ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ #109 by ΑΠΕ-ΜΠΕ Α.Ε.

ΤΕΥΧΟΣ 109 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019 ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ΑΘΗΝΑΪΚΟ & ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ ISSN: 2585-3570

freepress

www.amna.gr/freepress

ΑΝΤΙ EDITORIAL

Ντίντεμ Έρκ, Sinking Sand, 2018. Ευγενική παραχώρηση της καλλιτέχνιδας στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, για την έκθεση Μετά τη Βαβέλ

Για να θυμηθούμε, χρειάζεται κάποτε να ξεχάσουμε. Ίσως δεν υπάρχει ιστορία τώρα, δεν υπάρχει θάλασσα, στεριά. Θα υπάρχει κάποιος τρόπος. Άμμος που βουλιάζει. Εκεί αφήνω τα χέρια μου για να δω τι θα γίνει μετά δίπλα δίπλα Ένας χάρτης εντυπώσεων, αντανακλάσεων

Didem Erk, Sinking Sand (απόσπασμα) Από την έκθεση Μετά τη Βαβέλ, annexM/Κέντρο Εικαστικών Τεχνών, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Εκδότης: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων Α.Ε., Πρόεδρος & Γενικός Διευθυντής: Μιχάλης Ψύλος Διευθυντής Έκδοσης: Χρίστος Καλουντζόγλου, Αρχισυντάκτης: Αλέξης Ηλιάδης, Αρχισυντάκτης Β. Ελλάδας: Μπάμπης Γιαννακίδης, Σχεδιασμός: Σπύρος Καραγιαννίδης, Διεύθυνση: Τσόχα 36, Αθήνα 11521, Τηλ. 210-6400560, e-mail: mag@ana.gr, Διαφήμιση: ads@ana.gr, Φωτογραφίες: ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ, ΕΡΑ, Εκτύπωση: ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ printing.gr Τα κείμενα που φιλοξενούνται στο περιοδικό δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις του ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Αθήνα-Πειραιάς: Κεντρικοί σταθμοί του Μετρό και του ΗΣΑΠ, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138), Μουσείο Παιχνιδιών, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Ίδρυμα Θεοχαράκη, Ελληνικός Κόσμος, Κέντρο Επισκεπτών Αστεροσκοπείου-Θησείο, Νομισματικό Μουσείο, Γαλλικό Ινστιτούτο, Εθνικό Θέατρο (θέατρο REXκτήριο Τσίλλερ), Θέτρο Τέχνης Καρόλου Κουν (Υπόγειο), Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Θέατρο Vault, Στοά του Βιβλίου, Βιβλιοπωλεία Ιανός, Public (Συντάγματος και Πειραιά), Λιβάνης, Κέδρος, Εκδόσεις Αιώρα, ΕΛΤΑ (Σύνταγμα), επιλεγμένα καταστήματα στην Αθήνα (Κολωνάκι, Σύνταγμα, Εξάρχεια, Παγκράτι, Γκάζι, Αμπελόκηποι, Μοναστηράκι, Νέος Κόσμος, Πλάκα), Hondos Center, Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης ΕΕΤΑΑ. Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, ΧΑΝΘ, Βασιλικό Θέατρο, Θέατρο Μονής Λαζαριστών, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, Mediterranean Hotel, βιβλιοπωλεία Μάλλιαρης-Παιδεία, Πρωτοπορία, Mind the book, Πράσινο Σύννεφο, One Salonica Outlet Mall, Public και σε επιλεγμένα καταστήματα.

Εξώφυλλο: Χόρχε Μέντες Μπλέικ, The Castle, 2007. Τούβλα και ισπανική έκδοση του βιβλίου του Φραντς Κάφκα «Ο Πύργος». Fundacion JUMEX, Πόλη του Μεξικού

https://www.amna.gr/freepress

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Jorge Méndez Blake, The Castle, 2007. Τούβλα και ισπανική έκδοση του βιβλίου του Φραντς Κάφκα «Ο Πύργος». Eυγενική παραχώρηση της Fundacion JUMEX, Πόλη του Μεξικού.

Didem Erk, Sinking Sand, 2018. Ευγενική παραχώρηση της καλλιτέχνιδας. 4

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Του Χρίστου Καλουντζόγλου

Μετά τη Βαβέλ

Η νέα πτέρυγα του Μεγάρου Μουσικής μετατράπηκε σε λαβύρινθο κι εκεί συναντήθηκαν ο Μπόρχες και ο Εμπειρίκος, 100 φυλακισμένοι ποιητές, μεταξύ των οποίων ο Ρίτσος, ο Φραντς Κάφκα και ο Καβάφης (δια χειρός Κύριλλου Σαρρή), ο Οδυσσέας του Τζόυς, ο 17χρονος Αφροαμερικανός Τζορτζ Τζάκσον, ο αρμενικής καταγωγής Τούρκος δημοσιογράφος Χραντ Ντινκ και η Τουρκάλα εικαστικός Ντίντεμ Ερκ, αλλά και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες, συγγραφείς και διανοούμενοι.

Ως τόπος συνάντησης «ορίστηκαν» τα διάφορα επίπεδα της νέας πτέρυγας του Μεγάρου Μουσικής, χώροι «κρυφοί» και δημόσιοι, που σχηματίζουν διαδρομές δαιδαλώδεις, με «αναγνωστήρια», «αρχεία» και «βιβλιοστάσια», σε μία μετα-μπορχεσιανή βιβλιοθήκη της Βαβέλ. Η Άννα Καφέτση επιμελήθηκε το δεύτερο μέρος της τριλογίας «Η Άγραφη Βιβλιοθήκη», που διοργανώθηκε από το Κέντρο Εικαστικών Τεχνών annexM. Πάνω από 100 έργα ζωγραφικής, γλυπτά, εγκαταστάσεις και βιντεοεγκαταστάσεις, ηχητικά έργα και περφόρμανς, βιβλία καλλιτεχνών, συγκροτούν ένα σύμπαν από βιβλία και κείμενα, μέσα από τη φυσική, υβριδική και άυλη παρουσία τους.

Οι χαρακτήρες που αναδύονται από τα βιβλία δημιουργούν νέες μυθοπλασίες, οι καλλιτέχνες αφηγούνται με διαφορετικό τρόπο τις ιστορίες που φέρει μέσα του κάθε βιβλίο, οι χώροι ανάγνωσης που ανοίγονται είναι όσοι και οι επισκέπτες της Βαβέλ. Περιδιαβαίνοντας τον λαβύρινθο Μετά τη Βαβέλ, στεκόμαστε μπροστά στο τοίχος από τούβλα, του οποίου η ομοιομορφία αμφισβητείται από ένα βιβλίο, που έχει τοποθετηθεί σε ένα σημείο στη βάση του τοίχους. Έργο του Χόρχε Μέντες Μπλέικ. Η γεννημένη το 1986 Τουρκάλα καλλιτέχνης Ντίντεμ Ερκ δημιουργεί μία εγκατάσταση με μεικτά μέσα, με τον τίτλο Sinking Sand, που αναφέρεται στη δολοφονία του αρμενικής καταγωγής δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ, ο οποίος έδωσε τη ζωή του αγωνιζόμενος για το δικαίωμα όλων στη συνύπαρξη. Και δίπλα στο έργο της Ντίντεμ Ερκ βρίσκονται δύο «ματωμένα» αντίτυπα του βιβλίου Les Freres de Soledad, όπως τα «διαβάζει» η εικαστικός Του Βαν Τραν. Τη δεκαετία 1960, ο 17χρονος Αφροαμερικανός Τζορτζ Τζάκσον, καταδικάστηκε σε φυλάκιση ενός έτους ως συνεργός σε κλοπή 70 δολαρίων. Η δίκη έγινε στην Καλιφόρνια, όπου η νομοθεσία επιτρέπει την επανάληψη της δίκης κάθε χρόνο και την επιβολή ξανά και ξανά της ίδιας ποινής. Έτσι, ο Τζάκσον καταδικάστηκε σε συνολική φυλάκιση 12 ετών. Τελικά, δολοφονήθηκε

στη φυλακή. Τα κείμενα, τα ποιήματα και οι επιστολές που έγραψε κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού του, στα οποία περιγράφει την αδικία και την ανισότητα που αισθανόταν, έγιναν μανιφέστο του κινήματος των Μαύρων Πανθήρων. Στη Γαλλία, η ιστορία έγινε γνωστή χάρη στον Jean Genet, που έγραψε τον πρόλογο σε μία ανθολογία επιστολών του Τζάκσον που συγκεντρώθηκαν στο βιβλίο Les Frères de Soledad (Gallimard 1971).

Τoy Ban Tran, Imaginary Jackson, 2014. Δύο αντίτυπα του βιβλίου Soledad Brother του George Jackson, δημοσιευμένο το 1972, κόκκινο μελάνι. Ευγενική παραχώρηση της καλλιτέχνιδας και της γκαλερί Meessen De Clercq, Βρυξέλλες. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Κύριλλος Σαρρής, 10 μέρες, 1999. Ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη.

Ανάμεσα στα βιβλία των 100 φυλακισμένων ποιητών, που παρουσίασε ως εγκατάσταση η Ινδή εικαστικός Σίλπα Γκούπτα, «ανακαλύψαμε» τον Γιάννη Ρίτσο… Ο Γιώργος Χατζημιχάλης προσεγγίζει εικαστικά τον Ανδρέα Εμπειρίκο. Στο διάδρομο λίγο πριν από την έξοδο, ακούμε ηχητικό ντοκουμέντο με τον ποιητή να διαβάζει έργα του. (Ο Εμπειρίκος διαβάζει Εμπειρίκο,

Ο Δρόμος, διάρκεια 7΄ 57΄΄, LYRA, 1965). Ο Κύριλλος Σαρρής σε μία από τις πολλές δουλειές που παρουσιάζει, «διαβάζει» το ποί-

ημα του Κωνσταντίνου Καβάφη Θάλασσα του πρωιού. Η επιλογή των έργων που παρουσιάζουμε σε αυτές τις σελίδες ενδέχεται να θεωρηθεί ότι δεν είναι ανάλογη του «μεγέθους» του κάθε καλλιτέχνη. Πρόκειται για μία εντελώς προσωπική προσέγγιση, όπως εξάλλου συμβαίνει με τον αναγνώστη κάθε έργου, που στο τέλος δίνει τη δική του ερμηνεία, μεταγράφοντας στην προσωπική του βιβλιοθήκη την ιστορία που παρήγαγε ο συγγραφέας. Η έκθεση σύγχρονης τέχνης Μετά τη Βαβέλ είναι το δεύτερο μέρος μιας τριλογίας και αναπτύχθηκε από

το μπαλκόνι των Μουσών και τον εκθεσιακό χώρο της νέας πτέ-

δρέας Εμπειρίκος, Didem Erk, Dora Garcia, Shilpa Gupta, Gary

ρυγας, μέχρι την υπόγεια στοά και την υπηρεσιακή αυλή. Διορ-

Hill, Βλάσης Κανιάρης, William Kentridge, Julien Levesque,

γανώθηκε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του «Αθήνα 2018-

Michael Mandiberg, Ράνια Μπέλλου, Rivane Neuenschwander,

Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου».

Γιώργος Ξένος, Νίνα Παπακωνσταντίνου, Estefania Penaﬁel Loaiza, Κύριλλος Σαρρής, Dayanita Singh, Michelle Stuart, Stephanie Syjuco,

Συμμετείχαν 25 διεθνώς αναγνωρισμένοι καλλιτέχνες: Fiona Banner,

Thu Van Tran, Γιώργος Χατζημιχάλης.

Jorge Mendez Blake, Irma Blank, Benny Brunner, Ulises Carrion, Αν-

Μετά τη Βαβέλ 6

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Σίλπα Γκούπτα, For, In Your Tongue, I Cannot Fit: 100 Jailed Poets, 2017-2018. 100 βιβλία χυμένα σε ερυθρό ορείχαλκο, τραπέζι. Ευγενική παραχώρηση της GALLERIA CONTINUA, San Gimignano/ Beijing/Les Moulins/Habana.

Στο άγνωστο και άβατο υπόγειο του Μεγάρου ο Γκάρι Χιλ τοποθετεί τη βιντεοεγκατάσταση Viewer Ένα έργο που εκπλήσσει καθώς εκτίθεται σε ένα μέρος του Μεγάρου που ελάχιστοι έχουν γνωρίσει. Gary Hill, Viewer, 1966. Πεντακάναλη βίντεο εγκατάσταση. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Τεϊοποτείο στην Koshikawa, από τη σειρά «36 όψεις του Όρους Fuji» Καλλιτέχνης: Katsushika Hokusai (1760-1849) Ōban, έγχρωμη ξυλογραφία, περ. 1831 Συλλογή Μάνου [ΑΕ 7607]

Έκθεση για τον Λευκάδιο Χερν και την ιαπωνική τέχνη στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων 8

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Μεγάλος συγγραφέας, δημοσιογράφος, μεταφραστής, βαθύς γνώστης της ιαπωνικής κουλτούρας. Ο Ελληνο-Ιρλανδός Λευκάδιος Χερν, που γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1850 και από το 1890 έως το τέλος της ζωής του, το 1904, έζησε στην Ιαπωνία, είναι ο συγγραφέας που συνέβαλε καθοριστικά στη διάδοση του ιαπωνικού πολιτισμού στη Δύση. Μία σπουδαία έκθεση για τον Λευκάδιο Χερν αλλά και για την ιαπωνική τέχνη φιλοξενείται στην Πινακοθήκη του δήμου Αθηναίων: η έκθεση «Η Ιαπωνία και το Βιβλίο», που περιλαμβάνει βιβλία του Λευκάδιου Χερν για την Ιαπωνία, τυπώματα του καλλιτεχνικού ρεύματος Ουκίγιο-ε (Ukiyo-e), που επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τη δυτική τέχνη, και «παράξενες εικόνες» (manga). Εξέχουσα θέση έχουν τα έργα του ιάπωνα καλλιτέχνη Κατσουσίκα Χοκουσάι (Katsushika Hokusai 1760-1849) πρόδρομου των manga. Ουκίγιο-ε σημαίνει «εικόνες ενός ρέοντος κόσμου». Είναι ένα καλλιτεχνικό ρεύμα που τον 18ο και 19ο αιώνα εξέφρασε τη μεταμορφωτική περίοδο του Τόκιο. Ο Λευκάδιος Χερν υπογραμμίζει συχνά στα κείμενά του την ιδιαίτερη καλλιτεχνική αξία διάσημων ιαπώνων καλλιτεχνών του Ουκίγιο-ε. Στην έκθεση «Η Ιαπωνία και το Βιβλίο» παρουσιάζονται συνολικά 68 έργα από τις συλλογές του Μουσείου Ασιατικής Τέχνης της Κέρκυρας. Χρονολογούνται από τον 18ο έως τον 20ο αιώνα και προέρχονται από τις συλλογές Μάνου, Ευσταθίου και Γουίλσον. Την έκθεση διοργανώνουν ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ), η Αθήνα 2018, Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου και το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης Κέρκυρας. «Ο Λευκάδιος Χερν» λέει στο «Πρακτορείο» η διευθύντρια του Μουσείου Ασιατικής Τέχνης Δέσποινα Ζερνιώτη «στα δεκατέσσερα χρόνια που έζησε στην Ιαπωνία, συνέγραφε στα αγγλικά σχεδόν ένα βιβλίο τον χρόνο, αφιερωμένο στις παραδόσεις και στους μύθους της χώρας. με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνονται προσιτοί και κατανοητοί από τους Δυτικούς, προσπαθώντας πάντα, άμεσα ή έμμεσα, να διαδώσει στη Δύση την ιαπωνική κουλτούρα και να τη φέρει κοντά στους Δυτικούς αναγνώστες. Ο Λευκάδιος ήταν ο διαμεσολαβητής, ο διερμηνέας ανάμεσα στην Ιαπωνία και στη Δύση. Ο άνθρωπος που

Φωτογραφικό αρχείο οικογένειας Κοϊζούμι

Του Αλέξη Ηλιάδη

Ο Λευκάδιος που διέπρεψε στην Ιαπωνία Λευκάδιος Χερν

«Κρυφή αγάπη», από τη σειρά «Ανθολογία ποιημάτων: Αγάπη» Καλλιτέχνης: Kitagawa Utamaro (περ. 1753–1806) Ōban, έγχρωμη ξυλογραφία Εποχή Kansei 5-6 (1793-94) Εκδότης: Tsutaya Jūzaburō Συλλογή Γ. Μάνου [ΑΕ 6878]

