#16 Amsterdam enjoy, september - oktober 2013

september - oktober 2013

Š Kukula

Inhoudsopgave Voorwoord 4 Het Waterlooplein 6 De Waterloopleinmarkt 10 Gassan Diamonds 12 Het Rembrandthuis 14 Het Joofs Cultureel Kwartier 16 Kukula interview 18 Sterk Waterlooplein 24 Amstelhoeck 25 Noara’s 26 Kukula 27 Artis 28 Nissim Men, Portrait of Amsterdam 30 Orloff 30 Bouman Buwalda 31 Kukula 32 Langendijk eetcafÊ 34 Kukula 35 Czaar Peterstraat 36 De historische afbeeldingen in deze uitgave komen van de Beeldbank Amsterdam. www.beeldbank.amsterdam.nl

Werf 't Kromhout 38 Magneet festival 39 Azarius 40 Platform P 42 Affordable Art Fair 43 Luk Hop Moon Martial Club 44 Studio Elise 44 Sugar Factory 45 Tashi 46 Metropolitan 48 Coffee Plaza 49 Pata Negra 50 Kukula 51 Puzzel 52 Kokopelli 54 Kamiel Proost 55 40 jaar Ruigoord 56 Hospages 58 Ruigoord, Landjuweel 59 Event kalender 60 Kukula 62 Merkplaats 64 Inhoud en samenstelling: Judith Bobeldijk Vormgeving: Jeroen Robbertsen www.robbertsen.eu Eindredactie: Larissa Quaak Mijanou Edink

www.amsterdamenjoy.nl amsterdamenjoy@gmail.com Volg ons op facebook/Amsterdam Enjoy

Hoofdredacteur: Judith Bobeldijk Uitgever: Judith Bobeldijk

Š Kukula

Voorwoord Tijdens het maken van deze editie was het klimaat technisch gezien een stuk aangenamer dan tijdens de vorige uitgave begin zomer, wat toen nog een hoog col­ trui gehalte had. Heerlijk dus om met rokjes en topjes een nieuw avontuur aan te gaan in een ander prachtig stukje Am­ sterdam. In deze editie is de omgeving van het Waterlooplein en De Plantage in kaart gebracht, waar we ook weer veel aandacht geven aan de roerige geschie­ denis hiervan. Ondanks dat er heel veel is veranderd qua opbouw en inrichting, zijn de Joodse invloeden nog steeds her­ kenbaar en is er nog steeds een dagelijkse markt.

Het Waterlooplein, wat eerst geen plein was maar gracht, was fijn om de nodige festival/kampeer items te vinden.

Handig, want het assortiment aan leuke dingen doen deze zomer loog er weer niet om. Ook Artis heb ik eindelijk weer eens bezocht. Waar ik eerst nog bang was voor zielige taferelen, ben ik daar op terug gekomen. Ik heb er juist van genoten, net zoals deze hele omgeving.

Een mooie selectie van festival foto’s van het Magneet festival en van Ruigoord zijn te zien. Hans Plomp heeft een mooi stukje geschreven over het 40 jarige bestaan van dit laatste, unieke plekje tussen het haven­gebied met volgebouwde olie tank­ ers.

In deze 16e editie van Amsterdam En­ joy is voor de 2e keer een vrouwelijke kunstenares uitgelicht, namelijk Kukula, aka Nataly Abramovitch. Geboren in Is­ raël, woont intussen in Amerika. Haar schilderijen worden internationaal zeer gewaardeerd en wij zijn dan ook trots een diverse selectie van haar werk mogen laten zien. Zeker omdat een aantal hier­ van nog niet eerder zijn tentoongesteld!

De Amsterdam Enjoy puzzel waarin je weer zo’n beetje alles kan winnen wat er in het magazine staat, maakt het tot weer ’n gezellig kleurrijk hebbe-boekje.

Veel plezier, enjoy….

Groetjes Judith Bobeldijk

Van water naar plein naar markt

De Slag om Waterloo "Oh Waterlooplein, oh Waterlooplein, ‘t is mooi en lelijk tegelijk armoedig en toch ook weer rijk ‘t is weemoed met ‘n scheutje gein, het Waterlooplein” Johnny Austerlitz - 1969 tekst: Larissa Quaak Zoals voor zo vele plekken geldt in Amsterdam, bestond ook het Waterlooplein eerst uit water.

Toen het stadsbestuur in de 15de eeuw besloot toch echt eens aan stadsuitbreiding te gaan doen,

De R.C. Kerk Moyzes en Aäron Waterlooplein/Houtgracht, gezien langs de Leprozengracht (tegenwoordig Waterlooplein) naar de Mozes & Aäronkerk

werden er in het ondiepe IJ een paar grote stukken grond aange­ plempt. Zo ontstonden buiten de oorspronkelijke ommuurde stad de eilanden Uilen­burg, Rapen­ burg en Marken, welke later on­ derdeel van de Nieuw­marktbuurt zouden wor­den.

Ook de nog onbebouwde Am­ steloever werd geschikt bevon­ den voor bewoning. In 1590 werd dan ook begonnen met het opho­ gen en bouwrijp maken en in 1602 worden de eerste erven verkocht van dit vierde eiland ‘Vlooyen­ burg’. Toen vier eeuwen daarna werd begonnen met de bouw van de metro, werden daar dan ook nog drie scheepswrakken uit de 16de eeuw aangetroffen. Gevuld met zwerfkeien hadden deze zeer waarschijnlijk gediend als zink­ stuk bij het droogleggen.

Omgeven door de Amstel, de Verwersgraft (nu Zwanenburg­ wal) , de Houtgracht en de Lep­ rozengracht werd het rechthoe­ kige eiland doorsneden door twee kruisende straten, de Korte en Lange Houtstraat. Er vestigden

zich vooral Sefardische Joden, die met duizenden tegelijk uit Por­ tugal naar Amsterdam waren gevlucht. Meer dan de helft van de Nederlandse Joden leefde toen in Amsterdam, en de meesten woonden nog altijd boven op elkaar in dit specifieke stukje nieuw­bouw. In de volksmond werd het gebied dan ook al snel de 'Jodenhoek' genoemd.

Elke zondag was er één grote markt, met kramen die reikten van de Jodenbreestraat tot over de Oude Schans. Officieel buitengesloten van de winkelnering verkochten de joden hier hun handelswaar op straat. Toen in 1873 door de gemeenteraad werd besloten van de Breestraten een grote verkeerstraat naar de bin­ nenstad te maken, moest een nieuwe plek voor de markt worden gezocht. In 1886 werd die nieuwe plek gevonden op het Waterlooplein. De emoties liepen hierbij hoog op.

Veel marktkooplieden zagen hun nieuwe handelsplek hele­ maal niet zitten; er zouden te weinig kopers komen en de plek werd veel te winderig bevonden.

Voor dat laatste werd een oplossing gevonden in de vorm van een ijzeren overkapping. Dit bleek echter geen succes en in 1892 werd de overkapping weer ver­ wijderd.

Iedere branche had toen nog zijn eigen plek op het Water­ looplein. De fruitmarkt was gele­ 7

gen voor de Mozes en Aäronkerk, de vismarkt bij de Houtkopersdwarsstraat (ook de Vissteeg ge­ noemd), oud ijzer bij de Zwanen­ burgwal en het midden was toebedeeld aan alles wat over­ bleef. En dat was nogal wat! Zowel toen als nu kon je voor van alles terecht op het Waterlooplein.

Zoals Rabbijn dr. Meijer de Hond het in 1926 zou verwoorden: “Gloednieuw en vodoud. Meubels uit salon en scherven uit drek. Glim en roest, fijn en vies, heel en wrak, gedragen en nog nooit aangehad, kristal en baksteen, doublé en dubio, bordpapier en peau de suède, zijde en keper, mahonie en molm, ratiné en rot. Prima-waar en ultimarommel nog geen stap van elkaar, sjiek en sjofel heel intiem. Slag op Waterloo.”

Onnodig te zeggen dat de tweede wereldoorlog een groot litteken achter liet op de markt en het plein. De Jodenhoek was leeg, de huizen die ontruimd waren door de Duitse bezetters waren geplunderd, gesloopt of opge­ stookt in de koude winter van 1944. En van de Joodse bevolking keerde maar een bitter klein deel terug. Weg waren ze, die hande­ laren, de straathandel, de drukte.

Het was stil geworden in de wijk.

Met de wederopbouwwet van 1950 werd een begin gemaakt om deze buurt weer bewoonbaar te maken.

Het zou nog vele jaren duren voordat de buurt weer een be­ 8

woonbaar uiterlijk kreeg. Ook de Nieuwmarktrellen, het verzet tegen de bouw van de metro en de bouw van het stadhuis zorgden voor veel beroering op en om het Waterlooplein. Aan het einde van de jaren zestig leefde de markt weer wat op toen hippies hier hun tweedehands kleding kochten. In die flowerpower tijd, vol kaftans, Amerikaanse toeristen, antiek en curiosa kon het even niet op.

In 1977 verhuisde de markt naar de Rapenburgerstraat, om­ dat men begon met de bouw van het stadhuis en het muziekthe­ ater. Er werd besloten dat als het stadhuis klaar was de Water­ loopleinmarkt weer terug mocht naar de oude plaats. Dat moment zou uiteindelijk pas 11 jaar later komen, in 1988.

Het Waterlooplein vormt nog steeds een overgang tussen het oude centrum en de nieuwere Plantage. Niet alleen geografisch, maar ook qua beleving. De statige Mozes en Aäronkerk met zijn vierzuilige entree hoort dan misschien al meer bij de Plantage, de volkse markt bij het centrum.

