#19 Amsterdam enjoy, augustus - september 2014

augustus - september 2014

Š Jimmy Nelson. Maasai, Sarbore, Serengeti, Tanzania, 2010

Inhoudsopgave Voorwoord Rondom het IJ Rondom het NDSM Luchtfoto NDSM Kraanspoor Stichting NDSM Noorderlichtcafé NDSM pioniers Greenpeace Pllek Diana Kok Woodies aT BerLin

5 6 8 12 14 16 18 20 22 23 24 25

De historische afbeeldingen in deze uitgave komen van de Beeldbank Amsterdam. www.beeldbank.amsterdam.nl Cover: © Jimmy Nelson Himba, Hartmann Valley, Cafema, Namibia, 2011

Jimmy Nelson A'dam harbour cruise De Ceuvel Jimmy Nelson Milagros Mundo Feel the desert Kanoverhuur A'dam bos EBO Amsterdam Brewboys Interview Jimmy Nelson Body Stress Release Azarius

26 29 30 32 34 35 36 37 38 46 48

Magneet festival Ruigoord Landjuweel Club Lite Platform P Kokopelli Foto pagina Puzzel Event kalender Kamiel Proost Club Lite

50 52 53 54 55 56 58 60 62 64

Inhoud en samenstelling: Judith Bobeldijk Vormgeving en lay-out: Jeroen Robbertsen, www.robbertsen.eu Eindredactie: Larissa Quaak Redactie: Mijanou Edink Hoofdredacteur: Judith Bobeldijk Uitgever: Judith Bobeldijk

www.amsterdamenjoy.nl info@amsterdamenjoy.nl Volg ons op facebook/Amsterdam Enjoy 3

Š Jimmy Nelson. Ladahki, Lekir Monestary, Ladakh, India, 2012

Voorwoord Tot nu toe stond in alle 18 eerder verschenen edities een kunstenaar centraal. Uit alle delen van de wereld kwamen ze; en vanuit hun kwasten, computers, potlood en verf is intussen een prachtige Amsterdam Enjoy kunst­collectie en -selectie ontstaan van zeker niet de minsten. In deze uitgave hebben we een primeur in de persoon van Jimmy Nelson: fotograaf in plaats van kunstenaar. Of mis­ schien wel allebei, met nog wat antro­ poloog en ontdekkingsreiziger er in gegooid. In drie jaar tijd bezocht hij meer dan 44 landen om uiteindelijk 35 verschillende stammen vast te leggen. Deze unieke bijna uitgestorven stammen zijn op bewonderenswaardige en fascinerende manier neergezet in hun natuurlijke omgeving waarin kleuren in harmonie samensmel­ten.

Hier kunnen wij van leren, ­ge­nieten, en ons laten inspireren.

In deze heerlijke warme tijd van het jaar laat het beeldmateriaal van Jimmy Nelson misschien een wat afwijkend zomers beeld zien. Maar zoals je kunt terug lezen in het interview, heeft deze fotograaf nu eenmaal een voorkeur voor extreme klimaten en stammen. Gezien ik afgelopen winter een bijzondere tijd heb meegemaakt in Ladakh, leek mij de prachtige foto van dit gebied op de pagina hiernaast wel geplaatst. Ladakh is een overweldigend mooi, overwegend Boeddhis-

tisch gebied in India's Jammu & Kashmir, grenzend aan China en Pakistan.

De hoofdstad ligt er op 3500 meter en vrijwel overal heb je gegarandeerd een bloedmooi eindeloos uitzicht op de Himalaya. Ideaal voor trekkings!

Terug in eigen stad is in deze editie weer een stukje van Amsterdam in kaart gebracht. Een nogal lang stuk dit keer, langs de oevers van het IJ. Maar vooral het NDSM terrein, waar de haven nog zo prominent aanwezig is. De rijke geschiedenis van dit gebied, toentertijd de grootste scheeps­ werf ter wereld en nu de grootste energie haven van de wereld, maakt het toch één van de meest aantrekkelijke plekken voor nieuwe mogelijkheden.

Het NDSM is dan ook lekker dynamisch, en laat zien hoe creativiteit en leuke dingen zo fijn samen kunnen gaan. Laten we hopen dat het haar rauwe randjes kan behouden.

Voor mij persoonlijk was het heerlijk om zo vaak het pondje te nemen; ik kreeg er een instant vakantie gevoel van. Oude en nieuwe plekjes kon ik (her)ontdekken, en bij het water was het altijd fijn. Op hoeveel fijne plekjes kan je lekker eten? En van hoeveel ijsjes kun je genieten terug op die pond?!….

Enjoy (tribal) Amsterdam……

Judith Bobeldijk

5

Amsterdam waterstad

Een IJ-gentijds sprookje tekst: Larissa Quaak Het leest als een sprookje: op een plek hier niet zover vandaan was eerst alleen maar veen, water en wat polders. Vogels bouwden er hun nesten, vissen zwom­ men er blij rond en mensen waren er nog lang niet neergestreken. Zoals bij alle sprookjes is ook hier het kwade: woeste regenstormen en stormvloeden die het laaggelegen gebied overspoelden en ervoor zorgden dat het water steeds hoger kwam. In de plek van dit sprookje, Nederland, ontstonden steeds grotere gaten, die uiteindelijk uitgroeiden tot een hele nieuwe binnen­ zee; de Zuiderzee. Er was nattigheid en verdeeldheid.

Een groot stuk water dat uitkwam in de Zuiderzee en helemaal doorliep tot aan de duinen van de Noordzee splitste het land in tweeën. Dit water werd het Ye genoemd, dat later zou veranderden in IJ.

© Amsterdam Museum Gezicht op het IJ en Amsterdam 1752, Jan ten Compe

Eén veel gehoord vervolg van het sprookje vertelt het verhaal van een jager en een visser die in de troosteloze moerassen van de lage landen ronddwaalden, tobbend over hun toekomst en zich afvragend waar ze heen moeten met vrouw en kinderen.

Uit medelijden geeft een reiger hen het advies te bouwen op de zandige hoek waar de Amstel vloeit in het IJ: “Uw huizen zullen een vlek worden, de vlek een gehucht, het gehucht een dorp, het dorp een stad, een stad die eens de wereld zal beheersen.”

En zo geschiedde. En zo ont- Zo werd besloten het grootste stond Amsterdam. gedeelte van de zee-arm, die zich Mensen begonnen zich te westwaarts uitstrekte tot aan vestigen in het drassige land Velsen en ­Beverwijk, in te polrond de zuidelijke IJderen en het oever en de Amstel. estant van de Ze waren de vele ­rZuiderzee Tegen het einde van de af te 12de eeuw waren ze de overstromingen sluiten door midvele overstromingen del van een dam. wel zat... wel zat, en begonnen Met zand vrij­ met het oprichten van dijken en gekomen bij het tegelijkertijd dammen. Het IJ had nog altijd gegraven Noordzeekanaal (1876) een open verbinding met de werden drie zuidelijke eilanden Noordzee, waardoor de eb en gecreëerd. vloed beweging er een getijdenTegenwoordig speelt het Amgeul van maakte. Het was een sterdamse leven zich voor een levendige, grillige rivier met vele groot deel af langs het IJ. accenten, zoals eilanden en Hoewel ze allebei duischiereilanden. delijk een eigen karakter Amster­­dam hebben, wordt zowel aan boven het IJ bestond de zuid- als de noordkant nog slechts uit zo'n ontzettend veel ­gebouwd. klein schier­eiland: de Het overkoepelende plan: Volewijck. Pas in de van Amster­dam weer 19de eeuw groeide dit één stad aan het IJ maknoordelijke stuk van en. En onze hoop? Niet de stad door plempalles volplannen en ing met ­havenslib veryuppen, maar ruimte en droogmaking. laten voor die heerlijke

ruige rafelrandjes aan het water.

Zodat dit Amsterdamse sprookje toch nog een mooi einde krijgt.

En we er nog lang en gelukkig en genie­tend leven...

Wist je dat?

• Het IJ bij Volenwijck (recht tegenover CS) altijd al op zijn smalst was, vandaag de dag zo'n 200 meter?

• Er op Volenwijck tot 1795 een galgen­veld was waar veroordeelden na de executie werden opgehangen?

• Je tot 1957 alleen maar via een veer­pont in Amsterdam-Noord kon ­ko­men? De Schellingwouderbrug, en de Coen-, IJ- en Zeeburgertunnel kwamen pas later.

• Volenwijck dan ook eeuwen lang hèt verbindingspunt met Noord-Holland was?

• Het Tolhuys daarbij als basis en ­wacht­lokaal diende waarvandaan trekschuiten, melkschuiten, treinen, trams, vrachtboten en bussen vertrokken?

