىىۀٍىىي جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبٔسىٓ وېَىٓ ِۇٔساق ؼوئبي لوٍۇٌىسۇ‪:‬‬ ‫« ھەلىمەجحىٓ لبٌؽب‪ ،‬گۇِطاھٍىمحىٓ ثبـمب ٔېّە لبٌىسۇ؟ » ( ‪.) 32‬‬ ‫ھەلىمەت ٔۇضى ثوٌّىؽب‪ ،‬ئىٕؽبْ ٔېّىگە ئەگىفىسۇ؟ لۇضئبْ ثۇ ؼوئبٌغب ئوچۇق ۋە ئېٕىك لىٍىپ‬ ‫« ظاْ (ظَ ًّن ) ‪ -‬پەضەظ »گە ئەگىفىسۇ زەپ جبۋاة ثېطىسۇ‪:‬‬

‫اَّللَ َعلِ ٌيم ِ​ِبَا يَػ ْف َعلُو َف‬ ‫َوَما يَػتابِ ُع أَ ْكثَػ ُرُى ْم إِاَل ظَنًّا إِ اف الظا ان َ​َل يػُ ْغ ِ​ِن ِم َن ْ‬ ‫اٖتَِّق َشْيػئًا إِ اف ا‬

‫« ئۇالضٔىڭ جوٌىؽي پەلەت پەضەظگىال جبٍىٕىسۇ‪ .‬پەضەظ زېگەْ ھەلىمەجٕي ئىؽپبجالـحب‬ ‫ھەلىمەجەْ ھېچ ٔەضؼىگە ٍبضىّبٍسۇ‪ .‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ ئۇالضٔىڭ لىٍّىفٍىطىٕي ئوثساْ‬ ‫ثىٍگۈچىسۇض » ( ‪.) 36‬‬ ‫ئبذىطەجٕي ئىٕىبض لىٍىفٕىڭ ئبؼحىسا ِۀىۋى لبضىغۇٌۇق ٍبجمبٍٔىمي‪ ،‬زاۋاَ لىٍغبْ ئبٍەجٍەضزە‬ ‫جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ۋەھىٌ ۋە ۋەھىٌ وۆضؼەجىەْ ھەلىمەجٕي ئىٕىبض لىٍىؿ ئەؼٍىسە ذبجب‬ ‫چۈـىٕىپ لېٍىفحىٓ وېٍىپ چىممبْ‪:‬‬

‫بل َك اذبوا ِ​ِبا َ​َل ُُِييطُوا بِعِْل ِم ِو ولَ اما َيِْتِ​ِم َ​َتْ ِويلُو َك َذلِك َك اذب الا ِذ ِ ِ‬ ‫ف َكا َف َعاقِبَةُ‬ ‫َ‬ ‫ين م ْن قَػْبل ِه ْم فَانْظُْر َكْي َ‬ ‫َ َ ْ ُ‬ ‫َْ ُ َ ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي‬ ‫الظاالم َ‬

‫« ئۇٔساق ئەِەغ‪ ،‬ئۇالض لۇضئبٕٔىڭ ِۀىؽىٕي جوٌۇق چۈـۀّەً ۋە ھەلىمىحىگە جېري ئەلٍي‬ ‫ٍەجّەً جۇضۇپ ئۇٔي ئىٕىبض لىٍىفحي‪ .‬ئۇالضزىٓ ثۇضۇْ ئۆجىەْ ئۈِّەجٍەضِۇ ( ئۆظٌىطىٕىڭ‬ ‫ٔەثىٍىطىٕي ) ِۇـۇالضغب ئوذفبؾ ٍبٌغبٔغب چىمبضغبْ ئىسى‪ .‬ظاٌىّالضٔىڭ ئبلىۋىحىٕىڭ لبٔساق‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىغب لبضاپ ثبلمىٓ » ( ‪.) 39‬‬

‫‪187‬‬

‫جبۋاثىبضٌىمٕىڭ وىفىٕىڭ ئۆظىگە ئبئىث ئىىۀٍىىي لۇضئبْ پبت ‪ -‬پبت جەوىحٍەپ جۇضغبْ ثىط‬ ‫پطىٕؽىپ‪ .‬ثۇ ئەؼٍىسە پەٍغەِجەضٌەضٔىڭ زەۋىحىگە جبھىٍ​ٍىك ثىٍەْ لبضـي چىممۇچىالضٔىڭ‬ ‫لىٍّىفىغب زەۋەت لىٍغۇچىالضٔىڭ جبۋاثىبض ئەِەؼٍىىىٕىڭ ثبٍبٔي ئىسى‪:‬‬

‫وؾ فَػ ُق ْل ِ َع َملِي َولَ ُك ْم َع َملُ ُك ْم أَنْػتُ ْم بَِريئُو َف ِ​ِماا أ َْع َم ُل َوأ َ​ًَن بَِريءٌ ِ​ِماا تَػ ْع َملُو َف‬ ‫َوإِ ْف َك اذبُ َ‬

‫ئەگەض ئۇالض ؼېٕي ٍبٌغبٔچي لىٍىفحب چىڭ جۇضؼب‪ِ « :‬ېٕىڭ ئەِىٍىُ ئۆظۈَ ئۈچۈٔسۇض‪ ،‬ؼىٍەضٔىڭ‬ ‫ئەِىٍىڭالضِۇ ئۆظۈڭالض ئۈچۈٔسۇض‪ِ ،‬ېٕىڭ ئەِەٌىّسىٓ ؼىٍەض ئبزا ـ جۇزاؼىٍەض‪ ،‬ؼىٍەضٔىڭ‬ ‫لىٍّىفىڭالضزىٓ ِۀّۇ ئبزا ـ جۇزاِەْ ( ٍۀي ثىطاۋ ثبـمب ثىط وىفىٕىڭ لىٍغبْ گۇٔبھىغب جبۋاثىبض‬ ‫ئەِەغ ) » زېگىٓ ( ‪.) 41‬‬ ‫ھېچىىُ ئۆظىٕىڭ ھۆض ئىطازىؽي ثىٍەْ جبٌٍىغبْ لبضاضىٕىڭ ٔەجىجىؽي ؼەۋەثٍىه وېٍىپ‬ ‫چىممبْ ئبلىۋەجٕي « جەلسىط ‪ -‬پىفبٔە » زەپ ئبٌالھ لب جۆھّەت چبپٍىّبؼٍىمي وېطەن‪ .‬جۆۋۀسىىي‬ ‫ئبٍەت ثۇ ھەلىمەجٕي جبوبضٌىّبلحب‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ااس أَنْػ ُف َس ُه ْم يَظْلِ ُمو َف‬ ‫إِ اف ا‬ ‫ااس َشْيػئًا َولَك ان الن َ‬ ‫اَّللَ َ​َل يَظْل ُم الن َ‬

‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ ئىٕؽبٔالضغب لىٍچە ظۇٌۇَ لىٍّبٍسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ ئىٕؽبٔالض ئۆظٌىطىگە ئۆظٌىطى‬ ‫ظۇٌۇَ لىٍىسۇ » ( ‪.) 44‬‬ ‫ئبٌالھ لب جۆھّەت لىٍىفٕىڭ ٍۀە ثىط ذىً ئۇؼٍۇثي‪ ،‬ئبٌالھ جىٓ غەٍطىگە ئىالھٍىك ؼۈپىحي‬ ‫ثېطىؿ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ھەلحە لۇضئبْ ِۇٔساق زەٍسۇ‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ض وما يػتابِع الا ِذين ي ْدعو َف ِمن د ِ‬ ‫اَّللِ ُشَرَكاءَ إِ ْف يَػتابِعُو َف‬ ‫وف ا‬ ‫أَ​َ​َل إِ اف اَّلل َم ْن ِٓت ال اس َم َاوات َوَم ْن ِٓت ْاْل َْر ِ َ َ َ ُ َ َ ُ ْ ُ‬ ‫صو َف‬ ‫إِاَل الظا ان َوإِ ْف ُى ْم إِاَل َِيُْر ُ‬

‫« ضاؼحال ئبؼّبٔالضزىىي ۋە ظېّىٕسىىي ھەِّە ٔەضؼە اﷲ ٔىڭسۇض ( ٍۀي اﷲ ٔىڭ ِۈٌىىسۇض‪،‬‬ ‫ثۀسىؽىسۇض‪ِ ،‬ەذٍۇلبجىسۇض )‪ .‬اﷲ ٔي لوٍۇپ‪ ،‬ثۇجالضغب چولۇٔىسىغبٔالض پەلەت ٍولىالڭ پەضەظگىال‬ ‫جبٍىٕىسۇ‪ ،‬ئۇالض پەلەت جۆٍ​ٍۈٍسۇ ( پبزىغب ئوذفبؾ لبضىغۇالضچە ئىؿ لىٍىسۇ ) » ( ‪.) 66‬‬ ‫ئبٌالھ لب ۋە ئۇٔىڭ ئۇٌۇھىَ​َىحىگە لىڭغىطٌىك ثىٍەْ ٔەظەض جبـٍىغبْ ظېھىٓ پەٍغەِجەض ۋە‬ ‫پەٍغەِجەضٌىىىىّۇ لىڭغىط لبضاٍسۇ‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثۇ ذىً ئەلىٍگە ئۇضۇٌغبْ جەؼحەوىە‬ ‫ئوذفبٍسۇ‪:‬‬

‫قُل َ​َل أَملِ ُ ِ ِ‬ ‫اَّلل لِ ُك ِل أُام ٍة أ ِ‬ ‫ِا‬ ‫َجلُ ُه ْم فَ َ​َّل يَ ْستَأْ ِخ ُرو َف‬ ‫ك لنَػ ْفسي َ‬ ‫ْ ْ‬ ‫َج ٌل إ َذا َجاءَ أ َ‬ ‫َ‬ ‫بًّرا َوَ​َل نَػ ْف ًعا إَل َما َشاءَ اُ ّ‬ ‫اعةً َوَ​َل يَ ْستَػ ْق ِد ُمو َف‬ ‫َس َ‬

‫ئېَحمىٕىي‪ « :‬اﷲ ذبٌىّىؽىال ِەْ ئۆظۈِسىٓ ظىَبٕٔي زەپئي لىٍىفمب‪ ،‬پبٍسا لبظىٕىفمب لبزىط‬ ‫ئەِەؼّەْ‪ ،‬ھەض ئۈِّەجٕىڭ ِەٌۇَ ۋالحي ثوٌىسۇ‪ ،‬ـۇ ۋالىث ٍېحىپ وەٌگۀسە‪ ،‬ئۇالض ثىطزەِّۇ‬ ‫وېچىىحۈضۈٌّەٍسۇ‪ ،‬ثىطزەِّۇ ئىٍگىطى ؼۈضۈٌّەٍسۇ » ( ‪.) 49‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىسە ھەظضىحي ٔۇھ ثىٍەْ ثبـٍىٕىپ‪ ،‬ھەظضىحي ِۇؼب ۋە ھبضۇْ ثىٍەْ زاۋاِالـمبْ ۋە‬ ‫ھەظضىحي ٍۇٔۇغ ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ لىؽؽەٌەضٔىڭ ھەِّىؽي ئىٕىبضچي لەۋٍِەضزىٓ ئىجطەت‬ ‫ئېٍىفمب زەۋەت لىٍّبلحب‪ .‬ھەظضىحي ِۇؼب لىؽؽىؽىسە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسىغبْ ٔۇلحب ئۆٍٕي‬ ‫ئىٕؽبٔغب ٔىؽجەجەْ « جوغطا ٍوي »غب ٍۈظٌىٕىفحىىي ثىطەض « لبضاضگبھ » لب ئبٍالٔسۇضۇؾ ھەلمىسىىي‬ ‫جەٌّبجحۇض‪:‬‬

‫‪188‬‬

‫ِ ِ‬ ‫ِ ِ ِ​ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ص َ​َّلةَ َوبَ ِّش ِر‬ ‫يموا ال ا‬ ‫صَر بػُيُ ً‬ ‫وسى َوأَخيو أَ ْف تَػبَػ اوآَ ل َق ْوم ُك َما ِب ْ‬ ‫وًت َو ْ‬ ‫َوأ َْو َحْيػنَا إ َ​َل ُم َ‬ ‫اج َعلُوا بػُيُوتَ ُك ْم قْبػلَةً َوأَق ُ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي‬ ‫الْ ُم ْؤمن َ‬

‫ثىع ِۇؼب ثىٍەْ ئۇٔىڭ لېطىٕسىفىغب‪ « :‬لەۋِىڭالض ئۈچۈْ ِىؽىطزا ئۆٍ​ٍەض ٍبؼبڭالض‪،‬‬ ‫ئۆٍ​ٍىطىڭالضٔي ٔبِبظ ئولۇٍسىغبْ جبً لىٍىڭالض‪ٔ ،‬بِبظ ئولۇڭالض‪ِ ،‬ۆِىٍٕەضگە ( زۈـّۀٍىطى‬ ‫ئۈؼحىسىٓ غەٌىجە لىٍىسىغبٍٔىمي ثىٍەْ ) ذۇؾ ذەۋەض ثېطىڭالض » زەپ ۋەھىٌ لىٍسۇق ( ‪.) 87‬‬ ‫ثۇ‪ « ،‬پىطئەۋٕٔىڭ ظۇٌۇِي ئبٔىالضٔىڭ ثبال ٍبجمۇؼىغىچە ٍېحىپ ثبضغبْ جۇضؼب‪ ،‬ئۇ ٍەضزە لىٍغۇزەن‬ ‫لبٔساق ئىؿ ثبض؟ » زېگەْ ؼوئبٌغب جبۋاثحۇض‪.‬‬ ‫ئبذىطلي لىؽؽە ثوٌغبْ ھەظضىحي ٍۇٔۇغ لىؽؽىؽي جبضىري ثىط ۋەلە ئۈؼحىسىٓ لۇضئبْ‬ ‫ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىٍىطى ثوٌغبْ ِەوىە ِۇـطىىٍىطىگە لبجحىك ثىط ئبگبھالٔسۇضۇؾ‬ ‫ئىسى‪ .‬ثەٌىىُ‪ ،‬ثۇ لىؽؽە ئبضلىٍىك ضەؼۇٌۇٌالھمب ‪ « :‬ثىعٔىڭ ضۇذؽىحىّىع ثوٌّبً جۇضۇپ‪ٍ ،‬ۇٔۇؼمب‬ ‫ئوذفبؾ ۋەظىپەڭٕي جبـالپ وەجّە! » زېَىٍگەْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ئىٕؽبٔالض جەلسىطىٕي ئۇالضٔىڭ جەزثىطٌىطى‪ ،‬لىٍّىفٍىطى ثەٌگىٍەٍسىغبٍٔىمىٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍغبْ ثىط ثۆٌەن ثىٍەْ ئبذىطٌىفىسۇ‪:‬‬

‫ِ ِ ِ​ِ‬ ‫قُل َي أَيػها النااس قَ ْد جاء ُكم ْ ِ‬ ‫ب ال فَِإاَّنَا ي ِ‬ ‫ضل‬ ‫اٖتَق م ْن َربِّ ُك ْم فَ َم ِن ْاىتَ َدى فَِإاَّنَا يَػ ْهتَدي لنَػ ْفسو َوَم ْن َ‬ ‫َْ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ​َُ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫اَّلل وىو خيػر ْ ِ ِ‬ ‫ك و ِْ‬ ‫ِ‬ ‫ي‬ ‫اٖتَاكم َ‬ ‫َعلَْيػ َها َوَما أ َ​ًَن َعلَْي ُك ْم ب َوك ٍيل (‪َ )128‬واتابِ ْع َما يُ َ‬ ‫وحى إلَْي َ َ‬ ‫اص ِْب َح اَّت َُْي ُك َم اُ َ ُ َ َ ْ ُ‬ ‫(‪)129‬‬

‫( ئي ِۇھەِّەز! ) ئېَحمىٕىي‪ « ،‬ئي ئىٕؽبٔالض! ؼىٍەضگە ضەثجىڭالض جەضىپىسىٓ ھەق زىٓ‬ ‫وەٌسى‪ ،‬وىّىي جوغطا ٍوٌٕي جبٌالٍسىىەْ‪ ،‬ئۆظىٕىڭ پبٍسىؽي ئۈچۈْ جبٌٍىغبْ ثوٌىسۇ‪ ،‬وىّىي‬ ‫ئبظىسىىەْ‪ ،‬ئۆظىٕىڭ ظىَىٕي ئۈچۈْ ئبظغبْ ثوٌىسۇ‪ِ ،‬ەْ ؼىٍەضگە ھبِىٌ ئەِەؼّەْ »‪ ( .‬ئي‬ ‫ِۇھەِّەز! ) ؼبڭب ٔبظىً لىٍىٕغبْ ۋەھىَگە ئەگەـىىٓ ( ٍۀي ئۇٔىڭغب ئۆظۈڭ ئەِەي لىٍىپ‪،‬‬ ‫ثبـمىالضغب ئۇٔي ٍەجىۈظگىٓ )‪ .‬اﷲ ( ؼەْ ثىٍەْ ئۇالضٔىڭ ئبضىؽىسا ) ھۆوۈَ چىمبضغۇچە ( زىٕغب‬ ‫زەۋەت لىٍىؿ ٍوٌىسىىي ِۇـەلمەجٍەضگە ) چىسىغىٓ‪ ،‬اﷲ ئەڭ ھەلمبٔىٌ ھۆوۈَ چىمبضغۇچىسۇض‬ ‫( ‪.) 109 - 108‬‬

‫ھۇد ضۈرىطي‬ ‫ثۇ ؼۈضىگە ‪ - 60 - 50‬ئبٍەجٍەضزە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ھۇز ۋە ئۇ پەٍغەِجەض لىٍىپ ئەۋەجىٍگەْ ئبز‬ ‫لەۋِىٕىڭ لىؽؽىؽي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثۆٌەوىە ئبؼبؼەْ « ھۇز » ئىؽّي ثېطىٍگەْ‪.‬‬ ‫گەضچە ِەظوۇض لىؽؽە ئەئطاف ۋە ـۇئەضا ؼۈضىؽىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ثۇ ؼۈضىسە ؼەي‬ ‫جەپؽىٍىٌ ھبٌسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ؼۈضىگە « ھۇز » ئىؽّىٕي ضەؼۇٌۇٌالھ لوٍغبْ‪ .‬ثۇٔي ـۇ‬ ‫ھەزىؽحىٓ ثىٍەٌەٍّىع‪:‬‬ ‫ئەثۇ ثەوطى ثىط وۈٔي ٔەثىگە ِۇٔساق زېسى‪:‬‬ ‫ ٍب ضەؼۇٌۇٌالھ ( جېع ) لېطىپ وەجحىڭّۇ لبٔساق؟ ضەؼۇٌۇٌالھ جبۋاة ثېطىپ‪:‬‬‫‪189‬‬

‫ ِېٕي ھۇز‪ ،‬ۋالىئە‪ِ ،‬ۇؼەٌەت‪ ،‬ئەِّبٍەجەؼبئەٌۇْ‪ ،‬ئىعەـفەِؽۇ وۇۋۋىطات لېطىحىۋەجحي زېسى‬‫( جىطِىعى‪ ،‬ؼۇٔەْ‪.) 402 / 5 ،‬‬ ‫ثبضٌىك ِۀجەٌەضزە ثۇ ؼۈضە ِۇـۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ثبضٌىك جەضجىپٍەضزە ٍۇٔۇغ ‪ٍ -‬ۈؼۈپ ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ئۀسۇٌۇؼٍۇق ِۇپەؼؽىط ئىجٓ ئبجىَ​َە « ئەي ‪ِ -‬ۇھبضضاضۇي ۋەجىع » ئىؽىٍّىه ِۇؼەِّب جەپؽىطىسە‪،‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىسە ِۇـطىىالضغب لىٍىٕغبْ جەھسىس ٍۇٔۇغ ؼۈضىؽىگە لبضىغبٔسا ئوْ ھەؼؽە وۈچٍۈن‬ ‫ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ‪ ،‬ھۇز ؼۈضىؽىٕىڭ ٍۇٔۇغ ؼۈضىؽىسىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئىٍگىطى‬ ‫ؼۈضگەْ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبجىَ​َۀىڭ ثۇ لبضىفىٕىڭ جوغطا ثوٌغبْ ‪ -‬ثوٌّىغبٍٔىمي ئبٍطىُ ِەؼىٍە‪ .‬ـۇٔسالحىّۇ‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئوضٔىٕي ئېٕىمالـحب ئىفٍەجىەْ ئۇؼٍۇثي جەلسىطٌەـىە ئەضظىَسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ئىجٓ ئبجىَ​َە ثۇ‬ ‫لبضىفىٕي ئىٍگىطى ؼۈضگۀسە‪ ،‬ؼۈضە ِەظِۇٔىٕىڭ ٔبظىً ثوٌغبْ ظاِبْ ۋە ِبوبٔسا ٍۈظثەضگەْ ۋەلە‪،‬‬ ‫زەۋض ئبضلب وۆضۈٔۈـي ثىٍەْ ظىچ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئىىۀٍىىىٕي ئوجحۇضىغب لوٍغبٔىسى‪ .‬ثۇ جوغطا ثىط‬ ‫ئۇؼٍۇة‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ ‪ٍ 23‬ىٍ​ٍىك ئۇظۇْ ثىط ۋالىث ئىچىسە پبضچە ‪ -‬پبضچە ٔبظىً ثوٌۇـىٕىڭ‬ ‫ِەلؽىحىّۇ ثۇ ئىسى‪ .‬لۇضئبْ ؼوضاٌغبْ ؼوئبٌالضغب جبۋاة‪ ،‬لىٍىٕغبْ زۇئبالضغب ئىجبۋەت‪ ،‬زاۋاَ‬ ‫لىٍىۋاجمبْ ھبٍبجمب ِۇزاذىٍە‪ ،‬ثۇظغۇٔچىٍىممب ئۇچطىغبْ ھبٍبجٕي ئوڭفبؾ ۋە جوغطا ثوٌغبْ ٍبـبؾ‬ ‫ئۇؼۇٌىٕىڭ ثەضپب لىٍىٕىفي ئىسى‪ .‬گەضچە ئىجٓ ئبجىَ​َۀىڭ ئۇؼٍۇثي جوغطا ثوٌغبْ ثوٌؽىّۇ‪،‬‬ ‫چىمبضغبْ ٍەوۈْ ِۇالھىعە لىٍىفمب جېگىفٍىه‪ .‬چۈٔىي ھۇز ؼۈضىؽىٕىڭ ٍۇٔۇغ ؼۈضىؽىسىٓ‬ ‫ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئېَحىؿ ثىٍەْ ثىطگە‪ِ ،‬ۇـطىىالضٔىڭ ۋەھىَگە جۇجمبْ ئىٕىبض‬ ‫پوظىحؽىَىؽىٕىڭ ؼۇؼٍىفىفمب لبضاپ ِبڭغبٍٔىمىٕي ئىٍگىطى ؼۈضگەْ‪ .‬ثۇ لبضاؾ جەوطاض ِۇٔبظىطە‬ ‫لىٍىفمب الٍىك‪ .‬ثۇ لبضاـٕىڭ زەي ئەوؽىٕي ئېَحىؿ ِۇِىىٓ‪ .‬چۈٔىي ِۇـطىىالضٔىڭ ۋەھىَگە ۋە‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضـي زۈـّۀٍىىي ثبضغبٔؽىطى وۈچىَىپ ثبضغبٔىسى‪ .‬ـۇڭب زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي‬ ‫جەضجىپٕي جوغطا زەپ لبضاٍّىع‪.‬‬ ‫ھۇز ؼۈضىؽي ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ چبچٍىطىٕي ئبلبضجىۋەجىۀىسى‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽىٕي‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەت ئوچۇق وۆضؼىحىپ ثەضِەوحە‪:‬‬

‫وما َكا َف رب ِ ِ‬ ‫صلِ ُحو َف‬ ‫ك ليُػ ْهل َ‬ ‫َ َ‬ ‫ك الْ ُقَرى بِظُْل ٍم َوأ َْىلُ َها ُم ْ‬ ‫َ​َ‬

‫« ضەثجىڭ ئبھبٌىؽي ٍبذفي ثوٌغبْ ٍۇضجالضٔي ظۇٌۇَ ؼېٍىپ ھبالن لىٍّبٍسۇ » ( ‪.) 117‬‬ ‫لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضٍبٔىسا‪ ،‬وۇفطىٕي ئوچۇق ئبـىبضا ۋە لبجحىك ثىط جىً ثىٍەْ ئەٍىجٍىگەْ‬ ‫ؼۈضىٍەض ئىچىسە ھۇز ؼۈضىؽي ثىطىٕچي ئوضۇٔسا جۇضىسۇ‪.‬‬ ‫ھۇز ؼۈضىؽي ٍۇٔۇغ ۋە ٍۈؼۈپ ؼۈضىؽي ثىٍەْ ثىطٌىىحە « ئەٌىف ‪ -‬الَ ‪ -‬ضا » ئبئىٍىؽىگە جەۋە‬ ‫ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى‪ .‬ؼۈضىٍەض ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەت « ئەٌىف ‪ -‬الَ ‪ -‬ضا » ثىٍۀال چەوٍىٕىپ‬ ‫لبٌّبٍسۇ‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪ ،‬ثىط « ھب ‪ِ -‬ىُ » ئبئىٍىؽىّۇ ثبض ثوٌۇپ‪ - 47 - 40 ،‬ؼۈضىٍەض ئبضىؽىسىىي ٍەجحە‬ ‫ؼۈضە ثۇ گۇضۇپپىغب جەۋە‪ِ .‬ۇلبجحبئب ھەضىپٍىطىٕىڭ ئبٔچە وۆظگە چېٍىمىپ وەجّىگەْ جەضىپي‬ ‫ئوذفبؾ ئبئىٍىگە جەۋە ؼۈضىٍەض ئبضىؽىسا ثىط ثەٌگە ثوٌۇـىسۇض‪.‬‬ ‫ھۇز ؼۈضىؽي ثىٍەْ ثۇ ئبئىٍىگە جەۋە ٍۇٔۇغ ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ظىچ ِۇٔبؼىۋەت ثبض‪ .‬ثۇ ؼۈضىسە‬ ‫ھەظضىحي ٔۇھٕىڭ ثېفىسىٓ ئۆجىەْ ئبئىٍە جىطاگىسىَىؽي جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ٍ .‬ۇٔۇغ ؼۈضىؽىسە‬ ‫ئىالھي ۋەھىَگە لبضـي ثوٍۇٔحبۋٌىك لىٍغبْ لەۋٍِەضٔىڭ چولۇَ جبظاالٔسۇضىٍىسىغبٍٔىمي ثبٍبْ‬ ‫‪190‬‬

‫لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬پىطئەۋْ ۋە لەۋِي زۇچبض ثوٌغبْ ۋەلەٌەض جىٍغب ئېٍىٕىپ‪ ،‬ؼۈضە « ضەثجىڭ ھۆوۈَ‬ ‫ثەضگىچە ؼەثىط لىً! » ئبٍىحي ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ‪ .‬ھۇز ؼۈضىؽي پىطئەۋْ ۋە ئۇٔىڭ لەۋِي‬ ‫ـۇٔسالال ٔۇھ‪ ،‬ھۇز‪ ،‬ؼبٌىھ‪ٌ ،‬ۇت‪ ،‬ـۇئەٍت لەۋٍِىطىٕىڭ ئوذفبؾ ـەوىٍسە ئىالھي ۋەھىَسىٓ ٍۈظ‬ ‫ئۆضىگۀٍىىي ئۈچۈْ جبظاالٔسۇضۇٌغبٍٔىمي ئىجطەت ؼۈپىحىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬جبظاالٔسۇضۇٌغبْ‬ ‫لەۋٍِەض ئىچىسە ھەظضىحي ٔۇھٕىڭ ئوغٍي ۋە ھەظضىحي ٌۇجٕىڭ ئبٍبٌىغب ئوذفبؾ پەٍغەِجەضٌەضٔىڭ‬ ‫ئىٕىبضچي ٍېمىٍٕىطىٕىڭّۇ ثوٌۇـي وىفىگە ئىجطەت ئۆضٔىىىسۇض‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ذبغ ھبٌسا لۇضئبْ‬ ‫ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىؽي ثوٌغبْ ضەؼۇٌۇٌالھمب‪ ،‬ئوِۇِىٌ جەھەجحىٓ ثبضٌىك‬ ‫ِۇئىّىٍٕەضگە جەؼەٌٍىٌ ثېطىٍگەْ ۋە ھىساٍەت وىفىٍەضٔىڭ ئىٍىىسە ثوٌغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ھەظضىحي ٔۇھ‬ ‫ئىٍىىسىىي ھىساٍەجٕي ئوغٍي وۀئبْ ئۈچۈْ‪ ،‬ھەظضىحي ٌۇت ئبٍبٌي ئۈچۈْ ئىفٍەجىەْ ثوالجحي‬ ‫زېّەوحە‪ .‬چۈٔىي ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئەڭ چوڭ زۈـّۀٍىطىسىٓ ثىطى جبغىؽي ئىسى ( ئبثسۇٌئۇظظا ‪-‬‬ ‫ئەثۇ ٌەھەة )‪ .‬ھىساٍەت وىفىٍەضٔىڭ ئىٍىىسە ئەِەغ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ھىساٍەجىە الٍىك ثوٌّىغبْ ثىط‬ ‫وىفي‪ِ ،‬ەٍ​ٍي ئۇ ثىط ِۇئّىٕ​ٕىڭ ٍبوي ثىط ٔەثىٕىڭ ئەڭ ٍېمىٕي ثوٌؽۇْ ئۇٔي ھىساٍەت لىالٌّبٍسۇ‪،‬‬ ‫ئۇالض ھىساٍەجحىٓ ِەھطۇَ ثوٌۇپ لبٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِۇـطىىالضغب ‪ /‬ئىٕىبض لىٍغۇچىالضغب جەھسىس لىٍغۇچي ِەظِۇٔىٕىڭ جەلەظظاؼىغب ئبؼبؼەْ‬ ‫ھەجە ھەضىپٍىطى ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك وىفىٍەضٔىڭ زىممەت ٔەظىطىٕي ئۆظىگە‬ ‫جبضجىفٕي ِەلؽەت لىٍغبْ‪ِ .‬ۇلبجحبئب ھەضىپٍىطى ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثبـمب ؼۈضىٍەضزىىي ئۇؼٍۇثمب‬ ‫ئبؼبؼەْ‪ ،‬ثۇ ؼۈضىسىّۇ ِۇلبجحبئب ھەضىپٍىطىسىٓ وېَىٕىي ئبٍەجٍەض لۇضئبْ ۋەھىٌ ھەلمىسە‬ ‫جوذحبٌّبلحب‪:‬‬

‫الر كِتَاب أ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ت ِم ْن لَ ُد ْف َح ِكي ٍم َخبِ ٍّي‬ ‫صلَ ْ‬ ‫ُحك َم ْ‬ ‫ٌ ْ‬ ‫ت آَ َ​َيتُوُ ّتُا فُ ّ‬

‫« ئەٌىف‪ ،‬الَ‪ ،‬ضا‪ .‬ثۇ‪ ،‬ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچي‪ ،‬ھەِّىسىٓ ذەۋەضزاض ئبٌالھ جەضىپىسىٓ‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ‪ ،‬ئبٍەجٍەضٔىڭ جۈظۈٌۈـي پۇذحب‪ ( ،‬ئەلىسە‪ ،‬ئەھىبَ‪ ،‬ۋەظ ۋە لىؽؽىٍەض ) جەپؽىٍىٌ ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ چۈـىٕىفٍىه وىحبثحۇض » ( ‪.) 1‬‬ ‫ثۇ لۇضئبْ ھەلمىسىىي ضوـەْ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ‪ ،‬وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسىغبْ ٍۀە ثىط‬ ‫ئبٍەت وەٌگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبٍەت ۋەھىَٕىڭ ئەۋەجىٍىفىٕىڭ ئەڭ ئبؼبؼٍىك ؼەۋەثىٕي وۆضؼەجّەوحە‪:‬‬

‫ِ ِ ِ‬ ‫أاَ​َل تَػ ْعب ُدوا إِاَل ا ِ‬ ‫ُ‬ ‫اَّللَ إن ِاِن لَ ُك ْم مْنوُ نَذ ٌير َوبَشّيٌ‬

‫( ئېَحمىٕىي ) « ؼىٍەض پەلەت ئبٌالھ لىال ئىجبزەت لىٍىڭالض‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي‪ِ ،‬ەْ ؼىٍەضگە ئبٌالھ‬ ‫جەضىپىسىٓ ئەۋەجىٍگەْ ھەلىمەجٕي ٍەجىۈظگۈچي‪ٍ ،‬ۀي ( وبپىط ثوٌؽبڭالض ؼىٍەضٔي ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ئبظاثىسىٓ ) ئبگبھالٔسۇضغۇچي‪ ( ،‬ئىّبْ ئېَحؽبڭالض ئبٌالھ ٔىڭ ِۇوبپبجي ثىٍەْ ؼىٍەضگە ) ذۇؾ‬ ‫ذەۋەض ثەضگۈچىّەْ » ( ‪.) 2‬‬ ‫ئبٔسىٓ ؼۆظ ئبذىطەجىە وەٌحۈضۈٌگەْ ( ‪ .) 4 - 3‬چۈٔىي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ھبٍبجمب ثوٌغبْ ئبوحىپ‬ ‫ِۇزاذىٍىؽي زەپ لبضاـمب ثوٌىسىغبْ ۋەھىَٕىڭ ِەلؽىحي پەلەت ئبذىطەجىە ھەلىمىٌ جۈضزە ئىّبْ‬ ‫ئېَحىٍغبٔسا ۋۇجۇزلب چىمىسۇ‪ .‬ئبذىطەجىە ئىّبْ ئېَحّىغبْ ثىطؼىگە ۋەھىَٕىڭ پبٍسىؽي ٍۇلّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ۋەھىٌ ئۇٔىڭغب ھېچٕەضؼە زېّەٍسۇ‪ .‬چۈٔىي ثۇٔساق ثىط وىفي ۋەھىَگە ٔىؽجەجەْ ووض‪ ،‬گبغ ۋە‬ ‫جىٍؽىعزۇض‪ .‬ئۇ ۋەھىٌ وۆضؼەجىۀٕي وۆضەٌّەٍسۇ‪ ،‬زېگۀٍىطىٕي ئبڭٍىَبٌّبٍسۇ ۋە ۋەھىٌ ثىٍەْ‬ ‫زىئبٌوگ لۇضاٌّبٍسۇ‪.‬‬

‫‪191‬‬

‫ئبذىطەجىە ئىّبْ ثىٍەْ ضىعىك ھەلمىسىىي ئۀسىفە ئبضىؽىسا ثىط ِۇٔبؼىۋەت ثبض‪ .‬ـۇڭب ؼۈضىسە‬ ‫ئبذىطەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ جۆۋۀسىىي ئبٍەت وەٌگەْ‪:‬‬

‫اَّللِ ِرْزقُػها ويػ ْعلَم مستَػ َقارَىا ومستَػوَد َعها ُكلٌّ ِٓت كِتَ ٍ‬ ‫وما ِمن َداباٍة ِٓت ْاْل َْر ِ ِ‬ ‫اب ُمبِ ٍ‬ ‫ي‬ ‫َُ ْ ْ َ‬ ‫َ​َ ْ‬ ‫ض إاَل َعلَى ا َ َ َ ُ ُ ْ‬

‫« ٍەض ٍۈظىسىىي پۈجۈْ جبٍٔىمالضٔىڭ ھەِّىؽىگە ضىعىك ثىطىفٕي ئبٌالھ ئۈؼحىگە ئبٌسى‪ .‬ئبٌالھ‬ ‫ھەض جبٍٔىمٕىڭ جۇضاض جبٍىٕي ۋە وۆچۈپ ثېطىپ ِبوبٍٔىفىسىغبْ جبٍىٕي ثىٍىسۇ‪ .‬ثۇالضٔىڭ‬ ‫ھەِّىؽي ٔبھبٍىحي ئېٕىك ـەوىٍسە ذبجىطىٍۀگەْ ۋە لبٔۇٔىَەت ثىٍەْ ثەٌگىٍۀگەْ » ( ‪.) 6‬‬ ‫ھبٍبجٕىڭ ؼۇ ثىٍەْ ثبـٍىٕىپ ؼۇ ئۈؼحىسە لبٍىُ جبپمبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئبٍەت ثۇ ؼۈضىسە‬ ‫ئوضۇْ ئبٌّبلحب ( ‪ .) 7‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ثۇ ٔۇلحىسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثىئوٌوگىَىٍىه ھبٍبجٕىڭ ِۀجەؼي‬ ‫ثوٌغبْ ؼۇ ثىٍەْ ِۀىۋى ھبٍبجٕىڭ ؼۈٍي ثوٌغبْ ۋەھىٌ ئبضىؽىسا ٍېپىك ھبٌسا ظىچ ِۇٔبؼىۋەت‬ ‫لۇضۇٌّبلحب‪ .‬ئبٌالھ ٍبغسۇضغبْ ضەھّەت ٍبِغۇضى ثىٍەْ ئۆٌۈن ظېّىٕ​ٕي جىطىٍسۈضۈـي ئۈؼحىسىٓ‪،‬‬ ‫ئۆٌگۀسىٓ وېَىٕىي لبٍحب جىطىٍىؿ جىٍغب ئېٍىٕىغبْ‪ « :‬ؼىٍەض ئۆٌگۀسىٓ وېَىٓ چولۇَ‬ ‫جىطىٍىؽىٍەض! » زېؽەڭ‪ ،‬وۇفطى پبجمىمىغب پبجمبٔالض ‪ « :‬ثۇ پەلەت ضوـەْ ؼېھىطزۇض ( وۆظ‬ ‫ثوٍبِچىٍىمحۇض ) » زېَىفىسۇ ( ‪.) 7‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ئىٕؽبٕٔىڭ ثبٍبـبجچىٍىك ۋە ٍولؽۇٌٍۇق ثىٍەْ ئېّحىھبْ لىٍىٕغبْ ئىىىي‬ ‫ھبٌىحىسە ٔبِبٍەْ لىٍغبْ ئىىىي ذىً پوظىحؽىَىؽي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ‬ ‫پوظىحؽىَە‪ ،‬ثبٍ​ٍىك ثىٍەْ ٍولؽۇٌٍۇلحب ثىط ئېّحىھبْ ثبضٌىمىٕي وۆضەٌّىگەْ پبضاؼەجؽىع ئىٕؽبٕٔىڭ‬ ‫ئەلٍي وۆضؼىحىپ ئۆجۈٌگەْ‪ .‬ھەض پبضاؼەت ئىگىؽي ئۆظىگە ئبِبٔەت لىٍىٕغبْ ـەٍئىٍەضٔىڭ ثبضٌىمي‬ ‫ۋە ٍولٍىمىٕي‪ ،‬ئبٌالھ ئبٌسىسىىي ؼەِىّىَىحىگە جەؼىط وۆضؼىحىسىغبْ ثىط ئبِىً زەپ لبضىّبٍسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫ھەي لىٍغۇچ ِەؼىٍە ئەِەغ‪ .‬ـۇڭب ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈن ِۇئّىٓ ھبٍبجىٕىڭ ِەضوىعىسىٓ ئوضۇْ ئبٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫لوٌغب وىطگەْ ٍبوي لوٌسىٓ چىمىپ وەجىەْ ٔەضؼىٍەض وبِبي ئەھٍي ئۈچۈْ ئوذفبـحۇض‪ .‬ذبَ‬ ‫ئەلىٍ​ٍەض ئبِبٔەجٕي ِۈٌىىَەت ( ئۆظىٕىڭ ِۈٌىي ) زەپ ئوٍالپ لبٌىسۇ‪ِ .‬ۇـۇٔساق ئوٍالپ‬ ‫لبٌغبٍٔىمٕىڭ جەثىئي ٔەجىجىؽي جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ودةٍ لَيَػ ُقولُ ان َما َُْيبِسوُ أَ​َ​َل يَػوَـ َ​َيْتِي ِ‬ ‫ص ُروفًا َعْنػ ُه ْم‬ ‫ي‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫َ‬ ‫اب إِ َ​َل أُامة َم ْع ُد َ‬ ‫س َم ْ‬ ‫ْ‬ ‫َولَئ ْن أَ اخ ْرًَن َعْنػ ُه ُم الْ َع َذ َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫وح َ ِ​ِ‬ ‫اْلنْسا َف ِمناا ر ْ​ْتَةً ّتُا نَػَز ْعنَ َ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ور (‪)9‬‬ ‫وس َك ُف ٌ‬ ‫َ​َ‬ ‫اىا مْنوُ إناوُ لَيَػئُ ٌ‬ ‫َ‬ ‫اؽ ِب ْم َما َكانُوا بو يَ ْستَػ ْهزئُو َف (‪َ )8‬ولَئ ْن أَ َذقْػنَا ْ َ‬

‫ئەگەض ثىع ئۇالضغب ٔبظىً ثوٌىسىغبْ ئبظاثٕي چەوٍىه ۋالىث وېچىىحۈضؼەن‪ ،‬ئۇالض چولۇَ‬ ‫( ِەؼرىطە لىٍىؿ ٍۈظىؽىسىٓ )‪ « :‬ئبظاة ٔېّىفمب چۈـّەٍسۇ؟ » زەٍسۇ‪ ،‬ضاؼحال ئۇالضغب اﷲ ٔىڭ‬ ‫ئبظاثي چۈـىەْ وۈٔسە‪ ،‬ئۇالض لبچىسىغبْ ٍەض جبپبٌّبٍسۇ‪ ،‬ئۇالض ِەؼرىطە لىٍغبْ ئبظاة ئۇالضٔي‬ ‫لوضـىۋاٌىسۇ‪ .‬ئەگەض ثىع ثىطەض ئىٕؽبٔغب ضەھّىحىّىعٔي جېحىحؽبق ( ٍۀي ٔېّىحىّىعٔي ثەضؼەن )‪،‬‬ ‫ئبٔسىٓ ئۇٔي ئۇٔىڭسىٓ جبضجىۋاٌؽبق‪ ،‬ئۇ چولۇَ ( اﷲ ٔىڭ ضەھّىحىسىٓ ) ئۈِىسؼىعٌىٕىپ وېحىسۇ‪،‬‬ ‫وۇفطأي ٔېّەت لىٍىسۇ ( ‪.) 9 - 8‬‬ ‫ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ جۇضغبْ لەۋٍِەض ثبضٌىك پەٍغەِجەضٌەضزىٓ ِۆجىعە جەٌەپ لىٍغبْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھّۇ ثۇٔىڭسىٓ ِۇؼحەؼٕب ئەِەغ ئىسى‪ِ .‬ۇـطىىالض « ٔېّىفمب ئۇٔىڭغب ثىط ذەظىٕە‬ ‫چۈـّىسى؟ ٍبوي ئۇٔىڭ ثىٍەْ ثىٍ​ٍە ( ئۇٔي جەؼحىمالٍسىغبْ ) ثىطەض پەضىفحە وەٌّىسى؟ » ( ‪) 12‬‬ ‫زېَىفىۀىسى‪.‬‬

‫‪192‬‬

‫ثىط لبٔچە ؼۈضىسە ئىٕىبضچي لەۋٍِەضٔىڭ ثۇ ذىً ِۆجىعە جەٌەپٍىطىٕي وۆضۈپ ئۆجىۀىسۇق‪.‬‬ ‫ئەؼٍىسە ئۇالضٔىڭ ظېھٕىسە ھەلىمەجٕي ئىٕىبض لىٍىؿ ئۈچۈْ ثبھبٔە ئىعزەؾ پوظىحؽىَىؽي ٍبجّبلحب‬ ‫ئىسى‪ .‬ثۇ ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ لىؽؽەٌەضزە ھبالن لىٍىٕغبْ لەۋٍِەض ھەلمىسىىي ثبٍبٔالض ثۇ‬ ‫ثبھبٔىٕىڭ ٍبٌغبْ ثبھبٔە ئىىۀٍىىىٕي وۆضؼىحىپ ثەضِەوحە‪ .‬ؼۈضىسە ھبالوىحي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‬ ‫لەۋٍِەضگە جەٌەپ لىٍغبْ ِۆجىعىٍىطى وەٌسى‪ٔ .‬ەجىجە ٔېّە ثوٌسى؟ ئۇالضٔىڭ ثۇ ِۇئبِىٍىؽي‬ ‫ئۆظٌىطىٕىڭ ھبالوىحىٕىڭ ثبـٍىٕىفىغب ۋە لبٍحۇضۇؾ ِۇِىىٓ ثوٌّبٍسىغبْ ٍوق ثوٌۇـمب ئېٍىپ‬ ‫ثبضزى‪ .‬ئىالھي لبٔۇٕٔىڭ جەلەظظاؼي ِۇـۇٔساق ئىسى‪ .‬ئىٕىبضچىالض ئبٌسى ثىٍەْ ِۆجىعە جەٌەپ‬ ‫لىٍىسۇ‪ ،‬ئبٔسىٓ جەٌەپ لىٍغبْ ِۆجىعىٍەض وېٍىسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ ئۇالض ٍۀىال ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ جۇضىسۇ‬ ‫ۋە ِۆجىعىٕي « ؼېھىط » ٍبوي « ئەپؽۇْ » زېگۀسەن ثىط ثبھبٔە ثىٍەْ ئىٕىبض لىٍىسۇ‪ٔ .‬ەجىجىسە‬ ‫ئۇالض ھەلمىسە ئىالھىٌ لبضاض ثېطىٍىسۇ ۋە ھۆوۈَ ئىجطا لىٍىٕىپ‪ ،‬ئۇالض جبضىد ثەجٍىطىگە وۆِۈٌۈپ‪ ،‬ثىط‬ ‫ئىجطەجىە ئبٍ​ٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ئەلىً زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وەجىەْ ئەلىً ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئەلىً ( چۈـۀچە ) ئبذىطەجحىٓ‬ ‫ٔېؽىۋە ئبالٌّبٍسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك‬ ‫يد ْ‬ ‫اٖتَيَاةَ الدنْػيَا َوِزينَػتَػ َها نػُ َو ِّ‬ ‫َم ْن َكا َف يُِر ُ‬ ‫ؼ إِلَْي ِه ْم أ َْع َما َ​َلُْم ف َيها َوُى ْم ف َيها َ​َل يػُْب َخ ُسو َف (‪ )15‬أُولَئِ َ‬ ‫اِ‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫صنَػعُوا فِ َيها َوَ​َب ِط ٌل َما َكانُوا يَػ ْع َملُو َف (‪)16‬‬ ‫اار َو َحبِ َ‬ ‫ط َما َ‬ ‫س َ​َلُْم ِٓت ْاْلَخَرة إاَل الن ُ‬ ‫الذي َن لَْي َ‬

‫« ( لىٍغبْ ٍبذفي ئەِەٌٍىطى ثىٍەْ پەلەت ) ھبٍبجىٌ زۇَٔبٔي ۋە ئۇٔىڭ ظىجۇظىٕ​ٕىحىٕي ( ٍۀي‬ ‫زۇَٔبٔىڭ ٔېّەجٍىطىٕي ) وۆظٌەٍسىغبْ وىفىٍەضگە ئۇالضٔىڭ ئەِەٌٍىطىٕىڭ ئەجطىٕي ثۇ زۇَٔبزىال‬ ‫جوٌۇق ثېطىّىع‪ ،‬زۇَٔبزا ئۇالضٔىڭ ئەجطىسىٓ ھېچ ٔەضؼە وېّەٍحىٍّەٍسۇ‪ .‬ثۇٔساق وىفىٍەضگە‬ ‫ئبذىطەجحە زوظاذحىٓ ثبـمب ٔەضؼە ٍولحۇض‪ ،‬ئۇالضٔىڭ لىٍغبْ ئىفٍىطى ٍولمب چىمىطىٍىسۇ‪،‬‬ ‫لىٍغبْ( ٍبذفي ) ئەِەٌٍىطى ھېؽبثمب ئېٍىّٕبٍسۇ » ( ‪.) 16 - 15‬‬ ‫ؼۈضىسە لىؽؽەٌەض ثبٍبْ لىٍىٕىفحىٓ ثۇضۇْ‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەض ثىٍەْ ِۇٔىىطٌەضٔىڭ ھبٍبت‪ِ ،‬بي ‪-‬‬ ‫ِۈٌۈن‪ ،‬زۇَٔب‪ ،‬ثبٍ​ٍىك‪ٍ ،‬ولؽۇٌٍۇق‪ ،‬ئبٌالھ‪ ،‬ئىٕؽبْ‪ ،‬پەٍغەِجەضٌىه ۋە ۋەھىٌ ھەلمىسىىي‬ ‫چۈـۀچىٍىطى ئبضىؽىسىىي ئبؼّبْ ‪ -‬ظېّىٓ لەزەض چوڭ پەضىمٍەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ۋە ئبذىطىسا ثۇ‬ ‫ئىىىىؽىٕىڭ ثبضاۋەض ثوٌّبٍسىغبٍٔىمي ئىپبزىٍۀگەْ ‪ « :‬ئۇالضٔىڭ ئەھۋاٌي ثىط ‪ -‬ثىطىگە ئوذفبِسۇ؟‬ ‫» ( ‪ .) 24‬ئبٔسىٓ ؼۈضىسە لىؽؽەٌەض ثبٍبْ لىٍىٕىفمب ثبـالٔغبْ‪.‬‬ ‫ئبٌسى ثىٍەْ لۇضئبٔسا ضەؼۇٌالضٔىڭ (ئەٌچىٍەضٔىڭ) جۇٔجىؽي ؼۈپىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‬ ‫ھەظضىحي ٔۇھٕىڭ لىؽؽىؽي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ھەظضىحي ٔۇھ لىؽؽىؽي ئبضلىٍىك ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي‬ ‫ۋە ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ذىحبة لىٍىٕغۇچىٍىطىغب ‪ « :‬جۇغَبْ (ئىؽَبْ) ثوٌغبْ ٍەضزە جوپبْ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئەگەض ثىط ٍەضزە جۇغَبْ ثوٌؽب‪ ،‬جوپبٕٔىڭ لوپۇـىٕي وۈجۈڭالض‪ .‬ثىطاق‪ ،‬جوپبْ ئىّبْ ئېَحمبٔالض ئۈچۈْ‬ ‫ثىط ضەھّەت‪ ،‬ئبؼىٌ ثوٌغۇچىالض ئۈچۈْ ثىط پبالوەجحۇض‪ .‬ئبؼىٌ لەۋٍِەض ـۇٔساق جەوەثجۇضٌىفىپ‬ ‫وېحىسىغبْ ثوٌۇپ‪ « ،‬ثىعٔي لوضلۇجمبْ ئبظاثٕي چۈـۈضۈپ ثبلمىٓ » ( ‪ ) 32‬زېگۈزەن زەضىجىسە‬ ‫ھەززىسىٓ ئبـىسۇ‪.‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ئبظغۇٍٔۇلٕىڭ ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىؽي ئىسى‪ .‬ئبؼىٌ لەۋَ ئۆظىٕىڭ ھۆض ئىطازىؽي ثىٍەْ‬ ‫ئؽىَبْ لىٍىفٕي جبٌٍىغبٔىسى‪ .‬زىٍالضزىىىٕي ثىٍگۈچي ئبٌالھ ھەظضىحي ٔۇھمب ‪ « :‬لەۋِىڭسىٓ‬ ‫ئىٍگىطى ؼبڭب ئىّبْ ئېَحمبٔالضزىٓ ثبـمب ٍۀە ئىّبْ ئېَحمۇچىالض ثوٌّبٍسۇ » زەپ ذەۋەض ثېطىسۇ‬ ‫( ‪ ) 38‬ۋە ھەظضىحي ٔۇھٕي وېّە ٍبؼبـمب ثۇٍطۇٍسۇ‪ .‬ۋەھىَٕىڭ ثبضٌىك زەۋضٌەضزىىي ِۇئّىٍٕەضگە ۋە‬ ‫‪193‬‬

‫ئىجطەجي ئبٌەَ ئۈچۈْ ئبچچىك ؼبۋاق لىٍىپ ؼۇٔغبْ ثۇ لىؽؽەزە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسىغبْ‬ ‫ثىط ٔۇلحب ثبض‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ھەظضىحي ٔۇھمب ثېطىٍگەْ ئەِىط « لۇضۇلٍۇلحب ‪ /‬چۆٌسە وېّە ٍبؼبؾ » ئىسى‪.‬‬ ‫ئبؼىٌ لەۋِي ئۇٔي ٍۀە ِەؼرىطە لىٍىفمب ثبـالٍسۇ ( ‪ .) 38‬ثەٌىىُ ئۇالض « ثۇٔىڭ زېڭىعى لەٍەضزە؟‬ ‫» زەپ ِەؼرىطە لىٍىفمبٔىسى‪ .‬ثۇ لىؽؽە ئبضلىٍىك ضەؼۇٌۇٌالھمب ۋە ثبضٌىك ِۇئّىٍٕەضگە‪ :‬ؼەْ چۆٌسە‬ ‫‪ /‬لۇضۇلٍۇلحب وېّە ٍبؼب! زېڭىع الظىُ ثوٌؽب‪ ،‬زېڭىعٔي ضەثجىڭ ئبٌسىڭغب ئېٍىپ وېٍىسۇ‪ ،‬زېّەوچي‬ ‫ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ئبلىۋەجحە جۇغَبْ ثوٌغبْ ٍەضزە جوپبْ ثوٌىسىغبٍٔىمىسىٓ ئىجبضەت ئىالھىٌ ھۆوۈَ‬ ‫ضېئبٌٍىممب ئبٍالٔسى ۋە « جؤۇضزىٓ ؼۇ ئېحىٍىپ چىمحي » ( ‪ .) 40‬ھەظضىحي ٔۇھ « جبغالضزەن‬ ‫ھەٍۋەجٍىه زوٌمۇٔالض ئبضىؽىسا ٍوي ئېٍىفمب ثبـٍىغبْ وېّىسىٓ‪ ،‬ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ جۇضغبْ‬ ‫ئوغٍىٕي وۆضزى ۋە زازا ِېھطى لەٌجىسە لبٍٕبپ جېفىپ ئۇٔي وېّىگە چبلىطزى‪:‬‬ ‫« ئي ئوغٍۇَ‪ ،‬ثىع ثىٍەْ ثىٍ​ٍە وېّىگە چىممىٓ‪ ،‬وبپىطالض ثىٍەْ ثىٍ​ٍە ثوٌّىغىٓ! » زەپ‬ ‫جوۋٌىسى ( ‪ .) 42‬ثۇ ٔۇلحىسا ھەظضىحي ٔۇھٕىڭ وېّىگە چبلىطىفي ثىٍەْ ئىّبٔغب چبلىطىفي‬ ‫ئوذفبؾ ِۀىٕي ثىٍسۈضِەوحە‪ .‬ثۇٔىڭسا ئىٕىبضچي ئوغٍىٕىڭ وېّىگە چىمىفي ثىٍەْ ئىّبْ‬ ‫ئېَحىفي ئوذفبؾ ِۀىگە ئىگە ثوالجحي‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ئوغٍي ئىّبٕٔىڭ ئوضٔىغب ئىٕىبضٔي ‪ /‬وۇپطىٕي‬ ‫جبٌٍىسى‪ .‬زېّىؽىّۇ‪ ،‬ھەظضىحي ٔۇھ وېّە ٍبؼبـحىٓ ثۇضۇْ ثۇ ھەلىمەت ئۇٔىڭغب ئەؼىەضجىٍگۀىسى‪:‬‬ ‫« ( ثۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ) ئۆظٌىطىگە ظۇٌۇَ لىٍغبٔالض ھەلمىسە ِبڭب ؼۆظ ئبچّىغىٓ! ئۇالض چولۇَ ( جوپبْ‬ ‫ثبالؼىسا ) غەضق لىٍىٕىسۇ » ( ‪.) 47‬‬ ‫« ئي ظېّىٓ ؼۈٍىڭٕي ٍۇجمىٓ‪ ،‬ئي ثۇٌۇت جبضلىغىٓ! » ئەِطى ثىٍەْ ٍەض ۋە ئبؼّبْ ضەثجىٕىڭ‬ ‫ئەِطىگە ثوٍؽۇٔسى‪ .‬ھبالن لىٍىٕغبْ لەۋِسىٓ وېَىٓ ئىالھىٌ ھبالوٕىڭ ثبضٌىك جىٍالضزىٓ ئۈؼحۈْ‬ ‫ثوٌغبْ ئېٕىك ۋە لەجئىٌ ثوٌغبْ جىٍي ظۇۋأغب وەٌسى‪ ،‬ھەلىمەت ھبالن ؼۈضىحىسە ِۇٔساق زېسى‪« :‬‬ ‫ظاٌىُ لەۋَ ھبالن ثوٌؽۇْ! » (‪.)44‬‬ ‫ئوغٍي ئۈچۈْ « ضەثجىُ! ئوغٍۇَ ِېٕىڭ ئبئىٍەِسىىىٍەضزىٓ ئىسى » زېگەْ ھەظضىحي ٔۇھمب‬ ‫ئىّبْ ئبئىٍىؽىسىٓ ثوٌّىغبٔالضٔىڭ ئبئىٍە ئەظاؼي لبجبضىسىٓ ھېؽبثالّٔبٍسىغبٍٔىمي ئەؼٍىحىٍىپ‪« :‬‬ ‫ئي ٔۇھ! ئۇ ئبئىٍەڭسىىىٍەضزىٓ ئەِەغ! » زېَىٍسى ( ‪ .) 46 - 45‬ھەظضىحي ٔۇھ زىٍىسىٓ‬ ‫ِۇـۇٔساق ثىط جۇٍغۇ ئۆجىۈظگۀٍىىي ئۈچۈْ جەۋثە لىٍسى ۋە ِەغپىطەت جىٍىسى ( ‪ .) 47‬ئبزەجحىىي‬ ‫وىفىٍەض گۇٔبھٍىطى ئۈچۈْ جەۋثە لىٍىسۇ‪ ،‬ـۇٔساق ئەِەؼّۇ؟ ئەِّب ئبٌالھ لب ٍېمىٓ ثوٌغبْ ٔەثىٍەض‬ ‫غبپىً ھبٌسا ئبٌغبْ ثىط ٔەپىؽي ئۈچۈّٔۇ جەۋثە لىٍىسۇ‪ .‬ثۇِۇ ِۇـۇٔىڭغب ئوذفبؾ ثىط جەۋثە ئىسى‪.‬‬ ‫ئىىىىٕچي لىؽؽە ئبز لەۋِىٕىڭ لىؽؽىؽي ئىسى‪ .‬ثۇ لىؽؽەزە ھەظضىحي ٔۇھٕىڭ ئوضٔىٕي‬ ‫ھۇز‪ ،‬ئبؼىٌ ٔۇھ لەۋِىٕىڭ ئوضٔىٕي جەوەثجۇض ئبز لەۋِي ئبٌغبٔىسى ( ‪ .) 60 - 50‬ثۇ ؼۈضىگە ئىؽُ‬ ‫لىٍىپ ثېطىٍگەْ ثۇ ثۆٌەوحە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ لىؽؽۀىڭ ثىٍىٕگەْ لەھطىّبٍٔىطى جبضىرحب ٍبـبپ‬ ‫ئۆجىەْ ھۇز پەٍغەِجەض ۋە ئبز لەۋِي ئىسى‪ .‬ئەِّب‪ ،‬ثۇ لىؽؽۀىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ِۇھىحىسىىي ثبؾ‬ ‫لەھطىّبٍٔىطى ھەظضىحي ِۇھەِّەز ۋە لۇضەٍؿ لەثىٍىؽي ئىسى‪ .‬ثەٌىىُ لىؽؽە لەھطىّبٍٔىطىٕي‬ ‫ئىؽىُ ۋە جىؽىّالضزىٓ ذبٌىٌ ھبٌسا پوظىحؽىَىؽىٕي ٔەظەضگە ئېٍىپ جۇضۇپ ئولۇغبْ ۋالحىّىعزا‪،‬‬ ‫لەھطىّبٔالضٔىڭ ئىؽّىٕي « ئىّبْ » ۋە « وۇپطى » ۋەٍبوي « ئبٌالھ لب ئىفۀچ لىٍىؿ » ۋە « ئبٌالھ‬ ‫لب ئىفۀچ لىٍّبؼٍىك » زەپ لوٍۇـمب ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ لىؽؽە ئىچىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثىط ٔۇلحىغب زىممەت‬ ‫لىٍّبؼحىٓ ئۆجۈپ وەجىىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬لەۋَ ضەثجىگە ۋە ئۇٔىڭ ئەٌچىؽىگە ئبؼىٌ ثوٌغبْ‬ ‫ۋالحىسا ھەض ثىط ئۇچىغب چىممبْ جەضؼب‪ ،‬ـەپمەجؽىعٔىڭ ثۇٍطىمىغب ثوٍۇْ ئەگىۀىسى ( ‪ .) 59‬ثۇ‬ ‫ئېٍىفىپ لبٌغبْ ؼبضاڭٕىڭ ئىفىغب ئوذفبٍسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئەگەض ثىطؼي ثبؾ ئىگىفىە جىگىفٍىه ظاجمب‬ ‫‪194‬‬

‫لبضـي گەزۀىەـٍىه لىٍؽب‪ ،‬جىه جۇضۇـمب جىگىفٍىه ٍەضزە جىه جۇضاٌّبٍسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەت ِبٔب ثۇ‬ ‫ھەلىمەجٕىڭ ثىط ثبٍبٔىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىسىىي ئۈچىٕچي لىؽؽە ؼەِۇز لىؽؽىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ئبز ۋە ؼەِۇز لىؽؽىٍىطىٕىڭ ئبضلىّۇ ‪-‬‬ ‫ئبضلب ثبٍبْ لىٍىٕىفىٕىڭ ثىط ؼەۋەثي ثبض‪ .‬چۈٔىي ئىىىي لەۋَ ئبضىؽىسا ھەَ لبٔساـٍىك ھەَ‬ ‫ئىٕىبضزا ئوذفبـٍىك ھەَ ئىٕىبضچي ئەلىً ٔۇلحىؽىسىٓ ثىطزەوٍىه ِەۋجۇت‪ .‬جبضىرىٌ ِۀجەٌەضزە‬ ‫ئبز لەۋِي « ثىطىٕچي ئبز »‪ ،‬ؼەِۇز لەۋِي « ئىىىىٕجي ئبز » زەپ جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ؼەِۇز لەۋِي‬ ‫ھبالن لىٍىٕغبْ ثىطىٕچي ئبز لەۋِىٕىڭ لبٌسۇلٍىطى زەپ لبضىٍىسۇ‪ .‬ثۈگۈٔىي ٍەِۀٕىڭ ؼبٔب ضاٍۇٔي‬ ‫ثىٍەْ ئوِّبْ ئبضىؽىسىىي ؼبھىٍغب پبضاٌٍېً ثوٌغبْ ثىط جبٍسا‪ٍ ،‬ۀي ھبزضاِەۋت ( ئۆٌۈن ٍېفىً )‬ ‫ضاٍؤىسا ٍبـىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ جبً ٍېطىُ ئبضإٌىڭ ئۈچحىٓ ئىىىي لىؽّىٕي ئىگٍىگەْ ۋە ئۆٌۈِٕىڭ‬ ‫ٍۀە ثىط ئىؽّي ثوٌغبْ ضۇثۇي ذەٌىً چۆٌىٕىڭ ئبذىطلي ئۇچىغب جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ئبٌەَ ثوـٍىمىسىٓ‬ ‫ئېٍىٕغبْ ؼۈضەت لبجبضٌىك ِەٌۇِبجالض ئبؼبؼىسا ئېٕىمالٔغبْ لەزىّمي ئىطەَ ـەھطى ۋە ئبز‬ ‫ِەزۀىَىحىٕىڭ ئىعٔبٌىطى ثەظى جبٍالضزا ‪ِ 12‬ېحىطزىٓ ئبضجۇق لۇَ ثبضذبٍٔىطى ئبؼحىسىٓ‬ ‫چىممبٔىسى‪ .‬ئىؽّي جىٍالضزا زاؼحبْ ثوٌغبْ ئىطەَ ـەھطىٕي ثىٕب لىٍغبْ ئبز ِەزۀىَىحي لۇضئبٔسا‬ ‫جەپؽىالجي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثىط ئبپەت ؼەۋەثىسىٓ ھبالن ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ لبٌسۇلٍىطى ٍېطىُ‬ ‫ئبضإٌىڭ ـىّبٌىغب لبضاپ وۆچۈپ‪ ،‬ثۈگۈْ ِەزائىٕي ؼبٌىھ ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ـەھەضٔىڭ ٍېمىٓ‬ ‫ئەجطاپىغب جبٍالـمبْ ۋە لوضاَ جبـالض ئوٍۇپ ٍبؼبٌغبْ‪ ،‬ثىٕبٌىطى ھبظىطِۇ زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىىسەن‬ ‫ھەـەِەجٍىه ؼەٌحۀەجٕي ئەؼٍىحىسىغبْ ھىجىط ضاٍؤىغب وەٌگۀىسى‪.‬‬ ‫ؼەِۇز « ئبظ ؼۇ » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ھىجىط ضاٍؤىسا گۈٌٍۀگەْ ثۇ ِەزۀىَەت ھۆي ‪-‬‬ ‫ٍېغىٓ ٔبھبٍىحي ئبظ ثوٌغبْ ثىط ضاٍؤٕي ثوؼحبٍٔىممب ئبٍالٔسۇضغبٔىسى‪ .‬ثۇ ِەزۀىَەجٕىڭ ؼىطى‬ ‫ئۇالضٔىڭ ؼۇٔي جىجەـٍىه ثىٍەْ ئۈٔۈٍِۈن ھبٌسا ئىفٍەجىەْ ؼىؽحېّىٕي ۋۇجۇزلب‬ ‫وەٌحۈضگۀٍىىىسە ئىسى‪ .‬لوضاَ جبـالضزىٓ ئوٍۇپ ٍبؼبٌغبْ وۆپ لەۋەجٍىه ـەھەضٌەضزە ٍبـىغبْ‬ ‫ؼەِۇز لەۋِي لوضاَ جبؾ ـەھەضٌەض ئبضىؽىسا جبـالضٔي ئوٍۇپ ٍبؼىغبْ لبٔبٌالض ثىٍەْ ثىٍەْ ثۇ‬ ‫ـەھەضٌەضگە ؼۇ ئېٍىپ وەٌگەْ ۋە ؼۇٔي ؼبلٍىَبٌىغبْ ثوٌۇپ‪ٍ ،‬ىٍٕىڭ لۇضغبلچىٍىك ِەظگىٍىسە‬ ‫ئبِجبضٌىطىسىىي ؼۇ ثىٍەْ چۆٌٕىڭ ثىط چېحىٕي ثوؼحبٍٔىممب ئبٍالٔسۇضغبٔىسى‪.‬‬ ‫ثۇ ئىىىي لىؽؽۀىڭ لۇضئبٔسا ھەِّە جبٍسا ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب ثبٍبْ لىٍىٕىفٕىڭ ؼىطى‬ ‫جۆۋۀسىىي ؼوئبٌغب ِۇجەؼؽەٍِەـىەْ‪ٍ .‬ۀي‪:‬‬ ‫ؼەِۇز لەۋِي ٔېّە ئۈچۈْ ـەھەضٌىطىٕي لوضاَ جبـالضٔي ئوٍۇپ ثىٕب لىٍغبْ؟‬ ‫ثۇ ؼوئبٌٕىڭ جبۋاثي ٔبھبٍىحي ئېٕىك‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئۆجّۈـحە ئەجسازٌىطى ثوٌغبْ ئبز ِەزۀىَىحي‬ ‫چۆٌٕىڭ ٍۀە ثىط چەت لىؽّىسا ـەھەضٌەض ۋە جىٍالضزا زاؼحبْ ثوٌغبْ ئىطەَ ثبغٍىطىٕي ثەضپب‬ ‫لىٍغبٔىسى‪ .‬ئەِّب ثۇ پبضالق ِەزۀىَەت گۇِطاْ ثوٌغبْ‪ .‬ثۇ ھبالوەجحىٓ ؼبق لبٌغبٔالض ‪ -‬ؼەِۇز‬ ‫ِەزۀىَىحىٕي ثەضپب لىٍغۇچىالض ئەجسازٌىطىٕىڭ ھبالوىحىٕىڭ ؼەۋەثىٕىڭ ھەلىمەجٕي ئىٕىبض لىٍىفحب‬ ‫چىڭ جۇضغبٍٔىمىسىٓ زەپ لبضىّبؼحىٓ‪ « ،‬ثىٕب ِبجېطىَبٌٍىطى »ٔىڭ پۇذحب ثوٌّبؼٍىمي زەپ‬ ‫لبضىغبٔىسى‪ .‬ئۇالضٔىڭ ثۇ لىڭغىط چۈـۀچىؽىٕىڭ ـەوىٍ​ٍىٕىفىسە‪ ،‬ئبزى ‪ -‬ئۇال ِەزۀىَىحىٕي ثەضپب‬ ‫لىٍغبْ لەزىُ ئەجسازٌىطىٕىڭ ِېّبضچىٍىمحب لۇِٕي ئبؼبؼٍىك ِبجېطىَبي لىٍىپ ئىفٍەجىۀٍىىي ۋە‬ ‫ئبلىۋەجحە ثۇ ِەزۀىَەت ٍېمىٍىپ ۋەٍطاْ ثوٌغبٍٔىمي ؼەۋەة ثوٌغبٔىسى‪ .‬ئۇالض ثۇ جەجطىجىسىٓ ؼبۋاق‬ ‫ئبٌغبٍٔىمحىٓ ثۇ ذبجبٌىمٕي جەوطاضالـٕي ذبٌىّىغبْ‪ِ .‬ەزۀىَەجٍىطىٕي لوضاَ جبـالض ئۈؼحىسە ثىٕب‬ ‫لىٍغبٔىسى‪ .‬ئۇالض ئۆٍ​ٍىطىٕي ۋە ـەھەضٌىطىٕي لوضاَ جبـالضٔي ئوٍۇپ ٍبؼىسى‪ٍ .‬ۀي ثۈگۈٔىي جەثىط‬ ‫‪195‬‬

‫ثىٍەْ ئېَحمبٔسا‪ ،‬ـەھەضٌىطىٕىڭ ئبؼحي ‪ -‬ئۈؼحي لوضاَ جبؾ ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ٔەظىطىسە ثۇ‬ ‫ٍەض جەۋضەؾ ۋە ثوضاْ ‪ -‬چبپمۇٔغب چىساٍِىك ثوالجحي‪ ،‬ھېچمبٔساق ظىَبٔغب ئۇچطىّبٍححي‪.‬‬ ‫ئۇالض ِەؼىٍىگە ذبجب ٔۇلحىسىٓ ٔەظەض جبـٍىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۆجّۈـىە ھېىّەت ٔەظىطى ثىٍەْ‬ ‫لبضىّىغبٔىسى‪ .‬ئەگەض ئبٌالھ ٔەظەض جبـال زېگەْ ٔۇلحىسىٓ جۇضۇپ لبضىغبْ ثوٌؽب‪ِ ،‬ەؼىٍىٕىڭ‬ ‫ئىٕفبئبت ِبجېطىَبٌٍىطىسا ئەِەغ‪ ،‬ئبٌالھ لب ثوٌغبْ ئبؼىٍَىمىسا ئىىۀٍىىىٕي وۆضەجحي‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثۇٔي‬ ‫لىالٌّىسى ۋە ئەجسازٌىطىغب ئوذفبؾ جەوەثجۇضٌۇق لىٍىپ‪ ،‬ئبٌالھ جىٓ ٍۈظ ئۆضىسى‪ .‬پەٍغەِجىطى‬ ‫ھەظضىحي ؼبٌىھٕي ٍبٌغبٔغب چىمبضزى‪ .‬جوغطا ثوٌغبْ لۇضثبْ ئىجبزىحىٕي ئۆظىٕىڭ ثۇجپەضەؼث‬ ‫ئۀئۀىؽي ثىٍەْ ثۇٌغبپ‪ ،‬ئبٌالھ لب ثېغىفالٔغبْ‪ « ،‬ئبٌالھ ٔىڭ جۆگىؽي » زەپ ئبجىغبْ ثىط ئبجبق‬ ‫جۆگىسىٓ ؼۇٔي لىعغبٔسى ۋە « ثۇ جۆگە ئبٌالھ ٔىڭ جۆگىؽي ثوٌغبٔسىىىٓ ئبٌالھ ؼۇغبضؼۇْ‪ ،‬ثىع‬ ‫جبپب جبضجىپ لبٔبي ٍبؼبپ ئېٍىپ وەٌگەْ ؼۇزىٓ ئۇٔىڭغب ثىط ٍۇجۇَ ثەضِەٍّىع! » زېسى‪.‬‬ ‫چۈـۀچىسىىي ثۇ لىڭغىطٌىك ئۇالضٔىڭ ئۆظىٕي ئۆظى ووٌسۇضٌىحىفىغب ؼەۋەة ثوٌسى ۋە ٔەجىجىسە‬ ‫ئبؼحي ‪ -‬ئۈؼحي لوضاَ جبؾ ثوٌغبْ ثىط ِبوبٔسا ھبالن لىٍىٕسى‪:‬‬

‫ِ‬ ‫وأ ا ِ‬ ‫ِ ِ ِ​ِ‬ ‫ود َك َف ُروا‬ ‫ين ظَلَ ُموا ال ا‬ ‫ي (‪َ )67‬كأَ ْف َ​َلْ يَػ ْغنَػ ْوا ف َيها أَ​َ​َل إِ اف َِتُ َ‬ ‫صبَ ُحوا ِٓت د َ​َي ِرى ْم َجاِت َ‬ ‫صْي َحةُ فَأَ ْ‬ ‫َ َ‬ ‫َخ َذ الذ َ‬ ‫ِ‬ ‫ود (‪)68‬‬ ‫َربػا ُه ْم أَ​َ​َل بػُ ْع ًدا لثَ ُم َ‬

‫« ظاٌىّالضغب لبجحىك ئبۋاظ ٍۈظٌۀسى ـ زە‪ ،‬ئۇالض ئۆٍ​ٍىطىسە ئوٌحۇضغبْ پېحي لېحىپ لبٌسى‪ .‬گوٍب‬ ‫ئۇالض ئۆٍ​ٍىطىسە جۇضِىغبٔسەن ( ٍۀي ئۇالضٔىڭ جۇضغبْ جبٍ​ٍىطى ئبزەِعات جەضىپىسىٓ ئبۋات‬ ‫لىٍىّٕىغبٔسەن ) ثوٌۇپ لبٌسى‪ ،‬ثىٍىڭالضوي‪ ،‬ؼەِۇز ضەثجىٕي ئىٕىبض لىٍسى‪ ،‬ؼەِۇز ھبالن ثوٌؽۇْ‬ ‫( ؼەِۇز ِبٔب ِۇـۇٔساق ـەوىٍسە جبضىد ؼەھٕىؽىسىٓ ٍولبٌسى ) » ( ‪.) 68 - 67‬‬ ‫ؼۈضىسە ثىطىٕچي ۋە ئىىىىٕجي ئبز لەۋِي لىؽؽەٌىطىسىٓ وېَىٓ ٌۇت پەٍغەِجەض ۋە ئۇٔىڭ‬ ‫ئبظغۇْ لەۋِىٕىڭ لىؽؽىؽي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ٌ .) 83 - 69‬ېىىٓ‪ ،‬لىؽؽە ھەظضىحي ئىجطاھىّسىٓ‬ ‫ثبـالٔغبْ‪ .‬ثەٌىىُ ثۇ ئبضلىٍىك لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىٍىطى ثوٌغبْ ئەضەة‬ ‫ِۇـطىه لەۋٍِىطى ھۆضِەجٍەٍسىغبْ ثىط ئىؽىُ ثىٍەْ ئۇالضٔىڭ زىممىحىٕي ئىالھىٌ ذەۋەضگە‬ ‫ئبغسۇضۇؾ ِەلؽەت لىٍىٕغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ثۇ لىؽؽەزە ذبجب چۈـۀچە ـەوىٍ​ٍىٕىپ لېٍىؿ‬ ‫ئېھحىّبٌي ثوٌغبْ ثىط ٔۇلحب‪ ،‬ھەظضىحي ٌۇجٕىڭ ئبظغۇْ لەۋِىگە‪ « :‬ئي لەۋِىُ! ِېٕىڭ ثۇ لىعٌىطىُ‬ ‫ؼىٍەضگە ئەڭ پبوحۇض! » زېَىفي ئىسى ( ‪ .) 78‬ھەظضىحي ٌۇجٕىڭ ثۇ ؼۆظى ثىٍەْ زېَىٍّەوچي‬ ‫ثوٌغبْ ِەلؽەت ھەضگىعِۇ لىعٌىطىٕي ظاٌىُ لەۋِىگە ئۈؼحەن ثېطىفي ئەِەغ‪ .‬ھەِجىٕىػ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٕي ضەت لىٍىپ‪ ،‬فىحطەجىە ِۇۋاپىك ثوٌغبْ جەضەپىە زەۋەت لىٍىؿ ئىسى‪ .‬ثەظى‬ ‫ِۇپەؼؽىطٌەض « ِبٔب لىعٌىطىُ » ئىجبضىؽىٕي ِۇٔساق جەپؽىط لىٍغبْ‪ « :‬ھەظضىحي ٌۇت پەٍغەِجەض‬ ‫لىٍىپ ئەۋەجىٍگەْ لەۋِىٕىڭ لىعٌىطىٕي ٔەظەضزە جۇجمبْ‪ .‬چۈٔىي پەٍغەِجەضٌەض ئەۋەجىٍگەْ‬ ‫لەۋِٕىڭ ئبجىؽىٕىڭ ئوضٔىسا »‪ .‬ـۇئەضا ؼۈضىؽي ‪ - 166‬ۋە ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 79‬ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ‬ ‫ھەظضىحي ٌۇجٕىڭ ؼۆظىٕي ِۇٔساق چۈـىٕىؿ وېطەن‪ِ « :‬بٔب لىعٌىطىُ! ئۇالض ثىٍەْ جوً لىٍىڭالض! »‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىٕىڭ جۆجىٕجي ثوٌۇپ ـۇئەٍت ٔەثىٕىڭ لىؽؽىؽي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪.) 94 - 84‬‬ ‫ِەزٍەْ ذەٌمىگە ئەۋەجىٍگەْ ثۇ ضەؼۇٌّۇ لەۋِي جەضىپىسىٓ ئىٕىبض لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ‬ ‫ئۇ لەۋِٕىڭ ئبلىۋىحىّۇ ئىٍگىطىىي لەۋٍِەض ثىٍەْ ئوذفبؾ ثوٌغبٔىسى‪ .‬ئىٕىبضچي ِەزٍەْ ذەٌمي‬ ‫ھەظضىحي ـۇئەٍجگە‪ ،‬ئۇٔىڭ پەلەت ٔەؼەثٍىه ثىط ئبئىٍىسىٓ وەٌگۀٍىىي ئۈچۈْ چېمىٍّىغبٍٔىمىٕي‬ ‫ئېَحمبٔسا‪ ،‬ھەظضىحي ـۇئەٍت ثەضگەْ ثۇ جبۋاة ھەلىمەجەْ چوڭمۇض ِۀىگە ئىگە‪:‬‬ ‫‪196‬‬

‫ِ ِ‬ ‫ط‬ ‫اَّللِ َو ااَتَ ْذُ​ُتُوهُ َوَراءَ ُك ْم ِظ ْه ِرًَّي إِ اف َرِّ​ّب ِ​ِبَا تَػ ْع َملُو َف َُِمي ٌ‬ ‫َعز َعلَْي ُك ْم ِم َن ا‬ ‫قَ َاؿ َ​َي قَػ ْوـ أ َ​َرْىطي أ َ‬

‫ـۇئەٍت ئېَححي‪ « :‬ئي لەۋِىُ! ِېٕىڭ لەۋَ لېطىٕساـٍىطىُ ؼىٍەضگە اﷲ جىّٕۇ ئەجىۋاضٌىمّۇ؟‬ ‫ؼىٍەض اﷲ ٔي ئبضلبڭالضغب چۆضىۋەجحىڭالض ( ٍۀي اﷲ لب ئىحبئەت لىٍّىسىڭالض ۋە اﷲ ٔي‬ ‫ئۇٌۇغٍىّىسىڭالض )‪ ،‬ضەثجىُ ؼىٍەضٔىڭ لىٍّىفٍىطىڭالضزىٓ ئەٌۋەجحە ذەۋەضزاضزۇض » ( ‪.) 92‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثەـىٕچي لىؽؽىؽي ھەظضىحي ِۇؼب ‪ -‬پىطئەۋْ لىؽؽىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ لىؽؽە پەلەت‬ ‫جۆت ئبٍەت ثىٍەْ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ٍ .‬ۀي ـۇٔسالال جىٍغب ئېٍىپ ئۆجۈٌگۀسەن جۇٍغۇ ثېطىسۇ‪ .‬ثبـمب‬ ‫ؼۈضىٍەضزە ثۇٔىڭغب لبضىغبٔسا ذېٍي جەپؽىٍي جوذحبٌغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ثۇ ؼۈضىسە ھەظضىحي ِۇؼب ھەلمىسە‬ ‫جوذحبٌغبْ ثۆٌەن پەلەت ثۇ ئەِەغ‪ .‬ثىط لبٔچە ثۆٌەوحىٓ وېَىٓ ٍۀە ھەظضىحي ِۇؼب لىؽؽىؽي‬ ‫جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ئەِّب‪ ،‬ثۇ ثۆٌەوحە پىطئەۋْ ۋە ئۇٔىڭ ظاٌىُ لەۋِي ثىٍەْ وۆضەؾ لىٍغبْ ھەظضىحي‬ ‫ِۇؼب ئەِەغ‪ ،‬ئۆظ لەۋِي ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ٍەھۇزىٍَىفىؿ ِبٍىٍ​ٍىمي ثىٍەْ وۆضەؾ لىٍغبْ‬ ‫ھەظضىحي ِۇؼب لىؽؽىؽي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 110‬ثۇ ئبضلىٍىك ٍەھۇزىَالضٔىڭ ۋاؼحىٍىك‬ ‫جۇظووضٌىمي ثىٍەْ ِۇـطىىالضٔىڭ ثىۋاؼحە ئىٕىبضچىٍىمي ئبضىؽىسىىي ئوذفبؾ ٔۇلحىٕي جەوىحٍەؾ‬ ‫ِەلؽەت لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ثبضٌىك ھبالن لىٍىٕىؿ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه لىؽؽەٌەضزىٓ وېَىٓ ِۇٔساق زېَىٍگەْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ت عْنػهم آََِلتُػهم الاِ​ِت ي ْدعو َف ِمن د ِ‬ ‫اَّللِ ِم ْن َش ْي ٍء لَ اما‬ ‫وف ا‬ ‫اى ْم َولَك ْن ظَلَ ُموا أَنْػ ُف َس ُه ْم فَ َما أَ ْغنَ ْ َ ُ ْ َ ُ ُ َ ُ ْ ُ‬ ‫َوَما ظَلَ ْمنَ ُ‬ ‫وى ْم َغْيػر تَػْتبِ ٍ‬ ‫يب‬ ‫َجاءَ أ َْم ُر َربِّ َ‬ ‫ك َوَما َز ُاد ُ َ‬

‫« ثىع ئۇالضغب ظۇٌۇَ لىٍّىسۇق‪ٌ ،‬ېىىٓ ئۇالض ئۆظٌىطىگە ئۆظٌىطى ظۇٌۇَ لىٍسى‪ .‬ضەثجىڭٕىڭ‬ ‫( ئۇالضٔي ھبالن لىٍىؿ ) پەضِبٔي وەٌگۀسە‪ ،‬ئۇالضٔىڭ اﷲ ٔي لوٍۇپ ئىجبزەت لىٍغبْ ِەثۇزٌىطى‬ ‫ھېچ ٔەضؼىگە ئەؼمبجّىسى‪ ،‬ثۇالض ئۇالضغب پەلەت ھبالوىحىٕىڭ جىعٌىفىفىسىٓ ثبـمب ثىط پبٍسا ئېٍىپ‬ ‫وەٌّىسى » ( ‪.) 101‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ چبچٍىطىٕىڭ ئبلىطىپ وېحىفىگە ؼەۋەة ثوٌغبْ‬ ‫ئبٍەجٍەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ِ اِ‬ ‫فَ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ين‬ ‫ب َم َع َ‬ ‫استَق ْم َك َما أُم ْر َ‬ ‫ْ‬ ‫ت َوَم ْن ًَت َ‬ ‫ك َوَ​َل تَطْغَ ْوا إناوُ ِبَا تَػ ْع َملُو َف بَصّيٌ (‪َ )112‬وَ​َل تَػ ْرَكنُوا إ َ​َل الذ َ‬ ‫وف اِ ِ ِ‬ ‫ظَلَموا فَػتَم اس ُكم الناار وما لَ ُكم ِمن د ِ‬ ‫ص ُرو َف (‪)113‬‬ ‫ُ َ ُ ُ َ​َ ْ ْ ُ‬ ‫اَّلل م ْن أ َْوليَاءَ ّتُا َ​َل تُػْن َ‬

‫« ( ئي ِۇھەِّەز! ) اﷲ ؼېٕي ثۇٍطۇغبٔسەن جوغطا ٍوٌسا ثوٌغىٓ‪ ،‬ؼبڭب ئىّبْ ئېَحمبٔالضِۇ جوغطا‬ ‫ٍوٌسا ثوٌؽۇْ‪ِ ( .‬ۀئي لىٍىٕغبْ ئىفالضٔي لىٍىپ ) اﷲ ٔىڭ چەوٍىّىٍىطىسىٓ چىمىپ وەجّەڭالض‪،‬‬ ‫ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ لىٍّىفىڭالضٔي ثىٍىپ جۇضغۇچىسۇض‪ .‬ظاٌىّالضغب ِبٍىً ثوٌّبڭالض‪ِ ( ،‬بٍىً‬ ‫ثوٌؽبڭالض ) زوظاخ ئبظاثىغب لبٌىؽىٍەض‪ ،‬ؼىٍەضگە اﷲ جىٓ ثبـمب ( زوظاذحىٓ لۇجۇٌسۇضىسىغبْ ) ھېچ‬ ‫ٍبضزەِچي ٍولحۇض‪ ،‬ئبٔسىٓ وېَىٓ ھېچ ٍبضزەِگە ئېطىفەٌّەٍؽىٍەض » ( ‪.) 113 - 112‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ چېچىٕىڭ ئبلىطىپ وېحىفىگە ؼەۋەة ثوٌغبْ ئەؼٍي ِەؼىٍە‪ ،‬لەۋِىٕىڭ زەپئي‬ ‫لىٍىؿ ِۇِىىٓ ثوٌّبٍسىغبْ ثىط ھبالوەت ثبؼمۇچىغب وىطىپ لېٍىؿ ئۀسىفىؽي ئىسى‪ .‬ثۇ ؼۈضە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ ِەظگىٍسە‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ضوھي ھبٌىحىٕي ِۇٔساق جەذّىٓ لىٍىؿ ِۇِىىٓ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئۇ‬ ‫ئىالھىٌ ئىطازىگە ثوٍؽۇٔۇـحب گەزۀىەـٍىه لىٍغبْ لۇضەٍفىە‪ ،‬ؼەضوەـٍىه لىٍغبْ ثۇ‬ ‫جۇلمبٍٔىطىغب ثىطەض ثبال وېٍىپ لبالضِۇ زەپ ئۀسىفە لىٍغبٔىسى‪ .‬ثۇ ؼۈضىسىىي لبجحىك‬

‫‪197‬‬

‫ئبگبھالٔسۇضۇـالض ضەؼۇٌۇٌالھٕي جېرىّۇ ئۀسىفىگە ؼبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ چبچٍىطىٕىڭ‬ ‫ئبلىطىپ وېحىفىگە ثۇ ئبِىً ؼەۋەة ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسىىي ئبٍەجٍەض ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب جەھسىس ذبضاوحېطىگە ئىگە ثوٌۇپ‪ ،‬ئوچۇق ھبٌسا‬ ‫جەھسىس ثوٌّىغبْ ئبٍەجٍەضزىّۇ ٍېپىك ھبٌسا جەھسىس پۇضىمي چىمىپ جۇضىسۇ‪ .‬ئىالھىٌ ھبالن لبٔۇٔي‬ ‫زېَىٍىسىغبْ ثىط لبٔۇْ ثوٌغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئۇ لبٔۇٕٔي جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەض ئېٕىك ثبٍبْ لىٍّبلحب‪:‬‬

‫وما َكا َف ربك لِيػهلِك الْ ُقرى بِظُْل ٍم وأَىلُها م ِ‬ ‫ك َٕتعل النااس أُامةً و ِ‬ ‫اح َدةً‬ ‫َْ َ ُ ْ‬ ‫َ​َ‬ ‫صل ُحو َف (‪َ )117‬ولَ ْو َشاءَ َرب َ َ​َ َ َ َ‬ ‫َ َ ُْ َ َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي (‪)118‬‬ ‫َوَ​َل يَػَزالُو َف َمُْتَلف َ‬

‫« ضەثجىڭ ئبھبٌىؽي ٍبذفي ثوٌغبْ ٍۇضجالضٔي پەلەت ئبظغۇْ ئېحىمبز ؼەۋەثىسىٓ ظۇٌۇَ ؼېٍىپ‬ ‫ھبالن لىٍّبٍسۇ‪ .‬ئەگەض پەضۋەضزىگبضىڭ ذبٌىؽب ئىسى‪ ،‬پۈجۈْ ئبزەٍِەضٔي ئەٌۋەجحە ثىط ئۈِّەت ( ٍۀي‬ ‫ثىط زىٕسا ) لىالجحي‪ ( ،‬ئۇ ثۇٔساق ثوٌۇـىٕي ذبٌىّىغبٍٔىمي ئۈچۈْ ) ئۇالض ( ٍۀي ئىٕؽبٔالض )‬ ‫پەضلٍىك چۈـۀچىٍەضگە ئىگە ثوٌۇپ وەٌسى » ( ‪.) 118 - 117‬‬ ‫ھەض چبچ ِەٍ​ٍي زۇَٔبٌىك ثوٌؽۇْ ۋەٍبوي ثبـمب ثىط ٍوٌسا ثوٌؽۇْ‪ ،‬ثىط زاۋا ٍوٌىسا ئبلىطىسۇ‪.‬‬ ‫چبچٍىطىٕي ۋەھىٌ ثىٍەْ ئبلبضجمبٔالضغب ؼبالَ ثوٌؽۇْ!‬

‫يۈضۈپ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەٌۇَ ثوٌغبْ ثىطزىٕجىط ئىؽّي « ٍۈؼۈپ » ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضىسە ثبـحىٓ ئبٍبغ ٍۈؼۈپ‬ ‫پەٍغەِجەضٔىڭ لىؽؽىؽي ثبٍبْ لىٍىٕغبٍٔىمي ئۈچۈْ ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ٍۈؼۈپ ھەلمىسىىي ِەٌۇِبجالض ثۇ ؼۈضىسىٓ ثبـمب‪ ،‬ئۀئبَ ۋە ِۇئّىٓ ؼۈضىٍىطىسە جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ثىطاق‪ « ،‬لىؽؽەٌەضٔىڭ ئەڭ ٍبذفىؽي » زەپ ٔبَ ئبٌغبْ ٍۈؼۈپ لىؽؽىؽي ثۇ ؼۈضىسە‬ ‫ثبـحىٓ ئبٍبغ وەڭ زائىطىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬لۇضئبٔسا وىفي ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ؼەوىىع ؼۈضە‬ ‫ثوٌۇپ‪ٍ ،‬ۈؼۈپ ؼۈضىؽي ئۇالضزىٓ ثىطى‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ھىجطەجىە ٍېمىٓ ثىط ِەظگىٍگە‪ٍ ،‬ۀي ھىجطەجحىٓ ‪3 - 2‬‬ ‫ٍىً ثۇضۇْ‪ ،‬جبئىف ۋەلەؼىسىٓ وېَىٕىي ِەظگىٍگە جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ؼۈضە ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ثبـحىٓ‬ ‫ئبذىطى ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە ثوٌۇپ‪ ،‬ثىط لېحىّسىال ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬زەؼٍەپىي‬ ‫ِەظگىٍسىىي جەضجىپٍەضزە ھۇز ‪ -‬ھىجط ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ئوضۇْ ۋەھىَٕىڭ ٔبظىً‬ ‫ثوٌۇؾ جەضٍبٔي‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ھبٍبجي ۋە ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ٔۇلحىؽىسىٓ ِۇۋاپىك وۆضۈٌّەوحە‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي « ثىط وىفي ٔېّە ئىؿ لىالالٍسۇ؟ » ؼوئبٌىٕىڭ جبۋاثي ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ئىّبْ‪ ،‬ئىرالغ‪ ،‬ئىٍىُ‪ ،‬الٍبلەت‪ ،‬ئىپپەت‪ ،‬غەٍطەت‪ ،‬ؼەثىط ۋە ؼبثبت ( ِۇؼحەھىەَ جۇضۇؾ ) ثىٍەْ‬ ‫ثىط وىفي چوڭ ثىط جەِئىَەجٕي جوغطا ٍوٌغب ٍۈظٌۀسۈضەٌەٍسۇ‪ ،‬زېّەوحە‪ .‬ؼۈضىٕىڭ جېّىؽي وۀئبْ‬ ‫زىَبضىسا ۋە پەٍغەِجەض ئبئىٍىؽىسە زۇَٔبغب وەٌگەْ‪ ،‬وىچىه ۋالحىسىال ئبٔىؽىسىٓ ئبٍطىٍىپ ٍېحىُ‬ ‫لبٌغبْ‪ ،‬ھەؼەت ؼەۋەثىسىٓ لېطىٕساـٍىطى جەضىپىسىٓ لۇزۇلمب جبـالٔغبْ‪ ،‬لۇي ئوضٔىسا ؼېحىٍغبْ‪،‬‬ ‫ئىپپىحي ؼەۋەثىسىٓ ظىٕسأغب جبـالٔغبْ ھەظضىحي ٍۈؼۈپٕىڭ ِىؽىطغب ھۆوۈِطاْ ثوٌۇؾ‬ ‫ھېىبٍىؽىسۇض‪.‬‬ ‫‪198‬‬

‫لىؽؽىسە ئىىىي ِۇھەثجەجٕىڭ ھېىبٍىؽي ثبٍبْ لىٍىّٕبلحب‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ظۇٌەٍربٔىڭ ذوضاجمۇچي‬ ‫ِۇھەثجىحي ۋە ھەظضىحي ٍبلۇپٕىڭ ثېغىفٍىغۇچي ِۇھەثجىحي‪ .‬ثۇ ئىىىي ِۇھەثجەجحە ِۇھەثجەت‬ ‫ثبغالٔغۇچي ـەذػ ھەظضىحي ٍۈؼۈپحۇض‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ظۇٌەٍرب ٍۈؼۈپ ئبضلىٍىك ئۆظ ئبضظۇ ‪ -‬ذبھىفىٕي‬ ‫ٍبذفي وۆضگەْ‪ ،‬ھەظضىحي ٍبلۇپ ٍۈؼۈپ ئۈؼحىسىٓ ِەظٌۇٍِۇق ۋە ٔبھەلچىٍىممب ؼەثىط لىٍىفٕي‬ ‫ٍبذفي وۆضگۀىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئبئىٍىٕىڭ ثبـمب ئەظاٌىطى ثوٌغبْ ٍۇٔۇغ ۋە ھۇز ؼۈضىؽىگە ئوذفبؾ « ئەٌىف ‪ -‬الَ ‪ -‬ضا »‬ ‫ھەضىپي ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئەؼٍي ِەلؽىحىٕىڭ « ھېىبٍە ثبٍبْ لىٍىؿ » ئەِەؼٍىىي‬ ‫ؼۈضە ثبـٍىٕىفحىال ثىٍسۈضۈٌگەْ‪ « .‬ئەٌىف‪ ،‬الَ‪ ،‬ضا‪ .‬ثۇ ھەلىمەجٕي ثبٍبْ لىٍغبْ وىحبثٕىڭ ( ثوٌۇپ‬ ‫ئۆجىۀٍەضٔي ) ئېٕىك ثبٍبْ لىٍغبْ ئبٍەجٍىطىسۇض » ( ‪ ) 1‬زەپ ؼۆظ ثبـٍىٕىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ثۇ ؼۈضىسە‬ ‫ھەظضىحي ٍۈؼۈپٕىڭ جبضىري ھبٍبجي ئۈؼحىسىٓ ثبضٌىك ظاِبْ ۋە ِبوبٔالضٔي ھبٌمىغبْ « ئەثەزى‬ ‫ھەلىمەجٍەض » ٔي چۈـۀسۈضىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ھېچمبٔساق ثىط جەپؽىطٌەض ثىٍەْ ـەضھىٍَەپ جۈگەجىىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسىغبْ ئىجطەجٍەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫لَ​َق ْد َكا َف ِٓت يوسف وإِخوتِ​ِو آَ​َي ِ ِ​ِ‬ ‫ي‬ ‫ُ ُ َ َ َْ َ ٌ‬ ‫ت لل اسائل َ‬

‫« ٍۈؼۈپٕىڭ ۋە لېطىٕساـٍىطىٕىڭ ( لىؽؽىؽىسە ) ؼوضىغۇچىالض ئۈچۈْ ئبٌالھ ٔىڭ لۇزضىحىٕي‬ ‫وۆضؼىحىپ ثېطىسىغبْ ٔۇضغۇْ ئبالِەجٍەض ثبض » ( ‪.) 7‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسىال ئىالھىٌ وبالِٕىڭ ئەضەپچە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي جەوىحٍۀگەْ ( ‪.) 2‬‬ ‫چۈٔىي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔالض لوٌالٔغبْ جىٍالض ئىچىسىٓ ثىطى ئبضلىٍىك ذەۋەض ئەۋەجىفىٕىڭ ثىط‬ ‫ِەلؽىحي ثبض‪ٍ ،‬ۀي « زېّەوچي ثوٌغىٕىٕي ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب ثىٍسۈضۈؾ »‪ .‬ثۇ لۇضئبْ جىٍي‬ ‫ثوٌغبْ ئەضەپچە‪ ،‬ئىٕجىً جىٍي ئبضاِىچە‪ ،‬جەۋضات جىٍي ئىجطأي ئۈچۈّٔۇ ـۇٔسالحۇض‪ .‬ئۈچىٕچي‬ ‫ئبٍەجٕىڭ جېّىؽىّۇ ۋەھىَٕىڭ چۈـىٕىفٍىه ثوٌۇـي ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٍەجحە ِۇٔساق زېَىٍگەْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ص ِ‬ ‫ك َى َذا‬ ‫ص ِ​ِبَا أ َْو َحْيػنَا إِلَْي َ‬ ‫إِ اًن أَنْػَزلْنَاهُ قُػ ْرآَ ً​ًن َعَربِيًّا لَ َعلا ُك ْم تَػ ْعقلُو َف (‪ََْ )2‬ن ُن نَػ ُقص َعلَْي َ‬ ‫كأْ‬ ‫َح َس َن الْ َق َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫الْ ُقرآَ َف وإِ ْف ُكْن ِ ِ ِ ِ‬ ‫ي ( ‪)3‬‬ ‫ت م ْن قَػْبلو لَم َن الْغَافل َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬

‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ؼىٍەضٔي چۈـۀؽۇْ زەپ‪ ،‬ئۇٔي ئەضەثچە لۇضئبْ لىٍىپ ٔبظىً لىٍسۇق‪ .‬ثۇ‬ ‫لۇضئبٕٔي ؼبڭب ۋەھَي لىٍىؿ ئبضلىٍىك ئەڭ چىطاٍ​ٍىك لىؽؽىٕي ؼبڭب ثبٍبْ لىٍىپ ثېطىّىع‪،‬‬ ‫ثۇٔىڭسىٓ ثۇضۇْ ثۇ لىؽؽىسىٓ ھەلىمەجەْ ثىرەۋەض ئىسىڭ » ( ‪.) 3 - 2‬‬ ‫ئۈچ ئبٍەجٍىه ثۇ ثبـٍىٕىفحىٓ وېَىٓ‪ٍ ،‬ۈؼۈف لىؽؽىؽىٕىڭ ثبٍبْ لىٍىٕىؿ ِەلؽىحىٕىڭ «‬ ‫ؼبۋاق ثېطىؿ » ئىىۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ثبـٍىٕىؿ ثۆٌىىي ئىچىسە لۇضئبْ ۋەھىٌ جىٍىٕىڭ‬ ‫ئەضەپچە ثوٌغبٍٔىمىسىٓ‪ ،‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىالضٔىڭ ئىٕىبضچي ِەوىىٍىىٍەض ئىىۀٍىىي ِەٌۇَ‪ٌ .‬ېىىٓ‪،‬‬ ‫ثۇ لىؽؽە ئبضلىٍىك ؼبۋاق ثېطىٍّەوچي ثوٌغبْ وىفىٍەض پەلەت ثۇ ئىٕىبضچىالضال ئەِەغ‪ .‬لىؽؽە‬ ‫ذىحبة لىٍىۋاجمبْ ئبؼبؼەْ ئۈچ گۇضۇپ ثبض‪:‬‬ ‫وبپىطالض ‪ /‬ئىٕىبضچىالض‬ ‫ِۇئّىٍٕەض‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ‬ ‫لىؽؽە ھەظضىحي ٍۈؼۈپٕىڭ چۈـي ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسا ئۈچ ئبٌەَ ثبض ئىسى‪:‬‬ ‫ئبٌەِي ِۈٌۈن ‪ -‬وۆضۈٔگەْ ِبززىٌ ئبٌەَ‬

‫‪199‬‬

‫ئبٌەِي غەٍت ‪ -‬وۆضۈّٔەٍسىغبْ ئبٌەٍِەضٔىڭ ھەِّىؽي‬ ‫ئبٌەِي ِىؽبي ‪ -‬وۆضۈٔگەْ ثىٍەْ وۆضۈّٔەٍسىغبٔالض ئبضىؽىسا لبٌغبْ‪ ،‬ثىط جەضىپىسە ئبٌەِي‬ ‫ِۈٌۈن‪ٍ ،‬ۀە ثىط جەضەپحە ئبٌەِي غەٍجىە ئېچىٍغبْ « جەِؽىً » ئبٌىّىسۇض‪ .‬چۈـٍەض ثۇ ئبٌەِگە‬ ‫ئبئىححۇض‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ چۈـٍەض جەؼحىمّۇ لىٍىّٕبٍسۇ‪ ،‬ضەجّۇ لىٍىّٕبٍسۇ‪ ،‬پەلەت جەثىط ثېطىٍىسۇ‪.‬‬ ‫جەثىط « وېچىه » ِۀىؽىسىىي « ئۇثۇض »زىٓ وەٌگەْ‪ .‬ئىجطەت ؼۆظىّۇ ئوذفبؾ ٍىٍحىعزىٓ‬ ‫وەٌگەْ‪ .‬چۈـٍەضٔىڭ ھەلىمىحىگە ئېطىفىؿ ئۈچۈْ « ئەجىط لىٍىؿ » وېطەن‪ .‬ئەلىً ثۇ ئىؿ‬ ‫ئۈؼحىسە جەض ئبلمۇظِبً جۇضۇپ چۈـىە جەثىط ثەضگىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ٍ .‬ۀي ئبٌەِي ِىؽبٌغب ئبئىث‬ ‫وۆضۈٔۈـٍەض ثىطەض ؼىّۋوي ۋە ثەٌگە ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇالض جەِؽىً لىٍغبْ ـەٍئىٍەضٔىڭ ئەؼٍىگە ٍېحىؿ‬ ‫ئۈچۈْ ثەظى « جبض وېچىه »ٌەضزىٓ ئۆجۈـىە جوغطا وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە چۈؾ ئۈچ لېحىُ ئوجحۇضىغب چىمىسۇ‪:‬‬ ‫ٍۈؼۈپٕىڭ چۈـي‪ .‬ئۇ چۈـىسە ‪ 11‬پىالٔث‪ ،‬ئبً ۋە وۈٕٔىڭ ئۆظىگە ؼەجسە لىٍغبٍٔىمىٕي‬ ‫وۆضگۀىسى ( ‪.) 6 - 4‬‬ ‫ِەھىۇِالضٔىڭ چۈـي‪ٍ .‬ۈؼۈپ ظۇٌەٍربٔىڭ جۆھّىحي ثىٍەْ ظىٕسأغب جبـالٔغبٔىسى‪ .‬ئۇ‬ ‫ظىٕسأسىىي ۋالحىسا ِەھىۇِالضٔىڭ چۈـىگە جەثىط ئېَحىپ ثېطىسۇ ( ‪ .) 37 - 36‬جەثىط ئېَحمبْ‬ ‫چۈـي جەثىطىگە ِبغ ھبٌسا ضېئبٌٍىممب ئبٍ​ٍىٕىسۇ‪ٍ .‬ۈؼۈپ چۈؾ جەثىطىٕي جەۋھىسوە چبلىطىفٕىڭ‬ ‫ثىط ۋاؼحىؽي ؼۈپحىسە ئىفٍىحىسۇ ( ‪ٍ .) 40 - 38‬ۀي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ئۆظىگە ئبجب لىٍغبْ لبثىٍىَىحىٕي‬ ‫ئبٌالھ ٍوٌىسا ئىفٍىحىسۇ‪.‬‬ ‫ِەٌىه ( ِىؽىط ھۆوۈِساضى )ٔىڭ چۈـي‪ .‬ھەظضىحي ٍۈؼۈپ ِەٌىىٕىڭ ئەجطاپىسىىىٍەض جەثىط‬ ‫ئېَحبٌّىغبْ چۈـىگە جەثىط ئېَحىپ ثېطىسۇ ( ‪ِ .) 50 - 43‬ىؽىط ھۆوۈِساضى جەثىط ئېَحىٍغبْ‬ ‫چۈـىٕىڭ ضېئبي ھبٍبجحىىي ئىجطاؼىٕي ٍۈؼۈپىە جبپفۇضىسۇ‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ٍۈؼۈپ ِىؽىطزىىي‬ ‫پۈجۈْ ئىمحىؽبزى ئىفٍىطىغب ِەؼئۇي ثىطزىٕجىط وىفىگە ئبٍ​ٍىٕىسۇ‪ .‬ھەظضىحي ٍۈؼۈپٕىڭ ھبٍبجىسىىي‬ ‫ئۈچ چۈؾ ئۇٔىڭ ھبٍبجىسىىي ئۈچ ثۇضۇٌۇؾ ٔۇلحىؽىٕي جەـىىً لىٍغبٔىسى‪ .‬زازىؽي ٍبلۇپمب‬ ‫ئېَحىپ ثەضگەْ چۈـي ھەلىمەجەْ ٍبذفي چۈؾ ئىسى‪ٌ .‬ېىىٓ چۈـٕىڭ ِۇالھىعىؽي‪،‬‬ ‫ِۇالھىعىٕىڭ ھەلىمەت ثوٌۇـي ئۈچۈْ ثېؽىفمب جېگىفٍىه ٔبھبٍىحي ئۇظۇْ ثىط ٍوي‪ ،‬جبضجىسىغبْ‬ ‫وۆپ جەۋىط ‪ -‬جبپب‪ ،‬جۆوۈـىە جېگىفٍىه وۆپ جەض‪ ،‬ثىطىفىە جېگىفٍىه ئېغىط ثەزەٌٍەض ثبض ئىسى‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ٍبلۇپ ثۇ چۈـٕي ئبڭٍىغبٔسىٓ وېَىٓ جەزثىط ئبٌغبْ ثوٌؽىّۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ جەزثىطى جەلسىطگە‬ ‫ثوٍۇْ ئەگىۀىسى‪:‬‬

‫ك َكي ًدا إِ اف الشايطَا َف لِ ِْْلنْس ِ‬ ‫ي (‪)5‬‬ ‫ك فَػيَ ِك ُ‬ ‫ص ُرْؤَ​َي َؾ َعلَى إِ ْخ َوتِ َ‬ ‫اف َع ُد ٌّو ُمبِ ٌ‬ ‫قَ َاؿ َ​َي بػُ َا‬ ‫ْ‬ ‫يدوا لَ َ ْ‬ ‫ص ْ‬ ‫ِن َ​َل تَػ ْق ُ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك ِمن َ​َتْ ِو ِيل ْاْلَح ِاد ِ‬ ‫ِ‬ ‫وب َك َما أَ​َُتاَها َعلَى‬ ‫يث َويُتِم نِ ْع َمتَوُ َعلَْي َ‬ ‫يك َرب َ‬ ‫ك ََْيتَبِ َ‬ ‫َوَك َذل َ‬ ‫ك َو َعلَى آَؿ يَػ ْع ُق َ‬ ‫َ‬ ‫ك َويػُ َعلّ ُم َ ْ‬ ‫ك َعلِ ٌيم َح ِك ٌيم (‪)6‬‬ ‫ك ِم ْن قَػْب ُل إِبْػَر ِاى َيم َوإِ ْس َح َ‬ ‫اؽ إِ اف َربا َ‬ ‫أَبَػ َويْ َ‬

‫ئبجىؽي ( ٍۀي ٍبلۇة ئەٌەٍھىؽؽبالَ )‪ « :‬ئي ئوغٍۇَ! چۈـۈڭٕي لېطىٕساـٍىطىڭغب ئېَحّىغىٓ‪،‬‬ ‫ؼبڭب ؼۈٍىمەؼث لىٍىپ ؼبٌّىؽۇْ‪ ،‬ـەٍحبْ ئىٕؽبٔغب ھەلىمەجەْ ئبـىبضا زۈـّۀسۇض » زېسى‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭ ِۀىؽي‪ ،‬پەضۋەضزىگبضىڭ ؼېٕي ( پەٍغەِجەضٌىىىە ) جبٌالٍسۇ‪ ،‬ؼبڭب ۋەلە ‪ -‬ھبزىؽىٍەضٔىڭ‬ ‫ئبؼحىسا ٍبجمبْ ھەلىمەجٍەضٔي ئۆگىحىسۇ ‪ /‬ؼبڭب چۈؾ جەثىطىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ ،‬ئەجسازٌىطىڭ ئىجطاھىُ‪،‬‬ ‫ئىؽھبلالضغب ئىٍگىطى اﷲ ئۆظىٕىڭ ئۇٌۇغ ٔېّىحىٕي ثەضگىٕىسەن ؼبڭىّۇ‪ٍ ،‬بلۇة ئەۋالزىغىّۇ‬

‫‪200‬‬

‫ئۆظىٕىڭ ئۇٌۇغ ٔېّىحىٕي ثېطىسۇ‪ .‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬پەضۋەضزىگبضىڭ ( ئۆظ ِەضھەِىحىگە وىّٕىڭ الٍىك‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي ) ئوثساْ ثىٍگۈچىسۇض‪ ،‬ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض ( ‪.) 6 - 5‬‬ ‫ھەظضىحي ٍبلۇپ ئوغٍي ٍۈؼۈپٕىڭ چۈـىگە جوغطا جەثىط ثەضگۀىسى‪ .‬ئۇ‪ ،‬چۈـىە ضەثجىٕىڭ‬ ‫ٍۈؼۈپٕي جبٌٍىغبٍٔىمي ۋە ٔېّىحىٕي ئۇٔىڭ ثىٍەْ جبِبِالٍسىغبٍٔىمي ـەوٍىسە جەثىط ثەضگۀىسى‪.‬‬ ‫ئبٍەجٕىڭ ئبٌىُ ۋە ھەوىُ ئىؽّي ثىٍەْ ئبذىطٌىفىفي ھەلىمەجەْ چوڭمۇض ِۀىگە ئىگە‪ .‬ھەظضىحي‬ ‫ٍبلۇپ ثۇ ئبضلىٍىك ھېچمبٔساق ثىط جەثىطٔىڭ ھەلىمەجٕىڭ ھەِّىؽىٕي ئۆظ ئىچىگە‬ ‫ئبالٌّبٍسىغبٍٔىمىٕي ئىپبزىٍىّەوحە ئىسى‪ .‬ھەوىُ ئىؽّي وۆضۈٌگەْ‪ ،‬وۆضؼىحىٍگەْ‪ ،‬وۆضگۈچىٕىڭ‬ ‫ِەۋجۇزٌىمىٕىڭ ۋە پۈجۈْ ثۇالضٔىڭ ئبضلب پەضزىؽىسە ٍۈظ ثېطىسىغبٔالضٔىڭ ھەجحب ئېٍىٕغبْ جەزثىطگە‬ ‫لبضىّبؼحىٓ ٍۈظ ثەضگەْ ھەض ئىفٕىڭ ئبضلىؽىسا چەوؽىع ھېىّەت ثبضٌىمىٕي ئىپبزىٍەٍسۇ‪.‬‬ ‫زەضۋەلە پەٍغەِجەض ئبجىٕىڭ جەزثىطى جەلسىطٔي جوؼۇپ لبالٌّىسى‪ .‬ئۆٌحۈضۋېحىفٕي پىالٍٔىغبْ‬ ‫لېطىٕساـالض ٍۈؼۈپٕي لۇزۇلمب جبـٍىۋېحىؿ ثىٍەْ وۇپبٍىٍۀسى‪ٍ .‬ۈؼۈپٕىڭ ثەزىٕي لۇزۇلحب لبٌسى‪،‬‬ ‫ئۇٔي لۇزۇلمب جبـٍىغبٔالضٔىڭ ئەلٍي لۇزۇلحب لبٌسى‪ .‬وۈْ وەٌسى‪ٍ ،‬ۈؼۈپ لۇزۇلحىٓ چىمحي‪ ،‬ثىطاق‬ ‫ئۇٔي لۇزۇلمب جبـٍىۋەجىۀٍەضٔىڭ ئەلٍي لۇزۇلحىٓ چىمبٌّىسى‪ .‬ـەٍحبٕٔي ـەٍحبْ لىٍغبْ ضەـىه‬ ‫ ھەؼەت لېطىٕساـٕي لېطىٕساؾ لبجىٍي لىٍىپ لوٍغىٍي جبغ لبٌغبٔىسى‪.‬‬‫ھەظضىحي ٍۈؼۈپٕىڭ لۇزۇلحىٓ ثبـالٔغبْ ھبٍبت ھېىبٍىؽي وبضۋأالضٔىڭ ۋاؼحىؽي ثىٍەْ لۇي‬ ‫ثبظىطىسا ئبذىطالـحي‪ .‬ئۇٔي ٔبھبٍىحي ئبظ پۇٌغب ؼبجحي ( ‪ٍ .) 20‬ۀي ئىٍىىڭىعگە ئۆجىۀٕىڭ‬ ‫لىّ​ّىحىٕي ثىٍّىؽىڭىع‪ ،‬ئۇ ؼىعگە ثىىبضغب وەٌگەْ جەلسىطزىّۇ‪ ،‬ؼبجمبْ ۋالحىڭىعزا ظىَبْ جبضجىؽىع‪.‬‬ ‫لىؽؽە وىفىگە ذۇززى ٍۈؼۈپٕىڭ ھېىبٍىؽىٕي ثبٍبْ لىٍغبٔسەن جۇٍغۇ ثېطىسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ زىممەت‬ ‫ثىٍەْ ظەْ ؼېٍىپ لبضىغبْ ۋالحىڭىعزا‪ ،‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىغب « ھبظىط ۋە ثۇ جبٍسا » ٍبـبۋاجمبْ‬ ‫ھبٍبجٕي ثبٍبْ لىٍىپ ثېطىسۇ‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪ « :‬اﷲ (ذبٌىغبْ) ئىفىٕي ئبـۇضۇـمب لبزىطزۇض‪ٌ ،‬ېىىٓ‬ ‫ئىٕؽبٔالضٔىڭ جوٌىؽي (ثۇٔي) ئۇلّبٍسۇ » ( ‪ٍ « ،) 21‬بذفي ئىؿ لىٍغۇچىالضٔي ِۇـۇٔساق‬ ‫ِۇوبپبجالٍّىع » ( ‪ ) 22‬زېگۀسەن ثۇ ھېىّەجٍەضگە وۈٔسىٍىه ھبٍبجحب ـبھىث ثوٌىّىع‪ .‬ؼۈضىسە‬ ‫ثۇٔىڭغب ئوذفبؾ ئىپبزىٍەض پەلەت ھەظضىحي ٍۈؼۈپ ئۈچۈٔال ئىفٍىحىٍگۀّۇ؟ ئەٌۋەجحە ئۇٔساق‬ ‫ئەِەغ‪.‬‬ ‫ئەِسى ؼۈضىسىىي ئۈچ وۆٍٕەن ِىؽبٌىغب لبضاپ ثبلبٍ​ٍي‪...‬‬ ‫ثىطىٕچي وۆٍٕەن‪ٍ ،‬ۈؼۈپٕىڭ لبٔغب ثوٍبٌغبْ وۆٍٕىىي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ھەظضىحي ٍبلۇپمب ٍەجىەْ‬ ‫ِۇؼىجەت ذەۋىطىٕىڭ ٍبٌغبْ ـبھىسى ؼۈپىحىسە ئىفٍىحىٍگۀىسى‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬وۆٍٕەن ٍبٌغبْ‬ ‫ـبھىحٍىمٕي ضەت لىٍىپ‪ ،‬ھەلىمىٌ ئەھۋإٌي ئېَححي‪ٍ .‬ۀي ثۆضە ٍىگەْ ثىطؼىٕىڭ وۆٍٕىىي‬ ‫ئەِەؼٍىىىٕي‪ٍ ،‬ۈؼۈپٕي ثۆضە ٍەپ وەجّىگۀٍىىىٕي‪ ،‬ثۇٔىڭ ثىط جولۇٌّب ئىىۀٍىىىٕي ئېَححي‪.‬‬ ‫ٍۈؼۈپٕىڭ وۆٍٕەوٕي ئېٍىپ وەٌگەْ لېطىٕساـٍىطى ٍبٌغبْ ئېَحمبْ‪ ،‬وۆٍٕەن ھەلىمەجٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍغبٔىسى‪.‬‬ ‫ئىىىىٕجي وۆٍٕەوّۇ ھەلىمەجٕي ثبٍبْ لىٍىپ‪ ،‬ظۇٌەٍربٔىڭ جۆھّىحىٕي ٍۈظىگە ئۇضغبْ‪،‬‬ ‫ٍۈؼۈپىە لۇضۇٌغبْ جوظالٕىڭ ئەپحي ‪ -‬ثەـطىؽىٕي ئېچىپ ثەضگۀىسى‪ .‬ئبضلىسىٓ ٍىطجىٍغبْ ھبٌىحي‬ ‫ثىٍەْ ھەق ۋە ھەلىمەت جەضەپحە جۇضغبٔىسى‪ .‬وۆٍٕەن ئىىىىٕچي لېحىُ ھەلىمەجىە ـبھىحٍىك‬ ‫لىٍسى‪.‬‬ ‫ئۈچىٕچي وۆٍٕەن‪ٍ ،‬ۈؼۈپٕىڭ ئبجىؽي ٍبلۇپمب ئەۋەجىەْ وۆٍٕىىي ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇِۇ ھەلىمەجٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍغبٔىسى‪ .‬ئۇ گۇِبٔسىٓ ئۈؼحۈْ وەٌگەْ « ئىپپەت وۆٍٕىىي » ٔىڭ زەي ئۆظى ئىسى‪ .‬چۈٔىي‬ ‫‪201‬‬

‫ٍۈؼۈپ زازىؽىغب ثىط وۆٍٕەن ئەۋەجّىگەْ‪ « ،‬وۆٍٕىىي »ٔىّۇ ئەۋەجّىگۀىسى‪ .‬ئبٍەجحە جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبٔسەن « ِبٔب ثۇ وۆٍٕىىىّٕي ئېٍىپ ثېطىڭالض » زېگۀىسى‪ .‬ثۇٔىڭسىٓ وۆضۈۋاٌغىٍي‬ ‫ثوٌىسۇوي‪ ،‬ھەظضىحي ٍبلۇپٕىڭ وۆظىٕي جوؼمبْ پەضزىؽىٕي ٍۀە ئىپپەت وۆٍٕىىي ثىٍەْ‬ ‫ئېٍىۋەجىۀىسى‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ٍبلۇپ ئۆٌگۀٍىىىگە ھەِّە وىفي ئىفۀگەْ ھەظضىحي ٍۈؼۈپٕي پەلەت ئۇٔحۇِىغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ِ « ،‬ەْ ٍۈؼۈپٕىڭ ھىسىٕي ئېٍىۋاجىّەْ » زېگۀىسى ( ‪ .) 94‬پبن ِۇھەثجەت ئۈچۈْ ئىىىي‬ ‫وۆظىٕي پىسا لىٍغبْ ھەظضىحي ٍبلۇة ثۇٔىڭ ثەزىٍىگە ثىط ثۇضۇٔغب ئىگە ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇ ثۇضۇْ‬ ‫ِىڭ وۆظ وۆضەٌّىگەْ ٔۇلحىسىٓ ٍۈؼۈپٕىڭ ھىسىٕي ئبٌغبٔىسى‪.‬‬ ‫ئەؼٍىسە ھەظضىحي ٍۈؼۈپحىٓ ئىجبضەت ثىط جبضىري ـەذؽىَەت ئۈؼحىسىٓ ھبٍبت ھېىبٍؽي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ ـەذػ زەي ِۇھەِّەزۇْ ضەؼۇٌۇٌالھ ئىسى‪ .‬ؼۈضە‪ ،‬ھەظضىحي ِۇھەِّەزوە ـۇ ھەلىمەجٕي‬ ‫ثبٍبْ لىٍغبٔىسى‪ « :‬ئي ِەوىىٕىڭ ٍۈؼۈپي! جبئىف ؼېٕىڭ لۇزۇلۇڭ‪ِ ،‬ەوىە ؼېٕىڭ ظىٕسأىڭ‪،‬‬ ‫ھىجطەت ؼېٕىڭ ِىؽىطغب ؼەپىطىڭ‪ِ ،‬ەزىٕە ؼېٕىڭ ِىؽىطىڭ‪ٍ .‬ۈؼۈپٕي وۈجىەْ ذوـبٌٍىٕبضٌىك‬ ‫ئبلىۋەت ؼېٕىّۇ وۈجىۋاجىسۇ! ِەوىىٍىه جۇلمبٍٔىطىڭ ‪ /‬لېطىٕساـٍىطىڭ ؼېٕىڭ جېٕىڭغب لەؼث‬ ‫لىٍىۋاجىسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ ثۇ ذبَ ذىَبي‪ ،‬ذبالغ‪.‬‬ ‫زەضۋەلە‪ ،‬جبضىد ثۇ ِۆجىعىۋى ذۇؾ ذەۋەضٔىڭ ضېئبٌٍىممب ئبٍالٔغبٍٔىمىٕىڭ ـبھىسى‪ .‬وۈٔي‬ ‫وەٌسى‪ ،‬ئۆظىگە زۇَٔبٔي جبض لىٍغبْ ِەوىىٍىىٍەض لەھەجچىٍىىىە ِۇپحىال ثوٌسى‪ .‬ذۇززى ھەظضىحي‬ ‫ٍۈؼۈپٕىڭ ھەؼەجروض لېطىٕساـٍىطىغب ٍبضزەَ لىٍغىٕىسەن‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھّۇ ئۆظىٕي لوغالپ‬ ‫چىمىطىۋەجىەْ ِەوىٍىىٍەضگە ٍبضزەَ لوٌىٕي ئۇظاجحي‪ .‬ذەٍجەضزىٓ وەٌگەْ وۈِۈـٍەضٔي ِەوىىٕىڭ‬ ‫ھبوبۋۇض ضەئىؽي ئەثۇ ؼۇفَبْ ئبضلىٍىك ٍولؽۇي ِەوىىٍىىٍەضگە ئوظۇق ‪ -‬جۈٌۈن ئېٍىپ جبضلىحىپ‬ ‫ثىطىؿ ئۈچۈْ ئەۋەجحي‪ .‬غبٌىت لوـۇٔي ثىٍەْ جېٕىغب لەؼث لىٍغبْ ِەوىىگە وىطزى‪ .‬وەثىٕىڭ‬ ‫ھوٍ​ٍىؽىسا ئۀسىفە ئىچىسە ئبغعىغب لبضاپ جۇضغبْ ِەوىىٍىىٍەضزىٓ ‪:‬‬ ‫ثۈگۈْ ؼىٍەضگە ٔېّە لىٍىفىُ ھەلمىسە ٔېّىٍەضٔي ئوٍالۋاجىؽىٍەض؟ ‪ -‬زەپ ؼوضىسى‪.‬‬ ‫ ؼەْ پەظىٍەجٍىه ثىط ئبجىٕىڭ ئوغٍي‪ ،‬ؼۀسىٓ پەلەت ٍبذفىٍىك وۈجىّىع! ‪ -‬زەپ جبۋاة‬‫ثېطىفحي‪.‬‬ ‫ذۇززى ٍۈؼۈپ لېطىٕساـٍىطىغب ئېَحمىٕىسەن‪ِ ،‬ۀّۇ ‪ « :‬ثۈگۈْ ؼىٍەض ئەٍىجٍەـىە‬ ‫ئۇچطىّبٍؽىٍەض! » زەٍّەْ‪ ،‬زېسى‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ٍۈؼۈپ ؼۈضىؽىٕىڭ ٔېّە زېّەوچي ثوٌغبٍٔىمىٕي چۈـۀگۀىسى‪ .‬وىُ ثىٍىسۇ‪،‬‬ ‫ثەٌىىُ ضەؼۇٌۇٌالھ ھەظضىحي ئەثۇ ثەوطىگە ؼەۋض جېغىسا ھبٍبت ‪ِ -‬بِبت ذەۋپي وۆظ ئبٌسىسا ٔبِبٍەْ‬ ‫ثوٌغبْ ئۀە ـۇ « ئۈچىٕچىؽي ئبٌالھ ثوٌغبْ ئىىىي وىفىگە وىُ ٔېّە لىالالٍسۇ ئي ئەثۇ ثەوطى! »‬ ‫زېگەْ ۋالحىسا‪ ،‬ثۇ ذۇؾ ثىفبضەجىە ئبؼبؼالٔغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثبـحىٓ ئبذىط ذىحبة لىٍىٕغۇچىٍىطىغب لبضىحب ثەٌگىٍىه ِەلؽەجٕي ئىپبزىٍىگەْ ؼىّۋوٌالض‬ ‫ثىٍەْ جوٌۇپ جبـمبْ‪ .‬ثۇالضزىٓ ثىطىٕچىؽي « وۆٍٕەن » ؼىّۋوٌي ثوٌۇپ‪ ،‬ھەؼەجٕىڭ ـبھىسى‬ ‫ثوٌغبْ ٍۈؼۈپٕىڭ لبٍٔىك وۆٍٕىىي ۋە ظۇٌەٍرب ئبضلىسىٓ ٍىطجىۋەجىەْ ئىپپەت وۆٍٕىىي‪ .‬ثۇ‬ ‫ئبضلىٍىك « ھەِّىڭالض ثىط ٍۈؼۈپ ۋە ھەض ٍۈؼۈپٕىڭ ثىط ظۇٌەٍربؼي ثبض‪ .‬وۆٍٕىىىڭىعٔىڭ لەٍەضزىٓ‬ ‫ٍىطجىٍغبٍٔىمىغب زىممەت لىٍىڭ‪ .‬وۆضِەٍسىغبْ وۆظٌەضٔي ئبچمبْ ثىط جىؽّي وۆٍٕەن ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي‬ ‫ئىپپەت وۆٍٕىىىسۇض‪ .‬وبضاِەت وۆٍٕەوحە ئەِەغ‪ ،‬ئىپپەجحە » زېّەوحە‪.‬‬

‫‪202‬‬

‫گەضچە ثۇ لىؽؽىسە گەۋزىٍۀسۈضۈٌگەْ ثبؾ لەھطىّبٔالض ٍۈؼۈپ ۋە ظۇٌەٍرب ثوٌغبْ ثوٌؽىّۇ‪،‬‬ ‫ئۇالض ئبضلىٍىك ھەلىمىٌ جۈضزە ٍبضىحىٍغبْ ئوثطاظ « ئىپپەت ۋە ـەھۋەت »جۇض‪ .‬لىؽؽە ئىپپەجٕىڭ‬ ‫ـەھۋەجحىٓ غبٌىپ وەٌگۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ٍۈؼۈپ لىؽؽىؽي جەۋضاجحىّۇ ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ ثۇ ئىىىي لىؽؽىٕي ؼېٍىفحۈضۈپ‬ ‫ئولۇؾ‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ ئبضىسىىي پەضىمىٕي وۆضؼىحىفىە ٍېحىپ ئبـىسۇ‪ .‬جەۋضاجحىىي ثبٍبٔسا ٔە ٍۈؼۈپ‬ ‫ٍۈؼۈپحۇض‪ٔ ،‬ە ٍبلۇپ ٍبلۇپحۇض پەٍغەِجەضزۇض‪ .‬جەۋضاجحىىي ثبٍبٔالض لوپبي‪ِ ،‬بززىٌ ۋە ھېىّەجؽىع ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫لۇضئبٔسىىي ثبٍبٔالض ئەزەثي‪ِ ،‬ۀىۋىٌ ۋە ھېىّەجٍەض ثىٍەْ جوٌۇپ جبـمبْ‪.‬‬ ‫ٍۈؼۈپ لىؽؽىؽىسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ذىحبة لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىؽي ثوٌغبْ‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍىسۇ ( ‪ .) 102‬ثىۋاؼحە ھبٌسا ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئۈِىس ‪ -‬ئبضظۇٌىطىٕي‪ٍ ،‬ۀي‬ ‫زىٍىسىىي ؼۆظىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضظۇٔىڭ ئەڭ ئبٌسىسا ئىٕىبضچي لەۋِىٕىڭ ِۆجىعە جەٌىپي‬ ‫وەٌّەوحە‪ .‬ثۇ جەِۀىڭ ِۀىۋىٌ وۆٌەڭگۈؼي ئەٌۋەجحە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ لەٌجىگە چۈـىۀىسى‪ِ .‬بٔب ثۇ‬ ‫ٔۇلحىسا‪ ،‬لۇضئبْ ثبضٌىك ِۆجىعە جەِە لىٍغبْ ئىٕىبضچي ھبِبلەجٍەضگە ثىط جەؼحەوحىّٕۇ لبجحىك جۇٍغۇ‬ ‫ثېطىسىغبْ ئبٍەت ثىٍەْ جبۋاة ثېطىسۇ‪:‬‬ ‫« ئبؼّبٔالضزا ۋە ظېّىٕسا ( اﷲ ٔىڭ لۇزضىحىٕىڭ ) ٔۇضغۇْ ئبالِەجٍىطى ثبضوي‪ ،‬ئۇال ض ئۇٔىڭ‬ ‫ٍېٕىسىٓ زىممەت لىٍّبؼحىٓ ئۆجۈپ وېحىسۇ » ( ‪.) 105‬‬ ‫ذۇالؼىٍىگۀسە‪ ،‬لبٍؽي ؼبھەزە ثوٌؽۇْ ئەڭ ٍبذفي ِبلبِٕىڭ پىالٔىٕي ئبٌالھ لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫پىالٕٔي ئبٌالھ ٔي ھېؽبپمب لېحىپ جۇضۇپ لىٍغۇچىالض غەٌجە لبظىٕىسۇ‪.‬‬

‫ھىجر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ھىجط ئىؽّىٕي ‪ - 80‬ئبٍىحىسىٓ ئبٌغبْ‪.‬‬ ‫ھىجط « لوضاَ جبـٍىك جبً » ٍبوي « ٍېپىك ھبۋظا » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬جبضىري‬ ‫ِۀجەٌەضزە لەزىُ ظاِبٔالضزىٓ جبضجىپ ؼەِۇز لەۋِي ٍبـىغبْ جبً ئىىۀٍىىي وۆضؼىحىٍگەْ‪ .‬ثۇ‬ ‫ضاٍوْ لوضاَ جبـالض ثىٍەْ لبپالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ۋوٌمبْ پبضجٍىفي ثىٍەْ ـەوىٍ​ٍۀگەْ‪ٍ .‬ۇٔبْ ۋە ضىُ‬ ‫ِۀجەٌىطىسە « ھەگطا » زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ جبً ثبـحىٓ ئبٍبغ ِېّبضچىٍىممب لوالٍ​ٍىك غبٍەت چوڭ‬ ‫لوضاَ جبـالض ثىٍەْ لبپالٔغبٍٔىمحىٓ ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ لوضاَ جبـالض ـۇٔساق چوڭ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ئۇظۇٍٔىمي ‪ِ 1500‬ېحىط‪ ،‬وەڭٍىىي ‪ِ 700‬ېحىط‪ ،‬ئېگىعٌىىي ‪ِ 100‬ېحىط ئەجطاپىسا‪ .‬ثبـمب ثىط ئىعاھبجمب‬ ‫لبضىغبٔسا‪ ،‬ـەھەض لوضاَ جبـالض ئوٍۇپ ثىٕب لىٍىٕغبٍٔىمحىٓ ھىجط زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ لوضاَ جبـالض‬ ‫ـەھىطى وىفىٕي ھەٍطاْ لبٌسۇضىسىغبْ ھەـەِىحي ثىٍەْ وۈٔىّىعزىّۇ ِەۋجۇزٌىمىٕي ؼبلالپ‬ ‫وەٌّەوحە‪ .‬ھبالن لىٍىٕغبْ ثۇ لوضاَ جبؾ ـەھىطىٕىڭ ئبھبٌىؽي وۈٔىّىعزە ِەزائىٕي ؼبٌىھ‬ ‫( ؼبٌىھٕىڭ ـەھىطى ) زەپ ئبجىٍىسۇ‪ .‬ثۇ جبً ِەزىٕىسىٓ ‪ 400‬وىٍوِېحىط ٍىطالٍىمحب ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ثۈگۈٔىي ؼەئۇزىٌ ئەضەثىؽحبْ جېطىحوضىَىؽي ئىچىسە ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪.‬‬ ‫ؼەِۇز‪ ،‬ثەھەٍۋەت ِەۋجۇزٌىمي ۋە پبجىئەٌىه ئبلىۋىحي ثىٍەْ ئەضەپ ٍېطىُ ئبضىٍي ذەٌمىٕىڭ‬ ‫ذبجىطىؽىسە ٍەض ئبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬گۈٌٍۀگەْ ثىط ِەزۀىَەجٕي جەِؽىً لىٍغبٔىسى‪ .‬ئۇالض ِەظوۇض‬ ‫‪203‬‬

‫ضاٍؤغب چۈـىەْ ھۆي ‪ٍ -‬ېغىٓ ِىمساضىٕىڭ چەوٍىه ثوٌۇـىغب لبضىّبً‪ ،‬ثىط ؼۇ ِەزۀىَىحي ثەضپب‬ ‫لىٍغبٔىسى‪ .‬ئۇالض وىفىٕي ھەٍطاْ لبٌسۇضىسىغبْ ؼۇ ٍوٌٍىطى ۋە ؼۇٔي ٍبذفي ؼبلالٍسىغبْ ؼۇ‬ ‫ئبِجبضٌىطىٕي ثەضپب لىٍغبٔىسى‪ .‬ؼەِۇز‪ « ،‬ئبظ ؼۇ » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە جۇٔجي جەضجىپٍەضزە ٍۈؼۈپ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 10‬بوي‬ ‫‪ٍ - 11‬ىٍىغب جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ثۇ ھىجط ؼۈضىؽىٕىڭ لۇضەٍؿ ثبٍمۇجىٕىڭ ئبذىطلي ِەظگىٍي ٍبوي‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ِەظگىٍسە چۈـىۀٍىىىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ئۆجّۈؾ لەۋٍِەضٔىڭ ھبالوىحىٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍغبْ لىىؽؽەٌەض لۇضەٍؿ ثبٍمۇجىٕىڭ ئبذىطلي ِەظگىٍي ٍبوي ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ِەظگىٍسە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضٔىڭ جىپىه ئبالھىسىٍىىي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك ئىٕىبضچىالضٔي‬ ‫ئبگبھالٔسۇضۇؾ ِەلؽەت لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىسىّۇ « ئەگەض ؼىٍەضِۇ ثۇالضغب ئوذفبؾ ئىٕىبض‬ ‫لىٍىفحب چىڭ جۇضؼبڭالض‪ ،‬ئبلىۋىحىڭالض ؼبٌىھ لەۋِىٕىڭ ئبلىۋىحي ثىٍەْ ئوذفبؾ ثوٌىسۇ »‬ ‫زېَىٍّەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ جېّىؽي‪ ،‬جىٍي‪ ،‬ئۇؼٍۇثي ۋە ٌىطىه لۇضۇٌّىؽىسىٓ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ئېٕىك‬ ‫ٔبِبٍەْ ثوٌّبلحب‪ .‬ثبضٌىك ٔوپۇظٌۇق ئبٌىّالضٔىڭ ھەِّىؽي ؼۈضىٕىڭ پۈجۈٍٔەً ِەوىىسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ھەِپىىىط‪.‬‬ ‫ھىجط ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي « ئىٕؽبْ » ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ئىٕؽبٕٔىڭ ئېٍېّېٕحٍىك‬ ‫لۇضۇٌّىؽىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌغبْ‪ ،‬لۇضئبٔسا ٔبزىط ئىفٍىحىٍگەْ ئۇلۇِالض ثۇ ؼۈضىسە ظىچ ھبٌسا‬ ‫ئىفٍىحىٍگەْ ( ‪ .) 33 ،28 ،26‬ؼۈضىٕىڭ وىطىؿ لىؽّىّۇ ئبؼبؼەْ ثۇ ئبٔب جېّىٕىڭ ثىط لىؽّي‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ جۇضغبٔالضٔي ئبگبھالٔسۇضغبْ ھبٌسا ثبـالٔغبْ‪ .‬چۈٔىي‪،‬‬ ‫ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجي ئبٌالھ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆظىٕي ئۆظى ظاٍب لىٍىۋېحىفىگە ضاظى ئەِەغ‪ .‬ئىٕؽبْ ئبٌالھ‬ ‫ٔىڭ ـبھ ئەؼەضى‪ .‬ئىالھىٌ ثىط ـبھ ئەؼەض ثوٌغبْ ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆظىٕي ظاٍب لىٍىۋېحىفي‪ ،‬ئەؼٍىسە‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ئەجطىٕي ئىؽطاپ لىٍىۋەجىۀٍىىحىٓ ثبـمب ٔەضؼە ئەِەغ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسىىي ثۇ‬ ‫ئبٍەجٍەض ثۇ ٔەظەض ثىٍەْ ئولۇٌغبْ ۋالىححب‪ ،‬ئىالھىٌ ـەپمەت ۋە ِەضھەِەجٕىڭ ثىط ئىپبزىؽىٕي ئەوػ‬ ‫ئەجحۈضِەوحە‪:‬‬

‫اِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ك آَ​َي ُ ِ ِ‬ ‫ٍ ٍِ‬ ‫ي (‪)2‬‬ ‫ين َك َف ُروا لَ ْو َكانُوا ُم ْسلم َ‬ ‫الر ت ْل َ َ‬ ‫ت الْكتَاب َوقُػ ْرآَف ُمبي (‪ُ )1‬رِبَ​َا يَػ َود الذ َ‬

‫« ئەٌىف‪ ،‬الَ‪ ،‬ضا‪ .‬ثۇ‪ ،‬وىحبثٕىڭ ـ ئۆظى چۈـىٕىفٍىه ۋە ثبٍبْ لىٍغۇچي ضوـەْ لۇضئبٕٔىڭ‬ ‫ئبٍەجٍىطىسۇض‪ .‬وبپىطالض ( لىَبِەجٕىڭ زەھفىحىٕي وۆضگۀسە‪ ،‬زۇَٔبزىىي چېغىّىعزا ) ِۇؼۇٌّبْ‬ ‫ثوٌغبْ ثوٌؽبلچۇ زەپ ئبضِبْ لىٍىسۇ » ( ‪.) 2 - 1‬‬ ‫ئىالھىٌ ـەپمەت ثۇ ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ « :‬ثىع ھەض لبٔساق ثىط‬ ‫ـەھەضٔي ( ئبٌسى ثىٍەْ ) چۈـۀگىٍي ثوٌىسىغبْ ئىالھىٌ ثىط ۋەھىٌ ئەۋەجّەً جۇضۇپ ھبالن‬ ‫لىٍّىسۇق » ( ‪ .) 4‬ثۇ ئىالھىٌ ـەپمەجٕىڭ ثىط ئىپبزىؽي ئىسى‪ .‬ئىٕؽبٔغب ئەلىٍٕىڭ ثىطىٍىفىّۇ‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ جوغطا ٍوٌٕي جېپىفي ئۈچۈْ ٍېحەضٌىه ئىسى‪ .‬ئەِّب‪ ،‬ئبٌالھ ضەھّەت ئۈؼحىگە ضەھّەت‬ ‫ئبجب لىٍىپ ۋەھىٌ ثىٍەْ ئىٕؽبٕٔي ئېحىجبضغب ئېٍىفي ئۇٔىڭ ضەھّىحىٕىڭ ثىط ٔبِبٍۀسىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ئۇٔسالحب‪ ،‬ئۇٔىڭ ضەھّىحىٕىڭ ئەڭ چوڭ جەجەٌٍىؽي ثوٌغبْ ۋەھىَٕي ئېٍىپ وەٌگەْ ئەٌچىٕي «‬ ‫ِەجٕۇْ » ( ‪ ) 6‬زېَىؿ ٔېّە زېگۀٍىه ثوٌىسۇ؟ ئەٌۋەجحە ثۇ ئىٕؽبٕٔىڭ جۇظ ووضٌۇلحب چەوحىٓ‬ ‫ئبـمبٍٔىمىٕىڭ ثىط ئىپبزىؽي‪.‬‬

‫‪204‬‬

‫ؼۈضە ھەض ئىٕىبضچي لەۋِسەن‪ِ ،‬ەوىە ِۇـطىىٍىطىٕىڭّۇ « پەضىفحە ضەؼۇي » جەٌەپٍىطىسىٓ‬ ‫ذەۋەض ثېطىسۇ ( ‪ .) 7‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ ذبجىطىٍۀگەْ جەثىئىحي ئىّب لىٍىٕغبْ ئەي ‪-‬‬ ‫وىحبة ثوٌۇـىغب ھەَ ۋەھىَٕىڭ ؼۆظ ـەوٍىسىىي ثىط ذىحبة ثوٌغبْ لۇضئبْ ئىىۀٍىىىگە وىفىٕىڭ‬ ‫زىممەت ٔەظى طىٕي ئبغسۇضىسۇ‪ .‬ؼۈضە ثۇ ـەوىٍسە ثبـٍىٕىپ‪ ،‬ثىعٔي جەثىئىٌ ھبٌسا ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ؼەضذىً ئبٍىحي ثوٌغبْ ‪ - 9‬ئبٍەجٕىڭ ئبٌسىغب ئېٍىپ وېٍىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەت‪ ،‬لۇضئبٔسىىي لۇضئبْ‬ ‫ۋەھىَٕىڭ ئبٌالھ ٔىڭ ھىّبٍىؽي ئبؼحىسا ئىىۀٍىىىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌغبْ ئبٍەجٍىطىسىٓ‬ ‫ثىطؼىسۇض‪:‬‬

‫إِ اًن ََْن ُن نَػازلْنَا ال ِّذ ْكَر َوإِ اًن لَوُ َٖتَافِظُو َف‬

‫« لۇضئبٕٔي ھەلىمەجەْ ثىع ٔبظىً لىٍسۇق ۋە چولۇَ ئۇٔي لوغساٍّىع » ( ‪.) 9‬‬ ‫ٔەظىطىّىعٔي ثبـحب ئبؼّبٔغب ٍۈظٌۀسۈضگەْ ثۇ ؼۈضە‪ ،‬ئۇ ٍەضزە ئبٌالھ ٔىڭ ثۈٍۈن لۇزضەت ۋە‬ ‫ئەظىّىحىٕي وۆضۈـىە ثىعٔي زەۋەت لىٍىسۇ ( ‪ .) 16‬جېّب ٍۀە ۋەھىَٕىڭ ھىّبٍە ئبؼحىغب‬ ‫ئېٍىٕغبٍٔىمىسۇض‪ .‬ئوغۇضٌۇلچە لۇالق ِوٌٍىؽي ثوٌّبلچي ثوٌغبْ ھەض لبٔساق ـەٍحبْ ۋە‬ ‫ـەٍحبٔؽىّبٔالض ھەضگىعِۇ ۋەھىَسىٓ ذەۋەضزاض ثوالٌّبٍسۇ ( ‪ .) 18 - 17‬ثۇ ٍەضزە زېَىٍّەوچي ثوٌغبْ‬ ‫ِەلؽەت ٔبھبٍىحي ضوـەْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬غەٍجحىٓ ذەۋەض ثېطىسىغبٍٔىمىٕي زاۋا لىٍغبْ‪ ،‬ئۆظىگە ۋەھىٌ ٍبوي‬ ‫ۋەھىَگە ئوذفبؾ ثىط ٔەضؼە وەٌگۀٍىىىٕي ئىّب لىٍغبْ ھەض وىُ‪ ،‬ھەززىٕي ثىٍّەً چەوحىٓ‬ ‫ئبـمبْ ھبٌسا ئبٌالھ ۋە ٔەثىٍەضزىٓ ضوي جبالـمبٔالضزۇض‪ .‬ثۇ جۈضزىىي ھەض لبٔساق ثىط زاۋا ِۀىۋىٌ «‬ ‫ئوغۇضٌۇق »جۇض‪ .‬ئىفٕىڭ ئەجەپٍىٕەضٌىه جەضىپي ـۇوي‪ ،‬ثبـمىالضٔي ئبٌسىغبْ ثۇ ذىً وىفىٍەضٔي‬ ‫ـەٍحبْ ئبٌسىغبْ ثوٌۇـي ِۇِىىٓ‪ .‬ئبٌسىٕىؿ ثىط ئەذّەلٍىك ثوٌغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئبٌساَ ذبٌحىغب‬ ‫چۈـىۀٍەضگە ئبٌسىٕىؿ ئىىىي ئەذّەلٍىك ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ زاۋاِىسا ئىٕؽبٕٔىڭ ئېٍېّېٕحٍىك لۇضۇٌّىؽي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪ .) 26‬ئىٕؽبْ‬ ‫وۆضگىٍي ثوٌىسىغبْ ئىطازىٍىه ِەذٍۇلحۇض‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ ،‬زۇَٔب وۆظى ثىٍەْ وۆضگىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسىغبْ ئىطازىٍىه ِەذٍۇلالض ثبض ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضئبْ ثۇالضٔىڭ ھەِّىؽىٕي جىٓ زەپ ئبجبٍسۇ‪.‬‬ ‫زۇَٔب وۆظى ثىٍەْ وۆضگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ئىطازىٍىه ِەذٍۇلالضٔىڭ ٍبضىحىٍىفىسىٓ ثىع لۇضئبْ‬ ‫ئبضلىٍىك ذەۋەضزاض ثوٌىّىع‪ .‬ئبٌالھ ئۇالضٔي « وۆٍسۈضۈپ جبـالٍسىغبْ‪ ،‬جىً ئىپبزىٍەـىە ئبجىع‬ ‫وېٍىسىغبْ ثىط ئوجحىٓ » ٍبضاجمبْ ( ‪.) 27‬‬ ‫ئبٔسىٓ ثبٍبْ ذۇززى ئەئطاف ؼۈضىؽي ‪ - 30 - 10‬ئبٍەجٍىطى ئبضىؽىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثەـەضگە‬ ‫ضوھ پۈۋٌىٕىپ ئبزەِگە ئبٍالٔسۇضۇؾ ھەلمىسىىي لىؽؽەگە ئوذفبؾ‪ ،‬ؼۈضىسە ؼۆظ ٍۀە ئىٕؽبٕٔىڭ‬ ‫ئېٍېّېٕحٍىك لۇضۇٌّىؽىغب ئۆجىسۇ ( ‪ٌ .) 28‬ېىىٓ‪ ،‬ئەئطاف ؼۈضىؽىسىىي ثبٍبْ ثىٍەْ ھىجط‬ ‫ؼۈضىؽىسىىي ثبٍبٔسا زىممەت لىٍىفمب جېگىفٍىه گەۋزىٍىه پەضىمٍەض ثبض‪ .‬ئەئطافحب ئىجٍىؽٕىڭ‬ ‫ئىٕؽبٔالضغب ِۇؼەٌٍەت ثوٌغبٍٔىمي جەپؽىٍي ثبٍبْ لىٍىّٕبٍسۇ‪ .‬ثىطاق ھىجط ؼۈضىؽىسە ئىجٍىؽٕىڭ‬ ‫ئىٕؽبٔغب ِۇؼەٌٍەت ثوٌۇـي وەڭ زائىطىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪.) 44 - 32‬‬ ‫ئىجٍىؽٕىڭ غەٌجىؽي ئىٕؽبْ ٍوي لوٍغبْ زائىطە ئىچىسە ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇٔي جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثبٍبْ‬ ‫لىٍّبلحب‪:‬‬

‫ِ ِ ِ‬ ‫ك علَي ِهم س ْلطَا ٌف إِاَل م ِن اتاػبػع َ ِ‬ ‫ين‬ ‫َ َ​َ‬ ‫س لَ َ َ ْ ْ ُ‬ ‫ك م َن الْغَا ِو َ‬ ‫إ اف عبَادي لَْي َ‬

‫« ِېٕىڭ ثۀسىٍىطىّگە ( ٍۀي ئۇالضٔي ئبظزۇضۇـمب ) ؼېٕىڭ وۈچۈڭ ٍەجّەٍسۇ‪ ،‬پەلەت‬ ‫گۇِطاھالضزىٓ ؼبڭب ئەگەـىۀٍەضگىال ( ؼېٕىڭ وۈچۈڭ ٍېحىسۇ ) » ( ‪.) 42‬‬ ‫‪205‬‬

‫ئىجٍىؽٕىڭ ئېچىٕبضٌىك ھېىبٍىؽىسىٓ وېَىٓ ؼۆظ ھبالن لىٍىٕغبْ لەۋٍِەضگە وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫ئەؼٍىسە ثۇ‪ ،‬لۇضئبْ وۆپ ئىفٍىحىسىغبْ ثىط ئۇؼٍۇثٕىڭ ئبالھىسىٍىىي‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك « ئىجٍىؽٕىڭ‬ ‫ئەؼىىطى ثوٌغبٔالضٔىڭ پبجىئەٌىه ئبلىۋىحىٕي ثىٍّەوچي ثوٌغبٔالض ٌۇت لەۋِىٕىڭ ( ‪،) 77 - 51‬‬ ‫ِەزٍەْ ئبھبٌىؽىٕىڭ ( ‪ ،) 79 - 78‬ھىجط ذەٌمىٕىڭ ( ‪ ) 84- 80‬پبجىئەٌىه ئبلىۋىحىگە لبضىؽۇْ »‬ ‫زېَىٍّەوحە‪.‬‬ ‫ثۇ ئەؼىەضجىفحىٓ وېَىٓ‪ ،‬ؼۆظ ئەؼٍي ۋە لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىؽىغب‪،‬‬ ‫ٍۀي ضەؼۇٌۇٌالھمب وەٌحۈضۈٌگەْ‪ .‬ثۇ جبضىري ھبالن ئۆضٔەوٍىطىسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ٍۈضىىىگە‬ ‫ؼۇ ؼىپىٍىفي وېطەن ئىسى‪ِ .‬بٔب ثۇ جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەض ضەؼۇٌۇٌالھ ئۈچۈْ ثىط جەؼەٌٍىٌ‬ ‫ھەزىَەؼي ئىسى‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي (‪)95‬‬ ‫ي (‪ )94‬إِ اًن َك َفْيػنَ َ‬ ‫اص َد ْع ِبَا تُػ ْؤَم ُر َوأ َْع ِر ْ‬ ‫اؾ الْ ُم ْستَػ ْه ِزئ َ‬ ‫ض َع ِن الْ ُم ْش ِرك َ‬ ‫فَ ْ‬

‫« ؼبڭب ثۇٍطۇٌغبٕٔي ( ٍۀي ضەثجىڭٕىڭ ئەِطىٕي ) ئبـىبضا ئوجحۇضىغب لوٍغىٓ‪ِ ،‬ۇـطىىالض ( ٔىڭ‬ ‫ِەؼرىطەٌىطىگە ) پەضۋا لىٍّىغىٓ‪ .‬ؼېٕي ِەؼرىطە لىٍغۇچىالضغب ثىع چولۇَ جېحىَّىع » ( ‪.) 95 - 94‬‬ ‫ثۇ جەؼەٌٍىٍَەضگە ٔېّە ھبجەت ثبض ئىسى؟ ؼەۋەثي جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە‪:‬‬ ‫« ثىع ئۇالضٔىڭ ؼۆظٌىطىسىٓ ٍۈضىىىڭٕىڭ ؼىمىٍىۋاجمبٍٔىمىٕي ئوثساْ ثىٍىّىع » ( ‪.) 97‬‬ ‫ؼۆظىّىعٔي ذۇالؼىٍىؽەن‪ ،‬ؼۈضىسە ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ ِەؼٍىٍەضٔي ِۇٔساق ئىرچبِالـمب‬ ‫ثوٌىسۇ‪:‬‬ ‫ثۇٔىڭغب ئوذفبؾ ؼۈضىٍەضزىىىسەن ئىٕىبضچىالضٔي لوضلۇجمبْ ثىط ئۇؼٍۇة ثىٍەْ ۋەھىٌ‪،‬‬ ‫ـەضئي جەضىپي ثىٍەْ جەوىحٍۀگەْ ٔۇثۇۋۋەت‪ ،‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ ووٌٍىىحىپ ئەلٍىٕي‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضگەْ جبضىد‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئەثەزىٌ ئىؽحىمجبٌي ثوٌغبْ ئبذىطەت‪ ،‬ثىط وىحبة ؼۈپىحىسە‬ ‫جؤۇـحۇضۇٌغبْ جەثىئەت ۋە ئىٕؽبٕٔىڭ ِۇؼحەھىەَ ئىطازىؽي ثوٌغبْ جەۋھىس ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ھبالن لىٍىٕغبْ ِەزۀىَەجٍەض ئۆضٔەوٍىطى ئبضلىٍىك‪ ،‬ذىحبة لىٍىٕغۇچىالضٔىڭ ئەؼحە جۇجۇؾ‬ ‫ذبجىطىؽىٕي ٍېڭىٍىغبْ ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىٍىطىسىٓ ٍۀە ثىطؼي پەٍغەِجەضٌىه‬ ‫ِۇئەؼؽەؼىسۇض‪ .‬ثۇ زائىطىسە‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ ـەذؽىَەت ثەضپب لىٍغۇچي فؤىىؽىَىؽىٕىڭ ئەڭ جىپىه‬ ‫ئىىىي ئۆضٔىىي ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ك إِ َ​َل ما متػاعنَا بِ​ِو أ َْزواجا ِمْنػهم وَ​َل ََْز ْف علَي ِهم واخ ِفض جنَاح َ ِ ِ ِ‬ ‫ي‬ ‫ك ل ْل ُم ْؤمن َ‬ ‫َ​َل َُتُاد اف َعْيػنَػْي َ َ َ ْ‬ ‫َ ً ُْ َ َ َ ْ ْ َ ْ ْ َ َ‬

‫« ثەظى وبپىطالضٔىڭ ثىع ثەھطىّەْ لىٍغبْ ٔەضؼىٍىطىگە وۆظ ؼبٌّىغىٓ‪ ،‬ئۇالض ( ٔىڭ ئىّبْ‬ ‫ئېَحّىغبٍٔىمىسىٓ ) لبٍغۇضِىغىٓ‪ِ ،‬ۆِىٍٕەضگە وەِحەض ثوٌغىٓ » ( ‪.) 88‬‬

‫واعب ْد رباك ح اَّت َيْتِي ِ‬ ‫ي‬ ‫َ ُْ َ َ َ َ َ َ‬ ‫ك الْيَق ُ‬

‫« ؼەْ ئۆظۈڭگە ئۆٌۈَ وەٌگۀگە لەزەض پەضۋەضزىگبضىڭغب ئىجبزەت لىٍغىٓ » ( ‪.) 99‬‬ ‫ٍب ضەثجي! ثىعٔي ؼبڭب ئىجبزەت لىٍىفحىٓ ِەھطۇَ ثوٌغبٔالض لبجبضىسىٓ لىٍّىغىٓ!‬

‫ئەَئبو ضۈرىطي‬

‫‪206‬‬

‫ئۀئبَ ؼۈضىؽي « ھبٍۋأالض ( جۆگە‪ ،‬وبال‪ ،‬لوٍالض ) » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ئىؽّىٕي‪ ،‬جولۇپ‬ ‫چىمىٍغبْ ٍبٌغبْ ِۇلەززەؼٍەض ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ‪ - 136‬ۋە زاۋاِىسىىي ئبٍەجٍەضزىٓ ئبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ثۇ وەٌىّە ئبٌحە لېحىُ جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ِەظگىٍىسىال ثۇ ئىؽىُ‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ٍۀە‪ٔ ،‬ۇثۇۋۋەت زەٌىٍ​ٍىطىسىٓ ثەظىٍىطى ثۇ ؼۈضىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبٍٔىمي ئۈچۈْ‪،‬‬ ‫ثەظىٍەض ثۇ ؼۈضىٕي « زەٌىً‪ ،‬ئىؽپبت » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ھۆججەت ئىؽىّي ثىٍەْ ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىە زەۋضىٕىڭ ئبذىطلي ِەظگىٍ​ٍىطىسە‪ٍ ،‬ۀي پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪ٍ - 10‬بوي ‪ٍ - 11‬ىٍىسا‬ ‫ثىط لېحىّسىال ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ئۈچ جەضجىپحە ھىجط ‪ -‬ؼبففبت ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ئىجٓ‬ ‫ئبثجبؼحىٓ ِۇجبھىس ئبضلىٍىك ٍېحىپ وەٌگەْ ۋە ؼۇٍۇجي « ئىؽٕبزى جەٍَىث‪ ،‬ضىجبٌي ؼىمبزىط »‬ ‫زەپ ئبجىغبْ ثىط ضىۋاٍەت ‪ - 153 - 151‬ئبٍەجٍەضٔىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئىٍگىطى‬ ‫ؼۈضگەْ ( ؼۇٍۇجي‪ « ،‬ئىحمبْ »‪ .) 25 ،1 ،‬ثۇ ضىۋاٍەت ذېٍي وۆپ ٔوپۇظٌۇق جەپؽىطـۇٔبؼالض‬ ‫جەضىپىسىّٕۇ جەوطاضالٔغبْ‪ .‬ثەظى ٔوپۇظٌۇق ـەذؽٍەض ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەت ؼبٔىٕي ‪ 6‬زەٍسۇ‬ ‫( ثەؼبئىط )‪ .‬ھەجحب‪ ،‬فىطۇظئبثبزى ثۇ ئبٌحە ئبٍەجٕي ِەوىىسە ئىىىي لېحىّسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي‪،‬‬ ‫لبٌغبْ ئبٍەجٍەضٔىڭ ِەوىىسە ثىط لېحىّسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ‪.‬‬ ‫ِەوىىسە ٍبوي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضٔىڭ ثىط لىؽّىٕىڭ پەضىمٍىك ظاِبٔسا ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىٕي ئىٍگىطى ؼۈضۈؾ ؼەي لبضىغىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ِۇھىُ ِەؼىٍە‪ .‬چۈٔىي ثىط ثۆٌەوٕىڭ‬ ‫ِەوىىسە ٍبوي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕىڭ جەپؽىط‪ ،‬ـەضھىٍَەضگە وۆضؼىحىسىغبْ جەؼىطىٕي‬ ‫ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍغىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ِ .‬ەوىىسە ٍبوي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەجٍەض ئۇؼٍۇة‬ ‫جەھەجحىٓ پەضىمٍىٕىپ جۇضىسۇ‪ .‬ثۇ ئىىىي زەۋضزە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضٔىڭ ئەڭ جىپىه پەضلي‪،‬‬ ‫ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضە ئبٍەجٍىطى وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئۆظىگە جبضجىؿ ئۈچۈْ ثبالغەجٕي‬ ‫گەۋزىٍىه ـەوىٍسە ئىفٍەجىەْ‪ِ .‬ەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەجٍەضزە ِەظِۇْ ئبالھىسە‬ ‫گەۋزىٍۀسۈضۈٌگەْ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەجٍەض ٍىً جەھەجحىٓ پەضىمٍىٕىپ‬ ‫جۇضؼىّۇ‪ٌ ،‬ىطىه جەھەجحىٓ وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جەٌىپ لىٍىسۇ‪ ،‬ھەجىُ جەھەجحىٓ ثىط لەزەض‬ ‫لىؽمب‪ ،‬ذىحبة جەھەجحىٓ وىفىگە جەؼىط وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ثۇ ئىىىي ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ئبٍەجٍەضٔىڭ ِەظِۇٔىّۇ وۆظگە وۆضىٕەضٌىه زەضىجىسە پەضىمٍىٕىپ جۇضىسۇ‪ِ .‬ەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ئبٍەجٍەضزە ئېحىمبز ۋە ئەذالق ئبؼبؼٍىطى ئېغىط ؼبٌّبلٕي ئىگىٍەٍسۇ‪ِ .‬ەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ئبٍەجٍەضزە ئىجبزەت ۋە ِۇئبِىالت ئبؼبؼٍىك ئوضۇٔسا جۇضىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ؼەۋەثحىٓ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ثىٍەْ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىك ئبضىؽىسىىي پەضلٕي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍغىٍي ثوٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ؼەۋەثٍەضگە ئبؼبؼەْ ثىط ئبٍەت ٍبوي ئبٍەجٍەض گۇضۇپپىؽىٕىڭ ئۆظى ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫زەۋضزىٓ ثبـمب ثىط ِەظگىً ۋە ِبوبٔسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئىٍگىطى ؼۈضۈؾ ؼەي لبضاٍسىغبْ ِەؼىٍە‬ ‫ئەِەغ‪ٍ .‬ۇلىطىسىىىگە ئوذفبؾ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەجٍەضٔي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ٍبوي‬ ‫ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەجٍەضٔي ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئىٍگىطى ؼۈضۈؾ ثۇٔىڭغب ِىؽبي‬ ‫ثوالالٍسۇ‪.‬‬ ‫ـۇڭب ثۇ ذىً ضىۋاٍەجٍەضٔي جۆۋۀسىىىسەن ثەؾ ذىً ئۆٌچەِگە ؼېٍىؿ وېطەن‪ .‬ثىعِۇ ئىجٓ‬ ‫ئبثجبؼحىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبْ ۋە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ئۀئبَ ؼۈضىؽي ئىچىسە ٍەض ئبٌغبْ‪ ،‬ئەِّب‬

‫‪207‬‬

‫ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ئىٍگىطى ؼۈضۈٌگەْ ‪ - 153 - 151‬ئبٍەجٍەضٔي ثۇ ئۆٌچەِگە ؼېٍىپ‬ ‫ثبلبٍ​ٍي‪:‬‬ ‫‪ .1‬جوْ ۋە پبؼىً‪ .‬ثۇ جەھەجحىٓ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ئىٍگىطى ؼۈضۈٌگەْ ‪- 153 - 151‬‬ ‫ئبٍەجٍىطىٕىڭ ئەڭ ئبذىطلي وەٌىّىٍىطى ثوٌغبْ « جبلىٍۇْ‪ ،‬جەظەوىەضۇْ‪ ،‬جەجحەلۇْ » ئۆظىسىٓ‬ ‫ئىٍگىطىىي ‪ - 150‬ئبٍەت ۋە وېَىٕىي ‪ - 154‬ئبٍەجٕىڭ ئبذىطلي وەٌىّىؽي « ٍۇئّىٕۇْ » ثىٍەْ‬ ‫جوْ جەھەجحىٓ ِبؼٍىممب ئىگە ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٌسى ۋە وېَىٓ جەھەجحىٓ ؼۈضىٕىڭ ٌىطىه جوْ ثىٍەْ‬ ‫ثىطزەوٍىىىە ئىگە‪.‬‬ ‫‪ .2‬جىً‪ .‬ثۇ جەھەجحىٓ لبضىغبْ ۋالحىّىعزا ‪ 150 ،149‬ۋە ‪ - 151‬ئبٍەجٍەض « لۇي ( ئېَحمىٕىي ) »‬ ‫ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‪ 154 ،153 .‬ۋە ‪ - 155‬ئبٍەجٍەض ؼۆظ ثبغٍىغۇچىٍىطى ثىٍەْ ِۀىٕي ثىط ‪ -‬ثىطىگە‬ ‫ثبغالٍسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ « ،‬ؼۈِّە‪ ،‬ۋە » ثبغٍىغۇچىالض ئىفٍىحىٍگەْ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ھەَ ‪، 151 ،150 ،149‬‬ ‫ھەَ ‪ - 155 ،154 ،153‬ئبٍەجٍەض جىً ٔۇلحىؽىسىٓ ثىط ‪ -‬ثىطى ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌۇپ‪ِ ،‬ۀىگە‬ ‫ثىۋاؼحە جەؼىط وۆضؼىحىسۇ‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪ - 154 ،‬ئبٍەجٕىڭ ثبـٍىٕىفي‪ ،‬ئبٍەجٕي ئبٌسىٕمي ثۆٌەن ثىٍەْ‬ ‫ثىۋاؼحە ھبٌسا ثبغالٍسۇ‪ « :‬ثەضىىەت ِۀجەؼي ثوٌغبْ ثۇ وىحبثٕي ( ۋە ھبظا ‪ ) ...‬ثىع ٔبظىً لىٍسۇلىي‪،‬‬ ‫ئۇٔىڭغب ئەگىفىڭالض »‪.‬‬ ‫‪ِ .3‬ەظِۇْ‪.‬‬ ‫‪ )1‬ئۈچ ئبٍەجٕىڭ ِەظِۇٔي ۋە پۈجۈْ گەۋزىگە ثوٌغبْ ٔىؽجىحي‪ِ .‬ەظوۇض ئبٍەجٍەض ِەظِۇْ‬ ‫جەھەجحىٓ ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە‪ .‬ھبضاَ لىٍىٕغبٔالضٔىڭ چەوٍىه ئىىۀٍىىىٕي جەوىحٍىگۀسىٓ‬ ‫وېَىٓ ثۇالضٔي جىٍغب ئبٌىسۇ‪ .‬ثۇ ئۆظىسىٓ ئىٍگىطىىي ثۆٌەوٕىڭ جبۋاثىسۇض‪ .‬چۈٔىي ثۇ ئبٍەجٍەضزىٓ‬ ‫ثۇضۇْ ( ‪ ) 145‬ھبضاَ لىٍىّٕىغبْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ذۇضاپبجمب جبٍىٕىپ « ھبضاَ » لىٍىۋاٌغبْ ٔەضؼىٍەض جىٍغب‬ ‫ئېٍىّٕبلحب‪.‬‬ ‫‪ )2‬پۈجۈٕٔىڭ ِەظِۇٔي ۋە پبضچىغب ثوٌغبْ ٔىؽجىحي‪ .‬ثۇ ثۆٌەوحىٓ ثۇضۇْ وەٌگەْ ‪ - 146‬ئبٍەت‬ ‫ثۇ ئىٍ​ٍەجٕىڭ جبضىري ئۆضٔىىي ثوٌغبْ ٍەھۇزىَالض ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‪ .‬ئبضلىؽىسا وەٌگەْ ‪- 154‬‬ ‫ئبٍەت ِۇؼب ۋە جەۋضات ھەلمىسە جوذحىٍىسۇ‪ .‬ثۆٌەن ئەھىبِغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌغبٍٔىمحىٓ ِەزىٕىسە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ زەپ لبضاٌؽب‪ ،‬ئبٌسىسىىي ۋە ئبضلىؽىسىىي ئبٍەجٍەض ٍەھۇزىَالض ھەلمىسە جوذحبٌغبٍٔىمي‬ ‫ئۈچۈْ ثۇالضِۇ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەجٍەض لبجبضىسا ثوٌۇـي وېطەن‪ .‬ثۇ ئەٌۋەجحە جوغطا ئەِەغ‪.‬‬ ‫‪ - 153 - 151‬ئبٍەجٕىڭ پۈجۈٕٔىڭ پبضچىؽي ئىىۀٍىىىٕي ثىٍىفٕىڭ ئەڭ لىؽمب ٍوٌي ِەظوۇض‬ ‫ئبٍەجٍەضٔي پۈجۈْ گەۋزىسىٓ چىمىطىۋەجىۀسىٓ وېَىٓ لبٌغبْ لىؽّىٕي ئولۇؾ‪.‬‬ ‫‪ .4‬ئۇؼٍۇة‪ .‬ؼۈضە زەۋضزاؾ ؼۈضىٍەض ثىٍەْ ئۇؼٍۇة جەھەجحىٓ ئوذفبـٍىممب ۋە ضەڭساضٌىممب‬ ‫ئىگە‪.‬‬ ‫‪ .5‬ضىۋاٍەجٍەضٔىڭ جوغطا ثوٌۇؾ ئېھحىّبٌٍىمي‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسىٓ ئەثۇ ئۇثەٍس ۋە جبثەضأىٕىڭ ئىجٓ‬ ‫ئبثجبؼحىٓ لىٍغبْ ٔەلٍىگە لبضىغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ھەِّىؽي ثىط وېچىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ( ؼۇٍۇجي‪،‬‬ ‫ئىحمبْ‪ .) 107 ،1 ،‬ثۇٔىڭغب ئوذفبپ لبٌىسىغبْ ثىط ضىۋاٍەت ئىجٓ ئۆِەضزىّٕۇ وەٌگەْ‪ .‬ثۇ‪ ،‬ئبجب‪،‬‬ ‫ؼۇفَبْ‪ ،‬ئىىطىّە ۋە ئەي ‪ -‬ئبۋفىٕىڭ لبضىفىسۇض ( ئىجٓ ئبـۇض )‪.‬‬ ‫ٍۀە ثىط جەضەپحىٓ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ثەظى ئبٍەجٍەضٔي ثەظى ۋەلەٌەضزىٓ وېَىٓ ئولۇٍححي‪ ،‬ثۇٔي‬ ‫ئبڭٍىغبْ ثەظىٍەض ئۇ ضىۋاٍەجٕي ئۇ ۋەلە ؼەۋەثىسىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ زەپ چۈـىٕىپ لبٌغبٔىسى‪ .‬ثۇ‬ ‫ئۆٌچەٍِەضِۇ ـۇٔي وۆضؼىحىسۇوي‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ظاِبْ جەھەجحىٓ ثىط پۈجۈٍٔۈوٕي جەـىىً لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫‪208‬‬

‫ضىۋاٍەجٍەض ؼۈضىٕىڭ ثىط لېحىّسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ئەگەض ثۇ ؼۈضىگە ئىؽىُ لوٍۇؾ ھەلمىّىع ثوٌغبْ ثوٌؽب ئىسى‪ ،‬ثىع ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئىؽّىٕي «‬ ‫جەۋھىس ؼۈضىؽي » زەپ لوٍبجحۇق‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي جەۋھىسجۇض‪ .‬ثۇ ثىطىٕچي‬ ‫ئبٍىحىسىال ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪:‬‬

‫اِ‬ ‫ْ ِ​ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ين َك َف ُروا بَِرِّبِ​ِ ْم يَػ ْع ِدلُو َف‬ ‫اٖتَ ْم ُد اَّلل الاذي َخلَ َق ال اس َم َاوات َو ْاْل َْر َ‬ ‫ض َو َج َع َل الظلُ َمات َوالن َور ّتُا الذ َ‬

‫« جىّي ھەِسۇؼبٔب ئبؼّبٔالضٔي ۋە ظېّىٕ​ٕي ٍبضاجمبْ‪ ،‬ظۇٌّەجٍەضٔي ۋە ٔۇضٔي پەٍسا لىٍغبْ اﷲ لب‬ ‫ذبؼحۇض! ئبٔسىٓ ( ٍۀي ِۇـۇٔساق زەٌىٍ​ٍەضٔي وۆضۈپ جۇضۇپ ) وبپىطالض پەضۋەضزىگبضىغب ثبـمىالضٔي‬ ‫ـېطىه وەٌحۈضىسۇ » ( ‪.) 1‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسا ِەۋجۇزىَەت‪ ،‬ئىٕؽبْ ۋە وبئىٕبت ٔۇلحىؽىسىٓ جەۋھىس ھەض جەضىپي‬ ‫ثىٍەْ وەڭ زائىطىسە ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ « لبضا الٍسىٓ ٍبضىحىٍغبٍٔىمي » جىٍغب ئېٍىٕىپ‪،‬‬ ‫ثبضٌىك ـېطىه وەٌحۈضۈـٕىڭ ئبٌالھ لب لبضـي جۇظووضٌۇق لىٍغبٍٔىك ئىىۀٍىىي ئىّب لىٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ئبزەجحىىي ثىط ثىئوٌوگىَىٍىه ـەٍئىسىٓ ئىٕؽبٔسىٓ ئىجبضەت ِبٔب ِۇـۇٔساق ِىؽٍىؽىع ۋە‬ ‫ِۇضەوىەپ ثىط ـبھ ئەؼەضٔي ٍبضاجمبْ ئبٌالھ ٔىڭ‪ ،‬وبئىٕبجحب ئۆظىٕي ٔبِبٍەْ لىٍىۋاجمبْ‬ ‫ؼىؽحېّىؽىٕىڭ ئىؽّي « جەۋھىس »جۇض‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ جەۋھىسٔي جەضن ئېحىفي ِەظوۇض ؼىؽحېّىغب‬ ‫ذىَبٔەت لىٍغبٍٔىمىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬چۈٔىي ئەلىٍ​ٍىك ثىط ِەذٍۇق ثوٌۇؾ ؼۈپىحي ثىٍەْ‬ ‫جەۋھىسٔىڭ ؼىطجىغب چىممبْ ئىٕؽبْ‪ ،‬ؼىؽحېّىٕي ثۇظۇؾ ۋە ثۇظغۇٔچىٍىممب ئۇچطىحىؿ ئۈچۈْ‬ ‫ھەضىىەت لىٍىفمب ثبـالٍسۇ‪ .‬ثۇٔىڭ ٔەجىجىؽىسە‪ ،‬ؼىؽحېّب جەضىپىسىٓ ثەٌگىٍۀگەْ « ئۆظىٕي‬ ‫لوغساؾ لبٔۇٔي » ئۆظىٕي وۆضؼىحىفىە ثبـالٍسۇ‪ .‬ثۇ ئبؼبؼەْ ثىط « ھبالن ثوٌۇؾ » جەضٍبٔىسۇض‪6 .‬‬ ‫ ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ھبالن لىٍىٕىفّۇ ؼىؽحېّىغب لبضـي ھەضىىەت لىٍغۇچىالضٔىڭ پبجىئەٌىه‬‫ئبلىۋىحىسىٓ ثبـمب ٔەضؼە ئەِەغ ئىسى‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەت ِبٔب ثۇ ھەلىمەجٕي جبوبضٌىّبلحب‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫قُ ْل ِسّيُوا ِٓت ْاْل َْر ِ‬ ‫ي‬ ‫ض ّتُا انْظُ​ُروا َكْي َ‬ ‫ف َكا َف َعاقبَةُ الْ ُم َك ّذبِ َ‬

‫ئېَحمىٕىي‪« ،‬ظېّىٕسا ؼەٍط لىٍىڭالض‪ ،‬ئبٔسىٓ ھەلىمەجٕي ئىٕىبض لىٍغبٔالضٔىڭ ئبلىۋېحىٕىڭ‬ ‫لبٔساق ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆظزىٓ وەچۈضۈڭالض» ( ‪.) 11‬‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔغب ـبھىث ثوٌۇـي ِەۋجۇت ثوٌۇـٕىڭ ئەڭ چوڭ ھەلىمىحىسۇض‪ .‬ثۇ ثۈٍۈن‬ ‫ٔېّەجٕىڭ ـۈوطىٕي ئبزا لىٍىؿ ئۈچۈْ ئىٕؽبّٔۇ ئبٌالھ لب ـبھىث ثوٌۇـي وېطەن‪ .‬ثۇ ھەلىمەت‬ ‫ئۈؼحىسىٓ ئىٕؽبٔغب ـبھىحٍىك ِەؼئۇٌىَىحىٕىڭ ثبضٌىمي ئەؼىەضجىٍىسۇ ( ‪ .) 19‬چۈٔىي‪ ،‬ئىٕؽبْ ثۇ‬ ‫جبھبٔغب ؼبھىت ثوٌۇؾ ئۈچۈْ ئەِەغ‪ ،‬ـبھىث ثوٌۇؾ ئۈچۈْ وەٌگەْ‪ .‬ثبـمىچە لىٍىپ ئېَحؽبق‪،‬‬ ‫ئىٕؽبْ ثۇ جبھبٔغب « وۆضۈٔۈپ لوٍۇؾ » ئۈچۈْ ئەِەغ‪ « ،‬ـبھىث ثوٌۇؾ » ئۈچۈْ وەٌگەْ‪.‬‬ ‫ئەپؽۇؼىي‪ ،‬ئىٕؽبْ ھەض زائىُ ثۇ ِەؼئۇٌىَىحىٕي ئبزا لىٍىفحىٓ ثوٍۇْ جبضجّبلحب‪ .‬ثەظىسە ئۆظ‬ ‫ئۆظىگە ٍبٌغبْ ئېَحّبلحب ۋە ظۇٌۇَ لىٍّبلحب ( ‪ِ .) 24‬ەؼئۇٌىَەجؽىعٌىه ثىٍەْ ؼبزىط لىٍغبْ‬ ‫لىٍّىفٍىطىٕىڭ ھېؽبثىٕي ثەضِەؼٍىه ئۈچۈْ‪ ،‬ئبذىطەجٕىڭ ثبضٌىمىٕىّۇ ئىٕىبض لىٍّبلحب ( ‪- 25‬‬ ‫‪.) 36‬‬ ‫جەۋھىسٔىڭ وۆضۈٔگەْ ۋە زۇَٔب وۆظى ثىٍەْ وۆضگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ئبٌەِسىىي زەٌىٍ​ٍىطى‬ ‫ثىطِۇ ‪ -‬ثىط جىٍغب ئېٍىٕغبٔسا‪ ،‬ۋەھىٌ ئىٕؽبٔغب ثىۋاؼحە ذىحبة لىٍىفٕىڭ ئوضٔىغب ۋاؼحىٍىك ٍوي‬ ‫ثىٍەْ ذىحبة لىٍىفٕي‪ٍ ،‬ۀي « ئېَحمىٕىي ( لۇي ) » ئەِطى ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثىط ئۇؼٍۇثىٕي‬ ‫ئىفٍەجىەْ‪ .‬ثۇ ئۇؼٍۇة ئوْ ٔەچچە ئبٍەجٕي ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ ثۆٌەوٍەض ثوٍىچە زاۋاِالـمبْ‬ ‫‪209‬‬

‫( ‪ « .) 40،46،50،56،58،63،64،65،66،71‬ئېَىحمىٕىي » ئەِىطٌىطى ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب وەٌگەْ‬ ‫ئبٍەجٍەض جەۋھىس ھەلىمىحىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫« ئېَىحمىٕىي » ئەِىطٌىطىٕىڭ‪ٍ ،‬ۀي لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ذىحبة لىٍىٕغۇچىؽي‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ئىسى‪ .‬ئبؼبؼەْ « ئېَىحمىٕىي » ئەِىطٌىطى ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ِىڭٍىغبْ ئبٍەجٕىڭ‬ ‫ثېفىسا ِىڭٍىغبْ ٍېپىك « ئېَىحمىٕىي » ثۇٍطىمي ثبض‪ .‬چۈٔىي ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ « ثۇ ۋەھىٌ » زەپ‬ ‫ٍەجىۈظگۀٍىطىٕىڭ ھەِّىؽي ثۇ ثۇٍطۇلمب ئبؼبؼەْ ٍەجىۈظۈٌّەوحە ئىسى‪ .‬ثۇ ئەِىط‪ ،‬ئبٍەجٍەضٔىڭ‬ ‫ِۇجٍەق وۆپ ؼبٍٔىمىسا وۆضۈّٔەٍسۇ‪ ،‬ثىطاق ٔېّە ئۈچۈْ ثەظى جبٍالضزا ٌەثعى ـەوىٍسە ئوجحۇضىغب‬ ‫چىمىسۇ؟ ثۇ ؼوئبٌغب لبٔبئەجٍىٕەضٌىه جبۋاة ثەضگىٍي ثوٌّبؼٍىمي ِۇِىىٓ‪ .‬ثۇ ذىً ذىحبة‬ ‫ئۇؼٍۇثي‪ِ « ،‬ەْ ئبٌالھ ثوٌۇؾ ؼبالھىَىحىُ ثىٍەْ زېسىُ ۋە ئۇالضٔىڭ ثبضٌىك پوظىحؽىَىؽىگە‬ ‫ـبھىث ثوٌسۇَ‪ .‬ؼۀّۇ ئۇالضٔىڭ پوظىحؽىَىؽىگە ـبھىث ثوي! » زېّەوچي ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە جەۋھىس ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه « ئېَىحمىٕىي » ثۆٌەوٍىطىسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ھەظضىحي‬ ‫ئىجطاھىّٕىڭ جەۋھىسجە لەجئىٍَىه ثىٍەْ چىڭ جۇضۇـي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪ .) 83 - 74‬ئبٔسىٓ ثىط‬ ‫لبٔچە پەٍغەِجەضٔىڭ ئىؽّي جىٍغب ئېٍىٕغبْ ‪ - 85 - 84‬ئبٍەجٍەض وېٍىسۇ‪ .‬ئبٔسىٓ ذىحبة ثىۋاؼحە‬ ‫ھبٌسا ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍىسۇ‪ « :‬ؼۀّۇ ئۇالضٔىڭ ٍوٌىغب ئەگەـىىٓ » ( ‪.) 90‬‬ ‫جەۋھىس ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثۆٌەن ئىچىسە وەٌگەْ جۆۋۀسىىي ئبٍەت ؼۈضىٕىڭ ذۇالؼىؽىگە‬ ‫ئوذفبپ لبٌىسۇ‪:‬‬

‫ب والنػاوى ُِيْرِج ْ ِ‬ ‫ت وَمُْرِج الْميِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللَ فَالِ ُق ْ ِ‬ ‫َ​َ تُػ ْؤفَ ُكو َف‬ ‫اَّللُ فَأ ا‬ ‫ت ِم َن ْ‬ ‫اٖتَ ِّي ذَلِ ُك ُم ا‬ ‫إِ اف ا‬ ‫اٖتَ اي م َن الْ َميِّ َ ُ َ ّ‬ ‫ُ‬ ‫اٖتَ ّ َ َ‬

‫« زأالضٔي ۋە ئۇضۇلچىالضٔي ثىد ئۇضغۇظغۇچي ھەلىمەجەْ اﷲ زۇض‪ ،‬جىطىىٕي ئۆٌۈوحىٓ ۋە‬ ‫ئۆٌۈوٕي جىطىىحىٓ چىمبضغۇچي ئۀە ـۇ اﷲ زۇض‪( ،‬اﷲ ٔىڭ ئىجبزىحىسىٓ) لبٔسالّۇ ثبؾ جبضجىؽىٍەض؟‬ ‫» ( ‪.) 95‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ثۇ ئەذاللي پطىٕؽىپّۇ ِەظوۇض ؼۈضىسە ٍەض ئبٌغبْ‪ِ « :‬ۇـطىىالضٔىڭ اﷲ ٔي‬ ‫لوٍۇپ ئىجبزەت لىٍىسىغبْ ثۇجٍىطىٕي جىٍ​ٍىّبڭالض‪ ( ،‬ئۇٔساق لىٍؽبڭالض ) ئۇالض ثىٍّىگۀٍىىٍىطىسىٓ‬ ‫ھەززىسىٓ ئېفىپ اﷲ ٔي جىٍالٍسۇ » ( ‪.) 108‬‬ ‫زەۋەجحە وەِؽىحىؿ ۋە ھبلبضەت‪ ،‬وەِؽىحىؿ ۋە ھبلبضەجحە زەۋەت ثوٌّبٍسۇ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثۇ ِۇئبِىٍە‬ ‫ھېػ ‪ -‬جۇٍغۇالضٔي ظېسىٍەٍسۇ‪ ،‬ھەَ جەضغىپ لىٍىٕغبْ ھەلىمەجٍەضٔي وەِؽىحىؿ ۋە ھبلبضەجىە‬ ‫ئوچۇق ھبٌغب چۈـۈضۈپ لوٍىسۇ‪.‬‬ ‫ئىّبٕٔىڭ لەٌجٕىڭ ئەِىٓ ثوٌۇؾ ھبٌي ئىىۀٍىىىٕي‪ ،‬ئېحىمبز لىٍىسىغبْ لەزضىَەجٍەضزىٓ‬ ‫ذبجىطجەَ ثوالٌّىغبْ وىفىٍەضگە ِۆجىعىٍەضٔىڭ پبٍسا لىٍّبٍسىغبٍٔىمىٕي ثۇ ئبٍەت ٍبضلىٓ ھبٌسا‬ ‫ئىپبزىٍىّەوحە‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ​ِ ِ‬ ‫اَّللِ َوَما يُ ْشعُِرُك ْم أَنػ َاها إِ َذا‬ ‫ت ِعْن َد ا‬ ‫َوأَقْ َس ُموا َِب اَّلل َج ْه َد أَّْيَاِن ْم لَئ ْن َجاءَتْػ ُه ْم آَيَةٌ لَيُػ ْؤمنُ ان ِبَا قُ ْل إِاَّنَا اْ​ْلَ َ​َي ُ‬ ‫ت َ​َل يػُ ْؤِمنُو َف‬ ‫َجاءَ ْ‬

‫« ئەگەض ئۇالضغب ثىطەض ِۆجىعە وەٌؽە‪ ،‬ئۇٔىڭغب چولۇَ ئىفىٕىسىغبٍٔىمٍىطىٕي (ثىٍسۈضۈپ) اﷲ‬ ‫ٔىڭ ٔبِي ثىٍەْ لبجحىك لەؼەَ ئىچىفىسۇ‪( .‬ئي ِۇھەِّەز!) ِۆجىعىٍەض (ِېٕىڭ ئەِەغ)‪ ،‬اﷲ ٔىڭ‬ ‫زەضگبھىسىىي ئىؿ‪ ،‬زېگىٓ‪( .‬ئي ِۆِىٍٕەض!) ؼىٍەض ٔېّىٕي ثىٍىؽىٍەض؟ ِۆجىعىٍەض وەٌؽە‪ ،‬ئۇالض‬ ‫ئېھحىّبي ئۇٔىڭغب ئىفۀّەؼٍىىٍىطى ِۇِىىٓ » ( ‪.) 109‬‬

‫‪210‬‬

‫ؼۈضىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئىجطاھىُ ۋە ئبجىؽي ئبظەض‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ وۆظگە وۆضۈٔگەْ لەھطىّبٍٔىطى‪.‬‬ ‫ئەِّب‪ ،‬ثۇ ئىىىي جبضىري ـەذػ ئۈؼحىسىٓ جەۋھىس ۋە ـېطىىحىٓ ئىجبضەت ئىىىي لەھطىّبْ ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ .‬جەۋھىس ثىٍەْ ـېطىه ئبضىؽىسىىي وۆضەـٕىڭ ھېچ جوذحبپ لبٌّبٍسىغبٍٔىمىسىٓ‬ ‫ئىجبضەت ھەلىمەجٕي ۋەھىٌ ثۇ ئۇؼٍۇة ثىٍەْ ثبٍبْ لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە جەۋھىس ھەلمىسىىي لەجئىٍَىه جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثىٍەْ ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىگە چىمىسۇ‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫قُل إِ اف َ ِ‬ ‫ي‬ ‫ب الْ َعالَم َ‬ ‫اي َوِمَ​َ ِاِت اَّلل َر ِّ‬ ‫ص َ​َّلِت َونُ ُسكي َوََْميَ َ‬ ‫ْ‬

‫ئېَحمىٕىي‪ِ « ،‬ېٕىڭ ٔبِىعىُ‪ ،‬لۇضثبٍٔىمىُ‪ ،‬ھبٍبجىُ ۋە ِبِبجىُ ( زۇَٔبزا لىٍغبْ ٍبذفىٍىمٍىطىُ ۋە‬ ‫جبئەت ـ ئىجبزەجٍىطىُ ) ئبٌەٍِەضٔىڭ پەضۋەضزىگبضى اﷲ ئۈچۈٔسۇض » ( ‪.) 162‬‬

‫َەھم ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىگە ‪ - 68‬ئبٍەجىە ئبؼبؼەْ « ھەؼەي ھەضىؽي » ِۀىؽىسىىي ٔەھً ئىؽّي ثېطىٍگەْ‪.‬‬ ‫ضەثجىڭ ھەؼەي ھەضىؽىگە ئىٍھبَ ثىٍەْ ثىٍسۈضزى‪ « :‬جبغالضغب‪ ،‬زەضەذٍەضگە ۋە وىفٍەضٔىڭ‬ ‫ھەؼەي ھەضىٍىطى ئۈچۈْ ٍبؼىغبْ ئۆٍ​ٍىطىگە ئۇۋا جۈظگىٓ » ( ‪.) 68‬‬ ‫ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجي ھەؼەي ھەضىؽىٕىڭّۇ ضەثجىسۇض‪ .‬ھەضىٍەضگە ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىٕي‬ ‫ثىٍسۈضۈؾ ئۇالضغب ۋەھىٌ لىٍىؿ ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ؼۈضە‪ ،‬ئبٌغبْ ۋەھىَٕي ھەؼەي ؼۈپىحىسە‬ ‫ھبٍبجمب ئبٍالٔسۇضغبْ ثۇ ِەذٍۇلالض ئبضلىٍىك ئىٕؽبٔغب زەضغ ثەضِەوحە‪ٍ .‬ۀي ثۇ ئبضلىٍىك ئوجحۇضىچە‬ ‫ئۆِطى ثىط لبٔچە ئبً ثوٌغبْ ھەضىٕىڭ ٍبضىحىٍىؿ ِەلىؽىحي ثوٌىسۇ ‪ٍ -‬ۇ‪ ،‬ئىالھىٌ ثىط ـبھ ئەؼەض‬ ‫ثوٌغبْ ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحي ثوٌّبِسۇ؟ زېَىٍّەوچي ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ٔەھً‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ثىعگە ِەٌۇَ ثوٌغبْ ثىطزىٕجىط ئىؽّي‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬زەؼٍەپىي جەضجىپٍەضزە وەھف ‪ٔ -‬ۇھ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ِەوىە زەۋضىٕىڭ ئبذىطلي ِەظگىٍ​ٍىطىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ئۀئبَ‬ ‫ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ئېٕىك‪ .‬چۈٔىي ‪ - 118‬ئبٍەجحىىي « ؼبڭب ئىٍگىطى ثبٍبْ‬ ‫لىٍغبْ ‪ » ...‬ئىجبضىؽي ئۀئبَ ‪ - 146‬ئبٍەجٕي ئىّب لىٍّبلحب‪ٔ .‬بظىً ثوٌۇؾ ِەظگىٍىٕي ئوؼّبْ ثىٓ‬ ‫ِبظۇٕٔىڭ ئىّبْ ئېَحىفىغب ۋەؼىٍە ثوٌغبْ ؼۈضە ئىىۀٍىىي ھەلمىسە ئەھّەز ئىجٓ ھۀجەي‬ ‫ضىۋاٍىحىّۇ جەؼحىمالٍسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ثىعٔىڭچە ظەئىپ ثوٌغبْ جەلسىطزىّۇ ثۇ ؼبھبثىٕىڭ ئەضلەِٕىڭ‬ ‫ئۆٍىسە ئىّبْ ئېَحمبٍٔىمىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ضىۋاٍەجٍەضٔىڭ ثبضٌىمىٕىّۇ ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍّبؼٍىك‬ ‫وېطەن‪.‬‬ ‫« ئەي ‪ -‬ثۇضھبْ » ٔىڭ ِۇئەٌٍىپي ظەضوەـي ‪ - 40‬ئبٍەجىىچە ِەوىىسە‪ ،‬لبٌغبْ ئبٍەجٍەضٔىڭ‬ ‫ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئىٍگىطى ؼۈضگەْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ ئبذىطلي ئۈچ ئبٍەجٕىڭ ِەزىٕىسە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ضىۋاٍەت ٔەلىً لىٍىٕغبْ‪ .‬ئۀئبَ ؼۈضىؽىسە ئوجحۇضىغب لوٍغبْ ئۆٌچەَ ثۇ‬ ‫ضىۋاٍەجٍەضٔي جەؼحىمٍىّبٍسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ثىط پۈجۈٍٔىىي ثبـحىال ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪.‬‬ ‫ھىجطەت ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ‪ 41‬ۋە ‪ - 110‬ئبٍەجٍەض ھىجطەجحىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي‬ ‫وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضە ٔۇثۇۋۋەجٕىڭ ‪ٍ - 11‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬

‫‪211‬‬

‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي جەۋھىس‪ .‬ـېطىىٕىڭ ئىٕؽبٕٔي ئىٕؽبٍٔىمحىٓ چىمىطىپ جبـٍىغبْ‪،‬‬ ‫ثۀسىگە ۋە ـەٍئىٍەضگە لۇي لىٍىسىغبْ جەثئىَىحىٕي جبٍٔىك ـەوىٍسە گەۋزىٍۀسۈضۈپ جەؼۋىطٌەپ‬ ‫ثەضگەْ‪ .‬ـېطىه ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضاجمۇچىؽىغب لبضـي ؼبزىط لىٍغبْ ئەڭ چوڭ ِەؼئۇٌىَەجؽىعٌىىىسۇض‪.‬‬ ‫ثۇ ؼەۋەثحىٓ ؼۈضە ِۇھبجبثىسا ( ذىحبة لىٍىٕغۇچي ) ِەؼئۇٌىَەت ئېڭىٕي ثەضپب لىٍىسۇ‪ .‬ؼۈضە‬ ‫ثبـحىٓ ئبذىطى ئىٕؽبٕٔىڭ ئبٌالھ ثىٍەْ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ جەثىئەت ثىٍەْ ثوٌغبْ ِۇٔبؼىۋىحىٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە « ئبٌالھ ٔىڭ ئەِطى وەٌسى » ( ‪ ) 1‬زەپ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئۆظىگە‬ ‫جبضجمۇچي ثۇ ذىحبة پەلەت ثبـٍىٕىؿ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ۇھبجبثىٕي‪ ،‬ثوٌۇپّۇ ئبذىطەجٕي ئىٕىبض لىٍغبْ‬ ‫ِۇھبجبثالضٔي لبجحىك ثىط ؼىٍىىؿ ثىٍەْ غەضق ثوٌغبْ غەپٍەت ئۇٍمۇؼىسىٓ ئوٍغىحىفٕي؛ ئبٌالھ‬ ‫جىٓ غەٍطىگە ئىالھٍىك ؼۈپىحي ثەضگەْ ئەلىٍٕي ؼىٍىىؿ ۋە ِۀىۋىٌ جەھەجحىٓ ئۆٌگەْ‬ ‫ۋىجسأالضٔي لبٍحىسىٓ جىطىٍسۈضۈـٕي ( ‪ِ ) 2‬ەلؽەت لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ئۆٌگەْ ۋىجسأالضٔي جىطىٍسۈضۈؾ ئۈچۈْ ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٕٔي لوضـبپ جۇضغبْ‬ ‫ٔېّەجٍىطى جىٍغب ئېٍىپ ئۆجۈٌگەْ‪ .‬ثۇ ٔېّەجٍەضٔىڭ ئەڭ ئبٌسىسا ۋەھىٌ وەٌّەوحە‪ .‬ۋەھىٌ ئىٕؽبٔغب‬ ‫ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىٕي ئەؼٍىحىسىغبْ ثىط ئىالھىٌ ئۇلحۇضۇـحۇض‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبـىفي ئۈچۈْ‬ ‫ٍبضىحىٍغبْ ئبؼّبٔالضٔىڭ ۋە ظېّىٕ​ٕىڭ ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحي ثوٌىسۇ ‪ٍ -‬ۇ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ثىط ٍبضىحىٍىؿ‬ ‫ِەلؽىحي ثوٌّبؼّۇ؟ ثۇ ھەلىمەت ئەؼٍىحىٍىسۇ ( ‪ .) 3‬ئىٕؽبْ ثىط جبِچە ئبثىّۀىسىٓ ٍبضىحىٍغبْ‪.‬‬ ‫ِۇـۇٔساق جۇضۇلٍۇق‪ ،‬ئىٕؽبْ ٔېّە ئۈچۈْ ئبٌالھ لب ئبـىبضا ذۇؼۇِەت لىٍىسۇ؟ ( ‪ .) 4‬ئبت‪ ،‬ئېفەن‪،‬‬ ‫لىچىط لبجبضٌىك وۆٔسۈضۈٌگەْ ھبٍۋأالض ئىٕؽبٔالضٔىڭ ِەزۀىَەت ؼەپىطىسە ئۇالضٔىڭ ٍۈوىٕي ئبظ‬ ‫وۆجۈضزىّۇ؟ ( ‪ .) 9 - 5‬ثۇ ھبٍۋأالض جەـەوىۇض جەٌەپ لىٍّىغبْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئۇالضٔي « ظەٌۇي ( ٍبۋاؾ‪،‬‬ ‫ئىحبئەجىبض ) » لىٍىپ ٍبضىحىپ ئىٕؽبٕٔىڭ ئەِطىگە ثەضگەْ ئبٌالھ ئىٕؽبٔسىٓ ضەھّەت ئېَحىفىٕي‬ ‫وۈجّەوحە‪ .‬ئبؼّبٔسىٓ ؼۇ چۈـۈضۈپ ثەضگۀٍىىي ئۈچۈْ ضەھّەت ئېَحىفىٕي وۈجّەوحە ( ‪.) 10‬‬ ‫وۈْ ۋە ئبٍٕي ئىٕؽبٕٔىڭ ئەِطىگە ثەضگەْ ئبٌالھ‪ ،‬ئىٕؽبٔسىٓ ضەھّەت ئېَحىفىٕي وۈجّەوحە ( ‪.) 12‬‬ ‫ٍەض ٍۈظىگە ٍەضٌەـحۈضگەْ ضەڭگب ‪ -‬ضەڭ گۈظەٌٍىىٍەض ئۈچۈْ‪ ،‬ئوظۇلٍۇق ئبِجىطى لىٍىپ ثەضگەْ‬ ‫ـەٍئىٍەض ئۈچۈْ‪ ،‬ئىچىٕي چەوؽىع ٔېّەجٍەض ثىٍەْ جوٌسۇضغبْ ۋە ئۈؼحىسە وېّىٍەضٔي وۆجۈضۈپ‬ ‫ِبڭسۇضىسىغبْ ؼۇٔىڭ ٌەٍ​ٍىحىؿ لبٔۇٔىٕي ثەٌگىٍەپ ثەضگەْ زېڭىعالض ۋە ئووَبٔۇؼالضٔي‬ ‫ٍبضاجمبٍٔىمي ئۈچۈْ ئبٌالھ ئىٕؽبٔسىٓ ضەھّەت ئېَحىفىٕي وۈجّەوحە (‪ٍ .)14 - 13‬ەض ٍۈظىسە‬ ‫لىّىطٌىّبغ جبغالضٔي ٍەضٌەـحۈضگۀٍىىي‪ ،‬ـبلىطاپ ئبلمبْ ؼۇالضغب ئېمىٓ ٍوٌٍىطىٕي ئېچىپ‬ ‫ثەضگۀٍىىي ئۈچۈْ ئبٌالھ ئىٕؽبٔسىٓ ضەھّەت ئېَحىفىٕي وۈجّەوحە ( ‪ِ .) 15‬بٔب ثۇ ٔېّەجٍەض‬ ‫ئەؼٍىحىٍگۀسىٓ وېَىٓ ِۇٔساق زەپ ؼوضىّبلحب‪:‬‬