Zowel het statige groene hart rond de Plantage Middenlaan en daaromheen de waterkanten van Amstel en IJ ,en de levendige oude Joodse wijk rond het Wa­ terlooplein, hebben hun onstaan veelal aan de Joodse bevolking van Amsterdam te danken.

Waar Vlooyenburg vooral bevolkt werd door armere Joden

werkend in de houtindustrie, ­ lieten rijke Joden in De Plantage imposante villa’s bouwen, gefi­ nancierd met geld uit de dia­ mantindustrie. De Plantagebuurt heeft dan ook een beduidend an­ der karkater dan de overige wijken in Amsterdam. Het ritme is er lager, de bouwstijl anders en er

Waterlooplein.

Geheel links, de ingang van de Houtkopersdwars­straat.

is veel groen. Ook kent de buurt maar liefst 17 culturele instellingen; van het Muziektheater tot aan het Tropenmuseum, en van de Hermitage tot aan het Scheepvaartmuseum. En daartussen onder andere de Hortus, het Ver­ zetsmuseum en Artis.

Kortom, ook in dit stukje Am­ sterdam valt weer genoeg te ont­ dekken. En genieten!

Wist je dat?

• H et Waterlooplein om volstrekt onduidelijke redenen vernoemd is naar de Slag bij Waterloo?

• Het plein vanaf 1893 een dagmarkt werd, die in tegenstelling tot nu alleen op zaterdag gesloten was?

• De Plantagebuurt doeltreffend vernoemd is naar de plantages die Nederlanders onderhielden in verre koloniën?

• De Hortus Botanicus al sinds 1683 de plek is waar zaden en planten uit deze nederzettingen worden geconserveerd?

Hoewel de geschiedenis van de buurt teruggaat tot de middeleeuwen, is het Waterlooplein naar Amsterdamse begrippen niet oud. In 1883 kreeg het haar naam Men vermoedt dat deze naam­ geving een wat verlaat eerbetoon was aan de helden van het slagveld, waar Napoleon de ge­ nade­slag werd toegebracht. De vraag ligt voor de hand wat er dan was vóór het Waterlooplein deze naam kreeg? Het antwoord is zo Amsterdams als het maar kan zijn: water.

Vlooyenburg of Vloonburg werd het stuk land genoemd, dat even ten noorden van de oor­ spronkelijke stad lag. De vlooien uit die naam hebben niets te maken met insecten en nog minder met de vlooienmarkt die er later kwam. Vlooyenburg werd door het water van de Amstel voortdurend overstroomd, en vlooyen is dan ook gewoon vloeien. Daar zou een eind aan komen 10

toen in 1593 het tot dusver onbe­ bouwde stuk grond een keurig vierkant eiland werd. Met de komst van de Joden naar Amster­ dam werd Vlooienburg het hart van de “Joodse Hoek” .

Het plein ontstond toen in 1882 de Leprozengracht en de Houtgracht werden gedempt. Het stadsbestuur besloot dat de voor­ namelijk Joodse straathandelaren, hun nering naar het nieuwe Water­looplen dienden te verplaatsen. Vanaf 1893 werd het plein een dagmarkt.

Na de trieste gebeurtenissen van de tweede wereldoorlog was wat eens een drukke, bloeiende buurt was, een trieste, verlaten en verpauperde buurt. De gemeente had grootse plannen voor sanering en aanleg van een snelweg door de buurt. Dankzij de inzet van de inwoners en de bekende nieuwmarktrellen is de snelweg voorkomen en sociale woning­ bouw gerealiseerd.

Door de hippietijd en de bui­ tenlandse invloeden die deze

periode met zich meebracht, bloeide de van oorsprong Joodse markt weer op. Waterlooplein heeft zich ontwikkeld tot een rommel-, antiek-, en curiosa­ markt, waar vintage is uitgevon­ den voordat het een naam had.

Toeristen en Amsterdammers vinden dan ook 6 dagen per week hun gading op de Waterlooplein­ markt gelegen in de schaduw van de Klaagmuur (de volkse benam­ ing van de achterkant van de Stopera). De benaming alleen al leert ons dat het Joodse Amster­ damse eigenzinnige karakter ondanks alle veranderingen van deze buurt nog steeds leeft.

28/09 t/m 6/11 Pronkzucht Een curatoren­collectief met de tentoonstelling: Pronkstukken in de buurt.

Mensen uit Waterloopleinbuurt, nieuwmarktbuurt en Plantagebuurt vertellen hun verhaal a.d.h.v. een pronk­stuk, die zullen te zien en te beleven zijn in het buurtmuseum in de Houtkopersdwars­straat.

Check Facebook: Waterloopleinmarkt Waterloopleinbuurt

van alles wat op...

De Waterloopleinmarkt

Het schitterende hart van Amsterdam Diamantslijperij Gassan Diamonds in Amsterdam Gassan Diamonds werd in oktober 1945 opgericht door Samuel Gassan. De diamantair hield zich voornamelijk bezig met het slijpen van diamant en met de import en export van zowel ruwe als geslepen diamanten, edelstenen en juwelen. Gassan Diamonds was groothandel en detaillist tegelijk.

Nog steeds een familiebedrijf Samuel Gassan overleed in 1983. Sindsdien staan zijn twee kleinzoons Benno en Guy Leeser aan het hoofd van dit indrukwekkende bedrijf. Benno Leeser is de oudste van de twee en is sinds 1973 aan het bedrijf verbonden. Hij is tegenwoordig de Managing Director vanuit het hoofdkantoor in Amsterdam. Guy Leeser kwam in 1980 bij het bedrijf en werkt vanuit de vestiging in New York. Sinds 1 november 2011 is Benno Leeser enig shareholder van de Gassan groep.

Toeristische attractie Vanuit alle hoeken van de wereld kwamen toeristen naar Amsterdam om diamantslijpers aan het werk te zien. Samuel Gassan merkte door toeristen een uitleg te geven over diamant en het ambacht van diamantslijpen, zij diamanten kochten. Sinds 1955 ontvangt Gassan Diamonds toeristen en tot op de dag van vandaag blijkt deze formule uiterst succesvol.

Boas gebouw De voortdurende groei van het bedrijf maakte in 1990 dat er een groter bedrijfspand nodig was. Gassan Diamonds B.V. kwam terecht in een historische diamantslijperij, waar de slijpmachines voornamelijk werden aangedreven door stoom. Het gebouw is gevestigd in het centrum van Amsterdam en heeft een oppervlakte van 5.000 vierkante meter. De afgelopen jaren werd het bedrijf bezocht door ongeveer 350.000 bezoekers per jaar.

Internationale groei Promotie maken in het buitenland en uitbreiding van de groothandel zorgde ervoor dat het steeds beter ging met Gassan. In 1952 werd het eerste buitenlandse kantoor te Antwerpen in België* geopend.

Daarna, in 1959 kwam er een kantoor in Pforzheim en een kantoor in Düsseldorf in Duitsland. In 1960 in Tel Aviv, Israël, in 1966 in Zug, Zwitserland en in 1980 in New York*, USA. Vanaf 1967 is er een Japanse vertegenwoordiger aangesteld in Tokyo* om het bedrijf te promoten.

Luchthaven In 1967, aangespoord door de geleidelijke groei van verkopen aan toeristen, richtte het bedrijf zich op de luchthaven van Amsterdam. Hier werd de eerste Tax Free Diamantair* gevestigd. In 1995 werd Gassan Plaza* geopend in Schiphol Plaza, het winkelcentrum van de luchthaven. De Gassan Plaza winkel biedt een uitgebreide collectie horloges, juwelen en bijoux.

In het laatste kwartaal van 2008 opent Gassan Plaza de deuren van haar nieuw verbouwde winkel volgens een geheel nieuw winkelconcept.

Tijdens de herfst van 1992 opende Gassan Schiphol B.V. de eerste Tax Free Juwelier in het buitenland; in London Heathrow’s Terminal 3. In 1995 en 1996 werden er Horloge- en Juwelierszaken geopend op de Terminals 1 en 2. Op Terminal 4 werd een Diamantair geopend. In 1997 kwamen er twee ‘Swatch Shops’ op Schiphol; en één op Schiphol Plaza*. Ook opende Gassan Diamonds in 1997 twee after-sales kantoren in Bejing* in China en in Indonesië. Verder werden er nog drie after-sales kantoren in Bangkok, Thailand en Hong Kong* geopend. In de afgelopen jaren zijn er nog twee Swatch shops achter de douane in de Tax Free zone bijgekomen*.

In 2002 opende het bedrijf de eerste Guess shop in Schiphol Plaza. In september 1999, opende Gassan Schiphol B.V. een Pens and Watches Shop op zowel de E- als de F-pier*. En uiteraard kwam er in 2000 ook een juwelierswinkel op de D-pier*. Begin 2007 opende Gassan de deuren van een eerste Rolex Boetiek*, in bezit van een andere retailer dan Rolex, op een luchthaven buiten Zwitserland. Sinds het begin van 2008 heeft Gassan Diamonds vijf nieuwe winkels* op de luchthaven Changi in Singapore incl. een Rolex boutique en eind december 2008 werd de eerste en enige juwelierswinkel op London City Airport* door Gassan Diamonds geopend.

Daarnaast opende in 2011 een Gassan Trends winkel op Amsterdam Airport Schiphol.

De locaties waar een * staat aangegeven zijn nog steeds in het bezit van Gassan Diamonds.

