AİLE BİLGİLENDİRME KİTAPÇIĞI
GÜCÜNÜN FARKINDA
Kızlar Atakta Projesi Ergenlik dönemindeki genç kızları doğa sporları ile güçlendirme programı! Kızlar Atakta projesi ile 12-18 yaş aralığındaki genç kızların spor, doğa ve takım çalışmalarının etrafında kişisel gelişim eğitimleri alarak zihinsel ve fiziksel kapasitelerinin arttırılması ve daha güçlü bireyler olarak ergenlik dönemini tamamlamaları amaçlanmaktadır.
Yüksek motivasyonlu, kendine güvenen, cesaretli ve girişimci genç kızlar…
Proje hedeflerindin önemli bir bileşeni de; ebeveynlerin bilgilendirilmesi, doğru yönlendirilmesi ve cesaretlendirilmesidir.
Değerli Anneler ve Babalar Sevdiğiniz ve güvendiğiniz kişiyle birlikte bir hayat geçirmek, çocuk sahibi olup kendi doğrularınızı yaşayacağınız bir aile kurdunuz. Çocuğunuz / çocuklarınız oldu ve gecelerce uykusuz kalıp bebeğinizi beslediniz. Her düştüğünde cesaretlendirip koşar adım yürümesini sağladınız, gözyaşlarıyla sizden ayrılıp okula gitmesini izlediniz. Peki çocuğunuzun ergenlik dönemine girmesi sizi neden bu kadar endişelendiriyor?”
DİKKAT! Çocuğunuz iyiyle kötüyü, adaletle adaletsizliği en fazla sorguladığı süreci yaşıyor!
Ergenlik dönemi çocukluktan ergenliğe geçiş dönemidir ve kimlik gelişimdeki en önemli süreçtir.
Ergenlik dönemi cinsel kimliği kabullenme, yetişkinlere (ebeveynlere) bağımlılıktan kurtulma, toplumsal yerini keşfetme ve meslek belirleme çabalarının yaşandığı bir dönemdir.
Ergenlik Döneminde Cinsel Gelişim Birincil Cinsiyet Özellikleri: Erkeklerde penis ve testisler, kızlarda yumurtalıklar, klitoris ve rahim büyür. İkincil Cinsiyet Özellikleri: Erkeklerde vücudun daha kaslı olması, omuzların genişlemesi, ses değişimi ve yüz kılları; kızlarda göğüslerin gelişimi, kalçaların genişlemesi ve her iki cinste kasık bölgesi ve koltukaltı kıllarının çıkması. Kızlarda göğüslerin gelişmeye başladığı dönemde ilk regl (adet) dönemine hazırlanmak için rahim ve vajinada değişimler ortaya çıkmaktadır.
Kızların Gelişim Süreci Kızlar büyüme ve cinsel gelişimi erkeklere oranla daha erken ve hızlı yaşarlar. Ergenliğe erken girmek erkek çocuklar üzerinde olumlu bir etki yaratırken fiziksel değişimlere karşı gösterilen tepkiler kız çocuklarını olumsuz etkilemektedir. Kız çocuklarda sosyal ilişkiler açısından bakıldığında bir taraftan geç ergenliğe giren kızların karşı cins tarafından ilgi görmemesi olumsuz bir etki yaratabilirken regl dönemi ve göğüslerin erken büyümesi durumunda da pek çok kız çocuğunda kaygı bozukluğu, depresyon ve düşük benlik saygısı görülebilmektedir. Fiziksel gelişimle birlikte beden görünümünde ortaya çıkan değişimler ve dürtülerin artması ergenlik dönemine giren bireyin toplumsal cinsiyet rollerini öğrenmesini zorunlu kılmaktadır.
