ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ #90 by ΑΠΕ-ΜΠΕ Α.Ε.

ΤΕΥΧΟΣ 90 | 26 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2018 | ∆ΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΕΚ∆ΟΣΗ | ΑΘΗΝΑΪΚΟ & ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙ∆ΗΣΕΩΝ | ISSN: 2585-3570

2 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Η Αθήνα διαβάζει

Η Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου είναι μια πρωτοβουλία της Unesco που έχει στόχο να δώσει κίνητρα για ανάγνωση. Ο τίτλος απονέμεται, από το 2001, κάθε χρόνο σε διαφορετική πόλη σε αναγνώριση των προγραμμάτων προώθησης του βιβλίου, του διαβάσματος και των εκδόσεων και η Αθήνα είναι η Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου 2018, με το μήνυμα «Βιβλία Παντού». Η επιλογή της έγινε έπειτα από πρόταση που κατέθεσε ο Δήμος Αθηναίων. Περισσότερες από 250 εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο της ανακήρυξης της Αθήνας ως Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου 2018. Ενδεικτικά: Θα επισκεφθούν την Αθήνα συγγραφείς απ’ όλο τον κόσμο, θα διοργανωθούν σε πολλές γειτονιές καλλιτεχνικά δρώμενα εμπνευσμένα από το βιβλίο και μία Κινητή Βιβλιοθήκη θα πηγαίνει σε συνοικίες της πρωτεύουσας. Ακόμη, ινστιτούτα, βιβλιοθήκες και μουσεία θα ανοίξουν τις πόρτες τους για εκδηλώσεις που θα αποκαλύψουν άγνωστα στο ευρύ κοινό τμήματα από τις σημαντικές συλλογές τους. Το Εθνικό Θέατρο θα ξεκινήσει τον Ιούνιο τα «θεατρικά δρομολόγια» με το «Λεωφορείο ο Πόθος» στις γειτονιές της Αθήνας. Στη δημοτική πινακοθήκη θα φιλοξενηθούν εκθέσεις για το

βιβλίο ως έργο τέχνης ενώ έργα 60 καλλιτεχνών εμπνευσμένα από το βιβλίο θα βρίσκονται σε διάφορα σημεία της πόλης. Το Φεστιβάλ Αθηνών θα ανεβάσει παραστάσεις εμπνευσμένες από εμβληματικούς συγγραφείς, όπως οι Τζόις, Μπέκετ και Πόε. Στο Μουσείο Μπενάκη εγκαινιάστηκε ήδη η έκθεση «Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας - Ζωγραφίζοντας για τα βιβλία». Αλλά και τα μικρά βιβλιοπωλεία της χώρας θα πάρουν μέρος στη γιορτή της Αθήνας με την «Ημέρα των μικρών βιβλιοπωλείων» (28 Απριλίου). «Η Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου» είναι άλλη μια ευκαιρία διεθνούς διάκρισης για την πόλη μετά τη Documenta», δήλωσε ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης. Μια ευκαιρία που η Αθήνα είναι αποφασισμένη να την εκμεταλλευθεί. Με αφορμή τη διάκριση της Αθήνας, τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης που θα πραγματοποιηθεί από τις 3 έως τις 6 Μαΐου και την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου (23 Απριλίου) το «Πρακτορείο» κυκλοφορεί με πολλά θέματα από τον κόσμο του βιβλίου Αλέξης Ηλιάδης

Εκδότης: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων Α.Ε., Πρόεδρος & Γενικός Διευθυντής: Μιχάλης Ψύλος Διευθυντής Έκδοσης: Χρίστος Καλουντζόγλου Αρχισυντάκτης: Αλέξης Ηλιάδης, Αρχισυντάκτης Β. Ελλάδας: Μπάμπης Γιαννακίδης Σχεδιασμός: greekinfographics, Διαφήμιση: ads@ana.gr, Ιδιοκτησία ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ, Διεύθυνση: Τσόχα 36, Αθήνα ΤΚ 11521, Τηλ. 210-6400560 e-mail: mag@ana.gr Φωτογραφίες: ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ, EPA, shutterstock, Διανομή: VES company, Εκτύπωση: Pressious- Aρβανιτίδης Τα κείμενα που φιλοξενούνται στο περιοδικό δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις του ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ. ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ Στους σταθμούς του μετρό και του ΗΣΑΠ Σύνταγμα, Ομόνοια, Μοναστηράκι, Πειραιά και Μαρούσι. Σε επιλεγμένα καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας (Κολωνάκι, Σύνταγμα, Εξάρχεια, Παγκράτι, Γκάζι, Αμπελόκηπους, Μοναστηράκι, Νέο Κόσμο, Πλάκα), της Αγίας Παρασκευής, των Βριλησσίων, του Βύρωνα, της Κηφισιάς, του Αμαρουσίου, της Νέας Σμύρνης, της Νέας Φιλαδέλφειας, του Παγκρατίου, του Παπάγου, του Πειραιά, της Πετρούπολης, της Πεύκης, του Ταύρου, της Φιλοθέης, του Χαλανδρίου. Επίσης, στα καταστήματα Προμηθευτική (ΚΟΡΑΗ 3 και ΑΘΗΝΑΣ 14 ΑΘΗΝΑ), στα βιβλιοπωλεία Ιανός, PUBLIC καφέ (Συντάγματος και Πειραιά), Ευριπίδης (Χαλάνδρι), Λιβάνης, Εκδόσεις Αιώρα κλπ. Ακόμη στο Γαλλικό Ινστιτούτο, στη Στοά του Βιβλίου, στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, στον Ελληνικό Κόσμο, στο Νομισματικό Μουσείο, στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138), στο Μουσείο Παιχνιδιών Μουσείου Μπενάκη κ.ά. Στη Θεσσαλονίκη, στα βιβλιοπωλεία Μαλλιάρης Παιδεία, Πρωτοπορία, Mind the book, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, ΧΑΝΘ, Βασιλικό Θέατρο, Θέατρο Μονής Λαζαριστών, Πράσινο Σύννεφο, One Salonica Outlet Mall, PUBLIC και σε επιλεγμένα καταστήματα.

www.ana.gr

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: EΡΓΟ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗ, ΕΓΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΒΙΒΛΊΩΝ © FRANÇOIS L’HOTEL

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 3

Της Βίκυς Χαρισοπούλου

BIENVENUE... ΣΤΗ 15η ΔΙΕΘΝΉ ΈΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΊΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ

4 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

“Αφουγκραζόμαστε αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, διαβάζουμε, οργανώνουμε ανοιχτές συζητήσεις προκειμένου να εμβαθύνουμε μέσω του διαλόγου... Μπορεί ο Μάης του ΄68 να μην υλοποίησε άμεσα τα συνθήματά του, αλλά πολλά απ΄αυτά έγιναν κτήμα της κοινωνικής διεργασίας και επηρέασαν τη νεότερη ιστορία όχι μόνο της διανόησης αλλά και της καθημερινότητας μας...” Ο διευθυντής της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒ-Θ), Μανώλης Πιμπλής αφού...”αφουγκράστηκε” το αίτημα της πόλης και των βιβλιόφιλων, διευκρινίζει στο περιοδικό “ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ” του ΑΠΕ-ΜΠΕ την παλιότερη δήλωσή του περί του «Είναι μια έκθεση σκεπτόμενη, που προσπαθεί να καλλιεργήσει έναν δημιουργικό προβληματισμό. Αν θα θέλαμε να συνοψίσουμε τη στάση της ΔΕΒ-Θ με ένα σλόγκαν, αυτό θα ήταν “αφουγκραζόμαστε, διαβάζουμε, συζητάμε”». Με τιμώμενες τις περί τις 57 ανά τον κόσμο χώρες της Γαλλοφωνίας, στις οποίες η γαλλική είναι επίσημη γλώσσα είτε μιλιέται από ευρύ φάσμα πολιτών (τα κοινά στοιχεία της Γαλλοφωνίας είναι η γαλλική γλώσσα και οι αξίες που αντιπροσωπεύει όπως είναι η πολιτιστική ποικιλομορφία, η πολυγλωσσία, η ελευθερία και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων) και κεντρικό της θέμα τη Δημοκρατία στον 21ο αιώνα, ξεκινά η 15η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒ-Θ),στο Διεθνές Εκθεσιακό και Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ-HELEXPO). Περισσότεροι από τριάντα γαλλόφωνοι συγγραφείς και 44 εκδοτικοί οίκοι θα παρευρεθούν για να παρουσιάσουν το έργο τους (απ όλο το φάσμα του γραπτού λόγου αλλά και τα κόμικς, τη φωτογραφία και τη μουσική) και να εξηγήσουν τη σχέση τους με τη γαλλική γλώσσα. Κορυφαίος και μοναδικός θεσμός προβολής του βιβλίου στη χώρα μας η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης διοργανώνεται από ιδρύσεώς της στις εγκαταστάσεις της Διεθνούς Έκθεσης (ΔΕΘ) από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, σε συνεργασία με τη ΔΕΘ-HELEXPO, τον Δήμο Θεσσαλονίκης, τους Συλλόγους Ελλήνων Εκδοτών και ανεξάρτητους εκδότες, με τη στήριξη της Βουλής των Ελλήνων και υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Η 15η ΔΕΒ-Θ φιλοξενείται φέτος σε τρία περίπτερα της Helexpo - ΔΕΘ (13, 15 και αποκλειστικά για την Παιδική γωνιά το περίπτερο 14) . Η Δημοκρατία στον 21ο αιώνα 25 αιώνες από τη γέννηση της Δημοκρατίας στην αρχαία Ελλάδα, 240 χρόνια από τον θάνατο του Βολταίρου και μισό αιώνα από τον Μάη του ‘68, η Δημοκρατία και η μετεξέλιξη της παραμένει ζητούμενο σε εποχή έξαρσης των εθνικισμών και αμφισβήτησης δημοκρατικών κεκτημένων, ακόμη και στην καρδιά της Ευρώπης. Η ΔΕΒ-Θ, υπενθυμίζοντας πως το αίτημα της δημοκρατίας παραμένει ζωντανό, πολύπλοκο και εκκρεμές (όπως σταθερά αποτυπώνεται στην ελληνική και παγκόσμια σύγχρονη λογοτεχνία) διοργανώνει σειρά συζητήσεων μεταξύ λογοτεχνών, ιστορικών, πολιτικών επιστημόνων, φιλοσόφων και δημοσιογράφων, με αφορμή

την πρόσφατη βιβλιοπαραγωγή («Η άνοδος της ακροδεξιάς σήμερα: Αναλογίες και διαφορές με το παρελθόν», «Μεταδημοκρατία: Βαίνουμε προς εμβάθυνση ή προς συρρίκνωση των δημοκρατικών θεσμών διεθνώς;», «Ευρώπη, υπερεθνικοί θεσμοί, κοινωνικό συμβόλαιο: Πόσες κρατικές ή εθνικές αρμοδιότητες είμαστε διατεθειμένοι να παραχωρήσουμε και με ποιους όρους;», «Δημοκρατία και οικονομία: Σχέση στοργής ή οργής; Υπάρχει αντινομία μεταξύ ελεύθερης αγοράς και δημοκρατίας;», «ΜΜΕ και Δημοκρατία: Πώς μπορεί να αποφευχθεί ο έλεγχος των ΜΜΕ είτε από το κράτος είτε από μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα;») Μάης ‘68 «Γράψτε παντού! Πριν γράψετε, μάθετε να σκέφτεστε» Ακριβώς 50 χρόνια από το Μάη του ΄68 στη Γαλλία , οι “ρεαλιστές δεν απαιτούν το αδύνατο” όπως πρότεινε το γνωστό σύνθημα αλλά στο πλαίσιο της ΔΕΒ-Θ διοργανώνεται (από το Ίδρυμα Πολιτισμού) ειδική έκθεση ενώ σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος και το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης προγραμματίστηκε εκδήλωση με ομιλητές που συμμετείχαν ενεργά στον παρισινό Μάη. Λογοτεχνία και Μνήμη Η λογοτεχνία ως φορέας ΚΑΙ συλλογικής, ατομικής και πολιτισμικής μνήμης που καθορίζει την ιστορική συνείδηση, διερευνάται από τη 15η ΔΕΒ-Θ: -για λογοτεχνικά είδη που προτάσσουν θέματα μνήμης και λήθης, όπως το μυθιστόρημα-ντοκουμέντο ή αντίστροφα, το δοκίμιο με στοιχεία μυθιστορίας, -το εβραϊκό βίωμα στον ελλαδικό χώρο και ευρύτερα, -σημαντικές λογοτεχνικές επετείους συνδεδεμένες με τις θεματικές: Λογοτεχνία και Θεσσαλονίκη (Ζωή Καρέλλη, Νίκος-Γαβριήλ Πεντζίκης, Ηλίας Πετρόπουλος), Δημιουργία, Νόσος και Θεραπεία (Μαργαρίτα Καραπάνου, Κώστας Καρυωτάκης, Γιώργος Χειμωνάς), Γραφή και Πολιτική (Άρης Αλεξάνδρου, Γιάννης Μπεράτης, Νικόλας Κάλας). Θεματικά αφιερώματα που φιλοξενούνται στην 15η ΔΕΒ-Θ αφορούν σε: -Προσφυγικό ζήτημα (Μοιραζόμαστε Βιβλία, μοιραζόμαστε Πατρίδες: (βιωματικά εργαστήρια, έκθεση φωτογραφίας, παρουσιάσεις σημαντικών βιβλίων που γράφτηκαν και μεταφράστηκαν στη γλώσσα μας με αφορμή την προσφυγική εμπειρία, καθώς και συζητήσεις με κύριο θέμα τη ζωή των προσφύγων, τη φωνή, τις ανάγκες, τις αγωνίες τους, το ζήτημα της ενσωμάτωσής τους, αλλά και την προσφορά τους στη χώρα μας). - Βιβλίο και Performance - Αστυνομική λογοτεχνία - 5ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών - 3ο Φεστιβάλ Μετάφρασης, και τέλος - την απολύτως αναβαθμισμένη φέτος “Παιδική Γωνιά - Γωνιά Εφήβων - Γωνιά Εκπαιδευτικών” στο δικό της περίπτερο “14” . ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 5

Του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου

ΒΑΡΟΜΕΤΡΙΚΟ ΧΑΜΗΛΟ ΣΤΗΝ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

κρίση εξακολουθεί να επηρεάζει πολύ αρνητικά την ελληνική εκδοτική αγορά, αλλά οι εκδότες δεν το βάζουν κάτω, συνεχίζοντας ακόμα και με πολύ μειωμένους ρυθμούς την παραγωγική τους δραστηριότητα, που περιλαμβάνει ελληνική και ξένη λογοτεχνία, ιστορικές, πολιτικές, οικονομικές και κοινωνιολογικές μελέτες, ταξιδιωτικά χρονικά, πολιτικές μαρτυρίες αλλά και αυτοβιογραφικές αφηγήσεις. Ανεξάρτητα από τις εκδοτικές επιλογές, το μεγάλο πρόβλημα της αγοράς παραμένουν τα βιβλιοπωλεία. Η κατάσταση θα μπορούσε να είναι πολύ καλύτερη -και οι εκδότες θα είχαν κατορθώσει ενδεχομένως να ξεφύγουν από την οικονομική ασφυξίααν τα βιβλιοπωλεία πλήρωναν με κάποια συνέπεια. Αυτό, όμως, δεν συμβαίνει και οι εκδοτικοί οίκοι είναι υποχρεωμένοι να συντηρούνται από μερικές μόνο βιβλιοπωλικές μονάδες – τις λίγες (ελάχιστες) που καταβάλλουν σε τακτική βάση τα οφειλόμενα. Ο φαύλος κύκλος είναι φανερός: τα βιβλιοπωλεία δεν πληρώνουν τους εκδότες και οι εκδότες αδυνατώντας να προχωρήσουν σε δανεισμό αναγκάζονται να αποσύρουν από τα βιβλιοπωλεία τούς τίτλους τους. Όσο για τους αναγνώστες που δεν βρίσκουν στο βιβλιοπωλείο αυτό το οποίο αναζητούν, είναι μάλλον απίθανο να έχουν την υπομονή να το παραγγείλουν με την προοπτική να περάσουν μετά από μερικές ημέρες για να το πάρουν. Στις ημέρες της κρίσης το βιβλίο απαιτεί αστραπιαία ανταπόκριση και οποιαδήποτε χρονοβόρα διαδικασία περικόπτει και τις ελάχιστες δυνατότητές του. Η έλλειψη ρευστότητας και η αδυναμία τραπεζικού δανεισμού, σε συνδυασμό με την άρση της ενιαίας τιμής του βιβλίου, που έκανε τεράστιο κακό στις μικρές ιδιωτικές επιχειρήσεις, οδηγούν σε ένα δυσοίωνο μέλλον, μετατρέποντας το βιβλίο σε απλησίαστο προϊόν. Μέχρι την κρίση, και ξεκινώντας από τις αρχές της πρώτης δεκαετίας του 21ιου αιώνα, εκείνο το οποίο είχε καταφέρει η εκδοτι-