Activiteiten Gassan Op dit moment werken er bij benadering 500 werknemers voor Gassan. De werkzaamheden variëren van diamantslijpen tot de verkoop van losse, geslepen diamanten aan zowel groothandel als detaillist. Ook worden er gouden juwelen met diamant en horloges verkocht en voeren zij eigen juwelen collecties zoals Gassan 121, Gassan junior, Gassan Special Moments, Gassan Haute Joaillerie, Choices by DL en een horlogelijn Guy David, Gassan Watches en Watch Up. Gassan Diamonds HQ Nieuwe Uilenburgerstraat 173-175 1011LN Amsterdam www.gassan.com

In het Rembrandthuis zijn ook verschillende demonstraties, workshops en cursussen bij te wonen. Zo kan er worden geleerd over de gebruikte etstechnieken, het maken van de olieverf en het creëren van diepte in schilderijen zoals Rembrandt dit beheerste. Tijdens de workshops en cursussen gaat men ook zelf met de materialen en technieken aan de slag.

Rembrandts ateliergeheimen

Atelierdemonstratie

Leer over Rembrandts schildertechniek en materiaalgebruik. Alle materialen die hij gebruikte, van dra­ger tot vernis, komen aan bod. U leert en ervaart van dichtbij hoe Rembrandt een schilderij laag over laag opbouwde. Deze exclusieve demonstratie, voor een groep van maximaal 15 personen, vindt plaats na sluitingstijd.

In het atelier van Rembrandt laat een demonstrateur u zien hoe Rembrandt verf maakte. Olieverf was toen nog niet zomaar te koop in een tube. Rembrandt maakte zelf verf door pigmenten kleurpoeders te mengen met lijn­ olie. Met een loper (een wrijfsteen) wreef hij op een vlakke steen het mengsel fijn net zo lang tot hij olieverf had van de juiste dikte.

Workshop techniek

Diverse cursussen

U gaat zelf aan de slag met de technieken die Rembrandt toepaste en de materialen die hij gebruikte. Elke workshop wordt afgesloten met een rond­ leiding door het Rembrandt­huis. U zult zien dat door de ervaring die u opdoet in de workshops u het werk met andere ogen bekijkt.

'Prenten maken in de droge-naald techniek', 'Het opbouwen van een schilderij' (inclusief grondering en verfbereiding), 'Het werken met rietpen, ganzenveer en penseel', 'Rembrandts landschap' en meer interessante cursussen zijn te vinden op de website.

Voor meer informatie kijk op www.rembrandthuis.nl 14

Het rembrandthuis

Jodenbreestraat 4 1011 NK Amsterdam (020) 520 04 00 Openingstijden: Dagelijks: 10.00-18.00 uur www.rembrandthuis.nl

Een kijkje in de keuken van een meesterschilder

Het huis van Rembrandt

Het Rembrandthuis aan de Jodenbreestraat 4 werd in het begin van de 17e eeuw gebouwd aan wat toen de Sint-Anthonisbreestraat heette. Dit was in die tijd een nieuwbouwwijk waar vele rijke kooplieden en kunstenaars zich vestigden. Het pand werd in de jaren erna nog verbouwd en uitgebreid, en in 1639 kocht Rembrandt van Rijn, die inmiddels zijn naam als kunstenaar had gevestigd, het huis voor dertienduizend gulden op afbetaling. Deze betalingsregeling zou hem uiteindelijk in 1656 tot een faillissement brengen, waarna het huis, de inboedel en kunstcollectie geveild werden.

Nu, na ruim drie eeuwen, is in het pand het huis en atelier gere­con­stru­ eerd zoals het ten tijde van Rembrandts bewoning geweest moet zijn.

Rembrandt vervaardigde in totaal ongeveer driehonderd schil­­de­­­rijen, driehonderd etsen en twee­duizend tekeningen. Hij ­be­schouw­de zichzelf vooral als een historie- en portretschilder.

Zijn honderd geschilderde en twintig geëtste zelfportretten geven een opmerkelijk scherp beeld van zijn uiterlijk en zijn gevoelens. Behalve zijn vrouw Saskia van Uylenburgh, en zijn zoon Titus van Rijn zijn ook zijn latere geliefden nadrukkelijk in zijn schilderijen aanwezig en hebben gefungeerd als model voor bijbelse, mythologische of historische fi­guren. Hij wordt beschouwd als een van de belang­

rijkste Hollandse meesters van de 17de eeuw, en gaf meer dan twintig jaar les aan vele belang­ rijke Nederlandse schilders.

Het Rembrandthuis heeft de afgelopen honderd jaar de collec­ tie etsen van Rembrandt gestaag kunnen uitbreiden. Van de bijna complete ver­zameling wereldbe­ roemde etsen is een selectie permanent te be­zichtigen.

Daarnaast is in het woon­ huis, waar de inrichting de sfeer van de 17de eeuw ademt, een bijzondere collectie schilderijen te vinden, met het zwaarte­ punt op de schilders die Rembrandt inspi­reerden.

joodse gechiedenis op een vierkante kilometer

Joods Cultureel Kwartier

De Hoogduitse joodse gemeente van Amsterdam is in 1635 opgericht en kwam aanvankelijk op verschillende locaties bijeen. Door de grote toestroom van joodse emigranten uit Oost-Europa, op de vlucht voor oorlogen en pogroms, groeide de gemeente echter zo snel dat in 1670 een perceel werd aangekocht om een eigen synagoge te bouwen. Hoewel er inmiddels drie synagogen naast elkaar stonden was er in de achttiende eeuw, door de aanhoudende groei van de gemeente, nog steeds sprake van ruimtegebrek. Aan het begin van de achttiende eeuw werd een leeg perceel aan de Deventer Houtmarkt gekocht voor de vestiging van een extra synagoge.

Op 17 juli 1730 werd de eerste Nieuwe Synagoge ingewijd.

Prachtige synagogen, markante gebouwen en indrukwek­kende monumenten kleuren het straat­ beeld van de oude Amster­damse jodenbuurt. Midden in deze buurt bevindt zich op nog geen vier­ kante kilometer het Joods Cul­ tureel Kwar­tier.

Tijdens een wandeling door het kwartier kom je

Gezicht op de Grote en Portugese Synagoge te Amsterdam Gerrit Adriaensz Berckheyde, 1675-1680 Collectie Joods Historisch Museum

langs het cultureel toonaange­ vende Joods Historisch Museum met haar prikkelende kindermu­ seum, de kolossale Portugese Synagoge en het indrukwek­ kende monument de Hollandsche Schouwburg.

Joods Historisch Museum Het Joods Historisch Museum is een modern museum over het

jodendom, gevestigd in 4 monu­ mentale synagogen nabij het Water­loo­plein in het hart van de oude jodenbuurt van Amsterdam.

In drie vaste opstelling­en wordt met 3D-presentaties, films, schilde­rijen en foto's de geschie­ denis en de cultuur van de joden in Neder­land zichtbaar.

JHM Kindermuseum In het prikkelende JHM Kin­ dermuseum maak je kennis met het joodse leven op een ­unieke ma­nier. Leer over de joodse traditie tij­ dens brood vlech­ ten in de keuken, Hebreeuws leren in de stu­deerkamer of samen muziek ma­ ken in de mu­ziekkamer. ­

Portugese Synagoge Tegenover het Joods Historisch Museum is de prachtige, kolossale Portugese Synagoge uit 1675 te vinden. Het 17de eeuw­se unieke interieur is nog volledig intact.

Naast de indrukwek­kende schat­ kamers met zilver, goud, brokaat en zijde ontdek je in de bijgebouwen de bibliotheek Ets Haim, het rabbinaat en de bestuurskamer.

Hollandsche Schouwburg Op een steenworp afstand van de Portugese Synagoge staat de ­Hollandsche Schouwburg; ge­bouwd als theater, maar tijdens de 2e Wereld­oorlog een ­verzamelen depor­tatie­plaats voor joden.

Tegenwoordig is het een nationaal monument en gedenk­plaats ter nagedachtenis aan de joden­ vervolging tussen 1940 en 1945.

Joods Historisch museum

jhm.nl JHM Kindermuseum

jhmkindermuseum.nl portugese synagoge

portugesesynagoge.nl Hollandsche Schouwburg

hollandscheschouwburg.nl Deze vier culturele instellingen kunt u bezoeken met één toegangs­ticket. joodscultureelkwartier.nl 17

Š Kukula

Kukula

Nataly Abramovitsh

Lonely Opulent Things Interview: Alexander Moust

Nataly Abramovitch, aka Kukula, makes extremely delicate and gorgeous paintings in a classical multi-cultural heritage style. In tune with her obsession for dolls, her playful ultra feminine characters look super hot, cute and girly Lolita-like. Next to this, she has a wide range of interests and tries to divide her time between her passions.

Nataly was born in a relatively isolated and small village about an hour north of Tel Aviv. Her few neighbors were mostly re­ tirees, many of them Holocaust survivors.

As a result her childhood imagination was nourished by equal parts princess phanta­ sies and World War II horror stories. Thus the attempt to reconcile real life horror with phantasy life sweetness emerges as an al­ most constant theme in her work.

At the age of eighteen, instead of enlist­ ing in the army as she was supposed to, Nataly decided to study art in America. In her own words this was “because the army wouldn’t let her bring her dolls along to basic training”. After receiving her degree

in illustration in 2003, she decided to move to the San Francisco Bay Area, and cur­ rently she is still based there in Berkeley.

Under the artist name Kukula, she has held many successful exhibitions, and her paintings have been highly respected and sought for by many.