εναντιώθηκε στη δυτικοποίηση της χώρας, ο υποστηρικτής της διατήρησης της ιαπωνικής εθνικής ταυτότητας. Οι Ιάπωνες τον κατατάσσουν στους εθνικούς τους συγγραφείς. Είμαστε πολύ περήφανοι που ένας κατά το ήμισυ Έλληνας εκείνη την εποχή ζώντας στην Ιαπωνία διέδωσε τον πολιτισμό της Ιαπωνίας στη Δύση. Με την έκθεση, το κοινό έχει την ευκαιρία να δει βιβλία του, από τη συλλογή που δώρισε ο Τάκης Ευσταθίου στο μουσείο, και συνεχίζει να την εμπλουτίζει με πρωτότυπα έργα». Η έκθεση «Η Ιαπωνία και το Βιβλίο», που πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ιαπωνίας, δίνει την ευκαιρία στο αθηναϊκό κοινό να δει έργα μεγάλων καλλιτεχνών, να γνωρίσει το έργο του Λευκάδιου Χερν αλλά και το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης της Κέρκυρας. Ο καλλιτεχνικός σύμβουλος και επιμελητής της Πινακοθήκης και των Μουσείων του δήμου Αθηναίων, Ντένης Ζαχαρόπουλος, ο οποίος έχει -μαζί με τη Δέσποινα Ζερνιώτη- την επιμέλεια της έκθεσης, δηλώνει στο «Πρακτορείο»: «Με την έκθεση αυτή δείχνουμε πάρα πολλά διαφορετικά πράγματα μαζί. Πρώτον, δείχνουμε πολύ υψηλού επιπέδου τέχνη. έργα που θα μπορούσαν να κοσμούν το μεγαλύτερο μουσείο στον κόσμο, πάρα πολύ μεγάλους καλλιτέχνες, οι οποίοι εξακολουθούν να είναι πολύ σύγχρονοι και να μπορούν να επηρεάζουν, με τα manga, ακόμα και νέα παιδιά σήμερα. Το δεύτερο είναι ότι δείχνουμε, επιτέλους, ένα σπουδαίο μουσείο που βρίσκεται στην Κέρκυρα, ένα πολύ μικρό μέρος βέβαια από μια τεράστια συλλογή. Δείχνουμε το Μουσείο των Ασιατικών Τεχνών που συγκεντρώνει συλλογές, μεταξύ των οποίων η συλλογή Μάνου. Είναι πραγματικά ένα σπουδαίο μουσείο που δεν το ξέρει ο κόσμος και είναι ισότιμο με τα μεγάλα ανάλογα μουσεία που βρίσκονται στο Παρίσι ή στο Λονδίνο. Παρ’ όλα αυτά δεν έχει τύχει αναγνώρισης, κυρίως από την Αθήνα, γιατί τα έργα ταξιδεύουν σε όλα τα μεγάλα μουσεία όταν γίνονται εκθέσεις, αλλά στην Αθήνα τα δείχνουμε πρώτη φορά. Τρίτον, παρουσιάζουμε τον Λευκάδιο Χερν, μια πολύ μεγάλη προσωπικότητα. Επιτέλους, αρχίζουμε να βγάζουμε και στα ελληνικά βιβλία του ενώ όλος ο κόσμος έχει δημοσιεύσει βιβλία του στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

«Γεράκι και Φθινοπωρινή Σελήνη», από τη σειρά «Οκτώ όψεις θαυμαστών πουλιών και δωματίων Zashiki» Καλλιτέχνης: Isoda Koryūsai (1735–1790) Chūban, έγχρωμη ξυλογραφία Εποχή Meiwa 7 (1770) με An'ei 1 (1772) Εκδότης: Άγνωστος Συλλογή Γ. Μάνου [ΑΕ 6496]

Χάνια, από τη σειρά «Εκατό ιστορίες φαντασμάτων» (Hyakumonogatari) Καλλιτέχνης: Katsushika Hokusai (1760-1849) Chuban, έγχρωμη ξυλογραφία (nishiki-e), 1831 Συλλογή Μάνου [ΑΕ 7658] Πενήντα τρεις σταθμοί του δρόμου Tokaido, Katsushika Hokusai (1760-1849) Ιαπωνία 1808-1813 Συλλογή Μάνου [ΑΕ 7729]

λικά και σε άλλες γλώσσες από το 1900 και μετά. Μεταφράζεται στα ελληνικά σιγά-σιγά, είναι μεγάλος συγγραφέας και παράλληλα έχει κάνει πάρα πολύ μεγάλες και σημαντικές μελέτες, σε ανύποπτο χρόνο, πάνω στην Ιαπωνία, στη νοοτροπία της, στα ήθη της, στην ιστορία της. Τέταρτον, δείχνουμε τους δεσμούς Ελλάδας-Ιαπωνίας στον τομέα του πολιτισμού. Φέτος γιορτάζουμε το έτος Ελλάδα-Ιαπωνία και τις ελληνο-ιαπωνικές σχέσεις, οι οποίες βεβαίως είναι σχέσεις οικονομικές, πολιτικές, διπλωματικές. Πολιτισμικά δεν φαινόταν ότι είχαμε τόσο στενούς δεσμούς. Αλλά αν πάρουμε τον Γρηγόριο Μάνο που έχει κάνει μία από τις μεγαλύτερες συλλογές ιαπωνικής τέχνης ήδη απ’ τα 1890 μέχρι περίπου το 1920 και τον Λευκάδιο Χερν, βλέπουμε ότι έχουμε δύο μεγάλες προσωπικότητες που θέτουν στην Ευρώπη μια τεράστια πολιτιστική κληρονομιά, όπου η Ελλάδα και η Ιαπωνία εμφανίζονται χέρι με χέρι ακόμη κι αν αυτό δεν έχει περάσει στο αθηναϊκό κοινό. Αρχίσαμε να βγάζουμε στα ελληνικά βιβλία του Λευκάδιου Χερν, για τον Γρηγόριο Μάνο δεν έχουμε ούτε καν ένα βιβλίο, είναι ελάχιστες οι αναφορές που έχουμε. Υπήρξε πρεσβευτής αλλά και ένας ιδιαίτερα μορφωμένος άνθρωπος, πολύ φίλος με συγγραφείς, με λογοτέχνες, με ιστορικούς τέχνης. Τέλος, η έκθεση αυτή πραγματοποιείται την περίοδο που η Αθήνα είναι Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου, θα είναι για λίγο ακόμη, και η ιαπωνική τέχνη, ειδικά αυτή που δείχνουμε εδώ, το Ουκίγιο-ε, είναι μία τέχνη τυπογραφίας και χαρακτικής και έχει άμεση σχέση με το βιβλίο. Είναι ίσως η μόνη τέχνη που έχει πολύ στενό διάλογο με τη Δυτική τέχνη, μεγάλη επιρροή στην Αγγλία, στη Γαλλία, στη Γερμανία, που δεν είναι αποτέλεσμα της αποικιοκρατίας. Έχουμε δύο ισότιμους πολιτισμούς που έρχονται σε επαφή ο ένας με τον άλλον, δίνουν τα χέρια, συνομιλούν. Ο ένας επηρεάζει τον άλλον, χωρίς να χάσουν ο καθένας την ταυτότητά του. Ακριβώς γιατί δεν υπάρχει το θέμα της κυριαρχίας. Είναι μια έκθεση πολύ σύγχρονη. Αν τη δει ένας μη ειδικός, όχι μόνο θα του αρέσει αλλά θα δει ενδιαφέρονται πράγματα». © ΥΠΠΟΑ-ΓΔΑΠΚ-Μουσείο Ασιατικής Τέχνης Κέρκυρας

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Στο τμήμα της για τον Χερν, η έκθεση περιλαμβάνει πρώτες εκδόσεις, πρωτότυπα κείμενα του Ελληνο-Ιρλανδού συγγραφέα και σπάνιες εκδόσεις επιλεγμένων δοκιμίων του μεταφρασμένες στα γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά και ιαπωνικά.

Ο Χερν είναι ένας πολύ σημαντικός συγγραφέας, τονίζει στο «Πρακτορείο» ο συλλέκτης Τάκης Ευσταθίου που εδώ και δεκαετίες καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες για να γίνει περισσότερο γνωστό το έργο του Ελληνο-Ιρλανδού συγγραφέα στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Από την πλευρά της, η μορφωτική ακόλουθος της Ιαπωνικής Πρεσβείας Τσιόρι Σίντανι (Chiori Shintani) επισημαίνει ότι ο Χερν «είναι ένας από τους πιο γνωστούς Έλληνες στην Ιαπωνία. Μπορούμε να τον θεωρήσουμε Ιάπωνα. Είναι μεγάλη χαρά μας που ακόμη και σήμερα παίζει μεγάλο και καθοριστικό ρόλο στη σχέση Ελλάδας-Ιαπωνίας». «Ο λόγος που οι Ιάπωνες μιλούν με ενθουσιασμό για τον Λευκάδιο Χερν» εξηγεί η γλύπτρια και ζωγράφος Ντίνα Αναστασιάδου, που έχει ζήσει πολλά χρόνια στην Ιαπωνία και το έργο της είναι βαθιά επηρεασμένο από τον ιαπωνικό πολιτισμό, «είναι ότι ο Χερν γνώρισε και κατάλαβε βαθιά την ιαπωνική ψυχή. Γι’ αυτό άλλωστε ο λευκαδίτης συγγραφέας συνέβαλε στο πλησίασμα Ανατολής και Δύσης».

Η ζωή του Ο Λευκάδιος Χερν γεννήθηκε στη Λευκάδα, το 1850. Μητέρα του ήταν η Ρόζα Κασιμάτη από τα Κύθηρα και πατέρας του ο Ιρλανδός Τσαρλς Μπους Χερν. Οι γονείς του Λευκάδιου χώρισαν λίγα χρόνια μετά τη γέννησή του. Ο Λευκάδιος μεγάλωσε στο Δουβλίνο υπό την επιτήρηση της αυστηρής θείας του Σάρας Μπρέναν και είδε για τελευταία φορά τη μητέρα του όταν ήταν πέντε ετών. Δέκα εννέα ετών πήγε στην Αμερική, όπου έμεινε για περίπου είκοσι χρόνια και εργάστηκε ως δημοσιογράφος και μεταφραστής γάλλων λογοτεχνών. Μετά τη μεγάλη επιτυχία που είχε το βιβλίο του με εντυπώσεις από τη διετή παραμονή του στη Μαρτινίκα, το περιοδικό Harper’s Magazine τον έστειλε το 1890 στην Ιαπωνία προκειμένου να γράψει τις εντυπώσεις του από εκεί. Στην Ιαπωνία παντρεύτηκε τη Σέτσου Κοϊζούμι, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά. Ασπάστηκε τον βουδισμό και πολιτογραφήθηκε Ιάπωνας, παίρνοντας το όνομα Γιάκομο Κοϊζούμι. Δίδαξε αγγλική γλώσσα και λογοτεχνία σε ιαπωνικά σχολεία και στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Πέθανε το 1904.

Διάσημα μέρη του Έντο σε μια ματιά, Katsushika Hokusai (1760-1849) Ιαπωνία 1800 Συλλογή Μάνου [ΑΕ 7694]

info Έκθεση «Η Ιαπωνία και το βιβλίο» Υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ιαπωνίας Επιμέλεια: Ντένης Ζαχαρόπουλος - Δέσποινα Ζερνιώτη Διάρκεια: έως τις 3 Μαΐου 2019. Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, κτίριο Μεταξουργείου: Λεωνίδου&Μυλλέρου, Πλ. Αυδή, στάση μετρό: Μεταξουργείο. Ώρες λειτουργίας: Τρίτη: 10:00-21:00, Τετάρτη-Σάββατο 10:00-19:00, Κυριακή 10:00-16:00. Είσοδος ελεύθερη. Μετά τη δημοσίευση των φωτογραφιών, απαγορεύεται η αντιγραφή τους από τρίτους χωρίς πρότερη έγκριση του ΥΠΠΟΑ ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Ένας άνθρωπος που γελά ανεβαίνει στη σκηνή Κοτοπούλη του Θεάτρου Rex και ο συνθέτης και σκηνοθέτης Θοδωρής Αμπαζής, αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου συστήνει στο αθηναϊκό κοινό τη νέα τάση που ορίζεται ως new opera. Πώς προσεγγίζει ο Θοδωρής Αμπαζής ένα κλασικό κείμενο, όπως αυτό του Βίκτωρος Ουγκώ, με όρους σύγχρονου μουσικού θεάτρου;

«Η μουσικοθεατρική σύνθεση που παρουσιάζουμε είναι το αποτέλεσμα μιας τριαντάχρονης έρευνας πάνω στο μουσικό θέατρο. Αξιοποιώντας την παράδοση του σύγχρονου μουσικού θεάτρου και τις πολύτιμες εμπειρίες που αποκόμισα από τη συνεργασία μου με ηθοποιούς -και ειδικά με την ομάδα μουσικού θεάτρου «Όπερα» της οποίας είμαι ιδρυτικό μέλος- συνέθεσα μια «Νέα Όπερα» βασισμένη στο μυθιστόρημα του Β. Ουγκώ σε λιμπρέτο Έλσας Ανδριανού. Μια μεγάλη ομάδα ερμηνευτών (ηθοποιών, μουσικών, τραγουδιστών) εκτελεί με ακρίβεια μια πολύπλοκη μουσική παρτιτούρα. Εδώ τα λυρικά μέρη εναλλάσσονται με λόγο, με ηχοτοπία που βασίζονται στη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας, με συνεκφορές και πολύπλοκες χορικές συνθέσεις. Διαφορετικά μουσικά είδη συνομιλούν μεταξύ τους δημιουργώντας μια νέα πολυσυλλεκτική μουσική χωρίς μια αναγνωρίσιμη ταυτότητα». Η παράσταση ανεβαίνει με πρωτότυπη μουσική, λιμπρέτο-πρόζα και κίνηση και ρωτούμε τον κύριο Αμπαζή πώς «δένει» τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου μουσικού θεάτρου και του θεάτρου πρόζας.

«Το κείμενο είναι αυτό που καθορίζει τη μουσική γλώσσα της παράστασης. Η μουσική γεννιέται από τις λέξεις και τη νοηματοδότησή τους, από τον ρυθμό του λόγου, από τις σκηνικές «χειρονομίες» των ηθοποιών. Εν συνεχεία δομείται σε μια παρτιτούρα που οι ηθοποιοί καλούνται να εκτελέσουν. Η επιτυχής ολοκλήρωση του εγχειρήματος απαιτεί μεγάλη και σκληρή προετοιμασία, συνεχή εγρήγορση και πολλές δεξιότητες από τους ερμηνευτές. Νιώθω πολύ τυχερός που δούλεψα με την ομάδα ηθοποιών και συντελεστών της παραγωγής «Ο άνθρωπος που γελά» και ευγνώμων για την πίστη και την αγάπη τους». Ο Β. Ουγκώ, με φόντο ένα θυελλώδες ειδύλλιο, γράφει μια ιστορία για το αποκρουστικό πρόσωπο της εξουσίας, που δημοσιεύθηκε το 1869, μόλις δύο χρόνια πριν από την εξέγερση της Παρισινής Κομμούνας. Πόσο επίκαιρο είναι σήμερα – 150 χρόνια μετά - το μήνυμα του έργου «ο άνθρωπος που γελά»; «Προδομένος και απογοητευμένος από τις πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία (ανατροπή της 2ης Δημοκρατίας το 1851 από τον Ναπολέοντα τον Γ’), και ενώ βρισκόταν σε μακρά και επώδυνη εξορία, ο Βικτώρ Ουγκώ έγραψε τον «Άνθρωπο που γελά» καταγγέλλοντας την ασυδοσία της εξουσίας και προειδοποιώντας ότι η επανάσταση αργά η γρήγορα θα συμβεί και τότε… «..οι ψείρες θα πέσουν να φάνε τα λιοντάρια». Σήμερα, όταν η ομίχλη του φασισμού μοιάζει να σκιάζει τον ήλιο της Ευρώπης, που τα θεμέλια του «περίφημου» δυτικού πολιτισμού μας τρίζουν, το «κάλεσμα» του με-

Του Χρίστου Καλουντζόγλου

Ο άνθρωπος που γελά του Β. Ουγκώ, στο Rex Συνέντευξη με τον συνθέτη-σκηνοθέτη Θ. Αμπαζή γάλου οραματιστή Βικτώρ Ουγκώ είναι επιτακτικό. Η Ευρώπη του «δίκαιου», της «ισότητας», της «ελευθερίας» και της «πνευματικότητας», έχει γίνει πλέον το προνομιακό πεδίο δράσης των πιο «σκοτεινών» μηχανισμών.

Ο Ουγκώ γράφει: “... Ο τρομερός Άνθρωπος που Γελά. Που γελά με σας, με τον εαυτό του, με όλα! Τι είναι αυτό το γέλιο; Το έγκλημα σας και το μαρτύριό του… ... Το γέλιο είναι η παγκόσμια θλίψη, το γέλιο είναι μίσος, σιωπή αναγκαστική, λύσσα κι απελπισία. Το γέλιο μου είναι προϊόν βασανιστηρίων. …… είμαι η ανθρωπότητα όπως την έκαναν οι αφεντάδες της. ... Παραμόρφωσαν το δίκιο της! Παραμόρφωσαν τη Δικαιοσύνη, την Αλήθεια, τη Λογική, την Ευφυΐα, όπως έκαναν με τα μάτια μου, τα ρουθούνια και τ’ αυτιά μου ...” Η παράσταση ανεβαίνει από τις 22 Μαρτίου στο θέατρο Rex, σε μετάφραση Ντορέτας Πέππα, διασκευή-λιμπρέτο της Έλσας Ανδριανού και σύνθεση- σκηνοθεσία που υπογράφει ο Θοδωρής Αμπαζής.

