ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ #57

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ | ΑΘΗΝΑΪΚΟ & ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙ∆ΗΣΕΩΝ

ΤΕΥΧΟΣ 57 | 15 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ 2016

2 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΣΦΥΓΜΌΣ

ΘΑ ΈΡΘΕΙ Ο ΜΠΌΜΠΙΡΑΣ ΤΟ 2016 στρίβει στην τελευταία γωνία. Ίσα που βλέπουμε το φθαρμένο παλτό, ένα λευκό τσουλούφι από το γέρο χρόνο. Συνηθισμένο κλισέ. Μόνο που τα τελευταία χρόνια νομίζεις ότι όλα έχουν αντιστραφεί διεστραμμένα. Νομίζεις ότι στο τέλος κάθε χρόνου δεν φεύγει ένας γέρος, με τα κατάλευκα μαλλιά του, αλλά πως σφάζουν ένα παιδί πάνω στα ντουζένια του, πάνω στον πάγκο του χασάπη. Και βλέπεις να έρχεται ο νέος χρόνος πλαδαρός, με γκρίζα αραιά μαλλιά, ρυτιδιασμένος, έτοιμος να καταρρεύσει. Άλλωστε, στο δυτικό κόσμο η νεότητα είναι είδος προς εξαφάνιση, όπως το πάνε αυτοί που κάνουν τα κουμάντα. Αυτοί που μάλλον μισούν τη νεότητα, μισούν τα παιδιά, τους ανθρώπους που έχουν όρεξη για ζωή. ΤΈΛΟΣ ΠΆΝΤΩΝ, ένας νέος χρόνος έρχεται και αυτή τη φορά ας ελπίσουμε, όλα δείχνουν ότι τώρα μπορούμε να ελπίζουμε, πως θα δούμε πάλι κάποιο παλικαράκι να μας χαμογελά και να μας περιπαίζει με το δίκιο του στο έμπα της νέας χρονιάς. Ειδικά αν σκεφτούμε τι φάγαμε κυρίως εκείνα τα χρόνια μετά το 2009, δεν είμαστε μόνο για γέλια, αλλά για να μας κρεμάν κουδούνια. ΑΛΛΆ ΑΣ ΑΦΉΣΟΥΜΕ ΌΛΑ ΑΥΤΆ και ας πάμε στην πραγματικότητα, που είδα τελευταία πριν λίγες ημέρες. Είναι ο κυρ Μανόλης, ετών 80 και βάλε, τον οποίο έβλεπα συχνά, περνώντας από το καφενείο της γειτονιάς, να πίνει το καφεδάκι του ήσυχα, μάλλον θλιμμένα. Ρώτησα ένα γείτονα για τον κυρ Μανόλη και μου είπε ότι τον ξέρει χρόνια. Είναι περίφημος άνθρωπος, που πέρασε πολλά και έκανε πολλά στη ζωή του. Παιδί προσφύγων από τη Σμύρνη, μεγάλωσε, όπως πολλοί της γενιάς του μέσα σε αντίξοες συνθήκες και κατάφερε να φτιάξει τη ζωή του πηγαίνοντας στα καράβια. Απ’ τα καράβια έφτιαξε την οικογένειά του, μεγάλωσε, σπούδασε τα παιδιά του, βοηθά και τα εγγόνια. ΑΠΌ ΚΆΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΉ και μετά του έδινα και το περιοδικό μας. Το διάβαζε και πάντα μου έλεγε με ευγένεια τις παρατηρήσεις του. Εύστοχες τις περισσότερες φορές. Άλλωστε ως παιδί είχε προλάβει και κατοχή και εμφύλιο και σκληρό κράτος και παρακράτος και χούντα και μεταπολίτευση. Πέρασε δύσκολους καιρούς, αλλά τα κατάφερε. Τον θυμάμαι τότε με το δημοψήφισμα και τα κάπιταλ κοντρόλς να δίνει κουράγιο στους νεότερους και τους προέτρεπε να μη δυσανασχετούν. Ακόμη και τώρα όταν έχει να κάνει με νέους δείχνει πάντα αισιόδοξος και προσπαθεί να τονώσει το ηθικό τους. Συχνά λέει ότι δεν γίνεται, ο κόσμος θα αλλάξει. Μπορεί η Ευρώπη, που δεν τη γουστάρει, για αυτά που έκανε στα παιδιά του και στα παιδιά όλης της Ελλάδας, αλλά και στους πρόσφυγες, να έχει τραβήξει ένα δρόμο ολιγαρχικό, σχεδόν φασιστικό, αλλά θα αλλάξει κι αυτή, αφού πονέσει πρώτα. ΠΡΟΧΘΈΣ ΤΟΝ ΚΈΡΑΣΑ ΚΑΦΈ και κάθισα κι εγώ μαζί του. Αρχές του τελευταίου μήνα του έτους και μου είπε ότι δεν του έχει μείνει τίποτα για να κάνει ένα έστω μικρό δωράκι στα εγγόνια του. Την πενιχρή πλέον σύνταξή του τη μοιράζει στα παιδιά του, που αν και έχουν πτυχία κάνουν μεροκάματα από δω και από κει. Για τον εαυτό του κρατάει μόνο λίγα ευρώ το μήνα. Ένα δυο πακέτα τσιγάρα την εβδομάδα και τον καφέ του στο καφενείο. Τίποτα άλλο. Αυτός που δάμασε ωκεανούς και άγριες θάλασσες τώρα νιώθει να πνίγεται σε μια γουλιά καφέ, αυτή που παίρνει και κάτι από το κατακάθι. ΤΟΝ ΚΈΡΑΣΑ ΚΑΙ ΤΣΙΓΆΡΟ. Εγώ το κάπνισα, όπως σχεδόν πάντα, σε τρία λεπτά. Αυτός το απόλαυσε μέχρι που άρχισαν να καψαλίζονται τα ακροδάχτυλά του. Κατάλαβε πως το παρατήρησα και μου είπε ότι αυτός είναι συνηθισμένος στις μεγάλες θερμοκρασίες, από τις μηχανές στα καράβια. Και πρόσθεσε ότι μερικές φορές πρέπει να αισθανθείς το κάψιμο για να σβήσεις τη φωτιά. Ίσως χρειαστεί να βάλεις ακόμη πιο βαθιά τα χέρια σου στη φλόγα για να σβήσεις τη φωτιά, να σταματήσεις να καίγεσαι, μου πέταξε χαμογελώντας και ανανεώσαμε τη συνάντησή μας για το νέο έτος. Του πα να φέρει και το μικρότερο από τα εγγόνια του, έναν ζωηρό μπόμπιρα όλο ζωή... * Το Πρακτορείο κλείνει έναν κύκλο, από την ανταπόκρισή σας, νομίζω με μεγάλη επιτυχία και ανοίγει έναν ακόμη μεγαλύτερο τη νέα χρονιά. Το περιοδικό μας γίνεται δεκαπενθήμερο (θα κυκλοφορεί κάθε δεύτερη και τέταρτη Πέμπτη του μήνα), με περισσότερες σελίδες και ακόμη πιο φρέσκο σχεδιασμό. Επίσης, το Πρακτορείο, όπως είχαμε προαναγγείλει, πάει και στην περιφέρεια με μηνιαίες εκδόσεις. Λεπτομέρειες με το νέο έτος. Το Πρακτορείο θα κυκλοφορήσει και πάλι στις 12 Ιανουαρίου. Καλές γιορτές και ευτυχισμένος ο καινούργιος χρόνος.

Χάρης Αναγνωστάκης

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 3

Του Αλέξη Ηλιάδη

Τρομοκρατία, προσφυγικό, Brexit, Τραμπ, οικονομική δυσπραγία στην ευρωζώνη, αλλά και η ραγδαία άνοδος της Κίνας είναι ορισμένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της χρονιάς που φεύγει

ΑΠΌ ΤΗ ΝΈΑ ΤΆΞΗ ΠΡΑΓΜΆΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΤΑΞΊΑ 4 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Η

Η προσφυγική κρίση, οι επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους, η απόφαση της Βρετανίας για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία ήταν μερικά από τα πιο σημαντικά γεγονότα της χρονιάς που πέρασε. Γεγονότα που δίνουν την εικόνα μιας παγκόσμιας αταξίας. Η Νέα Τάξη Πραγμάτων είναι πλέον μια ανάμνηση. Και ενώ ο Δυτικός κόσμος αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα (η κρίση στην ευρωζώνη δεν έχει τέλος) η Κίνα ανεβαίνει εντυπωσιακά και την ακολουθεί η Ρωσία. Ας θυμηθούμε όμως τι έγινε το 2016: Προσφυγική κρίση Το δράμα των προσφύγων (αναμφίβολα το μεγαλύτερο ζήτημα της χρονιάς) συνεχίστηκε και εντάθηκε. Εκατομμύρια άνθρωποι εγκατέλειψαν τις χώρες τους, για να γλιτώσουν από τους πολέμους που ξεκίνησαν αυτοί που ήθελαν να τους …σώσουν. Τα σπίτια τους, οι πόλεις τους έχουν γίνει ερείπια και οι βομβαρδισμοί και οι μάχες συνεχίζονται. Εκατοντάδες πρόσφυγες έχασαν τη ζωή τους όταν οι βάρκες στις οποίες επέβαιναν βυθίστηκαν. Όπως στα ναυάγια ανοιχτά της Μυτιλήνης και της Σάμου, τον Ιανουάριο. Ανάμεσα στα θύματα ήταν και πολλά παιδιά. Εκατομμύρια άλλοι πρόσφυγες βρέθηκαν, βρίσκονται ακόμη στους δρόμους, στις θάλασσες, σε καταυλισμούς, με άθλιες συνθήκες διαβίωσης, χωρίς καμία ελπίδα, χωρίς καμία βοήθεια. Αυτό που προέχει τώρα για τους ισχυρούς είναι η οικονομία… Τρομοκρατία Η διεθνής τρομοκρατία «χτύπησε» και το 2016. Πιο δυνατά ήταν τα «χτυπήματα» στο Βέλγιο και τη Γαλλία. Το Ισλαμικό Κράτος επιτέθηκε στην καρδιά της Ευρώπης, στις Βρυξέλλες τον Μάρτιο. Δεκάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και εκατοντάδες τραυματίστηκαν από την επίθεση στο αεροδρόμιο και στο μετρό της πόλης. Στη Νίκαια της Γαλλίας, τον Ιούλιο, ένας Γάλλος υπήκοος με καταγωγή από την Τυνησία σκόρπισε με το φορτηγό του τον θάνατο στην παραλιακή λεωφόρο της πόλης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση που δημιουργήθηκε με σκοπό, μεταξύ άλλων, τη διατήρηση της ειρήνης δέχεται πια πολύ συχνά επιθέσεις, στόχος των οποίων είναι η δολοφονία απλών πολιτών. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 5

