ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ #99 by ΑΠΕ-ΜΠΕ Α.Ε.

ΤΕΥΧΟΣ 99 18 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2018 ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΑΘΗΝΑΪΚΟ & ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ ISSN: 2585-3570

freepress

https://www.amna.gr/freepress

( (

¬¬ ©Â²¦±¬ ©Â²¦±¬ ½¾¹ ¿½³´Æ §»³¹ ½¾¹ ¿½³´Æ §»³¹

®Ç·«¶± ·« «·¹©¯³¼ ®»Æ¶¹¿¼ ·« º»¹ÁÃ»¦¼ ¶º»¹½¾¦ ·« ¬¯µ¾³È·¯³¼ ®Ç·«¶± ·« «·¹©¯³¼ ®»Æ¶¹¿¼ ·« º»¹ÁÃ»¦¼ ¶º»¹½¾¦ ·« ¬¯µ¾³È·¯³¼ ¾¾± °Ã¨ ¾Ã· «·²»ÈºÃ· ·« ¶¹³»¦°¯½«³ ¾± ·È½± ·« ½¾±»©°¯³¼ ¾« ·¹³´¹´¿»³¦ ± °Ã¨ ¾Ã· «·²»ÈºÃ· ·« ¶¹³»¦°¯½«³ ¾± ·È½± ·« ½¾±»©°¯³¼ ¾« ·¹³´¹´¿»³¦ ´«³ ¾±· «·¦º¾¿¸± ± ®Ç·«¶± ·« ®¯©Á·¯³¼ ¶¯ º»¦¸¯³¼ ¾± À»¹·¾©®« ½¹¿ ³« ¾¹ ´«³ ¾±· «·¦º¾¿¸± ± ®Ç·«¶± ·« ®¯©Á·¯³¼ ¶¯ º»¦¸¯³¼ ¾± À»¹·¾©®« ½¹¿ ³« ¾¹ ºº¯»³¬¦µµ¹· ± ®Ç·«¶± ·« ¬»©½´¯½«³ º¦·¾« ®©ºµ« ½¾±· ´¹³·Ã·©« ¯»³¬¦µµ¹· ± ®Ç·«¶± ·« ¬»©½´¯½«³ º¦·¾« ®©ºµ« ½¾±· ´¹³·Ã·©«

100% 10 0% ¢¢¯µ¹¾¸¬ ¯µ¹¾¸¬ ¸¸¹¦ ¹¢°¬ ¸Â²©ª¸¬· ¹¦ ¹¢°¬ ¸Â²©ª¸¬·

¨¨®¦ Á°´ ¹´ ®¦ Á°´ ¹´

Πίνακας του ζωγράφου Νώντα Ρεντζή

«…σιγά μη φοβηθώ…»

«Να βάλουμε ένα έργο που έχει χαρά, ελπίδα», μου είπε ο Νώντας Ρεντζής, ο γεμάτος εφηβικό ενθουσιασμό λαϊκός ζωγράφος, όταν συζητούσαμε για την επιλογή του εξωφύλλου. Επιλογή που έγινε με αφορμή την έκθεση των έργων του, που εγκαινιάστηκε την μέρα της Απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Ναζί κατακτητές, στις 12 Οκτώβρη.

Μέρες σημαδιακές έχει ο Οκτώβρης. Δεν είναι μονάχα η 26η και η 28η, η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και η επέτειος του «Όχι». Είναι κι άλλες μάχες που έχει δώσει ο ελληνικός λαός και οφείλουμε να τις τιμούμε. Όπως η Μάχη της Ηλεκτρικής, στο Κερατσίνι, μια μέρα μετά την υποστολή της ναζιστικής σημαίας από την Ακρόπολη.

Και τι σύμπτωση! Η μάχη αυτή δόθηκε στην περιοχή όπου οι νεοναζί δολοφόνησαν πριν από 5 χρόνια τον Παύλο Φύσσα. Εκείνον που τραγουδούσε «…σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ…». Όπως τότε, στις 13 Οκτώβρη του 44, όταν ο Καπετάνιος του ΕΛΑΣ Πειραιά, Νίκανδρος Κεπέσης έλεγε στους Γερμανούς στρατιώτες που αιχμαλώτισαν οι αγωνιστές μετά τη νικηφόρα Μάχη της Ηλεκτρικής: «Νικηθήκατε στη μάχη αυτή με μας, με τον ΕΛΑΣ. Αυτή είναι μια ακόμα απόδειξη ότι θα χάσετε τον πόλεμο!!! Άδικα ο Χίτλερ ματοκύλισε τον λαό σας και τόσους άλλους λαούς. Διαψεύστηκαν οι υποσχέσεις που σας έδιναν οι αξιωματικοί σας. Θα διαψευστούν και οι φοβέρες που σας έλεγε ο διοικητής σας για να μην παραδοθείτε έγκαιρα»

Χρίστος Καλουντζόγλου

Εκδότης: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων Α.Ε., Πρόεδρος & Γενικός Διευθυντής: Μιχάλης Ψύλος Διευθυντής Έκδοσης: Χρίστος Καλουντζόγλου, Αρχισυντάκτης: Αλέξης Ηλιάδης, Αρχισυντάκτης Β. Ελλάδας: Μπάμπης Γιαννακίδης, Σχεδιασμός: Σπύρος Καραγιαννίδης, Διεύθυνση: Τσόχα 36, Αθήνα 11521, Τηλ. 210-6400560, e-mail: mag@ana.gr, Διαφήμιση: ads@ana.gr, Φωτογραφίες: ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ, ΕΡΑ, Εκτύπωση: ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ printing.gr Τα κείμενα που φιλοξενούνται στο περιοδικό δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις του ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Αθήνα-Πειραιάς: Κεντρικοί σταθμοί του Μετρό και του ΗΣΑΠ, Κέντρο Πολιτισμού Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138), Μουσείο Παιχνιδιών, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Ίδρυμα Θεοχαράκη, Ελληνικός Κόσμος, Νομισματικό Μουσείο, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Γαλλικό Ινστιτούτο, Εθνικό Θέατρο (θέατρο REX-κτήριο Τσίλλερ), Θέτρο Τέχνης Καρόλου Κουν (Υπόγειο, Φρυνίχου), Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Θέατρο Vault, Στοά του Βιβλίου, Βιβλιοπωλεία Ιανός, Public (Συντάγματος και Πειραιά), Ευριπίδης (Χαλάνδρι), Λιβάνης, Κέδρος, Εκδόσεις Αιώρα, Πολυχώρος Πολιτισμού 24 Γράμματα (Χαλάνδρι), ΕΛΤΑ (Σύνταγμα), επιλεγμένα καταστήματα στην Αθήνα (Κολωνάκι, Σύνταγμα, Εξάρχεια, Παγκράτι, Γκάζι, Αμπελόκηποι, Μοναστηράκι, Νέος Κόσμος, Πλάκα), Hondos Center, Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης ΕΕΤΑΑ. Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, ΧΑΝΘ, Βασιλικό Θέατρο, Θέατρο Μονής Λαζαριστών, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, Mediterranean Hotel, βιβλιοπωλεία Μάλλιαρης-Παιδεία, Πρωτοπορία, Mind the book, Πράσινο Σύννεφο, One Salonica Outlet Mall, Public και σε επιλεγμένα καταστήματα.

https://www.amna.gr/freepress

Εξώφυλλο: Λεπτομέρεια έργου του ζωγράφου Νώντα Ρεντζή. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Του Χρίστου Καλουντζόγλου

Νώντας Ρεντζής

Στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ακούγεται ένας άνθρωπος ευγενής. Είναι ο λαϊκός ζωγράφος Νώντας Ρεντζής. Τον αναζητώ με αφορμή την έκθεση των έργων του με θέμα «Η Ελλάδα της ελπίδας και του μόχθου», που τελεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας και εντάσσεται στις εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της Αθήνας.

ένας σύγχρονος λαϊκός ζωγράφος αφηγείται ιστορίες από την «Ελλάδα της ελπίδας και του μόχθου»

Έργα στα οποία απεικονίζεται το πάθος για ζωή ενός λαού που αγωνίζεται να βαδίσει ελεύθερος, με αξιοπρέπεια. Ο Νώντας Ρεντζής ήταν μικρό παιδί στα πέτρινα χρόνια της κατοχής κι αφηγείται ιστορίες από τότε σαν να είναι παραμύθι που στο τέλος γεννά την ελπίδα. «Θυμάμαι πολλά βράδια στο υπόγειο των γειτόνων μας, μαζεμένοι όλοι οι μεγάλοι να ακούνε με προσοχή την εκπομπή του BBC. Εμείς οι μικροί παίζαμε αμέριμνοι, ενώ οι γονείς μας έπιαναν συζητήσεις για επίκαιρα θέματα, για ιστορίες του χωριού, ή ξετύλιγαν στρατιωτικές αναμνήσεις. Δεν χόρταινα να ακούω… Παρακολουθούσα τις ιστορίες του επίστρατου πατέρα μου με ζωηρό και αμείωτο ενδιαφέρον. Οι διηγήσεις του απέπνεαν ζωντάνια, πείσμα, ηρωισμούς, αιχμαλωσίες, αίμα, ακρωτηριασμούς και σκοτωμένα παλικάρια που ποτέ δεν τα έθαψαν οι δικοί τους… Αυτές οι διηγήσεις των βετεράνων πολεμιστών με έφερναν σε μια πρόωρη παράξενη γεωγραφία. Χώρες, πόλεις, τόποι, λαοί, όλα σ΄ έναν αχταρμά συγκρούσεων και αλληλοεξόντωσης, με έκαναν να γνωρίσω την ύπαρξη Αμερικής, Αγγλίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Γερμανίας, Σερβίας, Τουρκίας, Βουλγαρίας, μέσα από ένα περίεργο εξω-γεωγραφικό πρίσμα περίπλοκων σχέσεων. Τα παιδιά της ηλικίας μου σε αυτό το κλίμα ενηλικιώθηκαν και σταδιοδρόμησαν μέσα στα πέτρινα εκείνα χρόνια». Έχοντας διαβεί σχεδόν 80 χρόνια ζωής αφηγείται με τα πινέλα του ιστορίες από μικρές στιγμές της καθημερινότητας γεμάτες αγάπη για τη ζωή και την ομορφιά του τόπου του- την Τριχωνίδα, γεμάτες πάθος κι ελπίδες. «Με τις ζωγραφικές μου παραστάσεις προσπαθώ να μας φέρω σε επαφή με τον κόσμο μιας περασμένης εποχής, με στιγμές από τη ζωή των ανθρώπων, τα επαγγέλματα, τις ασχολίες και τις προσωπικότητες που σημάδεψαν τη ζωή τους. Μια ζωή μέσα στη φτώχεια και την

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

INFO Νώντας Ρεντζής: «Η Ελλάδα της ελπίδας και του μόχθου» Μουσείον της Πόλεως των Αθηνών - Ίδρυμα Βούρου - Ευταξία 3-28 Οκτωβρίου Ώρες επισκέψεων: καθημερινές (εκτός Τρίτης) 09.00- 16.00 Σάββατο, Κυριακή 10.00 -15.00 Υπό την Αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας, κ. Προκοπίου Παυλοπούλου

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

εξαθλίωση εξαιτίας των πολέμων, που ωστόσο δεν μπόρεσαν να σβήσουν την φλόγα και το πρωτοποριακό πνεύμα, δεν έσβησαν την ελπίδα». Μου αφηγείται πως όταν ήρθε από το χωριό του- τον Δρυμώνα Τριχωνίδας - για να σπουδάσει στην Αθήνα, δεν είχε τα απαιτούμενα χρήματα για να γραφτεί στη σχολή του. «Ξέρεις τι έκανα; Πήρα έναν μεγάλο μαγνήτη και γύριζα στις οικοδομές. Μάζευα τις χρησιμοποιημένες πρόκες, τα καρφιά. Με ένα σφυρί ίσιωνα τις πρόκες και τις πουλούσα για να ξαναχρησιμοποιηθούν στις οικοδομές, όταν έστηναν τις σκαλωσιές…» Οι πίνακες του Νώντα Ρεντζή φιλοξενούνται στο «Μουσείον της Πόλεως των Αθηνών - Ίδρυμα Βούρου - Ευταξία». Η έκθεση χωρίζεται σε δύο ενότητες: η πρώτη αναφέρεται στα δεινά της κατοχής και η δεύτερη στον καθημερινό αγώνα που οδήγησε στην πρόοδο. Έργα που χαρακτηρίζονται από τις έντονες χρωματικές επιλογές του αυτοδίδακτου λαϊκού ζωγράφου, μέσα από τις

οποίες διαφαίνεται η ελπίδα και η αισιοδοξία. Ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά τα βλέπεις και στο πρόσωπο του Νώντα Ρεντζή. Είναι ένας άνθρωπος γεμάτος κέφι, αισιόδοξος και ρομαντικός, ένας έφηβος που σφύζει από πάθος για τη ζωή. «Αυτή είναι η κληρονομιά μας, παρακαταθήκη ελπίδας για το μέλλον. Αρκεί να είμαστε ενωμένοι και να πιστέψουμε στις δυνάμεις και στις αξίες μας», μου λέει ο Νώντας Ρεντζής. Και ο ζωγράφος, στην ερώτηση τι επιδιώκει ζωγραφίζοντας μου απαντά: «Ζωγραφίζω σε μια προσπάθεια προσωπικού εξαγνισμού, έκφρασης και επικοινωνίας. Σαν πιστός υπηρέτης και λάτρης της λαϊκής ζωγραφικής, σε μια εποχή που όλα τα «προϊόντα» έχουν οδηγίες χρήσης και τα γεγονότα και οι καταστάσεις πολλές και θορυβώδεις ερμηνείες, εγώ θέλω η ζωγραφική μου να είναι εύκολα αναγνωρίσιμη, ευχάριστη, χαρούμενη και όμορφη. Ναι! Απλά όμορφη».

Νώντας Ρεντζής ένας σύγχρονος λαϊκός ζωγράφος αφηγείται ιστορίες από την «Ελλάδα της ελπίδας και του μόχθου»

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

12 Οκτωβρίου 1944 Η Αθήνα ελεύθερη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ Παρασκευή 19, στην οικία Θεοτοκοπούλου: Παιδική λογοτεχνία. Η συγγραφέας Άλκη Ζέη συναντά μαθητές και μαθήτριες. Στο Μουσικό Σχολείο Αθήνας, Δράκοντος 37, Ακαδημία Πλάτωνος: Εκδήλωση λόγου με τον συγγραφέα Θανάση Σκρουμπέλο, που συζητά με τον ιστορικό- δημοσιογράφο Δημήτρη Κοσμίδη και συναυλία του Συνόλου Ελληνικής Παραδοσιακής Μουσικής» του Μουσικού Σχολείου Αθήνας, με τίτλο «Δημοτικά τραγούδια της κατοχής. Ύμνοι γενναιότητας και ελευθερίας». Σάββατο 20-Κυριακή 21, Γενικά Αρχεία του Κράτους: Διήμερο κινηματογραφικό εργαστήριο με τον σκηνοθέτη Βασίλη Λουλέ, για όσους ασχολούνται με το «θέατρο-ντοκουμέντο» και την προφορική ιστορία και αφήγηση. Κυριακή 21, Δρόμος μνήμης και τιμής: Μπλοκ 15-Σκοπευτήριο Καισαριανής, εκκίνηση στις 09.00, στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου. Πολυχώρος «Άννα και Μαρία Καλουτά» Δήμου Αθηναίων, Τιμοκρέοντος 6Α, Ν. Κόσμος: Το Μουσικό Σχολείο Αλίμου παρουσιάζει δύο πρωτότυπα έργα που έχουν δημιουργήσει

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

μαθητές και καθηγητές του σχολείου με κεντρικό άξονα την περίοδο της Κατοχής. Δευτέρα 22, Μέγαρο Μουσικής: Ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης συζητά με τον ιστορικό Ηλία Νικολακόπουλο. Τρίτη 23, Μέγαρο Μουσικής: Η συγγραφέας Μάρω Δούκα συζητά με τον ιστορικό Αντώνη Λιάκο. Σάββατο 27, Πεδίον του Άρεως: Το Μουσικό Σχολείο Αλίμου παρουσιάζει την μουσική παράσταση «Τραγουδώντας για τους νέους της Κατοχής». Δευτέρα 29, Σεράφειο Κέντρο Αθλητισμού, Πολιτισμού και Καινοτομίας Δήμου Αθηναίων: Ο Κωνσταντίνος Κυρίμης παρουσιάζει 14 καταφύγια σε Αθήνα και Πειραιά και ξεδιπλώνει την ιστορία τους.

