half juni - half augustus 2013
Š Herman Brood
AMSTERDAM CENTRUM
Voorwoord De Dam Le Cellier Amsterdam Book Center Febo Lai & Wai George Heidweiller Monsanto Vrankrijk en Slangenpand Seed Center Kamiel Proost Ink Your Skin Herman Brood Tobacco Majestic Magna Plaza 400 jaar grachten De Merkplaats Café het Paleis Amsterdam Boat Center Veilinghuis De Zwaan Herman Brood Herman Brood gedicht Singel 101 Pasta e Basta The Pancake Bakery Le Perron Stach Food
5 6 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 28 30 30 31 32 34 36 37 38 39 40
De historische afbeeldingen in deze uitgave komen van de Beeldbank Amsterdam. www.beeldbank.amsterdam.nl Met dank aan Koos van Dijk Xandra en Lola Brood www. hermanbroodart.nl www. brood.nl informatie: koos@brood.nl
www.amsterdamenjoy.nl amsterdamenjoy@gmail.com Volg ons op facebook/Amsterdam Enjoy Cover © Herman Brood, Johny Meier
Kochxbos gallery Herman Brood/Kamiel Proost Lola Brood Milagros Mundo Pata Negra Festival 5D Heel Phil Ruigoord Peter Toonen Dolfijn Wellness Tashi Norbu Kokopelli Platform P Eventkalender Puzzel Herman Brood gedicht De Merkplaats Inhoud en samenstelling: Judith Bobeldijk Vormgeving: Jeroen Robbertsen www.robbertsen.eu Kunstenaars: Herman Brood Kamiel Proost Tashi Norbu George Heidweiller Eindredactie: Larissa Quaak Mijanou Edink Hoofdredacteur: Judith Bobeldijk Uitgever: Judith Bobeldijk
41 42 46 48 49 50 50 51 52 54 55 56 57 58 60 62 64
Š Herman Brood
Voorwoord
In deze editie van Amsterdam Enjoy wordt hartje centrum in kaart gebracht. We staan stil bij de geschiedenis van De Dam, ooit een aanlegplaats voor schepen, en bij de grachtengordel, Unesco’s World Heritage waarvan nu het 400-jarig bestaan gevierd wordt. Uiteraard hebben wij weer een zeer diverse selectie gemaakt van dingen die je kunt doen, eten, drinken en zien in dit centrale stukje Amsterdam. Bovendien heeft Koen Klein, kunst historicus en auteur van een jubi leum boek over de grachtengordel, een historisch stuk geschreven over de gou den eeuw in deze gewilde omgeving. Na de laatste drie edities met bijbehorende internationale kunstenaars uit Amerika, Canada en Italië (respectievelijk Mark Ryden, Ray Ceasar en Nicoletta Cecolli) is er nu gekozen voor iets heel anders. Kunst van eigen bodem: Rock ’n Roll Junkie, zanger, dichter en schilder Herman Brood. Na mijn reis door India kwam ik opgeladen en met de bijbehorende inspiratie terug, en heb ik meteen met Koos van Dijk gesproken, de ontdekker van Herman
Brood en zijn toenmalige manager. Hij heeft mij in contact gebracht met Herman’s vrouw Xandra en hun dochter Lola Brood. Met beiden hebben wij gesproken. Daarna hebben we een diverse selectie gemaakt van zijn vele, vele schilderijen en gedichten. Samen met het interview met Lola Brood en het persoonlijke stuk van Kamiel Proost geeft dit weer een mooie terugblik op de vele kwaliteiten die Herman Brood had. Verder besteden wij aandacht aan Monsanto, waar afgelopen maand nog 3.500 mensen tegen protesteerden op de Dam. Ook hebben wij Peter Toonen, gespecialiseerd in de werking van de kalenders van de natuurlijke tijd, bereid gevonden een stukje over onze huidige tijd en de mogelijke transformaties na 21-12-2012 te schrijven. De puzzel waarmee je zo’n beetje alles kunt winnen wat er in staat maakt deze editie van Amsterdam Enjoy compleet. Geniet er van, en een hele fijne zomer! Enjoy…… Judith Bobeldijk
5
I’ll be Damned
Van aanlegplek tot kermisplein: De Dam als kloppend hart van de stad Vele namen heeft het reeds gekregen: Plaetse, Middeldam, Vissersdam en Vijgendam. Ook heeft het – tijdelijk - Revolutieplein en Napoleonplein geheten. Maar vandaag de dag kennen we het simpelweg als De Dam. Centraler dan dit wordt het niet in Amsterdam. De Dam verbindt dan ook de hoofdstraten Damrak en Rokin. Ook komen er een aantal belangrijke straten uit, zoals de Nieuwendijk, Kalverstraat, Warmoesstraat, Nes en Damstraat. Bovendien vinden we aan het plein iconische gebouwen als het Koninklijk Paleis, de Nieuwe kerk, het Nationaal monument, en de Bijenkorf, Krasnapolsky en Madame Tussauds.
De Vismarkt op de Dam, gezien in westelijke richting naar het Stadhuis en de Waag. Rechts ingang Damrak. Links v.l.n.r., huizen aan de Dam, ingang Kalverstraat en een doorkijkje in de Gasthuissteeg (de huidige Paleisstraat). Collectie Stadsarchief Amsterdam 6
In den beginne De Dam is rond 1300 aangelegd als sluisdam, en om een verbinding te vormen tussen de nederzettingen aan weerszijden van de rivier: op de huidige Warmoesstraat en de Nieuwendijk. Het dorpje dat ontstond heette daarom Amstelredamme, met een zeehaven (het Damrak), een binnenhaven (het Rokin) en naast de dam zelf een marktplein met vooral verse vis.
De aanleg van De Dam blijkt essentieel voor de verdere groei en ontwikkeling van de stad. Aan de ene kant moest scheeps verkeer hier laden, lossen en belasting betalen. Aan de andere kant ontvingen Amsterdammers zelf tolprivilege en het recht op vrije doorvaart. Een combinatie van deze twee zorgde ervoor dat handel en scheepvaart een grote vlucht namen en de nederzetting echt tot bloei kwam.
I’ll be Damned… De dam groeide mee. In 1395 kreeg ‘de Plaetse’ een stadhuis, en vanaf 1410 de Nieuwe kerk. In de zestiende eeuw groeide het plein tot haar huidige omvang. Er werden huizen gesloopt en een Waag gebouwd. In het jaar 1640 besloot het Amsterdamse stadsbestuur om het middeleeuwse stadshuis als 'ijslijck rattennest' te vervangen door een nieuw gebouw dat een
wereldstad waardig zou zijn. De architect Jacob van Campen had voor ogen dat het gebouw een afspiegeling diende te zijn van Gods schepping. Een universum in het klein, symmetrisch en volmaakt. Bijna zestig jaar werd er gebouwd aan dit imposante neoclassicistische stadhuis. Het zou het meest prestigieuze bouwproject van de Gouden Eeuw worden. Lees Het Stadspaleis van Geert Mak en je weet dat de verdere geschiedenis van dit stukje onroerend goed ronduit
8
roerend te noemen is: ‘Een gebouw als het paleis op de Dam is een stad in het klein,’ schrijft hij, ‘en net als iedere levende stad beweegt het, verandert het.’ Van vele markten thuis Het paleis op de Dam heeft dan ook vele functies gehad. Het is een stadshuis en gerechtshof geweest. Als nieuwe koning maakte Napoleon het in 1808 tot zijn Paleis. De Waag moest wijken; die verpestte het uitzicht maar. Met minder dwang eiste ook Koningin Wilhelmina in 1935 haar nieuwe stulpje op. Sindsdien gebruikt de Koninklijke familie het paleis voor nieuwjaarsrecepties, officiële ontvangsten en diners. Ook wordt het gebouw gebruikt voor culturele activiteiten, tentoonstellingen en is het open voor publiek.
Net als het paleis, kent ook het plein er om heen een roerige geschiedenis. Van aanlegplek waar schepen konden laden en lossen, werd het marktplein en tramknooppunt. Er werd gehandeld, verhandeld en berecht. In 1945, toen de oorlog al voorbij was, richtten Duitse soldaten er een bloedblad aan door het vuur te openen op een feestvierende menigte. En in de 60er en 70er jaren bleven de hippies er massaal slapen, waardoor De Dam het centrum werd van anarchisme. Tegenwoordig vinden er demonstraties plaats, concerten, feesten en onlangs de kroning. De kermis strijkt er neer, net als de vele straatar-tiesten. In de winter ligt er een ijsbaan en staat er een kerstboom. In de zomer nemen de duiven het op tegen de toeristen.
Gezicht op de Dam in de 18de eeuw, gezien op het Stadhuis, de Nieuwe Kerk en de Waag vóór haar verbouwing in 1775. Collectie Atlas Dreesmann Datering 1814, Stadsarchief.Amsterdam
En Herman, de kunstenaar van deze editie? Ook die kun je vinden aan de Dam. Sinds 2001, enkele maanden voor zijn dood, staat zijn wassen beeld op uitdrukkelijk verzoek naast die van Elvis Presley in Madame Tussauds. De legende vertelt dat hij zich kaal scheerde zodat zijn beeld met echt haar voltooid kon worden.
Le Cellier Amsterdam Slijterij en wijnhandel
Slijterij-Wijnhandel Le Cellier is al 22 jaar de specialist in wijn, gin, whisky en wodka. Voor de particulier maar ook voor de horeca. Bij Slijterij-Wijnhandel Le Cellier treft u altijd vakbekwame mensen die u alles kunnen vertellen over ons uitgebreide assortiment dranken.
Slijterij-Wijnhandel Le Cellier heeft onder meer in huis: 200 soorten whisky 120 soorten wodka 50 soorten gin en wijnen vanuit de hele wereld.