Elina Giounanli / nophoto.gr

Ο Άνθρωπος που γελά προειδοποιεί, προαναγγέλλει, προτρέπει. Κανείς όμως δεν μπορεί να ακούσει, να δει πίσω από το χαραγμένο του χαμόγελο».

info Διανομή: Θανάσης Ακοκκαλίδης, Νέλη Αλκάδη, Διονύσης Βερβιτσιώτης, Θανάσης Βλαβιανός, Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Μαρία Δελετζέ, Αντιγόνη Δρακουλάκη, Πάρις Θωμόπουλος, Κώστας Κορωναίος, Ελίτα Κουνάδη, Νέστωρ Κοψιδάς, Δαυίδ Μαλτέζε, Ελένη Μπούκλη, Παναγιώτης Παναγόπουλος, ΕβελίναΠαπούλια, Αρετή Πασχάλη, Αιμιλιανός Σταματάκης, Λυδία Τζανουδάκη, Σπύρος Τσεκούρας, Δήμητρα Χαριτοπούλου, Βαγγέλης Ψωμάς. Μουσικοί: Κιθάρες: Γιάννης Αναστασάκης Τσέλο: Σοφία Ευκλείδη Πιάνο: Θοδωρής Κοτεπάνος Κρουστά: Ιάκωβος Παυλόπουλος Κοντραμπάσο: Θάνος Πολυμενέας Λιοντήρης Σκηνογραφία: Κωνσταντίνος Ζαμάνης Κοστούμια: Νίκη Ψυχογιού Χορογραφία: Αγγελική Στελλάτου Φωτισμοί: Νίκος Σωτηρόπουλος Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Του Χριστόφα Απανωσκαλιώτη

Η Κυρά της Ρω, στο Θησείον

Η Κυρά της Ρω ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά στη σκηνή στο Θησείο-ένα θέατρο για τις τέχνες. Η παράσταση βασίζεται σε ένα τρυφερό κείμενο του Γιάννη Σκαραγκά και τον ρόλο της Δέσποινας Αχλαδιώτη υποδύεται η Φωτεινή Μπαξεβάνη.

Πως αποδίδετε την Κυρά της Ρω; Ως μια ηρωική φιγούρα, ή -όπως έλεγε η ίδια- ως ένα συνηθισμένο άνθρωπο «του κυριακάτικου τραπεζιού», ρωτώ την πρωταγωνίστρια. «Μας ενδιέφερε η μοναχική γυναίκα και η πίστη της ότι ο κόσμος μπορεί να είναι παράλογος, αλλά αξίζει να προσπαθείς με τις δυνάμεις σου να τον κάνεις καλύτερο. Θέλαμε να παρουσιάσουμε τη γυναίκα που έχει χάσει τα πάντα και πρέπει να μάθει να ζει στη μέση του πουθενά. Αυτή είναι η δική μας Κυρά της Ρω, μια ασυμβίβαστη γυναίκα που δεν ξέρει να κάνει τίποτε άλλο στη ζωή της από το να προσπαθεί να φτιάξει έναν δικό της κόσμο», απαντά η κυρία Μπαξεβάνη. Το κείμενο αναφέρεται στην Κυρά της Ρω η οποία έζησε απομονωμένη, αντιμέτωπη με τα στοιχεία της φύσης στο Καστελλόριζο, αλλά με εφόδιο την ελπίδα και την πίστη στον άνθρωπο και στις δυνατότητές του να κάνει τον κόσμο καλύτερο. Είναι μία φιγούρα με έντονο συμβολισμό, που προσφέρεται για πολλαπλές προσεγγίσεις. Τι σας έδωσε αυτός ο ρόλος, ρωτώ την ηθοποιό και απαντά: «Με τον ρόλο αυτό ένιωσα ότι συνδέομαι βαθύτερα με την εποχή μου—ιδιαίτερα μέσα στην τελευταία δεκαετία της κρίσης. Η παράστασή μας είναι επίκαιρη στην ουσία της. Μιλάει για τον άνθρωπο που βλέπει τον κόσμο να χάνεται μπροστά στα μάτια του και το μόνο που μπορεί να κάνει, είναι να επενδύσει σε κάποια μικρή, προσωπική τελετουργία με την ελπίδα ότι θα έχει κάποιον αντίκτυπο στον κόσμο γύρω του. Η Κυρά της Ρω είναι ο Έλληνας της Κρίσης: ο μικροσκοπικός άνθρωπος με τις τεράστιες αντοχές και την ανάγκη να αλλάξει τη ζωή του». Η Κυρά της Ρω είναι η δεύτερη ελληνική παραγωγή που έχει λάβει επίσημη πρόσκληση από το Center for the Art of Performance του UCLA στο Λος Άντζελες, μετά την παράσταση του Δημήτρη Παπαϊωάννου “The Great Tamer”, για να ενταχθεί στο πρόγραμμα της σεζόν 2019-2020.

Τι σημαίνει αυτή η διάκριση για τη Φωτεινή Μπαξεβάνη; «Είναι μια τεράστια επιτυχία, όπως και η υπόλοιπη περιοδεία που θα πραγματοποιηθεί στην Αυστραλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι ακόμα μία απόδειξη ότι η ανθρωπιά στις ιστορίες που λέμε, δεν έχει σύνορα. Κάναμε μια παράσταση που μπορεί να μιλήσει σε διαφορετικούς ανθρώπους σε διαφορετικούς τόπους, και δεν θα μπορούσα να είμαι πιο περήφανη για αυτό.»

info «Θησείον - ΕΝΑ ΘΕΑΤΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ» Τουρναβίτου 7, Αθήνα Ερμηνεύει η Φωτεινή Μπαξεβάνη Κείμενο: Γιάννης Σκαραγκάς Σκηνοθεσία: Κατερίνα Μπερδέκα Σκηνικά-Κοστούμια: Γιώργος Γαβαλάς Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος Τσέλο: Τάσος Μισυρλής, Γιώργος Ταμιωλάκης Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη Bοηθός σκηνογράφου: Μιχάλης Σαπλαούρας Κατασκευή κοστουμιού: Χάρης Σουλιώτης

Η παράσταση είναι βασισμένη στην ομώνυμη νουβέλα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική. Παραστάσεις από 6 Μαρτίου-21 Απριλίου, κάθε Τετάρτη, Σάββατο και Κυριακή στις 19.00

Η Κυρά της Ρω είναι μια παράσταση για τον άνθρωπο που πιστεύει ότι οι λύσεις δεν είναι υπόθεση των πολλών, αλλά του καθένα ξεχωριστά.

www.ana.gr 14

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Έγκαιρη, έγκυρη και αντικειμενική ενημέρωση.

ΦΟΙΒΟΣ ΓΚΙΚΟΠΟΥΛΟΣ Ο κινηματογραφικός “Άνθρωπος με το γαρύφαλλο” μιλά στο ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ για τη μία και μοναδική φορά που έγινε ηθοποιός και ενσάρκωσε τον Νίκο Μπελογιάννη Του Μπάμπη Γιαννακίδη ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Ηθοποιός δεν ήταν και δεν έγινε ποτέ! Όμως, για μία και μοναδική φορά στη ζωή του συμμετείχε σε μια ταινία και μάλιστα ως βασικός πρωταγωνιστής, σε ρόλο που πολλοί επαγγελματίες του χώρου θα ήθελαν να “φιλοξενούν” στο βιογραφικό τους. Ο λόγος για τον Φοίβο Γκικόπουλο, τον άνθρωπο που ενσάρκωσε τον Νίκο Μπελογιάννη στην ταινία του Νίκου Τζίμα: “Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο”. Η ταινία πρωτοπροβλήθηκε τον Νοέμβριο του 1980 και έσπασε τα ταμεία πουλώντας περισσότερα από 2 εκατ. εισιτήρια. “Την ταινία την ήθελε η εποχή”, σχολίασε μιλώντας στο περιοδικό “ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ” του ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κινηματογραφικός Νίκος Μπελογιάννης, “καθώς”, όπως λέει “ήταν μια εποχή αλλαγών. Ήταν η εποχή, που ανέβαινε στην πολιτική σκηνή το ΠΑΣΟΚ”... Κάτω από το δικό του, ονόματα “βαριά” του ελληνικού κινηματογράφου, όπως: Μάνος Κατράκης, Πέτρος Φυσσούν, Κώστας Καζάκος, Αλέκος Αλεξανδράκης, Άγγελος Αντωνόπουλος, Αντώνης Αντωνίου, Βαγγέλη Καζάν και Μίρκα Παπακωνσταντίνου που υποδύθηκε τη σύντροφο του Μπελογιάννη, την Ελλη Παππά. Σε λίγες ημέρες και συγκεκριμένα στις 30 Μαρτίου, συμπληρώνονται 67 χρόνια από την ημέρα που ο Νίκος Μπελογιάννης και τρεις σύντροφοί του, οι Νίκος Καλούμενος, Δημήτρης Μπάτσης και Ηλίας Αργυριάδης, εκτελούνται δια τουφεκισμού (ημέρα Κυριακή, στις 4:10 τα ξημερώματα). Την εκτέλεση γλύτωσαν η σύντροφος του Μπελογιάννη, Έλλη Παππά λόγω εγκυμοσύνης και ο Τάκης Λαζαρίδης λόγω του νεαρού της ηλικίας του. Με αυτή την αφορμή το περιοδικό “ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ” επεδίωξε μια συζήτηση αναμνήσεων με τον άνθρωπο που ο σκηνοθέτης της ταινίας και εκ των σεναριογράφων Νίκος Τζίμας, (ο άλλος ήταν ο δημοσιογράφος Πότης Παρασκευόπουλος) επέλεξε για να υποδυθεί τον Νίκο Μπελογιάννη.

Και ένα, δύο τρία...πάμε! Η ιστορία αρχίζει: “Τον ρόλο του Μπελογιάννη στην ταινία ήταν να τον παίξει ο Ιταλός ηθοποιός Τζιάν Μαρία Βολοντέ (Gian Maria Volonte), με τον οποίο ο σκηνοθέτης Νίκος Τζίμας είχε υπογράψει συμβόλαιο. Έτσι, έψαχνε έναν μεταφραστή για τα Ιταλικά, κυρίως για το κομμάτι της απολογίας, που ήταν το βασικό τμήμα της ταινίας. Απευθύνθηκε στο Ιταλικό Ινστιτούτο, απ΄ όπου τον παρέπεμψαν σ΄εμένα. Τότε δίδασκα και στο μεταφραστικό τμήμα του Ιταλικού Ινστιτούτου και ήμουνα και μεταφραστής. Βρεθήκαμε. Μου έδωσε τα κείμενα και μεταξύ αστείου και σοβαρού με λέει: “Α ρε γαμώτο, να σε είχα συναντήσει νωρίτερα. Ποιος Βολοντέ και ξέρω εγώ… Εσύ θα ήσουν ο Μπελογιάννης”. Στη συνέχεια, ένα βράδυ, έτσι ξαφνικά μου τηλεφωνεί από τη Ρώμη και εν εξάλλω μου λέει: ο Βολοντέ έσπασε το συμβόλαιο γιατί αρρώστησε. Επιστρέφω αύριο στην Ελλάδα και αρχίζουμε τα γυρίσματα. Δεν κατάλαβα του λέω, ποια γυρίσματα;… Θα πάρεις εσύ το ρόλο, μου λέει και επιμένει… Φθάνοντας στην Ελλάδα μου τηλεφωνεί από το αεροδρόμιο και μου ζητάει να βρεθούμε για να κουβεντιάσουμε. Ήδη η μισή ταινία είχε ολοκληρωθεί. Έλειπαν μόνο οι σκηνές με τον Μπελογιάννη. Εγώ από την άλλη την ιστορία του Μπελογιάννη την ήξερα. Είχα διαβάσει και το σενάριο και δεν σου κρύβω ότι κάτι μ΄έτρωγε μέσα μου, κάτι με γοήτευε… Με άλλα λόγια: “τραβάτε με κι ας κλαίω” ήταν το θέμα. Τελικά δέχτηκα! Κάπως έτσι λοιπόν άρχισαν όλα”. [σ.σ., Το 1980 που ενσάρκωσε τον “Άνθρωπο με το γαρύφαλλο” ο Φοίβος Γκικόπουλος ήταν 34 ετών, κοντά στην ηλικία των 37 ετών που ήταν ο Νίκος Μπελογιάννη όταν εκτελέστηκε (30.3.1952)] Πως νοιώσατε συνειδητοποιώντας ποιοι ήταν οι συμπρωταγωνιστές σας; “Τι να σας λέω.... Το πρώτο που σκέφτηκα ήταν, τι δουλειά έχω εδώ μέσα; Σκεφτόμουν συνέχεια, πως θα αντιδράσουν άραγε όλοι αυτοί οι γνωστοί ηθοποιοί;

Πως προέκυψε και σας πρότειναν ένα ρόλο με απαιτήσεις τη στιγμή που δεν είχατε ιδέα από ηθοποιία; ρωτάμε τον Φοίβο Γκικόπουλο, ομότιμο καθηγητής σήμερα του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. Ο κινηματογραφικός Νίκος Μπελογιάννης

Το freepress 16

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

κυκλοφορεί και στο διαδίκτυο:

Και πως αντέδρασαν; Όλοι τους ήταν άψογοι απέναντί μου. Ά-ψο-γοι! Για παράδειγμα: Εγώ όπως σας είπα δεν είχα διόλου πείρα ηθοποιού. Εκτός από κάτι σχολικές παραστάσεις δεν είχα καμιά άλλη σχέση με ηθοποιία και γυρίσματα ταινιών. Είπαμε να κάνουμε ένα δοκι-

www.ana.gr/freepress

Ο αληθινός Νίκος Μπελογιάννης

μαστικό. Το γυρίσαμε με τον Αντώνη Αντωνίου. Ήταν άψογος. Να είναι καλά ο άνθρωπος! Με βοήθησε πολύ. Ο Κατράκης πάλι ήταν συγκλονιστικός. Με ενθάρρυνε. Μου έλεγε συνέχεια: “μη σταματάς, συνέχισε”. Την ίδια ώρα ο υπεύθυνος φωτογραφίας, ο Νίκος Καβουκίδης, με τις συμβουλές του με βοήθησε πάρα πολύ. Γενικότερα αυτό που που έχω να πω είναι ότι όλοι οι “συνάδελφοι” (εντός εισαγωγικών) με αντιμετώπισαν με τον καλύτερο τρόπο και με βοήθησαν πολύ”. “Πόσο σας επηρέασε η ενσάρκωση του Νίκου Μπελογιάννη και ό,τι “κουβαλούσε” αυτό το όνομα; “Αν και ήμουν ήδη διαμορφωμένος πολιτικά και δεν ήμουν “παρθένος” σε τέτοιου είδους επιρροές, μπορώ να πω ότι το έζησα πολύ έντονα. Ειδικά το κομμάτι της απολογίας στο δικαστήριο και βεβαίως της εκτέλεσης. Η φόρτιση ήταν πολύ έντονη. Στο δικαστήριο είχα αποξενωθεί απ΄όσα συνέβαιναν γύρω μου. Πραγματικά ζούσα τη σκηνή... Συνήθως τα γυρίσματα γίνονται δύο, τρεις ή και περισσότερες φορές, ώσπου ο σκηνοθέτης να μείνει ευχαριστημένος από το αποτέλεσμα. Εγώ, αν και δεν ήμουν επαγγελματίας, έβγαλα τη σκηνή της απολογίας με την πρώτη... Η σκηνή γυρίστηκε ακόμη μία φορά, για παν ενδεχόμενο!”. Διατηρήσατε επαφές με τους τότε συμπρωταγωνιστές σας; Όχι, μόνο τη Μίρκα πάω και τη βλέπω όταν έρχεται στη Θεσσαλονίκη. Πέρασε από το μυαλό σας να παραμείνετε στο χώρο του κινηματογράφου; Όχι, αν και είχα προτάσεις από Παναγιωτόπουλο, Πανουσόπουλο κ.α.

Για να γνωρίσουμε καλύτερα το πολιτικό προφίλ του Φοίβου Γκικόπουλου, παραθέτουμε εδώ ορισμένα επιπλέον στοιχεία. Όπως ότι από τότε που θυμάται πολιτικά ώριμο τον εαυτό του, τον θυμάται ενταγμένο στην Αριστερά. Η αφετηρία της οργανωμένης παρουσίας του εντοπίζεται κάπου στην ηλικία των 20 ετών, όταν σπούδαζε στην Πίζα. Εκεί πρωτογράφτηκε (το 1966) στο γραφείο της ΕΔΑ Ιταλίας. Μέλος του ΚΚΕ έγινε το 1968, σε ηλικία 22 ετών, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1992. Μετά τη διάσπαση έγινε μέλος του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΎ και στην πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, όπου και παραμένει μέχρι σήμερα, διανύοντας το 73 έτος της ζωής του πλαισιωμένος από τη σύζυγό του, Γιούλη Μεζέ, τα δυο παιδιά του (μία κόρη και έναν γιο) και τα τρία εγγόνια του. Με αυτό το πολιτικό προφίλ αλλά και την περίοδο που διανύουμε να είναι έντονα πολιτική και προεκλογική, υποκύπτουμε στον πειρασμό να του θέσουμε δύο ακόμη ερωτήσεις: 1η. “Για πρώτη φορά Αριστερά στη χώρα. Νοιώθετε δικαιωμένος ως Αριστερός ή όχι; Αυτό που λέω εγώ είναι ότι έγινε ένα θετικό βήμα στη χώρα. Ναι, πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη για να φτάσουμε σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο, αλλά η χώρα βρισκόταν πριν σε μία κατάσταση τραγική... Βρέθηκε η Αριστερά, με χίλια ζόρια, με λάθη και ναι, με συμβιβασμούς, αλλά προσπάθησε να κάνει κάτι ώστε να ξεφύγει η χώρα από αυτή την κατάσταση. Ελπίζω ο κόσμος να δει και να κρίνει ψύχραιμα όλα όσα έγιναν αυτή την τετραετία. 2η. Μήπως θα είστε.... ; Δεν πρόλαβα να ολοκληρώσω την ερώτηση και μου “ρίχνει” την απάντηση: Όχι δεν θα είμαι υποψήφιος, με κανένα κόμμα και σε καμία εκλογική αναμέτρηση.

