RAI Amsterdam - jaarverslag 2014

jaarverslag 2014

Beste bedrijfsresultaat in de laatste vijftien jaar Recordaantal van ruim 18.500 exposanten Groei internationale evenementen zet door en draagt bij aan succes Meerjareninvesteringsprogramma Convention Centre nagenoeg afgerond

Inspiring people

AutoRAI terug in nieuwe vorm

Disclaimer: indien in dit jaarverslag wordt gesproken over ‘Amsterdam RAI, ‘wij’, ‘de onderneming’ of vergelijkbare aanduidingen, dan wordt daarmee RAI Holding B.V. bedoeld zoals toegelicht in paragraaf ’Corporate governance‘ op pagina 77. Onderdelen van dit jaarverslag bevatten vooruitzichten op de toekomst. Deze onderdelen kunnen – zonder beperking – verwachtingen bevatten over toekomstige gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten, rendementen, uitkeringen, overheidsmaatregelen, de invloed van andere regulerende maatregelen op de activiteiten van Amsterdam RAI, dochterondernemingen en macro-economische trends en de prestaties van Amsterdam RAI daarin. Dergelijke uitspraken worden voorafgegaan door, gevolgd door of bevatten woorden als ‘gelooft’, ‘verwacht’, ‘prognosticeert’, ‘meent’, ‘anticipeert’ of vergelijkbare uitdrukkingen. Deze toekomstgerichte uitspraken zijn gebaseerd op de huidige aannames over toekomstige activiteiten en zijn onderhevig aan bekende en onbekende factoren en andere onzeker­ heden waarvan vele buiten de invloedssfeer van Amsterdam RAI, waardoor toekomstige, feitelijke resultaten materieel kunnen afwijken van deze verwachtingen.

JAARVERSLAG AMSTERDAM RAI 2014

Inhoudsopgave

In vogelvlucht Profiel Kerncijfers Voorwoord Samenstelling RvC en directie De kracht van verbinding

4 5 8 10 12 14

Bericht van de Raad van Commissarissen

18

Verslag van de directie 26 Marktontwikkelingen 27 Strategie 30 MVO 33 Resultaten in verslagjaar 35 Evenementen 39 Eigen evenementen 39 Evenementen door derden 46 Dienstverlening 52 Faciliteiten 54 Personeel en organisatie 62 Eigen en vreemd vermogen 69 Vooruitzichten 72 Governance en risicomanagement Corporate governance Risicomanagement

76 77 83

Jaarrekening Algemeen Geconsolideerde balans (voor voorstel resultaatbestemming) Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerde kasstroomoverzicht Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2014 Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening 2014 Enkelvoudige balans (voor voorstel resultaatbestemming) Enkelvoudige winst- en verliesrekening Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 2014

86 87 91 92 93 94 99 101 101 102

Overige gegevens Voorstel resultaatbestemming Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Personalia management en ondernemingsraad Amsterdam RAI

104 104 105 107

Colofon

108

JAARVERSLAG 2014 - AMSTERDAM RAI

IN VOGELVLUCHT

Profiel #01

In vogelvlucht

Amsterdam RAI is een internationale beurs- en congresorganisatie.

Het inspireren van mensen, dat is waar alles bij ons om draait.

Wij zien het als ons vak om de ontmoeting te organiseren en faciliteren, op een wijze waardoor deze écht betekenis heeft en meerwaarde creëert.

Amsterdam RAI bezit drie assets die een waardevolle, betekenisvolle ontmoeting mogelijk maken: onze gastvrije medewerkers, ons Amsterdam RAI Convention Centre en onze eigen beurstitels; de evenementen die we organiseren in Amsterdam maar ook elders, in binnen- en buitenland.

jarenlange ervaring, breed scala aan diensten

circa 500 evenementen

Medewerkers: gastvrijheid voorop Of het nu gaat om een vergadering van vijf personen, om 50.000 congresbezoekers of 250.000 beursbezoekers: RAI-medewerkers zijn trots dat zij door hun jarenlange ervaring en expertise een breed scala aan services en diensten kunnen bieden die een gastvrije ontvangst garanderen. Het is de professionaliteit van medewerkers die er voor zorgt dat de meest uiteenlopende wensen naar tevredenheid kunnen worden vervuld.

Convention Centre: de dynamiek van combinatieverhuur In het Amsterdam RAI Convention Centre worden jaarlijks circa 500 evenementen georganiseerd die zo’n 1,6 miljoen bezoekers trekken.

locatie uitstekend bereikbaar

Het Convention Centre is gelegen aan de rand van de binnenstad en beschikt over een eigen trein- en metrostation en binnenkort, als de Noord/Zuidlijn in 2017 opent, bovendien over een tweede metrostation. In minder dan 10 minuten reistijd staan bezoekers dan niet alleen in de centrale hal op luchthaven Schiphol, maar ook midden in het centrum van de hoofdstad.

multifunctioneel

De evenementen vinden plaats in een innovatief, duurzaam en kostenefficiënt gebouwen­ complex. De kracht van het Amsterdam RAI Convention Centre is de multifunctionaliteit waardoor snel en flexibel kan worden gewisseld tussen de meest uiteenlopende combina­ ties van gebruik. De bezettingsgraad van het Amsterdam RAI Convention Centre bedraagt hierdoor zo’n 50 procent en behoort tot de hoogste van Europa.

gebouwencomplex: snel en flexibel wisselen tussen evenementen

25 nationale en internationale consumenten- en vakbeurzen

wereldmarktleider in vijf sectoren

Exhibitions: organisatie en exploitatie van eigen beurstitels Ongeveer de helft van de omzet van Amsterdam RAI is gerelateerd aan eigen evenementen. Amsterdam RAI ontwikkelt en exploiteert namelijk ook beurstitels. In totaal organiseert zij circa 25 consumenten- en vakbeurzen, zowel nationaal als internationaal.

Deze evenementen vinden grotendeels plaats in Amsterdam maar ook in het buitenland, in andere beurs- en congresgebouwen.

Sterke internationale positie Door een duidelijke focus op eersteklas evenementen en kennis van markten en doelgroepen heeft Amsterdam RAI eigen beurstitels die in vijf sectoren wereldmarktleider zijn. Deze sectoren (respectievelijk beurstitels) zijn: professionele schoonmaak (ISSA/ INTERCLEAN), remanufacturing (ReMaTec), verkeerstechnologie (Intertraffic), de maritieme sector (METS) en watertechnologie (Aquatech). Ook de diverse internationale beurzen en congressen die derden organiseren in het Amsterdam RAI Convention Centre dragen bij aan de sterke internationale positie.

AMSTERDAM RAI

5

IN VOGELVLUCHT

Profiel

nieuwe media naadloos geïntegreerd

Amsterdam RAI stimuleert stad en regio

koploper in maatschappelijk verantwoord ondernemen

Fysieke en virtuele ontmoeting Naast de fysieke ontmoeting op evenementen faciliteert Amsterdam RAI ook de virtuele ontmoeting buiten de beursvloer en congresperiode. Zo wordt het bereik van beurzen en congressen vergroot en worden contacten tussen doelgroepen en communities voortgezet buiten de dagen van het evenement.

Betekenis voor stad en maatschappij In stad en regio stimuleert Amsterdam RAI de economie. Hotels, restaurants, musea, vervoerders, toeleveranciers en de luchthaven profiteren van de grote aantallen exposanten en bezoekers die de stad aandoen vanwege (veelal internationale) beurzen, congressen en evenementen. Eind 2014 is de economische betekenis van Amsterdam RAI voor de metropool Amsterdam opnieuw in kaart gebracht. Hieruit bleek dat de waarde van Amsterdam RAI voor de stad en regio de afgelopen jaren verder is toegenomen.

Zo zorgde Amsterdam RAI over het jaar 2013 in totaal voor een omzet in de regio Amsterdam van ruim 600 miljoen euro en voor werkgelegenheid voor ruim 7.000 banen op full time basis*.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is een integraal onderdeel van het beleid van Amsterdam RAI. De MVO-aanpak van Amsterdam RAI is internationaal bekroond met de meest prestigieuze duurzaamheidscertificeringen. De voortgang op de 15 MVO-beleidsterreinen wordt jaarlijks gerapporteerd in een separaat duurzaamheidsverslag.

Twee aandeelhouders Amsterdam RAI heeft twee aandeelhouders: RAI Vereniging en Gemeente Amsterdam.

RAI Vereniging: 75%

Grootaandeelhouder in Amsterdam RAI is RAI Vereniging (75 procent). RAI Vereniging is de branchevereniging van fabrikanten, importeurs en groothandel in mobiliteit gelieerde producten zoals auto’s, vrachtauto’s, fietsen en aanhangers. De vereniging telt 550 leden.

De betrokkenheid van RAI Vereniging bij Amsterdam RAI voert ver terug in de tijd. De rijwielindustrie startte in 1893 met het organiseren van een jaarlijkse verkoopbeurs in Amsterdam. Enkele jaren, nadat ook de auto-industrie deelnam, ontstond de naam RAI, naar ‘Rijwiel en Automobiel Industrie’.

Gemeente Amsterdam: 25%

385 FTE

De overige aandelen zijn in handen van de Gemeente Amsterdam (25 procent). De deelname van de Gemeente Amsterdam dateert van 1956 en heeft een economische achtergrond.

Medewerkers Bij Amsterdam RAI werken (ultimo 2014) 422 medewerkers (385 FTE). Circa de helft vervult een commerciële functie, 40 procent een operationele functie en 10 procent behoort tot de staf.

* ‘Economic impact of Amsterdam RAI for the city of Amsterdam and the surrounding region’,

Evenementen in binnen- en buitenland In Amsterdam vinden nationale en internationale evenementen plaats, maar ook in het buitenland is Amsterdam RAI actief. Voorbeelden van nationale evenementen die al decennia plaatsvinden in Amsterdam zijn de AutoRAI, de Huishoudbeurs, de horecavakbeurs Horecava en de watersportbeurs HISWA. Bij het brede publiek minder bekend zijn de vakbeurzen in specifieke sectoren, zoals de op pagina 45 genoemde eigen internationale beurzen en de International Broadcasting Convention (IBC), Integrated Systems Europe (ISE) en PLMA. Ook vinden diverse (medische) congressen plaats en tal van andere evenementen, waaronder theatervoorstellingen, dancefeesten zoals Kingsland en het internationale paardensportevenement Jumping Amsterdam. In het buitenland organiseert Amsterdam RAI beurzen in onder andere China, Amerika, Polen, India, Mexico en Turkije.

Convention Centre in vogelvlucht Totaal oppervlak 108.150 m2 (incl. Amtrium) Hallen 11 onderling verbonden hallen, uitbreidbaar met

twee semi-permanente hallen Zalen 2 auditoria, een grote ballroom met 2.000 zitplaatsen en

69 congres- en vergaderzalen. Accommodatie voor 10 tot

10.000 personen Foyers en lounges multifunctionele ruimtes voor exposities, feesten en partijen Ingangen 8 afzonderlijke ingangen: een eigen entree voor ieder evenement Restaurants en bars 9 restaurants, bars en lounges. Van buffet tot a la carte Parkeergarages capaciteit van 3.000 plaatsen op eigen terrein Haven eigen haven met directe verbinding met de Amsterdamse grachten Trein- en metrostations met naam Amsterdam RAI, direct naast het Amsterdam RAI

Convention Centre

Ecorys, november 2014

6

JAARVERSLAG 2014

AMSTERDAM RAI

7

IN VOGELVLUCHT

IN VOGELVLUCHT

Kerncijfers* Evenementen

Omzet en resultaat 2014

2013

2012

2011

2010

(x â‚Ź 1 mln)

2014

2013

2012

2011

2010

Internationale evenementen

54

47

48

47

48

Beurzen en evenementen

47,5

39,4

52,5

53,5

48,5

Nationale evenementen

43

48

59

59

57

Accommodatieverhuur

21,8

23,6

23,2

23,5

21,6

Voorstellingen

55

85

119

83

85

Uitgeven van vakbladen

-

-

3,2

4,0

5,0

Overige evenementen

383

297

403

406

400

Catering

15,1

17,8

16,9

18,1

17,5

Totaal in Amsterdam

535

477

629

595

590

Parkeren

4,5

4,3

5,4

6,2

5,7

Elders in Nederland

1

0

4

8

10

Elders in buitenland

8

10

6

7

5

Overige Omzet

Totaal buiten Amsterdam Totaal

9

10

10

15

15

544

487

639

610

605

Bezoekers (afgerond, x 1.000) Internationale evenementen

471

451

392

306

291

Nationale evenementen

672

677

764

1.058

774

62

80

125

82

85

313

173

152

140

236

1.517

1.381

1.433

1.587

1.385

Voorstellingen Overige evenementen Totaal in Amsterdam

Hotelcommissies

3,4

3,5

3,1

3,3

2,6

Facility services

21,0

20,8

22,3

18,2

17,3

6,4

7,2

8,1

6,8

6,8

119,7

116,6

134,7

133,6

125,0

Uitbesteed werk

45,4

46,0

57,3

58,9

48,1

Lonen en salarissen, incl. sociale en pensioenlasten

29,2

29,1

31,5

31,0

30,4

Afschrijvingen

14,3

15,3

15,8

14,5

14,7

Overige bedrijfskosten #

17,2

19,1

24,1

21,4

20,2

106,1

109,5

128,7

125,8

113,4

EBITDA

27,9

22,4

21,7

22,8

26,3

Bedrijfsresultaat

13,7

7,1

6,0

7,8

11,6

11,4%

6,1%

4,5%

5,8%

9,3%

9,3

3,3

2,1

3,1

5,7

84,7

77,7

76,4

76,3

76,5

Bedrijfskosten

Als % van omzet: Elders in Nederland

0

0

50

79

82

Elders in buitenland

65

67

62

43

40

Totaal buiten Amsterdam

65

67

112

122

122

1.582

1.448

1.544

1.708

1.507

Totaal

Nettoresultaat

Balans (x â‚Ź 1 mln) Groepsvermogen

Organisatoren

Balanstotaal Solvabiliteit

Events externe organisatoren Klanttevredenheid

521

464

616

580

579

7,8

7,6

7,4

7,3

7,3

198,0

189,9

196,2

203,9

208,0

42,8%.

40,9%

38,9%

37,4%

36,8%

384

390

479

489

475

100%

100%

100%

99%

98%

7,9

-

7,7

-

7,2

Personeel (In dienst bij groep, gemiddeld)

Exposanten

Medewerkers, FTE Waarvan in Nederland

Exposanten Waarvan uit buitenland Klanttevredenheid

18.649

15.389

16.364

16.453

15.688

63%

55%

52%

52%

52%

7,6

7,4

7,3

7,2

7,4

* Evenementen en bezoekers: tot en met 2012 inclusief MECC Maastricht.

8

JAARVERSLAG 2014

Medewerkertevredenheid

#

Omzet en resultaat: tot 4 juli 2013 inclusief MECC Maastricht (zie ook pagina 87 van de Jaarrekening)

AMSTERDAM RAI

9

IN VOGELVLUCHT

IN VOGELVLUCHT

Voorwoord Resultaten om trots op te zijn 2014 was in alle opzichten een succesvol jaar voor Amsterdam RAI. Het bedrijfsresultaat was met € 13,7 miljoen het hoogst in de afgelopen vijftien jaar. Het nettoresultaat van € 9,3 miljoen ligt nagenoeg op hetzelfde niveau als 2006, toen Amsterdam RAI het hoogste nettoresultaat in haar bestaansgeschiedenis heeft gerealiseerd.

In het verslagjaar mochten we samenwerken met maar liefst 18.500 exposanten, een recordaantal voor Amsterdam RAI. Minstens zo tevreden zijn we met twee andere prestatie-indicatoren: de klant- en de medewerkertevredenheid. De klanttevredenheid steeg verder van 7,5 naar 7,7 en de medewerkertevredenheid bereikte in 2014 een hoogtepunt met een score van 7,9.

presteerden alle boven verwachting. In het bijzonder zijn we verguld met het succes van GreenTech, onze nieuwste eigen beurs die dit jaar voor het eerst gehouden werd.

Overigens presteerde de gehele portefeuille van RAI Exhibitions beter dan in voorgaande jaren.

Maar ook het succes van de internationale beurzen en congressen die door derden werden georganiseerd in ons Convention Centre geven ons het vertrouwen dat zij ook in de komende jaren Amsterdam en Amsterdam RAI als venue voor hun evenementen zullen kiezen.

AutoRAI is terug Tevreden zijn we ook met de tweejaarlijkse AutoRAI: het grootste auto-evenement van Nederland. In 2013 heeft het evenement een pas op de plaats moeten maken wegens de

“...maar het zijn uiteindelijk onze medewerkers die invulling geven aan het gastheerschap.

Dankzij hun passie, flexibiliteit en betrokkenheid heeft Amsterdam RAI de goede jaarresultaten kunnen bereiken.”

10

JAARVERSLAG 2014

Naast de resultaten voor Amsterdam RAI, is ook de bijdrage die wij leveren aan de economie in de regio Amsterdam verbeterd: één euro toegevoegde waarde voor het Amsterdam RAI Convention Centre levert zeven euro op voor toerisme en bedrijven in de omgeving. Mede door de groei van internationale evenementen, die meer omzet genereren voor hotels, restaurants en vervoer dan nationale evenementen, is de invloed van Amsterdam RAI gestegen.

In het verslagjaar genereerde Amsterdam RAI ruim 1 procent van de Amsterdamse economie in termen van toegevoegde waarde, een maatschappelijke bijdrage waar we trots op zijn.

economische crisis maar in het verslagjaar is de AutoRAI en BedrijfsautoRAI weer op de agenda geplaatst voor 2015. De directie en medewerkers hebben zich, samen met RAI Vereniging, hard ingespannen om dit evenement, dat aan het ontstaan van Amsterdam RAI ten grondslag ligt, in een vernieuwde vorm voort te zetten. Auto-importeurs en andere partijen in de auto­(gerelateerde) sector geloven duidelijk in het samen met hen nieuw ontwikkelde beursconcept. De 2015-editie wordt in april gehouden. De BedrijfsautoRAI, die geen doorgang kon vinden in voorjaar 2014, staat nu eveneens weer gepland voor 2015.

Sterke portfolio van eigen evenementen Het financieel zo succesvolle jaar is groten­ deels te danken aan de internationale beurzen uit de eigen portefeuille: Intertraffic, ISSA INTERCLEAN, GreenTech en METS

Indrukwekkend en memorabel moment: Nationale Herdenking MH17 Op maandag 10 november vond de herdenkings­bijeenkomst van de ramp met vlucht MH17 plaats in het Amsterdam RAI

Convention Centre. Deze Nationale Herdenking was een blijk van medeleven met de nabestaanden en een uiting van respect voor alle 298 slachtoffers van de vliegramp. De bijeenkomst heeft een diepe indruk gemaakt op de medewerkers van Amsterdam RAI. We zijn geraakt door de emotie van dit evenement en zijn bezoekers.

Tegelijkertijd zijn we voldaan dat we, ondanks de korte voorbereidingstijd, een waardige bijdrage hebben kunnen leveren aan deze herdenking.

Geïnvesteerd in kwaliteit van bedrijfsvoering Onder de naam ‘Excellent 2014’ heeft Amsterdam RAI gewerkt aan een verbetering van de afdelings- en ketenefficiency binnen Amsterdam RAI en aan verbetering van de klantperformance en het werkplezier. Los van deze laatste twee baten: de verwachting is dat de kosten van het programma alleen door efficiencyverbetering al binnen het eerste jaar van implementatie terugverdiend worden, mede dankzij de vele verbeterinitiatieven die zijn aangedragen door onze medewerkers. In de paragraaf Personeel en Organisatie leest u meer over dit programma.

Toekomstvisie RAI In 2011 hebben de Dienst Zuidas van de Gemeente Amsterdam en Amsterdam RAI samen een ‘(Ruimtelijke) Toekomstvisie RAI’ geformuleerd. Hierin is bepaald dat het Convention Centre op de huidige locatie ge­vestigd blijft en zich richt op een duurzame ontwikkeling. Het multifunctionele Amtrium is het eerste project dat binnen deze nieuwe visie wordt gerealiseerd. In het verslagjaar is de bouw ervan voorspoedig voorlopen. Volgens planning en binnen budget nemen we het Amtrium in juni 2015 in gebruik. Na het Amtrium volgen het nieuwe multifunctionele parkeergebouw dat zo’n 1.000 auto’s extra parkeercapaciteit en een additionele beursruimte zal bieden (gereed in 2016) en het RAI-hotel met een capaciteit tot 650 kamers (gereed 2018/2019).

Convention Centre state-of-the-art Ons belangrijke meerjareninvesteringsprogramma is in 2014 nagenoeg afgerond waardoor ons gehele Convention Centre technisch en kwalitatief geheel up-to-date is. De investeringen hebben, naast een kwalitatieve verrijking, ook geleid tot lagere onderhoudskosten.

De bouwactiviteiten van het Amtrium zijn nagenoeg afgerond en het Europaplein, het voorportaal naar ons Convention Centre, is na 10 jaar ontdaan van de bouwactiviteiten ter realisatie van de Noord/Zuidlijn. Door de laatstgenoemde ontwikkelingen lag de entree van Amsterdam RAI de afgelopen jaren aan een bouwput. Voor vele regelmatige bezoekers en voor omwonenden is de afgelopen maanden, na vertrek van de schuttingen en bouwactiviteiten, een geheel gemoderniseerd Convention Centre zichtbaar geworden.

Vertrouwen De nieuwe faciliteiten geven ons volop moge­lijk­ heden, maar het zijn uiteindelijk onze me­de­werkers die invulling geven aan het gastheerschap. Dankzij hun passie, flexibiliteit en betrokkenheid heeft Amsterdam RAI de goede jaarresultaten kunnen bereiken. Op basis van de inzet van onze medewerkers en hun betrokkenheid, onze faciliteiten, onze orderportefeuille, de sterke internationale positie en de verrichte inspanningen om nationale evenementen te vernieuwen en uit te bouwen, zien we de toekomst vol vertrouwen tegemoet.

Amsterdam RAI is ‘fit for the future’.

RAI Holding B.V., Drs. A.J. (Hans) Bakker Algemeen directeur

Drs. A.J. (Hans) Bakker Algemeen directeur

AMSTERDAM RAI

11

IN VOGELVLUCHT

IN VOGELVLUCHT

Samenstelling RvC en directie Raad van Commissarissen

Directie

Eind 2014 is de RvC samengesteld uit vier leden. Er is één positie vacant.

benoemd 19 december 2008.

Tweede zittingstermijn tot december 2016,

Dr.ir. J.R. (Hans) Vermeulen (1941), voorzitter Nederlandse nationaliteit. Voorheen onder meer directeur Koninklijke Vermeulen Hollandia B.V. en algemeen voorzitter van de RAI Vereniging.

Maatschappelijke nevenfuncties: Voorzitter Stichting Elisabeth van Thüringenfonds.

voorzitter per 17 april 2014 benoemd 7 april 2011 in eerste zittingstermijn tot april 2015, vice-voorzitter

benoemd 1 september 2004. Derde en laatste zittingstermijn tot september 2016

benoemd 12 april 2012 in eerste zittingstermijn tot april 2016

J.W.Th. (John) van der Steen (1954), vice-voorzitter en voorzitter Audit Commissie Nederlandse nationaliteit. Consultant Aon Groep Nederland B.V. (per 1 mei 2014). Tot 1 mei 2014 Chairman Aon Global Accounts van Aon Risk Solutions en Chairman Aon Holdings B.V. Overige commissariaten: Lid Raad van Commissarissen BinckBank N.V. en voorzitter Remuneratie-commissie. Voorzitter Raad van Commissarissen Princess Sportsgear & Traveller BV. Lid Raad van Advies M.A.S.C. Company B.V. Nevenfunctie: Directeur/eigenaar Ansteen Holding B.V.

Eind 2014 bestaat de statutaire directie uit één persoon.

benoemd 2002

Drs. A.J. (Hans) Bakker (1951), algemeen directeur Nederlandse nationaliteit. Commissariaten: Voorzitter Raad van Commissarissen Transavia Airlines B.V., Voorzitter Raad van Commissarissen GVB Holding N.V., Voorzitter Raad van Commissarissen SnowWorld Leisure N.V. Maatschappelijke nevenfuncties: voorzitter Raad van Toezicht van Holland Marketing (NBTC), voorzitter bestuur van de Stichting Jumping Amsterdam, lid van de commissies van Beroep van de Stichting Garantiefonds Reisgelden, de Stichting Calamiteitenfonds en van de Stichting Garantiefonds Specialistische Touroperators, lid van het algemeen bestuur Stichting Amsterdam Museum Fonds, lid van de Raad van Toezicht van de stichting Hulphond, lid Raad van Advies UvA-faculteit Economie en Bedrijfskunde.

Overige nevenfuncties: counseling advisor van MIRUS N.V., directeur/ eigenaar van VIMARO Management B.V.

F.I.M. (Ferry) Houterman (1949) Nederlandse nationaliteit. Lid RvC op voordracht van de Ondernemingsraad. Zelfstandig management consultant.

Overige commissariaten: Lid Raad van Commissarissen Rabobank Amsterdam, lid Raad van Commissarissen Hampshire Hotel Group, lid Raad van Commissarissen Tahal/GTC (Kardan Group).

Maatschappelijke nevenfuncties: lid Raad van Toezicht ROC Amsterdam-Flevoland (afgetreden per 31-12-2014), lid Raad van Toezicht BNN-VARA Omroep, lid Raad van Toezicht CNV Connectief (onderwijs, zorg, overheid), lid Raad van Toezicht Waarborgfonds Kinderopvang / Ruimte Onderwijs, lid Raad van Toezicht Jongeren Cultuurfonds, lid Raad van Toezicht Metropole Orkest.

Mevr. S.J. (Shulamith) Rijxman (1959) Nederlandse nationaliteit. Lid Raad van Bestuur van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO).

Nevenfuncties uit hoofde van haar functie als lid Raad van Bestuur NPO: lid Bestuur Coproductiefonds Binnenlandse Omroep (CoBO) en Lid Bestuur STER. Maatschappelijke nevenfuncties: voorzitter Amsterdam Marketing, Lid Raad van Advies Mijksenaar.

Functiebeëindiging in verslagjaar benoemd 8 april 2010 in eerste zittingstermijn tot april 2014, voorzitter vanaf 8 april 2010, afgetreden als voorzitter en uitgetreden als lid per 17 april 2014

12

JAARVERSLAG 2014

Ir. J.H.J. (Jan) Mengelers (1953), voorzitter Nederlandse nationaliteit. Voorzitter Raad van Bestuur TNO (tot 1 maart 2014). Vanaf 1 maart 2014 Voorzitter College van Bestuur Technische Universiteit Eindhoven.

Overige commissariaten: Lid Executive Board Joanneum Research Forschungsgesellschaft mbH, Lid Executive Committee Point-One (opgeheven per januari 2013).

Maatschappelijke nevenfuncties: Voorzitter Executive Board EARTO, Lid Innovatieberaad (Ministerie van Infrastructuur en Milieu), bestuurslid SIA (Stichting Innovatie Alliantie), bestuurslid SKO (Stichting Kennisontwikkeling HBO), bestuurslid STT (Stichting Toekomstbeeld der Techniek).

AMSTERDAM RAI

13

IN VOGELVLUCHT

IN VOGELVLUCHT

De kracht van verbinding… … naar Amsterdam

Vanuit Europees en mondiaal perspectief is het Amsterdam RAI Convention Centre zeer goed bereikbaar.

319 rechtstreekse vluchten Amsterdam Schiphol Airport staat bekend om zijn kwaliteit en goede bereikbaarheid. De luchthaven vormt een knooppunt van vervoers­ netwerken met maar liefst 319 rechtstreekse verbindingen met andere steden.

Korte afstand van luchthaven tot Amsterdam RAI De afstand van de landingsbaan op Amsterdam Schiphol Airport tot het Amsterdam RAI Convention Centre is slechts 10 km. Vanaf het in de luchthaven gelegen treinstation, kunnen bezoekers gebruik maken van een rechtstreekse, frequente treinverbinding. Eenmaal vertrokken met het openbaar vervoer, staan zij binnen 10 minuten op het station Amsterdam RAI.

De kracht van verbinding

Wij geloven in de kracht van verbinding in een wereld vol mogelijkheden om mensen, ideeën en visies te verenigen. Vanuit het internationale Amsterdam brengen wij al ruim een eeuw verschillende werelden, mensen en markten bij elkaar. In binnen- en buitenland.

Inspiring people

Als faciliterende of organiserende partij zijn wij in staat context, content en com­­munities met elkaar te verbinden. Wij creëren de juiste condities waarin in­spi­­rerende ontmoetingen kunnen plaatsvinden. Waarin verschillende talen elkaar kunnen begrijpen in één gedachte.

HET MERK AMSTERDAM RAI Klantgericht Professioneel Grensverleggend Betrouwbaar Gepassioneerd Gastvrij

Uit deze synergie ontstaat de meerwaarde van een goede ervaring of een zakelijk succes.