‫أَفَ َم ْن َِيْلُ ُق َك َم ْن َ​َل َِيْلُ ُق أَفَ َ​َّل تَ َذ اك ُرو َف‬

‫« ( پۈجۈْ وبئىٕبجٕي ) ٍبضاجمبْ اﷲ ثىٍەْ ( ھېچ ٔەضؼىٕي ) ٍبضىحبٌّبٍسىغبْ ( ثۇجالض )‬ ‫ئوذفبؾ ثوالِسۇ؟ ئوٍ​ٍىّبِؽىٍەض » ( ‪.) 17‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ئبٍەت‪ٍ ،‬ۈظى لىعاضغبْ ھەض وىفىٕي ئبٌالھ ئبٌسىسا ذىجبٌىحىسىٓ‬ ‫ٍەضٔىڭ جېگىگە وىطىپ وەجىۈزەن لىٍىۋېحىسىغبْ ثىط ھەلىمەجٕي ئەؼٍىحىسۇ‪:‬‬

‫وإِ ْف تَػعدوا نِعمةَ اِ‬ ‫ور َرِح ٌيم‬ ‫وىا إِ اف ا‬ ‫صَ‬ ‫اَّلل َ​َل َُْ ُ‬ ‫اَّللَ لَغَ ُف ٌ‬ ‫َ ُ َْ‬

‫‪212‬‬

‫« ئەگەض اﷲ ٔىڭ ( ؼىٍەضگە ثەضگەْ ) ٔېّىحىٕي ؼبٔىؽبڭالض‪ ،‬ئۇٔىڭ ھېؽبثىٕي ئېٍىپ‬ ‫ثوالٌّبٍؽىٍەض‪ .‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ ؼىٍەض ( ٔىڭ ثۇ جەھەجحىىي ٍېحەضؼىعٌىىىڭالض ) ٔي ئەٌۋەجحە‬ ‫ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ ( ،‬ثۀسىٍىطىگە ) ِېھطىجبٔسۇض » ( ‪.) 18‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ضەثجىٕي ئۇٔحۇـىٕىڭ جەوحىسە ئۆظىٕي ئېٍىپ لېچىؿ ِۇِىىٓ ثوٌّبٍسىغبْ ثىط‬ ‫ئۆٌۈِٕىڭ ئۆظىٕي وۈجىۋاجمبٍٔىمىسىٓ ئىجبضەت ثىط ھەلىمەجٕي ئۇٔحۇغبٍٔىمي ٍبجّبلحب‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ثۇ‬ ‫ٔۇلحىسا ئبذىطەجىە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ئبذىطەجحىٓ ِۇززىئب ِۇوبپبت ۋە جبظازۇض‪.‬‬ ‫ِۇوبپبت ۋە جبظأىڭ ِەلؽىحي ئىٕؽبٕٔىڭ لىٍّىفٍىطىسىٓ ھېؽبپ ثېطىسىغبْ ثوٌغبٍٔىمىسۇض ( ‪- 24‬‬ ‫‪.) 32‬‬ ‫« جەلسىطگە ئىفىٕىؿ » ٔبِي ثىٍەْ ئبٌالھ لب جۆھّەت چبپٍىغبْ ئوثطاظٔىڭ ۋەھىٌ ٔبظىً‬ ‫ثوٌۇؾ ِۇھىحىسىىي ۋەوىٍي ِەوىە ِۇـطىىٍىطى ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالضغب « ـېطىه وەٌحۈضِەڭالض » زەپ‬ ‫ذىحبة لىٍغبْ ئبٌالھ ٔىڭ ۋەھىَؽىگە ئۇالض ٍۀە ئبٌالھ ٔي ؼەۋەثچي لىٍىپ وۆضؼىحىپ جبۋاة‬ ‫ثەضگەْ‪ .‬ئۇالضچە ثوٌغبٔسا‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ِۇـطىه ثوٌۇـىٕي ئبٌالھ ذبٌىغبْ ئىسى ( ئبٌالھ ٔي ئۇالضٔىڭ‬ ‫ثۇ جۆھّىحىسىٓ پبن زەپ ئېحىمبز لىٍىّىع )‪ٍ .‬ۀي گەپٕي ئەگىحىپ « ِۇـطىه ثوٌۇـىّىع ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫جەلسىطىسۇض‪ ،‬پىفبٔىّىعگە پۈجۈٌگەْ » زېّەوحە‪:‬‬

‫اِ‬ ‫اَّللُ َما َعبَ ْد ًَن ِم ْن ُدونِ​ِو ِم ْن َش ْي ٍء ََْن ُن َوَ​َل آَ َ​َب ُؤ ًَن َوَ​َل َحارْمنَا ِم ْن ُدونِ​ِو ِم ْن‬ ‫ين أَ ْشَرُكوا لَ ْو َشاءَ ا‬ ‫َوقَ َاؿ الذ َ‬ ‫شي ٍء َك َذلِك فَػعل الا ِذ ِ ِ‬ ‫ي‬ ‫ين م ْن قَػْبل ِه ْم فَػ َه ْل َعلَى الر ُس ِل إِاَل الْبَ َ​َّلغُ الْ ُمبِ ُ‬ ‫َ َ​َ َ‬ ‫َْ‬

‫ِۇـطىىالض‪ِ « :‬ۇثبزا اﷲ ذبٌىغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ثىع ۋە ثىعٔىڭ ئبجب ثوۋىٍىطىّىع اﷲ ٔي لوٍۇپ ھېچ‬ ‫ٔەضؼىگە ئىجبزەت لىٍّىغبْ ثوالجحۇق‪ ،‬اﷲ ھبضاَ لىٍّىغبْ ( ٍۀي اﷲ ٔىڭ ھۆوّىؽىع ) ھېچ‬ ‫ٔەضؼىٕي ھبضاَ لىٍّىغبْ ثوالجحۇق » زېسى‪ .‬ئۇالضزىٓ ئىٍگىطىىىٍەضِۇ ئۀە ـۇٔساق لىٍغبْ ئىسى‪.‬‬ ‫پەٍغەِجەضٌەضٔىڭ ِەؼئۇٌىَىحي پەلەت ضوـەْ جەثٍىغ لىٍىفحىٕال ئىجبضەت ( ‪.) 35‬‬ ‫ئبٌالھ لب « جەلسىطگە ئىفىٕىؿ » ٔبِي ئبؼحىسا ِۇـۇٔساق ثىط جۆھّەت چبپٍىغبٍٔىمي‬ ‫ٍەجّىگۀسەن‪ٍ ،‬ۀە « ئۆٌگۀسىٓ وېَىٓ جىطىٍىؿ ٍوق » زەپ ئبٌالھ ٔبِي ثىٍەْ لەؼەَ لىٍىفٍىطىغب‬ ‫ٔېّە زەٍ​ٍي ثۇالضٔىڭ؟ ِبٔب ثۇ ِۇئبِىٍە‪ ،‬ئبٌالھ لب ئبؼىٌ ثوٌغبْ ۋالىححىّۇ‪ ،‬ئبٌالھ ٔي ئۆظىٕىڭ‬ ‫ٔەپؽىگە ؼۈٍئىؽحىّبي لىٍّبلچي ثوٌغبٍٔىمىٕىڭ جىپىه ئىپبزىؽي‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫وت بَػلَى َو ْع ًدا َعلَْي ِو َحقًّا َولَ ِك ان أَ ْكثَػَر الن ِ‬ ‫ااس َ​َل يَػ ْعلَ ُمو َف‬ ‫ث ا‬ ‫َوأَقْ َس ُموا َِب اَّلل َج ْه َد أَّْيَاِن ْم َ​َل يَػْبػ َع ُ‬ ‫اَّللُ َم ْن ّيَُ ُ‬

‫ئۇالض‪ « :‬اﷲ ئۆٌۈوٕي جىطىٍسۈضِەٍسۇ » زەپ ئبٌالھ ٔبِي ثىٍەْ لەؼەَ ئىچىفحي‪ ،‬ئۇٔساق‬ ‫ئەِەغ‪ ،‬ثۇ ( ئۆٌگۀسىٓ وېَىٓ جىطىٍسۈضۈؾ ) اﷲ چولۇَ ئىفمب ئبـۇضۇـٕي ئۈؼحىگە ئبٌغبْ‬ ‫ۋەزىؽىسۇض‪ٌ ،‬ېىىٓ ئىٕؽبٔالضٔىڭ جوٌىؽي ( اﷲ ٔىڭ لۇزضىحىٕي ) ثىٍّەٍسۇ ( ـۇڭالـمب ئۆٌگۀسىٓ‬ ‫وېَىٓ جىطىٍىفٕي ) ئىٕىبض لىٍىسۇ ( ‪.) 38‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ئۇؼٍۇة ئۆظگىچىٍىىٍىطى ئىچىسە « ِەؼبٔي ( ظىث لۇجۇپالض ) » ئبالھىسىٍىىي ئەڭ‬ ‫ئبٌسىسا جۇضىسۇ‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪ ،‬ثبـحب ِۇٔىىطٌەضٔي ثبٍبْ لىٍغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئبضلىسىٕال ِۇئّىٍٕەضٔي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىسىّۇ ِەظوۇض ئبالھىسىٍىه ئېغىط ؼبٌّبلٕي ئىگٍەٍسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ئبٌالھ ٍوٌىسا ئەظىَەت‬ ‫جبضجمبْ‪ ،‬جەثىط ‪ -‬جبپبغب زۇچبض ثوٌغبْ ھىجطەت لىٍغبْ ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ِۇوبپبجٍىٕىسىغبٍٔىمي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ ( ‪.) 42 - 41‬‬

‫‪213‬‬

‫ئبٔسىٓ ؼۆظ ثىۋاؼحە ھبٌسا لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ِۇھبجبثي ثوٌغبْ ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍىسۇ‬ ‫ۋە پەضىفحە ئەٌچي جەٌەپ لىٍغبْ لەۋِگە ضەؼۇٌۇٌالھ ئۈؼحىسىٓ جبۋاة ثېطىٍگەْ‪ « :‬ؼۀسىٓ‬ ‫ئىٍگىطى ضەؼۇي لىٍىپ ئەۋەجىۀٍىطىّىعِۇ پەلەت ئۆظىگە ۋەھَي ٔبظىً لىٍىٕغبْ ئىٕؽبٔالض ئىسى »‬ ‫( ‪.) 43‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ « ئۆظەڭالضغب ئىىىي ئىالھ پەٍسا لىٍىۋاٌّبڭالض » زەپ ـېطىىٕي ضەت لىٍغبْ‬ ‫ۋە جەۋھىسوە چبلىطغبْ ثىط ثۆٌەن وەٌگەْ ( ‪ .) 64 - 48‬ثۇ ثۆٌەوحە ئبٌالھ ٔىڭ لىعٌىطى زەپ‬ ‫پەضىفحىٍەضگە چولۇٔغبْ ئەلىٍٕي‪ ،‬ؼبزىط لىٍىۋاجمبْ جىٕبٍىحي ثىٍەْ لوـۇپ ئەٍىپٍەپ ِۇٔساق‬ ‫زېگەْ‪ « :‬ئۇالضٔىڭ ثىطەضؼىگە ( ذوجۇٔىٕىڭ ) لىع جۇغمبٍٔىك ذۇؾ ذەۋىطى ٍەجىۈظۈٌؽە‪ ،‬چىطاٍي‬ ‫ئۆظگىطىپ‪ ،‬غەظەپٕبن ثوٌۇپ وېحىسۇ » ( ‪ .) 58‬ئەڭ ئېغىط ظىحٍىك زېگەْ ِبٔب ِۇـۇ‪ .‬ئبٌالھ لب‬ ‫لىعالضٔي الٍىك وۆضگەْ ئەلٍىڭ ٔېّە ئۈچۈْ ئۆظەڭ ثىط لىع پەضظۀث وۆضؼەڭ ئۇٔي ئۆظەڭ ئۈچۈْ‬ ‫ھبلبضەت زەپ لبضاٍسۇ؟ ھبٌىڭالض ِۇـۇٔساق جۇضۇپ‪ٔ ،‬ېّە ئۈچۈْ ئبٌالھ لب لىع پەضظۀث ٔىؽجەت‬ ‫ثېطىپ ئۇالضغب چولۇٔىؽىٍەض؟‬ ‫ؼۈضىسىىي ذىحبة ثەظى جبٍالضزا ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىسە جۇضۇپ لىٍىٕغبْ ذىحبثحۇض‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪،‬‬ ‫ِۇھبجبثٕىڭ ٍۈضىىىٕي جىحطەجىەْ ثۇ ئبٍەجىە لبضاپ ثېمىڭ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّلل الن ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ ِ ِ ِ‬ ‫ااس بظُْلم ِه ْم َما تَػَرَؾ َعلَْيػ َها م ْن َداباة َولَك ْن يػُ َؤ ّخ ُرُى ْم إ َ​َل أ َ‬ ‫َج ٍل ُم َس ًّمى فَإ َذا َجاءَ‬ ‫َولَ ْو يػُ َؤاخ ُذ اُ َ‬ ‫ِ‬ ‫اعةً َوَ​َل يَ ْستَػ ْق ِد ُمو َف‬ ‫َجلُ ُه ْم َ​َل يَ ْستَأْخ ُرو َف َس َ‬ ‫أَ‬

‫« ئەگەض اﷲ ئىٕؽبٔالضٔي ئۇالضٔىڭ ظۇٌّي جۈپەٍ​ٍىسىٓ ( چبپؽبْ ) جبظاالٍسىغبْ ثوٌؽب‪ٍ ،‬ەض‬ ‫ٍۈظىسە لىّىطالپ جۇضىسىغبْ ھېچجىط جبْ ئىگىؽىٕي لوٍّىغبْ ثوالجحي‪ٌ ،‬ېىىٓ اﷲ ئۇالضٔي‬ ‫ِۇئەٍَەْ ۋالىحمىچە جەذىط لىٍىسۇ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ( ھبالن ثوٌۇؾ ) ۋالحي وەٌگۀسە لىٍچە ۋالىحّۇ‬ ‫وېچىىحۈضۈٌّەٍسۇ‪ ( ،‬ۋالحي وەٌّىؽە ) لىٍچە ۋالىحّۇ ئىٍگىطى ؼۈضۈٌّەٍسۇ » ( ‪.) 61‬‬ ‫ئبٌالھ لب ـېطىه لوـمبٔالضغب ‪ - 71‬ئبٍەجحە ثۇٔىڭ لبٔساق ئىؿ ئىىۀٍىىىٕي ئىٕؽبٕٔىڭ ثىط‬ ‫ھبٌىحىٕي ثبٍبْ لىٍىؿ ئبضلىٍىك جەؼۋىطٌەپ‪ ،‬ـېطىه وەٌحۈضگۈچىٍەضٔىڭ لىٍّىفىٕي ٍۈظىگە‬ ‫ئۇضغبْ‪ .‬ئبٍەت ثىط جەضەپحىٓ جۇٔجي ئىٕؽبٔسىٓ ئەڭ ئبذىطلي ئىٕؽبٔغىچە ثبضٌىك جوپٍۇِالض ِۀؽۇپ‬ ‫ثوٌغبْ ئىجحىّبئىٌ ‪ -‬ئىمحىؽبزى لبٔۇٕٔي جەؼحىمالؾ ثىٍەْ ثىطگە‪ٍ ،‬ۀە ثىط جەضەپحىٓ جەۋھىس ۋە‬ ‫ـېطىىٕىڭ جەثئىَحىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه چۈـۀچىٕي ِىؽٍىؽىع ثىط ثبالغەت ثىٍەْ ثبٍبْ لىٍىغبْ‪:‬‬

‫ِ ِ‬ ‫اِ‬ ‫ض ِٓت ِ ِ‬ ‫ض ُك ْم َعلَى بَػ ْع ٍ‬ ‫ت أَّْيَانػُ ُه ْم فَػ ُه ْم‬ ‫َو ا‬ ‫ين فُ ِّ‬ ‫ضلُوا بَِر ّادي ِرْزق ِه ْم َعلَى َما َملَ َك ْ‬ ‫ال بَػ ْع َ‬ ‫الرْزؽ فَ َما الذ َ‬ ‫ّ‬ ‫اَّللُ فَض َ‬ ‫اَّللِ ََْي َح ُدو َف‬ ‫فِي ِو َس َواءٌ أَفَبِنِ ْع َم ِة ا‬

‫« اﷲ ؼىٍەضٔىڭ ثەظىڭالضٔي ثەظىڭالضزىٓ ضىعىمحب ئۈؼحۈْ لىٍسى‪ ،‬ضىعىمحب ئۈؼحۈْ لىٍىٕغبٔالض‬ ‫ئۆظٌىطىٕىڭ ضىعلىٕي ثبضاۋەض ثوٌۇؾ ئۈچۈْ لوي ئبؼحىسىىي لۇٌالض ‪ /‬ذىعِەجىبضالضغب ثەضِەٍسۇ‪ِ .‬بٔب‬ ‫ثۇٔىڭغب ( ئۆظى ضاظى ثوٌّبٍسىغبْ جۇضۇپ )‪ٍ ،‬ۀە ( ـېطىه لوـۇؾ ئبضلىٍىك ) اﷲ ٔىڭ ٔېّىحىٕي‬ ‫ئىٕىبض لىٍىفبِسۇ؟ » ( ‪.) 71‬‬ ‫جەۋھىس ۋە ـېطىه ِەؼىٍىؽي ـۇٔساق ظىً ِەؼىٍە ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٌالھ ثىٍەْ ثبـمب ثىط‬ ‫ِەۋجۇزىَەجٕي ھەض جەھەجحىٓ ئوذفىحىفمىّۇ ثوٌّبٍسۇ ( ‪.) 74‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ زاۋاِىسا ٍۀە ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔالضٔىڭ ئەِطىگە ثەضگەْ ٔېّەجٍىطى جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ئىٕؽبْ ئبٌالھ لب ھەض ـېطىه لوـمبٔسا‪ ،‬ئىٕؽبْ پۈجۈْ ٔېّەجٍەضگە ذىَبٔەت لىٍغبْ ۋە ثۇ‬ ‫‪214‬‬

‫ٔېّەجٍەضٔي ئبجب لىٍغبْ ئبٌالھ لب جۇظووضٌۇق لىٍغبْ ثوٌىسۇ‪ .‬ھەض پەٍغەِجەض ( ۋە ضىؽبٌەجٕىڭ‬ ‫لىَبِەجىىچە ٍەجىۈظگۈچىؽي ثوٌغبْ ئبٌىّالض ) ئۆظى ٍبـىغبْ ئىجحىّبئىٌ جوپٕىڭ ـبھىحىسۇض‪ « :‬ئۇ‬ ‫وۈٔسە ثىع ھەض ثىط ئۈِّەجىە ئۇالضٔىڭ ئىچىسىٓ ئۇالضغب لبضـي (گۇۋاھٍىك ثېطىسىغبْ) ثىط ـبھىث‬ ‫وەٌحۈضىّىع » ( ‪.) 89‬‬ ‫ئبٌالھ لب ثېطىٍگەْ ۋەزە ئبضلىٍىك ثۀسىٍەضگە ثېطىٍگەْ ۋەزىٕي ثۇظۇـٕىڭ ٍبذفي ئەِەؼٍىىي‬ ‫جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ثوٌۇپّۇ ئبٌالھ ٔبِىسىٓ لىٍىٕغبْ لەؼەٍِەض وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪:‬‬ ‫« لەؼىّىڭالضٔي ئۆظ ئبضاڭالضزا ئبٌساِچىٍىمٕىڭ ۋاؼحىؽي لىٍىۋاٌّبڭالض‪ ،‬ثوٌّىؽب لەزىّىڭالض‬ ‫ؼبثىث لىٍىٕغبْ ظېّىٓ ( ئىؽالَ )زىٓ ئبٍىغىڭالض لېَىپ وېحىسۇ ۋە ئبٌالھ ٔىڭ ٍوٌىسىٓ‬ ‫ٍىطالالـمبٍٔىمىڭالضٔىڭ ٍبِبْ ئبلىۋىحىٕي جېحىَؽىٍەض‪ ( ،‬ئبذىطەجحە زوظاذحب ) چوڭ ئبظاثمب لبٌىؽىٍەض »‬ ‫( ‪.) 94‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ؼۆظ ثىۋاؼحە لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ِۇھبجبثىغب لبضىحىٍىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭ‬ ‫ئۈؼحىسىٓ ثبضٌىك ِۇئّىٍٕەضگە لۇضئبْ ئولۇؾ ۋە چۈـىٕىفٕىڭ پبن ثىط ئەلىً ثىٍەْ لبٔساق‬ ‫ئېٍىپ ثېطىٍىسىغبٍٔىمىٕي ئۆگىحىسۇ‪ .‬ثۇ ئىؽحىئبظە ئبضلىٍىك ثوٌىسۇ‪ .‬ئىؽحىئبظە‪ ،‬ئەلىٍگە جەھبضەت‬ ‫ئبٌسۇضۇؾ ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضئبْ جەھبضەجؽىع ثىط ئەلىً ثىٍەْ ئولۇٌّبؼٍىمي وېطەن‪:‬‬

‫فَِإ َذا قَػرأْت الْ ُقرآَ َف فَاستَعِ ْذ َِب اَّللِ ِمن الشايطَ ِ‬ ‫اف الارِجي ِم‬ ‫َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ ْ‬

‫« ؼەْ لۇضئبْ ئولۇِبلچي ثوٌغىٕىڭسا‪ ،‬لوغالٔسى ـەٍحبٕٔىڭ (ۋەؼۋەؼىؽىسىٓ) اﷲ لب‬ ‫ؼېغىٕىپ پبٔبھ جىٍىگىٓ » ( ‪.) 98‬‬ ‫ثۇ ئبٍەت لۇضئبْ ۋەھىَٕي چۈـىٕىفٕىڭ ثىطىٕچي ـەضجىٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪ .‬زاۋاِىسىىي ئبٍەجٍەض‬ ‫ۋەھىَٕي جوغطا ـەوىٍسە چۈـىٕىفٕىڭ ووضزىٕبجٍىطىٕي ثەضِەوحە‪ .‬ئبٔسىٓ ۋەھىَٕىڭ ئەؼٍي‬ ‫ِۀجەؼىسىٓ پبن ھبٌسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 102‬ۋەھىٌ ِۀجەؼىٕىڭ ئبٌالھ‬ ‫ئەِەغ‪ ،‬ئىٕؽبْ ئىىۀٍىىي جۆھّىحىٕي ضەت لىٍىؿ ئۈچۈْ لۇضئبٕٔىڭ ٍەض ئبٍطىفي زەِبٌٍىممب‬ ‫وىفىگە غەٌىحە جۇٍۇٌىفي ِۇِىىٓ ( ‪ .) 103‬ئەؼٍىسە ثۇ لۇضئبٕٔىڭ « ئۆظىگە ثوٌغبْ ئىفۀچىٕىڭ »‬ ‫ثىط زەٌىٍي‪ .‬ثۇٔساق ؼبضاڭالضچە ثىّۀە جۆھّەجٕي لۇضئبٕٔىڭ ئېغىط ثېؽىمٍىك ثىٍەْ ئۆظ ئىچىگە‬ ‫ئېٍىپ ضەت لىٍىفي‪ ،‬ئۇٔىڭ ئۆظ ِۀجەؼىگە ثوٌغبْ ئىفۀچىٕىڭ ِىؽٍىؽىع زەٌىٍىسۇض‪.‬‬ ‫ھبالي ‪ -‬ھبضإِي ثەٌگىٍەـٕىڭ ئبٌالھ ٔىڭ ھەلمي ئىىۀٍىىىٕي ئەؼىەضجىەْ ثىط ثۆٌەوحىٓ‬ ‫وېَىٓ‪ ،‬ؼۆظ جبضىرحب ثۇ جىٕبٍەجٕي ؼبزىط لىٍغبْ وىحبثي ثبض لەۋَ ثوٌغبْ ٍەھۇزىَالضغب وەٌحۈضۈٌگەْ‬ ‫( ‪ .) 118 - 116‬ھەظضىحي ئىجطاھىُ « ٍبذفي ئۆضٔەن » ؼۈپىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئبٍەت ِبٔب ثۇ‬ ‫زائىطىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ٍ .) 120‬ەھۇزىَالضغب لبچبٔىىي ئېعىپ وەجىۀٍىىي ئەؼىەضجىٍؽە‪،‬‬ ‫زەضھبي ئۆظٌىطىٕىڭ ھەظضىحي ئىجطاھّٕىڭ ٔەؼٍي ئىىۀٍىىىٕي پەؾ لىٍىپ ِبذحىٕبجحي ۋە ثۇ ئۇضۇق‬ ‫ جۇلمبٔچىٍىمٕي ؼۈٍئىؽحىّبي لىالجحي ( ‪.) 124 - 121‬‬‫ھەلىمەجىە چبلىطىفٕىڭ ثبضٌىك ظاِبْ ۋە ِبوبٔالضزا ئۆظىٕىڭ جبضاڭٍىك ؼبزاؼىٕي ٍبڭطىحىسىغبْ‬ ‫ئەڭ ٍبذفي ئۇؼٍۇة ثۇ ؼۈضىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ ئوضجبق جوغطىٍىطى ثوٌغبْ ٍبذفي‬ ‫ۋە گۈظەٌگە ئېطىفىؿ ئۈچۈْ ـەذؽي ۋە ئىجحىّبئىٌ ئەذاللٕىڭ پطىٕؽىپٍىطىغب وىفىٕىڭ زىممەت‬ ‫ٔەظىطىٕي ئبغسۇضغبْ ثۇ ؼۈضە‪ ،‬ثۇ ھەلىمەجٍەضٔي ٍبلىالـٕىڭ ھەض ظاِبْ ۋە ِبوبٔغب ِبغ وېٍىسىغبْ‬ ‫ئۇؼٍۇثىٕي ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬

‫‪215‬‬

‫ِ‬ ‫ادع إِ َ​َل سبِ ِيل ربِك َِب ْٖتِكْم ِة والْمو ِعظَِة ْ ِ ِ‬ ‫ب ال‬ ‫َح َس ُن إِ اف َربا َ‬ ‫ْ ُ َ َّ َ‬ ‫ك ُى َو أ َْعلَ ُم ِ​ِبَ ْن َ‬ ‫اٖتَ َسنَة َو َجاد َْلُْم َِبلاِ​ِت ى َي أ ْ‬ ‫َ َ َْ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫ين‬ ‫َع ْن َسبيلو َوُى َو أ َْعلَ ُم َبلْ ُم ْهتَد َ‬

‫« ضەثجىڭٕىڭ ٍوٌىغب ( ٍۀي ئىؽالَ زىٕىغب ) ھېىّەجٍىه ئۇؼٍۇثحب ٍبذفي ۋەظ ـ ٔەؼىھەت ثىٍەْ‬ ‫زەۋەت لىٍغىٓ‪ ،‬ئۇالض ( ٍۀي ِۇذبٌىپەجچىٍىه لىٍغۇچىالض ) ثىٍەْ چىطاٍ​ٍىك ضەۋىفحە‬ ‫ِۇٔبظىطىٍەـىىٓ‪ .‬ضەثجىڭ ھەلىمەجەْ ئۇٔىڭ ٍوٌىسىٓ ئبظغبٔالضٔي ئوثساْ ثىٍىسۇ‪ ،‬ھىساٍەت‬ ‫جبپمۇچىالضٔىّۇ ئوثساْ ثىٍىسۇ » ( ‪.) 125‬‬

‫نولًبٌ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىگە ثۇ ئىؽىُ‪ ،‬ثۇ ھەوىّٕىڭ ئوغٍىغب‪ٍ ،‬ۀي ھەِّىّىعگە ثەضگەْ ٔەؼىھىحي ٍەض ئبٌغبْ‬ ‫ئبٍەجٍەض ( ‪ ) 19 - 12‬گە ئبؼبؼەْ ثېطىٍگەْ‪.‬‬ ‫ثۇ ظات لۇضئبٔسا پەلەت ِۇـۇ ؼۈضىسىال جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضئبٔسا ثۇٔىڭسىٓ ثبـمب‬ ‫ؼۈضىٍەضزە ٌولّبْ ئىؽّي ئۇچطىّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ وەٌگەْ ثىط ضىۋاٍەجّۇ ثۇٔي جەؼحىمالٍسۇ‪.‬‬ ‫وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسىغبْ ٔۇلحب ـۇوي‪ ،‬ثۇ ؼۈضىسە ِەوىىسىىي ظوضاۋأٍىممب ِۇٔبؼىۋەجٍىه‬ ‫ئوچۇق ٍبوي ٍېپىك ھبٌسا ھېچمبٔساق ثىط ئىّب ئۇچطىّبٍسۇ‪.‬‬ ‫لەزىّىي ثىٍىٍّىه ظات ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۇ ثۆٌەوحە‪ٌ ،‬ولّبٕٔىڭ ٔەؼىھەجٍىطى ئبضلىٍىك‬ ‫ِۇھەِّەزى زەۋەجىە وەٌگۀٍەضٔىڭ ئۆظ ئبجب ‪ -‬ئبٔىٍىطىغب لبٔساق ِۇئبِىٍە لىٍىؿ ئۇؼٍۇثي ( ‪- 14‬‬ ‫‪ ،) 15‬ئبجب ‪ -‬ئبٔب ۋە پەضظۀث ِۇٔبؼىۋىحىٕىڭ ئبذىطەت جەضىپي جېّب لىٍىٕغبْ ( ‪ 15 - 14‬ۋە ‪ .) 33‬ثۇ‬ ‫ِەٌۇِبجالض ؼۈضىٕىڭ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئبجب ‪ -‬ئبٔىغب ـەضجؽىع ٍبذفي ِۇئبِىٍە لىٍىفمب ثۇٍطىغبْ ئىؽطا ‪- 24 - 23‬‬ ‫ئبٍەجٍىطىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىك ئېحىّبٌي ٔبھبٍىحي وۈچٍۈن‪ .‬وېَىٕىي ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ئۀىە ثۇت ‪ - 8‬ئبٍىحىسىّۇ ئوذفبؾ ئۇؼٍۇة ثىٍەْ ثۇ ِەؼىٍە ئۈؼحىسە جوذحبٌغبْ‪ .‬چۈٔىي ئەلىسە‬ ‫جەھەجحىٓ ئوذفبـّبؼٍىك ؼەۋەثىسىٓ ئىىىي ٔەؼىً ئبضىؽىسا پەٍسا ثوٌغبْ ؼۈضوىٍىؿ ثۇ‬ ‫ِەظگىٍسە ئىجحىّبئىٌ ِەؼىٍە ؼۈپىحىسە ئوجحۇضىغب چىممبٔىسى‪.‬‬ ‫ثەظى ئبٍەجٍەضٔىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي ضىۋاٍەجٍەض ؼبغالَ ثىط زەٌىٍگە‬ ‫جبٍبّٔىغبٍٔىمي ئۈچۈْ‪ٔ ،‬ەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍىفمب ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ذىً ضىۋاٍەجٍەض ؼېٍىٕىفي وېطەن‬ ‫ثوٌغبْ ثەؾ ئۆٌچەَ ئۀئبَ ؼۈضىؽىسە ثبٍبْ لىٍىٕسى‪.‬‬ ‫ؼۈضە زەؼٍەپىي جەضجىپٍەضٔىڭ ھەِّىؽىسە ؼبففبت ‪ -‬ؼەثە ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ؼەثە ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب جىعىٍىفي ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 11‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي‬ ‫وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِۇلبجحبئب ھەضىپٍىطى ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثبـمب ؼۈضىٍەضگە ئوذفبؾ ۋەھىٌ ـىپي‬ ‫وەٌحۈضۈٌگەْ ھبٌسا ثبـالٔغبْ ‪ « :‬ثۇ‪ ،‬ھېىّەجٍىه وىحبثٕىڭ ئبٍەجٍىطىسۇض » ( ‪.) 2‬‬

‫‪216‬‬

‫ثۇ ئبٍەجحە لۇضئبٕٔىڭ ؼۈپىحي ئوضٔىسا ئىفٍىحىٍگەْ « ھەوىُ » وەٌىّىؽي‪ ،‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثىط‬ ‫ۋالىححب ئبٌالھ ٔىڭ ؼۈپىحي ثوٌۇپ ثىط لبٔچە ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ھەوىُ وەٌىّىؽي‪ ،‬ثىط ئىؽّي‬ ‫فبئىً ( ئىگە ) ـەوٍي ثوٌۇپ‪ِ ،‬ۇثبٌىغىٕي ئىپبزىٍەٍسۇ‪ٍ .‬ۀي ئىگە ثوٌغبٔسا ئەڭ ٍۇلىطى زەضىجىٕي‬ ‫ۋە ئۈؼحۈٍٔىىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ جبٍٔىك ثىط ذىحبة ئىىۀٍىىىٕىڭ ئەڭ ضوـەْ‬ ‫لۇضئبٔي زەٌىٍي‪ .‬لۇضئبٔسا‪ ،‬لۇضئبْ ئۈچۈْ ئىفٍىحىٍگەْ ِۇثبٌىغە ثىٍەْ ئىگە ثوٌۇپ وەٌگەْ ئىؽىُ‬ ‫ ؼۈپەت ھەوىُ ثىٍەْ چەوٍىٕىپ لبٌّبٍسۇ‪ .‬ثۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ ،‬لۇضئبْ ئۈچۈْ ِەجىس‪ ،‬وەضىُ ۋە‬‫ئەظىع لبجبضٌىك ئۈچ ؼۈپەجّۇ ئىفٍىحىٍگەْ‪ .‬ثۇالضٔىڭ ھەِّىؽي ِۇثبٌىغە ثىٍەْ ئىؽّي فبئىً‬ ‫ـەوٍىسە وەٌگەْ‪ .‬لۇضئبٔسا‪ ،‬لۇضئبْ ئۈچۈْ ِۇثبٌىغە ثىٍەْ ئىگە ـەوٍىسە وەٌگەْ جۆت ذىً‬ ‫ؼۈپەجٕىڭ ئىفٍىحىٍىفي ئبضلىٍىك‪ :‬ثۇ وىحبة ِۇھبجبثىٕي جىطىٍسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪ .‬لۇضئبٕٔي‬ ‫وىحبثىغب ِبؼالـحۇضۇؾ ئۈچۈْ ئولۇٍسىغبٔالض ثبض ثوٌؽب ئەلٍي ‪ -‬ھۇـىٕي جېپىۋاٌؽۇْ‪ .‬لۇضئبٕٔي‬ ‫وىحبثىغب ِبؼالـحۇضۇـٕىڭ ئوضٔىغب ئۆظى لۇضئبٔغب ئەگەـؽۇْ زېّەوحە‪.‬‬ ‫ئۆظىٕي ثەضپب لىٍغۇچي ‪ /‬جىطىٍسۈضگۈچي ؼۈپىحىسە جؤۇـحۇضغبْ لۇضئبْ ثۇ ِەلؽەجٕي جۆت‬ ‫ثبؼمۇچحب ۋۇجۇزلب چىمىطىسۇ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئبجبٌغۇ ‪ -‬ئۇلۇِالض ثىٍەْ چۈـۀچىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسۇ ‪ /‬ثەضپب لىٍىسۇ‬ ‫‪ .2‬جەۋؼىَەٌەض ثىٍەْ لۇضئبٔي ئەلىٍٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسۇ‬ ‫‪ .3‬ئۆضٔەوٍەض ثىٍەْ ـەذؽىَەت ‪ /‬وىفىٍىىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسۇ‬ ‫‪ .4‬ثىط پۈجۈْ گەۋزىؽي ثىٍەْ ھبٍبجٕىڭ ھەض ؼبھەؼىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسۇ‬ ‫ؼۈضە زەؼٍەپىي ثۆٌەوحە وبئىٕبت ۋە ئىٕؽبٔغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍىطى ثىٍەْ ِۇھبجبثىٕىڭ‬ ‫زىممىحىٕي ئۆظىگە جەٌىپ لىٍىسۇ ( ‪ .) 11 - 3‬ثۇالضزىٓ وېَىٓ‪ِ ،‬ەذٍۇلمب لبضاپ ذبٌىمٕي‬ ‫وۆضەٌّىگەْ‪ ،‬ئەؼەضگە لبضاپ ئۇؼحىٕي ئۇٔحۇپ لبٌغبْ‪ ،‬ھبزىؽىٕي وۆضۈپ ۋۇجۇزلب چىمبضغۇچىؽىٕي‬ ‫وۆضەٌّىگەْ پبضاؼەجؽىعٌەضزىٓ ِۇٔساق ؼوضاٍسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اَّللِ فَأَروِ​ِن ما َذا خلَق الا ِذ ِ ِ​ِ‬ ‫ب َ​َّل ٍؿ ُمبِ ٍ‬ ‫ي‬ ‫ين م ْن ُدونو بَ ِل الظاال ُمو َف ِٓت َ‬ ‫َى َذا َخ ْل ُق ا ُ َ َ َ َ‬

‫« ِبٔب ثۇالض اﷲ ٔىڭ (ٍبضاجمبْ) ِەذٍۇلبجٍىطىسۇض‪ِ ،‬بڭب وۆضؼىحىپ ثېطىڭالضوي‪ ،‬اﷲ جىٓ ثبـمب‬ ‫ِەثۇزٌىطىڭالض ظازى ٔېّىٍەضٔي ٍبضاجحي؟ ٍبق‪ ،‬ظاٌىّالض ئوپئوچۇق گۇِطاھٍىمحىسۇض » ( ‪.) 11‬‬ ‫ؼۈضىسە‪ ،‬ئوِۇِىٌ جەھەجحىٓ ؼۆظ ۋە ؼۆظ ‪ /‬وبالِٕىڭ وۈچي گەۋزىٍۀسۈضۈٌگەْ‪ .‬ؼۈضە ئىالھىٌ‬ ‫وبالَ ـىپي وەٌحۈضۈٌگەْ ھبٌسا ثبـالٔغبْ ثوٌۇپ‪ - 6 ،‬ئبٍەجحە وۈچىٕي ثىٍىُ ( ھەلىمەت )جىٓ‬ ‫ئبٌّىغبْ ؼۆظٔىڭ ثىھۇزە ئىىۀٍىىىگە ۋە ئۇ ؼبذحب ؼۆظٔىڭ جەٌىپ لىٍىؿ وۈچىگە وىفىٕىڭ‬ ‫زىممىحىٕي ئبغسۇضىسۇ‪ - 19 - 12 .‬ئبٍەجٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ٌولّبٕٔىڭ ھېىىّەجٍىطى « ٍبذفي ؼۆظ‬ ‫»ٔىڭ ثىط ِىؽبٌي‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئىىىىٕجي ثۆٌىىي‪ ،‬ؼۈضىگە ئىؽّي ثېطىٍگەْ ھەظضىحي ٌولّبٕٔىڭ‬ ‫ٔەؼىھەجٍىطىگە ئبٍطىٍغبْ‪ .‬ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ ئۆظگەضِەغ لىّ​ّەت ‪ -‬لبضاـٍىطىٕىڭ ٍۀە ثىط ئىؽّي‬ ‫ثوٌغبْ ئىؽالِٕىڭ ثبضٌىك ظاِبْ ۋە ِبوبٔالض چەوٍىّىؽىسىٓ ذبٌىٌ ثوٌغبْ پطىٕؽىپٍىطى ثۇ‬ ‫ٔەؼىھەجحە ثبٍبْ لىٍىّٕبلحب‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫اَّلل َغ ِ​ِن َِ‬ ‫اٖتِك ِ‬ ‫ْتي ٌد‬ ‫ْمةَ أَف ا ْش ُك ْر اَّلل َوَم ْن يَ ْش ُك ْر فَِإاَّنَا يَ ْش ُك ُر لنَػ ْفسو َوَم ْن َك َفَر فَِإ اف اَ ٌّ‬ ‫َولَ​َق ْد آَتَػْيػنَا لُْق َما َف ْ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫صْيػنَا ِْ‬ ‫اْلنْ َسا َف‬ ‫الش ْرَؾ لَظُْل ٌم َع ِظ ٌيم (‪َ )13‬وَو ا‬ ‫ِن َ​َل تُ ْش ِرْؾ َِب اَّللِ إِ اف ِّ‬ ‫(‪َ )12‬وإِ ْذ قَ َاؿ لُْق َما ُف َلبْنو َوُى َو يَعظُوُ َ​َي بػُ َا‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ك إِ َا الْم ِ‬ ‫صالُوُ ِٓت َع َام ْ ِ‬ ‫صّيُ (‪َ )14‬وإِ ْف‬ ‫ي أ َِف ا ْش ُك ْر ِ َول َوال َديْ َ‬ ‫بَِوال َديْو َْتَلَْتوُ أُموُ َوْىنًا َعلَى َوْى ٍن َوف َ‬ ‫َ‬ ‫‪217‬‬

‫ك بِ​ِو ِع ْلم فَ َ​َّل تُ ِطعهما و ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫يل َم ْن‬ ‫س لَ َ‬ ‫َج َ‬ ‫َُْ َ َ‬ ‫ٌ‬ ‫صاحْبػ ُه َما ٓت الدنْػيَا َم ْع ُروفًا َواتاب ْع َسب َ‬ ‫اى َد َاؾ َعلى أَ ْف تُ ْشرَؾ ّب َما لَْي َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك ِمثْػ َق َاؿ َحبا ٍة ِم ْن َخ ْرَد ٍؿ‬ ‫ِن إِنػ َاها إِ ْف تَ ُ‬ ‫ب إِ َا ّتُا إِ َا َم ْرجعُ ُك ْم فَأُنَػبِّئُ ُك ْم ِبَا ُكْنػتُ ْم تَػ ْع َملُو َف (‪َ​َ )15‬ي بػُ َا‬ ‫أ َ​ًَن َ‬ ‫ض َيْ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللُ إِ اف ا‬ ‫ت ِ​ِبَا ا‬ ‫ِن أَقِ​ِم ال ا‬ ‫ص َ​َّلةَ‬ ‫اَّللَ لَ ِط ٌ‬ ‫يف َخبِّيٌ (‪َ​َ )16‬ي بػُ َا‬ ‫فَػتَ ُك ْن ِٓت َ‬ ‫ص ْخَرةٍ أ َْو ِٓت ال اس َم َاوات أ َْو ِٓت ْاْل َْر ِ َ‬ ‫وؼ وانو ع ِن الْمن َك ِر واصِ​ِب علَى ما أَصابك إِ اف ذلِ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اؾ‬ ‫ص ّعِْر َخد َ‬ ‫َوأْ ُم ْر َِبلْ َم ْع ُر َ ْ َ َ ُ ْ َ ْ ْ َ َ َ َ َ َ َ‬ ‫ك م ْن َع ْزـ ْاْل ُ​ُموِر (‪َ )17‬وَ​َل تُ َ‬ ‫اَّلل َ​َل ُُِيب ُك ال َمُْتَ ٍاؿ فَخوٍر (‪ )18‬واقْ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ش ِٓت ْاْل َْر ِ‬ ‫ااس َوَ​َل ُتَْ ِ‬ ‫لِلن ِ‬ ‫ض ِم ْن‬ ‫ص ْد ِٓت َم ْشيِ َ‬ ‫ك َوا ْغ ُ‬ ‫ض ْ‬ ‫ُ‬ ‫ض َمَر ًحا إ اف اَ‬ ‫َ‬ ‫ك إِ اف أَنْ َكر ْاْل ِ‬ ‫اٖتَ ِم ِّي (‪)19‬‬ ‫ت ْ‬ ‫ص ْوتِ َ‬ ‫ص ْو ُ‬ ‫َ ْ‬ ‫َص َوات لَ َ‬ ‫َ‬

‫ثىع ٌولّبٔغب ھەلىمەجەْ ھېىّەت ئبجب لىٍسۇق‪( ،‬ئۇٔىڭغب ئېَححۇلىي) « اﷲ لب ـۈوۈض لىٍغىٓ‪،‬‬ ‫وىّىي ـۈوۈض لىٍىسىىەْ‪ ،‬ئۆظى ئۈچۈْ لىٍغبْ ثوٌىسۇ‪ ،‬وىّىي وۇفطىٍىك لىٍىسىىەْ‪،‬‬ ‫ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ (ثۀسىٍەضزىٓ) ثىھبجەجحۇض‪ِ ،‬ەزھىَىگە الٍىمحۇض »‪ .‬ئۆظ ۋالحىسا ٌولّبْ (ھەوىُ)‬ ‫ئوغٍىغب ٔەؼىھەت لىٍىپ‪ « :‬ئي ئوغۇٌچىمىُ‪ ،‬اﷲ لب ـېطىه وەٌحۈضِىگىٓ‪ ،‬ـېطىه وەٌحۈضۈؾ‬ ‫ھەلىمەجەْ ظوض گۇٔبھحۇض » زېسى‪ .‬ئىٕؽبٕٔي ئبجب ـ ئبٔىؽىغب ٍبذفىٍىك لىٍىفمب ثۇٍطۇزۇق‪ .‬ئبٔىؽي‬ ‫ئۇٔي (لوضؼىمىسا) ئۈؼحي ـ ئۈؼحىگە ئبجىعٌىك ثىٍەْ وۆجۈضزى‪ .‬ئىىىي ٍىٍسا ئۇٔي ئەِچەوحىٓ‬ ‫ئبٍطىسى‪( .‬ئي ئىٕؽبْ!) ِبڭب ۋە ئبجب ـ ئبٔبڭغب ـۈوۈض لىٍغىٓ‪ ،‬ئبذىط لبٍحىسىغبْ جبً ِېٕىڭ‬ ‫زەضگبھىّسۇض‪ .‬ئەگەض ئبجب ـ ئبٔبڭ ؼېٕي ؼەْ ثىٍّەٍسىغبْ ٔەضؼىٕي ِبڭب ـېطىه وەٌحۈضۈـىە‬ ‫ظوضٌىؽب‪ ،‬ئۇالضغب ئىحبئەت لىٍّىغىٓ‪ ،‬ئۇالضغب زۇَٔبزا ٍبذفي ِۇئبِىٍىسە ثوٌغىٓ (ٍۀي زىٕىڭغب ظىَبْ‬ ‫ٍەجّەٍسىغبْ ئبؼبؼحب ٍبذفىٍىك لىٍغىٓ)‪ِ ،‬بڭب جبئەت ثىٍەْ لبٍحمبْ ئبزەِٕىڭ ٍوٌىغب ئەگەـىىٓ‪،‬‬ ‫ئبٔسىٓ ِېٕىڭ زەضگبھىّغب لبٍحىؽىٍەض‪ ،‬ؼىٍەضگە لىٍّىفىڭالضٔي ئېَحىپ ثېطىّەْ‪ٌ( .‬ولّبْ ئېَححي)‬ ‫« ئي ئو غۇٌچىمىُ! لىٍّىفىڭ لىچب چبغٍىك ٔەضؼە ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇ ئۇٍۇي جبـٕىڭ ئىچىسە (ٍۀي ئەڭ‬ ‫ِەذپىٌ جبٍسا) ٍب ئبؼّبٔالضٔىڭ لېحىسا ٍبوي ظېّىٕ​ٕىڭ ئبؼحىسا ثوٌؽىّۇ‪ ،‬اﷲ ئۇٔي ھبظىط لىٍىسۇ‬ ‫(ئۇٔىڭ ھېؽبثىٕي ئبٌىسۇ)‪ .‬اﷲ ھەلىمەجەْ ئىٕچىىە وۈظەجىۈچىسۇض‪ ،‬ھەِّىسىٓ ذەۋەضزاضزۇض‪ .‬ئي‬ ‫ئوغۇٌچىمىُ! ٔبِبظ ( ئبٌالھ لب ثۀسىٍىه )ٔي (ۋالحىسا جەئسىً ئەضوبْ ثىٍەْ ‪ /‬ھەلىمىٌ ـەوىٍسا ئبزا‬ ‫لىٍغىٓ ) ئولۇغىٓ‪ ( ،‬ھەضزائىُ وىفىٍەضٔي ) ٍبذفىٍىممب ثۇٍطۇغىٓ‪ٍ ،‬بِبٍٔىمحىٓ جوؼمىٓ‪ ،‬ؼبڭب‬ ‫ٍەجىەْ وۈٌپەجٍەضگە ؼەۋض لىٍغىٓ (چۈٔىي ھەلىمەجىە زەۋەت لىٍغۇچي ئەظىَەجٍەضگە ئۇچطاٍسۇ)‪،‬‬ ‫ثۇ ھەلىمەجەْ لىٍىفمب ئىطازە جىىٍەـىە جېگىفٍىه ئىفالضزىٕسۇض‪ .‬وىفىٍەضزىٓ ِۀؽىحّەؼٍىه‬ ‫ثىٍەْ ٍۈظ ئۆضۈِىگىٓ‪ ،‬ظېّىٕسا غبزىَىپ ِبڭّىغىٓ‪ ،‬اﷲ ھەلىمەجەْ ھبوبۋۇض‪ ،‬ئۆظىٕي چوڭ‬ ‫جۇجمۇچىالضٔي زوؼث جۇجّبٍسۇ‪ .‬ئوجحۇضاھبي ِبڭغىٓ‪ ،‬ئبۋاظىڭٕي پەؼٍەجىىٓ‪ ،‬ئبۋاظالضٔىڭ ئەڭ‬ ‫ظېطىىەضٌىىي ھەلىمەجەْ ئېفەوٍەضٔىڭ ئبۋاظىسۇض » ( ‪.) 19 - 12‬‬ ‫گەضچە ئۈؼحىسىٓ ِىڭالضچە ٍىً ئۆجؽىّۇ‪ ،‬ئىٕؽبٔىَەت ئبٌىّىسە ٍبڭطىغبْ ثۇ ٍبڭطاق ؼبزأىڭ‬ ‫ٍوق ثوٌّبٍسىغبٍٔىمىٕىڭ زەٌىٍي ثوٌغبْ ِەظوۇض ھېىّەجٍەض‪ ،‬ؼۆظٔىڭ جەضثىَە ِەلؽىحىسە‬ ‫ئىفٍىحىٍىفىٕىڭ ئەڭ ٍبذفي ئۆضٔەوٍىطىسىٓ ثىطى‪ « .‬ئبۋاظىڭٕي ٍۇلىطى لىٍّب! » ( ‪) 19‬‬ ‫زېگۀٍىه‪ ،‬ئەؼٍىسە « ؼۆظٔىڭ لىّ​ّىحي »ٔي ٍۇلىطى وۆجۈض زېگۀٍىىحۇض‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ‪،‬‬ ‫ؼۆظ‪ ،‬ؼۆظٌەضٔىڭ ؼۇٌحبٔي ثوٌغبْ ئبٌالھ ٔىڭ ؼۆظٌىطىگە وەٌحۈضۈٌگەْ‪:‬‬

‫‪218‬‬

‫ض ِمن شجرةٍ أَقْ َ​َّلـ والْبحر ّيده ِمن بػع ِدهِ سبػعةُ أ َِْب ٍر ما نَِف َد ِ‬ ‫اَّللِ إِ اف ا‬ ‫ات ا‬ ‫ْ‬ ‫ت َكل َم ُ‬ ‫َولَ ْو أَاَّنَا ِٓت ْاْل َْر ِ ْ َ َ َ ٌ َ َ ْ ُ َُ ُ ْ َ ْ َ ْ َ ُ َ‬ ‫اَّللَ‬ ‫َع ِز ٌيز َح ِك ٌيم‬

‫« ئەگەض ٍەض ٍۈظىسىىي زەضەذٍەضٔىڭ ھەِّىؽي لەٌەَ ثوٌغبْ‪ ،‬زېڭىع (ؼىَبھ) ثوٌغبْ‪ ،‬ئۇٔىڭغب‬ ‫ٍۀە ٍەجحە زېڭىع (ٔىڭ ؼىَبؼي) لوـۇٌغبْ جەلسىطزىّۇ اﷲ ٔىڭ ؼۆظٌىطىٕي (ٍېعىپ) جۈگەجىىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسۇ‪ ،‬اﷲ ھەلىمەجەْ غبٌىجحۇض‪ ،‬ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض » ( ‪.) 27‬‬ ‫ئىالھىٌ وبالِٕىڭ ِۀىؽىٕي ھەضگىعِۇ ٍېعىپ جۈگەجىىٍي ثوٌّبٍسىغبٍٔىمىٕي ثۇٔىڭسىّٕۇ‬ ‫ٍبذفي ئىپبزىٍەپ ثەضگىٍي ثوٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە لبضىغۇالضچە ئەجسازالض ئىعىٕي جەلٍىس لىٍىپ ِېڭىؿ جۀمىسٌۀگەْ‪:‬‬ ‫ئەگەض ئۇالضغب‪ « :‬اﷲ ٔبظىً لىٍغبْ ٔەضؼە (ٍۀي لۇضئبْ) غب ئەگىفىڭالض » زېَىٍؽە‪ ،‬ئۇالض‪« :‬‬ ‫ٍبق‪ ،‬ثىع ئبجب ـ ثوۋىٍىطىّىعٔىڭ زىٕي ( جۇجمبْ ٍوٌي )غب ئەگىفىّىع » زەٍسۇ‪.)21( ،‬‬ ‫ثۇ ٍەضزە جەلٍىس جۀمىسٌۀگەْ‪ .‬چۈٔىي جەلٍىس‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆظىگە ثېطىٍگەْ ئىطازە ۋە ئەلىٍٕي‬ ‫ٍوق لبجبضىسا وۆضىسۇ‪ .‬ئىطازە ۋە ئەلىٍٕي ٍوق لبجبضىسا وۆضگۀٍىه ئىٕؽبٕٔي ئىٕؽبٍٔىمحىٓ چىمىطىپ‬ ‫جبـٍىغبٍٔىك‪ ،‬ثۇ ئىىىي ٔېّەجىە ذىَبٔەت لىٍغبٍٔىك ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەت ثۇ ٔۇلحىسا‪ « :‬ھەلىمەجٕىڭ‬ ‫ِۀجەؼي ئبجب ‪ -‬ثوۋا ئەِەغ » زېّەوحە‪ .‬ثىطاق‪ٌ ،‬ولّبٕٔىڭ ٔەؼىھىحىگە ئوذفبؾ ٌولّبٔسەن ٍبذفي‬ ‫ثوٌغبْ ئبجب ‪ -‬ثوۋىالضٔىڭ ٍبذفي ثوٌغبْ ٔەؼىھەجٍىطى لوثۇي لىٍىٕىفي وېطەن ( ‪.) 19 - 12‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب ئبجب ‪ -‬ئبٔب ۋە پەضظۀث ِۇٔبؼىۋىحي ھەلمىسە جوذحبٌغبٍٔىمىٕي‬ ‫ئبذىطىسىىي ئبٍەجٍەضزىّٕۇ وۆضىۋاٌغىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەجحە‪ ،‬ئي ئبجب ‪ -‬ئبٔىالض! ئەگەض پەضظۀحىڭالضغب‬ ‫ـبپبئەت ( ٍبضزەَ ) لىٍّبلچي ثوٌؽبڭالض‪ ،‬ئۇٔىڭغب ئبذىطەجحە ئەِەغ‪ ،‬ثۇ زۇَٔبزا جەضثىَىٍەڭالض‪.‬‬ ‫ئۆضٔەن ثوٌۇـۇڭالض‪ٍ ،‬بذفي ٔەؼىھەجٍىطىڭالض‪ ،‬جوغطا ٍوٌغب ٍۈظٌۀسۈضۈـۈڭالض ثىٍەْ ـبپبئەت‬ ‫لىٍىڭالض! زېّەوحە‪ .‬ثۇ جەۋؼىَۀي پەضظۀحٕىڭ ئبجب ‪ -‬ئبٔىؽىغب ثوٌغبْ ـبپبئىحي جەضىپىگە ئۆضۈپ‬ ‫چۈـىٕىفىىّۇ ثوٌىسۇ‪ .‬ھېؽبپ وۈٔي ھېچمبٔساق ثىط ئبجب ‪ -‬ئبٔىٕىڭ پەضظۀحىگە‪ ،‬پەضظۀحٕىڭ ئبجب ‪-‬‬ ‫ئبٔىؽىغب پبٍسىؽي ثوٌّبٍسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ود ُى َو َجا ٍز َع ْن َوالِ ِدهِ َشْيػئًا إِ اف‬ ‫اخ َش ْوا يَػ ْوًما َ​َل ََْي ِزي َوال ٌد َع ْن َولَده َوَ​َل َم ْولُ ٌ‬ ‫ااس اتاػ ُقوا َربا ُك ْم َو ْ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الن ُ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ور‬ ‫اَّللِ َح ٌّق فَ َ​َّل تَػغُارنا ُك ُم ْ‬ ‫َو ْع َد ا‬ ‫اٖتَيَاةُ الدنْػيَا َوَ​َل يَػغُارنا ُك ْم َب اَّلل الْغَُر ُ‬

‫« ئي ئىٕؽبٔالض! ضەثجىڭالضغب ( ثۇٍطۇلٍىطىٕي ئوضۇٔالؾ‪ِ ،‬ۀئي لىٍغبْ ئىفالضزىٓ چەوٍىٕىؿ‬ ‫ثىٍەْ) ِەؼئۇٌىَىحىڭالضٔي ئبزا لىٍىڭالض‪ ،‬ـۇٔساق ثىط وۈٔسىٓ لوضلۇڭالضوي‪( ،‬ئۇ وۈٔسە) ئبجب‬ ‫ثبٌىؽىغب ئەؼمبجّبٍسۇ‪ ،‬ثبٌىّۇ ئبجىؽىغب ئەؼمبجّبٍسۇ‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ۋەزىؽي ھەلىمەجەْ ھەلحۇض‪ ،‬ؼىٍەضٔي‬ ‫ھەضگىع زۇَٔب جىطىىچىٍىىي ِەغطۇض لىٍّىؽۇْ‪ ،‬ـەٍحبٕٔىڭ ؼىٍەضٔي اﷲ ٔىڭ ئەپۇؼىٕىڭ وەڭٍىىي‬ ‫ثىٍەْ ِەغطۇض لىٍىفىغب ( ئبٌسىفىغب ) ٍوي لوٍّبڭالض ( ‪.) 33‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحي‪ ،‬وبالَ ئەزەثىَبجىّىعزا ذبجب ھبٌسا ـەوىٍ​ٍۀگەْ « ثەؾ غەٍت‬ ‫ِەؼىٍە ( ِۇغبٍَەثبجي ذەِؽە ) » ھەلمىسىىي ‪ - 34‬ئبٍەجحۇض‪ .‬ئەؼٍىسە ثۇ ئبٍەجٕىڭ ٌەثعىٕىڭ‬ ‫ـبھىسٌىمي ثىٍەْ ـۇٔي ئېَحىفمب ثوٌىسۇوي‪ ،‬ھېچمبٔساق ثىط ئىٕؽبْ ثىٍەٌّەٍسىغبْ ۋە پەلەت‬ ‫ئبٌالھ ال ثىٍىسىغبٍٔىمي جەوىحٍۀگەْ ِەؼىٍە ثەؾ ئەِەغ ئۈچ‪:‬‬ ‫ئبذىطلي ؼبئەت ( لىَبِەت ) ھەلمىسىىي ِەٌۇِبت‪.‬‬ ‫وېٍەچەوحىىي ئىفالض‬ ‫‪219‬‬

‫لەٍەضزە ئۆٌىسىغبٍٔىمي‬ ‫ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ لبٌغبْ ئىىىي ِبززا ِۇٔساق ـەوىٍسە وەٌگەْ‪ٍ « :‬بِغۇضٔي ٍبغسۇضغۇچي‬ ‫ئۇ ( ئبٌالھ )زۇض‪ ،‬ضەھىٍّەضزە ( ثبالٍبجمۇزا ) ِبوبٔالـمبٕٔي ثىٍگۈچي ئۇ ( ئبٌالھ )زۇض »‪ِ .‬ەٌۇَ‬ ‫ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ثۇ ئىىىي جۈٍِىسە ثىٍىّٕىڭ ئبٌالھ لىال ذبغ لىٍىٕغبٍٔىمي ۋە ئىٕؽبٔسىٓ ذبٌىٌ‬ ‫لىٍىٕغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىّٕىغبْ‪ .‬ئەؼٍىسە ثۇ ئبٍەت « ئىٕؽبْ ثىٍىّىٕىڭ چەوٍىه ئىىۀٍىىىٕي »‬ ‫ئىّب لىٍىسۇ‪ .‬زېّىؽىّۇ ئبٍەجٕىڭ ئبذىطلي جۈٍِىؽي ؼۈضىٕىڭّۇ ئبذىطلي ؼۆظىسۇض‪:‬‬ ‫« اﷲ ھەلىمەجەْ (پۈجۈْ ئىفالضٔي) ثىٍىپ جۇضغۇچىسۇض‪( ،‬ـەٍئىٍەضٔىڭ ئىچىي ۋە جبـمي‬ ‫جەضەپٍىطىسىٓ) جوٌۇق ذەۋەضزاضزۇض » ( ‪.) 34‬‬

‫ضەبەئ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي ثوٌغبْ ؼەثەئ‪ِ ،‬ەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ‪ - 20 - 15‬ئبٍەجٍىطىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ؼەثەئ‬ ‫زۆٌىحي ۋەلەٌىىىسىٓ ئېٍىٕغبْ‪ .‬ؼەثەئ‪ ،‬ئووَبٔۇغ ‪ -‬ئبق زېڭىع ئوجحۇضىؽىسىىي ثبھبضات ٍوٌىٕي‬ ‫ھبوىّىَىحي ئبؼحىسا جۇجمبْ جۀۇثي ئەضەثىؽحبٔسىىي ثىط زۆٌەجٕىڭ ئىؽّىسۇض‪ .‬ھەزىػ ۋە‬ ‫جەپؽىطٌەضزە ثۇ ؼۈضە « ؼەثەئ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ثەظى ئبٍەجٍەضٔىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي‬ ‫لبضاـالض ئۀئبَ ؼۈضىؽىسە ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ ئۆٌچەِگە ِۇۋاپىك وەٌّەٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالحىغب وەٌؽەن‪ ،‬ثۇ ھەلحە « ئەگەض ذبٌىؽبق ئۇالضٔي ٍەضگە‬ ‫ٍۇجمۇظىۋەجىەْ ٍبوي ئبؼّبٕٔي ئۇالضٔىڭ ئۈؼحىگە پبضچە ‪ -‬پبضچە لىٍىپ چۈـۈضگەْ ثوالجحۇق »‬ ‫( ‪ِ ) 9‬ۀىؽىسىىي ئبٍەت ثىعٔي ٍىپ ئۇچي ثىٍەْ جەِىٍٕەٍسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەت‪ ،‬ئىؽطا ‪ - 92‬ئبٍەجحىىي‬ ‫ِۇـطىىالضٔىڭ « ؼەْ ئېَحمبٔسەن ئۈؼحىّىعگە ئبؼّبٕٔي پبضچە ‪ -‬پبضچە لىٍىپ چۈـۈضگىٓ »‬ ‫ؼۆظىگە ثىط جبۋاة ِبھىَىحىگە ئىگە‪.‬‬ ‫ثۇ‪ ،‬ؼەثەئ ؼۈضىؽىٕىڭ ئىؽطا ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕىڭ زەٌىٍي‪ .‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ِەظِۇٔىغب ئبؼبؼەْ ِەظوۇض ؼۈضىٕي لۇضەٍؿ ِۇـطىىٍىطىٕىڭ ثبٍمۇجىسىٓ وېَىٓ‪ ،‬زەۋەجٕىڭ ‪- 11‬‬ ‫ٍىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض ئبضىؽىغب جىعىفمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ فبجىھە‪ ،‬ئۀئبَ‪ ،‬وەھف ۋە فبجىط ؼۈضىؽىگە ئوذفبؾ ئبٌالھ لب‬ ‫ھەِسۇؼبٔب ئېَحىؿ ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي ئبٍىحىسىٓ ِەٌۇَ ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ئبذىطەجحە‬ ‫ئىجبزەت ئبذىطٌىفىسۇ‪ ،‬ئەِّب ئبٌالھ لب ھەِسۇؼبٔب ئېَحىؿ زاۋاٍِىفىسۇ‪ .‬ثۇ زۇَٔبزىّۇ‪ ،‬ئۇ زۇَٔبزىّۇ‬ ‫ھەِسۇؼبٔب پەلەت ئبٌالھ لب ذبؼحۇض‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ھەلمىسۇض‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ِۈٌىىسۇض‪:‬‬

‫اٖتم ُد ِاَّللِ الا ِذي لَو ما ِٓت ال اسماو ِ‬ ‫اٖتَ ْم ُد ِٓت ْاْلَ ِخرةِ وُىو ْ ِ ِ‬ ‫ات َوَما ِٓت ْاْل َْر ِ‬ ‫ض َولَوُ ْ‬ ‫َْ ْ‬ ‫َُ‬ ‫َ​َ‬ ‫اٖتَك ُيم ا ْٗتَبّيُ‬ ‫َ َ َ‬

‫« جىّي ھەِسۇؼبٔب اﷲ لب ذبؼحۇض‪ ،‬ئبؼّبٔالضزىىي ۋە ظېّىٕسىىي ھەِّە ٔەضؼە اﷲ ٔىڭ‬ ‫ِۈٌىىسۇض‪ ،‬ئبذىطەجحىىي ھەِسۇؼبٔبِۇ اﷲ لب ذبؼحۇض‪ ،‬اﷲ ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض‪،‬‬ ‫ھەِّىسىٓ ذەۋەضزاضزۇض » ( ‪.) 1‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي ثۆٌىىي ئىّبْ ‪ -‬وۇفطى جېّىؽي ئۈؼحىسە جوذحبٌغبْ‪ .‬ئىٕؽبٕٔي ثۀسىگە‬ ‫ٍبوي ِبززىغب لۇي ثوٌۇـمب ئېٍىپ ثبضىسىغبْ ـېطىه ضەت لىٍىٕغبْ‪ .‬وۆظ ثىٍەْ وۆضگىٍي ثوٌىسىغبْ‬ ‫‪220‬‬

‫ئبٌەِٕىڭ وۆضۈّٔەٍسىغبْ جەضىپي ثىٍەْ‪ ،‬پبضچىٕىڭ پۈجۈْ ثىٍەْ‪ ،‬ـەٍئىٍەضٔىڭ ثىط ‪ -‬ثىطى ثىٍەْ‬ ‫ۋە ـەٍئىٍەضٔىڭ ئبٌالھ ثىٍەْ ثوٌغبْ ِۇٔبؼىۋىحي ئۈؼحىسە جوذحبٌغبْ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك زىممىحىّىعٔي‬ ‫ِەۋجۇزىَەجٕىڭ ِۀب ۋە ِەلؽەجىە ئىگە ئىىۀٍىىىگە ئبغسۇضىسۇ ( ‪.) 5 - 1‬‬ ‫ئبؼّبْ ۋە ظېّىٓ ھەلمىسىىي ِەٌۇِبجٕىڭ پەلەت وۆضۈٔگۀسىٕال ئىجبضەت ئەِەؼٍىىىٕي‪ِ ،‬ەٌۇَ‬ ‫ثوٌغبٕٔىڭ ٔبِەٌۇَ ثوٌغبْ لىؽّي ثىٍەْ ؼېٍىفحۇضغبٔسا ٔبھبٍىحي ئبظ ٔىؽجەجحە ئىىۀٍىىي‬ ‫جەوىحٍۀگەْ‪ - 9 .‬ئبٍەت ِۇھبجبثالضغب وۆضۈّٔىگۀٍەضٔي ثىٍىؿ ئۈچۈْ جىطىفىفمب زەۋەت لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ض إِ ْف نَ َشأْ َ​َنْ ِس ْ ِ​ِ‬ ‫ي أَيْ ِدي ِه ْم َوَما َخ ْل َف ُه ْم ِم َن ال اس َم ِاء َو ْاْل َْر ِ‬ ‫ض أ َْو نُ ْس ِق ْط‬ ‫أَفَػلَ ْم يَػَرْوا إِ َ​َل َما بَػ ْ َ‬ ‫ف ِب ُم ْاْل َْر َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك َْلَيَةً لِ ُك ِل َعْب ٍد ُمنِ ٍ‬ ‫يب‬ ‫َعلَْي ِه ْم كِ َس ًفا ِم َن ال اس َماء إِ اف ِٓت َذل َ‬ ‫ّ‬

‫« ئۇالض ئبؼّبْ ۋە ٍەضزىٓ لبٔچىٍىه لىؽّىٕي وۆضؼەجىىٕىّىع‪ ،‬لبٔچىٍىه لىؽّىٕي ئۇالضغب‬ ‫ثىٍسۈضِىگۀٍىىىّىعگە لبضىّبِسۇ؟ ئەگەض ذبٌىؽبق ئۇالضٔي ٍەضگە ٍۇجمۇظىّىع ٍبوي ئبؼّبٕٔي‬ ‫ئۇالضٔىڭ ئۈؼحىگە پبضچە ـ پبضچە لىٍىپ چۈـۈضىّىع‪ .‬ثۇٔىڭسا اﷲ لب لبٍحمۇچي ھەض ثۀسە ئۈچۈْ‬ ‫ئەٌۋەجحە (اﷲ ٔىڭ لۇزضىحىٕي وۆضؼىحىسىغبْ) زەٌىً ثبض » ( ‪.) 9‬‬ ‫ثۇٔىڭ ٔەجىجىؽىسە ئېطىفىسىغبْ وۈچ ۋە ئىّىبٕٔي ِەۋجۇزىَەجٕىڭ ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىگە‬ ‫ِبغ ھبٌسا ئىفٍەجىىٍىّۇ ثوٌىسۇ‪ ،‬ئۇٔىڭ ئەوؽىچە ئىفٍەجىىٍىّۇ ثوٌىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ثۇ ئىىىي‬ ‫ئەھۋإٌىڭ جبضىرحىىي ئۆضٔەوٍىطى ثېطىٍگەْ‪:‬‬ ‫‪ .1‬وۈچ ‪ -‬لۇزضەجٕي ِەۋجۇزىَەجٕىڭ ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىگە ِبغ ھبٌسا ئىفٍىحىفحە زاۋۇز ۋە‬ ‫ؼۇالٍّبْ ئۆضٔەوٍىطى ثېطىٍگەْ‪ .‬ثۇ ئىىىي ھۆوۈِساض ‪ -‬پەٍغەِجەضٔىڭ ؼەٌحۀەجي وۈچ ۋە‬ ‫ؼەٌحۀەت ئەذاللىغب لۇضئبْ ئۈٌگە لىٍىپ وۆضؼەجىەْ ئۆضٔەوحۇض ( ‪ .) 14 - 10‬ثۇٔىڭ ئۈچۈْ‬ ‫ـەضت ثوٌغبْ ثىط ٔەضؼە ثبض‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬وۈچ ئەذاللي‪ .‬وۈچ‪ ،‬وۈچ ئەذاللي ثىٍەْ ثىطٌىىحە ئىفٍىحىٍؽە‪،‬‬ ‫جبغالض ۋە جبـالض‪ ،‬ثۆضىٍەض ۋە لۇـالضٔىڭ ھەض ثىطى ثۇ ھبوىّىَەجٕىڭ ئەِطى ئبؼحىسا ٍبضىحىٍىؿ‬ ‫ِەلؽىحىٕي ئەِەٌگە ئبـۇضغبْ ثىطەض ئبٍەجىە ئبٍ​ٍىٕىسۇ‪ « .‬ئي جبغالض! ئي لۇـالض! ئۇٔىڭ ئبۋاظىغب ئبۋاظ‬ ‫لوـۇڭالض! » ( ‪ ) 10‬ئەِطى ٔېّىسىگەْ چوڭمۇض ِۀىگە ئىگە! ھەظضىحي زاۋۇزٔىڭ ئبۋاظىغب ئبۋاظ‬ ‫لوـۇؾ ئۈچۈْ جبغالضٔىڭ ضەثجي جبغالضغب ئەِىط لىٍىۋاجىسۇ‪ .‬ھەظضىحي ؼۇالٍّبٕٔىڭ ئەِطىگە ـبِبي‬ ‫ثوٍؽۇٔسۇضۇپ ثېطىٍگەْ‪ .‬ؼبضإٍىڭ ثبغچىؽىسا ِبثەجٍەض‪ ،‬ھەٍىەٌٍەض‪ ،‬وۆٌچەوٍەض ۋە وۆٌٍەض ثبض‬ ‫ئىسى‪ٌ .‬ېىىٓ ِەظوۇض ئبئىٍە ثۇ ِۈٌۈوٕىڭ ھەِّىؽىٕي جۇظووضٌۇق ئۈچۈْ ئەِەغ‪ ،‬ـۈوۈض ئۈچۈْ‬ ‫ئىفٍەجّەوحە ئىسى ( ‪.) 12‬‬ ‫‪ .2‬وۈچ ‪ -‬لۇزضەجٕي ِەۋجۇزىَەجٕىڭ ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىگە ظىث ھبٌسا ئىفٍىحىفحە ؼەثەئ‬ ‫زۆٌىحي ِىؽبي لىٍىپ وۆضؼىحىٍگەْ‪ِ .‬ەۋجۇزىَەجٕىڭ ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىٕي ٔەظەضزە جۇجّىغبْ ثىط‬ ‫ھبوىّىَەجٕىڭ ئىٍىىسىىي وۈچ ‪ -‬لۇزضەت ۋە ھبوىّىَەت ثىط ثبالغب ئبٍ​ٍىٕىسۇ‪ ،‬ظاۋاٌٍىممب ٍوي ئبچىسۇ‬ ‫( ‪.) 21 - 15‬‬ ‫ثىطاق ثۇ ئۆضٔەوٍەضٔىڭ ئوذفبؾ ثىط ٔۇلحىؽي ثبض‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬زۇَٔبٌىك ھەض ھبوىّىَەت‬ ‫ئۆجىۈٔچىسۇض‪ ،‬ئەثەزىٌ ثوٌغبْ ئبٌالھ ٔىڭ ِۇجٍەق ھبوىّىَىحي ۋە ئبذىطەجٕىڭ ئەثەزىٌ‬ ‫ؼبئبزىحىسۇض‪ .‬ثۇ ؼبئبزەت پەلەت جىطىه ثوٌغبْ ثىط ئبٌالھ ئېحىمبزى ثىٍەْ لوٌغب وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫ھبوىّىَەجٕىڭ ئۆجىۈٔچي ئىىۀٍىىي لبٔۇٔي‪ .‬ثۇ لبٔۇْ ؼۇٌحبْ ؼۇالٍّبٕٔىڭ ھبوىّىَىحي‬ ‫ئۈچۈّٔۇ ئوذفبؾ وۈچىە ئىگە‪ .‬جىٍالضغب زاؼحبْ ثوٌغبْ ثىط زۆٌەجٕىڭ ثەھەٍۋەت ۋە پبضاؼەجٍىه‬ ‫ھۆوۈِساضى ثوٌغبْ ؼۇالٍّبْ پەٍغەِجەضٔىّۇ ٔىھبٍەت ئۆٌۈَ وېٍىپ جبپمبٔىسى‪ .‬ئۇٔىڭ جىؽّىٕي‬ ‫‪221‬‬

‫ٍەضگە ٍىمىحمبْ ٔەضؼە ھبؼىؽىٕي ٍەپ جۈگەجىەْ لۇضت ئىسى ( ‪ .) 14‬ثۇ ٔۇلحىسا ئبٍەت ِۇھبجبثىغب‬ ‫ِۇٔساق زېّەوحە‪ :‬ئي ئىٕؽبْ! جبھبٔغب ؼۇٌحبْ ثوٌغبْ ؼۇالٍّبْ ثوٌؽبڭّۇ ئۆٌۈَ ؼېٕي جبپىسۇ‪،‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ لبچبٌّبٍؽەْ‪ .‬ۋالحي وەٌگۀسە ؼېٕي ثىط لۇضۇت ٍىمىحبالٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼەثەئ زۆٌىحىٕي ھەظضىحي زاۋۇز ۋە ؼۇالٍّبْ زۆٌىحىسىٓ پەضلٍۀسۈضۈپ جۇضغبْ ٔەضؼە وۈچ ۋە‬ ‫ھبوىّىَەت ئەذاللي ئىسى ( ‪ .) 21 - 15‬وۈچ ئەذاللىسىٓ ِەھطۇَ ثوٌغبْ ھەض ھبوىّىَەت ؼەثەئ‬ ‫زۆٌىحىگە ئوذفبؾ پبضچە ‪ -‬پبضچە ثوٌۇپ وەجىۀىسى‪ .‬ضەثجىّىع ِۇٔساق زەٍسۇ‪ « :‬ئۇالضٔي ثىع‬ ‫(وېَىٕىي وىفىٍەضگە) چۆچەن لىٍىپ لبٌسۇضزۇق » ( ‪.) 19‬‬ ‫ثۇ جبضىري ئۆضٔەوٍەضزىٓ وېَىٓ جەۋھىس چبلىطىمي جەوطاضٌىٕىسۇ ( ‪ ) 27 - 22‬ۋە ـېطىىٕىڭ‬ ‫ٔبھبٍىحي ذەجەضٌىه ثىط ئىٕؽبٔىَەت ۋىطۇؼي ئىىۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ذىحبة ثىۋاؼحە ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍىسۇ ۋە ئەۋەجىٍىؿ غبٍىؽىٕي ئەؼىەضجىسۇ‪:‬‬ ‫ذۇـرەۋەض ثەضگۈچي ۋە ئبگبھالٔسۇضغۇچي ثوٌۇؾ ( ‪.) 28‬‬ ‫ؼۈضىسە ثوظەن لىٍىٕغبٔالض ثىٍەْ چوڭچىٍىك لىٍغۇچىالضٔىڭ ھېؽبة وۈٔي ضەثجىٕىڭ‬ ‫ھوظۇضىسىىي جەِؽىٍي زىئبٌوگٍىطى ٔەلىً لىٍىٕىؿ ثىٍەْ ثىطگە ( ‪ ،) 36 - 31‬ـۇ ئەثەزىٌ‬ ‫ھەلىمەت ثۇ ٔۇلحىسا ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫وما أَموالُ ُكم وَ​َل أَوَ​َل ُد ُكم َِبلاِ​ِت تُػ َق ِرب ُكم ِعْن َد ًَن زلْ َفى إِاَل من آَمن وع ِمل ِ‬ ‫صاٖتًا فَأُولَئِ َ‬ ‫ُ‬ ‫َْ َ​َ َ​َ َ َ‬ ‫ُّ ْ‬ ‫َ​َ َْ ْ َ ْ ْ‬ ‫ك َ​َلُْم َجَزاءُ‬ ‫ف ِ​ِبَا ع ِملُوا وىم ِٓت الْغُرفَ ِ‬ ‫الض ْع ِ‬ ‫ات آَِمنُو َف‬ ‫ِّ‬ ‫َ َُْ‬ ‫ُ‬

‫« ِبٌٍىطىڭالض ۋە ثبٌىٍىطىڭالض ؼىٍەضٔي ثىعگە ٍېمىٕالـحۇضاٌّبٍسۇ‪ ،‬پەلەت ئىّبْ ئېَحمبْ ۋە‬ ‫ٍبذفي ئەِەي لىٍغبٔالضغب لىٍغبْ ئەِەٌٍىطى ئۈچۈْ ھەؼؽىٍەپ ؼبۋاة ثېطىٍىسۇ‪ ،‬ئۇالض‬ ‫(جۀٕەجٕىڭ) ئېؽىً ئۆٍ​ٍىطىسە (ھەض لبٔساق وۆڭۈٌؽىعٌىىحىٓ) ئەِىٓ ثوٌغبْ ھبٌسا جۇضىسۇ »‬ ‫( ‪.) 37‬‬ ‫ثۇ ئبگبھالٔسۇضۇـالضزىٓ وېَىٓ‪ ،‬ئىٕؽبٔغب ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىسىٓ جۆۋۀسىىىسەن ٔەؼىھەت‬ ‫لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك ئىٕؽبٔغب ھەض زائىُ ئبٌالھ ٔىڭ ٔبظاضىحي ئبؼحىسا ئىىۀٍىىىٕي‬ ‫ئەؼىەضجىسۇ‪:‬‬

‫ِ ِ ٍ‬ ‫ِ ِ‬ ‫وموا ِاَّللِ َمثْػ َ​َن َوفُػَر َادى‬ ‫قُ ْل إاَّنَا أَعظُ ُك ْم ب َواح َدة أَ ْف تَػ ُق ُ‬

‫ئېَحمىٕىي‪ِ« ،‬ەْ ؼىٍەضگە ثىط ئىفٕي جەۋؼىَە لىٍىّەْ‪ :‬ؼىٍەض ِەٍ​ٍي ثبـمىالض ثىٍەْ ٍبوي‬ ‫ٍبٌغۇظ جۇضۇـۇڭالضزىٓ لەجئىَٕەظەض‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ھوظۇضىسا جۇضۇۋاجمبٍٔىمىڭالضٔي ھەضگىع ئۇٔحۇِبڭالض »‬ ‫( ‪.) 46‬‬ ‫ھەلٕىڭ ئەثەزىٌ‪ ،‬ثبجىً ( ؼبذحب )ٔىڭ ئۆجىۈٔچي جەثىئىحي ئەؼٍىحىٍگۀسىٓ وېَىٓ ( ‪) 49‬‬ ‫وەٌگەْ ثۇ ئبٍەت‪ ،‬ھىساٍەجٕىڭ ِبھىَىحىگە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئبغسۇضىسۇ‪:‬‬ ‫« ئەگەض ئبظؼبَ ئبظغبٍٔىمىّٕىڭ ظىَىٕي ئۆظۈِگىسۇض‪ ،‬ئەگەض ھىساٍەت جبپؽبَ ( ثۇ ) ضەثجىّٕىڭ‬ ‫ِبڭب ۋەھَي لىٍغبْ لۇضئبٔىٕىڭ ؼەۋەثىسىٕسۇض‪ ،‬اﷲ ھەلىمەجەْ ئبڭالپ جۇضغۇچىسۇض‪ٍ ،‬ېمىٕسۇض »‬ ‫( ‪.) 50‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ثۆٌىىىٕي ھېؽبپ وۈٔىٕىڭ زەھفىحىٕي لۇضئبٔسا ئەڭ ٍبذفي جەؼۋىطٌەپ‬ ‫ثەضگەْ جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەض جەـىىً لىٍىسۇ‪:‬‬

‫‪222‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ولَو تَػرى إِ ْذ فَ ِزعوا فَ َ​َّل فَػوت وأ ِ‬ ‫َ​َ َ​َلم التػانَاوش ِمن م َك ٍ‬ ‫ُخ ُذوا ِمن م َك ٍ‬ ‫اف قَ ِر ٍ‬ ‫اف‬ ‫ُ‬ ‫يب (‪َ )51‬وقَالُوا آَ َمناا بو َوأ ا ُ​ُ ُ ُ ْ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫ْ َ َ‬ ‫َْ َ‬ ‫اف بعِ ٍ‬ ‫بعِ ٍ‬ ‫يد (‪ )52‬وقَ ْد َك َفروا بِ​ِو ِمن قَػبل ويػ ْق ِذفُو َف َِبلْغَي ِ ِ‬ ‫ٍ‬ ‫يد (‪)53‬‬ ‫ْ‬ ‫ب م ْن َم َك َ‬ ‫ْ ْ ُ َ​َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬

‫« ئەؼٍىسە ؼەْ ئۇالضٔي وۇوۇٌىؽىسىٓ چىڭ جۇجۇٌغبْ‪ ،‬لوضلۇپ لبچىسىغبْ ٍەض جبپبٌّبٍۋاجمبْ‬ ‫ھبٌىحىٕي ثىط وۆضگەْ ثوٌؽبڭ‪ ،‬ئۇالض ( ِبٔب ثۇ ۋالىححب )‪ « :‬ئىّبْ ئېَححۇق » زەٍسۇ‪ ،‬ثۇٔچە ٍىطاق‬ ‫جبٍسىٓ ھېچمبٔساق جبپب جبضجّبً لبٔسالّۇ ٔىجبجٍىممب ئېطىفؽۇْ؟ ھبٌجۇوي‪ ،‬ئۇالض ئىٍگىطى ئۇٔي‬ ‫ئىٕىبض لىٍغبْ ۋە ( زۇَٔبزىٓ ئىجبضەت ) ٍىطاق ثىط جبٍسىٓ ئبذىطەجحىٓ ئىجبضەت ئىسضاوحىٓ ھبٌمىغبْ‬ ‫غەٍت ئۈؼحىسە لبضىؽىغب ؼۆظٌىگۀىسى » ( ‪.) 53 - 51‬‬

‫زۇيەر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ‪ - 73 - 71‬ئبٍەجٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ظۇِەض ( ظۇِطەٌەض ‪ /‬گۇضۇپپىالض ) وەٌىّىؽي ثىٍەْ‬ ‫ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ئبئىفەزىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبْ ثىط ضىۋاٍەجىە ئبؼبؼەْ ؼۈضىٕىڭ جۇٔجي ٔەؼىً‬ ‫زەۋضىسىال ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبٍٔىمىٕي ئېَحبالٍّىع ( جىطِىعى‪ ،‬جەپؽىط‪.) 3234 ،‬‬ ‫فىطۇظئبثبزى‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ئىىىىٕجي ثىط ئىؽّي ثبضٌىمي ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬غۇضاف‬ ‫ؼۈضىؽي‪ .‬غۇضاف‪ « ،‬ئۆً » ِۀىؽىسىىي « غۇضفە »ٔىڭ وۆپٍۈن ـەوٍي‪ .‬ثۇ ئىؽىُ ؼۈضىٕىڭ ‪- 20‬‬ ‫ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ئبؼحىسىٓ زەضٍبالض ئېمىپ جۇضغبْ‪ ،‬لەۋەت ‪ -‬لەۋەت ھبٌسا ثىٕب لىٍىٕغبْ‬ ‫جۀٕەت ؼبضاٍ​ٍىطى ( غۇضاف ) » ئىجبضىؽىسىٓ ئېٍىٕغبْ‪ .‬جبثىئىٕالضزىٓ ۋەھت ة‪ِ .‬ۇٔەثجىھ‪ « ،‬وىُ‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ِەذٍۇلٍىطى ھەلمىسىىي ھۆوۈٍِىطىٕي ثىٍّەوچي ثوٌؽب‪ ،‬غۇضاف ؼۈضىؽىٕي ئولۇؼۇْ »‬ ‫زېگەْ ( ثەؼبئىط )‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ِ .‬ەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي ثەظى ضىۋاٍەجٍەضٔىڭ‬ ‫زەٌىٍي ٍوق‪ .‬ثۇ ضىۋاٍەجٍەض ئۀئبَ ؼۈضىؽىسە ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ ئۆٌچەٍِەضگە ِبغ وەٌّەٍسۇ‪.‬‬ ‫« ئبٌالھ ٔىڭ ٍېطى وەڭطىسۇض » ( ‪ ) 10‬ئىپبزىؽي ھىجطەجٕي ئىّب لىٍّبلحب‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئۇظۇْ‬ ‫ئبٍەجٍەضزىٓ جەـىىً لىٍىٕىؿ ئۇؼٍۇثي‪ ،‬ئۇٔىڭ ھەثەؾ ھىجطىحىسىٓ ثەوطەن ِەزىٕە ھىجطىحىٕي‬ ‫وۆضؼەجّەوحە‪ .‬جۇٔجي جەضجىپٍەضٔىڭ ھەِّىؽىسە ؼەثەئ ‪ِ -‬ۇئّىٓ ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ لۇضەٍؿ ثبٍمۇجىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕي‬ ‫ٔۇثۇۋۋەجٕىڭ ‪ٍ - 11‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض لبجبضىغب جىعىفمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي ئىؽالَ ئەلىسىؽىٕىڭ ئبؼبؼي جۈضىىي ثوٌغبْ جەۋھىس ثوٌۇپ‪ ،‬جەۋھىس ۋە‬ ‫ـېطىه ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ۋەھىَٕىڭ ِۀجەؼي جەوىحٍۀگەْ ھبٌسا ثبـالٔغبْ‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ئىّبْ ثىٍەْ وۇپطى‪،‬‬ ‫جەۋھىس ثىٍەْ ـېطىىٕىڭ جەڭ ِەۋجۇت ثوٌۇـىغب ٍوي لوٍۇـىٕىڭ ھېىّىحي ٔېّە؟ زېگەْ ؼوئبٌغب‬ ‫ثۇ ؼۈضە جبۋاة ثەضِەوحە‪ .‬ثۇ جبۋاثٕي ثەضگۀسە‪ ،‬پەٌؽەپىٕىڭ ئەڭ لەزىّمي جېّىٍىطىسىٓ ثىطى‬ ‫ثوٌغبْ « ٍبذفي ۋە ٍبِبٕٔىڭ جەثىئىحي »گە لبضىحب « ھېىّەت » ِەضوەظٌىه ثىط ِۇالھىعە ئۇؼٍۇثىٕي‬

‫‪223‬‬

‫ئوجحۇضىغب لوٍىسۇ‪ .‬جۆۋۀسىىي ثبالغەت ثىٍەْ جوٌغبْ ئبٍەت ثۇ ھەلحە وەڭ زائىطىٍىه ِۀىٕي ئۆظ‬ ‫ئىچىگە ئبٌغبْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫س‬ ‫َخلَ َق ال اس َم َاوات َو ْاْل َْر َ‬ ‫اها ِر َويُ َك ِّوُر النػ َ‬ ‫ض َِب ْٖتَِّق يُ َك ِّوُر اللاْي َل َعلَى النػ َ‬ ‫اه َار َعلَى اللاْي ِل َو َس اخَر الش ْ‬ ‫ام َ‬ ‫ِ‬ ‫سوِ‬ ‫ِ‬ ‫اح َدةٍ ّتُا َج َع َل ِمْنػ َها َزْو َج َها‬ ‫َوالْ َق َمَر ُكلٌّ ََْي ِري ْل َ‬ ‫َج ٍل ُم َس ًّمى أَ​َ​َل ُى َو الْ َع ِز ُيز الْغَف ُ‬ ‫اار (‪َ )5‬خلَ َق ُك ْم م ْن نَػ ْف ٍ َ‬ ‫ات ثَ​َ​َّل ٍ‬ ‫وف أُامهاتِ ُكم خ ْل ًقا ِمن بػع ِد خ ْل ٍق ِٓت ظُلُم ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ث ذَلِ ُك ُم‬ ‫َوأَنْػَزَؿ لَ ُك ْم م َن ْاْلَنْػ َع ِاـ َِتَانيَةَ أ َْزَو ٍاج َِيْلُ ُق ُك ْم ِٓت بُطُ َ ْ َ ْ َ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫صَرفُو َف (‪)6‬‬ ‫ك َ​َل إِلَوَ إِاَل ُى َو فَأ ا‬ ‫ا‬ ‫اَّللُ َرب ُك ْم لَوُ الْ ُم ْل ُ‬ ‫َ​َ تُ ْ‬

‫« اﷲ ئبؼّبٔالضٔي ۋە ظېّىٕ​ٕي ثەٌگىٍىه ثىط ِەلؽەت ئۈچۈْ ٍبضاجحي‪ .‬اﷲ وېچىٕي وۈٔسۈظگە‬ ‫وىطگۈظىسۇ ۋە وۈٔسۈظٔي وېچىگە وىطگۈظىسۇ‪ ،‬اﷲ وۈْ ثىٍەْ ئبٍٕي ئۆظ ئولىسا ِۇئەٍَەْ ۋالىحمىچە‬ ‫( ٍۀي لىَبِەجىىچە ) ئبٍ​ٍىٕىپ جۇضىسىغبْ ثەٌگىٍىه لبٔۇٔىَەجىە ثوٍؽۇٔسۇضزى‪ ،‬ثىٍىڭالضوي‪ ،‬ئۇ‬ ‫( ٍۀي اﷲ ئۆظ ئىفىسا ) غبٌىجحۇض‪( .‬ثۀسىٍىطىٕىڭ گۇٔبھٍىطىٕي جوٌىّۇ ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ .‬اﷲ‬ ‫ؼىٍەضٔي ثىط ئبزەِسىٓ ٍبضاجحي‪ ،‬ئبٔسىٓ ئۇٔىڭسىٓ ئۇٔىڭ جۈپحىٕي ( ٍۀي ھەۋۋأي ) ٍبضاجحي ۋە‬ ‫ھبٍۋأالضزىٓ ؼەوىىعٔي ( جۆگە‪ ،‬وبال‪ ،‬لوً‪ ،‬ئۆچىىسىٓ ئەضوەن ـ چىفي ثوٌۇپ جەِئي ؼەوىىع )‬ ‫ؼىٍەض ئۈچۈْ ٍبضاجحي‪ ،‬اﷲ ؼىٍەضٔي ئبٔبڭالضٔىڭ لبضٔىسا ثىط ھبٌەجحىٓ ٍۀە ثىط ھبٌەجىە جەضەلمىٌ‬ ‫لىٍسۇضۇپ ( ٍۀي ئبثىّۀىٌ‪ ،‬ئبٔسىٓ ٌەذحە لبْ‪ ،‬ئبٔسىٓ پبضچە گۆؾ ثبؼمۇچٍىطىغب ثۆٌۈپ )‪ ،‬ئۈچ‬ ‫لبضاڭغۇٌۇق ( ٍۀي ثبالھەِطاھىٕىڭ پەضزىؽي‪ ،‬ثەچچىساْ ۋە ئبٔىٕىڭ لوضؼىمي ) ئىچىسە ٍبضىحىسۇ‪،‬‬ ‫ئۀە ـۇ اﷲ ؼىٍەضٔىڭ ضەثجىڭالضزۇض‪ ،‬پبزىفبھٍىك اﷲ لب ذبؼحۇض‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ھېچ ئىالھ‬ ‫ٍولحۇض‪ ،‬لبٔسالّۇ ( ئۇٔىڭغب ئىجبزەت لىٍىفحىٓ ئۇٔىڭسىٓ غەٍطىَگە چولۇٔۇـمب ) ثۇضۇٌۇپ وېحىؽىٍەض‬ ‫» ( ‪.) 6 - 5‬‬ ‫ثبالغەت ـبھ ئەؼەضى ثوٌغبْ ثىط ئبٍەجحە‪ ،‬ھەَ ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ ئېٍېّېٕحٍىك ٍبضىحىٍىؿ‬ ‫جەضٍبٔىٕىڭ ئەڭ ئۇٌىغب ھەَ ثىئوٌوگىَىٍىه ٍبضىحىٍىفىٕىڭ ثبـالٔغۇچىغب ھەَ ئبٔب لوضؼىمىسىىي‬ ‫جۆضەٌّىٍىه ٍبضىحىٍىؿ ثبؼمۇچٍىطىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِەٌۇِبجالضٔىڭ ھەِّىؽي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪.) 6‬‬ ‫ثىٍىّٕىڭ ثىٍىُ ئەذاللىسىٓ ئبٍطىالٌّبٍسىغبٍٔىمىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه گۈظەي ثىط ئبگبھالٔسۇضۇؾ‬ ‫ثۇ ؼۈضىسە وەٌگەْ‪ « :‬ثىٍىسىغبٔالض ثىٍەْ ثىٍّەٍسىغبٔالض ثبضاۋەض ثوالِسۇ؟ » ( ‪ .) 9‬ئۇٔسالحب‪ٔ ،‬ېّىٕي‬ ‫ثىٍگۀٍەض ثىٍەْ ثىٍّىگۀٍەض؟ ئبٍەجٕىڭ ئبٌسىسا ثۇ ؼوئبٌٕىڭ جبۋاثي ثېطىٍگەْ‪ :‬ضەثجىٕي! ثۇ‬ ‫ِۀىسە « ثىٍىُ » زېگەْ ٔېّە ؼوئبٌغب‪ ،‬لۇضئبْ « ھبـىَەت » زېگەْ جبۋاثٕي ثېطىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئبٌالھ‬ ‫ٔىڭ ئۇٌۇغٍىمىٕي ثىٍىؿ ۋە ئۇٔىڭ ئۇٌۇغٍىمي ئبٌسىسا ئۆظىٕىڭ ھەززىٕي ثىٍىفحۇض‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭ ئۈچۈْ ئەڭ ئبؼبؼٍىك ـەضت ثوٌغبْ ٔەضؼە « ئىرالغ »جۇض ( ‪ٍ .) 11‬ۀي‪ ،‬ئەلىسىٕي‬ ‫ئبٌالھ لب ذبغ لىٍغبْ ھبٌسا پەلەت ئبٌالھ لىال ئىجبزەت لىٍىفحۇض‪ِ .‬بٔب ثۇ ئىرالؼٕىڭ لۇضئبٔسىىي‬ ‫ئىعاھبجي‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئىرالغ‪ ،‬لۇضئبٔغب وۆضە جەۋھىسىىي ئىرالؼٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫جەۋھىس‪ « ،‬ئېحىمبزٔي ؼبپ‪ ،‬ؼەِىّىٌ ۋە ذبٌىػ ھبٌسا ئىجبزەجٕي ئبٌالھ لب ذبغ لىٍىؿ »‬ ‫ـەوٍىسە لبٍحب ‪ -‬لبٍحب جەوطاضالٔغبْ ( ‪ « .) 2،3،11،14‬ذۇزىٕي ٍولىحىپ لوٍۇؾ » ئىٕؽبٕٔىڭ ئەڭ‬ ‫چوڭ ٍولىحىفىسۇض ( ‪ .) 15‬ؼۈضىسە جەۋھىس ثىٕبؼىٕي ثۇظغۇٔچىٍىممب ئۇچطاجمبْ ـېطىه چۈـۀچىؽي‬ ‫ئبٍطىُ ثىط جېّب ؼۈپىحىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 67-46،62-33،38،43‬ھەض جۈضٌۈن ـېطىه « ئبٌالھ ٔي‬ ‫ٍېحەضٌىه » زەپ ثىٍّىگەْ چۈـۀچىگە ثېطىپ جبلىٍىسۇ‪ « .‬ئبٌالھ ثۀسىؽىگە ٍېحەضٌىه ئەِەؼّۇ؟‬ ‫» زېگەْ ‪ - 36‬ئبٍەت ِبٔب ثۇ ئبظغۇْ چۈـۀچىٕي ضەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫‪224‬‬

‫ئىٕؽبٍٔىك جبضىري ثوٍىچە ھەلىمەجىە جبٌىپ ثوٌغبٔالضٔىڭ ئەڭ چوڭ ؼۈپىحي ثوٌغبْ ثىط‬ ‫ئەۋظەٌٍىه ثۇ ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ؼۆظٔىڭ ئەڭ ٍبذفىؽىٕي ئبڭالؾ ۋە ئەڭ ٍبذفىؽىغب‬ ‫ئەگىفىؿ ( ‪.) 18‬‬ ‫ظۇِەض ؼۈضىؽي ۋەھىَٕىڭ ئىىىي لۇجۇپٍۇق ثبٍبْ ئۇؼٍۇثي ئەڭ وۆپ ئۇچطاٍسىغبْ ؼۈضىسۇض‪.‬‬ ‫ـۇڭب لۇضئبٕٔىڭ ظىث لۇجۇپٍۇق ئۇؼٍۇثىغب ئۆضٔەن ثوٌغبْ ئبٍەت ثۇ ؼۈضىسە ٍەض ئبٌغبْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫يث كِتاَب متش ِاِبا مث ِاِن تَػ ْقشعِر ِمْنو جلُ ا ِ‬ ‫اَّلل نَػازَؿ أَحسن ْ ِ ِ‬ ‫ود ُى ْم‬ ‫ي ُجلُ ُ‬ ‫اٖتَد َ ً َُ َ ً َ َ َ َ ُ ُ ُ‬ ‫ين َِيْ َش ْو َف َربػا ُه ْم ّتُا تَل ُ‬ ‫اُ‬ ‫ود الذ َ‬ ‫ْ َ​َ‬

‫« اﷲ ؼۆظٌەضٔىڭ ئەڭ چىطاٍ​ٍىمي ثوٌغبْ لۇضئبٕٔي ثىطؼي ٍۀە ثىطؼىٕي ـىپي وەٌحۈضۈپ‬ ‫جەوطاضالٔغبْ‪ ،‬ئىىىي لۇجۇپٍۇق ثىط ذىحبة ؼۈپىحىسە ٔبظىً لىٍسى‪ ( .‬ثۇ ـۇٔساق ثىط ذىحبثحۇضوي )‬ ‫ضەثجىسىٓ ئەٍّىٕىسىغبْ وىفىٍەضٔىڭ ثەزۀٍىطى جىحطەٍسۇ‪ ،‬ئبٔسىٓ اﷲ ٔىڭ ظىىطى ئۈچۈْ ( ٍۀي‬ ‫اﷲ ٔىڭ ضەھّىحي‪ِ ،‬ەغپىطىحىگە زائىط ئبٍەجٍەض جىالۋەت لىٍىٕغبْ چبغسا ) ئۇالضٔىڭ ثەزۀٍىطى ۋە‬ ‫زىٍ​ٍىطى ٍۇِفبپ ( ئبضاَ جبپىسۇ ) » ( ‪.) 23‬‬ ‫« ئىالھىٌ ۋەھىٌ ٔېّە ئۈچۈْ ؼۆظٔىڭ ثبضٌىك ئىّىبٍٔىطىٕىڭ ھەِّىؽىٕي پۈجۈٍٔەً وەڭ‬ ‫زائىطىسە ئىفٍىحىسۇ؟ » ؼوئبٌىٕىڭ جبۋاثىٕي ثۇ ؼۈضىسە ٍەض ئبٌغبْ ثىط ئبٍەجحىٓ ثىٍەٌەٍّىع‪:‬‬

‫بَربْػنَا لِلن ِ‬ ‫ااس ِٓت َى َذا الْ ُق ْرآَ ِف ِم ْن ُك ِّل َمثَ ٍل لَ َعلا ُه ْم يَػتَ َذ اك ُرو َف‬ ‫َولَ​َق ْد َ‬

‫« ثىع وىفىٍەضٔي ۋەظ ـ ٔەؼىھەت ئبٌؽۇْ زەپ‪ ،‬ثۇ لۇضئبٔسا ئۇالضغب جۈضٌۈن ِىؽبٌالضٔي ثبٍبْ‬ ‫لىٍسۇق » ( ‪.) 27‬‬ ‫ؼۈضىسە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئۆٌىسىغبْ ثىط ئىٕؽبْ ئىىۀٍىىي ئەؼىەضجىٍگەْ « ؼەْ ھەلىمەجەْ‬ ‫ئۆٌىؽەْ‪ ،‬ئۇالضِۇ ھەلىمەجەْ ئۆٌىسۇ » ( ‪ ) 30‬ئبٍىحي‪ « ،‬ثىط وۈٔي وېٍىسۇ پەٍغەِجەضٌەضٔىّۇ ۋە‬ ‫ئىٕىبض لىٍغبٔالضٔىّۇ ھېؽبثمب جبضجىّىع » ئىّبؼىٕي ئەوػ ئەجحۈضِەوحە‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ھەَ ذۇـرەۋەض ثېطىسىغبْ ھەَ ئبگبھالٔسۇضىسىغبْ ئبٍەجٍىطى ثبض‪ .‬ثۇ ھەض ئىىىي‬ ‫ئبٍەت گۇضۇپپىؽي ئىٕؽبٔغب ثىط ضەھّەجحۇض‪ .‬چۈٔىي ئۇٔىڭ ِەلؽىحي ئىٕؽبٕٔي ئبگبھالٔسۇضۇـحۇض‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا ٍەض ئبٌغبْ ذۇـرەۋەض ثەضگۈچي ئبٍەجٍەضٔىڭ ثەٌىىُ ثىطىٕچىؽي جۆۋۀسىىي ئبٍەجحۇض‪:‬‬

‫ِ ِ‬ ‫َح َس ِن الا ِذي َكانُوا يَػ ْع َملُو َف‬ ‫لِيُ َك ِّفَر ا‬ ‫َجَرُى ْم ِ​ِب ْ‬ ‫َس َوأَ الاذي َعملُوا َوََْي ِزيَػ ُه ْم أ ْ‬ ‫اَّللُ َعْنػ ُه ْم أ ْ‬

‫« اﷲ ئۇالضٔىڭ ئەڭ ٍبِبْ ئەِەٌٍىطىٕي ٍولمب چىمىطىسۇ‪ ،‬ئۇالضغب لىٍغبْ ئەڭ ٍبذفي ئەِەٌٍىطى‬ ‫ثوٍىچە ؼبۋاة ثېطىسۇ » ( ‪.) 35‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ لىٍغبٍٔىطىٕىڭ ئەڭ ٍبذفىؽي ثىٍەْ ِۇوبپبجٍىٕىفي ھەلمىسىىي ثۇ ذۇـرەۋەض‬ ‫جېرىّۇ ٍبذفىٕي ۋۇجۇزلب چىمىطىؿ ئۈچۈْ جىطىفىفغب ٍېحەضٌىه ؼەۋەثحۇض‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبْ‬ ‫ئەِەٌٍىطىٕي ئەڭ ٍبذفىؽي ئۈؼحىسىٓ ِۇوبپبجالٍسىغبٍٔىمىٕي پەلەت « وەضىُ ثوٌۇـي » ثىٍەْ‬ ‫ئىعاھٍىغىٍي ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئىٕؽبْ ٍۈضىىىٕي جىحطىحىسىغبْ ئۇ ؼوئبي ثۇ ؼۈضىسە ٍەض ئبٌّبلحب‪ « :‬ئبٌالھ ثۀسىؽىگە ٍېحەضٌىه‬ ‫ئەِەؼّۇ؟ » ٍېحەضٌىه ئەِەؼّۇ؟ ئېَحىپ ثېمىڭە‪ ،‬ئبٌالھ ثۀسىؽىگە ٍېحەضٌىه ثوٌّىؽب‪ ،‬وىُ‬ ‫ٍېحەضٌىه ثوٌىسۇ؟ ٔېّە ٍېحەضٌىه ثوٌىسۇ؟‬ ‫ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ِۇھبجبثىغب ئەزەثٕي جەۋؼىَە لىٍغبْ ئۇؼٍۇثي ھەِّىّىعٔىڭ لۇٌىمىسا‬ ‫جبضاڭالپ جۇضىفي وېطەن‪:‬‬

‫ؼ تَػ ْعلَ ُمو َف‬ ‫قُ ْل َ​َي قَػ ْوِـ ْاع َملُوا َعلَى َم َكانَتِ ُك ْم إِ​ِِّن َع ِام ٌل فَ َس ْو َ‬

‫‪225‬‬

‫ئېَحمىٕىي‪ « ،‬ئي لەۋِىُ! ؼىٍەض ئۆظەڭالضغب ٍبضىفىسىغبٕٔي لىٍىڭالض‪ِ ،‬ۀّۇ ئۆظەِگە‬ ‫ٍبضىفىسىغبٕٔي لىٍىّەْ‪ .‬ؼىٍەض ئۇظۇٔغب لبٌّبً ذبضٌىغۇچي ئبظاثٕىڭ وىّگە وېٍىسىغبٍٔىمىٕي‬ ‫ثىٍىؽىٍەض» ( ‪.) 39‬‬ ‫ئۆٌۈِگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِەٌۇِبجىّىع ٔبھبٍىحي ئبظ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ـەوىٍسە زاۋاٍِىفىسۇ‪ .‬چۈٔىي ئۆٌۈَ‬ ‫ِبززىٌ زۇَٔب ئبذىطٌىفىپ ِۀىۋى زۇَٔب ثبـالٔغبْ ثىط ثوؼۇغىسۇض‪ .‬ئۇ ثوؼۇغب ھەلمىسە پەلەت‬ ‫ۋەھىٌ ئبضلىٍىمال ثىط ٔەضؼە ثىٍەٌەٍّىع‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثۇ ھەلحە جوذحبٌّبلحب‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اَّلل يػتَػو اْت ْاْلَنْػ ُف ِ‬ ‫ت َويػُْرِس ُل‬ ‫ت ِٓت َمنَ ِام َها فَػيُ ْم ِس ُ‬ ‫ك الاِ​ِت قَ َ‬ ‫ي َم ْوِتَا َوالاِ​ِت َ​َلْ َُتُ ْ‬ ‫ضى َعلَْيػ َها الْ َم ْو َ‬ ‫سحَ‬ ‫اُ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ك َْلَ​َي ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ْاْل ْ ِ‬ ‫ت لَِق ْوٍـ يَػتَػ َف اك ُرو َف‬ ‫َج ٍل ُم َس ًّمى إ اف ِٓت َذل َ َ‬ ‫ُخَرى إ َ​َل أ َ‬

‫« ئىٕؽبٔالض ئۆٌىسىغبْ چبغٍىطىسا‪ ،‬اﷲ ئۇالضٔىڭ جبٍٔىطىٕي ئبٌىسۇ‪ ،‬ئۆٌّىگۀٍەضٔىڭ جبٍٔىطىٕي‬ ‫ئۇذٍىغبْ چبغٍىطىسا ئبٌىسۇ‪ ،‬ئۆٌۈِگە ھۆوۈَ لىٍىٕغبْ ( ٍۀي ئەجىٍي ٍەجىۀٍەض ) ٔىڭ جبٍٔىطىٕي‬ ‫جۇجۇپ لېٍىپ‪ ،‬لبٌغبٔالضٔىڭ جبٍٔىطىٕي ِۇئەٍَەْ ۋالىحمىچە ( ٍۀي ئەجىٍي ٍەجىۈچە ) لوٍۇپ‬ ‫ثېطىسۇ‪ ،‬ثۇٔىڭسا پىىىط ٍۈضگۈظىسىغبْ لەۋَ ئۈچۈْ ( اﷲ ٔىڭ لۇزضىحىٕي وۆضؼىحىسىغبْ ) ٔۇضغۇْ‬ ‫ئبالِەجٍەض ثبض » ( ‪.) 42‬‬ ‫ئۆٌۈِگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۇ ئبٍەت ۋە ثۇ ٍەضگىچە زاۋاَ لىٍغبْ ئبٍەجٍەض ِۇـطىىالضٔىڭ ـبپبئەت‬ ‫چۈـۀچىؽىٕي ٍېّىطىپ جبـالـٕي ِەلؽەت لىٍغبْ‪ .‬لۇضئبٔسىىي پۈجۈْ ـبپبئەت ئبٍەجٍىطى‪ ،‬ظۇِەض‬ ‫ؼۈضىؽي ‪ - 44‬ئبٍەت ئبؼبؼىسا چۈـىٕىٍىفي وېطەن‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثىطگە‪ ،‬ئبٌالھ لب جەؼٍىُ‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىٕي زاۋا لىٍغبْ ِۇؼۇٌّبٔالضِۇ ئۆظىسىىي ـبپبئەت چۈـۀچىؽىٕي ثۇ ئبٍەت ئبؼبؼىسا‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـي الظىُ‪:‬‬

‫ك ال اسماو ِ‬ ‫قُل ِاَّللِ ال اش َف ِ‬ ‫ات َو ْاْل َْر ِ‬ ‫ض ّتُا إِلَْي ِو تُػ ْر َجعُو َف‬ ‫َ‬ ‫اعةُ َّت ًيعا لَوُ ُم ْل ُ َ َ‬ ‫ْ‬

‫ئېَحمىٕىي « ـبپبئەجٕىڭ ھەِّىؽي اﷲ ٔىڭ ئىٍىىسىسۇض‪ ،‬ئبؼّبٔالضٔىڭ ۋە ظېّىٕ​ٕىڭ‬ ‫پبزىفبھٍىمي اﷲ لب ذبؼحۇض‪ .‬ئبٔسىٓ ؼىٍەض اﷲ ٔىڭ زەضگبھىغب لبٍحۇضۇٌىؽىٍەض» ( ‪.) 44‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 53‬ئبٍىحىّۇ لۇضئبٕٔىڭ ذۇـرەۋەض ثەضگۈچي ئبٍەجٍىطىسىٓ ثىطى‪:‬‬

‫قُل َي ِعب ِاد ا ِ‬ ‫اَّلل يػ ْغ ِفر الذنُوب َِ‬ ‫َسرفُوا َعلَى أَنْػ ُف ِس ِهم َ​َل تَػ ْقنَطُوا ِمن ر ْ​ْتَِة اِ ِ‬ ‫ّت ًيعا إِناوُ ُى َو‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ َ‬ ‫ي الذ َ‬ ‫ْ َ َ َ‬ ‫اَّلل إ اف اَ َ ُ‬ ‫ين أ ْ َ‬ ‫ور الارِح ُيم‬ ‫الْغَ ُف ُ‬

‫« ( ئي ِۇھەِّەز! ِېٕىڭ جىٍىّسىٓ ) ئېَحمىٕىي‪ ( « ،‬گۇٔبھالضٔي لىٍىۋېطىپ ) ئي ھبٍبجىٕي‬ ‫ئىؽطاپ لىٍغبْ ثۀسىٍىطىُ! اﷲ ٔىڭ ضەھّىحىسىٓ ئۈِىسؼىعٌۀّەڭالض‪ .‬اﷲ ھەلىمەجەْ ( ذبٌىغبْ‬ ‫ئبزەِٕىڭ ) جىّي گۇٔبھٍىطىٕي ِەغپىطەت لىٍىسۇ‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ ٔبھبٍىحي ِەغپىطەت‬ ‫لىٍغۇچىسۇض‪ٔ ،‬بھبٍىحي ِېھطىجبٔسۇض » ( ‪.) 53‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسىىي جۀٕەجىە الٍىك ثوٌغبْ ِۇئّىٍٕەضٔىڭ جۀٕەجىە وىطىفي ۋە جۀٕەجحە‬ ‫لىعغىٓ لبضـي ئېٍىٕىفي جەؼۋىطٌۀگەْ جۀٕەت پۇضالٍىك ئبٍەجٍەض ئىٕؽبْ ضوھىغب ھوظۇض‬ ‫ثېغىفالٍسۇ‪:‬‬

‫‪226‬‬

‫ِ‬ ‫و ِسيق الا ِذين اتاػ َقوا ربػاهم إِ َ​َل ْ ِ‬ ‫ت أَبْػ َوابػُ َها َوقَ َاؿ َ​َلُْم َخَزنػَتُػ َها َس َ​َّل ٌـ‬ ‫وىا َوفُت َح ْ‬ ‫إتَناة ُزَمًرا َح اَّت إِذَا َجاءُ َ‬ ‫َ َ َ ْ َ ُْ‬ ‫علَي ُكم ِطبػتم فَادخلُوىا خالِ ِدين (‪ )73‬وقَالُوا ْ ِ ِ ِ‬ ‫إتَن ِاة‬ ‫ض نػَتَػبَػ اوأُ ِم َن ْ‬ ‫ص َدقَػنَا َو ْع َدهُ َوأ َْوَرثَػنَا ْاْل َْر َ‬ ‫اٖتَ ْم ُد اَّلل الاذي َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ ْ ُْْ ْ ُ َ َ َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي (‪)74‬‬ ‫َحْي ُ‬ ‫َج ُر الْ َعامل َ‬ ‫ث نَ َشاءُ فَن ْع َم أ ْ‬

‫ضەثجي ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇؼىٕي جؤۇپ ٍىحىپ ئبزا لىٍغبٔالض‪ ،‬جۀٕەجىە جوپ ـ جوپ‬ ‫ثوٌغبْ ھبٌسا ِبڭسۇضۇٌىسۇ‪ ،‬ھبٌجۇوي‪ ،‬ئۇالض جۀٕەجىە ٍىحىپ وەٌگەْ چبغسا ئۇٔىڭ زەضۋاظىٍىطى‬ ‫ئېچىٍىپ ثوٌغبْ ثوٌىسۇ‪ ،‬جۀٕەجىە ِۇئەوىەي پەضىفحىٍەض ئۇالضغب‪ « :‬ؼىٍەضگە ئبِبٍٔىك ثوٌؽۇْ‪،‬‬ ‫ؼىٍەض ( گۇٔبھالضٔىڭ وىطٌىطىسىٓ ) پبن ثوٌسۇڭالض‪ ،‬جۀٕەجىە وىطىڭالض‪ ( ،‬ئۇٔىڭسا ) ِەڭگۈ‬ ‫لېٍىڭالض » زەٍسۇ ( ‪ .) 73‬ئۇالض ( جۀٕەجىە وىطىپ ئوضۇٔالـمبْ چبغسا ) ئېَحىسۇ‪ « :‬جىّي‬ ‫ھەِسۇؼبٔب اﷲ لب ذبؼحۇضوي‪ ،‬ئۇ ثىعگە لىٍغبْ ۋەزىؽىٕي ئىفمب ئبـۇضزى‪ ،‬جۀٕەجٕىڭ ظېّىٕىغب‬ ‫ثىعٔي ۋاضىػ لىٍسى‪ .‬جۀٕەجحە ئۆظىّىع ذبٌىغبْ جبٍسا جۇضىّىع‪ِ ،‬ەؼئۇٌىَىحىٕي ئبزا لىٍغۇچىالضٔىڭ‬ ‫ِۇوبپبجي ٔېّىسېگەْ ٍبذفي! » ( ‪.) 74‬‬

‫غبفىر ( يۇئًىٍ ) ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە‪ - 45 - 28 ،‬ئبٍىحىسىىي لىؽؽەگە ئبؼبؼەْ ئىؽالَ ئبٌىّىٕىڭ غەضثىسە « ِۇئّىٓ »‪،‬‬ ‫ـەضلىسە ‪ -3‬ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ « غبفىط » ئىؽّي ثىٍەْ ِەـھۇض‪.‬‬ ‫جىطِىعى ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ِەظوۇض ؼۈضىٕي « ھب ِىُ ئەٌّۇئّىٓ » زەپ ئبجىغبٍٔىمي ھەلمىسىىي‬ ‫ثىط ھەزىؽٕي ٔەلىً لىٍغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ئەثۇ جبٌىپٕىڭ ۋاپبجىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ھەظضىحي ئەثۇ‬ ‫ثەوطى ئۇلجە ثىٓ ئەثي ِۇئبٍث ضەؼۇٌۇٌالھمب لوي جەوىۈظِەوچي ثوٌغبٔسا ئبٌسىٕي جوؼۇپ‪ « ،‬ؼىٍەض‬ ‫ضەثجىُ ئبٌالھ زېگەْ وىفىٕي ئۆٌحۈضەِؽىٍەض؟ » ( ‪ ) 28‬زېگەْ ثۇ ئىپبزىٕي لوٌالٔغبْ ( ثۇذبضى )‪.‬‬ ‫ؼۆٍۈٍِۈن ضەؼۇٌىّىعٔي ئۆٌحۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍغبْ ثۇ ذىً ھەضىىەجٍەض ئەثۇ جبٌىپٕىڭ ۋاپبجىسىٓ‬ ‫وېَىٓ‪ ،‬ھىجطەجحىٓ ثۇضۇْ ثبؾ وۆجۈضۈـىە ثبـٍىغبٔىسى‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئبئىٍىٕىڭ ثبـمب ئەظاٌىطى ثىٍەْ‬ ‫ثىطٌىىحە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ھبٍبجىغب لەؼث لىٍىٕىفمب ثبـٍىغبْ ثىط ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضە‬ ‫زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 11‬ىٍىٕىڭ ئبذىطى ٍبوي ‪ٍ - 12‬ىٍىٕىڭ ثبـٍىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ؼۈضە‪،‬‬ ‫ِۇؼھبثحىىي ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپىگە ئبؼبؼەْ جىعىٍغبْ ٍەجحە ؼۈضىٍىه « ھب ِىُ » ئبئىٍىؽىٕىڭ‬ ‫جۇٔجي ؼۈضىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬زەؼٍەپىي جەضجىپٍەضٔىڭ ھەِّىؽىسە ظۇِەض ‪ -‬فۇؼؽىٍەت ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‬ ‫جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي ئىٕؽبْ‪ .‬ؼۈضىسە ئىٕؽبْ ٍبضاجمۇچي ئبٌسىسا ھەززىٕي ثىٍىؿ‪،‬‬ ‫ٍبضىحىٍغبٔالض ئبٌسىسا ئۆظىٕىڭ لىّ​ّىحىٕي ثىٍىفىە زەۋەت لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە « ھب ِىُ » ِۇلبجحبئب ھەضىپٍىطى ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪ِ .‬ۇـۇٔساق ثبـالٔغبْ ثبـمب ؼۈضىٍەضگە‬ ‫ئوذفبؾ ۋەھىٌ جەوىحٍۀگەْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 3‬ئبٍىحىسە ئبٌالھ ٔىڭ غەظىپىٕىڭ ئىىىي ضەھّەت‬ ‫ئىؽىوپىىؽىٕىڭ ئىچىگە ئېٍىٕغبٍٔىمىٕي وۆضىّىع‪:‬‬

‫‪227‬‬

‫ِ ِ​ِ ِ ِ ِ‬ ‫ِ​ِ ِ‬ ‫ِ ا ِ ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫َغاف ِر الذنْب َوقَاب ِل التػ ْاوب َشديد الْع َقاب ذي الطاْوؿ َ​َل إلَوَ إاَل ُى َو إلَْيو الْ َمصّيُ‬

‫« ( اﷲ ) گۇٔبھٕي ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ ،‬جەۋثىٕي لوثۇي لىٍغۇچىسۇض‪ ( .‬اﷲ ٔىڭ ) ئبظاثي‬ ‫لبجحىمحۇض‪ ( ،‬اﷲ ) ئىٕئبَ ئىگىؽىسۇض‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ھېچ ئىالھ ٍولحۇض‪ ،‬ئبلىۋەت لبٍحىسىغبْ جبً‬ ‫ئۇٔىڭ زەضگبھىسۇض » ( ‪.) 3‬‬ ‫ؼۈضىسە وىفىٕىڭ زىممەت ‪ٔ -‬ەظىطى ۋەھىَٕي ئىٕىبض لىٍغبْ لەۋٍِەضٔىڭ پبجىئەٌىه‬ ‫ئبلىۋىحىگە ئبغسۇضۇٌغبْ ثوٌۇپ( ‪ ،) 5 - 4‬ئبٔسىٓ ِۇئّىٍٕەضگە ذوـرەۋەض ثېطىٍگەْ ( ‪.) 8 - 7‬‬ ‫ؼۈضىسە وبئىٕبت زەٌىٍ​ٍىطى ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ٔ ،‬ەظىطىّىعٔي ثىط زەَ ئبؼّبٔغب‪ ،‬ثىطزەَ ٍەضگە‬ ‫ئبغسۇضىسۇ‪ .‬ضىعلىّىعٔىڭ ذۇززى ئبٍەجٍەضگە ئوذفبؾ ؼبِبزىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ثۇ ؼۈضىسىٓ‬ ‫ئۆگىٕىّىع ( ‪.) 13‬‬ ‫ئېىىٕعاضٌىممب ئۇضۇق جېطىغۇچي ئبؼّبٔغب لبضاٍسۇ‪ٔ .‬ېّە ئۈچۈْ؟ ئەٌۋەجحە ضىعىك ‪ /‬ضەھّەت‬ ‫ؼبِبزىٓ چۈـىۀٍىىي ئۈچۈْ‪ .‬ضىعىمىّىعغب ئېطىفىؿ ئۈچۈْ ھەضىىەجىە وەٌگەْ ۋالحىّىعزا‪،‬‬ ‫ضىعىمىّىعِۇ ئبٌسىّىعغب وېٍىؿ ئۈچۈْ ھەضىىەجىە ئۆجىسىىەْ ۋە ثىعگە پۈجۈٌگەْ ضىعىك وېٍىپ‬ ‫ثىعٔي جبپىسىىەْ‪ٌ .‬ېىىٓ ثىعِۇ ئۇٔىڭغب ئېطىفىؿ ئۈچۈْ ئۇٔي جەٌەپ لىٍىپ‪ ،‬ئۇٔىڭغب ئىؽّىّىعٔي‬ ‫ٍبظزۇضىفىّىع وېطەن ئىىەْ‪ .‬ثىع ئۇٔي ئىعزەـىە ثبـٍىغبْ ۋالحىّىعزا‪ ،‬ئۇِۇ ثىعٔي ئىعزەپ‬ ‫جبپىسىىەْ‪ .‬ثىعٔىڭ وۆڭٍىّىع ئۇٔي جبضجىفمب ثبـٍىغبٔسا‪ ،‬ئۇِۇ ثىعگە ئىٕحىٍىسىىەْ‪ .‬ئىىىي جەضەپ‬ ‫ثىط ‪ -‬ثىطىگە ئىٕحىٍگۀسە‪ ،‬ثۇالضٔىڭ ئىگىؽي ثوٌغبْ ئبٌالھ ثەٌگىٍىگەْ لبٔۇْ جەلەظظاؼي ثىٍەْ‬ ‫ئۇالض ثىط ‪ -‬ثىطىٕي جبپىسىىەْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ھېؽبپ وۈٔىسىىي ثىط زىئبٌوگ ٔەلىً لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔي لوضلۇٔچحىٓ‬ ‫جىحطىحىسىغبْ ثىط زىئبٌوگ‪ .‬زىئبٌوگ زېَىٍگۀسە وۈٔسىٍىه ھبٍبجحىىي ثىط زىئبٌوگ وۆظ ئبٌسىڭىعغب‬ ‫وەٌّىؽۇْ‪ .‬ئۇ وۈٔسە ئبٌالھ ٔىڭ ؼوئبٌىغب جبۋاة ثەضگۈزەن ٔە ثىط ئىٕؽبْ ٔە ثىط پەضىفحە ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼوئبٌٕي ؼوضىغۇچىّۇ ۋە جبۋاثىٕىّۇ ثەضگۈچي ئبٌالھ جۇض‪.‬‬

‫ك الْيػوـ ِاَّللِ الْو ِ‬ ‫ِ‬ ‫اح ِد الْ َق اها ِر‬ ‫ؿِ َم ِن الْ ُم ْل ُ َ ْ َ َ‬

‫« ‪ -‬ثۈگۈْ پبزىفبھٍىك وىّگە ذبغ؟‬ ‫غبٌىت ثىط اﷲ لب ذبؼحۇض » ( ‪.)16‬‬ ‫لوضلۇٔچٍۇق ثوٌغبْ ھېؽبپ وۈٔىّۇ ٍبوي ھېؽبپ ثىطىفّۇ؟ ِېٕىڭچە ھېؽبپ ثىطىفحۇض‪ .‬چۈٔىي‬ ‫ئۇ وۈٕٔىڭ ئېغىط وۈْ ثوٌۇـي‪ ،‬ھېؽبپ ثىطىفٕىڭ لىَىٍٕىمي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪:‬‬ ‫حَِّ ٍُ وٌََب ـَفَِغٍ ٍُطَبعُ‬ ‫ٓ ِ​ِْٓ َ‬ ‫َّبٌَِِّ َ‬ ‫ة ٌَسَى اٌْحََٕبجِطِ وَب ِظََِّٓ َِب ٌٍِظ‬ ‫وَأَ ْٔصِضْھُ​ُْ ٍَوْ َ​َ اٌْآَ ِظفَةِ ِإ ِش اٌْمٍُُو ُ‬ ‫« ئۇالضٔي لىَبِەت وۈٔىسىٓ ئبگبھالٔسۇضغىٓ‪ ،‬ئۇ چبغسا زىٍالض ( لوضلۇٔچٕىڭ لبجحىمٍىمىسىٓ )‬ ‫ثوغۇظالضغب وەپٍىفىۋاٌىسۇ‪ ،‬ئۇالض لبٍغۇ ـ ھەؼطەجىە جوٌىسۇ‪ ،‬ظاٌىّالضغب ٍېمىٓ زوؼث ۋە ـبپبئىحي‬ ‫لوثۇي لىٍىٕىسىغبْ ـبپبئەجچي ثوٌّبٍسۇ » ( ‪.) 18‬‬ ‫ؼۈضىسە ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ‪ ،‬ظاٌىُ ھبوىّىَەجٕىڭ ئۈچ جەضىپىٕىڭ ؼىّۋوٌي ثوٌغبْ پىطئەۋْ ‪-‬‬ ‫ھبِبْ ‪ -‬لبضۇٔسىٓ ئىجبضەت ئۈچ وۈچىە لبضـي ئېٍىپ ثبضغبْ وۆضىفي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪.) 24 - 23‬‬ ‫پىطئەۋٕٔىڭ‪ ،‬ذەٌمىٕىڭ ؼەضذىٍ​ٍىطىٕي ٔېّە ثىٍەْ لوضلىحىسىغبٍٔىمىٕي ثىٍەِؽىع؟ ھەظضىحي‬ ‫ِۇؼبٔىڭ ئۇالضٔىڭ جۇضِۇؾ ئبزىحىگە ِۇزاذىٍە لىٍىفي (ئبضىٍىفىفي) ثىٍەْ لوضلىحبجحي ( ‪.) 26‬‬ ‫پىطئەۋٕٔىڭ ِەجٍىؽىسە ھەظضىحي ِۇؼبزىٓ لبٔساق لۇجۇٌۇؾ ھەلمىسە ِۇظاوىطە ئېٍىپ‬ ‫ثېطىٍّبلحب ثوٌۇپ‪ ،‬ثىطىٕچي چبضە ئۇٔي ئۆٌحۈضۈپ وۆظزىٓ ٍولىحىؿ ئىسى‪ .‬پىطئەۋْ‪ِ « :‬ۇؼبٔي ِبڭب‬ ‫‪228‬‬

‫لوٍۇپ ثىطىڭالض‪ ،‬ئۇٔي ِەْ ئۆٌحۈضەً » زەٍسۇ‪ِ .‬ۇؼبٔىڭ ئۆٌحۈضۈٌىفي ئبزەجحىىي ثىط ئىؿ ئەِەغ‬ ‫ثوٌۇپ‪ِ ،‬ۇؼب پىطئەۋْ ؼبضىَىسا چوڭ ثوٌغبْ ثىطى ئىسى‪ .‬ئۇ غەٌجىٍىه جبِبٍِىغبْ ھەثەـىؽحبْ‬ ‫ٍۈضۈـىسىٓ وېَىٓ وۆظگە وۆضۈٔگەْ ۋە پىطئەۋْ جەذحىگە ۋاضىؽٍىك لىٍغۇچي ئۈچ ٔبِعاجحىٓ ثىطى‬ ‫ئىسى‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ئۇٔىڭسىٓ لۇجۇٌۇؾ ئۇٔساق ئبؼبْ ئەِەغ ئىسى‪.‬‬ ‫زەي ثۇ ۋالىححب‪ ،‬ئۇ ِەجٍىؽىە لبجٕبـمبْ ۋە ئۇ وۈٔگىچە ھەلىمىٌ وىٍّىىىٕي ٍوـۇضۇپ وەٌگەْ‬ ‫ثىط ظات ئوجحۇضىغب چىمىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭ ئۇ ِەجٍىؽىە لبجٕىفىفٕىڭ ثىطزىٕجىط ؼەۋەثي‪ ،‬ذۇززى ئۇ‬ ‫وۈٔىسىىي ۋەظىپىؽىٕي ئبزا لىٍىؿ ئىسى‪ .‬ئبٍەجحە ئۇٔىڭ ئىؽّي جىٍغب ئېٍىّٕبٍسۇ‪ ،‬پەلەت « ثىط‬ ‫ِۇئّىٓ » زېَىٍىسۇ‪ِ .‬ۇئّىٓ وەٌىّىؽىٕىڭ ٔەلىطا ( ٔبِەٌۇَ ثىط ٔەضؼىگە ثېطىٍگەْ ئىؽُ ) ثوٌۇـي‬ ‫پىطئەۋْ ِەجٍىؽىسىىي ئۇ ِەجھۇي ِۇئّىٕ​ٕىڭ ٔبِەٌۇَ ھبٌسا لېٍىفىٕي ئىّب لىٍىسۇ‪ .‬ئۇ ِۇئّىٕ​ٕىڭ‬ ‫ثۀي ئىؽطائىً لەۋِىسىٓ ئەِەغ‪ِ ،‬ىؽىطٔىڭ ٍەضٌىه ئبھبٌىؽىسىٓ ثىطى ئىىۀٍىىىٕي ‪- 29‬‬ ‫ئبٍەجحىٓ ثىٍەٌەٍّىع‪ .‬ثۇِۇ جبضىرٕىڭ ئبجبٍىپ جىٍۋىٍىطىسىٓ ثىطى‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ثىط جەضەپحە ھەظضىحي‬ ‫ِۇؼبٔىڭ ٍېمىٓ جۇلمىٕي ثوٌغبْ جۇضۇپّۇ پەلەت ِۀپەئەجي ئۈچۈْ پىطئەۋْ ؼېپىسە ٍەض ئبٌغبْ‬ ‫لبضۇْ؛ ٍۀە ثىط جەضەپحە پىطئەۋٕٔىڭ ِەجٍىػ ئەھٍي لبجبضىسا ثوٌغبْ‪ٌ ،‬ېىىٓ ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ‬ ‫ئۆٌحۈضۈٌىفي ِۇظاوىطە لىٍىٕغبْ ثىط ِەجٍىؽحە ئۆظىٕىڭ پبؾ ثوٌۇپ لېٍىفىغب لبضىّبً ِۇؼبٔي‬ ‫ھىّبٍە لىٍغبْ ثىط ِۇئّىٓ‪ .‬ثۇ ئبٍەت‪ ،‬ؼۈضىگە ئىؽّي ثېطىٍگەْ ِبٔب ثۇ ٔبِەٌۇَ ِۇئّىٓ ھەلمىسە‬ ‫جوذحبٌغبْ‪ِ .‬بٔب ثۇ ِۇئّىٕ​ٕىڭ پىطئەۋْ ِەجٍىؽىسە لىٍغبْ ۋە ئبٌالھ ِۇ ضاظى ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ‪،‬‬ ‫ۋەھىٌ لبجبضىغب وىطگۈظۈٌۈپ ئەثەزىٍَەـحۈضۈٌگەْ ئۇ ؼۆظى ئبٍەجحە ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫اَّلل وقَ ْد جاء ُكم َِبلْبػيِنَ ِ‬ ‫ات‬ ‫َوقَ َاؿ َر ُج ٌل ُم ْؤِم ٌن ِم ْن آَ ِؿ فِْر َع ْو َف يَكْتُ ُم إِّيَانَوُ أَتَػ ْقتُػلُو َف َر ُج ًَّل أَ ْف يَػ ُق َ‬ ‫وؿ َرِ َّ‬ ‫ّب اُ َ َ َ ْ َ ّ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك ِ ِ‬ ‫اَّللَ َ​َل يَػ ْه ِدي َم ْن ُى َو‬ ‫ض الا ِذي يَعِ ُد ُك ْم إِ اف ا‬ ‫ِم ْن َربِّ ُك ْم َوإِ ْف يَ ُ‬ ‫صادقًا يُصْب ُك ْم بَػ ْع ُ‬ ‫ك َكاذ ًَب فَػ َعلَْيو َكذبُوُ َوإِ ْف يَ ُ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ين ِٓت ْاْل َْر ِ‬ ‫اَّللِ إِ ْف َجاءَ ًَن قَ َاؿ‬ ‫ص ُرًَن ِم ْن َِبْ ِس ا‬ ‫ُم ْس ِر ٌ‬ ‫اب (‪َ​َ )28‬ي قَػ ْوـ لَ ُك ُم الْ ُم ْل ُ‬ ‫ؼ َك اذ ٌ‬ ‫ض فَ َم ْن يَػْن ُ‬ ‫ك الْيَػ ْوَـ ظَاى ِر َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِا ِ‬ ‫ِ ِا‬ ‫اؼ‬ ‫َخ ُ‬ ‫يل الار َشاد (‪َ )29‬وقَ َاؿ الاذي آَ َم َن َ​َي قَػ ْوـ إِ​ِِّن أ َ‬ ‫ف ْر َع ْو ُف َما أُري ُك ْم إَل َما أ َ​َرى َوَما أ َْىدي ُك ْم إَل َسب َ‬ ‫اب (‪ِ )32‬مثْل دأْ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫وح وع ٍاد وَِتُ ا ِ‬ ‫ِ‬ ‫َحز ِ‬ ‫يد ظُْل ًما‬ ‫ين ِم ْن بَػ ْع ِد ِى ْم َوَما ا‬ ‫اَّللُ يُِر ُ‬ ‫ب قَػ ْوـ نُ ٍ َ َ َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َعلَْي ُك ْم مثْ َل يَػ ْوـ ْاْل ْ َ‬ ‫ود َوالذ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللِ ِمن ع ِ‬ ‫ِ‬ ‫اص ٍم‬ ‫َخ ُ‬ ‫ين َما لَ ُك ْم م َن ا ْ َ‬ ‫ل ْلعبَاد (‪َ )31‬وَ​َي قَػ ْوـ إِ​ِِّن أ َ‬ ‫اؼ َعلَْي ُك ْم يَػ ْوَـ التػانَاد (‪ )32‬يَػ ْوَـ تُػ َولو َف ُم ْدب ِر َ‬ ‫ومن ي ْ ِ‬ ‫اَّلل فَما لَو ِمن ى ٍاد (‪ )33‬ولَ​َق ْد جاء ُكم يوسف ِمن قَػبل َِبلْبػيِنَ ِ‬ ‫ك ِ​ِماا َجاءَ ُك ْم‬ ‫ات فَ َما ِزلْتُ ْم ِٓت َش ٍّ‬ ‫ضل ِل اُ َ ُ ْ َ‬ ‫َ َ َ ْ ُ ُ ُ ْ ْ ُ َّ‬ ‫َ​َ ْ ُ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ث ا ِ‬ ‫كيِ‬ ‫ب (‪)34‬‬ ‫ضل ا‬ ‫اَّللُ َم ْن ُى َو ُم ْس ِر ٌ‬ ‫ك قُػ ْلتُ ْم لَ ْن يَػْبػ َع َ‬ ‫بِ​ِو َح اَّت إِذَا َىلَ َ‬ ‫ؼ ُم ْرًَت ٌ‬ ‫اَّللُ م ْن بَػ ْعده َر ُس ًوَل َك َذل َ ُ‬ ‫ِ‬ ‫اف أ َ​ًَتىم َكبػر م ْقتا ِعْن َد اِ ِ ا ِ‬ ‫ت اِ‬ ‫الا ِذين َُي ِادلُو َف ِٓت آَ​َي ِ‬ ‫اَّللُ َعلَى‬ ‫ك يَطْبَ ُع ا‬ ‫ين آَ َمنُوا َك َذل َ‬ ‫اَّلل بِغَ ِّْي ُس ْلطَ ٍ ُ ْ ُ َ َ ً‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫اَّلل َوعْن َد الذ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ُك ِل قَػ ْل ِ‬ ‫اب‬ ‫اب (‪ )36‬أ ْ‬ ‫ص ْر ًحا لَ َعلّي أَبْػلُ ُغ ْاْل ْ‬ ‫ب ُمتَ َكٍِِّب َجباا ٍر (‪َ )35‬وقَ َاؿ ف ْر َع ْو ُف َ​َي َى َاما ُف ابْ ِن ِ َ‬ ‫َسبَ َ‬ ‫َسبَ َ‬ ‫ّ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ ِ ِ ِ​ِ‬ ‫ص اد َع ِن ال اسبِ ِيل َوَما‬ ‫وسى َوإِ​ِِّن َْلَظُنوُ َكاذ ًَب َوَك َذل َ‬ ‫ك ُزيِّ َن لف ْر َع ْو َف ُسوءُ َع َملو َو ُ‬ ‫ال اس َم َاوات فَأَطال َع إ َ​َل إلَو ُم َ‬ ‫اب (‪ )37‬وقَ َاؿ الا ِذي آَمن َي قَػوِـ اتابِع ِ‬ ‫َكْي ُد فِر َعو َف إِاَل ِٓت تَػب ٍ‬ ‫وف أ َْى ِد ُكم َسبِ‬ ‫يل الار َش ِاد (‪َ​َ )38‬ي قَػ ْوِـ إِاَّنَا‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫اٖتَيَاةُ الدنْػيَا َمتَاعٌ َوإِ اف ْاْلَ ِخَرةَ ِى َي َد ُار الْ َقَرا ِر (‪َ )39‬م ْن َع ِم َل َسيِّئَةً فَ َ​َّل َُْيَزى إِاَل ِمثْػلَ َها َوَم ْن َع ِم َل‬ ‫َى ِذهِ ْ‬ ‫ِ‬ ‫إتناةَ يػرَزقُو َف فِيها بِغَ ِّْي ِحس ٍ‬ ‫اب (‪َ )42‬وَ​َي قَػ ْوِـ َما ِ‬ ‫صاٖتًا ِم ْن ذَ َك ٍر أ َْو أُنْػثَى َوُى َو ُم ْؤِم ٌن فَأُولَئِ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ك يَ ْد ُخلُو َف َْ ُْ‬ ‫َ‬ ‫‪229‬‬

‫أ َْدعوُكم إِ َ​َل الناجاةِ وتَ ْدعونَِ​ِن إِ َ​َل الناا ِر (‪ )41‬تَ ْدعونَِ​ِن ِْلَ ْك ُفر َِب اَّللِ وأُ ْش ِرَؾ بِ​ِ‬ ‫س ِ بِ​ِو ِع ْل ٌم َوأ َ​ًَن‬ ‫ي‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ا‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫س لَوُ َد ْع َوةٌ ِٓت الدنْػيَا َوَ​َل ِٓت ْاْلَ ِخَرةِ َوأَ اف َمَراد ًَن‬ ‫أ َْدعُوُك ْم إ َ​َل الْ َعزيز الْغَفاار (‪َ​َ )42‬ل َجَرَـ أَ​َّنَا تَ ْدعُونَِن إلَْيو لَْي َ‬ ‫ِ‬ ‫إِ َ​َل اِ‬ ‫اب الناا ِر (‪ )43‬فَ َستَ ْذ ُك ُرو َف َما أَقُ ُ‬ ‫اَّللِ إِ اف ا‬ ‫ض أ َْم ِري إِ َ​َل ا‬ ‫اَّلل َوأَ اف الْ ُم ْس ِرف َ‬ ‫ي ُى ْم أ ْ‬ ‫وؿ لَ ُك ْم َوأُفَػ ِّو ُ‬ ‫َص َح ُ‬ ‫اَّللَ‬ ‫بِ‬ ‫صّيٌ َِبلْعِبَ ِاد (‪)44‬‬ ‫َ‬ ‫پىطئەۋْ ذبٔىسأىغب ِۀؽۇپ‪ ،‬ئىّبٔىٕي ٍوـۇضىسىغبْ ثىط ِۆِىٓ ئبزەَ ئېَححي‪ « :‬ؼىٍەض‬ ‫'پەضۋەضزىگبضىُ اﷲ' زېگەْ وىفىٕي ئۆٌحۈضەِؽىٍەض؟ ھبٌجۇوي‪ ،‬ئۇ ؼىٍەضگە ھەلىمەجەْ‬ ‫پەضۋەضزىگبضىڭالضٔىڭ زەضگبھىسىٓ ضوـەْ زەٌىٍ​ٍەضٔي ئېٍىپ وەٌسى‪ .‬ئەگەض ئۇ (پەٍغەِجەضٌىه‬ ‫زەۋاؼىسا) ٍبٌغبٔچي ثوٌؽب‪ٍ ،‬بٌغبٔچىٍىمٕىڭ ظىَىٕي ئۇٔىڭ ئۆظىگىسۇض‪ ،‬ئەگەض ئۇ ضاؼحچىً ثوٌؽب‪ ،‬ئۇ‬ ‫ؼىٍەضٔي لوضلۇجمبْ ئبظاثٕىڭ ثىط لىؽّي ؼىٍەضگە وېٍىسۇ‪ ،‬اﷲ ھەلىمەجەْ ھەززىسىٓ ئبـمبْ‬ ‫ٍبٌغبٔچىٕي ھىساٍەت لىٍّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ئي لەۋِىُ! ثۈگۈْ ؼەٌحۀەت ؼىٍەضٔىڭ ئىٍىىڭالضزىسۇض‪ِ ( ،‬ىؽىط ) ظېّىٕىسا ؼىٍەض‬ ‫غبٌىجؽىٍەض‪ ،‬ئەگەض ثىعگە اﷲ ٔىڭ ئبظاثي وەٌؽە‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ لۇجۇٌۇـمب ثىعگە وىُ ٍبضزەَ ثېطىسۇ؟ »‪.‬‬ ‫پىطئەۋْ ئېَححي‪ِ « :‬ەْ ؼىٍەضگە پەلەت ٔېّىٕي جوغطا زەپ لبضىؽبَ‪ ،‬ـۇٔي ِەؼٍىھەت‬ ‫ثېطىّەْ‪ .‬ؼىٍەضٔي پەلەت ِەْ جوغطا ٍوٌغب ثبـالٍّەْ »‪.‬‬ ‫ِۇئّىٓ ئبزەَ ئېَححي‪ « :‬ئي لەۋِىُ! ؼىٍەضٔىڭ ٔۇھ‪ ،‬ئبز‪ ،‬ؼەِۇز لەۋٍِىطىگە ئوذفبؾ ۋە‬ ‫ئۇالضزىٓ وېَىٕىىٍەضگە ئوذفبؾ جبِبئەٌەض ئۇچطىغبْ جبظاغب ئۇچطىفىڭالضزىٓ لوضلىّەْ‪ ،‬اﷲ‬ ‫ثۀسىٍىطىگە ظۇٌۇَ لىٍىفٕي ذبٌىّبٍسۇ‪ .‬ئي لەۋِىُ! ِەْ ؼىٍەض ئۈچۈْ ھەلىمەجەْ لىَبِەت‬ ‫وۈٔىسىٓ ئۀؽىطەٍّەْ‪ .‬ئۇ وۈٔسە ( زوظاخ ئبظاثىٕىڭ زەھفىحىسىٓ لوضلۇپ ) ئبضلبڭالضغب‬ ‫چېىىٕىؽىٍەض‪ ،‬ؼىٍەضگە ھېچ اﷲ ٔىڭ ئبظاثىسىٓ لۇجۇٌسۇضغۇچي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬وىّىي اﷲ ئۇٔي گۇِطاھ‬ ‫لىٍىسىىەْ‪ ،‬ئۇٔي ھىساٍەت لىٍغۇچي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ـەن ـ ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ئىٍگىطى ؼىٍەضگە ٍۇؼۇف‬ ‫( اﷲ ٔىڭ زەضگبھىسىٓ ) ضوـەْ ِۆجىعىٍەضٔي ئېٍىپ وەٌسى‪ .‬ئۇ ئېٍىپ وەٌگەْ زەٌىٍسىٓ ؼىٍەض‬ ‫ھبِبْ ـەوٍۀسىڭالض‪ ،‬جبوي ئۇ ۋاپبت ثوٌغبٔسا‪ ( ،‬زەٌىً ـ پبوىحؽىع ) ھبٌسا‪ ،‬اﷲ ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ‬ ‫ھەضگىع پەٍغەِجەض ئەۋەجّەٍسۇ زېسىڭالض‪ ،‬اﷲ ( گۇٔبھحب ) ھەززىسىٓ ئبـمۇچىٕي‪ ( ،‬زىٕسا )‬ ‫ـەوٍۀگۈچىٕي ِۇـۇٔساق ئبظزۇضىسۇ »‪.‬‬ ‫اﷲ ٔىڭ ئبٍەجٍىطى ئۈؼحىسە ئۆظٌىطىگە ( اﷲ جەضىپىسىٓ ) وەٌگەْ ھېچمبٔساق زەٌىً ثوٌّبؼحىٓ‬ ‫( لبضىؽىغب ) جبڭجبٌٍىفىسىغبٔالض اﷲ ٔىڭ زەضگبھىسا ۋە ِۆِىٍٕەضٔىڭ ٔەظىطىسە لبجحىك ٔەپطەجىە‬ ‫لبٌىسۇ‪ ،‬ثۇظغۇٔچىٍىك لىٍىپ ( ئىّبٔسىٓ ثبؾ جبضجمبْ )‪ ( ،‬ثۀسىٍەضگە ) ظوِىگەضٌىه لىٍغبْ ھەض‬ ‫لبٔساق ئبزەِٕىڭ زىٍىٕي اﷲ ِۇـۇٔساق پېچەجٍىۋېحىسۇ‪ .‬پىطئەۋْ ( ۋەظىطى ھبِبٔغب )‪ « :‬ئي ھبِبْ!‬ ‫ِبڭب ثىط ئېگىع ثىٕب ؼبٌغىٓ‪ ،‬ئۇٔىڭ ثىٍەْ ِەْ زەضۋاظىالضغب‪-‬ئبؼّبٕٔىڭ زەضۋاظىٍىطىغب ٍىحىفىُ‬ ‫ِۇِىىٓ‪ ،‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ِەْ ِۇؼبٔىڭ ئىالھىٕي وۆضەً‪ِ ،‬ەْ ھەلىمەجەْ ِۇؼبٔي ٍبٌغبٔچي زەپ‬ ‫گۇِبْ لىٍىّەْ » زېسى‪ .‬پىطئەۋٔگە ئۇٔىڭ ٍبِبْ ئەِىٍي ـۇٔساق چىطاٍ​ٍىك وۆضؼىحىٍسى‪،‬‬ ‫پىطئەۋْ ( گۇِطاھٍىمي جۈپەٍ​ٍىسىٓ ھىساٍەت ) ٍوٌىسىٓ ِۀئي لىٍىٕسى‪ ،‬پىطئەۋٕٔىڭ ھىٍَە ـ‬ ‫ِىىطى پەلەت ثىىبضزۇض‪.‬‬ ‫( پىطئەۋْ ذبٔسأىسىٓ ) ئىّبْ ئېَحمبْ وىفي ئېَححي‪ « :‬ئي لەۋِىُ! ؼىٍەض ِبڭب ئەگىفىڭالض‪،‬‬ ‫ِەْ ؼىٍەضٔي جوغطا ٍوٌغب ثبـالٍّەْ‪ .‬ئي لەۋِىُ! ثۇ زۇَٔب جىطىىچىٍىىي پەلەت ( ۋالىحٍىك )‬ ‫‪230‬‬

‫پبٍسىٍىٕىفحىٓ ئىجبضەجحۇض‪ ،‬ئبذىطەت ھەلىمەجەْ ( ِەڭگۈٌۈن ) لبضاضگبھحۇض‪ .‬وىّىي ( ثۇ زۇَٔبزا )‬ ‫ثىطەض ٍبِبٍٔىمٕي لىٍىسىىەْ‪ ،‬ئۇٔىڭغب ( ئبذىطەجحە ) ـۇٔىڭغب الٍىك جبظا ثېطىٍىسۇ‪ِ ،‬ەٍ​ٍي ئەض‬ ‫ثوٌؽۇْ‪ِ ،‬ەٍ​ٍي ئبٍبي ثوٌؽۇْ‪ ،‬وىّىي ئۆظى ِۆِىٓ جۇضۇپ ثىطەض ٍبذفي ئىؿ لىٍىسىىەْ‪ ،‬ئۀە‬ ‫ـۇالض جۀٕەجىە وىطىسۇ‪ ،‬جۀٕەجحە ئۇالضغب ھېؽبثؽىع ضىعىك ثېطىٍىسۇ‪ .‬ئي لەۋِىُ! ِبڭب ٔېّىسۇضوي‪،‬‬ ‫ؼىٍەضٔي ِەْ ( زوظاذحىٓ ) لۇجۇٌۇـمب زەۋەت لىٍىّەْ‪ ،‬ؼىٍەض ثوٌؽبڭالض ِېٕي زوظاذمب زەۋەت‬ ‫لىٍىؽىٍەض‪ .‬ؼىٍەض ِېٕي اﷲ ٔي ئىٕىبض لىٍىفمب‪ِ ،‬ەْ ثىٍّەٍسىغبْ ٔەضؼىٍەضٔي ئۇٔىڭغب ـېطىه‬ ‫وەٌحۈضۈـىە زەۋەت لىٍىؽىٍەض‪ ،‬ھبٌجۇوي‪ِ ،‬ەْ ؼىٍەضٔي غبٌىت‪ ( ،‬ثۀسىٍەضٔىڭ گۇٔبھٍىطىٕي )‬ ‫ٔبھبٍىحي ِەغپىطەت لىٍغۇچي ( اﷲ ) غب زەۋەت لىٍىّەْ‪ .‬ھەلىمەجەْ ؼىٍەض ِېٕي ئۇٔىڭغب ( ٍۀي‬ ‫ثۇجمب ) ئىجبزەت لىٍىفمب چبلىطىؽىٍەض‪ ،‬ئۇٔىڭ زۇَٔب ۋە ئبذىطەجحە ( ئۆظىگە ئىجبزەت لىٍىفمب )‬ ‫چبلىطغىٕي ٍوق‪ ،‬ثىعٔىڭ ئبذىط ثبضىسىغبْ جبٍىّىع اﷲ ٔىڭ زەضگبھىسۇض‪ ( ،‬گۇِطاھٍىمحب ) ھەززىسىٓ‬ ‫ئبـمۇچىالض ئەھٍي زوظاذحۇض‪ ( .‬ؼىٍەضگە ئبظاة ٔبظىً ثوٌغبْ چبغسا ) ؼىٍەضگە ئېَحمبْ ؼۆظۈِٕىڭ‬ ‫( ضاؼحٍىمىٕي ) ئەؼٍەٍؽىٍەض‪ِ ،‬ەْ ئىفىّٕي اﷲ لب جبپفۇضىّەْ‪ ،‬اﷲ ھەلىمەجەْ ثۀسىٍىطىٕي وۆضۈپ‬ ‫جۇضغۇچىسۇض» ( ‪.) 44 - 29‬‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ‪ ،‬ئۇ ِەجھۇي ِۇئّىٕ​ٕي پىطئەۋْ ۋە لەۋِىٕىڭ ضەظىً جوظالٍىطىسىٓ ؼبلالپ‬ ‫لبٌغبٍٔىمىٕي‪ ،‬ھبالن ثوٌغۇچىالضٔىڭ پىطئەۋْ ۋە ئۇٔىڭ ئەجطاپىسىىىٍەض ئىىۀٍىىىٕي ئبٍەجٍەض ثىعگە‬ ‫ثىٍسۈضِەوحە ( ‪.) 45‬‬ ‫ئىالھىٌ ۋەھىٌ ۋە ئۇٔىڭ ٍەجىۈظگۈچىٍىطىٕي ئبٌالھ ٔىڭ لبٔساق ھىّبٍە لىٍغبٍٔىمىٕي ثۇ‬ ‫ئۆضٔەوٍەضزىٓ ثىٍەٌەٍّىع‪ .‬ثۇٔىڭسىٓ ـۇٔي وۆضەٌەٍّىعوي‪ِ ،‬ۇھحەِەٌەْ ِەوىە ِۇـطىىٍىطىٕىڭ‬ ‫ِەجٍىػ ِەضوىعى ثوٌغبْ زاضۇْ ٔەۋەزىّۇ‪ ،‬ذۇززى پىطئەۋْ ِەجٍىؽىگە ئوذفبؾ ضەؼۇٌۇٌالھ‬ ‫ھەلمىسە ِۇظاوىطىٍەض ئېٍىپ ثېطىٍىۋاجمبٔىسى‪ .‬ثەٌىىُ‪ ،‬لۇضئبْ ثۇ ئۆضٔەوٍەض ئبضلىٍىك ئۇ‬ ‫ِەجٍىؽحىىي ئىٕؽبپ ئەھٍي ئىٕؽبٔالضغب جبؼبضەت ثېغىفالۋاجمبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەضزىٓ ئۆظ‬ ‫ۋالحىسا ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئۆٌحۈضۈٌىفىگە چىٓ زىٍىسىٓ لبضـي چىممبْ زاضۇْ ٔەزۋە ئەظاٌىطى‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىٕىّۇ پەضەظ لىٍغىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ثۆٌەوٕي ضەؼۇٌۇٌالھمب ثۇٔىڭغب لبضـي جەزثىط ئېٍىؿ‬ ‫ھەلمىسە ثېطىٍگەْ ثىفبضەت زەپ لبضاـمىّۇ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ۋەھىَٕىڭ ھىّبٍە لىٍىٕىفىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط ثۆٌەن ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ثۆٌەوحە‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ضەؼۇٌۇٌالھمب ٍبضزەَ ثېطىسىغبٍٔىمي لبٍحب جەوىحٍىٕىسۇ‪:‬‬ ‫« ـەن ـ ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ثىع ضەؼۇٌىّىعگە‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەضگە ھبٍبجىٌ زۇَٔبزا ۋە ـبھىحالض ( پەضىفحە‪،‬‬ ‫ٔەثىٍەض ۋە ِۇئّىٍٕەضزىٓ ثۀسىٍەضٔىڭ ئەِەٌٍىطىگە گۇۋاھ ثوٌىسىغبْ ) ھبظىط ثوٌىسىغبْ وۈٔسە‬ ‫ئەٌۋەجحە ٍبضزەَ ثېطىّىع » ( ‪.) 51‬‬ ‫ؼۈضىسە جولۇپ چىمىٍغبْ ٍبٌغبْ لەزضىَەجٍەضگە چىڭ ئېؽٍىۋاٌغبْ ئىٕؽبٕٔىڭ ھەلىمەجىە ۋە‬ ‫ئۆظىگە لبٔساق ٍبجالـمبٍٔىمي جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ؼۈضىسە‪ِ ،‬بي ‪ِ -‬ۈٌۈن‪ ،‬وۈچ‪ٍ ،‬ۇلىطى ئۆضٌەؾ‪ ،‬وۆظ ‪-‬‬ ‫وۆظ لىٍىؿ‪ ،‬ھولوق ۋە ئەڭ چوڭ ثوٌۇؾ ذىطىؽىٕىڭ ئىٕؽبٕٔىڭ ذۇزىٕي لبٔساق ٍولىحىپ‬ ‫لوٍىسىغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪ .‬ۋەھىٌ‪ ،‬ئۆظىٕي ئىٕىبض لىٍىفٕىڭ پىؽروٌوگىَىٍىه ئبٔبٌىعىٕي‬ ‫ئوجحۇضىغب لوٍىسۇ‪ِ « .‬ۇـۇٔساق ثىط ئىٕىبض لىٍىفٕىڭ جەوحىسە لبٔساق ئبِىٍالض ٍبجىسۇ؟ » زېگەْ‬ ‫ؼوئبٌغب ِۇٔساق جبۋاة ثېطىسۇ‪ « :‬ئۇالضٔىڭ وۆوطەوٍىطى ئىچىسە‪ ،‬ئېطىفؽىّۇ ھېچمبچبْ ضاظى‬ ‫ثوٌّبٍسىغبْ ئەڭ چوڭ ثوٌۇـحىٓ ئىجبضەت ثىط ذىطىؽحىٓ ثبـمب ٔەضؼە ٍوق » ( ‪ .) 56‬ھەززىٕي‬ ‫ثىٍّەؼٍىىٕىڭ‪ ،‬وىفىٕي ئبٌالھٕىڭ ئبٍەجٍىطى ھەلمىسە جبڭجبٌٍىفىسىغبْ ھبٌغب ئېٍىپ‬ ‫‪231‬‬

‫وېٍىسىغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 69 ،35 ،4‬ئبٌالھ لب ئىجبزەت لىٍىفحىٓ وىفىٕي ٍىطاق جۇجمبْ‬ ‫ئبِىٍٕىڭ ھبوبۋۇضٌۇق ئىىۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕىپ‪ ،‬ثۀسىٍەضٔي زۇئبغب زەۋەت لىٍّبلحب‪:‬‬

‫ِ اِ‬ ‫وقَ َاؿ رب ُكم ادع ِوِن أ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ين‬ ‫َ َ ُ ُْ ْ‬ ‫َستَج ْ‬ ‫ين يَ ْستَكِْبُو َف َع ْن عبَ َادِت َسيَ ْد ُخلُو َف َج َهن َام َداخ ِر َ‬ ‫ب لَ ُك ْم إ اف الذ َ‬

‫ضەثجىڭالض ئېَحىسۇ‪ِ « :‬بڭب زۇئب لىٍىڭالض‪ِ ،‬ەْ ( زۇئبٍىڭالضٔي ) لوثۇي لىٍىّەْ‬ ‫( جىٍىگىٕىڭالضٔي ثېطىّەْ )‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي‪ِ ،‬ېٕىڭ ئىجبزىحىّسىٓ چوڭچىٍىك لىٍىپ ثبؾ‬ ‫جبضجىسىغبٔالض ذبض ھبٌسا جەھۀٕەِگە وىطىسۇ » ( ‪.) 60‬‬ ‫ئبٌالھ ؼۆظ ـەوٍىسە ئەۋەجىەْ ئبٍەجٍىطىٕي ضەت لىٍىپ‪ ،‬ئۇ ٍبضاجمبْ ثۇ ِېھّبٔربٔىٕي‬ ‫ذبٌىغىٕىچە ئىفٍىحىپ ٍۈظؼىعٌىه لىٍىۋاجمبٔالضغب ئبؼّبٔالضٔي ۋە ٍەضٔي‪ ،‬وېچە ۋە وۈٔسۈظٔي ئبٌالھ‬ ‫ٔىڭ ٍبضاجمبٍٔىمي ئەؼٍىحىٍىسۇ ( ‪ .) 61 ،57‬ثۇ ئبضلىٍىك ذۇززى‪ « :‬ئەگەض ئۇٔىڭ ؼۆظٌىطىگە لۇالق‬ ‫ؼبٌّىؽبڭالض‪ ،‬ئۇ ٍبضاجمبْ جبٍسا جۇضِبڭالض‪ ،‬لوٌۇڭالضزىٓ وەٌؽە ئۆظەڭالضغب ثىط جبً ٍبضىحىپ ئۇ ٍەضگە‬ ‫وېحىڭالض » زېَىٍّەوحە‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسا ئەؼحبٍىسىٍ​ٍىك ثىٍەْ ئوٍ​ٍىٕىفمب جېگىفٍىه ثىط ِەؼىٍە جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕىسۇ ‪ « :‬ئبؼّبٔالضٔي ۋە ظېّىٕ​ٕي ٍبضىحىؿ ئەٌۋەجحە ئىٕؽبٔالضٔي ٍبضىحىفحىٓ وۆپ لىَىٕسۇض ۋە‬ ‫ٌېىىٓ ئىٕؽبٔالضٔىڭ وۆپچىٍىىي ( ثۇٔي ) ئۇلّبٍسۇ » ( ‪.) 57‬‬ ‫ؼۈضىسە‪ ،‬ئىالھىٌ ۋەھىَٕي ثىٍىپ جۇضۇپ ضەت لىٍغۇچىالضٔىڭ ظېھىٓ جەھەجحىٓ لبٔساق‬ ‫ۋەٍطأچىٍىك ئىچىسە ثوٌىسىغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪.) 63‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍەجٍىطى‪ ،‬ئبظاثٕي وۆضگۀسىٓ وېَىٓ ئىّبْ ئېَحىفٕىڭ وىفىگە‬ ‫ھېچمبٔساق ثىط پبٍسا ئېٍىپ وەٌّەٍسىغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ئىّبٕٔىڭ ھەض ذىً‬ ‫ثېؽىّسىٓ ذبٌىٌ ھبٌسا ھۆض ئىطازە ثىٍەْ لوثۇي لىٍىٕغبْ جبٌالؾ ئىىۀٍىىي جەوىحٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك يَػْنػ َفعُ ُه ْم إِّيَانػُ ُه ْم لَ اما‬ ‫ي (‪ )84‬فَػلَ ْم يَ ُ‬ ‫فَػلَ اما َرأ َْوا َِبْ َسنَا قَالُوا آَ َمناا َِب اَّلل َو ْح َدهُ َوَك َف ْرًَن ِبَا ُكناا بِو ُم ْش ِرك َ‬ ‫ِ‬ ‫رأَوا ِبْسنَا سناةَ اِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ك الْ َكافُِرو َف (‪)85‬‬ ‫ت ِٓت ِعبَاده َو َخ ِسَر ُىنَال َ‬ ‫اَّلل الاِ​ِت قَ ْد َخلَ ْ‬ ‫َْ َ َ ُ‬

‫ئۇالض ثىعٔىڭ ئبظاثىّىعٔي وۆضگەْ چبغسا‪ « :‬ثىع ثىط اﷲ لب ئىّبْ ئېَححۇق‪ ،‬ثىع ثۇضۇْ (اﷲ لب)‬ ‫ـېطىه لىٍغبْ ثۇجالضٔي ئىٕىبض لىٍسۇق » زېسى‪ .‬ثىعٔىڭ ئبظاثىّىعٔي وۆضگەْ چبغسا ئېَحمبْ‬ ‫ئىّبٕٔىڭ ئۇالضغب پبٍسىؽي ثوٌّىسى‪ ،‬ثۇ اﷲ ٔىڭ ئەظەٌسىٓ جبضجىپ ثۀسىٍىطى ئبضىؽىسا جۇجمبْ‬ ‫ٍوٌىسۇض‪ ،‬ثۇ چبغسا وبپىطالض ظىَبْ جبضجمۇچي ثوٌسى ( ‪.) 85 - 84‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ؼۈٕٔەجۇٌالھ ( ئبٌالھ ٔىڭ ثەٌگىٍىّىؽي )جۇض‪ .‬پىطئەۋٍٔەـىەْ ھەض ئەلىً ئبلىۋەجحە‬ ‫ئىگىؽىٕي ظىَبٔغب ثبـالپ ثبضىسۇ‪.‬‬

‫ئەَبىيب ضۈرىطي‬ ‫« ئۀجىَب » ئىؽّي ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔىغب ئبؼبؼەْ ثېطىٍگەْ‪ٍ .‬ۀي ؼۈضىسە ھەظضىحي‬ ‫ئىجطاھىّسىٓ ثبـالپ ئوْ ٍەجحە پەٍغەِجەضٔىڭ ئىؽّي جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ثۇالض ھەظضىحي ِۇؼب‪،‬‬ ‫ھەظضىحي ھبضۇْ‪ ،‬ھەظضىحي ئىجطاھىُ‪ ،‬ھەظضىحي ئىؽھبق‪ ،‬ھەظضىحي ٍبلۇپ‪ ،‬ھەظضىحي ٌۇت‪ ،‬ھەظضىحي‬ ‫ٔۇھ‪ ،‬ھەظضىحي ؼۇالٍّبْ‪ ،‬ھەظضىحي زاۋۇز‪ ،‬ھەظضىحي ئەٍَۇة‪ ،‬ھەظضىحي ئىسضىػ‪ ،‬ھەظضىحي ئىؽّبئىً‪،‬‬

‫‪232‬‬

‫ھەظضىحي ؼبٌىھ‪ ،‬ھەظضىحي ٍۇٔۇغ‪ ،‬ھەظضىحي ظەوەضىَب‪ ،‬ھەظضىحي ٍەھَب‪ ،‬ھەظضىحي ئىؽب لبجبضٌىمالض‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضئبٔسا ئۀجىَب ؼۈضىؽىسىٓ ثبـمب ؼۈضىسە ثۇٔساق ظىچ ـەوىٍسە جىٍغب ئېٍىّٕبٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىٕىڭ ئبذىطلي ِەظگىٍىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬جبثىط ثىٓ ظەٍىس ؼەجسە ‪ٔ -‬ەھً‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىغب‪ ،‬ثبـمىالض ئىجطاھىُ ‪ِ -‬ۇئّىٕۇْ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىغب جىعغبْ‪ - 3 .‬ئبٍىحي ثۇ‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي ئەلەثە ثەٍئىحىسىٓ ( ِىالزى ‪ ) 621‬وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئىؽھبق ٔەلىً لىٍغبْ ظۇذطۇف ؼۈضىؽىٕىڭ ‪ - 57‬ئبٍىحىٕىڭ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 98‬ئبٍىحىٕي ئىّب‬ ‫لىٍغبٍٔىمي ھەلمىسىىي ئىجٓ ئبثجبغ ضىۋاٍىحىگە ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ئۀجىَب ؼۈضىؽي ظۇذطۇف‬ ‫ؼۈضىؽىسىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ثۇ ِەٌۇِبجالضغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕي ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 12‬ىٍىسا‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض لبجبضىغب جىعىفمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي لۇضئبٕٔىڭ ِەضوىعى ئىسىَىؽىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ وىطىؿ ؼۆظگە ئوذفبپ‬ ‫لبٌىسۇ‪ .‬ؼۈضە زىٕ​ٕىڭ ئۈچ ئبؼبؼٍىك ئۇي جېفي‪ٍ ،‬ۀي جەۋھىس‪ ،‬ئبذىطەت ۋە ٔۇثۇۋۋەت ھەلمىسە‬ ‫جوذحبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئىٕؽبٔالضغب لبضىحىٍغبْ ثىط ئبگبھالٔسۇضۇؾ ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫ٍ‬ ‫اقْػتَػرب لِلن ِ ِ‬ ‫بو َف‬ ‫ااس ح َسابػُ ُه ْم َوُى ْم ِٓت َغ ْفلَة ُم ْع ِر ُ‬ ‫َ​َ‬

‫« ئىٕؽبٔالضزىٓ ئۇالضٔىڭ (ئەِەٌٍىطىسىٓ) ھېؽبة ئېٍىٕىسىغبْ ۋالىث (ٍۀي لىَبِەت)‬ ‫ٍېمىٕالـحي‪ .‬ھبٌجۇوي‪ ،‬ئۇالض غەپٍەت ئىچىسە (ثۇ ھەلىمەجحىٓ) ٍۈظ ئۆضۈِەوحىسۇض » ( ‪.) 1‬‬ ‫ئبٔسىٓ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ٔۇثۇۋىحىٕي ئىٕىبض لىٍّبلچي ثوٌغبٔالضٔىڭ ٔېّە زېَىفٕي ثىٍەٌّەً‬ ‫جېڭىطلبپ ٍۈضگۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪ .) 5‬ئىٕىبض لىٍغۇچي ِۇھبجبثالض ٍۀە ئوذفبؾ ئىفٕي‬ ‫لىٍّبلحب ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالض ئىٕؽبْ ٔەثىٕىڭ ئوضٔىغب پەضىفحە ٔەثي جەٌەپ لىٍغبٔىسى‪ .‬ئۇالضغب «‬ ‫ئەۋەجىٍگەْ ھەض ضەؼۇٌٕىڭ ئىٕؽبْ جىٕؽىسىٓ ئىىۀٍىىي » ئەؼىەضجىٍىسۇ ( ‪ .) 7‬ثۇ ذىً جەٌەپٍەض‬ ‫ئىٕىبضچىالضٔىڭ ھەلىمىٌ غەضىعىٕي ٍوـۇضۇـحىىي ثبھبٔىؽي ئىسى‪ .‬ئىفۀّەؼٍىىحە چىڭ جۇضغبْ‬ ‫ٔەضؼە ئۆظٌىطىگە ـەضەپ ثېغىفالؾ ئۈچۈْ چۈـۈضۈٌگەْ ۋەھىَسىٓ ثبـمب ٔەضؼە ئەِەغ ئىسى‪.‬‬ ‫ۋەھىٌ ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجىٕىڭ ئىٍحىپبجي ثوٌۇپ‪ ،‬ۋەھىَگە ئىفىٕىؿ ثىٍەْ ئىٕؽبْ ـەضەپىە ئىگە‬ ‫ثوٌىسۇ‪:‬‬

‫لَ​َق ْد أَنْػَزلْنَا إِلَْي ُك ْم كِتَ ًاَب فِ ِيو ِذ ْك ُرُك ْم أَفَ َ​َّل تَػ ْع ِقلُو َف‬

‫« ؼىٍەضٔىڭ ـبْ ـ ـەضىپىڭالضٔي ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ وىحبثٕي (ٍۀي لۇضئبٕٔي) ؼىٍەضگە‬ ‫ھەلىمەجەْ ٔبظىً لىٍىپ ثەضزۇق‪( .‬ثۇٔي) چۈـۀّەِؽىٍەض؟ » ( ‪.) 10‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ثىط ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحي ثبض‪ .‬ئىٕؽبْ ئۈچۈْ ٍبضىحىٍغبٔالضٔىڭ ثىط ِەلؽىحي ثوٌىسۇ‬ ‫ ٍۇ‪ ،‬ئبؼّبٔالض – ظېّىٓ ئۇٔىڭ ئۈچۈْ ٍبضىحىپ ثېطىٍگەْ ئىالھي ـبھ ئەؼەض ئىٕؽبٕٔىڭ ثىط‬‫ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحي ثوٌّبِسۇ؟ جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەض ثۇ ئىالھىٌ ھەلىمەجٕي ئەؼىەضجىسۇ‪:‬‬

‫وما خلَ ْقنَا ال اسماء و ْاْلَرض وما بػيػنَػهما َ​َل ِعبِي (‪ )16‬لَو أَرْد ًَن أَ ْف نَػت ِ‬ ‫اخ َذ َ​َلًْوا َ​َل اَتَ ْذ ًَنهُ ِم ْن لَ ُد اًن إِ ْف‬ ‫َ‬ ‫َ​َ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ َ َ ْ َ َ َ َْ ُ َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي (‪)17‬‬ ‫ُكناا فَاعل َ‬

‫« ( ئي ئىٕؽبٔالض! ) ثىع ئبؼّبٕٔي‪ ،‬ظېّىٕ​ٕي ۋە ئۇالضٔىڭ ئبضىؽىسىىي ٔەضؼىٍەضٔي ئوٍٕبپ‬ ‫ٍبضاجمىٕىّىع ٍوق‪ .‬ئەگەض ثىع ئىچ پۇـۇلي لىٍّبلچي ثوٌؽبق‪ ،‬لېفىّىعزىىي ٔەضؼىٍەض ثىٍەْ‬ ‫لىالجحۇق‪ٌ ،‬ېىىٓ ثىع ثۇٔساق لىٍّبٍّىع » ( ‪.) 17 - 16‬‬ ‫‪233‬‬

‫لۇضئبْ وبئىٕبجحىىي جەضجىپٕي‪ ،‬ئۇٔي ٍبضاجمۇچىٕىڭ ۋەھسأىَىحىٕىڭ زەٌىٍي لىٍىپ وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ئبٌالھ ٔىڭ ثبضٌىمىغب زەٌىً وۆضؼىحىفىە ئېھحىَبج لوٍّبٍسۇ‪ ،‬پەلەت ئبٌالھ ٔىڭ ثىط‬ ‫ئىىۀٍىىىگە زەٌىً وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬

‫ب الْعر ِش ع اما ي ِ‬ ‫اَّلل لَ​َفس َد ًَت فَسْبحا َف اِ ِ‬ ‫ِ ِ ِ ِا‬ ‫ص ُفو َف‬ ‫اَّلل َر ّ َ ْ َ َ‬ ‫ُ َ‬ ‫لَ ْو َكا َف فيه َما آَ​َلَةٌ إَل اُ َ‬

‫« ئەگەض ئبؼّبْ ـ ظېّىٕسا اﷲ جىٓ ثبـمب ئىالھالض ثوٌؽب ئىسى‪( ،‬وبئىٕبجٕىڭ جەضجىپي) ئەٌۋەجحە‬ ‫ثۇظۇالجحي‪ ،‬ئەضـٕىڭ ضەثجي اﷲ ئۇالضٔىڭ ؼۈپەجٍىگەْ ٔەضؼىٍىطىسىٓ پبوحۇض » ( ‪.) 22‬‬ ‫ؼۈضە ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔي لبٍىً لىٍىؿ ِەلؽىحىسە پەلەت ئۆظ زەۋضىٕىڭ ئىٕؽبٍٔىطىال ئەِەغ‪،‬‬ ‫پۈجۈْ ئىٕؽبٔالضٔىڭ ِۇجٍەپ وۆپچىٍىىي ذەۋەضزاض ثوٌّىغبْ وبئىٕبجحىىي ئىالھىٌ ھەلىمەجٍەضٔي‬ ‫ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬

‫اِ‬ ‫ِ‬ ‫اُهَا َو َج َعلْنَا ِم َن الْ َم ِاء ُك ال َش ْي ٍء َح ٍّي أَفَ َ​َّل‬ ‫ض َكانَػتَا َرتْػ ًقا فَػ َفتَػ ْقنَ ُ‬ ‫ين َك َف ُروا أَ اف ال اس َم َاوات َو ْاْل َْر َ‬ ‫أ َ​َوَ​َلْ يَػَر الذ َ‬ ‫يػُ ْؤِمنُو َف‬

‫« ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ جۇضغبٔالض ثىٍەِسۇوي‪ ،‬ئبؼّبٔالض ثىٍەْ ظېّىٓ ثبـحب ثىط ـ ثىطىگە جۇجبؾ‬ ‫ئىسى‪ ،‬ئۇالضٔي ئبٍطىۋەجحۇق‪ ،‬ھەِّە جبٍٔىك ِەۋجۇزاجٕي ؼۇزىٓ ٍبضاجحۇق‪ ،‬ئۇالض (اﷲ ٔىڭ‬ ‫لۇزضىحىگە) ئىفىٕەِسۇ؟ » ( ‪.) 30‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ٔۇلحىسا‪ ،‬ھەظضىحي ذىعىطزىٓ جبضجىپ ثبضٌىك پبٔىَالض ھەلمىسىىي ئۆٌۈِؽىعٌىه‬ ‫چۈـۀچىٍىطىٕىڭ جوغطا ‪ -‬ذبجبٌىمىٕي ئبٍطىفحب ئبؼبؼٍىٕىسىغبْ ئىالھىٌ پطىٕؽىپ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫« ثىع ؼۀسىٓ ئىٍگىطى ( ئىٕؽبٔالضزىٓ ) ھېچ وىفىٕي ِەڭگۈ ٍبـبجمىٕىّىع ٍوق » ( ‪.) 34‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ئبٌسىطاڭغۇ ِىجەظگە ئىگە ئىىۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ئبٍەت ثۇ ؼۈضىسە ٍەض ئبٌغبْ‬ ‫( ‪ .) 37‬ئىٕىبض لىٍغۇچىالضِۇ‪ ،‬ئىّبْ ئېَحمۇچىالضِۇ ثىط وۈٔي ضەثجىٕىڭ ھوظۇضىغب چىمىسۇ‪:‬‬

‫ونَضع الْموا ِزين الْ ِقس َ ِ ِ ِ ِ‬ ‫س َشْيػئًا َوإِ ْف َكا َف ِمثْػ َق َاؿ َحباٍة ِم ْن َخ ْرَد ٍؿ أَتَػْيػنَا ِ​ِبَا‬ ‫َ َ ُ َ​َ َ ْ‬ ‫ط ليَػ ْوـ الْقيَ َامة فَ َ​َّل تُظْلَ ُم نَػ ْف ٌ‬ ‫ِ‬ ‫ي‬ ‫َوَك َفى بِنَا َحاسبِ َ‬

‫« لىَبِەت وۈٔي ثىع (ئەِەٌٍەض جبضجىٍىسىغبْ) ئبزاٌەت جبضاظىؽىٕي ئوضٔىحىّىع‪ ،‬ھېچ ئبزەِگە‬ ‫لىٍچە ئۇۋاي لىٍىّٕبٍسۇ (ٍۀي ٍبذفي ئبزەِٕىڭ ٍبذفىٍىمي وېّەٍحىۋېحىٍّەٍسۇ‪ٍ ،‬بِبْ ئبزەِٕىڭ‬ ‫ٍبِبٍٔىمي ئبـۇضۇۋېحىٍّەٍسۇ) ئەگەض ئۇٔىڭ لىچب چبغٍىك ئەِىٍي ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئۇٔي ھبظىط لىٍىّىع‪،‬‬ ‫(ثۀسىٍەضٔىڭ ئەِەٌٍىطىسىٓ) ھېؽبة ئېٍىفمب ثىع ٍېحەضٌىىّىع » ( ‪.) 47‬‬ ‫ؼۈضىسە ‪ - 48‬ئبٍەجحىٓ جبضجىپ پەٍغەِجەضٌەض ھەلمىسىىي ثبٍبٔالض ثبـٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ؼەھىطى ئبزەَ ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ئىٕؽبٔىَەت ؼەپىطىٕىڭ چبـگبھ ۋالحىٕي ھەظضىحي ٔۇھ‪ ،‬چۈؾ‬ ‫ۋالحىٕي ھەظضىحي ئىجطاھىُ‪ٔ ،‬بِبظ زىگەض ۋالحىٕي ھەظضىحي ِۇھەِّەز جەِؽىً لىٍىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ثبـٍىٕىفىسىىي « ۋالىث ٍېمىٍٕىفىپ لبٌسى » ئىجبضىؽي ثىعگە ثۇ ھەلىمەجٕي ئەؼىەضجىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە جەضجىپ ثوٍىچە ھەظضىحي ِۇؼب ۋە ھبضۇْ ھەِسە ئۇالضغب ثىطىٍگەْ ئىالھىٌ ۋەھىٌ‬ ‫ھەلمىسە ثبٍبٔالض ثىطىٍىسۇ‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ ئۇ ئىالھىٌ ۋەھىَٕىڭ زاۋاِي ئىىۀٍىىي جەوىحٍىٕىسۇ ( ‪- 48‬‬ ‫‪.) 50‬‬ ‫ئبٔسىٓ ھەظضىحي ئىجطاھىّغب ثىطىٍگەْ ِۇھبوىّە لبثىٍىَىحىگە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئبغسۇضىسۇ‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭ ثۇ ؼبغالَ ِۇھبوىّىؽي ئبضلىٍىك ضەثجىٕي جبپمبٍٔىمي ۋە ئۇٔىڭغب جەؼٍىُ ثوٌغبٍٔىمي جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ئۇ ئەڭ ئبذىطىسا ثۇجالضٔي چېمىپ‪ ،‬لەۋِىٕىڭ ئېچىٕىفٍىك ثىط ھبٌسا ئىىۀٍىىىٕي‬ ‫‪234‬‬

‫وۆضؼىحىپ ثەضگەْ‪ .‬ثۇ ئۇٔىڭ ئوجمب جبـٍىٕىفىغب ؼەۋەة ثوٌغبْ‪ٌ ،‬ېىىٓ ئوجٕىڭ ضەثجي ئوجمب ئەِىط‬ ‫لىٍغبٔىسى‪ « :‬ئي ئوت! ئىجطاھىّغب ؼبٌمىٓ ۋە ئبِبٍٔىك ثەذؿ ئېحىسىغبْ ثوٌۇپ ثەض! »‪ .‬ضەثجي‬ ‫ئۇٔىڭ جەؼٍىّىَىحىسىٓ ضاظى ثوٌغبْ‪ ،‬ئۇٔىڭغب ٔەثي ئوغۇٌالض ۋە ٔەۋضىٍەض ثەذؿ ئەجىۀىسى ( ‪- 51‬‬ ‫‪.) 73‬‬ ‫ھەظضىحي ٌۇجمب ھۆوۈَ ۋە ئىٍىُ ثىطىٍگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالضزىٓ ثۇضۇْ ھەظضىحي ٔۇھ ۋە ٍېمىٍٕىطى‬ ‫چوڭ ثىط ثبالزىٓ لۇجمۇظۇٌغبٔىسى‪.‬‬ ‫زاۋۇز ۋە ؼۇالٍّبْ ئىىىي ؼۇٌحبْ ضەؼۇٌالض ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالضغىّۇ ھۆوۈَ ۋە ئىٍىُ ثىطىٍگۀىسى‪.‬‬ ‫ئۇالض ئۆظٌىطىگە ثىطىٍگەْ ثۇ ؼەٌحۀەجٕي ثەذؿ ئېحىٍگەْ ئىٍّي ثىٍەْ ثىطٌەـحۈضگەْ ۋە ثىط‬ ‫ئبزاٌەت زۆٌىحي لۇضۇپ چىممبٔىسى‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ئەٍَۇثٕىڭ ؼەثطى‪ ،‬ھەظضىحي ئىسضىؽٕىڭ ۋە « ئۈؼحىگە ِەؼئۇٌىَەت ئبٌغبْ وىفي‬ ‫( ظۇٌىىفً ) »ٔىڭ ؼەثطى جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ؼۆظ ثېٍىك ۋەلەؼىٕىڭ ثبؾ لەھطىّبٔىغب وەٌحۈضۈٌىسۇ‬ ‫( ھەظضىحي ٍۇٔۇغ )‪ .‬ئبٌالھ ئۇٔىّۇ زۇچبض ثوٌغبْ ِۈـىۈالجحىٓ لۇجمبظغبْ ئىسى‪ .‬ثۇ ٔەثىٍەض‬ ‫ئبضلىٍىك ضەؼۇٌۇٌالھمب زەضغ ثىطىٍّەوحە ئىسى‪ .‬ثۇ ئۆضٔەوٍەض ؼۈضىٕىڭ ئىىىىٕجي ئبٍىحىسىىي‬ ‫جەؼەٌٍىٕىڭ ئىعاھبجىسىٓ ثبـمب ٔەضؼە ئەِەغ‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ظەوەضىَبٔىڭ زۇئبؼي جىٍغب ئېٍىٕىسۇ ۋە ئبضلىسىٓ « ئىپپىحىٕي ؼبلٍىغبْ ئبٍبي‬ ‫( ِەضٍەَ ) » ٍبز لىٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ٔەثىٍەض ھەلمىسىىي ثبٍبٔالضزىٓ وېَىٓ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ھەِّىؽىٕىڭ ثىط‬ ‫ئۈِّەجٕىڭ ِۀؽۇپٍىطى ئىىۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ثۇ ئبٍەت وېٍىسۇ‪:‬‬

‫ِ ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫اعب ُد ِ‬ ‫وف‬ ‫إ اف َىذه أُامتُ ُك ْم أُامةً َواح َدةً َوأ َ​ًَن َرب ُك ْم فَ ْ ُ‬

‫« (ئي ئىٕؽبٔالض!) ِبٔب ثۇ ٍەضزە لىؽمىچە ٍبز لىٍىٕغبْ پەٍغەِجەضٌەض جبضىرّۇ وۆضؼەجىۀسەن‪،‬‬ ‫ؼىٍەضٔىڭ ئۈِّىحىڭالض ( زىٕىڭالض ) ھەلىمەجەْ ثىط ئۈِّەجحۇض ( زىٕسۇض )‪ِ .‬ەْ ؼىٍەضٔىڭ‬ ‫ضەثجىڭالضزۇضِەْ‪ِ ،‬بڭىال ئىجبزەت لىٍىڭالض » ( ‪.) 92‬‬ ‫لۇضئبٔسىىي ٔەثىٍەض لىؽؽەٌىطىٕىڭ ئىىىي ِەلؽىحي ثبض‪:‬‬ ‫ثىطىٕچىؽي‪ٔ ،‬ۇثۇۋۋەت ِۇئەؼؽەؼىٕي ۋە ئۇٔىڭ ھەي لىٍغۇچ ئەھّىَىحىٕي چۈـىٕىفىّىعٔي‬ ‫ئبؼبٔالـحۇضۇؾ ثوٌۇپ‪ٔ ،‬ۇثۇۋۋەت ثىط ضوھمب ئوذفبٍسۇ‪ .‬ئۇٔي ۋۇجۇزلب ئىگە لىٍغبْ ٔەضؼە ِبٔب ثۇ‬ ‫لىؽؽەٌەضزۇض‪.‬‬ ‫ئىىىىٕجىؽي‪ِ ،‬ۇھبجبثٕىڭ وىفىٍىىىٕي ثەضپب لىٍىؿ ‪ /‬ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ‪ .‬ۋەھىٌ ئۇلۇِالض‬ ‫ثىٍەْ جەؼەۋۋۇضٔي‪ ،‬جەۋؼىَەٌەض ثىٍەْ ئەلىٍٕي‪ ،‬ئۆضٔەوٍەض ثىٍەْ وىفىٍىىٕي‪ ،‬ثىط پۈجۈْ‬ ‫گەۋزىؽي ثىٍەْ ھبٍبجٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ضەؼۇٌالضٔي ثبـٍىٕىؿ ٔۇلحىؽي لىٍغبْ ھبٌسا ئىٕؽبٔالضٔىڭ ئۆظگەضِەغ لىّ​ّەت ‪-‬‬ ‫لبضاـٍىطى‪ ،‬پطىٕؽىپٍىطى ثىٍەْ ئوضجبق ٍبذفىٕىڭ ٍىٍحىعىٕىڭ ثىط ئىىۀٍىىىٕي ئىفبضەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ئىؽىٍّىطى جىٍغب ئېٍىٕغبْ ٔەثىٍەضٔىڭ ھبٍبجي ثۇ ھەلىمەجٕىڭ جبضىري زەٌىٍىسۇض ( ‪.) 91 - 48‬‬ ‫ثۇ ئەثەزى ھەلىمەجٕىڭ ھبظىط ۋە ثۇ ِبوبٔسا ٔبِبٍەْ ثوٌغبْ ٔەجىجىؽي ِۇٔساق ئىپبزىٍۀگەْ‪:‬‬ ‫« ؼىٍەضٔىڭ ثۇ ئۈِّىحىڭالض ثىط ئۈِّەجحۇض » ( ‪ .) 92‬ثۇٔىڭ ئوذفبؾ ـەوٍي ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي‬ ‫ثۆٌەوحە ئبٌالھ ٔىڭ ثىط ئىىۀٍىىي ئۇؼٍۇثىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ « :‬ؼىٍەضٔىڭ ئىالھىڭالض ثىط ٍبٌغۇظ‬ ‫ئىالھحۇض » ( ‪ .) 108‬ثۇ ئبضلىٍىك ئبٌالھ ٔىڭ ِۇجٍەق ثىط ئىىۀٍىىي ثىٍەْ ئۇٔىڭغب ئىّبْ‬ ‫ئېَحمبٔالضٔىڭ ِەلؽەت ثىطٌىىي ھەلمىسە ظىچ ِۇٔبؼىۋەت لۇضغبْ ثىط جەؼەۋۋۇضٔىڭ‬ ‫‪235‬‬

‫ـەوىٍ​ٍىٕىفىٕي ٔىفبْ لىٍّبلحب‪ .‬ثىطىٕچىؽي « جەۋھىسٔىڭ »‪ ،‬ئىىىىٕجىؽي « ۋەھسەجٕىڭ »‬ ‫ـەضجي‪ .‬ثىطىٕچىؽىٕي « ئەلىسىۋى ۋەھسەت »‪ ،‬ئىىىىٕجىؽىٕي « ئىجحىّبئي جەۋھىس » زەپ ئبجبـمب‬ ‫ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسىىي ثۆٌەوحە ئبذىطەت ۋە لىَبِەت ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‪ .‬ئبٌالھ جىٓ ثبـمب‬ ‫ھېچىىُ ذەۋەض ثېطەٌّەٍسىغبْ ئۇ وۈٔگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط ؼەھٕە ثۇ ثۆٌەوحە جەؼۋىطٌۀگەْ‪.‬‬ ‫ئبؼّبٔالضٔىڭ لەغەظگە ئوذفبؾ ٍۆگىٍىسىغبٍٔىمىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ثۇ ئبٍەت ۋەھىَٕىڭ جىپىه‬ ‫لىَبِەت جەؼۋىطٌىطىسىٓ ثىطٔي جەـىىً لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫الس ِج ِل لِْل ُكتُ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي‬ ‫ب َك َما بَ َدأْ ًَن أَاوَؿ َخ ْل ٍق نُعِ ُ‬ ‫يدهُ َو ْع ًدا َعلَْيػنَا إِ اًن ُكناا فَاعل َ‬ ‫يَػ ْوَـ نَطْوي ال اس َماءَ َكطَ ِّي ّ ّ‬

‫« ثۇ وۈٔسە ئبؼّبٕٔي (پۈجۈوچي) ٔەضؼە ٍېعىٍغبْ لەغەظٔي ٍۆگىگۀسەن ٍۆگەٍّىع‪.‬‬ ‫ِەذٍۇلبجالضٔي زەؼٍەپحە لبٔساق ٍبضاجمبْ ثوٌؽبق‪ ،‬ـۇ ھبٌىحىسە ئەؼٍىگە لبٍحۇضىّىع‪( .‬ثۇ) ثىع‬ ‫ئۈؼحىّىعگە ئبٌغبْ ۋەزىسۇض‪( ،‬ئۇٔي) چولۇَ ئىفمب ئبـۇضىّىع » ( ‪.) 104‬‬ ‫ؼۆٍۈٍِۈن پەٍغەِجىطىّىعٔىڭ ئەۋەجىٍىؿ ِەلؽىحي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئبٍەت ثۇ ؼۈضىسە جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ‪ .‬ئۇ ِەلؽەت « ئبٌەٍِەضگە »‪ ،‬ئىجٓ ئبثجبؼٕىڭ ئىعاھبجي ثوٍىچە « پۈجۈْ ئىٕؽبٔىَەجىە‬ ‫ضەھّەت ثوٌۇؾ » ئىسى‪:‬‬

‫ِ ِ‬ ‫ي‬ ‫َوَما أ َْر َس ْلنَ َ‬ ‫اؾ إِاَل َر ْ​ْتَةً ل ْل َعالَم َ‬

‫« (ئي ِۇھەِّەز!) ثىع ؼېٕي پۈجۈْ ئەھٍي جبھبْ ئۈچۈْ پەلەت ضەھّەت لىٍىپال ئەۋەجحۇق »‬ ‫( ‪.) 107‬‬ ‫ثۇ ئبٍەت لۇضئبٕٔىڭ ضەؼۇٌۇٌالھ ھەلمىسە ثەضگەْ ذەۋىطىسۇض‪ .‬ثۇ ئبٍەجٕىڭ ثبضٌىك ظاِبْ ۋە‬ ‫ِبوبٔالضزا جبضاڭٍىغبْ ؼبزاؼي ِۇھبجبثٕىڭ لەٌت لۇٌىمىغب ِۇٔساق زېّەوحە‪ « :‬ئبٌەٍِەضٔىڭ‬ ‫ِەؼئۇٌىَىحىٕي ٍەٌىەڭسە ھېػ لىٍؽبڭ‪ ،‬ئبٌالھ ؼېٕي ئۇ ِەؼئۇٌىَەت ھۆضِىحىگە ئبٌەٍِەضگە ضەھّەت‬ ‫لىٍىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ئىٕؽبٔىَەجىە ضەھّەت ثوٌۇؾ ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ زەضزىگە جبٌىپ ثوٌۇؾ ثىٍەْ‪ ،‬ئۇٔىڭ‬ ‫ھىساٍىحي ئۈچۈْ « ئۆظىٕي ھبالن لىٍغۇزەن زەضىجىسە » جىطىفچبٍٔىك وۆضؼىحىؿ ثىٍەْ‪ ،‬ئۆضٔەن‬ ‫ثوٌۇـحىٓ ئىجبضەت ضوٌىٕي ئبزا لىٍىؿ ٍوٌىسا چېچىٕي ئبلبضجىؿ ثىٍەْ‪ ،‬ئۆِطىٕي ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ‬ ‫ئەثەزى ؼبئبزىحىگە پىسا لىٍىؿ ثىٍەْ ِۇِىىٓ ثوٌىسۇ‪.‬‬