• Het in 2017 dan eindelijk zo ver moet gaan zijn met de oplevering van de Noord-Zuid lijn? De metrotunnel ligt inmiddels al klaar onder het IJ.

7

Scheepje varen, theetje drinken

De turbulente geschiedenis van het NDSM terrein

tekst: Larissa Quaak Als je tegenwoordig rondstruint op het NDSM terrein zie je een gigantische kraan, wat oude trammetjes, het hippe hoofdkantoor van MTV, containers met studenten en horeca, een zelfvoorzienende woonboot, een half ronde kas, overal graffiti, kunstobjecten en beton.

Vooral in de zomer is er bijna altijd wel iets gaande: van dance tot theater, van bandjes tot brandjes, van rommelmarkt tot saunakaravaan. Maar hoe hip en happening het hier nu dan ook mag zijn, de nautische geschiedenis is er ĂŠĂŠn van opkomst en teloorgang. Voor al die keren dat je naar de grote loods keek en probeerde te lezen wat daar nu precies stond in die grote letters: hier een kleine geschiedenis van het terrein van de Nederlandsche Droogdok en Scheepsbouw Maatschappij (NDSM).

8

Grappig genoeg begint deze geschiedenis aan de overkant van het water: op Oosterburg. Daar werd in 1894 de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij (NSM) opgericht, op dezelfde locatie waar een paar eeuwen eerder VOC-schepen te water gingen. De NSM werf had veel succes, en groeide gestaag. Zo bouwde men er in 1910 de aller-

eerste tanker ter wereld die werd aangedreven door dieselmotoren, de Vulcanus, en werden de plannen steeds ambitieuzer. Tot er onvermijdelijke ruimte- en logistieke problemen ontstonden. De werf was te klein en het omliggende water te smal, ondiep en met een aantal onmogelijke bruggetjes. Zo liep bijvoorbeeld het nieuwe schip

de Rembrandt vast tussen de pijlers van de spoorbrug bij de Oosterdokssluis, waardoor het waterpeil zo moest worden verhoogd dat de kelders op het Rokin onder water stonden. De situatie was onhoudbaar en in 1915 werd het voor die tijd wilde plan opgevat en doorgezet: er zou een nieuwe werf aan de overkant van het IJ komen.

9

Door schaarste aan personeel en de bouw van de NSM, in 1920, materiaal tijdens de eerste vond ook de inmiddels opgewereldoorlog was er wat ver- richte scheepsreparatiewerf van traging, maar in 1919 ging men de Nederlandsche Dok Maateindelijk goed van schappij (NDM) een Bijna twee start met de bouw. vestigingsplaats op De NSM groeide al ­kilometer oever het naastgelegen snel uit tot de grootterrein. Slechts een en ongeveer stuk akkerbouwste scheepswerf ter wereld. Wereldwijd negentig hectare grond scheidde was slechts één antoen de NSM en de grond dere werf waar meer NDM. Om tegenschepen werden gebouwd, en wicht te bieden aan de stevige nationaal gezien produceerde concurrentie van de Rotterhet viermaal zoveel als alle an- damse haven, besloten de twee dere Nederlandse werven samen. bedrijven na de tweede werelNa weer wat magerdere jaren doorlog tot een fusie over te door de crisis bereikte het in 1937 gaan. Hiermee werd in 1946 de een hoogtepunt toen er werd Nederlandsche Dok en Scheeps­ begonnen met de bouw van het bouw Maatschappij (NDSM) een schip Oranje: een opdracht die feit. twee jaar werk opleverde voor Bijna twee kilometer oever maar liefst 3.000 arbeiders. en ongeveer negentig hectare Een jaar na de aanvang van grond nam het nieuwe bedrijf in

Vue du Port d'Amsterdam Gezicht op Amsterdam over het IJ, van de Prins Hendrikkade t.h.v. de Martelaarsgracht tot de Westelijke Eilanden. Rechts vooraan het Tolhuis. 1825

beslag. Een gigantisch scheeps­ bouwconglomeraat langs het IJ en wereldwijd één van de grootste in de nautische industrie. Er werden ontwikkelingen en oplossingen bedacht die nu nog steeds worden toegepast in de scheepsbouw en -reparatie.

Naast luxe passagiersschepen werden er (mammoet)tankers en zelfs een onderzeeër gebouwd.

Toch mocht het allemaal niet baten. Door een oliecrisis, politieke spelletjes, niet nagekomen afspraken en toezeggingen, Aziatische concurrentie en het wegvallen van subsidies valt in 1984, na bijna een eeuw schepen bouwen, uiteindelijk definitief het doek.

Na het faillissement volgde een periode van leegte en verval.

Er werden een aantal pogingen ondernomen om vervangende

bedrijvigheid te vestigen in het grote scheepsloods, het buitengebied, maar het grootste deel terrein en de hellingbanen aan van de werf bleef zonder nieuwe de stichting overgedragen. invulling achter. De industriële De Kunststad werd een feit, gebouwen wisten bijzondere horeca wel de aandacht De Kunststad werd vond er een plek, te trekken van en kleine een feit, bijzondere grote kunstenaars, thebedrijven streken horeca vond er atermakers en er neer, archiskaters. In de loop tecten leefden een plek van de tijd kraakzich er uit. NDSM ten zij leegstaande gebouwen werd ‘hip’, en is tegenwoordig op de NDSM-werf, waaruit zich samen met de Zuidas en het cenéén van de Amsterdamse broed- trum zelfs één van de drie meest plaatsen ontwikkelde; betaal- gewilde ontwikkelgebieden van bare woon- en werkruimten Amsterdam. Er wordt hier gevoor kunstenaars, ambachtslie- woond, gewerkt, gemaakt, den en ondersteunende bedrijf- gekraakt en vooral genoten aan jes. Samen verenigden deze zich het IJ. Iedereen heeft er zo zijn in de Stichting Kinetisch Noord, eigen kijk op, maar over één die vanaf 2001 met subsidie van ding zijn we het denk ik allemaal diverse instanties de nieuwe ge- eens: het ruige, wilde industriële bruiksmogelijkheden mocht karakter van de NDSM moet proberen. In juli 2006 werden de intact blijven.

Wist je dat?

• De grote kraan, Kraan 13, sinds 2013 als Faralda bestaat uit drie luxe hotelsuites en een televisiestudio?

• De nu beschermde timmerwerkplaats en de smederij allebei in 1909 al werden gebouwd op het Oosterdok en pas later zijn overgebracht?

• Het hele NDSM terrein in 2007 is aan­ gewezen als rijksmonument?

• De zogeheten Kunststad, gevestigd in de voormalige scheepsbouwloods, de grootste broedplaats van Nederland is?

• Er zo'n 415 schepen hun eerste tewaterlating hebben gekend vanuit de NSM, NDM en NDSM werven tezamen?

• Het altijd vrouwen zijn geweest die deze tewaterlatingen begonnen door de ­ceremoniële woorden 'ik doop u...' te uiten?

• De Turkse firma die momenteel eigenaar is van de duikboot voor het NDSM nog altijd niet de borg van een miljoen euro kan en wil ophoesten die nodig is om te garanderen dat de sloop volgens ­Europese regels gebeurt?

11

Kraanspoor Loetje aan 't IJ Restaurant Pollux HEMA Veronica schip MTV IJ KANTINE

Bistro Noord New Dakota

Woodies at Berlin Pllek Brooklyn Hotel Faralda kraanhotel

Š Foto: Paul Fennis 12

Greenpeace

NoorderlichtcafĂŠ gewoonboot Greenpeace boot

13

zwevende architectuur

Het Kraanspoor Sinds 1952 hevelden de hoogste hijskranen van het haven­ gebied op dit 13 meter brede kraanspoor materialen van het vaste land op de in aanbouw zijnde schepen. Na de jaren '70 kromp de scheepsbouw en verdween langzamerhand een groot aantal werven. Ook rondom het Kraanspoor werd het stil.

‘Ik fiets, op zoek naar een locatie voor mijn groeiende bureau, langs de oever van het IJ in Amsterdam Noord, door het in de steek gelaten verweesde landschap van verlaten scheepsbouwterreinen. In het water staat op hoge poten een reusachtige betonnen afbouwsteiger.

Erbovenop twee roerloze hijskranen. Het Kraan­spoor. Er beweegt niets. Gras groeit tussen de rails en de huid is bemost. 270 meter betonnen stilte.’ Architecte Trude Hooykaas wist het zeker: ‘Hier wil ik bouwen voor mijn bureau.’

Dankzij haar zondagse fiets­ tocht en visie is het Kraanspoor behoed gebleven voor sloop in 1997. Tien jaar later, in 2007, werd het glazen gebouw opge­ leverd. Het Kraanspoor ver­smelt industrieel erfgoed met heden­ daagse architectuur waarbij de historische onderbouw intact en herkenbaar is gebleven. Het heeft een totale vloeropper­ vlakte van zo'n 13.000 m2, waarvan circa 1500 m2 kantoorruimte beschikbaar is.