Οι εκδηλώσεις «12 Οκτωβρίου 1944- η Αθήνα Ελεύθερη» συνδιοργανώνονται από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, την Περιφέρεια Αττικής, τον Δήμο Αθηναίων, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και την ΕΡΤ.

Του Χρίστου Καλουντζόγλου

...σιγά μη φοβηθώ...

Στις 12 Οκτωβρίου του ΄44, ξημερώματα Πέμπτης, κατέβηκε η σημαία των ναζί από την Ακρόπολη και τα κατοχικά στρατεύματα άρχισαν να αποχωρούν. Αλλά η στρατηγική τους ήταν να μην αφήσουν τίποτα όρθιο. Οι Γερμανοί τη μέρα εκείνη ανατίναξαν το λιμεναρχείο, το τελωνείο, εγκαταστάσεις και εργοστάσια στο λιμάνι του Πειραιά, αλλά και τις αποθήκες καυσίμων στο Πέραμα. Και την επόμενη σκόπευαν να ανατινάξουν, μεταξύ άλλων εγκαταστάσεων υποδομής, το εργοστάσιο της «Ηλεκτρικής Πάουερ» , που εξασφάλιζε την ηλεκτροδότηση της Αττικής. Ο ΕΛΑΣ βρισκόταν σε επιφυλακή, παρόλο που οι Βρετανοί και ο στρατιωτικός διοικητής Αττικής Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος είχαν δώσει εντολές μη επίθεσης στις γερμανικές δυνάμεις. Όμως η ηγεσία του ΕΛΑΣ είχε αντιληφθεί τους σκοπούς των ναζί. Την καθοριστική μάχη για τη διάσωση των υποδομών έδωσε το 6ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, με καπετάνιο τον Νίκανδρο Κεπέση. Ήταν η τελευταία μάχη αυτού του πολέμου. Γράφει ο καπετάνιος για τη μάχη της Ηλεκτρικής, στο βιβλίο του «Ο Δεκέμβρης του 1944»: «Σε μάχη εκ παρατάξεως δεν μπορούσαμε να τα βγάλουμε πέρα με τους Γερμανούς. Έπρεπε να τους αφήσουμε να μπουν μέσα στην παγίδα μας. Θα πλησίαζαν το εργοστάσιο για να παραβιάσουν την πόρτα ή να πηδήσουν τους τοίχους… Τότε έπρεπε να δεχτούν τα πυρά μας απ’ όλες τις πλευρές. Αυτό σε συντομία ήταν το σχέδιο που είχαμε τελικά επεξεργαστεί.» Έτσι κι έγινε: «Οι Γερμανοί γύρισαν από το Πέραμα. Κι αφού ανατίναξαν τις εγκαταστάσεις της ΣΕΛΛ εκεί, πήραν δρόμο για το Ηλεκτρικό Εργοστάσιο. Οι δυνάμεις μας, όπως είχαμε διατάξει, δεν εκδηλώθηκαν. Άφησαν το γερμανικό φορτηγό μ’ ένα ρυμουλκούμενο να προχωρήσει μέσα στη λαβίδα της διάταξής μας. Οι Γερμανοί φάνηκε πως δεν είχαν αντιληφθεί τίποτε και προχωρούσαν ανυποψίαστοι γι’ αυτό που τους περίμενε». Πάνω από τρεις ώρες κράτησε η μάχη. Έντεκα Γερμανοί σκοτώθηκαν, 21 τραυματίστηκαν, 24 αιχμαλωτίστηκαν. Ο ΕΛΑΣ έχασε 11 παλικάρια. Θυσιάστηκαν για να κρατήσουν όρθιο ό, τι μπορούσαν στην ρημαγμένη χώρα που άφηναν πίσω τους οι ναζί. Ένας από αυτούς, ο Γεώργιος Γκιόρδας λαβωμένος στην πρώτη γραμμή, πριν ξεψυχήσει φώναξε “Ζήτω η Ελλάς”. Ο Νώντας, διοικητής του 1ου Τάγματος του ΕΛΑΣ (Πέτρος Ευσταθόπουλος), θυμάται πως μόλις κρίθηκε η μάχη κατέβηκαν στους δρόμους προς το Κερατσίνι εκατοντάδες άνθρωποι με άγριες διαθέσεις για τους κατακτητές. Όπως είπε ο ΕΛΑΣίτης καπετάνιος, «...ανέβηκα σ’ ένα μαντρότοιχο και μίλησα στο λαό να σταματήσει τις βιαιότητες, γιατί τώρα οι Γερμανοί είναι αιχμάλωτοι κι εμείς λαός πολιτισμένος». Ο καπετάνιος του 6ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, Νίκανδρος Κεπέσης περιγράφει τη συνάντησή του με τον αιχμάλωτο διοικητή του αποσπάσματος των ναζί- τον υπολοχαγό του μηχανικού Λίντεμαν: «...θεριό ανήμερο κλεισμένο σε σιδερένιο κλουβί - δεν μπορούσε ακόμη ως εκείνη την ώρα να πιστέψει σε μια τόσο οδυνηρή πραγματικότητα. Αυτός! Ο αξιωματικός του Γ’ Ράιχ, αιχμάλωτος των Κομμουνιστών. Απ’ τα μάτια του είδα να πετιούνται αστραπές από μίσος κι οργή, ανάμιχτες με απογοήτευση».Ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ στράφηκε στους αιχμαλώτους: «Νικηθήκατε στη μάχη αυτή με μας, με τον ΕΛΑΣ. Αυτή είναι ακόμα μια απόδειξη ότι θα χάσετε τον πόλεμο. Άδικα ο Χίτλερ αιματοκύλισε τον λαό σας και τόσους άλλους λαούς». Χάραζε, οι καμπάνες στις εκκλησιές του Πειραιά χτυπούσαν χαρμόσυνα. Ο ΕΛΑΣ είχε σώσει την Ηλεκτρική, εξασφαλίζοντας ηλεκτροδότηση για την Αττική και μαζί την στοιχειώδη λειτουργία βασικών μονάδων για την πρωτεύουσα και του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου.

Στις 14 Οκτωβρίου του 44 η εφημερίδα «Ελευθερία» κυκλοφόρησε με πρωτοσέλιδο τίτλο «η υπογραφή του κτήνους» και ανέφερε στο ρεπορτάζ: «Η καταστροφή είναι απερίγραπτος… Συντρίμματα μόχθου εκατό ετών ηπλώθησαν εις του Βασιλειάδου, εις τα «σιλό», εις τα κρηπιδώματα, εις τας αποθήκας «Σελλ» και της «Σοκοπελ» - παντού... Ο Πειραιεύς ως λιμήν δεν υφίσταται, η οικονομίαν της Χώρας, ο επισιτισμός μας, η ευημερία της Αύριον υπέστησαν τεράστιον πλήγμα υπολογιζόμενα εις εκατομμύρια χρυσών λιρών -αυτά τα οποία γενεαί και γενεαί Ελλήνων εμαζεύαμε δεκάραν δεκάραν...».

Τα ΕΛΤΑ κυκλοφόρησαν το 2017 σειρά γραμματοσήμων που είναι αφιερωμένη στην Μάχη της Ηλεκτρικής ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Αθήνα, 1941. Τραυματίες του αλβανικού μετώπου σε προαύλιο νοσοκομείου του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Φωτογράφος Βούλα Παπαϊωάννου, Φωτογραφικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη.

Κάτω από το βάρος της μεγάλης Ιστορίας κρύβονται άγνωστες μικρές, προσωπικές, ηρωϊκές ιστορίες.Σε αυτές εστιάζει η έκθεση «14 Ιστορίες Αντίστασης», βασικός κορμός των εκδηλώσεων «12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα ελεύθερη». Δημόσια Ιστορία λοιπόν. Ενεργοποιεί τη σχέση της σύγχρονης κοινωνίας με το παρελθόν και, στην περίπτωση της έκθεσης, φέρνει σε πρώτο πλάνο ανώνυμους αγωνιστές και αγωνίστριες που μαζί με χιλιάδες άλλους συμμετείχαν στο ελληνικό αντιστασιακό κίνημα, από τα μεγαλύτερα της κατεχόμενης Ευρώπης. Τι ήταν τελικά αυτό το φαινόμενο της ελληνικής Αντίστασης; «Ήταν η συνάντηση του αντιφασιστικού αιτήματος που εξέφρασε ο ελληνικός λαός από την πρώτη στιγμή και βασικό ρόλο στην πορεία αυτή έπαιξε το αλβανικό μέτωπο. Ήταν η πρώτη ήττα του Άξονα στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Μην το ξεχνάμε αυτό» τονίζει ο ιστορικός Μενέ-

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

λαος Χαραλαμπίδης, «ψυχή» των εκδηλώσεων «12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα ελεύθερη». Η αντιστασιακή δράση των αναπήρων του αλβανικού μετώπου έχει ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις «14 Ιστορίες Αντίστασης». Είναι εκείνοι που μετά την κατάρρευση του μετώπου βρέθηκαν κατά χιλιάδες σε νοσοκομεία της Αθήνας, συνεχίζοντας τον αγώνα μέσα από αντιστασιακές οργανώσεις- κυρίως του ΕΑΜ- για την επιβίωση και την υγειονομική τους περίθαλψη.Συμμετείχαν σε λαϊκές κινητοποιήσεις για ψωμί και συσσίτια, στις μεγάλες διαδηλώσεις μέσα στην κατοχή, προπορεύονταν στις εθνικές επετείους της 25ης Μαρτίου. Στις 28 Οκτωβρίου 1941 κατέβηκαν στο Σύνταγμα στην πρώτη επέτειο του «ΟΧΙ» κάτω από τα έκπληκτα μάτια των αρχών Κατοχής. Στην προσπάθεια τους να καταθέσουν στεφάνι στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη χτυπήθηκαν από τους Ιταλούς καραμπινιέρους . Έλληνες πατριώτες σε αναπηρικά καροτσάκια, ακρωτηριασμένοι υποβασταζόμενοι από νοσοκόμες, τυφλοί, τραυματίες με πατερίτσες. Οι ανάπηροι του αλβανικού μετώπου έγραψαν ιστορία.

Της Νατάσσας Δομνάκη Το κτίριο του Ορφανοτροφείου Χατζηκώνστα επί της οδού Πειραιώς στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Το κτίριο, έργο του Ε. Τσίλλερ, κατεδαφίστηκε το 1963. Διακρίνονται τα κάγκελα που είχαν τοποθετηθεί στα παράθυρα, κατά τη μετατροπή του σε φυλακές. Εδώ φυλακίστηκαν χιλιάδες αντιστασιακοί, μεταξύ των οποίων και οι ανάπηροι του αλβανικού μετώπου. Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Νεοκλασσική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα, Αθήνα 1967.

Οι ανάπηροι του αλβανικού μετώπου συγκρότησαν ένα από τα πλέον δυναμικά τμήματα της Αντίστασης. Η μεγάλη τους πλειοψηφία εντάχθηκε στο ΕΑΜ. Συμμετείχαν σε διαδηλώσεις, απεργίες και εξέδιδαν παράνομο Τύπο. Ήταν οι άνθρωποι που είχαν νικήσει τον φασισμό στα βουνά της Αλβανίας και συνέχιζαν των αγώνα τους μέσα από την Αντίσταση στα νοσοκομεία της Αθήνας. Δεν ήταν λοιπόν τυχαίο ότι η ελληνική κυβέρνηση δωσίλογων του Ιωάννη Ράλλη στράφηκε ενάντια στους ήρωες του αλβανικού μετώπου. Στις 30 Νοεμβρίου 1943 τα Τάγματα Ασφαλείας πραγματοποίησαν το περίφημο μπλόκο των νοσοκομείων. Περίπου 1.300 ανάπηροι αιχμαλωτίστηκαν και οδηγήθηκαν στο κτίριο του Ορφανοτροφείου Χατζηκώνστα στην οδό Πειραιώς, το οποίο είχε μετατραπεί σε φυλακές υπό τη διοίκηση της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής. Από αυτή τη «μεγάλη δεξαμενή» αντλούσαν κρατούμενους οι Έλ-

ληνες χωροφύλακες και τους παρέδιδαν στους Ναζί προς εκτέλεση. Περισσότεροι από 250 ανάπηροι πολέμου, μέλη του ΕΑΜ, θανατώθηκαν στις ομαδικές εκτελέσεις του 1944. Γιάννης Γκλαβίνας, Μενάλαος Χαραλαμπίδης, Ιστορικοί, Επιμελητές της έκθεσης «14 Ιστορίες Αντίστασης».

Από το Αλβανικό Μέτωπο στο εκτελεστικό απόσπασμα «Από την πρώτη ημέρα του πολέμου, σεβόμουν βαθύτατα τους ενδόξους αναπήρους μας, που έχασαν την αρτιμέλειά τους, για το μεγαλείο της Πατρίδας. Αλλά μετά ένα – δυό χρόνια, άρχισα εξίσου βαθύτατα, να περιφρονώ, να απεχθάνομαι, και να συχαίνομαι ορισμένους τύπους, που επειδή έτυχε στον πόλεμο να γίνουν ανάπηροι, απαιτούσαν από το σκλαβωμένο και ρημαγμένο Έθνος, να σκύβη διαρκώς τον αυχένα, σε κάθε βρώμικη, ή απλώς παράλογη απαίτησή τους. Αρκετές εκατοντάδες από εκείνα τα συχαμερά όντα – κυρίως αυτοτραυματισθέντες προδότες και λιποτάκτες του Αγώνος – είχαν με το νταηλίκι τους καταλάβει, όλα ανεξαιρέτως τα ελληνικά νοσοκομεία, και δεν εννοούσαν να το κουνήσουν από εκεί! Επειδή δε, το είχαν ρίξει και στην πολιτική, άρχισαν από εκείνη την ημέρα να μπερδεύονται στα πόδια των Δυνάμεων Ασφαλείας. Ώσπου με τον καιρό φάγανε το κεφάλι τους». Αλέξανδρος Αυδής, Οι Μπουραντάδες, Νέα Θέσις 2006. Μαρτυρία οπλίτη του Μηχανοκίνητου Τμήματος της Αστυνομίας Πόλεων, γνωστού ως «Μπουραντάδες» από το όνομα του επικεφαλής του Νικόλαου Μπουραντά, ενδεικτική του μίσους που έτρεφαν τα σώματα ασφαλείας για τους ανάπηρους.