Slijterij en wijnhandel Le Celier Spuistraat 116 1012 VA Amsterdam (020) 638 65 73 www.lecellier.nl info@lecellier.nl 10
When ABC Amsterdam opened the doors of its new store at Spui 12 in 2006, a new phase in the life of the company began: a professional outlook, in an exciting new store, housed in a beautiful building on the pretty, tree-lined Spui square - a paradise for book lovers, right in the heart of Amsterdam. The American Book Center (ABC for short) is an innovative, stubbornly individual English Language book store that makes great customer service a priority with a team of more than forty funky and geeky knowledgeable international booksellers. This 3 floor store stocks a lot of hard-to-find titles as well as all the latest bestsellers, comics, merchandise and are famous for their books on graphic design, urban culture, music, travel, manga, business, psychology, new age and history. ABC is also the first place in the Netherlands that has an Espresso Book Machine (EBM) The EBM is an revolutionary device that can print, bind, and trim perfect-bound libraryquality paperback books (indistinguishable from the other books on our shelves) in just minutes. You can also bring a digital copy of your own formatted text and the ABC staff will turn it into a book for you! See www.abc.nl for more details ABC is open 7 days a week and offers 10% discount on all stock to card holders, students and if you are 65+ at any given day of the week. If you are 55+ drop by on Mondays and receive 10% discount.
American Book Store | Spui 12 | 1012 XA Amsterdam (020) 625 55 37 | www.abc.nl 11
Naar grootvaders recept... Al in 1902 werd in Nederland de eerste automatiek geopend, maar het bedrijf dat de automatiek door Nederland heeft verspreid is Febo. Begonnen als banket bakkerij heeft Febo vanuit Amsterdam het land veroverd en telt het inmiddels 65 vestigingen, waarvan 23 in Amsterdam.
Ubel Zuiderveld schreef in 2011 het jubileumboek over de Neder landse en Amerikaanse auto matiek- en snackcultuur ter ere van het 70-jarig bestaan van Febo. Volgens de auteur zou zonder de Febo-keten de snackautomatiek zoals wij deze kennen, niet meer bestaan. Een van de speerpunten is dat Febo geen diepvriessnacks verkoopt. De gekoelde, verse producten worden dagelijks
12
emaakt volgens groot g vaders recept met ingre diënten van Nederlandse bodem. Die grootvader was Johan Isaac de Borst, in 1920 geboren in Alphen a/d Rijn en als ondernemer sterk gericht op het leveren van kwaliteit. Hij leerde als knecht het bakkersvak in een bakkerij aan de Ferdinand Bolstraat in de Pijp. In 1941 heeft hij zijn eigen banketbakkerij met de naam ‘Maison Febo’, vernoemd naar de Ferdinand Bolstraat, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Het was de bedoeling dat deze in de Ferdinand Bolstraat gevestigd zou worden, maar dat werd uiteindelijk de Karperweg, een zijstraat van de Amstelveenseweg. De naam Febo bleef, omdat het zo al in de statuten stond vermeld.
Na de oorlog besloot De Borst zijn assortiment uit te breiden met zelfgemaakte ‘banketbak kerskroketten’, roomijs en slaatjes die mensen ter plekke konden eten. Er stonden vaak lange rijen mensen voor zijn winkel. Daarom besloot hij een manier te zoeken om sneller aan zijn klanten te kunnen verkopen.
In 1960 schakelde hij geheel over op snacks, die hij verkocht vanuit zijn tot automatiek omgebouwde woning aan de Karperweg. De keten groeit mee met alle moderne ontwikkelingen maar de bedrijfsvisie is nog altijd hetzelfde: “Dames en heren ondernemers, breng een eerlijk en uniek product en dan weet de consument u te vinden.”
Asian Bistro
Lai & Wai Bij Lai & Wai kunt u terecht voor huisgemaakte authentieke gerechten, Aziatische alcoholische drankjes en een gezellige sfeer.
Lai & Wai - Asian Bistro Nieuwezijds Voorburgwal 4-10 1012 RZ Amsterdam (020) 62 23 800 www.lai-wai.nl
Wij hebben lang gezocht naar een plek om ons thuis te voelen. Thuis is voor ons een plek waar je ongedwongen samen kan zijn en van elkaars gezelschap kan genieten. Daarbij mag een lekker hapje en drankje niet ontbreken. Onze zoektocht naar een eigen plek heeft ons naar het centrum van Amsterdam gebracht. Hier hebben drie families met verschillende achtergronden een nieuw thuis opgebouwd. Wij zijn twee broers: Lai en Wai - van Chinese komaf - en samen met onze Koreaanse en Vietna足mese schoonfamilies hebben wij verschillende familierecep足ten op de kaart gezet. Sommige hiervan zijn van generatie op
足 eneratie doorgegeven, zoals de g Koreanse Beef Bulgogi gezoet zonder suiker maar met fruit, en de Vietnamese Pho-bami soep, uren getrokken van alleen runderbeenderen. Verder hebben wij huisgemaakte Chinese Dimsum-hapjes en een variatie aan traditionele rijsttafeltjes. Gepaard met een Soju-rijstwijn of een Tsing Taobiertje hopen wij dat u zich bij ons ook thuis voelt. Met heel veel passie en liefde voor heerlijk eten en lekkere drankjes, streven wij bij Lai & Wai ernaar u een Aziatisch thuis足gevoel te laten beleven. De keuken is dagelijks geopend voor lunch en diner tussen 12.30 en 22.30 uur.
13
Monsanto wants the power over our food
Š George Heidweiller
other threat: Monsanto increasingly dominates the food market,supplying 80% of US corn and soy, and 99% of soy in Argentina. In Europe Monsanto owns 75% of conventional broccoli, tomato and pepper species. Mostly by buying Dutch seed companies like Seminis and De Ruiter.
How to mobilize two million people within three months in 436 cities in 52 countries worldwide? Tami Monroe Canal from the US did just that with her March Against Monsanto. In Amsterdam a group of people took this up and organized within two weeks a demonstration on Dam square, attracting 3,500 people. Monsanto is a giant chemical and biotech company, world market leader in genetically modified seeds (23% share). They sell “Roundup ready” seeds that are resistant to the accompanying Roundup pesticide. So farmers can liberally spray the poison and everything but Monsanto’s seeds dies.
Strangling contracts Having actually won the monopoly on several crops, they can inflate prices and force farmers to agree to strangling contracts. And they succeed. With a hard and brutal strategy in Mexico, Argentina, Brazil and India. In Europe they operate more circumspect and sneaky. Monsanto knows very well how one (visible) misstep can turn public opinion against the company. But in Europe they also get their way by lobbying at national and European level and by influencing scientific investigations.
Farmers can liberally spray the poison and everything but Monsanto’s seeds dies
Monsanto increasingly dominates the food market Scientific studies show that Roundup even in small doses may cause cancer and birth defects. Genetic modification itself is questionable, but let’s not get into that, there is an-
Foto: Tanja Ortmans
The right to choose what youy eat So it is time to wake up! That's why we March Against Monsanto and the four other multinationals that control the market. A march against industrial agriculture, dependent upon fossil energy, fertilizer and chemicals. A march for biodiversity and a clean environment, but just as well for the right to self-determination of farmers and consumers, the right to choose what to grow and what to eat.
15
Op 14 november 1982 kraakte een groep van zo'n 15 krakers een al jaren leegstaand pand in de Spuistraat. Het pand 'Vrankrijk' was tot 1975 o.a. in gebruik geweest door de Telegraaf en was sindsdien in handen gekomen van speculanten die het wilden slopen om plaats te maken voor een prestigieus bouwwerk met kantoren en luxe appartementen.
Als een God in Vrankrijk Na de kraak is meteen begonnen met het opknappen van de totaal uitgesloopte ruimtes. Dat was nogal een klus. Zowat alle 300 ramen lagen eruit, delen van de trappen waren weg, waterleidingen en stroomleidingen waren verdwenen, en binnenmuren en vloeren waren totaal gesloopt. In de loop van de jaren woonden vele mensen in de Vrankrijk en langzaam aan werd het pand steeds leef baarder. In de benedenruimte werd een kraakkroeg en een disco ingericht. In 1992 werd door de bewoners besloten om het pand zelf aan te kopen om op die manier een on truiming te voorkomen. Hierdoor kan de Vrankrijk op zijn eigen vrijwillige en eigenzinnig alternatieve collectieve manier blijven bestaan. Op dit moment is Vrankrijk niet meer iedere avond geopend maar ie dere woensdag is er queernight en iedere vrij dag punk met regelmatig live bands. Ook op zater dag worden er vaak din gen georganiseerd, zoals een maandelijkse hip-hop avond. En op zondagmid dag is het heerlijke veganistisch brunchen voor een prikkie. Voor de agen da check: www.vrankrijk. com
16
Het Slangenpand aan de Spuistraat 199 met haar opvallende gevelschildering en de openbare kunstruimte de Slang is een icoon in de binnenstand van Amster dam. De bewonersgroep is een exponent van de kraak beweging die ontelbare creatieve projecten heeft geïnitieerd, welke vandaag de dag nog altijd mede be palend zijn voor het culturele leven in Amsterdam.
Het jaar van de slang Op 6 maart 1983 kraakte een groep kunstenaars Het Slangenpand om hier een creatieve broedplaats ‘avant la lettre’ te starten. Door de bewoners werden muren gemetseld en elektra, waterleiding, keukens, douche en toiletten aan gelegd. Riolering kon aangelegd worden via het pand van de buren. De etages werden omgebouwd tot woon en werkruimte voor 10 tot 12 creatieve mensen zoals artiesten, toneelspelers, acteurs, muzikanten en schilders. Met de gevelschildering, die in 1987 door toenmalig bewoonster Patries van Elzen werd gemaakt, werd de broed plaats ook vanaf straat zichtbaar. Het symbool van de Slang staat voor het progressieve karakter van de bewoners. Sinds een jaar exploiteren zij op de begane grond dan ook hun openbare kunstruimte de Slang. Het Slangenpand is daarmee een bastion van de eigenzinnige subcul tuur midden in de Amsterdamse binnen stad.
