ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ #81 by ΑΠΕ-ΜΠΕ Α.Ε.

ΤΕΥΧΟΣ 81 | 21 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2017 | ∆ΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΕΚ∆ΟΣΗ | ΑΘΗΝΑΪΚΟ & ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙ∆ΗΣΕΩΝ

2 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος υποδέχεται μουσουλμάνους πρόσφυγες από το Κόσοβο.

«Το λάδι της θρησκείας δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για την έξαρση του μίσους, αλλά για να μαλακώνει τις καρδιές και να επουλώνει τις πληγές» Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας, κ. Αναστάσιος

Εκδότης: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων Α.Ε., Πρόεδρος & Γενικός Διευθυντής: Μιχάλης Ψύλος, Διευθυντής Έκδοσης: Χρίστος Καλουντζόγλου, Αρχισυντάκτης: Κώστας Καλέτσιος, Συντονιστής: Αλέξης Ηλιάδης, Αρχισυντάκτης Β. Ελλάδας: Μπάμπης Γιαννακίδης, Σχεδιασμός: greekinfographics, Διαφήμιση: ads@ana.gr, Ιδιοκτησία ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ, Διεύθυνση: Τσόχα 36, Αθήνα ΤΚ 11521, Τηλ. 210-6400560, e-mail: mag@ana.gr Φωτογραφίες: ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ, EPA, shutterstock, Διανομή: VES company, Εκτύπωση: Pressious- Aρβανιτίδης

Τα κείμενα που φιλοξενούνται στο περιοδικό δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις του ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ. ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ Στους σταθμούς του μετρό και του ΗΣΑΠ Σύνταγμα, Ομόνοια, Μοναστηράκι, Πειραιά και Μαρούσι. Σε επιλεγμένα καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας (Κολωνάκι, Σύνταγμα, Εξάρχεια, Παγκράτι, Γκάζι, Αμπελόκηπους, Μοναστηράκι, Νέο Κόσμο, Πλάκα), της Αγίας Παρασκευής, των Βριλησσίων, του Βύρωνα, της Γλυφάδας, της Ηλιούπολης, του Ίλιου, της Κηφισιάς, του Αμαρουσίου, της Νέας Σμύρνης, της Νέας Φιλαδέλφειας, του Παγκρατίου, του Παπάγου, του Πειραιά, της Πετρούπολης, της Πεύκης, του Ταύρου, της Φιλοθέης, του Χαλανδρίου και της Γλυφάδας. Επίσης, στα καταστήματα Προμηθευτική (ΚΟΡΑΗ 3 και ΑΘΗΝΑΣ 14 ΑΘΗΝΑ), στα βιβλιοπωλεία Ιανός, PUBLIC καφέ (Συντάγματος και Πειραιά), Ευριπίδης (Χαλάνδρι), Λιβάνης, Εκδόσεις Αιώρα κλπ. Ακόμη στο Γαλλικό Ινστιτούτο, στη Στοά του Βιβλίου, στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, στον Ελληνικό Κόσμο, στο Νομισματικό Μουσείο, στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138), στο Μουσείο Παιχνιδιών Μουσείου Μπενάκη κ.ά. Στη Θεσσαλονίκη, στα βιβλιοπωλεία Μαλλιάρης Παιδεία, Πρωτοπορία, Mind the book, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, ΧΑΝΘ, Βασιλικό Θέατρο, Θέατρο Μονής Λαζαριστών, Πράσινο Σύννεφο, One Salonica Outlet Mall, PUBLIC και σε επιλεγμένα καταστήματα.

www.ana.gr

ΦΩΤΟ EΞΩΦΥΛΛΟΥ: ΕΙΡΗΝΗ - ΕΥΔΟΞΙΑ ΚΑΛΟΥΝΤΖΟΓΛΟΥ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 3

Της Μαίρης Τζώρα

OTAN MAΣ ΠΕΤΡΟΒΟΛΟΥΝ, ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΈΤΡΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΚΤΙΖΟΥΜΕ 4 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΑΡΧΙΕΠΊΣΚΟΠΟΣ ΑΝΑΣΤΆΣΙΟΣ

Συμπληρώνονται 25 χρόνια δημιουργικής πορείας του Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας, κ Αναστασίου, που τη συνοδεύει ένα έργο αγάπης, που στηρίζεται σε μία συνεχή θεολογική αναζήτηση. Το στίγμα της επίπονης, επίμονης και πολυδιάστατης προσπάθειας του Αρχιεπισκόπου για την ανασύσταση από τα ερείπια της Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αλβανία. Ο ιεράρχης έφτασε στην Αλβανία σε ηλικία 62 ετών, τον Ιούλιο του 1991, ως Πατριαρχικός Έξαρχος και ένα χρόνο αργότερα εκλέχθηκε Αρχιεπίσκοπος Τιράνων Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας. Είχε ήδη, διακριθεί σε εκκλησιαστικά και πνευματικά μέτωπα. Είχε πρωτοστατήσει στην αναζωπύρωση του ορθόδοξου ιεραποστολικού ενδιαφέροντος σε νέα σύνορα . Είχε διατελέσει Γενικός Διευθυντής της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδας και Καθηγητής της Ιστορίας των Θρησκευμάτων επί 20 χρόνια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Επίσης, είχε ενεργή συμμετοχή στην Πανχριστιανική Κίνηση, ενώ από το 1983 έως το 1991 διετέλεσε Πρόεδρος της Επιτροπής και Συνέλευσης της Παγκοσμίου Ιεραποστολής και Ευαγγελισμού του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών. Μακρά ήταν και ιεραποστολική του διακονία στην Αφρική. Η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Αλβανία, μετά από έναν διωγμό 23 χρόνων, «έμοιαζε με έρημη γη», όπως λέει ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος. Υπερήλικες και ασθενείς ήταν οι 12 ιερείς και οι τρεις διάκονοι που είχαν απομείνει, ενώ οι ιεροί ναοί είχαν καταστραφεί. Με το πασχαλινό μήνυμα «Χριστός Ανέστη» και την αυθόρμητη απάντηση των πιστών, «Αληθώς Ανέστη», στην πρώτη σύναξη των Ορθοδόξων στα Τίρανα, αρχίζουν τα βήματα της ελπίδας. Τότε, η θεία λειτουργία, γινόταν μέσα στα ερείπια των ναών, στην ύπαιθρο, κάτω από δένδρα, πάνω σε γεφύρια, ενώ παράλληλα συγκροτούντο ορθόδοξες ενορίες. Τον Οκτώβριο του 1992, στο ξενοδοχείο “Νίκος Μπελογιάννης” στο Δυρράχιο, αρχίζει η λειτουργία ιερατικού σεμιναρίου και παράλληλα η έκδοση της μηνιαίας αλβανικής εφημερίδας Ngjalljia, δηλαδή «Ανάσταση» , που ενισχύει το εκκλησιαστικό έργο. Ο ιεράρχης από την πρώτη στιγμή, έρχεται αντιμέτωπος με την καχυποψία, την συκοφαντία και τις άδικες επιθέσεις, λόγω της ελληνικής του καταγωΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 5

6 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Το Πανεπιστημιακό Κολέγιο «Λόγος» στα Τίρανα

γής. Ωστόσο, εύρισκε πάντα το κουράγιο να συνεχίσει, γιατί όπως λέει, «ήταν σαφής η διαβεβαίωση του Χριστού: Μακάριοι έστε όταν ονειδίσωσιν υμάς και διώξωσι και είπωσι παν πονηρό ρήμα καθ΄υμών ψευδώμενοι, ένεκα εμού». Βρέθηκε στην Αλβανία όπως επισημαίνει, για να διακονήσει ένα ταλαιπωρημένο και αδικημένο λαό που του είχαν στερήσει το δικαίωμα να πιστεύει στον Θεό, στην αναζήτηση της αγάπης Του. Στην Αλβανία, η Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία έχει επιδείξει σπουδαίο οικοδομικό έργο, με γενναιόδωρες προσφορές που έφτασαν από το εξωτερικό. Εκ θεμελίων, ανεγέρθησαν 150 ναοί, ενώ αναστηλώθηκαν 60 πολιτιστικά μνημεία, ανάμεσά τους, οι μονές Κοσμά του Αιτωλού, της Παναγίας της Αρδενίτσας, του Αγίου Γεωργίου των Αγίων Σαράντα και του Αγίου Βλασίου Δυρραχίου. Επίσης, ανασκευάστηκαν η επισκευάστηκαν, ακόμη 160 ναοί που είχαν καταστραφεί η μετατραπεί σε γήπεδα, καφενεία, πυροσβεστικοί σταθμοί. Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, μερίμνησε προσωπικά για την εκπαίδευση των Αλβανών κληρικών, ώστε όλοι να έχουν παιδεία και θεολογικές σπουδές. Επένδυση στην Παιδεία Από το 1997, λειτουργεί η Ορθόδοξος Θεολογική Ακαδημία, με οικοτροφείο, στην έκταση της Νέας Μονής Αγίου Βλασίου στο Δυρράχιο. Παράλληλα, ιδρύθηκαν, δύο εκκλησιαστικά Λύκεια στο Αργυρόκαστρο και το Σουκθ του Δυρραχίου. Το πιο σημαντικό είναι, ότι ιδρύθηκαν και λειτουργούν 30 σχολεία όλων των βαθμίδων σε διάφορες πόλεις. Πρόκειται για νηπιαγωγεία, σχολεία Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης και δύο Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης . Το 2011 έγινε το Πανεπιστημιακό Κολέγιο «Λόγος» , στα Τίρανα. Διαγνωστικά Κέντρα, οικοτροφεία, κέντρα νεότητας και ξενώνες, έρχονται να συμπληρώσουν το κοινωνικό έργο του Αρχιεπισκόπου. Σπουδαίο είναι, το συγκρότημα Εργαστηρίων της Εκκλησίας “Ναζαρέτ”, όπου λειτουργούν τυπογραφείο, κηροπλαστείο, ξυλουργείο, σιδηρουργείο, εργαστήριο ξυλογλυπτικής, εργαστήριο συντήρησης εικόνων και αγιογραφίας. Η Ορθόδοξη Εκκλησία αναδεικνύεται σε έναν σοβαρό επενδυτή της χώρας. Μέσα από την δραστηριότητα της, δημιουργεί εκατοντάδες θέσεις εργασίας, συμβάλλοντας, σε μία δύσκολη περίοδο, στην οικονομική ανάπτυξη της Αλβανίας με τρόπο αθόρυβο. «Το λάδι της θρησκείας δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για την έξαρση του μίσους, αλλά για να μαλακώνει της καρδιές και να επουλώνει τις πληγές» Το 1999, πρόσφυγες από το Κοσσυφοπέδιο, 33.000 άνθρωποι στην πλειοψηφία τους μουσουλμάνοι, βρίσκουν συμπαράσταση και βοήθεια. Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, σε συνεργασία με άλλες που συμμετέχουν στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, οργανώνουν μεγάλο ανθρωπιστικό πρόγραμμα ύψους 10 εκ. δολαρίων, για τον καταυλισμό των προσφύγων. Με την προσωπική του εργασία ο ιεράρχης συμμετέχει ενεργά στο έργο υποστήριξης των προσφύγων. Σε περιόδους πολιτικο-κοινωνικών κρίσεων στην χώρα, η Εκκλησία αναπτύσσει ένα σημαντικό φιλανθρωπικό έργο. Συγκεντρώνει και διανείμει σε χωριά και πόλεις τρόφιμα, ρούχα και φάρμακα.

