ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ #91 by ΑΠΕ-ΜΠΕ Α.Ε.

ΤΕΥΧΟΣ 91 | 10 MAΪΟΥ 2018 | ∆ΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΕΚ∆ΟΣΗ | ΑΘΗΝΑΪΚΟ & ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙ∆ΗΣΕΩΝ | ISSN: 2585-3570

2 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 3

P. AIVALHS

Ανακαλύπτοντας ξανά τη φύση

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται πλέον προς έναν υγιεινό τρόπο ζωής και τα φυσικά προϊόντα, όσο φυσικά μπορούν να είναι στην εποχή μας, γίνονται όλο και πιο δημοφιλή. Μερικά θεωρούνται ιδιαίτερα ευεργετικά για την ανθρώπινη υγεία, τους είχαν αποδοθεί από την αρχαιότητα θεραπευτικές ιδιότητες και σήμερα αναγνωρίζονται επίσημα ως φυσικά φάρμακα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η μαστίχα της Χίου, την οποία ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (European Medicines Agency-ΕΜΑ), από το 2015, θεωρεί παραδοσιακό φάρμακο φυτικής προέλευσης για δυσπεπτικά προβλήματα, δερματικές φλεγμονές και επούλωση δερματικών πληγών. Εξάλλου, σύμφωνα με πρόσφατες επιστημονικές έρευνες και

μελέτες, ευεργετικές για την υγεία ιδιότητες έχουν ο κρόκος, για τον οποίο φημίζεται η Κοζάνη, η λεβάντα, το ροδέλαιο ή «ρευστός χρυσός», το μέλι που ο Ιπποκράτης όπως και ο Δημόκριτος το πρότειναν ως φάρμακο και αρκετά άλλα προϊόντα της φύσης, για τα οποία τα τελευταία χρόνια υπάρχει και μεγάλο επιχειρηματικό ενδιαφέρον, καθώς πολλές φορές έχουν εντυπωσιακές οικονομικές αποδόσεις. Το «Πρακτορείο» κυκλοφορεί σήμερα με ένα μικρό αφιέρωμα στα φυσικά προϊόντα που ξεχωρίζουν, στα «φάρμακα της φύσης». Αλέξης Ηλιάδης

Εκδότης: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων Α.Ε., Πρόεδρος & Γενικός Διευθυντής: Μιχάλης Ψύλος Διευθυντής Έκδοσης: Χρίστος Καλουντζόγλου Αρχισυντάκτης: Αλέξης Ηλιάδης, Αρχισυντάκτης Β. Ελλάδας: Μπάμπης Γιαννακίδης Σχεδιασμός: greekinfographics, Διαφήμιση: ads@ana.gr, Ιδιοκτησία ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ, Διεύθυνση: Τσόχα 36, Αθήνα ΤΚ 11521, Τηλ. 210-6400560 e-mail: mag@ana.gr Φωτογραφίες: ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ, EPA, shutterstock, Διανομή: VES company, Εκτύπωση: Pressious- Aρβανιτίδης

Τα κείμενα που φιλοξενούνται στο περιοδικό δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις του ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ. ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ Στους σταθμούς του μετρό και του ΗΣΑΠ Σύνταγμα, Ομόνοια, Μοναστηράκι, Πειραιά και Μαρούσι. Σε επιλεγμένα καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας (Κολωνάκι, Σύνταγμα, Εξάρχεια, Παγκράτι, Γκάζι, Αμπελόκηπους, Μοναστηράκι, Νέο Κόσμο, Πλάκα), της Αγίας Παρασκευής, των Βριλησσίων, του Βύρωνα, της Κηφισιάς, του Αμαρουσίου, της Νέας Σμύρνης, της Νέας Φιλαδέλφειας, του Παγκρατίου, του Παπάγου, του Πειραιά, της Πετρούπολης, της Πεύκης, του Ταύρου, της Φιλοθέης, του Χαλανδρίου. Επίσης, στα καταστήματα Προμηθευτική (ΚΟΡΑΗ 3 και ΑΘΗΝΑΣ 14 ΑΘΗΝΑ), στα βιβλιοπωλεία Ιανός, PUBLIC καφέ (Συντάγματος και Πειραιά), Ευριπίδης (Χαλάνδρι), Λιβάνης, Εκδόσεις Αιώρα κλπ. Ακόμη στο Γαλλικό Ινστιτούτο, στη Στοά του Βιβλίου, στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, στον Ελληνικό Κόσμο, στο Νομισματικό Μουσείο, στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138), στο Μουσείο Παιχνιδιών Μουσείου Μπενάκη κ.ά. Στη Θεσσαλονίκη, στα βιβλιοπωλεία Μαλλιάρης Παιδεία, Πρωτοπορία, Mind the book, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, ΧΑΝΘ, Βασιλικό Θέατρο, Θέατρο Μονής Λαζαριστών, Πράσινο Σύννεφο, One Salonica Outlet Mall, PUBLIC και σε επιλεγμένα καταστήματα.

www.ana.gr 4 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Των Αθανασίου Αντωνόπουλου και Ευάγγελου Παπά

Υποψηφίων διδακτόρων μελισσοκομίας, Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Η ΜΕΛΙΣΣΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Μελισσοκομείο με σύγχρονες κυψέλες δίπλα σε δάσος πεύκου.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 5

Ανθισμένες κερασιές σε σχήμα παλμέτας. Για την επικονίαση απαιτούνται χιλιάδες μέλισσες.

6 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Η καθιέρωση της 20ης Μαΐου κάθε έτους ως «Παγκόσμια Ημέρα Μέλισσας» μετά από ψήφισμα του ΟΗΕ ήταν το λιγότερο που μπορούσαν να κάνουν τα κράτη-μέλη του Οργανισμού για να αφυπνίσουν τον κόσμο για τη σημασία του εντόμου «μέλισσα». Η μέλισσα είναι ένα κοινωνικό έντομο που μπορεί να υπάρξει μόνο ως μέλος της κοινωνίας του, του μελισσιού. Η μέλισσα δεν μπορεί να επιβιώσει εκτός κοινωνίας για πολλές ώρες ακόμη και αν έχει στη διάθεσή της τροφή και νερό. Η μέλισσα εμφανίζει αρμονική ισορροπία στο εσωτερικό της κοινωνίας της. Συμβάλλει στην επικονίαση των φυτών, παρέχοντας το ένα τρίτο της τροφής του ανθρώπου, με τη μορφή φρούτων και λαχανικών και δίνει χρώμα στη φύση με την ύπαρξη χιλιάδων ανθέων (Εικ. 1). Μελέτες έχουν δείξει ότι το 80-90% της παραγωγής πολλών δένδρων και φυτών μεγάλης καλλιέργειας οφείλεται στη μέλισσα. Παρότι υπολογίζεται ότι υπάρχει οικονομικό όφελος 150 φορές μεγαλύτερο από την επικονίαση των φυτών συγκριτικά με τη συνολική αξία των άλλων μελισσοκομικών προϊόντων που παράγονται, δε δίδεται η πρέπουσα προσοχή στη συμβολή της μέλισσας στην επικονίαση των ανθέων. Παράλληλα, εκτός από το μέλι, παράγει πλήθος προϊόντων, όπως γύρη, βασιλικό πολτό, πρόπολη, κερί και δηλητήριο. Επιπλέον, η βιοποικιλότητα των φυτικών ειδών στηρίζεται στη συνέργεια των μελισσών. Ο κόσμος του μελισσιού μέχρι σήμερα δεν έχει αποκωδικοποιηθεί πλήρως από τους ερευνητές. Η ελληνική μυθολογία αναφέρεται όχι μόνο στη μέλισσα, ως θεότητα αλλά και στην αξία των μελισσοκομικών προϊόντων. Σε προϊστορικά σχέδια, απεικονίζεται η συλλογή μελιού από τον άνθρωπο. Η μελισσοκομία ως ανθρώπινη δραστηριότητα φαίνεται να υπάρχει από την πρώιμη αρχαιότητα. Η τέχνη της μελισσοκομίας είναι γνωστή από τα αρχαία χρόνια, με αρχαιότερο πρόσωπο τον μυθικό Αρισταίο, στη συνέχεια έχουμε αναφορές από τα έπη του Ομήρου στο μέλι σαν μία από τις κύριες τροφές καθώς και κατά τις ανασκαφές στην Φαιστό έχουν βρεθεί πήλινες κυψέλες, οι οποίες ανήκουν στην Μινωική εποχή. Ο Ιπποκράτης και ο Δημόκριτος προτείνουν το μέλι ως φάρμακο. Ο Αριστοτέλης μελέτησε την κοινωνία του μελισσιού. Η εύρεση πλήθους νομισμάτων (Κέα, Σίκινος, Έφεσος) και αμφορέων που απεικονίζουν τη μέλισσα ή τον Αρισταίο, αποδεικνύει τη μεγάλη σημασία που είχε η τέχνη της μελισσοκομίας για την οικονομική ζωή των προγόνων μας. Παλαιότερα όσοι είχαν ενασχόληση με τη μελισσοκομία ήταν κυρίως φυσιοδίφες, γεωργοί και κάποιοι ερασιτέχνες. Όμως, από το έτος 1852 και μετά με την χρησιμοποίηση της σύγχρονης κυψέλης Langstroth και του πλαισίου Hoffman, η μελισσοκομία σταδιακά πήρε τη σημερινή της μορφή καθώς πολλοί αμερικανοί μελισσοκόμοι εξελίχθηκαν από ερασιτέχνες ή αγρότες σε επαγγελματίες μελισσοκόμους. Στις μέρες μας, όμως, η μέλισσα κινδυνεύει. Ως πιθανές αιτίες αναφέρονται: η μείωση των ενδιαιτημάτων, τα γεωργικά φάρμακα, τα παράσιτα, τα παθογόνα και η κλιματική αλλαγή. Γι’ αυτό το λόγο καθίσταται αναγκαία η κινητοποίηση του κόσμου για τις ωφέλειες της μέλισσας στη ζωή του ανθρώπου. Πρέπει να υπάρχουν συνέργειες για την λήψη μέτρων πριν η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη, τόσο για το οικοσύστημα, όσο και για τον άνθρωπο. Η μελισσοκομία είναι από τις ελάχιστες ανθρώπινες οικονομικές δραστηριότητες που είναι φιλική προς το περιβάλλον και συνεισφέρει στην ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 7

Η APIVITA γιορτάζει την Παγκόσμια Μέρα της Μέλισσας!

20η Μαΐου καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ ως Παγκόσμια Ημέρα της Μέλισσας ύστερα από εισήγηση της Ένωσης Σλοβένων Μελισσοκόμων και η Apivita συμμετέχει στον εορτασμό με σειρά δράσεων που έχουν στόχο

την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον κομβικό ρόλο που διαδραματίζουν οι μέλισσες στη βιώσιμη ανάπτυξη, προειδοποιώντας ταυτόχρονα για τον φθίνοντα αριθμό τους. Η επικονίαση, η γονιμοποίηση δηλαδή του άνθους για να γίνει καρπός, είναι το πολυτιμότερο αγαθό που προσφέρουν οι μέλισσες στον άνθρωπο και το περιβάλλον, δεδομένου ότι το 1/3 των καλλιεργειών παγκοσμίως βασίζεται στην επικονίαση. Η θαυμαστή αυτή κοινωνία της μέλισσας αποτελεί μια από τις πηγές έμπνευσης της εταιρίας. Στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιαaς Ημέρας της Μέλισσας, η APIVITA υποδέχεται για μελισσοκομική ξενάγηση στις βιοκλιματικές εγκαταστάσεις της στο Μαρκόπουλο, παιδιά από τον Σύλλογο «ΕΛΠΙΔΑ», φοιτητές του Παντείου Πανεπιστημίου, το Τμήμα Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ και το Kelley School of Business, από τις ΗΠΑ. Επίσης, διοργανώνεται γαστρονομική εκδήλωση με βάση το μέλι για τους εργαζόμενους, αλλά και ένα “Honey Bee Breakfast”, σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Σλοβενίας στην Αθήνα. Συνοδοιπόροι σε αυτές τις πρωτοβουλίες είναι η Πρεσβεία της Σλοβενίας στην Αθήνα και ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Ελευθέριος Βενιζέλος. Οι δράσεις τελούν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και έχουν Χορηγό Επικοινωνίας το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

8 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 9

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΡΑΒΟΥ

Της Έλενας Αλεξιάδου

ΤΑ «ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΆ» ΠΡΟΪΌΝΤΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΉΣ ΓΗΣ

ΘΕΡΑΠΕΎΟΥΝ ΚΑΙ... ΟΜΟΡΦΑΊΝΟΥΝ!

10 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Λεβάντα, κρόκος και ροδοπέταλα. Τρία από τα πιο...θαυματουργά προϊόντα της ελληνικής γης. Με εξαίρεση τον κρόκο, που φύεται μόνο στην Κοζάνη, τα άλλα δύο, έχουν παρουσία και σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, αλλά, σε μεγάλες ποσότητες εμφανίζονται κυρίως στην Μακεδονία. Τα καλούδια λοιπόν της ελληνικής γης που από την εποχή του Ιπποκράτη είναι γνωστά για τις ευεργετικές τους ιδιότητες τόσο στην υγεία όσο και στην ομορφιά του ανθρώπου, αξιοποιούν ολοένα και περισσότεροι παραγωγοί και επιχειρηματίες, ανταποκρινόμενοι έτσι στις επιταγές της σύγχρονης κοινωνίας, που σε παγκόσμιο επίπεδο συνεχώς αναζητούν πιο φυσικά και φυτικά προϊόντα. Τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, εκτός από την... κουζίνα αξιοποιούνται ολοένα και σε μεγαλύτερη κλίμακα για τη σωματική, ψυχολογική και εμφανισιακή... ανάταση. Για αυτό το λόγο άλλωστε, μεγάλες βιομηχανίες φαρμάκων και καλλυντικών, δεν διστάζουν να “κονταροχτυπηθούν”, καταβάλλοντας μάλιστα σημαντικά ποσά, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα αποστάγματα που επιθυμούν. Η μητέρα φύση στην Ελλάδα, δεν έπαψε ποτέ να διατηρεί ανοιχτό το «φαρμακείο» της προσφέροντας απλόχερα τα πολύτιμα φυτά και βότανά της. Σύμφωνα με την τακτική ερευνήτρια - διευθύντρια του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτικών Πόρων, Δρ. Ελένη Μαλούπα, η Ελλάδα φιλοξενεί το 50% της φυτικής βιοποικιλότητας στην ΕΕ, το 80% της Βαλκανικής χλωρίδας και υπάρχουν καταγεγραμμένα 6.500 είδη ελληνικής χλωρίδας, εκ των οποίων τα 2.944 είναι ενδημικά αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά. Από αυτά αξιοποιούνται σήμερα μόλις τα 30, τη στιγμή που σε παγκόσμιο επίπεδο η αγορά αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών υπερβαίνει σε αξία τα 20 δισ. Ευρώ. Η κροκοκαλλιέργεια σε αριθμούς Σε 6.000 ανέρχονται σήμερα τα στρέμματα -με τα 1000 να είναι βιολογικής καλλιέργειας- στα οποία καλλιεργείται κρόκος, ενώ η παραγωγή, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών Κοζάνης, Νίκο Πατσιούρα, ανέρχεται σε 4-5 τόνους ετησίως. Ένα κιλό κρόκου πωλείται από 1.350 έως 1.500 ευρώ, ενώ ένα στρέμμα αποδίδει από 700 γραμμάρια ως και ένα κιλό. Για να συγκεντρωθεί ένα κιλό από φρέσκα στίγματα κρόκου, χρειάζονται 85.000 λουλούδια. Αυτό το ένα κιλό όταν αποξηραθεί αποδίδει 200 γραμμάρια προϊόντος. Οι θεραπευτικές χρήσεις του κρόκου είναι πολλές, μεταξύ άλλων λειτουργεί ως τονωτικό και ηρεμιστικό του στομάχου, ανακουφιστικό και αποτοξινωτικό για το συκώτι, κατά της νόσου του Αλτσχάιμερ, μειώΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 11

