ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ #79

ΤΕΥΧΟΣ 79 | 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017 | ∆ΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΕΚ∆ΟΣΗ | ΑΘΗΝΑΪΚΟ & ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙ∆ΗΣΕΩΝ

2 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΕDITORIAL

Η παραστατική δημοσιογραφία στο ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ Το Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων πριν δυο χρόνια έκανε μια σημαντική κίνηση στον τομέα της ενημέρωσης. Αποφάσισε να εμπλουτίσει το δημοσιογραφικό του υλικό με infographics. Hταν μια απόφαση τομή, αφού για πρώτη φορά στην ιστορία των 113 χρόνων λειτουργίας του, το ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ συντεταγμένα και καθημερινά σχεδιάζει και αναρτά γραφήματα από όλες τις κατηγορίες θεμάτων, για έντυπη αλλά και ψηφιακή χρήση. Η δημοσιογραφική ομάδα που τα δημιουργεί (Βασίλης Κοριμέντζας, Γιάννης Γεωργίου, Δημήτρης Φραγκουλιώτης, Αντώνης Βαζογιάννης) σε συνεργασία με τους σχεδιαστές infographics, Ζωή Κατσιγιάννη και Πάνο Κωνσταντόπουλο, έχουν κάνει τα γραφήματα του ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ αναπόσπαστο κομμάτι της ενημέρωσης. Εκτός από την ηλεκτρονική έκδοση το γράφημα καθιερώθηκε στην έκδοση του περιοδικού, αλλά και στην ενότητα «ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ» στις οθόνες του μετρό. Το Πρακτορείο παραμένει ένας σύχρονος φορέας ενημέρωσης και γιορτάζει την παρουσία των infographics με μια μεγάλη έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Αρχιτεκτονικής, Τέχνης, Σχεδιασμού και Περιβαντολογικών Μελετών στην οδό Μητροπόλεως 74 στην Αθήνα. Η έκθεση έχει διάρκεια σχεδόν δύο μήνες (27/11/2017-7/1/2018) και θα εκτεθούν επιλεγμένα γραφήματα που έχουν δημοσιευθεί στο ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ. Η παραστατική δημοσιογραφία, τα infographics, είναι το μέλλον και το ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ πρωτοπορεί με σύγχρονη ευρωπαϊκή ματιά.

Εκδότης: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων Α.Ε., Πρόεδρος & Γενικός Διευθυντής: Μιχάλης Ψύλος, Διευθυντής Έκδοσης: Χρίστος Καλουντζόγλου, Αρχισυντάκτης: Κώστας Καλέτσιος, Συντονιστής: Αλέξης Ηλιάδης, Αρχισυντάκτης Β. Ελλάδας: Μπάμπης Γιαννακίδης, Σχεδιασμός: greekinfographics, Διαφήμιση: ads@ana.gr, Ιδιοκτησία ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ, Διεύθυνση: Τσόχα 36, Αθήνα ΤΚ 11521, Τηλ. 210-6400560, e-mail: mag@ana.gr Φωτογραφίες: ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ, EPA, shutterstock, Διανομή: VES company, Εκτύπωση: Pressious- Aρβανιτίδης

Τα κείμενα που φιλοξενούνται στο περιοδικό δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις του ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ. ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ Στους σταθμούς του μετρό και του ΗΣΑΠ Σύνταγμα, Ομόνοια, Μοναστηράκι, Πειραιά και Μαρούσι. Σε επιλεγμένα καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας (Κολωνάκι, Σύνταγμα, Εξάρχεια, Παγκράτι, Γκάζι, Αμπελόκηπους, Μοναστηράκι, Νέο Κόσμο, Πλάκα), της Αγίας Παρασκευής, των Βριλησσίων, του Βύρωνα, της Γλυφάδας, της Ηλιούπολης, του Ίλιου, της Κηφισιάς, του Αμαρουσίου, της Νέας Σμύρνης, της Νέας Φιλαδέλφειας, του Παγκρατίου, του Παπάγου, του Πειραιά, της Πετρούπολης, της Πεύκης, του Ταύρου, της Φιλοθέης, του Χαλανδρίου και της Γλυφάδας. Επίσης, στα καταστήματα Προμηθευτική (ΚΟΡΑΗ 3 και ΑΘΗΝΑΣ 14 ΑΘΗΝΑ), στα βιβλιοπωλεία Ιανός, PUBLIC καφέ (Συντάγματος και Πειραιά), Ευριπίδης (Χαλάνδρι), Λιβάνης, Εκδόσεις Αιώρα κλπ. Ακόμη στο Γαλλικό Ινστιτούτο, στη Στοά του Βιβλίου, στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, στον Ελληνικό Κόσμο, στο Νομισματικό Μουσείο, στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138), στο Μουσείο Παιχνιδιών Μουσείου Μπενάκη κ.ά. Στη Θεσσαλονίκη, στα βιβλιοπωλεία Μαλλιάρης Παιδεία, Πρωτοπορία, Mind the book, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, ΧΑΝΘ, Books n’ Toys, Πράσινο Σύννεφο, One Salonica Outlet Mall, PUBLIC και σε επιλεγμένα καταστήματα.

www.ana.gr

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 3

Της Ολίνας Καρβουνιάρη

ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΣΚΙΑΣ

Μ

ία ασπρόμαυρη πινακίδα σε ένα σπίτι στην Παλιά πόλη της Ξάνθης μαγνητίζει το βλέμμα του επισκέπτη. Η ταμπέλα γράφει “Το Σπίτι της Σκιάς” (The house of shadow), στο εσωτερικό του ο καλλιτέχνης Τριαντάφυλλος Βαΐτσης αναλαμβάνει την μύηση στην τέχνη της σκιάς...

O Τριαντάφυλλος Βαΐτσης το 2008 ανακάλυψε την Trash Art (τέχνη από σκουπίδια). Γοητευμένος από αυτήν και αναζητώντας διάφορες τεχνικές ήρθε αντιμέτωπος με ένα «γλυπτό σκιάς». Έκτοτε ασχολείται με τη τέχνη της σκιάς. Το 2014 δημιούργησε το “Σπίτι της Σκιάς”. Ο κ. Βαΐτσης, τονίζει ότι «αυτό που βλέπουμε, είναι πάντοτε λιγότερο από αυτό που κοιτάμε. Κάθε αντικείμενο, κάθε κατάσταση, κάθε γεγονός έχουν διαστάσεις και παραμέτρους, οι οποίες δεν είναι ορατές ή εύκολα αντιληπτές. Το σχήμα, το μέγεθος, το χρώμα, η υφή, η σιωπή, ο θόρυβος, η ένταση, η απλότητα, η πολυπλοκότητα, η φωτεινότητα και πολλά άλλα είναι παράγοντες που φανερώνουν ή κρύβουν μηνύματα-σκέψεις, υποδεικνύουν δρόμους, αποκαλύπτουν νέες διαστάσεις. Χτίζω πάνω σε αυτές τις σκέψεις. Κάνω ορατό το αόρατο.. Δείτε

4 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Aυτό που βλέπεις είναι λιγότερο από αυτό που κοιτάς... αυτό που δεν φαίνεται...» Η κάθε δημιουργία μπορεί να περιλαμβάνει διαφορετικά είδη σκουπιδιών αλλά όταν φωτιστούν δημιουργούν σκιές με συγκεκριμένο σχήμα. Η νέα ενότητα έργων του καλλιτέχνη μ ε τίτ λο « Σ π ή λ α ι α του Μ υ α λού » παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Λονδίνο τον περασμένο μήνα, μετά από πρόσκληση του Ελληνικού Κέντρου του Λονδίνου. Ο τίτλος και η θεματολογία των σκιών παραπέμπουν, στον μύθο του Σπηλαίου του Πλάτωνα. Στο πρώτο έργο με τίτλο «φλόγες», μια φτερωτή νίκη αναδύεται μέσα από φλογερή διαμάχη δύο αντιθετικών σκέψεων, συναισθημάτων, χαρακτήρων.

Το δεύτερο έργο, «Ταξιδεύοντας στο Φως» εστιάζει στο μύθο του Σπηλαίου. Κεντρικό πρόσωπο ο Πλάτων. Το τρίτο έργο είναι μία σύνθεση τριών γλυπτών. Το κεντρικό έργο είναι σταθερό και η σκιά του απεικονίζει τον άνθρωπο... Τα δύο ακριανά γλυπτά περιστρέφονται και οι σκιές τους αλλάζουν. Το δεξί μέρος της σκιάς είναι ο κόσμος των ιδεών, ενώ το αριστερό ο κόσμος των αισθήσεων, της ύλης και των σαρκικών επιθυμιών. Η περιστροφή του γλυπτού δημιουργεί εναλλασσόμενες σκιές που σε συνδυασμό με τη σταθερή σκιά του ακίνητου έργου μας δείχνουν, σαν σε κινούμενα σχέδια, την κύηση, τη γέννηση, την ωρίμανση και την εναλλαγή των ιδεών.

ΌΜΙΛΟΣ ΟΤΕ

Διπλή διάκριση για την ανάπτυξη των ανθρώπων του αποτελείται από καθηγητές πανεπιστημίου και υψηλόβαθμα στελέχη του κλάδου, από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Αντίστοιχα, ο θεσμός των HR Excellence Awards διοργανώνεται από το Ελληνικό Ινστιτούτο Μάνατζμεντ Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΙΜΑΔ) της Ελληνικής Εταιρίας Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ). Σκοπός της διοργάνωσης είναι να ενθαρρύνει και να στηρίξει επιτυχημένες πρακτικές στον τομέα διοίκησης και ανάπτυξης του Ανθρώπινου Δυναμικού, που προσθέτουν αξία στη λειτουργία και στα συνολικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων.

Δύο σημαντικές διακρίσεις απέσπασε ο Όμιλος ΟΤΕ στα HR Awards 2017 και στα HR Excellence Awards 2017, για τη στρατηγική Ανθρώπινου Δυναμικού που συνέβαλε στον επιτυχημένο μετασχηματισμό του σε μια σύγχρονη εταιρεία τεχνολογίας.