Met een creatieve handelsgeest en focus op operational excellence maken we het onmogelijke mogelijk. Voor onze klanten, voor Amsterdam en voor onszelf.

Vanuit deze ambitie ontstaat de energie om op een gastvrije en duurzame wijze zaken te doen, en van elkaar te leren. Zo verbinden wij mensen zowel fysiek als virtueel om elkaar te inspireren, verrassen en verrijken. Altijd met een open geest en een mondiaal perspectief.

Om samen te bouwen aan een toekomst vol nieuwe ervaringen, kansen en betekenisvolle momenten die er echt toe doen.

Continu in dialoog met hoogwaardige sectoren en communities Het organiseren van eigen beurzen buiten Amsterdam, ook in het (verre) buitenland, is van belang voor de toekomst van Amsterdam RAI omdat hierdoor contact wordt behouden en ontwikkeld met specifieke hoogwaardige sectoren en communities. Daarnaast zorgen de evenementen voor spreiding van risico en voor een bijdrage aan het resultaat.

Hoe wij succes faciliteren

… in Amsterdam

Door de binnenstedelijke ligging biedt Amsterdam RAI bezoekers een aangenaam verblijf.

RAI Convention Centre Organiser Services

Historisch centrum De Nederlandse hoofdstad is beroemd om zijn unieke grachten. De 17e-eeuwse grachtengordel is in 2010 opgenomen in de UNESCOWerelderfgoedlijst. De vrije cultuur en open sfeer van Amsterdam zijn uitnodigend voor internationale bezoekers.

• Aanbieden van kennis en netwerk in relatie tot Nederland, Amsterdam en de RAI • Solutions op IT-, hotel­ accommodatie, catering, logistiek, audiovisueel en mediaterrein • Exhibition management; advies en begeleiding • Bezoekers/exposanten-­ registratiesystemen • Vergunninghouder van diverse evenements­ gebonden vergunningen

Compacte stad, alles dichtbij Een belangrijk voordeel voor internationale bezoekers is dat de stad veel compacter is dan andere Europese steden. Met slechts vier kilo­meter is de afstand van het beursgebouw tot het hart van het centrum zeer gering waardoor bezoekers hun zakelijke reis efficiënt kunnen combineren met een aangenaam, binnenstedelijk verblijf.

Exhibitor Services • Webshop met producten en diensten gericht op exposanten.

Integratie in website van evenementenorganisator

14

JAARVERSLAG 2014

• Balie voor last-minute bestellingen • Uitgebreid assortiment: ­standbouw, meeting rooms, lounges, ICT en meer • Concurrerende tarieven, snelle service • Exposantencatering, flexibel inzetbaar Visitor Services • Verzorgt ruim 175.000 reserveringen per jaar • Kamers gegarandeerd beschikbaar voor grote evenementen • Speciale voorwaarden voor vluchten via partner KLM • 24/7 online: snel, makkelijk en veilig boeken • Integratie hotel- en travel­ website in website van evenementenorganisator

• Parking, garderobe en andere bezoekersdiensten • Verschillende vormen van visitor catering: variëteit aan bars, lounges, 9 restaurants en 28 concessionairs; van buffet tot à la carte en take away gelegenheden • Transfers, excursies, autoen fietsverhuur, boottochten en meer RAI Exhibitions • Ontwikkeling en exploitatie van circa 25 eigen nationale en internationale publieks- en vakbeurzen in Amsterdam en daarbuiten • Eigen netwerk van kantoren en agenten • Customer Interaction voor ontwikkeling van online communities en virtuele

contactstrategieën • Partnership & Media Solutions ten behoeve van optimale exposure tijdens en rondom evenementen.

Certificeringen • 5-hamers • AIPC Gold • EarthCheck Gold • Green Key Gold • Top Employer • ISO-9001 • ISO-14001

AMSTERDAM RAI

15

“In het verslag we samenwer liefst 18.500 een record Amsterd

jaar mochten ken met maar exposanten, aantal voor am RAI.” 2014 was in alle opzichten een succesvol jaar voor Amsterdam RAI. Het bedrijfsresultaat was met € 13,7 miljoen het hoogst in de afgelopen vijftien jaar. Het nettoresultaat van € 9,3 miljoen ligt nagenoeg op hetzelfde niveau als 2006, toen Amsterdam RAI het hoogste nettoresultaat in haar bestaansgeschiedenis heeft gerealiseerd.

BERICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

Aan onze aandeelhouders #02

Bericht van de Raad van Commissarissen

Hierbij biedt de Raad van Commissarissen (RvC) het jaarverslag van RAI Holding B.V. aan. goedkeurende controleverklaring accountant

uitvoerig behandeld in auditcommissie, besproken met directie

RvC stemt in met jaarrekening, voorstel dividenduitkering van € 2.262.000

verzoek vaststelling jaarrekening, verzoek decharge

belangrijkste agendapunt naast regulier toezicht: bouw nieuwe multifunctionele parkeergarage

De directie heeft het jaarverslag opgesteld. In dit jaarverslag is de jaarrekening over 2014 opgenomen. BDO Audit & Assurance BV (BDO) heeft de jaarrekening gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende controleverklaring. Wij verwijzen u hiervoor naar pagina 105 en 106 van dit verslag.

De auditcommissie heeft de jaarrekening en het jaarverslag uitvoerig besproken met de directie en de externe accountant. Vervolgens heeft de RvC, in aanwezigheid van de externe accountant, het jaarverslag met de directie besproken.

De RvC stemt in met de jaarrekening en met het voorstel van de directie om een dividend van € 2.262.000 inclusief dividendbelasting over het verslagjaar uit te keren en de resterende winst toe te voegen aan de ‘onverdeelde winst’ in het eigen vermogen. Het dividend is vastgesteld conform het dividendbeleid 2013-2018 dat op de Algemene Vergadering van 17 april 2014 is vastgesteld.

Op 23 april 2015 zal de jaarrekening 2014 tijdens de Algemene Vergadering ter vaststelling worden voorgelegd. De RvC stelt voor dat de jaarrekening wordt vastgesteld, dat aan de directie decharge wordt verleend voor het gevoerde beleid en dat aan de RvC decharge wordt verleend voor het gehouden toezicht.

Kernpunten in verslagjaar Naast het reguliere toezicht waren de belangrijkste agendapunten in het verslagjaar: 1. De bouw van een multifunctionele parkeergarage op het RAI-terrein; 2. Het nieuwe dividendbeleid 2013-2018; 3. De tender voor een nieuwe controlerende accountant per 1 januari 2015; 4. De toekomstige topstructuur van Amsterdam RAI. Samenstelling RvC De RvC telde op 1 januari 2014 vijf leden.

de heer Mengelers heeft voorzitterschap overgedragen aan de heer Vermeulen

De heer Ir. J.H.J. Mengelers heeft tijdens de Algemene Vergadering in april 2014 kenbaar gemaakt terug te willen treden als lid van de RvC. Dit besluit werd ingegeven door de normen die de Wet Bestuur en Toezicht stelt aan bestuurlijke functies. De leden van de Raad betreuren maar respecteren het door hem genomen besluit. De heer Vermeulen is door de leden van de RvC aangewezen als nieuwe voorzitter. Naar aanleiding van de ontstane vacature is de profielschets van de Raad herzien. Werd in het verleden per individueel lid een profiel gedefinieerd, in de nieuwe profielschets worden de vereiste competenties voor de hele Raad gedefinieerd, zonder dat die specifiek toegewezen worden aan bepaalde leden. Voor de vacature die in de RvC is ontstaan, zal op grond van de geactualiseerde profielschets gezocht worden naar een kandidaat die over internationale commerciële kennis en ervaring beschikt in voor Amsterdam RAI relevante sectoren. Daarnaast zal de vacature conform de vernieuwde profielschets, vervuld worden door een vrouw.

De persoonlijke gegevens van de leden zijn vermeld in de paragraaf ‘Samenstelling RvC en directie op pagina 12.

AMSTERDAM RAI

19

BERICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

BERICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

Aan onze aandeelhouders RvC Reglement In december 2011 is het herziene reglement van de RvC van RAI Holding B.V. vastgesteld.

In het reglement zijn onder meer opgenomen de taakverdeling van de RvC, evenals haar werkwijze. Integraal onderdeel hiervan zijn de profielschets voor de om­­vang en samenstelling van de RvC, het rooster van aftreden voor leden van de RvC en de reglementen van de auditcommissie, de remuneratiecommissie en de selectie- en benoemingscommissie. in verslagjaar aanpassing directiereglement

voltallig RvC in selectie- en benoemingscommissie

In het verslagjaar is in het directiereglement een aantal aanpassingen doorgevoerd om het in overeenstemming te brengen met de Wet Bestuur en Toezicht. Het reglement van de RvC, de commissies en de profielen van de RvC alsmede het reglement van de directie zijn integraal te vinden op de website van Amsterdam RAI (www.rai.nl).

Op het ogenblik fungeren alleen de auditcommissie en de remuneratiecommissie in een onderscheiden personele samenstelling. Door de Raad is besloten dat in de werving- en selectiecommissie alle leden van de Raad van Commissarissen zitting hebben .

Toepassingsverklaring De RvC heeft op 16 december 2011 bij unaniem besluit verklaard toepassing te geven en zich gebonden te achten aan verplichtingen van het reglement voor zover dat op de RvC en haar afzonderlijke leden van toepassing is. Bij toetreding van nieuwe leden tot de RvC zullen deze leden dezelfde verklaring afleggen.

geen niet-onafhankelijk commissaris

geen transacties met tegenstrijdig belang

3 vergaderingen zonder directie

De RvC heeft ook drie maal vergaderd zonder de aanwezigheid van de directie. Tijdens deze vergaderingen zijn onder meer aan de orde gekomen de zelfevaluatie van de RvC, de inrichting van de directie met betrekking tot de keuze voor een statutair of titulair financieel directeur, de voordracht van de heer Van der Steen voor herbenoeming in 2015 en het verslag van de remuneratiecommissie.

overleg tussen algemeen directeur

De voorzitter van de RvC en de algemeen directeur zijn dit verslagjaar vier maal bij elkaar geweest voor een voortgangsgesprek.

en voorzitter RvC overleg met OR

Tweemaal per jaar wordt er een vergadering van de Ondernemingsraad van Amsterdam RAI bijgewoond door twee commissarissen. Op 24 april waren dat de heren Vermeulen en Van der Steen. Op 23 oktober waren dat de heren Houterman en Van der Steen.

contact met directieteam

Op 4 december 2014 vond de jaarlijks terugkerende bijeenkomst met het directieteam plaats. Tijdens deze lunch werd in de vorm van een ‘elevator pitch’ informatie uitgewisseld tussen de RvC en het directieteam. Twee leden van het directieteam, de heren Van der Sluis (directeur RAI Convention Centre) en Boersma (directeur RAI Exhibitions), waren ook aanwezig bij de reguliere decembervergadering van de RvC waar zij deel­ namen aan de discussie over de geactualiseerde strategie van Amsterdam RAI.

beursrondleidingen

Onafhankelijkheid In het reglement is opgenomen dat bij de samenstelling van de RvC in acht moet worden genomen dat elk van haar leden, met uitzondering van maximaal één persoon, onafhankelijk moet zijn. Alle leden kwalificeren als onafhankelijke commissaris.

Tegenstrijdig belang In 2014 heeft zich geen transactie voorgedaan waarbij sprake was van een tegenstrijdig belang van de RvC of haar individuele leden. instemming jaarplan 2015

In verband met zijn commissariaat bij de Hampshire Hotel Group heeft commissaris Houterman vanwege een mogelijk tegenstrijdig belang geen kopie ontvangen van de samenwerkingsovereenkomst die Amsterdam RAI heeft gesloten met de Gemeente Amsterdam inzake de tender van het hotel. vast dividend van € 2,24 miljoen,

Permanente educatie geen specifieke noodzaak aanvullende educatie vanuit RAI

4 reguliere vergaderingen met directie nieuwe secretaris RvC benoemd

20

JAARVERSLAG 2014

jaarlijks te indexeren

De wens tot het investeren in actualisering van kennis en kunde is in de RvC onderwerp van overleg geweest. De leden van de Raad hebben in het kader van hun overige toe­­zicht­ houdende functies diverse educatie activiteiten gevolgd. In het verslagjaar was er geen noodzaak voor een specifieke opleiding of educatie, geïnitieerd vanuit Amsterdam RAI. Vergaderingen In 2014 heeft de voltallige RvC vier maal een reguliere vergadering gehouden met de directie.

Bij alle vergaderingen was tevens aanwezig mevrouw mr Pauline Bottema-Sanders, General Counsel van Amsterdam RAI, die door de RvC gevraagd is de functie van secretaris van de vennootschap te vervullen. De RvC heeft in haar vergadering van 25 juni 2014 mevrouw Bottema-Sanders formeel benoemd in deze rol, belast met de taken die nader omschreven staan in het reglement Secretaris van de Vennootschap.

Amtrium: bijna voltooid On site hotel: tender uitgeschreven

De RvC heeft in december 2013 het voornemen uitgesproken tenminste eenmaal per jaar voorafgaand aan een RvC-vergadering een bedrijfsonderdeel te bezoeken of een bezoek te brengen aan een op dat moment in het RAI Convention Centre georganiseerde beurs.

In dit kader hebben de leden in juni een rondleiding gehad over de beurs APEX en IRE en in september over de beurs Euro Attraction Show (EAS). De leden werden daarbij steeds begeleid door de verantwoordelijke managers van de genoemde evenementen. De Raad spreekt haar waardering uit over de rondleidingen omdat dit de leden meer voeling geeft met de producten en diensten die Amsterdam RAI levert.

Jaarplan In haar decembervergadering stemde de RvC in met het Jaarplan 2015 inclusief budget en investeringen.

Bespreking belangrijkste agendapunten Nieuw dividendbeleid Het nieuwe dividendbeleid RAI Holding B.V. voor de periode 2013-2018 (vast dividend van € 2,24 miljoen, jaarlijks te indexeren) is door de RvC bekrachtigd en vervolgens door de aandeelhouders vastgesteld op de Algemene Vergadering van april 2014. De volledige inhoud van het nieuw dividendbeleid is opgenomen in de paragraaf ‘Eigen en vreemd vermogen’ in het verslag van de directie op pagina 69.

Ruimtelijke Toekomstvisie De (Ruimtelijke) Toekomstvisie van Amsterdam RAI is in 2011 samen met de Gemeente Amsterdam opgesteld en vastgelegd. Op grond van deze visie zijn twee grote investeringsprojecten geformuleerd (de nieuwbouw aan het Scheldeplein, het Amtrium en een nieuwe multifunctionele parkeergarage met 1.000 parkeerplaatsen) die aandacht van de RvC hebben gevraagd. Eén project is vrijwel afgerond; het betreft de bouw van het Amtrium.

Ook de voortgang in de ontwikkeling van het hotel op het RAI-terrein verloopt volgens plan. In 2014 heeft de Gemeente Amsterdam een tender uitgeschreven voor de bouw en exploitatie van het hotel. In het voorjaar van 2015 zal de definitieve keuze van bouwer/ exploitant bekend worden gemaakt.

AMSTERDAM RAI

21

BERICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

BERICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

Aan onze aandeelhouders multifunctionaliteit: parkeren en beursvloer

urgente noodzaak extra parkeercapaciteit

investering goedgekeurd

De beoogde parkeergarage is niet alleen bestemd voor het parkeren tijdens evenementen in het RAI-complex, maar wordt ook opengesteld voor (betaald) parkeren als er geen eve­nementen plaatsvinden. Het plan voorziet bovendien in de mogelijkheid dat de eerste etage wordt ingezet als extra beursvloer (Extensiehal). De extensiehal vergroot de expo­sitie­­capaciteit van het Parkcomplex en/of het Hollandcomplex.

RAI Amsterdam in kopgroep qua winstgevendheid

De investering in de multifunctionele parkeergarage is een jaar naar voren gehaald omdat de noodzaak urgenter is geworden. Met ingang van juli 2016 zal namelijk het overloop- en bufferterrein P15 wegvallen waardoor de druk op de parkeercapaciteit en bufferterreinen zal toenemen.

De RvC heeft, mede op basis van externe toetsing, geconcludeerd dat de business case solide onderbouwd is en de multifunctionele parkeergarage gefinancierd kan worden binnen de vigerende financieringsruimte van Amsterdam RAI. De RvC heeft uitvoerig ge­discussieerd over het ontwikkelen en exploiteren van een parkeergarage in relatie tot de strategie en bedrijfsactiviteiten van Amsterdam RAI. De directie heeft de RvC

Risico-evaluatie Amsterdam RAI beschikt over systemen voor risicoanalyse en -controle en informeert de auditcommissie periodiek over ontwikkelingen inzake risico’s. Ook worden door de directie bij alle onderwerpen waarbij een besluit van de RvC wordt gevraagd, de risicoaspecten van het betreffende onderwerp expliciet vermeld. Eén keer per jaar (in haar septembervergadering) vindt een plenaire bespreking van risico’s plaats waarin diepgaand op de diverse risico’s wordt ingegaan.

overtuigd dat voor het accommoderen van (internationale) evenementen minstens 4.000 parkeerplaatsen op het RAI-terrein nodig zijn en dat de investering in de nieuwe parkeergarage in combinatie met de extensiehal daarom noodzakelijk is. Na een uitvoerige discussie heeft de RvC vervolgens haar goedkeuring verleend aan de investering in het multifunctionele parkeergebouw.

controlerend accountant

nog geen besluit over nieuwe topstructuur

Tender accountant Na een uitvoerig tenderproces is in maart 2015, de huidige accountant BDO Audit & Assurance B.V. geselecteerd als controlerend accountant. BDO Audit & Assurance zal voorgedragen worden voor benoeming in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 23 april 2015, voor de periode 2015 t/m 2017.

security beleid vast punt agenda auditcommissie

Toekomstige topstructuur Amsterdam RAI In het verslagjaar heeft de RvC nog geen besluit over de toekomstige topstructuur van Amsterdam RAI kunnen nemen. Gepland is dat in de loop van 2015 hierover duidelijkheid ontstaat. In afwijking van eerdere afspraken heeft de Raad de heer Bakker gevraagd zijn statutaire functie enkele maanden langer uit te oefenen, tot 1 mei 2016.

Overige onderwerpen Tijdens de vergaderingen zijn buiten de hierboven genoemde onderwerpen de navolgende onderwerpen aan de orde geweest.

Plan Excellent 2014 Het plan Excellent 2014 beoogt te komen tot een verbetering van zowel de afdelings­ efficiency als de ketenefficiency binnen Amsterdam RAI waardoor ook de klantperformance en het werkplezier verbetert. samenstelling audit- en

2 scenario’s: basis en groei

22

JAARVERSLAG 2014

Contourennota 2014 - 2019 De Contourennota 2014-2019 geeft de financiële contouren van Amsterdam RAI in de nabije toekomst. De directie onderscheidt in de contourennota twee scenario’s: een basis- en een groeiscenario. Het groeiscenario is het scenario waarin sprake is van enkel organische groei zonder verlies van een groot evenement. In het basisscenario wordt ervan uitgegaan dat een groot (internationaal) evenement wegvalt in 2017.

Met betrekking tot de beveiliging tegen calamiteiten heeft de auditcommissie de directie verzocht speciale aandacht te geven aan cybercrime. Ook is extra aandacht van de directie gevraagd voor de mogelijke gevolgen van bepaalde specifieke andere calamiteiten in relatie tot het securitybeleid. Met de directie is afgesproken dat het securitybeleid een vast terug­ kerend agendapunt op de vergaderingen van de auditcommissie zal zijn.

In het tot het verslag van de directie behorende hoofdstuk ‘Governance en Risicomanagement’ op pagina 76 en verder geeft de directie hierop een uitvoerige toelichting.

interne zelfevaluatie

verbetering efficiency

Benchmarkstudie KPMG In 2013 heeft Amsterdam RAI KPMG Corporate Finance de opdracht gegeven een analyse te maken van de winstgevendheid op basis van een benchmarkonderzoek.

De benchmarkstudie is uitgevoerd op basis van publiekelijk beschikbare informatie.

Er zijn drie type ondernemingen onderzocht: beursorganisatoren, congres- en beurscentra en een combinatie van deze twee type bedrijven. Amsterdam RAI bevindt zich voor wat betreft winstgevendheid in de kopgroep van alle onderzochte ondernemingen.

Vanwege het feit dat de vastgoedkosten bij de bedrijven die beurs- en congrescentra exploiteren vaak voor rekening van betreffende overheden komen, drukken deze kosten niet of slechts gedeeltelijk op hun exploitatie. Dit feit is meestal niet uit de publiek beschikbare informatie vast te stellen. De conclusie dat Amsterdam RAI zich in de kopgroep qua winstgevendheid bevindt, vormt geen aanleiding voor belangrijke veranderingen binnen Amsterdam RAI. De benchmarkstudie zal voortaan door Amsterdam RAI zelf jaarlijks herhaald worden.

remuneratiecommissie

Zelfevaluatie RvC De RvC heeft in twee sessies (in juni en november) een zelfevaluatie uitgevoerd, dit jaar zonder begeleiding van een extern consultant. De invulling van de verschillende rollen en functies en de profielen, samenstelling en competenties van de leden van de RvC zijn be­­sproken. Het profiel van de RvC werd geactualiseerd en bijgesteld naar het karakter en de aard van de onderneming. Naar aanleiding van de vereiste competenties zijn profielen van de leden van de Raad opnieuw geformuleerd. In het kader van de vacature binnen de RvC is er ten aanzien van de profielen ook overleg geweest met de aandeelhouders en met de OR. Verslag van commissies De RvC heeft uit haar midden een auditcommissie en een remuneratiecommissie ingesteld. De samenstelling van de commissies is na de Algemene Vergadering in april 2014 gewijzigd. Tot de Algemene Vergadering hadden in de auditcommissie zitting de heer Vermeulen (voorzitter), mevrouw Rijxman en de heer Van der Steen. Na de Algemene Vergadering in april 2014 bestaat de auditcommissie uit de heren Van der Steen (voorzitter) en Houterman. De selectie- en benoemingscommissie bestaat uit alle leden van de Raad van Commissarissen onder voorzitterschap van de heer Vermeulen.

AMSTERDAM RAI

23

BERICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

Aan onze aandeelhouders

BERICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

De remuneratiecommissie bestond tot april 2014 uit de heren Houterman (voorzitter) en Mengelers. Na de Algemene Vergadering hebben zitting in de remuneratiecommissie: mevrouw Rijxman (voorzitter) en de heer Vermeulen.

4 vergaderingen

verslag en advies uitgebracht in RvC

agendapunten

twee vergaderingen

voltallige RvC aanwezig bij AV

(informeel) overleg met aandeelhouders

Auditcommissie De auditcommissie vergaderde in het verslagjaar in totaal vier maal. De vergaderingen vonden in alle gevallen voorafgaand aan de reguliere RvC-vergadering plaats.

Het concept verslag van de auditcommissie vormde een vast agendapunt in de eerst­ volgende vergadering van de RvC. Daarin werd de RvC voorts geadviseerd over de door haar te nemen en door de auditcommissie voorbereide besluiten.

In de auditcommissie is in het verslagjaar onder meer gesproken over de kwartaalresul­ taten, de concepten van het accountantsverslag, het jaarverslag en jaarrekening 2013, het jaarplan 2015, de contourennota 2014-2019, de risicoanalyse, het nieuwe dividendbeleid, de tender voor de nieuwe controlerende accountant, het internal auditplan en de investeringen van Amsterdam RAI, in het bijzonder de investering in de multifunctionele parkeergarage.

Remuneratiecommissie De remuneratiecommissie heeft twee keer vergaderd. In de vergaderingen is het salarisgebouw van de titulaire directeuren besproken.

Algemene Vergadering De Algemene Vergadering kwam op 17 april 2014 bijeen en behandelde onder meer het jaarverslag 2013, het dividendbeleid 2013-2018 en de vaststelling van het dividend 2013 en het jaarplan 2014 (inclusief begroting). Bij de Algemene Vergadering was de RvC voltallig aanwezig, evenals de algemeen en financieel directeur.

Ook informeel werd overleg gepleegd met de aandeelhouders. Regulier wordt elke aandeelhouder door de directie en twee leden van de RvC in het voor- en in het najaar bijgepraat over de ontwikkelingen bij Amsterdam RAI. Complimenten en dankwoord De RvC complimenteert de medewerkers en directie van Amsterdam RAI met het voor de tweede keer behalen van de (prestigieuze) Award ‘Best International Venue (non-UK)’. De toekenning van deze Award onderstreept de vooraanstaande rol die Amsterdam RAI speelt binnen de wereldwijde MICE (Meetings, Incentives, Conventions & Exhibitions) industrie. Ook de terugkeer van de AutoRAI en Bedrijfsauto RAI, te houden in 2015, verdient een groot compliment.

Amsterdam RAI is er in geslaagd het jaar met een buitengewoon mooi financieel resultaat af te sluiten. Wij danken klanten en aandeelhouders voor hun betrokkenheid en de directie, het management en de medewerkers voor hun deskundigheid en inzet in het afgelopen jaar.

Amsterdam, 26 maart 2015 Raad van Commissarissen RAI Holding B.V. Dr. Ir. J.R. (Hans) Vermeulen, voorzitter F.I.M. (Ferry) Houterman Mevr. S.J. (Shulamith) Rijxman J.W.Th. (John) Van der Steen

24

JAARVERSLAG 2014

AMSTERDAM RAI

25

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Marktontwikkelingen #03

Verslag van de directie

Diverse ontwikkelingen beïnvloeden Amsterdam RAI en haar strategie. Allereerst de opkomst van internet en social media. Deze beïnvloeden ons gedrag, de wijze waarop we communiceren en de behoefte die we hebben om elkaar fysiek te ont­moeten. Vervolgens wordt een toelichting gegeven op de internationale positio­ne­ring van Amsterdam in relatie tot beurzen en congressen. Deze positie, die van directe invloed is op de successen van Amsterdam RAI, heeft in het verslagjaar een positieve ontwikkeling laten zien. Amsterdam staat op de tweede plaats in Europa en vierde plaats ter wereld volgens de Cities of Opportunity index.

wijze van communicatie verandert

beurzen en congressen moeten hierop anticiperen

kansen voor een vakbeurs: ontmoeten, stimuleren en inspireren

Internet en social media veranderen ons gedrag Met de opkomst van mobiel internet en social media is onze wijze van communicatie veranderd. De ontwikkeling van virtualisatie gaat steeds sneller: iedereen is altijd en overal online.

Beurzen en congressen, net als mediabedrijven, moeten hierop anticiperen. Zij hebben de taak zich te transformeren en te herijken op een manier dat zij precies die toegevoegde waarde bieden die sectoren en communities van hen mogen verwachten. De traditionele rol van een beurs en een congres wijzigt. Het aantal bezoekers dat onvoorbereid naar beurzen gaat om zich te informeren over nieuwe producten en ontwikkelingen neemt sterk af, terwijl nieuwe doelgroepen andere verwachtingen en behoeften hebben.

Kernvraag is of de menselijke behoefte om elkaar fysiek te ontmoeten erdoor zal worden gesubstitueerd of juist gestimuleerd. Waar de vertegenwoordiger vroeger nog wekelijks zijn klantronde maakte om bestellingen te noteren, vervangen digitale systemen zijn taak.

Het relatief afnemen van het aantal fysieke contactmomenten in een operationele zakelijke relatie biedt volgens Amsterdam RAI een grote kans voor een vakbeurs. Op zo’n moment kunnen spelers in een sector elkaar ontmoeten, zaken doen, stimuleren en inspireren.

Concreet ziet Amsterdam RAI onder andere de volgende ontwikkelingen: • Het initiatief voor de organisatie van evenementen komt vanuit de community, de rol van bestaande instituties neemt af; • Er komen nieuwe instrumenten om te netwerken: buiten én op de beursvloer; • Het aantal hybride evenementen groeit: virtualisering vindt zijn weg naar de beursvloer; • Naast de virtuele ontmoeting blijft het belang van de fysieke ontmoeting stabiel (groei is mogelijk door komst van nieuwe netwerken); • Door het ontstaan van nieuwe netwerken komen er meer kleinschalige, spontane evenementen; • Bezoekers verwachten meer beleving, authentieke ontmoetingen en een hogere kwaliteit; • Concurrentie en klandizie wordt verwacht van cross-mediabedrijven.

AMSTERDAM RAI

27

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Marktontwikkelingen

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Relatieve positie van Amsterdam ten opzichte van andere EU-steden verandert Een tweede ontwikkeling is de verandering van de positionering van Amsterdam ten opzichte van andere Europese steden. Die wordt internationaal bepaald door de positionering van Nederland en nationaal door die van de Randstad.

Nederlandse overheid wil wereldwijd onderscheidend zijn in tien sectoren

metropoolregio identificeert acht economische clusters

De Nederlandse overheid wil met haar bedrijvenbeleid wereldwijd onderscheidend zijn in tien sectoren: Agro-food, Tuinbouw en uitgangsmaterialen, High Tech materialen en systemen, Energie, Logistiek, Creatieve industrie, Life sciences, Chemie, Water en Hoofdkantoren.