6 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

κή παραγωγή ήταν να απευθυνθεί σε ένα ευρύτερο κοινό, το οποίο στήριζε σθεναρά τις πωλήσεις και δημιουργούσε προοπτικές για διεύρυνση. Με τη συρρίκνωση τόσο της γενικής οικονομίας όσο και της εκδοτικής παραγωγής, το κοινό αυτό άρχισε να χάνεται με γοργούς ρυθμούς και κανένας δεν μπορεί να πει αν, πότε και κατά πόσο θα επανακάμψει. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει φέρει στο φως της δημοσιότητας ο Γιάννης Μπασκόζος, διευθυντής του ηλεκτρονικού περιοδικού «Ο αναγνώστης», ο συνολικός τζίρος των εκδοτών από 503,53 εκατ. ευρώ το 2009 υποχώρησε στα 145,41 εκατ. ευρώ το 2014, ένα ποσοστό που αγγίζει το 70%. Και το ηλεκτρονικό βιβλίο; Δεν θα μπορούσε να βοηθήσει με κάποιον τρόπο την κατάσταση; Το ηλεκτρονικό βιβλίο είναι αλήθεια πως παρουσιάζει κάποια αυξητική τάση, αλλά βρίσκεται πολύ μακριά

από το να καταφέρει να ανταγωνιστεί τις έντυπες εκδόσεις. Οι πωλήσεις των ηλεκτρονικών βιβλίων στην Ευρώπη είναι επίσης χαμηλές. Στις ΗΠΑ τα ποσοστά είναι πολύ υψηλότερα, αλλά πρόσφατα παρουσιάζεται και εκεί μια υποχώρηση, με αποτέλεσμα η Amazon, το μεγαλύτερο ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο στον κόσμο, να έχει αρχίσει να δημιουργεί όλο και περισσότερα φυσικά βιβλιοπωλεία. Στην Ελλάδα η ηλεκτρονική του βιβλίου κινείται κάτω από τη μία ποσοστιαία μονάδα (καλύτερη τύχη έχει το e-book στα πανεπιστημιακά συγγράμματα και τα σχολικά εγχειρίδια). Σε τι μπορούμε να ελπίσουμε; Μα, στον σκληρό πυρήνα των αναγνωστών, που δεν εγκατέλειψαν όλα τα χρόνια της κρίσης το αγαπημένο τους προϊόν, όπως και στην επιμονή των εκδοτών, που δεν έχουν πάψει, παρά τις αντιξοότητες, να δίνουν τον αγώνα τους.

3-6 Μαΐου 2018

ΤΙΜΩΜΕΝΗ Η

Γαλλοφωνία ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Η Δημοκρατία στον 21ο αιώνα ΟΡΓΑΝΩΣΗ

5ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΕΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ 3ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗ & ΕΦΗΒΙΚΗ ΓΩΝΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ Λογοτεχνία και Μνήμη Η προσφυγική εμπειρία Βιβλίο & Performance

ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΤΕΣ

ΜΕ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ

ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ

Με τη συνεργασία των Ελλήνων Εκδοτών

ΤΙΜΩΜΕΝΗ Η ΓΑΛΛΟΦΩΝΙΑ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Ευρωπαϊκή Ένωση

Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης

faze.gr

ΔΕΘ-HELEXPO ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ 13, 14 & 15

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Ε.Π. Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας

Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης

thessalonikibookfair.gr

ΧΟΡΗΓΟΙ

Του Αλέξη Ηλιάδη

Επαναλειτουργεί σταδιακά στη νέα της στέγη, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Η ΕΘΝΙΚΉ ΒΙΒΛΙΟΘΉΚΗ ΣΕ ΝΈΑ ΕΠΟΧΉ 8 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΕΒΕ: ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ

Σε μια νέα εποχή μπαίνει η Εθνική Βιβλιοθήκη το 2018 με τη μετεγκατάστασή της από τα κτίρια της Αθήνας στο νέο, σύγχρονο «σπίτι» της, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, αλλά και με τη δημιουργία δανειστικού τμήματος. Η Εθνική Βιβλιοθήκη αποθησαυρίζει ένα πολύτιμο κομμάτι της πνευματικής περιουσίας της Ελλάδας. Στα 189 χρόνια λειτουργίας της αναπτύσσει μια τεράστιας αξίας συλλογή, 2.000.000 τεκμηρίων. Στα βιβλιοστάσια και τα θησαυροφυλάκιά της βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες βιβλία τυπωμένα από τον 15ο αιώνα μέχρι σήμερα. Η συλλογή της των 5.400 χειρογράφων που χρονολογείται από τον 9ο έως τον 20ό αιώνα, περιλαμβάνει κώδικες από περγαμηνή και χαρτί, οι οποίοι διασώζουν όλα τα είδη γραφής και τους τύπους διακόσμησης ανά τους αιώνες, με θεολογικό αλλά και κοσμικό περιεχόμενο που αφορά κυρίως την αρχαία ελληνική γραμματεία, τη γραμματική, τη φιλοσοφία, την ιατρική, τις φυσικές επιστήμες. Ακόμη, η Εθνική Βιβλιοθήκη διαθέτει χιλιάδες εφημερίδες και περιοδικά, μεγάλης αξίας συλλογές αρχειακού υλικού, στις οποίες συγκαταλέγονται το αρχείο των Αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 και το αρχείο του Φιλελληνικού Κομιτάτου του Λονδίνου, και ειδικές συλλογές που περιέχουν αφίσες, μουσικές σημειογραφίες, έργα τέχνης και χάρτες. Ιστορική αναδρομή Το πρώτο βήμα για τη δημιουργία Εθνικής Βιβλιοθήκης έγινε το 1829, με την ίδρυση του Ορφανοτροφείου της Αίγινας και του Εθνικού Μουσείου από τον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Μέσα στο Ορφανοτροφείο της Αίγινας εγκαθίσταται η «Αποθήκη των Βιβλίων». Ακολούθησε μια περίοδος μεταστέγασης από τόπο σε τόπο και με διαφορετική κάθε φορά επωνυμία, μέχρι το 1834 που η Κεντρική Δημόσια Βιβλιοθήκη μεταφέρεται στην Αθήνα –νέα πρωτεύουσα της Ελλάδας- και το 1842, συστεγάζεται σε νέο κτίριο με τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου. Το 1866, οι δυο Βιβλιοθήκες συγχωνεύονται διοικητικά με τον τίτλο, ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 9

Kαθαρισμός βιβλίων ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΓΕΡΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ

Σκανάρισμα εξωφύλλων ΣΥΜΕΛΑ ΠΑΝΤΖΑΡΤΖΗ

Εγκιβωτισμός πολύτιμων βιβλίων στο Βαλλιάνειο ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ

Tοποθέτηση στο κλειστό κυλιόμενο βιβλιοστάσιο ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ

10 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Επικόλληση ετικεττών ραδιοσήμανσης ΣΥΜΕΛΑ ΠΑΝΤΖΑΡΤΖΗ

Τοποθέτηση βαμβακερής ταινίας στήριξης ΣΥΜΕΛΑ ΠΑΝΤΖΑΡΤΖΗ

Σφράγιση τροχήλατης βιβλιοθήκης ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ

«Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος». Η Εθνική Βιβλιοθήκη μεταστεγάζεται το 1903, στο Βαλλιάνειο μέγαρο, της Πανεπιστημίου, δωρεά των Κεφαλλήνων αδερφών Βαλλιάνων, σε σχέδιο του Δανού αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν και υπό την επίβλεψη του Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ. Ο διοικητικός διαχωρισμός των δύο Βιβλιοθηκών έγινε το 1931.

Τοποθέτηση προστατευτικής μεμβράνης

Επεξεργασία τεκμηρίων ΣΥΜΕΛΑ ΠΑΝΤΖΑΡΤΖΗ

Επιφανειακός καθαρισμός χαρτών

Τροχήλατες βιβλιοθήκες ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ

ΣΥΜΕΛΑ ΠΑΝΤΖΑΡΤΖΗ

ΕΒΕ

Μεταφορά με ράμπες στο βιβλιοστάσειο ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ

Φόρτωση τροχήλατων βιβλιοθηκών KAMILO NOLLAS

Η μετεγκατάσταση Τρία χρόνια προετοιμασίας χρειάστηκαν για να ξεκινήσει στις αρχές του περασμένου Ιανουαρίου η μεταφορά των συλλογών της Εθνικής Βιβλιοθήκης από τα δύο κτίρια της Αθήνας, της Πανεπιστημίου και του Βοτανικού, στη νέα της στέγη, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στο Φάληρο. Ήταν ένα έργο εξαιρετικά δύσκολο καθώς έπρεπε να διασφαλιστεί η λιγότερη δυνατή καταπόνηση των συλλογών και η μέγιστη ασφάλειά τους. Γι’ αυτό και έγινε κυρίως με τροχήλατες βιβλιοθήκες κατάλληλα διαμορφωμένες για την απορρόφηση κραδασμών και την αποφυγή μετατοπίσεων. Κάθε ράφι ταυτοποιήθηκε ηλεκτρονικά και αμέσως μετά τοποθετήθηκε σε τροχήλατη βιβλιοθήκη. Κάθε τροχήλατη βιβλιοθήκη μόλις γέμιζε, έκλεινε, σφραγιζόταν υπό την επίβλεψη υπαλλήλου της Εθνικής Βιβλιοθήκης και τοποθετείτο σε φορτηγό με ελεγχόμενες κλιματικές συνθήκες. Η μεταφορά των συλλογών ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες και η Εθνική Βιβλιοθήκη σταδιακά επαναλειτουργεί. Το δανειστικό τμήμα Η πρόσφατη δημιουργία του δανειστικού τμήματος είναι ένα καινοτόμο εγχείρημα, καθώς δεν συνηθίζεται ο δανεισμός βιβλίων από τις Εθνικές βιβλιοθήκες. Η συλλογή του, στην οποία έχει δοθεί έμφαση στις ανθρωπιστικές επιστήμες και στις τέχνες, στην ελληνική και ξένη λογοτεχνία, στο παιδικό βιβλίο και στο κόμικς, περιλαμβάνει προς το παρόν 40.000 τεκμήρια, μεταξύ των οποίων επιτραπέζια παιχνίδια γνώσεων και ηλεκτρονικά παιχνίδια. Το ευρύ κοινό θα έχει σύντομα τη δυνατότητα να δανειστεί βιβλία, να προσεγγίσει ένα πλούσιο έντυπο αλλά και ψηφιακό υλικό. Το δανειστικό τμήμα θα παρέχει υπηρεσίες σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, δημοτικού και σε εφήβους με ένα ευρύ φάσμα εκπαιδευτικών και διαδραστικών προγραμμάτων. Περιλαμβάνει εξοπλισμένα στούντιο κινηματογράφησης και ηχογράφησης, ραδιοφωνικό σταθμό, αίθουσες προβολών, συναντήσεων, εργαστηρίων, καθώς και γωνιές για παιδιά, οι οποίες προσφέρονται για μαθησιακό παιχνίδι. Στα σύγχρονα, φωτεινά αναγνωστήρια του δανειστικού τμήματος, που είναι ανοιχτά κάθε ημέρα και τα σαββατοκύριακα από τις 6 το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα, υπάρχουν υπολογιστές με ελεύθερη πρόσβαση στο Διαδίκτυο (wi-fi). Στον ίδιο χώρο πραγματοποιούνται εκθέσεις και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η Εθνική Βιβλιοθήκη, φορέας αξιών, επιστήμης και γνώσης, αναβαθμίζεται και προσφέρει διευρυμένες και βελτιωμένες υπηρεσίες. Γίνεται μια σύγχρονη Εθνική Βιβλιοθήκη.

ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 11

Η τέχνη της ζωγραφικής στον αρχαιοελληνικό κόσμο Δημήτρης Πλάντζος

Μικρό και αλαζονικό έθνος Μάκης Καραγιάννης Δοκιμές Ελληνικής Αυτογνωσίας”

ι κάνει αυτό το «μικρό και αλαζονικό έθνος» όπως το ονόμαζε ο Νίτσε, με τα «ειδεχθή ελαττώματα», που κρατά ως ηνίοχος τα χαλινάρια του πολιτισμού να ξεχωρίζει θετικά ή αρνητικά; Γιατί άραγε η Ελλάδα, ενώ ήταν από τα πρώτα έθνη που κατά τον 19ο αιώνα υιοθέτησε τους πιο προχωρημένους ευρωπαϊκούς θεσμούς (Σύνταγμα, καθολική ψηφοφορία, αρχή της δεδηλωμένης, γενικευμένη δημόσια εκπαίδευση) πασχίζει για μια ανάπηρη και ανολοκλήρωτη νεωτερικότητα; Τι είναι αυτό που τρυπώνει σαν φυλλοξήρα πίσω από την ψευδεπίγραφη βιτρίνα των ευρωπαϊκών θεσμών, τους καταστρέφει και τους ακυρώνει; [...] Αυτά και άλλα ουσιώδη ερωτήματα απασχολούν τις σκέψεις του συγγραφέα Μάκη Καραγιάννη και φιλοξενούνται στο νέο του βιβλίο (δοκίμιο) που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Επίκεντρο υπό τον τίτλο: “Μικρό και αλαζονικό έθνος. Δοκιμές Ελληνικής Αυτογνωσίας”. Ξεκαθαρίζει πάντως ότι τα όσα φιλοξενούνται στις σελίδες του βιβλίου του “με τις εμμονές ή τη μερικότητά τους, πρέπει να αναγνωστούν όχι ως απαντήσεις, αλλά ως συμβολή σε έναν άτυπο διάλογο. Ως δοκιμές ελληνικής αυτογνωσίας”. Ο συγγραφέας δεν χαϊδεύει αυτιά. Απεναντίας! Αυστηρός και καυστικός σημειώνει μεταξύ άλλων: “Οι Έλληνες ρητορεύουν για τα δικαιώματα του πολίτη και τη δημοκρατία, αλλά κολυμπούν στον οθωμανικό ραγιαδισμό, το ρουσφέτι και τη διαφθορά. Ζητούν γενναιόδωρη Ευρώπη, αλλά θεωρούν την Ελλάδα κέντρο του κόσμου. Απέναντι στις ευρωπαϊκές ιδέες και αξίες ομφαλοσκοπούν και κραδαίνουν ναρκισσιστικά την αρχαιοελληνική κληρονομιά. Εκστασιάζονται με το Αιγαίο και τον λυρισμό του Ελύτη, ενώ με τα αυθαίρετά τους έχουν καταπατήσει και καταστρέψει κάθε σπιθαμή του ελληνικού τοπίου. Δέσμιοι των χρόνιων αντιφάσεών τους που αναπαράγονται διαρκώς και θαμπωμένοι από το μεγαλείο τους στους καθρέφτες της αυτοαναφορικότητας, τρέχουν ασθμαίνοντες να προλάβουν την τελευταία στιγμή το τραίνο της Ευρώπης” [...] Σε κάθε περίπτωση, ο Μάκης Καραγιάννης καταλήγει πως: “Είναι καιρός ο θυμός και η αμηχανία της εποχής, η εθνική δυσφορία, τα συλλογικά πάθη και οι τρυφερές μυθολογίες που καλύπτουν με την ομίχλη τους την εθνική αλήθεια να δώσουν τη θέση τους σε έναν κριτικό λόγο συλλογικής αυτοσυνειδησίας. Για να υπερβούμε τις δυο θεμελιώδεις στάσεις της νεοελληνικής συνθήκης: την καταγγελία των ξένων και τη διαρκή αντιδικία με το μελαγχολικό παρόν μας”.