Ο

Όμιλος ΟΤΕξεχώρισε με Χρυσό Βραβείο στην κατηγορία Best Change Management Strategy & Initiative των HR Awards και με την ανώτερη διάκριση στην κατηγορία Διαχείριση Οργανωσιακών Αλλαγών των HR Excellence Awards, για τα στρατηγικά προγράμματα ανάπτυξης δεξιοτήτων ανθρώπινου δυναμικού, που συνέβαλαν καθοριστικά στο μετασχηματισμό του. Τα προγράμματα αυτά υποστήριξαν τις επιχειρησιακές ανάγκες του Ομίλου στην κατεύθυνση της ενίσχυσης των τεχνικών δεξιοτήτων των εργαζομένων στα τμήματα τεχνολογίας, της υιοθέτησης πελατοκεντρικής φιλοσοφί-

ας και της ανάπτυξης κοινής κουλτούρας ηγεσίας. Η Διευθύντρια Business Partner Operations Ομίλου ΟΤΕ, κα Έλενα Στάσση, δήλωσε παραλαμβάνοντας το βραβείο: «Στον Όμιλο ΟΤΕ πιστεύουμε ότι η αλλαγή είναι κινητήριος δύναμη της προόδου. Αλλάζουμε όχι από ανάγκη, αλλά από επιλογή. Τα τελευταία χρόνια υλοποιήθηκε με επιτυχία ένα πολυεπίπεδο πρόγραμμα μετασχηματισμού του ΟΤΕ σε μια σύγχρονη εταιρεία τεχνολογίας. Κομβικό σημείο σε αυτό το ταξίδι ήταν ο πυλώνας του Ανθρώπινου Δυναμικού. Επόμενο στοίχημα, είναι ο ψηφιακός μας μετασχηματισμός. Αλλάζουμε και πάλι, για να προσφέρουμε τις καλύτερες υπηρεσίες στους πελάτες μας στη νέα ψηφιακή εποχή και ένα ασφαλές και πρόσφορο περιβάλλον εργασίας για τα δημιουργικά μυαλά στη χώρα μας». Οι διακρίσεις επιβεβαιώνουν ότι ο Όμιλος ΟΤΕ είναι ένας ελκυστικός εργοδότης, που αναπτύσσει τους ανθρώπους του, δημιουργώντας παράλληλα ένα εργασιακό περιβάλλον ασφάλειας και δημιουργικότητας. Τα HR Awards διοργανώνονται από το περιοδικό HR Professional και τη Boussias Communications, με στόχο να αναδείξουν τις πρωτοβουλίες, τις πρακτικές και τις πολιτικές της Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού. Η κριτική επιτροπή

H Chief Officer Ανθρώπινου Δυναμικού Ομίλου ΟΤΕ κα Έλενα Παπαδοπούλου, με την ομάδα του Ομίλου ΟΤΕ

Υπεύθυνος εργοδότης Ο Όμιλος ΟΤΕ παρέχει ένα βιώσιμο περιβάλλον εργασίας που διασφαλίζει ισότητα στην παροχή ευκαιριών, ενθαρρύνει την ανάπτυξη των εργαζομένων και αναγνωρίζει την υψηλή απόδοση. Στόχος του Ομίλου είναι να διακρίνεται ως ένας ελκυστικός εργοδότης, τόσο για τους υφιστάμενους εργαζόμενους, όσο και για ανθρώπους που ξεκινούν, συνεχίζουν ή εξελίσσουν την καριέρα τους και επιθυμούν να ενταχθούν στο δυναμικό του. Ως ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται και αλλάζει συνεχώς, ο Όμιλος φροντίζει να καλλιεργεί ένα περιβάλλον ανοικτής επικοινωνίας και διαλόγου, στοχεύοντας στην ικανοποίηση των ανθρώπων του. Με στόχο το πέρασμα στη νέα ψηφιακή εποχή, ο Όμιλος αναπτύσσει ψηφιακά εργαλεία για να υποστηρίξει τα συστήματα και τις εφαρμογές του ανθρώπινου δυναμικού, ενώ ταυτόχρονα, απλοποιεί, τυποποιεί και συνενώνει διαδικασίες (όπως για τη μείωση της γραφειοκρατίας, τον περιορισμό εγκρίσεων, μεγαλύτερη αυτονομία του εργαζόμενου-self-service processes). Ταυτόχρονα, εφαρμόζει προγράμματα ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων για τους εργαζόμενους. Με έμφαση στη διάδοση της ψηφιακής κουλτούρας, το 2016 πραγματοποιήθηκαν πάνω από 10.000 συμμετοχές εργαζομένων σε εκπαιδευτικά προγράμματα, πολλά από αυτά μέσω e-learning. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 5

Του Δημήτρη Θ. Αρβανίτη, Σχεδιαστή, Μέλους της ΑGI

6 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Α

ΈΝΑ «ΓΡΆΦΗΜΑ», ΕΊΝΑΙ ΧΊΛΙΕΣ ΛΈΞΕΙΣ.

Από τις αρχές του ’90, οι εφημερίδες πέρασαν δυναμικά στις νέες τεχνολογίες και άρχισαν να σκέπτονται με νέους τρόπους. Δοκίμασαν κάθε εκδοχή και δυνατότητα των νέων εργαλείων και διατηρώντας τη συνείδηση, ότι εργάζονται για την ιστορία του εφήμερου, κατόρθωσαν να περάσουν στη νέα εποχή ώς τα πρώτα μέσα τα οποία αποδέχθηκαν τις νέες συνθήκες στην οπτική επικοινωνία. Το προτέρημα να ζουν στο απόλυτο παρόν, μπορεί να φαίνεται πως ξεπεράστηκε από την τηλεοπτική φόρμα του «ακαριαίου» ρεπορτάζ, αλλά θα αποτελούν πάντοτε ντοκουμέντο και ανάλυση για την αφομοίωση της είδησης. Οι εφημερίδες του 21ου αιώνα μπορεί να έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά στην εμφάνισή τους μ’ αυτές του περασμένου αιώνα, έστω κι αν αυτός είναι μόλις δώδεκα χρόνια πίσω, αλλά μια προσεκτική ματιά με τα φύλλα των αρχών της δεκαετίας του ’90 μάς αποκαλύπτει τεράστιες δομικές αλλαγές. Ένα πλήθος προβλημάτων, ή καλύτερα καθημερινών τεχνικών δυσκολιών, έχουν ήδη ξεπεραστεί και απομένει το ταλέντο, το κύρος και η ευέλικτη αντίδραση στη διαχείριση των ειδήσεων και των θεμάτων μέσα από ένα σχεδιαστικό περιβάλλον που σκοπεύει στην ευαναγνωσιμότητα με πρωταγωνιστή την ορθολογιστική τυπογραφική σύνθεση. Η εφημερίδα δεν αρκεί να είναι έγκυρη, χρειάζεται και να φαίνεται. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, η ποιότητα στον τομέα σχεδίασης και παραγωγής ανήλθε σε υψηλά επίπεδα με τη χρήση καλοσχεδιασμένων γραμματοσειρών, άρτιων φωτογραφιών και εξελιγμένων εκτυπώσεων. Μέσα σε μια κατάσταση τεχνικής ευφορίας, μια νέα εφαρμογή άρχισε να εμφανίζεται και να κατακτά έδαφος σε σχέση με την υπάρχουσα χρήση της φωτογραφίας και του σκίτσου. Έγινε γνωστή με τον όρο «γράφημα», αλλά όλοι όταν αναφέρονται σ’ αυτά τα ονομάζουν πίνακες. Δηλαδή πινάκια, δηλαδή αριθμητήρια. Πρώτη τάξη του δημοτικού και το πρόβλημα ζητάει να βρούμε πόσα είναι όλα μαζί τρία γουρουνάκια και δύο κότες. Τα δάχτυλα είναι το πρώτο καλκουλέιτορ. Ο άβακας, το αριθμητήριο είναι το όργανο που θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε τα ποσά. Πέντε πράσινες μπίλιες και πέντε κόκκινες μάς κάνουν δέκα. Στο graphic design πρωτεύοντα ρόλο και σπουδαιότητα κατέχει ο σχεδιασμός εταιρικών σημάτων και ταυτότητας. Η ενασχόληση με τον σχεδιασμό λογότυπων, τοποθετεί τον σχεδιαστή σε προνομιακή θέση, λόγω του βαθμού δυσκολίας που εμπεριέχεται σε κάθε σχεδίαση ενός πρωτότυπου σήματος. Το σήμα πρέπει να λέει τα πάντα, χωρίς λόγια. Τα γραφήματα ανήκουν σ’ αυτήν την κατηγορία. Αποτελούν το βαρύ πυροβολικό της πρώτης ύλης στην οπτικοποίηση των θεμάτων της εφημερίδας. Μέγας αντίπαλος είναι ο χρόνος και οι ταχύρ-