In het gebouw zijn onder meer tv- en filmproducent IDTV en Discovery Channel gevestigd.

HET KRAANSPOOR Informatie over de kantoorruimte: Roel de Both en Léon Slegers Cushman & Wakefield, + 31 (0) 20 800 2057 offices.amsterdam@eur.cushwake.com Maarten van Dooren CBRE, + 31 (0)20 626 26 91 nlagency@cbre.nl Het gebouw is een project van INTERNOS Global Investors.

14

Š Stadsarchief Amsterdam. Arbeiders aan het werk op de NDSM werf. 1951

NDSM

saai. We geloven in zoeken en uitzoeken, in dingen bedenken en ze meteen ook zelf maken, in proberen en mislukken, in opnieuw proberen en beter mislukken. De werf is namelijk nooit af, ze veran­ dert onder onze handen. Waar gewerkt wordt is letterlijk en geheel, waarin experiment en in- figuurlijk rumoer. novatie de volle ruimte krijgen. Toen het doek voor de scheeps­ Hierin faciliteren wij organisatoren bouw viel is het hier een tijdje stil om een cultureel divers program- ge­weest. Gelukkig trok het terrein ma op de werf neer te al snel nieuwe mensen zetten. Ook onder- Wij van de werf aan: krakers en stadsHet is niet alleen een steunen wij diverse nomaden, kunstegeloven niet naars en avonturiers. ­ge­vleugelde uitdrukking van partijen met overleg, Amsterdammers, ook wij van logi­stiek en vergunZij veranderden de in saai de werf zelf zien dat ningsaanvragen en werf, maar de plek ­gebeuren: er kan heel veel! zien een essen­tiële taak in het bij behield zijn fysieke, ruige karakter: ­Stichting NDSM-werf speelt el­kaar brengen van nieuwe im- hier wordt gewerkt. hierin een katalyserende rol pulsen. als verbinder van de commuIn 2013-2024 hebben NDSM- Derde fase nity van de NDSM-werf.­ ers in het kader van het ‘Self Made We staan aan de vooravond van Future project’ laten horen wat zij de der­de fase, waarin nieuwe Stichting NDSM-werf is in 2010 willen zien groeien op de werf. Dit mensen de werf ontdekken als opge­richt met de opdracht voor heeft geresulteerd in de publicatie plek om te werken en te produbeheer en programmering van het van ‘Werk aan de Werf: Laborato- ceren, om te wonen en aan te mebuitenterrein van het Oostelijk deel rium NDSM-werf – de koers 2014- ren, kunst te maken en te experivan de NDSM-werf. De ontwik- 2025’. De publicatie is gebaseerd menteren, te leven. In deze Koers kelingen op de werf zijn veelzijdig op wekelijkse ontmoetingen met en gaan snel, nieuwe bedrijven NDSM-ers uit alle hoeken van de © Foto: Henk Schut vestigen zich, nieuwe initiatief­ werf. Onderwerpen als parkeren, nemers en evenementen organisa­ kunstenplan, NDSM Island, ties ontdekken de creatieve hot­ verbinding West en Oost, NDSM spot die de werf is.

Waterstad, werf wordt erf en de Dit kunnen we alleen samen identiteit van NDSM zorgden voor met anderen. Wij zien het dan ook hevige discussie. als onze opdracht om ontmoetingen tot stand te brengen waarin Werk aan de Werf we samen met anderen ideeën Als iets af is, dan wordt het saai. oogsten voor de NDSM-werf als Wij van de werf geloven niet in

'Alles kan op de NDSM werf!'

16

NDSM AGENDA

Kunstenaar: Li Wei, Fotograaf: BEN

2014-2025 nemen we een voorschot op de nieuwe fase aan de hand van negen samenhangende ijkpunten, welke te lezen zijn in het boek.

Deze koers is geen vaststaand product, maar iets waar we op varen. Een visie die we leven en die ons beweegt. Daarom gaan we door!

Een nieuwe reeks Self Made Future start met oproepen voor dialoog, presentaties en workshops in de Self Made Future Container. In deze nieuwe editie verdiepen we ons in thema’s uit ‘Werk aan de Werf’, zoals zelfbestuur, experiment en duurzaam- en technologische innovatie. Met online stories en sociale media brengen we ideeën en inzichten verder.

Meer informatie lees je op: www.ndsm.nl/ story/selfmade­future.

2 EN 3 AUGUSTUS Vlooienmarkt IJ-hallen

2 T/M 7 SEPTEMBER HISWA te Water

7 T/M 24 AUGUSTUS NDSM SUMMER (diverse pop-up en minifestaties op de werf)

6 SEPTEMBER Valtifest

11 T/M 15 AUGUSTUS Trammeland op de werf 23 EN 24 AUGUSTUS Vlooienmarkt IJ-hallen 30 AUGUSTUS Voltt loves Summer 31 AUGUSTUS ENCORE festival

13 EN 14 SEPTEMBER Vlooienmarkt IJ-hallen 18 T/M 21 SEPTEMBER Amsterdam Drawing 18 T/M 21 SEPTEMBER Unfair Amsterdam 17 T/M 19 OKTOBER Amsterdam Dance Event op de werf 1 NOVEMBER Nacht van de Doden De nieuwe koers is te koop.

ISBN: 978-90-821988-1-2 ndsm.nl/story/werkaandewerf

NDSM de Werf Meer informatie lees je op www.ndsm.nl

Saris en de Engelsman

17

Noorderlicht opende acht jaar geleden haar grote schuifdeuren aan de Noorde­ lijke oever van het IJ. ­Begonnen als pio­ nier op de NDSM werf trekt het cultureel Café Restaurant jaarlijks inmiddels tienduizenden bezoekers die er genieten van de laid-back sfeer, het heerlijke eten en de vele leuke optredens die wekelijks op het ­programma staan.

18

Vakmensen en kunstenaars Zowel het gebouw als het grootste deel van de inrichting is neergezet met hergebruikt mate足riaal dat door vakmensen en kunstenaars is bewerkt tot toepasbare onderdelen binnen het bedrijf. Mooie voorbeelden hiervan zijn de barren boven en beneden, de lampen in de zaal, en de poort aan het begin van het terrein.

Met vriendelijke prijzen en dito service past Noorderlicht in de huidige tijdsgeest waarin kwaliteit en duurzaam ondernemen samengaan zonder dat daarvoor de hoofdprijs moet worden betaald. U kunt bij Noorderlicht terecht vanaf elf uur in de ochtend en de keuken sluit 's avonds rond een uur of tien.

Noorderlicht NDSM Plein 102 1033 WB Amsterdam (020) 492 27 170 www.noorderlichtcafe.nl Openingstijden Iedere dag vanaf 11.00 uur Keuken sluit om 22:00 uur

Michiel Voet, kunstenaar, fotograaf en theatermaker

De pionier op de NDSM Tekst: Michiel Voet

Sinds 1993 werk ik in een atelier op het NDSM terrein in Amsterdam Noord. In 1993 kwam ik toevallig in aanraking met het NDSM terrein. Fietsend langs de IJ-oevers was ik op zoek naar een atelier. Langs de periferie van de stad zwierf ik door gebieden die ik wel van de plattegrond kende maar waar ik nog nooit geweest was. Zo kwam ik op het NDSM terrein terecht in Amsterdam Noord. Ik was verbluft en raakte geïnspireerd door de schaal van het NDSM terrein. De robuuste kranen, de grootte van de scheepsbouwhallen, het schitterende uitzicht op het centrum. Het was een sprookje hoe Amsterdam aan de andere kant lag te fonkelelen. Ik voelde me op reis in een grote metropool zoals New York. Tijdens mijn studie daar zwierf ik ook vaak naar de randen van de stad, op zoek naar verborgen zones die niet in de reisgidsen vermeld werden. De achtergebleven objecten en materialen op het NDSM terrein waren verbijsterend. Moeren zo groot als autowielen. Harpen van een halve meter, staalkabels met een diameter van 20 cm. In de loop van de negentiger jaren kwamen er steeds meer kunstenaars naar deze verlaten scheepswerf in Amsterdam Noord.

Maar niet alleen kunstenaars voelden zich in die tijd aangetrokken tot deze failliete scheepswerf.

Eén van de mannen die zich vestigde op het NDSM terrein was een Iranees: Reza.

Hij startte er het kledingproject Rezatex met tweedehands kleding om ­illegalen aan het werk te helpen. Reza betaalde de illegale mannen en vrouwen goed voor hun werk. Toen het bedrijf in 2000 failliet ging waaierden de illegalen uit over de ondergrondse lagen van de stad.