12 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ι αρχαίοι Έλληνες αγαπούσαν τις μεγάλες ζωγραφικές επιφάνειες, όπου αποτυπώνονταν σκηνές από το μακρινό, μυθοποιημένο παρελθόν, μεγάλες στιγμές της πρόσφατης ιστορίας τους, αλλά και, από μια εποχή και μετά, μορφές και σκηνές της σύγχρονης πραγματικότητας. Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει τα υλικά κατάλοιπα της ελληνικής μνημειακής ζωγραφικής από τον 8ο αι. π.Χ. έως και τον 1ο αι. μ.Χ. ενταγμένα στο κοινωνικό και πολιτικό τους πλαίσιο, ενώ παράλληλα επιχειρεί συστηματική αναφορά στη

ζωή και το έργο των μεγάλων ζωγράφων της αρχαιότητας. Παρουσιάζονται επίσης οι μεθοδολογικές και ερευνητικές αρχές που διέπουν τη μελέτη της αρχαιοελληνικής ζωγραφικής, καθώς και τα υλικά και οι τεχνικές των αρχαίων ζωγράφων. Γίνεται, τέλος, συνοπτική επισκόπηση της μνημειακής ζωγραφικής στον ελλαδικό χώρο κατά την Εποχή του Χαλκού (3200–1200 π.Χ.) και κατά τους αυτοκρατορικούς χρόνους (1ος–3ος αι. μ.Χ.). Το βιβλίο κυκλοφορεί στα ελληνικά και στα αγγλικά, από τις εκδόσεις Kapon

Οι Γαλανοί στην Αλεξάνδρεια / Αγωνίες του Μιχάλη Περίδη

Μιχάλης Περίδης (1894-1968), στενός φίλος του Καβάφη και ο πρώτος που είχε πρόσβαση στο αρχείο του, συμπεριλαμβάνει στα πρόσωπα του μυθιστορήματος Οι Γαλανοί στην Αλεξάνδρεια και τον μεγάλο Αλεξανδρινό ποιητή. Αυτά και μόνο τα στοιχεία καθιστούν το έργο αυτό ιδιαίτερο. Το μυθιστόρημα αναφέρεται στην ιστορία ενός αμόρφωτου παιδιού από τον Αη Στράτη, που πηγαίνει στην Αίγυπτο για να δουλέψει στο μπαρ του θείου του. Μέσα από την ιστορία τριών γενεών ζωντανεύει η ελληνική παροικία της Αλεξάνδρειας. Η αφήγηση διασταυρώνεται με κρίσιμα ιστορικά γεγονότα, όπως ο βομβαρδισμός της Αλεξάνδρειας από τους Άγγλους, το 1882, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, η

Οκτωβριανή Επανάσταση και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Μαζί με το μυθιστόρημα Οι Γαλανοί στην Αλεξάνδρεια επανεκδίδεται και το διήγημα του Μιχάλη Περίδη, Αγωνίες (1916), μια μαρτυρία για το αντιπολεμικό φρόνημα που εκδηλώθηκε στο αλεξανδρινό περιβάλλον με την έκρηξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Στο επίμετρο που υπογράφουν ο Ευριπίδης Γαραντούδης και η Μαρία Ρώτα, αναφέρονται πληροφορίες για τη ζωή του Μιχάλη Περίδη, τα δημοσιεύματά του και σκιαγραφείται η άγνωστη στους πολλούς πνευματική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε στην Αλεξάνδρεια στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg.

Η βλακεία είναι σοβαρή υπόθεση

Μια μητέρα γεννιέται

Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα

Ώρες πληθυντικής αϋπνίας

του Maurizio erraris

των Daniel N.Stern και Nadia Bruschweiler-Stern, σε συνεργασία με την Alison Freeland

του Βαγγέλη Ραπτόπουλου

του Αντώνη Τσόκου

Ο φιλόσοφος Maurizio Ferraris, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο μας διαβεβαιώνει ότι η βλακεία δεν είναι μόνο μια ανεξέλεγκτη καταστροφική δύναμη, αλλά αποτελεί και μια αστείρευτη πηγή ενέργειας, που συμβάλλει στην πρόοδο του ατόμου και της ανθρωπότητας. Ένα συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει έχοντας ως σημείο εκκίνησης την εκτίμηση ότι η βλακεία ελλοχεύει σε κάθε ανθρώπινη προσπάθεια και μπορεί να πλήξει ακόμη και τα λαμπρότερα πνεύματα. Αφήνει το στίγμα της στην Ιστορία, κρύβεται πίσω από σημαντικά πολιτικά, στρατιωτικά, φιλοσοφικά και καλλιτεχνικά γεγονότα και μάλιστα δεν την περιορίζει ούτε η ανάπτυξη της τεχνολογίας, αλλά αντίθετα της δίνει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις. Ο συγγραφέας έχει υπογράψει το μανιφέστο του νεορεαλισμού, που είναι μία προσπάθεια υπέρβασης του μεταμοντερνισμού, που εκκινεί από μια προσέγγιση της αισθητικής όχι ως φιλοσοφίας της τέχνης, αλλά ως οντολογίας της αντίληψης και της αισθητηριακής εμπειρίας.

Καθώς μια γυναίκα προετοιμάζεται να γίνει μητέρα αντιμετωπίζει μια εμπειρία που δεν μοιάζει με καμία άλλη στη ζωή της. Η γέννηση του μωρού της θα της δώσει νέα κατεύθυνση στις προτιμήσεις και στις απολαύσεις της και, πιθανότατα, θα επαναπροσδιορίσει μερικές από τις αξίες της. Η απόκτηση ενός παιδιού επηρεάζει όλες τις στενές σχέσεις της και ὁ ρόλος της στην ιστορία της οικογένειάς της αλλάζει. Με αυτή την έννοια, στους πολλούς μήνες που προηγούνται και ακολουθούν τη γέννηση του μωρού της, ἡ μητέρα γεννιέται ψυχικά. Ο διάσημος ψυχίατρος Ντάνιελ Στερν ένωσε τις δυνάμεις του με την παιδίατρο και παιδοψυχίατρο Νάντια Μπρούσβαϊλερ-Στερν και τη δημοσιογράφο και συγγραφέα Άλισον Φρήλαντ, για να αποδώσει την ψυχολογία της νέας μητέρας και να επικυρώσει τα αντιφατικά συναισθήματα που συνοδεύουν τα πρώτα στάδια της μητρότητας. Πρόκειται για ένα βιβλίο αναφοράς για τις νέες μητέρες, στο οποίο εξετάζονται επίσης ζητήματα όπως η επιστροφή της μητέρας στην εργασία, η πατρότητα, η πρόωρη γέννηση και η υιοθεσία.

«Πολιτική και ερωτική μαύρη κωμωδία, χτισμένη με τα υλικά του ψηφιακού κόσμου», χαρακτηρίζει ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος το νέο του μυθιστόρημα, «Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα». Διαβάζουμε στο σημείωμα του συγγραφέα : «Είναι προφανές ότι ο κόσμος της ψηφιακής ενημέρωσης και επικοινωνίας, που καταδυναστεύει τη ζωή μας μεταβάλλοντάς τη σε μαύρη κωμωδία, αποτελεί εξίσου πηγή έμπνευσης αυτού του καλειδοσκοπικού μυθιστορήματος. Ένας κόσμος όπου το πρωτοσέλιδο μιας παραδοσιακής εφημερίδας και η ανάρτηση σε ένα τυχάρπαστο μπλογκ, το βίντεο ενός ενημερωτικού ρεπορτάζ και ένα post στο Facebook εξισώνονται επικίνδυνα. Όπως ακριβώς εξισώνονται και μια πολύνεκρη λαϊκή εξέγερση με την πυρογένεση.» Στο εξαιρετικής αισθητικής εξώφυλλο του βιβλίου φιλοξενείται ο πίνακας του Μιχάλη Μανουσάκη «Το πηγάδι», από τη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης.

Ο Αντώνης Τσόκος έχει συστηθεί ήδη από το 2013, όταν κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του, με τίτλο «Σουίνγκ με τ΄ άστρα». Είναι ένας νέος ποιητής που έχει αποδείξει με τη γραφή του ότι πατάει σε στέρεο έδαφος και χτίζει σταθερά το ποιητικό του σύμπαν. Για τις προθέσεις του στην τρίτη ποιητική συλλογή του, τις «Ώρες ποιητικής αϋπνίας», δεν επιτρέπει παρερμηνείες, γράφοντας «Τι άθλιος ενικός που είναι το εγώ…». Η συλλογή αναπτύσσεται σε εννέα «αϋπνίες», που –μετά τον εισαγωγικό πρόλογοπεριγράφουν τον ποιητικό διάλογο μιας κοπέλας με τον ονειροβάτη, το alter ego του ποιητή. Ένα απόσπασμα αυτού του διαλόγου:

Το βιβλίο του Ferraris Η βλακεία είναι σοβαρή υπόθεση, κυκλοφορεί σε μετάφραση της Κατερίνας Γούλα, από τις εκδόσεις Κέδρος.

Το βιβλίο Μια μητέρα γεννιέται, σε μετάφραση της Ευαγγελίας Ανδριτσάνου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα

Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα είναι το εικοστό έργο μυθοπλασίας του Βαγγέλη Ραπτόπουλου και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

«Ονειροβάτης Όσες φορές προσπάθησα να πέσω από τη γη στον ουρανό στάθηκε αδύνατο να κάνω το κουράγιο πράξη. Κοπέλα Δεν θέλει τόλμη για να διαβείτε ανάστροφα την πλάση. Φτερά χρειάζεστε μονάχα. Ονειροβάτης Και οι νόμοι; Μπορεί κανείς μ΄ ένα φτερούγισμα να τους καταπατήσει; Κοπέλα Έχετε δει πουλιά να σταματούν σε κόκκινα φανάρια;» Η ποιητική συλλογή « Ώρες πληθυντικής αϋπνίας» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 13

ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΊΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΊΟ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΣΥΝΤΡΟΦΕΎΕΙ

Τα πλοία βγήκαν σεργιάνι Αντώνης Τσόκος, ποιητής ΤΟ ΑΓΑΠΗΜΈΝΟ ΜΟΥ βιβλίο δεν βρίσκεται στα ράφια της βιβλιοθήκης μου. Ξημερώνεται στο κομοδίνο, στο σακίδιο, στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου μου. Κάποιες περιόδους βρίσκεται στις βιβλιοθήκες τρυφερών φίλων. Ανθρώπων που χαϊδεύουν τη ράχη του, εισπνέουν τη μυρωδιά του και προπαντός δεν τσακίζουν τις σελίδες του. Συγγραφέας του βιβλίου αυτού είναι ο Πιέρ Μπεττενκούρ. Τίτλος, «Τα πλοία βγήκαν σεργιάνι» (Εκδόσεις Στιγμή – Απόδοση: Ε.Χ.Γονατάς). Μια σειρά διηγημάτων που ακροβατούν μεταξύ ποίησης και πεζού λόγου. O Μπεττενκούρ μιλάει για τον θάνατο. Όχι οποιοδήποτε θάνατο αλλά τον θάνατο ενός παιδιού και ζηλεύεις που αυτό το παιδί δεν είσαι εσύ. Γράφει χαρακτηριστικά: Εδώ, τα δέντρα πηγαίνουν στις κηδείες. [...] Μου είπαν πως τη στιγμή που έφτασε το φέρετρο του μικρού κοριτσιού, η κατάλπη έριξε κάτω όλα τα λουλούδια της, και η νεκρική συνοδεία περπατούσε πάνω τους, όπως σ’ ένα χαλί που ανάδινε μυρωδιά κουφέτου». Μια μυρωδιά κουφέτου που ακολουθεί τον αναγνώστη από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα του βιβλίου.

14 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Τα Τέσσερα Ευαγγέλια Βασίλης Βασιλικός, συγγραφέας ΔΕΝ ΑΝΑΦΈΡΟΜΑΙ βέβαια στο θρησκευτικό περιεχόμενο τους. Είμαι χριστιανός ορθόδοξος και η θεία λειτουργία σε όλες τις εορτές της χριστιανοσύνης είναι «έλαιον ψυχής». Μιλώ σαν συγγραφέας. Τα διάβαζα και τα ξαναδιάβαζα από νέος κι εκείνο που με εντυπωσίαζε είναι η οπτική γωνία που ο Μάρκος, ο Ιωάννης, ο Λουκάς και ο Ματθαίος περιγράφει το ίδιο γεγονός: τον Βίο, τα Πάθη, τα Θαύματα, τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού. Και όταν είδα την ίδια εποχή (1952) την ταινία του Ακίρα Κουροσάβα

«Ρασομόν» όπου ένας φόνος κινηματογραφείται από διαφορετικές «γωνίες λήψεως» με τους τρείς αυτόπτες μάρτυρες –κάτι που επηρέασε βαθύτατα την παγκόσμια μυθιστορηματική τεχνική,- είπα πως ένα τέτοιο βιβλίο θα ήθελα κι εγώ να γράψω. Στο «Ζ» είχα τη δέσμευση των ντοκουμέντων από το προανακριτικό υλικό του Σαρτζετάκη. Τη δολοφονία του Τεμπονέρα, που με συγκλόνισε, ίσως θα μπορούσε ένας νεότερος πεζογράφος να την δει με αυτή την πολυπρισματική ματιά των Ευαγγελιστών.

Η ποίηση του Ρίτσου Βασίλης Ραπτόπουλος, συγγραφέας ΣΤΟΝ ΘΕΌ των Μεγάλων Πραγμάτων: όταν επιλέγει ολόκληρη τη φυλή ή το γένος μας, με την πνευματική και όχι τη βιολογική σημασία των όρων, ως θέμα της διαβόητης «Ρωμιοσύνης» του. Αλλά και στον Θεό των Μικρών Πραγμάτων: όταν εξυμνεί μεθοδικά, σχεδόν σε κάθε στίχο του, καρέκλες, κρεβάτια, πόρτες, παράθυρα, καρφιά, πιάτα, τσιγάρα, πέτρες. Ο ετερόκλητος σωρός των ασήμαντων αντικειμένων που στοιχειώνουν τις ζωές μας, δοξάζεται και αποθεώνεται μες στα ποιήματά του. Ο Ρίτσος κατορθώνει το ακατόρθωτο, με

το να ταλαντεύεται διαρκώς και με παροιμιώδη άνεση ανάμεσα στο υψιπετές και στο ταπεινό, φωτίζοντας με το μεγαλείο τού πρώτου το δεύτερο. Και αντίστροφα: γειώνοντας, και κάνοντας πολύ πιο απτά, τα άφθαρτα, τα αθάνατα στοιχεία μας, που τον απασχολούν εξίσου. Όλ’ αυτά, σε αντίθεση με τις δικές μας γενιές, των επιγόνων του, που καθηλωθήκαμε στη λατρεία των Μικρών Πραγμάτων, στερημένοι από λυρισμό, ρομαντικά οράματα και συλλογικές αυταπάτες, ριγμένοι σ’ έναν κόσμο όπου κυριαρχούν το Χρήμα και ο κυνικός πραγματισμός.

Η Εξώτειχος Ανατολική Θεσσαλονίκη Σ’ αυτό το θαυμάσιο, δίγλωσσο (ελληνικά, αγγλικά) λεύκωμα «Η Εξώτειχος Ανατολική Θεσσαλονίκη» ο Αθανάσιος Καραθανάσης (Ομ. Καθηγητής ΑΠΘ) και ο γιατρός-συλλέκτης Νίκος Χόρμπος, ένας από τους παλαιότερους εν ζωή Θεσσαλονικείς που έζησε το μεγαλείο της πόλης τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα, κάνουν μια ιστορική διαδρομή με φωτογραφίες μνήμης, συνοδευόμενες από τον δέοντα σχολιασμό, από το Συντριβάνι ως το Σέδες. Στην εισαγωγή του παρόντος Λευκώματος γράφουν για την επέκταση της πόλης προς την ανατολική της πλευρά και εξηγούν τους λόγους που την προκάλεσαν. Στο βιβλίο παρουσιάζονται οι περιοχές Εθνικής Αμύνης, Λευκού Πύργου, Πεδίου του Άρεως, Συντριβανίου, Πανεπιστημίου,

ΟI ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΣΤΗ 15η ΔΙΕΘΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

■ Συζήτηση με τον Γερμανό βραβευμένο δημοσιογράφο Γιόακιμ Κέπνερ με αφορμή το βιβλίο του «1941: Όταν ο πόλεμος εξαπλώθηκε στον κόσμο» Παρασκευή, 4 Μαΐου 2018, στις 5 μ.μ.

Ευαγγελισμού, Αγίου Παύλου, Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας, τιτλοφορούμενη Αλλατίνι, Καραμπουρνάκι, Αρετσού, Χαριλάου, Καπουτζήδα, Χορτιάτης, Σέδες, με 350 περίπου σχολιασμένες φωτογραφίες. Η έκδοση αυτή αποτελεί μία συμβολή στην νεώτερη ιστορία της Θεσσαλονίκης και στην γνωριμία μας με τον ωραίο κόσμο του παρελθόντος, που ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα άλλαξαν. Οι δρόμοι, τα κτήρια, χάθηκαν, η πόλη μπορεί να έχασε την αίγλη που είχε κάποτε αλλά η ψυχή της παραμένει ζωντανή πάντα κι εμπνέει τους κατοίκους της που την αγαπούν όσο τίποτε άλλο σ’ αυτό τον κόσμο. «Η Εξώτειχος Ανατολική Θεσσαλονίκη» κυκλοφόρησε το 2018 από τις Εκδόσεις Κυριακίδη

■ Ο Σουηδός Arne Dahl στη Θεσσαλονίκη! Μη χάσετε τη μοναδική ευκαιρία να γνωρίσετε από κοντά έναν από τους καλύτερους στιλίστες του ευρωπαϊκού νουάρ! Σάββατο, 5 Μαΐου 2018, στις 6 μ.μ.