Her paintings center on feminine, dolllike figures, often surrounded by objects with sometimes clear, sometimes obscure symbolic meaning. In her figures' poses Kukula recalls classical portraiture, yet the style is manifestly modern and pop-influ­ enced. Next to that, her artworks disclose her personal struggles as mediated by a rich multi-cultural heritage.

19

Š Kukula

In this edition we have the honor to see some of your new paintings that haven’t been shown yet but will at your coming solo exposition in the Corey Helford Gallery in L.A. It’s quite a different style, also absolutely gorgeous and beautiful: so where did this inspiration come from?

I was inspired by 19th-century Americana, especially a children’s aesthetic as it appears in Mark Twain’s adventure stories or the nostalgic illustrations of Holly Hobbie, which were popular in the 70’s. But the main noticeable thing is that all my girls are dressed in Ulyana Sergeenko’s recent designs. She’s an upcoming couture fashion designer and I think the stories she tells through her collection work perfectly with my concept for this show.

For quite some time you had a passion to publish a book, you are a collector of antique books and a fan of Goethe. How is this process going along?

It’s going well but I had to take a break from it for this show. In the meantime we’ve decided to have a little show catalog and later to include this new work in the book. I’m happy we’re doing that.

When you were a girl you fantasized about being a princes in a world where grown ups were filled with cruelties of the WO11. Did those stories turn you into a princess and how were you inspired by them?

That is an interesting way to look at it but this is not exactly right. I was a very unpopular kid and so had to play alone a lot, which is why I took the part of the princess for myself. There was no one else to fight with me about it. I was very much into ballet and opera as a kid so that inspired my sense of drama. All my neighbors were Holocaust survivors and as a kid with no friends I hung out

with them in my afternoons. At about the age of 5 my mom explained to me the horrors of WWII and so I had a strange mix of reality in my head.

Apparently you’re inspired by the 18th century, Manga and you love fashion which has an amazing result in your paintings. Does every girl in your paintings also contain something of yourself ? Are these emotions or experiences?

Some people think I paint myself. I don’t think so, but it must be a little true. I sometimes paint my girls inspired by actual girls. For this show, for example, I painted Mira Duma and Lena Perminova. I found their sense of style inspiring.

My work does reflect an emotion more than a story. But I think there’s also a story in every painting I make.

Where does the name Kukula comes from?

From a TV show I liked as a little kid about cute tiny elves who live in the forest. There was a little baby elf that was very opinionated and her name was Kukula and she was my favorite.

You use quite a lot of symbols, keys, octopuses and other things in your paintings.

Can you tell a bit more about that?

I use these symbols in the same way I’d use a word in a sentence to convey a certain meaning.

My work is a form of communication with the viewer as well as a form of self-expression. The symbols are my language.

What materials do you use and when or by what do you get energy to paint?

I paint with oils, mostly Sennelier or Gamblin. I paint on fiber board because I like its texture and canvas is boring. To fuel myself I drink a lot of green tea and eat chocolate and berries.

Š Kukula

Do you remember what your first paintings were like and how you felt making them?

Yes, I was about three and I painted a little house on a paper plate in kindergarten.

I have noticed that for those who have survived the holocaust or have lived with people who have survived wars, things such as art, drugs, sex and opulence in various forms became (and often still are) an escape from reality. A way out and a safe haven from the traumas they still carry inside. For many the war has never ended in their dreams and daily life. Would you care to elaborate on these topics in relation to your private life, dreams and work?

This is an interesting question. As a person who’s obsessed with the subject of the Holocaust, I always wondered how it is that I’m also so obsessed with materialistic things—the world of beautiful objects—and I realized that’s because I believe I have a right, as a living person, to indulge.

It seems to me somehow disrespectful to deny yourself pleasure when your freedom can be taken away from you at any time. If you have the opportunity for a good life you should live it. But at the same time I think it’s only okay to indulge if it doesn’t come at the expense of others.

How has your work and techniques developed over the years and do you feel they have reached a stage where they can start to move in another direction?

I think I have my specific style which I developed and I am still developing so that I can have a clear voice people notice. I think my work will continue to change without my noticing as it has until now. It’s my own artistic evolution.

What does it mean to you to be an established artist and have you tried to express yourself

in other art forms like performance, music or dance?Do they influence you much?

When I was in high school I played piano, sang in a choir and took drama classes. I liked it all and knew that one day I’d have to choose. The one thing I didn’t take was art class. I guess it wasn’t at the level I needed. After high school I thought I wanted to be a fashion designer but got scared by the people I met at the entrance exams for fashion school so I decided to study illustration instead. It was the easy choice in some way.

What is the most outstanding remark anyone has ever made about your work?

People have told me many times that my work has a lot of soul in it and I think this is the best compliment I could get.

Do you have muses, like men or woman that you feel close to whose lives have been elementary in developing your personal style?

I’m inspired by the idea of being a woman who is attached to her inner child and by being a woman in general. I think it comes through in my work.

And: have you ever been to Amsterdam?

I was once in Amsterdam between flights for eight freezing hours and I loved every minute of it. I went to the sex museum and the Rijksmuseum and just walked around a lot. I can do a lot in eight hours if I’m motivated. I have this idea in my head that the Netherlands got it right about a lot of things that are wrong in the world. I would love to explore it more.

Any chance you’re coming this direction in the near future?

Why not! I would love to show in Amsterdam one day.

For a city that never sleeps...

Sterk Waterlooplein Avondverkoop Voor heerlijke broodjes, kant & klaar maaltijden, een uitgebreid wijn- en 足champagne assortiment en uw dagelijkse boodschappen.

Waterlooplein 241 1011 PG Amsterdam, (020) 626 50 97 Openingstijden: 7 dagen per week geopend van 08.00 's ochtends tot 02.00 's nachts (Ook op feestdagen geopend)

www.sterk-waterlooplein.nl

ONTBIJTEN LUNCHEN

DINEREN BORRELEN

Prima vertoeven met een magnifiek uitzicht Amstelhoeck kunt u gewoonweg niet missen!

Ons grand café bevindt zich namelijk op één van de mooiste plekjes van Amsterdam: op de hoek langs de Amstel, direct onder het stadhuis en pal naast de Stopera. Een bijzondere plek met enorm veel historie en een grote hoeveelheid dynamiek vandaag de dag.

Bij Amstelhoeck kunt u heerlijk eten en drinken in een moderne, huiselijke sfeer. Zowel binnen, als buiten op ons grote, verwarmde terras. Met uitzicht op de gezellige Amstel en de prachtige Munttoren. Prima vertoeven dus!

Amstelhoeck | Amstel 1 - 1011 PN (020) 620 90 39 - Dagelijks geopend vanaf 9.00 uur.

Noara's restaurant and lounge

Noara's restaurant and lounge www.noaras.nl Muiderstraat 18 1011 RB Amsterdam (020) 354 26 30 Openingstijden: woensdag, donderdag, vrijdag, zondag en maandag van 12.00 tot 22.00 uur.

Op zaterdag is het restaurant geopend vanaf 18.00 uur. Op dinsdag is het restaurant gesloten.

Sinds dit voorjaar is Amsterdam een nieuwe, gastvrije en trendy hotspot rijker.

Vlakbij het hart van het bruisende Amsterdam, op een steenworp afstand van het Waterlooplein, verschillende musea en het Rembrandtplein heeft Noara's zijn deuren geopend.

'Noara' betekent in het Arabisch 'bloem'. De bloem staat symbool voor schoonheid, bloei, kunst­ zinnigheid en een goede smaak.

Deze elementen vindt u terug in de bijzondere ­culinaire creaties, maar ook in de unieke sfeer en het luxe interieur.

Chef-kok Jamal Darkaoui zal u verrassen met zijn ongeëve­ naarde creaties. Zijn passie voor koken zorgt voor ware magie in de keuken. Noara's vertegen­ woordigt de authentieke NoordAfrikaanse keuken met Franse invloeden en steekt deze in een geheel nieuw jasje door te koken op culinaire en gastronomische wijze op het hoogste niveau.

Š Kukula

Tegenwoordig stoppen hippe ­Amsterdamse mama’s en papa’s met bakfietsen voor de poorten van de oudste dierentuin van Nederland om hun guppen uit te laden. Dat is ooit anders geweest. Met paard en wagen kwam men aanrijden om met het kroost apies te gaan kijken. Zo ging dat toen in 1838 Zoölogisch Genootschap Natura Artis Magistra, 'de natuur is de leermeester van de kunst' werd opgericht.

28

natura

artis magistra

In eerste instantie was Artis een besloten vereniging. Leden konden in de maand september de dierentuin bezoeken. Artis geeft nog steeds in die maand korting op een toegangskaartje. Geen onaardig weetje.

De collectie van Artis bestaat bij de opening uit apen, herten, papegaaien en een naturaliën­ kabinet. Deze wordt in 1839 ­uitgebreid met een gestreepte ­hyena, een Indische olifant en een heuse boa constrictor.

In de 19de eeuw fungeert Artis ook als cultureel centrum.

Muzi­kanten en beeldend kun-

stenaars toonden hun werk aan het publiek.

De dierentuin overleeft de cri­sis in de jaren '30 en de hongerwinter tijdens de tweede wereldoorlog. Er volgen vele ontwikkelingen. In 1963 komt er een nachtdierenhuis, in 1988 het Planetarium, in 1992 het geologisch museum en in 1997 een vernieuwd aqua­rium.

Nu speelt Artis een belang­rijke rol in de internationale ­sa­men­­werking van dierentuinen, voor­ al bedoeld om bedreigde diersoorten te beschermen.