‫يۇئًىُۇٌ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ِۇئّىٍٕەض » ِۀىؽىسىىي « ِۇئّىٕۇْ » وەٌىّىؽي‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ثىعگە ٍىحىپ وەٌگەْ ضىۋاٍەجٍەضزىٓ‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕي ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ِەظوۇض ئىؽىُ ثىٍەْ‬ ‫ئبجىغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب ( ئەثۇ زاۋۇز )‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىە زەۋضىٕىڭ ئبذىطلي ِەظگىٍ​ٍىطىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ھەجحب ثۇ ؼبھەزە ٔوپۇظٌۇق ثەظى‬ ‫وىفٍەض ثۇ ؼۈضىٕي ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ئبذىطلي ؼۈضە زەپ لبضىغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ ِەظِۇْ جەھەجحىٓ‬

‫‪236‬‬

‫لبضىغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ئەلەثە ثەٍئىحىسىٓ وېَىٓ پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪ٍ - 12‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب‬ ‫وېطەن‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىسە « ( چولۇَ ) ئبٌالھحۇض‪ ،‬زەٍسۇ » ( ‪ ) 89 - 84‬ـەوٍىسە پەضەظگە ئبؼبؼالٔغبْ ھبٌسا‬ ‫ئېٍىپ ثېطىٍغبْ ثىط زىئبٌوگ‪ ،‬ثبـمب ثىط ٍەضزە « ئەٌۋەجحە "ئبٌالھ" زەٍسۇ » ـەوٍىسە ئېٍىپ ثېطىٍغبْ‬ ‫ثىط زىئبٌوگٕىڭ ثىط پبضچىؽي ثوٌۇپ وېٍىسۇ ( ِەؼىٍەْ‪ ،‬ئۀىە ثۇت‪61 ،‬؛ ٌولّبْ‪ .) 25 ،‬ثۇٔىڭغب‬ ‫ئبؼبؼەْ ثۇ ؼۈضە ظۇِەض‪ٌ ،‬ولّبْ ۋە ظۇذطۇف ؼۈضىٍىطى ثىٍەْ ثىط ِەظگىٍسە ٍبوي ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫جبثىط ثىٓ ظەٍس جەضجىپىسە جۇض ‪ِ -‬ۈٌه ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‪ ،‬ثبـمب جەضجىپٍەضزە ئۀجىَب ؼۈضىؽىٕىڭ‬ ‫ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ئۀجىَب ۋە ِۇئّىٕۇْ ؼۈضىٍىطى ئەلەثە ثەٍئىحىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ؼۈضىٍەض ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئوضۇْ ِۇۋاپىك‪ .‬ثىعٔىڭچە ثۇ ؼۈضە ئۀجىَب ‪ -‬فۇؼؽىٍەت ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‬ ‫جىعىٍؽب ِۇۋاپىك ثوٌىسۇ‪ .‬فۇؼؽىٍەت « ھب ِىُ » ئبئىٍىؽىگە جەۋە ئىىىىٕجي ؼۈضە‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ثبـحىٓ ‪ -‬ئبذىط ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە‪ِ .‬ۇوەِّەي ِۇئّىٕ​ٕىڭ‬ ‫ؼۈپىحىٕي جەؼۋىطٌەپ ثەضگەْ ثبـٍىٕىؿ ئبٍەجٍىطى ثىٍەْ ِبئبضىج ؼۈضىؽي ‪ - 35 - 22‬ئبٍەجٍىطى‬ ‫ئبضىؽىسا ئوذفبـٍىك ِەۋجۇت‪ .‬ؼۈضىسە ِەلجۇي ثىط ئىّبْ جېّىؽىٕي چۆضىسىگەْ ھبٌسا ۋەھىٌ‪،‬‬ ‫ٔۇثۇۋۋەت ۋە ئبذىطەت ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ئبٌسىٕمي ئوضۇٔسا ثوٌۇپّۇ وىفىٍىه ھبٍبجٕي ( ‪ ) 9 - 1‬ئۆظ‬ ‫ئىچىگە ئبٌّىغبْ ثىط ئىّبٕٔىڭ ھېچمبٔساق ثىط ِۀب ئىپبزىٍىّەٍسىغبٍٔىمي ( ‪ ) 89 - 84‬ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ .‬ؼۈضە ئۆجّۈؾ پەٍغەِجەضٌەض ئۈؼحىسىٓ وۆضؼىحىٍگەْ ئۆضٔەوٍەضٔي چۆضىسىگەْ ھبٌسا‪،‬‬ ‫لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ِۇھبجبثي ثوٌغبْ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ۋە ئىّبْ ئېَحمبٔالضٔىڭ وىفىٍىىىٕي‬ ‫ثەضپب لىٍىفٕي ِەلؽەت لىٍغبْ ( ‪.) 50 - 23‬‬ ‫ؼۈضە ِۇھبجبثىٕىڭ « ٔىجبزٌىممب ئېطىفىؿ » چۈـۀچىؽىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضگەْ ھبٌسا‬ ‫ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬والؼىه وبالَ ئەزەثىَبجىسىىي « فىطلبئي ٔبجىَە ( ٔىجبزٌىممب ئېطىفىۈچي پىطلە ) وىُ؟‬ ‫» زېگەْ ؼوئبٌغب گەضچە ھەض وىُ ِەظھىجىگە‪ ،‬جەضىمىحىگە لبضىحب ثىطەض جبۋاة ثەضگەْ ثوٌؽىّۇ‪،‬‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ثۇ ؼوئبٌغب ثەضگەْ جبۋاثي ِەظوۇض ؼۈضىسە زەؼٍەپىي وۈٔىسىىىسەن جبٍٔىك ھبٌسا‬ ‫ئبٌسىّىعزا جۇضِبلحب‪ .‬ثۇ جبۋاة « " وىٍّەض ٔىجبزٌىممب ئېطىفىسۇ؟ " زېگەْ ؼوئبٌٕىڭ جبۋاثىٕي‬ ‫ثىطىؿ ھەلمي ٔىجبزٌىممب ئېطىفىفىە ِۇھحبج ئىٕؽبٔالضٔىڭ ئەِەغ‪ٔ ،‬ىجبزٌىممب ئېطىفحۈضگۈچي‬ ‫ئبٌالھ لب ذبؼحۇض‪ .‬ئبٌالھ ثەضگەْ جبۋاثمب لبٔبئەت لىٍّبً ئۇٔىڭغب لوـۇپ لوٍۇؾ ٍبوي وېّەٍحىؿ‪،‬‬ ‫ئىالھىٌ جبۋاثٕي ٍبضاجّبً ئۆظ ذبھىفي ثوٍىچە " ٔىجبزٌىك ضېحؽىپي " ٍېعىؿ زېگۀٍىه ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇٔساق وىفي ئبٌسى ثىٍەْ ثۇ ذىً چۈـۀچىسىٓ لۇجۇٌىفي ۋە ئبٌالھ ثەضگەْ جبۋاثمب جەؼٍىُ‬ ‫ثوٌۇـي وېطەن » زەٍسۇ‪ .‬جۆۋۀسىىىٍەض « وىٍّەض ٔىجبزٌىممب ئېطىفىسۇ؟ » زېگەْ ؼوئبٌٕىڭ‬ ‫لىَبِەجىىچە وۈچىە ئىگە ثوٌغبْ ئىالھي جبۋاثىسۇض‪:‬‬

‫اِ‬ ‫قَ ْد أَفْػلَح الْم ْؤِمنُو َف (‪ )1‬الا ِذين ىم ِٓت ِ​ِ ِ‬ ‫بو َف (‪)3‬‬ ‫ين ُى ْم َع ِن اللا ْغ ِو ُم ْع ِر ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ُْ‬ ‫َ ُ‬ ‫ص َ​َّلِت ْم َخاشعُو َف (‪َ )2‬والذ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫اِ‬ ‫اِ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫ت أَّْيَانػُ ُه ْم‬ ‫ين ُى ْم ل ُف ُروج ِه ْم َحافظُو َف (‪ )5‬إِاَل َعلَى أ َْزَواج ِه ْم ْأو َما َملَ َك ْ‬ ‫ين ُى ْم للازَكاة فَاعلُو َف (‪َ )4‬والذ َ‬ ‫َوالذ َ‬ ‫اِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اًنِتِ​ِ ْم َو َع ْه ِد ِى ْم‬ ‫ين ُى ْم ِْل َ​َم َ‬ ‫ك فَأُولَئِ َ‬ ‫ي (‪ )6‬فَ َم ِن ابْػتَػغَى َوَراءَ َذل َ‬ ‫ك ُى ُم الْ َع ُ‬ ‫اه ْم َغْيػ ُر َملُوم َ‬ ‫فَِإنػ ُ‬ ‫ادو َف (‪َ )7‬والذ َ‬ ‫اِ‬ ‫صلَ َواِتِ​ِ ْم ُ​ُيَافِظُو َف (‪)9‬‬ ‫ين ُى ْم َعلَى َ‬ ‫َراعُو َف (‪َ )8‬والذ َ‬ ‫‪237‬‬

‫« جەٌەپىە الٍىك ھبٌسا ئىّبْ ئېَحمبٔالض ھەلىمەجەْ ثەذحىە ئېطىفىسۇ‪ .‬ئۇالض ئىجبزەجٍىطىسە‬ ‫ئەٍّىٕىپ جۇضغۇچىالضزۇض‪ .‬ئۇالض ثىھۇزە ؼۆظ‪ ،‬ثىھۇزە ئىفحىٓ ٍىطاق ثوٌغۇچىالضزۇض‪ .‬ئۇالض (ِبززى ۋە‬ ‫ِۀىۋىٌ ھەض جەھەجحىٓ) پبوالٔغۇچىالضزۇض‪ .‬ئۇالض ئەۋضەجٍىطىٕي (ھبضاِسىٓ) ؼبلٍىغۇچىالضزۇض‪.‬‬ ‫پەلەت ذوجۇٍٔىطىسىٓ‪ٍ ،‬ۀي ٍوٌٍۇق ـەوىٍسە ئەِطىگە ئبٌغبٔالض ذبضىج ثبـمىالضزىٓ‬ ‫ؼبلٍىغۇچىالضزۇض (لبٔۇٍٔۇق ئبٍبٌٍىطى ثىٍەْ ٍېمىٕچىٍىك لىٍغۇچىالض ِبالِەت لىٍىّٕبٍسۇ)‪ .‬ثۇٔىڭ‬ ‫ؼىطجىسىٓ (جىٕؽىٌ جەٌەپٕي لبٔسۇضۇـٕي) جەٌەپ لىٍغۇچىالض ھەززىسىٓ ئبـمۇچىالضزۇض‪ .‬ئۇالض‬ ‫ـۇٔساق وىفىٍەضوي‪ ،‬ئۆظٌىطىگە جبپفۇضۇٌغبْ ئبِبٔەجٍەضگە ۋە ثەضگەْ ئەھسىگە ضىئبٍە‬ ‫لىٍغۇچىالضزۇض‪ .‬ئۇالض ئىجبزەجٍىطىٕي ئەؼحبٍىسىٍ​ٍىك ثىٍەْ ئبزا لىٍغۇچىالضزۇض » ( ‪.) 9 - 1‬‬ ‫ٔىجبزٌىممب ئېطىفىفٕىڭ ئبٌسىٕمي ـەضجي ‪ - 1‬ئبٍەجحە ثبٍبْ لىٍىٕغبٔسەن « ئەٌّۇئّىٕۇْ »‬ ‫لبجبضىسىٓ ثوٌۇـحۇض‪ٍ .‬ۀي‪ « ،‬جەٌەپىە الٍىك ئىّبْ ئېَحمبٔالض » لبجبضىسىٓ ثوٌۇؾ وېطەن‪« .‬‬ ‫ئىّبٕٔىڭ جەلەظظاؼي ٔېّە؟ » زېگەْ ؼوئبٌغب‪ ،‬لۇضئبْ « لۇضئبٕٔىڭ ئىىىي جىٍىحي ئبضىؽىسىىىٍەض‬ ‫» زېگەْ جبۋاثٕي ثېطىسۇ‪ .‬ثۇ جولمۇظ ئبٍەجحە وۆضؼىحىٍگەْ ـەضجٍەضٔي ئبزا لىٍغۇچىالض ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ۋەزىؽي ثىٍەْ ٔىجبزٌىممب ئېطىفىسۇ‪ .‬ئۇٔسالحب‪ٔ ،‬ىجبزٌىممب ئېطىفىۀٍەضگە ٔېّە ثېطىٍىسۇ؟ زېگەْ‬ ‫ؼوئبٌغب ِۇٔساق جبۋاة ثېطىٍگەْ‪:‬‬

‫أُولَئِك ىم الْوا ِرثُو َف (‪ )12‬الا ِذ ِ ِ‬ ‫س ُى ْم فِ َيها َخالِ ُدو َف (‪)11‬‬ ‫َ‬ ‫ين يَرثُو َف الْف ْرَد ْو َ‬ ‫َ ُ​ُ َ‬

‫« ئۀە ـۇالض (ٍۀي ٍۇلىطى ؼۈپەجٍەضگە ئىگە ِۇئّىٍٕەض ٔبظۇٔېّەجٍىه جۀٕەجٕىڭ)‬ ‫ۋاضىؽٍىطىسۇض‪ .‬ئۇالض (ٍۇلىطى زەضىجىٍىه جۀٕەت) فىطزەۋؼىە ۋاضىؽٍىك لىٍىسۇ‪ ،‬فىطزەۋؼحە ِەڭگۈ‬ ‫لبٌىسۇ » ( ‪.) 11 - 10‬‬ ‫ثۇ ثبـٍىٕىفحىٓ وېَىٓ ؼۆظ ئىٕؽبٕٔىڭ ئېٍېّېٕحٍىك ٍبضىحىٍىؿ جەضٍبضٔىغب وېٍىسۇ ۋە‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ چەوؽە جىطىڭالٍسىغبْ ؼبپبٌسىٓ ٍبضىحىٍغبٍٔىمي جەوىحٍىٕىسۇ ( ‪ .) 14 - 12‬ثۇ ئۈچ‬ ‫ئبٍەت جۆۋۀسىىي ئۈچ ٔەضؼىگە زاالٌەت لىٍىسۇ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئېٍېّېٕحٍىك ٍبضىحىٍىؿ جەضٍبضٔىسىىي ثىط ثبؼمۇچٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬چۈٔىي « ھەض‬ ‫جبٍٔىك ؼۇزىٓ ٍبضىحىٍسى » زىٓ ثبـالٔغبْ جەضٍبْ « ثىط ـەوىٍسىٓ ٍۀە ثىط ـەوىٍگە وىطىپ »‬ ‫ثەـەض ثوٌۇـىغب لەزەض جەضەلمىٌ لىٍىپ وەٌگەْ‪ .‬ثۇ زائىطىسە لۇضئبٔسا ئوذفبؾ ثوٌّىغبْ ٍەضٌەضزە‬ ‫ئىفٍىحىٍگەْ ئىٕؽبٕٔىڭ جوپىسىٓ‪ ،‬لبضا الٍسىٓ‪ ،‬ؼبپبٌسىٓ‪ ،‬چەوؽە جىطىڭالٍسىغبْ ؼبپبٌسىٓ ‪...‬‬ ‫ٍبضىحىٍغبٍٔىمىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ئىجبضىٍەضٔىڭ ھەض ثىطى‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئېٍېّېٕحٍىك ٍبضىحىٍىؿ‬ ‫جەضٍبضٔىسىىي ثىط ثبؼمۇچمب جوغطا وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئىٕؽبٕٔىڭ جوپىسىٓ‪ ،‬لبضا الٍسىٓ‪ِ ،‬ۀىَسىٓ‪ ،‬جۆضەٌّىسىٓ ٍبضىحىٍغبٍٔىمىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ‬ ‫ھەض ئبٍەت ئبؼبؼەْ ئىٕؽبٕٔي ئبٌالھ ئبٌسىسا وىچىه پېئىً ثوٌۇـمب زەۋەت لىٍىسۇ‪ .‬ضەثجىگە لبضىحب‬ ‫ھبوبۋۇضٌۇق لىٍغبْ ئىٕؽبٔغب ئەؼٍىٕي ئەؼٍىحىسۇ ۋە « ئي ئىٕؽبْ! ٔېّەڭگە وۆضەڭٍەپ ئبٌالھ لب‬ ‫ئبؼىٌ ثوٌىؽەْ؟ »‪ « ،‬ئەؼٍي وېٍىپ چىمىفىڭغب لبضا‪ ،‬جوپىسىٓ‪ ،‬ثىط جبِچە ؼۇزىٓ ئبپىطىسە ثوٌسۇڭ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ؼېٕي ثىط ھۈجەٍطىٍىىحىٓ ثۇ ھبٌغب وەٌحۈضزى‪ .‬ئبٌالھ لب ثوٌغبْ لەضظىڭٕي ِبٔب ِۇـۇٔساق‬ ‫ھبوبۋۇضٌۇق لىٍىپ لبٍحۇضاِؽەْ؟ » زېّەوحە‪.‬‬ ‫‪ .3‬ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبْ ئۈؼحىسىىي ئەجطىٕي ئەؼٍىحىسۇ‪ .‬ؼىڭسۈضۈٌگەْ ئەجىط لبٔچىٍىه وۆپ‬ ‫ثوٌؽب‪ ،‬ئۇٔىڭغب لىٍىٕغبْ جۇظووضٌۇق جىٕبٍىحىّۇ ـۇٔچە ئېغىط ثوٌىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبْ‬ ‫ئۈؼحىسىىي ئەجطىٕي ئەؼىەضجىؿ ئۈچۈْ ئىٕؽبٔغب ئېٍېّېٕحٍىك ۋە ثىئوٌوگىَىٍىه وىٍىپ‬ ‫‪238‬‬

‫چىمىفىٕي ئەؼىەضجىسۇ‪ .‬ثۇ جېّب ئۈؼحىسە جوذحبٌغبْ ھەض ئبٍەت ئىٕؽبٔغب ئبٌالھ لب ـۈوۈض لىٍىؿ‬ ‫ِەججۇضىَىحي ثبضٌىمىٕي ئەؼٍىحىفٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ ِۇھبجبثىٕىڭ ٔەظىطىٕي ئىٕؽبٔسىٓ وبئىٕبجمب ئبغسۇضىسۇ ۋە « ثىع‬ ‫ھەلىمەجەْ ؼىٍەضٔىڭ ئۈؼحۈڭالضزا ٍەجحە لەۋەت ئبؼّبٕٔي ٍبضاجحۇق » ( ‪ ) 17‬زەپ وبئىٕبجحىىي‬ ‫ٍبضىحىٍىفٕي ئەؼىەضجىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭغب ئوذفبؾ ئبٍەجٍەض لۇضئبْ ئبٌىّىٕىڭ ثىط پبضچىؽي‪ .‬ثۇ ئبٌەَ‬ ‫ؼىطٌىطىٕىڭ ٍېفىٍىفي ئۈچۈْ وبئىٕبت ؼىطٌىطى ٍېفىٍىفي وېطەن‪ .‬ثۇ ھبظىطچە ِۇِىىٓ ئەِەؼحەن‬ ‫جۇضىسۇ‪ .‬ثۇ ھەلىمەت لۇضئبٕٔىڭ ِۀىؽىٕي ئېَحىپ جۈگەجىىٍي ثوٌّبٍسىغبٍٔىمىٕي‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ ھەض‬ ‫ظاِبْ ۋە ھەض ِبوبٔغب‪ ،‬ھەض ٔەؼىً ۋە جبٍٔىممب ٍېڭي ‪ٍ -‬ېڭي ٔەضؼىٍەضٔي ئېَحىفٕي‬ ‫زاۋاِالـحۇضىسىغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ئبٍەت ٔەظىطىّىعٔي ئبؼّبٔسىٓ ٍەضگە‪ٍ ،‬ۀي ٍبغمبْ ضەھّەت ٍبِغۇضى‬ ‫ثىٍەْ وۆٌگە ئبٍالٔغبْ چۆٌٍەضگە‪ ،‬جبْ وىطگەْ ئۆٌۈن ظېّىٕغب‪ ،‬ئۇ ٍەضزىىي ذوضِبظاضٌىمالضغب‪ ،‬ئۈظۈَ‬ ‫ثبغٍىطىغب‪ ،‬ظەٍحۇٍٔۇلالضغب ئبغسۇضىسۇ ( ‪ .) 20 - 18‬ثۇ ئبضلىٍىك ۋەھىٌ ثىٍەْ ٍبِغۇض‪ ،‬جۇپطاق ثىٍەْ‬ ‫لەٌجىّىع ئبضىؽىسا ِۇٔبؼىۋەت لۇضۇـىّىعٔي ئىّب لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۆظ ثۇ ٍەضگە وەٌگۀسە ئۆٍگە وۆٔسۈضۈٌگەْ ھبٍۋأالضٔىڭ ؼۈجىگە زىممىحىّىعٔي ئبغسۇضۇـي‬ ‫چوڭمۇض ِۀىگە ئىگە‪ .‬ؼۈت ثىط ِۆجىعىسۇض‪ .‬ھەض ئىٕەن ثىط ئىالھي ؼۈت ظاۋۇجىسۇض‪ .‬ظاِبٔىۋى‬ ‫جېرٕىىب ھبظىطغىچە ِۇـۇٔساق ثىط ظاۋۇت ٍبؼبـمب لبزىط ثوالٌّىسى‪ .‬ؼبِبٕٔي ِۇضەوىەپ‬ ‫جەضٍبٔالضزىٓ ئۆجىۈظۈپ ؼۈجىە ئبٍالٔسۇضغبْ ثۇ ؼىؽحېّب‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ پەلەت ـۇ ھبٍۋإٔىڭ‬ ‫ٔەؼٍىگىال ئەِەغ‪ ،‬ئىٕؽبٔغىّۇ لىٍغبْ ثىط ئېھؽبٔي‪ .‬ھەضە ئىؽحىّبي لىٍغىٕىسىٓ ٔەچچە ھەؼؽە‬ ‫ئبضجۇق ھەؼەي‪ ،‬ئىٕەن ِوظىَىٕىڭ ئېھحىَبجىسىٓ ئبضجۇق ؼۈت‪ِ ،‬ېۋىٍىه زەضەذٍەض ٔەؼٍىٕىڭ‬ ‫زاۋاِىٕي ؼبلالـحىٓ ٔەچچە ِىڭ ھەؼؽە ئبضجۇق ئۇضۇق ثىطىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضجۇق ِەھؽۇالجالض ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ئىٕؽبٔغب لىٍغبْ ئېھؽبٔىسۇض‪ .‬ـۈوۈض لىٍىؿ ئىٕەوٕىڭ ئەِەغ‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ھەلمىسۇض‪ٔ .‬ىفبٔىٕي‬ ‫ٍولىحىپ لوٍغبْ وىفي ٍوٌىسىّٕۇ ئېعىپ لبٌىسۇ ۋە ئىٕەوىە چولۇٔۇـمب ثبـالٍسۇ‪ .‬جۇظووضٌۇق‬ ‫ئبظغۇٍٔۇلٕي‪ ،‬ئبظغۇٍٔۇق ٍبجٍىفىفٕي‪ٍ ،‬بجٍىفىؿ ئەذاللي ظاۋاٌٍىمٕي‪ ،‬ئەذاللي ظاۋاٌٍىك ھبالوەجٕي‬ ‫وەٌحۈضۈپ چىمىطىسۇ‪ .‬ثىط ئبٌالھ لب ئىجبزەت لىٍىفحىٓ ئبجىع وەٌگۀٍەض ئىجبزەت لىٍىفمب الٍىك‬ ‫ِىڭٍىغبْ ٍبٌغبْ ئىالھالضٔي ئىجبز لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ٍۀي‪ ،‬وىٍّەضگە ئوذفبؾ ٍبٌغبْ ئىالھالضٔي ئىجبز لىٍىسۇ؟ ٔۇھ لەۋِىگە ئوذفبؾ ( ‪- 23‬‬ ‫‪ .) 30‬ھەجحب ثۇ ؼۈضىسە ئىؽّي جىٍغب ئېٍىّٕىغبْ ئەِّب ذبضاوحېطى ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئبز لەۋِي ( ‪- 31‬‬ ‫‪ ) 41‬ۋە ؼەِۇز لەۋِىگە ئوذفبؾ ( ‪) 44 - 42‬؛ ِۇؼب ۋە ھبضۇْ پەٍغەِجەض لىٍىپ ئەۋەجىٍگەْ‬ ‫پىطئەۋْ ۋە لەۋِىگە ئوذفبؾ ( ‪) 49 - 45‬؛ ِەضٍەَ ۋە ئوغٍي ئىؽبٔىڭ « ئبٍەت » لىٍىپ‬ ‫ئەۋەجىٍگەْ ٍەھۇزىٍَەـىەْ ثۀي ئىؽطائىٍغب ئوذفبؾ‪ٍ ...‬بٌغبْ ئىالھالض ئىجبز لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ھەض پەٍغەِجەضٔي ئوذفبؾ ثىط ھەلىمەت ثىٍەْ ئەۋەجىۀٍىىىٕي ۋە ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ « ثىط‬ ‫ئۈِّەت » ئىىۀٍىىىٕي ئەؼىەضجىەْ ( ‪ .) 52‬ـۇٔساق جۇضۇلٍۇق ئىٕؽبٔالض لبٔساق لىٍسى؟ ِۇٔساق‬ ‫لىٍغبٔىسى‪:‬‬

‫فَػتَػ َقطاعوا أ َْمرُىم بػْيػنَػهم ُزبػرا ُكل ِح ْز ٍ‬ ‫ب ِ​ِبَا لَ َديْ ِه ْم فَ ِر ُحو َف‬ ‫ُ َ ْ َ ُ ْ ًُ‬

‫« ئۇالض ئبضىؽىسىىي ثىطٌىىٕي ثۇظۇپ‪ ( ،‬ھەلىمەجٕي ) پبضچىالپ جبـٍىسى ۋە ھەض پىطلە‬ ‫ئۆظىسىىي ھەلىمەت پبضچىؽىٕي وۆوىە وۆجۈضۈپ ( ھەق ثىعزە زەپ ) ِبذحبٔسى » ( ‪.) 53‬‬ ‫‪239‬‬

‫ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ ئېعىپ وېحىفىٕىڭ ئۇٌىسا‪ ،‬ئبٌالھ ثىط ئېّحىھبْ ۋاؼحىؽي ؼۈپىحىسە ثەذؿ‬ ‫ئەجىەْ زۇَٔبٌىك ٔېّەجٍەضٔي ئبٌالھ ٔىڭ ئۆظٌىطىٕىڭ ھبٍبت ـەوٍىگە لىٍغبْ ٍبضزىّي زەپ‬ ‫چۈـىٕىپ لېٍىفي ٍبجّبلحب‪:‬‬

‫اٗتيػر ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ات بَل َ​َل يَ ْشعُ​ُرو َف (‪)56‬‬ ‫أ َْ‬ ‫َُي َسبُو َف أَاَّنَا َُّند ُى ْم بِو م ْن َم ٍاؿ َوبَن َ‬ ‫ي (‪ )55‬نُ َسا ِرعُ َ​َلُْم ٓت َْْ َ‬

‫« (ئۇالض) ثىعٔىڭ ئۇالضغب ِبي ـ ِۈٌۈن ۋە ئەۋالزالضٔي ثەضگۀٍىىىّىعٔي ئۆظٌىطىٕىڭ ( ھبظىطلي‬ ‫ھبٌىٕي ) لوٌالۋاجمبٍٔىمىّىع زەپ ئوٍالِسۇ؟ ھەضگىع ئۇٔساق ئەِەغ‪ ،‬ئۇالض ثۇٔي ئۇلّبٍسۇ » ( ‪ 55‬ـ‬ ‫‪.) 56‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەض ذبجب ثوٌغبْ ٔىجبزٌىك چۈـۀچىؽىٕىڭ ئبؼحىسا ٔبجوغطا ھبٍبت ـەوٍىٕىڭ‬ ‫ٍبجمبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىپ ثېطىسۇ‪ .‬ھەلىمەجٕىڭ ئىٕؽبٔسىٓ ِۇؼحەلىً ثوٌغبْ ِۇجٍەق ِۀجەؼىٕي ئىّب‬ ‫لىٍىسۇ ۋە ِۇٔساق زەٍسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اى ْم بِ ِذ ْك ِرِى ْم فَػ ُه ْم َع ْن ِذ ْك ِرِى ْم‬ ‫َولَ ِو اتػابَ َع ْ‬ ‫اٖتَق أ َْى َواءَ ُى ْم لَ​َف َس َدت ال اس َم َو ُ‬ ‫ض َوَم ْن في ِه ان بَ ْل أَتَػْيػنَ ُ‬ ‫ات َو ْاْل َْر ُ‬ ‫بو َف‬ ‫ُم ْع ِر ُ‬

‫« ئەگەض ھەلىمەت ئۇالضٔىڭ ٔەپؽي ذبھىفٍىطىغب ثوٍؽۇٔىسىغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئەٌۋەجحە ئبؼّبٔالض‪،‬‬ ‫ظېّىٓ ۋە ئۇالضزىىي ِەذٍۇلبجالض ذبضاة ثوٌغبْ ثوالجحي‪ ،‬ثىطاق ئۇٔساق ثوٌغىٕي ٍوق‪ ،‬ئۇالضغب (ۋەظ ـ‬ ‫ٔەؼىھەجٕي ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ) لۇضئبٕٔي ئبجب لىٍسۇق‪ ،‬ئۇالض ئۆظٌىطىگە (ۋەظ ـ ٔەؼىھەت ثوٌغبْ)‬ ‫لۇضئبٔسىٓ ٍۈظ ئۆضۈٍسۇ » ( ‪.) 71‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىسە‪ ،‬وۈٔىّىعزە ئۆظىٕي ئېحىمبزٌىك زەپ لبضىغبْ ٔۇضغۇْ وىفىگە لبضىغبٔسا‪ِ ،‬ەوىە‬ ‫ِۇـطىىٍىطىٕىڭ ئبٌالھ لب جېرىّۇ « ؼەِىّىٌ » ھبٌسا ئىفۀگۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ئبٍەجٍەض ٍەض‬ ‫ئبٌىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ض َوَم ْن فِ َيها إِ ْف ُكْنػتُ ْم تَػ ْعلَ ُمو َف (‪َ )84‬سيَػ ُقولُو َف ِاَّللِ قُ ْل أَفَ َ​َّل تَ َذ اك ُرو َف (‪ )85‬قُ ْل َم ْن َرب‬ ‫قُ ْل ل َم ِن ْاْل َْر ُ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫وت ُك ِّل‬ ‫ال اس َم َاوات ال اسْب ِع َوَرب الْ َع ْر ِش الْ َعظي ِم (‪َ )86‬سيَػ ُقولُو َف اَّلل قُ ْل أَفَ َ​َّل تَػتاػ ُقو َف (‪ )87‬قُ ْل َم ْن بِيَده َملَ ُك ُ‬ ‫َ​َ تُ ْس َح ُرو َف (‪)89‬‬ ‫َش ْي ٍء َوُى َو َُِيّيُ َوَ​َل َُيَ ُار َعلَْي ِو إِ ْف ُكْنػتُ ْم تَػ ْعلَ ُمو َف (‪َ )88‬سيَػ ُقولُو َف ِاَّللِ قُ ْل فَأ ا‬

‫ئېَىحمىٕىي‪ « ،‬ظېّىٓ ۋە ئۇٔىڭسىىي ِەذٍۇلبجالض وىّٕىڭ؟ ئەگەض ؼىٍەض ثىٍؽەڭالض (ِبڭب ثۇٔي‬ ‫ئېَحىپ ثېطىڭالض) »‪ .‬ئۇالض‪ « :‬اﷲ ٔىڭ » زەٍسۇ‪ .‬ئېَىحمىٕىي‪( « :‬ثۇٔىڭسىٓ) پۀسى ـ ٔەؼىھەت‬ ‫ئبٌّبِؽىٍەض؟ »‪ .‬ئېَحمىٕىي‪ٍ « ،‬ەجحە ئبؼّبٕٔىڭ ۋە ئۇٌۇغ ئەضـٕىڭ ضەثجي وىُ؟ »‪ .‬ئۇالض‪ « :‬اﷲ »‬ ‫زەٍسۇ‪ .‬ئېَحمىٕىي‪ « ،‬ئۇٔسالحب‪ِ ،‬ەؼئۇٌىَىحىڭالضٔي ئبڭمىطىپ ٍەجّەِؽىٍەض؟ »‪ .‬ئېَحمىٕىي‪ « ،‬ھەِّە‬ ‫ـەٍئىٕىڭ پبزىفبھٍىمي وىّٕىڭ لوٌىسا؟ (ئىٍحىجب لىٍغبٔالضغب) پبٔبھ ثوالالٍسىغبْ ۋە ئۇٔىڭغب لبضـي‬ ‫ھېچ ٔەضؼە پبٔبھ ثوالٌّبٍسىغبْ وىُ؟ ئەگەض ؼىٍەض ثىٍؽەڭالض (ِبڭب ثۇٔي ئېَحىپ ثېطىڭالض) »‪ .‬ئۇالض‪:‬‬ ‫« اﷲ » زەٍسۇ‪ .‬ئېَحمىٕىي‪ « ،‬ئۇٔسالحب ؼىٍەض ٔېّىفمب ھبوبۋۇضٌۇق لىٍىؽىٍەض؟ » ( ‪.) 89 - 84‬‬ ‫ثۇ ذىً ئبظغۇٍٔۇلالضغب لبضـي وۆضەؾ لىٍىفحب لبٍؽي ئۇؼٍۇثٕي ئىفٍىحىؿ وېطەن؟‬ ‫وبپىطالضٔىڭ ھۇجۇِىغب ِۇئّىٍٕىك ؼبالھىَەت ثىٍەْ لبٔساق جبۋاة لبٍحۇضۇؾ وېطەن؟‬ ‫ثۇ ؼوئبٌالضغب لۇضئبْ ِۇٔساق جبۋاة ثېطىسۇ‪:‬‬ ‫« ھەض ٍبِبٍٔىممب (ئەپۇ لىٍىؿ ثىٍەْ) ٍبذفىٍىك لىٍغىٕىي‪ ،‬ثۇ ئەڭ ٍبذفي ۋە ئەڭ ِۇۋاپىك‬ ‫ئۇؼۇٌسا ثوٌؽۇْ! » ( ‪.) 96‬‬

‫‪240‬‬

‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسا ئبؼبؼىٌ ِەؼىٍە ئۈؼحىسە جوذحىٍىسۇ‪ .‬ثبضٌىك ئبظغۇٍٔۇلٕىڭ ئۇٌىسا ٍبجمبْ‬ ‫ؼەۋەة ٔېّە؟ ئبؼبؼٍىك ِەؼىٍە ثۇ ؼوئبٌٕىڭ جبۋاثىغب ٍوـۇضۇٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬جبۋاة ٔبھبٍىحي ئېٕىك‪.‬‬ ‫ٍۀي‪ ،‬ھبٍبجٕىڭ ثىط ِۀب ۋە ِەلؽەجحىٓ ذبٌىٌ ئىىۀٍىه ؼەپؽەجىؽىٕىڭ ثبضٌىك ئبظغۇٍٔۇلٕىڭ‬ ‫ئبؼحىسا ٍبجمبْ ئبِىً ئىىۀٍىىي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼەپؽەجە ِۇٔساق ضەت لىٍىٕغبْ‪ « :‬ئي‬ ‫ئىٕؽبٔالض! ؼىٍەض ئۆظۈڭالضٔي ثىىبض ۋە ِەلؽەجؽىع ثىط ئىچ پۇـۇلي ئۈچۈْ ٍبضاجحي زەپ‬ ‫ئوٍالِؽىٍەض؟ » ( ‪.) 115‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسا ئىٕؽبْ ‪ -‬ئبٌالھ ِۇٔبؼىۋىحىگە ٍېحەوچىٍىه لىٍىسىغبْ ۋە جوغطا ثوٌغبْ «‬ ‫ئبٌالھ » چۈـۀچىؽىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسىغبْ ئبٍەجٍەض جىٍغب ئېٍىٕىسۇ ( ‪ .) 118 - 116‬ؼۈضە‬ ‫ِۇھبجبثٍىطىغب ئبٌالھ جىٓ جىٍەـٕي ئۆگىحىسىغبْ جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثىٍەْ ئبذىطٌىفىسۇ‪:‬‬

‫وقُل ر ِ ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي‬ ‫ت َخْيػ ُر الاراْت َ‬ ‫ب ا ْغف ْر َو ْار َح ْم َوأَنْ َ‬ ‫َ َّْ‬

‫« ضەثجىُ ! ِەغپىطەت لىٍغىٓ‪ ،‬ضەھىُ لىٍغىٓ‪ ،‬ؼەْ ضەھىُ لىٍغۇچىالضٔىڭ ٍبذفىؽىؽەْ»‬ ‫زېگىٓ ( ‪.) 118‬‬

‫فۇضطىهەت ضۈرىطي‬ ‫‪ - 3‬ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « جەپؽىٍي ثبٍبْ لىٍىٕسى » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « فۇؼؽىٍەت‬ ‫» پېئىٍي ثۇ ؼۈضىگە ئىؽىُ لىٍىپ لوٍۇٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ثۇذبضى ۋە جىطِىعىسا ثىطىٕچي ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ « ھب‪ِ ،‬ىُ‪ ،‬ئەؼؽەجسە » ئىؽّي ثىٍەْ‬ ‫ئبجبٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕي ‪ - 10‬ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ « ئبلۋات » ۋە ‪ - 12‬ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ « ِەؼبثىھ »‬ ‫ئىؽّي ثىٍەْ ئبجىغبٔالضِۇ ثوٌغبْ‪ .‬ئبلۋات « ئوظۇلٍۇق » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ِ .‬ەؼبثىھ « چىطالالض‪،‬‬ ‫الِپىالض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫« ِەؼبثىھ » ئىؽّي « ئبلۋات » ئىؽّىغب لبضىغبٔسا وەڭ زائىطىسە ئىفٍىحىٍگەْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ٍ ،‬ەجحە ؼۈضىٍىه « ھب‪ِ ،‬ىُ » ئبئىٍىؽىٕىڭ ئىىىىٕجي ؼۈضىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبئىٍىٕىڭ‬ ‫لبٌغبْ ؼۈضىٍىطى ثىٍەْ ثىطگە ئوذفبؾ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ِ .‬ۇئّىٓ ؼۈضىؽي ثىٍەْ ثىط‬ ‫ۋالىححب ٍبوي ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىغب لبضىغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕي ثبـمب ؼۈضىٍەض ثىٍەْ‬ ‫ئوذفبؾ ثىط ِەظگىٍگە جىعىؿ ِۇِىىٓ‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ‪ ،‬لۇضەٍفىە ۋەوبٌىحەْ ئۆظىگە ئەذاللؽىعالضچە جەوٍىپ ثىٍەْ وەٌگەْ ئۇججە ثىٕ​ٕي‬ ‫ضاثىئۀىڭ ؼۆظىٕي ئبذىطىغىچە ئبڭٍىغبٔسىٓ وېَىٓ ئۇٔىڭغب‪ « :‬ئەِسى ؼەْ ِېٕىڭ ؼۆظۈِگە لۇالق‬ ‫ؼبي» زەپ ثۇ ؼۈضىٕي ئولۇغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 13‬ئبٍىحىٕي ئولۇۋاجمبٔسا‪ ،‬ئۇججە « ئبٌالھ ٔىڭ ھۆضِىحي‬ ‫ئۈچۈْ لەۋِىڭگە ِەضھەِەت لىٍغىٓ! » زەپ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ؼۆظىٕي جوذحبجّبلچي ثوٌغبْ ۋە‬ ‫ئبذىطىسا چىطاٍىسا لبْ لبٌّىغبْ ھبٌسا لەۋِىٕىڭ ٍېٕىغب لبٍحىپ ثېطىپ‪ ،‬ثۇ ھبٌىٕىڭ ؼەۋەثىٕي «‬ ‫ؼىٍەضِۇ ثىٍىؽىٍەض‪ ،‬ئۇٔىڭ زېگەْ ھەض ؼۆظى ضېئبٌٍىممب ئبٍ​ٍىٕىۋاجىسۇ » زەپ ئىعاھٍىغبْ ( ئىجٕي‬ ‫وەؼىط )‪.‬‬ ‫فۇؼؽىٍەت ؼۈضىؽي جبثىط ثىٕ​ٕي ظەٍس جەضجىپىسىٓ ثبـمب ثبضٌىك جەضجىپٍەضزە ِۇئّىٓ ‪ -‬ـۇضا‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬جبثىط ثىٕ​ٕي ظەٍس جەضجىپىسە ِۇئّىٕۇْ ‪ -‬ـۇضا ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‬ ‫‪241‬‬

‫جىعىٍغبْ‪ .‬ثىعٔىڭچە وېَىٕىي جەضجىپ ِۇۋاپىك‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ ۋە ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپٍىطىسە‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ۋالحي ثىط ئبظ ثۇضۇْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ئىّبْ ۋە ئىٕىبضٔىڭ جەثىئىحي ئبٔب جېّب لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە « ھب‪ِ ،‬ىُ » ِۇلبجحبئب ھەضىپٍىطى ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ۋەھىٌ جەوىحٍۀگەْ ھبٌسا ؼۆظ‬ ‫ثبـالٔغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ٔبظىً ثوٌغبْ ئۇ ھبٌمىٍىك ۋە ئېغىط ِەظگىٍٕىڭ وۈٔحەضجىپىگە ِبغ ھبٌسا ئىٕىبض لىٍىفحب‬ ‫چىڭ جۇضغبٔالضٔي ئبگبھالٔسۇضىسۇ ۋە جەھسىس ؼېٍىپ لوضلىحىسۇ‪ .‬ثىط جەضەپٍىّە لبضاؾ ئەلىً‬ ‫جبـالٔغبْ جېگي ٍوق لۇزۇلمب ئوذفبٍسۇ‪ .‬وۆضىسىغبْ وۆظ وۆضِەٍسۇ‪ ،‬ئبڭالٍسىغبْ لۇالق ئبڭٍىّبٍسۇ‬ ‫( ‪.) 5 - 4‬‬ ‫ذىحبة ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭغب ئۆظىٕىڭ ثىط ئۆٌىسىغبْ ئىٕؽبْ‪ٍ ،‬ۀي ثەـەض‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي ئېَحمۇظىسۇ‪ :‬ئېَحمىٕىي‪ِ ،‬ۀّۇ ؼىٍەضگە ئوذفبؾ ئۆٌۈٍِۈن ثىط ئىٕؽبّٔەْ » ( ‪.) 6‬‬ ‫ئۇٔىڭ ثبـمىالضزىٓ پەضلي پەلەت ئۆظىگە ۋەھىٌ وىٍىسىغبٍٔىمي ثوٌۇپ‪ ،‬ثبـمب ئبضجۇلچىٍىمي ٍوق‪ .‬ثۇ‬ ‫ئبضجۇلچىٍىك ضەؼۇٌۇٌالھٕي « ئبٌالھ ٔىڭ ثۀسىؽي ۋە ئەٌچىؽي » زەپ ؼۈپەجٍىفىّىعٔي جەلەظظا‬ ‫لىٍغبْ ئبالھىسىٍىىحۇض‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھمب ثۇٔي ئېَحمۇظۇـٕىڭ ؼەۋەثي‪ ،‬ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔىڭ ئبٌالھ‬ ‫جىٓ ۋە ٍبوي پەضىفحىٍەضزىٓ وۈجىۀٍىطىٕي ئۇٔىڭسىٓ وۈجۈـىە ِبٍىً ثوٌغبٍٔىمي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ‬ ‫چۈـۀچە ثبضٌىك ئىٕىبضچي لەۋٍِەضٔىڭ ئوضجبق ئبالھىسىٍىىىسۇض‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسا لۇضئبْ وۈٔىّىعزىىي‬ ‫ِۇھبجبثىغب « ھەلىمەت ثىٍەْ ٍبـبـٕي ذبٌىّىغبٔالض ثىٕوضِبي ھبٍبجمب ئەگىفىسۇ » زېّەوحە‪.‬‬ ‫ھەلىمەت‪ٔ ،‬وضِبي ثوٌغبٔسۇض‪ .‬ئىٕؽبٔسىٓ ئبٌەِفۇِۇي ئىالھىٌ ئۆِەوىە ئۆظ ئىطازىؽي ثىٍەْ‬ ‫لبجٕىفىؿ جەٌەپ لىٍىّٕبلحب‪ .‬ئبؼّبٔالض ۋە ظېّىٓ ثۇ ئىالھىٌ ئۆِەوىە لبجٕبـمبٍٔىمىٕي ئۆظىٕىڭ ھبي‬ ‫جىٍي ثىٍەْ ئىپبزىٍىّەوحە‪ « :‬ئبؼّبْ ثىٍەْ ظېّىٕغب " ئىرحىَبضىٌ ٍبوي ئىرحىَبضؼىع ھبٌسا‬ ‫وېٍىڭالض! " زېسۇق‪ .‬ئىىىىٍىؽي " ئىرحىَبضىٌ وەٌسۇق " زېسى » ( ‪ .) 11‬ئبؼّبٔالض ۋە ظېّىٕ​ٕىڭ‬ ‫ھەض ثىطى ئۆظ ۋەظىپىؽىٕي ئۈؼحىگە ئبٌسى ( ‪ٌ .) 12‬ېىىٓ ئىطازىسىٓ ئىجبضەت ثىط ٔېّەت ثىٍەْ‬ ‫ئېّحىھبْ لىٍىٕغبْ ئىٕؽبْ ثەئەٍٕي ئبز ۋە ؼەِۇزلب ئوذفبؾ ثۇٔىڭغب لبضـي چىمحي ( ‪.) 13‬‬ ‫ئىٕؽبْ ثۇ جبھبٔغب ؼبھىپ ثوٌۇؾ ئۈچۈْ ئەِەغ‪ ،‬ـبھىث ثوٌۇؾ ئۈچۈْ وەٌگەْ‪ .‬ئبٌالھ‬ ‫ئىٕؽبٕٔي‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆظ ِەۋجۇزٌىمىغب ـبھىث لىٍغبْ ھەَ ئبٌالھ ئۆظىٕىڭ ظاجىغب ـبھىث لىٍغبْ‪.‬‬ ‫ئىٕؽبْ ئەگەض ثۇ ـبھىحٍىمٕي الٍىمىسا ئبزا لىٍّىؽب‪ ،‬ئۇ ۋالىححب ئىٕؽبٕٔىڭ ئوضگبٍٔىطى‪ ،‬وۆظ‪،‬‬ ‫لۇاللٍىطى ۋە جېطىؽي ئىٕؽبٕٔىڭ ظىَىٕىغب ـبھىحٍىك لىٍىسۇ ( ‪ .) 22 - 19‬ئوت ئۇالضٔىڭ ِبوبٔي‬ ‫ثوٌىسۇ ( ‪.) 24‬‬ ‫ئىٕؽبٔسىٓ ئىجبضەت ثىط ـبھ ئەؼەضٔىڭ ثۇٔساق ئېچىٕىفٍىك ئەھۋاٌغب چۈـۈپ لېٍىفىٕىڭ‬ ‫ؼەۋەثي‪ ،‬ـەٍحبٔي ذبھىفالضٔىڭ ئىسضاوىٕي ئەؼىط ئېٍىپ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئىىىىٕجي وىفىٍىىي ھبٌىغب‬ ‫وىٍىفىسىٓ ثوٌغبْ‪.‬‬

‫ضنا َ​َلم قُػرًَنء فَػزيػانوا َ​َلم ما بػ ِ‬ ‫ت ِم ْن‬ ‫ي أَيْدي ِه ْم َوَما َخ ْل َف ُه ْم َو َح اق َعلَْي ِه ُم الْ َق ْو ُؿ ِٓت أ َُم ٍم قَ ْد َخلَ ْ‬ ‫َوقَػيا ْ َ ُْ َ َ َ ُ ُْ َ َ ْ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ ِ‬ ‫إتِ ِّن و ِْ‬ ‫اْلنْ ِ‬ ‫ين‬ ‫س إِنػ ُ‬ ‫قَػْبله ْم م َن ْ َ‬ ‫اه ْم َكانُوا َخاس ِر َ‬

‫« ثىع ئۇالضغب ٔەپؽي ‪ -‬ذبھىفىغب ِبغ وىٍىسىغبْ زوؼحالضٔي ِۇؼەٌٍەت لىٍسۇق‪ ،‬ئۇالض ئبٌسى ـ‬ ‫وەٍٕىسىىي ٔەضؼىٍەضٔي (ٍۀي ئۇالضٔىڭ ھبظىطلي ۋە وەٌگۈؼىسىىي لەثىھ ئەِەٌٍىطىٕي) ئۇالضغب‬ ‫چىطاٍ​ٍىك وۆضؼەجحي‪ ،‬ئۇالضغب ئۇالضزىٓ ئىٍگىطى ئۆجىەْ ئىٕؽبٔالضزىٓ ۋە جىٕالضزىٓ ثوٌغبْ‬ ‫‪242‬‬

‫(گۇٔبھىبض‪ ،‬ـەلي) ئۈِّەجٍەض لبجبضىسا ئبظاة ؼۆظى جېگىفٍىه ثوٌسى‪ ،‬چۈٔىي ئۇالض ظىَبْ‬ ‫جبضجمۇچىالض ئىسى » ( ‪.) 25‬‬ ‫ثۇالض ھەلىمەجٕي ئىعزەـٕىڭ ئوضٔىغب ھەلىمەجٕىڭ ؼبزاؼىٕي ـبۋلۇْ ‪ -‬ؼۈضەْ ثىٍەْ‬ ‫ثبؼحۇضِبلچي ثوٌىسۇ ( ‪ .) 26‬ئۇالض « لىٍّىفٍىطىٕىڭ ئەڭ ئېغىطىغب ئبؼبؼەْ » جبظاالٔسۇضۇٌىسۇ‬ ‫( ‪.) 27‬‬ ‫ھەض وىّٕىڭ ثىط « ٍبذفي وىفي » ئۆٌچىّي ثوٌىسۇ‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ « ٍبذفي وىفي »‬ ‫ئۆٌچىّىسىٓ ثىطؼي ثۇ ٍەضزە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اَّللِ وع ِمل ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي‬ ‫صاٖتًا َوقَ َاؿ إِن ِاِن م َن الْ ُم ْسلم َ‬ ‫َوَم ْن أ ْ‬ ‫َح َس ُن قَػ ْوًَل ِما ْن َد َعا إِ َ​َل ا َ َ َ َ‬

‫اﷲ لب (ٍۀي اﷲ ٔىڭ جەۋھىسىگە ۋە جبئىحىگە) زەۋەت لىٍغبْ‪ٍ ،‬بذفي ئەِەٌٍەضٔي لىٍغبْ ۋە «‬ ‫ِەْ ھەلىمەجەْ ِۇؼۇٌّبٔالضزىّٕەْ » زېگەْ وىفىسىّٕۇ ٍبذفي ؼۆظٌۈن ئبزەَ ثبضِۇ؟ ( ‪.) 33‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ ِۇئّىٓ ِۇھبجبثالضغب‪ ،‬وۇپطىغب ئبٍالٔغبْ ثىط جەضەپٍىّە لبضاـحىٓ ئىجبضەت‬ ‫چوڭ جوؼبٌغۇٔي ٍبذفي ِۇئبِىٍە ثىٍەْ ٍېمىحىؿ ھەلمىسە جەٌىّبت ثېطىٍىسۇ‪:‬‬

‫ِ اِ‬ ‫ِ‬ ‫ك وبػيػنَو ع َداوةٌ َكأَناو وِ ٌّ َِ‬ ‫ْت ٌيم‬ ‫َوَ​َل تَ ْستَ ِوي ْ‬ ‫اٖتَ َسنَةُ َوَ​َل ال اسيِّئَةُ ْادفَ ْع َِبلاِ​ِت ى َي أ ْ‬ ‫َح َس ُن فَإ َذا الذي بَػْيػنَ َ َ َْ ُ َ َ ُ َ‬

‫« ٍبذفي ئىؿ ثىٍەْ ٍبِبْ ئىؿ ثبضاۋەض ثوٌّبٍسۇ‪ٍ ،‬بذفي ذىؽٍەت ئبضلىٍىك (ٍبِبْ‬ ‫ذىؽٍەجىە) جبلبثىً جۇضغىٓ‪( ،‬ـۇٔساق لىٍؽبڭ) ؼەْ ثىٍەْ ئۆظىٕىڭ ئبضىؽىسا ئبزاۋەت ثبض ئبزەَ‬ ‫گوٍب ؼىطزاؾ زوؼحۇڭسەن ثوٌۇپ لبٌىسۇ » ( ‪.) 34‬‬ ‫ٌېىىٓ ثۇ ئىىىي ئبضجۇلچىٍىممب ئىگە ثوٌۇؾ ئۈچۈْ وەؼجي ۋە ۋەھجىسىٓ ئىجبضەت ئىىىي‬ ‫ٔەضؼە الظىُ‪ .‬وەؼجي ‪ -‬ئىٕؽبٕٔىڭ جىطىفچبٍٔىك ۋە غەٍطىحي ثىٍەْ لوٌغب وەٌحۈضۈٌىسىغبْ ٍبذفىٍىك‬ ‫لىٍىفحىىي ؼەۋض ۋە چىساِچبٍٔىمحۇض‪ .‬ۋەھجي ‪ -‬ئىٕؽبٕٔىڭ جىطىفچبٍٔىمي ۋە غەٍطىحىٕىڭ ثىط‬ ‫ِۇوبپبجي ثوٌغبْ ئبٌالھ جەضىپىسىٓ ثەذؿ ئېحىٍگەْ « چوڭ ٔېؽىۋە »زۇض‪:‬‬

‫وما يػلَق ِ ا ِ‬ ‫ظ َع ِظي ٍم‬ ‫ااىا إِاَل ذُو َح ٍّ‬ ‫صبَػ ُروا َوَما يػُلَق َ‬ ‫َ​َ ُ َ‬ ‫ين َ‬ ‫ااىا إاَل الذ َ‬

‫« ثۇ ذىؽٍەجىە پەلەت ؼەۋضچبْ ئبزەٍِەضال ئېطىفەٌەٍسۇ‪ ،‬ثۇ ذىؽٍەجىە پەلەت ثۈٍۈن ٔېؽىۋە‬ ‫ئىگىؽىال ئېطىفەٌەٍسۇ » ( ‪.) 35‬‬ ‫ٌېىىٓ ثۇالضٔىڭ ھەِّىؽي ثوٌغبْ جەلسىطزىّۇ ـەٍحبْ ٍۀىال ئىٕؽبٕٔي ثوؾ لوٍىۋەجّەٍسۇ‪.‬‬ ‫ـەٍحبْ ظەضزۇـحٍىك زىٕىسا ۋە ئۇٔىڭغب ئوذفبٍسىغبْ ثبجىً ئەلىسىسە ثوٌغبٔسەن ئبٌالھ ٔىڭ ضەلىجي‬ ‫ۋە زۈـّىٕي ئەِەغ‪ .‬ـەٍحبْ پەلەت ذبجبٌىمىسا چىڭ جۇضۇپ ئۆظىٕي ئبلٍىغبٍٔىمي ئۈچۈْ ئبٌالھ‬ ‫ٔىڭ ضەھّىحىسىٓ ٍىطاق لىٍىٕغبْ ثىط جۇظووضزۇض‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ لۇجۇٌۇؾ ئۈچۈْ ٍب ئۇٔىڭغب لبضـي‬ ‫وۆضەؾ لىٍىؿ ٍبوي ئىگىؽىگە ٍبٌۋۇضۇؾ وېطەن‪ .‬ئىؽحىئبظە ؼبھىجىغب ـەٍحبٕٔي ثبغالجمۇظۇـحۇض‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اك ِمن الشايطَ ِ‬ ‫اف نَػ ْزغٌ فَ ْ ِ ِ ِ‬ ‫يع الْ َعلِ ُيم‬ ‫َوإِ اما يَػْنػَز َغن َ َ ْ‬ ‫استَع ْذ َِب اَّلل إناوُ ُى َو ال اسم ُ‬

‫« ئەگەض ـەٍحبْ ؼېٕي ۋەؼۋەؼە لىٍىپ ( ٍۇلىطىمي ذىؽٍەجٕي ئۆظٌەـحۈضِەؼٍىىىە‬ ‫وۈـىۈضجؽە ) اﷲ لب ؼېغىٕىپ ( ـەٍحبٕٔىڭ ـەضضىسىٓ ) پبٔبھ جىٍىگىٓ‪ ،‬اﷲ ھەلىمەجەْ‬ ‫( ثۀسىٍىطىٕىڭ ؼۆظٌىطىٕي ) ئبڭالپ جۇضغۇچىسۇض‪ ( ،‬ئىفٍىطىٕي ) ثىٍىپ جۇضغۇچىسۇض » ( ‪.) 36‬‬ ‫ئىٕىبض لىٍغۇچي ئىٕؽبٕٔىڭ جۇجطۇلؽىع ضوھي ھبٌىحي ثۇ ؼۈضىسە جبٍٔىك ـەوىٍسە‬ ‫جەؼۋىطٌۀگۀسىٓ وېَىٓ ؼۆظ ـۇ ئبٍەجىە وېٍىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اٖتَق‬ ‫ي َ​َلُْم أَناوُ ْ‬ ‫َسنُ ِري ِه ْم آَ َ​َيتنَا ِٓت ْاْلَفَاؽ َوِٓت أَنْػ ُفس ِه ْم َح اَّت يَػتَػبَػ ا َ‬

‫‪243‬‬

‫« ثىع ئۇالضغب جبوي لۇضئبٕٔىڭ ھەق ئىىۀٍىىي ئېٕىك ثوٌغۇچە‪ ،‬ئەجطاپىسىىي ۋە ئۆظٌىطىسىىي‬ ‫(لۇزضىحىّىعگە زاالٌەت لىٍىسىغبْ) ئبالِەجٍەضٔي وۆضؼىحىّىع » ( ‪.) 53‬‬

‫شۇرا ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە‪ - 38 ،‬ئبٍەجىە ئبؼبؼەْ « ِەؼٍىھەجٍىفىپ ئوضجبق ئەلىٍٕي ھەضىىەجىە وەٌحۈضۈؾ‪،‬‬ ‫وېڭەؾ لىٍىؿ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ـۇضا » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ـۇضا وەٌىّىؽىٕىڭ وىٍىپ چىمىفي ھەؼەي ھەضىؽىٕىڭ ھەؼەي ئىفٍەپچىمىطىفىغب لەزەض‬ ‫ؼوظۇٌىسۇ‪ .‬جۇٔجي ٔەؼىٍٕىڭ ثۇ ؼۈضىٕي ِەظوۇض ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجىغبٍٔىمىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىطەض‬ ‫ضىۋاٍەت ٍوق‪ .‬ثەظى جەپؽىطٌەض ؼۈضىٕي ثبـٍىٕىفحىىي ئىىىىٕجي گۇضۇپ ِۇلبجحبئبت ھەضىپٍىطى‬ ‫ثىٍەْ‪ٍ ،‬ۀي « ئەٍىٓ‪ ،‬ؼىٓ‪ ،‬لبف » ثىٍەْ‪ ،‬ثەظىٍىطى « ِۇئّىٓ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ثەظى ئبٍەجٍەض ثۇٔىڭسىٓ ِۇؼحەؼٕب زەپ لبضاٌغبْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ثۇ‬ ‫لبضاؾ ئۀئبَ ؼۈضىؽىسە ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ ئۆٌچەٍِەضگە ِبغ وەٌّەٍسۇ‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضە جەۋە ثوٌغبْ‬ ‫ٍەجحە ؼۈضىٍىه « ھب‪ِ ،‬ىُ » ئبئىٍىؽىسىىي ثبـمب ؼۈضىٍەضگە ئوذفبؾ ھىجطەجىە ٍېمىٓ ثىط‬ ‫ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ِ .‬ەزىٕىسىٓ وەٌگۀٍەض ثىٍەْ لىٍىٕغبْ ئەلەثە ثەٍئىحىٕي ئىّب لىٍغبْ ‪- 38‬‬ ‫ئبٍەت ثۇ لبضاـٕي وۈچٍۀسۈضِەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضە زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ئۈچ جەضجىپحە فۇؼؽىٍەت ‪ -‬ظۇذطۇف ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‪ ،‬جبثەضى‬ ‫ٔەلىً لىٍغبْ ئىجٕي ئبثجبؼمب ٔىؽجەت ثېطىٍگەْ جبثىط ثىٕ​ٕي ظەٍس جەضجىپىسە وەھف ‪ -‬ئىجطاھىُ‬ ‫ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثىعٔىڭچە ئبٌسىٕمي ئۈچ جەضجىپحىىي ئوضٔي ِۇۋاپىك وۆضۈٌّەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ جېّىؽي ۋەھىٌ ۋە ۋەھىَٕىڭ ضەؼۇٌۇٌالھ ۋە ئىٕؽبٔالضٔىڭ چۈـۀچىؽىٕي‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـي ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە ۋەھىٌ ۋە ئۇٔىڭ ِۀجەؼي جەوىحٍۀگەْ ھبٌسا ثبـٍىٕىسۇ ۋە‬ ‫ئبذىطٌىفىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ھەٍۋە لىٍىؿ ئۇؼٍۇثي گەۋزىٍىه ھبٌسا ٔبِبٍەْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ۋەھىَٕىڭ ِۀجەؼي جەوىحٍۀگەْ ھبٌسا ثبـالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ِۇجٍەق‬ ‫ئۈؼحۈٍٔىىىگە وىفىٕىڭ زىممەت ٔەظىطىٕي ئبغسۇضىسۇ ‪:‬‬

‫لَو ما ِٓت ال اسماو ِ‬ ‫ات َوَما ِٓت ْاْل َْر ِ‬ ‫ض َوُى َو الْ َعلِي الْ َع ِظ ُيم‬ ‫َُ‬ ‫َ​َ‬

‫« ئبؼّبٔالضزىىي ـەٍئىٍەض ۋە ظېّىٕسىىي ـەٍئىٍەض اﷲ ٔىڭسۇض ( ٍۀي اﷲ ٔىڭ ِۈٌىىسۇض‪ ،‬اﷲ‬ ‫ٔىڭ جەؼەضضۇپي ئبؼحىسىسۇض )‪ ،‬اﷲ ئۈؼحۈٔسۇض‪ ،‬وبجحىسۇض » ( ‪.) 4‬‬ ‫ؼۈضىسە ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔالضٔي ثىط ‪ -‬ثىطىسىٓ پەضلٍىك ھبٌسا ٍبضاجمبٍٔىمي ئەؼىەضجىٍگەْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ پەضلٍەض ئېحىمبزٔىّۇ ئۆظ ئىچىگە ئبٌّبلحب‪ .‬ئېحىمبزجىىي ئوذفبـّبؼٍىك‪ ،‬ئىٕؽبٔغب‬ ‫ثېطىٍگەْ ھۆض ئىطازىٕىڭ ِەھؽۇٌىسۇض‪ .‬ئەگەض ئبٌالھ ئىٕؽبٔالضٔىڭ ھۆض ئىطازىؽي ثىٍەْ پەضلٍىك‬ ‫ٍوٌالضٔي جبٌٍىفىٕي ئىطازە لىٍّىغبْ ثوٌؽب ئىسى‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ھەِّىؽىٕي ثىط ئۈِّەت ( زىٕسا )‬ ‫لىالجحي‪ .‬ئۇٔسالحب ئبٌالھ ٔېّىٕي ئىطازە لىٍغبْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اح َد ًة ولَ ِكن ي ْد ِخل من ي َشاء ِٓت ر ْ​ْتتِ ِو والظاالِمو َف ما َ​َلم ِمن وٍِ وَ​َل نَ ِ‬ ‫ص ٍّي‬ ‫َولَ ْو َشاءَ ا‬ ‫اَّللُ َٕتَ​َعلَ ُه ْم أُامةً َو َ ْ ُ ُ َ ْ َ ُ َ َ َ ُ َ ُْ ْ َ ّ َ‬

‫‪244‬‬

‫« ئەگەض اﷲ ذبٌىؽب‪ ،‬ئۇالضٔي ( ٍۀي پۈجۈْ ئىٕؽبٔالضٔي ) ئەٌۋەجحە ثىط ئۈِّەت ( ٍۀي ثىط‬ ‫زىٕسا ) لىالجحي‪ٌ ،‬ېىىٓ اﷲ ضەھّەجىە ئېطىفىفٕي ذبٌىغبْ ئبزەِٕي ضەھّىحىگە زاذىً لىٍىسۇ‪،‬‬ ‫ظاٌىّالضغب ھېچمبٔساق ئىگە‪ ،‬ھېچمبٔساق ِەزەجىبض ثوٌّبٍسۇ » ( ‪.) 8‬‬ ‫لۇضئبْ وبئىٕبجٕىڭ ؼىطىٕي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ ؼىطى ئەؼّبئي ‪ -‬ھۇؼٕبزا‪ .‬ئەؼّبئي‬ ‫ ھۇؼٕبٔىڭ ؼىطى ئبٌالھ ئىؽّىغب ٍوـۇضۇٔغبْ‪ .‬لۇضئبٔسىىي ئبٍەجٍەضٔىڭ ئەڭ ئۇٌۇغ ثوٌغىٕي‬‫ِەۋجۇزىَەجٕىڭ ئەڭ ِۆجىۋىطى ئبٌالھ ھەلمىسىىي ئبٍەجٍەضزۇض‪ .‬ئبٌالھ ٔي لۇضئبٔسىٓ جؤۇؾ ئبٌالھ‬ ‫ٔي ئبٌالھ ٔىڭ جىٍىسىٓ جؤۇـحۇض‪ .‬ثىطؼىٕي جؤۇـٕىڭ ئەڭ ثىۋاؼحە ئۇؼۇٌي ئۇٔي ئۆظىٕىڭ‬ ‫ئبغعىسىٓ جؤۇـحۇض‪ .‬ئبٌالھ ٔي جؤۇـحۇضغبْ ۋە ئبٌالھ ٔىڭ ئوذفىفي ٍوق ئىىۀٍىىىٕىڭ ئەڭ‬ ‫ضوـەْ ئىپبزىؽي ثۇ ؼۈضىسە ٍەض ئبٌىسۇ‪:‬‬

‫لَي ِ ِ ِ‬ ‫س َكمثْلو َش ْيءٌ‬ ‫ْ َ‬

‫« ھېچ ـەٍئي اﷲ لب ئوذفبؾ ئەِەؼحۇض » ( ‪.) 11‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬لبٍؽي ظاِبْ ۋە ِبوبٔسا ٍبـىغبْ ثوٌۇـحىٓ لەجئىَٕەظەض‪ ،‬ثبضٌىك پەٍغەِجەضٌەض ۋە ئۇالضغب‬ ‫ئىّبْ ئېَحمبْ ِۇئّىٍٕەضٔي ثىط ئۈِّەت زەپ ثىٍىفٕي جەٌەپ لىٍىسۇ ( ‪ .) 15 - 13‬ئبٌالھ ۋە‬ ‫لىَبِەت ھەلمىسە ِۇٔبظىطىٕىڭ ئبظزۇضغۇچي جەؼىطىسىٓ ئبگبھالٔسۇضىسۇ ( ‪ .) 18 - 16‬لىَبِەت‬ ‫ھەلمىسىىي ثۇ جۈضئەجٍىه ِۇئبِىٍىٕىڭ جېگىسە زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وېحىؿ ۋە ثىط زۇَٔبٌىك‬ ‫چۈـۀچىؽي ٍبجّبلحب ( ‪ .) 23 - 19‬ثىط زۇَٔبٌىك چۈـۀچىؽىسىىي ثۇ گۇضۇھمب لبضـي‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ـەذؽىَىحي ِۇٔساق وۈچٍۀسۈضۈٌّەوحە‪:‬‬ ‫« جەثٍىغ لىٍغبٍٔىمىّغب ؼىٍەضزىٓ ھەق جەٌەپ لىٍّبٍّەْ‪ ،‬پەلەت اﷲ لب ٍېمىٍٕىفىؿ‬ ‫ذۇؼۇؼىسا ؼىٍەضزە ثىط ئىٕحىٍىؿ ۋە ِۇھەثجەت ( ئوٍغىحىفٕي ) ئبضظۇ لىٍىّەْ » ( ‪.) 23‬‬ ‫لىؽمىؽي‪ ،‬وىُ ٔېّىٕىڭ وەٍٕىسىٓ ِبڭؽب ـۇٔىڭغب ئېطىفىسۇ‪ .‬ثۇ ھەلىمەت ثۇ زۇَٔب ۋە ئبذىطەت‬ ‫ئۈچۈّٔۇ ئوذفبؾ‪ .‬ثۇ ھەلىمەجٕي جۆۋۀسىىي جۈٍِىٍەض ئەڭ ٍبضلىٓ ـەوىٍسە ثبٍبْ لىٍّبلحب‪:‬‬

‫ث الدنْػيَا نػُ ْؤتِ​ِو ِمْنػ َها وَما لَوُ ِٓت ْاْلَ ِخرةِ‬ ‫ث ْاْلَ ِخَرةِ نَِزْد لَوُ ِٓت َح ْرثِ​ِو َوَم ْن َكا َف يُِر ُ‬ ‫َم ْن َكا َف يُِر ُ‬ ‫يد َح ْر َ‬ ‫يد َح ْر َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِمن نَ ِ‬ ‫ص ٍ‬ ‫يب‬ ‫ْ‬

‫« وىّىي ئبذىطەجٕىڭ ؼبۋاثىٕي وۆظٌىؽە‪ ،‬ئۇٔىڭ ثۇ جەھەجحىىي جىطىفچبٍٔىمي( ئىفحىَبلي )ٔي‬ ‫ظىَبزە لىٍىّىع‪ .‬وىّىي زۇَٔبٔىڭ ِۀپەئىحىٕي وۆظٌىؽە‪ ،‬ئۇٔىڭغب وۆظٌىگىٕىٕي ثېطىّىع‪ ،‬ثىطاق‬ ‫ئۇٔىڭغب ئبذىطەجحە (ؼبۋاثحىٓ) ھېچ ٔېؽىۋە ٍوق » ( ‪.) 20‬‬ ‫ثۇ ؼەۋەثحىٓ‪ ،‬زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وەجىەْ ۋە ِبززى ِۀپەئەجىە ئېطىفّەً جۇضۇپ ھەجحب‬ ‫ثبضِىمىٕىّۇ ئوٍٕبجّبٍسىغبْ لەۋٍِەض ئۆظٌىطىسىٓ ھېچمبٔساق ثىط ھەق جەٌەپ لىٍّبؼحىٓ ھبٍبجىٕي‬ ‫ئبجىغبْ ٔەثىٍەضٔىڭ ئۆظىٕي ثېغىفالؾ ضوھىٕي چۈـىٕىپ ٍېحەٌّىگۀىسى‪ .‬ئۇالضٔي « ؼبضاڭ » زەپ‬ ‫ئەٍىپٍەـٍىطىٕىڭ ؼەۋەثٍىطىسىٓ ثىطؼي ثۇ‪ .‬ئۇالضٔىڭچە ھېچىىُ ِۀپەئەجٕي وۆظٌىّەً جۇضۇپ‬ ‫ھېچمبٔساق ثىط ئىؿ لىٍّبٍسۇ‪ .‬ئۇالضٔىڭ زۇَٔبؼىسا ِۀپەئەت پەلەت ثۇ زۇَٔبزىىي ِۀپەئەجحىٕال‬ ‫ئىجبضەت‪ٔ .‬ەثىٍەض ئۇالضٔىڭ ثۇ ٍەوىە زۇَٔبٌىك چۈـۀچىٍىطىٕىڭ ؼىطجىسا ثوٌغبٍٔىمحىٓ‪ ،‬ئۇالضغب‬ ‫ٔىؽجەجەْ ضەؼۇٌالض ؼبضاڭسۇض‪ .‬چۈٔىي ضەؼۇٌالض ھەق ئبٌّبٍال لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ئىٍىىسىىي ثبضٌىك‬ ‫ئىّىبٔالضٔي ثۇ زاۋاغب ؼەضپ لىٍىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ٍەوىە زۇَٔبٌىك ثىطؼي ئۈچۈْ ئبڭمىطىپ ٍەجىىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسىغبْ ثىط ئىؿ‪:‬‬

‫‪245‬‬

‫ذَلِ ِ‬ ‫اَّلل ِعباده الا ِذين آَمنُوا وع ِملُوا ال ا ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َجًرا إِاَل الْ َم َوادةَ ِٓت‬ ‫َ‬ ‫ك الاذي يػُبَ ّش ُر اُ َ َ ُ َ َ َ َ‬ ‫َسأَلُ ُك ْم َعلَْيو أ ْ‬ ‫صاٖتَات قُ ْل َ​َل أ ْ‬ ‫ور‬ ‫ؼ َح َسنَةً نَِزْد لَوُ فِ َيها ُح ْسنًا إِ اف ا‬ ‫الْ ُق ْرَ​َب َوَم ْن يَػ ْق ََِت ْ‬ ‫ور َش ُك ٌ‬ ‫اَّللَ َغ ُف ٌ‬

‫ثۇ‪ ،‬ئىّبْ ئېَحمبْ ۋە ٍبذفي ئەِەٌٍەضٔي لىٍغبْ ثۀسىٍىطىگە اﷲ جەضىپىسىٓ ثېطىٍگەْ‬ ‫ذۇـرەۋەضزۇض‪.‬‬ ‫ئېَحمىٕىي‪ « :‬جەثٍىغ لىٍغبٍٔىمىّغب ؼىٍەضزىٓ ھەق جەٌەپ لىٍّبٍّەْ‪ ،‬پەلەت اﷲ لب‬ ‫ٍېمىٍٕىفىؿ ذۇؼۇؼىسا ؼىٍەضزە ثىط ئىٕحىٍىؿ ۋە ِۇھەثجەت ( ئوٍغىحىفٕي ) ئبضظۇ لىٍىّەْ »‪.‬‬ ‫وىّىي ثىطەض ٍبذفي ئىؿ لىٍؽب‪ ،‬ثىع ئۇٔىڭغب ؼبۋاثٕي ظىَبزە ثېطىّىع‪ ،‬اﷲ ھەلىمەجەْ ٔبھبٍىحي‬ ‫ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ ،‬ئبظ ٍبذفىٍىممب وۆپ ؼبۋاة ثەضگۈچىسۇض ( ‪.) 23‬‬ ‫لۇضئبْ لەزىّىي ئىٕىبضچي لەۋٍِەضٔىڭ ئبٌالھ لب چبپٍىغبْ جۆھّىحىگە ئبؼبؼەْ‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀگەْ « لەزەض ‪ /‬جەلسىط ‪ -‬پىفبٔە » ئېحىمبزىٕي پبت ‪ -‬پبت جىٍغب ئبٌىسۇ‪ .‬ثۇالضزىٓ ثىطؼي ثۇ‬ ‫ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬ئۆظى ئىٕىبضچي ( وبپىط )‪ ،‬ئەِّب لىٍّىفىٕىڭ ِەؼئۇٌىَىحىٕي ئۈؼحىگە‬ ‫ئېٍىفٕىڭ ئوضٔىغب‪ ،‬ثېفىغب وەٌگەْ ِۇؼىجەجٕىڭ ٍبوي « لەزەض ‪ /‬جەلسىط ‪ -‬پىفبٔە » ٍبوي «‬ ‫جەٌەٍؽىعٌىه » ۋەٍبوي « ثەزثەذث »ٌىه ئىىۀٍىىىٕي ئىٍگىطى ؼۈضىسۇ‪ .‬لۇضئبْ ثۇ ذىً‬ ‫ئبظغۇٍٔۇلالضٔىڭ ھەِّىؽىٕي ضەت لىٍىسۇ‪:‬‬ ‫« ؼىٍەضگە ( ٍۀي جېٕىڭالض ٍبوي ِېٍىڭالضغب ) ھەضلبٔساق ثىط ِۇؼىجەت ٍەجؽە‪ ،‬ئۇ ؼىٍەضٔىڭ‬ ‫لىٍغبْ گۇٔبھىڭالض جۈپەٍ​ٍىسىٓ وەٌگەْ ثوٌىسۇ » ( ‪.) 30‬‬ ‫ئىٕؽبٔغب ثېطىٍگەْ زۇَٔبٌىك ٔېّەجٍەض لىؽمب ِۇززەجٍىه ۋە ئۆجىۈٔچي ٔەضؼىٍەض ثوٌۇپ ( ‪،) 36‬‬ ‫ثۇ جۈضزىىي ئبٍەجٍەض زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وېحىفىە لبضـي ئوجحۇضاھبي ثىط چۈـۀچىٕىڭ ثەضپب‬ ‫لىٍىٕىفىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەض ثىٍەْ ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىغىچە زاۋاٍِىفىسۇ‪.‬‬ ‫ِۇئّىٍٕەضگە ئىجحىّبئىٌ ئىفالضزا ئوضجبق ئەلىً ثىٍەْ ھەضىىەت لىٍىفٕي جەۋؼىَە لىٍغبْ‬ ‫ئبٍەت ( ‪ ،) 38‬ئۇالضغب ووٌٍىىحىپ ئەلىٍٕىڭ ضەؼّىٌ ئبپپبضات ذبضاوحېطگە ئىگە لىٍىٕىفىٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍغبْ « ـۇضا »ٔي ٔىفبْ لىٍىپ وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ـۇضا وەٌىّىؽىٕىڭ ٍىٍحىعى ھەؼەي ھەضىؽىٕىڭ‬ ‫ھەؼەي ئىفٍەپچىمىطىفي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ .‬وېڭەؾ لىٍىؿ ثوٌؽب ئەلىٍ​ٍەض ِەھؽۇٌىٕي ثىط‬ ‫ٍەضگە جەَ لىٍىپ‪ ،‬ئوضجبق ئەلىً ھەؼىٍىٕي ئوجحۇضىغب چىمىطىؿ ئەِەؼّۇ؟‬ ‫ؼۈضىسە ئبٌالھ ٔىڭ ِۇئّىٍٕەضگە ثەذؿ ئەجىەْ ٔېّەجٍىطى جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕؽبٔغب‬ ‫لىٍغبْ ئىٍحىپبجىٕىڭ ٔبِبٍۀسىؽي ثوٌغبْ ۋەھىَٕىڭ وېٍىؿ ـەوىٍ​ٍىطى ھەلمىسىىي ئەڭ‬ ‫جەپؽىٍي ِەٌۇِبت ثۇ ؼۈضىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّلل إِاَل و ْحيا أَو ِمن ور ِاء ِحج ٍ‬ ‫اب أ َْو يػُْرس َل َر ُس ًوَل فَػيُوح َي ِبِ​ِ ْذنو َما يَ َشاءُ إِناوُ‬ ‫َوَما َكا َف لبَ َش ٍر أَ ْف يُ َكلّ َموُ اُ َ ً ْ ْ َ َ َ‬ ‫َعلِ ٌّي َح ِك ٌيم‬ ‫« اﷲ ھەض لبٔساق ئبزەِگە پەلەت ۋەھَي ئبضلىٍىك ٍبوي پەضزە ئبضلىؽىسىٕال ٍبوي ثىط‬ ‫پەٍغەِجەضٔي ئەۋەجىپ ئۆظ ئىعٔي ثىٍەْ ئۇٔىڭغب ذبٌىغبْ ۋەھىَٕي لىٍىؿ ئبضلىٍىمال ؼۆظ لىٍغبْ‪.‬‬ ‫اﷲ ھەلىمەجەْ (ِەذٍۇلالضٔىڭ ؼۈپەجٍىطىسىٓ) ئۈؼحۈٔسۇض‪ ،‬ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض »‬ ‫( ‪.) 51‬‬ ‫ھەظضىحي ِۇھەِّەز‪ ،‬ئبثسۇٌالھ ئوغٍي ِۇھەِّەز ؼۈپىحىسە زۇَٔبغب وەٌگۀسىال ئبٌەٍِەضگە‬ ‫ضەھّەت ثوٌغبّٔىسى ٍبوي ئىٍگىطى وىحبة ٔېّە‪ ،‬ئىّبْ ٔېّە ئىىۀٍىىىٕي ئۇلّبٍسىغبْ ھبٌىحىسە‬ ‫‪246‬‬

‫ئبٌالھ جەضىپىسىٓ جبٌٍىٕىپ پەٍغەِجەضٌىه ثېطىٍسىّۇ؟ ِبٔب ثۇ ؼوئبٌٕىڭ جبۋاثي ثوٌغبْ ئىىىي‬ ‫ئبٍەجحىٓ ثىطؼي ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ؼەْ (ۋەھىَسىٓ ئىٍگىطى) لۇضئبٕٔىڭ ۋە ئىّبٕٔىڭ ٔېّە ئىىۀٍىىىٕي ئۇلّبٍححىڭ » ( ‪.) 52‬‬ ‫ثۇ ؼوئبٌٕىڭ جبۋاثي ثوٌغبْ ئىىىىٕجي ئبٍەت‪:‬‬ ‫« ثىع پەلەت ئبٌەٍِەضگە ضەھّەت ثوٌؽۇْ زەپ ؼبڭب ضىؽبٌەجٕي ثەضزۇق » ( ئۀجىَب‪) 107 ،‬‬ ‫ئبٍىحىسىٓ ئىجبضەت‪.‬‬ ‫ؼۈضە جۆۋۀسىىي ئەثەزىٌ ھەلىمەت ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ‪:‬‬ ‫« ثىٍىڭالضوي‪ ،‬ھەِّە ئىؿ اﷲ لب لبٍحىسۇ » ( ‪.) 53‬‬ ‫ٍۀي‪ ،‬ئىٕؽبْ لىٍغبْ ئىفالض ئۇٔي لىٍغۇچي ھەلمىسە ثىطەض ـبھىث ؼۈپىحىسە ئىفٍىحىٍىؿ‬ ‫ئۈچۈْ ئبٌالھ لب ؼۇٔۇٌىسۇ‪ِ .‬ەٍ​ٍي ٍبذفىٍىك ٍبوي ٍبِبٍٔىك ثوٌؽۇْ ٍېعىٍّبٍسىغبْ ھېچمبٔساق‬ ‫لىٍّىؿ ٍوق‪.‬‬ ‫لىٍّىفٍىطىٕىڭ ِەؼئۇٌىَىحىٕي ئۈؼحىگە ئېٍىفٕي ذبٌىّبٍسىغبْ ثىط زۇَٔبٌىك چۈـۀچىگە‬ ‫ئىگە وىفىٍەض لىٍّىفٍىطىٕىڭ ٍېعىٍّبؼٍىمىٕي ئبضظۇ لىٍىسۇ‪ ،‬ئەِّب ئىفالض ئۇالضٔىڭ ئبضظۇ‬ ‫لىٍغىٕىسەن ثوٌّبٍسۇ‪.‬‬

‫زۇخرۇف ضۈرىطي‬ ‫ظۇذطۇف‪ « ،‬ثېعەن » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضۈؾ ثىٍەْ ثىطگە‪ ،‬وەڭ زائىطىسە ئىفٍىحىٍىسىغبْ ظىٕ​ٕەت‬ ‫ثوٍۇِي ثوٌغبْ « ئبٌحۇْ » ِۀىؽىٕىّۇ ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 35‬ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ ؼۈضىگە‬ ‫ظۇذطۇف ئىؽّي ثېطىٍگەْ‪ .‬ثۇ وەٌىّە لۇضئبٔسا ئۈچ ٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثىطؼي ثۇ ؼۈضىسە‬ ‫ئۆجىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ - 80 - 79 ،‬ئبٍەجٍىطىٕي ئەثۇ جبٌىپٕىڭ ۋاپبجىسىٓ وېَىٕىي‬ ‫ثىط ۋەلەگە ئىّب لىٍىٕغبْ زەپ لبضىغبْ ۋالحىّىعزا‪ ،‬ئبٌسىٕمي ؼۈضىسىٓ وېَىٕال ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب‬ ‫وېطەن‪ .‬ثۇ ٔۇثۇۋۋەجٕىڭ ‪ٍ - 12‬ىٍىغب جوغطا وېٍىسۇ‪ٍ .‬ەجحە ؼۈضىٍىه « ھب‪ِ ،‬ىُ » ئبئىٍىؽىٕىڭ‬ ‫جۆجىٕجي ئەظاؼي ؼۈپىحىسە ـۇضا ‪ -‬زۇذبْ ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ئىچىي پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە ثوٌۇپ‪ ،‬ھب‪ِ ،‬ىُ ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثبـمب‬ ‫ؼۈضىٍەضگە ئوذفبؾ ئىالھىٌ ٍوي وۆضؼەجىۈچ ثوٌغبْ ۋەھىٌ جەوىحٍۀگەْ ھبٌسا ثبـالٔغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىؿ ثۆٌىىىسە ۋەھىَگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط ِەٌۇِبت ئبٌسىّىعغب چىمىسۇ‪:‬‬ ‫« ؼىٍەضٔي (ئۇٔىڭ ِۀىؽىٕي) چۈـۀؽۇْ زەپ‪ ،‬ثىع ئۇٔي ھەلىمەجەْ ئەضەثچە لۇضئبْ‬ ‫لىٍسۇق‪ .‬ھەلىمەجەْ ئۇ ٌەۋھۇٌّەھپۇظزا ثىعٔىڭ زەضگبھىّىعزا (ِۇلىّالـمبْ) ٍۇلىطى ِەضجىۋىٍىه‬ ‫ھېىّەجٍىه (وىحبة) زۇض » ( ‪.) 4 - 2‬‬ ‫ثۇ ٍەضزە « وىحبثٕىڭ ئبٔىؽي » ٍبوي « ئبٔب وىحبة ( ئۇِّۇي وىحبة )» زەپ ئبجبٌغبْ ۋە ثىط‬ ‫ٔۇلحىسا ِەضوىعى ؼبلٍىغۇچي وبضجىغب ئوذفبؾ زەپ جەؼەۋۋۇض لىٍىفمب ثوٌىسىغبْ ۋەھىَٕىڭ ئبٔب‬ ‫ِۀجەؼي « ٌەۋھۇٌّەھپۇظ ( ِۇھبپىعەت لىٍىٕغبْ ٌەۋھە ‪ /‬وبضت ) » زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬ۋەھىَٕىڭ‬ ‫ئەۋەجىٍگەْ لەۋِىگە لبضىحىٍغبْ جىٍي ثبض‪ .‬ئەِّب ثۇ جىً ئبٌالھ ٔىڭ ٍبوي ۋەھىَٕىڭ جىٍي ئەِەغ‪.‬‬ ‫‪247‬‬

‫ثۇ جىً ۋەھىٌ ئەۋەجىٍگەْ ئىٕؽبٔالضٔىڭ جىٍي ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕؽبٔالض وۈٔسىٍىه ھبٍبجحب ئىفٍىحىسىغبْ‬ ‫ثىط جىٍسا ئەۋەجىٍگەْ‪ .‬ۋەھىٌ ھەض پەٍغەِجەضگە ئۇ پەٍغەِجەض ئەۋەجىٍگەْ لەۋِٕىڭ جىٍىسا ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ‪ .‬ئەضەپچە ۋەھىَٕىڭ ؼۈپىحىسۇض‪ .‬ثۇ ۋەھىٌ ثبضٌىك ؼۈپەجٍەضزىٓ ذبٌىٌ ھبٌسا ئبٔب وىحبثحب‬ ‫ؼبلالٔغبْ‪ .‬ئبٔب وىحبة ثبضٌىك وىحبثالضٔىڭ ئبٔىؽي‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ ِۀجەؼي ثوٌۇؾ ثىٍەْ ثىطگە‬ ‫وبئىٕبجٕىڭ ثبضٌىك ئىالھىٌ لبٔۇٔىَەجٍىطىٕىڭ ِۀجەؼىسۇض‪ .‬ئۇٔسالحب وبئىٕبجٕىڭ وبئىٕبت ۋە‬ ‫جەثىئەت لبٔۇٍٔىطى ثىٍەْ ؼۆظ ـەوٍىسىىي ۋەھىَٕىڭ ؼۆظٌۈن لبٔۇٍٔىطى ئوذفبؾ ِۀجەزىٓ‬ ‫وەٌّەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِۇـطىىالضٔىڭ ئبؼّبٔالض ۋە ظېّىٕ​ٕي ٍبضاجمۇچىٕىڭ ئبٌالھ ئىىۀٍىىىٕي ئېحىطاپ‬ ‫لىٍغبٍٔىمىٕي ئەؼٍىحىٍىسۇ ( ‪ .) 9‬ۋەھىَٕىڭ جبْ ثەضگۈچي وۈچىٕي ئۆٌۈن جۇپطالٕي جىطىٍسۈضۈـي‬ ‫ثىٍەْ ؼېٍىفحۇضۇـىّىعٔي جەٌەپ لىٍىسۇ ( ‪.) 11‬‬ ‫ِۇـطىه ئەلىٍٕىڭ لىع پەضظۀحٍىطىگە جۇجمبْ ِۇئبِىٍىؽىٕي ٔەخ ِەٍسأسا ئەٍىپٍەٍسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫و َج َعلُوا لَوُ ِم ْن ِعبَ ِادهِ ُج ْزءا إِ اف ِْ‬ ‫ي‬ ‫ور ُمبِ ٌ‬ ‫َص َفا ُك ْم َِبلْبَن َ‬ ‫ي (‪ )15‬أَِـ ااَتَ َذ ِماا َِيْلُ ُق بَػنَات َوأ ْ‬ ‫اْلنْ َسا َف لَ َك ُف ٌ‬ ‫َ‬ ‫ً‬ ‫ِ ِ‬ ‫اٖتِْليَ ِة‬ ‫ب لِلار ْ​ْتَ ِن َمثَ ًَّل ظَ ال َو ْج ُهوُ ُم ْس َوًّدا َوُى َو َك ِظ ٌيم (‪ )17‬أ َ​َوَم ْن يػُنَ اشأُ ِٓت ْ‬ ‫َح ُد ُى ْم ِ​ِبَا َ‬ ‫بَر َ‬ ‫(‪َ )16‬وإ َذا بُ ّشَر أ َ‬ ‫وىو ِٓت ِْ‬ ‫ص ِاـ َغْيػر ُمبِ ٍ‬ ‫ي (‪)18‬‬ ‫ََُ‬ ‫اٗت َ ُ‬

‫ئۇالض اﷲ ٔىڭ ثىط لىؽىُ ثۀسىٍىطىٕي اﷲ ٔىڭ ثىط جۈظئىَي لىٍىۋاٌسى‪( .‬ثۇٔساق لىٍغۇچىالض)‬ ‫ئىٕؽبْ ھەلىمەجەْ اﷲ لب ئبـىبضا ٔبـۈوۈضٌۈن لىٍغۇچىسۇض‪ٍ .‬بوي اﷲ ِەذٍۇلبجحىٓ ئۆظى ئۈچۈْ‬ ‫لىعالضٔي (ثبال) جۇجۇپ‪ ،‬ئوغۇٌالضٔي ؼىٍەضگە ذبغ لىٍسىّۇ؟‬ ‫ئەگەض ئۇالضٔىڭ ثىطؼىگە ِەضھەِەجٍىه اﷲ لب الٍىك وۆضگەْ ٔەضؼە (ٍۀي لىع ثبال) ثىٍەْ‬ ‫ثېفبضەت ثېطىٍؽە (ٍۀي ذوجۇٔىٕىڭ لىع جۇغمبٍٔىمي ذەۋەض لىٍىٕؽب)‪ ،‬لبٍغۇغب چۆِگەْ ھبٌسا ئۇٔىڭ‬ ‫ٍۈظى لبضىساپ وېحىسۇ ۋە‪ٔ « :‬ېّە؟ ظىجۇظىٕ​ٕەت ئىچىسە چوڭ ثوٌۇـحىٓ ( ثبـمب ثىط ئىفمب‬ ‫ٍبضىّبٍسىغبْ )زىٓ ٍۀە ثىطؼي جۇغۇٌسىّۇ » زەٍسۇ؟ ۋە ئۆظىٕي ئوچۇق ثوٌّىغبْ ثىط ِۇٔبظىطىٕىڭ‬ ‫ئىچىسە وۆضىسۇ ( ‪.) 18 - 15‬‬ ‫ثۇ ِۇـطىه ئەلىٍٕىڭ لىڭغىط ثوٌغبْ جەلسىط ئېحىمبزى ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ۋە ئبٌالھ لب لىٍغبْ‬ ‫جۆھّىحي جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫ئۇالض‪ِ « :‬ەضھەِەجٍىه اﷲ ذبٌىؽب ثىع ئۇالضغب چولۇّٔبٍححۇق » زېسى‪ .‬ثۇ جوغطۇٌۇق ئۇالضٔىڭ‬ ‫ثىٍىّي (ٍۀي ئبؼبؼي) ٍوق‪ ،‬ئۇالض پەلەت پبزىغب ئوذفبؾ ھەضىىەت لىٍىسۇ ( ‪.) 20‬‬ ‫ثۇ‪ ،‬ئبظغۇْ ئەلىٍٕىڭ ئبٌالھ لب لىٍغبْ جۆھّىحىٕي ئىپبزىٍەٍسىغبْ جەلسىط ئېحىمبزىٕىڭ ثىط‬ ‫ٔبِبٍۀسىؽي ئىسى‪ .‬ثۇ ئەلىٍٕىڭ زۇَٔبغب لبجحىك ثېطىٍىپ وەجىەْ ئەلىً ئىىۀٍىىىٕي جۆۋۀسىىي‬ ‫ئبٍەجٍەضزىٓ ثىٍەٌەٍّىع‪:‬‬ ‫ئۇالض‪ « :‬ثۇ لۇضئبْ ٔېّىفمب ئىىىي ـەھەض (ٍۀي ِەوىە ثىٍەْ جبئىف ئبزەٍِىطىسىٓ) ثىط وبجحب‬ ‫ئبزەِگە ٔبظىً لىٍىّٕىسى؟ » زېَىفحي ( ‪.) 31‬‬ ‫جەلٍىس‪ ،‬ثۇ ئەلىٍگە ظىَبْ ؼبٌىسىغبْ ثىط ئبظغۇٍٔۇلٕىڭ ؼەۋەثي ؼۈپىحىسە وۆضؼىحىٍگەْ‪.‬‬ ‫ـېطىىٕي ھبٍبت ـەوٍىگە ئبٍالٔسۇضغبْ گۇضۇھالضٔىڭ ثۇٔىڭغب زەٌىً ؼۈپىحىسە ئبجب ‪ -‬ثوۋىؽىٕي‬ ‫وۆضؼەجىۀٍىىي ثبٍبْ لىٍغبْ‪:‬‬

‫‪248‬‬

‫ئۇٔساق ئەِەغ‪ ،‬ئۇالض‪ « :‬ھەلىمەجەْ ئبجب ـ ثوۋىٍىطىّىعٔىڭ ثىط ذىً زىٕغب ئېحىمبز لىٍغبٍٔىمىٕي‬ ‫ثىٍىّىع‪ ،‬ثىع ئۇالضٔىڭ ئىعىسىٓ ِېڭىپ ھىساٍەت جبپمۇچىالضزۇضِىع » زەٍسۇ ( ‪.) 22‬‬ ‫ؼۆظ ثۇ ٍەضگە وەٌگۀسە‪ٔ ،‬بظىً ثوٌۇؾ ِۇھىحىسىىي ِۇـطىىالض ئەجسازىّىع زەپ ثىٍىپ‬ ‫ھۆضِەت لىٍغبْ ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ئۆظ ئبجىؽىغب لبضـي جەۋھىسٔي لبٔساق ِۇزاپىئە لىٍغبٍٔىمي‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 26‬ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ٔېّەت ئبظغۇٍٔۇلىٕىڭ لبٔساق ثىط ئەھۋاي ئىىۀٍىىي‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪ .‬ئەگەض زۇَٔب ٔېّەجٍىطى ئىٕؽبٔالضٔىڭ ئبٌسىغب چەوؽىع ـەوىٍسە ثېطىٍگەْ‪،‬‬ ‫ئىٕؽبٔالض ھەض ئبضظۇ لىٍغبْ ٔەضؼىٍىطىگە ئبؼبٔال ئېطىفەٌىؽە‪ ،‬ثۇ ئۇالضٔىڭ پبٍسىؽىغب ئەِەغ‪،‬‬ ‫ظېَىٕىغب ثوالجحي‪:‬‬

‫ِ ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِج َعلَْيػ َها‬ ‫ااس أُامةً َواح َد ًة َٕتَ​َع ْلنَا ل َم ْن يَ ْك ُف ُر َبلار ْ​ْتَ ِن لبُػيُوِت ْم ُس ُق ًفا م ْن فَضاة َوَم َعار َ‬ ‫َولَ ْوَ​َل أَ ْف يَ ُكو َف الن ُ‬ ‫ِ‬ ‫يظْهرو َف (‪ )33‬ولِبػيوِتِ​ِم أَبػواَب وسررا علَيػها يػت ِ‬ ‫اٖتَيَاةِ الدنْػيَا‬ ‫ك لَ اما َمتَاعُ ْ‬ ‫اكئُو َف (‪َ )34‬وُز ْخ ُرفًا َوإِ ْف ُكل َذل َ‬ ‫َ ُ​ُ ْ ْ َ ً َ ُ ًُ َ ْ َ َ‬ ‫َ َُ‬ ‫و ْاْلَ ِخرةُ ِعْن َد ربِ ِ ِ‬ ‫ي (‪)35‬‬ ‫َّ َ‬ ‫ك ل ْل ُمتاق َ‬ ‫َ َ‬

‫« ئىٕؽبٔالض ( وۇفطى ۋە جۇظووضٌۇلحب ھەِسەَ ثوٌۇپ ) ھەِّىؽي (وۇفطىسا) ثىط ئۈِّەت ثوٌۇپ‬ ‫لبٌّبٍسىغبْ ثوٌؽب ئىسى‪ِ ،‬ەضھەِەجٍىه اﷲ ٔي ئىٕىبض لىٍغبْ وىفىٍەضٔىڭ ئۆٍ​ٍىطىٕىڭ‬ ‫ئۆگعىٍىطىٕي ۋە ئۇٔىڭغب چىمىسىغبْ ـوجىٍىطىٕي وۈِۈـحىٓ لىٍىپ ثېطەجحۇق‪ .‬ئۇالضٔىڭ ئۆٍ​ٍىطىٕىڭ‬ ‫ئىفىىٍىطىٕي ۋە جەذحٍىطىٕىّۇ وۈِۈـحىٓ لىٍىپ ثېطەجحۇق‪ ،‬ئۇالض جەذحٍەضگە ٍۆٌىٕىپ ئوٌحۇضاجحي‪.‬‬ ‫(ٍۇلىطىمىالضٔىڭ ثەظىؽىٕي) ئبٌحۇٔسىٓ لىٍىپ ثېطەجحۇق‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ھەِّىؽي پەلەت زۇَٔب‬ ‫جىطىىچىٍىىىسە پبٍسىٍىٕىسىغبْ ٔەضؼىٍەضزۇض‪ .‬ضەثجىڭٕىڭ ھۇظۇضىسىىي ئبذىطەت (ٍۀي جۀٕەت ۋە‬ ‫ئۇٔىڭسىىي ٔبظۇٔېّەجٍەض) ِەؼئۇٌىَىحىٕي ئبزا لىٍغبٔالضغب ذبؼحۇض » ( ‪.) 35 - 33‬‬ ‫ٔبِبظـبَ لبضىغۇؼي زەپ ئبجبٌغبْ ضەڭ لبضىغۇٌىمىغب گىطىپحبض ثوٌغبْ ئىٕؽبٔالض ئەضەپ جىٍىسا‬ ‫ئبئ`ـب زەپ ئبجىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ثىط وۆضۈؾ ئىمحىساضىسىىي ئبجىعٌىك ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕؽبْ وۆضگەْ ٔەضؼىٍەضٔي‬ ‫ھەلىمىٌ ھبٌىحي ثىٍەْ ثىٍەٌّەٍسۇ‪ .‬لۇضئبٔسا ئبٍەجٍەضگىّۇ ِۇـۇٔساق ثىط ٔەظەض ثىٍەْ لبضاؾ‬ ‫ئېھحىّبٌٍىمي ثبض‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ئبٍەجٍىطىگە ٔبِبظـبَ لبضىغۇؼي ثىط وۆظ ثىٍەْ لبضىغبٔالضٔىڭ ئەھۋاٌي‬ ‫ثۇ ؼۈضىسىىي جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ين‬ ‫ض لَوُ َشْيطَ ً‬ ‫ش َع ْن ذ ْك ِر الار ْ​ْتَ ِن نػُ َقيِّ ْ‬ ‫َوَم ْن يَػ ْع ُ‬ ‫اًن فَػ ُه َو لَوُ قَ ِر ٌ‬

‫« وىّىي ِېھطىجبْ اﷲ ٔىڭ ۋەظ ‪ٔ -‬ەؼىھەت ثىٍەْ جوٌغبْ ثۇ ذىحبثىغب لىڭغىط ٔەظەض ثىٍەْ‬ ‫لبضىؽب‪ ،‬ثىع ئۇٔىڭغب ـەٍحبْ ( ثبـمب ثىط وىفىٍىه )ٔي ِۇؼەٌٍەت لىٍىّىع‪ ،‬ـەٍحبْ ئۇٔىڭغب ھەِىفە‬ ‫ھەِطاھ ثوٌىسۇ » ( ‪.) 36‬‬

‫ِ‬ ‫ب َ​َّل ٍؿ ُمبِ ٍ‬ ‫ي‬ ‫ت تُ ْس ِم ُع الص ام أ َْو تَػ ْهدي الْعُ ْم َي َوَم ْن َكا َف ِٓت َ‬ ‫أَفَأَنْ َ‬

‫وۆضۈـٕي ذبٌىّىغبٔغب ھېچىىُ وۆضؼەجّەٍسۇ‪ .‬ئبڭالـٕي ذبٌىّىغبٔالضغب ھېچىىُ ئبڭٍىحبٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ِەٍ​ٍي ئۇ پەٍغەِجەض ثوٌؽۇْ‪( « :‬ئي ِۇھەِّەز!) ؼەْ گبؼالضغب ئبڭٍىحبالِؽەْ؟ ٍب ووضالضٔي جوغطا‬ ‫ٍوٌغب ؼبالالِؽەْ؟ » ( ‪.) 40‬‬ ‫ھەظضىحي ِۇؼبغب پىطئەۋٕٔىڭ‪ ،‬ھەظضىحي ئىؽبغب ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ لبضـي چىممبٍٔىمي جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕىسۇ ( ‪ .) 60 - 46‬ثۇ ئبضلىٍىك ِەوىىٍىه ِۇـطىىالضغب‪ :‬ثىطىٕچىسىٓ‪ « ،‬پىطئەۋٔگە ئوذفبؾ‬ ‫ظۇٌۇَ لىٍّبڭالض! »؛ ئىىىىٕجىسىٓ‪ « ،‬ئىچىڭالضزىٓ چىممبْ ثىط ئبوحىپ ٍبذفىغب جۆھّەت‬ ‫لىٍّبڭالض‪ ،‬لبضا چبپالپ‪ ،‬ئەظىَەت ٍەجىۈظۈپ ئۇٔي ثوغّبڭالض! » زېّەوحە‪ .‬ھەظضىحي ئىؽب ئبضلىٍىك‬ ‫‪249‬‬

‫زېَىٍّەوچي ثوٌغبْ ئىفبضەجحىٓ ثىطؼي‪ ،‬ئۇٔىڭ پەضىفحە ئەِەغ‪ ،‬ثىط ئىٕؽبْ ئىىۀٍىىىسۇض ( ‪.) 60‬‬ ‫ؼۈضىسە ثۇ ئىٍ​ٍەجٍىه چۈـۀچىگە ئىگە ثوٌغبْ وىفىٍەضٔىڭ ۋەھىَگە جۇجمبْ ِۇئبِىٍىؽي جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕىپ ( ‪ ،) 65 - 63 ،56-46‬ئۇالضٔىڭ پبجىئەٌىه ئبلىۋىحي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئىّبْ ۋە ئىٕىبضٔىڭ‪ ،‬جەۋھىس ۋە ـېطىىٕىڭ جەثىئىحىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِەٌۇِبجالضٔي‬ ‫ثېطىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ئىٕؽبْ ِەۋجۇزىَەجحىىي ئىالھىٌ ِۆجىسىٍ​ٍىمٕىڭ ٍۀە ثىط ئىؽّي ثوٌغبْ ؼىطاجي‬ ‫ِۇؼحەلىّگە زەۋەت لىٍىٕىسۇ ( ‪.) 64 ،61‬‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەت ئبذىطەجىە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط ذۇـرەۋەضٔي ٍەجىۈظىسۇ‪:‬‬ ‫« ثۇ وۈٔسە جبْ زوؼحالض ثىط ـ ثىطىگە زۈـّەْ ثوٌىسۇ‪ ،‬پەلەت ئبٌالھ ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَەت‬ ‫جۇٍغۇؼىٕي ئىسضان لىٍىپ‪ ،‬جەلەظظاؼىٕي ئبزا لىٍغبٔالض ثۇٔىڭسىٓ ِۇؼحەؼٕب » ( ‪.) 67‬‬ ‫جۆۋۀسىىي ئىالھىٌ ذىحبة ئبٌسىسا‪ ،‬ئىٕؽبْ ئۆظ جۈضىٕي ٍوٌسىٓ چىمبضغبٔالضٔىڭ‬ ‫ذىجبٌەجچىٍىىىٕي جبضجّبلحب‪ .‬جەپەوىۇض ثىٍەْ ئولۇغبْ وىفىگە « ئبٌالھ ٍۀە ٔېّە لىٍىپ ثەضؼۇْ؟‬ ‫» زېگۈظىسىغبْ ئبٍەت ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫لَ​َق ْد ِجْئػنَا ُك ْم َِب ْٖتَِّق َولَ ِك ان أَ ْكثَػَرُك ْم لِْل َح ِّق َكا ِرُىو َف‬

‫« ثىع ؼىٍەضگە ھەلىمەجەْ ھەق (زىٓ) ٔي وەٌحۈضزۇق ۋە ٌېىىٓ ؼىٍەضٔىڭ وۆپچىٍىىىڭالض‬ ‫ھەق (زىٓ) ٔي ٍبِبْ وۆضگۈچىٍەضزۇض » ( ‪.) 78‬‬ ‫ئۇٔسالحب‪ِ ،‬ۇـۇٔساق ثىط جۇظووضٌۇق پبجمىمىغب پبجمبٔالضغب لبضىحب ضەثجىّىع ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ ئۇالضغب‬ ‫لبٔساق ِۇئبِىٍە لىٍىفٕي جەٌەپ لىٍّبلحب؟ لېٕي ئولۇپ ثبلبٍ​ٍي‪ ،‬ؼىعٔىڭّۇ ئبغعىڭىع ِېٕىڭىىگە‬ ‫ئوذفبؾ ھەٍطأٍىك ئىٍىىسە ئېچىٍىپ لبٌىسۇ‪:‬‬

‫ؼ يَػ ْعلَ ُمو َف‬ ‫اص َف ْح َعْنػ ُه ْم َوقُ ْل َس َ​َّل ٌـ فَ َس ْو َ‬ ‫فَ ْ‬

‫« ؼەْ ( ئۇالضٔىڭ ؼبالِىٕي ) ذۇـرۇٍ​ٍۇق ثىٍەْ ئبي‪ٍ .‬ۀي‪ ( ،‬ؼىٍەضگىّۇ ) ؼبالَ ثوٌؽۇْ‬ ‫زېگىٓ‪ .‬ۋالحي وەٌگۀسە ئۇالض ( ھەلىمەجٕي ) ثىٍىسۇ » ( ‪.) 89‬‬

‫دۇخبٌ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىگە ‪ - 10‬ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « جۇِبْ » ِۀىؽىسىىي « زۇذبْ » وەٌىّىؽي ئىؽىُ‬ ‫لىٍىپ ثېطىٍگەْ‪:‬‬ ‫« ؼەْ ئبؼّبْ جۇِبْ ( زۇذبْ ) ثىٍەْ لبپٍىٕىسىغبْ وۈٕٔي وۈجىىٓ! » ( ‪.) 10‬‬ ‫لۇضئبْ ؼۈضىٍىطىٕي ئىؽىٍّىطى ثىٍەْ وبجىگوضىَەگە ئبٍطىٍؽب‪ ،‬ھەض ھبٌسا لىَبِەت ۋە ئبذىطلي‬ ‫ؼبئەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەت ؼۈضە ئىؽىٍّىطى ثىطىٕچي ئوضۇٔسا جۇضىسۇ‪ .‬لۇضئبٔسا ئىالھىٌ پەٍسا ثوٌۇؾ‬ ‫ۋە ٍولۇٌۇؾ ھەلىمىحىٕىڭ ئۆظى ٍبوي ؼۈپىحي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ‪ 14‬ؼۈضە ثبض‪.‬‬ ‫ؼۈضە « ھب‪ِ ،‬ىُ » ئبئىٍىؽىگە جەۋە ؼۈضىٍەضٔىڭ ثەـىٕچىؽي ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەوىىسە ھىجطەجىە ٍېمىٓ‬ ‫ثىط ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ِ .‬ەظِۇْ جەھەجحىٓ ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە‪ - 15 .‬ئبٍىحىٕىڭ ِەزىٕىسە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ئىٍگىطى ؼۈضۈٌگەْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬زەٌىٍي ؼبغالَ ئەِەغ‪.‬‬

‫‪250‬‬

‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي جەضجىپٍەضزە ظۇذطۇف ‪ -‬جبؼىَە ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ئىجٓ‬ ‫ئبثجبغ جەضجىپىسە ‪ ،61‬ئۇٔىڭسىٓ جبثىط ثىٓ ظەٍس ئبضلىٍىك ٍېحىپ وەٌگەْ جەضجىپحە ‪ ،63‬ھەظضىحي‬ ‫ئوؼّبْ جەضجىپىسە ‪ - 64‬لبجبضغب جىعىٍغبْ‪ .‬جەذّىٕەْ زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 12‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼبففبت‬ ‫‪ - 62‬ئبٍەجٕىڭ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 43‬ئبٍىحىسىىي ئېحىطاظغب ثېطىٍگەْ جبۋاة ئىىۀٍىىي ٔەظەضگە‬ ‫ئېٍىٕغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ؼبففبت ؼۈضىؽىسىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ِۇلۇٍِىفىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە زېَىٍّەوچي ثوٌغبْ ِەلؽەت ٔبھبٍىحي ئېٕىك‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ھەض پىطئەۋٕٔي جۇٔجۇلحۇضىسىغبْ‬ ‫ثىط زېڭىع ثبض‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبؼبؼىٌ جېّىؽي ئىالھىٌ جەضثىَە الھىَەؼي ثوٌغبْ ۋەھىَگە جەؼٍىُ ثوٌۇؾ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ِەٍ​ٍي ـەذؽي ٍبوي ووٌٍىىحىپ ھبٌسا ثوٌؽۇْ‪ ،‬ثۇ الھىَىگە جەؼٍىُ ثوٌّىغبٔالضٔي وۈجۈۋاجمبْ‬ ‫ثىطزىٕجىط ٔەضؼە لىَبِەجحۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِۇلبجحبئب ھەضىپٍىطىسىٓ وېَىٓ ۋەھىٌ جەوىحٍۀگەْ ھبٌسا ثبـالٔغبْ‪ .‬لەزىط ؼۈضىؽىسە‬ ‫جىٍغب ئېٍىٕغبْ لەزىط وېچىؽي ثىٍەْ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 3‬ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ وېچە ئوذفبؾ ثىط‬ ‫وېچىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬

‫ِ ٍ‬ ‫ٍِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ​ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ين (‪ )3‬فِ َيها يػُ ْفَر ُؽ ُكل أ َْم ٍر‬ ‫حم (‪َ )1‬والْكتَاب الْ ُمبي (‪ )2‬إ اًن أَنْػَزلْنَاهُ ٓت لَْيػلَة ُمبَ َارَكة إ اًن ُكناا ُمْنذر َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي (‪ )5‬ر ْ​ْتَةً ِمن ربِّ َ ِ‬ ‫يع الْ َعلِ ُيم (‪)6‬‬ ‫َحكي ٍم (‪ )4‬أ َْمًرا م ْن عْند ًَن إِ اًن ُكناا ُم ْرسل َ‬ ‫ك إناوُ ُى َو ال اسم ُ‬ ‫َْ‬ ‫َ‬

‫حب‪ِ ،‬ىُ‪ .‬ئۆظى ضوـەْ ۋە ھەلىمەجٕي ثبٍبْ لىٍغۇچي ثوٌغبْ ثۇ وىحبثٕىڭ لەزضىٕي ثىٍىڭالض‪.‬‬ ‫ثىع لۇضئبٕٔي ھەلىمەجەْ ِۇثبضەن وېچىسە (ٍۀي ـەثي لەزضى وېچىؽىسە) ٔبظىً لىٍسۇق‪ ،‬ثىع‬ ‫ھەلىمەجەْ ئىٕؽبٔالضٔي (لۇضئبْ ثىٍەْ) ئبگبھالٔسۇضغۇچي ثوٌسۇق‪ .‬ئۇ وېچىسە ھەض ثىط‬ ‫ھېىّەجٍىه (ٍۀي ھېىّەجٕىڭ جەلەظظاؼي ثوٍىچە لىٍىٕغبْ) ئىؿ (ٍۀي ثۀسىٍەضٔىڭ ضىعلي‪،‬‬ ‫ئەجىٍي ۋە ثبـمب ئەھۋاٌي) ئبٍطىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ثىعٔىڭ ئەِطىّىع ثىٍەْ ثوٌغبْ ئىفحۇض‪ .‬ثىع ھەلىمەجەْ‬ ‫(ئىٕؽبٔالضغب پەٍغەِجەضٌەضٔي) ئەۋەجحۇق‪( ،‬ثۇ) ضەثجىڭٕىڭ ضەھّىحىسىٕسۇض‪ .‬ئۇ ھەلىمەجەْ‬ ‫(ثۀسىٍەضٔىڭ ؼۆظٌىطىٕي) ئبڭالپ جۇضغۇچىسۇض‪( .‬ئەھۋاٌىٕي) ثىٍىپ جۇضغۇچىسۇض ( ‪.) 6 - 1‬‬ ‫لەزىط وېچىؽىٕىڭ ئبالھىسىٍىىي ھەلمىسە جوذحبٌغبْ جۆجىٕچي ئبٍەت وىفىگە لەزىط‬ ‫ؼۈضىؽىسىىي ِەٌۇِبجٕي جبِبٍِىغبٔسەن جۇٍغۇ ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫« ؼەْ ئبؼّبْ جۇِبْ ( زۇذبْ ) ثىٍەْ لبپٍىٕىسىغبْ وۈٕٔي وۈجىىٓ! » ( ‪ ) 10‬زېگەْ‬ ‫جەھسىس ثىٍەْ ثبـٍىغبْ ئبٍەجىە ئبؼبؼەْ ؼۈضىگە ِەظوۇض ئىؽىُ لوٍۇٌغبْ‪ .‬ثەظى ٔوپۇظٌۇق ئبٌىّالض‬ ‫ثۇ ٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ جۇِبٕٔي ئۆظ ۋالحىسا ٍۈظ ثەضگەْ ثىط ۋەلەگە ثبغالپ چۈـۀسۈضگەْ‪ .‬ثۇ‬ ‫ۋەلە‪ِ ،‬ەوىىسە ٍۈظ ثەضگەْ لەھەجچىٍىه ۋە ثۇ ئبچبضچىٍىك ؼەۋەثىسىٓ ِۇـطىىالضٔىڭ وۆظٌىطىٕىڭ‬ ‫جۇِبٔغب غەضق ثوٌغبٔسەن وۆضِەغ ثوٌۇپ لېٍىؿ ۋەلەؼىسۇض‪.‬‬ ‫ثۇ ثۆٌەوحىٓ وېَىٓ‪ ،‬پىطئەۋٕٔىڭ ھبوبۋۇضٌىمي ۋە ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ جۇضغبٍٔىمي ؼەۋەثىسىٓ‬ ‫زۇچبض ثوٌغبْ ئبلىۋىحي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ِ .) 33 - 17‬بٔب ثۇ ٔۇلحىسا لۇضئبْ ھەض جەوەثجۇض ئىٕىبض‬ ‫لىٍغۇچىغب ذىحبة لىٍغبْ ثىط ھەلىمەجٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئۆظىٕي ۋاظوەچىىٍي ثوٌّبٍسۇ زەپ‬ ‫ئوٍالپ لبٌغبْ ئىٕىبضچىالضٔىڭ ئبضلىؽىسىٓ وۆظ ٍېفي لىٍىسىغبْ ھېچىىّي ثوٌّبٍسۇ‪:‬‬

‫ين‬ ‫فَ َما بَ َك ْ‬ ‫ت َعلَْي ِه ُم ال اس َماءُ َو ْاْل َْر ُ‬ ‫ض َوَما َكانُوا ُمْنظَ ِر َ‬

‫« ئۇالضغب ئبؼّبّٔۇ‪ ،‬ظېّىّٕۇ ٍىغٍىّىسى‪ ،‬ئۇالضغب ِۆھٍەجّۇ ثېطىٍّىسى » ( ‪.) 29‬‬

‫‪251‬‬

‫ثۇٔىڭغب جبضىرحىٓ ٔۇضغۇْ ِىؽبي وەٌحۈضگىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬ئۇالض ثۇ زۇَٔبزا ئۇچطىغبْ پبالوەجحىٓ‬ ‫ثبـمب ٍۀە ئبذىطەجحىّۇ جبظاالٔسۇضۇٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ۋەھىَگە جەؼٍىُ ثوٌغبٔالضغب ئبذىطەجحە وۈجۈپ جۇضۇۋاجمبْ ِۇوبپبت ثبٍبْ لىٍىٕىپ‪ ،‬ئەڭ‬ ‫چوڭ ظەپەضٔىڭ ئەثەزىٌ ٔىجبجٍىممب ئېطىفىؿ ئىىۀٍىىي ئىپبزىٍىٕىسۇ ( ‪.) 57‬‬ ‫زۇذبْ‪ ،‬جۀٕەت ۋە جەھۀٕەِگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه جەپؽىٍىٌ جەؼۋىطٌەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ؼۈضىسۇض‪.‬‬ ‫زۇَٔب ھبٍبجىسىٓ ٔبھبٍىحي پەضلٍىك ثوٌغبْ ئبذىطەت ھبٍبجىٕىڭ جەثىئىحىٕىڭ جەلەظظاؼىغب ئبؼبؼەْ‪،‬‬ ‫ئۇ ئبٌەِگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه جەؼۋىطٌەضٔىڭ ِەجبظى ـەوىٍسە ثبٍبْ لىٍىٕغبٍٔىمىٕي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث‬ ‫لىٍّبؼٍىك وېطەن‪ .‬جۆۋۀسىىي وۆپ ئۇچطىّبٍسىغبْ ِەجبظٔىڭ ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىؽي ثوٌغبْ ۋە‬ ‫ھەلىمىحىٕي جەؼەۋۋۇض لىٍغبٔسا ئىٕؽبٕٔىڭ جېٕي لوضلۇٔچحىٓ ـۈضوىٕىسىغبْ ئبٍەجٍەضگە لبضاپ‬ ‫ثبلبٍ​ٍي‪:‬‬

‫إِ اف َشجرَة الازق ِوـ (‪ )43‬طَعاـ ْاْلَثِي ِم (‪َ )44‬كالْمه ِل يػ ْغلِي ِٓت الْبطُ ِ‬ ‫اٖتَ ِمي ِم (‪)46‬‬ ‫وف (‪َ )45‬كغَْل ِي ْ‬ ‫َُ‬ ‫ُ‬ ‫ُْ َ‬ ‫َ​َ‬ ‫ِ‬ ‫إت ِحي ِم (‪ّ )47‬تُا صبوا فَػو َؽ رأْ ِس ِو ِمن َع َذ ِ‬ ‫ُخ ُذوهُ فَ ْ ِ ِ‬ ‫ت الْ َع ِز ُيز‬ ‫اب ْ‬ ‫اٖتَ ِمي ِم (‪ )48‬ذُ ْؽ إِن َ‬ ‫اك أَنْ َ‬ ‫ْ‬ ‫اعتلُوهُ إ َ​َل َس َواء َْ‬ ‫ُ ْ َ‬ ‫الْ َك ِرميُ (‪ )49‬إِ اف َى َذا َما ُكْنػتُ ْم بِ​ِو ُتَْتَػ ُرو َف (‪)52‬‬

‫ظەلمۇَ زەضىري ھەلىمەجەْ گۇٔبھىبضالضٔىڭ جبِىمىسۇض‪ .‬ئۇ ئېطىحىٍگەْ ِىؽحەن (لىعىك) زۇض‪ ،‬ئۇ‬ ‫لوضؼبلالضزا لبٍٕبلؽۇزەن لبٍٕبٍسۇ‪( .‬زوظاذمب ِۇئەوىەي پەضىفحىٍەضگە) « ئۇٔي جۇجۇپ ؼۆضەپ‬ ‫زوظاذٕىڭ ئوجحۇضىؽىغب ئېٍىپ ثېطىڭالض‪ ،‬ئبٔسىٓ ئۇٔىڭ ثېفىغب لبٍٕبلؽۇ لۇٍۇپ ئبظاثالڭالض »‬ ‫زېَىٍىسۇ‪( .‬ئۇٔىڭغب ذبضالؾ ۋە ِەؼرىطە لىٍىؿ ٍۈظىؽىسىٓ) « (ثۇ ئبظاثٕي) جېحىغىٓ‪ ،‬ؼەْ‬ ‫ھەلىمەجەْ ئىعظەجٍىه ئۇٌۇغ ظات ئىسىڭ‪ .‬ثۇ (ئبظاة) ھەلىمەجەْ (ھبٍبت ۋالحىڭالضزا) ؼىٍەض‬ ‫ـەوٍۀگەْ ٔەضؼىسۇض » زېَىٍىسۇ ( ‪.) 50 - 43‬‬ ‫ئەگەض لۇضئبٔسا ھەظىً ئبِىٍي ئىعزىؽەن‪ - 49 ،‬ئبٍەجحىىي جەھۀٕەِگە جبـالٔغبٔالض ھەلمىسە‬ ‫وىٕبٍىٍىه ئېَحىٍغبْ « لېٕي جېحىپ ثبلمىٓ‪ ،‬ؼەْ ھەلىمەجەْ ئىعظەجٍىه ئۇٌۇغ ظات ثوٌؽبڭ‬ ‫وېطەن! » ئىپبزىؽي ئۇٔىڭ ئەڭ جىپىه ِىؽبٌي ثوالالٍسۇ‪ .‬ثۇ‪ ،‬لۇضئبٔسىىي « ھەظىً »گە جېّب‬ ‫ثوالٌىغۇزەن ؼبٔبلٍىك ئبٍەجٍەضزىٓ ثىطى‪ .‬ئۇ وبپىطٔىڭ زۇَٔبزا پەلەت وۇفطى ؼەۋەثٍىه ئۆظىٕي‬ ‫ئىعظەجٍىه زەپ لبضىغبٍٔىمي‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەضٔي پەلەت ئىّبٔي ؼەۋەثٍىه ذبض وۆضگۀٍىىي ئبٍەجحىٓ‬ ‫چىمىپ جۇضىسۇ‪ .‬ئبذىطەت ئىٕؽبٕٔىڭ ھەلىمىٌ لىّ​ّىحي ئوجحۇضىغب چىممبْ ۋە ھەض ٔەضؼىگە ھەلىمي‬ ‫الٍىمىسا ثېطىٍگەْ « ھەق ۋە ھەلىمەت وۈٔي »زۇض‪.‬‬ ‫پۈجۈْ ثۇ ۋەزە ۋە جەھسىسٌەض ثىٍەْ ئۇالضغب الٍىك ثوٌغبٔالض ئبضىؽىسا پەلەت ثىط پەضق ثبض‪ٍ .‬ۀي‪،‬‬ ‫ظاِبْ ( ۋالىث )‪ .‬ھەِّە ۋالحي وەٌگۀسە ھەلىمەجٕي وۆضۈپ ٍېحىسۇ‪:‬‬ ‫« ئۇٔسالحب‪ ،‬ؼۀّۇ وۈجىىٓ‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي ئۇالض وۈجىۈچىسۇض » ( ‪.) 59‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ ؼۆظٌۈن ذىحبة ذبضاوحېطىٕىڭ جىپىه ئۆضٔەوٍىطىسىٓ ثىطؼي‪ .‬ثىط‬ ‫ٔۇجۇلحب ذىحبثٕي جەٌىپ لىالضٌىك ۋە جەؼىطٌىه لىٍغبْ ئبِىً ذىحبثٕىڭ ۋە جۈٍِىٍەضٔىڭ ئېٕىك‬ ‫ثوٌۇـىسۇض‪ .‬جەوطاضالض ۋە جەوىحٍەض ذىحبة لىٍغۇچىٕىڭ ظېھٕىسە ئىع لبٌسۇضۇـٕي ۋە ۋىجسأىٕي‬ ‫ھەضىىەجىە ئۆجىۈظۈـٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضە ِبٔب ثۇ ئبالھىسىٍىىٍىطى ئبضلىٍىك‪ ،‬ھەلىمەجٕىڭ‬ ‫ئەثەزىٌ لىّ​ّىحي ثىٍەْ ثبالغەجٕىڭ ئەزەثىٌ لىّ​ّىحىٕي ئۆظىسە ِۇجەؼؽەٍِەـحۈضگەْ‪ .‬ثۇ‬ ‫ؼەۋەثحىٓ ئبٍەجٍەضزىىي ِۀب ٌەثعىگە لبضىغبٔسا ٔبھبٍىحي چوڭمۇض‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحي ثۇٔىڭ‬

‫‪252‬‬

‫جىپىه ئۆضٔىىي ثوالالٍسۇ‪ .‬ئبٍەجٕىڭ جېىىؽحىٕي ۋە جىطٔبق ئىچىگە ئېٍىٕغبْ ثبٍبٔالضٔي ٔەظەضزىٓ‬ ‫ؼبلىث لىٍغبٔسا ٔېّە زېّەوچي ثوٌغبٍٔىمىٕي ثىٍىؿ جەغ ثوٌغبْ ِۀىؽي ثىٍەْ ثىطٌىىحە وۆضۈپ‬ ‫ثبلبٍ​ٍي‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اه ْم ُم ْرتَِقبُوف‬ ‫ب إِنػ ُ‬ ‫فَ ْارتَق ْ‬

‫« ئۇٔسالحب‪ ،‬ؼۀّۇ ( ٍۇلىطىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ جۀٕەجٕي ) وۈجىىٓ‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ئۇالض‬ ‫(ٍۇلىطىسا جەؼۋىطٌۀگەْ جەھۀٕەٍِىطىٕي ) وۈجىۈچىسۇض » ( ‪.) 59‬‬

‫جبضىيە ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىگە ‪ - 28‬ئبٍەجىە ئبؼبؼەْ « جبؼىَە » زەپ ئىؽىُ لوٍۇٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ وەٌىّە ئىٕؽبٕٔىڭ‬ ‫ئىالھىٌ ِەھىىّىسە جبۋاثىبضٌىممب جبضجىٍىؿ جەضٍبٔىسىىي پەضىفبْ ھبٌىحىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضە‬ ‫لۇضئبٔسىىي ئىالھىٌ ٍبضىٍىؿ ۋە ٍولىٍىؿ ھەلىمىحىٕي ئىپبزىٍەٍسىغبْ ئىؽىُ ٍبوي ؼۈپەت ثىٍەْ‬ ‫ئبجبٌغبْ ‪ 14‬ؼۈضىسىٓ ثىطى‪.‬‬ ‫ؼۈضە ‪ - 18‬ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ ـەضىئەت ؼۈضىؽي زەپّۇ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ؼېٕىّۇ ثۇ ِەؼئۇٌىَەجٕي ( الٍىمىسا ئبزا لىٍىسىغبْ ) ثىط ـەضىئەجىە ئىگە لىٍسۇق » ( ‪.) 18‬‬ ‫ثەظىٍەض ثۇ ؼۈضىٕىڭ « زەھط ؼۈضىؽي » زەپّۇ ئبجبٌغبٍٔىمىٕي ئېَحمبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە « ھب‪ِ ،‬ىُ » ئبئىٍىؽىٕىڭ ‪ - 6‬ؼۈضىؽي ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ظاِبْ ۋە ِەظِۇْ‬ ‫جەھەجحىٓ زۇذبْ ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌۇپ جۇضىسۇ‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي جەضجىپٍەضزە ثۇ ؼۈضە ئەھمبپ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب جىعىٍغبْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ثۇٔىڭسىٓ ؼۈضىٕىڭ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 12‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ثىٍگىٍي ثوٌىسۇ‪ - 14 .‬ئبٍەجٕىڭ‬ ‫ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي ئىجٓ ئبثجبؼمب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ ضىۋاٍەجٕي ؼۈضىٕىڭ ئىچىي‬ ‫ۋە جبـمي ِۇٔبؼىۋىحي ضەت لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ضىۋاٍەت ٍۀە ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ وەٌگەْ ثىط ؼەھىھ ضىۋاٍەجىە‬ ‫ظىث وېٍىسۇ‪ .‬ؼۈضە ِەظِۇْ ۋە ئىچىي جەھەجحىٓ ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبِىٍّۇ ئبٍەجٕىڭ‬ ‫ئۆظ زەۋضىسىٓ ثبـمب ثىط زەۋضزە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي لبضاـٕي ضەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئىالھىٌ ِەھىىّىسە جبۋاثىبضٌىممب جبضجىٍىسىغبٍٔىممب ئىّبٕٔي‪ٍ ،‬ۀي وىفىسە لىٍّىفٍىطىٕىڭ‬ ‫جبۋاثىبضٌىمىٕي ئۈؼحىگە ئبالالٍسىغبْ ثوٌۇـحىٓ ئىجبضەت ثىط ئبڭٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ئىالھىٌ جەضثىَە الھىَەؼي ثوٌغبْ ۋەھىَٕي‪ ،‬ئۇٔىڭ ِۀجەؼىٕي ۋە زېّەوچي ثوٌغبْ‬ ‫ِەلؽىحىٕي جەوىحٍەؾ ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ ( ‪ .) 11 - 1‬ثۇ ثۆٌەوحە ؼوضاٌغبْ جۆۋۀسىىي ؼوئبي‬ ‫وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪:‬‬ ‫« ئۇالض اﷲ ٔي ۋە ئۇٔىڭ ئبٍەجٍىطىٕي لوٍۇپ لبٍؽي ؼۆظگە ئىفىٕىسۇ؟ » ( ‪.) 6‬‬ ‫ِۇـۇٔساق ثىط ئىالھي وبٍىفىحىٓ وېَىٓ جۆۋۀسىىىسەن ثىط ئبظاضٔىڭ وېٍىفي ـۈثھىؽىع‪:‬‬ ‫« ئۆظىٕي ئبٌساپ گۇٔبھمب چۈِگۀٍەضٔىڭ ھەِّىؽىٕىڭ ھبٌىغب ۋاً! » ( ‪.) 7‬‬

‫‪253‬‬

‫ثۇ ذىً وىفىٍەض ئبٌالھ ٔىڭ ؼۆظىٕي پەلەت ئبڭٍىغبٔسەن لىٍىپ‪ ،‬لۇالق ؼبٌّبؼٍىك ثىٍۀال‬ ‫لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ئۇالضٔي ِەؼرىطە لىٍىسۇ ( ‪ .) 9 - 8‬ثۇ ثۆٌەوٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحىٕي ئولۇؾ ـەضت‪.‬‬ ‫لېٕي ثىط ئولۇپ ثبلبٍ​ٍي‪:‬‬

‫اِ‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫اب ِم ْن ِر ْج ٍز أَلِ ٌيم‬ ‫ين َك َف ُروا ِ​ِبَ َ​َيت َرِّب ْم َ​َلُْم َع َذ ٌ‬ ‫َى َذا ُى ًدى َوالذ َ‬

‫« ثۇ (لۇضئبْ ئۇٔىڭغب ئىفۀگەْ ۋە ئۇٔىڭغب ئەگەـىەْ وىفىگە وبِىً) ھىساٍەجحۇض‪ ،‬ضەثجىٕىڭ‬ ‫( وبئىٕبت ۋە ۋەھىٌ لىٍىٕغبْ ) ئبٍەجٍىطىٕي ئىٕىبض لىٍغبٔالض ئەڭ لبجحىك ئبظاثمب زۇچبض ثوٌىسۇ »‬ ‫( ‪.) 11‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ثۆٌەوحە‪ ،‬ئىٕؽبٔالض ھەضگىعِۇ ئۆجەپ ثوالٌّبٍسىغبْ ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ئۆظٌىطى ئۈؼحىسىىي ھەلمي ئەؼىەضجىٍىسۇ‪ .‬زېڭىعالضزىىي وېّىٍەض ئبٌالھ ثەٌگىٍىگەْ لبٔۇْ‬ ‫زائىطىؽىسە ئۈظىسۇ ( ‪ .) 12‬ئبؼّبٔالضزا ۋە ٍەضزە ٍبضىحىٍغبْ ھەِّە ٔەضؼە ئىٕؽبٔالضٔىڭ ئەِطىگە‬ ‫ثوٍؽۇٔسۇضۇٌغبْ ( ‪ .) 13‬ثۇ ٔېّەجٍەضٔىڭ ھەِّىؽىگە جۇظووضٌۇق لىٍىۋاجمبٔالضغب لبضىحب‪،‬‬ ‫ِۇئّىٍٕەضزىٓ ئۇالضغب ِېھطى ‪ -‬ـەپمەت ۋە ئەپۇٔي ئبؼبغ لىٍغبْ ثىط ئۇؼٍۇة ثىٍەْ ِۇئبِىٍە‬ ‫لىٍىفٕىڭ جەٌەپ لىٍىٕىفىٕي‪ ،‬پەلەت ۋە پەلەت ئبٌالھ ٔىڭ چەوؽىع ـەپمەت ۋە ِەضھەِىحي ثىٍەْ‬ ‫ئىعاھٍىغىٍي ثوٌىسۇ ( ‪ٔ .) 14‬ېّە ئۈچۈْ ٍبذفي ِۇئبِىٍە لىٍىؿ وېطەن؟ چۈٔىي‪:‬‬

‫من ع ِمل ِ ِ ِ ِ‬ ‫َساءَ فَػ َعلَْيػ َها ّتُا إِ َ​َل َربِّ ُك ْم تُػ ْر َجعُو َف‬ ‫َْ َ َ َ‬ ‫صاٖتًا فَلنَػ ْفسو َوَم ْن أ َ‬

‫« وىّىي (زۇَٔبزا) ٍبذفي ئىؿ لىٍؽب‪ ،‬ئۇ ئۆظىٕىڭ پبٍسىؽي ئۈچۈْ لىٍىسۇ‪ ،‬وىّىي ٍبِبْ‬ ‫ئىؿ لىٍؽب‪ ،‬ئۇ ئۆظىٕىڭ ظىَىٕي ئۈچۈْ لىٍىسۇ‪ ،‬ئبٔسىٓ وېَىٓ ضەثجىڭالضٔىڭ زەضگبھىغب‬ ‫لبٍحۇضۇٌىؽىٍەض (اﷲ ٍبذفىٍىممب ِۇوبپبت‪ٍ ،‬بِبٍٔىممب جبظا ثېطىسۇ) » ( ‪.) 15‬‬ ‫ثۇ ثۆٌەوحىٓ وېَىٓ ؼۈضىسە ثۀي ئىؽطائىً لىؽؽىؽي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪ ) 17 - 16‬ۋە‬ ‫ٍەھۇزىٍَىفىؿ جەضٍبٔي ثىٍەْ ئبذىطەجىە ئىّبْ ئبضىؽىسىىي جەجۈض جبٔبؼىپٍىك ِۇٔبؼىۋەجىە‬ ‫وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئبغسۇضىسۇ‪ .‬ئبٔسىٓ لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ ِەلؽىحي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪ « :‬ثۇ ( ۋەھىٌ‬ ‫‪ /‬لۇضئبْ ) ئىٕؽبٔىَەت ئۈچۈْ ئىسضان ِۀجەؼىسۇض » ( ‪ .) 20‬ثۇ ِۀجەزىٓ ٍىطاق جۇضغۇچىٕي وۈجۈپ‬ ‫جۇضغبْ ذەجەضٌىه ئبلىۋەت ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫ِ​ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ص ِرهِ ِغ َش َاوةً فَ َم ْن‬ ‫َبلاوُ ا‬ ‫ت َم ِن ااَتَ َذ إِ َ​َلَوُ َى َواهُ َوأ َ‬ ‫أَفَػَرأَيْ َ‬ ‫اَّللُ َعلَى ع ْل ٍم َو َختَ َم َعلَى ٔتَْعو َوقَػ ْلبِو َو َج َع َل َعلَى بَ َ‬ ‫اَّللِ أَفَ َ​َّل تَ َذ اك ُرو َف‬ ‫يَػ ْه ِد ِيو ِم ْن بَػ ْع ِد ا‬

‫« ِبڭب ٔەپؽي ذبھىفٕي ئىالھ لىٍىۋاٌغبْ ۋە اﷲ ( وىفىٕىڭ ئۆظ جبٌٍىفي ثىٍەْ ) ثەٌگىٍىه‬ ‫ھەلىمەجىە ئبؼبؼەْ ئبظزۇضغبْ‪ ،‬لۇٌىمىٕي ۋە لەٌجىٕي پېچەجٍىۋەجىەْ‪ ،‬وۆظىٕي پەضزىٍىگەْ ئبزەِٕي‬ ‫وۆظ ئبٌسىڭغب وەٌحۈضەٌەِؽەْ؟ ئۇٔي اﷲ جىٓ غەٍطى وىُ جوغطا ٍوٌغب ثبـٍىَبالٍسۇ؟ ؼىٍەض (ثۇالضزىٓ)‬ ‫ۋەظ ـ ٔەؼىھەت ئبٌّبِؽىٍەض؟ » ( ‪.) 23‬‬ ‫ِۇـۇٔساق ثىط گۇِطاھٍىمٕىڭ ئۇٌىسا لىٍّىفٍىطىٕىڭ ِەؼئۇٌىَىحىٕي ئۈؼحىگە ئبٌّبؼٍىك ۋە‬ ‫ھېؽبة ثەضِەؼٍىىحىٓ ئىجبضەت گۇِبْ ( ظاْ ) ٍبجّبلحب‪ٍ .‬ۀي « ئبذىطەت ثوٌّىؽب ھەض ٔەضؼە ِۇثبھ‬ ‫» چۈـۀچىؽي ھبوىُ ئوضۇٔسا جۇضىسۇ‪ .‬ثۇٔساق ثىط چۈـۀچىگە ئىگە ثىط وىفي‪ ،‬ئەگەض لبئىسە ‪-‬‬ ‫ٍۇؼۇٔغب ( ـەضىئەجىە ) ئبؼبؼەْ ٍبـىّبؼٍىمٕي ئۆظىگە ِىعاْ لىٍغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئبذىطەجٕي ئىٕىبض‬ ‫لىٍىفٕىّۇ ظېھٕىگە ٍەضٌەـحۈضگەْ ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇٔساق وىفىٍەض ظېھٕىسىىي ئىفٕي ۋۇجۇزلب‬ ‫چىمىطىفٕىڭ ثىطزىٕجىط ٍوٌىٕىڭ ئبذىطەجٕي ئىٕىبض لىٍىؿ ئىىۀٍىىىٕي ثىٍىسۇ‪ .‬لۇضئبْ ِبٔب ثۇ‬ ‫‪254‬‬

‫ئىپحىسائي ئبجىئېعَ ۋە ِبجېطىَبٌىعَ ثوٌغبْ « زەھطى زۇَٔب لبضىفي » ٔىڭ ثۇ پەٌؽەپىؽىٕي ِۇٔساق‬ ‫جەؼۋىطٌەٍسۇ‪:‬‬ ‫ئۇالض (ٍۀي لىَبِەجٕي ئىٕىبض لىٍغۇچىالض)‪ « :‬ھبٍبت زېگەْ پەلەت زۇَٔبزىىي ھبٍبجىّىعزۇض‪،‬‬ ‫ئۆٌىّىع جۈگەٍّىع‪ ،‬زۇَٔبغب پەلەت ثىط لېحىّال وېٍىّىع ‪ /‬جىطىٍىّىع‪ .‬پەلەت ظاِبٕٔىڭ ئۆجۈـي ثىٍەْ‬ ‫ٍوق ثوٌىّىع » زەٍسۇ ( ‪.) 24‬‬ ‫ثۇٔساق چۈـۀچىگە ئىگە ثوٌغبْ ثىط وىفي لوٌىغب وەٌگەْ ھەض لبٔساق ثىط پۇضؼەجحە‬ ‫لىٍّبٍسىغبْ گۇٔبھ‪ ،‬ظۇٌۇَ‪ٍ ،‬ېّەٍسىغبْ ھەق لبالِسۇ؟ ؼۈضىگە ئىؽّي ثېطىٍگەْ ئبٍەت‪ِ ،‬بٔب ثۇ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەت ثىٍەْ ثۇ ٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫َوتَػَرى ُك ال أُام ٍة َجاثِيَةً ُكل أُام ٍة تُ ْد َعى إِ َ​َل كِتَ ِاِبَا الْيَػ ْوَـ َُْتَزْو َف َما ُكْنػتُ ْم تَػ ْع َملُو َف (‪َ )28‬ى َذا كِتَابػُنَا يَػْن ِط ُق‬ ‫َعلَْي ُك ْم َِب ْٖتَِّق إِ اًن ُكناا نَ ْستَػْن ِس ُخ َما ُكْنػتُ ْم تَػ ْع َملُو َف (‪)29‬‬

‫ئۇ وۈٔسە ( لىَبِەجحە ) ھەض ئۈِّەجٕي (لوضلۇٔچٕىڭ لبجحىمٍىمىسىٓ) جىعالٔغبْ ھبٌسا وۆضىؽەْ‪،‬‬ ‫ھەض ئۈِّەت ئۆظىٕىڭ ٔبِە ـ ئەِبٌىٕي ( وۆضۈـىە ) چبلىطىٍىسۇ‪( ،‬ئۇالضغب) « ثۈگۈْ لىٍّىفىڭالضغب‬ ‫ٍبضىفب ِۇوبپبجمب ئېطىفىؽىٍەض ٍبوي جبظاغب ئۇچطاٍؽىٍەض » (زېَىٍىسۇ)‪ .‬ثۇ ثىعٔىڭ وىحبثىّىع (ٍۀي‬ ‫لىٍّىفىڭالض ٍېعىٍغبْ وىحبة) ؼىٍەضگە ھەق ثىٍەْ ؼۆظٌەٍسۇ‪ ،‬ثىع لىٍّىفىڭالضٔي ٍبظزۇضۇپ‬ ‫جۇضغبْ ئىسۇق (ٍۀي پەضىفحىٍەضٔي ئەِەٌٍىطىڭالضٔي ٍېعىپ جۇضۇـمب ثۇٍطۇٍححۇق) ( ‪.) 29-28‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ثۆٌىىىسە ئىالھىٌ ِەھىىّە‪ ،‬ئىالھىٌ ئبزاٌەجٕىڭ جەلەظظاؼي ثوٌغبْ ِۇوبپبت‬ ‫ۋە جبظا ھەلىمىحي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪.) 35 - 30‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍەجٍىطىسە ئىٕؽبٕٔىڭ ثبضٌىمىٕىڭ ئەظىّەجٍىه ئبٌالھ جەضىپىسىٓ ثەذؿ‬ ‫ئېحىٍگۀٍىىي‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئبٌالھ لب لەضظزاض ئىىۀٍىىىسىٓ ئىجبضەت ھەلىمەجٕي ئەؼحىٓ‬ ‫چىمبضِبؼٍىمي ئىّب لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ب الْعالَ ِمي (‪ )36‬ولَو الْ ِك ِ​ِبَيء ِٓت ال اسماو ِ‬ ‫ِ‬ ‫ات َو ْاْل َْر ِ‬ ‫ب ْاْل َْر ِ‬ ‫ض َوُى َو‬ ‫فَلِلا ِو ْ‬ ‫ض َر ِّ َ َ‬ ‫ب ال اس َم َاوات َوَر ِّ‬ ‫اٖتَ ْم ُد َر ِّ‬ ‫َ​َ‬ ‫َُ َُْ‬ ‫اٖتَ ِك ُيم (‪)37‬‬ ‫الْ َع ِز ُيز ْ‬

‫« جىّي ھەِسۇؼبٔب ئبؼّبٔالضٔىڭ‪ ،‬ظېّىٕ​ٕىڭ ۋە ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجي اﷲ لب ذبؼحۇض!‬ ‫ئبؼّبٔالضزىىي ۋە ظېّىٕسىىي ئۇٌۇغٍۇق اﷲ لب ذبؼحۇض‪ ،‬اﷲ غبٌىجحۇض‪ ،‬ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ‬ ‫لىٍغۇچىسۇض » ( ‪.) 37 - 36‬‬

‫ئەھمبف ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە‪ - 21 ،‬ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ « لۇَ جۆپىؽي ‪ /‬ثبضذبٍٔىطى » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ئەھمبف‬ ‫ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ وەٌىّە لۇضئبٔسا پەلەت ِۇـۇ ؼۈضىسىال جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ئەھمبف‪،‬‬ ‫جۇغطاپىَىٍىه ئوضۇْ ٔۇلحىؽىسىٓ ثۈگۈٔىي ٍەِەْ چېگطىؽي ئىچىسىىي ثىط ضاٍؤٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ؼبٔب ثىٍەْ ئۇِّبْ ئبضىؽىغب جبٍالـمبْ ثۇ ضاٍوْ‪ ،‬ئەضەپ ٍېطىُ ئبضىٍىٕىڭ ئەڭ چوڭ ۋە ئەڭ‬ ‫ذەجەضٌىه چۆٌي ثوٌغبْ ضۇثۇي ھبٌي ئبذىطالـمبْ ئۇچىغب جبٍالـمبْ‪ .‬ھىٕسى ئووَبٔۇغ ؼبھىٍي‬

‫‪255‬‬

‫ثىٍەْ پبضاٌٍېً ؼوظۇٌغبْ ثۇ ضاٍوْ ھەزضاِەۋت ( ئۆٌۈن ٍېفىً ) زەپّۇ ئبجىٍىسۇ‪ .‬ئەھمبف جۆپىٍىطى‬ ‫ثىط ظاِبٔالضزا جىٍالضغب زاؼحبْ ئېطەَ ثبغٍىطى جبٍالـمبْ ئبز ِەزۀىَىحي ثبضٌىممب وەٌگەْ ضاٍوْ‬ ‫ئىسى‪ .‬ھۇز پەٍغەِجەض ثۇ لەۋِگە ئەۋەجىٍگەْ‪ٌ ،‬ېىىٓ لەۋِي ئىٕىبض لىٍىفحب چىڭ جۇضغبٔىسى‪.‬‬ ‫ئىٕىبض لىٍىفٕىڭ ئبلىۋىحي ثوٌغبْ ئىجحىّبئىٌ ظاۋاٌٍىك ۋە ئەذاللي ثۆھطاْ ِەظوۇض لەۋِٕي ھەض‬ ‫جەضەپحىٓ لوضـىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئبلىۋەت زەھفەجٍىه ثىط لۇَ ثوضىٕي ثىٍەْ جبضىد ؼەھٕىؽىسىٓ‬ ‫ؼۈپۈضٌۈپ جبـالٔغبٔىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي ثوٌغبْ ئەھمبف لۇَ ثوضىٕي پەٍسا لىٍغبْ لۇَ ثبضذبٍٔىطىٕىّۇ وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫وۈٔىّىعزە ثۇ ِەزۀىَەجٕىڭ ئىعٔبٌىطى ‪ِ 18 - 12‬ېحىط لېٍىٍٕىمحىىي لۇَ ثبضذبٍٔىطىٕىڭ ئبؼحىسىٓ‬ ‫لېعىپ چىمىطىٍسى‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثبضٌىك ھەزىػ ۋە لۇضئبْ ئەزەثىَبجىسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثىطزىٕجىط ئىؽّي ئەھمبفحۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ثەظى ئبٍەجٍىطىٕىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي‬ ‫لبضاـالضٔي ئۀئبَ ؼۈضىؽىسە ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ ئۆٌچەٍِەض ضەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕي زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 12‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض لبجبضىغب جىعىفمب ثوٌىسۇ‪ .‬ؼۈضە‬ ‫ِۇؼھبفحىىي جىعىٍىفي ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپي ثىٍەْ ثىطزەن ثوٌغبْ ٍەجحە ؼۈضىٍىه « ھب‪ِ ،‬ىُ »‬ ‫ئبئىٍىؽىگە جەۋە ؼۈضىٍەضٔىڭ ئبذىطلي ؼۈضىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍ​ٍەضزىىي جەضجىپٍەضزە‬ ‫جبؼىَە ‪ -‬ظاضىَبت ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 32 - 29‬ئبٍەجٍىطىسە جىٕالض ھەلمىسە‬ ‫جوذحبٌغبْ‪ .‬ثۇ ۋەلە جبئىفحىٓ لبٍحىفحب ٍۈظ ثەضگۀىسى‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ جبئىفمب ثبضغبْ ۋالحىٕي‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِۀجەٌەضزە ھىجطەجحىٓ ئۈچ ٍىً ثۇضۇْ ثوٌغبْ زەپ لەٍث لىٍغبْ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 15‬ئبٍىحىٕي ئىؽطا ‪ٌ ،24 – 23‬ولّبْ ‪ 15 - 14‬جە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئبجب ‪ -‬ئبٔب ۋە پەضظۀث‬ ‫ِۇٔبؼىۋىحىگە زائىط جېّىٕىڭ زاۋاِي زېؽەوّۇ ذبجبالـّبٍّىع‪ .‬فەضضا ‪ - 9‬ئبٍەجٕي لۇضەٍفٕىڭ‬ ‫ؼۈٍمەؼث پىالٔي ثىٍەْ ثبغالپ جۇضۇپ چۈـۀسۈضىسۇ‪ .‬ثۇالضٔىڭ ھەِّىؽي ؼۈضىٕىڭ ِەظوۇض‬ ‫ئبئىٍىگە جەۋە ثبـمب ؼۈضىٍەضگە ئوذفبؾ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 12‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي‬ ‫لبضاـٕي وۈچٍۀسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثبـمب لېطىٕساؾ ؼۈضىٍەضگە ئوذفبؾ ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە‪ .‬ؼۈضە‬ ‫ئىالھىٌ جەضثىَە الھىَەؼي ثوٌغبْ ۋەھىَٕىڭ ِۀجەؼي‪ ،‬لىّ​ّىحي ۋە ئۇٔىڭغب ئىّبْ وەٌحۈضۈؾ‬ ‫جېّىؽي ئۈؼحىسە جوذحىٍىسۇ ۋە ۋەھىَٕي ئىٕىبض لىٍغبْ ئەلىٍٕىڭ ذبض ھبٌەجىە چۈـۈپ لبٌغبٍٔىمي‬ ‫ھەلمىسە ئۆضٔەوٍەض ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِۇلبجحبئب ھەضىپٍىطى ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ۋەھىٌ جەوىحٍۀگەْ ھبٌسا ؼۆظ ثبـالٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسىال ٍبضىحىٍىؿ ئىگە ثوٌغبْ ِۀب ۋە ِەلؽەت جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ئەگەض‬ ‫ٍبضىحىٍىفٕىڭ ثىط ِەلؽەت ۋە ِۀىؽي ثوٌّىؽب ھەضلبٔساق ثىط لبٔۇْ‪ ،‬ثەٌگىٍىّە‪ ،‬جەضجىپ‪ ،‬ؼىطٔىڭ‬ ‫لىّ​ّىحي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ئەذالق‪ ،‬زىٓ‪ ،‬ئىّبْ ۋە لبٔۇْ ( ـەضىئەت )الضٔىڭ ِەۋجۇز‬ ‫ثوٌۇـىٕىڭ ئەڭ ئبؼبؼٍىك ؼەۋەثي ِەۋجۇزىَەجٕىڭ ٍبضىحىٍىفىٕىڭ جەلەظظاؼي ثوٌغبْ ِۀب ۋە‬ ‫ِەلؽەجحۇض‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫بو َف‬ ‫ين َك َف ُروا َع اما أُنْذ ُروا ُم ْع ِر ُ‬ ‫َما َخلَ ْقنَا ال اس َم َاوات َو ْاْل َْر َ‬ ‫ض َوَما بَػْيػنَػ ُه َما إاَل َِب ْٖتَِّق َوأ َ‬ ‫َج ٍل ُم َس ًّمى َوالذ َ‬

‫‪256‬‬

‫« ئبؼّبٔالضٔي‪ ،‬ظېّىٕ​ٕي ۋە ئۇالضٔىڭ ئبضىؽىسىىي ٔەضؼىٍەضٔي پەلەت ثىط ِۀب ۋە ِەلؽەت‬ ‫ثىٍەْ ِۇئەٍَەْ ِۇززەجىىچە ِەۋجۇت ثوٌىسىغبْ لىٍىپ ٍبضاجحۇق‪ .‬وبپىطالض ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ‬ ‫ٔەضؼىٍەضزىٓ ٍۈظ ئۆضۈگۈچىسۇض » ( ‪.) 3‬‬ ‫ثۇ ئبضلىٍىك‪ « :‬ئبؼّبٔالض ۋە ظېّىٓ ئىٕؽبْ ئۈچۈْ ٍبضىحىٍسى‪ .‬ئىٕؽبٔالض ئۈچۈْ ٍبضىحىٍغبْ‬ ‫ئبؼّبٔالضٔىڭ ۋە ظېّىٕ​ٕىڭ ثىط ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحي ثوٌىسۇ ‪ٍ -‬ۇ‪ ،‬ثۇالض ثوٍؽۇٔسۇضۇپ ثېطىٍگەْ‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحي ثوٌّبِسۇ؟ »زىٓ ئىجبضەت ثۇ ھەلىمەت جەوىحٍۀگەْ‪ .‬ئەگەض ثۇ‬ ‫ؼوئبٌغبْ ثېطىسىغبْ جبۋاثىڭىع « ئەٌۋەجحە‪ ،‬ثبض » ٍبوي « ثوٌۇـي وېطەن » ثوٌؽب‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ‬ ‫ِۇٔساق ثىط ؼوئبي جۇغۇٌىسۇ‪ « :‬ئۇٔسالحب‪ ،‬ثۇ ِەلؽەجٕي وىُ ثەٌگىٍەٍسۇ؟ »‪ .‬ثبضٌىك زەۋض ۋە ِبوبٔالضزا‬ ‫ٍبـىغبْ‪ٍ ،‬بـبۋاجمبْ ۋە ٍبـبٍسىغبْ ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ ھەِّىؽي ھەلمىسە جوذحىٍىۋاجىّىع‪.‬‬ ‫ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ ھەِّىؽي ھەلمىسە ؼۆظ لىٍىۋاجمبْ ثوٌؽبق‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضىحىٍىفىسىىي ِۀب ۋە‬ ‫ِەلؽىحىٕي ثەٌگىٍگۈچي‪ ،‬ئىٕؽبٔىَەت ئۈؼحىسە ؼۆظ ھەلمي ثوٌغبْ ثىط ظات ثوٌۇـي وېطەن‪ .‬پەلەت‬ ‫ؼۆظ ھەلمي ثوٌغۇچي ثوٌۇـي ٍېحەضٌىه ئەِەغ‪ ،‬ئۇٔىڭ ئىٕؽبٔسا ھەلىمي ۋە ئەجطى ثوٌۇـي‪،‬‬ ‫ثۇٔىڭسىٓ ثىط ِۀپەئەجي ثوٌّبؼٍىمي وېطەن‪ ...‬ئەگەض ثىط ِۀپەئەجي ثوٌىسىغبْ ثوٌؽب‪ِ ،‬ۀب ۋە‬ ‫ِەلؽەجٕي ثەٌگىٍىگۀسە ئۆظ ِۀپەئەجىگە ِبٍىً ثوٌۇپ لېٍىؿ ئېھحىّبٌي ثوٌىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭ ئبجىعٌىمي‬ ‫ثوٌّبؼٍىمي وېطەن‪ ...‬ئەگەض ـۇٔساق ثوٌۇپ لبٌؽب‪ِ ،‬ۀب ۋە ِەلؽەجٕي ثەٌگىٍىگۀسە ئبجىعٌىمىٕي‬ ‫ئبضالـحۇضۇپ لوٍۇـي ِۇِىىٓ‪ .‬ثۇ ئبالھىسىٍىه ئبٌالھ جىٓ ثبـمب ثىطؼىسە ثبضِۇ؟ ٍوق‪ .‬ئۇٔسالحب‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ِۀب ۋە ِەلؽىحىٕي ئبٌالھ جىٓ غەٍطىٕىڭ ثەٌگىٍەـىە ئىٕحىٍىفي ھەززىسىٓ ئبـمبٍٔىك‬ ‫ثوٌىسۇ‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ ِۀب ۋە ِەلؽەجؽىع ثوٌۇپ لېٍىفي ھېچٕەضؼە ثوٌۇؾ ( ٔېگىٍىعَ ‪-‬‬ ‫ِەلؽەجؽىعٌىه‪ٍ ،‬بضىحىٍىؿ لىّ​ّىحىٕي ئىٕىبض لىٍىؿ ) لب ثبـالٍسۇ‪ٍ ،‬بـبـٕىڭ ِۀىؽي‪ ،‬ئەذاللي‬ ‫ِۇئبِىٍىٕىڭ ِەلؽىحي لبٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ئۇٔسالحب‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ِۀب ۋە ِەلؽىحىٕي ئبٌالھ ثەٌگىٍىگۀّۇ؟ ـۇٔساق‪ ،‬ثەٌگىٍىگەْ‪ .‬لەٍەضزە‬ ‫زەپ ؼوضىؽىڭىع‪ِ ،‬بٔب ثۇ ؼوئبٌٕىڭ جبۋاثىٕي ئبٌالھ ۋەھىٌ زەپ وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ۋەھىَٕىڭ‬ ‫ِەلؽىحىٕي ئىٕؽبٕٔىڭ ھىساٍىحي لىٍىپ ثەٌگىٍىگەْ‪ .‬ۋەھىٌ‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ٍېحەوچىٍىىي ۋە‬ ‫ضەھجەضٌىىىسۇض‪ .‬ئەگەض ثۇ ٍوي وۆضؼەجىۈچ ثوٌّىؽب‪ ،‬ئىٕؽبْ ئىٕؽبٔغب لۇي ثوٌىسۇ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔي لۇي‬ ‫لىٍىسۇ‪ ،‬ـەٍئىٍەضگە لۇي ثوٌىسۇ‪ ،‬ئېٍىپ ‪ -‬ؼېحىٍىسۇ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔي ثىط جبۋاضغب ئوذفبؾ ئېٍىپ ‪-‬‬ ‫ؼبجىسۇ‪ .‬ئىٕؽبْ ئىٕؽبٔغب‪ٔ ،‬ەپؽي ذبھىفىغب‪ ،‬غەظەپىە‪ ،‬لوضلۇٔچغب چولۇٔىسۇ‪ .‬ثۇالضٔىڭ ھەِّىؽي‬ ‫ۋەھىٌ جەضىپىسىٓ ـېطىه زەپ ئبجىٍىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي ثۆٌىىي ِبٔب ثۇ ذەجەضگە وىفىٕىڭ‬ ‫زىممىحىٕي ئبغسۇضىسۇ ( ‪.) 7 - 4‬‬ ‫ؼۈضىسە ۋەھىَگە لبضىحىٍغبْ ئېحىطاظالضغب جبۋاة ثېطىٍىسۇ‪ .‬ئبٌسى ثىٍەْ « ثۇ جەؼىط وۈچي‬ ‫ٍۇلىطى ؼېھىطزۇض » زېگەْ ئېحىطاظ جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثوٌۇپ ( ‪ ،) 7‬ثۇٔساق زېگۈچىٍەض ئەؼٍىسە‬ ‫ۋەھىَٕي ئېحىطاپ لىٍغبٔىسى‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ۋەھىٌ ٔبظىً ثوٌغبْ جەِئىَەت ؼۆظٔىڭ وۈچىٕي ٍبذفي‬ ‫ثىٍەجحي ۋە ئېحىطاپ لىالجحي‪ .‬ئۇ زەۋضزە ؼۆظ ؼۀئىحي ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىگە چىممبْ‪ ،‬ؼۆظ ِبھىطٌىطى‬ ‫ثبؾ جبجي لىٍىٕغبْ ۋە ئەڭ وۆپ ٔەپىە ئىگە ثوٌىسىغبٔالض ئىسى‪ .‬ۋەھىَٕي « ؼېھىط » زەپ‬ ‫جۆھّەت لىٍغبٔالض ٍۀە ثىط ضېئبٌٍىمٕي ئېحىطاپ لىٍغبٔىسى‪ٍ ،‬ۀي ۋەھىَٕىڭ ئۆظٌىطىٕي ۋە ثبـمىالضٔي‬ ‫جەٌپ لىٍغبٍٔىك ھەلىمىحي ئىسى‪ٌ .‬ېىىٓ ئۇالض ۋەھىَٕىڭ جەؼىط وۈچىٕي ئىالھىٌ ِۀجەزىٓ‬ ‫وېٍىۋاجىسۇ زەپ ثىٍىفٕىڭ ئوضٔىغب ۋەھىَٕىڭ ٌەثعىسىٓ زەپ لبضىغبٔىسى‪ .‬ئۇالض ۋەھىٌ ئېٍىپ‬ ‫وەٌگەْ ھەلىمەجٕىڭ ئەثەزىٍَىىىگە لبضاـٕىڭ ئوضٔىغب ۋەھىٌ ٌەثعىٕىڭ ثەزىئىٍَىىىگە‬ ‫‪257‬‬

‫لبضىغبٔىسى‪ .‬لىڭغىط لبضىغۇچي ٔەظەض جبـٍىغبْ ٔەضؼىٕي جوغطا ھبٌسا وۆضەٌّەٍسۇ‪ .‬ئۇالضِۇ لىڭغىط‬ ‫لبضىغبٍٔىمحىٓ جوغطا وۆضەٌّىگۀىسى‪.‬‬ ‫« ئۇٔي ِۇھەِّەز جولۇپ چىمحي » ( ‪ ) 8‬زەپ جۆھّەت لىٍغۇچىالضغب ِۇٔساق جبۋاة ثېطىٍگەْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫أَـ يػ ُقولُو َف افْػتػراه قُل إِ ِف افْػتػريػتو فَ َ​َّل ُتَْلِ ُكو َف ِ ِمن اِ‬ ‫يضو َف فِ ِيو َك َفى بِ​ِو‬ ‫اَّلل َشْيػئًا ُى َو أ َْعلَ ُم ِ​ِبَا تُف ُ‬ ‫َ َْ ُ ُ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ​َ ُ ْ‬ ‫ور الارِح ُيم‬ ‫َش ِه ً‬ ‫يدا بَػْي ِ​ِن َوبَػْيػنَ ُك ْم َوُى َو الْغَ ُف ُ‬

‫ٍبوي ئۇالض لۇضئبٕٔي ئۇ (ٍۀي ِۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالَ) ئۆظى جولۇغبْ زېَىفەِسۇ؟ ئېَحمىٕىي‪،‬‬ ‫« ئەگەض ئۇٔي ِەْ جولۇغبْ ثوٌؽبَ‪ ،‬ؼىٍەض ِۀسىٓ اﷲ ٔىڭ ئبظاثىسىٓ ھېچ ٔەضؼىٕي زەپئي‬ ‫لىالٌّبٍؽىٍەض‪ ،‬ؼىٍەضٔىڭ لۇضئبْ جوغطىؽىسىىي جۆھّەجٍىطىڭالضٔي اﷲ ئوثساْ ثىٍىسۇ‪ ،‬اﷲ ِەْ‬ ‫ثىٍەْ ؼىٍەضٔىڭ ئبضاڭالضزا گۇۋاھ ثوٌۇـمب ٍېحەضٌىىحۇض (ٍۀي ِېٕىڭ ضاؼحچىٍ​ٍىمىّغب ۋە ؼىٍەضٔىڭ‬ ‫ٍبٌغبٔچىٍىمىڭالضغب گۇۋاھ ثوٌىسۇ)‪ ،‬اﷲ (جەۋثە لىٍغۇچىٕي) ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ِ( ،‬ۆِىٓ‬ ‫ثۀسىٍىطىگە) ٔبھبٍىحي ِېھطىجبٔسۇض » ( ‪.) 8‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ ضەؼۇٌۇٌالھ ِۇٔساق زېَىفىە ثۇٍطۇٌىسۇ‪:‬‬ ‫ئېَحمىٕىي‪ِ « ،‬ەْ (اﷲ ئىٕؽبٔالضٔي جەۋھىسوە زەۋەت لىٍىؿ ئۈچۈْ ئەۋەجىەْ) جۇٔجي‬ ‫پەٍغەِجەض ئەِەؼّەْ‪ِ ،‬بڭب ۋە ؼىٍەضگە ٔېّە لىٍىٕىسىغبٍٔىمىٕي ئۇلّبٍّەْ‪ِ ،‬ەْ پەلەت ِبڭب ۋەھَي‬ ‫لىٍىٕغبْ ٔەضؼىگىال ئەگىفىّەْ‪ِ ،‬ەْ پەلەت ۋەھىَٕي ـۇ پېحي ٍەجىۈظگۈچي ئوچۇق‬ ‫ئبگبھالٔسۇضغۇچىّەْ » ( ‪.) 9‬‬ ‫ثۇ ِۇـطىىالض « ِبڭب ۋە ؼىٍەضگە ئەجە ٔېّە لىٍىٕىسىغبٍٔىمىٕي ثىٍّەٍّەْ » زېگەْ ثىطؼىٕي‬ ‫پەٍغەِجەض زەپ ئېحىطاپ لىٍّىغبٔىسى‪ .‬ئۇالضٔىڭ پەٍغەِجەضٔي ئېحىطاپ لىٍىفي ئۈچۈْ ئۇٔىڭ‬ ‫وېٍەچەوٕي ثىٍىفي‪ ،‬غەٍىجحىٓ ذەۋەض ثىطىفي‪ٍ ،‬ۈجۈپ وەجىەْ جۆگىؽىٕىڭ ٍېطىٕي زەپ ثىطىفي‪،‬‬ ‫وبضاِەت وۆضؼىحىفي‪ ،‬ثېفىغب وېٍىسىغبْ ئىفالضٔي ٍۈظ ثېطىفحىٓ ثۇضۇْ ئېَحىپ ثىطىفي وېطەن‬ ‫ئىسى‪ .‬ئۇٔحۇِبڭىي‪ ،‬ثۇالضٔي جەٌەپ لىٍغبٔالض ِۇئّىٍٕەض ئەِەغ‪ِ ،‬ۇـطىىالض ئىسى‪ .‬لۇضئبْ ئۇالضٔىڭ‬ ‫ثۇ جەِەٌىطىٕي ٔەظەضگە ئېٍىپّۇ لوٍّبؼحىٓ‪ ،‬زىممىحىٕي ۋەھىَگە ئبغسۇضىسۇ ( ‪ .) 10‬جوغطا ٍوي‬ ‫جۇجمبٔالضغب جۀٕەت ثىٍەْ ذۇـرەۋەض ثېطىسۇ ( ‪.) 12 - 11‬‬ ‫ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثىطگە لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌغبْ جەِئىَەجحە ئبجب ‪ -‬ئبٔب ۋە پەضظۀث ئوجحۇضىؽىسا‬ ‫ئېحىمبز ؼەۋەثىسىٓ ِەٍسأغب وەٌگەْ ثەظى ِەؼىٍ​ٍەضٔي لۇضئبْ ثىعگە ذەۋەضزاض لىٍّبلحب‪ .‬ئۆظىگە‬ ‫ئىّبْ جەۋؼىَە لىٍغبٍٔىمي ئۈچۈْ‪ ،‬ئبجب ‪ -‬ئبٔىؽىغب لوپبٌٍىك ثىٍەْ ِۇئبِىٍە لىٍغبْ پەضظۀث‬ ‫ثۇٔىڭغب ثىط ِىؽبٌىسۇض ( ‪ .) 20 - 15‬ثۇ ثۆٌەن وىفىگە‪ ،‬ئىٕؽبٔىَەجٕي ذۇززى ثىط ئبجب ِېھطى ثىٍەْ‬ ‫ئىّبٔغب زەۋەت لىٍىۋاجمبْ ضەؼۇٌۇٌالھٕي ضەت لىٍىفٕىڭ ٔېّىسېگەْ چوڭ جۇظووضٌۇق ئىىۀٍىىي‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕغبٔسەن جۇٍغۇ ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫ئەلىً ثبٌىغ ثوٌۇؾ ٍېفي ھەِّىّىعگە ِەٌۇَ‪ .‬ثۇ ئىٕؽبٕٔىڭ جەپەوىۇضىٕىڭ جەضەلمىَبجىٕي‬ ‫وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب جۇٍغۇٌىطىٕىڭ ثبٌىغ ثوٌۇـىٕىڭّۇ ِۇئەٍَەْ ٍېفي ثوٌۇپ‪ٍ 40 ،‬بؾ‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ھېػ ‪ -‬جۇٍغۇ جەھەجحىٓ پىفىپ ٍېحىٍگەْ لىطاْ ِەظگىٍي ئىىۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ‬ ‫جۈٍِە ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 15‬ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪:‬‬ ‫« جبوي ئۇ (ثوۋاق ئۆؼۈپ) وۈچ ـ لۇۋۋەجىە جوٌۇپ‪ٍ 40 ،‬بـمب ٍەجىۀسە »‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ھەززىسىٓ ئېفىفٕىڭ لبٔساق لىٍىپ ئۆظىٕي ٍولىحىفمب ئېٍىپ ثبضىسىغبٍٔىمىٕىڭ‬ ‫ئۆضٔەوٍىطى‪ ،‬ھبالن لىٍىٕغبْ ئۆجّۈؾ لەۋٍِەض ِىؽبي وەٌحۈضۈٌۈؾ ئبضلىٍىك ثىطىٍىسۇ‪ .‬ثىط ئبٌالھ لب‬ ‫‪258‬‬

‫ئىجبزەت لىٍىفحىٓ ثبؾ جبضجمبٔالض ٔۇضغۇْ ؼبذحب ئىالھالض ئىجبز لىٍىسىغبْ ذبضٌىممب لبٔساق لىٍىپ‬ ‫ِۇپحىال ثوٌىسىغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪ .) 28 - 21‬ثۇ ؼۈضىگە ئىؽىُ لىٍىپ لوٍۇٌغبْ لىؽؽە ثۇ‬ ‫ثۆٌەوحە ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ٍۀە ۋەھىگە لۇالق ؼبٌغبْ ۋە لۇالق ؼبٌّىغبٔالضٔىڭ پوظىحؽىَىؽي ۋە ئبلىۋىحي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕىسۇ ( ‪ .) 34 - 29‬ۋەھىَگە لۇالق ؼبٌّبً‪ ،‬ئۆِطىٕي ثىىبض ئۆجىۈظۈۋەجىۀٍەض ئۆظ ئۆِطىٕي ئۆظ‬ ‫لوٌي ثىٍەْ لبٔساق لىؽمبضجمبٍٔىمىٕي ( ِۀب جەھەجحىٓ ) ئبذىطەجحە ثىٍىپ ٍىحىسۇ‪ .‬ئۆظ لوٌي ثىٍەْ‬ ‫ِۀىؽىع لىٍىۋەجىەْ ھبٍبت ثەضىىەجؽىع ثىط ھبٍبجحۇض‪ .‬ثۇ ـۇٔساق ثىط ئەھۋاٌىي‪ ،‬ئبذىطەجحە پۈجۈْ‬ ‫ثىط ئۆِطىٕي « پەلەت وۈٔسۈظزە ثىطزەَ جۇضغبٔسەوال » لىؽمب ھېػ لىٍىسۇ ( ‪ .) 35‬ثۇ ئبٍەجٕىڭ‬ ‫ئبذىطى ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي جۈٍِىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە ھبالن لىٍىٕىفحب ئىالھىٌ ـەپمەجٕىڭ ثىط‬ ‫جەجەٌٍىؽي ثوٌغبْ ـۇ ئبگبھالٔسۇضۇؾ ثىٍەْ ؼۆظىٕي ئبذىطالـحۇضىسۇ‪:‬‬ ‫« ِبٔب ثۇ ئبگبھالٔسۇضۇـىّىعزۇض‪ .‬ئۇٔسالحب‪ِ ،‬ەؼئۇٌىَەجؽىعٌىه ثىٍەْ ِۇئبِىٍە لىٍغبْ ثىط‬ ‫لەۋِسىٓ ثبـمىالض ھبالن لىٍىٕبِسۇ؟ » ( ‪.) 35‬‬

‫زارىيبت ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغبْ ئېٍىٕغبْ « وۆجۈضگۈچي‪ ،‬ؼوضىغۇچي » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ‬ ‫« ظاضىَبت » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ وەٌىّە لۇضئبٔسا ثۇ ـەوىٍسە پەلەت ِەظوۇض ؼۈضىسىال جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬جىطِىعى « جبِي »‬ ‫ٔبٍِىك ئەؼىطىسە « ظاضىَبت » ـەوٍىسە‪ ،‬ثۇذبضى « ۋەظ ظاضىَبت » ـەوٍىسە ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثبضٌىك جەضجىپٍەضزە « ھب‪ِ ،‬ىُ » ئبئىٍىؽىٕىڭ ئبذىطلي‬ ‫ؼۈضىؽي ثوٌغبْ ئەھمبف ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬گەضچە ؼۈضىٕىڭ ئىچىي ضېحىّي ۋە‬ ‫ئبٍەجٍەضٔىڭ لىؽمب ثوٌۇـي جۇٔجي جەضجىپٍەضزە جىعىٍغبْ ئوضۇٔسىٓ جېرىّۇ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ؼۈضىٍەض لبجبضىغب جىعىٍىفي وېطەوٍىىىسەن جۇٍغۇ پەٍسا لىٍؽىّۇ‪ ،‬پەلەت ثۇ ٍىپ ئۇچىغب جبٍىٕىپال‬ ‫ِەظوۇض ؼۈضىٕي ثبـمب ثىط ئوضۇٔغب جىعىفٕىڭ جوغطا ثوٌىسىغبٍٔىمىٕي ِۇۋاپىك زەپ لبضىّبٍّىع‪.‬‬ ‫ثىعٔىڭچە ثۇ ؼۈضە ھىجطەجحىٓ ثىط ئبظ ئەۋۋەي‪ٍ ،‬ۀي ٔۇثۇۋۋەجٕىڭ ‪ٍ - 12‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب‬ ‫وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئىٕؽبْ ۋە ئۇٔي ئوضاپ جۇضغبْ جەثىئەت‪ ،‬ئېىوٌوگىَىٍىه ؼىؽحېّىٕىڭ ِۀب ۋە ِەلؽەجحىٓ‬ ‫ذبٌىٌ ئەِەؼٍىىىٕي ئبؼبؼىٌ جېّب لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبٔب جېّب ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسا ( ‪،7 ،4 - 1‬‬ ‫‪ ) 22 - 20‬ۋە ثوٌۇپّۇ ‪ 56‬ۋە ‪ - 57‬ئبٍەجٍىطىسە ضوـەْ ھبٌسا گەۋزىٍۀسۈضۈٌگەْ‪ .‬ثۇ ئبٔب جېّىٕي‬ ‫چۆضىسىگەْ ھبٌسا لبٍحىسىٓ جىطىٍىؿ ۋە ئىالھىٌ ِەھىىّە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ( ‪.) 14 - 8 ،6 - 5‬‬ ‫لبٍحىسىٓ جىطىٍىؿ ھەلىمىحي وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسىغبْ ئۆضٔەن ثىٍەْ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫إِناوُ َٖتَ ٌّق ِمثْ َل َما أَنا ُك ْم تَػْن ِط ُقو َف‬

‫« ؼىٍەضگە ۋەزە لىٍىٕغبْ ٔەضؼە ئۆظۈڭالضٔىڭ ؼۆظٌەؾ لبثىٍىَىحىگە ئىگە ثوٌغىٕىڭالضزەوال‬ ‫ھەلحۇض » ( ‪.) 23‬‬

‫‪259‬‬

‫ؼۈضە وىّگە ‪ٔ /‬ېّىگە لبضىحىٍغبٍٔىمي ٔبِەٌۇَ ثوٌغبْ ؼۈپەجٍەض ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىسىٓ‬ ‫ثبـمب ؼبففبت‪ِ ،‬ۇضؼەالت‪ ،‬ئبزىَبت ۋە ٔبظىئبت ؼۈضىٍىطىّۇ ئوذفبـال ئىگىؽي ٔبِەٌۇَ ثوٌغبْ‬ ‫ؼۈپەجٍەض ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ِەظوۇض ٔبِەٌۇَ ـەٍئي ئۆٌىّبالض ئبضىؽىسا ِۇٔبظىطە جېّىؽي‬ ‫ثوٌغبْ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ ثۇ ھەلحە ؼەھىھ ثىط ئىعاھبت ٍېحىپ وەٌّىگەْ‪ .‬ثىعٔىڭچە ثۇ ٔبِەٌۇَ ئىگە‬ ‫ثىۋاؼحە ٍبوي ئىّب ٍوٌي ثىٍەْ ۋەھىَٕي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضىسىّۇ ۋەھىٌ ئىّب لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە وەؼىىٓ ثىط جىً ئۇؼٍۇثي ئىفٍىحىٍگەْ‪ .‬ثۇ جىً ئىٕىبض لىٍغۇچي ِۇھبجبثالض ثىٍەْ‬ ‫ِۇئّىٍٕەض ئبضىؽىسىىي ثبضٌىك ِۇٔبؼىۋەجٍەضٔىڭ ئۈظۈپ جبـالٔغبٍٔىمىسىٓ ذەۋەض ثەضِەوحە‪:‬‬ ‫وبظظاپالضغب ٌۀەت ثوٌؽۇٔىي‪ ،‬ئۇالض جبھبٌەجىە چۆِگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۆظىٕىڭ ثۇ ھبٌىسىٓ‬ ‫ثىرەۋەضزۇض‪ .‬ئۇالض‪ « :‬لىَبِەت لبچبْ ثوٌىسۇ؟ » زەپ ؼوضاٍسۇ ( ‪.) 12 - 10‬‬ ‫ھەض پەٍغەِجەضگە ئوذفبؾ ضەؼۇٌۇٌالھّۇ ئىٕؽبٔالضٔي ئبذىطەجىە ئىّبْ ئېَحىفمب چبلىطغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ چبلىطىممب ئېحىطاظ لىٍغبٔالضغب ۋەھىٌ جبۋاة ثەضگۀىسى‪ .‬ؼۈضىسە ثۇ ھەلىمەت ئۆجّۈـحە‬ ‫ئىٕىبض لىٍغبْ لەۋٍِەضٔىڭ ھبالوىحي ثىٍەْ لبٍحىسىٓ جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ؼەۋەثحىٓ ٌۇت‬ ‫لەۋِىٕىڭ ھبالوىحي ئبؼبؼىسا ھەظضىحي ئىجطاھىُ لىؽؽىؽي ۋە پىطئەۋْ لوـۇٔىٕىڭ ھبالن ثوٌۇـي‬ ‫ِۇٔبؼىۋىحي ثىٍەْ ھەظضىحي ِۇؼب لىؽؽىؽي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ئبز‪ ،‬ؼەِۇز ۋە ٔۇھ‬ ‫لەۋٍِىطىٕىڭ ھبالوىحىّۇ ثۇ جېّب ئبؼبؼىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە‪ ،‬ئۆظ ضېئبٌٍىمىسىٓ لېچىفمب ئوضۇٔغبٔالضغب لەٍەضگە لېچىؿ وېطەوٍىىي ھەلمىسە ئېٕىك‬ ‫ِۀعىً وۆضؼىحىپ ثېطىٍگەْ‪:‬‬

‫فَِفروا إِ َ​َل اِ‬ ‫اَّلل‬

‫« اﷲ جەضەپىە لېچىڭالض » ( ‪.) 50‬‬ ‫ئىٕؽبْ ئۆظىٕي ئېٍىپ لبچبٌّبٍسىغبْ ثۇ لېچىفٕي ثىط پبٔبگبھمب ئبٍالٔسۇضِبلچي ثوٌؽب‪ ،‬پەلەت‬ ‫ئبٌالھ لب ئىجبزەت لىٍىفي ۋە ئىجبزەجٕي پۈجۈْ ھبٍبجىٕىڭ ِەضوىعىگە لوٍۇـي وېطەن‪:‬‬

‫وما خلَ ْقت ِْ‬ ‫اْلنْس إِاَل لِيػعب ُد ِ‬ ‫وف‬ ‫َ​َ َ ُ‬ ‫إت ان َو ِْ َ َ ْ ُ‬

‫« جىٕالضٔي‪ ،‬ئىٕؽبْ ( ئىطازىٍىه ِەذٍۇق )الضٔي پەلەت ِبڭب ئىجبزەت لىٍىؿ ئۈچۈٔال ٍبضاجحىُ‬ ‫» ( ‪.) 56‬‬ ‫ٍۀي ثبضٌىك وۆظ ثىٍەْ وۆضگىٍي ثوٌىسىغبْ ۋە وۆضگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ھەض لبٔساق ثىط‬ ‫ئىطازىٍىه ِەذٍۇق ِۇئەٍَەْ ٍبضىحىٍىؿ ِۀب ۋە ِەلؽىحىسىٓ ذبٌىٌ ھبٌسا ٍبضىحىٍّىغبْ‪ .‬جبـمي‬ ‫زۇَٔبٔىڭ ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ثۆٌىىىّۇ ثبـٍىٕىؿ ثۆٌىىي‬ ‫ثىٍەْ ِبؼالـمبْ ھبٌسا ئبذىطالـمبْ‪ .‬وىطىؿ ثۆٌىىىسىىي ئبٍەجٍەض جبٍٔىك جەؼۋىط ئۇؼٍۇثي ثىٍەْ‬ ‫وىفىٕىڭ ظېھٕىسە چوڭمۇض ئوضۇْ ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ وىفىٕي ھەٍطاْ لبٌسۇضىسىغبْ ثبالغىحي‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ وىحبثالضغب ؼىغّبٍسىغبْ‬ ‫ھەلىمەجٍەضٔي جۈٍِىٍەضگە لبٔساق ؼىغسۇضغبٍٔىمىٕىڭ جىپىه ئۆضٔەوٍىطىٕي ئۆظىسە‬ ‫ِۇجەؼؽەٍِەـحۈضگەْ‪ .‬ثىط ثۆٌەوٕىڭ ئۆظىسىال ثىط لبٔچە ۋاؼحىٕي وۆضەٌەٍّىع‪ٍ .‬ۀي ئەلٍي ھۆوۈَ‪،‬‬ ‫ٍېغىٕچبلالؾ ۋە ؼېٍىفحۇضۇؾ؛ جەوٍىپ‪ ،‬جەـۋىك‪ ،‬جەِؽىً‪ ،‬جەھسىس‪ ،‬ئۇضغۇجۇؾ‪ ،‬ئەٍىجٍەؾ‪،‬‬ ‫ذۇـرەۋەض ثىطىؿ‪ ،‬جەلسىطٌەؾ‪ ،‬جەثطىىٍەؾ‪ ،‬زاضىحّىالؾ‪ ،‬ئىعاھالؾ‪ ،‬جەھٍىً‪ ،‬جەپؽىٍي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىؿ‪ ،‬ـەضھىٍَەؾ لبجبضٌىك ئۇؼٍۇثالضٔىڭ ھەِّىؽىٕي ئىفٍىحىسۇ‪ .‬ثىطىٕچي ثۆٌەن ثۇٔىڭغب‬ ‫ئۆضٔەن ثوالالٍسۇ‪.‬‬ ‫‪260‬‬

‫رۇو ضۈرىطي‬ ‫ضىُ ‪ -‬پبضغ ئىّپېطىَىؽي ئوجحۇضىؽىسا ٍۈظ ثېطىۋاجمبْ ٔوپۇظ زائىطىؽي جبٌىفىؿ ئۇضۇـىٕىڭ‬ ‫ئبلىۋىحىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِۆجىعىۋى ثىط ذەۋەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثىطىٕچي ئبٍىحىىە ئبؼبؼەْ ؼۈضىگە‬ ‫« ضۇَ » ئىؽّي ثېطىٍگەْ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبْ ثىط ضىۋاٍەجىە ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ زەۋضىسىال «‬ ‫ضۇَ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ( جىطِىعى‪ ،‬جەپؽىط‪.) 3190 ،‬‬ ‫ؼۈضە ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔي جېّىؽي ۋە ئۇؼٍۇثي جەؼحىمالٍسۇ‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ثبضٌىك جەضجىپٍەضزە ئىٕفىمبق ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ثەظەضگبْ ‪ 26 - 1‬ئبضىؽىسىىي ئبٍەجٍەضٔي پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪ٍ - 6‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ زەپ لبضىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 18 - 17‬ئبٍىحي ثۇ لبضاـٕي وۈچٍۀسۈضىسۇ‪ٍ .‬ۀە ھەظضىحي ئەثۇ ثەوطىٕىڭ ِەوىىٍىه‬ ‫ِۇـطىىالض ثىٍەْ ـەضلي ضىّٕىڭ وىؽطا زۆٌىحىٕي ھبِبْ ِەغٍۇپ لىٍىسىغبٍٔىمي ھەلمىسە زو‬ ‫جىىىۀٍىىي ھەلمىسىىي ضىۋاٍەجٍەضِۇ ثۇ لبضاـٕي وۈچٍۀسۈضىسۇ ( جىطِىعى‪ ،‬جەپؽىط‪.) 3190 ،‬‬ ‫ثۇ ٍىپ ئۇچٍىطىغب ئبؼبؼەْ ؼۈضىٕي ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 8‬ىٍىغب جىعىفمب ثوٌىسۇ‪ .‬چۈٔىي ضۇَ‬ ‫ؼۈضىؽي زەؼٍەپىي جەضجىپٍەضزە ئىٕفىمبق ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ‬ ‫ٍىٍىٕي ؼۈضىسىىي ثىۋاؼحە ٍبوي ۋاؼحىٍىك ئىّبالض‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي‪ ،‬ذوـٕب ؼۈضىٍەض‪ ،‬ؼىَەض‬ ‫ضىۋاٍەجٍىطى ۋە زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي جەضجىپٍەضزىىي ئوضٔي لبجبضٌىمالضغب ئبؼبؼەْ پەضەظ لىٍغىٍي‬ ‫ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ٍىپ ئۇچٍىطىغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ئوضٔي زەۋەجٕىڭ ‪ٍ - 8‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ئىٕفىمبق ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جوغطا وەٌّەوحە‪.‬‬ ‫ٌېىىٓ‪ ،‬ثۇ پەضەظٌەضٔي ئۀىەثۇت ؼۈضىؽي ضەت لىٍّبلحب‪ .‬ئۀىەثۇت ؼۈضىؽي زەؼٍەپىي‬ ‫جەضجىپٍەضٔىڭ ھەِّىؽىسە ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ئۀىەثۇت ؼۈضىؽي ِەوىىسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض ئىچىسە ئبضلىسىٓ ؼبٔىغبٔسا ئىىىىٕچي ؼۈضە‪ٍ .‬ۀي پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪ٍ - 13‬ىٍىغب‬ ‫ئبئىث ؼۈضىسۇض‪ .‬ئەگەض ضۇَ ؼۈضىؽىٕي ئۆظىسىٓ ئىٍگىطىىي ؼۈضىگە ٔىؽجەت ثەضؼەن‪،‬‬ ‫پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪ٍ - 8‬ىٍىغب؛ ئۆظىسىٓ وېَىٕىي ؼۈضىگە ٔىؽجەت ثەضؼەن‪ٍ - 13 ،‬ىٍىغب جىعىفمب‬ ‫جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬جۇٔجي جەضجىپٍەضزە ثىط ِەؼىٍە ثبض‪ .‬ئبٌالھۇئبٌەَ‪ ،‬ثۇ ِەؼىٍە‬ ‫ضۇَ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب ئۀىەثۇت ؼۈضىؽىٕىڭ جىعىٍىفىسۇض‪ .‬چۈٔىي ئۀىەثۇت ؼۈضىؽىٕىڭ ئۇ‬ ‫ٍەضگە جىعىٍىفي جوغطا ئەِەغ‪ ،‬ثۇ ئېٕىك‪ .‬زەؼٍەپىي جەضجىپٍەضزە ثېطىٍگەْ ٍۇلىطىمي ٍىپ ئۇچىغب‬ ‫ئبؼبؼەْ ؼېٍىفحۇضِب ٍوٌي ثىٍەْ جىعىٍغبْ جەضجىپىّىعزە ثۇ ؼۈضىسىٓ وېَىٓ ئۀىەثۇت ئەِەغ‪،‬‬ ‫ٔەًِ ؼۈضىؽي وەٌّەوحە‪ .‬ثۇٔي ھەض ئىىىي ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي جەؼحىمٍىّبلحب‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ؼۈضىٕي‬ ‫ذوـٕب ؼۈضىٍىطى ثوٌغبْ ئىٕفىمبق ۋە ٔەًِ ؼۈضىٍىطى ثىٍەْ ثىطگە پەٍغەِجەضٌىىٕىڭ ‪ٍ - 8‬ىٍىغب‬ ‫جىعىفمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە غەٍجحىٓ ‪ /‬وېٍەچەوحىٓ ثىط ذەۋەض ثېطىؿ ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ذەۋەض ئۆظ زەۋضىسىىي‬ ‫ئىىىي زۇَٔبۋى چوڭ وۈچٕىڭ وۈچ ؼىٕىفىؿ وۆضىفىٕىڭ لبٔساق ٔەجىجە ثىٍەْ‬ ‫ئبذىطٌىفىسىغبٍٔىمىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئىسى‪.‬‬ ‫‪261‬‬

‫ثۇ وۈچٍەض ھىطالٍىػ ھۆوۈِساضٌىمىسىىي ضىُ ۋە ‪ -1‬ذۇؼطەۋ ھۆوۈِساضٌىمىسىىي پبضغ زۆٌىحي‬ ‫ئىسى‪ .‬ثىط ئەؼىطزىٓ ثۇٍبْ ثىط ‪ -‬ثىطىٕىڭ ٔوپۇظ زائىطىؽىگە وۆظ جىىىپ وەٌگەْ ثۇ ئىىىي وۈچ‬ ‫وەؼىىٓ ثىط ٔەجىجىگە ئېطىفەٌّەً وەٌگۀىسى‪ .‬زەي ثۇ ِەظگىٍسە پبضؼالض ضىٍّىمالض ئىچىسىىي‬ ‫ئىچىي ٔىعاالضزىٓ پبٍسىٍىٕىپ ھۇجۇِغب ئۆجىسۇ ۋە ئبٌسىغب چىممبْ ھەِّە ٔەضؼىٕي ٍەض ثىٍەْ‬ ‫ٍەوؽبْ لىٍىۋېحىسۇ‪ .‬پبضغ لوـۇٔي ِىالزى ‪ٍ - 613‬ىٍي ؼۈضىَە ( ـبَ )ٔي ضىٍّىمالضزىٓ‬ ‫جبضجىۋاٌىسۇ‪ٍ - 614 .‬ىٍي پەٌەؼحىٓ ( لۇززۇغ )ٔي‪ٍ - 616 - 615 ،‬ىٍىسا ضىّغب لبضاـٍىك ثوٌغبْ‬ ‫ِىؽىط زۆٌىحىٕي ضىُ ئىّپېطىَىؽىسىٓ جبضجىۋاٌىسۇ‪ .‬ثۇ پبضغ ئېمىٕىسا ئبٔبزوٌۇِۇ ثبـحىٓ ئبٍبغ‬ ‫پبضؼالضٔىڭ لوٌىغب ئۆجىسۇ‪ .‬ھەجحب ضىّٕىڭ پبٍحەذحي وؤؽحبٔحىٕپوٌىػ ( ئىؽحبٔجۇي ) پبضؼالض‬ ‫جەضىپىسىٓ ِۇھبؼىطىگە ئېٍىٕىپ‪ ،‬پبضؼالض ضىُ ئىّپېطىَىؽىٕىڭ ِەضوىعىگىچە لىؽحبپ وەٌگۀىسى‪.‬‬ ‫ضىُ ئىّپېطىَىؽي ٍىمىٍىپ لبٌغۇزەن ھبٌغب وېٍىپ لبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئىّپېطاجوض ھىطالٍىػ‬ ‫وؤؽحبٔحىٕپوٌىؽحىٓ لبضجبجبغب لبچّبلچي ثوٌىسۇ‪ِ .‬ۇـۇٔساق ئېغىط ئەھۋاٌسا لبٌغبْ ضىُ‪ ،‬پبضؼالض‬ ‫ثىٍەْ ذوضٌۇلمب جوٌغبْ ثىط لبجبض ؼۈٌھىٍەضٔي جۈظىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈٌىھ ـەضجٍىطى ئىچىسە ذوضٌىغۇچي‬ ‫ـەضجٍەض لەؼحەْ لوـۇٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬پبضغ ھۆوۈِساضى ‪ -1‬ذۇؼطەۋ‪ ،‬ضىُ ھۆوۈِساضىٕي ذبضالؾ‬ ‫ئۈچۈْ ئۇٔي ئوجمب چولۇٔۇـمب ثۇٍطۇٍسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ذەۋەضٌەض ِەوىىگە ٍېحىپ وەٌگۀسە ِۇـطىىالض ذۇـبي ثوٌغبْ‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەضٔىڭ وۆڭٍي غەؾ‬ ‫ثوٌغبٔىسى‪ .‬چۈٔىي ِۇـطىىالض ئۆظٌىطىٕي ِەجۇؼي وىؽطاغب ٍېمىٓ زەپ ثىٍەجحي‪ِ .‬ۇئّىٍٕەض ثىط‬ ‫وىحبة ئەھٍي ثوٌغبْ ذىطىؽحىَبْ ئېحىمبزىغب ئىگە ھىطالٍىؽٕىڭ جەضىپىٕي جۇجمبٔىسى‪.‬‬ ‫ِەوىە ِۇـطىىالضٔىڭ پبضؼالض جەضىپىسە جۇضۇـىٕىڭ ئبضلب وۆضۈٔۈـىسە‪ِ ،‬ەوىىسىىي ؼىَبؼىٌ‬ ‫ٔوپۇظ جبٌىفىؿ وۆضىفي ٍبجّبلحب ئىسى‪ِ .‬ەوىىسىىي لەثىٍىٍەض ِۇجبٍَىجىٓ ۋە ھەٌىف زەپ ثىط ‪-‬‬ ‫ثىطىگە ضەلىپ ئىىىي جەضەپىە ئبٍطىٍغبٔىسى‪ .‬ئۇِەٍَە ئوغۇٌٍىطى ۋە ِەھعۇَ ئوغۇٌٍىطىسىٓ ئىجبضەت‬ ‫جەثەضۇت ( لەثىھ‪ ،‬ۋەھفي ) لەثىٍىٍەضزىٓ جەضوىپ جبپمبْ ِۇجەٍَىجىٓ گۇضۇپپىؽي پبضؼالض ثىٍەْ‬ ‫ئىححىپبلساؾ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۀي ھبـىُ ۋە ثۀي ئبزىٌ لبجبضٌىك ٔىؽجەجەْ ئبجىع لەثىٍىٍەضزىٓ‬ ‫جەـىىٍ​ٍۀگەْ ھەٌىف گۇضۇپپىؽي ضىُ ۋە ئۇٔىڭ ضاٍؤسىىي ئىححىپبلسىفي ثوٌغبْ ھەثەؾ ذبٍٔىمي‬ ‫جەضەپحە جۇضغبٔىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسا ئىّب لىٍىٕغبْ جبضىري ئبضلب وۆضۈٔۈؾ ٍۇلىطىسا ثبٍبْ لىٍىپ‬ ‫ئۆجۈٌگۀسەن ئىسى‪.‬‬ ‫ضۇَ ؼۈضىؽي‪ِ ،‬ەزۀىَەجٍەضٔىڭ لىَبِىحىگە ئىّب لىٍغبْ ھبٌسا ثبـٍىٕىسۇ ۋە وبئىٕبت لىَبِىحي‬ ‫ثىٍەْ ئبذىطٌىفىسۇ‪.‬‬ ‫ِۇلبجحبئب ھەضىپٍىطىسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ئبٍەت وېٍەچەن ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۇ ذەۋەضٔي‬ ‫ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ض وىم ِمن بػع ِد َغلَبِ ِهم سيػ ْغلِبو َف (‪ِٓ )3‬ت بِ ْ ِ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ي ِاَّللِ ْاْل َْم ُر ِم ْن‬ ‫ض ِع سن َ‬ ‫وـ (‪ِٓ )2‬ت أ َْد َ​َ ْاْل َْر ِ َ ُ ْ ْ َ ْ‬ ‫غُلبَت الر ُ‬ ‫ْ َ​َ ُ‬ ‫قَػبل وِمن بػع ُد ويػومئِ ٍذ يػ ْفرح الْمؤِمنُو َف (‪ )4‬بِنَص ِر اِ‬ ‫ص ُر َم ْن يَ َشاءُ َوُى َو الْ َع ِز ُيز الارِح ُيم (‪)5‬‬ ‫ْ ُ َ ْ َ ْ َ​َْ َ َ َ ُ ُ ْ‬ ‫ْ‬ ‫اَّلل يَػْن ُ‬