Toplumsal Cinsiyet Rolleri Ne Demektir? Evde çalışan anne, memur baba ve biri kız biri erkek ikiz çocukların olduğu bir aile düşünün. Kız çocuk derslerinde her zaman daha başarılı ve tıp okumak istiyor. Erkek çocuk henüz ne istediğine karar vermemiş. Ancak anne ve baba erkek çocuklarının doktor olmasını hayal etmişler küçüklüklerinden beri. Çocuklar lise son sınıfa geldiklerinde anne ve baba tek bir çocuklarını dershaneye gönderebileceklerini çocuklarına açıklarken, erkek çocuğun ileride ailesini geçindirmekle sorumlu olacağından dolayı daha fazla para ve statü kazandıracak bir meslek sahibi olması gerektiğini belirtiyor. Bu sebeple erkek çocuğun dershaneye gitmesini, kız çocuğun ise tıp fakültesi kazanamasa bile hemşirelik okuyabileceğini, evlendikten sonra da eşinin iyi bir işi olursa çalışmasına gerek olmayacağını ifade ediyorlar.
Kendinizi buradaki kız çocuğun yerine koyduğunuzda nasıl hissediyorsunuz?
Toplumsal cinsiyet, kadın ve erkek olmayı sosyal olarak yapılandıran özelliklerdir. Anne karnında cinsiyetin belirlendiği andan itibaren kız ve oğlan çocuk olarak bir yetiştirme tarzı benimsenir ve kadın ve erkek rolleri kazandırılmış olur. Toplumsal cinsiyet rolleri ergenlik döneminde bireyin ne kadar “erkeksi” ya da “kadınsı” göründüğüyle belirlenmektedir. Sen erkeksin.
Kız başına nasıl yapacaksın?
Erkek adam ağlar mı hiç!
Erkek gibi kadın!
KIZ VE ERKEK BEBEK EŞİT DOĞAR. O HALDE KIZ ÇOCUKLARINA, DÜNYAYI DAHA İYİ BİR YER YAPABİLMELERİ İÇİN ERKEKLERLE EŞİT HAKLAR VERİLMELİDİR.
Ergenlik Döneminde Kimlik Gelişimi Ergenlik döneminde bireylerin benlik saygılarının daha yüksek olması, sağlıklı arkadaşlık ilişkileri kurmaları, sosyal olarak daha aktif ve hatta fiziksel olarak sağlıklı olmaları, ergen ile anne baba arasında güvenli bir bağın olmasıyla yakından ilişkilidir . Ebeveynleriyle olumsuz ilişkiler geliştiren ergenler pek çok psikolojik soruna sahip olabilir, daha fazla itaat davranışı sergileyebilir. Ergenlerin yaşadıkları fiziksel değişimlere uyum sağlamaya çalışmaları ve aynı zamanda hem ailelerinin talep ettikleri hem de akademik sorumlulukları yerine getirmekle ilgili yaşadıkları gerilimler ergen bireylerin olumsuz duygular yaşamalarına neden olabilir .
Aile Tutumları Demokratik Tutum: Çocuk birey olarak kabul edilir, aile içerisinde alınan kararlarda söz sahibidir, ebeveynlerin davranışlarını eleştirebilme, bazı konularda bağımsız karar verme hakkına sahiptir. Ergen birey desteklenir, görüş ve düşüncelerine değer verilir; ebeveynler kararlı, tutarlı, hoşgörülü, destekleyici ve güven vericidirler. Otoriter Tutum: beklenir ve cezalandırma söz konusudur. Ebeveyn çocuk arasında korkuya dayalı bir ilişki söz konusudur.
Anne ve Babalar İçin Öneriler Sevginizi İfade Edin Sevgi sözcüklerini kullanmaya alışkın olmayabilirsiniz. Belki de “tabi ki çocuğumu seviyorum, onun annesiyim / babasıyım, söylememe gerek yok ki” diyorsunuz. Ancak her insanın sevildiğini bilmeye, duymaya, görmeye ve hissetmeye ihtyiacı olduğunu unutmayın.
Özel bir günü beklemeden çocuğunuzun sevdiği bir ünlünün tiyatro gösterisine ya da konserine bilet alıp ona süpriz yapmayı deneyebilirsiniz. Anlamaya Çalışın Sizin doğrularınıza uymayan bir şeyi eleştirmeyi haklı bulabilirsiniz. Ancak her bireyin kendi doğrularını bulmaya çalışırken yanlışlar yapabileceğini unutmayın. Bazen çocuğunuzun davranışları size ters de gelse, önce dinleyin ve bu davranışın nedenlerini anlamaya çalışın. Hiç kimse sürekli eleştirilmeyi hak etmez.