Orloff is the ideal place for breakfast, lunch and dinner just on walking distance from Central Station, straight accrorss The "Scheepvaart Museum"

cafĂŠ ORLOff Kadijksplein 11 1018 AC Amsterdam (020) 32 03 347 www.orloff.nl/amsterdam Openingstijden: ma t/m do 08.00 tot 01.00 uur vrij 08.00 tot 02.00 uur zat & zon 10.00 tot 01.00 uur

Amsterdam City-Portrait 2013

by Nissim Men www.citys-portraits.com

Te zien in het Amsterdam Museum www.amsterdammuseum.nl

Bouman - Buwalda

Prenten, prenten en nog eens prenten!

A1 50 jaar zit de firma BoumanBuwalda in Amsterdam. Daar zijn veel handgekleurde lítho's, reproducties, facsimílé's, gravures, giclée's en etsen te bewonderen. Ook kunnen wij voor u een speciale editie maken als replica of als giclée. city's-portraits van Nissim Men hier verkrijgbaar.

Fa. Bouman - Buwalda

Plantage Kerklaan 8 sous, 1018 TA Amsterdam.

(020) 62 38 967 www.prenten.nu | www.buyhandcolor.com

Belt u alstublieft eerst op voordat u langs komt. Het kan zijn dat ik naar klanten toe ben.

31

Š Kukula

Š Kukula

Eigen Haard over ontwikkeling Czaar Peterbuurt

De Czaar Peterstraat

De Czaar Peterbuurt ligt in de Oostelijke Binnenstad en is grotendeels de 'stadsvernieuwingsdans' ontsprongen. Dit betekent dat de buurt haar oorspronkelijke 19de eeuwse karakter heeft behouden, maar ook dat kleine, kwalitatief matige woningen de boventoon voerden. Door diverse complexen te renoveren, nieuwbouwwoningen te realiseren en het ondernemersklimaat te verbeteren draagt Eigen Haard als maatschappelijk ondernemer eraan bij dat de Czaar Peterbuurt zich ontwikkelt naar een leefbare, populaire en vitale buurt.

Renovatie Uit onderzoek blijkt dat de funderingen van veel panden in deze buurt slecht zijn en de kwaliteit van de isolatie onvoldoende is. Ook zijn de kleine opper­ vlakten en de indeling van de woningen niet meer van deze tijd. Daarom renoveert Eigen Haard een deel van de woningen ingrijpend. Waar moge­lijk stimuleren zij de huiseigenaren van aangrenzende particuliere huizen ook hun panden te re­no­veren.

Enkele blokken zijn aangewezen als be­schermd stadsgezicht. Dit betekent dat gedeelten van het pand, veelal de gevel, in zijn oorspronke­lijke staat blijven bestaan.

Czaar Peterstraat in noord-oostelijke richting. Ca. 1910 © Beeldbank Amsterdam

36

Bedrijvigheid neemt toe De bedrijvigheid in de Czaar Peterstraat wordt ge­ stimuleerd. De plint van de blokken aan de Czaar Peterstraat is geschikt voor kleine bedrijfjes en winkeltjes. De bedrijfsruimten in de plinten waar een woonruimte in is gekomen, wordt teruggebracht naar een werkfunctie.

Eigen Haard biedt bedrijfsruimten aan tegen een redelijke prijs, zodat kleine, creatieve ondernemers zich er kunnen vestigen. Ook is er een winkelstraat­ manager aangesteld. Deze zorgt voor een passende vulling van de bedrijfsruimten van onder andere Eigen Haard.

Czaar Peterstraat winkels De winkels in de Czaar Peterstraat kenmerken zich door de karakteristieke monumentale uitstraling van de gevels en de entresol indeling. De winkels variëren in grootte van ca. 45 m2 tot 60 m2 en worden compleet gerenoveerd. Inmiddels is de helft van het aantal winkels opgeleverd en in gebruik genomen door kleinschalige winkeliers met een uniek prod­ uct. Het aanbod varieert van een kapper tot bloemen tot winkels gespecialiseerd in oliën, wijn, koffie en ‘Fair Trade‘. Ook op horeca gebied is er de nodige variatie, zoals een Italiaanse traiteur, een lunchroom en een Go Fresh concept.

Begin 2014 worden er weer winkels opgeleverd en hiermee de trend van een uniek aanbod voort­ gezet. Uitgangspunt is dat er van elke winkelsoort maar één te vinden is in de straat, zodat uitein­ delijk een winkelstraat ontstaat die zich qua aanbod en beleving kan vergelijken met de Haarlemmer­ straat en Utrechtsestraat.

Ook interesse in ondernemen in de Czaar Peterstraat?

Kijk op www.ondernemenbijeigenhaard.nl

Amsterdam havenstad

Werf 't Kromhout Amsterdam is uit zee geboren - als een vissersdorp op een zandbult uit de middeleeuwen - en Amsterdam is door de zee groot geworden toen het zijn koopvaarders naar alle windstreken uitzond. Amsterdam is een havenstad van nature. Dat wilde de stad met alle geweld blijven, óók toen de natuur begon tegen te werken. Pampus verzandde. Er moest een andere verbinding met de zee komen.

In de eerste helft van de 19de eeuw, na de Franse overheersing, groef Amsterdam zich het Groot Noord-Hollands kanaal. Maar die waterweg naar Den Helder bleek al gauw te lang, te nauw en te omslachtig te zijn. Toen moest men het wel aan­ durven voor de kortste weg te kiezen: van het "IJ" pal west. De technische mogelijkheden anno 1850 lieten het doorgraven van de duinenrij toe. De hoofdstad kreeg haar maritieme levensade; het Noordzeekanaal.

Zo bleef Amsterdam de havenstad die het van nature is. Een stad die niet te be­ roerd is terug te kij­ ken op een groots en meeslepend ver­le­ den, ook in de ze­ evaart. Amsterdam heeft het mooiste scheepvaart­ museum ter wereld, dat nergens passender gehu­ isvest kan zijn dan juist in 's Lands Zeemagazijn, waar ooit Michiel de Ruyter zijn schepen liet bevoorraden.

38

De werf 't Kromhout ontstond midden in de 18de eeuw op een historische Amsterdamse zeedijk, die nu op de plattegrond te vinden is als Hoogte Kadijk.

Robuust en industrieel, omgeven door oude schepen, werd de scheepswerf vooral bekend door de legendarische Kromhoutmotoren, die hier vanaf 1901 werden geproduceerd.

De Kromhout Motoren Fabriek te Amsterdam was jarenlang de bekendste bouwer van vrachtauto's, autobussen en scheepsmotoren van Nederland.

De Westkap en Oosthal, beide industriële rijks­monu­ menten, zijn aan het eind van de 19de eeuw ge­bouwd.

In 1967 werden de scheeps-activiteiten beëindigd.

In 1974 wordt de “Vereniging van Vrienden van de Werf ’t Kromhout“ eigenaar van de collectie en in­ ventaris.

Stichting Werf ‘t Kromhout wordt in 1996 over­ genomen door het Amsterdams Monumenten fonds (het huidige Stadsherstel). In 2012 verandert de naam van de vereniging in ”Vereniging Museum ’t Krom­ hout”. Ook nu nog is de historische werf ’t Kromhout een bijzondere locatie, waar de maritieme geschie­ denis van Amsterdam tot leven komt. www.machinekamer.nl www.kromhoutmotoren.nl

Het Magneet festival

tot 15 september!

www.magneetfestival.nl Wil je meer foto’s zien van leuke, bijzondere feestjes?

Kijk dan op de site van Arthur de Smidt. www.thehospages.com

• Vriendelijk advies door experts • Breed assortiment producten van over de hele wereld • Gedetailleerde informatie over al onze producten • Showmodellen van meer dan dertig vaporizers en een groot assortiment bongs

Azarius is online actief sinds 1999, met een ruim aanbod van producten uit de hele wereld.

In april 2009 hebben we onze eerste echte winkel geopend aan de Kerkstraat 119 in het centrum van Amsterdam (op twee minuten loopafstand van het Leidseplein).

A place of magic & wonder...

Azarius heeft jarenlange ervaring met de verkoop van herbal energizers, psycho-actieve kruiden en zaden en nog veel meer producten die je leven nóg leuker kunnen maken. Ook voeren we een ruim assortiment aan bongs, pijpjes, grinders, wietzaden en vaporizers.

Alles draait om kennis Wat Azarius onderscheidt van andere smartshops in Amsterdam (afgezien van onze superscherpe prijzen en oogverblindend knappe medewerkers) is onze persoonlijke benadering. Azarius hecht veel belang aan het geven van eerlijke en juiste informatie over het gebruik, de effecten, geschiedenis en ingrediënten van al onze producten.

Laat ons je reisgids zijn Ben je op zoek naar een bepaald effect, maar weet je niet goed waar je moet beginnen? Wil je een vaporizer proberen voordat je hem koopt? De kans is groot dat wij je kunnen helpen.

Bezoek ook onze webshop www.azarius.nl Een groot deel van de producten die getoond wordt op de website is ook aanwezig in de winkel. Als je er zeker van wilt zijn of iets in de winkel op voorraad is, kun je ons het beste eerst even bellen of een mailtje sturen.

Openingstijden Maandag 12.00 - 18.00 Dinsdag 12.00 - 18.00 Woensdag 12.00 - 18.00 Donderdag 12.00 - 18.00 Vrijdag 12.00 - 21.00 Zaterdag 12.00 - 21.00 Zondag Gesloten

Azarius winkel Kerkstraat 119 1017 GE Amsterdam T: +31(0)20 737 21 07 E: info@azarius.net

41

Amsterdam Enjoy is een Print Productie van platform P. Projectmanagers in Print.