‫« ضۇٍِۇلالض ٍېمىٓ ثىط جبٍسا ٍېڭىٍسى‪ ،‬ئۇالض ٍېڭىٍگۀسىٓ وېَىٓ ثىط لبٔچە ٍىً ئىچىسە‬ ‫ٍېڭىسۇ‪ ،‬ئىٍگىطى ۋە وېَىٓ ھەِّە ئىؿ اﷲ ٔىڭ ثبـمۇضۇـىسىسۇض‪ ،‬ثۇ وۈٔسە ِۇئّىٍٕەض اﷲ ٔىڭ‬ ‫ثەضگەْ ٍبضزىّي ثىٍەْ ذۇـبي ثوٌىسۇ‪ ،‬اﷲ ذبٌىغبْ وىفىگە ٍبضزەَ ثېطىسۇ‪ ،‬اﷲ غبٌىجحۇض‪،‬‬ ‫(ِۇئّىٍٕەضگە) ٔبھبٍىحي ِېھطىجبٔسۇض » ( ‪2‬ـ‪.) 5‬‬ ‫‪262‬‬

‫ثۇ ئبٍەت ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالىححب‪ ،‬پبضغ لوـۇٔي پۈجۈْ ضىُ زۆٌىحىٕي ثبـحىٓ ئبٍبغ جبالْ ‪ -‬جبضاج‬ ‫لىٍغبْ ۋە ئۇٔىڭ پبٍحەذحىگە ٍېمىٕالپ وەٌگۀىسى‪ .‬ثۇٔساق ثىط ئەھۋاٌسا ضىٍّىمالضٔىڭ غبٌىپ‬ ‫وېٍىسىغبٍٔىمىٕي ئىٍگىطى ؼۈضۈـٕىڭ ھېچمبٔساق ِۀحىمىٍىك ثىط ئىعاھبجي ٍوق ثوٌۇپ‪ ،‬ثەـەضى‬ ‫چۈـۀچە ۋە ضېئبٌٍىك ضىٍّىمالضٔىڭ ئوضٔىسىٓ لبٍحب جۇضاٌّبٍسىغبٍٔىمىٕي وۆضؼەجّەوحە ئىسى‪.‬‬ ‫ٌېىىٓ ۋەھىٌ ثۇ چوڭ ذەۋەضٔي ثەضگەْ ۋە ؼۈضىسە في ثىسى ـىٕىٓ ( ئۈچ ‪ -‬جولمۇظ ٍىً ئبضىؽىسا )‬ ‫زېگۀىسى‪ .‬زەضۋەلە‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ ثىفبضىحي ئىٕؽبْ جەذّىٍٕىطىٕي پۈجۈٍٔەً ئبؼحىٓ ‪ -‬ئۈؼحىٓ‬ ‫لىٍغبْ ھبٌسا ضېئبٌٍىممب ئبٍالٔغبٔىسى‪ .‬ضىُ لوـۇٔي ِىالزى ‪ٍ - 624‬ىٍي پبضغ زىٕي جۇغۇٌغبْ‬ ‫ـەھەضزە ( ئەظەضثەٍجبٔسا ) پبضغ لوـۇٔىٕي ئېغىط جبالپەجىە ئۇچطاجحي ۋە ِەجۇؼي ئىجبزەجربٍٔىطىٕي‬ ‫ٍەض ثىٍەْ ٍەوؽبْ لىٍسى‪ .‬ـۇٔىڭسىٓ ثبـالپ ضىُ ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب غەٌجە لىٍىفمب ثبـٍىسى‪ .‬ثەزىط‬ ‫غبظىحي ثىٍەْ ئوذفبؾ ثىط جبضىرمب جوغطا وەٌگەْ ( ‪ٔ ) 627‬ىٕوۋا ( ثبغسات ئەجطاپي ) ئۇضۇـىسا ضىُ‬ ‫لوـۇٔي پبضؼالضغب ئەجەٌٍىه ثىط ظەضثە ثەضزى‪ٍ - 628 .‬ىٍي پبضغ ئىّپېطىَىؽىٕىڭ پبٍحەذحي‬ ‫لوٌسىٓ وەجحي‪ - 1 .‬ذۇؼطەۋ جەذث جبٌىفىؿ وۆضىفي ٔەجىجىؽىسە جەذححىٓ چۈـۈضۈٌسى ۋە ‪18‬‬ ‫ئوغٍي لەجٍي لىٍىٕىپ‪ ،‬ئۆظى ظىٕسأسا ئۆٌسى‪ .‬لۇضئبْ وېٍەچەوحىٓ ئبٌسىٓ ثەضگەْ ذەۋەض ِبٔب‬ ‫ِۇـۇٔساق ضېئبٌٍىممب ئبٍالٔسى‪ .‬ثۇ ئبٌالھ ٔىڭ ۋەزىؽي ئىسى‪:‬‬

‫ااس َ​َل يػعلَمو َف (‪ )6‬يػعلَمو َف ظَ ِ‬ ‫وع َد اِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اٖتَيَاةِ الدنْػيَا َوُى ْم‬ ‫اىًرا ِم َن ْ‬ ‫ف ا‬ ‫َْ‬ ‫اَّلل َ​َل ُِيْل ُ‬ ‫َْ ُ‬ ‫اَّللُ َو ْع َدهُ َولَك ان أَ ْكثَػَر الن ِ َ ْ ُ‬ ‫َع ِن ْاْلَ ِخَرةِ ُى ْم َغافِلُو َف (‪)7‬‬

‫« اﷲ (ئۇالضٔي غبٌىت لىٍىسىغبٍٔىمىٕي) ۋەزە لىٍسى‪ .‬اﷲ ۋەزىؽىگە ذىالپٍىك لىٍّبٍسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ‬ ‫وىفىٍەضٔىڭ جوٌىؽي (ثۇٔي) ثىٍّەٍسۇ‪ .‬ئۇالض پەلەت ھبٍبجىٌ زۇَٔبٔىڭ جبـمي وۆضۈٔۈـىٕىال ثىٍىسۇ‪،‬‬ ‫ئۇالض وۆضۈّٔەغ ثبلي ئبٌەِسىىي ھبٍبجحىٓ غبپىٍسۇض » ( ‪.) 7 - 6‬‬ ‫ؼۈضە ثۇ ٔۇلحىسىٓ ثبـالپ ِۇھبجبثٕىڭ ئەڭ ذبض لىٍغۇچي ۋە ئەڭ ٍېمىٓ ثوٌغبْ ئۆجىۈٔچي‬ ‫زۇَٔب ھبٍبجىٕىڭ وىفىٕي ئبٌساٍسىغبْ جبـمي وۆضۈٔۈـىگە ِەضوەظٌىفىپ لبٌغبْ زىممىحىٕي ئەثەزىٌ‬ ‫ثوٌغبْ جەضەپىە ئبغسۇضىسۇ ( ‪.) 8‬‬ ‫ؼۈضىسە ِۇھبجبثٍىطىٕي جبضىرحىٓ ئىجطەت ئېٍىفمب چبلىطىسۇ‪:‬‬ ‫« ئۇالض ٍەض ٍۈظىسە وېعىپ ئۆظٌىطىسىٓ ئىٍگىطى ئۆجىۀٍەضٔىڭ ئبلىۋىحىٕىڭ لبٔساق‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆظەجّىسىّۇ؟ » ( ‪.) 9‬‬ ‫ئبذىطەت زۇَٔب ھبٍبجىٕىڭ ضوھىسۇض‪ .‬ـۇڭب ؼۆظ لبٍؽي ظاِبْ ٍبوي لبٍؽي ِبوبٔسىٓ‬ ‫ثبـٍىٕىفحىٓ لەجئىَٕەظەض‪ ،‬ئبٍ​ٍىٕىپ وېٍىپ ئبذىطەجحە جوذحبٍسۇ‪ .‬چۈٔىي ئبذىطەت ئبزالمي‬ ‫ٔىفبٔسۇض‪ ،‬زۇَٔب ئۆجەڭسۇض‪ .‬ثۇ ؼۈضىسىّۇ ثۇ لبٔۇٔىَەت ئۆظگەضِەٍسۇ‪ ،‬ئبذىطلي ؼبئەت جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ ئبٍەجٍەض ئىٕؽبٔغب زۇَٔبزىىي ھبٍبجٕىڭ ئۆجىۈٔچي ئىىۀٍىىىٕي ئەؼٍىحىسۇ ( ‪.) 16 - 11‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي‪ٍ ،‬بضىحىٍغبٔالض ئبٌەِي ِۀؽۇپ ثوٌغبْ « ثبضٌىممب وېٍىؿ ۋە ٍولۇٌۇؾ »‬ ‫لبٔۇٔىسۇض‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ُِيْرِج ْ ِ ِ ِ‬ ‫ك َُتَْر ُجو َف‬ ‫ت ِم َن ْ‬ ‫ض بَػ ْع َد َم ْوِتَا َوَك َذل َ‬ ‫ِج الْ َميِّ َ‬ ‫اٖتَ ِّي َوُُْييِي ْاْل َْر َ‬ ‫اٖتَ اي م َن الْ َميّت َوُِيْر ُ‬ ‫ُ‬

‫« اﷲ جبٔؽىع ٔەضؼىٍەضزىٓ جبٍٔىك ٔەضؼىٍەضٔي چىمىطىسۇ‪ ،‬جبٍٔىك ٔەضؼىٍەضزىٓ جبٔؽىع‬ ‫ٔەضؼىٍەضٔي چىمىطىسۇ‪ ،‬ئۆٌگەْ ظېّىٕ​ٕي جىطىٍسۈضىسۇ (ٍۀي لۇضغبق ظېّىٕ​ٕي ئۆؼۈٍِۈوٍەض ثىٍەْ‬ ‫وۆوەضجىسۇ)‪ ،‬ؼىٍەضِۇ ِۇـۇٔساق جىطىٍسۈضۈٌىؽىٍەض » ( ‪.) 19‬‬

‫‪263‬‬

‫ٍىگبٔىٍىك‪ٍ ،‬بٌغۇظٌۇق ٍبضاجمۇچي ئبٌالھ لب‪ ،‬جۈپ ثوٌۇؾ ٍبضىحىٍغبْ ِەذٍۇلمب ذبؼحۇض‪ .‬ئىٕؽبْ‬ ‫ٍبضىحىٍغبْ ثوٌغبچمب‪ ،‬ئۇٔىڭ ثىط جۈپ ثوٌۇـي جەثئىَحىٕىڭ جەلەظظاؼىسۇض‪ .‬ئەض ۋە ئبٍبي ثىط ‪ -‬ثىطى‬ ‫ئۈچۈْ پبالوەت ئەِەغ ئەوؽىچە ؼۈوۈٔەجحۇض‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئىپبزىؽي ثوٍىچە « ئبئىٍە‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ زۇَٔبزىىي جۀٕىحىسۇض »‪ .‬ئەض ‪ -‬ئبٍبي ثىطٌىىىٕىڭ ؼۈوۈٔەت ثوالٌىفي ئۈچۈْ ئىىىي‬ ‫ٔەضؼە ـەضت‪ٍ ،‬ۀي ؼۆٍگۈ ۋە ِېھطى ‪ِ -‬ۇھەثجەت‪ .‬ئەگەض ثۇ ئىىىىؽي ِەۋجۇز ثوٌؽب‪ ،‬ئۇ ئبئىٍىسە‬ ‫ھوظۇض ۋە ؼبئبزەت ثبض زېگۀٍىىحۇض‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثۇ ھەلىمەجٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪:‬‬

‫ِ‬ ‫وِمن آَ​َيتِ​ِو أَ ْف خلَق لَ ُكم ِمن أَنْػ ُف ِس ُكم أ َْزو ِ‬ ‫ك‬ ‫اجا لتَ ْس ُكنُوا إِلَْيػ َها َو َج َع َل بَػْيػنَ ُك ْم َم َواد ًة َوَر ْ​ْتَةً إِ اف ِٓت ذَل َ‬ ‫ْ ًَ‬ ‫َ َ ْ ْ‬ ‫َ ْ َ‬ ‫َْلَ​َي ٍ‬ ‫ت لَِق ْوٍـ يَػتَػ َف اك ُرو َف‬ ‫َ‬

‫« ٍۀە ؼىٍەض ئۈچۈْ ھوظۇض ۋە ئۇٔؽي ‪ -‬ئۈٌپەت ئېٍىفىڭالض ئۈچۈْ ( اﷲ ٔىڭ ) ئۆظ‬ ‫جىپىڭالضزىٓ ھەِطاھالض ٍبضاجمبٍٔىمي‪ ،‬ئبضاڭالضزا ( ٍۀي ئەض ‪ -‬ذوجۇْ ئبضىؽىسا ) ِېھط ـ ِۇھەثجەت‬ ‫ئوضٔبجمبٍٔىمي اﷲ ٔىڭ ( وبِبٌي لۇزضىحىٕي وۆضؼىحىسىغبْ ) ئبالِەجٍىطىسىٕسۇض‪ ،‬پىىىط ٍۈضگۈظىسىغبْ‬ ‫لەۋَ ئۈچۈْ‪ ،‬ـەن ـ ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ثۇٔىڭسا ٔۇضغۇْ ئىجطەجٍەض ثبض » ( ‪.) 21‬‬ ‫ئىٕؽبٔالضٔىڭ ٔەؼەثي‪ ،‬لەثىٍىؽي‪ ،‬ضەڭگي‪ ،‬جىٍي لبجبضٌىك ئوذفبـّبؼٍىمالض ثىط « جەپطىمە »‬ ‫ِەؼىٍىؽي ؼۈپىحىسە لبضاٌّبؼٍىمي وېطەن‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ثۇ پەضلٍەضٔي ٍبضىحىفي ئۇٔىڭ‬ ‫ئبٍەجٍىطىسىٕسۇض‪ .‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ ثۇ پەضلٍەض ثىٍەْ ئۆظىٕي ثبـمىالضزىٓ ئۈؼحۈْ جۇجۇـمب‬ ‫ئوضۇٔغبٍٔىمي ئبٌالھ ٔىڭ ئبٍەجٍىطىٕي ؼۈٍئىؽحىّبي لىٍغبٍٔىك ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ئوذفبـّبؼٍىمالضٔي ثبالٍي‬ ‫‪ -‬ئبپەت ئەِەغ‪ ،‬ثىط ٔېّەت ؼۈپىحىسە جؤۇـحۇضغبْ جۆۋۀسىىي ئبٍەجىە لبضاپ ثبلبٍ​ٍي‪:‬‬

‫ِ‬ ‫وِمن آَ​َيتِ​ِو خ ْلق ال اسماو ِ‬ ‫ٍ ِ ِ​ِ‬ ‫ات َو ْاْل َْر ِ‬ ‫ي‬ ‫اختِ َ​َّل ُ‬ ‫ؼ أَلْ ِسنَتِ ُك ْم َوأَلْ َوانِ ُك ْم إِ اف ِٓت َذل َ‬ ‫ض َو ْ‬ ‫ك َْلَ َ​َيت ل ْل َعالم َ‬ ‫َ ْ َ َ ُ َ​َ‬

‫« اﷲ ٔىڭ ئبؼّبٔالضٔي‪ ،‬ظېّىٕ​ٕي ٍبضاجمبٍٔىمي‪ ،‬جىٍ​ٍىطىڭالضٔىڭ‪ ،‬ضەڭگىٍىطىڭالضٔىڭ ذىٍّۇذىً‬ ‫ثوٌۇـي اﷲ ٔىڭ (وبِبٌي لۇزضىحىٕي وۆضؼىحىسىغبْ) ئبالِەجٍىطىسىٕسۇض‪ ،‬ثۇٔىڭسا ثىٍىٍّىه وىفىٍەض‬ ‫ئۈچۈْ ھەلىمەجەْ ٔۇضغۇْ ئبالِەجٍەض ثبض » ( ‪.) 22‬‬ ‫پەلەت ضەڭٍەض ۋە جىٍالضٔىڭ پەضلٍىك ثوٌۇـىال ئبٍەت ثوٌۇپ لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ئبؼّبٔالضٔىڭ ۋە‬ ‫ظېّىٕ​ٕىڭّۇ ئبٌالھ ثەٌگىٍىگەْ لبٔۇْ ثىٍەْ ِەۋجۇت ثوٌۇـي ئبٌالھ ٔىڭ ئبٍىحىسۇض ( ‪.) 25‬‬ ‫ئۆؼۈَ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه جۇٔجي ئبٍەت ثۇ ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫يدو َف وجو اِ‬ ‫ااس فَ َ​َّل يػربو ِعْن َد اِ‬ ‫ِ ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك‬ ‫اَّلل فَأُولَئِ َ‬ ‫اَّلل َوَما آَتَػْيػتُ ْم م ْن َزَكاة تُِر ُ َ ْ َ‬ ‫َوَما آَتَػْيػتُ ْم م ْن ِرًَب ليَػ ْربػُ َو ِٓت أ َْم َواؿ الن ِ َ ْ ُ‬ ‫ضعِ ُفو َف‬ ‫ُى ُم الْ ُم ْ‬

‫« ـۇٔي ( ئوثساْ ثىٍىپ لېٍىڭالضوي ) وىفىٍەضٔىڭ پۇي ـ ِېٍي ئىچىسە وۆپەٍؽۇْ زەپ ئۆؼۈَ‬ ‫ثىٍەْ ثەضگەْ پۇي ـ ِېٍىڭالض اﷲ ٔىڭ زەضگبھىسا ؼىٍەض ئۈچۈْ ثىط پبٍسا ئېٍىپ وەٌّەٍسۇ‪ .‬اﷲ ٔىڭ‬ ‫ضاظىٍىمىٕي وۆظٌەپ ثەضگەْ ئىمحؽبزىٌ ِەججۇضىَىحىڭالض ثبض‪ِ .‬بٔب ثۇ ِەؼئۇٌىَەجٕي ئبزا لىٍغبٔالض‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ زەضگبھىسا ئبٌىسىغبْ ِۇوبپبجٍىطىٕي لبجّۇ ‪ -‬لبت وۆپەٍحىۀٍەضزۇض » ( ‪.) 39‬‬ ‫ئىٕؽبٔالض ثەضپب لىٍغبْ ِەزۀىَەجٍەضِۇ ذۇززى جەثىئەجىە ئوذفبؾ ثۇ لبٔۇْ زائىطىؽي ئىچىسە‬ ‫پەٍسا ثوٌىسۇ ۋە ٍولىٍىسۇ ( ‪.) 50 - 40‬‬ ‫ثۇ پەٍسا ثوٌۇؾ ۋە ٍولىٍىؿ ئبٌىّىسە‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆظگىچە ثىط ئوضٔي ثبض‪ .‬ثۇ ئبٌالھ جەضىپىسىٓ‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆظٌىىىگە وەـحىٍۀگەْ « فىحطەت » ؼبٍىؽىسە لوٌغب وەٌحۈضۈٌگەْ‪ .‬ئۇٔىڭ ثۇظۇٌّبً‬

‫‪264‬‬

‫ِۇھبپىعە لىٍىٕىفي ۋەھىٌ ثىٍەْ ثەضپب لىٍىٕىسىغبْ ثىط ئۈؼحمۇضۇٌّب ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ .‬لۇضئبٔسا‬ ‫پەلەت ثۇ ؼۈضىسىال جىٍغب ئېٍىٕغبْ ۋە فىحطەت ئبٍىحي زەپ ثىٍىٕىسىغبْ ئبٍەت جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬

‫اَّللِ َذلِ ِ‬ ‫اَّللِ الاِ​ِت فَطَر النااس علَيػها َ​َل تَػب ِد ِ‬ ‫ِ‬ ‫ين الْ َقيِّ ُم َولَ ِك ان‬ ‫ك لِل ِّدي ِن َحنِي ًفا فِطَْرَة ا‬ ‫يل ٗتَْل ِق ا َ‬ ‫فَأَق ْم َو ْج َه َ‬ ‫َ َ َ َْ‬ ‫ك ال ّد ُ‬ ‫ْ َ‬ ‫أَ ْكثَػَر الن ِ‬ ‫ااس َ​َل يَػ ْعلَ ُمو َف‬

‫« ثبضٌىمىڭٕي ھەض ذىً ئبظغۇٍٔۇلالضزىٓ ٍىطالالـحۇضغبْ ھبٌسا پۈجۈْ ۋۇجۇزۇڭ ثىٍەْ جوغطا ۋە‬ ‫ئەؼٍي زىٕغب‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ ئۆظ وىٍّىىىگە ٍبضىحىٍىفحىال ٔەلىؿ لىٍىپ ئوٍۇۋەجىەْ‬ ‫فىحطەجىە ٍۈظٌۀسۈضگىٕىي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ٍبضاجمىٕىسا ؼەٌجىٌ ثىط ئۆظگىطىؿ ِەٍسأغب وەٌّىؽۇْ‪ِ .‬بٔب‬ ‫ثۇ جوغطا زىٕ​ٕىڭ ِەلؽىحىسۇض‪ٌ ،‬ېىىٓ ئىٕؽبٔالضٔىڭ جوٌىؽي ثىٍّەٍسۇ » ( ‪.) 30‬‬ ‫ؼۈضە ئىٕىبض لىٍغۇچىالضٔىڭ وۈـىۈضجىفٍىطىٕىڭ ئۆضٔەوٍىطىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ ( ‪ ) 58‬ۋە جۇٔجي‬ ‫ِۇھبجبثىٕىڭ ثۇ لىٍحبلمب چۈـۈپ‪ ،‬ھەض لبٔساق ـەوىٍسە وۈچ ئىفٍىحىپ ئىٕىبغ لبٍحۇضۇـحىٓ‬ ‫جوؼىسۇ‪ .‬ثۇ ئىالھي جەۋؼىَە ثوٌۇپّۇ ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍغبٔىسى‪ .‬چۈٔىي ئۇظۇْ زاۋاَ لىٍغبْ‬ ‫ِۇذبٌىپەجٍىه ٍىٍالضٔىڭ ئبذىطىغب وەٌگەْ‪ ،‬ھبوىّىَەت ئۇپۇلحب وۆضۈٔگۀىسى‪ِ .‬ەزىٕە ٍوٌسا‪،‬‬ ‫ِەزىٕىٕىڭ ئەڭ ِۆجىۋەض ـەذىؽي ِەزىٕە ٍوٌىغب ضاۋاْ ثوٌۇؾ ئبٌسىسا ئىسى‪ .‬ئۆظ ثېفىّچىٍىك‬ ‫ثىٍەْ ھەضىىەت لىٍّبؼٍىك‪ ،‬جەِىىٍٕىه ثىٍەْ ھەضىىەت لىٍىؿ وېطەن ئىسى‪ .‬چۈٔىي وۈچىە‬ ‫ئىگە ثوٌغبٔسا ئۇٔىڭغب ؼەثىط لىٍىؿ‪ِ ،‬ۇذبٌىپەت ثوٌۇپ ؼەثىط لىٍىفحىٓ جېرىّۇ لىَىٓ‪ .‬وۈچ ‪/‬‬ ‫ھبوىّىَەت ثىٍەْ ئېّحىھبْ‪ ،‬وۈچ ۋە ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈن ثىٍەْ ئېّحىھبٔسۇض‪ .‬وۈچ ۋە ثىؽبجمب ؼەثىط‬ ‫لىٍىؿ ھەض لبٔساق وىفي لىالالٍسىغبْ ئىؿ ئەِەغ‪:‬‬

‫اَّللِ ح ٌّق وَ​َل يست ِخ افن ا ِ‬ ‫ين َ​َل يُوقِنُو َف‬ ‫اصِ ِْب إِ اف َو ْع َد ا َ َ َ ْ َ َ‬ ‫فَ ْ‬ ‫اك الذ َ‬

‫« ؼەۋض لىٍغىٓ‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ۋەزىؽي ھەلىمەجەْ ضېئبٌٍىممب ئبٍ​ٍىٕىسۇ‪ ( .‬ئۆظ زېگەْ ؼۆظٌىطىگە )‬ ‫چىٓ زىٍىسىٓ ئىفۀّەٍسىغبٔالضٔىڭ ئېغۋاگەضچىٍىىي ؼېٕي ثبـجبـحبلٍىممب ۋە ذۇزىڭٕي‬ ‫ثىٍّەؼحىٓ ثىط ئىٕىبغ لبٍحۇضۇـمب ئېٍىپ ثبضِىؽۇْ » ( ‪.) 60‬‬

‫ئەَكەبۇت ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە‪ - 41 ،‬ئبٍەجحىىي « چىفي ئۆِۈچۈن جوضى » ِىؽبٌي ۋەؼىٍىؽي ثىٍەْ « ئۀىەثۇت »‬ ‫ؼۈضىؽي زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬ئىىطىّۀىڭ ثبٍبْ لىٍىفىچە‪ ،‬ھىجط ‪ - 95‬ئبٍەت ِۇـطىىالضٔىڭ ثۇ‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئىؽّىٕي ِەؼرىطە لىٍىفي ؼەۋەثىسىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەوىە ٍبوي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە پەضلٍىك لبضاـالض ِەۋجۇت‪ .‬ثۇالضٔي‬ ‫ِۇٔساق جۆت ٔۇلحىغب ٍېغىٕچبلالـمب ثوٌىسۇ‪:‬‬ ‫‪ِ .1‬ۇجٍەق وۆپ ؼبٍٔىك ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ زەپ لبضاٍسۇ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئىجٓ ئبثجبؼٕىڭ ئىىىي لبضىفىسىٓ ثىطؼي ۋە لبجبزەگە وۆضە ؼۈضە پۈجۈٍٔەً ِەزىٕىسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ‪.‬‬

‫‪265‬‬

‫‪ .3‬ـبثي‪ - 2 ،‬ۋە ‪ - 3‬ئبٍەجٍەض ِەزىٕىسە‪ِ « ،‬ۇؼۇٌّبْ ثوٌسۇق » زەپ ھىجطەجىە ٍبٔساـّىغبٔالض‬ ‫ھەلمىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ( جبثبضى ۋە ۋاھىسى )‪ .‬ثبـحىىي ‪ 11‬ئبٍەت ِەزىٕىسە‪ ،‬لبٌغبْ ئبٍەجٍەض‬ ‫ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ۋەٍبوي ثۇٔىڭ زەي ئەوؽىچە ثوٌغبْ زەپ لبضاٍسىغبٔالضِۇ ثبض‪.‬‬ ‫‪ .4‬ھەظضىحي ئەٌىگە ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ِ ،‬ەوىە ‪ِ -‬ەزىٕە ئبضىؽىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ٍوي ؼۈضىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ِ ،‬ەوىە زەۋضىٕىڭ ئبذىطلي ِەظگىٍىسە ٍبوي ھىجطەت ۋە‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ ئۇظۇْ ئۆجّىگەْ ثىط ِەظگىً ئىچىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئېَحىفمب ثوٌىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ٔبظىً ثوٌۇـىٕي ھەثەـىؽحبْ ھىجطىحىگىچە ثوٌغبْ زەۋضگىچە ئىٍگىطى ؼۈضگۀٍەضِۇ ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ٌېىىٓ ‪ - 8‬ئبٍەت ئىؽطا ‪ - 25 - 23‬ئبٍىحىٕي ئىّب لىٍغبٍٔىمي ئۈچۈْ ثۇ لبضاؾ جوغطا ئەِەغ‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي جەضجىپٍەضزە ضۇَ ۋە ِۇجەففىفىٓ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب ٍەضٌەـحۈضۈٌگەْ‪ .‬ئۀىەثۇت ِەوىىسە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ ئبذىطلي ؼۈضە ِۇجەففىفىٓ ؼۈضىؽي ثىٍەْ ثىط ۋالىححب ٍبوي ئبضلىسىٕال ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ٔۇھ لىؽؽىؽىٕىڭ ثۇ ؼۈضىسىىي ـەوٍي ِەوىىسە ظۇٌۇَ وۆضگەْ ِۇؼۇٌّبٔالضغب جەؼەٌٍىٌ‬ ‫ثەضِەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي ۋە ئبذىطلي ئبٍەجٍىطى ِۇھىُ ئبٍەجٍەض ثوٌۇپ‪ ،‬ثەٌىي لۇضئبْ ؼۈضىٍىطى‬ ‫ئىچىسە ئەڭ جەؼىطٌىه ثىطىٕچي ۋە ئبذىطلي ئبٍەجٍەض ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ زېَىفىە ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِۇلبجحبئب ھەضىپٍىطىسىٓ وېَىٓ جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‪:‬‬

‫أ ِ‬ ‫ااس أَ ْف يػُْتػَرُكوا أَ ْف يَػ ُقولُوا آَ َمناا َوُى ْم َ​َل يػُ ْفتَػنُو َف‬ ‫َ‬ ‫َحس َ‬ ‫ب الن ُ‬

‫ئىٕؽبٔالض « ئىّبْ ئېَححۇق » زەپ لوٍۇؾ ثىٍۀال ؼىٕبٌّبً جەضن ئېحىٍىّىع زەپ ئوٍالِسۇ؟‬ ‫( ‪.) 2‬‬ ‫ثۇ‪ ،‬لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضٍبٔىسا ِۇٔبپىمالض جىٍغب ئېٍىٕغبْ جۇٔجي ؼۈضىسۇض ( ‪.) 13 - 10 ،3‬‬ ‫ؼۈضە ثىۋاؼحە ِۇھبجبثٕىڭ ٍۈضىىىگە ذىحبة لىٍىسىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼۈضىّۇ ثبـمب ؼۈضىٍەضگە‬ ‫ئوذفبؾ ثىۋاؼحە ھبٌسا ِۇھبجبثىغب جەؼىط وۆضؼىحىفٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسا « جەؼىط‬ ‫وۆضؼىحىپ ٔېّە لىٍّبلچي؟ » زېگەْ ؼوئبي ھەي لىٍغۇچ ضوي ئوٍٕبٍسۇ‪ « .‬ئەگەض جەؼىطىگە‬ ‫ئۇچطىؽب » ـۇٔىڭغب ِبغ ھبٌسا ثەـەضٔي ئىٕؽبٔغب ئبٍالٔسۇضىسۇ‪ .‬جەؼىط وۆضؼەجىەْ زەضىجىسە‬ ‫ئىٕؽبٕٔي ئۆظىگە لبٍحۇضىسۇ‪ .‬جەؼىط وۆضؼەجىەْ زەضىجىسە ئىٕؽبٔغب ـبزٌىك ثېغىفالٍسۇ‪ .‬ھەِّىسىٓ‬ ‫ِۇھىّي‪ ،‬ئۇچطىغبْ جەؼىطىگە ِبغ ھبٌسا ٍبضىحىٍىؿ ِەلىؽىحىگە ٍېمىٍٕىفىسۇ‪:‬‬

‫ومن جاى َد فَِإاَّنَا َُي ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي‬ ‫اى ُد لِنَػ ْف ِس ِو إِ اف ا‬ ‫اَّللَ لَغَِ ٌّ‬ ‫ِن َع ِن الْ َعالَم َ‬ ‫َ​َ ْ َ َ‬ ‫َ‬

‫« وىّىي ( ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىٕي ئەِەٌگە ئبـۇضۇؾ ئۈچۈْ ) پۈجۈْ وۈچي ثىٍەْ‬ ‫جىطىفچبٍٔىك وۆضؼەجؽە‪ ،‬ئۆظىٕىڭ پبٍسىؽي ئۈچۈْ جىطىفمبْ ثوٌىسۇ‪ .‬اﷲ ھەلىمەجەْ جبِبِي ئەھٍي‬ ‫جبھبٔسىٓ ثىھبجەجحۇض » ( ‪.) 6‬‬ ‫ئبجب ‪ -‬ئبٔب ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه جېّىٕي جەـىىً لىٍغبْ ئىؽطا ؼۈضىؽىسىىي ثبٍبٔالضزىٓ‬ ‫وېَىٓ‪ٌ ،‬ولّبْ ؼۈضىؽي ‪ - 15 - 14‬ئبٍەجٍەض ۋە ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 8‬ئبٍىحي‬ ‫وەٌّەوحە‪ .‬ثۇ ئبٍەجحە‪ ،‬ئىؽطا ؼۈضىؽىسىىي « " ئۇف " چبغٍىك ثىط ؼۆظٔىّۇ لىٍّب! » ئبٍىحىٕي‬ ‫ؼۈٍئىؽحىّبي لىٍّبلچي ثوٌغبْ ئىٕىبضچي ئبجب ‪ -‬ئبٔىغب لبٔساق ِۇئبِىٍە لىٍىؿ ھەلمىسە ٍوٌَوضۇق‬ ‫وۆضؼىحىٍگەْ‪ « :‬ئەگەض ئبجب ـ ئبٔبڭ ؼېٕي ؼەْ ثىٍّەٍسىغبْ ٔەضؼىٕي ِبڭب ـېطىه وەٌحۈضۈـىە‬ ‫ظوضٌىؽب‪ ،‬ئۇالضغب ئىحبئەت لىٍّىغىٓ » ( ‪.) 8‬‬

‫‪266‬‬

‫ؼۈضىسە ھەظضىحي ٔۇھٕىڭ لەۋِىگە ئەٌچي لىٍىپ ئەۋەجىٍگۀٍىىي جىٍغب ئېٍىٕغبْ ( ‪.) 15 - 14‬‬ ‫« ‪ٍ 50‬ىً وەَ ‪ٍ 1000‬ىً ( ئەٌفە ؼۀەجىٓ ئىٍال ذبِؽىٕە ئبِەْ ) » ِەجبظ ئۇؼٍۇثي ثۇ ؼۈضىسە‬ ‫ئوضۇْ ئبٌىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ثىط جەضەپحىٓ ضەؼۇٌۇٌالھمب جەؼەٌٍي ثېطىفٕي‪ٍ ،‬ۀە ثىط جەضەپحىٓ‬ ‫ئىٕىبضچىالضٔي ئبگبھالٔسۇضۇـٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ئۆظ لەۋِىگە ئەٌچي لىٍىپ ئەۋەجىٍىفي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪- 16‬‬ ‫‪ .) 27‬ثۇ ثۆٌەوحە ئىالھي جەۋؼىَۀىڭ ئوضۇْ ئېٍىفي وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ « :‬ظېّىٕسا ؼەٍط‬ ‫لىٍىڭالض‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ِەذٍۇلبجىٕي لبٔساق لىٍىپ (ٍولحىٓ) ثبض لىٍغبٍٔىمىغب لبضاڭالض » زېگىٓ ( ‪.) 20‬‬ ‫ثەظى ثەـەضى ثىٍىٍّەضگە لبضىحب ثۇٔىڭسىّٕۇ ئبضجۇق جەضغىپ ثوالِسۇ؟‬ ‫ؼۈضىسە ھەظضىحي ٌۇجٕىڭ لەۋِىگە پەٍغەِجەض لىٍىپ ئەۋەجىٍگۀٍىىىّۇ جىٍغب ئېٍىٕغبْ ( ‪- 28‬‬ ‫‪ ) 35‬ثوٌۇپ‪ ،‬ثبـمب ئىٕىبضچىالضٔىڭّۇ ِەزٍەْ‪ ،‬ئبز ۋە ؼەِۇز زۇچبض ثوٌغبْ ئبلىۋەجىە لبٌغبٍٔىمي‬ ‫لەٍث لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە لەؼەغ ؼۈضىؽىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ لبضۇْ ‪ -‬پىطئەۋْ ‪ -‬ھبِبٔسىٓ ئىجبضەت ئۈچ ئوثطاظ‬ ‫جىٍغب ئېٍىٕغبْ لىؽؽە جەوطاض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ئەِّب ثۇ ؼۈضىسە ِەظوۇض ئۈچ ئوثطاظ ثىط ٍەضزە جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ظۇٌۇِٕىڭ ئۈچ ذىً ھبٌىحي ثۇ ئۈچ ئوثطاظ ئبضلىٍىك جەؼۋىطٌۀگەْ‪ .‬لىؽؽەزە‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ئىّبٔىٕىڭ ثەزىٍىٕي ئۆجىگەْ ئەٌچىٍەضگە لىٍغبْ ٍبضزىّي گەۋزىٍۀسۈضۈٌگەْ‪ .‬ثۇ‬ ‫ئبضلىٍىك ضىؽبٌەت ِىطاؼىٕي ظىّ​ّىؽىگە ئبٌغۇچىالضٔي ئىسزىَە جەھەجحىٓ جەٍَبضالـٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍغبْ‪.‬‬ ‫ٔبِبظٔىڭ ِەلؽىحىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەضزىٓ ثىطؼي ثۇ ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ك ِمن الْ ِكتَ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ص َ​َّل َة تَػْنػ َهى َع ِن الْ َف ْح َش ِاء َوالْ ُمْن َك ِر َولَ ِذ ْك ُر‬ ‫ص َ​َّل َة إِ اف ال ا‬ ‫اب َوأَقِ​ِم ال ا‬ ‫اتْ ُل َما أُوح َي إلَْي َ َ‬ ‫صنَػعُو َف‬ ‫أَ ْكبَػ ُر َو ا‬ ‫اَّللُ يَػ ْعلَ ُم َما تَ ْ‬

‫اَّللِ‬ ‫ا‬

‫« ( ئي ثۇ ذىحبثٕىڭ ِۇھبجبثي! ) ؼبڭب ۋەھىٌ لىٍىٕغبْ وىحبثمب ئەگەـىىٓ ۋە ( ثبـمىالضغب )‬ ‫ٍەجىۈظگىٓ‪ٔ ،‬بِبظٔي ( جەئسىً ئەضوبْ ثىٍەْ ) ئولۇغىٓ‪ ( ،‬الٍىمىسا ئبزا لىٍىٕغبْ ) ٔبِبظ ھەلىمەجەْ‬ ‫( ئىٕؽبٕٔي ) لەثىھ ئىفالضزىٓ ۋە گۇٔبھالضزىٓ جوؼىسۇ‪ ،‬اﷲ ٔي ٍبز ئېحىؿ‪ ،‬ئبٌالھٕىڭّۇ ؼىٍەضٔي‬ ‫ٍبز ئېحىفي ھەلىمەجەْ ھەِّىسىٓ ئۇٌۇغسۇض‪ ،‬اﷲ لىٍىۋاجمبْ ( ھەِّە ) ئىفىڭالضٔي ثىٍىپ جۇضىسۇ »‬ ‫( ‪.) 45‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىسە ثبـمب زىٓ ۋە چۈـۀچىسە ثوٌغبٔالض ثىٍەْ ِۇٔبظىطە لىٍغبٔسا‪ ،‬ضىئبٍە لىٍىؿ ظۆضۈض‬ ‫ثوٌغبْ ئۇؼٍۇة ۋە ِېحوزلب ِۇٔبؼىۋەجٍىه جەٌىّبجالض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ِ اِ‬ ‫ِ‬ ‫وَ​َل َُتَ ِادلُوا أ َْىل الْ ِكتَ ِ‬ ‫ين ظَلَ ُموا ِمْنػ ُه ْم َوقُولُوا آَ َمناا َِبلا ِذي أُنْ ِزَؿ إِلَْيػنَا‬ ‫اب إِاَل َِبلاِ​ِت ى َي أ ْ‬ ‫َ‬ ‫َح َس ُن إاَل الذ َ‬ ‫َ‬ ‫وأُنْ ِزَؿ إِلَي ُكم وإِ َ​َلنَا وإِ َ​َل ُكم و ِ‬ ‫اح ٌد َوََْن ُن لَوُ ُم ْسلِ ُمو َف‬ ‫ْ َْ ُ َ ُ َْ‬ ‫َ‬

‫ئەھٍي وىحبة ثىٍەْ پەلەت ئەڭ چىطاٍ​ٍىك ضەۋىفحە ِۇٔبظىطىٍىفىڭالض‪ ،‬ظۇٌۇَ لىٍّىغىچە ئۇالضغب‬ ‫ٍبذفي ئۇؼٍۇة ۋە ِېحوزالض ثىٍەْ ِۇئبِىٍە لىٍىڭالض ۋە ئېَحىڭالضوي‪ « :‬ثىع ثىعگە ٔبظىً لىٍىٕغبْ‬ ‫وىحبثمب ۋە ؼىٍەضگە ٔبظىً لىٍىٕغبْ وىحبثمب ئىّبْ ئېَححۇق‪ ،‬ؼىٍەضٔىڭ ئىالھىڭالض ۋە ثىعٔىڭ‬ ‫ئىالھىّىع ثىطزۇض‪ ،‬ثىع پەلەت اﷲ لب ثوٍؽۇٔغۇچىالضِىع » ( ‪.) 46‬‬ ‫ئبٔسىٓ ؼۆظ ۋەھىَٕىڭ ئىالھىٌ ِۀجەؼىگە وەٌحۈضۈٌىسۇ ۋە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ثۇضۇٔسىٓ جبضجىپ‬ ‫ؼبۋازىٕىڭ ٍوق ئىىۀٍىىي جەوىحٍىٕىسۇ ( ‪.) 51 - 48‬‬ ‫‪267‬‬

‫ئىٕىبضچي لەۋِٕىڭ ِۆجىعە جەٌەپ لىٍىفي ثۇ ؼۈضىسە جەوطاض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ « .‬ضەثجي‬ ‫جەضىپىسىٓ ئۇٔىڭغب ثىط ِۆجىعە ثېطىٍىفي وېطەن ئەِەؼّۇ؟ » زېگەْ ئىٕىبضچي لەۋَ وۆظ ئبٌسىسىىي‬ ‫ئەڭ چوڭ ِۆجىعە ثوٌغبْ لۇضئبٕٔي وۆضەٌّىگەْ ٍبوي ِۆجىعە زەپ لبضاـٕي ذبٌىّىغبٔىسى‪ .‬ئۇالضغب‬ ‫ثېطىٍگەْ جبۋاة ـۇ ظېھٕىَەجٕىڭ وۈٔىّىعزىىي ؼبضلىٕسىٍىطىغىّۇ ثېطىٍگەْ جبۋاثحۇض‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ْف ِهم أَ اًن أَنْػزلْنَا علَي َ ِ‬ ‫اب يػُْتػلَى َعلَْي ِه ْم‬ ‫َ َْ‬ ‫ك الْكتَ َ‬ ‫أ َ​َوَ​َلْ يَك ْ‬

‫« ثىعٔىڭ ؼبڭب جىالۋەت لىٍىٕىپ جۇضىسىغبْ وىحبثٕي ٔبظىً لىٍغبٍٔىمىّىع ئۇالضغب ( ِۆجىعە‬ ‫ثوٌۇـمب ) وۇپبٍە لىٍّىسىّۇ؟ » ( ‪.) 51‬‬ ‫ـۇٔساق‪ ،‬وۇپبٍە لىٍّىسىّۇ؟ ئي ِۇھبجبة! ئبٌالھ وبالِي ۋاؼحىؽي ثىٍەْ ؼۀسىٓ ؼوضاۋاجىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼوئبٌٕي ِبڭب زەۋاجىسۇ زەپ ثىً‪ ،‬ئۆظەڭگە ئبي‪ ،‬ثۇ ؼوئبٌٕي ئبضلبڭغب چۆضىۋەجّە! ۋە چىٓ‬ ‫زىٍىڭسىٓ ثۇ ؼوئبٌغب جبۋاة ثەض‪:‬‬ ‫ثۇ لۇضئبْ ِۆجىعە ؼۈپىحىسە ؼبڭب ٍېحەضٌىىّۇ ‪ٍ -‬ېحەضٌىه ئەِەؼّۇ؟ ٍېحەضٌىه ثوٌّىغبْ ثوٌؽب‪،‬‬ ‫ٔېّە ئۈچۈْ ٍېحەضٌىه ئەِەغ؟ ئەگەض لۇضئبْ ثىط ِۇئّىٕگە ٍېحەضٌىه ثوٌّبٍسىغبْ ثوٌؽب‪،‬‬ ‫ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجي ثۇ ؼوئبٌٕي لوٍبجحىّۇ؟ زېّەن‪ ،‬لۇضئبْ ثىط ِۇئّىٕگە ِۆجىعە ؼۈپىحىسە وۇپبٍە‬ ‫لىٍىفي وېطەن‪ ،‬ھەجحب ٍېحەضٌىىحۇض‪ .‬ئەگەض ؼبڭب ٍېحەضٌىه ثوٌّىغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئبٌالھ جىٓ ٍۀە لبٔساق‬ ‫ِۆجىعە جەٌەپ لىٍىؽەْ؟ ؼەْ ِۆجىعە جەٌەپ لىٍسىڭ‪ ،‬ئبٌالھ ؼبڭب ثۇ جبۋاثىٕي ثەضزى‪ .‬ثۇ جبۋاثمب‬ ‫لبٔبئەجٍۀّىگەْ وىفىگە ٔېّە وۇپبٍە لىٍىسۇ؟‬ ‫« ؼبڭب ئىجبزەت لىٍّبلچي ئىسىُ‪ٌ ،‬ېىىٓ ٍېطىڭ جبض وەٌسى » زېگۈچىٍەضگە ؼۈضىسە ِۇٔساق‬ ‫جبۋاة ثېطىٍگەْ‪:‬‬

‫َي ِعب ِاد ا ِ‬ ‫اعب ُد ِ‬ ‫ِ ِ ِ ِ‬ ‫وف‬ ‫ي فَ ْ ُ‬ ‫ين آَ َمنُوا إ اف أ َْربي َواس َعةٌ فَإ اَي َ‬ ‫ي الذ َ‬ ‫َ َ َ‬

‫« ئي ئىّبْ ئېَحمبْ ثۀسىٍىطىُ! ِېٕىڭ ظېّىٕىُ ھەلىمەجەْ وەڭسۇض‪ِ ،‬بڭىال ئىجبزەت لىٍىڭالض‬ ‫» ( ‪.) 56‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ « ھەض ثىط جبٔساض ئۆٌۈِٕىڭ جەِىٕي جېحىغۇچىسۇض‪ ،‬ئبٔسىٓ ثىعٔىڭ‬ ‫زەضگبھىّىعغب لبٍحۇضۇٌىؽىٍەض » ( ‪ ) 57‬زېگەْ ئبٍەت ثىٍەْ ھەِّىّىعٔىڭ ئبلىۋىحىّىع‬ ‫ئەؼٍىحىٍگەْ‪ .‬ئۆٌۈِٕي ئەؼٍەؾ زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وەجّەؼٍىه ئۈچۈْ ـەضت‪ .‬زۇَٔبغب ثېطىٍىپ‬ ‫وېحىؿ ٍەوىە زۇَٔب چۈـۀچىؽي ثىٍەْ ٍبـبـحۇض‪ٍ .‬ەوىە زۇَٔبٌىك ثوٌغبٔالض ئۈچۈْ ثۇ زۇَٔب ئۇالض‬ ‫ئوٍٕبپ ٍۈضگەْ ثبٌىالض ثبغچىؽىسۇض‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫اٖتياةُ الدنْػيا إِاَل َ​َلْو ولَعِ ِ‬ ‫اٖتَيَػ َوا ُف لَ ْو َكانُوا يَػ ْعلَ ُمو َف‬ ‫اار ْاْلَ ِخَرةَ َ​َلِ َي ْ‬ ‫َ‬ ‫َوَما َىذه َْ​َ‬ ‫ٌَ ٌ‬ ‫ب َوإ اف الد َ‬

‫« ئەگەض ( ئەلٍىٕي ئىفٍەجؽە ) زۇَٔب جىطىىچىٍىىي پەلەت ئۆجىۈٔچي ئوٍۇْ ـ وۈٌىە ۋە‬ ‫غەپٍەجحىٓ ثبـمب ٔەضؼە ئەِەغ ( ئىىۀٍىىىٕي ثىٍەجحي )‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ھبٍبجٕىڭ ٍۀە ثىط جەضىپي‬ ‫ثبض ثوٌۇپ‪ِ ،‬بٔب ثۇ ھەلىمي ھبٍبجحۇض‪ ،‬وبـىي ئۇالض ثۇٔي ثىٍىپ ٍەجىەْ ثوٌؽب » ( ‪.) 64‬‬ ‫ئۇالض ئەلىً جەھەجحىٓ زائىُ ثبال ھبٌىحىسە لبٌىسۇ‪ ،‬چوڭ ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ثىئوٌوگىَىٍىه جەھەجحىٓ‬ ‫چوڭ ثوٌۇپ‪ ،‬ئەلىً جەھەجحىٓ ثبٌىغ ثوٌّبؼٍىك ِەؼئۇٌىَەجحىٓ لبچمبٍٔىمحۇض‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ‪ ،‬پەٍغەِجەضٌەضٔىڭ ئىّبْ ٍوٌىسا جۆٌىگەْ ثەزەٌٍىطى ئەؼٍىحىپ ئۆجۈٌگەْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە ثۇ ثەزەٌٕي جۆٌەـىە ضاظى ثوٌغبٔالضغب ثىط ذۇـرەۋەض ثەضگەْ ھبٌسا ئبذىطٌىفىسۇ‪« :‬‬ ‫ثىعٔىڭ ٍوٌىّىعزا پۈجۈْ وۈچي ثىٍەْ وۆضەؾ لىٍغبٔالضٔي ئەٌۋەجحە ٍوٌىّىعغب ٍېحەوٍەٍّىع » ( ‪.) 69‬‬

‫‪268‬‬

‫ثۇ ئىىىي ئبٍەت وىفىگە ذۇززى ِەوىىٕي ِەزىٕىگە ثبغٍىغبْ ثبؼمۇچٕي ئىپبزىٍەۋاجمبٔسەن جۇٍغۇ‬ ‫ثېطىسۇ‪ِ .‬ۇئّىٓ ثىٍەْ وبپىطٔىڭ ھبٍبجٕي لبٍؽي ٔۇلحىسىٓ وۆظەجىۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ثۇ‬ ‫ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ‪ ،‬ؼۈضە ئبٌالھ لب ٍەجىۈظىسىغبْ « ٍوٌالض » ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ئبٍەت ثىٍەْ‬ ‫ئبذىطٌىفىسۇ‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەجٕي ثىط « ئەؼٍي » ِۀجەزىٓ چىممبْ ثىطزىٓ ئبضجۇق « ئۇؼۇي »‬ ‫ـەوٍىسە ئولۇـمب ثوٌىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي‬ ‫اه ْم ُسبُػلَنَا َوإِ اف ا‬ ‫اَّللَ لَ َم َع الْ ُم ْحسن َ‬ ‫ين َج َ‬ ‫اى ُدوا فينَا لَنَػ ْهديَػنػ ُ‬ ‫َوالذ َ‬

‫« ثىع ئۈچۈْ پۈجۈْ وۈچي ثىٍەْ وۆضەؾ لىٍغبٔالضٔي ئەٌۋەجحە ٍوٌىّىعغب ٍېحەوٍەٍّىع‪ ،‬اﷲ‬ ‫ھەلىمەجەْ ٍبذفي ئىؿ لىٍغۇچىالض ثىٍەْ ثىٍ​ٍىسۇض » ( ‪.) 69‬‬

‫يۇتەففىفىٍ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ‪ - 1‬ئبٍەجحىىي « لبلحي ‪ -‬ؼولحي لىٍغبٔالض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ِۇجەففىفىٓ »‬ ‫وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« لبلحي ‪ -‬ؼولحي لىٍغبٔالضٔىڭ ھبٌىغب ۋاً! » ( ‪.) 1‬‬ ‫وەٌىّە جۈضٌىٕىپ چىممبْ جەجفىف‪ ،‬لبضىّۇلبضـي ِۀىٍىه ؼۆظ ثوٌۇپ‪ ،‬ھەَ ِبززى ھەَ ِۀىۋى‬ ‫جەھەجحىٓ ئۆٌچەؾ ۋە ثبھبالـحب « ئۆظ ٔەپؽىگە چوغ جبضجىؿ » ِۀحىمىؽىٕي ئىپبزىٍەٍسۇ‪.‬‬ ‫ِۇجٍەق وۆپ ؼبٔسىىي جەپؽىط ۋە ِۇؼھبثحب ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ھەزىػ وىحبثٍىطىسا ۋە‬ ‫ثەظى جەپؽىطٌەضزە ثىطىٕچي ئبٍەت ثىٍەْ « ۋەٍ​ٍۇْ ٌىً ِۇجەففىفىٓ » ئىجبضىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ٔوپۇظٌۇق ئبٌىّالض ؼۈضىٕىڭ لىؽّەْ ٍبوي پۈجۈٍٔەً ِەوىە ۋەٍبوي‬ ‫ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ئىرحىالپٍىفىپ لبٌغبْ‪ .‬ثۇالضٔي ِەوىىسە‪ِ ،‬ەزىٕىسە ۋە ِەوىە‬ ‫ثىٍەْ ِەزىٕە ئبضىؽىسا ٔبظىً ثوٌغبْ زېگۈچىٍەض زەپ ئۈچ ٔۇلحىغب ٍىغىٕچبلالـمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫‪ .1‬ئىجٓ ِەؼئۇز ۋە ئۇٔىڭ ئىعىسىٓ ِبڭغۇچىالض ؼۈضىٕي ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ زېگۈچىٍەضٔىڭ‬ ‫ئەڭ ئبٌسىسا وېٍىسۇ‪ .‬ئەگەض ئىجٓ ِەؼئۇزلب ٔىؽجەت ثېطىٍگەْ ضىۋاٍەت ئىفۀچٍىه ثوٌؽب‪ ،‬ئىجٓ‬ ‫ِەؼئۇز ئۆظى ـەذؽەْ ـبھىث ثوٌغبْ ۋەلە ھەلمىسە ؼۆظ لىٍىسۇ‪ٍ .‬ېفي‪ٍ ،‬بـبؾ ـەوٍي‪ ،‬ثىٍىّي‬ ‫ۋە جەجطىجىؽي ثۇٔىڭغب ِۇۋاپىك‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئىجٓ ئبثجبغ ۋە ئۇٔىڭغب ئەگەـىۈچىٍەض ؼۈضىٕي پۈجۈٍٔەً ٍبوي زەؼٍەپىي ؼەوىىع‬ ‫ئبٍىحىسىٓ ثبـمب ئبٍەجٍىطى ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضە ئىىۀٍىىىٕي ئىٍگىطى ؼۈضگەْ‪ .‬ئىجٓ‬ ‫ئبثجبؼٕىڭ ثۇ ذىً ھۆوۈٍِىطى ئىجٓ ِەؼئۇزلب ئوذفبؾ ئۆظى ـەذؽەْ ثېفىسىٓ ئۆجىۈظگەْ‬ ‫ٍبوي ـبھىث ثوٌغبْ ِەٌۇِبجالض ثوٌّبؼحىٓ‪ ،‬ـبھىث ثوٌغبْ ٍبوي ئبڭٍىغبٔالض ئبضلىٍىك ئىگە ثوٌغبْ‬ ‫ِەٌۇِبجالضزۇض‪ .‬چۈٔىي ئىجٓ ئبثجبغ ٍبؾ جەھەجحىٓ ھىجطەت وۈٍٔىطىسە ٍۈظ ثەضگۀٍەضگە‬ ‫ـەذؽەْ ۋالىپ ثوٌغىسەن ئەِەغ ئىسى‪.‬‬ ‫‪ .3‬جبثىط ئبضلىٍىك ئۆظ ئبٌسىغب ثىط ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپي ضىۋاٍەت لىٍىٕغبْ جبثىط ثىٓ ظەٍس‬ ‫ؼۈضىٕي ِەوىە ‪ِ -‬ەزىٕە ئبضىؽىسا ٔبظىً ثوٌغبْ زەٍسۇ‪ .‬وەٌجىّۇ ثۇ لبضاـٕي جوغطا زەپ لبضاٍسۇ‬ ‫( ئىجٓ ئبـۇض )‪.‬‬

‫‪269‬‬

‫ثۇ ئىرحىالپالضٔىڭ ِەٍسأغب وېٍىفىسە‪ٔ ،‬بظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي ھەلمىسىىي ضىۋاٍەجٍەض چوڭ ضوي‬ ‫ئوٍٕىغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسىىي « لبلحي ‪ -‬ؼولحي لىٍغبٔالض » ئىپبزىؽي ِەوىىٍىىٍەضگە ۋە‬ ‫ِەزىٕىٍىىٍەضگە ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ‪ .‬چۈٔىي ثۇ ئىىىي ـەھەض ئبھبٌىؽىٕىڭ ِۇجٍەق وۆپ ؼبٍٔىمي‬ ‫جۇججبض ئىسى‪ِ .‬ۇٔبظىطىگە ؼەۋەة ثوٌغبْ ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي ھەلمىسىىي ضىۋاٍەجٍەضٔي ثىط‬ ‫جەضەپىە لوٍۇپ جۇضۇپ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي‪ ،‬ئۇؼٍۇثي ۋە ثبالغىحي لبجبضٌىك ئبالھىسىٍىىٍىطىٕي‬ ‫ٔەظەضزە جۇجمبْ ۋالحىّىعزا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضٔىڭ ئبالھىسىٍىىىگە ئىگە‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي وۆضەٌەٍّىع‪ .‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي جەضجىپٍەضٔىڭ ھەِّىؽىسە ئۀىەثۇت ؼۈضىؽىٕىڭ‬ ‫ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪ِ .‬ۇجەففىفىٕسىٓ وېَىٓ ثىط ٍوي ؼۈضىؽي ثوٌغبْ ھەج ؼۈضىؽي ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ئەھۋاٌسا ِۇجەففىفىٕ​ٕي ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضە ؼۈپىحىسە ٔۇثۇۋۋەجٕىڭ ‪ٍ - 13‬ىٍىغب جىعىفمب‬ ‫ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي « لبلحي ‪ -‬ؼولحي لىٍىؿ »ٔي ضەت لىٍىؿ ۋە « ئبزاٌەت » ثەضپب لىٍىفمب‬ ‫چبلىطىك ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە جۆۋۀسىىىسەن ثبالغەت ئۆضٔىىي ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‪:‬‬

‫اِ‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫ين إِذَا ا ْكتَالُوا َعلَى الن ِ‬ ‫وى ْم ُِيْ ِس ُرو َف‬ ‫َويْ ٌل ل ْل ُمطَّفف َ‬ ‫وى ْم أ َْو َوَزنُ ُ‬ ‫ااس يَ ْستَػ ْوفُو َف (‪َ )2‬وإِذَا َكالُ ُ‬ ‫ي (‪ )1‬الذ َ‬ ‫(‪ )3‬أَ​َ​َل يظُن أُولَئِك أَنػاهم مبػعوثُو َف (‪ )4‬لِيػوٍـ ع ِظي ٍم (‪ )5‬يػوـ يػ ُقوـ الن ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي (‪)6‬‬ ‫َْ َ‬ ‫ب الْ َعالَم َ‬ ‫ااس لَر ِّ‬ ‫َ ُ ْ َْ ُ‬ ‫َ‬ ‫َْ َ َ ُ ُ‬

‫« لبلحي ‪ -‬ؼولحي لىٍغبٔالضٔىڭ ھبٌىغب ۋاً! ئۇالض وىفىٍەضزىٓ ئۆٌچەپ ئبٌغبْ چبغسا جوٌۇق‬ ‫ئبٌىسۇ‪ .‬وىفىٍەضگە ئۆٌچەپ ٍبوي جبضجىپ ثەضگەْ چبغسا وەَ ثېطىسۇ‪ ،‬وىفىٕىڭ ھەلمىٕي ٍەٍسۇ‪.‬‬ ‫ئۇالض ثۈٍۈن ثىط وۈٔسە جىطىٍىسىغبٍٔىمىغب ئىفۀّەِسۇ؟ ئۇ وۈٔسە ئىٕؽبٔالض ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجىٕىڭ‬ ‫ھۇظۇضىغب چىمىسۇ » ( ‪.) 6 - 1‬‬ ‫ئبٔسىٓ ئىٕؽبٕٔىڭ ھبٍبجي ذبجىطىٍۀگەْ ئەِەي زەپحىطى ئېچىٍىپ‪ ،‬ھېؽبثي ؼوضىٍىسىغبْ‬ ‫وۈْ ھەلمىسىىي ثبٍبٔالض ثېطىٍگەْ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك لۇضئبْ ئىٕؽبٕٔىڭ زۇَٔبزىىي لىٍّىفي ثىٍەْ‬ ‫ئبذىطەجحە زۇچبض ثوٌىسىغبْ ئبلىۋىحي ئوجحۇضىؽىسا ؼەۋەة ‪ٔ -‬ەجىجە ِۇٔبؼىۋىحىٕىڭ ثبضٌىمىغب‬ ‫وىفىٕىڭ ٔەظىطىٕي ئبغسۇضىسۇ‪ِ .‬ۇوبپبت ٍبوي جبظأىڭ‪ ،‬پەظىٍەت ٍبوي ضەؼۋاٌىمٕىڭ‪ِ ،‬ەؼئۇٌىَەت‬ ‫ۋە ِەؼئۇٌىَەجؽىعٌىىٕىڭ‪ ،‬ؼبزالەت ۋە ذىَبٔەجٕىڭ ئبذىطەجحە چولۇَ ثىط ٔەجىجىؽي ثوٌىسۇ ( ‪- 7‬‬ ‫‪.) 28‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئەڭ جبضجىسىغبْ ئبٍىحىسە‪ِ ،‬ەؼئۇٌىَەجؽىعٌىىٕىڭ جەوحىسە‬ ‫لبضىَىپ وەجىەْ ثىط لەٌجٕىڭ ثبضٌىمي جۆۋۀسىىىسەن ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫َك اَّل بل را َف علَى قُػلُوِبِ​ِم ما َكانُوا يك ِ‬ ‫ْسبُو َف‬ ‫َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َْ‬

‫« ھەضگىع ئۇٔساق ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي ئۇالضٔىڭ گۇٔبھٍىطى جۈپەٍ​ٍىسىٓ زىٍ​ٍىطى لبضىَىپ وەجىەْ‬ ‫» ( ‪.) 14‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬گۇٔبھ پبجمىمىغب پېحىپ لبٌغبْ ٍەوىە زۇَٔبٌىك ئىٕىبضچىالضٔىڭ لوؾ زۇَٔبٌىك‬ ‫ِۇئّىٍٕەضگە ثوٌغبْ چۈـۀچىؽىسىىي لىڭغىطٌىمٕي ثبٍبْ لىٍغبْ جۆۋۀسىىي ثۆٌەن ثىٍەْ‬ ‫ئبذىطٌىفىسۇ‪ .‬ئۆظىٕي وۈجۈپ جۇضغبْ ئبلىۋەجٕي ِەؼرىطە لىٍىپ وۆظگە ئىٍّىغبٔالضٔىڭ ئبذىطەجحە‬ ‫لبٔساق ذبض ۋە وۈٌىىٍىه ھبٌغب چۈـۈپ لبٌىسىغبٍٔىمي جبٍٔىك ثىط جەؼۋىط ثىٍەْ ِۇٔساق ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ِ اِ‬ ‫ِ اِ‬ ‫ض َح ُكو َف (‪َ )92‬وإِ َذا َمروا ِبِ​ِ ْم يػَتَػغَ َام ُزو َف (‪َ )03‬وإِ َذا انْػ َقلَبُوا‬ ‫ين آَ َمنُوا يَ ْ‬ ‫ين أ ْ‬ ‫َجَرُموا َكانُوا م َن الذ َ‬ ‫إ اف الذ َ‬ ‫‪270‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي‬ ‫ي (‪َ )03‬وإِذَا َرأ َْوُى ْم قَالُوا إِ اف َى ُؤَ​َلء لَ َ‬ ‫ضالو َف (‪َ )09‬وَما أ ُْرسلُوا َعلَْي ِه ْم َحافظ َ‬ ‫إِ َ​َل أ َْىل ِه ُم انْػ َقلَبُوا فَك ِه َ‬ ‫اِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫اار َما‬ ‫ين آَ َمنُوا ِم َن الْ ُكفاا ِر يَ ْ‬ ‫ض َح ُكو َف (‪َ )03‬علَى ْاْل َ​َرائك يَػْنظُ​ُرو َف (‪َ )03‬ى ْل ثػُ ِّو َ‬ ‫ب الْ ُكف ُ‬ ‫(‪ )00‬فَالْيَػ ْوَـ الذ َ‬ ‫َكانُوا يَػ ْف َعلُو َف (‪)03‬‬

‫گۇٔبھ پبجمىمىغب پېحىپ لبٌغبٔالض ثىط چبغالضزا ھەلىمەجەْ ِۇئّىٍٕەضٔي ِەؼرىطە لىٍىپ وۈٌەجحي‪،‬‬ ‫ِۇئّىٍٕەض لبچبْ ئۇالضٔىڭ ئبٌسىسىٓ ئۆجؽە‪ ،‬ئۇالض ئۆظئبضا وۆظ لىؽىفبجحي‪ ،‬ئۆٍ​ٍىطىگە لبٍحمبٔسا‬ ‫ئەھٍىگە ثۇالضٔي ظوق ثىٍەْ ئېَحىپ ثېطەجحي‪ِ .‬ۇئّىٍٕەضٔي وۆضگۀسە‪ « :‬ثۇالض ـەوؽىع ئبزاـمبٔالض‬ ‫» زېَىفەجحي‪ .‬ئۇالض ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ئېحىمبزىٕي وۈظىحىفىە ئەۋەجىٍگىٕي ٍوق‪ .‬ثۈگۈْ (ٍۀي لىَبِەت‬ ‫وۈٔي) ِۇئّىٍٕەض وۇپطىٕي ھبٍبت ئبزىحي لىٍىۋاٌغبٔالض ئۈؼحىسىٓ وۈٌىسۇ‪ ،‬ئەثەزىٌ ھوظۇض ۋە‬ ‫ؼبئبزەت ِبلبِىسا ئوٌحۇضۇپ ( ضەثجىگە ) لبضاٍسۇ‪ .‬وۇپطىٕي ھبٍبت ئبزىحي لىٍىۋاٌغبٔالض لىٍّىفٍىطىٕىڭ‬ ‫« ؼبۋاثي »غب ٔبئىً ثوٌۇپحىّۇ؟ ( ‪.) 36 - 29‬‬

‫ھەج ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 25‬ئبٍىحي ۋە ئۇٔىڭ زاۋاِىسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ ھەجگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۆٌەوىە‬ ‫ئبؼبؼەْ ؼۈضە « ھەج » ؼۈضىؽي زەپ ئبجبٌغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ ھەج ئىجبزىحي ثۇ ؼۈضىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ ثەلەضە ۋە ئبٌئىّطاْ ؼۈضىٍىطى ثىٍەْ پەضظ ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ زەۋضىسىال ثۇ ئىؽىُ‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ( ئەثۇ زاۋۇز ۋە جىطِىعى )‪.‬‬ ‫ھەج ؼۈضىؽي ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالىث ھەلمىسە ئۈچ ذىً لبضاؾ ِەۋجۇت‪:‬‬ ‫‪ِ .1‬ەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫‪ِ .2‬ەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ثىط لىؽّي ِەوىىسە‪ٍ ،‬ۀە ثىط لىؽّي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبغ‪ِ ،‬ۇجبھىس ۋە لبجبزە ‪ - 22 - 19‬ئبٍەجٍىطىسىٓ ثبـمب ئبٍەجٍىطىٕىڭ ِەوىىسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىٕي ئىٍگىطى ؼۈضگەْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبؼمب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپىسە‪ ،‬ؼۈضە‬ ‫ظەٌعەٌە ‪ -‬ھەزىس ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضٔىڭ ئوضٔىسۇض‪.‬‬ ‫ٍۀە ئىجٓ ئبثجبؼمب ٔىؽجەت ثېطىٍگەْ جبثىط ثىٓ ظەٍس جەضجىپىسە ذېٍي وېَىٕىي ثىط ِەظگىٍسە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ ٔۇض ‪ِ -‬ۇٔبفىمۇْ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضٔىڭ‬ ‫ئوضٔىسۇض‪ٍ .‬ۀە ئىجٓ ئبثجبؼمب‪ ،‬زاھھبق ۋە لبجبزەگە ٔىؽجەت ثېطىٍگەْ ثبـمب ثىط ضىۋاٍەجحە‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫‪ - 55 - 52‬ئبٍىحىسىٓ ثبـمب ئبٍەجٍەض ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ زېَىٍگەْ‪.‬‬ ‫ٍۇلىطىسىىي ثىط ‪ -‬ثىطىگە ظىث ثوٌغبْ ئىىىي جەضجىپ ئىجٓ ئبثجبؼمب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ‬ ‫جوغطا ئەِەغ‪ .‬ثۇ ئەھۋاي ھەض ئىىىي جەضجىپٕي ـۈثھىٍىه ھبٌغب چۈـۈضۈپ لوٍىسۇ‪.‬‬ ‫ِۇپەؼؽىطٌەضٔىڭ ِۇجٍەق وۆپچىٍىىي ؼۈضىٕىڭ ِەوىە ۋە ِەزىٕىسە ثۆٌىٕىپ ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىٕي‪ٌ ،‬ېىىٓ ثۇٔي ثەٌگىٍەـٕىڭ لىَىٓ ئىىۀٍىىىٕي لەٍث لىٍغبْ‪ .‬ثۇ لبضاـٕىڭ جوغطا‬ ‫ثوٌۇؾ ئېھحىّبٌي ٍۇلىطى‪ .‬چۈٔىي ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ئەڭ ئبذىطلي ؼۈضە ِۇجەففىفىٓ‬ ‫ؼۈضىؽىسۇض‪ .‬ثۇٔىڭسا ـۈثھە ٍوق‪ .‬ھەج ؼۈضىؽىٕىڭ ئوضٔي ِۇجەففىفىٓ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽي ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫‪271‬‬

‫ثۇ ئۇٔىڭ ھىجطەت ؼۈضىؽي ئىىۀٍىىىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ؼۈضە ھىجطەجحىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌۇـمب‬ ‫ثبـالپ‪ ،‬زاۋاِي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ئۇٔسالحب‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ لبٍؽي ئبٍەجٍىطى ِەوىىسە‪ ،‬لبٍؽي ئبٍەجٍىطى ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ؟‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفي‪ٍ ،‬ۀي زەؼٍەپىي ‪ 24‬ئبٍىحي ھەَ ئۇؼٍۇة ھەَ جېّب ٔۇلحىؽىسىٓ ِەوىىسە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضگە ئوذفبٍسۇ‪ِ .‬ۇلبجىً‪ ،‬ظەِبھفەضى ۋە ضاظى لبجبضٌىك ِۇپەؼؽىطٌەض ثۇٔىڭغب‬ ‫ئبؼبؼەْ ؼۈضىٕي ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ زەٍسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ‪ - 41 - 25‬ئبٍىحي ( ‪ - 58‬ۋە ئۇٔىڭ‬ ‫زاۋاِىسىىي ئبٍەجٍەضِۇ ) ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬جېّىٕي ٔەظەضزە جۇجؽبق‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ِەوىىٕىڭ ئبذىطلي ِەظگىٍي ثىٍەْ ِەزىٕە زەۋضىٕىڭ ثېفىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئېَحبالٍّىع‪.‬‬ ‫ثەظەضگبْ « ؼەٍطى جبھبۋۇٌي لۇضئبْ » ٔبٍِىك ئەؼىطىسە ثۇٔىڭغب ٍېمىٓ ثىط لبضاـٕي ئوجحۇضىغب‬ ‫لوٍغبْ‪ .‬ثىعٔىڭچە ثۇ لبضاؾ جوغطا‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئەڭ ِۇۋاپىك ٍېطى ِۇجەففىفىٓ ‪ِ -‬ۇھەِّەز ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفي وىفىسە ھەلىمەجەْ ثىط ظىٍعىٍە جەؼىطى لبٌسۇضىسۇ‪ .‬چۈٔىي لۇضئبٔسىىي‬ ‫لىَبِەت ؼەھٕىٍىطى ئىچىسە‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي جەؼىطى ئەڭ چوڭ ثوٌغبْ لىَبِەت جەؼۋىطٌەضزىٓ‬ ‫ثىطؼي ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪:‬‬

‫اع ِة َش ْيءٌ َع ِظ ٌيم (‪ )1‬يَػ ْوَـ تَػَرْونَػ َها تَ ْذ َى ُل ُكل ُم ْر ِب َع ٍة َع اما‬ ‫ااس اتاػ ُقوا َربا ُك ْم إِ اف َزلَْزلَةَ ال اس َ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الن ُ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللِ َش ِدي ٌد (‪)2‬‬ ‫اب ا‬ ‫ت َوتَ َ‬ ‫ب َع ْ‬ ‫أ َْر َ‬ ‫ااس ُس َك َارى َوَما ُى ْم ب ُس َك َارى َولَك ان َع َذ َ‬ ‫ض ُع ُكل َذات ْتَْ ٍل ْتَْلَ َها َوتَػَرى الن َ‬

‫« ئي ئىٕؽبٔالض! ضەثجىڭالض ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَىحىڭالضٔي ئېؽىڭالضزىٓ چىمبضِبڭالض‪،‬‬ ‫لىَبِەجٕىڭ ظىٍعىٍىؽي ھەلىمەجەْ زەھفەجٍىه ثوٌىسۇ‪ .‬ئۇ وۈٔسە ھەض ثىط ؼۈت ئېّىحىۋاجمبْ ئبٔب‬ ‫( لبجحىك لوضلۇٔچحىٓ جېڭىطلبپ لېٍىؿ ثىٍەْ ) ئېّىۋاجمبْ ثوۋىمىٕي ئۇٔحۇٍسۇ‪ ،‬ھەض ثىط‬ ‫ھبِىٍساضٔىڭ ثوٍىسىٓ ئبجطاپ وېحىسۇ‪ ،‬ئىٕؽبٔالضٔي ِەؼث وۆضىؽەْ‪ ،‬ھبٌجۇوي‪ ،‬ئۇالض ( ھەلىمەجحە )‬ ‫ِەؼث ئەِەغ‪ٌ ،‬ېىىٓ اﷲ ٔىڭ ئبظاثي ھەلىمەجەْ لبجحىمحۇض » ( ‪.) 2 - 1‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثۆٌىىىسە ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىسىٓ ذىحبة لىٍىٕغبْ‪ .‬ؼۈضە‪ « ،‬ئي‬ ‫ئىٕؽبٔالض! » زەپ ثبـٍىٕىسۇ ۋە ثۇ ذىحبة ئىىىىٕجي ثۆٌەوحە جەوطاضٌىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ثۆٌەوحە ئىٕؽبٕٔىڭ‬ ‫ئېٍېّېٕحٍىك ٍبضىحىٍىؿ جەضٍبٔي ھەلمىسە ثبٍبٔالض ثېطىٍگەْ‪ .‬ئبٔسىٓ ثىئوٌوگىَىٍىه ٍبضىحىٍىؿ‬ ‫جەضٍبٔىغب ئۆجىەْ ( ‪ .) 5‬ثۇ ثبؼمۇچالض ھەلمىسە جوذحىٍىفىٕىڭ ؼەۋەثي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبْ‬ ‫ئۈؼحىسىىي ئەجطىٕي ئەؼٍىحىفحۇض‪ .‬ئىالھي ِېھٕەجىە ٔبئىً ثوٌغبْ ثىط ِەذٍۇلٕي ئبٌالھ ئۆظ‬ ‫ِەٍ​ٍىگە لوٍىۋېحەضِۇ؟ ثۇٔچە ئەجىط ؼىڭسۈضۈپ‪ ،‬ئۇٔي ِۀب ۋە ِەلؽەجؽىع ٍبضىحبِسۇ؟‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحي ثبض‪ .‬ئىٕؽبٔغب ثېطىٍگەْ ھبٍبت ۋە ثبضٌىك ئىّىبٔالضٔي‬ ‫ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىگە ئۇٍغۇْ ـەوىٍسە ئىفٍەجىەْ ‪ -‬ئىفٍەجّىگۀٍىىىسىٓ چولۇَ ثىط وۈٔي‬ ‫ھېؽبة ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ؼۈضە زەؼٍەپىي ‪ 24‬ئبٍىحىسە ئىٕؽبٕٔىڭ ئەثەزىٌ ئىؽحىمجبٌىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه‬ ‫ِەٌۇِبجالضٔي ثبٍبْ لىٍىؿ ثىٍەْ ثىطگە‪ ،‬ئىٕؽبٕٔي ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىگە ِۇۋاپىك ثىط ھبٍبت ثەضپب‬ ‫لىٍىفمب چبلىطِبلحب‪.‬‬ ‫‪ - 25‬ئبٍەجحىٓ ثبـالپ ھەج جېّىؽي ثبـٍىٕىسۇ ۋە ِۇھبجبثٍىطىٕي زىٕي ؼىّۋوٌالض ۋەوىٍ​ٍىه‬ ‫لىٍغبْ ھەلىمەجٍەض ۋە ئۇالضٔىڭ ئەؼٍي ِەلؽىحىگە وۆڭۈي ثۆٌۈـىە چبلىطىسۇ‪ .‬ثۇ ثۆٌەن‬ ‫ِۇئّىٍٕەضٔي ِەؼجىسى ھەضەِسىٓ ِەھطۇَ لىٍغبْ ِەوىە ِۇـطىىٍىطىغب لبضىحب ئبگبھالٔسۇضۇؾ‬ ‫ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬وەثىٕي لبٍحىسىٓ ثىٕب لىٍغبْ ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ـېطىىحىٓ ٍىطاق‬ ‫‪272‬‬

‫ئىىۀٍىىي جەوىحٍىٕىسۇ ( ‪ .) 28‬ئۇٔىڭغب ئىٕؽبٔالضٔي ھەجگە چبلىطىؿ ئەِىط لىٍىٕىسۇ ( ‪.) 27‬‬ ‫ھەجسە‪ ،‬ئىجطاھىّٕىڭ ثىط ئۀئۀە ثوٌغبْ لۇضثبٍٔىك لىٍىؿ ئەِطى جىٍغب ئېٍىٕىسۇ ( ‪ .) 28‬ثۇالض‬ ‫ھەجٕىڭ ؼىّۋوٌٍىطى ثوٌۇپ‪ ،‬ؼىّۋوٌالض لىّ​ّىحىٕي ۋەوىٍ​ٍىه لىٍغبْ ھەلىمەجحىٓ ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼىّۋوٌالض ذۇززى ئبٍٕي وۆضؼەجىەْ ثبضِبلمب ئوذفبٍسۇ‪ٔ .‬ەظەض جبـٍىٕىفي وېطەن ثوٌغبْ ٔۇلحب‬ ‫ثبضِبق ئەِەغ‪ ،‬ثبضِبق وۆضؼەجىەْ ئبٍسۇض‪ .‬ھەج ئىجبزىحىسە ثبضِبق وۆضؼەجىەْ ئبً ئىجبزەجٕىڭ‬ ‫ِەلؽىحي ثوٌۇپ‪ ،‬ھەجگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ؼىّۋوٌالض ھەلىمي ِۀىؽىٕي ئىّبْ ئېَحمبٔالضٔىڭ‬ ‫لەٌجىسىٓ جبپىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللِ فَِإنػاها ِمن تَػ ْقوى الْ ُقلُ ِ‬ ‫وب‬ ‫َذل َ‬ ‫ك َوَم ْن يػُ َعظّ ْم َش َعائَر ا َ ْ َ‬

‫« ئىؿ ِبٔب ـۇٔساق‪ ،‬ئبٌالھ ثەٌگىٍىگەْ ؼىّۋوٌالضغب چىڭ ٍېپىفىپ ئۇالضٔي ئۇٌۇغالٍسىغبْ‬ ‫ھەض وىُ ـۇٔي ٍبذفي ثىٍؽۇٔىي‪ ،‬ثۇ ( ؼىّۋوٌالض ھەلىمي ِۀىؽىٕي ) زىٍالضزا ٍىٍحىع جبضجمبْ‬ ‫ِەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇؼىسىٓ ئبٌىسۇ » ( ‪.) 32‬‬ ‫ؼۈضىسە‪ ،‬لۇضثبٍٔىك ؼىّۋوٌي ۋەوىٍ​ٍىه لىٍغبْ ھەلىمەت ئۈؼحىسە ئبالھىسە جوذحىٍىسۇ‪:‬‬

‫وم َها َوَ​َل ِد َم ُاؤَىا َولَ ِك ْن يَػنَالُوُ التاػ ْق َوى ِمْن ُك ْم‬ ‫لَ ْن يَػنَ َاؿ ا‬ ‫اَّللَ ُٖتُ ُ‬

‫« اﷲ لب ئۇالضٔىڭ گۆـٍىطى ۋە لبٍٔىطى ٍېحىپ ثبضِبٍسۇ‪ ،‬اﷲ لب ٍېحىسىغىٕي پەلەت ؼىٍەضٔىڭ‬ ‫ئبٌالھ لب ٔبِبٍەْ لىٍغبْ ِەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇٌىطىڭالضزۇض » ( ‪.) 37‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضىحىٍىفىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۆٌۈَ ثىٍەْ ھەج ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ثۆٌۈَ ئبضىؽىسا‬ ‫ٍېپىك ھبٌسا ظىچ ِۇٔبؼىۋەت ثبض‪ .‬ھەج‪ ،‬ئەؼٍىگە لبٍحىؿ ثوٌۇپ‪ ،‬ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ ئبجب ٍۇضجي‪ ،‬ئبٔب‬ ‫لۇچىمىغب ثېطىؿ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔي ٍەض ٍۈظىسە وۈجىۋاٌغبْ جۇٔجي ِبوبٔغب ثوٌغبْ ۋاپب ثۇضچىٕي ئبزا‬ ‫لىٍىفحۇض‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە‪ – 78 ،‬ئبٍىحىسە جىھبز ظاِبْ ۋە ِبوبْ چەوٍىّىؽي ثوٌّبؼحىٓ « ثۇٍطۇٌغبْ » ؼۈضە‬ ‫( فۇضلبْ‪ ) 52 ،‬ثوٌۇپ‪ - 39 ،‬ئبٍىحىسە ئۇضۇـمب پەلەت « ضۇذؽەت لىٍىٕغبٍٔىمىٕي » ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫جىھبز ئەِىط لىٍىٕىپ‪ ،‬ئۇضۇـمب ضۇذؽەت لىٍىٕىفي ٔېّە زېگۀٍىه ثوٌىسۇ؟ ثۇ ِۇٔساق‬ ‫زېگۀٍىه ثوٌىسۇ‪:‬‬ ‫جىھبز‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئبٌالھ ٍوٌىسا پۈجۈْ وۈچىٕي ؼەضىپ لىٍىفٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬جەھسۇ غەٍطەت‪-‬‬ ‫ئەِەٌىٌ ھەضىىەت ثىٍەْ ئېٍىپ ثېطىٍغبْ جىھبز؛ ئىجحىھبز‪ -‬ئىٍىُ ثىٍەْ ئېٍىپ ثېطىٍغبْ جىھبز؛‬ ‫ِۇجبھەزە‪ٔ -‬ەپؽي ذبھىفىغب لبضـي ئېٍىپ ثېطىٍغبْ جىھبزجۇض‪ .‬ؼۈضىسە پەلەت ئۇضۇـمب ضۇذؽەت‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬جىھبز ھبٍبجٕىڭ ئبذىطغىچە زاۋاِالـحۇضۇـٕي جەلەظظا لىٍىسۇ‪ .‬جىھبز ھبٍبجٕىڭ‬ ‫غبٍىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇضۇؾ ِەججۇض ثوٌّىغىچە ِۇضاجەت لىٍىّٕبٍسىغبْ ثىط چبضە‪ .‬ـۇڭب جىھبزلب‬ ‫ثۇٍطۇٌۇپ‪ ،‬ئۇضۇؾ لىٍىفمب ضۇذؽەت لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ لبضىغىٓ زېگەْ ٍەضزىٓ ٔەظەض جبـٍىغبْ وىفي‪ ،‬ووض ھەلمىسىىي ِۇٔساق ثىط ئېٕىمٍىّىٕي‬ ‫وۆضىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫وب الاِ​ِت ِٓت الص ُدوِر‬ ‫َ​َل تَػ ْع َمى ْاْلَبْ َ‬ ‫ص ُار َولَك ْن تَػ ْع َمى الْ ُقلُ ُ‬

‫« ھەلىمەجەْ وۆظٌەضال ووض ثوٌّبٍسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ ھەلىمىٌ ووض ثوٌغىٕي وۆوطەوٍەضزىىي لەٌجٍەضزۇض‬ ‫» ( ‪.) 46‬‬

‫‪273‬‬

‫ؼۈضىسىىي ‪ - 57 - 49‬ئبٍەجٍەض ئبضىؽىسا ئىٕىبضچىالضٔىڭ پەٍغەِجەضٌىه ِۇئەؼؽەؼىگە لبضىحب‬ ‫جۇجمبْ پوظىحؽىَىؽي ئەٍىجٍۀگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ٔۇلحىسا « ئبٌالھ ٔېّە ئۈچۈْ ـەٍحبٕٔىڭ ئىٕؽبٕٔي‬ ‫ئبظزۇضىفىغب ضۇذؽەت لىٍغبْ؟ » زېگەْ ؼوئبٌغب ِۇٔساق جبۋاة ثېطىٍگەْ‪:‬‬

‫بعِ ٍ‬ ‫يد‬ ‫َ‬

‫ِ ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫اسي ِة قُػلُوبػهم وإِ اف الظاالِ ِمي لَِفي ِش َق ٍ‬ ‫اؽ‬ ‫ين ِٓت قُػلُوِب ْم َمَر ٌ‬ ‫َ‬ ‫ض َوالْ َق َ ُ ُ ْ َ‬ ‫ليَ ْج َع َل َما يػُْلقي الشْايطَا ُف فْتػنَةً للاذ َ‬

‫« (اﷲ جبئبالٔىڭ ) ـەٍحبٕٔىڭ ثۇٔساق لىٍىفىغب ٍوي لوٍۇـي پەلەت زىٍ​ٍىطىسا وېؽەي ثبضالضٔي‪،‬‬ ‫زىٍ​ٍىطى لبؼبۋەجٍىفىپ وەجىۀٍەضٔي ؼىٕبؾ ئۈچۈٔسۇض‪ِ .‬بٔب ثۇ ذىً ظاٌىّالض ھەلىمەجەْ چوڭمۇض‬ ‫گۇِطاھٍىك ئىچىسىسۇض » ( ‪.) 53‬‬ ‫لۇضئبْ ـېھىث وەٌىّىؽىٕي ضىۋاٍەجٍەضزىىي ئىفٍەجىەْ ِۀىسەن ئىفٍەجّەٍسۇ‪ .‬لۇضئبٔسىىي‬ ‫ـېھىث‪ ،‬ھبٍبجىٕي ئىّبٔىغب ـبھىث لىٍغبْ وىفىسۇض‪ .‬لۇضئبْ « ئۇضۇـحب ئۆٌحۈضۈٌگۀٍەض »ٔي‬ ‫ـېھىث زەپ ئبجىّبٍسۇ‪ .‬ذۇززى ‪ - 58‬ئبٍەجحە ئېَحىٍغبٔسەن « ئۇضۇـحب ئۆٌحۈضۈٌگەْ » زەپ ئبجبٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ‪ - 66 - 58‬ئبٍەجٍەض ئىٕؽبٕٔىڭ ئۆجىۈٔچي ھبٍبجحب ئېٍىپ ثبضغبْ وۆضىفي ثىٍەْ‬ ‫ئەثەزىٌ ھبٍبت ئبضىؽىسا ظىچ ِۇٔبؼىۋەت لۇضىسۇ‪.‬‬ ‫‪ - 67‬ئبٍەجحە ھەلىمەجىە ٍەجىۈظىسىغبْ ٍوٌالض ھەلمىسە ثىطزىٕجىط ٍوٌغب ٍېپىفىۋاٌغبْ ضازىىبي‬ ‫چۈـۀچىٕي ضەت لىٍىسۇ‪ .‬ھەض ئۈِّەت ئۈچۈْ ثەٌگىٍۀگەْ ٍوٌالض ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ئبٍەجحە‬ ‫ِۇٔساق زېَىٍگەْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اك لَ َعلَى ُى ًدى ُم ْستَ ِقي ٍم‬ ‫ك إِن َ‬ ‫اك ِٓت ْاْل َْم ِر َو ْادعُ إِ َ​َل َربِّ َ‬ ‫ل ُك ِّل أُام ٍة َج َع ْلنَا َمْن َس ًكا ُى ْم ًَن ِس ُكوهُ فَ َ​َّل يػُنَا ِزعُن َ‬

‫« ھەض ئۈِّەت ئۈچۈْ ئبٌالھ لب لەٌجي جەضەپحىٓ ٍېمىٕالـؽۇْ زەپ ثىط ئىجبزەت ئۇؼٍۇثي‬ ‫ثەٌگىٍىسۇق‪ .‬ثۇٔساق ثوٌغبْ ئىىەْ ( ئي ثۇ ذىحبثٕىڭ ِۇھبجبثي )‪ ،‬ھەض لبٔساق وىفي ؼېٕي ثۇ‬ ‫ھەلحە ِۇٔبظىطىگە ؼۆضىّىؽۇْ ۋە ؼەْ پەلەجال وىفىٍەضٔي ضەثجىڭە زەۋەت لىٍغىٓ‪ ،‬ؼەْ‬ ‫ھەلىمەجەْ ـەوؽىع جوغطا ٍوٌسىسۇضؼەْ » ( ‪.) 67‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسا ؼۆظ ئبٌالھ ٔىڭ چەوؽىع لۇزضىحي ۋە ئىٕؽبٕٔىڭ ئبجىعٌىمىغب وېٍىپ‬ ‫جوذحىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ھەلىمەت ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫وف اِ‬ ‫ب ِرب مثَل فَاستَ ِمعوا لَو إِ اف الا ِذين تَ ْدعو َف ِمن د ِ‬ ‫َ ُ ْ ُ‬ ‫اَّلل لَ ْن َِيْلُ ُقوا ذُ َ​َب ًَب َولَ ِو ْ‬ ‫اجتَ َمعُوا لَوُ‬ ‫ااس ُ َ َ ٌ ْ ُ ُ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الن ُ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫وب‬ ‫ب َشْيػئًا َ​َل يَ ْستَػْنق ُذوهُ مْنوُ َ‬ ‫بعُ َ‬ ‫ب َوالْ َمطْلُ ُ‬ ‫َوإِ ْف يَ ْسلُْبػ ُه ُم الذ َ​َب ُ‬ ‫ف الطاال ُ‬

‫« ئي ئىٕؽبٔالض! ثىط ِىؽبي وەٌحۈضۈٌىسۇ‪ ،‬ئۇٔىڭغب لۇالق ؼېٍىڭالض‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ؼىٍەض اﷲ ٔي‬ ‫لوٍۇپ چولۇٔۇۋاجمبْ ٔەضؼىٍىطىڭالضٔىڭ ھەِّىؽي ٍىغىٍغبْ جەلسىطزىّۇ ثىط چىۋىٕ​ٕي ٍبضىحبٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫چىۋىٓ ئۇالضٔىڭ ثەزىٕىسىٓ ثىط ٔەضؼىٕي ئېٍىپ لبچؽب‪ ،‬ئۇٔي چىۋىٕسىٓ جبضجىپ ئبالٌّبٍسۇ‪،‬‬ ‫ئبٌّبلچي ثوٌغبّٔۇ‪ ،‬لبٍحۇضىۋاٌّبلچي ثوٌغبّٔۇ ئبجىعزۇض » ( ‪.) 73‬‬ ‫ئبٌالھ ٔي الٍىمىسا ئۇٌۇغالؾ! ثۇ لبٔساق ثوٌىسۇ؟ ثۇ ھەلحە ئبٍەت ِۇٔساق زەٍسۇ‪ « :‬ئۇالض ئبٌالھ‬ ‫ٔي ئۇٔىڭغب الٍىك ـەوىٍسە ئۇٌۇغالـّىسى! » ( ‪ .) 74‬ئىٕؽبْ ئبٌالھ ٔي ئۇٔىڭغب الٍىك ـەوىٍسە‬ ‫ئۇٌۇغٍىَبٌّىؽب‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ٔېّىؽي وېّىَىپ وېحىسۇ؟ ھېچٕىّىؽي وېّىَىپ لبٌّبٍسۇ‪ٔ « .‬ەجىجە‬ ‫ئېحىجبضى ثىٍەْ ھەِّە ئىؿ ئبٌالھ لب لبٍحۇضۇٌىسۇ » ( ‪.) 76‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحي ھەض ِۇئّىٓ ئېؽىسە چىڭ جۇجىفي وېطەن ثوٌغبْ ثىط جۈٍِىٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍّبلحب‪:‬‬ ‫‪274‬‬

‫« ئۇ ؼىٍەضٔي ِۇؼۇٌّبْ زەپ ئبجىسى » ( ‪.) 78‬‬ ‫ئبٌالھ ثەضگەْ ِۇؼۇٌّبْ ئىؽّىٕي ٍېحەضٌىه زەپ لبضىّىغبٔالض ئۇٔىڭ ئوضٔىغب ِەظھەثىٕي‪،‬‬ ‫ِەـطەثىٕي‪ ،‬جبِبئىحىٕي‪ ،‬ھىعثىٕي‪ ،‬جەضىمىحىٕي لوٍىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ـۇٔي ئۇٔحۇِبؼٍىك الظىّىي‪ ،‬ئبٌالھ‬ ‫ِۇئّىٍٕەض ئۈچۈْ جبٌٍىغبْ ۋە ٍبلحۇضغبْ ئىؽُ « ِۇؼۇٌّبْ » ئىؽّىسۇض‪ .‬ثۇٔىڭسىٓ ثبـمب ئىؽىّالض‬ ‫ئبٌالھ لوٍۇپ ثەضگەْ ئىؽىّٕىڭ ئوضٔىغب ئۆجىسىغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئۇ ٍەضزە ئبٌالھ ٔىڭ ثۇ جبٌٍىفىغب‬ ‫ٔبضاظىٍىك ثبض زېگۀٍىه ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ئەھۋاٌغب چۈـۈپ لېٍىفحىٓ ئبٌالھ لب ؼېغىٕغبْ ھبٌسا ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ئبذىطلي جۈٍِىٍىطىگە لۇالق ؼېٍىؿ ھەِّىسىٓ ئەالزۇض‪:‬‬ ‫« ئبٌالھ لب چىڭ ٍېپىفىڭالض! ئۇ ؼىٍەضٔىڭ ئىگەڭالضزۇض‪ ،‬ئبٌال ٔېّە زېگەْ ٍبذفي ئىگە! ٔېّە‬ ‫زېگەْ ٍبذفي ِەزەجىبض! » ( ‪.) 78‬‬

‫يۇھەيًەد ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ئىىىىٕجي ئبٍەجىە ئبؼبؼەْ « ِۇھەِّەز » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬لۇضئبٔسا ئبٌئىّطاْ‬ ‫( ‪ ،) 144‬ئەھعاپ ( ‪ ،) 40‬فەجىھ ( ‪ ) 25‬ۋە ثۇ ؼۈضىسىٓ ئىجبضەت جۆت ؼۈضىسە ِۇھەِّەز ئىؽّي جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ‪ِ .‬ۇھەِّەز ئىؽّي ئەڭ ثبـحب ثۇ ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬لۇضئبٔسا ٍۇٔۇغ‪ ،‬ھۇز‪ٍ ،‬ۈؼۈپ‪،‬‬ ‫ئىجطاھىُ‪ِ ،‬ەضٍەَ‪ٌ ،‬ولّبْ‪ٔ ،‬ۇھ ۋە ِۇھەِّەزجىٓ ئىجبضەت پەٍغەِجەض ۋە ؼبٌىھ وىفىٍەضٔىڭ ئىؽّي‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ؼەوىىع ؼۈضە ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ئۇضۇؾ لىٍىفمب ضۇذؽەت لىٍغبْ جۇٔجي ؼۈضە ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ ( ‪ 4‬ۋە ‪ « ) 20‬لىحبي‬ ‫ؼۈضىؽي » زەپّۇ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثەٌىىُ ھىجطەجحىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ جۇٔجي ؼۈضە‬ ‫ثوٌۇـي ِۇِىىٓ‪ - 13 .‬ئبٍەجحە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ِەوىىسىٓ ِەججۇضى چىمىطىپ جبـالٔغبٍٔىمي جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ثىط زەۋضٔىڭ ئبذىطٌىفىپ ٍېڭي ثىط زەۋضٔىڭ ثبـالٔغبٍٔىمىسىٓ زىطەن ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕ ىڭ ثۇ ِەظگىٍسىٓ ثۇضۇْ ٍبوي وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي لبضاـالض جوغطا ئەِەغ‪.‬‬ ‫ئۀفبي ‪ - 69 - 67‬ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ئبٌالھ ئىٍگىطى ِۇـۇٔساق ئىطازە لىٍغبْ »زىىي‬ ‫ِەلؽەت ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئۇضۇـمب ضۇذؽەت لىٍغبْ ئبٍەجٍىطى ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە ھەزىس ‪ -‬ئىٕؽبْ‪ ،‬ثبـمب جەضجىپٍەضزە ھەزىس ‪ -‬ضەئىس ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا‬ ‫ئوضۇْ ئبٌىسۇ‪ .‬ھەض ئىىىي جەضجىپحىىي ئوضٔي ِۇۋاپىك ئەِەؼحەن جۇضىسۇ‪ .‬چۈٔىي ئىٕؽبْ ؼۈضىؽي‬ ‫ِەوىىسە‪ ،‬ھەزىس ؼۈضىؽي ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 5‬ىٍىسىٓ وېَىٓ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ھەزىس‬ ‫ؼۈضىؽىٕي ثەزضىسىٓ ھەجحب ئۇھۇزجىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ زېگۈچىٍەضِۇ ثبض‪ .‬ؼۈضىٕىڭ زەي‬ ‫ئوضٔىٕي ثەٌگىٍەؾ ثىط ئبظ لىَىٕسەن جۇضىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئىالھىٌ جەضثىَە الھىَىؽي ثوٌغبْ ۋەھىَگە ئەگەـىەْ وىفىٍەضگە ذۇـرەۋەض ثېطىؿ‬ ‫ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪:‬‬ ‫« ئىّبْ ئېَحمبٔالضٔىڭ گۇٔبھٍىطىٕي اﷲ ئۆچۈضۈپ جبـالٍسۇ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ چۈـۀچىٍىطىٕي ئىؽالھ‬ ‫لىٍىسۇ ۋە ٍېڭىسىٓ ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسۇ » ( ‪.) 2‬‬

‫‪275‬‬

‫ؼۈضىسە ئبٌالھ ‪ -‬ئىٕؽبْ ِۇٔبؼىۋىحي‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ھەق ۋە ِەججۇضىَىحي زائىطىؽىسە ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ .‬ھەلىمەجىە لبضىحىٍغبْ ھەض ذىً لوضاٌٍىك ‪ -‬لوضاٌؽىع جىؽّبٔىٌ ھۇجۇَ ۋە ئەظىَەجٍەضگە‬ ‫لبٍحۇضِب ظەضثە ثېطىؿ ِبٔب ثۇ ِەججۇضىَەجٍەضزىٓ ثىطى‪ٌ .‬ېىىٓ ثۇ ِەججۇضىَەجٕي ئبزا لىٍغبٔسا‪،‬‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ئبزىّىٍَىه ئىعظىحىگە الٍىك ثوٌّىغبْ ِۇئبِىٍە‪ ،‬لىٍّىفالضزىٓ ٍىطاق جۇضۇؾ وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ جۆجىٕجي ئبٍىحي ئۇضۇـحب ئەؼىط ئېٍىٕغبٔالضٔي لۇي ٍبوي زېسەن لىٍىۋېٍىفٕي ٍېپىك ھبٌسا‬ ‫ِۀئي لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ب أ َْوَز َارَىا‬ ‫ض َع ْ‬ ‫وى ْم فَ ُشدوا الْ َو َ َؽ فَِإ اما َمنًّا بَػ ْع ُد َوإِ اما ف َداءً َح اَّت تَ َ‬ ‫َح اَّت إِذَا أَثْ َخْنػتُ ُم ُ‬ ‫اٖتَْر ُ‬

‫« ٔىھبٍەت ثبـالٔغبْ ئۇضۇؾ ئبذىطالـمىچە ثوـىفىپ لبٌّبڭالض‪ ( ،‬ؼبق لبٌغبٍٔىطىٕي ) ئەؼىط‬ ‫ئېٍىڭالض‪ ،‬ئبٔسىٓ ئۇالضٔي ئېھؽبْ لىٍىؿ ٍۈظىؽىسىٓ لوٍۇپ ثېطىڭالض‪ٍ ،‬بوي فىسىَە ئېٍىپ لوٍۇپ‬ ‫ثېطىڭالضوي‪ ،‬ئۇضۇؾ ئېغىط ئبلىۋىحي ؼەۋەثٍىه لبٍحب ٍۈظ ثەضِەٍسىغبْ ثوٌؽۇْ‪ِ ،‬ۇـۇٔساق لىٍىڭالض‬ ‫» ( ‪.) 4‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ئىجبضە‪ ،‬ئۇضۇـٕىڭّۇ ثىط ئېّحىھبْ ئىىۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬ ‫« ئەگەض ئبٌالھ ذبٌىؽب ئەٌۋەجحە ( ؼىٍەضٔي ئۇضۇـمب جەوٍىپ لىٍّبؼحىٕال ) ئۇالضٔي جبظاٌىغبْ‬ ‫ثوالجحي‪ٌ ،‬ېىىٓ ثەظىڭالضٔي ثەظىڭالض ثىٍەْ ؼىٕبؾ ئۈچۈْ ثۇٔي ئىطازە لىٍسى » ( ‪.) 4‬‬ ‫زاۋاؼي ثوٌّىغبْ وىفي ئبزەَ ئەِەؼحۇض‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ ئوِۇِىٌ ثبٍبٔىغب ئبؼبؼەْ ثۇ ٍەوۈٕٔي‬ ‫چىمبضغىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬زاۋاؼي ثوٌغبٔالضٔىڭ ئەڭ ٍبذفىٍىطى زاۋأىڭ ئەڭ ٍبذفىؽىٕي جبٌالٍسۇ‪.‬‬ ‫زاۋاالضٔىڭ ئەڭ ذەٍطٌىه ثوٌغىٕي ئبٌالھ ٔىڭ زاۋاؼىسۇض‪ .‬چۈٔىي ئبٌالھ ھەِّىسىٓ ٍبذفي ۋە‬ ‫ٍبذفىٍىمٕىڭ ِۀجەؼىسۇض‪ .‬ؼۈضىسە ئبٌالھ ٔىڭ زاۋاؼىٕي ئۆظىگە زاۋا لىٍغۇچىالضغب ِۇٔساق‬ ‫ذۇـرەۋەض ثېطىٍگەْ‪:‬‬

‫اِ‬ ‫ت أَقْ َد َام ُك ْم‬ ‫ص ُروا ا‬ ‫ص ْرُك ْم َويػُثَػبِّ ْ‬ ‫اَّللَ يَػْن ُ‬ ‫ين آَ َمنُوا إِ ْف تَػْن ُ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الذ َ‬

‫« ئي ِۇئّىٍٕەض! ؼىٍەض اﷲ لب (ٍۀي اﷲ ٔىڭ زىٕىغب) ٍبضزەَ ثەضؼەڭالض‪ ،‬اﷲ ؼىٍەضگە ٍبضزەَ‬ ‫لىٍىسۇ ۋە لەزىّىڭالضٔي زىٕسا ثەضلبضاض لىٍىسۇ » ( ‪.) 7‬‬ ‫ٍەض ٍۈظىسە ئبٍ​ٍىٕىپ جۇضغۇچىالضغب ٔېّىٍەضگە لبضـي وېطەوٍىىىگە زائىط لۇضئبْ ٍوي‬ ‫وۆضؼەجّەوحە‪:‬‬

‫ض فَػيػْنظُروا َكيف َكا َف عاقِبةُ الا ِذين ِمن قَػبلِ ِهم د امر ا ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ين أ َْمثَا َُلَا‬ ‫أَفَػلَ ْم يَسّيُوا ِٓت ْاْل َْر ِ َ ُ ْ َ‬ ‫َ َ‬ ‫اَّللُ َعلَْيه ْم َول ْل َكاف ِر َ‬ ‫َ ْ ْ َْ​َ‬

‫« ئۇالض ظېّىٕسا ؼەٍط لىٍىپ ئىٍگىطىىىٍەضٔىڭ ئبلىۋىحىٕىڭ لبٔساق ثوٌغبٍٔىمىٕي وۈظەجّىسىّۇ؟‬ ‫اﷲ ئۇالضٔي ھبالن لىٍسى‪ .‬وبپىطالضِۇ ـۇٔساق ئبلىۋەجىە لبٌىسۇ » ( ‪.) 10‬‬ ‫ھبٍبجىٕي ِۀب ۋە ِەلؽەجحىٓ ئبٍطىپ جبـٍىغبٔالض‪ٍ ،‬ۀي ئىالھىٌ ثىط غبٍە ۋە زاۋاؼي ثوٌّىغبٔالض‬ ‫ھبٍۋأغب ئوذفبٍسۇ ( ‪ .) 12‬ئبزەَ ثوٌغۇچىٕىڭ ثىط زاۋاؼي ثوٌىسۇ‪ ،‬زاۋاؼي ثبض وىفي ثۇ زاۋا ٍوٌىسا‬ ‫پۈجۈْ وۈچي ثىٍەْ وۆضەؾ لىٍىسۇ ( ‪ .) 20‬ۋەھىَگە ئىفۀّەٍسىغبٔالض ثىٍەْ زوئىٍغب چۈـّەٍسۇ‪،‬‬ ‫ئۇالضٔي ئوٍ​ٍىٕىفمب‪ ،‬جەپەوىۇض لىٍىفمب زەۋەت لىٍىسۇ‪:‬‬

‫أَفَ َ​َّل يػتَ َدبػارو َف الْ ُقرآَ َف أ َْـ َعلَى قُػلُ ٍ‬ ‫وب أَقْػ َفا َُلَا‬ ‫ْ‬ ‫َ ُ‬

‫« ئۇالض (ھەلٕي جؤۇؾ ئۈچۈْ) لۇضئبْ ھەلمىسە پىىىط لىٍّبِسۇ؟ ٍبوي ئۇالضٔىڭ‬ ‫وۆوطەوٍىطىسە لۇٌۇپالٔغبْ لەٌجٍەض ثبضِۇ ؟ » ( ‪.) 24‬‬ ‫ئبٌالھ ثۀسىسىٓ جەٌەپ لىٍىۋاجمبْ ٔەضؼە ٔبھبٍىحي ئېٕىك ۋە ضوـەْ‪:‬‬ ‫‪276‬‬

‫ِ اِ‬ ‫اِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّلل وأ ِ‬ ‫ِ‬ ‫صدوا‬ ‫َطيعُوا الار ُس َ‬ ‫ين َك َف ُروا َو َ‬ ‫ين آَ َمنُوا أَطيعُوا اَ َ‬ ‫وؿ َوَ​َل تػُْبطلُوا أ َْع َمالَ ُك ْم (‪ )33‬إ اف الذ َ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الذ َ‬ ‫عن سبِ ِيل اِ‬ ‫اَّللُ َ​َلُْم (‪)34‬‬ ‫اار فَػلَ ْن يَػ ْغ ِفَر ا‬ ‫اَّلل ّتُا َماتُوا َوُى ْم ُكف ٌ‬ ‫َْ َ‬

‫« ئي ِۆِىٍٕەض! اﷲ لب ئىحبئەت لىٍىڭالض‪ ،‬پەٍغەِجەضگە ئىحبئەت لىٍىڭالض‪ ،‬ئەِەٌٍىطىڭالضٔي‬ ‫(وۇفطى‪ٔ ،‬ىفبق ۋە ضىَب ثىٍەْ) ثىىبض لىٍىۋەجّەڭالض‪ .‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬وبپىط ثوٌغبْ ۋە (وىفىٍەضٔي) اﷲ‬ ‫ٔىڭ ٍوٌىسىٓ جوؼمبٔالض‪ ،‬ئبٔسىٓ وبپىط پېحي ئۆٌگۀٍەضٔي اﷲ ھەضگىع ِەغپىطەت لىٍّبٍسۇ » ( ‪-33‬‬ ‫‪.) 34‬‬ ‫ۋەھىَگە ئەگەـىەْ ۋە ئۇ وۆضؼەجىەْ ٍوٌسا ِبڭغبٔالضٔىڭ ھبِىٕي غبٌىپ وېٍىسىغبٍٔىمي‬ ‫ذۇـرەۋىطىٕي ثەضگەْ ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ‪ ،‬ؼۈضە جۆۋۀسىىي چوڭمۇض ِۀىٍىه ئبگبھالٔسۇضۇؾ‬ ‫ثىٍەْ ئبذىطٌىفىسۇ‪:‬‬

‫اَّللُ الْغَِ​ِن َوأَنْػتُ ُم الْ ُف َقَراءُ َوإِ ْف تَػتَػ َولاْوا يَ ْستَػْب ِد ْؿ قَػ ْوًما َغْيػَرُك ْم ّتُا َ​َل يَ ُكونُوا أ َْمثَالَ ُك ْم‬ ‫َو ا‬

‫« اﷲ ھەض ٔەضؼىسىٓ ثىھبجەجحۇض‪ ،‬ؼىٍەض ثوٌؽبڭالض (اﷲ لب) ِۇھحبجؽىٍەض‪ ،‬ئەگەض ؼىٍەض (اﷲ‬ ‫ٔىڭ جبئىحىسىٓ) ٍۈظ ئۆضۈؼەڭالض‪ ،‬اﷲ ؼىٍەضٔىڭ ئوضٔۇڭالضغب ثبـمب ثىط لەۋِٕي ئبٌّبـحۇضىسۇ‪ ،‬ئۇالض‬ ‫ؼىٍەضگە ئوذفبؾ ئبٌالھ جىٓ ٍۈظ ئۆضىّەٍسۇ » ( ‪.) 38‬‬ ‫ٍۀي ھەض لبٔساق ثىط ِەذٍۇق ئبٌالھ ئۈچۈْ ۋاظ وېچەٌّەغ ٔەضؼە ئەِەغ‪ ،‬ثىطاق ھەِّە ئبٌالھ‬ ‫لب ِۇھحبج‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ ۋاظ وېچەٌّەٍسۇ‪.‬‬

‫تەغببۇٌ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 9‬ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ ثۇ ؼۈضىگە ھەَ « ئبٌسىٕىؿ ۋە ٍۈجۈپ وېحىؿ » ھەَ « ئۇجۇق‬ ‫» ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « جەغبثۇْ » ئىؽّي ثېطىٍگەْ‪:‬‬ ‫« ِەھفەض وۈٔي ٍېحىپ وەٌگۀسە‪ ،‬ئبٌالھ ؼىٍەضٔي لىَبِەت ئۈچۈْ جوپالٍسۇ‪ .‬ئۇ وۈْ ئۆظ ئبضا‬ ‫ئبٌسىٕىؿ ( جەغبثۇْ ) وۈٔىسۇض » ( ‪.) 9‬‬ ‫ِەظوۇض ئبٍەجحىىي « ئۆظئبضا ئبٌسىٕىؿ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ جەغبثۇْ ئوذفبـٍىك پېئىٍي‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ئىىىي جەضەپٕىڭ ثىط ‪ -‬ثىطىٕي ئبٌسىفىٕي ئىپبزىٍەٍسۇ‪ .‬ئەضەپچىسە ثۇ پېئىً ـەوٍي‬ ‫ھەضىىەجٕىڭ زەضىجىؽىٕىڭ ٍۇلىطى ئىىۀٍىىىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇ ِۀىؽي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ثۇ‬ ‫ئبٍەجٕي « ئبٌسأغبٍٔىمىٕي ٔبھبٍىحي ئېٕىك ھېػ لىٍىسىغبْ وۈْ » زەپ ِۀب ئېَحىؿ وېطەن‪ .‬ئەي ‪-‬‬ ‫غبثٓ ثىط جبۋاضغب ئەؼٍي لىّ​ّىحىسىٓ جۆۋەْ ثبھب پىچىفٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثىعٔىڭچە ثۇ پېئىً‬ ‫ئبذىطەجحىىي ئبٌسىٕىفٕىڭ لوؾ ٍۆٔىٍىفٍىه جەثىئىحىٕي ئىپبزىٍەٍسۇ‪ٍ .‬ۀي ھەض ئبٌساؾ ئەؼٍىسە‬ ‫ثىط ئبٌسىٕىفحۇض‪ ،‬ئۆظىٕي ئبٌساـحۇض‪ .‬وەٌىّە لۇضئبٔسا پەلەت ثۇ ئبٍەجحىال جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ؼۈضە جۇٔجي‬ ‫ٔەؼىً جەضىپىسىٓ ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫لەزىّمي جەپؽىط ؼبھەؼىسىىي ٔوپۇظٌۇق ـەذؽٍەض ئبضىؽىسا ؼۈضىٕىڭ لەٍەضزە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ئىرحىالپالض ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ لبچبْ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ئۆظىسە ِەٌۇَ ثوٌغبْ ثەظى ٍېپىك ئىّبالضزىٓ ثبـمب ئىفۀچىٍىه زەٌىٍ​ٍەض ٍوق‪.‬‬

‫‪277‬‬

‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 15 - 14‬ئبٍەجٍىطىٕي ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ ثۆٌەوحە ثىط لىؽىُ ِۇئّىٍٕەض جبضجمبْ جبپب‬ ‫جىٍغب ئېٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔىڭغب لبضىغبٔسا ھىجطەت ثىٍەْ ثەزضى ئوجحۇضىؽىسىىي ثىط ِەظگىٍسە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ثەظىٍەض ‪ - 15 - 14‬ئبٍەجٍەضٔىڭ ِەوىىسە‪ ،‬لبٌغبْ ئبٍەجٍەضٔىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي‬ ‫ئىٍگىطى ؼۈضگەْ‪ .‬ھبٌجۇوي‪ - 11 ،‬ئبٍەجحىٓ ثبـالٔغبْ جېّب ‪ - 14‬ۋە ‪ - 15‬ئبٍەجٍەض ثىٍەْ زاۋاَ‬ ‫لىٍّبلحب‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ثۇ ثۆٌەوحىىي جېّب ھىجطى ‪ٍ - 2‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ئۀفبي ؼۈضىؽي ‪- 24‬‬ ‫‪ - 28‬ئبٍەجٍەض ئبضىؽىسا لبٍحب جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ئۀفبي ‪ - 28‬ئبٍەت ثىٍەْ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 15‬ئبٍىحي‬ ‫ئوجحۇضىؽىسىىي پەۋلۇٌئبززە ئوذفبـٍىك وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ .‬ثۇ ئبِىٍالض ٔەظەضزە‬ ‫جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ِەزىٕىسە‪ ،‬ھىجطەجحىٓ وېَىٕال ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪ .‬جۇٔجي‬ ‫جەضجىپٍەضٔىڭ ھەِّىؽىسە پەضلٍىك جبٍالضغب ٍەضٌەـحۈضۈٌگەْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئبؼبؼىٌ جەھەجحىٓ ثىعٔىڭ‬ ‫لبضىفىّىعغب ٍېمىٓ وەٌّەوحە‪ .‬ثىعٔىڭچە ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئوضٔي ِۇھەِّەز ‪ -‬ثەلەضە ؼۈضىؽىٕىڭ‬ ‫ئبضىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثبـٍىٕىؿ ـەوٍي جەھەجحىٓ ئوذفبـٍىممب ئىگە ثوٌغبْ ؼەپ‪ ،‬جۈِە‪ ،‬ھەـىطزىٓ‬ ‫جەضوىپ جبپمبْ جۆت ؼۈضىٕىڭ جۇٔجىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبؼبؼىٌ جېّىؽي ئىؽالَ جبِبئىحىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔي ئبٌالھ‬ ‫جەؼەۋۋۇضىٕي ثەضپب لىٍىؿ ثىٍەْ ثبـٍىغبْ ( ‪.) 4 - 1‬‬ ‫ئبٔسىٓ وېَىٓ ؼۆظ ئىٕىبض ۋە ئىٕىبض لىٍغۇچىالضغب وېٍىسۇ‪ « .‬ؼىٍەضگە ئىٍگىطى وبپىط ثوٌۇپ‬ ‫ئەِەٌٍىطىٕىڭ ۋاثبٌىٕي جېحىغبٔالضٔىڭ ذەۋىطى وەٌّىسىّۇ؟ » ( ‪ ) 5‬زەپ ؼوضاٍسۇ‪ .‬ئەٌچىٍەضٔىڭ‬ ‫ئۇالضغب ھەلىمەجٕىڭ ضوـەْ زەٌىٍ​ٍىطى ثىٍەْ وەٌگۀٍىىىٕي‪ٌ ،‬ېىىٓ ئۇالضٔىڭ ئەٌچىٍەض ئېٍىپ‬ ‫وەٌگەْ ھەق ذەۋەضگە لبضاـٕىڭ ئوضٔىغب‪ ،‬ئەٌچىٕىڭ پەضىفحە ثوٌغبْ ثوٌّىغبٍٔىمي ثىٍەْ ئبۋاضە‬ ‫ثوٌۇپ ٍۈضگۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬جەؼەۋۋۇضى لىڭغىط وەجىەْ ثۇ ئىٕىبضچىالض « ثىعگە ئوذفبؾ‬ ‫ثىط ئىٕؽبْ ثىعگە ٍېحەوچىٍىه لىالِسۇ؟ » زەپ ئېحىطاظ لىٍغبٔىسى ( ‪ .) 6‬لبٍحىسىٓ‬ ‫جىطىٍسۈضۈٌّەٍّىع زەپ گۇِبْ لىٍغبْ ثۇ وىفىٍەضگە لۇضئبٔسا ذىحبة لىٍىپ ِۇٔساق زېَىٍگەْ‪:‬‬ ‫ئېَحمىٕىي‪ « :‬ھەضگىع ئۇٔساق ئەِەغ‪ ،‬پەضۋەضزىگبضىُ ثىٍەْ لەؼەِىي‪ ،‬ؼىٍەض چولۇَ‬ ‫جىطىٍسۈضىؽىٍەض‪ ،‬ئبٔسىٓ ؼىٍەضگە لىٍّىفىڭالضزىٓ ذەۋەض ثېطىٍىسۇ‪ ،‬ثۇ اﷲ لب ئبؼبٔسۇض» ( ‪.) 7‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ‪ ،‬ؼۆظ ۋەھىَٕىڭ ٍوضۇلٍۇلىغب زەۋەت لىٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫فَآَ ِمنُوا َِب اَّللِ ورسولِ​ِو والنوِر الا ِذي أَنْػزلْنَا و ا ِ‬ ‫اَّللُ ِبَا تَػ ْع َملُو َف َخبِّيٌ‬ ‫َ َ‬ ‫َ​َ ُ َ‬

‫« ئۇٔسالحب ( ئي ئىٕؽبٔالض! ) اﷲ لب‪ ،‬اﷲ ٔىڭ پەٍغەِجىطىگە ۋە ثىع ٔبظىً لىٍغبْ ٔۇضغب (ٍۀي‬ ‫لۇضئبٔغب) ئىّبْ ئېَحىڭالض‪ ،‬اﷲ لىٍىۋاجمبْ ئىفىڭالضزىٓ جوٌۇق ذەۋەضزاضزۇض » ( ‪.) 8‬‬ ‫ئىّبْ ئېَحىؿ ئىفۀچ لىٍىفحۇض‪ِ .‬ۇئّىٓ ئبٌالھ لب ئىفۀچ لىٍىفي وېطەن‪ « .‬وىفىگە ٍەجىەْ‬ ‫ھەض لبٔساق ِۇؼىجەت پەلەت اﷲ ٔىڭ ئىعٔي ثىٍۀال ٍېحىسۇ » ( ‪ .) 1 1‬ئەگەض ِۇؼىجەت ٍەجؽە‬ ‫ؼەثىط‪ٍ ،‬ۀي ثەضزاـٍىك ثېطىؿ وېطەن‪ ،‬ثۇ ِۇؼىجەت ثەظىسە ِبي ‪ِ -‬ۈٌىىّىع ۋە ٍېمىٍٕىطىّىع ثوٌۇـي‬ ‫ِۇِىىٓ‪ « :‬ؼىٍەضٔىڭ ِبٌٍىطىڭالض‪ ،‬ثبٌىٍىطىڭالض (ؼىٍەضگە اﷲ جەضىپىسىٓ) ثىط جۈضٌۈن ؼىٕبلحۇض »‬ ‫( ‪.) 15‬‬ ‫ؼۈضە ھەَ « ذەٍطٌىه لەضظ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ لەضظى ھەؼۀگە‪ ،‬ھەِسە « ئبٌالھ ٍوٌىسا‬ ‫ثىط ٔەضؼە جەِە لىٍّبؼحىٓ ئىمحىؽبز ؼەضپ » لىٍىؿ ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ئىٕفبلمب جەـۋىك‬ ‫‪278‬‬

‫لىٍىؿ ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ‪ .‬ثۇ ثىط جەڭ ثەھطىّبْ ثوٌۇؾ چبلىطىمي ثوٌۇپ‪ٍ ،‬بذفي ئبلىۋەجىە ئىگە‬ ‫ثوٌۇـٕي ئبضظۇ لىٍغبٔالض ِۇۋاپىك ـەوىٍسە ثۇ زۇَٔبزىىي ئىّىبٍٔىطىسىٓ ثبـمىالض ثىٍەْ جەڭ‬ ‫ثەھطىّبْ ثوٌۇـٕي ثىٍىفي وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕىڭ جبضلىٍىفىٕىڭ ؼىٕبق ئىىۀٍىىىٕي ئىپبزە لىٍغبْ ثىط ئىالھىٌ ؼىطغب‬ ‫وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئبغسۇضۇؾ ثىٍەْ ئبذىطٌىفىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اَّلل ش ُك ِ‬ ‫ِ‬ ‫ب والشاهادةِ‬ ‫اَّلل قَػربا حسنًا ي ِ‬ ‫بوا اَ ْ ً َ َ ُ َ‬ ‫إِ ْف تُػ ْق ِر ُ‬ ‫ور َحل ٌيم (‪َ )17‬عاَلُ الْغَْي ِ َ َ َ‬ ‫ضاع ْفوُ لَ ُك ْم َويَػ ْغف ْر لَ ُك ْم َو اُ َ ٌ‬ ‫اٖتَ ِك ُيم (‪)18‬‬ ‫الْ َع ِز ُيز ْ‬ ‫« اﷲ لب لەضظى ھەؼۀە ثەضؼەڭالض (ٍۀي ِەِٕۇٔىَەت ثىٍەْ ؼەزىمە ثەضؼەڭالض) اﷲ ؼىٍەضگە‬ ‫ئۇٔىڭ (ؼبۋاثىٕي) ھەؼؽىٍەپ ثېطىسۇ‪ ،‬ؼىٍەضگە ِەغپىطەت لىٍىسۇ‪ ،‬اﷲ ـۈوۈض ئېَحىفمب الٍىك ٍبٌغۇظ‬ ‫ظاجحۇض‪ٔ ( ،‬بـۈوۈضٌۈوٕي ) جبظاالـمب ئبٌسىطاپ وەجّەٍسۇ‪( .‬اﷲ) غەٍجٕي ۋە ئبـىبضىٕي ثىٍگۈچىسۇض‪،‬‬ ‫غبٌىجحۇض‪ ،‬ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض » ( ‪.) 18 -17‬‬

‫بەلەرە ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىگە ‪ - 73 - 67‬ئبٍەجٍىطىسە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ لىؽؽەگە ئبؼبؼەْ « وبال » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « ثەلەضە » ئىؽّي لوٍۇٌغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ لىؽؽە ثۀي ئىؽطائىً لەۋِي ئىچىسە ٍۈظ ثەضگەْ جىٕبٍەجچىؽي ٔبِەٌۇَ جىٕبٍەجٕي‬ ‫ئېٕىمالؾ ئۈچۈْ لۇضثبْ لىٍىٕغبْ وبٌىٕىڭ لىؽؽىؽىسۇض‪ .‬ئەؼٍىسە ثۇ وبال ثۀي ئىؽطائىً‬ ‫لەۋِىٕىڭ ظېھٕىگە ئوضۇٍٔىفىپ وەجىەْ ِىؽىط ئىالھٍىطىٕي جەِؽىً لىٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي ئبپىػ‬ ‫وبٌىؽي ۋە « ذوجوض » زەپ ئبجبٌغبْ ثۇ « ٍەض ئىالھي »ٔي جەِؽىً لىٍغبْ « وبال » ۋە ئۇٔىڭ «‬ ‫ِۇظىَي » ثۀي ئىؽطائىً لەۋِىٕىڭ لەٌت جۆضىسىٓ ئوضۇْ ئبٌغبْ ِىؽىط ئىالھٍىطىسىٓ ثەظىٍىطى‬ ‫ئىسى‪ .‬ثۀي ئىؽطائىً لەۋِىسىٓ لۇضثبْ لىٍىؿ جەٌەپ لىٍىٕغبْ ٔەضؼە ئەؼٍىسە ظېھٕىسە‪ ،‬زىٍىسا‬ ‫ِۇھەثجەت ثبغٍىغبْ زۈـّۀٍىطىٕىڭ ثۇ ؼبذحب ئىالھٍىطى ئىسى‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە ثىط ھەزىؽحە « ثەلەضە ؼۈضىؽي » زەپ ئبجبٌغبْ ( ِۇؼٍىُ‪ِ ،‬ۇؼبفىطىٓ‪.) 212 ،‬‬ ‫ھەزىؽٍەضٔىڭ ٌەثعەْ ئەِەغ‪ِ ،‬ۀب جەھەجحىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبٍٔىمي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍىّٕىغبٔسا‪،‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىگە ِەظوۇض ئىؽىّٕي ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ لوٍغبٍٔىك ئېھحىّبٌي ٍۇلىطى‪.‬‬ ‫ٍۀە ثىط ھەزىؽحە ضەؼۇٌۇٌالھ ثۇ ؼۈضىٕي « لۇضئبٕٔىڭ ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىؽي ( ؼۀبِۇي‬ ‫لۇضئبْ ) » زەپ ئبجىغبْ ( ِۇؼحەزضەن )‪ .‬ثۇ ھەزىؽحە « ھەض ٔەضؼىٕىڭ ثىط چولمىؽي ثوٌىسۇ‪،‬‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽي لۇضئبٕٔىڭ ئەڭ ٍۈوؽەن چولمىؽي » زېگەْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ھەجىُ جەھەجحىٓ چوڭ ۋە ئۇظۇٍٔىمي‪ ،‬وۆظ لبِبـحۇضىسىغبْ جۈظۈٌۈـي‪ ،‬جېّب جەھەجحىٓ‬ ‫ضەڭساضٌىمي ؼەۋەثىسىٓ « فۇؼحەجۇي لۇضئبْ »‪ٍ ،‬ۀي « لۇضئبْ ئۆٍي » ٍبوي « لۇضئبْ ئۆٍي‬ ‫ؼېٍىٕغبْ ِبوبْ » زەپ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫گەضچە ثەلەضە ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٍەجٍىطى ئۇظۇْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئىچىي ضېحىُ جەھەجحىٓ ِەوىىسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ لېٍىفّبٍسۇ‪ .‬ثۇ جەھەجحىٓ ؼۈضىٕىڭ ٌىطىىىٍىك جۈؼي ثبالغىحىسىٓ‬ ‫‪279‬‬

‫لېٍىفّىغۇزەن زەضىجىسە وىفىٕي ھەٍطاْ لبٌسۇضىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثۇ ئبالھىسىٍىىىٕي ئىجٓ‬ ‫ئبثسىٍجەضٔىڭ « ئەي ئىؽحىئبة » ٔبٍِىك ئەؼىطىسە ثبٍبْ لىٍغبْ جۆۋۀسىىي ۋەلە ٔبھبٍىحي جبٍٔىك‬ ‫ھبٌسا ئىپبزىٍەپ ثېطىسۇ‪:‬‬ ‫ئۆِەض ثىٓ ذەجحبة ثىط وۈٔي ٌەثىس ثىٓ ضەثىئبزىٓ ٍېڭي ٍبظغبْ ـېئىطٌىطىٕي ئولۇپ ثېطىفىٕي‬ ‫ؼوضاٍسۇ‪ٌ .‬ەثىس ثىٓ ضەثىئب جبھىٍىَەت ـبئىطٌىطىٕىڭ ئەڭ ِەـھۇضٌىطىسىٓ ثىطى ثوٌۇپ‪ ،‬ـېئىطى‬ ‫وەثىٕىڭ جېّىغب ئېؽىٍغبْ ئەڭ چوڭ ٍەجحە ـبئىطزىٓ ثىطى ئىسى‪ٌ .‬ەثىس ھەظضىحي ئۆِەضٔىڭ ثۇ‬ ‫جەٌىپىگە ثەلەضە ؼۈضىؽىٕي ئولۇؾ ئبضلىٍىك جبۋاة ثېطىسۇ‪ .‬ئۇ ثۇ ئبضلىٍىك ھەؼؽبْ ثىٓ ؼبثىححىٓ‬ ‫« ٔېّە ئۈچۈْ ٍبذفي ـېئىط ئولۇٍبٌّبغ ثوٌۇپ لبٌسىڭ » زەپ ؼوضاٌغبٔسا‪ « ،‬لۇضئبٕٔي وۆضگۀسىٓ‬ ‫وېَىٓ جىٍىُ جۇجۇٌسى » زەپ جبۋاة ثەضگىٕىسەن ثىط جبۋاة ثەضگۀىسى‪ .‬ثىعگە ٍېحىپ وەٌگەْ‬ ‫ِەٌۇِبجالضزىٓ‪ٌ ،‬ەثىس ئىّبْ ئېَحمبٔسىٓ وېَىٓ ـېئىط ٍبظِىغبٍٔىمي‪ ،‬ئۇٔىڭغب ٔىؽجەت ثېطىٍگەْ ثىط‬ ‫ثېَحٕىڭّۇ ئۇٔىڭغب ئبئىث ئەِەؼٍىىي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 255‬ئبٍىحي « ئبٍەجەي وۇضؼي » زېگەْ ئىؽىُ ثىٍەْ ِەـھۇضزۇض‪ .‬ثۇ ئبٍەت ِەظوۇض‬ ‫ؼۈضىسە ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ « ؼۈضەجۇي وۇضؼي » زەپّۇ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽي ثىٍەْ ئبٌىئىّطاْ ؼۈضىؽي ثىط ھەزىؽحە « ئەظ ظەھطەۋەٍٓ ( ئىىىي گۈي ٍبوي‬ ‫ئېچىٍىؿ ئبٌسىسىىي ئىىىي ئۆؼۈٍِۈن )» زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك لۇضئبْ ئبجٍىك ؼۆظ‬ ‫جۀٕىحىسە ئۈٔۈپ چىممبْ ۋە زائىُ ئېچىٍىپ جۇضغبْ ئىىىي ِۇثبضەن گۈي ئىىۀٍىىي ئىّب لىٍىٕغبْ‬ ‫ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽي لۇضئبٕٔىڭ ئەڭ ئۇظۇْ ؼۈضىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ھەَ ئبٍەت ؼبٔي ھەَ ِۇؼھبثحب‬ ‫ئىگەٌٍىگەْ ثەت ؼبٔي جەھەجحىٓ ئېغىط ؼبٌّبلٕي جۇجىسۇ‪ .‬ؼۈضە ‪ 286‬ئبٍەجحىٓ جەضوىت جبپمبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ئۆٌچەٍِىه ثېؽىٍغبْ ِۇؼھبثالضزا ‪ 50‬ثەجٕي ئىگىٍەٍسۇ‪ .‬ثۇ جەذّىٕەْ لۇضئبٕٔىڭ ئوْ‬ ‫ئىىىىسەْ ثىطىگە جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬لۇضئبٔسا ثەلەضە‪ ،‬ئبٌىئىّطاْ‪ٔ ،‬ىؽب‪ِ ،‬بئىسە‪ ،‬ئۀئبَ‪ ،‬ئەئطاف‪ ،‬ئۀفبي ۋە‬ ‫جەۋثە ؼۈضىؽىسىٓ ئىجبضەت ٍەجحە ئۇظۇْ ؼۈضە ثبض‪ .‬ؼبئىس ثىٓ جۇثەٍط ئۀفبي ؼۈضىؽىٕىڭ ئوضٔىغب‬ ‫ٍۇٔۇغ ؼۈضىؽىٕي لوٍىسۇ‪ .‬ثەلەضە ؼۈضىؽي ھەجىُ جەھەجحىٕال لۇضئبٔسىىي ئەڭ ئۇظۇْ ؼۈضە ثوٌۇپال‬ ‫لبٌّبؼحىٓ‪ٔ ،‬بظىً ثوٌۇؾ ۋالحي جەھەجحىّٕۇ ئەڭ ئۇظۇْ ۋالىححب ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىسۇض‪ .‬جوٌۇق‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ ِۇززىحي ھەلمىسە ھەض ذىً لبضاـالض ِەۋجۇت ثوٌۇپ‪ ،‬ـۇٔسالحىّۇ ثەؾ ‪ -‬ئوْ ٍىٍغب‬ ‫ؼوظۇٌغبْ ۋالىث ئىچىسە جبِبِالٔغبْ‪ .‬ئەگەض لۇضئبٔسا ئەڭ ئبذىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەجٕىڭ‪ ،‬ثۇ‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 281‬ئبٍىحي ئىىۀٍىىىٕي ۋەٍبوي ئۆؼۈَ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌغبْ ‪- 280 - 275‬‬ ‫ئبٍەجٍەض ئىىۀٍىىىٕي ئىٍگىطى ؼۈضگۈچىٍەضٔىڭ لبضىفي جوغطا ثوٌؽب‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ‬ ‫ِۇززىحي ِەزىٕىسىىي ‪ٍ 10‬ىٍ​ٍىك زەۋضٔي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ھەجىُ جەھەجحىٓ چوڭ ثوٌۇؾ ثىٍەْ ثىطگە‪ ،‬لۇضئبٔسىىي ؼۈضىٍەض ئىچىسە ئۆظ ئىچىگە‬ ‫ئبٌغبْ جېّب ضەڭساضٌىمي جەھەجحىّٕۇ ثىطىٕچي ئوضۇٔسا جۇضىسۇ‪.‬‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽي ھىجطەجٕىڭ ثىطىٕچي ٍىٍي ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ‪ .‬ضوظا جۇجۇـٕي پەضظ لىٍغبْ‬ ‫ئبٍەت ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ضوظا پەضظ لىٍىٕىفحىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪ .‬ھەظضىحي ئبئىفە ثۇ ؼۈضە ٔبظىً ثوٌغبْ ِەظگىٍسە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئۆٍىسە‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي ئېَحمبْ‪ِ .‬ەوىىسىىي ۋالحىسا ھەظضىحي ئبئىفۀىڭ ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ چبً‬ ‫ئىچىۈظۈٌگۀٍىىي‪ ،‬ھىجطەجٕىڭ ثىطىٕچي ٍىٍي ـەۋۋاي ئېَىسىٓ ثبـالپ ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ ِەزىٕىسە‬

‫‪280‬‬

‫جولمۇظ ٍىً ثىطگە ٍبـىغبٍٔىمي ھەِىّىعگە ِەٌۇَ‪ .‬ھەظضىحي ئبئىفۀىڭ ثۇ گۇۋاھٍىمىّۇ ِەظوۇض‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ھىجطەجٕىڭ ثىطىٕچي ٍىٍىسا ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽىٕي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ جۇٔجي ؼۈضە زەپ لبضاٍسىغبٔالض ِۇجٍەق وۆپ ؼبٍٔىمٕي‬ ‫ئىگىٍەٍسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ِۇززىحي ئەڭ ئبظ زېگۀسىّۇ ثەؾ ٍىً زاۋاِالـمبْ‪ .‬ثۇ‬ ‫ِۇززەجٕي ئبٌحە ھەجحب ھەجگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍىطىگە ئبؼبؼەْ ؼەوىىع ٍىٍغب چىمىطىفّۇ‬ ‫ِۇِىىٓ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبْ ئىىىي ضىۋاٍەجٕىڭ ثىطؼىسە‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 281‬ئبٍىحي‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ئەڭ ئبذىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍىحي ثوٌۇپ‪ ،‬ۋىسا ھەججىسە لۇضثبْ ھېَحٕىڭ ثىطىٕچي‬ ‫وۈٔي ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىسە‪ - 87‬ئوضۇٔسا‪ِ ،‬ۇجەففىفىٓ ‪ -‬ئۀفبي ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسىّۇ ِۇجەففىفىٓ ‪ -‬ئۀفبي ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ ثوٌۇپ‪ - 84 ،‬ئوضۇٔغب‬ ‫ٍەضٌەـحۈضۈٌگەْ‪ .‬ئىّبَ جبفەض جەضجىپىسە ٍۇلىطىسىىي ؼۈضىٍەض ئبضىؽىسا ‪ - 86‬ئوضۇٔغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي جەضجىپٍەضٔىڭ ھەِّىؽىسە ِۇجەففىفىٓ ‪ -‬ئۀفبي‬ ‫ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ٍەض ئبٌسىٕمي ؼۈضە ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا جوغطا ئەِەؼحەن جۇضىسۇ‪.‬‬ ‫جەغبثۇْ ‪ -‬ئۀفبي ئبضىؽي ھبظىطچە ثۇ ؼۈضە ئۈچۈْ ِۇۋاپىك ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽىٕي جۆۋۀسىىي ثەؾ ٔۇلحىغب ٍىغىٕچبلالـمب ثوٌىسۇ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئېحىمبز‬ ‫‪ .2‬ؼەِىّىَەت‬ ‫‪ .3‬ئىجبزەت‬ ‫‪ٔ .4‬ۇثۇۋۋەت‬ ‫‪ٍ .5‬ەھۇزىٍَىفىؿ‬ ‫ئي ھىساٍەت جەٌەپ لىٍغۇچي‪ِ ،‬بٔب ثۇ وىحبة ؼەْ جىٍىگەْ ھىساٍەجحۇض!‬ ‫ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىٕمي ئبٍىحي ذۇززى فبجىھەزىىي « ثىعٔي جوغطا ٍوٌغب ثبـٍىغىٓ » زېگەْ‬ ‫زۇئبٔىڭ جبۋاثىغب ئوذفبٍسۇ‪ٍ .‬ۀي ثۀسىٕىڭ ئبٌالھ لب لىٍغبْ ھىساٍەت جىٍىىىگە ئبٌالھ ثۇ‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسا ِۇٔساق جبۋاة ثەضِەوحە‪:‬‬

‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك الْ ِكتَاب َ​َل ري ِ ِ‬ ‫ي‬ ‫َذل َ‬ ‫ب فيو ُى ًدى ل ْل ُمتاق َ‬ ‫ُ َْ َ‬

‫« ئۆظىسە ھېچمبٔساق ـۈثھە ثوٌّىغبْ ثۇ وىحبة (ٍۀي لۇضئبْ) جەلۋازاضالضغب ٍېحەوچىسۇض »‬ ‫( ‪.) 2‬‬ ‫ثۇ ئبضلىٍىك ذۇززى‪ ،‬ئي ثۀسەَ ؼەْ ھىساٍەت جىٍەۋاجبِؽەْ؟ ِبٔب ثۇ لۇضئبْ ؼېٕىڭ‬ ‫زۇئبٍىڭغب ثېطىٍگەْ جبۋاثحۇض‪ ،‬ھىساٍەجٕىڭ زەي ئۆظىسۇض‪ .‬ئىالھي ثىط ٍېحەوچىسۇض‪ .‬ثۇ ٍېحەوچي‬ ‫ھەِطاھٍىمىسا ھبٍبت ؼەپىطىڭٕي زاۋاِالـحۇض‪ .‬ئەگەض ِۇـۇٔساق لىٍؽبڭ ٍوٌٕىڭ ئبذىطىسا جۀٕەت‬ ‫ئىفىىىگە ٍېحىپ ثبضىؽەْ‪ .‬ئەگەض ئۇٔساق لىٍّىؽبڭ ظىَبْ جبضجىؽەْ‪ ،‬ظاالٌەجىە چۈـىؽەْ‪ٍ .‬وٌٕي‬ ‫ئبزاـحۇضۇپ لوٍغبٔالض جۀٕەجىە ثبضاٌّبٍسۇ‪ .‬جۀٕەجىە ٍېحىپ ثبضاٌّبؼٍىك جەھۀٕەِگە وىطىؿ‬ ‫زېگۀٍىىحۇض‪ .‬زېّىؽىّۇ ثىط ئۇچي جۀٕەجىە جۇجبـّىغبْ ثىط ٍوي ۋە ؼەپەضِۇ جەھۀٕەِٕىڭ ثىط‬ ‫لىؽّىسۇض زېّەوحە‪.‬‬ ‫لوٌىسا لۇضئبٔسىٓ ئىجبضەت ثىط ھىساٍەت ٍېحەوچىؽي جۇضۇپ ثبـمب ٍەضٌەضزىٓ ھىساٍەت‬ ‫ئىعزىگۈچي ٍبوي لوٌىسا جۇجمبْ لۇضئبٕٔىڭ ھىساٍەت جىٍىىىگە ئىجبۋەت لىٍىٕغبْ جبۋاة‬ ‫‪281‬‬

‫ئىىۀٍىىىٕي وۆضِىگەْ ۋە ٍۀە ئبٌالھ جىٓ ھىساٍەت جىٍەۋاجمبٔالضٔىڭ ھبٌي ذۇززى ؼۈپؽۈظۈن‬ ‫ثۇاللٕىڭ ثوٍىسا جۇضۇپ ئۇؼؽۇظٌۇلحىٓ چبڭمبپ وەجىەْ وىفىٕىڭ ھبٌىغب ئوذفبٍسۇ‪ .‬ثۇٔساق‬ ‫لىٍغۇچي ٍبوي ھىساٍەت جەٌەپ لىٍغبٔسەن لىٍىپ چىٓ زىٍىسىٓ ھىساٍەت جىٍىّەٍۋاجمبْ ۋەٍبوي‬ ‫ٔېّە جىٍەۋاجمبٍٔىمىٕي ثىٍّەً جىٍەۋاجمبْ ٍبوي جىٍەوحە ؼەِىّىٌ ثوٌّىغبْ ۋەٍبوي جىٍەۋاجمبْ‬ ‫ٔەضؼىؽىٕىڭ ِبھىَىحىسىٓ ثىرەۋەض ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ثۇ ئېھحىّبٌٍىمالضٔىڭ ھەض ثىطى ثىط ‪ -‬ثىطىسىٓ‬ ‫ذەجەضٌىه‪.‬‬ ‫فبجىھە ثىٍەْ ثەلەضە ؼۈضىؽي ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەت‪ ،‬ھىساٍەت جەٌىپي ۋە ثۇ جەٌەپٕىڭ‬ ‫ئىجبۋىحي ثىٍۀال چەوٍىٕىپ لبٌّبٍسۇ‪ .‬ئىىىي ؼۈضە ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەت ٔۇلحىٍىطىسىٓ ٍۀە‬ ‫ثىطؼي فبجىھە ؼۈضىؽىٕىڭ ئبذىطىسىىي « غەظىپىڭگە ئۇچطىغبٔالضٔىڭ ٍوٌي »ٔىڭ لبٍؽي ٍوي‬ ‫ئىىۀٍىىي ثەلەضە ؼۈضىؽىسە وۆضؼىحىپ ثېطىٍگەْ‪ .‬غەظەپىە ئۇچطىغبٔالضٔىڭ ٍوٌىسىٓ ِبڭّبؼٍىك‬ ‫ئۈچۈْ ئۇالضٔىڭ ٍوٌىٕي ثىٍىؿ الظىُ‪ .‬لۇضئبْ ِبٔب ثۇ ِەٌۇِبجٕي ثەلەضە ؼۈضىؽىسە ثبٍبْ لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ۋەھىَٕي ٍەجىۈظۈؾ ئبِبٔىحي جبپفۇضۇٌغبْ ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ٍەھۇزىٍَىفىفي‪ ،‬غەظەپىە‬ ‫ئۇچطىغبٔالضٔىڭ ٍوٌىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط ئىجطەت ھېىبٍىؽىسۇض‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ئەڭ ئۇظۇْ ؼۈضىٍىطىسىٓ ثىطؼي ثەلەضە ؼۈضىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ وىچىه‬ ‫وۆظٔىىىگە ئوذفبٍسۇ‪ِ .‬ۇؼھبثحب ٔېّە ئۈچۈْ فبجىھەزىٓ وېَىٓ ثۇ ؼۈضىٕىڭ جىعىٍغبٍٔىمي ھەلمىسە‬ ‫ئېٕىك ِەٌۇِبت ٍوق‪ .‬ثەظىٍەض ِۇؼھبثحىىي جەضجىپٕىڭ ئۇظۇٔسىٓ لىؽمىغب لبضاپ جىعىٍغبٍٔىمىٕي‬ ‫ئىٍگىطى ؼۈضگەْ‪ٌ .‬ېىىٓ ثۇٔي ھەض ؼۈضە جەؼحىمٍىّبٍسۇ‪ .‬ثىعٔىڭچە‪ ،‬فبجىھە ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٕال‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽىٕىڭ جىعىٍىفي‪ ،‬ئۇ ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ ِەظِۇْ ؼەۋەثىسىٓ ثوٌؽب وېطەن‪286 .‬‬ ‫ئبٍەجٍىه ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ 116‬ئبٍىحي ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ٍەھۇزىٍَىفىؿ جەضٍبٔىغب ئبٍطىٍغبْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ثۇ ئۈِّەجٕي وۈجۈپ جۇضغبْ ئەڭ چوڭ ذەجەضٔىڭ ثۇ ئىىۀٍىىىگە وىفىٕىڭ زىممەت ٔەظىطىٕي‬ ‫ئبغسۇضىسۇ‪ -6 .‬ۋە ‪ - 7‬ئبٍىحىٕي ھېؽبثمب ئبٌّىغبٔسا‪ ،‬پۈجۈٍٔەً ئىّبْ ئېَحمبْ ٍبوي ئىّبْ ئېَحمبٔسەن‬ ‫وۆضۈٔگۀٍەضگە ذىحبة لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ِۇئّىٍٕەضگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ‪ ،5‬وبپىطالضغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ‪ِ ،2‬ۇٔبپىمالضغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ‪22‬‬ ‫ئبٍەت ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬ثۇ جەلؽىّبت ھەلىمەجەْ چوڭمۇض ِۀىگە‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىفىسا‬ ‫ٍەض ئبٌغبْ ِۇئّىٍٕەضگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثەؾ ئبٍەجٍىه ثۆٌەن ھىساٍەت ٍېحەوچىؽي ؼۈپىحىسە‬ ‫لۇضئبٕٔي ئىفبضەت لىٍىپ ؼۆظ ثبـالٍسۇ‪ .‬ثۇ ثۆٌەوحە ئىّبْ ۋە ئەِەي ثىطٌىىحە جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫غەٍجىە ۋە ئبذىطەجىە ئىّبْ ثىٍەْ ٔبِبظ ۋە ئىٕفبق ٍبّٔۇ ‪ٍ -‬بْ لوٍۇٌغبْ ھبٌسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇالض ھىساٍەت ئۈؼحىسە ثوٌۇـٕىڭ ـەضجىسۇض‪ٔ .‬ىجبزٌىممب ئېطىفىؿ ھىساٍەجىە‬ ‫ئېطىفىۈچىٍەضٔىڭ ھەلمىسۇض‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ثەؾ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ وبپىطالض ھەلمىسە ئىىىي ئبٍەت وېٍىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەض ئىفبضەت‬ ‫لىٍغبْ وبپىطالض ئىّبْ زەۋىحىگە لەجئىٍَىه ثىٍەْ ضەززىَە جبۋاثي ثەضگەْ وبپىطالضزۇض‪ .‬ثۇٔىڭ‬ ‫ٔەجىجىؽىسە ئۇالضٔىڭ لەٌجي ِۆھۈضٌۀگەْ‪ .‬چۈٔىي ئۇالض ئىٕىبض لىٍىفٕي ئبزىحىگە‬ ‫ئبٍالٔسۇضىۋاٌغبٔىسى‪ .‬ئەگەض لىَبِەجىىچە ئۆِطى ثوٌغبْ جەلسىطزىّۇ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ لىَبِەجىىچە ئىٕىبض‬ ‫لىٍىفحب چىڭ جۇضىسىغبٍٔىمي ئېٕىك‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ئۇالضٔىڭ لەٌجٍىطى جىٕبٍىحىٕىڭ زەٌىٍي‬ ‫ؼۈپىحىسە ئېچىٍىسىغبْ لىَبِەجىىچە ِۆھۈضٌۀگەْ‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ِۇٔبپىمالضغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ‪ 22‬ئبٍەجٍىه ثىط ثۆٌەن ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬وبپىطالض‬ ‫ھەلمىسە ئىىىي ئبٍەت‪ ،‬ئەِّب ِۇٔبپىمالض ھەلمىسە ‪ 22‬ئبٍەجٕىڭ وېٍىفي ھەلىمەجەْ وىفىٕىڭ‬ ‫‪282‬‬

‫زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەضزە ِۇٔبپىمالضٔىڭ ذبضاوحېطى ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ئبؼبؼەْ زەؼٍەپىي‬ ‫ِەظگىٍسىىي ۋەھىٌ ِۇھبجبثٍىطى ئبضىؽىسىىي ِۇٔبپىمالض ئبضلىٍىك ثبضٌىك زەۋضٌەضزىىي ِۇٔبپىمالض‬ ‫جەؼۋىطٌۀگەْ‪.‬‬ ‫جەۋثە ثىٍەْ ئبزەَ‪ ،‬ھەؼەت ثىٍەْ ـەٍحبْ ثوٌۇؾ‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 39 - 30‬ئبٍەجٍىطى ئبضىؽىسا ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽىؽي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫لىؽؽىٕىڭ ثبؾ لەھطىّبٔي ثوٌغبْ ئبزەَ گۇٔبھىٕي ئېحىطاپ لىٍىپ ئبزەَ ثوٌۇـٕىڭ‪ ،‬ئىجٍىػ‬ ‫گۇٔبھىسا چىڭ جۇضۇپ ـەٍحبْ ثوٌۇـٕىڭ ؼىّۋوٌىسۇض‪ .‬لىؽؽىسە ئبزەَ ۋە ـەٍحبْ ئبضلىٍىك‬ ‫ذبجبٌىمىٕي جؤۇؾ ۋە ذبجبٌىمىسا چىڭ جۇضۇؾ ئبؼبؼىٌ جېّب لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ لىؽؽە ئبضلىٍىك ئبٌالھ‬ ‫ئىٕؽبٔسىٓ ذبجبٌىك ئۆجىۈظِەؼٍىىٕي جەٌەپ لىٍّبٍۋاجىسۇ‪ .‬چۈٔىي ئبزەِٕىڭ ئۆجىۈٔچي‬ ‫جۀٕىحىسىّۇ ئېّحىھبْ لىٍىٕغبْ ثىط زەضەخ ثوٌغبْ ٍەضزە‪ ،‬جۀٕەت ثوٌّىغبْ زۇَٔبزا ھبٍبت ثبـحىٓ‬ ‫ئبٍبغ ئېّحىھبْ « زەضەذٍىطى » ثىٍەْ جوٌۇپ جبـمبٔسۇض زېّەوحە‪ .‬ئبزەَ‪ -‬ئىٕؽبٔغب‪ٍ ،‬ېمىٍٕىفىؿ‬ ‫چەوٍۀگەْ زەضەخ‪ -‬ئبٌالھ ئىٕؽبْ ئۈچۈْ ثەٌگىٍىگەْ چەن – چېگطاغب‪ ،‬ـەٍحبْ‪ -‬ئىٕؽبٕٔىڭ‬ ‫ئبظزۇضغۇچي ٔەپؽي ‪ -‬ذبھىفىغب ۋەوىٍ​ٍىه لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ لىؽؽە ئبضلىٍىك جەۋثە ٍوٌىٕىڭ ھەض زائىُ‬ ‫ئوچۇق ئىىۀٍىىىسىٓ ئىجبضەت ذۇـرەۋەض ثېطىٍّەوحە‪ .‬ئبٌالھ ئىٕؽبٔسىٓ ذبجبٌىك ؼبزىط‬ ‫لىٍّبؼٍىمىٕي وۈجّەٍسۇ‪ .‬ئەوؽىچە‪ ،‬ئىٕؽبٔسىٓ ذبجبٌىمىٕي ئېحىطاپ لىٍىپ‪ِ ،‬ەغپىطەت جىٍەـىە‬ ‫ٍۈظٌىٕىفىٕي وۈجّەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽىؽىسىٓ وېَىٓ ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ٍەھۇزىٍَىفىؿ‬ ‫جەضٍبٔي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪ .‬ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ٍەھۇزىٍَىفىؿ جەضٍبٔي ثىٍەْ ئۇٔىڭ ئبٌسىسا جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽىؽي ئبضىؽىسا ثىۋاؼحە ثىط ِۇٔبؼىۋەت ثبض‪ .‬ئىجٍىػ ئبزەِگە لبٔساق‬ ‫ھەؼەت لىٍغبْ ثوٌؽب‪ِ ،‬ەزىٕىسىىي ٍەھۇزىَالضِۇ ضەؼۇٌۇٌالھمب ـۇٔساق ھەؼەت لىٍغبٔىسى‪.‬‬ ‫ئىجٍىػ ھەؼەت لىٍىفىٕىڭ ؼەۋەثىٕي « ِەْ ئۇٔىڭسىٓ ئۈؼحۈْ » زەپ وۆضؼەجىۀسەن‪،‬‬ ‫ٍەھۇزىَالضِۇ ِبٔب ـۇٔساق ثىط ؼەۋەة ثىٍەْ ضەؼۇٌۇٌالھمب ھەؼەت لىٍغبٔىسى‪ .‬ئىجٍىػ ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ضەھّىحىسىٓ ٍىطاق لىٍىٕىؿ ثەزىٍىگە ئبزەِگە ؼەجسە لىٍّبؼٍىمحب چىڭ جۇضغبٔسەن‪ٍ ،‬ەھۇزىَالضِۇ‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ غەظىپىگە زۇچبض ثوٌۇؾ ثەزىٍىگە ضەؼۇٌۇٌالھمب ئىّبْ ئېَحّىغبٔىسى‪ .‬ئبٌالھ ذۇززى‬ ‫ئېٍېّېٕحٍىك وېٍىپ چىمىؿ جەھەجحىٓ جوپىسىٓ ٍبضاجمبْ ئبزەِٕي ئوجحىٓ ٍبضاجمبْ ـەٍحبٔسىٓ‬ ‫ئۈؼحۈْ جۇجمبٔسەن‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەض ئىچىسىٓ جبٌٍىغبْ ٍېحىُ ِۇھەِّەزٔىّۇ ئۆظٌىطىٕي « جبٌالٔغبْ‬ ‫ِىٍ​ٍەت » ۋە « ئبٌالھ ٔىڭ ئوغۇٌٍىطى ۋە ٍبذفي وۆضگەْ ثۀسىٍىطى » ( جەۋثە‪ ،‬ئبٌالھ ٔي ثۇ‬ ‫جۆھّەجٍەضزىٓ پبن زەپ ثىٍىّىع ) زەپ زاۋا لىٍغبْ ٍەھۇزىَالضزىٓ ئۈؼحۈْ لىٍغبٔىسى‪.‬‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽىٕىڭ ‪ - 8‬ئبٍىحىسىٓ ثبـٍىٕىپ‪ ،‬ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽىؽي ثبـالٔغبْ ‪- 30‬‬ ‫ئبٍەجىىچە ثوٌغبْ ئبضىٍىمحب جىٍغب ئېٍىٕغبْ ٔىفبق ۋە ِۇٔبپىمٍىك ِەؼىٍىؽي ئبؼبؼەْ ئبزەَ ‪-‬‬ ‫ئىجٍىػ لىؽؽىؽي ۋە ٍەھۇزىٍَەـىەْ ثۀي ئىؽطائىً لىؽؽىٍىطى ثىٍەْ ثىۋاؼحە ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽىٕىڭ ثېفىسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ ِۇٔبپىمالضٔىڭ ٍەھۇزىَالضٔىڭ ِۇٔبپىمٍىطى ثوٌۇؾ‬ ‫ئېھحىّبٌي وۈچٍۈن‪ .‬ثىعگىچە ٍېحىپ وەٌگەْ ٔۇظۇي ؼەۋەثىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ضىۋاٍەجٍەضِۇ ثۇٔي‬ ‫جەؼحىمالٍسۇ‪ .‬چۈٔىي ثۇ ئبٍەجٍەض ٔبظىً ثوٌغبْ ِەظگىً ھىجطەجحىٓ ئۇظۇْ ئۆجّىگەْ ۋالىحمب جوغطا‬ ‫وېٍىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ ِەزىٕىسىىي ٍەھۇزىٌ لەثىٍىٍىطى ئبضىؽىسا « ۋەؼىمە » ئەھسىٕبِىؽي‬ ‫جۈظۈٌگەْ ئىسى‪ .‬ثۇ ۋەؼىمە ثىط ذىً « ھۇجۇَ لىٍىفّبؼٍىك » وېٍىفىّي ھېؽبثٍىٕبجحي‪.‬‬ ‫ٍەھۇزىَالض لبضاٍِىك لىٍىپ ثۇ ئەھسىٕي ثۇظۇـٕي ذبٌىّبٍححي‪ٌ .‬ېىىٓ‪ ،‬ؼبِبٕٔىڭ جېگىسىٓ ؼۇ‬ ‫‪283‬‬

‫ٍۈگۈضجۈپ‪ِ ،‬ۇھەِّەزى زەۋەجىە لبضـي چىمىفحىٓ ٍبّٔىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ لىٍّىفي زەي ِۇٔبپىمٍىك‬ ‫ئىسى‪.‬‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽي ِۇٔبپىمالض ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۆٌىىي ئبضلىٍىك ثۇ ٔىفبلٕي پبؾ لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽي ٍەھۇزىٌ ِۇٔبپىمٍىطىٕىڭ ئبٌسىغب ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽىؽي ئبضلىٍىك‪ٍ ،‬ب جەۋثە‬ ‫لىٍىپ ئبزەِگە ئوذفبؾ ئبزەَ ثوٌۇؾ ٍبوي ٔىفبلٍىطىسا چىڭ جۇضۇپ ـەٍحبْ ثوٌۇـحىٓ ئىجبضەت‬ ‫ئىىىي جبٌالـٕي لوٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە لىؽؽىٍىطى ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئبزەَ ۋە ِۇؼب ئبضىؽىسا ئوضجبق ثىط ٔۇلحب ثبض‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئبزەَ‬ ‫ئىالھي چەوٍىّىٕي زەپؽۀسە لىٍىپ گۇٔبھ ئۆجىۈظىسۇ ۋە جەۋەثە لىٍىپ ٍولىحىپ لوٍغبْ‬ ‫جۀٕىحىٕي لبٍحىسىٓ جبپىسۇ‪ِ .‬ۇؼب ثىط لبظا ؼەۋەثىسىٓ جىٕبٍەت ؼبزىط لىٍىسۇ ۋە جەۋثىؽي ئۇٔىڭغب‬ ‫ثىط « ٍەزى ثەٍعا ( ٔۇضٌۇق لوي ) » ٔي ثەذؿ ئېحىسۇ‪.‬‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽىٕىڭ ئبؼبؼىٌ جېّىؽي ‪ٍ -‬ەھۇزىٍَەـّەڭالض!‬ ‫ئبزەَ ‪ -‬ئىجٍىػ لىؽؽىؽي ئبذىطالـمبْ ‪ - 40‬ئبٍەجحە جۇٍۇلؽىع ـۇ ذىحبة ئبٌسىّىعغب چىمىسۇ‪:‬‬ ‫« ئي ثۀي ئىؽطائىً! »‪ .‬ثۇ ذىحبة ثېطىٍگەْ ئبٍەجحە ئۇالضغب لبضىحب جۆۋۀسىىي ئەؼىەضجىؿ جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ‪:‬‬

‫َي ب ِ​ِن إِسرائِيل اذْ ُكروا نِعم ِ​ِت الاِ​ِت أَنْػعمت علَي ُكم وأَوفُوا بِعه ِدي أ ِ‬ ‫ُوؼ بِعه ِد ُكم وإِ اَيي فَارىب ِ‬ ‫وف‬ ‫َْ ُ َ ْ ْ َ ْ َْ‬ ‫َ ْ ْ َ َ َُْ‬ ‫َ َ َْ َ ُ ْ َ َ‬

‫« ئي ئؽطائىً ئەۋالزى! ئۆظ ۋالحىسا ِېٕىڭ ؼىٍەضگە ثەضگەْ ٔېّىحىّٕي ٍبز ئېحىڭالض‪ِ ،‬بڭب‬ ‫ثەضگەْ ۋەزەڭالضغب ۋاپب لىٍىڭالض‪ِ ،‬ۀّۇ ؼىٍەضگە لىٍغبْ ۋەزەِگە ۋاپب لىٍىّەْ‪ِ ،‬ۀسىٕال لوضلۇڭالض‬ ‫» ( ‪.) 40‬‬ ‫« ئي ثۀي ئىؽطائىً! » زېگەْ ذىحبة ثىٍەْ ثبـٍىغبْ ۋە لىٍغبْ ذبجبٌىمٍىطى ثىطِۇ ‪ -‬ثىط‬ ‫ٍۈظىگە ؼېٍىٕغبْ ئبٍەجٍەضٔىڭ ِۇھبجبثٍىطى ئۆٌۈپ جۈگىگەْ‪ ،‬جبضىرمب جېّب ثوٌغبْ ثۀي ئىؽطائىً‬ ‫ئەِەغ‪ .‬زەي ۋەھىٌ ٔبظىً ثوٌۇۋاجمبْ ِەظگىٍسە ٍبـبۋاجمبْ ٍەھۇزىَالضزۇض‪ .‬لۇضئبْ ھېچمبٔساق‬ ‫ئېحىطاظ لىٍّبؼحىٓ‪ ،‬ھېچمبٔساق ئىعزۀّەؼحىٓ ئەجسازٌىطىٕىڭ ئىعىسىٓ ِبڭغبْ ٍەھۇزىَالضٔىڭ‪،‬‬ ‫ئەجسازٌىطىٕىڭ ذبجبٌىمىغب ھەِحبۋاق ثوٌغبٍٔىمىٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪ .‬ئۇالضٔي ٔەچچە ئەؼىطزىٓ ثۇٍبْ‬ ‫ٔەؼىٍسىٓ ٔەؼىٍگە ٍەجىۈظۈپ وەٌگەْ ذبجبٌىمٍىطىٕىڭ ثبؾ جىٕبٍەجچىؽي زەپ ئەٍىپٍىّەوحە‪.‬‬ ‫ئۇالضِۇ ثۇ ئەٍىپٍەـىە لبضىحب ھېچمبٔساق ثىط ئېحىطاظ ثىٍسۈضەٌّىگەْ‪ .‬جبضىد ِەزىٕە ٍەھۇزىٍَىطىٕىڭ‬ ‫« ئۇالض ئەجسازٌىطىّىعٔىڭ لىٍغبْ ئىفي ئىسى‪ ،‬ثىع ـۇ ٍبوي ثۇ ٔۇلحىسا ئۇالضغب لوـۇٌّبٍّىع »‬ ‫زېگۀسەن ثىط ئېحىطاظٔي لەٍث لىٍّىغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ثۆٌەوحە ِۇؼۇٌّبْ ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ٍەھۇزىٍَىفىؿ جەضٍبٔي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك‬ ‫ئي ئۈِّەجي ِۇھەِّەز! ٍەھۇزىٍَىفىؿ پەلەت ئىجطأي ِىٍ​ٍىحىگە ذبغ ئىٍ​ٍەت ئەِەغ‪ .‬ئەگەض‬ ‫ؼىٍەضِۇ ئۇالضٔىڭ لىٍغبٍٔىطىٕي لىٍؽبڭالض‪ ،‬ؼىٍەضِۇ ئۇالضغب ئوذفبؾ ثوٌىؽىٍەض‪ .‬ئەگەض‬ ‫ٍەھۇزىٍَىفىفٕي ذبٌىّىؽبڭالض‪ ،‬ئۇالضٔي ٍەھۇزىٍَەـحۈضگەْ ذۇؼۇؼالضزىٓ ھەظەض ئەٍ​ٍەڭالض‪،‬‬ ‫زېَىٍّەوحە‪.‬‬ ‫ثۇ ذۇؼۇؼالضٔي ثەلەضە ؼۈضىؽىٕىڭ ‪ - 40‬ئبٍىحىسىٓ ثبـالپ ‪ - 116‬ئبٍەت ۋە زاۋاِىسىىي‬ ‫ثۆٌەوحە ٍىغىٕچبلٍىغبْ ٔۇلحىالض جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئبٌالھ لب ثەضگەْ ۋەزىؽىسە جۇضِىسى‪ ،‬ھەض لېحىُ ۋەزىؽىسىٓ ٍېٕىۋاٌسى ( ‪.) 64 ،40‬‬

‫‪284‬‬

‫‪ .2‬ئبٌالھ ٔىڭ ئبٍەجٍىطىٕي زۇَٔبٌىك ِۀپەئەجىە جېگىفىۋەجحي‪ ،‬زىٕ​ٕي ِۇضاؼىّغب ئبٍالٔسۇضۇپ‪،‬‬ ‫ـەوىٍگە ِەھىۇَ لىٍىپ لوٍسى ( ‪.) 177 ،41‬‬ ‫‪ .3‬ھەلٕي ثبجىً ثىٍەْ ئبضىالـحۇضىۋەجحي ( ‪.) 42‬‬ ‫‪ .4‬ئىجبزەجٍەضٔي ئەؼٍي ِەلؽىحىسىٓ ٍىطالالـحۇضۇپ ثۇضِىٍىۋەجحي ( ‪.) 43‬‬ ‫‪ .5‬ئېطىفىۀٍىطىٕي جەڭ ثەھطىّبْ ثوٌۇـمب ثۇٍطۇٌغبْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ثۇٔىڭغب ئەِەي لىٍّىسى‬ ‫( ‪.) 43‬‬ ‫‪ .6‬ئبٌالھ ٔىڭ ئەِطىگە ثوٍؽۇّٔىسى‪ ،‬چەوٍىّىٍىطىٕي زەپؽۀسە لىٍسى ( ‪.) 65 ،43‬‬ ‫‪ .7‬ثبـمىالضغب پەظىٍەجٍىه ثوٌۇـٕي جەۋؼىَە لىٍىپ‪ ،‬ئۆظٌىطى جەضن لىٍسى ( ‪.) 44‬‬ ‫‪ .8‬ئەلٍىٕي ئىفٍەجّىسى ( ‪.) 44‬‬ ‫‪ .9‬ئبٌالھ ثەضگەْ ٔېّەجٍەضگە لبضىحب جۇظووضٌۇق لىٍسى ( ‪.) 47‬‬ ‫‪ .10‬ئبٌالھ ٔىڭ ٔەظىطىسە ئبالھىسە ئوضٔي ثبضٌىمىسىٓ ئىجبضەت ذبجب چۈـۀچىؽي ثىٍەْ‬ ‫غەپٍەجىە چۆِسى ( ‪.) 80 ،48‬‬ ‫‪ .11‬زۈـّۀٍىطىگە ئۇالضٔىڭ ئىالھٍىطىغب ضىفحە ثبغٍىغىسەن زەضىجىسە ھەۋەغ لىٍىفحي ( ‪،54‬‬ ‫‪.) 92‬‬ ‫‪ .12‬ئبٌالھ ٔي ٍبضزىّي ۋە ِۆجىعىٍىطى ثىٍەْ وۆضۈپ جۇضۇپّۇ‪ ،‬ثۇٔىڭغب لبٔبئەت لىٍّبؼحىٓ‬ ‫وۆظى ثىٍەْ وۆضِەوچي ثوٌسى ( ‪.) 55‬‬ ‫‪ِ .13‬ەْ ۋە ؼەٌۋا لبجبضٌىك ٔېّەجٍەضگە جۇظووضٌۇق لىٍىپ‪ ،‬ئۆظ ٔەپؽىگە ظۇٌۇَ لىٍسى ( ‪.) 57‬‬ ‫‪ .14‬ھەلىمەجٕي وەٌىّىٍەضگە‪ ،‬وەٌىّىٍەضٔي ؼۆظ ئوٍۇٔىغب لۇضثبْ لىٍىۋەجىۀىسى ( ‪.) 59‬‬ ‫‪ٍ .15‬بـىغبْ ِبوبٔالضزا زائىُ پبؼبت‪ ،‬ئۇضۇؾ‪ِ ،‬بٌىّبٔچىٍىك ۋە پىحٕە جېطىپ جۇضغبْ ( ‪.) 60‬‬ ‫‪ .16‬ئىّبْ ۋە ھۆضٌۈوٕي پىَبظ ۋە ؼبِؽبلمب ؼبجىسىغبْ زەضىجىسە لبضٔىغب زۈَ چۈـىۀىسى‬ ‫( ‪.) 61‬‬ ‫‪ .17‬ئبٌالھ ِۇؼىجەجٍەض ۋە ٔېّەجٍەض ئبضلىٍىك ثەضگەْ ثىفبضەجٍىطىگە وۆظىٕي ٍۇِۇۋاٌغبْ‪ ،‬ئىٕىبض‬ ‫لىٍىؿ پوظىحؽىَىؽىسە ثوٌغبٔىسى ( ‪.) 61‬‬ ‫‪ .18‬ئۆظٌىطىگە ھەلٕي ٍەجىۈظگەْ پەٍغەِجەضٌەضٔي ٍبٌغبٔغب چىمبضغبْ‪ ،‬ھبلبضەجٍىگەْ‪ ،‬ئەظىَەت‬ ‫ٍەجىۈظگەْ‪ ،‬ئۆٌحۈضگۀىسى ( ‪.) 87 ،61‬‬ ‫‪ .19‬ئىالھىٌ ئەِىطٌەضٔي ِەلؽەجٍىطىگە ئبؼبؼەْ ئبزا لىٍىفٕىڭ ئوضٔىغب جەپؽىالجٍىطى ثىٍەْ‬ ‫ئبۋاضە ثوٌۇپ‪ ،‬ئۆظىگە لىَىٕالـحۇضىۋاٌغبٔىسى ( ‪.) 74 - 67‬‬ ‫‪ .20‬ئبزاٌەجٕي ھەِّە وىفىگە ئوذفبؾ ئىجطا لىٍىفٕىڭ ئوضٔىغب وىفىگە لبضاپ ِۇئبِىٍە‬ ‫لىٍغبٔىسى ( ‪.) 178 ،72‬‬ ‫‪ .21‬ئبٌالھ ٔىڭ وبالِىٕي ثىٍىپ جۇضۇپ ئۆظگەضجىۋەجىۀىسى ( ‪.) 75‬‬ ‫‪ِ .22‬ۇٔبپىمٍىمٕي زىٕغب ئبٍالٔسۇضىۋاٌغبْ ( ‪.) 76‬‬ ‫‪ .23‬ئبٌالھ ٔىڭ وىحبثىٕي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍىپ‪ ،‬ئۆظٌىطى ٍېعىۋاٌغبْ وىحبثالضٔي ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫وىحبثىسىٓ ئۈؼحۈْ جۇجمبْ ۋە ئبٌالھ ٔىڭ وىحبثىغب لىٍىفمب جېگىفٍىه ِۇئبِىٍىٕي ثۇ وىحبثالضغب‬ ‫وۆضؼەجىەْ ( ‪.) 79‬‬ ‫‪ .24‬ئىچىي ئىرحىالپٕي جەپطىمىغە‪ ،‬جەپطىمىٕي لبْ زاۋاؼىغب ئبٍالٔسۇضۇپ‪ ،‬ثىط ‪ -‬ثىطىٕىڭ‬ ‫وىىىطزىىىٕي ؼىممبْ ( ‪.) 84‬‬

‫‪285‬‬

‫‪ .25‬زوؼحٍىطىغب زۈـّۀسەن ِۇئبِىٍە لىٍىپ‪ٔ ،‬ەپطەجٍىطىٕي ئۆظ وىفىٍىطىٕىڭ ئۈؼحىگە‬ ‫ٍبغسۇضغبٔىسى ( ‪.) 85‬‬ ‫‪ .26‬ئۆظٌىطىٕىڭ ئېحىمبزى ئبؼبؼٍىطىٕي جەؼحىمٍىغبْ ثىط ۋەھىٌ وەٌگۀسە‪ ،‬ئېطىمچىٍىك لىٍىپ‬ ‫ئۇٔي ئىٕىبض لىٍسى ( ‪.) 91 ،89‬‬ ‫‪ .27‬ھەلىمەجٕي لىعغبٔسى‪ ،‬ئۆظٌىطىگە وەٌّىگەْ ھەلىمەجىە زۈـّەْ ثوٌسى ( ‪.) 90‬‬ ‫‪ .28‬ـەذؽىَىحىٕي ؼبجحي ( ‪.) 102 ،90‬‬ ‫‪ « .29‬ئبٌالھ جەضىپىسىٓ ٔبظىً لىٍغبٔغب ئىّبْ ئېَحىڭالض » زېَىٍگۀسە‪ « ،‬ثىع پەلەت ئۆظىّىعگە‬ ‫ٔبظىً لىٍىٕغبٔغب ئىفىٕىّىع » زېَىفحي ( ‪.) 91‬‬ ‫‪ .30‬ۋەھىَٕي ھبٍبجىڭالضغب جەزثىمالڭالض زېَىٍگۀسە‪ ،‬جبـمي جەھەجحىٓ ئىحبئەت لىٍغبٔسەن‬ ‫وۆضۈٔۈپ‪ ،‬لەٌجي جەھەجحىٓ لبضـي چىمحي ( ‪.) 93‬‬ ‫‪ .31‬زەؼٍەپ ئېحىمبزى ثۇظۇٌسى‪ ،‬ئبٔسىٓ ئەِەٌٍىطى ثۇظۇٌسى ( ‪.) 93‬‬ ‫‪ .32‬ئبذىطەجحە ئۆظٌىطىگە ئبالھىسە ِۇئبِىٍە لىٍىٕىسىغبٍٔىك ذبَ ذىَبٌىغب پبجحي ( ‪.) 94‬‬ ‫‪ .33‬زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وېحىفحي‪ ،‬زۇَٔب ھبٍبجىغب ھەززىسىٓ ظىَبزە ثىط ضىفحە ثىٍەْ ثبغالٔسى‬ ‫( ‪.) 96‬‬ ‫‪ .34‬پەلەت ئۆظى ئىچىسىٓ چىمّىغبْ ھەظضىحي ِۇھەِّەزوىال ئەِەغ‪ ،‬ھەجحب ئۇٔىڭغب ۋەھىٌ‬ ‫ئېٍىپ وەٌگەْ جىجطىئىٍغىّۇ زۈـّەْ ثوٌۇـحي ( ‪.) 98‬‬ ‫‪ .35‬ھەظضىحي ِۇؼبغب وەٌگەْ ۋەھىَٕىڭ ئەڭ ٍېڭي ـەوٍي ثوٌغبْ لۇضئبْ ۋەھىَسىٓ ٍۈظ‬ ‫ئۆضىسى ( ‪.) 101‬‬ ‫‪ .36‬پەٍغەِجەضٌىطىگە ۋە ٍبذفىالضغب لبضىحب جبضىرحىٓ ثېطى ھەض ذىً جەـىىٍ​ٍىه ھىٍَە ‪-‬‬ ‫ٔەٍطەڭ‪ ،‬جوظاق‪ ،‬ؼۈٍىمەؼث‪ ،‬ؼېھىط ۋە ئەپؽۇْ لىٍىؿ ثىٍەْ ئبۋاضە ثوٌسى ( ‪.) 102‬‬ ‫‪ .37‬وەٌىّىٍەضٔي ئۆظگەضجىۋەجحي‪ ،‬ؼۆظٔي ئۇٍبلمب ئۆضۈپ‪ ،‬ثۇ ٍبلمب چۆضۈپ‪ ،‬جىٍٕي ثۇظۇپ‬ ‫جبـٍىسى ( ‪.) 104‬‬ ‫‪ .38‬لۇۋٌۇق لىٍغبْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئىّبٕٔي ثىطىپ ئوضٔىغب وۇپطىٕي ؼېحىۋاٌغبٔىسى ( ‪.) 108‬‬ ‫‪ .39‬ئۆظٌىطى ئىٕىبض لىٍىؿ ثىٍەْ وۇپبٍىٍىٕىپ لبٌّبً‪ٍ ،‬ۀە ِۇئّىٍٕەضٔىّۇ ئبظزۇضۇـمب‬ ‫ئۇضۇٔغبٔىسى ( ‪.) 109‬‬ ‫‪ٍ .40‬ەھۇزىٌ ثوٌّىغبٔالض جۀٕەجىە وىطەٌّەٍسۇ زېگەْ ؼەپؽەجىؽي ئبضلىٍىك‪ ،‬ھەلىمەجىە‬ ‫ِۀؽۇپ ثوٌۇـٕىڭ ئوضٔىغب جبِبئەجىە ِۀؽۇپ ثوٌۇـٕي ھەلىمەجٕىڭ ئۆٌچىّي لىٍىۋاٌسى ( ‪.) 111‬‬ ‫ؼۈضىسە ِۇؼۇٌّبْ ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ لبٔساق لىٍىپ ٍەھۇزىٍَەـىۀٍىىىٕي جەپؽىالجي ثىٍەْ‬ ‫ۋە جبضىري ِىؽبٌٍىطى ثىٍەْ ثبٍبْ لىٍىٕىۋېحىپ‪ ،‬ثىطزىٕال جېّب ثبـمب ثىط ِەؼىٍىگە ٍۆجىىٍىسۇ‪122 .‬‬ ‫ ئبٍەجحىٓ ثبـالپ ئەؼٍي جېّىغب لبٍحىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‪ - 121 - 108 ،‬ئبٍەجٍەض ئبضىؽىسىىي ثۆٌەن ثىط‬‫جېّىسىٓ چەجٕىگەْ ثىط پبضاگطاف ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ذۇززى ٍەھۇزىَالض ھەلمىسىىي ثبضٌىك ثبٍبٔالض‬ ‫ئبضلىٍىك « لىعىُ ؼبڭب ئېَحبً‪ ،‬وېٍىٕىُ ؼەْ ئبڭال » زېگۀٍىىحۇض‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ‬ ‫ٍەھۇزىٍَەـىەْ ئۈِّىحي ھەلمىسە جوذحبٌغبٔسا‪ ،‬ئەؼٍي ِەلؽەت ھەظضىحي ِۇھەِّەزٔىڭ ئۈِّىحىگە‬ ‫« ئبگبھ ثوٌۇڭالض‪ٍ ،‬ەھۇزىٍَەـّەڭالض! » زېَىؿ ئىسى‪ٍ .‬ەھۇزىَالض ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ئىىىي‬ ‫ثۆٌەن ئبضىؽىغب لىؽحۇضۇٌغبْ ۋە ِۇھبجبثي ثىۋاؼحە ھبٌسا ئۈِّەجي ِۇھەِّەز ثوٌغبْ ئبضا ثۆٌەوٕىڭ‬ ‫جۇٔجي ئبٍىحي جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬

‫‪286‬‬

‫اؿ الْ ُك ْفر َِبِْْلّيَ ِ‬ ‫يدو َف أَ ْف تَسأَلُوا رسولَ ُكم َكما سئِل موسى ِمن قَػبل ومن يػتَػبد ِ‬ ‫أ َْـ تُِر ُ‬ ‫اف فَػ َق ْد َ‬ ‫ْ َ ُ ْ َ ُ َ ُ َ ْ ْ ُ َ​َ ْ َ َ‬ ‫ب ال َس َواءَ‬ ‫َ‬ ‫ال اسبِ ِيل‬ ‫« ئۇالض (ٍۀي ٍەھۇزىَالض) ئىٍگىطى ِۇؼبزىٓ جەٌەپ لىٍغبْ ٔەضؼىٍەضٔي ؼىٍەضِۇ‬ ‫پەٍغەِجىطىڭالضزىٓ جەٌەپ لىٍىۋاجبِؽىٍەض؟ وىّىي ئىّبٔىٕي وۇفطىغب جېگىفؽە‪ ،‬ئۇ ھەلىمەجەْ جوغطا‬ ‫ٍوٌسىٓ ئبظغبْ ثوٌىسۇ » ( ‪.) 108‬‬ ‫ئبٔسىٓ ؼۆظ ٍەھۇزىَالض ثىٍەْ ذىطىؽحىَبٔالض ئبضىؽىسىىي ِۇٔبظىطىغب وېٍىسۇ ( ‪ 113‬ۋە‬ ‫زاۋاِي )‪ .‬ثۇ زە ‪ -‬جبالـحب ھەض ئىىىي جەضەپٕىڭ « ھەلىمەت »ٔىڭ ئوضٔىغب جبِبئىحىٕي لوٍغبٍٔىمي‬ ‫ئىّب لىٍىٕىسۇ‪ .‬ھەلىمەجٕي ئىؽىّالضغب‪ٔ ،‬ەؼەپٍەضگە‪ ،‬زىٓ گۇضۇپپىٍىطىغب ذبغ لىٍىۋاٌغىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسىغبٍٔىمىٕي جۆۋۀسىىي ئبٍەت ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ولَن تَػربى عْنك الْيػهود وَ​َل الناصارى ح اَّت تَػتابِع ِملاتػهم قُل إِ اف ى َدى اِ‬ ‫ِ‬ ‫ت‬ ‫اَّلل ُى َو ا َْلَُدى َولَئ ِن اتػابَػ ْع َ‬ ‫َ َُْ ْ ُ‬ ‫َ​َ َ‬ ‫َ ْ ْ َ َ َ َُ ُ َ‬ ‫أَىواءىم بػع َد الا ِذي جاء َؾ ِمن الْعِْل ِم ما لَ َ ِ‬ ‫اَّللِ ِمن وٍِ وَ​َل نَ ِ‬ ‫ص ٍّي‬ ‫ْ َ َُ ْ َْ‬ ‫َ‬ ‫ك م َن ا ْ َ ّ َ‬ ‫َ​َ َ‬

‫ؼەْ ٍەھۇزىَالض ۋە ٔبؼبضاالضٔىڭ زىٕىغب وىطِىگىچە ئۇالض ؼۀسىٓ ھەضگىعِۇ ضاظى ثوٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ئۇالضغب ئېَحمىٕىي‪ « ،‬جوغطا ٍوي پەلەت اﷲ ٔىڭ ٍوٌىسۇض »‪.‬‬ ‫ؼبڭب وەٌگەْ ( ِۇجٍەق ھەلىمەجٕىڭ ) ئىٍىّسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ئەگەض ؼەْ ئۇالضٔىڭ ٔەپؽي‬ ‫ذبھىفٍىطىغب ئەگىفىسىغبْ ثوٌؽبڭ‪ ،‬ؼېٕي اﷲ ٔىڭ ئبظاثىسىٓ لۇجمۇظىسىغبْ ھېچمبٔساق زوؼحّۇ‬ ‫ثوٌّبٍسۇ‪ِ ،‬ەزەجىبضِۇ ثوٌّبٍسۇ ( ‪.) 120‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ئبٍەت ثىط ئېحىمبزلب ِۀؽۇپ ثوٌغۇچىالض ئىچىسە ٍبذفىالضٔىڭّۇ‪،‬‬ ‫ٔبچبضالضٔىڭّۇ ثوٌىسىغبٍٔىمىسىٓ ئىجبضەت ھەلىمەجٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬لۇضئبْ ھەِّىٕي لبضا ‪ -‬لوٍۇق‬ ‫ثىط جبٍبلحب ھەٍسەٍسىغبْ ۋە ئوِۇِىَالـحۇضىۋاٌىسىغبْ ثىط جىً ئۇؼٍۇثىٕي ضەت لىٍىسۇ‪ .‬لۇضئبْ‬ ‫ھەِّىٕي ثىطالال ؼۈپۈضۈپ جبـٍىۋەجّەٍسۇ ٍبوي ھەِّىسىٓ ثىطالال ؼۈپۈضۈپ ئبٌّبٍسۇ‪ .‬زائىُ جبؼمبپ‬ ‫جبٌالٍسىغبْ ۋە ئبق ‪ -‬لبضىٕي پەضق ئېحىپ ئبٍطىَسىغبْ ثىط ئەلىً ثەضپب لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەجّۇ زەي‬ ‫ثۇالضزىٓ ثىطؼي‪ - 122 .‬ئبٍەت ثىٍەْ ؼۆظ ئەؼٍىسىىي جېّىغب‪ٍ ،‬ۀي ثۀي ئىؽطائىً ھەلمىسىىي‬ ‫ثبٍبٔالضغب لبٍحىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ئبضلىسىٕال ھەظضىحي ئىجطاھىُ ثىٍەْ زاۋاٍِىفىسۇ‪ .‬چۈٔىي ٍەھۇزىَالضِۇ‪،‬‬ ‫ِۇـطىىالضِۇ ھەظضىحي ئىجطاھىّٕي ؼۈٍئىؽحىّبي لىٍىۋاجمبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭ ئېحىمبز ٔۇلحىؽىسىٓ‬ ‫ئۆظٌىطىٕىڭ ئەجسازى ئىىۀٍىىىٕي زاۋا لىٍىپ‪ ،‬ئۆظٌىطىٕي ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ زىٕىغب ٔىؽجەت‬ ‫لىٍىۋاجمبٔىسى‪ .‬لۇضئبْ زەي ثۇ ٔۇلحىسا ٍەھۇزىَالضٔي جبْ ٍېطىسىٓ جۇجۇپ‪ ،‬لىجٍىٕىڭ لۇززۇؼحىٓ‬ ‫وەثىگە ئۆظگەضجىٍىفىٕي ئىّب لىٍىپ‪ ،‬وەثىٕي ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ لبٍحىسىٓ ثىٕب لىٍىفىٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىسۇ ( ‪ .) 129 - 125‬ئبٔسىٓ ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ۋە ھەظضىحي ٍبلۇثٕىڭ ٔەؼٍىسىٓ جەۋھىسوە‬ ‫ؼبزىك ثوٌىسىغبٍٔىمٍىطى ھەلمىسە ۋەزە ئبٌغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪ .) 133 - 132‬ئەجسازى ثىٍەْ‬ ‫ِبذحبٔغبٔالضغب ؼەِىّىٌ ثىط ئەؼىەضجىؿ ؼۈپىحىسە لۇضئبْ ِۇٔساق زەٍسۇ‪:‬‬

‫ت َولَ ُك ْم َما َك َسْبػتُ ْم َوَ​َل تُ ْسأَلُو َف َع اما َكانُوا يَػ ْع َملُو َف‬ ‫تِْل َ‬ ‫ت َ​َلَا َما َك َسبَ ْ‬ ‫ك أُامةٌ قَ ْد َخلَ ْ‬

‫« ئۇالض ئۆجىەْ ثىط ئۈِّەجحۇض‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ئەِەٌٍىطى ئۆظٌىطى ئۈچۈٔسۇض‪ .‬ؼىٍەضٔىڭ ئەِەٌىڭالض‬ ‫ئۆظۈڭالض ئۈچۈٔسۇض‪ ،‬ئۇالضٔىڭ لىٍّىفىغب ؼىٍەض جبۋاثىبض ئەِەغ » ( ‪.) 134‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ثۆٌەوٍەضزە ٍەھۇزىَالضٔىڭ ثىھۇزە ۋە ھەلؽىع جەوەثجۇضٌىمي ۋە‬ ‫وىجىطٌىطى جىٍغب ئېٍىٕىسۇ ( ‪ .) 141 - 135‬ئبٔسىٓ لىجٍىٕىڭ لۇززۇؼحىٓ وەثىگە ئۆظگەضجىٍىفي‬ ‫‪287‬‬

‫ثبٍبْ لىٍىٕىپ ( ‪ 142‬ۋە زاۋاِي )‪ ،‬ھەض ئۈِّەجٕىڭ ثىط لىجٍىؽي ثوٌغبٍٔىمي ئەؼىەضجىٍىسۇ ( ‪.) 148‬‬ ‫ثەزۀٕىڭ لبٍؽي جەضەپىە ٍۈظٌۀگۀٍىىي ِۇھىُ ئەِەغ ( ‪ِ .) 177‬ۇھىُ ثوٌغبْ ٔەضؼە لەٌجٕىڭ‬ ‫ئبٌالھ لب ٍۈظٌۀگەْ ٍۈظٌۀّىگۀٍىىي ( ‪ ) 152 - 149‬ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ثۆٌەوحە ھەلىمي ٍبذفي ئەِەٌٕىڭ‬ ‫ئېٕىمٍىّىؽي ِۇٔساق ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫وى ُكم قِبل الْم ْش ِرِؽ والْم ْغ ِر ِ‬ ‫لَْي ِ‬ ‫ب َولَ ِك ان الِْ اِب َم ْن آَ َم َن َِب اَّللِ َوالْيَػ ْوِـ ْاْلَ ِخ ِر َوالْ َم َ​َّلئِ َك ِة‬ ‫َ َ‬ ‫س الْ اِب أَ ْف تُػ َولوا ُو ُج َ ْ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫والْ ِكتَ ِ‬ ‫ي َوِٓت‬ ‫ي َوابْ َن ال اسبِ ِيل َوال اسائل َ‬ ‫ي َوآَتَى الْ َم َاؿ َعلَى ُحبِّو ذَ ِوي الْ ُق ْرَ​َب َوالْيَػتَ َامى َوالْ َم َساك َ‬ ‫اب َوالنابِيِّ َ‬ ‫َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫صابِ ِرين ِٓت الْبأْس ِاء وال ا ِ ِ‬ ‫الرقَ ِ‬ ‫ِّ‬ ‫ي الْبَأْ ِس‬ ‫اب َوأَقَ َاـ ال ا‬ ‫ضاراء َوح َ‬ ‫ص َ​َّل َة َوآَتَى الازَكا َة َوالْ ُموفُو َف بِ َع ْهدى ْم إِ َذا َع َ‬ ‫اى ُدوا َوال ا َ َ َ َ‬ ‫أُولَئِ ا ِ‬ ‫ك ُى ُم الْ ُمتاػ ُقو َف‬ ‫ص َدقُوا َوأُولَئِ َ‬ ‫َ‬ ‫ين َ‬ ‫ك الذ َ‬

‫« ؼىٍەضٔىڭ وۈْ چىممبْ ۋە وۈْ پبجمبْ جەضەپىە ٍۈظ وەٌحۈضۈـۈڭالضٔىڭ ئۆظىال ٍبذفي‬ ‫ئەِەٌگە ٍبجّبٍسۇ‪ .‬ثەٌىي اﷲ لب‪ ،‬ئبذىطەت وۈٔىگە‪ ،‬پەضىفحىٍەضگە‪ ،‬وىحبثمب (ٍۀي اﷲ ٔبظىً لىٍغبْ‬ ‫وىحبثالضغب)‪ ،‬پەٍغەِجەضٌەضگە ئىّبْ وەٌحۈضۈؾ‪ ،‬اﷲ ٔي ؼۆٍۈؾ ٍۈظىؽىسىٓ ذىؿ ـ ئەلطىجبالضغب‪،‬‬ ‫ٍېحىٍّەضگە‪ِ ،‬ىؽىىٍٕەضگە‪ ،‬ئىجٓ ؼەثىٍ​ٍەضگە (ٍۀي پۇي ـ ِېٍىسىٓ ئباللىؽي ئۈظۈٌۈپ لبٌغبْ‬ ‫ِۇؼبپىطالضغب)‪ ،‬ؼبئىٍالضغب ۋە لۇٌالضٔىڭ ئبظازٌىممب ئېطىفىفىگە پۇي ـ ِبي ٍبضزەَ ثېطىؿ‪ٔ ،‬بِبظ ئولۇؾ‪،‬‬ ‫ظاوبت ثېطىؿ‪ ،‬ئەھسىگە ۋاپب لىٍىؿ‪ٍ ،‬ولؽۇظٌۇلمب‪ ،‬وېؽەٌٍىىىە ۋە ھەض ذىً لىَىٕچىٍىمالضغب‬ ‫ثەضزاـٍىك ثېطىؿ ٍبذفي ئەِەٌگە وىطىسۇ‪ .‬ئۀە ـۇالض (ٍۀي ٍۇلىطىمي ؼۈپەجٍەضگە ئىگە وىفىٍەض)‬ ‫(ئىّبٔىسا) ضاؼحچىً ئبزەٍِەضزۇض‪ ،‬ئۀە ـۇالض جەلۋازاض ئبزەٍِەضزۇض » ( ‪.) 177‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ئبٌالھ ٍوٌىسا جبْ ثەضگۈچىٍەضٔىڭ ئەھۋاٌىسىٓ‪ ،‬ؼەفب ثىٍەْ ِەضۋە‬ ‫ئبضىؽىسا ؼەئَي لىٍىؿ ِەؼىٍىؽىٕىڭ ئۆظىسە ئىرالغ ۋە ؼەِىّىَەجٕىڭ ثوٌۇـي وېطەوٍىىي‬ ‫جەوىحٍىٕىسۇ ( ‪ .) 158 - 154‬ئىرالؼٕىڭ ئبؼبؼىٌ پەلەت ثىط ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇ ثوٌؽىّۇ جەۋھىسجۇض ( ‪159‬‬ ‫ ‪ٍ .) 167‬ېّەن ‪ -‬ئىچّەوٕىڭ ثىرەجەضٌىىي ۋە ھبالٌٍىمي ھەلمىسە جوذحىٍىپ‪ ،‬ئەؼىٍسە زىممەت‬‫لىٍىفمب جېگىفٍىه ِەؼىٍىٕىڭ ِۇثبھٍىك ئىىۀٍىىىٕي ئىّب لىٍىسۇ ( ‪.) 173 - 168‬‬ ‫ؼۆظ ٍۀە ٍەھۇزىٍَەـىەْ ثۀي ئىؽطائىٍغب لبٍحىسۇ ( ‪ 174‬ۋە زاۋاِي )‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ِۇھەِّەز‬ ‫ئۈِّىحي ئبگبھالٔسۇضۇٌىسۇ ( ‪ .) 182 - 178‬ثۇ ثۆٌەوحە جىٕبٍەجٕىڭ جبظاؼي ۋە ِىطاغ ھەلمىسە‬ ‫جوذحىٍىسۇ‪ .‬لبضىّبلمب ثۇ جېّىٕىڭ ثۀي ئىؽطائىً ثىٍەْ ھېچمبٔساق ِۇٔبؼىۋىحي ٍولحەن وۆضۈٔىسۇ‪،‬‬ ‫ٌېىىٓ ثۇ ِەؼىٍىٕي ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ٍەھۇزىٍَىفىؿ ِەؼىٍىؽي ئىچىسە جىٍغب ئبٌىسۇ‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪،‬‬ ‫لەؼحۀٍىه ثىٍەْ ؼبزىط لىٍغبْ جىٕبٍەجٍەضزە لىؽبغ ئېٍىفمب ثۇٍطىغبْ ئبٍەجٍەض ِۇئّىٍٕەضٔىڭ‬ ‫ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ٍەھۇزىٍَىفىؿ ئبالِەجٍىطىسىٓ ثىطى ثوٌغبْ « وىفىٕىڭ ئىجحىّبئىٌ ئوضٔىغب‬ ‫لبضاپ جبظا » ثېطىفحىٓ ئىجبضەت ئبظغۇٍٔىمىغب چۈـۈپ لبٌّبؼٍىمي ئۈچۈْ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ضوظا ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەضٔىڭ ٍەھۇزىَالضٔي ثبٍبْ لىٍغبْ ثۆٌەوٍەض ئبضىؽىسا وېٍىفي‬ ‫ھەلىمەجەْ وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ .‬ثۇ ثۆٌەن ِۇٔساق ثبـٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫اِ‬ ‫اِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ين ِم ْن قَػْبلِ ُك ْم لَ َعلا ُك ْم تَػتاػ ُقو َف‬ ‫ب َعلَْي ُك ُم ّ‬ ‫ب َعلَى الذ َ‬ ‫الصيَ ُاـ َك َما ُكت َ‬ ‫ين آَ َمنُوا ُكت َ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الذ َ‬

‫« ئي ِۇئّىٍٕەض! ئبٌالھ ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَىحىٕي ثىٍگۈچىٍەضزىٓ ثوٌۇـۇڭالض ئۈچۈْ‪،‬‬ ‫ؼىٍەضزىٓ ئىٍگىطىىىٍەضگە (ٍۀي ئىٍگىطىىي ئۈِّەجٍەضگە) ضوظا پەضظ لىٍىٕغبٔسەن‪ ،‬ؼىٍەضگىّۇ‬ ‫(ضاِىعاْ ضوظىؽي) پەضظ لىٍىٕسى » ( ‪.) 183‬‬