Maar één van hen bleef achter op het NDSM terrein. Zijn naam was Karim Ramtani. Een illegale man uit Algerije die toen al 8 jaar zonder verblijfs­papieren in Amsterdam woonde.

Karim kwam steeds vaker

20

langs op mijn atelier. We werden vrienden. Mijn fascinatie voor zijn leven groeide. Later woonde hij zelfs perioden in mijn atelier. Karim was nooit een zielige man. Hij was vriendelijk, fluide en ongrijp­baar. Het was nooit duidelijk of zijn verhalen echt gebeurd waren of misschien wel uit zijn fantasie voortkwamen.

Karim ontwikkelde een levensstijl waarin hij goochelde met de werkelijkheid. Hij vertelde mij steeds meer verhalen die ik niet aan elkaar kon verbinden.

Kwam dit gedrag voort uit een systeem om te overleven in een onzichtbare laag van Amsterdam? Kost wat kost niet in vreemdelingen detentie terechtkomen; dat was zijn prio­riteit. Wat helaas niet altijd lukte. Hij zat daar in totaal toch 18 maanden. Zonder ooit een vlieg kwaad te hebben gedaan.

De Onzichtbare man Voor mij opende Karim een deur naar een onzichtbare illegale wereld in Amsterdam. Door de veelvuldige atelierbezoeken van Karim ontstond er een vriendschappelijke band tussen ons. Zijn verhalen begonnen mij te inspireren. Ik stelde Karim voor om foto's te maken van hem. Geënsceneerde foto's over leven in de illegaliteit. Geen documentaire fotografie maar theatrale foto's over ontheemding en verborgen levens.

Het project kreeg de titel 'De onzichtbare man', en heeft geresulteerd in een omvangrijke serie fotowerken en een fotoboek.

We hebben er aan doorgewerkt tot 2014. Natuur­lijk gaat het fotografieproject niet alleen over Karim Ramtani. Deze onzichtbare man, Karim Ramtani, staat voor 150.000 illegalen in Nederland. Illegalen in Europa zijn onderdeel van een wereldwijd netwerk dat volledig onttrokken is aan de officiële wereld en dus ook aan de rechten die daaraan verbonden zijn.

De foto's worden deze zomer, t/m 7 september, geëxposeerd bij Nieuw Dakota, een hedendaags kunst­platform. Op het Over het IJ Festival 2014 maakte Michiel Voet de theatervoorstelling De onzicht­bare man i.s.m. theatergezel­schap Orkater.

De voorstelling zal in 2015 opnieuw gespeeld worden.

Het fotoboek is te bestellen via de website www.michielvoet.com.

geraakte papier uit het oude kantoor is verwerkt tot isolatiemateriaal en giftige materialen ­zoals pvc en peur­schuim zijn vervangen door duurzame alterna­ tieven. Een vernuftig systeem dimt de LED-verlichting in het plafond op plaatsen waar niemand aanwezig is.

Maarten van Cleef Photography

Greenpeace betrekt duurzaam pand op de NDSM werf Begin deze zomer is Greenpeace Nederland verhuisd naar een nieuw pand. Onder verschillende gebouwen is gezocht naar de best passende en meest duurzame optie, waarbij de moge­lijk­heden in "De Smederij" op het NDSM terrein als beste uit de bus kwamen.

De nieuwe locatie is goed bereikbaar met het openbaar vervoer door middel van de pont vanaf Amsterdam Centraal. Gelegen aan het water kunnen tevens de schepen van Greenpeace dicht bij het kantoor aanmeren. Zo waren hier recentelijk de Rainbow Warrior en de Esperanza te vinden en voor het publiek toegankelijk tijdens de Open Schepen Dagen.

Duurzame facetten In samenwerking met de project­ ontwikkelaar zijn tijdens de bouw extra duurzame facetten aan het pand toegevoegd. Het is een inspirerende verzameling 22

creatieve oplossingen geworden, waarmee Greenpeace het goede voorbeeld wil geven op het ­gebied van een zo duurzaam mogelijke huishouding.

Zo wordt door een warmte­ wisselaar de temperatuur in het gebouw geregeld door warmte uit te wisselen met de buitenlucht. Hiermee hoeft er pas onder een buitentemperatuur van drie graden Celsius te worden bijgestookt. In een opslagtank onder de grond wordt regen­water opgevangen waar de water­ zuinige toiletten mee worden doorgespoeld en in plaats van hardhout is gebruik gemaakt van geperst bamboe. Het overbodig

Stoere, frisse uitstraling De combinatie van de originele elementen van de smederij en de invulling van Greenpeace geven het pand een stoere, frisse uit­ straling. In onbruik geraakt ­materiaal van onder andere sche-pen en voorgaande acties heeft hier een nieuwe functie binnen de inrichting te vervullen. Behalve milieuvriendelijk en efficiënt is dit ook nog eens een prachtig gezicht! www.greenpeace.nl

muziek, internationale films met een boodschap, yoga & massages, kunstexposities en diverse (culturele) events en activiteiten. Ook voor de kleintjes hebben wij elke zondag een programma.

Pllek is openminded, vrij, verbonden, verrassend, warm en creatief, met aandacht voor bewust leven en duurzaamheid. Het eten is veelal biologisch en verantwoord, bereid met seizoensgroenten & streek足 producten met wereld足smaken door chefkok Dimitry Mulder.

Bewust leven gaat verder dan een gezonde levensstijl en verantwoord eten. Wij willen mensen inspireren, prikkelen en kennis laten maken met andere culturen. Gedurende het hele jaar programmeren wij daarom op onze eigen wijze live (wereld)

Naast ons restaurant en terras hebben we een prachtig ruime zaal die gebruikt kan worden voor diverse events, seminars, feesten, private diners en ons Balanced Business programma, een totaalconcept voor bedrijven waarin een gezonde balans tussen body, mind & spirit centraal staat.

Kijk op onze website voor uitgebreide informatie en ons maandprogramma.

TT Neveritaweg 59 1033 WB Amsterdam 1033 WB Amsterdam (020) 2900 020 www.pllek.nl Openingstijden Elke dag van 9.30 tot zo lang het 's avonds gezellig is.

De keuken is open voor ontbijt van 9.30 tot 12.00, lunch van 12.00 tot 15.30, borrel van 16.00 tot 22.00 en diner van 18.00 tot 22.00.

DIANA KOK

FOTOGRAFIE Diana geeft diverse workshops en cursussen (studio-) fotografie, zo足wel voor beginners als gevorderden.

Ook is het mogelijk in haar studio/ galerie een mooi portret, serie of portfolio te laten maken.

WWW.DIANAKOKfotografie.NL (06) 51 05 81 91

styling advies bureau

Woodies aT BerLin

Woodies aT BerLin is een styling advies bureau en shop voor mensen met een andere kijk op de wereld, ontwerp, ­interieur, mode en kunst. Gevestigd op één van de mooiste en ruigste gebieden van Amsterdam gaat het samen met Woodies Classic Boat Service, een scheeps- en interieur timmerbedrijf. Op beide locaties worden unieke meubels en interieurs ontworpen en gemaakt. Daarbij zijn er ook wisselende collecties van Jazzy vintage items te vinden. Hier vind je geen massa productie, maar meubelen en voorwerpen met een ziel, gegoten in een eigen vorm. Vanuit de overtuiging dat de combinatie van nieuw met oud het interieur spannend maakt en karakter geeft. Bij Woodies kun je altijd terecht voor advies, en met een beetje durf creëren wij graag iets moois!

woodies at berlin Styling & Interior Shop Esther Way +31 (0)6 43008100 esther@woodiesonline.nl MS van Riemsdijkweg 51 1033 RC Amsterdam – NDSM Openingstijden shop Woensdag t/m zaterdag 10.00 - 18.00 Wil je ons op een ander tijdstip bezoeken, bel of mail dan even. woodies classic boatservice Nautical & Custom Interiors Huib Koel huib@woodiesonline.nl MS van Riemsdijkweg 51 1033 RC Amsterdam – NDSM Maarten van Cleef Photography

www.woodiesatberlin.nl 25

Š Jimmy Nelson. Huli Wig Men, Ambua Falls, Tari Valley, Papu New Guinea, 2010

27

Š Stadsarchief Amsterdam. De steiger van de stoomvaartmaatschappij aan de Handelskade met wachtende passagiers.

Kunstenaar onbekend

AMSTERDAM HARBOUR CRUISE

Ontdek de oevers van het IJ

Van historische pakhuizen tot moderne architectuur als het Eye Film Museum: je kijkt je ogen uit tijdens de Amsterdam Harbour Cruise. Spot een Russische onderzeeër tijdens de cruise en een replica van een driemaster uit 1850. Je kunt lekker uitwaaien of zonnen op het bovendek.

Of natuurlijk vanuit de salon genieten van het prachtige uitzicht.