De Amsterdamse Metropoolregio identificeert acht economische clusters. Deze zijn: ICT, creatieve industrie, life sciences, zakelijke / financiële dienstverlening, logistiek en handel, bloemen/planten en voeding, toerisme en congressen en high-tech materialen.

In diverse sectoren speelt Amsterdam RAI al een belangrijke rol. Bij acquisitie zal rekening worden gehouden met deze gekozen speerpunten en, waar mogelijk, samen worden opgetrokken met diverse organisaties die mede acquireren in deze sectoren.

met name metropoolsteden in Europa

Utrecht, Den Haag en Rotterdam

Concurrenten van Amsterdam RAI De belangrijkste internationale concurrenten in de markt van beurs- en congresgebouwen in Europa zijn de steden (in willekeurige volgorde): Barcelona, Kopenhagen, Londen, Parijs, Wenen, Stockholm, Berlijn, München, Genève, Milaan, Madrid en Frankfurt.

De belangrijkste nationale concurrenten zijn (in willekeurige volgorde) de steden: Utrecht, Den Haag en Rotterdam.

HOW THE CITIES RANK Overall 2014 rankings London New York Singapore Amsterdam Toronto San Fransisco Paris Stockholm Sydney Hong Kong

Positie op de wereldwijde ranking ‘City of Opportunity’ De grotere wereldsteden hebben te maken met megatrends zoals een bovengemiddelde bevolkingsgroei, klimaatverandering en schaarste van natuurlijke resources. Zij passen zich hierop aan door middel van een groeiende urbanisatie, technologische ontwikkelingen, infrastructurele aanpassingen, en een toenemende ‘connectivity’. Onder de naam ‘City of Opportunity’ onderzoekt PWC jaarlijks de sociale, economische en milieu-balans in wereldsteden en de aantrekkelijkheid van deze steden voor bedrijven, inwoners en bezoekers.

In het verslagjaar heeft PWC Amsterdam toegevoegd aan de lijst van 30 wereldsteden die jaarlijks worden onderzocht. Zij concluderen dat Amsterdam een gezonde, duurzame en attractieve stad is in een innovatieve omgeving, met name met het oog op de digitale toekomst.

De resultaten van het onderzoek bevestigen dat Amsterdam een zeer goede locatie is voor congressen en evenementen. Amsterdam eindigt binnen Europa op de 2e plaats als meest attractieve stad, na Londen. Wereldwijd staat Amsterdam op de 4e plaats, na New York en Singapore.

28

JAARVERSLAG 2014

AMSTERDAM RAI

29

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Strategie De kracht van Amsterdam RAI ligt in het organiseren en faciliteren van ont­­moe­­­­‑ t­ingen die waardevol en betekenisvol zijn. Afhankelijk van de doelgroep gaat het hierbij de ene keer om de commerciële waarde, de andere keer om de emotionele waarde van de ontmoeting. Amsterdam RAI organiseert evenementen, maar ook virtueel brengt Amsterdam RAI bezoekers met elkaar in contact. Dit contact vindt plaats in online communities. Deze laatste ontwikkeling biedt bezoekers, expo­santen en organisatoren de mogelijkheid in de periode voor en na het evene­ment en gedurende de rest van het jaar contact te houden om zo nog meer toe­­gevoegde waarde te halen uit het bezoek aan het evenement.

Drie strategische programma’s zorgen voor de implementatie van de strategie.

programma’s helpen bij implementatie, brengen synergie

solutions zijn een belangrijk instrument om de toegevoegde waarde te verhogen

marktpositie elders in de wereld uitbouwen

vooroplopen op het gebied van integratie met nieuwe media

In het vierde kwartaal van het verslagjaar is Amsterdam RAI gestart met de actualisatie van de strategie en de hierbij behorende implementatieplannen. Het accent komt nog meer te liggen op waardecreatie voor organisatoren, exposanten en bezoekers. Naast het evenement zal ook de online ontmoeting in communities buiten het evenement een nog belangrijker onderdeel van het totaalconcept gaan vormen.

Bij dagtekening van dit jaarverslag zijn 22 werkgroepen aan de slag om de geformuleerde doelstellingen uit te werken in implementatieplannen. Amsterdam RAI wil de prestatiedoelen stellen op een wijze waarbij iedere medewerker de volle ruimte krijgt en wordt geprikkeld zijn/haar maximale bijdrage te leveren aan het gastheerschap, waardoor klanten de ontmoeting nog meer waarderen. De strategie is zo gericht op het bereiken van waardecreatie door klantgerichte, operational excellence.

30

JAARVERSLAG 2014

Amsterdam RAI heeft drie strategische programma’s in uitvoering teneinde de strategie te implementeren. Deze programma’s worden hieronder beschreven.

Missie

De missie van Amsterdam RAI bestaat uit het creëren van een lange termijn, duurzame en zo hoog mogelijke toegevoegde waarde voor al haar stakeholders door een toonaangevende, internationale rol te spelen in de beurs-, congres- en venuewereld.

Drie strategische programma’s

1. Exploitatie: Verbeteren integrale dienstverlening, verhogen toegevoegde waarde Onder de naam ‘Meer Solutions’ is in het verslagjaar wederom gewerkt aan het klant­gericht aanbieden van (totaal)oplossingen. Deze oplossingen verbinden de behoeften van de klanten met de door de afdelingen binnen Amsterdam RAI te leveren services en diensten ofwel de ‘artikelen’ die de verschillende afdelingen leveren. De Solutions verhogen de toe­gevoegde waarde van Amsterdam RAI voor de klant, en verbeteren de exploitatie.

Ondanks de dalende uitgaven van een exposant voor beurs en stand is Amsterdam RAI hierdoor in staat meer omzet te genereren.

2. Internationalisatie: focus op sterke landen en sectoren Amsterdam RAI wil haar bekendheid en marktpositie internationaal uitbouwen. Het gaat hierbij om grote landen waarin sprake is van een sterke groei en waar beslissers ten aan­­­zien van internationale beurzen zijn gevestigd. Amsterdam RAI wil hier, voor zover mogelijk, beurzen en congressen ontwikkelen en acquireren. Ook wil Amsterdam RAI internationale beurzen en congressen naar Amsterdam halen.

3. Virtualisatie: verbeteren online platforms, nieuwe media en virtualisatie ontmoeting De rol van de virtuele ontmoeting neemt sterk toe; de virtuele wereld groeit met de dag. Om hierop in te spelen heeft Amsterdam RAI in haar strategie de pijler 'Virtualisering' benoemd.

De fysieke en virtuele wereld worden met elkaar verbonden door: • Connectivity: de techniek van de verbinding tussen de virtuele en fysieke ontmoeting.

Als duizenden beursbezoekers gelijktijdig draadloos naar streaming video willen kijken omdat exposanten dit aanbieden, wordt van Amsterdam RAI verwacht (en maakt zij ook waar) dat deze techniek wordt gefaciliteerd.

• Support: beurzen en congressen worden verder ondersteund met digitale diensten.

Zaken die Amsterdam RAI op dit gebied heeft geïmplementeerd, zijn registratie-, parkeer-, toegangs- en betalingstechnologieën, het klantenportaal voor exposanten­ informatie, interactieve plattegronden en een systeem voor standconfiguratie.

• Enhance: het verrijken van de fysieke ontmoeting met virtuele toepassingen.

Amsterdam RAI biedt reeds twitterstreams aan op congresschermen en koppelingen op basis van QR-codes. Ook heeft Amsterdam RAI een innovatieve 360 o -app waarmee organisatoren en exposanten evenementen ’live’ kunnen beleven terwijl deze nog niet plaatsvinden. Nieuwe ontwikkelingen richten zich op personal narrowcasting, location based advertising op de beursvloer en het virtueel koppelen van exposanten aan be­zoekers op de vloer; • Reach: het bereik van de fysieke beurs- en congreswerkelijkheid vergroten door deze in de virtuele werkelijkheid binnen te brengen. Dit gebeurt onder andere met behulp van social media en door live streaming van beursgebeurtenissen en interviews; • Generate: het stimuleren van de behoefte aan fysieke ontmoetingen door virtuele ont­moetingen tot stand te brengen. Op dit gebied heeft Amsterdam RAI diverse vormen van interactie met social media gerealiseerd. In oktober 2014 vond bijvoorbeeld voor de eerste keer de Online Huishoudbeurs plaats (zie ook pagina 41).

AMSTERDAM RAI

31

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Strategie

MVO

Kennisleiderschap: RAI Insights

Amsterdam RAI heeft veel kennis op het gebied van het organiseren en faciliteren van beurzen en andere evenementen. De organisatie wil een leidende positie innemen en brengt trendrapporten uit in een serie publicaties onder de naam ‘RAI Insights’.

Future proof Het derde trendrapport heeft Amsterdam RAI in december 2014 gepubliceerd.

Evenementen zien er in 2017 anders uit, omdat de behoeftes van mensen - en de manier waarop zij met elkaar in contact zijn - aan het veranderen zijn. Investeren in de waarde van de fysieke ontmoeting en de impact buiten het evenement is cruciaal voor event professionals. Een evenement is meer dan het samenbrengen van mensen op één specifiek moment: het bereik van evenementen is groter dan ooit tevoren. Dit RAI Insights rapport is opgesteld ter inspiratie voor organisatoren, exposanten en iedereen die betrokken is bij de veelbelovende toekomst van evenementen.

Connected Society De tweede publicatie verscheen in het najaar van 2013. In dit trendrapport worden de kenmerken en voorkeuren van de ’Connected Society’ op een rij gezet. Connected Society is een maatschappij waarin technologie het mogelijk maakt om alles en iedereen te verbinden – altijd. In relatie tot beurzen en andere evenementen betekent dit dat de Connected Society in direct contact wil staan met de evenementenorganisator, andere bezoekers en relevante exposanten; het liefst voor, tijdens én na het evenement.

Generatie X en Y In het voorjaar van 2013 kwam het eerste rapport uit waarin de veranderende wensen en behoeften van Generatie X en Y in kaart zijn gebracht. Het resultaat is een document vol met interessante insights over X & Y en concepten en ideeën om beurzen/evenementen te innoveren en ‘future proof’ te maken. De generatie-insights zijn gebaseerd op kwalitatief onderzoek en socio-culturele trendanalyses. Het kwalitatief onderzoek is uitgevoerd onder bezoekers van business-to-business en publieksbeurzen. De analyses en concepten zijn uitgewerkt met het oog op beurzen, congressen en andere evenementen.

'Creating a great environment to meet’ is de aanpak van Amsterdam RAI om in de congres- en evenementenindustrie de komende vijf jaar één van de koplopers in Europa te zijn op het gebied van duurzaamheid. Duurzaamheid is belangrijk voor Amsterdam RAI. Al sinds 2007 werkt de RAI met een ambitieuze organisatie aan een duurzame omgeving waarin succesvolle ontmoetingen kunnen plaatsvinden.

In het verslagjaar stond de aanpak in het teken van het herijken van het MVO-beleid en het vaststellen van een vernieuwde MVO-ambitie voor de komende vijf jaar.

3 focusgebieden

Awards

opgesteld volgens GRI B

eigenaarschap geborgd in organisatie

Future proof

32

JAARVERSLAG 2014

Connected society

Generatie X en Y

Aanpak Binnen de nieuwe aanpak ‘Creating a great environment to meet’ zijn drie focusgebieden benoemd: 1. Vergroten welzijn - Bij het vergroten van welzijn richt de RAI zich op het creëren van maatschappelijke meerwaarde voor zowel interne als externe stakeholders; 2. Verminderen impact op het milieu - Het organiseren van evenementen met een zo laag mogelijke impact op het milieu; 3. Versterken communities - Bij het versterken van communities richten we ons op het organiseren en faciliteren van evenementen, waarbij de RAI mensen met elkaar verbindt en elkaar laat inspireren.

Trots op resultaten In het verslagjaar heeft Amsterdam RAI het 4 sterren BREEAM-NL Nieuwbouw Ontwerp­­ certificaat behaald voor het RAI Amtrium en drie gouden awards gewonnen voor duurzaamheid: EarthCheck Gold, Green Key Gold en AIPC Gold.

Separaat duurzaamheidsverslag Amsterdam RAI geeft jaarlijks in het voorjaar een separaat duurzaamheidsverslag uit. De meest recente versie (2013) is te vinden op de website: www.rai.nl (Over Amsterdam RAI, Duurzaamheid).

Het duurzaamheidsverslag is opgesteld volgens de richtlijnen van de GRI B (Global Reporting Initiative).

Beleidsterreinen De focusgebieden zijn vertaald naar 15 MVO-beleidsterreinen. Ieder beleidsterrein is voorzien van een eigenaar in de organisatie en is in bestaande processen en overlegstructuren verankerd zodat MVO een integraal onderdeel is van de bedrijfsvoering.

AMSTERDAM RAI

33

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Resultaten in verslagjaar

CREATING A GREAT ENVIRONMENT TO MEET Amsterdam RAI wil in de congresen evenementenindustrie de komende vijf jaar een van de zichtbare koplopers in Europa zijn op het gebied van duurzaamheid

Met een omzet van € 119,7 miljoen heeft Amsterdam RAI een nettoresultaat na belastingen bereikt van € 9,3 miljoen. Op een eigen vermogen van € 77,7 miljoen bij aanvang van 2014 komt dat neer op een nettorendement van 12,0%.

omzet 3 procent gestegen, omzet uit eigen evenementen ruim 20% gestegen

Financiële kerngegevens 2014

2013

2012

2011

2010

119,7

116,6

134,7

133,6

125,0

EBITDA

27,9

22,4

21,7

22,8

26,3

bedrijfsresultaat

13,7

7,1

6,0

7,8

11,6

9,3

3,3

2,1

3,1

5,7

84,7

77,7

76,4

76,3

76,5

198,0

189,9

196,2

203,9

208,0

3,4

0,7

6,5

4,8

5,0

22,3

5,6

11,1

10,3

6,6

11,4%

6,1%

4,5%

5,8%

9,3%

2,22

2,75

2,79

2,48

2,75

42,8%

40,9%

38,9%

37,4%

36,8%

Resultaten (€ x 1 mln) omzet

Vergroten welzijn People

Verminderen impact op het milieu

Versterken communities

Planet

Profit

Financieel De omzet van Amsterdam RAI bedroeg € 119,7 miljoen (2013: € 116,6 miljoen) en steeg hiermee 3 procent ten opzichte van vorig jaar. De omzetdaling uit verhuur aan derden en catering is ruimschoots gecompenseerd door de omzetstijging uit eigen, door Amsterdam RAI georganiseerde evenementen, die ruim 20% bedroeg. Het bedrijfsresultaat bedroeg met € 13,7 miljoen bijna twee maal zoveel dan in 2013 en het nettoresultaat met € 9,3 miljoen bijna drie maal zoveel.

nettoresultaat groepsvermogen balanstotaal voorzieningen netto-investeringen*

Ratio’s

MVO-Beleidsterreinen Maatschappelijke betrokkenheid - Medewerkers Ketenverantwoordelijkheid - Catering - Assortiment Schoonmaak - Afval - Energie - Water - Emissie Mobiliteit - Evenement content - Zichtbaarheid MVO Certificering - Betrokken medewerkers

34

JAARVERSLAG 2014

bedrijfsresultaat in % van de omzet senior Net Debt / EBITDA solvabiliteit * gebouwen, installaties en inventaris

AMSTERDAM RAI

35

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Resultaten in verslagjaar 2014

2013

2012

2011

2010

kasstroom uit operationele activiteiten spectaculair gestegen

Omzet (€ x 1 mln) door Amsterdam RAI georganiseerde evenementen

47,5

39,3

52,5

53,6

48,5

verhuur aan derden

21,8

23,6

23,2

23,5

21,6

catering

15,1

17,8

16,9

18,1

17,5

0

0

3,2

4,0

5,0

35,3

35,9

38,9

34,4

32,4

119,7

116,6

134,7

133,6

125,0

door Amsterdam RAI georganiseerde evenementen

39,7

33,8

39,0

40,2

38,8

verhuur aan derden

18,2

20,2

17,2

17,6

17,3

catering

12,6

15,3

12,5

13,5

14,0

0

0

2,4

3,0

4,0

29,5

30,7

28,9

25,7

25,9

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

uitgeven vakbladen overige** totaal

Omzet (%)

uitgeven vakbladen overige** Totaal

De rentelasten

bedrijfsresultaat nettowinst

De kasstroom uit operationele activiteiten bedroeg € 25,2 mln, terwijl deze nog € 1,1 mln negatief was in 2013. De kasstroom uit operationele activiteiten is hiermee spectaculair gestegen en heeft er voor gezorgd dat de hoge investering kon plaatsvinden zonder het vreemd vermogen substantieel te verhogen.

De rentelasten bedroegen € 3,4 mln, een stijging van van € 0,3 mln ten opzichte van vorig jaar. Deze stijging is het gevolg van een intensiever gebruik van de rekening courant ten opzichte van 2013. De afgesproken ratio’s met de bank werden evenals eerdere jaren ruim gehaald. De verhouding eigen/vreemd vermogen kwam uit op 74,8% (2013: 69,3%) en kan als gezond worden gekwalificeerd.

Het bedrijfsresultaat kwam uit op € 13,7 mln (2013: € 7,1 mln).

Na aftrek van rentelasten en belastingen bedroeg de nettowinst € 9,3 mln tegen € 3,3 mln in 2013. Als gevolg van de fiscale stimuleringsbijdrage in het kader van de Milieu investeringsaftrek op de nieuwbouw en het gerealiseerde liquidatieverlies als gevolg van de liquidatie van EC Zuid Limburg B.V. kon Amsterdam RAI in het verslagjaar genieten van een lagere belastingdruk, hetgeen mede heeft bijgedragen aan de hogere nettowinst (fiscaal voordeel bedraagt € 1,5 mln).

Internationale evenementdagen Het afgelopen jaar telde het Amsterdam RAI Convention Centre 298 evenementdagen met internationale evenementen (in 2013: 271 en 2011: 265 dagen).

** betreft onder meer parkeergelden, hotelcommissies en facilitaire diensten

kostendaling € 3,5 mln

Kosten De totale bedrijfskosten bedroegen in 2014 € 106,1 mln, een daling van € 3,5 mln ten opzichte vorig jaar.

Deze kostendaling wordt met name veroorzaakt door de daling van overige bedrijfskosten.

Deze daling wordt veroorzaakt door het afstoten van het belang in MECC Maastricht. De afschrijvingskosten zijn in het afgelopen jaar uitgekomen op € 14,3 mln (2013 € 15,3 mln).

investeringen: gebouwen, installaties, inventaris, ICT, beurstitels

36

JAARVERSLAG 2014

In het afgelopen jaar is voor € 22,3 mln geïnvesteerd in gebouwen, installaties en inventaris. In 2013 bedroeg dit nog € 5,6 mln. De investering in het verslagjaar is met name gebruikt voor afbouw van het Amtrium. In het verslagjaar is een omvangrijk meerjaren­investeringsprogramma voor het Amsterdam RAI Convention Centre afgerond; in 11 jaar is in totaal € 180 mln in de gebouwen geïnvesteerd.

AMSTERDAM RAI

37

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Evenementen Amsterdam RAI realiseerde in 2014 in totaal 544 evenementen.

23 eigen evenementen

521 evenementen voor derden

23 van deze evenementen zijn eigen evenementen: de titels zijn eigendom van Amsterdam RAI en de evenementen worden zelf georganiseerd. Van de eigen evenementen vonden er 14 plaats in het Amsterdam RAI Convention Centre, 1 event (Green Building Conference) in Apeldoorn en 8 evenementen in het buitenland.

De 521 overige evenementen werden door derden georganiseerd. Amsterdam RAI Convention Centre stelde hiervoor de faciliteiten ter beschikking. Van de evenementen door derden betrof het in 96 gevallen congressen en beurzen.

Eigen evenementen

De divisie RAI Exhibitions is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en exploitatie van eigen evenementen. In totaal organiseert zij circa 25 nationale en internationale consumenten- en vakbeurzen. Hierin wordt zij ondersteund door een wereldwijd partner- en agentennetwerk. Succesvolle beursformules met een thuisbasis in Amsterdam worden in samenwerking met brancheorganisaties en mediapartijen gedupliceerd naar het buiten­­land (de zogenaamde spin-off’s). Ongeveer de helft van de omzet van Amsterdam RAI is afkomstig uit de eigen evenementen. Door een duidelijke focus op eersteklas evene­menten en kennis van markten en doelgroepen is Amsterdam RAI in vijf sectoren wereldmarktleider. Deze sectoren zijn: watertechnologie (Aquatech), verkeerstechnologie (Intertraffic), professionele schoonmaak (ISSA/INTERCLEAN), de maritieme sector (METS) en remanufacturing (ReMaTec).

2014 in vogelvlucht • Binnen de categorie internationale beurzen presteerden Intertraffic, ISSA/ INTERCLEAN, GreenTech en METS alle boven verwachting.

• De jubileumeditie van ISSA/INTERCLEAN (25e) was zeer geslaagd, met een exposantenwaardering van 8,3.

• De eerste editie van de internationale tuinbouwvakbeurs GreenTech was een groot succes.

• De nationale beurzen bleven in het verslagjaar achter in vergelijking met de inter­ nationale, zowel in omzet als resultaat.

• Nieuwe elementen werden aan bestaande beurzen toegevoegd: Ethnic Food Europe aan de Horecava, het Beauty, Fashion & Friends (BFF)-event aan de Huishoudbeurs.

De Huishoudbeurs kende voor de eerste keer ook een online-editie.

• Amsterdam RAI (Building Holland) en kennisplatform Duurzaam Gebouwd bundelden hun krachten in de organisatie van Building Holland ‘Nieuwe Stijl’. Het nieuwe concept, in mei 2014 voor de eerste keer gehouden in het Amsterdam RAI Convention Centre, werd goed gewaardeerd en zal jaarlijks geprogrammeerd worden.

• Drie nieuwe spin-offs werden gelanceerd: ICOMIA World Marinas Conference in Istanbul, ISSA/INTERCLEAN eveneens in Istanbul en de Big R/Rematec USA in Las Vegas.

• 1 april 2014 kon de ‘go’ worden gegeven voor de AutoRAI 2015. Veel werk is ook verzet om het commitment van de grote truckmerken te krijgen voor de BedrijfsAutoRAI. En met succes: de BedrijfsAutoRAI staat op de rol voor oktober 2015.

• De vakbeurs Taxi Expo is door ProMedia Group overgenomen van Amsterdam RAI. Door de overname vallen de belangrijkste taxi-evenementen vanaf nu onder één vlag.

• De eerste opzet van het Innovation Lab is bij GreenTech, METS en Intertraffic gelan­ ceerd en zeer goed ontvangen (zie ook pagina 44).

• Na een succesvolle pilot in 2013 werd de leadgeneratorsoftware ‘Visit Connect’ dit jaar ingezet bij GreenTech en METS (zie ook pagina 43).

AMSTERDAM RAI

39

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Evenementen Eigen evenementen in RAI in 2014 De volgende eigen evenementen werden in 2014 in Nederland georganiseerd: 5 internationale vakbeurzen

3 nationale publieksbeurzen

4 nationale vakbeurzen

3 congressen

GreenTech

HISWA

Building Holland

Green Buildings Conference*

Intertraffic

Huishoudbeurs

FietsVAK

International Superyacht Coatings Conference (ISCC)

ISSA / INTERCLEAN

Negenmaandenbeurs

Horecava

SSA Conference

METS

De 25e jubileumeditie van ISSA /INTERCLEAN Amsterdam verbond circa 29.500 bezoekers (5% meer dan bij de vorige editie in 2012) uit 130 landen met bijna 700 exposanten.

Laatstgenoemden waren geclusterd in vier specifieke aandachtsgebieden (sanitaire hygiëne, high pressure cleaning, steam cleaning en management & mobility solutions). Nieuw in 2014 was de Outdoor Demo Show met activiteiten en demonstraties voor het reinigen van buitenoppervlaktes. Deze jubileumeditie kreeg van exposanten een hoge waardering (8.3).

METS en Super Yacht Pavilion: verdere groei

Ethnic Foods Europe

Super Yacht Pavilion

publieksbeurzen trokken minder publiek

* vond niet plaats in het RAI Convention Centre maar in de Sta@rt in Apeldoorn.

groei van alle internationale vakbeurzen GreenTech zeer succesvol

Internationale vakbeurzen Alle internationale vakbeurzen konden in 2014 meer bezoekers en exposanten begroeten dan bij hun voorgaande edities.

In juni heeft Amsterdam RAI in samenwerking met de brancheorganisaties AVAG en Fedecom een nieuwe internationale vakbeurs op het gebied van tuinbouwtechnologie gelanceerd. GreenTech Amsterdam is de internationale vakbeurs die zich richt op de agra­rische keten, met de focus op productietechnologie voor voedingstuinbouw en sierteelt. GreenTech wil de internationale ontmoetingsplaats voor professionals in de industrie zijn. Bijna 300 exposanten uit 24 landen presenteerden alles op het gebied van tuinbouwtechnologie. Deze eerste editie van GreenTech trok ruim 8.000 bezoekers.

HISWA: daling bezoekers maar optimisme lijkt weer de overhand te krijgen

Beurs Klassieke Schepen geïntegreerd in HISWA Huishoudbeurs/Negenmaandenbeurs minder bezoekers

Intertraffic Amsterdam: mooie waardering bij bezoekers en exposanten

primeur: IntertrafficLive

ISSA /INTERCLEAN: hoge waardering van exposanten

40

JAARVERSLAG 2014

Intertraffic Amsterdam is ‘s werelds grootste en best bezochte beurs voor infrastructuur, Intelligent Transport Systems (ITS)-verkeersmanagement, verkeersveiligheid en parkeren.

De 2014-editie trok maar liefst 26.819 (+ 3,4%) bezoekers uit 128 landen waarvan circa driekwart ook aangaf de uiteindelijke beslissingsnemer te zijn. De bezoekers waardeerden het event met een 8.1. Ook de 760 exposanten uit 44 landen waren zeer tevreden met het event. 91% kwalificeerde het event met ‘good to excellent’ en maar liefst 93% gaf aan de intentie te hebben ook bij de 2016-editie aanwezig te zijn.

Intertraffic Amsterdam was dit jaar niet alleen in de RAI te bezoeken, maar op 27 en 28 maart 2014 ook online via IntertrafficLive. Voor Amsterdam RAI een primeur geheel passend binnen haar ambitie. Vanuit een studio op de beursvloer werden o.a. interviews afgenomen en demonstraties gegeven. De interactieve uitzendingen waren online te volgen via tablet, pc, laptop en telefoon. Deelnemers konden meedoen via chat en Twitter (#IntertrafficLive). In totaal hebben 721 deelnemers uit 52 landen geparticipeerd aan IntertrafficLive, onder andere vanuit China, Japan, België en Finland.

ISSA /INTERCLEAN is de grootste internationale vakbeurs voor de professionele schoonmaakindustrie en wordt georganiseerd door Amsterdam RAI in samenwerking met ISSA.

METS (Marine Equipment Trade Show) is ’s werelds grootste en best bezochte vakbeurs voor uitrustingen, materialen en systemen voor de pleziervaart. De vakbeurs omvat ook het SuperYacht Pavilion, het centrale platform van de wereldwijde superjacht industrie.

Daarnaast zijn nog twee specialistische paviljoenen ingericht (Marina & Yard Equipment en Construction Material). METS verwelkomde dit jaar een record aantal exposanten (1.363) en bezoekers (meer dan 21.000), waaronder 6,5% meer internationale bezoekers (uit 108 landen) en 3% meer internationale beslissingsnemers. Zowel de bezoekers als exposanten waardeerden de 2014-editie met een 8.4.

Nationale publieksbeurzen De publieksbeurzen hebben het wat bezoekersaantallen betreft minder gedaan dan in voorgaande jaren. De waardering van bezoekers en exposanten voor deze evenementen is echter onveranderd positief.

Bij de HISWA Amsterdam Boat Show was er ten opzichte van de vorige editie sprake van een daling van het bezoekersaantal (-7%) maar een stijging van het aantal exposanten (+18%). De exposanten hadden de indruk dat er sprake is van een groeiend consumentenvertrouwen; ten opzichte van de vorige editie waren meer offertes en proefvaarten aangevraagd en werden er meer boten verkocht. Bij de watersportliefhebbers die de beurs bezochten, bleek ook een hogere koopbereidheid.

De voorheen in Enkhuizen gehouden ‘Beurs Klassieke Schepen’ werd dit jaar onder de naam HISWA Klassiek geïntegreerd in de HISWA Amsterdam Boat Show.

Tijdens de Huishoudbeurs en de gelijktijdig gehouden Negenmaandenbeurs hebben ruim 218.000 voornamelijk vrouwelijke bezoekers zich laten verrassen door de veelzijdigheid van het aanbod van 554 exposanten. Zij keken naar artiesten, workshops, nieuwe producten en beursaanbiedingen. Beide beurzen zijn succesvol verlopen, ondanks dat het op de beursvloer iets rustiger was dan normaal. Met de introductie van het nieuwe Beauty, Fashion & Friends-Event, speciaal voor jongvolwassenen tussen de 13 en 25 jaar, en de introductie van Café Bepp, het Mannencafé en het Noviteitenplein bevatte de 69e editie van de Huishoudbeurs tal van nieuwe initiatieven.