Brexıt Ένα από τα γεγονότα που σημάδεψαν το 2016 ήταν το βρετανικό δημοψήφισμα για αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στις 23 Ιουνίου οι υποστηρικτές του Brexit επικράτησαν με ποσοστό 51,9%. Είναι η πρώτη φορά που μια χώρα αποφασίζει να φύγει από την Ένωση κάτι που μέχρι πρότινος ήταν αδιανόητο. Οι Βρετανοί είχαν προειδοποιηθεί από πολλά μέσα ενημέρωσης ότι αν ψήφιζαν υπέρ της εξόδου οι συνέπειες θα ήταν οδυνηρές. Παρ’ όλα αυτά το τόλμησαν και τώρα η νέα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι έχει αναλάβει, μετά την παραίτηση του Ντέιβιντ Κάμερον, να οδηγήσει τη χώρα εκτός ΕΕ. Απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πέρασε δύσκολες ώρες στις 15 Ιουλίου αλλά τελικά τα κατάφερε. Οι επίδοξοι πραξικοπηματίες, ένα μέρος του τουρκικού στρατού, κατέθεσαν τα όπλα όταν εκατοντάδες χιλιάδες οπαδοί του Τούρκου Προέδρου, μετά από έκκλησή του, βγήκαν στους δρόμους. Ο Ερντογάν κατήγγειλε τον Τούρκο πρώην ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, που ζει στην Πενσιλβάνια, σαν υποκινητή του αποτυχημένου πραξικοπήματος, ζήτησε την έκδοσή του από τις ΗΠΑ, και έκανε μαζικές εκκαθαρίσεις στον στρατό, στην αστυνομία και 6 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

στο δικαστικό σώμα. Βγήκε ενισχυμένος από την υπόθεση αυτή και φαίνεται πλέον κυρίαρχος του παιχνιδιού στο εσωτερικό της χώρας. Εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ Οι ΗΠΑ «μιμήθηκαν» την Ιταλία, όπου για πολλά χρόνια ήταν πρωθυπουργός ένας επιχειρηματίας, ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, και εξέλεξαν για Πρόεδρο, στις 8 Νοεμβρίου, τον μεγιστάνα των ακινήτων, τον δισεκατομμυριούχο Ντόναλντ Τραμπ. Η νίκη του μεγαλοεπιχειρηματία θεωρείται αποτέλεσμα του θυμού, της οργής μεγάλου μέρους των Αμερικανών πολιτών για την παγκοσμιοποίηση. Ο Τραμπ υποσχέθηκε να κάνει την Αμερική και «πάλι μεγάλη», να μειώσει τη φορολογία και να προστατεύσει τις θέσεις εργασίας. Ήδη, ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν, μόλις αναλάβει τα καθήκοντά του, από την Υπερειρηνική Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης (TPP) μια συμφωνία διεθνούς εμπορίου την οποία ο νέος Πρόεδρος θεωρεί καταστροφική για τους Αμερικανούς εργαζόμενους. Ο Τραμπ αναμένεται να ομαλοποιήσει τις σχέσεις με τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν, ενώ εμφανίζεται επιθετικός έναντι της Κίνας. Έχει μάλιστα απειλήσει το Πεκίνο με υψηλούς δασμούς στα κινεζικά προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ. Πολιτικοί αναλυτές θεωρούν ότι με τον προστατευτισμό του Τραμπ

η παγκοσμιοποίηση μπαίνει σε αχαρτογράφητα νερά. Κίνα Σε αντίθεση με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ η κινεζική οικονομία συνεχίζει να αναπτύσσεται με υψηλούς ρυθμούς. Η Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης (Asian Development Bank, ADB) εκτιμά, για το 2016, στο 6,6%. τον ρυθμό ανάπτυξης της Κίνας, τονίζοντας τον κρίσιμο ρόλο της Ασίας στην καθοδήγηση της παγκόσμιας οικονομίας. Δημοψήφισμα στην Ιταλία Μια μεγάλη ήττα για τον πρωθυπουργό των μεταρρυθμίσεων, Ματέο Ρέντσι, επιφύλασσε το δημοψήφισμα που έγινε στην Ιταλία στις 4 Δεκεμβρίου. Επιφύλασσε όμως και έναν θρίαμβο κυρίως για τον «αντισυστημικό» Μπέπε Γκρίλο, ηγέτη του κινήματος Πέντε Αστέρων αλλά και για τον δεξιό Ματέο Σαλβίνι, ηγέτη της Λέγκας του Βορρά, οι οποίοι στήριξαν το «όχι» στη συνταγματική μεταρρύθμιση που πρότεινε ο Ρέντσι και ζητούν πλέον μετ’ επιτάσεως άμεσα εκλογές καθώς εμφανίζονται ενισχυμένοι δημοσκοπικά. Θριαμβευτής και ο πρώην πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι, που τάχθηκε και αυτός με το «όχι». Το Κίνημα Πέντε Αστέρων χαρακτήρισε «νίκη της δημοκρατίας» το αποτέλεσμα του

δημοψηφίσματος, ενώ ο Σαλβίνι, που δεν θέλει ούτε να ακούει για ευρώ, θεωρεί ότι νικητές του δημοψηφίσματος είναι οι πολίτες και ηττημένοι οι τραπεζίτες, οι χρηματιστές, οι «ισχυρές εξουσίες». Η συνταγματική μεταρρύθμιση που πρότεινε ο κεντροαριστερός πρωθυπουργός και επικροτούσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε απορρίφθηκε πανηγυρικά από τους Ιταλούς. Το «όχι» πήρε 59,2% και το «ναι» 40,8%. Ο Ρέντσι παραιτήθηκε, ο στενό ςσυνεργάτης του κα μέχρι τώρα υπουργός Εξωτερικών Πάολο Τζεντιλόνι έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και η αντιπολίτευση πιέζει για πρόωρες εκλογές το συντομότερο. Και όλα αυτά ενώ η αγωνία του επιχειρηματικού κόσμου της χώρας για τις ιταλικές τράπεζες μεγαλώνει, ειδικά για όσες έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους πολλά κόκκινα δάνεια και αυτό το διάστημα προσπαθούν να αντλήσουν κεφάλαια από τις αγορές για να επιβιώσουν. Τώρα όμως, το ενδιαφέρον στρέφεται στις κινήσεις της αριστερής πτέρυγας του Δημοκρατικού κόμματος, του οποίου ηγείται ο Ματέο Ρέντσι. Η πτέρυγα αυτή, με κορυφαίους εκπροσώπους τον πρώην πρωθυπουργό Μάσιμο Ντ’ Αλέμα και τον πρώην γραμματέα του κόμματος Πιερ Λουίτζι Μπερσάνι, είχε ταχθεί υπέρ του «όχι». Τους επόμενους μήνες είναι σίγουρο ότι οι Ιταλοί δεν θα πλήξουν.. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 7

Του Χάρη Αναγνωστάκη

Το 2016 κύλησε σχετικά ήρεμα, ομαλά στη χώρα μας, σε αντίθεση με έναν κόσμο που δείχνει να βράζει και είναι έτοιμος να πετάξει το καπάκι που τον καταπιέζει

ΤΟ 2017 ΘΑ ΕΊΝΑΙ ΈΝΑΣ ΆΛΛΟΣ ΧΡΌΝΟΣ; 8 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Φ

Φεύγει σε λίγες ημέρες και το 2016, μία χρονιά σχετικά ήσυχη για τη χώρα μας, δεδομένου ότι παρά τις αντιξοότητες και τη συσσώρευση 7 χρόνων γρουσουζιάς, συγγνώμη πιέσεων από δανειστές και εταίρους, δείχνει πολύ πιο ήρεμη από άλλες χώρες, είτε γειτονικές είτε μακρινές, που νόμιζαν ότι είχαν λύσει εδώ και δεκαετίες τα βασικά τους προβλήματα, φτιάχνοντας στερεότυπα τόσο για τις ίδιες τις χώρες τους όσο και για όλο τον πλανήτη. Ας ξεκινήσουμε με τη γειτονιά μας. Στην Τουρκία απόπειρα πραξικοπήματος, στη Συρία ο αιματηρός πόλεμος συνεχίζεται, στη Λιβύη χαμός, γενικότερα στη λεκάνη της Μεσογείου μία αναταραχή, στα Βαλκάνια μία υπόγεια ένταση, στην Ιταλία έρχεται κρίση που ίσως σημάνει και το την αρχή του τέλους για την ευρωζώνη. Λίγο πιο μακριά, η Μεγάλη Βρετανία κούνησε μαντίλι στην ΕΕ, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν διχασμένες, ψήφισαν Τραμπ ή για την ακρίβεια οτιδήποτε άλλο από τους εντεταλμένους του νεοφιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης. Η υπερδύναμη βρίσκεται στα κάτω της, κλονίζεται, αμφισβητείται η ισχύς της και δείχνει να κλείνεται στην περιοχή της. Και αυτά είναι ορισμένα απ’ τα γεγονότα του μικρόκοσμου του Δυτικού κόσμου, καθώς ένας άλλος κόσμος, αυτός της ανατολής δείχνει να παίρνει το τιμόνι του πλανήτη. Πρωτίστως Κίνα και Ρωσία, αλλά και άλλες περιφερειακές δυνάμεις έπαιξαν στο ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 9