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΡΑΒΟΥ

ΜΑΡΟΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΡΑΒΟΥ

νει την χοληστερίνη και εμφανίζει αντιθρομβωτική δράση και βοηθά σε κρίσεις άσθματος, υπέρταση, καρκίνο του ήπατος και σκλήρυνση κατά πλάκας. Επίσης, ο κρόκος ή αλλιώς σαφράν, ανακουφίζει από πολλές ψυχιατρικές παθήσεις, ενώ είναι πολύ χρήσιμο στον καθαρισμό της ακμής. Ροδέλαιο ή αλλιώς... «ρευστός χρυσός» Ξεπερνούν τα 120 στρέμματα οι καλλιεργούμενες εκτάσεις με βιομηχανικό τριαντάφυλλο στην ευρύτερη περιοχή του Βοΐου Κοζάνης, με το σύνολο της συγκεκριμένης παραγωγής να αξιοποιείται για την κάλυψη της εγχώριας ζήτησης. Λίγες μόνο ποσότητες “ταξιδεύουν” για τις αγορές της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας. Για την παραγωγή ενός κιλού ροδέλαιου, απαιτούνται (να αποσταχθούν με ατμό) 3-5 τόνοι ροδοπέταλα, ενώ για να αποκτήσει κάποιος τον “ρευστό χρυσό”, όπως αποκαλείται, θα πρέπει να καταβάλει ποσό τρεις φορές πιο υψηλό από ό,τι, αν αγόραζε αληθινό χρυσό. Το ροδέλαιο περιέχει περίπου 300 χημικά συστατικά, από τα οποία μόνο τα 100 έχουν αναγνωριστεί, το χρώμα του είναι από κίτρινο έως λαδί, ενώ έχει μια γλυκιά, στυπτική, ανθοειδή οσμή, ελαφρά δροσιστική και λίγο μπαχαρώδη. Δεν είναι τοξικό και γι’ αυτό είναι από τα λίγα αιθέρια έλαια, που δίνονται άφοβα στα παιδιά. Είναι δημοφιλές στην αρωματοποιία, ενώ χρησιμοποιείται για καλλυντικά, ως ηρεμιστικό και αντικαταθλιπτικό και ως ήπιο αντισηπτικό. Το ροδέλαιο χρησιμοποιείται και για την παρασκευή Αγίου Μύρου από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Λεβάντα - μια «κυρία» της οικογένειας των χειλανθών Το αιθέριο έλαιο λεβάντας είναι 100% φυσικό και παράγεται από 12 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

άνθη γνήσιας λεβάντας “Lavandula angustifolia var.Hemus”, που καλλιεργείται (πάνω από 100 στρέμματα) σε επιλεγμένες ορεινές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας. Η ποικιλία hemus δεν εντοπίζεται πουθενά αλλού στην Ελλάδα και θεωρείται εφάμιλλη της γαλλικής, μιας από τις καλύτερες στον κόσμο. Κάθε στρέμμα αποδίδει 300 με 400 κιλά άνθη, η απόσταξη των οποίων αποφέρει 8 κιλά λάδι. Οι παραγόμενες ποσότητες καλύπτουν την εγχώρια ζήτηση και μέρος αυτών αποστέλλεται στην Κύπρο και τις αραβικές χώρες. Σε υψόμετρο 900-1800μ. ευδοκιμούν δύο είδη άγριας λεβάντας: Lavandula officinalis και η Lavandula angustifolia. Η πρώτη είναι ένα πολύτιμο “διαμάντι” της φύσης και δίνει το καλύτερο αιθέριο έλαιο, έχει το πιο ευγενές άρωμα και τις περισσότερες - αναρίθμητες - σχεδόν θεραπευτικές ιδιότητες. Το δεύτερο είδος, η Angustifolia, είναι ένα φυτό πιο μεγάλο και με πιο πλούσια ανθοφορία. Στο μεταξύ, λίγο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προέκυψε και ένα τρίτο είδος λεβάντας, η Lavandin. Αποτελεί διασταύρωση της άγριας των γαλλικών βουνών και της ισπανικής “Lavandula latifolia”. Μεταξύ των ευεργετικών ιδιοτήτων της λεβάντας περιλαμβάνονται: η μείωση πιτυρίδας, η αντιμετώπιση της δυσπεψίας και του φουσκώματος στο στομάχι, η ανακούφιση της φαγούρας από τσιμπήματα εντόμων ή άλλα δερματικά προβλήματα όπως το ξηρό έκζεμα, κοψίματα και γδαρσίματα, καταπολέμηση του κρυολογήματος και του βήχα, ανακούφιση από πονοκεφάλους, άγχος και υπέρταση.

Του Παύλου Δρακόπουλου

Διαβάσαμε το γονιδίωμα του τριαντάφυλλου

ιεθνής επιστημονική ομάδα αποκωδικοποίησε για πρώτη φορά το πλήρες γονιδίωμα του τριαντά-

φυλλου. Η ανάγνωση του DNA του δημοφιλούς ρόδου μπορεί να οδηγήσει -με τις κατάλληλες γενετικές τροποποιήσεις- στο να έχει ακόμη πιο όμορφο άρωμα στο μέλλον, αλλά και μεγαλύτερη ποικιλία χρωμάτων. Επίσης μπορεί οι καλλιεργητές να επιταχύνουν διαδικασίες που έως τώρα χρειάζονταν αιώνες στη φύση, και έτσι να αναπτύξουν ποικιλίες οι οποίες θα διαρκούν περισσότερο στο βάζο, καθώς επίσης στις ασθένειες και στις αντίξοες καιρικές συνθήκες. Οι ερευνητές «διάβασαν» το γονιδίωμα ενός σύγχρονου κινεζικού είδους τριαντάφυλλου (Rosa chinensis). Ένα από τα γενετικά μυστικά του τριαντάφυλλου που ήλθαν στο φως, είναι ότι το DNA του είναι πιο συγγενικό με της φράουλας από ό, τι νόμιζαν έως τώρα οι επιστήμονες. Ο γενετικός «χάρτης» χρειάσθηκε οκτώ χρόνια για να συμπληρωθεί και αποκάλυψε ότι το ρόδο διαθέτει 36.377 γονίδια, σχεδόν τα διπλάσια από τον άνθρωπο. Ανάμεσα στα γονίδια που εντοπίσθηκαν, είναι αυτά που ρυθμίζουν το άρωμα, το χρώμα και τη διάρκεια ζωής του. Οι 46 ερευνητές από τη Γαλλία, Γερμανία, Βρετανία και Κίνα, με επικεφαλής τον βιολόγο δρα Μοχαμάντ Μπενταμάν της Ecole Normale Superieure της Λιόν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γενετικής “Nature Genetics”, δήλωσαν ότι έχουν πλέον στα χέρια τους «ένα γενετικό βιβλίο που μας βοηθά να καταλάβουμε την εμφάνιση, ιστορία, εξέλιξη και εξημέρωση του τριαντάφυλλου».

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 13

Του Αλέξη Ηλιάδη

ΜΑΣΤΙΧΑ ΧΙΟΥ

ΈΝΑ «ΔΆΚΡΥ» ΠΟΥ ΘΕΡΑΠΕΎΕΙ

14 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Η Χίος είναι γνωστή από την αρχαιότητα για το δέντρο της με το «κρυστάλλινο δάκρυ», την περίφημη μαστίχα. Μία αρωματική ρητίνη, ένα ρετσίνι που βγαίνει από τον κορμό και τα κλαδιά των μαστιχόδενδρων. Εμφανίζεται σαν δάκρυ στα σημεία των δένδρων όπου οι μαστιχοκαλλιεργητές κάνουν επιφανειακές τομές, το «κέντημα», και πέφτει σε σταγόνες στο χώμα. Η καλλιέργεια της μαστίχας, είναι μία παραδοσιακή καλλιέργεια, πέρασε από γενιά σε γενιά και διαμόρφωσε το αρχιτεκτονικό, κοινωνικό και φυσικό τοπίο των Μαστιχοχωρίων, των χωριών δηλαδή που βρίσκονται στην περιοχή όπου ευδοκιμούν τα μαστιχόδενδρα. Μέχρι σήμερα επιβιώνουν γλωσσικές εκφράσεις, θρύλοι και παραδόσεις που έχουν σχέση με τη μαστιχοκαλλιέργεια, η οποία εντάχθηκε, το 2014, από την UNESCO, στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας. Φυσικό φάρμακο Η μαστίχα, ένα από τα πιο σημαντικά ελληνικά αγροτικά προϊόντα, είναι πολύ γνωστό ότι χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική, στη μαγειρική, στην αρτοποιία, στην ποτοποιία, στην αρωματοποιία και στην κοσμετολογία. Επίσης, είναι πολύ γνωστό ότι υπάρχουν πολλές αναφορές από την αρχαιότητα (από τον Ιπποκράτη, τον Θεόφραστο, τον Διοσκουρίδη) μέχρι σήμερα για τις θεραπευτικές ιδιότητες τής μαστίχας. Λιγότερο γνωστό είναι ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) τη θεωρεί φυσικό φάρμακο για δυσπεψίες, δερματικές φλεγμονές και πληγές, καθώς το 2015 η επιτροπή του ΕΜΑ για τα Φυτικά Φαρμακευτικά Προϊόντα (HPMC) ενέταξε στην κατηγορία των παραδοσιακών φαρμάκων φυτικής προέλευσης τη μαστίχα Χίου, αποδεχόμενη σχετικές επιστημονικές έρευνες. Για προβλήματα δυσπεψίας, για δερματικές φλεγμονές και επούλωση πληγών υπάρχουν πλέον φυσικά σκευάσματα με βάση τη μαστίχα, που έχουν τη «σφραγίδα» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως, οι μελέτες και οι έρευνες για τις φαρμακευτικές δράσεις της μαστίχας συνεχίζονται και είναι πιθανό στο εγγύς μέλλον να αποδειχθούν και άλλες ευεργετικές ιδιότητές της για την ανθρώπινη υγεία.

Info Μουσείο Μαστίχας Χίου Διεύθυνση Πυργί, Θέση Ράχη Τηλ.: 22710 72212 Ώρες λειτουργίας 1η Μαρτίου-15 Οκτωβρίου: 10:00-18:00 16 Οκτωβρίου-28 Φεβρουαρίου: 10:00-17:00 Κλειστό: Κάθε Τρίτη, 1η Ιανουαρίου, Μ. Παρασκευή (μέχρι 12:00 μ.μ.), Κυριακή του Πάσχα, 1η Μαΐου, 22 Ιουλίου (τοπική εορτή), 15 Αυγούστου, 25-26 Δεκεμβρίου

Ένα μουσείο για τη μαστίχα Στη νότια Χίο, στα Μαστιχοχώρια, στο μοναδικό σημείο της Μεσογείου όπου καλλιεργείται ο σχίνος της ποικιλίας Pistacia lentiscus var. Chia, από τον οποίο παράγεται η μαστίχα, βρίσκεται το Μουσείο Μαστίχας. Δημιουργήθηκε από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, με στόχο την ανάδειξη της ιστορίας της καλλιέργειας και της επεξεργασίας της μαστίχας. Ο επισκέπτης του μουσείου παίρνει πληροφορίες για τα στάδια της καλλιέργειας του μαστιχόδενδρου και της παραγωγής της μαστίχας, μαθαίνει με ποιο τρόπο η μακραίωνη διαχείριση της μαστίχας διαμόρφωσε το τοπίο της νότιας Χίου και ενημερώνεται για τη συνεταιριστική εκμετάλλευση και μεταποίηση της μαστίχας στους νεότερους χρόνους. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 15

ρχιδέες και γαϊδουράγκαθα ...ποζάρουν αυτάρεσκα στον ζωγράφο Γιώργο Μπουδαλή κι εκείνος αποτυπώνει την ομορφιά τους στο χαρτί, εκθέτοντας τις ακουαρέλες του στον εικαστικό χώρο «Ρω», στην Θεσσαλονίκη, μέχρι τις 12 του μήνα. «Καλλιεργώ εδώ και χρόνια ορχιδέες, προσπαθώ να τις κάνω να ανθίσουν και από ‘κει ξεκίνησε η διάθεση να τις απεικονίσω, παρατείνοντας κατά κάποιο τρόπο τη ζωή τους. Άλλωστε, τα περισσότερα από τα πορτρέτα της έκθεσης είναι φυτά που καλλιέργησα, μεγάλωσα και έπεισα να ανθίσουν. Όσο για τα γαϊδουράγκαθα, τα πρόσεξα μόλις πέρσι στη Λήμνο και αποφάσισα να τα ζωγραφίσω για να αναδείξω την ομορφιά τους» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μπουδαλής. Όπως εξηγεί, ήδη από την αρχαιότητα, η απεικόνιση των φυτών υπήρξε αναπόσπαστο κομμάτι της ιατρικής και της φαρμακολογίας. Από τα εικονογραφημένα χειρόγραφα του Περί Ύλης Ιατρικής του Διοσκουρίδη (1ος αι. μ.Χ), έως τα έντυπα φυτολόγια (Herbals) της Αναγέννησης και από τη μνημειώδη δεκάτομη Flora Graeca, που τυπώθηκε στο Λονδίνο μεταξύ 1806 και 1840 έως τους σύγχρονους καλλιτέχνες που ασχολούνται με τη βοτανική ζωγραφική, ο στόχος ήταν πάντα ο ίδιος: η πιστή απεικόνιση των φυτών και των συστατικών τους μερών ώστε να μπορεί κανείς να τα αναγνωρίσει και να τα ταξινομήσει. “Αναπόφευκτα”, επισημαίνει ο κ. Μπουδαλής, “η εικαστική αναζήτηση υπήρξε πάντα εκεί, κάποτε δηλωμένος και κάποτε αδήλωτος στόχος”. Σύμφωνα με τον καλλιτέχνη, ο οποίος εργάζεται ως συντηρητής βιβλίων και έργων τέχνης σε χαρτί, η βοτανική ζωγραφική έχει σαν σκοπό την επιστημονικά ακριβή και ταυτόχρονα αισθητικά άρτια απεικόνιση ενός φυτού. “Η εικόνα ενός φυτού ζωγραφισμένου με αυτή την ακρίβεια, αποτελεί για έναν επιστήμονα ό, τι ένα αρχιτεκτονικό σχέδιο για ένα αρχιτέκτονα ή ένα τεχνικό σχέδιο για ένα μηχανικό. Εξάλλου, οι επιστημονικές δημοσιεύσεις βοτανολογίας, συνοδεύονται από σχέδια γιατί καταφέρνουν, με την πιστότητα απεικόνισης, να μεγεθύνουν τις πληροφορίες” διευκρινίζει. Ο Γιώργος Μπουδαλής σπούδασε συντήρηση έργων τέχνης στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Αγγλία και ζωγραφική στη Σχολή Καλών τεχνών στη Θεσσαλονίκη. Η έκθεση “Ορχιδέες και γαϊδουράγκαθα” είναι η πρώτη του έκθεση βοτανικής ζωγραφικής.