Σας περιμένουμε στα περίπτερά μας (περίπτερο 14, stand 33, παιδικά βιβλία – περίπτερο 15, stand 31, λογοτεχνία και άλλα) από τις 3 έως τις 6 Μαΐου 2018.

Δείτε τις υπόλοιπες εκδηλώσεις μας στην Έκθεση για μικρούς και μεγάλους στο www.metaixmio.gr

Η βραβευμένη τριλογία του Νίκου Θέμελη για πρώτη φορά σε έναν τόμο. Ένα μεγάλο έργο της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας.

Καταδικασμένοι έρωτες και πολιτικές συνωμοσίες, ελαφρά ελληνικά τραγούδια, εκτελέσεις και καλλιστεία ξαναζωντανεύουν στους δρόμους της Αθήνας του 1950.

Τέσσερις ζωές. Ένας ήρωας. Το σπουδαιότερο μυθιστόρημα του Paul Auster. Το «4 3 2 1» είναι ο λόγος για τον οποίο διαβάζουμε.

H ησυχία της λίμνης διαλύεται. Μια γυναίκα εξαφανίζεται. Ατύχημα ή έγκλημα;

Το αίμα ζητάει αίμα. Το νέο συγκλονιστικό θρίλερ από τον βασιλιά του αστυνομικού.

www.metaixmio.gr

027_18_Nees Kyklofories_To Praktoreio_24x16.5.indd 1

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 15

18/4/18 12:57 μμ

Της Αναστασίας Καρυπίδου

Πρωτότυπες βιβλιοθήκες σε στάσεις λεωφορείων

να ασυνήθιστο προνόμιο έχουν οι επιβάτες που χρησιμοποιούν τη γραμμή 64 του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ) που συνδέει το Φίλυρο με το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Ένα προνόμιο που κάνει πιο ευχάριστο και επιμορφωτικό το χρόνο αναμονής τους στη στάση του λεωφορείου, αλλά και της διαδρομής προς τον προορισμό τους. Οι επιβάτες της συγκεκριμένης γραμμής, ενόσω περιμένουν το λεωφορείο μπορούν να επιλέξουν από τα ράφια μιας πρωτότυπης βιβλιοθήκης που έχει στηθεί εντός της στάσης, το βιβλίο της αρεσκείας τους και να αρχίσουν να το διαβάζουν. Κι όταν έρθει το λεωφορείο δεν χρειάζεται να... ανησυχούν, καθώς μπορούν να το πάρουν μαζί τους και να συνεχίζουν την ανάγνωση κατά τη διάρκεια της διαδρομής. Συνολικά, πέντε στάσεις του ΟΑΣΘ -τέσσερις στην περιοχή του Φιλύρου και μία στο Πανόραμα- έχουν μετατραπεί σε τέτοιους ξεχωριστούς χώρους διαβάσματος. Πρόκειται για μια ιδέα που είχε η δημοτική αρχή του δήμου Πυλαίας – Χορτιάτη και υλοποιήθηκε σε συνεργασία με το σύλλογο Κίνηση Επικοινωνίας Πολιτών Φιλύρου. Η πρώτη βιβλιοθήκη σε στάση δημιουργήθηκε πριν από περίπου δύο χρόνια. Σε εκείνη τοποθετήθηκαν περισσότερα από 100 βιβλία, σε ειδικά διαμορφωμένα ράφια που έχουν τη μορφή “δέντρου”. Σε ανάλογο στυλ και ύφος διαμορφώθηκαν και οι υπόλοιπες στάσεις-βιβλιοθήκες, στις οποίες, εκτός από τα ξύλινα ράφια με τα βιβλία τοποθετήθηκαν παγκάκια αναμονής για τους επιβάτες, χώροι για εφημερίδες και περιοδικά καθώς και πίνακες ανακοινώσεων για τις εκδηλώσεις και δράσεις του δήμου. Οι επιβάτες – αναγνώστες των λεωφορείων έχουν τη δυνατότητα να πάρουν δωρεάν το βιβλίο της αρεσκείας τους, να το διαβάσουν στη διαδρομή, να το κρατήσουν όσες μέρες επιθυμούν και στη συνέχεια να το επιστρέψουν εκεί απ΄όπου το δανείστηκαν. Η δημοτική αρχή, από τις πρώτες ημέρες λειτουργίας των υπαίθριων αυτών βιβλιοθηκών, κάλεσε τους ενδιαφερόμενους μαζί με το βιβλίο που δανείστηκαν, να επιστρέφουν και ένα βιβλίο από

16 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

την προσωπική τους συλλογή, έτσι ώστε να κρατήσει “συντροφιά” σε κάποιον άλλον επιβάτη. Για όσους απορούν ποια είναι η συμπεριφορά των χρηστών αυτών των ξεχωριστών βιβλιοθηκών, οι υπεύθυνοι αποκάλυψαν στο ‘ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ” πως υπάρχουν εκείνοι που προκαλούν φθορές στους συγκεκριμένους χώρους κι άλλοι που αποδεικνύονται “ξεχασιάρηδες” και δεν επιστρέφουν τα βιβλία, όμως υπάρχουν και αρκετοί ακόμη που έχουν “αγκαλιάσει” το συγκεκριμένο εγχείρημα και φροντίζουν να διατηρούν σε καλή

κατάσταση τους χώρους και να γεμίζουν ξανά και ξανά τα ράφια με βιβλία. Έτσι επιτυγχάνεται η ισορροπία που επιτρέπει την ύπαρξη και λειτουργία αυτών των ιδιότυπων δανειστικών βιβλιοθηκών. Για τη μετατροπή των πέτρινων στάσεων σε πρωτότυπες βιβλιοθήκες και για την προσφορά των πρωτοποριακών υπηρεσιών πολιτισμού ο δήμος Πυλαίας – Χορτιάτη τιμήθηκε με το βραβείο “Best City Awards 2016”, ενώ την ιδέα “υιοθέτησαν” και αρκετοί ακόμη δήμοι σε ολόκληρη τη χώρα.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 17

Της Βίκυς Χαρισοπούλου

«TΡΆΜ» «ΤΟ ΤΡΆΜ» «ΤΑ ΤΡΑΜΆΚΙΑ» ΠΟΛΛΑΠΛΈΣ ΔΙΑΔΡΟΜΈΣ.... 18 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

...“Με τον Σουλιώτη, τον Χουλιάρα και τον Θεοδωρίδη καταθέσαμε από 300 δραχμές κι έπειτα από διάφορες εναλλακτικές σκέψεις (Όχημα, Αερόστατο, Ιπποκάμισο κ.λ.π.) συναινούντος για την τελική επιλογή τίτλου και του Κώστα Ταχτσή, το υπό έκδοση περιοδικό ονομάστηκε “Τράμ” με υπότιτλο “Ένα όχημα” ” - σημειώνει στο προσωπικό του ιστολόγιο (http://www.dimitriskalokyris.com/periodiko-tram) ο πολυσχιδής και πολυβραβευμένος πλέον λογοτέχνης Δημήτρης Καλοκύρης... Το “Τράμ - ένα όχημα” - κυκλοφόρησε το πρώτο του τεύχος τον Οκτώβριο του 1971 με κείμενα των Γ. Σεφέρη, του Χόρχε Λουίς Μπόρχες κ.α. Την εκδοτική ομάδα απάρτιζαν η νεαρή φοιτήτρια της Φιλοσοφικής Μαρώ Καρδάκου, ο Πάνος Θεοδωρίδης, ο Δημήτρης Καλοκύρης και ο Μίμης Σουλιώτης. Ο νόμος όμως προέβλεπε, οι υπογράφοντες ως εκδότες -και κατά νόμον υπεύθυνοι να έχουν εκπληρώσει τις... στρατιωτικές τους υποχρεώσεις και οι αρσενικοί της “παρέας” ήταν όλοι τους φοιτητές. Έτσι, “επιστρατεύτηκε” η Μαρώ... Το Δεκέμβριο του 1971 κυκλοφόρησε το δεύτερο “Τραμ” με κείμενα του Οδυσσέα Ελύτη και το Φεβρουάριο του 1972 με κείμενα Εμπειρίκου, Σαχτούρη, Γκάτσου κ.α. Αρχίζουν και κυκλοφορούν οι εκδόσεις Τραμ με πλακέτες και ανάτυπα. Το Μάιο του ίδιου έτους κυκλοφορεί το πέμπτο και τελευταίο τεύχος καθώς ασκείται ποινική δίωξη κατά της εκδότριας Μαρώς Καρδάκου και του Ηλία Πετρόπουλου για παράβαση του νόμου περί τύπου” (δικό του ήταν το “επίμαχο” κείμενο με τον τίτλο “Σώμα” που δημοσιεύτηκε στο “Τραμ” και περιείχε το...”νομικόν βδέλυγμα” - τη λέξη “αιδοίον”) . Ως μάρτυρες κατηγορίας εμφανίστηκαν κληρικοί και πρόεδροι χριστιανικών ενώσεων κλπ και υπεράσπισης καθηγητές πανεπιστημίου (Γ.Π.Σαββίδης, Κάρολος Μητσάκης, Νικόλαος Μουτσόπουλος κ.α. Στις 15/6 γίνεται η δίκη και καταδικάζονται σε πεντάμηνη φυλάκιση οι εκδότες Μ. Καρδάκου και Δ.Καλοκύρης (και πρόστιμο 4.000 δραχμών) και σε επτάμηνη φυλάκιση και 5.000 δρχ. πρόστιμο οι συγγραφείς Ηλίας Πετρόπουλος και Θέμης Λιβεριάδης για την καταχώρηση στο τεύχος Φεβρουαρίου των άσεμνων κειμένων. Όπως μάλιστα σημειώνεται σε δημοσιεύματα της εποχής... κατασχέθηκαν 22 έντυπα και επιβλήθηκαν έξοδα καταστροφής τους 20 δρχ εις βάρος των καταδικασθέντων… Η εφέσιμη -τελική ποινή (δίμηνη φυλάκιση) επιβάλλεται το Νοέμβριο του 1972. Αποφασίζεται να ανασταλεί η έκδοση του περιοδικού και να συνεχίσει σαν εκδοτικός οίκος. Το 1973 αρχίζουν και κυκλοφορούν “τα τραμάκια “ - βιβλία με κείμενα νέων και γνωστών Ελλήνων και ξένων συγγραφέων.. Μεσολαβεί η μεταπολίτευση, η ολοκλήρωση των σπουδών και αποδημία απ΄ τη Θεσσαλονίκη της πλειονότητας των νεαρών φοιτητών, κι είναι τότε που ξεκινά η δεύτερη διαδρομή (Ιούλιος 1976) του “Τραμ” σε συνεργασία με τις εκδόσεις “Εγνατία” του λογοτέχνη-εκδότη-βιβλιοπώλη και...γλωσσοδίφη Γιώργου Κάτου (Θεσσαλονίκη 1943-2007). Συνολικά, ως το καλοκαίρι του 1979, εκδίδονται 12 τεύχη. Στα 1987 ξεκινά η τρίτη διαδρομή απ΄τις εκδόσεις “Εγνατία”. Ο τίτλος είχε στο μεταξύ παραχωρηθεί στους νέους διαχειριστές υπό τον όρο να προστεθεί το άρθρο “το” (“Το τραμ”) .Ως το 1991 εκδόθηκαν 18 τεύχη υπό την διεύθυνση του Γιώργου Κάτου, ενώ απ΄ το 1987 ως το 1995, ο ίδιος υπήρξε επίσης εκδότης και διευθυντής της σειράς μικρών βιβλίων “Τα τραμάκια”. (Ο Γ. Κάτος είναι ο συντάκτης του “Λεξικού της Λαϊκής και Περιθωριακής Γλώσσας” 50.000 λέξεων που κυκλοφόρησε ηλεκτρονικά από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας μόλις πέρσι). Ο Γ. Κάτος συνεχίζει ως εκδότης με σύμβουλο έκδοσης αυτή τη φορά τον Κατερινιώτη φιλόλογο και λογοτέχνη Αντώνη Κάλφα... (1992-1994). Το 1996 ο Αντώνης Κάλφας αγοράζει απ΄τον Γιώργο Κάτο τον τίτλο (“Το τράμ” ) και το στοκ των μικρών εκδόσεων και αναλαμβάνει “τα τραμάκια” με σύμβουλο έκδοσης ...τιμής ένεκεν” τον Γιώργο Κάτο. Ως το 2006 εκδίδονται -την τελευταία αυτή περίοδο των εκδόσεων- περί τα 80 βιβλία (40 ποίησης, 20 στην ενότητα “Διηγήματα- Μυθιστορήματα- Θέατρο” και περί τα 15 Δοκίμια). Έχουν όλα το γοητευτικό σχήμα των 11Χ17 εκατοστών με εξώφυλλο διαφορετικών χρωμάτων ή αποχρώσεων. Στο υποσέλιδο του εξωφύλλου υπάρχει πάντα το γραφιστικό τραμ της πρώτης έκδοσης. Καμία έκδοση δεν ξεπερνά τις 180 σελίδες , ενώ ορισμένες (κυρίως ποιήματα ) είναι ακόμα και 20 σελίδες. Στα 2006 ο εκδότης τους Αντώνης Κάλφας (καθηγητής Γλώσσας και Λογοτεχνίας έκτοτε σε Λύκειο της Κατερίνης και συγγραφέας σειράς βιβλίων και ο ίδιος) αναγκάζεται να διακόψει την έκδοση. “Υπήρχε τότε μια εκδοτική έξαρση. Τώρα πια τα πράγματα άλλαξαν. Τα “τραμάκια” ήταν βιβλία για νέους κυρίως λογοτέχνες -αν και οι πλέον ευπώλητες εκδόσεις του ήταν αυτές με ποίηση του Πάμπλο Νερούντα, το “θρυλικό” “Σύννεφο με παντελόνια” του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι κ.α. Ηταν για... ν΄ ανεβεί κάποιος στο...τραμ, το πρώτο λογοτεχνικό όχημα, κι ύστερα να... απογειωθεί” λέει ο κ. Κάλφας. “Ήταν άλλες εποχές τότε. Τώρα πια είναι σχεδόν ανέφικτο να εκδίδεις παρόμοια περιοδικά. Όλη σχεδόν η γενιά ποιητών του ’70 πρωτοδημοσίευσε στο «Τραμ» σημείωνε σε πρόσφατη συνέντευξη του ο Δημήτρης Καλοκύρης ... ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 19

Του Αλέξη Ηλιάδη

Έκθεση της γλύπτριας Αλεξάνδρας Αθανασιάδη στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη

«ΈΡΓΑ ΠΈΡΑ ΑΠΌ ΤΙΣ ΓΡΑΦΈΣ ΤΟΥ ΚΑΒΆΦΗ» 20 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Βιβλία που κρέμονται από τους τοίχους, βιβλία τοποθετημένα σε ένα μεγάλο τραπέζι, μερικά από αυτά περισσότερο, άλλα λιγότερο ανοιχτά, καράβια από παλαιωμένα ξύλα, παλιά παραμορφωμένα ξύλινα παράθυρα, πήλινα βήματα που σχηματίζουν ένα μονοπάτι. Είναι μερικά από τα εμπνευσμένα από τον Καβάφη έργα που παρουσιάζει η γλύπτρια Αλεξάνδρα Αθανασιάδη στη νέα πτέρυγα «Ιωάννης Μακρυγιάννης» της Γενναδείου Βιβλιοθήκης. Αφετηρία για την έκθεση ήταν η επανέκδοση του «Τετραδίου Σεγκόπουλου», με τα 22 χειρόγραφα ποιήματα του Καβάφη. Παίρνοντας στα χέρια μου το «Τετράδιο Σεγκόπουλου», λέει η γλύπτρια, «ο γραφικός χαρακτήρας του Καβάφη με έκανε να αισθανθώ ότι ήθελα κάτι να κάνω. Επέλεξα 18 αντίτυπα παλαίωσα τις σελίδες τους με τσάι και καφέ, με μολύβι ή ακόμη και σκίζοντας τις άκρες κι άρχισα να δημιουργώ τα δικά μου βιβλία». «Εμπνευσμένη από τον Καβάφη, η έκθεση της Αλεξάνδρας Αθανασιάδη εξερευνά τα όρια της αποκάλυψης του εσωτερικού μας κόσμου. Τα βιβλία κατέχουν περίοπτη θέση, μιας και υπαινίσσονται εύγλωττα διαφορετικές καταστάσεις του εαυτού σε ανοικτή και κλειστή μορφή», δηλώνει δίνοντας το στίγμα της έκθεσης η διευθύντρια της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, δρ. Μαρία Γεωργοπούλου. Η Αλεξάνδρα Αθανασιάδη «λειτουργεί άμεσα σχεδιάζοντας, πλάθοντας, επιλέγοντας και αναπτύσσοντας μορφές, υφές και τρόπους με σκοπό μια παράλληλη έκφραση του ποιητικού λόγου», τονίζει σχολιάζοντας τη δουλειά της γλύπτριας η ιστορικός Τέχνης Έφη Ανδρεάδη. Με αφορμή την έκθεση «Έργα πέρα από τις γραφές του Καβάφη», η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την ανακήρυξη της Αθήνας ως Παγκόσμιας Πρωτεύουσας του Βιβλίου από την UNESCO, το «Πρακτορείο» συνομίλησε με την Αλεξάνδρα Αθανασιάδη. Τα έργα που παρουσιάζετε στη Γεννάδειο παραπέμπουν στην αποκάλυψη του εσωτερικού μας κόσμου, στον εγκλωβισμό του σύγχρονου ανθρώπου, στο ταξίδι. Είναι θέματα που σας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα. Είναι θέματα που με απασχολούν χρόνια. Η δουλειά μου έχει πάρα πολλή σχέση με τον εσωτερικό μας κόσμο, πού τελειώνει αυτός, τί βλέπουν οι άλλοι, τί αφήνουμε να δουν οι άλλοι, ποιες πλευρές του προστατεύουμε. Ποια είναι τα αγαπημένα σας υλικά και γιατί; Έχω δουλέψει πάρα πολλά χρόνια με παλιά ξύλα και σκουριασμένο μέταλλο αλλά έχει μπει και το παλιό χαρτί και το ύφασμα στη δουλειά μου. Με ενδιαφέρουν τα σημάδια του χρόνου και αυτό που έχει «περάσει» κάθε υλικό για να γίνει όπως είναι, γιατί πιστεύω ότι και εμείς γινόμαστε αυτό που είμαστε σιγά σιγά με όλα αυτά που έχουμε ζήσει, έχουμε αισθανθεί, έχουμε σκεφτεί. Τί ήταν αυτό που σας ώθησε να ασχοληθείτε με τη γλυπτική; Από παιδί, ενώ ήμουν πάρα πολύ καλή στο σχέδιο, μου άρεσε να φτιάχνω πράγματα. Πάντα έφτιαχνα κατασκευές από κουτιά, από παπούτσια, σπιρτόκουτα, με ό,τι έβρισκα έκανα μια κατασκευή, το τρισδιάστατο ήταν πάντα μέρος της ζωής μου, Μια μέρα, όταν ήμουν μικρή, με πήγε ο πατέρας μου στο Αρχαιολογικό Μουσείο να δω τον μεγάλο Κούρο. Νομίζω ότι αυτή ήταν η τελική ώθηση. Ποιο είναι το πιο γοητευτικό στάδιο στη δημιουργία ενός γλυπτού; Δεν μπορώ να σας πω ένα, γιατί όλα τα κομμάτια είναι πολύ γοητευτικά. Η πρώτη στιγμή, που βλέπω κάτι πεταμένο και «βλέπω» ότι μπορεί να μετατραπεί και να γίνει κάτι άλλο, με γοητεύει πολύ. Η στιγμή που το μεταμορφώνω είναι επίσης γοητευτική όπως και η στιγμή που συναρμολογούνται διάφορα πράγματα για να γίνει ένα ενιαίο πράγμα. Βέβαια και στο τέλος υπάρχει μια μαγική στιγμή, η στιγμή που έρχεται η αρμονία και ξέρεις ότι το έργο έχει τελειώσει. Υπάρχουν κάποιοι γλύπτες που θαυμάζετε; Πάρα πολλοί. Πρώτος από όλους ο Πραξιτέλης, γενικά πέρασα μια εποχή που όλα τα αρχαία ελληνικά γλυπτά ήταν μεγάλη έμπνευση, ο Rodin μου αρέσει πάρα πολύ όπως και ο Michelangelo, τρελάθηκα

Εγκατάσταση βιβλίων © François L’Hotel

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 21

Τα Άλογα του Αχιλλέως © Ανέστης Κυριακίδης

Τα Παράθυρα © François L’Hotel

«Τρώες» © Ανέστης Κυριακίδης

«Χειρόγραφα» (2013) το έργο αυτό αποτέλεσε το έναυσμα για τη δουλειά που παρουσιάζει τώρα η Αλεξάνδρα Αθανασιάδου στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη © Ανέστης Κυριακίδης

Info

«Έργα πέρα από τις γραφές του Καβάφη» Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Σουηδίας 61, Αθήνα Διάρκεια: έως τις 12 Μαΐου Ημέρες και ώρες λειτουργίας: Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή: 11:00-17:00 Πέμπτη: 14:00 – 20:00 Σάββατο: 11:00 – 16:00 Είσοδος ελεύθερη 22 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

και με τα σχέδιά του. Επίσης, πάρα πολύ μου αρέσει η Camille Clodel, ο Calder στα έργα του οποίου υπάρχει ένα ιδιαίτερο χιούμορ, το έχω χρησιμοποιήσει κι εγώ σε ορισμένα γλυπτά μου που δεν είναι πολύ γνωστά. Ο Giacometti είναι από τους πολύ αγαπημένους μου αλλά και η Χρύσα μού άρεσε μια εποχή

πάρα πολύ, Η Σοφία Βάρη, επίσης. Μου αρέσει πολύ και ο Botero. Ένα έργο τέχνης πρέπει να είναι πάντα κατανοητό; Δεν νομίζω. Πιστεύω ότι ο καλλιτέχνης απλώς δίνει ένα έναυσμα, ο θεατής μπορεί να αντιληφθεί ό,τι θέλει.

Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα άνοιξε τις πύλες της το 1926 για να στεγάσει τη σημαντική δωρεά 26.000 τόμων βιβλίων του διπλωμάτη και βιβλιόφιλου Ιωάννη Γεννάδιου. Σήμερα περιλαμβάνει περισσότερους από 130.000 τόμους βιβλίων, καθώς και σπάνιες βιβλιοδεσίες, αρχεία, χειρόγραφα και έργα τέχνης. Είναι γνωστή διεθνώς ως ερευνητικό κέντρο και διαδραματίζει ενεργό ρόλο στην πνευματική ζωή του τόπου.

Το Πούλιτζερ Λογοτεχνίας στον Άντριου Σον Γκριρ Στον Άντριου Σον Γκριρ απονεμήθηκε το φετινό βραβείο Πούλιτζερ στην κατηγορία Μυθοπλασίας (Pulitzer Prize in fiction) για το μυθιστόρημά του «Less». Μια ιστορία ενός 49χρονου ομοφυλόφιλου συγγραφέα, του Arthur Less, ο οποίος περνά υπαρξιακή κρίση, καθώς η καριέρα του δεν πάει καλά και η ερωτική του σχέση

έχει τελειώσει. Η απάντηση σε όλα αυτά είναι να ταξιδέψει σε Μεξικό, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Μαρόκο, Ινδία, Ιαπωνία, αλλά να κάνει και ένα «εσωτερικό» ταξίδι, ένα ταξίδι αυτογνωσίας. Έπειτα από πολλά χρόνια, ένα μυθιστόρημα γραμμένο με χιούμορ πήρε το Βραβείο Πούλιτζερ, υπογράμμισε η Ουάσιγκτον Ποστ.

Ο Άντριου Σον Γκριρ γεννήθηκε το 1970 στην Ουάσιγκτον. Σπούδασε συγγραφή στο πανεπιστήμιο του Μπράουν. Μετά από κάποια χρόνια στη Νέα Υόρκη όπου εργάστηκε ως οδηγός, τεχνικός τηλεόρασης και συγγραφέας –χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία, μετακόμισε στο Σαν Φρανσίσκο. Εκεί άρχισε να δημοσιεύει κείμενά του στα περιοδικά «Esquire», «Paris Review» και «New Yorker». Έχει γράψει έξι μυθιστορήματα.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 23

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΆΝΚΟΓΛΟΥ 24 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Μια ροκ συζήτηση με αφορμή τον «Ηλίθιο» Του Χρίστου Καλουντζόγλου

«Τώρα που τον γνώρισα κατάλαβα. Κουβαλάει μαζί του όλη την σημερινή εποχή, τη ροκ εποχή». Ο Γιώργος Κωνσταντίνου μιλάει για τον Γιάννη Στάνκογλου, με τον οποίον συναντήθηκε για πρώτη φορά στη σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, στην παράσταση «Ο ηλίθιος», που φέρει τη σκηνοθετική υπογραφή του Νίκου Διαμαντή. Η συνέντευξη με τους δύο σημαντικούς ηθοποιούς του ελληνικού θεάτρου αρχίζει … παράδοξα: Χωρίς προκαθορισμένες ερωτήσεις, χωρίς την τυπική ιεράρχηση με βάση την παλαιότητα. Ο Γιώργος Κωνσταντίνου είναι ο παλιός, που αποδεικνύει πως είναι .. αλλιώς. Ο Στάνκογλου, λοιπόν, είναι ροκ, όπως λέει ο Γ. Κωνσταντίνου, κι όταν ρωτώ αν αυτό βγαίνει στην παράσταση και στον ρόλο του Ραγκόζιν, απαντά ο Στάνκογλου: «ναι, έχει στοιχεία, είναι ακραίος…» .

Ο «ροκ» Γιάννης Στάνκογλου δείχνοντας τον δέοντα σεβασμό, αναφέρεται στον « κύριο Κωνσταντίνου». «Κι εγώ δεν τον είχα γνωρίσει. Τον έβλεπα από μικρό παιδί, αλλά δεν τον ήξερα. Γνωριστήκαμε σ΄αυτή τη δουλειά και έχω πάθει πλάκα. Είναι ένας άνθρωπος με τον οποίον μπορείς να πεις οτιδήποτε. Αυτό είναι εξαιρετικό για τέτοιους ανθρώπους». «Είμαστε δύο εντελώς διαφορετικές γενιές», παρατηρεί ο Γιώργος Κωνσταντίνου, «απόσταση 50 χρόνια.. Αλλά δεν διαφέρουμε και πολύ. Βλέπω τώρα τον Στάνκογλου και κατά κάποιο τρόπο βλέπω τον εαυτό μου. Κάπως έτσι ήμουν κι εγώ. Σε άλλη εποχή, αλλά κάπως έτσι. Ο Γιάννης έχει την ορμή, το πάθος της δουλειάς. Ξεχωρίζει τη δουλειά από τη ζωή του εντελώς. Έχει το ίδιο πάθος που είχα εγώ για τη δουλειά και το ίδιο πάθος στην προσωπική ζωή του. Σαν γενιές διαφέρουμε, αλλά σαν άνθρωποι είμαστε ίδιοι». Ο Γιάννης Στάνκογλου παίρνει την σκυτάλη για να μιλήσει για το πάθος. «Χρειάζεται όχι μονάχα στη δουλειά του ηθοποιού, είναι κινητήριος δύναμη. Ξεχωρίζω τους ανθρώπους από αυτό, εκτιμώ όσους παθιάζονται. Αυτό διαπίστωσα κι εγώ για τον κύριο Κωνσταντίνου». «Τέτοιοι άνθρωποι κρύβουνε την εμπειρία και σου μιλάνε σαν να είσαι ίσος . Αυτό για μένα είναι μεγάλη τιμή και χαρά και αισθάνομαι ότι έχω κάνει ένα φίλο. Του λέω πράγματα δικά μου. Τον εμπιστεύομαι», συνεχίζει ο Στάνκογλου και παρεμβαίνει γελώντας ο Γιώργος Κωνσταντίνου: «Σαν να ακούω τον εαυτό μου». Έχετε πάθος για το σανίδι ή για το πλατώ, ρωτώ τους δύο πρωταγωνιστές. Τι σας κινητοποιεί περισσότερο… «Εγώ δεν είχα πάθος με το πλατώ, αλλά με την τηλεόραση. Από μικρό παιδί σκεφτόμουν τι ωραίο θα ήταν να έχουμε κάποια στιγμή κινηματογράφο μέσα στο σπίτι. Μάζευα κομμάτια φιλμ από ταινίες που τα πετούσαν, έβαζα ένα φακό για να τα προβάλω στον τοίχο. Έκανα τέτοιες βλακείες … Μετά απέκτησα μια οχτάρα μηχανή και έπαιζα ταινίες σπίτι μου. Που να φανταζόμουν ότι όταν βγει αυτό το πράγμα, η τηλεόραση, θα πρωταγωνιστούσα, θα σκηνοθετούσα… Το θέατρο είναι η σύζυγός μου, αλλά η ερωμένη είναι η τηλεόραση. Ο κινηματογράφος όχι τόσο, έκανα πολύ

λίγες ταινίες. Ήμουν ηθοποιός που άλλαζε σε κάθε ταινία και αυτό δεν ήταν καλό, γιατί την εποχή εκείνη ο κόσμος ήθελε μια μανιέρα. Εγώ δεν μπορούσα να κάνω αυτό το πράγμα. Την μία ήμουν ο φουκαράς υπαλληλάκος και την άλλη ο Αντωνάκης, αυτός ο σκληροπυρηνικός άνθρωπος, με αποτέλεσμα σιγά σιγά να με βγάλει έξω ο κινηματογράφος.» «Η δική μου ερωμένη είναι το σινεμά», λέει από την πλευρά του ο Γιάννης Στάνκογλου, «αλλάζουνε κι όλας οι εποχές. Αλλά συμφωνώ απόλυτα με αυτό που λέει ο κύριος Κωνσταντίνου για τις αλλαγές από ρόλο σε ρόλο. Το παλεύω κι εγώ, θέλω να επιλέγω τους χαρακτήρες και τις δουλειές που κάνω. Αλλά μου αρέσει και η τηλεόραση πάρα πολύ, όμως αυτή τη στιγμή έτσι όπως είναι εμένα δεν με καλύπτει.» Στα χρόνια της κρίσης, παρατηρώ ότι τα θέατρα εξακολουθούν να δουλεύουν. «Ναι, δουλεύουν αυτά που κάνουν καλές παραστάσεις», επισημαίνει ο Γιώργος Κωνσταντίνου, «στα εκατό δουλεύουν τα δέκα». «Όμως χρειάζονται κι αυτά γιατί δημιουργούν ένα κέλυφος και οι νέες ομάδες που ψάχνονται έχουν πολύ ενδιαφέρον», προσθέτει ο Γιάννης Στάνκογλου, «έχω δει θέατρο και στο εξωτερικό και νομίζω ότι εδώ έχουμε έναν πυρήνα πολύ δυνατό». Τον διακόπτω για να πω πως υπάρχει κι ένας πυρήνας ισχυρός από την πλευρά του κοινού, που εξακολουθεί να πηγαίνει στο θέατρο. «Ναι, αλλά έχουν μειωθεί και οι τιμές των εισιτηρίων», μου λέει ο Γιάννης Στάνκογλου. «Κοίταξε, θέατρο υπήρχε πάντα και στην Κατοχή και προηγουμένως και μάλιστα σπουδαίο θέατρο. Στην Κατοχή ο κόσμος δεν είχε να φάει αλλά πήγαινε στο θέατρο», υπενθυμίζει ο Γιώργος Κωνσταντίνου, «ο κόσμος παρακαλούσε να μπει στο θέατρο κρατώντας δύο αυγά. Έγιναν μεγάλες παραστάσεις, θριάμβευσαν η Κοτοπούλη, ο Βεάκης. Άρα αυτό αποδεικνύει ότι το θέατρο το αγαπάει ο κόσμος, αλλά δεν θέλει να τον ξεγελάς με προχειρότητες. Βέβαια υπάρχει κι ένα κοινό που έχει διαμορφωθεί τελευταία και βλέπει ακόμα και τις μπούρδες, όπως γίνεται με την τηλεόραση, όπου κάθεται και βλέπει πράγματα που είναι απαράδεκτα». Η συζήτηση κυλάει και οι δύο πρωταγωνιστές αναφέρονται στη δουλειά τους: «Υπέροχη δουλειά όταν την κάνεις με την ψυχή σου, με ανθρώπους που αγαπάς και με τους οποίους μπορείς να επικοινωνήσεις», λέει ο Γιάννης Στάνκογλου. «Είναι και πικρή», προσθέτει ο Γιώργος Κωνσταντίνου, «έχω ζήσει μια πικρή εμπειρία – όταν πέθαινε η μάνα μου εγώ ήμουν στη σκηνή. Ήταν στο νοσοκομείο και μου λένε «πεθαίνει»… Εγώ λέω «βγαίνω». Το πόσο μου κόστισε δεν λέγεται. Ο ηθοποιός είναι ταμένος κατά κάποιο τρό-

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΥ

«Άκουγα έναν Στάνκογλου, αλλά δεν τον ήξερα. Δεν προλαβαίνω να πάω στο θέατρο γιατί παίζω συνέχεια σε παραστάσεις. Λοιπόν άκουγα για τον Στάνκογλου και επιτέλους τον γνώρισα. Τώρα κατάλαβα γιατί όλες μιλούν γι αυτόν. Την σημερινή εποχή την κουβαλάει όλη μαζί του», συνεχίζει ο Γιώργος Κωνσταντίνου και παρεμβαίνει ο Γιάννης Στάνκογλου για να παρατηρήσει «σας ακούω και κοκκινίζω».