Info: 14 Ιστορίες Αντίστασης / Πάρκο Ελευθερίας / Κτίριο 6 πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ Διάρκεια έως 30 Οκτωβρίου

Καθημερινή, 28-11-1943. Αναγγελία εκτέλεσης 18 κομμουνιστών και του υπενωμοτάρχη Χωροφυλακής Ιωάννη Γυφτάκη, διοικητή φρουράς φυλακών Χατζηκώνστα, που αρνήθηκε να παραδώσει τους κρατούμενους αναπήρους στους Ναζί προς εκτέλεση. Βιβλιοθήκη Βουλής των Ελλήνων.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Του Μπάμπη Γιαννακίδη

Τα 6+1 Στρατιωτικά Μουσεία της Κεντρικής Μακεδονίας

Όπλα, ξίφη, στολές, μετάλλια ανδρείας, παλιά έπιπλα, επιστολικά δελτάρια, αποκόμματα εφημερίδων και διάφορα άλλα αντικείμενα, όλα μάρτυρες ξεχωριστών γεγονότων που “γεμίζουν” τις αμέτρητες σελίδες από τις διάφορες περιόδους της νεότερης πολεμικής ιστορίας των Ελλήνων, φιλοξενούνται στα διάσπαρτα ανά την επικράτεια Στρατιωτικά Μουσεία. Ορισμένα από αυτά βρίσκονται στην Κεντρική Μακεδονία. Κάποια εδρεύουν και στεγάζονται σε τόπους και κτίρια που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του ιστορικού τους φορτίου.

Στρατιωτικό Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων. Στεγάζεται σε ιστορική έπαυλη που βρίσκεται στο χωριό Γέφυρα του Δήμου Χαλκηδόνας (στο 23° χλμ. Θεσσαλονίκης - Έδεσσας), σε χώρο που είναι χαρακτηρισμένος ως ιστορικός και είναι γνωστός ως αγρόκτημα «ΤΟΨIΝ». Στο κτήριο εγκαταστάθηκε το Γενικό Στρατηγείο του Ελληνικού Στρατού από τις 24 έως τις 27 Οκτωβρίου 2012. Στον χώρο αυτό χαράχθηκαν τα τελικά επιτελικά σχέδια που οδήγησαν στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και πραγματοποιήθηκαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Έλληνα Αρχιστρατήγου Κωνσταντίνου και του Τούρκου Διοικητή Χασάν Ταχσίν Πασά, με αποτέλεσμα την παράδοση της Θεσσαλονίκης στον Ελληνικό Στρατό, στις 26 Οκτωβρίου 1912. Εντός του μουσείου εκτίθενται παλιά έπιπλα, πίνακες, όπλα, ξίφη, μετάλλια ανδρείας , στρατιωτικές στολές και άλλα κειμήλια των Βαλκανικών Πολέμων του Ελληνικού, Τουρκικού , Βουλγαρικού, Σερβικού, Μαυροβούνιου και Ρουμανικού Στρατού. Τα Ιστορικά γεγονότα αναπτύσσονται εκτενώς από ξεναγό της Στρατιωτικής Υπηρεσίας, συνοδευόμενα από πλούσιο φωτογραφικό υλικό, πλήθος εκθεμάτων και προβολή οπτικοακουστικού υλικού, εντός διαμορφωμένης αίθουσας, διάρκειας 17 λεπτών. Το μουσείο είναι ανοιχτό καθημερινά (εκτός αργιών) από 09:00 έως 14:00. Η είσοδος είναι ελεύθερη. Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2310 716000 και 6938286608.

Στρατιωτικό Μουσείο Γιαννιτσών. Βρίσκεται στο κέντρο του πεζόδρομου των Γιαννιτσών (Ελ.Βενιζέλου 81) και στεγάζεται στο ισόγειο του κτηρίου της πρώην Λέσχης Αξιωματικών Φρουράς Γιαννιτσών. Στα εκθέματα του μουσείου περιλαμβάνονται κείμενα, φωτογραφίες και κειμήλια τοποθετημένα σε K-PLAST, προθήκες και ανθρώπινα ομοιώματα. Μέσω αυτών γίνεται αναφορά στους στρατούς της Συμμαχίας των τεσσάρων χριστιανικών κρατών (Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία και Μαυροβούνιο) καθώς και στον Τούρκικο στρατό. Στο χώρο του Μουσείου πραγματοποιείται αναδρομή

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

στον Μακεδονικό Αγώνα, κυρίως εστιασμένη στη Μάχη του Βάλτου των Γιαννιτσών (1904 - 1908), καθώς επίσης και στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο (1912 - 1913), με ιδιαίτερη αναφορά, στη Μάχη των Γιαννιτσών (19 - 20 Οκτ 1912). Η απόσταση του Μουσείου από το κέντρο της Θεσσαλονίκης, μέσω της Εθνικής Οδού Θεσσαλονίκης - Έδεσσας - Φλώρινας, είναι 55 χλμ. (35 λεπτά). Η είσοδος στο Μουσείο είναι ελεύθερη. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 23820 27039. Οχυρό «ΡΟΥΠΕΛ». Βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα βόρεια του Σιδηροκάστρου Σερρών, στο δρόμο προς Προμαχώνα και Ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Στο οχυρό «ΡΟΥΠΕΛ», αλλά και ολόκληρης της ονομαζόμενης «Γραμμής Μεταξά», γράφτηκε μια από τις σημαντικότερες σελίδες της ένδοξης ελληνικής ιστορίας, όταν, τον Απρίλιο του 1941 οι Γερμανοί δεν κατάφεραν να διανοίξουν την ομώνυμη στενωπό, με αποτέλεσμα να εισέλθουν στην Ελλάδα από τη Γιουγκοσλαβία και την κοιλάδα του Αξιού. Στο οχυρό «ΡΟΥΠΕΛ» αξιοποιήθηκε ένα μέρος των στοών, κατασκευάστηκε μνημείο στη μνήμη των πολεμιστών που χάθηκαν εκεί το 1941 και οικοδομήθηκε το ομώνυμο μουσείο στο οποίο και εκτίθενται κειμήλια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι ώρες επίσκεψης είναι από 09:00 έως 13:30 καθημερινά (συμπεριλαμβάνονται τα Σαββατοκύριακα και οι αργίες). Τους θερινούς μήνες είναι ανοιχτά και το απόγευμα, από 17:30 έως 20:00. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2321Ο 95270 - 6936963853.

Οχυρό «Iστίμπεη». Βρίσκεται στο όρος Κερκίνη (Μπέλλες), σε υψόμετρο 1339 μέτρα, 15 χλμ. από το Νέο Πετρίτσι Σερρών (50 χλμ. από την πόλη των Σερρών). Η επίσκεψη περιλαμβάνει εξιστόρηση της μάχης εναντίον των Γερμανών, τον Απρίλιο του 1941, ξενάγηση στις στοές του οχυρού, παρουσίαση των εκθεμάτων στο μουσείο και παρακολούθηση οπτικοακουστικού υλικού σε ανάγλυφο χάρτη με την εξέλιξη της μάχης. Η διάρκειά της είναι 1 έως 2 ώρες. Οι ώρες επίσκεψης είναι από 09:00 έως 13:30 καθημερινά (συμπεριλαμβάνονται τα Σαββατοκύριακα και οι αργίες). Τους χειμερινούς μήνες η πρόσβαση ενδέχεται να παρουσιάζει δυσκολίες. Τους θερινούς μήνες παραμένει ανοιχτό και το απόγευμα (17:30 -20:00). Για τον προγραμματισμό επισκέψεων απαιτείται συνεννόηση τουλάχιστον 20 μέρες νωρίτερα. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 23210 95270.

Οχυρό «Λίσσε». Βρίσκεται δίπλα στο χωριό Οχυρό. Απέχει 5,5 χλμ. από το Κάτω Νευροκόπι και 40 χλμ. από τη Δράμα. Η επίσκεψη περιλαμβάνει εξιστόρηση της μάχης εναντίον των Γερμανών, τον Απρίλιο του 1941, ξενάγηση στις στοές του οχυρού και παρουσίαση των εκθεμάτων στο μουσείο. Η διάρκειά της είναι 1 έως 2 ώρες. Πρόσφατα ο Δήμος Κ. Νευροκοπίου αξιοποίησε την επισκέψιμη στοά του οχυρού με την εγκατάσταση ενός παιχνιδιού με την ονομασία: «Follow the

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Fox». Το παιχνίδι αναφέρεται στις τέσσερις (4 ) μέρες αγώνα του οχυρού κατά των Γερμανών και υποστηρίζεται από υλικό υψηλής τεχνολογίας (τηλεοράσεις, ηλεκτρονικοί υπολογιστές κ.λ.π.) που δίνουν τη δυνατότητα προσομοίωσης στις συνθήκες του πολέμου του '41. Τηλέφωνα επικοινωνίας: 23210 95270 - 25230 22224. Μουσείο - Μνημείο Μάχης Λαχανά. Βρίσκεται στο ομώνυμο χωριό, σε απόσταση 40 χλμ. από τις Σέρρες και 48 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Κατασκευάστηκε σε ανάμνηση της μεγάλης μάχης του Β' Βαλκανικού πολέμου (19 - 21 Ιουνίου 1913) που, σε συνδυασμό με τη μάχη του Κιλκίς, άνοιξε το δρόμο στον Ελληνικό Στρατό για την απελευθέρωση της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης. Η επίσκεψη περιλαμβάνει εξιστόρηση της μάχης, ενημέρωση στο μνημείο του λόφου, παρουσίαση των εκθεμάτων στο μουσείο και παρακολούθηση πλούσιου οπτικοακουστικού υλικού σε ανάγλυφο χάρτη με την εξέλιξη της μάχης. Η διάρκειά της είναι 1 έως 2 ώρες. Μπορεί να συνδυαστεί με επίσκεψη στον τάφο του Συνταγματάρχη Παπακυριαζή (στο σημείο που έπεσε νεκρός), στο ελληνικό νεκροταφείο του Β΄Βαλκανικού Πολέμου και στο συμμαχικό νεκροταφείο του Α ' Παγκοσμίου Πολέμου. Το Μουσείο, στο οποίο φυλάσσεται και η στολή του Συνταγματάρχη Παπακυριαζή, είναι ανοιχτό κάθε Κυριακή, από 09:00 έως 13:30. Μπορεί να δεχτεί επισκέπτες και άλλες μέρες της εβδομάδας, κατόπιν συνεννόησης. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 23210 95270 - 23210 95321.

Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Το Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης αποτελεί παράρτημα του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών. Άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 2000. Η ιστορία του κτηρίου όμως, ξεκινά το 1900 όταν σχεδιάστηκε από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Vitalliano Posseli. Σήμερα φιλοξενεί στις συλλογές του περισσότερα από 10.000 κειμήλια ανασυνθέτοντας τη νεότερη και σύγχρονη ιστορία της Ελλάδος. Ξεκινώντας από την προεπαναστατική περίοδο και φτάνοντας μέχρι την εμπλοκή στην Κύπρο το 1974, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να βιώσει την Ελληνική Επανάσταση, τους Βαλκανικούς Πολέμους καθώς και τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους. Σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο συναντάει κειμήλια των κρατών που συμμετείχαν σε όλες τις ιστορικές περιόδους ως σύμμαχοι ή αντίπαλοι του ελληνικού στρατού. Μεταξύ άλλων ο επισκέπτης μπορεί να δει στο Μουσείο και το Πρωτόκολλο Παράδοσης της Θεσσαλονίκης στον ελληνικό στρατό στις 26 Οκτωβρίου 1912.Το σπάνιο ντοκουμέντο, τοποθετήθηκε πάνω στο αυθεντικό γραφείο του Ταχσίν Πασά, πάνω στο οποίο υπογράφηκε το Πρωτόκολλο. Το Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης βρίσκεται στο πεδίο του Άρεως στο κέντρο της πόλης. Διεύθυνση: Γρηγορίου Λαμπράκη 4. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2310 249803-05.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Tου Βαγγέλη Χατζηβασιλείου

ΒΙΒΛΙΟ ΚΡΙΤΙΚΗ

ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΜΑΜΑΣ Η Ρούλα Γεωργακοπούλου είναι δημοσιογράφος με πολύχρονη παρουσία καθώς και θεατρική συγγραφέας με έργα που άρχισαν να ανεβαίνουν στις αθηναϊκές σκηνές ήδη από το 1986. Το μικρό πεζό «Δέντρα, πολλά δέντρα» (εκδόσεις Πόλις) δεν ανήκει παρόλα αυτά ούτε στη δημοσιογραφία ούτε στο θέατρο. Πρόκειται για ένα πυκνό, κοφτό και ιδιαιτέρως εξομολογητικό κείμενο, όπου πρωταγωνιστεί η Βασιλική Γεωργακοπούλου, η μητέρα της Ρούλας, που πέθανε σε προχωρημένη ηλικία από άνοια. Τέτοια γραπτά αντιμετωπίζουν συνήθως τον κίνδυνο την αισθηματολογίας, που μπορεί να γίνει χειρότερη αν επικρατήσουν οι μελοδραματικοί τόνοι. Πώς να σταθεί όμως κανείς σε απόσταση από ένα γεγονός όπως ο θάνατος της μάνας, όποτε κι αν είναι να έλθει; Η Γεωργακοπούλου αποφεύγει εξαρχής τον κίνδυνο χάρη στη γλώσσα την οποία χρησιμοποιεί. Ειρωνική και ταυτοχρόνως αγαπητική, έτοιμη να απευθυνθεί με απέραντη τρυφερότητα στο πρόσωπο το οποίο έχει χαθεί διά παντός, αλλά και ικανή να ξετυλίξει με σχεδόν κωμικό τρόπο τα μνημονικά ψηφία που έρχονται από το απώτερο ή το απώτατο παρελθόν, η συγγραφέας καταφέρνει να μιλήσει για τη μακρά μητρική παρουσία στη ζωή της χωρίς να καταλήξει ούτε μία φορά στον συναισθηματικό εκβιασμό του αναγνώστη και δίχως εκ παραλλήλου να στεγνώσει (κι αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο) τις αναμνήσεις της κρυμμένη πίσω από ένα ψεύτικα οργίλο ή επιδεικτικά κυνικό ύφος. Επιχειρώντας ένα σύντομο χρονικό της οικογένειάς της στην Καλαμάτα, που ξεκινάει από τις ρίζες της μαμάς και του γιατρού μπαμπά της, η Γεωργακοπούλου προλαβαίνει να σκιαγραφήσει αποσπασματικά την ελληνική κοινωνία των δεκαετιών του 1960 και του 1970 (όταν η ίδια ήταν πρώτα παιδί και κατόπιν έφηβη ή κορίτσι), ο σταθερός της όμως στόχος, σε όλη την πορεία της αφήγησης, είναι η σχέση με τη μάνα. Σχέση δύσκολη και καταπιεστική, αλλά και κατά κάποιον τρόπο συνωμοτική και συνενοχική, που θα βγάλει σταδιακά στην επιφάνεια και τους άλλους οικογενειακούς δεσμούς: από τη μια πλευρά την επίσης δύστροπη επαφή με τον πατέρα και από την άλλη το πλέγμα το οποίο ενώνει μεταξύ τους τις τρεις κόρες και αδελφές που περιστοιχίζουν τη μάνα. Το παιχνίδι του χρόνου και της μνήμης αναλαμβάνει σε ένα τέτοιο πλαίσιο απαραγνώριστο ρόλο: ο θάνατος πολλαπλασιάζει τις ανακλήσεις στις οποίες κυριαρχεί η μορφή της μητέρας και μαζί με αυτές οργανώνει σε ένα είδος άναρχης (όχι όμως και αναρχούμενης) τάξης τα σκόρπια ίχνη του παιδικού και του νεανικού βίου της αφηγήτριας, σε αγαστή πάντοτε σύγκλιση με τα όσα εκπέμπει η εικόνα της Βασιλικής. Και η άνοια, μέσα στην οποία θα σβήσει εντέλει η Βασιλική, δεν έχει τίποτε το αποθαρρυντικό ή το καταθλιπτικό: είναι είτε μια ασπίδα απέναντι στο επερχόμενο γεγονός του θανάτου, που κατορθώνει έτσι να μη γίνει αντιληπτός, είτε μια πηγή ευφορικής έντασης του αρρώστου ο οποίος μοιάζει ικανός να τινάξει στον αέρα τον κόσμο με τις λεκτικές του αποδρομές και επιδρομές. Αλλά μήπως κάτι ανάλογο δεν κάνει κάποτε και η λογοτεχνία;

ΑΠΕ ΜΠΕ / EPA / FILIP SINGER

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Του Γιάννη – Αλέξανδρου Ιωαννίδη

μουσικό κομμάτι έχει τη δική του ιστορία. Μια έμπνευση της στιγΠΙΣΩ ΑΠΟ ΣΤΙΧΟΥΣ Κάθε μής αρκεί για «γεννήσει» κάτι παντοτινό. Μια μελώδια διαχρονική ή ένα στίχο τόσο δυνατό που αντέχει στην αιωνιότητα.