16 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Της Νατάσας Καραθάνου

Όταν ποζάρουν οι ορχιδέες και τα γαϊδουράγκαθα

Φωτογραφία /ΑΠΕ-ΜΠΕ/Δημήτρης Τοσίδης

Νήσος Τέλενδος Γεωγραφικό μήκος

26o 54’ 40.53” E Γεωγραφικό πλάτος

37o 00’ 22.84” N Υψόμετρο

460 μέτρα Ακτογραμμή:

12.764 μ. χιλιόμετρα Κάτοικοι

Βρίσκεται μισό μίλι δυτικά της Καλύμνου, με την οποία η Τέλενδος ήταν ενωμένη, αλλά αποσπάστηκε εξαιτίας ισχυρού σεισμού το 535 μ.Χ. Το όνομα σημαίνει «το τέλος μιας λωρίδας γης». Στην Χάρτα του Ρήγα Φεραίου αναφέρεται ως «Κλάρος». Το νησί είναι ενταγμένο στο δίκτυο NATURA. ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ ΣΕ ΚΑΘΕ ΓΩΝΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 17

Συνέντευξη στον Χρίστο Καλουντζόγλου

Η ΣΟΦΊΑ ΦΙΛΙΠΠΊΔΟΥ ΜΑΣ ΣΥΣΤΉΝΕΙ ΤΟΝ «ΠΡΊΓΚΗΠΑ ΚΟΎΜΠΑ ΤΆΝΤΙ» 18 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

INFO

ΘΕΑΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ “ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΡΙΓΚΙΠΑ ΤΗΣ ΚΟΥΜΠΑ ΤΑΝΤΙ” Μετάφραση- Σκηνοθεσία (κι ένας ρόλος –έκπληξη) Σοφία Φιλιππίδου Παραστάσεις κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στις 21:30, μέχρι 29 Μαΐου. Παίζουν (με σειρά εμφάνισης) Θανάσης Πατριαρχέας, Βάσια Λακουμέντα, Μιχαήλ Ταμπακάκης, Έλενα Μεγγρέλη, Μάνος Καρατζόγιαννης, Άκης Δήμας, Τατιάνα Μελίδου, Ντίνος Φλώρος, Χάρης Μποσινάς και στον ρόλο του παλιάτσου ο Κωνσταντίνος Γεωργόπουλος. Μουσική και τραγούδια Ελένη Μπουκλή Τραγουδάει και παίζει πιάνο ο Ουσίκ Χανικιάν Τιμές εισιτηρίων 15 Ευρώ– Φοιτητές, άνεργοι 10 Ευρώ- Ατέλειες 5 Ευρώ

Γιος πάστορα, από την Λετονία, άρχισε σπουδές στη θεολογία στο Πανεπιστήμιο της Πρωσίας, τα παράτησε και στράφηκε στην λογοτεχνία και την μουσική. Μαθητής του Ιμάνουελ Καντ, μελετά τους μεγάλους Διαφωτιστές, γνωρίζει τον Γκαίτε και γίνεται το «δεύτερο εγώ» του Γκαίτε, όπως έλεγε ο ίδιος ο Γερμανός διανοούμενος. Υπό την επιρροή του Γκαίτε εξελίσσεται σε εκπρόσωπο του λογοτεχνικού κινήματος «Θύελλα και Ορμή», αλλά αυτή η γόνιμη σχέση διακόπτεται ύστερα από πέντε χρόνια. Ο λόγος για τον Γιάκομπ Μίχαελ Ράινχολτ Λέντς, ο οποίος δέκα χρόνια αφότου γνώρισε τον Γκαίτε, το 1781, εγκαθίσταται στην Μόσχα, με κρίσεις σχιζοφρένειας και λίγους μήνες αργότερα τον βρίσκουν νεκρό σε έναν δρόμο. Τα αίτια του θανάτου και ο τόπος ταφής παραμένουν άγνωστα. Το έργο αυτού του ανθρώπου, θυελλώδες όπως η σύντομη ζωή του, συστήνει στο ελληνικό κοινό η Σοφία Φιλιππίδου, με την παράσταση «Ιστορία του Πρίγκηπα Κούμπα Τάντι».

Η πρώτη ερώτηση προς την κυρία Φιλιππίδου είναι σχεδόν αυτονόητη: Τι σας παρακίνησε να επιλέξετε το συγκεκριμένο έργο; «Τον Λεντς τον γνώρισα στο πανεπιστήμιο όταν σπούδαζα γερμανική φιλολογία. Τότε ήξερα μόνο πως ανήκε μαζί με τον Γκαίτε -κι άλλους πρωτοπόρους νεαρούς- στο ρεύμα «θύελλα και ορμή», που από τότε μου κίνησε το ενδιαφέρον.. Αργότερα βρήκα την Ιστορία του πρίγκηπα στο Theater Heute τεύχος 1982 και είπα να μια ευκαιρία να γνωρίσω καλυτέρα τον συγγραφέα. Έτσι πρότεινα να μεταφράσω το έργο -σαν πτυχιακή μου εργασία- στα σεμινάρια Θεατρολογίας που παρακολουθούσα τότε στο Πανεπιστήμιο», λέει η Σοφία Φιλιππίδου, «…Τον ερωτεύτηκα από τις πρώτες λέξεις από την πρώτη σελίδα …ήταν παρόρμηση. Η μετάφραση μου πήρε χρόνια γιατί εντωμεταξύ έφυγα από τη Θεσσαλονίκη και έχασα τον προσανατολισμό μου, αλλά το πάθος μου για τον συγγραφέα και την μετάφραση μεγάλωσε ιδιαίτερα όταν διάβασα και την νουβέλα «Λεντς» του Μπιχνερ αργότερα…Η σχέση μου με τον Λεντς είναι μοιραία και αυτό το έργο με συνδέει με τα φοιτητικά μου όνειρα». Ρωτώ την κυρία Φιλιππίδου αν πιστεύει πως το ελληνικό κοινό ενδιαφέρεται για συγγραφείς μιας τέτοιας εποχής. «Δεν γνωρίζω αλήθεια αν το κοινό ενδιαφέρεται… αλλά αν σκεφτόμουν έτσι δεν θα ανέβαζα ούτε το «Θα προτιμούσα όχι» του Χέρμαν Μέλβιν ούτε το «Καθώς ψυχορραγώ» του Γουίλιαμ Φώκνερ. Ούτε θα έκανα δεκαπέντε χρόνια φοιτητικό θέατρο με την ομάδα μου…Δεν σκέφτομαι έτσι όταν καταπιάνομαι με πράγματα που με ενθουσιάζουν. Υπάρχει κάτι βαθύτερο σ αυτά τα πράγματα. Υπάρχει αγάπη και θαυμασμός προς τους συγγραφείς και το έργο τους και υπάρχει επιθυμία να επικοινωνήσω μέσα από αυτά με τον εαυτό μου και με το κοινό. Αλλά και με την συντεχνία μου. Αυτά τα έργα γίνονται οχήματα για να περάσω «το ποτάμι» επί πλέον… Πρώτα λοιπόν το κάνω για μένα. Είναι δικές μου παρορμήσεις, δικές μου επιθυμίες, δικά μου θέλω. Είναι όνειρα που επιχειρώ να κάνω πραγματικότητα -τα τελευταία δέκα χρόνια μέσα στην κρίση -γιατί τώρα κατάφερα να δημιουργήσω τις προϋποθέσεις για να υποστηρίξω εμένα και τα έργα μου. Αυτά τα έργα είναι σαν παιδιά μου!»

Στην ερώτηση ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία και η μεγαλύτερη ικανοποίηση από την προετοιμασία αυτής της παράστασης, η κα Φιλιππίδου επισημαίνει ότι ένα τέτοιο έργο « θέλει καλές συνεργασίες υπομονή και ευελιξία… Είμαστε 13 ηθοποιοί και μουσικοί, το έργο έχει πολλούς ρόλους -όπως όλα τα κλασσικά έργα- έπειτα όπως λέτε είναι άγνωστο στην Ελλάδα - είναι 18ος αιώνας αυτό δεν μας πειράζει όμως. Η δυσκολία έγκειται στο ότι ο Λεντς σπάει την φόρμα της κλασσικής δομής, όπως την ξέρουμε -με τις πράξεις και τις σκηνές - και δημιουργεί πάρα πολλές μικρές σκηνές-επεισόδια που λαβαίνουν χώρα «εδώ κι εκεί» όπως λέει ο ίδιος, έτσι που χανόμαστε μέσα την δράση, που την μια είναι εδώ και την άλλη 800 χιλιόμετρα μακριά…αυτό θέλει πολύ φαντασία για να το «μοντάρεις» και δεν μιλάμε για σινεμά μιλάμε για θέατρο…Όμως χαίρομαι όταν έχω να κάνω με έναν ιδιοφυή συγγραφέα, τόσο νεαρό, τόσο καυστικό, τόσο διονυσιακό, που αγαπάει και «κλέβει» σεξπηρικές πλοκές και αριστοφανικούς διαλόγους. Που τολμάει να τα βάλει με το κατεστημένο της εποχής, που ανατρέπει κάθε φορά τον εαυτό του και τους ήρωες τους ---μέχρι γελοιοποίησης και που χειρίζεται τόσο καλά τον θεατρικό λόγο και την γραφή…πρόκειται για ένα αριστούργημα αν και λένε Γερμανοί μελετητές πως είναι ατελές. (Στην Γερμανία το έργο ανέβηκε σε διασκευή. Εγώ προτίμησα να συστήσω ως έχει)». Διαβάζοντας το Δελτίο Τύπου για την παράσταση, μένω σε μία προκλητική σημείωση- ότι η Σοφία Φιλιππίδου-εκτός από την σκηνοθεσία- κρατάει έναν ρόλο- έκπληξη για την ίδια. Ποιος είναι αυτός; «Λέω να διαβάσω γερμανική ποίηση σε ένα χαμαιτυπείο ανάπηρων, ως ξεπεσμένη θεατρίνα και κάτι ακόμα πιο εκπληκτικό που αποκλείεται να σας το πω!», μου απαντά, επιμένοντας να κρατάει κάποια κρυφά… κρυμμένα. Όταν η συζήτηση έρχεται στην θεατρική σκηνή σήμερα, με τους τόσους θιάσους κι ένα κοινό που επιμένει, η Σοφία Φιλιππίδου συμφωνεί ότι «είμαστε θεατρόφιλοι από πάντοτε και έχουμε δημιουργική τρέλα, βακχική! Είμαστε λαός καλλιτεχνών, ποιητών, ηθοποιών, τραγουδιστών και καραγκιόζηδων και τελευταία γίναμε και λαός γκαρσονιών κι αυτό δεν είναι το καλύτερο κατά την γνώμη μου». Και προσθέτει : « Δεν είναι ωραίο να ζούμε μόνο από τον τουρισμό και να παρέχουμε υπηρεσίες στους τουρίστες ή να μαγειρεύουμε για τους άλλους… και μάλιστα με κινέζικα προϊόντα… και στον αντίποδα να κάνουμε θέατρο όλοι μαζί σαν ομαδική ψυχανάλυσή… Είμαστε έξυπνοι, ταλαντούχοι, επιτήδειοι, έχουμε διαπρέψει σε όλους τους τομείς στο παρελθόν και όταν φεύγουμε από την χώρα μας γινόμαστε ανάρπαστοι. Έχουμε μια χώρα ζηλευτή -αν και κακοπαθημένη- και μια γλώσσα με βαθιές ρίζες . Και μόνο να αναλογιστούμε τι γράψανε οι Έλληνες τραγικοί και σατιρικοί μας ποιητές και φιλόσοφοι φτάνει για να σταματήσουμε με τις σαχλαμάρες και την διχόνοια! Κατά τα άλλα η τέχνη ήταν και θα είναι καταφύγιο κι αν γινότανε ένα θαύμα και πουλούσαμε και κάτι στο εξωτερικό ακόμα καλύτερα!» ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 19

Του Χρίστου Καλουντζόγλου

ΜΆΗΣ ΤΟΥ΄68

50 ΧΡΌΝΙΑ ΜΕΤΆ ΚΑΙ ΤΏΡΑ ΤΙ;

20 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Το 1968, η 10η Μαΐου έπεσε Παρασκευή. Νωρίς το πρωί στο Παρίσι έδιναν τα χέρια ο Σάιρους Βανς, ως εκπρόσωπος των ΗΠΑ και ο Μα Βαν Λάου, εκπροσωπώντας το Βιετνάμ και άρχιζαν οι ειρηνευτικές συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου στο Βιετνάμ. Το απόγευμα της ίδιας μέρας δεκάδες χιλιάδες νέοι είχαν κατακλύσει την αριστερή όχθη του Σηκουάνα με κεντρικό σύνθημα «Απελευθερώστε τους συντρόφους μας». Ζητούσαν την απελευθέρωση των φοιτητών που είχαν συλληφθεί τις προηγούμενες μέρες και κυρίως κατά τις συγκρούσεις που είχαν γίνει το βράδυ της 6ης Μαΐου στο Καρτιέ Λατέν, μετά την διαδήλωση των φοιτητών στην πλατεία Ετουάλ, όπου δίπλα στον Τάφο του Άγνωστου Στρατιώτη τραγουδούσαν τη «Διεθνή». Η 10η Μαΐου του 1968 εξελίχθηκε στη «νύχτα των οδοφραγμάτων». Η αστυνομία δεν επέτρεψε στους φοιτητές να διαδηλώσουν, εκείνοι έστησαν οδοφράγματα, κατέλαβαν το Καρτιέ Λατέν. Ακολούθησε η βίαιη επίθεση της αστυνομίας κατά των φοιτητών και οι πολύωρες μάχες, με εκατοντάδες τραυματισμούς και συλλήψεις. Η αστυνομική βία ήταν πρωτοφανής για τη Γαλλία. Τα γεγονότα μεταδίδονταν ταχύτατα σε όλη την κεντρική Ευρώπη από τους απεσταλμένους των ραδιοφωνικών σταθμών. Ήταν η πρώτη «live μετάδοση επανάστασης» … «Τα οδοφράγματα συσπειρώνουν τους ρομαντικούς, ηλεκτρίζουν τους ενθουσιασμένους, κολακεύουν το δημοκρατικό υποσυνείδητο, γαργαλούν τον Γαβριά που κοιμάται μέσα σε κάθε Γάλλο από τα χρόνια του Δημοτικού σχολείου και της διαπαιδαγώγησης από τα γραπτά του Ουγκό… Τα οδοφράγματα είναι το όπλο της ρήξης, τοποθετούν την ιστορία στο πλευρό των φοιτητών», έγραψε ο αρθρογράφος της Λιμπερασιόν Λοράν Ζοφρέν. Τι είναι όμως αυτό το «annus mirabilis», το εκπληκτικό 1968; Ήταν η επιτομή της εξέγερσης ή ένα ποτάμι στο οποίο συναντήθηκαν όσοι τόλμησαν να πουν ότι «η ποίηση βρίσκεται στους δρόμους»- όπως ανέφερε ένα από τα συνθήματα που κυριαρχούσαν εκείνες τις μέρες στο Παρίσι; Σε ένα περιβάλλον ψυχρού πολέμου ανάμεσα στις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ, όπου οι δύο υπερδυνάμεις συγκρούονταν από το Βιετνάμ μέχρι το διάστημα, ο Μάης του ΄68 δεν είχε ρίζες πολιτικές. Ένα χρόνο νωρίτερα, για την ακρίβεια τον Μάρτη του 1967 φοιτητές είχαν καταλάβει την φοιτητική εστία των κοριτσιών στη Ναντέρ, ζητώντας να επιτρέπεται στα αγόρια να επισκέπτονται τα δωμάτια θηλέων… Οι φοιτητές έλεγαν με τον δικό τους τρόπο : «Να είστε ρεαλιστές: ζητήστε το αδύνατο». Οι νέοι που ζητούσαν να έλθει «Η φαντασία στην εξουσία» δεν απειλούσαν στην πραγματικότητα το πολιτικό κατεστημένο όσο κι αν εμπνέονταν από τον Μάο Τσε Τουνγκ, τον Τσε Γκεβάρα ή τον Χο Τσι Μινχ. Το πολιτικό περιεχόμενο στην εξέγερση των νέων ήταν συνέπεια την εμμονής του συντηρητικού πανεπιστημιακού κατεστημένου