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 25

πο. Ξέρεις πόσα προβλήματα μπορεί να έχεις και να είσαι υποχρεωμένος να βρίσκεσαι πάνω στη σκηνή; Το θέατρο είναι μια αγάπη». «Είναι και θυσία, είναι ωραία λέξη η θυσία», προσθέτει ο Γιάννης Στάνκογλου. Οι λέξεις «αγάπη και θυσία» μας φέρνουν κοντά στην παράσταση στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, με τον «Ηλίθιο» του Ντοστογιέφσκι, σε θεατρική διασκευή από τους αδελφούς Κούφαλη. Ζούμε σε εποχές κυνικές, υπάρχει ακροατήριο για τέτοια μηνύματα, ρωτώ. «Υπάρχει ένας κύκλος θεατών που είναι καθαρά θεατρόφιλοι. Αυτοί μπορούν να συντηρήσουν ένα τέτοιο έργο, όπως είναι ο Ηλίθιος. Καμιά φορά λένε ότι … η κουλτούρα δεν πιάνει και πολύ. Όχι, δεν είναι έτσι. Υπάρχει κριτήριο και άνθρωποι που γεμίζουν θέατρα με δύσκολα έργα», λέει ο Γιώργος Κωνσταντίνου. «Εγώ δεν θεωρώ καθόλου … κουλτουριάρη τον Ντοστογιέφσκι. Ό,τι δικό του έχω διαβάσει είναι πραγματική αλήθεια. Όποιος δεν έχει διαβάσει Ντοστογιέφσκι κάτι χάνει. Το θέμα είναι πως το παρουσιάζεις. Κανένα κείμενο δεν είναι δύσκολο. Ο Ντοστογιέφσκι είναι ανοιχτός», προσθέτει ο Γιάννης Στάνκογλου, «οι χαρακτήρες του Ντοστογιέφσκι είναι ολοκληρωμένοι κι αυτό είναι ευκολία, αλλά και δυσκολία για έναν ηθοποιό». Ρωτώ τους δύο ηθοποιούς τι έχουν εισπράξει από τους ρόλους τους στην παράσταση. Ο Γιώργος Κωνσταντίνου υποδύεται τον στρατηγό Επάντσιν και ο Γιάννης Στάνκογλου τον Ραγκόζιν. «Είμαι 50 χρόνια στο θέατρο. Έχει τύχει να παίξω και κακούς. Ο Επάντσιν στην παράσταση αυτή είναι ένας φιλοχρήματος, ανελέητος, σκληρός, χαλασμένος άνθρωπος σε μια χαλασμένη κοινωνία. Αυτός ο χαρακτήρας όμως είναι διαχρονικός. Τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν και σήμερα και θα υπάρχουν πάντα», λέει ο Γιώργος Κωνσταντίνου, προσθέτοντας ότι «ο ρόλος του Γιάννη είναι σύνθετος, αφού δεν ξέρεις αν αυτός ο άνθρωπος είναι τρελός, κακός ή ερωτευμένος». «Συμφωνώ, ο Μίσκιν, ο Ραγκόζιν και η Ναστάζια είναι τρεις χαρακτήρες που δεν πατάνε σε αυτό που ξέρουμε λίγο- πολύ για τον άνθρωπο», προσθέτει ο Γιάννης Στάνκογλου, «αν ο Μίσκιν είναι η ψυχή του Ντοστογιέφσκι, ο Ραγκόζιν είναι το συκώτι του» Ο Γιώργος Κωνσταντίνου παρεμβαίνει για να τονίσει ότι η παράσταση στηρίζεται σε έναν εξαιρετικό θίασο, που απαρτίζεται «από ταλαντούχα άτομα». «Εγώ που έχω παίξει πάρα πολλά έργα και έχω συνεργαστεί με πολλούς, εδώ βλέπω ανθρώπους με ταλέντο. Να δεις τον Γιάννη στη σκηνή τι συναίσθημα που βγάζει, κι αυτό είναι ταλέντο. Το ίδιο και ο Πέτρος ο Φιλιππίδης και η Μαρία η Κίτσου και η Λένα Παπαληγούρα, όλος ο 26 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

θίασος και ο Παπαζήσης και η Φέστα», προσθέτει ο Γιώργος Κωνσταντίνου. Πως μπορεί να αισθάνεται ένας ηθοποιός του διαμετρήματος του Κωνσταντίνου ανάμεσα σε νέους ηθοποιούς; Είναι «ιερό τοτέμ»; «Σαν το κατάρτι», σπεύδει να πει ο Γιάννης Στάνκογλου. «Είναι η πρώτη φορά που μπαίνω ανάμεσα σε τόσο ταλαντούχα παιδιά. Κάθομαι και τους χαζεύω», λέει ο Γιώργος Κωνσταντίνου, «εγώ ζω το θέατρο, το αγαπώ και καταλαβαίνετε τι μπορεί να εννοώ ότι ποτέ άλλοτε δεν βρέθηκα ανάμεσα σε τόσο ταλαντούχους. Έχουν δική τους δύναμη, την προσωπικότητά τους, τη δική τους ευαισθησία και λέω … πως βρέθηκαν όλοι αυτοί γύρω μου. Τους βλέπω και χαίρομαι». «Εγώ όταν ανεβαίνει πάνω (ο Γιώργος Κωνσταντίνου) χαζεύω πόσο λιτός είναι, ενώ ξέρω ότι έχει ενέργεια για να σε πάρει και να σε σηκώσει… Ένας άνθρωπος που πραγματικά έχει φως, δύναμη», λέει ο Γιάννης Στάνκογλου και γυρνώντας στον Γιώργο Κωνσταντίνου τον ρωτά «πόσων χρόνων είσαι;». «Το γράφει το Ίντερνετ», απαντά ο Κωνσταντίνου, «…83»… «Μακάρι να φτάσω στα χρόνια σου», του αντιλέγει ο Στάνκογλου και παρατηρεί ότι «είναι μάθημα να βλέπεις τον κ. Κωνσταντίνου να κινείται. Ένα πέρασμα να κάνει, να βλέπεις το σώμα του, την ενέργεια που έχει, τη λιτότητα! Τον θαυμάζω και νοιώθω τυχερός!» «Εγώ πάλι δεν αισθάνομαι την ηλικία μου…. Την ακούνε, μένουν για δέκα δευτερόλεπτα με το στόμα ανοιχτό. Εγώ αισθάνομαι 50…», μας λέει ο Γ. Κωνσταντίνου, κι ο Γ. Στάνκογλου τον ρωτάει αν το μυστικό είναι ότι έκανε αυτό που ήθελε στη ζωή του. «Τα έχω κάνει όλα, αλλά νομίζω ότι το μυστικό είναι που έχω μια ηρεμία ψυχική με την έννοια ότι έχω φιλοσοφήσει κατά κάποιο τρόπο τη ζωή κι έχω καταλήξει ότι είναι μια … μπούρδα! Το γράφω και στο βιβλίο μου … η ζωή είναι να την παίρνεις στην πλάκα, άμα την πάρεις στα σοβαρά βγάζεις γέλιο… Και μέσα σε όλο αυτό το πράγμα φιλοσόφησα ότι οι κακίες, οι πονηριές, οι ατιμίες, είναι ελεεινά πράγματα. Κι αυτό τι έφερε; Έναν πολύ καλό ύπνο. Μπορούν να συμβαίνουν τραγικά πράγματα κι εγώ το βράδυ να κοιμάμαι. Ίσως το γεγονός ότι δεν έπαιρνα πολύ σοβαρά τα πράγματα με την έννοια της κατάθλιψης με διατηρεί και δεν νοιώθω ούτε πόδια, ούτε χέρια, ούτε αυτά που λένε πονάει η μέση μου. Δεν καταλαβαίνω τίποτα…» «Ναι, τον βλέπεις έξω και νομίζεις πετάει, δεν τον ακούς να γκρινιάζει ποτέ», προσθέτει ο Γιάννης Στάνκογλου. «Αύριο είναι μια άλλη μέρα και η άλλη μέρα είναι τελείως διαφορετική...», λέει ο Γιώργος Κωνσταντίνου και κλείνουμε την κουβέντα μας με την παραίνεση που ακούμε : «Ζήσε τη ζωή τώρα, ζήσε όσο μπορείς τώρα… Αύριο δεν ξέρεις»

Του Μπάμπη Γιαννακίδη κείμενο-φωτογραφίες

Οι άνθρωποι με τα κόκκινα γιλέκα Ίσως είναι πρώην γείτονές μας, γνωστοί, φίλοι ή συγγενείς μας. Ίσως εμείς... Η «ΣΧΕΔΙΑ» ή αλλιώς το περιοδικό των αστέγων, όπως οι περισσότεροι το αποκαλούν, πρόσφατα έγινε πέντε χρονών, καθώς το πρώτο τεύχος αυτού του... “ειδικού σκοπού” περιοδικού βγήκε στην κυκλοφορία στις 27 Φεβρουαρίου του 2013. -Το «5» λοιπόν είναι το πρώτο σημαντικό νούμερο γα τη «ΣΧΕΔΙΑ». Είναι ο αριθμός που κατά το μεγάλωμά του «έθρεψε» διάφορα ακόμη νούμερα, κάποια ίσως σημαντικότερα από αυτό που σχετίζεται με την ηλικία ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 27

του περιοδικού. Σ΄ αυτά λοιπόν, τα... άλλα νούμερα είναι αφιερωμένο το δημοσίευμα που φιλοξενούμε στο τρέχον τεύχος του “ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ” . Νούμερα, λοιπό, που με έναν σύντομο αλλά περιεκτικό τρόπο αποδίδουν το παραγόμενο έργο αυτής της πρώτης πενταετίας. Εξάλλου, όπως εύστοχα σημειώνει ο εμπνευστής και Διευθυντής Σύνταξης της «ΣΧΕΔΙΑΣ», Χρήστος Αλεφάντης σε κείμενό του στο γενέθλιο τεύχος (56ο) του περιοδικού:“Καμιά φορά, η καταγραφή των συναισθημάτων των πωλητών και των αναγνωστών του ελληνικού περιοδικού δρόμου, ο απολογισμός του έργου του στα πέντε χρόνια της κυκλοφορίας του, αλλά και η αποτύπωση του κοινωνικού και οικονομικού του αντίκτυπου, διευκολύνεται με τη χρήση των αριθμών”. Ετσι, ο κ.Αλεφαντής προτείνει κι εμείς συμφωνούμε να αφήσουμε (και) τους αριθμούς να... “μιλήσουν”. Αρχικά να σημειώσουμε, για όσους δεν το γνωρίζουν, ότι από το ποσό των 3 ευρώ που πωλούνταν η «ΣΧΕΔΙΑ» μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2018, το 1,5 ευρώ πήγαινε απευθείας στον πωλητή και το υπόλοιπο 1,5 ευρώ αξιοποιούνταν για τις ανάγκες της εκτύπωσης, των φόρων και λοιπών εξόδων του περιοδικού. (σ.σ. Από τον Μάρτιο η τιμή του τεύχους αυξήθηκε στα 4 ευρώ, λόγω επιβολής ΕΦΚΑ 26,95% στις αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης). -Το επόμενο σημαντικό νούμερο εκτιμούμε πως είναι το: 1.000.000, αφού σε τόσα περίπου υπολογίζονται

28 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

τα τεύχη της «ΣΧΕΔΙΑΣ» που πωλήθηκαν σε αυτή την πρώτη πενταετία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όπου κυκλοφορεί. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 1,5 εκατ. ευρώ πήγε απευθείας στους... ανθρώπους με τα κόκκινα γιλέκα. -Εξετάζοντας την ανοδική πορεία της «ΣΧΕΔΙΑΣ», οι αριθμοί “λένε” ότι, μόνο κατά το 2017 τα απευθείας μεικτά έσοδα όλων των ανθρώπων που φόρεσαν το... κόκκινο γιλέκο ξεπέρασαν τις 500.000 ευρώ. Είναι η πρώτη φορά που τα ετήσια έσοδα έσπασαν το φράγμα του μισού εκατομμυρίου ευρώ. -Στην παρέα των “σημαντικών” αριθμών του περιοδικού συμμετέχει και το “0” (μηδέν) αφού τόσα είναι τα ευρώ (0) που έλαβε από το ελληνικό κράτος η αστική μη κερδοσκοπική οργάνωση “ΔΙΟΓΕΝΜΗΣ” που εκδίδει το ελληνικό περιοδικό δρόμου. Πηγαίνοντας κόντρα στην δημοσιογραφική πρακτική, αφήσαμε για το τέλος το σημαντικότερο κατά την άποψή μας νούμερο αυτής της πενταετίας, αυτό που δίνει ουσία και περιεχόμενο στην ύπαρξη της «ΣΧΕΔΙΑΣ».Είναι το νούμερο «43». Είναι ο αριθμός των πωλητών εκείνων που με το μικρό εισόδημα που τους εξασφαλίζει η πώληση της «ΣΧΕΔΙΑΣ» κατάφεραν να ξεφύγουν από την αστεγία και να νοικιάσουν “δικό” τους σπίτι... Για το κλείσιμο κρατήσαμε μια αναφορά σε κάποιους ανθρώπους που από την πρώτη στιγμή

αγκάλιασαν την πρωτοβουλία της «ΣΧΕΔΙΑΣ» και κάθε χρόνο (την πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου) φορούν κόκκινα γιλέκα, στέκονται δίπλα στους περίπου 200 πωλητές του περιοδικού και για περίπου μια ώρα γίνονται και οι ίδιοι πωλητές του. Πρόκειται συνήθως για γνωστά πρόσωπα από το χώρο των γραμμάτων, των τεχνών και του αθλητισμού (ηθοποιοί, δημοσιογράφοι, τραγουδιστές, παρουσιαστές, αθλητές κ.α.). Από τα όσα κατά καιρούς ακούστηκαν και γράφτηκαν για τις εμπειρίες που αποκόμισαν αυτοί οι διάσημοι συμπολίτες μας πωλώντας τη «ΣΧΕΔΙΑ», κρατάμε ως ιδιαίτερα εντυπωσιακή τη περσινή μαρτυρία του γνωστού σεφ Ηλία Μαμαλάκη που ούτε λίγο, ούτε πολύ είπε πως όταν φόρεσε το κόκκινο γιλέκο ήταν σαν να έγινε αόρατος στα μάτια του κόσμου. Δεν τον αναγνώριζαν και τον προσπερνούσαν λες και δεν ήταν εκεί. Βγάζοντας όμως το κόκκινο γιλέκο και περπατώντας στο δρόμο όλοι τον χαιρετούσαν και του χαμογελούσαν. Γι αυτό λοιπόν, την επόμενη φορά που θα συναντήσουμε τους ανθρώπους με τα κόκκινα

γιλέκα, ας μην τους προσπεράσουμε. Ακόμη κι αν δεν αγοράσουμε «ΣΧΕΔΙΑ», είναι αρκετή μια καλημέρα. Είναι ενδεικτική η εξομολόγηση μιας εκ των πωλητών του περιοδικού, της Κατερίνας, στο γενέθλιο τεύχος της «ΣΧΕΔΙΑΣ». Στην πλειοψηφία τους οι άνθρωποι είναι υπέροχοι. Υπάρχουν μέρες που λέω¨σήμερα έζησα κάτι μεγάλο” και αυτό είναι ένα χαμόγελο”, σημειώνει η Κατερίνα. Ας το θυμόμαστε... Υ.Γ. Δυο νούμερα ακόμη; Ο μεγαλύτερος πωλητής της «ΣΧΕΔΙΑΣ» είναι 81 ετών και ο μικρότερος 18. *Για περισσότερες πληροφορίες και επικοινωνία με τη «ΣΧΕΔΙΑ»: www.sxedia.gr, τηλ Αθήνας 213 0231220. Θεσσαλονίκης 2313013605. Η «ΣΧΕΔΙΑ» είναι μέλος του Διεθνούς Δικτύου Εφημερίδων του Δρόμου International Network of Street Papers (www.streetpapers.org) που έχει ως σύνθημα: «112 εφημερίδες δρόμου, 41 χώρες, 5 ήπειροι, 14.000 άστεγοι πωλητές, 6.000.000 αναγνώστες, 1 φωνή ενωμένη ενάντια στη φτώχεια».