ΑΠΕ ΜΠΕ/ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ/STR

Καληνύχτα Κεμάλ Νέα Υόρκη. Χειμώνας του ’68. Ο Μάνος Χατζιδάκις συναντά ένα παιδί είκοσι χρονών. Το όνομά του είναι Κεμάλ. «Τι φορτισμένο από μνήμες όνομα για ένα τόσο όμορφο και νεαρό αγόρι» εξομολογείται σε συνέντευξή του ο σπουδαίος συνθέτης.

Ο Κεμάλ είχε φύγει από την πατρίδα επικαλούμενος πολιτικές αντιθέσεις. «Στην πραγματικότητα», αναφέρει ο Χατζηδάκις, «φαντάζομαι ότι ήθελε να χαθεί μες την Αμερική».

«Του το είπα και χαμογέλασε. Του πρότεινα να τον ξεναγήσω στην Αμερική αλλά εκείνος αρνήθηκε ευγενικά. Προτιμούσε μόνος. «Κι έτσι, σαν γύρισα σπίτι τον έκανα τραγούδι. Τον έκανα μουσική. Ο Γκάτσος, εκ των υστέρων, γράφοντας τους στίχους στα ελληνικά, τον έκανε Άραβα πρίγκιπα να προστατεύει τους αδυνάτους. Το μόνο που αφήσαμε ανέπαφο στα ελληνικά είναι εκείνο το “Καληνύχτα Κεμάλ”. Είτε πρίγκιπας άραψ είτε μωαμεθανός νεαρός της Νέας Υόρκης, του οφείλουμε μια καληνύχτα τέλος πάντων. Για να μπορέσουμε να κοιμηθούμε ήσυχα. Χωρίς τύψεις. Χωρίς άχρηστους πόθους κι επιθυμίες. Κατά πως πρέπει σε Έλληνες, απέναντι σε ένα νεαρό μωαμεθανό, όπως θα έλεγεν κι ο φίλος μας ο ποιητής ο Καβάφης». Όταν πια γύρισε πίσω στην Ελλάδα, ο Χατζιδάκις εξέδωσε τον δίσκο «Αντικατοπτρισμοί» στα ελληνικά. Τους στίχους υπέγραφε ο Νίκος Γκάτσος με τη φωνή της Αλίκης Καγιαλόγλου. Στην αρχή του τραγουδιού, την αφήγηση κάνει ο ίδιος ο Χατζιδάκις.

Όνειρο ήτανε

Η αγάπη δεν γνωρίζει τόπο. Ούτε χρόνο. Καταργεί τους νόμους της φύσης. Ξεπερνά την ίδια την ανθρώπινη υπόσταση. Πάνω σε μια σπάνια ερωτική εμπειρία «χτίστηκε» το τραγούδι «Όνειρο ήτανε» του Αλκίνοου Ιωαννίδη.

ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΛΑΧΟΣ

«Ένας φίλος», αποκαλύπτει ο ίδιος ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, «υπήρξε ερωτευμένος με μια κοπέλα, την οποία έβλεπε στον ύπνο του. Μόνο τότε. Στον ξύπνιο, δεν την είχε συναντήσει ποτέ. Είχαν, παρόλα αυτά, μια ερωτική ιστορία. Με τα πάνω και τα κάτω, με τις χαρές και τις λύπες. Ο φίλος μου έλεγε: “Την ξαναείδα. Μου είπε αυτό. Εγώ της είπα το άλλο. Συνέβη εκείνο, έγινε τούτο”. Ένα βράδυ, η κοπέλα ήρθε και πάλι στον ύπνο του. Αυτή τη φορά κλαίγοντας. Του είπε ότι δεν θα την ξαναδεί ποτέ. Πράγματι, δεν την ξαναείδε».

Για αυτή τη μεταφυσική ερωτική ιστορία, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης συνέθεσε το «Όνειρο ήτανε», το οποίο περιέλαβε στο δίσκο «Ανεμοδείκτης» που κυκλοφόρησε το 1999.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

25.794165° Γεωγραφικό Πλάτος: 37.09904°

Γεωγραφικό Μήκος :

Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου Έκταση :

13,652 km2 Υψόμετρο:

385 μ (Ψηλότερη κορυφή Πάπας) Μήκος Ακτών

31 χλμ. Πληθυσμός

167 (απογραφή 2011)

Η Δονούσα είναι ένα από τα ανατολικότερα νησιά των Κυκλάδων. Οι μόνιμοι κάτοικοί της ασχολούνται με την αλιεία, την κτηνοτροφία και τον τουρισμό. Ο Σταυρός είναι το μεγαλύτερο χωριό και το λιμάνι της Δονούσας που φημίζεται για την κρυστάλλινη θάλασσά της.

ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ ΣΕ ΚΑΘΕ ΓΩΝΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 18

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

shutterstock

ΔΟΝΟΥΣΑ

Φωτογραφία: ΤΖΩΡΤΖΙΝΑ ΣΤΑΪΚΟΥ

Η Ελλάδα συναντά την Ιαπωνία στην έκθεση κεραμικής γλυπτικής της Ντίνας Αναστασιάδου. Έργα εμπνευσμένα από ιαπωνικά κεραμικά ειδώλια του 3ου – 7ου μ. Χ. αιώνα μας φέρνουν πιο κοντά στη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου. Η Ντίνα Αναστασιάδου έχει ζήσει πολλά χρόνια στην Ιαπωνία, έχει σπουδάσει εκεί και οι επισκέψεις της στη «δεύτερη πατρίδα» της είναι συχνές. Με την ευκαιρία της έκθεσης έργων της, με τίτλο «Εμπνεύσεις από τον πολιτισμό και την καρδιά της Ιαπωνίας», μιλήσαμε με τη γλύπτρια και ζωγράφο για τη δουλειά της και για την τέχνη της Ανατολής και της Δύσης.

Τα περισσότερα από τα έργα που παρουσιάζετε στο Μουσείο Νεώτερης Κεραμεικής, τα πήλινα άλογα και τα πήλινα σπίτια, τα εμπνευσθήκατε από τα κεραμικά γλυπτά Haniwa, που ήταν κτερίσματα στην Ιαπωνία του 3ου-7ου μ.Χ. αιώνα. Τι είναι αυτό που σας συγκινεί ιδιαίτερα στα γλυπτά Haniwa; Τα κεραμικά ειδώλια Haniwa τα έχω δει επανειλημμένως στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο του Τόκιο και έχουν μείνει ανεξίτηλα στην μνήμη μου. Είναι η απαρχή, το ξεκίνημα του ιαπωνικού πολιτισμού, όπως είναι για εμάς τους Έλληνες τα Κυκλαδίτικα ειδώλια, ο Μινωικός και Μυκηναϊκός πολιτισμός. Βλέποντας τα σπίτια καταλαβαίνει κανείς την εξέλιξη της ιαπωνικής αρχιτεκτονικής. Τα άλογα φιλοτεχνήθηκαν περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο ζώο γιατί τα χρησιμοποιούσαν τόσο στον πόλεμο όσο και στις καθημερινές τους ανάγκες. Εγώ τα φιλοτέχνησα με την προσωπική, ατομική μου τεχνική. Όχι αντιγράφοντας αλλά ερμηνεύοντας, δίνοντας ένα προσωπικό στίγμα. Στα σπίτια «Haniwa» επίσης πρόσθεσα διακοσμητικά στοιχεία που χρησιμοποιούσε ως οικογενειακά εμβλήματα η στρατιωτική τάξη της Ιαπωνίας, οι Σογκούν/Σαμουράι.

Μεταξύ των εκθεμάτων σημαντική θέση έχουν και οι πήλινοι κυπρίνοι. Τι συμβολίζει ο κυπρίνος για τους Ιάπωνες; Στην παρούσα έκθεση διάλεξα το ψάρι κυπρίνο ως ένα από τα θέματά μου γιατί οι κυπρίνοι βρίσκονται σε όλα τα ρυάκια, λίμνες και καταρράκτες της Ιαπωνίας. Είναι χαριτωμένοι και γεμάτοι ενέργεια και ζωή. Είναι ένα ψάρι με πολλούς συμβολισμούς και γι’ αυτό έχει απεικονιστεί ανά τους αιώνες από τους Ιάπωνες καλλιτέχνες. Λέγεται ότι ένας κυπρίνος κολυμπάει στα ποτάμια και ανεβαίνει στους καταρράκτες με ανδρεία όπως ένας πολεμιστής Σαμουράι, γι’ αυτό και έγινε ένα από τα σύμβολα των Σαμουράι. Οι κυπρίνοι σχετίζονται με το θάρρος, την υπερνίκηση των αντιθέσεων, την ικανότητα επίτευξης των υψηλότερων στόχων και τον ισχυρό χαρακτήρα. Αυτό το ψάρι αποτελεί σύμβολο επιμονής, λόγω της τάσης του να κολυμπά προς τα πάνω και να αντιστέκεται στη ροή του νερού. Συμβολίζει επίσης τη μακροζωία, την πίστη και τον γάμο. Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με την ιαπωνική τέχνη; Το 1980 βρέθηκα για πρώτη φορά στην Ιαπωνία. Αμέσως αντιλήφθηκα τον σεβασμό των ανθρώπων για τη φύση και την τέχνη και τότε είπα μέσα μου: «Αυτή θα γίνει η δεύτερη πατρίδα σου» και έγινε... Στη 10ετία του 1980 είχα τη μεγάλη τύχη να βρεθώ ανάμεσα σε ιαπωνική οικογένεια καλλιτεχνών, στο Κιότο. Αυτοί με μύησαν στον ιαπωνικό πολιτισμό, γλώσσα, καλλιγραφία, ζωγραφική με sumi, και τα παιδιά τους με αγαπούν και με στηρίζουν ακόμη…. Ποια ήταν τα στοιχεία της ιαπωνικής γλυπτικής και της ιαπωνικής ζωγραφικής που σας άρεσαν και σας έκαναν να στραφείτε σ’ αυτές; Η ζωγραφική τους με sumi (χειροποίητη μελάνη από πετρώματα) που διακοσμούσε τις οικίες της αριστοκρατίας και των Σαμουράι, σε μεγάλες διαστάσεις, είναι τα στοιχεία που με επηρέασαν. Κι εγώ ζωγραφίζω κυρίως με sumi, σε μεγάλες διαστάσεις και με ιαπωνικές τεχνικές. Η γλυπτική μου είναι επηρεασμένη από την ιαπωνική βουδιστική γλυπτική, το οριγκάμι και στην παρούσα έκθεση στο Μουσείο Μελέτης Νεώτερης Κεραμεικής από τα Haniwa.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Η Ντίνα Αναστασιάδου με τον πρέσβη της Ιαπωνίας στην Ελλάδα Yasuhiro Shimizu στα εγκαίνια της έκθεσης «Εμπνεύσεις από τον πολιτισμό και την καρδιά της Ιαπωνίας».

Του Αλέξη Ηλιάδη

Η Ιαπωνία στην Αθήνα Έκθεση έργων της γλύπτριας Ντίνας Αναστασιάδου στο Μουσείο Νεώτερης Κεραμεικής

Πόσο έχει επηρεαστεί η ιαπωνική τέχνη, η γλυπτική και η ζωγραφική, από τη δυτική και πόσο η δυτική από την ιαπωνική; Υπάρχουν αμοιβαίες επιρροές. «Ιαπωνισμός» ονομάστηκε η επιρροή που δέχθηκαν Ευρωπαίοι καλλιτέχνες, όπως ο Ντεγκά, ο Βαν Γκογκ, ο Τουλούζ Λωτρέκ και πολλοί άλλοι, από την επαφή τους με την ιαπωνική τέχνη από το 1858 και μετά. Πολλοί Ιάπωνες επίσης επηρεάστηκαν από τη δυτική τέχνη. Η Νιχόνγκα (Nihonga) ιαπωνική παραδοσιακή ζωγραφική από τον 19ο αιώνα και μετά έχει πολλά στοιχεία από τη δυτική ζωγραφική, όπως η σκιά και ο συνδυασμός βασικών και συμπληρωματικών χρωμάτων. Και οι επιρροές συνεχίζονται… Σε τι διαφέρει η τέχνη της Ανατολής από την τέχνη της Δύσης; Η παγκοσμιοποίηση της τέχνης έχει επηρεάσει τους καλλιτέχνες πολύ, τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Όμως, οι αισθητικές αξίες που γαλούχησαν τους δημιουργούς είναι βαθιά ριζωμένες στη γνώση και στην ωριμότητά τους.

Ποιες είναι οι σύγχρονες τάσεις στην ιαπωνική γλυπτική; Οι περισσότεροι σύγχρονοι σημαντικοί Ιάπωνες καλλιτέχνες έχουν προσωπικό στυλ. Καλλιτέχνες όπως οι Yayoi Kusama, Takashi Murakami, Mariko Mori, Chiho Aoshima συνδυάζουν στοιχεία από την ιαπωνική παράδοση αλλά και από τον δυτικό πολιτισμό.

Info Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 20 Οκτωβρίου Ώρες λειτουργίας: Πέμπτη 10.00-15.00 Παρασκευή 10.00-15.00 και 18.30-20.30 Σάββατο 10.30-13.30 Μουσείο Νεώτερης Κεραμεικής Μελιδώνη 4-6 Κεραμεικός, Αθήνα Είσοδος ελεύθερη

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Φωτογραφία: FWTM/ Schoenen

Φράιμπουργκ

Η πράσινη μητρόπολη

Όταν το 1975 οι κάτοικοί του Φράιμπουργκ πρωτοστατούσαν στην ακύρωση της κατασκευής τριών ατομικών εργοστασίων στη Γαλλία, την Ελβετία και την Γερμανία δεν φανταζόταν φυσικά ότι η πόλη τους θα εξελισσόταν σε πράσινη μητρόπολη. Το «Όχι» στην ατομική ενέργεια έγινε τελικά ένα μεγάλο «Ναι» στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Σύντομα η πόλη διέθετε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την προστασία του περιβάλλοντος με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Μέχρι το 2030 φιλοδοξεί μάλιστα να μειώσει στο μισό τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και μέχρι το 2050 να γίνει η πρώτη πόλη η οποία θα τις μηδενίσει. Το Φράιμπουργκ θεωρείται «η οικολογική πρωτεύουσα της Ευρώπης», το 2017 χαρακτηρίστηκε από το BBC «πράσινη πρωτεύουσα του κόσμου». Η επιτυχία αποτυπώθηκε και πολιτικά, με τους «Πράσινους» να καταγράφουν ποσοστό ρεκόρ στις τελευταίες ομοσπονδιακές εκλογές (21,2%), ενώ στις Ευρωεκλογές του 2004 πήραν

ποσοστό 36,8%. Η πόλη των περίπου 230.000 είναι σχεδόν αυτάρκης ενεργειακά χάρη στην ηλιακή ενέργεια, αφού έχει την μεγαλύτερη ηλιοφάνεια στην Γερμανία-1700 ώρες (στην Ελλάδα είναι περίπου διπλάσιες). Σε κατοικίες και δημόσια κτίρια, στις στάσεις των Μαζικών Μέσων Μεταφοράς, ακόμα και στον πρώην ΧΥΤΑ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμάτων), κυριαρχούν τα φωτοβολταϊκά. Το 1995 κατασκευάστηκε επίσης το πρώτο ηλιακό στέγαστρο σε στάδιο, ενώ το 2006 θα είναι το πρώτο πλήρες ηλιακό στάδιο στην Γερμανία, το οποίο θα παράγει 275.000 Κw/h ετησίως περιορίζοντας την έκλυση διοξειδίου στην ατμόσφαιρα κατά 136 τόνους, με απώτερο στόχο τον μηδενισμό του. Από το 2009 κατασκευάζονται μόνο τα λεγόμενα «παθητικά κτίρια», τα οποία δεν καταναλώνουν περισσότερα από 15 kw/h ετησίως για θέρμανση και ψύξη, ενώ μέχρι το 2020 θα ανακαινισθούν 1.300 παλαιές κατοικίες, ώστε να μειωθούν οι ενεργειακές τους ανάγκες κατά 50%. Πανταχού παρούσες είναι βέβαια εγκαταστάσεις αιολικής και

Φωτογραφία: Rolph Disch Solararchitektur

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Φωτογραφία: Rolph Disch Solararchitektur

Του Αντώνη Πολυχρονάκη

Φωτογραφία: FWTM/ Schoenen

«Στο Μπρούκλιν φυτρώνει ένα δέντρο. Πολλοί το λένε δέντρο τ' ουρανού. Οπουδήποτε και να πέσουν οι σπόροι του, βγαίνει πάντα ένα δέντρο που αγωνίζεται να φτάσει στον ουρανό. Είναι το μόνο δέντρο που φυτρώνει ακόμα και στο τσιμέντο. Αλλά οι άνθρωποι δύσκολα μπορούν να το ξεχωρίσουν μέσα σε τόσα πολλά δέντρα». Μπέττυ Σμιθ :« Ενα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλυν», Εκδόσεις: Ζαχαρόπουλος Σ.Ι.