Enjoy ofwel, veel...

lezier! www.platformP.nl

31 OKT - 3 NOV 2013 NEW LOCATION KROMHOUTHAL AMSTERDAM-NOORD 75 GALLERIES CONTEMPORARY ART FROM 100 TO 5000 EURO affordableartfair.nl #aafams #followyourart

MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR

Luk Hop Moon Martial Club is een Kung Fu studio waar leden in een prettige sfeer kunnen trainen. Luk Hop is een vechtstijl binnen de tra­ditionele Kung Fu en is zeer effectief.

Bij ons kun je ook lessen volgen in Tai Chi en moderne Wushu met diverse wapens.

Wij geven ook: Kung Fu workshops en demo's!

Traditionele Chinese Drakendans en Leeuwendans-shows voor bijeenkomsten, opening van restaurants, jubileumfeesten en bruiloften.

Luk Hop Moon Martial Club: • Beheers lichaam en geest door fysieke en mentale training.

• Bouw zelfvertrouwen op.

• Vergroot het uithoudings­ vermogen.

• Verbetert de lichaamsbouw.

• Leer gebruik te maken van de innerlijke Qi voor verdediging.

• Is geschikt voor jong en oud, man en vrouw.

• Het is heel erg leuk om te doen!

Wij leggen het accent op spier­ training met gewichten, stoten, trappen, gre­pen en worpen. Door regelmatig te trainen, wordt een positief effect op lichaam en geest opgebouwd met als resultaat een gezond en sterk li­chaam. Hierdoor kun je je beter con­centreren, beter omgaan met stress en meer energie ervaren in de dage­lijkse activi­tei­ ten. Kom snel langs voor ‘n gratis proefles!

www.lukhopmoon.nl | Sarphatistraat 730 | 1018 AV Amsterdam | (06) 816 159 18

Studio Elise

een spirituele blik met een nuchtere kijk

Studio Elise is een praktijk voor spirituele en paranormale consulten, healings en coaching.

Ik ben een helderziend, ho­rend, voelend en wetend medium en kan u, zonder in het ­zweverige te komen, met deze gaven adviseren. Bij­voorbeeld als u vragen heeft over de liefde, werk, relaties, oplei­ding, ver­le­ den, heden of toe­komst of als u twijfelt over het nemen van een besluit.

U kunt bij mij o.a. terecht voor: • Contact met gene zijde rouwverwerking • Paranormale, helderziende consults en kaartleggingen • Meditatie op maat • Magnetiseren (blokkades opheffen) • Lifecoaching De spirituele thuisparty: Wilt u met familie, vrienden, collega’s of kennissen een spirituele avond organiseren? Geef u dan snel op! In huiselijke omgeving wordt op een leuke manier kennis gemaakt met kaartleggingen, chakrareiniging, reiki en nog veel meer!

Afspraak maken? Bel (06) 171 193 30 mail: studioelise@ziggo.nl Info: www.studio-elise.nl Amsterdam | Utrecht | Groningen

Pionierende dj’s en bijzonder live talent tijdens Amsterdam Dance Event in Sugarfactory Voor het achtste jaar op rij maakt Sugarfactory zich op voor Amster­dam Dance Event – hét festival voor elek­ tronische fijnproevers. De Am­ster­ damse club annex poppodium trekt vanaf 16 tot en met 20 oktober als nooit tevoren een indrukwekkend programma aan talentvolle en inter­ nationale kopstukken uit de kast.

intieme live podium omgebouwd tot danstempel, waar niemand minder dan deep house legende Kerri Chandler, Afro-house ster Black Coffee, Andre Crom, Stephan Bodzin en Smoove & Turrell plaatsnemen achter de draaitafels om je mee te nemen in een wervelende muzi­kale trip. Mis deze hoogtepunten niet! Ook in de week van ADE is Sugar­factory 7 dagen per week open, met in totaal maar liefst 11 pro­gramma’s aan live optredens en clubnachten.

Kijk voor de volledige ADE program­ mering en het kopen van tickets op www.sugarfactory.nl.

Andre Crom

In de vroege avond kun je op gang komen met onder andere het kleur­rijke en Caraïbisch-georiën­teerde KiT, Neerlands eigen electro-act Basker­ ville, de progressieve R&B en bass artiest Kastle en ex­perimentele beat­ producer Tourist. ’s Nachts wordt het Stephan Bodzin

Black Coffee

Š Tashi Norbu

In de bruisende Warmoesstraat, op nummer 135, is Metropolitan gevestigd: een chocolade walhalla, ijssalon, espressobar en dessert atelier. Het is een smaak- en geurparadijs waar het volledige assortiment bestaat uit zelfgemaakte producten, ter plekke vervaardigd uit verse, biologische grondstoffen en vrij van kleur- en conserveringsmiddelen.

Metropolitan werd 4 jaar geleden geopend door de Nederlandse chocoladepionier Kees Raat, die met deze onderneming het ambacht terug in de stad wilde brengen. Sindsdien is de zaak en het assortiment gestaag uitgrebreid tot de 'pastry room' die het vandaag de dag is. De open keuken biedt zicht op de productie van vrijwel alles wat er in de winkel te vinden is, en de schappen staan vol verrassende producten, van cacaobier tot nocciole tot chocolade bodylotion.

Voor de chocolade-, koffie- en ijsliefhebber is hier een grote variëteit aan mooie en bijzondere producten te vinden. De chocolade wordt zelf gemaakt (en dat is uniek in Nederland), waarbij na het roosteren van de cacaobonen deze worden gebroken en ontveld. De vliezen worden vervolgens ter plaatse verwerkt tot cacaothee, en in de nabijgelegen brouwerij De Prael tot een heerlijk evenwichtig cacaobier.

De bonen ondergaan een proces dat tenminste 72 uur duurt, en de chocolademassa die zo ontstaat

is de basis van de vele cacaoproducten die in de zaak te vinden zijn.

Naast 8 varianten chocolade-ijs is er een divers aanbod van onder andere huisgemaakt vruchten-ijs, waarvoor biologische fruitsappen van de hoogste (AAA) kwaliteit worden geïmporteerd uit Sicilië. Het gebruik van deze kwaliteit grondstoffen blijft veelal voorbehouden aan Italiaanse lokale ijsmakers. Voor deze sappen worden oliën uit de schil door het vruchtsap geklopt, wat resulteert in een diepe, rijke fruitsmaak. Dat is uniek, want de olie uit fruitsap wordt normaal gesproken afgeroomd en verkocht aan de farmaceutische industrie.

Kom Proeven!

Metropolitan heeft zeer ruime openingstijden, en biedt een ijsproeverij (geen reservering noodzakelijk - € 7,95 pp) en een chocoladeproeverij waarbij de verschillende smakelijke stadia van cacaoboon tot eindproduct kunnen worden geproefd met een uitleg over het proces (minimaal 4 personen en reservering via info@metropolitandeli.nl - € 7,95 pp).

Metropolitan Warmoesstraat 135, Amsterdam 50 meter lopen van de Bijenkorf parkeergarage Openingstijden: dagelijks van 09:00 tot 01:00 ('s winters zondag t/m donderdag tot 24:00) 364 dagen per jaar geopend, 1ste kerstdag gesloten www.metropolitandeli.nl www.facebook.com/metropolitan.amsterdam

Smaak & kwaliteit

CoffeePlaza De espressobars van CoffeePlaza zijn inmiddels voor heel wat Amsterdammers een tweede huiskamer. De warme huiselijke sfeer, gezelligheid met de beste kwaliteit en variëteit aan Italiaanse koffie, verse warme sandwiches die al meerdere keren bekroond zijn en nog veel meer aparte gezonde maar vooral smakelijke producten.

CoffeePlaza heeft een gratis CoffeeCard waarmee je direct korting krijgt bij elke aankoop!

Fris munt water en wifi zijn de hele dag onbeperkt vrij verkrijg­ baar. Een breed assortiment van de beste bladen en kranten liggen hier dagelijks klaar op de grote stamtafel.

CoffeePlaza staat voor kwa­liteit.

De echte Italiaanse espresso is inmiddels een aantal jaren achter elkaar beoordeeld als beste van Amsterdam en zelfs van Neder­ land!

Kom eens langs en proef onze sfeer en kwaliteit.

Tip : probeer ook eens de dage­lijks zelf gemaakte appeltaart of proef een van de 8 soorten Chai Latte of misschien wel een tarwegrassap met appel!

Waar vindt je CoffeePlaza De Clercqstraat 27 | Jan Pieter Heijestraat 143 | Van der Hoopstraat 18 | www.coffeeplaza.nl

Restaurante

Authentiek Spaanse tapas, vrolijke muziek en heerlijke drankjes Tapas Al lange tijd een vertrouwd adres voor echt authentiek Spaans eten.

Borrelen!

Elke dag van 16.00 uur tot 18.30 uur : 1 bier en 1 pinchos 2,50 euro

Lunch catering Wij zijn gestart met de bezorging van lunches.

Voor 10.30 uur besteld is voor 12.30 uur geleverd

Pata Negra II Reinwardtstraat 1 | 1093GT | (020) 692 25 06

Š Kukula

In deze Amsterdam Enjoy puzzel hebben de meeste vragen betrekking op het magazine, en zijn de meeste antwoorden dan ook terug te vinden in deze uitgave. Soms echter kan Google uitkomst bieden...

Stuur de antwoorden naar info@amsterdamenjoy.nl.

30 oktober worden de winnaars bekend gemaakt.