γήπεδο της παγκοσμιοποίησης και φαίνεται ότι κέρδισαν. Αυτό φαίνεται και στην ευρύτερη γειτονιά μας καθώς πολλές χώρες, που θεωρούσαμε δεδομένες προς τις ΗΠΑ, αναζητούν τώρα άλλους “χορηγούς”, άλλους συμμάχους. Παράλληλα, η Ευρώπη δέχεται τρομοκρατικά χτυπήματα στην καρδιά της. Όσο η ηγεσία της δεν καταλαβαίνει τις ευθύνες της και δεν παίρνει γενναίες αποφάσεις τότε θα έχει να κάνει με εκατομμύρια εξαθλιωμένους, βασανισμένους για αιώνες, που έχουν τυφλωθεί από το μίσος. Μετά απ’ όλα αυτά το 2016 για την Ελλάδα ήταν μια σχετικώς ήσυχη χρονιά. Είχαμε να αντιμετωπίσουμε κάτι γραφειοκράτες, πες τους και τεχνοκράτες, που ζητούν την ώρα που καίγεται το σπίτι μας, πρώτα να φτιάξουμε τα ηλεκτρικά, να αλλάξουμε τα υδραυλικά, πόρτες, παράθυρα και τις κουρτίνες και μετά να μας δώσουν λίγο νερό να σβήσουμε τη φωτιά, που μας έβαλαν... Αλλά τι περίεργο, γι’ αυτούς, μπορούμε και συνεχίζουμε και να ελπίζουμε παρότι τσουρουφλισμένοι και ταλαιπωρημένοι. Ίσως όμως είναι περίεργο και για κάποιους στη χώρα μας, που μέσα σε μια νύχτα τα δικαιώματα τα “βάφτισαν” προνόμια και που δίπλα στη φωτογραφία του παππού έχουν βάλει και κάποιον μεγαλόσχημο της ΕΕ. Είναι αυτοί που πιστεύουν ότι ανήκουν στην ελίτ αυτής της χώρας και λυσσωμανάνε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις τηλεοράσεις (αλλού δεν τους παίρνει) ενάντια σε κάθε προσπάθεια προς το συμφέρον του λαού. Μαζί τους έχουν και ιδιοκτήτες καναλιών, για τους γνωστούς λόγους. Το 2016 ακόμη κι ένα σημαντικό ζήτημα και δυσεπίλυτο πρόβλημα, για μια μικρή χώρα, όπως είναι η Ελλάδα, το προσφυγικό, πρέπει να ομολογήσουμε ότι ομαλοποιήθηκε, παρόλα τα προβλήματα και τις εντάσεις που δημιουργούν οι γνωστοί ρατσιστικοί κύκλοι και κάποια ΜΜΕ. Κι αυτό οφείλεται κυρίως στη στάση της μεγάλης πλειονότητας των Ελλήνων, που στάθηκαν στο ύψος της περίστασης και των ανθρωπιστικών αξιών, αλλά και στη θετική στάση της Πολιτείας, που παρά τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει, δεν παρασύρθηκε σε επικίνδυνα μονοπάτια, όπως πολλές ευρωπαϊκές χώρες, καθώς είχε να αντιμετωπίσει και τα γνωστά φιδάκια μισαλλοδοξίας, που προσπαθούν να εισχωρήσουν στο αίσθημα ανασφάλειας και αβεβαιότητας που νιώθει το οικονομικά αδύναμο κομμάτι των πολιτών. Βεβαίως υπάρχει και η πραγματικότητα, μακριά από οθόνες και εικονικές καταστάσεις. Μετά από 7 χρόνια “μεταρρυθμίσεων” και μέτρων, εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες βρήκαν ένα τρόπο να ζουν, διαψεύδοντας τις προσδοκίες των τεχνοκρατών. Βλέπετε η ζωή πάντα βρίσκει τρόπους να τα καταφέρνει. Έτσι με τα αλλεπάλληλα μέτρα κατάφεραν οι τεχνοκράτες να ρίξουν στη μαύρη αγορά εργασίας και της παραοικονομίας όλους αυτούς που τους είχαν ξεγράψει. Το 2017 θα είναι μία δύσκολη, αλλά ίσως και μια καθοριστική χρονιά. Είναι φανερό ότι ο ακραίος νεοφιλελευθερισμός ηττάται σχεδόν παντού, ότι κλείνει τον κύκλο του. Όπως το 2016 έτσι και το 2017 θα συνεχιστεί αυτή η γενικευμένη και έντονη αποδοκιμασία ενός συστήματος εξουσίας, που βλέπει τους ανθρώπους ως εμπόδιο στη συσσώρευση πλούτου για λίγους, πολύ λίγους. Το πρόβλημα είναι πάντα τα τελευταία σπαρταρίσματα του τέρατος. Γι’ αυτό το 2017 θα πρέπει να μας βρει ακόμη περισσότερο ενωμένους, να απομονώσουμε τους θιασώτες του μίσους και αυτούς που μας θέλουν διχασμένους. Και με την ευκαιρία της πρόσφατης επίσκεψης του προέδρου των ΗΠΑ στην Αθήνα να τελειώσουμε με κάτι αμερικανικό: Αύριο είναι μια άλλη μέρα. Το 2017, ελπίζουμε να είναι ένας άλλος χρόνος....

10 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΠΑΙΔΕΙΑ

3 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

44

ΕΛΛΑΔΑ

TV

2

ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ

20

ΣΠΟΡ

42

42

ΥΓΕΙΑ

ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ

11 ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΜΕ INFOGRAPHICS

10

ΚΟΣΜΟΣ

36 ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ

10

Τα γραφήματα, που για τους ειδικούς αποτελούν ένα ισχυρό πολυεργαλείο στη σύγχρονη δημοσιογραφία, καθώς δείχνουν αντί να λένε, προκαλούν το ενδιαφέρον των αναγνωστών – ειδικά των νεότερων- και ενημερώνουν γρήγορα και διεξοδικά, είναι μαζί μας εδώ και ένα χρόνο. Η Ζωή Κατσιγιάννη και ο Πάνος Κωνσταντόπουλος όχι μόνο τα σχεδιάζουν εδώ και χρόνια με εξαιρετική δεινότητα, αλλά είναι και οι π ρώτοι στην Ελλάδα που τα διδάσκουν. Τα γραφήματά τους έχουν βραβευθεί σε δεκάδες διεθνείς διαγωνισμούς, ενώ έχουν κερδίσει και την καθολική αναγνώριση.

11 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

12 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 13

14 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΈΝΑΣ ΚΌΣΜΟΣ ΠΟΥ ΑΛΛΆΖΕΙ Ήταν μια χρονιά απ’ αυτές που σημαδεύουν τις δεκαετίες. Κύριο χαρακτηριστικό της η πτώση του δυτικού κόσμου και η άνοδος της ανατολής. Η Βρετανία κουνά μαντίλι στην ΕΕ και στις ΗΠΑ, που δείχνουν να βρίσκονται σε ακόμη δυσκολότερη θέση, εξέλεξαν για πρόεδρο έναν σκληρό επιχειρηματία, που όμως θέλει να βάλει τέλος στην παγκοσμιοποίηση, να κλείσει το κεφάλαιο του άκρατου νεοφιλελευθερισμού και να κοιτάξει πολύ περισσότερο τα εσωτερικά του προβλήματα. Η Ευρώπη δείχνει πλέον κουρασμένη από την εμμονή της ακραίας λιτότητας και εκατομμύρια πολίτες της με κάθε τρόπο δείχνουν την οργή τους. Μέσα σε όλα είχαμε στη γειτονιά μας και μία απόπειρα πραξικοπήματος, στην Τουρκία, που θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε και “λατινοαμερικάνικο”. Επίσης, πληθαίνουν τα κρούσματα τρομοκρατίας, ενώ οι ηγέτες του δυτικού κόσμου απλώς παρατηρούν το προσφυγικό δράμα, σαν αξιοθέατο από άλλο πλανήτη...

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 15

Η χρονιά ξεκίνησε με το δράμα της προσφυγικής κρίσης και την πλειονότητα των Ευρωπαίων ηγετών να αδιαφορούν και να υψώνουν φράχτες. Τα πτώματα 34 ανθρώπων, μεταξύ των οποίων τουλάχιστον τρία παιδιά, εντοπίστηκαν από τις τουρκικές αρχές σε δύο παραλίες, μετά τη βύθιση των σκαφών με τα οποία επιχειρούσαν να φτάσουν στη Λέσβο. Οι μετανάστες έχασαν τη ζωή τους όταν τα σκάφη αναποδογύρισαν. Επίσης, λίγες μέρες μετά, από βύθιση πλοιαρίου που μεταφέρει Κούρδους πρόσφυγες στη Σάμο πνίγονται τουλάχιστον 24 άτομα, ανάμεσα στα οποία και αρκετά παιδιά. Έπειτα από 94 χρόνια τελείται ο αγιασμός των υδάτων στη Σμύρνη. Δέκα άτομα σκοτώνονται και άλλα 15 τραυματίζονται, οι περισσότεροι Γερμανοί τουρίστες, έπειτα από έκρηξη στην πλατεία Σουλταναχμέτ στην Κωνσταντινούπολη. Όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου ο βομβιστής αυτοκτονίας ήταν Σύριος και μέλος του Ισλαμικού Κράτους. Ο στρατός της Συρίας ανακαταλαμβάνει την στρατηγικής σημασίας πόλη Σάλμα. Επίσης, θέτει υπό τον έλεγχό του τη στρατηγικής σημασίας πόλη Ραμπία στην επαρχία Λατάκια. Η πόλη τελο ήταν υπό τον έλεγχο των ανταρτών από το 2012.

16 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 17

Συνέχεια της προσφυγικής κρίσης και αλλεπάλληλων τραγωδιών. Τουλάχιστον 27 πρόσφυγες πεθαίνουν σε ναυάγιο στο Αιγαίο από την ανατροπή βάρκας στα τουρκικά παράλια κοντά στη Λέσβο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κηρύσσει υγειονομικό συναγερμό, εξαιτίας του ιού Ζίκα. Δεκαπέντε άνθρωποι σκοτώνονται και άλλοι 58 τραυματίζονται από επίθεση ανταρτών στην πόλη Ντεράα στη νότια Συρία. Η επίθεση σημειώθηκε σε περιοχές με κατοίκους άτομα φίλα προσκείμενους στην κυβέρνηση. Ο Πάπας Φραγκίσκος συναντάται με τον Πατριάρχη Κύριλλο στην Αβάνα της Κούβας. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που συναντώνται οι προκαθήμενοι των δύο εκκλησιών. Εβδομήντα άνθρωποι σκοτώνονται και τραυματίζονται περισσότεροι από 100 σε επίθεση αυτοκτονίας στην πολυσύχναστη αγορά της Σαντρ Σίτι στο Ιράκ. Την ευθύνη αναλαμβάνει το ΙΚΙΛ.

18 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 19

Το δράμα συνεχίζεται. Εικοσιπέντε πρόσφυγες, ανάμεσα στους οποίους και 10 παιδιά, πνίγονται έπειτα από την ανατροπή ξύλινης βάρκας στο Αιγαίο κοντά στο Ντιντίμ της Τουρκίας. Διασώζονται από την ακτοφυλακή 15 άτομα. Η ΕΕ και η Τουρκία καταλήγουν σε συμφωνία για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Η ΠΓΔΜ και η Σλοβενία κλείνουν τα σύνορά τους για τους πρόσφυγες. Από έκρηξη βόμβας στην Άγκυρα της Τουρκίας, σκοτώνονται 34 άνθρωποι και τραυματίζονται 125. Σε επιθέσεις συριακών και ρωσικών πολεμικών αεροσκαφών στην Αλ Ράκα της βόρειας Συρίας, με στόχο το ΙΚΙΛ, σκοτώνονται 39 άτομα.