Το 1969 δημιουργήθηκαν στο Φράιμπουργκ οι πρώτοι ποδηλατόδρομοι. Σήμερα υπάρχουν 500 χλμ. και πάνω από το 1/4 των διαδρομών των κατοίκων της γίνεται με ποδήλατα. Σε συνδυασμό με πυκνό δίκτυο Μαζικών Μέσων Μεταφοράς (3.000 χλμ.) και το πολύ φτηνό μηνιαίο εισιτήριο έχει σήμερα την μικρότερη πυκνότητα αυτοκινήτων από όλες τις γερμανικές πόλεις.

Το 1999 ολοκληρωνόταν στη συνοικία Φάουμπαν το ηλιακό συγκρότημα κατοικιών «Αμ Σλίρμπεργκ» / «Am Schlierberg» και το κτίριο γραφείων και καταστημάτων «Ηλιακό πλοίο» / «Sonnenschiﬀ», προσανατολισμένο έτσι ώστε να λειτουργεί ως ηχοπέτασμα. Τα περισσότερα οικοδομικά υλικά προέρχονται από ανακύκλωση, τοίχοι και στέγες έχουν μονωθεί ερμητικά, ενώ υπάρχει και σύστημα επανάκτησης της θερμότητας. Χάρη στην απόσταση των κτιρίων αξιοποιείται το φως και η θερμότητα του ηλίου το χειμώνα. Η πλεονάζουσα ενέργεια καταλήγει στο δίκτυο της πόλης.

Eνα ηλιοτρόπιο μεγαλώνει στο Φράιμπουργκ: Το πολυβραβευμένο «Ηλιοτρόπιο» (1993-1994), του πρωτοπόρου αρχιτέκτονα παθητικών και ηλιακών κτιρίων Ραλφ Ντις, είναι το πλέον εμβληματικό του κτίριο της πόλης, ένα ορόσημο που συμβολίζει την νέα ενεργειακή φιλοσοφία. Περιστρέφεται όπως και το φυτό ώστε το φωτοβολταϊκό σύστημα στην οροφή του να ακολουθεί την πορεία του ήλιου και να επιτυγχάνεται ο βέλτιστος φυσικός φωτισμός και να μεγιστοποιείται η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το αποτέλεσμα είναι η παραγωγή ενεργειακού πλεονάσματος κατά πέντε φορές, με το οποίο τροφοδοτούνται γειτονικές κατοικίες. Τις πολύ ζεστές μέρες του καλοκαιριού γυρίζει την θερμομονωμένη του πλάτη στον ήλιο και παραμένει δροσερό. Διαθέτει επίσης ένα σύστημα συλλογής ομβρίων υδάτων, ενώ χάρη σε ένα ηλιακό-θερμικό σύστημα σωλήνων ζεσταίνεται το νερό και θερμαίνεται το κτίριο.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

υδροηλεκτρικής ενέργειας και μονάδες παραγωγής βιοαερίου. Ζεστό νερό παρέχεται από την γεωθερμία. Το 69% των απορριμμάτων ανακυκλώνεται, ενώ ακόμα και από τα οργανικά υπολείμματα παράγεται βιοαέριο. Το Φράιμπουργκ έχει γίνει επίσης μοντέλο ανάπτυξης, αφού συμφιλιώνει την -φαινομενική- αντίφαση μεταξύ οικολογίας και οικονομίας. Μόνο τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί 12.000 θέσεις εργασίας. Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι προβλέπονται 15 δις ευρώ για επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και για την ενεργειακή ανακαίνιση των παλαιών κτιρίων. Ανακαλύφτηκε, δηλαδή, μια φλέβα πράσινου χρυσού, ένα πράσινο Ελντοράντο. Η πόλη έχει μετατραπεί και σε ένα μοναδικό στα χρονικά διεθνή κόμβο θεσμών τεχνογνωσίας και έρευνας για βιώσιμη ανάπτυξη. Ήδη από τις απαρχές του οικολογικού κινήματος εγκαταστάθηκαν η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ηλιακής ενέργειας (ISES), το γερμανικό «Οικολογικό Ινστιτούτο», η Ευρωπαϊκή Γραμματεία του «Διεθνούς Συμβουλίου για περιβαλλοντολογικές πρωτοβουλίες» (ICLEI) και το φημισμένο Ινστιτούτο ηλιακών συστημάτων Fraunhofer (ISE), από το οποίο προέρχονται οι περισσότερες ευρεσιτεχνίες ηλιακής τεχνολογίας παγκοσμίως και απασχολεί 1200 άτομα. Η «Μέκκα της οικολογίας» αποτελεί όμως και τουριστικό πόλο έλξης. Μόνο το 2018 την επισκέφτηκαν 25.000 οικο-τουρίστες από όλον τον κόσμο για να δουν τα εμβληματικά πράσινα αξιοθέατα της πόλης και να πάρουν ιδέες. O, τι τι λάμπει όμως δεν είναι πάντα ...πράσινος χρυσός. Δεδομένου ότι ο οικολογικός αυτός παράδεισος με τους 3000 κήπους, τα πάρκα και τα δάση που τον περιβάλλουν έχει γίνει μαγνήτης, οι ανάγκες στέγασης είναι εκρηκτικές και γίνεται λόγος για κανιβαλισμό των οικοδομήσιμων χώρων με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το περιβάλλον. Έτσι, το Φράιμπουργκ μπορεί να κινδυνέψει τελικά από την ίδια του τη φήμη, αφού η αύξηση του πληθυσμού καταβροχθίζει την επιτυχία του..

Φράιμπουργκ Η πράσινη μητρόπολη Στο Φράιμπουργκ ιδρύθηκε το 2008 το πρώτο «ηλιακό πανεπιστήμιο» της Γερμανίας τόσο από πλευράς φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων, όσο και περιεχομένου σπουδών στον τομέα της ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η νέα ανακατασκευασμένη- πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη του (2015), το «κατεργασμένο διαμάντι» κατά τον Ελβετό αρχιτέκτονά του Χάινριχ Ντέγκελο, εξοικονομεί χάρη στον σχεδιασμό της το 65% της απαιτούμενης ενέργειας.

Η καινοτομία του -πρόσφατα ολοκληρωμένου- Νέου Δημαρχείου έγκειται στο «ηλιακό δέρμα» του, διότι εκτός από τα φωτοβολταϊκά της οροφής του, έχουν ενσωματωθεί φωτοβολταϊκές κυψέλες στις εξωτερικές του επιφάνειες οι οποίες «μαγνητίζουν» τις ακτίνες του ήλιου. Πρόκειται για το «απόλυτο παθητικό κτίριο», το μεγαλύτερο δημόσιο στην Ευρώπη και στον κόσμο, όπως επιβεβαιώνει και το αυστηρό Ινστιτούτο Fraunhof. Το ενεργειακό πλεόνασμα διοχετεύεται στο δίκτυο της πόλης.

ingenhoven architects / Φωτογραφία: HG Esch

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Φωτογραφία: FWTM/ Schoenen

Δημοσιογραφική Επιμέλεια Βασίλης Κοριμέντζας

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Του Βασίλη Κοριμέντζα

Η διασύνδεση ενεργειακής ασφάλειας, κλιματικής αλλαγής και μεταφορών στην ΕΕ Η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή ασφάλεια και οι βιώσιμες μεταφορές διασυνδέονται όλο και περισσότερο με την πάροδο των ετών. Αυτός ο μεγαλύτερος συσχετισμός, δημιουργεί την ανάγκη για μια συνολική προσέγγιση, ώστε να κατανοηθεί καλύτερα η πολυπλοκότητα αυτών των ζητημάτων, να χαραχθούν οι κατάλληλες πολιτικές και να καθοριστούν αποτελεσματικά μέτρα.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), τα δεδομένα (Αύγουστος και Σεπτέμβριος 2017) που περιγράφουν την κατάσταση στην ΕΕ-28 στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και του περιβάλλοντος, είναι τα ακόλουθα: • Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2016, τα νοικοκυριά έπρεπε να καταβάλουν 20,5 σεντ ανά κιλοβατώρα για την ηλεκτρική τους ενέργεια, συμπεριλαμβανομένων των φόρων. Οι τιμές ήταν οι υψηλότερες στη Δανία (30,8 σεντς), στη Γερμανία (29,8 σεντς) και στο Βέλγιο (27,5 σεντς), ενώ στη Βουλγαρία πλήρωσαν μόνο 9,4 σεντς ανά kWh. • Με 53,9%, η Σουηδία είχε το μεγαλύτερο μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας το 2015. Τα χαμηλότερα ποσοστά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καταγράφηκαν στο Λουξεμβούργο και τη Μάλτα (από 5%). Για την ΕΕ-28, το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ήταν 16,7% το 2015, το οποίο ήταν μικρότερο από τον στόχο του 20% έως το 2020. • Τα νοικοκυριά στη Σουηδία και τη Φιλανδία είχαν υψηλή κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας το 2015, με 4.410 και 3.823 MWh κατά κεφαλήν. Αυτό ήταν σημαντικά υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ των 28, κατά 1.564 MWh κατά κεφαλήν. Αντίθετα, στη Ρουμανία, τα νοικοκυριά κατανάλωναν κατά το 2015 μόνο 0,609 MWh κατά κεφαλήν.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

• Τα νησιά κράτη- μέλη είχαν τη μεγαλύτερη εξάρτηση από τις εισαγωγές ενέργειας. Στην κορυφή της σχετικής λίστας βρίσκεται η Κύπρος, όπου η εισαγόμενη ενέργεια αποτελούσε το 97,7% της κατανάλωσης ενέργειας το 2015, ακολουθούμενη από τη Μάλτα (97,3). Τη μικρότερη εξάρτηση είχε η Εσθονία (7,4%). Η ΕΕ-28 στο σύνολό της εισήγαγε 54,0% της ενεργειακής κατανάλωσής της το 2015. • Στην ΕΕ-28, το 2015 υπήρχαν 497 επιβατικά αυτοκίνητα ανά χίλιους κατοίκους. Ο μεγαλύτερος αριθμός καταγράφηκε στο Λουξεμβούργο, με 661 αυτοκίνητα. Στη Ρουμανία υπήρχαν μόνο 261 επιβατικά αυτοκίνητα ανά χίλιους κατοίκους. • Κεντρικός πυλώνας της πολιτικής μεταφορών της ΕΕ είναι να κάνει πιο οικολογικό τον τομέα, μετακινώντας τις εμπορευματικές μεταφορές από τις οδικές προς τις μεταφορές οι οποίες μολύνουν λιγότερο. Το 2015, 75,3% των εμπορευματικών μεταφορών στην ΕΕ-28 πραγματοποιήθηκε οδικώς. Η Λετονία ξεχώρισε, διεκπεραιώνοντας οδικώς μόνο 20,2% των εμπορευματικών της μεταφορών.

• Η ΕΕ-28, το 2015, εξέπεμψε 22,1% λιγότερα αέρια θερμοκηπίου από ό, τι το 1990. Τις περισσότερες εκπομπές είχε η Γερμανία (21% των συνολικών εκπομπών της ΕΕ). Τα κράτη μέλη της Βαλτικής έχουν μειώσει τις εκπομπές τους περισσότερο, με τη Λιθουανία να καταγράφει πτώση 58%, τη Λετονία 55,9% και την Εσθονία 55,3% σε σύγκριση με το 1990. • Το 2014 δημιουργήθηκαν 162,9 κιλά απορριμμάτων συσκευασίας ανά κάτοικο στην ΕΕ-28. Τις χαμηλότερες ποσότητες κατέγραψαν η Κροατία (48,3 κιλά ανά κάτοικο) και η Βουλγαρία (52,4 κιλά), σε αντίθεση με τα 220 κιλά στη Γερμανία. • Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία της περιβαλλοντικής οικονομίας αυξήθηκε από 135 δισεκ. ευρώ το 2000 σε 289 δισεκ. ευρώ το 2014 (υπολογισμοί με βάση τις τρέχουσες τιμές), καθώς η συμβολή της περιβαλλοντικής οικονομίας στο συνολικό ΑΕΠ αυξήθηκε από 1,4% σε 2,1% κατά την ίδια περίοδο.

Καλύτερες τιμές και υπηρεσίες, οικονομικά κίνητρα για την εμπρόθεσμη πληρωμή των λογαριασμών, συμβόλαια με τα οποία η νυχτερινή χρέωση ισχύει για όλο το 24ωρο, δωροεπιταγές από μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών συσκευών, προσφέρονται από τους προμηθευτές ρεύματος στους καταναλωτές μετά το άνοιγμα της αγοράς ενέργειας. Η ΔΕΗ καθιέρωσε έκπτωση συνέπειας 15%, η ELPEDISON προσφέρει τιμή ρεύματος χαμηλότερη και από τη νυχτερινή, όλο το 24ωρο, ενώ η ΕΛΤΑ Ενέργεια έχει ιδιαίτερα χαμηλά τιμολόγια. Όμως οι θετικές εξελίξεις για τους καταναλωτές δεν τελειώνουν εδώ. Η Ελλάδα την επόμενη δεκαετία εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει τον στόχο για την κάλυψη του 50% των ενεργειακών αναγκών από Ανανεώσιμες Πηγές και όπως δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος, «το ενεργειακό μέσο που θα χρησιμοποιήσει η χώρα για την μετάβαση στην εποχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι το φυσικό αέριο, που έχει το μικρότερο αποτύπωμα σε διοξείδιο του άνθρακα από όλα τα ορυκτά καύσιμα». Πρόκειται για μία διαδικασία που προϋποθέτει σταθερές επενδύσεις για τη δημιουργία υποδομών, από την οποία θα βγει κερδισμένος ο καταναλωτής, αφού εκτιμάται ότι οι υποδομές θα διευκολύνουν και τη μείωση του τελικού κόστους.