Στα χρόνια που ακολούθησαν είχατε καμία επαφή ή επικοινωνία με τον Ζαν Μαρία Βολοντέ; Όχι, καμία... Δεν ξέρω καν αν έμαθε τις εξελίξεις και πως αντέδρασε. Σημαντικό κομμάτι της σημερινής νεολαίας φαίνεται να μην γνωρίζει καν την ύπαρξη του Νίκου Μπελογιάννη. Αν τους είχατε μπροστά σας, τι θα τους λέγατε; Όχι μόνο σε αυτούς αλλά σε όλους του νέους θα έλεγα να ενσκύψουν στην ιστορία της Ελλάδας, στην ιστορία του τόπου, να μάθουν, να ψάξουν και να έχουν ανοιχτό μυαλό. Να μην εγκλωβίζονται στον κόσμο των ριάλιτι και σε όλη αυτή την πολιτισμική υποβάθμιση...

Έγκαιρη, έγκυρη και αντικειμενική ενημέρωση με τη σφραγίδα του:

Το λέει και γελά, κλείνοντας με αυτόν τον όμορφο τρόπο της συζήτησή μας. Επισημαίνει μόνο πως υποψήφιος δεν θέλησε και δεν δέχτηκε να είναι ποτέ, ούτε καν τότε που η ταινία για τον Νίκο Μπελογιάννη “έσπαγε” ταμεία και τ΄όνομά του ήταν ανάμεσα στα πιο δημοφιλή της εποχής.

www.ana.gr ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Μία νέα προσέγγιση της ιστορίας με βάση τα ρωσικά αρχεία

Προσφάτως κυκλοφόρησε το βιβλίο του νέου ιστορικού Νίκου Παπαδάτου «Άκρως Απόρρητο. Οι σχέσεις ΕΣΣΔ – ΚΚΕ. 1944 – 1952» (εκδόσεις ΚΨΜ σελ. 584). Το βιβλίο αποτελείται από δύο μέρη, το πρώτο είναι ένα εκτενές εισαγωγικό κείμενο με το οποίο ο συγγραφέας προσπαθεί να προσδιορίσει το ιστορικό πλαίσιο της περιόδου στην οποία αναφέρεται και το δεύτερο περιλαμβάνει περισσότερες από 440 σελίδες αρχειακού υλικού που προέρχεται από τα ρώσικα αρχεία. Δεδομένου μάλιστα του γεγονότος ότι είναι ελάχιστες οι ιστοριογραφικές προσπάθειες που βασίζονται σε ρωσικά αρχεία, η έκδοση έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Ο Νίκος Παπαδάτος μίλησε στο Πρακτορείο για την προσωπικότητα του Ζαχαριάδη και την σημασία του ρωσικού αρχειακού υλικού για την ιστορική έρευνα.

Η προσωπικότητα του Νίκου Ζαχαριάδη έχει τροφοδοτήσει ως τώρα ένα «μύθο» ο οποίος νομίζω πως χρειάζεται τουλάχιστον να προσδιοριστεί, όσο είναι δυνατόν. Η ιστορική έρευνα που κάνατε συντηρεί τον «μύθο» ή τον αποδομεί; Ο Νίκος Ζαχαριάδης αποτελεί μια ιστορική προσωπικότητα που ξεπερνά τα ελληνικά «σύνορα», την Ελλάδα αλλά, εν πολλοίς, και τα Βαλκάνια. Η άνοδος του Νίκου Ζαχαριάδη στην ηγεσία του ΚΚΕ σχετίζεται πρωτίστως με την «παλαιά» Ελλάδα, την Ελλάδα της Ανατολής, της Μικράς Ασίας, της Κωνσταντινούπολης, της Αδριανούπολης κλπ. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η μικρασιατική καταστροφή αποτέλεσε,για όλους τους κομμουνιστές της γενιάς του, μια καμπή η οποία αξιοποιήθηκε επιδέξια από την Κομμουνιστική Διεθνή σε πολιτικό επίπεδο. Από το 1922 έως το 1924 ο Ζαχαριάδης φοίτησε στο Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο των Εργαζομένων της Ανατολής. Από το 1924 έως το 1929 βρισκόταν στην Ελλάδα, όπου ανέλαβε καθοδηγητικές θέσεις στην Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαίων Ελλάδας (ΟΚΝΕ). Εν συνεχεία επέστρεψε στη Μόσχα προκειμένου να σπουδάσει στη Διεθνή Λενινιστική σχολή. Η πολιτική του σταδιοδρομία «ταυτίστηκε» επί της ουσίας με τη διαρκή προετοιμασία της Σοβιετικής Ένωσης απέναντι στον κίνδυνο του φασισμού και δεν είναι τυχαίο ότι το Σεπτέμβριο του 2014 οι ρωσικές αρχές τίμησαν τον Νίκο Ζαχαριάδη στην περιοχή Τιουμέν (Σουργκούτ), για τη συμβολή του και την πάλη του κατά του φασισμού, αναγνωρίζοντας τη συμβολή και τις θυσίες των Ελλήνων κομμουνιστών στην πάλη κατά της ναζιστικής Γερμανίας και του Άξονα. Είναι αλήθεια ότι το βιβλίο του Πέτρου Ανταίου (κατά κόσμον Σταύρος Γιαννακόπουλος) «Νίκος Ζαχαριάδης: θύτης και θύμα» έχει δημιουργήσει, κατά την άποψη μου, μια σύγχυση. Οι λέξεις «θύτης» και «θύμα» παραπέμπουν στην προσωπική αναζήτηση των ευθυνών για τις προγενέστερες ήττες του ΚΚΕ και καταλήγουν τελικά στην ανάδυση μιας ενοχοποιημένης μνήμης, που τείνει να χάσει κάθε πολιτική και συμβαντολογική διάσταση. Η προσωπική τραγωδία του Νίκου Ζαχαριάδη, μια εκ των τόσων άλλων στην τέως Σοβιετική Ένωση, μπορεί να συμπυκνωθεί στα ακόλουθα λόγια που ο ίδιος απεύθυνε, λίγο πριν την αυτοκτονία του την 1η Αυγούστου 1973, στον Н. Молодъков. Ο τελευταίος ήταν ένας εκ των απεσταλμένων του ΚΚΣΕ στο Σουργκούτ με άμεση

Ειδήσεις 24x7x365 18

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

αποστολή να βρεθεί κοινός τόπος μεταξύ των σοβιετικών αρχών και του Ζαχαριάδη λόγω της ρήξης που είχε δημιουργηθεί εντός του ΚΚΕ μετά την απομάκρυνσή του από την ηγεσία του ΚΚΕ και την τελική διαγραφή από το κόμμα (19561957). Ο Ζαχαριάδης, λοιπόν, στα πλαίσια αυτής της συζήτησης (26 Ιουλίου 1973), ανέφερε, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα: «Γιατί με βυθίσατε εδώ για 17 χρόνια;… Είσαι και εσύ ένοχος για αυτό. Ο ρόλος σου δεν είναι αμελητέος, ξέρω ποιον ρόλο διαδραματίζεις και εσύ - βίδα σε αυτό τον μηχανισμό». (Никос Захариадис, жизнь и политическая деятельность 19231973, εκδ. Нестор-История, Μόσχα 2017, σ. 448). Η απάντηση αυτή και η παρομοίωση του στελέχους του ΚΚΣΕ με «βίδα» ενός απρόσωπου και δαιδαλώδους μηχανισμού παραπέμπει και στην ακόλουθη μαρτυρία του Κίμ Φίλμπι. Ο γνωστός σοβιετικός πράκτορας αγγλικής καταγωγής, μετά την απόφαση της σοβιετικής κυβέρνησης να απελάσει τον Σολζενίτσιν από την ΕΣΣΔ, ανέφερε στον ελεγκτή του εντός της KGB, Михаил Любимов, τα ακόλουθα: «-Γιατί απελαύνετε τον Σολζενίτσιν;». «-Δεν ξέρω και δεν είμαι υπεύθυνος για αυτό» αποκρίθηκε ο Любимов. Και ο Φίλμπι ανταπάντησε: «-Όχι, είσαι υπεύθυνος για αυτό και εσύ επίσης, και εγώ επίσης είμαι υπεύθυνος». (Βρετανικό ντοκιμαντέρ «The Spy Who Went Into The Cold»). Υπό αυτή την έννοια η υποκειμενική και ηθική πλευρά των ενεργειών της ηγεσίας του ΚΚΕ και του Ζαχαριάδη απαιτούν μια ιστορική αποτίμηση. Ωστόσο δεν είναι αυτό το μόνο κομβικό ζήτημα. Η αναζήτηση των μηχανισμών εξουσίας, τα βαθύτερα πολιτικά αίτια των τραγωδιών του κομμουνιστικού κινήματος και του ΚΚΕ, η συσχέ-

με την εφαρμογή του Πρακτορείου για smartphones-tablets

Του Δημήτρη Χαροντάκη

Ν.Ζαχαριάδης άκρως απόρρητο «τιτοϊκών πρακτόρων» εντός του ΚΚΕ, η προσπάθεια ουδετεροποίησης και επανεκκίνησης των μαχών από την πλευρά του ΚΚΕ και τελικώς η πορεία ανακαταγραφών των μελών της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ κατά το έτος 1952 μας ανάγκασε να παρατείνουμε την περίοδο της έρευνάς μας. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου γίνεται σαφές ότι η Σοβιετική Ένωση επαναξιολογεί την όλη δράση του ΚΚΕ αμέσως μετά τον ελληνικό εμφύλιο. Η νέα αυτή ενδοκομμουνιστική διεργασία αναδύει και αναδεικνύει ενδιαφέρουσες και «υπόγειες» πτυχές στις σχέσεις μεταξύ ΚΚΣΕ και ΚΚΕ.

τιση των εθνικών, διεθνών γεωπολιτικών και λοιπών οικονομικών ανταγωνισμών, η αλληλεπίδραση μεταξύ ΚΚΕ και ΕΣΣΔ μπορούν να μας βοηθήσουν να τοποθετήσουμε τη δράση του Νίκου Ζαχαριάδη σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο. Το βιβλίο μου προσπαθεί λοιπόν να συμβάλει σε αυτή την κατεύθυνση. Υπό αυτό το πρίσμα, προσπαθώ να αναδείξω μέσω των πηγών ιστορικές πραγματικότητες που κατά τη γνώμη μου δεν υπερθεματίζουν τον μύθο ούτε τον αποψιλώνουν. Προσλαμβάνουν, όμως, ιστορικά μια ταραγμένη εποχή. Η αξιολόγηση της προσωπικότητας και της δράσης του Νίκου Ζαχαριάδη είναι σε τελική ανάλυση υπόθεση των αναγνωστών οι οποίοι μπορούν να εξάγουν τα δικά τους συμπεράσματα επί τη βάσει συγκεκριμένων ιστορικών τεκμηρίων. Το βιβλίο σας αξιολογεί την περίοδο 19441952. Γιατί επιλέξατε το έτος 1952 και δεν προτιμήσατε να ολοκληρώσετε την έρευνα σας το 1949, έτος λήξης του εμφυλίου; Πράγματι, ο ελληνικός εμφύλιος ολοκληρώνεται στρατιωτικά το 1949 όταν πλέον οι δυνάμεις του ΔΣΕ καλούνται να εγκαταλείψουν τα ελληνικά εδάφη προκειμένου να αποφύγουν την ολοκληρωτική συντριβή λόγω της συντριπτικής πολεμικής υπεροπλίας του Εθνικού Στρατού -έπειτα από την άμεση εμπλοκή των Αμερικανών, σε συμβουλευτικό, στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο. Ωστόσο, η πολιτική διάσταση του εμφυλίου συνεχίζει να παράγει άμεσα πολιτικά αποτελέσματα εντός του κομμουνιστικού στρατοπέδου. Η τροπή αυτή επηρεάζει ευθέως το ΚΚΕ: Οι προσπάθειες απόδοσης ευθυνών για τις διαδοχικές ήττες την περίοδο 1941-1949, η αναζήτηση των

Το αρχειακό υλικό που δημοσιεύετε τί καινούριο συνεισφέρει στο θέμα του εμφυλίου πολέμου, καθώς υπάρχουν ήδη πολυάριθμες ιστορικές μελέτες που στηρίζονται στα αγγλικά, αμερικανικά, γαλλικά, γερμανικά αρχεία ακόμα και τα αρχεία των πρώην Λαϊκών Δημοκρατιών. Πρόκειται για ένα κρίσιμο ερώτημα. Είναι πρωτοφανές αλλά άκρως αληθινό ότι οι έρευνες περί του ελληνικού εμφυλίου μονοπωλούνται από πάσης φύσεως ντοκουμέντα και έγγραφα πλην των ρωσικών. Ένας παρατηρητής, ο οποίος δεν είναι ελληνικής καταγωγής, θα μπορούσε κάλλιστα να σχηματίσει την εντύπωση ότι η Σοβιετική Ένωση δεν έπαιξε σχεδόν κανένα ρόλο στην εμφύλια διαμάχη δοθέντος ότι αυτή η πτυχή δεν έχει παρουσιαστεί σχεδόν καθόλου στην ελληνική ιστοριογραφία. Υπάρχουν βέβαια ελάχιστες αλλά στεντόρειες εξαιρέσεις όπως π.χ. το βιβλίο του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου «Φάκελος ΕΛΛΑΣ» (Λιβάνη, Αθήνα 1993) το οποίο όμως δεν έτυχε ανάλογης συνέχειας και τολμώ να πω της δέουσας προσοχής. Οι λόγοι της αποσιώπησης των ρωσικών αρχείων στη χώρα μας είναι αρχικά πολιτικοί: Ο σταδιακός αποχαρακτηρισμός των πρώην σοβιετικών αρχείων άρχισε σταδιακά να πραγματοποιείται από το 1991 και έπειτα, μετά την κατάρρευση της πρώην ΕΣΣΔ. Παρόλο που έχουν παρέλθει σχεδόν 30 χρόνια από τότε κανείς δεν πήρε την πρωτοβουλία να ξεκινήσει μια συστηματική μελέτη των πρώην σοβιετικών αρχείων στην Ελλάδα. Οι αρτισύστατες πληροφορίες των ρωσικών –πρώην σοβιετικών- αρχείων αναδεικνύουν τις ευρύτερες στρατηγικές επιδιώξεις της Μόσχας, απέναντι στις ΗΠΑ, και βοηθούν στην αποσαφήνιση των ιστορικών και πολιτικών σχέσεων των δύο υπερδυνάμεων (ΕΣΣΔ-ΗΠΑ) εντός του αναδυόμενου πλαισίου του Ψυχρού Πολέμου. Πέρα όμως από αυτή την πτυχή, αναδεικνύονται επίσης οι μηχανισμοί εξουσίας των πρώην κομμουνιστικών κομμάτων και ο ευρύτερος τρόπος λειτουργίας τους σε περιόδους κρίσεων. Τέλος, αναδύονται ορισμένες «μικροϊστορικές» πραγματικότητες από τους προσωπικούς φακέλους των πρωταγωνιστών. Αυτά τα στοιχεία υπερακοντίζουν πολλές φορές λαθεμένες παγιωμένες αντιλήψεις, όπως π.χ. αυτή περί της «ελλιπούς θεωρητικής παιδείας» της ανώτατης ηγεσίας του ΚΚΕ αναφορικά με τα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1944 κλπ. Το βιβλίο σας είναι, λοιπόν, μια από τις σπάνιες περιπτώσεις όπου τα ρωσικά αρχεία παρουσιάζονται στο ελληνικό κοινό. Ποιες συνέχειες και ασυνέχειες υφίστανται εν σχέση με άλλα ιστορικά αρχεία, π.χ. τα αγγλικά. Σε αυτή την ερώτηση απαντά νομίζω το σχοινοτενές ιστορικό προοίμιο του βιβλίου μου το οποίο συντάχθηκε όχι μόνο επί τη βάσει των πρώην σοβιετικών αρχειακών τεκμηρίων αλλά και επί τη βάσει των αντίστοιχων αγγλικών. Πρόκειται για μια συνειδητή μεθοδολογική επιλογή προκειμένου να παρουσιαστεί ευθύς εξαρχής μια αναγκαία ιστορική αντίστιξη που θα αναδείξει τον λόγο των ιστορικών δρώντων, των ιστορικών πρωταγωνιστών της περιόδου. Ποιες προοπτικές αναδεικνύονται από τη σταδιακή ανάδειξη των ρωσικών αρχείων; Θεωρώ ότι η οπτική της πραγματικότητας μέσω των ρωσικών αρχείων απομυθοποιεί παγιωμένες ψυχροπολεμικές προσεγγίσεις. Από ελληνικής πλευράς, μπορούμε να προσεγγίσουμε τη σύγχρονη ιστορία μας και από μια επιπλέον πηγή, τη ρωσική - καθώς το ελληνικό Κράτος ήταν πάντα το περιφερειακό θέατρο του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων. Ταυτόχρονα, τα ντοκουμέντα αυτά μπορούν να συγκριθούν με τα αντίστοιχα αγγλικά, αμερικανικά και ευρωπαϊκά καταλήγοντας σε πιο συνεκτικές και ψύχραιμες προσεγγίσεις για την έκβαση του Ψυχρού Πολέμου. Η προοπτική που αναδεικνύεται είναι βασικά η πάγια επιδίωξη του κάθε συνεπή ιστορικού: Η διατήρηση της συλλογικής μνήμης, απαραίτητης παραμέτρου για μια ελεύθερη σκέψη χωρίς δεισιδαιμονίες, και ατελέσφορες δαιμονοποιήσεις.