Eπίσκεψη του πρόεδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα στην Αβάνα, για πρώτη φορά έπειτα από 54 χρόνια έντασης. Ένοπλη επίθεση σε ξενοδοχείο της πρωτεύουσας του Μάλι, Μπαμακό. Ένας ύποπτος σκοτώνεται και δύο συλλαμβάνονται. Τρεις εκρήξεις σημειώνονται στο Αεροδρόμιο των Βρυξελλών και στον σταθμό μετρό του Μέλμπικ, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 34 άτομα και να τραυματιστούν άλλα 170. Ο συριακός στρατός θέτει υπό τον έλεγχό του την Παλμύρα, έπειτα από συγκρούσεις με πολεμιστές του ΙΚΙΛ

20 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 21

Έρχονται τα Panama Papers και μαζί τους η ...διαφάνεια. Έντεκα εκατομμύρια εμπιστευτικά έγγραφα δίνονται στη δημοσιότητα από την παναμέζικη νομική εταιρεία Mossack Fonseca. Παρέχονται λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με περισσότερες από 214.000 υπεράκτιες εταιρείες. Τα έγγραφα δείχνουν πόσοι πλούσιοι κρύβουν τα χρήματά τους από τα αδιάκριτα βλέμματα. Οι Ολλανδοί ψηφοφόροι απορρίπτουν, με μη δεσμευτικό δημοψήφισμα, τη συμφωνία σύνδεσης Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ουκρανίας, ανοίγοντας και πάλι τις συζητήσεις για τη συνοχή της ΕΕ. Αυτό είναι το δεύτερο «όχι» των Ολλανδών σε δημοψήφισμα. Την 1η Ιουνίου του 2005, είχαν απορρίψει την πρόταση για το λεγόμενο ευρωσύνταγμα. Μετά την ανατροπή βάρκας με πρόσφυγες ανοιχτά της Σάμου, πνίγονται 5 άτομα, ανάμεσά τους και ένα παιδί. Η αστυνομία της ΠΓΔΜ απωθεί ρίχνοντας δακρυγόνα πολλούς πρόσφυγες που επιχειρούν να σπάσουν έναν φράχτη στην Ειδομένη. Γίνονται ταραχές στις οποίες τραυματίζονται 200 άτομα.

22 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 23

Παραιτείται ο Τούρκος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου μετά από διαφωνίες με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Τον διαδέχεται ο Μπιναλί Γιλντιρίμ. Για πρώτη φορά εκλέγεται δήμαρχος του Λονδίνου ένας μουσουλμάνος, ο πακιστανικής καταγωγής Σαντίκ Χαν. Είναι ο πρώτος μουσουλμάνος που εκλέγεται δήμαρχος σε μεγάλη πρωτεύουσα της Δύσης. Ο Σαντίκ Καν συγκέντρωσε το 56,8% των ψήφων, έναντι 43,2% που συγκέντρωσε ο συντηρητικός αντίπαλός του Ζακ Γκόλντσμιθ. Αεροπλάνο της EgyptAir, με 56 επιβάτες και 10μελές πλήρωμα, που εκτελούσε το δρομολόγιο Παρίσι – Κάιρο, συνετρίβη νοτιοανατολικά της Καρπάθου. Διεξάγεται ο δεύτερος γύρος των Προεδρικών εκλογών στην Αυστρία με μονομάχους τον ακροδεξιό Νόρμπερτ Χόφερ και τον ανεξάρτητο Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν. Τελικός νικητής ο δεύτερος με μικρή διαφορά. Το αποτέλεσμά τους αμφισβητείται από τον ηττημένο και θα γίνουν επαναληπτικές εκλογές τον Δεκέμβριο.

24 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 25

Ξεκινά το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου (Euro) στη Γαλλία. Όλοι περίμεναν να δουν καλό ποδόσφαιρο από τους χρυσοπληρωμένους (κάποιοι τους λένε «φούσκες») αστέρες. Ανοίγει η νέα Διώρυγα του Παναμά, ένα έργο το οποίο ολοκληρώθηκε σε οκτώ χρόνια και υπερδιπλασιάζει τις δυνατότητες που έχει το κανάλι για την παγκόσμια ναυτιλία. Δύο άτομα σκοτώνονται από πυροβολισμούς στο Πανεπιστήμιο UCLA στο Λος Άντζελες (o δράστης αυτοκτονεί). Στη Ρώμη εκλέγεται για πρώτη φορά γυναίκα δήμαρχος. Είναι η Βιρτζίνια Ράτζι του «αντισυστημικού» Κινήματος Πέντε Αστέρων. Το Κίνημα αυτό με ηγέτη τον Μπέπε Γκρίλο προβάλλει πλέον σαν ο μεγάλος αντίπαλος του Δημοκρατικού Κόμματος του κεντροαριστερού πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι. Οι «λαϊκιστές» αντεπιτίθενται. Η Βρετανία αποφασίζει με δημοψήφισμα να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όσοι προέβλεπαν, λόγω Brexit, καταστροφές, θύελλες, καταιγίδες, χαλαζόπτωση, σεισμούς κ.α. διαψεύδονται.

26 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 27

Τελικά, το ποδόσφαιρο δεν είναι ένα παιχνίδι στο οποίο όλοι παίζουν, παίζουν, παίζουν και στο τέλος κερδίζουν οι Γερμανοί. Στο τέλος κέρδισαν οι Πορτογάλοι, οι οποίοι στέφθηκαν πρωταθλητές Ευρώπης, νικώντας τους Γάλλους 1-0 στην παράταση, μέσα στο σπίτι τους. Η Άντρια Λίντσομ αποχωρεί από την κούρσα για την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος της Βρετανίας και η Τερέζα Μέι γίνεται η νέα αρχηγός του κόμματος και πρωθυπουργός της χώρας, μετά την παραίτηση τού Ντέιβιντ Κάμερον. Τρομοκρατική επίθεση στη Νίκαια της Γαλλίας. Φορτηγό έπεσε πάνω σε πλήθος κόσμου που είχε συγκεντρωθεί σε μία λεωφόρο για την εθνική εορτή των Γάλλων. Σκοτώθηκαν 84 άτομα και τραυματίστηκαν 65. Απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία. Ο Ερντογάν αποδείχτηκε …εφτάψυχος. Έβγαλε τον λαό στους δρόμους και σταμάτησε τους επίδοξους πραξικοπηματίες, αμέσως μετά έκανε μαζικές εκκαθαρίσεις σε στρατό, αστυνομία, δικαστικό σώμα κλπ και συνέχισε σαν να μη συνέβη τίποτα.

28 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 29

Από τις 5 έως τις 25 Αυγούστου πραγματοποιήθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας. Οι αγώνες παρά τις προβλέψεις των μεγάλων διεθνών ΜΜΕ εξελίχθηκαν ομαλά και θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν πετυχημένοι. Ο Αμερικανός Φελπς, με 13 ατομικές νίκες σε Ολυμπιακούς Αγώνες, έσπασε, στη Βραζιλία, το ρεκόρ του Λεωνίδα του Ρόδιου που είχε 12 (αγωνίστηκε από το 164 έως το 152 π.Χ.). Φονικός σεισμός στην Ιταλία. Εκατοντάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τον σεισμό 6 Ρίχτερ, που χτύπησε την ευρύτερη περιοχή της πόλης Ριέτι, 90 περίπου χιλιόμετρα βόρεια της Ρώμης. Μεγάλο μέρος του μεσαιωνικού χωριού Αματρίτσε μετατράπηκε σε ερείπια. Η Κίνα γίνεται η πρώτη χώρα στον κόσμο που χρησιμοποιεί σε πραγματικές συνθήκες κβαντικά τηλεπικοινωνιακά δίκτυα. Η κβαντική επικοινωνία έχει το πλεονέκτημα της υπερ-υψηλής ασφαλείας.

30 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 31

Καμικάζι αυτοκτονίας σκοτώνουν 24 ανθρώπους και τραυματίζουν άλλους 91 στο υπουργείο Άμυνας του Αφγανιστάν στην πρωτεύουσα Καμπούλ. Οι Ταλιμπάν αναλαμβάνουν την ευθύνη. Βομβιστικές επιθέσεις με 40 νεκρούς στη Συρία σε περιοχές υπό κουρδικό και υπό κυβερνητικό έλεγχο. Το ΙΚΙΛ αναλαμβάνει την ευθύνη. Σε αεροπορικό βομβαρδισμό κοντά στο Χαλέπι, πλήττεται ιατρική εγκατάσταση, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 5 Γάλλοι από το ιατρικό προσωπικό των εθελοντών. Η Νότια Κορέα αναφέρει ότι η Βόρεια Κορέα εκτόξευσε τρεις βαλλιστικούς πυραύλους στην Ιαπωνική Θάλασσα. Από τις πλημμύρες που πλήττουν τον Νίγηρα πεθαίνουν 38 άνθρωποι και 92.000 αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Βομβιστικές επιθέσεις στη Νέα Υόρκη και στο Νιου Τζέρσεϊ. Συλλαμβάνεται ένας 28χρονος ύποπτος αφγανικής καταγωγής.

32 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 33

Η ιταλική ακτοφυλακή σώζει περισσότερους από 5.600 πρόσφυγες, σε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις διάσωσης. Ο τυφώνας Μάθιου πλήττει την Αϊτή, αφήνοντας πίσω του χίλιους νεκρούς. Κερδίζει το νόμπελ λογοτεχνίας ο τραγουδιστής Μπομπ Ντίλαν. Όλα μπορούν να συμβούν σε αυτόν τον κόσμο. Δόθηκε και το νόμπελ ειρήνης στον πρόεδρο της Κολομβίας Χουάν Μανουέλ Σάντος. Το νόμπελ αυτό θα μπορούσε να πάρει και κάποιος δικός μας, από τη Μυτιλήνη... Η Κίνα εκτοξεύει το διαστημικό σκάφος Σενζού 11, με προορισμό πειραματικό διαστημικό εργαστήριο. Πρόκειται για την έκτη επανδρωμένη αποστολή της χώρας στο διάστημα. Δύο αστροναύτες θα παραμείνουν σε τροχιά για 30 ημέρες, στο πλαίσιο προγράμματος που έχει στόχο τη δημιουργία ενός μόνιμα επανδρωμένου διαστημικού σταθμού. Και πάλι μεγάλος σεισμός, 6,6 ρίχτερ, στην Ιταλία. Αυτή τη φορά κοντά στην πόλη Νόρτσα, 68 χιλιόμετρα από την Περούτζα. Κατέρρευσαν κτίρια σε αρκετές περιοχές της κεντρικής Ιταλίας.

34 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 35

Εκλέγεται Πρόεδρος των ΗΠΑ ο ρεπουμπλικανός Ντόναλντ Τραμπ. Η Χίλαρι Κλίντον πάει σπίτι της. Για μια ακόμη φορά οι Κασσάνδρες πέφτουν έξω. Όπως και μετά το Brexit, η ζωή συνεχίζεται κανονικά. Δεν πέθανε κανείς. Οι δημοσκοπήσεις φαίνεται να έχουν ένα μικρό πρόβλημα, ειδικά όταν τα αποτελέσματα εκλογών, δημοψηφισμάτων κλπ είναι προβλέψιμα και χωρίς δημοσκοπήσεις. Εκλέγεται φιλορώσος Πρόεδρος στη Βουλγαρία. Είναι ο σοσιαλιστής (υπάρχουν ακόμη;) Ρούμεν Ράντεφ. Έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 90 ετών, ο ηγέτης της Κούβας, Φιντέλ Κάστρο, ο οποίος για περίπου δέκα χρόνια είχε σοβαρά προβλήματα υγείας. Μετά το θάνατό του μάθαμε ότι είχε 35.000 γυναίκες και ότι ο γιος του κάπνιζε πούρα. Όσο ζεις μαθαίνεις. Αεροπορική τραγωδία στην Κολομβία. Αεροσκάφος που εκτελούσε πτήση από τη Βολιβία στην Κολομβία συνετρίβη με αποτέλεσμα να βρουν τραγικό θάνατο 75 από τους 81 επιβαίνοντες, ανάμεσά τους μια ολόκληρη ομάδα ποδοσφαίρου. Έξι άνθρωποι διασώθηκαν με τραύματα.