Actueel: In februari 2015 werd de 70e editie van de Huishoudbeurs en 30e editie van de Negenmaandenbeurs gevierd. Ruim 243.000 bezoekers bezochten de jubileumeditie, die dit jaar was verrijkt met de Azië Pasar Malam Festival. Gemiddeld besteedden de bezoekers 120 euro per persoon op de ‘moeder der beurzen’; 20% meer dan tijdens de voorgaande editie.

Online huishoudbeurs: transformatie van fysieke beleving naar online ervaring

De lancering van de Online Huishoudbeurs, waarbij de fysieke beleving van het ‘gezelligste dagje uit’ een online ervaring wordt, is succesvol gebleken. De succesfactoren van het evenement in Amsterdam met aanbiedingen, gratis producten, workshops en entertainment, werden online doorvertaald. Ruim 60.000 unieke bezoekers hebben gedurende drie dagen de Online Huishoudbeurs op www.onlinehuishoudbeurs.nl bezocht.

AMSTERDAM RAI

41

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Evenementen nationale vakbeurzen: wisselend beeld

Building Holland: nieuw concept goed gewaardeerd

AMSTERDAM RAI STIMULEERT STAD EN REGIO Naast de resultaten voor Amsterdam RAI, is ook de bijdrage die wij leveren aan de economie in de regio Amsterdam verbeterd: één euro toegevoegde waarde voor het Amsterdam RAI Convention Centre levert zeven euro op voor toerisme en bedrijven in de omgeving. Mede door de groei van internationale evenementen, die meer omzet genereren voor hotels, restaurants en vervoer dan nationale evenementen, is de invloed van Amsterdam RAI gestegen.

FietsVak in 2014 samen met Fiets- en Wandelbeurs

Horecava: 9% meer bezoekers

verrijking Horecava met Ethnic Foods Europe

Nationale vakbeurzen De belangstelling voor de nationale vakbeurzen weerspiegelt de economische omstandigheden in de verschillende branches. Zo is de bouwsector nog niet hersteld van de recessie. De eerste editie van het evenement Building Holland trok om deze reden minder bezoekers en exposanten. Bij de overige nationale vakbeurzen (Horecava en FietsVak) is wel al een duidelijke verbetering qua bezoekersaantallen geconstateerd.

Building Holland is het jaarlijkse ontmoetingsplatform voor partners in de bouw om kennis op te doen, ervaringen uit te wisselen, te inspireren en inspiratie op te doen. De eerste editie nieuwe stijl trok bijna 3.100 bezoekers en 78 exposanten. Ondanks de tegenvallende bezoekers/exposanten aantallen is het nieuwe concept van Building Holland goed gewaardeerd en zal het evenement jaarlijks geprogrammeerd worden.

FietsVAK, hét zakelijke en inspirerende jaarlijkse vakevenement voor de tweewielerbranche, opende in 2014 voor de eerste maal ook de deuren voor consumenten. FietsVAK was op 1 en 2 maart 2014 toegankelijk voor consumenten, als integraal onderdeel van de Fiets- en Wandelbeurs die gelijktijdig in Amsterdam RAI werd gehouden. Driekwart van de exposanten was zeer tevreden met de consumentendagen. Actueel: Onder de naam Nationale (E-)Bike Testdagen richtte FietsVAK zich in het voorjaar van 2015 opnieuw op consumenten. In totaal 7.000 (vak)bezoekers kwamen naar de (E-)Bike Testdagen en de aansluitende FietsVAK dag in de Expo Haarlemmermeer.

Maar liefst 57.562 horecaprofessionals brachten een bezoek aan Horecava 2014. Dit is een stijging van bijna 9% ten opzichte van de vorige editie. Het evenement trok meer internationale bezoekers en meer bezoek uit het midden- en kleinbedrijf. Bovendien nam het aantal aanwezigen met een eindbeslissingsbevoegdheid toe. De Horecava 2014 stond in het teken van trends en ontwikkelingen. Ondernemers kregen volop tips en inspiratie om hun bedrijf nog toekomstbestendiger te maken. Ook was er veel aandacht rond het thema voedselverspilling. Actueel: In januari 2015 wist de Horecava 55.570 horecaprofessionals te trekken.

Gelijktijdig met de Horecava 2014 werd in het RAI Elicium de Ethnic Foods Europe gehouden, de internationale vakbeurs voor Oosterse, Arabische, Indiase, Mexicaanse voeding en specialiteiten op het gebied van voeding uit andere werelddelen. De nieuwe combinatie levert een verrijking op van het huidige Horecava-aanbod terwijl Ethnic Foods Europe hiermee een beduidend groter bereik krijgt.

Uitrol van Visit Connect software In 2013 werd de software ‘Visit Connect’ geïntroduceerd. De proef met de software waarmee organisatoren en exposanten contacten kunnen administreren en leads kunnen genereren was zo succesvol dat Amsterdam RAI besloten heeft deze soft­ware aan te bieden bij alle door haar georganiseerde vakbeurzen.

De tool verschaft exposanten, organisatoren en andere belanghebbenden helder inzicht in het effect en de opbrengst van een beursdeelname. Door uitvoerige data­collectie, met live rapportages, helpt de software exposanten een deelname te realiseren met maximaal rendement. Eén van de belangrijkste functionaliteiten van Visit Connect is de mogelijkheid om contactgegevens van verkoopleads te ver­­zamelen door het scannen van een streepjescode of het invoeren van informatie via een iPhone of Android app. De leads kunnen op elk gewenst moment online bekeken worden via de toepassingsgerichte Visit Connect portal, en vanuit hier gedownload worden in Excel.

42

JAARVERSLAG 2014

AMSTERDAM RAI

43

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Evenementen Green Buildings Conference

International Superyacht Coatings Conference

SSA-Conference

Congressen Building Holland en Corporate Facility Partners (CFP) hielden op donderdag 30 oktober het congres Green Buildings 2014. Het congres stond in het teken van ‘Circulaire Gebouwen’ en vond plaats in de St@art in Apeldoorn. Tijdens Green Buildings 2014 gingen diverse prominente sprekers in op de circulaire economie, de context van duurzaamheid en op de vraag wat circulaire principes kunnen betekenen voor gebouwen.

2014: 6 spin-off’s waarvan 3 nieuw

Gedurende twee dagen kwamen 99 deskundigen uit 11 landen bijeen die betrokken zijn bij het coatings proces van nieuwe en omgebouwde jachten om te praten over actuele zaken op dit terrein, nieuwe innovaties en definiëring van (nieuwe) standaarden.

Eigen evenementen in buitenland in 2014 In het buitenland was RAI Exhibitions in 2014 (mede-)organisator van 8 internationale vakbeurzen. Daarvan zijn 6 beurzen (waaronder 3 voor de eerste maal) een spin-off van beurzen die ook in het Amsterdam RAI Convention Centre plaatsvinden. De overige beurzen (FlowEx China en WaterEx Beijing) zijn gelieerd aan de spin-off Aquatech China. Alle beurs­ titels waarin Amsterdam RAI wereld-marktleider is, hadden dit jaar een buitenlandse spin-off.

Aquatech

ISSA/ INTERCLEAN

METS

ReMaTec

China

Turkije

Turkije

USA

India

Op 5 juni 2014 vond in Amsterdam RAI de tweejaarlijkse Safety & Security Amsterdam Conference plaats. Het centrale thema was het economische belang van beveiligingsmaatregelen voor organisaties. Centraal stond de vraag hoe beveiliging anders kan worden ervaren: van een 'kostenpost' naar een aantoonbare bijdrage aan het resultaat.

USA In totaal trokken deze beurzen circa 65.000 bezoekers. Aquatech China is, wat bezoekersaantal en resultaat betreft, de belangrijkste spin-off. Circa 34.000 bezoekers werden op deze beurs verwelkomd.

ICOMIA World Marinas Conference

ReMaTec USA

ISSA/INTERCLEAN Istanbul

Nieuwe eigen buitenlandse evenementen in 2014 Als een spin-off van METS was RAI Exhibitions mede-organisator van de ICOMIA World Marinas Conference in Istanbul. ICOMIA is de International Council of Marine Industry Associations. 225 jachthavenprofessionals bezochten de conferentie om te netwerken, ideeën uit te wisselen en zaken te doen.

Vakbeurs ReMaTec en brancheorganisatie APRA hebben hun krachten gebundeld om een nieuwe leidende ‘Trade Fair & Premier Networking Event’ te organiseren voor de (automotive en heavy duty) remanufacturing industrie. Het event heeft onder de naam Big R /ReMaTec USA in november voor de eerste keer in Las Vegas plaats gevonden.

Big R /ReMaTec USA verwelkomde ruim 1.000 bezoekers.

ISSA/INTERCLEAN is verder naar Eurazië uitgebreid; na Mexico en Polen is de internationale vakbeurs voor de schoonmaakbranche ook gehouden in Istanbul. De eerste editie van deze nieuwe tweejaarlijkse tentoonstelling wist 2.700 bezoekers uit de regio te trekken.

Innovation Lab Innovaties en noviteiten vormen een belangrijke reden om beurzen te bezoeken. Beurs­ exposanten hebben doorgaans veel te melden en Amsterdam RAI gaat het bedrijfsleven in toenemende mate helpen om haar nieuws te ontsluiten. In dit kader is Amsterdam RAI een strategisch samenwerkingsverband gestart met kennisinstellingen waaronder TNO. Door middel van een generieke formule, die per beurs voor een betreffende sector specifiek gemaakt wordt, wordt de komende jaren het Innovation Lab uitgerold.

Het Innovation Lab krijgt op de diverse beurzen een prominente plek.

In 2014 is bij 3 eigen beurzen (GreenTech, METS, Intertraffic Amsterdam) het Innovation Lab met succes gelanceerd en getest. De eerste opzet van het Innovation Lab is door bezoekers en exposanten goed ontvangen.

44

JAARVERSLAG 2014

AMSTERDAM RAI

45

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Evenementen Evenementen door derden

Poken is een digitale visitekaart en een digitale werkmap en maakt netwerken zeer plezierig en efficiënt. Als men een poken tegen die van een ander houdt, worden de gegevens radiografisch uitgewisseld. Door middel van een USB-aansluiting en een bijbehorend computerprogramma kan men de eigen gegevens in de poken invoeren en de ontvangen gegevens op de computer opslaan.

Naast de eigen beurstitels faciliteert Amsterdam RAI een groeiend aantal nationale en internationale beurzen, congressen, corporate events en andere evenementen die door derden worden georganiseerd. Het multifunctionele congrescentrum wordt tevens verhuurd als RAI Theater voor theaterproducties.

De in het Amsterdam RAI Convention Centre georganiseerde congressen en beurzen laten zich als volgt uitsplitsen:

totaal congressen en beurzen = 96 17 15 23 11 30

30 internationale congressen

milieuvriendelijk congres van European Academy of Dermatology & Venereology

nationale publieksbeurzen

Conference & Exhibition

nationale congressen internationale congressen

In het verslagjaar was Amsterdam RAI Convention Centre gastheer van 30 internationale congressen, waaronder zeven medische congressen. Het bezoekersaantal varieerde sterk per congres: van (zeer) klein tot zeer groot, met meer dan 31.000 bezoekers.

De twee grootste congressen waren medisch van aard. De plaatsen 3 en 4 werden ingenomen door congressen uit de energiesector. Hieronder worden deze grote internationale congressen nader toegelicht.

Door derden georganiseerde internationale congressen In oktober organiseerde de European Academy of Dermatology and Venereology (EADV) vier dagen lang een congres in het RAI Convention Centre. Met circa 12.000 bezoekers, waarvan een recordaantal van 8.400 congresgangers, was het evenement ‘Building Bridges’ een groot succes. Eén van de keynote speakers was de arts en astronaut André Kuipers, de eerste Nederlander met twee ruimtemissies op zijn naam.

Het 51e Congres van de European Renal Association – European Dialysis and Transplant Association (ERA-EDTA) presenteerde gedurende vier dagen voor ruim 8.100 congres­gangers de laatste ontwikkelingen op het gebied van internationale nefrologie.

ERA-EDTA richt zich op het vergroten van het bewustzijn voor chronische nierziekte (CKD) onder het brede publiek en de medische wereld. Het congres trok daarom niet alleen nefrologisten, maar ook andere medische specialisten en huisartsen wiens oudere patiënten vaak lijden aan CKD. Het belangrijke event van de Society of Petroleum Engineers is The SPE Annual Technical Conference and Exhibition (ATCE). Eind oktober opende het RAI Convention Centre zijn deuren voor dit evenement voor de Exploratie en Productie in de gas- en olieindustrie.

Het evenement telde 22.500 bezoekers.

internationale vakbeurzen

Een andere e-toepassing was het gebruik van de poken-tool. Een poken is een kleine USB stick (die elke congresganger bij aankomst kreeg) die het mogelijk maakt contact­ informatie te krijgen van andere congresdeelnemers of digitale documenten te downloaden.

JAARVERSLAG 2014

SPE Annual Technical

nationale vakbeurzen

Een belangrijke doelstelling van de congresorganisatoren van EADV was het milieuvriendelijk maken van het congres. Gemiddeld 1.250 bomen moesten tot nu toe worden gekapt voor elk congres vanwege het vele drukwerk dat een wetenschappelijk congres normaliter vergt. Congresgangers en exposanten kregen digitale en elektronische toepassingen aan­­­gereikt waarmee zij het volledige congres konden volgen zonder enig drukwerk.

46

51e ERA-EDTA congres

EAGE

zes nationale congressen > 1.000 bezoekers

internationale vakbeurzen

IBC: grootste en belangrijkste evenement voor professionals in de digitale media, televisie- en radiowereld

ISE voor de professionele audiovisuele markt: 54.000 bezoekers

De European Association of Geoscientists and Engineers (EAGE) had voor haar jaarlijkse congres en beurs dit jaar Amsterdam als locatie gekozen met het RAI Convention Centre als thuisbasis. Verspreid over 4 dagen werden 22.000 bezoekers ontvangen.

380 exposanten toonden hun producten en diensten.

Door derden georganiseerde nationale congressen Van de 11 nationale congressen hadden er zes een bezoekersaantal van meer dan 1.000 bezoekers. In het verslagjaar was het congres van de Nederlandse Huisartsengenootschap met 2.275 deelnemers het drukst bezochte nationale congres.

Door derden georganiseerde, internationale vakbeurzen De naar omzet, aantallen exposanten en bezoekers gemeten belangrijkste terugkerende internationale beurzen, georganiseerd door derden, waren de volgende evenementen: IBC, de International Broadcasting Convention blijft het grootste en belangrijkste jaarlijkse evenement voor professionals in de elektronische media en de televisie- en radiowereld.

Op de beurs vertoont de IBC elk jaar de nieuwste apparatuur afkomstig van over de hele wereld. Dit jaar konden ruim 55.000 bezoekers uit 170 landen en meer dan 1.700 exposanten in het RAI Convention Centre worden verwelkomd.

ISE, Integrated Systems Europe, de internationale vakbeurs voor de professionele audiovisuele markt, trok in 2014 een recordaantal van 51.000 bezoekers en 952 exposanten die op 36.000 m2 hun nieuwste producten tentoonstelden. Het record van vorig jaar is inmiddels weer verbroken: de 2015 editie van ISE trok maar liefst 54.684 bezoekers en 1.056 exposanten. Alle hallen van het RAI Convention Centre waren in gebruik. Naar verwachting zal het aantal bezoekers de komende jaren blijven groeien. Daarom heeft de Engelse organisator besloten om de beursduur vanaf 2016 met een dag te verlengen, naar vier dagen.

AMSTERDAM RAI

47

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Evenementen Word burgemeester van de meest compacte metropool ter wereld Amsterdam RAI heeft in oktober haar nieuwe internationale marketingcampagne gelan­ ceerd tijdens evenementenvakbeurs IMEX America voor de Amerikaanse markt. De campagne is specifiek gericht op organisatoren van internationale beurzen, congressen en andere evenementen en laat zien hoe zij gedurende enkele dagen ‘burgemeester van Amsterdam’ kunnen zijn. In mei 2014 is deze marketingcampagne al gelanceerd tijdens IMEX Frankfurt voor de Europese evenementenmarkt.

Interactieve ambtsketting De website www.rai.nl/mayor biedt organisatoren inzicht in de verschillende mogelijkheden via een interactieve ambtsketting. Iedere schakel staat voor een onderscheidend element waarmee Amsterdam RAI organisatoren helpt bij het creëren van een succesvol evenement: Nederland, Amsterdam, bereikbaarheid, kennis & netwerk, ROI, flexibele configuratie, services, betekenisvolle ervaring, innovatie en duurzaamheid.

Op dinsdag 10 februari 2015 is de eerste ambtsketting overhandigd aan Mike Blackman, managing director van ISE.

Bijzondere logistieke behoeften én hoge internationale ambities: Helitech International 2014 Helitech International is het enige evenement in Europa dat zich volledig richt op de civiele en semi-publieke helikoptersector.

Vijfentwintig jaar lang vond het plaats in de UK. Maar de markt globaliseert en er ontstond behoefte aan een meer internationale aanpak. Amsterdam RAI had de eer de eerste locatie op het vasteland te zijn. Hoe verhuis je een event met zulke bijzondere logistieke behoeften én hoge internationale ambities? En hoe krijg je een wereldstad zover dat men toestemming geeft om het drukke luchtruim te gebruiken?

Het evenement vond van 14 tot 16 oktober 2014 plaats in het RAI Convention Centre.

Vanwege de internationale focus was bereikbaarheid een eerste vereiste bij het selecteren van de locatie. Gezocht werd naar een modern beurscomplex met een centrale ligging in een wereldstad met uitstekende verbindingen, niet alleen met Europa, maar ook met de rest van de wereld.

Het evenement toonde de nieuwste helikopters die uit de hele wereld moesten worden ingevlogen. Dat betekende dat de locatie daar de faciliteiten voor moest hebben én de medewerking van de autoriteiten. Een heliplatform werd gecreëerd naast de hal waar het evenement plaats­vond.

PROVADA voor professionals in de vastgoedbranche

World of Private Label International Tradeshow

48

JAARVERSLAG 2014

Hiervoor was ontheffing nodig van de autoriteiten. Om helikopters in en uit te laten vliegen, is officieel toestemming gekregen van de burgemeester van Amsterdam. Daarnaast zijn er verschillende partijen en instanties betrokken geweest om dit evenement in een kort tijdsbestek mogelijk te maken zoals de Nederlandse Luchtverkeersleiding, Inspectie Leefomgeving & Transport, Gemeente Amsterdam en Provincie Noord-Holland. Voor de Nederlandse luchtverkeersleiding is het een hele uitdaging om in het drukke luchtruim dichtbij Schiphol en boven Amsterdam extra vluchten te begeleiden. De luchtverkeersleiding LVNL is echter in een vroeg stadium voor Helitech benaderd, waardoor er genoeg tijd was om de komst van Helitech zorgvuldig voor te bereiden.

Uiteraard is een vroege voorbereiding niet altijd een garantie voor succes; in de luchtvaart blijf je namelijk afhankelijk van weer en verkeer op de betreffende dagen. Gelukkig waren deze factoren de organisatoren gunstig gestemd en kunnen alle partijen terugkijken op een succesvol evenement.

Helitech International heeft de intentie uitgesproken om in 2016 terug te keren naar Amsterdam RAI.

De PROVADA is het jaarlijks ontmoetingspunt van de vastgoedbranche. Gedurende drie beursdagen treffen ontwikkelaars, beleggers, consultants, retailers, financiers, woningcorporaties, eindgebruikers en gemeenten elkaar in een professionele omgeving. De PROVADA is uitgegroeid tot één van de grootste Europese vastgoedbeurzen en een niet meer weg te denken evenement in Nederland. Dit jaar, tijdens de 10e editie waren er 20.386 bezoekers en 242 standhouders.

De PLMA (Private Label Manufacturers Association) organiseert jaarlijks de World of Private Label International Tradeshow in het RAI Convention Centre. Ook dit jaar werden alle hallen bezet door circa 3.800 standhouders uit meer dan 70 landen met 50 nationale en regionale paviljoenen. PLMA Amsterdam is de leidende internationale vakbeurs voor fabrikanten en retailers van private label producten. Dit jaar waren er circa 11.000 bezoekers. In 2015 zal de 30ste editie van deze beurs in het RAI Convention Centre plaats vinden.

AMSTERDAM RAI

49

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Evenementen modevakbeurzen Modefabriek en Kleine Fabriek

nationale publieksbeurzen

Jumping Amsterdam: jaarlijks hippisch feest

dance events

Kings of Ace vs. Sexed Up

Door derden georganiseerde nationale vakbeurzen Van de nationale vakbeurzen springt een evenement eruit qua aantallen exposanten en bezoekers. Het zijn de twee modevakbeurzen (Modefabriek en Kleine Fabriek) die beide halfjaarlijks een professioneel platform bieden waar honderden merken en labels hun nieuwste collecties presenteren aan de retail sector, de pers, stylisten en andere modeprofessionals. Modefabriek en Kleine Fabriek (gericht op kindermode) zijn alleen toegankelijk voor geregistreerde beursbezoekers waaronder retailers, groothandelaren, leveranciers, merken, labels en agenturen.

Valhalla festival

In december vond de derde editie van het Valhalla festival plaats. Een eindeloze nacht lang smolten het klassieke circustheater en het Amsterdamse nachtleven naadloos samen. Van zwoele deephouse tot immer-gerade-aus-techno en van funky disco tot architectonische techhouse; Valhalla Festival vertoonde een labyrint aan muziekstijlen.

De bezoekers kregen ook dit jaar een bijzonder programma vol acrobatiek, clownerie, freak- en peepshows voorgeschoteld.

RAI Theater

Het Auditorium, de grote zaal van het RAI Congrescentrum, kan in korte tijd worden getransformeerd tot RAI Theater: een sfeervolle theaterzaal met 1.750 zitplaatsen en voorzien van de nieuwste audiovisuele technologie. In 2014 werden in de theaterzaal in totaal 55 voorstellingen geprogrammeerd (voor 18 verschillende producties) die 61.755 bezoekers trokken. Swan Lake on Ice (7.600 bezoekers) en Magic of the Dance (7.000 bezoekers) trokken de meeste belangstelling.

Door derden georganiseerde nationale publieksbeurzen De grootste nationale publieksbeurzen die door derden werden georganiseerd zijn de Woonbeurs met 69.000 bezoekers (+3%) en PAN Amsterdam met ruim 45.000 bezoekers.

Door derden georganiseerde overige evenementen Jumping Amsterdam: het dressuur- en springsport evenement in Amsterdam RAI vormt een jaarlijks hoogtepunt op de Nederlandse hippische kalender en trekt de beste rijders ter wereld aan, inclusief Olympische kampioenen. Eind januari 2014 vond de 55ste editie plaats die door veel paardensportliefhebbers werd bezocht. Jumping Amsterdam bestaat onder meer uit spring-, dressuur- en menwedstrijden, shows, avond­entertainment, een expositieruimte en diverse bars en restaurants.

Het Amsterdam RAI Convention Centre huisvest jaarlijks enkele grote dance events. De eerste Koningsdag in april werd ook intens gevierd op het Kingsland Festival met een in­drukwekkende line-up met topnamen als Armin van Buuren, Martin Garrix en AfroJack.

Het Kingsland Festival was volledig uitverkocht.

Bijzonder was ook dat tijdens Amsterdam Dance Event het RAI Convention Centre onderdak kon bieden aan het dance event ‘Kings of Ace vs. Sexed Up’. De twee grote dance-evenementen ‘Kings of Ace’ en ‘Sexed Up’ zaten aanvankelijk zonder locatie voor het Amsterdam Dance Event. Een gezamenlijk evenement in Amsterdam RAI bood de oplossing. Kings of Ace en Sexed Up hadden ieder een eigen hal voor hun event. Iedereen die in bezit was van een ticket van een van beide evenementen, was door deze combinatie welkom op beide feesten. De line-up van beide evenementen was al goed, maar de combinatie heeft het nog leuker gemaakt voor de bezoekers van beide organisaties.

nieuwe one-off evenementen in 2015

organisatie

In 2015 door derden te organiseren nieuwe evenementen Voor 2015 zijn de volgende nieuwe evenementen geboekt:

evenement

industrie

European Respiratory Society (ERS)

congres

medisch

3rd International One Health Congress

congres

medisch

congres/beurs

energie

congres

software

European Veterinary Conference: Voorjaardagen

congres/beurs

medisch

diergeneeskunde

Teradata Universe

congres/beurs

software

data management

Interspill Conference & Exhibition Salesforce world tour

National Achievers Congress

congres/ beurs

medisch

16th European Congress of Trauma and Emergency Surgery

congres / beurs

medisch

congres/beurs

banken

congres

software

congres/beurs

medisch

beurs

energie

IBADay OWASP AppSec-Eu Research 2015 17 International Symposium on Atherosclerosis th

Power- Gen Europe

olie

congres

48 annual meeting of the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition th

longziekten

de Woonbeurs

50

JAARVERSLAG 2014

AMSTERDAM RAI

51

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Dienstverlening Amsterdam RAI biedt gerichte services voor organisatoren, exposanten en bezoekers. catering: zelfstandig of in samenwerking met gespecialiseerde derden

Organiser Services Amsterdam RAI biedt know how en diverse services en diensten om het evenement van een organisator zo goed mogelijk te laten verlopen. De specialisten van Amsterdam RAI adviseren en begeleiden beursorganisatoren bij de voorbereiding van het evenement en de inrichting van de beursvloer. Door het inzetten van kennis en netwerken, kunnen de mogelijkheden van Nederland, de stad Amsterdam en Amsterdam RAI optimaal benut worden voor het succes van het evenement. Daarnaast worden diverse solutions op ICT-, registratie-, logistiek, audiovisueel en media terrein aangeboden. Samen met de klant bekijken zij de mogelijkheden om voor de klant het maximale rendement te bereiken.

Bijzonder is dat Amsterdam RAI (door een unieke samenwerking met de Gemeente Amsterdam) een efficiency slag heeft weten te maken in vergunningenprocedures.

Als eerste private onderneming in Nederland mag Amsterdam RAI zelf op een aantal terreinen evenementgebonden vergunningen reguleren en handhaven. Dit heeft een vereenvoudiging en versnelling van de vergunningprocedures tot gevolg.

Exhibitor Services Amsterdam RAI Exhibitor Services ondersteunt exposanten bij hun voorbereidingen om de beursdeelname tot een succes te maken. Via een webwinkel kunnen de exposanten producten en diensten voor de stand bestellen: uniforme standbouw, hostess service, meubilair, catering, bloemen & planten, telecommunicatie & ICT, parkeerkaarten en standschoonmaak. In het verslagjaar is door Exhibitor Services veel tijd en energie gestoken in het ontwikkelen van een concept voor uniforme standbouw (systeembouw en houtbouw).

Met twee preferred suppliers zijn contracten gesloten voor de uniforme standbouw voor de eigen door Amsterdam RAI georganiseerde evenementen. Vermeldenswaard in dit ver-

restaurants

Mede door de enthousiaste en actieve inzet van de restaurantmedewerkers is het concept succesvol (zowel qua omzet als klanttevredenheid) gebleken en zal ook bij andere beurzen worden ingezet.

Hartverwarmend Amsterdam

Amsterdam RAI heeft met het concept ‘Hartverwarmend Amsterdam’ in de keukens een bewuste keuze gemaakt voor het werken met regionale producten en voor het verwijderen van kwetsbare ingrediënten uit het assortiment. De producten hebben waar mogelijk een meerwaarde voor de regio of de maatschappij in het algemeen. Zorgboerderijen, voor dagbesteding of educatie, kleine lokale boerderijen, stadskassen en kaasboerderijen uit de regio zijn behalve leveranciers, ook een belangrijke inspiratiebron. Op deze manier worden kwetsbare producenten in onze verstedelijkte regio ondersteund en biedt het Amsterdam RAI de mogelijkheid om gebruik te maken van niet alledaagse seizoens- en prachtproducten.

177.576 overnachtingen

Het naar Amsterdam halen van grote internationale evenementen is sterk afhankelijk van de beschikbaarheid van voldoende hotelkamers tegen aantrekkelijke prijzen. Door de groei in de afgelopen jaren van het aanbod van kamers naar 36.000 kamers én goede samenwerking met hotels en Amsterdam Airport Schiphol, kan aan deze eis van internationale organisers steeds beter worden voldaan. RAI Hotel & Travel Service is de grootste accommodatiebemiddelaar in Amsterdam en omgeving en verzorgt hotelreserveringen maar ook aanvullende diensten zoals autohuur, transfers, excursies en het boeken van vluchten naar en van Amsterdam voor bezoekers van (meestal internationale) evenementen. Het aantal via RAI Hotel & Travel Service geboekte overnachtingen is het afgelopen jaar verder toegenomen. In 2014 werden 51.453 reserveringen verwerkt, goed voor 177.576 overnachtingen.

geboekt in 2014 nieuwe solution: Samsung Connect 1

Bij onze gasten bestaat een sterke behoefte aan rust-, ontmoetings- en werkplekken op de beursvloer. Deze behoefte is vertaald naar een nieuwe Solution: Samsung Connect1 Samsung Connect is een duidelijk herkenbare centraal gelegen werk- en ontmoetingsplek op de beursvloer. Voorzien van voldoende zitgelegenheden, netwerkplaatsen en oplaadpunten voor laptops, tablets en mobiele telefoons. De gasten kunnen de WiFi van het evenement gebruiken. Deze faciliteit is beschikbaar bij alle eigen evenementen van Amsterdam RAI en wordt ook aangeboden als nieuwe solution aan evenementen derden.