Voor meer info kijk op www.deslang.nl
Š Kamiel Proost met dank aan Gerard Wessel
Custom tattoos & bodypiercing The studio offers tattooing by Mick the founder and owner, Anibal, Victor and Omar, plus some guest artist and our apprentice tattoo artist Saskia. The studio and all the artists are licensed by the GGD Health Authority Amsterdam. All needles, inks and gloves are single use and we use state of the art sterilization techniques. We specialize in creating custom pieces but if you prefer, we have thousands of designs for you to choose from. We also offer tattoo redesign and cover ups. We offer professional bodypiercing from Saskia and Jade. Recently we've added permanent makeup by Jade to our services.
Custom tattoos, Bodypiercing & PMU (permanent makeup) Kerkstraat 115, 1017 GE Amsterdam Open every day from 11.30 until 19.30 Sunday from 13.00 until 19.30. www.inkyourskin.nl facebook.com/inkyourskin.nl 0031(0) 20 626 89 08 (06) 255 268 83
19
Š Herman Brood
In deze oude tabaksveiling ontmoeten cultuur, creativiteit en bedrijfsevenementen elkaar.足 TOBACCO Theater is een fris en industrieel vorm足gegeven locatie in de bekendste theaterstraat van Amsterdam: de Nes. Een open theaterzaal van ca. 200m2 met een eerlijke noordelijke lichtinval. De zaal kan ook geblindeerd worden en qua kleur aan uw wensen worden aangepast. Onder deze theaterzaal bevinden zich de spannende catacomben met onder andere een eigen kookstudio en wijnkelders.
TOBACCO Theater | Nes 75-87 | 1012 KD Amsterdam | (020) 330 06 70 | www.tobacco.nl | info@tobacco.nl 21
was erbij...
Restaurant - Café Majestic | Dam 3-7 Amsterdam | (020) 888 88 83
amsterdam-dam.com
YIP
8
Koen Kleijn, kunsthistoricus
400 jaar werken, bouwen en leven aan de grachten In het najaar van 1613 besloot het bestuur van de stad Amsterdam om zo gauw mogelijk de grond langs de net gegraven Herengracht bouwrijp te maken. Met man en macht werd daar aan gewerkt, ook in november en december, als dat soort arbeid normaal gesproken stil lag – het was een zachte winter, gelukkig. In januari 1614 kwamen de erven op de veiling. Ze werden allemaal onmiddellijk verkocht.
Keizersgracht De Keizersgracht gezien in zuidelijke richting naar de kruising met de Leliegracht. Rechts voorbij de Leliegracht de huizen Keizersgracht 174 tot 184 met daarachter de Westerkerk. Op de brug over de Keizersgracht onder meer een kraampje en een tweewielige koets. Stadsarchief Amsterdam
Unesco World Heritage In 2013 wordt het 400-jarig jubileum van dat haastige werk gevierd. Een tikje arbitraire datum, want het hele plan voor de stadsuitbreiding was eigenlijk al ouder en het zou nog vele decennia duren voor de hele gordel van de Zoutkeetsgracht tot de Czaar Peterstraat voltooid was. Maar de Grachtengordel is inmiddels een internationaal vermaard cultuurgoed, Unesco World Heritage zelfs, en dat verdient een feestje. Zo verschijnt bij het 400-jarig jubileum ‘De Amsterdamse Grachten’, een zwaar boek van 500 pagina’s, waarin de hele Amsterdamse grachtengordel in een hanteerbaar en leesbaar formaat wordt beschreven. Alle panden aan de grachten werden daarvoor nieuw gefotografeerd, en van het merendeel van de huizen wordt de geschiedenis kort beschreven.
verhuisde naar Almere of Purmerend. Maar sinds de jaren negentig is het stadsleven als lifestyle weer uitzonderlijk populair. Het woonklimaat in Amsterdam wordt in 2013 zelfs gezien als meest aantrekkelijke van het land. Die ontwikkeling betekent dat historische elementen nu gezocht zijn, en worden bewaard en gerestaureerd, en zelfs met verve geïmiteerd. Gerestaureerde panden met prijzige appartementen krijgen een quasi-historische tuin, en een quasi-historische naam. Aan de grachtengordel wil – net als in 1613 – iedereen wel wonen. Welgestelde kooplieden De vraag naar nieuwe bouwgrond in 1614 was groot. Vanaf 1578 nam de bevolking toe van nog geen 30.000 inwoners tot 170.000 in 1650 en 235.000 in 1730. De bewoners van de nieuwe grachten werden vroeger altijd samengeraapt onder het containerbegrip ‘welgestelde kooplieden’. Inmiddels weten we dat de de diversiteit heel groot was. De grachtengordel werd bewoond door kooplieden, zeker, maar dat waren walvisvaarders, tabaksfabrikanten, slavenhalers, bankiers en suikerbakkers. Zij deden in graan, potas, kwik, zout, wijn, koffie, bevervellen, porselein en diamanten. Zij woonden er naast wetenschappers, dominees, pastoors, druk-
Wie het zich kon veroorloven verhuisde naar Almere of Purmerend
Ernstig verwaarloosd De waardering voor het Amsterdamse erfgoed en de aandacht voor stadsgeschiedenis in het algemeen is de afgelopen jaren sterk gegroeid. In de jaren tachtig werd het erfgoed nog ernstig verwaarloosd, en zelfs bedreigd. Panden met hoogwaardige architectuur verdwenen voor zielloze nieuwbouw; historische interieurs werden zomaar weggesloopt. Wie het zich kon veroorloven
kers, schrijvers, schilders en ambassadeurs. Ze waren gereformeerd maar ook katholiek, doopsgezind, remonstrant, joods, quaker of hernhutter. Zij waren Duitsers, Vlamingen, Denen, Noren, Zweden, Fransen, Armeniërs, Sephardim en Ashkenazim. En zij woonden allemaal opmerkelijk broederlijk door elkaar heen. Het eerste stuk van de grachtengordel tussen de Brouwersgracht en de Leidsegracht werd in de jaren 1614-1620 in enorm tempo volgebouwd. De burgers die zich een erf aan de gracht konden veroorloven hadden de ruimte voor veel grotere huizen dan in de oude binnenstad en zij gingen zich actief bezighouden met de vormgeving van hun nieuwe woonomgeving. Met de decoratie, inrichting en stoffering van het interieur, de aanleg van de tuin en de organisatie van ontvangsten wilden ze laten zien wie ze waren. Wie een voorgevel had van zeven ramen breed toonde zich welgestelder dan iemand met een huis van vijf ramen breed. Hoe meer dienstmeiden en hoe meer koetsen, des te indrukwekken der de status van de eigenaar. Luxe en genotzucht Later is wel het beeld ontstaan van de eenvoudige, sobere zeventiende-eeuwse Hollander, gekleed in stemmig zwart, nuchter en arbeidzaam, ondanks zijn rijkdom tevreden met haring, wittebrood en rapen. Dat was niet zo: de Engelse schrijver Bernard Mandeville (16701733), noemde die vermeende 25
calvinistische zuinigheid in de zeventiende eeuw al een cliché. De Nederlanders neigden juist naar luxe en genotzucht, schreef hij: ‘…schilderijen en beelden hebben ze in overvloed, hun gebouwen en tuinen zijn extravagant tot op het dwaze af. […] In heel Europa zult u geen particuliere gebouwen vinden van zulk een weelderige luister als vele huizen van kooplieden en andere herenhuizen in Amsterdam.’ De meeste kapitalen in de Republiek werden binnen de families opgebouwd door een combinatie van za-ken doen en besturen. De kapitalen werden uitgebouwd door de combinatie van handel op de Oostzee met handel op Frankrijk en de Middellandse Zee. Van de 312 mensen die in de 17de
eeuw in de Republiek meer dan 200.000 gulden bezaten, woonden er 138 in Amsterdam – zo’n 44 procent. De koopkracht van een kapitaal van 200.000 gulden in 1675 was vergelijkbaar met bijna duizend keer het jaarsalaris van een ambachtsman – 200 gulden. Een bezit van 200.000 gulden in 1675 komt dan in de buurt van zo’n 33 miljoen euro in 2012.
De armoedegrens Armen waren er ook! In 1742 telde de stad ongeveer 230.000 inwoners, zo’n 55.000 huis houdens. De helft daarvan verdiende minder dan 300 gulden per jaar en zat daarmee dicht bij of onder de armoedegrens, die in die tijd volgens historici rond de 200 gulden lag. Er bleef dan weinig anders over dan proberen wat centen te verdienen
als venter, rattenvanger, pakjesbezorger, losse werkkracht of prostituee. Als dat niet lukte moesten ze aankloppen bij het stedelijk armbestuur of de kerk. Wekelijks verzamelde zich daar een troep van schamele lieden om hun portie brood of turf op te halen. Hun vale kleding stak schril af tegen het fluweel, brokaat, zijde en pruiken van de rijke grachtenbewoners.
Het Leidse Veer op het Singel tussen Heiligeweg en Munt. Links op de achtergrond de Munttoren. Rechts achter de ingang van de Vijzelstraat. Collectie Atlas Splitgerber Datering 1799 Stadsarchief Amsterdam 27
Bescherm je merk! De Merkplaats is een eigenzinnig merkenbureau dat zich heeft gespe cialiseerd in de juridische bescherm ing van ideeën, tv-formats, merken, auteursrechten, domeinnamen, han delsnamen en modelrechten van cliënten in binnen- en buitenland.