www.ana.gr/freepress

Κυκλοφορεί και στο διαδίκτυο

freepress ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Γαλλόφωνα και γαλλότροπα “Ενθύμια Θεσσαλονίκης”

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Της Βίκυς Χαρισοπούλου

Το δείπνο των Χριστουγέννων του 1915 στο στρατόπεδο Ζέιτενλικ των συμμαχικών δυνάμεων που είχαν μόλις εγκατασταθεί (από τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς) στη Δυτική Θεσσαλονίκη, περιλάμβανε: γαλοπούλα με κάστανα, ζαμπόν γλασέ, μπιζέλια, μπισκότα και αχλάδια... 'Άγνωστες εν πολλοίς γεύσεις στη μόλις μετα-οθωμανική Θεσσαλονίκη. 'Η όχι;

Το ιδιόγραφο και μάλιστα περίτεχνα διακοσμημένο-σχεδιασμένο με ανθέμια και βουκολικάστρατιωτικά θέματα από τα μακεδονικά βουνά “Menu” του Camp de Zeitenliek, είναι ένα μόνο απ’ τα εντυπωσιακά εκθέματα της πολύπτυχης και πολυθεματικής έκθεσης "Souvenirs de Salonique, Γαλλικές Ιστορίες από το χθες στο σήμερα" που διοργανώθηκε από το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Γενικό Προξενείο της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη και θα αναπτυχθεί σε διάφορα σημεία της πόλης (λιμάνι, σιδηροδρομικός σταθμός, αίθουσες συνεδρίων, δημαρχείο κ.α) από τις 14 Μαρτίου ως τα τέλη Απριλίου. Και...μπορεί οι γαστριμαργικές συνήθειες των Εβραίων, μουσουλμάνων και Ελλήνων της Θεσσαλονίκης να επαναδιαμορφώθηκαν με την έλευση δεκάδων χιλιάδων "δυτικότροπων" (Γάλλων, Άγγλων, Σέρβων) στρατιωτών της λεγόμενης στρατιάς της Ανατολής, η γαλλική παρουσία στην πόλη όμως "μετρούσε" περισσότερα από 200 χρόνια (από την εποχή της οθωμανικής πόλης). Το πρώτο ευρωπαϊκό προξενείο που ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη ήταν, στα 1689, το γαλλικό, λόγω έντονης εμπορικής-οικονομικής δραστηριότητας των Γάλλων στην περιοχή, με επίκεντρο το λιμάνι της πόλης (κι αυτό σχεδιασμένο και υλοποιημένο -μεταξύ 1897 και 1904- από Γάλλους κατασκευαστές με επιβλέποντα τον Γάλλο μηχανικό Jules Robert, στα πρότυπα του Λιμανιού της Μασσαλίας). Στα 1906 εξάλλου, επί Οθωμανικής επίσης κυριαρχίας, ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη το πρώτο παγκοσμίως "γαλλικό λύκειο" - το πρώτο σχολικό ίδρυμα της Γαλλικής Λαϊκής Αποστολής (Mission Laique Francaise), γνωστό ως "Λυσέ", που είχε 400 μαθητές και μαθήτριες. Από πολύ νωρίτερα (τα τέλη του 19ου αιώνα) περί τις 40 εφημερίδες και περιοδικά της Θεσσαλονίκης εκδίδονται στα γαλλικά, γλώσσα της καλλιεργημένης ελίτ, της διπλωματίας, του εμπορίου, της γαστρονομίας και της μόδας, και η γλώσσα διδάσκονταν στα περισσότερα από τα 100 (εβραϊκά, ελληνικά, τουρκικά, βουλγαρικά, αρμενικά) σχολεία της πόλης. Η ρήση “γαλλικά και πιάνο" ήρθε πολύ αργότερα, μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την επιβολή των αγγλικών ως "παγκόσμιας γλώσσας". Όλα τα παραπάνω δεν είναι παρά μόνο πτυχές της διαχρονικής παρουσίας των Γάλλων, της γλώσσας, της επιστήμης, του εμπορίου, του πολιτισμού που μετέφεραν και εγκατέστησαν στην πόλη, αφήνοντας το δικό τους στίγμα που εκτείνεται σε μέγιστη έκταση απ΄το Ζέιτενλικ στα βορειοδυτικά ως τη Θέρμη στα νοτιοανατολικά, κι απ' την -έργο του Γάλλου αρχιτέκτονα Ερνέστ Εμπράρ- πλατεία Αριστοτέλους ως τη Μονή Λαζαριστών, το ανακαινισμένο "Λυσέ" της λεωφόρου Στρατού, ακόμα και τη σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης-Αλεξανδρούπολης.

"Πάμπολλες άγνωστες πτυχές της γαλλικής παρουσίας στη Θεσσαλονίκη, αλλά και τους δεσμούς της πόλης και της χώρας με τη Γαλλία και τα διαχρονικά ίχνη της στην πόλη, έχει στόχο να αναδείξει η μεγάλη, πολυδιάστατη έκθεση αφιέρωμα με τίτλο "Σουβενίρ της Θεσσαλονίκης". Προτιμώ το σουβενίρ να το γράφουμε ελληνικά -η λέξη έχει περάσει στο ελληνικό λεξιλόγιο και μεταφράζεται ...όπως νιώθει κανείς - ίσως σαν αντικείμενο ή και αίσθηση μνήμης- σ΄ ορισμένες περιπτώσεις "κυτταρικής μνήμης", ενθύμιο..." λέει στο «Πρακτορείο» η επιμελήτρια της κεντρικής έκθεσης, Ευαγγελία Μεσοχωρίτη. Εντυπωσιακή υπήρξε επίσης η ειδική εκδήλωση - performance που πραγματοποιήθηκε ως “πρόδρομος” της πολύπτυχης έκθεσης με την προβολή του ντοκιμαντέρ «Ματαρόα- Το ταξίδι συνεχίζεται» (Το πλοίο που μετέφερε από την Ελλάδα ως τον Τάραντα στη νότια Ιταλία στα τέλη Δεκεμβρίου του 1945, 150 και πλέον Έλληνες φοιτητές, καλλιτέχνες και νέοι επιστήμονες. Τελικός προορισμός τους ήταν το Παρίσι όπου έζησαν -πολλοί μέχρι σήμερα- ως υπότροφοι του Γαλλικού κράτους. Η δραματική τους έξοδος από τη φλεγόμενη Ελλάδα έμελλε να σημαδέψει με ανεξίτηλο τρόπο τις πνευματικές και καλλιτεχνικές εξελίξεις της μεταπολεμικής Ευρώπης. Το ντοκιμαντέρ του Ανδρέα Σιαδήμα διάρκειας 87’ λεπτών, προβλήθηκε στο πλαίσιο του φετινού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ (1 - 10 Μαρτίου). Η κεντρική έκθεση (με ιστορικές φωτογραφίες , χάρτες, μαρτυρίες, καρτ-ποστάλ, σχέδια) αναπτύσσεται ήδη από τις 14 Μαρτίου στην αίθουσα Αλλατίνη - Ντασώ (ΑllatiniDassault») του Γαλλικού Ινστιτούτου. Στη συνέχεια, τα εκθέματα θα μεταφερθούν και θα φιλοξενηθούν στις εγκαταστάσεις της ΔΕΘ, στο πλαίσιο της 16ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου (9-12 Μαΐου), στην ενότητα "Μνήμη και ιστορία" . Ουσιαστική υπήρξε -για τη διαμόρφωση της έκθεσης- η συμβολή και παρακίνηση του δημάρχου της πόλης Γιάννη Μπουτάρη για προβολή του γαλλικού στοιχείου της διαχρονικά πολυπολιτισμικής Θεσσαλονίκης, όπως τονίζει ο γενικός πρόξενος και διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης, Philippe Ray. Στη σειρά δράσεων στο πλαίσιο της έκθεσης "Souvenirs de Salonique", περιλαμβάνεται κι αυτή που διοργανώθηκε το τριήμερο 14-16 Μαρτίου, με διηγήσεις Εβραϊκών οικογενειών για τα βιώματά τους στην πόλη (πριν από την εξορία τους στη Γαλλία ) τη σύνδεσή τους με την γαλλική παιδεία, αλλά και την επιχειρηματική ζωή. Τα μέλη των οικογενειών αυτών (ανάμεσα τους και η οικογένεια Ντασώ - απογόνων της οικογένειας Αλλατίνη), συμμετείχαν στις 17/3 στην Σιωπηρή Πορεία προς τιμήν των Εβραίων της Θεσσαλονίκης που έχασαν τη ζωή τους στο Άουσβιτς. Πηγή φωτογραφιών : "Souvenirs de Salonique, Γαλλικές Ιστορίες από το χθες στο σήμερα" Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από τους διοργανωτές της έκθεσης και προέρχονται από σειρά φορέων, δημόσιων και ιδιωτικών αρχείων (Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, συλλογή Ι.Μέγα, αρχείο Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης, αρχείο Alliance κ.α).

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Μεταπτυχιακά: Μόδα ή ανάγκη;

Του Ανδρέα Σιδηρόπουλου

Είναι το μεταπτυχιακό «μόδα»; Ή ανάγκη που επιβάλλεται από τους κανόνες της αγοράς; Υποβαθμίζεται το πρώτο πτυχίο, ή αναβαθμίζεται το επίπεδο των νέων που διεκδικούν μία θέση εργασίας; Όποια και αν είναι η προσέγγιση είναι γεγονός ότι η ραγδαία αύξηση του αριθμού των μεταπτυχιακών δημιουργεί μία νέα εικόνα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που έχει επεξεργαστεί η Ελληνική Στατιστική Αρχή στο ακαδημαϊκό έτος 20162017 έκαναν μεταπτυχιακές σπουδές 66.295 άτομα, αριθμός που ήταν κατά 25,2% μεγαλύτερος σε σχέση με το ακαδημαϊκό έτος 2015-2016, όταν οι φοιτητές σε μεταπτυχιακά τμήματα ήταν 52.946. Ενδεικτικό για να αντιληφθούμε την τάση είναι το ότι στο ακαδημαϊκό έτος 2011-2012 οι μεταπτυχιακοί φοιτητές ήταν 32.255, δηλαδή οι μισοί σε σχέση με εκείνους του έτους 2016-2017. Η αύξηση του αριθμού των μεταπτυχιακών φοιτητών είναι ραγδαία και μάλιστα σε μία περίοδο κρίσης, γεγονός που επιτρέπει να βγουν πολλά συμπεράσματα ως προς τα κίνητρα και τους στόχους των νέων που επιδιώκουν την αναβάθμιση των ακαδημαϊκών τίτλων που έχουν στο βιογραφικό τους. Ένα στοιχείο στο οποίο επίσης αξίζει να σταθεί κάποιος σε σχέση με την εικόνα των μεταπτυχιακών σπουδών είναι ότι οι γυναίκες υπερτερούν. Στο ακαδημαϊκό έτος 2016-2017 οι γυναίκες που έκαναν μεταπτυχιακές σπουδές ήταν 40.185 έναντι 26.110 ανδρών. Το μεγάλο ενδιαφέρον για μεταπτυχιακές σπουδές ερμηνεύεται ως ενδεικτικό της διάθεσης των νέων να βγουν στην αγορά εργασίας με τα περισσότερα δυνατά εφόδια, ή να ενισχύσουν τις θέσεις τους στην αγορά, σε μία περίοδο που αλλάζουν τα ζητούμενα και τα δεδομένα στο εργασιακό πεδίο. «Ο πήχης ανέβηκε», δηλώνει στο Πρακτορείο ο καθηγητής Μάριος Νότας, χαρακτηρίζοντας τη μεγάλη ζήτηση για προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών ως «παράπλευρο όφελος» από την περίοδο της κρίσης. Επισημαίνοντας τον μεγάλο αριθμό ήδη εργαζόμενων που αποφασίζουν να επενδύσουν στα μεταπτυχιακά, ο αναπληρωτής καθηγητής Κωνσταντίνος Μουρλάς, σημειώνει ότι έχει γίνει κατανοητό πως «πως σε μια κοινωνία της γνώσης, της τεχνολογίας και της εξειδίκευσης απαιτούνται πολλές και διεπιστημονικές δεξιότητες και γνώσεις, μοντέρνες και πάντα ανανεωμένες, που όλες μαζί συνδυαστικά θα οδηγήσουν ένα άτομο στην επαγγελματική του επιτυχία».

Η Γεωργία Τσαντοπούλου, με πτυχίο ΤΕΦΑΑ έκανε μεταπτυχιακό στην αθλητική βιομηχανική, πιστεύοντας ότι «είναι πολύ σημαντικό να εξελίσσεσαι και να μη μένεις στάσιμος». Η Μάντη Περσάκη, επίσης πτυχιούχος ΤΕΦΑΑ, δηλώνει ότι με την ολοκλήρωση των μεταπτυχιακών σπουδών αισθάνεται «πιο ασφαλής, πιο ολοκληρωμένη και με προοπτική συνεχούς εξέλιξης και διάκρισης στη δουλειά μου».

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

O Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ιωάννης Θεοδωράκης χαρακτηρίζει «φυσιολογική» την αύξηση των μεταπτυχιακών στην Ελλάδα και επισημαίνει στο Πρακτορείο ότι η εξειδίκευση στην εποχή μας είναι κάτι αναγκαίο, ενώ και τα χαμηλά δίδακτρα- εν προκειμένω στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - είναι ένα σημαντικό κίνητρο για τους νέους που σκέφτονται το μεταπτυχιακό. Συγκεκριμένα, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ενώ το 2012 υπήρχαν 34 μεταπτυχιακά σήμερα υπάρχουν 53 και μέχρι το τέλος του χρόνου θα φτάσουν τα 56, στα οποία θα προστεθούν άλλα 12 από το ΤΕΙ Θεσσαλίας μετά τη συνένωση των δύο εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Ο αριθμός των μεταπτυχιακών που προσφέρουν τα ελληνικά πανεπιστήμια και ΤΕΙ ξεπερνάει τα 1000. «Oυδέν κακόν αμιγές καλού», σχολιάζει ο Μάριος Νότας, Επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Επικοινωνίας (Συνέργεια του Αυστριακού δημόσιου πανεπιστημίου DUK με το Eρευνητικό Κέντρο Αθηνά, το Ιδρυμα Α. Β. Μπότση και το Εργαστήριο Επικοινωνίας και Τεχνολογίας ΜΜΕ του ΕΜΠ) . Και εξηγεί ότι στη διάρκεια της κρίσης «μεγάλος αριθμός νέων και όχι μόνον, επένδυσε χρόνο (και σε μερικές περιπτώσεις χρήμα) στις Μεταπτυχιακές του Σπουδές. Αυτόματα ο πήχης ανέβηκε. Και εικάζω πως αυτό είναι ένα 'παράπλευρο όφελος' της απεχθούς αυτής περιόδου, για την κοινωνία μας. Έχει γίνει συνείδηση στους πολίτες πως α) η σωρευόμενη επαγγελματική και ακαδημαϊκή γνώση είναι πολύ πιο ογκώδης, απ' ότι διδάσκεται σε μία συνήθη 4ετία πρώτου κύκλου πανεπιστημιακών σπουδών και β) πως σε μια κοινωνία γνώσης με ραγδαίους ρυθμούς προόδους, για 'να κάνεις την διαφορά', απαιτούνται όχι μόνον μεταπτυχιακές σπουδές αλλά κάτι περισσότερο: Δια βίου εκπαίδευση. Σε αυτό το περιβάλλον το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Επικοινωνίας (Συνέργεια Ευρωπαϊκών δημοσίων οντοτήτων, ενεργών στην Ανωτάτη Παιδεία, την Έρευνα και τις Γλωσσικές Τεχνολογίες), κλήθηκε να προσφέρει Μεταπτυχιακές Σπουδές σε Επικοινωνία και Τεχνολογία (ΠΜΣ Ποιοτική Δημοσιογραφία και Νέες Τεχνολογίες και ΠΜΣ Διαχείριση Περιεχομένου και Στρατηγική Επικοινωνίας).. Ήταν ευχάριστη έκπληξη το ότι τα τμήματά μας, τα τελευταία 10 χρόνια συναποτελούνται από νέους πτυχιούχους και καταξιωμένους στον χώρο τους επαγγελματίες. Όπως και το ότι η μέση ηλικία των φοιτητών/ερευνητών πλησιάζει τα 40. Αυτό λέει κάτι για την ‘ορμή’ που έχουν πλέον τόσο οι νεοεισερχόμενοι στον εργασιακό στίβο επιστήμονες, όσο και οι ενεργοί, με σημαντικά αξιώματα, συνάδελφοί τους. Η Ελλάδα αλλάζει προς το καλύτερο. Και μαζί της (αν όχι προϋπόθεση) είναι η στάση όλων μας, προς αλλήλους. Ως καλύτερα εκπαιδευμένα, ενεργά, υπεύθυνα μέρη, ενός βέλτιστου Όλου».