I amsterdam approved

Samsung en Amsterdam RAI zijn in het verslagjaar een strategisch partnership aangegaan. Samsung ondersteunt Amsterdam RAI onder meer bij het vernieuwen van haar dienstverlening en bij het optimaliseren van de bezoekersbeleving. Samsung Connect is hier een voorbeeld van.

1

52

JAARVERSLAG 2014

Amsterdam RAI beschikt over vier reguliere restaurants: Grand Café, First Floor Restaurant, Holland Restaurant en Café Amsterdam. Deze restaurants zijn geopend al naar gelang er een evenement of congres plaatsvindt. Naast deze restaurants zijn er in ieder complex diverse cateringpunten die tijdens beurzen en congressen in gebruik worden genomen door onder andere La Place, Mamasia en Sjaak Swart.

Tijdens METS is voor de eigen restaurants als proef een nieuw marketingconcept geïntroduceerd gericht op het vergroten van de omzet en de klanttevredenheid.

Het concept impliceert het spreiden van bezoekerspieken en het spreiden van bezoekers over de restaurants door het aanbieden van combideals en tijdsgebonden acties.

Binnen dit concept is het krijtbord de basis, waarbij de eigen identiteit van de restaurants is behouden.

band is dat ten behoeve van het SuperYacht Pavilion een nieuwe vormgeving van de stands is gelanceerd, waardoor deze door de luxe uitstraling direct te onderscheiden is van METS. Visitor Services Onder visitor services vallen de diensten die Amsterdam RAI aanbiedt om bezoekers zo goed mogelijk te faciliteren opdat hun bezoekersbeleving zo optimaal mogelijk wordt.

Te denken valt aan zaken als het regelen van accommodatie, het regelen van vervoer, het gastvrij onthalen in het RAI Convention Centre (courtesy lounge, help desk, werk- en ontmoetingsplekken etc.), visitor catering en parkeren.

Catering Voor alle evenementen vormt catering een belangrijke pijler. Amsterdam RAI organiseert dit zelfstandig of in samenwerking met externe gespecialiseerde partijen. In alle gevallen voert Amsterdam RAI de regie over de uitvoering.

RAI Hotel & Travel Service werkt alleen samen met hotels die het ‘I amsterdam approved’ kwaliteitslabel dragen. Dit label wordt door Amsterdam Marketing verleend aan hotels die meewerken om minimaal 65% van de beschikbare kamers te reserveren voor een vaste prijs voor organisatoren, bezoekers en exposanten van grote internationale congressen en tentoonstellingen. Een aanbod van 16.000 kamers met de beste prijzen is hiermee gegarandeerd.

AMSTERDAM RAI

53

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Faciliteiten De strategie van Amsterdam RAI is erop gericht het terrein van 23 hectare flexibel en intensief te gebruiken om zoveel mogelijk netto verhuurbare vierkante meters te creëren. Diverse afdelingen zorgen voor specialistische, hoogwaardige faciliteiten.

Nieuwbouwprojecten In de ‘(Ruimtelijke) Toekomstvisie RAI’ is vastgelegd dat Amsterdam RAI op de huidige locatie mag uitbreiden met onder andere de volgende hoogwaardige toevoegingen: het RAI Amtrium (open mei 2015), een extra multifunctioneel parkeergebouw (open augustus 2016) en het RAI Hotel (open 2018/2019). De toekomstvisie voor Amsterdam RAI richt zich op een duurzame ontwikkeling, het versterken van de relatie met de Zuidas, de versterking van de (internationale) positie van Amsterdam RAI en het intensiveren van het gebruik van het RAI-complex.

Amtrium: nieuw multifunctioneel gebouwencomplex

dynamische combinatieverhuur

duurzame technieken toegepast

BREEAM-NL (Excellent)

54

JAARVERSLAG 2014

Amtrium Amsterdam RAI heeft onder eigen regie een hoogwaardig, innovatief en duurzaam multifunctioneel gebouw ontwikkeld op de hoek van het Scheldeplein en de Wielingenstraat.

Het nieuwe gebouw heeft als naam ‘Amtrium’ gekregen. Mels Crouwel van Benthem Crouwel Architekten is verantwoordelijk voor het ontwerp. Het Amtrium is een ‘derde generatie beursgebouw’, waarin beurs-, congres-, kantoor- en restaurantfuncties verenigd zijn. Het zorgt voor een modern aangezicht van het Amsterdam RAI Convention Centre gezien vanaf het Scheldeplein.

De indeling van het Amtrium maakt het mogelijk het concept dynamische combinatieverhuur te intensiveren. Functioneel is het een volwaardig congrescentrum met een ontvangstlounge, congreszalen (waaronder een congreszaal van 520 m2 die op te delen is in 2 gelijke delen) en met op de eerste etage break out rooms. De 2e verdieping is geschikt voor onder andere kleine tentoonstellingen, product presentaties, poster sessies, recepties en diners. Op de bovenste twee verdiepingen zijn flexibele kantoorruimtes gehuisvest.

Tegelijkertijd biedt het gebouw een volwaardige entree en faciliteiten voor de beurshallen 4 en 5. De toevoeging van een bedrijfsrestaurant (op de 2e etage) dat bij bepaalde evenementen ook commercieel kan worden gebruikt en het (concessionair) kwaliteitsrestaurant ROAST Room dat in de laagbouw wordt gerealiseerd, maken het concept compleet.

Bij de ontwikkeling van het Amtrium zijn de meest duurzame technieken toegepast. Zo is zonwering aangebracht door ‘ribben’ aan de buitenkant van het gebouw te bevestigen, is er sprake van warmte-koudeopslag en zijn zonnepanelen op het dak aangebracht.

Het meest in het oog springende element van het Amtrium is de verticale kas voor city farming. Zo levert het gebouw straks de eigen groenten en kruiden voor de restaurants.

Bovendien dient de kas ook als luchtfilter, in combinatie met de warmte-koudeopslag van het gebouw.

Het gebouw voldoet - als eerste congrescentrum in Nederland - aan de hoogste duurzaamheidseisen die het 4 sterren BREEAM-NL Nieuwbouw Ontwerpcertificaat (Excellent) stelt. Dit is het keurmerk voor duurzaamheid dat wordt beheerd door de Dutch Green Building Council.

Per 1 april 2015 zal de RAI Vereniging als huurder haar intrek nemen in het Amtrium.

RAI Exhibitions zal ook in dit multifunctionele gebouw worden gehuisvest en de tijdelijke huisvesting die stamt uit 1984 verlaten.

uitbreiding parkeerplaatsen noodzakelijk

bovengronds parkeergebouw tussen het Hollandcomplex en de Parkhal

Multifunctioneel parkeergebouw Door ontwikkelingen op de Zuidas in Amsterdam zijn de parkeerfaciliteiten die op en rond Amsterdam RAI Convention Centre ter beschikking staan aan Amsterdam RAI, gedaald naar 3.000 plaatsen. Voor het goed functioneren van Amsterdam RAI als internationaal convention centre is een capaciteit van 4.000 parkeerplaatsen op eigen terrein noodzakelijk. Op het terrein zijn nu circa 2.700 parkeerplaatsen in gebouwde voorzieningen en 300 buitenplaatsen beschikbaar. Dit betekent dat een uitbreiding van 1.000 parkeerplaatsen op eigen terrein noodzakelijk is, zeker nu bekend is dat ook het overloopterrein P15 (naast het ABN AMRO hoofdkantoor op de Zuidas) per juli 2016 zal verdwijnen. Het concentreren van parkeerplaatsen op eigen terrein versterkt de positie van Amsterdam RAI door grotere klanttevredenheid, het bevordert een vlotte doorstroming en vermindert de overlast voor de omgeving.

Na afweging van bereikbaarheid, verkeersaspecten, inpassingsmogelijkheden en ruimtelijke aspecten in relatie tot de gewenste en benodigde functionaliteit is als oplossing gekozen voor een bovengronds parkeergebouw met acht etages tussen het Hollandcomplex (Hal 9 en 10) en Hal 8. De ontsluiting van de garage wordt gekoppeld aan de bestaande garage infrastructuur.

Het nieuwe, duurzame multifunctionele parkeergebouw is (evenals het Amtrium) ontworpen door Mels Crouwel van Benthem Crouwel Architekten. Het gebouw zal plaats bieden aan zo’n 1.000 parkeerplaatsen. Het schetsontwerp gaat uit van een strakke, rechthoekige vorm. De stijgpunten (wokkels) aan de buitenkant zijn architectonisch de meest in het oog springende elementen.

AMSTERDAM RAI

55

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Faciliteiten multifunctioneel gebouw: extra parkeercapaciteit extensiehal extra bufferruimte vrachtwagens

P+R faciliteiten

hotel in driehoek RAI-complex, Europaboulevard en A10

tender uitgeschreven

56

JAARVERSLAG 2014

Bijzonder is de multifunctionele eerste etage met een hoogte van 7.20 meter. Deze hoogte maakt het mogelijk de etage ook in te zetten als expositieruimte (extensiehal).

De extensiehal, met een oppervlakte van 2.800 m2, vergroot de expositiecapaciteit van het Parkcomplex en/of het Hollandcomplex. Door zijn hoogte is de extensiehal ook in te zetten als bufferruimte voor grote vrachtwagens tijdens op- en afbouw van evenementen.

Daarnaast is er voor gekozen op de overige etages de hoogte van de parkeerdekken op 3.60 meter te stellen waardoor op de parkeerlagen ook busjes en kleine vrachtwagens kunnen parkeren. Deze hoogte maakt het verder mogelijk dat op (heel) lange termijn het parkeergebouw voor alternatieve doeleinden gebruikt kan worden, zoals kantoorruimte in het kader van de circulaire economie.

Amsterdam RAI is sinds januari 2014 P+R locatie en ondersteunt daarmee de gemeente in haar streven tot optimalisering van verkeersstromen in en rond Amsterdam. Vanaf 2017 zal de Noord/Zuidlijn in gebruik worden genomen waardoor de parkeergarages van de RAI een nog meer ideale P+R locatie zullen zijn. Ook het multifunctionele parkeergebouw draagt daarom bij aan de duurzaamheid van de stad Amsterdam. De P+R faciliteit is overigens niet beschikbaar op of rond dagen dat Amsterdam RAI evenementen organiseert of faciliteert.

On site Hotel Al jaren heeft Amsterdam RAI de wens op eigen terrein een 4-sterrenhotel te realiseren ten behoeve van de (internationale) congresgangers en beursbezoekers. In de Toekomstvisie is de driehoek tussen het RAI-complex, Europaboulevard en de A10 voor het hotel als locatie aangewezen. Deze locatie is zeer gunstig vanwege de nabijheid van station Amsterdam RAI (met een snelle verbinding naar onder andere Schiphol), de metrostations en de onmiddellijke op- en afrit van de A10. Een hotel op deze locatie met 650 kamers en parkeergelegenheid voor 234 auto’s is een strategische aanvulling op de kernactiviteit van Amsterdam RAI. Het inspelen op de behoefte van de markt, waarbij de organisatoren van het evenement en de belangrijkste exposanten, sprekers en bezoekers in hetzelfde nabijgelegen hotel verblijven (‘headquarter hotel’), versterkt de internationale positie van Amsterdam RAI. Het streven is dat het hotel zodanig vorm krijgt dat het door klanten als een RAI-hotel wordt ervaren waardoor het Convention Centre een verdere meerwaarde krijgt.

In het verslagjaar is door Gemeente Amsterdam (Dienst Zuidas) een tender uitgeschreven voor het aantrekken van een partij (of een combinatie van partijen) die een plan voor de realisatie van een hotel ontwikkelt, alsmede de financiering en (hotel-) exploitatie daar­van voor haar rekening neemt. Elf kandidaten hebben zich aangemeld. Na een eerste selectie zijn vier kandidaten overgebleven. In april 2015 zal de definitieve keuze bekend gemaakt worden. De gemeente Amsterdam zal de grond in erfpacht uitgeven en is de contracterende partij. Amsterdam RAI zal met de hotelexploitant een samenwerkingsovereenkomst aangaan. De start van de bouw van het hotel staat gepland voor medio 2016.

AMSTERDAM RAI

57

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Faciliteiten RAI-gebouw aangewezen als rijksmonument De Europahal van Amsterdam RAI (en bijhorende reclametoren ‘het Signaal’) hebben officieel de status van Rijksmonument verkregen. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft het ontwerp van architect Alexander Bodon aangeduid als ‘kenmerkend voorbeeld van de vernieuwing in de wederopbouwperiode’. De in 1961 geopende Europahal is het meest oorspronkelijke gebouw van het huidige RAI-complex aan het Europaplein, dat onder regie van architect Mels Crouwel met het Elicium (2009) en Amtrium (opening juni 2015) nog steeds in ontwikkeling is.

€ 6,4 mln. aan investeringen

meerjareninvesteringsprogramma nagenoeg afgerond

De Europahal heeft jarenlang toneel geboden voor de meest uiteenlopende beurzen en evenementen. De overspanning, bestaande uit dunne stalen boogspanten, meet 67,5 meter en is 195 meter lang. Sinds de opening in 1961 is het RAI-complex door een kleine 100 miljoen mensen bezocht. Desondanks is, zo vermeldt het aanwijzingsbesluit, ‘het esthetisch hoogwaardige ontwerp van de functionalistisch vormgegeven Europahal in de hoofdvorm grotendeels gaaf bewaard gebleven’.

koelinstallatie van gas naar elektriciteit

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft veel lof voor het hoogwaardige ontwerp en de cultuurhistorische waarde van het gebouw, waarin het (economische) vooruitgangs‑ optimisme in de wederopbouwperiode wordt weerspiegeld. “De Europahal is architectonisch van belang vanwege zijn esthetische kwaliteiten die met name zijn gelegen in de grote schaal van de ruimte en helderheid, lichtheid en transparantie van de constructie”. voorterrein RAI Convention Centre vrij van bouwactiviteiten en verfraaid

onderhoud voorterrein door Amsterdam RAI

58

JAARVERSLAG 2014

Het voorterrein van het RAI Convention Centre is nu geheel vrij van bouwactiviteiten.

Gedu­rende een decennium is gewerkt aan de Noord/Zuidlijn, de snelle metroverbinding die de RAI-bezoekers vanaf 2017 binnen zes minuten naar het centrum van Amsterdam vervoert.

Zes kleurrijke beelden (‘De Feestelijke Beeldenreeks’) zijn geplaatst voor de drie entrees aan het voorterrein van het RAI Convention Centre. De beelden zijn vervaardigd door de Belgische kunstenaar Guillaume Bijl en zijn ontleend aan het volks- en straattheater. Zij sluiten goed aan bij de schaal van het Europaplein en hun felle kleuren contrasteren fraai met de zakelijke gebouwen.

Met het Stadsdeel Zuid is Amsterdam RAI overeengekomen het onderhoud van het (publieke) voorterrein aan het Europaplein op zich te nemen.

noodaggregaten vervangen

nieuwe waterleiding in Hollandcomplex

groene investeringen

Investeringen en projecten in 2014 In 2014 is circa € 6,4 mln. geïnvesteerd in gebouwen (excl. nieuwbouw Amtrium en Multifunctioneel Parkeergebouw), installaties, inventaris en terreinen. De investeringen in het RAI-complex kunnen worden uitgesplitst in investeringen inzake arbo / veiligheid (circa 9%), onderhoud (circa 17%), renovatie (circa 24%), kostenbesparing / MVO (circa 31%) en kwaliteit (circa 19%).

Het belangrijke meerjareninvesteringsprogramma is in 2014 nagenoeg afgerond waardoor het RAI Convention Centre technisch en kwalitatief op niveau is.

Een belangrijke investering uit de categorie kostenbesparing/MVO betreft de centralisatie van de koelinstallaties waarbij een overstap is gemaakt van absorptiekoeling op gas naar centrifugaalkoeling op elektriciteit. Het koelingsproces verloopt op deze wijze tienmaal efficiënter. Door de plaatsing van deze koelmachines zal een aanzienlijke reductie plaats vinden op het gasverbruik en de CO 2 footprint van Amsterdam RAI. Daar tegenover staat slechts een minimale stijging van (groene) elektra. In 2014 is een eerste kleine (750 kWh) koelmachine geïnstalleerd en een ringleiding aangelegd. In 2015 worden 2 nieuwe grote (ieder 4,5 mWh) koelmachines geplaatst en een bestaande elektrische koelmachine (500 kWh) weer in gebruik genomen. Alle decentrale koelmachines worden weggehaald.

Locaties die koeling nodig hebben worden gekoppeld aan het nieuwe distributie koelnetwerk t.b.v. het gehele RAI-complex.

Een tweede majeure investering betreft de centralisatie van de noodstroomvoorziening.

Omdat het einde van de levensduur van de 7 bestaande noodstroomaggregaten praktisch bereikt is en door de komst van het Amtrium is besloten de 7 installaties te vervangen door 2 centrale noodaggregaten.

Ten behoeve van de watervoorziening in de hallen 9,10 en 11 is 1.000 strekkende meter nieuwe koperleiding aangebracht. Daarbij is de drinkwaterleiding gescheiden van de bluswaterleiding. De nieuwe waterleiding zorgt niet alleen voor een verbeterde water­k waliteit, maar de installatie is beter beheersbaar; doorspoelen ter voorkoming van legionella is nog zeer beperkt noodzakelijk. Dit bespaart aanzienlijk op het waterverbruik.

Op 23 januari 2014 werden al 1.632 zonnepanelen in gebruik gesteld die op Hal 8 zijn aangebracht. Deze zonnepanelen hebben een geïnstalleerd vermogen van totaal 399.840 Wattpiek (WP), goed voor zo’n 360.000 kiloWattuur en een CO2 -reductie van zo’n 150 ton.

In 2015 worden op het Amtrium ook 173 zonnepanelen aangebracht met een opbrengst van 43.000 kWh per jaar en een CO 2 -reductie van 16 tot 24 ton per jaar. Dit brengt het totaal aantal zonnepanelen voor het RAI Convention Centre op 1.805.

In de hallen 8 en 10 zijn snelroldeuren aangebracht. Dit zijn buitendeuren die sneller open- en dichtgaan, waardoor er zo min mogelijk koude of warme buitenlucht naar binnen stroomt.

In de parkeergarage P1 zijn 12 openbare oplaadstations voor elektrische auto’s ingericht.

De infrastructuur is geschikt voor een uitbreiding tot 30 laadstations.

AMSTERDAM RAI

59

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Faciliteiten hoogwaardige ICT

kantoorautomatisering weer stabiel

event-net: exponentiële groei in connectiviteit

noodzaak managen ICT-verwachtingspatroon

hoofddoelstellingen virtuele pijler strategie

60

JAARVERSLAG 2014

Informatie- en communicatietechnologie Hoogwaardige ICT-faciliteiten vormen een steeds belangrijker voorwaarde voor het succes van een evenement en een adequate bedrijfsvoering. De snelle groei van virtuele toepassingen op en rond de beursvloer en de behoefte van exposanten, bezoekers en eigen medewerkers om 24/7 ‘connected’ te zijn, vragen om continue aandacht.

Amsterdam RAI geeft dan ook prioriteit aan het vernieuwen en doorontwikkelen van haar ICT-diensten en –dienstverlening.

Binnen de ICT van Amsterdam RAI worden twee aandachtsgebieden onderscheiden: het event-net en de kantoorautomatisering. In 2014 is de kantoorautomatisering verbeterd met betrekking tot de stabiliteit van het interne ICT-systeem.

Het event-net heeft in 2014 te maken gehad met een exponentiële groei in connectiviteit.

Dit vormde een enorme uitdaging voor Amsterdam RAI: een grotere technologische vraag van klanten, bij steeds korter wordende doorlooptijden, terwijl door klanten een 100%-garantie wordt verwacht.

Ondanks dat Amsterdam RAI in de overeenkomst met de klanten duidelijk omschrijft welke hoogwaardige ICT-faciliteiten zij levert, blijkt het ook noodzakelijk het ICTverwachtingspatroon van de klanten te managen. Vooral op kleinere beurzen is niet iedereen even bekend met ICT. Bij de zeer ICT-gevoelige evenementen vindt vooraf intensief overleg plaats met de belangrijkste ICT-gebruikers (organisatoren en exposanten).

De virtuele pijler is belangrijk in de strategie van de RAI. In het aangescherpte strategieplan zijn op virtueel gebied 10 doelstellingen geformuleerd. De twee hoofddoel­­­­stellingen zijn voor ICT: • Het op een hoger niveau brengen van de connectiviteit. De ambitie is op dit gebied ‘best in class’ te zijn; • Het ontwerpen van nieuwe diensten, zoals indoornavigatie, ‘location based services’ die reageren op basis van de positie van de bezoeker en augmented reality tools. De applicaties moeten uiteraard wel een toegevoegde waarde hebben, generiek en betaalbaar zijn en inzetbaar zijn bij verschillende beurzen/evenementen.

AMSTERDAM RAI

61

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Personeel en organisatie Het succes van Amsterdam RAI wordt in hoge mate bepaald door de deskundigheid, creativiteit en inzet van medewerkers, met als ultieme factoren de wijze waarop het gastheerschap wordt vervuld en waarop beursconcepten creatief worden doorontwikkeld. In deze paragraaf worden het beleid en de ontwikkelingen op het gebied van organisatie en medewerkers toegelicht.

talenten en energie verbinden aan organisatiedoelstellingen

efficiënte inrichting, optimale verdeling flexibele schillen

HR-doelstelling Amsterdam RAI streeft naar een vaste formatie en flexibele schil van eersteklas medewerkers die optimaal presteren doordat zij onder ideale omstandigheden hun talenten en energie kunnen verbinden aan de organisatiedoelstellingen. Alles is hierbij gericht op het creëren van de hoogst mogelijke toegevoegde waarde, voor de klanten en bezoekers van Amsterdam RAI en voor Amsterdam RAI zelf.

Inrichting organisatie De organisatiestructuur van Amsterdam RAI wordt gekenmerkt door de meest efficiënte inrichting per bedrijfsonderdeel en/of afdeling, met duidelijke verantwoordelijkheden en bevoegdheden, vastgesteld in (waar mogelijk generieke) functieprofielen. Wat betreft de totale populatie van medewerkers vindt een optimale verdeling plaats tussen vaste dienstverbanden en flexibele arbeidsverhoudingen (flexibele schillen). Wervingsactiviteiten worden zoveel mogelijk intern uitgevoerd, door RAI-medewerkers zelf. Amsterdam RAI streeft naar multi-inzetbare medewerkers die elkaar kunnen vervangen. Elke nieuwe medewerker krijgt een op maat gemaakt inwerkprogramma, specifiek gericht op zijn of haar functie en afdeling. De organisatie hecht er aan elke nieuwe medewerker een welkom gevoel te geven en gastvrij te ontvangen.

onderzoek naar tevredenheid over werken bij de RAI

Vergelijkbare opzet met onderzoek 2012

Convention Centre

302 medewerkers waren bereid hun mening te geven. Het responspercentage was met 73% even hoog als in 2012 en wederom significant hoger dan het landelijk gemiddelde, dat op 65% ligt.

tevredenheid

De samenvattende conclusie van het onderzoek is dat de tevredenheid wederom significant verbeterd is; de algemene tevredenheid kwam uit op een 7,9 en steeg hiermee 0,2 punt ten opzichte van de laatste meting in 2012. Bovendien is deze score maar liefst 0,6 punten hoger dan het landelijk gemiddelde.

verbeterd tot een 7,9

meest tevreden

Marketing Services

Efficiency, de werkdruk - wel met grote verschillen tussen de afdelingen - en beloning- en ontwikkelingsmogelijkheden blijven aandachtspunten.

borging

De resultaten van dit onderzoek zijn gerapporteerd en besproken in het management­ overleg en in de Ondernemingsraad en gepresenteerd aan alle medewerkers. Zoals gebruikelijk worden de resultaten omgezet in een plan van aanpak om op onderscheiden gebieden tot verbeteringen te komen.

onderzoek naar verbeterpotentieel op afdelings- en ketenefficiency bedrijfsbreed uitgerold

Convention Centre Commercie

Convention Centre Productie & Gebouw

Convention Centre Operations

Schematische weergave organigram Amsterdam RAI

62

JAARVERSLAG 2014

Exhibitions Nationale Beurzen

Exhibitions Internationale Beurzen

Exhibitions Automotive

Het meest tevreden zijn de medewerkers over hun collega’s (score: 7,9) en de organisatie (score: 7,7). Laatstgenoemde score wijkt het meest af van het landelijke gemiddelde: medewerkers beoordelen hun tevredenheid met Amsterdam RAI als organisatie maar liefst 1,1 punt hoger.

minst tevreden over efficiency en beloning

Exhibitions

Marketing & Innovation

De opzet van het medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) was gelijk aan die van het in 2012 in dezelfde periode gehouden onderzoek. Stelling zijn standaard geformuleerd (volgens NTI) en hierdoor vergelijkbaar met de landelijke benchmark. Naast de algemene tevredenheid hebben alle medewerkers op acht onderwerpen (werkzaamheden, arbeidsomstandigheden, collega’s, leidinggevende, de organisatie, ontwikkelingsmogelijkheden, beloning en efficiëntie) aan kunnen geven hoe tevreden zij hierover waren. Databeheer en -verwerking vonden volledig plaats door een extern bureau.

respons 73%

over collega’s en organisatie

Directie incl. stafafdelingen

Medewerkertevredenheid In november 2014 is onder alle medewerkers een onderzoek gehouden om feedback te krijgen over hoe tevreden men is over het werken bij Amsterdam RAI. Tevens wil Amsterdam RAI de belangrijkste verbeterpunten identificeren en inzicht krijgen in de effecten van het personeelsbeleid.

Excellent 2014 Een scherpe klantfocus en efficiënt sturen zijn noodzaak, zeker in de huidige economisch turbulente tijden. Elke mogelijkheid om Amsterdam RAI (financieel) vitaler te maken en houden, moet worden benut. Het aanpakken van ‘dubbel werk’ en verhogen van de efficiency is een wens die in het medewerkertevredenheidsonderzoek wordt geuit. Een globale productiviteitsscan op afdelings- en ketenefficiency in voorjaar 2013 gaf zoveel potentieel dat in januari 2014 een RAI-breed programma is gestart. Onder begeleiding van een extern bureau werden alle afdelingen van Amsterdam RAI gefaseerd onder de loep genomen. Dit programma is onder de naam ‘Excellent 2014’ uitgerold.

AMSTERDAM RAI

63

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Vervolg van het programma: implementatie in 2015

doel van het nieuwe werken

kracht van divers samengestelde teams

initiëren, faciliteren en promoten van vitaliteitsacties

64

JAARVERSLAG 2014

De inventarisatie van het verbeterpotentieel op afdelings- en ketenefficiency is ultimo verslagjaar afgerond maar de implementatie is blijvend van aard. In totaal zijn er 32 implementatieplannen opgesteld en deze zijn samengevoegd tot één borgingsplan. Zowel op afdelingsniveau als op integraal niveau wordt in 2015 gewerkt aan het verbeteren van de gehele procesketen: actieplannen uitwerken voor het oplossen van afdeling overschrijdende knelpunten en het stroomlijnen van het primaire ketenproces van de RAI. Doel hierbij is brandjes blussen te gaan vervangen door structurele oplossingen.

Het nieuwe werken Amsterdam RAI hanteert haar eigen vorm van Het Nieuwe Werken (HNW) in de gehele organisatie. Onder de noemer ’Samenwerken aan een werkomgeving die werkt’, wordt een programma uitgerold waarin we een goede balans vinden tussen operational excellence en creativiteit. Dit doen we door middel van drie thema’s: sturing & ruimte, flexibel werken en lerend vermogen.

Het thema Sturing & Ruimte richt zich op leiderschapsontwikkeling, waarbij leiding wordt gegeven door te sturen op resultaat met ruimte en vertrouwen voor eigen verantwoordelijkheid.

De werkplekomgeving wordt bij het thema Flexibel Werken op dusdanige wijze vormgegeven dat we effectief kunnen samenwerken in een flexibel kantoor waar we betekenisvolle ontmoetingen kunnen creëren.

Het thema Lerend Vermogen krijgt invulling door het programma Slimmer Samenwerken waarmee wij een lerende organisatie willen stimuleren, waarin: • kennis en ervaringen gedeeld worden • gestimuleerd wordt om van elkaar te leren • structureel verbeteringen doorgevoerd worden • systemen het proces van vastleggen en delen van kennis ondersteunen.