“Biz o yollardan geçtik, o da aynı hatalara düşmesin” düşüncesi sizin gençliğinizde de işe yaramamışıtı, hatırlayın!
Baskı Kurmak Yerine Sınırları Belirleyin Ergenlik dönemi aykırı olma zamanıdır. Çocuğunuz görünüşünde değişiklikler yapmak istediğinde yasaklar ve cezalar işe yaramaz. Saç renginde, giyiminde farklı şeyler denemesine izin verin. Çocuğunuzla iletişiminizi koparmamak için krizleri çıkmadan önlemeye çalışın. Ailenizin sahip olduğu değerler doğrultusunda çocuğunuzun özgürlük alanlarını belirleyin.
Çocuğunuz eve geç saatte gelmeye başladıysa, ailenizin bir arada yemek yemesinin neden sizin için önemli olduğunu açıklayın. Size kiminle nereye gideceğini söylediği takdirde tekrar çıkmasına izin verin. Böylece çocuğunuz size bilgi verdiği sürece daha fazla özgürlüğe sahip olacağını bilir.
Yaşıyla Birlikte Artan Sorumluluklar Verin Çocuğunuzun kendisini sizden bağımsız bir birey olarak görmesi için evde bazı sorumluluklar almasını sağlayın. Çocuğunuzun özellikle annesini kendisine hizmet eden kişi olarak görmesine nedn olmayın. Boşanma, taşınma gibi tüm aileyi etkileyecek önemli konularda çocuğunuzun duygu ve düşüncelerini ifade etmesine yardımcı olun. Doğru Model Olun Çocuğunuzun sigara, alkol gibi alışkanlıklar kazanmasını istemiyorsunuz. Eve geldiğinde ders çalışmasını, saatlerce televizyon ya da bilgisayar karşısında olmasını da. Ne var ki çocuğunuzu için en önemli rol model sizsiniz. Günün belirli saatlerinde evinizi ekransız ev ilan edin. Ebeveynlerin kendi ilgi alanlarına göre dergi ya da kitap okuması, çocuğunuz için teşvik edici olacaktır. Ayrıca sigara kullanan bir ebeveynseniz evin daha az kullanılan bir alanını sigara içme bölgesi olarak belirleyip, çocuklarınızın yanında sigara içmemeye özen gösterin.
Güvenliğini Sağlamaya Çalışın Teknoloji konusunda çocuğunuz kadar iyi olmayabilirsiniz. Yine de internette karşılaşılabilecek güvenlik riskleriyle ilgili bilgi alın ve çocuğunuzla paylaşın. Kişisel bilgilerin internette paylaşılmaması gerektiğini ve internette tanışılan kişiyle buluşmanın risklerini anlatın.
Çocuğunuz içine kapandıysa, derslerinde ani bir düşüş yaşandıysa, arkadaşlarıyla daha az görüşmeye başladıysa ne olduğunu öğrenmeye çalışın. Kötü bir şay yaşadıysa kendisini suçlamayacağınızı belirtin.
Spor, Sanat Gibi Sosyal Etkinliklere Katılımını Destekleyin Genç kızların spor yapma konusundaki motivasyon kaynaklarının vücutlarını şekillendirmek, kilolarını dengelemek, yeni sosyal çevre edinmek, aile ve akran desteği olduğu görülmektedir. Buna karşın kızlar okulda yaşanılan olumsuz tecrübeler, akranların baskısı, kişilik çatışması, spor kıyafetleri, yapılan spor dalındaki erkek egemenliği, yarışmalar ve eğitimcilerin yeterince destek olmaması gibi nedenlerden sporu bırakmaktadır. Kız çocukların da farklı spor dallarında başarılı olabileceğini unutmayın. Sağlıklı gelişmesi ve sosyal ilişkilerinde başarılı olması için çocuğunuzun bir sporla ilgilenmesini teşvik edin.