ρυθμες διαδικασίες που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της προετοιμασίας του καθημερινού φύλλου για την τελική εκτύπωση. Ο συντάκτης πρέπει να ενημερώσει τον σχεδιαστή, προσφέροντάς του κάθε πληροφορία σχετική με το ζητούμενο και ο σχεδιαστής να συλλάβει τη λεπτομέρεια που θα απογειώσει την ιδέα του. Ο χώρος που θα του δοθεί πρέπει να ανταποκρίνεται απόλυτα στην αξία του αριθμού των λέξεων που θα παραχωρήσουν τη θέση τους στο γράφημα. Ό,τι προτείνει, πρέπει να αφηγείται μια ιστορία, μικρή ή μεγάλη, με αρχή, μέση και τέλος. Να έχει ένα άρτιο σενάριο και να υπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο το ρεπορτάζ ή το θέμα. Αυτό οφείλει να συμβαίνει σε κάθε είδος γραφήματος είτε αυτό περιγράφει τον εκτροχιασμό μιας αμαξοστοιχίας, είτε καταγράφει τα ποσοστά μιας δημοσκόπησης. Τα στοιχεία που χρησιμοποιεί ο σχεδιαστής είναι τα σχήματα, τα χρώματα και το ταλέντο του να συνθέτει εικόνες και ιστορίες. Δύσκολη δουλειά κι ακόμα πιο δύσκολη για τους ρυθμούς της εφημερίδας. Ο σχεδιαστής δεν έχει την πολυτέλεια να «σκεφτεί δυο φορές». Συχνά πρέπει να συμπεριφερθεί σαν μουσικός της τζαζ που επιχειρεί μια έξοδο αυτοσχεδιασμού. Τα ενδεχόμενα λάθη του, θα αποτελέσουν τη χρυσή εμπειρία του για να τα ελαχιστοποιήσει τις επόμενες φορές. Να βάλει γκολ, έστω κι αν τον κρατούν από τα πόδια. Να δώσει στον αναγνώστη την ευκαιρία να συλλάβει το θέμα, διαθέτοντας τον ελάχιστο χρόνο που θα απαιτούνταν για μια περιφραστική ανάλυση. Ο Πάνος Κωνσταντόπουλος και η Ζωή Κατσιγιάννη ανήκουν στους σχεδιαστές που επέλεξαν να ασχοληθούν με τον σχεδιασμό γραφημάτων, γνωρίζοντας εξ αρχής τις δυσκολίες που προκύπτουν από την πίεση του χρόνου. Όμως ως σχεδιαστές στον χώρο των εφημερίδων και τώρα στο ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ είναι μαθημένοι στα δύσκολα. Τους γνωρίζω μέσα από την πορεία της δουλειάς τους. Δεν αρκεί να τους αναγνωρίζουμε το ταλέντο τους, που σίγουρα διαθέτουν. Το σπάνιο προσόν τους είναι ότι ανήκουν στη γενιά σχεδιαστών που ασχολήθηκαν με τα γραφήματα, χωρίς να έχουν πίσω τους σημεία αναφοράς και δεκάδες βοηθήματα, όπως συμβαίνει με άλλα είδη του graphic design, όχι μόνο στον τόπο μας, αλλά και σε άλλες πιο αναπτυγμένες αγορές. Τα γραφήματά τους είναι λιτά, άκρως δομημένα, περιεκτικά, καθαρά και δυναμικά, και πιστεύω πως θα αποτελέσουν παραδείγματα της προϊστορίας του είδους στον ελληνικό Τύπο και οι αυριανοί σχεδιαστές θα διδαχθούν μέσα από αυτά, την πειθαρχία, την αποφασιστικότητα και τη δυναμική που διαθέτουν για να εξιστορούν γεγονότα και ειδήσεις. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 7

Toυ Δημήτρη Νίκα, art director στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

8 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

T

Τα γραφήµατα είναι ένα ισχυρό πολυεργαλείο στη σύγχρονη δηµοσιογραφία: µπορούν να «δείχνουν» αντί να λένε. Έχοντας τους δικούς τους κώδικες (λέξεις-κλειδιά, εικόνες-κλειδιά, σχήµατα-κλειδιά) προκαλούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη και τον ενηµερώνουν γρήγορα και διεξοδικά. Ο Πάνος Κωνσταντόπουλος και η Ζωή Κατσιγιάννη όχι µόνο σχεδιάζουν -χρόνα τώρα- γραφήµατα µε εξαιρετική δεινότητα, αλλά είναι και οι πρώτοι στην Ελλάδα που τα διδάσκουν! Τον Πάνο Κωνσταντόπουλο τον γνωρίζω από παλιά, γι’ αυτό και αρχίζω από αυτόν. Ξεκίνησε να σχεδιάζει στην «Ελευθεροτυπία» αργότερα στην «Καθηµερινή», σε ηλεκτρονικά μέσ,α στο «ΕΘΝΟΣ» και στο ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ.

H αισθητική των γραφηµάτων συµβαδίζει µε τον εκλεπτυσµένο σχεδιασµό όπου και να σχεδιάζει. Λιτός στο χρώµα, µάστορας στην τυπογραφία, καλλιτέχνης στην εικαστική απεικόνιση, σωστός στη δηµοσιογραφική δεοντολογία. Εχει έναν ξεχωριστό τρόπο να οργανώνει τους χώρους του, να τοποθετεί το υλικό µε ιεραρχία, να µας οδηγεί από τη µία πληροφορία στην επόµενη «κλείνοντάς µας το µάτι» στα σηµαντικά σηµεία. Τα γραφήµατα του Πάνου έχουν τη δική τους προσωπικότητα. Με φόντο συνήθως λευκό ή απαλό γήινο, έχουν αρχή, µέση και τέλος. ∆εν «βαραίνουν» µε πολλά στοιχεία, αφού ο σχεδιαστής έχει ήδη φιλτράρει τις πληροφορίες, κρατώντας τις πιο σηµαντικές. Πολλές φορές χρησιµοποιεί φωτογραφίες, τις οποίες τραβάει ο ίδιος, για να δώσει το απαραίτητο στίγµα με το δικό του ξεχωριστό υλικό. Η Ζωή Κατσιγιάννη τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στην πιο δηµιουργική της φάση. Αν και µε εµπειρία πολλών ετών στις εφηµερίδες, µου κέντρισε το ενδιαφέρον µε τα µεγάλα, εντυπωσιακά γραφήµατά της στον «Ελεύθερο Τύπο», κυρίως κατά τη 2η περίοδό του. Η θητεία της δίπλα στους Ισπανούς σχεδιαστές της «innovation Periodista», που είχε αναλάβει τον ανασχεδιασµό, ήταν ένα... εντατικό σεµινάριο σχεδιασµού γραφηµάτων. Η επιρροή αυτή της Ισπανικής Σχολής φαίνεται και στις σηµερινές της δουλειές. Η Ζωή δεν φοβάται τους µεγάλους χώρους, ούτε κουράζεται µε τα πολλά στοιχεία και τις πληροφορίες. Σχεδιάζει µε τέχνη, χρησιµοποιεί κάθε εικαστικό µέσον για να οπτικοποιήσει την είδηση και κατασκευάζει εντυπωσιακά εικονίδια (pictograms) αντικαθιστώντας τα... πολλά λόγια µε εικόνες. Η Ζωή θέλει να βοηθά τον αναγνώστη να µάθει. Αν δεν ήταν µια τόσο επιτυχηµένη σχεδιάστρια infographics, θα ήταν µια καταπληκτική δασκάλα! Και στη δική της περίπτωση, αναγνωρίζουµε εύκολα την υπογραφή της. Με τη δική της χρωµατική παλέτα, την «καθαρή» τυπογραφία, τις αδρές φόρµες, το χιούµορ... Νιώθω περήφανος βλέποντας γραφήµατα ποιότητας, δηµοσιογραφικής προσέγγισης και αισθητικής. Γιατί γνωρίζω καλά πόσος κόπος, αλλά καί πόση γνώση απαιτούνται για να καλύψουν αυτά τα λίγα τετραγωνικά εκατοστά στο χαρτί της εφηµερίδας ή στο χώρο του ψηφιακού μέσου. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 9

Toυ Βασίλη Κοριμέντζα

10 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΕΚΘΕΣΗ ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑΪΚΟΥΜΑΚΕ∆ΟΝΙΚΟΥ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ ΕΙ∆ΗΣΕΩΝ Ευρωπαϊκό Κέντρο Αρχιτεκτονικής, Τέχνης, Σχεδιασµού και Περιβαντολογικών Μελετών

28.11.2017-7.1.2018

Μητροπόλεως 74 Αθήνα

∆ΙΟΡΓΑΝΩΣΗ

ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ

Δύο χρόνια συμπληρώνονται στις 29 Δεκεμβρίου 2017 από την παραγωγή του πρώτου γραφήματος υψηλής ανάλυσης στο Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Στο διάστημα αυτό, περισσότερα από 500 γραφήματα, το καθένα από αυτά σε τέσσερις εκδοχές υψηλής και χαμηλής ανάλυσης, με ή χωρίς κείμενο, είδαν το φως της δημοσιότητας. Όλα ανεξαιρέτως αναρτήθηκαν στην ελεύθερη σελίδα του Πρακτορείου και κοινοποιήθηκαν από τους λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ πολλά από αυτά συνόδευσαν τους Αθηναίους στις καθημερινές τους μετακινήσεις, μέσα από τις οθόνες του Μετρό. Θέματα για τις επιστήμες και τις τέχνες, τον πολιτισμό και τον αθλητισμό, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά, η κρίση με τους πρόσφυγες, τρομοκρατικές επιθέσεις και φυσικές καταστροφές, οπτικοποιήθηκαν με σκοπό να προσφέρουν στον αναγνώστη όλα τα βασικά στοιχεία κάθε γεγονότος, με την πρώτη ματιά. Με αφορμή την επέτειο των δύο χρόνων, το Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων εκθέτει γραφήματά του για δύο μήνες, από τις 28 Νοεμβρίου 2017, στο κτίριο που στεγάζεται το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αρχιτεκτονικής. Θα είμαστε όλοι εκεί! ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 11