Diversiteit Amsterdam RAI streeft ernaar diversiteit te bereiken in de samenstelling van de afdelingen (qua leeftijd, ervaring, sekse en competenties). Amsterdam RAI is ervan overtuigd dat divers samengestelde teams een positieve invloed hebben op de resultaten. Amsterdam RAI kent met 50% mannen en 50% vrouwen een evenwichtig personeelsbestand. De doelstelling op het gebied van m/v-diversiteit, zoals onderschreven in de charter Talent naar de Top, is met 35% vrouwen in het management ruim gehaald. Het beperkte verloop in het directieteam leidt ertoe dat Amsterdam RAI met 17% vrouwen haar doel hier nog niet heeft bereikt.

AMSTERDAM RAI EN HET NIEUWE WERKEN Excellent 2014 kent drie doelstellingen: 1. Efficiënter werken; 2. Meer plezier in werken (uitkomst MTO); 3. Hogere ketenefficiency (waardoor betere klantprestatie).

‘Klantgerichte operational excellence’ en ‘keten afdelingsefficiency’ werden daarmee in 2014 kernbegrippen voor Amsterdam RAI. In het intensieve Excellent-programma kwamen noodzaak en wens samen om de processen en afstemming binnen Amsterdam RAI te optimaliseren.

Vitaliteit Amsterdam RAI wil de vitaliteit van haar medewerkers helpen bevorderen, zodat iedereen fit, energiek en vitaal kan werken. Hiervoor heeft Amsterdam RAI het vitaliteits­ programma ‘RAI Vitaal’ ontwikkeld, dat zorgt voor het initiëren, faciliteren en promoten van vitaliteits­acties bij medewerkers. In 2014 zijn in het kader van ‘RAI Vitaal’ verschillende mogelijkheden aangeboden die de medewerker helpen op het gebied van gezondheid & fitheid, werkplezier & werk-privébalans en stress- & verzuimpreventie.

AMSTERDAM RAI

65

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Personeel en organisatie veelvuldig en constructief overleg

Samenwerking met RAI Ondernemingsraad Het afgelopen jaar heeft wederom veelvuldig en constructief overleg plaatsgevonden tussen Ondernemingsraad en bestuurder, over diverse onderwerpen zoals de financiële resultaten, de bouwontwikkelingen, het programma Excellent 2014, voortgang HNW, instemmingsaanvragen en de arbeidsomstandigheden. Naast dit formele overleg is het overleg in een aantal subcommissies voortgezet, zoals de HRM Commissie, de Financiële Commissie, de Arbeidsomstandighedencommissie, de Arbeidsvoorwaardencommissie, de Pensioencommissie en nieuw dit jaar is gestart met de Flexcommissie. De door de Ondernemingsraad ingestelde klankbordgroep, zowel voor vaste medewerkers als voor uitzendkrachten, heeft tevens over een breed scala aan onderwerpen gesproken. In het OR-jaarverslag staat uitgebreidere toelichting op de onderwerpen die het afgelopen jaar zijn besproken.

aansluiting opleiding en werkveld

safety & security board

Personeelscijfers Hieronder zijn enkele dwarsdoorsnedes gepresenteerd met betrekking tot de medewerkerspopulatie.

Personeel

Personeel leeftijdsopbouw

Personeel naar aandachtsgebied

(stand per ultimo jaar)

Percentage / FTE (stand per ultimo jaar)

Percentage / FTE (stand per ultimo jaar)

2014

2013

2

3

26 t/m 35

28

36 t/m 45

2014

2013

Man

196

197

t/m 25

Vrouw

226

224

Totaal

422

421

2014

2013

Commercieel

48

46

31

Operationeel

40

40

35

32

Financieel/staf

46 t/m 55

21

22

Totaal

56+

14

12

100

100

Medewerkers

FTE Man

191,5

193,8

Vrouw

193,4

191,7

Totaal

384,9

385,5

50%

66

50%

JAARVERSLAG 2014

Totaal

Personeel naar geslacht

Ziekteverzuim

Percentage / FTE (stand per ultimo jaar)

Percentage

2014

2013

Man

50

50

Vrouw

50

50

Totaal

100

100

Totaal

12

14

100

100

2014

2013

3,4

3,6

certificering ontvangen

Samenwerking met opleidingsinstituten Met zo’n 90 stagiaires op jaarbasis, vele rondleidingen en diverse gastcolleges zoekt Amsterdam RAI intensief de verbinding tussen opleiding en werkveld. Samenwerking met relevante opleidingsinstituten past daarbij om zowel aansluiting tussen studie en werkveld te bevorderen als het bevorderen van een inhoudelijke impuls van de opleiding en het neerzetten van Amsterdam RAI als werkgever op de arbeidsmarkt. Daartoe zijn, naast op zichzelf staande samenwerkingen, drie structurele partnerships gestart, namelijk met de Hogeschool van Amsterdam, Stenden Hogeschool Leeuwarden en MBO College Zuid (ROC, dat tegenover Amsterdam RAI is gevestigd).

Veiligheid Amsterdam RAI kent een Safety & Security Board die het Health, Safety & Security-beleid van Amsterdam RAI dient te bewaken. Het beleid is gericht op het nemen van veiligheidsmaatregelen en voorzieningen die ondersteunen dat de bedrijfsvoering op gastvrije wijze gecontinueerd wordt en de belangen van Amsterdam RAI, van het personeel, klanten, leveranciers en bezoekers in de breedst mogelijke zin behartigd worden. In 2014 is gewerkt aan de actualisering van de crisismanagementorganisatie.

Top Employer 2015 Sinds februari 2015 mag Amsterdam RAI zich rekenen tot de Top Employers, in deze maand heeft zij de gelijknamige certificering officieel ontvangen. Aan deze prestatie is een uitvoerige beoordeling voorafgegaan, gericht op het HR- beleid dat wordt toegepast door Amsterdam RAI. Bijzondere aandacht gaat hierbij uit naar de mate waarin het beleid in de praktijk wordt nageleefd.

Het Top Employers Institute certificeert wereldwijd uitmuntendheid in de voorwaarden die werkgevers creëren voor hun medewerkers. Optimale arbeidsomstandigheden zorgen ervoor dat de medewerkers zichzelf kunnen ontwikkelen op persoonlijk en professioneel vlak. Dit zorgt er telkens weer voor dat ondernemingen kunnen groeien en ontwikkelen.

Het Top Employers keurmerk wordt jaarlijks uitgereikt aan organisaties die uitstekend voor hun medewerkers zorgen.

Amsterdam RAI is objectief beoordeeld en gecertificeerd tot Top Employer 2015.

Voor (potentiële) medewerkers betekent dit concreet dat er binnen het bedrijf volop ruimte wordt geboden om zich te ontwikkelen. Het toont aan dat Amsterdam RAI een kwalitatief goede omgeving en bedrijfscultuur aanbiedt waarin zowel op professioneel als persoonlijk niveau prettig en effectief kan worden gewerkt.

AMSTERDAM RAI

67

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Eigen en vreemd vermogen In het verslagjaar heeft Amsterdam RAI een dividendbeleid voor de jaren 2013 – 2018 vastgesteld. Een jaar eerder is een herfinancieringsoperatie uitgevoerd waardoor Amsterdam RAI tot medio 2020 kan beschikken over passende financiering voor haar activiteiten. In het verslagjaar is binnen dit financierings­ arrangement geopereerd.

aandeelhoudersprestatie

maatschappelijke prestatie

Realiseren stakeholdersdoelen Amsterdam RAI combineert zijn financiële en maatschappelijke doelen en probeert de belangen van stakeholders te verenigen met de doelstelling van de onderneming zelf: continuïteit op lange termijn. Het uitgangspunt voor inrichting van het businessmodel is daarbij als volgt: 1. Het creëren van aandeelhouderswaarde door het maximaliseren van het duurzaam financieel resultaat, in combinatie met het behalen van het financieel resultaat op de korte termijn conform jaarbudget, met een EBITDA die groter is dan 15% en een minimum nettoresultaat van € 3 miljoen.

2. Het creëren van zoveel mogelijk economische spin off voor stad en regio, waaraan Amsterdam RAI zijn ’license to operate’ ontleent.

De werking is als volgt: indien het (geprognotiseerde) netto-jaarresultaat onder € 3 miljoen komt, prevaleert het realiseren van aandeelhouderswaarde. In overige gevallen gaat het om de balans tussen beide uitgangspunten.

te indexeren bedrag van € 2,24 miljoen

Dividendbeleid 2013 - 2018 In het verslagjaar is een nieuw dividendbeleid vastgesteld voor de komende jaren. Jaarlijks zal RAI Holding B.V. in totaal aan haar aandeelhouders een vast dividend uitkeren van € 2.240.000 (prijspeil 2014; jaarlijks geïndexeerd op basis van de prijsindex voor de gezinsconsumptie CBS).

maximering, carry-forward

Er zal nooit over enig jaar een hoger bedrag aan dividend uitgekeerd worden, dan het nettoresultaat bedraagt over dat betreffende jaar. Indien in enig jaar het dividend geheel of gedeeltelijk conform bovenstaand beleid, niet uitbetaald kan worden omdat het nettoresultaat daartoe niet toereikend is, zal het niet uitgekeerde bedrag aan dividend in het daaropvolgende jaar, indien het nettoresultaat in dat volgende jaar daarvoor wel toereikend is, alsnog uitgekeerd worden. Het cumulatief verschuldigd dividend over voorgaande boekjaren zal nooit hoger zijn dan het (geïndexeerde) vaste dividend over het laatste boekjaar, waarover dividend uitgekeerd zou hebben moeten worden.

indien resultaat beduidend afwijkt van

Indien het nettoresultaat structureel, beduidend hoger dan het groeiscenario of beduidend lager dan het basisscenario, zoals weergegeven in Contourennota 2013 -2018, uitkomt, zal de directie in overleg treden met de aandeelhouders om te bespreken of tot herziening van het dividendbeleid zou moeten worden overgegaan.

basisscenario: overleg

verplichte dividendtoets kan leiden tot reductie van dividenduitkering

Alvorens tot dividenduitkering in enig jaar wordt besloten, zal er conform de Flexwetgeving een dividenduitkeringstoets uitgevoerd worden door directie en commissarissen van RAI Holding B.V. In het geval van een negatieve uitkomst van deze toets, zal in het betreffende jaar geen of slechts een gedeeltelijke dividenduitkering plaatsvinden, waarna de carry-­ forward in werking treedt.

AMSTERDAM RAI

69

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Eigen en vreemd vermogen gelijkwaardige clubdeal, verhouding geregeld via intercreditor-overeenkomst

2 faciliteiten: langlopende lening en rekening courant krediet

Financieringsarrangement In 2013 is Amsterdam RAI een clubdeal-financiering aangegaan met Deutsche Bank en Rabobank Amsterdam. De banken participeren op gelijke wijze in het nieuwe financieringsarrangement; aan de nieuwe bancaire financiering liggen twee identieke kredietovereenkomsten met de onderscheiden banken ten grondslag met exact dezelfde tarieven, convenanten en standaardvoorwaarden. De verhouding tussen de twee banken is geregeld d.m.v. een intercreditor-overeenkomst.

Bij elk van de banken is voor € 28 miljoen aan langlopende leningen afgesloten.

Daarnaast is bij beide banken een rekening courantfaciliteit (elk € 15 miljoen) afgesloten.

In onderstaand overzicht zijn de kenmerken van beide faciliteiten weergegeven.

Financieringsarrangement Faciliteit A • langlopende lening, omvang € 56 miljoen • looptijd 7 jaar (einddatum 02/07/2020) • Aflossing: -- 2013: geen -- 2014/2015: € 2,0 miljoen per jaar -- 2016/2017: geen -- 2018 e.v.: € 4,0 miljoen per jaar • tarief: 3M Euribor +1,80% opslag

renteswap: rente gefixeerd op 3,34%

70

JAARVERSLAG 2014

Faciliteit B • rekening courant krediet, omvang € 30 miljoen • ophoging 2017 + € 2,5 miljoen • verlaging 2018 - € 2,5 miljoen • tarief 1M Euribor +1,45% opslag • Facility Fee 0,3% per jaar

Eind 2013 is voor een oplopend bedrag een renteswap afgesloten met de Rabobank en de Deutsche Bank. Op grond van deze renteswap betaalt Amsterdam RAI een rentepercentage van 1,54% over een bedrag van € 27,8 miljoen met een opslag van 1,80%. Dit betekent dat Amsterdam RAI gefinancierd is tot en met 2020 voor een vastgelegde rente van 3,34%.

Financiële convenanten en voorwaarden De volgende tabel geeft een overzicht van de financiële convenanten. De tweede tabel toont de voorwaarden en zekerheden die aan de financiering zijn verbonden.

Financieringsarrangement convenant

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

senior Net Debt / EBITDA

<4,0

<4,5

<4,5

<4,5

<4,0

<3,5

<3,0

solvabiliteit

>30%

>30%

>30%

>30%

>30%

>30%

>30%

EBITDA € 1 mln*

>17,5

>17,5

>17,5

>17,5

>17,5

>17,5

>17,5

* Toetsing op jaarbasis. Peildatum 31 december

Voorwaarden • Geen uitbreiding vreemd vermogen • Change of Ownership • 2 jaarlijkse hertaxatie RAI-gebouwencomplex • Max. Capex 12 mln. per jaar (excl. nieuwbouw) • Max. dividend tot nettowinst in boekjaar • Max. op intercompany leningen op minderheidsdeelnemingen • Inzicht top 10 evenementen/ bezettingsgraad

• Zekerheden Hypotheek op bestaande en nieuwe onroerende zaken

AMSTERDAM RAI

71

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Vooruitzichten Orderportefeuille (per ultimo 2014)* * voorzien op basis van eigen evenementen en gereserveerd / in optie genomen evenementen door derden.

Eigen prognose van all-in omzet op basis van evenementen die zeer waarschijnlijk plaatsvinden omdat hieraan overeenkomsten, reserveringen en/of opties ten grondslag liggen.

69%

73%

2018

2019

79%

2017

81%

2016

2015 JAARVERSLAG 2014

Eigen evenementen Terwijl de nationale beurzen (zowel de vakbeurzen als de publieksbeurzen) door de economische vooruitzichten onder druk staan, lijkt de groei in de internationale beurzen zich voort te zetten. Amsterdam RAI kan daarvan profiteren gezien de sterke eigen internationale beurstitels.

Ook de groei van de ‘spin-off’-beurzen in het buitenland zal een positief effect op het resultaat hebben. In 2015 zal Amsterdam RAI verder acquireren, waar mogelijk, om met name internationale evenementen naar Amsterdam te halen en nieuwe kansrijke initiatieven in het buitenland te starten.

In 2015 zal Amsterdam RAI 26 eigen evenementen organiseren, waarvan 14 in Amsterdam. Meest in het oog springend op de jaarkalender zijn zonder meer de AutoRAI en BedrijfsautoRAI.

95%

72

De vooruitzichten voor Amsterdam RAI zijn goed te noemen. Met een gevulde porte­ feuille aan evenementen, een modern en uitstekend bereikbaar convention centre en een betrokken team van medewerkers is Amsterdam RAI klaar voor de toekomst.

Evenementen van derden Nieuwe, door derden georganiseerde evenementen voor 2015 zijn: European Respiratory Society (ERS) International Congress, International One Health Congress, Interspill Conference & Exhibition, Salesforce world tour, European Veterinary Conference (Voorjaarsdagen), Teradata Universe,

National Achievers Congress, European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition, European Congress of Trauma and Emergency Surgery, IBADay, OWASP AppSec-Eu Research, International Symposium on Atherosclerosis, Power- Gen Europe.

Orderportefeuille De omzetprognose op basis van orderinstroom is een belangrijke indicator voor de commerciële performance van Amsterdam RAI. De indicator toont de mate waarin de volgens het basisscenario de komende jaren ten doel gestelde omzet is geprognotiseerd op basis van evenementen met gecontracteerde opties en reserveringen.

De indicator geeft niet alleen voor 2015 (95%), maar ook voor de komende vijf jaren een positief beeld.

Strategie-update In 2014 is de strategie van Amsterdam RAI herijkt. In de eerste maanden van 2015 zal hiervoor een implementatieplan worden gemaakt. Hiervoor zijn diverse projectgroepen geformeerd. Op basis van concrete doelstellingen werken zij aan de vertaling van de strategie, naar implementatie en resultaat. (vervolg op volgende pagina)

AMSTERDAM RAI

73

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

Vooruitzichten Efficiencyprogramma ‘Excellent 2014’ Het efficiencyprogramma ‘Excellent 2014’, gericht op de keten- en afdelingsefficiency en op klantgerichte operational excellence, zal de komende jaren zorgen voor een meer gestroomlijnde organisatie met minder hectiek voor de medewerkers en een aanzienlijke kostenbesparing.

Nieuwbouwontwikkelingen Amsterdam RAI zal de komende jaren de volgende hoogwaardige toevoegingen realiseren: • RAI Amtrium (open juni 2015) • Multifunctioneel parkeergebouw (voor 1.000 auto’s) • RAI Hotel (in voorbereiding)

Tot slot De directie dankt alle stakeholders voor hun betrokkenheid bij Amsterdam RAI. Een bijzonder woord van dank gaat uit naar de medewerkers voor hun inzet. Door onze medewerkers heeft Amsterdam RAI in 2014 uitstekende resultaten kunnen boeken. 2014 gaat de boeken in als een jaar waarin hard is gewerkt, veel werk is verzet en veel is bereikt.

Amsterdam, 26 maart 2015 Directie RAI Holding B.V. A.J. (Hans) Bakker, Algemeen directeur

Met de optimale bereikbaarheid van de Noord/Zuidlijn, de herinrichting van de publieke ruimte en het nieuwe Amtrium aan de centrumzijde zal het Amsterdam RAI Convention Centre binnenkort geheel gereed zijn voor de volgende decennia.

Medewerkers Een belangrijk aandachtspunt voor 2015 betreft het ontwikkelen van een overkoepelende visie op de inzet van diverse groepen medewerkers, zowel vast personeel als de flexibele schil. Dit thema is relevant gezien de veranderende arbeidsmarkt en de wettelijke ontwikkelingen.

Daarnaast is Amsterdam RAI actief aan de slag met invulling van de participatiewet en worden er initiatieven ondersteund bij de aanpak tegen jeugdwerkloosheid.

74

JAARVERSLAG 2014

AMSTERDAM RAI

75

GOVERNANCE EN RISICOMANAGEMENT

Corporate governance #04

Governance en risicomanagement

RAI Holding B.V. is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. De aandelen in de vennootschap worden gehouden door RAI Vereniging en Gemeente Amsterdam. De belangrijkste activiteiten van RAI Holding B.V. en haar geconsolideerde dochtermaatschappijen zijn het houden en exploiteren van een tentoonstellings- en congrescentrum, het houden van (beurs)titels, het organiseren van beurzen en het leveren van producten en diensten die met voornoemde zaken verband houden. De governance­ structuur is gebaseerd op Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, de statuten van RAI Holding B.V. en diverse interne reglementen.

RAI Holding B.V. kent in haar governancestructuur een Algemene Vergadering, RvC, directie en Ondernemingsraad.

gepubliceerd op website

RAI Holding B.V. en haar groepsmaatschappijen

code integraal onderschreven en, voor zover van toepassing, toegepast

‘leg uit’

Statuten De laatste statuten RAI Holding B.V. dateren van 18 juli 2008 en zijn gepubliceerd op de website van Amsterdam RAI (www.rai.nl).

Juridische structuur RAI Holding B.V. is een houdstermaatschappij. Op pagina 102 in de jaarrekening is weergegeven welke vennootschappen tot RAI Holding B.V. behoren. Indien in dit jaarverslag ‘Amsterdam RAI’ wordt genoemd, wordt verwezen naar RAI Holding B.V. en al haar groepsmaatschappijen. Groepsmaatschappijen zijn deelnemingen waarin RAI Holding B.V. beleidsbepalende invloed heeft.

Corporate Governance code De directie en de RvC onderschrijven de Nederlandse Corporate Governance code zoals vastgesteld door de monitoring Commissie Corporate Governance Code in 2008 en passen de daarin opgenomen principes en ‘best practice’-bepalingen toe, voor zover deze op RAI Holding B.V. van toepassing kunnen worden verklaard. In enkele gevallen zijn de principes en ‘best practice’-bepalingen niet van toepassing omdat RAI Holding B.V. niet beursgenoteerd is en slechts twee aandeelhouders heeft. Desalniettemin wordt de Code integraal onderschreven en, voor zover van toepassing, toegepast. Elke substantiële wijziging in de corporate governance structuur van RAI Holding B.V. en in de naleving van de Code wordt onder een apart agendapunt ter bespreking aan de Algemene Vergadering voorgelegd.

De volgende aanbevelingen uit de Code worden niet of niet geheel gevolgd: • Vergoeding bestuurders bij ontslag De vergoeding bij ontslag van een directielid bedraagt maximaal eenmaal het jaarsalaris. Deze afspraak geldt niet ten aanzien van directieleden die ten tijde van de invoering van de Corporate Governance reeds lid waren van de directie; • Bevoegdheid RvC aanpassing variabele bezoldiging en eventuele terugvordering De bepalingen dat de RvC de bevoegdheid dient te hebben variabele beloningen van de directie aan de passen (beneden- of bovenwaarts) alsmede de bevoegdheid om ten onrechte uitgekeerde variabele beloningen terug te vorderen zijn nog niet in het reglement RvC opgenomen, maar worden dit jaar ter goedkeuring voorgelegd; • Vaststelling en openbaarmaking bezoldiging bestuurders op website De bepalingen met betrekking tot de vaststelling en openbaarmaking van de bezoldiging van de directieleden zijn niet gevolgd; op grond van artikel 383 lid 1 van boek 2 BW is gebruik gemaakt van de daarin opgenomen vrijstelling omdat de directie bestaat uit een persoon; • Publicatie toelichting bij agenda algemene vergoeding op website De bepaling dat de schriftelijke toelichting bij een voorstel tot goedkeuring of machtiging door de Algemene Vergadering op de website van de vennootschap wordt geplaatst, wordt niet toegepast, vanwege het feit dat de vennootschap twee aandeelhouders heeft; • Publicatie beleid bilaterale contacten aandeelhouders op website De bepaling dat de vennootschap een beleid op hoofdlijnen formuleert inzake bilaterale contacten met aandeelhouders en dit beleid publiceert op de website, wordt niet toegepast, vanwege het feit dat de vennootschap twee aandeelhouders kent.

AMSTERDAM RAI

77

GOVERNANCE EN RISICOMANAGEMENT

GOVERNANCE EN RISICOMANAGEMENT

Corporate governance RvC-reglement geeft nader uitvoering aan Nederlandse Corporate Governance Code

houden van toezicht en terzijde staan van directie

vijf personen

Governance Raad van Commissarissen

Op 16 december 2011 is het reglement van de RvC vastgesteld. Dit reglement is opgesteld op grond van artikel 16 lid 4 van de statuten van de vennootschap en dient ter aanvulling op de regels en voorschriften die op de RvC van toepassing zijn op grond van Nederlands recht of de statuten van de vennootschap. De taakverdeling van de RvC, alsmede haar werkwijze, zijn opgenomen in het reglement. Met dit reglement beoogt de RvC mede uitvoering te geven aan de Nederlandse Corporate Governance Code. Het RvC-reglement staat gepubliceerd op de website van Amsterdam RAI (www.rai.nl).

Taak Raad van Commissarissen De taak van de RvC is het houden van toezicht op het beleid van de directie van de vennootschap en de algemene gang van zaken betreffende de vennootschap en de met haar verbonden onderneming en staat de directie met raad terzijde. De RvC richt zich bij de vervulling van haar taak naar het belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming; en weegt daartoe de in aanmerking komende belangen van bij de vennootschap betrokkenen af. De RvC is zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van haar functioneren.

Omvang en samenstelling Amsterdam RAI heeft een RvC bestaande uit vijf personen. Ultimo verslagjaar is sprake van één vacature.

drie commissies ingesteld

Commissies Omdat de RvC in haar volledige samenstelling uit meer dan vier leden bestaat, zijn – conform het reglement– drie kerncommissies ingesteld, te weten: een auditcommissie, een remuneratiecommissie en een selectie- en benoemingscommissie. De commissies worden door de RvC ingesteld en samengesteld. De (gehele) RvC blijft verantwoordelijk voor besluiten, ook als deze zijn voorbereid door één van de commissies. De reglementen van de commissies zijn gepubliceerd op de website van Amsterdam RAI (www.rai.nl).

Samenstelling commissies tot 17 april 2014 Naam

Ir. J.H.J. (Jan) Mengelers, voorzitter J.W.Th. (John) van der Steen, vice-voorzitter

Mevr. S.J. (Shulamith) Rijxman

borging van onafhankelijk en kritisch opereren

afspiegeling belanghebbenden

78

JAARVERSLAG 2013

De profielschets heeft betrekking op de samenstelling van de RvC. De RvC bespreekt deze profielschets bij iedere wijziging met de Algemene Vergadering en de Ondernemingsraad. De profielschets staat gepubliceerd op de website van Amsterdam RAI (www.rai.nl).

remuneratie­ commissie

selectie- en benoemings­ commissie*

Lid Lid

F.I.M. (Ferry) Houterman

Dr. ir. J.R. (Hans) Vermeulen profielschets regelt samenstelling

audit­commissie

Voorzitter Lid Voorzitter

* de taak van de selectie- en benoemingscommissie is waargenomen door de remuneratiecommissie.

Gelet op het feit dat er geen selecties hebben plaatsgehad, was er geen aanleiding om als selectie- en benoemingscommissie te vergaderen.

De RvC is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het bestuur en welk deelbelang dan ook onafhankelijk en kritisch kunnen opereren, in overeenstemming met de code. Elke commissaris dient geschikt te zijn om de hoofdlijnen van het totale beleid te beoordelen. Elke commissaris beschikt bovendien over de specifieke deskundigheid die noodzakelijk is voor de vervulling van zijn taak. De RvC streeft ernaar dat zij is samengesteld op zodanige wijze dat de continuïteit is gewaarborgd alsmede dat zij naar leeftijd, ervaring en man/vrouwverhouding, evenwichtig is samengesteld.

vanaf 17 april 2014

Er wordt naar gestreefd dat drie commissarissen afkomstig zijn uit het bedrijfsleven, één commissaris uit het openbaar bestuur en één commissaris uit een branche-netwerk, bij voorkeur uit dat van meerderheidsaandeelhouder RAI Vereniging. Een commissaris is benoemd op voordracht van de Ondernemingsraad. De door de OR voorgedragen commissaris spreekt zonder last of ruggespraak.

J.W.Th. (John) van der Steen, vice-voorzitter

Naam

audit­commissie

Dr. ir. J.R. (Hans) Vermeulen, voorzitter

F.I.M. (Ferry) Houterman Mevr. S.J. (Shulamith) Rijxman

remuneratie­ commissie

selectie- en benoemings­ commissie*

Lid

Lid

Voorzitter Lid

Lid Lid

Lid

Voorzitter

Lid

AMSTERDAM RAI

79

GOVERNANCE EN RISICOMANAGEMENT

GOVERNANCE EN RISICOMANAGEMENT

Corporate governance maximaal drie maal een periode van vier jaar

Naam

Rooster van aftreden Het rooster van aftreden is opgesteld op grond van artikel 6 lid 2 van het reglement van de RvC. Een commissaris treedt uiterlijk af op de dag van de eerste Algemene Vergadering die wordt gehouden nadat vier jaren na zijn laatste (her)benoeming tot commissaris zijn verstreken. Het rooster van aftreden is hieronder weergegeven en wordt voortdurend ge­publiceerd op de website van Amsterdam RAI (www.rai.nl).

Datum 1e benoeming

Huidige termijn

Aankomend voorstel tot aftreden of (her)benoeming: de 1e Algemene Vergadering na:

Uiterste datum van aftreden: de 1e Algemene Vergadering na:

Verslag van functioneren De RvC vermeldt in haar bericht jaarlijks over de evaluatie van haar functioneren.

Zie pagina 23.

Reglement Secretaris van de RvC In het verslagjaar is een Reglement Secretaris van de RvC opgesteld en bekrachtigd.

Op 25 juni 2014 is mevrouw mr. P.H. Bottema-Sanders benoemd in deze functie. Zij is tevens General Counsel van Amsterdam RAI.