© Kukula

1e prijs

2e prijs

3e prijs

• Horloge van Gassan Diamonds • Diner voor 2 personen bij Noara’s • Work shop 'Rembrandts ateliergeheimen' in het Rembrandthuis • Een mooie fles wijn bij Sterk Waterlooplein • Een lunch/diner bij Amstelhoeck

• E en mooie prent bij BoumanBuwalds • Een consult, healing of coaching bij Studio Elise • High Tea bij Coffee Plaza voor 2 personen • 2 vrijkaartjes voor het Joods Historisch Museum en de Synagoge

• 2 vrijkaartjes voor leuke club avond naar keuze bij de Sugar Factory • Een lunch bij Pieter Langedijk café • IJs proeverij voor 2 personen bij Metropolitan • Verrassing bij Azarius

Van links naar rechts.

Van boven naar beneden.

1. Hoeveel facetten heeft een princes cut diamand?

4. Met welk geld werden door de Joden de indrukwekkende villa’s in de Plantage buurt gefinancierd?

6. Het Waterlooplein was voorheen geen plein, wat was er daarvoor?

9. Het Waterlooplein kreeg pas in 1883 zijn huidige naam, mogelijk als eerbetoon aan de helden van het slagveld. Wie werd verslagen in deze strijd?

10. Wat was de voornaam van de vrouw van Rembrandt?

11. Intussen bestaat Ruigoord 40 jaar, als een 'tempel' voor extatische, dionysische spiritualiteit. Waarmee is het volgens Hans Plomp nu omringd?

12. In de 19e eeuw fungeerde Artis ook als iets anders dan alleen een dierentuin, als wat nog meer?

15. Hoeveel schilderijen heeft Rembrandt ongeveer gemaakt?

16. Waar kwamen de Sefardische Joden vandaan die zich in de 16de eeuw vooral op Vlooyenburg zouden vestigen?

17. In welk land is de kunstenaar van deze editie, Kukula, geboren?

2. Wat heeft het konijnenslakje in haar mond op het schilderij bij de inhoudsopgave?

3. Er moesten 2 grachten worden gedempt zodat het Waterlooplein kon ontstaan, de Houtgracht en welke andere gracht?

5. Welke kerk is nog steeds te bezichtigen op het Waterlooplein?

7. Waardoor is Scheepswerf ‘t Kromhout bekend geworden?

8. Welk festival in Ruigoord, afgezien het jaarlijkse Landjuweel, bracht dit jaar een hele nieuwe generatie mensen met zich mee?

13. Kukula besloot op haar 18e kunst te gaan studeren in Amerika. Eigenlijk zou zij toen naar iets anders moeten gaan, wat was dat?

14. De wederopbouw van de “Jodenhoek” ging gepaard met o.a de nieuwmarkt rellen, verzet tegen de metro en wat nog meer?

KOKOPELLIAMSTERDAM

Onlangs droomde ik van mijn overleden vriend Simon Vinkenoog.

Hij zei: 'Hans, it's a party in heaven'.

'Hoezo?', vroeg ik.

'We zijn hier met allemaal verwante geesten.

Samen scheppen we hemelse werelden.'

'Hoe ziet die hemel eruit?", wilde ik weten.

'Een beetje zoals Ruigoord, maar dan zonder alle rotzooi'.

ruigoord

40 jaar verbeelding aan de macht Door Hans Plomp

Simons woorden hebben mij ge­ raakt. Ruigoord, dat is in de eerste plaats de kerk, die wij 40 jaar geleden gered hebben van de sloop. Een kerk, tempel of moskee is een bijzonder gebouw. Daar kan je contact maken met het 'hogere'. Dat kan met Jezus, ­Maria, Boeddha, Lakhsmi of God zijn, allemaal bewoners van 'de hemel'.

Ook de kerk van Ruigoord is gebouwd als een ambassade van Jezus en de zijnen op Aarde. Dat was het voor de gelovige Ruig­ oorders, die ruim 100 jaar geleden hun eigen kerk bouwden.

Ik houd niet zo van goden buiten ons. Het was een hele klus

om de katholieke sfeer te verja­ gen. Uiteindelijk lukte het om onze kerk te transformeren tot een 'tempel' voor extatische, dio­ nysische spiritualiteit. Een plek waar geestverwanten kunnen samenwerken, net als in Simons hemel.

In Ruigoord is de Verbeelding aan de macht. Met deze strijd­ kreet uit de jaren '60 experimen­ teren we al 40 jaar! Samen maken we een eigen wereld. Voorzover de omgeving dat toelaat, want het oude eiland tekent schril af tegen de omringende machinewereld.

De feestelijkheden voor onze 40ste verjaardag verlopen in een

Geschiedenis van ­Ruigoord in een notendop prehistorie-1873: Ruig eiland in het IJ. Heksen & watergeuzen.

1873-1972: Na inpoldering onstaat het dorp Ruigoord met Geertruids­kerk.

24 juli 1973: Actievoerders verhinderen sloop van kerk en huizen.

Pastoor overhandigt sleutel kerk.

Dorp gekraakt door kunstenaars.

Witte aap keert zijn kont naar de ME. Hier nog een stukje tekst.

1973-2000: Culturele vrijhaven. Juri­ dische strijd om voortbestaan. Reizen rond de wereld, festivals, groei na­ tuur­gebied. Shows in Para­diso, Roxy, Melkweg.

Witte aap keert zijn kont naar de ME.

fantastische sfeer. Het Shoeless mooist mogelijke kado voor Ruig­ festival bracht een nieuwe gene­ oords 40ste verjaardag. ratie naar Ruigoord. Duizenden, In september kun je weer ge­ vooral jonge gasten zorgden voor nieten van 'Openbare kunsteen frisse wind. Het Landjuweel werken', als alle ateliers ge­opend vormde een worden voor hoogtepunt. Het 'Big brother is watching bezoekers. En ­begon met een you, but Big Mother Earth dan is er nog het 2-daags 'Futuro­ Oog van Ruig­ is watching too..." logies Congres' oord, een 300 met vertegenwoordigers van cul­ meter groot oog, 'landschaps­ turele vrij­­plaatsen uit de hele kunst' op de opge­spoten vlakte wereld: Kopenhagen, Berlijn, naast het dorp. Een kosmische Mongolië, Portugal, New York. knipoog van Moeder Aarde naar Van heinde en ver kwamen de de overvliegende vliegtuigen: deelnemers. Ook de Culturele Kom dat zelf ervaren!

Stelling van Amsterdam deed mee, waarin tientallen culturele vrijplaatsen in en rond Mokum samenwer­ken.

Een adembenemend mooi boek (met 1000 foto's!) 'Vrijhaven Ruig­oord' werd gepresenteerd door ex-minister van cultuur Hedy d'Ancona.

Daarna barstte het Landjuweel festival los. Magisch! Al die dui­ zenden feestgangers vormen het

2000-2100: Natuur vernietigd. Ruig­ oord gelegaliseerd als kunstenaarsdorp. Kerk en huizen gerestaureerd.

Nieuwe ateliers. Explosie van activi­ teiten. Experimenteel laboratorium van levenskunst.

De eerste bewoners van het dorpje Ruigoord voor de ingang van de kerk.

57

Shoeless @ Ruigoord

Tenzij anders aangegeven zijn alle foto's op deze pagina's van Arthur de Smidt. Voor meer foto's kijk op www.thehospages.com

Foto: Jim Verweij

Foto: Philip Menke

Foto: Judith Bobeldijk

Foto: Jim Verweij

Foto: Jim Verweij

Landjuweel Ruigoord

Amsterdam Agenda September - oktober 2013 t/m 15/10 Magneet Festival - Oostpunt 4 bomvolle zomerse weekenden met de leukste en meest creatieve evenementen waar bezoekers hun creatieve geest los kunnen laten. www.magneetfestival.nl MA 2/9 t/m 7/10 Buurtsoap De Wasserette - Tolhuistuin. www.detolhuistuin.nl DI 3/9 Shortcutz Amsterdam - De Kring Iedere dinsdag vanaf 3 september kun je gratis een filmpje pakken, en erover napraten met de filmmakers, crew of producenten. shortcutznetwork.com DO 5/9t/m 15/9 A'dam Fringe Festival.

Clubs, straten en zelfs woon­kamers toveren tijdens dit festival om tot plekken waar de meest excentrieke theaterstukken, musicals, komedies en dans bij elkaar komen. www.amsterdamfringefestival.nl VR 6/9 t/m 8/9 Happinez Festival - Fort Voordorp, Groenekan. Tijdens het festival is er van alles te doen: lezingen, mediteren, bekende schrijvers ontmoeten en muziekoptredens. www.happinez.nl VR 6/9 t/m 28/9 West Beach Filmfestival - bij Sloterparkbad. Naast een groot aanbod van zowel klassieke als recente films krijgt ook aanstormend filmtalent een podium. www.westbeachfilmfestival.nl

water kun je genieten van een speciaal programma. Bij slecht weer wordt de film binnen vertoond in de Kapel. www.blijburg.nl VR 13/9 t/m 15/9 Read My World Tolhuistuin. A'dam heeft er een gloednieuw literair festival bij waarin literatuur, journali­ stiek, film en muziek uit Nederland, België, Egypte en Palestina centraal staan. www. detolhuistuin.nl VR 13/9 t/m 15/9 Jordaan Festival.

Zangers en bands brengen de mooiste levens­ liederen ten gehore. Het festival viert de rijke geschiedenis van de buurt met cabaret, opera, spelletjes, een vlooienmarkt en een veiling. www.jordaanfestival.nl VR 13/9 The Bus - Pand 14. The Bus is supported by: DiGiBEATS.net, Pand 14, Techno For Tibet, The Beautiful People, World Peace 2021. www.p14.nl ZA 14/9 t/m 15/9 Open monumentendag.