'Ik hou van Amsterdam. De Merkplaats is niet voor niets gevestigd aan de Herengracht.' mr. Alphons Geerlings
de Merkplaats B.V. Herengracht 227 1016 BG Amsterdam (020) - 330 66 10 info@demerkplaats.nl www.demerkplaats.nl
De twaalf juristen van de Merkplaats wonen op steenworp afstand van het monumentale grachtenpand uit 1689 op de Herengracht 227. Veel van hun cliënten zijn tevens op loop- fiets- of vaarafstand bereikbaar. Ook vele BN-ers (o.a. Giel Beelen, Armin van Buuren, Trijntje Oosterhuis, Epke Zonderland, Sonja Bakker, Rik Felderhof) en internationale bedrijven zoals Moooi, Otazu en de grootste uitgeverij ter wereld, the Hearst Corporation, behoren tot de clientèle. Mr. Alphons Geerlings, directeur: “Wer ken aan de Herengracht is een jongens droom. Elke dag kunnen we om de hoek gratis cultuur opsnuiven. Het pand heeft een fantastische sfeer. Toen ik voor het eerst een voet binnen zette, was ik op slag verliefd. We hebben het modern ingericht, maar door de menselijke maat heeft het een huiselijke sfeer. Veel cliënt en voelen zich hierdoor meteen thuis, ook vanwege de ontvangst met een heer lijke Bocca® cappuccino”. 29
Al meer dan 20 jaar een begrip in Amsterdam
Café Het Paleis Het kleine Paleisje heeft altijd zo een gevarieerd publiek bij elkaar gebracht: studenten, toeristen, werkbesprekingen tot gezellige borrels vullen de zaal van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat. Dit knusse en gezellige café tussen de Dam en de negen straatjes bied je elke dag huisgemaakte soepen, prijswinnende taartjes, heerlijke broodjes, maaltijd sa lades, hoofd maaltijden en dagschotels aan, voor zowel vlees liefhebbers als vegetariërs. Een fijne ontmoetingsplek om snel een heerlijke kop koffie te drinken of om uitgebreid te eten tegen een eerlijke prijs.
Amsterdam Boat cenTER de vaartocht specialist in de grachten van Amsterdam Amsterdam is het mooist vanaf het water! Daarom is een vaartocht op één van onze sloepen, salonboten of andere grachtenschepen iets wat u zeker niet moet missen tijdens uw bezoek aan deze bruisende stad. De historische grachten blijven een unieke locatie voor uw zakelijke of privé aangelegenheid. Iedereen geniet op ongekende wijze van de prachtige uitzichten en gezelligheid op het water. Amsterdam Boat Center is maatwerk en neemt graag de organisatie van uw vaartocht op zich, zodat u onbezorgd kunt genieten. Door onze ruime ervaring kennen
Amsterdam Boat Center Singel 315 1012 WJ Amsterdam (020) 428 27 25 www.amsterdamboatcenter.com 30
wij inmiddels de beste opstaplocaties, vaarroutes, cateraars, type schepen en alle andere zaken die ervoor zorgen dat uw vaartocht perfect wordt geregeld.
Met in de zomerdagen een enorm terras aan het water waar je heerlijk kunt genieten van de Amsterdamse grachten.
Paleisstraat 16 1012 RB Amsterdam (020) 62 60 600 Volg ons op facebook
Han van Meegeren (1889-1947), Strand bij Scheveningen, doek, 50 x 60 cm. Opbrengst: € 3388,-
Voor vrijblijvende taxaties en veilingdata
www.dezwaan.nl
Keizersgracht 474 | 1017 EG Amsterdam Telefoon (020) 622 04 47
Š Herman Brood
Š Herman Brood
Ouwe charme wor minder Kracht vloei uit me weg Via me ruggemerggraat Plus nekvel Beetje te lang in die Zandloper gezete ‘k Woon nou in me tv fijn naar buite kijke door dat blauwe raampje Maar ‘k ben d’r nog lang nie Tikt ut nerges? Home sweet home Krijg me antenne, me radar aardig onder De knie. Kan al een beetje gedachte leze D’r schuilt een politiegeest In elk mens Liefde schijn wel degelijk te bestaan… moeilijk te vinde. Liefde ’t meest misbruikte woord.
Singel 101 is een gezellig restaurant op de gelijknamige gracht, de Singel. Onze menukaart bestaat uit Mediterrane gerechten, waar wij passende wijnen bij serveren. Houdt u van stijl, sfeer, goed eten en uitstekende wijn, dan bent u bij Singel 101 aan het juiste adres.
Singel 101 – Restaurant | Singel 101 Amsterdam | (020) 771 09 15 | www.singel101.nl maandag t/m donderdag en zondag: van 10.00 tot 01.00 uur vrijdag en zaterdag: van 10.00 tot 02.00 uur 36
Pasta en zang!
pasta e basta Restaurant Pasta e Basta is echt een belevenis. De plek om iets te vieren, iemand te verrassen of gewoon zelf te genieten...
We hebben ook een gezellige wijnbar waar u snel en uitstekend kunt eten onder genot van goede en betaalbare wijnen. U bent dan niet aan tijden of 'shifts' gebonden. Onze serveersterren en bartenders zijn behalve goede gastheren ook heel goed in het zingen en dat doen ze graag voor u aan tafel! Kom lopend, met de fiets, per boot of met de auto (we hebben voor u een deal met de parkeergarage om de hoek op de Keizers足gracht 485).
Pasta e Basta Nieuwe Spiegelstraat 8 (020) 422 22 22 www.pastaebasta.nl
Natuurlijk, puur en biologisch Pure en biologische ingrediënten zijn de basis van onze bijzonder smakelijke broden met een Frans karakter. In ons assortiment verwerken we een groot deel van het biologisch graan uit eigen land. Wij maken van de warenmarkt weer een plek waar u pure en eerlijke producten kunt (her)ontdekken. De markt is de VERS speciaalzaak van Nederland. Elke dag zijn de meest verse producten te vinden op de markt. Een grote diversiteit van aanbieders biedt u een assortiment producten aan als nergens anders. Le Perron zet deze trend extra kracht bij met oog voor kwaliteit, smaak, herkomst en klantgerichtheid. Niet elke dag vers brood; maar elk uur! Tot in de laatste markt uurtjes. Vers bakken op locatie in sfeervolle ambiance Onze verkoopwagens zijn ingericht als heuse bakkerijwagens en voorzien van volwaardige authentieke ovens (gasgestookt). Een compleet bakkerij-assortiment komt knapperig en geurend uit de ovens, en
wordt gepresenteerd op ruime tafels. Wij zien de markt als een bijzondere ontmoetingsplek met onze klanten. Authentiek, eigentijds en gezond Natuurlijk brood, volle smaak, gezond en vooral lekker. Onze broden zijn daarmee eigentijds maar zeker ook uit lang vervlogen tijden. Le Perron draagt bij aan een geslaagd uitje voor de dagelijkse boodschappen. www.leperron.nl
Dinsdag: Boerenmarkt te Amstelveen. Woensdag: Boerenmarkt op Zeeburg en Haarlemmerplein te Amsterdam. Biologische Boerenmarkt Albert Cuyp van 09.00 tot 17.00 uur. Zaterdag: Boerenmarkt op Nieuwmarkt en de Noordermarkt te Amsterdam. ZuiderMRKT van 09.30 tot 17.00 uur Alle dagen: Landmarkt van 08.00 tot 20.00 uur open. Op zon en feestdagen van 12.00 tot 18.00 uur. (Schellingwouderdijk 339 Amsterdam) 39
PASTA
€ 6.99
Lasagne
€ 6.99 € 6.99
met ricotta en spinazie
Bolognese Canneloni
STACH food Nieuwe Spiegelstraat 52 t 0 20 – 73 72 220
Lasagne
ma – za / 9:00 – 22:00 zo 10:00 – 22:00
met bladspinazie en courgette
Maaltijd
van de week Stamppot Blote Billen
met kalfsstoof en abrikoos
KOFFIE
au Vin
aardbeienketchup
Risotto
€ 2.00
zalm
met saffraansaus en groene asperges
BROODJES BESTELLEN?
Piccante
Prosciutto
6.99 7.49 7.49
Kokoscurry *
met noedels en ei
Van Wou: 0 20 – 75 42 672 Spiegel: 0 20 – 73 72 220
Tajine
van Rund *
met couscous
Rijsttafel
Indisch andijvie
Stamppot
met gehaktbrood
Caesar salade
6.99
Griekse Salade *
6.49
met kip
BIJGERECHTEN Crudite
asperges
Fruitsalade
€ 6.99 € 3.75 € 2.99
€ 6.99 € 7.49
€ 7.49 € 7.99 € 6.99
Buffelmozzarella
€ 3.95
Boerenkaas
€ 3.50
Gehaktbal
€ 3.50
met mosterdmayonaise en rucola
Lorraine Gorgonzola Quiche Aardappel Prei
€ 3.95 € 3.95 € 3.95
Quiche
€ 3.95
Quiche Quiche
met truffel, pecorino, salsa
€ 6.99
€ 3.95
met basilicumpestomayonaise en rucola
5.95
met geitenkaas
€ 7.49
Vitello Tonato
met tomatentapenade en basilicumolie
Detox salade *
€ 2.75
van de week Wortelsalade 2.99 Linzensalade 3.25 met geitenkaas
Arabische salade Gerstsalade
3–kazen
SOEP
KLEINE SALADE Salade
met gebraden kalfsvlees en tonijnsaus
6.49
Hollandse
€ 3.50
STACH Special Broodje van de maand € 3.95 Carpaccio * € 3.95
Geroosterde paprikasalade *
met spinazie en kikkererwten
€ 6.99
€ 7.49
5.95 6.99 6.49
Asperge salade *
met zongedroogde tomaat, bindsla, en geitenkaas
€ 5.50
Kip
in notensaus
6.99
Couscoussalade
€ 7.49
met couscous
met rucola en feta
€ 6.99
Asperges
met ham, ei en krieltjes
Voor 11:00 uur besteld, vanaf 12:00 staat het voor je klaar!