Μετά την κρίση του 1997, συνέβαλε στην επισκευή κτηρίων και πανεπιστημιακών σχολών που καταστράφηκαν στα Τίρανα και στο Αργυρόκαστρο. Επίσης προσφέρει γεύματα σε άπορους στα Τίρανα και την Κορυτσά. Για να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής σε πολλές περιοχές, κατασκευάστηκαν αγροτικοί δρόμοι και υδραγωγεία. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για την προστασία του περιβάλλοντος. Από το 2001 έχει ξεκινήσει πρόγραμμα για την διαφύλαξη του περιβάλλοντος και την κατάρτιση στελεχών, ενώ πραγματοποιήθηκαν μελέτες για την προστασία των οικοσυστημάτων. Ο ιεράρχης με πίστη στο Θεό, έχοντας δίπλα του εκλεκτούς συνεργάτες συνεχίζει το έργο του παρά τα προβλήματα που αντιμετώπισε σε διάφορες περιόδους. Κάθε φορά επαναλαμβάνει: «Το αποτελεσματικότερο αντίδοτο, στις συκοφαντικές επιθέσεις και τους ποικίλους κατατρεγμούς, υπήρξε η εσωτερική προτροπή και πνευματική εμπειρία: «Να σου φθάνει ο Θεός», καθώς και η αναγνώριση της προσφοράς από την συντριπτική πλειοψηφία του λαού, ανεξαρτήτως θρησκευτικών και πολιτικών πεποιθήσεων. Αποτύπωμα Πολιτισμού στην καρδιά των Τιράνων. Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, βλέπει την Εκκλησία και ως φορέα Πολιτισμού. Η Ορθόδοξος Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Αλβανίας, πέραν της κάλυψης των θρησκευτικών αναγκών των πιστών, συμβάλλει στην πνευματική καλλιέργεια των νέων, στην αναβάθμιση της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής των Τιράνων και ευρύτερα της Αλβανίας, αλλά και στην ανάπτυξη των διαπολιτισμικών σχέσεων μεταξύ των κοινωνικών ομάδων. Στο συγκρότημα του Καθεδρικού Ναού της Αναστάσεως του Χριστού, βρίσκονται, ΣυνεδριακόΠολιτιστικό κέντρο, χώρος εστιάσεων, αίθουσα διαλέξεων, και περιοδικών εκθέσεων, καθώς και αμφιθέατρο για θερινές εκδηλώσεις. Το παρεκκλήσι του Καθεδρικού, που είναι αφιερωμένο στην Γέννηση του Χριστού, είναι έργο μνημειακό, πολιτιστική κληρονομιά του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, στον αλβανικό λαό. Οικονομική αυτονομία της Εκκλησίας Για την εξασφάλιση της συνέχειας στο μέλλον του ποιμαντικού, πνευματικού, εκπαιδευτικού και φιλανθρωπικού έργου της Εκκλησίας, ολοκληρώθηκε η κατασκευή το 2016, ενός υδροηλεκτρικού έργου, 10 MW, στην περιοχή Λιμπραζ. «Σε εποχή αβεβαιότητας και αναταραχών, η Ορθόδοξος Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Αλβανίας, τόνωσε την πίστη, την αγάπη, την ελπίδα του ορθόδοξου λαού και γενικότερα της αλβανικής κοινωνίας. Όπως αναγνωρίζεται ευρύτατα, με την παρουσία της και την δράση της όλα αυτά τα χρόνια δημοκρατικής ζωής, από το 1991 έως σήμερα συνέβαλε ουσιαστικά στην γενικότερη ανοικοδόμηση, στην πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη της Αλβανίας», τονίζει ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 7

Της Μαίρης Τζώρα

ΣΤΟ ΠΑΡΕΚΚΛΉΣΙ ΤΗΣ ΓΈΝΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΎ 8 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Ο αγιογράφος Χρήστος Παπανικολάου

Στην αριστερή πλευρά του Καθεδρικού Ναού της Αναστάσεως στην καρδιά των Τιράνων, στέκεται το παρεκκλήσι της Γέννησης του Χριστού. Η πρώτη αίσθηση του προσκυνητή, μέσα στο παρεκκλήσι, είναι πως βρίσκεται σε ένα σπήλαιο αφιερωμένο στην Γέννηση. Οι επιφάνειες στις οποίες «ακροβατεί και ισορροπεί» ο αγιογράφος Χρήστος Παπανικολάου, είναι «κτισμένες» με εκατομμύρια πινελιές. Η «γραφή» του, η οποία αποτελεί καινοτομία στην βυζαντινή αγιογραφία, είναι η γραμμική φωτοσκίαση σε μονοχρωμία, η οποία σε ορισμένα σημεία του ναού, εξελίσσεται σε πολυχρωμία. O ζωγράφος, με ιδιαίτερη τεχνική κινείται σε μια κλασική θεματολογία, με μία «έκπληξη» στο σταυροθόλιο της οροφής, όπου μέσα από μια έκρηξη γεννιέται το Σύμπαν. Στον πυρήνα αυτής της έκρηξης, συμβολίζεται η Αγία Τριάδα. Στον ανατολικό τοίχο του παρεκκλησίου, μέσα στο Άγιο Βήμα, στο βάθος του χώρου, ο προσκυνητής, ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 9

βλέπει τη σύνθεση της Γέννησης του Χριστού. Ο ζωγράφος χρησιμοποιώντας μια κυματοειδή κλίμακα, μέσα από διαφορετικά χρονικά επεισόδια, διαμορφώνει το εικαστικό περιβάλλον της Γέννησης του Χριστού, με τους μάγους να ακολουθούν το άστρο της Βηθλεέμ, τους βοσκούς, τη φάτνη. Στην βόρεια πλευρά του παρεκκλησίου, αναπτύσσεται η εικαστική σύνθεση της Βάπτισης και στην νότια πλευρά της Μεταμόρφωσης. Οι δυο δυτικοί κίονες, διαχωρίζουν τον κυρίως ναό από τον πρόναο, γι αυτό ο ζωγράφος έχει την δυνατότητα, να κινηθεί σε μια περισσότερο ελεύθερη θεματολογία. Στις τοιχογραφίες του, συμβολίζεται η πορεία του Αρχιεπίσκοπου, καθώς μεταφέρει το μήνυμα της αγάπης και της ειρήνης, μέσα στους κατεστραμμένους ναούς, πολλές φορές στην ύπαιθρο, πάνω σε πέτρινα γεφύρια, σε μία αγωνιώδη πορεία προς την «Ανάσταση». Ψηλά προς την οροφή, ο ζωγράφος, βλέπει τον πρώτο Καθεδρικό που κτίζεται στην Κορυτσά, τον Ιερό Ναό της Αναστάσεως στο Αργυρόκαστρο, ο οποίος αντί για συνοδικό 10 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

μέγαρο στην πίσω πλευρά του έχει σχολείο, το συγκρότημα της Θεολογικής Ακαδημίας του Αγίου Βλασίου και τα κτήρια του ορφανοτροφείου, αλλά και τον Αρχιεπίσκοπο να τοποθετεί το καμπαναριό στην μακέτα του Καθεδρικού. Ο ιεράρχης είναι εκείνος, που στην ουσία διαμορφώνει τον σημερινό Καθεδρικό Ναό των Τιράνων και δική του σύλληψη, είναι το καμπαναριό ύψους 46 μέτρων, το οποίο στην ουσία είναι οι 4 λαμπάδες που κρατάμε τη νύχτα της Ανάστασης και οι οποίες συμβολίζουν τους Ευαγγελιστές. Ο Καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών των Τιράνων, ζωγράφος Βλαντιμίρ Μυρτεζάι, στο κριτικό του σημείωμα, για το έργο του Χρήστου Παπανικολάου στο παρεκκλήσι της Γέννησης, μεταξύ άλλων αναφέρει: «Ο Χρήστος Παπανικολάου, είναι δεξιοτέχνης των ισορροπιών του χώρου. Δια μέσου της χιλιοστομετρικής και σύνθετης ζωγραφικής, έχει καταφέρει να διατηρήσει, ένα δυναμικό σύνολο, γεμάτο με άφθονα ουράνια χρώματα, σαν μια σιωπηλή συμφωνία, ένα αγνό βίωμα του υπερβατικού».