Του Αλέξη Ηλιάδη

HOLLYWOOD

ΈΝΑ ΑΣΤΈΡΙ ΠΈΦΤΕΙ ΠΈΦΤΕΙ

12 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Ε

Ένα έργο που έχει παιχθεί πολλές φορές: Ηθοποιοί, σκηνοθέτες και παραγωγοί του Χόλιγουντ καταγγέλλονται για σεξουαλικά σκάνδαλα. Οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση που έγιναν τους τελευταίους δύο μήνες και σόκαραν την αμερικανική –και όχι μόνο- κοινωνία είναι απλά οι πιο πρόσφατες. Όμως, αυτή τη φορά ο κατάλογος με αυτού του είδους τις κατηγορίες φαίνεται ατελείωτος. Η πιο «τρανταχτή» περίπτωση είναι αυτή του παραγωγού Χάρβεϊ Γουαϊνστάιν. Όπως προέκυψε από έρευνα των NewYork Times, o Γουάϊνστάιν κατηγορείται από αρκετές γυναίκες, ανάμεσά τους οι ηθοποιοί Αντζελίνα Τζολί, Γκουίνεθ Πάλτροου Άσλεϊ Τζαντ, Ρόουζ Μακ Γκόουαν, Άζια Αρτζέντο. Άλλες υποστηρίζουν ότι προσπάθησε να τις θωπεύσει, άλλες ότι τις εξανάγκασε να τον βλέπουν γυμνό και άλλες ότι τους υποσχέθηκε βοήθεια στην καριέρα τους έναντι σεξουαλικών ανταλλαγμάτων. «Είμαστε αηδιασμένοι από τις πρόσφατες αναφορές για τον Γουάινστάιν» δήλωσαν για το θέμα ο Μπαράκ και η Μισέλ Ομπάμα ενώ αποτροπιασμό εξέφρασε και η Χίλαρι Κλίντον. Ο Γουάινσταϊν απέρριψε γενικά τις καταγγελίες για μη συναινετική σεξουαλική επαφή και για «αντίποινα» σε όποια γυναίκα δεν αποδέχθηκε την προσέγγισή του, ζήτησε όμως παράλληλα συγγνώμη από «όσους έχει πληγώσει». Αίσθηση προκάλεσαν και οι καταγγελίες για τον σκηνοθέτη και σεναριογράφο Τζέιμς Τόμπακ. Σύμφωνα με τους Los Angeles Times, 38 γυναίκες κατηγορούν τον 72χρονο Τόμπακ για σεξουαλική παρενόχληση, ισχυριζόμενες πως τους έταζε λαμπρή καριέρα, με αντάλλαγμα να εκπληρώσουν τις αρρωστημένες ορέξεις του. Και αυτός όμως απέρριψε τις κατηγορίες δηλώνοντας: «Η ιδέα ότι θα έδινα έναν ρόλο στις ταινίες μου σε κάποιον ή κάποια επειδή ήταν κάτι άλλο από καλοί στη δουλειά τους μου προκαλεί αναγούλα». Εντυπωσιακή είναι και η καταγγελία για τον Ντάστιν Χόφμαν. Την έκανε η συγγραφέας Άννα Γκράχαμ Χάντερ, η οποία μάλιστα ισχυρίζεται ότι ο Χόφμαν την παρενόχλησε σεξουαλικά όταν εκείνη ήταν μόλις 17 ετών. «Αισθάνομαι πολύ άσχημα αν κάτι που ίσως έκανα θα μπορούσε να τη φέρει σε δύσκολη θέση. Λυπάμαι» απάντησε ο Χόφμαν, σύμφωνα με τον Guardian Στο «κάδρο» των καταγγελλόμενων μπήκε και ο διάσημος ηθοποιός Στίβεν Σιγκάλ. Με ανάρτησή της στον προσωπικό της λογαριασμό στο Twitter, η ηθοποιός Πόρσια ντε Ρόσι κατήγγειλε τον Σιγκάλ για σεξουαλική παρενόχληση στη διάρκεια οντισιόν. Αναφέρει μάλιστα ότι αμέσως μετά την οντισιόν μίλησε με την ατζέντισσά της, η οποία της είπε «εντάξει, δεν ήξερα αν ήταν ο τύπος σου». Υπάρχει βέβαια και η περίπτωση του τιμημένου έξι φορές με βραβείο Έμι, ηθοποιού και σκηνοθέτη Λούι Σέκελι, που είναι γνωστότερος με το ψευδώνυμο Λούι Σ.Κ.. Ο Σέκελι παραδέχθηκε, με ανακοίνωσή του στο Reuters, ότι οι γυναίκες που τον κατηγόρησαν για σεξουαλική παρενόχληση λένε την αλήθεια και δήλωσε ότι λυπάται για τις πράξεις του. Στο Χόλιγουντ η λίστα με τις κατηγορίες για σεξουαλική παρενόχληση, ορισμένες από τις οποίες αφορούν γεγονότα που συνέβησαν πριν από αρκετά χρόνια, συνεχώς μεγαλώνει. Πολλές γυναίκες έχουν αποφασίσει να μιλήσουν. Πριν λίγες ημέρες μάλιστα έγινε στη Μέκκα του κινηματογράφου και διαδήλωση κατά της σεξουαλικής κακοποίησης. Μήπως τελικά ο κόσμος της βιομηχανίας του θεάματος δεν είναι και τόσο λαμπερός; Η Τζέιν Φόντα σχολιάζοντας την υπόθεση Γουάινστάιν, είπε: «Δόξα τω Θεώ, μιλάμε για αυτό! Όμως δεν είναι η μοναδική περίπτωση… Είναι πολύ, πολύ διαδεδομένο» και πρόσθεσε: «Η σεξουαλική παρενόχληση γίνεται παντού, όχι μόνο στο Χόλιγουντ και εξαπλώνεται επειδή η εξουσία είναι στα χέρια των ανδρών και οι γυναίκες διστάζουν να μιλήσουν, επειδή φοβούνται πως δεν θα τις πιστέψουν». Πάντως, ο Χάρβει Γουάινστάιν αποπέμφθηκε από την Weinstein Company, στην οποία ήταν συμπρόεδρος, έπειτα από τις σε βάρος του κατηγορίες. Τίτλοι τέλους; Μάλλον όχι.

AΓΟΡΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟ ΚΑΤΩΓΙ ΑΒΕΡΩΦ Το Κατώγι Αβέρωφ στρέφει την προσοχή του στη νέα γενιά και εγκαινιάζει το καινοτόμο και πρωτοπόρο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Οινολογώντας» με στόχο να καλλιεργήσει στους μικρούς επισκέπτες 9-18 ετών το ενδιαφέρον για το αμπέλι και το κρασί και να τους εισάγει στον κόσμο της οινοποιίας μέσα από επιστημονικά πειράματα.

Η ΜΌΔΑ ΣΤΑ HONDOS CENTER! «Όλα τα χρώματα της μόδας στα Hondos Center! Όλες οι τάσεις στο μακιγιάζ και το μανικιούρ για το φετινό χειμώνα είναι στα Hondos Center».

CHRISTMAS MARKET ΣΤΟ POLITIA TENNIS CLUB Το Politia Tennis Club πραγματοποιεί, το Σάββατο 2 Δεκεμβρίου και την Κυριακή 3 Δεκεμβρίου, από τις 10..00 μέχρι τις 20.00, το 6ο Christmas Market. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν εορταστικά δώρα από την Χριστουγεννιάτικη αγορά του club.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 13

MEΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Της Τάνιας Μαντουβάλου

Η ΜΑΓΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΟΙΑΣ 14 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

M

Mπορεί η μνήμη να θεωρείται κατά την αγαπημένη Δημουλά το κύριο όνομα των θλίψεων. Ωστόσο η επιστήμη προδήλως θα διαφωνήσει μαζί της, αφού η μνήμη συνεργάζεται με τη λήθη. Και όταν η μνήμη παραφορτώνεται και περνάει τα δεδομένα της στη λήθη, τότε η λήθη γίνεται το κύριο όνομα των θλίψεων. Όλων των« θλίψεων» που οδηγούν στην άνοια. Τη νόσο για την οποία οι μέχρι τώρα μελέτες δεν δείχνουν φως στο τούνελ για την ίαση της, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον. Παρόλα αυτά όλο και περισσότερες φωνές από την ιατρική κοινότητα συγκλίνουν στην άποψη ότι η μεσογειακή διατροφή μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο, κυρίως στην πρόληψη. Αυτό τουλάχιστον ανακοίνωσαν επιστήμονες του Χάρβαρντ, στο διεθνές επιστημονικό συνέδριο «Mediterranean Diet & Health» (Μεσογειακή Διατροφή και Υγεία) που πραγματοποιήθηκε στη Χαλκιδική. Ο ερευνητές του Χάρβαρντ βασίστηκαν σε μια μεγάλη μελέτη που έγινε σε 27.000 άτομα στη Βοστώνη και πρόκειται να δημοσιευθεί στο European Journal of Epidemiology. Όπως δηλώνει στο «Πρακτορείο» η ομότιμη καθηγήτρια Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας και Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, και Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Υγείας Αντωνία Τριχοπούλου, που έχει αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας της στα οφέλη της μεσογειακής διατροφής, «κι εμείς, σε πολύ μικρότερο ποσοστό, έχουμε βρει ανάλογα αποτελέσματα από την έρευνα EPIC, ότι δηλαδή η μεσογειακή διατροφή έχει θετικά στοιχεία για την πρόληψη της άνοιας». Μικρότερα ποσοστά άνοιας στην Ελλάδα Αλλά και η πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη HELIAD (Hellenic Longitudinal Investigation of Aging and Diet), για την άνοια στη χώρα μας, κατέδειξε ότι η υιοθέτηση της μεσογειακή διατροφής σχετίζεται με καλύτερες νοητικές επιδόσεις και χαμηλότερα ποσοστά άνοιας στα άτομα τρίτης ηλικίας στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή Νευρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκο Σκαρμέα «η συχνότητα της άνοιας στην Ελλάδα εκτιμάται σε 4,6% των ατόμων άνω των 65 ετών, ποσοστό που σε άλλους Ευρωπαϊκούς πληθυσμούς αγγίζει το ή και ξεπερνάει το 6%.» Τι περιλαμβάνει η μεσογειακή διατροφή Τι λογίζεται όμως μεσογειακή διατροφή και τι ακριβώς περιλαμβάνει; Άρθρο του επιστημονικού περιοδικού Nutrients που συνυπογράφει η κα Αντωνία Τριχοπούλου, με επιστήμονες από το τμήμα Διατροφής και Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ, αλλά και από το πανεπιστήμιο Ναβάρα της Ισπανίας, αναφέρει ότι η μεσογειακή διατροφή περιλαμβάνει: «Άφθονες φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, ψωμί/δημητριακά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, ελάχιστα επεξεργασμένα προϊόντα, γαλακτοκομικά κυρίως τυρί και γιαούρτι με μέτρο, ψάρια και πουλερικά σε μικρές έως μέτριες ποσότητες, κόκκινο κρέας δύο φορές το μήνα, και ελαιόλαδο ως κύρια πηγή λιπαρών που περιέχουν μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και πολλά μικροστοιχεία». Μαγικές τροφές Η νευρολόγος, ψυχίατρος, θεολόγος, καθηγήτρια του ΑΠΘ και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Αλτσχάιμερ Μάγδα Τσολάκη, χαρακτηρίζει ως σούπερ τροφές, που έχουν ανασταλτική δράση στην άνοια, το σκόρδο, το μάγκο, την παπάγια, τα καρύδια, τα σταφύλια, τα μούρα, το μήλο, την κανέλα, το μαύρο πιπέρι, την κουρκουμίνη, το πράσινο τσάι, τον καφέ, το κόκκινο κρασί και το μπρόκολο. Όσον αφορά τον κρόκο που είναι γνωστή η δράση του κατά της άνοιας, επικαλούμενη και δικές της μελέτες, αναφέρει ότι 125 mg κρόκου την ημέρα «διατηρούν» τον ασθενή για τουλάχιστον ένα χρόνο. «Θα είναι καλό να συμπεριλάβουμε στην καθημερινή μας διατροφή μικρή ποσότητα από αυτά τα στοιχεία και για πρόληψη, αλλά και για θεραπεία, εκεί που χρειάζεται», καταλήγει η κα Τσολάκη. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 15