Nieuw: * Bestseller Tip: Vegetarisch:
Spaanse Gambas *
met pittige linzen
Coq
vanaf:
Bietensalade Caprese
GERECHTEN
STACH is een eetwinkel met gevarieerde kant-en-klaar gerechten van hoge kwaliteit. Betaalbaar afhalen, maar wel bewust en lekker eten. De gerechten neem je warm of koud mee. Of je blijft gezellig eten in de winkel.De man achter STACH is Stach Schaberg. Een nieuwsgierige ondernemer die houdt van lekker eten. Stach nodigt je graag uit om te komen proeven.
met truffelmayonaise en rucola
Vegetariana
Pastasalade *
met groene asperge en rucola
€ 6.99 € 6.99
met voorjaarsgroente
Openingstijden
BROODJE
€ 7.49 € 7.49
Penne Scharrelkip NIEUW Penne Lamsvlees ! Spaghetti Geitenkaas Aglio Olio Risotto van gerst *
2.99 2.99
abrikoos Marokkaanse kikker2.99 erwtensalade Asperge salade 3.49 Kleine tomatensalade mozarella 3.49
Rode linzensoep
met kokos
Tomaat-basilicumsoep Groene
groente soep Thaise noedelsoep met gambas
€ 4.49 € 3.99 € 3.99 € 4.99
DESSERTS
Chocoladetaart Sticky toffee taartje Worteltaart Cheesecake Appeltaartje
€ 2.49 € 2.49 € 2.49 € 2.75 € 2.99
NU OOK IN DE NIEUWE SPIEGELSTRAAT 52
t 0 20 – 75 42 672
met ricotta en spinazie
SALADE
HOUTOVEN PIZZA
openingstijden altijd open van 09.00 tot 22.00. www.stach-food.nl. t 020 - 75 42 672. Volg ons op Facebook!
*
Rotolo
STACH food Van Woustraat 154 – winkel
vanaf:
€ 6.99
LENTE MENU
nieuws food
vanaf
Anne Frank House
#2 KochxBos Art Gallery Eerste Anjeliersdwarsstraat 36 open: WED-THU-FRI-SAT 13:00-18:00 (free entrance) www.kochxbos.com jordaan area / centre amsterdam
00:23:57 WALKING
#8
#7
Stedelijk Museum
Rijks Museum
#9 Van Gogh Museum
Herman
Een bijdrage van Kamiel Proost
'Overal ben ik welkom, en toch hoor ik nergens bij'
BROOD ‘Heb je zin om mee naar Herman te gaan?’ vroeg George me. Ik werkte indertijd op zijn zeefdrukkerij, en met stapels verse zeefdrukken achter in de auto stonden we even later voor z’n huis in Amsterdam Zuid. ’s Lands meest gerenommeerde ‘Rock ‘n’ Roll Junkie’ bleek nog niet thuis, en zijn dochter Lola deed open. In de huiskamer zaten een stuk of acht kids, gezellig aan tafel te schransen. ‘Hij zal zo wel komen’, zei zijn vrouw Xandra, en we schoven aan. Tussen de pakken hagel slag en roomboter door sprak men over het concert dat hij dat weekend zou geven met een heuse Big Band. Herman zou met een saxofoon over het podium heen en weer rennen waar hij geen noot op kon spelen: ‘De saxofoon staat Mij Goed’. Opeens viel het Fenomeen de Kamer binnen, hij draaide een aantal rondjes door de voorkamer, waarvan het ondui delijk was of ze tot de show behoorden, of dat hij daadwerkelijk vergeten was dat drempels bestonden. Op zijn nek zat een klein meisje dat met de plaatstalen uit42
drukking van een geoefende rodeorijdster van zijn rug afgleed en zich aan tafel nestelde: Holly. Bevroren in een draai zag de Meester aller Junks mij opeens, en bleef me aanstaren: Een vreemde eend in de bijt!? ‘Dit is Kamiel, de dichter’, legde George hem uit. Hij bleef me aanstaren, en in plaats van me een hand te geven sloeg Hij zijn arm om mijn nek en begon hartelijk te lachen alsof we elkaar in geen eeuwen gezien hadden. Hij bleef gniffelend om mijn nek hangen. Hij kwam niet meer bij, wat een lol. ‘Ah.. een dichter’, fluisterde hij in mijn oor. ‘Ik ben ook dichter’, zei hij tot het bonte gezelschap dat er geen hagelslagje meer of minder om at, en hij spurtte naar een stapel papieren. Terug kwam hij met een schetsboekje, van het Engelse soort, handgeschept papier en dun zwart lederen band. Hij sloeg het open en ging weer om mijn nek hangen zodat ik goed zicht had op zijn beroemde handschrift van uitschieters en hanenpoten.
Š Herman Brood
Foto: Rens Plascheck. Copyrights: Koos van Dijk Foto: Hans Gerritsen
Op de eerste pagina stond: ‘Dit BoEk Was errUg DUUR…’ Hij sloeg de bladzijde om: ‘Dat LeeK OnS weL heT BESTE…’ Op bladzijde drie begon een humoristisch verhaal over een waslijn, waarvan de clou mij ont schoten is, maar toen wij tig pagina’s van het dure boekje verder waren kwam een kort stripje dat ik mijn leven niet zou vergeten… Op elke pagina stond één zin en een krabbel van twee mannetjes waarvan er één aan het scheppen was: ‘Wat doe je..?’ Nieuwe pagina: ‘Ik graag een kuil.’ Nieuwe pagina: ‘Voor jezelf of voor een ander?’ Nieuwe Pagina: ‘Voor een Ander...’ Nieuwe Pagina: ‘Waarom..??’ Nieuwe Pagina: ‘IK… BEN DE SCHEPPER…!!’ Even later tilden we de loodzware pakken van de vers gedrukte kunst oplages de trap op. Herman moest Signeren, hij legde een lijn Speed in de boekenkast waarmee een Olifant dertig keer de Kilamanjaro kon bestijgen en kreeg een zwarte edding in z’n hand gedrukt. Hij tatoeëerde zijn handtekening snel als de vleugelslagen van een kraai. Af en toe keek 'ie me aan en begon 'ie te gniffellen.. Later in de auto zou George Heidweiller zeggen: ‘Hij was volgens mij erg blij dat je niet het nieuwe vriendje van z’n vrouw was...’. Ik was zo high als een kruisraket, en probeerde te bere kenen: vijfentwintig gulden per handtekening en dat keer tweehonderdvijftig, en we hadden die week drie oplages gedrukt, dus zevenhonderd vijftig keer vijfentwintig… Jezus: Dat was BROOD op de plank…!!! De Koning van de Oneliners: ‘Ik accepteer U zoals Ik ben’ of ‘Ik hou niet van openingen, tenzij goed geschoren’ behoeft geen introductie. Hij wilde altijd 'vliegen’ zei zijn vrouw Xandra ons onlangs: ‘Hij wilde altijd een Vogel zijn…’ Hij belichaamde als geen ander de Geest van het Vrije en Recalcitrante Amsterdam dat hij vaak midden in de nacht, al dan niet in Adam’s kleed, met emmers en verfrollers voorzag van zijn kunstwerken. Het is minder bekend dat hij ook twee dichtbundels schreef: ‘Zoon van Alle Moeders’ en het na zijn dood gepubliceerde: ‘Kwartjes Vallen Soms Jaren Later’.
45
Foto: Gerard Wessel
BROOD
LO LA
Interview: Larissa Quaak
Geef ons heden ons dagelijks Brood LoLa Brood en haar Rock & Roll collectie
Deze editie van Amsterdam Enjoy staat vooral in het teken van Herman Brood. Een interview met zijn dochter LoLa Brood kan dan ook niet ontbreken. Niet alleen kent zij haar vader als geen ander, zij heeft ook duidelijk een pakketje goede genen meegekregen. Zo heeft zij op haar 28ste al een televisie serie gepresenteerd, en hangt sinds kort haar eigen kledinglijn te koop in de Sting. Genoeg reden voor Amsterdam Enjoy om LoLa een aantal vragen te stellen.