ΑΠΕ ΜΠΕ / ΔΗΜΟΣ ΛΑΓΚΑΔΑ / STR

Το νέο τοπίο στην αγορά ενέργειας

Ο αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Σ. Φάμελλος εγκαινίασε πρόσφατα τον πρώτο, πανελλαδικά, σταθμό αποσυμπίεσης φυσικού αερίου (CNG) της Εταιρείας Διανομής Αερίου Θεσσαλονίκης-Θεσσαλίας στην περιοχή του Λαγκαδά. Ο σταθμός αποσυμπίεσης αερίου στον Λαγκαδά τροφοδοτείται με συμπιεσμένο αέριο, το οποίο μεταφέρεται οδικώς από την κεντρική εγκατάσταση στη Σίνδο. «Είναι η πρώτη περιοχή που παίρνει φυσικό αέριο με έναν αποσυμπιεστή, ο οποίος τηρεί αυστηρά στάνταρ ασφαλείας», τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στα εγκαίνια του σταθμού αποσυμπίεσης αερίου στον Λαγκαδά και υπογράμμισε ότι με απόφαση της εταιρίας διανομής η σύνδεση με το τοπικό δίκτυο του Λαγκαδά γίνεται με μηδενικό τέλος. «Αυτό είναι ένα πραγματικό success story», πρόσθεσε ο κ. Φάμελλος. Σταδιακά, πολλές άλλες περιοχές του νομού Θεσσαλονίκης, αλλά και της υπόλοιπης Ελλάδας, και προοπτικά όλο και περισσότεροι καταναλωτές, επιχειρήσεις και νοικοκυριά, θα αποκτούν πρόσβαση στο φυσικό αέριο, μια μορφή ενέργειας φιλική στο περιβάλλον, που μειώνει περαιτέρω τα κόστη για όλους. Το τοπίο της αγοράς ενέργειας στη χώρα μας αλλάζει με γρήγορους ρυθμούς. Προς όφελος των καταναλωτών.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Της Αλεξάνδρας Γούτα

Η Βόρεια Ελλάδα στο επίκεντρο του ενεργειακού χάρτη

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

shutterstock

Κοιτάζοντας κάποιος τον χάρτη των ενεργειακών έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη, με στόχο τη διαφοροποίηση των πηγών τροφοδοσίας της Ευρώπης, θα διαπιστώσει ότι οι “γραμμές” των οδεύσεων των αγωγών διασταυρώνονται σε μεγάλο βαθμό στη Βόρεια Ελλάδα. Ο Διαδριατικός Αγωγός (TAP), που συνδεόμενος με τον TANAP (Trans Anatolian Pipeline), θα διασφαλίσει από το 2020 στην ενεργειακή “πεινασμένη” Ευρώπη πρόσβαση στο γιγάντιο κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ ΙΙ, διέρχεται στο μεγαλύτερο μέρος των 550 χιλιομέτρων του από τη Βόρεια Ελλάδα: πύλη εισόδου του είναι η περιοχή των Κήπων Έβρου (όπου θα συνδεθεί με τον TANAP) και καταλήγει στα σύνορα με την Αλβανία, νοτιοδυτικά της Ιεροπηγής, αφού διέλθει από τις περιοχές Έβρου, Ροδόπης, Ξάνθης, Δράμας, Καβάλας, Σερρών, Κιλκίς, Θεσσαλονίκης, Πέλλας, Ημαθίας, Φλώρινας, Πτολεμαΐδας και Καστοριάς. Το ίδιο έτος που οι πρώτες ποσότητες αερίου από τον ΤΑP θα μπαίνουν -βάσει των ανακοινωθέντων χρονοδιαγραμμάτων- στη “Γηραιά Ήπειρο”, ένας άλλος αγωγός, με σημείο εισόδου την Κομοτηνή και εξόδου τη Στάρα Ζαγόρα στη Βουλγαρία, θα αρχίσει να παίρνει σάρκα και οστά.Πρόκειται για τον Διασυνδετήριο Αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB), η κατασκευή του οποίου αναμένεται να ξεκινήσει το 2020, με τη δυναμικότητά του να διαμορφώνεται στα 3 bcm (δισεκατομμύρια κυβικά). Ο TAP, ο ΤΑNAP και ο IGB είναι έργα που “κουμπώνουν” πάνω στον περίφημο Νότιο Διάδρομο Αερίου, που το τελευταίο διάστημα υποστηρίζεται ευθέως από τις ΗΠΑ, σε αντίθεση με τα πρότζεκτ του North Stream IΙ και του Turkish Stream. Το μήνυμα αυτό το έδωσαν πρόσφατα με την ευκαιρία της 83ης ΔΕΘ τόσο ο Αμερικανός υφυπουργός Ενέργειας, Mark Menezes (Μαρκ Μενέζες), όσο και ο Αμερικανός πρέσβης Geoﬀrey R. Pyatt (Τζέφρι Πάιατ), ο οποίος τόνισε ότι ο ρόλος της Βόρειας Ελλάδας είναι ιδιαίτερα εμφανής, όταν κάποιος κοιτάζει το πρότζεκτ του Νότιου Διαδρόμου. "Αυτή η πρωτοβουλία, από τις πιο σύνθετες του είδους που έχουν ποτέ αναπτυχθεί, βρίσκεται στην αιχμή της προσπάθειας για την προσφορά εναλλακτικής πηγής αερίου στην Ευρώπη για πρώτη φορά”, υπογράμμισε. Παράλληλα, (στις 7/9) έπεσαν στη Θεσσαλονίκη οι υπογραφές μεταξύ ΔΕΠΑ και Gastrade για ένα ακόμη έργο-κλειδί, που επίσης βρίσκεται στη Βόρεια Ελλάδα: τον τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη (FSRU). Το έργο εκτιμάται ότι θα είναι κι αυτό πλήρως λειτουργικό στο δεύτερο μισό του 2020, επιτρέποντας στους συμμετέχοντες να βρουν κατ' αρχήν μια δίοδο και εναλλακτικούς αγοραστές σε μια περιοχή, που αυτή τη στιγμή δεν προμηθεύεται άλλο αέριο, πλην του ρωσικού το οποίο έρχεται μέσω αγωγού από την Ουκρανία. Την ίδια στιγμή, ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο ενός νέου αγωγού, που θα συνδέει τη Θεσσαλονίκη με τα Σκόπια, όπως δήλωσε τον περασμένο Σεπτέμβριο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γεώργιος Σταθάκης.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

ΑΠΕ / AFP / FILES

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Του Αντώνη Βαζογιάννη

Ξεπερνώντας τα όρια

Ο άνθρωπος από την εμφάνισή του κιόλας, έχει αποδείξει πως υπάρχουν λίγες προκλήσεις που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει. Από τα πρώτα του βήματα, έδειχνε ότι πάντα ήθελε να προχωρήσει ακόμα περισσότερο από το σημείο που βρισκόταν. Μέτρο με μέτρο, κατάφερε να ξεπεράσει τα εμπόδια. Σε κάθε δραστηριότητα, σε κάθε τομέα, πάντα υπάρχει κάποιος που μπορεί να προσπαθήσει και να προχωρήσει λίγο περισσότερο. Έτσι και στον αθλητισμό, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά η ισπανική εφημερίδα Marca, σε σχετικό της αφιέρωμα, υπήρξαν θρύλοι που έσπασαν τα όρια και κατάφεραν να φτάσουν σε σημεία «αδύνατα» για τον άνθρωπο. Από τον θρυλικό ...Ταρζάν, στο «εξπρές του Λένιγκραντ» και από τον «τσάρο των αιθέρων» στον εκπληκτικό Τζέσε, τη μοναδική Νάντια και στον αξεπέραστο Ουίλτ.

Η ανδρεία του… Ταρζάν: Έχουν περάσει σχεδόν 100 χρόνια από τότε που ο κολυμβητής Τζόνι Βαϊσμίλερ έγινε ο πρώτος άνθρωπος που κολύμπησε τα 100 μέτρα σε λιγότερο από ένα λεπτό. Ήταν 19 Ιουλίου 1922 στη Βόρεια Αμερική, όταν ξεπέρασε σχεδόν κατά δύο δευτερόλεπτα (58,6) το προηγούμενο ρεκόρ. Όπως είναι γνωστό χρόνια αργότερα, ο Βαϊσμίλερ ενσάρκωσε τον Ταρζάν σε ταινία του Χόλιγουντ. Κέρδισε πέντε Ολυμπιακά χρυσά μετάλλια και ένα χάλκινο. Το «Λένινγκραντ–εξπρές»: Το 1980 στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας, ένας αθλητής της Σοβιετικής Ένωσης, ο Βλαντιμίρ Σαλνίκοφ έγινε ο πρώτος που κολύμπησε τα 1.500 μέτρα ελεύθερο σε λιγότερο από 15 λεπτά: 14.58.27 για το «Λένινγκραντ-Εξπρές» που πήρε επίσης το παγκόσμιο ρεκόρ από τον Αμερικανό Μπράιαν Γκούντελ ( 15/02/40). Ο Σαλνίκοφ ήταν ακόμη ο πρώτος που το 1978 στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα στο Βερολίνο κολύμπησε τα 800μ. ελεύθερο σε λιγότερο από οκτώ λεπτά (7:56.49). Το όριο των 10 δευτερολέπτων: Το 1968 ο Τζίμ Χάινς, κατάφερε να τρέξει σε χρόνο μικρότερο των 10 δευτερολέπτων τα 100 μέτρα, σταματώντας το χρονόμετρο στο 9.95. Ήταν 20 Ιουνίου 1968 στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού. Ο Χάινς, παίκτης του μπέιζμπολ πριν ασχοληθεί με τον στίβο, κράτησε το ρεκόρ για 15 χρόνια μέχρι την εμφάνιση του Κάλβιν Σμιθ που το μείωσε κατά δύο δέκατα. Ο «τσάρος των αιθέρων»: Χωρίς αμφιβολία, εάν υπάρχει ένας άνθρωπος που μπορεί να ταυτιστεί με τα ρεκόρ στον κόσμο του αθλητισμού, είναι ο Σεργκέι Μπούμπκα. Ο Ουκρανός ζούσε με την εμμονή να γίνει ο πρώτος άνθρωπος που θα ξεπερνούσε τα έξι μέτρα στο επί κοντώ, στις 13 Ιουνίου 1985 στο Παρίσι, Σε λίγο περισσότερο από δύο χρόνια (1983-1985) έκανε έξι παγκόσμια ρεκόρ και πήγε από τα 5.85 στα 6.01., ενώ συνολικά κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ 35

Οι θρύλοι του αθλητισμού που έφτασαν σε «αδύνατα» σημεία για τον άνθρωπο

φορές (17 στον ανοιχτό και 18 στον κλειστό στίβο), τις περισσότερες φορές κατά μόλις ένα εκατοστό. Ο Μπούμπκα έβαλε το όριο του αθλήματος στα 6,15 μέτρα, τον Φεβρουάριο του 1993 στο αγωνιστικό του σπίτι, το Ντόνετσκ. Η «πτήση του Τζέσε Οόυενς»: Ένα άλλο από τα πιο χαρακτηριστικά πρόσωπα στην Ιστορία του αθλητισμού, είναι εκείνο που ...ευθύνεται για την υπέρβαση των οκτώ μέτρων στο άλμα εις μήκος. Το 1935 ο Αφροαμερικανός Τζέσε Όουενς «πέταξε» στα 8,13 μέτρα, αφήνοντας μακριά το προηγούμενο ρεκόρ (7,98μ). Το ρεκόρ του Όουενς ξεπεράστηκε το 1960 από τον Ραλφ Μπόστον με 8,21 μ. Η νέα πρόκληση που υπήρξε με την πάροδο των χρόνων είναι το όριο των εννέα μέτρων. Όμως ούτε ο Ιβάν Πεντρόσο, ούτε ο Καρλ Λιούις, αλλά ούτε ο σημερινός κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ, Μάικ Πάουελ (8.95μ.) κατάφεραν να το σπάσουν. Ο Τζέσε Όουενς υπήρξε φυσικά ο αθλητής που κατόρθωσε να ταπεινώσει τον Χίτλερ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνο το 1936, κερδίζοντας τέσσερα χρυσά μετάλλια, υπό τις επευφημίες μάλιστα των Γερμανών. Το 10 της Νάντια: Ένα 14χρονο κορίτσι κατάφερε αυτό που κανείς δεν είχε κάνει στην Ιστορία της γυμναστικής. Η Νάντια Κομανέτσι χάρισε στον κόσμο μια τέλεια εμφάνιση στους ασύμμετρους ζυγούς, παίρνοντας 10 στις 18 Ιουλίου 1976. «Ήμουν πολύ ικανοποιημένη, πίστευα ότι θα έπαιρνα βαθμολογία 9,9. Τότε άκουσα το κοινό να φωνάζει δυνατά και όταν γύρισα είδα τον ηλεκτρονικό πίνακα να «γράφει» 1.00. Δεν μπορούσε να «γράψει » 10 γιατί η κατασκευάστρια Omega δεν πίστευε ότι αυτό ήταν δυνατό! Ήξερα ότι το δέκα είναι η υψηλότερη βαθμολογία, αλλά δεν κατάλαβα ότι είχα γράψει Ιστορία... Θα το σκεφτώ αργότερα, είπα από μέσα μου. Έπρεπε μετά να αγωνιστώ στη δοκό και είχα συγκεντρωθεί σε αυτό», δήλωσε τότε η Νάντια Κομανέτσι. Αυτό ήταν το πρώτο «10άρι» από τα επτά, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων στο Μόντρεαλ το 1976. Τα εκατό του Ουίλτ: Αυτό που συνέβη σε αγώνα μπάσκετ στις 2 Μαρτίου 1962 ήταν απίστευτο. Ήταν ο Ουϊλτον Νόρμαν Τσάμπερλεϊν που πέτυχε το ακατόρθωτο: σημείωσε 100 πόντους στον αγώνα Φιλαδέλφεια Ουόριορς-Νιου Γιορκ Νικς (169-147), στο Χέρσλι. Το πέτυχε με 36 από 63 σουτ δύο πόντων και 28 από 32 ελεύθερες βολές. Βάσει αριθμών ήταν αναμφίβολα ο καλύτερος μπασκετμπολίστας στην Ιστορία. Είναι ο μόνος στο ΝΒΑ που έχει ξεπεράσει τους 4.000 πόντους σε μία περίοδο, ενώ παραμένουν δικά του τα ρεκόρ στα συνεχόμενα εύστοχα σουτ (18), τα ριμπάουντ σε έναν αγώνα (55), τα περισσότερα συνεχόμενα παιχνίδια με +20 πόντους (126), και ο υψηλότερος μέσος όρος συμμετοχής (48,5 λεπτά την περίοδο 1961-62).

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Health and beauty Επιμέλεια Τάνια Η. Μαντουβάλου

Φωτογραφίες: Προσωπικό αρχείο Τάνιας Η. Μαντουβάλου

Στο Λουτράκι με τις φίλες μου για σπα

Ανεκτίμητη αξία η γυναικοπαρέα για σπα αποδράσεις. Εδώ η γράφουσα αριστερά με τις καλές φίλες και συναδέλφους του ιατρικού ρεπορτάζ Σοφία Κωστάρα στο κέντρο και Ελένη Δασκαλάκη δεξιά.