Του Χρίστου Καλουντζόγλου

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΆΤΙΚΑ ΔΈΝΤΡΑ, ΧΡΙΣΤΌΨΩΜΑ, ΤΖΟΥΜΆΚΕΣ, ΜΩΜΌΓΕΡΟΙ, ΡΑΓΚΟΥΤΣΆΡΙΑ ΚΑΙ ΓΚΑΜΉΛΕΣ… 12 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Τα ήθη και έθιμα κάθε λαού έχουν τις ρίζες τους βαθιά μέσα στο χρόνο και επιβιώνουν πέρα από κοινωνικές μεταλλάξεις και θρησκευτικούς δογματισμούς, αναδεικνύοντας την πολυεπίπεδη πολιτισμική ταυτότητά του. Μερικά έθιμα μάλιστα είναι δυσανάγνωστα, παρότι είναι συνυφασμένα με την παράδοση. Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο ήρθε στην Ελλάδα από τη γερμανική και σκανδιναβική παράδοση, δεν ήταν καν πανευρωπαϊκό έθιμο. Όμως ο συμβολισμός είναι ισχυρός και γι αυτό εδραιώθηκε ως συνήθεια. Το στόλισμα του δέντρου συμβολίζει την αναβλάστηση, την καινούρια ζωή. Αν είχε επινοηθεί ως συνήθεια στην Ελλάδα, δεν θα χρησιμοποιούσαμε έλατο (ή τις πλαστικές απομιμήσεις του), αλλά ελιά, δάφνη ή μυρτιά. Κι είναι βέβαιο πως ο στολισμός δεν θα γινόταν με πλαστικές μπαλίτσες και καμπανούλες, αλλά με καρπούς: μήλα, καρύδια, αμύγδαλα και ζαχαρωτά. Την αναβλάστηση και την ελπίδα για την αναγέννηση συμβολίζει και η αγριοκρεμμύδα, που βάζουμε στα σπίτια μας τις παραμονές της Πρωτοχρονιάς. Όλοι έχουμε ακούσει για τα Χριστόψωμα, που εξακολουθούν να φτιάχνουν οι νοικοκυρές σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Λίγοι γνωρίζουμε ότι ιερά ψωμιά έφτιαχναν και στην αρχαία Ελλάδα. Ήταν οι προσφορές στη Δήμητρα ή στον Απόλλωνα, είχαν αγροτικό χαρακτήρα, εξέφραζαν από την αρχαιότητα τις ευχές για τη σπορά, που στη διάρκεια του χειμώνα βρίσκεται στα σπλάχνα της γης. Το έθιμο του Χριστόψωμου συναντάται στη δυτική, κεντρική και βόρεια Ελλάδα, στην Πελοπόννησο και στα νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου. Το ζύμωμα, το στόλισμα, αλλά και το κόψιμο του Χριστόψωμου έχουν τελετουργικό χαρακτήρα. «Το βράδυ της παραμονής έβαζαν το Σταυροψώμι στη μέση του τραπεζιού, και γύρω γύρω φρούτα. Επάνω του κάρφωναν ένα κλαδί ελιάς και πάνω στο κλαδί περνούσαν σύκα, μήλα και πορτοκάλια. Έπιαναν κατόπιν όλοι γύρω γύρω το τραπέζι, το σήκωναν απάνω – κάτω κι έλεγαν τρεις φορές : Χριστός γεννάται, χαρά στον κόσμο/ Κεράς τραπέζια, Παναγιάς τραπέζια», αφηγούνται πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, στη λαογραφική μελέτη της Μαρίας Λιουδάκη (1938). Ο Δημ. Λουκάτος (Χριστουγεννιάτικα και των γιορτών, εκδ. Φιλιππότη, 1984) γράφει ότι «μαζί με το Θεό, ο άνθρωπος δεν ξεχνά σε καμία από της θρησκευτικές εκδηλώσεις του και τη Γη που τον τρέφει. Στην περίπτωση του Χριστόψωμου συναντήθηκαν στα ελληνικά έθιμα ο Χριστός και το Ψωμί. Κι ήταν φυσικό να τυπωθεί, πάνω στο χριστουγεννιάτικο ψωμί, το διπλό αυτό στοιχείο, όπως το σκέφτηκε συνδυασμένο ο λαός με τη φαντασία και την τέχνη του». ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 13

Της Πέπης Γιούλτση

Τα ιδιαίτερα έθιμα στη Μακεδονία και την Θράκη «Το Χριστόξυλο»

ι προετοιμασίες ξεκίνησαν και ήδη, όπως προστάζει το έθιμο, οι νοικοκύρηδες ψάχνουν στους αγρούς το καλύτερο και το μεγαλύτερο ξύλο πεύκου ή ελιάς για να το κάψουν στο τζάκι τους, το καθαρισμένο από κάθε ίχνος παλαιάς στάχτης. Παραμονή Χριστουγέννων η οικογένεια θα μαζευτεί γύρω από το τζάκι και ο νοικοκύρης θ΄ ανάψει την φωτιά. Στόχος: το επιλεγμένο ξύλο να καίει μέχρι τα Φώτα, ώστε, όπως θέλει η παράδοση, να ζεσταίνεται το Θείο Βρέφος στη φάτνη του. «Χριστόψωμο» και «Μπάμπω» Ξεχωριστή θέση κατέχει το «Χριστόψωμο» ή «μέλωμα του Χριστού», όπως ονομάζεται σε κάποιες περιοχές. Παρασκευάζεται παραμονή Χριστουγέννων και αφού ψηθεί τοποθετείται στο τραπέζι, προτού πάει η οικογένεια στην εκκλησία, ώστε να βρει τροφή ο νεογέννητος Χριστός. Την επομένη, το γιορτινό τραπέζι προμηνύει μεγάλο φαγοπότι, μαζί με μουσική, χορό και τραγούδι. Χοιρινή τηγανιά, λαχανοντολμάδες που συμβολίζουν τα σπάργανα του Χριστού και κοτόσουπα περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στο πλούσιο γεύμα. Σε περιοχές της Θράκης το φαγητό της παραμονής των Χριστουγέννων είναι τα φασόλια ή φασούλια, ενώ η «Μπάμπω» είναι το πρώτο φαγητό που τρώει η οικογένεια μετά τη νηστεία των 40 ημερών και περιέχει εντόσθια από χοιρινό κρέας, πράσα, κρεμμύδι και πληγούρι. «Σούρβα» και «Τζουμάκες» Στις Σέρρες οι άνδρες της γειτονιάς αναβιώνουν το έθιμο «Σούρβα» και κρατώντας αναμμένα ξύλα και κεριά λένε τα κάλαντα από σπίτι σε σπίτι. Στο τέλος πηγαίνουν έξω από το χωριό για κάψουν τα ξύλα που κρατούσαν. Στον Έβρο, το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων, τα παιδιά ξεχύνονται στους δρόμους κρατώντας χοντρά και μακριά ξύλα, τις «Τζουμάκες» ή «ζουπανίκες». Συμβολίζουν 14 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