Του Αντώνη Βαζογιάννη

Από τα «Luxleaks» στα «Panama Papers» και από τα «Football Leaks στα «Paradise Papers»

T

«Τελειώσαμε το σκάνδαλο των φορολογικών παραδείσων». Αυτή η δήλωση έγινε από τον Νικολά Σαρκοζί, τον ...Ιανουάριο του 2010. Από τότε, η φράση δεν έχει πάψει να διαψεύδεται από τα γεγονότα και τις αποκαλύψεις σχετικά με τις πρακτικές βελτίωσης για την απόκρυψη δισεκατομμυρίων ευρώ σε φορολογικούς παραδείσους. Τελευταία «διαρροή», αυτή των «Paradise papers», που αποκαλύφθηκε στις αρχές του μήνα από μέσα ενημέρωσης και αποδεικνύεται- επιβεβαιώνεται, από τα εκατομμύρια των εγγράφων, πως η φοροδιαφυγή εξακολουθεί με παγκόσμια ...πειθαρχία. Είχαν προηγηθεί άλλα σκάνδαλα, με κωδικές ονομασίες που εντυπωσιάζουν, όλα τους και με ...οσμή αθλητική: «Panama papers», «Football leaks», «Luxleaks», μια λίστα που διαμορφώνει ακριβώς την εντύπωση ότι τίποτα δεν αλλάζει, όπως σημείωσε χαρακτηριστικά η γαλλική ιστοσελίδα 20minutes.fr. Το υπεράκτιο δίκτυο εταιρειών αναπτύσσεται όλο και περισσότερο, περιλαμβάνοντας διάσημα ονόματα από τον κόσμο του αθλητισμού. Τα «Football Leaks», πιο ιδιαίτερα, ανέδειξαν τις αθέμιτες πρακτικές ενός συστήματος, που πλήττει το σύνολο των έντιμων φορολογουμένων και των χωρών που έπρεπε να εισπράξουν τα χρήματα αυτά. Επιβεβαιώνοντας, την προτίμηση στους φορολογικούς παραδείσους, που δείχνει, για παράδειγμα το ποδόσφαιρο, μία παγκόσμια βιομηχανία 20 δισ. ευρώ. Όχι μόνο αυτό, καθόλου ξαφνικά και όχι τώρα. Εκατομμύρια έγγραφα αποδεικνύουν αφιλτράριστους μηχανισμούς - νόμιμους και παράνομους - μέσω των οποίων το πιο δημοφιλές άθλημα στον κόσμο, έχει μετατραπεί σε μία από τις πιο άπληστες βιομηχανίες. Ένα δίκτυο απλωμένο από το Τζέρσεϊ προς τη Μαδέρα και το Λουξεμβούργο, από τον Παναμά στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, αποκαλύπτοντας μόνο τη διάδοση ορισμένων φορολογικών πρακτικών

16 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

στα υψηλότερα επίπεδα του διεθνούς τοπίου. Ενας άλλος κόσμος, διαφορετικός, καλά προστατευμένος. Μία ελίτ, αφού η πραγματικότητα των πολλών είναι διαφορετική. Είναι χαρακτηριστικό, όπως παρουσίασε έρευνα σε παγκόσμιο επίπεδο, από την FIFPro (παγκόσμια ένωση επαγγελματιών παικτών με έδρα την Ολλανδία) και το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, πως το 45% των παικτών στον κόσμο, κερδίζουν λιγότερα από χίλια δολάρια το μήνα, ή διαφορετικά 934 ευρώ, ενώ μόλις το 2% φτάνει στα αστρονομικά ποσά που καταλήγουν στα πρωτοσέλιδα.

Luxleaks (Νοέμβριος 2014)

η διεθνής κοινοπραξία δημοσιογράφων έρευνας (ICIJ) αποκάλυψε τις μυστικές συμφωνίες μεταξύ της κυβέρνησης του Λουξεμβούργου και 340 πολυεθνικών εταιρειών. Μία νομική πρακτική, που επιτρέπει στις ενδιαφερόμενες εταιρείες, να μειώσουν σημαντικά το ποσό των φόρων που πρέπει να πληρώσουν στη χώρα. Apple, Amazon, Ikea, το κρατικό ταμείο του Αμπού Ντάμπι, ο Αμερικανός γίγαντας General Electric, τράπεζες κολοσσοί όπως Hsbc και Deutsche Bank, οι Αυστραλοί κυρίαρχοι των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά και η γαλλική εταιρεία αθλητικού μάρκετινγκ Sport Five, που διαχειρίζεται δικαιώματα εικόνας και τηλεόρασης στην Ευρώπη, αποφασισμένες να «επενδύσουν», αφού όμως πρώτα περάσουν από το Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου και υπογράψουν μυστικές συμφωνίες για τη μείωση των φόρων. Στην περίπτωση των Luxleaks, ορισμένες εταιρείες είχαν μειώσει τον φορολογικό τους συντελεστή στο 1%. Τα «Luxleaks» είχαν ως συνέπεια μια δίκη, αλλά όχι των εταιρειών. Δύο «πληροφοριοδότες» και ένας από τους Γάλλους δημοσιογράφους, που αποκάλυψαν τις πρακτικές, βρέθηκαν ενώπιον δικαστηρίου του Λουξεμβούργου, επειδή επέτρεψαν τη δημοσίευση εγγράφων. Εντούτοις, η υπόθεση ώθησε την Ευ-

ρωπαϊκή Ένωση να αντιδράσει. «Τώρα, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να ανταλλάσσουν αυτόματα φορολογικές αποφάσεις», αναφέρθηκε χαρακτηριστικά. Το Λουξεμβούργο προχώρησε σε 172 μυστικές φορολογικές συμφωνίες, μετά τα LuxLeaks, που φαίνεται πως διευκόλυναν την λήψη μέτρων για τον εξαναγκασμό των πολυεθνικών εταιριών να πληρώνουν φόρους και να μην μεταφέρουν τα κέρδη τους σε φορoλογικούς παραδείσους.

«Panama papers» (Απρίλιος 2016)

μια χιονοστιβάδα εγγράφων (υπολογίζονται σε 11,5 εκατομμύρια), από την δικηγορική εταιρεία του Παναμά, Mossack Fonseca αποκαλύπτει την ύπαρξη ενός τεράστιου συστήματος φοροδιαφυγής σε όλο τον κόσμο, με περισσότερες από 200.000 offshore εταιρείες. Πολιτικοί, αστέρες κινηματογράφου, ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, ελάχιστα γνωστοί, αλλά φυσικά και άνθρωποι του αθλητισμού. Στην Ευρώπη, ο πρωθυπουργός της Ισλανδίας αναγκάστηκε να παραιτηθεί, όπως ένας Ισπανός υπουργός. Στο Πακιστάν, ο πρωθυπουργός Σαρίφ χρειάστηκε να εγκαταλείψει την κυβέρνηση και εξακολουθεί να διώκεται. Η γερμανική εφημερίδα Suddeutsche Zeitung έλαβε πρόσβαση στα ανώνυμα δεδομένα στα μέσα του 2015 και πριν από τη δημοσίευσή τους, εξέτασε τα δεδομένα με την ICIJ (διεθνή κοινοπραξία δημοσιογράφων έρευνας). Από το μακρύ κατάλογο δεν θα μπορούσε να λείπει o αθλητισμός: Λιονέλ Μέσι (κορυφαίος ποδοσφαιριστής στον κόσμοεταιρεία, Mega Stars Enterprises Inc), Μισέλ Πλατινί ( πρώην πρόεδρος UEFA-Balney Enterprises Corp. στα τέλη Δεκεμβρίου του 2007), Τζάνι Ινφαντίνο (πρόεδρος FIFA), Νίκο Ρόσμπεργκ (πιλότος F1), δεσπόζουν ανάμεσα στα ονόματα. Στα έγγραφα, σύμφωνα με την Irish Times, υπάρχουν και ιδιοκτήτες (μερικοί πρώην, μερικοί νυν) 20 συλλόγων (ανάμεσά τους ήταν η Ιντερ και η Μπό-

κα Τζούνιορς). Τα «Panama papers» οδήγησαν σε 150 έρευνες σε 79 χώρες, συχνά για φοροδιαφυγή ή «ξέπλυμα χρημάτων», και ώθησαν τον Παναμά να υπογράψει μια διεθνή σύμβαση κατά της φοροδιαφυγής. «Αυτό το σκάνδαλο επιτάχυνε την αναθεώρηση της ευρωπαϊκής ηγεσίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες», ανέφερε χαρακτηριστικά, πηγή τη Ευρωπαικής Ενωσης.