Η Δέσποινα Κωνσταντινίδη μόλις πήρε το πτυχίο της από τη Νοσηλευτική αποφάσισε να συνεχίσει με μεταπτυχιακό και συγκεκριμένα να εξειδικευτεί στην επείγουσα και εντατική νοσηλευτική. «Αποφάσισα να κάνω το μεταπτυχιακό μου για την περεταίρω εξειδίκευση. Πιστεύω ότι είναι ένας τρόπος να δουλέψω σε νοσοκομείο στο κομμάτι που μου αρέσει, που είναι οι μονάδες εντατικής θεραπείας όπου ζητούν εξειδικευμένο προσωπικό. Θέλω να εξελίξω το επάγγελμα μου όσο μπορώ», δηλώνει στο Πρακτορείο η Δέσποινα και επισημαίνει: «δεν το έκανα για την οικονομική απολαβή, καθώς ξέρω ότι στο χώρο αυτόν υπάρχει ταβάνι στο μισθό. Το έκανα γιατί αγαπάω αυτή τη δουλειά και θέλω να γίνω όσο καλύτερη μπορώ». Στο ΕΚΠΑ, όπου κάνει το μεταπτυχιακό η Δέσποινα, συνολικά λειτουργούν 183 Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών, από τα οποία τα 24 δεν έχουν κανένα κόστος για τον φοιτητή.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Ο Κωνσταντίνος Μουρλάς, αναπληρωτής καθηγητής και διευθυντής Εργαστηρίου Νέων Τεχνολογιών στην Επικοινωνία, την Εκπαίδευση και τα ΜΜΕ στο ΕΚΠΑ, δηλώνει στο Πρακτορείο ότι «η αύξηση του αριθμού των μεταπτυχιακών προγραμμάτων δείχνει το μεγάλο ενδιαφέρον των πανεπιστημιακών τμημάτων να επενδύσουν στην εκπαίδευση σε εξειδικευμένα και απαιτητικά αντικείμενα όχι μόνο έρευνας αλλά και αντικείμενα που προκύπτουν από την ίδια την αγορά». «Τα μεταπτυχιακά προγράμματα των πανεπιστημίων της Ελλάδας αποτελούν έναν από τους βασικούς πυλώνες της έρευνας, όπου ερευνητικά αποτελέσματα των μελών ΔΕΠ και των νέων διδακτόρων επιστρέφουν πίσω στην εκπαίδευση, ανατροφοδοτούν τις επόμενες γενιές επιστημόνων και καλλιεργούν την καινοτομία και την αριστεία», τονίζει ο Κωνσταντίνος Μουρλάς, προσθέτοντας ότι η αύξηση του αριθμού των μεταπτυχιακών δεν βελτιώνει τα οικονομικά των μελών ΔΕΠ, «αφού ο νέος νόμος κάνει πρακτικά αδύνατη την επιπλέον αμοιβή τους, αλλά ούτε και τα οικονομικά των τμημάτων, αφού το μεγαλύτερο ποσοστό από τα έσοδα των διδάκτρων κατευθύνονται για κάλυψη αναγκών των Ιδρυμάτων αλλά και των υποτροφιών προς τους ίδιους τους φοιτητές. Αντίθετα, πολλά από τα δίδακτρα παρέχονται ως αμοιβή στους νέους διδάκτορες και επιστήμονες που αποφοιτούν από τα ελληνικά ΑΕΙ, δίνοντάς τους την ευκαιρία να διδάξουν στα πανεπιστήμιά μας, να αποκτήσουν την πρώτη τους προϋπηρεσία ελαττώνοντας έτσι τη διαρροή του έμψυχου πλούτου αυτής της χώρας (brain drain)».

Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο προσφέρει εδώ και 20 χρόνια σπουδές αποκλειστικά εξ αποστάσεως, χωρίς δέσμευση χώρου και χρόνου! Καταξιωμένο στην ελληνική κοινωνία, με πάνω από 30.000 αποφοίτους σε κάθε γωνιά της χώρας, το ΕΑΠ είναι σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια της Ελλάδας σε ενεργό φοιτητικό δυναμικό και σε διδακτικό προσωπικό. Ταυτόχρονα, ανανεώνει συνεχώς τα προγράμματα σπουδών του, σύμφωνα με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της εποχής, και πρωτοπορεί στην αξιοποίηση των πιο σύγχρονων εκπαιδευτικών μεθόδων και τεχνολογικών λύσεων. Το ΕΑΠ προσφέρει δυνατότητες προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών σε ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων που αντιστοιχούν και στους τομείς των τεσσάρων Σχολών του Ιδρύματος: Ανθρωπιστικών Επιστημών, Εφαρμοσμένων Τεχνών, Κοινωνικών Επιστημών, Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας. Παράλληλα, με πίστη στις ευκαιρίες διά βίου μάθησης, προσφέρονται Σύντομα Προγράμματα Σπουδών που οδηγούν κυρίως στην απόκτηση ειδικών, επαγγελματικών δεξιοτήτων. Χαρακτηριστικά των σπουδών στο ΕΑΠ είναι η ευελιξία σε περιεχόμενο, ένταση και διάρκεια, η αξιοποίηση των τεχνολογιών από απόσταση μαζί με τη δυνατότητα για συμβατικές, διά ζώσης εκπαιδευτικές συναντήσεις, καθώς και η συνεχής και εξατομικευμένη υποστήριξη των φοιτητών και φοιτητριών από προσωπικό πιστοποιημένο στην ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Ως το μόνο Ανοικτό Πανεπιστήμιο στη χώρα, το ΕΑΠ διακρίνεται για τις δράσεις κοινωνικής και πολιτισμικής προσφοράς του.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΑ Μοναδικές φωτογραφίες, ανέκδοτο υλικό, σπάνιες μαρτυρίες και ιστορικές πηγές εμπλουτίζουν τα πολυτελή λευκώματα που εκδίδουν τα τελευταία χρόνια τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, σε συνεργασία με διακεκριμένους μελετητές και αναγνωρισμένους φορείς. Με θέματα από τις τέχνες, τον πολιτισμό, το περιβάλλον, την ιστορία και τον φιλοτελισμό, τα λευκώματα των ΕΛΤΑ κουβαλούν στις σελίδες τους το κύρος των 190 χρόνων της αδιάλειπτης λειτουργίας και προσφοράς τους. Στη συλλογή βρίσκει κανείς ιστορικά λευκώματα τα οποία εκδόθηκαν σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, πηγή που διασφαλίζει την εγκυρότητα και την τεκμηρίωση των ιστορικών στοιχείων: • «Επιδοθήτω χερσίν αυτού». Παρουσιάζονται τεκμήρια μνήμης και ιστορίας, εκατό χρόνια από την έναρξη των Βαλκανικών πολέμων. • «Εκ Θριάμβου Δικαίωσις». Έκδοση με αφορμή την συμπλήρωση εκατό χρόνων από την απελευθέρωση των Ιωαννίνων. • «Question Cretoise εις Πράξεις Τέσσερας». Έκδοση με αφορμή την συμπλήρωση εκατό χρόνων από την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. • «Μη Επιλάθου του Όρους». Έκδοση με αφορμή την συμπλήρωση εκατό χρόνων από την ενσωμάτωση του Αγίου Όρους. • «Ο Ναυτικός Πόλεμος του 1912-1913». Αφορά στα εκατό χρόνια από τη στρατηγική νίκη του Ελληνικού Ναυτικού Στόλου μέσα από περιγραφές των επιχειρήσεων. Επιπλέον, στις εκδόσεις των ΕΛΤΑ περιλαμβάνεται και το, βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών, δίτομο έργο «Ελληνική Ναυτιλία 15ος π.Χ. αι. – 11ος μ.Χ. αι.» και «Ελληνική Ναυτιλία 1453 – 1821», με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και σπάνια ιστορικά στοιχεία σχετικά με την ελληνική ναυτιλία στο πέρασμα των αιώνων. Το δίτομο έργο έχει μεταφραστεί και στην κινεζική γλώσσα και διατίθεται με μεγάλη επιτυχία και στην κινεζική αγορά. Παράλληλα, τα Ελληνικά Ταχυδρομεία φέρνουν στο ελληνικό κοινό - για πρώτη φορά μεταφρασμένο στην ελληνική γλώσσα - ένα από τα αρχαιότερα κείμενα της κινεζικής γραμματείας, το Li Ki. Το σημαντικό αυτό κείμενο περιλαμβάνει αρχές και κανόνες που, μέσα από συγκεκριμένες εθιμοτυπικές και τελετουργικές διαδικασίες, οργάνωναν την κοινωνική και πολιτική ζωή της αρχαίας Κίνας και εξακολουθούν να ασκούν μέχρι και σήμερα τεράστια επίδραση στον σινικό κόσμο, αποτελώντας το απαύγασμα της αρχαίας κινεζικής φιλοσοφίας. Στις πολυτελείς εκδόσεις των ΕΛΤΑ περιλαμβάνονται και δύο σημαντικές μελέτες φιλοτελικού ενδιαφέροντος: «Τα Ελληνικά γραμματόσημα 1861-1961 (Ιστορία – Ιδεολογία – Αισθητική)» της Dr. Μυρσίνης Βαρδοπούλου, ζωγράφου και χαράκτριας των ΕΛΤΑ και «Μουσική– Θέατρο – Χορός στο Κυπριακό και Ελληνικό Φιλοτελισμό» σε επιμέλεια του Προέδρου της Ελληνικής Φιλοτελικής Ομοσπονδίας κ.Παντελή Λεούση. Τη συλλογή συμπληρώνουν επιπλέον οι παρακάτω εκδόσεις: • «Βένθος και Πέλαγος», με μοναδικές υποθαλάσσιες φωτογραφίες, που εκδόθηκε σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών • «Η Σπιναλόγκα μέσα από τα μάτια μου», έκδοση για την ενίσχυση της υποψηφιότητας ανάδειξης του νησιού σε μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO • «Ποδήλατο Cycling - Ένα χαμόγελο προς την αυριανή βιώσιμη πόλη», έκδοση σε συνεργασία με τη Μονάδα Βιώσιμης Κινητικότητας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, με αναφορά στην χρήση του ποδηλάτου στην Ελλάδα. Οι πολυτελείς εκδόσεις των ΕΛΤΑ κατατάσσονται σε εκείνες που κοσμούν τις βιβλιοθήκες καθώς κυκλοφορούν σε περιορισμένα αντίτυπα. Διατίθενται αποκλειστικά στο e-shop των ΕΛΤΑ (www.elta.gr) και στο Κεντρικό Φιλοτελικό Κατάστημα – Post Collection (Λυκούργου 5, Αθήνα).

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΑΠΟ-

Του Χριστόφα Απανωσκαλιώτη

ΤΥΠΩΜΑΤΑ

Φροσύνη, Jean Bloch-Michel

«Ο

«Οι γιοι του τον άφησαν και έφυγαν μακριά. Η κόρη του τον εγκαταλείπει. Δεν μπορεί να το αποτρέψει. Κοιτάζει ολόγυρά του σαν να θέλει να γεμίσει τα μάτια του με τα αντικείμενα που θεωρούσε αναλλοίωτα στον χρόνο, που τώρα ανακαλύπτει πόσο εύθραυστα είναι. Όλα αυτά είναι καταδικασμένα να εκλείψουν ή τουλάχιστον να μεταμορφωθούν, που είναι ένα και το αυτό. Ο κόσμος αλλάζει, είπε ο παπά-Λουκάς. Ποιός κόσμος; Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ο ίδιος δεν ανήκει στον κόσμο τούτο, μια και του είναι αδύνατον να αλλάξει». Απόσπασμα από την νουβέλα «Φροσύνη» του Jean Bloch- Michel. Η υπόθεση εκτυλίσσεται κάπου στην Ελλάδα, οι ήρωες έχουν την χαρακτηριστική διαύγεια της πένας του Γάλλου συγγραφέα, ο οποίος με τις λογοτεχνικές αρετές του θωρακίζει την ηθογραφία απέναντι στο φολκλόρ. Απόλυτος ο σεβασμός που δείχνει στο πρωτότυπο η μεταφράστρια Ευγενία Γραμματικοπούλου, γεγονός που καταδεικνύει και τις λογοτεχνικές αρετές που διαθέτει η ίδια. Το αποτέλεσμα είναι ένα εξαιρετικά επιμελημένο και κομψό βιβλίο, σε πολυτονικό σύστημα, από τις εκδόσεις Οκτάνα, που εδρεύουν στη Θεσσαλονίκη. Ο συγγραφέας, δημοσιογράφος, νομικός και μεταφραστής Jean Bloch-Michel (1912-1987) διέγραψε διακριτή πορεία στην πολιτική και τα γράμματα. Συμμετείχε στην αντίσταση κατά των Ναζί, βασανίστηκε στα κολαστήρια της Γκεστάπο, συνεργάστηκε στενά με τον Αλμπέρ Καμί, έγραψε εννέα έργα μυθοπλασίας υιοθετώντας τη γαλλική ρεαλιστική παράδοση και επέκρινε το Νέο Μυθιστόρημα, θεωρώντας ότι αναπαράγει την ανία αντί να εξεγείρεται εναντίον της.

Ειδήσεις 24x7x365 28

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

με την εφαρμογή του Πρακτορείου για smartphones-tablets

ΒΙΒΛΙΟ

Tου Βαγγέλη Χατζηβασιλείου

ΚΡΙΤΙΚΗ

ΜΟΝΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ

Οι δρόμοι διαμέσου των οποίων μπορεί να φτάσει κανείς στη λογοτεχνία είναι πολλοί. Η Μαρία Τσιμά, ηθοποιός που έχει εργαστεί στο θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση (έχει επίσης ασχοληθεί με τη θεατρική διασκευή και το σενάριο), έδωσε το 2017 το πρώτο πεζογραφικό της βιβλίο, υπό τον τίτλο «Το λιθόστρατο» (εκδόσεις Στερέωμα). Μια νουβέλα που εκτυλίσσεται στην Κεφαλονιά, αποκαλύπτοντας μια δραματική (όχι, ωστόσο, και μελοδραματκή) οικογενειακή ιστορία. Εκείνο που έχει τη μεγαλύτερη σημασία στο «Λιθόστρατο» είναι ο τρόπος με τον οποίο χτίζει η Τσιμά την προσωπικότητα της ηρωίδας της: μονόχνοτη, είτε για το καλό πρόκειται είτε για το κακό, κυριαρχημένη από το ένστικτο του έρωτα και του θανάτου (ο έρωτας θα την εκμηδενίσει και ο θάνατος θα τη συνεπάρει), βυθισμένη στον εαυτό της και την ίδια ώρα αυτοκαταστροφική (όντας έτοιμη να ρισκάρει και να διαλύσει τα πάντα), η Ζωή είναι ένας λογοτεχνικός χαρακτήρας με εξαιρετικά δυνατή πνοή. Τα «Ίσια δικαιώματα», που κυκλοφόρησαν πριν από λίγο καιρό (και πάλι από τις εκδόσεις Στερέωμα), είναι το δεύτερο βιβλίο της Τσιμά και τυπικά ανήκουν στο θέατρο, περιλαμβάνοντας .επτά αφηγήσεις ισάριθμων γυναικών, οι οποίες ξεκίνησαν τη σκηνική διαδρομή τους από το Θέατρο Τέχνης, αλλά μπορούν να διαβαστούν και σαν μια σειρά λογοτεχνικών μονολόγων για την τύχη των μεταναστών στην Ελλάδα και τα πολλαπλά τους προβλήματα. Οι γυναίκες της Τσιμά δεν είναι ούτε πλάσματα παραδομένα στη μοίρα τους, που ζητούν το συμπονετικό βλέμμα μας, ούτε πρόσωπα που αγωνίζονται να επιβιώσουν έναντι παντός τιμήματος. Υποφέρουν από τη μοναξιά κι από τη νοσταλγία για την ξεχασμένη πατρίδα, αλλά την ίδια ώρα παραμένουν προσκολλημένες στη δύναμη και την αξία της ζωής. Όσο για τους Έλληνες, μπορεί να τις αδικούν και να τις βάζουν στο στόχαστρο της καχυποψίας τους, από την άλλη όμως μεριά μπορεί να ζητήσουν σχεδόν απεγνωσμένα και τη συμπαράσταση ή την κατανόησή τους. Και όλοι οι ήρωες, Έλληνες και ξένοι, ερχονται κοντά μέσα από τα ζητήματα που τους χωρίζουν και ταυτοχρόνως τους ενώνουν. Η φροντίδα και οι έγνοιες των παιδιών που βρίσκονται μακριά, οι κίνδυνοι του ερώτα που δεν αποκλείεται να καταλήξουν σε φόνο ή η ανάγκη της προσαρμογής στο καινούργιο περιβάλλον που χρονίζει επί δεκαετίες να βρει την ισορροπία της μετατρέπονται

www.ana.gr/freepress

στις αφηγήσεις της Τσιμά σε μια δύσκολη και καταπιεστική, πλην στιβαρή και ακμαία καθημερινότητα – μια πραγματικότητα η οποία δεν θα παραδώσει ποτέ τα όπλα, αναζητώντας ακατάπαυστα καινούργια σημεία στήριξης. Θέατρο-ντοκουμέντο, θέατρο-μοντάζ και θέατρο των καταπιεσμένων. Ναι, η Τσιμά έβαλε μπροστά τη δουλειά της με ένα κασετόφωνο στο χέρι κι ένα αυτοσχέδιο ερωτηματολόγιο, και σίγουρα πολλά είδη θεάτρου έρχονται να συναντηθούν στο βιβλίο της (βλ. σχετικά και τη εισαγωγή της Δήμητρας Πετροπούλου). Εκείνο, πάντως, που σίγουρα δεν γίνεται να παραβλέψουμε είναι, όπως το έλεγα και προεισαγωγικά, η λειτουργία των επτά μονολόγων σε αμιγώς λογοτεχνικό επίπεδο – γεγονός που τους επιτρέπει να συνομιλήσουν ισάξια με πλήθος αντίστοιχα δείγματα της σύγχρονης πεζογραφίας.