‫‪288‬‬

‫ثۇ ئبضلىٍىك‪ ،‬ئي ِۇھەِّەز ئۈِّىحي! ٍەھۇزىٍَەـىەْ ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ذبجبٌىمٍىطىغب لبضـي‬ ‫چىمىڭالض‪ .‬ثۇٔي ئىٕؽبٔىَەت ثىٍەْ جەڭحۇؾ ثوٌغبْ ئىؽالِٕىڭ ھەلىمەجٍىطىگە ئىگە ثوٌغبْ ھبٌسا‬ ‫ئبزا لىٍىڭالض‪ .‬ئۇ ھەلىمەجٍەضزىٓ ثىطؼي ضوظىسۇض‪ ،‬زېّەوحە‪ .‬ضوظا ئىٕؽبٔىَەت ثىٍەْ جەڭ زىّەجٍىه‬ ‫ثوٌغبْ ئىؽالِٕىڭ ثبضٌىك ظاِبْ ۋە ِبوبٔالضزا ئبزا لىٍىٕىپ وىٍىٕگەْ ئىجبزەجٍىطىسىٓ ثىطؼي‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ئۇضۇـمب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثەٌگىٍىّىٍەضگە زائىط ئبٍەجٍەض ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪ 190‬ۋە زاۋاِي‪،‬‬ ‫‪ 261‬ۋە زاۋاِي )‪ .‬ئۇضۇؾ ثوٌّبٍسىغبْ ثىط زۇَٔبٔي جەؼەۋۋۇض لىٍىؿ ؼبززىٍىك ثوٌىسۇ‪ .‬چۈٔىي‬ ‫ثۇٔساق ثىط زۇَٔب جۀٕەت ثوٌىسۇ‪ .‬ھبٍبجٕي وۈٌپەجىە ئبٍالٔسۇضۇـٕىڭ ٍوٌىسىٓ ثىطؼي‪ ،‬جۀٕەجٕي ثۇ‬ ‫زۇَٔبزا ثەضپب لىٍىفمب ئۇضۇٔۇـحۇض‪ .‬ئۇضۇؾ ھبٍبجٕىڭ ثىط پبضچىؽي ثوٌۇپ‪ِ ،‬ۇۋاپىك ثوٌغبْ ٔەضؼە‬ ‫ئۇضۇؾ ئەذاللي ۋە ثەٌگىٍىّىٍىطىگە ضىئبٍە لىٍىفحۇض‪ .‬لۇضئبٔسا ِەظوۇض ئبٍەجٍەض ِۇھبجبثىسا ثۇ ئبڭٕي‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽىسە جەپؽىٍي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ئىجبزەجٍەضزىٓ ثىطؼي ھەج ئىجبزىحي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ‬ ‫ؼۈضىسە ھەج ئۇضۇؾ زائىطىؽي ئىچىسە جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬چۈٔىي ھەج ئبٍ​ٍىطى ئۇضۇؾ ھبضاَ لىٍىٕغبْ‬ ‫ئبٍالض ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ثەٌگىٍىّىگە ضىئبٍە لىٍّىغبٔسا‪ ،‬ئىجبزەت لىٍىؿ ھەلمىٕي زەپؽۀسە لىٍغبٍٔىك‬ ‫ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫‪ - 242 - 219‬ئبٍەجٍەض ئبضىؽسىىي ثۆٌەوحە ھبضالٕىڭ ظىَىٕي‪ ،‬ئىٕفبلٕىڭ پبٍسىؽي‪ٍ ،‬ېحىّالضغب‬ ‫ئىگە چىمىؿ‪ ،‬ئبٍبٌالضٔىڭ ھەٍىع ھبٌٍىطى‪ ،‬ئبٌالھ ٔبِىسىٓ لىٍىٕغبْ لەؼەَ ۋە ثۇٔىڭسىٓ وېٍىپ‬ ‫چىممبْ جباللمب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِەؼٍىٍەض جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ٔبِىسىٓ لىٍىٕغبْ لەؼەٍِەضگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجحە‪ ،‬ۋەھىٌ ئىٕؽبٕٔي « ئبٌالھ ٔي‬ ‫ـبھىث لىٍىپ لىٍغبْ ھەض ئىفمب ئبٌالھ ٔىڭ ھەلىمەجەْ ـبھىث ثوٌغبٍٔىمىٕي ئۇٔحۇِب! » زەپ‬ ‫ئبگبھالٔسۇضىسۇ‪:‬‬ ‫« ِەلؽەجؽىع ئىچىەْ لەؼىّىڭالض ئۈچۈْ اﷲ ؼىٍەضٔي جبظاغب جبضجّبٍسۇ‪ ،‬زىٍىڭالضٔىڭ جۇجمبْ‬ ‫ِۇئبِىٍىؽي ئۈچۈْ اﷲ ؼىٍەضٔي جبۋاثىبضٌىممب جبضجىسۇ‪ .‬اﷲ ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ ،‬ھەٌىّسۇض ( ٍۀي‬ ‫ثۀسىٍىطىٕي جبظاالـمب ئبٌسىطاپ وەجّەٍسۇ‪ ،‬ثۀسىؽىگە پۇضؼەت ثەضگۈچىسۇض ) » ( ‪.) 225‬‬ ‫‪ - 243‬ئبٍەجحە ؼۆظ ٍۀە ثۀي ئىؽطائىٍغب لبٍحىسۇ‪ .‬جبٌۇت ۋە جبٌۇت لىؽؽىؽي ( ‪) 252 - 246‬‬ ‫ئىجطەجٍىه ثىط لىؽؽەزۇض‪ .‬ثۇ لىؽؽە ئبضلىٍىك ِۇئّىٍٕەضگە جەوطاضٌىٕىسىغبْ جبضىرٕي لبٔساق‬ ‫ِۇالھىعە لىٍىفي وېطەوٍىىىٕي ئۆگىحىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ لوِبٔسأٍىمىسىىي ِۇؼۇٌّبٔالض لوـۇٔي‬ ‫جبٌۇجٕىڭ لوـۇٔىغب‪ِ ،‬ۇـطىىالضٔىڭ لوـۇٔي جبٌۇجٕىڭ لوـۇٔىغب ئوذفىحىٍغبْ‪ِ .‬بٔب ثۇ ٔۇلحىسا‬ ‫ؼۈضىسە ئبٍىحەي وۇضؼي وېٍىسۇ‪ .‬ئبٍىحەي وۇضؼي ئبٌالھ ٔي جؤۇـحۇضغبْ ئبٍەجحۇض‪.‬‬ ‫ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ٍەھۇزىٍَىفىؿ جەضٍبٔىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ثىط ؼۈضىٕىڭ ِەضوىعىسە ٔېّە‬ ‫ئۈچۈْ ثۇٔساق ثىط ئبٍەت وەٌگەْ؟‬ ‫ئەٌجبۋاة‪ :‬ھەض جۈضٌۈن ئبظغۇٍٔۇلٕىڭ جەوحىسە‪ ،‬جەؼەۋۋۇضزىىي ئبٌالھ چۈـۀچىؽىٕىڭ جوغطا‬ ‫ثوٌّىغبٍٔىمي ٍبجىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەت ثبٍبْ لىٍغبْ ھەلىمەت « ئۇذالپ لبٌّبٍسىغبْ ۋە ئۇٔحۇپ‬ ‫لبٌّبٍسىغبْ » ثىط ئبٌالھ ئېحىمبزىغب ئىٕؽبٕٔي زەۋەت لىٍىفحۇض‪ .‬ثۇ ئبٍەت ئبٌسى ثىٍەْ ئبٌالھ ٔي‬ ‫ئۇذالجّبلچي ۋە ئۇٔحۇغۇظِبلچي ثوٌغبْ جەؼەۋۋۇضزىىىٍەضٔي ( ئبٌالھ ٔي ثۇ ٔۇلؽبٔالضزىٓ پبن زەپ‬ ‫ئېحىمبز لىٍىّىع ) جوغطا ثوٌغبْ ئبٌالھ جەؼەۋۋۇضىغب زەۋەت لىٍىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ئبٍەت جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬

‫‪289‬‬

‫اٖتي الْ َقيوـ َ​َل َ​َتْخ ُذه ِسنَةٌ وَ​َل نػَوـ لَو ما ِٓت ال اسماو ِ‬ ‫ا ِ ِ‬ ‫ات َوَما ِٓت ْاْل َْر ِ‬ ‫ض َم ْن ذَا الا ِذي‬ ‫ُ‬ ‫ُ ُ َ ٌْ ُ َ‬ ‫اَّللُ َ​َل إلَوَ إاَل ُى َو َْ‬ ‫َ​َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي أَيْ ِدي ِه ْم َوَما َخ ْل َف ُه ْم َوَ​َل ُُِييطُو َف بِ َش ْي ٍء ِم ْن ِع ْل ِم ِو إِاَل ِ​ِبَا َشاءَ َو ِس َع‬ ‫يَ ْش َف ُع عْن َدهُ إِاَل ِبِ​ِ ْذنو يَػ ْعلَ ُم َما بَػ ْ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ودهُ ِح ْفظُ ُه َما َوُى َو الْ َعلِي الْ َع ِظ ُيم‬ ‫ض َوَ​َل يَػئُ ُ‬ ‫ُك ْرسيوُ ال اس َم َاوات َو ْاْلَْر َ‬

‫« ثىط اﷲ جىٓ ثبـمب ھېچ ئىالھ ٍولحۇض؛ اﷲ ھەِىفە جىطىىحۇض‪ ،‬ھەِّىٕي ئىساضە لىٍىپ‬ ‫جۇضغۇچىسۇض؛ ئۇ ِۈگسەپ لبٌّبٍسۇ‪ ،‬ئۇٔي ئۇٍمۇ ثبؼّبٍسۇ‪ .‬ئبؼّبٔالضزىىي ۋە ظېّىٕسىىي ھەِّە ٔەضؼە‬ ‫اﷲ ٔىڭ (ِۈٌىي) زۇض؛ اﷲ ٔىڭ ضۇذؽىحىؽىع وىّ​ّۇ اﷲ ٔىڭ ئبٌسىسا ـبپبئەت لىالٌىؽۇْ؟ اﷲ‬ ‫ئۇالضٔىڭ ئبٌسىسىىي (ٍۀي زۇَٔبزا لىٍغبْ)‪ ،‬وەٍٕىسىىي (ٍۀي ئۇالض ئۈچۈْ ئبذىطەجحە جەٍَبضٌىغبْ)‬ ‫ئىفالضٔىڭ ھەِّىؽىٕي ثىٍىپ جۇضىسۇ؛ ئۇالض اﷲ ٔىڭ ِەٌۇِبجىسىٓ (اﷲ) ئۇالضغب ثىٍسۈضۈـٕي‬ ‫ذبٌىغبْ ٔەضؼىٍەضزىٓ ثبـمب ھېچ ٔەضؼىٕي ثىٍّەٍسۇ‪ ،‬اﷲ ٔىڭ وۇضؼي (ِەٌۇِبجي) ئبؼّبٔالضٔي ۋە‬ ‫ظېّىٕ​ٕي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪ .‬ئبؼّبْ ـ ظېّىٕ​ٕي ؼبلالؾ ئۇٔىڭغب ئېغىط وەٌّەٍسۇ‪ .‬ئۇ ٍۇلىطى‬ ‫ِەضجىۋىٍىىحۇض‪ ،‬ھەِّىسىٓ ئۇٌۇغسۇض » ( ‪.) 255‬‬ ‫ئبٍىحەي وۇضؼىسىٓ وېَىٕال وەٌگەْ ئبٍەجّۇ ِەظوۇض ئبٍەجٕىڭ زېّەوچي ثوٌغبٍٔىطىٕي‬ ‫جوٌۇلٍىّبلحب ۋە ئبٌالھ ٔىڭ ئىٕؽبٕٔىڭ ئىطازىؽىگە ثوٌغبْ ھۆضِىحىٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪ .‬ثۇ ئبٍەجٕىڭ‬ ‫ذۇالؼىؽي « ئىّبْ ئىٕؽبٕٔىڭ ھۆض ئىطازىؽىٕي ئبؼبغ لىٍىسۇ »‪:‬‬

‫ِ‬ ‫وت ويػ ْؤِمن َِب اَّللِ فَػ َق ِد استمسك َِبلْعروةِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ​َل إِ ْكَر َاه ِٓت ال ّدي ِن قَ ْد تَػبَػ ا َ‬ ‫ي الر ْش ُد م َن الْغَ ِّي فَ َم ْن يَ ْك ُف ْر َِبلطااغُ َ ُ ْ‬ ‫ْ َ ْ َ َ ُْ َ‬ ‫الْوثْػ َقى َ​َل انْ ِفصاـ َ​َلا و ا ِ‬ ‫يع َعلِ ٌيم‬ ‫اَّللُ َٔت ٌ‬ ‫َ​َ َ​َ‬ ‫ُ‬

‫« زىٕسا ظوضالؾ ٍولحۇض‪ ،‬ھىساٍەت گۇِطاھٍىمحىٓ ئېٕىك ئبٍطىٍسى‪ ،‬وىّىي جبغۇت (ٍۀي اﷲ‬ ‫جىٓ ثبـمب ثبضچە ِەثۇز) ٔي ئىٕىبض لىٍىپ‪ ،‬اﷲ لب ئىّبْ ئېَحىسىىەْ‪ ،‬ئۇ ؼۇّٔبغ‪ِ ،‬ەھىەَ جۇجمىٕي‬ ‫جۇجمبْ ثوٌىسۇ‪ ،‬اﷲ (ثۀسىٍىطىٕىڭ ؼۆظٌىطىٕي) ئبڭالپ جۇضغۇچىسۇض‪( ،‬ئىفٍىطىٕي) ثىٍىپ‬ ‫جۇضغۇچىسۇض » ( ‪.) 256‬‬ ‫ئبٍىحەي وۇضؼىسىٓ وېَىٓ ثبٍبْ لىٍىٕغبْ جېّىالضٔىڭ وۆضۈٔگەْ ٍۈظى ٔېّە ثوٌۇـىسىٓ‬ ‫لەجئىَٕەظەض‪ ،‬ثۇ جېّىالض جوغطا ثوٌغبْ ثىط ئەلىسىٕىڭ جىىٍىٕىفي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ .‬ثوٌۇپّۇ ئىگە‬ ‫ثوٌغبْ ھەض جۈضٌۈن ئىمحىؽبزىٌ ئىّىبٔالضٔي ٍولؽۇٌالض ثىٍەْ ثىطگە ثەھطىّبْ ثوٌۇؾ ِەؼىٍىؽي‬ ‫‪ - 261‬ئبٍەجحىٓ جبضجىپ ‪ - 283‬ئبٍەجىىچە زاۋاٍِىفىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەضزە ئىمحىؽبزىٌ ِەؼئۇٌىَەت‬ ‫ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ھۆوۈٍِەضٔىڭ ھەِّىؽىٕىڭ جەوحىسە ئىٕؽبٕٔىڭ ئبٌالھ ثىٍەْ ثوٌغبْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋىحي ٍبجّبلحب‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئۈچ ئبٍىحي‪ - 283 ،‬ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ھەض ٔەضؼىٕىڭ‬ ‫ِەلؽىحىٕىڭ ئىٕؽبٕٔىڭ ئەثەزىٌ ؼبئبزىحي ئۈچۈْ ئىىۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ زۇئب‬ ‫ثىٍەْ ئبذىطٌىفىفي ھەلىمەجەْ وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ .‬ثوٌۇپّۇ ثۇ زۇئبٔىڭ ئىچىسە «‬ ‫ثىعزىٓ ئىٍگىطىىىٍەضگە ٍۈوٍىگىٕىڭگە ئوذفبؾ ثىعگە ئېغىط ٍۈن ٍۈوٍىّىگىٓ » زۇئبؼي ثىۋاؼحە‬ ‫ثۀي ئىؽطائىٍغب لىٍىٕغبْ ئىّب ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ض وإِ ْف تُػب ُدوا ما ِٓت أَنْػ ُف ِس ُكم أَو َُتْ ُفوه ُ​ُي ِ‬ ‫اَّللُ فَػيَػ ْغ ِف ُر لِ َم ْن‬ ‫اسْب ُك ْم بِ​ِو ا‬ ‫ْ ْ ُ َ‬ ‫اَّلل َما ِٓت ال اس َم َاوات َوَما ِٓت ْاْل َْر ِ َ ْ َ‬ ‫ِ‬ ‫وؿ ِ​ِبَا أُنْ ِزَؿ إِلَْي ِو ِم ْن َربِِّو َوالْ ُم ْؤِمنُو َف‬ ‫اَّللُ َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِد ٌير (‪ )983‬آَ َم َن الار ُس ُ‬ ‫ب َم ْن يَ َشاءُ َو ا‬ ‫يَ َشاءُ َويػُ َع ّذ ُ‬ ‫ِ‬ ‫ُكلٌّ آَمن َِب اَّللِ وم َ​َّلئِ َكتِ ِو وُكتبِ ِو ورسلِ ِو َ​َل نػُ َف ِر ُؽ بػي أ ٍ‬ ‫ك‬ ‫ك َربػانَا َوإِلَْي َ‬ ‫َحد ِم ْن ُر ُسل ِو َوقَالُوا َِٔت ْعنَا َوأَطَ ْعنَا غُ ْفَرانَ َ‬ ‫ّ َْ َ َ‬ ‫َ​َ‬ ‫َ ُ َُ ُ‬ ‫َ​َ‬ ‫‪290‬‬

‫ِ‬ ‫اَّلل نػَ ْفسا إِاَل وسعها َ​َلا ما َكسبت وعلَيػها ما ا ْكتَسبت ربػانَا َ​َل تػُؤ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اخ ْذ ًَن إِ ْف‬ ‫َ‬ ‫الْ َمصّيُ (‪َ​َ )983‬ل يُ َكلّ ُ‬ ‫ُ ْ َ َ َ َ َ​َ ْ َ َ ْ َ َ‬ ‫َ​َ ْ َ‬ ‫ف اُ ً‬ ‫اِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ين ِم ْن قَػْبلِنَا َربػانَا َوَ​َل َُ​َ ِّم ْلنَا َما َ​َل طَاقَةَ لَنَا بِ​ِو‬ ‫نَسينَا أ َْو أ ْ‬ ‫َخطَأْ ًَن َربػانَا َوَ​َل ََْم ْل َعلَْيػنَا إِ ْ‬ ‫صًرا َك َما َْتَْلتَوُ َعلَى الذ َ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ين (‪)983‬‬ ‫َو ْاع ُ‬ ‫ف َعناا َوا ْغف ْر لَنَا َو ْارْتَْنَا أَنْ َ‬ ‫ت َم ْوَ​َل ًَن فَانْ ُ‬ ‫ص ْرًَن َعلَى الْ َق ْوـ الْ َكاف ِر َ‬

‫ئبؼّبٔالضزىىي‪ ،‬ظېّىٕسىىي ـەٍئىٍەض ( ئىگىساضچىٍىك لىٍىؿ جەھەجحىٓ ثوٌؽۇْ‪ ،‬جەؼەضضۇپ‬ ‫لىٍىؿ جەھەجحىٓ ثوٌؽۇْ ) اﷲ ٔىڭ ئىٍىىسىسۇض‪ .‬زىٍىڭالضزىىي (ٍبِبٍٔىمٕي) ِەٍ​ٍي ئبـىبضا‬ ‫لىٍىڭالض‪ِ ،‬ەٍ​ٍي ٍوـۇضۇڭالض‪ ،‬ئۇٔىڭ ئۈچۈْ اﷲ ؼىٍەضزىٓ ھېؽبة ئبٌىسۇ‪ ،‬اﷲ ذبٌىغبْ وىفىگە‬ ‫ِەغپىطەت لىٍىسۇ‪ ،‬ذبٌىغبْ وىفىگە ئبظاة لىٍىسۇ‪ .‬اﷲ ھەِّە ٔەضؼىگە لبزىطزۇض‪.‬‬ ‫ضەؼۇي ضەثجي جەضىپىسىٓ ئۇٔىڭغب ٔبظىً لىٍىٕغبْ وىحبثغب ئىّبْ وەٌحۈضزى‪ِ ،‬ۆِىٍٕەضِۇ ئىّبْ‬ ‫وەٌحۈضزى‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ھەِّىؽي اﷲ لب ۋە اﷲ ٔىڭ پەضىفحىٍىطىگە‪ ،‬وىحبثٍىطىغب ۋە ضەؼۇٌٍىطىغب ئىّبْ‬ ‫وەٌحۈضزى‪ ( .‬ئۇالض ) « اﷲ ٔىڭ ضەؼۇٌٍىطىٕىڭ ھېچجىطىٕي ئبٍطىۋەجّەٍّىع ( ٍۀي ئۇالضٔىڭ ثەظىؽىگە‬ ‫ئىّبْ ئېَحىپ‪ ،‬ثەظىؽىگە ئىّبْ ئېَحّبً لبٌّبٍّىع )‪ .‬ثىع ( زەۋىحىڭٕي ) ئبڭٍىسۇق ۋە ( ئەِطىڭگە )‬ ‫ئىحبئەت لىٍسۇق‪ ،‬ضەثجىّىع‪ِ ،‬ەغپىطىحىڭٕي جىٍەٍّىع‪ ،‬ئبذىط لبٍحىسىغبْ جبٍىّىع ؼېٕىڭ‬ ‫زەضگبھىڭسۇض » زەٍسۇ‪.‬‬ ‫اﷲ ھېچىىّٕي جبلىحي ٍەجّەٍسىغبْ ئىفمب جەوٍىپ لىٍّبٍسۇ‪ .‬وىفىٕىڭ لىٍغبْ ٍبذفىٍىمي‬ ‫( ٔىڭ ؼبۋاثي ) ئۆظىگىسۇض‪ٍ ،‬بِبٍٔىمي ( ٔىڭ جبظاؼي ) ِۇ ئۆظىگىسۇض‪.‬‬ ‫( ئۇالض ) « ضەثجىّىع! ئەگەض ثىع ئۇٔحۇؼبق ٍبوي ذبجبالـؽبق ( ٍۀي ثىع ئۇٔحۇؾ ٍبوي ؼەۋۀٍىه‬ ‫ؼەۋەثىسىٓ ئەِطىڭٕي جوٌۇق ئوضۇٍٔىَبٌّىؽبق )‪ ،‬ثىعٔي جبظاغب جبضجّىغىٓ‪ .‬ضەثجىّىع! ثىعزىٓ‬ ‫ئىٍگىطىىىٍەضگە ٍۈوٍىگىٕىڭگە ئوذفبؾ ثىعگە ئېغىط ٍۈن ٍۈوٍىّىگىٓ ( ٍۀي ثىعٔي لىَىٓ‬ ‫ئىفالضغب جەوٍىپ لىٍّىغىٓ )‪ ،‬ضەثجىّىع! وۈچىّىع ٍەجّەٍسىغبْ ٔەضؼىٕي ثىعگە ئبضجّىغىٓ‪ ،‬ثىعٔي‬ ‫وەچۈضگىٓ‪ ،‬ثىعگە ِەغپىطەت لىٍغىٓ‪ ،‬ثىعگە ضەھىُ لىٍغىٓ‪ ،‬ؼەْ ثىعٔىڭ ئىگىّىعؼەْ‪ ،‬وبپىط‬ ‫لەۋِگە لبضـي ثىعگە ٍبضزەَ ثەضگىٓ» زەٍسۇ ( ‪.) 286 - 284‬‬

‫ئەَفبل ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ « ِەغپىطەت لىٍىٕغبْ‪ ،‬ظىَبزە ثەذؿ ئېحىٍگەْ » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « ئۀفبي » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬گەضچە وەٌىّىٕىڭ ٌۇغەت ِۀىؽي‬ ‫ٍۇلىطىسىىىسەن ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ثۇ ٍەضزە « غۀىَّەت » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە جۇٔجي ٔەؼىً جەضىپىسىٓ « ئۀفبي » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ( ثۇذبضى ۋە ۋاھىسى )‪.‬‬ ‫فىطۇظئبثبزى ؼۈضىٕىڭ « ثەزىط ؼۈضىؽي » زەپّۇ ئبجبٌغبٍٔىمىٕي ئېَحىسۇ‪ .‬ئىىىىٕجي ٔەؼىٍٕىڭ‬ ‫ِۆجىۋەضٌىطىسىٓ ۋە ِۇجحەلي ئبٌىٍّىطىسىٓ ؼەئىس ثىٓ جۇثەٍط ثىط ؼوئبٌغب جبۋاة ثېطىپ ثۇ ؼۈضىٕي‬ ‫« ثەزىط ؼۈضىؽي » زەپ جەضىپٍەٍسۇ‪ .‬ثۇٔىڭ ؼەۋەثي‪ ،‬ؼۈضىسە ثەزىط ئۇضۇـي‪ ،‬ثۇ ئۇضۇؾ جەضٍبٔىسا‬ ‫ۋە ئۇضۇـٕىڭ ئەجىؽىال ٍۈظ ثەضگەْ ۋەلەٌەض جەپؽىٍي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 2‬ىٍي ضاِىعاْ ئېَىسا ثەزىط ئۇضۇـي ِۇٔبؼىۋىحي ثىٍەْ ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ثبـحىٓ ‪ -‬ئبذىط ِەظِۇْ پۈجۈٍٔىىىگە ئىگە‪ .‬ثۇ‪ ،‬ؼۈضىٕي جەـىىً لىٍغۇچي ثۆٌەوٍەض ئبضىؽىسا ثەن‬ ‫‪291‬‬

‫ئۇظۇْ ظاِبْ ئبضىٍىمي ٍولٍىمىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثىط ضىۋاٍەجحە ‪ - 36 - 30‬ئبٍەجٍەضٔىڭ ِەوىىسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمي لەٍث لىٍىٕغبْ ( لۇضجۇثي )‪ٌ .‬ېىىٓ ‪ - 36‬ئبٍەت ثىٍەْ ‪ - 37‬ئبٍەت ئبضىؽىسا ئبٍطىغىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسىغبْ زەضىجىسە ظىچ ِۇٔبؼىۋەت ثبض‪ .‬ئۀئبَ ؼۈضىؽىسە ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ ئۆٌچەٍِەض ثۇ‬ ‫ضىۋاٍەجٍەضٔي ضەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي جەضجىپٍەضزە‪ ،‬ؼۈضە ثەلەضە ‪ -‬ئبٌىئىّطاْ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىسە ‪ ،88‬ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە ‪ ،85‬ئىّبَ جبفەض جەضجىپىسە ‪ - 87‬ئوضۇٔغب‬ ‫جىعىٍغبْ‪ .‬ثىعٔىڭچە ثەلەضە ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبٍٔىمي ِۇۋاپىك ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬جبضىرىٌ‬ ‫ۋەلە ثۇٔي جەؼحىمالٍسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ؼۈضىٕىڭ ئبضلىؽىغب ئبٌىئىّطاْ ؼۈضىؽىٕىڭ لوٍۇٌۇـي جوغطا ئەِەغ‪.‬‬ ‫ئبٌىئىّطاْ ؼۈضىؽي ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 3‬ىٍي ـەۋۋاي ئېَىسا ٍۈظ ثەضگەْ ئۇھۇز ئۇضۇـىغب‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِەٌۇِبجالضٔي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ئۀفبي ؼۈضىؽي ثىط ثەزىط ؼۈضىؽىسۇض‪ .‬ئىىىي ؼۈضە‬ ‫ئبضىؽىسا ثىط ٍىٍسەن ۋالىث ثبض‪ .‬ئۀفبي ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍىفمب ِۇٔبؼىپ ثوٌغبْ ؼۈضە‬ ‫ھەزىس ؼۈضىؽىسۇض‪ .‬ھەزىس ؼۈضىؽىّۇ ئۀفبي ؼۈضىؽىگە ئوذفبؾ ثەزىط ؼۈضىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ثەزىط‬ ‫ئۇضۇـىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ئۀفبي ؼۈضىؽي غۀىَّەجٍەضگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثەٌگىٍىّىٍەضٔي ثەزىط ئۇضۇـي ئۈؼحىسىٓ ثبٍبْ‬ ‫لىٍىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ِەضوىعىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ ثەزىط ئۇضۇـىٕي ِۇٔساق ئىرچبِالـمب ثوٌىسۇ‪:‬‬ ‫ِىالزى ‪ٍ - 622‬ىٍي ضەؼۇٌۇٌالھ ِەوىىسىٓ ٍەؼطىت ( ثۈگۈٔىي ِەزىٕە )وە ھىجطەت لىٍغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ھىجطەجٕىڭ ضوٍبپمب چىمىفىسىىي ؼەۋەة پەلەت ِەوىىسە ئىّىبْ لبٌّىغبٍٔىمحىٕال ثوٌّبؼحىٓ‪،‬‬ ‫وېَىٕىي ِەظگىٍسە ِەزىٕەجۇْ ٔەثي ( ٔەثي ـەھطى ) زەپ ئبجىٍىسىغبْ ٍەؼطىجحە ـەوىٍ​ٍۀگەْ‬ ‫ئىؽالَ جبِبئىحىٕىڭ پبضالق ئىؽحىمجبٌىسىٓ ثىفبضەت ثىطىفي ئىسى‪ .‬ئەگەض ثۇٔساق ثوٌّىغبْ ثوٌؽب ۋە‬ ‫ھىجطەت پەلەت ِەوىىٍىىٍەضٔىڭ ظۇٌۇِىسىٓ لېچىپ لۇجۇٌۇـال ثوٌغبْ ثوٌؽب ئىسى‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھّۇ‬ ‫ِۇئّىٍٕەض ئۈچۈْ ثىرەجەض ِبوبْ ثوٌغبْ ھەثەـىؽحبٔغب وېحەجحي‪.‬‬ ‫ھىجطەجحىٓ وېَىٓ ٍەؼطىت ِەزىٕە زەپ ئبجىٍىفمب ثبـٍىغبٔىسى‪ « .‬پەٍغەِجەض ـەھطى »‬ ‫ثوٌغبْ ِەزىٕىسە ئىؽالَ جبِبئىحي وۈٔسىٓ ‪ -‬وۈٔگە وۈچىَىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ھىجطەجحىٓ وېَىٕال‬ ‫ِەزىٕە ۋە ئەجطاپىسىىي لەثىٍىٍەض ثىٍەْ جۈظگەْ « ِەزىٕە وېٍىفىّي » ئبضلىٍىك‪ ،‬ثۇ ضاٍۇٔسا‬ ‫ٍبـبٍسىغبٔالض ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجٕي لبٔۇٔي ئبؼبؼمب ئىگە لىٍىسۇ‪ِ .‬ەزىٕىسە ـۇٔىڭسىٓ ثبـالپ‬ ‫« چۆي » لبٔۇٔىٕىڭ ئوضٔىٕي « ـەھەض » لبٔۇٔي ئىگىٍەٍسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ِەزىٕىسە ٔىؽجەجەْ ِۇلىُ‬ ‫ثىط ۋەظىَەت ـەوىٍ​ٍىٕىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ِەزىٕىسە ئىؽالَ جبِبئىحىٕىڭ ئۆظىگە ذبغ ثىط وىٍّىىىٕي‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ ئۈچۈْ پۈجۈْ وۈچي ثىٍەْ جىطىفچبٍٔىك وۆضؼىحىسۇ ۋە ِۇؼۇٌّبْ وىٍّىىىٕىڭ‬ ‫ثبضٌىممب وېٍىفىٕي ثىط « ؼۈٕٔەت » ؼۈپىحىسە ۋەظ لىٍىسۇ‪ِ .‬ەزىٕىسە ِۇؼۇٌّبٔالضٔىڭ جەِگبھي‬ ‫پەٍغەِجەض ِەؼجىسى ئىسى‪ .‬ثۇ ٍەض ـەھەضٔىڭ ِەضوىعى‪ ،‬ئىؽالَ جبِبئىحىٕىڭ لبضاضگبھي ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫لىجٍىؽي ٍوق لەٌجٍەضگە لىجٍە جۇٍغۇؼي ِبٔب ثۇ ِبوبٔسا ثەذؿ ئېحىٍگەْ‪.‬‬ ‫ِەؼجىسٔىڭ ٍېٕىغب ؼېٍىٕغبْ زاضۇغ ؼۇففب‪ ،‬ئىؽالَ جبِبئىحي ئىچىسىىي ٍولؽۇي ۋە ئىگە ‪-‬‬ ‫چبلىؽىع وىفىٍەضٔىڭ پبٔبگبھي ھەَ ِەوحىۋى ئىسى‪ .‬ؼۇففب ؼبٍىؽىسە ضەؼۇٌۇٌالھ جەِئىَەجٕىڭ‬ ‫ئەڭ جۆۋەْ جەثىمىؽىٕي جەـىىً لىٍغبْ ئىگە ‪ -‬چبلىؽىع وىفىٍەضزىٓ ئىؽالَ جبِبئىحىٕىڭ ئەڭ‬ ‫ؼبپبٌىك ـەذؽىَەجٍىطىٕي جەضثىَىٍەپ چىممبٔىسى‪ .‬ؼۇففب‪ ،‬ئەلىٍٕىڭ لىجٍىؽىٕي جەٍىٓ لىٍىفحب‬ ‫ِۇھىُ ضوي ئوٍٕىغبْ‪.‬‬

‫‪292‬‬

‫ضەؼۇٌۇٌالھ ِەزىٕىسە ثەضپب لىٍغبْ ئۈچىٕچي ِبوبْ ئىؽالَ جبِبئىحىگە ئبئىث ثىط ثبظاض ٍېطى‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثۈگۈٔىي ثبلي ِبظاضٌىمي جبٍالـمبْ ِبوبٔغب لۇضۇٌغبْ ئىؽالَ ثبظىطى ئۈچۈّٔۇ ثەٌگىٍىه‬ ‫پطىٕؽىپالضٔي ثەٌگىٍىگۀىسى‪ .‬ثۇ ثبظاضٔىڭ ئەڭ چوڭ ئبالھىسىٍىىي ثىط ئۇچىسا جۇضۇپ ٍۀە ثىط‬ ‫ئۇچىٕي وۆضەٌىگۈزەن ـەوىٍسە جۈظ ثوٌۇـي ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبزىً ثىط ثبظاضٔىڭ جەلەظظاؼي ئىسى‪.‬‬ ‫ثبظاضٔىڭ لبئىسىٍىطىسىٓ ثىطؼي‪ ،‬ھېچىىّٕىڭ ِۇلىُ ثىط ٍەضٔي ئىگەٌٍىّەؼٍىىي ئىسى‪ .‬ثۇ ھەلؽىع‬ ‫ضىمبثەجٕىڭ ئبٌسىٕي ئبٌىسىغبْ ثىط جەزثىط ئىسى‪ٍ .‬ۀە ثىطؼي‪ِ ،‬ۇلىُ ثبھبٔىڭ لوٍۇٌّبؼٍىمي ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ثۇ‪ ،‬جبۋاضٔىڭ ئەضوىٓ ثبظاض ِۇھىحىسا ھېچمبٔساق ثىط ؼۈٔئىٌ جەؼىطگە ئۇچطىّبؼحىٓ‪ ،‬ئۆظىگە الٍىك‬ ‫ثبھبؼىٕىڭ ـەوىٍ​ٍىٕىفي ئۈچۈْ ظۆضۈض ئىسى‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ جبۋاضٔىڭ ثبظاضغب ئېٍىپ‬ ‫وېٍىّٕەً جۇضۇپ‪ٍ ،‬وٌسا ئبٌسىٕي جوؼبپ ثىطىٕچي لوٌسىٓ ؼېحىۋېٍىفٕي ( جەاللمىط ضۇوجبْ ) ِۀئي‬ ‫لىٍسى‪ .‬ذۇالؼىٍىگۀسە‪ِ ،‬ەزىٕە ثبظىطى جىجبضەجٕىڭ لىجٍىؽىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضگۀىسى‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ِەزىٕىسە ئىؽالَ جبِبئىحىٕىڭ وىٍّىىىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ ئۈچۈْ پۈجۈْ وۈچي‬ ‫ثىٍەْ جىطىفىۋاجمبٔسا‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕي لوٌسىٓ لبچۇضۇپ لوٍغبْ ِەوىە ِۇـطىىٍىطىّۇ جىُ‬ ‫جۇضِبٍۋاجبجحي‪ .‬ئۇالض ثىط جەضەپحىٓ ِەزىٕىسىىي ٍەھۇزىَالض ۋە زىٍىسا وېؽەي ثوٌغبْ ثەظى وىفىٍەض‬ ‫ثىٍەْ ئباللە ئوضٔىحىپ‪ٍ ،‬ۀە ثىط جەضەپحىٓ ِەزىٕە ئەجطاپىسىىي لەثىٍىٍەضٔي ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضـي‬ ‫وۈـىۈضجىۋاجبجحي‪ .‬ئۇالضٔىڭ ثۇ جىطىفچبٍٔىمي ثەظىسە ئۆظىٕي وۆضؼىحەجحي‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪ِ ،‬ەزىٕە‬ ‫وېٍىفىّي ( ئەي ‪ -‬ۋەؼىمە )گە ئەظا ثوٌغبْ ٍەھۇزىٌ ضەئىػ وبئبة ثىٓ ئەـطەفٕي ثۇ وېٍىفىّگە‬ ‫ذىَبٔەت لىٍفمب لبٍىً لىٍغبٔىسى‪ .‬ئۇِۇ ثۇ وېٍىفىّگە ؼبزىك ثەظى ٍەھۇزىٌ ضەئىؽٍەضٔي‬ ‫لبٍّۇلحۇضۇؾ ئۈچۈْ جىطىفىۋاجبجحي‪ ،‬ھەجحب ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ھەضىّىگە جىً جەوىۈظۈـحىٓ جبضجىپ‬ ‫ھەض ٍوٌٕي ؼىٕبۋاجبجحي‪.‬‬ ‫ِەوىە ِۇـطىىٍىطى ئۆظٌىطىٕي ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ ھىجطەت ؼەۋەثٍىه لۇجۇٌسۇق زەپ لبضىّىسى‪.‬‬ ‫چۈٔىي‪ِ ،‬ەزىٕىسە ثىط جبِبئەجٕي ثەضپب لىٍغبْ ضەؼۇٌۇٌالھ ئۇالض ئۈچۈْ ِەوىىسە جۇضۇپ‬ ‫لېٍىفىسىّٕۇ ذەجەضٌىه ئىسى‪ .‬ئۇالض ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ زەۋىحىگە ثبـحىٓ ‪ -‬ئبذىط ِۀپەئەجٍىطىگە‬ ‫ظىَبْ ٍەجىۈظگۀٍىىي ئۈچۈْ لبضـي چىممبٔىسى‪ِ .‬ەزىٕىگە ھىجطەت لىٍغبٔسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ئۇالض‬ ‫ئۈچۈْ ذەۋپ جېرىّۇ چوڭبٍغبٔىسى‪ِ .‬ەزىٕە ِەوىىٕىڭ جبْ جوِۇضى ثوٌغبْ ئىالف جىجبضەت ٍوٌي‬ ‫ئۈؼحىسىىي ئەڭ ِۇھىُ لبجٕبؾ جۈگۈٔي ئىسى‪ِ .‬ەوىە ‪ -‬ؼۈضىَە ئوجحۇضىؽىسىىي جىجبضەت ثۇ ٍوي‬ ‫ئبضلىٍىك ئېٍىپ ثېطىٍىسىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔىڭسىٓ ثبـمب ثىط ٍوي ٍوق ئىسى‪ِ .‬ەوىىٍىىٍەض لوضلمبْ‬ ‫ئىؿ ئبذىطى ثېفىغب وەٌسى‪ .‬ئۇالض ئۈچۈْ جبْ جوِۇضى ثوٌۇپ ھېؽبثٍىٕىسىغبْ ثۇ ٍوٌٕىڭ‬ ‫جىعگىٕي ِەزىٕە ئىؽالَ جبِبئىحىٕىڭ ئىٍىىگە ئۆجحي‪.‬‬ ‫ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 2‬ىٍي ـبثبْ ئېَىسا‪ ،‬ئەثۇ ؼۇفَبْ ثبـچىٍىمىسىىي ِەوىە وبضۋىٕي ھەلمىسە‬ ‫ذەۋەض ٍېحىپ وەٌسى‪ِ .‬ۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەضزىّٕۇ ِەٌۇَ ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ثۇضۇٔسىٕال وبضۋاْ‬ ‫ئۈچۈْ ئەِەغ‪ ،‬ئۇضۇؾ ئۈچۈْ جەٍَبضٌىك لىٍىۋاجبجحي‪ .‬ئىؽالَ لوـۇٔي ئىچىسىىي ثەظى‬ ‫وىفىٍەضٔىڭ ئۇضۇؾ چۈـۀچىؽي جېري لۇضئبٔغب ئبؼبؼەْ ـەوىٍ​ٍۀّىگۀىسى‪ .‬جۆۋۀسىىي‬ ‫ئبٍەجٍەض لۇضئبٕٔىڭ ثۇ ِەؼىٍىگە لبضىحب لبٔساق ثىط ئەلىً ـەوىٍ​ٍۀسۈضگۀٍىىىٕىڭ ـبھىحي‪:‬‬

‫ي أَنػاها لَ ُكم وتَػودو َف أَ اف َغيػر َذ ِ‬ ‫وإِ ْذ يعِ ُد ُكم ا ِ‬ ‫اِ ِ‬ ‫اَّللُ أَ ْف‬ ‫يد ا‬ ‫ات الش ْاوَك ِة تَ ُكو ُف لَ ُك ْم َويُِر ُ‬ ‫اَّللُ إ ْح َدى الطائ َفتَػ ْ َ ْ َ َ‬ ‫َْ‬ ‫َ َ ُ‬ ‫ِ‬ ‫اٖت اق ويػب ِطل الْب ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ُُِي اق ْ ِ ِ ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫اط َل َولَ ْو َك ِرَه الْ ُم ْج ِرُمو َف (‪)8‬‬ ‫ين (‪ )7‬ليُح اق َْ َ ُْ َ َ‬ ‫اٖتَ اق ب َكل َماتو َويَػ ْقطَ َع َدابَر الْ َكاف ِر َ‬ ‫‪293‬‬

‫« ئۆظ ۋالحىسا اﷲ ئىىىي گۇضۇھ (ثىطى ِۇـطىىالض وبضۋىٕي ‪ٍ ،‬ۀي ثىطى ِۇـطىىالض لوـۇٔي)‬ ‫زىٓ ثىطىٕىڭ لوٌۇڭالضغب وەٌحۈضۈٌۈـىٕي ۋەزە لىٍسى‪ ،‬ؼىٍەض لوضاٌؽىع گۇضۇھٕىڭ (ٍۀي وبضۋإٔىڭ)‬ ‫لوٌۇڭالضغب وەٌحۈضۈٌۈـىٕي ٍبلحۇضزۇڭالض‪ .‬اﷲ ئۆظ ؼۆظٌىطى ئبضلىٍىك ھەلٕي ھەق لىٍىفٕي‪،‬‬ ‫وبپىطالضٔىڭ ٍىٍحىعىٕي لۇضۇجۇـٕي ذبالٍسۇ‪ .‬اﷲ گۇٔبھىبض ئبزەٍِەضٔىڭ ٍبلحۇضِىغىٕىغب لبضىّبً‪ ،‬ثۇ‬ ‫ئبضلىٍىك ھەلٕىڭ ھەلىمەت‪ ،‬ثبجىً (ٍۀي وۇفطى) ٔىڭ ٍبٌغبٔسىٓ ئىجبضەت ئىىۀٍىىىٕي ئوجحۇضىغب‬ ‫چىمىطىسۇ » ( ‪.) 8 - 7‬‬ ‫ِىڭ جۆگىگە ئبضجىٍغبْ ٍۈن ثىٍەْ ِەوىىگە لبٍحىۋاجمبْ ثۇ وبضۋإٔي لىطىك وىفي لوغساپ‬ ‫ِېڭىۋاجمبٔىسى‪ِ .‬ەزىٕىسىىي جەٍَبضٌىك ھەلمىسىىي ذەۋەضٔي ؼۈضىَەزىىي ۋالحىسىال ئبٌغبْ ئەثۇ‬ ‫ؼۇفَبْ ِەوىىٍىىٍەضزىٓ ٍبضزەَ جەٌەپ لىٍىسۇ‪ِ .‬ەوىە ئۇٔىڭ ثۇ جەٌىپىگە جەذّىٕەْ ِىڭ‬ ‫وىفىسىٓ جەـىىٍ​ٍۀگەْ ثىط لوـۇٕٔي ئەۋەجىؿ ثىٍەْ جبۋاة ثەضزى‪.‬‬ ‫ھىجطى ‪ٍ - 2‬ىٍي ضاِىعإٔىڭ ‪ - 17‬وۈٔي زۇَٔب جبضىرىٕىڭ ٍۆٔىٍىفىٕي ئۆظگەضجىەْ ثىط ۋەلە‬ ‫ٍۈظ ثەضزى‪ .‬ثۇ جبضىرىٌ ثىط ظەپەض ئىسى‪ .‬ثىطاق ۋەھىٌ ثۇ ظەپەض ئۈؼحىسىٓ ثىط « ظەپەض ئەذاللي »‬ ‫ثەضپب لىٍسى‪ِ .‬بٔب ثۇ ئۀفبي ؼۈضىؽىٕىڭ ظەپەض ئەذاللىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسىغبْ ئبٍەجٍىطىسىٓ‬ ‫پەلەجال ثىطؼي‪:‬‬

‫ِ ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي ِمْنوُ بَ​َ​َّلءً َح َسنًا‬ ‫ت َولَ ِك ان ا‬ ‫وى ْم َولَ ِك ان ا‬ ‫اَّللَ َرَمى َوليُػْبل َي الْ ُم ْؤمن َ‬ ‫ت إِ ْذ َرَمْي َ‬ ‫اَّللَ قَػتَػلَ ُه ْم َوَما َرَمْي َ‬ ‫فَػلَ ْم تَػ ْقتُػلُ ُ‬ ‫إِ اف ا ِ‬ ‫يع َعلِ ٌيم‬ ‫اَّللَ َٔت ٌ‬

‫« ئۇالضٔي ؼىٍەض (ئۆظ وۈچۈڭالض ثىٍەْ) ئۆٌحۈضگىٕىڭالض ٍوق‪ ،‬ثەٌىي ئەِەٌسە ئۇالضٔي (ؼىٍەضگە‬ ‫ٍبضزەَ ثېطىپ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ زىٍ​ٍىطىسا لوضلۇٔچ پەٍسا لىٍىؿ ثىٍەْ) اﷲ ئۆٌحۈضزى‪ ،‬ئبجمىٕىڭسا ؼەْ‬ ‫ئبجّىسىڭ‪ ،‬ثەٌىي ئەِەٌسە ئۇٔي اﷲ ئبجحي‪ .‬اﷲ ِۇئّىٍٕەضٔي ئىٕبٍىحي ثىٍەْ جەلسىط لىٍغبْ ثىط‬ ‫ئېّحىھبْ ثىٍەْ ؼىٕىسى‪ .‬اﷲ ھەلىمەجەْ (ئۇالضٔىڭ ؼۆظٌىطىٕي) ئبڭالپ جۇضغۇچىسۇض‪،‬‬ ‫(ٔىَەجٍىطىٕي‪ ،‬ئەھۋاٌٍىطىٕي) ثىٍىپ جۇضغۇچىسۇض » ( ‪.) 17‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبؼبؼىٌ جېّىؽي ئۇضۇؾ ۋە ئۇضۇؾ پطىٕؽىپي ثوٌۇپ‪ ،‬ثبـمب ثىط ئىپبزە ثىٍەْ‬ ‫ئېَحمبٔسا‪ ،‬ئىٕؽبٔالض ئېڭىسا « ئۇضۇؾ ئەذاللي »ٔي ثەضپب لىٍىفحۇض‪ .‬زېّىؽىّۇ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ٍۀە ثىط‬ ‫ئىؽّي « ثەزىط ؼۈضىؽي » ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ثوٌؽب وېطەن‪ ،‬ؼەئىس ثىٓ جۇثەٍطزىٓ ثۇ ؼۈضە‬ ‫ھەلمىسە ؼوئبي ؼوضاٌغبٔسا‪ ،‬ئۇ‪ « :‬ثەزىط ؼۈضىؽىسۇض » زېگەْ‪.‬‬ ‫ئۇضۇؾ ھبٍبجحىىي ٔوضِبي ثىط ۋەلەزۇض‪ .‬ئۇضۇـمب پۈجۈٍٔەً لبضـي چىمىؿ زەِبٌٍىممب لۇاللمب‬ ‫ٍبلىسىغبْ ؼۆظ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ؼبٌّبلٍىك ثىٍەْ ئوٍالٔغبٔسا‪ ،‬ثۇٔىڭ « ئىجبۋەت ثوٌّبٍسىغبْ زۇئبغب ئبِىٓ‬ ‫» زېگۀسەن ثىط ذىَبٌپەضەؼحٍىه ئىىۀٍىىي ھەِّىگە ِەٌۇَ‪ .‬ئەپؽۇؼىي‪ « ،‬ئۇضۇؾ ثوٌّبٍسىغبْ‬ ‫ثىط زۇَٔب جېرىّۇ ئبزىً ثىط زۇَٔبزۇض » زېَەٌّەٍّىع‪ .‬چۈٔىي ظۇٌۇَ ۋە ظاٌىُ زائىُ ثبض ئىسى‪ .‬ظۇٌۇَ ۋە‬ ‫ظاٌىُ ِەۋجۇت ثوٌۇپ جۇضغبْ ِۇززەجچە ظۇٌۇِغب لبضـي ئۇضۇـّۇ ِەۋجۇت ثوٌۇپ جۇضىسۇ‪ .‬جۆۋۀسىىي‬ ‫ئبٍەت ئىؽالِسا ئۇضۇـٕىڭ ِەلؽىحىٕىڭ ظۇٌۇَ ۋە ثېؽىّغب ذبجىّە ثېطىؿ ئىىۀٍىىىٕي ٔبھبٍىحي‬ ‫ئېٕىك ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّلل ِ​ِبَا يػعملُو َف ب ِ‬ ‫ِ​ِ ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ص ٌّي‬ ‫َوقَاتلُ ُ‬ ‫ين ُكلوُ اَّلل فَإف انْػتَػ َه ْوا فَإ اف اَ َ ْ َ َ‬ ‫وى ْم َح اَّت َ​َل تَ ُكو َف فْتػنَةٌ َويَ ُكو َف ال ّد ُ‬

‫‪294‬‬

‫« پىحٕە ( ظۇٌۇَ ۋە ئېحىمبزلب ثېؽىُ ) جۈگىگىچە‪ ،‬ھبٍبت پۈجۈٍٔەً ئبٌالھ لب ثېغىفالٔغىچە ئۇالض‬ ‫ثىٍەْ ئۇضۇـۇڭالض‪ .‬ئەگەض ئۇالض ثۇ لىٍّىفىسىٓ ٍبٔؽب‪ ،‬ئۇٔحۇِبڭالضوي اﷲ ئۇالضٔىڭ لىٍّىفٍىطىٕي‬ ‫وۆضۈپ جۇضىسۇ » ( ‪.) 39‬‬ ‫ثۇ ؼەۋەثحىٓ ئۇضۇؾ ثوٌّىغبْ ثىط زۇَٔبغب ثوٌغبْ ئىٕحىٍىؿ‪ ،‬ثىط جەھەجحىٓ ظاٌىّالضٔىڭ‬ ‫ِۀپەئەجىگە ِبغ وېٍىسۇ‪ .‬ظاٌىّالض ۋە ھەلؽىعٌىك ھبوىُ ثوٌغبْ ثىط زۇَٔبزا ئۇضۇـمب لبضـي چىمىؿ‬ ‫ئوذفبـال ِۇـۇٔساق ثىط زۇَٔبزا « ِۇلىٍّىك » ٍبٔحبٍىمي ثوٌۇـمب ئوذفبپ لبٌىسۇ‪ .‬ثوٌۇپّۇ‪،‬‬ ‫ٍبضىحىٍىؿ لبٔۇٔىَىحىٕىڭ ئبؼبؼٍىك ئبِىٍ​ٍىطىسىٓ ثىطى ثوٌغبْ لبضىّۇلبضـي لۇجۇپٍۇٌۇق ئۇضۇـؽىع‬ ‫ثىط زۇَٔب ذىَبٌىٕي ثبـحىٕال ضەت لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ئەگەض ئۇضۇؾ ثوٌّبٍسىغبْ ثىط زۇَٔب‪ ،‬ئىٕؽبْ جەثىئىحٕىڭ جەلەظظاؼي ھەِسە ظاٌىّالض ۋە ظۇٌۇِغب‬ ‫ٍبٔحبٍبق ثوٌىسىغبٍٔىمي ئۈچۈْ ِۇِىىٓ ثوٌّىؽب‪ ،‬ئۇٔسالحب زىممەت لىٍىفمب جېگىفٍىه ئىؿ «‬ ‫ئۇضۇؾ ئەذاللي » ثوٌۇـي وېطەن‪ .‬ۋەھىٌ ِبٔب ثۇٔي ۋۇجۇزلب چىمىطىسۇ‪ .‬ۋەھىٌ ٔبظىً ثوٌغبْ ئۇ‬ ‫ِەظگىٍسە ئۇضۇـالض ئۇضۇؾ ئەذاللىسىٓ ِەھطۇَ ثوٌۇپ‪ ،‬ھېچمبٔساق ثىط پطىٕؽىپ ٍوق ئىسى زېَىؿ‬ ‫ئبٔچە جوغطا ئەِەغ‪ .‬ئۆظ زەۋضىسە لەۋٍِەض ئۀئۀىؽي‪ ،‬لەثىٍە ِۇٔبؼىۋەجٍىطى ۋە ِەظوۇض ضاٍوْ‬ ‫لىّ​ّەت لبضاـٍىطىسىٓ ـەوىٍ​ٍۀگەْ ثەٌگىٍىه پطىٕؽىپالض ثبض ئىسى‪ٌ .‬ېىىٓ ثۇ پطىٕؽىپالضٔىڭ‬ ‫ئبضلىؽىسا « ئۆظگەضِەغ ثىط لىّ​ّەت لبضاؾ جىعگىٕي » ثوٌّىغبٍٔىمحىٓ ضېئبي ھبٍبجحب ئىجطا‬ ‫لىٍىٕبٌّىغبْ ٍبوي ثۇ پطىٕؽىپالضٔي وۈچٍۈوٍەض ۋە ظاٌىّالض ثەٌگىٍەٍسىغبْ ثوٌغبٍٔىمحىٓ‪ ،‬ئۆظ‬ ‫ِ ۀپەئەجٍىطىگە ِۇۋاپىك ھبٌغب وەٌحۈضەجحي‪ .‬لۇضئبْ ۋەظ لىٍغبْ ثۇ ئۇضۇؾ ئەذاللي‪ ،‬ئۆظ ئىچىسە‬ ‫جوٌۇق ثوٌغبْ ثىط لىّ​ّەت لبضاـمب ئىگە ثوٌغبْ ؼىؽحېّىؽىٕىڭ ثىط پبضچىؽي ئىسى‪ .‬ئۇضۇؾ‬ ‫ئەذاللي ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ئىالھىٌ وۈچ ھەِّىسىٓ ئۈؼحۈْ ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ ثۇ ئەذاللي‬ ‫پطىٕؽىپالض ثۇٔي ئىجطا لىٍغۇچىالضزىٓ جبضجىپ ھەِّە وىفىٕي ئۆظ ئىچىگە ئبالجحي‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ‬ ‫ھبٍبجي‪ ،‬لۇضئبْ ۋەظ لىٍغبْ ئۇضۇؾ ئەذاللىغب ھەِّىسىٓ ثەن ضىئبٍە لىٍغۇچىالضٔىڭ ۋەھىَٕىڭ‬ ‫جۇٔجي ِۇھبجبثي ۋە ؼبھبثىٍىطى ئىىۀٍىىىٕىڭ ئىؽپبجىسۇض‪ .‬ۋەھىٌ پەلەت ئۇضۇؾ ئەذاللىٕي‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ ثىٍۀال لبٌّبؼحىٓ‪ِ ،‬ۇھبجبپٍىطىسا ئبوحىپ ۋە جبٍٔىك ثىط ۋىجساْ ثەضپب لىٍغبْ‬ ‫ھەِسە ئۇ ۋىجسأغب ئبزاٌەت ۋە ِەضھەِەجٕي زائىُ جەۋؼىَە لىٍىپ جۇضغبْ‪ .‬ثىط جەضەپحىٓ ھەلٍىك‬ ‫ثوٌغۇچىٕىڭ وۈچٍۈن ثوٌۇؾ ٍوٌٍىطىٕي وۆضؼىحىپ ثېطىپ‪ٍ ،‬ۀە ثىط جەضەپحىٓ وۈچ ‪ -‬لۇزضەت‬ ‫جبپمبْ ھەق ۋە ھەلٍىك ثوٌغۇچىٕىڭ ئبٌسىغب « وۈچ ئەذاللي »ٔىڭ پطىٕؽىپٍىطىٕي لوٍغبْ ئىسى‪.‬‬ ‫ئۀفبي ؼۈضىؽي ئىؽّىسىٓ ِەٌۇَ ثوٌغبٔسەن « جەڭ غۀىَّەجٍىطى » ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط‬ ‫ؼوئبٌغب جبۋاة ثېطىؿ ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫يسأَلُونَك ع ِن ْاْلَنْػ َف ِاؿ قُ ِل ْاْلَنْػ َف ُ ِ ِ‬ ‫اَّلل وأَصلِحوا ذَات بػينِ ُكم وأ ِ‬ ‫ِ‬ ‫َطيعُوا ا‬ ‫َْ َ َ‬ ‫اَّللَ َوَر ُسولَوُ‬ ‫اؿ اَّلل َوالار ُسوؿ فَاتاػ ُقوا اَ َ ْ ُ‬ ‫َ َْ ْ َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي‬ ‫إِ ْف ُكْنػتُ ْم ُم ْؤمن َ‬ ‫غۀىَّەجٍەض (ٔي لبٔساق جەلؽىُ لىٍىفىڭ) جوغطۇٌۇق ؼۀسىٓ ؼوضىفىسۇ‪( ،‬ئۇالضغب) ئېَحمىٕىي‪،‬‬ ‫« غۀىَّەجٍەض (جوغطىؽىسا ھۆوۈَ چىمىطىؿ) اﷲ لب ۋە ئۇٔىڭ پەٍغەِجىطىگە ذبؼحۇض‪ .‬اﷲ ئبٌسىسىىي‬ ‫ِەؼئۇٌىَىحىڭالضٔي ئۇٔحۇِبڭالض‪( ،‬ئىرحىالپ لىٍىفّبً ئىححىپبق ثوٌۇپ) ئبضاڭالضٔي جۈظەڭالض‪ ،‬ئەگەض‬ ‫ؼىٍەض ِۇئّىٓ ثوٌؽبڭالض‪ ،‬اﷲ لب ۋە اﷲ ٔىڭ پەٍغەِجىطىگە ئىحبئەت لىٍىڭالض » ( ‪.) 1‬‬ ‫ٍۇلىطىسىىي ئبٍەجحىٓ وېَىٕال جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەضٔىڭ وېٍىفي لۇضئبْ زېّەوچي ثوٌغبْ «‬ ‫ئۇضۇؾ ئەذاللي »ٔىڭ ئبضلىؽىسىىي چوڭمۇض لىّ​ّەت لبضاـالض ئۈچۈْ جىپىه ثىط ثىفبضەجحۇض‪:‬‬ ‫‪295‬‬

‫ِ‬ ‫إِاَّنَا الْمؤِمنو َف الا ِذين إِذَا ذُكِر ا ِ‬ ‫اًن َو َعلَى َرِّبِ​ِ ْم‬ ‫ت َعلَْي ِه ْم آَ َ​َيتُوُ َز َادتْػ ُه ْم إِّيَ ً‬ ‫ُْ ُ‬ ‫ت قُػلُوبػُ ُه ْم َوإِذَا تُليَ ْ‬ ‫اَّللُ َوجلَ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يػتػواكلُو َف (‪ )2‬الا ِذين ي ِقيمو َف ال ا ِ‬ ‫اى ْم يػُْن ِف ُقو َف (‪)3‬‬ ‫ص َ​َّل َة َوِماا َرَزقْػنَ ُ‬ ‫َُ ُ‬ ‫َ​َ َ‬

‫« پەلەت اﷲ ٍبز ئېحىٍؽە زىٍ​ٍىطىسا لوضلۇٔچ پەٍسا ثوٌىسىغبْ‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ئبٍەجٍىطى جىالۋەت‬ ‫لىٍىٕؽب ئىّبٔي وۈچىَىسىغبْ‪ ،‬پەلەت ضەثجىگىال ئىفۀچ لىٍىسىغبْ وىفىٍەضال (وبِىً)‬ ‫ِۇئ ّىٍٕەضزۇض‪ .‬ئۇالض (ِۇوەِّەي ضەۋىفحە) ٔبِبظ ئولۇٍسۇ‪ ،‬ثىع ئۇالضغب ضىعىك لىٍىپ ثەضگەْ پۇي ـ‬ ‫ِبٌسىٓ ئبٌالھ ٍوٌىسا ؼېرىٍَىك ثىٍەْ ؼەضپ لىٍىسۇ » ( ‪.) 3 - 2‬‬ ‫ئۀفبي ؼۈضىؽي ئۇضۇـٕىڭ ئەؼٍي ِەلؽىحىٕىڭ جىٕچٍىك ئۈچۈْ ئىىۀٍىىىٕي ئېٕىك ۋە ٍېپىك‬ ‫ھبٌسا ئىپبزىٍىگەْ ئبٍەجٍەض ثىٍەْ جوٌۇپ جبـمبْ‪ِ .‬بٔب ئۇالضزىٓ ثىطى‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اجنَ ْح َ​َلَا وتَػواكل َعلَى اِ ِ‬ ‫وؾ‬ ‫يدوا أَ ْف َِيْ َدعُ َ‬ ‫يع الْ َعلِ ُيم (‪َ )61‬وإِ ْف يُِر ُ‬ ‫َوإِ ْف َجنَ ُحوا لل اس ْل ِم فَ ْ‬ ‫اَّلل إناوُ ُى َو ال اسم ُ‬ ‫َ​َ ْ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي (‪)62‬‬ ‫ك ا‬ ‫فَِإ اف َح ْسبَ َ‬ ‫ص ِرهِ َوَِبلْ ُم ْؤمن َ‬ ‫اَّللُ ُى َو الاذي أَيا َد َؾ بِنَ ْ‬

‫« ئەگەض ئۇالض جىٕچٍىممب ِبٍىً ثوٌؽب‪ ،‬ؼۀّۇ جىٕچٍىممب ِبٍىً ثوٌغىٓ‪ ،‬پەلەت اﷲ لىال ئىفۀچ‬ ‫لىٍغىٓ‪ .‬ـۇٔي ئۇٔۇجّىغىٕىي‪ ،‬اﷲ (ئۇالضٔىڭ ؼۆظٌىطىٕي) ئبڭالپ جۇضغۇچىسۇض‪ٔ( ،‬ىَەجٍىطىٕي) ثىٍىپ‬ ‫جۇضغۇچىسۇض‪ .‬ئەگەض ئۇالض (جەٍَبضٌىك لىٍىۋېٍىؿ ئۈچۈْ ؼۈٌھي ثىٍەْ) ؼېٕي ئبٌسىّبلچي ثوٌؽب‪ ،‬اﷲ‬ ‫(ئۇالضٔىڭ ـەضضىسىٓ) ـەوؽىع ؼبڭب وۇپبٍە لىٍغۇچىسۇض‪ .‬اﷲ ؼېٕي ئۆظىٕىڭ ٍبضزىّي ثىٍەْ ۋە‬ ‫ِۇئّىٍٕەض ثىٍەْ وۈچٍۀسۈضىسۇ » ( ‪.) 62 - 61‬‬ ‫ئۇ زەۋضزە ئۇضۇـالض ثىط وىطىُ ِۀجەؼي ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇضۇـالض جەڭرۇِبضالض ئۈچۈْ ئبٌحۇٔسەن‬ ‫جېپىٍغۇؼىع ثىط پۇضؼەت ئىسى‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ جېرىّۇ وۆپ غۀىَّەجىە ئېطىفىؿ ئۈچۈْ جېرىّۇ‬ ‫وۆپ وىفىٕي ئۆٌحۈضۈـحىٓ ٍبّٔبٍححي‪ .‬ثۇ پطىٕؽىپؽىع ئۇضۇـالضزا وىُ ٔېّىٕي ئوٌجب ئبٌؽب ثۇ ئۇٔىڭ‬ ‫ثوالجحي‪ .‬ئۇ زەۋضزىىي ئۇضۇـالضزا ثىط ذىً « ثۇالڭ ‪ -‬جبالڭ » ئۀئۀىؽي ھبوىُ ئىسى‪ .‬ثۇ ئبِىً‬ ‫ئۇضۇـرۇِبضالضٔي ثىط ئۆٌۈَ ِبـىٕىؽىغب ئبٍالٔسۇضۇپ لوٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬وۆظىٕي جېرىّۇ وۆپ‬ ‫غۀىَّەجىە جىىىۀٍەض « ئۇضۇؾ » ثبھبٔىؽي ثىٍەْ ئبزەَ ئۆٌحۈضۈؾ ٍوٌٍۇق ثوٌغبْ ثۇ پۇضؼەجٕي‬ ‫غۀىَّەت ثىٍەجحي‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬وۆظى ئۇضۇـحب ئبٌىسىغبْ غۀىَّەجحە ثوٌغبْ ثىط وىفي ئۈچۈْ‬ ‫ئۇضۇـٕىڭ ئۆظى ئەڭ چوڭ غۀىَّەت ئىسى‪ .‬ثۇ چۈـۀچە‪ ،‬وىفىسىىي ئۆٌحۈضۈؾ ذىطىؽىٕي‬ ‫جېرىّۇ وۈچەٍحەجحي ۋە ثۇ ئبضلىٍىك ٍوق ھېؽبثحىىي ۋىجسأىٕي ثېؽىپ جۇضاجحي‪ .‬ثۇ چۈـۀچە‬ ‫وىفىسە لبضـي جەضەپحىىي وىفىٕي ئۆظىگە ئوذفبؾ ثىط جبْ ئىگىؽي ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە لبضـي‬ ‫جەضەپٕي ئۆٌحۈضؼە ئۆظىگە ِۀپەئەت ئېٍىپ وېٍىسىغبْ ثىط ۋاؼحە جۇٍغۇؼىٕي پەٍسا لىالجحي‪ .‬ثۇ‬ ‫ؼەۋەثحىٓ‪ ،‬ثىط جبٔغب ؼېٍىفحۇضغبٔسا ئەضظىّەغ ٔەضؼە ھېؽبثٍىٕىسىغبْ ئوٌجب ئۈچۈْ لبضـي‬ ‫جەضەپٕي ضەھىّؽىعٌىه ثىٍەْ ئۆٌحۈضەجحي‪.‬‬ ‫ِبٔب ِۇـۇٔساق ئەھۋاٌسا‪ ،‬ئۇضۇـٕي « جبالْ ‪ -‬جبضاج »‪ ،‬ئۇضۇـمب لبجٕبـمۇچىالضٔي ثىط ئۆٌۈَ‬ ‫ِبـىٕىؽىغب ئبٍ​ٍىٕىپ لېٍىفحىٓ ؼبلالپ لېٍىفٕىڭ ثىطزىٕجىط ٍوٌي « جەڭ غۀىَّەجٍىطىٕي »‬ ‫لبٔۇٍٔۇق ( ئبزىً ) جەلؽىّبت ثىٍەْ ثىط جەضەپ لىٍىؿ ئىسى‪ .‬لۇضئبٔسا ثۇ ؼۈضە ۋە ثبـمب ؼۈضىٍەضزە‬ ‫ئەِەٌگە ئبـۇضِبلچي ثوٌغبْ ٔەضؼە ِبٔب ثۇ ئىسى‪ .‬لۇضئبْ « جبالْ ‪ -‬جبضاج » ئبؼبؼىغب لۇضۇٌغبْ «‬ ‫غۀىَّەت ئوٌجب ئبٌغۇچىغب ئبئىث » چۈـۀچىؽىٕي ِۀئي لىٍىپ‪ ،‬ئۇٔىڭ ئوضٔىغب جەڭ‬ ‫غۀىَّەجٍىطىٕي ٍولؽۇٌالض ۋە ئېعىٍگۀٍەضگە جبضلىحىپ ثېطىفٕي زەؼؽىحىسۇ‪:‬‬

‫‪296‬‬

‫ٍ ِ​ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫وؿ ولِ ِذي الْ ُقرَ​َب والْيَػتَ َامى والْمساكِ ِ‬ ‫ي َوابْ ِن ال اسبِ ِيل‬ ‫ْ َ‬ ‫َو ْاعلَ ُموا أَاَّنَا َغن ْمتُ ْم م ْن َش ْيء فَأَ اف اَّلل ُٓتُ َسوُ َوللار ُس َ‬ ‫َ َ​َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫إتمع ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللُ َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِد ٌير‬ ‫اف َو ا‬ ‫إِ ْف ُكْنػتُ ْم آَ َمْنػتُ ْم َِب اَّلل َوَما أَنْػَزلْنَا َعلَى َعْبد ًَن يَػ ْوَـ الْ ُف ْرقَاف يػَ ْوَـ الْتَػ َقى َْ ْ َ‬

‫« (ئي ِۇئّىٍٕەض!) ثىٍىڭالضوي‪ ،‬ؼىٍەض ئبٌغبْ غۀىَّەجٕىڭ ثەـحىٓ ثىطى اﷲ لب‪ ،‬پەٍغەِجەضگە‪،‬‬ ‫پەٍغەِجەضٔىڭ ذىؿ ـ ئەلطىجبٌىطىغب‪ٍ ،‬ېحىٍّەضگە‪ِ ،‬ىؽىىٍٕەضگە‪ ،‬ئىجٓ ؼەثىٍ​ٍەضگە ذبؼحۇض‪ .‬ئەگەض‬ ‫ؼىٍەض اﷲ لب‪ ،‬ئىىىي گۇضۇھ (ٍۀي ِۇؼۇٌّبٔالض ثىٍەْ وبپىطالض) ئۇچطىفىپ ھەق ثىٍەْ ٔبھەق‬ ‫ئبٍطىٍغبْ وۈٔسە (ٍۀي ثەزضى ئۇضۇـي ثوٌغبْ وۈٔسە) ثۀسىّىعگە (ٍۀي ِۇھەِّەز‬ ‫ئەٌەٍھىؽؽبالِغب) ثىع ٔبظىً لىٍغبْ ٔەضؼىٍەض (ٍۀي ئبٍەجٍەض ۋە پەضىفحىٍەض) گە ئىفۀؽەڭالض (اﷲ‬ ‫ٔىڭ غۀىَّەت جوغطىؽىسىىي ھۆوّىٕىڭ ئۀە ـۇ ئىىۀٍىىىٕي ثىٍىڭالض)‪ .‬اﷲ ھەض ٔەضؼىگە‬ ‫لبزىطزۇض » ( ‪.) 41‬‬ ‫ٍۇلىطىسا ۋەھىَٕىڭ « ئەلىً ثەضپب لىٍىفي » ھەلمىسە جوذحىٍىفىّىع ؼەۋەثؽىع ئەِەغ‪ .‬چۈٔىي‬ ‫ئىٕؽبٍٔىك جبضىرىسا‪ ،‬ئىٕؽبٔغب ثەذؿ ئېحىٍگەْ ئەڭ چوڭ ئىالھىٌ ٔېئّەت ثوٌغبْ ئەلىٍگە‬ ‫لبضىحىٍغبْ ِبذحبؾ ِبٔب ثۇ ؼۈضىسە‪ ،‬ھەِسە جبظا لىعظىغبْ جەڭ ؼەھٕىؽي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثۆٌەوحىٓ‬ ‫وېَىٕال وەٌّەوحە‪:‬‬

‫اَّللِ الصم الْبك ا ِ‬ ‫ِ‬ ‫ين َ​َل يَػ ْع ِقلُو َف‬ ‫اب ِعْن َد ا‬ ‫او ِّ‬ ‫إ اف َشار الد َ‬ ‫ْم الذ َ‬ ‫ُ ُ‬

‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ٔەظىطىسە ھبٍۋأالضٔىڭ ئەڭ ٍبِىٕي (ھەلٕي ئبڭٍىّبً) گبغ‬ ‫ثوٌۇۋاٌغبْ‪( ،‬ھەلٕي ؼۆظٌىّەً) گبچب ثوٌۇۋاٌغبْ‪ ،‬ئەلٍىٕي ئىفٍەجّەٍسىغبْ وىفىٍەضزۇض » ( ‪.) 22‬‬ ‫ئەؼٍىسە ثۇ ثىط جەڭ ئەِەغ‪ .‬جبـمي وۆضۈٔۈؾ جەھەجحىٓ ثىط ئۇضۇـحەن وۆضۈٔؽىّۇ‪،‬‬ ‫ئەِەٌىَەجحە « ئىٕؽبْ ثىٍەْ ئىٕؽبٕٔىڭ ؼبئبزىحىٕىڭ ٍۀە ثىط ئىؽّي ثوٌغبْ ئىؽالَ » ئبضىؽىغب‬ ‫ؼېٍىٕغبْ ثبضٌىك جوؼبلالضٔي چېمىپ جبـالؾ جەـەثجۇؼىسۇض‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەض پەلەت ئۀفبي‬ ‫ؼۈضىؽٕىڭال ئەِەغ‪ ،‬پۈجۈْ لۇضئبٕٔىڭ ئەڭ ؼەضذىً ئبٍەجٍىطىسىٓ ثىط ئۆضٔەوحۇض‪:‬‬

‫َي أَيػها الا ِذين آَمنُوا استَ ِجيبوا ِاَّللِ ولِلارس ِ‬ ‫ي الْ َم ْرِء‬ ‫اَّللَ َُيُ ُ‬ ‫وؿ إِذَا َد َعا ُك ْم لِ َما ُُْييِي ُك ْم َو ْاعلَ ُموا أَ اف ا‬ ‫وؿ بَػ ْ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ َ ْ ُ‬ ‫َ ُ‬ ‫ص ا اِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫يد‬ ‫صةً َو ْاعلَ ُموا أَ اف ا‬ ‫ين ظَلَ ُموا ِمْن ُك ْم َخا ا‬ ‫اَّللَ َش ِد ُ‬ ‫َوقَػ ْلبِو َوأَناوُ إِلَْيو َُْ َش ُرو َف (‪َ )24‬واتاػ ُقوا فْتػنَةً َ​َل تُ َ‬ ‫يَب الذ َ‬ ‫الْعِ َق ِ‬ ‫اب (‪)25‬‬

‫« ئي ِۇئّىٍٕەض! اﷲ ۋە ئۇٔىڭ پەٍغەِجىطى ؼىٍەضگە ھبٍبت ثەذؿ ئېحىسىغبْ ثىط ئىفمب (ٍۀي‬ ‫ئەثەزىٌ ھبٍبجمب ئېطىفحۈضىسىغبْ) ‪ /‬ئىّبٔغب زەۋەت لىٍؽب‪ ،‬ئۇٔي لوثۇي لىٍىڭالض‪ .‬ثىٍىڭالضوي‪ ،‬اﷲ‬ ‫وىفي ثىٍەْ ئۇٔىڭ لەٌجي ئبضىؽىغب وىطىسۇ‪( .‬لىَبِەت وۈٔي) ؼىٍەض اﷲ ٔىڭ زەضگبھىغب‬ ‫ٍىغىٍىؽىٍەض‪ .‬ؼىٍەض ئېغىط ثىط ئېّحىھبْ ئۈچۈْ ھەض زائىُ جەٍَبض ھبٌەجحە جۇضۇڭالض‪ ،‬اﷲ پەلەت ئەلٍي‬ ‫ ھۇـىٕي ٍولبجمبٔالضغىال ِۇؼەٌٍەت ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ثىٍىڭالضوي‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ئبظاثي لبجحىمحۇض » ( ‪.) 25 - 24‬‬‫ؼۈضىگە ئىؽىُ لىٍىپ لوٍۇٌغبْ ئبٍەجٍەضٔىڭ غۀىَّەجٍەضٔىڭ جەلؽىّبجىٕي « ئۇضۇؾ ئەذاللي‬ ‫» زائىطىؽىسە ٍېڭىسىٓ ثەٌگىٍىگۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍىپ ئۆجىۀىسۇق‪ .‬ئىٕؽبٕٔي ِبي ‪ -‬زۇَٔبغب‬ ‫ثېطىٍىپ وېحىفحىٓ ؼبلٍىٕىؿ ئۈچۈْ‪ ،‬ھەض زائىُ ھۇـَبض جۇضۇـمب زەۋەت لىٍغبْ جۆۋۀسىىي‬ ‫ئبٍەجٍەض ئۇضۇؾ ئەذاللىٕىڭ ئەڭ چوڭ وبپبٌىحي ثوٌغبْ ئبوحىپ ثىط ۋىجساْ ثەضپب لىٍىفٕي‬ ‫ِەلؽەت لىٍّبلحب‪:‬‬

‫‪297‬‬

‫اِ‬ ‫اًنتِ ُك ْم َوأَنْػتُ ْم تَػ ْعلَ ُمو َف (‪َ )27‬و ْاعلَ ُموا أَاَّنَا أ َْم َوالُ ُك ْم‬ ‫اَّللَ َوالار ُس َ‬ ‫ين آَ َمنُوا َ​َل َ​َتُونُوا ا‬ ‫وؿ َوَ​َتُونُوا أ َ​َم َ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الذ َ‬ ‫وأَوَ​َل ُد ُكم فِْتػنَةٌ وأَ اف ا ِ‬ ‫َجٌر َع ِظ ٌيم (‪)28‬‬ ‫اَّللَ عْن َدهُ أ ْ‬ ‫َْ ْ‬ ‫َ‬

‫« ئي ِۇئّىٍٕەض! اﷲ لب‪ ،‬پەٍغەِجەضگە ذىَبٔەت لىٍّبڭالض‪ ،‬ثوٌّىؽب ؼىٍەضگە ئبِبٔەت لىٍىٕغبْ‬ ‫لىّ​ّەت لبضاـالضغب ثىٍىپ جۇضۇپ ذىَبٔەت لىٍغبْ ثوٌؽىٍەض‪ .‬ـۇٔي ئۇٔحۇِبڭالضوي‪ ،‬ؼىٍەضٔىڭ‬ ‫ِبٌٍىطىڭالض‪ ،‬ثبٌىٍىطىڭالض ؼىٍەض ئۈچۈْ ثىط جۈضٌۈن ؼىٕبلحۇض‪ .‬ثىٍىڭالضوي‪ ،‬اﷲ ٔىڭ زەضگبھىسا چوڭ‬ ‫ؼبۋاة ثبض » ( ‪.) 28 - 27‬‬ ‫ثەزىطزە‪ ،‬پەلەت ئىىىي ئبجٍىك‪ ،‬لبٌغبٍٔىطى پىَبزە ثوٌغبْ ‪ 300‬گە ٍېمىٓ ِۇئّىٓ ئېطىفىەْ‬ ‫ظەپەض‪ ،‬ئۆظىسىٓ وېَىٕىي ِىڭ ٍىٍالض ثوٍىچە زاۋاِالـمبْ فەجىھٍەض زەۋضىٕىڭ ثبـالٔغۇچي ثوٌسى‪.‬‬ ‫ثۇ ۋەھىٌ ۋە ئىّبٕٔىڭ ظەپىطى ئىسى‪ .‬ثۇ ظەپەض ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ئىّبْ زاۋاؼي ئىٍگىطى وۆضۈٌۈپ‬ ‫ثبلّىغبْ ثىط ئىٕؽبٔالض جەِئىَىحي ۋە ؼىَبؼەت ـەوٍىٕي ضوٍبپمب چىمبضزى‪ .‬لۇضئبْ ظەپەض وۈٔىگە‬ ‫ۋەھىَگە ثەضگەْ ؼۈپەجٕي ثەضزى‪ٍ « :‬ەۋِۇي فۇضلبْ » ( ‪ٍ .) 41‬ۀي « ھەق ثىٍەْ ثبجىً ثىط ‪-‬‬ ‫ثىطىسىٓ ئېٕىك ئبٍطىٍغبْ وۈْ »‪ .‬ثۇ ظەپەض‪ ،‬ئۇ وۈٔىگىچە ـەذؽي ئۇجۇلالض ثىٍەْ زاؼحبٔالض ٍبظغبْ‬ ‫ئىؽالَ جوپٍۇِىغب « ئىؽالَ جبِبئىحي » وىٍّىىىٕي ثەضزى‪ .‬ثۇ وۈٔسىٓ ثبـالپ جېٕىٕي ھەلىمەجىە‬ ‫ـبھىث لىٍغبْ ـەذؽٍەض ئەِەغ‪ ،‬ثىط جبِبئەت ئوجحۇضىغب چىمحي‪ .‬ثۇ جبِبئەجٕىڭ ھەلىمەت ۋە‬ ‫ئبزاٌەجٕي ھبوىُ لىٍىفي ئۈچۈْ ثىطٌىه ۋە ئىححىپبلٍىمىٕي ھىّبٍە لىٍىفي وېطەن ئىسى‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اصِ​ِبوا إِ اف ا اَّلل مع ال ا ِ‬ ‫اَّللَ وَر ُسولَوُ وَ​َل تَػنَ َازعُوا فَػتَػ ْف َشلُوا وتَ ْذ َى ِ‬ ‫ين‬ ‫َ َ​َ‬ ‫َ‬ ‫َوأَطيعُوا ا َ‬ ‫صاب ِر َ‬ ‫ب رُيُ ُك ْم َو ْ ُ‬ ‫َ َ‬

‫« (پۈجۈْ ؼۆظ ھەضىىەجٍىطىڭالضزا) اﷲ لب ۋە ئۇٔىڭ پەٍغەِجىطىگە ئىحبئەت لىٍىڭالض‪ ،‬ئىرحىالپ‬ ‫لىٍىفّبڭالض‪ ،‬ثوٌّىؽب ـىجبئىحىڭالضٔي ٍولىحىپ لوٍىؽىٍەض‪ ،‬وۈچ ـ لۇۋۋىحىڭالض وېحىپ لبٌىسۇ‪.‬‬ ‫چىساِچبٍٔىك ثىٍەْ ثەضزاـٍىك ثېطىڭالض ( لبضـي جۇضۇڭالض )‪ ،‬اﷲ ھەلىمەجەْ ؼەۋض لىٍغۇچىالض‬ ‫ثىٍەْ ثىٍ​ٍىسۇض » ( ‪.) 46‬‬ ‫ِۇئّىٍٕەض ئبضىؽىسىىي ِېھطى ‪ِ -‬ۇھەثجەت ٍەض ٍۈظىسىىي ثبضٌىك ثبٍ​ٍىمالضزىّٕۇ ئۈؼحۈٔسۇض‪.‬‬ ‫ِېھطى‪ِ -‬ۇھەثجەت زۇَٔبٔي ثەضؼىّۇ لۇضثبْ لىٍىّٕبٍسىغبْ ثىجبھب لىّ​ّەت لبضاـحۇض‪:‬‬

‫َح ِك ٌيم‬

‫وأَلاف بػي قُػلُوِبِ​ِم لَو أَنْػ َف ْقت ما ِٓت ْاْلَر ِ ِ‬ ‫ف بَػْيػنَػ ُه ْم إِناوُ َع ِز ٌيز‬ ‫ي قُػلُوِبِ​ِ ْم َولَ ِك ان ا‬ ‫اَّللَ أَلا َ‬ ‫ت بَػ ْ َ‬ ‫َ َ َْ َ‬ ‫ض َّت ًيعا َما أَلاْف َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ ْ‬

‫« ؼەْ ٍەض ٍۈظىسىىي پۈجۈْ ثبٍ​ٍىمٕي ؼەضپ لىٍغبْ جەلسىطزىّۇ ئۇالضٔىڭ زىٍ​ٍىطىٕي‬ ‫ثىطٌەـحۈضەٌّەٍححىڭ‪ٌ ،‬ېىىٓ اﷲ ئۇالضٔي ئىٕبق لىٍسى‪ .‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ غبٌىجحۇض‪ ،‬ھېىّەت ثىٍەْ‬ ‫ئىؿ لىٍغۇچىسۇض » ( ‪.) 63‬‬ ‫ئۀفبي ؼۈضىؽىٕي ثىط جۈٍِىگە ٍىغىٕچبلالٍسىغبْ ثوٌؽبق‪ « ،‬ئىّبْ ئەڭ چوڭ ئىّىبٔسۇض »‬ ‫زېَىفىە ثوٌىسۇ‪ .‬چۈٔىي ٍبضىحىٍغبْ ھەض لبٔساق ٔەضؼە وۈچىٕي ئۆظىسىٓ ئبٌّبٍسۇ‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ٍبضزىّىگە ئبٌالھ لب ٍبضزەَ لىٍغبٔالض ئېطىفىسۇ‪ .‬ؼۈضە وىفىٕىڭ زىممەت ٔەظىطىٕي ؼەۋەثىە ئەِەغ‪،‬‬ ‫ٔەجىجىٕي ِەٍسأغب وەٌحۈضگۈچىگە ئبغسۇضىسۇ‪ .‬پەلەت ئۇضۇؾ ئەذاللىٕىال ئەِەغ‪ ،‬ئەذالق‬ ‫ئۇضۇـىٕىّۇ ئۆگىحىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ِۇھبجبثىغب ھەق ‪ -‬ثبجىً ئۇضۇـىٕي ھەضگىعِۇ ؼبٔغب‪،‬‬ ‫غۀىَّەجىە‪ ،‬ظېّىٓ ئىفغبي لىٍىفمب ۋە ھەض لبٔساق زۇَٔبۋى ِۀپەئەت ئۇضۇـىغب ئبٍالٔسۇضۇپ‬ ‫لوٍۇـمب ثوٌّبٍسۇ‪ ،‬زەٍسۇ‪.‬‬

‫‪298‬‬

‫ھەدىذ ضۈرىطي‬ ‫ثىعگە ٍېحىپ وەٌگەْ پەضلٍىك ضىۋاٍەجٍەضگە ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ زەۋضىسىال «‬ ‫ھەزىس » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ؼۈضىگە « جۆِۈض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ھەزىس » ئىؽّي‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەجىە ئبؼبؼەْ لوٍۇٌغبْ‪:‬‬ ‫« ثىع ھەلىمەجەْ ئەٌچىٍىطىّىعٔي ضوـەْ زەٌىٍ​ٍەض ثىٍەْ ئەۋەجحۇق ۋە ئۇالض ثىٍەْ ثىٍ​ٍە‪،‬‬ ‫ئىٕؽبٔالض ئبزاٌەجٕي ثەضپب لىٍؽۇْ زەپ وىحبثٕي‪ ،‬لبٔۇٕٔي چۈـۈضزۇق‪ .‬وۈچ ‪ -‬لۇۋۋەجٕي ئۆظ ئىچىگە‬ ‫يد ) ٍبضاجحۇق » (‪.) 25‬‬ ‫ئبٌغبْ ۋە ئىٕؽبٔالض ئۈچۈْ ٔۇضغۇْ ِۀپەئەجٍەض ثوٌغبْ جۆِۈضٔي ( ْ‬ ‫اٖتَ ِد َ‬ ‫جۆِۈضٔىّۇ ذۇززى لۇضئبٕٔي ٔبظىً لىٍغبٔسەن « ٔبظىً (‬

‫أَنْػَزلْنَا‬

‫يد ) لىٍسۇق » ئىجبضىؽىٕىڭ‬ ‫ْ‬ ‫اٖتَ ِد َ‬

‫ئىفٍىحىٍىفي ثىط لبٔچە ذىً ِۀبغب ئىگە‪ .‬ئبٍەجحە ٔېئّەت ؼۈپىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئۈچ ـەٍئىسىٓ‬ ‫ثىطؼي ثوٌغبْ جۆِۈض ئبزاٌەجٕىڭ ئىٍىىسىىي وۈچ ثوٌغبْ ۋالىححب ئبزاٌەجٕىڭ ھبِىَؽي‪ .‬ظۇٌۇِٕىڭ‬ ‫ئىٍىىسىىي وۈچىە ئبٍالٔؽب ظۇٌۇِٕىڭ ۋاؼحىؽي ثوٌىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ « جۆِۈض » ِۀىؽىسىىي ھەزىس‬ ‫وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجىٍىفىٕىڭ ثىطزىٓ ئبضجۇق ؼىّۋوٌٍۇق ِۀىؽي ثبض‪.‬‬ ‫گەضچە ؼۈضىٕىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕىڭ ئەوؽىچە ثەظى ضىۋاٍەجٍەض ثوٌؽىّۇ‪ِ ،‬ەظوۇض‬ ‫ؼۈضە ثىط پۈجۈْ ھبٌسا ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ھەـط ۋە ؼەپ ؼۈضىٍىطىّۇ ذۇززى ثۇ ؼۈضىگە‬ ‫ئوذفبؾ « ؼەثجەھە ‪-‬‬

‫َسبا َح‬

‫» ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب جۈِە ۋە جەغبثۇْ ؼۈضىٍىطىّۇ ثۇ‬

‫ِ‬ ‫ح » ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫وەٌىّىٕىڭ ِۇئبضىع ـەوٍي ثوٌغبْ « ٍۇؼەثجىھۇ ‪ -‬يُسبّ ُ‬ ‫َ‬

‫ؼۈضىٕىڭ جېّىؽىغب ٔەظەض ؼبٌغبْ ۋالحىّىعزا‪ - 10 ،‬ئبٍىحي ٍۈظ ثەضگەْ ثىط ئۇضۇـٕي جىٍغب‬ ‫ئبٌىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ٔىفبق ۋە ئىٕفبق ِەؼىٍىؽي ٔبھبٍىحي ظىچ ھبٌسا ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ‪ « .‬جۆِۈض »‬ ‫ئىؽىٍّىه ثىط ؼۈضىٕىڭ ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ِۇذبٌىپەت ھبٌىحىسە ئەِەغ‪ ،‬ھۆوۈِطاْ وۈچىە ئىگە‬ ‫ثوٌغبْ ثىط ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌۇـي زەۋض ئبضلب وۆضۈٔىفي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسىّۇ زەۋضٔىڭ‬ ‫جەلەظظاؼىسۇض‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍ​ٍەضزىىي جەضجىپٍەضزە ؼۈضە پەضلٍىك ٍەضٌەضگە جىعىٍغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبٔغب‬ ‫ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ جەضجىپحە‪ ،‬ؼۈضە ظەٌعەٌە ‪ِ -‬ۇھەِّەز ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔي‬ ‫ئىعاھٍىغىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬چۈٔىي ظەٌعەٌە ؼۈضىؽي ِەوىە زەۋضىٕىڭ زەؼٍەپىي ِەظگىٍىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ؼۈضە ثوٌۇپ‪ ،‬ضىؽبٌەجٕىڭ ‪ٍ - 4‬ىٍىغب جوغطا وېٍىسۇ‪ِ .‬ۇھەِّەز ؼۈضىؽىٕىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمي ئېٕىك‪ .‬ثۇ ئىىىي ؼۈضە ئبضىؽىسا جەذّىٕەْ ئوْ ٍىٍ​ٍىك ثىط ظاِبْ جىٍىّي ثبض‪ .‬پەضلٍىك‬ ‫ئىىىي ظاِبٔغب ئبئىث ؼۈضىٕىڭ ئبضىؽىغب ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ھەزىس ؼۈضىؽىٕي جىعىفٕىڭ‬ ‫ئىعاھبجي لىَىٓ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە ھەج ‪ِ -‬ۇھەِّەز ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ھەظضىحي ئوؼّبْ‬ ‫جەضجىپىگە لبضىغبٔسا ثىط ئبظ ِۇۋاپىمحەن وۆضۈٔؽىّۇ‪ِ ،‬ۇھەِّەز ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب ئەِەغ‪ ،‬ؼەپ‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب جىعىٍؽب جېرىّۇ جوغطا ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثەزىط ٍىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ثۇ ئەھۋاٌسا ؼۈضىٕي ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 2‬ىٍي ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ زېؽەن ذبجبالـّبٍّىع‪.‬‬ ‫‪299‬‬

‫ؼۈضىٕىڭ زەؼٍەپىي ئۈچ ئبٍىحىسە ئىالھىٌ ؼەوىىع ئىؽىُ ‪ /‬ؼۈپەت ئوضۇْ ئبٌغبْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ِەظِۇْ جەھەجحىٓ زەي « ئىٕفبق ؼۈضىؽي »زۇض‪ِ .‬ۈٌۈوٕىڭ ِۇجٍەق ِۀىسە ئبٌالھ لب ئبئىث‬ ‫ئىىۀٍىىي ( ‪ ،) 5 - 4 ،2‬ئىٕفبق لىٍىفحىٓ لېچىفٕىڭ ِۇٔبپىمالضچە ثىط لىٍّىؿ ئىىۀٍىىي ( ‪،) 10‬‬ ‫ثۇٔىڭ ثىط « ٍەھۇزىٍَىفىؿ ئبالِىحي » ئىىۀٍىىي ( ‪ ،) 16‬زۇَٔبزىىي ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕىڭ ئۆجىۈٔچي‬ ‫ئىىۀٍىىي‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ؼېرىٍَىمىغب ٔبئىً ثوٌغبٔالضٔىڭ ثېرىٍ​ٍىك لىٍىفىسىىي چۈپطۀسىٍىه ( ‪23‬‬ ‫ ‪ ،) 24‬ئىّبٕٔىڭ ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈن ۋە وۈچ ثىٍەْ وۈچٍۀسۈضۈٌىفي وېطەوٍىىي ( ‪ ،) 25‬ئبٌالھ ٔىڭ‬‫ؼېرىٍَىمىٕي ئۇٔحۇِبؼٍىك الظىٍّىمي ( ‪ ) 29 - 28‬ئىٕفبق جېّىؽي زائىطىؽىسە ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ئىٕفبق ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ئبذىطىحىٕىڭ ٔۇضٌۇق ٍۇٌحۇظى ثوٌىسۇ ( ‪.) 13 - 12‬‬ ‫ئەؼّبئي ھۇؼٕبزا ئوضۇْ ئبٌغبْ ؼەوىىع ِۇثبضەن ئىؽىُ جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە ِۇٔساق ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ك ال اسماو ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ض وىو الْع ِزيز ْ ِ‬ ‫ات َو ْاْل َْر ِ‬ ‫يت‬ ‫ض ُُْييِي َوُّي ُ‬ ‫َسبا َح اَّلل َما ِٓت ال اس َم َاوات َو ْاْل َْر ِ َ ُ َ َ ُ‬ ‫اٖتَك ُيم (‪ )1‬لَوُ ُم ْل ُ َ َ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ ِ‬ ‫اىر والْب ِ‬ ‫ِ‬ ‫اط ُن َوُى َو بِ ُك ِّل َش ْي ٍء َعلِ ٌيم (‪)3‬‬ ‫َوُى َو َعلَى ُك ِّل َش ْيء قَد ٌير (‪ُ )2‬ى َو ْاْل اَو ُؿ َو ْاْلَخ ُر َوالظا ُ َ َ‬

‫« ئبؼّبٔالضزىىي ۋە ظېّىٕسىىي ٔەضؼىٍەضٔىڭ ھەِّىؽي اﷲ لب جەؼجىھ ئېَححي ‪ /‬ئبؼّبٔالضزىىي‬ ‫ۋە ظېّىٕسىىي ٔەضؼىٍەضٔىڭ ھەِّىؽي ( ئۇالضغب ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىٕي ثىٍسۈضگەْ ) ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ٔبِي ثىٍەْ ھەضىىەت لىٍسى‪ ،‬اﷲ غبٌىجحۇض‪ ،‬ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض‪ .‬ئبؼّبٔالضٔىڭ ۋە‬ ‫ظېّىٕ​ٕىڭ پبزىفبھٍىمي اﷲ لب ذبؼحۇض‪ ،‬اﷲ ئۆٌحۈضەٌەٍسۇ‪ ،‬جىطىٍسۈضەٌەٍسۇ‪ ،‬اﷲ ھەض ٔەضؼىگە لبزىطزۇض‪.‬‬ ‫اﷲ ٔىڭ ئىپحىساؼي ٍولحۇض‪ ،‬ئىٕحىھبؼي ٍولحۇض‪( ،‬اﷲ) ئبـىبضىسۇض (ٍۀي ِەۋجۇجٍۇلىٕي‬ ‫وۆضؼەجىۈچي زەٌىٍ​ٍەض ثىٍەْ ئەلىٍ​ٍەضگە ئبـىبضىسۇ)‪ِ ،‬ەذپىَسۇض (ٍۀي ئۇٔي وۆظ ثىٍەْ وۆضگىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسۇ‪ ،‬ئۇٔىڭ ظاجىٕىڭ ِبھىَىحىٕي جؤۇـمب ئەلىٍ​ٍەض ئېطىفەٌّەٍسۇ)‪ ،‬اﷲ ھەض ٔەضؼىٕي‬ ‫ثىٍگۈچىسۇض » ( ‪.) 3 - 1‬‬ ‫ثۇ ئەؼّب ئىچىسە ‪ - 3‬ئبٍەجحە ئوضۇْ ئبٌغبْ ئەۋۋەي ۋە ئبذىط‪ ،‬ظاھىط ۋە ثبجىٓ ئىؽىٍّىطى پۈجۈْ‬ ‫لۇضئبٔسا‪ ،‬پەلەت ثۇ جبٍسىال ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬ثەظىٍىطى ‪ - 2‬ئبٍەجحىىي ٍۇھىٌ ۋە ٍۇِىث ئەفئبٌي‬ ‫ھۇؼٕبؼىسىٓ ئىىىي ئىؽىّٕي جۈضٌۀسۈضۈپ ئەؼّب جىعىٍّىىىگە وېَىٓ لوـۇپ لوٍغبْ ۋە ثۇٔىڭغب‬ ‫جىطِىعى ۋە ئىجٓ ِبجە ھەزىؽٍىطىٕي زەٌىً لىٍىپ وۆضؼەجىەْ‪ ،‬ثىطاق ثۇ جوغطا ئەِەغ‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫لۇضئبٔسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئىؽىٍّىطى ثوٌغبٔسەن پېئىً ـەوٍىسىىي ئىؽىٍّىطىّۇ ثبض‪ .‬ئەگەض‬ ‫پېئىٍ​ٍىطىٕي ئىؽىٍّىطى ثىٍەْ ئوذفبؾ زەپ لبضاپ‪ ،‬ئۇ پېئىٍسىٓ ئىؽىّالضٔي جۈضٌۀسۈضۈپ‬ ‫چىمىفمب ئۇضۇٔؽبق‪ ،‬ثۇ ئەھۋاٌسا « جۇظاق لۇضغۇچي » ِۀىؽىسىىي ِەوەضە پېئىٍىسىٓ « ئەي ِبوىط‬ ‫( جۇظاق لۇضغبْ ) »؛ « ھىٍَە لىٍىسىغبْ » ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ٍۇھبزىئۇ پېئىٍىسىٓ « ئەي ھبزى‬ ‫ ھىٍَە لىٍغبْ »؛ « ئبظاپ لىٍىسىغبْ » ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ٍۇئەظظىجۇ پېئىٍىسىٓ « ئەي‬‫ِۇئبظظىپ ‪ -‬ئبظاپ لىٍغبْ »؛ « ھبالن لىٍىّىع » ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ٔۇھٍىمۇ پېئىٍىسىٓ « ئەي‬ ‫ھبٌىمۇ ‪ -‬ھبالن لىٍغبْ »؛ « ئبجحي » ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ضاِە پېئىٍىسىٓ « ئەض ضاِي ‪ -‬ئبجمۇچي »‬ ‫ئىؽىٍّىطىٕي جۈضٌەپ چىمىفمب جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ثۇ ِەؼىٍىگە ثبـحىٓ ‪ -‬ئبذىط ثىط ذىً ۋە پطىٕؽىپٍىك‬ ‫ھبٌسا ِۇئبِىٍە لىٍىؿ وېطەن‪ .‬ثۇ ذىً ئىؽىّالض ئبٌالھ ٔىڭ ـۀىگە الٍىك ثوٌّبٍسىغبٍٔىمي ئۈچۈْ‪،‬‬ ‫ثۇ ِەؼىٍىسە ثبـحىٓ ‪ -‬ئبذىط ثىطزەن ثوٌۇؾ ۋە ئبٌالھ ئىؽىُ ئوضٔىسا ئىفٍەجىەْ وەٌىّىٍەضٔي‬ ‫ئىؽىُ ؼۈپىحىسە‪ ،‬پېئىً ؼۈپىحىسە ئىفٍەجىۀٍەضٔي پېئىً ؼۈپىحىسە لوثۇي لىٍىؿ وېطەن‪.‬‬

‫‪300‬‬

‫ثۇ ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ وبئىٕبجمب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەض ثىٍەْ زىممەت ٔەظىطىّىعٔي وبئىٕبجمب‬ ‫ئبغسۇضىسۇ ۋە ئبٌالھ ٔىڭ وبئىٕبجٕىڭ ھۆوۈِطأٍىك ِبلبِي ثوٌغبْ ئەضؾ ئۈؼحىسە لبضاض ئبٌغبٍٔىمىٕي‬ ‫ثبٍبْ لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ‪ - 7‬ئبٍەجحىٓ ثبـالپ ئىٕفبق ِەؼىٍىؽي ئوجحۇضىغب لوٍۇٌۇـمب ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬وبئىٕبجمب زائىط‬ ‫ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ ئىٕفبق جېّىؽىٕىڭ جىٍغب ئېٍىٕىفي ئەؼٍىسە ئىٕؽبٕٔىڭ ِەۋجۇزىَەت وبضۋىٕىغب‬ ‫لوـۇٌۇـي ئۈچۈْ ثىط زەۋەجحۇض‪ .‬چۈٔىي ِەۋجۇزىَەجٕىڭ جەؼجىھبجي ئۇالضٔىڭ ئبٌالھ ٔبِىسىٓ‬ ‫( ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىگە ِۇۋاپىك ) ھەضىىەت لىٍىفىسۇض‪ .‬ئبٌالھ ٔبِىسىٓ ھەضىىەت لىٍغبْ ھەض‬ ‫ِەۋجۇزىَەت ئەؼٍىسە ئىٕفبق لىٍّبلحب‪ .‬لۇٍبؾ ۋە ئبً‪ ،‬ئبؼّبْ ۋە ظېّىٓ‪ ،‬جۇپطاق ۋە ؼۇ‪ ،‬وېچە ۋە‬ ‫وۈٔسۈظ‪ ،‬ئۆؼۈٍِۈن ۋە ھبٍۋأبت‪ ...‬ثۇالضزىٓ ئىٕفبق لىٍّبٍسىغبٔالض ثبضِىسۇ؟ ئەِّب ئۇالضٔىڭ ئىٕفبلي‬ ‫ئىجبزەت ھېؽبثالّٔبٍسۇ‪ ،‬چۈٔىي ئۇالض ئبڭٍىك ئەِەغ‪ .‬ئبڭٍىك ھبٌسا ئىٕفبق لىٍىسىغبْ‪ ،‬ئبڭٍىك‬ ‫ھبٌسا ثبـمىالضٔي ئۆظ ئىّىبٍٔىطىسىٓ ھەِجەھىط لىٍىسىغبْ ِەۋجۇزىَەت ئىٕؽبٔسۇض‪ .‬ئىٕؽبٔسىٓ ثۇ‬ ‫ئىالھىٌ وبضۋأغب لوـۇٌۇؾ جەٌەپ لىٍىّٕبلحب‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ئۈچۈْ ثىطىؿ « ثىطىؿ » ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە « ئېٍىؿ »جۇض‪ .‬چۈٔىي ئبٌالھ‬ ‫ثۀسىؽىسىٓ ٔېّىٕي لۇضثبْ لىٍىفٕي جەٌەپ لىٍؽب « ئېٍىؿ » ئۈچۈْ ئەِەغ‪ « ،‬ثىطىؿ » ئۈچۈْ‬ ‫جەٌەپ لىٍىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ثۀسىگە ئېھحىَبجي ٍوق‪ٌ ،‬ېىىٓ ثۀسىٕىڭ ئبٌالھ لب ثوٌغبْ‬ ‫ئېھحىَبجىٕىڭ چېىي ٍوق‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ لبٔۇٔىٕىڭ جەلەظظاؼىغب ئبؼبؼەْ ئىٕفبق ئبٌالھ ٔىڭ ثۀسىگە‬ ‫ئبجب لىٍغبْ ٔېئّىحىٕي جېرىّۇ ئبـۇضۇپ ثېطىؿ ئۈچۈْ ثەٌگىٍىگەْ ئېّحىھبْ ۋاؼحىؽىسۇض‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اَّلل قَػربا حسنًا فَػي ِ‬ ‫َجٌر َك ِرميٌ‬ ‫ض اَ ْ ً َ َ ُ َ‬ ‫ضاع َفوُ لَوُ َولَوُ أ ْ‬ ‫َم ْن ذَا الاذي يػُ ْق ِر ُ‬

‫« وىّىي اﷲ لب لەضظى ھەؼۀە ثېطىسىىەْ (ٍۀي اﷲ ٔىڭ ضاظىٍىمىٕي جىٍەپ‪ ،‬ئۇٔىڭ ٍوٌىسا پۇي‬ ‫ـ ِبي ؼەضپ لىٍىسىىەْ)‪ ،‬اﷲ ئۇٔىڭغب ھەؼؽىٍەپ لبٍحۇضىسۇ‪ ،‬ئۇٔىڭغب چوڭ ؼبۋاة ثېطىسۇ » ( ‪.) 11‬‬ ‫ئىٕفبق ٔىفبلٕىڭ ۋاوؽىٕىؽىسۇض‪ِ .‬ۇٔبپىمٕي ِۇٔبپىك ثوٌّىغبٔالضزىٓ ئبٍطىَسىغبْ ئەڭ ِۇھىُ‬ ‫ئبِىً ئىٕفبلحۇض‪ .‬ثۇ ئىىىي وەٌىّە ئوذفبؾ ثىط ؼۆظ ٍىٍحىعىسىٓ جۈضٌىٕىپ چىممبْ ثوٌۇپ‪ٔ ،‬ىفبق ۋە‬ ‫ئىٕفبلحىٓ ئىجبضەت ثۇ ئىىىي وەٌىّە ثىط ‪ -‬ثىطىگە ظىث ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ـۇڭب ؼۈضىسە ئىٕفبق‬ ‫ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٕال ٔىفبلمب ئباللىساض ئبٍەجٍەض وەٌگەْ ( ‪.) 15 - 12‬‬ ‫زەِبٌٍىممب ‪ - 17 - 16‬ئبٍەجٍەضٔىڭ ذېٍي ثۇضۇٔال ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي ضىۋاٍەجٍەض‬ ‫جوغطىسەن ثىٍىٕىسىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٍەجٍەض ئۆظ ئبٌسىغب ِۇؼحەلىً ثۆٌەوحەن‪ ،‬ئبۋاظ جؤي ثبـمىچىسەن‬ ‫جۇٍۇٌىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ‪ - 27 - 26‬ئبٍەجٍەضٔىڭّۇ ئبۋاظ جؤي پەضلٍىك ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئبٔب جېّب ثىٍەْ‬ ‫ثىطزەوٍىىىە ئىگە‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ‪ - 17 - 16‬ئبٍەجٍەض ؼۈضە ٔبظىً ثوٌغبْ ِەظگىٍسىٓ پەضلٍىك ثىط‬ ‫ِەظگىٍسە چۈـىەْ زەپ لبضاؾ ِۇۋاپىك ئەِەغ‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسىغبْ ئبٍەجٍىطىسىٓ ثىطؼي ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬ثۇ‬ ‫ئبٍەت ضەثجىّىعٔىڭ ئىٕؽبٕٔىڭ ھىساٍەجٕي جبٌٍىفىٕي لبٔچىٍىه ئبضظۇ لىٍغبٍٔىمىٕىڭ ضوـەْ‬ ‫زەٌىٍي‪ِ .‬ۇؼۇٌّبْ ِۇھبجبثىغب « ۋەھىَگە لۇالق ؼبٌىسىغبْ ۋالىث ٍېحىپ وەٌّىسىّۇ؟ » زەپ‬ ‫ؼوضاٍسۇ ۋە ثىعزىٓ « وەٌسى ئي ضەثجىُ‪ٍ ،‬ېحىپ وەٌسى! » زەپ جبۋاة ثېطىفىّىعٔي وۈجّەوحە‪.‬‬ ‫زىممەت لىٍىڭ‪ ،‬ئبٍەت ثۇ ؼوئبٌٕي وبپىطزىٓ‪ِ ،‬ۇٔبپىمحىٓ‪ ،‬وىحبة ئەھٍىسىٓ ئەِەغ « ئىّبْ‬ ‫ئېَحمبٔالضزىٓ » ؼوضاۋاجىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئىّبٕٔي زاۋا لىٍىپ‪ ،‬ئىّبْ ئېَححىُ زېگۀٍەض ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫وىحبثىغب لبٔساق ثوٌۇپ ثىپەضۋا ِۇئبِىٍە لىٍىؽىٍەض؟ زەپ ؼوضاۋاجىسۇ‪ .‬ثۇ جەھەجحىٓ ھەزىس ‪- 16‬‬ ‫‪301‬‬

‫ئبٍەت ثىٍەْ فۇضلبْ ‪ - 30‬ئبٍەت ئوذفبؾ ثىط جېّب ئۈؼحىسە جوذحبٌّبلحب‪ .‬ثۇ ؼۈضىسىىي ِەظوۇض‬ ‫ئبٍەت ھبٍبت ِۇئّىٍٕەضٔي ۋەھىَگە لبضىحب ئەؼحبٍىسىً ثوٌۇـمب چبلىطغبْ ثوٌؽب‪ ،‬فۇضلبْ ؼۈضىؽي ‪30‬‬ ‫ ئبٍەت ۋەھىَگە لبضىحب ِەؼئۇٌىَەجؽىعٌىه ثىٍەْ ِۇئبِىٍە لىٍغبْ ئۆٌگەْ ( ضوھىٌ جەھەجحىٓ )‬‫ِۇئّىٍٕەضٔي ئبٌالھ لب ـىىبٍەت لىٍّبلحب‪ِ .‬بٔب ثۇ ئبٍەت ‪:‬‬

‫اِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ​ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللِ وَما نَػَزَؿ ِمن ْ ِ‬ ‫اب‬ ‫ين أُوتُوا الْكتَ َ‬ ‫ين آَ َمنُوا أَ ْف َ​َتْ َش َع قُػلُوبػُ ُه ْم لذ ْك ِر ا َ‬ ‫اٖتَ ّق َوَ​َل يَ ُكونُوا َكالذ َ‬ ‫َ‬ ‫أَ​َ​َلْ َ​َيْف للاذ َ‬ ‫ِمن قَػبل فَطَ َاؿ علَي ِهم ْاْلَم ُد فَػ َقست قُػلُوبػهم وَكثِّي ِمْنػهم فَ ِ‬ ‫اس ُقو َف‬ ‫َْ ُ َ‬ ‫َ ْ ُ​ُ ْ َ ٌ ُ ْ‬ ‫ْ ُْ‬

‫« ِۇئّىٍٕەضگە ئۇالضٔىڭ زىٍ​ٍىطى اﷲ ٔىڭ ظىىطىگە ۋە ٔبظىً ثوٌغبْ ھەلىمەجىە (ٍۀي لۇضئبْ‬ ‫ئبٍەجٍىطىگە) ئېطىَسىغبْ ۋالحي ٍېحىپ وەٌّىسىّۇ؟ ئۇالض ئىٍگىطى ۋەھىٌ ئەۋەجىٍگەْ ۋە ظاِبٕٔىڭ‬ ‫ئۇظىطىفي ثىٍەْ زىٍ​ٍىطى لېحىپ وەجىۀٍەضزەن ثوٌۇپ لبٌّىؽۇْ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ٔۇضغۇٔي اﷲ ٔىڭ‬ ‫ئىحبئىحىسىٓ چىممبٔىسى » ( ‪.) 16‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي ؼۈضىگە ئىؽّي ثېطىٍگەْ ‪ - 25‬ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئۈچ ئبِىٍغب‪ٍ ،‬ۀي‬ ‫وىحبة‪ِ ،‬ىعاْ ۋە ھەزىسوە ِەضوەظٌەـىەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئەي ‪ -‬وىحبة ۋەھىَگە‪ ،‬ئەي‪ِ -‬ىعاْ ئبزاٌەجىە‪،‬‬ ‫ئەي ‪ -‬ھەزىس وۈچىە ؼىّۋوي لىٍىٕغبْ‪ .‬ثىطىٕچىؽي پطىٕؽىپالضٔىڭ ٔەظىطىَىۋى ِۀجەؼىٕي‪،‬‬ ‫ئىىىىٕجىؽي ئۇ ِۀجۀي جوغطا چۈـىٕىؿ ئۈچۈْ ـەضت ثوٌغبْ ئۆٌچەَ ۋە ھۆوۈَ چىمىطىؿ‬ ‫لبثىٍىَىحىٕي‪ ،‬ئۈچىٕچىؽي ئۇ پطىٕؽىپالضٔي ھبٍبجمب جەزثىمالؾ ئۈچۈْ ظۆضۈض ثوٌغبْ ٍوٌٍۇق وۈچٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇالضٔي ئىٍىُ ‪ -‬ھېىّەت ‪ -‬ھۆوۈَ ٍبوي جەۋھىس ‪ -‬ئبزاٌەت ‪ -‬جىھبز ـەوٍىسە‬ ‫چۈـىٕىفىىّۇ ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ‪ ،‬جەۋھىسٔىڭ ئبزاٌەت ۋە وۈچ ثىٍەْ وۈچٍۀسۈضۈٌىفىٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍّبلحب‪ .‬ؼۈضىسە ئبؼبؼىٌ ؼبٌّبلٕي ئىگىٍىگەْ ئىٕفبق جېّىؽىّۇ ثۇ زائىطىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ھەزىس ثىٍەْ ھەـىط ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ٍېمىٍٕىك ثبض‪ .‬ثۇ ؼۈضىٍەض وىفىسە «‬ ‫ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈن ئەذاللي »ٔي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪ .‬ھەـىط ‪ 16‬ئىالھىٌ ئىؽىُ ثىٍەْ‬ ‫ئبذىطٌىفىسۇ‪ ،‬ھەزىس ‪ 8‬ئىالھىٌ ئىؽىُ ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثىط جەھەجحىٓ ئىٕفبق ؼۈضىؽي ئىىۀٍىىىٕي ئىؽپبجالٍسىغبْ ئبٍەت جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬

‫ص ِّدقِي والْم ا ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫بوا ا‬ ‫َجٌر َك ِرميٌ‬ ‫با َح َسنًا يُ َ‬ ‫اَّللَ قَػ ْر ً‬ ‫ص ّدقَات َوأَقْػَر ُ‬ ‫اع ُ‬ ‫ضَ‬ ‫ف َ​َلُْم َوَ​َلُْم أ ْ‬ ‫إ اف الْ ُم ا َ َ ُ‬

‫« ئىّبٔىغب ثوٌغبْ ؼبزالىحىٕىڭ ثەزىٍىٕي جۆٌىگەْ ئەضٌەض ۋە ئبٍبٌالض ثىٍەْ ﷲ لب لەضظى‬ ‫ھەؼۀە ثەضگۈچىٍەضگە ( ثۇ ئەِەٌي ئۈچۈْ ) ھەؼؽىٍەپ (ؼبۋاة) ثېطىٍىسۇ‪ ،‬ئۇالضغب ظوض ِۇوبپبت‬ ‫(ٍۀي جۀٕەت) ثېطىٍىسۇ » ( ‪.) 18‬‬ ‫ؼۈضىسە ھەظضىحي ٔۇھ ۋە ھەظضىحي ئىجطاھىُ ئبالھىسە ثىط ؼەۋەة ثىٍەْ جىٍغب ئېٍىٕغبْ ( ‪.) 26‬‬ ‫ثۇ ؼەۋەة ثىٍەْ ئۇالضٔىڭ ٔەؼٍىسىٓ ھىساٍەجىە ئېطىفىۀٍەضٔىڭّۇ‪ ،‬جوغطا ٍوٌسىٓ ئېعىپ‬ ‫وەجىۀٍەضٔىڭّۇ ثبضٌىمي ئەؼىەضجىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەت ثەٌىىُ ٍب ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئىچىي زۇَٔبؼىسىىي‬ ‫ٍبوي ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ظېھٕىسىىي ثىط ؼوئبٌغب جبۋاة ثوٌۇپ وەٌگەْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫‪ - 27‬ئبٍەجحە ؼۆظ ِەضٍەَ ئوغٍي ئىؽب ۋە ئىٕجىٍغب وەٌحۈضۈٌگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ِۇؼۇٌّبٔالضغب ئېٕىك‬ ‫ۋە ضوـەْ ھبٌسا « ذىطىؽحىَبٔالـّبڭالض! » زېگەْ ئبگبھالٔسۇضۇـىسۇض‪ .‬چۈٔىي ثۇ ئبٍەت ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ ِەزىٕىسە جىٍغب ئبٌغۇزەن ذىطىؽحىَبْ ٔوپۇؼي ٍوق ئىسى‪ ،‬ثۇ ثىطىٕچي ؼەۋەة‪ .‬ئىىىىٕجي‬ ‫ؼەۋەة‪ ،‬لۇضئبٔسا پەلەت ثۇ ٍەضزىال « ضوھجبٍٔىك » ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٌالھ ضوھجبٍٔىمٕي‬ ‫ئەِىط لىٍّىغبْ‪ .‬ئۇالض ضوھجبٍٔىمٕي ؼۈضەجي ھەلحىٓ ( وۆضۈٔۈـي ھەلىمەت ) ثوٌغبْ ؼەۋەثٍەض‬

‫‪302‬‬

‫ثىٍەْ ئىجبز لىٍغبٔىسى‪ٔ .‬بزاْ‪ ،‬لبضا جۈضوٍەض زىٕىٕي وەِحۈن ٍبـبٍسۇ‪ ،‬ئىٍىّؽىع ؼوپىالض زىٕغب ثىط‬ ‫ٔەضؼىٍەضٔي لوـۇپ لوٍىسۇ‪ٔ .‬ەجىجىسە ھەض ئىىىىؽىٕىڭ لىٍغبْ وېّەٍحىۋېحىؿ ٍبوي لوـۇپ‬ ‫لوٍۇؾ لىٍّىفي ِبھىَەجحە ئوذفبـال ذبجبٌىمحۇض‪.‬‬

‫َۇر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە لۇضئبٔسا ؼىّۋوي ٔۇلحىؽىسا ئەڭ وۆپ ئىفٍىحىٍگەْ « ٔۇض » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ‬ ‫ئىؽىُ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 35‬ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ لوٍۇٌغبْ‪ٔ .‬ۇض‪ِ « ،‬ۀجەؼي وۆضۈّٔەٍسىغبْ‪ ،‬ئەِّب‬ ‫ئوثَېىحىٕي وۆضگىٍي ثوٌىسىغبْ ھبٌغب وەٌحۈضگەْ ئىالھي ٍوضۇلٍۇق » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫جۇٔجي ٔەؼىً ثۇ ؼۈضىٕي « ٔۇض » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثىط لېحىّسىال ٔبظىً ثوٌّبً‪ ،‬پبضچە ‪ -‬پبضچە ھبٌسا ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىسىىي جېّىالضٔىڭ پەضلٍىك ثوٌۇـي ثۇٔىڭ زەٌىٍي‪.‬‬ ‫گەضچە ؼۈضە ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ ٍىٍٕي ئېٕىك ثىط ـەوىٍسە ئېَحىؿ لىَىٓ ثوٌؽىّۇ‪ٍ ،‬ۀىال‬ ‫جەذّىٓ لىٍغىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬ظىٕبغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەض ھىجطى ‪ٍ - 3‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب‬ ‫وېطەن‪ .‬چۈٔىي ثۇ ئبٍەجٍەضٔىڭ ٔبظىً ثوٌۇـىغب ؼەۋەة ثوٌغبْ ۋەلۀىڭ ثبؾ لەھطىّبٔي ِەضؼەز‬ ‫ئۇـجۇ ٍىٍسىىي ضەجي پىؽحىطِىؽىسا ـېھىث ثوٌغبٔىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 26 - 11‬ئبٍەجٍىطى ئبضىؽىسىىي ثۆٌەن ھەظضىحي ئبئىفەگە چبپالٔغبْ جۆھّەت‬ ‫ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەض ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 5‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬چۈٔىي ذۇظائبٔىڭ ثىط‬ ‫ئبٍّىمي ثوٌغبْ ِۇؼحبٌٍىك ئوغۇٌٍىطىغب لبضىحىٍغبْ ھەضثىٌ ٍۈضۈؾ ذۀسەن ئۇضۇـىسىٓ وېَىٕال‬ ‫ثوٌغبٔىسى‪ .‬ثۇ ٍۈضۈؾ ثىط ضىۋاٍەجىە وۆضە ذۀسەوحىٓ ثۇضۇْ ـبثبْ ئېَىسا ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ لبچبْ جبِبِالٔغبٍٔىمي ھەلمىسە ئېٕىك ثىط ٔەضؼە زېَىفّۇ لىَىٓ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫جبِبٍِىٕىفي ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 9‬ىٍىسىىي جەثۇن غبظىحىغىچە ؼوظۇٌغبْ‪.‬‬ ‫ٍۇلىطىمي ِەٌۇِبجالضغب ئبؼبؼەْ ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ ۋالحىٕي ھىجطەجٕىڭ ‪- 3‬‬ ‫ٍىٍي زېَىفىە ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ؼۈضە ئۈچۈْ « پبالْ جبضىرحب ٔبظىً ثوٌسى » زېگۀٍىه ئۇ ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ھەِّىؽي ٔبظىً ثوٌغبْ جبضىرىٕي ئەِەغ‪ ،‬ثبـٍىٕىؿ جبضىرىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ثەٌىىُ ثۇ ٔۇلحىسا‬ ‫ِۇٔساق ثىط ؼوئبي جۇغۇٌۇـي ِۇِىىٓ‪ :‬ثۇ ؼۈضە ثىٍەْ ئوذفبؾ ثىط ِەظگىٍسە ٔبظىً ثوٌۇـمب‬ ‫ثبـٍىغبْ ٔىؽب ؼۈضىؽىسىىي ظىٕب ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەض ٔېّە ئۈچۈْ ئۇ ؼۈضىگە‬ ‫ٍەضٌەـحۈضۈٌگەْ؟ ٔېّىفمب ثۇ ؼۈضىسىىي ظىٕب ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەض ثۇ ؼۈضە ئىچىگە‬ ‫جىعىٍغبْ؟ ثۇ ؼوئبٌغب ثەضگىٍي ثوٌىسىغبْ جبۋاة ِۇٔساق ثوٌۇـي ِۇِىىٓ‪ :‬ثۇ ٍەضزىىي ظىٕب ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەض ِۇئّىٍٕەض ثىٍەْ ئبٌالھ ضەؼۇٌىٕىڭ ٍېمىٍٕىطىغب چبپالٔغبْ جۆھّەت ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ٔ .‬ىؽب ؼۈضىؽىسىىي ظىٕب ھەلمىسىىي ئبٍەجٍەض جوپٍۇِٕىڭ ھەِّىؽي ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫ؼۈضە ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىسە ھەـط ‪ -‬ھەج‪ ،‬ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە ئەھعاپ ‪ِ -‬ۇِحەھىٕە‪،‬‬ ‫جبثىط ثىٓ ظەٍس جەضجىپىسە ٔبؼط ‪ -‬ھەج ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثىعٔىڭچە ثۇ ؼۈضە ِەظِۇْ‬ ‫ئبؼبغ لىٍىٕغبْ ھبٌسا جەٍَبضٌىغبْ جەضجىپىّىعزە ھەزىس ‪ -‬ئبٌىئىّطاْ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جوغطا‬ ‫‪303‬‬

‫وېٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي ھەزىس ؼۈضىؽي ثەزىط ٍىٍي ثوٌغبْ ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 2‬ىٍىغب جوغطا وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫ئبٌىئىّطاْ ؼۈضىؽي ئۇھۇز ؼۈضىؽي ثوٌۇپ‪ ،‬ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 3‬ىٍىغب جوغطا وەٌّەوحە‪ٔ .‬ۇض ؼۈضىؽىٕىڭ‬ ‫ضەجي ۋەلەؼىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبٍٔىمي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ؼۈضە ھىجطى ‪ٍ - 3‬ىٍىٕىڭ‬ ‫ئبٌسىٕمي ٍېطىّىسا ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ زېؽەن ذبجبالـّبٍّىع‪.‬‬ ‫ٔۇض ؼۈضىؽي ئىؽّىسىٓ ِەٌۇَ ثوٌغبٔسەن ئىٕؽبْ جەثىئىحىٕي ۋە ئىٕؽبْ ِۇٔبؼىۋەجٍىطىٕي‪،‬‬ ‫ثوٌۇپّۇ ئەض ‪ -‬ئبٍبي ئوجحۇضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجٍەضٔي ٍوضۇجۇپ ثەضگەْ ؼۈضىسۇض‪ .‬ثۇ ؼۈضە‬ ‫ئىجحىّبئىٌ ِۇٔبؼىۋەجٕىڭ‪ ،‬ئىٕؽبْ وىٍّىىىٕىڭ ثىط پبضچىؽي ثوٌغبْ جىٕؽىَەت ؼۈٍئىؽحىّبي‬ ‫لىٍىّٕبؼحىٓ‪ ،‬لبٍؽي ـەوىٍسە ئېٍىپ ثېطىٍىفي وېطەوٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ زائىطىسە ثەظى‬ ‫ئەذاللي پطىٕؽىپالضٔي ثەٌگىٍەٍسۇ ۋە ثۇ ئبضلىٍىك ٍبت جىٕىؽالض ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجٕي پۇذحب ثىط‬ ‫ئبؼبؼمب ئىگە لىٍىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ئەض ‪ -‬ئبٍبي ئوجحۇضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجىە لبضىحب ثەٌگىٍىه زائىطىٍەضٔي‬ ‫ثەٌگىٍەٍسۇ ۋە ثۇ چېگطازىٓ ھبٌمىغبٔالضغب لبضىحب ِۇئەٍَەْ جبظا ثېىىحىسۇ‪ .‬ئەض ‪ -‬ئبٍبي‬ ‫ِۇٔبؼىۋىحىٕىڭ ٔوضِبي ثوٌۇـي ۋە ئبٍبٌٕىڭ ٍبت جىٕػ جەضىپىسىٓ ؼۈٍئىؽحىّبي لىٍىٕىفىٕىڭ‬ ‫ئبٌسىٕي ئېٍىؿ ئۈچۈْ ئبٍبي وىفىٕىڭ وىفىٍىىي جىٕؽىَىحىٕىڭ ئبٌسىغب لوٍۇٌغبْ‪ .‬ؼۈضىسە ئبٍبي‬ ‫وىفىٕىڭ ثەزىٕىٕي ئبۋاِغب ئېچىفي ِۀئي لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك ھۆضِەت ۋە ـەذؽىَىحىٕي‬ ‫ھىّبٍە لىٍىؿ ِەلؽەت لىٍىٕغبْ‪ .‬ؼۈضە ثۇ ئبضلىٍىك ؼبغالَ ئىجحىّبئىٌ ِۇٔبؼىۋەجٍەضٔىڭ ؼبغالَ‬ ‫وىفىٍىه ِۇٔبؼىۋەت ئبضلىٍىك ثەضپب لىٍىٕىسىغبٍٔىمىسىٓ ئىجبضەت ھەلىمەجٕي ئوجحۇضىغب لوٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ۋەھىَٕىڭ ئىٕؽبْ ھبٍبجىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ھۆوۈَ لوٍغۇچي ۋە ئىٕؽبْ ِۇٔبؼىۋەجٍىطىٕي‬ ‫ثەٌگىٍىگۈچي ئبِىً ئىىۀٍىىىٕي جەوىحٍەؾ ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬ئبٔسىٓ ظىٕب لىٍغۇچي ئەض ۋە ئبٍبٌغب‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه جۇٔجي ھۆوۈِٕي ئوجحۇضىغب لوٍىسۇ‪ .‬ھەَ ئىٕؽبٕٔىڭ ـەذؽي ھۆضِىحىٕي ھەَ‬ ‫ئىجحىّبئىٌ جەِىئىَەجٕىڭ ئەذاللىٌ جەضجىپىٕي ثۇظۇؾ ِەلؽەت لىٍىٕغبْ ظىٕب جىٕبٍىحىگە لۇضئبْ‬ ‫ثەٌگىٍىگەْ جبظأىڭ ئەؼٍي ِەلؽىحي وىفىٍەضٔي ثۇ ٍبِبْ لىٍّىفحىٓ ۋاظوەچحۈضۈؾ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ‬ ‫جبظأىڭ ثىط پبضچىؽي ئبٍەجٕىڭ ئبذىطىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبٔسەن ئبۋإِي ثۇٔىڭغب ـبھىث لىٍىفحۇض‪:‬‬

‫الازانِيةُ والازِاِن فَاجلِ ُدوا ُك ال و ِ‬ ‫اَّللِ إِ ْف ُكْنػتُ ْم تػُ ْؤِمنُو َف‬ ‫اح ٍد ِمْنػ ُه َما ِمئَةَ َج ْل َدةٍ َوَ​َل َ​َتْ ُخ ْذ ُك ْم ِبِ​ِ َما َرأْفَةٌ ِٓت ِدي ِن ا‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫ي‬ ‫َِب اَّلل َوالْيَػ ْوـ ْاْلَخ ِر َولْيَ ْش َه ْد َع َذابَػ ُه َما طَائ َفةٌ م َن الْ ُم ْؤمن َ‬

‫ظىٕب لىٍغۇچي ئبٍبي ۋە ظىٕب لىٍغۇچي ئەضٔىڭ ھەض ثىطىٕي ٍۈظ زەضضىسىٓ ئۇضۇڭالض‪ ،‬ئەگەض ؼىٍەض‬ ‫اﷲ لب ۋە ئبذىطەت وۈٔىگە ئىّبْ ئېَحىسىغبْ ثوٌؽبڭالض‪ ،‬اﷲ ٔىڭ زىٕىٕىڭ (ئەھىبِىٕي ئىجطا‬ ‫لىٍىفحب) ئۇالضغب ضەھىُ لىٍّبڭالض‪ ،‬ئۇالضٔي جبظاٌىغبْ چبغسا ِۆئّىٍٕەضزىٓ ثىط جۈضوۈَ وىفي ھبظىط‬ ‫ثوٌؽۇْ ( ‪.) 2‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ئبٍەت ظىٕبٔىڭ ئىىىي وىفي ئبضىؽىسا ثوٌىسىغبْ ثىط جىٕبٍەت ۋە‬ ‫گۇٔبھ ئىىۀٍىىىٕي ئىفبضەت لىٍىسۇ‪ .‬ئىىىي وىفي ثىطٌىىحە ئېٍىپ ثبضغبْ ثىط گۇٔبھ ۋە جىٕبٍەت‬ ‫ـەذؽي گۇٔبھ ۋە جىٕبٍەت زەپ لبضاٌّبٍسۇ‪ - 3 .‬ئبٍەت ظىٕبٔىڭ جىٕؽي ذبھىفمب لۇي ثوٌۇؾ‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ظىٕبٔىڭ وېٍىپ چىمىفىسىىي پىؽروٌوگىَىٍىه جەھٍىً ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ‬ ‫ئبٍەت ئبۋاَ ئبضىؽىسا ذۇززى « ظىٕبذوض ئەض وىفي ۋە ظىٕبذوض ئبٍبي پەلەت ظىٕبذوض ئەض ۋە ظىٕبذوض‬ ‫ئبٍبي ٍبوي ِۇـطىه ثىٍەْ جوً لىٍىسۇ » زېگۀسەن ذبجب چۈـىٕىپ وېٍىٕگەْ‪ .‬ثۇ چۈـۀچىٕىڭ‬ ‫ـەوىٍ​ٍىٕىفي ئبٍەجٕىڭ جەضجىّىسىىي وەِحۈوٍۈوحىٓ وېٍىپ چىمّبلحب ( ثەلەضە‪221 ،‬؛ فۇضلبْ‪43 ،‬‬ ‫ ئبٍەجىە لبضاڭ )‪.‬‬‫‪304‬‬

‫ظىٕب ئىجحىّبئىٌ جەِئىَەجٕي ئىچىسىٓ چىطىحىپ جبـالٍسىغبْ ثىط ئىجحىّبئىٌ ۋاثبزۇض‪ .‬ثۇ‬ ‫ئىٍ​ٍەت ئىجحىّبئىٌ جەِئىَەجٍەضٔىڭ ئۇٌىٕي جەـىىً لىٍغۇچي ئەض ‪ -‬ئبٍبي ِۇٔبؼىۋەجٍىطىسىىي‬ ‫ذبجبٌىمٕىڭ ٔەجىجىؽىسۇض‪ .‬ئەض ‪ -‬ئبٍبي ئوجحۇضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجٍەضزە ؼبلالٔغبْ ئىٍ​ٍەت‬ ‫ئىجحىّبئىٌ ۋاثبغب‪ ،‬ئىجحىّبئىٌ ۋاثب ئۇ ِىٍ​ٍەجىە ئبئىث ِەزۀىَەجٕىڭ ثىحبپ ثوٌۇـىغب ؼەۋەة‬ ‫ثوٌىسۇ‪ .‬ظىٕب ثىط جەِئىَەجٕىڭ ئۇي جبـٍىطىٕي ثىط ‪ -‬ثىطىسىٓ ئبجطىحىپ جبـالٍسىغبْ ؼەٌجىٌ‬ ‫جەؼىطگە ئىگە‪ .‬ثىط وىفىٕىڭ ظىٕب لىٍىفي ئېغىط گۇٔبھ ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ظىٕب لىٍّىغبْ ثىطؼىگە ظىٕب‬ ‫جۆھّىحي چبپالـّۇ ـۇٔىڭسەن ٍبِبْ ۋە لەثىھ ئىفحۇض‪ .‬ئىپپەجىە لبضىحىٍغبْ جۆھّەجّۇ ذۇززى‬ ‫ظىٕبغب ئوذفبؾ ئىجحىّبئىٌ جەِئىَەجٕي ئىچىسىٓ ٍەپ جۈگىحىسىغبْ پبضاظىححۇض‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ‪- 4‬‬ ‫ئبٍىحي ئىپپەجىە لبضىحىٍغبْ جۆھّەجٕي ‪ 80‬زەضضە ثىٍەْ جبظاالٔسۇضىسۇ‪ .‬ثۇٔساق ثىط ئەٍىجٍەـٕي‬ ‫وۆجۈضۈپ چىممۇچي جۆت ـبھىث وەٌحۈضۈـي وېطەن‪- 9 - 6 .‬ئبٍەجٍەض ثىطاۋٔىڭ جۆضىؽىٕي ظىٕب‬ ‫ثىٍەْ ئەٍىپٍىگۀسە ئۈؼحىگە ئېٍىفي وېطەن ثوٌغبْ ِەؼئۇٌىَەجٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ثۆٌەوٕىڭ‬ ‫ئبذىطىسىىي ئبٍەجٍەض جەۋثىٕي ئىفبضەت لىٍىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ضەھّبْ ۋە ضەھىّسۇض‪ِ .‬ەضھىّىحي چەوؽىع‬ ‫ثوٌغبْ ئبٌالھ ٔىڭ جەۋثە ئىفىىي ھەض زائىُ ئوچۇق ثوٌۇپ‪ ،‬گۇٔبھىبض ثۀسىٍىطىٕي ثۇ ئىفىىحىٓ‬ ‫وىطىفىە زەۋەت لىٍىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ئبٍەت ئىالھىٌ زەۋەجٕىڭ ئىپبزىؽي‪:‬‬

‫اب َح ِك ٌيم‬ ‫اَّللِ َعلَْي ُك ْم َوَر ْ​ْتَتُوُ َوأَ اف ا‬ ‫ض ُل ا‬ ‫َولَ ْوَ​َل فَ ْ‬ ‫اَّللَ تَػ او ٌ‬

‫« ئەگەض ؼىٍەضگە اﷲ ٔىڭ پەظٌي ۋە ضەھّىحي ثوٌّىؽب ئىسى (چولۇَ ضەؼۋا ثوالجحىڭالض)‪ ،‬اﷲ‬ ‫جەۋثىٕي ثەوّۇ لوثۇي لىٍغۇچىسۇض‪ ،‬ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض » ( ‪.) 10‬‬ ‫ھەظضىحي ئبئىفە ئبٌالھ ضەؼۇٌىٕىڭ ئبٍبٌي‪ِ .‬ۇۋاپىك ثىط پۇضؼەجٕي وۈجۈپ جۇضغبْ ِۇٔبپىمالض‬ ‫ئىٕؽبٔي ثىط ثىرەؼحەٌىه ؼەۋەثىسىٓ ِەٍسأغب وەٌگەْ ٔوضِبي ثىط ئەھۋإٌي ثبھبٔە لىٍىپ‪ ،‬ثىط‬ ‫غبظاجحىٓ لبٍحىفحب ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ثۇ ئبٔىؽىغب جۆھّەت چبپالٍسۇ‪ .‬ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجي ئبٌالھ ھەظضىحي‬ ‫ئبئىفەگە چبپالٔغبْ ثۇ جۆھّەت ئۈؼحىسىٓ ثبضٌىك ِۇئّىٍٕەضگە زەۋض ۋە ِبوبْ چەوٍىّىؽىسىٓ‬ ‫ذبٌىٌ ثوٌغبْ ئەذاللىٌ پطىٕؽىپالضٔي ثەٌگىٍەپ ثېطىسۇ‪ .‬پبضچە ھبٌسا ٍبِبٍٔىمحەن وۆضۈٔگەْ ثىط‬ ‫ئىؿ ثىط پۈجۈْ گەۋزە ئىچىگە لوٍۇپ لبضىغبْ ۋالىححب ٍبذفىٍىممب ۋەؼىٍە ثوٌغبْ ئىسى‪ .‬جۆھّەت‬ ‫لۇضثبٔي ثوٌغۇچىالضٔىڭ « ثۈگۈٔي ۋە ثۇ ِبوبٔي » ٔۇلحىؽىسىٓ لبضىغبْ ۋالحىّىعزا‪ « ،‬وبـىي‬ ‫ثوٌّىغبْ ثوٌؽب ئىسى » زېگەْ ثۇ ضەظىً لىٍّىؿ‪ٔ ،‬ەجىجىؽي ۋە ثۇ ؼەۋەثحىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ئبٍەجٍەض ٔەظەضگە ئېٍىٕغبٔسا‪ ،‬ھېىّەجٍىه ثىط ئىؿ ثوٌۇپ چىمّبلحب‪ِ .‬بٔب ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪- 20 - 11‬‬ ‫ئبٍەجٍىطى ثۇ ضەظىً جۆھّەت ئۈؼحىسىٓ لىَبِەجىىچە ِەۋجۇت ثوٌۇپ جۇضىسىغبْ ٔەؼىھەت ۋە‬ ‫ئىجطەجٍەضٔي ئبٌسىّىعغب لوٍىسۇ‪ .‬ثۇ ثۆٌەوحە ـۇٔساق ثىط ئبٍەت ثبضوي‪ ،‬ثۇٔىڭغب ئوذفبؾ جۆھّەت‬ ‫ۋەلەٌىطىسە ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ئۈؼحىگە چۈـىەْ ِەؼئۇٌىَەجٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي‬ ‫ات ِ​ِبَنْػ ُف ِس ِه ْم َخْيػًرا َوقَالُوا َى َذا إِفْ ٌ‬ ‫ك ُمبِ ٌ‬ ‫لَ ْوَ​َل إِ ْذ َٔت ْعتُ ُموهُ ظَ ان الْ ُم ْؤمنُو َف َوالْ ُم ْؤمنَ ُ‬

‫ثوھحبٕٔي ئبڭٍىغبْ چبغٍىطىڭالضزا‪ ،‬ئەض ـ ئبٍبي ِۇئّىٍٕەض ٔېّىفمب ئۆظئبضا ٍبذفي گۇِبٔسا ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫« ثۇ ئېٕىك ثوھحبْ » زېّىسى؟ ( ‪.) 12‬‬

‫ك َى َذا بػُ ْهتَا ٌف َع ِظ ٌيم‬ ‫َولَ ْوَ​َل إِ ْذ َِٔت ْعتُ ُموهُ قُػ ْلتُ ْم َما يَ ُكو ُف لَنَا أَ ْف نَػتَ َكلا َم ِ​ِبَ َذا ُسْب َحانَ َ‬

‫‪305‬‬

‫ئۇٔي ئبڭٍىغبْ چېغىڭالضزا ٔېّىفمب « ثۇ ِەؼىٍىسە ؼۆظ لىٍىؿ ثىعگە ِۇٔبؼىپ ئەِەغ‪( ،‬ئي‬ ‫اﷲ! ِۇـۇٔساق ثىط جۆھّەجحىٓ ) ؼەْ ؼبڭب ؼېغىٕىپ پبٔبھ جىٍەٍّىع! ثۇ ئېغىط ثوھحبٔسۇض »‬ ‫زېَىفىڭالض وېطەن ئەِەؼّىسى؟ ( ‪.) 16‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەضٔىڭ ئىگىؽي ثوٌغبْ ئبٌالھ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضاجمۇچىؽىسۇض‪ .‬ئىٕؽبٔالضٔىڭ ِۇجٍەق وۆپ‬ ‫لىؽّىٕىڭ جەپەوىۇضىٕىڭ ئەڭ جۆۋەْ ؼەۋىَىگە ٍېمىٓ ثىط ٔۇلحىسا ئىفٍەٍسىغبٍٔىمىٕي ثىٍىسۇ‪.‬‬ ‫چۈٔىي ئىٕؽبٔالضٔىڭ ِۇجٍەق وۆپچىٍىىي جبپبؼىع‪ ،‬ئەجىطؼىع لوٌغب وەٌگۀٕي جبٌالٍسۇ‪ .‬جەپەوىۇض‬ ‫ؼېعىّىٕي ٍۇلىطى وۆجۈضۈؾ ئەجىط جەٌەپ لىٍىسۇ‪ ،‬ئەڭ جۆۋەْ ؼەۋىَىگە چۈـۈضۈؾ ئەجىط جەٌەپ‬ ‫لىٍّبٍسۇ‪ .‬ئەڭ جۆۋەْ ؼەۋىَىسىىي ثىٍىؿ ٔەپؽي ‪ -‬ذبھىفٕىڭ زائىطىؽىگە وىطىسۇ ۋە ئۇٔىڭ‬ ‫ٍۈظٌۀسۈضۈـي ثىٍەْ ھەضىىەت لىٍىسۇ‪ٔ .‬ەپؽي ‪ -‬ذبھىؿ ھبوىُ ثوٌغبْ ئوضۇْ ـەٍحبْ ھبوىُ‬ ‫ثوٌغبْ ئوضۇْ زېگۀٍىىحۇض‪ .‬ثۇ ؼبھەزە جبضلبٌغبْ ھەض ذىً ذەۋەضٌەضٔي ئبڭالٍسىغبْ لۇالق ھۇؼٕي‬ ‫ظاْ ( ٍبذفي گۇِبْ )غب ئەِەغ‪ ،‬ؼۇئي ظاْ ( ٍبِبْ گۇِبْ )غب جوغطىالٔغبْ ثوٌىسۇ‪ .‬ھبٌجۇوي‬ ‫ٍبذفي گۇِبٔسىٓ ھېؽبپ ئېٍىّٕبٍسۇ‪ ،‬ئەِّب ٍبِبْ گۇِبٔسىٓ ھېؽبپ ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ «‬ ‫ِۇئّىٕ​ٕىڭ لېٕي‪ِ ،‬ېٍي‪ ،‬ئبض ‪ٔ -‬ۇِۇؼي ۋە ؼۇئىعأي ِۇئّىٕگە ھبضاَ » زېَىفىّۇ ِبٔب ِۇـۇٔساق ثىط‬ ‫چۈـۀچىٕىڭ ٔەجىجىؽي ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ذۇززى ظىٕب ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ثۆٌەوٍەضزىىىگە ئوذفبؾ ظىٕب جۆھّىحي ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‬ ‫ثۆٌەوٕىڭ ئبذىطىسىّۇ ؼۆظ ئبٌالھ ٔىڭ ئەپۇ ۋە ِەغپىطىحىگە وېٍىسۇ‪ .‬جەۋثە ئىفىىي ھەض زائىُ‬ ‫ئوچۇلحۇض‪ٍ ،‬ېحەضوي وىفي ئۇ ئىفىىحىٓ وىطىفٕي ئبضظۇ لىٍؽۇْ‪:‬‬

‫وؼ َرِح ٌيم‬ ‫اَّللِ َعلَْي ُك ْم َوَر ْ​ْتَتُوُ َوأَ اف ا‬ ‫ض ُل ا‬ ‫اَّللَ َرءُ ٌ‬ ‫َولَ ْوَ​َل فَ ْ‬

‫« اﷲ ٔىڭ ؼىٍەضگە پەظٌي ۋە ِەضھەِىحي ثوٌّىؽب ئىسى (ؼىٍەضٔي لبجحىك جبظاالٍححي)‪ ،‬اﷲ‬ ‫ـەپمەجٍىىحۇض‪ٔ ،‬بھبٍىحي ِېھطىجبٔسۇض » ( ‪.) 20‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 26 - 21‬ئبٍەجٍىطى‪ ،‬ھەظضىحي ئبئىفەگە چبپالٔغبْ ثۆھحبٔسىٓ وېَىٓ ئوجحۇضىغب‬ ‫چىممبْ ئىجحىّبئىٌ ۋەظىَەت ئۈؼحىسىٓ ئوِۇَِۈظٌۈن ٔەؼىھەت ثېطىسۇ‪ .‬ثۇ ٔەؼىھەجٍەض ئىچىسە‪،‬‬ ‫ٔۇظۇي ؼەۋەثي ھەظضىحي ئەثۇ ثەوىط ثوٌغبْ ٔەؼىھەت وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ .‬لىعى ئبئىفەگە‬ ‫لىٍىٕغبْ ثۆھحبٔالضٔي جبضلبجمۇچىالضزىٓ ثىطؼي ٍولؽۇي ثوٌغبٍٔىمحىٓ ٍىٍالضزىٓ ثۇٍبْ ھەظضىحي‬ ‫ئەثۇ ثەوىطٔىڭ ٍبضزىّي ثىٍەْ جۇضِۇـىٕي لبِساپ وېٍىۋاجمبْ ٍېمىٓ جۇلمىٕي ِىؽحبھ ثىٓ ئۇؼبؼە‬ ‫ئىسى‪ِ .‬ىؽحبھٕىڭ لىعى ئبئىفەگە لىٍىٕغبْ ثۆھحبٕٔي جبضلىحىفي ھەظضىحي ئەثۇ ثەوىطگە ثەوّۇ‬ ‫ئېغىط وەٌگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇ ثۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ِىؽحبھمب ٍبضزەَ لىٍّبٍسىغبٍٔىمىغب زائىط لەؼەَ لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ـۇٔىڭ ثىٍەْ جۆۋۀسىىي ئبٍەجٕىڭ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ضىۋاٍەت لىٍىٕغبْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫وَ​َل َيْتَ ِل أُولُو الْ َف ْ ِ‬ ‫اَّللِ َولْيَػ ْع ُفوا‬ ‫ين ِٓت َسبِ ِيل ا‬ ‫ض ِل مْن ُك ْم َوال اس َعة أَ ْف يػُ ْؤتُوا أُوِ الْ ُق ْرَ​َب َوالْ َم َساك َ‬ ‫َ َ‬ ‫ي َوالْ ُم َهاج ِر َ‬ ‫ور َرِح ٌيم‬ ‫اَّللُ لَ ُك ْم َو ا‬ ‫ص َف ُحوا أَ​َ​َل َُِبو َف أَ ْف يَػ ْغ ِفَر ا‬ ‫َولْيَ ْ‬ ‫اَّللُ َغ ُف ٌ‬

‫« ئبضاڭالضزا ئەھٍي وەضەَ ۋە زۆٌەجّەْ ثوٌغبٔالض ذىؿ ـ ئەلطىجبالضغب‪ِ ،‬ىؽىىٍٕەضگە ۋە زىٓ‬ ‫ٍوٌىسا ھىجطەت لىٍغبٔالضغب (ثىط ٔەضؼە) ثەضِەؼٍىىىە لەؼەَ لىٍّىؽۇْ‪( ،‬ئۇالضٔىڭ گۇٔبھىٕي) ئەپۇ‬ ‫لىٍؽۇْ‪ ،‬وەچۈضؼۇْ‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ؼىٍەضگە ِەغپىطەت لىٍىفىٕي ٍبلحۇضِبِؽىٍەض؟ اﷲ ٔبھبٍىحي‬ ‫ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ٔ ،‬بھبٍىحي ِېھطىجبٔسۇض » ( ‪.) 22‬‬

‫‪306‬‬

‫ھەظضىحي ئەثۇ ثەوىط ئبٍەجحىىي « اﷲ ٔىڭ ؼىٍەضگە ِەغپىطەت لىٍىفىٕي ٍبلحۇضِبِؽىٍەض؟ »‬ ‫جۈٍِىؽىٕي ئولۇپ‪ ،‬وۆظ ٍبـٍىطى ئىچىسە « ئەٌۋەجحە ئبٌالھىُ‪ ،‬ئەٌۋەجحە ٍبلحۇضىّەْ » زېگەْ ۋە‬ ‫ثۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ِىؽحبھمب ثۇضۇٔمىسىٓ ئىىىي ِىؽٍي ٍبضزەَ لىٍىؿ ھەلمىسە لەؼەَ لىٍغبْ‪.‬‬ ‫ِەھطەِىَەت ( وىفىٕىڭ ـەذؽىٌ ھبٍبجي )وە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِەؼىٍە ئىپپەجىە لبضىحىٍغبْ‬ ‫جىٕبٍەجٍەض ثىٍەْ ثىۋاؼحە ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ وىفىٕىڭ ئۆظىگە ئبئىث ثوٌّىغبْ ئۆٍ​ٍەضگە‬ ‫وىطىفىٕي ثەٌگىٍىه لبئىسىگە ئىگە لىٍغبْ ثۆٌەن ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ ( ‪ .) 29 - 27‬ثۇ‬ ‫ئبٍەجٍەض ٔبظىً ثوٌغبْ جەِئىَەت وىفىٍىطىٕىڭ ثەزەۋىٍَىه ( چۆي ھبٍبجي )جىٓ ـەھەض ھبٍبجىغب‬ ‫ٍېڭىسىٓ وۆچۈۋاجمبٍٔىمىٕي ۋە ِەزۀىٌ ِۇئبِىٍىٍەضٔي ئۆظٌەـحۈضۈپ ثوالٌّىغبٍٔىمىٕي ٔەظەضزىٓ‬ ‫ؼبلىث لىٍّبؼٍىك وېطەن‪.‬‬ ‫ئەض ‪ -‬ئبٍبي ِۇٔبؼىۋەجٍىطىٕي ئىٕؽبْ فىحطىحىٕي ٔەظەضگە ئبٌغبْ ئبؼبؼحب ھەي لىٍّبً جۇضۇپ‪،‬‬ ‫ئىپپەجىە لبضىحىٍغبْ جىٕبٍەجٍەضٔي جبظاالؾ ثىٍەْ ھەي لىٍغىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬لۇضئبْ ثۇ ھەلحە‬ ‫ِۇٔساق زەٍسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫قُل لِْلمؤِمنِي يػغُضوا ِمن أَب ِ‬ ‫ِ‬ ‫صنَػعُو َف‬ ‫ك أ َْزَكى َ​َلُْم إِ اف ا‬ ‫وج ُه ْم ذَل َ‬ ‫اَّللَ َخبِّيٌ ِبَا يَ ْ‬ ‫ْ َْ‬ ‫صا ِرى ْم َوَُْي َفظُوا فُػ ُر َ‬ ‫ْ ُْ َ َ‬

‫« ِۇئّىٓ ئەضٌەضگە ئېَحمىٕىي‪ٔ( ،‬بِەھطەٍِەضگە) جىىىٍىپ لبضىّىؽۇْ‪ ،‬ئەۋضەجٍىطىٕي (ظىٕبزىٓ)‬ ‫ؼبلٍىؽۇْ‪ِ ،‬ۇٔساق لىٍىؿ ئۇالض ئۈچۈْ ئەڭ ٍبذفىسۇض‪ ،‬اﷲ ھەلىمەجەْ ئۇالضٔىڭ لىٍّىفٍىطىسىٓ‬ ‫جوٌۇق ذەۋەضزاض » ( ‪.) 30‬‬ ‫ثۇ ٔۇلحىسا ئۀئۀىۋى لبضاـحب ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍغبْ ثىط ِەؼىٍە ثبض‪ .‬وىفىٕىڭ ـەھۋىحىٕي‬ ‫وۈـىۈضجىسىغبْ ـەھۋەجٍىه لبضاـٕي ئەض ۋە ئبٍبٌسىٓ جوؼىسىغبْ ئىىىي ئبٍەجٕىڭ جۇٔجىؽي ئەض‬ ‫وىفىگە ذىحبة لىٍّبلحب‪ .‬چۈٔىي ثۇ ٔۇلحىسا ئەضٌەض ئبٍبٌالضغب لبضىغبٔسا ئبجىع وېٍىسۇ‪ .‬ثۇ ئەِىطگە‬ ‫ثوٍؽۇٔۇپ وۆظىٕي جىعگىٍٕەـٕي ئۆگىٕىفي پەضظ ثوٌغبْ ِۇئّىٓ ئەض وىفىٕىڭ ئۀئۀىۋى‬ ‫پوظىحؽىَىؽي ثوٌؽب پىحٕىٕي ئۆظىٕىڭ وۆظىسىٓ ئىعزەـٕىڭ ئوضٔىغب ئبٍبي وىفىٕىڭ چىطاٍىغب‬ ‫ئبضجىپ لوٍۇؾ ثوٌّبلحب‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسا جوذحبپ لېٍىؿ ئۇٍبلحب جۇضؼۇْ‪ ،‬پىحٕىٕي ئبٍبٌٕىڭ پۈجۈْ‬ ‫ۋۇجۇزىغب ئبضجىپ لوٍّبلحب‪ .‬وۈٔىّىعزە ِۇؼۇٌّبْ ئەض ‪ -‬ئبٍبي ِۇٔبؼىۋەجٍىطىسە ئوجحۇضىغب چىممبْ‬ ‫ھەززىسىٓ ئېفىپ وېحىؿ ۋە ثىپەضۋاٌىمٕىڭ ِۀجەؼىٕي ِبٔب ثۇ ئبزاٌەجؽىعٌىىحىٓ ئىعزەؾ الظىُ‪.‬‬ ‫لۇضئبٔي جەؼەجحۇض ( ھىجبپ ) ٍۇلىطىسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئبضلب وۆضۈٔۈؾ ئبؼبؼىسا ـەوٍ​ٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫جەؼەجحۇضٔىڭ ثىطىٕچي ِۇھبجبثي ـۈثھىؽىع ئبٍبي وىفىسۇض‪ .‬جبٔبثي ئبٌالھ گۈظەٌٍىه ۋە‬ ‫جەٌىپىبضٌىمٕىڭ وۆپطەوىٕي ئبٍبٌغب ثەضگەْ‪ .‬ئبٍبي وىفي جەٌىپ لىٍغۇچي ۋە ئۆظىگە جبضجمۇچىسۇض‪.‬‬ ‫ئەض وىفي جەٌىپ لىٍىٕغۇچي ۋە ضاَ لىٍىٕغۇچىسۇض‪ .‬ئبٍبي وىفىٕىڭ جەٌىپ لىٍغۇچي جەضىپي‬ ‫وىفىٕي ئۇٔىڭغب ضاَ لىٍىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ِبٍىٍ​ٍىمٕىڭ جەوحىسە وىفىٕي ئبظزۇضغۇچي ذبھىؿ ۋە ھبۋاٍي ‪-‬‬ ‫ھەۋەغ ٍبجىسۇ‪ - 31 .‬ئبٍەجحە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسىغبْ ثىط ٔۇلحب ثبض‪ٍ .‬ۀي ئەض وىفىگە‬ ‫ئبٍبٌٕي ٍوـۇضۇؾ ئەِەغ‪ ،‬ئبٍبي وىفىگە ئۆظىٕىڭ ۋۇجۇز گۈظەٌٍىىىٕي ئبۋاِغب ئبچّبؼٍىممب‬ ‫ثۇٍطۇٍسۇ‪ .‬جەؼەجحۇضٔىڭ ؼەۋەثي ِۇٔساق‪ ،‬ئي ِۇئّىٓ ئبٍبي! ٍبت جىٕىػ ثىٍەْ جىٕؽىَەت‬ ‫ٔۇلحىؽىسىٓ ئەِەغ‪ ،‬ئىٕؽبٍٔىك ٔۇلحىؽىٕي چىمىؿ لىٍىپ ِۇٔبؼىۋەت لۇض‪ٍ .‬بت جىٕىؽٕىڭ‬ ‫جىٕؽىَىحىڭٕي ؼۈٍئىؽحىّبي لىٍىفىغب ٍوي لوٍّب‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ئەگەض ِەْ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەت‬ ‫ئوضٔبجّبلچي ثوٌؽبڭ‪ ،‬جىٕؽىَىحىُ ئۈؼحىسىٓ ئەِەغ‪ ،‬وىفىٍىىىُ‪ ،‬ـەذؽىَىحىُ ئۈؼحىسىٓ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەت لۇض‪ ،‬زېّەوحە‪.‬‬ ‫‪307‬‬

‫ؼۈضىٕىڭ ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىؽىٕي جەـىىً لىٍغبْ ئبٍىحي ـۈثھىؽىع ؼۈضىگە ئىؽّي ثېطىٍگەْ‬ ‫ٔۇض ئبٍىحىسۇض‪.‬‬

‫ِ‬ ‫ض مثَل نُوِرهِ َك ِم ْش َكاةٍ فِيها ِمصباح الْ ِمصباح ِٓت زج ٍ‬ ‫ِ‬ ‫اجةُ َكأَنػ َاها‬ ‫ا‬ ‫اجة الز َج َ‬ ‫َ َْ ٌ َْ ُ ُ َ َ‬ ‫اَّللُ نُ ُ‬ ‫ور ال اس َم َاوات َو ْاْل َْر َ ُ‬ ‫ٍ‬ ‫ٍِ‬ ‫ٍ ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ور‬ ‫ب ُد ِّر ٌّ‬ ‫ي يُوقَ ُد م ْن َش َجَرةٍ ُمبَ َارَكة َزيْػتُونَة َ​َل َش ْرقياة َوَ​َل َغ ْربِياة يَ َك ُ‬ ‫اد َزيْػتُػ َها يُضيءُ َولَ ْو َ​َلْ ُتَْ َس ْسوُ ًَنٌر نُ ٌ‬ ‫َك ْوَك ٌ‬ ‫اَّللُ ْاْل َْمثَ َاؿ لِلن ِ‬ ‫اَّللُ بِ ُك ِّل َش ْي ٍء َعلِ ٌيم‬ ‫ااس َو ا‬ ‫ب ا‬ ‫َعلَى نُوٍر يَػ ْه ِدي ا‬ ‫اَّللُ لِنُوِرهِ َم ْن يَ َشاءُ َويَ ْ‬ ‫ض ِر ُ‬

‫« اﷲ ئبؼّبٔالضٔىڭ ۋە ظېّىٕ​ٕىڭ ٔۇضىسۇض‪ ،‬اﷲ ٔىڭ (ِۇئّىٓ ثۀسىؽىٕىڭ لەٌجىسىىي)ٔۇضى‬ ‫ذۇززى (چىطاق لوٍىسىغبْ) جەوچىگە ئوذفبٍسۇ‪ ،‬ئۇٔىڭسا چىطاق ثبضزۇض‪ ،‬چىطاق ـىفىٕىڭ‬ ‫ئىچىسىسۇض‪ ،‬ـىفە گوٍب ٔۇضٌۇق ٍۇٌحۇظزۇض‪ ،‬چىطاق ِۇثبضەن ظەٍحۇْ زەضىرىٕىڭ (ٍېغي) ثىٍەْ‬ ‫ٍوضۇجۇٌغبْ‪ ،‬ئۇ (ٍۀي ظەٍحۇْ زەضىري) ـەضق جەضەپحىّۇ ئەِەغ‪ ،‬غەضة جەضەپحىّۇ ئەِەغ‪ٍ .‬ېغي‬ ‫(ئەڭ ؼۈظۈن ثوٌىسۇ‪ ،‬ؼۈظۈوٍۈوىسىٓ) ئوت جەگّىؽىّۇ ٍوضۇپ وېحەٍال زەپ لبٌىسۇ‪( ،‬ئوت ثىٍەْ‬ ‫ٍوضۇجۇٌؽب) ٔۇض ئۈؼحىگە ٔۇض لوـۇٌىسۇ‪ .‬اﷲ ئبضظۇ لىٍغبْ وىفىٕي ئۇٔىڭ ٔۇضىغب (ٍۀي لۇضئبٔغب)‬ ‫(ئەگىفىفىە) ِۇۋەپپەق لىٍىفٕي ذبالٍسۇ‪ .‬اﷲ (ئىجطەت ئبٌؽۇْ زەپ) وىفىٍەضگە ِىؽبٌالضٔي‬ ‫(ئۇالضٔىڭ پەِىگە ٍېمىٕالـحۇضۇپ) ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ ،‬اﷲ ھەِّە ٔەضؼىٕي ثىٍگۈچىسۇض » ( ‪.) 35‬‬ ‫ۋەھىٌ ئۇ ئبٌەٍِەضٔىڭ ٔۇضىسىٓ وەٌگەْ ثىط ٔۇضزۇض‪ .‬ئەلىً ئۇٔىڭ وۆظىسۇض‪ .‬ۋەھىٌ ٔۇضى‬ ‫جەگّىگەْ ئەلىٍٕىڭ وۆظى ووضزۇض‪ .‬ئەلىً وۆظىٕىڭ وۆضۈـي ئۈچۈْ ۋەھىٌ ٔۇضى جېگىفي‬ ‫ـەضت‪ِ .‬ەۋجۇزىَەجٕىڭ ئۆظىسىىي ھەضىىەت ثۇ ٔۇضزىٓ وەٌّەوحە‪ .‬ئبجوِسىٓ پىالٔحالضغىچە‪،‬‬ ‫جبِچىسىٓ زېڭىعغىچە ھەض ٔەضؼە ثۇ ٔۇضٔىڭ ؼبٍىؽىسە ِەۋجۇزٌىمىٕي زاۋاَ لىٍسۇضِبلحب‪ ،‬ھەضىىەت‬ ‫لىٍّبلحب‪ .‬ھەجحب لۇـالضِۇ ثۇ ٔۇض ؼبٍىؽىسە جەؼجىھ ئېَحّبلحب ( ‪ .) 42 - 41‬ثۇٌۇجالض ثۇ ٔۇض ؼبٍىؽىسە‬ ‫ۋەظىپىؽىٕي ئبزا لىٍّبلحب ( ‪.) 43‬‬ ‫جبوبِۇي ئبٌالھ جبٍٔىمالضزىٓ جبضجىپ ثبضٌىك ِەذٍۇلبجالضغب ثەٌگىٍىگەْ ئۆظگەضِەغ لبٔۇٔىسۇض‪.‬‬ ‫ئبٌەٍِەضٔىڭ ضەثجي ھەض ِەذٍۇلٕي ئبززىٍَىمحىٓ ِۇضەوىەپٍىىىە لبضاپ جەضەلمىٌ لىٍىسىغبْ ثىط‬ ‫فىحطەت ثىٍەْ ٍبضاجمبْ‪ .‬ئبٌالھ ٍبضاجمبٍٔىطىغب ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىٕي ثىٍسۈضگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ غبٍىگە‬ ‫ٍېحىؿ ئۈچۈْ ثەظىٍىطىٕي ثەٌگىٍىه لبٔۇٔالضغب جەۋە لىٍغبْ‪ ،‬ثەظىٍىطىگە ئىفٍەؾ پطىٕؽىپىٕي‬ ‫ثەٌگىٍەپ ثەضگەْ‪ ،‬ئەلىً ۋە ئىطازە ثىطىپ ئۇالضٔىڭ جبوبِۇٌٍىفىفىٕي ذبٌىغبْ‪ « .‬ھەض جبٍٔىمٕي‬ ‫ؼۇزىٓ ٍبضاجحۇق » ( ‪ ) 45‬ئبٍىحي ئىّب لىٍغبْ ثۇ ھەلىمەت ِەۋجۇزىَەت جەۋە ثوٌغبْ جبوبِۇٌٍىفىؿ‬ ‫لبٔۇٔىسۇض‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ـەٍئىٍەضٔىڭ جەثىئىحىگە لبٔۇٔالض ٍەضٌەـحۈضگۀٍىىي ۋە ٍبضاجمبْ ئىطازىؽىع‬ ‫ِەذٍۇلالضٔي ثۇ لبٔۇٔالضغب جەۋە لىٍغبٍٔىمي ھەلىمىحىٕي « ھەض جبٍٔىمٕي ؼۇزىٓ ٍبضىحىفي »‬ ‫ئۈؼحىسىٓ ثبٍبْ لىٍغبْ ئبٍەت ٍۀە ثبـمب ـەوىٍسە ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ :‬ئبٌالھ ٔىڭ لۇزضىحىٕىڭ‬ ‫چەوؽىعٌىىىٕي‪ٍ ،‬ۀي « ئبٌالھ ھەض ٔەضؼىگە لبزىطزۇض » زەپ ئىپبزىٍەٍسۇ‪ .‬ثۇ ثىط ِۆجىعە ثوٌغبْ‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ِەؼبٔي ‪ /‬لوـّبق ‪ /‬ئىىىي لۇجۇپٍۇق ئبالھىسىٍىىىسۇض‪ .‬ثۇٔىڭ ئەھّىَىحي جۆۋۀسىىي‬ ‫جەضەپحە گەۋزىٍىٕىسۇ‪ « :‬ثىط لىؽُ ئۆٌىّبالضغب وۆضە‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ ـەٍئىٍەض ئۈچۈْ لبٔۇٔىَەت‬ ‫ثەٌگىٍىگۀٍىىىٕي ئېَحىؿ‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ لۇزضىحىٕي چەوٍەپ لوٍغبٍٔىك ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ظىٕھبض جبئىع‬ ‫ئەِەغ‪ .‬ثۇ ئبـمۇٍٔۇلٕىڭ لبضـي جەضىپىسە زېحېطِىٕىعَ ٍەض ئبٌىسۇ ۋە ھەض ٔەضؼىٕي ؼەۋەة ‪ٔ -‬ەجىجە‬ ‫ِۇٔبؼىۋىحىگە ِەھىۇَ لىٍىپ لوٍىسۇ‪ .‬لۇضئبْ ثىط ئبٍەجٕىڭ ئۆظىسىال ھەَ ئبٌالھ ٔىڭ ـەٍئىٍەض‬

‫‪308‬‬

‫ئۈچۈْ ثەٌگىٍىگەْ لبٔۇٔىٕي ھەَ ئۆظىٕىڭ چەوؽىع لۇزضىٕي جىٍغب ئېٍىپ‪ ،‬ثۇ ئىىىي‬ ‫ِۇۋاظىٕەجؽىعٌىىٕي ضەت لىٍىسىغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ـەٍئىٍەض ئۈچۈْ ثەٌگىٍىگەْ لبٔۇٔالض‬ ‫ثبض‪ٌ ،‬ېىىٓ ئبٌالھ ئۆظى ثەٌگىٍىگەْ لبٔۇٔالضغب ِەھىۇَ ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە ئۇٔىڭ ھبوىّىسۇض‪ .‬ثۇ‬ ‫ھەضگىعِۇ ئبٌالھ ٔىڭ ئۆظى ثەٌگىٍىگەْ لبٔۇٔالضٔي ئۆظى ضەت لىٍغبٍٔىمي ۋە ٍوق لبجبضىسا‬ ‫وۆضگۀٍىىىٕي ئىپبزىٍىّەٍسۇ‪ِ .‬ەۋجۇزىَەجٕىڭ لبٔۇٔىَەجٍىطىٕي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍغۇچي‬ ‫ھەضگىعِۇ ِەلؽىحىگە ٍېحەٌّەٍسۇ‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪ :‬جۆۋۀسىىي لبٔۇٔالضٔىڭ ھەِّىؽي لۇضئبٔغب ئبئىث‪:‬‬ ‫ ئۇضۇق جېطىّىغبْ ھوؼۇي ئبالٌّبٍسۇ‪.‬‬‫ جىطىفىپ ئەجىط لىٍغۇچي غەٌىجە لىٍىسۇ‪ ،‬ئوڭسا ٍبجمبْ ِەغٍۇپ ثوٌىسۇ‪.‬‬‫ ئۆظىٕي ئۆظگەضجّىگەْ لەۋِٕىڭ ھبٌىٕي ئبٌالھ ئۆظگەضجّەٍسۇ‪.‬‬‫ ئبٌالھ ھەض ئىٕؽبٕٔىڭ جەلسىطىٕي ئۆظ جىطىفچبٍٔىمىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه لىٍغبْ‪.‬‬‫ ئبٌالھ ئبظغۇٔالضزىٓ ثبـمىؽىٕي ظاالالٌەجىە ھەٍسىّەٍسۇ‪.‬‬‫ ئبٌالھ ھەلحىٓ ٍۈظ ئۆضىگەْ وىفىٕىڭ لەٌجىٕي ثۇضىۋېحىسۇ‪.‬‬‫لۇضئبْ « ئوضجبق ٍبذفىٍىممب » چبلىطىسۇ ( ‪ .) 53‬ئوضجبق ٍبذفىٍىك‪ ،‬پەلەت ثەٌگىٍىه‬ ‫جبئىپىٍەضزىٓ ثبـمب ھېچىىُ ثىٍّەٍسىغبْ‪ ،‬پەلەت ئۇالض ئبضىؽىسىال جىٍؽىّغب ئوذفبؾ ئبٍ​ٍىٕىپ‬ ‫ٍۈضگەْ ئبالھىسە ثىط ئىٍىُ ئەِەغ‪ .‬ئۇٔسالحب ئۇ ٔېّە؟ « ئىٕؽبٔىَەت ٍبذفىٍىك زەپ ثىٍىسىغبْ »‬ ‫ٔەضؼىٍەضزۇض‪ِ .‬بٔب ثۇ ِەئطۇپٕىڭ ئېٕىمٍىّىؽىسۇض‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبذفي ئىفٕي لىٍّبؼٍىمي‪ ،‬ئۇٔي‬ ‫ثىٍّىگۀٍىىىسىٓ ئەِەغ‪ .‬چۈٔىي ئۇٔىڭ ۋىجسأىغب ٍبذفىٍىك وەـحىٍۀگەْ‪ .‬ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبذفي‬ ‫ئىفٕي لىٍّبؼٍىمي ۋە ئۇٔىڭغب ٍۈظٌۀّەؼٍىىي ۋىجسأىٕىڭ ئۈؼحىٕي ٍېپىپ لوٍغبٍٔىمي ( وۇپۇض )‪،‬‬ ‫ئۇٔىڭ لۇٌىمىٕي گبغ لىٍىپ لوٍغبٍٔىمي ( ؼۇِّۇْ )‪ ،‬ئۇٔىڭ چۇلبٔىٕي ثبؼحۇضۇپ لوٍغبٍٔىمي‬ ‫( ثۇوّۇْ )‪ ،‬ئۇٔىڭ وۆظىٕي ووض لىٍغبٍٔىمي ( ئۇَِۇْ )زىٓ وېٍىپ چىمّبلحب‪ .‬ۋىجسإٔىڭ‬ ‫جىطىىٍىىىٕىڭ ئەڭ گۈظەي ئىپبزىؽي « جەلۋا ( ِەؼئۇٌىَەجچبْ ثوٌۇؾ ) » ۋە « ھبـَەت ( ئبٌالھ‬ ‫ٔىڭ ِۇھەثجىحىسىٓ ِەھطۇَ ثوٌۇپ لېٍىفحىٓ ئۀؽىطەؾ ) »جۇض ( ‪.) 52‬‬ ‫ؼۈضە ‪ - 58‬ئبٍەجحىٓ ثبـالٔغبْ ثۆٌىىىسە‪ ،‬ثبـٍىٕىفحىىي ِەھطەِىَەت جېّىؽىغب لبٍحىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ‬ ‫ثۇ ٍەضزىىي ِەھطەِىَەت ٔبِەھطەٍِەض ئبضىؽىسىىي ِەھطەِىَەت ئەِەغ‪ِ .‬ەھطەَ ثوٌغبٔالض‬ ‫ئبضىؽىسىىي ئەزەة جېّىؽي ثوٌغبْ ِەھطەِىَەت ھەلمىسە جوذحىٍىسۇ‪ .‬پەضظۀحٍەضٔىڭ ئبٔىؽىٕىڭ‬ ‫ھۇجطىؽىغب وىطگۀسە ضىئبٍە لىٍىفمب جېگىفٍىه ئەزەپ ‪ -‬لبئىسە جىٍغب ئېٍىٕىسۇ ( ‪.) 59 - 58‬‬ ‫ـەھۋەجٕي لوظغبٍسىغبْ ٍبـحىٓ ئۆجۈپ وەجىەْ ِوٍؽىپىث ئبٍبٌالض ئۈچۈْ ‪ - 31‬ئبٍەجحە‬ ‫ثەٌگىٍۀگەْ جەؼەجحۇض ئەِطى ٍەڭگىٍ​ٍىحىٍگەْ ثوٌۇپ‪ - 60 ،‬ئبٍەت ثۇٔي جىٍغب ئبٌىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ثۇ‬ ‫ضۇذؽەجحىٓ پبٍسىالٔغبٔسا‪ ،‬ثەن ئېچىٍىپ وەجّەؼٍىىٕىڭ ئۇالض ئۈچۈْ جېرىّۇ ٍبذفي ئىىۀٍىىي‬ ‫ئەؼىەضجىٍىسۇ‪ - 61 .‬ئبٍەت ِەھطەِىَەت ئۈچۈْ ثەٌگىٍۀگەْ چېگطاالضٔىڭ ھبٍبجٕي ٍبـىغىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسىغبْ ھبٌغب وەٌحۈضۈؾ ئۈچۈْ لوٍۇٌّىغبٍٔىمىٕىڭ ئەڭ ٍبضلىٓ زەٌىٍىسۇض‪ٔ .‬بزأالض زىٕ​ٕي‬ ‫وېّەٍحىۋېحىسۇ‪ ،‬لىطلىَسۇ‪ٔ ،‬بزاْ زىٕساضالض زىٕغب ثىط ٔەضؼىٍەضٔي لوـۇپ لوٍىسۇ ( جەلۋاٌىك‬ ‫ٔبِىسىٓ )‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەض ثۇ ئىىىي ؼىٕىپ ئۈچۈٔسۇض‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ‪ - 61‬ئبٍەت ئبئىٍە‬ ‫زوؼحٍىطىٕىڭ ثىط زاؼحىربٔسا ئوٌحۇضۇپ جبِبق ٍېَىفىسە ھېچمبٔساق ثىط ِەؼىٍە ٍولٍىمىٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىسۇ‪.‬‬

‫‪309‬‬

‫ثىط ئىؽالَ جبِبئىحىسە « ِۇذبٌىپەت » لبٔساق ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈٌىسۇ؟ ثىط ئىؽالَ جبِبئىحىسە‬ ‫ٍېحەوچىٕىڭ وۆظ لبضىفىسىٓ ثبـمىچە لبضاؾ لبٔساق ئۇؼٍۇة ۋە ئەزەپ ثىٍەْ ئوجحۇضىغب لوٍۇٌىسۇ؟‬ ‫‪ - 62‬ئبٍەت ثۇ ؼوئبٌٕىڭ جبۋاثىٕي ثېطىسۇ‪:‬‬

‫ِ اِ‬ ‫ِا‬ ‫ين آَ َمنُوا َِب اَّللِ َوَر ُسولِ​ِو َوإِ َذا َكانُوا َم َعوُ َعلَى أ َْم ٍر َج ِام ٍع َ​َلْ يَ ْذ َىبُوا َح اَّت يَ ْستَأْ ِذنُوهُ إِ اف‬ ‫إَّنَا الْ ُم ْؤمنُو َف الذ َ‬ ‫وؾ لِبػع ِ ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ك الا ِذ ِ‬ ‫الا ِذين يستَأْ ِذنُونَ َ ِ‬ ‫ت ِمْنػ ُه ْم‬ ‫ض َشأِْن ْم فَأْذَ ْف ل َم ْن شْئ َ‬ ‫استَأْذَنُ َ َ ْ‬ ‫ين يػُ ْؤمنُو َف َِب اَّلل َوَر ُسولو فَِإذَا ْ‬ ‫َ َْ‬ ‫ك أُولَئ َ َ‬ ‫ور َرِح ٌيم‬ ‫اَّللَ إِ اف ا‬ ‫استَػ ْغ ِف ْر َ​َلُ​ُم ا‬ ‫َو ْ‬ ‫اَّللَ َغ ُف ٌ‬

‫« ئبٌالھ لب ۋە ضەؼۇٌىغب ئىّبْ ئېَحمبْ وىفىٍەض وبِىً ِۇئّىٍٕەضزۇض‪ .‬ئۇالض ِۇؼۇٌّبٔالضغب‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط ئىؿ ئۈؼحىسە ِەؼٍىھەجٍىفىؿ ئۈچۈْ ثىط ٍەضگە جەَ ثوٌغبٔسا‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ‬ ‫ئىجبظەت ئبٌّبؼحىٓ وېحىپ لبٌّبٍسۇ‪ .‬ؼۀسىٓ ( ثبـمىچە لبضىفىٕي‪ ،‬پىىطىٕي ئوجحۇضىغب لوٍۇؾ‬ ‫ئۈچۈْ ‪ ،‬چبضە جېپىؿ ئۈچۈْ ) ئىجبظەت ؼوضىغبٔالضِۇ ئبٌالھ لب ۋە ئۇٔىڭ ضەؼۇٌىغب چىٓ ٍۈضەوحىٓ‬ ‫ئىّبْ ئېَحمبْ وىفىٍەضزۇض‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ئۇالض ؼۀسىٓ ثەظى ئىفٍىطى ئۈچۈْ ئىجبظەت ؼوضىؽب‪،‬‬ ‫ئۇالض ئىچىسىٓ ؼەْ ذبٌىغبْ وىفىگە ئىجبظەت ثەضگىٓ‪ ،‬ئۇالضغب ؼەْ ئبٌالھ جىٓ ِەغپىطەت‬ ‫جىٍىگىٓ‪ ،‬ئبٌالھ ھەلىمەجەْ ٔبھبٍىحي ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ٔ ،‬بھبٍىحي ِېھطىجبٔسۇض »‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئبٌالھ ٔىڭ چەوؽىع ئىٍّي جەوىحٍۀگەْ ھبٌسا ئبذىطٌىفىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭ ھېىّىحي ثۇ ؼۈضىسە‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ھبٍبجمب ئبوحىپ ِۇزاذىٍىؽىٕىڭ ئىپبزىؽي ثوٌغبْ ئىالھىٌ ھۆوۈٍِەض ئۇٔىڭ چەوؽىع‬ ‫ئىٍّىگە ٔىؽجەت لىٍىٕىسۇ‪ .‬ئەڭ ٍبذفي ھۆوۈَ ھەِّىٕي ثىٍگۈچىٕىڭ ھۆوۈِىسۇض‪ .‬ئۇٔسالحب ئەڭ‬ ‫ٍبذفي ھۆوۈَ ئبٌالھ ثەضگەْ ھۆوۈِسۇض‪.‬‬

‫ئبل ئىًراٌ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ‪ - 33‬ئبٍىحىگە ئبؼبؼەْ « ئىّطاْ ئبئىٍىؽي » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ئبٌىئىّطاْ‬ ‫» ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ئبٍەت ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثۆٌەن ھەظضىحي ئىؽب‪ ،‬ئۇٔىڭ ئبٔىؽي ِەضٍەَ‪ ،‬ھەظضىحي ِەضٍەِٕىڭ‬ ‫زازىؽي ئىّطاْ‪ ،‬ئبٔىؽي ھبٕٔە ( ئبٕٔبھ )‪ ،‬ھبِّىؽي ئېٍعاثىث‪ ،‬ھبِّىؽىٕىڭ ئېطى ھەظضىحي ظەوەضىَب‬ ‫ۋە ئۇالضٔىڭ ئوغٍي ھەظضىحي ٍەھَبزىٓ جەضوىپ جبپمبْ ئىّطاْ ئبئىٍىؽي‪ ،‬ئىٕؽبٔىَەجىە ئۆضٔەن‬ ‫لىٍىپ وۆضؼىحىٍگەْ لىؽؽىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ھەظضىحي ِەضٍەِٕىڭ زازىؽي « ئىّطاْ » ئىؽّىٕي‬ ‫ثوۋىؽىٕىڭ ثوۋىؽي ثوٌغبْ ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ زازىؽىسىٓ ئبٌغبٔىسى‪ .‬ؼۈضىگە ثېطىٍگەْ « ئىّطاْ‬ ‫ئبئىٍىؽي » ئىؽّىسىىي ئبئىٍە ئبضلىٍىك ھەظضىحي ِۇؼبٔىڭ زازىؽىٕىڭ ئبئىٍىؽي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ‬ ‫ئەِەغ‪ .‬چۈٔىي لىؽؽە « ئىّطإٔىڭ ئبٍبٌي » زەپ ثبـالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇ ھەظضىحي ِەضٍەِٕىڭ‬ ‫ئبٔىؽي ھبٕٔە ئىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ زەۋضىسىال ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ( ِۇؼٍىُ‪ ،‬جەپؽىط‪ِ .) 1 ،‬ەظوۇض‬ ‫ھەزىؽحە ثەلەضە ثىٍەْ ثىطٌىىحە « ئىىىي گۈي » ۋەٍبوي « ئېچىٍىؿ ئبٌسىسىىي ئىىىي ئۆؼۈٍِۈن‬ ‫( ئەظ ظەھطاۋەٍٓ ) » زەپ جەضىپٍىٕىفي ثېطىٍگەْ ئىؽىُ ثوٌّبؼحىٓ ثەٌىي ثىط ؼۈپەجحۇض‪ .‬ؼۈضىگە‬

‫‪310‬‬

‫وۀع‪ ،‬ئەِبْ‪ِ ،‬ۇجبزىٍە‪ ،‬ئىؽحىغفبض زېگۀسەن ئىؽىّالضِۇ لوٍۇٌغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ ثۇالضٔىڭ ھېچمبٍؽىؽي‬ ‫ئبٌىئىّطأغب لەزەض وەڭ زائىطىسە ئىفٍىحىٍّىگەْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثىط لبضاـمب ئبؼبؼالٔغبٔسا ثەلەضە ؼۈضىؽىسىٓ‪ٍ ،‬ۀە ثىط لبضاـمب ئبؼبؼالٔغبٔسا ثەلەضە ۋە‬ ‫ئۀفبي ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ‪ ،‬ئىجٓ ئبثجبغ ۋە ئىّبَ‬ ‫جبفەضگە ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ جەضجىپٍەضٔىڭ ھەِّىؽىسە ئۀفبي ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ثىطاق ثۇ ئېحىطاظٌىك ثىط ئەھۋاي‪ .‬چۈٔىي ثەلەضە ؼۈضىؽي ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 1‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌۇـمب‬ ‫ثبـٍىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ضاِىعاْ ضوظىؽي پەضظ لىٍىٕغبْ ئبٍەجٕىڭ ثۇ ؼۈضىسە ٍەض ئېٍىفي ثۇٔىڭ زەٌىٍي‪.‬‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽي ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبٔسىٓ وېَىٓ ئۀفبي ؼۈضىؽي ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ثۇ ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 2‬ىٍي ضاِىعاْ ئېَىغب جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي ئۀفبي ؼۈضىؽي ثەزىط ؼۈضىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ثەزىط ظەپىطى ھىجطى ‪ٍ - 2‬ىٍي ضاِىعإٔىڭ ‪ - 17‬وۈٔي لوٌغب وەٌحۈضۈٌگەْ‪ .‬ئۀفبي ؼۈضىؽىٕىڭ‬ ‫ئبضلىؽىسىٕال ثىط ئۇھۇز ؼۈضىؽي ثوٌغبْ ئبٌىئىّطإٔي جىعىؿ ثىط ِۇٔچە ِەؼىٍىٕىڭ وېٍىپ‬ ‫چىمىفىغب ؼەۋەة ثوٌّبلحب‪ .‬ثۇالضزىٓ ثىطؼي‪ٍ ،‬ۀە ثىط ثەزىط ؼۈضىؽي ثوٌغبْ ھەزىس ؼۈضىؽىٕي‬ ‫لەٍەضگە جىعىؿ وېطەن؟ ئەگەض ھەزىس ؼۈضىؽىٕي ئۀفبي ثىٍەْ ئبٌىئىّطاْ ئبضىؽىغب جىعِىؽبق‪،‬‬ ‫ئوجحۇضىغب ثىط ثوـٍۇق چىمىسۇ ۋە ثىط ظاِبْ جىٍىّىٕي ئبجالپ ئۆجۈپ وەجىەْ ثوٌىّىع‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ‬ ‫ھەزىس ؼۈ ضىؽي ئۀفبي ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍىفي وېطەن‪ .‬ثۇ ٔۇض ؼۈضىؽي ئۈچۈّٔۇ ـۇٔساق‬ ‫ثوٌۇپ‪ٔ ،‬ۇض ؼۈضىؽي ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 3‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە ضەجي ۋەلەؼي‬ ‫ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‪ .‬ضەجي ۋەلەؼىٕىڭ ئۇھۇز ئۇضۇـىسىٓ وېَىٓ ثوٌغبٍٔىمي ئېٕىك‪ .‬ثۇ ئەھۋاٌسا‬ ‫ئۀفبي ثىٍەْ ئبٌىئىّطاْ ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ئەڭ ئبظ زېگۀسە ئىىىي ؼۈضە ثوٌؽب وېطەن‪ٍ ،‬ۀي ھەزىس‬ ‫ۋە ٔۇض ؼۈضىؽي‪ٍ .‬ىغىٕچبلٍىغبٔسا‪ ،‬ئبٌىئىّطاْ ؼۈضىؽي ٔۇض ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍىفي وېطەن‪.‬‬ ‫سۈرىىىڭ وبزىم بونۇضىغب سەۋەة بونغبن ئىككي ۋەقە‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇـىغب ئىىىي ۋەلە ؼەۋەة ثوٌغبْ‪ .‬ثۇالضزىٓ ثىطؼي ئۇھۇز ئۇضۇـي ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 3‬ىٍي ـەۋۋاي ئېَىٕىڭ ‪ - 10‬وۈٔي ٍۈظ ثەضگەْ‪ .‬ثۇ ئېٕىك‪ .‬ئىىىىٕچي ۋەلە‪،‬‬ ‫ذىطىؽحىَبْ ٔەجطاْ ھەٍئىحىٕىڭ وېٍىفي ئىسى‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ِەضوىعىسە ثۇ ئىىىي ۋەلە ثبض ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثبـٍىٕىؿ ثۆٌىىي ۋە ‪ - 195 - 118‬ئبٍەجٍىطى ئۇھۇز ئۇضۇـي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭ زەٌىٍي ‪ 121‬ۋە ‪ - 144‬ئبٍەجٍەضزۇض‪ 117 - 16 .‬ۋە ‪ 200 - 196‬ئبضىؽىسىىي ثۆٌەن ٔەجطاْ‬ ‫ھەٍئىحي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ 79 ،64 ،20 .‬ۋە ‪ - 113‬ئبٍەجٍەض ثۇٔىڭ ضوـەْ زەٌىٍىسۇض‪ .‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ ۋالحي ئۇھۇز ئۇضۇـي ثوٌغبْ ھىجطى ‪ٍ - 3‬ىٍي ـەۋۋاي ئېَي ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ٔەجطاْ ھەٍئىحي وەٌگەْ ِەظگىً ؼۈضىٕىڭ ئبذىطالـمبْ ۋالحىسۇض‪ٔ .‬ەجطاْ ھەٍئىحىٕىڭ «‬ ‫ئەٌچىٍەض ٍىٍي » زەپ ئبجبٌغبْ ھىجطى ‪ٍ - 9‬ىٍىسا وەٌگۀٍىىي ئىؽالَ ئبٌىٍّىطى جەضىپىسىٓ ثىطزەن‬ ‫لوثۇي لىٍىٕغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ ئىجٓ ئبـۇض ؼىَەضجىٍەض ( ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ھبٍبجىٕي جەجمىك‬ ‫لىٍغۇچىالض )ٔىڭ ثۇ لبضىفىٕي ِۇۋاپىك ئەِەغ زەپ لبضىغبْ ۋە ئبٌىئىّطاْ ؼۈضىؽىٕىڭ ِەزىٕىسە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ جۇٔجي ؼۈضە ئىىۀٍىىىسە ثىطٌىىىە وەٌگۀٍىىىٕي ئېَحمبْ‪ .‬ئۇ ثۇ ۋەلەٌەضٔىڭ‬ ‫ثىٍىٕگەْ ۋالىححىٓ جېرىّۇ ثۇضۇْ ٍۈظ ثەضگۀٍىىىٕي ئىٍگىطى ؼۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ٔەجطاْ‪ ،‬ـبئىط ئبئ ـب ئېَحمبٔسەن ئەضەپ ٍېطىُ ئبضىٍي ذىطىؽحىَبٍٔىطىٕىڭ وەثىؽىگە ئىگە‬ ‫ئىسى‪ 60 .‬وىفىٍىه ثىط ھەٍئەت ِەزىٕىگە وەٌگەْ ثوٌۇپ‪ٍ ،‬ېٕىسا پبپبٌىطىّۇ ثبض ئىسى‪ .‬ئۇالض‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ ھەظضىحي ئىؽبٔىڭ جەڭطى ئىىۀٍىىي ھەلمىسە ِۇٔبظىطە لىٍىفمبْ‪.‬‬

‫‪311‬‬

‫ئۇالضزىٓ زەٌىً جەٌەپ لىٍىٕغبٔسا وۇپطىٍىطىسا چىڭ جۇضغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ئۇالضٔي‬ ‫ِۇثبھەٌە ( لەؼەَ ئىچىفىە ) زەۋەت لىٍغبْ‪:‬‬

‫ك فِ ِيو ِم ْن بَػ ْع ِد َما َجاءَ َؾ ِم َن الْعِْل ِم فَػ ُق ْل تَػ َعالَ ْوا نَ ْدعُ أَبْػنَاءَ ًَن َوأَبْػنَاءَ ُك ْم َونِ َساءَ ًَن َونِ َساءَ ُك ْم‬ ‫فَ َم ْن َحا اج َ‬ ‫ِ‬ ‫وأَنْػ ُفسنَا وأَنْػ ُفس ُكم ّتُا نَػبػت ِهل فَػنَجعل لَعنَةَ اِ‬ ‫ي‬ ‫اَّلل َعلَى الْ َكاذبِ َ‬ ‫َ َ َ َ ْ َْ ْ ْ َ ْ ْ‬

‫ؼەْ ئىؽب جوغطۇٌۇق ھەلىمي ِەٌۇِبجمب ئىگە ثوٌغىٕىڭسىٓ وېَىٓ‪ ،‬وىٍّەضوي ؼەْ ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبظىطىٍەـؽە‪ ،‬ؼەْ ئۇالضغب‪ « :‬وېٍىڭالض‪ ،‬ئوغۇٌٍىطىّىعٔي ۋە ئوغۇٌٍىطىڭالضٔي‪ ،‬ئبٍبٌٍىطىّىعٔي ۋە‬ ‫ئبٍبٌٍىطىڭالضٔي‪ ،‬ئۆظٌىطىّىعٔي ۋە ئۆظٌىطىڭالضٔي ٍىغىپ‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ٌۀىحي ٍبٌغبٔچىالضغب ثوٌؽۇْ زەپ‬ ‫اﷲ لب ٍبٌۋۇضۇپ زۇئب لىالٍ​ٍي » زېگىٓ ( ‪.) 61‬‬ ‫ھەٍئەت ثبـحب لەؼەَ لىٍىؿ جەوٍىپىٕي لوثۇي لىٍغبْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬وېَىٓ ثېفىغب ثىطەض ثبال‬ ‫وېٍىپ لېٍىفىسىٓ لوضلۇپ ۋاظ وەچىەْ‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ئۇالض ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ جىعىَە ثېطىؿ‬ ‫ـەضجي ثىٍەْ « ئبِبٍٔىمي »غب وبپبٌەجٍىه لىٍىؿ ھەلمىسە ثەضگەْ جەوٍىپىٕي لوثۇي لىٍىپ‬ ‫ٍۇضجىغب لبٍحىپ وەجىەْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬زەِبٌٍىممب پەضلٍىك جېّىالض ھەلمىسە جوذحبٌغبٔسەن وۆضۈٔؽىّۇ‪ ،‬ئبٔب جېّب ئەلىسە‪،‬‬ ‫ئىجحىّبئىٌ ئەذاللٕىڭ ثۇظۇٌىفي ۋە ثۇظغۇٔچىٍىممب ئۇچطىفىغب لبضـي ئېٍىٕىسىغبْ جەزثىطٌەض ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ .‬ثەلەضە ؼۈضىؽىسىىي « ٍەھۇزىٍَەـّەڭالض! » ئبگبھالٔسۇضۇـي‪ ،‬ثۇ ؼۈضىسە «‬ ‫ذىطىؽحىَبٔالـّبڭالض! » ـەوٍىسە جەوىحٍۀگەْ‪ .‬ثۇ ئىىىي ئبظغۇٍٔۇق جۈضىٕىڭ ئەڭ گەۋزىٍىه‬ ‫ـەوىٍسە ثبٍبْ لىٍغبْ ٔۇلحىؽي « ضەؼۇي » چۈـۀچىؽىسۇض‪ٍ .‬ەھۇزىٍَىفىپ ٍوٌسىٓ چىمىپ‬ ‫وېحىفحە‪ ،‬ئبٌالھ جەضىپىسىٓ ئەۋەجىٍگەْ ئەٌچىٍەض ذبضالٔغبْ ۋە ئۆٌحۈضۈٌگەْ‪ .‬ذىطىؽحىَبٍٔىفىپ‬ ‫ٍوٌسىٓ چىمىپ وېحىفحە‪ ،‬ئەٌچىٍەض ئىٕؽبٍٔىمحىٓ ھبٌمىغبْ ثىط ئوضۇٔغب ئىگە لىٍىٕىپ‬ ‫جەڭطىٍەـحۈضۈٌگەْ‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔي ِەھىەَ ۋە ِۇجەـبثىھ زەپ ئىىىي ذىً وبجىگوضىَىگە ئبٍطىغبْ ثىطزىٕجىط ئبٍەت ثۇ‬ ‫ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ‪:‬‬

‫اِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك الْ ِكتَ ِ‬ ‫ات ُى ان أُـ الْ ِكتَ ِ‬ ‫ين ِٓت‬ ‫ُى َو الاذي أَنْػَزَؿ َعلَْي َ‬ ‫ُخ ُر ُمتَ َشاِبَ ٌ‬ ‫ت َُْم َك َم ٌ‬ ‫اب مْنوُ آَ َ​َي ٌ‬ ‫اب َوأ َ‬ ‫َ‬ ‫ات فَأَاما الذ َ‬ ‫اَّللُ َوالار ِاس ُخو َف ِٓت الْعِْل ِم‬ ‫قُػلُوِبِ​ِ ْم َزيْ ٌغ فَػيَػتابِعُو َف َما تَ َشابَوَ ِمْنوُ ابْتِغَاءَ الْ ِفْتػنَ ِة َوابْتِغَاءَ َ​َتْ ِويلِ ِو َوَما يَػ ْعلَ ُم َ​َتْ ِويلَوُ إِاَل ا‬ ‫يػ ُقولُو َف آَمناا بِ​ِو ُكلٌّ ِمن ِعْن ِد ربِنَا وما ي اذ اكر إِاَل أُولُو ْاْلَلْب ِ‬ ‫اب‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ َ َ َ ُ‬

‫ئۇ ( اﷲ ) ؼبڭب وىحبثٕي ( ٍۀي لۇضئبٕٔي ) ٔبظىً لىٍسى‪ .‬ئۇٔىڭسا ِەھىەَ ( ٍۀي ِۀىؽي‬ ‫ئوچۇق ) ئبٍەجٍەض ثبضوي‪ ،‬ئۇالض وىحبثٕىڭ ( ٍۀي پۈجۈْ لۇضئبٕٔىڭ ) ئبؼبؼىسۇض؛ ٍۀە ثبـمب‬ ‫ِۇجەـبثىھ ( وۆضۈٔۈـحە ئوذفبؾ ئەِّب ئەؼٍي ِبھىَىحي وۆضۈٔگۀسىٓ پەضلٍىك ثوٌغبْ‬ ‫ئوذفبـٍىك ) ئبٍەجٍەض ثبضزۇض‪ .‬زىٍ​ٍىطىسا ئەگطىٍىه ثبض ( ٍۀي گۇِطاھٍىممب ِبٍىً ) وىفىٍەض پىحٕە‬ ‫لوظغبؾ ۋە ئۆظ ضاٍي ثوٍىچە ِۀە ثېطىؿ ئۈچۈْ ِۇجەـبثىھ ئبٍەجٍەضگە ئەگىفىسۇ ( ٍۀي ِۇجەـبثىھ‬ ‫ئبٍەجٍەضٔي ئۆظ ٔەپؽي ذبھىفي ثوٍىچە چۈـۀسۈضىسۇ )‪ .‬ثۇٔساق ئبٍەجٍەضٔىڭ ( ھەلىمىٌ )‬ ‫ِۀىؽىٕي پەلەت اﷲ ثىٍىسۇ‪ .‬ئىٍىّسا جوـمبٔالض ئېَحىسۇ‪ « :‬ئۇٔىڭغب ئىفۀسۇق‪ ،‬ھەِّىؽي‬ ‫پەضۋەضزىگبضىّىع جەضىپىسىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ‪ ( .‬ثۇٔي ) پەلەت ئەلىً ئىگىٍىطىال چۈـىٕىسۇ » ( ‪.) 7‬‬ ‫ئبنىئىمران سۈرىسي‪ « :‬خىرىستىيبوالضمبڭالر! » دېمەكتە‬