Amsterdam Harbour Cruise 1,5 uur varen Introductieprijs: van € 17,50 voor € 15,00 Vertrekplaats: Vanaf Steiger 14 aan de De Ruijterkade, achter het Centraal Station.

Vertrektijden: Augustus: dagelijks om 11.00 uur, 13.00 uur en 15.00 uur. Van 14 t/m 30 augustus is er op donderdag, vrijdag en zaterdag een extra afvaart om 20.30 uur.

September en oktober: donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag om 11.00 uur, 13.00 uur en 15.00 uur. www.canal.nl

29

Š Maarten van Cleef Photography

lijkt alsof de boten weer op het water liggen. Met in de planning zonnecellen, een kas en fruitbomen op het dak van het café, en nog veel meer, is de Ceuvel een klaslokaal voor de circulaire stad.

Broedplaats in noord

De Ceuvel

De Ceuvel is een nieuwe broedplaats en duurzaam platform in Amsterdam-Noord. De komende tien jaar is hier veel te beleven op het gebied van duurzaamheid, creativiteit en sociaal ondernemen. Ook door de ligging aan het water is het een urban retreat voor ontspanning, (h)eerlijk eten, drinken, muziek, kunst en theater. De Ceuvel organiseert evenementen waarbij zoveel mogelijk mensen mee kunnen doen met activiteiten van toekomstgerichte ondernemers, creatieve denkers, kunstenaars en vernieuwende artiesten.

Denk hierbij aan optredens van bands, locatietheater, film, improvisaties, lezingen, yoga en dans­ workshops, kledingruil- en foodsharingmarkten, discussieavonden en speciale klusdagen om verder aan het terrein te bouwen en zo alle kringlopen te sluiten. Het motto is ‘gewoon doen en uit­ voeren!’ Vanuit een organische werkwijze zijn alle activiteiten een katalysator voor de sociaal-ecologische transitie naar een duurzame samenleving.

Zelfvoorzienend Op het terrein zijn 16 voormalige woonboten geplaatst die via een loopsteiger aan elkaar zijn verbonden en met de nieuwste technieken worden verbouwd tot zelfvoorzienende werkplekken. Het idee achter het initiatief is onder andere om dit stuk van de voormalige scheepswerf schoon te maken met phytoremedierende' planten die de bodem zuiveren. De planten zullen steeds hoger groeien tussen de steiger, zodat het over een ­tijdje

Écht goed eten Het café wil een podium bieden voor écht goed eten dat niet alleen lekker, gezond en betaalbaar is, maar ook goed is voor de planeet als geheel. Het team zal blijvend op zoek gaan naar de verhalen achter de producten. Via Facebook wordt het menu van de dag gepost met telkens producten uit stad en streek, zoals Meat the Mushroom, de Vegetarische Slager en Hempburgers. De frisdranken maken ze trouwens zelf.

Organisatie Bij de bouw zijn verschillende architecten, kunstenaars en ondernemers betrokken. Esmee Jiskoot, Bart van Overbeek, Joey Hodde en Toon Maassen zijn de contactpersonen voor de organisatie. Wie wil meedoen met een klusdag of een idee heeft voor een evenement, stuur een mail naar: info@ceuvel. com. De Ceuvel is makkelijk bereikbaar. Vanaf de pont Buik­sloter­ meerweg is het 5 minu­ten fietsen.

De ingang is herkenbaar aan de poort met houten letters.

DE CEUVEL Korte Papaverweg 4 www.cafedeceuvel.nl 31

Š Jimmy Nelson. Samburu, Lelesas, Louelen, Lewangu, Lepokodou, Liongu, Nyerere, Ndoto Mountain Range, Kenya, 2010

Milagros Mundo Funky Fairtrade & Hippy Chic

M

ilagros Mundo is een lifestyle cadeauwinkel gevestigd in Amsterdam West. Een cadeau winkel met een veel足 zijdig kleurrijk assortiment voor treasure hunters en de urban hippy met een eclectische lifestyle. Een crossover van culturen. Fabelachtige volkskunst en kunstnijverheid met schitterende kleuren.

Ons motto; "Be Fair, Be Funky."

Blijf op de hoogte via onze blog voor de new arrivals en het allerlaatste nieuws (www.milagrosmundo@blogspot.com).

Mocht je een vraag hebben of een speciaal verzoek laat het ons dan weten; info@milagros足 mundo.com.

Milagros Mundo Postjesweg 23 1057DV Amsterdam +31(0)20 772 67 50 maandag 11.00 -18.00 dinsdag 11.00 -18.00 woensdag 11.00 -18.00 donderdag 11.00 -18.00 vrijdag 11.00 -18.00 zaterdag 11.00 -18.00 milagrosmundo@blogspot.com

Op het mooiste plekje van Amsterdam, midden in de natuur.

Terras aan het water midden in het Amsterdamse bos. Kano’s, water­ fietsen, ­electroboten en zelfs een varend terras vlot voor 10 personen.

Arrangementen met bbq, picknick, lunch of kinder­partijtjes, survivaltocht, outdoor activiteiten en meer.

Kom snel of kijk op www.kanoverhuur-adam.nl of bel (020) 645 78 31

Kanoverhuur Amsterdamse Bos

35

Opleiden op maat

Europese Bedrijfs Opleidingen EBO is al jaren gespecialiseerd in het vak­ gebied logistiek en infrastructuur. Wij kunnen specifieke opleidingen aanbieden volledig afgestemd op het bedrijfsleven en het competentiegericht onderwijs. Daarnaast leveren wij theorie en praktijk naar de wens van de klant. U stelt een programma samen en wij bieden de lesstof vervolgens op maat.

EBO richt het lesmateriaal zo prettig mogelijk in naar de diverse doelgroepen.

EBO biedt de volgende opleidingen aan: • Communicatie • BHV • VCA • Vorkheftruck • Hoogwerker • Steigerbouw • Grondwerker • Astbestverwijderaar

EBO tt. Vasumweg 117 1033 SG Amsterdam +3120-354 1408 www.ebo-bv.nl

Reïntegratie en Outplacement Reïntegratie betekent actieve ondersteuning bieden bij de terugkeer naar werk of maatschappelijke parti­ cipatie. EBO ondersteunt twee doelgroepen: Kandidaten met een uitkering van het UWV (WW, ZW, WAJONG) of gemeente (WWB). En kandidaten in een outplacement traject.

Het bierlandschap van vandaag de dag is nog nooit z贸 levendig en bruisend geweest.

Mensen willen ambachtelijk en lokaal bier drinken, en dat kan! Amsterdam Brewboys zijn onafhankelijk en brouwen naar eigen inzicht bieren. Naast bier brouwen werken Am颅sterdam Brewboys samen met young creatives.

Vanuit het biermerk zoeken zij naar cross-overs om meer beleving te geven aan hun bier. Voor nieuwsgierigen check out amsterdambrewboys op facebook.

Altijd op tap bij:

Altijd op fles bij: STERK AMSTERDAM

CHABROLW I N E S

Š Jimmy Nelson. Kazakh, Altantsogts, Bayan Olgii, Mongolia, 2011

Jimmy Nelson PHOTOGRAPHS TRIBES BEFORE THEY PASS AWAY

Interview: Larissa Quaak Sure, Amsterdam has some colorful characters , unique fashion and cultural diversity. But still. When looking around you mostly see a rather homogeneous mass of jeans and t-shirts. The pictures British-born photographer Jimmy Nelson shot for his book 'Before they Pass Away' show a very different, wild world. From the frigid moun足 tains of Mongolia to the endless sandy deserts of Namibia, from the freezing Arctic Circle to the tropical South Pacific, he has spend three years capturing the lives of indigenous people worldwide. Hoping to immortalize these relatively untouched tribes - before it is too late.

Amsterdam Enjoy gladly took the opportunity to inter足 view Mr. Nelson and learn more about his ambitious project and future plans.

39

Š Jimmy Nelson. Maori, Gisborne Festival, North Island, New Zealnd, 2011

This interview is for 'Amsterdam Enjoy', a ma- something that is rather forced upon them through gazine which subtitle loosely translates as 'for climate change, devious governments or a relentthe curious mind.' It seems your curious mind less march of civilization? has not only made you settle down in our beauti- I think this is a combination of all or some of these ful city, but it has also brought you to some of the reasons. Our world is changing at breakneck speed. most remote places on Earth. Has your mind al- Countries that, not so long ago, were considered deways been so curious about the world we live in veloping nations are now among the worlds wealthand the people that inhabit it? iest. It's inevitable that such rapid progress in affluFor as long as I can remember, I have traveled the ence and technology ultimately reaches those cultures world. My father worked for a major oil company and that, up until now, have managed to preserve their by the time I was seven, I had seen more countries own identity and values. And when it does, their longthan most people get to visit in a lifetime. Thereafter standing traditions will gradually disappear. You can I traveled back and forth to boarding school in the UK not tell them to not change, this will happen whatfrom all corners of the world. You can imagine that ever we do. But we can tell them what is so important from a very early age I was made aware of the rapid about culture and how some traditions etc. don't have cultural changes happening around the to be lost. How you can proud of your world. culture and traditions.