«Football leaks» (Δεκέμβριος 2016)

η μεγαλύτερη διαρροή, πιο μεγάλη παραβίαση δεδομένων, στην ιστορία του παγκόσμιου αθλητισμού. Τα Football Leaks, αναφέρονται στην σχέση του ποδοσφαίρου και φορολογικών παραδείσων στην Καραϊβική. Οκτώ σκληροί δίσκοι, 1,9terabytes δεδομένων. Στην έρευνα, συμμετείχαν 60 δημοσιογράφοι από 12 εφημερίδες και περιοδικά, μελετώντας χιλιάδες συμβόλαια, μηνύματα, email, τιμολόγια. Η ιστορία των FootballLeaks ξεκινά στις 29 Σεπτεμβρίου του 2015, όταν η ομώνυμη ιστοσελίδα (εγγεγραμμένη σε ρωσικό server) με το προκλητικό όνομα: Football Leaks (http://football-leaks.livejournal. com/) και ανώνυμους συγγραφείς άρχισε να δημοσιεύει συμφωνίες, συμβόλαια, επίσημα έγγραφα. Περισσότερα από 18,6 εκατομμύρια έγγραφα που αφορούν το ποδόσφαιρο, έχουν αποκαλυφθεί από τα «Football-Leaks». Η «Ευρωπαική ομάδα συνεργασίας» (EIC), μετά το «κλείσιμο» της ιστοσελίδας Football Leaks, έπειτα από επιθέσεις που δέχθηκε στον κυβερνοχώρο, ξεκίνησε έρευνα, φτάνοντας σε αποκαλύψεις που προκαλούν αίσθηση. Είναι ένα ολόκληρο μέρος της ποδοσφαιρικής οικονομίας που αποκαλύπτεται. Ο αστέρας της Ρεάλ Μαδρίτης Κριστιάνο Ρονάλντο κατηγορείται από τις ισπανικές φορολογικές αρχές για φοροδιαφυγή και αρνείται να πληρώσει μέχρι στιγμής. Όπως αναφέρεται, μεταξύ 2009 και 2014, μετέφερε πάνω από 70 εκατομμύρια ευρώ

σε τραπεζικούς λογαριασμούς της Tollin, μιας εταιρεία με έδρα στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους, ενώ άλλα 74 εκατομμύρια, καταβλήθηκαν σε ελβετικό τραπεζικό λογαριασμό, από τον Πορτογάλο τις τελευταίες ημέρες του 2014, όταν πούλησε τα δικαιώματα για τη δική του εικόνα, στον επιχειρηματία από την Σιγκαπούρη και ιδιοκτήτη της Βαλένθια, Πέτερ Λιλμ . Για όλα αυτά ο Ρονάλντο έχει πληρώσει φόρο, λίγα εκατομμύρια. Από κοντά και άλλα διάσημα ονόματα του παγκόσμιου αθλητισμού, όπως ο Ζοσέ Μουρίνιο. Σύμφωνα με την Mirror, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι τα αρχεία δεν είναι αυθεντικά. Όμως φαίνεται, μέχρι τώρα, ότι δεν υπάρχουν συνέπειες για όσους προσπαθούν να ξεφύγουν από την φορολογία. Αλλά η επανάληψη των σκανδάλων αποδεικνύει επίσης ότι το σύστημα παραμένει σαθρό, παρά τις προσπάθειες μεταρρύθμισης. «Είναι μια κατάσταση που έχει διαρκέσει για δεκαετίες», ανέφεραν σχετικά, πηγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τις αναφορές των μέσων ενημέρωσης, Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει νέα νομοθεσία για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

«Paradise Papers» (Νοέμβριος 2017)

13.4 εκατομμύρια εμπιστευτικά ηλεκτρονικά έγγραφα συνδέονται με offshore εταιρείες και άτομα που εδρεύουν σε φορολογικές παραδείσους . Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα έγγραφα, ανάμεσα στις εταιρείες είναι Facebook, Apple, Uber, Nike,Walmart, Allianz, Siemens, McDonald’s, και Yahoo, που απέφυγαν δισεκατομμύρια δολάρια σε φορολογικά έσοδα από εταιρείες offshore. Φυσικά θέση και χώρος για τον αθλητισμό. Μεταξύ εκείνων που «αποκαλύφθηκαν» και ο παγκόσμιος πρωταθλητής της F1, Λιούις Χάμιλτον, που πάντως δήλωσε «αθλητής του κόσμου» για να δικαιολογήσει τις σχέσεις του με τους φορολογικούς παραδείσους. Η αμερικάνικη αθλητική εταιρεία Nike, φέρεται να χρησιμοποίησε πρακτι-

κές που της επέτρεψαν να αποσπάσει ένα μεγάλο μέρος κερδών από την Ευρώπη, με μια εταιρεία με έδρα στις Βερμούδες, όπως αναφέρει η ιταλική ιστοσελίδα calcioefinanza. Οι ολλανδικές αρχές προσέφεραν στην πραγματικότητα στην αμερικανική εταιρία το 2006, τη δυνατότητα να μην πληρώσει φόρους για τα επόμενα δέκα χρόνια. Η συμφωνία επέτρεψε τη Nike να μεταφέρει εκατομμύρια ευρώ σε θυγατρική με έδρα τις Βερμούδες, η οποία λειτουργεί υπό την επωνυμία της Nike International Ltd., που δεν έχει ούτε προσωπικό ούτε γραφεία. Από αυτό το σύνολο του δικτύου η Nike μπόρεσε να κερδίσει συνολικά 6,6 δισ. δολάρια, από τον Ιούνιο του 2014, καθώς φορολογείται με μόνο 3%.

Brexit και φορολογικός παράδεισος

Οι διεργασίες που ξεκίνησαν μετά το Brexit, άνοιξαν αμέσως πολλές συζητήσεις για την αναγκαιότητα μίας επιθετικής δημοσιονομικής πολιτικής σε διάφορα επίπεδα, φυσικά και στην βιομηχανία της μπάλας στο νησί. Σε άρθρο της η Wall StreetJournal, εξηγεί ότι το Λονδίνο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το νέο καθεστώς, παρέχοντας κίνητρα για τις επιχειρήσεις, μείωση ή ακόμα και ακύρωση των περιορισμών. Ηδη η Βρετανία έχει ήδη ανακοινώσει τη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων στο 17%, όμως στην PremierLeague, θα επιθυμούσαν την δημιουργία ενός φορολογικού παραδείσου. Στην Ρωσία το ποδόσφαιρο γνωρίζει την ελάχιστη φορολογική επιβάρυνση στην Ευρώπη (13%) , όπως ανέφερε η ιταλική εφημερίδα Il Sole 24 Ore, σε άρθρο της για την ανάλυση φορολογικών παραδείσων στον χώρο του ποδοσφαίρου. Καλύτερο από την Ρωσία είναι μόνο το Κατάρ, όπου δεν διεκδικεί κανένα εκατοστό φόρο εισφοράς. Στην Ευρώπη, την Ρωσία ανταγωνίζεται η Τουρκία( 35%), ενώ πίσω τους στην τρίτη θέση της Ευρώπης βρίσκεται η Ελλάδα με ποσοστό 41,65%! ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 17

Του Παύλου Δρακόπουλου

Επιστροφή στην εποχή των Σπηλαίων

Τ

ο ανθρώπινο είδος φιλοδοξεί να κάνει το επόμενο βήμα προς τα εμπρός, επιστρέφοντας στην εποχή των σπηλαίων. Ακούγεται παράδοξο, αλλά το επόμενο βήμα προς τα εμπρός είναι ο εποικισμός της Σελήνης, που μπορεί να γίνει με την δημιουργία βάσης μέσα σε σπήλαιο. Η άκρη του νήματος σε αυτή τη διαδικασία μπορεί να είναι ο εντοπισμός στη Σελήνη ενός τεράστιου σπηλαίου, που εκτιμάται ότι έχει μήκος 50 χιλιομέτρων και πλάτος 100 μέτρων. Το εντόπισε ο ιαπωνικός δορυφόρος Selenological and Engineering Explorer (Selene). Σύμφωνα με την ιαπωνική διαστημική υπηρεσία (JAXA) το σπήλαιο θα ήταν ιδανικό για να αξιοποιηθεί ως προστατευμένη διαστημική βάση, διευκολύνοντας έτσι μια μελλοντική εποίκιση του φεγγαριού. Στην επιφάνεια της Σελήνης, στην περιοχή των λόφων Μάριους, φαίνεται από ψηλά το στρογγυλό άνοιγμα του σπηλαίου με πλάτος 50 μέτρων και βάθος επίσης 50 μέτρων. Η περαιτέρω μελέτη με ραντάρ που μπορεί να «δει» κάτω από την επιφάνεια, σύμφωνα με δημοσιεύματα των βρετανικών εφημερίδων «Guardian» και «Indepentent», αποκάλυψε ένα πολύ μεγαλύτερο σπήλαιο. Η υπόγεια κοιλότητα μπορεί να περιέχει νερό σε μορφή πάγου, το οποίο θα ήταν δυνατό να αξιοποιηθεί, ακόμη και για τη μετατροπή του σε

18 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

καύσιμα. Οι ιάπωνες επιστήμονες εκτιμούν ότι το τεράστιο φυσικό τούνελ σχηματίσθηκε από λάβα που χύθηκε, όταν στη Σελήνη υπήρχε έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα πριν από περίπου 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Με δεδομένο ότι η Σελήνη δεν διαθέτει προστατευτική ατμόσφαιρα, σπήλαια αυτού του είδους είναι κατ’ εξοχήν υποψήφια για σεληνιακές βάσεις. Έχουν σταθερή θερμοκρασία (ενώ στην επιφάνεια η μέση θερμοκρασία κινείται από 107 βαθμούς Κελσίου τη μέρα έως μείον 153 βαθμούς τη νύχτα) και μπορούν να προστατεύσουν τόσο τους ανθρώπους όσο και τον εξοπλισμό τους από τους αστεροειδείς, τους μικρομετεωρίτες και την ακτινοβολία, την κοσμική και την υπεριώδη του Ήλιου. Η Ιαπωνία έχει ανακοινώσει ότι σχεδιάζει να στείλει αστροναύτη στο φεγγάρι για πρώτη φορά γύρω στο 2030, πιθανώς μαζί με τη NASA και άλλες χώρες. Η Κίνα θέλει να στείλει την πρώτη επανδρωμένη αποστολή της στη Σελήνη το 2036 και έχει φιλόδοξα σχέδια για τη δημιουργία μόνιμης σεληνιακής αποικίας. Η Ρωσία θέλει επίσης να ξεκινήσει την κατασκευή μιας βάσης, αρχικά για τέσσερις ανθρώπους, έως το 2030. Και οι ΗΠΑ, που πρώτες -και μόνες μέχρι τώρα- πάτησαν το πόδι τους εκεί, έχουν τα δικά τους σχέδια επιστροφής.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Λογοτεχνικός περίπατος για την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ

Hub Science: Όπου η επιστήμη δείχνει τη fun πλευρά της Το πρόγραμμα Hub Science εγκαινιάζει την Τετάρτη, 29 Νοεμβρίου , στις 20.00 μια νέα σειρά εκδηλώσεων επικοινωνίας της επιστήμης το “Wednesday Night Science’ κατά το πρότυπο του Star Talk.Τι ακριβώς όμως είναι το Wednesday Night Science; Είναι διάλεξη, συνέντευξη ή συζήτηση; Πρόκειται για έναν συνδυασμό αυτών, αλλά και τίποτε από τα τρία. Πρωτοπόροι ερευνητές κουβεντιάζουν με επιστήμονες, ηθοποιούς, δημοσιογράφους και φυσικά με το κοινό, αναδεικνύοντας την fun πλευρά της συχνά “βαρύγδουπης” επιστημονικής δημιουργίας. Τελικά, η επιστήμη μπορεί να γίνει ευπροσήγορη! Που; Στην Αλκμήνης 5, στα Κάτω Πετράλωνα.