36 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 37

Άλλο ένα όχι στις «μεταρρυθμίσεις», αυτή τη φορά από την Ιταλία. Στις 4 Δεκεμβρίου οι Ιταλοί είπαν «όχι» στη συνταγματική μεταρρύθμιση που πρότεινε ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι, με την οποία θα αποδυναμωνόταν η Γερουσία και οι περιφέρειες. Ο Ιταλός πρωθυπουργός παραιτήθηκε, όπως είχε «υποσχεθεί» σε περίπτωση που θα «έχανε» στο δημοψήφισμα, και η Ιταλία είναι πλέον αντιμέτωπη με τα οικονομικά της προβλήματα. Το Κίνημα Πέντε Αστέρων και ο ηγέτης του Μπέπε Γκρίλο ζητούν άμεσα εκλογές και η ευρωζώνη αναμένει να δει την τύχη των μεταρρυθμίσεων που έχει ζητήσει. Στην Αυστρία και στον επαναληπτικό γύρο των προεδρικών εκλογών νικητής αναδείχθηκε ο υποψήφιος των πρασίνων Αλεξάντερ Βαν ντερ Μπέλεν, με ποσοστό 53,6%. Ο ηγέτης του ακροδεξιού εθνικιστικού κόμματος των Ελευθέρων Νόμπερτ Χόφερ θα περιμένει τις βουλευτικές εκλογές. Ο Μπερνάρ Καζνέβ, ο έως πρότινος υπουργός Εσωτερικών, αναλαμβάνει πρωθυπουργός στη Γαλλία, ανακοινώνει ο Πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ. Αντικαθιστά τον Μανουέλ Βαλς, ο οποίος θα διεκδικήσει, για τους σοσιαλιστές, την προεδρία της χώρας στις εκλογές του 2017.

38 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 39

Του Αντώνη Βαζογιάννη

Ολυμπιακοί Αγώνες, Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου, Ρεάλ, Μέσι και ένα αεροπορικό δυστύχημα που αφάνισε τη βραζιλιάνικη ομάδα ποδοσφαίρου Σαπεκομένσε, τα κυριότερα γεγονότα της χρονιάς

Ο ΚΌΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΎ ΤΟ 2016 40 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

O

Ο χειρότερος εφιάλτης παραμόνευε στη... γωνία, λίγο πριν το 2016 περάσει στην Ιστορία. Η αεροπορική τραγωδία στην Κολομβία τα ξημερώματα της 29ης Νοεμβρίου, αφάνισε την ομάδα της Βραζιλίας Σαπεκομένσε, που ταξίδευε στο Μεντεγίν, για τον πρώτο τελικό του Copa Sudamericana και δημιούργησε ανείπωτο πένθος στον αθλητισμό, στα τελευταία βήματα της χρονιάς που φεύγει. Μία χρονιά που στην κορυφή της πυραμίδας της, παρουσιάζει το μέγιστο των ραντεβού, τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο Ντε Τζανέιρο, τους Παραολυμπιακούς που ακολούθησαν, το Euro 2016, το Centenario Copa America, το Παγκόσμιο πρωτάθλημα κλειστού Στίβου. Στιγμές, εικόνες και γεγονότα, μεγαλύτερα ή μικρότερα, περισσότερο ή λιγότερο σημαντικά, πρόσωπα και ομάδες, ρεκόρ, επιτυχίες αλλά και απογοητεύσεις, χαρακτήρισαν την διαδρομή του 2016. Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ: Ο κόσμος συγκλονίστηκε. Η Νότια Αμερική έζησε τα ξημερώματα της 29ης Νοεμβρίου το δικό της... Μόναχο. Αεροσκάφος της πτήσης τσάρτερ CP-2933 με 68 επιβάτες, ανάμεσά τους μέλη της βραζιλιάνικης ομάδας Σαπεκοένσε και 9 μέλη πλήρωμα, συνετρίβη, στην Κολομβία, λίγο πριν προσγειωθεί στο Μεντεγίν. Τραγικός απολογισμός, 71 νεκροί και έξι διασωθέντες, ανάμεσά τους οι ποδοσφαιριστές, Αλαν Λουτσιάνο Ρουσέλ, Τζάκσον Ραγκναρ Φόλμαν Ερμίτο Ζαμπιερ. Της συντριβής διεσώθησαν επίσης, η αεροσυνοδός Χιμένα Σουάρες, ο μηχανικός του αεροσκάφους Ερβιν Τουμίρι και ο δημοσιογράφος Ραφαέλ Βαλμορμπίδα, μοναδικός από τους 22 δημοσιογράφους που ταξίδευαν και σώθηκε. Ο τερματοφύλακας της Σαπεκοένσε, Ντανίλο, υπέκυψε στα τραύματά του, στο νοσοκομείο όπου είχε διακομισθεί. ΟΙ ...ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ ΡΙΟ: Την πρώτη θέση στον πίνακα των μεταλλίων στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο, κατέκτησαν οι Η.Π.Α. με σύνολο 121 μετάλλια (46 χρυσά). Ακολούθησε η Μεγάλη Βρετανία με 27 χρυσά. Η Κίνα ήταν αυτή που τερμάτισε δεύτερη συνολικά με 70 μετάλλια έχοντας ένα χρυσό λιγότερο από τους Βρετανούς. Ο Τζαμαικανός Γιουσέιν Μπολτ, κατέκτησε χρυσό στα 100μ, 200μ και στα 4χ100μ, φτάνοντας τα εννέα συνολικά, σε τρεις συνεχείς διοργανώσεις. Ο Μάικλ Φελπς είναι πλέον ο αθλητής με τα περισσότερα χρυσά Oλυμπιακά μετάλλια (23). Συνολικά ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 41

28, αφού στο Ρίο κατέκτησε 5 χρυσά και ένα ασημένιο. Ο Νοτιοαφρικάνος Γουέιντ φαν Νίεκερκ κέρδισε τα 400μ Ανδρών με 43.03, που είναι νέο παγκόσμιο ρεκόρ. Ο Κενυάτης Νταβίντ Ρουντίσα, επικύρωσε το χρυσό μετάλλιο του Λονδίνου, με μία ακόμα πρώτη θέση στα 800 μ. στο Ρίο. Ο Αντι Μάρει, επιβεβαίωσε την κυριαρχία του κατακτώντας και πάλι το χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο. Η Mόνικα Πουίγκ επικρατώντας στον τελικό της Γερμανίδας Αντζελίκ Κέρμπερ με 6-4, 4-6, 6-1, κατέκτησε το πρώτο χρυσό στην ιστορία του Πουέρτο Ρίκο. Η 19χρονη Αμερικανίδα Κέιτι Λεντέκι έκανε δύο παγκόσμια ρεκόρ στα 400μ και 800μ ελεύθερο, πήρε τέσσερα χρυσά και ένα ασημένιο μετάλλιο. Η 19χρονη Αμερικανίδα Σιμόν Μπάιλς, κατέκτησε τέσσερα χρυσά μετάλλια και ένα χάλκινο που την ανέδειξαν ως νέα βασίλισσα της γυμναστική. Ο Νειμάρ οδήγησε την Βραζιλία στο πρώτο της χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο, πρώτο τίτλο εντός των συνόρων της. Η Ρωσία εκπροσωπήθηκε στον Στίβο μόνο με την 25χρονη αθλήτρια του μήκους, Ντάρια Κλίσινα, αφού η IAAF επέβαλε αποκλεισμό στους αθλητές και τις αθλήτριες της ρωσικής ομοσπονδίας Στίβου, μετά την αποκάλυψη από τον WADA για συστηματικά κρατικά επιχορηγούμενη φαρμακοδιέγερσης. Γιούρσα Μαρντίνι, Πόπολε Μισένγκα, Ραμί Ανις, Γιολάντα Μπουκάσα, Γιετς Πουρ, Γιόνας Κίντε, Πάολο Αμοτούν, Τζέημς Τσιεντζιεκ, Αντζελίνα Νάδα και Ρόουζ Ναθίκε: είναι οι ήρωες της πρώτης ομάδας των προσφύγων που συμμετείχαν στην Iστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. ΚΙΝΑ ΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥΣ: Στους Παραολυμπιακούς Αγώνες, την πρώτη θέση κατέκτησε εύκολα η Κίνα, μάλιστα με νέα ρεκόρ, τόσο με τα 107 χρυσά

μετάλλια, όσο και με τα 239 στο σύνολο. Η ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ: Η Πορτογαλία είναι η νέα πρωταθλήτρια Ευρώπης. Νίκησε 1-0 την Γαλλία στο Παρίσι με γκολ του Εντερ στην παράταση (109’) και κατέκτησε το πρώτο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα στην Ιστορία της. Ο Κριστιάνο Ρονάλντο αποχώρησε (25’) τραυματισμένος σε φορείο. Ο Αντουάν Γκριεζμάν με 6 γκολ ήταν ο πρώτος σκόρερ του τουρνουά. Η ΧΙΛΗ ΤΟ CENTENARIO COPA AMERICA: Η Χιλή κέρδισε για δεύτερη φορά μέσα σε δύο χρόνια το Copa America, αυτή την φορά το Centenario στις ΗΠΑ, μπροστά σε 82.016 θεατές στο MetLife Stadium στο Νιου Τζέρσεϊ. Ξανά στα πέναλτι (4-2/0-0 στα 120’), όπως το καλοκαίρι του 2015. Μέσι (άουτ) και Μπίλια (απέκρουσε ο Μπράβο) δεν ήταν εύστοχοι, όπως και ο Χιλιανός Βιδάλ. Αποβλήθηκαν Ντιάς (28’Χιλή) και Ρόχο (43’-Αργεντινή). Ο ΛΕΜΠΡΟΝ ΜΕ ΚΑΒΑΛΙΕΡΣ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΟΥ ΝΒΑ: Με υπογραφή του Λεμπρόν Τζέιμς, οι Κλίβελαντ Καβαλίερς κατέκτησαν τον τίτλο στο ΝΒΑ, νικώντας με 93-89 τους Γκόλντεν Στέιτ Ουόριορς του Στεφ Κάρι, στο έβδομο και τελευταίο παιχνίδι των τελικών. Συγκλονιστικός ο ΛεΜπρον Τζέιμς με 27 πόντους, 11 ριμπάουντ, 11 ασίστ, 3 τάπες και 2 κλεψίματα καταγράφοντας το μόλις τρίτο τριπλ-νταμπλ στην ιστορία των έβδομων τελικών. ΡΕΑΛ... CHAMPIONS: Η Ρεάλ Μαδρίτης στέφθηκε για 11η φορά στην Ιστορία της πρωταθλήτρια Ευρώπης. Νίκησε στα πέναλτι 5-3 (1-1 στα 90’ και την παράταση) την Ατλέτικο Μαδρίτης και κατέκτησε το Champions League μέσα στο Μιλάνο. Οι Μαδριλένοι