Je hebt afgelopen april je eerste kledinglijn gelanceerd, onder de naam ‘Rock ‘n Roll Junkie’, wat meteen een eerbetoon aan je vader is. Hoe groot is zijn invloed nog in je leven? Met het maken van mijn kledinglijn ben ik vooral heel fanatiek met werk van mijn vader aan de slag gegaan. Ik vond het echt super fijn om het gevoel te hebben dat we samen kunst maakten. Voor mij voelt het alsof ik mijn vader in leven houd door zoveel met hem bezig te zijn. Hij zei zelf al altijd: ‘Brood kan niet dood.’ Je moeder is styliste, je vader kunstenaar en muzikant. Een eigen kledinglijn en –lancering lijkt een perfecte combinatie van de twee. Wat is helemaal typisch LoLa geweest in je aanpak en ontwerpen? Met de prints en artworks op de kleding heb ik zeker met de kunst van mijn vader gespeeld, die blijven daardoor absoluut meer Herman. Maar de modellen zijn echt Lola. Zo heb ik bijvoorbeeld wel in de lijn van mijn vader een zwarte skinny en blazer gemaakt, maar dan weer niet met de typische witte blouse die hij vrijwel altijd droeg. Eerder ging je in de tv serie ‘LoLa zoekt Brood’ op zoek naar mooie, grappige, bizarre verhalen over Herman Brood. Klopt het beeld wat jij hebt van je vader nog na al die verhalen? Het beeld dat ik had van mijn vader bleek wel te kloppen, maar ik heb zeker het gevoel dat ik mijn vader veel beter heb leren kennen door de serie. Zo ben ik bijvoorbeeld in gesprek gegaan met mijn moeder en tante, en ondanks het feit dat ik die vaak zie, ben ik toch weer nieuwe dingen te weten gekomen. Het was ook heel fijn om alle locaties te zien, zoals de boerderij waar Harry Muskee mij toonde waar vader met Cuby and the Blizzards heeft gewoond, of de camping die mijn tante mij liet zien waar ze als kleine kinderen stonden. Waarin lijk je op je vader, en waarin niet? Er zijn zeker veel overeenkomsten. Zo ben ook ik altijd aan het tekenen, en vind ik eerlijkheid en creativiteit belangrijk. Ook qua uiterlijk lijken we op elkaar, dezelfde mond en lui oog. We voelen ons allebei zekerder in opvallende kleding. Beiden hebben we bovendien een grote fantasie, en raken we
geïrriteerd van mensen zonder mening. We zijn best lief, maar kunnen tegelijk ook heel snel boos zijn. Maar er zijn ook vlakken waar de overeenkomsten minder sterk zijn. Zo ben ik niet muzikaal, en leid ik absoluut een minder ruig leven Zeker na je collectie heb je veel interviews gegeven over JOU, los van je vader. Hoe voelt dat? Ten eerste is het gewoon wel leuk om een keer niet alleen maar te vertellen hoe het nou is om ‘de dochter van’ te zijn. Maar het is vooral ook vet om over ‘mijn’ kleding te vertellen. Ik heb de collectie met zoveel liefde en passie gemaakt, en dan is het ook automatisch tof om er over te vertellen. Daarvoor kreeg je vaak juist vrij intieme en persoonlijke vragen over je vader en zijn dood. Hoe ga je daar mee om? Mijn moeder nam ons een week na mijn vaders dood al zelf mee naar het dak van het Hilton. Ik vind het fijn om over mijn vader te praten en aan hem te denken. Mede hierdoor heb ik mijn vaders dood een plekje kunnen geven, denk ik. Ik ontkwam er toch niet aan om plotseling herinnerd te worden aan mijn vader, al was het alleen al door tv, radio, muziek in de kroeg. Nog los van alle mensen die altijd vragen stellen over mijn vader. Door de interviews had ik geen therapie meer nodig. Daarnaast vind ik het gewoon heel leuk om mooie verhalen over mijn vader te vertellen, en de mensen te laten weten wie hij ook echt was. Wat voor een leuke papa hij voor mij was, bijvoorbeeld. Wat is je favoriete plek in Amsterdam, waarom? Ik heb niet zozeer een favoriete plek, maar ik vind het bijvoorbeeld wel heerlijk om in het Amsterdamse bos op een kleedje in de zon te tekenen terwijl mijn 2 honden zich kunnen uitleven. Je woont nu in Amstelveen, in het tuinhuisje van je moeder. Denk je er wel eens over om naar Amsterdam te verhuizen, of is dat eigenlijk hetzelfde voor je? Het is niet zozeer het zelfde voor mij, maar ik vind het wel allebei heel leuk. Ik hou heel erg van buiten zijn; van rust en ruimte om mij heen. Dit betekent Amstelveen meer voor mij. Maar in Amsterdam is er weer meer leven en daar word ik ook blij van. 47
Milagros Mundo Funky Fairtrade & Hippy Chic
M
ilagros Mundo is een lifestyle cadeauwinkel gevestigd in Amsterdam West. Een cadeau winkel met een veel足 zijdig kleurrijk assortiment voor treasure hunters en de urban hippy met een eclectische lifestyle. Een crossover van culturen. Fabelachtige volkskunst en kunstnijverheid met schitterende kleuren. Ons motto; "Be Fair, Be Funky." Blijf op de hoogte via onze blog voor de new arrivals en het allerlaatste nieuws (www.milagrosmundo@blogspot.com). Mocht je een vraag hebben of een speciaal verzoek laat het ons dan weten; info@milagros足 mundo.com. Milagros Mundo Postjesweg 23 1057DV Amsterdam +31(0)20 772 67 50 maandag 11.00 -18.00 dinsdag 11.00 -18.00 woensdag 11.00 -18.00 donderdag 11.00 -18.00 vrijdag 11.00 -18.00 zaterdag 11.00 -18.00 milagrosmundo@blogspot.com
48
Restaurante
Authentiek Spaanse tapas, vrolijke muziek en heerlijke drankjes Tapas Al lange tijd een vertrouwd adres voor echt authentiek Spaans eten.
Borrelen! Elke dag van 16.00 uur tot 18.30 uur : 1 bier en 1 pinchos 2,50 euro
Lunch catering Wij zijn gestart met de bezorging van lunches. Voor 10.30 uur besteld is voor 12.30 uur geleverd
Pata Negra II Reinwardtstraat 1 | 1093GT | (020) 692 25 06 49
Tweedehands met een internationale twist
Heel Phil
50
Tussen designstoelen, bijzondere jaren-vijftig kastjes, vintage rugzakken en spannende lp's, ligt een pad naar een unieke collectie tweede hands accessoires. Liefhebbers herkennen het meteen: dit is een assortiment waar kwaliteit hoog in het vaandel staat. Snuffelparadijs Heel Phil verkoopt en verhuurt duurzame gebruiksvoorwerpen die je nergens anders vindt. Kwaliteit is voor Heel Phil de belangrijkste voorwaarde om een product in de winkel op te nemen. De voorkeur gaat uit naar materiaal uit de 'degelijke' jaren vijftig maar de hele 20e eeuw is vertegenwoordigd. Heel Phil is in staat om de prijs-kwaliteitverhouding toegankelijk te houden voor een brede klantenkring. Elke maandag staat Heel Phil met een zeer brede selectie op de Noordermarkt en regel matig op het legend arische Waterlooplein.
SO LST I CE 22-23 juni 2013
LANDJUWEEL
viering 40 jaar
7-8 14-15 SEPTEMBER
Harm Ontwe rp: Pe ter va n
OPENBARE WERKEN
elen
ruigoord 24-28 juli 2013
VOLLEMAAN
BUS
23 juni 22 juli 21 augustus 19 september
2013
51
Het einde van een Maya kalender is het einde van de wereld? Door Peter Toonen
Het lijkt al weer een lange tijd geleden, maar we hebben onlangs het zogenaamde einde van de Maya kalender overleefd. Hiephoi! Of niet? De vraag is welk einde we dan zouden hebben overleefd. Bedoelen we hiermee datgene waar de nieuwsmedia zich zo druk over maakten: het einde van onze planeet? Laat ik het simpel stellen: is er volgens jou iets fundamenteels veranderd sinds 21-12-2012, de winterzonnewende van vorig jaar? Is er bijvoorbeeld een abrupt einde gekomen aan de economische- of milieu crisis op onze planeet, of aan alle ziektes en oorlogen? Zijn we intussen veroverd of gered door buitenaardse wezens of door een politieke leider, superheld of spirituele goeroe afkomstig van de aarde zelf? Nee dus. Maar wellicht bevinden we ons toch wel in een grote transitie... een overgang waarvan we ons nu pas bewust worden. Laten we dan eerst maar weer eens even kijken naar wat 21-12-2012 betekende volgens de Maya's. Volgens hen was dit het einde van een lange cyclus, namelijk die van de Lange Telling kalender van dertien baktuns van elk 144.000 dagen, dertien periodes van elk bijna vier eeuwen die begonnen op 11 augustus 3114 v.Chr. Hierna is gewoon een nieuwe cyclus begonnen. Maar wat betekent dat? Het oude Egypte De afgelopen Lange Telling cyclus had betrekking op een periode die wij kennen als 'de geschiedenis' of beter: de 'geschreven geschiedenis'. Want precies aan het begin ervan, in het jaar 3114 v.Chr., werd door Koning Narmer (ook Menes genoemd) het oude Egypte gesticht, de hoogstaande cultuur van piramides en het hiërogliefenschrift die duizenden jaren zou blij ven bestaan. Rond diezelfde tijd was de menselijke beschaving begonnen in het oude Soemerië, in het toenmaals vruchtbare tweestromenland van de Eufraat en de Tigris, het huidige Irak, jawel: waar het er juist nu niet zo beschaafd aan toe gaat (dankzij wie?). Naast Egypte (waar zich volgens mij momenteel eigenlijk
vooral een strijd afspeelt tussen mannelijke en vrouwelijke heerschappij) begon de beschaving eerst en vooral in Soemerië, waar men in kleitabletten in het zogenaamde spijkerschrift teksten ging opschrijven, bewaren en verspreiden. Je zou nu kunnen zeggen dat in die tijd en op die plekken, de voorlopers van onze huidige social media zijn begonnen: externe technologie om met elkaar te kunnen communiceren. Daarnaast kunnen we nu vaststellen dat deze periode, die geschiedkundigen 'de moderne beschaving' noemen, gelijk stond aan de tijd waarin de mensheid geregeerd ging worden vanuit een piramidestructuur met hoge heren (geen vrouwen!) aan de top. En zij bepaalden dus in eerste instantie met de hulp van wetenschappers/priesters wat er geschreven werd.
en CEO's verschuiven naar het elkaar helpen zelfvoorzienend te worden. De rol van onze overheid verandert dan van controleur en regelaar naar die van een ondersteunende facilitator. Goed zorgen voor elkaar Wellicht kunnen we nu weer van linkerbrein (ratio, lineair, hokjesgeest, controle, mannelijk) naar rechterbrein (intuïtie, cyclisch, eenheid, overgave, vrouwelijk). Voor de oude Maya's waren kunst, wetenschap en spiritualiteit onlosmakelijk met elkaar verbonden, en zijn mensen geestelijke wezens met een lichaam, een instrument dat zij namens de Eerste Bron hebben gekregen via het grote lichaam van Moeder Aarde. Als wij goed zorgen voor elkaar en voor de aarde, in dankbaarheid voor de Bron, zorgt dit hele systeem voor elkaar. Daar is geen angst en controle voor nodig, maar liefde en vertrouwen. En daar hoeven we niet op te wachten, want dat is niet buiten of boven ons, dat kunnen we zelf doen.