‫‪312‬‬

‫ثۇ ِەظِۇٔسىىي ثىط ئبٍەجٕىڭ ٔېّە ئۈچۈْ ئبٔب جېّىؽي « ذىطىؽحىَبٔالـّبڭالض! » ثوٌغبْ ثىط‬ ‫ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبٍٔىمي وىفٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭ لبٍىً لىالضٌىك جبۋاثي‪،‬‬ ‫ذىطىؽحىَبٍٔىفىؿ ِبٍىٍ​ٍىمىسا ئەڭ وۆپ ئىفٍىحىسىغبْ ۋاؼحە « جەۋىً » ۋە « ِەجبظ » ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ‬ ‫ذەجەضٌىه ِبٍىٍ​ٍىممب لبضاپ جەۋىً ۋە ِەجبظغب زۈـّەْ ثوٌۇؾ‪ ،‬ؼبذحىپەظ پەٍغەِجەضٌەضگە لبضاپ‬ ‫ٔۇثۇۋۋەجىە زۈـّەْ ثوٌغبٔسەن ھبِبلەجٍىىحۇض‪ .‬جەۋىً ۋە ِەجبظ ئبؼبؼەْ ِۇجەـبثىھ ثىٍەْ‬ ‫ئوذفبؾ ثىط زائىطىگە وىطىسۇ‪.‬‬ ‫ِۇجەـبثىھٍىك‪ِ ،‬ۀبٔىڭ زەِبٌٍىممب ثىٍگىٍي ثوٌّبٍسىغبْ زەضىجىسە ٍېپىك ثوٌۇـي ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ .‬ثۇ ذۇززى ئبذىطەجٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ئبٍەجٍەضزىىىگە ئوذفبؾ‪ ،‬جېّب ئىٕؽبْ‬ ‫ئىسضاوىسىٓ ھبٌمىغبْ ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇٔساق ئەھۋاٌسا ذىحبثٕىڭ ِۇجەـبثىھ ثىط جىً ثىٍەْ ئىپبزىٍىٕىفي‬ ‫ِۇلەضضەضزۇض‪.‬‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽىٕىڭ وىطىؿ ثۆٌىىىسە ئىّبْ‪ ،‬ئىٕىبض ۋە ٔىفبق ئۈؼحىسە جوذحبٌغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ‬ ‫وىطىؿ لىؽّىسا پۇذحب ثىط ئېحىمبزٔىڭ ثۇظۇٌۇؾ ؼەۋەثٍىطى ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‪ .‬ثۇالضٔىڭ ئەڭ‬ ‫ئبٌسىسا ۋەھىَٕىڭ ئەؼٍي ئوچۇق ھۆوۈٍِىطىٕي ئىجطا لىٍىفٕي جبـالپ لوٍۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭ ئوضٔىغب‬ ‫جبضِبق ِەؼٍىٍەض ئۈؼحىسە پىىىط ٍۈضگۈظۈؾ وەٌّەوحە‪ِ .‬ەھىەَ ۋە ِۇجەـبثىھ ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ‪7‬‬ ‫ ئبٍەت ثۇ ھەلىمەجىە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئبغسۇضىسۇ‪.‬‬‫ذىطىؽحىَبٔالضٔىڭ ھەظضىحي ئىؽبٔي ئىالھالـحۇضۇـي ِبٔب ِۇـۇٔساق ثىط ثبؼمۇچٕىڭ‬ ‫ٔەجىجىؽىسۇض‪ .‬چۈٔىي ئىؽبۋىالضٔىڭ ھەظضىحي ئىؽبٔي ئىالھالـحۇضۇؾ ثبؼمۇچي « زازا ‪ -‬ئوغۇي »‬ ‫ِەجبظىٕي ھەلىمەت زەپ چۈـىٕىؿ ۋە ئىعاھالؾ ثىٍەْ ثبـالٔغبْ‪ِ .‬ەجبظ ِۇجەؼؽىپٍەضٔىڭ ۋە‬ ‫ؼۈٍئىؽحىّبٌچىالضٔىڭ لوٌىسا ھەلىمەجىە ئبٍالٔسۇضۇٌّبلچي ثوٌغبٔسا‪ « ،‬ئىٕؽبْ ثبٌىؽي » ئىؽبٔي «‬ ‫جەڭطى ئوغٍي » ئىؽبغب ئبٍالٔسۇضۇؾ ٍوٌي ئېچىٍىسۇ‪ .‬لۇضئبٔسىىي ِەھىەَ ۋە ِۇجەـبثىھ ئبٍەجٍەض‬ ‫ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىطزىٕجىط ئبٍەجٕىڭ ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئېٍىفىٕىڭ ؼەۋەثي ثۇ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫جىھبز ئبٌالھ زاۋاؼي ٍوٌىسا ئىٕؽبٕٔىڭ ثبضٌىك جىطىفچبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىفي ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇٔىڭ‬ ‫ِەلؽىحي ئىٕؽبْ ثىٍەْ ئبٌالھ ئوجحۇضىؽىسىىي ثبضٌىك جوؼبلالضٔي ئۆضۈپ جبـالـحۇض‪ « .‬ئبٌالھ‬ ‫زاۋاؼي » ٔېّىٕي وۆضؼىحىسۇ؟ ئبٌالھ زاۋاؼي ثۀسىٕىڭ ثەذث ‪ -‬ؼبئبزىحىسۇض‪ .‬ثۀسىٍەضٔىڭ‬ ‫ئەثەزىٌ ؼبئبزىحىٕي ئبٌالھ ئۆظىگە زاۋا لىٍغبْ‪ .‬ـۇڭب ئبؼّبْ ‪ -‬ظېّىٓ‪ ،‬لۇٍبؾ ۋە ئبٍٕي‬ ‫ثۀسىٍەضٔىڭ ئەِطىگە ثوٍؽۇٔسۇضۇپ ثەضگەْ‪ .‬ـۇڭب ئىٕؽبٔغب ئەلىً‪ ،‬ئىطازە ۋە ۋىجساْ ثەضگەْ‪.‬‬ ‫ـۇڭب ئەٌچىٍەض ۋە وىحبثالض ئەۋەجىەْ‪ .‬ـۇڭب پەضىفحىٍىطىٕي ئىٕؽبٔغب ؼەجسە لىٍسۇضغبْ‪ِ .‬بٔب ثۇ‬ ‫ؼەۋەثحىٓ ثۀسىٕىڭ زاۋاؼىّۇ « ئبٌالھ ٔىڭ ضاظىٍىمي » ثوٌۇـي وېطەن‪ .‬ئىٕؽبْ ئبٌالھ زاۋاؼي ٍوٌىسا‬ ‫جىھبز لىٍغبٔسا‪ ،‬ئبزالمي ٔىفبْ ئبذىطەت ٍۇضجىسىىي ئەثەزىٌ ؼبئبزەت ثوٌۇـي وېطەن‪ .‬ئەگەض‬ ‫ثۇٔساق لىٍّىؽب‪ ،‬ئۆجىۈٔچي زۇَٔب ظىٕ​ٕەجٍىطى ئۇٔي ِەھٍىَب لىٍىپ‪ ،‬ئۇٔىڭ ئبزالمي ٔىفبٔغب‬ ‫ٍېحىفىگە جوؼبٌغۇ ثوٌىسۇ‪ .‬چۈٔىي‪:‬‬

‫ِ ِ‬ ‫ااس حب الشاهو ِ‬ ‫ات ِمن النِّس ِاء والْبنِي والْ َقنَ ِ‬ ‫اط ِّي الْم َقْنطَرِة ِمن ال اذ َى ِ‬ ‫اٗتَْي ِل‬ ‫ب َوالْ ِفض ِاة َو ْ‬ ‫ُزيّ َن للن ِ ُ‬ ‫َ َ َ​َ َ َ‬ ‫ُ َ َ‬ ‫َ​َ‬ ‫ث َذلِك متاع ْ ِ‬ ‫اٖتر ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّلل ِعْن َده حسن الْمآَ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ب‬ ‫َ َ​َ ُ‬ ‫الْ ُم َس اوَمة َو ْاْلَنْػ َعاـ َو َْْ‬ ‫اٖتَيَاة الدنْػيَا َو اُ ُ ُ ْ ُ َ‬

‫« ئبٍبٌالض‪ ،‬ئوغۇٌالض‪ ،‬ئبٌحۇْ ـ وۈِۈـحىٓ جوپالٔغبْ وۆپ ِبٌالض‪ ،‬ئبضغىّبلالض‪ ،‬چبضۋىالض ۋە‬ ‫ئېىىٍٕەضزىٓ ئىجبضەت وۆڭۈي جبضجىسىغبْ ٔەضؼىٍەضٔىڭ ِۇھەثجىحي ئىٕؽبٔالضغب چىطاٍ​ٍىك‬ ‫وۆضؼىحىٍسى‪ .‬ئۇالض زۇَٔب جىطىىچىٍىىىسە ِۀپەئەجٍىٕىسىغبْ (ثبلبؼي ٍوق) ـەٍئىٍەضزۇض؛ اﷲ ٔىڭ‬ ‫‪313‬‬

‫زەضگبھىسا ثوٌؽب لبٍحىسىغبْ گۈظەي جبً (ٍۀي جۀٕەت) ثبضزۇض (ـۇٔىڭ ئۈچۈْ ثبـمىغب ئەِەغ‪،‬‬ ‫جۀٕەجىە لىعىمىؿ وېطەن) » ( ‪.) 14‬‬ ‫ئىؽالَ زېَىٍگۀسە ئەلىٍگە ٔېّە وېٍىفي وېطەن؟ ثۇ ؼوئبٌٕىڭ وبِىً ثىط جبۋاثي ثۇ ؼۈضىٕىڭ‬ ‫‪ - 19‬ئبٍىحىسە ثېطىٍگەْ‪:‬‬

‫اْلس َ​َّلـ وما اختػلَ ا ِ‬ ‫إِ اف ال ِّدين ِعْن َد اِ‬ ‫ِ‬ ‫اب إِاَل ِم ْن بَػ ْع ِد َما َجاءَ ُى ُم الْعِْل ُم بَػ ْغيًا بَػْيػنَػ ُه ْم‬ ‫اَّلل ِْ ْ ُ َ َ ْ َ َ‬ ‫ين أُوتُوا الْكتَ َ‬ ‫ف الذ َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اٖتس ِ‬ ‫اب‬ ‫اَّلل فَِإ اف ا‬ ‫َوَم ْن يَ ْك ُف ْر ِ​ِبَ َ​َيت ا‬ ‫اَّللَ َس ِر ُ‬ ‫يع ْ َ‬

‫« ھەلىمەجەْ اﷲ ٔىڭ ٔەظىطىسە ِەلجۇي زىٓ ئىؽالَ (زىٕي) زۇض‪ .‬وىحبة ‪ /‬ۋەھىٌ ثېطىٍگۀٍەض‬ ‫پەلەت ئۆظٌىطىگە ئىٍىُ وەٌگۀسىٓ وېَىٕال ئۆظئبضا ھەؼەت لىٍىفىپ ثىط ‪ -‬ثىطى ثىٍەْ ئىرحىالپ‬ ‫لىٍىفحي ( پەضلٍىك لبضاـالضغب ئىگە ثوٌسى )‪ ،‬وىّىي اﷲ ٔىڭ ئبٍەجٍىطىٕي ئىٕىبض لىٍىسىىەْ (اﷲ‬ ‫ئۇٔي ٍېمىٕسا جبظاالٍسۇ)‪ ،‬اﷲ جېع ھېؽبة ئبٌغۇچىسۇض » ( ‪.) 19‬‬ ‫ثۇ جبۋاث حىٓ ئىؽالِٕىڭ ھەظضىحي ِۇھەِّەزوە وەٌگەْ ۋەھىٌ ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثىط زىٓ‬ ‫ئەِەؼٍىىي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪ .‬ثبضٌىك ۋەھىٍَەض ئىؽالَ ۋەھىَؽىسۇض‪ .‬ئىٕؽبٔىَەت جبضىد ٍبضىحىفمب ئىؽالَ‬ ‫ثىٍەْ‪ٍ ،‬ۀي ۋەھىٌ ثىٍەْ ثبـٍىغبْ‪ .‬ئىٕؽبٔىَەت جبضىرىسىىي ثبضٌىك ئېعىپ وېحىفٍەض ئەؼٍىسە‬ ‫ئىؽالِسىٓ چىمىپ وېحىفحۇض‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ئەڭ جىپىه ئبٍەجٍىطىسىٓ ئىىىىؽي ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬ثۇ ئىىىي ئبٍەت‬ ‫ئبٌالھ ۋە ئىٕؽبْ‪ ،‬ئبِبٔەت ۋە ِۈٌىىَەت‪ ،‬ئۆظگەضِەؼٍەض ۋە ئۆظگۈضۈـچبٔالض زېگۀسەن جېّىالضٔىڭ‬ ‫ھەِّىؽىٕي ثىط ٍەضگە جەَ لىٍغبْ ئبٍەجٍەضزۇض‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەضٔىڭ ِۀىؽي ئووَبٔۇؼالضزىّٕۇ‬ ‫چوڭمۇضزۇض‪:‬‬

‫ك تػؤِ​ِت الْم ْلك من تشاء وتػن ِزع الْم ْل ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك الْ ُم ْل ِ ُ ْ ُ َ َ ْ َ َ ُ َ َ ْ ُ ُ َ‬ ‫قُ ِل اللا ُه ام َمال َ‬ ‫ك ِم ْان تَ َشاءُ َوتُعز َم ْن تَ َشاءُ َوتُذؿ َم ْن تَ َشاءُ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ ِ‬ ‫اٖتَ اي ِم َن‬ ‫ِج ْ‬ ‫بِيَ ِد َؾ ْ‬ ‫اٗتَْيػ ُر إِن َ‬ ‫اها ِر َوتُول ُج النػ َ‬ ‫اك َعلَى ُك ِّل َش ْيء قَد ٌير (‪ )26‬تُول ُج اللاْي َل ِٓت النػ َ‬ ‫اه َار ِٓت اللاْي ِل َوَُتْر ُ‬ ‫ت وَُتْرِج الْميِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اٖت ِي وتَػرُز ُؽ من تَ َشاء بِغَ ِّْي ِحس ٍ‬ ‫اب (‪)27‬‬ ‫الْ َميِّ َ ُ َ ّ َ‬ ‫ت م َن َْ ّ َ ْ َ ْ ُ‬ ‫َ‬

‫ئېَحىمىٕىي‪ « ،‬پبزىفبھٍىمٕىڭ ئىگىؽي ثوٌغبْ ئي اﷲ! ذبٌىغبْ ئبزەِگە پبزىفبھٍىمٕي‬ ‫ثېطىؽەْ‪ ،‬ذبٌىغبْ ئبزەِسىٓ پبزىفبھٍىمٕي جبضجىپ ئبٌىؽەْ؛ ذبٌىغبْ ئبزەِٕي ئەظىع لىٍىؽەْ‪،‬‬ ‫ذبٌىغبْ ئبزەِٕي ذبض لىٍىؽەْ؛ ھەِّە ٍبذفىٍىك ؼېٕىڭ ئىٍىىڭسىسۇض‪ .‬ؼەْ ھەلىمەجەْ ھەِّىگە‬ ‫لبزىطؼەْ‪ .‬وېچىٕي وۈٔسۈظگە وىطگۈظىؽەْ‪ ،‬وۈٔسۈظٔي وېچىگە وىطگۈظىؽەْ؛ جبٍٔىمٕي‬ ‫جبٔؽىعزىٓ چىمىطىؽەْ‪ ،‬جبٔؽىعٔي جبٍٔىمحىٓ چىمىطىؽەْ؛ ئۆظۈڭ ذبٌىغبْ وىفىگە ھېؽبثؽىع‬ ‫ضىعىك ثېطىؽەْ » ( ‪.) 27 - 26‬‬ ‫ئۈچ ئەۋالدوىڭ ئۆزىىي ئبنالھ قب بېغىطالش جەريبوي‪ :‬ھبوىە ‪ -‬مەريەو ‪ -‬ئىسب‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 58 - 33‬ئبٍەجٍىطى ئبضىؽىسا‪ٍ « ،‬ېحەوچىٍىه ۋە ضەھجەضٌىه ِەؼىٍىؽىگە لبضىحب‬ ‫لۇضئبْ ئوجحۇضىغب لوٍغبْ ھەي لىٍىؿ جەزثىطى ٔېّە؟ » ٍبوي « ئبزەَ ( غوٌٍۇق ذبزىُ ) ئبظٌىك‬ ‫ِەؼىٍىؽي لبٔساق ھەي لىٍىٕىسۇ؟ » زېگەْ ؼوئبٌٕىڭ جبۋاثي ٍەض ئبٌىسۇ‪ .‬ثۇ ثۆٌەوحە ھبٕٔە ‪-‬‬ ‫ِەضٍەَ ‪ -‬ئىؽبزىٓ ئىجبضەت ئۈچ ٔەؼىٍٕىڭ ئۆظىٕي ثېغىفالؾ جەضٍبٔي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ثۆٌەن‬ ‫ضەھجەضٌىه ِەؼىٍىؽىٕىڭ ھەي لىٍىٕىفىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط ئۆضٔەوحۇض‪ .‬ثۇ ئۆضٔەوحە ھبٕٔە ‪-‬‬ ‫ِەضٍەَ ‪ -‬ئىؽبزىٓ ئىجبضەت ئۈچ ٔەؼىً ٍەض ئبٌّبلحب‪ .‬ثۇ ئۈچ ٔەؼىً ئەجطاپىسا ئبجب ‪ -‬ئوغۇي‬ ‫ضەؼۇٌالضزىٓ ھەظضىحي ظەوەضىَب ۋە ٍەھَب ٍەض ئبٌىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ھەظضىحي ِەضٍەَ ۋە ھەظضىحي ئىؽبٔىڭ‬ ‫‪314‬‬

‫جۇغۇٌۇـي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪ .‬ھەظضىحي ئىؽبٔىڭ جۇغۇٌۇـي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه جەپؽىٍي ثبٍبٔالض ثۇ‬ ‫ؼۈضىسىٓ ذېٍىال ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبْ ِەضٍەَ ؼۈضىؽىسە جىٍغب ئېٍىٕغبٔىسى‪ .‬ثۇ ٍەضزە جۇغۇٌۇـٕىڭ‬ ‫جەوىحٍىٕىفي ِەضٍەَ ئوغٍي ئىؽب ۋە ثبـمب ثبضٌىك ضەؼۇٌالضٔىڭ جۇغۇٌغبْ ۋە ئۆٌىسىغبْ ثىط ثەـەض‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي ئەؼىەضجىفٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ھەظضىحي ئىؽبٔىڭ ئبٔىؽي « ِەضٍەَ » ثىٍەْ ثىطٌىىحە جىٍغب ئېٍىٕىفي چوڭمۇض ِۀىگە‬ ‫ئىگە ثوٌۇپ‪ ،‬ئىؽب « ِەضٍەَ »ٔىڭ ئوغٍي‪ « ،‬ئبٌالھ »ٔىڭ ئوغٍي ئەِەغ زېَىٍّەوحە‪ِ « .‬ەضٍەَ‬ ‫ئوغٍي ئىؽب » ئىپبزىؽي ثىٍەْ ئۈچ ٔەضؼە ضەت لىٍىٕىسۇ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ذىطىؽحىَبٔالضٔىڭ ھەظضىحي ئىؽبٔي ئىالھالـحۇضۇـي‪ِ « .‬ەضٍەَ ئوغٍي ئىؽب » ئىپبزىؽي‬ ‫ئبضلىٍىك ضەؼۇٌٕي ئىالھالـحۇضغبْ ذىطىؽحىَبٔالضغب « ئۇ ئبٌالھ ٔىڭ ئوغٍي ئەِەغ‪ِ ،‬ەضٍەِٕىڭ‬ ‫ئوغٍي » زېَىٍّەوحە‪.‬‬ ‫‪ٍ .2‬ەھۇزىَالضٔىڭ ھەظضىحي ِەضٍەِگە لىٍغبْ جۆھّەجٍىطى‪ِ .‬ەضٍەَ ئۇالض جۆھّەت لىٍغبٔسەن‬ ‫ثىط وىفي ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە ئىپپەت ئبثىسىؽي ثوٌغبْ ثىط ئەٌچىٕىڭ ئبٔىؽي‪ِ « .‬ەضٍەَ ئوغٍي ئىؽب‬ ‫» ئىپبزىؽي جەوىحٍىگەْ ٍۀە ثىط ٔۇلحب « ضەؼۇي ئبٔىؽي ِەضٍەَ »زۇض‪.‬‬ ‫‪ .3‬ضىّٕىڭ ئەض وىفي ئۈؼحۈْ ئوضۇٔسا جۇضىسىغبْ چۈـۀچىؽي‪ .‬ثۇ ضىّغب ئۇضۇٌغبْ ثىط‬ ‫جەؼحەن ثوٌۇپ‪ ،‬زازىؽىع جۇغۇٌغبْ ئىؽب ئبضلىٍىك‪ :‬ئي ئەض وىفىٕي ئۇٌۇغالپ‪ ،‬ئبٍبي وىفىٕي‬ ‫وەِؽىحىسىغبْ‪ ،‬وۈچىە چولۇٔىسىغبْ ھبوبۋۇض ضىُ! ؼېٕىڭ ثۇ ؼبذحب ھبوبۋۇضٌىمىٕىڭ ئبضلىؽىسا «‬ ‫وۈچ »وە چولۇٔۇؾ چۈـۀچىؽي ٍبجىسۇ‪ .‬ئەض وىفىٕي وۈچٕىڭ ؼىّۋوٌي زەپ لبضىغبٍٔىمىڭ‬ ‫ئۈچۈْ ئەض وىفىٕي ئۇٌۇغالٍؽەْ‪ِ .‬ەضٍەَ ئوغٍي ئىؽب ثوٌؽب ئبٌالھ ؼبڭب ثەضگەْ ئېٕىك ثىط جبۋاة‬ ‫زېّەوحە‪ .‬ئبٌالھ ئىٕؽبٔىَەت جبضىرىسا ِۇھىُ ئوضۇٕٔي ئىگىٍەٍسىغبْ ضەؼۇٌٍىطىسىٓ ثىطؼىٕي‬ ‫زازىؽ ىع ٍبضاجحي‪ .‬ئبٌالھ ئىؽبٔي ئبٔىؽىغب ٔىؽجەت ثەضگەْ ھبٌسا جىٍغب ئبٌغبْ‪ .‬ثۇ ئىىىي ذۇؼۇغ‪،‬‬ ‫ضىّٕىڭ ئىىىي وبچىحىغب ئۇضۇٌغبْ ئىالھىٌ جەؼحەوحۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي « ذىطىؽحىَبٔالـّبڭالض! » ئبگبھالٔسۇضۇـي ئىىۀٍىىىٕي ئېَحمبٔىسۇق‪.‬‬ ‫ثۇ ِەؼىٍە ئبٍسىڭٍىفىفي ئۈچۈْ جبضىرىٌ ئېغىپ وېحىؿ ئىجطەت ؼۈپىحىسە ثبٍبْ لىٍىٕىفي وېطەن‬ ‫ئىسى‪ِ .‬بٔب ثۇ ئىؽەۋى ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ئوضٔىٕي ئىؽبٔي جەڭطىٍەـحۈضگەْ ذىطىؽحىَبٔالضغب جەضن‬ ‫ئېحىفي ثىٍەْ ئوجحۇضىغب چىممبْ ئبلىۋەجٕىڭ ئبضلب پەضزىؽىسە ٍبجمبْ چۈـۀچىٕي ثۇ ؼۈضىسە وۆضۈپ‬ ‫ٍېحىّىع‪ .‬ؼۈضىسە ؼۆظ ِەضٍەَ ئوغٍي ئىؽبٔىڭ ئىالھالـحۇضۇٌىفىغب وەٌحۈضۈٌگەْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ٔەجطأٍىمالضٔىڭ وېٍىفي ِۇٔبؼىۋىحي ثىٍەْ ۋەھىٌ ضەؼۇي چۈـۀچىؽىسىىي ئېغىپ وېحىفٕىڭ‬ ‫ؼەۋەة ۋە ٔەجىجىٍىطىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ‪ .‬ئەؼٍىسە ثۇ ئبضلىٍىك ِۇئّىٍٕەضگە « ؼىٍەضِۇ ئۇالضغب‬ ‫ئوذفبؾ ئىؿ لىٍّبڭالض! » زېّەوحە‪.‬‬ ‫ِۇـطىىالض ئۆظٌىطىٕي ھەظضىحي ئىجطاھىّغب ٔىؽجەت لىٍىفٕي ٍبلحۇضاجحي‪ .‬ئىجطاھىُ ئەٌەٍھىؽؽبالَ‬ ‫ئۇالضٔىڭ ئەجسازى ئىسى‪ .‬ئۇٔىڭ ِۇثبضەن ٍبزىىبضى ثوٌغبْ وەئجىگە ذىعِەت لىٍىؿ ئۈچۈْ‬ ‫ثەؼٍىفەجحي‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ھەظضىحي ئىجطاھىُ ئبٍبق ثبؼمبْ جبؾ زەپ لوثۇي لىٍىٕغبْ جبـٕىّۇ‬ ‫ِۇلەززەغ ثىط ئبِبٔەت ؼۈپىحىسە ؼبلالپ وەٌگۀىسى‪ .‬ثىطاق ِۇـطىىالضٔىڭ ثۇ ھۆضِىحي ؼبذحب ثىط‬ ‫ھۆضِەت ثوٌۇپ‪ ،‬ئەؼٍىسە ھۆضِەجحەن وۆضۈٔگەْ ھۆضِەجؽىعٌىه ئىسى‪ .‬ئۇالض ھەظضىحي ئىجطاھىّسىٓ‬ ‫ٍبزىىبض زەپ ثىٍگەْ جبـٕي ھۆضِەت لىٍىفحب ثەؼٍەـىەْ‪ٌ ،‬ېىىٓ ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ئەؼٍي‬ ‫ئېحىمبزىٕي جؤۇغىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ھبٌغب وەٌحۈضۈپ لوٍۇـمبٔىسى‪ .‬ئبٔسىٓ ھەظضىحي ئىجطاھىّغب‬

‫‪315‬‬

‫ۋاضىؽٍىك لىٍىؿ ئۈچۈْ ٍەھۇزىَالض ۋە ذىطىؽحىَبٔالض ثىٍەْ « ؼۆظ » ِۇؼبثىمىؽىگە چۈـىۀىسى‪.‬‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەت ھەظضىحي ئىجطاھىُ ئۈؼحىسىٓ ثبضٌىك جەضەپجبظٌىك ئەؼەثىَىحىٕي ضەت لىٍّبلحب‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ود ًَّي وَ​َل نَ ِ ِ‬ ‫ي‬ ‫صَرانيًّا َولَك ْن َكا َف َحني ًفا ُم ْسل ًما َوَما َكا َف م َن الْ ُم ْش ِرك َ‬ ‫َما َكا َف إِبْػَراى ُيم يَػ ُه َ ْ‬

‫« ئىجطاھىُ ٍەھۇزىَّۇ ئەِەغ‪ٔ ،‬بؼبضاِۇ ئەِەغ ۋە ٌېىىٓ جوغطا زىٕغب ٍۈظٌۀگەْ‬ ‫ِۇؼۇٌّبٔالضزىٓ ئىسى‪ ،‬ئبٌالھ لب ـېطىه لوـمۇچىالضزىّٕۇ ئەِەغ ئىسى » ( ‪.) 67‬‬ ‫ؼۈضىسە ٍۀە پۈجۈْ وىحبة ئەھٍىٕي ثىط جبٍبلحب ھەٍسەٍسىغبْ ظېھٕىَەجىە جبۋاة ثېطىٍگەْ‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ٍەھۇزىٍَىفىفٕىڭ لبٔساق ثوٌىسىغبٍٔىمىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ثەلەضە ؼۈضىؽىسە ھەِّىٕي ثىط‬ ‫جبٍبلحب ھەٍسەپ ٍبوي ثىطالال لبضا لوٍۇق لوثۇي لىٍىسىغبْ ٍبوي لبضا لوٍۇق ضەت لىٍىسىغبْ‬ ‫ظېھٕىَەجٕىڭ ئوضٔىغب جوغطا ‪ -‬ذبجبؼىٕي جبٌالپ ئبٍطىَسىغبْ ثىط ئەلىً ثەضپب لىٍىفٕي ِەلؽەت‬ ‫لىٍغبٔسەن‪ ،‬ذىطىؽحىَبٍٔىفىفٕىڭ لبٔساق ثوٌىسىغبٍٔىمىٕي ثبٍبْ لىٍغبْ ئبٌىئىّطاْ ؼۈضىؽىسىّۇ‬ ‫ِۇھبجبثىسا جوغطا ‪ -‬ذبجبٔي ئبٍطىَسىغبْ ؼبپ ئەلىً ثەضپب لىٍىفٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪ .‬جۆۋۀسىىي‬ ‫ئبٍەت ثۇٔىڭ زەٌىٍي‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫وِمن أ َْى ِل الْ ِكتَ ِ‬ ‫ك إِاَل َما‬ ‫ك َوِمْنػ ُه ْم َم ْن إِ ْف َ​َتَْمْنوُ بِدينَا ٍر َ​َل يػُ َؤّده إِلَْي َ‬ ‫اب َم ْن إِ ْف َ​َتَْمْنوُ بِقْنطَا ٍر يػُ َؤّده إِلَْي َ‬ ‫َ ْ‬ ‫دمت علَي ِو قَائِما َذلِك ِ​ِبَنػاهم قَالُوا لَيس علَيػنا ِٓت ْاْل ُِميِي سبِيل ويػ ُقولُو َف علَى اِ ِ‬ ‫ب َوُى ْم يَػ ْعلَ ُمو َف‬ ‫ْ َ َ َْ‬ ‫َ‬ ‫اَّلل الْ َكذ َ‬ ‫ّ​ّ َ َ ٌ َ َ‬ ‫ُْ َ َ ْ ً َ ُ ْ‬

‫ئەھٍي وىحبثحىٓ ( ئىٍگىطى ۋەھىٌ ثېطىٍگۀٍەضزىٓ ) ثەظى وىفىٍەض ثبضوي‪ ،‬ئۇٔىڭسا وۆپ ِبي‬ ‫ئبِبٔەت لوٍؽبڭّۇ ؼبڭب ئۇٔي لبٍحۇضۇپ ثېطىسۇ‪ .‬ئۇالضزىٓ ٍۀە ثەظى وىفىٍەضِۇ ثبضوي‪ ،‬ئۇٔىڭسا ثىط‬ ‫زىٕبض ئبِبٔەت لوٍؽبڭّۇ ئۇٔىڭ ثېفىسا جۇضِىغىچە ( ٍۀي لبٍحب ـ لبٍحب ؼۈٍ​ٍىّىگىچە ) ئۇٔي ؼبڭب‬ ‫لبٍحۇضۇپ ثەضِەٍسۇ‪ .‬ثۇ ـۇٔىڭ ئۈچۈٔىي‪ ،‬ئۇالض‪ « :‬ئۈِّىٍەضٔىڭ ِېٍىغب ذىَبٔەت لىٍؽبق ثىعگە‬ ‫گۇٔبھ ثوٌّبٍسۇ ( ٍۀي ثىعٔىڭ زىٕىّىعزا ثوٌّىغبٔالضٔىڭ ِبٌٍىطى ثىعگە ھبضاَ ئەِەغ ) » زەٍسۇ‪.‬‬ ‫ئۇالض ثىٍىپ جۇضۇپ اﷲ ٔبِىسىٓ ٍبٌغبٕٔي جولۇٍسۇ ( ‪.) 75‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجىىّۇ ثىط لبضاپ ثبلبٍ​ٍي‪:‬‬

‫اب أُامةٌ قَائِمةٌ يػْتػلُو َف آَ​َي ِ‬ ‫لَْيسوا سواء ِمن أ َْى ِل الْ ِكتَ ِ‬ ‫اَّللِ آَ ًَنءَ اللاْي ِل َوُى ْم يَ ْس ُج ُدو َف‬ ‫ت ا‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ َ​َ ً ْ‬

‫« ئۇالضٔىڭ ھەِّىؽي ثىط ذىً ئەِەغ‪ ،‬ئەھٍي وىحبثحىٓ وېچىٍىطى اﷲ ٔىڭ ئبٍەجٍىطىٕي‬ ‫جىالۋەت لىٍىپ جۇضىسىغبْ ۋە ؼەجسە لىٍىپ جۇضىسىغبْ ثىط جبِبئە وىفىٍەض ثبض » ( ‪.) 113‬‬ ‫ِەٍ​ٍي ٍەھۇزىٍَىفىؿ ثوٌؽۇْ ٍبوي ذىطىؽحىَبٍٔىفىؿ ثوٌؽۇْ‪ ،‬ثۇالضغب لبضـي ئەڭ وۈچٍۈن‬ ‫ۋاوؽىٕب ئىٕفبق لىٍىفحۇض‪ .‬ثۇٔي ذۇززى ثەلەضە ؼۈضىؽىسە وۆضۈپ ئۆجىىٕىّىعزەن‪ ،‬ئبٌىئىّطاْ‬ ‫ؼۈضىؽىسىّۇ وۆضۈپ ئۆجىّىع‪:‬‬

‫اَّللَ بِ​ِو َعلِ ٌيم‬ ‫لَ ْن تَػنَالُوا الِْ اِب َح اَّت تػُْن ِف ُقوا ِ​ِماا َُِبو َف َوَما تػُْن ِف ُقوا ِم ْن َش ْي ٍء فَِإ اف ا‬

‫« ٍبذفي وۆضىسىغبْ ٔەضؼەڭالضزىٓ ؼەضپ لىٍّىغۇچە (ٍۀي ِبٌٍىطىڭالضٔىڭ ٍبذفىؽىٕي‬ ‫ؼەزىمە لىٍّىغۇچە) ھەضگىع ٍبذفىٍىممب (ٍۀي جۀٕەجىە) ئېطىفەٌّەٍؽىٍەض‪( ،‬اﷲ ٔىڭ ٍوٌىسا)‬ ‫ٔېّىٕي ؼەضپ لىٍّبڭالض‪ ،‬اﷲ ئۇٔي ثىٍىپ جۇضغۇچىسۇض » ( ‪.) 92‬‬ ‫ذىطىؽحىَبٍٔىفىفٕىڭ جىپىه ئبالِەجٍىطىسىٓ ثىطؼي‪ ،‬زىٕساضٌىك ٔبِبٍۀسىؽي ؼۈپىحىسە ھبالٌٕي‬ ‫ھبضاَ لىٍىفحۇض‪ .‬ثۇ ئېٕىك ئبظغۇٍٔۇلحۇض‪ .‬لۇضئبْ ھبضاِالضٔي ھبالي لىٍىؿ ھەلمىسە ثىط لېحىُ‬ ‫جوذحبٌؽب‪ ،‬ثۇٔىڭ ئەوؽي ثوٌغبْ ھبالٌٕي ھبضاَ لىٍىؿ ھەلمىسە ئوْ لېحىُ جوذحىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ثىط‬ ‫ذىطىؽحىَبٍٔىفىؿ ئبالِىحىسۇض‪ .‬چۈٔىي ذىطىؽحىَبٍٔىفىفٕىڭ جىپىه ٔبٍبِۀسىٍىطىسىٓ ثىطؼي‬ ‫‪316‬‬

‫ضىَبذوض زىٕساضٌىمحۇض‪ .‬ضوھجبٍٔىك ( زىٕساضالض ؼىٕىپي )ٔىڭ ثۇ ئېحىمبز ؼىؽحېّىؽىٕىڭ ئىچىسە‬ ‫ئوضۇْ ئېٍىفي ھەضگىعِۇ جبؼبززىپىٍَىك ئەِەغ‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەت ھەَ ٍەھۇزىٍَىفىفٕىڭ ھەَ‬ ‫ذىطىؽحىَبٍٔىفىفٕىڭ جىپىه ئبالھىسىٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪:‬‬

‫ِ ِ‬ ‫ُكل الطا َع ِاـ َكا َف ِح ًَّّل لِبَِ​ِن إِ ْسرائِ ِا‬ ‫يل َعلَى نَػ ْف ِس ِو ِم ْن قَػْب ِل أَ ْف تُػنَػازَؿ التػ ْاوَراةُ قُ ْل فَأْتُوا‬ ‫يل إَل َما َحارَـ إ ْسَرائ ُ‬ ‫َ َ‬ ‫َِبلتػاوراةِ فَاتْػلُوىا إِ ْف ُكْنػتم ِ ِ‬ ‫ي‬ ‫صادق َ‬ ‫َ‬ ‫ُْ َ‬ ‫َْ‬

‫جەۋضات ٔبظىً لىٍىٕىفحىٓ ئىٍگىطى ثۀي ئىؽطائىً ئۆظىگە ھبضاَ لىٍغبْ ٍېّەوٍىىٍەضزىٓ‬ ‫ثبـمب ٍېّەوٍىىٍەضٔىڭ ھەِّىؽي ئىؽطائىً ئەۋالزىغب ھبالي ئىسى‪ ( .‬ئي ِۇھەِّەز! ئۇالضغب )‬ ‫ئېَحمىٕىي‪ « ،‬ئەگەض ضاؼحچىً ثوٌؽبڭالض‪ ،‬جەۋضاجٕي ئېٍىپ وېٍىپ ئولۇپ ثېمىڭالض » ( ‪.) 93‬‬ ‫جىپىه ثىط ذىطىؽحىَبٍٔىفىؿ ِبٍىٍ​ٍىمي جەپطىمىچىٍىمحۇض‪ .‬ذىطىؽحىَبْ ِەظھەثٍىطىٕىڭ ثىط ‪-‬‬ ‫ثىطىگە ثوٌغبْ زۈـّۀٍىىي ثۇٔىڭ جبضىرىٌ زەٌىٍىسۇض‪ .‬ثۇ ئىجطەت ئبضلىٍىك لۇضئبْ ثبضٌىك‬ ‫ِۇھبجبثٍىطىغب ِۇٔساق زەٍسۇ‪:‬‬

‫ّتيعا وَ​َل تَػ َفارقُوا واذْ ُكروا نِعمةَ اِ‬ ‫صموا ِ​ِبب ِل اِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي قُػلُوبِ ُك ْم‬ ‫اَّلل َعلَْي ُك ْم إِ ْذ ُكْنػتُ ْم أ َْع َداءً فَأَلا َ‬ ‫ف بَػ ْ َ‬ ‫َو ْاعتَ ُ َْ‬ ‫َ ُ َْ‬ ‫اَّلل َ ً َ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللُ لَ ُك ْم آَ َ​َيتِ​ِو لَ َعلا ُك ْم‬ ‫ي ا‬ ‫َصبَ ْحتُ ْم بِنِ ْع َمتِ ِو إِ ْخ َو ًاًن َوُكْنػتُ ْم َعلَى َش َفا ُح ْفَرةٍ ِم َن الناا ِر فَأَنْػ َق َذ ُك ْم ِمْنػ َها َك َذل َ‬ ‫ك يػُبَػِّ ُ‬ ‫فَأ ْ‬ ‫تَػ ْهتَ ُدو َف‬

‫« ھەِّىڭالض اﷲ ٔىڭ ئبغبِچىؽىغب ( ٍۀي اﷲ ٔىڭ زىٕىغب ) ِەھىەَ ٍېپىفىڭالض‪ ،‬ئبٍطىٍّبڭالض‬ ‫( ٍۀي ؼىٍەضزىٓ ئىٍگىطى ٍەھۇزىَالض ۋە ٔبؼبضاالض ئىرحىالپ لىٍىفمبٔسەن‪ ،‬زىٕسا ئىرحىالپ‬ ‫لىٍىفّبڭالض )‪ .‬اﷲ ٔىڭ ؼىٍەضگە ثەضگەْ ٔېّىحىٕي ئەؼٍەڭالض‪ ،‬ئۆظ ۋالحىسا ؼىٍەض ئۆظئبضا زۈـّەْ‬ ‫ئىسىڭالض‪ ،‬اﷲ زىٍىڭالضٔي ثىطٌەـحۈضزى‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ٔېّىحي ثىٍەْ ئۆظئبضا لېطىٕساؾ ثوٌسۇڭالض‪ ،‬ؼىٍەض‬ ‫زوظاخ چۇلۇضىٕىڭ گىطۋىىىسە ئىسىڭالض‪ ،‬اﷲ ؼىٍەضٔي ( ئىؽالَ ئبضلىٍىك ) ئۇٔىڭسىٓ لۇجمۇظزى‪.‬‬ ‫ؼىٍەضٔىڭ ھىساٍەت جېپىفىڭالض ئۈچۈْ اﷲ ئبٍەجٍىطىٕي ؼىٍەضگە ـۇٔساق ثبٍبْ لىٍىسۇ » ( ‪.) 103‬‬ ‫ثۇ جەٌىّبجٕىڭ ِۇھبجبثي ثوٌغبْ ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ظىّ​ّىؽىگە ئبضجىٍغبْ ِەؼئۇٌىَەت ٔبھبٍىحي‬ ‫ئېغىط‪ ،‬ثۇ ئېغىطٌىمىغب ِبغ ھبٌسا ِۇوبپبجىّۇ چوڭ‪:‬‬

‫ُكْنػتم خيػر أُام ٍة أُخ ِرج ِ‬ ‫ااس َ​َتْمرو َف َِبلْمعر ِ‬ ‫وؼ َوتَػْنػ َه ْو َف َع ِن الْ ُمْن َك ِر َوتُػ ْؤِمنُو َف َِب اَّللِ َولَ ْو آَ َم َن أ َْى ُل‬ ‫ْ َ ْ‬ ‫َ ُْ‬ ‫ت للن ِ ُ ُ‬ ‫ُْ ََْ‬ ‫اب لَ َكا َف خيػرا َ​َلم ِمْنػهم الْم ْؤِمنُو َف وأَ ْكثَػرىم الْ َف ِ‬ ‫الْ ِكتَ ِ‬ ‫اس ُقو َف‬ ‫َ ْ ً ُْ ُ ُ ُ‬ ‫َ ُ​ُ ُ‬

‫« ؼىٍەض ئىٕؽبٔالض ِۀپەئىحي ئۈچۈْ ئوجحۇضىغب چىمىطىٍغبْ ٍبذفىٍىممب ثۇٍطۇپ ٍبِبٍٔىمحىٓ‬ ‫جوؼىسىغبْ‪ ،‬اﷲ لب ئىّبْ ئېَحىسىغبْ ئەڭ ٍبذفي ئۈِّەجؽىٍەض‪ .‬ئەگەض ئەھٍي وىحبة ( ٍۀي‬ ‫ٍەھۇزىَالض‪ٔ ،‬بؼبضاالض ) ئىّبْ ئېَحؽب ( ٍۀي ِۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالِغب ٔبظىً لىٍىٕغبْ ۋەھَىگە‬ ‫ئىفۀؽە )‪ ،‬ئۇالض ئۈچۈْ ( زۇَٔب ۋە ئبذىطەجحە ) ئەٌۋەجحە ٍبذفي ثوالجحي‪ .‬ئۇالضٔىڭ ئىچىسە‬ ‫ِۇئّىٍٕەضِۇ ثبض‪ ،‬ئەِّب ئۇالضٔىڭ جوٌىؽي پبؼىمالضزۇض » ( ‪.) 110‬‬ ‫ؼۈضىسە ئبٌالھ ٔىڭ ثىط‪ ،‬جەڭسىفي ٍوق‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ئۇٔىڭغب ِۇھحبج ئىىۀٍىىي‬ ‫ئەؼٍىحىٍگۀسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ئىّبْ ئبجىعٌىمىٕىڭ ئىٕؽبٔغب ئېٍىپ وېٍىسىغبْ زۇَٔب ۋە ئبذىطەجٍىه‬ ‫ظىَبٍٔىطى ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪ٔ .‬بظىً ثوٌۇؾ جەضٍبٔىسا ئۆؼۈَ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه جۇٔجي ئبٍەت‬ ‫ئۇھۇز ئۇضۇـي زائىطىؽىسە ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪:‬‬

‫‪317‬‬

‫اِ‬ ‫ين آَ َمنُوا َ​َل َ​َتْ ُكلُوا ِّ‬ ‫اَّللَ لَ َعلا ُك ْم تػُ ْفلِ ُحو َف‬ ‫اع َفةً َواتاػ ُقوا ا‬ ‫الرَ​َب أ ْ‬ ‫َب َعافًا ُم َ‬ ‫ضَ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الذ َ‬

‫« ئي ِۇئّىٍٕەض! جبظأىٕي لبجّۇلبت ئبـۇضۇپ ٍېّەڭالض‪ ،‬ثەذث ‪ -‬ؼبئبزەجىە ئېطىفىؿ ئۈچۈْ‬ ‫اﷲ ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَىحىڭالضٔي ئەؼٍەڭالض » ( ‪.) 130‬‬ ‫جبظأە‪ ،‬ئۇھۇز ئۇضۇـىٕىڭ ِەغٍۇثىَەت ؼەۋەثٍىطىسىٓ ثىطى‪.‬‬ ‫« ثۇ ِۇؼىجەت ٔېّە ؼەۋەثحىٓ ثېفىّىعغب وەٌسى؟ » زەپ ؼوضىغبْ ھەض وىفي ِۇٔساق جبۋاثٕي‬ ‫ئبٌىسۇ‪ « :‬ثۇ ؼىٍەضٔىڭ ئۆظەڭالضزىٓ وەٌسى » زېگەْ ئبٍەجٕي ئولۇٍ​ٍي‪ ،‬ـبھىحىّىع ثوٌؽۇْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اَّللَ َعلَى ُك ِّل‬ ‫َصْبػتُ ْم ِمثْػلَْيػ َها قُػ ْلتُ ْم أ ا‬ ‫َ​َ َى َذا قُ ْل ُى َو ِم ْن ِعْن ِد أَنْػ ُف ِس ُك ْم إِ اف ا‬ ‫َصابَػْت ُك ْم ُمصيبَةٌ قَ ْد أ َ‬ ‫أ َ​َولَ اما أ َ‬ ‫َش ْي ٍء قَ ِد ٌير‬

‫ئۇالضٔي ئىىىي ھەؼؽە ِۇؼىجەجىە زۇچبض لىٍغبٔسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ئۇ ِۇؼىجەت ؼىٍەضٔىڭ‬ ‫ثېفىڭالضغب ٍەجىۀسە‪ « :‬ثۇ ِۇؼىجەت لەٍەضزىٓ وەٌسى؟ » زەپ ؼوضاٍؽىٍەض‪ ،‬ـۇٔسالّۇ؟ ئېَحمىٕىي‪،‬‬ ‫« ئۇ ؼىٍەضٔىڭ ئۆظٌىطىڭالضزىٓ ( ٍۀي ضەؼۇٌٕىڭ ئەِطىگە ذىالپٍىك لىٍغبٍٔىمىڭالض ۋە غۀىّەجىە‬ ‫ھېطىػ ثوٌغبٍٔىمىڭالضزىٓ ) ثوٌسى »‪ .‬اﷲ ھەلىمەجەْ ھەض ٔەضؼىگە لبزىطزۇض ( ‪.) 165‬‬ ‫لۇضئبٔسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ٍۈضەوٕىڭ چوڭمۇض لبجٍىّىسىٓ چىممبْ زۇئبالضزىٓ ثىطؼي ثۇ ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ئبذىطىسا ٍەض ئبٌغبْ‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫اَّلل علَى ُك ِل َشي ٍء قَ ِدير (‪ )189‬إِ اف ِٓت خ ْل ِق ال اسماو ِ‬ ‫ك ال اسماو ِ‬ ‫ات َو ْاْل َْر ِ‬ ‫ات َو ْاْل َْر ِ‬ ‫ض‬ ‫ض َو اُ َ‬ ‫َ‬ ‫ٌ‬ ‫َ​َ‬ ‫َو اَّلل ُم ْل ُ َ َ‬ ‫ّ ْ‬ ‫اب (‪ )192‬الا ِذين ي ْذ ُكرو َف ا ِ‬ ‫واختِ َ​َّل ِ‬ ‫ؼ اللاي ِل والنػاها ِر َْلَ​َي ٍ‬ ‫ت ِْلُوِ ْاْلَلْب ِ‬ ‫ودا َو َعلَى ُجنُوِبِ​ِ ْم‬ ‫َ ْ‬ ‫اَّللَ قيَ ًاما َوقُػعُ ً‬ ‫ْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُ‬ ‫ض ربػانا ما خلَ ْقت ى َذا َب ِط ًَّل سبحانَ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اب الناا ِر (‪)191‬‬ ‫ُْ َ َ‬ ‫ك فَقنَا َع َذ َ‬ ‫َويَػتَػ َف اك ُرو َف ِٓت َخ ْل ِق ال اس َم َاوات َو ْاْل َْر ِ َ َ َ َ َ َ َ‬ ‫اك من تُ ْد ِخ ِل الناار فَػ َق ْد أَخزيػتَو وما لِلظاالِ ِم ِ‬ ‫ِ‬ ‫صا ٍر (‪َ )192‬ربػانَا إِنػانَا َِٔت ْعنَا ُمنَ ِاد ًَي يػُنَ ِادي‬ ‫َ‬ ‫ي م ْن أَنْ َ‬ ‫ْ َْ ُ َ َ‬ ‫َربػانَا إن َ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫لِ ِْْلّيَ ِ‬ ‫اف أَ ْف آَِمنُوا بَِربِّ ُك ْم فَآَ َمناا َربػانَا فَا ْغ ِف ْر لَنَا ذُنُوبَػنَا َوَك ِّف ْر َعناا َسيِّئَاتِنَا َوتَػ َوفاػنَا َم َع ْاْلَبْػَرا ِر (‪َ )193‬ربػانَا َوآَتِنَا َما‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اك َ​َل َُتْلِ ِ‬ ‫يع‬ ‫ك َوَ​َل َُتْ ِزًَن يَػ ْوَـ الْقيَ َام ِة إِن َ‬ ‫َو َع ْدتَػنَا َعلَى ُر ُسل َ‬ ‫اب َ​َلُْم َربػ ُه ْم أِّ‬ ‫ُ‬ ‫ف الْم َيع َاد (‪ )194‬فَ ْ‬ ‫استَ َج َ‬ ‫َِن َ​َل أُب ُ‬ ‫عمل ع ِام ٍل ِمْن ُكم ِمن ذَ َك ٍر أَو أُنْػثى بػعض ُكم ِمن بػع ٍ ا ِ‬ ‫ُخ ِر ُجوا ِم ْن ِد َ​َي ِرِى ْم َوأُوذُوا ِٓت‬ ‫اج ُروا َوأ ْ‬ ‫َ​َ َ َ‬ ‫ْ َ َْ ُ ْ ْ َْ‬ ‫ين َى َ‬ ‫ْ ْ‬ ‫ض فَالذ َ‬ ‫اَّللِ‬ ‫سبِيلِي وقَاتَػلُوا وقُتِلُوا َْلُ َك ِّفر اف عْنػهم سيِئاِتِ​ِم وَْل ُْد ِخلَنػاهم جن ٍ‬ ‫اات ََْت ِري ِم ْن ََْتِ َها ْاْلَنْػ َه ُار ثػَ َو ًاَب ِم ْن ِعْن ِد ا‬ ‫ُْ َ‬ ‫َ َ ُ ْ َ َّ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫اَّلل ِعْن َده حسن الثػاو ِ‬ ‫اب (‪)195‬‬ ‫َو اُ ُ ُ ْ ُ َ‬

‫ئبؼّبٔالضٔىڭ ۋە ظېّىٕ​ٕىڭ پبزىفبھٍىمي اﷲ لب ذبؼحۇض‪ ،‬اﷲ ھەِّە ٔەضؼىگە لبزىطزۇض‪.‬‬ ‫ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ئبؼّبٔالضٔىڭ ۋە ظېّىٕ​ٕىڭ ٍبضىحىٍىفىسا‪ ،‬وېچە ثىٍەْ وۈٔسۈظٔىڭ ٔۆۋەجٍىفىپ‬ ‫جۇضۇـىسا ئەلىً ئىگىٍىطى ئۈچۈْ ئەٌۋەجحە ضوـەْ زەٌىٍ​ٍەض ثبض‪ .‬ئۇالض ئۆضە جۇضغبٔسىّۇ‪،‬‬ ‫ئوٌحۇضغبٔسىّۇ‪ٍ ،‬بجمبٔسىّۇ اﷲ ٔي ئەؼٍەپ جۇضىسۇ‪ ،‬ئبؼّبٔالضٔىڭ ۋە ظېّىٕ​ٕىڭ ٍبضىحىٍىفي جوغطىؽىسا‬ ‫پىىىط ٍۈضگۈظىسۇ‪ ( .‬ئۇالض ئېَحىسۇ )‪:‬‬ ‫« ضەثجىّىع! ثۇالضٔي ِۀب ۋە ِەلؽەجحىٓ ذبٌىي ھبٌسا ثىىبض ٍبضاجّىسىڭ‪ ،‬ؼەْ پبوحۇضؼەْ‪ ،‬ثىعٔي‬ ‫زوظاخ ئبظاثىسىٓ ؼبلٍىغىٓ‪ .‬ضەثجىّىع! ؼەْ وىّٕىىي زوظاذمب وىطگۈظىسىىۀؽەْ‪ ،‬ئۇٔي ئەٌۋەجحە‬ ‫ذبض لىٍغبْ ثوٌىؽەْ‪ .‬ظاٌىّالضغب ھېچمبٔساق ٍبضزەِچي ثوٌّبٍسۇ!‬

‫‪318‬‬

‫ضەثجىّىع! ثىع ھەلىمەجەْ ثىط چبلىطغۇچىٕىڭ 'ضەثجىڭالضغب ئىّبْ ئېَحىڭالض' زەپ ئىّبٔغب‬ ‫چبلىطغبٍٔىمىٕي ئبڭٍىسۇق‪ ،‬ئىّبْ ئېَححۇق‪.‬‬ ‫ضەثجىّىع! ثىعٔىڭ گۇٔبھٍىطىّىعٔي ِەغپىطەت لىٍغىٓ‪ٍ ،‬بِبٍٔىمٍىطىّىعٔي ٍولمب چىمبضغىٓ‪ ،‬ثىعٔي‬ ‫ٍبذفىٍىك ئۈؼحىسىىي ۋالحىّىعزا لەثعى ضوھ لىٍغىٓ‪.‬‬ ‫ضەثجىّىع! ثىعگە ئەٌچىٍىطىڭ ئبضلىٍىك ۋەزە لىٍغبْ ٔەضؼىٕي ( ٍۀي ئىحبئەت لىٍغبٔالضغب ذبغ‬ ‫ثوٌغبْ جۀٕەجٕي ) ثەضگىٓ‪ ،‬لىَبِەت وۈٔي ثىعٔي ضەؼۋا لىٍّىغىٓ‪ .‬ؼەْ ھەلىمەجەْ ۋەزەڭگە‬ ‫ذىالپٍىك لىٍّبٍؽەْ »‪.‬‬ ‫ئۇالضٔىڭ زۇئبؼىغب ضەثجي ِۇٔساق جبۋاة ثەضزى‪:‬‬ ‫« ِەْ ؼىٍەضزىٓ ئەض ثوٌؽۇْ‪ ،‬ئبٍبي ثوٌؽۇْ‪ ،‬ھەض لبٔساق ثىط ٍبذفي ئىؿ لىٍغۇچىٕىڭ‬ ‫لىٍغبْ ئەِەٌىٕي ثىىبض لىٍىۋەجّەٍّەْ‪ ،‬ؼىٍەض ثىط گەۋزىٕىڭ ثىط ـ ثىطىٕي جوٌۇلالٍسىغبْ پبضچىؽي‪.‬‬ ‫ٍبِبٍٔىك ۋە ٍبِبٍٔىك زىَبضزىٓ ھىجطەت لىٍغبٔالض‪ٍ ،‬ۇضجٍىطىسىٓ ھەٍسەپ چىمىطىٍغبٔالض‪ِ ،‬ېٕىڭ‬ ‫ٍوٌۇِسا ( ٍۀي اﷲ ٔىڭ زىٕي ئۈچۈْ ) ئەظىَەت جبضجمبٔالض‪ ،‬ئۇضۇـمب لبجٕبـمبٔالض ( ٍۀي ِېٕىڭ‬ ‫ٍوٌۇِسا ئۇضۇـمبٔالض ) ۋە ِېٕىڭ ٍوٌۇِسا ئۆٌحۈضۈٌگۀٍەضٔىڭ گۇٔبھٍىطىٕي ( ِەغپىطىحىُ ۋە ضەھّىحىُ‬ ‫ثىٍەْ ) ٍبپىّەْ‪ .‬ئەٌۋەجحە‪ ،‬ئۇالضٔي ئبؼحىسىٓ ئۆؼحەڭالض ئېمىپ جۇضىسىغبْ جۀٕەجٍەضگە‬ ‫وىطگۈظىّەْ »‪ .‬ثۇ ( ئۇالضٔىڭ ٍبذفي ئەِەٌٍىطى ئۈچۈْ ) اﷲ جەضىپىسىٓ ثېطىٍگەْ ِۇوبپبجحۇض‪ .‬اﷲ‬ ‫ٔىڭ زەضگبھىسا ٍبذفي ِۇوبپبت ( ٍۀي جۀٕەت ) ثبض » ( ‪.) 195 - 189‬‬ ‫ؼۈضە ئىّبٔسا ِۇؼحەھىەَ جۇضغبٔالضغب جۀٕەت ۋە ئەثەزىٌ ؼبئبزەت ۋەزىؽي ثىٍەْ‬ ‫ئبذىطٌىفىسۇ‪.‬‬

‫ضەف ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە‪ - 4 ،‬ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ثىطٌىه ضوھي » ۋە « وۆضەؾ ٔىعاِي » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « ؼەف » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ئبٌالھ ئۆظىٕىڭ ٍوٌىسا ِۇؼحەھىەَ ثىٕبزەن ؼەپ ثوٌۇپ ثىطٌىه ئىچىسە‬ ‫وۆضەؾ لىٍغبٔالضٔي زوؼث جۇجىسۇ » ( ‪.) 4‬‬ ‫لۇضئبٔسا پەضىفحىٍەض ئۈچۈْ ئىفٍىحىگەْ ؼەف ئبزەجحىىي ثىط « ؼەپ ثوٌۇپ جىعىٍىؿ » ٔي‬ ‫وۆضؼەجّەٍسۇ‪ ،‬ئەوؽىچە ۋەھىٌ ثەضپب لىٍّبلچي ثوٌغبْ وبئىٕبت ِىعأي ثىٍەْ ِبؼٍىفىؿ‬ ‫ئىچىسىىي ئىجحىّبئىٌ جەضجىپىە ِۇٔبؼىۋەجٍىه « جۈظۈٌۈـي »ٔي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ثۇ ؼەپ ئۆظىگە ذبغ‬ ‫ثىط ؼىَبؼەت ۋە ئىساضە لىٍىؿ ـەوٍىٕي‪ٍ ،‬ۀي ؼەپ ؼىؽحېّىؽىٕي ئىّب لىٍىسۇ‪ .‬ؼەپ ؼىؽحېّىؽي‬ ‫ئبزاٌەت‪ ،‬الٍبلەت‪ ،‬ئەھٍي ثوٌۇؾ‪ ،‬پۇضؼەت ثبضاۋەضٌىىي ۋە ھەلمبٔىَەجٕي ئىپبزىٍەٍسۇ‪ .‬ثۇ ؼىؽحېّىسا‬ ‫ثەؼٍىفىؿ‪ٍ ،‬بذفىٍىمحب لېطىٕساـٍىطىسىٓ ئېفىپ وېحىفٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ٔ .‬بِبظزىىي ؼەپ ثۇ‬ ‫ؼىؽحېّىٕىڭ ئىجبزەجحىىي ٔبِبٍۀسىؽىسۇض‪ .‬ئىّبَ ثىط لەزەَ ئبٌسىسا جۇضىسۇ‪ .‬ئىّبِٕىڭ زەضىجىؽي‬ ‫ئبضلىؽىسىىىٍەض ثىٍەْ ئوذفبـحۇض‪ .‬ئبضىؽىسا ِبلبَ‪ ،‬زەضىجە پەضلي ٍولحۇض‪ .‬ئەگەض ئىّبَ ذبجبٌىفىپ‬ ‫لبٌؽب ٍبوي ۋەظىپىؽىگە الٍىك ثوٌّىغبْ ثىط ئەھۋاي وۆضۈٌؽە زەضھبي ئبضلىسىىىٍەض ئەؼٍىحىسۇ ٍبوي‬ ‫ثىط لەزەَ ئېٍىپ ئبٌسىغب ئۆجىسۇ‪ .‬ؼەپ ؼىؽحېّىؽىٕىڭ لبضـي لۇجۇثىسا « پىطاِىث ؼىؽحېّىؽي »‬ ‫‪319‬‬

‫ئوضۇْ ئبٌىسۇ‪ .‬ثۇ پىطئەۋْ ؼىؽحېّىؽىسۇض‪ .‬ؼەپ ؼىؽحېّىؽىٕىڭ لبضىّۇلبضـىؽي ثوٌغبْ ثۇ‬ ‫ؼىؽحېّىسا ٍۇلىطى ئۆضٌەؾ ئۈچۈْ ثبـمىالضٔىڭ ثېفىغب زەؼؽەـىە جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ثۇ ؼىؽحېّىسا‬ ‫ئوضۇْ ئبٌغۇچىالضٔىڭ ئبٌسىسا ئېعىؿ ٍبوي ئېعىٍىفحىٓ ثبـمب ثىط ٍوي ٍولحۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە ؼبھبثىٍەض ظاِبٔىسا ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ھەۋاضىٍَەض جىٍغب ئېٍىٕغبْ جۇٔجي ؼۈضە‬ ‫ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ ھەۋاضىَۇْ ۋەٍبوي ئىؽب ؼۈضىؽي زەپ ئبجىغبٔالضِۇ ثوٌغبْ ( ؼۇٍۇجي ۋە ئبٌۇؼي )‪.‬‬ ‫ؼۈضە ھەۋاضىَۇْ ئىؽّىٕي ثۇ ئبٍىحي ؼەۋەثٍىه ئبٌغبْ‪:‬‬ ‫ئي ِۇئّىٍٕەض! ذۇززى ئۆظ ۋالحىسا ِەضٍەِٕىڭ ئوغٍي ئىؽب ھەۋاضىَۇٔالضزىٓ‪:‬‬ ‫« اﷲ لب ٍۈظٌۀگەْ ٍوٌسا وىٍّەض ِبڭب ثبضٌىمي ثىٍەْ ٍبضزەِچي ثوٌىسۇ؟ » زەپ ؼوضىغبٔسا‪،‬‬ ‫ھەۋاضىَۇٔالض‪ « :‬ثىع اﷲ ٍوٌىٕىڭ ذبٌػ ٍبضزەِچىٍىطىّىع » زەپ جبۋاة ثەضگىٕىگە ئوذفبؾ ؼىٍەضِۇ‬ ‫اﷲ ٍوٌىٕىڭ ٍبضزەِچىٍىطى ثوٌۇڭالض! ‪ .) 14 ( ...‬ؼۈضىگە « ئىؽب » ئىؽّي ٍۀە ثۇ ئبٍەجىە ئبؼبؼەْ‬ ‫ثېطىٍگەْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫لبچبْ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ئېٕىك ثىط ٔەضؼە زېَىؿ لىَىٓ ثوٌؽىّۇ‪ٍ ،‬ۇِفبق ‪ -‬لبجحىك‬ ‫ئۇؼٍۇثي ٔەظەضگە ئېٍىٕغبٔسا‪ ،‬ئۇھۇز ئۇضۇـىسىٓ وېَىٕىي ضوھي ‪ -‬ھبٌەجٕي ئوڭفبؾ ِەلؽەت‬ ‫لىٍىٕغبٍٔىمي ئېٕىك‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ وەٌگەْ ٔۇظۇي ؼەۋەثي ضىۋاٍەجٍىطىّۇ ثۇٔي جەؼحىمالٍسۇ‪ .‬ثۇ ئەھۋاٌسا ؼۈضە‬ ‫ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 3‬ىٍىٕىڭ ئبذىطى ‪ٍ - 4‬ىٍىٕىڭ ثېفىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە وىطىؿ ۋە ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ھەـط‪ ،‬ھەزىس‪ ،‬جەغبثۇْ ۋە جۇِە ؼۈضىٍىطى ثىٍەْ ظىچ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ .‬زەؼٍەپىي جەضجىپحىىي ئوضٔي ثۇٔي جەؼحىمالٍسۇ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىسە‬ ‫جەغبثۇْ ‪ -‬جۈِە ؼۈضىؽي‪ ،‬ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە جەغبثۇْ ‪ِ -‬بئىسە ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ئوضۇْ‬ ‫ئبٌىسۇ‪ .‬جۇٔجي جەضجىپٍەضٔي ٔەظەضزە جۇجمبْ ئبؼبؼحب جەٍَبضٌىغبْ جەضجىپىّىعزە ئبٌىئىّطاْ ‪ -‬جۇِە‬ ‫ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئىؽالَ جەِئىَىحىٕىڭ ثىطٌىه ۋە ھەِىبضٌىمي ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٔب جېّىؽي‬ ‫ئىؽالِٕىڭ ظەپەض ۋە فەجىھ چۈـۀچىؽىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـحۇض‪ .‬ثۇٔىڭ ئۈچۈْ جۇٔجي لەزەِسە ٍوق‬ ‫لىٍىٕىفي وېطەن ثوٌغىٕي ؼۆظ ‪ -‬ھەضىىەجحە ثىطزەن ثوٌّبؼٍىك ئىٍ​ٍىحي ئىسى‪ .‬ثۇ ئبٍەت ثۇ‬ ‫ھەلىمەجٕي جەوىحٍەٍسۇ‪:‬‬ ‫« ئي ِۇئّىٍٕەض! ٔېّە ئۈچۈْ ؼۆظٌىطىڭالض ثىٍەْ ھەضىىىحىڭالض ثىط ‪ -‬ثىطىگە ِبغ وەٌّەٍسۇ؟ »‬ ‫( ‪.) 2‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ ئۇضۇؾ ئىٕحىعاِي ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ھەظضىحي ِۇؼب ئۆضٔىىي‬ ‫ئبضلىٍىك ئۇھۇز ئۇضۇـىسىىي ئىٕحىعاِؽىعٌىك ئىّب لىٍىپ ئۆجۈٌگەْ ( ‪ .) 5 - 3‬ثىط جەضەپحىٓ‬ ‫ئۇھۇزجىٓ وېَىٓ چۈـۈپ وەجىەْ ضوھي ‪ -‬وەٍپىَبجٕي ئوڭفبؾ‪ٍ ،‬ۀە ثىط جەضەپحىٓ ِۇھبجبثٍىطىغب‬ ‫« ٍەھۇزىٍَەـّەڭالض! » زېَىؿ ِەلؽىحىسە ۋەھىٌ ِۇٔساق زەٍسۇ‪:‬‬

‫ِ ِ​ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللُ قُػلُوبَػ ُه ْم‬ ‫َِن َر ُس ُ‬ ‫غ ا‬ ‫وؿ ا‬ ‫اَّللِ إِلَْي ُك ْم فَػلَ اما َزاغُوا أ َ​َزا َ‬ ‫وسى ل َق ْومو َ​َي قَػ ْوـ َلَ تُػ ْؤذُونَِ​ِن َوقَ ْد تَػ ْعلَ ُمو َف أِّ‬ ‫َوإ ْذ قَ َاؿ ُم َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي‬ ‫َو ا‬ ‫اَّللُ َ​َل يَػ ْهدي الْ َق ْوَـ الْ َفاسق َ‬ ‫( ؼىٍەضٔىڭ ثۇ ھبٌىحىڭالض ) ئۆظ ۋالحىسا ِۇؼبٔىڭ لەۋِىگە‪:‬‬

‫‪320‬‬

‫« ئي لەۋِىُ! ِېٕىڭ اﷲ ٔىڭ ؼىٍەضگە ئەۋەجىەْ ضەؼۇٌي ئىىۀٍىىىّٕي ثىٍىپ جۇضۇپ ِبڭب‬ ‫ٔېّىفمب ئبظاض ثېطىؽىٍەض؟» زېگەْ ھبٌىٕي ئەؼٍىحىسۇ‪.‬‬ ‫ئۇالض (ھەلحىٓ) ثۇضۇٌۇپ وەجىۀسىٓ وېَىٓ‪ ،‬اﷲ ئۇالضٔىڭ زىٍ​ٍىطىٕي ھىساٍەجحىٓ ثۇضىۋەجحي‪،‬‬ ‫اﷲ ٍوٌسىٓ چىممبْ لەۋِٕي ھىساٍەت لىٍّبٍسۇ ( ‪.) 5‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىسە ضەؼۇٌۇٌالھ ھەظضىحي ئىؽبٔىڭ ئبغعى ئبضلىٍىك « ئەھّەز » زەپ ذۇـرەۋەض ثېطىٍىسۇ‬ ‫( ‪ .) 6‬ثۇ ذۇـرەۋەض ثىٍەْ ثىطگە وېٍەچەوىە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثبـمب ذۇـرەۋەضٌەضِۇ جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‬ ‫( ‪ .) 8 - 7‬ئبٔسىٓ ؼۆظ ئبٌالھ زاۋاؼي ٍوٌىسا ئۇضۇـمب وەٌحۈضۈٌۈپ‪ ،‬ھەلىمىٌ ظەپەضٔىڭ ھەلىمەجٕي‬ ‫وۈچ ثىٍەْ لوٌالؾ ۋە ھىّبٍە لىٍىؿ ٔەجىجىؽىسە لوٌغب وېٍىسىغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىپ ئۆجىسۇ‪ِ .‬بي‬ ‫ۋە جبْ ثىٍەْ لىٍىٕغبْ جىھبز ئىٕؽبٕٔىڭ ئبٌالھ ثىٍەْ لىٍغبْ پبٍسىٍىك جىجبضىحي زەپ‬ ‫ؼۈپەجٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ پەلەت ظەپەضٔىڭال ئەِەغ‪ ،‬ئەثەزىٌ ؼبئبزەجٕىڭّۇ ئبچمۇچي ثوٌىسۇ ( ‪.) 13 - 10‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحىٕىڭ ھەظضىحي ئىؽب ثىٍەْ ھەۋاضىٍَىطى ئبضىؽىسىىي زىئبٌوگغب‬ ‫ئبٍطىٍىفي‪ ،‬ئبٌالھ ٍوٌىسا وۆضەؾ لىٍىفٕىڭ ھەلىمىٌ غبٍىؽىٕىڭ لەٌجٍەضٔي ئىّبٔغب ئېچىؿ‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ھەۋاضىَالض جەؼەۋۋۇضىّىعزىىي جەڭ ئەظىّەجٍىطى ئەِەغ‪ ،‬ئەثەزىٌ‬ ‫ھەلىمەجٕىڭ لەٌت زەۋەجچىٍىطى ئىسى‪ .‬ھەظضىحي ئىؽبِۇ جەؼەۋۋۇضىّىعزىىي ھەضلبٔساق ثىط‬ ‫ئۇضۇـٕىڭ جەضەپحبضى ثوٌّىغبٔىسى‪ .‬ھەۋاضىَالضِۇ ئۇؼحبظىغب ئوذفبؾ جىٕچ ٍوٌالض ثىٍەْ زەۋىحىٕي‬ ‫زاۋاِالـحۇضغبْ‪ ،‬ئۆظٌىطىگە لبضىحىٍغبْ ھەض جۈضٌۈن جىؽّبٔىٌ ئەظىَەجٍەضگە لبضـىٍىك‬ ‫ثىٍسۈضِىگۀىسى‪ .‬ئبٌالھ زاۋاؼىغب ٍبضزەَ ثېطىفٕي ۋەزە لىٍغبْ ھەۋاضىَالض ھەلىمىٌ ثىط « جىٕچٍىك‬ ‫ئەٌچىٍىطى » ئىسى‪ .‬ؼۆظ ثۇ ٍەضگە وەٌگۀسە « ھەۋاضىٌ » وەٌىّىؽىٕىڭ ِۀىؽي ھەلمىسە‬ ‫جوذحىٍىفمب جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ضاغىپ ثۇ وەٌىّە « ئوۋچي » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ زەٍسۇ‪ .‬وەٌىّە ئۆظى‬ ‫ئبئىث ثوٌغبْ ئبضاِي جىٍىسىّۇ ثۇ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ وەٌىّىٕي ئەضەثچە ؼۆظ زەپ لبضىغبٔالض‬ ‫ئۇٔي « ئبق » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ھۇض » ؼۆظ ٍىٍحىعىغب ٔىؽجەت لىٍىسۇ‪ .‬ھەۋاضىَالضٔىڭ‬ ‫ئوۋچىٍىمي ئەٌۋەجحە « ثېٍىك ئوۋچىٍىمي » ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي « لەٌت ئوۋچىٍىمي » ئىسى‪ .‬ئبٍەت‬ ‫ئۇالضٔىڭ ثۇ ؼبٍىسە غبٌىپ وەٌگۀٍىىىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪ .‬ئۇالضٔىڭ ھەِّىؽىٕىڭ زېگۈزەن ئېغىط‬ ‫جبظا‪ ،‬ئەظىَەجىە ئۇچطىغبٍٔىمي‪ ،‬ثەظىٍىطىٕىڭ ضەھىّؽىعٌىه ثىٍەْ لەثىھ ئۇؼٍۇپحب ئۆٌحۈضۈٌگۀٍىىي‬ ‫ثىعگە ِەٌۇَ‪ .‬ـۇٔسالحىّۇ غبٌىپ وەٌگۀىسى‪ .‬ئبٌالھ « ٔەظەض جبـال » زېگەْ ٍەضزىٓ لبضىغبْ‬ ‫وىفىٕىڭ غبٌىجىَەت ۋە ِەغٍۇثىَەجىە ثەضگەْ ِۀىؽي ثبـمىالضٔىڭىىسىٓ پەضلٍىك ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍىحي ثىعٔىڭّۇ ثۇ ؼۈضە ھەلمىسىىي ئبذىطلي ؼۆظىّىع ثوٌؽۇْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫َي أَيػها الا ِذين آَمنُوا ُكونُوا أَنْصار اِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللِ قَ َاؿ‬ ‫صا ِري إِ َ​َل ا‬ ‫يسى ابْ ُن َم ْرَميَ ل ْل َح َوا ِريِّ َ‬ ‫ي َم ْن أَنْ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ​َ‬ ‫اَّلل َك َما قَ َاؿ ع َ‬ ‫اِ‬ ‫اَّللِ فَآَمنَت طَائَِفةٌ ِمن ب ِ​ِن إِسرائِيل وَك َفر ْ ِ‬ ‫ين آَ َمنُوا َعلَى َع ُد ِّوِى ْم‬ ‫ْ‬ ‫ص ُار ا َ ْ‬ ‫اٖتَ​َوا ِريو َف ََْن ُن أَنْ َ‬ ‫ت طَائ َفةٌ فَأَيا ْد ًَن الذ َ‬ ‫ْ َ َْ َ َ َ‬ ‫ِ‬ ‫ين‬ ‫فَأ ْ‬ ‫َصبَ ُحوا ظَاى ِر َ‬ ‫ئي ِۇئّىٍٕەض! ذۇززى ئۆظ ۋالحىسا ِەضٍەِٕىڭ ئوغٍي ئىؽب ھەۋاضىَۇٔالضزىٓ‪:‬‬ ‫« اﷲ لب ٍۈظٌۀگەْ ٍوٌسا وىٍّەض ِبڭب ثبضٌىمي ثىٍەْ ٍبضزەِچي ثوٌىسۇ؟ » زەپ ؼوضىغبٔسا‪،‬‬ ‫ھەۋاضىَۇٔالض‪:‬‬ ‫« ثىع اﷲ ٍوٌىٕىڭ ذبٌػ ٍبضزەِچىٍىطىّىع » زەپ جبۋاة ثەضگىٕىگە ئوذفبؾ ؼىٍەضِۇ اﷲ‬ ‫ٍوٌىٕىڭ ٍبضزەِچىٍىطى ثوٌۇڭالض!‬

‫‪321‬‬

‫ئىؽطائىً ئەۋالزىسىٓ ثىط جبئىپە ( ئۇٔىڭغب ) ئىّبْ ئېَححي‪ٍ ،‬ۀە ثىط جبئىپە وبپىط ثوٌسى‪.‬‬ ‫ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثىع ِۇئّىٍٕەضگە ئۇالضٔىڭ ئۆظ زۈـّۀٍىطىگە لبضـي جۇضۇـىسا ٍبض ـ ٍۆٌەوحە ثوٌسۇق‪،‬‬ ‫ـۇٔىڭ ثىٍەْ ِۇئّىٍٕەض غبٌىت ثوٌسى ( ‪.) 14‬‬

‫جۇيۇئە ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىگە جۇِۇئە ئىؽّي « وەڭ وۆٌەٍِىه جەضثىَە » ِوزىٍىٕىڭ ئىٕؽبٍٔىك جبضىرىسىىي ئەڭ‬ ‫ئۇجۇلٍۇق ئۆضٔىىىٕي جەـىىً لىٍغبْ ۋە ِۇؼۇٌّبٔالضٔىڭ ئىجحىّبؼي ( ثىط ٍەضگە جەَ ثوٌۇـي )‬ ‫ثوٌغبْ ھەِسە وۈٔىّىعزىّۇ زاۋاٍِىفىۋاجمبْ جۈِە ٔبِىعى ھەلمىسە ٔبظىً ثوٌغبْ جۆۋۀسىىي ئبٍەجىە‬ ‫ئبؼبؼەْ ثېطىٍگەْ‪:‬‬ ‫« ئي ِۇئّىٍٕەض جۈِە وۈٔي جۈِە ٔبِىعىغب ئەظاْ ئېَحىٍؽب‪ ،‬ئېٍىُ ـ ؼېحىّٕي لوٍۇپ ﷲ ٔي ٍبز‬ ‫ئېحىفىە (ٍۀي جۈِە ذۇججىؽىٕي ئبڭالـمب ۋە جۈِە ٔبِىعىٕي ئبزا لىٍىفمب) ئبٌسىطاپ ثېطىڭالض‪ ،‬ئەگەض‬ ‫( ٍبذفىٍىك ثىٍەْ ِۀپەئەت ئبضىؽىسىىي پەضلٕي ) ثىٍؽەڭالض ثۇ ؼىٍەض ئۈچۈْ جېرىّۇ ٍبذفىسۇض‬ ‫» ( ‪.) 9‬‬ ‫ؼۈضە ٔبظىً ثوٌغبْ ِەظگىٍٕي ئېٕىك ھبٌسا ئوجحۇضىغب لوٍۇؾ لىَىٓ‪ .‬ثۇ ِەؼىٍىسىىي پەضلٍىك‬ ‫لبضاـالضٔىڭ ئوجحۇضىغب چىمىفي ‪ - 9‬ئبٍەجٕىڭ جۈِە ٔبِىعىٕي پەضظ لىٍغبْ ئبٍەت زەپ چۈـىٕىفحىٓ‬ ‫وېٍىپ چىمّبلحب‪ .‬ھبٌجۇوي ئبٍەجٕىڭ ئۇؼٍۇثي جۈِە ٔبِىعىٕىڭ ثۇ ئبٍەت ٔبظىً ثوٌۇـحىٓ ثۇضۇّٔۇ‬ ‫لىٍىٕىۋاجمبٍٔىمىغب زاالٌەت لىٍىسۇ‪ .‬جبضىرىٌ ضىۋاٍەجٍەضِۇ ثۇ ھەلىمەجٕي جەؼحىمالٍسۇ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ‬

‫ِ ِ‬ ‫ي »‪ ،‬جۈِە ئەظإٔىڭ ئۇظۇٔسىٓ ثۇٍبْ ئولۇٌۇپ وېٍىٕگۀٍىىىٕي‬ ‫ثبـمب ئبٍەجٕىڭ ثېفىسىىي « إ َذا نُود َ‬ ‫ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 8 - 1‬ئبٍەجٍىطى ثىٍەْ ‪ - 11 - 9‬ئبٍەجٍىطىٕىڭ ئىىىي پەضلٍىك ِەظگىٍسە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمي ئېھحىّبٌغب ٍېمىٓ‪ٌ .‬ېىىٓ ِەظِۇْ ٔەظەضگە ئېٍىٕغبٔسا‪ ،‬ئبٌسىٕمي ثۆٌۈِٕي ئەثۇ ھۇضەٍطە‬ ‫ضىۋاٍىحىگە ئبؼبؼەْ ذەٍجەضٔىڭ فەجىھ لىٍىٕىفىغىچە ئبضلىغب جبضجىسىغبْ لبضاـٕي لوٌٍىّبٍسۇ‪.‬‬ ‫چۈٔىي ‪ - 5‬ۋە ‪ - 6‬ئبٍەجٍەض ِۇؼۇٌّبْ ‪ٍ -‬ەھۇزى ِۇٔبؼىۋەجٍىطى ٔبھبٍىحي لوٍۇق ثوٌغبْ ثىط‬ ‫ِەظگىٍگە زاالٌەت لىٍّبلحب‪ٍ - 7 .‬ىٍسىىي ذەٍجەض فەجھي ثۇ ؼۈضە ئۈچۈْ ٔبھبٍىحي وېَىٕىي ثىط‬ ‫ِەظگىٍسۇض‪ٔ .‬بظىً ثوٌۇؾ جبضىري ِەزىٕىسىىي ئبذىطلي ٍەھۇزىٌ لەثىٍىؽي ثوٌغبْ ثۀي‬ ‫لۇضەٍعأىڭ ِەزىٕىسىٓ ھەٍسەپ چىمىطىٍىؿ ِەظگىٍىگە جوغطا وەٌّەٍسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ئەھۋاٌسا پەضلٍىك ظاِبٔالضزا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي لوثۇي لىٍغبْ ۋالحىّىعزىّۇ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ھەض‬ ‫ئىىىي ثۆٌىىىٕي ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 3‬بوي ‪ٍ - 4‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ زەپ لبضاؾ ِۇۋاپىك‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕي ؼەف ؼۈضىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىؿ ئەڭ ِۇۋاپىك‪ .‬ؼەف ؼۈضىؽىسە ئۇضۇؾ زائىطىؽىسە‬ ‫جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئىٕحىعاَ ِەؼٍىؽي‪ ،‬ثۇ ؼۈضىسە ٔبِبظ زائىطىؽىسە جەوطاض جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ؼەپ ئېڭىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ ئۈچۈْ ئۇالضٔي جبِەزە جۈِەزە جبِبئەت ثىٍەْ‬ ‫ثىطٌىىحە جەَ لىٍىفٕىڭ ظۆضۈضٌىىي جېرىّۇ چوڭمۇض ھېػ لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫جۈِە ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي‪ِ ،‬ۇؼۇٌّبٔالضغب « ٍەھۇزىٍَىفىفحىٓ ھەظەض ئەٍ​ٍەڭالض! »‬ ‫ئبگبھالٔسۇضۇـىٕي ئەؼىەضجىؿ ثوٌۇپ‪ ،‬جەۋضاجٕي ٍەجىۈظۈؾ ۋە ھبٍبجىغب جەزثىمالؾ ِەؼئۇٌىَىحي‬ ‫‪322‬‬

‫ثېطىٍگەْ‪ ،‬ثىطاق ثۇ ِەؼئۇٌىَەجٕي ئبزا لىٍّىغبْ ٍەھۇزىَالضٔىڭ ئەھۋاٌي « وىحبة ٍۈوٍۀگەْ‬ ‫ئېفەوٍەضگە » ئوذفىحىٍغبْ‪.‬‬

‫ِ اِ‬ ‫ِ‬ ‫مثَل الا ِذ ِ‬ ‫اٖتِما ِر َُْي ِمل أ ْ ِ‬ ‫ين َك اذبُوا ِ​ِبَ َ​َي ِت‬ ‫ين ُْتّلُوا التػ ْاوَرا َة ّتُا َ​َلْ َُْيملُ َ‬ ‫وىا َك َمثَ ِل ْ َ‬ ‫س َمثَ ُل الْ َق ْوـ الذ َ‬ ‫َ ُ َ‬ ‫ُ‬ ‫َس َف ًارا بْئ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي‬ ‫اَّللِ َو ا‬ ‫ا‬ ‫اَّللُ َ​َل يَػ ْهدي الْ َق ْوَـ الظاالم َ‬

‫« جەۋضاجٕي ٍەجىۈظۈؾ ِەؼئۇٌىَىحي ثېطىٍىپ‪ ،‬ئۇ ِەؼئۇٌىَەجٕي ئبزا لىٍّىغبٔالضٔىڭ ھبٌي‬ ‫ذۇززى وىحبة ٍۈوٍۀگەْ ( ئەِّب زۈِجىؽىسىىي وىحبثٕىڭ لىّ​ّىحىسىٓ ثىرەۋەض ثوٌغبْ )‬ ‫ئېفەوىە ئوذفبٍسۇ‪ .‬اﷲ ٔىڭ ئبٍەجٍىطىٕي ئىٕىبض لىٍغبْ لەۋِٕىڭ ِىؽبٌي ٔېّىسېگەْ ٍبِبْ! اﷲ‬ ‫ظاٌىُ لەۋِٕي ھىساٍەت لىٍّبٍسۇ » ( ‪.) 5‬‬ ‫ئەؼٍىسە ثۇ‪ ،‬لۇضئبٔغىّۇ ٍۇلىطىسىىىگە ئوذفبؾ ِۇئبِىٍىسە ثوٌىسىغبٔالضغب ثىط‬ ‫ئبگبھالٔسۇضۇـحۇض‪ .‬ؼۈضىٕىڭ وىطىؿ لىؽّىسا لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ِۇھبجبثٍىطىٕىڭ وىحبثحىٓ‬ ‫ِەھطۇَ ( ئۇِّي ) ئىىۀٍىىىٕي ئەؼىەضجىفٕىڭ ؼەۋەثىّۇ ثۇ ( ‪ .) 2‬ثۇ ئبضلىٍىك وىحبثالضٔىڭ ئەڭ‬ ‫ِۇلەززىؽىگە ئېطىفىۀسىٓ وېَىٓ « وىحبثي ثبض‪ ،‬ئەِّب وىحبثؽىع » ھبٌغب چۈـۈپ لېٍىفحەن‬ ‫ذەجەضٌىه ئەھۋاٌغب ِۇئّىٍٕەضٔىڭ زىممەت ٔەظىطىٕي ئبغسۇضۇپ ئبگبھالٔسۇضىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك‬ ‫ئۈِّەجي ِۇھەِّەزوە‪:‬‬ ‫« لۇضئبْ ۋەھىَٕي ٍەجىۈظۈؾ ِەؼئۇٌىَىحي ؼىٍەضگە ثېطىٍسى‪ .‬ثۇ ِەؼئۇٌىَەجٕي پەلەجال‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ۋاضالٍىطىٕي لوٌۇڭالضزا جۇجۇؾ ثىٍەْ‪ ،‬ئۆٍۈڭالضزا‪ ،‬ئىفىبپٍىطىڭالضزا‪ ،‬جەوچىٍەضگە لوٍۇپ‬ ‫لوٍۇؾ ثىٍەْ ئبزا لىٍغبْ ثوٌّبٍؽىٍەض‪ .‬ثۇ ِەؼئۇٌىَەجٕي لۇضئبٕٔىڭ ٌەثعىٕي ٍبزا ئېٍىؿ ثىٍۀال ئبزا‬ ‫لىٍغبْ ثوٌّبٍؽىٍەض‪ .‬ثۇ ِەؼئۇٌىَەجٕي لۇضئبٕٔي ئبٌحۇْ ھەي ثىٍەْ ٍېعىپ‪ ،‬ئۆٍۈڭالضٔىڭ جبٍِىطىٕي‬ ‫ثېعەؾ ثىٍەْ ئبزا لىٍغبْ ثوٌّبٍؽىٍەض‪ .‬ثۇ ِەؼئۇٌىَەجٕي ئبزا لىٍىفٕىڭ ئەڭ چوڭ ـەضجي لۇضئبٕٔي‬ ‫ھبٍبجٕىڭ ‪ /‬جۇضِۇـٕىڭ ئىچىگە ئېٍىپ وىطىؿ ۋە لۇضئبْ وۆضؼەجّىؽي ثىٍەْ ٍبـبـحۇض‪ .‬ئەگەض‬ ‫ثۇٔساق لىٍّىؽبڭالض ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ جەۋضاجمب لىٍغبْ ِۇئبِىٍىؽىٕي ؼىٍەض لۇضئبٔغب لىٍغبْ‬ ‫ثوٌىؽىٍەض‪ .‬ثۀي ئىؽطائىً جەۋضاجمب ثوٌغبْ ِەؼئۇٌىَىحىٕي ئبزا لىٍّىغبٍٔىمحىٓ ٍەھۇزىٍَەـحي‪.‬‬ ‫ؼىٍەضِۇ لۇضئبٔغب ئۀەـۇٔساق ِۇئبِىٍە لىٍؽبڭالض ؼىٍەضِۇ ٍەھۇزىٍَىفىؽىٍەض! » زېّەوحە‪.‬‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە ِۇؼۇٌّبٔالضٔىڭ ھەپحىٍىه ٍىغىٍىفمب لبجٕىفىفٕي ھەض لبٔساق ِبززىٌ‬ ‫پبٍسىغب ؼېحىۋېحىفىە ثوٌّبٍسىغبٍٔىمي جەوىحٍۀگەْ‪.‬‬

‫اِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ص َ​َّلةِ ِمن يػوِـ ْ ِ‬ ‫اَّللِ َو َذ ُروا الْبَػْي َع َذلِ ُك ْم َخْيػٌر‬ ‫اس َع ْوا إِ َ​َل ِذ ْك ِر ا‬ ‫ي لِل ا‬ ‫إتُ ُم َعة فَ ْ‬ ‫ْ َْ‬ ‫ين آَ َمنُوا إ َذا نُود َ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الذ َ‬ ‫لَ ُك ْم إِ ْف ُكْنػتُ ْم تَػ ْعلَ ُمو َف‬

‫« ئي ِۇئّىٍٕەض! جۈِە وۈٔي جۈِە ٔبِىعىغب ئەظاْ ئېَحىٍؽب‪ ،‬ئېٍىُ ـ ؼېحىّٕي لوٍۇپ اﷲ ٔي ٍبز‬ ‫ئېحىفىە ( ٍۀي جۈِە ذۇججىؽىٕي ئبڭالـمب ۋە جۈِە ٔبِىعىٕي ئبزا لىٍىفمب ) ئبٌسىطاپ ثېطىڭالض‪،‬‬ ‫ئەگەض ( ٍبذفىٍىك ثىٍەْ ِۀپەئەت ئبضىؽىسىىي پەضلٕي ) ثىٍؽەڭالض ثۇ ؼىٍەض ئۈچۈْ جېرىّۇ‬ ‫ٍبذفىسۇض » ( ‪.) 9‬‬ ‫ٍەھۇزىَالضٔىڭ ـۀجە وۈٔي ھىٍىؽىٕىڭ ئبؼحىسا ٍبجمبْ زۇَٔبغب ثېطىٍىپ وېحىؿ ئىٍ​ٍىحي‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە ئۈؼحي ٍېپىك ھبٌسا ئىّب لىٍىٕغبٔسەن جۇٍغۇ ثېطىسۇ وىفىگە‪ .‬ثۇٔىڭ جەوحىسە «‬ ‫ثىطزىٕجىط ضىعىك ثەضگۈچي ذەٍطٌىه ظات » ئبٌالھ لب ثوٌغبْ ئىفۀچىؽىعٌىه ٍبجّبلحب‪ .‬ھبٌجۇوي‪« ،‬‬ ‫ئىّبْ »ٔىڭ ئەذاللي ٔۇلحىسىىي ِۀىساؾ ؼۆظى « ئىفۀچ لىٍىؿ »جۇض‪.‬‬ ‫‪323‬‬

‫اَّللِ َخْيػٌر ِم َن اللا ْه ِو َوِم َن التِّ َج َارةِ َو ا‬ ‫وؾ قَائِ ًما قُ ْل َما ِعْن َد ا‬ ‫َوإِذَا َرأ َْوا َِتَ َارةً أ َْو َ​َلًْوا انْػ َفضوا إِلَْيػ َها َوتػَ​َرُك َ‬ ‫اَّللُ‬ ‫ِ‬ ‫ي‬ ‫َخْيػ ُر الارا ِزق َ‬

‫« ئەِّب ئۇالض ثىطەض جىجبضەت ِۀپەئەجىٕي ٍبوي جبِبـبٔي وۆضگۀسە‪ ،‬ؼېٕي ئۆضە جۇضغبْ پېحىڭ‬ ‫جبـالپ‪ ،‬ئۇٔىڭغب (ٍۀي جىجبضەجىە) ٍۈگۈضىسۇ‪( .‬ئۇالضغب) ئېَحمىٕىي‪:‬‬ ‫اﷲ ٔىڭ زەضگبھىسىىي ٔەضؼە (ٍۀي ؼبۋاة ۋە ٔېّەت) جبِبـبزىٓ ۋە جىجبضەجحىٓ ٍبذفىسۇض‪ ،‬اﷲ‬ ‫ثىطزىٕجىط ئەڭ ٍبذفي ضىعىك ثەضگۈچىسۇض » ( ‪.) 11‬‬

‫بەييىُە ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە‪ - 1 ،‬ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ئېٕىك ۋە ضوـەْ زەٌىً » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ثەٍَىٕە‬ ‫وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪:‬‬ ‫« ئەھٍي وىحبثحىٓ (ٍۀي ٍەھۇزىَالض ۋە ٔبؼبضاالضزىٓ) وبپىط ثوٌغبٔالض ۋە ـېطىه لوـۇـٕي‬ ‫ئۆظىگە ئبزەت لىٍىۋاٌغبٔالض ئۆظٌىطىگە ضوـەْ زەٌىً ( ثەٍَىٕە ) وەٌگۀگە لەزەض وۇفطىسىٓ‬ ‫ئبٍطىٍغۇچي ثوٌّىسى » ( ‪.) 1‬‬ ‫ئەي ‪ -‬ثەٍَىٕە ثۇ ٍەضزە ٔولۇي ھبٌسا ِۇئەٍَەْ ثىط زەٌىٍٕي وۆضؼەجّەٍسۇ‪ .‬ثۇ ٍەضزىىي‬ ‫ضوـۀسىٓ ِەلؽەت‪ ،‬ثۇ ھەلحىىي « ھەض زەٌىً »ٔي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪ .‬وېَىٕىي ئبٍەجحىٓ ثۇ‬ ‫زەٌىٍٕىڭ « ضىؽبٌەت » ئىىۀٍىىىٕي وۆضىّىع‪.‬‬ ‫ثەظى ِۇؼھبثالضزا ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھمب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ ثىط‬ ‫ضىۋاٍەجحە « ٌەَ ٍەوۇٔىٍ​ٍەظىٕە وەفەضۇ » زەپ ئبجبٌغبْ ( ِۇؼٍىُ ۋە ثۇذبضى )‪.‬‬ ‫ؼۈضە ٍۀە لەٍَىّە ٍبوي ثەضىَ​َە زەپّۇ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ئۇٔىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىغب زەالٌەت‬ ‫لىٍىسىغبْ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي لبضاـٕي ضەت لىٍىسۇ‪ .‬گەضچە ؼۈضە لىؽمب‬ ‫ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئبٍەجٍىطىٕىڭ ئۇظۇٍٔىمي ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضٔىڭ ئبالھىسىٍىىي ثىٍەْ‬ ‫ثىطزەوٍىىىە ئىگە‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبٔغب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ جەضجىپحە ؼۈضە جبالق – ھەـط‪ ،‬ئىجٓ‬ ‫ئبثجبغ جەضجىپىسە جبالق ‪ -‬جۇِۇئە ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬جبالق ؼۈضىؽىٕىڭ ثەٍَىٕەزىٓ‬ ‫ئەڭ ئبظ ثىط ٍىً وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىك ئېھحىّبٌي وۈچٍۈن‪ .‬ثەٍَىٕە ؼۈضىؽىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ‬ ‫ِەظگىٍي ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 4‬ىٍي ضەثىئۇٌئەۋۋەي ئېَىسىٓ ثۇضۇْ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي‬ ‫ئبٍىحىسە ئىّب لىٍىٕغبْ ثۀي ٔبزىط‪ ،‬ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ - 4‬ىٍي ضەثىئۇٌئەۋۋەي ئېَىسىٓ ثۇضۇْ‬ ‫ِۇھبؼىطىگە ئېٍىٕغبٔىسى‪ .‬ـۇٔساق ثوٌۇـىغب لبضىّبً‪ ،‬ثەٍَىٕە ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب جىعىٍغبْ جبالق‬ ‫ؼۈضىؽىٕي ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي ثوٌغبْ ۋەلەزىٓ ِەٌۇَ ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ئەڭ ثبٌسۇض ثوٌغبٔسا ھىجطەجٕىڭ‬ ‫‪ٍ - 5‬ىٍىغب جىعىفمب ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭ ‪ٍ - 6‬ىٍي ثوٌۇؾ ئېھحىّبٌٍىمىّۇ ثبض‪ .‬ثىعٔىڭ جەضجىپىّىعزە جۇِۇئە‬ ‫ ھەـط ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪.‬‬‫ؼۈضە ٔبظىً ثوٌغبْ ھىجطى ‪ٍ - 4‬ىٍي ٍەھۇزىَالض جوذحىّبً ۋەلە چىمىطىپ جۇضغبْ ٍىً ئىسى‪.‬‬ ‫« ۋەؼىمە » زەپ ئبجبٌغبْ ھۆججەجحە وۆضؼىحىٍگۀسەن ضەؼۇٌۇٌالھ ھىجطەجحىٓ وېَىٓ ٍەھۇزىٌ‬ ‫‪324‬‬

‫لەثىٍىٍىطى ثىٍەْ لىٍغبْ وېٍىفىّگە وېٍىفىُ جەضەپحبضٌىطىسىٓ ثىطى ثوٌغبْ لەثىٍىٍەض ثىط ‪-‬‬ ‫ثىطزىٓ ذىَبٔەت لىٍىفمبٔىسى‪ .‬ثۇ ؼۈضە ٔبظىً ثوٌۇـحىٓ ئىٍگىطى ثۀي ٔبزىط وېٍىفىّگە ذىَبٔەت‬ ‫لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئۇالض ئۆظٌىطىگە ٍەجىەْ ھەلىمەت ۋە ضوـەْ زەٌىٍ​ٍەضگە لبضىّبؼحىٓ ئىٕىبض لىٍىفٕي‬ ‫جبٌٍىغبٔىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضە زەٌىً ۋە ئىّبْ ئبضىؽىسا ثىۋاؼحە ثىط ِۇٔبؼىۋەت لۇضىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە « ٔىجبزٌىك پىفمەزەَ ۋە‬ ‫ؼبثىك ثوٌغۇچىغب ئبئىث ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە ھەلىمەجىە ؼبزىك ثوٌغۇچىغب ئبئىححۇض » زېگەْ‬ ‫ھەلىمەجٕي ئبٔب جېّب لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئەھٍي وىحبة ِەزىٕە ٍەھۇزىٍَىطى ئىسى‪ .‬گەضچە ئۇالض ۋەھىٌ ۋە‬ ‫ٔۇثۇ ۋۋەت ھەلىمىحىگە ئىّبْ ئېَحمبْ ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئبذىطلي ۋەھىٌ ۋە ئبذىطلي ٔەثىگە ئىّبْ‬ ‫ئېَحّىسى‪ .‬ئۇالض ثۇٔىڭ ثىٍۀال لبٌّبؼحىٓ ٍۀە ۋەھىٌ ۋە ٔۇثۇۋۋەجٕي ئىٕىبض لىٍغبْ ِۇـطىىالض‬ ‫ثىٍەْ ثىط ؼەپحە جۇضزى‪ٍ .‬ۀە وېٍىپ‪ ،‬ثۇٔي ھەلىمەجٕىڭ ضوـەْ زەٌىٍ​ٍىطى ئۆظٌىطىگە ٍېحىپ‬ ‫وەٌگۀسىٓ وېَىٓ لىٍسى‪ .‬ھبٌجۇوي‪ ،‬ئۇالض ئىٍگىطى ٍېمىٕسا وېٍىسىغبْ ثىط ٔەثي ئبضلىٍىك‬ ‫ِۇـطىه ئەضەثٍەضٔىڭ ئەزىپىٕي ثېطىسىغبٍٔىمىٕي زاۋا لىٍغبٔىسى ( ثەلەضە‪ .) 89 ،‬ھەلىمەت ئېٕىك ۋە‬ ‫ضوـەْ زەٌىٍ​ٍىطى ثىٍەْ ئوجحۇضىغب چىممبٔسا ھەؼەجروضٌىمي ؼەۋەثىسىٓ ھەلىمەجٕي ئىٕىبض لىٍىپ‬ ‫ئبظزى ( ثەلەضە‪.) 109 ،‬‬ ‫وىحبة ئەھٍي ِۇـۇٔساق لىٍىؿ ئبضلىٍىك ئۆظىٕىڭ وىحبثٍىطى ۋە ئۆظىگە وەٌگەْ‬ ‫ئەٌچىٍەضگىّۇ ئىفۀّەٍسىغبٍٔىمىٕي ٔبِبٍەْ لىٍغبٔىسى‪ .‬ؼۈضە ثۇ جبضىرىٌ ۋەلە ئبضلىٍىك جەثىئي ثىط‬ ‫جەٌەپٕي ئوجحۇضىغب لوٍىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئىٍگىطىىي ۋەھىَگە ثوٌغبْ ئىحبئەت زاۋاؼىٕىڭ ئىؽپبجي ئەٌچىٍەض‬ ‫ظۀجىطىٕىڭ ئبذىطلي ھبٌمىؽىغب ئىّبْ ئېَحىفحب ئەڭ ئبٌسىسا ثوٌۇـحۇض‪ .‬ھبٌجۇوي‪ ،‬ئۇالض‬ ‫ِۇـطىىالضزىّٕۇ وېَىٓ لبٌسى‪.‬‬

‫وما تَػ َفار َؽ الا ِذين أُوتُوا الْ ِكتَاب إِاَل ِمن بػع ِد ما جاءتْػهم الْبػيِنَةُ (‪ )4‬وما أ ُِمروا إِاَل لِيػعب ُدوا ا ِ ِ‬ ‫ي‬ ‫اَّللَ َمُْلص َ‬ ‫ْ َ ْ َ َ َ ُ ُ َّ‬ ‫َ‬ ‫َ ُْ‬ ‫َ​َ‬ ‫َ‬ ‫َ​َ ُ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ص َ​َّل َة ويػؤتُوا الازَكا َة وذَلِ ِ‬ ‫ين الْ َقيِّ َم ِة (‪)5‬‬ ‫يموا ال ا َ ُ ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ين ُحنَػ َفاءَ َويُق ُ‬ ‫كد ُ‬ ‫لَوُ ال ّد َ‬

‫« وىحبة ثېطىٍگۀٍەض پەلەت ئۆظٌىطىگە ضوـەْ زەٌىً وەٌگۀسىٓ وېَىٕال ئىرحىالپ لىٍىفحي‪.‬‬ ‫ئۇالض پەلەت اﷲ لىال ذبٌىػ ئىجبزەت لىٍىفمب‪ ،‬زىٓ ثەٌگىٍەؾ ھولولىٕىڭ پەلەت اﷲ لىال ذبغ‬ ‫ئىىۀٍىىىگە ئىّبْ ئېَحىپ‪ ،‬ثبجىً ثوٌغبْ ھەض ٔەضؼىسىٓ ٍۈظ ئۆضۈـىە‪ ،‬ئىجبزەت ‪ٔ /‬بِبظٔي الٍىمىسا‬ ‫ئبزا لىٍىفمب‪ ،‬ظاوبت ‪ /‬پبوٍىٕىفمب ۋە جېرىّۇ وۆپەٍحىؿ ئۈچۈْ ثېطىٍىفي وېطەن ثوٌغبٕٔي ثېطىفىە‬ ‫ثۇٍطۇٌسى‪ .‬ئۀە ـۇالض ئەثەزىٌ لىّ​ّەجٍەض ؼىؽحېّىؽىسۇض ‪ٔ ( /‬بِبظ‪ ،‬ظاوبت ) جوغطا زىٕسۇض » ( ‪- 4‬‬ ‫‪.) 5‬‬ ‫ٔۇضغۇٍٔىغبْ ِۇـطىىالض ئىّبْ ئېَحىپ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ٍېٕىسىٓ ئوضۇْ ئبٌغبٔسا‪ ،‬ئۇالض‬ ‫ٔىجبزٌىمٕي جەؼٍىّىَەت ۋە ؼبزالەجحىٓ ئىعزىّەً‪ ،‬پىفمەزەٍِىه ۋە ؼبثىك ثوٌۇـحىٓ‬ ‫ئىعزىگۀىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثۇ ئىجطەت ئۈؼحىسىٓ ھەض زەۋض ۋە ھەض ِۇھبجبثمب‪:‬‬ ‫ھەلىمەت ھەض زەۋض ۋە ِبوبٔسا پەضلٍىك جىٍالض‪ ،‬پەضلٍىك ئۇؼۇي ۋە ئۇؼٍۇثالض ثىٍەْ لبٍحىسىٓ‬ ‫ئۆظىٕي ٔبِبٍەْ لىٍىسۇ‪ .‬ھەلىمەجٕىڭ ٍېڭي جەجەٌٍىؽىٕي پەلەت « ثىعگە » ئبئىث ثوٌّىغبٍٔىمي‬ ‫ٍبوي ثۇ جەھەجحە پىفمەزەَ ثوٌغبٍٔىمىّىع ئۈچۈْ ضەت لىٍىؿ ثۇ ؼۈضىٕىڭ وبٍىفىغب ئۇچطاؾ‬ ‫زېگۀٍىىحۇض‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍەجٍىطىسە ـېطىه لوـۇـٕي جۇضِۇؾ ئبزىحىگە‬ ‫‪325‬‬

‫ئبٍالٔسۇضىۋاٌغبٔالض « ِەذٍۇلالضٔىڭ ئەڭ ظىَبٍٔىمي » زەپ ؼۈپەجٍىٕىسۇ ( ‪ .) 6‬ئىّبْ ئېَحمبْ ۋە‬ ‫ئىّبٔىغب ِبغ ھبٌسا ثىط ھبٍبت ٍبـىغبٔالض « ِەذٍۇلبجٕىڭ ئەڭ ٍبذفىؽي » زەپ جؤۇـحۇضۇٌىسۇ‬ ‫( ‪.) 7‬‬ ‫ِەذٍۇلبجٕىڭ ئەڭ ٍبذفىٍىطى ثوٌغبْ ئىّبْ ۋە ؼبٌىھ ئەِەي ئىگىٍىطىگە ضەثجي ثىٍەْ ثوٌغبْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجحە « ِەِٕۇْ »ٌىمٕىڭ ٍەوىە جەضەپٕي ئەِەغ‪ ،‬ھەض ئىىىي جەضەپٕي ئۆظ ئىچىگە‬ ‫ئبٌىسىغبٍٔىمي ئەؼىەضجىٍىسۇ‪:‬‬ ‫«اﷲ ئۇالضزىٓ ضاظى ثوٌىسۇ‪ ،‬ئۇالضِۇ اﷲ جىٓ ِەِٕۇْ ثوٌىسۇ » ( ‪.) 8‬‬

‫ھەشر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىگە ‪ - 2‬ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئبذىطەجىە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ھبٌسا ئىفٍىحىٍگەْ « ٍىغىؿ‪،‬‬ ‫جەَ لىٍىؿ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ھەـط » وەٌىّىؽي ئىؽىُ لىٍىپ لوٍۇٌغبْ‪ِ .‬ەظوۇض‬ ‫وەٌىّە ثۇ ٍەضزە ۋەلەگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ھبٌسا « ئۇضۇٔۇؾ‪ ،‬لوظغىٍىؿ‪ ،‬ئىؽَبْ وۆجۈضۈؾ »‬ ‫ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫جىعِىعى ضىۋاٍەت لىٍغبْ ثىط ھەزىؽحە ؼۈضە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبؼٕىڭ ِەظوۇض ؼۈضىٕي ھەـط زەپ ئبجىغبْ ؼەئىس ثىٓ جۇثەٍطٔي « ثۀي ٔبزىط‬ ‫ؼۈضىؽي » زەپ ئبجبؾ ھەلمىسە ٔەؼىھەت لىٍغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب ( ثۇذبضى )‪ .‬ئىجٓ ئبثجبؼٕىڭ‬ ‫ٔېّە ئۈچۈْ ثۇٔساق زېگۀٍىىي وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ .‬ئەؼٍىسە ثۇ ثىط ئېحىطاظ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ‬ ‫ئېحىطاظ ؼۈضىٕىڭ « ھەـط » ئىؽّىگە لبضىحىٍّبؼحىٓ‪ ،‬ثەٌىي ثۇ ئىؽىّٕىڭ ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ۋە‬ ‫ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثىٕي ثىٍّەٍسىغبْ وىفىٍەض جەضىپىسىٓ ذبجب چۈـىٕىپ لېٍىؿ ئېھحىّبٌي ٔەظەضزە‬ ‫جۇجۇٌغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي ؼۈپىحىسە ِەـھۇض ثوٌغبْ ھەـط وەڭ زائىطىسە لوثۇي لىٍىٕغبْ‬ ‫لىَبِەجحىىي لبٍحىسىٓ جىطىٍىفٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ھەـط ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ ثىحىُ‬ ‫جۈظگۀٍىىىگە لبضىّبؼحىٓ ئىؽَبْ وۆجۈضگەْ ٍەھۇزىٌ لەثىٍىؽي ثۀي ٔبزىطٔىڭ « ئىؽَبٔي »ٔي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « ھەـط »زۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ لوٍغبْ ئىؽىُ ۋە ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ٔەظەضگە‬ ‫ئېٍىٕغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ھىجطى ‪ٍ - 4‬ىٍي ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪ .‬ثۇ جبضىرحب ثۀي ٔبزىط‬ ‫ٍەھۇزىٍَىطى ِەزىٕىسىٓ ؼۈضگۈْ لىٍىٕغبٔىسى‪ .‬ثۇ ٍەھۇزىٌ لەثىٍىؽي ثۇ ضاٍۇٔغب ‪ٍ 600‬ىً‬ ‫ئىٍگىطى‪ٍ ،‬ۀە ثىط ضىۋاٍەجىە لبضىغبٔسا ھەظضىحي ِۇؼب زەۋضىسە وەٌگەْ‪ .‬ثۀي ٔبزىط‪ ،‬ئۆٌىّبٌىطى ئۆظ‬ ‫ئىچىسىٓ چىممبْ ھبضۇْ جەِەجىسىٓ وەٌگەْ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەزىٕىٕىڭ ٍېعا ئىگىٍىه ئىفٍىطى ثۇالضٔىڭ‬ ‫ِؤوپوٌٍىمىسا ئىسى‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثىّۇ ثۇ ِەؼىٍە ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫ؼۈضە ھەظضىحي ئوؼّبٔغب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ جەضجىپحە ثەٍَىٕە ‪ٔ -‬ۇض ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ جىعىٍىؿ جوغطا ثوٌّىغبْ‪ .‬چۈٔىي ٔۇض ؼۈضىؽي ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثىسىٓ ِەٌۇَ ثوٌغبٔسەن‪،‬‬ ‫ثەٍَىٕە ؼۈضىؽىسىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبْ‪ٔ .‬ۇض ؼۈضىؽي ھىجطى ‪ٍ - 3‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثەٍَىٕە ؼۈضىؽي ھىجطى ‪ٍ - 4‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە ئبٌىئىّطاْ ‪-‬‬ ‫ئەھعاة ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬ثۇ جەضجىپ ئبٌسىٕمىؽىغب لبضىغبٔسا جېرىّۇ جوغطا ئەِەغ‪.‬‬ ‫‪326‬‬

‫چۈٔىي ئبٌىئىّطاْ ؼۈضىؽي ثىٍەْ ئەھعاپ ؼۈضىؽىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ جبضىري ئوذفىّبٍسۇ‪ .‬ؼۈضە‪،‬‬ ‫ثىعٔىڭ جەضجىپىّىعزە ثەٍَىٕە ‪ِ -‬ۇٔبفىمۇْ ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪.‬‬ ‫ھىجطەجحىٓ وېَىٓ ضەؼۇٌۇٌالھ ِەزىٕىسىىي ٍەھۇزىَالض ثىٍەْ ثىط ئىححىپبق ئەھسىٕبِىؽي‬ ‫( ؼەھىپە ) جۈظۈـىەْ‪ .‬ثەزىط ظەپىطىسىٓ وېَىٓ ِەزىٕە ٍەھۇزىٍَىطىسىٓ ثىط لىؽّي ئۆظٌىگىسىٓ‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕي جەۋضاجحب غبٌىپ زەپ ؼۈپەجٍۀگەْ « وېٍىفي ئېٕىك ثوٌغبْ پەٍغەِجەض » ٔىڭ زەي‬ ‫ئۆظى ئىىۀٍىىىٕي جبوبضٌىسى‪ٌ .‬ېىىٓ ئۇھۇزٔي ِەغٍۇثىَەت زەپ لبضاپ ٔبٔىوضٌۇق لىٍىفي‬ ‫ئۇالضٔىڭ وۈچىە چولۇٔغبٍٔىمىٕي ئبـىبضىالپ لوٍسى‪ .‬ثۀي ٔبزىط جۈظۈٌگەْ ئەھسىٕبِىگە ذىالپٍىك‬ ‫لىٍىپ‪ ،‬لۇضەٍؿ ثىٍەْ ئىححىپبق جۈظۈـحي‪ .‬ئۇالض ئەھسىٕبِىگە ئبؼبؼەْ ثىط ِۇؼۇٌّبٕٔىڭ‬ ‫ؼەھۋۀٍىىي ؼەۋەثىسىٓ ئوجحۇضىغب چىممبْ ذۇْ ثەزىٍىٕي جۆٌەـىە ضىئبٍە لىٍّىسى‪ .‬ثۇٔىڭ ثىٍۀال‬ ‫لبٌّبً‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھمب ؼۈٍمەؼث لىٍّبلچي ثوٌۇـحي‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ضەئىؽي وبئبة ثىٓ ئەـطەپ‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕي لبضىالؾ ھەضىىىحىٕي ثبـٍىغبْ ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەوىىٍىه ِۇـطىىالضٔي ِەزىٕىسىىي‬ ‫ِۇؼۇٌّبٔالضغب لبضـي وۈـىۈضجىىٕي ئبظزەن‪ ،‬ئىؽالَ جبِبئىحي ئىچىسىىي ئەڭ ھۆضِەجٍىه ئبٍبٌالضٔي‬ ‫وەِؽىحىسىغبْ ئىفىك ـېئىطٌىطىٕي ٍبظغبْ‪ٔ .‬ەجىجىسە ٍېپىك ـەوىٍسىىي ثىط ھەضىىەت ثىٍەْ‬ ‫جبظاالٔسى‪.‬‬ ‫ئۇالضٔىڭ ثۇ ذىَبٔىحي ؼەۋەثىسىٓ ضەؼۇٌۇٌالھ ئۇالضغب ئىىىي ٍوٌسىٓ ثىطٔي جبٌالـٕي ـەضت‬ ‫لىٍسى‪ٍ .‬ۀي‪ٍ ،‬ب ِەغٍۇپ ثوٌغۇچي ھەِّە ٔەضؼىؽىسىٓ ئبٍطىٍىپ لبٌىسىغبْ ثىط ئۇضۇؾ ٍبوي‬ ‫ثېؽبجىٕي ئېٍىپ ِەزىٕىسىٓ چىمىپ وېحىؿ‪ .‬ثۀي ٔبزىط ثىط لبضاضغب وېٍىفي ئۈچۈْ ئوْ وۈْ‬ ‫ِۆھٍەت ؼوضىسى‪ .‬لبضاضٌىطى ھەلمىسە جبۋاة ئېٍىؿ ئۈچۈْ ئەۋەجىٍگەْ ئبثسۇٌالھ ثىٓ ئۇثەً ثىٓ‬ ‫ؼەٌۇي ثوٍؽۇّٔبؼٍىمي ۋە ئۆظىٕىڭ ئۇالضغب ئىىىي ِىڭ وىفي ثىٍەْ ٍبضزەَ لىٍىسىغبٍٔىمي ھەلمىسە‬ ‫ۋەزە ثەضزى‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثۀي ٔبزىط ئىؽالِغب لبضـي ئىؽَبْ وۆجۈضزى‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ئبٌحە‬ ‫لەٌئەؼىٕىڭ ھەِّىؽي ِۇھبؼىطىگە ئېٍىٕسى‪ .‬ثىط لبٔچە ھەپحىٍىه ِۇھبؼىطىسىٓ وېَىٓ ٍبضزەَ‬ ‫ھەلمىسىىي ۋەزىٕىڭ ٍبٌغبٍٔىمىٕي وۆضۈپ ٍىحىپ جەؼٍىُ ثوٌسى‪ .‬ثۇ ۋەلە ھىجطى ‪ٍ - 4‬ىٍي‬ ‫ضەثىئۇٌئەۋۋەي ئېَىسا ٍۈظ ثەضزى‪ .‬ھەض ئۈچ ئبئىٍىگە ثىط جۆگە ئېٍىپ ِېڭىفمب ضۇذؽەت لىٍىٕىؿ‬ ‫ٔەجىجىؽىسە ‪ 600‬جۆگىٍىه ثىط وبضۋاْ ثىٍەْ ثۀي ٔبزىط ِەزىٕىسىٓ وۆچۈپ وەجحي‪ .‬ئۇالض‬ ‫ئۆٍ​ٍىطىٕي ئۆظ لوٌي ثىٍەْ چېمىپ جبـالپ‪ ،‬ئىفىه ‪ -‬زەضىعىٍىطىسىٓ جبضجىپ لۇِۇضۇپ ئېٍىپ‬ ‫وەجىەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثىط لبٔچە ئبئىٍىٕي ھېؽبپمب ئبٌّىغبٔسا ھەِّىؽي ؼۈضىَەگە ثېطىپ ٍەضٌەـحي‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « فەً » ِبٔب ثۇ ثۀي ٔبزىط ئېٍىپ وېحەٌّىگەْ ِۇلىُ ِۈٌۈوٍەض ئىسى‪.‬‬ ‫ثۇ ئۇلۇَ « غۀىّەت » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ئۀفبي ؼۈضىؽىسىٓ پەضلٍىك ھبٌسا « جىٕچ ٍوي‬ ‫ثىٍەْ ئېطىفىەْ ئۇضۇؾ غۀىّەجٍىطى » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ثۇ ِبٌالضٔي ئۀؽبضالضغب‬ ‫ثەضِەً ئېحىمبزى ئۈچۈْ ٍۇضت ‪ِ -‬بوبٔىٕي جبـالپ چىمىپ وەجىەْ ِۇھبجىطالضغب جەلؽىُ لىٍىپ‬ ‫ثەضزى‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈن ئبضلىٍىك ئەذاللي ٔەؼىھەت ثەضِەوحە‪ .‬ثوٌۇپّۇ ئىٕؽبْ‬ ‫ ِۈٌۈن ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەت ھەلمىسە جوذحىٍىپ‪ٍ ،‬ەھۇزىٍَىفىفٕىڭ ئەڭ جىپىه‬‫ئبالِەجٍىطىسىٓ ثىطؼىٕىڭ ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوىە ثېطىٍىپ وېحىؿ ئىىۀٍىىىگە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي‬ ‫ئبغسۇضِبلحب‪ .‬ثۀي ٔبزىطزىٓ لبٌغبْ « فەً »ٔىڭ ِۇھبجىطالضغب ثېطىٍىفىٕىڭ ؼەۋەثي زەۋض ۋە‬ ‫ِبوبٔسىٓ ھبٌمىغبْ جۆۋۀسىىي پطىٕؽىپحۇض‪:‬‬

‫‪327‬‬

‫« ( ئبٌالھ ٔىڭ ثۇٔساق لىٍىفي ) ِۈٌۈوٕىڭ ئىچىڭالضزىىي ثبٍالض ئبضىؽىسا لوٌسىٓ لوٌغب ئۆجۈپ‬ ‫ٍۈضِەؼٍىىي ئۈچۈٔسۇض » ( ‪.) 7‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 9‬ئبٍىحي لۇضئبٔسا « ثبـمىالضٔىڭ ِۀپەئەجىٕي ئۆظىٕىڭ ِۀپەئەجىسىٓ ئەال‬ ‫ثىٍىؿ » زېَىفىە ثوٌىسىغبْ « ئىؽبض » ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىطزىٕجىط ئبٍەجحۇض‪:‬‬

‫ِ‬ ‫والا ِذين تَػبػ اوءوا الداار و ِْ ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اجةً ِ​ِماا أُوتُوا‬ ‫اجَر إِلَْي ِه ْم َوَ​َل َ​َي ُدو َف ِٓت ُ‬ ‫ص ُدوِرى ْم َح َ‬ ‫اْلّيَا َف م ْن قَػْبل ِه ْم ُ​ُيبو َف َم ْن َى َ‬ ‫َ​َ‬ ‫َ َ َ ُ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك ُى ُم الْ ُم ْفلِ ُحو َف‬ ‫اصةٌ َوَم ْن يُ َ‬ ‫وؽ ُش اح نػَ ْف ِس ِو فَأُولَئِ َ‬ ‫ص َ‬ ‫َويػُ ْؤث ُرو َف َعلَى أَنْػ ُفس ِه ْم َولَ ْو َكا َف ِب ْم َخ َ‬

‫« ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ ،‬ئۇالض ( ٍۀي ِۇھبجىطالض ) وېٍىفحىٓ ثۇضۇْ ئۇالضغب ِبوبْ جەٍَبضٌىغبْ ۋە‬ ‫لەٌجىسە ئىّبٕٔي ٍەضٌەـحۈضگۀٍەضگە ( ثېطىٍىسۇ )‪ .‬ئىّبٔي وۈچٍۈن ثوٌغبٔالض (ٍۀي ئۀؽبضالض) ٍېٕىغب‬ ‫ھىجطەت لىٍىپ وەٌگۀٍەضٔي (ٍۀي ِۇھبجىطالضٔي) زوؼث جۇجىسۇ‪ ،‬ئۇالضغب ثېطىٍگەْ ٔەضؼىٍەض‬ ‫ئۈچۈْ ئىچي جبضٌىك لىٍّبٍسۇ‪ ،‬ئۇالض ِۇھحبج جۇضۇلٍۇق ثبـمىالضٔىڭ ِۀپەئىحىٕي ئۆظٌىطىٕىڭ‬ ‫ِۀپەئىحىسىٓ ئەال ثىٍىسۇ‪ .‬ثبـمىالضٔىڭ ئىٍىىسىىىگە وۆظ جىىىفحىٓ ؼبلالٔغبٔالض ئۀە ـۇالض‬ ‫ٔىجبجٍىممب ئېطىفىۈچىٍەضزۇض » ( ‪.) 9‬‬ ‫ئوذفبؾ ث ىط ِبوبْ ۋە ظاِبٔسا ٍبـىغبْ ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ئۆظئبضا ِەؼئۇٌىَىحي ثبض‪ ،‬ئەٌۋەجحە‪ .‬ثىطاق‬ ‫ئوذفبؾ ثىط ِبوبْ ۋە ظاِبٔسا ثىطٌىىحە ٍبـىّىؽىّۇ‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەضٔىڭ ئۆظئبضا ِەؼئۇٌىَىحي ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫ِەؼئۇٌىَەجٕىڭ ئەڭ ئبٌسىسا ھبٍبجالضٔىڭ ثبلىٌ ئبٌەِگە ؼەپەض لىٍىپ وەجىۀٍەضگە ثوٌغبْ‬ ‫ِەؼئۇٌىَىحي وەٌّەوحە‪ .‬ـۇٔساق‪ ،‬ثىط ِۇئّىٓ « جىطىىٍەضٔىڭ ئۆٌۈپ وەجىۀٍەضگە لبضىحب ٔېّە‬ ‫ِەؼئۇٌىَىحي ثوٌىسۇ؟ » زېَەٌّەٍسۇ‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەت ِبٔب ثۇ ِەؼئۇٌىَەجٕي ئەؼٍەجّەوحە‪:‬‬

‫ِ ِ اِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫اِ‬ ‫وًن َِبِْْلّيَ ِ‬ ‫اف َوَ​َل ََْت َع ْل ِٓت قُػلُوبِنَا‬ ‫ين َسبَػ ُق َ‬ ‫ين َجاءُوا من بَػ ْعدى ْم يَػ ُقولُو َف َربػانَا ا ْغف ْر لَنَا َوِْل ْخ َواننَا الذ َ‬ ‫َوالذ َ‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫وؼ ارِح ٌيم‬ ‫اك َرءُ ٌ‬ ‫ين َآمنُوا َربػانَا إِن َ‬ ‫غ ًَّّل لّلاذ َ‬

‫ئۇالضزىٓ وېَىٓ وەٌگۀٍەض‪ « :‬ضەثجىّىع! ثىعگە ۋە ثىعزىٓ ئىٍگىطى ئىّبْ ئېَحىپ ۋاپبت ثوٌغبْ‬ ‫لېطىٕساـٍىطىّىعغب ِەغپىطەت لىٍغىٓ‪ ،‬زىٍ​ٍىطىّىعزا ِۇئّىٍٕەضگە لبضـي زۈـّۀٍىه پەٍسا‬ ‫لىٍّىغىٓ‪ ،‬ضەثجىّىع! ؼەْ ٔبھبٍىحي ِەغپىطەت لىٍغۇچىؽەْ‪ِ ،‬ېھطىجبٔؽەْ » زەٍسۇ ( ‪.) 10‬‬ ‫ِۇٔبپىمالض ثىٍەْ ثۀي ٔبزىط ئبضىؽىسىىي ِەذپىٌ ئۇچطىفىفالضٔي ِۆجىعىۋى ـەوىٍسە‬ ‫ئبـىبضىٍىغبْ ئبٍەجٍەض وبپىطالض ئبضىؽىسىىي ھەِىبضٌىمٕىڭ ئەؼٍىسە ٔبھبٍىحي ئبجىع ئىىۀٍىىىٕي‬ ‫ثبٍبْ لىٍّبلحب‪ « :‬ئۇالضٔي ئۆَ زەپ ئوٍالٍؽەْ‪ ،‬ھبٌجۇوي ئۇالضٔىڭ زىٍ​ٍىطى جبضلبلحۇض » ( ‪.) 14‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئبٍەجٍىطى ئبٌالھ لب ئىّبْ ئېَحىپ ئفۀچ لىٍغبْ ھەض ِۇئّىٕگە‬ ‫ِەؼئۇٌىَىحىٕي ئەؼٍىحىؿ ۋە ئبگبھالٔسۇضۇـحۇض‪ « :‬ؼىٍەض اﷲ ٔي ئۇٔحۇغبْ‪ ،‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ اﷲ‬ ‫ئۇالضغب ئۆظٌىطىٕي ئۇٔحۇٌسۇضغبْ وىفىٍەضزەن ثوٌّبڭالض‪ِ .) 19 ( » ...،‬ەؼئۇٌىَەجؽىعٌىىٕىڭ ئەڭ‬ ‫چوڭي ۋەھىَگە لبضىحب ووض ۋە گبؼحەن ِۇئبِىٍە لىٍىفحۇض‪ « .‬ئەگەض ثىع لۇضئبٕٔي ثىطەض جبغمب ٔبظىً‬ ‫لىٍؽبق‪ ،‬چولۇَ ؼەْ ئۇٔىڭ اﷲ جىٓ لوضلمبٍٔىمحىٓ ثبؾ ئەگىۀٍىىىٕي‪ٍ ،‬ېطىٍىپ وەجىۀٍىىىٕي‬ ‫وۆضەجحىڭ‪ ) 21 ( » ...،‬زېَىؿ ئبضلىٍىك‪ ،‬ئىٕؽبٔغب‪ « :‬ئي ئىٕؽبْ! ؼەْ جبغسىٓ ۋە جبـحىّٕۇ ثەن‬ ‫ھېؽؽىعِۇ؟ » زېَىٍّەوحە‪:‬‬

‫‪328‬‬

‫اِ‬ ‫ِ‬ ‫اب الناا ِر‬ ‫ين نَ ُسوا ا‬ ‫اى ْم أَنْػ ُف َس ُه ْم أُولَئِ َ‬ ‫ك ُى ُم الْ َفاس ُقو َف (‪َ​َ )19‬ل يَ ْستَ ِوي أ ْ‬ ‫اَّللَ فَأَنْ َس ُ‬ ‫َص َح ُ‬ ‫َوَ​َل تَ ُكونُوا َكالذ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫إتن ِاة أَصحاب ْ ِ‬ ‫ص ِّد ًعا‬ ‫َوأ ْ‬ ‫إتَناة ُى ُم الْ َفائ ُزو َف (‪ )22‬لَْو أَنْػَزلْنَا َى َذا الْ ُق ْرآَ َف َعلَى َجبَ ٍل لَ​َرأَيْػتَوُ َخاش ًعا ُمتَ َ‬ ‫اب َْ ْ َ ُ‬ ‫َص َح ُ‬ ‫ِمن خ ْشي ِة اِ‬ ‫ض ِربػُ َها لِلن ِ‬ ‫ااس لَ َعلا ُه ْم يَػتَػ َف اك ُرو َف (‪)21‬‬ ‫ك ْاْل َْمثَ ُ‬ ‫اؿ نَ ْ‬ ‫اَّلل َوتِْل َ‬ ‫ْ َ َ‬

‫« ؼىٍەض اﷲ ٔي ئۇٔحۇغبْ‪ ،‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ اﷲ ئۇالضغب ئۆظٌىطىٕي ئۇٔحۇٌسۇضغبْ ِەؼئۇٌىَەجؽىع‬ ‫وىفىٍەضزەن ثوٌّبڭالض‪ ،‬ئۀە ـۇالض پبؼىمالضزۇض ‪ /‬جوغطا ٍوٌسىٓ ئبظغبٔالضزۇض‪ .‬ئەھٍي زوظاخ ثىٍەْ‬ ‫ئەھٍي جۀٕەت (لىَبِەت وۈٔي) ثبضاۋەض ثوٌّبٍسۇ‪ ،‬ئەھٍي جۀٕەت ثوٌؽب ٔىجبزٌىممب‬ ‫ئېطىفىۈچىٍەضزۇض‪ .‬ئەگەض ثىع لۇضئبٕٔي ثىطەض جبغمب ٔبظىً لىٍؽبق چولۇَ ؼەْ ئۇٔىڭ اﷲ جىٓ‬ ‫لوضلمبٍٔىمحىٓ ثبؾ ئەگىۀٍىىىٕي‪ٍ ،‬ېطىٍىپ وەجىۀٍىىىٕي وۆضەجحىڭ‪ ،‬ثىع ثۇ ِىؽبٌالضٔي‬ ‫وىفىٍەضگە ئۇالض ئۈؼحىسە پىىىط لىٍؽۇْ زەپ ثبٍبْ لىٍىّىع » ( ‪.) 21 - 19‬‬ ‫ۋەھىَٕىڭ ئەڭ ٍۇلىطى پەٌٍىؽي ئبٌالھ ٔىڭ ئۆظ ظاجي ھەلمىسە ؼۆظ لىٍغبْ ثۆٌەوٍىطىسۇض‪ .‬ثۇ‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئۈچ ئبٍىحي ِبٔب ثۇ ٍۇلىطى پەٌٍىٍەضزىٓ ثىطؼي‪:‬‬

‫اَّللُ الا ِذي َ​َل إِلَوَ إِاَل ُىو َع ِاَلُ الْغَْي ِ‬ ‫اَّللُ الا ِذي َ​َل إِلَوَ إِاَل‬ ‫اه َادةِ ُى َو الار ْ​ْتَ ُن الارِح ُيم (‪ُ )22‬ى َو ا‬ ‫ُى َو ا‬ ‫ب َوالش َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫وس ال اس َ​َّل ُـ الْ ُم ْؤِم ُن الْ ُم َهْي ِم ُن الْ َع ِز ُيز ْ‬ ‫اَّللِ َع اما يُ ْش ِرُكو َف (‪ُ )23‬ى َو ا‬ ‫إتَبا ُار الْ ُمتَ َكِِّبُ ُسْب َحا َف ا‬ ‫ُى َو الْ َمل ُ‬ ‫اَّللُ‬ ‫ك الْ ُقد ُ‬ ‫اٖتسَن يسبِح لَو ما ِٓت ال اسماو ِ‬ ‫ات َو ْاْل َْر ِ‬ ‫اٖتَ ِك ُيم (‪)24‬‬ ‫ض َوُى َو الْ َع ِز ُيز ْ‬ ‫ْ‬ ‫ص ِّوُر لَوُ ْاْل ْ‬ ‫اٗتَالِ ُق الْبَا ِر ُ‬ ‫ئ الْ ُم َ‬ ‫َٔتَاءُ ُْ ْ َ ُ َ ّ ُ ُ َ‬ ‫َ​َ‬

‫« اﷲ جىٓ ثبـمب ھېچ ِەثۇز ( ثەضھەق ) ٍولحۇض‪ ،‬ئۇ ٍوـۇضۇٕٔي‪ ،‬ئبـىبضىٕي ثىٍگۈچىسۇض‪ ،‬ئۇ‬ ‫ٔبھبٍىحي ـەپمەجٍىىحۇض‪ٔ ،‬بھبٍىحي ِېھطىجبٔسۇض ( ٍۀي زۇَٔب ۋە ئبذىطەجحە ) وەڭ ضەھّەت‬ ‫ئىگىؽىسۇض‪ .‬اﷲ جىٓ ثبـمب ھېچ ِەثۇز ( ثەضھەق ) ٍولحۇض‪ ،‬ئۇ ( ِۇجٍەق ) پبزىفبھحۇض ( ٍۀي پۈجۈْ‬ ‫ِەذٍۇلبجٕىڭ ِبٌىىىسۇض )‪ ،‬پبوحۇض ( ٍۀي ھەِّە ٔۇلؽبٔسىٓ پبوحۇض )‪ِ ( ،‬ۇئّىٍٕەضگە ) ؼبالِەجٍىه‬ ‫ثېغىفٍىغۇچىسۇض‪ ( ،‬زوؼحالضٔي لوضلۇٔچحىٓ‪ ،‬ئبظاثحىٓ ) ئەِىٓ لىٍغۇچىسۇض‪ ،‬ھەِّىٕي وۆظىحىپ‬ ‫جۇضغۇچىسۇض‪ ،‬غبٌىجحۇض‪ ،‬لەھط لىٍغۇچىسۇض‪ ،‬ئۇٌۇغٍۇق ئىگىؽىسۇض‪ِ ( ،‬ۇـطىىالضٔىڭ ) ـېطىه‬ ‫وەٌحۈضگەْ ٔەضؼىٍىطىسىٓ پبوحۇض‪ .‬اﷲ ( ھەِّىٕي ) ٍبضاجمۇچىسۇض‪ٍ ( ،‬ولٍۇلحىٓ ) پەٍسا لىٍغۇچىسۇض‪،‬‬ ‫( ھەِّە ٔەضؼىگە ) ؼۈضەت ( ـەوىً ) ثېغىفٍىغۇچىسۇض‪ ،‬ئەڭ چىطاٍ​ٍىك ئىؽىّالضغب ئىگىسۇض‪،‬‬ ‫ئبؼّبٔالضزىىي ۋە ظېّىٕسىىي ٔەضؼىٍەض ئۇٔىڭغب جەؼجىھ ئېَحىپ جۇضىسۇ‪ ،‬ئۇ غبٌىجحۇض‪ ،‬ھېىّەت‬ ‫ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض » ( ‪.) 24 - 22‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ئبٌالھ ٔي جؤۇـحۇضغبْ ثۇ ئبٍەجٍەضٔي ھەض وۈٔي ؼەھەضزە ئولۇـٕي‪ٍ ،‬ۀي‬ ‫ِۇئّىٕ​ٕىڭ ھەض وۈٔىٕىڭ ثىطىٕچي وۈٔحەضجىپىٕىڭ ئبٌالھ ثوٌۇـىٕي ( ئولۇـحىٓ ِەلؽەت ثۇ )‬ ‫جەۋؼىَە لىٍغبْ ( جىطِىعى )‪ .‬ثۇ جەۋؼىَەزە‪ ،‬ثۇ ئبٍەجٍەضگە ثبـٍىغبٔسا ئىؽحىئبظە ( ئەئۇظۇ‪) ...‬‬ ‫ئولۇـّۇ ٍەض ئبٌىسۇ‪ .‬ثۇ‪ ،‬ظېھىٕگە جبھبضەت ئبٌسۇضۇؾ‪ ،‬ثوٌۇپّۇ ِۇجٍەق ھەلىمەت ثوٌغبْ ئبٌالھ‬ ‫ھەلمىسە جەپەوىۇض لىٍغبٔسا‪ ،‬ئبٌالھ لب ؼېغىٕىؿ جەۋؼىَەؼىسۇض‪ .‬ثۇٔىڭ ِەلؽىحي ٔبھبٍىحي ئېٕىك‪:‬‬ ‫ئىٕؽبْ ئەلٍي ِۇجٍەق ظات ثوٌغبْ ئبٌالھ ٔي جەؼەۋۋۇض لىٍىفحىٓ ئبجىع ثوٌغبٍٔىمحىٓ‪ ،‬ئبٌالھ ٔي‬ ‫ئەؼّب ۋە ؼۈپەجٍىطى ثىٍەْ ثىٍىؿ‪ ،‬جؤۇؾ ۋە چۈـىٕىفٕي جەۋؼىَە لىٍّبلحب‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ِەظوۇض‬ ‫ئبٍەجٍەضزە ئبٌالھ ٔي ثىٍىؿ‪ ،‬جؤۇؾ ۋە چۈـىٕىفىّىعگە ۋەؼىٍە ثوٌىسىغبْ ‪ 16‬ئىؽىُ ‪ -‬ؼۈپەت‬ ‫جىٍغب ئېٍىپ ئۆجۈٌگەْ‪.‬‬

‫‪329‬‬

‫ثۇ ئبٍەجٍەض لۇضئبٔسا ئەڭ وۆپ ئىالھىٌ ئەؼّب ئبضلب ‪ -‬ئبضلىسىٓ جىٍغب ئېٍىٕغبْ ئبٍەجٍەض ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ثۇ ئبضلىٍىك « زۇَٔب پبٔي‪ ،‬ئبٌالھ ثبلىٌ » زېّەوحە‪.‬‬

‫يۇَبفىمۇٌ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ِەظِۇٔىغب ئبؼبؼەْ « ئىىىي ٍۈظٌىّىچي وىفىٍەض ‪ِ /‬ۇٔبپىمالض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ‬ ‫« ِۇٔبفىمۇْ » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ھەض زەۋض ۋە ِبوبٔسا ئۇچطاپ جۇضىسىغبْ ئىىىي ٍۈظٌىّىچي ـەذؽٍەضٔىڭ ضوھي ‪-‬‬ ‫ھبٌىحي ئبٔبٌىع لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬جۇٔجي ٔەؼىً جەضىپىسىٓ ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬جەثۇن غبظىحي جەضٍبٔىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي‬ ‫ضىۋاٍەجٍەضٔي ۋەلە جەؼحىمٍىّبٍسۇ‪ .‬چۈٔىي ثۇ غبظات ئېٍىپ ثېطىٍغبْ ھىجطى ‪ٍ - 9‬ىٍىسا ِەزىٕىسە‬ ‫ِۇٔبپىمالض ٔوپۇظىٕي ٍولبجمبٔىسى‪ .‬ؼىَەض ۋە جەپؽىط ؼبھەؼىسىىي ٔوپۇظٌۇق ـەذؽٍەضٔىڭ ثبٍبٔىغب‬ ‫لبضىغبٔسا ِۇٔبپىمالضٔىڭ وبجحىۋېفي ئىجٓ ئۇثەٍگە ئبئىث ثوٌغبْ ‪ - 8‬ئبٍەجحىىي ؼۆظىٕي ثۀي‬ ‫ِۇؼحبٌىمحب ئېٍىپ ثبضغبْ غبظاجحب زېگۀىسى‪ .‬ئۇ ِۇٔساق زېگۀىسى‪ِ « :‬ەزىٕىگە ‪ /‬ـەھەضگە‬ ‫لبٍحؽبق‪ ،‬ئەڭ ئەظىع ئبزەَ ( ٍۀي ئبثسۇٌالھ ئىجٓ ئۇثەً ۋە ِۇٔبپىمالضٔىڭ ئۆظٌىطىٕي زېّەوچي ) ئەڭ‬ ‫ذبض ئبزەِٕي ( ٍۀي ضەؼۇٌۇٌالھٕي‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەضٔي زېّەوچي ) ِەزىٕىسىٓ چىمىطىۋېحىسۇ » ( ‪.) 8‬‬ ‫ۋەلەٌىه ثۇٔىڭ جوغطا ئىىۀٍىىىٕي جەؼحىمٍىّبلحب‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭغب ئبؼبؼەْ ؼۈضىٕىڭ ھىجطى ‪ٍ - 5‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪ .‬ؼۈضىٕي ٔىؽب‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب جىعىفمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇـىغب ؼەۋەة ثوٌغبْ ۋەلەٌىه جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬ ‫ثۀي ِۇؼحبٌىك غبظىحي جەضٍبٔىسا ئۀؽبضالضزىٓ ثىط وىفي ثىٍەْ ِۇھبجىطالضزىٓ ثىط وىفي‬ ‫ئبضىؽىسا ؼۇ ٔۆۋىحي ؼەۋەثىسىٓ غەۋغب چىمىسۇ‪ِ .‬ۇٔبپىمالضٔىڭ وبجحىۋېفي ئبثسۇٌالھ ثىٓ ئۇثەً‬ ‫ثىٓ ؼەٌۇي ثۇ غەۋغبٔي ضەظىً غەضىعى ئۈچۈْ جېپىٍغۇؼىع پۇضؼەت زەپ لبضاپ‪ ،‬ثۇ جىسەٌٕي‬ ‫ؼۈٍئىؽحىّبي لىٍىپ ئۀؽبض جەضەپحە جۇضىسۇ‪ .‬ئۇ ِۇھبجىطالضغب ثوٌغبْ ٔبضاظىٍىمىٕي ئىپبزىٍەٍسۇ ۋە‬ ‫ِەزىٕىگە لبٍحىپ ثبضغبٔسا « ـەھەضٔىڭ ئەڭ ئەظىع ئبزىّي ئەڭ ذبض ئبزەِٕي چىمىطىۋېحىسىغبٍٔىمىٕي‬ ‫» ئېَحىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ذەۋەض ضەؼۇٌۇٌالھمب ٍەجىۀسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ئۇٔي چبلىطىحىپ ؼۆظٔىڭ ئەؼٍىٕي‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ ؼوضاٍسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ ئۇ ئىٕىبض لىٍىسۇ‪ .‬ۋەھىٌ ئۇٔىڭ ٍبٌغبٔچىٍىمىٕي پبؾ لىٍغبٔسىٓ‬ ‫وېَىٓ‪ ،‬ئۇٔىڭغب ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ وەچۈضۈَ ؼوضاؾ جەوٍىپي ثېطىٍىسۇ‪ ،‬ئەِّب ئۇ لوثۇي لىٍّبٍسۇ‬ ‫( ئىجٓ وەؼىط )‪ٔ .‬ىفبق‪ -‬ئىّبٔغب ؼەي لبضاؾ‪ « ،‬ئىّبْ ئەذاللىسىٓ » ِەھطۇَ ثوٌۇـحۇض‪ .‬ثۇ جەضىپي‬ ‫ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ِ ،‬ۇٔبپىمٍىك ثىط ئەلىسە ِەؼىٍىؽي ثوٌۇـحىٓ ظىَبزە ثىط ئەذالق ِەؼىٍىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭ جەوحىسە جوغطا ثوٌّىغبْ ئبٌالھ جەؼەۋۋۇضى ۋە ئبذىطەجىە ئىفۀّەؼٍىه چۈـۀچىؽي ٍبجىسۇ‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ئىٕؽبٔالضٔي ئېحىمبز ٔۇلحىؽىسىٓ ِۇئّىٓ‪ ،‬وبپىط ۋە ِۇٔبپىمحىٓ ئىجبضەت ئۈچ جۈضگە ئبٍطىَسۇ‪.‬‬ ‫ِۇٔبپىك جبـمىٌ وۆضۈٔۈـي جەھەجحىٓ ِۇئّىٕگە‪ ،‬ئىچىي زۇَٔبؼي ٔۇلحىؽىسىٓ وبپىطغب ئوذفبٍسۇ‪.‬‬

‫‪330‬‬

‫جبـمىٌ وۆضۈٔۈـىٕىڭ ِۇئّىٕگە ئوذفبؾ ثوٌۇـي ثىطاۋٔي ِۇئّىٓ لىٍىفمب وۇپبٍە لىٍّبٍسۇ‪ .‬ئەِّب‪،‬‬ ‫ٔىفبلي ثىطاۋٔي وبپىطزىّٕۇ ذەجەضٌىه ھبٌغب وەٌحۈضۈـىە ٍېحىپ ئبـىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثىط ـەذؽىَەجٕىڭ پبضچىٍىٕىفىغب ثوٌغبْ ٔىفبلٕي جبضىرىٌ ئۆضٔەوٍەض ۋە ـەذؽٍەض‬ ‫ئبضلىٍىك چۈـۀسۈضۈپ ئۆجىسۇ‪ .‬ئۇالض ئىفۀسۇق زېگۀسە ٍبٌغبْ ئېَحمبٔىسى‪ ،‬ھەجحب ٍبٌغبٔسىٓ‬ ‫لەؼەَ لىٍّبلحب‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي‬ ‫اك لَ​َر ُس ُ‬ ‫اك لَ​َر ُسولُوُ َو ا‬ ‫اَّللِ َو ا‬ ‫وؿ ا‬ ‫اَّللُ يَػ ْعلَ ُم إِن َ‬ ‫إِذَا َجاءَ َؾ الْ ُمنَاف ُقو َف قَالُوا نَ ْش َه ُد إِن َ‬ ‫اَّللُ يَ ْش َه ُد إِ اف الْ ُمنَافق َ‬ ‫لَ َك ِاذبو َف (‪ )1‬ااَت ُذوا أَّْيَانػَهم جناةً فَصدوا عن سبِ ِيل اِ‬ ‫اه ْم َساءَ َما َكانُوا يَػ ْع َملُو َف (‪)2‬‬ ‫َ‬ ‫اَّلل إِنػ ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُْ ُ َ َ ْ َ‬

‫ِۇٔبپىمالض ؼېٕىڭ ئبٌسىڭغب وەٌگەْ چبغسا‪ « :‬گۇۋاھٍىك ثېطىّىعوي ؼەْ ھەلىمەجەْ اﷲ ٔىڭ‬ ‫ئەٌچىؽىسۇضؼەْ » زەٍسۇ‪ ،‬ؼېٕىڭ ھەلىمەجەْ اﷲ ٔىڭ ئەٌچىؽي‪ /‬ضەؼۇٌي ئىىۀٍىىىڭٕي اﷲ‬ ‫ثىٍىسۇ‪ ،‬اﷲ گۇۋاھٍىك ثېطىسۇوي‪ِ ،‬ۇٔبپىمالض ھەلىمەجەْ ٍبٌغبٔچىالضزۇض‪ .‬ئۇالض ئۆظٌىطىٕىڭ ٍبٌغبْ‬ ‫لەؼەٍِىطىٕي لبٌمبْ لىٍىۋاٌسى‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك اﷲ ٔىڭ ٍوٌىسىٓ ئبظزۇضزى‪ ،‬ئۇالضٔىڭ لىٍّىفي‬ ‫ٔېّىسېگەْ ٍبِبْ! ( ‪.) 2 - 1‬‬ ‫ٔىفبلٕي ئۆظىگە ؼىڭسۈضىۋاٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ ئۇالضٔىڭ لەٌجٍىطى ِۆھۈضٌۀگەْ ( ‪ .) 3‬ئۇالض‬ ‫جبـمي وۆضۈٔۈؾ ۋە وىَىٕىفىسىٓ جبضجىپ ھەِّە جەضىپىٕي ئبٌساِچىٍىك ئبؼبؼىغب لۇضغبْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ثۇالض ھەلمىسىىي ئوذفىحىفي وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪:‬‬ ‫« گوٍب ئۇالض جبِغب ٍۆٌەپ لوٍۇٌغبْ ( چىطىپ لبٌغبْ ) ٍبغبچالضزۇض » ( ‪.) 4‬‬ ‫ئۇالض ئۈچۈْ ِەغپىطەت جىٍىگۈچي ئبٌالھ ضەؼۇٌي ثوٌغبْ جەلسىطزىّۇ‪ِ ،‬ۇٔبپىمالض ھەضگىعِۇ ئبٌالھ‬ ‫ٔىڭ ئەپۇؼىغب ٔبئىً ثوالٌّبٍسۇ ( ‪.) 6‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ثۆٌىىي ئىٕفبق ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌۇپ‪ ،‬زەِبٌٍىممب ئىٕفبق ثىٍەْ ٔىفبق‬ ‫ئبضىؽىسا ثىط ِۇٔبؼىۋەت ٍولحەن جۇٍۇٌؽىّۇ‪ ،‬ھەَ جىً ھەَ ِبھىَەت جەھەجحىٓ ثىط ‪ -‬ثىطى ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋىحي ثبض‪ .‬ثۇ ِۇٔبؼىۋەت لبضىّۇلبضـىٍىمٕىڭ ِۇٔبؼىۋىحي ثوٌۇپ‪ٔ ،‬ىفبق ئىىىي‬ ‫ٍۈظٌىّىچىٍىىحۇض‪ .‬ئىىىي ٍۈظٌىّىچي ثوٌغبٔالضٔىڭ ثىطال زۇَٔبؼي ثوٌىسۇ‪ .‬ئىٕفبق ئىىىي زۇَٔبٌىك‬ ‫ثىط ئىّبٕٔىڭ ئەؼەضىسۇض‪:‬‬

‫ِ‬ ‫َي أَيػها الا ِذين آَمنُوا َ​َل تُػ ْل ِه ُكم أَموالُ ُكم وَ​َل أَوَ​َل ُد ُكم عن ِذ ْك ِر اِ‬ ‫ك ُى ُم‬ ‫ك فَأُولَئِ َ‬ ‫اَّلل َوَم ْن يَػ ْف َع ْل َذل َ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ َْ ْ َ ْ ْ َ ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ْ ِ‬ ‫ِ‬ ‫َج ٍل‬ ‫ت فَػيَػ ُق َ‬ ‫َح َد ُك ُم الْ َم ْو ُ‬ ‫وؿ َر ِّ‬ ‫ب لَ ْوَ​َل أَ اخ ْرتَِ​ِن إ َ​َل أ َ‬ ‫اٗتَاس ُرو َف (‪َ )9‬وأَنْف ُقوا م ْن َما َرَزقْػنَا ُك ْم م ْن قَػْب ِل أَ ْف َ​َيِْ​ِتَ أ َ‬ ‫اؽ وأَ ُكن ِمن ال ا ِ​ِ‬ ‫قَ ِر ٍ‬ ‫ي (‪)12‬‬ ‫يب فَأَ ا‬ ‫صاٖت َ‬ ‫صد َ َ ْ َ‬

‫ئي ِۇئّىٍٕەض! ِبٌٍىطىڭالض ۋە ثبٌىٍىطىڭالض ؼىٍەضٔي اﷲ ٔىڭ ظىىطىسىٓ ( ٍۀي اﷲ ٔىڭ جبئەت ـ‬ ‫ئىجبزىحىسىٓ ) غەپٍەجحە لبٌسۇضِىؽۇْ‪ ،‬وىٍّەضوي ـۇٔساق لىٍىسىىەْ‪ ،‬ئۇالض ظىَبْ جبضجمۇچىالضزۇض‪.‬‬ ‫ثىطىڭالضغب ئۆٌۈَ وېٍىپ‪ « :‬ضەثجىُ! ٔېّىفمب ِېٕي ( ٍۀي ئەجىٍىّٕي ) ثىط ئبظ وېچىىحۈضِىسىڭ‪،‬‬ ‫ؼەزىمە لىٍىپ ٍبذفىالضزىٓ ثوالض ئىسىُ » زېَىفحىٓ ثۇضۇْ‪ ،‬ئۆظۈڭالضغب ضىعىك لىٍىپ ثېطىٍگەْ‬ ‫ٔەضؼىٍەضٔي ؼەزىمە ‪ /‬ئىٕفبق لىٍىڭالض ( ‪.) 10 - 9‬‬ ‫ٔەجىجە‪ :‬ئىٕفبق ٔىفبلٕىڭ ۋاوؽىٕىؽىسۇض‪.‬‬

‫َىطب ضۈرىطي‬ ‫‪331‬‬

‫ثۇ ؼۈضە ؼۈضىٕىڭ ثېفىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ ذبٔىُ ‪ -‬لىعالضٔىڭ ھەق ‪ -‬ھولۇلي ۋە ِەؼئۇٌىَىحىٕي‬ ‫ثبٍبْ لىٍغبْ ئبٍەجٍەضگە ئبؼبؼەْ « ئبٍبٌالض » ِۀىؽىسىىي « ٔىؽب » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ؼبھبثىٍەض ِەظگىٍىسىال ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ثوٌۇپ‪ « ،‬لىؽمب ٔىؽب ؼۈضىؽي » زەپ‬ ‫ئبجبٌغبْ جبالق ؼۈضىؽىسىٓ ئبٍطىؿ ِەلؽىحىسە « ئۇظۇْ ٔىؽب ؼۈضىؽي » زەپ ئبجىغبٔالضِۇ ثوٌغبْ‬ ‫( ثەؼبئىط )‪.‬‬ ‫ئبٍبٌالضٔىڭ ئىؽّي جىٍغب ئېٍىّٕبٍسىغبْ ثىط جەِىئىَەجحە‪ ،‬ذبٔىُ ‪ -‬لىعالضٔىڭ ھەق ‪ -‬ھولولي ۋە‬ ‫ِەؼئۇٌىَىحي ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ثىط ؼۈضىٕىڭ ثوٌۇـي لۇضئبْ ۋۇجۇزلب چىمبضغبْ ئىجحىّبئىٌ‬ ‫ئىؽالھبجالضزىٓ ثىطؼىسۇض‪ .‬لۇضئبْ ذبٔىُ ‪ -‬لىعالضغب ثىط ؼۈضە ئبٍطىغبْ‪ .‬ثۇٔي وۈٔىّىع‬ ‫ظاِبٔىۋىٍَىمىسىىىسەن « ئبٍبي » ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي « ئىٕؽبْ » ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ‬ ‫لىٍغبْ‪ .‬ثۇ ِەلؽەت ؼۈضىٕىڭ جۇٔجي ئبٍىحىسىال « ئي ئىٕؽبٔالض! ؼىٍەضٔي ثىط ِەۋجۇزىَەجحىٓ‬ ‫ٍبضاجمبْ‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ (ٍۀي ئۆظ جىٕؽىسىٓ) ئۇٔىڭ جۈپحىٕي ٍبضاجمبْ ۋە ئۇالضزىٓ ٔۇضغۇْ ئەض ـ‬ ‫ئبٍبٌالضٔي ٍبضاجمبْ‪ » ...‬زېَىؿ ئبضلىٍىك ثبٍبْ لىٍغبْ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك لۇضئبْ ئبؼبغ لىٍغبْ‬ ‫پطىٕؽىپٕىڭ ئەضوەوٍىه ٍبوي ئبٍبٌٍىك ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي « ئبزىّىٍَىه » ئىىۀٍىىىٕي‪ ،‬ئىٕؽبٔىَەت‬ ‫ئۈچۈْ ئوضجبق ِۀپەئەجٕىڭ ھەض زائىُ ئبٌسىٕمي ئوضۇٔغب لوٍۇٌىفي وېطەن ئىىۀٍىىىٕي‪ ،‬ھبٍبجٕىڭ‬ ‫ثۇ ئوضجبق ِۀپەئەجي ئۈؼحىسە ثەضپب لىٍىٕىفي وېطەوٍىىىٕي‪ ،‬جىٕؽىَەت پەضلىٕىڭ ئبٍطىّچىٍىممب‬ ‫ؼەۋەة ثوٌّبؼٍىمىٕي‪ ،‬ئۇٔىڭ فىحطى ثىط ۋەظىپە جەلؽىّبجي ئىىۀٍىىىٕي ئىّب لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔىڭسا ـۈثھە ٍوق‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبٔغب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ‬ ‫جەضجىپحە ئۀفبي – ئەھعاپ‪ ،‬ئىجٓ ئبثجبؼمب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ جەضجىپحە ئۀفبي ‪ -‬ھەـط‪ٍ ،‬ۀي ‪– 86‬‬ ‫ئوضۇٔغب‪ٍ ،‬ۀە ئىجٓ ئبثجبؼمب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ ثبـمب ثىط جەضجىپحە ِۇِحەھىٕە ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب‬ ‫جىعىٍغبْ‪ .‬ئىجٓ ئبثجبغ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضٔي ثەلەضە‪ ،‬ئۀفبي‪ ،‬ئبٌىئىّطاْ‪ ،‬ئەھعاپ‪،‬‬ ‫ِۇِحەھىٕە ۋە ٔىؽب ؼۈضىؽي ـەوٍىسە جىعغبْ‪ .‬ئىّبَ جبفەضگە ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ جەضجىپحە ئۀفبي ‪-‬‬ ‫ئەھعاپ ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‪ - 88 ،‬ئوضۇٔغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ٍۇلىطىسىىي ِەٌۇِبجالضزىٓ ِەٌۇَ ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ثۇ ئۈچ جەضجىپحە ؼۈضىٕىڭ ئوضٔي پەضلٍىك‪.‬‬ ‫ثىعٔىڭچە ئەڭ ِۇۋاپىك ٍەض ِۇٔبفىمۇْ ‪ِ -‬ۇجبزىٍە ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىسۇض‪ .‬چۈٔىي ٔىؽب ؼۈضىؽي‬ ‫ذۀسەن ئۇضۇـىسىٓ وېَىٕال ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼالٔغبٔسا ثۇ جبضىد‬ ‫ھىجطى ‪ٍ - 4‬ىٍىغب جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ئەگەض ٍېحىّالضٔىڭ ِبي ‪ِ -‬ۈٌىي ھەلمىسىىي ‪ - 2‬ئبٍەت ئۇھۇز‬ ‫ٍېحىٍّىطى ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌؽب‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ۋالحي ‪ٍ - 4‬ىٍىٕىڭ ثېفىسا ھەجحب ‪3‬‬ ‫ ٍىٍٕىڭ ئبذىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌۇـي ِۇِىىٓ‪ .‬ئەگەض ‪ - 2‬ئبٍەجحىىي ٍېحىّالض ثەظى ضىۋاٍەجٍەضزە‬‫ثبٍبْ لىٍىٕغبٔسەن غەجبفبٍٔىك ( ِۇـطىه ئەضەة لەثىٍىٍەض ئىححىپبلىٕىڭ ئىؽّي ) ثىط ئبزەِٕىڭ‬ ‫جىَۀىسىٓ لبٌغبْ ٍېحىٍّىطى ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌؽب‪ ،‬ؼۈضىٕي ذۀسەن ئۇضۇـي ثوٌغبْ‬ ‫ھىجطى ‪ٍ - 5‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ زېَىفىە ثوٌىسۇ‪ .‬غەجبفبٍٔىمالض ئەڭ ثبٌسۇض ثوٌغبٔسا‬ ‫ذۀسەن ئۇضۇـىسىٓ وېَىٓ ِۇؼۇٌّبْ ثوٌغبْ ئىسى‪.‬‬ ‫ئبجىع ثىط ئېھحىّبٌٍىك ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ثبؾ لىؽّىٕىڭ ھىجطى ‪ٍ - 6‬ىٍسىىي‬ ‫ھۇزەٍجىَە ؼۈٌھىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ زېَىفىىّۇ ثوٌىسۇ‪ .‬ئبٌىئىّطأسىٓ وېَىٓ ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمي ئېٕىك‪ .‬چۈٔىي « جەٍەِّۇَ ئبٍىحي » زېَىٍگەْ ‪ - 43‬ئبٍەت ھىجطى ‪ٍ - 5‬ىٍىسىىي‬ ‫ِۇضەٍػ غبظىحىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫‪332‬‬

‫ؼۈضىٕىڭ جبِبٍِىٕىفي ئەڭ ثبٌسۇض ثوٌغبٔسا ھىجطى ‪ٍ - 7‬ىٍىغب جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ھەجحب ئبِبٔەجٕي‬ ‫ئەھٍىگە لبٍحۇضۇؾ ھەلمىسىىي ( ‪ ،) 58‬ئۇضۇـٕي وۆڭٍي جبضجّىغبٔالضٔي ئبگبھالٔسۇضغبْ ( ‪ ) 75‬ۋە‬ ‫لەالٌە ئبٍەجٍىطىٕىڭ ( ‪ٔ ) 176‬بظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي ٔەظەضگە ئېٍىٕغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ھىجطى ‪- 8‬‬ ‫ٍىٍىغىچە زاۋاَ لىٍغبٍٔىمىٕي ثىٍگىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬ئبِبٔەجٕي ئەھٍىگە جبپفۇضۇـمب ثۇٍطىغبْ ‪- 58‬‬ ‫ئبٍەجٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي ؼۈپىحىسە وۆضؼىحىٍگەْ ۋەلە ِەوىىٕىڭ فەجھي جەضٍبٔىسا‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ وەئجىٕىڭ ئىچىگە وىطِەوچي ثوٌۇـي ؼەۋەثىسىٓ ٍۈظثەضگەْ‪ .‬ثەظىٍەض لەالٌە‬ ‫ئبٍىحىٕي لۇضئبٔسا ئەڭ ئبذىطلي لېحىّسا ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەت زەپ ئېالْ لىٍىفي ؼۈضىٕىڭ‬ ‫جبِبٍِىٕىفىٕي ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ۋاپبجىغىچە ئېٍىپ ثبضىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ لەالٌە ئبٍىحي ِۇجٍەق ِۀىسە ئەڭ‬ ‫ئبذىطلي لېحىُ ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەت ئەِەغ‪ ،‬ئەڭ ئبذىطلي لېحىُ ٔبظىً ثوٌغبْ ئەھىبَ ئبٍەجٍىطىسىٓ‬ ‫ثىطؼي زەپ لبضاؾ جېرىّۇ ِۇۋاپىك‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثىط پۈجۈْ گەۋزە ھبٌىحىسە جۆۋۀسىىىسەن ثەؾ ئبؼبؼٍىك ئبِبٔەجٕي ِۇھبپىعەت لىٍىفٕي‬ ‫ِەلؽەت لىٍىسۇ‪:‬‬ ‫‪ .1‬جبْ‬ ‫‪ .2‬ئەلىً‬ ‫‪ .3‬زىٓ‬ ‫‪ٔ .4‬ەؼىً ‪ /‬ئەۋالز‬ ‫‪ِ .5‬بي ‪ِ -‬ۈٌۈن‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽىٕي ئبزاٌەت ۋە لبٔۇْ جەـىىً لىٍّبلحب‪ .‬لبٔۇْ ئبؼبؼىٕىڭ « ئىٕؽبٔىَەت‬ ‫»ٔىڭ ئوضجبق ِۀپەئەجي ۋە ِەؼئۇٌىَەت ئەذاللي ئىىۀٍىىىٕي جەوىحٍىگەْ ئبٍەت ثىٍەْ ؼۈضە‬ ‫ثبـالٔغبْ‪ .‬ثۇ ئبٍەت ِۇھبجبثٍىطىٕي ئبٌالھ ئبٌسىسا ِەؼئۇٌىَەجچبْ ثوٌۇـمب چبلىطىؿ ثىٍەْ ثىطگە‪،‬‬ ‫وىفىٕىڭ زىممەت ٔەظىطىٕي ھەَ ئىٕؽبٔىَەجٕىڭ ھەَ ِەضھەِەجٕىڭ ؼىّۋوٌي ثوٌغبْ « ضەھىُ‬ ‫( ثبالٍبجمۇ )زاـٍىك »لب ئبغسۇضىسۇ‪.‬‬

‫اِ‬ ‫سوِ‬ ‫ِ‬ ‫ث ِمْنػ ُه َما ِر َج ًاَل َكثِ ًّيا‬ ‫اح َدةٍ َو َخلَ َق ِمْنػ َها َزْو َج َها َوبَ ا‬ ‫ااس اتاػ ُقوا َربا ُك ُم الذي َخلَ َق ُك ْم م ْن نَػ ْف ٍ َ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الن ُ‬ ‫اَّللَ َكا َف َعلَْي ُك ْم َرقِيبًا‬ ‫اَّللَ الا ِذي تَ َساءَلُو َف بِ​ِو َو ْاْل َْر َح َاـ إِ اف ا‬ ‫َونِ َساءً َواتاػ ُقوا ا‬

‫« ئي ئىٕؽبٔالض! ؼىٍەضٔي ثىط ِەۋجۇزىَەجحىٓ ٍبضاجمبْ‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ ( ٍۀي ئۆظ جىٕؽىسىٓ )‬ ‫ئۇٔىڭ جۈپحىٕي ٍبضاجمبْ ۋە ئۇالضزىٓ ٔۇضغۇْ ئەض ـ ئبٍبٌالضٔي ٍبضاجمبْ ضەثجىڭالض ئبٌسىسىىي‬ ‫ِەؼئۇٌىَىحىڭالضٔي ئۇٔحۇِبڭالض‪ .‬ثىط ـ ثىطىڭالضزىٓ ٔەضؼە ؼوضىغبٔسا ٔبِي ثىٍەْ ؼوضاٍسىغبْ اﷲ ۋە‬ ‫ثۇ ئىٕؽبٍٔىك ضىفحىڭالض ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَىحىڭالضٔي ئۇٔحۇـحىٓ ؼبلٍىٕىڭالض‪ .‬اﷲ ھەلىمەجەْ‬ ‫ؼىٍەضٔي ( ٍۀي پۈجۈْ ئەھۋاٌىڭالضٔي ) وۆظىحىپ جۇضغۇچىسۇض » ( ‪.) 1‬‬ ‫ئبٔسىٓ وېَىٓ ئبئىٍە ھەق ‪ -‬ھولۇلىٕي چۆضىسىگەْ ھبٌسا ٍېحىّالضٔىڭ ھەلمىگە ضىئبٍە لىٍىفمب‬ ‫ثۇٍطۇٌغبْ ئبٍەجٍەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 7 - 2‬ذبغ ھبٌسا ٍېحىّالض‪ ،‬ئوِۇِىٌ جەھەجحىٓ « ئىگە ‪-‬‬ ‫چبلىؽىعالض » ِەؼىٍىؽي ھەض لبٔساق ثىط جەِئىَەجٕىڭ لبٔبۋاجمبْ ٍبضىؽىسۇض‪ٍ .‬ېحىّالض زېَىٍگۀسە‪،‬‬ ‫ئۇلۇَ جەھەجحىٓ ثۇ زائىطىگە جۇٌالض ۋە جەِئىَەجحىىي ثبـمب ئىگە ‪ -‬چبلىؽىعالضِۇ وىطىسۇ‪ٍ .‬ېحىّالض‬ ‫ِەؼىٍىؽىٕىڭ وېٍىپ چىمىفىٕىڭ ئەڭ ئبٌسىٕمي ؼەۋەثٍەضزىٓ ثىطؼي ئۇضۇؾ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ‬ ‫ئبٍەجٍەضٔىڭ ٔبظىً ثوٌۇـىغب ؼەۋەة ثوٌغبْ زەۋض ئبضلب وۆضۈٔۈـىسە ئبضلب ‪ -‬ئبضلىسىٓ ٍۈظ ثەضگەْ‬ ‫ئۇضۇـالض ۋە ئۇٔىڭسىٓ لبٌغبْ ٍبضىالض ٍبجّبلحب‪ .‬ئۇضۇـٕىڭ ؼەٌجىٌ جەؼىطىگە ئۇچطىغۇچىالض ئبؼبؼەْ‬ ‫‪333‬‬

‫ثبٌىالض ۋە ئبٍبٌالض ثوٌۇپ‪ ،‬ئەگەض ئبٍبٌالض ثبال ‪ -‬چبلىٍىك ثوٌغبٔالض ثوٌؽب‪ ،‬زەضزى ئىىىي لبت ئېغىط‬ ‫ثوٌّبلحب‪ .‬ثبال ‪ -‬چبلىٍىك ئبٔىالض ۋە ئبجىؽىسىٓ ئبٍطىٍىپ لبٌغبْ ٍېحىُ لىعالضٔىڭ ھەق ‪ -‬ھولۇلىٕي‬ ‫لبٔساق لوغساؾ ِەؼىٍىؽي ھەض ئۇضۇـحىٓ وېَىٓ ثىط جەضەپ لىٍىٕىفي ظۆضۈض ثوٌغبْ ثىطىٕچي‬ ‫زەضىجىٍىه ِەؼىٍىسۇض‪ .‬ئەگەض ثۇ ِەؼىٍە ِۇۋاپىك ـەوىٍسە ثىط جەضەپ لىٍىّٕىؽب‪ ،‬ئۇٔىڭ‬ ‫ئىجحىّبئىٌ چىطىىٍىفىفحىٓ ئەذاللي ثۇظۇلچىٍىممب‪ ،‬ھەق ‪ -‬ھولۇق زەپؽۀسىچىٍىىىسىٓ ِىطاغ‬ ‫ِەؼىٍىؽىگىچە ثىط لبجبض ِەؼىٍىٍەضٔي وەٌحۈضۈپ چىمىطىسىغبٍٔىمي ئېٕىك‪ .‬لۇضئبْ ذبغ ھبٌسا‬ ‫ٍېحىّالض‪ ،‬ئوِۇِىٌ جەھەجحىٓ ھىّبٍە لىٍىٕىفمب ۋە ٍبض ‪ٍ -‬ۆٌەن ثوٌۇـمب ِۇھحبج ثوٌغبْ‪ ،‬ئۇضۇـٕىڭ‬ ‫جبالپىحىگە ئۇچطىغۇچىالضٔىڭ ِەؼىٍىؽىٕي ھەي لىٍىؿ جەزثىطٌىطىٕي وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ثۇالضزىٓ‬ ‫ثىطؼي ‪ - 3‬ئبٍەجحە ثبٍبْ لىٍىٕغبْ « وۆپ ئبٍبٌٍىك ثوٌۇؾ » ِەؼىٍىؽي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‬ ‫جەزثىطزۇض‪ِ .‬ەٍ​ٍي لبٔساق ثىط ھبوىّىَەت جەضىپىسىٓ ثىىىحىٍگەْ ثوٌۇـىسىٓ لەجئىَٕەظەض‪ ،‬ھەض ثىط‬ ‫لبٔۇٔي ھەق ‪ -‬ھولوق جەزثىطٌىطىٕىڭ ٍوٌٍۇق ثوٌۇـي ثىط جەضەپٕىڭ ِۀپەئەجىٕي ٔەظەضزە جۇجّبٍسۇ‪.‬‬ ‫چۈٔىي ھەض لبٔساق ھەق ‪ -‬ھولۇق ِەؼىٍىؽي ئۆظىٕىڭ ئېحىطاپ لىٍىٕىفىٕي ئۇ لبٔۇٕٔي ئىجطا‬ ‫لىٍىسىغبْ ئىٕؽبٔالضٔىڭ ۋىجسأىسىٓ ئبٌىسۇ‪ .‬ـۇڭب لۇضئبْ ھەض ثىط ھەق ‪ -‬ھولۇق ِەؼىٍىؽىسە ثىط‬ ‫ثەٌگىٍىّە ثېىىحىۀسىٓ وېَىٕال ئىٕؽبٕٔىڭ ۋىجسأىغب ذىحبة لىٍىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ؼەۋەثحىٓ‪- 3 ،‬‬ ‫ئبٍەجٕىڭ ئبذىطىسىّۇ ِۇھبجبثالضٔي ئبٌالھ ئبٌسىسا ِەؼئۇٌىَەجچبْ ثوٌۇـمب چبلىطغبْ ۋە ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫زائىُ ئىٕؽبٕٔي ٔبظاضەت لىٍىپ جۇضىسىغبٍٔىمي ئەؼٍىحىٍگەْ‪.‬‬ ‫« ٍېحىّالض ِەؼىٍىؽي لۇضئبٔسا ِۇـۇٔساق ِۇھىُ ِەؼىٍە لبجبضىسىٓ ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬ئۇٔسالحب‬ ‫فىمىھحب " ثوۋا ٍېحىّي " زەپ ئبجبٌغبْ ۋە ۋاپبت ثوٌغۇچىٕىڭ ئۇٔىڭسىٓ ثۇضۇْ ۋاپبت ثوٌغبْ‬ ‫ثبٌىؽىٕىڭ ٍېحىٍّىطىغب ( ٍۀي ِىطاغ ئىگىؽىٕىڭ ٍېحىُ ۋە ئىگە ‪ -‬چبلىؽىع ٔەۋضىٍىطىگە ) ٔېّە‬ ‫ئۈچۈْ ِىطاؼحىٓ ٔېؽىۋە ثېطىٍّىگەْ؟ » ؼوئبٌي وىفىٕىڭ ئەلٍىگە وېٍىفي ِۇِىىٓ‪ .‬ـۇٔساق‪،‬‬ ‫ِىطاغ ٔىؽجىحي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ‪ 11‬ۋە ‪ - 12‬ئبٍەجٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبٔالض ئبضىؽىسا ٍېحىّالض ٍوق‪ .‬ثۇ‬ ‫ئبٍەجٍەض ٍېحىّالضٔىڭ ظىَىٕىغب ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە پبٍسىؽىغب ثوٌۇپ‪ - 8 ،‬ئبٍەجحە ِىطاغ جەلؽىٍّەـحە‬ ‫ٍېحىّالضغب ثىط ٔېؽىۋە ثېطىفىە ثۇٍطۇٌغبْ‪ .‬ثىطاق لبٔچە ئۈٌۈؾ ئبٌىسىغبٍٔىمي ثەٌگىٍۀّىگەْ‪.‬‬ ‫ِىطاؼحىٓ ثېطىٍىسىغبْ ھەلمىٕىڭ ئېٕىك ثەٌگىٍۀّىگۀٍىىي ٍېحىّالضٔىڭ ظىَىٕىغب‬ ‫ئىفٍىحىٍّەؼٍىىي وېطەن‪ .‬چۈٔىي ِىطاؼحىٓ ئبٌىسىغبْ ِىمساضٔي ثەٌگىٍەٍسىغبْ ئبٍەجٍەض ‪ 11‬ۋە ‪12‬‬ ‫– ئبٍەجحۇض‪ - 8 .‬ئبٍەت ٍېحىّالضغب ٔېؽىۋە ثېطىفىە ثۇٍطۇٍسۇ‪ٍ .‬ۀي ثۇ‪ٍ ،‬ېحىّالض ِىطاؼحىٓ ھەلمي‬ ‫ثەٌگىٍۀگۀٍەضزىٓ ئبٌسىٕمي ئوضۇٔسا زېگۀٍىىحۇض‪ .‬چۈٔىي ِىطاغ ثۆٌۈٔگۀسىٓ وېَىٓ ھېچٕەضؼە‬ ‫لبٌّبٍسۇ‪ .‬ـۇڭب ٍېحىّالضغب ِىطاؼحىٓ ھەق ثېطىٍىسىغبْ ثوٌؽب‪ِ ،‬ىطاغ جەلؽىُ لىٍىٕىفحىٓ ثۇضۇْ‬ ‫ثېطىٍىسۇ‪ِ .‬ىمساضىٕىڭ ثەٌگىٍۀّىگەْ ثوٌۇـي‪ٍ ،‬ېحىّالضٔىڭ ظىَىٕىغب ؼۈٍئىؽحىّبي لىٍىّٕبؼٍىمي‬ ‫الظىُ‪ .‬ئۀئۀىۋىٌ چۈـۀچىسە ِەؼىٍىگە ثۇ ٔۇلحىسىٓ لبضىّىغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ثۇ لۇضئبٕٔىڭ ِەؼىٍىؽي‬ ‫ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي ئۀئۀىٕىڭ ِەؼىٍىؽىسۇض‪ .‬لۇضئبْ پەلەت وېٍەچەوٕىال ئەِەغ‪ ،‬ئۀئۀىٕىّۇ‬ ‫ٍېڭىسىٓ ـەوىٍ​ٍۀسۈضگۈچىسۇض‪.‬‬ ‫فىمىھ ئىٍّىسە ِىطاغ جەلؽىّبجي « فەضائىع »‪ِ ،‬ىطاغ ئبٍەجٍىطى « فەضائىع ئبٍەجٍىطى » زەپ‬ ‫ئبجبٌغبْ ۋە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ِەـھۇض ثوٌغبْ‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسا ـۇٔي ئەؼىەضجىپ ئۆجۈؾ وېطەوىي‪،‬‬ ‫وۆضۈٔۈـحە ِىطاغ ۋە ۋەؼىَەت ثەٌگىٍىّىؽي جىٍغب ئېٍىٕغبْ ‪ - 21 - 7‬ئبٍەجٍەض ئبضىؽىسىىي‬ ‫ثۆٌەوٕىڭ ئبؼبؼٍىك جېّىؽي « ِىطاغ » ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي « ئبٍبي »ٔىڭ ھەلمىسۇض‪ .‬ثوٌۇپّۇ ‪10 - 7‬‬

‫‪334‬‬

‫ ئبٍەجٍەض ئبٍبي وىفىٕىڭ ھەلمىٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ ۋە ثۇ ھەلٕي زەپؽۀسە لىٍغۇچىالضٔي لوضلۇٔچٍۇق‬‫ئبلىۋەت ثىٍەْ ئبگبھالٔسۇضىسۇ‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ِ اِ‬ ‫صلَ ْو َف َسعِ ًّيا‬ ‫ين َ​َيْ ُكلُو َف أ َْم َو َاؿ الْيَػتَ َامى ظُْل ًما إِاَّنَا َ​َيْ ُكلُو َف ِٓت بُطُوِن ْم ًَن ًرا َو َسيَ ْ‬ ‫إ اف الذ َ‬

‫« ظۇٌۇَ لىٍىپ ٍېحىٍّەضٔىڭ ِبي ـ ِۈٌىىٕي ( ٔبھەق ) ٍەۋاٌىسىغبٔالض‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬لوضؼىمىغب‬ ‫( لىَبِەت وۈٔي ٍېٕىپ جۇضىسىغبْ ) ئوجٕي ٍەۋاٌغبْ ثوٌىسۇ‪ ،‬ئۇالض ٍېٕىپ جۇضغبْ ئوجمب ( ٍۀي‬ ‫زوظاذمب ) وىطىسۇ » ( ‪.) 10‬‬ ‫ئبٍەجحە ھەلمي ھىّبٍە لىٍىٕغبْ « ٍېحىّالض » ثىٍەْ جۇي ثوٌؽۇْ ‪ -‬ثوٌّىؽۇْ ئبٍبٌالضٔىڭ‬ ‫ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ ثۇ ِەؼىٍىٕي « ِەذؽۇغ ئبٍبٌالض ِەؼىٍىؽي »‬ ‫ؼۈپىحىسە ئوجحۇضىغب لوٍّبؼٍىمي ۋە ثۇٔساق ئبٍطىّبؼٍىمىٕي ئبٍەت ٔبظىً ثوٌغبْ ِەظگىٍسىىي‬ ‫وىفىٍەض ٍبـىغبْ زۇَٔبٔىڭ‪ ،‬ثۈگۈٔىي « ظاِبٔىۋىٌ زۇَٔب » ئىٕؽبٍٔىطىغب ئوذفبؾ جىٕؽىٌ‬ ‫وىٍّىىٕي ئبٌسىٕمي ئوضۇٔغب لوٍغبْ زۇَٔب ثوٌّىغبٍٔىمي ثىٍەْ ئىعاھالؾ ِۇِىىٓ‪ .‬ثۇ ھەضگىعِۇ ئۇ‬ ‫وۈٕٔىڭ زۇَٔبؼىسا ئبٍبٌالضغب لبضىحب ئبٍطىّچىٍىك لىٍىّٕىغبٍٔىمىٕي ثىٍسۈضِەٍسۇ‪ ،‬ئەٌۋەجحە‪.‬‬ ‫ـۇٔسالحىّۇ‪ ،‬جبھىٍىَەت ئىٕؽبٍٔىطىسا ثۇ ئبٍطىّچىٍىممب لبضىّبؼحىٓ‪ ،‬لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ِۇھىححىىي ئىٕؽبٔالض ظېھٕىسە وۈٔىّىع ئىٕؽبٍٔىطىغب لبضىغبٔسا جىٕىؽىَەت ئبٍطىّچىٍىمٕىڭ ئبظ‬ ‫ئىىۀٍىىي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪.‬‬ ‫ٍۇلىطىسىىي ئبٍەجحىٓ وېَىٓ ِىطاغ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەض وېٍىسۇ ( ‪ .) 12 - 11‬ثۇ‬ ‫ثۆٌەوٕىڭ ئبزالمي غبٍىؽي ۋە ِەلؽىحي ِىطاغ ٔىؽجىحىٕي ضەلەٍِىه ـەوىٍسە ثەٌگىٍەـحىٓ ظىَبزە‪،‬‬ ‫ھەلؽىعٌىمٕىڭ ئبٌسىٕي ئېٍىؿ ۋە ئبزاٌەجٕي ثەضپب لىٍىفحۇض‪ .‬ثۇ ٔىؽجەجٍەض ئىچىسە‪ ،‬ئۆظ ۋالحىسىىي‬ ‫جەِئىَەجحە ثىط ئىؽالھبت ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ثىط ئىجطائبت ثبـالٔغبْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئبٍبي وىفىگە‬ ‫ئەض وىفي ئبٌغبْ ِىطاؼٕىڭ ٍېطىّىچىٍىه ِىطاغ ئېٍىؿ ھەلمي ثېطىٍگەْ ( ‪ .) 11‬ئبٍبي وىفي‬ ‫ِىطاؼحىٓ ٔېؽىۋە ئبالٌّىغبْ‪ ،‬لىع ثوۋالالض جىطىه وۆِۈۋېحىٍگەْ‪ ،‬ئۆٌگەْ ئبجىٍىطىٕىڭ ئبٍبٌٍىطىّۇ‬ ‫ئوغۇٌٍىطىغب ِىطاغ لبٌغبْ‪ ،‬ئبٍبي وىفىگە ئېٍىپ ‪ -‬ؼېحىٍىسىغبْ جبۋاض وۆظى ثىٍەْ لبضاٍسىغبْ ثىط‬ ‫زۇَٔبزا‪ ،‬ئبٍبي وىفىگە ِىطاؼحىٓ ٔېؽىۋە ثېطىفٕىڭ ئۆظى ؼىعچە ئىؽالھبت ثوٌّبً ٔېّە؟ ثۇ‬ ‫ھۆوۈِٕي چۈـىٕىپ ٍېحىفحىىي ئبچمۇچ‪ ،‬ۋەھىَٕىڭ لبٔۇْ جۇضغۇظۇؾ ئبالھىسىٍىىىسۇض‪ .‬ۋەھىٌ‬ ‫جەڭ ثۆٌۈـۈٌگەْ ثىط ِىطاؼٕي ئىىىىسەْ ثىطگە چۈـۈضۈپ لوٍّبٍسۇ‪ ،‬ئەوؽىچە پەلەت ثېطىٍّىگەْ‬ ‫ِىطاؼحىٓ ئبٍبٌالضغب ئۈٌۈؾ ئبٍطىَسۇ‪ٍ .‬ۀي ِۇھبجبثٍىطىغب ثۇ ٔۇلحىسا ضىئبٍە لىٍىفي وېطەن ثوٌغبْ‬ ‫ثەٌگىٍىّىٕي وۆضؼىحىپ ثېطىسۇ‪ .‬ۋەھىَٕىڭ ثۇ ھۆوّىٕىڭ ؼەۋەثي ثبضٌىمىٕي ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ‪- 32‬‬ ‫ئبٍىحىسىٓ وۆضۈۋاالالٍّىع‪ « :‬ئەضٌەضٔىڭ جبپبۋىحىسىٓ ئۆظىگە ثىط ھەؼؽە ثبضزۇض‪ ،‬ئبٍبٌالضٔىڭّۇ‬ ‫جبپبۋىحىسىٓ ئۆظىگە ثىط ھەؼؽە ثبضزۇض »‪ .‬ئۆظ زەۋضىٕىڭ ئىٕؽبٍٔىطى ِىطاؼحىٓ ئبٍبٌالضغب‬ ‫ئۆظٌىىىسىٓ ھەؼؽە ثېطىسىغبْ ھبٌسا ئەِەغ ئىسى‪ .‬ئۇضۇؾ‪ ،‬جىجبضەت ۋە ِىطاؼحىٓ جەـىىً جبپمبْ‬ ‫ئبؼبؼٍىك وىطىُ ئەضٌەضٔىڭ ئىٍىىسە ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔساق ثىط جەِئىَەجحە ئبٍبٌالضٔي ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈن ئىگىؽي‬ ‫لىٍىفٕىڭ ھەق ‪ -‬ھولۇق ٔۇلحىؽىسىىي ئەھّىَىحىٕي ئىٕىبض لىٍغىٍي ثوٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫وۆظى‪ ،‬وۆڭٍي ۋەٍبوي پۇجي جبالزا ثوٌغبْ ئۆً ‪ -‬ئوچبلٍىك ذبٔىّالض ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‬ ‫ئبٍەجٍەض ٍۀە ِىطاغ زائىطىؽي ئىچىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬چۈٔىي‪ ،‬جەِئىَەجحە ئەڭ چوڭ ئىرحىالپالض‬ ‫ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈوٕي ثۆٌۈـەٌّەؼٍىه ؼەۋەثىسىٓ چىمّبلحب‪ .‬لبْ زاۋاٌىطىٕىڭ ِۇجٍەق وۆپ لىؽّىّۇ ثۇ‬ ‫ِەؼىٍە ؼەۋەثىسىٓ چىمّبلحب‪ِ .‬بٔب ثۇ ِەؼٍىٍەضٔىڭ ِەضوىعىسە جەِئىَەجحە ئبجىع ھبٌغب چۈـۈضۈپ‬ ‫‪335‬‬

‫لوٍۇٌغبْ ثىط گۇضۇپپىٕىڭ ھەق ‪ -‬ھولۇلي ھىّبٍە لىٍىٕغبْ‪ِ .‬ەؼىٍەْ‪ - 19 ،‬ئبٍەجحە ِۇٔساق‬ ‫زېَىٍگەْ‪ « :‬ئي ِۇئّىٍٕەض! ئبٍبٌالضغب ظوضٌۇق لىٍىپ‪ ،‬ئۇالضٔي ِىطاغ لىٍىپ ئېٍىؿ ( ٍۀي ثىط‬ ‫ئبزەِٕىڭ لوٌىسىٓ ٍۀە ثىط ئبزەِٕىڭ لوٌىغب ئۆجۈپ جۇضىسىغبْ ِبي ئوضٔىسا لىٍىۋاٌّبق ) ؼىٍەضگە‬ ‫زۇضۇغ ثوٌّبٍسۇ »‪ .‬ـۇٔساق‪ِ ،‬ۇـحۇِعوض ئەضٌەض وۆپىٕچە ئەھۋاٌسا ئبٍبٌالضغب ِىطاؼچي ثوٌۇۋاالجحي‪،‬‬ ‫ھەجحب ئبٍبي وىفىٕىڭ ۋۇجۇزىٕي ثىط ِىطاغ زەپ چۈـىٕەجحي‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ئبئىٍە لۇضۇؾ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەض وېٍىسۇ ( ‪ .) 42 - 22‬ثۇ ثۆٌەوحە ئۆظ ئبضا‬ ‫جوً لىٍىؿ ھبضاَ لىٍىٕغبٔالضٔىڭ وىٍّەض ئىىۀٍىىي جەپؽىٍي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪.) 25 - 23‬‬ ‫زىممەت لىٍىسىغبْ ثوٌؽبق‪ ،‬ثۇ ثۆٌەوٕىڭ جېّىؽىّۇ ھەق ‪ -‬ھولۇق ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىىحۇض‪ .‬ثۇ‬ ‫ٔۇلحىسا ِۇٔساق ثىط ؼوئبي ئەلٍىّىعگە وېٍىسۇ‪ :‬ئبٌالھ ثۇ ذىً ثەٌگىٍىّىٍەضٔي ٔېّە ئۈچۈْ‬ ‫ئىٕؽبٔالضٔىڭ ئۆظىگە لوٍۇپ ثەضِەً‪ ،‬ۋەھىٌ ٍوٌي ثىٍەْ ئۆظى ثەٌگىٍەٍسۇ؟ ثۇ ؼوئبٌٕىڭ جبۋاثىٕي‬ ‫ٍۀە ٔىؽب ؼۈضىؽىٕىڭ ثۇ ثۆٌىىىسىٓ جبپىّىع‪ .‬چۈٔىي ئىٕؽبٕٔىڭ ھېػ ‪ -‬جۇٍغۇؼىغب ئەؼىط ثوٌۇؾ‬ ‫ئېھحىّبٌي ٍۇلىطى‪ .‬ثۇ ئەھۋاٌسا ثەٌگىٍىٕىسىغبْ پطىٕؽىپ « ثۀسىگە لۇي ثوٌۇؾ » پطىٕؽىپىسۇض‪.‬‬ ‫ٔەپؽىگە‪ ،‬ھېػ ‪ -‬جۇٍغۇؼىغب ۋە ـەٍئىٍەضگە لۇي ثوٌۇؾ ثۇٔىڭغب ئەگىفىپ وېٍىسۇ‪ .‬ثۇٔساق ثىط‬ ‫لبٔۇٔىٌ ئۆٌچەَ‪ ،‬جەزثىمٍىغۇچي ۋە جەزثىمالٔغۇچي ئىٕؽبْ ئۈچۈّٔۇ ٍۈوحۇض‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەض ثۇ‬ ‫ھەلىمەجٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫يد الا ِذ ِ‬ ‫اَّللُ أَ ْف‬ ‫يد ا‬ ‫َو ا‬ ‫يما (‪ )27‬يُِر ُ‬ ‫اَّللُ يُِر ُ‬ ‫يد أَ ْف يَػتُ َ‬ ‫ين يَػتابعُو َف ال اش َه َوات أَ ْف َُتيلُوا َمْي ًَّل َعظ ً‬ ‫وب َعلَْي ُك ْم َويُِر ُ َ‬ ‫ِ‬ ‫ف َعْن ُك ْم و ُخلِ َق ِْ‬ ‫بعِي ًفا (‪)28‬‬ ‫اْلنْ َسا ُف َ‬ ‫ُِيَّف َ‬ ‫َ‬

‫« اﷲ ؼىٍەضٔىڭ جەۋثەڭالضٔي لوثۇي لىٍىفٕي ذبالٍسۇ‪ ،‬ـەھۋەجٍەضگە ئەگىفىسىغبٔالض ؼىٍەضٔي‬ ‫جوغطا ٍوٌسىٓ چىمىطىۋېحىفٕي ( ئۆظٌىطىگە ئوذفبؾ فبجىط ثوٌۇـۇڭالضٔي ) ذبالٍسۇ‪ .‬اﷲ ؼىٍەضٔىڭ‬ ‫ٍۈوىڭالضٔي ٍېٕىىٍىحىفٕي ذبالٍسۇ‪ .‬ئىٕؽبْ ( ٔەپؽي ذبھىفىغب ذىالپٍىك لىٍىفحىٓ ) ئبجىع‬ ‫ٍبضىحىٍسى » ( ‪.) 28 - 27‬‬ ‫‪ - 34‬ئبٍەت ئبئىٍىسە ؼبزالەجؽىعٌىه ۋە ئىپپەجؽىعٌىه ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثىط‬ ‫چىمىفبٌّبؼٍىك ِەؼىٍىؽىٕي ھەي لىٍىؿ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌۇپ‪ ،‬ئبزەجحىىي ثىط‬ ‫چىمىفبٌّبؼٍىمحب ئەلٍىگە ئەڭ ثبـحب وېٍىسىغبْ ئىؿ ئبٍبٌىٕي ئۇضۇؾ ثوٌغبْ ثىط جەِئىَەت‬ ‫ئەضٌىطىگە ثۇٔىڭسىٓ ثبـمب جېرىّۇ ئىٕؽبٔىٌ ئۇؼٍۇة ۋە ٍوٌالضٔىڭ ثبضٌىمىٕي ئەؼٍىحىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثۇ ٍەضگىچە ثوٌغبْ لىؽّىسىىي ِەلؽەجٕي ِۇٔساق ئىرچبِالـمب ثوٌىسۇ‪ :‬پبن ثىط‬ ‫ئەلىسە‪ ،‬پبن ثىط ئبڭ‪ ،‬پبن ثىط ـەذؽىَەت‪ ،‬پبن ثىط ئبئىٍە‪ ،‬پبن ثىط ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈن ۋە پبن ثىط‬ ‫جەِئىَەت ثەضپب لىٍىؿ‪ - 43 .‬ئبٍەت ثىٍەْ ثبـٍىغبْ ۋە زاۋاَ لىٍغبْ ثۆٌەوٍەضٔىڭ ئبذىطلي‬ ‫ِەلؽىسىّۇ پبن ثىط جەِئىَەت ثەضپب لىٍىؿ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىىحۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ھبضاق ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئىىىىٕجي ثىط ثۆٌەن ئوضۇْ ئبٌىسۇ ( ‪ٔ .) 43‬بِبظ‬ ‫ھۆوۈٍِىطى ۋە جبظىٍىك ئەھىبِي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەضِۇ « جبظىٍىك » ٔىفبٔىٕىڭ ثىط‬ ‫پبضچىؽىسۇض‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ وىحبة ئەھٍىٕىڭ ئېعىپ وېحىفي جىٍغب ئېٍىٕىسۇ ( ‪.) 57 - 44‬‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثۇ ؼۈضىٕىڭ ؼەضذىً ئبٍەجٍىطىسىٓ ثىطؼىسۇض‪:‬‬

‫ِ ِ ِ‬ ‫اَّلل َ​َل يػ ْغ ِفر أَ ْف ي ْشرَؾ بِ​ِو ويػ ْغ ِفر ما دو َف ذَلِ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫يما‬ ‫َ‬ ‫إِ اف اَ َ ُ ُ َ َ َ ُ َ ُ‬ ‫ك ل َم ْن يَ َشاءُ َوَم ْن يُ ْش ِرْؾ َب اَّلل فَػ َقد افْػتَػَرى إِْتًا َعظ ً‬

‫‪336‬‬

‫« اﷲ ھەلىمەجەْ اﷲ لب ـېطىه وەٌحۈضۈؾ گۇٔبھىٕي ِەغپىطەت لىٍّبٍسۇ‪ .‬ذبٌىغبْ ئبزەِٕىڭ‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب گۇٔبھىٕي ِەغپىطەت لىٍىسۇ‪ .‬وىّىي اﷲ لب ـېطىه وەٌحۈضىسىىەْ‪ ،‬چوڭ گۇٔبھ‬ ‫لىٍغبْ ثوٌىسۇ » ( ‪.) 48‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىسىّۇ ٍەھۇزىٍَىفىؿ ذەۋىپىگە وىفىٕىڭ زىممەت ٔەظىطىٕي ٍۀە ثىط لېحىُ ئبغسۇضغبْ‪.‬‬ ‫چۈٔىي ۋەھىَگە ـبھىث ثوٌغبْ ۋە ٍەجىۈظۈؾ ۋەظىپىؽي جبپفۇضۇٌغبْ ثىط لەۋِّۇ ئەؼٍي ٔىفبٔسىٓ‬ ‫ٍىطالٍىفىپ وېحىفي‪ ،‬ثۇظۇٌىفي ِۇِىىٓ‪ .‬ظېھٕىسە پەٍسا ثوٌغبْ « ۋەھىَسىٓ ٍىطالٍىفىپ ئبزاـمبٔسا‬ ‫لەۋَ وىٍّەضگە ئوذفبپ لبٌىسۇ؟ » زېگەْ ؼوئبٌغب‪ ،‬ۋەھىٌ « ٍەھۇزىٍَەـىەْ ثۀي ئىؽطائىً‬ ‫لەۋِىگە ئوذفبؾ ثوٌۇپ لبٌىسۇ » زەپ جبۋاة ثەضِەوحە‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە پبن ثوٌغبْ ئىٕؽبٔالض جەِئىَىحىٕىڭ ۋۇجۇزلب چىمىفي ئۈچۈْ ظۆضۈض ثوٌغبْ‬ ‫ثەٌگىٍىّىٍەض ثەٌگىٍۀگەْ‪ .‬ثۇالض ذىٍّۇ ‪ -‬ذىً ثوضاْ ‪ -‬چبپمۇٔالض ثىٍەْ جوٌغبْ ھبٍبت ئۈچۈْ‬ ‫چەوٍىه ئۆضٔەوٍەضزۇض‪ٌ .‬ېىىٓ لۇضئبْ ثىعگە ثۇ ئۆضٔەوٍەضٔي ئبؼبغ لىٍىپ‪ٍ ،‬ىحىپ ثبضِبلچي‬ ‫ثوٌغبْ ٔىفبْ ئۈچۈْ ثوٍالپ ِېڭىفىّىع وېطەن ثوٌغبْ ٍوٌٕي وۆضؼىحىپ لوٍىسۇ‪ ،‬فوضِىال ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫ثىط فوضِىال ثىٍەْ ِىڭ ِەؼىٍىٕي ٍەـىىٍي ثوٌىسىغبٍٔىمي ھەِّىگە ِەٌۇَ ثىط ھەلىمەجحۇض‪.‬‬ ‫پبن ثوٌغبْ ئىٕؽبٔالض جەِئىَىحىٕىڭ ۋۇجۇزلب چىمىفي ئۈچۈْ ٍبذفىالضزىٓ ثوٌۇؾ وۇپبٍە‬ ‫لىٍّبٍسۇ‪ ،‬ئبوحىپ ٍبذفىالضزىٓ ثوٌۇؾ ـەضت‪ .‬لۇضئبْ پبؼؽىپ ٍبذفىالضٔي ئبوحىپ ٍبذفىالضزىٓ‬ ‫ثوٌۇـمب چبلىطىپ ِۇٔساق زەٍسۇ‪:‬‬