Η αθλητική Ελλάδα το 2016 Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΡΙΟ: Εξι μετάλλια πανηγύρισε η Ελλάδα στο Ρίο, τρία χρυσά, δύο ασημένια και ένα χάλκινο. Χρυσό κατέκτησαν η Κατερίνα Στεφανίδη στο επί κοντώ, ο Λευτέρης Πετρούνιας στους κρίκους και η Άννα Κορακάκη στη σκοποβολή (πιστόλι 25μ). Η Κορακάκη πήρε επίσης το χάλκινο (10μ αεροβόλο). Ο Σπύρος Γιαννιώτης πήρε το ασημένιο μετάλλιο στα 10χλμ ανοιχτής 42 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

θάλασσας, ενώ Παναγιώτης Μάντης και Παύλος Καγιαλής κατέκτησαν το χάλκινο, στα 470 της ιστιοπλοΐας. Δέκα τρία μετάλλια κατέκτησε η χώρα μας στους Παραολυμπιακούς Αγώνες. ΤΟ 43ο ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥ: Ο Ολυμπιακός πανηγύρισε τον τίτλο στο ποδόσφαιρο, νωρίτερα από ποτέ, εξασφαλίζοντας την πρώτη θέση απο τον Φλεβάρη. Εχει 18 στα 20 τε-

λευταία πρωταθλήματα (εξαίρεση εκείνα του Παναθηναικού το 2004 και 2010) και 43 επί συνόλου 80 διοργανώσεων. ΤΟ ΚΥΠΕΛΛΟ ΣΤΗΝ ΑΕΚ ΣΤΟ ΑΔΕΙΟ ΟΑΚΑ:Η ΑΕΚ στέφθηκε Κυπελλούχος Ελλάδας για 15η φορά στην Ιστορία της, νικώντας 2-1 τον Ολυμπιακό στον τελικό του άδειου ΟΑΚΑ. Μάνταλος (39΄), Τζεμπούρ (51΄) τα γκολ της ΑΕΚ, Ντομίνγκες (84΄) ο σκόρερ του

προηγήθηκαν (15’) με τον Σέρχιο Ράμος και η Ατλέτικο, που έχασε πέναλτι (47’) με τον Γκριεζμάν, ισοφάρισε (79’) με τον Καράσκο. ΣΕΒΙΛΛΗ...LEAGUE: Η Σεβίλη νίκησε 3-1 την Λίβερπουλ στην Βασιλεία, κατέκτησε το τρίτο διαδοχικό Europa League (πέμπτο συνολικά στην διοργάνωση) και έγινε η πρώτη ομάδα με τρεις διαδοχικούς τίτλους στην Ιστορία του θεσμού, αλλά και στα κύπελλα Ευρώπης γενικότερα, 40 χρόνια μετά την Μπάγερν (πρωταθλητριών 1974, 1975, 1976). ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΡΟΣΜΠΕΡΓΚ ΣΤΗ F1: Ο Νίκο Ρόσμπεργκ αναδείχθηκε παγκόσμιος πρωταθλητής για πρώτη φορά στην καριέρα του και έγινε ο πρώτος οδηγός που επαναλαμβάνει, με διαφορά 34 ετών, τον άθλο του πατέρα του, του Κέκε Ρόσμπεργκ. Ο Ρόσμπεργκ συγκέντρωσε 385 βαθμούς, πέντε περισσότερους από τον Χάμιλτον. Στους κατασκευαστές το πρωτάθλημα πήρε η Mercedes με 765 βαθμούς, μπροστά από την Red Bull (468) και την Ferrari (398). ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΗΠΑ: Οι ΗΠΑ με 23 συνολικά μετάλλια (6 χρυσά, 4 ασημένια και 4 χάλκινα), κυριάρχησαν στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα κλειστού στίβου στο Πόρτλαντ. ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΗ ΠΟΛΩΝΙΑ: Η χώρα που εντυπωσίασε στο 23ο Ευρωπαϊκό πρωταθλήματος Στίβου Ανδρών – Γυναικών στο Άμστερνταμ ήταν η Πολωνία που βρέθηκε στην πρώτη θέση με την κατάκτηση 12 μεταλλίων (6 χρυσά-5 ασημένια- 1 χάλκινο), ενώ τα περισσότερα πήραν Γερμανία (16/5-4-7) και Βρετανία (16/5-3-8) Η 5η «ΧΡΥΣΗ ΜΠΑΛΑ» ΤΟΥ ΜΕΣΙ: Ο Λιονέλ Μέσι, κατέκτησε για 5η φορά στην καριέρα του

Ολυμπιακού. «ΚΟΚΚΙΝΟ» ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΟΑΚΑ-ΚΥΠΕΛΛΟΥΧΟΣ Ο ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ: Ο Ολυμπιακός αναδείχθηκε πρωταθλητής στο μπάσκετ, νικώντας (8281) μετά δύο παρατάσεις τον Παναθηναικό στο ΟΑΚΑ. Στο τελεύταιο ματς στην καριέρα του Δημήτρη Διαμαντίδη. Ο Παναθηναικός κατέκτησε το Κύπελλο Ελλάδας για πέμπτη διαδοχική σεζόν (17 συνολικά), νικώντας με

(2009,2010,2011,2012 οι άλλες), την «Χρυσή Μπάλα» ως κορυφαίος ποδοσφαιριστής για το 2015, στον κοινό (μέχρι φέτος) διαγωνισμό της FIFA με το France Football. Δεύτερος ήταν ο Ρονάλντο και τρίτος ο Νειμάρ. Ο ΙΝΦΑΝΤΙΝΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ FIFA: Ο 45χρονος Ελβετός, πρώην γενικός γραμματέας της UEFA, Τζάνι Ινφαντίνο είναι ο 10ος προέδρος της Ιστορία της FIFA, για την τετραετία 2016-2020. Επικράτησε στη Ζυρίχη, του Σεϊχη του Μπαχρέιν, Σαλμάν μπιν Ιμπραϊμ Αλ Χαλίφα, συγκεντρώνοντας 115 ψήφους στη δεύτερη ψηφοφορία, έναντι 88 του Σεϊχη Σαλμάν και διαδέχεται τον Ισα Χαγιάτου, που διετέλεσε πρόεδρος της μεταβατικής περιόδου, μετά το σκάνδαλο διαφθοράς που οδήγησε στην παραίτηση τον Σεπ Μπλάτερ. Ο ΣΕΦΕΡΙΝ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ UEFA: Ο 48χρονος Σλοβένος Αλεξάντερ Σέφεριν, δικηγόρος στο επάγγελμα και πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας της Σλοβενίας (από το 2011), εξελέγη νέος (και έβδομος στην ιστορία) πρόεδρος της UEFA μετά τις διεργασίες που έγιναν στην Αθήνα. ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ ΡΩΣΩΝ ΧΑΚΕΡ ΓΙΑ WADA: Κορυφαία ονόματα του αθλητισμού, που συμμετείχαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο, συμπεριλαμβάνονται στη λίστα αυτών που φέρονται να έχουν κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών κι έδωσε στη δημοσιότητα η ομάδα των χάκερ που έχει υποκλέψει από την WADA τους ιατρικούς φακέλους τους. ΕΦΥΓΕ ΕΝΑΣ ΜΑΧΗΤΗΣ: Πεθαίνει ο παγκόσμιας φήμης πυγμάχος και παγκόσμιος πρωταθλητής βαρέων βαρών Μοχάμεντ Άλι, στις 3 Ιουνίου, στην Αριζόνα, σε ηλικία 74 ετών. Ο μαχητής και για τα ανθρώπινα δικαιώματα Άλι έπασχε από πάρκινσον.

διαφορά-ρεκόρ (101-54) τον Φάρο Κερατσινίου. ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΜΕ ΔΙΑΚΟΠΕΣ: Το ελληνικό πρωτάθλημα, δεν χρειάστηκε να παίξει μόνο μπροστά σε άδειες κερδίκες. Αναγκάστηκε να διακοπεί. Τελευταία, μετά τον εμπρησμό στο σπίτι του Γιώργου Μπίκα, που είχε οριστεί αρχιδιαιτητής. ΑΚΥΡΟ ΤΟ ΜΕΤΑΛΛΙΟ ΤΗΣ ΔΕΒΕΤΖΗ: Άκυρη κρίθηκε η συμμετοχή της

Πηγής Δεβετζή στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, για χρήση απαγορευμένων ουσιών. Της αφαιρέθηκε το χάλκινο μετάλλιο στο τριπλούν. Ο ΜΠΙΓΚ ΜΑΚ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΑΛΙΕΣ. Φεύγει ο Μάκης Ψωμιάδης σε ηλικία 61 ετών (6/1/2016), πρόεδρος της ερασιτεχνικής και της ΠΑΕ ΑΕΚ, αλλά και στον Εθνικό, τον Ακράτητο και την Καβάλα. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 43

Της Νάντιας Μπακοπούλου

Το πρόσωπο της χρονιάς ήταν ο Μπομπ Ντίλαν στον οποίο απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας

Ο ΚΌΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΟ 2016 44 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Α