Photo EPA/PREFECTURE DE POLICE MUSEUM

να μην συζητήσει με τους φοιτητές. Παγίδα στην οποία έπεσε ο στρατηγός Ντε Γκωλ, ο οποίος ήταν έτοιμος να κατεβάσει τα τανκς για να αναλάβει την πολιτική πρωτοβουλία. Το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα άκουγε με οργή τους νέους να φωνάζουν «Εργαζόμενε, είσαι 25 ετών, αλλά το συνδικάτο σου είναι του προηγούμενου αιώνα» και κρατούσε αποστάσεις από την εξέγερση των φοιτητών. Όταν η ηγεσία του ΓΚΚ κατάλαβε την πολιτική σημασία της «Νύχτας των οδοφραγμάτων» κινητοποίησε τα συνδικάτα, που συντάχθηκαν με τους νέους, κηρύσσοντας γενική απεργία. Την Δευτέρα 13 Μαΐου στους δρόμους του Παρισιού κατέβηκαν εκατοντάδες χιλιάδες απεργοί- οι διοργανωτές έκαναν λόγο για ένα εκατομμύριο ανθρώπους. Ο Ντε Γκωλ αφού φλέρταρε ακόμα και με την ιδέα της κήρυξης στρατιωτικού νόμου, διέλυσε την Εθνοσυνέλευση και προκήρυξε εκλογές για τις 23 Ιουνίου. Σε μία εξαιρετικά σκληρή ομιλία του χαρακτήρισε «αληταρία» τους φοιτητές που διαδήλωναν και ζήτησε να γίνουν αντισυγκεντρώσεις για την υπεράσπιση της «νόμιμης εξουσίας». Το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα «μάζεψε» γρήγορα τον κόσμο του από τους δρόμους, το κόμμα του Ντε Γκωλ βγήκε πιο ισχυρό από τις κάλπες, αλλά ο σπόρος της αμφισβήτησης του πολιτικού κατεστημένου είχε βρει πρόσφορο έδαφος σε όλη την Ευρώπη. Για τους νέους και τις νέες που είχαν κάνει τη δική τους επανάσταση στο Παρίσι το ζητούμενο δεν ήταν η «διεθνιστική αλληλεγγύη» προς τους Σοβιετικούς. Το φοιτητικό σύνθημα «Απαγορεύεται το απαγορεύεται» ήταν πολύ επαναστατικό για να το ανεχθούν ακόμα και τα πολιτικά κόμματα που τοποθετούνταν στον προοδευτικό χώρο και τα οποία εξεπλάγησαν διπλά τον Αύγουστο του ΄68, όταν οι δυνάμεις του Συμφώνου της Βαρσοβίας εισέβαλαν στην Τσεχοσλοβακία, όπου ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ τολμούσε πρωτοφανή για κομμουνιστική χώρα ανοίγματα. Η άνοιξη της Πράγας, το όραμα για «σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο», ήταν η απόδειξη για την δυσπιστία με την οποία αντιμετωπίζονται όλες οι τολμηρές τομές στην πολιτική και την κοινωνία, ακόμα και από αυτούς που ευαγγελίζονται την πρόοδο. Οτιδήποτε τους ξεπερνά θεωρείται επικίνδυνο… Και για όποιους πιστεύουν ότι ο Μάης του ΄68 ήταν μία αποκλειστικά γαλλική υπόθεση, ας θυμηθούμε τι είχε γίνει πριν από τον Μάη στις ΗΠΑ: Τον Μάρτιο αυτής της χρονιάς είχε αποσυρθεί από την προεδρική εκστρατεία ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον, στις 4 Απριλίου είχε δολοφονηθεί ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και στο τέλος αυτού του μήνα είχαν γίνει οι καταλήψεις στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Ήταν η χρονιά που οι Rolling Stones τραγουδούσαν το «Street Fighting Man» και οι Beatles το «Revolution». ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 21

Του Αντώνη Πολυχρονάκη

Copyright: © International Institute of Social History (Amsterdam), Ο Μαρξ, ο Ενγκελς και οι κόρες του Μαρξ Τζένυ, Ελεανόρ και Λάουρα

ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ, 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ 22 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

«Χιλιάδες πρόσφυγες κατέφταναν καθημερινά, όλοι λιγότερο ή περισσότερο εξαθλιωμένοι, όλοι λαχταρώντας και αναζητώντας βοήθεια. Σερνόντουσαν με τις τελευταίες τους δυνάμεις προς ένα αβέβαιο μέλλον. Η ατμόσφαιρα ήταν ζοφερή και σπαρακτική. Ήταν η πιο δυσάρεστη εποχή στην προσφυγική μας ζωή». Έτσι περιέγραφε η Τζένυ, η σύζυγος του Καρλ Μαρξ, την κατάσταση όσων συνέρρεαν στο Λονδίνο τον 19ο αιώνα. Διωγμένος και εξαθλιωμένος πρόσφυγας ο «αστός» Καρλ Μάρξ; Τι ακριβώς συνέβαινε στην εποχή του και ποιός ήταν πραγματικά ο πνευματικός πατέρας του κομμουνισμού; Το όνομά του, η εικόνα με την γενειάδα όπως άλλωστε το «Μανιφέστο» και το μνημειώδες έργο του «Το κεφάλαιο» είναι πασίγνωστα. Για την πολυκύμαντη ζωή του όμως, λίγα είναι ευρέως γνωστά. Ήταν ένας ονειροπόλος επαναστάτης που ήθελε να κάνει τον κόσμο δικαιότερο, κοινωνιολόγος, φιλόσοφος, οικονομολόγος, δημοσιογράφος, ή όλα μαζί; Τι και ποιος καθόρισε την εξέλιξή του, τι τον ώθησε να συγγράψει τα ανατρεπτικά του έργα τα οποία επηρέασαν τόσο πολύ τον κόσμο; Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά φιλοδοξεί να δώσει η έκθεση για τα 200 χρόνια από την γέννησή του, που εγκαινιάστηκε στις 5 Μαΐου στην γερμανική πόλη Τρίερ. Η έκθεση γίνεται σε τρία Μουσεία της πόλης και στο σπίτι-μουσείο όπου γεννήθηκε κι μεγάλωσε, στις όχθες του ποταμού Μόζελ. Δημοσιογραφία αντί της ακαδημαϊκής καριέρας Για τα παιδικά χρόνια του γιού ενός Εβραίου δικηγόρου, του Χάινριχ και μιας νοικοκυράς, της Χενριέτε, λίγα είναι γνωστά. Μετά το Λύκειο, το 1835, ξεκίνησε να σπουδάζει Νομικά στη Βόννη κατόπιν επιθυμίας του πατέρα του, αλλά αφιερώθηκε ταυτόχρονα σε φιλοσοφικές και ιστορικές σπουδές. Έγραφε ποιήματα και μικρά λογοτεχνικά κείμενα, κάτι που απογοήτευσε τον πατέρα του, ο οποίος τον έστειλε στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Εκεί ασχολήθηκε εντατικά με τη φιλοσοφία του Φρίντριχ Χέγκελ. Ο Μαρξ ακολούθησε την αριστερή πτέρυγα των μαθητών του, οι οποίοι υποστήριζαν ότι υπήρχαν νέες μεγάλες διαλεκτικές προκλήσεις στην πρωσική κοινωνία. Η διδακτορική διατριβή του είχε ως θέμα την «Διαφορά της δημοκρίτειας και επικούρειας φυσικής φιλοσοφίας». Αντί όμως να ακολουθήσει την ακαδημαϊκή καριέρα, στράφηκε -αναγκαστικά- προς την δημοσιογραφία, όταν ο μέντοράς του, ο αριστερός λέκτορας Μπρούνο Μπάουερ, απολύθηκε από το Πανεπιστήμιο για πολιτικούς λόγους. Έτσι, πήγε στην Κολωνία και ανέλαβε την αρχισυνταξία της «Εφημερίδας της Ρηνανίας». Ο αμπελουργός που έγινε κομμουνιστής Τα κριτικά κείμενά του για την ελευθερία του Τύπου, την εξαθλίωση των οινοπαραγωγών της περιοχής του Μόζελ λόγω του ελευθέρου εμπορίου και των δασμών προκάλεσαν αίσθηση. Ο Μαρξ είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του έναν αμπελώνα στην γενέτειρά του, «ο οποίος παρήγαγε περισσότερα από 5.000 λίτρα κρασί το χρόνο. Το κρασί έπαιξε

σημαντικό ρόλο στη ζωή του, όχι μόνο επειδή του άρεσε, αλλά και επειδή γνώριζε καλά τα προβλήματα των αμπελουργών. Τελικά το κρασί ήταν εκείνο που τον έκανε κομμουνιστή...», γράφει ο βιογράφος του Γενς Μπάουμαϊστερ. Το γεγονός ότι έζησε από κοντά την κρίση αυτή είχε ως αποτέλεσμα και την διατύπωση των πρώτων βασικών οικονομικών ερωτημάτων. Τα άρθρα του όμως προσείλκυσαν και την προσοχή των λογοκριτών. Η εφημερίδα έκλεισε την 1η Απριλίου 1843 και ο Μαρξ έμεινε άνεργος. Η δική του «οδύσσεια» μόλις ξεκινούσε... Η «Οδύσσεια» του πρόσφυγα Αφού παντρεύεται την παιδική του φίλη Τζένυ φον Βεστφάλεν μετακομίζουν στο Παρίσι, όπου γεννιέται η μεγαλύτερη κόρη τους, επίσης Τζένυ. Εκεί αποτυγχάνει στην εκδοτική του προσπάθεια, αλλά γνωρίζει τον Φρίντριχ Ενγκελς, με τον οποίο συνδέεται με βαθιά φιλία. Δύο χρόνια αργότερα, το 1845, απελαύνεται από την Γαλλία μετά από πίεση των πρωσικών αρχών και καταφεύγει στις Βρυξέλλες, όπου στηρίζεται οικονομικά από φίλους. Καταφέρνει να εξασφαλίσει την παραμονή του παρά την απαίτηση της Πρωσίας να απελαθεί, αλλά του αφαιρούν την ιθαγένεια για πολιτικούς λόγους και δεν θα του την ξαναδώσουν ποτέ. Πολλοί εξόριστοι, οι οποίοι είχαν συμμετάσχει στην αποτυχημένη επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1849, μπόρεσαν να επιστρέψουν από την εξορία, όχι όμως και ο Μάρξ, ο οποίος έμελλε να περάσει την υπόλοιπη ζωή του ανιθαγενής / χωρίς ιθαγένεια... Το 1848 συγγράφει στις Βρυξέλλες με τον Φρίντριχ Ενγκελς το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο». Η βελγική αστυνομία θα τον συλλάβει και τελικά θα τον απελάσει. Ο Μαρξ ξαναπηγαίνει κρυφά, μέσω Παρισίων, με τον σύντροφό του στην Κολωνία για να προετοιμάσουν την έκδοση της «Νέας Εφημερίδας της Ρηνανίας», αλλά οι αρχές τον αντιλαμβάνονται και τον διατάσσουν να εγκαταλείψει την Πρωσία εντός 24 ωρών. Πηγαίνει ξανά στο Παρίσι όπου βρίσκει αρχικά καταφύγιο. Όταν το 1849 η κυβέρνηση των εργατικών κατέρρευσε, ο Μαρξ, αρνούμενος να πάει στην Βρετάνη, σε μέρος που του παραχωρούσε η γαλλική κυβέρνηση για διαμονή, μετανάστευσε στο Λονδίνο στις 24 Αυγούστου της ίδιας χρονιάς, όπου και έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του. Εκεί, εξελίσσεται στον ευρυμαθή στοχαστή και σχολιαστή των παγκόσμιων εξελίξεων και γράφει σε εφημερίδες, ιδίως στην «New York Daily Tribune». Στο επίκεντρο των πνευματικών του ενδιαφερόντων βρίσκονταν οι οικονομικές μελέτες και θα συγγράψει μεταξύ άλλων το περίφημο «Κεφάλαιο, Κριτική της πολιτικής Οικονομίας» (1867). Πρόλαβε όμως να δει δημοσιευμένο μόνο τον πρώτο τόμο. Αφιέρωνε τον χρόνο του στη συγγραφή, έχοντας την στήριξη του Έγκελς που του εξασφάλισε μία ετήσια σύνταξη. Ο Μαρξ πέθανε στις 14 Μαρτίου 1883, εξόριστος, πρόσφυγας και χωρίς ιθαγένεια. Δεν επέστρεψε ποτέ στην πατρίδα του...