F.I.M. (Ferry) Houterman

01.09.2004

(laatste) 3e

01.09.2016

01.09.2016

directiereglement geeft nader

Mevr. S.J. (Shulamith) Rijxman

12.04.2012

1e

12.04.2016

12.04.2024

uitvoering aan Nederlandse

J.W.Th. (John) van der Steen

07.04.2011

1e

07.04.2015

07.04.2023

Dr. ir. J.R.(Hans) Vermeulen

19.12.2008

2e

19.12.2016

19.12.2020

nieuwe commissarissen doorlopen een introductieprogramma

vaststelling benodigde anvullende educatie

Opleiding Elk lid van de RvC volgt na benoeming een door Amsterdam RAI samengesteld en gef­i­nancierd introductieprogramma, waarin aandacht wordt besteed aan: algemene financiële en juridische zaken, de financiële verslaggeving door de vennootschap, specifieke a­spec­ten die eigen zijn aan Amsterdam RAI en de ondernemingsactiviteiten en de verantwoordelijkheden van de leden van de RvC.

geen persoonlijke leningen en/of garanties aan commissarissen verstrekt

Vaste bedragen per functie / deelname aan commissie

80

JAARVERSLAG 2013

benoeming telkens voor vier jaar

Tevens vindt eenmaal per jaar overleg plaats over eventueel tijdens de benoemings­ periode van commissarissen gewenste/benodigde (aanvullende) educatie.

De bijeenkomsten in het verslagjaar zijn weergegeven in het Bericht van RvC op pagina 20.

geen sprake van tegenstrijdig belang

Corporate Governance Code

Tegenstrijdig belang Een RvC-lid neemt niet deel aan de discussie en de besluitvorming over een onderwerp of transactie waarbij dit RvC-lid een tegenstrijdig belang met de vennootschap heeft als be­doeld in artikel 11 van het RvC-reglement. Een dergelijke transactie zal, indien goed­gekeurd, uitsluitend mogen worden aangegaan onder de gebruikelijke condities, goed­keuring behoeven van de RvC en nadien worden gepubliceerd in het jaarverslag.

In het Bericht van RvC verklaart de RvC dat er in 2014 geen sprake was van transacties met tegenstrijdig belang. Uit voorzorg, ter voorkoming van een mogelijk tegenstrijdig belang, is de heer Houterman, commissaris bij Amsterdam RAI en tevens commissaris van Hampshire Hotelgroup, geen tenderdocument RAI Hotel ter beschikking gesteld.

Bezoldiging Aan een commissaris zijn geen aandelen en/of opties of vergelijkbare rechten tot het verkrijgen van aandelen in het kapitaal van de vennootschap toegekend. Er zijn geen persoonlijke leningen en/of garanties aan commissarissen verstrekt.

De bezoldiging van de leden van de RvC wordt vastgesteld door de Algemene Vergadering en is niet afhankelijk van de resultaten van Amsterdam RAI. Door de Algemene Vergadering is besloten de bezoldiging van de leden van de RvC vast te stellen op € 21.648 en die van de voorzitter op € 27.060. De voorzitter van de Audit Committee ontvangt een additionele vergoeding van € 2.165.

geen garanties / leningen verstrekt

geen sprake van tegenstrijdig belang

geen aandelen, opties, leningen of garanties verstrekt

geen melding gemaakt van de bezoldiging directie

Governance directie

Het reglement van de directie is laatstelijk gewijzigd op 25 juni 2014. Dit reglement is opgesteld op grond van artikel 13 lid 3 van de statuten van de vennootschap en dient ter aanvulling op de regels en voorschriften die op de directie van toepassing zijn op grond van Nederlands recht of de statuten van de vennootschap. De taak van de directie, alsmede zijn werkwijze, zijn opgenomen in het reglement. Met dit reglement beoogt de directie mede uitvoering te geven aan de Nederlandse Corporate Governance Code.

Het directiereglement staat gepubliceerd op de website van Amsterdam RAI (www.rai.nl).

Benoeming Directieleden zullen in principe worden benoemd voor een periode van maximaal vier jaar. Herbenoeming kan telkens voor een periode van maximaal vier jaar plaatsvinden.

De benoeming voor perioden van vier jaar is niet van toepassing op directieleden die ten tijde van de invoering van deze regel al lid waren van de directie. Met de huidige statutair directeur is in februari 2014 een verlenging van de statutaire termijn overeengekomen tot 1 maart 2016. Hierna is hem gevraagd statutair aan te blijven tot 1 mei 2016, waarna hij per 1 augustus 2016 vanwege zijn pensionering uit dienst zal treden.

RAI Holding B.V. en dochtervennootschappen hebben geen persoonlijke leningen en/of garanties verstrekt aan directieleden.

Tegenstrijdig belang Een directielid neemt niet deel aan de discussie en de besluitvorming over een onderwerp of transactie waarbij dit directielid een tegenstrijdig belang met de vennootschap heeft als bedoeld in artikel 8.2 van het directiereglement. Een dergelijke transactie zal, indien goedgekeurd, uitsluitend mogen worden aangegaan onder de gebruikelijke condities, goedkeuring behoeven van de RvC en nadien worden gepubliceerd in het jaarverslag.

In 2014 was een maal sprake van een transactie met een mogelijk tegenstrijdig belang.

Het betrof aankoop van vervoersbewijzen bij het GVB, waar de heer Bakker voorzitter van de RvC is. Conform procedure is deze transactie voorgelegd aan de RvC. Bezoldiging Aan een directielid zijn geen aandelen en/of opties of vergelijkbare rechten tot het verkrijgen van aandelen in het kapitaal van de vennootschap toegekend. Er zijn geen persoonlijke leningen en/of garanties verstrekt.

De statutaire directie van RAI Holding B.V. bestond in het verslagjaar uit 1 persoon.

Op grond van de in artikel 383 lid 1 boek 2 BW opgenomen vrijstelling is derhalve geen melding gemaakt van de bezoldiging bestuurders.

AMSTERDAM RAI

81

GOVERNANCE EN RISICOMANAGEMENT

GOVERNANCE EN RISICOMANAGEMENT

Corporate governance

Risicomanagement Amsterdam RAI beschikt over systemen voor risicoanalyse en controle en onderscheidt strategische, financiële / administratieve en operationele risico’s.

Strategische risico’s zijn verbonden aan gebeurtenissen die de positie van de onderneming structureel kunnen ondermijnen. Operationele risico’s zijn direct verbonden aan de bedrijfsactiviteiten en financiële / administratieve risico’s zijn verbonden aan de ontwikkelingen op de financiële markten en het financieel en administratief management.

Governance medewerkers normen die worden gesteld

procedure tot vermelden van vermoedens van misstanden

82

JAARVERSLAG 2013

Gedragscode Amsterdam RAI is zich bewust van haar maatschappelijke rol en de daaruit voortvloeiende verantwoordelijkheden tegenover alle partijen. Het handelen van Amsterdam RAI en haar medewerkers is gestoeld op de door Amsterdam RAI geformuleerde kernwaarden en business principes. In de gedragscode wordt duidelijkheid gegeven door het beschrijven van de normen die worden gesteld met betrekking tot het doen en laten van iedereen die namens Amsterdam RAI naar buiten treedt. De instructie die de gedragscode geeft is onvoorwaardelijk en wordt niet beïnvloed door financiële doelstellingen. De gedragscode is in werking getreden op 1 september 2006 en staat gepubliceerd op de website van Amsterdam RAI (www.rai.nl). Om de naleving van de gedragscode te versterken is er binnen Amsterdam RAI een functionaris aangewezen, die onafhankelijke interne audits uitvoert. In 2014 zijn vier interne audits uitgevoerd.

Hierbij zijn geen afwijkingen geconstateerd. De gedragscode is in 2014 op onderdelen gewijzigd. Deze wijzigingen zijn op 6 februari 2015 gecommuniceerd aan de medewerkers.

strategische risico’s

Risico’s Vijf strategische risico’s zijn onderkend: S-1 exploitatierisico: het wegvallen van een grote eigen titel S-2 de verhuurbaarheid aan derden S-3 het verkeer: de bereikbaarheid van Amsterdam RAI (stad Amsterdam, Schiphol) S-4 exploitatierisico: het wegvallen van een grote titel van derden S-5 de beveiliging tegen calamiteiten

financiële / administratieve risico’s

De volgende 10 financiële/administratieve risico’s zijn onderscheiden: F-1 financieringsrisico (inclusief niet voldoen aan bankconvenanten) F-2 renterisico F-3 valutarisico F-4 debiteurenrisico F-5 administratieve organisatie: integriteit, beschikbaarheid, controleerbaarheid automatische gegevensverwerking en -opslag F-6 financial control F-7 risico contante geldstromen F-8 potentieel bovenmatige onkostenvergoeding (fiscaal) F-9 boekhoudkundige fraude F-10 inzake buitenlandse activiteiten: wet- & regelgeving afwijkend van Nederlandse

operationele risico’s

Op het operationele vlak worden 15 risico’s gevolgd: O-1 het veilig werken in hallen O-2 het bouwrisico: de niet door vergunningen gedekte constructierisico’s die kunnen ontstaan bij het neerzetten van tijdelijke installaties en opstallen O-3 grootschalig gezondheidsrisico (Legionella, Ebola) O-4 schadelijke stoffen O-5 hygiëne en voedsel O-6 productaansprakelijkheid eigen diensten O-7 crowd control (bijv. bij brand) O-8 landelijke staking O-9 uitval van voor een evenement essentiële installaties (koeling, verwarming, stroom etc.)

O-10 uitvallen operationeel ICT-systemen eigen organisatie (administratie, operatiën) O-11 uitvallen event-net voor exposanten O-12 de eisen van derde partijen aan de IT-infrastructuur van RAI alsmede van publieke diensten bij RAI stijgen mogelijk sneller dan RAI kan moderniseren c.q. uitbreiden O-13 organisatoren, exposanten en/of bezoekers gebruiken de (openbare) infrastructuur anders dan verwacht kon worden, met grote storingen als gevolg O-14 toegangsbewijzenverkopende sites (huishoudbeurs.nl, mets-trade.com etc.) vallen langdurig uit O-15 database integriteit en privacy schendingen

Klokkenluidersregeling In het klokkenluidersreglement is vastgelegd hoe medewerkers vermoedens van misstanden kunnen melden bij hun werkgever. In de regeling wordt de procedure beschreven die de werkgever zal volgen en is bepaald dat de werknemer die met in achtneming van de bepalingen te goeder trouw een vermoeden van misstanden meldt, hierdoor op geen enkele wijze in zijn of haar positie wordt benadeeld als gevolg van het melden daarvan.

Het klokkenluidersreglement is in werking getreden op 1 september 2006 en staat gepubliceerd op de website van Amsterdam RAI (www.rai.nl).

AMSTERDAM RAI

83

GOVERNANCE EN RISICOMANAGEMENT

GOVERNANCE EN RISICOMANAGEMENT

Risicomanagement huidige kans en huidig gevolg

beoordeling impact risico

Besproken met de Raad van Commissarissen De risico’s, de interne risicobeheersings- en controlesystemen en de uitgevoerde en geplande acties zijn uitvoerig behandeld in de septembervergadering van de RvC.

Methodiek van risicobeoordeling Bij de beoordeling van de actualiteit van de risico’s voor Amsterdam RAI worden zowel de huidige kans op het voordoen van een mogelijke gebeurtenis alsook het huidige gevolg (gemeten in geld) dat deze gebeurtenis voor Amsterdam RAI heeft, betrokken.

De combinatie huidige kans en huidig gevolg bepaalt of het actuele risiconiveau als laag n, medium n of hoog n wordt beoordeeld. In de beoordeling wordt expliciet rekening gehouden met de vigerende controles en maatregelen/acties die genomen zijn om het bedoeld risico te mitigeren. De bepaling van kans en gevolg zijn weergegeven in onderstaande matrixtabel. De letters in de matrix geven het type risico aan waarbij S staat voor strategische risico’s, O voor operationele en F voor financiële risico’s.

De bijbehorende nummers verwijzen naar de risico’s zoals hierboven staan vermeld.

Werking van interne risicobeheersings- en controlesystemen In het navolgende is weergegeven welke controles en acties zijn uitgevoerd met betrekking tot de grootste drie risico’s voor wat betreft de impact op Amsterdam RAI.

Kans (%)

Het exploitatierisico van eigen evenementen (kans gematigd, gevolg zeer groot) is gere­ lateerd aan de belangstelling van exposanten en bezoekers en wordt beïnvloed door economische omstandigheden (zoals in negatieve zin in 2013 toen de AutoRAI zelfs geheel werd geannuleerd). Het exploitatierisico wordt beperkt doordat voor elk van de grote eigen evenementen vaste, gespecialiseerde teams actief zijn die veel kennis van en contacten hebben in de betrokken markten en brancheorganisaties waardoor ze tijdig op de hoogte zijn van alle voor het evenement relevante ontwikkelingen en in staat zijn belangrijke exposanten te laten participeren.

>90%: zeer groot

Een belangrijke actie ter beteugeling van het exploitatierisico is de portfoliotransitie: minder afhankelijk worden van één sector en de portfolio ook meer internationaal uitbreiden.

75-90%: groot

Ook het versterken van de merken door het online uitrollen en aanbieden van relevante solutions is een manier om dit risico te mitigeren. De geavanceerde databasemarketing draagt er verder toe bij dat het risico van tegenvallende bezoekersaantallen wordt beperkt.

beperken exploitatierisico eigen titels

Risicomatrix

50-75%: gematigd

O-6, O-14

O-5, O-10

S-3, F-10

25-50%: klein

O-3, O-4, F-4

O-15

F-9, O-1, O-13

F-8

F-1, F-2

< 25%: zeer klein

O-2 F-5

F-3 F-6

S-1 S-2, O-7, O-9, O-11, O-12

beperken exploitatierisico titels derden

S-4, S-5

O-8

ernstige calamiteit

F-7 zeer gering < € 250.000

gering € 250.000 € 500.000

gering/groot € 500.000 € 1.000.000

groot zeer groot € 1.000.000 - > € 2.500.000 € 2.500.000

vijf risicogroepen geïdentificeerd,

84

JAARVERSLAG 2013

Per groot evenement wordt een risicoanalyse uitgevoerd met de vaststelling van een beveiligingsniveau. Investeringen in hardware en organisatie om te beveiligen tegen een calamiteit zijn inmiddels afgerond.

Binnen Amsterdam RAI is een Safety & Security Board actief die de maatregelen inzake bescherming tegen een calamiteit monitort en eventueel bijstelt.

Gevolg (€) De matrix maakt duidelijk dat alleen enkele strategische risico’s het predicaat hoog risico krijgen. Het betreffen: S-1 (exploitatierisico: het wegvallen van een grote eigen titel) S-4 (exploitatierisico: het wegvallen van een grote titel van derden) S-5 (de beveiliging tegen calamiteiten).

Om te voorkomen dat een grote beurs of groot congres door derden georganiseerd, weg­valt (kans klein, gevolg zeer groot) wordt het relatiebeheer van de A-accounts op directieniveau ingevuld. Waar mogelijk worden ook langetermijncontracten afgesloten.

Om het effect van het wegvallen van een grote titel van derden op het resultaat van Amsterdam RAI in te dammen wordt prioriteit in tijd en geld gegeven aan het werven van alternatieve beurzen en congressen voor de toekomst.

geen enkel risico hoog

Risico’s multifunctionele parkeergebouw In verband met het unieke karakter van het multifunctionele parkeergebouw, het nieuwbouwproject dat de komende jaren zal worden gerealiseerd, is bovenstaande methode van risicoanalyse separaat op deze investering toegepast. Hierbij zijn vijf risicogroepen geïdentificeerd, te weten: strategische risico’s (het nut van een parkeergarage over een lange periode, zeg 25 jaar), financiële risico’s (blijft Amsterdam RAI met de bouw en ex­plo­itatie binnen de afgesproken interne en externe kredietafspraken), financiële en operationele risico’s tijdens de bouw van het multifunctionele parkeergebouw (zoals hoogte (stichtings) kosten, doorlooptijd investering) en exploitatierisico’s (opbrengst parkeerplaatsen). Geen enkel risico wordt als hoog gekarakteriseerd. De meeste risico’s worden als laag beoordeeld.

AMSTERDAM RAI

85

JAARREKENING 2014

Algemeen #05

Jaarrekening

2014

RAI Holding B.V. is statutair gevestigd te Amsterdam (Europaplein 24). Het boekjaar van de vennootschap loopt van 1 januari tot en met 31 december.

Activiteiten

RAI Holding B.V. is een holdingmaatschappij.

De belangrijkste activiteiten van de RAI zijn zowel gericht op het accommoderen van de eigen evenementen, als het beschikbaar stellen van de faciliteiten aan derden ten behoeve van beurzen, congressen, corporate events, theaterproducties en niche events.

Continuïteit

Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling.

Algemene waarderingsgrondslagen

De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW. De gehanteerde grond­slagen voor waardering van activa en passiva zijn gedurende het huidige en vorige jaar consistent toegepast. De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling hebben betrekking op zowel de geconsolideerde als de vennootschappelijke jaarrekening.

Aandeelhoudersstructuur De RAI Vereniging heeft een 75% belang in RAI Holding B.V. De resterende 25% van de aandelen is in handen van de Gemeente Amsterdam.

Consolidatiegrondslagen

Geconsolideerd worden de financiële ge­gevens van RAI Holding B.V. en al haar groepsmaatschappijen. Groepsmaatschappijen zijn deelnemingen waarin RAI Holding B.V. beleidsbepalende invloed op het beleid heeft. De overige deelnemingen worden niet geconsolideerd.

De financiële gegevens van gedurende het verslagjaar verkregen ondernemingen worden geconsolideerd vanaf het moment dat RAI Holding B.V. beslissende invloed heeft verkregen op het beleid van die onder­nemingen tot aan het moment van beëindiging daarvan.

Onderlinge transacties tussen vennootschappen die worden geconsolideerd worden geëlimineerd.

De vennootschap bezit 100% van de aandelen in de volgende deelnemingen: Amsterdam RAI B.V., Amsterdam; Arfora B.V., Amsterdam; RAI Langfords B.V., Amsterdam.

De vennootschap had een 100% belang in EC Zuid Limburg B.V. Deze vennootschap is 20 maart 2014 geliquideerd. In deze deelnemingen zijn de resultaten ­verwerkt van de volgende indirecte deelnemingen (100%): AV RAI B.V., Amsterdam; Amsterdam RAI Catering B.V., Amsterdam; RAI USA, Inc., Delaware; Rui Ang Exhibition and Convention Co., Ltd., Shanghai.

De ven­nootschappen in Amerika en China zijn in 2013 opgericht.

Beëindiging activiteiten Met terugwerkende kracht zijn op 4 juli 2013 de activa en passiva van Maastrichts Expositie & Congres Centrum (MECC) B.V. per 1 januari 2013 overgedragen aan MECC Maastricht B.V. Derhalve is deze bedrijfsactiviteit in 2013 beëindigd. Met deze verkoop is totaal voor ­ € 6,1 miljoen (inclusief € 0,7 miljoen aan lang­­ lopende schulden) aan activa en passiva afgestoten. Over de periode 1 januari 2013 tot en met 4 juli 2013 bedroeg de omzet € 6,6 miljoen en de kosten € 5,3 miljoen, resulterend in een bedrijfsresultaat voor belastingen van € 1,3 miljoen. Over 2013 is het effect op de kasstroom voor de beëindigde activiteit voor RAI Holding B.V. nihil. De feitelijke overdracht heeft per 4 juli 2013 plaatsgevonden. De omzet en kosten van Maastrichts Expositie & Congres Centrum (MECC) B.V. tot deze datum zijn mee­genomen in de geconsolideerde jaarrekening van RAI Holding B.V. Het resultaat van de ver­koop is verantwoord onder de bedrijfskosten.

AMSTERDAM RAI

87

JAARREKENING 2014

JAARREKENING 2014

Vergelijkende cijfers

De cijfers over het jaar 2013 zijn, waar nodig, geherrubriceerd teneinde vergelijkbaarheid met 2014 mogelijk te maken.

Vreemde valuta

Als functionele valuta is aangemerkt de euro.

Activa en passiva luidend in vreemde valuta ­worden omgerekend naar euro’s tegen de koersen per balansdatum. Transacties in vreemde valuta worden verantwoord tegen de valutakoersen op het moment van de transacties. De uit de omrekening voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening.

Gebruik van schattingen

Bij het opstellen van de jaarrekening dient de leiding van RAI Holding B.V. overeenkomstig algemeen aanvaarde grondslagen voor de financiële verslaggeving bepaalde schattingen en veronderstellingen te doen die mede bepalend zijn voor de opgenomen bedragen.

De feitelijke resultaten kunnen van deze schattingen afwijken.

De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld.

Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft.

Financiële instrumenten

Onder financiële instrumenten worden zowel de primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als de financiële derivaten verstaan. Voor de grondslagen van de primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de toelichting per balanspost.

RAI Holding B.V. past hedge-accounting toe op basis van documentatie per individuele hedge‑ relatie en documenteert de wijze waarop de hedge­­­relaties passen in de doelstellingen van het risicobeheer, de hedgestrategie en de verwachting aangaande de effectiviteit van de hedge.

Het effectieve deel van financiële derivaten die zijn toegewezen voor kostprijshedge-accounting, wordt tegen kostprijs gewaardeerd en het in­effectieve deel wordt tegen reële waarde gewaardeerd. De waardeveranderingen van de

88

JAARVERSLAG 2014

reële waarde van het ineffectieve deel worden direct in de winst- en verliesrekening verwerkt.

Grondslagen voor de wa­ardering van activa en passiva

De waardering van activa en passiva geschiedt, voor zover bij de afzonderlijke posten in de toelichting niet anders is v­ ermeld, tegen nominale waarde.

Immateriële vaste activa Extern verworven beurstitels zijn gewaardeerd op kostprijs of lagere marktwaarde en worden afgeschreven over de economische levensduur, die wordt verondersteld maximaal 20 jaar te zijn.

Software wordt gewaardeerd tegen historische kostprijs en wordt afgeschreven over de economische levensduur die wordt verondersteld maximaal 10 jaar te zijn. Exploitatierechten zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs en jaarlijks wordt hierop afgeschreven, gebaseerd op de duur van het recht.

Materiële vaste activa Materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs, verminderd met een lineaire afschrijving gebaseerd op de economische levensduur. Werken in uitvoering worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs.

Onderhoudskosten voor gebouwen in eigendom worden direct ten laste van het resultaat verantwoord, dan wel geactiveerd en afgeschreven indien de activeringscriteria dit toestaan.

Financiële vaste activa Deelnemingen waarbij invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid worden gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde, bepaald op basis van de waarderingsgrondslagen van RAI Holding B.V. Deelnemingen waarbij geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs of lagere actuele waarde.

De vorderingen op en leningen aan deelnemingen alsmede de overige vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen.

Bijzondere waardeverminderingen vaste activa Jaarlijks wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat immateriële, materiële en financiële vaste activa aan bijzondere waardeverminderingen onderhevig zijn. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van het actief hoger is dan de realiseerbare waarde ervan.

In geval van bijzondere waardevermindering wordt het betreffende actief afgewaardeerd tot de realiseerbare waarde. Het verlies wordt direct als last verwerkt in de winst- en verliesrekening.

omvang daarvan betrouwbaar kan worden geschat.

Er wordt een voorziening voor jubileum­ uitkeringen opgenomen op basis van de per balansdatum geldende jubileumregeling, rekening houdend met blijfkans, toekomstige loonkostenontwikkeling en disconteringsvoet.

Voor bonusregelingen en winstdelingen op basis van de relevante prestatieregelingen wordt een verplichting opgenomen. De verplichting wordt verantwoord onder de kortlopende schulden.

Vorderingen De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk is aan de nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.

De vorderingen hebben, tenzij anders vermeld, een verwachte looptijd van maximaal één jaar.

Pensioenregeling De onderneming heeft voor haar werknemers, die per 1 januari 2013 in dienst waren, een pensioenregeling getroffen die kwalificeert als een toegezegde bijdrageregeling: de verplichtingen van de onderneming gaan niet verder dan het betalen van een jaarlijkse bijdrage aan de verzekeringsmaatschappij. De in de toekomst te betalen bijdragen zullen mede afhankelijk zijn van de ontwikkeling van de arbeidsvoorwaarden en van de rendementen die de verzekeringsmaatschappij behaalt op de belegde bijdragen.

De onderneming treft geen voorziening voor eventuele toekomstige verhogingen van de bijdragen. Voor de medewerkers die per 1 januari 2013 in dienst zijn gekomen bij de onderneming dan wel vrijwillig zijn overgestapt naar de nieuwe pensioen­regeling, kwalificeert de pensioenregeling als een beschikbare premiepensioenregeling.

Voorraden De voorraden betreffen voornamelijk food & beverage producten en de waardering ervan geschiedt tegen verkrijgingprijs, voor zover nodig onder aftrek van een voorziening voor incourantheid.

Effecten Effecten zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs of lagere marktwaarde per balansdatum.

Als marktwaarde geldt in principe de beurswaarde. Indien de verkoop op korte termijn zal plaatsvinden, geldt als marktwaarde de directe opbrengstwaarde.

Liquide middelen De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de vennootschap.

Voorzieningen Voorzieningen worden opgenomen voor alle in rechte afdwingbare dan wel feitelijke verplichtingen als gevolg van een gebeurtenis vóór balansdatum en waarvan het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichtingen een uitstroom van middelen nodig is en de

Langlopende schulden Onder de langlopende schulden worden schulden opgenomen met een resterende looptijd van meer dan één jaar. De schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs.

Kortlopende schulden De kortlopende schulden hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar.

Voor bonusregelingen en winstdelingen op basis van de relevante prestatiere­gelingen wordt een verplichting opgenomen.Daar­naast wordt een verplichting opgenomen voor con­ tractuele afspraken, die gemaakt zijn met de medewerkers.

AMSTERDAM RAI

89

JAARREKENING 2014

JAARREKENING 2014

(Latente) vennootschapsbelasting Tijdelijke verschillen tussen commerciële en fiscale winstbepaling worden tegen nominale waarde in de balans opgenomen als latent te vorderen respectievelijk verschuldigde vennootschapsbelasting. Latent te vorderen vennootschapsbelasting uit hoofde van compensabele verliezen wordt, voor zover het redelijkerwijs te verwachten valt dat deze realiseerbaar wordt, ge­waardeerd tegen het per balansdatum bekende toekomstige belastingtarief.

RAI Holding B.V. staat aan het hoofd van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting waarin ook de volgende ondernemingen zijn opgenomen: Amsterdam RAI B.V., AV RAI B.V., Amsterdam RAI Catering B.V., RAI Langfords B.V. en Arfora B.V.

Grondslagen voor resultaatbepaling

Verantwoording van opbrengsten De bepaling van het resultaat geschiedt volgens een stelsel gebaseerd op historische kostprijs.

Opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarin de prestatie wordt verricht. Voor beurzen en tentoonstellingen betreft dit de periode waarin het evenement plaatsvindt. Winstneming vindt ook pas op dat moment plaats. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar, worden verwerkt indien en voor zover deze voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Afschrijvingen De afschrijvingen op materiële vaste activa zijn lineair berekend en gebaseerd op de verwachte economische levensduur. De bedrijfs­gebouwen worden afgeschreven tot restwaarde.

De gehanteerde afschrijvingspercentages liggen tussen de 2% en 20%. De afschrijvingen van de immateriële vaste activa zijn gerelateerd aan de aanschafwaarde en liggen tussen de 5% en 20%.

90

JAARVERSLAG 2014

Financiële baten en lasten De financiële baten en lasten betreffen de aan de periode toe te rekenen koersverschillen, rentebaten en -lasten.

Resultaat deelneming Het resultaat op deelnemingen betreft het aandeel van de vennootschap in het resultaat van de op netto-vermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen. Als resultaat van deelnemingen wordt opgenomen het aan de vennootschap toekomende aandeel in het resultaat van deze deelnemingen.

Vennootschapsbelasting De belastingen worden berekend over het commerciële resultaat vóór belastingen, rekening houdend met fiscale faciliteiten. Bij de bepaling wordt rekening gehouden met de mutatie in de voorziening voor latente vennootschapsbelasting.

Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen en bankkrediet. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest en vennootschapsbelasting zijn opgenomen onder de kasstroom uit oper­ationele activiteiten. In de opstelling wordt de cash flow die bestaat uit het nettoresultaat na belastingen vermeerderd met de afschrijvings­lasten afzonderlijk gepresenteerd.

1.1. Geconsolideerde balans (vóór voorstel resultaatbestemming) (Bedragen x € 1.000)

Activa

Ref.

2014

2013

Immateriële vaste activa

1.1.1.

4.228

4.715

Materiële vaste activa

1.1.2.

162.458

152.940

Financiële vaste activa

1.1.3.

1.134

1.134

Vaste activa

167.820

158.789

Vlottende activa Voorraden Vorderingen

1.1.4.

Effecten Liquide middelen

433

378

29.169

30.230

41

41

529

488 30.172

31.137

197.992

189.926

Passiva Eigen vermogen

1.1.5.

Geplaatst kapitaal

2.730

2.730

Agioreserves

22.006

22.006

Overige reserves

50.738

49.686

Onverdeelde winst

9.257

3.292 84.731

Voorzieningen

77.714

1.1.6.

Belastinglatentie

1.342

Overige voorziening

2.100

18 676 3.442

694

Schulden Langlopende schulden

1.1.7.

60.109

61.859

Kortlopende schulden

1.1.8.

49.710

49.659

197.992

189.926

AMSTERDAM RAI

91

JAARREKENING 2014

JAARREKENING 2014

2.1. Geconsolideerde winst- en verliesrekening

3.1. Geconsolideerde kasstroomoverzicht

(Bedragen x € 1.000)

(Bedragen x € 1.000)

Ref.