τα ραβδιά των ποιμένων της Βίβλου. Μ΄ αυτά χτυπούν τις πόρτες των σπιτιών μεταφέροντας στον κόσμο το μήνυμα της γέννησης του Χριστού. «Κόλιντα Μπάμπω» Έντονο είναι το στοιχείο της προσμονής και στα «Κόλιντα Μπάμπω», ένα ιδιαίτερο έθιμο στην Πέλλα και την Ημαθία. Η ονομασία έχει σχέση με τη σφαγή του Ηρώδη και σημαίνει «σφάζουν γιαγιά». Σύμφωνα με αυτό οι κάτοικοι μιας περιοχής ανάβουν φωτιές και φωνάζουν «Κόλιντα Μπάμπω» για να μάθουν οι άνθρωποι για τη σφαγή του Ηρώδη και να προστατευτούν. «Μωμόγεροι», «Ραγκουτσάρια» και «Πουρπούρης» Μάσκες, κουδούνια και προβιές κυριαρχούν στις μεταμφιέσεις, που επιβάλλουν τα έθιμα των Χριστουγέννων σε διάφορες περιοχές της Μακεδονίας. Στοιχεία που διατηρούνται από τα προχριστιανικά χρόνια. Ραγκούτσια στη Χαλάστρα, ρουγκάτσια στην Ημαθία, ραγκουτσάρια στην Καστοριά, μπουμπουσάρια στη Σιάτιστα Κοζάνης, μωμόγεροι στο Κιλκίς και την Κοζάνη, κουδουνοφόροι στο Σοχό, αράπηδες και μπομπόγερα στη Δράμα. Η παράδοση για τα ραγκούτσια αναφέρει ότι επί τουρκοκρατίας οι αρχές αδυνατούσαν να αστυνομεύσουν τις περιοχές από τις επιθέσεις ληστών και για το λόγο αυτό ανέθεταν σε ομάδες Ελλήνων να προφυλάξουν τους κατοίκους. Έτσι, νέοι από χωριά της περιοχής γύριζαν τις μέρες του 12ήμερου στα χωριά, ντυμένοι με φουστανέλες, φέροντας σπαθιά και παίζοντας ζουρνάδες και νταούλια. Στην περίπτωση των μωμόγερων, το έθιμο προέρχεται από Πόντιους πρόσφυγες και η ονομασία του προέρχεται από τις λέξεις μίμος ή μώμος και γέρος. Οι πρωταγωνιστές του φορούν προβιές ζώων και μάσκες. Στη Θράκη το έθιμο των μεταμφιέσεων φέρει την ονομασία «Πουρπούρης». Ο «Πουρπούρης» φορά προβιά ή κάπα τσομπάνη, μάσκα από νεροκολοκύθα και κουδούνια στη μέση. Επισκέπτεται τα σπίτια του χωριού λέγοντας χριστουγεννιάτικα τραγούδια. «Γκαμήλα» και «Τζιαμάλα» Έντονα θεατρικά στοιχεία χαρακτηρίζουν το έθιμο της «γκαμήλας» που αναβιώνει στα Γιαννιτσά Πέλλας αλλά και σε άλλες περιοχές της κεντρικής Μακεδονίας όπως η Γαλάτιστα Χαλκιδικής και η Θέρμη Θεσσαλονίκης. Πίσω από αυτό βρίσκεται μια ιστορία αγάπης: ο νέος μπαίνει σε ένα ομοίωμα καμήλας για να κλέψει την αγαπημένη του και ο γάμος του ζευγαριού γίνεται με νταούλια και ζουρνάδες στους δρόμους. Στον Έβρο και ιδιαίτερα σε χωριά του Δήμου Ορεστιάδας, το έθιμο της «καμήλας» ή «τζιαμάλας», αναβιώνει με διαφορετικούς όμως συμβολισμούς και περιεχόμενο. Εκεί η καμήλα και η παρέα των νέων που τη συνοδεύουν γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι, παίζοντας όργανα και μαζεύοντας δώρα για το Χριστό, όπως λένε. Η καμήλα λένε ότι συμβολίζει τον ερχομό του Αη Βασίλη. Κατά άλλους συμβολίζει τους μάγους που μετέφεραν τα δώρα στο Θείο βρέφος. «Κλαδαριές» Την αυλαία των χριστουγεννιάτικων εθίμων κλείνουν οι κλαδαριές, φωτιές που ανάβουν τα μεσάνυχτα 23 προς 24 Δεκεμβρίου σε Φλώρινα, Κοζάνη, Σέρβια, Νέα Μεσημβρία Θεσσαλονίκης και αλλού και συμβολίζουν τη φωτιά που άναψαν οι ποιμένες της Βηθλεέμ για να ζεσταθεί ο νεογέννητος Χριστός. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 15

Της Αναστασίας Καρυπίδου

ΣΤΟ ΧΩΡΙΌ ΤΟΥ ΑΗ ΒΑΣΊΛΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΝΕΊΡΩΝ… 16 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Μια φορά κι έναν καιρό... ήταν ένα Χριστουγεννιάτικο Χωριό. Εκεί, ζούσε ο Αη Βασίλης έχοντας για παρέα ξωτικά, νεράιδες και καλικάντζαρους. Τα σπίτια ήταν στολισμένα με χιλιάδες πολύχρωμα λαμπιόνια και «πασπαλισμένα» με μπόλικη αγάπη. Κάπως έτσι ξεκινούν τα γιορτινά παραμύθια και με αυτό το σκεπτικό δημιουργήθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα τα Χριστουγεννιάτικα Χωριά. Πρόκειται για χωριά που «ξεφυτρώνουν» στις αρχές του Δεκέμβρη, έχουν διάρκεια ζωής περίπου ένα μήνα και τα ονόματα τους παραπέμπουν σε φανταστικούς κόσμους. Πόλεις όπως η Δράμα και τα Τρίκαλα έχουν ήδη παράδοση ετών, ενώ άλλες όπως η Λάρισα και η Κατερίνη σπάνε το ρόδι και κάνουν τα πρώτα τους βήματα με στόχο να γίνουν πόλος έλξης για μικρούς και μεγάλους. Ας επισκεφτούμε ορισμένα από αυτά τα χωριά!

«Ονειρούπολη» στη Δράμα

Το χριστουγεννιάτικο παραμύθι ξεκίνησε από νωρίς και φέτος στην “Ονειρούπολη” της Δράμας. Στο δημοτικό κήπο και την κεντρική πλατεία της πόλης στήθηκε το πάρκο με πρωταγωνιστές τουνελόδρακους, ξωτικά, αόρατα πράσινα καγκουρό, μικρά λυκάκια, καλικάντζαρους, ιπτάμενα σουρωτήρια, χιονάνθρωπους, και βεβαίως τον ίδιο τον Άγιο Βασίλη. Η περιοχή μεταμορφωμένη με πολύχρωμα λαμπιόνια, γιρλάντες, χρωματιστές μπάλες και δεκάδες σπιτάκια προσφέρει ευκαιρίες για παιχνίδι και διασκέδαση στους ντόπιους, αλλά και στους χιλιάδες επισκέπτες της πόλης. Θα είναι ανοιχτό έως τις 7 Ιανουαρίου. Η αυλαία άνοιξε με τον Ευγένιο Τριβιζά και τον Αη Βασίλη να καταφτάνει στην πόλη με αερόστατο. Καθημερινά στο χριστουγεννιάτικο πρόγραμμα περιλαμβάνονται διαφορετικές εκδηλώσεις, δράσεις, καλλιτεχνικά δρώμενα και θεματικά εργαστήρια, που προσφέρονται σε όλους δωρεάν. Φέτος συμπληρώνονται 14 χρόνια από τη στιγμή που η πόλη της Δράμας «ονειρεύτηκε» την «Ονειρούπολη», αλλάζοντας από τότε μια για πάντα τον τρόπο εορτασμού των Χριστουγέννων στην πόλη.

«Μύλος των Ξωτικών» στα Τρίκαλα

Από τα πιο γνωστά χριστουγεννιάτικα χωριά είναι ο «Μύλος των Ξωτικών» στα Τρίκαλα, πόλος έλξης για χιλιάδες ανθρώπους σε όλη την εορταστική περίοδο. Το Πολικό Εξπρές, το Ζαχαροπλαστείο των Ξωτικών, το Παγωμένο Εργαστήριο, η Αιώνια Πηγή της Σοκολάτας είναι ορισμένες από τις φετινές δραστηριότητες με τις οποίες μπορούν να διασκεδάσουν άνθρωποι κάθε ηλικίας. Η ιδέα για τον «Μύλο των Ξωτικών» γεννήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου του 2011 όταν ο Αη Βασίλης μεταμόρφωσε τον Μύλο Ματσόπουλου σε θεματικό πάρκο. Από τότε και με το πέρασμα των χρόνων τα παλιά φουγάρα πήραν μπροστά και δουλεύουν ασταμάτητα με μοναδικό σκοπό να προσφέρουν χαρά και διασκέδαση σε μικρούς και μεγάλους. Το Πολικό Εξπρές έχει ανάψει τις μηχανές και ταξιδεύει τους επισκέπτες σε έναν τόπο όπου όλα τα όνειρα μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Οι πύλες του χριστουγεννιάτικου πάρκου θα παραμείνουν ανοιχτές μέχρι του Αϊ Γιάννη, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.

«Πάρκο Ευχών» στη Λάρισα

Το δικό της χριστουγεννιάτικο πάρκο απέκτησε φέτος και η πόλη της Λάρισας. Εντός του φυσικού πάρκου Αλκαζάρ, που βρίσκεται κοντά στην κεντρική πλατεία, έχει στηθεί το «Πάρκο των Ευχών» σε μια έκταση 65 στρεμμάτων. Εντυπωσιακές χριστουγεννιάτικες κατασκευές, η «Λίμνη των Χριστουγέννων» εκεί όπου έχει στηθεί ένα παγοδρόμιο έκτασης περίπου 450 τετραγωνικών μέτρων, ένα μεγάλο ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 17

πρόγραμμα συναυλιών, εκδηλώσεις και δράσεις για παιδιά και φυσικά ένα σωρό παιχνίδια συνθέτουν την εικόνα της προσπάθειας που γίνεται για πρώτη φορά στη θεσσαλική πρωτεύουσα. Στο «Πάρκο των Ευχών» που θα είναι επισκέψιμο μέχρι και τις 7 Ιανουαρίου, παρουσιάζονται 19 διαφορετικοί θεματικοί χώροι: η Οικογένεια Χιονανθρώπων, η Παραμυθοχώρα, η Μανιταροχώρα, το Ταχυδρομείο, μία Μικρή και μία Μεγάλη Σκηνή, το Εργαστήρι Ξωτικών, Καρουζέλ, το Τρένο του Βόρειου Πόλου, Vintage Χριστούγεννα, το Παιχνιδόκουτο, το τρενάκι, το Σπίτι του Αη- Βασίλη, το Σινέ Ξωτικών, το Ζαχαρόσπιτο, η Χριστουγεννιάτικη Αγορά, το Fun Park και η «Λίμνη των Χριστουγέννων», πάνω στην οποία θα στηθεί μία ειδικά διαμορφωμένη εξέδρα, 600 τ.μ. με παγοδρόμιο.