Αν κάτι μπορεί να πει κανείς με βεβαιότητα για το 2016, είναι ότι υπήρξε ομολογουμένως η χρονιά των αποχαιρετισμών, αφού η λίστα με όσους έφυγαν από τον χώρο των τεχνών, διεθνώς, μεγαλώνει ακόμη και τώρα, λίγες ημέρες πριν την έλευση του 2017. Επίσης, είναι η χρονιά που στην Ελλάδα, υποδεχτήκαμε δύο νέους χώρους πολιτισμού, ο ένας πολυαναμενόμενος εδώ και 16 χρόνια, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Φιξ και ο άλλος, το αρχιτεκτονικό επίτευγμα του Ρέντσο Πιάνο, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος που θα στεγάσει την Εθνική Λυρική Σκηνή και την Εθνική Βιβλιοθήκη. Μέσα στο 2016, το ελληνικό σινεμά συνέχισε να συγκεντρώνει διακρίσεις στο εξωτερικό, ενώ ιστορικής σημασίας ήταν η επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα στον Ιερό Βράχο και το Μουσείο της Ακρόπολης στρέφοντας τα βλέμματα όλου του πλανήτη στη χώρα μας. Ακόμη, είναι μια χρονιά που θα θυμόμαστε και για την έκπληξη και τις αντιδράσεις που προκάλεσε η επιλογή του Μποπ Ντίλαν για το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Αυτοί που έφυγαν.. Ηδη, μέσα στη χρονιά που φεύγει μετρήσαμε δεκάδες διάσημες απώλειες που ήταν ως επί το πλείστον, αναπάντεχες. Από τον Ντέιβιντ Μπόουι, τον Πρινς, τη Χάρπερ Λι, τον Εττόρε Σκόλα, τον Αντρέι Ζουλάφσκι και τον Αντρέι Βάιντα , μέχρι τον Αλαν Ρίκμαν, τον Λέμι Κίλμιστερ και τον Τζιν Γουάιλντερ, και τελευταία, τον θρυλικό λογοτέχνη της μουσικής, Λέοναρτντ Κοέν. Μάλιστα, το BBC αποφάσισε να φτάσει στη «ρίζα του κακού» επιχειρώντας να εξηγήσει που οφείλεται το μυστήριο «θανατικό» που σημαδεύει το 2016. Συγκεκριμένα, ο ειδικός στις νεκρολογίες, συντάκτης του έγκριτου βρετανικού μέσου Νικ Σέρπελ - που φέτος παραδέχτηκε ότι είχε τριπλάσια δουλειά από άλλες χρονιές - δίνει την απάντηση μέσα από μια πολύ λογική εξήγηση, που δεν είναι άλλη από την ηλικία, αλλά και τις καταχρήσεις καθώς είναι κοινώς γνωστό ότι οι περισσότεροι ποπ και ροκ σταρς δεν έκαναν και την πιο υγιεινή ζωή. Σε εθνικό επίπεδο, πάλι, οι απώλειες δεν ήταν λίγες, αφού μέσα στο 2016 αποχαιρετήσαμε εμβληματικές μορφές του πολιτισμού, όπως την μεγάλη κυρία του θεάτρου Άννα Συνοδινού, τον συγγραφέα Κώστα Στεργιόπουλο,, τον γλύπτη Γιώργο Λάππα, τον ακαδημαϊκό Κωνσταντίνο Δεσποτόπουλο, τον ζωγράφο Παναγιώτη Τέτση, τον φιλόλογο, μεταφραστή αρχαίων συγγραφέων και δοκιμιογράφο Δημήτρη Μαρωνίτη, τους σκηνοθέτες Νίκο Παναγιωτόπουλο, Νίκο Τριανταφυλλίδη και Κώστα Κουτσομύτη, τον ποιητή, λογοτέχνη και μεταφραστή Eρρίκο Μπελιέ, τον τραγουδιστή των Διάφανων Κρίνων, Θάνο Ανεστόπουλο, την γλύπτρια Άλεξ Μυλωνά και τους ηθοποιούς Γιάννη Βόγλη, Ανδρέα Μπάρκουλη και Πέτρο Φυσσούν. Κρίσεις και διακρίσεις Τη φετινή χρονιά μόνο «ήσυχη» δεν μπορεί να τη χαρακτηρίσει κάποιος, σε ό,τι αφορά τους εγχώριους πολιτιστικούς οργανισμούς αφού στους περισσότερους οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες . Εκκινώντας από το Φεστιβάλ Αθηνών, ο Γιαν Φαμπρ θα μείνει στην ιστορία του θεσμού ως ο πιο βραχύβιος καλλιτεχνικός διευθυντής, με την πιο σύντομη και επεισοδιακή θητεία, αφού παραιτήθηκε από τη θέση του, μετά τον χαρακτηρισμό «persona non grata» από μερίδα Ελλήνων καλλιτεχνών. Τα ηνία της διοργάνωσης ανέλαβε ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος καταρτίζοντας πρόγραμμα μέσα σε ένα μόλις μήνα. Ωστόσο τα πράγματα δεν ηρέμησαν καθώς ακολούθησε κι άλλη κρίση ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 45

στους κόλπους του φεστιβάλ, με τον τελευταίο ν’ απειλεί με άμεση παραίτηση, ισχυριζόμενος πως δέχεται πόλεμο από το Διοικητικό Συμβούλιο. Για την «ομαλή, σταθερή και εύρυθμη λειτουργία του θεσμού» η νέα υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου διόρισε νέο ΔΣ με πρόεδρο τον Γιάννη Μηλιό. Κόντρες όμως είχαμε και στο Εθνικό Θέατρο στις αρχές της χρονιάς, μεταξύ του καλλιτεχνικού διευθυντή Στάθη Λιβαθινού και του ΔΣ με αφορμή το κατέβασμα της παράστασης «Η ισορροπία του Νας» της Πηγής Δημητρακοπούλου μετά το σάλο που ξέσπασε επειδή συμπεριλαμβάνονταν αποσπάσματα από το βιβλίο του Σάββα Ξηρού. Επίσης, αλλαγές στα ΔΣ είχαμε και σε αλλους εποπτευόμενους φορείς του ΥΠΠΟ, όπως το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (όπου διορίστηκε πρόεδρος ο Ιωάννης Λεοντάρης), το Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού (πρ. Κων. Τσουκαλάς) και το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (πρ. Νίκος Θεοχαράκης) το οποίο πέρασε φέτος με τροπολογία στην πλήρη κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου, ενώ στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης νέα γενική διευθύντρια ανέλαβε η Ελίζ Ζαλαντό και τη θέση του διευθυντή ο Ορέστης Ανδρεαδάκης. Το ελληνικό σινεμά συνέχισε να μας κάνει περήφανους και αυτή τη χρονιά, με τις ελληνικές ταινίες να διακρίνονται σε διεθνή φεστιβάλ («Αστακός», «Suntan», «Invisible», «Chevalier» κ.α.) . Ο «Αστακός» του Γιώργου Λάνθιμου κέρδισε το βραβείο σεναρίου από την Ένωση Κριτικών του Λος Άντζελες δημιουργώντας προσδοκίες και για μία υποψηφιότητα για τα όσκαρ (2017) στην κατηγορία πρωτότυπου σεναρίου. Στο θεατρικό χώρο, η πολιτική των προσφορών διευρύνθηκε, με μία μεγάλη μερίδα θεατρικών σκηνών να προσφέρει στο κοινό πακέτα εισιτηρίων σε χαμηλές τιμές για τις παραστάσεις τους. Εγκαίνια και εκθέσεις Μετά από μεγάλο διάστημα αναμονής, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης άνοιξε τελικά τις πόρτες του για το κοινό στα τέλη Οκτωβρίου, εγκαινιάζοντας την περιοδική έκθεση-συνομιλία με το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Αμβέρσας «ΕΜΣΤ - ΜΗΚΑ, Κρίσιμοι Διάλογοι: Αθήνα-Αμβέρσα» η οποία παρουσιάζει 70 έργα Ελλήνων και Βέλγων καλλιτεχνών, διαρθρωμένα σε 22 θεματικές ενότητες (έως 29/117). Με μια φαντασμαγορική βεντάλια εκδηλώσεων για μικρούς και μεγάλους υποδέχτηκε τον περασμένο Ιούνιο για πρώτη φορά το κοινό και το Κέντρο Πολιτισμού - Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος». Οι εκδηλώσεις του Ιουνίου με το πρόγραμμα «Metamorphosis: Το ΚΠΙΣΝ στον Κόσμο» έδωσαν την ευκαιρία σε περισσότερα από 120.000 άτομα να επισκεφθούν, για 4 μέρες, τις νέες εγκαταστάσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, όπως επίσης και το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος σε ολόκληρη την έκτασή του. Με πολιτικές και κοινωνικές «Ασκήσεις Ελευθερίας» σε έναν χώρο που η ιστορία του συνδέθηκε με τα βασανιστήρια της χούντας των συνταγματαρχών, στο Πάρκο Ελευθερίας, άνοιξαν για το κοινό τον Σεπτέμβριο και οι δημόσιες δράσεις της documenta 14. Η διάσημη έκθεση Σύγχρονης Τέχνης που θα διεξαχθεί την ερχόμενη άνοιξη στο Κάσελ της Γερμανίας πραγματοποιείται, για πρώτη φορά και εκτός έδρας, στην ελλη46 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

νική πρωτεύουσα, με μότο «Μαθαίνοντας από την Αθήνα». Σε ό,τι αφορά τις εκθέσεις, μία μικρή γεύση από τις περίτεχνα διακοσμημένες αίθουσες του κρατικού μουσείου Ερμιτάζ της Αγ. Πετρούπολης έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν οι επισκέπτες του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, που από τις 2 Νοεμβρίου, φιλοξενεί την μεγάλη έκθεση «Ερμιτάζ: Πύλη στην Ιστορία». Μεταξύ των εκθεμάτων, περιλαμβάνονται σκυθικά αγγεία, ελληνικά και ρωμαϊκά κοσμήματα, έργα τέχνης και είδη καθημερινής χρήσης από την Ανατολή, ελαιογραφίες από την Ευρώπη της Αναγέννησης, όπως οι πίνακες «Αφροδίτη και Αδωνις» του Ρούμπενς και «Πέτρος και Παύλος» του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, αλλά και πιο πρόσφατα αριστουργήματα, όπως το σύμπλεγμα «Ερως και Ψυχή» του Κανόβα και το ομότιτλο γλυπτό του Ροντέν (έως 26/2/17). Μία ακόμα επιδραστική έκθεση ήταν αυτή, του Αϊ Ουεί Ουέι στο Μουσείο Κυκλαδικής. Ο παγκοσμίου φήμης Κινέζος εικαστικός και αεικίνητος ακτιβιστής, βρέθηκε τον Μάιο στην Αθήνα προσκεκλημένος του Μουσείου, για το οποίο δημιούργησε εμπνευσμένος τόσο από τις σταθερές συλλογές του όσο και από την συνεχιζόμενη προσφυγική κρίση. Μέσα στο 2016 και συγκεκριμένα στις 3/10 το Εθνικό Αρχαιολογικό γιόρτασε τα 150 χρόνια από τη θεμελίωσή του. Κορυφαία επετειακή εκδήλωση του εορτασμού, ήταν η νέα περιοδική έκθεση «Οδύσσειες» που επιχειρεί να ανιστορήσει το περιπετειώδες ταξίδι του ανθρώπου στο χρόνο, μέσα από ένα αφαιρετικό και συμβολικό πρίσμα (έως Οκτ./2017). Άλλες ειδήσεις, που μας απασχόλησαν κατά τη διάρκεια του έτους, με θετικό πρόσημο, ήταν η ένταξη του Αρχαιολογικού Χώρου των Φιλίππων στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCΟ, η έναρξη των εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του Πανάγιου Τάφου στο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα από διεπιστημονική ομάδα του ΕΜΠ (οι οποίες αναμένεται να ολοκληρωθούν τον Μάρτιο του 2017), η επιλογή της Ελευσίνας ως «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2021» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και τα εγκαίνια του μουσείου της αρχαίας Ελεύθερνας στην Κρήτη. Αυτό το Νόμπελ ποιος θα το πάρει; Αναμφισβήτητα ένα από τα πρόσωπα της φετινής χρονιάς ήταν ο Μπομπ Ντίλαν, στον οποίο απονεμήθηκε το πιο απρόσμενο Νόμπελ Λογοτεχνίας στην ιστορία του θεσμού.