‫اِ‬ ‫اَّللِ والا ِذين َك َفروا يػ َقاتِلُو َف ِٓت سبِ ِيل الطااغُ ِ‬ ‫ِ‬ ‫وت فَػ َقاتِلُوا أَولِياء الشايطَ ِ‬ ‫اف‬ ‫َْ َ ْ‬ ‫ين آَ َمنُوا يػُ َقاتلُو َف ِٓت َسبِ ِيل ا َ َ ُ ُ‬ ‫َ‬ ‫الذ َ‬ ‫إِ اف َكي َد الشايطَ ِ‬ ‫بعِي ًفا‬ ‫اف َكا َف َ‬ ‫ْ ْ‬ ‫« ِۇئّىٍٕەض اﷲ ٍوٌىسا جىھبز ‪ /‬پۈجۈْ وۈچي ثىٍەْ وۆضەؾ لىٍىسۇ‪ ،‬وبپىطالض ـەٍحبٕٔىڭ ٍوٌىسا‬ ‫ئۇضۇؾ لىٍىسۇ‪ .‬ـەٍحبٕٔىڭ زوؼحٍىطى ثىٍەْ ئۇضۇؾ لىٍىڭالض‪ .‬ئۇٔحۇِبڭالضوي‪ ،‬ـەٍحبٕٔىڭ‬ ‫جەزثىطى ھەلىمەجەْ ئبجىعزۇض » ( ‪.) 76‬‬ ‫ۋەھىٌ‪ « ،‬ئبوحىپ ٍبذفىالضٔىڭ ئبوحىپ ٍبِبٍٔىمٕىڭ ٍبِطاپ وېحىفىٕي جوؼىفي ھبٍبت ثوٍىچە‬ ‫زاۋاَ لىٍىسىغبْ وۆضەـٕىڭ ِەلؽەجٍىطىسىٓ ثىطؼي » زەٍسۇ ( ‪ .) 85 - 84‬ؼۆظ ثۇ ٔۇلحىغب وەٌگۀسە‬ ‫ۋەھىٌ ٍبذفي ۋە ٍبِبٔالض ھەلمىسىىي لىڭغىط چۈـۀچىگە لبضىحب جۈظىحىؿ ثېطىسۇ‪:‬‬

‫اَّللِ وما أَصابك ِمن سيِئ ٍة فَ ِمن نَػ ْف ِسك وأَرس ْلن َ ِ‬ ‫ااس رس ًوَل وَك َفى َِب اَّللِ‬ ‫ما أَصاب َ ِ‬ ‫ٍ ِ‬ ‫َ ََْ​َ‬ ‫ك م ْن َح َسنَة فَم َن ا َ َ َ َ َ ْ َ َّ ْ‬ ‫َ َ​َ‬ ‫اؾ للن ِ َ ُ َ‬ ‫يدا‬ ‫َش ِه ً‬

‫« ( ئي ئىٕؽبْ! ) ؼبڭب ٍەجىەْ ٍبذفىٍىك ( ِەضھەِەت لىٍىؿ ٍۈظىؽىسىٓ ) اﷲ جەضىپىسىٕسۇض‪،‬‬ ‫ؼبڭب ٍەجىەْ ٍبِبٍٔىك ( لىٍّىفٍىطىڭ جۈپەٍ​ٍىسىٓ ) ئۆظۈڭسىٕسۇض‪.‬‬ ‫( ئي ِۇھەِّەز! ) ؼېٕي ثىع ( پۈجۈْ ) ئىٕؽبٔالضغب ضەؼۇي ‪ /‬ئەٌچي لىٍىپ ئەۋەجحۇق‪ ( ،‬ثۇٔىڭغب‬ ‫ثىط ـبھىث وېطەن ثوٌؽب ) ـبھىحٍىممب اﷲ ٍېحەضٌىىحۇض » ( ‪.) 79‬‬ ‫ھەق ‪ -‬ھولۇلمب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۆٌەوٍەضٔىڭ ئبذىطلىؽي ـەضجؽىع جىٕبٍەت ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثەٌگىٍىٍّەض ثوٌۇپ‪ - 93 - 92 ،‬ئبٍەجٍەضزە ثۇ ِەؼىٍە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ٍەضزە‬ ‫ِۇؼۇٌّبٔالض ئبضىؽىسا ئوجحۇضىغب چىممبْ ئىرحىالپ ھەلمىسىىي ِەؼىٍ​ٍەض جەضجىپ ثىٍەْ ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪.‬‬

‫‪337‬‬

‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ئبٍەجٍەض ئۇضۇؾ ئەذاللي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٔسىٓ ٍۀە‬ ‫پبؼؽىپ ٍبذفىالضٔي ئبوحىپ ٍبذفىالضزىٓ ثوٌۇـمب زەۋەت لىٍغبْ ئبٍەجٍەض وەٌّەوحە‪ .‬ثۇالضٔىڭ‬ ‫ئىچىسە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي ئەڭ جبضجىسىغبْ ئبٍەت ئبٌالھ ٔىڭ ھەضگىعِۇ پبؼؽىپ ٍبذفىالضٔي‬ ‫ئبوحىپ ٍبذفىالض ثىٍەْ ثىط ئوضۇٔغب لوٍّبٍسىغبٍٔىمي ھەلمىسىىي ئبٍەجحۇض‪:‬‬

‫اع ُدو َف ِمن الْمؤِمنِي َغيػر أُوِ الضارِر والْمج ِ‬ ‫َ​َل يستَ ِوي الْ َق ِ‬ ‫اَّللِ ِ​ِب َْم َواَلِ​ِ ْم َوأَنْػ ُف ِس ِه ْم‬ ‫اى ُدو َف ِٓت َسبِ ِيل ا‬ ‫َ َ َُ‬ ‫َْ‬ ‫َ ُْ َ ُْ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫اع ِ‬ ‫اَّلل الْمج ِ‬ ‫اى ِدين ِ​ِبَمواَلِ​ِم وأَنْػ ُف ِس ِهم علَى الْ َق ِ‬ ‫ين َد َر َجةً َوُك ًّ‬ ‫ين‬ ‫ض‬ ‫ف‬ ‫و‬ ‫َن‬ ‫س‬ ‫اٖت‬ ‫اَّلل‬ ‫د‬ ‫ع‬ ‫و‬ ‫َّل‬ ‫د‬ ‫ْ‬ ‫ال ا‬ ‫ا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ال اُ ُ َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫اَّللُ الْ ُم َجاىد َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫فَض َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫يما‬ ‫ين أ ْ‬ ‫َجًرا َعظ ً‬ ‫َعلَى الْ َقاعد َ‬

‫« ِۇئّىٍٕەضزىٓ ئۆظضىؽىع ( ئەِب‪ ،‬جووۇض‪ ،‬وېؽەٌگە ئوذفبؾ ئۆظضىؽي ثبضالض ثۇٔىڭسىٓ‬ ‫ِۇؼحەؼٕب ) جىھبز لىٍّىغبٔالض اﷲ ٍوٌىسا ِبٌٍىطىٕي‪ ،‬جبٍٔىطىٕي جىىىپ جىھبز لىٍغۇچىالض ثىٍەْ‬ ‫ثبضاۋەض ثوٌّبٍسۇ‪ .‬اﷲ ِبٌٍىطىٕي‪ ،‬جبٍٔىطىٕي جىىىپ جىھبز لىٍغۇچىالضٔي جىھبز لىٍّىغبٔالضزىٓ ثىط‬ ‫زەضىجە ئۈؼحۈْ لىٍسى‪ .‬ثۇ ئىىىي ذىً وىفىٍەض ( ٍۀي ئۆظضىؽي ثوٌۇپ جىھبز لىالٌّىغبٔالض ۋە‬ ‫جىھبز لىٍغۇچىالض ) ٔىڭ ھەِّىؽىگە اﷲ جۀٕەجٕي ۋەزە لىٍسى‪ .‬اﷲ جىھبز لىٍغۇچىالضغب ثۈٍۈن‬ ‫ئەجىط ئبجب لىٍىپ‪ ،‬ئۇالضٔي ( ئۆظضىؽىع جۇضۇپ جىھبز لىٍّىغبٔالضزىٓ ئبضجۇق ) لىٍسى » ( ‪.) 95‬‬ ‫ثەظىسە ئۇضۇؾ ـۇٔساق ِەججۇضى ثىط ھبٌغب وېٍىپ لبٌىسىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔساق ئەھۋاٌسا‬ ‫ٔبِبظٔىڭّۇ ٍېطىّىٕي ئۇضۇـمب ثېطىفىە جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ئبوحىپ ٍبِبٔالضٔىڭ ٍبِبٍٔىمىٕي جوذحىحىؿ‬ ‫ئۈچۈْ ئېٍىپ ثېطىٍغبْ ثۇ ئۇضۇؾ ٔبِبظٔىڭ ثىط لىؽّي ثوٌىسۇ‪ ،‬زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ 101‬ۋە ‪ - 102‬ئبٍەجٍىطى ثۇ ھەلىمىٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫‪ - 105‬ئبٍەت ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ثۆٌەن ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍغبْ ثەظىسە لبجحىك‪ ،‬ثەظىسە ٍۇِفبق‬ ‫ئبگبھالٔسۇضۇؾ ثىٍەْ جوٌغبْ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍغبْ « ذبئىٕالض جەضەپحە جۇضِب! »‬ ‫ئبگبھالٔسۇضۇـىغب ؼەۋەة ثوٌغبْ ۋەلە ثىعگە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئىٕؽبْ ئىىۀٍىىىٕي ئەؼٍىحىسۇ‪.‬‬ ‫چۈٔىي ضەؼۇٌۇٌالھ ئۆظىٕىڭ ئبٌسىغب وەٌگەْ ثىط زاۋازا ھەلؽىع ثوٌغبْ جەضەپٕىڭ پبٍسىؽىغب ھۆوۈَ‬ ‫لىٍىفمب جبغ لبٌغبْ ثوٌۇپ‪ٍ ،‬ۇلىطىسىىي ئبٍەت ٔبظىً ثوٌۇپ ضەؼۇٌۇٌالھ ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ‪.‬‬ ‫ئۇثەٍطىه جەِەجىسىٓ ئەثۇ جىئّە ٌەلەٍِىه ثىط وىفي ثىط ؼبۋۇجٕي ئوغۇضالٍسۇ ۋە ثىط ٍەھۇزىٌ‬ ‫گۆضۈچىگە گۆضۈگە لوٍىسۇ‪ .‬ؼبۋۇت جېپىٍغبٔسىٓ وېَىٓ ئەثۇ جىئّە ضىئبٌٍىمٕي ئىٕىبض لىٍىپ‪،‬‬ ‫گۇٔبھىٕي گۆضۈچي ٍەھۇزىَغب ئبضجىپ لوٍىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ئبٌسىغب وەٌگەْ ثۇ زاۋازا ئەثۇ جىئّە ئۆظى‬ ‫ثۆھحبْ چبپٍىغبْ ٍەھۇزىَغب لبضـي ِۇؼۇٌّبْ جبِبئىحىگە ِۀؽۇپ ثوٌۇـٕىڭ ثبضٌىك‬ ‫ئەۋظەٌٍىىىسىٓ پبٍسىٍىٕىپ‪ ،‬ئۆظىٕىڭ گۇٔبھؽىع ئىىۀٍىىىٕي ئىؽپبجٍىّبلچي ثوٌىسۇ‪ .‬زاۋأىڭ‬ ‫لبظىؽي ثوٌغبْ ضەؼۇٌۇٌالھمب‪ِ « :‬ەْ ِۇؼۇٌّبْ جۇضؼبَ ِبڭب ئىفۀّەً‪ ،‬ثىط ٍەھۇزىَغب ئىفىٕەِؽەْ؟‬ ‫» زېگۀسەن ؼۆظٌەضٔي لىٍىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ زاۋازا ئەثۇ جىئّۀىڭ پبٍسىؽىغب ھۆوۈَ ثەضِەوچي‬ ‫ثوٌغبٔسا جۆۋۀسىىي ئبٍەت ٔبظىً ثوٌغبْ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ ِ​ِ‬ ‫إِ اًن أَنْػزلْنَا إِلَي َ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي الن ِ‬ ‫يما (‪)125‬‬ ‫ااس ِ​ِبَا أ َ​َر َاؾ ا‬ ‫اَّللُ َوَ​َل تَ ُك ْن ل ْل َخائن َ‬ ‫اب َِب ْٖتَِّق لتَ ْح ُك َم بَػ ْ َ‬ ‫َ ْ‬ ‫ك الْكتَ َ‬ ‫ي َخص ً‬ ‫ِ‬ ‫يما (‪)126‬‬ ‫اَّللَ إِ اف ا‬ ‫استَػ ْغ ِف ِر ا‬ ‫َو ْ‬ ‫اَّللَ َكا َف َغ ُف ًورا َرح ً‬ ‫« ؼېٕي وىفىٍەض ئبضىؽىسا اﷲ ٔىڭ وۆضؼەجىىٕي ثوٍىچە ھۆوۈَ لىٍؽۇْ زەپ ؼبڭب ھەلىمەجەْ‬ ‫ھەق وىحبثٕي ٔبظىً لىٍسۇق‪ .‬ذبئىٕالضٔىڭ جەضىپىٕي ئبٌّىغىٓ‪ .‬اﷲ جىٓ ِەغپىطەت جىٍىگىٓ‪ .‬اﷲ‬ ‫ھەلىمەجەْ ٔبھبٍىحي ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ٔ ،‬بھبٍىحي ِېھطىجبٔسۇض » ( ‪.) 106 - 105‬‬ ‫‪338‬‬

‫ضەؼۇٌۇٌالھمب ثىۋاؼحە ذىحبة لىٍغبْ ثۇ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ِۇھبجبثٍىطىغب‬ ‫لبضىحىٍغبْ ۋە ئۇالضٔىڭ چۈـۀچىٍىطىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضىسىغبْ ئبٍەجٍەض وېٍىسۇ ( ‪.) 115 - 114‬‬ ‫ؼۈضىسە ٍەھۇزىٍَەـىەْ ِۇؼب ئۈِّىحي جىٍغب ئېٍىٕغبٔسا‪ ،‬ذىطىؽحىَبٔالـمبْ ئىؽب ئۈِّىحىّۇ‬ ‫ظىىىط لىٍىٕغبْ‪ - 171 .‬ئبٍەجحە ذىحبة ثىۋاؼحە ئۇالضغب لبضىحىٍغبْ‪ .‬ثىطاق « لىعىُ ؼبڭب ئېَحبً‪،‬‬ ‫وېٍىٕىُ ؼەْ ئبڭال » ئۇؼٍۇثي ثىٍەْ ِۇھەِّەز ئۈِّىحىٕىڭ ِۇئّىٍٕىطى ئبگبھالٔسۇضۇٌغبْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ئۇالضغب‪ « :‬ؼىٍەضِۇ ئۇالضغب ئوذفبؾ ضەؼۇٌىڭالضٔي ئۇٌۇغالؾ ـۇئبضى ئبؼحىسا ذىطىؽحىَبٍٔىفىپ‬ ‫لېٍىفحىٓ ھەظەض ئەٍ​ٍەڭالض! » زېَىٍّەوحە‪ .‬ثۇ ثۆٌەوٕىڭ ئبؼبؼٍىك ِەظِۇٔي‪ « :‬ئي ئىٕؽبٔالض! زىٓ‬ ‫ئىّبٔسىٓ ِۇؼحەؼٕب ثىط ئەھۋإٌي ئۆظ ئىچىگە ئبٌّبٍسۇ‪ .‬ئبٌالھ ھېچىىّگە ئىٍحىّبغ لىٍّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼىٍەض جەۋەٌىه جۇٍغۇٌىطىڭالضٔي ئبضاڭالضزا ثبظاضغب ؼېٍىپ وۆوىە وۆجۈضەٌىفىڭالض ۋە ثۇ ئبضلىٍىك ھەض‬ ‫ذىً ِبززىٌ ۋە ِۀىۋىٌ ِۀپەئەجىە ئېطىفىفىڭالض ِۇِىىٓ‪ .‬ئەِّب ئبٌالھ لب جەۋەٌىه‬ ‫جۇٍغۇٌىطىڭالضٔي ؼبجىّەْ زېگۈچي ثوٌّبڭالض! »زىٓ ئىجبضەت‪.‬‬ ‫ثۇ ٍەضزە ئوضۇْ ئبٌغبْ ثىط ئبٍەت ٔىجبزٌىمٕىڭ ثەٌگىٍىه جبِبئەجىە ِۀؽۇپ ثوٌۇؾ ثىٍەْ‬ ‫ئەِەغ‪ ،‬ھەلىمەجىە ِۀؽۇپ ثوٌۇؾ ثىٍەْ لوٌغب وېٍىسىغبٍٔىمىٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪:‬‬

‫اَّللِ ولِيًّا وَ​َل نَ ِ‬ ‫ِ​ِ ِ ِ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫س ِ​ِب َ​َمانِيِّ ُك ْم َوَ​َل أ َ​َم ِ​ِ‬ ‫ص ًّيا‬ ‫اِنّ أ َْى ِل الْكتَاب َم ْن يَػ ْع َم ْل ُسوءًا َُْيَز بو َوَ​َل َ​َي ْد لَوُ م ْن ُدوف ا َ َ‬ ‫لَْي َ‬

‫« ٔىجبزٌىك‪ ،‬ؼىٍەضٔىڭ لۇضۇق ئبضظۇٍۇڭالض ۋە ئەھٍي وىحبثٕىڭ لۇضۇق ئبضظۇؼي ثىٍەْ لوٌغب‬ ‫وەٌّەٍسۇ‪ ،‬وىّىي ثىط ٍبِبٍٔىك لىٍىسىىەْ‪ ،‬ثۇٔىڭ ئۈچۈْ ( زۇَٔبزا ٍبوي ئبذىطەجحە ) جبظاٌىٕىسۇ‪،‬‬ ‫ئۇ ئۆظى ئۈچۈْ اﷲ جىٓ ثبـمب ( اﷲ ٔىڭ ئبظاثىسىٓ لۇجۇٌسۇضىسىغبْ ) ھېچمبٔساق زوؼث ۋە‬ ‫ھېچمبٔساق ِەزەجىبض جبپبٌّبٍسۇ » ( ‪.) 123‬‬ ‫ثۇ ئبضىغب لىؽحۇضۇٌغبْ ثۆٌەوحىٓ وېَىٓ‪ ،‬ؼۈضە ٍۀە ئەؼٍي جېّىؽي ثوٌغبْ ئبٍبٌالضٔىڭ ھەق ‪-‬‬ ‫ھولۇلي ِەؼىٍىؽىگە لبٍحىسۇ‪ .‬ۋەھىٌ ثوٌۇپّۇ ئەض وىفي ھبوىُ ئوضۇٔسا جۇضىسىغبْ ثىط جەِئىَەجحە‬ ‫ئبجطىفىفٕىڭ‪ ،‬ئەھۋإٌىڭ پۈجۈٍٔەً ئبٍبي وىفىٕىڭ ظىَىٕىغب ثوٌغبْ جەضەپٍىطى ھەلمىسە‬ ‫جوذحىٍىسۇ ۋە ئبجطاـمبْ ئبٍبٌٕىڭ ھەلمىٕي ھىّبٍە لىٍىسىغبْ جەٌىّبجالضٔي ثبٍبْ لىٍىپ ئۆجىسۇ‬ ‫( ‪.) 134 - 127‬‬ ‫ئىٕؽبْ ظېھٕىسىىي « ـەضەپ ۋە ئىعظەجٕي وىّٕىڭ ٍېٕىسىٓ ئىعزەؾ وېطەن؟ » زېگەْ ؼوئبٌغب‬ ‫ۋەھىٌ جۆۋۀسىىىسەن جبۋاة ثېطىسۇ‪:‬‬

‫الا ِذين يػت ِ‬ ‫وف الْم ْؤِمنِي أَيػبػتَػغُو َف ِعْن َدىم الْعِازَة فَِإ اف الْعِازَة ِاَّللِ َِ‬ ‫اخ ُذو َف الْ َكافِ ِر ِ ِ ِ‬ ‫ّت ًيعا‬ ‫ين أ َْوليَاءَ م ْن ُد ُ َ َْ‬ ‫َ​َ‬ ‫َ‬ ‫ُ​ُ‬

‫« ِۇئّىٍٕەضٔي لوٍۇپ‪ ،‬وبپىطالضٔىڭ زوؼحٍىمىسىٓ ( ـەضەپ ) ھېػ لىٍغبٔالض ـەضەپ ۋە‬ ‫ئىعظەجٕي وبپىطالضٔىڭ ٍېٕىسىٓ ئىعزەِسۇ؟ ـۇٔي ئوثساْ ثىٍىڭالضوي‪ ،‬ـەضەپ ۋە ئىعظەجٕىڭ‬ ‫ھەِّىؽي اﷲ لب ذبؼحۇض » ( ‪.) 139‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ئبٍەجحە ۋەھىَٕي ِەؼرىطە لىٍغبْ ۋە ۋەھىَگە ؼەي لبضىغبٔالض‬ ‫ھەلمىسە ِۇٔساق زېَىٍگەْ‪:‬‬

‫اب أَ ْف إِ َذا َِٔتعتُم آَ​َي ِ‬ ‫وقَ ْد نَػازَؿ َعلَْي ُكم ِٓت الْ ِكتَ ِ‬ ‫اَّللِ يُ ْك َف ُر ِ​ِبَا َويُ ْستَػ ْهَزأُ ِ​ِبَا فَ َ​َّل تَػ ْقعُ ُدوا َم َع ُه ْم َح اَّت‬ ‫ت ا‬ ‫ْ​ْ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّلل ج ِامع الْمنَافقي والْ َكاف ِرين ِٓت جهنام َِ‬ ‫ٍ ِ​ِ ِ ِ ِ ِ‬ ‫َِيُ ُ ِ‬ ‫ّت ًيعا‬ ‫وبوا ٓت َحديث َغ ّْيه إنا ُك ْم إذًا مثْػلُ ُه ْم إ اف اَ َ ُ ُ َ َ‬ ‫َ َ​َ َ‬ ‫« اﷲ وىحبثحب ( ٍۀي لۇضئبٔسا ) ؼىٍەضگە ِۇٔساق جەٌىّبت ثېطىسۇ‪:‬‬

‫‪339‬‬

‫ؼىٍەض اﷲ ٔىڭ ئبٍەجٍىطىٕىڭ ئىٕىبض لىٍىٕىۋاجمبْ ۋە ِەؼرىطە لىٍىٕىۋاجمبٍٔىمىٕي ئبڭٍىغبْ‬ ‫چېغىڭالضزا‪ ،‬ئۇالض ( ٍۀي اﷲ ٔىڭ ئبٍەجٍىطىٕي ِەؼرىطە لىٍىۋاجمبْ وبپىطالض ) ثبـمب پبضاڭغب‬ ‫وىطىفّىگىچە ئۇالض ثىٍەْ ثىٍ​ٍە ئوٌحۇضِبڭالض‪ ،‬ثوٌّىؽب ( گۇٔبھحب ) ئۇالضغب ئوذفبؾ ثوٌۇپ‬ ‫لبٌىؽىٍەض‪ .‬اﷲ ھەلىمەجەْ ِۇٔبپىمالضٔىڭ ۋە وبپىطالضٔىڭ ھەِّىؽىٕي ( ئبذىطەجحە ) جەھۀٕەِگە‬ ‫جوپالٍسۇ » ( ‪.) 140‬‬ ‫« لۇضئبٔسىٓ وبپىطالض ۋە ِۇٔبپىمالضٔي ؼېٍىفحۇضۇـٕي ؼوضىغبْ ثوٌؽبق ٔېّە زەض ثوٌغىَحي؟ »‬ ‫زېگەْ ؼوئبٌغب لۇضئبْ جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە ِۇٔبپىمالضٔىڭ وبپىطالضزىّٕۇ ثەجحەض ئىىۀٍىىىٕي جىٍغب‬ ‫ئېٍىؿ ئبضلىٍىك جبۋاة ثېطىسۇ‪ .‬ثۇ ٔىفبلٕىڭ لبٔچىٍىه زەضىجىسە ٍوـۇضۇْ ۋە ذەجەضٌىه‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي چۈـىٕىپ ٍېحىفىە ٍېحىپ ئبـىسۇ‪:‬‬

‫إِ اف الْمنَافِ ِقي ِٓت الدارِؾ ْاْلَس َف ِل ِمن الناا ِر ولَن ََِت َد َ​َلم نَ ِ‬ ‫ص ًّيا‬ ‫ُ َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َْ‬ ‫ُْ‬ ‫َ‬

‫« ِۇٔبپىمالض چولۇَ زوظاذٕىڭ ئەڭ ئبؼحىٕمي لەۋىحىگە ( ٍۀي لەئطىگە ) جبـٍىٕىسۇ‪ ،‬ئۇالضغب‬ ‫ھەضگىعِۇ ( ئبظاثحىٓ لۇجمۇظىسىغبْ ) ِەزەجىبض جبپبٌّبٍؽەْ » ( ‪.) 145‬‬ ‫ئبٌالھ ٔىڭ ثبضٌىمىغب ئىفىٕىسىغبٍٔىمىٕي زاۋا لىٍىپ‪ ،‬ئبٌالھ ئەۋەجىەْ ئەٌچىٍەض ۋە ئۇ ئەٌچىٍەض‬ ‫ئبضلىٍىك ئەۋەجىٍگەْ ؼۆظٌەضگە ئىفۀّەٍسىغبٔالض ئەِىٍىَەجحە ئبٌالھ لب ئىفۀگۈچىٍەض لبجبضىسىٓ‬ ‫ؼبٔبٌّبٍسۇ‪ .‬ئۇالضٔىڭ ثۇ لىٍّىفي ئبٌالھ ثىٍەْ ئەٌچىٍەضٔي ئبضىؽىٕي ئبٍطىۋەجىۀٍىىحۇض‪:‬‬

‫ِ اِ‬ ‫ض َونَ ْك ُف ُر بِبَػ ْع ٍ‬ ‫اَّللِ َوُر ُسلِ ِو َويَػ ُقولُو َف نػُ ْؤِم ُن بِبَػ ْع ٍ‬ ‫ض‬ ‫ي ا‬ ‫ين يَ ْك ُف ُرو َف َِب اَّللِ َوُر ُسلِ ِو َويُِر ُ‬ ‫يدو َف أَ ْف يػُ َفِّرقُوا بَػ ْ َ‬ ‫إ اف الذ َ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اخ ُذوا بػ ِ‬ ‫يدو َف أَ ْف يػت ِ‬ ‫ين َع َذ ًاَب ُم ِهينًا‬ ‫َويُِر ُ‬ ‫ك َسبِ ًيَّل (‪ )152‬أُولَئِ َ‬ ‫ي ذَل َ‬ ‫َْ َ‬ ‫َ‬ ‫ك ُى ُم الْ َكاف ُرو َف َحقًّا َوأ َْعتَ ْد ًَن ل ْل َكاف ِر َ‬ ‫(‪)151‬‬

‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ ٔي ۋە ئۇٔىڭ ئەٌچىٍىطىٕي ئىٕىبض لىٍغبٔالض‪ ،‬اﷲ ثىٍەْ ئۇٔىڭ‬ ‫ئەٌچىٍىطىٕىڭ ئبضىؽىٕي ( اﷲ لب ئىفىٕىپ ئەٌچىٍىطىگە ئىفۀّەٍّىع زېَىؿ ثىٍەْ )‬ ‫ئبجطىحىۋەجّەوچي ثوٌغبٔالض‪ ( ،‬ئەٌچىٍەضٔىڭ ) ثەظىؽىگە ئىفىٕىّىع‪ ،‬ثەظىؽىگە ئىفۀّەٍّىع‬ ‫زېگۈچىٍەض ـ ئۀە ـۇالض ( ئىّبٕٔي زەۋا لىٍغبْ جەلسىطزىّۇ ) ضاؼحىٕال وبپىطالضزۇض‪ .‬ثىع وبپىطالضغب‬ ‫ذوضٌىغۇچي ئبظاة جەٍَبضٌىسۇق » ( ‪.) 151 - 150‬‬ ‫ؼۈضە ‪ - 153‬ئبٍىحي ثىٍەْ ٍەھۇزىٍَىفىؿ ذەۋپىگە ِۇئّىٍٕەضٔىڭ زىممەت ٔەظىطىٕي‬ ‫ئبغسۇضۇؾ ِەلىؽىحىسە ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ ٍەھۇزىٍَىفىؿ جبضىرىسىٓ ئىجطەجٍەض ؼۇٔىسۇ‪ .‬ئۇالضٔىڭ‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھمب لىٍغبٍٔىطى ھەٍطاْ لبالضٌىك ئىؿ ئەِەغ ئىسى‪ .‬چۈٔىي ئۇالض ثۇٔىڭغب ئوذفبؾ‬ ‫ئەظىَەجٍەضٔي ئىٍگىطى ئۆظ ئىچىسىٓ چىممبْ ھەظضىحي ئىؽبغىّۇ ٍەجىۈظگۀىسى ( ‪.) 162 - 156‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ زاۋاِىسىىي ئبٍەجٍەضزە ضىؽبٌەجٕىڭ ئەثەزىٌ ئىىۀٍىىي جەوىحٍىٕىسۇ ۋە ثۇ ٔۇلحب ٔەظەضزە‬ ‫جۇجۇٌغبْ ھبٌسا ئۆجّۈـحىىي ثىط لىؽىُ پەٍغەِجەضٌەض جىٍغب ئېٍىپ ئۆجۈٌىسۇ ( ‪ .) 163‬ثۇ ثۆٌەوحىٓ‬ ‫وېَىٓ ذىحبة پۈجۈْ ئىٕؽبٔالضغب لبضىحىٍىسۇ‪:‬‬

‫وؿ َِب ْٖتَ ِّق ِم ْن َربِّ ُك ْم فَآَ ِمنُوا َخْيػًرا لَ ُك ْم َوإِ ْف تَ ْك ُف ُروا فَِإ اف ِاَّللِ َما ِٓت‬ ‫ااس قَ ْد َجاءَ ُك ُم الار ُس ُ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الن ُ‬ ‫ض وَكا َف ا ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫يما‬ ‫يما َحك ً‬ ‫اَّللُ َعل ً‬ ‫ال اس َم َاوات َو ْاْل َْر ِ َ‬

‫« ئي ئىٕؽبٔالض! ِبٔب ضەؼۇي ( ٍۀي ِۇھەِّەز ئەٌەٍھىؽؽبالَ ) ؼىٍەضگە ضەثجىڭالضزىٓ ھەق‬ ‫( زىٓ ) ئېٍىپ وەٌسى‪ ،‬ئىّبْ ئېَحىڭالضوي‪ ( ،‬ثۇ ) ؼىٍەض ئۈچۈْ پبٍسىٍىك‪ ،‬ئەگەض ئىٕىبض لىٍؽبڭالض‬

‫‪340‬‬

‫( ٍۀي وۇفطىٕي زاۋاِالـحۇضؼبڭالض ) ( اﷲ ؼىٍەضزىٓ ثىھبجەت )‪ .‬چۈٔىي ئبؼّبٔالضزىىي ۋە‬ ‫ظېّىٕسىىي ـەٍئىٍەضٔىڭ ھەِّىؽي اﷲ ٔىڭسۇض ( ٍۀي اﷲ ٔىڭ ِەذٍۇلبجىسۇض‪ِ ،‬ۈٌىىسۇض )‪ .‬اﷲ‬ ‫( ثۀسىٍىطىٕىڭ ئەھۋاٌىٕي ) ثىٍگۈچىسۇض‪ ،‬ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض » ( ‪.) 170‬‬ ‫ثبـحىٓ ئبذىط ئبٌالھ‪ ،‬ئىٕؽبْ‪ ،‬ئبٍبي‪ِ ،‬ىطاغ‪ِ ،‬بي ‪ِ -‬ۈٌۈن‪ ،‬ئۇضۇؾ ۋە ئبجطىفىفمب‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ھۆوۈٍِەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ٔىؽب ؼۈضىؽي ئەڭ ئبذىطىسا ذىحبثىٕي پۈجۈْ ئىٕؽبٔىَەجىە‬ ‫لبضىحىسۇ‪ .‬ئەڭ ٍۇلىطى ٔۇلحىسىٓ لىٍىٕغبْ ثۇ ذىحبثٕي پەلەت ئبٌالھ ال لىٍىسۇ‪:‬‬

‫َي أَيػها النااس قَ ْد جاء ُكم بػرىا ٌف ِمن ربِ ُكم وأَنْػزلْنَا إِلَي ُكم نُورا مبِينًا (‪ )174‬فَأَاما الا ِذين آَمنُوا َِب اَّللِ‬ ‫َ َ ْ ُْ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ َّ ْ َ َ ْ ْ ً ُ‬ ‫ُ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ ِ​ِ ِ‬ ‫يما (‪)175‬‬ ‫ص ُموا بِ​ِو فَ َسيُ ْد ِخلُ ُه ْم ِٓت َر ْ​ْتٍَة ِمْنوُ َوفَ ْ‬ ‫َو ْاعتَ َ‬ ‫ض ٍل َويَػ ْهديه ْم إلَْيو صَراطًا ُم ْستَق ً‬

‫« ئي ئىٕؽبٔالض! ؼىٍەضگە ضەثجىڭالض جەضىپىسىٓ ئوچۇق زەٌىً وەٌسى‪ ،‬ؼىٍەضگە ضوـەْ ٔۇضٔي‬ ‫( ٍۀي لۇضئبٕٔي ) ٔبظىً لىٍسۇق‪ .‬اﷲ لب ئىّبْ ئېَحمبْ ۋە ئۇٔىڭغب ( ٍۀي لۇضئبٔغب ) چىڭ‬ ‫ٍېپىفمبٔالضغب وەٌؽەن‪ ،‬اﷲ ئۇالضٔي ئۆظ ضەھّىحىگە ۋە ٔېّىحىگە ( ٍۀي جۀٕىحىگە ) زاذىً لىٍىسۇ ۋە‬ ‫ئۇالضٔي جوغطا ٍوٌغب ثبـالٍسۇ » ( ‪.) 175 - 174‬‬ ‫ٍىغىٕچبلٍىغبٔسا‪ٔ ،‬ىؽب ؼۈضىؽي ھەض پۇضؼەجحە ئەذالق ۋە ئەلىسە ئبضىؽىسىىي ئبٍطىٍّبغ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجىە وىفىٕىڭ زىممەت ٔەظىطىٕي ئبغسۇضىسۇ‪ .‬ثىطاۋٔىڭ ھەلمىٕي ٍېَىفٕىڭ ضەظىً لىٍّىؿ‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي ۋە ِۇؼۇٌّبٔالض ئبضىؽىسا ِۇھەثجەجٕىڭ ظۆضۈضٌىىىٕي جەوىحٍەٍسۇ‪ .‬ؼۈضە ِىطاؼمب‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه لەالٌە ئبٍىحي ثىٍەْ ئبذىطٌىفىسۇ‪.‬‬ ‫ؼوئبي‪ :‬لۇضئبٕٔىڭ ِىطاغ ھەلمىسە ثۇٔچە ئەؼحبٍىسىٍ​ٍىك ثىٍەْ جوذحىٍىفىٕىڭ ھېىّىحي‬ ‫ٔېّە؟‬ ‫ئەٌجبۋاة‪ :‬ئەِگەوىە ھۆضِەت لىٍىؿ ۋە ئىٕؽبٔغب جبپفۇضۇٌغبْ ئىالھىٌ ئبِبٔەت ثوٌغبْ ِبٌٕي‬ ‫ئبِبٔەجچىؽىع لوٍّبؼٍىك‪ .‬چۈٔىي ئىگىؽي ثوٌّىغبْ ثىط ئبِبٔەت‪ ،‬ذىَبٔەجىە ٍوي ئبچىسۇ‪.‬‬

‫يۇجبدىهە ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي ثوٌغبْ « ِۇجبزىٍە » ئبزاٌەت ئىعزەپ‪ ،‬ھەلمىٕي جەٌەپ لىٍىپ « ئېحىطاظ‬ ‫لىٍغبْ ئبٍبي » زېگەْ ِۀىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « جۇجبزىٍۇ » پېئىٍىگە‬ ‫ئبؼبؼەْ ؼۈضىگە ثۇ ئىؽىُ لوٍۇٌغبْ‪:‬‬ ‫« اﷲ ھەلىمەجەْ ئېطى جوغطىؽىسا ؼبڭب ئېحىطاظ لىٍغبْ ( جۇجبزىٍۇ ) ۋە ئىفىٕي اﷲ لب ھبۋاٌە‬ ‫لىٍغبْ ئبٍبٌٕىڭ ؼۆظىٕي ئبڭٍىسى ‪ِ /‬ۇضاجىحىٕي لوثۇي لىٍسى » ( ‪.) 1‬‬ ‫ؼۈضە « ِۇجبزەٌە » زەپ ئبجبٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئەھۋاٌسا وەٌىّە « ِۇٔبظىطٌىفىؿ » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ؼۈضىگە ئىؽُ لىٍىپ لوٍۇٌغبْ ئىجبضىٕىڭ ثبغٍىٕىفي‪ِ ،‬ۇجبزىٍە ئىؽّىٕي‬ ‫وۈچٍۀسۈضىسۇ‪ِ .‬ۇجبزەٌە ئىؽّي ؼۈضىٕىڭ ئەؼٍي ثبغٍىٕىفي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجؽىع ثوٌۇپ‪ ،‬ذۇززى‬ ‫ئوجحۇضىسا ثىط ‪ -‬ثىطىٕي ٍەڭّەوچي ثوٌغبْ ئىىىي جەضەپ ثبضزەن جۇٍغۇ ثېطىسۇ‪ .‬ھبٌجۇوي‪ ،‬ئۇٔساق ثىط‬ ‫ئەھۋاي ٍوق‪ .‬ئەگەض ـۇٔساق ثوٌغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئبٍەجٍەضزە ئبٌالھ ـىىبٍىحىٕي لوثۇي لىٍىپ لوٌٍىغبْ‬ ‫ئبٍبٌٕىڭ لبضـي جەضىپىسە ضەؼۇٌۇٌالھ ثوٌۇـي وېطەن‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ثۇ ئەھۋاٌسا « ِۇجبزەٌە لىٍغۇچي ئىىىي‬ ‫‪341‬‬

‫جەضەپ ‪ -‬ئبٌالھ لوٌٍىغبْ ئبٍبي ۋە ضەؼۇٌۇٌالھحۇض » زېَىفىە ِەججۇض ثوٌۇپ لبٌىّىع‪ .‬ثۇ ئەھۋاي جوغطا‬ ‫ئەِەغ ھەَ ۋەلۀىڭ ضېئبٌٍىمىغىّۇ ِبغ وەٌّەٍسۇ‪ .‬ئوجحۇضىسا ئېطى جەضىپىسىٓ ئۇۋاٌچىٍىممب‬ ‫ئۇچطىغبْ ۋە ھەلمىٕي جەٌەپ لىٍغبْ ثىط ئبٍبي ثبض‪ .‬ثۇ ِەؼىٍە ِۇضاجەت لىٍىٕغبْ ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ‬ ‫ھبٌمىغبْ ثىط ِەؼىٍە ثوٌۇپ‪ِ ،‬بٔب ثۇ ٔۇلحىسا ۋەھىٌ ئبضىغب وىطىسۇ ۋە ِەؼىٍە ٍىٍحىعىسىٓ ھەي‬ ‫ثوٌىسۇ‪ .‬ؼۈضە ثۇ ۋەلۀي جېّب لىٍغبٍٔىمي ئۈچۈْ ئىؽّي « ھەلمىٕي جەٌەپ لىٍغبْ ئبٍبي » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسىغبْ « ِۇجبزىٍە » ـەوٍىسە جەٌەپپۇظ لىٍىٕىفي وېطەن‪ .‬ئەگەض « ِۇجبزەٌە » ـەوٍي ئەض‬ ‫وىفي ھۆوۈِطاْ ثوٌغبْ ثىط ئۀئۀىٕىڭ ئەؼەضى ثوٌّىؽب‪ ،‬ھېچ ثوٌّىغبٔسا ذبجب چۈـىٕىپ‬ ‫لېٍىفٕىڭ ئەؼەضىسۇض‪ .‬چۈٔىي ثۇ ئىؽىُ ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇـىغب ؼەۋەة ثوٌغبْ ۋەلەگە ِۇۋاپىك‬ ‫وەٌّەٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثىط پۈجۈْ ھبٌسا ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ثۇٔىڭ ئەوؽىٕي ئىٍگىطى ؼۈضگەْ لبضاـالض‬ ‫ِەۋجۇت ثوٌؽىّۇ‪ ،‬ئۀئبَ ؼۈضىؽىسىىي ئۆٌچەٍِەض ثۇ لبضاـالضٔي ضەت لىٍّبلحب‪ .‬ئەھعاپ ؼۈضىؽي ‪- 4‬‬ ‫ئبٍەجٕىڭ « ظىھبض » جۈضىسىىي جباللٕي ضەت لىٍغبٍٔىمي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ئەھعاپ‬ ‫ؼۈضىؽىسىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ثۇٔىڭغب ئبؼبؼەْ ؼۈضىٕي ھىجطى ‪ٍ - 5‬ىٍىٕىڭ‬ ‫ثېفىسا ٔبظىً ثوٌغبْ زېَىفىە ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي ثبضٌىك جەضجىپٍەضزە ؼۈضىٕىڭ ِۇٔبفىمۇْ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب‬ ‫جىعىٍغبٍٔىمي ٍۇلىطىسىىي ٍەوۈٕٔي جەؼحىمالٍسۇ‪ .‬ؼۈضە ثىعٔىڭ جەضجىپىّىعزە ٔىؽب ‪ -‬ئەھعاپ‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌىسۇ‪ .‬چۈٔىي ٔىؽب ؼۈضىؽي ئۇھۇز ئۇضۇـىسىٓ وېَىٓ ئوجحۇضىغب‬ ‫چىممبْ ئىجحىّبئىٌ ِەؼىٍ​ٍەض ھەلمىسە جوذحىٍىسۇ‪ٔ .‬ىؽب ؼۈضىؽي ھىجطى ‪ٍ - 4‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ‬ ‫ئبذىطلي ؼۈضە ثوٌۇؾ ئېھحىّبٌي ٍۇلىطى ثوٌۇپ‪ِ ،‬ۇجبزىٍە ؼۈضىؽي ‪ٍ - 5‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ جۆت‬ ‫ؼۈضىٕىڭ جۇٔجىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئىؽالِىَەجحىٓ ثۇضۇْ ئۀئۀىگە ئبٍ​ٍىٕىپ لبٌغبْ ثىط ھەلؽىعٌىك ۋە ئبٍطىّىچىٍىك‬ ‫ئۆضٔىىىٕي جىٍغب ئېٍىپ‪ ،‬ئبٍبٌالضغب لبضىحىٍغبْ ظۇٌۇِٕي ضەت لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ‪ ،‬ئبٍبٌىٕي ئبٔىؽىٕىڭ ئوضٔىغب‬ ‫لوٍۇپ‪ ،‬ئۇٔي ھەلٍىطىسىٓ ِەھطۇَ لبٌسۇضۇؾ ئۀئۀىؽي ثوٌغبْ « ظىھبض » ئىسى‪ .‬ثۇ ذىً‬ ‫ھەلؽىعٌىمٕي ضېئبي ھبٍبجحب ٍۈظ ثەضگەْ ثىط ۋەلە ئبضلىٍىك ضەت لىٍغبْ ۋەھىٌ ثۇ ئۀئۀىٕي‬ ‫زاۋاِالـحۇضغۇچىالضٔي جبظا ؼۈپىحىسە وبپبضەت ئۆجەـىە ثۇٍطۇٍسۇ ( ‪.) 6 - 1‬‬ ‫ثۇ ھەلؽىعٌىممب ئۇچطىغبْ ذبٔىُ ھبۋٌە ثىٕحي ؼبئ ٌەثە ثوٌۇپ‪ ،‬ئېطى ئەۋغ ثىٓ ؼبِىث « ؼەْ‬ ‫ِەْ ئۈچۈْ ئبٔبِٕىڭ ئۇچىؽىغب ئوذفبؾ! » زەپ ظىھبض لىٍىسۇ‪ .‬ئبٔسىٓ وېَىٓ ھبۋٌە ثىٍەْ ثىطگە‬ ‫ثوٌۇـٕي جەٌەپ لىٍغبٔسا ھبۋٌە ئېطىٕىڭ جەٌىپىٕي ضەت لىٍىسۇ ۋە « ھۆوۈِٕي ضەؼۇٌۇٌالھ ثەضؼۇْ »‬ ‫زەٍسۇ‪ .‬ئېطى « ضەؼۇٌۇٌالھمب ثۇٔي زېَەٌّەٍّەْ » زەپ جبۋاة ثېطىسۇ‪ .‬ھبۋٌە‪ « :‬ئۇٔسالحب ِەْ‬ ‫ئېَحىّەْ » زەٍسۇ ۋە ۋەلۀي ضەؼۇٌۇٌالھمب ئېَحىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ ھبۋٌە ثىٕحي ؼبئ ٌەثە‬ ‫ئبضىؽىسىىي زىئبٌوگ ِۇٔساق ثوٌغبْ‪:‬‬ ‫ ئي ضەؼۇٌۇٌالھ! ئېطىُ ِېٕي ٔىىبھىغب ئبٌغبٔسا ٍبؾ‪ ،‬چىطاٍ​ٍىك‪ ،‬جەٌىپ لىالضٌىك ئىسىُ‪.‬‬‫ئۇٔىڭغب ثىط لبٔچە ثبال جۇغۇپ ثەضزىُ‪ٍ ،‬ېفىّ​ّۇ چوڭىَىپ لبٌسى‪ .‬ئۇ ۋالىححب ؼۆٍگەْ ٍبضى ئىسىُ‪،‬‬ ‫ئەِسى « ئبٔىؽي » ثوٌسۇَ‪ِ ،‬ېٕي ووچىغب چىمىطىۋەجحي‪.‬‬ ‫ ھبظىط ؼەْ ئۇٔىڭغب ھبالي ئەِەغ‪.‬‬‫ ئبٌالھ ثىٍەْ لەؼەِىي جبالق لىٍّىسى‪.‬‬‫ ھبظىط ؼەْ ئۇٔىڭغب ھبالي ئەِەغ‪ .‬ثۇ ھەلحە ثىط ٔەضؼە ٔبظىً ثوٌّىسى‪.‬‬‫‪342‬‬

‫ ٔېّە ثوٌىسۇ‪ ،‬ئوثساْ ئوٍ​ٍىٕىپ ثبلمىٓ‪ ،‬ؼبڭب پىسا ثوالً ئي ضەؼۇٌۇٌالھ!‬‫ ِېٕىڭ ـەذؽي لبضىفىُ ِۇـۇٔساق!‬‫ ئەِّب ِبڭب ِۇھحبج وىچىه ثىط ثبالَ ثبض‪ .‬ئەگەض ئۇٔىڭغب ثەضؼەَ لىَٕىٍىپ لبٌىسۇ‪ِ .‬ەْ‬‫ٍېٕىّغب ئبٌؽبَ ئبچ لبٌىسۇ‪.‬‬ ‫ ‪.....‬‬‫ ئبٌالھىُ! زەضزىّٕي ؼبڭب‪ ،‬پەلەت ؼبڭب ھبۋاٌە لىٍىّەْ‪.‬‬‫ثۇ زىئبٌوگالضزىٓ ثىط ِۇززەت ئۆجىۀسىٓ وېَىٓ ھبۋٌە ثۇ ئبٍەجٍەضٔىڭ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي‬ ‫ذۇـرەۋضىٕي ئبٌىسۇ‪ .‬ضەثجي ھەلٍىك ثوٌغۇچي ۋە ھەلىمەت جەضەپحە جۇضغۇچىسۇض‪ .‬ضەثجي ئۇۋاٌچىٍىممب‬ ‫ئۇچطىغبْ ھبۋٌە جەضەپحە جۇضغۇچىسۇض‪ .‬ھەِّىؽىسىٓ وۆضە ئۇٔىڭ « ھەق ‪ -‬ھولۇلىٕي جەٌەپ لىٍغبْ‬ ‫ئبٍبي » ؼۈپىحىسە ھەَ لۇضئبٔسا ھەَ جبضىرحب ٔىفبٔي لبٌىسۇ‪ .‬ھەلمىٕي جەٌەپ لىٍىفحب پبؼؽىپ‬ ‫ِۇئبِىٍىسە ثوٌغبْ ؼبٔؽىعٌىغبْ ئەضوەوٍەضگە ثىط ئبٍبي وىفي ئۆضٔەن ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي ثۆٌەوحە‪ ،‬وىفىٕي ثىئبضاَ لىٍغۇچي ۋەٍبوي ؼۈٍئىؽحىّبي لىٍىٕىؿ‬ ‫ئېھحىّبٌي ٍۇلىطى ثوٌغبْ « ئبٍطىُ وۆضۈـۈؾ » ٍبوي « پىچىطٌىفىؿ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ‬ ‫ٔەجۋا ئبزىحي جىٍغب ئېٍىٕىسۇ ۋە ئۇٔىڭسىٓ ۋاظوەچحۈضىسىغبْ ثىط جبظا ؼۈپىحىسە « ِەججۇضىٌ ؼەزىمە‬ ‫» ثېطىؿ ثىىىحىٍىسۇ ( ‪ .) 13 - 7‬ثۇ ھەض زەۋضزە ٍېحەوچي ۋە ثبـالِچي ثوٌغبْ وىفىٍەضٔي ثىئبضاَ‬ ‫لىٍىسىغبْ ِەؼىٍىسۇض‪ .‬لۇضئبْ ثۇ ِەؼىٍىگە لبضىحب ئېٍىپ وەٌگەْ ھەي لىٍىؿ جەزثىطى ئبضلىٍىك‪،‬‬ ‫پەلەت ئۇ زەۋضزىال ِەۋجۇت ثوٌغبْ ثىط ِەؼىٍىٕي ئەِەغ‪ ،‬ثبضٌىك زەۋضٌەضزە ئبٌسىّىعغب چىمىسىغبْ‬ ‫ثىط ِەؼىٍىگە لبضىحب لۇضئبٔي ھەي لىٍىؿ جەزثىطىٕي وۆضؼىحىپ ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ثۆٌىىي ئىؽالَ جبِبئىحىگە زۈـّەْ ثوٌغبٔالضٔي ؼىطزاؾ ۋە ٍوٌساؾ‬ ‫لىٍىۋېٍىؿ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىىحۇض‪.‬‬ ‫ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ثۇٔساق لىٍىفي ِۀئي لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔىڭ ئىىىي ٍۈظٌىّىچىٍىه‬ ‫ثوٌىسىغبٍٔىمي ئىّب لىٍىٕغبْ‪ .‬ئبٌالھ لب ئىّبْ ئېَحىپ ئىفۀچ لىٍغبْ ثىط وىفىٕىڭ‪ ،‬ئەڭ ٍېمىٓ‬ ‫جۇلمبٍٔىطى ثوٌغبْ جەلسىطزىّۇ‪ ،‬ئۇالضٔي ئبٌالھ ۋە ئەٌچىؽىٕىڭ زوؼحٍىمىسىٓ ئەال ثىٍّەؼٍىىي‬ ‫جەوىحٍۀگەْ‪:‬‬

‫اَّللَ َوَر ُسولَوُ َولَْو َكانُوا آَ َ​َبءَ ُى ْم أ َْو أَبْػنَاءَ ُى ْم أ َْو‬ ‫َ​َل ََِت ُد قَػ ْوًما يػُ ْؤِمنُو َف َِب اَّللِ َوالْيَػ ْوِـ ْاْلَ ِخ ِر يػُ َوادو َف َم ْن َحا اد ا‬ ‫وح ِمْنو وي ْد ِخلُهم جن ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك َكتَب ِٓت قُػلُوِبِ​ِم ِْ‬ ‫اات ََْت ِري ِم ْن ََْتِ َها‬ ‫اْلّيَا َف َوأَيا َد ُى ْم ب ُر ٍ ُ َ ُ ُ ْ َ‬ ‫إ ْخ َوانَػ ُه ْم أ َْو َعش َّيتَػ ُه ْم أُولَئ َ َ‬ ‫ُ‬ ‫اَّلل عْنػهم وربوا عْنو أُولَئِك ِحزب اِ‬ ‫ِ‬ ‫ْاْلَنْػهار خالِ ِد ِ ِ‬ ‫اَّللِ ُى ُم الْ ُم ْفلِ ُحو َف‬ ‫ب ا‬ ‫اَّلل أَ​َ​َل إِ اف ح ْز َ‬ ‫ين ف َيها َرب َي اُ َ ُ ْ َ َ ُ َ ُ َ ْ ُ‬ ‫َُ َ َ‬

‫« اﷲ لب ۋە ئبذىطەت وۈٔىگە ئىفىٕىسىغبْ ثىط لەۋِٕىڭ اﷲ ثىٍەْ ۋە ئۇٔىڭ ضەؼۇٌي ثىٍەْ‬ ‫لبضـىالـمبٔالضٔي ئۇالضٔىڭ ئبٔىٍىطى‪ ،‬ئوغۇٌٍىطى‪ٍ ،‬ب لېطىٕساـٍىطى‪ٍ ،‬ب ئۇضۇق ـ جۇغمبٍٔىطى ثوٌغبْ‬ ‫جەلسىطزىّۇ ـ زوؼث جۇجمبٍٔىمىٕي وۆضِەٍؽەْ (ٍۀي ئۇالضٔي زوؼث جۇجۇـي ِۇِىىٓ ئەِەغ)‪ ،‬ئۀە‬ ‫ـۇالضٔىڭ زىٍ​ٍىطىسا اﷲ ئىّبٕٔي ِەھىەَ لىٍسى ۋە ئۆظ زەضگبھىسىٓ ثوٌغبْ ِۀىۋى وۈچ ثىٍەْ‬ ‫ئۇالضٔي وۈچەٍححي‪ ،‬اﷲ ئۇالضٔي ئبؼحىسىٓ ئۆؼحەڭٍەض ئېمىپ جۇضىسىغبْ جۀٕەجٍەضگە وىطگۈظىسۇ‪،‬‬ ‫ئۇالض جۀٕەجٍەضزە ِەڭگۈ لبٌىسۇ‪ ،‬اﷲ ئۇالضزىٓ ضاظى ثوٌىسۇ‪ ،‬اﷲ جىٓ ئۇالضِۇ ِەِٕۇْ ثوٌىسۇ‪ ،‬ئۀە‬ ‫ـۇالض اﷲ جەضىپىسە جۇضغۇچىالضزۇض‪ .‬ثىٍىڭالضوي‪ ،‬اﷲ جەضىپىسە جۇضغۇچىالض ٔىجبزٌىممب‬ ‫ئېطىفىۈچىٍەضزۇض » ( ‪.) 22‬‬

‫‪343‬‬

‫جۆۋۀسىىي ئبٍەت ئبٌالھ ٔىڭ غەظىپىگە ئۇچطىغۇچىالضغب لبضىحىٍغبْ ئىالھىٌ جەھسىحٕىڭ ثىط‬ ‫ئىپبزىؽىسۇض‪:‬‬ ‫« ِەْ ۋە ئەٌچىٍىطىُ ئەٌۋەجحە غەٌىجە لىٍىّىع! » ( ‪.) 21‬‬ ‫ثۇٔىڭسا ھېچ ـۈثھە ٍولحۇض ٍب ضەثجي!‬ ‫ئبِۀٕب ۋە ؼەززەلٕب‪.‬‬

‫ئەھساپ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە « ئىححىپبلساؾ وۈچٍەض ‪ /‬لوـۇْ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ئەھعاپ » وەٌىّىؽي‬ ‫ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 27 - 9‬ئبٍەجٍىطى ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ ثۆٌەوحە ثۇ وۈچٍەض ھەلمىسە‬ ‫ِەٌۇِبجالض ثېطىٍغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ثىعگە ِەٌۇَ ثوٌغبْ ٍىپ ئۇچٍىطى ؼۈضىٕىڭ ھىجطى ‪- 7 - 5‬‬ ‫ٍىٍ​ٍىطى ئبضىؽىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىپ ثەضِەوحە‪.‬‬ ‫‪ - 20‬ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ذۀسەن ( ئەھعاپ ) ئۇضۇـي ھىجطى ‪ٍ - 5‬ىٍي ـەۋۋاي ئېَىسا‪- 4 ،‬‬ ‫‪ 5‬ۋە ‪ - 40 - 37‬ئبٍەجٍەضزە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ۋەلەٌەض ـۇ ٍىٍي ظۇٌمبئىسە ئېَىسا ٍۈظثەضگۀىسى‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئبٍبٌٍىطى ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌغبْ ‪ - 29 - 28‬ئبٍەجٍەض‪ ،‬ثوٌۇپّۇ ئۆً ئوچبلٍىك‬ ‫ثوٌۇؾ ِەؼىٍىؽىسە ٔەثىگە چەن لوٍۇٌغبْ ‪ - 52‬ئبٍەت ھەظضىحي ؼەفىَە ثىٍەْ جوً لىٍغبْ‬ ‫ِەظگىٍي ثوٌغبْ ذەٍجەض فەجھىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ئوؼّبٔغب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ جەضجىپحە ؼۈضە ئبٌىئىّطاْ ‪ِ -‬ۇِحەھىٕە ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب‬ ‫جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ٍەض جوغطا ئەِەؼحەن جۇضىسۇ‪ .‬ئبٌىئىّطاْ ؼۈضىؽىٕي ئەھعاپ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب‬ ‫لوٍغىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬چۈٔىي ئبٌىئىّطاْ ؼۈضىؽي ھىجطى ‪ٍ - 3‬ىٍىسا ٍۈظثەضگەْ ئۇھۇز ؼۈضىؽىسۇض‪ .‬ثۇ‬ ‫ئىىىي ؼۈضە ئبضىؽىسا ثبـمب ؼۈضىٍەض ثوٌۇـي وېطەن‪ .‬ئىجٓ ئبثجبؼمب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ جەضجىپحە‬ ‫ھەـط ‪ٔ -‬ۇض ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ جىعىٍىفّۇ جوغطا ئەِەغ‪ .‬ثىعٔىڭچە ثوٌغبٔسا ِۇجبزىٍە ‪-‬‬ ‫جبالق ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىؿ ِۇۋاپىمحەن جۇضىسۇ‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا ئىجحىّبئىٌ ِەؼٍىٍەض ئەڭ وۆپ جىٍغب ئېٍىٕغبْ ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطؼي ئەھعاپ‬ ‫ؼۈضىؽىسۇض‪ .‬جېّىالض ـەذؽي‪ ،‬ئىجحىّبئىٌ ِۇٔبؼىۋەجٍەض ۋە ھۆوۈٍِەضٔي جەـىىً لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ئىؽالَ‬ ‫جبِبئىحىٕىڭ ؼىَبؼىٌ پىفىپ ٍېحىٍىؿ جەضٍبٔي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىىحۇض‪ .‬چۈٔىي ِۇـطىه‬ ‫ئىححىپبلساؾ لوـۇٔىٕىڭ ذۀسەن ئۇضۇـىسا ِەغٍۇپ ثوٌۇـي ئىؽالَ جبِبئىحي ئۈچۈْ ثىط جبضىرىٌ‬ ‫ثۇضۇٌۇؾ ٔۇلحىؽي ئىسى‪ .‬ثۇ ضېئبٌٍىمٕي ثىط وۈٔي ؼەھەضزە زۈـّۀٕىڭ لبضاضگبھٕي جبـالپ‪ ،‬ئۈْ ‪-‬‬ ‫جىٕؽىع ھبٌسا جەڭ ِەٍسأىسىٓ چېىىٕىپ وەجىۀٍىىىٕي وۆضگۀسە « ئەِسى ٔۆۋەت ؼىٍەضزە! »‬ ‫زېگەْ ضەؼۇٌۇٌالھّۇ جوغطىالٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئوِۇِىٌ جەھەجحىٓ وىفٍىه ِۇٔبؼىۋەجٕي لبٔساق ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا « ئي ٔەثي! » ذىحبثي ئەڭ وۆپ ئىفٍىحىٍگەْ ثۇ ؼۈضە ثىۋاؼحە ھبٌسا ٔەثىگە ذىحبة‬ ‫ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬ئىجحىّبئىٌ ثېؽىّٕىڭ ئېغىطٌىمي لبٔچىٍىه ثوٌۇـىسىٓ لەجئىَٕەظەض وىفي ئبٌالھ‬ ‫‪344‬‬

‫لب ثوٍؽۇٔۇـي وېطەن‪ .‬ئبٌسى ثىٍەْ ضەؼۇٌۇٌالھمب « ِەؼئۇٌىَەجچبٍٔىك ثىٍەْ ئىؿ لىً! »‬ ‫ئبگبھالٔسۇضۇـي ثېطىٍىسۇ‪ .‬ئبٔسىٓ وبپىطالضغب ۋە ِۇٔبپىمالضٔىڭ ضاٍىغب ثوٍؽۇّٔبؼٍىممب ثۇٍطۇٌغبْ‬ ‫ھبٌسا ؼۆظ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ « ئۇالضغب ئىحبئەت لىٍّب! » ئەِطى « وۈٔحەضجىپٕي ئۇالضٔىڭ ثەٌگىٍىفىگە‬ ‫ٍوي لوٍّب! » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ئبٍەجٕىڭ زاۋاِي ِۇٔساق‪:‬‬

‫(‪)3‬‬

‫اَّللَ َكا َف ِ​ِبَا تَػ ْع َملُو َف َخبِ ًّيا (‪َ )2‬وتَػ َواك ْل َعلَى ا اَّللِ َوَك َفى َِب اَّللِ َوكِ ًيَّل‬ ‫ك إِ اف ا‬ ‫ك ِم ْن َربِّ َ‬ ‫وحى إِلَْي َ‬ ‫َواتابِ ْع َما يُ َ‬

‫« ؼبڭب ضەثجىڭ جەضىپىسىٓ ۋەھَي لىٍىٕغبْ ٔەضؼىگە (ٍۀي لۇضئبٔغب) ئەگەـىىٓ‪ .‬اﷲ‬ ‫ھەلىمەجەْ لىٍغبْ ئەِەٌىڭالضزىٓ جوٌۇق ذەۋەضزاضزۇض‪ ( .‬ھەِّە ئىفىڭسا ) اﷲ لب ٍۆٌۀگىٓ‪ ،‬اﷲ‬ ‫( ؼبڭب ) ھبِىٌ ثوٌۇـمب ٍېحەضٌىىحۇض » ( ‪.) 3 - 2‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ئىٕؽبٕٔىڭ ئىچىي زۇَٔبؼىغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌغبْ‪ ،‬وىفىٕىڭ زىممىحىٕي‬ ‫جبضجىسىغبْ ثبٍبٔىسىٓ ثىطؼي ثۇ ؼۈضىسە ٍەض ئبٌىسۇ‪ « :‬اﷲ ھەض لبٔساق ئبزەِٕىڭ ئىچىسە ئىىىي‬ ‫ٍۈضەن ‪ /‬ئىىىي ۋىجساْ ٍبضاجمىٕي ٍوق » ( ‪ .) 4‬ثۇ ئبضلىٍىك « ھەلىمەجٕىڭ ثىط ثوٌىسىغبٍٔىمي » ئىّب‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ .‬ـۇٔساق‪ ،‬ھەلىمەت ثىطزۇض‪ .‬ھەض لبٔساق ثىط وىفىٕىڭ ئىىىي ئبٔىؽي‪ ،‬ئىىىي زازىؽي‬ ‫ثوٌّبٍسۇ‪ ،‬ثۇ وۆظ ٍۇِغىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ثىط ضېئبٌٍىك‪ .‬ئۆظى جۇغّىغبْ ثىطؼىٕي « لىعىُ‪ ،‬ئوغٍۇَ »‬ ‫زېگۈچي ئۇٔي جۇغۇپ زۇَٔبغب وەٌحۈضگەْ ثىط ئبٔىٕىڭ ثبضٌىمىسىٓ ئىجبضەت ھەلىمەجٕي‬ ‫ئۆظگەضجەٌّەٍسۇ‪ .‬ثىطؼىٕىڭ ئبٍبٌىغب « ؼەْ ِەْ ئۈچۈْ ئبٔبِغب ئوذفبٍؽەْ » زېَىفي ھەضگىعِۇ‬ ‫ئبٍبٌىٕي ئۇٔىڭ ئبٔىؽىغب ئبٍالٔسۇضِبٍسۇ ( ‪ .) 4‬ثېطاۋٔىڭ پۇـحىسىٓ ثوٌّىغبْ ثىط وىفىٕي ئۆظىٕىڭ‬ ‫ئبجىؽي زېَىفي ئۇٔىڭ ثىط ئۆظ ئبجىؽىٕىڭ ثبضٌىمىسىٓ ئىجبضەت ضېئبٌٍىمٕي ٍوق لىالٌّبٍسۇ ( ‪.) 5‬‬ ‫ٍۀي‪ٍ ،‬بضىحىٍىفحىٓ جبضجىپ ثبض ثوٌغبْ فىحطى ھەلىمەجٕي ئېغىعزا ئېَحىٍغبْ ؼۆظٌەض ثىٍەْ‬ ‫ئۆظگەضجىىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ـەٍئىٍەضٔىڭ ھەلىمىحي ثوٌىسۇ‪ .‬ثىعٔىڭ ؼۆظٌىطىّىع ئۇ ھەلىمەت ثىٍەْ‬ ‫ثىطزەوٍىىىە ئىگە ثوٌؽب جوغطا‪ ،‬ثىطزەوٍىىىە ئىگە ثوٌّىؽب ذبجبزۇض‪ .‬ـەٍئىٍەضٔىڭ ھەلىمىحىٕي‬ ‫ثىعٔىڭ ؼۆظٌىطىّىع ثەٌگىٍىّەٍسۇ‪ .‬ذبجب چۈـۀچىٍەضٔىڭ جەِئىَەجحە ثىطزەن لوثۇي لىٍىٕىفي ئۇٔي‬ ‫ذبجب ثوٌۇـحىٓ ذبٌىٌ لىٍّبٍسۇ‪ .‬ئەجسازالضٔىڭ ئۀئۀىؽي ِۇـۇٔساق زەپ « ئبٍبٌي » ئبٔىؽي ثوٌۇپ‬ ‫لبٌّبٍسۇ‪ .‬ثېمىۋاٌغبْ ثبٌىّۇ ئۆظ پۇـحىسىٓ ثوٌغبْ ثبال ثوٌۇپ لبٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫ھەلىمەجىە ؼبزالەت ئەٌچىٍىه ‪ /‬ضەؼۇٌٍۇق ئۀئۀىؽىٕىڭ ـۇئبضىسۇض ( ‪ .) 8 - 7‬ثۇ ئۀئۀىگە‬ ‫ۋاضىؽٍىك لىٍغبْ ِۇئّىٍٕەضگە ھەض زەۋضزە جەڭ ئېالْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ھبٍبجي ثەزىٍىگە ھەلىمەت‬ ‫جەضەپحە جۇضۇؾ‪ ،‬وبپىط ۋە ئىىىي ٍۈظٌىّىچىٍەضگە ئوذفبؾ ثوٌۇپ لبٌّبؼٍىك ئۇ ِۇئّىٍٕەضٔىڭ‬ ‫ثۇضچىسۇض ( ‪.) 20 - 9‬‬ ‫ضەؼۇي ثۇ ِەؼىٍىسە ئەڭ جىپىه ئۆضٔەن ثوٌۇپ‪ ،‬ھەلىمەجىە ؼبزالەت وۆضؼىحىفحە ِۇئّىٍٕەضِۇ‬ ‫ئەٌچىٍەضزەن ثوٌۇـي وېطەن ( ‪27 - 21‬؛ ‪ .) 46 - 45‬ئبٌالھ ضەؼۇٌىٕىڭ ثۇ ئۈٌگىٍىه ضوٌىٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍغبْ ئبٍەت ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪:‬‬

‫وؿ اِ‬ ‫لَ​َق ْد َكا َف لَ ُكم ِٓت رس ِ‬ ‫اَّللَ َكثِ ًّيا‬ ‫اَّللَ َوالْيَػ ْوَـ ْاْلَ ِخَر َوذَ َكَر ا‬ ‫ُس َوةٌ َح َسنَةٌ لِ َم ْن َكا َف يَػ ْر ُجو ا‬ ‫اَّلل أ ْ‬ ‫ْ َُ‬

‫« ؼىٍەضگە ـ اﷲ ٔي‪ ،‬ئبذىطەت وۈٔىٕي ئۈِىس لىٍغبْ ۋە اﷲ ٔي وۆپ ٍبز ئەجىۀٍەضگە ـ‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ئەٌۋەجحە ٍبذفي ئۈٌگىسۇض » ( ‪.) 21‬‬

‫‪345‬‬

‫ئبٌالھ ضەؼۇٌىٕىڭ ئۇ ِىؽٍىؽىع ئۆضٔەوٍىه ضوٌي جبضىرىٌ ٔۇلحىسىٓ ذۀسەن ئۇضۇـىسىٓ‬ ‫ثۇضۇْ ٔبِبٍەْ ثوٌغبْ ئىسى‪ .‬ؼۈضىسە ٔەثەۋى ئۆضٔەوٍىىٕىڭ جبضىرىٌ وبضجىٍٕىطى ئىفبضەت‬ ‫لىٍىٕىسۇ ( ‪ .) 22‬ئبٔسىٓ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئۆضٔەوٍىىىٕي ھبٍبجىغب جەزثىك لىٍغبْ‪ ،‬ئۆظىگە ئۈٌگە‬ ‫لىٍغبْ ۋە « ؼبھبثە » ئۇٔۋأىغب الٍىك ثوٌغبْ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئەڭ ٍبذفي ھەِطاھٍىطىٕىڭ جىٍالضغب‬ ‫زاؼحبْ ِەٍسأي ئەثەزىٍَەـحۈضۈٌگەْ‪:‬‬

‫اؿ ص َدقُوا ما عاى ُدوا ا ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ضى ََْنبَوُ َوِمْنػ ُه ْم َم ْن يَػْنػتَ ِظ ُر َوَما بَ ادلُوا‬ ‫اَّللَ َعلَْيو فَ ِمْنػ ُه ْم َم ْن قَ َ‬ ‫م َن الْ ُم ْؤمن َ‬ ‫ي ِر َج ٌ َ َ َ َ‬ ‫تَػْب ِد ًيَّل‬

‫« ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ئىچىسە اﷲ لب ثەضگەْ ئەھسىٕي ئىفمب ئبـۇضغبْ ٔۇضغۇْ ٍىگىث وىفىٍەض ثبض‪.‬‬ ‫ئۇالضٔىڭ ثەظىؽي ئۆظىٕي ئبٌالھ لب ئبجبپ ؼبزالىحىٕي وۆضؼەجحي‪ ،‬ثەظىؽي ٔۆۋىحىٕي وۈجّەوحە‪ ،‬ئۇالض‬ ‫ۋەزىؽىٕي ھەضگىع ئۆظگەضجىىٕي ٍوق » ( ‪.) 23‬‬ ‫ضەؼۇٌٕىڭ ئبٍبٌٍىطىّۇ ئۆظىٕىڭ ئۆضٔەوٍىه ضوٌىٕي ئۇٔحۇِبؼٍىمي‪ ،‬ئۆظىگە الٍىك ثوٌغبٕٔي‬ ‫لىٍىفي وېطەن‪ .‬ذۇززى ئەٌچىٍەض ِۇئّىٍٕەضگە ئۆضٔەن ثوٌغبٔسەن‪ ،‬ئەٌچىٍەضٔىڭ ئبٍبٌٍىطىّۇ‬ ‫ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ئبٍبٌٍىطىغب ئۆضٔەن ثوٌۇـي وېطەن‪ .‬چۈٔىي ثىط وىفىٕىڭ ئۆضٔەن ثوٌۇـي ٍېحەضٌىه‬ ‫ثوٌّبٍسۇ‪ ،‬ئبئىٍىٕىڭ ئۆضٔەن ثوٌۇـي ـەضت‪ .‬لۇضئبْ ئىجطاھىُ ئبئىٍىؽي ۋە ئىّطاْ ئبئىٍىؽىٕي‬ ‫ئۆضٔەن لىٍىپ وۆضؼەجىۀىىەْ‪ ،‬ثۇالضٔي ثبـالِچي ثوٌۇپ ئۆظىگە ئۆضٔەن لىٍغۇچىالض ٍۀىال‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئبئىٍىؽي ثوٌۇـي‪ ،‬ثۇ ئۈٌگىٍىه ضوٌغب ِبغ وەٌّەٍسىغبْ ئىفالض ضەؼۇٌٕىڭ ئۆٍىسە‬ ‫ٍۈظثەضگەْ جەلسىطزە جبظاؼي لبٌّبؼٍىمي وېطەن‪ِ .‬ەٍ​ٍي ئەض ٍبوي ئبٍبي ثوٌؽۇْ‪ ،‬لبضـي چىمىؿ‬ ‫جبظاغب‪ ،‬ئىحبئەت ِۇوبپبجمب الٍىمحۇض ( ‪.) 36 - 28‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئبٍبٌٍىطى ۋە ئۆٍ​ٍىطى ئۈؼحىسىٓ ئىٕؽبْ ئەلٍىگە وەٌگەْ « ِۇئّىٕ​ٕىڭ ئۆٍي‬ ‫ۋە ئۇ ئۆٍسە ئوٌحۇضىسىغبْ ِۇئّىٓ ثىط ئبئىٍە لبٔساق ثوٌۇـي وېطەن؟ » زېگەْ ؼوئبٌغب ِۇٔساق‬ ‫جبۋاة ثېطىٍگەْ‪:‬‬

‫اىلِيا ِة ْاْل َ ِ‬ ‫إت ِ‬ ‫ص َ​َّلةَ وآَتِي الازَكاةَ وأ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللَ َوَر ُسولَوُ إِاَّنَا‬ ‫َط ْع َن ا‬ ‫ُوَل َوأَق ْم َن ال ا َ َ‬ ‫َوقَػ ْر َف ِٓت بػُيُوت ُك ان َوَ​َل تَػبَػار ْج َن تَػبَػر َج َْ‬ ‫َ‬ ‫يد ا ِ ِ‬ ‫الرجس أَىل الْبػي ِ‬ ‫ت َويُطَ ِّهَرُك ْم تَطْ ِه ًّيا (‪َ )33‬واذْ ُك ْر َف َما يػُْتػلَى ِٓت بػُيُوتِ ُك ان ِم ْن آَ َ​َي ِت‬ ‫يُِر ُ‬ ‫ب َعْن ُك ُم ِّ ْ َ ْ َ َ ْ‬ ‫اَّللُ ليُ ْذى َ‬ ‫اَّللِ و ِْ‬ ‫اَّللَ َكا َف لَ ِطي ًفا َخبِ ًّيا (‪)34‬‬ ‫ْم ِة إِ اف ا‬ ‫اٖتك َ‬ ‫ا َ‬

‫« ئۆٍ​ٍىطىڭالضزىىي ۋالىححىّۇ ئەزەپ ‪ -‬لبئىسىٕي ئۇٔحۇِبڭالض‪ ،‬ئىٍگىطىىي جبھىٍىَەت‬ ‫زەۋضىسىىىگە ئوذفبؾ ٍبؼىٕىپ چىمىپ جىٕؽىَىحىڭالضٔي ٔبِبٍەْ لىٍّبڭالض! ٔبِبظٔي الٍىمىسا‬ ‫ئولۇڭالض‪ ،‬ظاوبت ثېطىڭالض‪ ،‬اﷲ لب ۋە ئۇٔىڭ ضەؼۇٌىغب ئىحبئەت لىٍىڭالض! ئي ئبٌالھ ضەؼۇٌىٕىڭ‬ ‫ئبئىٍىؽىسىىىٍەض! اﷲ ؼىٍەضزىٓ گۇٔبھٕي ؼبلىث لىٍىفٕي ۋە ؼىٍەضٔي جبِبِەْ پبن لىٍىفٕي‬ ‫ذبالٍسۇ‪ .‬ئۆٍ​ٍىطىڭالضزا ئولۇٌىۋاجمبْ اﷲ ٔىڭ ئبٍەجٍىطى‪ ( ،‬ثوٌۇپّۇ ئۇالضزىىي ) ھېىّەت ئۈؼحىسە‬ ‫ئەلىً ٍۈضگۈظۈڭالض‪ ،‬اﷲ ھەلىمەجەْ ؼىطالضٔي ثىٍگۈچىسۇض‪ ،‬ھەِّىسىٓ ذەۋەضزاضزۇض » ( ‪.) 34 -33‬‬ ‫ؼۈضىسە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ٍېمىٍٕىطى ثىٍەْ ثوٌغبْ ـەذؽي ِۇٔبؼىۋەجٍىطىّۇ ثەٌگىٍىه پطىٕؽىپمب‬ ‫ثبغالٔغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ھەظضىحي ئبئىفۀىڭ « ئەگەض ضەؼۇٌۇٌالھ ۋەھىَسىٓ ثىط لىؽّىٕي ٍوـۇضِبلچي‬ ‫ثوٌغبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئۇ ثۇالض ثوالجحي » زېگەْ ‪ - 40 - 37‬ئبٍەجٍەض ئبضىؽىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ـەذؽىٌ‬ ‫ئۆضٔەن ئبضلىٍىك‪ ،‬ئۀئۀىٕىڭ لبٌسۇلٍىطى ؼۈپۈضۈپ جبـٍىٕىسۇ‪ .‬ھەِسە ئبظازگەضزىٍەض ( ئبظاز‬ ‫لىٍىٕغبْ لۇٌالض )ٔىڭ جەِئىَەجحىىي ئىجحىّبئىٌ ئوضٔي ٍۇلىطى وۆجۈضۈٌىسۇ‪ .‬ثۇ ۋەلە‬ ‫‪346‬‬

‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ھبِّىؽىٕىڭ لىعى ثوٌغبْ ظەٍٕەپ ثىٕحي جبھفٕي ثېمىۋاٌغبْ ثبٌىؽي ظەٍس ثىٓ‬ ‫ھبضىؽە ثىٍەْ ٔىىبھٍىفي ئىسى‪ .‬ظەٍٕەپ ِەوىىسىىي ئبثطوٍ​ٍۇق ثىط ئبئىٍىگە جەۋە ھۆض ئبٍبي‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ئۇٔىڭ ثىٍەْ ثېفىٕي لوـۇپ لوٍغبْ ظەٍس ثىٓ ھبضىؽە ئبظاز لىٍىٕغبْ ثىط لۇي‬ ‫ئىسى‪ .‬گەضچە ظەٍٕەپ ضاظى ثوٌّىؽىّۇ‪ِ ،‬بلۇي ثوٌۇـمب ِەججۇض ثوٌغبْ ثۇ ٔىىبھ ئوڭۇـٍۇق‬ ‫زاۋاِالـّىغبْ‪ .‬ظەٍٕەپ ئبجطىفىپ وەجىۀسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ئۇٔي ٔىىبھىغب ئبٌغبٔىسى‪.‬‬ ‫ظەٍٕەپ ثىٕحي جبھؿ ھەظضىحي ٔەثي ثىٍەْ جوً لىٍغبٔسا ‪ٍ 36‬بـمب وىطگەْ ثوٌۇپ‪ ،‬پەضظۀحي ٍوق‬ ‫ثىط جۇي ئبٍبي ئىسى‪ .‬ئۇ ئېطى ظەٍس ثىٓ ھبضىؽە ثىٍەْ ؼۆٍۈٍِۈن ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ؼۆظىٕي‬ ‫ٍىطاٌّىغبٍٔىمي ئۈچۈْ جوً لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئەؼٍىسە ئۇٔىڭ وۆڭٍىسە ضەؼۇٌۇٌالھ ثبض ئىسى‪ .‬ئۇ‪،‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ جوً لىٍىؿ جەِەؼىسە ‪ٍ 35‬ېفىغىچە ثبضٌىك جبٌىپٍىطىٕي ضەت لىٍىپ وەٌگەْ‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ھەظضىحي ظەٍٕەپ ثىٍەْ جوً لىٍىفي ھەَ ثىط جبھىٍىَەت ئۀئۀىؽي ثوٌغبْ‬ ‫ثېمىۋاٌغبْ ثبٌىٍىطىٕىڭ ئبٍبٌٍىطى ثىٍەْ جوً لىالٌّبؼٍىمحەن ئبزەجىە ذبجىّە ثېطىؿ ھەَ جەثىمە‬ ‫ئبٍطىّچىٍىمىٕىڭ ئوضٔىغب ئىؽالَ لېطىٕساـٍىمىٕي زەؼؽىحىؿ ھەِسە ھەظضىحي ظەٍٕەپٕىڭ لبٌغبْ‬ ‫وۆڭٍىٕي ئېٍىؿ ئۈچۈْ ئىسى‪.‬‬ ‫ثۇ ؼەۋەثٍەضگە لبضىّبؼحىٓ‪ ،‬ثۇ ۋەلۀىڭ لۇضئبْ جەضىپىسىٓ ئەثەزىٍَەـحۈضۈٌىفي ضەؼۇٌۇٌالھ‬ ‫ھېچ ذبٌىّبٍسىغبْ ثىط ئىؿ ئىسى‪ٌ .‬ېىىٓ ثۇ ۋەلۀىڭ لۇضئبٔسا ئوضۇْ ئېٍىفىٕىڭ ۋەھىَٕىڭ‬ ‫ئىالھىٌ ِۀجەؼىگە لبضىحىٍغبْ ثبضٌىك ئېحىطاظالضٔي ثىىبض لىٍىسىغبْ ثىط جەضىپىّۇ ثبض‪ .‬ثۇٔىڭسىٓ‬ ‫ثبـمب ھېچمبٔساق ثىط ئەلٍي زەٌىً ثوٌّىغبْ جەلسىطزىّۇ ثۇ ئبٍەجٍەض ۋەھىٌ ِۀجەؼىٕىڭ ئىالھىٌ‬ ‫ئىىۀٍىىىگە زەٌىً ثوٌۇپ ٍېحىپ ئبـىسۇ‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ۋەظىپىؽىٕىڭ « ـېھىث » ۋە « ذۇـرەۋەض ثەضگۈچي » ئىىۀٍىىي ثۇ ؼۈضىسە‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪ .‬ـېھىث ثوٌۇـٕىڭ لۇضئبٔسىىي ِۀىؽي « ئۈٌگە ۋە ئۆضٔەن » ثوٌۇـحۇض‪ٍ .‬ۀي‪،‬‬ ‫ھبٍبجىٕي ئىّبٔىغب ـبھىث لىٍىؿ ۋە ٍبـىغبْ زەۋضىٕىڭ ـبھىسى ‪ /‬گۇۋاھچىؽي ثوٌۇـحۇض‪ .‬ثۇ‬ ‫ئىىىي ضوٌٕىڭ زاۋاِي ؼۈپىحىسە ئبٌالھ لب چبلىطغبْ زەۋەجچي ۋە ئەجطاپىٕي ٍوضۇجىسىغبْ ثىط لۀسىً‬ ‫ثوٌۇـحۇض‪ ...‬ـېھىث ثوٌۇؾ ِبٔب ثۇالضٔي ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ ثىط ۋەظىپىسۇض‪ ،‬ضوٌسۇض‪:‬‬

‫ِ ِ‬ ‫َي أَيػها النِاِب إِ اًن أَرس ْلن َ ِ‬ ‫اعيا إِ َ​َل اِ ِ​ِ ِ​ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اجا ُمنِ ًّيا (‪)46‬‬ ‫َْ​َ‬ ‫َ َ‬ ‫اَّلل ِب ْذنو َوسَر ً‬ ‫اؾ َشاى ًدا َوُمبَ ّشًرا َونَذ ًيرا (‪َ )45‬وَد ً‬

‫« ئي ٔەثي! ؼېٕي ثىع ھەلىمەجەْ ـبھىث‪ ،‬ذۇـرەۋەض ثەضگۈچي‪ ،‬ئبگبھالٔسۇضغۇچي‪ ،‬اﷲ ٔىڭ‬ ‫ئىعٔي ثىٍەْ اﷲ لب زەۋەت لىٍغۇچي ۋە ئەجطاپىٕي ٍوضۇجمۇچي ٔۇضٌۇق چىطاق لىٍىپ ئەۋەجحۇق » ( ‪45‬‬ ‫ ‪.) 46‬‬‫ؼۈضىٕىڭ زاۋاِىسا ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ۋە ئبئىٍىؽىٕىڭ ئىجحىّبئىٌ ِۇٔبؼىۋەجٍىطىٕي ٍېڭىسىٓ ثەضپب‬ ‫لىٍىسىغبْ ئبٍەجٍەض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثەظى ـەضئي ۋە ئەذاللي ثەٌگىٍىّىٍەض ثېىىحىٍگەْ ( ‪- 37‬‬ ‫‪ .) 59‬ئىجحىّبئي ئەزەپ ۋە جەضثىَە لبئىسىٍىطىگە وىفىٕىڭ زىممەت ٔەظىطى ئبغسۇضۇٌغبْ‪ .‬ثۇالض‬ ‫ئبضىؽىسا ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئۆٍىسىىي ِېھّبٔساضچىٍىمحب ضىئبٍە لىٍىفي وېطەن ثوٌغبْ‬ ‫ئەزەپ ‪ -‬ئەذالق لبئىسىٍىطى ۋە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ئبئىٍىؽىسىىىٍەضگە لبضىحىٍغبْ ئەزەپ ‪ -‬ئەذالق‬ ‫پطىٕؽىپٍىطى ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪.) 53‬‬ ‫لۇضئبٔسا ئبٌالھ ٔىڭ ۋە پەضىفحىٍەضٔىڭ ضەؼۇٌۇٌالھمب « ؼبالت ( ٍبضزەَ ) لىٍغبٍٔىمي ‪-‬‬ ‫( ٍۇؼەٌٍۇٔە ) » ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ‪ِ .‬ۇئّىٍٕەضزىّٕۇ ٍبضزەٍِىطىٕي ثۇ ئىالھىٌ ٍبضزەَ ثىٍەْ‬ ‫ثىطٌەـحۈضۈؾ جەٌەپ لىٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ئىالھىٌ جەٌەپ ئەؼٍىسە ئېٍىؿ ئۈچۈْ ئەِەغ‪ ،‬ثەذؿ ئېحىؿ‬ ‫‪347‬‬

‫ئۈچۈْ لوٍۇٌغبْ ثىط جەٌەپحۇض‪ .‬ئبٌالھ ثۀسىسىٓ ثىط ٔەضؼە جەٌەپ لىٍغبٔسا ئېٍىؿ ئۈچۈْ جەٌەپ‬ ‫لىٍّبٍسۇ‪ .‬ئەوؽىچە ئبجب لىٍىؿ ‪ /‬ثەذؿ ئېحىؿ ئۈچۈْ جەٌەپ لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ٍەضزىّۇ ؼۆظ ِۇـۇ‬ ‫ِۀىسە‪ .‬ۋالىحٕىڭ ئۆجۈـي ثىٍەْ ئوجحۇضىغب چىممبْ ؼبالۋات ( ضەھّەت ئولۇؾ ) ئەزەثىَبجي ثۇ‬ ‫ئبٍەجحە ئەِىط لىٍىٕغبْ ٍبضزەِٕىڭ ثبـمب ثىط ـەوٍي ؼۈپىحىسە پەٍسا ثوٌغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ ثۇ ٍبضزەَ جەٌىپي‬ ‫ھەضگىعِۇ ئېغىعزىىي ؼۆظگە چۈـۈضۈپ لوٍغىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ثىط « ئەِەٌىٌ ھەضىىەت » جەٌىپي‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ئبٍەجحە ِۇئّىٍٕەضزىٓ جەٌەپ لىٍىٕغبْ ٍبضزەَ ئەؼٍىسە ئەِەٌىٌ ھەضىىەت ثىٍەْ ٍبضزەَ‬ ‫لىٍىفٕي وۆضؼىحىسۇ‪ ،‬ئبغعاوي ٍبضزەِٕي وۆضؼەجّەٍسۇ‪ٍ « .‬ۇؼەٌٍۇٔە » ۋە « ؼەٌٍۇ » پېئىٍ​ٍىطى‬ ‫ثۇٔىڭ زەٌىٍىسۇض‪ .‬ئۇ ئبٍەت جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫اِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫يما‬ ‫إِ اف ا‬ ‫ين آَ َمنُوا َ‬ ‫اَّللَ َوَم َ​َّلئ َكتَوُ يُ َ‬ ‫صلوا َعلَْيو َو َسلّ ُموا تَ ْسل ً‬ ‫اِب َ​َي أَيػ َها الذ َ‬ ‫صلو َف َعلَى الن ِّ‬

‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ ۋە ئۇٔىڭ پەضىفحىٍىطى ھەلىمەجەْ ٔەثىگە ٍبضزەَ لىٍىسۇ‪ .‬ئي ِۇئّىٍٕەض!‬ ‫ؼىٍەضِۇ ٔەثىَگە ٍبضزەَ لىٍىڭالض ۋە ئىحبئەت لىٍىفحب ( ئۇ ئۆضٔەن ثوٌغبٔسەن ) اﷲ لب پۈجۈٍٔەً‬ ‫جەؼٍىُ ثوٌۇڭالض » ( ‪.) 56‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحىٓ وېَىٓ وەٌگەْ « اﷲ ۋە ضەؼۇٌىٕي ضۀجىحىۀٍەض » ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەت‬ ‫جەٌەپ لىٍىٕغبْ ثۇ ٍبضزەِٕي لىٍىفٕىڭ ئوضٔىغب چوِبق ثوٌغبٔالض ھەلمىسە جوذحبٌغبْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫ٍۇلىطىسىىي ئىعاھبجىّىعٔي جەؼحىمٍىّبلحب‪ .‬ثۈگۈٕٔىڭ ِۇئّىٕي ئبٌالھ ضەؼۇٌىغب ثوٌغبْ ٍبضزەَ‬ ‫ثۇضچىٕي ئۇ ئبِبٔەت لوٍۇپ وەجىەْ « لۇضئبْ »غب ؼبزالەت وۆضؼىحىؿ ۋە ئبٌالھ ضەؼۇٌىٕىڭ ھبٍبت‬ ‫ـەوٍي ثوٌغبْ لۇضئبٕٔي ئۆظىٕىڭ ھبٍبجىغب جەزثىمالـحىٓ ئىجبضەت ؼۈٕٔەجٕي جىطىٍسۈضۈؾ ثىٍەْ‬ ‫ئبزا لىٍىفي وېطەن‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ٔبظىً ثوٌۇۋاجمبْ ـۇ جەِئىَەجحە ئبٌالھ ضەؼۇٌىٕي ضۀجىحىەْ ئىىىي ٍۈظٌىّىچي ۋە‬ ‫لەٌجي وىؽەٌٍىه ثىٍەْ جوٌۇپ وەجىەْ وىفىٍەضگە « ٍبِبٍٔىك لىٍغۇچىالض ٍبِبٍٔىمحىٓ ثبـمب‬ ‫ٔەضؼىگە ئېطىفّەٍسۇ » لبٔۇٔىَىحىٕي ئەؼٍىحىسۇ‪ .‬ئەؼٍىسە وىُ ٔېّە لىٍغبْ ثوٌؽب ـۇٔىڭغب الٍىك‬ ‫ٔەجىجىگە ئېطىفىسىغبٍٔىمي ئبٌالھ ٔىڭ ؼۈٕٔىحىسۇض‪ .‬ئبٌالھ ٔىڭ ؼۈٕٔىحي ئبٌالھ ٔىڭ ئۆظگەضِەغ‬ ‫لبٔۇٔىسۇض‪:‬‬

‫سناةَ اِ ِ ا ِ‬ ‫اَّللِ تَػْب ِد ًيَّل‬ ‫ين َخلَ ْوا ِم ْن قَػْب ُل َولَ ْن ََِت َد لِ ُسن ِاة ا‬ ‫ُ‬ ‫اَّلل ٓت الذ َ‬

‫« ثۇ اﷲ ٔىڭ ئۆجىۀىي ئۈِّەجٍەضگە جۇجمبْ ٍوٌىسۇض‪ ،‬اﷲ ٔىڭ جۇجمبْ ٍوٌىسا ‪ /‬ؼۈٕٔىحىسە‬ ‫ھېچمبٔساق ئۆظگىطىؿ جبپبٌّبٍؽەْ » ( ‪.) 62‬‬ ‫ؼۈضىسە ئىٕىبضچىالضٔي وۈجۈۋاجمبْ چوڭ ئبظاپ جىٍغب ئېٍىٕىسۇ ( ‪ .) 68 - 63‬ؼۆظ ثۇ ٍەضگە‬ ‫وەٌگۀسە ئۈِّەجي ِۇؼبٔىڭ ھەظضىحي ِۇؼبغب لىٍغبٍٔىطىٕي ئۈِّەجي ِۇھەِّەزٔىڭّۇ ؼبزىط‬ ‫لىٍّبؼٍىمي جەٌەپ لىٍىٕىسۇ‪ « :‬ئي ِۇئّىٍٕەض! ؼىٍەض ِۇؼبغب ئبظاض لىٍغبْ وىفىٍەض (ٍۀي ثۀي‬ ‫ئىؽطائىً) زەن ثوٌّبڭالض! » ( ‪.) 69‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٕىڭ ِۀىؽي ٔبھبٍىحي ئوچۇق ۋە ضوـەْ ثوٌۇپ‪ « ،‬ئي ِۇھەِّەز ئۈِّىحي‬ ‫ٍەھۇزىٍَەـّەڭالض! » زېَىٍّەوحە‪.‬‬ ‫ِەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇؼىغب ئىگە ھەض ئىٕؽبٕٔىڭ غبٍىؽي « ئىالھىٌ ئبِبٔەت »ٔي ذىَبٔەت لىٍّبً‬ ‫وېَىٕىىٍەضگە ٍەجىۈظۈؾ ثوٌۇـي وېطەن‪ .‬ئىالھىٌ ئبِبٔەجىە ذىَبٔەت لىٍغۇچي ذىَبٔىحىٕىڭ‬ ‫ثەزىٍىٕي ئېغىط ـەوىٍسە ئۆجەٍسۇ‪ .‬لۇضئبٔسا « ئبِبٔەت ئبٍىحي » زەپ ئبجبٌغبْ ئۇ ئبٍەت ثۇ ؼۈضىسە‬ ‫ٍەض ئبٌغبْ‪:‬‬ ‫‪348‬‬

‫ِ‬ ‫ض و ِْ‬ ‫ي أَ ْف َُْي ِم ْلنَػ َها وأَ ْش َف ْقن ِمْنػ َها و َْتَلَ َها ِْ‬ ‫اْلنْ َسا ُف‬ ‫إِ اًن َعَر ْ‬ ‫إتبَ ِاؿ فَأَبػَ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫بنَا ْاْل َ​َمانَةَ َعلَى ال اس َم َاوات َو ْاْل َْر ِ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ِ‬ ‫وما َج ُه ًوَل‬ ‫إناوُ َكا َف ظَلُ ً‬ ‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ثىع ئبِبٔەجٕي ئبؼّبٔالضغب‪ ،‬ظېّىٕغب ۋە جبغالضغب جەڭٍىسۇق‪ ،‬ئۇالض ئبِبٔەجىە‬ ‫ذىَبٔەت لىٍىفحىٓ لوضلحي‪ .‬ئۇٔي ئىٕؽبْ ئۈؼحىگە ئبٌسى‪ٌ .‬ېىىٓ ئىٕؽبْ ھەلىمەجەْ ( ئۆظىگە )‬ ‫ظۇٌۇَ لىٍغۇچي‪ٔ ،‬بزاْ ثوٌۇپ چىمحي » ( ‪.) 72‬‬

‫تبالق ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ئبجطىفىؿ‪ ،‬ئۈظٌىفىؿ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ «‬ ‫جبالق » وەٌىّىؽي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ٍ .‬ۀي‪:‬‬ ‫« ئي ٔەثي! ؼىٍەض ئبٍبٌالضٔي جبالق لىٍؽبڭالض ئۇالضٔىڭ ئىسزىحىگە (الٍىك پەٍححە ٍۀي پبوٍىك‬ ‫ھبٌىحىسە) جبالق لىٍىڭالض‪ٔ( .‬ەؼەة ئبضىٍىفىپ وەجّەؼٍىىي ئۈچۈْ) ئىسزەجٕي ؼبٔبڭالض! ضەثجىڭالض‬ ‫ئبٌسىسا لىٍّىفٍىطىڭالضزىٓ جبۋاثىبض ئىىۀٍىىىڭالضٔي ئۇٔحۇِبڭالض! » ( ‪.) 1‬‬ ‫ئبٍەجحىىي ئەِىطٔىڭ ِۇھبجبثي ئبٍبٌىٕي جبالق لىٍغبْ ئەضٌەض ثوٌۇپ‪ِ ،‬ۇئّىٓ ئەضٌەضگە جبالق‬ ‫ھولۇلىٕي ئىفٍەجىەْ ۋالىححب ئبٍبي وىفىٕىڭ ھەق ‪ -‬ھولۇلىٕي ٔەظەضزە جۇجۇؾ ئەِىط لىٍىّٕبلحب ۋە‬ ‫ثۇٔىڭ ئبٌالھ ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَەجٕىڭ ثىط پبضچىؽي ئىىۀٍىىي ئەؼىەضجىٍّەوحە‪ .‬ؼۈضىگە ئىؽّي‬ ‫ثېطىٍگەْ ثىطىٕچي ئبٍەجٕىڭ ِەظِۇٔي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي « جبالق ِەؼىٍىؽىسە‬ ‫ِەؼئۇٌىَەجچبْ ثوٌۇؾ » ِۀىؽي ئىپبزىٍەٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجىٍىفي ۋالىحٕىڭ ئۆجىفىگە ئەگىفىپ ـەوىٍ​ٍۀگەْ‪.‬‬ ‫ئبثسۇٌالھ ثىٓ ِەؼئۇز ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔىغب ئبؼبؼەْ « لىؽمب ٔىؽب ؼۈضىؽي ‪ -‬ؼۇضەجۇْ‬ ‫ٔىؽبئىً لۇؼطا » زەپ ئبجىغبْ‪ .‬ثۇ ئىؽىُ ِەظوۇض ؼۈضىٕي ذۇززى ٔىؽب ؼۈضىؽىگە ئوذفبؾ «‬ ‫ئبٍبٌالض ھەق ‪ -‬ھولولي » ِەؼىٍىؽي ئۈؼحىسە جوذحبٌغبْ ؼۈضىٍەض لبجبضىغب جىعىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ لبچبْ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئېٕىك ثەٌگىٍەؾ لىَىٓ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 7 - 1‬ئبٍەجٍىطىٕىڭ‬ ‫ثەلەضە ‪ - 234 - 228‬ئبٍەجٍىطىٕىڭ ٍېفىّي ‪ /‬ئىعاھبجي ئىىۀٍىىي ھەلىمىحىگە ئىجٓ ِەؼئۇزٔىڭ ثۇ‬ ‫ؼۈضىگە لوٍغبْ ئىؽّىٕي ثىطٌەـحۈضؼەن‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ھىجطەجحىٓ وېَىٕال ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ‬ ‫ثەلەضە ؼۈضىؽي ۋە ھىجطى ‪ٍ - 4‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ ٔىؽب ؼۈضىؽي ھەجحب ئەھعاپ ‪- 49‬‬ ‫ئبٍەت ثىٍەْ ثوٌغبْ ِۇٔبؼىۋىحىٕي زىممەجىە ئبٌغبْ ۋالحىّىعزا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ٍۇلىطىسا جىٍغب ئېٍىٕغبْ‬ ‫ؼۈضىٍەضزىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪ .‬ئەھعاپ ؼۈضىؽي ثىٍەْ ثۇ ؼۈضە ئبضىؽىسىىي‬ ‫ئوذفبـٍىك ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍغبْ ذىحبثالضزىّۇ وۆظگە چېٍىمىسۇ‪ .‬ئەھعاپ ‪ - 50‬ئبٍىحي ثىٍەْ ثۇ‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 1‬ئبٍىحىسە « ئي ٔەثي! » زەپ ذىحبة لىٍىّٕبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە لەزىّىي جەضجىپٍەضٔىڭ ھەِّىؽىسە ئىٕؽبْ ‪ -‬ثەٍَىٕە ؼۈضىٍىطى ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئوضۇْ ثىعٔىڭچە ِۇۋاپىك ئەِەغ‪ .‬چۈٔىي ئىٕؽبْ ؼۈضىؽي ِەوىىسە‪ ،‬ھەجحب ِەوىىسە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ زەؼٍەپىي ئۈچحۀجىطى ؼۈضىٍەضٔىڭ ئىچىسە ئوضۇْ ئبٌىسۇ‪ .‬لۇضئبْ ؼۈضىٍىطىٕىڭ‬ ‫ٔبظىً ثوٌۇؾ ۋالحي ۋە ِبوبٔي ھەلمىسە ؼبھبثىٍەض ئىچىسە ئەڭ ٔوپۇظٌۇق ـەذػ ثوٌغبْ ھەَ‬ ‫‪349‬‬

‫ؼۆظىٕي ھېچىىُ ئبٌسىطاپ ضەت لىالٌّبٍسىغبْ ئبثسۇٌالھ ئىجٓ ِەؼئۇز ضەظىَەٌالھۇئۀھۇ ئىٕؽبْ‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ لىَبِەت ؼۈضىؽىسىٓ ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئېَحمبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ضىؽبٌەجٕىڭ ‪4‬‬ ‫ٍبوي ‪ٍ - 5‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ثۇٔساق ثوٌغبٔسا ئىٕؽبْ ؼۈضىؽىٕىڭ جۇٔجي‬ ‫جەضجىپٍەضزىىي ئوضٔي ۋە ٔبظىً ثوٌۇؾ جبضىري ئبثسۇٌالھ ئىجٓ ِەؼئۇزٔىڭ گۇۋاھٍىمي‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ِەظِۇٔي ۋە ثبالغىحىّۇ ٔبِبٍەْ لىٍغبْ ئبالھىسىٍىىي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬جەضجىپحىىي ئوضٔي ثىٍەْ‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالىث ئبضىؽىسا جەذّىٕەْ ‪ٍ 15‬ىٍ​ٍىك ثىط پەضىك ئوجحۇضىغب چىمّبلحب‪ .‬ثۇ زەۋض پەضلي‬ ‫ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍغۇزەن زەضىجىسە وىچىه ئەِەغ‪ .‬زەؼٍەپىي ِەظگىٍسىىي جەضجىپٍەضٔىڭ جبالق‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعغبْ ثەٍَىٕە ؼۈضىؽي ھىجطى ‪ٍ - 4‬ىٍي ضەثىئۇٌئەۋۋەي ئېَىسىٓ ثۇضۇْ‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ٍ .‬ىغىپ ئېَحمبٔسا‪ ،‬جبالق ؼۈضىؽىٕىڭ جۇٔجي جەضجىپٍەضزە ئىٕؽبْ ‪-‬‬ ‫ثەٍَىٕە ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍىفىٕي ئىعاھٍىغىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ثىعٔىڭچە ثوٌغبٔسا ئەھعاپ ‪ِ -‬بئىسە‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىغب جىعىٍؽب ِۇۋاپىك ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ثۇ ٍىپ ئۇچىغب ئبؼبؼەْ ؼۈضە ھىجطى ‪ٍ 5‬بوي ‪ٍ - 6‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبْ زېَىفىە ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئىىىي ِەلؽىحي ثبض‪ .‬ثىطىٕچىؽي‪ ،‬ئبجطىفىپ وەجىەْ ئبٍبٌٕىڭ ئۇۋاٌچىٍىممب‬ ‫لېٍىفىٕىڭ ئبٌسىٕي ئېٍىؿ‪ ،‬ھەجحب ئىچىىطٌەپ جەھٍىً لىٍغبٔسا‪ ،‬ئبجىعالضٔي ِۇـحۇِعوضالضٔىڭ‬ ‫ظۇٌۇِىسىٓ لوغساؾ‪ .‬ئىىىىٕجىؽي‪ ،‬ئۈظٌەـىەْ ئبٍبٌالضٔىڭ ئىسزەت ِەؼىٍىؽىٕي چۆضىسىگەْ‬ ‫ئبؼبؼحب‪ٔ ،‬ەؼەثٕىڭ ؼبپٍىمىٕي ھىّبٍە لىٍىؿ ھەَ ئبجطىفىپ وەجىەْ ئبٍبٌالضغب لبضىحىٍغبْ‬ ‫ثوٌغۇؼي ثىط جۆھّەت ۋە ثۆھحبٕٔىڭ ئبٌسىٕي ئېٍىفٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪.‬‬ ‫ۋەھىٌ ئەضوەن ‪ -‬چىفي ثۇ ئىىىي جىٕىؽٕي ثىط ‪ -‬ثىطىگە « جەؼەٌٍىٌ » ثەذؿ ئېحىسىغبْ‬ ‫ئىىىي ئبِىً ؼۈپىحىسە جؤۇـحۇضىسۇ‪ .‬ثۇ ثىط ِەلؽەت ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ِەلؽەت پەلەت « ِېھطى ‪-‬‬ ‫ِۇھەثجەت » ۋە « ِەضھەِەت ‪ /‬ـەپمەت » ثىٍەْ ۋۇجۇزلب چىمىسۇ ( ضۇَ‪ٔ .) 21 ،‬ىىبھ ضىفحي ثۇ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٕىڭ ٍوٌٍۇق ئىىۀٍىىىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثىطاق ثىط جۇپ ئبضىؽىسىىي جەثىئىٌ ِبٍىٍ​ٍىك‬ ‫جۈگىگەْ ۋە ٔىىبھ ضىفحىٕي ئۈظۈؾ ظۆضۈض ثوٌۇپ لبٌغبْ ئەھۋاي ئوجحۇضىغب چىممبْ ثوٌؽب‪ ،‬ثۇٔىڭغىّۇ‬ ‫« ِەججۇضىٌ » ٍوي لوٍۇٌغبْ‪ « .‬ئۈظٌىفىؿ ‪ /‬ذېحىٕي ثېطىؿ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ جبالق ِبٔب‬ ‫ثۇ ئىجبظەجٕىڭ ئىؽّىسۇض‪.‬‬ ‫ئبجطىفىؿ ھبٍبجٕىڭ ئبچچىك ضېئبٌٍىمىسىٓ ثىطى‪ .‬ۋەھىٌ ثۇ ضېئبٌٍىمٕي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث‬ ‫لىٍّبٍال لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ئۇۋاٌچىٍىمٕىڭ پەٍسا ثوٌۇپ لېٍىفىٕىڭ ئبٌسىٕي ئبٌىسۇ‪ .‬ؼۈضە ‪- 7 - 1‬‬ ‫ئبٍەجٍىطىسە ئبجطىفىؿ ھەلمىسە ثەٌگىٍىّىٍەض لوٍغبْ‪ .‬ۋەھىٌ ثۇ ئبچچىك ضېئبٌٍىمٕي ثېفىسىٓ‬ ‫ئۆجىۈظگۈچىٍەض ئۈؼحىسىٓ ھەض زەۋضٔىڭ لىَىٕچىٍىمحب لبٌغبْ وىفىٍىطىگە ِۇٔساق ذۇـرەۋەض‬ ‫ثېطىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اَّللِ فَػ ُه َو َح ْسبُوُ (‪)3‬‬ ‫ب َوَم ْن يَػتَػ َواك ْل َعلَى ا‬ ‫َوَم ْن يَػت ِاق ا‬ ‫اَّللَ ََْي َع ْل لَوُ َمََْر ًجا (‪َ )2‬ويَػ ْرُزقْوُ ِم ْن َحْي ُ‬ ‫ث َ​َل َُْيتَس ُ‬

‫« وىّىي اﷲ ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇؼي ثىٍەْ ھەضىىەت لىٍىسىىەْ‪ ،‬اﷲ ئۇٔىڭغب‬ ‫چىمىؿ ٍوٌي ثېطىسۇ‪ .‬اﷲ ئۇٔىڭغب ئوٍ​ٍىّىغبْ ٍەضزىٓ ضىعىك ثېطىسۇ » ( ‪.) 3 - 2‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 4‬ئبٍىحي « ئبجطاـمبْ ئبٍبٌالضٔىڭ لبٍحىسىٓ جوً لىٍىفي ئۈچۈْ وۈجۈپ جۇضۇـي‬ ‫وېطەن ثوٌغبْ ِۇززەت » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « ئىسزەت » ِەؼىٍىؽي ھەلمىسە جوذحىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ثۇ ِەؼىٍىٕىڭ جىٍغب ئېٍىٕىفىغب ئۆظ زەۋضىسە ئبٍبٌالضغب لبضىحىٍغبْ ظۇٌۇِٕىڭ ئبٌسىٕي ئېٍىؿ‬ ‫ؼەۋەة ثوٌغبْ‪ .‬چۈٔىي ئەضٌەض جبالق لىٍغبْ ئبٍبٌالضغب ثېؽىُ لىٍىپ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ لبٍحىسىٓ جۇضِۇـٍۇق‬ ‫‪350‬‬

‫ثوٌۇـىغب جوؼبٌغۇٌۇق لىٍىسىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔىڭغب جبالق لىٍىٕغبْ ئبٍبٌٕىڭ ھبِىٍە ثوٌۇؾ‬ ‫ئېھحىّبٌٍىمىٕي ثبھبٔە لىالجحي‪ .‬ئۇالضٔىڭ ئەؼٍي ِەلؽىحي ٔەؼەپ ؼبپٍىمىغب وبپبٌەجٍىه لىٍىؿ‬ ‫ۋەٍبوي پۇـحىغب ئىگە چىمىؿ ئەِەغ ئىسى‪ .‬ئۇالض ثۇ ئۇؼٍۇة ثىٍەْ ؼبثىك ئبٍبٌىسىٓ ئۆچ‬ ‫ئېٍىفٕي‪ ،‬ثەظىؽي ئۈظٌىفىپ وەجىەْ ثوٌؽىّۇ ؼبثىك ئبٍبٌىٕي « ظاپبغ » لىٍىپ جۇجۇپ جۇضۇـٕي‪،‬‬ ‫ثەظىؽي ئۆظىٕىڭ ئەضٌىه ِەؼئۇٌىَىحىسىٓ لۇجۇٌۇپ‪ ،‬ئبٍبٌىٕي لۇي ئوضٔىسا ئىفٍىحىفٕي ِەلؽەت‬ ‫لىالجحي‪ .‬لۇضئبْ ثۇ ظۇٌۇِغب ذبجىّە ثېطىپ‪ ،‬ئۇٔىڭغب لبضىحب ثەٌگىٍىّىٍەضٔي ثېىىحىەْ‪ .‬ثۇٔي‬ ‫پطىٕؽىپالضٔي ثەٌگىٍىگۀسە ئەضٌەضگە « جەلۋا ‪ِ /‬ەؼئۇٌىَەجچبْ » ثوٌۇـٕي ئەؼىەضجىەْ‪:‬‬ ‫« وىّىي اﷲ ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇؼي ثىٍەْ ئەِەي لىٍىسىىەْ‪ ،‬اﷲ ئۇٔىڭ ئىفىٕي‬ ‫ئبؼبٔالـحۇضۇپ ثېطىسۇ‪ .‬ئۀە ـۇ اﷲ ٔىڭ ؼىٍەضگە ٔبظىً لىٍغبْ ھۆوّىسۇض‪ ،‬وىّىي اﷲ ئبٌسىسىىي‬ ‫ِەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇؼي ثىٍەْ ھەضىىەت لىٍىسىىەْ‪ ،‬اﷲ ئۇٔىڭ گۇٔبھٍىطىٕي ٍولمب چىمىطىسۇ‪،‬‬ ‫ئۇٔىڭغب وبجحب ؼبۋاة ثېطىسۇ » ( ‪.) 5 - 4‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ظۇٌۇِغب ئۇچطىغبْ ئبٍبٌالضٔىڭ ھەلمىٕي ھىّبٍە لىٍغبْ ِەظِۇٔي جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە‬ ‫ٔبھبٍىحي ٍبضلىٓ ھبٌسا ثبٍبْ لىٍىّٕبلحب‪:‬‬

‫أَس ِكنوى ان ِمن حيث س َكْنػتم ِمن وج ِد ُكم وَ​َل تُضار ِ‬ ‫ُوَل ِ‬ ‫ت ْتَْ ٍل فَأَنْ ِف ُقوا‬ ‫ضيِّ ُقوا َعلَْي ِه ان َوإِ ْف ُك ان أ َ‬ ‫وى ان لتُ َ‬ ‫ْ ُ ُ ْ َْ ُ َ ُْ ْ ُ ْ ْ َ َ ُ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ٍ ِ‬ ‫اس ْرُُْت فَ َستُػ ْر ِب ُع‬ ‫َعلَْي ِه ان َح اَّت يَ َ‬ ‫ض ْع َن ْتَْلَ ُه ان فَِإ ْف أ َْر َ‬ ‫ب ْع َن لَ ُك ْم فَآَتُ ُ‬ ‫وى ان أ ُ‬ ‫ُج َورُى ان َوأَُْت ُروا بَػْيػنَ ُك ْم ِبَْع ُروؼ َوإ ْف تَػ َع َ‬ ‫ُخَرى‬ ‫لَوُ أ ْ‬

‫« ئۇالضٔي ( ئىسزەت ئىچىسىىي ئبٍبٌٍىطىڭالضٔي ) لۇزضىحىڭالضٔىڭ ٍېحىفىچە ئۆظۈڭالض‬ ‫ئوٌحۇضۇۋاجمبْ جبٍىڭالضٔىڭ ثىط لىؽّىسا ئوٌحۇضغۇظۇڭالض‪ ،‬ئۇالضغب ثېؽىُ لىٍىپ جبٔسىٓ‬ ‫جوٍغۇظىۋەجّەڭالض‪ .‬ئەگەض ئۇالض ھبِىٍساض ثوٌؽب ٍەڭگىگۀگە لەزەض ئۇالضٔي جەِىٍٕەڭالض‪ ،‬ئەگەض ئۇالض‬ ‫ؼىٍەض ئۈچۈْ ( ثبٌىٍىطىڭالضٔي ) ئېّىحىپ ثەضؼە‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ( ئېّىحىؿ ) ھەلمىٕي ثېطىڭالض‪،‬‬ ‫( ثبٌىٕىڭ وېٍەچىىي ھەلمىسە ) ئۆظئبضا ِەؼٍىھەجٍىفىڭالض‪ .‬ئەگەض ( ثبٌىٕي ئېّىحىؿ ِەؼىٍىؽىسە )‬ ‫وېٍىفەٌّىؽەڭالض‪ ،‬ئۇٔي ( ٍۀي ثبٌىٕي ) ثبـمب ثىط ئبٍبي ئېّىحؽۇْ » ( ‪.) 6‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ وېَىٕىي ثۆٌىىي زۇَٔب ۋە ئبذىطەت ؼبئبزىحىٕىڭ ئبچمۇچي ثوٌغبْ ۋەھىٌ ۋە ئۇٔي‬ ‫ثىعگە ٍەجىۈظگەْ ٔۇثۇۋۋەت ‪ /‬ئەٌچىٍىه ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ( ‪ .) 11 - 8‬ئەگەض ثىط ئەلىً ئبٌالھ‬ ‫ٔىڭ ئبجطىفىفحىٓ ئىجبضەت ثۇ ِەؼىٍىگە ئبضٌىفىفىٕي چۈـىٕىفحە لېَٕىٍىۋاجمبْ ثوٌؽب‪ ،‬ئۇٔىڭغب ٍەض‬ ‫ۋە ظېّىٕ​ٕي « ئىٕؽبْ » غب ثوٍؽۇٔسۇضۇپ ثەضگەْ ئبٌالھ ٔىڭ ئۇٔي ئۆظ ِەٍ​ٍىگە‬ ‫لوٍۇۋەجّەٍسىغبٍٔىمىٕي ئەؼىەضجىؿ ئبضلىٍىك جبۋاة ثېطىٍگەْ‪:‬‬

‫اَّلل الا ِذي خلَق سبع َٔتو ٍ‬ ‫ات َوِم َن ْاْل َْر ِ‬ ‫اَّللَ َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء‬ ‫ض ِمثْػلَ ُه ان يػَتَػنَػازُؿ ْاْل َْم ُر بَػْيػنَػ ُه ان لِتَػ ْعلَ ُموا أَ اف ا‬ ‫اُ‬ ‫َ َ َ ْ َ َ​َ‬ ‫َحا َط بِ ُك ِّل َش ْي ٍء ِع ْل ًما‬ ‫قَ ِد ٌير َوأَ اف ا‬ ‫اَّللَ قَ ْد أ َ‬

‫« اﷲ ٍەجحە ئبؼّبٕٔي ٍبضاجحي‪ ،‬ظېّىٕ​ٕىّۇ ئبؼّبٔالضغب ئوذفبؾ ( ٍۀي ٍەجحە لىٍىپ ) ٍبضاجحي‪ ،‬اﷲ‬ ‫ٔىڭ ئەِطى ئۇالضٔىڭ ئبضىؽىسا ھەض ۋالىث جبضى ثوٌۇپ ئۈظٌۈوؽىع ئەوػ ئېحىپ جۇضىسۇ‪،‬‬ ‫( ؼىٍەضگە ثۇٔي ثىٍسۈضۈـۈَ ) اﷲ ٔىڭ ھەِّىگە لبزىط ئىىۀٍىىىٕي ۋە اﷲ ٔىڭ ھەِّە ٔەضؼىٕي‬ ‫جوٌۇق ثىٍىسىغبٍٔىمىٕي ثىٍىفىڭالض ئۈچۈٔسۇض » ( ‪.) 12‬‬ ‫ذۇالؼىٍىگۀسە‪ ،‬ئىٕؽبْ ئبٌالھ ئۈچۈْ ئۆظ ِەٍ​ٍىگە لوٍۇۋەجىىٍي ثوٌّبٍسىغبْ زەضىجىسە‬ ‫ئەجىۋاضٌىك ثىط ِەۋجۇزىَەجحۇض‪.‬‬ ‫‪351‬‬

‫يبئىذە ضۈرىطي‬ ‫ِبئىسە « ( ئەضـحىٓ چۈـىەْ ) زاؼحىربْ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ - 114 - 112 .‬ئبٍەجٍەض‬ ‫ئبضىؽىسا ھەۋاضىَۇٔالضٔىڭ ھەظضىحي ئىؽبٔىڭ ھوظۇضىسا ثبٍبْ لىٍغبْ ئبضظۇؼي ٔەلىً لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫ئۀە ـۇ ئبضظۇ ؼۈضىگە ئىؽىُ لىٍىپ لوٍۇٌغبْ‪ .‬ضىۋاٍەجٍەضگە لبضىغبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ؼبھبثىٍەض زەۋضىسىال‬ ‫ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ ( ئىجٓ ھۀجەي )‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍىحىسە جىٍغب ئېٍىٕغبْ ۋە « ئەھسىٍەض‪ ،‬ۋەزىٍەض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ «‬ ‫ئۇلۇز » وەٌىّىؽي ثىٍۀّۇ ئبجبٌغبْ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب « لۇجمبظغۇچي » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ «‬ ‫ِۇٔمىعە » ئىؽّي ثىٍۀّۇ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەزىٕىسە ھۇزەٍجىَە ؼۈٌھىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثىط لېحىّسىال‬ ‫ٔبظىً ثوٌّبؼحىٓ‪ ،‬ظاِبٔغب ٍېَىٍغبْ ئبؼبؼحب لەزەِّۇ ‪ -‬لەزەَ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ئېٕىك‪.‬‬ ‫ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ ٍىٍي ۋە ٍىٍالض ھەلمىسە پەضلٍىك لبضاـالض ِەۋجۇت‪ .‬لەزىّىي ٔبظىً‬ ‫ثوٌۇؾ جەضجىپٍىطىسە ؼۈضە ثىط ‪ -‬ثىطىسىٓ پەضلٍىك ئوضۇٔغب جىعىٍغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبٔغب ٔىؽجەت‬ ‫لىٍىٕغبْ ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپىسە ‪ - 112‬ئوضۇْ‪ ،‬فەجىھ ‪ -‬جەۋثە ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا؛ ئىجٓ ئبثجبغ‬ ‫جەضجىپىسە ‪ - 108‬ئوضۇْ‪ ،‬ؼەپ ‪ -‬جەۋثە ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا؛ ئىّبَ جبفەض جەضجىپىسە جەۋثە ؼۈضىؽىٕىڭ‬ ‫ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ئبضلىسىٓ ؼبٔىغبٔسا ئىىىىٕجي ؼۈضە ثوٌۇپ ھېؽبثٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫لەزىّىي جەضجىپٍەضزىىي ثۇ ئوضۇْ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا جبظا ِۇۋاپىك‬ ‫ثوٌّىغبٔسەن جۇضىسۇ‪ .‬چۈٔىي ؼۈضىٕىڭ ٍەھۇزىَالضغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۆٌىىي ( ‪ ،) 71 - 42‬ثوٌۇپّۇ‬ ‫‪ - 50 - 42‬ئبٍەجٍەض ئبضىؽىسىىي ثۆٌەوحە ِۇؼۇٌّبْ ‪ٍ -‬ەھۇزىٌ ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجٍەض ئېٕىك‬ ‫چىمىپ جۇضىسۇ‪ .‬لەزىّىي جەضجىپٍەضزە ؼۈضىٕىڭ جىعىٍغبْ ئوضٔىغب لبضاٌغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ‬ ‫ِەظگىٍي ھىجطى ‪ٍ - 10‬ىٍىغب جوغطا وەٌّەوحە‪ ،‬ثۇ ِەظگىٍسە ِۇؼۇٌّبٔالض ثىٍەْ ٍەھۇزىَالض ئبضىؽىسا‬ ‫ثۇٔساق ثىط ِۇٔبؼىۋەت ٍوق‪ .‬ثۇ‪ ،‬ؼۈضىسە جىٍغبْ ئېٍىٕغبْ ِۇٔبپىمالض ۋە ئۇالضغب ِۇٔبؼىۋەجٍىه‬ ‫ئبٍەجٍەض ئۈچۈّٔۇ ئوذفبؾ ثىط ئەھۋاي‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ جبثەضى ئبضلىٍىك ٍېحىپ وەٌگەْ جبثىط ثىٓ‬ ‫ظەٍس جەضجىپىسە ؼۈضە ئەھعاپ ‪ِ -‬ۇِحەھىٕە ؼۈضىؽي ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ ئوضۇٕٔي ؼۈضىٕىڭ‬ ‫ِەظِۇٔي جوغطىٍىّبلحب‪ .‬ثۇ ؼۈضىسە ھىجطەجحىٓ وېَىٕال ِۇؼۇٌّبٔالض ثىٍەْ ٍەھۇزىَالض ئبضىؽىسا‬ ‫جۈظۈٌگەْ « ِەزىٕە ۋەؼىمىؽي ‪ /‬ثېحىّي » ئىّب لىٍىٕغبْ ثۆٌەوٍەض ِەۋجۇت‪ .‬ثوٌۇپّۇ ‪- 71 - 42‬‬ ‫ئبٍەجٍەض ئبضىؽىسىىي ثۆٌەن ثىٍەْ ِۇئّىٍٕەض ۋە ٍەھۇزىَالض ئبضىؽىسا ھىجطەجحىٓ وېَىٓ جۈظۈٌگەْ‬ ‫ِەزىٕە ۋەؼىمىؽي ئبضىؽىسىىي ئوذفبـٍىك وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ .‬ئەگەض ثۇ ٍىپ ئۇچىٕي‬ ‫ئبؼبغ لىٍؽبق‪ ،‬ؼۈضىٕي ھىجطەجحىٓ وېَىٕال ٔبظىً ثوٌۇـمب ثبـٍىغبْ ؼۈضىٍەض ئبضىؽىغب جىعىفمب‬ ‫جوغطا وېٍىسۇ‪ .‬ثۇٔساق ثوٌغبٔسا‪ ،‬ثبـمب ثىط ِەؼىٍە ئوجحۇضىغب چىمىسۇ‪ٍ .‬ۀي ئۇٔىڭسىٓ وېَىٕىي‬ ‫ِەظگىٍ​ٍەضٔي ئىفبضەت لىٍغبْ ثبـمب ثۆٌەوٍەض‪ ...‬ثۇ ئەھۋاٌسا ثۇ ِەؼىٍ​ٍەضٔي ِۇۋاپىك ثىط جەضەپ‬ ‫لىٍىفٕىڭ ثىطزىٕجىط چبضىؽي ؼۈضىٕىڭ ثىط لېحىّسىال ٔبظىً ثوٌّبؼحىٓ‪ ،‬ظاِبٔغب ٍېٍَغبْ ھبٌسا ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٍٔىمىٕي لوثۇي لىٍىفحۇض‪ .‬ثىعٔىڭچە ثۇ جوغطا ثوٌغبْ ئۇؼٍۇة‪.‬‬

‫‪352‬‬

‫ٍۇلىطىسا جىٍغب ئېٍىپ ئۆجىىٕىّىعزەن ؼۈضىٕىڭ ثىط لېحىّسىال ٔبظىً ثوٌّىغبٍٔىمي ئېٕىك‪.‬‬ ‫ٍۇلىطىسىىي ثبٍبٔالضِۇ ثۇٔي جەؼحىمالٍسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ثىط لبٔچە ثۆٌىىي ِەزىٕە زەۋضىٕىڭ ئبذىطلي‬ ‫ِەظگىٍىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ھەجحب ثۇ ؼبھەزىىي ٔوپۇظٌۇق ـەذؽٍەضٔىڭ ثبٍبٔىغب‬ ‫ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬لۇضئبٔسا ئەڭ ئبذىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەجٍەض ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪ .‬ھەظضىحي‬ ‫ئبئىفە ۋە ئىجٓ ئۆِەضگە ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ ضىۋاٍەجٍەضگە لبضىغبٔسا‪ِ ،‬بئىسە ؼۈضىؽي لۇضئبٕٔىڭ ئەڭ‬ ‫ئبذىطلي ؼۈضىؽىسۇض‪ .‬لۇضئبٔسىٓ ئەڭ ئبذىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەجٍەضٔىڭ ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ‬ ‫ئبٌغبٍٔىمي ؼەۋەثىسىٓ ثەٌىىُ ِۇـۇٔساق زېَىٍگەْ ثوٌؽب وېطەن‪ .‬ضەثي ثىٓ ئۀەؼٕىڭچە ؼۈضە ۋىسا‬ ‫ھەججىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ئەؼّب ثىٕحي ٍەظىس ِىٕبزا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئېَحمبْ‪ِ .‬ۇجبھىسٔىڭچە ‪- 3‬‬ ‫ئبٍەجٕىڭ ئبذىطلي ٍېطىّي ِەوىىٕىڭ فەجھي لىٍىٕىفىسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ثبـمىالضٔىڭچە ۋىسا ھەججىسە‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ‪ - 3 .‬ئبٍەجٕىڭ ئەڭ ئبذىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەت ئىىۀٍىىي ثىطزەن ئېحىطاپ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ « .‬ئەڭ ئبذىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ئبٍەت لبٍؽي؟ » زېگەْ ؼوئبٌغب پەضلٍىك جبۋاثالض‬ ‫ثېطىٍگەْ‪ .‬ثۇ ؼبھەزە ٔوپۇظٌۇق ـەذؽٍەضزىٓ ثىطى ثوٌغبْ ئجىٓ ئبثجبؼحىّٕۇ پەضلٍىك ئىىىي‬ ‫ضىۋاٍەت ٍېحىپ وەٌگەْ‪ .‬ثىطاق ِەظِۇٔغب لبضاٌغبٔسا‪ « ،‬ثۇ ئەڭ ئبذىطلي ئبٍەت » زېگىٍي ثوٌىسىغبْ‬ ‫ئبٍەت ِەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ‪ - 3‬ئبٍىحىسۇض‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫يت لَ ُكم ِْ‬ ‫اْل ْس َ​َّل َـ ِدينًا‬ ‫ت لَ ُك ْم دينَ ُك ْم َوأَُْتَ ْم ُ‬ ‫الْيَػ ْوَـ أَ ْك َم ْل ُ‬ ‫ت َعلَْي ُك ْم ن ْع َم ِ​ِت َوَرب ُ ُ‬

‫« ثۈگۈْ ؼىٍەضٔىڭ زىٕىڭالضٔي پۈجۈْ لىٍسىُ‪ ،‬ؼىٍەضگە ٔېئّىحىّٕي جبِبٍِىسىُ‪ ،‬ئىؽالَ‬ ‫زىٕىٕي ؼىٍەضٔىڭ زىٕىڭالض ثوٌۇـمب جبٌٍىسىُ » ( ‪.) 3‬‬ ‫ئبٍەت زىٕ​ٕىڭ « پۈجۈْ »‪ٔ ،‬ېئّەجٕىڭ « جبِبِالٔغبٍٔىمي »ٔي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪ .‬ثىط ٔەضؼىٕي «‬ ‫پۈجۈْ لىٍىؿ » ئۇٔىڭ جەۋھىطى ۋە ِۇٔبؼىۋەجٍىه جەضەپٍىطىٕىڭ جوٌۇق ـەوىٍ​ٍىٕىفىٕي ثىط‬ ‫پۈجۈْ ئوجحۇضىغب چىمىطىٍىفىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثىط ٔەضؼىٕي « جبِبِالؾ » ئۇٔىڭ جەۋھىطى‬ ‫جبِبِالٔغبْ ثوٌؽىّۇ‪ِ ،‬ۇٔبؼىۋەجٍىه لىؽّىٕىڭ جېري جوٌۇلالّٔىغبٍٔىمىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ئبٌالھ زىٕىٕي‬ ‫ھەض جەھەجحىٓ ِۇوەِّەٌٍەـحۈضگەْ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ‪ ،‬وېَىٓ زىٕغب ثىط ٔەضؼىٍەضٔي لوـۇپ لوٍۇؾ‬ ‫( ثىسىئەت ) ضەؼۇٌۇٌالھ جەضىپىسىٓ « ئبظغۇٍٔۇق » ( ظاالٌەت ) زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬چۈٔىي ثۇ ذىً‬ ‫لىٍّىؿ زىٕ​ٕىڭ پۈجۈْ لىٍىٕغبٍٔىمىسىٓ ئىجبضەت ئىالھىٌ ثۇٍطۇلمب لبضـي چىممبٍٔىك ِۀىؽىٕي‬ ‫ئىپبزىٍەٍسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ٔېئّەت پۈجۈْ لىٍىّٕىغبْ‪ ،‬جبِبِالٔغبْ‪ٔ ،‬ېئّەجٕي جبِبِالؾ ۋەظىپىؽي ثۇ‬ ‫ئۈِّەجٕىڭ ئبٌىٍّىطىٕىڭ‪ٍ ،‬ېحەوچىٍىطىٕىڭ ۋە ضەھجەضٌىطىٕىڭسۇض‪ .‬ئىٍىُ ؼبھەؼىسە ئىجحىھبز‪،‬‬ ‫ِۇجبزىٍە ؼبھەؼىسە جىھبز‪ ،‬لەٌت ؼبھەؼىسە ِۇجبھەزە ( ٔەپؽىگە لبضـي وۆضەؾ لىٍىؿ )‪ ،‬ھبٍبت‬ ‫ؼبھەؼىسە جەھس ( وۈچىٕىڭ ٍېحىفىچە جىطىفىؿ ) ثىٍەْ ثۇ ۋەظىپە ئبزا لىٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫ِبئىسە ؼۈضىؽي ثەٌگىٍىّىٍەض ۋە زىممەت لىٍىفمب جىگىفٍىه ضاِىىالض ثەٌگىٍۀگەْ ؼۈضە ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫لۇضجۇثي پەلەت ثۇ ؼۈضىٕىڭ ئۆظىسىال جىٍغب ئېٍىٕغبْ ‪ 19‬پەضظٔي ئېٕىمالپ چىممبٍٔىمىٕي ئېَحمبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ئىٕؽبٔسا ئۆظىٕي ثبـمۇضغبْ ۋە ثەٌگىٍىّىٍەضگە ضىئبٍە لىٍغبْ ئبؼبؼحب ٍبـبؾ ئېڭىٕي‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍّبلحب‪ .‬چۈٔىي ثىط چەن ‪ -‬چېگطا ثوٌّىؽب‪ ،‬چەوؽىعٌىه ثوٌىسۇ‪،‬‬ ‫ئىٕؽبْ چەوؽىعٌىه ئىچىسە ئۆظىٕي ٍولىحىپ لوٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئبٌالھ ‪ -‬ثۀسە ئبضىؽىسىىي ئەھسىگە ۋاپب لىٍىؿ ھەلمىسىىي جەٌىّبت ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫غىعأىڭ ھبالي ‪ -‬ھبضاَ زائىطىؽىٕي ثەٌگىٍەپ ثېطىسۇ‪ .‬پەلەت جبٔال ثوغۇظزىٓ وەٌّەٍسۇ‪ ،‬ـەٍحبّٔۇ‬

‫‪353‬‬

‫ثوغۇظزىٓ وېٍىسۇ‪ .‬ھبالي ۋاپبزاض‪ ،‬ھبضاَ ۋاپبؼىعزۇض‪ .‬ثوغۇظزىٓ وىطگەْ ھەض ھبضاَ ٌولّب چىمىسىغبْ‬ ‫ھبضاَ ٍەضٔي ئىعزەٍسۇ‪ .‬ھبضاِسىٓ وەٌگەْ وىطىُ چىمىؿ ئۈچۈْ ھبضاَ جبٍٕي ئىعزەٍسۇ‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ھبضإِىڭ ھبالي لىٍىٕىفي ھەلمىسە ثىط لېحىُ جوذحبٌؽب‪ ،‬ھبالٌٕىڭ ھبضاَ لىٍىٕىفي‬ ‫ھەلمىسە ئوْ لېحىُ جوذحىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ؼۈضە ؼىغىط جۈضىسىىي ھبٍۋأالضٔىڭ ھبالي‬ ‫لىٍىٕغبٍٔىمي ھەلمىسىىي ذەۋەض ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬ئۆظ زەۋضىسە ٍەھۇزىَالض ۋە ِەظوۇض ضاٍۇٔسىىي‬ ‫ثبـمب ِەزۀىَەجٍەضزە ئۆظ ِەٍ​ٍىچە ثەظى ھبالٌالضٔي ھبضاَ لىٍىسىغبْ ئبزەت ثبض ئىسى‪ .‬ثۇ ھۆوۈٍِەض‬ ‫ِەظوۇض ذبجب « ھبضاِالضٔي » ئەِەٌسىٓ لبٌسۇضۇـٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ‪ - 4‬ئبٍىحي ثۇ‬ ‫ھەلىمەجٕي ثبٍبْ لىٍىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ات‬ ‫يَ ْسأَلُونَ َ‬ ‫ك َما َذا أُح ال َ​َلُْم قُ ْل أُح ال لَ ُك ُم الطايِّبَ ُ‬

‫ئۇالض ؼۀسىٓ ئۆظٌىطىگە ( ٍېّەن ـ ئىچّەوحىٓ ) ٔېّىٍەضٔىڭ ھبالي لىٍىٕغبٍٔىمىٕي ؼوضاٍسۇ‪.‬‬ ‫ئېَحمىٕىي‪ « ،‬ؼىٍەضگە پبن ٔەضؼىٍەض ۋە ٍبذفي ثوٌغبْ ٔەضؼىٍەضٔىڭ ھەِّىؽي ھبالي لىٍىٕسى »‬ ‫( ‪.) 4‬‬ ‫ٍۇلىطىسا وۆضۈٌگۀسەن‪ ،‬ئبٍەت ھبالٌالضٔي ؼبٔبپ ئۆجّەٍسۇ‪ .‬ئوِۇِىٌ زائىطىٕي ثەٌگىٍەؾ ثىٍەْ‬ ‫وۇپبٍىٍىٕىسۇ‪ .‬ئىؽالَ فىمىھىٕىڭ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ھۆوۈٍِىطىّۇ ثۇ ئبٍەجٍەضٔي ئبؼبغ لىٍغبْ ھبٌسا‬ ‫ثەٌگىٍۀگەْ‪ .‬ثۇ پطىٕؽىپمب ئبؼبؼالٔغبٔسا ـەٍئىٍەضزە ئەؼٍي ِەلؽەت ئەضوىٓ ‪ -‬ئبظازە ثوٌۇؾ‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ھبضاَ لىٍىٕغبْ ٔەضؼىٍەض جىٍغب ئېٍىپ ئۆجۈٌىسۇ‪ ،‬ھبالي لىٍىٕغبْ ٔەضؼىٍەض‬ ‫جىٍغب ئېٍىّٕبٍسۇ‪ .‬ثىط ٔەضؼە چەوٍۀّىگەْ ثوٌؽب‪ ،‬ئەضوىٓ لوٍۇپ ثېطىٍگەْ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 5‬ئبٍىحىسە ئەھٍي وىحبثٕىڭ ٍېّەن ‪ -‬ئىچّىىىٕىڭ ۋە ئبٍبٌٍىطىٕىڭ ھبالي‬ ‫لىٍىٕغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇٔىڭسىٓ‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ وىحبة ئەھٍي زەپ جؤۇـحۇضغبْ ٍەھۇزىَالض‬ ‫ۋە ذىطىؽحىَبٔالض ئۈچۈْ ئبالھىسە ثىط ثەٌگىٍىّىٕي ثىىىحىۀٍىىىٕي وۆضۈۋاٌغىٍي ثوٌىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ُح ال لَ ُكم الطايِبات وطَعاـ الا ِذين أُوتُوا الْكِتَ ِ‬ ‫الْيػوـ أ ِ‬ ‫ات ِم َن‬ ‫صنَ ُ‬ ‫اب حلٌّ لَ ُك ْم َوطَ َع ُام ُك ْم حلٌّ َ​َلُْم َوالْ ُم ْح َ‬ ‫ََْ‬ ‫َ‬ ‫ُ َّ ُ َ َ ُ َ‬ ‫ات والْمحصنات ِمن الا ِذين أُوتُوا الْ ِكت ِ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي‬ ‫ي َغْيػَر ُم َسافح َ‬ ‫ُج َورُى ان َُْمصن َ‬ ‫اب م ْن قَػْبل ُك ْم إِذَا آَتَػْيػتُ ُم ُ‬ ‫َ َ‬ ‫وى ان أ ُ‬ ‫الْ ُم ْؤمنَ َ ُ ْ َ َ ُ َ َ‬ ‫ط عملُو وىو ِٓت ْاْلَ ِخرةِ ِمن ْ ِ‬ ‫وَ​َل مت ِ‬ ‫ِ​ِ ِ‬ ‫اخ ِذي أ ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ين‬ ‫ْ‬ ‫َ ُ‬ ‫اٗتَاس ِر َ‬ ‫َ َ‬ ‫َخ َداف َوَم ْن يَ ْك ُف ْر َبْ​ْلّيَاف فَػ َق ْد َحب َ َ َ ُ َ ُ َ‬

‫« ثۈگۈْ ؼىٍەضگە پبن ٔەضؼىٍەض ھبالي لىٍىٕسى‪ ،‬وىحبة ثېطىٍگۀٍەض ( ٍۀي ٍەھۇزىَالض ۋە‬ ‫ٔبؼبضاالض ) ٔىڭ جبِىمي ؼىٍەضگە ھبالٌسۇض ۋە ؼىٍەضٔىڭ جبِىمىڭالض ئۇالضغب ھبالٌسۇض‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەضزىٓ‬ ‫ثوٌغبْ ئەفىفە ئبٍبٌالضٔىڭ‪ ،‬ؼىٍەضزىٓ ئىٍگىطى وىحبة ثېطىٍگۀٍەض ( ٍۀي ٍەھۇزىَالض ۋە ٔبؼبضاالض )‬ ‫زىٓ ثوٌغبْ ئەفىفە ئبٍبٌالضٔىڭ ِەھطىٕي ثەضؼەڭالض‪ ،‬ئىپپەجٍىه ثوٌغىٕىڭالض ۋە ئبـىبضا ـ ٍوـۇضۇْ‬ ‫پبھىفىٕي وۆظٌىّىگىٕىڭالض ھبٌسا ( ئۇالضٔي ئبٌؽبڭالض )‪ ،‬ئۇالض ؼىٍەضگە ھبالٌسۇض‪ ،‬وىّىي ئىّبٕٔي‬ ‫ئىٕىبض لىٍىسىىەْ‪ ،‬ئۇٔىڭ ئەِەٌي ( ٔىڭ ؼبۋاثي ) ٍولمب چىمىطىٍىسۇ‪ ،‬ئبذىطەجحە ئۇ ظىَبْ‬ ‫جبضجمۇچىالضزىٓ ثوٌىسۇ » ( ‪.) 5‬‬ ‫ئبٍەجٕىڭ ئبذىطىسا ِەٌۇَ ثوٌغبٔسەن ثۇٔىڭ ؼەۋەثي « ئۇالضٔىڭ ئىّبٕٔي ئىٕىبض لىٍّبؼٍىك‬ ‫»جۇض‪ .‬چۈٔىي « وىُ ئىّبٕٔي ئىٕىبض لىٍؽب ئەِەٌي ثىىبض ثوٌۇپ وېحىسۇ »‪ .‬ئىٕىبض لىٍىّٕبؼٍىمي‬ ‫جەٌەپ لىٍىٕغبْ ثۇ ئىّبْ ئبٍەجٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثىسىّٕۇ ِەٌۇَ ثوٌغىٕىسەن ٍەھۇزىٌ ۋە‬ ‫ذىطىؽحىَبٔالضٔىڭ ثۇظغۇٔچىٍىممب ئۇچطىغبْ ۋە ئىچىگە ثبـمب ٔەضؼىٍەض لوـۇٌۇپ وەجىەْ‬ ‫ئىّبٔىسۇض‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسا وىفىٕىڭ ئەلٍىگە ِۇٔساق ثىط ؼوئبي وېٍىسۇ‪ « :‬لۇضئبْ ٍەھۇزىٌ ۋە‬ ‫‪354‬‬

‫ذىطىؽحىَبْ ثىطؼىٕىڭ ثۇظغۇٔچىٍىممب ئۇچطىغبْ ئىّبٔىٕي ئىٕىبض لىٍىفٕي ئىّبٕٔي ئىٕىبض‬ ‫لىٍغبٍٔىك زەپ جىٍغب ئبٌىسۇ‪ .‬ئۇٔسالحب ِۇئّىٕ​ٕىڭ ئىّبٔىٕي ئىٕىبض لىٍىفٕىڭ ۋاثبٌي لبٔچىٍىه ئېغىط‬ ‫ثوالض؟ »‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭسىٓ ئبٌىسىغبْ ؼبۋاق‪ِ :‬ۇئّىٕ​ٕي جەوفىط زېَىؿ‪ ،‬لۇضئبٔغب ئبؼبؼەْ ئىّبٕٔي ئىٕىبض‬ ‫لىٍغبٍٔىك ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە غىعا ِەؼىٍىؽي جەۋھىسٔي چۆضىسىگەْ ئبؼبؼحب لبٍحب جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ثبـحىٓ‬ ‫ئبذىط جىٍغب ئېٍىٕغبْ ھەض جېّىسىٓ وېَىٓ ؼۆظ ئىؽالِٕىڭ ئەڭ چوڭ پطىٕؽىپي ثوٌغبْ جەۋھىسوە‬ ‫وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا ئەڭ ئبذىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ‪ - 3‬ئبٍەجٕىڭ ئبذىطلي لىؽّي ؼۈضىٕىڭ زەؼٍەپىي‬ ‫ثۆٌىىي ٔبظىً ثوٌغبْ ِەظگىً ھەلمىسە ٍىپ ئۇچي ثەضِەوحە‪ .‬ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ثۈگۈْ »‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ۋاپبت ثوٌۇـحىٓ جەذّىٕەْ ئىىىي ئبً ثۇضۇٔمي ۋىسا ھەججىٕي وۆضؼەجؽە وېطەن‪.‬‬ ‫لۇضئبٔسا جبھبضەت ۋە جەٍەِّۇِٕىڭ لبٔساق ئېٍىٕىسىغبٍٔىمي ھەلمىسە جەپؽىٍىٌ ِەٌۇِبت‬ ‫ثېطىٍگەْ ئبٍەجٍەض ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍەجٍەض جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬

‫اِ‬ ‫ص َ​َّلةِ فَا ْغ ِسلُوا وجوى ُكم وأَي ِدي ُكم إِ َ​َل الْمرافِ ِق وامسحوا بِرء ِ‬ ‫وس ُك ْم‬ ‫ين آَ َمنُوا إِ َذا قُ ْمتُ ْم إِ َ​َل ال ا‬ ‫ُ​ُ َ ْ َْ َ ْ‬ ‫َ​َ َ ْ َ ُ ُ​ُ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الذ َ‬ ‫وأَْر ُجلَ ُكم إِ َ​َل الْ َك ْعبَػ ْ ِ‬ ‫َح ٌد ِمْن ُك ْم ِم َن‬ ‫ي َوإِ ْف ُكْنػتُ ْم ُجنُػبًا فَاطا اه ُروا َوإِ ْف ُكْنػتُ ْم َم ْر َ‬ ‫بى أ َْو َعلَى َس َف ٍر أ َْو َجاءَ أ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫يد ا‬ ‫يدا طَيِّبًا فَ ْام َس ُحوا بِ ُو ُجوى ُك ْم َوأَيْدي ُك ْم ِمْنوُ َما يُِر ُ‬ ‫صعِ ً‬ ‫الْغَائط أ َْو َ​َل َم ْستُ ُم النّ َساءَ فَػلَ ْم َ​َت ُدوا َماءً فَػتَػيَ ام ُموا َ‬ ‫اَّللُ‬ ‫يد لِيُطَ ِّهَرُك ْم َولِيُتِ ام نِ ْع َمتَوُ َعلَْي ُك ْم لَ َعلا ُك ْم تَ ْش ُك ُرو َف‬ ‫لِيَ ْج َع َل َعلَْي ُك ْم ِم ْن َحَرٍج َولَ ِك ْن يُِر ُ‬

‫« ئي ِۇئّىٍٕەض! ( ؼىٍەض جبھبضەجؽىع ثوٌۇپ ) ٔبِبظ ( ئولۇِبلچي ثوٌۇپ ) جۇضغىٕىڭالضزا‪،‬‬ ‫ٍۈظۈڭالضٔي ٍۇٍۇڭالض‪ ،‬لوٌۇڭالضٔي جەٍٕىىىڭالض ثىٍەْ لوـۇپ ٍۇٍۇڭالض‪ ،‬ثېفىڭالضغب ِەؼھي‬ ‫لىٍىڭالض‪ ،‬پۇجۇڭالضٔي ئوـۇلۇڭالض ثىٍەْ لوـۇپ ٍۇٍۇڭالض‪ ،‬ئەگەض جۇٔۇپ ثوٌؽبڭالض پبوٍىٕىڭالض‬ ‫( ٍۀي غۇؼٍي لىٍىڭالض )‪ ،‬ئەگەض وېؽەي ثوٌؽبڭالض ( ؼۇ ظىَبْ لىٍىسىغبْ ثوٌؽب )‪ٍ ،‬بوي ؼەپەض‬ ‫ئۈؼحىسە ثوٌۇپ ( ؼۇ جبپبٌّىؽبڭالض )‪ٍ ،‬بوي ؼىٍەضٔىڭ ثىطؼىڭالض ھبجەجربٔىسىٓ وەٌگەْ ( ٍۀي‬ ‫جبھبضەت ؼۇٔسۇضغبْ ) ثوٌؽبڭالض‪ٍ ،‬بوي ئبٍبٌٍىطىڭالض ثىٍەْ ٍېمىٕچىٍىك لىٍغبٔسىٓ وېَىٓ ( غۇؼٍي‬ ‫جبھبضەت ئۈچۈْ ) ؼۇ جبپبٌّىؽبڭالض‪ ،‬پبن جۇپطالحب جەٍەِّۇَ لىٍىڭالض‪ ،‬ئۇٔىڭ ثىٍەْ ٍۈظۈڭالضغب‪،‬‬ ‫لوٌۇڭالضغب ِەؼھي لىٍىڭالض‪ ،‬اﷲ ؼىٍەضگە ِۇـەلمەجٕي ذبٌىّبٍسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ اﷲ ـۈوۈض لىٍىفىڭالض‬ ‫ئۈچۈْ ؼىٍەضٔي پبن لىٍىفٕي‪ ( ،‬ئىؽالَ ـەضىئىحىٕي ثبٍبْ لىٍىؿ ثىٍەْ ) ٔېّىحىٕىڭ ھەِّىؽىٕي‬ ‫ؼىٍەضگە ثەذؿ ئېحىفٕي ذبالٍسۇ » ( ‪.) 6‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ئبزاٌەت ھەلمىسىىي جەٌىّبجٍىطىسىٓ ثىطؼي ثۇ ؼۈضىسە ئوضۇْ ئبٌغبْ‪:‬‬

‫اِ‬ ‫ِ‬ ‫ي ِاَّللِ ُش َه َداءَ َِبلْ ِق ْس ِط َوَ​َل ََْي ِرَمنا ُك ْم َشنَ َآ ُف قَػ ْوٍـ َعلَى أاَ​َل تَػ ْع ِدلُوا ْاع ِدلُوا‬ ‫ين آَ َمنُوا ُكونُوا قَػ اوام َ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الذ َ‬ ‫اَّللَ َخبِّيٌ ِ​ِبَا تَػ ْع َملُو َف‬ ‫اَّللَ إِ اف ا‬ ‫ب لِلتاػ ْق َوى َواتاػ ُقوا ا‬ ‫ُى َو أَقْػَر ُ‬ ‫« ئي ِۇئّىٍٕەض! اﷲ ئۈچۈْ ھەق جەضەپحە جۇضۇپ ئبزاٌەجٕىڭ ؼىّۋوٌي ثوٌۇڭالض‪ ،‬ثىطەض لەۋِگە‬ ‫ثوٌغبْ ئۆچّۀٍىىىڭالض ( ئۇالضغب ) ئبزىً ثوٌّبؼٍىمىڭالضغب ؼەۋەة ثوٌّىؽۇْ‪ ( ،‬زۈـّىٕىڭالضغب )‬ ‫ئبزىً ثوٌۇڭالض‪ ،‬ثۇ ( ٍۀي ئۇالضغب ئۆچّەْ جۇضۇپ ئبزىً ثوٌۇـۇڭالض ) جەلۋازاضٌىممب ئەڭ ٍېمىٕسۇض‪،‬‬

‫‪355‬‬

‫اﷲ ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَىحىڭالضٔي ئۇٔحۇِبڭالض‪ ،‬اﷲ ھەلىمەجەْ لىٍّىفىڭالضزىٓ ذەۋەضزاضزۇض »‬ ‫( ‪.) 8‬‬ ‫ئىالھىٌ چەن ‪ -‬چېگطاالض ثەٌگىٍۀگەْ ۋە ضىئبٍە لىٍىفمب جېگىفٍىه پطىٕؽىپالض ثبٍبْ لىٍىٕغبْ‬ ‫ثىطىٕچي ثۆٌەوحىٓ وېَىٓ ثبٍبْ ٍەھۇزىٍَىفىؿ ۋە ذىطىؽحىَبٍٔىفىؿ ذەۋىپىگە ٍۆجىىٍىپ‪ ،‬ثۀي‬ ‫ئىؽطائىً جبضىرىسىٓ ثىط لبجبض ٍەھۇزىٍَىفىؿ ئۆضٔىىي ثېطىٍىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ئىؽەۋى‬ ‫ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ذىطىؽحىَبٍٔىفىؿ جەضٍبٔىٕىڭ ِۀحىمىؽىٕي وۆضؼىحىپ ثەضگەْ زاۋاٌىطىّۇ ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕىسۇ‪ - 12 .‬ئبٍەجحىٓ ثبـالٔغبْ جېّب ‪ - 34‬ئبٍەجىىچە زاۋاٍِىفىسۇ‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسا ثۀي ئىؽطائىً‬ ‫ئۈچۈْ ثەٌگىٍۀگەْ ۋە ئىٕؽبْ ھبٍبجىٕىڭ ِۇلەززەؼٍىىىٕىڭ ئەڭ ٍبضلىٓ ئىپبزىؽي ثوٌغبْ ثۇ‬ ‫پطىٕؽىپٕىڭ ھەض زەۋضٔىڭ ِۇئّىٍٕىطى ئۈچۈّٔۇ وۈچىە ئىگە ثىط جەٌىّبت ئىىۀٍىىي جۆۋۀسىىي‬ ‫ثبٍبٔالضزىٓ ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪:‬‬

‫ِ‬ ‫س أ َْو فَ َس ٍاد ِٓت ْاْل َْر ِ‬ ‫ك َكتَػْبػنَا َعلَى بَِ​ِن إِ ْسَرائِيل أَناوُ َم ْن قَػتَل نَػ ْف ًسا بِغَ ِّْي نَػ ْف ٍ‬ ‫ض فَ َكأَاَّنَا قَػتَ َل‬ ‫ِم ْن أَ ْج ِل ذَل َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ّتيعا ولَ​َق ْد جاءتْػهم رسلُنَا َِبلْبػيِنَ ِ‬ ‫ّتيعا ومن أَحياىا فَ َكأَاَّنَا أَحيا الن ِ‬ ‫الن ِ‬ ‫ات ّتُا إِ اف َكثِ ًّيا ِمْنػ ُه ْم بَػ ْع َد‬ ‫ااس َ ً َ َ ْ ْ َ َ‬ ‫َّ‬ ‫َْ‬ ‫ااس َ ً َ َ َ ُ ْ ُ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ك ِٓت ْاْل َْر ِ‬ ‫ض لَ ُم ْس ِرفُو َف‬ ‫َذل َ‬

‫« ـۇ ( ٍۀي لبثىٍٕىڭ ھبثىٍٕي ٔبھەق ئۆٌحۈضگۀٍىىي ) ؼەۋەثحىٓ ( جەۋضاجحب ) ئىؽطائىً‬ ‫ئەۋالزىغب ھۆوۈَ لىٍسۇلىي‪:‬‬ ‫وىّىي ٔبھەق ئبزەَ ئۆٌحۈضِىگەْ ٍبوي ٍەض ٍۈظىسە ثۇظغۇٔچىٍىك لىٍّىغبْ ثىط ئبزەِٕي‬ ‫ئۆٌحۈضؼە‪ ،‬ئۇ پۈجۈْ ئىٕؽبٔالضٔي ئۆٌحۈضگۀسەن ثوٌىسۇ‪ ،‬وىّىي ثىط ئبزەِٕي جىطىٍسۈضؼە ( ٍۀي‬ ‫لۇجمۇظؼب ٍبوي ھبٍبت لېٍىفىغب ؼەۋەثچي ثوٌؽب )‪ ،‬ئۇ پۈجۈْ ئىٕؽبٔالضٔي جىطىٍسۈضگۀسەن ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌٍىطىّىع ثۀي ئىؽطائىٍغب ضاؼحال ( ـبٍٔىك ) ِۆجىعىٍەضٔي ئېٍىپ وەٌسى‪ ،‬ـۇٔىڭسىٓ‬ ‫وېَىٓ ئۇالضٔىڭ ( ٍۀي ئىؽطائىً ئەۋالزىٕىڭ ) جوٌىؽي ( وۇفطىسا‪ ،‬ئبزەَ ئۆٌحۈضۈـحە ) ظېّىٕسا‬ ‫ھەززىسىٓ ئبـمۇچىالضزىٓ ثوٌسى » ( ‪.) 32‬‬ ‫ئبزەِٕىڭ ئىىىي ئوغٍي ھەلمىسىىي لىؽؽىّۇ ئىٕؽبْ ھبٍبجىغب لەؼث لىٍىفٕىڭ ٍبِبْ‬ ‫لىٍّىؿ ئىىۀٍىىي زائىطىؽىسە ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪ .) 31 - 27‬ئەؼٍىسە ئبزەِٕىڭ ئىىىي ئوغٍىٕىڭ‬ ‫لىؽؽىؽي ئبزەَ ثبٌٍىطىٕىڭ لىؽؽىؽىسۇض‪ .‬ثۇ لىؽؽىسە جىٕبٍەت ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ‬ ‫زۈـّۀٍىىٕىڭ ئبضلب پەضزىؽىسە « ھەؼەت ۋە لىعغىٕىؿ » ٍبجّبلحب‪ .‬ئۇٔىڭ جەوحىسە زۇَٔبغب‬ ‫ثېطىٍىپ وېحىؿ ٍبجىسۇ‪ .‬ئەگەض لبثىً زۇَٔب ِېٍىغب ضىفحە ثبغٍىّىغبْ ثوٌؽب ئىسى‪ ،‬ئىٍىىسىىي‬ ‫ٔەضؼىٍەضٔىڭ ئەڭ ٍبذفىؽىٕي لۇضثبْ لىٍغبْ‪ ،‬لۇضثبٍٔىمي لوثۇي لىٍىٕغبْ ثوالجحي‪ .‬ئەگەض‬ ‫لۇضثبٍٔىمي لوثۇي لىٍىٕغبْ ثوٌؽب ئىسى‪ ،‬لىعغبٔچۇلٍۇق لىٍّىغبْ ۋە ثۇ جىٕبٍەجٕي ؼبزىط لىٍىفىغب‬ ‫ؼەۋەة ثوٌىسىغبْ ثبؼمۇچمب وىطِىگەْ ثوالجحي‪ .‬ثۇ جەضٍبٕٔىڭ ئەڭ ثېفىسا زۇَٔبٌىمالضغب ثېطىٍىپ‬ ‫وېحىؿ وەٌّەوحە‪ .‬زۇَٔبٌىمالضغب ثېطىٍىپ وېحىؿ ٍەھۇزىٍَىفىؿ ِبٍىٍ​ٍىمىٕىڭ ئەڭ جىپىه‬ ‫ئبالِىحىسۇض‪ .‬ثۇ ئبٍەجٕىڭ زاۋاِىسىّۇ ٍەھۇزىٍَىفىپ وەجىەْ ثۀي ئىؽطائىً ۋە ذىطىؽحىَبٔالـمبْ‬ ‫ئىؽەۋىٍەض ( ئىؽب ئۈِّىحي ) ھەلمىسە ثبٍبٔالض ثېطىٍىپ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ئۆظٌىطىگە ٔبظىً لىٍىٕغبْ ۋەھىٌ‬ ‫ثىٍەْ ھۆوۈَ لىٍّىغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىٕىسۇ ( ‪.) 47 - 41‬‬ ‫ثۇ ئبضلىٍىك ثۇ ئىىىي جبئىپىٕىڭ ؼەِىّىَەجؽىعٌىىي جەوىحٍۀگەْ ۋە « ئۇالض ِۇئّىٍٕەضٔي‬ ‫ئۆظٌىطىگە زەۋەت لىٍىسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ ئۆظٌىطى ئۆظىگە ثېطىٍگەْ وىحبثالضٔىڭ ئەِطى ثىٍەْ ئىؿ‬

‫‪356‬‬

‫لىٍّبٍسۇ‪ .‬ئۇالض ثبـمىالضٔي ئۆظىگە زەۋەت لىٍىفحىٓ ثۇضۇْ ئۆظىٕىڭ وىحبثٍىطىغب ھۆضِەت لىٍؽۇْ!‬ ‫» زېَىٍّەوحە‪.‬‬ ‫ٍەھۇزىٍَىفىؿ ۋە ذىطىؽحىَبٍٔىفىؿ ئۆضٔەوٍىطى ثبٍبْ لىٍىٕغبٔسىٓ وېَىٓ‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەضگە «‬ ‫ئي ئىّبْ ئېَحمبٔالض! » زەپ ذىحبة لىٍىؿ ثىٍەْ ثىۋاؼحە ۋە ۋاؼحىٍىك ھبٌسا ٍەھۇزىٍَىفىؿ ۋە‬ ‫ذىطىؽحىَبٍٔىفىفمب لبضـي ئېٍىٕىسىغبْ جەزثىطٌەض وۆضؼىحىپ ئۆجۈٌىسۇ ( ‪ .) 69 - 51‬ئبٔسىٓ ؼۆظ‬ ‫ٍۀە ٍەھۇزىٌ ۋە ذىطىؽحىَبٔالضغب لبٍحىسۇ‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ لەٍىطىسە ؼۆظ ٍەھۇزىٌ ۋە ذىطىؽحىَبٔالضغب‬ ‫وەٌؽە‪ ،‬ئۇ ٍەضزە ٍبذفي ‪ٍ -‬بِبٕٔي ئبٍطىؿ ئۇؼٍۇثىٕي وۆضىّىع‪ .‬ثۇ ئۇؼٍۇة ثۇ ٍەضزىّۇ ئوضۇْ‬ ‫ئبٌغبْ‪ .‬لۇضئبْ ِۇھبجبثىسا جبٌالپ ئبٍطىَبالٍسىغبْ ثىط ئەلىً ثەضپب لىٍىفٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪،‬‬ ‫ھەضگىعِۇ ھەِّىٕي لبضا لوٍۇق ثىط جبٍبلحب ھەٍسەٍسىغبْ ِۇئبِىٍىگە ٍېفىً چىطاق ٍبلّبٍسۇ‪ .‬ثۇ‬ ‫ئۇؼٍۇة ِەظوۇض ؼۈضىسىّۇ وۆضۈٌىسۇ‪ .‬لۇضئبْ « ثىع ٔبؼبضاالضزىٓ » زېگۈچىٍەضٔي ثبـمىالضزىٓ‬ ‫ِۇٔساق ئبٍطىَسۇ‪:‬‬

‫اِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ااس ع َداوةً لِلا ِذين آَمنوا الْيػه ا ِ‬ ‫ِ‬ ‫ين‬ ‫لَتَج َد اف أ َ‬ ‫َ َُ َ ُ َ‬ ‫َش اد الن ِ َ َ‬ ‫ين آَ َمنُوا الذ َ‬ ‫ين أَ ْشَرُكوا َولَتَج َد اف أَقْػَربَػ ُه ْم َم َوادةً للاذ َ‬ ‫ود َوالذ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ​ِ ِ‬ ‫اه ْم َ​َل يَ ْستَكِِْبُو َف (‪َ )82‬وإِ َذا َِٔتعُوا َما أُنْ ِزَؿ إِ َ​َل‬ ‫ي َوُرْىبَ ً‬ ‫ص َارى َذل َ‬ ‫ك ِ​ِبَ اف مْنػ ُه ْم ق ّسيس َ‬ ‫اًن َوأَنػ ُ‬ ‫قَالُوا إِ اًن نَ َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫يض ِمن الد ْام ِع ِ​ِماا َعرفُوا ِمن ْ ِ‬ ‫ين (‪)83‬‬ ‫اٖتَ ّق يَػ ُقولُو َف َربػانَا آَ َمناا فَا ْكتُػْبػنَا َم َع الشااىد َ‬ ‫َ َ‬ ‫الار ُسوؿ تَػَرى أ َْعيُػنَػ ُه ْم تَف ُ َ‬ ‫ِ ِ‬ ‫اٖت ِق ونَطْمع أَ ْف ي ْد ِخلَنَا ربػنَا مع الْ َقوِـ ال ا ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي (‪)84‬‬ ‫صاٖت َ‬ ‫َوَما لَنَا َ​َل نػُ ْؤم ُن َِب اَّلل َوَما َجاءَ ًَن م َن َْ ّ َ َ ُ ُ‬ ‫َ َ​َ ْ‬

‫پۈجۈْ ئىٕؽبٔالض ئىچىسە ٍەھۇزىَالض ۋە ِۇـطىىالضٔىڭ ِۇئّىٍٕەضگە ھەِّىسىٓ لبجحىك زۈـّەْ‬ ‫ئىىۀٍىىىٕي چولۇَ ثبٍمبٍؽەْ‪ٍ .‬ۀە ئىٕؽبٔالضٔىڭ ئىچىسە « ثىع ٔبؼبضا » زېگەْ وىفىٍەضٔىڭ‬ ‫زوؼحٍۇق جەھەجحە ِۇئّىٍٕەضگە ھەِّىسىٓ ٍېمىٓ ئىىۀٍىىىٕىّۇ چولۇَ ثبٍمبٍؽەْ‪ .‬ثۇٔىڭ‬ ‫ؼەۋەثي‪ٔ ،‬بؼبضاالضٔىڭ ئىچىسە ( ھەلٕي لوثۇي لىٍىفحب ) جەوەثجۇضٌۇق لىٍّبٍسىغبْ ئۆٌىّبالض ۋە‬ ‫ضاھىجالض ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈٔسۇض‪.‬‬ ‫ئۇالض ضەؼۇٌغب ٔبظىً لىٍىٕغبْ لۇضئبٕٔي ئبڭٍىغبْ چبغٍىطىسا ھەلىمەجٕي جؤۇغبٍٔىمٍىطىسىٓ‬ ‫ئۇالضٔىڭ وۆظٌىطىسىٓ ٍبؾ لوٍۇٌغبٍٔىمىٕي وۆضىؽەْ‪ .‬ئۇالض ئېَحىسۇ‪:‬‬ ‫« ضەثجىّىع‪ ،‬ثىع ئىّبْ ئېَححۇق‪ ،‬ثىعٔي ( ضەؼۇٌۇڭٕي‪ ،‬وىحبثىڭٕي ) ئېحىطاپ لىٍغۇچىالض لبجبضىسا‬ ‫لىٍغىٓ‪ .‬ثىع ٔېّىفمب اﷲ لب‪ ،‬ثىعگە وەٌگەْ ھەلىمەجىە ئىفۀّەٍ​ٍي؟ ھبٌجۇوي‪ ،‬ثىع ضەثجىّىعٔىڭ‬ ‫ثىعٔي ٍبذفي وىفىٍەض لبجبضىسا ( جۀٕەجىە ) وىطگۈظۈـىٕي ئۈِىس لىٍىّىع » ( ‪.) 84 - 82‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ « ثىع ٔبؼبضاالضزىٓ » زېگۈچىٍەضٔي ِۇـطىىالضزىٓ ۋە ٍەھۇزىٍَەضزىٓ ئبٍطىُ‬ ‫جۇجمبٍٔىمي ٔبھبٍىحي ئېٕىك‪ٌ .‬ېىىٓ ثىعٔىڭچە « ثىع ٔبؼبضاالضزىٓ » زېگۈچىٍەض ثبـمب ئبٍەجٍەضزە «‬ ‫ٔبؼبضا ۋە ٔبؼطأىَۇْ » زەپ جىٍغب ئېٍىٕغبْ ذىطىؽحىَبٔالضزىّٕۇ پەضلٍىك ثىط گۇضۇپحۇض‪ .‬ثۇالض «‬ ‫ذىطىؽحىَبْ » ئەِەغ‪ ،‬ئۇالضٔي « ئىؽەۋى » زەپ ئبجبؾ جېرىّۇ ِۇۋاپىك‪ٔ .‬ەجبـي ِبٔب ثۇ‬ ‫ئىؽەۋىٍەضزىٓ ئىسى‪ .‬ـۇڭب ھەَ « ثىع ٔبؼبضاالضزىٓ » زېسى ھەَ ئبٌالھ ضەؼۇٌىغب ۋە لۇضئبٔغب ئىّبْ‬ ‫ئېَححي‪ٔ .‬ەجبـىٕىڭ ھەثەـىؽحبْ ِۇھبجىطى ثوٌغبْ ِۇؼۇٌّبٔالضٔىڭ لىٍغبْ ٔبِىعىٕي‬ ‫لىٍىسىغبٍٔىمىٕي ئبڭٍىغبْ ٍبوي ثىٍىسىغبٔالض چىمّىسى‪ٔ .‬ەجبـىٕىڭ ئۆظىٕي ثۇضۇٔمىسىٓ ثبـمىچە‬ ‫ؼۈپەجٍىگۀٍىىىگە ـبھىث ثوٌغبٔالضِۇ ثوٌّىسى‪ .‬ثۇ وىٍّىىي ثىٍەْ ئۇ « ثىع ٔبؼبضاالضزىٓ »‬ ‫زېگۈچىٍەض لبجبضىسىٓ ئىسى‪ .‬ثۇ ئبٍەجٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ؼەۋەثي ضىۋاٍەجٍىطىسىٓ « ثىع ٔبؼبضاالضزىٓ‬ ‫» زېگەْ گۇضۇپپىٕىڭ ھەثەـىؽحبٔسىٓ وەٌگەْ ‪ 12‬وىفىٍىه ئىؽەۋى زىٓ ئۆٌىّبٌىطى ئىىۀٍىىي‬ ‫‪357‬‬

‫ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪ِ .‬ەوىىسە ثۇ ئېحىمبزلب ۋەوىٍ​ٍىه لىٍىسىغبْ ئۈچ وىفي ثبض ئىسى‪ .‬ئۇالض ۋەضەلە ثىٓ‬ ‫ٔەۋفەي‪ ،‬ئۇثەٍسۇٌالھ ثىٓ جبھؿ ۋە ئوؼّبْ ثىٓ ھۇۋەٍطىػ‪ .‬ئەثۇ ؼۇفَبٕٔىڭ لىعى ئۇِّۇ‬ ‫ھەثىجۀىڭ ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ ثۇضۇٔمي ئېطى ثوٌغبْ ئۇثەٍسۇٌالھ ثىٓ جبھفٕىڭ ئبلىۋىحي ٍۇلىطىسىىي‬ ‫ئىىىي وىفىسىٓ پەضلٍىك ثوٌغبْ‪ .‬ثۇ ظات ھەثەـىؽحبٔغب ھىجطەت لىٍغبْ ِۇھبجىطالض ئبضىؽىسىٓ‬ ‫ئوضۇْ ئېٍىؿ ـەضىپىگە ٔبئىً ثوٌغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ ھەثەـىؽحبٔسا ھبضالمب ثېطىٍىپ وەجىەْ ثوٌۇپ‪،‬‬ ‫وېَىٓ جەؼٍىؽچي ذىطىؽحىَبٔالض ( ئۈچ ئىالھ ئېحىمبزىسىىي ) ئېحىمبزىغب وىطىپ وەجىەْ ۋە ثۇ‬ ‫ئېحىمبزى ئۈؼحىسە ئۆٌگەْ‪.‬‬ ‫‪ - 87‬ئبٍەجحە ؼۈضە ھبالي غىعا ِەؼىٍىؽىگە لبٍحىسۇ ۋە ئبضلىسىٕال وەٌؽە ‪ -‬وەٌّەغ‬ ‫لەؼەٍِەضٔىڭ وبپبضىحىٕي جىٍغب ئبٌىسۇ ( ‪ .) 89‬ثۇ ئىىىىؽي ئبضىؽىسىىي ئوذفبـٍىك ھەِّىگە‬ ‫ِەٌۇَ‪ .‬غىعا ثوغۇظزىٓ وىطىسۇ‪ ،‬ؼۆظ ئېغىعزىٓ چىمىسۇ‪ .‬ـۇڭب ئىٕؽبْ ِەٍ​ٍي غىعا ٍبوي لەؼەَ‬ ‫ثوٌ ؽۇْ‪ ،‬ثۇالضزا ِەؼئۇٌىَەجچبٍٔىك ثىٍەْ ھەضىىەت لىٍىفي وېطەن‪ .‬ئبٔسىٓ ۋەھىٌ ھبضاق‪ ،‬لىّبض ۋە‬ ‫ثۇٔىڭغب ئوذفبؾ ھەض ذىً الجبضىَە ئوٍۇٍٔىطى ۋە ئبٌالھ جىٓ غەٍطىگە لۇضثبْ لىٍىٕغبْ لۇضثبٍٔىمالض‬ ‫ئۈؼحىسە جوذحىٍىسۇ ( ‪ .) 91 - 90‬ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ؼۆظ ھەج جەضٍبٔىسا ئوۋ ۋە ئوۋ ئوۋالؾ‬ ‫ئۈؼحىسىٓ ھەج ئىجبزىحىگە وەٌحۈضۈٌىسۇ ( ‪ .) 97 - 94‬ثۇ ثۆٌۈِسە ؼبذحب ِۇلەززەؼٍەض ثىٍەْ‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه جبھىٍىَەت ئۀئۀىؽي ئۈؼحىسە جوذحىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ‪ - 103‬ئبٍىحي لەزىّسىٓ جبضجىپ ئۀئۀە ـەوٍىسە زاۋاَ لىٍىپ وېٍىۋاجمبْ ۋە گۆـي‬ ‫ھبالي ثوٌغبْ ھبٍۋأالضٔي ثەظى ؼەۋەثٍەض ثىٍەْ « ئبجبق » زەپ ئبجبپ‪ ،‬ئبٔسىٓ ئۇ ھبٍۋأالضٔي‬ ‫ٍبضىحىٍىؿ ِەلؽىحىٕىڭ ؼىطجىغب چىمىطىۋېحىؿ ئۀئۀىؽي ھەلمىسە جوذحىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ذىً‬ ‫ھبٍۋأالضٔىڭ گۆـىسىٓ‪ ،‬ؼۈجىسىٓ‪ٍ ،‬ۇڭىسىٓ‪ ،‬جېطىؽىسىٓ‪ ،‬ذۇالؼەوبالَ‪ ،‬ھېچٕىّىؽىسىٓ‬ ‫پبٍسىالٔغىٍي ثوٌّبٍححي‪ .‬ھبٌجۇوي‪ ،‬ثۇ ؼبذحب ِۇلەززەؼٍىه ئەؼٍىسە ئبٌالھ لوٍغبْ ِەۋجۇزىَەت‬ ‫جەضجىپي ( ِەضاجىجۇي ۋۇجۇز )گە ذىالپ ئىسى‪ِ .‬بٔب ثۇ ٔۇلحىسا لۇضئبٕٔىڭ « ووض ئۀئۀىچىٍىىىە »‬ ‫ۋە « جەلٍىسچىٍىىىە » لبضـي جۇجمبْ پوظىحؽىَىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ئبٍەت ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪:‬‬

‫وإِذَا قِ‬ ‫اَّلل وإِ َ​َل الارس ِ‬ ‫ِ‬ ‫وؿ قَالُوا َح ْسبُػنَا َما َو َج ْد ًَن َعلَْي ِو آَ َ​َبءَ ًَن أ َ​َولَ ْو َكا َف آَ َ​َب ُؤُى ْم‬ ‫ُ‬ ‫يل َ​َلُْم تَػ َعالَ ْوا إ َ​َل َما أَنْػَزَؿ اُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ​َل يَػ ْعلَ ُمو َف َشْيػئًا َوَ​َل يَػ ْهتَ ُدو َف‬

‫ئۇالضغب اﷲ ٔبظىً لىٍغبْ ۋە ضەؼۇي ثبٍبْ لىٍغبْ ھۆوۈِگە ئەِەي لىٍىڭالض زېَىٍؽە‪ ،‬ئۇالض‪« :‬‬ ‫ئبجب ـ ثوۋىٍىطىّىعٔىڭ زىٕي ثىعگە وۇپبٍە » زەٍسۇ‪ .‬ئۇالضٔىڭ ئبجب ـ ثوۋىٍىطى ھېچ ٔەضؼە‬ ‫ثىٍّەٍسىغبْ ۋە جوغطا ٍوٌسا ثوٌّىغبٔالضزىٓ ثوٌۇپ لبٌغبْ ثوٌؽىّۇ ئۇالضغب ئەگىفەِسۇ؟ ( ‪.) 104‬‬ ‫ۋەؼىَەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئبٍەجٍەضٔىڭ ِەلؽىحي ھەض لبٔساق ٔەضؼىٕىڭ ئىگە ‪ -‬چبلؽىع‬ ‫لبٌّبؼٍىمىٕي وبپبٌەجىە ئىگە لىٍىفحۇض ( ‪ .) 108 - 106‬چۈٔىي ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈن ئىگە ‪ -‬چبلىؽىع‬ ‫لبٌغبٔسا گۇٔبھمب ؼەۋەة ثوٌۇپ لبٌّبلحب‪ .‬ذبضاوحېطى ئبجىع ۋە ھەلؽىعٌىىىە ِبٍىً ئىٕؽبٔالضٔىڭ‬ ‫وۆظى ھەض زائىُ ئىگىؽي ٍوق ِۈٌۈوىە جىىىٍىسۇ‪ .‬ثۇ جىٕبٍەت ۋە گۇٔبھمب جەضغىپٕىڭ ثىط جۈضىسۇض‪.‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ِىطاغ ۋە ۋەؼىَەجىە ئەؼحبٍىسىٍ​ٍىك ثىٍەْ ِۇئبِىٍە لىٍىفىٕىڭ ئبضلب پەضزىؽىسە ِبٔب ثۇ‬ ‫ئبِىً ٍبجّبلحب‪.‬‬ ‫ئبٔسىٓ ؼۆظ ِبي ‪ِ -‬ۈٌۈن ھەلمىسىىي ۋەؼىَەجحىٓ ھەلىمەجٕىڭ ۋەؼىَىحىگە‪ِ ،‬بي ‪ِ -‬ۈٌۈن‬ ‫ِىطاؼىسىٓ ضىؽبٌەت ِىطاؼىغب ٍۆجىىٍىسۇ‪ .‬ضىؽبٌەت ِىطاؼىغب ذىَبٔەت لىٍىپ‪ ،‬ئۆظىگە ئەۋەجىٍگەْ‬ ‫ضەؼۇٌٕي ئىالھالـحۇضغبْ ذىطىؽحىَبٔالض ئۈؼحىسىٓ ئۈِّەجي ِۇھەِّەزوە « ذىطىؽحىَبٍٔىفىپ‬ ‫‪358‬‬

‫لېٍىفحىٓ ھەظەض ئەٍ​ٍەڭالض! » زەٍسۇ ( ‪ .) 118 - 109‬ؼۈضىگە ئىؽىُ لىٍىپ لوٍۇٌغبْ ئبٍەجٍەض‬ ‫ثوٌغبْ ‪ - 115 - 112‬ئبٍەجٍەض ثۇ ئبذىطلي ثۆٌەوحە ئوضۇْ ئبٌىسۇ‪.‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ٔۇلحىسا ئبٌالھ لۇضئبٔسا ھەظضىحي ئىؽبزىٓ ثىط ؼوئبي ؼوضاٍسۇ ۋە ئبضلىسىٓ ِۇٔساق جبۋاة‬ ‫ثېطىٍىسۇ‪:‬‬

‫وف اِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّلل َي ِعيسى ابن مرَمي أَأَنْت قُػ ْلت لِلن ِ ِ‬ ‫ي ِمن د ِ‬ ‫ك َما‬ ‫اَّلل قَ َاؿ ُسْب َحانَ َ‬ ‫ااس ااَت ُذ ِوِن َوأ ُّم َي إِ َ​َلَْ ِ ْ ُ‬ ‫َوإِ ْذ قَ َاؿ اُ َ َ ْ َ َ ْ َ َ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ك‬ ‫يَ ُكو ُف ِ أَ ْف أَقُ َ‬ ‫ت قُػ ْلتُوُ فَػ َق ْد َعل ْمتَوُ تَػ ْعلَ ُم َما ِٓت نػَ ْف ِسي َوَ​َل أ َْعلَ ُم َما ِٓت نػَ ْف ِس َ‬ ‫س ِ ِبَ ٍّق إِ ْف ُكْن ُ‬ ‫وؿ َما لَْي َ‬ ‫ت َع اَّلـ الْغُي ِ‬ ‫ت َعلَْي ِه ْم‬ ‫ت َ​َلُْم إِاَل َما أ َ​َم ْرتَِ​ِن بِ​ِو أ َِف ْاعبُ ُدوا ا‬ ‫إِن َ‬ ‫اَّللَ َرِّ​ّب َوَربا ُك ْم َوُكْن ُ‬ ‫وب (‪َ )116‬ما قُػ ْل ُ‬ ‫اك أَنْ َ ُ ُ‬ ‫ِ‬ ‫يدا ما دم ِ‬ ‫ت َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء َش ِهي ٌد (‪ )117‬إِ ْف‬ ‫يب َعلَْي ِه ْم َوأَنْ َ‬ ‫ت أَنْ َ‬ ‫ت في ِه ْم فَػلَ اما تَػ َوفاػْيػتَِ​ِن ُكْن َ‬ ‫َش ِه ً َ ُ ْ ُ‬ ‫ت الارق َ‬ ‫ِ‬ ‫تُػع ِّذبػهم فَِإنػ ِ‬ ‫اٖتَ ِك ُيم (‪)118‬‬ ‫ت الْ َع ِز ُيز ْ‬ ‫اد َؾ َوإِ ْف تَػ ْغف ْر َ​َلُْم فَِإن َ‬ ‫اه ْم عبَ ُ‬ ‫اك أَنْ َ‬ ‫َ ُْْ ُ‬

‫ِبٔب ثۇ ۋالىححب اﷲ‪ « :‬ئي ِەضٍەَ ئوغٍي ئىؽب! ؼەْ وىفىٍەضگە‪ ،‬اﷲ ٔي لوٍۇپ ِەْ ثىٍەْ‬ ‫ئبٔبِٕي ئىىىي ئىالھ لىٍىۋېٍىڭالض‪ ،‬زېسىڭّۇ؟ » زېسى‪ .‬ئىؽب ئېَححي‪:‬‬ ‫« ( ضەثجىُ! ) ـۀىڭگە الٍىك ئەِەغ ٔەضؼىٍەضزىٓ ؼېٕي پبن زەپ ئېحىمبز لىٍىّۀىي‪ِ ،‬بڭب‬ ‫ئېَحىفمب جېگىفٍىه ثوٌّىغبْ ؼۆظٌەضٔي ِەْ ئېَحّبٍّەْ‪ ،‬ئەگەض ِەْ ثۇ ؼۆظٔي ئېَحمبْ ثوٌؽبَ‪،‬‬ ‫ئۇٔي ؼەْ چولۇَ ثىٍىؽەْ‪ .‬ؼەْ ِېٕىڭ ظاجىّسىىىٕي ثىٍىؽەْ‪ِ ،‬ەْ ؼېٕىڭ ظاجىڭسىىىٕي‬ ‫ثىٍّەٍّەْ‪ ،‬ؼەْ غەٍجٍەضٔي ٔبھبٍىحي ئوثساْ ثىٍىؽەْ‪.‬‬ ‫ِەْ ئۇالضغب پەلەت ؼەْ ِېٕي ئېَحىفمب ثۇٍطۇغبْ ؼۆظٔي‪ٍ ،‬ۀي‪ِ ،‬ېٕىڭ ضەثجىُ ۋە ؼىٍەضٔىڭ‬ ‫ضەثجىڭالض ثوٌغبْ اﷲ لب ئىجبزەت لىٍىڭالض‪ ،‬زېسىُ‪ِ .‬ەْ ئۇالضٔىڭ ئبضىؽىسا ثوٌغبْ ِۇززەجحە ئۇالضٔىڭ‬ ‫ئەِەٌٍىطىگە ـبھىث ثوٌغبْ ئىسىُ‪ِ ،‬ېٕي لەثعى ضوھ لىٍغىٕىڭسىٓ وېَىٓ ئۇالضٔىڭ ئەِەٌٍىطىٕي‬ ‫ؼەْ وۆظىحىپ جۇضغبْ ئىسىڭ‪ ،‬ؼەْ ھەِّە ٔەضؼىسىٓ ذەۋەضزاضؼەْ‪ .‬ئەگەض ئۇالضغب ئبظاة لىٍؽبڭ‬ ‫ئۇالض ؼېٕىڭ ثۀسىٍىطىڭسۇض‪ ،‬ئەگەض ئۇالضغب ِەغپىطەت لىٍؽبڭ ؼەْ ( ئىفىڭسا ) غبٌىت‪ ،‬ھېىّەت‬ ‫ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇضؼەْ » ( ‪.) 118 - 116‬‬ ‫ئەؼٍىسە ثۇ ؼوئبي ھەظضىحي ئىؽب ئۈؼحىسىٓ لۇضئبْ ۋەھىَٕىڭ جۇٔجي ِۇھبجبثي ثوٌغبْ‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھحىٓ ؼوضاٌّبلحب‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ثۇ ٍەضزىىي ئبگبھالٔسۇضۇـٕي ھەلىمىحي ثىٍەْ وۆضۈپ‬ ‫ٍەجىەْ‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ئۈِّىحىگە ۋەؼىَەت ؼۈپىحىسە ِۇٔساق زېگەْ‪:‬‬ ‫« ِەضٍەَ ئوغٍىٕي ھەززىسىٓ ظىَبزە وۆوىە وۆجۈضگۀسەن‪ ،‬ؼىٍەضِۇ ِېٕي ھەززىسىٓ ظىَبزە‬ ‫وۆوىە وۆجۈضِەڭالض! ـۇٔي ثىٍىڭالضوي ِەْ پەلەت ثىط ثۀسە‪ِ .‬ېٕي " ئبٌالھ ٔىڭ ثۀسىؽي ۋە‬ ‫ئەٌچىؽي ‪ /‬ضەؼۇٌي " زەڭالض » ( ثۇذبضى )‪.‬‬ ‫ٍۇلىطىسىىي ثۆٌەوٕىڭ ئبذىطىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ ئبٍەت ضەؼۇٌۇٌالھمب ـۇٔساق لبجحىك جەؼىط‬ ‫وۆضؼەجىەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثىط لېحىٍّىك ٔبِىعىسا وۆظ ٍبـٍىطى ئىچىسە ثۇ ئبٍەجٕي ئوْ ٔەچچە لېحىُ لبٍحب‬ ‫ لبٍحب ئولۇغبْ‪.‬‬‫ؼۈضە ئبٌالھ ٔىڭ ئبؼّبٔالضٔىڭ ۋە ٍەضٔىڭ ِۇجٍەق ھۆوۈِطأي ئىىۀٍىىي جەوىحٍىٕىؿ ثىٍەْ‬ ‫ئبذىطالـمبْ‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ك ال اسماو ِ‬ ‫ات َو ْاْل َْر ِ‬ ‫ض َوَما فِي ِه ان َوُى َو َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِد ٌير‬ ‫اَّلل ُم ْل ُ َ َ‬

‫‪359‬‬

‫« ئبؼّبٔالضٔىڭ‪ ،‬ظېّىٕ​ٕىڭ ۋە ئۇالضزىىي پۈجۈْ ِەۋجۇزاجٕىڭ پبزىفبھٍىمي اﷲ لب ِۀؽۇپحۇض‪،‬‬ ‫اﷲ ھەض ٔەضؼىگە لبزىطزۇض » ( ‪.) 120‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٕىڭ ثبـحىٓ ئبذىط وۈٔسىٍىه ھبٍبجمب ِۇٔبؼىۋەجٍىه ھۆوۈٍِەضٔي ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثىط پۈجۈْ گەۋزىؽي ثىٍەْ ثوٌغبْ ِۇٔبؼىۋىحي ِۇٔساق‪:‬‬ ‫ھەجىُ ۋە ئۆِۈض ٔۇلحىؽىسىٓ ئىٕؽبْ ثىٍەْ ؼېٍىفحۇضغىٍي ثوٌّبٍسىغبْ زەضىجىسە چوڭ ۋە‬ ‫ئۇظۇْ ئۆِۈضٌۈن ثوٌغبْ ئبؼّبٔالض ۋە ظېّىٓ ئۈچۈْ ثەٌگىٍىه لبٔۇْ ‪ِ -‬ىعأالضٔي لوٍغبْ ئبٌالھ‬ ‫ئبؼّبٔالضٔي ۋە ظېّىٕ​ٕي ثوٍؽۇٔسۇضۇپ ثەضگەْ ئىٕؽبْ ئۈچۈْ لبٔۇْ لوٍّبً‪ ،‬ئۇٔي ئىرحىَبضىغب‬ ‫لوٍۇپ ثېطەِسۇ؟ ئبؼّبٔالض ۋە ظېّىٓ ِۀؽۇپ ثوٌغبْ لبٔۇٔالض ثوٌىسۇ ‪ٍ -‬ۇ‪ ،‬ئىٕؽبٔالض ثەٌگىٍىّىسىٓ‬ ‫ذبٌىٌ ٍبـبِسۇ؟‬ ‫ذۇالؼىٍىگۀسە‪ ،‬ئبٌالھ لب ثەضگەْ ئەھسە ثىٍەْ ثبـالٔغبْ ؼۈضە ئبٌالھ ٔىڭ ئەظىّي ثىٍەْ‬ ‫ئبذىطالـمبْ‪.‬‬

‫يۇيتەھبَە ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىگە ‪ - 10‬ئبٍەجٕىڭ ِەظِۇٔىغب ئبؼبؼەْ « ؼىٕبٌغبْ ئبٍبي » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ «‬ ‫ِۇِحەھبٔە » ئىؽّي لوٍۇٌغبْ‪:‬‬ ‫« ئي ِۇئّىٍٕەض! ؼىٍەضگە ِۇئّىٓ ئبٍبٌالض ھىجطەت لىٍىپ وەٌؽە‪ ،‬گەضچە اﷲ ئۇالضٔىڭ‬ ‫ئىّبٔىٕي ئوثساْ ثىٍؽىّۇ‪ ،‬ؼىٍەض ٍۀىال ئۇالضٔي ؼىٕبپ وۆضۈڭالض » ( ‪.) 10‬‬ ‫ئەگەض ؼۈضىٕىڭ ئىؽّي ِۇِحەھبٔە ـەوٍىسە جەٌەپپۇظ لىٍىٕؽب جوغطا جەٌەپپۇظ لىٍىٕغبْ ۋە‬ ‫ئىؽّي ھەَ ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ثىٍەْ ھەَ ٌەثعى ثىٍەْ ثىط پۈجۈْ گەۋزىگە ئبٍالٔغبْ ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ِ ،‬ەظِۇٔىغب ِبغ ثوٌّىغبْ ـەوىٍسە ِۇِحەھىٕە زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇ ئەھۋاٌسا ئېّحىھبْ‬ ‫ؼۈضىگە ٔىؽجەت لىٍىٕىپ‪ « ،‬ئېّحىھبْ لىٍغبْ ؼۈضە »‪ٍ ،‬ۀي « ئېّحىھبْ ؼۈضىؽي » ِۀىؽىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ئەگەض ثۇ ٔەظەضزە جۇجۇٌغبْ ثوٌؽب ثۇ ٍەضزە ثىط ذبجبٌىك ثبض زېّەوحۇض‪ .‬چۈٔىي‬ ‫فىطۇظئبثبزىٕىڭ ثبٍبٔىغب ئبؼبؼەْ ؼۈضىٕىڭ ئۈچ ئىؽّىسىٓ ئىىىىٕجىؽي « ئېّحىھبْ ؼۈضىؽي »‬ ‫ثوٌۇپ‪ ،‬ثىۋاؼحە ِۇـۇٔساق زېَىٍؽە جېرىّۇ جوغطا ثوٌىسۇ‪ِ .‬ۇِحەھبٔۀىڭ ِۇِحەھىٕە زەپ‬ ‫ئولۇٌۇـىٕي ئىجبضە ذبجبٌىمي زەپ لبضاـمب ثوٌىسۇ‪ .‬چۈٔىي ؼۈضىٕىڭ ئىؽّىٕي ِۇِحەھىٕە زەپ‬ ‫جەٌەپپۇظ لىٍىفٕي جەلەظظا لىٍىسىغبْ ثىط ِەظِۇْ ٍوق‪ِ .‬ەظِۇٔغب ِۇۋاپىك ثوٌغبْ ئىؽّي‬ ‫ِۇِحەھبٔەزۇض‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ِەظوۇض ؼۈضىسە ئۈچ لېحىُ جىٍغب ئېٍىٕغبْ « ِەۋەززە ‪ -‬ؼۆٍگۈ ‪/‬‬ ‫ِۇھەثجەت » وەٌىّىؽي ثىٍۀّۇ ئبجبٌغبْ ( ‪.) 7 ،1‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇـىغب ؼەۋەة ثوٌغبْ ۋەلە ِۇٔساق‪:‬‬ ‫ھىجطى ‪ٍ - 4‬ىٍىسا ئەثۇ ٌەھەثٕىڭ ؼبضە ئىؽىٍّىه ِۇـطىه زېسىىي ِەزىٕىگە وېٍىپ ٍبضزەَ‬ ‫ؼوضاٍسۇ‪ .‬ئۇٔىڭغب ٍبضزەَ لىٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ئبٍبي ھۇزەٍجىَەزىٓ وېَىٓ ِەوىىگە لبٍحمبٔسا ذبجىپ‬ ‫ئۇٔىڭغب ثىط ِەوحۇپ ثېطىسۇ‪ .‬ذبجىپ ئۆظى ھىجطەت لىٍغبْ ثوٌؽىّۇ ئبٔىؽي‪ ،‬ثبٌٍىطى ۋە‬