You can not At the age of sixteen I lost all my hair Due to which conditions the tribes tell them to not are disappearing is very different for due to the accidental use of the wrong medicine. This event changed me not every tribe. For Example in the Omo change... only aesthetically, but also personally.

Valley they are going to build a huge I felt different from everyone else due to my new ap- dam which will be a problem for all the tribes there. pearance. This is why my curiosity in the difference Some of the grounds they live on will disappear or in appearances of people started to grow and eventu- there will not be enough water in the river to water ally became my passion. Soon after, I decided to aban- their crops. In other countries climate change will be don my plans to go to university and instead disappear a reason. For most of these people change will come on a year's journey to 'find myself '. I traveled the due to several of the above reasons, not just one. length of Tibet by foot and on my return the amateurIf we could start a global movement that documents ish photo diary that I made was published. This was and shares images, thoughts and stories about tribthe start of my career as a photographer. al life, maybe we could save part of our world's precious cultural heritage from vanishing. I feel that we You have given your book the title 'Before They must try to let them co-exist in these modern times, Pass Away'. I have often read how important it by supporting their cause, respecting their habitats, has been for you to install some sense of pride in recording their pride and helping them to pass on the tribes you visited; to make them less suscep- their traditions to generations to come. tible to this whole idea of modernization/AmeOnly that way we can help them keep their way of ricanization/homogenization, whatever you life for as long as possible. If we don't, they will vanwant to call it. Do you see the greatest threat in ish and with that we will loose a living example of the possible disappearance of indigenous tribes how to treasure our natural surroundings and values lying in their own desire for change and the things like hope, optimism and courage, solidarity and the so called developed world can bring, or is it friendship.

Š Jimmy Nelson. Gogine Boys, Goroka, Eastern Highland, 2010

A more pragmatic question: how did you select ders on a mountain. That picture took three days to the tribes portrayed in your book? It seems climate make, because each morning there wasn't enough has a lot to do with it, as many of the pictures show light. On the fourth morning, it was about minus 20 people living in extreme and hash conditions. degrees on top of the mountain and the light was Was this a coincidence, or simply a prerequisite beautiful. I took off my gloves to take the photo and for more 'authentic' tribes to exist? they literally froze to the camera. I began crying and I have been researching the topic for years. I hadn't when I turned my head I saw that two women had anticipated being able to do it all in one go, but it had followed us to the top of the mountain. One of them been a hobby since I began, since childhood. So I was took my fingers and cradled them in her jacket until aware of these locations. I had contacts in many of I got the feeling back and was able to take a couple of these places, some of them I had been to already in photographs. What I didn't know was that these previous years. Next to that, I had a very specific idea women are actually strict Sunni Muslims, and broke of what I wanted to achieve and why I wanted to all codes of modesty in order to aid me. They had achieve it and how I wantnoticed my desperation ed to show it. I looked for and did what they could beauty, pride and esthetto help me achieve what ics. So yes, when we choose I was there for. the tribes we were looking This is a good example for extremes, beautiful of what was demanded nature and diverse people. from me but also from But all the tribes all over the people I photothe world are beautiful graphed to get the picture and have something that's right. Sometimes it took unique about them. This a lot of time, patience Jimmy Nelson in action with the Huli tribe in Papua New Guinea is only the beginning of and willpower to get my passion, I would love to and I'm going to photo- what I wanted. I still see flaws in a lot of the pictures graph more tribes in the upcoming years.

I took, but on my next journeys I will try and improve.

Just out of curiosity: did you succeed with all Wherever we went though, we always approached the tribes, in the sense of managing to win their trust people we photographed with enormous dignity. We enough to take their pictures? We all know the would try to communicate, usually with the help of stories of native Indians believing a picture cap- translators. When the people we visited finally had tures their soul, and I can imagine some tribes warmed up to us, our enthusiasm worked as a catalyst must have been suspicious of this white man co- for theirs. Our passion, our perfectionism and our ming with strange technology and even stranger teamwork seemed to be contagious and in most casplans. Was it always a success story? es, the locals soon wanted to participate in it. I always No definitely not, sometimes it took weeks or even said to the people: �I�m here to celebrate you, I�m here longer to get their trust and take their picture. There to put you on a pedestal, I�m here to make you feel is one particular story of a tough moment for me as special. The positive energy and pride that emerged a photographer. There is a photo of three native Ka- from working together with the people, is being rezakh men from Mongolia with eagles on their shoul- flected in the photographs.

Š Jimmy Nelson. Asaro Mudmen, Asaro, Eastern Highlands, Papua New Guinea, 2010

I know you must have plenty, but can you share This is already happening for example with the Murone of your favorite memories of that long travel si, they dress up for the tourists and ask money when and exploration with us? you want to make a photograph. I want to show these Well this may not be my favorite moment, but it is tribes that they are already rich; that they have someone in which I learned a valuable lesson. When I first thing that money can'�t buy. I would like to demonmet the Mongolia's nomadic Tsaatan, they were very strate to them that the Western modern society is not distant and refused to pose for photographs. I kept that pure and inspiring as their own culture and refusing their wodka, I'm not much of a drinker. Even- values and therefore it is not something to necessartually I decided to join the drinking, because I saw no ily aspire. I want to make the tribes realize that their way of getting the pictures I wanted and was despe- lifestyle is one of much more purity and beauty than rate, disappointed I could not get it to work between �ours�; it is free of corruption and greed. I want them me and the Tsaatan. The result was that I got com- to be proud of their authenticity and defend it in orpletely drunk and slumped into an alcoholic stupor. der to preserve it.

The next thing I knew, I was waking up in a tepee tent surrounded by about 30 people, with a bladder fit to Now that your book has been such a huge success, burst. I was wearing several layers of clothes; reindeer do you plan to go back to the people you portrayed, skin to keep me warm. I rolled over on my side and and show them the results? tried to get all of these layers off, and We have photographed 35 tribes so far, then peed on what I thought to be the I want them to be based on aesthetic beauty, geographical edge of the tepee. Drunk as I was I peed location, and the diversity of their landproud of their scape. The images show the enormous myself and drifted off back to sleep and the next thing I knew I was waking up diversity of extraordinary living on our authenticity surrounded by reindeer licking my planet. The first next step indeed is to clothes in minus 40 degrees. What happened? Turns go back to the tribes that we photographed and show out reindeer love salt and they can smell it from a far them the result. I want them to realize how important distance. They had ran over the tepee, so they could their existence is for the rest of the world and the lick the salt of my urine. Embarrassing but it broke common future of humanity. the ice. Making a complete plonker of myself and In the next years, we are planning to visit and becoming the laughing-stock of the group, they fi- photograph another 35 tribes: for example in the nally began to open up. So what had I learned is that Middle East, China and Australia. We have to, howby being humble and grateful, and by drinking and ever, take into account that, because of political situeating everything given they will eventually trust you ations, religion or conflict, some of these places and more and more. tribes might not be as easy accessible as others.

You also made some photos here in the Netherlands, portraying inhabitants of Marken and Terschelling. Especially in the case of the first, Marken, tourism has become a big part in the survival if you like of that kind of local folkloric fashion and culture. Do you see this possibility for some of the other, indigenous tribes as well?

For more images, see: www.jimmynelson.com and Face­ book>jimmy.nelson. You can find large prints and more background information at the exposition at the Musuem of Volkenkunde: www.volkenkunde.nl (till Sept the 7th).

On our website, you can read the whole interview - including some more critical questions and answers: www.amsterdamenjoy.nl.

Vastgezette spierspanning een mogelijke oorzaak voor veel klachten

Doe Body Stress Release!

Je werkt hard. Je sport intensief. Je bent ongelukkig gevallen. Je hebt een naaste verloren. Voorbeelden waarin je lichaam zich verdedigt met het vastzetten van spierspanning (bodystress). Zodra de belasting geweken is en je rust neemt, begint het loslaten en herstel. Maar wanneer je lange tijd bent blootgesteld aan diverse belastingen, wordt belasting overbelasting en gaat het loslaten van spierspanning en herstel niet meer zo makkelijk. Je zit vast.

Met name als de diepere spieren langs je wervel­kolom gaan vastzitten, neemt je lichaam deze spanning niet meer waar. Denk maar aan een horloge­bandje dat je na een paar dagen niet meer voelt.