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 23

24 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Του Χρίστου Καλουντζόγλου

Spoudase Festival

Το Φεστιβάλ Σπουδών έγινε θεσμός για την Ελλάδα

Εν μέσω αλλαγών σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης και κυρίως στην Τριτοβάθμια όπου οι μαθητές της τρίτης Λυκείου θα κληθούν να “σταυρώσουν” ένα διαφορετικό Μηχανογραφικό, πραγματοποιείται ο θεσμός Spoudase Festival στην Τεχνόπολη 19 και 20 Μαϊου στο οποίο φιλοξενούνται 400 φορείς απ’ όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης. Το τοπίο της Τριτοβάθμιας και Τεταρτοβάθμιας μοιάζει φέτος ακόμα περισσότερο με σεισμογενή περιοχή όπου οι ενδιαφερόμενοι για σπουδές, πρέπει να γνωρίζουν καλά τις τεκτονικές πλάκες και τις ενδεχόμενες κινήσεις τους! Σε αυτό το σημείο το Spoudase Festival έρχεται να αποτελέσει τον χρόνο και τόπο όπου όλα τα επιμορφωτικά προγράμματα σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο των δημόσιων Ιδρυμάτων αλλά της Ιδιωτικής Εκπαίδευσης, οι επιστημονικές και τεχνολογικές τους δραστηριότητες θα συναντηθούν για να μπορέσουν χιλιάδες επισκέπτες της έκθεσης, εντελώς δωρεάν να μάθουν για αυτά και αυτές και να κάνουν τις σωστές επιλογές σπουδών. Με αλλαγές στα επιστημονικά πεδία, με συνενώσεις Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, αλλά και με την ανασυγκρότηση από την αρχή όλων των Μεταπτυχιακών προγραμμάτων στην Ελλάδα, παρουσιάζεται μία σημαντική ευκαιρία για δεκάδες χιλιάδες νέους να γνωρίσουν τα νέα μονοπάτια που έχουν για Σπουδές και Επιμόρφωση στην χώρα μας Ψυχομετρικά Τεστ, Επαγγελματικός Προσανατολισμός, Συμβουλές για μηχανογραφικό και Βιογραφικό . Παράλληλα με μια πρωτοφανή κινητοποίηση, για τα δεδομένα της χώρας, επαγγελματικών συμβούλων θα παρέχονται δωρεάν ψυχομετρικά τεστ και συμβουλές για το μηχανογραφικό, και θα γίνεται αξιολόγηση βιογραφικού. Από τα “μυαλά” του Πολυτεχνείου έως την Google Παράδειγμα αποτελούν οι ομάδες φόρμουλα “Πυρφόρος” και “Προμηθέας”, που θα βρίσκονται στην Τεχνόπολη. Πρόκειται για ερευνητές της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του ΕΜΠ, που έχουν δημιουργήσει ένα πρότυπο ηλεκτρικό όχημα που κινείται αποκλειστικά από έναν τριφασικό σύγχρονο κινητήρα μόνιμων μαγνητών και τροφοδοτείται από μπαταρίες ιόντων-λιθίου (Li-ion). Ανάμεσα στα εκθέματα και τις δραστηριότητες που θα παρουσιαστούν, οι επισκέπτες θα γίνουν αυτόπτες μάρτυρες πτήσης των Drones του καθηγητή Ευθύμη Λέκκα και του Μεταπτυχιακού “Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος, Καταστροφών & Κρίσεων” που πέταξαν πάνω από την Μάνδρα στην περίοδο των καταστροφών, αλλά ακόμα και στα πιο μακρινά μέρη του πλανήτη. Ενισχύοντας την ελεύθερη πρόσβαση στην επιμόρφωση και στη γνώση, οι επισκέπτες του Φεστιβάλ θα έχουν την ευκαιρία να συμμετέχουν σε 4 ωριαία σεμινάρια που θα πραγματοποιήσει το Grow Greek Tourism Online της Google

όπου και θα δώσει βεβαιώσεις παρακολούθησης Ο γρίφος των Μεταπτυχιακών λύνεται στην Τεχνόπολη Αυτόν τον μήνα τα μεταπτυχιακά όλων των πανεπιστημίων περνούν από κόσκινο από το Υπουργείο Παιδείας στο πλαίσιο της εναρμόνισής τους με τα νέα κριτήρια που έθεσε ο Υπουργός Παιδείας. Ο νέος χάρτης και τα προγράμματα που αφορούν Μεταπτυχιακές Σπουδές θα παρουσιαστούν όλα στο Spoudase Festival ώστε να ενημερωθούν δεκάδες χιλιάδες υποψήφιοι που αποφασίζουν το μονοπάτι που θα διαλέξουν. Πριν σταυρώσουν το μηχανογραφικό. Η μεγάλη αλλαγή στον χάρτη των ΑΕΙ και ΤΕΙ λέγεται Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής το οποίο είναι ένα νέο ίδρυμα, το 3ο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο στην Ελλάδα. Μαζί με άλλα πανεπιστημιακά και τεχνολογικά ιδρύματα θα βρίσκεται στο Spoudase Festival για να παρουσιαστεί τους υποψήφιους λίγο πριν σταυρώσουν το μηχανογραφικό τους, αλλά και για όσους ενδιαφέρονται να πραγματοποιήσουν Μεταπτυχιακές Σπουδές Πάνω από 400 υποτροφίες Υποτροφίες θα κληρώσουν σχεδόν όλοι οι συμμετέχοντες φορείς για Μεταπτυχιακές Σπουδές με κλήρωση αποκλειστικά για τους επισκέπτες του Φεστιβάλ. Ο τρόπος για να συμμετάσχει κάποιος στην κλήρωση είναι να κάνει εγγραφή στο www.spoudasefest.gr και να παρευρεθεί στο Φεστιβάλ Workshops, Σεμινάρια με πιστοποιήσεις και βεβαιώσεις παρακολούθησης Συμβάλλοντας στην δια βίου εκπαίδευση αποφορτισμένη από αρνητικές έννοιες του παρελθόντος, το φεστιβάλ παρέχει για όλες τις ηλικίες και επαγγελματικές ομάδες, δυνατότητα να παρακολουθήσουν σεμινάρια πανεπιστημίων με βεβαιώσεις παρακολούθησης αλλά κορυφαίων workshops που γίνονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, όπως αυτό για το BITCOIN και τα ψηφιακά νομίσματα, workshops του Πανεπιστημίου Πληροφορικής ή των ψηφιακών συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς, επιμορφωτικά σεμινάρια και διαλέξεις που αφορούν εκπαιδευτικούς όπως αυτό που θα κάνει η καθηγήτρια του ΦΠΨ, Μαρίζα Φουντοπούλου και πρόεδρος του τμήματος Φιλοσοφίας/Παιδαγωγικής/Ψυχολογίας σχετικά με την παιδαγωγική επάρκεια. Κι όμως Κινείται Τέλος δεκάδες σχολεία απ’ όλη την Ελλάδα φιλοξενούνται στο Spoudase Festival για να παρουσιάσουν οι μαθητές και καθηγητές τους, τις επιστημονικές και τεχνολογικές τους δραστηριότητες στην ένθετη κατηγορία «Κι όμως Κινείται».

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 25

Ούζο 44 Ούζο Οι λύκοι επιστρέφουν

του Άγγελου Αυγουστίδη

(μτφ. Φ.Ι. Πιομπίνος)

ι λύκοι επιστρέφουν, ανθολόγιο γερμανόφωνης λογοτεχνίας (μφτ Φ.Ι. Πιομπίνος) Μπρεχτ, Ζέγκερς, Μπελ, Μπάχμαν, Φρις, Μίλερ και άλλοι. Πώς βίωσαν σπουδαίοι γερμανόφωνοι συγγραφείς, κάποιοι από τους οποίους ήταν Εβραίοι, την ήττα και τα συντρίμμια του ναζιστικού καθεστώτος; Είκοσι εννέα συγκλονιστικά διηγήματα της λογοτεχνίας των ερειπίων, καθημερινές προσωπικές ιστορίες στη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και αμέσως μετά. Τα κείμενα αυτού του ανθολογίου αποτελούν ομολογία συλλογικής ευθύνης και ψυχικού άλγους, ενώ συγχρόνως προβάλλουν τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης του λαού μέσα σ΄ ένα σκηνικό απόλυτης ερήμωσης: ερείπια των πόλεων αλλά και ερείπια της ψυχής και της κοσμοαντίληψης των ανθρώπων. Τα περισσότερα διηγήματα που συμπεριλαμβάνονται στο ανθολόγιο είναι σύντομα, χαμηλόγωνα, μ΄ έναν λόγο κοφτό που κόβει την ανάσα.Το ανθολόγιο με τα 29 διηγήματα που είναι αντιπροσωπευτικά της γερμανόφωνης μεταπολεμικής λογοτεχνικής γενιάς περιλαμβάνεται στη σειρά ALDINA, μεταφράστηκε από τον Φοίβο Ι. Πιομπίνο και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg.

Παραμονές των εκλογών του 1958 ο Αυγουστίνος, ένας μικρός ποτοποιός από τη Θεσσαλονίκη, και ο Αριστοτέλης, o οδηγός του, γυρίζουν με ένα παλιό φορτηγό - μια Dodge του βρετανικού στρατού - τις πόλεις και τα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας, πουλώντας κρασί, ούζο και άλλα ποτά. Το μετρικό σύστημα είναι η οκά και το κονιάκ το λένε ακόμη κονιάκ και όχι μπράντι. Η καθαρεύουσα είναι στις δόξες της, ο Ψυχρός Πόλεμος στο ζενίθ του και η Ελλάδα δεν έχει ακόμη συνέλθει από τη Μικρασιατική Καταστροφή, την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Το Βασίλειο της Ελλάδας

μόνο δημοκρατία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Τα προβλήματα πωλητών και πελατών, ο τρόπος που αντιδρούν σε όσα συμβαίνουν γύρω τους, οι προσωπικές ιστορίες τους και το παρελθόν τους είναι άμεσα συνυφασμένα με την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Μια έξοχη τοιχογραφία της ελληνικής επαρχίας της δεκαετίας του 1950. Το συγγραφικό έργο του Άγγελου Αυγουστίδη περιλαμβάνει μονογραφίες, άρθρα και δοκίμια, κυρίως ιστορικού και πολιτικού περιεχομένου. Το Ούζο 44 Ούζο είναι το πρώτο λογοτεχνικό έργο του και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

Ο Τζάστιν Γκρέι και οι φύλακες της Γης της Ελένης Ανδρεάδη

απαγωγή του μνηστήρος, της Κωνσταντίνας Σ. Λιβιεράτου Η σκληρή ιστορία μιας Κρητικάς και ενός Κεφαλλονίτη, που γεννήθηκαν, αγαπήθηκαν, έζησαν και πέθαναν στο Μεσολόγγι. Η ζωή της τολμηρής και ευφάνταστης Ντούλας και του θεοπάλαβου γλεντζέ Μπάμπη. «Η γιαγιά μου (1900-1940) δεν υπήρξε ηρωίδα σε κανέναν πόλεμο. Ούτε διέπρεψε σε κάποια επιστήμη ή τέχνη. Έζησε μια σύντομη και ταπεινή ζωή στην ελληνική επαρχία, στον γυναικωνίτη του προηγούμενου αιώνα. Δεν της δόθηκαν ευκαιρίες, τις δημιούργησε μόνη της. Απόλαυσε το γλυκό κομμάτι της ζωής που της αναλογούσε, γιατί πάλεψε γι αυτό και το κέρδισε. Με πείσμα και πάθος», διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου. «Η γυναίκα αυτή, το 1920, κόντρα στα συντηρητικά ήθη της εποχής εκείνης, έκλεψε τον εκλεκτό της καρδιάς της. Τότε που συνηθιζόταν ο άντρας να κλέβει την κοπέλα που του αρνιόταν ο πατέρας – αφέντης. Η απαγωγή του μνηστήρος είναι μια νουβέλα βασισμένη σε αληθινά γεγονότα και αποτελεί το πρώτο βιβλίο της Κωνσταντίνας Σ. Λιβιεράτου, που εκδίδεται από τον Κέδρο.

26 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Τέσσερα παιδιά. Ένα μυστηριώδες αέριο που απειλεί τον πλανήτη. Εννιά μέρες διορία για να σώσουν τον κόσμο. Τι κάνεις όταν η αποστολή σου είναι το ακατόρθωτο; Ο δωδεκάχρονος Τζάστιν Γκρέι έχει βαρεθεί τους υπερήρωες και τα απίστευτα κατορθώματά τους. Στην αληθινή ζωή -σίγουρα πάντως στη δική του ζωή- οι κακοί και οι νταήδες είναι εκείνοι που πάντοτε νικούν. Όταν όμως έξω από το παράθυρό του ανακαλύπτει έναν άκρως απόρρητο φάκελο με αινιγματικά στοιχεία για ένα επικίνδυνο αέριο που απειλεί τον πλανήτη, θα κληθεί ο ίδιος να σώσει τον κόσμο. Με τη βοήθεια του κολλητού του Πραβ, της αντιδραστικής Ζόι και της δημοφιλούς μπλόγκερ του σχολείου Λάνα, ο Τζάστιν ρίχνεται στο κυνήγι των στοιχείων που

θα αναγκάσουν τον Πρόεδρο της Αμερικής να πάρει μέτρα για να σταματήσει η υπερθέρμανση του πλανήτη. Θα μπορέσουν τέσσερα συνηθισμένα παιδιά να καταφέρουν το αδύνατο, την ίδια ώρα που ένας απειλητικός άντρας τα καταδιώκει στα πέρατα της Γης; Το πρώτο βιβλίο της Ελένης Ανδρεάδη, Γίνε Πράκτορας του Πλανήτη, απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου στην κατηγορία Βιβλίου Γνώσεων 2015. Τα βιβλία της μεταφράζονται και θα κυκλοφορήσουν σε χώρες όπως η Αμερική, η Κίνα, η Τουρκία και η Αίγυπτος. Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο κυκλοφορούν τα τρία βιβλία της σειράς Πράκτορες του Πλανήτη: Γίνε Πράκτορας του Πλανήτη, Η εκδίκηση του Πουφ, Τα τέρατα των ωκεανών.

Χάσε βάρος με ελληνική διατροφή

άθε τι σε βαραίνει. Ποια είναι η εκδίκηση του λίπους; Τι ρόλο παίζουν τα γονίδια; Πως κάνει καύσεις ο δικός σου οργανισμός; Ποιες είναι οι κινήσεις ματ για να μπεις σε πρόγραμμα; Ποια είναι τα συνηθισμένα λάθη στην προπόνη-

ση που εμποδίζουν τα παραπανίσια κιλά να φύγουν; Και άλλες πολλές καίριες ερωτήσεις απαντά η διακεκριμένη δημοσιογράφος ομορφιάς και ευεξίας Άννα Μαρία Παπίρη, στο βιβλίο της, που αποτελεί μία ολιστική προσέγγιση στην δίαιτα-διατροφή,

Η Μπριτ - Μαρί ήταν εδώ (μτφ Γ.Μαθόπουλος)

Ένα μυθιστόρημα που έχει μεταφραστεί σε πάνω από 40 γλώσσες κυκλοφορεί και στα ελληνικά. «Η Μπριτ – Μαρί ήταν εδώ», του Fredrik Backman, είναι μια αστεία και εμψυχωτική ιστορία για την αγάπη, για τις δεύτερες ευκαιρίες και για τις σχέσεις που δημιουργούνται εκεί που δεν το

αποκαλύπτοντας μυστικά μονοπάτια για σώμα και πνεύμα αλά Ελληνικά. Γιατί παίρ-

περιμένεις, αποκαλύπτοντας ποιος

νετε κιλά, ενώ δεν τρώτε, πόσο μαγική τροφή είναι η πρωτεΐνη, και τι πρέπει να τρώτε

πραγματικά είσαι και πόσα μπορείς

πριν τον ύπνο; Στο βιβλίο σταθμό για την απώλεια βάρους, αλλά κυρίως λίπους με

να πετύχεις. Το έργο του Fredrik

ασφαλή και υγιεινό τρόπο, βρίσκει κανείς νοστιμότατες συνταγές με άρωμα Ελλάδας,

Backman, που έχει υπογράφει και το

που τέρπουν γεύση και σώμα και βοηθούν ακόμη και στην τοπική μείωση του λίπους (βλέπε τελευταίος χορός της κοιλιάς), αλλά και την εξαφάνιση της κυτταρίτιδας. «Η ζωή πάει χαμένη με τις αναβολές, έλεγε ο Επίκουρος», τονίζει η συγγραφέας στο ει-

ευπώλητο Η γιαγιά μου σας χαιρετά και ζητάει συγγνώμη, μεταφράζει στα

σαγωγικό της σημείωμα, θέλοντας έτσι να τσιγκλήσει κάθε γυναίκα, προκειμένου να

ελληνικά ο Γιώργος Μαθόπουλος και

ξεκινήσει τώρα και όχι αύριο, το δικό της «ταξίδι».

κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 27

Από τη ζεστασιά του χαρτιού στην ψυχρή οθόνη

Ο Τάσος Καλούτσας επιστρέφει με την έκτη συλλογή διηγημάτων, με τον τίτλο «Υπό το κράτος του τρόμου» η λεγόμενη μικρή φόρμα δεν τον τρομάζει, μάλλον την υπηρετεί με συνέπεια εδώ και πολλά χρόνια.