«Εποχή Παγετώνων» στη Θεσσαλονίκη

Ένα φυσικό έλατο ύψους 20 μέτρων «ντυμένο» με περισσότερα από 14.000 λαμπιόνια τύπου led και ένα θεματικό πάρκο με τίτλο «Εποχή των Παγετώνων» που περιλαμβάνει παλαιολιθικά θηλαστικά, μεταξύ των οποίων μαμούθ, τριχωτό ρινόκερο και αρκούδα των σπηλαίων, στολίζουν την Πλατεία Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη. Ξύλινα σπιτάκια όπου φιλοξενούνται δημιουργικά εργαστήρια και άλλες δραστηριότητες περιμένουν έως τις 7 Ιανουαρίου μικρούς και μεγάλους επισκέπτες στην κεντρικότερη πλατεία της πόλης. Επιπλέον, στην 18 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

πλατεία Μικρασιατικού και Θρακικού Ελληνισμού στην Τούμπα δημιουργήθηκε από τον Εμπορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης χριστουγεννιάτικο χωριό, φωτίζοντας μια από τις κεντρικότερες γειτονιές της πόλης.

«Πάρκο Χρωμάτων» στην Κατερίνη

Με κάθε λογής χρώματα γεμίζουν οι ψυχές των επισκεπτών στο χριστουγεννιάτικο πάρκο της Κατερίνης. Ένας χώρος 55 στρεμμάτων, που ονομάζεται “Πάρκο Χρωμάτων”, αποτελεί πόλο έλξης, με δωρεάν είσοδο για μικρούς και μεγάλους, έως τις 5 Ιανουαρίου. Αγαπημένα χριστουγεννιάτικα παραμύθια, παγοδρόμιο και καρουσέλ, ξυλοπόδαροι, ξωτικά και νεράιδες δίνουν το δικό τους γιορτινό τόνο, ενώ ένα τρενάκι μεταφέρει καθημερινά τους επισκέπτες σε όλο τον χώρο. Δεν θα μπορούσαν να λείπουν το σπίτι και το εργαστήρι του Αη Βασίλη τα οποία επισκέπτονται τα παιδιά προκειμένου να ενημερώσουν τον αγαπημένο άγιο εάν ήταν σκανδαλιάρικα ή όχι. Το Στρουμφοχωριό συμπληρώνει τη χριστουγεννιάτικη εικόνα του πάρκου και όλα μαζί προσελκύουν επισκέπτες όχι μόνο από την Πιερία, αλλά από ολόκληρη τη χώρα.

«Παραμυθούπολη» στην Πέλλα

Η λαμπερή “Παραμυθούπολη” στα Γιαννιτσά

του δήμου Πέλλας υποδέχεται για έβδομη χρονιά μικρούς και μεγάλους για να γιορτάσουν μαζί τις ημέρες των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανείων. Στον χώρο του Πολύκεντρου των Γιαννιτσών έχουν προβλεφθεί διάφορες δραστηριότητες, ενώ τα δεντράκια του πεζόδρομου είναι στολισμένα με στολίδια που ετοίμασαν μαθητές σχολείων της περιοχής. «Πάρκο των Χριστουγέννων» στην Αλεξανδρούπολη Το πνεύμα των Χριστουγέννων κυριαρχεί στην Αλεξανδρούπολη, όπου για έβδομη χρονιά ο Δήμος δημιούργησε το «Πάρκο των Χριστουγέννων», που απευθύνεται σε παιδιά κάθε ηλικίας, με δωρεάν είσοδο. Το Παραμυθόσπιτο, το Παιχνιδόσπιτο, το Σπιτάκι του Αη Βασίλη, το Γλυκό Εργαστήρι και το Εργαστήρι των Ξωτικών, υποδέχονται καθημερινά έως και τις 4 Ιανουαρίου, τους λιλιπούτειους και όχι μόνο, επισκέπτες, για να βουτήξουν στα “κύματα” της χριστουγεννιάτικης μαγείας, στριφογυρίζοντας με το καρουζέλ ή το τρενάκι και γλιστρώντας στο παγοδρόμιο ή στην παγωμένη τσουλήθρα. Στα θεματικά σπιτάκια θα ζωντανέψουν αγαπημένα παραμύθια, τα παιδιά θα κατασκευάσουν εορταστικά στεφανάκια, χιονάνθρωπους, ταράνδους, αγγελάκια, και θα δημιουργήσουν τα δικά τους αστέρια που θα φωτίσουν τα χριστουγεννιάτικα όνειρα.

ΌΜΙΛΟΣ ΟΤΕ

Δημιουργεί τις τεχνολογικές υποδομές του μέλλοντος Μέχρι το 2020, θα ενεργοποιήσει συνολικά πάνω από 4.000 νέες καμπίνες. Τελικός στόχος και αναπόσπαστο μέρος των τεχνολογικών σχεδίων του είναι η οπτική ίνα να φτάσει στο σπίτι και την επιχείρηση. Για το λόγο αυτό, ο Όμιλος προχωρά μέσα στο 2018 στη δημιουργία δικτύου αρχιτεκτονικής Fiber to the Home σε επιλεγμένες περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, δίνοντας πρόσβαση σε ταχύτητες έως 1Gbps. Πρόσφατα ο Όμιλος ΟΤΕ ολοκλήρωσε επιτυχώς και εντός χρονοδιαγράμματος ένα έργο πνοής για τις απομακρυσμένες περιοχές της βόρειας και της νότιας Ελλάδας. Στο πλαίσιο του έργου Rural Broadband, ο Όμιλος δημιούργησε ένα νέο δίκτυο οπτικών ινών μήκους 12.000 χιλιομέτρων. Μέσω του δικτύου αυτού, 323.000 κάτοικοι αγροτικών, ορεινών και νησιωτικών περιοχών σε 2.260 απομακρυσμένες περιοχές της χώρας θα αποκτήσουν πρόσβαση σε αναβαθμισμένες ευρυζωνικές υπηρεσίες και γρήγορο Internet έως 50Mbps.

Στη νέα ψηφιακή εποχή οι επαναστατικές τεχνολογίες αλλάζουν την καθημερινότητα με εκθετικούς ρυθμούς, έχοντας σημαντική επίδραση στην οικονομία, την εργασία, τη δημόσια διοίκηση, την εκπαίδευση, την ιατρική. Για τη χώρα και τις επιχειρήσεις, ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι θέμα επιβίωσης και, σε δεύτερο χρόνο, ανάπτυξης.

παραίτητη προϋπόθεση για τον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι οι σύγχρονες τηλεπικοινωνιακές υποδομές και ο Όμιλος ΟΤΕ τις υλοποιεί. Μόνο την περασμένη εξαετία, οι επενδύσεις του στην Ελλάδα για δίκτυα νέας γενιάς ξεπέρασαν τα €2 δισ., ενώ έχει ήδη εξαγγείλει νέες επενδύσεις ύψους €1,5 δισ. έως το 2020.

Οπτικές ίνες σε όλη την Ελλάδα Ο Όμιλος ΟΤΕ υλοποιεί το μεγαλύτερης έκτασης έργο αναβάθμισης τηλεπικοινωνιακών υποδομών των τελευταίων δεκαετιών, εγκαθιστώντας οπτικές ίνες σε όλη την Ελλάδα. Σε διάστημα μόλις 8 μηνών, ανέβασε τον αριθμό των καμπινών που είναι συνδε-

δεμένες με οπτικές ίνες σε σχεδόν 13.000, ολοκληρώνοντας με επιτυχία το πλάνο που είχε καταθέσει για την Α’ φάση του Κανονισμού Δικτύων Νέας Γενιάς. Ως αποτέλεσμα, το COSMOTE Fiber είναι το μεγαλύτερο δίκτυο οπτικών ινών στην Ελλάδα, με συνολικό μήκος διαδρομής 43.000 χιλιόμετρα, και παρέχει εμπορικά ταχύτητες έως 200Mbps, ένα ορόσημο, για την αγορά και τις τηλεπικοινωνίες. Ο Όμιλος ΟΤΕ φέρνει τις οπτικές ίνες σε ακόμη περισσότερες γειτονιές. Με την ολοκλήρωση του έργου που ανέλαβε στο πλαίσιο της Γ’ φάσης του Κανονισμού, περίπου 3 εκατ. νοικοκυριά και επιχειρήσεις, σε 650 περιοχές σε όλη την Ελλάδα θα έχουν πρόσβαση σε πολύ γρήγορο internet μέσω οπτικών ινών.

COSMOTE: Το καλύτερο δίκτυο Mobile Internet της χώρας Το βραβείο “Greece’s Fastest Mobile Network 2017” απένειμε στην COSMOTE η διεθνώς αναγνωρισμένη εταιρεία μετρήσεων OOKLA. Σύμφωνα με τον ανεξάρτητο φορέα, το δίκτυο κινητής COSMOTE είναι ταχύτερο κατά 70% σε επίδοση download και κατά 30% σε upload από τον δεύτερο πάροχο. Την υπεροχή του δικτύου κινητής COSMOTE επιβεβαίωσε και η διεθνώς αναγνωρισμένη εταιρεία μετρήσεων και ελέγχου δικτύων P3 Communications, η οποία απένειμε για τρίτη συνεχή χρονιά στην COSMOTE την πιστοποίηση “Best in Test”, για τις καλύτερες υπηρεσίες φωνής και Mobile Internet στην Ελλάδα. To δίκτυο COSMOTE 4G καλύπτει σήμερα το 97% του πληθυσμού, παραμένοντας Νο1 με μεγάλη διαφορά από τον ανταγωνισμό. Αντίστοιχα, η πληθυσμιακή κάλυψη του δικτύου 4G+ έχει φθάσει ήδη το 90%. Στόχος για το 2018 είναι να υπάρχει κάλυψη 4G παντού, και στις τελευταίες αραιοκατοικημένες περιοχές της Ελλάδας. Παράλληλα, ο Όμιλος ΟΤΕ προετοιμάζεται για το 5G, που αποτελεί το κοντινό μέλλον των τηλεπικοινωνιών, αποκτώντας τεχνογνωσία με τη συμμετοχή του σε 11 ευρωπαϊκά ερευνητικά έργα 5G. Πρόσφατα, η COSMOTE παρουσίασε πρώτη στην Ελλάδα live demo της τεχνολογίας 5G, όπου πέτυχε ταχύτητες 4,5Gbps.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 19