Wat je wel merkt zijn de gevolgen van deze diepere spierspanning: Je zenuwstelsel raakt geïr­riteerd waardoor tal van ongemakken kunnen optreden: uitstralende pijn, stijfheid, krampen of krachtverlies. Ook kunnen organen zoals je maag, darmen en blaas over- of onderprikkelt raken.

BSR zacht en toch effectief Het is belangrijk om je wervelkolom vrij van spanning te houden.

Body Stress Release (BSR) biedt 46

lichte, handmatige en precies geplaatste impulsen. Je lichaam merkt de vastgezette spanning weer op en kan vanzelf de spanning loslaten en beginnen met herstel! Op deze manier versnelt BSR het natuurlijke herstelproces zonder forceren, manipulaties of zware oefeningen.

der “Ik blijf veel min , nu ik ig el vo blessure ge ga voor en ek w 6 r eens pe ijve st een consult. Mijn strijd ed w enkels na elke ook en d, tij n de zijn verle jn zi niet mijn hamstrings meer ‘verkort’.”

Erik (26)

“Zonder er bij na te kan ik mijn scho denken uder weer laten hangen en ik heb geen last meer van m ijn spijsverteringsklachten !”

Debbie (37), horeca ondernem er BSR en een gezonde leefstijl Het is bijna ondoenelijk om vrij van overbelasting te leven. Veel mensen ervaren dan ook baat bij het regelmatig (eens per 6 weken tot 3 maanden) inzetten van Body Stress Release, om zo de vastgezette spanningen te ontspannen, nog voordat ze negatieve vat hebben op de gezondheid.

“Ik had het idee dat ik door een pot stroop liep; mijn lijf wilde niet meer.

Harder trainen werkte juist averechts. Ik m oest herstellen. Door BSR ging het herstelproce s veel sneller, waardoo r ik zonder veel conditiever lies toch het trainen weer ko n oppakken en op tijd klaar was voor de triathlon! Nu he b ik BSR standaard voor een balans tussen tra goede ining en herstel geïntegr eerd in mijn trainingss­ chem a!”

Patrick (38),

Doe de Body Stress test

g is zacht, “De behandelin orm en t maar het heef de eerste na g da effect. De elde ik me behandeling vo n trein had alsof ik onder ee ging mijn na gelegen. Daar ote gr et m id gezondhe " it. u ­ or vo en sprong

Ik… ❏ heb pijn ❏ heb last van aanhoudende stijfheid, wat ik ook doe! ❏ voel me niet fit ❏ herstel steeds langzamer na inspanning ❏ heb hoofdpijn/migraine ❏ loop al jaren met rugklachten ❏ heb last van mijn nek, schouders, RSI, hernia... ❏ heb terugkerende blessures die maar niet 100% lijken te herstellen. ❏ kan slecht slapen en moeilijk uit bed komen ❏ heb maag-/darmklachten ❏ word vaak ziek op vakantie ❏ kan me moeilijk ontstpannen

Esther (48)

Ik ben klaar voor Body Stress Release

Churchilllaan 1 www.bsramsterdam.nl (06) 452 556 90 BSR Amsterdam is lid van de beroeps­vereniging BSRAN. Kosten voor een consult zijn €57,-. BSR wordt vergoed door het Zilverenkruis, FBTO, Avero, DVZ, ONVZ, OZF, PNO, Prolife, VvAA en IK! 47

• Vriendelijk advies door experts • Breed assortiment producten van over de hele wereld • Gedetailleerde informatie over al onze producten • Showmodellen van meer dan dertig vaporizers en een groot assortiment bongs

Azarius is online actief sinds 1999, met een ruim aanbod van producten uit de hele wereld.

In april 2009 hebben we onze eerste echte winkel geopend aan de Kerkstraat 119 in het centrum van Amsterdam (op twee minuten loopafstand van het Leidseplein).

Laat ons je reisgids zijn Ben je op zoek naar een bepaald effect, maar weet je niet goed waar je moet beginnen? Wil je een vaporizer proberen voordat je hem koopt? De kans is groot dat wij je kunnen helpen.

Bezoek ook onze webshop www.azarius.nl A place of magic & wonder...

Azarius heeft jarenlange ervaring met de verkoop van herbal energizers, psycho-actieve kruiden en zaden en nog veel meer producten die je leven nóg leuker kunnen maken. Ook voeren we een ruim assortiment aan bongs, pijpjes, grinders, wietzaden en vaporizers.

Alles draait om kennis Wat Azarius onderscheidt van andere smartshops in Amsterdam (afgezien van onze superscherpe prijzen en oogverblindend knappe medewerkers) is onze persoonlijke benadering. Azarius hecht veel belang aan het geven van eerlijke en juiste informatie over het gebruik, de effecten, geschiedenis en ingrediënten van al onze producten.

Een groot deel van de producten die getoond wordt op de website is ook aanwezig in de winkel. Als je er zeker van wilt zijn of iets in de winkel op voorraad is, kun je ons het beste eerst even bellen of een mailtje sturen.

Openingstijden Maandag 12.00 - 18.00 Dinsdag 12.00 - 18.00 Woensdag 12.00 - 18.00 Donderdag 12.00 - 18.00 Vrijdag 12.00 - 21.00 Zaterdag 12.00 - 21.00 Zondag Gesloten

Azarius winkel Kerkstraat 119 1017 GE Amsterdam T: +31(0)20 737 21 07 E: info@azarius.net

49

Amsterdam Enjoy is een Print Productie van platform P. Projectmanagers in Print.

Enjoy ofwel, veel...

lezier! www.platformP.nl

In deze Amsterdam Enjoy puzzel waarmee je zo'n beetje alles kunt winnen wat er in het boekje staat, zijn de meeste vragen terug te vinden in deze editie. Eind september worden de 3 winnaars uitgeloot en bekend gemaakt... Enjoy!

Stuur je antwoorden naar info@amsterdamenjoy.nl Š Jimmy Nelson. Ni Vanautu Men, Rah Lava Island, Torba Province, Vanauatu, 2011 58

Van links naar rechts.

4. Wat is belangrijk voor De Ceuvel en zijn organische werkwijze?

5. De nomadische Tsaatan stam liet zich niet heel makkelijk op de foto zetten door een vreemde fotograaf (Jimmy Nelson). Door welk middel is dat uiteindelijk wel gelukt?

8. Op de middelste foto van Michiel Voet zien we een mens met de kop van een?...

9. Waar is de geschiedenis van de NDSM eigenlijk begonnen?

10. Welke religieuze groep heeft de grootste aanwezigheid in de Indiase hoofdstad van Ladakh?

13. Op de NDSM, werden in de hoogtijdagen niet alleen mammoettankers en passagiers­schepen gemaakt, maar ook?...

14. Wat siert de schouders van de drie Kazakh mannen die Jimmy Nelson fotografeerde in Mongolië?

Van boven naar beneden.

1. Tot welke stam behoren de dames op de cover?

2. Wat is de achternaam van de architecte die het Kraanspoor heeft ontworpen?

3. Jimmy Nelson heeft al 35 stammen in de wereld gefotografeerd,

hoeveel meer wil hij er nog fotograferen de komende jaren?

6. Hoe heet de kapitein van het schilderij van Kamiel voluit?

7. Op de luchtfoto van het NDSM terrein staat een groene boot aangegeven, van welke organisatie was deze boot?

11. Uit welk land komt de Samburu stam?

12. Hoeveel mensen heeft Comte geschilderd in het eerste kleine bootje op ’t IJ?

1ste prijs • • • • •

L unch bij Pllek voor 2 personen 2 kaartjes voor Valtifest op NDSM Iets leuks bij Woodies aT BerLin Fotoboek van Michiel Voet Canal Harbour cruise voor 2 personen • Club Lite vrijkaarten voor 3 personen • Fotosessie bij fotograaf Diana Kok 2de prijs • H ele doos zelf gebrouwde Amsterdam Brew Boys bier • Heerlijke biologische lunch bij De Ceuvel voor 2 personen • Club Lite vrijkaarten voor 3 personen • Lunch/diner bij Magnetico voor 2 personen • Een verassing bij Milagros Mundo • Iets leuks/lekkers bij Kokopelli • 2 kaartjes voor het Voltt Loves Summer festival 3de prijs • 3 behandelingen bij Body Stress Release • Kanoën voor 2 personen in het Amsterdamse bos • Lunch bij Noorderlicht • Poster van Kamiel Proost • Club Lite vrijkaarten voor 2 personen • 2 kaartjes voor Valtifest op NDSM