Κύριε Καλούτσα θα θέλαμε τη γνώμη σας για το επίπεδο της διηγηματογραφίας στην Ελλάδα. Έλληνες και ξένοι δημιουργοί συμφωνούν ότι το διήγημα είναι το πιο απαιτητικό είδος λόγου, μετά την ποίηση. Ένα πεδίο, όπου δεν είναι εύκολο ν’ «ασχημονήσει» κανείς, όπως είπε κάποτε ο Η.Χ. Παπαδημητρακόπουλος. Διέπεται από μερικούς κανόνες (σε ό,τι αφορά τη μορφή και την ουσία του) που υπάρχουν ωστόσο… για να παραβιάζονται. Άλλωστε, ούτε «για το πώς πρέπει να λειτουργεί μια συνείδηση» υπάρχουν κανόνες, όπως έλεγε κι ο Έ. Χέμινγουέι. Δεν έχει τόση σημασία αν η τεχνική είναι παραδοσιακή, νεωτερική ή μεικτή. Το αποτέλεσμα μετράει: Αν καταφέρνει ο συγγραφέας να μεταδώσει την εμπειρία του στον αναγνώστη. Προσωπικά το βιώνω ως συναρπαστική εμπειρία σ’ έναν χώρο πνευματικής ελευθερίας, όπου καλείσαι να αυτενεργήσεις και να είσαι αποτελεσματικός. Η νεοελληνική μας παράδοση έχει ήδη να επιδείξει στην ιστορική της διαδρομή μια ιδεώδη πρότυπη τάξη από εξέχοντες πρωτομάστορες (Παπαδιαμάντης, Βιζυηνός, Ροΐδης, Βουτυράς κ.ά.). Μετά το 1960, οι μελετητές εντοπίζουν εξελίξεις στο είδος (δομικές, αφηγηματικών μεθόδων κτλ.) Λένε, για παράδειγμα, πως «ο συνδυαστικός τρόπος αφήγησης (θεματικός - συνειρμικός) αποτελεί το κυρίαρχο ρεύμα της σύγχρονης διηγηματογραφίας μας» ή ακόμα ότι η σύγχρονη διηγηματογραφία είναι πιο κοντά στην ποίηση, αφού έχει δανειστεί απ’ αυτήν τον συνειρμικό τρόπο έκφρασης, έχοντας αποκτήσει κάποια λυρική ποιότητα. Σε κάθε περίπτωση, όπως καταλήγουν, βρίσκεται στη χώρα μας σε υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο κι

«έχει την εύνοια των θεών»! Στο βιβλίο σας συγκεντρώνετε 23 ιστορίες από την καθημερινότητα. Είναι ιστορίες που έχουν γραφτεί μέσα στην κρίση που βιώνουμε και η οποία φαίνεται πως δίνει αφορμές σε έναν συγγραφέα σαν κι εσάς για να καταγράψει τις εικόνες που αντικρίζει. Ισχύει λοιπόν το «ουδέν κακόν αμιγές καλού»; Ή μήπως ο συγγραφέας αναπτύσσει ιδιαίτερα ευαίσθητες «κεραίες», για να αντιλαμβάνεται με τον δικό του τρόπο την πραγματικότητα; Το βλέμμα του συγγραφέα, ο ειδικός τρόπος δηλ. που βλέπει τα πράγματα (φωτίζοντας κρυμμένες αλήθειες και συλλαμβάνοντας το βάθος των καταστάσεων) χρειάζεται να λειτουργήσει κατάλληλα για να μετουσιωθεί το ακατέργαστο υλικό που δίνει η καθημερινότητα σε λογοτεχνικό κείμενο. Αυτό θα γίνει με μόχθο και με βάση την ξεχωριστή ιδιοσυγκρασία του καθενός. Έτσι τα αρχικά ερεθίσματα που μου έδωσε η κρίση με κινητοποίησαν να χτίσω τις δικές μου ιστορίες (μπορεί μερικές να είναι ιστορίες ιδιωτικότητας, όμως θίγουν προβλήματα που αφορούν γενικότερα τους πολλούς), τις οποίες θα ήθελα οι αναγνώστες να διαβάσουν με παρθένα όραση, ακόμα κι αν τυχαίνει να είναι γνώστες της όποιας πραγματικής ιστορίας βρίσκεται από πίσω, που καθεαυτή εμένα δεν μ’ ενδιαφέρει. Με άλλα λόγια, ο συγγραφέας δεν είναι απλός καταγραφέας εικόνων (πράγμα που θα μπορούσε να το κάνει κάλλιστα ένας δημοσιογράφος ή ρεπόρτερ), γιατί τα πράγματα δεν έχουν μόνο επιφάνεια, έχουν και βάθος. Ο ρόλος του είναι να αναπλάθει και να μετουσιώνει αυτές τις εικόνες (ακόμα και της πιο εφιαλτικής

πραγματικότητας) σε λογοτεχνία, που σημαίνει να αναδεικνύει κάποια νοήματα ή αισθήματα. Πολλές από τις ιστορίες που συγκεντρώνετε στο βιβλίο σας έχουν προδημοσιευτεί σε περιοδικά, με τα οποία φαίνεται πως έχετε πολύ καλή σχέση. Παρά την κρίση γίνονται προσπάθειες για να στηριχθούν τέτοια ειδικά έντυπα. Να συμπεράνουμε ότι και σε περίοδο κρίσης «όλοι οι καλοί χωρούν»; Είναι όντως συγκινητικό το μεράκι αυτών που, σε αντίξοες συνθήκες, επιμένουν, με αυτοθυσία και προσωπικές στερήσεις, αυστηρό κριτήριο και λεπτό γούστο, στην έκδοση των έντυπων περιοδικών τους. Αλλά μήπως και σ’ αυτό το κομμάτι δεν έχουμε μια λαμπρή παράδοση πίσω μας; Οι σπουδαιότεροι λογοτέχνες μας αναδείχθηκαν μέσα από τέτοια ποιοτικά περιοδικά. Κι αυτό συνιστά ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Μοιραία βέβαια τώρα η εξέλιξη μας οδηγεί από τη ζεστασιά του τυπωμένου χαρτιού στην ψυχρή οθόνη του υπολογιστή και του τάμπλετ… Όσο για την «καλή σχέση» που υπαινίσσεστε, από παλιά αισθανόμουν ιδιαίτερη τιμή όταν μου ζητούσαν (και φυσικά είχα να δώσω) συνεργασία (άσχετα αν συχνά το διήγημα αυτό θα κατέληγε στην τελική μορφή του στο βιβλίο αρκετά παραλλαγμένο…). Οι εκδότες αυτοί ή τουλάχιστον κάποιοι απ’ αυτούς (συμπεριλαμβάνω και όσους στο μεταξύ έχουν καταφέρει να στήσουν αντίστοιχα μερικά ποιοτικά ηλεκτρονικά περιοδικά) είναι χαλκέντεροι στη δουλειά τους και αξίζει να τους στηρίζουμε όλοι.

Οι αυτόχειρες, του Γκυ ντε Μωπασάν (μτφ. Γιώργος Ξενάριος)

το κέντρο της χειρονομίας της αυτοχειρίας υπάρχει αυτό που βρίσκει κανείς και στην τρέλα: η διαταραχή της ταυτότητας του εγώ, η κατάλυση της ενότητάς του. Και στην περίπτωση του Μωπασάν, όπως σε πολλές άλλες, η αυτοχειρία γειτονεύει στενά με την τρέλα, την ψυχοπαθολογία. Η θανατολογία του Μωπασάν πατάει με το ένα πόδι στον κόσμο που πλάθει η σκοτεινιασμένη ψυχή του και με το άλλο στο συγγραφικό του πρόγραμμα, το οποίο περιλαμβάνει την κατάδυσή του στον ζοφερό κόσμο του ανθρώπου και την καταγραφή όσων συμβαίνουν στις βαθύτερες ζώνες της ανθρώπινης συνείδησης. Με τα κείμενά του για την αυτοκτονία ο Μωπασάν πραγματώνει ένα κρίσιμο κομμάτι του αφηγηματικού του σχεδίου: αποθεώνει το ρόλο του συγγραφέα ως ψυχολόγου και παράλληλα υλοποιεί τη σχεδόν ισόβια εμμονή του: τη λογοτεχνική μελέτη του θανάτου.Οι αυτόχειρες του Γκυ ντε Μωπασάν κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κέδρος, με μετάφραση και επίμετρο του Γιώργου Ξενάριου.

28 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

τελευταία ώρα της δίκης» και «Το σπίτι της κυρίας Χ» είναι οι τίτλοι δύο δικαστικών μυθιστορημάτων του Γιάννη Μαρή που κυκλοφορούν σε ενιαίο τόμο από τις εκδόσεις Άγρα με εισαγωγή του Ανδρέα Αποστολίδη. Και τα δύο ξεκινούν να δημοσιεύονται τον Αύγουστο του 1962 (για να ολοκληρωθούν μερικούς μήνες μετά): το πρώτο στην «Απογευματινή», σε εικονογράφηση Μ. Γάλλια (κόμικ στριπ με τρεις ή τέσσερις εικόνες), και το δεύτερο στην «Κυριακάτικη Ακρόπολη», σε εικονογράφηση Αλέκου Κοντόπουλου. Τα δυο μυθιστορήματα του Μαρή κυκλοφορούν για πρώτη φορά σε βιβλίο (μαζί με την εικονογράφησή τους) και ανταποκρίνονται σε ένα πολύ δημοφιλές είδος της εποχής: τις δικαστικές ιστορίες που είναι διάσημες στο εξωτερικό είτε ως βιβλία και τηλεοπτικές σειρές είτε ως κινηματογραφικές ταινίες . Το ίδιο δημοφιλές είναι το είδος και στην Ελλάδα, κυρίως μέσω των εκτεταμένων δικαστικών ρεπορτάζ τα οποία δημοσιεύονται στον Τύπο και διαβάζονται αφειδώς από το κοινό. Το ερώτημα που πλανάται πάνω από τη δράση στην «Τελευταία ώρα της δίκης» είναι γιατί μια γυναίκα που φτάνει στο δικαστήριο κατηγορούμενη για τη δολοφονία του εραστή της δεν καταβάλλει την παραμικρή προσπάθεια να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Αυτό είναι το μυστήριο που προσπαθεί να διαλευκάνει ο νεαρός και φιλόδοξος δικηγόρος της, ο οποίος θα βρει στο τέλος την άκρη με τη διαφορά πως τότε θα είναι πια πολύ αργά για όλους. Στο «Σπίτι της κυρίας Χ.» ξετυλίγεται μια άλλη δίκη με κατηγορούμενο αυτή τη φορά έναν μεσόκοπο ταξιτζή. Εκείνο που επικρατεί εδώ είναι ένα δαιμόνιο παιχνίδι συμπτώσεων με τον ταξιτζή να πρέπει να προασπίσει την τιμή της κόρης του, που έχει εμπλακεί σε ένα κύκλωμα σωματεμπορίας. Τα μυθιστορήματα του Μαρή δεν κρύβουν την ηλικία τους ούτε τις αδυναμίες που παρουσιάζουν ως αναγνώσματα μαζικής κατανάλωσης: ο τόνος της αφήγησης είναι συχνά μελοδραματικός και ηθικολογικός, με πλήθος κορώνες κατά των διεφθαρμένων οικονομικών

ΒΙΒΛΙΟ

ΔΥΟ ΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΗ Τoυ Βαγγέλη Χατζηβασιλείου

τάξεων που χρησιμοποιούν τον πλούτο τους για να εκμεταλλευτούν τους φτωχούς και τους ανυπεράσπιστους. Από την άλλη, όμως, μεριά εύκολα διακρίνουμε τις αρετές του συγγραφέα: την ικανότητά του να στήνει τη μυθοπλασία του εκ του μηδενός, τη δύναμή του να σκιτσάρει απτούς κοινωνικούς χαρακτήρες, όπως τη δεξιοτεχνία του να φιλοτεχνεί ένα σασπένς που δεν μας κουράζει ούτε στιγμή. Το κυριότερο όμως με τον Μαρή είναι ο τρόπος με τον οποίο αποδίδει την αθηναϊκή κοινωνία της δεκαετίας του 1960: από τα κέντρα διασκέδασης,

τους δρόμους με την κίνηση των αυτοκινήτων και τα μαγαζιά και τους τόπους των εκδρομικών αποδράσεων μέχρι τα διαφθορεία πολυτελείας (για να θυμηθούμε ένα σχεδόν ξεχασμένο όρο), τις ανέσεις των αστικών σπιτιών, αλλά και τους πολλαπλούς περιορισμούς των εισοδηματικά καταπιεσμένων. Ο Μαρής είναι πριν και πάνω απ’ όλα ένας άγρυπνος αθηναιογράφος: καμιά λεπτομέρεια της ζωής της πρωτεύουσας δεν μπορεί να ξεφύγει από το μάτι του, κανένα ψεγάδι ή κακό της δεν γίνεται να γλιτώσει από την πένα του. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 29

WILL OLIVER

Του Αντώνη Βαζογιάννη

O «ΒΑΣΙΛΙΆΣ» ΤΗΣ ΑΙΓΎΠΤΟΥ 30 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Το ποδόσφαιρο αναζητά κάποιες φορές, λέξεις και επίθετα προκειμένου να περιγράψει… φαινόμενα, να διηγηθεί μοναδικές ιστορίες, να παρουσιάσει νέους ήρωες. Κάποιες φορές όμως και αυτά δεν αρκούν, γιατί τα λόγια δείχνουν φτωχά. Μια τέτοια περίπτωση, που δυσκολεύει το λεξικό της μπάλας είναι ο Μοχάμεντ Σάλαχ. Στην Αίγυπτο ήταν ήδη θρύλος. Με το γκολπέναλτι στις καθυστερήσεις του αγώνα με το Κονγκό, «έστειλε» την Αίγυπτο στα τελικά του Μουντιάλ της Ρωσίας, μετά από 28 χρόνια. Στη Αγγλία έγινε μύθος. Μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο, οδηγώντας την Λίβερπουλ σε μοναδικούς θριάμβους. Γράφοντας Ιστορία (με τα 4 γκολ στο 5-0 επί της Γουότφορντ, έγινε μόλις ο 4ος παίκτης των «κόκκινων», μετά τους Φάουλερ, Ούεν και Λουίς Σουάρες που το κατάφερε και παίρνοντας (ο πρώτος Αιγύπτιος) από την PFA (Ένωση Επαγγελματιών ποδοσφαιριστών Αγγλίας) το βραβείο του «παίκτη της Χρονιάς», από τις 92 ομάδες της Premier League και της Football League. Οι συζητήσεις-αναλύσεις για τα κατορθώματα του Αιγύπτιου, «ταξίδεψαν» από τα στενά της Μάγχης, τα σύνορα της Ευρώπης, φτάνοντας σε κάθε ποδοσφαιρική γωνιά του πλανήτη. «Πετώντας» από τα πρωτοσέλιδα Κριστιάνο Ρονάντο και Λιονέλ Μέσι. Όχι τυχαία, αφού ο Μο Σάλαχ, που στις 25 Ιουνίου θα συμπληρώσει 26 χρόνια ζωής αποθεώνεται σε όλο τον κόσμο, λατρεύεται στην Λίβερπουλ. Αναγκάζοντας, τον θρύλο του Anfield, Στήβεν Τζέραντ, να τον χαρακτηρίσει ως «κορυφαίο παίκτη στον πλανήτη» και τον Οτμαρ Χίτζφελτ να υποστηρίξει πως «μπορεί να διαδεχθεί Κριστιάνο Ρονάλντο και Λιονέλ Μέσι στην κορυφή του κόσμου». Ο «Φαραώ» σύμφωνα με τους συμπατριώτες του, βρίσκεται πλέον παντού στην πατρίδα του: στις φανέλες των πιτσιρικάδων, στους τοίχους της πόλης, στις τηλεοράσεις, στις εφημερίδες. Ακόμα και στις κάλπες. Στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές της Αιγύπτου βρέθηκαν χιλιάδες ψηφοδέλτια που έγραφαν πάνω το όνομά του. Είτε σαν αντίδραση, είτε σαν αναγνώριση . Μεγάλη και η λατρεία των φίλων της Λίβερπουλ. Μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο, ο «Αιγύπτιος βασιλιάς», όπως τον αναφέρουν εκείνοι, μπόρεσε να τους κερδίσει. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι δηλώνουν έτοιμοι ακόμα και να γίνουν Μουσουλμάνοι, όπως είναι εκείνος, εάν συνεχίσει εκείνος να σκοράρει. Θέλοντας μάλιστα να του δείξουν την αγάπη τους, διασκεύασαν το «Good Enough» του Ντόντγκι, τραγουδώντας: «Mo Sa-la-la-la-lah, Mo Sa-la-la-la-lah, if he’s good enough for you, he’s good enough for me, if he scores another few, then I’ll be Muslim too»… (αν είναι αρκετά καλός για σένα, είναι αρκετά καλός για μένα, αν σκοράρει και άλλα γκολ, τότε θα γίνω και εγώ μουσουλμάνος). Ο Μοχάμεντ Σάλαχ ήταν 14 ετών όταν ξεκίνησε την διαδρομή του με την μπάλα στα πόδια. Ένας πεισμωμένος έφηβος, που ταξίδευε 10 ώρες την ημέρα, πέντε ημέρες την εβδομάδα, με το λεωφορείο από το μικρό του χωριό Ναγκρίγκ προς το Κάιρο, μία απόσταση περίπου 100 χλμ. προκειμένου να συμμετάσχει στις προπονήσεις της Ελ Μοκαουλούν. Και όταν τελείωνε, χρειαζόταν να τρέξει προκειμένου