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Η εποχή των παγετώνων στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού Οι επισκέπτες της νέας διαδραστικής έκθεσης, «ICE AGE. ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΠΑΓΕΤΩΝΩΝ» που πραγματοποιείται στον «Ελληνικό Κόσμο» του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, θα ζήσουν μια μοναδική εμπειρία, καθώς θα βρεθούν αντιμέτωποι με τον φανταστικό κόσμο των μοναδικών πλασμάτων που κατοικούσαν στον πλανήτη μας πριν από 12.000 χρόνια, σε ένα ρεαλιστικό σκηνικό, ιδανικό για μικρά, αλλά και μεγάλα παιδιά. Η έκθεση αυτή αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία εξερεύνησης του φανταστικού κόσμου αυτών των προϊστορικών πλασμάτων, συνοδευόμενη από τις πιο πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις που έχουν γίνει για αυτά. Παράλληλα, η έκθεση εμπλουτίζεται με απολιθώματα σπονδυλοζώων και άλλων παλαιοντολογικών ευρημάτων από τη χώρα μας και το εξωτερικό, ευγενική παραχώρηση του Μουσείου Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ακόμη, οι επισκέπτες θα μπορούν να παρακολουθήσουν την ταινία της «ΘΟΛΟΥ» Εικονικής Πραγματικότητας «Τιτάνες στην Εποχή των Παγετώνων». Προπώληση εισιτηρίων: Στο μουσείο, Πειραιώς 254, Ταύρος, στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.viva.gr, τηλεφωνικά στο 212 254 0000.

Χριστουγεννιάτικες παραστάσεις από τη Βιβλιοθήκη ΠΙΟΠ Η Βιβλιοθήκη του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) και η Δημοτική Βιβλιοθήκη Καλλιθέας, στο πλαίσιο των Χριστουγεννιάτικων δράσεων που συνδιοργανώνουν, προσκαλούν τους μικρούς φίλους, ηλικίας 4 έως 8 ετών, σε δύο θεατρικές παραστάσεις από την Ομάδα Θεάτρου Δον Κιχώτες. Την Παρασκευή 22 Δεκεμβρίου (ώρα 18:00) παρουσιάζεται η διαδραστική θεατρική παράσταση «Δυο αστέρια αγκαλιά», στη Βιβλιοθήκη ΠΙΟΠ (Σαλαμίνος 72-74, Καλλιθέα). Το Σάββατο 23 Δεκεμβρίου (ώρα 11:30) οι μικροί φίλοι

20 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν τη θεατρική παράσταση «Φιόγκος και κορδέλα», στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Καλλιθέας (Ανδρομάχης 86Α & Αλκμήνης, Καλλιθέα). Η είσοδος στις παραστάσεις είναι δωρεάν. Απαραίτητη η κράτηση θέσης. Kρατήσεις στη Βιβλιοθήκη ΠΙΟΠ, στο τηλέφωνο 210 3739651-2 (Δευτέρα έως Παρασκευή 10:00-16:00). Kρατήσεις στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Καλλιθέας, στο τηλέφωνο 210 9593518 (Τρίτη, Πέμπτη, Σάββατο 9:00-14:00 και Τετάρτη, Παρασκευή 14:00-20:00).

Εκδηλώσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για την υποδοχή του νέου χρόνου Την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς ο Δήμος Αθηναίων οργανώνει στο Θησείο ένα πολυθέαμα – έκπληξη, με την υπογραφή των Γιάννη Κακλέα, Μανόλη Παντελιδάκη, Φρόσως Λύτρα και καλεσμένους εκλεκτούς καλλιτέχνες. Παρουσιαστής θα είναι ο Χρήστος Φερεντίνος. Οι Batuca, και οι Artventure θα δώσουν με κρουστά και πνευστά το ρυθμό της βραδιάς, οι Circus Dayz θα φέρουν τη μαγεία και η Φιλαρμονική Ορχήστρα δήμου Αθηναίων με χριστουγεννιάτικες μελωδίες, θα προετοιμάσει το κοινό για να υποδεχτεί την Ευανθία Ρεμπούτσικα σε μία εμφάνιση με πολλές εκπλήξεις. Το σύνθημα υποδοχής του νέου έτους,

με φόντο τον Παρθενώνα, θα δώσει ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης, με τη Μαρίζα Ρίζου και τον Πάνο Μουζουράκη να ντύνουν με τις φωνές τους τα πρώτα λεπτά του 2018. Η Θεσσαλονίκη θα υποδεχθεί τον νέο χρόνο στην πλατεία Αριστοτέλους με πολύ μουσική και εκατοντάδες πυροτεχνήματα. Στην Πλατεία Αριστοτέλους έχει προγραμματιστεί μια γιορτή για τους κατοίκους και τους επισκέπτες, προκειμένου με κέφι και καλή διάθεση να κάνουν “ποδαρικό” όλοι μαζί στο 2018. Οι πρώτες νότες θα ακουστούν στις 8 το βράδυ καθώς στην σκηνή που θα στηθεί στην Πλατεία Αριστοτέλους θα ανέβει η ομάδα κρουστών

Batala. Τη σκυτάλη θα πάρουν γνωστοί Djs της πόλης φροντίζοντας να ανεβάσουν τη διάθεση στα ύψη. Λίγο πριν την εκπνοή του παλαιού χρόνου, στις 11 το βράδυ θα ξεκινήσει συναυλία με το συγκρότημα Imam Baildi. Οι διοργανωτές προσδοκούν η συναυλία να κρατήσει μέχρι τα ξημερώματα, κι όποιος αντέξει... Στην αλλαγή του χρόνου, κάτοικοι και επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν στον ουρανό μια “βροχή” πυροτεχνημάτων που θα φωτίσουν και θα χρωματίσουν τη τελευταία νύχτα του 2017. «Το Έλατο των Ευχών» στον «Ελληνικό Κόσμο»

ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ στον «Ελληνικό Κόσμο» H ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου «ζωντανεύει» μέσα από τα μάτια του Νίκου Καζαντζάκη, στην παιδική σκηνή του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». Το παιδικό βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη, σε θεατρική διασκευή της Νανάς Νικολάου, και με πρωταγωνιστή τον Μέμο Μπε-

γνή, μεταφέρεται στη σκηνή, σε μια παράσταση που συμπίπτει με τη συμπλήρωση 60 χρόνων από τον θάνατο του συγγραφέα και με την ανακήρυξη, από το υπουργείο Πολιτισμού, του 2017 ως «Έτους Νίκου Καζαντζάκη». Ημέρες και ώρες παραστάσεων:

Κάθε Τετάρτη και Πέμπτη για σχολεία: 10:00, Σάββατο: 14:30 Κυριακή: 11:30. Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος: 15 & 13€ (πλατεία) / 11€ (θεωρείο) Οικογενειακό εισιτήριο 4 ατόμων: 50 & 45€ (πλατεία)/ 40€ (θεωρείο) Σχολικές παραστάσεις: 7€.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 21

Ανακαλύπτοντας το Έλατο των Ευχών Ανάμεσα σε γιγάντια μαμούθ και μαστόδοντες, σμιλόδοντες και βραδύποδες, με φόντο τα παγωμένα τοπία ξεπροβάλει και…ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο! Είναι το Έλατο των Ευχών που περιμένει τα παιδιά να το στολίσουν με τις δικές τους μοναδικές ευχές. Από 23 Δεκεμβρίου έως 7 Ιανουαρίου. (25,31/12 και 1/1κλειστά). Γενική είσοδος 7 ευρώ.

Stand-up Science Η μπάλα των Χριστουγέννων Στις 21 Δεκεμβρίου στις 20.00 η ομάδα των Science Reactors παρουσιάζει στον Πολυχώρο «The HubEvents», (Αλκμήνης 5, Κ. Πετράλωνα, μετρό Κεραμεικός) την παράσταση Stand-up Science Η μπάλα των Χριστουγέννων βάζοντας στο «παιγνίδι» και τον γνωστό δημοσιογράφο και συγγραφέα Μένιο Σακελλαρόπουλο και αναδεικνύει πως η Επιστήμη μπορεί να γίνει απολαυστική και κατανοητή. Είσοδος ελεύθερη.

Συναυλία Λένας Πλάτωνος

Η Λένα Πλάτωνος και οι συνεργάτες της θα παρουσιάσουν, στις 21 Δεκεμβρίου, στις 18.00, στους Στύλους του Ολυμπίου Διός, τραγούδια από όλη τη δισκογραφική τους πορεία. Μαζί της θα ερμηνεύσουν οι Γιάννης Παλαμίδας & Αθηνά Ρούτση. Είσοδος ελεύθερη.

Χριστουγεννιάτικη συναυλία στο «Σταύρος Νιάρχος» Το Σάββατο 23/12, στο Φάρο, του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στις 12.00, εκατόν είκοσι φωνές και τριάντα νεαροί εκτελεστές εγχόρδων θα συμπράξουν σε μία χριστουγεννιάτικη συναυλία για μικρούς και μεγάλους. Τρία μεγάλα σύνολα, η διαπολιτισμική παιδική χορωδία της Polyphonica, η μικτή χορωδία ενηλίκων Musica και η νεανική ορχήστρα εγχόρδων Cameratα Junior θα παρουσιάσουν έργα χαρούμενα και πρωτότυπα από διάφορα μέρητου κόσμου, δημιουργώντας μια εορταστική ατμόσφαιρα. Η είσοδος είναι ελεύθερη.