EVENTKALENDER augustus - september 2014

t/m 30-8 Ketelhuis Openluchtfilms Elke zaterdagavond genieten van een goede film, onder het genot van een drankje, in de openlucht. Vrije toegang. ketelhuis.nl t/m 30-8 Artis ZOOmer avonden artis.nl t/m 31-8 Robeco SummerNights Het Koninklijk Concertgebouw Klassiek, jazz, pop en wereldmuziek concertgebouw.nl

wo 6-8 t/m 10-8 Landjuweel, Ruigoord. ruigoord.nl wo 6-8 t/m 16-8 Pluk de Nacht meerdere locaties. Pluk de Nacht is een openlucht filmfestival dat iedere zomer de allerbeste films vertoont die niet nog niet in de Nederlandse bioscoop zijn uitgebracht. plukdenacht.nl vr 8-8 t/m 24-9 De Parade - Martin Luther Kingpark. deparade.nl

t/m 14-9 Vondelpark Openluchttheater. Cabaret, dans, kindervoorstellingen en muziek. openluchttheater.nl

za 9-8 Appelsap Fresh Music Festival - Oosterpark appelsap.net

t/m 20-9 Het Amsterdamse Bostheater - Amsterdamse Bos bostheater.nl

Trossen Los! Vertrek achter A'dam CS los-amsterdam.nl

klotsende water van het IJ, op een plek waar de beats als kokosnoten om de oren vliegen en de bewoonde wereld geen moment zal worden gemist. floatfestival.com Wave Festival - Paviljoen ‘t Twiske Take sun, green fields, beautiful trees and a cool lake as far as the eye can see. Multiply it by three areas filled with the best in house & techno + a superb soundsystem.

Facebook> WaveFestivalAmsterdam

za 9-8 & 10-8 Gaasper pleasure Gaasperplas. gaasperpleasure.nl

zo 17-8 Jeugdtheaterfestival Blijburg en Olaf Keus. blijburg.nl

zo 10-8 Latin Village Festival 10 year anniversary - Spaarnwoude www.a-venue.nl

do 21-8 t/m 31-8 Magneetfestival Oostpunt. magneetfestival.nl

za 2-8 Botenparade Amsterdam Gay Pride. amsterdamgaypride.org

wo 13-8 t/m 16-8 Haarlem Jazzstad. De verschillende buitenpodia zijn gratis en vrij toegankelijk. haarlemjazzandmore.nl

Iradium - Club Lite Van diepe ambient tot funky jazz, van oer tribal en wereldse crossover tot opzwepende house en alles daar tussenin. clublite.nl

do 14-8 t/m 24-8 World Cinema Amsterdam worldcinemaamsterdam.nl

za 23-8 The Brave. Tuinen van West. Het eerste open­ luchtfestival dat zich exclusief richt op singer-songwriters, indie en folk. festivalthebrave.nl

vr 1-8 t/m 3-8 Dekmantel - Amsterdamse Bos. dekmantelfestival.com vr 1-8 & 2-8 HeBiHo VrijMiBo en Our Love - Amstelveld. Facebook>AmstelveldPride

Wild und Frei - Diemerbos wildundfrei.nl Watervrees - ‘t IJ Zomer. Een briljante boot. Zon… En geniale beats. watervrees.com zo 3-8 & 7-9 The Sunday Market - Westergasfabriek. sundaymarket.nl Dialog - Blijburg blijburg.nl 60

vr 15-8 t/m 24-8 Grachtenfestival grachtenfestival.nl vr 15-8 t/m 17-8 Kimchi farm Festival. The Festival for local beer, food and music will return for the third time. buurtboerderij.nl vr 15-8 t/m 17-8 De Buurtcamping Noorderpark, Oosterpark en Rembrandtpark. debuurtcamping.nl za 16-8 Float IV Festival. NDSM. Een zomers festival midden tussen schepen, tankers en het heldere,

UMEF’s benefietevenement Groene Helden!.

Bijen sterven massaal door toedoen van de mens. Ilovebeeing zet zich in om de toenemende bijensterfte, en daarmee verstoring van de natuur en het in gevaar brengen van onze voedselvoorziening terug te dringen.

Wonderclub - De Nieuwe Anita denieuweanita.nl VBX Spectrum - Canvas op de 7e volkshotel.nl/canvas

11:11 Festival - DOK2013 Wander through the spiritual forest, enjoy our little market, embrace your positive energy and be together as one while listening to artists from around the world. 1111festival.nl KNUS Festival - Hembrugterrein knusfestival.nl

ma 1-9 t/m 5-9 On The Roof Film Festival. Vijf dagen lang geniet je op de 16e verdieping van de nieuwste films uit de wereldcinema, bijzondere voorgesprekken met wetenschappers en gastsprekers en een spectaculair uitzicht over de stad. vu.nl/agenda

STRAF_WERK Festival strafwerkfestival.nl

do 4-9 t/m 14-9 Fringe Festival amsterdamfringefestival.nl

zo 24-8 Het aanschuifdiner Maandelijks organiseerd door Het Rijk van de Keizer: een feestelijk aanschuifdiner met smakelijke- en theatrale ingrediënten. hetrijkvandekeizer.nl vr 29-8 t/m 31-8 Uitmarkt Diverse locaties rond het Museumplein en Leidseplein. uitmarkt.nl za 30-8 Voltt Loves Summer - NDSM. voltt.com Wooferland Festival Houtrak Spaarnwoude. wooferland.nl

do 4-9 t/m 14-9 Nederlands Theater Festival. tf.nl vr 5-9 t/m 27-9 West Beach Film Festival - bij het Sloterparkbad nieuwwest.amsterdam.nl 6-9 Valtifest - Zeven Zonden - NDSM werf. valtifest.nl 6-9 t/m 26-9 BEYOND Biënnale Festival - Tolhuistuin. A temporary hub for anyone interested in the latest developments in (interactive) media, art, design, technology and science. tolhuistuin.nl Ushuaia Festival. We will take de best sound of Ibiza to Amsterdam.

Facebook>arrivalsfestival Dag van 1000 culturen dagvan1000culturen.nl Pleinvrees Heroes festival pleinvreesheroes.net

za 30-8 & 31-8 Shoeless - Ruigoord De geruchten zijn waar.... op 30 en 31 augustus komen we terug in het door ons allen zo geliefde dorp! ruigoord.nl

6-9 & 7-9 Openbare Werken Ruigoord. Alweer voor het tiende jaar gaan de ateliers van de dorpelingen wijd open voor publiek. ruigoord.nl

zo 31-8 Encore Festival - NDSM werf. Kwalitatieve hiphop, R&B, soul en bass met internationale allure komen samen op een toegankelijke en goed verzorgde wijze. encorefestival.nl

zo 7-9 Noorderparkfestival Het Noorderparkfestival is een cultureel festival voor en door bewoners, bedrijven en organisaties uit Amsterdam-Noord met muziek, theater, eten en beeldende kunst. noord.amsterdam.nl/vrije-tijd/ noorderparkfestival

Pure Markt - park Frankendeal puremarkt.nl Kofferbakverkoop - Blijburg Trek je klep open! Verkoop je Prada uit je Lada. blijburg.nl

Laid-back live - Pllek Lekker achteruit hangen en genieten van live muziek. pllek.nl Voltt Beach Special - Woodstock

Bloemendaal. Deze laatste special van de zomer is direct de grote klap op de vuurpijl met een extra lange set van Drumcode baas Adam Beyer. voltt.com za 13-9 De BetonCentrale Festival House en Techno in hun puurste vorm zijn de rode draad voor dit festijn aan het water. beton-centrale.nl Buurtboerderij Oogstfeest - Buurtboerderij Ons Genoegen. "Wie geeft zal ontvangen!" We hebben dan ook alle vertrouwen in een overvloedige oogst. buurtboerderij.nl za 13-9 & 14-9 Open Monumentendag. openmonumentendag.nl zo 14-9 Rock en Run Loop - Vondelpark. Met optredens van Bl3nder en Memphis Maniacs. rockandrun.nl do 18-9 t/m 21-9 Unseen Photography Fair - Meer dan 50 locaties unseenamsterdam.com do 18-9 t/m 281-9 Popup Week Amsterdam. Tijdens het festival duiken ruim 250 tijdelijke en kwalitatief hoogwaardige activiteiten en evenementen op in de stad. Van kunst, muziek en mode tot architectuur, slapen, duurzaamheid en food. popup-week.com vr 19-9 The Rest is Noise Festival Muziekgebouw aan ‘t IJ / Bimhuis muziekgebouw.nl. bimhuis.nl za 20-9 Het Jordaanfestival 40 jarig jubileum. jordaanfestival.nl Next Monday’s Hangover - Roest amsterdamroest.nl North Sea Surf Festival - Melkweg www.melkweg.nl Boslab - Amsterdamse Bos Boslab biedt jonge, professionele theatermakers, acteurs, dansers en muzikanten een groot podium bostheater.nl za 27-9 Blijburg closingparty 3.0 Deze Blijburg sluit voorgoed haar deuren eind september. blijburg.nl 61

Š Kamiel Proost