να φτάσει στην στάση, για να προλάβει το λεωφορείο της επιστροφής, χάνοντας έτσι την ευκαιρία να γνωριστεί καλύτερα και να κάνει φίλους στην ομάδα. Από τότε έδειχνε αποφασισμένος να ακολουθήσει τα βήματα κάποιων από τους σπουδαίους παίκτες της Αφρικής. Σίγουρα βέβαια υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη ενός ποδοσφαιριστή από την Αφρική, αφού εκτός από το κίνητρο των …εθνικών ηρώων, τις συμβουλές των συγγενών, είναι και η μεγάλη επιθυμία να ξεφύγεις από τη συντριβή της φτώχειας. Για τον Σάλαχ επίσης, υπήρχε η επιθυμία να δει χαμογελαστό το πρόσωπο του πατέρα του Αλάχ Γκάλι, ο οποίος δεν αμφέβαλε ποτέ την ικανότητά του και τον παρότρυνε να συνεχίσει την ποδοσφαιρική του σταδιοδρομία. Υπήρχαν φορές μάλιστα που και εκείνος έκανε την ίδια διαδρομή μέχρι το Κάιρο, προκειμένου να τον παρακολουθήσει να κάνει προπόνηση. Το ίνδαλμα του νεαρού Σαλάχ, ήταν ο Μοχάμεντ Αμπο Τρίκα, ο οποίος κέρδισε τέσσερις φορές τον τίτλο του «Καλύτερου Παίκτη της Χρονιάς στην Αφρική» και οδήγησε τους «Φαραώ» σε δύο θριάμβους του Κυπέλλου των Εθνών Αφρικής. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 2012, ο Σάλαχ είχε την ευκαιρία να αγωνιστεί μαζί με το ίνδαλμά του. Όπως έκανε και με τον Φραντσέσκο Τότι, τον οποίο ο ίδιος θεωρεί ποδοσφαιρικό είδωλο της παιδικής του ηλικίας, μαζί με Ρονάλντο και Ζιντάν. Οι εμφανίσεις του στο Λονδίνο, τράβηξαν την προσοχή της Βασιλείας, που του πρόσφερε την ευκαιρία να περάσει στην Ευρώπη. Ένα μεγάλο άλμα, μία τεράστια πρόκληση. Που ο ίδιος κατάφερε να…απαντήσει με επιτυχία. Μία πορεία, που εκτόξευσε την αξία του, σύμφωνα με την εξειδικευμένη γερμανική ιστοσελίδα transfertmarkt, από τα 1,5 εκατ ευρώ, όταν έφθασε στην ήπειρό μας για την Βασιλεία τον Ιούνιο του 2012, στα 80 εκατ. ευρώ στις μέρες μας, περνώντας από Τσέλσι, Φιορεντίνα και Ρόμα, πριν βρεθεί στο Λίβερπουλ (με 50 εκατ. ευρώ) στις 22 Ιουνίου 2017. Μία διαδρομή που όμως σε καμία στιγμή, δεν τον έκανε να ξεχάσει τις ρίζες του, κρατώντας πάντα την χώρα του και τους ανθρώπους του, μέσα στην καρδιά του αποδεικνύοντας με κάθε ευκαιρία, πως δεν τους ξεχνάει. Όπως αποκάλυψε η εφημερίδα Sun, ο Σάλαχ αποφάσισε να κτίσει ένα νοσοκομείο στην πόλη όπου γεννήθηκε, την Ναγκρίγκ. Είχε επίσης αγοράσει το πρώτο ασθενοφόρο στην περιοχή αλλά και ακριβό ιατρικό εξοπλισμό, που βοηθά καθημερινά εκατοντάδες ανθρώπους, διαθέτοντας περίπου τέσσερις χιλιάδες ευρώ κάθε μήνα για τρόφιμα σε οικογένειες που έχουν ανάγκη. Παντρεμένος από το 2013 με την Μάτζι, έχουν μαζί μία κόρη που γεννήθηκε στο Λονδίνο το 2014, και την ονόμασαν Μέκα, από την ιερή πόλη των Μουσουλμάνων. Τα ρεκόρ του ατελείωτα, οι εμφανίσεις του μαγικές, τέτοιες, που όπως χαρακτηριστικά γράφουν και λένε στο Νησί, μόνο ένα… ξόρκι, μπορεί να τον σταματήσει . Ο χρόνος είναι αυτός που θα επιβεβαιώσει ή θα διαψεύσει τις μεγάλες προσδοκίες, που δημιούργησε. Όμως ήδη φαίνεται, πως εκείνος μόλις έχει ξεκινήσει να γράφει την δική του μοναδική ιστορία. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 31

Ο «ΦΑΡΑΩ» ΠΟΥ ΑΦΗΣΕ ΠΙΣΩ ΤΟΥ ΡΟΝΑΛΝΤΟ ΚΑΙ ΜΕΣΙ

ΜΟΧΑΜΕΝΤ ΣΑΛΑΧ

Ξεκίνησε την καριέρα του από την Αλ Μοκαουλούν µε την αξία του στα Στην Βασιλεία έφτασε τον Ιούνιο του 2012 µε ΠΗΡΕ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΣΕΛΣΙ ΑΝΤΙ

ΑΞΙΑ

1,5 1,5 8,5 13

εκατ. €

ΚΟΡΥΦΑΙΟΣ

στην Αγγλία για to 2017/18

εκατ. €

ΟΣ

στην Premier League (στην κορυφή ο Κέιν µε 120 εκατ. €)

ΟΣ

εκατ. €

όταν αγωνίστηκε στην Φιορεντίνα

στην θέση του (στην κορυφή ο Μέσι µε 180 εκατ.€)

µε µεταγραφή στη Ρόµα

42 80

ΠΡΩΤΟΣ

Αιγύπτιος που το καταφέρνει

ΟΣ

στην Λίβερπουλ

Αιγύπτιος

Η αξία του έφτασε στα εκατ. € όταν εγκατέλειψε την Ελβετία

Επεσε στα

1 1

Πήγε στα

22.6. 2017 πήγε στη Λίβερπουλ Η αξία του έχει φτάσει

εκατ. €

ΟΣ

ανάµεσα σε αυτούς που είναι γεννηµένοι το 1992 (πρώτος ο Νεϊµάρ µε 180 εκατ. €)

ΟΣ

σκόρερ της Αιγύπτου στα προκριµατικά του Μουντιάλ 2018

ΟΣ

ΓΚΟΛ

σε 47 εµφανίσεις µε την Λίβερπουλ, 10 από αυτά στο Champions League

στην κατάταξη µε την αξία των παικτών στον κόσµο. Στην κορυφή της βρίσκονται Νεϊµάρ και Μέσι (από 180 εκατ. €) | ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2018

Δημοσιογραφική επιμέλεια: Αντώνης Βαζογιάννης

32 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 33

του Δρ. Κωνσταντίνου Γαρδίκη

Σπόγγοι και κοράλλια για αντιγήρανση ενυδάτωση και αντηλιακή προστασία

θαλάσσια βιοποικιλότητα είναι ένα από τα σημαντικότερα πεδία στα οποία διενεργείται πολύ υψηλού επιπέδου έρευνα αυτή τη στιγμή σε παγκόσμιο επίπεδο, και μέσα στην ερχόμενη δεκαετία αναμένεται να προκύψουν από αυτή την έρευνα, καινοτόμα προϊόντα, όπως καλλυντικά, τρόφιμα, φάρμακα, και συμπληρώματα διατροφής. Μέχρι σήμερα οι θαλάσσιοι μικροοργανισμοί που κυρίως χρησιμοποιούνται στην κοσμητολογία είναι φύκη. Πλέον όμως μελετούμε για αντιγηραντική ενυδατική και αντηλιακή δράση, καινούργια είδη φυκιών, μικροοργανισμούς από τη θάλασσα, καθώς και άλλους οργανισμούς όπως σπόγγους και κοράλλια. Ποια είναι η αιτία αυτής της τεράστιας δραστηριότητας τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή; Το γεγονός πως γνωρίζουμε μόλις το 1% των οργανισμών που κατοικούν στις θάλασσες και τους ωκεανούς, και παράλληλα η τεχνολογία για να συλλέξουμε τους οργανισμούς αυτούς, να τους αξιοποιήσουμε και να τους χρησιμοποιήσουμε για τη δημιουργία καινοτόμων προϊόντων, χωρίς να καταστρέφουμε το περιβάλλον. Σημαντικοί ακαδημαϊκοί φορείς κρύβουν μυστικά ομορφιάς Πρωτοπόρος στην έρευνα της ελληνικής βιοποικιλότητας, η APIVITA έχει επενδύσει εξαιρετικά την τελευταία οκταετία και στην έρευνα των θαλάσσιων οργανισμών, με εστίαση βέβαια τη Μεσόγειο Θάλασσα. Η APIVITA συμμετέχει στο

34 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

πρόγραμμα Horizon 2020. Πρόκειται ίσως για το ανταγωνιστικότερο ερευνητικό Πρόγραμμα Πλαίσιο, που έχει προκηρυχθεί ποτέ, και είναι ιδιαίτερη τιμή για την APIVITA και την Ελλάδα να έχει τρεις εγκεκριμένες προτάσεις. Στα έργα αυτά η εταιρία συνεργάζεται με κάποιους από τους σημαντικότερους ακαδημαϊκούς φορείς στον κόσμο, όπως το CNRS στο Παρίσι και τη Γκρενόμπλ, το Heriot Watt University του Εδιμβούργου, τοTechnion Institute of Technology και το Tel Aviv University του Ισραήλ, το UlsterUniversity του Belfast, το University of Reunion της Reunion. Με σεβασμό στη φύση και στον άνθρωπο Η έρευνα εστιάζεται σε θαλάσσια προϊόντα με βιοτεχνολογία και βιοχημεία αιχμής. Οι συγκεκριμένοι θαλάσσιοι οργανισμοί που ερευνώνται – φύκια, μικροοργανισμοί, οργανισμοί που συμβιώνουν με σπόγγους και ανεμώνες και άλλοι πολλοί, αποτελούν το μέλλον για την αειφόρο καινοτομική ανάπτυξη, γιατί εμφανίζουν νέες ιδιότητες και μεγάλη

δραστικότητα. Αυτό που αναμένουμε από τα συγκεκριμένα έργα είναι νέα σαμπουάν, αφρόλουτρα, κρέμες προσώπου και σώματος, και αντηλιακά προϊόντα, τα οποία θα προέρχονται από 100% ανανεώσιμες οικολογικές πρώτες ύλες και συγκεκριμένα από οργανισμούς που δεν έχουν μελετηθεί έως τώρα. Αυτοί οι οργανισμοί, υπόσχονται πολλαπλάσια δραστικότητα αυτής που έως σήμερα γνωρίζαμε, σχετικά με την αντιγήρανση, την ενυδάτωση, τον καθαρισμό του δέρματος και την ηλιοπροστασία. Η μεγάλη πρόκληση ήταν και συνεχίζει να είναι η χρησιμοποίηση των φυσικών συστατικών με τρόπο αποτελεσματικό πράσινο και αειφόρο. Η επιστήμη, η έρευνα και η καινοτομία μας διδάσκουν νέους τρόπους αξιοποίησης της φύσης με απόλυτο σεβασμό προς αυτή και κατ’ επέκταση στον άνθρωπο.

*O Δρ. Κωνσταντίνος Γαρδίκης, είναι Φαρμακοποιός, MSc, PhD, Διευθυντής Επιστημονικών Υποθέσεων APIVITA.

beauty and the city Το μεταβολικό σύνδρομο και η κυτταρίτιδα. Τι λύσεις υπάρχουν;

έχρι τώρα, η κυτταρίτιδα αντιμετωπιζόταν μόνο ως ένα πρόβλημα αισθητικής, αναφέρει ο Διευθυντής της Α’ Παθολογικής Κλινικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών Σωτήρης Αδαμίδης. «Ωστόσο η πρόσφατη εμπειρία συνηγορεί υπέρ της διασύνδεσης της αιτιολογικής συσχέτισης της εμφάνισής της, με μεταβολικές διαταραχές σε πολύ μεγάλο ποσοστό. Θα πρέπει σαφώς να αντιμετωπίζεται ως συνιστώσα του μεταβολικού συνδρόμου». Είναι απαραίτητο να προσεγγίσουμε ταυτόχρονα όλες τις παραμέτρους για να διαπιστωθεί τι φταίει στην κάθε γυναίκα -ξεχωριστά-από πλευρά μεταβολικής διαταραχής, τονίζει ο κ. Αδαμίδης και εξηγεί: «Με μια πολύ απλή εξέταση που γίνεται στο ιατρείο, διαπιστώνουμε τι πρέπει να κάνουμε σε κάθε περίπτωση. Η εξέταση γίνεται με την τοποθέτηση ηλεκτροδίων στα άκρα και μας δίνει κάποιες τιμές. Με ειδικό λογισμικό στο οποίο ενσωματώνουμε αυτές τις τιμές αναλύεται το μεταβολικό προφίλ του κάθε ατόμου χωριστά, και καθοδηγούμαστε στο τι φταίει, και με ποια διαιτητική ή άλλη παρέμβαση θα το αντιμετωπίσουμε. Μπορεί να χρειαστεί δίαιτα, άσκηση και πιθανή αγωγή με αποιδηματικά. Επίσης σε κάποιες περιπτώσεις χορηγούνται φυτικά σκευάσματα υπό μορφήν γέλης που χρησιμοποιούνται τοπικά. Το αποτέλεσμα διαρκεί αρκετούς μήνες, εφόσον τηρούνται ευλαβικά οι οδηγίες που δίνουμε στην κάθε περίπτωση». Και το ερώτημα για το αν υπάρχει συσχέτιση με το βάρος της κάθε κυρίας εύλογο: «Και βέβαια υπάρχει. Στο πλαίσιο αυτής της συσχέτισης πάντα προηγείται η αντιμετώπιση τόσο των περιττών κιλών, αλλά και του τεράστιου προβλήματος της κατακράτησης υγρών, που όλες οι κυρίες αντιμετωπίζουν από νεαρή ηλικία».