Η Ωραία κοιμωμένη στη Λυρική Με μια νέα εντυπωσιακή παραγωγή ανοίγει η σεζόν του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Για 11 παραστάσεις έως τις 31 Δεκεμβρίου, η Ωραία κοιμωμένη του Τσαϊκόφσκι έρχεται για να μας μεταφέρει στον κόσμο του παραμυθιού, της φύσης και της φαντασίας, μέσα από τη χορογραφία του διακεκριμένου Σουηδού χορογράφου Πόντους Λίντμπεργκ σε σκηνικά και κοστούμια του εμπνευσμένου Πάτρικ Κίνμονθ. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ διευθύνουν οι Ανδρέας Τσελίκας και Ηλίας Βουδούρης.

Το Public και η Εταιρεία Πολιτιστικού Τουρισμού Discover Greek Culture οργανώνουν λογοτεχνικό περίπατο αφιερωμένο στην Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ. Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν διάφορα σημεία στο κέντρο της Αθήνας που συνδέονται με τη ζωή και το έργο της. Στη συνέχεια, στο Public Συντάγματος, θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν για την ποιητική της διαδρομή μαζί με την ίδια την ποιήτρια, καθώς και με τη φιλόλογο κ. Ελένη Αντωνιάδου. Λόγω περιορισμένων θέσεων θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας και οι συμμετέχοντες θα ειδοποιηθούν τηλεφωνικώς. Το πρόγραμμα Hub Science εγκαινιάζει την Τετάρτη, 29 Νοεμβρίου , στις 20.00 μια νέα σειρά εκδηλώσεων επικοινωνίας της επιστήμης το “Wednesday Night Science’ κατά το πρότυπο του Star Talk.Τι ακριβώς όμως είναι το Wednesday Night Science; Είναι διάλεξη, συνέντευξη ή συζήτηση; Πρόκειται για έναν συνδυασμό αυτών, αλλά και τίποτε από τα τρία. Πρωτοπόροι ερευνητές κουβεντιάζουν με επιστήμονες, ηθοποιούς, δημοσιογράφους και φυσικά με το κοινό, αναδεικνύοντας την fun πλευρά της συχνά “βαρύγδουπης” επιστημονικής δημιουργίας. Τελικά, η επιστήμη μπορεί να γίνει ευπροσήγορη! Που ; Στην Αλκμήνης 5, στα Κάτω Πετράλωνα.

“The curing room” του David Ian Lee στο Vault για 2η χρονιά

Το αντιπολεμικό κοινωνικό δράμα του David Ian Lee, σε μετάφραση Αντώνη Γαλέου και σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά συνεχίζεται για δεύτερη χρονιά στο θέατρο Vault. Βασισμένο σε αληθινά γεγονότα και αυστηρώς ακατάλληλο, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ένα έργο βαθιά συγκινητικό, ανθρώπινο, σκληρό, άγριο, σπαρακτικό που εκτυλίσσεται στην άνοιξη του 1944, στη νότια Πολωνία, κατά την αποχώρηση των ναζιστικών στρατευμάτων. Παίζουν: Ευθύμης Γεωργόπουλος, Νίκος Γκέλια, Τάσος Δέδες, Στέλιος Καλαϊτζής, Πάνος Νάτσης, Βασίλης Τσιγκριστάρης, Στέλιος Ψαρουδάκης Πληροφορίες-κρατήσεις: 213 0356472 / 6949534889

Μύθοι της Κίνας Το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης φιλοξενεί την έκθεση «Μύθοι δημιουργίας της Κίνας», μία έκθεση ζωγραφικής με έργα από τη Σαγκάη. Το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας (ΕΕΤΕ), σε συνεργασία με την Ένωση Εικαστικών Καλλιτεχνών Σαγκάης παρουσιάζουν έργα Κινέζων καλλιτεχνών με θέμα «Δημιουργία του Κόσμου – Λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά έργα για τους Μύθους δημιουργίας της Κίνας». Η έκθεση θα είναι ανοιχτή μέχρι τις 3/12, με ελεύθερη είσοδο, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Πειραιώς 206

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 19

20 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Πυραμίδες μιας μάζας από δεκάδες αυτοκίνητα στην κεντρική πλατεία της Μάνδρας. Μαγαζιά με σπασμένα τζάμια άδεια από εμπορεύματα γεaμάτα λάσπες. Μια κυρία κρατάει μια σπασμένη ταμειακή μηχανή και μονολογεί “Τετέλεσται”...Ηλικιωμένοι μέσα σε λάσπες να προσπαθούν να κάνουν μερικά βήματα ως το φαρμακείο για να δουν αν λειτουργεί. Ο κύριος Πέτρος φωνάζει “Είμαι καρκινοπαθής”.. Πιο κάτω οι λυγμοί ενός σκυλιού ανατριχιαστικοί μου δίνουν την αίσθηση πολεμικού τοπίου. Όπου και να κοιτάξεις σοκαριστικές εικόνες πένθους, καταστροφής ....θανάτου. Μερικές ώρες μετά την εκδήλωση του πιο ακραίου φαινομένου στην περιοχή της Δυτικής Αττικής μόλις ανοίγει ο δρόμος και επιτρέπει η αστυνομία να προσεγγίσουμε το κέντρο της πόλης του Δήμου Μάνδρας- Ειδυλλίας.

Δ

εν ξέρω τι να πρωτοκαταγράψω. Η εικόνα και ο ήχος σε όλο το μήκος της κεντρικής οδού Κοροπούλη είναι ένα βομβαρδισμένο τοπίο και οι άνθρωποι -αυτούς που πρωτοαντικρίζω- θεωρούν τον εαυτό τους “τυχερό που επέζησαν”. “Άκουσα ένα βουητό στις 6 το πρωί , μου λέει η Μαρία, άνοιξα λίγο την πόρτα και είδα ένα χείμαρρο, πάνω από τρία μέτρα να διασχίζει την αυλή , να κοιτάξτε τα σημάδια του νερού στον τοίχο, αναποδογύρισε το αυτοκίνητο και μόλις πρόλαβα να ξανακλείσω την πόρτα πριν σκάσει στην πρόσοψη η μηχανή του άνδρα μου. Εϊναι θαύμα που ζούμε, κάνω τον σταυρό μου και αυτό μου φτάνει”. Όσο προχωράμε στην οδό Κοροπούλη το θέαμα γίνεται ανατριχιαστικό το ίδιο και οι μαρτυρίες . Βλέπω μια μπανιέρα και μια τουαλέττα σε ένα δωμάτιο με διαβρωμένους τοίχους πεσμένους, τους ανθρώπους να μην ξέρουν τι να κάνουν, τα δάπεδα γεμάτα τρύπες, κουβάρια από αυτοκίνητα, στο βενζινάδικό στη διασταύρωση με την παλαιά Εθνική Οδό γεμάτο από κάθε λογής φερτά αντικείμενα , κομμάτια από μπετά, κομμάτια από μηχανικά μέρη αυτοκινήτων, ολόκληρες μάζες αμαξωμάτων, σκουπίδια κάθε λογής. Κάποιοι έλεγαν ότι η ταχύτητα του νερού, το καθαρό τσουνάμι που παρέσυρε ότι έβρισκε μπροστά του ξεπέρασε τα 60 χιλιόμετρα. Ανηφορίζουμε με τη βοήθεια της Πυροσβεστικής το δρόμο για τα Βίλια. Αν σηκώσεις το κεφάλι βλέπεις πίσω το όρος Πατέρα. Εκεί που οι πυρκαγιές του καλοκαιριού έκαψαν τεράστια στρέμματα πευκοδάσους εξαφανίζοντας το οποιοδήποτε φυσικό φράγμα. Σε αυτό το δρόμο η εικόνα αρχίζει να γίνεται μακάβρια. Τρέχουμε γρήγορα στην κορυφή όπου οι εκσκαφείς ανακαλύπτουν δυο ανθρώπους πνιγμένους. Ο αντιπύραρχος Στέφανος Κολοκούρης και Διοικητής της Α’ ΕΜΑΚ θα είναι η πρώτη μας συνέντευξη : “Εδώ σε αυτό το σημείο μας δείχνει, μπορέσαμε και απεγκλωβίσαμε δυο ανθρώπους. Πιθανόν να ήταν οδηγοί. Κάποιος είχε και την περιβολή του κυνηγού”. Πρόκειται για “βιβλική καταστροφή” μας λέει ο ίδιος και προσθέτει “ποτέ όσο είμαι στην υπηρεσία δεν έχω δει τόσο μεγάλη καταστροφή”. Και πράγματι στο δρόμο επάνω βλέπουμε δυο νταλίκες θαμμένες από την λάσπη. Αναποδογυρισμένα φορτηγά που μετέφεραν πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Άλλωστε η οσμή του εύφλεκτου υλικού κάνει τους πυροσβέστες πολύ προσεκτικούς. “Μην πλησιάζεις πολύ” μου λέει ένας πυροσβέστης, “δεν ξέρουμε ακόμη τι ποσότητες είναι μέσα”. Στο σημείο αυτό είναι το μεγαλύτερο μέρος του μπαζωμένου ρέματος που μπαινοβγαίνει και σε ορισμένα σημεία φαίνεται να καταλήγει σε κτίσματα όπως ένα τεράστιο Σούπερ Μάρκετ κτισμένο πάνω κυριολεκτικά στο ρέμα. Είναι λογικό η αυλή του να έχει ό,τι φερτό υλικό υπάρχει και γεμάτο μάζες αναποδογυρισμένων αυτοκινήτων. Ο χείμαρρος όπου βρήκε εμπόδιο έκανε παρακάμψεις για να σκορπίσει παντού το χάος. Ακριβώς εκεί κάτω αντικρύζεις, το πιο μακάβριο θέαμα που μόνο σκηνοθέτης ταινίας τρόμου θα μπορούσε να φανταστεί. Η είσοδος του νεκροταφείου. Τα αναποδογυρισμένα αυτοκίνητα φτάνουν ως τους τάφους. Τα μάρμαρα σπασμένα,. Ένα τοπίο που σοκάρει από όλες τις πλευρές. Τι έγινε - Τι μπορεί να έγινε σε αυτό το δρόμο για να δημιουργηθεί τέτοια εικόνα, αναρωτήθηκα. Τι ένιωσαν αυτοί που βρέθηκαν αντιμέτωποι με το ιδιόμορφο τσουνάμι;