Van top-down naar bottom-up: collectieve organisaties waarin geluisterd wordt naar intuïtie en gehandeld wordt vanuit het hart
Gelijkheid en transparantie als toverwoord Wellicht is er met de afsluiting van de Lange Tel ling kalender een einde gekomen aan dit bovenstaande beeld. Want volgens velen gaan we nu qua maatschappelijke organisatie van een gesloten piramidesysteem naar een open cirkel, van een door managers en CEO's gecontroleerde organisatie naar een platte structuur waarin gelijkheid en transparantie de toverwoorden zijn. Van top-down naar bottom-up: collectieve organisaties waarin geluisterd wordt naar intuïtie en gehandeld wordt vanuit het hart. De Nederlandse hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans publiceerde onlangs zijn boek 'In het oog van de orkaan', waaraan ook VPRO's Tegenlicht veel aandacht schonk, en waarin werd gesteld dat ons land zich op een kantelpunt bevindt. Voor het regelen van zorg en onderwijs tot aan voedsel- en energievoorziening kunnen we nu van de afhankelijkheid van managers
Vertrouwen op ons gevoel en hart De geschiedenis heeft ons dat niet geleerd. Alleen al daarom al kunnen we in deze en komende tijd van 'crisis' niet meer navigeren op wat ons slechts via het linkerbrein op school is wijsgemaakt, en mogen we ook waarnemen en vertrouwen op ons gevoel en hart. Pas dan zijn we geen slaven of schapen meer, niet slechts kosten/baten eenheden waarmee en waaraan geld te verdienen valt in een louter materiële wereld waar slechts een zeer kleine minderheid van ons het werkelijk voor het zeggen heeft. Dan zijn we dappere mensen die naast schepsel ook medescheppers zijn in een oneindige creatie. Voor meer info over o.a. zijn boeken kijk op www.natuurlijke tijd.nl en www. mayatijd. nl 53
Dolfijn Wellness is gelegen op een prachtige lokatie aan het Nieuwe Meer, een heerlijke yogaplek aan het water net buiten de drukte van de stad Amsterdam. Patty Jongemaets helpt er mensen, jong en ouder, om vitaal, gelukkig en gezond in het leven te staan.
Deugdenyoga: brengt je in ba lans, maakt je bewust zodat je meer in harmonie met jezelf en de omgeving bent. Je houdt je lichaam gezond, soepel en jong.
Tieneryoga: geeft je meer zelf vertrouwen, rust en ontspan ning. Even helemaal jezelf kunnen zijn. Het helpt je ook bij tentamen- en examenstress.
Kinderyoga: op een speelse ma nier ontwikkel je kracht en zelf vertrouwen, een betere concentratie en ervaar je heel veel rust in jezelf.
Yogavakantie: yoga- wandelvakantie in Spanje. Twee keer per dag yoga. Geniet ontspan en beweeg! We maken een reis door de chakra's met yoga en meditatie op het strand en tussen de prachtige sinaasappelvelden. 54
Dolfijn Wellness | Jollenpad 6 Amsterdam | www.dolfijnwellness.nl
Š Tashi Norbu
KOKOPELLIAMSTERDAM
Amsterdam Enjoy is een Print Productie van platform P. Projectmanagers in Print. Enjoy ofwel, veel...
lezier! www.platformP.nl
Amsterdam agenda Juni-Juli 2013 Artzuid, 22 mei t/m 22 september De prachtige lanen van Berlage worden ingericht met beelden van internationale topkwaliteit. Volg de speciale route of wandel op eigen houtje door de buurt! www.artzuid.nl Holland Festival (t/m 26 juni) - Div. locaties Het festival is een mix van podiumkunsten als (muziek)theater, muziek, dans, opera, kunst, literatuur en architectuur. hollandfestival.nl Start Artis ZOOmeravonden (t/m augustus) Vanaf juni elke zaterdag open tot zonsondergang. www.artis.nl Start seizoen Vondelpark Openluchttheater Vanaf 2 juni is er weer op vrijdagavond moderne dans, op zaterdagmiddag kindervoorstellingen en jazz optredens en op zaterdagavond volop cabaret en kleinkunst. Zondag is er muziek, met eerst de klassieke lunchconcerten en daarna het zondagmiddagprogramma met pop, rock, NL-talig en wereldmuziek. openluchttheater.nl donderdag 13 juni Boodskappers - Melkweg Het begin van het Festival voor het Afrikaans 2013. Ervaar een show met Zuid-Afrikaanse dans, rock, hiphop en rap als nooit tevoren. melkweg.nl vrijdag 14 juni
Dit jaar gaan we niet een dag feesten, maar wel 2! Met een dubbeldikke weekender vieren we het 10 jarige bestaan van Blijburg. blijburg.nl Zomerpark - Arenapark Dit jaar wordt ZOMERPARK niet meer door GZG gedaan, maar wel door een groot deel van dezelfde mensen waarvan De Man Zonder Schaduw de bekendste is. facebook.com/zomerpark Nationaliteitendag - 178 Nationaliteiten op de Dam Amsterdam is een wereldstad. Ze telt 178 natio naliteiten. Om deze dynamiek te verbeelden hebben wij het initiatief genomen om al deze nationa liteiten wonend in A'dam bij elkaar te brengen. facebook.com/eenlandeensamenleving
Mozaïek a/d Amstel (t/m 26 juni) - Galerie Weesperzijde Iedere avond live muziek en andere optredens van o.a de Maestro's, Marielle Tromp & Alan Maclaghlan, The Woodwards en vele anderen. En elke avond lekkere warme maaltijd! facebook.com/AdelinesMozaiek zondag 16 juni
Open tuinen dagen - t/m 16 juni Achter de statige gevels van de grachtenpanden vind je de best bewaarde geheimen van A'dam: grote, schitterend tuinen. opentuinendagen.nl
Atelier complex 'NIEUW & MEER' bestaat 25 jaar Opening met REUZENRAD in de BINNEnstraat 20:00 Kamiel Proost. 21:00 Lenard en PINKY Nepco. Dans Macabre - The Ploctones
Costa del Soul presents Blijburg 10 jaar! (t/m 16 juni) - Strand Blijburg 58
zaterdag 22 juni Cruise and Dance, Nieuwe Meer Ook zonder boot bereikbaar! Dus kom over het land met auto, fiets, OV, scooter, tuktuk, brommobiel, skateboard, skates, step, lopend en op stelten enzo. www.cruiseanddance.nl Solstice (t/m 23 juni) - Ruigoord
Opening tostifabriek De Tostifabriek is een levende installatie over het wonder dat vooraf gaat aan het voedsel op je bord. Om 15:30 lintje knippen, daarna farmers barbecue, zonnen en dansen op de kade tot laat. facebook.com/detostifabriek
Ozora, one day in Amsterdam festival Our dear festival is on the move, we spent some lovely time in Goa, India, had a spectacular party on the seaside in trancers' paradise on the way towards our homeland Ozora. We will stop by for a heart warming party in another sacred land of trance, Israel, Tel Aviv and going on from there we can meetup in Amsterdam, Holland for a warmup before opening the gates to our Paradise in August! www.melkweg.nl
zaterdag 15 juni
Midzomernachtpoezie - VLLA Woordkunstenaars treden op met hun vuige repertoire. DJ's verzorgen de muziek en een BBQ 100x beter dan die jezelf maakt in het park. www.facebook.com/poeziefordinner
Cannabis Liberation Day - Westerpark 5e editie van het grootste cannabis cultuurfestival van Nederland. Met live muziek, sprekers, een grote hennepmarkt en een Cannabis Filmfestival. Toegang: gratis! www.cannabisbevrijdingsdag.nl vrijdag 21 juni
International Theater School Festival (t/m 28 juni) - diverse theaters www.itsfestivalamsterdam.com
Jaarlijks terugkerend psychedelic trance festival, met veel bekende nationale en internationale dj's. www.ruigoord.nl Midzomerliefde - De Roos De Roos, Pranic Healing, One Love en Netsamen slaan de handen ineen voor een Diner Dansant: een avond vol liefde, samenzijn, dans en verbinding. www.roos.nl Kerkennacht A'dam - Diverse locaties Deze nacht staan 12 kerken langs de grachten in de spotlights. Kerkennacht is een fantastische mogelijkheid om de gebedshuizen van de stad te ontdekken. Muzikale optredens, filmvertoningen en rondleidingen. www.iamsterdam.com Viering Nieuw & Meer 25 jaar 20:00 Amsterdam Klezmer Band. Party tot diep in de Nacht, het hele weekend 'Action Painting' met Kids. Expositie met Frans Fransiscus, George Heidweiller, Willem Verburg, Herringa en van Kalsbeek, Erwin Olaf, en vele anderen... Keuken van het Ongewenst Dier & Mik le Chef.