ι όμως το Λουτράκι είναι ένας παρεξηγημένος προορισμός για τους μη μυημένους. Αν δεν έχεις αφεθεί στις ιαματικές του απολαύσεις, δεν έχεις πάει στον Άγιο Πατάπιο να σου κοπεί η ανάσα από τη θέα και την κατάνυξη, δεν έχεις κολυμπήσει στη Λίμνη Βουλιαγμένης, δεν έχεις κάνει τον διάπλου του Ισθμού και δεν έχεις φάει φάβα παντρεμένη στου Ριγάνη, τότε δεν έχεις δει τίποτε. Κι όλα αυτά (εκτός του μπάνιου για τις περισσότερες τώρα που κατέβηκαν οι θερμοκρασίες) είναι η σημερινή μου πρόταση για μία ημερήσια απόδραση χαράς, υγείας ευεξίας και ομορφιάς με τις φίλες σας.Αμερικανική Εταιρεία Οστεοπαθητικών μία στις δέκα γυναίκες

Κάτι ξέραν οι νύμφες των νερών... Με σημείο αναφοράς βέβαια το πλέον σύγχρονο δημοτικό υδροθεραπευτήριο Ιαματικών Νερών (Loutraki Thermal Spa), που αποτελεί την κοιτίδα του Ελληνικού Θερμαλισμού και χαρακτηρίζεται ως η αρχαιότερη Ελληνική Λουτρόπολη. Ήδη 3.000 χρόνια πίσω οι αρχαίοι Έλληνες, και μετά οι Ρωμαίοι, και οι Βυζαντινοί, είχαν ανακαλύψει την εναλλακτική προσέγγιση για θεραπεία σε διάφορα νοσήματα, την ψυχοσωματική χαλάρωση αλλά και την αναζωογόνηση. Σύμφωνα με τη μυθολογία, η πρώτη που ανακάλυψε, τις ευεργετικές ιδιότητες των Ιαματικών Νερών Λουτρακίου για την υγεία και την ομορφιά, ήταν η θεά Άρτεμις Θερμία, που μαζί με τις νύμφες των νερών, τις Ναϊάδες και τις Υδριάδες, λούζονταν στα ιαματικά νερά, απολαμβάνοντας τη χαρά της ζωής. Σήμερα πάντως μετά και την ανακαίνιση που έγινε το 2010, μόνο σε δημοτικό θεραπευτήριο δεν παραπέμπει ο χώρος.

Ο διάπλους του Ισθμού μοναδική εμπειρία για κάθε επισκέπτη

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Τα οφέλη της ιαματικής υδροθεραπείας Το ιαματικό νερό Λουτρακίου, πλούσιο σε ιχνοστοιχεία και μέταλλα, αποτελεί τον απόλυτο σύμμαχο για την υγεία, την ευεξία και την ομορφιά, μας λέει η φιλόξενη Βάνα Νικολοπούλου, υπεύθυνη του Δημοτικού Υδροθεραπευτηρίου Λουτρακίου. «Τα συστατικά του, συμβάλλουν σημαντικά στη θωράκιση της φυσικής άμυνας του οργανισμού, στη βελτίωση της καλής λει-

Εμβολιαστήκατε;

μβολιαστήκατε; Αν όχι κάντε το όσο είναι καιρός, κα-

θότι η εμβολιαστική περίοδος ξεκίνησε την πρώτη

Οκτωβρίου. Ειδικά αν ανήκετε στις ομάδες υψηλού κινδύνου, σπεύσατε, όπως άλλωστε συστήνει και το Υπουργείο Υγείας με εγκύκλιο του. Στις ομάδες υψηλού κινδύνου ανήκουν ηλικιωμένοι, επαγγελματίες υγείας, ανοσοκατασταλμένοι,

πάσχοντες

από

άσθμα

άλλες

χρόνιες

πνευμονοπάθειες, ασθενείς με καρδιακό νόσημα με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή, όσοι έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση, οι πάσχοντες από δρεπανοκυτταρική αναιμία, οι ασθενείς με χρόνια νοσήματα, όπως σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική νόσο, μεταβολικό σύνδρομο, νευρολογικές/νευρομυϊκές διαταραχές, οι έγκυες, οι λεχώνες, οι θηλάζουσες και τα άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία. Επίσης, ο αντιγριπικός εμβολιασμός συστήνεται για όσους έρχονται σε επαφή με βρέφη ή ηλικιωμένους, και όσους διαβιούν σε κλειστές Η υδροθεραπεία εξουδετερώνει το στρες και καθυστερεί τη γήρανση σε όλες τις ηλικίες

δομές όπως π.χ. σωφρονιστικά καταστήματα, ιδρύματα, στρατιωτικές σχολές κλπ.

τουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος κι έχουν αντιγηραντικές και αγχολυτικές ιδιότητες. Η συχνή χρήση της ιαματικής υδροθεραπείας, βελτιώνει το μεταβολισμό, αυξάνει το εύρος της κίνησης στις αρθρώσεις και χαρίζει ευεξία. Επίσης συμβάλει θετικά στην αντιμετώπιση του πόνου που προκαλεί η οσφυαλγία, η ισχιαλγία, το αυχενικό σύνδρομο, οι αρθροπάθειες, η δισκοπάθεια, καθώς και οι διάφορες αυτοάνοσες ρευματοπάθειες, αλλά και άλλες αυτοάνοσες παθήσεις».

Τούρμπο διατροφή για κρυώματα παντός είδους

ν την πατήσατε ήδη και κρυώσατε ή είστε στα πρό-

θυρα ή τέλος πάντων θέλετε να θωρακίσετε τον ορ-

Διαμάντια και χρυσός Κι αν αναρωτιέστε τι μπορείτε να κάνετε με τις φίλες σας για να γυρίσετε πίσω λαμπερές και ανανεωμένες η κα Νικολοπούλου προτείνει για τα «λουξ» κορίτσια μια πολυτελή περιποίηση σώματος με χρυσό που περιλαμβάνει μάσκα χρυσού και μασάζ με κρέμα χρυσού. Για λάμψη στο πρόσωπο υπάρχει ειδική θεραπεία θρέψης και ενυδάτωσης, ενώ η θεραπεία αναδόμησης με διαμαντόμασκα και η θεραπεία ανάπλασης για την αντιμετώπιση της φωτογήρανσης ειδικά τώρα μετά το καλοκαιρινό μαύρισμα, θεωρούνται must για μια κοριτσοπαρέα. Για απόλυτη χαλάρωση και μεταφορά στη χώρα του Νιρβάνα που δεν είναι ένα χωριό δίπλα στη Λιβαδειά, η υπεύθυνη του Σπα μας προτείνει μασάζ με ζεστό κερί στην πλάτη, ενώ για την κυτταρίτιδα που έχει κάθε Ελληνίδα που σέβεται τον εαυτό της, υπάρχει το πρόγραμμα Νεφέλη που περιλαμβάνει υδρομασάζ, χαμάμ και μασάζ με ειδικές κρέμες. Το πιο hot όμως σας το άφησα για το τέλος: Αντιγηραντική θεραπεία εναλλακτική της βουτολινικής τοξίνης με ισχυρά φυτικά συστατικά που λειαίνει τις ρυτίδες και γυρνάτε πίσω στον καλό σας, τύπου δέκα χρόνια νεότερη, (λέμε τώρα). Σε κάθε περίπτωση, η σημαντικότερη απόφαση που πρέπει να πάρετε είναι να έχετε καλή διάθεση, όπως άλλωστε έχει δηλώσει δυόμιση αιώνες πριν η εμβληματική μορφή του Διαφωτισμού Φρανσουά Μαρί Αρουέ, γνωστός με το ψευδώνυμο Βολταίρος.

γανισμό σας, σύμφωνα με ειδικούς διατροφής στο τοπ τεν των εξολοθρευτών γρίπης ανήκουν τα εξής τρόφιμα. Ακτινίδιο, πορτοκάλι, μοβ λάχανο, πιπεριά, θαλασσινά, μούρα - βατόμουρα, ξηροί καρποί, σαρδέλες, μπρόκολο και σπανάκι. Πίνετε άφθονο νεράκι και τώρα που δεν έχει τόση ζέστη, γιατί η επαρκής πρόσληψή του βελτιώνει σημαντικά την αμυντική λειτουργία του οργανισμού μας, καθώς διατηρεί την ισορροπία υγρών και ηλεκτρολυτών, ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος και βοηθά να αποβάλλουμε τις άχρηστες ουσίες που μεταβολίζονται στο σώμα μας. Προτιμάτε, αντί για βούτυρο, φυτικά έλαια. Αυξήστε την κατανάλωση δημητριακών, προϊόντων ολικής άλεσης, και ξηρών καρπών. Καταναλώνετε τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα λιπαρά ψάρια. Τρώτε τουλάχιστον 2-3 φρούτα την ημέρα.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΘΕΑΤΡΟ

Μαριάννα Τόλη: «Πρέπει να συν-δημιουργήσουμε με τα παιδιά» Ένας πρίγκιπας περήφανος μα αλαζονικός, που η ζωή του επιφυλάσσει σκληρή τιμωρία: πρέπει να μάθει να κάνει το καλό, να αγαπήσει και να αγαπηθεί, να γίνει ήρωας, να θυσιαστεί και ακριβώς επειδή αγάπησε να σωθεί! Το παραμύθι «η Πεντάμορφη και το Τέρας» της Γαλλίδας μυθιστοριογράφου Γκάμπριελ-Σουζάν Μπαρμπό ντε Βιλενέβ, ζωντανεύει στη σκηνή χάρη στη Μαριάννα Τόλη, που το έχει διασκευάσει και το σκηνοθετεί.

Πέρυσι ήταν ο «Μολυβένιος Στρατιώτης», φέτος ένα άλλο παραμύθι. Συμπεραίνω ότι σας γοητεύουν τα κλασικά παραμύθια, λέω στη Μαριάννα Τόλη. «Με γοητεύουν τα παραμύθια που εξάπτουν την φαντασία μου και έτσι μου επιτρέπεται να τα επεξεργαστώ έτσι ώστε να εξάψουν και την φαντασία των θεατών, μικρών και μεγάλων. Τα κλασσικά παραμύθια όπως και τα κλασσικά έργα έχουν πάντα φανερά η κρυμμένα, πολλά μηνύματα, με συγκινεί η ιστορία τους και αυτό που προέχει σε μία στείρα και σκληρή εποχή, σαν την δική μας, είναι να θυμίζω στα παιδιά πως κάπου μέσα τους υπάρχει η αγάπη, η μεγάλη αυτή συγκινητική αγάπη, που είναι το κύριο θέμα των έργων αυτών. Ίσως βιώνοντας αυτή την θεατρική εμπειρία να μπορέσουν να αφήσουν την καρδιά τους ελεύθερη και ανοιχτή για να νοιώσουν όλα αυτά τα μαγικά συναισθήματα που μας φέρνουν πιο κοντά στην αλήθεια, στον εαυτό μας και στην μαγεία της τέχνης.» Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της παράστασης που ανεβάζετε φέτος, ρωτώ την κυρία Τόλη. «Είναι μια πολυσύνθετη και πολύπλοκη παραγωγή που βασίζεται πρώτα από όλα στην εξαιρετική ομάδα της παιδικής σκηνής που πάντα ξεσηκώνει τον κόσμο με την αγάπη της και τον ενθουσιασμό της. Έπειτα είναι τα τεχνικά μέσα που πληθαίνουν κάθε χρόνο, δεν ξέρω πως και γιατί, όλο και κάτι καινούριο προστίθεται στις παραγωγές μας. Χαρακτηριστικά είναι τα ιδιόρρυθμα κουστούμια, αυθεντικά από το Τιρόλο και οι ειδικές κατασκευές για τις ανάγκες αυτού του έργου (κηροπήγια, τσαγιέρες, ρολόγια κλπ.) επίσης οι εκπλήξεις των προβολών 3D που φέρνουν το παιδί πιο κοντά στην σημερινή τεχνολογία και έτσι ανάγλυφα μπορεί να παρακολουθήσει το έργο και να του μείνει χαραγμένο στην μνήμη του.» Η Μαριάννα Τόλη τονίζει ότι μια θεατρική παράσταση πρέπει να δώσει στο παιδί «την αλήθεια, με μεγάλη γενναιοδωρία και με κάποια πρωτοτυπία». «Πρέπει να συν-δημιουργήσουμε μαζί τους ένα καινούριο θέαμα που να τους αγγίξει κατευθείαν στην καρδιά. Δεν θέλουμε τόσο να τα εντυπωσιάσουμε όσο να τα συγκινήσουμε», προσθέτει. «Οι γονείς δεν πρέπει απαίδευτα να πηγαίνουν τα παιδιά τους τυχαία σε κάποια παράσταση, γιατί αν δεν είναι κατάλληλη το παιδί μπορεί να χάσει τον ενδιαφέρον του για το θέατρο και αυτό θα είναι ολέθριο. Η τέχνη είναι το εισιτήριο μας για μια καλύτερη ζωή. Θα πρέπει να ρωτούν και να μαθαίνουν πριν αποφασίσουν», επισημαίνει η Μαριάννα Τόλη.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

INFO Παιδική Σκηνή του "Νέου Θεάτρου Βασιλάκου" Σκηνοθεσία-Διασκευή-Στίχοι: Μαριάννα Τόλη Μουσικές ενορχηστρώσεις και συνθέσεις: Αλέκος Μπαζάνης Χορογραφίες: Αλέξανδρος Κουζίτσκιν Σκηνικά- Κουστούμια: Μαριάννα Τόλη- Μιχάλης Σδούγκος Πρωταγωνιστούν: Ο βαρύτονος Νικόλας Καραγκιαούρης, Άννα Φιλιππάκη, Ίαν Στρατής, Άντεια Ολυμπίου(Εύα Σταμάτη), Σταύρος Βόλκος, Στέλλιος Κέλλερης, Βαγγέλης Κρανιώτης, Αρετή Πασχάλη, Γιάννης Μανιατόπουλος, Λητώ Αμπατζή, Κέλλυ Γιακουμάκη, Γιάννης Πλιάκης, Μαρία Κοσμάτου. Καθημερινά για σχολεία στις 10:00, Κυριακές για κοινό και ομαδικές κρατήσεις στις 11:30 & 15:00 Τιμές εισιτηρίων από 8 έως 12 Ευρώ.

του Χρίστου Καλουντζόγλου

«Ζιλ και η Νύχτα» ένας συγκλονιστικός θεατρικός μονόλογος - ταξίδι στη σκοτεινή πλευρά

Το συνταρακτικό κείμενο του Hugo Claus, το λιτό θεατρικό σκηνικό, ένας ηθοποιός που έχει μελετήσει βαθύτατα τον ρόλο -ο Νίκος Χατζηπαπάς- και το αποτέλεσμα είναι μία παράστασηγροθιά στις κάθε είδους βεβαιότητες πάνω στις οποίες μαθαίνουμε να πορευόμαστε. Ο θεατρικός μονόλογος είναι ένα φιλοσοφικό κείμενο για τα όρια του καλού και του κακού, τη γοητεία της αλαζονίας και την αυτοκαταστροφική υποταγή στη δύναμη της εκκλησίας. Πρόκειται για την απολογία του στρατηγού Ζιλ ντε Ραι μπροστά στην Ιερά Εξέταση. Γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε με μία άγνωστη στο ελληνικό κοινό προσωπικότητα, ρωτώ τον Νίκο Χατζηπαπά, που ερμηνεύει και σκηνοθετεί την ισορροπία τρόμου του Ζιλ ντε Ραι μπροστά στους δικαστές. «Ο Ζιλ είναι όντως άγνωστος στο κοινό σε σχέση με το Μαρκήσιο Ντε Σαντ. Αποφάσισα να ασχοληθώ με την προσωπικότητά του, λόγω του ίδιου του κειμένου του Κλάους. Το έργο βασίζεται στα πρακτικά της δίκης του Ζιλ, που έχουν σωθεί στο ακέραιό τους. Πρόκειται για την απολογία του Ζιλ ντε Ραι στο εκκλησιαστικό δικαστήριο της Νάντης που τον καταδίκασε σε θάνατο με αγχόνη και πυρά το 1440. Ως έργο, παρουσιάζει δικαστικό, ψυχιατρικό και κοινωνικό ενδιαφέρον για το πώς ένας άνθρωπος σαν τον Ζιλ κατέληξε στο αντίθετο άκρο». Ο Νίκος Χατζηπαπάς μας επιτρέπει με ένα δίωρο ρεσιτάλ ερμηνείας μία πολυεπίπεδη ανάγνωση του ήρωα: βλέπουμε την αμφιταλάντευση ενός ήρωα των πεδίων των μαχών ανάμεσα στην αλαζονία, την αυτοταπείνωση και την αυτοκαταστροφή, τα πολιτικά και κοινωνικά αδιέξοδα στο ασφυκτικό περιβάλλον της παντοδύναμης Ιεράς Εξέτασης, τις ενοχές που σαν χιονοστιβάδα οδηγούν τον Ζιλ ντε Ραι στην ομολογία εγκλημάτων που ίσως και να μην διέπραξε.