‫‪360‬‬

‫لېطىٕساـٍىطى ِەوىىسە ھىّبٍىؽىع لبٌغبْ ثىط وىفي ئىسى‪ِ .‬ېٕىڭچە‪ ،‬ئۇ ئبٍبي ِەوىىٍىىٍەض‬ ‫جبؼۇؼٍۇق ئۈچۈْ ئەۋەجىەْ ئبٍبي ثوٌۇپ‪ ،‬ذبجىپٕىڭ ئەلٍىٕي لبٍّۇلحۇضغبْ ئىسى‪.‬‬ ‫ثۇ ئبٍبي وۇپطىسا چىڭ جۇضغبْ ۋە وبپىط ھبٌىحىسە ئۆٌحۈضۈٌگەْ‪ .‬ثۇ ئبٍبٌٕىڭ فەجىھحىٓ وېَىٓ «‬ ‫ئبِبٍٔىك » ثېطىٍّىگۀٍىىي ئۈچۈْ ئۆٌحۈضۈٌگەْ ئىىىي ئبٍبٌسىٓ ثىطؼي ثوٌۇـي ثۇ لبضاـٕي‬ ‫وۈچٍۀسۈضِەوحە‪ .‬ذبجىپٕىڭ ئۇھۇز ئۇضۇـىسا « ٍېطىڭالضزىٓ ئبٍطىٍّبڭالض » زېگەْ ثۇٍطۇق ثىٍەْ‬ ‫ئولچىالض جۆپىؽىگە ٍەضٌەـحۈضۈٌگۀٍەض ئىچىسىٓ ثۇٍطۇلمب ذىالپٍىك لىٍىپ ئوضٔىسىٓ ئبٍطىٍغبْ‬ ‫وىفىٍەضزىٓ ثىطى ئىىۀٍىىي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍىّٕبؼٍىمي وېطەن‪ .‬ئۇ ِەوحۇثسا ِۇٔساق ٍبظغبْ‪:‬‬ ‫« ضەؼۇٌۇٌالھ وېچىسە جۇٍۇلؽىع وەٌگەْ ؼەٌگە ئوذفبٍسىغبْ لوـۇْ ثىٍەْ ؼىٍەضگە لبضاپ‬ ‫وېٍىۋاجىسۇ‪ ،‬ثۇٔىڭسىٓ ذەۋىطىڭالض ثوٌۇپ لبٌؽۇْ‪ .‬ئبٌالھ لب لەؼەَ ثوٌؽۇٔىي‪ ،‬ئۇ ئۆظى ٍبٌغۇظ ھبٌسا‬ ‫ؼىٍەضگە لبضاپ ئبجالٔغبْ جەلسىطزىّۇ‪ ،‬ئبٌالھ ئۇٔىڭغب ٔۇؼطەت ئبجب لىٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي ئۇ‪ ،‬ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ئۇٔىڭغب ثەضگەْ ۋەزىؽىگە ٔبئىً ثوٌىسۇ » ( ئبٌۇؼي )‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ثۇ ئەھۋاٌسىٓ ذەۋەض جبپمبٔسىٓ وېَىٓ ھەظضىحي ئەٌي ثبـچىٍىمىسا جۆت وىفىٕي ثۇ‬ ‫ئبٍبٌٕي جۇجۇپ وېٍىفىە ئەۋەجىسۇ‪ .‬ئۇالض ضاۋظائي ھبھ زېگەْ جبٍسا ثۇ ئبٍبٌغب ٍېحىفىسۇ ۋە جەھسىس‬ ‫لىٍىپ ِەوحۇثٕي جبپفۇضۇـمب ِەججۇضالٍسۇ‪ .‬ئۇ ئبٍبي ئبِبٌؽىع ِەوحۇثٕي ٍوـۇضۇپ لوٍغبْ جبٍىسىٓ‬ ‫ئېٍىپ ئۇالضغب جبپفۇضىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ذبجىپٕي چبلىطجىسۇ‪ .‬ذبجىپ‪:‬‬ ‫« ئي ضەؼۇٌۇٌالھ‪ِ ،‬ېٕىڭ ظىَىٕىّغب ھۆوۈَ ثېطىفحە ئبٌسىطِىغىٓ‪ِ .‬ەْ لۇضەٍىفحىٓ ئەِەغ‪،‬‬ ‫لۇضەٍىفٕىڭ ٍبٌالّٔىچىؽي‪ .‬ؼەْ ثىٍەْ ثىطگە وەٌگەْ ِۇھبجىطالضٔىڭ وۆپىٕچىؽىٕىڭ‬ ‫ِەوىىسە ٍېمىٍٕىطى ثبض‪ .‬ئۇالض ِەوىىسە لبٌغبْ ئبئىٍىؽىٕي ھىّبٍە لىٍىسۇ‪ .‬ئەِّب ِېٕىڭ‬ ‫ئبئىٍەِٕي ھىّبٍە لىٍىسىغبْ وىفىٍەض ثوٌّىغبٍٔىمحىٓ‪ ،‬ثۇ ٍوي ثىٍەْ ئۇالضٔي ھىّبٍە لىٍىفٕي‬ ‫ِەلؽەت لىٍسىُ‪ .‬ثۇٔساق لىٍىفىُ‪ ،‬ئىٕىبض لىٍغبٍٔىمىُ ٍبوي زىٕىّسىٓ ٍۈظ ئۆضىگۀٍىىىُ‬ ‫ۋەٍبوي ئىؽالِسىٓ وېَىٓ وۇپطىغب ضاظى ثوٌغبٍٔىمىُ ئۈچۈْ لىٍّىسىُ » زەٍسۇ‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ « ضاؼث گەپ لىٍسى » زەٍسۇ ۋە ئۇٔي ئەپۇ لىٍىسۇ ( جبثبضى )‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ئۆٌىّبالض ھەِپىىىط‪ .‬ثىطاق ٔبظىً ثوٌغبْ ۋالحىٕي‬ ‫ثەٌگىٍەـحە ئىرحىالپ ثبض‪ .‬ثۇ ئىرحىالپ ؼۈضىٕىڭ وىطىؿ لىؽّىسا ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ذبجىپ‬ ‫ۋەلەؼىٕىڭ ِەوىە فەجھي ھبضپىؽىسا ٍۈظ ثەضگۀٍىىىٕي لوثۇي لىٍىفحىٓ وېٍىپ چىممبْ‪ .‬ثۇٔىڭغب‬ ‫لبضىغبٔسا‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ِەوىە ؼەپىطى ئۈچۈْ جەٍَبضٌىك لىٍىۋاجمبٔسا‪ٔ ،‬ىفبٕٔي ذەٍجەض لىٍىپ‬ ‫وۆضؼىحىپ ھەضثىٌ جبوحىه ئىفٍەجىۀىسى‪ .‬ھبٌجۇوي‪ ،‬ذەٍجەض ِەوىە فەجىھ لىٍىٕىفحىٓ ثىط ٍىً‬ ‫ثۇضۇْ فەجىھ لىٍىٕغبْ‪ .‬ؼۈضىگە ئىؽّي لوٍۇٌغبْ ۋەلە ( ‪ ) 10‬ھۇزەٍجىَە ؼۈٌھىؽىسىٓ وېَىٓ ٍۈظ‬ ‫ثەضگۀىسى‪.‬‬ ‫ئەگەض ؼۈضىٕىڭ ِەوىە فەجھي ھبضپىؽىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي لوثۇي لىٍىٕؽب‪ ،‬ؼۈضىٕي ئىچىي‬ ‫جەھەجحىٓ ھۇزەٍجىَ​َەزىٓ وېَىٕىي ( ‪ ) 12 - 10‬ۋە فەجىھحىٓ ثۇضۇْ ( ‪ ) 9 - 1‬زەپ ئىىىي‬ ‫ثۆٌەوىە ئبٍطىفمب جوغطا وېٍىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ؼۈضىٕىڭ ئبذىطىسىىي ثبٍبٕٔىڭ ٍۀە وىطىفحىىي جېّىغب‬ ‫لبٍحىفي ؼۈضىٕىڭ ئىچىي جەھەجحىٓ ثىط پۈجۈْ ئىىۀٍىىىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ذبجىپ ثىٓ ئەثي ثەٌحەئبٔىڭ ِەوحۇثىٕي ِەوىىٍىىٍەضٔي وۈجۈۋاجمبْ ِۇلەضضەض ئبلىۋەت‬ ‫ھەلمىسە ئبٌسىٓ ثېطىٍگەْ « ثىفبضەت » زەپ لبضاؾ ِۇۋاپىك‪ِ .‬ەوحۇثٕي ئېٍىپ ِبڭغبْ ئبٍبٌٕىڭ‬ ‫ِەزىٕىگە ھىجطى ‪ٍ - 4‬ىٍي وەٌگۀٍىىي ۋە ھۇزەٍجىَە ؼۈٌھىؽي ثىٍەْ ٔەجىجىٍۀگەْ ئۆِطە‬

‫‪361‬‬

‫ھەججىٕي ثىط « ھەضثىٌ ٍۈضۈؾ » زەپ لبضىؽبق‪ ،‬ؼۈضىٕي ھۇزەٍجىَە ٍىٍي زەپ ئبجبٌغبْ ھىجطى ‪6‬‬ ‫ ٍىٍي ٔبظىً ثوٌغبْ زېَىفىە ثوٌىسۇ‪.‬‬‫ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىسە ئەھعاپ ‪ٔ -‬ىؽب؛ ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە ٔۇض ‪ -‬فەجىھ ؼۈضىؽي‬ ‫ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ئبٌسىٕمىؽي وېَىٕىىؽىگە لبضىغبٔسا ثىط ئبظ جوغطىسەن جۇضىسۇ‪ .‬ثىعٔىڭچە ثۇ‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئوضٔي ِبئىسە ‪ -‬فەجىھ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضىؽىسۇض‪ِ .‬ەظوۇض ؼۈضىٕىڭ ئەھعاپ ؼۈضىؽىسىٓ‬ ‫وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي جبضىرىٌ ِەٌۇِبجالض ثىٍەْ ئېٕىك‪.‬‬ ‫ؼۈضە جەڭ ئەذاللي ھەلمىسە جوذحىٍىسۇ‪ .‬ثوٌۇپّۇ ئىؽالَ جبِبئىحي ثىٍەْ وبپىطالض ئبضىؽىسىىي‬ ‫ھېؽؽي ۋە ئىجحىّبئىٌ ِۇٔبؼىۋەجٍەض ھەلمىسە ضىئبٍە لىٍىفمب جېگىفٍىه پطىٕؽىپالضٔي ثەٌگىٍەٍسۇ‬ ‫( ‪ .) 3 - 1‬ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي ئبٍىحي ھەض زەۋض ِۇئّىٍٕىطىٕىڭ لۇٌىمىسا چىڭ جۇضۇـي وېطەن ثوٌغبْ‬ ‫جۈضزىىي ئبٍەجٍەضزىٓ ثىطى‪:‬‬

‫َي أَيػها الا ِذين آَمنُوا َ​َل تَػت ِ‬ ‫اخ ُذوا َع ُد ِّوي َو َع ُد اوُك ْم أ َْولِيَاءَ تُػ ْل ُقو َف إِلَْي ِه ْم َِبلْ َم َوادةِ َوقَ ْد َك َف ُروا ِ​ِبَا َجاءَ ُك ْم ِم َن‬ ‫َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ب ِاِت‬ ‫ْ‬ ‫اٖتَِّق ُِيْ ِر ُجو َف الار ُس َ‬ ‫وؿ َوإِ اَي ُك ْم أَ ْف تػُ ْؤمنُوا َِب اَّلل َربِّ ُك ْم إِ ْف ُكْنػتُ ْم َخَر ْجتُ ْم ج َه ًادا ِٓت َسبِيلي َوابْتغَاءَ َم ْر َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ب ال َس َواءَ ال اسبِ ِيل‬ ‫َخ َفْيػتُ ْم َوَما أ َْعلَْنػتُ ْم َوَم ْن يَػ ْف َع ْلوُ مْن ُك ْم فَػ َق ْد َ‬ ‫تُسرو َف إِلَْي ِه ْم َِبلْ َم َوادة َوأ َ​ًَن أ َْعلَ ُم ِبَا أ ْ‬

‫« ئي ِۇئّىٍٕەض‪ِ ،‬ېٕىڭ زۈـّىٕىّٕي ۋە ؼىٍەضٔىڭ زۈـّىٕىڭالضٔي زوؼث جۇجّبڭالض! ؼىٍەض‬ ‫ئۇالضغب زوؼحٍۇق ٍەجىۈظىؽىٍەض‪ٌ ،‬ېىىٓ ئۇالض ؼىٍەضگە وەٌگەْ ھەلىمەجٕي ( ٍۀي ئىؽالِٕي‪،‬‬ ‫لۇضئبٕٔي ) ئىٕىبض لىٍىپ‪ ،‬پەلەت ضەثجىڭالض اﷲ لب ئىّبْ ئېَحمىٕىڭالض ئۈچۈْ اﷲ ضەؼۇٌىٕي ۋە‬ ‫ؼىٍەضٔي ٍۇضجۇڭالضزىٓ ھەٍسەپ چىمبضزى‪ ( .‬ئۆظ ۋالحىسا ) ؼىٍەض ِېٕىڭ ٍوٌۇِسا ۋە ضاظىٍىمىّٕي‬ ‫جىٍەپ لىٍغبْ ثىط جىھبز ٔەجىجىؽىسە ( ٍۇضجۇڭالضزىٓ ) چىممبْ ئىسىڭالض‪ ( .‬ئەِّب ثۈگۈْ ) فىحطى‬ ‫ضىفحىٕي ثبھبٔە لىٍىپ ئۇالضغب ؼىط ثېطىۋاجىؽىٍەض‪ِ .‬ەْ ؼىٍەض ٍوـۇضغبْ ۋە ئبـىبضىٍىغبْ‬ ‫ٔەضؼىٍەضٔي ثىٍىپ جۇضىّەْ‪ ،‬وىّىي ـۇٔساق لىٍىسىىەْ ( ٍۀي ئۇالضٔي زوؼث جۇجۇپ‪ ،‬ئۇالضغب اﷲ‬ ‫ضەؼۇٌىٕىڭ ذەۋەضٌىطىٕي ٍەجىۈظىسىىەْ )‪ ،‬ئۇ ھەلىمەجەْ جوغطا ٍوٌسىٓ ئبظغبْ ثوٌىسۇ » ( ‪.) 1‬‬ ‫ھەظضىحي ئىجطاھىّٕىڭ ئەجطاپىسىىىٍەض ثىٍەْ ثوٌغبْ ِۇٔبؼىۋىحي ثىط ِۇؼحەؼٕب ئەھۋإٌي‬ ‫ٔەظەضگە ئبٌّىغبٔسا‪ ،‬ثۇ ٔۇلحىسا ئۆضٔەوحۇض ( ‪ .) 4‬ئبٌالھ جەضىپىسىٓ ِۇئّىٍٕەضگە ئۆضٔەن لىٍىپ‬ ‫وۆضؼىحىٍگەْ ئۇ ئۆضٔەوحىىي ِۇؼحەؼٕب ئەھۋاي ئۇٔىڭ زازىؽىغب زۇئب لىٍىسىغبٍٔىمي ھەلمىسە ۋەزە‬ ‫ثېطىفي ۋە ثۇت ٍبؼىغۇچي زازىؽىٕىڭ وۇپطى ئۈؼحىسە ئۆٌگۀٍىىىٕي ثىٍىپ جۇضۇپ‪ ،‬ثۇ ۋەزىؽي‬ ‫ؼەۋەثىسىٓ ئۇٔىڭغب ِەغپىطەت جىٍەؾ جەٌىپىٕي جوذحبجّبؼٍىمي ئىسى‪:‬‬

‫ِ ِ ِ اِ‬ ‫ين َم َعوُ إِ ْذ قَالُوا لَِق ْوِم ِه ْم إِ اًن بػَُرآَءُ ِمْن ُك ْم َوِ​ِماا تَػ ْعبُ ُدو َف ِم ْن‬ ‫قَ ْد َكانَ ْ‬ ‫ت لَ ُك ْم أ ْ‬ ‫ُس َوةٌ َح َسنَةٌ ٓت إبْػَراى َيم َوالذ َ‬ ‫وف اِ‬ ‫د ِ‬ ‫ضاءُ أَبَ ًدا َح اَّت تػُ ْؤِمنُوا َِب اَّللِ َو ْح َدهُ إِاَل قَػ ْوَؿ إِبْػَر ِاى َيم ِْلَبِ ِيو‬ ‫اَّلل َك َف ْرًَن بِ ُك ْم َوبَ َدا بَػْيػنَػنَا َوبَػْيػنَ ُك ُم الْ َع َد َاوةُ َوالْبَػ ْغ َ‬ ‫ُ‬ ‫ٍ‬ ‫َْلَستػ ْغ ِفر اف لَك وما أَملِك لَك ِمن اِ‬ ‫ك الْم ِ‬ ‫ِ‬ ‫ص ُّي‬ ‫ك تَػ َواك ْلنَا َوإِلَْي َ‬ ‫اَّلل ِم ْن َش ْيء َربػانَا َعلَْي َ‬ ‫ك أَنَػْبػنَا َوإلَْي َ َ‬ ‫َْ َ َ َ​َ ْ ُ َ َ‬ ‫ئىجطاھىُ ۋە ئۇٔىڭ ثىٍەْ ثىٍ​ٍە ثوٌغبْ ( ِۇئّىٍٕەض ) ؼىٍەضگە ھەلىمەجەْ ئوثساْ ٔەِۇٔىسۇض‪،‬‬ ‫ئۆظ ۋالحىسا ئۇالض لەۋِىگە‪:‬‬ ‫« ھەلىمەجەْ ثىع ؼىٍەضزىٓ ۋە ؼىٍەض اﷲ ٔي لوٍۇپ ئىجبزەت لىٍىۋاجمبْ ثبضٌىك ٔەضؼەڭالضزىٓ‬ ‫ئبزا ـ جۇزاِىع‪ ،‬ثىع ؼىٍەضٔىڭ ( جۇضِۇؾ ئبزىحىڭالضٔي ) ضەت لىٍىّىع‪ .‬ؼىٍەض ثىٍەْ ثىعٔىڭ‬

‫‪362‬‬

‫ئبضىّىعزىىي ئبزاۋەت ۋە ئۆچّۀٍىه جبوي ؼىٍەض ٍبٌغۇظ ثىط اﷲ لب ئىّبْ ئېَحمىٕىڭالضغب لەزەض‬ ‫ئەثەزىٌ ؼبلٍىٕىپ لبٌىسۇ » زېسى‪.‬‬ ‫پەلەت ئىجطاھىّٕىڭ ئبجىؽىغب ئېَحمبْ « ئەٌۋەجحە ؼبڭب ِەغپىطەت جىٍەٍّەْ‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ئبظاثىسىٓ‬ ‫ھېچ ٔەضؼىٕي ؼۀسىٓ زەپئي لىالٌّبٍّەْ » زېگەْ ؼۆظىٕي ؼىٍەضٔىڭ ٔەِۇٔە لىٍىفىڭالضغب‬ ‫ثوٌّبٍسۇ‪ ( .‬ؼىٍەض لىٍىفمب جىگىفٍىه ئىؿ )‪:‬‬ ‫« ضەثجىّىع ؼبڭب جەۋەوىۈي لىٍسۇق‪ ،‬ؼبڭب لبٍححۇق‪ ،‬ئبذىط لبٍحىسىغبْ جبً ؼېٕىڭ‬ ‫زەضگبھىڭسۇض » زەپ ( ئىٍحىجب لىٍىفحۇض ) ( ‪.) 4‬‬ ‫ِىٍ​ٍەجٍەض ‪ /‬لەۋٍِەض ئبضىؽىسىىي ٍبذفي ِۇٔبؼىۋەجىە جوؼبٌغۇ ثوٌغبْ ئەؼٍي ؼەۋەة ھەلىمەت‬ ‫( ئىؽالَ )ٔي ئىٕىبض لىٍىؿ ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە ئېحىمبزلب لبضىحب ثېؽىُ لىٍىؿ ۋە جبجبۋۇظ لىٍىپ‬ ‫وىطىفحۇض‪ .‬پەضلٍىك ئېحىمبزلب ئىگە ِىٍ​ٍەجٍەض ئبضىؽىسا ئۆظ ئبضا زوؼحٍۇق‪ِ ،‬ەضھەِەت‪ٍ ،‬بذفىٍىك ۋە‬ ‫ئبزاٌەجٕي ئبؼبغ لىٍغبْ ذوـٕىساضچىٍىك ِۇٔبؼىۋىحي لۇضۇـمب ثوٌىسۇ‪ .‬ئىؽالِسا ئۇضۇـٕىڭ ٍوٌٍۇق‬ ‫ثوٌغبْ ئىىىي ؼەۋەثىٕىڭ ثبضٌىمىٕي جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەضزىٓ وۆضۈۋاٌغىٍي ثوٌىسۇ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئېحىمبزلب‬ ‫ثېؽىُ لىٍىؿ ۋە ٍۇضت ‪ِ -‬بوبٔىسىٓ چىمىطىۋېحىٍىؿ‪ .‬ثۇٔىڭسىٓ ثبـمب ؼەۋەثٍەض‪ ،‬ثوٌۇپّۇ پەضلٍىك‬ ‫ئېحىمبزلب ئىگە ثوٌۇؾ ئۇضۇؾ ثبھبٔىؽي ثوالٌّبٍسۇ‪ .‬پەضلٍىك ئېحىمبزلب ِۀؽۇپ وىفىٍەض ثىٍەْ‬ ‫ئۆظئبضا زوؼحبٔە ِۇٔبؼىۋەت لۇضۇـٕي ئبٌالھ جوؼّبٍسۇ‪.‬‬

‫اَّلل أَ ْف َ​َيعل بػيػن ُكم وبػ ا ِ‬ ‫ور َرِح ٌيم (‪َ​َ )7‬ل يَػْنػ َها ُك ُم‬ ‫اَّللُ قَ ِد ٌير َو ا‬ ‫ين َع َاديْػتُ ْم ِمْنػ ُه ْم َم َواد ًة َو ا‬ ‫َع َسى اُ ْ َ َ َْ َ ْ َ َ ْ َ‬ ‫اَّللُ َغ ُف ٌ‬ ‫ي الذ َ‬ ‫ِ‬ ‫اِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللَ ُُِيب‬ ‫وى ْم َوتُػ ْق ِسطُوا إِلَْي ِه ْم إِ اف ا‬ ‫ا‬ ‫ين َ​َلْ يػُ َقاتلُوُك ْم ِٓت ال ّدي ِن َوَ​َلْ ُِيْ ِر ُجوُك ْم م ْن د َ​َي ِرُك ْم أَ ْف تَػبَػر ُ‬ ‫اَّللُ َع ِن الذ َ‬ ‫ِ‬ ‫اِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫اى ُروا َعلَى إِ ْخَر ِاج ُك ْم‬ ‫ي (‪ )8‬إِاَّنَا يَػْنػ َها ُك ُم ا‬ ‫ين قَاتَػلُوُك ْم ِٓت ال ّدي ِن َوأ ْ‬ ‫الْ ُم ْقسط َ‬ ‫َخَر ُجوُك ْم م ْن د َ​َي ِرُك ْم َوظَ َ‬ ‫اَّللُ َع ِن الذ َ‬ ‫ك ُى ُم الظاالِ ُمو َف (‪)9‬‬ ‫أَ ْف تَػ َولاْوُى ْم َوَم ْن يَػتَػ َواَلُْم فَأُولَئِ َ‬

‫« ثەٌىىُ اﷲ ؼىٍەض زۈـّەْ زەپ لبضاٍسىغبْ ئبزەٍِەض ثىٍەْ ئبضاڭالضزا زوؼحٍۇق پەٍسا لىٍىفي‬ ‫ِۇِىىٓ‪ ،‬اﷲ ( ثۇٔىڭغب ) لبزىطزۇض‪ ،‬اﷲ ٔبھبٍىحي ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ٔ ،‬بھبٍىحي ِېھطىجبٔسۇض‪.‬‬ ‫(وۇففبضالضزىٓ) ؼىٍەض ثىٍەْ زىٕي ئېحىمبز ؼەۋەثىسىٓ ئۇضۇؾ لىٍّىغبْ ۋە ؼىٍەضٔي‬ ‫ٍۇضجۇڭالضزىٓ ھەٍسەپ چىمبضِىغبٔالضغب وەٌؽەن‪ ،‬اﷲ ئۇالضغب ٍبذفىٍىك لىٍىفىڭالضزىٓ‪ ،‬ئۇالضغب‬ ‫ئبزىً ثوٌۇـۇڭالضزىٓ ؼىٍەضٔي جوؼّبٍسۇ‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ ئبزىٍالضٔي زوؼث جۇجىسۇ‪.‬‬ ‫اﷲ زىٓ ئۈچۈْ ؼىٍەض ثىٍەْ ئۇضۇـمبْ‪ ،‬ؼىٍەضٔي ٍۇضجۇڭالضزىٓ ھەٍسەپ چىمبضغبْ ۋە‬ ‫ؼىٍەضٔي ھەٍسەپ چىمىطىفمب ٍبضزەٍِەـىۀٍەضٔي زوؼث جۇجۇـۇڭالضزىٓ ؼىٍەضٔي جوؼىسۇ‪ ،‬وىّىي‬ ‫ئۇالضٔي زوؼث جۇجىسىىەْ‪ ،‬ئۇالض ظاٌىّالضزۇض » ( ‪.) 9 - 7‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجٍەض لۇضئبٕٔىڭ ۋەھىَٕىڭ ئۇضۇؾ ِەؼىٍىؽىسە ٍوٌٍۇق ثوٌغبْ ئۇضۇـٕىڭ زائىطىؽىٕي‬ ‫ثەٌگىٍەپ ثەضگەْ ئبٍەجٍەضزۇض‪ .‬ثۇ ِەؼىٍىسە ثبضٌىك ِۇالھىعىٍەض ثۇ ئبٍەجٍەضگە ئبؼبؼالٔغبْ ھبٌسا‬ ‫ئېٍىپ ثېطىٍىفي وېطەن‪.‬‬ ‫‪ - 11 - 10‬ئبٍەجٍەض ئىٕىبضزا چىڭ جۇضغبْ جۇپالض ثىٍەْ ثوٌغبْ ئەض ‪ -‬ئبٍبٌٍىك ِۇٔبؼىۋەجٕي‬ ‫ئۈظۈـىە ثۇٍطۇٍسۇ‪ .‬ثۇ ۋەھىَٕىڭ ئېحىمبز ئەضوىٍٕىىىگە ئەھّىَەت ثەضگۀٍىىىٕىڭ ثىط ئىپبزىؽي‪.‬‬ ‫ثبـمب ٔۇلحىسىٓ ئېٍىپ ئېَحمبٔسا‪ ،‬ثۇ ئبٍەت ئىؽالَ جەِئىَىحىٕىڭ ئىّبْ ئبؼبؼىسا لۇضۇٌغبْ ئبئىٍە‬ ‫ثىٍەْ ٍۇلىطى وۆجۈضۈٌىسىغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضلىٍىك ِۇؼۇٌّبْ ئبئىٍىٕىڭ ۋۇجۇزلب‬ ‫چىمىفي ِەلؽەت لىٍىّٕبلحب‪ .‬ئىؽالَ گۈٌٍۀگەْ ثىط ِۇھىححب ثۇ ئەِىطٔي ؼۈٍئىؽحىّبي‬ ‫‪363‬‬

‫لىٍغۇچىالضٔىڭ ئبٌسىٕي ئېٍىؿ ئۈچۈْ‪ ،‬ؼۈضىسە « ثەٍئەت ‪ /‬ؼبزالەت لەؼىّي » پطىٕؽىپي‬ ‫ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ ( ‪.) 12‬‬ ‫ؼۈضىسە ئۈِىسؼىعٌىه ئىپبزىؽي ثوٌغبْ ٍەھۇزىَالض ۋە ئۇالض ثىٍەْ ثەٌگىٍىه ِەلؽەجحە‬ ‫ھەِىبضالـمبٔالضٔىڭ ئۇالضزىٓ لەٌت ضىفحىٕي ئۈظۈـي جەۋؼىَە لىٍىٕغبْ ( ‪.) 13‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ـەوىٍسە « ئىؽالَ جبِبئىحي » ثىٕبؼىٕىڭ ۋۇجۇزلب چىمىفىسىىي ئبذىطلي وېؽەن‬ ‫ئوضٔىغب لوٍۇٌغبْ‪.‬‬

‫فەتىھ ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ئىؽالَ ثىٍەْ ئىٕؽبٔالض ئبضىؽىسىىي‪ ،‬ثوٌۇپّۇ پىؽروٌوگىَىٍىه جوؼبٌغۇالضٔي ئبغسۇضۇپ‬ ‫جبـالپ‪ ،‬لەٌجٍەضگە جۇجبـمبْ ٍوٌٕي ئېچىفٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « فەجىھ » ئىؽّىٕي ثىطىٕچي ئبٍەجحىٓ‬ ‫ئبٌغبْ‪.‬‬ ‫ثۇذبضىسا ٔەلىً لىٍىٕغبْ ثىط ضىۋاٍەت جۇٔجي ٔەؼىٍٕىڭ ثۇ ؼۈضىٕي ِەظوۇض ئىؽىُ ثىٍەْ‬ ‫ئبجىغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىپ ثەضِەوحە‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ثىط ئۇضۇؾ جەضٍبٔىسا ئەِەغ‪ ،‬ھۇزەٍجىَەزىٓ‬ ‫ئىجبضەت جىٕچٍىك وېٍىفىّىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ٔەظەضگە ئېٍىٕغبٔسا‪ « ،‬فەجىھ »جىٓ‬ ‫ٔېّىٕىڭ ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٍٔىمي جېرىّۇ ئبٍسىڭٍىفىسۇ‪ .‬ثۇ‪ ،‬لۇضئبٔسا « فەجىھ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‬ ‫ثىطزىٕجىط ؼۈضە ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇٔساق ثىط ؼۈضىٕىڭ جىٕچٍىك وېٍىفىّىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌۇـي ٔبھبٍىحي‬ ‫ِۇھىُ ئەھّىَەجىە ئىگە‪ .‬ثۇ ؼۈضىگە « فەجىھ » ئىؽّىٕىڭ لوٍۇٌۇـي ئىؽالِسا فەجىھ ِەلؽىحىٕىڭ‬ ‫ظېّىٓ ئىفغبٌي ئەِەغ‪ ،‬ئەوؽىچە « لەٌت‪ٍ/‬ۈضەن فەجھي » ئىىۀٍىىىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ھۇزەٍجىَ​َە ؼۈٌھىؽىسىٓ وېَىٓ ِەزىٕىگە لبٍحىؿ ٍوٌىسا ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئەھۋاٌسا ؼۈضىٕىڭ ھىجطى ‪ٍ - 6‬ىٍىٕىڭ ئبذىطىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ئېٕىك ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫گەضچە ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ جبضىري ئېٕىك ثوٌؽىّۇ‪ ،‬جۇٔجي جەضجىپىٍەضزىىي ئوضٔي ِەؼىٍىؽىسە‬ ‫وۆپ پەضق ثبض‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىسە جۇِە ‪ِ -‬بئىسە‪ ،‬ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپىسە ِۇِحەھبٔە ‪-‬‬ ‫ٔىؽب‪ ،‬جبثىط ثىٓ ظەٍس جەضجىپىسە ؼەپ ‪ -‬جەۋثە‪ ،‬ئىّبَ جبفەض جەضجىپىسە جەغبثۇْ ‪ -‬جەۋثە ؼۈضىؽي‬ ‫ئبضىؽىغب جىعىٍغبْ‪.‬‬ ‫ثىعٔىڭ ئىعاھبجٍىك ٔبظىً ثوٌۇؾ جەضجىپىّىعزە ِۇِحەھبٔە ‪ٔ -‬بؼط ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ئوضۇْ‬ ‫ئبٌّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ِۇھىحىسىىي لىؽمىچە زەۋض ئبضلب وۆضۈٔۈـي ِۇٔساق‪:‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ۋە ثبـمب ِۇھبجىطالض ٍىٍالضزىٓ ثۇٍبْ ثبضاٌّىغبْ ئبٔب ٍۇضجىٕي ثەوّۇ‬ ‫ؼېغىٕغبٔىسى‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ثىط وۈٔي چۈـىسە ئۆظىٕي ِەوىە ٍوٌىسا ئېھطاَ ثبغٍىغبْ ۋە ٍېٕىسا‬ ‫لۇضثبٍٔىمٍىطىٕي ئبٌغبْ ھبٌسا وۆضىسۇ ( ‪ .) 27‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ضەؼۇٌۇٌالھ ؼەٌٍەٌالھۇ ئەٌەٍھي‬ ‫ۋەؼؽەٌٍەَ ِۇئّىٍٕەضٔي ئۆِطىگە زەۋەت لىٍىسۇ‪ .‬ئۆظضىربٌىك ئېَحمبْ ئىححىپبلساؾ ثەزەۋى ( چۆي‬ ‫ئەضەثٍىطى ) لەثىٍىٍەضزىٓ ثبـمب ( ‪ 1500 - 1400 ) 11‬وىفي ثۇ زەۋەجىە ئبۋاظ لوـىسۇ‪ .‬وبضۋاْ‬ ‫ئەضەپ ئۀئۀىؽىسە ئۇضۇؾ لىٍىؿ ھبضاَ ثوٌغبْ ئبٍالضزىٓ ھىجطى ‪ٍ - 6‬ىٍي ظۇٌمبئىسۀىڭ‬ ‫ثېفىسا ( ِىالزى ‪ِ ،628‬بضت ) ٍبٍٔىطىغب لىٍىچحىٓ ثبـمب لوضاي ئبٌّبً ئېھطاَ ثىٍەْ ٍوٌغب چىمىسۇ‪.‬‬ ‫‪364‬‬

‫ٌېىىٓ ِەوىىٍىىٍەض ِۇؼۇٌّبٔالضٔىڭ ثۇ جەٌىپىٕي ضەت لىٍىؿ ثىٍەْ ثىطگە ئۇضۇؾ لىٍىؿ‬ ‫ھبضاَ لىٍىٕغبْ ئبً ئۀئۀىؽىٕي زەپؽۀسە لىٍىپ‪ ،‬ذبٌىس ثىٓ ۋەٌىس لوِبٔسأٍىمىسا ‪ 200‬وىفىٍىه‬ ‫چەۋۀساظ ئەۋەجىسۇ‪ِ .‬ەوىىگە ئىىىي وۈٍٔۈن ِۇؼبپە لبٌغبٔسا ثۇ ذەۋەض ضەؼۇٌۇٌالھمب ٍېحىپ وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫ـۇٔىڭ ثىٍەْ ضەؼۇٌۇٌالھ ئۆِطە ھەج وبضۋىٕىٕي جىعٌىه ثىٍەْ جىسزە ‪ِ -‬ەوىە ٍوٌي ئبضلىٍىك‬ ‫وەثىگە ‪ 20‬وىٍوِېحىط ٍىطالٍىمحىىي ھۇزەٍجىَ​َەگە ئېٍىپ وېٍىسۇ‪ .‬چۈٔىي ثۇ ٍەض ِۇزاپىئە ئۈچۈْ‬ ‫ِۇۋاپىك ئىسى‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ئۇھۇز ئۇضۇـىسىّۇ ثۇ جبوحىىىٕي ئىفٍەجىەْ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼبْ جەھەجحىٓ‬ ‫ئۆظىسىٓ ئۈؼحۈْ ثوٌغبْ زۈـّەْ ثىٍەْ ِەٍساْ ئۇضۇـي لىٍىفٕىڭ ئوضٔىغب ئبضلب جەضىپي پۇذحب‬ ‫ثوٌغبْ جبٍٕي ِبوبْ جۇجۇپ‪ ،‬زۈـّۀگە جەڭ وەٌگۈزەن ثىط وۈچ ثىٍەْ جەڭ لىٍىفٕي‬ ‫جبٌٍىغبٔىسى‪ .‬ئبئىٍىؽي ئەظەٌسىٓ ثۇٍبْ ئەٌچىٍىه ۋەظىپىؽي ئۆجەپ وەٌگەْ ئۆِەض ثىٓ ذەجحبة‬ ‫ئۆظىگە ثېطىٍگەْ ۋەظىپە ئۈچۈْ ئۆظضىربٌىك ئېَحىپ‪ ،‬ثۇ ئىفمب ئوؼّبْ ثىٓ ئەففبٕٔىڭ جېرىّۇ‬ ‫الٍىك ئىىۀٍىىىٕي ئېَحىسۇ‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ضەؼۇٌۇٌالھ ئوؼّبْ ثىٓ ئەففبٕٔي ئەؼٍي ِەلؽەجٍىطىٕي‬ ‫ثىٍسۈضۈؾ ئۈچۈْ ِەوىىگە ئەۋەجىسۇ‪ .‬ئوؼّبْ ثىٓ ئەففبٕٔىڭ ِەوىىسە ئۆٌحۈضۈٌگۀٍىىي ھەلمىسە‬ ‫ذەۋەض جبضلىٍىسۇ‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ضەؼۇٌۇٌالھ ٍېٕىسىىي ھەِّە وىفىسىٓ ئەڭ ئبذىطلي ثىط جبِچە‬ ‫لېٕي لبٌغىچە ئۇضۇؾ لىٍىسىغبٍٔىمي ھەلمىسە ثەٍئەت ئبٌىسۇ ( ‪ 10‬ۋە ‪ .) 18‬وېَىٓ ھەظضىحي‬ ‫ئوؼّبٕٔىڭ ئۆٌحۈضۈٌگۀٍىىي ھەلمىسىىي ذەۋەضٔىڭ ٍبٌغبْ ئىىۀٍىىي ِەٌۇَ ثوٌىسۇ‪ِ .‬ەوىىٍىىٍەض‬ ‫ذۇٌەٍػ ثىٓ ئەٌمەِٕي ِۇؼۇٌّبٔالضٔي ِەزىٕىگە لبٍحىپ وېحىفىە لبٍىً لىٍىؿ ئۈچۈْ‬ ‫ئەۋەجىسۇ‪ .‬ثۇ وىفي ِۇؼۇٌّبٔالضٔي ئېھطاَ ئىچىسە لۇضثبٍٔىمالض ثىٍەْ وەٌگۀٍىىىٕي وۆضۈپ‪ ،‬ثىط‬ ‫ئېغىع گەپ لىٍّبؼحىٓ لبٍحىپ وېحىسۇ‪ .‬ثۇ ئبضىٍىمحب ِەوىىٍىىٍەض جوذحىّبؼحىٓ ئېغۋاگەضچىٍىه‬ ‫لىٍىپ جۇضىسۇ‪ .‬جەذّىٕەْ ‪ 40‬وىفىٍىه ِۇـطىه لوـۇٔي وېچىسە ِۇؼۇٌّبٔالضغب ثبؼمۇْ لىٍّبلچي‬ ‫ثوٌغبٔسا جۇجۇٌۇپ لبٌىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ئۇالضٔي جبظاٌىّبً‪ِ ،‬ەوىىٍىىٍەضگە لبٍحۇضۇپ‬ ‫ثېطىسۇ‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ٍۀە ئوذفبؾ ۋەلەگە ‪ 80‬وىفىٍىه ثىط ِۇـطىه لوـۇٔي زۇچ وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫ـۇٔىڭ ثىٍەْ ِەوىىٍىه ِۇـطىىالض چىطاٍ​ٍىك ِۇئبِىٍە لىٍىفمب ِەججۇض ثوٌىسۇ ۋە ؼۇھەًٍ‬ ‫ثىٓ ئبِط ثبـچىٍىمىسا ئۈچ وىفىٍىه ثىط ھەٍئەت ئەۋەجىسۇ‪ .‬ثۇ ھەٍئەت ثىٍەْ ئبٌالھ ضەؼۇٌي‬ ‫ئبضىؽىسا جۆت ِبززىٍىك جىٕچٍىك وېٍىفىّي ئىّعاٌىٕىسۇ‪ .‬وېٍىفىّگە ئبؼبؼەْ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئىىىي جەضەپ ئبضىؽىسا ‪ٍ 10‬ىٍغىچە ئۇضۇؾ ثوٌّبٍسۇ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ؼۈٌھىسىٓ وېَىٓ‪ِ ،‬ەوىىسىٓ ِۇئّىٍٕەض جەضىپىگە ئۆجۈپ وەجىۀٍەض ِەوىىٍىىٍەضگە‬ ‫لبٍحۇضۇپ ثېطىٍىسۇ‪ِ .‬ۇئّىٍٕەض ئبضىؽىسىٓ ِەوىە جەضەپىە ئۆجۈپ وەجىۀٍەض لبٍحۇضۇپ ثېطىٍّەٍسۇ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ئەضەة لەثىٍىٍىطى ئۆظى ذبٌىغبْ جەضەپ ثىٍەْ ئىححىپبق جۈظۈؾ ئىرحىَبضىغب ئىگە‪.‬‬ ‫‪ .4‬ؼۈٌھي جۈظۈٌگەْ ٍىٍي ِۇؼۇٌّبٔالض ئۆِطە لىٍّبً لبٍحىپ وېحىسۇ‪ .‬ئىىىىٕجي ٍىٍي‬ ‫ِەوىىٍىىٍەض ِەوىىٕي ِۇؼۇٌّبٔالضغب ئۈچ وۈْ جبـالپ ثېطىپ چىمىپ وېحىسۇ‪ِ ،‬ۇؼۇٌّبٔالض‬ ‫ِەوىىگە وىطىپ ئۆِطە لىٍىسۇ‪.‬‬ ‫لبضىّبلمب ِەوىىٍىىٍەضٔىڭ پبٍسىؽىغب ثوٌغبٔسەن وۆضۈٔگەْ ثۇ ؼۈٌھي ئەِەٌىَەجحە ِەزىٕە‬ ‫ئىؽالَ زۆٌىحىٕىڭ ِەوىە ِۇـطىىٍىطى جەضىپىسىٓ ئېحىطاپ لىٍىٕىفي ئىسى‪ .‬ھەِّىسىٓ ِۇھىّي‪،‬‬ ‫ثۇ ؼۈٌھي ثىٍەْ ثبضٌىممب وېٍىسىغبْ جىٕچ ِۇھىث ۋەھىَٕىڭ ٍۈضەوٍەضٔي فەجىھ لىٍىفي ئۈچۈْ‬ ‫ظۆضۈض ئىسى‪ .‬ثۇ‪ ،‬ئىٕؽبْ ثىٍەْ ئىؽالَ ئبضىؽىسىىي ھېؽؽىٌ جوؼبٌغۇالضٔىڭ ئبغسۇضۇپ‬ ‫جبـٍىٕىفي‪ٍ ،‬ۀي ثىط « فەجىھ » ئىسى‪ .‬ثۇ ؼۈٌھىگە « ِبلۇي » زېگەْ ضەؼۇٌۇٌالھ ؼۆظٔىڭ‬

‫‪365‬‬

‫وۈچىٕىڭ‪ ،‬وۈچٕىڭ ؼۆظىسىٓ غبٌىپ وېٍىسىغبٍٔىمىغب ئىفىٕەجحي‪ .‬زېّىؽىّۇ‪ ،‬ثۇ ؼۈضە ثۇ‬ ‫ھەلىمەجىە « فەجىھ » زەپ ئىؽىُ لوٍغبْ‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈٌھي لەٌجٍەضٔىڭ ئبٌسىغب ؼېٍىٕغبْ جبِالضٔي ئبغسۇضۇپ جبـٍىغبٍٔىمي‬ ‫ئۈچۈْ « فەجىھ » زەپ ئبجبٌغبٔىسى‪ .‬ضىؽبٌەجٕىڭ ثبـٍىٕىفىسىٓ جبضجىپ ئۇ ۋالىحمىچە‬ ‫ثوٌغبْ ‪ٍ 20‬ىٍ​ٍىك ِەظگىٍسە ۋۇجۇزلب چىممبْ ئىٕؽبٕٔي لوٌغب وەٌحۈضۈؾ ٔىؽجىحي ثۇ ؼۈٌھىسىٓ‬ ‫وېَىٕىي ئىىىي ٍىً ئىچىسە ھەؼؽىٍەپ ئبـحي‪ .‬ثۇ جىٕچٍىك وېٍىفىّي جۈظۈٌۈپ ئۈچ ئبً‬ ‫ئۆجىۀسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ثۇ ضاٍۇٔسىىي ئەڭ چوڭ ٍەھۇزىٌ لەثىٍىؽىٕىڭ لەٌئەؼي ذەٍجەض فەجىھ‬ ‫لىٍىٕسى‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ زەۋەجىە ٍوي ئېچىؿ ئۈچۈْ « ئۆِطە لىٍىؿ»ٔي ۋەؼىٍە لىٍغبٔىسى‪ .‬ئەؼٍي‬ ‫ٔىفبْ ِەوىىٕىڭ فەجىھ لىٍىٕىفي ئىسى‪ٌ .‬ېىىٓ ئۇٔي ئەِەٌگە ئبـۇضۇؾ ئۈچۈْ ـىّبٌسىىي‬ ‫ذەٍجەضٔي فەجىھ لىٍىپ ثىرەجەض ھبٌغب وەٌحۈضۈـي وېطەن ئىسى‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ لىَىٓ ثوٌغبٕٔي‬ ‫جبٌٍىسى‪ .‬ئبٌسى ثىٍەْ جىٕچ ِۇھىحٕي لوٌغب وەٌحۈضۈؾ‪ ،‬ئبٔسىٓ ذەٍجەض ظەپەضى ۋە ئبزالمي ٔىفبْ‬ ‫ثۈٍۈن فەجىھ ئىسى‪ .‬ئىىىي ٍىً ئۆجّەؼحىٓ ِەوىىٍىىٍەض وېٍىفىّٕي ثۇظزى ۋە ِۇـطىىالض لەٌئەؼي‬ ‫ثوٌغبْ ِەوىە فەجىھ لىٍىٕسى‪ .‬ھەض ئىىىىؽي ِۇثىٓ‪ٍ ،‬ۀي « ضوـەْ » ثىط فەجىھ ئىسى‪ .‬چۈٔىي ثۇ‬ ‫فەجىھ لبْ جۆوۈٌّەؼحىٓ ۋۇجۇزلب چىمحي‪ .‬ثۇٔىڭ ٍەوىە ثىط ئىؽّي ثبض ئىسى ‪ٍ -‬ۈضەن فەجھي‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ وىطىفىسە ئوچۇق ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ ھەلىمەت فەجىھٕىڭ پەلەت ھەضثىٌ ؼبھەگە‬ ‫ِەھىۇَ لىٍىپ لوٍغىٍي ثوٌّبٍسىغبْ زەضىجىسە وەڭ زائىطىگە ئىگە ئۇلۇَ ئىىۀٍىىىسۇض‪ .‬لۇضئبْ‬ ‫لەٌجٍەضٔىڭ ئەثەزىٌ ۋە ٍىگبٔە ھەلىمەجٕىڭ ٍۀە ثىط ئىؽّي ثوٌغبْ ئىؽالِغب ئېچىٍىؿ‬ ‫ثبؼمۇچىٕي « ضوـەْ فەجىھ » زەپ ئبجىغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضە ـەوىٍ​ٍۀسۈضگەْ چۈـۀچە ثىٍەْ لبضاٍسىغبْ‬ ‫ثوٌؽبق‪ ،‬ۋەھىٌ ئبٌالھ جەضىپىسىٓ ئىٕؽبٔغب لبضىحىٍغبْ فەجىھحۇض‪ .‬ئىجبزەت ئىٕؽبٔسىٓ ئبٌالھ لب‬ ‫ٍۈظٌۀگەْ فەجىھحۇض‪ .‬جىھبز ئىٕؽبٔسىٓ ئىٕؽبٔغب ٍۈظٌۀگەْ فەجىھحۇض‪ .‬ثبٍمبؾ ئىٕؽبٔسىٓ جەثىئەجىە‬ ‫ۋە ـەٍئىٍەضگە ٍۈظٌۀگەْ فەجىھحۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِۇٔساق ثبـٍىٕىسۇ‪:‬‬ ‫« ؼبڭب ثىع ھەلىمەجەْ ضوـەْ فەجىھ ‪ /‬غەٌىجە ئبجب لىٍسۇق » ( ‪.) 1‬‬ ‫ضوـەْ فەجىھ‪ٍ ،‬ۀي فەجھي ِۇثىٓ‪ِ .‬ۇثىٓ ؼۈپىحي ھەَ ئۆظىسە ئوچۇق ھەَ ثبـمب ٔەضؼىٍەضٔي‬ ‫ئبٍسىڭالـحۇضغۇچي ‪ /‬ضوـۀٍەـحۈضگۈچي ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬وەٌىّىٕي ئىىىي ؼۆظ جوِۇضىسىٓ‬ ‫جۈضٌەپ چىممىٍي ثوٌغبٍٔىمحىٓ ھەَ ئۆجۈٍِۈق ھەَ ئۆجۈِؽىعزۇض‪ .‬فەجھي ِۇثىٓ ٔۇظۇي ؼەۋەثىسە‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕغبٔسەن ضوـەْ ھبٌسا ئىٕؽبْ ۋە لەٌت فەجھىسۇض‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثىط ۋالىححب‪ ،‬فەجھي‬ ‫ِۇثىٓ ھەلىمەجٕي ثبـمىالضغب ٍەجىۈظۈـحىىي جوؼبٌغۇالضٔي ؼۈپۈضۈپ جبـٍىغبٍٔىمي ئۈچۈْ ئىٕؽبْ‬ ‫ثەذث ‪ -‬ؼبئبزىحىٕىڭ ٍۀە ثىط ئىؽّي ثوٌغبْ ئىؽالِٕي ئۇٔىڭسىٓ ثىرەۋەض ثوٌغبْ ئىٕؽبٔالضغب‬ ‫چۈـۀسۈضۈپ ٍەجىۈظگەْ ثىط فەجىھحۇض‪.‬‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەجحىىي وۈچ ‪ -‬لۇزضەجٕىڭ ئىگىؽي فەجىھ لىٍىٕىفمب الٍىك ثوٌغبْ زىٍالضٔىڭ‬ ‫ئىگىؽي ئەِەؼّۇ؟‬

‫وب الْمؤِمنِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اًن معِإّيَاِنِ​ِم وِاَّللِ جنُود ال اسماو ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ات َو ْاْل َْر ِ‬ ‫ض َوَك‬ ‫ُى َو الاذي أَنْػَزَؿ ال اسكينَةَ ِٓت قُػلُ ِ ُ ْ َ‬ ‫ي ليَػ ْزَد ُادوا إّيَ ً َ َ ْ َ ُ ُ َ َ‬ ‫ا َف ا ِ‬ ‫ِ‬ ‫يما‬ ‫يما َحك ً‬ ‫اَّللُ َعل ً‬

‫ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ئىّبٔىغب ئىّبْ لوـۇٌۇـي ئۈچۈْ‪ ،‬اﷲ ئۇالضٔىڭ زىٍ​ٍىطىغب جەِىىٍٕىىٕي‬ ‫چۈـۈضزى‪ ،‬ئبؼّبٔالضٔىڭ ۋە ظېّىٕ​ٕىڭ ( پەضىفحىٍەضزىٓ‪ ،‬جىٕالضزىٓ‪ ،‬ھبٍۋأالضزىٓ ۋە جەثىئەت‬ ‫‪366‬‬

‫ھبزىؽىٍىطىسىٓ ثوٌغبْ ) لوـۇٍٔىطى اﷲ ٔىڭسۇض‪ ،‬اﷲ ھەض ٔەضؼىٕي ثىٍىپ جۇضغۇچىسۇض‪ ،‬ھېىّەت‬ ‫ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض » ( ‪.) 4‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ۋەظىپىؽىٕي ئۈچ وەٌىّە ثىٍەْ لىؽمىچە ثبٍبْ لىٍغبْ جۆۋۀسىىي ئبٍەجٕىڭ‬ ‫جەپؽىطى ئۈچۈْ ثىط جىٍس ئەؼەض ؼىعچە ٍېحەضٌىه ثوالِسۇ؟‬

‫اؾ ش ِ‬ ‫اى ًدا َوُمبَ ِّشًرا َونَ ِذ ًيرا‬ ‫إِ اًن أ َْر َس ْلنَ َ َ‬

‫« (ئي ضەؼۇي!) ثىع ھەلىمەجەْ ؼېٕي ـبھىس ‪ /‬گۇۋاھٍىك ثەضگۈچي‪ِ ( ،‬ۇئّىٍٕەضگە جۀٕەت‬ ‫ثىٍەْ ) ذۇؾ ذەۋەض ثەضگۈچي‪ ( ،‬وبپىطالضٔي ئبظاثحىٓ ) ئبگبھالٔسۇضغۇچي لىٍىپ ئەۋەجحۇق »‬ ‫( ‪.) 8‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ زاۋاِىسىىي ئبٍەجٍەض ٔبظىً ثوٌغبْ ِەظگىٍسە ٍۈظ ثەضگەْ ۋەلەٌەضٔي ثىطِۇ ‪ -‬ثىط ئىّب‬ ‫لىٍىسۇ‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھمب ثەٍئەت لىٍغبٔالض ھەلىمەجەْ ئبٌالھ لب ثەٍئەت لىٍغبْ ثوٌىسۇ ( ‪ .) 10‬ئەٌچىگە‬ ‫ثوٌغبْ ئىحبئەت ئەٌچىٕي ئەۋەجىۈچىگە ئىحبئەجحۇض‪ ،‬ـۇٔساق ئەِەؼّۇ؟ ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ‬ ‫ثەزەۋىٍَەضٔىڭ ِۀپەئەجپەضەؼث ئىىىي ٍۈظٌىّىچىٍىىي جىٍغب ئېٍىٕىسۇ ( ‪.) 13 - 11‬‬ ‫ثەزەۋىٍَەضٔىڭ ئىىىي ٍۈظٌىّىچىٍىىي ھەلىمەجەْ چوڭ‪ ،‬ئەِّب ئبٌالھ ٔىڭ ِەغپىطىحي ۋە ئەپۇؼي‬ ‫ئۇٔىڭسىّٕۇ چوڭسۇض ( ‪.) 14‬‬ ‫رىسۋان بەيئىتي‪...‬‬ ‫ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ِەـھۇض ثوٌغبْ ثۇ ثەٍئەت ِەوىىگە ئەۋەجىٍگەْ ھەظضىحي ئوؼّبٕٔىڭ‬ ‫ئۆٌحۈضۈٌگۀٍىىي ھەلمىسىىي ٍبٌغبْ ذەۋەض ؼەۋەثىسىٓ ثوٌغبٔىسى‪ .‬ئۇ ٍەضزە ضەؼۇٌۇٌالھ ثىٍەْ‬ ‫ثىطگە ثوٌغبٔالض جېٕىٕي ئبٌمىٕىغب ئېٍىپ‪ ،‬ئبٌالھ ضەؼۇٌىغب ثەٍئەت لىٍسى‪ .‬ثۇ ثەٍئەت زەۋضىّىعزە‬ ‫ثەظىٍەض چۈـۀسۈضگۀسەن ۋە ئېٍىپ ثېطىۋاجمبْ « ثەٍئەت لىً ۋە لۇجۇٌغىٓ » ِۀىؽىسىىي ثەٍئەت‬ ‫ئەِەغ‪ .‬ئەوؽىچە‪ « ،‬جېٕىڭٕي ئبٌمىٕىڭغب ئبي ۋە ئۇٔي ئېٍىپ ضەؼۇٌۇالھٕىڭ ئبٌمىٕىغب لوً‬ ‫» ثەٍئىحي ئىسى‪ .‬زەضۋەلە‪ ،‬ـۇٔساق ثوٌسى‪ .‬ئبٌالھ ِبٔب ِۇـۇٔساق ثىط ثەٍئەت ئۈچۈْ جۆۋۀسىىي‬ ‫ئبٍەجٕي ٔبظىً لىٍسى‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫لَ​َق ْد َر ِب َي ا‬ ‫ي إِ ْذ يػُبَايِعُونَ َ‬ ‫اَّللُ َع ِن الْ ُم ْؤمن َ‬ ‫ك ََْ َ‬ ‫اجَرةِ فَػ َعل َم َم ِآت قُػلُوِب ْم فَأَنْػَزَؿ ال اسكينَةَ َعلَْي ِه ْم َوأَ َ بَ‬ ‫ت الش َ‬ ‫ُى ْم فَػْت ًحا قَ ِريبًا‬

‫« ئۆظ ۋالحىسا ( ھۇزەٍجىَىسە ) زەضەخ ( ؼبٍىؽي ) ئبؼحىسا ؼبڭب ثەٍئەت لىٍغبْ ِۇئّىٍٕەضزىٓ اﷲ‬ ‫ھەلىمەجەْ ضاظى ثوٌسى‪ .‬اﷲ ئۇالضٔىڭ زىٍىسىىىٕي ( ٍۀي ضاؼحٍىك ثىٍەْ ۋاپبٔي ) ثىٍىسۇ‪ ،‬اﷲ‬ ‫ئۇالضغب ( ئۇالض ثەٍئەت لىٍىۋاجمبٔسا ) جەِىىٍٕىه چۈـۈضۈپ ثەضزى ۋە ئۇالضٔي ٍېمىٓ غەٌىجە ثىٍەْ‬ ‫ِۇوبپبجٍىسى » ( ‪.) 18‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىٕىڭ ثىط ئىجبثىٌ‪ ،‬ثىط ؼەٌجي ئىىىي لەھطىّبٔي ثبض‪ .‬ئىجبثىٌ لەھطىّبٔي ِەؼئۇٌىَەت‬ ‫جۇٍغۇؼي؛ ؼەٌجىٌ لەھطىّبٔي ثوٌؽب جبھىٍىَەت غوضۇضى ئىسى‪- 26 .‬ئبٍەت ِبٔب ثۇ ھەلىمەجٕي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىسۇ‪ِ .‬ەؼئۇٌىَەت ئېڭي ۋە جبھىٍىَەت غۇضۇضى ئبضىؽىسىىي وۆضەؾ ئۇ وۈٔسىٓ ثۈگۈٔگىچە‬ ‫ھېچ جۈگىّىگەْ ۋە ثۇٔىڭسىٓ وېَىّٕۇ جۈگىّەٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبذىطلي ئىىىي ئبٍىحي جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬

‫يدا )‪َُ (28‬مَ ام ٌد َر ُسو‬ ‫ُى َو الا ِذي أ َْر َس َل َر ُسولَوُ َِب َْلَُدى َوِدي ِن ْ‬ ‫اٖتَِّق لِيُظْ ِهَرهُ َعلَى ال ِّدينِ ُكلِّ ِو َوَك َفى َِب اَّللِ َش ِه ً‬ ‫ُؿ اِ ا ِ‬ ‫َشدااء علَى الْ ُكفاا ِر ر َْتاء بػيػنَػهم تَػراىم راكعا س اج ًدا يػبػتػغُو َف فَ ْ ِ ِ‬ ‫اَّلل وِر ْ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اى‬ ‫ُ َ ُ َْ ُ ْ َ ُ ْ ُ ً ُ َْ َ‬ ‫ين َم َع ُهأ ُ َ‬ ‫يم ُ‬ ‫ب َو ًاًن س َ‬ ‫ض ًَّلم َن ا َ‬ ‫اَّلل َوالذ َ‬

‫‪367‬‬

‫ِ‬ ‫وى ِهم ِمن أَثَِر السج ِ‬ ‫ود ذَلِ َكمثَػلُهم ِٓت التػاوراةِ ومثَػلُهم ِٓت ِْ ِ‬ ‫استَػ ْغلَ َظ‬ ‫اْل َْن ِيل َكَزْرٍع أ ْ‬ ‫َخَر َج َشطْأَهُ فَآَ َزَرُى َف ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْـ ِٓت ُو ُج ْ ْ‬ ‫َْ َ َ ُ ْ‬ ‫َ ُْ‬ ‫اَّلل الا ِذين آَمنوا وع ِملُوا ال ا ِ‬ ‫اٖت ِ‬ ‫فَاستَػوى علَى سوقِ ِو يػع ِجب الزاراع لِيغِي َ ِ​ِ‬ ‫ات ِمْنػ ُه ْم َم ْغ ِفَرًة َوأَ‬ ‫اارَو َع َد اُ َ َ ُ َ َ‬ ‫ص َ‬ ‫ْ َ َ ُ ُْ ُ َ َ‬ ‫ظ ِب ُم الْ ُكف َ‬ ‫جر ِ‬ ‫يما)‪(29‬‬ ‫ًْ َ‬ ‫اعظ ً‬

‫« اﷲ ھەق زىٕ​ٕي پۈجۈٍٔەً ئوجحۇضىغب لوٍۇپ ثىٍسۈضۈؾ ئۈچۈْ ئەٌچىؽىٕي جوغطا ٍوي‬ ‫ٍېحەوچىؽي ۋە ھەق زىٓ ثىٍەْ ئەۋەجحي ( ثۇٔىڭغب ) گۇۋاھٍىك ثېطىفىە اﷲ ٍېحەضٌىىحۇض‪.‬‬ ‫ِۇھەِّەز اﷲ ٔىڭ ضەؼۇٌىسۇض‪ ،‬ئۇٔىڭ ثىٍەْ ثىطگە ثوٌغبْ ِۇئّىٍٕەض وۇففبضالضغب ‪ /‬ھەلٕي‬ ‫ئىٕىبض لىٍغۇچىالضغب لبجحىمحۇض‪ ،‬ئۆظئبضا وۆٍۈِچبٔسۇض‪ .‬ئۇالضٔي ضۇوۇ لىٍغبْ‪ ،‬ؼەجسە لىٍغبْ ھبٌسا‬ ‫وۆضىؽەْ‪ .‬ئۇالض اﷲ ٔىڭ پەظٌىٕي ۋە ضاظىٍىمىٕي جىٍەٍسۇ‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ٍۈظٌىطىسە ؼەجسىٕىڭ‬ ‫ئەؼىطىسىٓ ٔىفبٔالض ثبض‪ ،‬ئۀە ـۇ ئۇالضٔىڭ جەۋضاجحىىي ؼۈپىحىسۇض‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ئىٕجىٍسىىي ؼۈپىحي‬ ‫ثوٌؽب ( ئۇالض ) ـبخ چىمبضغبْ‪ ،‬وۈچٍىٕىپ چوڭبٍغبْ‪ ،‬ئبٔسىٓ ئۆظ غوٌي ثىٍەْ ئۆضە جۇضغبْ‪،‬‬ ‫ثوٌٍۇلٍۇلي ۋە وۆضوەَ وۆضۈٔۈـي ثىٍەْ زېھمبٔالضٔي ِەِٕۇْ لىٍغبْ ثىط ظىطائەجىە ئوذفبٍسۇ‪ ،‬اﷲ‬ ‫ٔىڭ ( ِۇئّىٍٕەضٔي ِۇٔساق ظىطائەجىە ئوذفىحىؿ ) وۇففبضالضٔي ذبپب لىٍىؿ ئۈچۈٔسۇض‪ ،‬اﷲ‬ ‫ئۇالضٔىڭ ئىچىسىٓ ئىّبْ ئېَحمبْ ۋە ٍبذفي ئەِەٌٍەضٔي لىٍغبٔالضغب ِەغپىطەت ۋە وبجحب ئەجىط ۋەزە‬ ‫لىٍسى » ( ‪.) 29 - 28‬‬

‫َەضر ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىٕىڭ « ظەپەض ئېٕىك ثوٌغبْ ٍبضزەَ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ئىؽّي ثىطىٕچي ئبٍىحىگە‬ ‫ئبؼبؼەْ لوٍۇٌغبْ‪:‬‬ ‫« اﷲ ٔىڭ ٍبضزىّي ۋە غەٌىجىؽي وەٌگۀسە‪.) 1 ( » ...،‬‬ ‫ٔەؼط ئۆظ ئبٌسىغب ٍبٌغۇظ وەٌگۀسە « ٍبضزەَ » زېگۀٍىه ثوٌىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ئبٌالھ ئىؽّىغب‬ ‫ئېٕىمٍىغۇچي ثوٌۇپ « ٔەؼطۇٌالھ » ـەوٍىسە وەٌگۀسە‪ِ ،‬ۀىؽي « ظەپەض ئېٕىك ثوٌغبْ ٍبضزەَ »‬ ‫ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭ ـبھىحي ئۀفبي ‪ - 10‬ئبٍەجحۇض‪ٍ ،‬ۀي « ئەْ ‪ٔ -‬ەؼط پەلەت ئبٌالھ‬ ‫جەضىپىسىٓ وېٍىسۇ »‪ .‬ئەگەض ٔەؼطٔىڭ ِۀىؽي ئبزەجحىىي ثىط « ٍبضزەَ » ثوٌغبْ ثوٌؽب ئىسى‪ ،‬ئبٌالھ‬ ‫لب ذبغ لىٍىفٕىڭ ھېچمبٔساق ثىط ئەھّىَىحي ثوٌّبٍححي‪ .‬چۈٔىي ھەض ئىٕؽبْ ثبـمب ثىط ئىٕؽبٔغب‬ ‫ٍبضزەَ لىالالٍسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ٔەؼط پەلەت ئبٌالھ ال لىالالٍسىغبْ ثىط ٍبضزەَ ثوٌىسىغبْ ثوٌؽب ثۇٔي‬ ‫ئىٕؽبٕٔىڭ ٍبضزىّىسىٓ ئبٍطىپ جۇضغبْ پەضق « ظەپەضٔىڭ ئېٕىك ثوٌغبٍٔىمي »زۇض‪ « .‬ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ٔەؼطى »ٔىڭ ِۀىؽي « ظەپەض ئېٕىك ثوٌغبْ ٍبضزەَ »زۇض‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِۇؼھبة ۋە جەپؽىطٌەضزە ؼۈضە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ .‬ثۇذبضىٕىڭ ھەظضىحي‬ ‫ئبئىفەزىٓ ٔەلىً لىٍغبْ ثىط ضىۋاٍىحىسە‪ ،‬ؼۈضە ثىطىٕچي ئبٍىحي‪ٍ ،‬ۀي « ئىعاجەئە ٔەؼطۇٌالھي ۋەي‬ ‫فەجھ » ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫جىطِىعى « فەجىھ » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ِەؼئۇز‪ ،‬ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ۋاپبجىٕي ئىّب لىٍغبٍٔىمي ئۈچۈْ « جەۋزى ‪ -‬ۋىسا »‬ ‫ؼۈضىؽي زەپ ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫‪368‬‬

‫ٔەؼط ؼۈضىؽي لبچبْ ٔبظىً ثوٌغبْ؟‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئۇؼٍۇثي ۋە ثبالغىحي ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ِ ،‬ەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىٍەض ثىٍەْ‬ ‫ئوذفبؾ ئبالھىسىٍىىىە ئىگە‪ .‬ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ زېگۈچىٍەض ئىچىسىّۇ پەضلٍىك لبضاـالض‬ ‫ِەۋجۇت‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ جبضىري ھەلمىسە ئۈچ پەضلٍىك لبضاؾ ِەۋجۇت ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇالض‬ ‫جۆۋۀسىىىچە‪:‬‬ ‫‪ .1‬جبثبضى ۋە جبثەضأي ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ وەٌگەْ ضىۋاٍەجٍەضگە ئبؼبؼەْ ھىجطى ‪ٍ - 7‬ىٍىسا‬ ‫ذەٍجەضزىٓ لبٍحىفحب ٔبظىً ثوٌغبْ زەٍسۇ‪ .‬لبجبزەزىٓ وەٌگەْ « ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ۋاپبجىسىٓ ئىىىي‬ ‫ٍىً ثۇضۇْ ٔبظىً ثوٌسى » زېگەْ ضىۋاٍىحىّۇ ثۇ لبضاـٕي وۈچٍۀسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ۋاھىسىٕىڭ ٍۀە ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ لىٍغبْ ٔەلىٍىگە ئبؼبؼالٔغبٔسا ھۇٔەٍىٕسىٓ لبٍحىفحب‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ثەظظاض‪ ،‬ثەٍھەلي ۋە ئىجٓ ئەثي ـەٍجە ٔەلىً لىٍغبْ ئىجٓ ئۆِەض ضىۋاٍىحىگە لبضىغبٔسا‪ ،‬ۋىسا‬ ‫ھەجج ي وۈٍٔىطىٕىڭ ئوجحۇضىسا ٔبظىً ثوٌغبْ‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھ ـۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ئۈچ ئبً ئۆِۈض‬ ‫وۆضگەْ‪.‬‬ ‫ثۇ ضىۋاٍەجٍەضزىٓ ؼۈضىٕىڭ جېىؽحي ثىٍەْ ثىطزەوٍىىىە ئىگە ثوٌغىٕي ثىطىٕچي ضىۋاٍەجحۇض‪.‬‬ ‫چۈٔىي ئۆجّۈؾ ظاِبْ پېئىٍىٕىڭ ثېفىسا وەٌگەْ « ئىعا » ـەضجي پېئىٍٕىڭ ظاِبٔىٕي وېٍىسىغبْ‬ ‫ظاِبٔغب ئبٍالٔسۇضىسۇ‪ .‬ؼۈضە وېٍەچەوىە ئبئىث ثىط ذەۋەضزىٓ ثىفبضەت ثېطىسۇ‪ .‬لبٌغبْ لبضاـٕي‬ ‫ٔەظەضگە ئبٌغبْ ۋالحىّىعزا‪ ،‬ۋەلە ثوٌۇپ ثوٌغبْ ـەوىٍسە لوثۇي لىٍغبٍٔىك ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ظەپەض ئەذاللي ئبؼبغ جېّب لىٍىٕغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە وېٍەچەوىە ِۇٔبؼىۋەجٍىه‬ ‫ِۆجىعىۋى ۋە غەٍجي ثىط ذەۋەض ثىٍەْ ثبـٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ ذۇـرەۋەض وېٍەچەوحە ضېئبٌٍىممب ئبٍ​ٍىٕىفي‬ ‫ِۇلەضضەض ثوٌغبْ ثىط ظەپەضٔىڭ ۋە فەجىھٕىڭ ذۇؾ ثىفبضىحي ئىسى‪:‬‬

‫اَّللِ َوالْ َفْت ُح‬ ‫ص ُر ا‬ ‫إِ َذا َجاءَ نَ ْ‬

‫« اﷲ ٔىڭ ٍبضزىّي ۋە غەٌىجىؽي وەٌگۀسە‪.) 1 ( » ...،‬‬ ‫ظەپەضٔىڭ ِۀىؽي ٔبھبٍىحي ضوـەْ‪ :‬وۆضەـحە غبٌىپ ثوٌۇؾ‪ .‬ئۇٔسالحب‪ ،‬فەجىھ ٔېّىٕي‬ ‫ثىٍسۈضىسۇ؟ ئۇٔىڭ ِۀىؽي ئىىىىٕجي ئبٍەجحە ثبٍبْ لىٍىّٕبلحب‪:‬‬

‫ورأَيت النااس ي ْدخلُو َف ِٓت ِدي ِن اِ‬ ‫اجا‬ ‫َ​َ ْ َ َ َ ُ‬ ‫اَّلل أَفْػ َو ً‬

‫« اﷲ ٔىڭ زىٕىغب وىفىٍەضٔىڭ جوپ ـ جوپ ثوٌۇپ وىطگۀٍىىىٕي وۆضگىٕىڭسە‪ ( ،‬ؼېٕىڭ‬ ‫ۋەظىپەڭّۇ جبِبِالٔسى زېگۀٍىىحۇض ) ‪.) 2 ( » ...‬‬ ‫ثۇ ئبٍەجحە وېٍەچەوىە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ِۆجىعىۋى ۋە غەٍجي ثىط ذەۋەضزىٓ ثىفبضەت ثېطىٍّەوحە‪.‬‬ ‫ئبٍەجحە ثىفبضەت لىٍىٕغبْ ذەۋەضگە ِبغ ھبٌسا وىفىٍەضٔىڭ جوپ ‪ -‬جوپ ثوٌۇپ ئىؽالِغب وىطىفي‬ ‫ھىجطى ‪ٍ - 9‬ىٍىسا ِەٍسأغب وەٌگەْ‪ « .‬ئەٌچىٍەض ٍىٍي ‪ -‬ئبِۇي ۋۇفۇز » زەپ ئبجبٌغبْ ثۇ ٍىٍسا‬ ‫وىفىٍەض ئىؽالِغب جەؼٍىُ ثوٌۇؾ ئۈچۈْ ئەضەپ ٍېطىُ ئبضىٍىٕىڭ ھەض جەضىپىسىٓ جوپ ‪ -‬جوپ ثوٌۇپ‬ ‫ِەزىٕىگە وەٌگۀىسى‪.‬‬ ‫ثۇٔىڭ ئىؽّي « ٍۈضەن فەجھي »زۇض‪ .‬ذۇززى فەجىھ ؼۈضىؽىسىىىگە ئوذفبؾ ثۇ ٍەضزىّۇ‬ ‫وۆضەـٕىڭ ِەلؽىحي ئىؽالَ ثىٍەْ ئىٕؽبْ ئبضىؽىسىىي جوؼبٌغۇالضٔي ؼۈپۈضۈپ جبـالپ‪،‬‬ ‫ٍۈضەوٍەضٔي فەجىھ لىٍىؿ ئىىۀٍىىي جەوىحٍۀّەوحە‪ِ .‬بٔب ثۇالض ضېئبٌٍىممب ئبٍ​ٍىٕىۋاجمبْ ۋالىححب ثۇ‬

‫‪369‬‬

‫غبٌىپ لوـۇٕٔىڭ ثبؾ لوِبٔسأىغب ھەض ِۇھبجبثٕىڭ ٍىٍىىىٕي جىحطىحىسىغبْ ثىط ئبگبھالٔسۇضۇؾ‬ ‫ثېطىٍىسۇ‪:‬‬

‫ِ‬ ‫استَػ ْغ ِف ْرهُ إِناوُ َكا َف تَػ او ًاَب‬ ‫فَ َسبِّ ْح ِ​ِبَ ْمد َربِّ َ‬ ‫ك َو ْ‬

‫« ( ِبٔب ثۇ ۋالىححب ) ضەثجىڭغب جەؼجىھ ئېَحمىٓ‪ ،‬ھەِسى ئېَحمىٓ ۋە ئۇٔىڭسىٓ ِەغپىطەت‬ ‫جىٍىگىٓ‪ .‬اﷲ ھەلىمەجەْ جەۋثىٕي ثەن لوثۇي لىٍغۇچىسۇض » ( ‪.) 3‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ظەپەض ئەذاللىسۇض‪ .‬ئۆظىڭىعٔي ‪ -‬ئۆِطىڭىعٔي ؼەضپ لىٍىپ غەٌىجە لىٍىؿ ۋە ئۇجۇق‬ ‫لبظىٕىؿ‪ِ .‬بٔب ثۇ ۋالىححب « ِەْ جىطىفحىُ ۋە غەٌىجە لبظأسىُ » زېَىفٕىڭ ئوضٔىغب ذۇززى فەجىھ‬ ‫وۈٔي ثېفىٕي جۆگىؽىٕىڭ ٌووىؽىغب جەگىىسەن زەضىجىسە ئېگىپ‪ ،‬وۆظٌىطىسىٓ ٍبـالض جۆوۈٌىۋاجمبْ‬ ‫ٔەثىٕىڭ ئبغعىسىٓ ئۈظٌۈوؽىع جۆوۈٌىۋاجمبْ ئىؽحىغفبضغب ئوذفبؾ « ئەؼحەغفىطۇٌالھ » زېَىفحۇض‪.‬‬ ‫ِبٔب ثۇ‪ ،‬لۇضئبْ ھەض ِۇئّىٕسە ـەوىٍ​ٍۀسۈضِەوچي ثوٌغبْ ظەپەض ئەذاللي‪.‬‬ ‫ظەپەضٔي ظاٌىّالضِۇ لبظىٕبالٍسۇ‪ٌ ،‬ېىىٓ ئەذاللٍىك ظەپەضٔي پەلەت ظەپەض ئەذاللىغب ئىگە ثوٌغبْ‬ ‫وىفىٍەض لبظىٕبالٍسۇ‪.‬‬

‫ھۇجۇرات ضۈرىطي‬ ‫« ذبٔىٍەض‪ ،‬ھۇجطىالض » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ ھۇجطات ئىؽّي ‪ - 4‬ئبٍەجىە ئبؼبؼەْ‬ ‫لوٍۇٌغبْ‪ .‬ؼۈضە جۇٔجي ٔەؼىٍسىٓ جبضجىپ ِەظوۇض ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ِ .‬ەٍ​ٍي ؼىَەض ۋەٍبوي‬ ‫ھەزىػ ِۀجەٌىطىسە ثوٌؽۇْ ثۇٔىڭسىٓ ثبـمب ثىط ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ِەٌۇِبت ٍوق‪.‬‬ ‫ِەزىٕە ئىؽالَ جبِبئىحىٕي جەـىىً لىٍغۇچي ـەذػ ٍبوي ئبئىٍىٍەض ثىط ثەزۀٕىڭ‬ ‫ھۈجەٍطىٍىطىگە ئوذفبؾ ئىسى‪ .‬ثۇ ھۈجەٍطىٍەض ئبضىؽىسىىي جولۇٌّب ِبؼٍىفىفىٕي ِۇھبپىعەت‬ ‫لىٍىؿ ئۈچۈْ پەلەت لبٔۇٔالض ۋە ثەٌگىٍىّىٍەض وۇپبٍە لىٍّبٍسۇ‪ .‬ئىجحىّبئىٌ ئەٌەلىگە‬ ‫ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئەزەة لبئىسىٍىطىّۇ وېطەن‪ .‬گەضچە ؼۈضىٕىڭ وۆضۈٔۈـحىىي ئىؽّي ھۇجۇضات‬ ‫ثوٌؽىّۇ‪ ،‬وۆضۈّٔىگەْ ئىؽّي ئەؼٍىسە ئىجحىّبئىٌ ئەٌەلىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ئەزەة لبئىسىٍىطىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ‪.‬‬ ‫‪ - 4‬ئبٍەجحە جەِىُ جەِەجي ھەٍئىحىٕىڭ ظىَبضىحي ئىّب لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ۋەلە « ئەٌچىٍەض ٍىٍي »‬ ‫زەپ ئبجبٌغبْ ھىجطى ‪ٍ - 9‬ىٍىسا ثوٌغبٔىسى‪ - 6 .‬ئبٍەجٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇـىغب ؼەۋەة ثوٌغبْ ۋەلۀىڭ‬ ‫ثبؾ لەھطىّبٔي فەجىھحىٓ وېَىٓ ِۇؼۇٌّبْ ثوٌغبْ ثىط وىفىسۇض‪ .‬ثۇ ِەٌۇِبجالض ؼۈضىٕىڭ ئەڭ‬ ‫ثبٌسۇض ثوٌغبٔسا ھىجطى ‪ٍ - 8‬ىٍىسا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي وۆضؼىحىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ئبضلىسىٓ ؼبٔىغبٔسا ‪ - 3‬لېحىّسا ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي ئىؽالَ جبِبئىحىٕىڭ ئبزىّىگەضچىٍىىي ۋە ثۇ ئىجحىّبئىٌ ِۇٔبؼىۋەجٍەضزە‬ ‫ضىئبٍە لىٍىفمب جېگىفٍىه پطىٕؽىپالضزۇض‪ « .‬ئي ئىّبْ ئېَحمبٔالض! » ذىحبثي ثەؾ لېحىُ جىٍغب‬ ‫ئېٍىٕغبْ ثۇ ؼۈضە ثبـحىٓ ئبذىط ئبزىّىگەضچىٍىه ِۇٔبؼىۋەجٍىطى ئبؼبؼىسا ـەوىٍ​ٍۀگەْ ئەذاللي‬ ‫ۋە ھېؽؽي لىّ​ّەت ‪ -‬لبضاـالض ۋە ئەزەپ ‪ -‬ئەذالق ھەلمىسە جوذحىٍىسۇ‪.‬‬ ‫ۋەھىٌ ؼۈضىسە ئەڭ ثبـحب ئبٌالھ ضەؼۇٌي ثىٍەْ ؼبھبثىٍەض ئبضىؽىسىىي ئەزەپ ‪ -‬ئەذالق‬ ‫ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‪:‬‬ ‫‪370‬‬

‫« ئي ِۇئّىٍٕەض! ؼىٍەض ( ھېچمبٔساق ثىط ئىؿ ۋە ؼۆظزە ) ﷲ ۋە ئۇٔىڭ ئەٌچىؽىٕىڭ ئبٌسىغب‬ ‫ئۆجّەڭالض! » ( ‪.) 1‬‬ ‫ۋەھىٌ ثۇ ئەزەثٕي جەلۋأىڭ ثىط پبضچىؽي ؼۈپىحىسە جىٍغب ئبٌىسۇ‪ .‬زېّەوىي‪ ،‬ئەزەپ ‪ -‬ئەذالق‬ ‫لبئىسىٍىطىّۇ جەلۋأىڭ ثىط پبضچىؽي‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬جەلۋأىڭ ئەزەپ ‪ -‬ئەذاللحىٓ ئىجبضەت ٍۀە ثىط‬ ‫جەضىپىّۇ ثبض‪ .‬ئبٍەجحىىي « ئبٌسىغب ئۆجّەڭالض » جەٌىّبجىٕي پەلەت ئەزەپ ‪ -‬ئەذالق ؼبھەؼىگىال‬ ‫ذبؼالـحۇضىۋاٌغىٍي ثوٌّبٍسۇ‪ .‬ثۇ ئەِىطٔىڭ ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ زائىطىؽي ٔبھبٍىحي وەڭ‪ .‬ئبٌالھ ۋە‬ ‫ئۇٔىڭ ئەٌچىؽىٕىڭ ئبٌسىغب ئۆجۈؾ ھەززىسىٓ ئبـمبٍٔىمحۇض‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسىٓ ئبٍەت « ئي ِۇئّىٍٕەض!‬ ‫ھەززىڭالضزىٓ ئبـّبڭالض! » زېّەوحە‪.‬‬ ‫ھەززىٕي ثىٍگۈچىٍەض ئۆظىٕي ثىٍگۀٍەضزۇض‪ .‬ئۇٔسالحب ثۇ ئەِىطٔي ٍەض ٍۈظىٕىڭ ئەڭ لەزىّىي‬ ‫ٍېعىك ـەوٍىسىىي ھېىّىحي ثوٌغبْ « ئۆظەڭٕي ثىً! » ـەوٍىسە چۈـىٕىؿ وېطەن‪.‬‬ ‫ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھ ئۈؼحىسىٓ ھبٍبجٕىڭ پەضلٍىك ؼبھەٌىطىسە ئۇٔىڭ ِىطاؼىغب ۋاضىؽٍىك‬ ‫لىٍغبٔالضغب لبضىحب ھۆضِەت وۆضؼىحىفٕي جەۋؼىَە لىٍىسۇ ( ‪.) 5 - 1‬‬ ‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ئىؽالَ جبِبئىحىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضگۈچي ـەذؽٍەض ئبضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجٍەض‬ ‫ھەلمىسە جوذحىٍىسۇ‪ٍ .‬بٌغبْ ذەۋەض پەٍسا لىٍغبْ ۋە ٍەجىۈظگۀٍەضٔي ئىؽالَ جبِبئىحىٕىڭ ثىط ‪-‬‬ ‫ثىطىگە ثوٌغبْ ئىفۀچ ئۈؼحىگە لۇضۇٌغبْ ئبؼبؼىغب ظىَبْ ٍەجىۈظگۈچي ئۇٔؽۇض ؼۈپىحىسە‬ ‫وۆضؼىحىسۇ‪ .‬ثۇ ٔۇلحىسا ِەٌۇِبت ‪ /‬ذەۋەض ھەلمىسە ئەڭ ٍبذفي پطىٕؽىپٕي ئەؼٍىحىپ ئۆجىسۇ‪:‬‬

‫ٍ‬ ‫اِ‬ ‫ِ ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫صبِ ُحوا َعلَى َما فَػ َع ْلتُ ْم‬ ‫ين آَ َمنُوا إِ ْف َجاءَ ُك ْم فَاس ٌق بِنَػبَأ فَػتَػبَػياػنُوا أَ ْف تُصيبُوا قَػ ْوًما ِبَ َهالَة فَػتُ ْ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الذ َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي‬ ‫ًَندم َ‬

‫« ئي ِۇئّىٍٕەض! ئەگەض ؼىٍەضگە ثىط پبؼىك ‪ِ /‬ەؼئۇٌىَەجؽىع ئبزەَ ثىطەض ذەۋەض ئېٍىپ وەٌؽە‪،‬‬ ‫(ئىفٕىڭ ھەلىمىحىٕي) ثىٍّەؼحىٓ ثىطەض لەۋِٕي ضۀجىحىپ لوٍۇپ‪ ،‬لىٍّىفىڭالضغب پۇـبٍّبْ لىٍىپ‬ ‫لبٌّبؼٍىمىڭالض ئۈچۈْ‪( ،‬ئۇ ذەۋەضٔي) ئېٕىمالپ وۆضۈڭالض » ( ‪.) 6‬‬ ‫ثۇ ذىً ِەؼىٍ​ٍەضگە لبضىحب ئېٍىٕىسىغبْ ئەڭ ٍبذفي جەزثىط ئىّبْ لېطىٕساـٍىمىسۇض‪.‬‬ ‫ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ئۆظئبضا ئىرحىالپي ثىط ٍبلحب جۇضؼۇْ‪ ،‬جولۇٔۇـۇپ لېٍىفىّۇ ئېھحىّبٌسىٓ ٍىطاق‬ ‫ئەِەغ ( ‪ .) 9‬ثۇ ۋەھىَٕىڭ ھبٍبجٕىڭ ضېئبٌٍىمٕي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍّىغبٍٔىمي ۋە پطىٕؽىپالضٔي ثۇ‬ ‫ضېئبٌٍىك ئبؼبؼىسا ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈگۀٍىىىسۇض‪ِ .‬بٔب ِۇـۇٔساق ئەھۋاٌسا لبٔساق لىٍىؿ وېطەوٍىىي‬ ‫ھەلمىسە ٍوٌَوضۇق ثېطىسۇ‪ .‬ئەِّب ھەِّىسىٓ ِۇھىُ ثوٌغبْ ثىط ٔۇلحىٕي جەوىحٍەٍسۇ‪:‬‬

‫إِاَّنَا الْ ُم ْؤِمنُو َف إِ ْخ َوةٌ‬

‫« ِۇئّىٍٕەض ھەلىمەجەْ (زىٕسا) لېطىٕساـالضزۇض » ( ‪.) 10‬‬ ‫ئبٍەت ثۇ ئبززى پطىٕؽىپٕي ـۇٔساق وۈچٍۈن ذىحبة ثىٍەْ ئېَحىسۇوي‪ ،‬وىفىگە ذۇززى‬ ‫لېطىٕساؾ ثوٌغبْ ۋالحىڭالضزا ئبٔسىٓ ِۇئّىٓ ثوٌغبْ ثوٌىؽىٍەض زېگۀسەن جۇٍغۇ ثېطىسۇ‪.‬‬ ‫ِۇؼۇٌّبْ لېطىٕساؾ ثوالٌىغىٕىچىٍىه ِۇئّىٓ ثوٌىسۇ‪...‬‬ ‫ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ئىّبٍٔىطى لېطىٕساؾ ثوٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ ئۆظٌىطى ذبالپ ‪ -‬ذبٌىّبً لېطىٕساؾ‬ ‫ثوٌۇـمب ِەججۇضزۇض‪...‬‬ ‫ئىّبٕٔىڭ ئىّبْ ثىٍەْ لېطىٕساؾ ثوٌۇـي ِۇئّىٍٕەضٔي لېطىٕساؾ لىٍىسۇ‪...‬‬

‫‪371‬‬

‫ئۇٔىڭسىٓ وېَىٓ لېطىٕساـٕىڭ لېطىٕساؾ ئۈؼحىسىىي ِەؼئۇٌىَىحي جىٍغب ئېٍىٕىسۇ‪:‬‬ ‫لېطىٕساـٍىطىٕىڭ ئبضىؽىٕي جۈظەپ لوٍۇؾ ثۇ ِەؼئۇٌىَەجحىٓ ثىطؼي‪ِ .‬ۇئّىٕ​ٕىڭ ِۇئّىٕ​ٕي‬ ‫ِەؼرىطە لىٍىپ‪ ،‬ذوض وۆضِەؼٍىىي لېطىٕساـٍىك ِەؼئۇٌىَىحىٕىڭ ثىط پبضچىؽىسۇض ( ‪.) 11‬‬ ‫ِۇئّىٕ​ٕىڭ ِۇئّىٓ ھەلمىسە ٍبِبْ گۇِبْ ( ؼۇئىعاْ )زىٓ ٍىطاق جۇضۇـي‪ ،‬ئەٍىپٍىطىٕي‬ ‫ئىعزىّەؼٍىىي ۋە غەٍۋەت لىٍّبؼٍىمي لېطىٕساـٍىك ثۇضچىٕىڭ ثىط پبضچىؽىسۇض ( ‪ .) 12‬ثۇ ئبٍەت‬ ‫غەٍۋەجٕي ِۀىۋىٌ ٍبۋاٍىٍىك ( ٍىطجمۇچي ) ؼۈپىحىسە لوثۇي لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ٍەضزە ھەلىمٌ ِۀىسە‪،‬‬ ‫غەٍۋەت لىٍغۇچىسىٓ غەٍۋىحىٕي لىٍغۇچىٕىڭ ثىط پبضچە گۆـىٕي ٍېَىفي ٔەظەضزە جۇجۇٌّىغبْ‪.‬‬ ‫ئەؼٍىسە غەٍۋەجحە ھەلىمىٌ ظىَبْ جبضجمۇچي غەٍۋەت لىٍىٕغۇچي ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي غەٍۋەت‬ ‫لىٍغۇچىسۇض‪ .‬غەٍۋەت لىٍىٕغبٔسا‪ ،‬گەضچە غەٍۋىحي لىٍىٕغۇچي ٔەخ ِەٍسأسا ثوٌّىؽىّۇ‪ ،‬ئۇ ؼوضۇٔسا‬ ‫ئبٌالھ ثبضزۇض‪ٌ .‬ېىىٓ غەٍۋەت لىٍغۇچي ئبٌالھ ٔىڭ ھبظىط ۋە ٔبظىط ئىىۀٍىىىسىٓ ئىجبضەت ھەلىمەجٕي‬ ‫ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍىؿ گۇٔبھىٕي ؼبزىط لىٍىپ‪ ،‬غەٍۋەجحىّٕۇ چوڭ ثوٌغبْ گۇٔبھٕي ئۆجىۈظگەْ‬ ‫ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫« ئىّبْ لېطىٕساـٍىمي » پطىٕؽىپي چىمىؿ ٔۇلحىؽي لىٍىٕىپ‪ ،‬ؼۆظ جېرىّۇ وەڭ زائىطىسىىي‬ ‫« ئىٕؽبْ لېطىٕساـٍىمي »غب وېٍىپ جوذحبٍسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ پطىٕؽىپ جۆۋۀسىىي ئبٍەجحە جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪:‬‬ ‫« ھەلىمەجەْ ئەڭ ِەؼئۇٌىَەجچبْ ثوٌغبٍٔىطىڭالض ﷲ ٔىڭ زەضگبھىسا ئەڭ ھۆضِەجٍىه‬ ‫ھېؽبثٍىٕىؽىٍەض ( ٍۀي وىفىٍەضٔىڭ ثىط ـ ثىطىسىٓ ئبضجۇق ثوٌۇـي ٔەؼەة ثىٍەْ ئەِەغ‪ ،‬ﷲ‬ ‫ئبٌسىسىىي ِەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇؼي ثىٍەْ ثوٌىسۇ ) » ( ‪.) 13‬‬ ‫جەلۋا ثىطزىٕجىط ئۈؼحۈٍٔۈن ئۆٌچىّىسۇض‪ .‬جەلۋا ‪ِ /‬ەؼئۇٌىَەت جۇٍغۇؼىسىٓ ثبـمب ھېچمبٔساق‬ ‫ئۈؼحۈٍٔۈن ئۆٌچىّي ٍولحۇض‪ .‬جەلۋازىٓ ثبـمب ھەض لبٔساق ثىط ئۈؼحۈٍٔۈن ئۆٌچىّي لوٍۇؾ‬ ‫ئەؼەثىَەجحۇض‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ « وىّىي ئەؼەثىَەجىە جەضغىپ لىٍؽب‪ ،‬ئۇ ثىعزىٓ ئەِەغ » زېگەْ‪.‬‬ ‫جەلۋأىڭ ئۈؼحۈٍٔۈن ئۆٌچىّي ثوٌۇـي جەلۋازاض وىفىٕىڭ ئۆظىٕي ثبـمىالضزىٓ ئۈؼحۈْ زەپ‬ ‫لبضىفىٕي ثىٍسۈضِەٍسۇ‪ .‬زېّىؽىّۇ جەلۋا ئۆظىگە ثبـمىالضزىٓ ئۈؼحۈٍٔۈن ثەضِەؼٍىىحۇض‪ .‬وەِحەضٌىه‬ ‫جەلۋأىڭ ٍۀە ثىط جەضىپىسۇض‪ .‬وىچىه پېئىً ثوٌۇؾ جەلۋأىڭ ثىط ئبِىٍىسۇض‪ .‬وىجىط ۋە ھبوبۋۇضٌۇق‬ ‫جەلۋأىڭ ئۆٌۈِىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضىسە ئېغىعزىىي ئىّبْ ثىٍەْ ئىؽپبجالٔغبْ ئىّبْ ئبضىؽىسىىي پەضق جبضىرىٌ ثىط ئۆضٔەن‬ ‫ثىٍەْ وۆضؼىحىپ ئۆجۈٌگەْ‪ٍ .‬ۀي‪ ،‬ئىّبٔي ثوغىعىسىٓ جۆۋۀگە ئۆجّىگەْ ثەزەۋىٍَەض ِىؽبي‬ ‫لىٍىٕغبْ ( ‪ .) 14‬ثۇٔىڭسىٓ ئىّبٕٔىڭ ئىچىي زۇَٔبزىىي ئىؽالَ‪ ،‬ئىؽالِٕىڭ جبـمي زۇَٔبزىىي‬ ‫ئىّبْ ئىىۀٍىىي ِەٌۇَ ثوٌىسۇ‪ .‬ئىّبْ لەٌجٕىڭ ئەِەٌىسۇض‪ ،‬ئەِەي ئوضگبٔالضٔىڭ ئىّبٔىسۇض‪ .‬ثۇ‬ ‫ٔۇلحىسا ھەلىمىٌ ِۇئّىٍٕەضٔىڭ ئېٕىمٍىّىؽي جىٍغب ئېٍىٕىپ ِۇٔساق زېَىٍگەْ‪:‬‬

‫إِاَّنَا الْمؤِمنُو َف الا ِذين آَمنُوا َِب اَّللِ ورسولِ​ِو ّتُا َ​َل يػرًَتبوا وجاى ُدوا ِ​ِبَمواَلِ​ِم وأَنْػ ُف ِس ِهم ِٓت سبِ ِيل اِ‬ ‫ك ُى ُم‬ ‫ُْ‬ ‫اَّلل أُولَئِ َ‬ ‫ْ َْ ُ َ َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ َ‬ ‫َ​َ ُ‬ ‫َْ ْ َ‬ ‫ص ِادقُو َف‬ ‫ال ا‬

‫« ـۈثھىؽىعوي‪( ،‬ھەلىمٌ) ِۇئّىٍٕەض اﷲ لب ۋە ئۇٔىڭ ضەؼۇٌىغب ئىّبْ وەٌحۈضگەْ‪ ،‬ئبٔسىٓ‬ ‫ـەن وەٌحۈضِىگەْ‪ِ ،‬بٌٍىطى ثىٍەْ‪ ،‬جبٍٔىطى ثىٍەْ ﷲ ٔىڭ ٍوٌىسا جىھبز لىٍغبٔالضزۇض‪ ،‬ئۀە ـۇالض‬ ‫(ئىّبْ زەۋاؼىسا) ضاؼحچىٍالضزۇض » ( ‪.) 15‬‬ ‫ئبٌالھ لب زىٓ ئۈگەجّەوچي ثوٌۇؾ ھەض جەھەجحىٓ ثىط ثۀسە ؼبزىط لىٍىسىغبْ ئەڭ چوڭ‬ ‫جەضثىَەؼىعٌىىحىٓ ثىطؼىسۇض‪:‬‬ ‫‪372‬‬

‫« ئېَحمىٕىي‪:‬‬ ‫ؼىٍەض ئبٌالھ لب زىٕىڭالضٔي ئۆگەجّەوچىّۇ؟ » ( ‪.) 16‬‬ ‫لۇضئبٔغب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ئىّبْ ۋە جەؼٍىّىَەت وىفىٕىڭ ئبٌالھ لب ئەِەغ‪ ،‬ئۆظىگە لىٍغبْ ئەڭ‬ ‫چوڭ ٍبذفىٍىمىسۇض‪ِ .‬ۇؼۇٌّبْ ثوٌۇـىّىعٔي ذۇززى ئبٌالھ لب لىٍىٕغبْ ئىٍحىپبجحەن لبضاؾ‬ ‫ِۇؼۇٌّبْ ثوٌّىغبٍٔىمىّىعٔىڭ ئىپبزىؽىسۇض‪ .‬چۈٔىي ِۇؼۇٌّبْ ثوٌۇؾ ئبٌالھ لب ـەضجؽىع جەؼٍىُ‬ ‫ثوٌۇـحۇض‪ِ .‬ۇؼۇٌّبْ ثوٌۇـٕي ئبٌالھ لب لىٍىٕغبْ ثىط ئىٍحىپبجحەن وۆضگۈچي ئۆظىٕي ۋاظوەچىىٍي‬ ‫ثوٌّبٍسىغبْ زەپ لبضىغبْ ثوٌىسۇ‪ .‬ھبٌجۇوي‪ ،‬ئبٌالھ ئۈچۈْ ۋاظوەچىىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ٔەضؼە ٍولحۇض‪،‬‬ ‫ئەِّب ثۀسە ھەضگىعِۇ ئبٌالھ جىٓ ۋاظوېچەٌّەٍسۇ‪ .‬لۇضئبْ ثۇ ھەلىمەجٕي ئۆظ ئبغعى ثىٍەْ ثبٍبْ‬ ‫لىٍؽۇْ‪:‬‬

‫اَّلل ّيَُن علَي ُكم أَ ْف ى َدا ُكم لِ ِْْلّيَ ِ‬ ‫ِ‬ ‫اف إِ ْف ُكْنػتُ ْم‬ ‫ّيَُنو َف َعلَْي َ‬ ‫ك أَ ْف أ ْ‬ ‫َسلَ ُموا قُ ْل َ​َل َُتُنوا َعلَ اي إ ْس َ​َّل َم ُك ْم بَ ِل اُ َ ْ ْ َ ْ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ي‬ ‫صادق َ‬ ‫َ‬

‫ئۇالض ؼبڭب ِۇؼۇٌّبْ ثوٌغبٍٔىمىٕي ِىٕ​ٕەت لىٍىسۇ‪( .‬ئۇالضغب)‪:‬‬ ‫« ؼىٍەض ِبڭب ِۇؼۇٌّبْ ثوٌغبٍٔىمىڭالضٔي ِىٕ​ٕەت لىٍّبڭالض‪ ،‬ئەگەض ؼىٍەض ضاؼث (ِۇئّىٓ)‬ ‫ثوٌؽبڭالض‪ ،‬ﷲ ؼىٍەضٔي ئىّبٔغب ھىساٍەت لىٍىپ ؼىٍەضگە ئىٍحىپبت لىٍسى » زېگىٓ ( ‪.) 17‬‬

‫تەھرىى ضۈرىطي‬ ‫ؼۈضىگە « ھبضاَ لىٍىؿ‪ ،‬ھبضاَ زەپ ثىٍىؿ » ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسىغبْ « جەھطىُ » ئىؽّي‬ ‫ثىطىٕچي ئبٍەجىە ئبؼبؼەْ لوٍۇٌغبْ‪:‬‬ ‫« ئي ٔەثي! ٔېّە ئۈچۈْ ئبٌالھ ؼبڭب ھبالي لىٍغبْ ٔەضؼىٕي ئبٍبٌٍىطىڭٕىڭ ضاظىٍىمىٕي جىٍەؾ‬ ‫ٍۈظىؽىسىٓ ھبضاَ لىٍىؽەْ؟ ئبٌالھ ٔبھبٍىحي ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ٔ ،‬بھبٍىحي ِېھطىجبٔسۇض » ( ‪.) 1‬‬ ‫ئبٍەجحىٓ ِەٌۇَ ثوٌغبٔسەن ھبالٌٕي « ھبضاَ زەپ ثىٍگۈچي » ضەؼۇٌۇٌالھ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ‬ ‫ضەثجي ئۇٔىڭغب ئبظاض جۈؼىٕي ئبٌغبْ ثىط ئبگبھالٔسۇضۇؾ ثەضگۀىسى‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ئۈچحۀجىطىٕي جەـىىً لىٍىسىغبْ ثىطىٕچي ثۆٌىىي ؼەۋەثىسىٓ « ٔەثي‬ ‫ؼۈضىؽي » زەپ ئبجبٌغبْ‪ .‬چۈٔىي ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىٕمي ئۈچحۀجىط لىؽّي ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ‬ ‫وىفىٍىىىٕي ـەوىٍ​ٍۀسۈضِەوحە‪ .‬ثۇٔىڭ ئەڭ ٍبضلىٓ زەٌىٍي ‪ - 1‬ۋە ‪ - 9‬ئبٍەجحىىي « ئي ٔەثي! »‬ ‫ـەوٍىسە ثىۋاؼحە ھبٌسا ضەؼۇٌۇٌالھمب ذىحبة لىٍىٕىفىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە « ِۇجەھبضضىُ » زەپّۇ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبْ ئبذىطلي ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضىٕي جەـىىً لىٍغبْ ئۈچ‬ ‫ثۆٌەن ِەظِۇْ جەھەجحىٓ ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە ثوٌغبٍٔىمحىٓ‪ ،‬پەضلٍىك ظاِبٔالضزا ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي‬ ‫ھەلمىسىىي لبضاـالض جوغطا ئەِەغ‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ ۋالحىٕي ئېٕىك ـەوىٍسە ئوجحۇضىغب‬ ‫لوٍۇؾ جەغ‪.‬‬ ‫« ئبٌالھ ؼىٍەضگە ( وەففبضەت ) ثىٍەْ لەؼىّىڭالضزىٓ چىمىفٕي ثىٍسۈضگۀىسى » ( ‪) 2‬‬ ‫ئبٍىحىٕىڭ ِبئىسە ‪ - 89‬ئبٍەجٕي ئىّب لىٍىۋاجمبٍٔىمي ٔەظەضگە ئېٍىٕغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ِبئىسە‬ ‫‪373‬‬

‫ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪ .‬جۇٔجي جەضجىپٍەضٔىڭ ھەِّىؽىسە ھۇجۇضات‬ ‫ؼۈضىؽىٕىڭ ئبضلىؽىغب جىعىٍغبْ‪ .‬ثۇ جەذّىٕەْ ھىجطەجٕىڭ ‪ٍ 8‬بوي ‪ٍ - 9‬ىٍىغب جوغطا وېٍىسۇ‪ٔ .‬بظىً‬ ‫ثوٌۇؾ ؼەۋەثىگە ِۇٔبؼىۋەجٍىه ضىۋاٍەجٍەضِۇ ثۇ جبضىرٕي جوغطىالٍسۇ‪.‬‬ ‫ھەظضىحي ئوؼّبْ ۋە ئىجٓ ئبثجبغ جەضجىپٍىطىسە ؼۈضىٕىڭ جەغبثۇْ ؼۈضىؽىٕىڭ ئبٌسىغب‬ ‫جىعىٍىفي ِۇۋاپىك ئەِەؼحەن جۇضىسۇ‪ .‬چۈٔىي جەغبثۇْ ؼۈضىؽي ِەظوۇض ؼۈضىسىٓ ذېٍي ثۇضۇْ‬ ‫ٔبظىً ثوٌغبْ‪ .‬ثىعٔىڭ ئىعاھبجٍىك جەضجىپىّىعزە ھۇجۇضات ‪ -‬جەۋثە ؼۈضىؽي ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ِەلؽىحي ئۆضٔەن ئىٕؽبْ جىپي ثەضپب لىٍىؿ ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضىسە ضەؼۇٌۇٌالھمب ئۆظىٕىڭ‬ ‫ضوٌي ئەؼٍىحىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ضوي ئبضلىٍىك ثبضٌىك ئىؿ ‪ -‬ھەضىىىحىٕىڭ ئىالھىٌ ٔبظاضەت ئبؼحىسا‬ ‫ئىىۀٍىىي جەوىحٍىٕىسۇ ( ‪ .) 2 - 1‬ضەؼۇٌۇٌالھ ئبٌغبْ ثۇ ذىً ئبگبھالٔسۇضۇـالض لبٌغبْ ئۆِطىٕىڭ‬ ‫ئىالھىٌ ٔبظاضەجحىٓ غەٌجىٍىه ئۆجىۀٍىىي ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ؼۈضىسە « ـەذؽي ھبٍبت »‬ ‫چۈـۀچىؽي جبضاٍحمىٍي ثوٌىسىغبْ ئەڭ ٍۇلىطى ؼەۋىَىسە وىچىىٍىحىٍگەْ‪ .‬لۇضئبٔغب‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ لوي جىمّىغبٍٔىمىغب زەٌىً ؼۈپىحىسە جەھطىُ ‪ 3 - 1‬ۋە ئەھعاپ ‪ - 37‬ئبٍەجٍەض‬ ‫ٍېحەضٌىىحۇض‪ .‬ثۇ « ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ِەذپىٌ ‪ٍ -‬وـۇضۇْ ئىفٍىطى ٍوق » زېگۀٍىىحۇض‪.‬‬ ‫ئبٌالھ ضەؼۇٌۇٌالھ ئۈؼحىسىٓ ئۇٔىڭ ئەڭ ٍېمىٍٕىطىٕىّۇ « ئۆضٔەن ثەضپب لىٍىؿ » زائىطىؽي‬ ‫ئىچىگە ئبٌغبْ ( ‪ ) 4 - 3‬ثوٌۇپ‪ٔ ،‬ەثىٕىڭ ئبٍبٌٍىطىٕىڭ ئبزەجحىىي ئبٍبٌالضزەن ِۇئبِىٍىسە‬ ‫ثوالٌّبٍسىغبٍٔىمي جەوىحٍۀگەْ ( ‪ .) 5‬ؼۆظ ثۇ ٔۇلحىغب وەٌگۀسە ھەض زەۋضٔىڭ ِۇئّىٍٕىطىگە‬ ‫ئوِۇِىٌ ثىط چبلىطىك لىٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇ چبلىطىك ئبئىٍىٕىڭ ِەضوىعى ثوٌغبْ ئۆٍ​ٍەضٔي جەھۀٕەَ‬ ‫ئەِەغ‪ ،‬جۀٕەجٕىڭ ثىط جبضِىمىغب ئبٍالٔسۇضۇؾ چبلىطىمىسۇض‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اِ‬ ‫ااس َو ْ‬ ‫اٖتِ َج َارةُ‬ ‫ين آَ َمنُوا قُوا أَنْػ ُف َس ُك ْم َوأ َْىلي ُك ْم ًَن ًرا َوقُ ُ‬ ‫َ​َي أَيػ َها الذ َ‬ ‫ود َىا الن ُ‬

‫« ئي ِۇئّىٍٕەض! ئۆظۈڭالضٔي ۋە ثبال ـ چبلبڭالضٔي ئىٕؽبْ ۋە جبـالض ٍېمىٍغۇ ثوٌىسىغبْ‬ ‫زوظاذحىٓ ؼبلالڭالض! » ( ‪.) 6‬‬ ‫ھەلىمىٌ ٍبذفي ٍبجمبْ ٍبذفي ئەِەغ‪ ،‬ثەٌىي ٍبِبٍٔىك ثىٍەْ ئبوحىپ وۆضەؾ لىٍغبْ‬ ‫ٍبذفىالضزۇض‪ .‬ثۇ ؼەۋەثحىٓ ؼۈضە ضەؼۇٌۇٌالھمب ثىۋاؼحە ھبٌسا ذىحبة لىٍىپ‪ ،‬ئۇٔي ئبوحىپ‬ ‫ٍبذفىالضزىٓ ثوٌۇـمب ثۇٍطۇٍسۇ ( ‪.) 9‬‬ ‫ؼۈضىسە ھەظضىحي ٔۇھ ۋە ھەظضىحي ٌۇجحىٓ ئىجبضەت ئىىىي ضەؼۇٌٕىڭ ئبٍبٌٍىطى « ئىجطەجي ئبٌەَ »‬ ‫ؼۈپىحىسە جىٍغب ئېٍىپ ئۆجۈٌگەْ ( ‪ ) 10‬ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك « ٍبذفي وىفىٕىڭ ٍېمىٕي ثوٌۇؾ‬ ‫ٍبذفي ثوٌغبٍٔىمىٕىڭ وبپبٌىحي ئەِەغ » زېَىٍّەوحە‪ .‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثىطگە ثۇ‪ ،‬ئبٍبٌي ؼەۋەثىسىٓ‬ ‫ثىحەٌەً ثوٌغبْ ھەض زەۋضٔىڭ ِۇئّىٓ ئەضٌىطىگە ثىط جەؼەٌٍىَسۇض‪ .‬ئۆجّۈـحىٓ ثۈگۈٔگىچە وەٌگەْ‬ ‫ٍبذفي ئۆضٔەوٍەض ئبوحىپ وۆضەـٕىڭ ٍبضلىٓ ئۈٌگىٍىطى ثوٌۇپ وەٌگۀىسى‪ .‬پىطئەۋٕٔىڭ ِۇئّىٓ‬ ‫ئبٍبٌي ئبؼَە ۋە ھەظضىحي ِەضٍەَ ھەض زەۋضٔىڭ ِۇئّىٓ ذبٔىٍّىطىغب « ِۇئّىٕە ِىؽبٌي » ؼۈپىحىسە‬ ‫ئۈٌگە لىٍىپ وۆضؼىحىٍگەْ‪ .‬ئبؼَە ئۆضٔىىىّۇ ٍوٌسىفي ؼەۋەثىسىٓ ثىحەٌەً ثوٌۇپ لبٌغبْ ھەض‬ ‫زەۋضٔىڭ ِۇئّىٓ ذبٔىٍّىطى ئۈچۈْ ثىط جەؼەٌٍىَسۇض ( ‪.) 12 - 11‬‬

‫تەۋبە ضۈرىطي‬

‫‪374‬‬

‫ئۆظضىؽىع جۇضۇپ جەثۇن غبظىحىغب لبجٕبـّىغبْ ئۈچ وىفىٕىڭ چىٓ زىٍسىٓ لىٍغبْ جەۋثىٍىطى‬ ‫ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ( ‪ ) 118 - 102‬ثۆٌەوىە ئبؼبؼەْ ثۇ ؼۈضە « جەۋثە » ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ئىجٓ ئبثجبغ ثۇ ؼۈضىٕي ِەظوۇض ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجىغبْ‪ ،‬جىطِىعى ؼۇٔەْ ئىؽىٍّىه ھەزىػ‬ ‫جوپٍىّىسا ؼۈضىٕي ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجىغبْ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ وەڭ جبضلبٌغبْ ئىؽّىسىٓ ٍۀە ثىطؼي « ثەضائە » ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ وىطىؿ لىؽّىٕي‬ ‫جەـىىً لىٍغبْ ثەضائە « ثىطؼىسىٓ ِۇٔبؼىۋەجٕي ئۈظگۀٍىىٕي ئېالْ لىٍىؿ‪ ،‬جبوبضالؾ »‬ ‫ِۀىؽىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫ظەٍس ثىٓ ؼبثىث ۋە ئەثۇ ھۇضەٍطەزىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبْ ضىۋاٍەجٍەضزىّۇ ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‬ ‫( ثۇذبضى‪ ،‬ؼبالت‪ .) 1347 / 10 ،‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ ،‬ثۇذبضى ؼەھىھىسە ؼۈضىگە ثۇ ئىؽىُ ثىٍەْ‬ ‫ئبٍطىُ ِبۋظۇ ئبچمبْ‪.‬‬ ‫زەؼٍەپىي ِەظگىٍ​ٍەضزە ثەضائە ئىؽّىٕىڭ جەۋثە ئىؽّىگە لبضىغبٔسا وەڭ زائىطىسە‬ ‫ئىفٍىحىٍگۀٍىىىٕي ئېَحىؿ ِۇِىىٓ‪ .‬چۈٔىي ذېٍي وۆپ جەپؽىط ِۀجەٌىطىسە ثۇ ؼۈضە ثەضائە ئىؽّي‬ ‫ثىٍەْ جىٍغب ئېٍىٕغبْ‪ .‬جەۋثە ئىؽّي وۈٔىّىعزە وەڭ زائىطىسە ئىفٍىحىٍىفىە ثبـالٔغبْ ۋە ثۇ ئىؽىُ‬ ‫ثىٍەْ ِەـھۇض ثوٌغبْ‪ .‬ثىطاق ھبظىطِۇ ثەظى جبٍالضزا ثۇ ؼۈضە ثەضائە ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌّبلحب‪ .‬ثۇ‬ ‫ؼەۋەثحىٓ ِۇؼھبثالضٔىڭ ِۇٔسەضىجىؽىسە ۋە ثەظى ئەؼەضٌەضزە ھەض ئىىىي ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌّبلحب‪،‬‬ ‫ھەجحب ثەظىسە ثۇ ئىىىي ئىؽىُ ثىطٌىىحە جىٍغب ئېٍىّٕبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضە جۇٔجي ٔەؼىً جەضىپىسىٓ ھەضذىً پەضلٍىك ئىؽىُ ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ٍ .‬ۀي‪ٔ ،‬ىفبق ۋە‬ ‫ـېطىه ئىٍ​ٍىحىسىٓ لۇجمبظغبٍٔىمي ۋە وبپىطالضٔي « جبذە » زېگۀٍىىي ئۈچۈْ « ِۇلبـمىفە »‬ ‫( وبفىطۇْ ثىٍەْ ثىطٌىىحە ) ئىؽّي ثىٍەْ ئبجبٌغبْ‪ِ .‬ۇٔبپىمالض ؼەۋەة ثوٌغبْ ۋەلۀي ئوجحۇضىغب‬ ‫چىمبضغبٍٔىمي ئۈچۈْ « فبزىھب »؛ وبپىطالضٔي جبظاالؾ ھەلمىسە جوذحبٌغبٍٔىمي ئۈچۈْ « ئبظاة »‬ ‫ئىؽّي ثىٍۀّۇ ئبجبٌغبْ‪ِ .‬ۇـطىىالضٔىڭ زىٍىسىىىٕي ئبـىبضىٍىغبٍٔىمي ئۈچۈْ « ِۇٔەوىىطا »؛‬ ‫ئىىىي ٍۈظٌىّىچىٍەضٔىڭ ھەلىمي ئەپحي ‪ -‬ثەـىطؼىٕي وۆضؼىحىپ ثەضگۀٍىىي ئۈچۈْ « ثەھۇغ‬ ‫»؛ ٔىفبق ئەھٍىٕىڭ ئىچىي زۇَٔبؼىٕي ئبـىبضالٍسىغبْ ِۀىۋى ئبٔبٌىع ئېٍىپ ثبضغبٍٔىمي ئۈچۈْ «‬ ‫ھبفىطا »؛ ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪ِ ،‬ۇٔبپىمالضٔىڭ ؼىطٌىطىٕي ٍېَىۋەجىۀٍىىي ئۈچۈْ « ِۇثب ـىطا »؛‬ ‫ِۇـطىىالضٔىڭ ھبوىّىَىحىگە ذبجىّە ثەضگۀٍىىي ئۈچۈْ « ِۇزەِسەِە » ئىؽّي ثىٍۀّۇ ئبجبٌغبْ‪.‬‬ ‫ثۇالضٔي ٔەظەضگە ئبٌغبٔسا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ئؤغب ٍېمىٓ ئىؽّي ثبضٌىمي ِەٌۇَ ثوٌّبلحب‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ « ثەھۇغ » ئىؽّي ِەـھۇض ؼبھبثە ئەثۇ ئەٍَۇة ئەي ئۀؽبضىسىٓ ٔەلىً لىٍىٕىسۇ‪.‬‬ ‫« فبزىھب ۋە ِۇثب ـىطا » ئىؽٍّىطى ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبْ‪.‬‬ ‫جەۋثە ؼۈضىؽىٕىڭ ِەزىٕىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسە ـۈثھە ٍوق‪ .‬ثەظى ئبٍەجٍەضٔىڭ‬ ‫ِەوىىسە ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمي ھەلمىسىىي لبضاـالض ئۀئبَ ؼۈضىؽىسە ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ ئۆٌچەٍِەض‬ ‫جەضىپىسىٓ ضەت لىٍىّٕبلحب‪.‬‬ ‫ثۇ ؼۈضە ئەڭ ئبذىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ لۇضئبْ ؼۈضىؽىسۇض‪ .‬جبثىط ثىٓ ظەٍس ئىجٓ ئبثجبؼحىٓ‬ ‫ٔەلىً لىٍغبْ جەضجىپحە ئەڭ ئبذىطىغب جىعىٍغبْ‪ٌ .‬ېىىٓ ثبـمب جەضجىپٍەضزە ئەڭ ئبذىطلي ؼۈضە‬ ‫ؼۈپىحىسە ئوضۇْ ئبٌّىغبْ‪ .‬ھەظضىحي ئوؼّبْ جەضجىپىسە ‪ - 113‬ئوضۇٔسا ِبئىسە ‪ٔ -‬ەؼط؛ ئىجٓ ئبثجبغ‬ ‫جەضجىپىسە ‪ - 109‬ئوضۇٔسا ِبئىسە ‪ٔ -‬ەؼط؛ ئىّبَ جبفەض جەضجىپىسە ‪ - 112‬لبجبضزا فەجىھ ‪ٔ -‬ەؼط ؼۈضىؽي‬ ‫ئبضىؽىسا ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬ثۇ جەضجىپٍەض ئىچىسە ئەڭ جوغطا ثوٌغىٕي جبثىط ثىٓ ظەٍس جەضجىپىسۇض‪ .‬جەۋثە‬ ‫ؼۈضىؽي جەھطىُ ؼۈضىؽىسىٓ وېَىٓ لۇضئبٔسا ٔبظىً ثوٌغبْ ئەڭ ئبذىطلي ؼۈضە ئۇٔۋأىغب ئىگە‪.‬‬ ‫‪375‬‬

‫ثۇ ؼبھەزىىي ِۇجٍەق وۆپچىٍىه وىفىٍەض ثۇ ؼۈضىٕي ثىط لېحىّسا ٔبظىً ثوٌغبْ زەپ لبضاٍسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئىچىي لۇضۇٌّىؽي ثۇ لبضاـٕي وۈچٍۀسۈضىسۇ‪ .‬ھەظضىحي ئبئىفەزىٓ ٔەلىً لىٍىٕغبْ ثىط‬ ‫ضىۋاٍەجحە‪ ،‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ثەضائە ؼۈضىؽىٕىڭ ثىط لېحىّسىال ٔبظىً ثوٌغبٍٔىمىٕي ئېَحمبٍٔىمي ثبٍبْ‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ضىۋاٍەجّۇ ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ثىٍەْ ثىط پۈجۈٍٔۈوىە ئىگە‪ .‬ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇؾ‬ ‫ِەظگىٍي ھەلمىسە وۆپچىٍىه لوثۇي لىٍغبْ لبضاـٕي ئبؼبغ لىٍغبْ ۋالحىّىعزا‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ھىجطى‬ ‫‪ٍ - 9‬ىٍي ( ِىالزى ‪ ) 631‬ـەۋۋاي ئېَىٕىڭ ثېفي ثىٍەْ ظۇٌمبئىسۀىڭ ئبذىطىسا ٔبظىً ثوٌۇـمب‬ ‫ثبـٍىغبٍٔىمىٕي ئېَحىفمب ثوٌىسۇ‪.‬‬ ‫ثىؽّىٍالھ ثىٍەْ ثبـالّٔىغبْ ثىطزىٕجىط ؼۈضە‬ ‫جەۋثە ؼۈضىؽي لۇضئبٔسا ثىؽّىٍالھ ثىٍەْ ثبـالّٔىغبْ ثىطزىٕجىط ؼۈضىسۇض‪ .‬ئىجٓ ِەؼئۇز‬ ‫ٔۇؼرؽىسا « ثىؽّىٍالھ » ثىٍەْ ثبـالٔغبٍٔىمي ھەلمىسىىي ضىۋاٍەجٕي ِۇؼحەؼٕب زەپ لبضىؽبق‪ ،‬ثۇ‬ ‫لبضاؾ ؼبھبثىٕىڭ ئوضجبق لوثۇي لىٍغبْ چۈـۀچىؽي ۋە ئىعاھبجي ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىىحۇض‬ ‫( ئىحىبْ‪ .) 173 ،1 ،‬ثۇ ھەلحە پەضلٍىك ئىعاھبجالض‪ ،‬لبضاـالض ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ضاظى ثبضٌىك‬ ‫لبضاـالضٔي ئبٌحە ٔۇلحىغب ٍىغىٕچبلٍىغبْ‪ .‬ثۇ لبضاـالضغب « ثىؽّىٍالھٕىڭ ھۆوّي » ھەلمىسىىي‬ ‫پەضلٍىك لبضاـالضٔي ٍبلىٍىغبْ فىمىھ ئېمىٍّىطىٕىڭ ٔەظىطىَىٍىطىّۇ وىطگۈظۈٌگەْ ( ثۇ ھەلحە «‬ ‫فبجىھە » ؼۈضىؽىسىىي ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثبٍبٔالضغب لبضاڭ )‪.‬‬ ‫ثۇ ذىً ِەظھەثي لبضاـالضٔي ثىط ٍبلمب لوٍۇپ جۇضؼبق‪ ،‬ؼۈضىٕىڭ ثېفىسا ٔېّە‬ ‫ئۈچۈْ « ثىؽّىٍالھ » ثوٌّىغبٍٔىمىٕي ئىعاھالـمب جىطىفمبْ ثبضٌىك لبضاـالضٔىڭ وۆضؼەجىەْ‬ ‫ؼەۋەثي ئوذفبـحۇض‪ :‬ئىىىي (ئۀفبي ۋە جەۋثە ) ؼۈضە ِەظِۇٔىٕىڭ ثىط ‪ -‬ثىطى ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‬ ‫ثوٌۇـىسۇض‪ .‬ئوجحۇضىغب لوٍۇٌغبْ ثۇ لبضاـالض ثۇ ِۇٔبؼىۋەجٕىڭ ذبضاوحېطى ھەلمىسە پەضق‬ ‫وۆضؼەجّەوحە‪ .‬ئۇثەً ثىٓ وبئبثمب ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ ثىط لبضاـمب ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ئبٌسىٕمي ؼۈضە‬ ‫ثوٌغبْ ئۀفبي ؼۈضىؽي وېٍىفىُ لىٍىؿ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ ؼۈضە جۈظۈٌگەْ‬ ‫وېٍىفىّٕي ثۇظۇؾ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه‪ٍ .‬ۀە ثبـمب ثىط لبضاـمب لبضىغبٔسا‪ ،‬ئۀفبي ؼۈضىؽىسە ئىّبْ‬ ‫ئېَحمبٔالض ئۆظئبضا ٍبضزەَ لىٍىفمب چبلىطىٍغبْ‪ ،‬جەۋثە ؼۈضىؽي ِۇئّىٍٕەضٔي ِۇـطىىالض ثىٍەْ‬ ‫ؼىَبؼىٌ ۋە ئەذاللي ؼبھەزە ِۇٔبؼىۋەجٍەضٔي ئۈظۈـىە چبلىطىسۇ‪.‬‬ ‫ضىۋاٍەجىە ئبؼبؼالٔغبٔسا‪ ،‬ئىجٓ ئبثجبؼٕىڭ « ئۀفبي ؼۈضىؽي ثىٍەْ ثەضائە ؼۈضىؽىٕي ٔېّە‬ ‫ئۈچۈْ ٍبّٔۇ ‪ٍ -‬بْ جىعزىڭالض؟ » زېگەْ ؼوئبٌىغب ھەظضىحي ئوؼّبْ‪« :‬ضەؼۇٌۇٌالھ ھەض ؼۈضە ٔبظىً‬ ‫ثوٌغبٔسىٓ وېَىٓ‪ ،‬ثۇٔي ـۇ ٍەضگە جىعىڭالض » زېسى زەپ جبۋاة ثەضگەْ‪ .‬ثەضائە ؼۈضىؽي‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ئەڭ ئبذىطىسا ٔبظىً ثوٌغبْ ؼۈضىؽىسۇض‪.‬‬ ‫ضەؼۇٌۇٌالھ ئۇٔىڭ ئوضٔىٕي ثەٌگىٍەـحىٓ ثۇضۇْ ۋاپبت ثوٌغبْ‪ .‬ثۇ ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇٔي ثىٍەْ‬ ‫ئۀفبي ؼۈضىؽىٕىڭ ِەظِۇٔي ثىط ‪ -‬ثىطىگە ئوذفبپ وېحىسۇ‪ .‬ـۇڭب ئىىىي ؼۈضە ئبضلىّۇ ‪ -‬ئبضلب‬ ‫جىعىٍغبْ ( ضاظى )‪ٍ .‬ۀە ئىجٓ ئبثجبؼٕىڭ ھەظضىحي ئەٌىسىٓ‪ٔ « :‬ېّە ئۈچۈْ ئۀفبي ثىٍەْ جەۋثە‬ ‫ئبضىؽىسا ثىؽّىٍالھ ٍوق؟ » زەپ ؼوضىغبْ ؼوئبٌىغب ھەظضىحي ئەٌىٕىڭ‪ « :‬چۈٔىي " ثىؽّىٍالھىط‬ ‫ضەھّبٔىط ضەھىُ " ئبِبٍٔىك ثېطىفحۇض‪ ،‬ثۇ ؼۈضە زەي ئۇٔىڭ ئەوؽىچە ئۇضۇؾ ۋە وېٍىفىّٕي ثىىبض‬ ‫لىٍىؿ ھەلمىسە » زەپ جبۋاة ثەضگۀٍىىي ٔەلىً لىٍىٕىسۇ‪ٌ .‬ېىىٓ ھۇِەظە‪ِ ،‬ۇجەففىفىٕغب ئوذفبؾ‬ ‫ٔۇضغۇْ ؼۈضىٕىڭ ِەظِۇْ ۋە ذىحبثىٕىڭ جىً جەھەجحىٓ لبجحىك ئۇؼٍۇة ئىفٍىحىٍگۀٍىىىگە‬ ‫لبضىّبؼحىٓ « ثىؽّىٍالھ » ثىٍەْ ثبـالٔغبٍٔىمي ۋە ئۇضۇـمب ثۇٍطۇٌغبْ ئبٍەجٍەضزىٓ جبضجىپ‬ ‫‪376‬‬

‫لۇضئبٔسىىي ثبـمب ئبٍەجٍەضٔي ئولۇغبٔسىّۇ « ثىؽّىٍالھ » ثىٍەْ ثبـالـٕىڭ جبئىع ئىىۀٍىىي‬ ‫ھەلمىسە ئبٌىّالضٔىڭ ئوذفبؾ لبضاـحب ئىىۀٍىىي ھەِّىگە ِەٌۇَ ( ئبٌۇؼي )‪ .‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب‪،‬‬ ‫لۇضئبٔسا ٔۇضغۇْ ؼۈضە ثبٍبْ لىٍغبْ جېّب جەھەجحىٓ ثىط ‪ -‬ثىطىگە ئوذفبپ لبٌىسۇ‪ .‬ئىعزىگەْ‬ ‫ۋالىححب‪ِ ،‬ەظِۇْ جەھەجحىٓ ثىط ‪ -‬ثىطى ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثوٌغبْ ؼۈضىٍەضٔي جېپىؿ لىَىٓ‬ ‫ئەِەغ‪ٍ .‬ۀە وېٍىپ ثۇ ئىىىي ؼۈضە ئبضىؽىسا ٍەجحە ٍىٍ​ٍىك ظاِبْ پەضلىٕىڭ ثبضٌىمىّۇ ٔەظەضزىٓ‬ ‫ؼبلىث لىٍىّٕبؼٍىمي وېطەن‪.‬‬ ‫ٍۇلىطىسىىىٍەض ٔەظەضزە جۇجۇٌغبٔسا‪ ،‬ثېفىسا « ثىؽّىٍالھ » ثوٌّىغبٍٔىمي ھەلمىسە ھېچمبٔساق‬ ‫ئىرحىالپ ثوٌّىغبْ ثۇ ؼۈضىٕىڭ ٔېّە ئۈچۈْ « ثىؽّىٍالھؽىع » ثبـالٔغبٍٔىمي ھەض ذىً‬ ‫لبضاـالضٔىڭ ئوجحۇضىغب لوٍۇٌىفىغب ئوچۇق ثىط جېّب ؼۈپىحىسە ِەۋجۇت ثوٌۇپ جۇضىسۇ‪.‬‬ ‫جەۋثە ؼۈضىؽىٕىڭ پەضزە ئبضلىؽىسا وؤب زۈـّۀٍىطىٕىڭ ئىجحىّبئىٌ ئوضٔي لبٍحىسىٓ وۆظزىٓ‬ ‫وەچۈضۈٌگۀٍىىي ٍبجىسۇ‪ .‬ھۇزەٍجىَەزە ِۇـطىه ِەوىىٍىىٍەض ثىٍەْ جۈظۈٌگەْ جىٕچٍىك‬ ‫وېٍىفىّىسىٓ وېَىٓ ضەؼۇٌۇٌالھ ِۇجٍەق غبٌىجىَىحىگە لبضىّبؼحىٓ ئەھسىگە ۋاپب لىٍىپ وەٌگەْ‬ ‫ثوٌۇپ‪ِ ،‬ەوىىٍىىٍەض ِۇجٍەق ِەغٍۇثىَىحىگە لبضىّبً وېٍىفىّگە ذىالپ ثوٌغبْ ھەض ذىً‬ ‫ھىٍَىٍەضٔي ئىفٍەجّەوحە ئىسى‪ِ .‬ۇؼۇٌّبٔالضٔىڭ ئىححىپبلسىفي ذۇظائب ِەوىە ِۇـطىىٍىطىٕىڭ‬ ‫ئىححىپبلسىفي ثۀي ثەوىط ئبٍّىمي ثىٍەْ وؤب لبْ زاۋاؼي ؼەۋەثىسىٓ ئۇضۇـحي‪ .‬ذۇظائب‬ ‫ئىححىپبلسىفي ثوٌغبْ ِۇئّىٍٕەضزىٓ ٍبضزەَ جەٌەپ لىٍسى‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھٕىڭ ثۇ جەٌەپىە لبٍحۇضغبْ‬ ‫ئىجبثىٌ جبۋاثي ِەوىىٕىڭ فەجھىؽي ۋە ھۇٔەٍىٓ غبظىحي ثىٍەْ ٔەجىجىٍۀسى‪ .‬ثۇ ھەضىىەجٕىڭ‬ ‫زاۋاِي ؼۈپىحىسە ھىجطى ‪ٍ - 9‬ىٍي ضەجەپ ئېَىسا جەثۇن غبظىحي ثوٌسى‪ .‬ئىؽالَ جبِبئىحىٕىڭ ھەج‬ ‫ئۆِىىي ‪ /‬وبضۋىٕي ھەظضىحي ئەثۇ ثەوطىٕىڭ ثبـچىٍىمىسا ھەج لىٍىۋاجمبٔىسى‪ .‬ضەؼۇٌۇٌالھ ثۇ‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ثىطىٕچي ثۆٌىىىٕىڭ ئوچۇق ئبگبھالٔسۇضۇؾ ئىىۀٍىىىٕي ِۇھبجبثالضغب ٍەجىۈظۈؾ‬ ‫ئۈچۈْ ھەظضىحي ئەٌىٕي ھەج ئۆِىىىٕىڭ ئبضلىؽىسىٓ ِەوىىگە ئەۋەجحي‪ .‬ثۇ‪ٍ ،‬ېڭىٍگەْ ثبضٌىك‬ ‫جەضەپٍەضگە ئەگەض ئىؽالَ جبِبئىحي ثىٍەْ ثىطگە ٍبـىّبلچي ثوٌؽب‪ ،‬ئىؽالِٕىڭ ئۈؼحۈٍٔىىىٕي ۋە‬ ‫ئىؽالَ ھبوىّىَىحىٕي ئېحىطاپ لىٍىؿ ۋە ئۇٔىڭ ثەٌگىٍىّىٍىطىگە ضىئبٍە لىٍىؿ ئۇٌحىّبجۇِي ئىسى‪.‬‬ ‫ثۇ زائىطىسە ھەج ئىجبزىحي ۋە ھەج ضاٍۇٔي ـېطىه ئىعٔبٌىطىسىٓ پبوالٔسى‪.‬‬ ‫ؼۈضىٕىڭ ئبٔب جېّىؽي جەۋھىس‪ ،‬ئبزاٌەت ۋە ئىؽالَ جبِبئىحىٕىڭ ثىرەجەضٌىىي ثوٌۇپ‪ ،‬ؼۈضە‬ ‫ئبزاٌەت ثىٍەْ ثىرەجەضٌىه ٍبوي ئەذالق ثىٍەْ ثىرەجەضٌىه ئبضىؽىسىىي ظىً جەڭپۇڭٍۇلٕىڭ‬ ‫لبٔساق ؼبلٍىٕىسىغبٍٔىمي ھەلمىسە ٔەؼىھەجٍەضٔي ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭ ئۈچۈْ ؼۈضە ثىط‬ ‫جەضەپحىٓ ئىؽالِغب لبضـي ئۇضۇؾ ئېالْ لىٍغبْ ِۇـطىىالضغب لبجحىك ئبگبھالٔسۇضۇؾ‪ٍ ،‬ۀە ثىط‬ ‫جەضەپحىٓ ِۇئّىٍٕەضگە ِۇٔبؼىۋەجٕي ئۈظۈؾ ھەلمىسە ثېطىٍگەْ جەٌىّبجالضٔي ئۆظ ئىچىگە ئبٌغبْ‬ ‫ئبٍەجٍەض ثىٍەْ ؼۆظ ثبـالٍسۇ‪:‬‬

‫ِ​ِ ِ ا ِ‬ ‫بػراءةٌ ِمن اِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫يحوا ِٓت ْاْل َْر ِ‬ ‫ض أ َْربَػ َعةَ أَ ْش ُه ٍر َو ْاعلَ ُموا‬ ‫اى ْد ُُْت م َن الْ ُم ْش ِرك َ‬ ‫ين َع َ‬ ‫ي (‪ )1‬فَس ُ‬ ‫اَّلل َوَر ُسولو إ َ​َل الذ َ‬ ‫َ​َ َ َ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللِ َوَر ُسولِ​ِو إِ َ​َل الن ِ‬ ‫اٖتَ ِّج ْاْلَ ْك َِ​ِب أَ اف‬ ‫ااس يَػ ْوَـ ْ‬ ‫ين (‪َ )2‬وأَ َذا ٌف ِم َن ا‬ ‫اَّللِ َوأَ اف ا‬ ‫أَنا ُك ْم َغْيػ ُر ُم ْع ِج ِزي ا‬ ‫اَّللَ َمُْ ِزي الْ َكاف ِر َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللِ َوبَ ِّش ِر‬ ‫اعلَ ُموا أَنا ُك ْم َغْيػ ُر ُم ْع ِج ِزي ا‬ ‫ا‬ ‫ي َوَر ُسولُوُ فَِإ ْف تُػْبػتُ ْم فَػ ُه َو َخْيػٌر لَ ُك ْم َوإِ ْف تَػ َولاْيػتُ ْم فَ ْ‬ ‫اَّللَ بَِريءٌ م َن الْ ُم ْش ِرك َ‬ ‫اب أَلِي ٍم (‪ )3‬إِاَل الا ِذين عاى ْد ُ​ُت ِمن الْم ْش ِركِي ّتُا َ​َل يػْنػ ُقصوُكم شيػئا وَ​َل يظَ ِ‬ ‫الا ِذين َك َفروا بِع َذ ٍ‬ ‫اى ُروا َعلَْي ُك ْم‬ ‫َ ُ َ‬ ‫َ َ َ ْ َ ُ َ ْ َ ُ ْ ًَْ َ ْ ُ‬ ‫ِ‬ ‫أَح ًدا فَأَُِتوا إِلَي ِهم عه َدىم إِ َ​َل مداِتِ​ِم إِ اف ا ِ‬ ‫ي (‪)4‬‬ ‫اَّللَ ُ​ُيب الْ ُمتاق َ‬ ‫َ‬ ‫ْ ْ َْ ُ ْ ُ ْ‬ ‫‪377‬‬

‫« ( ثۇ ) اﷲ ۋە ئۇٔىڭ ئەٌچىؽىٕىڭ وېٍىفىُ جۈظۈـىەْ ِۇـطىىالضغب لبضاجمبْ ئبزا ـ جۇزا‬ ‫ثوٌۇؾ ( ٍۀي ِۇئبھىسىٕي ثىىبض لىٍىؿ ) ئېالٔىسۇض‪ ( .‬ئي ئەھسىٕبِە جۈظۈـىەْ ِۇـطىىالض! ) ٍەض‬ ‫ٍۈظىسە ( ذبٌىغىٕىڭالضچە ) جۆت ئبً ٍۈضۈڭالض‪ ،‬ثىٍىڭالضوي‪ ،‬ؼىٍەض اﷲ ( ٔىڭ ئبظاثي ) زىٓ لېچىپ‬ ‫لۇجۇالٌّبٍؽىٍەض‪ ( ،‬ثىٍىڭالضوي ) اﷲ وۇپطىسا چىڭ جۇضغۇچي ۋە وېٍىفىّگە ذىَبٔەت لىٍغۇچىالضٔي‬ ‫ذبض لىٍىسۇ‪ ( .‬ثۇ ) چوڭ ھەج وۈٔىسە اﷲ ۋە ئۇٔىڭ ضەؼۇٌي جەضىپىسىٓ وىفىٍەضگە چىمىطىٍغبْ‬ ‫ئېالٔسۇضوي‪ ،‬اﷲ ۋە ئۇٔىڭ ضەؼۇٌي ئبٌالھ لب ذبغ ثوٌغبْ ؼۈپەت ( ئبالھىسىٍىه )ٔي ئۇٔىڭسىٓ‬ ‫غەٍطىگە ثەضگۈچىٍەض ( ِۇـطىىالض )زىٓ ئبزا ـ جۇزازۇض‪ .‬ئەگەض ثۇٔىڭسىٓ وېَىٓ ( وۇفطىسىٓ )‬ ‫جەۋثە لىٍؽبڭالض‪ ،‬ثۇ ؼىٍەضگە ( گۇِطاھٍىمحب وېحىۋېطىفحىٓ ) ٍبذفىسۇض‪ ،‬ئەگەض چبلىطىمحىٓ ٍۈظ‬ ‫ئۆضۈؼەڭالض‪ ،‬ثىٍىڭالضوي‪ ،‬اﷲ ( ٔىڭ ئبظاثي ) زىٓ لېچىپ لۇجۇالٌّبٍؽىٍەض‪.‬‬ ‫وۇپطى ۋە ذىَبٔەت لىٍىفحب چىڭ جۇضغبٔالضغب لبجحىك ئبظاة ثىٍەْ ثېفبضەت ثەضگىٓ‪ .‬ئەِّب‬ ‫ِۇـطىىالض ئىچىسىىي ؼىٍەض ثىٍەْ ِۇئبھىسە جۈظگەْ‪ِ ،‬ۇئبھىسىگە ھېچمبٔساق ذىالپٍىك لىٍّىغبْ‪،‬‬ ‫ؼىٍەضگە لبضـي ھېچمبٔساق ئبزەِگە ٍبضزەَ ثەضِىگۀٍەضگە وەٌؽەن‪ ،‬ئۇالض ثىٍەْ جۈظگەْ ثۇ‬ ‫ِۇئبھىسىگە ئۇٔىڭ ۋالحي جوـمبٔغب لەزەض ضىئبٍە لىٍىڭالض‪ ،‬ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ﷲ جەلۋازاضالضٔي زوؼث‬ ‫جۇجىسۇ » ( ‪.) 4 - 1‬‬ ‫ۋەھىَٕىڭ ئىالھي وبالِٕي پۈجۈٍٔەً ضەت لىٍىؿ ثىٍۀال لبٌّبً ئۇٔىڭغب لبضـي جەڭ ئېالْ‬ ‫لىٍغبٔالضغب لبضاجمبْ ثۇ ئۇٌحىّبجۇِىسا‪ ،‬ھەِّىٕي ثىط جبٍبلحب ھەٍسىّىگۀٍىىي ئېٕىك ثىط ئۇؼٍۇثحب ‪- 4‬‬ ‫ئبٍەجحە ٔبھبٍىحي ضوـەْ ثبٍبْ لىٍغبْ ثوٌۇپ‪ ،‬ثۇ وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ .‬ئبٍەجٕىڭ‬ ‫ئبذىطىسىىي « ئۇٔحۇِبڭالضوي‪ ،‬ئبٌالھ ِەؼئۇٌىَەجچبٍٔىك ثىٍەْ ِۇئبِىٍە لىٍغبٔالضٔي ‪ /‬جەلۋازاضالضٔي‬ ‫زوؼث جۇجىسۇ » جۈٍِىؽي زىٕي‪ ،‬ئىجحىّبئىٌ ۋە ؼىَبؼىٌ‪ ...‬ثبضٌىك ِۇذبٌىپالضغب لبضىحب ِۇئبِىٍە‬ ‫لىٍغبٔسا‪ ،‬ئۇالضغب لبضاجمبْ پوظىحؽىَىسە « ِەؼئۇٌىَەت ئەذاللي »ٔىڭ ثوٌۇـي وېطەوٍىىىٕي‬ ‫جەوىحٍىّەوحە‪ .‬ثۇ ئبؼبؼىٌ پطىٕؽىپ « ھبوىّىَەت ئەذاللي »زىٓ ۋەظ ٔەؼىھەت ثەضِەوحە‪.‬‬ ‫ٍۇلىطىسىىي ئبٍەجٍەضزىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ‪ - 5‬ئبٍەت ـۈثھىؽىع لۇضئبٕٔىڭ ـىسزەجٍىه ۋە‬ ‫لبجحىك ئۇؼٍۇثي ئەوػ ئەجىەْ ئبٍەجٍەضزىٓ ثىطىسۇض‪:‬‬

‫ِ‬ ‫وى ْم َواقْػعُ ُدوا َ​َلُْم ُك ال‬ ‫فَِإذَا انْ َسلَ َخ ْاْلَ ْش ُه ُر ْ‬ ‫ي َحْي ُ‬ ‫اٖتُ​ُرُـ فَاقْػتُػلُوا الْ ُم ْش ِرك َ‬ ‫ص ُر ُ‬ ‫وى ْم َو ُخ ُذ ُ‬ ‫ث َو َج ْدُ​ُتُ ُ‬ ‫وى ْم َو ْ‬ ‫اح ُ‬ ‫ور َرِح ٌيم‬ ‫ص َ​َّل َة َوآَتَػ ُوا الازَكا َة فَ َخلوا َسبِيلَ ُه ْم إِ اف ا‬ ‫ص ٍد فَِإ ْف ًَتبُوا َوأَقَ ُاموا ال ا‬ ‫َم ْر َ‬ ‫اَّللَ َغ ُف ٌ‬

‫« ثۇ ِۆھٍەت جوـمبٔسا‪ِ ،‬ۇـطىىالض ( وېٍىفىُ جۈظۈپ ئۇٔىڭغب ذىَبٔەت لىٍغبٔالض )ٔي لەٍەضزە‬ ‫ئۇچطاجؽبڭالض ـۇ ٍەضزە ئۆٌحۈضۈڭالض‪ ،‬ئەؼىطگە ئېٍىڭالض‪ ،‬لوضـبڭالض‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ئۆجىسىغبْ ٍوٌٍىطىٕي‬ ‫وۆظىحىپ جۇضۇڭالض‪ ،‬ئەگەض ئۇالض جەۋثە لىٍؽب‪ٔ ،‬بِبظ ئولۇؼب‪ ،‬ظاوبت ثەضؼە‪ ،‬ئۇالضٔي لوٍۇپ ثېطىڭالض‪،‬‬ ‫ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ ( جەۋثە لىٍغۇچىالضغب ) ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ ،‬ضەھىُ لىٍغۇچىسۇض » ( ‪.) 5‬‬ ‫لۇضئبٔسىىي ئەڭ لبجحىك ئۇؼٍۇثحب ثبٍبْ لىٍىٕغبْ ثۇ ئبٍەجٕىڭ لبٔساق ئبذىطالـمبٍٔىمىغب‬ ‫زىممەت لىٍىڭ! ـۇٔساق‪ِ ،‬ۇـۇٔساق ثىط ئبٍەت « ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ ( جەۋثە لىٍغۇچىالضغب )‬ ‫ِەغپىطەت لىٍغۇچىسۇض‪ ،‬ضەھىُ لىٍغۇچىسۇض » زەپ ئبذىطالـمبْ‪ .‬ئىفٍىحىٍگەْ جىً ئېحىجبضى ثىٍەْ‬ ‫ِۇـۇٔساق لبجحىك ئۇؼٍۇة لوٌالٔغبْ ثىط ئبٍەجٕىڭ ئبذىطىسا ئبٌالھ ٔىڭ چەوؽىع ِەغپىطەت‬ ‫لىٍغۇچي‪ ،‬چەوؽىع ِەضھەِەت لىٍغۇچي ئىىۀٍىىىٕي ئەؼٍىحىٍىپ ئۆجىەْ ئەؼّبئي ‪ -‬ھۇؼٕب‪،‬‬ ‫ئبٍەت ھەلمىسىىي ثبضٌىك ـەضھىٍەضٔىڭ زائىطىؽىٕي ثەٌگىٍەپ ثېطىفٕي ِەلؽەت لىٍىسۇ‪ .‬ئەؼّب‬ ‫ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ ثبضٌىك ئبٍەت ۋە ثۆٌەوٍەضِۇ ثۇ ِەلؽەجىە ئىگە‪ .‬چۈٔىي وبئىٕبجٕىڭ ؼىطى‬ ‫‪378‬‬

‫ئىٕؽبٔسا‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ ؼىطى لۇضئبٔسا‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ ؼىطى ئەؼّبزا‪ ،‬ئەؼّبٔىڭ ؼىطى ئبٌالھ ٌەثعىسە‪،‬‬ ‫ئبٌالھ ٌەثعىٕىڭ ؼىطى ئبٌالھ ٔىڭ ظاجىسا ِۇجەؼؽەٍِۀگەْ‪ .‬لۇضئبٕٔىڭ ؼىطى ئەؼّبزا ثوٌغبٍٔىمىغب‬ ‫لبضىغبٔسا‪ ،‬ئبٍەجٍەضٔىڭ ئبذىطىسىىي ئەؼّب ئۇ ئبٍەجٕىڭ ِۀىؽىٕىڭ ؼىطىٕي ئۆظىگە‬ ‫ِۇجەؼؽەٍِەـحۈضگۀسۇض‪ .‬لۇضئبٔسىىي جىً ئۇؼٍۇثي ئەڭ لبجحىك ثوٌغبْ ئبٍەت ھېؽبثالٔغبْ ثىط‬ ‫ئبٍەت ئبٌالھ ٔىڭ غەفۇض ۋە ضەھىُ ئىؽّي ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ ثوٌؽب‪ ،‬ثۇ ئبضلىٍىك ِۇئّىٓ ِۇھبجبثمب‪:‬‬ ‫« ثۇ لۇضئبْ ثىٍەْ ئەِەي لىٍىفٕي ھبٍبت غبٍىؽي لىٍغبْ ئي ِۇئّىٓ! ثۇ ئبٍەجٍەضٔي چۈـىٕىؿ ۋە‬ ‫جەزثىمالؾ جەھەجحە ِۇٔساق ئىىىي ٔۇلحىٕي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍّب‪ :‬ئەپۇ ۋە ِەضھەِەت! ئۇٔۇجّب‪،‬‬ ‫ئۆظىگە ئەڭ چوڭ جۇظووضٌۇلالض‪ٍ ،‬بِبْ گۇِبٔالض‪ ،‬ۋاپبؼىعٌىمالض‪ٔ ،‬بـۈوۈضٌۈوٍەض لىٍىٕغبْ ئبٌالھ ٔىڭ‬ ‫ِەضھەِىحي " ھەض ٔەضؼىٕي ۋە ھەض وىفىٕي " ئۆظ ئىچىگە ئبٌىسۇ‪ .‬ؼۀّۇ لۇضئبْ ئەذاللي ثىٍەْ‬ ‫ئەذاللالْ ۋە ثۇ چەوؽىع ئەپۇ ۋە ِەضھەِەجحىٓ ؼۀّۇ ئۆظەڭگە چۈـىەْ ٔېؽىۋىٕي ئبي! غەپۇض ۋە‬ ‫ضەھىُ ئىؽّىسىٓ ؼبڭب لبٔچىٍىه ٔېؽىۋە چۈـىۀٍىىي لوٌۇڭغب پۇضؼەت وەٌگۀسە زۈـّۀٍىطىڭگە‬ ‫لبٔساق ِۇئبِىٍە لىٍىسىغبٍٔىمىڭ ثىٍەْ ِەٌۇَ ثوٌىسۇ! » زېّەوحە‪.‬‬ ‫زېّىؽىّۇ ‪ - 5‬ئبٍەجحىٓ وېَىٓ وەٌگەْ ئبٍەت ٍۇلىطىسىىي ثبٍبٔالضٔي جوغطىالٍسىغبْ‬ ‫ِبھىَەجحە‪:‬‬

‫َوإِ ْف‬ ‫يَػ ْعلَ ُمو َف‬

‫ِ‬ ‫أَح ٌد ِمن الْم ْش ِركِي استجارَؾ فَأ َِجره ح اَّت يسمع َك َ​َّلـ اِ ِ‬ ‫اه ْم قَػ ْوٌـ َ​َل‬ ‫اَّلل ّتُا أَبْل ْغوُ َمأْ َمنَوُ َذل َ‬ ‫ك ِ​ِبَنػ ُ‬ ‫ُْ َ َ ْ َ َ َ‬ ‫َ َ ُ َ َْ َ َ‬

‫« ئەگەض ِۇـطىىالضزىٓ ثىطەض وىفي ؼۀسىٓ ئبِبٍٔىك جىٍىؽە‪ ،‬ئۇٔىڭغب ثبـپبٔبھ ثوٌغىٓ‪.‬‬ ‫ثەٌىىُ ئۇ اﷲ ٔىڭ وبالِىغب لۇالق ؼېٍىپ لېٍىفي ِۇِىىٓ‪ .‬ئبٔسىٓ ئۇٔي ( جېٕي‪ِ ،‬ېٍي ) ئبِبْ‬ ‫جبپىسىغبْ جبٍغب ٍەجىۈظۈپ لوٍغىٓ! ئۇالضغب ِۇـۇٔساق ِۇئبِىٍە لىٍغىٓ‪ ،‬چۈٔىي ئۇالض ( ئىؽالَ‬ ‫زىٕىٕىڭ ھەلىمىحىٕي ) ئۇلّبٍسىغبْ لەۋِسۇض » ( ‪.) 6‬‬ ‫ھبوىّىَەت ثىٍەْ ئېّحىھبْ لىٍىٕغبْ ِەزىٕە ئىؽالَ جبِبئىحي « ِەؼئۇٌىَەت ئەذاللي‬ ‫( جەلۋا ) »غب جبٍبٔغبْ ثىط ھبوىّىَەت ئەذاللي ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈـي وېطەن ئىسى‪ .‬جەۋثە ؼۈضىؽىٕىڭ‬ ‫ثىطىٕچي ثۆٌىىي ثۇ ھەلىمەجٕىڭ ئۆضٔەوٍىطى ثىٍەْ جوٌۇپ جبـّبلحب‪ .‬ھەجحب‪ ،‬ثۇٔي ضېئبي ھبٍبجحب‬ ‫ـەوىٍ​ٍۀسۈضۈؾ ئۈچۈْ ئىؽالَ جبِبئىحىٕي لەجئىٍَىه ثىٍەْ ئۆظىٕي پبت ‪ -‬پبت جەوفۈضۈپ‬ ‫جۇضۇـمب ثۇٍطۇٍسۇ‪ .‬ؼۈضە ئىؽالَ جبِبئىحىگە ثىرەجەضٌىه ِەؼىٍىؽىٕي ئبزاٌەت ۋە ئەذاللي پطىٕؽىپ‬ ‫ئبؼبؼىسا ھەي لىٍىفٕي جەۋؼىَە لىٍىسۇ‪ .‬وېٍىفىٍّەضگە ضىئبٍە لىٍىؿ‪ ،‬ھەجحب ئۇضۇؾ ئبؼحىسىّۇ‬ ‫ئەھسىٕبِىٍەضگە ضىئبٍە لىٍىؿ ثۇ پطىٕؽىپالضٔىڭ ئەڭ ئبٌسىسا وېٍىسۇ ( ‪ .) 16 - 8‬ثۇ ثۆٌەوحە ئۈْ ‪-‬‬ ‫جىٕؽىع ئبلمبْ زەضٍبغب ئوذفبٍسىغبْ ھبٍبجٕىڭ ثىط « ئېّحىھبْ » ئىىۀٍىىي ھەلىمىحي ئبٔب جېّب‬ ‫لىٍىٕغبْ‪ .‬زوؼحّۇ‪ ،‬زۈـّۀّۇ ئېّحىھبٔسۇض‪ .‬ھبوىّىَەجّۇ ئېّحىھبٔسۇض‪ِ ،‬ۇذبٌىپەجّۇ ھەَ ـۇٔساق‪.‬‬ ‫ِۇھىُ ثوٌغبْ ٔەضؼە پەلەت زوؼحٍۇق ئېّحىھبٔسىٕال ئۆجۈپ لبٌّبً‪ ،‬زۈـّەْ ثىٍەْ لىٍىٕغبْ‬ ‫ؼىٕبلحىّٕۇ غەٌجىٍىه ئۆجۈؾ ۋە ٔەپؽىٕىڭ وەٍٕىگە وىطىپ ھەضىىەت لىٍّبؼٍىك؛ پەلەت‬ ‫ِۇذبٌىپەت ثىٍۀال ئەِەغ‪ ،‬ھبوىّىَەت ‪ /‬وۈچ ثېطىپ ؼىٕبٌغبْ ۋالىححىّۇ ثۇ ئېّحىھبٔسىٓ‬ ‫غەٌىجىٍىه ئۆجۈؾ؛ ٍولٍۇلمب ؼەثىط لىٍغبٔسەن ِوٌچىٍىممىّۇ ؼەثىط لىٍىپ‪ ،‬ئۇٔىڭغب ٍېڭىٍىپ‬ ‫لبٌّبؼٍىمحۇض‪.‬‬

‫‪379‬‬

‫ؼۈضىٕىڭ ئبٌسىٕمي ‪ 37‬ئبٍىحي ئىجحىّبئىٌ ِىعإٔي ثەضپب لىٍىسۇ ۋە ئىجحىّبئىٌ جەِئىَەجٕي‬ ‫جەـىىً لىٍىسىغبْ پەضلٍىك ئېحىمبزجىىي وىفىٍەضگە ئىؽالَ جبِبئىحىٕىڭ ِەۋجۇت ثوٌۇؾ ؼەۋەثي‬ ‫ثوٌغبْ ئبؼبؼٍىك پطىٕؽىپالضزا ٍوي لوٍۇٌّبٍسىغبٍٔىمي ھەلىمىحىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪.‬‬ ‫« اﷲ ٔىڭ ِەؼجىسٌىطىٕي ئبۋات لىٍىفي ئبٌالھ لب ـېطىه لوـمبٔالضٔىڭ ئىفي ئەِەغ »‬ ‫زېگەْ ‪ - 17‬ئبٍەت پەلەت ئۆظ زەۋضىٕىڭ لىڭغىط چۈـۀچىؽىگىال ئەِەغ‪ ،‬وۈٔىّىعزىىي لىڭغىط‬ ‫چۈـۀچىٍەضگىّۇ ذىحبة لىٍّبلحب‪ٍ .‬ۀي ـېطىه ِەۋجۇت ثوٌغبْ ھەض ٍەضزە ئىجبزەت‬ ‫ثوٌّبٍسىغبٍٔىمي ثبٍبْ لىٍىّٕبلحب‪.‬‬ ‫ھبٍبت جۈپحۈظ ٍوٌسا زاۋاَ لىٍّبٍسۇ‪ ،‬ثۇ ٍوي ئەگطى ‪ -‬جولبٍ​ٍىمالض ثىٍەْ جوٌۇپ جبـمبْ‪.‬‬ ‫ِۇئّىٕ​ٕىڭ ئىّبٔي زائىُ ئېّحىھبْ لىٍىٕىپ جۇضۇٌىسۇ‪ .‬ھەظضىحي ئبزەِگە ئوذفبؾ ئىجٍىػ ثىٍەْ‪،‬‬ ‫ھەظضىحي ٔۇھمب ئوذفبؾ جۇپبْ ثىٍەْ‪ ،‬ھەظضىحي ئىجطاھىّغب ئوذفبؾ ئوت ثىٍەْ‪ ،‬ھەظضىحي‬ ‫ئىؽّبئىٍغب ئوذفبؾ جبْ ثىٍەْ‪ ،‬ھەظضىحي ٍبلۇپمب ئوذفبؾ پەضظۀث ئوجي ثىٍەْ‪ ،‬ھەظضىحي‬ ‫ٍۈؼۈپىە ئوذفبؾ ئبٍبي ثىٍەْ‪ ،‬ھەظضىحي ئبؼىَەگە ئوذفبؾ ئېطى ثىٍەْ‪ ،‬ھەظضىحي ِۇؼبغب‬ ‫ئوذفبؾ ھبوىّىَەت ثىٍەْ‪ ،‬ھەظضىحي زاۋۇزلب ئوذفبؾ ؼەٌحۀەت ثىٍەْ‪ ،‬ھەظضىحي ٍەھَبغب‬ ‫ئوذفبؾ لۇضثبْ ثوٌۇؾ ثىٍەْ ؼىٕىٍىسۇ‪ .‬ھەض وىفىٕىڭ ٍبٔغىٕسا لۇجمۇظۇپ چىمىسىغبْ‬ ‫ٔەضؼىٍىطىٕىڭ جىعىٍّىىي پەضلٍىك ثوٌىسۇ‪ِ .‬ۇھىُ ثوٌغبْ ٔەضؼە ئۆظىڭىعگە ذبغ ثوٌغبْ‬ ‫لۇجمۇظۇـمب جېگىفٍىه ٔەضؼىٍەضٔىڭ جىعىٍّىىىسۇض‪ .‬ؼىع ئۈچۈْ ٍبٔغىٕسا ئەڭ ثبـحب لۇجمۇظۇپ‬ ‫چىمىفمب جېگىفٍىه ثوٌغبْ ٔەضؼە ٔېّە؟ ئىّبٔىڭىعِۇ‪ ،‬ضوھىڭىعِۇ‪ ،‬جىؽّىڭىعِۇ‪ِ ،‬ېٍىڭىع‪،‬‬ ‫ئبٍبٌىڭىعِۇ‪ ،‬ئۇضۇق ‪ -‬جۇلمبٍٔىطىڭىعِۇ‪ ،‬لەثىٍىڭىعِۇ‪ ،‬ئۆٍىڭىعِۇ‪ ،‬ئىفىڭىعِۇ؟ ئەؼٍىسە ٍۇلىطىسىىي‬ ‫ؼوئبٌٕىڭ ئبضلىؽىغب « ؼىع ئۈچۈْ ئەڭ ذەٍطٌىه ثوٌغبْ ٔەضؼە ٔېّە؟ » زېگەْ ؼوئبي ٍبجّبلحب‪.‬‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثۇ ؼوئبي لبٔساق لىٍؽبق جوغطا جبۋاة ثېطەٌەٍسىغبٍٔىمىّىعٔي وۆضؼەجّەوحە‪:‬‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫وىا َوَِتَ َارةٌ َ​َتْ َش ْو َف‬ ‫اج ُك ْم َو َعش َّيتُ ُك ْم َوأ َْم َو ٌاؿ اقْػتَػَرفْػتُ ُم َ‬ ‫قُ ْل إ ْف َكا َف آَ َ​َب ُؤُك ْم َوأَبْػنَا ُؤُك ْم َوإ ْخ َوانُ ُك ْم َوأ َْزَو ُ‬ ‫ِ​ِ ِ ٍ‬ ‫ب إِلَي ُكم ِمن اِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللُ ِ​ِب َْم ِرهِ َو ا‬ ‫صوا َح اَّت َ​َيِْ​ِتَ ا‬ ‫َك َس َاد َىا َوَم َساك ُن تَػ ْر َ‬ ‫اَّلل َوَر ُسولو َوج َهاد ِٓت َسبِيلو فَػتَػَربا ُ‬ ‫ب ْونَػ َها أ َ‬ ‫اَّللُ‬ ‫َح ا ْ ْ َ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ي‬ ‫َ​َل يَػ ْهدي الْ َق ْوَـ الْ َفاسق َ‬ ‫ئېَحمىٕىي‪ « ،‬ئەگەض ؼىٍەضٔىڭ ئبجبڭالض‪ ،‬ئوغۇٌٍىطىڭالض‪ ،‬لېطىٕسىفىڭالض‪ ،‬ذوجۇٍٔىطىڭالض‪ ،‬ئۇضۇق ـ‬ ‫جۇغمبٍٔىطىڭالض ( ھەِسە ئۇالضزىٓ ثبـمىالض )‪ ،‬جبپمبْ پۇي ـ ِبٌٍىطىڭالض‪ ،‬ئبلّبً لېٍىفىسىٓ لوضلمبْ‬ ‫جىجبضىحىڭالض‪ٍ ،‬بذفي وۆضىسىغبْ ئۆٍ​ٍىطىڭالض ؼىٍەض ئۈچۈْ اﷲ جىٓ‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ضەؼۇٌىسىٓ ۋە اﷲ‬ ‫ٔىڭ ٍوٌىسا جىھبز لىٍىفحىّٕۇ ‪ /‬ثبضٌىك جىطىفچبٍٔىك وۆضؼىحىفحىّٕۇ ؼۆٍۈٍِۈن ثوٌؽب ( ٍۀي ـۇالض‬ ‫ثىٍەْ ثوٌۇپ وېحىپ‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ضەؼۇٌىغب ٍبضزەَ ثەضِىؽەڭالض )‪ ،‬ئۇ ھبٌسا ؼىٍەض جبوي اﷲ ٔىڭ ئەِطى‬ ‫وەٌگىچە وۈجۈڭالض‪ ،‬اﷲ پبؼىك لەۋِٕي ‪ِ /‬ەؼئۇٌىَەجؽىعٌىه ثىٍەْ ِۇئبِىٍە لىٍغۇچىالضٔي جوغطا‬ ‫ٍوٌغب ثبـٍىّبٍسۇ ‪ /‬ھىساٍەت لىٍّبٍسۇ » ( ‪.) 24‬‬ ‫لۇضئبْ ِۇئّىٍٕەضٔي ئۆظىٕي جەوفۈضۈپ جۇضۇـمب زەۋەت لىٍغبٔسا‪ ،‬ئۇالضغب ثۀي ئىؽطائىٍٕىڭ‬ ‫ٍەھۇزىٍَىفىؿ‪ ،‬ئىؽەۋىٍەضٔىڭ ذىطىؽحىَبٍٔىفىؿ لەزەَ ثبؼمۇچٍىطىسىٓ ئۆضٔەوٍەض وۆضؼىحىسۇ‬ ‫( ‪ .) 34 - 30‬ثۇ‪ِ ،‬ۇؼۇٌّبٔالضغب « ٍەھۇزىٍَەـّەڭالض ۋە ذىطىؽحىَبٔالـّبڭالض! » ئبگبھالٔسۇضۇـي‬ ‫ئىسى‪ .‬ثۇ ثۆٌەوحە ؼۆظٔىڭ ٍەھۇزىٍَىفىؿ ۋە ذىطىؽحىَبٍٔىفىؿ ئۆضٔەوٍىطىسىٓ وېَىٓ « ئي‬ ‫ئىّبْ ئېَحمبٔالض! » ( ‪ ) 34‬زەپ ِۇئّىٍٕەضگە لبضىحىٍغبٍٔىمي ثۇٔىڭ زەٌىٍي‪.‬‬

‫‪380‬‬

‫ئىمحىؽبزىٌ ِەؼئۇٌىَەت ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۆٌەوحە‪ ،‬ئۆظىٕي جبِبئەجٕىڭ ثىرەجەضٌىه‬ ‫ۋەظىپىؽىسىٓ ذبٌىٌ جۇجّبلچي ثوٌغبْ ثبٍالضغب ئەذاللي ِەؼئۇٌىَىحي‪ ،‬ثبـمۇضغۇچىالضغب وىطىّٕىڭ‬ ‫جەلؽىٍّىٕىفىسە ئبزاٌەجٕي ٔەظەضزىٓ ؼبلىث لىٍّبؼٍىك ِەؼئۇٌىَىحي ئەؼىەضجىٍىسۇ ( ‪،35 - 34‬‬ ‫‪.) 60‬‬ ‫ئىؽالَ جبِبئىحىٕىڭ ئەظاٌىطى جېٕي ۋە ِېٍي ثەزىٍىگە ئەلىسىؽىٕي ھىّبٍە لىٍىفحب ثوـبڭٍىك‬ ‫لىالٌّبٍسۇ‪ .‬ؼۈضىسە ثۇٔساق لىٍغۇچىالض لبجحىك ثىط جىً ئۇؼٍۇثي ثىٍەْ جۀمىحٍىٕىسۇ‪ .‬ثۇالضٔىڭ‬ ‫ئىچىسە ئىىىي ٍۈظٌىّىچىٍىىي ئېٕىك ثوٌغبٔالض ئىؽالَ جبِبئىحي جەضىپىسىٓ وەؼىىٓ ۋە ئېٕىك ثىط‬ ‫ئىپبزە ثىٍەْ چەجىە لېمىٍىسۇ ( ‪.) 123 - 38‬‬ ‫جەۋثە ؼۈضىؽىّۇ ذۇززى ئۀفبي ؼۈضىؽىگە ئوذفبؾ « ئۇضۇؾ ئەذاللي » ھەلمىسە جوذحبٌغبْ‬ ‫ؼۈضىٍەضزىٓ ثىطى ثوٌۇپ‪ِ ،‬ۇئّىٍٕەضگە ئبٌالھ ٍوٌىسا ئۇضۇؾ لىٍىفٕىڭ ِۇئەٍَەْ پطىٕؽىپٍىطى‬ ‫ثبضٌىمىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬ئبٌالھ ٍوٌىسىىي ئۇضۇؾ ثبـمب ئۇضۇـالضغب ئوذفىّبٍسۇ‪ .‬ئبٌالھ ٔبِي ثىٍەْ‬ ‫ٍوٌغب چىممبٔسا‪ ،‬ثۇ ؼەپەضگە ئبجالٔغۇچىالضغب ٍۈوٍۀگەْ ِەؼئۇٌىَەجٍەض ثوٌىسۇ‪ .‬ثۇ ِەؼئۇٌىَەجٍەضٔي‬ ‫ئبزا لىٍغۇچىالضغب جۀٕەت ثىٍەْ ذۇؾ ثىفبضەت ثېطىٍىسۇ‪ .‬ثۇ ِەؼئۇٌىَەجٕىڭ ئەڭ ئبٌسىسا لوثۇي‬ ‫لىٍىٕغىسەن ثىط ئۆظضە ثوٌّبً جۇضۇپ‪ ،‬ئبٌالھ ٍوٌىسىىي جىھبجحىٓ لېچىؿ وەٌّەوحە‪ .‬ثۇ ئىىىي‬ ‫ٍۈظٌىّىچىٍەض لىٍىسىغبْ ثىط ئىفحۇض ( ‪ .) 80 - 73‬لەٌجىسە وېؽەي ثوٌغبْ ثەظىٍەض ئبٌالھ ٍوٌىسا‬ ‫جىھبزلب چىمّبلچي ثوٌغبٔالضغب « ثۇ ئىؽؽىمحب ئۇضۇـمب چىمّبڭالض! » زېگۈزەن زەضىجىسە‬ ‫ھبوبۋۇضٌىفىپ وەجىۀىسى‪ .‬لۇضئبْ ئۇالضغب ِۇٔساق جبۋاة ثېطىسۇ‪ « :‬جەھۀٕەِٕىڭ ئوجي جېرىّۇ‬ ‫لىعىمحۇض » ( ‪.) 81‬‬ ‫ھەض ئىّبْ ئۆظىٕي ئەِەٌىٌ ھەضىىەجحە ٔبِبٍەْ لىٍىسۇ‪ٔ .‬ىفبق‪ -‬ئېحىمبزجىىي ئىىىي‬ ‫ٍۈظٌىّىچىٍىه ئىٍ​ٍىحىسۇض‪ .‬ثۇ وېؽەٌٕي ئەڭ ٍبذفي ـەوىٍسە ٔبِبٍەْ لىٍىسىغبْ ئبِىً ٍۀىال‬ ‫ئەِەٌىٌ ھەضىىەجحۇض‪ .‬ثۇ ؼۈضە ٔىفبق ھەلمىسە « ضوھي ئبٔبٌىعى » ئېٍىپ ثبضغبْ ٔبزىط ؼۈضىٍەضزىٓ‬ ‫ثىطى ثوٌۇپ‪ِ ،‬ۇٔبپىمالضٔي ٔەق ِەٍسأسا جۇجۇۋېٍىفٕىڭ ٍوٌٍىطىٕي وۆضؼىحىپ ثېطىؿ ثىٍەْ ثىطگە‪،‬‬ ‫ٔىفبلٕىڭ جەثىئىَىحي ھەلمىسە ئۆظ زەۋضىسىٓ جبٍٔىك ئۆضٔەوٍەض ثېطىسۇ‪ِ .‬بٔب ثۇ ثۆٌەن ئبضىؽىسا‬ ‫ذىحبة ثىۋاؼحە ھبٌسا ضەؼۇٌۇٌالھمب لبضىحىٍىسۇ ۋە ئبظاضٌىغبْ جۈؼحە جۆۋۀسىىي ئىفٕي لىٍىفحىٓ‬ ‫جوؼىسۇ‪:‬‬

‫وَ​َل تُص ِل علَى أَح ٍد ِمْنػهم مات أَب ًدا وَ​َل تَػ ُقم علَى قَػ ِ​ِبهِ إِنػاهم َك َفروا َِب اَّللِ ورسولِ​ِو وماتُوا وىم فَ ِ‬ ‫اس ُقو َف‬ ‫َ​َ ُ َ َ َ ُ ْ‬ ‫َ َ ّ َ َ ُْ َ َ َ َ ْ َ ْ ُْ ُ‬

‫« ؼەْ ئۇالضٔىڭ ئبضىؽىسىٓ ئۆٌگەْ ھېچجىط ئبزەِٕىڭ ٔبِىعىٕي چۈـۈضِىگىٓ‪ ،‬ئۇٔىڭ‬ ‫لەثطىؽي ئۈؼحىسىّۇ جۇضِىغىٓ‪ .‬چۈٔىي ئۇالض اﷲ ۋە اﷲ ٔىڭ ضەؼۇٌىغب جۇظووضٌۇق لىٍسى ۋە پبؼىك‬ ‫ھبٌىحي ثىٍەْ ئۆٌسى » ( ‪.) 84‬‬ ‫لۇضئبٔسا وۆپ ئۇچطاٍسىغبْ ٍبذفىٕي ٍبِبٔسىٓ ئبٍطىَسىغبْ ؼبپ ئەلىً ثەضپب لىٍىؿ ئۇؼٍۇثي‬ ‫ثۇ ؼۈضىسىّۇ ئوضۇْ ئبٌغبْ‪ .‬ئىىىي ٍۈظٌىّىچىٕي ئىىىي ٍۈظٌىّىچي ثوٌّىغبٔالضزىٓ ئبٍطىؿ ئۈچۈْ‬ ‫جۆۋۀسىىي ئبٍەجٍەضزىٓ چىمىطىسىغبْ ذېٍي وۆپ ؼبۋاق ثبض‪:‬‬

‫لَيس علَى الضع َف ِاء وَ​َل علَى الْمربى وَ​َل علَى الا ِذين َ​َل ََِي ُدو َف ما يػْن ِف ُقو َف حرج إِ َذا نَصحوا ِاَّللِ‬ ‫َ َ َ َْ َ َ َ‬ ‫ْ َ َ‬ ‫َ​َ ٌ‬ ‫َُ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬ ‫اِ‬ ‫اَّلل َغ ُف ِ‬ ‫ورسولِ​ِو ما علَى الْمح ِسنِ ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ت‬ ‫َ​َ ُ َ َ ُ ْ َ‬ ‫ين إِذَا َما أَتَػ ْو َؾ لتَ ْحملَ ُه ْم قُػ ْل َ‬ ‫ي م ْن َسبِ ٍيل َو اُ ٌ‬ ‫ور َرح ٌيم (‪َ )91‬وَ​َل َعلَى الذ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َ​َل أ َِج ُد ما أ ِْ‬ ‫يض ِم َن الد ْام ِع َحَزً​ًن أاَ​َل ََِي ُدوا َما يػُْن ِف ُقو َف (‪)92‬‬ ‫َْتلُ ُك ْم َعلَْيو تَػ َولاْوا َوأ َْعيُػنُػ ُه ْم تَف ُ‬ ‫َ‬ ‫‪381‬‬

‫ئبجىعالض ( ٍۀي ٍبـبٔغبْ ثوۋاٍالض )‪ ،‬وېؽەٌٍەض‪ ،‬ئىٕفبق لىٍىؿ ئۈچۈْ ؼەضپ لىٍغۇزەن ٔەضؼە‬ ‫جبپبٌّىغبٔالض ‪ ( /‬جىھبزلب چىمىفمب ) ذىطاجەت جبپبٌّىغبٔالض اﷲ لب ۋە اﷲ ٔىڭ ضەؼۇٌىغب ؼبزىك ثوٌؽىال‬ ‫ئۇالض جبۋاثىبضٌىممب جبضجىٍّبٍسۇ‪ٍ ،‬بذفي ئىؿ لىٍغۇچىالضٔي ئەٍىجٍەـىە ٍوي ٍولحۇض‪ ،‬اﷲ ِەغپىطەت‬ ‫لىٍغۇچىسۇض‪ٔ ،‬بھبٍىحي ِېھطىجبٔسۇض‪ٍ .‬ۀە ِۇٔساق وىفىٍەضٔىّۇ ئەٍىجٍەـىە ٍوي ٍولحۇضوي‪ ،‬ئۇالض‬ ‫( جىھبزلب چىمىؿ ئۈچۈْ ) ؼۀسىٓ ئۇالغ ؼوضاپ وەٌگۀسە‪ ( ،‬ئۇالضغب ؼەْ ) « ِېٕىڭ ؼىٍەضٔي‬ ‫جەِىٍٕەٍسىغبْ ئۇالغٍىطىُ ٍوق » زېسىڭ؟ ئۇالض ( جىھبزلب چىمىفمب ) ؼەضپ لىٍىسىغبْ ٔەضؼە‬ ‫جبپبٌّىغبٍٔىمٍىطى ئۈچۈْ غەِىىٓ‪ ،‬وۆظٌىطىسىٓ ٍبؾ جۆوىەْ ھبٌسا لبٍحىفحي‪ ،‬ئۇالضغب ئەٍىجٍەؾ‬ ‫ٍولحۇض ( ‪.) 92 - 91‬‬ ‫لۇضئبٕٔىڭ ثۇ ِۇئبِىٍىؽي ٔبھبٍىحي ظىً ۋە ئىٕچىىە ثوٌۇپ‪ ،‬پەلەت ٍبذفىٕي ٍبِبٔسىٓ ئبٍطىفٕي‬ ‫ئۆگىحىپال لبٌّبؼحىٓ‪ ،‬ـۇٔىڭ ثىٍەْ ثىطگە ئىىىي ٍبِبْ ئىچىسىٓ جېرىّۇ ئبظ ٔبچبض ‪ٍ /‬بِبْ‬ ‫ثوٌغبٕٔىّۇ ئبٍطىفٕي ئۆگىحىسۇ‪ .‬ثۇ ثىعگە ھەظضىحي ئۆِەضگە ٔىؽجەت لىٍىٕغبْ ـۇ ؼۆظٌەضٔي‬ ‫ئەؼٍىحىسۇ‪ « :‬ئەلىٍ​ٍىك ثوٌۇؾ ٍبذفىٕي ٍبِبٔسىٓ ئبٍطىؿ ئەِەغ‪ .‬ثەٌىي ئۇ‪ ،‬ئىىىي ٍبِبْ‬ ‫ئبضىؽىسىٓ جېرىّۇ ئبظ ٍبِبْ ثوٌغبٕٔي ئبٍطىپ چىمىفحۇض »‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەت ئىىىي ٍبِبْ ئبضىؽىسا‬ ‫جېرىّۇ ئبظ ظىَبٍٔىك ثوٌغبٕٔي ئبٍطىفٕي ئۆگىحىسىغبْ ثىط ٔەؼىھەت ؼۈپىحىسە ئولۇٌىفي وېطەن‪:‬‬

‫ِ‬ ‫اَّللُ َعلِ ٌيم َح ِك ٌيم‬ ‫اَّللُ َعلَى َر ُسولِ​ِو َو ا‬ ‫ود َما أَنْػَزَؿ ا‬ ‫اب أ َ‬ ‫َج َد ُر أاَ​َل يَػ ْعلَ ُموا ُح ُد َ‬ ‫َشد ُك ْفًرا َون َفاقًا َوأ ْ‬ ‫ْاْل َْعَر ُ‬

‫« ئەئطاثىالض وۇفطى ۋە ئىىىي ٍۈظٌىّىچىٍىىحە ( ثبـمىالضغب لبضىغبٔسا ) جېرىّۇ چىڭ جۇضىسۇ‪.‬‬ ‫( ئۇالض ) اﷲ ضەؼۇٌىغب ٔبظىً لىٍغبْ ھبٍبت ـەوٍىٕىڭ چەن ‪ -‬چېگطىؽىٕي ثىٍىؿ ۋە چۈـىٕىپ‬ ‫ٍېحىفحە ثبـمىالضغب لبضىغبٔسا ئبضلىسا جۇضىسۇ‪ ،‬اﷲ ثۇ ھەلىمەجٕي ٔبھبٍىحي ٍبذفي ثىٍگۈچىسۇض‪،‬‬ ‫ھېىّەت ثىٍەْ ئىؿ لىٍغۇچىسۇض » ( ‪.) 97‬‬ ‫ئبٍەجحە « ـەھەضٌىه ‪ِ /‬ەزۀىٌ » ِۇئبِىٍە ثىٍەْ « چەت ٍبلىالض ‪ /‬چۆي » ِۇئبِىٍىؽي‬ ‫ؼېٍىفحۇضِب لىٍىٕغبْ‪ .‬ثۇ ئبٍەت « چەت ٍبلىالض ‪ /‬چۆي » ئەؼىىٕىڭ « ـەھەضٌىه ‪ِ /‬ەزۀىٌ »‬ ‫ٍبِبٔسىٓ جېرىّۇ ثەجحەض ئىىۀٍىىىٕي ثىٍسۈضىسۇ‪ .‬چۈٔىي « چەت ٍبلىالض ‪ /‬چۆي »ٔىڭ ئەؼىىؽي‬ ‫ثبجىً ۋە ئبظغۇْ ثوٌۇؾ ثىٍەْ ثىطگە لوپبي‪ ،‬لبالق ۋە جەضثىَەؼىع وېٍىسۇ‪.‬‬ ‫ؼۈضە ثۇ ثبٍبٔالضزىٓ وېَىٓ ؼۆظٔي ـۇٔساق ثىط ٔۇلحىغب وەٌحۈضىسۇوي‪ ،‬ئۇ « جبؾ زەي جبٍىغب‬ ‫لوٍۇٌغبْ » ٔۇلحىسۇض‪:‬‬

‫اَّللُ َعملَ ُك ْم ور ُسولُوُ والْم ْؤِمنُو َف و َستُػردو َف إِ َ​َل َع ِاَل الْغَْي ِ‬ ‫اه َادةِ فَػيُػنَػبِّئُ ُك ْم ِ​ِبَا‬ ‫ب َوالش َ‬ ‫َوقُ ِل ْاع َملُوا فَ َسيَػَرى ا َ َ َ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ َ‬ ‫ُكْنػتُ ْم تَػ ْع َملُو َف‬ ‫( ئۇالضغب ) ئېَحمىٕىي‪ ( « ،‬ذبٌىغبْ ) ئەِەٌٍەضٔي لىٍىڭالض‪ ،‬لىٍغبْ ئەِەٌىڭالضٔي اﷲ ‪ ،‬اﷲ ٔىڭ‬ ‫ضەؼۇٌي ۋە ِۇئّىٍٕەض وۆضۈپ جۇضىسۇ‪ٔ .‬ىھبٍىحىسە ٍوـۇضۇْ ۋە ئبـىبضا ( ٔەضؼىٍەضٔي ) ثىٍگۈچي‬ ‫( اﷲ ) ٔىڭ زەضگبھىغب لبٍحۇضۇٌىؽىٍەض‪ ،‬اﷲ لىٍّىفىڭالضٔي ؼىٍەضگە ذەۋەض لىٍىسۇ » ( ‪.) 105‬‬ ‫ؼۈضىسە پەلەت ئىىىي ٍبِبْ ‪ /‬ظىَبْ ئىچىسىٓ ئەڭ ئبظ ٍبِبْ ‪ /‬ظىَبٕٔي جبٌالپ ئبٍطىفٕىال‬ ‫ئۆگىحىسىغبْ ئبٍەجٍەض ئوضۇْ ئېٍىپال لبٌّبؼحىٓ‪ٍ ،‬ۀە ئىىىي ٍبذفي ئىچىسىٓ جېرىّۇ ٍبذفىؽىٕي‬ ‫لبٔساق ئبٍطىَسىغبٍٔىمىّىعٔي ئۆگىحىسىغبْ ئبٍەجٍەضِۇ ئوضۇْ ئبٌىسۇ‪ .‬ئىىىي ٍبذفي ئبضىؽىسا‬ ‫جېرىّۇ ٍبذفي ثوٌغىٕي زائىُ ئبوحىپ ثوٌغبْ ٍبذفىسۇض‪ .‬پبؼؽىپ ٍبذفي زائىُ ئبوحىپ ٍبذفىسىٓ‬

‫‪382‬‬

‫وېَىٓ جۇضىسۇ‪ .‬ثۇٔىڭ جەثىئىٌ ٔەجىجىؽي ؼۈپىحىسە ئەڭ چوڭ ِۇوبپبجّۇ ئبوحىپ ٍبذفىالضغب‬ ‫ثېطىٍّەوحە‪ .‬جۆۋۀسىىي ئبٍەت ثۇ ھەلىمەجٕي ثبٍبْ لىٍّبلحب‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫اَّللِ فَػيَػ ْقتُػلُو َف َويػُ ْقتَػلُو َف‬ ‫ي أَنْػ ُف َس ُه ْم َوأ َْم َوا َ​َلُْم ِ​ِبَ اف َ​َلُ​ُم ْ‬ ‫إتَناةَ يػُ َقاتِلُو َف ِٓت َسبِ ِيل ا‬ ‫إِ اف ا‬ ‫اَّللَ ا ْشتَػَرى م َن الْ ُم ْؤمن َ‬ ‫اْل َِْن ِيل والْ ُقرآَ ِف ومن أَو َْت بِعه ِدهِ ِمن اِ‬ ‫و ْع ًدا َعلَْي ِو َحقًّا ِٓت التػ ْاوراةِ و ِْ‬ ‫استَػْب ِش ُروا بِبَػْيعِ ُك ُم الا ِذي َ​َبيَػ ْعتُ ْم بِ​ِو‬ ‫َ ْ َ​َ ْ ْ َْ‬ ‫اَّلل فَ ْ‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اٖتَ ِام ُدو َف ال اسائِ ُحو َف الاراكِعُو َف ال اساج ُدو َف ْاْلَِم ُرو َف‬ ‫ك ُى َو الْ َف ْوُز الْ َع ِظ ُيم (‪ )111‬التاائِبُو َف الْ َعابِ ُدو َف ْ‬ ‫َوذَل َ‬ ‫اٖتافِظُو َف ِٖت ُد ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ود اِ ِ‬ ‫ي (‪)112‬‬ ‫اَّلل َوبَ ّش ِر الْ ُم ْؤمن َ‬ ‫َِبلْ َم ْع ُروؼ َوالن ُ‬ ‫ُ‬ ‫ااىو َف َع ِن الْ ُمْن َك ِر َو َْ‬

‫« ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬اﷲ ٍوٌىسا جەڭ لىٍغبْ‪ ،‬ئۆٌحۈضگەْ ۋە ئۆٌحۈضۈٌگەْ ِۇئّىٍٕەضزىٓ اﷲ‬ ‫ئۇالضٔىڭ جبٍٔىطىٕي‪ِ ،‬بٌٍىطىٕي ئۇالضغب جۀٕەجٕي ثېطىپ ؼېحىۋاٌسى‪ .‬ثۇ اﷲ ٔىڭ جەۋضاجحب‪ ،‬ئىٕجىٍسا‬ ‫ۋە لۇضئبٔسا ثەضگەْ ۋەزىؽىسۇض‪ ،‬ۋەزىؽىگە اﷲ جىّٕۇ ثەن ۋاپب لىٍغۇچي وىُ ثبض؟ ئۇٔسالحب لىٍغبْ ثۇ‬ ‫ؼوزاڭالضزىٓ ذۇـبي ثوٌۇڭالض‪ِ ،‬بٔب ثۇ ظوض ِۇۋەپپەلىَەجحۇض‪.‬‬ ‫ثۇ‪ ،‬لبچبْ ثىط گۇٔبھ ئۆجىۈظۈپ لبٌؽب زەضھبي پۈجۈْ ۋۇجۇزى ثىٍەْ اﷲ لب ٍۈظٌىٕىپ جەۋثە‬ ‫لىٍغۇچىالضٔىڭ‪ ،‬پەلەت اﷲ لىال ئىجبزەت لىٍغۇچىالضٔىڭ‪ ( ،‬اﷲ لب ) ھەِسۇؼبٔب ئېَحمۇچىالض‪ ،‬ئۇٔىڭ‬ ‫ضاظىٍىمىٕي لوٌغب وەٌحۈضۈـٕي ِەلؽەت لىٍغبٔالضٔىڭ‪ ،‬ضوظا جۇجمۇچىالضٔىڭ‪ ،‬پەلەت اﷲ ئبٌسىسىال‬ ‫ئىگىٍىپ‪ ،‬پەلەت ئۇٔىڭ ھوظۇىسىال ؼەجسە لىٍغۇچىالضٔىڭ‪ٍ ،‬بذفي ۋە جوغطا ثوٌغبْ ئىفالضغب زەۋەت‬ ‫لىٍىپ‪ٍ ،‬بِبْ ئىفالضزىٓ جوؼمۇچىالضٔىڭ‪ ،‬اﷲ ٔىڭ ثەٌگىٍىّىٍىطىگە ضىئبٍە لىٍغۇچىالض ( ٍۀي اﷲ‬ ‫ٔىڭ ثېىىحىەْ پەضظٌىطىٕي ئبزا لىٍىپ‪ٔ ،‬ەھَي لىٍغبْ ئىفٍىطىسىٓ ٍبٔغۇچىالض )ٔىڭ‬ ‫ِۇۋەپپىمىَىحىسۇض‪ .‬ثۇ ذۇـرەۋەضٔي ِۇئّىٍٕەضگە ٍەجىۈظگىٓ » ( ‪.) 112 - 111‬‬ ‫ثۇ ؼۈضىٕىڭ ‪ - 119‬ئبٍىحىسىىي ثىط جۈٍِە وىفىٕىڭ زىممىحىٕي جبضجىسۇ‪ « :‬ؼبزىمالض ثىٍەْ‬ ‫ثىٍ​ٍە ثوٌۇڭالض! »‪ ،‬ثۇ جۈٍِە « ؼبزىمالضزىٓ ثوٌۇڭالض! » ـەوٍىسىّۇ وېٍىفي ِۇِىىٓ ئىسى‪ .‬ھەجحب‬ ‫« ؼبزىك ثوٌۇڭالض! » ـەوٍىسىّۇ وېٍىفي ِۇِىىٓ ئىسى‪ٌ .‬ېىىٓ ئۇٔساق ـەوىٍسە ئەِەغ «‬ ‫ؼبزىمالض ثىٍەْ ثىٍ​ٍە ثوٌۇڭالض! » ـەوٍىسە وەٌگەْ‪ .‬ثۇ ئىالھىٌ ئەِىط ثىعگە ئەؼٍىحىسىغبْ ٔۇضغۇْ‬ ‫ٔەضؼىٍەضٔىڭ ثېفىسا ؼبزالەت وېٍىسۇ‪ .‬ؼبزىك ثوٌۇؾ ؼبزالەجٕي ؼبلالپ لېٍىفحىٓ ئوڭبً‪.‬‬ ‫ؼبزالەجٕي ؼبلالپ لېٍىؿ ؼبزىك ثوٌۇـحىٓ لىَىٓ‪ .‬ثۇ لېَٕچىٍىمٕي ٍېڭىفٕىڭ ٍوٌي ؼبزىمالض‬ ‫ثىٍەْ ثىٍ​ٍە ثوٌۇـحۇض‪ .‬وىفي ؼبزىمالضٔىڭ ئىچىسە ثوٌغبٔسا ؼبزالەجٕي ؼبلالپ لبٌغىٍي ثوٌىسۇ‪ .‬ئۆظ‬ ‫ئبٌسىغب ٍبٌغۇظ ثوٌغبْ ۋالحىڭىعزا ؼۇٔىسىغبْ ؼبزالەت جېطىىىڭىع ثبـمىالض ثىٍەْ ثىطگە ثوٌغبٔسا‬ ‫جېرىّۇ وۈچٍۈن ثوٌىسۇ‪ .‬ؼبزىمىحىڭىعگە لبضىحىٍغبْ ثۇظغۇٔچىٍىك ذبضاوحېطزىىي ھەض ذىً‬ ‫ۋەؼۋەؼىٍەضگە ئۆظىڭىع ٍبٌغۇظ لبضـي جۇضاٌّبؼٍىمىڭىع ِۇِىىٓ‪ .‬ئەِّب ؼبزىمالض ثىٍەْ ثىٍ​ٍە ثوٌغبٔسا‪،‬‬ ‫ئۇٔىڭغب لبضـي پۇت جىطەپ جۇضاالٍؽىع‪.‬‬ ‫لۇضئبْ ِۇئّىٕ​ٕىڭ ئىّبٔىٕي ئبـۇضىسۇ‪ ،‬ثۇٔىڭسا لىٍچىٍىه ـۈثھە ٍوق‪ٌ .‬ېىىٓ ئېٕىك ثوٌغبْ‬ ‫ٍۀە ثىط ٔەضؼە ثبضوي‪ ،‬ئۇ ثوٌؽىّۇ لەٌجىٕي وېؽەٌٍىه لبپالپ وەجىۀٍەضٔىڭ وېؽىٍىٕي جېرىّۇ‬ ‫وۈچەٍحىسۇ‪ .‬ثۇ لۇضئبٕٔىڭ ِۆجىعىۋى ذۇؼۇؼىَەجٍىطىسىٓ ثىطى‪ .‬ثۇ ئبالھىسىٍىىٕي لۇضئبْ «‬ ‫ِەؼبٔي » زەپ ئبجبٍسۇ‪ .‬لوـّبق ۋە ظىحٍىك پەلەت ٍبضىحىٍغبْ ـەٍئىٍەضزىال ئەِەغ‪ ،‬لۇضئبٕٔىڭ‬ ‫ِۇھبجبثىٕىڭ ِەٍسأىغب ِبغ ھبٌسا ئۆظ جەؼىط وۈچىٕي ٔبِبٍەْ لىٍىسۇ‪ .‬لېٕي ثۇ ئبٍەجٕي ئولۇپ‬ ‫ثبلبٍ​ٍي‪:‬‬

‫‪383‬‬

‫اِ‬ ‫اًن َوُى ْم‬ ‫ت ُس َورةٌ فَ ِمْنػ ُه ْم َم ْن يَػ ُق ُ‬ ‫ين آَ َمنُوا فَػَز َادتْػ ُه ْم إِّيَ ً‬ ‫وؿ أَي ُك ْم َز َادتْوُ َى ِذهِ إِّيَ ً‬ ‫َوإِذَا َما أُنْ ِزلَ ْ‬ ‫اًن فَأَاما الذ َ‬ ‫اِ‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ِ‬ ‫ض فَػَز َادتْػ ُه ْم ِر ْج ًسا إِ َ​َل ِر ْج ِس ِه ْم َوَماتُوا َوُى ْم َكافُِرو َف (‪)125‬‬ ‫ين ِٓت قُػلُوِب ْم َمَر ٌ‬ ‫يَ ْستَػْبش ُرو َف (‪َ )124‬وأَاما الذ َ‬

‫( لۇضئبٔسىٓ ) ثىطەض پبضچە ٔبظىً لىٍىٕؽب‪ ،‬ئۇالضٔىڭ ئبضىؽىسا‪ « :‬ثۇ ( ٍۀي پبضچە )‬ ‫لبٍؽىڭالضٔىڭ ئىّبٔىٕي وۈچەٍححي؟ » زەٍسىغبٔالض ثبض‪ِ .‬ۇئّىٍٕەضگە وېٍىسىغبْ ثوٌؽبق‪ ،‬ثۇ ( ٍۀي‬ ‫پبضچە ) ئۇالضٔىڭ ئىّبٔىٕي وۈچەٍححي‪ ،‬ئۇالض ( ؼۈضىٕىڭ ٔبظىً ثوٌۇـىسىٓ ) ذۇـبي ثوٌىسۇ‪ ،‬ثۇ‬ ‫ذۇـرەۋەضٔي ثىط ‪ -‬ثىطىگە ٍەجىۈظىسۇ‪.‬‬ ‫زىٍ​ٍىطىسا وېؽەي ثبضالض ( ٍۀي ِۇٔبپىمالض ) غب وېٍىسىغبْ ثوٌؽبق‪ ،‬ثۇ ( پبضچە ) ئۇالضٔىڭ‬ ‫وۇفطىغب وۇفطى لوـىسۇ ( ٍۀي ئۇالض ِۇٔبپىمٍىمحب جېرىّۇ ئەظۋەٍ​ٍەٍسۇ‪ ،‬جېرىّۇ گۇِطاھٍىفىسۇ )‪،‬‬ ‫ئۇالض گېٍىغىچە پبجمبْ وۇپطى پبجمىمىسا وبپىط پېحي ئۆٌىسۇ ( ‪.) 125 - 124‬‬ ‫ؼۈضىسىىي ئبٌالھ ٔىڭ « ثىط ئىىۀٍىىي‪ ،‬ثبلىٌ‪ ،‬ھەض ٔەضؼىٕي وۆضۈپ جۇضغۇچي‪ٍ ،‬ىگبٔە‬ ‫ٔىجبزوبض‪ِ ،‬ەغپىطىحي چەوؽىع‪ ،‬ئەڭ لۇزضەجٍىه‪ ،‬جەۋثىٍەضٔي زائىُ لوثۇي لىٍغۇچي » زەپ‬ ‫جؤۇـحۇضغبْ جۈٍِىٍەض پەلەت ئىٕؽبٕٔىڭ ئبٌالھ لب ِۇھحبج ئىىۀٍىىىٕي ئىپبزىٍەپال لبٌّبؼحىٓ‪،‬‬ ‫ٍۀە ئىٕؽبٕٔىڭ ثۀسىٍىه ـەضىپىگە ئىگە ثىط ِۆجىۋەض ِەۋجۇزىَەت ؼۈپىحىسە ھۆض ۋە ئەضوىٓ‬ ‫ئىىۀٍىىىٕىّۇ ۋاؼحىٍىك ـەوىٍسە ئىّب لىٍىسۇ‪ .‬ثۇ‪ ،‬ئىٕؽبٕٔىڭ « ِەْ »ٌىه‪ ،‬جبضىد‪ ،‬زوؼث ‪-‬‬ ‫ٍبضەْ‪ ،‬لەثىٍە‪ِ ،‬بي ‪ِ -‬ۈٌۈن‪ ،‬ئۆضپ ‪ -‬ئبزەت ‪ ...‬لبجبضٌىك ئىچىي ۋە جبـمي ثېؽىّالضزىٓ لۇجۇٌۇؾ‬ ‫ٍوٌىٕي ئېچىپ ثېطىسىغبْ ثىط ھۆضٌۈن ٍوٌىسۇض‪ .‬وىفي ثۇ ھۆضٌۈن ۋە ذبجىطجەٍِىه جۇٍغۇؼىٕي وۈچ‪،‬‬ ‫پۇي ‪ -‬پۈچەن‪ ،‬ئەِەي ‪ِ -‬ۀؽەپ ۋەٍبوي ثبـمب ئۇؼٍۇة ثىٍەْ ئەِەغ‪ ،‬ئبٌالھ ثىٍەْ لىٍغبْ ئىحبئەت‬ ‫ئەھسىؽي ؼبٍىؽىسە لوٌغب وەٌحۈضىسۇ‪ .‬ئەھسە جۈظگۈچي جەضەپٍەضزىٓ ثىطؼي ئبٌالھ ثوٌغبْ ثىط‬ ‫وېٍىفىُ ئىٕؽبْ ئۈچۈْ ھەضگىعِۇ ۋاظوەچىىٍي ثوٌّبٍسىغبْ ثىط ـەضەپ‪ ،‬ھۆضٌۈن ۋە ذبجىطجەٍِىه‬ ‫وبپبٌىحىسۇض‪.‬‬ ‫ؼۈضە‪ ،‬ۋەھىٌ ثىٍەْ ِۇٔبؼىۋەجٍىه ثۆٌەوحىٓ وېَىٓ‪ ،‬ئبٌالھ ضەؼۇٌىٕي ئبٌەٍِەضگە ضەھّەجٕىڭ‬ ‫جەجەٌٍىؽي لىٍغبْ‪ ،‬چەوؽىع ـەپمەت ۋە ِەضھەِەجٕىڭ ئىپبزىؽي ِبھىَىحىسىىي ئىىىي ئبٍەت‬ ‫ثىٍەْ ئبذىطالـمبْ‪:‬‬

‫ِ​ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫لَ​َق ْد جاء ُكم رس ٌ ِ‬ ‫وؼ َرِح ٌيم (‪)128‬‬ ‫ي َرءُ ٌ‬ ‫يص َعلَْي ُك ْم َِبلْ ُم ْؤمن َ‬ ‫وؿ م ْن أَنْػ ُفس ُك ْم َع ِز ٌيز َعلَْيو َما َعنت ْم َح ِر ٌ‬ ‫َ َ ْ َُ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ا‬ ‫ِ‬ ‫ت َوُى َو َرب الْ َع ْر ِش الْ َع ِظي ِم (‪)129‬‬ ‫ِب ا‬ ‫اَّللُ َ​َل إِلَوَ إِاَل ُى َو َعلَْيو تَػ َواك ْل ُ‬ ‫فَإ ْف تَػ َول ْوا فَػ ُق ْل َح ْس َ‬

‫( ئي ئىٕؽبٔالض! ) ـۈثھىؽىعوي‪ ،‬ؼىٍەضگە ئۆظ ئىچىڭالضزىٓ ثىط ئەٌچي وەٌسى‪ .‬ؼىٍەضٔىڭ‬ ‫وۈٌپەت چېىىفىڭالض ئۇٔىڭغب ئېغىط جۇٍۇٌىسۇ؛ ئۇ ؼىٍەضٔىڭ ( ھىساٍەت جېپىفىڭالضغب ) ھېطىؽحۇض‪،‬‬ ‫ِۇئّىٍٕەضگە ئبِطالحۇض‪ٔ ،‬بھبٍىحي وۆٍۈِچبٔسۇض‪.‬‬ ‫ِبٔب ثۇ ھەلىمەجٕي وۆضۈپ جۇضۇپ‪ ،‬ئۇالض ٍۀە ( ؼبڭب ئىّبْ ئېَحىفحىٓ ) ٍۈظ ئۆضۈؼە‪ ،‬ؼەْ‪« :‬‬ ‫اﷲ ِبڭب وۇپبٍە لىٍىسۇ‪ ،‬ئۇٔىڭسىٓ ثبـمب ھېچ ئىالھ ٍولحۇض‪ ،‬ھەض زائىُ ئۇٔىڭغب ئىفۀچ لىٍسىُ‬ ‫( ٍۀي اﷲ لب ٍۆٌۀسىُ‪ ،‬اﷲ جىٓ ثبـمب ھېچ ئەھەزىسىٓ ئۈِىس وۈجّەٍّەْ ۋە ھېچ ئەھەزىسىّٕۇ‬ ‫لوضلّبٍّەْ )‪ ،‬ئۇ ثۈٍۈن ئەضـٕىڭ ضەثجىسۇض » زېگىٓ ( ‪.) 129 - 128‬‬

‫‪384‬‬