Holi Festival of Colours - Amsterdam Arena Ieder jaar begroeten de mensen in India de lente op een wel heel bijzondere manier: “Holi“ is het feest der kleuren. Laten we de zomer 2013 onvergetelijk maken en de spirit van Woodstock voelen! facebook.comHoliFestivalOfColours Amsterdam
om Ecocide - massale vernietiging en beschadiging van ecosystemen - strafbaar te stellen reist ze de hele wereld over. www.rishis.nl
Festival 5D (t/m 14 juli) - NDSM Werf Zie pag. 50. www.festival5d.nl
Latin Village, Spaarnwoude
Shoeless Open Air - Ruigoord ruigoord.nl
donderdag 4 juli
woensdag 17 juli
Berlin Underground - Pand 14 Berlin Underground & The Breakfast Club zullen deze avond de handen ineen slaan om een geweldige avond neer te zetten. www.p14.nl
Over 't IJ festival (t/m 14 juli) - NDSM Werf De IJ-pont brengt je van de stad naar een stadsoase: een plek waar je kunt genieten van theater voorstellingen en muziek. overhetij.nl
Open UP festival (t/m 21 juli) - Baarlo Wegens veler verzoek voor een langer festival. www.openupfestival.nl
Silent Vondeldisco - Vondeltuin De zon schijnt, de joggers komen net zo vaak voorbij als de fietsers en de lichamen worden volop gebruind. Om deze zomerse taferelen compleet te maken trappen wij op 22 juni af met de eerste editie. facebook.com/vondeldisco
vrijdag 5 juli Pitchfestival (t/m 6 juli) - Westergasfabriek Een avontuurlijk en intiem festival met de beste crossover acts en DJ's. www.pitchfestival.nl
Bon Vivants - Pand 14 Bon Vivants is een intiem binnen festival. Van dichters tot bands en van comedians tot kunstenaars! Voor de bezoekers die ook hun creatieve ei kwijt willen. www.p14.nl zaterdag 29 juni Nomads Festival - DOK 2013 drinken & eten A group of extraordinary people would bring their finest herbs, most delicious drinks and best music to find a perfect location to celebrate life. On the 29th of June, the journey will end at Dok 2013. This area is an undiscovered gem in the Amsterdam surroundings, and is suited perfectly for twelve hours of music, dancing and chillin’ in the sand. nomadsfestival.nl Noun Pop Up Gallery - Westergasterras ON - Ruigoord Samen met onze gele vriend en zijn achtervolgers gaan we jullie weer trakteren op de welbekende ON and ON formule...www.ruigoord.nl zondag 30 juni Rishis training - Red moeder aarde met Polly Higgins - De Roos Als de leidster van de internationale beweging
Nachtvlinders - ‘t Blauwe Theehuis Nachtvlinders dwarelen door het park en komen op harmonieuze wijze samen in het nachtkwartier van het Vondelpark. www.blauwetheehuis.nl
Big toe meets the dragon - Pand 14 I and I van Wiltgroei Ruigoord en Lekkahband van Dubchamber OT301 bundelen hun krachten samen! www.p14.nl
zaterdag 20 juli
zaterdag 6 juli
Electronic Family - Amsterdamse Bos Een mooi ingedeeld en prachtig versierd terrein en de meeslepende melodieën van ‘s werelds meest gewilde artiesten op trancegebied www.electronicfamily.nl
Fashion Weekend (t/m 7 juli) Bij participerende winkels, hotels, restaurants, cafés en musea worden mode gerelateerde activiteiten georganiseerd. www.amsterdamfashionweek.com vrijdag 28 juni
vrijdag 19 juli
Amsterdam Roots Open Air, Oosterpark Dr. Sketchy’s Anti Art School - De Nwe Anita Modeltekenen, maar dan net even anders - dat is Dr. Sketchy's! Prachtige femme fatales, maar ook oudere burlesque dames en aparte mannelijke performers geven een optreden, waarna zij het publiek de gelegenheid geven hen te tekenen. drsketchy.com donderdag 11 juli
Henk op de Helling - NDSM werf henkopdehelling.nl
Buiten Westen - bij Westergasfabriek buitenwesten.am/2013 360 degrees Jamming Art Festival - Roest What is about: are you a musician? an dancer? a story teller? an acrobat? Or a painter or photographer? The aim of the Event is to have a fun sharing your Art, your Moods, your Ideas, your Vibes with all other Artists in a long long day of Jamming. www.amsterdamroest.nl woensdag 24 juli
One-day Workshop with Byron Katie Westerkerk De 4 simpele vragen van Byron Katie hebben de kracht je leven ingrijpend te veranderen. www. thework.com
Landjuweel, presentatie jubileumboek “40 jaar Ruigoord!” (t/m 28 juli) - Ruigoord Het is dit jaar onze 40ste verjaardag en dat vieren we o.a. met een prachtig dik fotoboek dat de geschiedenis, het heden en de toekomst van Ruigoord weergeeft. ruigoord.nl & ruigoord40.nl
vrijdag 12 juli
vrijdag 26 juli
Langste vegetarische tafel - Museumplein Dit jaar streven we ernaar om minimaal 1.000 en tegelijkertijd te laten eten aan een lange tafel van wel 330 m! facebook.com/Vegetariersbond
VRIJ Big Summer Edition - Muziekgeb. a/h IJ Om 17.00 zetten we the Biggest BBQ Bash van Amsterdam neer. Urban pick-nick style op het terras aan het water. facebook.com/vrijpoppetje
zaterdag 13 juli
zaterdag 27 juli
A Day at the Park - Amsterdamse Bos Goud glanzende sprookjes tussen de bomen van het Amsterdamse Bos. We bouwen de boel op met liefde, presenteren een geweldige line-up www.adayatthepark.nl
Welcome to the Future Festival - ‘t Twiske welcometothefuture.nl Klamme Handjes Festival - DOK 2013 drinken en eten. facebook.com/KlammeHandjes
De prijzen!
Prijsvraag 1e PRIJS • U niek Kunstboek met Zelfportret Zeefdrukje van Herman Brood • B asic Tattoo of Piercing bij Ink Your Skin • D iner voor vier personen met mooie wijnen bij Pasta e Basta • C analcruise bij Amsterdam Boat center voor twee personen • Tashi workshop Kaligrafie/Boeddha art • Sauna Deco vrijkaart • Lunch bij restaurant Singel 101 • K adobon van het American Book Center 2e PRIJS • 2 kaartjes voor DansPaleis Van Kooten op 29 september in het TOBACCO Theater • Kamiel Proost Artposter • CC Proof abonnement voor een jaar van De Merkplaats • P annekoeken voor twee personen bij The Pancake Bakery • Buddha box bij Milagros Mundo • Verrassingspakket Le Perron • Een mooie fles wijn van Le Cellier 3e Prijs • I ndonesische of Chinese rijsttafel bij Wai & lai voor twee personen • 1 x 3-pack Delahaze Seeds + een Paradise Grinder naar keuze van Amsterdam Seed center • K unstboek van George Heidweller • Twee Ruigoord kaartjes voor het Landjuweel festival 40 jaar Ruigoord • Tapas bij Pata Negra • Iets lekkers of leuks bij Kokopelli • Yoga/meditatie les bij Dolfijn Wellness
In deze Amsterdam Enjoy puzzel hebben de meeste vragen betrekking op het magazine, en zijn de meeste antwoorden dan ook terug te vinden in deze editie. Je kunt zo’n beetje alles wat in het boekje staat winnen: een heerlijk overdreven typische Amsterdam Enjoy prijs... Mail de antwoorden van de puzzel naar amsterdamenjoy@gmail.com. De winnaars worden bekend gemaakt eind juli. © Herman Brood
De vragen
Van links naar rechts. 1. In hoeveel landen waren er wereldwijd demonstraties tegen het bedrijf Monsanto? 4. Wat had Herman Brood altijd al willen zijn? 5. Hoe heette de band van Herman Brood? 7. In de toekomst zal er volgens Peter Toonen goed voor de aarde gezorgd moeten worden, wie kunnen dat gaan doen? 9. Door welke architect is het Stadshuis op de Dam ontworpen? 12. Hoe heette het dorpje dat omstreeks het jaar 1300 rond de Dam onstond? 14. Waaraan kon men in de 17-eeuwse grachtengordel zien hoe welgesteld je was? 15. Er zijn niet veel kraakpanden meer in Amsterdam. In welk gekraakt pand op de Spuistraat kun je toch nog bandjes luisteren? 16. Een groep kunstenaars heeft een creatieve broedplaats gecreeerd wat nog steeds een openbare kunstruimte is. Hoe heet dit gebouw in het hartje centrum?
17. Aan welke kalender zou volgens de Maya’s een einde komen? 18. Noem een handelswaar die kooplieden op de grachtengordel handelden in de gouden eeuw die nog steeds typerend zijn voor amsterdam. Van boven naar beneden 2. Welke koning maakte het stadhuis tot zijn paleis? 3. Hoe heet het ziekteverwekkende bestrijdingsmiddel van Monsanto? 6. Hoe heet de kledinglijn van LoLa Brood? 8. Waarmee kon Herman Brood volgens Kamiel Proost 30 x de Kilimanjaro beklimmen? 10. Door welke koning werd het oude Egypte gesticht? 11. Waar wordt Herman Brood ook wel koning van genoemd? 13. Wat noemt Herman Brood in zijn gedicht het meest misbruikte woord?
61
I spend my money on bicycles (1 a week) liquor presents managers paint & canvas rents, hookers, abortions alemony & poor turkisch familys (hard to find) I spent till I'm blank (peace) I'm not poor just broke
Š Herman Brood, man met hond
IdeeĂŤn snel, safe en simpel registreren Herengracht 227 www.ccproof.nl