EΔΑ ΘΕΣΣ

η δύναµη

στο Φυσικό Αέριο. Η δύναµη να ανοίγεις δρόµους, να προχωράς µπροστά, να βελτιώνεις τη ζωή των ανθρώπων, να µοιράζεσαι τη γνώση, να στηρίζεις τα νοικοκυριά και την ανάπτυξη, η δύναµη να δείχνεις µε πράξεις τη φροντίδα σου για το περιβάλλον, η δύναµη να βρίσκεσαι πάντα δίπλα στην κοινωνία.

100% έκπτωση στα τέλη σύνδεσης

για όλο το 2018

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 29

Του Αντώνη Βαζογιάννη

Αθλητισμός και βιβλίο H σχέση αθλητισμού και λογοτεχνίας ξεκινά σχεδόν με την εμφάνιση του γραπτού λόγου. Κορυφαίοι συγγραφείς δοκίμαζαν ξανά και ξανά να αποτυπώσουν τις ιστορίες εκείνων που τολμούσαν να μπουν στην αρένα. Μάλλον όχι τυχαία, αφού η σχέση που συνδέει συγγραφέα και αθλητή είναι δυνατή. Και οι δύο γνωρίζουν την αποτυχία τόσο συχνά όσο τον θρίαμβο. Τις τελευταίες δεκαετίες όλο και περισσότερα βιβλία γράφονται για τον αθλητισμό. Αυτοβιογραφίες, ιστορίες, μυστικά, κατορθώματα. Ίσως επειδή στις σελίδες των εφημερίδων, ακόμα και στις αθλητικές, καταλαμβάνουν χώρο νέα από την πολιτική ή ειδήσεις γενικού ενδιαφέροντος. Ίσως γιατί τα βιβλία του αθλητισμού κάποτε γράφονταν από άνδρες -και ελάχιστες γυναίκες-, των σπορ, όπως δημοσιογράφοι, προπονητές, αθλητές, ενώ τώρα πλέον γράφονται και από συγγραφείς. Ίσως ακόμη, επειδή ο αθλητισμός θεωρείται και είναι, κάτι πολύ περισσότερο από ένα παιχνίδι. Ίσως επειδή τα αθλητικά βιβλία, αν είναι όμορφα, διαβάζονται με μία ανάσα, όπως με μια ανάσα παρακολουθούμε και έναν αγώνα. Ο κόσμος του αθλητισμού, ο οποίος πλέον εκπροσωπείται όλο και πιο πολύ στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, έχει ανάγκη την ερμηνεία και την κατανόηση της ανθρώπινης διάστασής του. Εκτός από σπάνιες εξαιρέσεις, η αθλητική δημοσιογραφία δεν μπορεί να εκπληρώσει αυτό το καθήκον, παρά μόνο όταν μεταβάλλεται σε λογοτεχνία. Έτσι ο αθλητισμός βρίσκει τη θέση του μέσα στα βιβλία, ως αθλητική λογοτεχνία. Κατά τον ορισμό του είδους της αθλητικής λογοτεχνίας, όμως θεωρείται απαραίτητο να γίνει αρχικά ένας διαχωρισμός σχετικά με το νόημα που πρέπει να αποδοθεί στον όρο άθλημα. Υπάρχει μια τάση, για παράδειγμα, να εξαιρεθούν από την ομάδα των αθλητικών δραστηριοτήτων, το κυνήγι και το ψάρεμα, όπως

30 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

επίσης το Body Building και το τζόκινγκ. Παραμένει ανοιχτή η συζήτηση για την αναρρίχηση ή τη γυμναστική, τις καταδύσεις, το καλλιτεχνικό πατινάζ, την ιππασία, που επιδεικνύουν ανταγωνισμό μεταξύ των συμμετεχόντων, των οποίων όμως η τελική κατάταξη, εξαρτάται από την «υποκειμενική άποψη των κριτών». Στην κατηγορία αυτή συμπεριλαμβάνετααι και η πυγμαχία, που πάντως έχει μεγάλη βιβλιογραφία.

ρο λέω: κάνε να τελειώσει σύντομα. Και τότε: Δεν είμαι έτοιμος να σταματήσω. Το μίσος με γονατίζει, η αγάπη με κάνει να σηκωθώ». Το ότι το βιβλίο του Αντρέ Αγκάσι δεν ήταν απλώς η αυτοβιογραφία του πρωταθλητή είχε ήδη γίνει σαφές μέσα σε λίγους μήνες, όταν «αγκαλιάστηκε» από χιλιάδες παθιασμένους αναγνώστες, του αθλητισμού και όχι μόνο, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές.

Ακόμη και μετά την έλευση του κινηματογράφου και των νέων συστημάτων επικοινωνίας, γράφονται όλο και περισσότερα βιβλία για τον αθλητισμό. Σίγουρα σε αντίθεση με το δημοσιογραφικό άρθρο που γράφεται «εν θερμώ», μία λογοτεχνική ιστορία αφήνει χώρο και στην οπτική γωνία ή στα συναισθήματα του συγγραφέα.

Σε μια εποχή γρήγορης πρόσβασης σε καθετί, κάποιοι υποστηρίζουν ότι είναι δελεαστικό να σκεφτόμαστε την περιγραφική δύναμη της λογοτεχνίας του αθλητισμού ως ρομαντική ανάμνηση παλιών ημερών. Κι αν υπάρχουν εκείνοι που σημειώνουν τη χειμαρρώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας, τις ψηφιακές αναλύσεις και τις οθόνες υψηλής ευκρίνειας για να μειώσουν –και- την αθλητική λογοτεχνία, ίσως τελικά δεν ήταν ποτέ περισσότερο σημαντική ή πιο ζωτικής σημασίας για τη σύνδεσή μας με τους πρωταγωνιστές και τα κατορθώματά τους. Παρακολουθώντας ένα γκολ, ένα καλάθι, ένα νοκ-άουτ ή έναν αγώνα από είκοσι διαφορετικές γωνίες, δεν το καταλαβαίνεις καλύτερα ή δεν γνωρίζεις την σημασία του. Η αφήγησή του, είναι αυτή που θα δημιουργήσει τη… μεγαλύτερη εικόνα, το κοινωνικό πλαίσιο, τις συνέπειες και τη νοσταλγία, τα συναισθήματα που προηγήθηκαν, υπήρξαν εκείνη την στιγμή και ακολούθησαν. Είναι η στιγμή της συνειδητοποίησης μίας κοινής κληρονομιάς.

Για παράδειγμα, η βιογραφία ενός κορυφαίου πρωταθλητή προσπαθεί να απεικονίσει τις πιο κρυμμένες πτυχές της ανθρώπινης και επαγγελματικής ζωής του. Η αυτοβιογραφία ή οι μνήμες γραμμένες από έναν αστέρα ενός αθλήματος αντικατοπτρίζουν αναπόφευκτα την άποψή του. Το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα είναι αναμφισβήτητα η αυτοβιογραφία του μεγάλου τενίστα Αντρέ Αγκάσι: «Παίζω τένις για να ζήσω, αν και μισώ το τένις, το μισώ με ένα σκοτεινό και μυστικό πάθος, πάντα το μισούσα. Όταν αυτό το τελευταίο κομμάτι της ταυτότητάς μου παίρνει την θέση του, γλιστράω και με ένα ψίθυ-

Από λίγες αράδες στην οθόνη…. Αλγόριθμος τεχνητής νοημοσύνης «δημιουργεί» βιντεοταινίες από ένα μικρό κείμενο Του Παύλου Δρακόπουλου

νας νέος αλγόριθμος τεχνητής νοημοσύνης τροφοδοτείται με λίγες γραμμές κειμένου και τις μετατρέπει σε -προς το παρόν σύντομη- βιντεοταινία. Μπορεί οι ταινίες να μη διεκδικούν Όσκαρ (όχι ακόμη τουλάχιστον), αλλά στο μέλλον μια τέτοια τεχνική αναμένεται να αξιοποιηθεί ευρέως από τον τομέα της ψυχαγωγίας (π.χ. οι σεναριογράφοι θα μπορούν να βλέπουν δοκιμαστικά πώς φαίνεται το σενάριό τους) έως της εγκληματολογίας (π.χ. θα μπορεί να αναπαραχθεί οπτικά η σκηνή ενός φόνου ή ενός τροχαίου από μια μαρτυρική κατάθεση). Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Γιτόνγκ Λι του Τμήματος Επιστήμης των Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Ντιουκ της Β.Καρολίνα, που παρουσίασαν τη δουλειά τους σε συνέδριο της Ένωσης για την Προώθηση της Τεχνητής Νοημοσύνης στη Λουιζιάνα των ΗΠΑ, σύμφωνα με το “Science”, εκπαίδευσαν τον αλγόριθμό τους, έτσι ώστε όταν κανείς πληκτρολογεί π.χ. «παιγνίδι στο λιβάδι» ή «σέρφινγκ στη θάλασσα», να δημιουργείται αυτόματα μια σχετική σύντομη βιντεοταινία. Το σύστημα ανταποκρίνεται ακόμη και σε «παράλογα» κείμενα, όπως «ιστιοπλοΐα στο χιόνι» ή «γκολφ στην πισίνα», πράγμα πολύ χρήσιμο για καλλιτεχνικές δημιουργίες με φαντασία. Η τεχνητή νοημοσύνη βελτιώνεται συνεχώς στο να καταλαβαίνει το περιεχόμενο των εικόνων και να βάζει τις κατάλληλες λεζάντες σε φωτογραφίες. Πιο δύσκολο είναι το αντίστροφο, δηλαδή να παράγει εικόνες από λεζάντες. Ενώ έως τώρα είχε αποδειχθεί σχεδόν αδύνατο να παράγονται κινούμενες εικόνες (βίντεο) από λεζάντες και εν γένει από σύντομα κείμενα.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 31

Λογοτεχνία γένους… θηλυκού ; Η συγγραφέας Σοφία Μαντουβάλου με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου μοιράζεται τη σκέψη της για τα σύγχρονα μυθιστορήματα, που εστιάζουν σε θέματα ερωτικών σχέσεων, αναπαράγοντας ρομαντικά στερεότυπα, και που απευθύνονται, όχι στη νόηση, αλλά στη συγκίνηση του αναγνωστικού τους κοινού, το οποίο είναι κατ’ εξοχήν γένους θηλυκού.

λα τα μυθιστορήματα δεν έχουν και δεν επιδιώκουν την ίδια αισθητική και νοητική αξία. Υπάρχει λογοτεχνία και παραλογοτεχνία. Κανένα παιδί όμως δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως αποπαίδι. Πόσο μάλλον όταν είναι τόσο δημοφιλές ως βάλσαμο ψυχής, όσο το εύκολης παραγωγής μυθιστόρημα που αναπαράγει δακρύβρεκτη τη γλώσσα και τη ζωή, και λυτρώνει τις ψυχές του πλήθους των αναγνωστών που το διαβάζουν. Το γεγονός ότι εγώ και οι φίλοι μου συγγραφείς και αναγνώστες δεν απολαμβάνουμε τη μαζική μυθιστορία και είμαστε

32 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

δημιουργοί και οπαδοί μιας άλλης λογοτεχνικής αισθητικής δεν σημαίνει πως πρέπει να απαξιώνουμε τη μαζική κουλτούρα, γιατί είναι σαν να απαξιώνουμε τον μέσο αναγνώστη. Ας μην ξεχνάμε πως η παραγωγή εκτρέφεται από τη ζήτηση. Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί πριν από κάθε κριτική της παραλογοτεχνίας είναι αν η μάζα είναι για τα μπάζα ή είναι το κάτοπτρο μιας κοινωνίας. Η αλλαγή του ήθους και της νοοτροπίας του μέσου αναγνώστη απαιτεί μια παιδεία που το επίσημο κράτος δεν παρέχει. Ως οπαδός μιας άλλης λογοτεχνικής αισθητικής και σκοπιμότητας δεν θα μπορούσα

να απολαύσω ή να γράψω τα κείμενα που στοχεύουν στη μαζική κατανάλωση, όμως δεν θα ξεχάσω ποτέ τα μάτια της υπεύθυνης για την καθαριότητα ενός σχολείου όπου ήμουν καλεσμένη ως συγγραφέας, η οποία με πλησίασε και μου είπε με σεβασμό και αγωνία: «Κυρία Μαντουβάλου διαβάζω πολύ. Έχω διαβάσει όλα τα βιβλία της κυρίας ………(γνωστό όνομα στην ‘’παραλογοτεχνία΄΄)με κάνει τόσο ευτυχισμένη. Εγώ λοιπόν θα δώσω ένα μεγάλο μπράβο στη κυρία συγγραφέα που δίνει την ευκαιρία σε έναν άνθρωπο να μπει στον κόσμο του βιβλίου, να λυτρωθεί και να ονειρευτεί αντί να στηθεί στην τηλεόραση..

Του Μπάμπη Γιαννακίδη, Φωτογραφίες Νίκος Αρβανιτίδης

ΕΚΔΌΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΊΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΊΑΣ

Πορεία ανοδική με γνώμονα την εξωστρέφεια και τον ανταγωνισμό

ταθερά ανοδική πορεία σημειώνουν τα τελευταία χρόνια οι εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας με βιβλία που παρουσιάζουν επιστημονικό αλλά και εμπορικό ενδιαφέρον και ανταγωνιστικούς τίτλους που ξεπερνούν τα διακριτά όρια ενός πανεπιστημιακού εκδοτικού οίκου. Από τις αρχές Φεβρουαρίου μέχρι και το τέλος Μαρτίου, μέσα σε μόλις δύο μήνες, ο εκδοτικός οίκος παρουσίασε στο κοινό οχτώ βιβλία και έξι συγγραφείς. «Επιθυμία μας είναι να κερδίσουμε το στοίχημα που θέλει έναν εξωστρεφή εκδοτικό οίκο να έρχεται σε επαφή με τους αναγνώστες, να τους παρουσιάζει βιβλία που τους ενδιαφέρουν, σε χώρους που σηματοδοτούν και μια ιδιαίτερη σχέση με το κοινό στο οποίο απευθύνονται. Η επιλογή για παράδειγμα του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και του Πολυχώρου ΙΑΝΟS, είναι σημεία ενδιαφέροντος που υποδηλώνουν τη συνέργεια που αναπτύσσει ο εκδοτικός μας οίκος με σημαντικούς φορείς της πόλης», αναφέρει η διευθύντρια των εκδόσεων Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Ιωάννα Δανδέλια. Ο εκδοτικός οίκος αναπτύσσεται σε μια πορεία παράλληλη με το Πανεπιστημιακό Ίδρυμα που τον φιλοξενεί. Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας είναι ένα ευέλικτο, πρωτοπόρο και καινοτόμο ακαδημαϊκό ίδρυμα. Με τμήματα όπως τα μεταπτυχιακά προγράμματα, η ακαδημία Ρομποτικής, τα προγράμματα εξειδίκευσης, το TEDx University of Macedonia, ένα τμήμα μουσικής με ταλαντούχα νέα παιδιά και πολλά ακόμα κομμάτια παραμένει ένα ενεργό και εξωστρεφές ίδρυμα προς την κοινωνία της πόλης και όχι μόνο. Στη βιβλιοθήκη των εκδόσεων του Πανεπιστημίου φιλοξενούνται τίτλοι που κυκλοφορούν στα βιβλιοπωλεία όλης της χώρας μέσα από ένα ολοκληρωμένο δίκτυο συνεργατών. Στις προτεραιότητες της εκδοτικής παραγωγής είναι η διευρυμένη παρουσία βιβλίων και συγγραφέων από διάφορα γνωστικά αντικείμενα, τόσο εντός, όσο και εκτός συνόρων. «Είμαστε περήφανοι για τα βιβλία που έχουμε παρουσιάσει