Κυκλοφορεί και στο διαδίκτυο

freepress

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Του Γιάννη Αλέξανδρου Ιωαννίδη

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΣΤΙΧΟΥΣ

Η νύχτα «γεννάει» τραγούδια, «ξυπνάει» τα πάθη, «ξημερώνει» έρωτες. Κρύβει, όμως, και ιστορίες σκοτεινές για ανθρώπους της... νύχτας. Ένας από αυτούς ήταν ο περιβόητος Σαλονικιός, τον οποίο τραγούδησε ο Στράτος Διονυσίου.

«Ο Σαλονικιός»

Θεσσαλονίκη. Μέσα της δεκαετίας του ’70. Η νυχτερινή ζωή στην πόλη ανθεί. Τα κέντρα γεμάτα από κόσμο, τσιγάρα και αλκοόλ. Μια ανδρική φιγούρα ξεχωρίζει στις νύχτες της Σαλονίκης. Είναι ένας ψιλόλιγνος άνδρας με μούσια. Βήμα αργό, βαρύ. Βλέμμα κοφτερό. Το όνομά του είναι Γιάννης Γκουλιόβας. Εκείνοι που τον γνωρίζουν χαμηλώνουν το βλέμμα κάθε φορά που περνά. Οι υπόλοιποι, που τον βλέπουν πρώτη φορά, τρομάζουν. «Άιντε, κάντε όλοι στην μπάντα, να βγει να χορέψει, ο Σαλονικιός. Άιντε, κάντε του λεζάντα, την βραδιά να κλέψει, ο Σαλονικιός. Άιντε, κάντε όλοι στην μπάντα, γέμισε την πίστα, ο Σαλονικιός»… Ο Γκουλιόβας γεννήθηκε στον Κολινδρό Πιερίας. Δεν έμαθε γράμματα. Ούτε κάποια τέχνη. Ανήλικος ακόμα συλλαμβάνεται για κλοπή μοτοσικλέτας. Από μικρός, έμαθε να ζει σε αναμορφωτήρια και φυλακές. Προς το τέλος της δεκαετίας του ’60, η Θεσσαλονίκη γίνεται το λημέρι του. Σταδιακά, ο Γκουλιόβας εξελίσσεται στο μεγαλύτερο νταή της πόλης. Παρέχει προστασία σε μαγαζιά και πόρνες. Εκβιάζει και κλέβει σε καθημερινή βάση. Αδίστακτος όσο λίγοι, τραβάει μαχαίρι και πιστόλι με την παραμικρή αφορμή.

Αγαπημένη του φράση αυτή που είχε πει ο αναρχικός Κλεμάν Ντυβάλ στο δικαστήριο, όπου παρουσιάστηκε ύστερα από κλοπή και επίθεση κατά των αστυνομικών. «Ο αστυφύλακας με συνέλαβε εν ονόματι του νόμου. Κι εγώ τον χτύπησα εν ονόματι της ελευθερίας». Η φήμη του γιγαντώνεται μέσα σε λίγα χρόνια. Το ίδιο και η έπαρσή του. Κυκλοφορεί με πολυτελή αυτοκίνητα. Τζογάρει τεράστια ποσά στον ιππόδρομο και τις παράνομες χαρτοπαικτικές λέσχες. Ο αστυνομικός κλοιός άρχισε να σφίγγει γύρω του. Εκ-

Ειδήσεις 24x7x365 30

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

κρεμούσαν δεκάδες εντάλματα εναντίον του. Έτσι, ο Σαλονικιός αποφάσισε να κατηφορίσει στην Αθήνα. Δίχως να χάσει πολύ χρόνο, ξεκίνησε να πουλάει προστασία σε μπαράκια, οργάνωνε κλοπές ενώ συνέχισε ακάθεκτος να εκβιάζει. Σύντομα, και οι αστυνομικοί της Αθήνας έθεσαν ως πρώτη προτεραιότητα τη σύλληψή του. Στις 29 Σεπτεμβρίου του 1977, άγνωστος ενημέρωσε την Ασφάλεια ότι τον είδε σε χαρτοπαικτική λέσχη στην Κυψέλη. Οι αστυνομικοί μπουκάρουν να τον συλλάβουν. Εκείνος τρέχει προς την τουαλέτα για να διαφύγει. Δεν προλαβαίνει καθώς τον συλλαμβάνουν αστυνομικοί με πολιτικά. Προσπαθεί να ξεφύγει. Τραβάει μαχαίρι και επιχειρεί να επιτεθεί σε έναν αστυνομικό. Αυτός τον πυροβολεί στο στήθος. Ο Γκουλιόβας πεθαίνει, αλλά ο «Σαλονικιός» ζει μέσα από τη φωνή του Στράτου Διονυσίου.

με την εφαρμογή του Πρακτορείου για smartphones-tablets

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

To Brexit, όποτε και αν γίνει, θα αναστατώσει σίγουρα την αγγλική Premier League, διαμορφώνοντας νέα δεδομένα, όμως μπορεί να λειτουργήσει θετικά για το ποδόσφαιρο της Αγγλίας. Αυτό είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει η μηνιαία έκθεση του CIES, του Διεθνούς Κέντρου Αθλητικών Σπουδών, που βρίσκεται στην Ελβετία και δημιουργήθηκε το 1995 ως κοινοπραξία της FIFA με το Πανεπιστήμιο του Νοσατέλ. Η έκθεση αναλύει στοιχεία για την προέλευση των παικτών που έχουν περάσει τα τελευταία δέκα χρόνια από την Premier League, δείχνοντας ότι το ποσοστό συμμετοχής των Άγγλων παικτών έχει μειωθεί προοδευτικά για να φτάσει σε ένα νέο αρνητικό επίπεδο ρεκόρ κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου, ενώ και το ποσοστό των γκολ που σημείωσαν οι Άγγλοι έχει παρόμοια τάση. «Ο πιθανός περιορισμός στις μεταγραφές ξένων ποδοσφαιριστών μπορεί να υποχρεώσει την πλειοψηφία των ομάδων της Premier League να τροποποιήσουν τη στρατηγική τους, ωστόσο η άνοδος μιας νέας γενιάς πολύ ελπιδοφόρων Άγγλων παικτών υποδηλώνει, με αυστηρούς αθλητικούς όρους, ότι μια τέτοια αλλαγή δεν μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανταγωνιστικότητα των ομάδων της Premier League, ενώ θα μπορούσε ακόμη

Ειδήσεις 24x7x365 32

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

και να ενισχύσει την εθνική ομάδα», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση. Όπως σημειώνεται, στις περιόδους 2009/10 και 2011/12, ο χρόνος συμμετοχής των Άγγλων ποδοσφαιριστών έφθασε στο 40% του συνολικού χρόνου των παιχνιδιών της Premier League. Κατά τη διάρκεια των επτά τελευταίων σεζόν που μελετήθηκαν, το όριο αυτό ξεπεράστηκε μόνο το 2014/15. Μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου, της τρέχουσας περιόδου, ο χρόνος συμμετοχής των Άγγλων ήταν 35,2%. Αυτή είναι η χαμηλότερη τιμή που καταγράφηκε στα χρόνια που εξετάζει η έκθεση. Παράλληλα με τη μείωση του χρόνου συμμετοχής, μειώθηκε και το ποσοστό των γκολ που σημείωσαν Άγγλοι παίκτες. Και πάλι η χαμηλότερη τιμή παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου. Σε όλη την περίοδο που αναλύεται, το ποσοστό των γκολ που σημειώθηκαν από Άγγλους παίκτες ήταν πάντα χαμηλότερο από το ποσοστό του χρόνου συμμετοχής τους. Αυτό το αποτέλεσμα αντανακλά τον υπερβολικά μεγάλο αριθμό Άγγλων αμυντικών. Στα τελευταία δέκα χρόνια, ο χρόνος συμμετοχής στην Premier League για τους ποδοσφαιριστές από τη Σκωτία, τη Βόρεια Ιρλανδία και την Ουαλία έχει πέσει περισσότερο από το μισό. Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου, ο χρόνος συμμετοχής Σκωτσέζων, Βορειοιρλανδών και Ουαλών έφθασε στο χαμηλότερο επίπεδο, 3,0%. Μία ισχυρή πτωτική πορεία παρατηρήθηκε και στο ποσοστό των γκολ που σημείωσαν: από 4,7% το 2009/10 σε 3,2% μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου της τρέχουσας περιόδου.

με την εφαρμογή του Πρακτορείου για smartphones-tablets

Του Αντώνη Βαζογιάννη

Brexit

Κατάρα ή σωσίβιο για τους Άγγλους;

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας που αναλύθηκε, το ποσοστό συμμετοχής έχει μειωθεί για Σκωτσέζους, Βορειοιρλανδούς και Ουαλούς. Οι παίκτες από τη Βόρεια Ιρλανδία και την Ουαλία έχουν σχεδόν εξαφανιστεί από την Premier League. Η Σκωτία παραμένει παρούσα αν και λιγότερο από ό, τι στο παρελθόν. Παρόμοια με τους παίκτες του Ηνωμένου Βασιλείου, ο χρόνος συμμετοχής των Ιρλανδών ποδοσφαιριστών έχει μειωθεί δραματικά: από 4,6% το 2009/10 σε 1,5% κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου. Το ποσοστό των παικτών από χώρες μέλη της UEFA έχει αυξηθεί σταθερά αυτό το διάστημα. Τα νέα ρεκόρ έχουν μετρηθεί κατά τη διάρκεια της τρέχουσας σεζόν τόσο στο επίπεδο του χρόνου συμμετοχής (45,0%) όσο και στο επίπεδο των γκολ που σημειώθηκαν (43,3%). Οι ευρωπαίοι παίκτες είναι περισσότεροι στα γήπεδα της Premier League από τους παίκτες του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο χρόνος συμμετοχής για τους Γάλλους ποδοσφαιριστές παρέμεινε σταθερός σε περίπου 9% καθ 'όλη τη διάρκεια της δεκαετίας που καλύπτει η μελέτη. Τη μεγαλύτερη αύξηση στον χρόνο συμμετοχής είχαν οι Ισπανοί, από 2,5% έως 7,2%. Ο χρόνος συμμετοχής των Γερμανών στην Premier League έχει επίσης αυξηθεί σημαντικά από 1,1% σε 4,8%. Ο χρόνος συμμετοχής στην Premier League των ποδοσφαιριστών που προέρχονται από χώρες που δεν είναι μέλη της UEFA παρέμεινε σταθερός, όμως, το ποσοστό των γκολ που πέτυχαν οι μη Ευρωπαίοι αυξήθηκε σημαντικά από 17,3% σε 22,8%. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας που εξετάζει

η έκθεση, οι μη Ευρωπαίοι είχαν χρόνο συμμετοχής 16,2% και σημείωσαν το 20,6% των γκολ. Το αποτέλεσμα αυτό αντανακλά τον υπερβολικά μεγάλο αριθμό μη Ευρωπαίων επιθετικών. Το 2017/18, το 27,4% του χρόνου συμμετοχής για επιθετικούς ανήκε σε ποδοσφαιριστές χωρών εκτός της UEFA. Οι Βραζιλιάνοι και οι Αργεντινοί είναι μακράν οι περισσότεροι από τους μη Ευρωπαίους ποδοσφαιριστές της Premier League. Η αναλογία των Αργεντινών έφθασε στο ανώτατο σημείο το 2014/15 (4,7% του χρόνου συμμετοχής) και ακολούθως μειώθηκε. Η παρουσία των Βραζιλιάνων όμως, δεν ήταν ποτέ τόσο μεγάλη όσο μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου της τρέχουσας περιόδου (4,9%). Φαίνεται καθαρά ότι το ποσοστό των ποδοσφαιριστών του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας στην Premier League έχει μειωθεί σημαντικά κατά την τελευταία δεκαετία προς όφελος των παικτών που προέρχονται από την ηπειρωτική Ευρώπη (Γαλλία, Ισπανία, Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο κ.λπ.). Κάτι που δείχνει ότι το Brexit θα έχει σοβαρές επιπτώσεις, για τις ομάδες στην κορυφαία κατηγορία της Αγγλίας. Την ίδια στιγμή, τα εξαιρετικά αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια από τις «μικρές» εθνικές ομάδες της Αγγλίας, δείχνουν την προσπάθεια που γίνεται σε αυτή την κατεύθυνση. Κάτι που έρχεται ενδεχομένως να μετριάσει ένα ενδεχόμενο πλήγμα, που θα φέρει η εισαγωγή αυστηρότερων κριτηρίων στις μεταγραφές παικτών από το εξωτερικό.

Έγκαιρη, έγκυρη και αντικειμενική ενημέρωση με τη σφραγίδα του:

www.ana.gr ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Health and beauty

Η τέχνη βάλσαμο στην ασθένεια και η ασθένεια έμπνευση για την τέχνη

ια προσωπική περιπέτεια που ανάγκασε τον ηθοποιό, Ηλία Κουνέλα να παραμείνει επί μακρόν σε νοσοκομειακό περιβάλλον, ήταν η αφορμή να γεννηθεί το 2014 το «Επισκεπτήριο»: Ένας τριμελής θίασος που ζωντανεύει σε θαλάμους και δωμάτια νοσοκομείων, θεατρικές παραστάσεις. Παραστάσεις που παίζονται γύρω από ένα κρεβάτι, ενίοτε ψιθυριστά και με τραβηγμένες τις κουρτίνες, αποκλειστικά για τον ασθενή που τις έχει ζητήσει. Πρόκειται για μία δράση κοινωνικής ευθύνης του Εθνικού Θεάτρου που προσφέρει τέχνη σε ανθρώπους που την αγαπούν, αλλά για λόγους υγείας δεν μπορούν να την προσεγγίσουν. Το ευγενές παράδοξο της υπόθεσης , είναι ότι ο συγκεκριμένος θίασος προσκαλεί το κοινό με ένα γράμμα, που όπως λέει ο κ. Κουνέλας αποτελεί προϋπόθεση για την όλη διαδικασία, το να ζητάει ο ίδιος ο θεατής την παράσταση:

Αγαπημένε ασθενή «Αγαπημένε ασθενή, κάποτε υπήρξα και εγώ στη θέση σου. Νοσηλευόμουν για μεγάλο διάστημα σε διάφορα νοσοκομεία. Συχνά έχανα την υπομονή και το κουράγιο μου, μου έλειπε η ομορφιά και η φαντασία. Αργότερα έγινα καλά. Και πως το έφερε η ζωή; Έγινα ηθοποιός. Θυμήθηκα εκείνες τις δύσκολες μέρες και ονειρεύτηκα να σου χαρίσω τις στιγμές που τόσο μου έλειψαν. Είμαστε τρεις αγαπημένοι φίλοι και ηθοποιοί. Ο Ηλίας, η Ιφιγένεια και ο Πάνος. Είμαστε έτοιμοι να δώσουμε μια μικρή παράσταση για σένα, γύρω από το κρεβάτι σου, εντελώς δωρεάν. Αρκεί να το πεις σε κάποια νοσοκόμα ή στο γιατρό σου, ή σε κάποιον υπεύθυνο της κοινωνικής υπηρεσίας, κι αυτός θα μας ενημερώσει. Έχουμε ετοιμάσει μερικές ιστορίες από την παγκόσμια λογοτεχνία, και θα διαλέξεις αυτή που προτιμάς, να σου αφηγηθούμε. Μπορείς να την παρακολουθήσεις μόνος σου ή με τους συνοδούς σου, ή με όλο το θάλαμο. Οι παραστάσεις είναι προσφορά του Εθνικού Θεάτρου στους νοσηλευόμενους των νοσοκομείων. Η δράση ονομάζεται Επισκεπτήριο και στόχος της είναι να 34

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Επιμέλεια Τάνια Η. Μαντουβάλου

μεταφέρει τη μαγεία της σκηνής σε ανθρώπους που δεν μπορούν τη δεδομένη στιγμή της ζωής τους να έρθουν στο θέατρο. Μη διστάσεις να τη ζητήσεις και εμείς θα είμαστε εκεί. Με αγάπη και σεβασμό από το Εθνικό Θέατρο και τη δράση Επισκεπτήριο».