22 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 23

Του Αντώνη Πολυχρονάκη

ΝΙΚΌΛΑΟΣ ΔΟΎΜΠΑΣ

Ο ΕΘΝΙΚΌΣ ΕΥΕΡΓΈΤΗΣ ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΊΑΣ

24 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

«O Νικόλαος Δούμπας, γόνος οικογένειας Ελλήνων μεταναστών, είναι η πειστικότερη απόδειξη για το πόσο νοσηρό, γελοίο και βλαβερό είναι να μην αξιολογεί κανείς τους ανθρώπους σύμφωνα με τις ικανότητες, τις επιδόσεις και τις ηθικό περιεχόμενο των πράξεών τους, αλλά σύμφωνα με τον τόπο της γέννησης και την καταγωγή τους και να τα μετατρέπει αυτά σε κόμμα και πολιτικές αρχές... Ο Ν. Δούμπας δεν ήταν ένας από τους πολιτικούς ηγέτες της χώρας, εντούτοις έπαιξε έναν σημαντικό πολιτικό ρόλο και έγινε μέλος του Κοινοβουλίου. Δεν ήταν καλλιτέχνης ή συγγραφέας αλλά ο θάνατός του δημιουργεί ένα τεράστιο κενό στη λογοτεχνική και καλλιτεχνική ζωή της Βιέννης. Δεν θα τον έβρισκες εκεί όπου συγκεντρώνονται οι πολλοί, ήταν εν τούτοις δημοφιλής και τον γνώριζαν ακόμα και τα παιδιά. Πρόκειται για έναν άντρα ο οποίος ανήκει στην κατηγορία των διαπρεπέστερων πνευμάτων της δημόσιας και κοινωνικής ζωής, ένας υποστηρικτής της τέχνης και όλων των ευγενών σκοπών, σε τέτοιο βαθμό ώστε εάν ξεφυλλίσει κανείς την ιστορία της Βιέννης θα βρει σχεδόν σε κάθε της σελίδα το όνομα Δούμπας. Γι αυτό και δεν υπάρχει πουθενά κάποιος άλλος που θα μπορούσε να τον αντικαταστήσει ούτε κατά προσέγγιση», έγραφε σε πρωτοσέλιδο άρθρο της στις 23 Μαρτίου 1900 η διεθνούς κύρους εφημερίδα της Βιέννης «Neue Freie Presse», αναγγέλοντας την θλιβερή είδηση του θανάτου του, αναφερόμενη εκτενώς και με διθυραμβικό τρόπο στο τεράστιο έργο του εμπνευστή, ιδρυτή και μεγάλου χορηγού του Μεγάρου Μουσικής της Βιέννης (Musikverein), από όπου μεταδίδεται η παραδοσιακή πρωτοχρονιάτικη συναυλία από την ΕΡΤ. Φυσικό, αφού ολοκληρώθηκε με προσωπική του φροντίδα, υπό την ιδιότητά του ως Αντιπροέδρου του Σωματείου των Φίλων Μουσικής της Βιέννης, το οποίο είχε μεν ιδρυθεί το 1812 με αυτόν τον σκοπό, αλλά εγκαινιάστηκε μόλις το 1870 χάρη στις άοκνες προσπάθειές του. Για την ανέγερση τού νεοκλασικού ρυθμού μεγάρου, -έδρας πλέον της περίφημης Φιλαρμονικής της Βιέννης-, ο Νικόλαος Δούμπας συνεργάστηκε με το ελληνολάτρη Θεόφιλο φον Χάνσεν. Ο Δανός αρχιτέκτονας, ο οποίος έχει σχεδιάσει επίσης την Ακαδημία, το Ζάππειο, το Αστεροσκοπείο και την Εθνική Βιβλιοθήκη της Αθήνας, κόσμησε την μεν χρυσοποίκιλτη μεγάλη αίθουσα συναυλιών -παγκοσμίως γνωστή και για την άριστη ακουστική της- με 32 καρυάτιδες, την δε διπλανή μικρότερη «αίθουσα Μπραμς» με ιωνικού ρυθμού κίονες. Αρχιτεκτονική και διακόσμηση όφειλαν να παραπέμπουν σε ένα αρχαίο Ναό, της Μουσικής αυτή τη φορά. Χαρακτηριστικό της μεγάλης εκτίμησης που έτρεφαν στο πρόσωπό του Ελληνα μαικήνα οι Αυστριακοί είναι ότι πέντε μέρες μετά τον θάνατό του η δρόμος μπροστά από την κεντρική είσοδό του αγαπημένου του δημιουργήματος μετονομάστηκε από το δήμο της Βιέννης σε οδό Δούμπα (Dumba Strasse) «...σε εκτίμηση των μεγάλων προσφορών του εκλιπόντος». Ποιος όμως ήταν ο Νικόλαος Δούμπας για τον θάνατο του οποίου ειδοποιήθηκε ταυτόχρονα με τους οικείους του ο ίδιος ο αυτοκράτορας της Αυστροουγγαρίας Φραγκίσκος Ιωσήφ Α΄ και στην κηδεία του συμμετείχαν χιλιάδες απλοί και επιφανείς Βιεννέζοι; Ο -σχεδόν πανελληνίως άγνωστος- εθνικός ευεργέτης της Αυστρίας (και της Ελλάδος), που πρωταγωνίστησε στην πολιτιστική και πολιτική ζωή της Βιέννης του 19ου αιώνα, ήταν ο δευτερότοκος γιος του βλαχόφωνου Στέργιου Δούμπα από την Βλάστη Κοζάνης, του οποίου ο πατέρας κατέφυγε στις Σέρρες εξ αιτίας των τουρκαλβανικών διωγμών. Ο νεαρός Στέργιος, ιδρυτής ουσιαστικά μιας δυναστείας, μετανάστευσε το 1817 στην Βιέννη, όπου επιδόθηκε με μεγάλη επιτυχία στο εμπόριο βαμβακιού και σε χρηματιστηριακές δραστηριότητες, πλούτισε και αναδείχτηκε σε σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό παράγοντα της ακμάζουσας ελληνικής παροικίας της, αλλά και σε εξέχουσα φυσιογνωμία της μοναρχίας των ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 25

Αψβούργων. Προσέφερε τεράστια ποσά για τον εθνικό αγώνα, αλλά και στο νεοσυσταθέν ελληνικό κράτος, χρηματοδοτώντας σχολεία, την ίδρυση του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, της Εθνικής Βιβλιοθήκης και του Αρσάκειου καθώς και την ζωγραφική της ζωφόρου του Πανεπιστημίου. Το πνεύμα αυτό μεταλαμπάδευσε και στα παιδιά του Νικόλαο και Μιχαήλ τα οποία έμειναν ορφανά από μητέρα σε νηπιακή ηλικία. Ο Νικόλαος Δούμπας γεννήθηκε στη Βιέννη το 1830, έζησε για ένα διάστημα με τον αδελφό του στην Αθήνα, όπου κατοικούσαν στην οικία του αυστριακού πρεσβευτή Πρόκες φον Όστεν και όταν επέστρεψαν ο Νικόλαος φοίτησε και αποφοίτησε στο ακαδημαϊκό γυμνάσιο της Βιέννης. Ήταν μάλιστα ένας από τους δύο νεαρούς που συνόδεψαν τον 18χρονο αυτοκράτορα Φραγκίσκο Ιωσήφ Α΄ κατά τη στέψη του. Το 1853 μετοίκησε στην πόλη Τάτεντορφ (Tattendorf) κοντά στην Βιέννη, αγόρασε ένα υφαντουργείο βάμβακος, έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής χάρη στις αγαθοεργίες του και τιμάται μέχρι σήμερα. Στη συνέχεια ανέπτυξε και άλλες οικονομικές δραστηριότητες αυξάνοντας την ήδη μεγάλη οικογενειακή περιουσία. Ο Νικόλαος Δούμπας ήταν φίλος του αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ Α΄, ένα από μεγαλύτερα έργα του οποίου ήταν η δημιουργία του περίφημου δακτυλίου της Βιέννης (Ringstrasse). Ως μέλος της επιτροπής του φιλόδοξου αυτοκρατορικού προγράμματος, o δραστήριος Έλληνας έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στον εξωραϊσμό και την επέκταση της πόλης. Εκτός του Μεγάρου Μουσικής, συνέβαλε καθοριστικά -ιδίως οικονομικά- στην ανέγερση πολλών επιβλητικών κτιρίων, όπως είναι η εξόχως ελληνοπρεπής αυστριακή Βουλή, η οποία μοιάζει με το Ζάππειο, του Πανεπιστημίου, της Ακαδημίας των Τεχνών, του Δημαρχείου και του καθεδρικού ναού του Αγ. Στεφάνου σε συνεργασία με τον Χάνσεν. Ιδέα του Ν. Δούμπα ήταν επίσης να φιλοτεχνηθούν -με χοργηγία του- και να τοποθετηθούν στην πόλη τα αγάλματα του Μπετόβεν, του Μπραμς και του Σούμπερτ. Το 1896, με την ευκαιρία των αποκαλυπτηρίων του μνημείου του Μότσαρτ, ανακηρύχτηκε μάλιστα ένας εκ των τεσσάρων μυ26 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