O νεαρός μουσικός ο οποίος, στις αρχές της δεκαετίας του ’60, εγκατέλειψε το πανεπιστήμιο και «οικειοποιήθηκε» το όνομα ενός από τους αγαπημένους του ποιητές, σίγουρα δεν υποψιαζόταν πως μια μέρα θα γινόταν αποδέκτης ενός τέτοιου βραβείου. Η Σουηδική Ακαδημία υπέκυψε στη γοητεία του 75χρονου αντισυμβατικού καλλιτέχνη τιμώντας τον επειδή δημιούργησε νέες ποιητικές εκφράσεις μέσα από τους στίχους του. Ο Ντίλαν, που είναι γνωστό ότι αποφεύγει τη δημοσιότητα, τελικά δέχθηκε το βραβείο Νόμπελ, αφού όμως πρώτα προκάλεσε την αγανάκτηση της Σουηδικής Ακαδημίας εξαιτίας της σιωπής που τήρησε επί εβδομάδες μετά την ανακοίνωση της βράβευσής του. Τελικά επέλεξε να μην παραστεί στην τελετή απονομής στη Στοκχόλμη (10/12) «λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων».

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 47

Του Πανταζή Βολιώτη

Καλή παρέα, συγγενών και φίλων, καλό φαγητό, από ελληνικά αγνά προϊόντα, ελληνικό κρασί και υπέροχα τραγούδια, εγγυώνται ένα αξέχαστο γλέντι μέσα στα Χριστούγεννα

ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΓΙΟΡΤΙΝΌ ΤΡΑΠΈΖΙ 48 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

T

Το γιορτινό τραπέζι και ειδικά αυτό των Χριστουγέννων ή της Πρωτοχρονιάς έχει άλλη διάσταση, ειδικά στη χώρα μας. Δεν είναι ένα απλό τραπέζι, είναι η ευκαιρία για να μαζευτούν οι οικογένειες, οι αγαπημένοι φίλοι, αυτοί που θέλουν να κλείσουν τη χρονιά ή και να ανοίξουν την καινούργια με τους ανθρώπους που πάντα θεωρούν δικούς τους, πραγματικά δικούς τους. Μετά από αρκετά χρόνια λουσάτων τραπεζιών, όπου στη μέση έμπαινε η ματαιοδοξία, η υπερβολή, τα κακέκτυπα μίας βόρειας ή δυτικής μίμησης, ίσως και η επίδειξη, και πολλές φορές γύρω απ’ αυτά μπορεί να καθόταν όχι μόνο ο φίλος ή ο συγγενής, αλλά αυτός που μοιράζει δουλειές, αυτός που έχει γνωριμίες, ο “ισχυρός” παράγοντας ενός μικρόκοσμου, γυρίσαμε υποχρεωτικά ίσως και συνειδητά στην απλότητα, σε αυτό το τραπέζι που οι δεσμοί δένουν με την αγάπη. Μπήκε πάλι στο τραπέζι η αγαπημένη ξαδέρφη, ο σεβάσμιος αλλά και γλεντζές θείος, ο παππούς και η ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 49

γιαγιά. Πολλές φορές αυτοί είναι και οι “χορηγοί” του τραπεζιού, είναι αυτοί που επιμένουν να καλέσεις όλο το σόι. Αυτοί γνωρίζουν ότι στο τέλος δεν μένει τίποτα άλλο πέρα από τις στιγμές γλεντιού ανάμεσα σε αγαπημένα πρόσωπα. Τι χρειάζεται ένα τραπέζι εορταστικό; Απλά πράγματα. Καλό φαγητό, από ελληνικά όσο το δυνατόν με αγνότερα υλικά, καλό ελληνικό κρασί, κέφι και τραγούδια στο κασετόφωνο, απ’ αυτά που μιλούν στην καρδιά, αυτά τα υπέροχα λαϊκά τραγούδια, που γράφτηκαν γι’ αυτόν τον λαό, για τις πίκρες του και τις χαρές του. Α, χρειάζεται και ένας καλός μάγειρας ή μαγείρισσα, που έχει το κέφι και γνωρίζει ότι θα μαγειρέψει, θα καθίσει πάνω από τις κατσαρόλες και τα τηγάνια, για ανθρώπους που αγαπάει. Το χριστουγεννιάτικο ή το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι μπορεί να είναι μέσα στην καρδιά του χειμώνα, αλλά μπορούμε να κρατήσουμε όσο μπορούμε περισσότερο τη μεσογειακό χαρακτήρα του. Όχι μόνο για τη νοστιμάδα της μεσογειακής διατροφής, αλλά και για την φροντίδα οι δικοί μας άνθρωποι να σηκωθούν από το τραπέζι όσο το δυνατόν ελαφρότεροι, χωρίς τις ξινίλες της βόρειας ή της δυτικής κουζίνας. Να ξυπνήσουν το πρωί της επομένης και να νιώθουν να τους πλημμυρίζει η ευχαρίστηση ενός δείπνου, να κρατούν τις ευωδιές και τις γεύσεις.

50 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Αφήστε στην άκρη ή χρησιμοποιήστε με φειδώ κρέμες γάλακτος και βούτυρα. Βάλτε και πάλι το δικό μας ελαιόλαδο, τα δικά μας χορταρικά, τα αρωματικά φυτά, τους καρπούς αυτής της ευλογημένης γης. Αν η παρέα είναι μεγάλη ξεκινήστε με ορεκτικά ελαφρά και νόστιμα. Κρατήστε τα κρεατικά όσο μπορείτε για το τέλος. Πάντα, μία πίτα με χορταρικά, μία σπανακόπιτα, μανιτάρια ψητά και ντολμαδάκια ορφανά, μπορούν να είναι μία πρώτη δόση. Μπορεί και μια κοτόσουπα ή σούπα λαχανικών. Για κυρίως πιάτα η κλασσική πλέον γεμιστή γαλοπούλα στο φούρνο ή μία χωριάτικη αλανιάρα κότα, για περισσότερη νοστιμιά, γεμιστή και ζουμερή. Ακόμη ένα παραδοσιακό έδεσμα είναι το χοιρινό στο φούρνο με δαμάσκηνα ή για αυτούς που θέλουν κάτι ελαφρύτερο θα πρέπει να δοκιμάσουν κατσικάκι με σταμναγκάθι στην κατσαρόλα. Για γλυκό θα πρότεινα ένα γαλακτομπούρεκο ή ακόμη και το πιο απλό αλλά μπορεί ευφάνταστο σιμιγδαλένιο χαλβά, με σταφίδες και αμύγδαλα. Πλούσιες σαλάτες, χορταρικά, βραστά λαχανικά είναι απαραίτητες. Συνοδεύουμε με κρασάκι ελληνικό. Μπορούμε να ξεκινήσουμε με ένα λευκό και με τα κρέατα να περάσουμε ειδικά αν είναι ψητά σε κόκκινο και προς το τέλος με το πιο βαρύ. Ίσως ένα ξινόμαυρο από τη βόρεια Ελλάδα.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 51

490 ˝

Κ

Η δι των SM Χ χα

52 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Ανοίγουμε το 0 κατάστημά μας

Κοραή 3, Αθήνα

ιεύθυνση και το προσωπικό M Προμηθευτική σας εύχονται Χρόνια Πολλά με υγεία, αμόγελο και αισιοδοξία!

˝

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 53

ΞΕΧΑΣΑ

ΝΑ ΡΩΤΗΣΩ

1 2 3

Τελικά αυτή τη χρονιά είδαμε ότι εκεί που πάνε περίφημα οι ακραίοι νεοφιλελεύθεροι είναι μόνο στις δημοσκοπήσεις. Μήπως ήρθε η ώρα να καταργήσουμε τη Δημοκρατία, αφού, όπως υποστηρίζουν, κοστίζει κιόλας;

Πότε θα ξεμπερδέψουμε με την εικόνα που έχουμε για τον Άγιο Βασίλη; Πότε θα καταλάβουν τα παιδιά μας – και όχι μόνο – ότι δεν είναι ο “κοκακόλας”; Πότε θα μάθουν ότι ο δικός μας Άγιος Βασίλειος ήταν ένας λιπόσαρκος από την Καισάρεια που σκοπός της ζωής του ήταν ένα κοινωνικό φιλανθρωπικό σύστημα, για τη φροντίδα των ξένων, των φτωχών και των αρρώστων; Τι θα θέλατε να σας φέρει ο καινούργιος χρόνος; Ή μήπως προτιμάτε τι σίγουρα δεν θέλετε να σας φέρει ο καινούργιος χρόνος;

Εκδότης: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων Α.Ε., Πρόεδρος & Γενικός Διευθυντής: Μιχάλης Ψύλος, Υπεύθυνος Έκδοσης: Χάρης Αναγνωστάκης, Συντονιστής: Αλέξης Ηλιάδης, Σχεδιασμός: greekinfographics, Διαφήμιση: ads@ana-mpa.gr, τηλ. 210-6405604, Ιδιοκτησία ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ, Διεύθυνση: Τσόχα 36, Αθήνα ΤΚ 11521, Τηλ. 210-6400560, e-mail: mag@ana-mpa.gr f Το Πρακτορείο magazine, Παραγωγήεκτύπωση: ATHENS PRINT, Διανομή: VES company, Φωτογραφίες: ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ, EPA, shutterstock

Τα κείμενα που φιλοξενούνται στο περιοδικό δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις του ΑΠΕ-ΜΠΕ.

www.ana.gr ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ Στους σταθμούς του μετρό και του ΗΣΑΠ Σύνταγμα, Ομόνοια, Μοναστηράκι, Πειραιά και Μαρούσι. Σε επιλεγμένα καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας (Κολωνάκι, Σύνταγμα, Εξάρχεια, Παγκράτι, Γκάζι, Αμπελόκηπους, Μοναστηράκι, Νέο Κόσμο, Πλάκα), της Αγίας Παρασκευής, των Βριλησσίων, του Βύρωνα, της Γλυφάδας, της Ηλιούπολης, του Ίλιου, της Κηφισιάς, του Αμαρουσίου, της Νέας Σμύρνης, της Νέας Φιλαδέλφειας, του Παγκρατίου, του Παπάγου, του Πειραιά, της Πετρούπολης, της Πεύκης, του Ταύρου, της Φιλοθέης, του Χαλανδρίου και της Γλυφάδας. Επίσης, στα βιβλιοπωλεία Ιανός, Ελευθερουδάκης, PUBLIC (Συντάγματος), Ευριπίδης (Χαλάνδρι), Λιβάνης, Εκδόσεις Αιώρα κλπ. Ακόμη στο Γαλλικό Ινστιτούτο, στη Στοά του Βιβλίου, στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, στον Ελληνικό Κόσμο, στο Νομισματικό Μουσείο κ.ά. Στη Θεσσαλονίκη, στα βιβλιοπωλεία Μαλλιάρης Παιδεία, Πρωτοπορία, Mind the book, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, ΧΑΝΘ, Books n’ Toys, Πράσινο Σύννεφο και σε επιλεγμένα καταστήματα.

54 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 55

56 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