KAYNAKÇA Allender, S., Cowburn, G., ve Foster, C. E. (2006). Understanding participation in sport and physical activity among children and adults: A review of qualitative studies. Health Education Research, 21, 826-835. Deniz, M. E. (2006). Ergenlerde bağlanma stilleri ile çocukluk istismarları ve suçluluk-utanç arasındaki ilişki. Eurasion Journal of Educational Research, 22, 88-99. Derman, O. Ergenlerde psikososyal gelişim. İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp FakültesTıp Eğitimi Etkinlikleri, 63, 19-21. Erbil, N., Divan, Z., ve Önder, P. (2006). Ergenlerin benlik saygısına ailelerin tutum ve davranışlarının etkisi. Aile ve Toplum, 3, 7-15. Gander, M. J., ve Gardiner, H. W. (1998). Çocuk ve Ergen Gelişimi. Ankara: İmge Kitapevi. Gül, S. K., ve Güneş, İ. D. (2009). Ergenlik dönemi sorunları ve şiddet. Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 79-101. Set, E., Dağdeviren, N., ve Aktürk, Z. (2006). Ergenlerde cinsellik. Genel Tıp Dergisi, 16, 137-141. Tümkaya, S., Çelik, M., ve Aybek, B. (2011). Lise öğrencilerinde boyun eğici davranışlar, otomatik düşünceler, umutsuzluk ve yaşam doyumunun incelenmesi. Ç.U. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 77-94. Yavuzer, H. (2005). Geçleri Anlamak. İstanbul: Remzi Kitapevi
Bu eğitim kitapçığı bir Alternatif Yaşam Derneği projesi olan “Kızlar Atakta” programı kapsamında ücretsiz yayınlanır.
Tanyel Süzer
Tolga Cengiz
Yönetim Kurulu Adına İmtiyaz Sahibi
Hazırlayan
Görsel Tasarım
KIZLAR ATAKTA EKİBİ
Ercan Tutal
Ercan Tutal – AYDER Yönetim Kurulu Başkanı, Proje Mentorü Alper Akça – Proje Koordinatörü, kurucu Tanyel Süzer – Kızlar Atakta Eğitim Direktörü Sevda Baysal – Kamp ve Gönüllü Koordinatörü Deniz Vural - Düşler Akademisi Yerleşkesi İdari Koordinatörü Melis Başaran – Kamp Lideri Esra Kuzucu Cool - KampSubtitle Lideri ve Tarla Koordinatörü Batuhan Özyurt – Kaptan, Düşler Akademisi Dalış Eğitmeni Umut Servi – Düşler Akademisi Dalış Eğitmeni Burak Taş – Düşler Akademisi Outdoor Eğitmen Asistanı Ahmet Kalkan – Düşler Akademisi Binicilik Eğitmeni / Kaş At Çiftliği Olga Blasco, Taylan Aktuğ – Düşler Akademisi Atölye Eğitmenleri www.kizlaratakta.org - info@kizlaratakta.org
Baskı ve Cilt Grup Basım İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. Marmara Sanayi Sitesi O Blok N:380 İkitelli - K.Çekmece / İstanbul www.grupbasim.com
Alternatif Yaşam Derneği Merkez Düşler Akademisi Binası Barbaros Mahallesi N:8 Batı Ataşehir - İstanbul / Türkiye www.ayder.org.tr
Tüm Hakları Alternatif Yaşam Derneği’ne aittir. İzinsiz kullanılamaz, kopyalanamaz.
GÜCÜNÜN FARKINDA Proje Yönetimi Düşler Akademisi Binası Barbaros Mahallesi Fesleğen Sok. No:10 Batı Ataşehir / İstanbul / Türkiye +90 (216) 688 31 53
Uygulama Alanı Düşler Akademisi Kaş Yerleşkesi Ağullu Mahallesi Çukurbağ Köyü Çamurköy Mevkii Eski Çukurbağ İlkokulu / 07580 Kaş / Antalya +90 (242) 839 50 80
info@kizlaratakta.org www.kizlaratakta.org