2014

2013

2.1.1.

119.749

116.625

2014

2013

Kasstroom uit operationele activiteiten Netto-omzet

Bedrijfsresultaat Som der bedrijfsopbrengsten

119.749

7.078

13.661

116.625 Aanpassingen voor:

Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten

2.1.2.

45.409

45.966

Afschrijving op immateriële en materiële vaste activa

Lonen en salarissen

2.1.3.

23.500

23.325

Resultaat deelnemingen en belang derden

Sociale lasten

3.302

3.377

Pensioenlasten

2.358

2.432

14.274

15.323

17.245

19.124

Afschrijving op immateriële en materiële vaste activa Overige bedrijfskosten (inclusief overige personeelskosten)

2.1.4.

Som der bedrijfskosten Bedrijfsresultaat Rentelasten en soortgelijke kosten

2.1.5.

Mutaties in voorzieningen

13.661

7.078

1.006

Mutaties in kortlopende schulden (exclusief bankkrediet)

-2.091

Belastingen op resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

Betaalde interest

-2.924

Betaalde belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

-1.435

-3.101

-1.032 9.257

-4.585 -9.721

3.977

-14.306 -2.440 -1.135

-4.359

-3.575

25.239

-1.079

Netto-investering in materiële vaste activa Netto-investering in immateriële vaste activa

0

1.522

-22.320

-5.612

-985

-783

0

113

-902 Totale kasstroom uit investeringsactiviteiten

Resultaat na belastingen

9.724

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Netto-desinvestering in financiële vaste activa 2.1.6.

-5.814

Kasstroom uit bedrijfsoperatie

Totale kasstroom uit operationele activiteiten

-3.101

10.289

2.748

Mutaties in voorraden en vorderingen

Overdracht activa/passiva MECC B.V. Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belastingen

217

-1.085 109.547

-3.372

15.321

0 17.022

106.088

-3.372

14.274

-23.305

-4.760

3.075 Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Aandeel derden in resultaat Nettoresultaat na belastingen

92

JAARVERSLAG 2014

0 9.257

217 3.292

Dividenduitkering

-2.240

-2.000

Mutaties in langlopende schulden

-1.750

13.814

Totale kasstroom uit financieringsactiviteiten

-3.990

11.814

Mutatie liquide middelen en bankkrediet

-2.056

5.975

Liquide middelen en bankkrediet per 1 januari

-5.673

-11.648

Liquide middelen en bankkrediet per 31 december

-7.729

-5.673

AMSTERDAM RAI

93

JAARREKENING 2014

JAARREKENING 2014

Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2014

1.1.2. Materiële vaste activa

Gebouwen, installaties en terreinen

Inventaris

Werken in uitvoering

Totaal

286.176

28.183

5.406

319.765

Investeringen

1.628

1.497

19.195

22.320

Gereedgekomen werk in uitvoering

1.337

576

-1.913

0

(Bedragen x € 1.000)

1.1.1. Immateriële vaste activa

Beurstitels

Software

Overige

Totaal

Aanschaffingswaarde per 1-1-2014

796

8.105

1.684

10.585

Aanschaffingen

427

558

0

985

-351

-1.512

0

-1.863

Aanschaffingswaarde per 31-12-2014

Desinvesteringen

872

7.151

1.684

9.707

Afschrijvingen en waardeverminderingen per 1-1-2014

411

4.440

1.019

5.870

50

1.104

51

1.205

Desinvesteringen

-84

-1.512

0

-1.597

Afschrijvingen en waardeverminderingen per 31-12-2014

377

4.032

1.070

5.479

Boekwaarde per 1-1-2014

385

3.665

665

4.715

Boekwaarde per 31-12-2014

495

3.119

614

4.228

Afschrijvingen en waardeverminderingen 2014

Aanschaffingswaarde per 1-1-2014

-4.211

-4.231

0

-8.442

Aanschaffingswaarde per 31-12-2014

284.930

26.025

22.688

333.643

Afschrijvingen en waardeverminderingen per 1-1-2014

147.899

18.926

0

166.825

Desinvesteringen

Afschrijvingen 2014

8.946

3.118

0

12.063

Desinvesteringen

-3.674

-4.029

0

-7.703

Afschrijvingen en waardeverminderingen per 31-12-2014

153.170

18.015

0

171.185

Boekwaarde per 1-1-2014

138.277

9.257

5.406

152.940

Boekwaarde per 31-12-2014

131.760

8.010

22.688

162.458

Gebouwen en terreinen worden afgeschreven in 50 jaar, het congrescentrum in 20 jaar en installaties in 10 tot 20 jaar.

De overige vaste activa worden afgeschreven in 5 tot 20 jaar.

Investeringen in beurstitels worden in maximaal 20 jaar afgeschreven. Jaarlijks wordt een impairment test uitgevoerd op in het verleden extern geworven titels. Software wordt afgeschreven in een periode van maximaal 10 jaar, te rekenen vanaf het moment van ingebruikneming.

De categorie ‘Overige’ betreft met name het gebruiksrecht van een lounge in de Amsterdam ArenA. Deze rechten worden afgeschreven tot het jaar 2026. Desinvesteringen hebben betrekking op activa die buiten gebruik zijn gesteld.

De boekwaarde van de afgekochte erfpacht tot en met 2028 bedraagt per 31 december 2014 € 3.804.690 (2013: € 4.082.592).

Desinvesteringen hebben betrekking op activa die buiten gebruik zijn gesteld.

1.1.3. Financiële vaste activa Stand per 1-1-2014 Overige mutaties Stand per 31-12-2014

Totaal 1.134 0 1.134

De financiële vaste activa betreft een kapitaalbelang in Stadion Amsterdam C.V. van 1/9 deel van het commanditair kapitaal.

De waardering van dit kapitaalbelang wordt gewaardeerd op verkrijgingprijs of lagere actuele waarde.

94

JAARVERSLAG 2014

AMSTERDAM RAI

95

JAARREKENING 2014

Vlottende activa

JAARREKENING 2014

2014

2013

1.1.7. Langlopende schulden

1.1.4. Vorderingen

2014

2013

Leningen Deutsche Bank Nederland N.V.

26.000

27.000

Lening Coöperatieve Rabobank Amsterdam U.A.

26.000

27.000

Handelsvorderingen

18.582

21.256

Lening Triodos Bank

283

0

Voorziening voor dubieuze debiteuren

-1.554

-1.511

Lening Klimaatfonds Amsterdam

100

0

Overige schulden

7.726

7.859

60.109

61.859

Hoofdsom

Aflossing in boekjaar

Restsom

Lening Deutsche Bank Nederland N.V.

28.000

1.000

27.000

Lening Coöperatieve Rabobank Amsterdam U.A.

28.000

1.000

27.000

290

0

290

17.028

19.745

Overige vorderingen

3.422

3.928

Overlopende activa

8.719

6.557

29.169

30.230 Overzicht Langlopende leningen stand per 31 december 2014

Van de overlopende activa heeft een bedrag van € 1,0 miljoen een langlopend karakter en heeft € 1,5 miljoen betrekking op terug te ontvangen vennootschapsbelasting 2014.

Lening Triodos Bank Lening Klimaatfonds Amsterdam Overige schulden 1.1.5. Groepsvermogen Voor een toelichting op de mutaties in het eigen vermogen gedurende 2013 en 2014 wordt verwezen naar de toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening van RAI Holding B.V. (zie 4.1.2.). Gedurende het boekjaar vonden er geen directe vermogensmutaties plaats in het eigen vermogen.

1.1.6. Voorzieningen

Stand per 1-1-2014 Dotatie Onttrekking Stand per 31-12-2014

Belastinglatentie

Overige

Totaal

18

676

694

1.324

1.507

2.831

0

-83

-83

1.342

2.100

3.442

De passieve belastinglatentie heeft betrekking op verschillen tussen commerciële en fiscale waardering.

De overige voorzieningen betreffen personeelsvoorzieningen, een voorziening voor de afwikkeling van de activiteiten van RAI Langfords B.V., een voorziening voor individuele personeelafvloeiing alsmede een voorziening in het kader van waarde­overdracht van pensioenen. Bovenstaande voorzieningen, met uitzondering van de voorziening voor afwikkeling van de activiteiten van RAI Langfords B.V. en het overgrote deel van de individuele personeelafvloeiing, hebben een overwegend langlopend karakter.

96

JAARVERSLAG 2014

Af: Kortlopend gedeelte langlopende schulden

100

0

100

8.504

0

8.504

64.894

2.000

62.894 2.785 60.109

In 2013 is een kredietovereenkomst overeengekomen met de Deutsche Bank Nederland N.V. en de Coöperatieve Rabobank Amsterdam U.A. Deze kredietovereenkomst bestaat naast rekening-couranten van € 30 miljoen uit een tweetal leningen van in totaal € 56 miljoen (50% Deutsche Bank Nederland N.V. en 50% Coöperatieve Rabobank Amsterdam U.A.) tot en met 2020. Aflossing vindt plaats op kwartaalbasis, voor het eerst in het tweede kwartaal 2014.

De rente op de leningen bedraagt Euribor + 1,80%. Teneinde de rentepercentages te fixeren zijn in 2005 en 2008 renteswap contracten afgesloten voor de periode 2006 - 2016 ten bedrage van € 55 miljoen. In 2006 is een deel van de renteswap van € 10 miljoen verkocht.

Op grond van de afgesloten renteswap contracten betaalt RAI Holding B.V een rentepercentage van 3,46% over een bedrag van € 3,75 miljoen, 3,63% over € 15 miljoen en 5,12% over € 7,5 miljoen.

In 2013 is voor een oplopend bedrag renteswap contracten afgesloten. Op grond van deze renteswap betaalt RAI Holding B.V. een rentepercentage van 1,54% met een opslag van 1,80% over een bedrag van € 27,8 miljoen.

Als zekerheid voor de langlopende schulden en de rekening-courant zijn de bedrijfspanden aan het Europaplein bezwaard met hypotheek.

De overige langlopende schulden betreffen een in 1988 van de Gemeente Amsterdam ontvangen afkoopsom inzake de exploitatieverliezen van het Congrescentrum over de periode tot 2038. De afkoopsom is in het verleden opgerent tegen een rentepercentage van 7,46%. Deze afkoopsom heeft een overwegend langlopend karakter. De vrijval vindt plaats ten gunste van de bedrijfskosten. De jaarlijkse oprenting vindt plaats ten laste van de financiële baten en lasten.

In 2014 is een kredietovereenkomst gesloten met het Amsterdams Investeringsfonds van de Gemeente Amsterdam ten behoeve van de financiering van zonnepanelen. De kredietovereenkomst bestaat uit een lening van € 0,1 miljoen en heeft een looptijd tot en met 5 maart 2029. Aflossing vindt plaats uiterlijk op 5 maart 2029 en het rentepercentage bedraagt 0%.

In 2014 is een kredietovereenkomst gesloten met Triodos Bank ten behoeve van de financiering van zonnepanelen. De krediet­ overeenkomst bestaat uit een lening van € 0,29 miljoen en heeft een looptijd tot en met 1 januari 2034. Aflossing vindt plaats per kwartaal in 79 termijnen ingaande 1 juli 2014. Het rentepercentage bedraagt 3,5% op jaarbasis voor de periode tot 17 januari 2026.

AMSTERDAM RAI

97

JAARREKENING 2014

JAARREKENING 2014

1.1.8. Kortlopende schulden

2014

2013

Schulden aan kredietinstellingen

8.258

6.159

Kortlopend gedeelte langlopende leningen

2.785

2.778

Vooruitontvangen bedragen

20.874

21.335

Schulden aan leveranciers

5.676

6.011

Vennootschapsbelasting

0

801

1.122

1.657

10.995

10.918

Overige Belastingen en premies sociale verzekeringen Overlopende passiva

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening 2014 (Bedragen x € 1.000)

2.1.1. Omzet

Nederland

• De totale contractuele verplichtingen uit hoofde van huurovereenkomsten bedragen ultimo het boekjaar € 38.325 (2013: € 183.023).

Het totale bedrag heeft betrekking op het boekjaar 2015.

• In het kader van huurcontracten en borgstellingen zijn geen bankgaranties afgegeven (2013: € 100.553).

• Er zijn operational leaseverplichtingen voor 52 (2013: 50) auto’s aangegaan. Ultimo het boekjaar bedragen de totale contractuele verplichtingen € 872.916 (2013: € 984.298), waarvan € 433.262 binnen één jaar vervalt. Het overige deel vervalt binnen 5 jaar.

• In het kader van de bouw van het Amtrium zijn verplichtingen aangegaan tot een totaalbedrag van € 1.631.175. Dit bedrag vervalt volledig in 2015.

• De totale verplichting inzake erfpacht (tot en met 2028) bedraagt € 6.096.527 waarvan een bedrag van € 435.466 binnen één jaar vervalt, een bedrag van € 2.177.331 vervalt binnen 5 jaar. Het overige deel heeft betrekking op de periode 2020 tot en met 2028.

• RAI Holding B.V. staat aan het hoofd van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting waarin ook de volgende ondernemingen zijn opgenomen: Amsterdam RAI B.V., AV RAI B.V., Amsterdam RAI Catering B.V., RAI Langfords B.V. en Arfora B.V. Iedere vennootschap is hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van de fiscale eenheid.

Financiële instrumenten

De met financiële instrumenten verbonden risico’s zijn onderstaand toegelicht.

Kredietrisico Om het kredietrisico te beheersen wordt de blootstelling aan kredietrisico’s voortdurend bewaakt en opgevolgd. Ultimo boekjaar is geen sprake van belangrijke concentratie van kredietrisico’s. Kredietrisico’s hebben betrekking op debiteuren en overige kortlopende vorderingen. Ter zake zijn toereikende voorzieningen opgenomen.

Valutarisico Er is geen sprake van grote valutarisico’s aangezien de operationele kasstromen en financieringsactiviteiten overwegend in euro’s plaatsvinden.

Renterisico Renterisico’s betreffen hoofdzakelijk de voor lange termijn afgesloten langlopende leningen. RAI Holding B.V heeft renteswap contracten afgesloten in verband met het afdekken van de renterisico’s. Om de rentepercentages te fixeren zijn in 2005 en 2013 renteswap contracten afgesloten voor de periode 2006-2020 voor een bedrag ultimo boekjaar 2014 van € 56 miljoen.

RAI Holding B.V betaalt een rentepercentage van 4,01% over een bedrag van € 13 miljoen, 4,18% over € 15 miljoen en 4,95% over € 20 miljoen aan de Deutsche Bank Nederland N.V. RAI Holding B.V betaalt een rente van 1,54% (exclusief een individuele opslag van 1,8%) over de lening van de Deutsche Bank Nederland N.V./Coöperatieve Rabobank Amsterdam U.A. van € 21,0 miljoen. Over de schulden aan kredietinstellingen wordt een variabele rente betaald van 3 maand Euribor plus een individuele opslag. De middels renteswaps afgedekte bedragen zijn kleiner of gelijk aan de uitstaande hoofdsom van de leningen Deutsche Bank Nederland N.V. De renteswaps hebben per 31 december 2014 een reële waarde van € 3.971.520 negatief (2013: € 2.202.786 negatief). De nominale waarde loopt gedurende de resterende looptijd van de renteswaps (tot en met 2020) af naar nihil.

JAARVERSLAG 2014

114.736

110.527

5.013

6.098

119.749

116.625

49.659

Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen

98

2013

Naar geografische gebieden

Overige landen 49.710

2014

Naar activiteiten Beurzen en evenementen

47.465

39.330

Accommodatieverhuur

21.834

23.617

Catering

15.108

17.786

Parkeren

4.496

4.298

Hotelcommissies

3.443

3.530

Facility Services

21.042

20.828

6.361

7.236

119.749

116.625

2014

2013

21.406

22.395

29

1.407

Kosten van inhuur

4.585

4.823

Catering

5.058

4.432

Personeel

6.818

6.365

Marketingkosten

3.924

4.035

Overig

3.589

2.509

45.409

45.966

Overige

2.1.2. Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten Beurzen en evenementen Accommodatieverhuur

AMSTERDAM RAI

99

JAARREKENING 2014

JAARREKENING 2014

2.1.3. Personeelskosten De directie van RAI Holding B.V. bestaat uit 1 persoon. Op grond van de in artikel 383 lid 1 boek 2 BW opgenomen vrijstelling is derhalve geen melding gemaakt van de bezoldiging bestuurders.

De bezoldiging van commissarissen (gemiddeld 4) bedroeg € 102.068 (in 2013: € 128.223, gemiddeld 6).

Gemiddeld aantal personeelsleden (FTE) werkzaam bij de groep In Nederland

2014

2013

384

390

4.1. Enkelvoudige balans (vóór voorstel resultaatbestemming) (Bedragen x € 1.000)

Activa

Ref.

2014

4.1.1.

103.442

2013

Vaste activa Financiële vaste activa

94.363 103.442

94.363

2.1.4. Overige bedrijfskosten

2014

2013

Passiva

Gebouwkosten

7.116

9.171

Eigen vermogen

Bureaukosten

837

827

Automatiseringskosten

3.948

3.276

Geplaatst kapitaal

2.730

2.730

Advieskosten

1.924

2.061

Agioreserves

22.006

22.006

Overige reserves

50.738

49.686

9.257

3.292

Reis-, verblijf- en representatiekosten Overige personeelskosten Overige algemene bedrijfskosten

866

583

1.685

1.269

869

1.937

17.245

19.124

4.1.2.

Onverdeelde winst

Voorzieningen

84.731

77.714

4.1.3.

7.620

7.620

4.1.4.

11.091

9.029

103.442

94.363

Schulden De uitboeking van het resultaat van Maastrichts Expositie & Congres Centrum (MECC) B.V. in 2013 is verantwoord onder de overige algemene bedrijfskosten 2013 voor een bedrag van € 1,3 miljoen.

Accountantskosten Het ingevolge artikel 382a Boek 2 BW in het boekjaar ten laste van de vennootschap gekomen honorarium van BDO Audit & Assurance B.V. bedraagt € 72.400 (2013: € 76.285). Hiervan heeft € 68.000 (2013: € 76.285) betrekking op de jaar­­rekeningcontrole en € 4.400 op overige controle-opdrachten.

2.1.5. Rentelasten en soortgelijke kosten

2014

2013

Rentelasten

3.372

3.101

Schulden aan groepsmaatschappijen

5.1. Enkelvoudige winst- en verliesrekening (Bedragen x € 1.000)

2014

2013

2.1.6. Belastingen 0

217

Resultaat deelnemingen na belastingen

9.257

3.075

Nettoresultaat

9.257

3.292

Enkelvoudig resultaat na belastingen 1.007

1.017

Mutatie belastinglatentie

Belastinglast op basis van het commerciële resultaat

33

0

Verrekende belastingen en overige effecten

-8

-115

Belastinglast in de winst- en verliesrekening

1.032

902

De effectieve belastingdruk bedraagt 8,8% (2013: 24,7%) en is daarmee lager dan het gemiddeld nominaal vennootschapsbelastingpercentage in Nederland. Dit wordt veroorzaakt door toepassing van de fiscale stimuleringsbijdrage in het kader van de Milieu investeringsaftrek op de nieuwbouw van Amsterdam RAI B.V. en het gerealiseerde liquidatieverlies als gevolg van de liquidatie van EC Zuid Limburg B.V.

100

JAARVERSLAG 2014

De vennootschappelijke winst- en verliesrekening is opgesteld met inachtneming van artikel 402 Boek 2 BW. De financiële gegevens van RAI Holding B.V. zijn in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. Derhalve vermeldt de winst-en verliesrekening van RAI Holding B.V. conform artikel 402 Titel 9 BW slechts het aandeel in de winst na belasting van ondernemingen waarin wordt deelgenomen en het overige resultaat na belasting.

AMSTERDAM RAI

101

JAARREKENING 2014

JAARREKENING 2014

Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 2014

4.1.3. Voorzieningen

(Bedragen x € 1.000)

Stand per 1-1-2014

4.1.1. Financiële vaste activa

Deelnemingen in groepsmaatschappijen

Stand per 1-1-2014

Voorzieningen 7.620

Dotatie

0

Vrijval

0

Stand per 31-12-2014

7.620

94.363 De voorziening betreft een voorziening van het negatief eigen vermogen van RAI Langfords B.V.

9.257

Resultaat

-178

Dividenduitkering Stand per 31-12-2014

103.442

4.1.4. Schulden aan groepsmaatschappijen

De vennootschap bezit 100% (tenzij anders vermeld) van de aandelen in de volgende belangrijkste deelnemingen: Amsterdam RAI B.V., Amsterdam; Arfora B.V., Amsterdam; RAI Langfords B.V, Amsterdam. De vennootschap had een 100% belang in EC Zuid Limburg B.V. Deze vennootschap is op 20 maart 2014 geliquideerd.

In deze deelnemingen zijn de resultaten verwerkt van de volgende indirecte deelnemingen (100%): AV RAI B.V., Amsterdam; Amsterdam RAI Catering B.V., Amsterdam; RAI USA, Inc., Delaware; Rui Ang Exhibition and Convention Co., Ltd., Shanghai. De vennootschappen in Amerika en China zijn in 2013 opgericht.

Met terugwerkende kracht zijn de activa en passiva van MECC B.V. per 1 januari 2013 overgedragen aan MECC Maastricht B.V. De feitelijke overdracht heeft per 4 juli 2013 plaatsgevonden.

Schulden aan groepsmaatschappijen

Stand per 1-1-2014

9.029

Mutatie

2.062

Stand per 31-12-2014

11.091

Evenals vorig jaar wordt op de schulden aan groepsmaatschappijen geen rente berekend.

Personeel

RAI Holding B.V. heeft in 2014, evenals in 2013, geen personeel in dienst gehad.

4.1.2. Eigen vermogen

Aandelenkapitaal

Agio reserve

Overige reserves

Onverdeelde winst

Totaal

2.730

22.006

49.626

2.060

76.422

Resultaatbestemming

0

0

2.060

-2.060

0

Resultaat boekjaar

0

0

0

3.292

3.292

Dividend

0

0

-2.000

0

-2.000

Stand per 31-12-2013

2.730

22.006

49.686

3.292

77.714

Stand per 1-1-2014

2.730

22.006

49.686

3.292

77.714

Resultaatbestemming

0

0

3.292

-3.292

0

Resultaat boekjaar

0

0

0

9.257

9.257

Dividend

0

0

-2.240

0

-2.240

2.730

22.006

50.738

9.257

84.731

Stand per 1-1-2013

Stand per 31-12-2014

Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen

Voor de deelnemingen Amsterdam RAI B.V., AV RAI B.V., Amsterdam RAI Catering B.V. en RAI Langfords B.V. zijn aansprakelijkheidsverklaringen ex artikel 403 Boek 2 BW afgegeven.

Amsterdam, 26 maart 2015 De directie, Drs. A.J. Bakker De Raad van Commissarissen, Dr. Ir. J.R. Vermeulen (voorzitter) J.W.Th. van der Steen Mevr. S.J. Rijxman F.I.M. Houterman

Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 13.650.000, verdeeld in 225.000 gewone aandelen A en 75.000 gewone aandelen B, elk nominaal groot € 45,50. Hiervan zijn geplaatst en volgestort 45.000 aandelen A en 15.000 aandelen B.

102

JAARVERSLAG 2014

AMSTERDAM RAI

103

JAARREKENING 2014

JAARREKENING 2014

Overige gegevens In artikel 24 van de statuten van de vennootschap staat het volgende opgenomen betreffende de resultaatbestemming.

Artikel 24.

• De vennootschap kan naast enige andere reserves een algemene reserve, een agio­ reserve A, een agioreserve B, een dividendreserve A en een dividendreserve B in haar boeken aanhouden. Tot deze reserves zijn respectievelijk gerechtigd de houders van aan­ delen A en aandelen B en wel naar rato van het aantal en soort aandelen dat zij bezitten.

• Storting op aandelen A en aandelen B, die de nominale waarde van die aandelen overtreft, wordt toegevoegd aan de desbetreffende agioreserve.

• Onverminderd het hierna in dit artikel bepaalde, staat de uitkeerbare winst ter vrije beschikking van de algemene vergadering voor uitkering van dividend, reservering of zodanige andere doeleinden binnen het doel van de vennootschap als de alge­ mene vergadering zal besluiten.

• De algemene vergadering kan besluiten, zulks met voorafgaande goedkeuring van de vergadering van houders van aandelen van de desbetreffende soort, op aandelen van die soort geen winst uit te keren, maar het desbetreffende deel van de winst te reserveren en toe te voegen aan de dividendreserve A respectievelijk B. Een uitkering ten laste van de dividendreserve A respectievelijk B kan alleen worden gedaan aan de houders van aandelen van de desbetreffende soort, zulks na een daartoe strekkend besluit van de algemene vergadering genomen met voorafgaande goedkeuring van de vergadering van houders van aandelen van de desbetreffende soort.

• Onverminderd het elders in dit artikel bepaalde, zullen indien de algemene ver­ gadering besluit winst te reserveren of dividend uit te keren ten aanzien van alle aandelen, ongeacht de soort, gelijke bedragen aan winst worden gereserveerd of dividenden worden uitgekeerd.

• De vennootschap kan aan aandeelhouders en andere gerechtigden tot de voor uitkering vatbare winst slechts uitkeringen doen voorzover het eigen vermogen groter is dan het gestorte en opgevraagde deel van het kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet of de statuten moeten worden aangehouden.

Bij de berekening van de winstverdeling tellen de aandelen die de vennootschap in haar kapitaal houdt niet mede.

• Uitkering van winst geschiedt na de vaststelling en de goedkeuring van de jaarreke­ ning waaruit blijkt dat zij geoorloofd is.

• De algemene vergadering is, met inachtneming van het bepaalde in het zevende lid, bevoegd tot uitkering van één of meer interimdividenden te besluiten.

• Tenzij de algemene vergadering een ander tijdstip vaststelt zijn dividenden onmid­ dellijk betaalbaar na vaststelling.

• De vordering tot uitbetaling van dividend verjaart door verloop van vijf jaren.

Voorstel resultaatbestemming

De Algemene vergadering wordt voorgesteld om over het jaar 2014 een dividend uit te keren van € 2,262 miljoen. Het resultaat na belasting over 2014 is opgenomen in de post onverdeelde winst in het Eigen vermogen.

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: de algemene vergadering, de Raad van Commissarissen en de directie van RAI Holding B.V. Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2014 van RAI Holding B.V. te Amsterdam gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2014 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2014 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controleinformatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Gebeurtenissen na balansdatum Geen.

104

JAARVERSLAG 2014

AMSTERDAM RAI

105

JAARREKENING 2014

Overige gegevens Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van RAI Holding B.V. per 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in overeenstemming met titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.

Personalia Management en OR Management Amsterdam RAI Directie Drs. A.J. Bakker, Algemeen Directeur (statutair) FinanciĂŤn M. Roodenburg, Financieel Directeur Amsterdam RAI Exhibitions I. Boersma, Directeur Exhibitions Th. Lingmont, Directeur Internationale Beurzen Mevr. Drs. M.H.W. Visser, Directeur Marketing en Nationale Beurzen Amsterdam RAI Convention Centre Mr. J. van den Bosch, Directeur Productie & Gebouw M. van der Sluis, Directeur Commercie M.A. van Nierop, Directeur Operations

Amstelveen, 26 maart 2015 BDO Audit & Assurance B.V. namens deze, J.H. Luijt RA

Juridische Zaken Mevr. Mr. P.H. Bottema-Sanders (per 1 februari 2014), tevens secretaris van de vennootschap Mr. S.J.J. Hanrath, Adjunct-Directeur (tot 1 februari 2014)

Ondernemingsraad Amsterdam RAI E. Kayser, Voorzitter G.C. van Bemmel, plv. Voorzitter Mevr. J.C.A. Visser J.P. ten Kleij Ir. C.J.M. van Gastel Mevr. N. Boerrigter-van der Meulen MBA Mevr. H. de Vries R. Stokvis J.J. Bom R.J. van Schooten P. Lucassen Mevr. Mr. H.A.M. Schouten, Ambtelijk secretaris

106

JAARVERSLAG 2014

AMSTERDAM RAI

107

Colofon Uitgave van Amsterdam RAI, Corporate Communicatie Concept en Realisatie Toebosch Consult i.s.m. De Man Beheer en Advies Ontwerp en vormgeving dBOD Fotografie Delux NFP Photography OTTI Fotografie Van Yperen Fotografie Druk SDA

Contact Amsterdam RAI ontvangt graag uw reactie op het Jaarverslag via corcom@rai.nl Copyright De in dit jaarverslag opgenomen informatie mag worden overgenomen onder de bronvermelding â&#x20AC;&#x2DC;Jaarverslag RAI Holding B.V. 2014â&#x20AC;&#x2122;

108

JAARVERSLAG 2014

Amsterdam RAI Europaplein 1078 GZ Amsterdam Postbus 77777 1070 MS Amsterdam Tel. +31 20 549 12 12 Fax +31 20 646 44 69 www.rai.nl