Προτεραιότητα οι μεσήλικες Μέχρι στιγμής έχουν δοθεί περισσότερες από 650 παραστάσεις σε δημόσιες δομές, γηροκομεία και μονάδες παίδων. Ωστόσο προτεραιότητα του θιάσου αποτελεί η μέση ηλικία. «Όταν ένας μεσήλικας αρρωσταίνει και μάλιστα αρρωσταίνει βαριά, καταστρέφεται όλος ο κόσμος, γιατί έχει εκκρεμότητες, έχει δάνεια, έχει μία ολόκληρη οικογένεια που στηρίζεται επάνω του. Στόχος μας είναι να πηγαίνουμε σε αυτούς τους ανθρώπους που ενώ νιώθανε δυνατοί, ξαφνικά κλονίζονται». Τον θίασο εκτός από την Ηλία Κουνέλα που είναι ο εμπνευστής και δημιουργός, πλαισιώνουν ακόμη η Ιφιγένεια Γρίβα που είναι από την πρώτη στιγμή δίπλα του, και φέτος μαζί τους είναι ο Παναγιώτης Ιωσηφίδης.

Η ασθένεια αφορμή για τέχνη Η τέχνη μπορεί να είναι βάλσαμο όχι μόνο για την ψυχή αλλά και για το σώμα των ασθενών οι οποίοι νοσηλεύονται, αφού ως γνωστόν η ευφορία που προκαλεί, μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποιητικό. Υπάρχει όμως και η άλλη όψη του νομίσματος, όπου η ασθένεια μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για τέχνη. Και αυτό αποδεικνύει περίτρανα η ταινία του Σταύρου Ψυλλάκη «Ακούγοντας το Χρόνο», όπου γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό του αντικαρκινικού Νοσοκομείου Μεταξά που τους χτύπησε την πόρτα ο καρκίνος, αφηγούνται την προσωπική τους ιστορία. Όπως αναφέρει στο «Πρακτορείο» ο σκηνοθέτης Σταύρος Ψυλλάκης το ζητούμενο εξαρχής ήταν να κάνει μία ποιητική ταινία. «Με εμπνέουν οι οριακές καταστάσεις του ανθρώπου, και τα υπαρξιακά ερωτήματα που τίθενται. Η ταινία παρά το γεγονός ότι ασχολείται με τον καρκίνο είναι μία ανάσα ζωής και συνάδει με αυτό που λέμε πως θα δώσουμε ζωή στα χρόνια μας και όχι χρόνια στη ζωή μας. Όλοι μας ξέρουμε ότι κάποια στιγμή θα πεθάνουμε. Όταν μας πούνε όμως έχεις καρκίνο, αυτό αποκτά συγκεκριμένη διάσταση και συχνά είναι αφετηρία για να στοχαστεί κάποιος τη ζωή από την αρχή, και να θέσει τα βασικά θεμελιώδη ερωτήματα».

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Επιμέλεια Μπάμπης Γιαννακίδης

Διαγωνισμός φωτογραφίας #PRESS_photostories 2018

1o Βραβείο #PRESS_photo 2018 Γιώργος Μουτάφης Πάτρα, 8 Μαρτίου 2018: Μετανάστες περιμένουν στην εξωτερική πλευρά του νέου λιμανιού την κατάλληλη στιγμή για να σκαρφαλώσουν τον φράχτη και να προσπαθήσουν να κρυφτούν μέσα σε νταλίκες που επιβιβάζονται στα καράβια για την Ιταλία.

Διαβάστε τη λεζάντα που ακολουθεί και προσπαθήστε με τη δύναμη της φαντασίας να σχηματίσετε την εικόνα που περιγράφει και ίσως να νοιώσετε τα συναισθήματα που αυτή προκαλεί: “Πάτρα, 8 Μαρτίου 2018: Μετανάστες περιμένουν στην εξωτερική πλευρά του νέου λιμανιού την κατάλληλη στιγμή για να σκαρφαλώσουν τον φράχτη και να προσπαθήσουν να κρυφτούν μέσα σε νταλίκες που επιβιβάζονται στα καράβια για την Ιταλία.” Αν δεν τα καταφέρατε, ρίξτε μια ματιά στη φωτογραφία που συνοδεύει τούτο το κείμενο. Είναι η φωτογραφία που απέσπασε το πρώτο βραβείο στην Διαγωνιστική Έκθεση Φωτογραφίας που διοργάνωσε φέτος, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, το Μορφωτικό Ίδρυμα της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας-Θράκης (ΕΣΗΕΜΘ), με τίτλο #PRESS_photostories. Η φωτογραφία χαρακτηρίστηκε ως PRESS_photo 2018 και η διάκρισή της συνοδεύτηκε από χρηματικό έπαθλο 2.000€. Δημιουργός της ο Γιώργος Μουτάφης. Εκτός από την παραπάνω φωτογραφία, άλλες δώδεκα απέσπασαν βραβείο ή έπαινο από την κριτική επιτροπή που ανέλαβε το δύσκολο έργο της “τυφλής” επιλογής (επιλογή δίχως άλλα στοιχεία). Όπως ανακοινώθηκε, συνολικά 47 φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφοι υπέβαλαν στον διαγωνισμό περισσότερες από 400 φωτογραφίες (τραβηγμένες όλες εντός του 2018) με πεδίο αναφοράς ολόκληρη την Ελλάδα, ενταγμένες σε πέντε θεματικές κατηγορίες: Νέα/Επικαιρότητα, Μεγάλα Σύγχρονα Θέματα (πολιτική, κοινωνία, περιβάλλον), Πολιτισμός (τέχνες, επιστήμες, τεχνολογία), Αθλητισμός, Άνθρωποι/Πορτρέτα. Από τις 400 φωτογραφίες προκρίθηκαν οι 120 και από αυτές βραβεύτηκαν ή πήραν έπαινο οι 13. (σ.σ. εκτός του πρώτου τα υπόλοιπα βραβεία συνοδεύτηκαν από 1.000 €)

www.ana.gr 36

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Εκθεση φωτογραφιών 15-30/3 Το σύνολο των 120 προκριθέντων φωτογραφιών συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση που φιλοξενείται στο Συνεδριακό Κέντρο Τράπεζας Πειραιώς (Κατούνη 12-14 Λαδάδικα), από τις 15 έως τις 30 Μαρτίου 2019. Ωρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τρίτη και Πέμπτη 10:00-17:00, Τετάρτη & Παρασκευή 10:00-20:30 & Σάββατο 10:00-14:00 Τα υπόλοιπα βραβεία και οι έπαινοι. Στην κατηγορία Νέα/Επικαιρότητα, βραβείο πήρε ο Νίκος Λυμπερτάς και έπαινο οι Σάκης Γιούμπασης και Άρης Μεσσίνης Στην κατηγορία Μεγάλα Σύγχρονα Θέματα βραβείο πήρε ο Γιώργος Γιακουμίδης και έπαινο οι Χρήστος Σιάρρης και Δημήτρης Τοσίδης Στην κατηγορία Πολιτισμός βραβείο πήρε ο Αλέξανδρος Αβραμίδης και έπαινο ο Νίκος Πάντης Στην κατηγορία Αθλητισμός βραβείο πήρε ο Νίκος Βερβερίδης και έπαινο ο Αλέξανδρος Αβραμίδης Στην κατηγορία Άνθρωποι/Πορτρέτα βραβείο πήρε ο Αλέξανδρος Αβραμίδης και έπαινο ο Άρης Μεσσίνης. Κριτική Επιτροπή Στην Κριτική Επιτροπή συμμετείχαν: Δημήτρης Μεσσίνης (φωτορεπόρτερ), Ηρακλής Παπαϊωάννου (επιμελητής του MOMus / Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης), Γιώργος Κατσάγγελος (καθηγητής του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΑΠΘ), Γρηγόρης Πασχαλίδης (καθηγητής του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ), Λάζαρος Θεοδωρακίδης (δημοσιογράφος).

Έγκαιρη, έγκυρη και αντικειμενική ενημέρωση.

ΑΤΖΕΝΤΑ

Οι γάμοι του Φίγκαρο, στην Εθνική Λυρική Σκηνή

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ Ροδάκινο Κομπόστα, στο Εργοτάξιον

Σ΄ ένα μικρό διαμέρισμα της Μαδρίτης, ένα καυτό καλοκαιριάτικο μεσημέρι , συναντιέται μια αταίριαστη παρέα. Μια επίδοξη τραγουδίστρια, ένας γριπιασμένος- υποχόνδριος λάτρης όπλων, μία σκληρή «γυναίκα αράχνη», ένας ερωτευμένος νεαρός, μια αδιάκριτη και ερωτομανής σπιτονοικοκυρά, ο μαφιόζος «Δούκας» και μία απίστευτα παρατηρητική νεαρή καλόγρια. Τί σχέση μπορεί να έχουν όλοι αυτοί μεταξύ τους, τί τους συνδέει μ΄ ένα γλαστράκι, πόσο εξαρτώνται από το «Ροδάκινο Κομπόστα»; Οι απαντήσεις στο «Εργοτάξιον» (Διογένους 1, Δάφνη, δίπλα στο μετρό). Παραστάσεις κάθε Σάββατο, στις 9.15 και Κυριακή στις 8.00 Σκηνοθεσία-Καλλιτεχνική Επιμέλεια: Ακης Κων. Σταματιάδης

Οι γάμοι του Φίγκαρο, η αριστουργηματική όπερα του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, επιστρέφει στην Εθνική Λυρική Σκηνή σε μια νέα παραγωγή, σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Ευκλείδη. Από τις 23 Μαρτίου και για οκτώ παραστάσεις, στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, σε μουσική διεύθυνση Μάριου Παπαδόπουλου και Γιώργου Μπαλατσινού. Παραστάσεις : 23, 27, 29, 31 Μαρτίου & 12, 14, 17, 20 Απριλίου Ώρα έναρξης 19.30 (Κυριακές 18.30)

Allez viens… στο Εθνικό

Οι δούλες, στο Θέατρο Τέχνης

«Οι Δούλες», το έργο-μύθος του Ζαν Ζενέ ζωντανεύει και πάλι στη σκηνή του Υπογείου. Ακριβώς 51 χρόνια από την πρώτη παρουσίασή του στο ελληνικό κοινό σε μετάφραση τότε Οδυσσέα Ελύτη, το Θέατρο Τέχνης παρουσιάζει την παράσταση σε σκηνοθεσία και μετάφραση της Μαριάννας Κάλμπαρη. Παίζουν: Κάτια Γέρου, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Μαριάννα Κάλμπαρη Τελευταίες παραστάσεις στις 24 και 31 Μαρτίου, στις 17.30

Μια παράσταση για τη μάχη της αντοχής ενάντια στην εξάντληση όταν ο χρόνος θέτει δικά του όρια. Οκτώ καταξιωμένοι Έλληνες ηθοποιοί «κάποιας ηλικίας», οκτώ σώματα που φέρουν το φορτίο του γήρατος, καταβάλλουν προσπάθεια να σταθούν... επί σκηνής. Η παράσταση Allez viens... γεννιέται με τη δημιουργική συμμετοχή των ηθοποιών κατά τη διάρκεια των προβών, μέσα από δικούς τους αυτοσχεδιασμούς. Ο λόγος απουσιάζει και πρωταγωνιστεί η κίνηση. Εθνικό Θέατρο, κτίριο Τσίλερ, παραστάσεις κάθε Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 19.00 και τις Κυριακές, στις 17.30. Σύλληψη-Χορογραφία-Σκηνικά: Παναγιώτα Καλλιμάνη. Διανομή: Αλίκη Αλεξανδράκη, Κώστας Γαλανάκης, Γιάννης Δεγαΐτης, Αντώνης Ιορδάνου, Βασίλης Καραμπούλας, Υβόννη Μαλτέζου, Ράνια Οικονομίδου, Αννέζα Παπαδοπούλου.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Στίχοι … στο Τελλόγλειο

η ποίησή του μέσα από τη ζωγραφική και τη φωτογραφία» που παρουσιάζεται στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ . Σε ειδική ενότητα της ίδιας έκθεσης συμπεριλαμβάνονται (εκτίθεται σε ειδική προθήκη το τελευταίο ποίημα-σχόλιο του ποιητή κατά της δικτατορίας- με τίτλο “Επι Ασπαλάθων”, αλλά και η περίφημη δήλωσή του κατά της δικτατορίας (όπως δημοσιεύτηκε στις 28 Μαρτίου του 1969, ακριβώς 50 χρόνια πριν). Καθημερινά εκτός Δευτέρας στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. Αγίου Δημητρίου 159Α- Κυριακή 24 Μαρτίου 11.00:Ανοικτή ξενάγηση στην έκθεση. Στις 25 Μαρτίου, κλειστά λόγω αργίας.

Ο Ελέφας, στη Μονή Λαζαριστών

Η άνοιξη εισέρχεται και τυπικά με τη σημερινή παγκόσμια μέρα ποίησης (21 Μαρτίου) – και το εαρινό ηλιοστάσιο . Σειρά εκδηλώσεων ανά την πόλη θυμίζουν πως...”πράγματι, κανένας στίχος δεν ανατρέπει καθεστώτα” σύμφωνα με τον εν ζωή ποιητή Τίτο Πατρίκιο αλλά- σύμφωνα επίσης με τον ίδιο “Κανένα καθεστώς δεν μπόρεσε να ανατρέψει έναν στίχο! Στο τέλος πάντοτε νικάει ο στίχος...”

”...Η ερμηνεία κάθε έργου είναι η ερμηνεία του εαυτού μας, όχι εκείνου που το δημιούργησε”... , έγραφε ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης “σχολιάζοντας” τα εικονογραφημένα κείμενά του από τον ζωγράφο Γιάννη Μόραλη στην πρώτη έκδοσή τους από τον εκδοτικό οίκο “Ίκαρος” στα 1965. Αυτό το απόσπασμα κειμένου συμπεριλαμβάνεται (μαζί με δεκάδες έργα μεγάλων Ελλήνων ζωγράφων εμπνευσμένα από την ποίηση του Γιώργου Σεφέρη, φωτογραφίες του ποιητή, προσωπικά του αντικείμενα, καθώς και έργα και αντικείμενα που ο ίδιος ζωγράφισε) στην έκθεση με τίτλο :«Όταν το φως χορεύει, μιλώ δίκαια. Ο Γιώργος Σεφέρης και

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

“Ο Ελέφας” του Κώστα Βοσταντζόγλου αποτελεί ένα πολύ ιδιαίτερο δείγμα θεατρικής γραφής στο νεοελληνικό θέατρο καθώς συνδυάζει την θεματική της ζοφερής βαρβαρότητας ως μίας όψης των ανθρώπινων σχέσεων στην απομακρυσμένη ύπαιθρο, με τους κώδικες της κωμωδίας αλλά και με μια εξαιρετικά τολμηρή πρόταση διαχείρισης της ελληνικής γλώσσας. Το τοπικό ιδίωμα – που μπορεί να παραπέμπει στη Θεσσαλία, τη Ρούμελη ή την Ήπειρο – εναλλάσσεται με την άγρια κακοποίηση της ελληνικής γλώσσας. Η ποιότητα της γλώσσας των προσώπων του έργου διαμορφώνεται με βασικά συστατικά την αμάθεια, το lifestyle, την προγονοπληξία αλλά και την φασιστική αντίληψη ως καθημερινό οικογενειακό βίωμα. Ο “Ελέφας” παρουσιάζεται στο Μικρό θέατρο της Μονής Λαζαριστών σε σκηνοθεσία- Μουσική επιμέλεια-Επιμέλεια Video: Γιάννη Λεοντάρη, σκηνικά-Κοστούμια: Αλεξάνδρας Μπουσουλέγκα- Ράνιας Υφαντίδου. Τους ρόλους ερμηνεύουν οι : Σοφία Καλεμκερίδου, Νικόλας Μαραγκόπουλος, Παναγιώτης Παπαϊωάννου, Μαριάννα Πουρέγκα. Παραστάσεις : Τετάρτη-Κυριακή στο Μικρό θέατρο της Μονής Λαζαριστών (Σταυρούπολη) ως και την Κυριακή 7 Απριλίου.