Συγκλονιστική ιστορία

Και την απάντηση θα μου δώσει η πιο συγκλονιστική ιστορία που έχω ακούσει στη δημοσιογραφική μου ζωή. Θα μου τη διηγηθεί μια εργαζόμενη στο Δήμο που αγαπάει τον τόπο της και γνωρίζει τα πάντα για την περιοχή της Μάνδρας, η Ευδοξία Πόγκα. Πριν αρχίσει να μιλάει μου δείχνει τα μελανά σημάδια στα πόδια της από “την μάχη με το θεριό”. Την παραθέτω ολόκληρη «Χθες, στις 6.30 το πρωί, πήρα τον συνάδελφό μου και ξεκινήσαμε για να πάμε στο δημοτικό κατάστημα Ερυθρών όπου εργαζόμαστε. Παίρνοντας τον δρόμο της παλαιάς εθνικής οδού Ελευσίνας – Θήβας, φθάνοντας στην

“Ξυλοτεχνική”, έβρεχε λίγο, κάποιες λίγες σταγονίτσες. Στην πρώτη δεξιά στροφούλα όπου έχει ένα γεφυράκι, είχε ελάχιστο νερό. Στο δεξί μας χέρι, σε αυτό το σημείο, συναντάμε μια καντίνα, η οποία είναι πολλά χρόνια εκεί. Με το πού φτάνουμε και περνάμε το γεφυράκι, βλέπουμε πάνω από το βουνό να κατεβαίνει το νερό. Μπήκαμε δεξιά στην καντίνα, όπου ήρθε μια νταλίκα και μετά ένα τζιπάκι στάθμευσε πίσω από την νταλίκα. Βγαίνοντας από το αυτοκίνητο, ακούμε το χείμαρρο πίσω από την καντίνα και βλέπουμε μπροστά μας το ρέμα να κατεβαίνει από το βουνό. Σιγά σιγά ενώ η στάθμη ανέβαινε, ήρθαν μια νταλίκα στο ρεύμα της ανόδου και μια στο ρεύμα της καθόδου, αλλά πάλι με ανοδική πορεία. Σταμάτησαν παράλληλα, πέσανε κάποια αυτοκίνητα που ερχόντουσαν από το βουνό και διάφορα άλλα αντικείμενα και οι δύο νταλίκες γύρισαν μπροστά μας κατακόρυφα, με τους οδηγούς μέσα. Σιγά σιγά ανέβαινε η στάθμη του χειμάρρου. Εκεί όπου βρίσκεται η καντίνα, παλιά ήταν ρέμα που μπαζώθηκε με τον καιρό, με τα χρόνια. Το έδαφος είναι σαθρό και καθώς ερχόταν το ρέμα από το βουνό και κυλούσε δίπλα, σιγά σιγά το έτρωγε. Εκεί δεν υπάρχει βλάστηση, γιατί υπάρχουν μπάζα. Ήρθαν και άλλα αυτοκίνητα, ήμασταν αρκετοί, καμιά δεκαριά. Θυμάμαι εφτά. Σε ένα δέντρο που υπήρχε εκεί, ανέβηκαν τέσσερις και στο άλλο ένα που ήταν δίπλα στο χείμαρρο ανεβήκαμε τρεις. Εγώ πιάστηκα στον κορμό, ένας άλλος στο κλαρί και ο τρίτος δεν άντεξε και τον παρέσυρε το νερό. Στο μεταξύ, είχαν έρθει και άλλες νταλίκες και ένα βυτιοφόρο που κουβαλούσε γκάζι. Όταν πέρασε το κύμα της έντονης κακοκαιρίας το είδα που είχε σταματήσει σε κολόνα. Ο οδηγός ήταν πάνω στο βυτιοφόρο του, με το νερό μέχρι το γόνατο. Αυτό είχε σταματήσει στην κολόνα γιατί, απ’ ό,τι είδαμε μετά, είχαν τυλιχθεί οι ρόδες στην κολόνα και γι’ αυτό δεν έφυγε όταν υποχώρησαν τα νερά. Ύστερα, κατέβηκε και ένα τζιπ που για καλή του τύχη το χτύπησε αριστερά το ρέμα, με αποτέλεσμα να μπορέσει να ανοίξει το παράθυρο και να φύγει κατά το βουνό. Αλλά δεν μπορούσε να βοηθήσει κανέναν από εμάς. Τα νερά κατέβαζαν κολόνες του λατομείου, νταλίκες από τον δρόμο, και ήμασταν τυχεροί που δεν ήρθαν προς το μέρος μας να μας χτυπήσουν. Όταν έγινε λίγο ηπιότερο το καιρικό φαινόμενο, με τράβηξαν από τον κορμό του δέντρου ο κύριος που είχε την νταλίκα και ο κύριος που έχει την καντίνα και ψάξαμε να βρούμε τρόπο να περάσουμε απέναντι, τον μικρό χείμαρρο. Όμως, τα νερά της βροχής είχαν μεταφέρει και μια κολόνα της ΔΕΗ, την οποία χρησιμοποιήσαμε σαν γέφυρα και περάσαμε αγκαλιαστά πάνω από τον χείμαρρο, στην απέναντι μεριά. Όταν βγήκαμε απέναντι, ήμασταν ασφαλείς. Τουλάχιστον για δύο ώρες ζήσαμε αυτήν την αγωνία». Την ρωτάω τι έμεινε από αυτό: «Πολύ σκληρός για να πεθάνεις. Αυτά τα βλέπουμε μόνο σε ταινίες». Αλλά αν αυτό είναι το ανθρώπινο κομμάτι του ρεπορτάζ το άλλο που μας απασχόλησε είναι το γιατί στον 21ο αιώνα να βρέχει σε μια ευρωπαϊκή χώρα και να θρηνούμε τόσους νέκρούς και να αντικρίζουμε τέτοια καταστροφή. Ποιές είναι οι πραγματικές αιτίες;

Μπαζωμένα ρέματα Τις αναζητήσαμε καταρχήν με εικόνα στα ρέματα της περιοχής. Μιλήσαμε γι’ αυτό που μπαζώθηκε στο μήκος της παλαιάς Εθνικής Οδού. Εκεί έχει μπαζωθεί από τον δήμο Μάνδρας και έχει χτιστεί χώρος στάθμευσης για τα οχήματα του δήμου. Έχει διακοπεί, λοιπόν, για 500 μέτρα η κοίτη του ρέματος. Ήταν βέβαιο, λοιπόν, ότι κάποια στιγμή σε περίπτωση σφοδρής καταιγίδας δεν θα έμενε τίποτα όρθιο.

Αποκάλυψη

Το ρεπορτάζ θα μας οδηγήσει στις τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου. Εκεί θα έρθει στα χέρια μας ένα έγγραφο. Αφορά έκθεση κατασκευάστριας εταιρείας που ανέλαβε την “ανάπλαση της Οδού Κοροπούλη” με ημερομηνία 2/06/2017 Διαπιστώνει μεταξύ των άλλων και τα εξής προβλήματα: - Κατα μήκος του έργου “υπάρχουν φρεάτια υδροσυλλογής τα οποία δεν παρουσιάζονται στην μελέτη...” (γιατί;) - δεν καθίσταται σαφές που καταλήγουν τα δάπεδα ενώ πρέπει να γίνουν επιπρόσθετα έργα για τη σταθερότητα των πεζοδρομίων -Δεν φαίνεται ποιά δέντρα αποξηλώνονται και ποιά όχι, και ακόμη που θα είναι οι στάσεις και τα μέτρα για τα άτομα με ειδικές ανάγκες... Περιμένοντας μια απάντηση από τους υπεύθυνους του Δήμου φύγαμε από την Μάνδρα με το ερώτημα. Ήταν μόνο ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο ή έχουν γίνει και κάποια διαχρονικά εγκλήματα για τα οποία πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες;

Προχωρήσαμε στην προέκταση μέσα σε μια περιοχή με μεγάλη πυκνότητα οικιστικού ιστού κοντά στο κέντρο. Πρώτη διαπίστωση ότι υπάρχουν μορφολογικές κλίσεις παντού και ένα ρέμα που μέσα στα “σπλάχνα του” φιλοξενεί έναν ολόκληρο οικισμό. Πρώτα έγινε μια εκκλησία η Αγία Αικατερίνη από το ομώνυμο ρέμα που θα εξελιχτεί από το 2000 με εκατοντάδες αυθαίρετα κτίσματα. Είναι μικρότερο αυτό το ρέμα αλλά ίσως το πιο θανατηφόρο. Το άλλο μεγάλο ρέμα που διαπερνά τη Μάνδρα, οι «Σούρες», έχει δεχτεί τη μεγαλύτερη αλλοίωση, με δεκάδες τετραγωνικά μέτρα του χειμάρρου να έχουν χτιστεί είτε με νόμιμα είτε με αυθαίρετα κτίσματα, η κοίτη να έχει μειωθεί δεκάδες μέτρα, ενώ ένα μεγάλο κομμάτι του ρέματος έχει υπογειοποιηθεί και περνά μέσα από μικρούς αγωγούς. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 21