ΚΑΛΟΚΑΙΡΊΑ ΚΑΙ ΠΑΝΆΔΕΣ: Η ΠΕΡΙΠΟΊΗΣΗ ΔΕΝ ΣΤΑΜΑΤΆ ΠΟΤΈ Αν νομίζετε ότι η περιποίηση των πανάδων και γενικότερα των δυσχρωμιών στην επιδερμίδα σταματάει το Μάιο όπως παραδοσιακά γινόταν μέχρι πρόσφατα, δεν έχετε κάνει udpate την ενημέρωση σας περί των εξελίξεων της κοσμετολογίας, που πλέον είναι ραγδαίες. Σύμφωνα με την διακεκριμένη αισθητικόκοσμητολόγο και πρόεδρο της ΟΣΕΔΑΕ (Ομοσπονδία Συλλόγων Επαγγελματιών Διπλωματούχων Αισθητικών Ελλάδος) Λένα Τσικούρη, οι αισθητικές περιποιήσεις εδώ και μερικά χρόνια δεν σταματούν την Άνοιξη, λόγω των δραστικών πλέον συστατικών που βρίσκονται στα επαγγελματικά καλλυντικά, αλλά και στα προϊόντα που προτείνουν οι ειδικοί για χρήση στο σπίτι. «Τις πανάδες, τις συναντάμε στις περισσότερες Ελληνίδες, όχι μόνο λόγω της έκθεσης τους στον ήλιο, αλλά και λόγω του χρόνου που περνάει, και αναπόφευκτα φέρνει το γήρας. Σίγουρα τον χειμώνα, εμείς οι αισθητικοί μπορούμε να εφαρμόσουμε δραστικότερα πρωτόκολλα κατά των υπερμελαγxρώσεων, αλλά πλέον και το καλοκαίρι συνεχίζεται η αντιμετώπιση τους».

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΔΕΡΜΙΔΑΣ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ UVA & UVB ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ Σύμφωνα με την κα Τσικούρη πρέπει όλο το χρόνο να φοράμε αντηλιακό σε πρόσωπο, ντεκολτέ και χέρια. «Για το πρόσωπο, αν υπάρχει και μακιγιάζ προτιμώνται προϊόντα σε μορφή πούδρας, με φυσικές χρωστικές (minerals) και αντηλιακά φίλτρα. Υπάρχει επίσης η λύση της κρέμας CC, που είναι κρέμα ημέρας και αντηλιακό μαζί. Οπότε με μία κίνηση έχουμε καλύψει και τις δύο ανάγκες της επιδερμίδας». Επίσης τα επαγγελματικά καλλυντικά, εκτός από τα αντηλιακά φίλτρα, περιέχουν και όλα τα απαραίτητα για το δέρμα, αντιοξειδωτικά συστατικά».

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΥΠΕΡΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΛΑΝΙΝΗΣ Όπως αναφέρει η κα Τσικούρη, υπάρχουν συστατικά τόσο στα επαγγελματικά καλλυντικά που χρησιμοποιούνται στα ινστιτούτα, όσο και στα προϊόντα χρήσης στο σπίτι, που αναστέλλουν την δράση της τυροσινάσης (του παράγοντα που προκαλεί υπερπαραγωγή μελανίνης) και δίνουν λάμψη στο δέρμα. «Τέτοια συστατικά είναι μεταξύ άλλων η βιταμίνη C, η οξυρεσβεραστρόλη, το κοζικό οξύ και η αρβουτίνη». Η ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΠΑΧΟΥΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΕΡΜΙΔΑΣ Η ενίσχυση του πάχους της επιδερμίδας και ιδιαίτερα του μεσαίου στρώματος της, είναι ιδιαίτερα σημαντική για την προστασία από τον ήλιο. «Παχαίνοντας την επιδερμίδα, εμποδίζουμε την ακτινοβολία να διεισδύσει στο δέρμα και να ενεργοποιήσει τα μελανοκύτταρα. Η βιταμίνη Α είναι από τα σημαντικότερα όπλα μας, για αυτό το σκοπό. Επειδή όμως υπάρχει στο εμπόριο σε πολλές μορφές, είναι σημαντικό να ζητηθεί η γνώμη της αισθητικού για το ποια είναι η κατάλληλη μορφή της. Υπάρχει π.χ ο παλμιτικός εστέρας της βιταμίνης Α, η ρετινόλη (ξεκινάμε την χρήση της τον χειμώνα, για να μπορούμε να την χρησιμοποιήσουμε το καλοκαίρι και πάντα βράδυ), καθώς επίσης υπάρχουν κρέμες με τέτοια μορφή της βιταμίνης Α, όπως η τρετινοϊνη, που είναι ακατάλληλες για ένα ώριμο δέρμα, με υπερμελαγχρώσεις. Ταυτόχρονα με τη χρήση της βιταμίνης Α προτείνεται η ενίσχυση του πάχους του μεσαίου στρώματος της επιδερμίδας, με τις συσκευές needling». Με όλες αυτές τις περιποιήσεις οι πανάδες δεν θα χειροτερέψουν το καλοκαίρι και όπως αναφέρει η κα Τσικούρη αυτό είναι το πρώτο βήμα, για να εξαλειφθούν τελείως το χειμώνα.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 35

φωτορεπορτάζ

Φωτογραφία EPA/SEBASTIEN NOGIER

36 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Μοντέλο παρουσιάζει δημιουργία των Ολλανδών σχεδιαστών μόδας Rushemy Botter και Lisi Herrebrugh, στο πλαίσιο του 33ου Διεθνούς Φεστιβάλ Μόδας και Φωτογραφίας, στη Γαλλία. Οι Ολλανδοί σχεδιαστές κέρδισαν το βραβείο «Premiere Vision Grand Prize», που απονέμεται στο Διεθνές Φεστιβάλ. Προφανώς ο χώρος της μόδας έχει διαφορετικά κριτήρια, καθώς αν βλέπαμε κάποιον με τέτοια αμφίεση στον δρόμο οι περισσότεροι θα σχολιάζαμε ότι … «έβαλε κάτι πρόχειρο και βγήκε…»

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Εκδηλώσεις Λόγου στην Εθνική Βιβλιοθήκη Τον τρίτο κύκλο των Εκδηλώσεων Λόγου, ο οποίος είναι αφιερωμένος στην Νεοελληνική Λογοτεχνία, διοργανώνει η Εθνική Βιβλιοθήκη στις εγκαταστάσεις της, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Τις Εκδηλώσεις Λόγου επιμελείται ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Σήμερα Πέμπτη, 10 Μαΐου, στις 19.30, θα μιλήσουν για το έργο του ποιητή Γιώργη Παυλόπουλου οι: Δημήτρης Αγγελάτος, καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας και Θεωρίας της Λογοτεχνίας, Τμήμα Φιλολογίας ΕΚΠΑ, Γιάννης Ξούριας, επίκουρος καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας ΕΚΠΑ, Κώστας Κουτσουρέλης, ποιητής, Αλέξης Ζήρας, κριτικός λογοτεχνίας. Συντονιστής: Φίλιππος Τσιμπόγλου, Γενικός Διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος. Είσοδος ελεύθερη.

ΕΛΛΗΝΙΚΌΣ ΚΌΣΜΟΣ-

Σαββατοκύριακα για οικογενειακές εξορμήσεις Τα εκπαιδευτικά προγράμματα του «Ελληνικού Κόσμου» προσφέρουν σε παιδιά από 3 έως 12 ετών την ευκαιρία να ανακαλύψουν έναν θαυμαστό κόσμο γνώσης και ψυχαγωγίας και μαζί με αυτόν και τις δικές τους κλίσεις, δυνατότητες και επιθυμίες. Προγράμματα για παιδιά 3-5 ετών (κάθε Σάββατο στις 11:30) : 12/5 «Ο Τζίκης ο Τζιτζίκης» 19/5 «Αλεύρι, ζυμάρι, ψωμί» 26/5 «Μια μέρα με τον Χουμ και τη Νταν» Για παιδιά 5-12 ετών (προγράμματα κάθε Κυριακή 10:30 και 12:30): 13/5 «Τα Ζώα ζητούν το Δίκιο τους» - Ηλικία: Νηπιαγωγείο – Γ΄ Δημοτικού 20/5 «Μέτρον άριστον»...και στη διατροφή Ηλικία: Νηπιαγωγείο – Γ΄ Δημοτικού 27/5 «Σκάψε, σκάψε, κάτι θα βρεις!» Ηλικία: Γ΄ ΣΤ΄ Δημοτικού

«Ψυχολογία Συριανού Συζύγου» στον Φ.Σ. Παρνασσός Ο Κώστας Βασαρδάνης παίζει και σκηνοθετεί την «Ψυχολογία Συριανού Συζύγου» του Εμμανουήλ Ροΐδη στον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός, την Παρασκευή 11 και το Σάββατο 12 Μαΐου (ώρα έναρξης 9.00μμ). Πρόκειται για ένα ανάλαφρο, αλλά συνάμα εύστοχο και βαθύ ψυχογράφημα της ερωτικής ζωής ενός άντρα γραμμένο με τον καυστικό και ιδιαίτερα βαθύ τρόπο του Ροΐδη που 124 χρόνια μετά μοιάζει εξαιρετικά σύγχρονο και φυσικά αιώνια κλασσικό. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Εμμανουήλ Ροΐδης υπήρξε μέλος του ΦΣΠ όπως και πολλοί άλλοι σπουδαίοι ποιητές και λογοτέχνες και η παράσταση έχει μια επιπλέον τιμητική αναφορά στο μέλος της. Τη θεατρική παράσταση διοργανώνει ο Σύλλογος Φίλοι του ΦΣ “Παρνασσός”, στα πλαίσια των πολιτιστικών του δραστηριοτήτων. Τιμές εισιτηρίων χωρίς αρίθμηση από 12 έως 15 Ευρώ. Εξώστης, ΑΜΕΑ και ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών 8 Ευρώ.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 37

Elephantastico στη Θεσσαλονίκη Φαντασία, μαγεία, ακροβατικά, ποδηλατάδα στην παραλία και βαρκάδα στον Θερμαϊκό είναι ορισμένες από τις δράσεις που περιλαμβάνονται στο φετινό πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Παιδικού Φεστιβάλ «Elephantastico», το οποίο διοργανώνει για πέμπτη συνεχή χρονιά ο δήμος Θεσσαλονίκης, στο διάστημα από 11 έως 13 Μαΐου. Πρόκειται για ένα τριήμερο φεστιβάλ με καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και οργανισμούς, που συνεργάζονται για την υλοποίηση μιας ψυχαγωγικής, παιδαγωγικής και πολιτιστικής γιορτής για τα παιδιά ολόκληρης της πόλης. Οι πρωταγωνιστές στο “Elephantastico 2018” θα είναι τα παιδιά ηλικίας από ενός έτους και άνω, ενώ η είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις, τις μουσικοθεατρικές παραστάσεις και τα εργαστήρια που θα πραγματοποιηθούν σε ανοιχτούς και κλειστούς χώρους της Θεσσαλονίκης, θα είναι ελεύθερη.

Ο Διγενής στο «Θέατρο 104» Τρεις «ραψωδοί» ζωντανεύουν τον Διγενή το ηρωικό ποίημα που είναι και το πρώτο γραπτό μνημείο της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Οι Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Κωνσταντίνος Πασσάς, Αλέξανδρος Τούντας πολεμάνε, ερωτεύονται, αναμετριούνται με δράκους και θηρία, χορεύουν, τραγουδάνε, παίζουν με το θάνατο και ζούνε την κάθε μέρα τους τόσο έντονα σαν να είναι η τελευταία μιας μακρόχρονης ζωής. Την σκηνοθεσία υπογράφει η Σοφία Καραγιάννη. Παραστάσεις γίνονται Τετάρτη με Κυριακή, στις 9.15, έως 27 Μαΐου. Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος:12 €- Φοιτητικό, ανέργων: 8€

Χειμωνιάτικο Παραμύθι, στο «Από Μηχανής Θέατρο» Η ιστορία ενός παρανοϊκού βασιλιά που οδήγησε την οικογένεια του στην καταστροφή, το «Χειμωνιάτικο Παραμύθι» του Σαίξπηρ, ανεβαίνει για λίγες παραστάσεις στο «Από Μηχανής Θέατρο», με την σκηνοθετική υπογραφή του Θανάση Σαράντου. Τους ρόλους ερμηνεύουν οι Ορέστης Τζιόβας, Θανάσης Σαράντος, Βάσια Χρήστου, Τζερόμ Καλούτα, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Βασιλίνα Κατερίνη, Κωνσταντίνος Τσονόπουλος , Νίκος Χριστοφυλάκης και ο μικρός Στέλιος Πανταγιάς. Φιλική συμμετοχή ο Γιάννης Δεγαϊτης. Οι παραστάσεις γίνονται κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή. Τιμές εισιτηρίων από 8 (ατέλειες, άνεργοι) έως 16 ευρώ.

38 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Θάνος ΣαμαράςO Eυαγγελισμός της Κασσάνδρας, του Δημήτρη Δημητριάδη Το έργο του Δημήτρη Δημητριάδη “Ο Ευαγγελισμός της Κασσάνδρας”, ένανμονόλογο δεμένο γύρω από έναν φρενήρη ποιητικό ιστό, επιλέγει ο Θάνος Σαμαράς για την πρώτη του θεατρική σκηνοθεσία. Η Κασσάνδρα του Δ. Δημητριάδη είναι ένα πρόσωπο που πια δεν ευαγγελίζεται καταστροφές. Αντιθέτως. Ευαγγελίζεται την επικράτηση του έρωτα και την επερχόμενη αυτοκρατορία του πόθου. Πρόκειται για ένα κείμενο-παρτιτούρα που φλέγεται στον πυρετό από λαχτάρα για ζωή εδώ και τώρα, μια λυτρωτική κατάβαση στον πυρήνα του ανθρώπινου πόθου με όχημα την Έλλη Τρίγγου. Ο Θάνος Σαμαράς ανατέμνει την πυκνή και χειμαρρώδη γραφή του Δ. Δημητριάδη με το ιδιοσυγκρασιακό εικονοποιητικό του αλφάβητο, παραδίδοντας, έτσι όπως πολύ καλά γνωρίζει, μια λεπτοδουλεμένηχειροποίητη παράσταση, υπογράφοντας συνολικά τη δημιουργία της (σκηνοθεσία, κίνηση, σκηνικό, κοστούμια, φωτισμοί, σχεδιασμός ήχου). Ξενοδοχείο Μπάγκειον (Πλατεία Ομονοίας 18) Κάθε Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή στις 21.15 Εισιτήρια: 12 (Κανονικό), 10 (Μειωμένο - Φοιτητών, Ανέργων, Άνω των 65, ΑΜΕΑ)

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 39