«Ο Ζιλ βρίσκεται σε μία συνεχή «μάχη» ανάμεσα σε αυτό που ήταν και αυτό που έγινε. Ωστόσο, όσον αφορά τη μάχη του καλού και του κακού πάντα θα υπάρχουν διακυμάνσεις. Λέει ο Ζιλ: “Εγώ που ήθελα να γίνω τα πάντα, υπεράνθρωπος, είμαι ένας υπάνθρωπος, ένας απάνθρωπος άνθρωπος. Τίποτα"», επισημαίνει ο Νίκος Χατζηπαπάς. Ο Ζιλ ντε Ραι, σύντροφος της Ζαν ντ΄ Αρκ, το «Ιερό Τέρας», σύμφωνα με τον Ζορζ Μπατάιγ, «είναι ένας τραγικός εγκληματίας». Πεντακόσια χρόνια μετά την εκτέλεσή του ιστορικοί άνοιξαν και πάλι την υπόθεση. Έπειτα από ενδελεχή έρευνα ένας δικαστής έκρινε ότι ο Ζιλ ντε Ραι ήταν αθώος για τις δολοφονίες, παρότι ομολόγησε ενώπιον των ιεροεξεταστών. Αν συμμετείχατε σε μία ομάδα δικαστών που έκανε αναψηλάφηση της δίκης του Ζιλ ντε Ραι, πώς θα αντιμετωπίζατε την προσωπικότητα που υποδύεστε στη σκηνή, ρωτώ τον Νίκο Χατζηπαπά, ο οποίος απαντά: «Θα έδειχνα μεγάλη προσοχή στα πρακτικά της δίκης του, αλλά και πάλι είναι πολύ δύσκολο να πάρεις μία απόφαση για κάτι, όταν δεν είσαι παρών στα γεγονότα. Το έγκλημα παραμένει έγκλημα, ανεξαρτήτως οποιασδήποτε απόφασης. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Ζιλ φοβόταν περισσότερο τον αφορισμό από το θάνατο». INFO Θέατρο Σημείο (Χ.Τρικούπη 4, πίσω από το Πάντειο) Παραστάσεις Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00 (μέχρι 4 Δεκεμβρίου) Εισιτήρια από 5 έως 12 Ευρώ Συντελεστές : Μετάφραση: Μαρία Ευσταθιάδη Σκηνοθεσία- Ερμηνεία: Νίκος Χατζηπαπάς Συμμετοχή: Πάνος Λαμπρίδης Μουσική Επιμέλεια: Ελίζα Χατζηπαπά Βοηθός Σκηνοθέτη: Νέλη Αλκάδη

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΑΤΖΕΝΤΑ

Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Εθνικό Θέατρο Rex- σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη»

«Τίμων ο Αθηναίος» των Ουίλιαμ Σαίξπηρ και Τόμας Μίντλτον Ένα έργο-πρόκληση για τον πλούτο, το χρέος, τη φιλία, την κολακεία, τη γενναιοδωρία, την αχαριστία, διαχρονικό και πάντοτε ενοχλητικό. «Ο Σαίξπηρ δεν κάνει τίποτα μικρό, αναμετριέται πάντα με κάτι πολύ μεγάλο….» τονίζει ο Στάθης Λιβαθινός, καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, ο οποίος υπογράφει την σκηνοθεσία της παράστασης. Info: Μετάφραση: Nίκος Χατζόπουλος Σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός Σκηνικά-κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου Κίνηση: Μαρία Σβαγιέβιτς Διανομή: Βασίλης Ανδρέου στον πρωταγωνιστικό ρόλο και οι Αργυρώ Ανανιάδου, Γιώργος Δαμπάσης, Ιερώνυμος Καλετσάνος, Νίκος Καρδώνης, Στάθης Κόικας, Φώτης Κουτρουβίδης, Αναστάσης Λαουλάκος, Φοίβος Μαρκιανός, Στρατής Πανούριος, Δημήτρης Παπανικολάου, Μαρία Σαββίδου, Χρήστος Σουγάρης, Αρης Τρουπάκης, Μάνος Στεφανάκης, Aντιγόνη Φρυδά. Παραστάσεις κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 20.30 και κάθε Κυριακή στις 19.00

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

«Ζωρζ Ντάντεν: ο άναυδος σύζυγος», του Μολιέρου, στην σκηνή της οδού Φρυνίχου 14 (Πλάκα), μόνο για 32 Παραστάσεις (έως 9 Δεκεμβρίου) Info: Μετάφραση-δραματουργική επεξεργασία-σκηνοθεσία: Μαριάννα Κάλμπαρη Σκηνικά-κοστούμια: Μαντώ Ψυχουντάκη Μουσική επιμέλεια: Νέστωρ Κοψιδάς Παίζουν: Σύρμω Κεκέ, Κώστας Κουτσολέλος, Νέστωρ Κοψιδάς, Κατερίνα Λυπηρίδου, Δημήτρης Μαγγίνας, Βασίλης Μαυρογεωργίου. Παραστάσεις: Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο-Κυριακή 9.15 Τιμή εισιτηρίων από 8 έως 16 Ευρώ. Στο υπόγειο της οδού Πεσμαζόγλου 5, το Θέατρο Τέχνης και ο Νίκος Μαστοράκης παρουσιάζουν για τρίτη χρονιά, με ανανεωμένη ομάδα ηθοποιών το σύγχρονο σπονδυλωτό έργο του Joël Pommerat «Η επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα». Μικρές ιστορίες-εικόνες που μιλούν με μελαγχολία, σκληρότητα, μεταφυσική διάθεση αλλά και πολύ χιούμορ για το αδιέξοδο της αγάπης. Της

αγάπης που δεν καταφέρνει να επανενώσει ποτέ πραγματικά «τη Βόρεια με τη Νότια Κορέα». Info: Μετάφραση: Μαριάννα Κάλμπαρη Σκηνοθεσία: Νίκος Μαστοράκης Παίζουν: Νίκος Αλεξίου, Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου, Βίκυ Βολιώτη, Γεράσιμος Γεννατάς, Ιωάννα Μαυρέα, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Νικόλας Χανακούλας, Συμμετέχει η Φαίη Μινωπέτρου-Κασιμάτη Παραστάσεις μέχρι τις 25 Νοεμβρίου κάθε Τετάρτη 8μμ, Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο 9.15μμ, Κυριακή 8μμ Τιμές Εισιτηρίων: 8-16 Ευρώ

Εθνική Λυρική Σκηνή Χρόνια πολλά, κύριε Χατζιδάκι

πωσιακή παραγωγή για 30 παραστάσεις, όπου η όπερα συναντά το animation, δημιουργώντας έναν καινούργιο, μαγικό και συναρπαστικό κόσμο. Η παραγωγή πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ & Αγορά Κινουμένων Σχεδίων Animasyros. Info: Παραστάσεις : Πρωινές (Ώρα έναρξης: 11.00) 17, 18, 21, 23 Οκτωβρίου 2018 / 4, 6, 8, 11, 13, 14, 15, 18, 22, 23, 29 Νοεμβρίου 2018 / 2, 9, 21, 23, 27, 29, 30 Δεκεμβρίου 2018 / 2, 3, 4, 5, 8, 9 Ιανουαρίου 2019 Απογευματινές (Ώρα έναρξης: 18.30) 1, 8 Δεκεμβρίου 2018

Πολυχώρος VAULT

Για την ημέρα των γενεθλίων του Μάνου Χατζιδάκι, στις 23 Οκτωβρίου, η Εθνική Λυρική Σκηνή και το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) παρουσιάζουν αφιέρωμα στη μουσική του σπουδαίου Έλληνα συνθέτη, ο οποίος θα συμπλήρωνε φέτος τα 93 του χρόνια. Το αφιέρωμα θα πραγματοποιηθεί, με τη συμμετοχή καταξιωμένων και νεότερων καλλιτεχνών, στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος, την Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, καθώς και στην Αγορά του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, από τις 17.00 το απόγευμα έως τις 23.00 το βράδυ με ελεύθερη είσοδο και με αποκλειστική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Καλλιτεχνική επιμέλεια Γιώργος Χατζιδάκις

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Το αηδόνι του αυτοκράτορα της Λένας Πλάτωνος Το μουσικό παραμύθι Το αηδόνι του αυτοκράτορα της Λένας Πλάτωνος, ανεβαίνει για πρώτη φορά στη σκηνή ως η κεντρική παραγωγή όπερας για παιδιά και νέους από την Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ένα έργο σπάνιας ομορφιάς και ευαισθησίας σε μια εντυ-

«Η Σέξτον και τα Κογιότ», της Σοφίας Καψούρου για 2η χρονιά, έως την Κυριακή 25 Νοεμβρίου. Παραστάσεις κάθε Σάββατο στις 18:15 & Κυριακή στις 21:00. Η τολμηρή θεατρική παράσταση «Η Σέξτον και τα Κογιότ» επιστρέφει για 2η συνεχή χρονιά στον Πολυχώρο Vault συστήνοντας για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό τη μεγάλη Αμερικανίδα ποιήτρια Αν Σέξτον. Info: Συντελεστές: Εικαστικός χώρος-επιμέλεια κοστουμιών: Δέσποινα Βιλλιώτη Μουσική - Σχεδιασμός ήχου: Dance with Invisible Partners Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Σοφία Καψούρου, Μαρία Σωτηριάδου, Όλγα Τσαρσιταλίδη Παραστάσεις: Σάββατο στις 18:15 & Κυριακή στις 21:00 Τιμές εισιτηρίων: από 5 έως 10 Ευρώ VAULT THEATRE PLUS Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός Στον Πολυχώρο Vault Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15, έως την Τρίτη 13 Νοεμβρίου 2018, Η παράσταση «Revolt» Η παράσταση εξυμνεί τη διαφορετικότητα, θίγοντας ταυτόχρονα σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα μέσα από γεγονότα που συγκλόνισαν την κοινή γνώμη. Μετά την έξοδο του κοινού από το «Τούνελ», ομάδα Ψυχολόγων παρέχει αποφόρτιση στο κοινό καθώς φορείς ενημερώνουν τους επισκέπτες με τρόπους που μπορούν να προσφέρουν βοήθεια για να σταματήσει ο κύκλος της βίας. Info : Κείμενο - Σκηνοθεσία: Δημήτρης Πλαβούκος Πρωτότυπη μουσική: Βαγγέλης Μακρής Φωτογραφία: Ελένη Ρόκου Photo Editing: Σταύρος Τούσας Παίζουν: Δημήτρης Βιτάλης, Σταυριάννα Γούση, Πέτρος Δανάλης, Αμαλία Δόξα, Αλέξανδρος Καυκάς, Δήμητρα Καλαβρέζου, Παναγιώτης Μπακολουκάς, Χριστίνα Παπανδρέου, Ντόνα Πετροπούλου, Ντιάνα Πουτκαράτζε, Νάνσυ Πλαβούκου, Ανδρομάχη Σόμπολα, Αντώνης Σουπιτσής και ο Δημήτρης Πλαβούκος Γενική είσοδος: 7 ευρώ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ “Τα ορφανά” στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών Ποια ορφάνια τελικά μας στοιχειώνει πιο πολύ και είναι περισσότερο απειλητική για τη ζωή μας; Αυτή της απώλειας από τον θάνατο και εκείνη της εγκατάλειψης από την ίδια την οικογένεια ή της παραπλάνησης ενός κοινωνικού συστήματος που υπόσχεται και μετά εγκαταλείπει; Τα “Ορφανά” του Ντένις Κέλλυ - η συγκλονιστική παράσταση του ΚΘΒΕ που σκηνοθέτησε ο Τάκης Τζαμαργιάς επαναλαμβάνεται στο φουαγιέ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών από Τετάρτη-Κυριακή στις 09.15μμ

“Καπιταλιστικός Ρεαλισμός” “Capitalist Realism” Εκατοντάδες εικόνες από το “Συντελεσμένο μέλλον” αλλά και το “Παρελθόν διαρκείας” (στους χώρους του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης, στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης) η κεντρική έκθεση της Thessaloniki PhotoBiennale 2018 καταδεικνύουν ζητήματα που συντελούν στη δημιουργία ή στην επιδείνωση των οικονομικών κρίσεων στο διεθνές περιβάλλον.

"Αλέξανδρος Ιόλας": Η κληρονομιά"

“Καληνύχτα Μαργαρίτα” Το έργο του Γεράσιμου Σταύρου παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο ΚΘΒΕ, σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή, με τον Γιώργο Νινιό. Παραστάσεις: Τετάρτη -Κυριακή, στη σκηνή ¨Σωκράτης Καραντινός” της Μονής Λαζαριστών

“Υπέρ Ελλάδος (Η υπόθεση Πολκ στο προσκήνιο)” της Σοφίας Νικολαίδου Ένα νέο άπαιχτο θεατρικό έργο που διερευνά, 70 χρόνια μετά, την ανεξιχνίαστη δολοφονία του Πολκ, σκηνοθετεί για το ΚΘΒΕ η Πηγή Δημητρακοπούλου. Πρεμιέρα στις 20 Οκτωβρίου στο Μικρό θέατρο της Μονής Λαζαριστών.

“Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου” της Αλκης Ζέη Για την παιδική σκηνή του ΚΘΒΕ σκηνοθετεί ο Τάκης Τζαμαργιάς. Πρεμιέρα την Κυριακή 21 Οκτωβρίου, στις 11 το πρωί.

“Περιμένοντας τον Γκοντό”του Σάμουελ Μπέκετ Το εμβληματικό έργο του Νομπελίστα Ιρλανδού συγγραφέα που σκηνοθέτησε ο διευθυντής του θεάτρου Γιάννης Αναστασάκης “περιμένει” και πάλι τους θεατές του (επανάληψη περσινής παραγωγής) στη σκηνή του Βασιλικού θεάτρου από την Κυριακή 28 Οκτωβρίου.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Οταν στα 1978 ο Έλληνας μαικήνας της τέχνης Αλέξανδρος Ιόλας κληροδοτούσε 47 έργα στη Θεσσαλονίκη για την ίδρυση του Μακεδονικού (κέντρου τότε) Σύγχρονης Τέχνης .. ίσως δεν φανταζόταν ότι 40 χρόνια μετά... η πόλη θα τιμούσε εντυπωσιακά αυτή την “κληρονομιά”. Ενταγμένη στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Δημητρίων 2018 του Δήμου Θεσσαλονίκης, η έκθεση με 100 και πλέον έργα του μαικήνα της τέχνης αποτελεί τον προάγγελο του εορτασμού των 40 χρόνων του πρώτου μουσείου σύγχρονης τέχνης της Ελλάδας (του ΜΜΣΤ) που ουσιαστικά σύστησε τη σύγχρονη τέχνη στην πόλη αλλά και τη χώρα γενικότερα. (Το ΜΜΣΤ βρίσκεται εντός των εγκαταστάσεων της ΔΕΘ).