και για τους τίτλους που προετοιμαζόμαστε να φιλοξενήσουμε στο μέλλον. Οικονομία, τεχνολογία, ιστορία, πολιτική, φιλοσοφία, θρησκειολογία, εκπαίδευση, ειδική αγωγή, νομικά και ιατρικά θέματα αλλά και παιδικά βιβλία έχουν ενταχθεί στη βιβλιοθήκη των εκδόσεων και ελπίζουμε σε ακόμη περισσότερους τίτλους στο μέλλον», είναι η απάντηση της κ.Δανδέλια στο ερώτημα για το ποιοι μπορεί να είναι οι επόμενοι στόχοι των εκδόσεων Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Οι εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας συμμετέχουν και φέτος στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου. * Τα οχτώ νέα βιβλία που παρουσίασαν το τελευταίο δίμηνο οι εκδόσεις του Πανεπιστημίου Μακεδονίας είναι τα εξής: -Εικόνα και Δημιουργική γραφή – Σταύρος Γρόσδος. -«Εκπαίδευση και Ειδική Αγωγή ατόμων με Διαταραχή Φάσματος Αυτισμού» Χριστίνα Συριοπούλου. -“Ρυθμιστική Διακυβέρνηση: Θεωρία και Εμπειρία στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση” του Δημήτρη Σκιαδά Καθηγητή Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. -“Η σερβική πολιτική στο Κόσοβο. Ιούνιος 1999-2016”, Γιώργος Χρηστίδης, Αν. Καθηγητής στο Παν. Μακεδονίας. -Διαθρησκειακός Διάλογος: Η συμβολή της Μελέτης των Θρησκειών στην κατανόηση της θρησκευτικής ετερότητας (Γρηγόριος Ζιάκας Ομότιμος Καθηγητής

Θεολογικής ΑΠΘ – Αγγελική Ζιάκα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Θρησκειολογίας στο Τμήμα Θεολογίας του Α.Π.Θ. και Διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Στρασβούργου με ειδίκευση στο Ισλάμ) -Θρησκείες, Κοινωνίες και Πολιτισμοί της Ασίας: Ινδοϊσμός – Βουδισμός – Τζαϊνισμός, Κίνα, Θιβέτ και Ιαπωνία (Γρηγόριος Ζιάκας ) -Το Kalām και τα ισλαμικά ρεύματα σκέψης (Αγγελική Ζιάκα) -Το Ισλάμ στη Βυζαντινή, Μεταβυζαντινή και Νεότερη Ελληνική Γραμματεία (Αγγελική Ζιάκα) Τα τέσσερα τελευταία βιβλία ανήκουν στη νέα σειρά των εκδόσεων για τη θρησκειολογία και τη μελέτη της.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 33

φωτογραφία /ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΣΥΜΕΛΑ ΠΑΝΤΖΑΡΤΖΗ

Θύμαινα Γεωγραφικό μήκος

26ο 26’ 2’’ Γεωγραφικό πλάτος

37ο 35’ 6’’ Υψόμετρο

209 μέτρα Ακτογραμμή:

25.376

χιλιόμετρα Κάτοικοι

136

Νησί του συμπλέγματος των Φούρνων, μεταξύ Σάμου και Ικαρίας. Στο παρελθόν αποκαλείτο και Φύμαινα. Η Θύμαινα όπως και ολόκληρο το σύμπλεγμα των Φούρνων είναι ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000 ως ζώνη υψηλής προστασίας και χαρακτηρίζεται επίσης σημαντική περιοχή για τα πουλιά της Ελλάδας. ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ ΣΕ ΚΑΘΕ ΓΩΝΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 34 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Φωτογραφία : EPA/DAI KUROKAWA

φωτορεπορτάζ

Ο 28χρονος Αμπντουλαζίζ Ομάρ ψαρεύει ένα κοκκάλι περίπου 20 χιλιόμετρα ανοικτά των ακτών του νησιού Λαμού, στη νοτιοανατολική Κένια. Το 75% των κατοίκων των νησιών του Αρχιπελάγους Λαμού εξαρτάται άμεσα ή έμμεσα από το ψάρεμα. Όμως η παράκτια αλιεία, με τις παραδοσιακές τεχνικές, θεωρείται απειλή για το οικοσύστημα των κοραλιών και η κυβέρνηση παροτρύνει του ψαράδες να στραφούν στην υπεράκτια αλιεία. Οι ψαράδες, από την πλευρά τους, θεωρούν πως το οικοσύστημα απειλείται από την ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας στο αρχιπέλαγος. Ήδη, στο νησί Λαμού μία κινεζική εταιρία έχει αναλάβει την κατασκευή νέων λιμενικών εγκαταστάσεων για την εξυπηρέτηση των τουριστών. Στο ερώτημα αν μπορεί να βρεθεί η μέση λύση ανάμεσα στην τουριστική βιομηχανία και την παραδοσιακή αλιεία η κάθε πλευρά απαντά με τον δικό της τρόπο. Στο μεταξύ ο Αμπντουλαζίζ Ομάρ είναι υποχρεωμένος κάθε μέρα να βγαίνει ολοένα και πιο ανοιχτά από τις ακτές κυνηγώντας την ψαριά που του εξασφαλίζει ένα πενιχρό εισόδημα.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 35

ιηγηματογράφος κατ’ α π ο κ λ εισ τι κότ ητα , ο Τάσος Καλούτσας μοιάζει να έλκει την καταγωγή από τη λογοτεχνική παράδοση του περιοδικού «Διαγώνιος» του Ντίνου Χριστιανόπουλου: αδιακόσμητη εικονογραφία, χαρακτήρες ταπεινοί και βγαλμένοι από την ασφυξία του οικογενειακού βίου, αφήγηση σε χαμηλούς, σχεδόν αδιατάρακτους τόνους. Κάτω, ωστόσο, από αυτή την ήρεμη ρεαλιστική επιφάνεια κινείται πάντοτε κάτι δυσοίωνο: κάτι που παρά την ασάφεια και την απροσδιοριστία του είναι έτοιμο να διαρρήξει την τάξη των πραγμάτων και να πλήξει εκ των ένδον τους πρωταγωνιστές. Τα τελευταία χρόνια ο Καλούτσας έ χ ει δ ο κ ι μ ά σ ει ε υ δ ι ά κ ρ ιτ ε ς αλλαγές στην πεζογραφία του, π ε ρ ι ο ρ ί ζον τα ς δ ρ α σ τι κά τι ς ενδοοικογενειακές αναφορές, που τείνουν τώρα να επισκιαστούν από τις περιπέτειες ενός μεμονωμένου και κατά κόρον αγχωμένου (πανικόβλητου με τους πάντες) α τό μ ου . Η κα θ η μ ε ρ ινότ ητα δείχνει επίσης να έχει αποβάλει την αλλοτινή της εσωστρέφεια, επιτρέποντας να παρεισδύσουν στο εσωτερικό της εικόνες από τις μεγάλες κοινωνικοπολιτικές διαταραχές της εποχής μας. Μένοντας, παρόλα αυτά, στα ενδοοικογενειακά υπολείμματα και στα απομεινάρια της περίκλειστης καθημερινότητας, θα λέγαμε πως οι εικόνες τους δεν έχουν πάψει κατά το παραμικρό να τροφοδοτούν τα διηγήματα του Καλούτσα. Το ίδιο συμβαίνει και με το καινούργιο βιβλίο του, που κυκλοφορεί με τίτλο «Υπό το κράτος του τρόμου» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Πολλοί άνθρωποι που βλέπουν ξαφνικά τη ζωή τους να τελειώνει μεταξύ συγγενών και φίλων (από ασθένειες και ατυχήματα, από την κακή συγκυρία ή επειδή αυτοκτονούν), πιτσιρικάδες που πάνε να κλέψουν τον πατέρα τους για ένα ποδήλατο, Έλληνες και Βαλκάνιοι που μοιράζονται την ίδια μοίρα, πρόσωπα που εκστασιάζονται μέσα σε έναν κήπο, γιαγιάδες που αρέσκονται σε αισχρά τραγούδια, δολοφονημένοι σε τουριστικά θέρετρα, πόρνες που παλεύουν με τον χρόνο, μοναχικοί που ψάχνουν την ταυτότητά τους στις φτωχογειτονιές της μεγάλης πολιτείας, μανάδες που αφήνουν τους γιους τους στην τύχη τους, συγγραφείς που κατακλύζονται από ψυχώσεις, γέροι που ξεσπούν σε φωνές μετά από ένα τρακάρισμα. 36 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΒΙΒΛΙΟ

Ο ΠΑΝΙΚΟΣ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ Τoυ Βαγγέλη Χατζηβασιλείου Αυτός είναι ο πληθυσμός του Καλούτσα. Ένας εντελώς ετερόκλητος πληθυσμός, που κινείται εντός Θεσσαλονίκης, αλλά και στα πέριξ της πόλης, παρακολουθώντας τον εαυτό του να μεταμορφώνεται καθώς οι επαχθείς συνέπειες της κρίσης (που πάντως δεν υπερτονίζονται, ούτε καταγγέλλονται) τον επηρεάζουν ριζικά. Έτσι, η σχεδόν σιωπηλή, εσώτερη καθημερινότητα των παλαιότερων διηγημάτων του Καλούτσα εξελίσσεται βαθμιαία σε μια άλλη κατάσταση: γίνεται ένας εξωτερικός, βαρύς, επιθετικός και συχνά επίβουλος και θανατηφόρος κόσμος έτοιμος να καταστρέψει

ό,τι βρεθεί μπροστά του - σώματα, ψυχές και συνειδήσεις. Είναι το τίμημα που πρέπει πληρωθεί προκειμένου να περάσουν οι άνθρωποι (θέλουν δεν θέλουν, τους αρέσει δεν τους αρέσει) από τον κύκλο της ιδιωτικής και της οικογενειακής τους ασφάλειας στη δοκιμασία μιας κοινωνίας ανοιχτής στην οικονομική εξαθλίωση, στον ηθικό υποβιβασμό και στην αναίρεση της οποιασδήποτε ατομικής αξίας. Κι όλα αυτά σε μια γραμμή μόνιμης μελαγχολίας, που ξέρει πώς να αγγίξει τη σήψη και τη συρρίκνωση χωρίς να γεμίσει τον πίνακα με μαύρα, αποθαρρυντικά χρώματα.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το αηδόνι και το τριαντάφυλλο, του Όσκαρ Ουάιλντ Το δόντι του καρχαρία, στο Μπάγκειον Ξενοδοχείο- Ομόνοια, μέχρι τις 29 Απριλίου Τρεις άντρες «φοράνε» το πρόσωπο μιας γυναίκας και κάθε βράδυ στο ιστορικό ξενοδοχείο «Μπάγκειον» της Ομόνοιας, μέσα από μια ιδιότυπη γιορτή ζώων και ανθρώπων, «κολυμπούν» στη θάλασσα που δημιουργείται από την αιώνια πάλη των δυο φύλων. «ΤΟ ΔΟΝΤΙ ΤΟΥ ΚΑΡΧΑΡΙΑ» βασίζεται στην ομώνυμη νουβέλα της Έλενας Ακανθιάς που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη.

«Ένας Ήρωας του Καιρού μας», του Λερμόντοφ Μια παράσταση βασισμένη στο κλασικό μυθιστόρημα του Μιχαήλ Λέρμοντoφ, που θεωρείται το κύκνειο άσμα του εξομολογητικού ρομαντισμού και η αρχή του ρωσικού ρεαλιστικού μυθιστορήματος Η μετάφραση έγινε από την Κατερίνα ΑγγελάκηΡουκ, η σκηνοθεσία υπογράφεται από τον Βασίλη Καλφάκη και τους ρόλους ερμηνεύουν οι: Ασημίνα Αναστασοπούλου, Κωνσταντίνος Γεωργαλής, Βασίλης Καλφάκης, Απόστολος Καμιτσάκης, Δάφνη Νικητάκη, Περσεφόνη Παντοπούλου Οι παραστάσεις στο Θέατρο 104 (Ευμολπιδών 41, Γκάζι) γίνονται κάθε Τετάρτη & Πέμπτη στις 21.00, έως τις 24 Μαΐου Τιμές εισιτηρίων Γενική Είσοδος: 12€, Φοιτητικό, ανέργων: 8€

Το αηδόνι και το τριαντάφυλλο του Όσκαρ Ουάιλντ ανεβαίνει στο Θέατρο Φούρνος σε σκηνοθεσία Δημήτρη Κίτσου με τις Θεοδώρα Τζήμου , Βαλέρια Δημητριάδου, Χρύσα Κοτταράκου. Οι παραστάσεις γίνονται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00. Θέατρο ΦΟΥΡΝΟΣ - Μαυρομιχάλη 168, Αθήνα – Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό 12 Ευρώ, Φοιτητές 10 Ευρώ, Άνεργοι 8 Ευρώ.

Ο Σημαιοφόρος, από την ομάδα Ubuntu, στο Θέατρο 104 Μετά την βράβευσή της με το Βραβείο Ένωσης Ελλήνων Κριτικών ως “πρωτοεμφανιζόμενος καλλιτέχνης (2013-2014)” η θεατρική ομάδα Ubuntu επιστρέφει στα θεατρικά δρώμενα της Αθήνας, παρουσιάζοντας επί σκηνής για πρώτη φορά στην Ελλάδα το νεανικό αριστούργημα του Rainer Maria Rilke «Το τραγούδι του έρωτα και του θανάτου του σημαιοφόρου Χριστόφορου Ρίλκε». Το δημοφιλέστερο έργο του Rilke «ένα πεζό μολυσμένο από στίχους» όπως ο ίδιος ο ποιητής το χαρακτήριζε - γραμμένο το 1906, με αφορμή τον θάνατο στο πεδίο της μάχης ενός μακρινού προγόνου του ποιητή, μας αφηγείται μια λυρική ιστορία ενηλικίωσης και ηρωισμού, μια πορεία από τον φόβο στη γενναιότητα, θέτοντας σε διαπραγμάτευση την έννοια του «ήρωα». Η μετάφραση υπογράφεται από την Αλεξάνδρα Ρασιδάκη, την σκηνοθεσία έχει κάνει η Ελεάνα Τσίχλη και τους ρόλους ερμηνεύουν ο Άρης Λάσκος και η Ελεάνα Καύκαλα. Παραστάσεις κάθε Σάββατο και Κυριακή, στις 21.00, έως τις 26 Μαΐου Τιμές εισιτηρίων: 12 ευρώ (κανονικό)- 8 ευρώ (φοιτητικό, άνω των 65) 5 ευρώ (ανεργίας, ατέλεια ηθοποιών και σκηνοθετών)

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 37

“Το αμάρτημα της μητρός μου», σε σκηνοθεσία Δ. Αβδελιώδη, στον πολυχώρο vault

O Mάριος Φραγκούλης ερμηνεύει Μίκη Θεοδωράκη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Μελοποιημένα ποιήματα του Πάμπλο Νερούδα, του Οδυσσέα Ελύτη, του Γιώργου Σεφέρη, του Γιάννη Ρίτσου, του Μάνου Ελευθερίου, του Γιάννη Θεοδωράκη από τα έργα Άξιον Εστί, CantoGeneral, Επιφάνεια Αβέρωφ, και τραγούδια από μεγάλες κινηματογραφικές επιτυχίες με την υπογραφή του Μίκη (Σέρπικο, τον Αλέξη Ζορμπά, την Φαίδρα) θα ερμηνεύσει ο Μάριος Φραγκούλης με τη σύμπραξη της 30μελούς ορχήστρας Budapest Primarius Symphony Orchestra και με καλεσμένο τον διεθνούς φήμης βιολονίστα Zoltan Maga o οποίος θα παίξει σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση κάποια από τα έργα του Μίκη Θεοδωράκη από τις πιο γνωστές και αγαπημένες ταινίες. Στο πόντιουμ για να διευθύνει την ορχήστρα θα βρίσκεται ο μαέστρος Λουκάς Καρυτινός. Τις ενορχηστρώσεις υπογράφει ο Κώστας Παπαδούκας. Τιμές εισιτηρίων από 12 έως 60 Ευρώ.

38 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Το Αμάρτημα της μητρός μου, του Γεωργίου Βιζυηνού, η παράσταση του Δήμου Αβδελιώδη που καθήλωσε πάνω από 15.000 θεατές, με τον Θεμιστοκλή Καρποδίνη και την Αγάπη Μανουρά, επιστρέφει στην Αθήνα, για 14 παραστάσεις στο Vault. Παραστάσεις κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.15, έως την Τρίτη 29 Μαΐου. Γενική είσοδος 12 Ευρώ, ατέλειες 5 Ευρώ.

Το βιβλίο Περπατώντας στην Αθήνα, στο βιβλιοπωλείο Πλειάδες στο Παγκράτι Η Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου, το βιβλιοπωλείο ΠΛΕΙΑΔΕΣ και οι εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ οργανώνουν την παρουσίαση του νέου βιβλίου του Νίκου Βατόπουλου, Περπατώντας στην Αθήνα. Η παρουσίαση γίνεται στο βιβλιοπωλείο Πλειάδες (Σπύρου Μερκούρη 62, στο Παγκράτι), στο Σάββατο 28 Απριλίου, στις 7.30 μμ. Για το βιβλίο θα μιλήσουν η αρχιτέκτων Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη και ο δημοσιογράφος Δημήτρης Ρηγόπουλος.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 39