Met speciale nadruk op de ontstaansgeschiedenis van de Amsterdamse grachten. www.amsterdam.nl ZA 14/9 Festival De Betoncentrale - NDSM. Op een magische plek, waar nog nooit eer­der een openluchtfeest plaatsvond vieren wij feest met jacking en Chicago­house, die met het inzetten van de scheme­ring voortvloeien in warme techno. www.plakk.nl

ZA 7/9 en 8/9 24H West. Bezoek het verrassende aanbod van theaters, musea, clubs, winkels die 24 uur lang hun deuren openen. www.iamsterdam.nl

ZA 14/9 Fantastica un Cumbia Happening - Wilhelmina Pakhuis. All night long edition. www.cafepakhuiswilhelmina.com

ZA 07/9, 8/9, 14, 15/9 Openbare Werken De atelierhouders van Ruigoord stellen hun ruimtes open voor het publiek. Gratis. www.ruigoord.nl

ZA 14/9 Stadsboerenfestival - Roest. Met dit jaar lekker eten, een uitgebreide markt en muziek van upcoming A'damse artiesten. www.amsterdamroest.nl

WO 11/9 t/m 15/9 Viva La naturisteracion Bostheater. Oerol-sensatie 2011 en de juryselectie van het Nederlands Theater­festival 2012 komt terug! www.bostheater.nl

ZA 14/9 Buitenverblijf - DOK2013. Dagverblijf presenteert: Buitenverblijf. Een minifestival met een stortvloed aan knotsgek vermaak. www.hetdagverblijf.nl

WO 11/9 en 25/9 Openlucht Bioscoop Onder de sterrenhemel met uitzicht op het

ZO 15/9 en 19/10 Echt gebeurd - Toomler.

Bij Echt Gebeurd vertellen mensen mooie,

60

bijzondere of grappige verhalen over wat ze zelf hebben meegemaakt. www. echtgebeurd.net MA 16/9 Hart op de Tong met Tangarine - Keizersgrachtkerk.

Tangarine, dat zijn Sander & Arnout Brinks. Hun liedjes komen voort uit een zoektocht en ontdekkingstocht naar henzelf. www.hodt.nl DO 19/9 t/m 22/9 A'dam Drawing - NDSM Voor Amsterdam Drawing zijn 40 deelnemen­ de galeries uitgenodigd waaronder voor het eerst ook een aantal van buiten Nederland. www.ndsm.nl VR 19/9 Vredeslezing - Felix Meritis www.felix.meritis.nl VR 20/9 Rishis Full Moon Party Vondelkerk. Tijn en Kris Touber en Dennis Kivit ge­ven een Innerspace Concert aan de hand van het boek 'The Hero's Journey ' van Joseph Campbell. www.rishis.nl ZA 21/9 Equinox Vibez The Gathering Pand14 This year we will bring you: 24 hrs of the finest psychedelic - 4 area’s, indoor and outdoor proper soundsystems - immersive decorations - biological food - open art area. www.p14.nl ZA 21/9 ON Ruigoord. Deze editie verwelkomen we twee internationale artiesten vanuit Duits­land en Frankrijk, name­lijk Mørbeck en Polar Inertia! Bekend van o.a. de Berghain en labels als Perc-Tracks, Vault Series, Code is Law, DEMENT3D and Unknown Precept. www. ruigoord.nl

© Kukula

ZA 21/9 Theater­festival Jan Eef - A'dam West.

Diverse artiesten treden op in winkels aan de Jan Evertsen­ straat. www. festival­ janeef.nl

ZA 21/9 Restival Wencke­ bachweg.

Restival wil met een knip­oog aan het einde van het festivalseizoen een feestje ma­ken met resten van festivals van het voorgaande seizoen. www.restival.nl ZO 22/9 Verhalentuin Tuin aan Zee, A'dam Noord. De herfst begint met de laatste verhalentuin van het seizoen: soep, vuur en verhalen. www.tuinaanzee.nl ZO 22/9 Kim Jansen bij Zondag Live - Pllek. Een Zondag Live met prachtige folk van Kim Jansen. www.pllek.nl DO 26/9 Unseen Photo Fair A'dam - Westergasfabrieksterrein www.unseen­amsterdam.com VR 27/9 Discovery Festival - Trouw Een nacht­festival dat draait om de kick van nieuwe wetenschap, nieuwe kunst en het ontdekken van nieuwe muziek. Discovery Festival betreedt spannende wegen en smeedt unieke dwarsverbanden. www.discoveryfestival. nl ZA 28/9 Art Basement 2.0 - DOK 2013 Met veelbelovende, opkomende artiesten: theater, live-art, performances, beeldende kunst, films, muziek, dj's: alles wat jullie van Art Basement gewend zijn. www. f a c e b o o k . c o m /

ArtBasementAmsterdam ZA 28/9 Oogstfeest - Buurtboerderij Na een geslaagde editie van het zaaifeest is het straks tijd voor de oogst! Met workshops, Willem de Ridder, muziek, heksensoep, eten en meer. www.buurtboerderij.nl ZO 29/9 Tribal Antique Traditional Jewelry Fair Amsterdam - Kerk de Duif. Met een groot aanbod van traditionele sie­raden uit Afrika, Amerika, Azië, China en Europa en textiel vervaardigd volgens traditionele patronen. www.amsterdamjewelryfair.nl VR 4/10 t/m 6/10 Buddhist Film Festival Europe - EYE. Het festival richt zich op internationale spirituele films en docu's die boeddhistisch geïnspireerd zijn. www.bffe.org

WO 16/10 t/m 22/10 A'dam Dance Event.

ADE is een paradijs voor danceliefhebbers, met internationale dj's in de elektronische muziek. www.amsterdam-dance-event.nl ZA 12/10 D.A.F Party - Ruigoord. Elektro, trommels, funky goa, psygressive beats, modeshow en bandjes. www.ruigoord.nl ZO 13/10 Affordable vintage fair - Trouw. www.c4cvintage.nl VR 18/10 en 19/10 Roses & Beans - Dam. Een sociale happening en een performance in één, over hoe we de liefde beleven en over het model van het koppel als formule voor succes en geluk. www.brakkegrond.nl

DI 1/10 t/m 6/10 Camera Japan - Melkweg Cinema & Kriterion. Mix van film, kunst, muziek, dans, mode en eten. www.camerajapan.nl

VR 18/10 Trouw at Concertgebouw.

Live optredens van: Patrice Bäumel, Henrik Schwarz Instrumentsv & Het Nederlands Kamer­orkest, DARKSIDE (Other People, New York) www.trouwamsterdam.nl

VR 4/10 Rooftop Jazz 3rd edition - Hilton hotel. Drinks, Bites, Views & Live Music. facebook/SkyLounge­- ­Amsterdam

VR 25/10 Donker - Club up. Laat je zintuigen prikkelen met live percussie, (3D) visuals, schilderkunst, streetart en meer. clubup.nl

ZA 5/10 t/m 6/10 Kantor - in het leegstaande kantoorgebouw van Bright Offices. Waar niets is wat het lijkt. www.kantorweekend.com

ZA 26/10 Scary Tales Halloween Party Felix Meritis. Op dit gekostumeerde bal neemt A'dam Spook je mee naar de grimmige wereld van volksverhalen. Dit jaar is het thema: Scary Tales. www.halloweenamsterdam.com/nl

ZA 5/10 Afterfest - Café Noorderlicht. Met windkracht 10 je festivalseizoen uit! facebook/ wauwaawiewaa ZO 6/10 Sunday Market - Westergasfabriek. www.sundaymarket.nl VR 11/10 Felabration 3 - Paradiso Wereldwijd vinden rondom zijn geboortedag feesten plaats ter ere van de Godfather of Afrobeat, Fela Kuti. Met Jungle by Night. Speciale gast is de Ghanese gitaar­grootheid Ebo taylor. Dj’s zijn Antal en KC The Felaholic. www.paradiso.nl ZA 12/10 of 30/10 March Against Monsanto. Hou Facebook in de gaten voor de volgende demonstratie tegen Monsanto ikv Wereldvoedseldag of op 30/10 ikv Cropworld Global bij RAI WO 16/10 t/m 15/10 Cinekid - Wester­ gasfabriek. Naast films en televisie­program­ ma’s vind je er als jonge filmfan in het Media­ lab ook diverse activiteiten en work­shops. www.cinekid.nl

ZA 26/10 Lolita Hallows Eve - De Clercqstraat. Lolita Horror fashion show, Lolita Panel, creepy food, dance acts, scare acts and more! www.lolitopolis.doomby.com ZA 26/10 Circus Mortale - Westergas­ fabriek. Griezelig hard uit je dak in drie zalen met nog nét levende artiesten en een 100% verkleed publiek. www.westergasfabriek.nl ZA 26/10 t/m 27/10 24H Noord.

Theaters, musea, clubs, winkels hebben speciale verrassings­evenementen in petto. www.iamsterdam.com DO 31/10 t/m 3/11 The Affordable Art Fair - Kromhouthal. Dompel jezelf onder in een wereld van kunst en creativiteit. www.affordableartfair.com VR 1/11 VRIJ Big Winter Fest - Olympisch Stadion www.vrij.nl ZA 2/11 Museumnacht A'dam. www.n8.nl

Š Kukula

IdeeĂŤn snel, safe en simpel registreren Herengracht 227 www.ccproof.nl