στικοσυμβούλων του Αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ Α΄. Δίκαια η Εφημερίδα Neue Freie Presse θα γράψει δύο μέρες μετά τον θανατό του, στις 25.03.1900 «...χωρίς τον Δούμπα πολλά από τα μνημεία της Βιέννης δεν θα είχαν ποτέ ανεγερθεί, ούτε αυτά των Σούμπερτ, Μπετόβεν, Μότσαρτ…». Σχεδόν αναμενόμενο αφού όλοι οι μουσουργοί της εποχής, ο Γιοχάνες Μπράμς, ο Ρίχαρντ Βάγκνερ, ο Γιόχαν Στράους ο νεώτερος ήταν φίλοι του. Ο τελευταίος μάλιστα συνέθεσε και πρωτοπαρουσίασε τον ανεπίσημο «εθνικό ύμνο» της Αυστρίας, το πασίγνωστο βαλς «Γαλάζιος Δουνάβης», στην εξοχική κατοικία του στις όχθες του. Είχε προηγηθεί η αφιέρωση του βαλς «Νέα Βιέννη» (Neu Wien) στον ιδιοφυή Ελληνα, και η σύνθεση της «Πόλκας των Ελλήνων» (Hellenen Polka), με την οποία ο Στράους εξυμνούσε τόσο τον ρόλο του στην αναμόρφωση τη Βιέννης, όσο και στην προαγωγή της μουσικής και των τεχνών. Επίσης, ο Άντον Κραλ συνέθεσε προς τιμήν του το έργο «Dumba Marsch». Οι δραστηριότητες όμως της «ιδιοφυϊας των Μουσών», όπως αποκλήθηκε, δεν περιορίζονται εδώ. Ηταν ο Ν. Δούμπας εκείνος που ανέδειξε τον Φραντς Σούμπερτ, τον οποίο θαύμαζε, δημιούργησε συλλογή των έργων του διασώζοντάς τα και τα κληροδότησε τελικά στην Βιβλιοθήκη της Βιέννης. Υπήρξε επίσης προστάτης των ζωγράφων Γκούσταβ Κλιμτ και Χανς Μάκαρτ, ενώ το μέγαρο της οικίας Δούμπα στην Ringstrasse διακοσμήθηκε με έργα σπουδαίων καλλιτεχνών και στο σαλόνι του συναντιόταν η καλλιτεχνική και πνευματική αφρόκρεμα της Βιέννης. Για την τεράστια αυτή προσφορά του στον πολιτισμό το αυστριακό κράτος τον χαρακτήρισε μαικήνα των Τεχνών, το όνομά του χαράχτηκε στο «Χρυσό βιβλίο» των Επίτιμων Πολιτών της Βιέννης, ενώ τιμήθηκε εν ζωή με από την Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Βιέννης. Διετέλεσε επίσης διευθυντής της Εταιρίας Τεχνών και μέλος του καλλιτεχνικού συμβουλίου του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Αυστροουγγαρίας. Ασχολήθηκε και ο ίδιος με τη ζωγραφική και τη μουσική ως μέλος και αργότερα ως πρόεδρος της Βιεννέζικης Χορωδίας Ανδρών. Παράλληλα, ο πολυσχιδής Ελληνας σταδιοδρό-

μησε και πολιτικά. Υπήρξε επί τριάντα χρόνια βουλευτής της αντιπολιτευόμενης παράταξης των Φιλελευθέρων και μάλιστα της αριστερής της πτέρυγας, υπερασπιζόμενος με σθένος τα δικαιώματα των εργαζομένων και των ασθενέστερων κοινωνικών τάξεων. Σε αναγνώριση των καλών του υπηρεσιών ανακηρύχτηκε από τον Φραγκίσκο Ιωσήφ Α΄ ισόβιο μέλος της Γερουσίας και τιμήθηκε επίσης με τον σταυρό των Ιπποτών (Ritterkreuz) από τον Αυτοκράτορα. Ο Ν. Δούμπας όμως, όπως ο πατέρας του και ο αδερφός του, δεν αποδέχτηκε τον αυτοκρατορικό τίτλο ευγενείας, αποδεικνύοντας και πάλι τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Ο Νικόλαος Δούμπας επιτέλεσε και αξιόλογο κοινωνικό, ευεργετικό και φιλανθρωπικό έργο όχι μόνο στην Αυστρία, αλλά και στην ελληνική παροικία και στην Ελλάδα, την οποία δεν ξεχνούσε και αγαπούσε. Ενίσχυσε μεταξύ άλλων οικονομικά τα ελληνικά σχολεία της Βλάστης Κοζάνης και των Σερρών και με δωρεά του ανακαινίστηκε επίσης ο Ναός του Αγ. Γεωργίου της Βιέννης. Αφησε την τελευταία του πνοή στη Βουδαπέστη. Η κηδεία του έγινε στις 27 Μαρτίου 1900 στο ναό της Αγίας Τριάδος της Βιέννης. Τη σορό του συνόδευσαν πλήθος επισήμων, ευγενών, ανθρώπων του πνεύματος και της τέχνης, απλών πολιτών και οκτώ άμαξες με 270 στεφάνια. Η πομπή προχώρησε προς το Μέγαρο Μουσικής όπου εψάλη το πένθιμο έργο του Σούμπερτ το [«Ruh’ in Frieden Allerseelen»] και κατέληξε στο ελληνικό τμήμα του κεντρικού Νεκροταφείου της Βιέννης. Ετάφη στον οικογενειακό τάφο, ενώ η Βιεννέζικη Χορωδία Ανδρών τραγούδησε το Grablied από το έργο «Ο Θάνατος και η Κόρη» και το Nebensonnen του Σούμπερτ σύμφωνα με την επιθυμία που είχε εκφράσει στη διαθήκη του, «...Κοντά στον τάφο μου, παρακαλώ το Σύλλογο να τραγουδήσει οποιοδήποτε χορωδιακό του Σούμπερτ..». Στις 13 Αυγούστου 1903 όμως έγινε εκταφή των λειψάνων του, τα οποία εναποτέθηκαν τιμής ένεκεν, δίπλα στους τάφους των μεγάλων μουσουργών Μπετόβεν, Μότσαρτ, Στράους, Μπράμς και Σούμπερτ…

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 27

Της Τάνιας Μαντουβάλου

Last minute έξτρα γιορτινή λάμψη ! Τις μέρες αλλά κυρίως τις νύχτες που ακολουθούν, εκτός από την περιρρέουσα χρυσόσκονη, οι μικρές και μεγάλες κυρίες έχουν πλέον τη δυνατότητα να αποκτήσουν έξτρα λάμψη εύκολα, γρήγορα και αναίμακτα, σύμφωνα με τον Δρ. Ιωάννη Πέρο, Ειδικό Δερματολόγο-Αφροδισιολόγο και αγαπημένο ιατρό των διασημοτήτων, που συστήνει ανεπιφύλακτα τρεις θεραπείες, ειδικά για τις ημέρες των εορτών: Oxygeneo Το Οxygeneo όπως ονομάζεται είναι μία θεραπεία, τα αποτελέσματα της οποίας φαίνονται από το πρώτο ραντεβού. Απαλύνει τις λεπτές γραμμές, μειώνει την εμφάνιση των ρυτίδων, αναζωογονεί το θαμπό δέρμα και προσφέρει λάμψη, από την πρώτη κιόλας στιγμή. Διαρκεί κατά μέσο όρο 30 λεπτά και τα αποτελέσματα κρατούν λίγες εβδομάδες. Η θεραπεία γίνεται με μηχάνημα που έχει μία κεφαλή, μέσα στην οποία τοποθετείται μία κάψουλα. Η κάψουλα απολεπίζει την ανώτερη στιβάδα του δέρματος και απομακρύνει τα νεκρά κύτταρα, με αποτέλεσμα να λειαίνει και να ανανεώνει την επιδερμίδα. Επίσης οξυγονώνει το δέρμα εκ των έσω, ενώ διοχετεύει πολύτιμες θρεπτικές ουσίες που απορροφώνται από την επιδερμίδα.

Skin Boost Μία σούπερ hot τάση τον τελευταίο καιρό είναι το skin boost. Ενέσιμο υαλουρονικό οξύ , ιδαίτερα λεπτόρευστο που εγχύεται μέσα στο δέρμα με μία μικρή και λεπτή βελόνα που κάνει μικρά τσιμπηματάκια. Όταν εισαγάγεται στην πάνω στοιβάδα του δέρματος σε μικρές ποσότητες και σε πολλά σημεία, έχει σαν αποτέλεσμα το δέρμα να φαίνεται πιο ‘’χυμώδες’’, να δείχνει πιο λαμπερό και σφριγηλό και να δίνει την αίσθηση της νεανικής φρεσκάδας. Τα άμεσα ορατά αποτελέσματα διαρκούν 4-6 μήνες».

28 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

No needle mesotherapy Eίναι απλή και γρήγορη θεραπεία διάρκειας 20 -30 λεπτών. Εφαρμόζεται για να διορθώσει πολλά και διαφορετικά προβλήματα του δέρματος. Στόχος της μεσοθεραπείας προσώπου είναι να μεταφέρει κάτω από την επιδερμίδα συγκεκριμένες ουσίες όπως υαλουρονικό οξύ, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικούς παράγοντες, κ.α. που συμβάλλουν στην αντιγήρανση, συγκρατούν νερό μέσα στο δέρμα και το διατηρούν φρέσκο, ενυδατωμένο και νεανικό. Η μεσοθεραπεία βοηθά στην αντιγήρανση με μείωση των λεπτών ρυτίδων στην πρόληψη εμφάνισης καινούριων ρυτίδων στην βελτίωση μαύρων κύκλων κάτω από τα μάτια και στην ήπια συσφικτική δράση με ειδικά διαλύματα σύσφιξης.

Για αστραφτερό χαμόγελο

Χρήσιμα τιπς για σωστή θερμιδική διαχείριση

Αν ψάχνετε γρήγορο και οικονομικό τρόπο να φωτίσετε το χαμόγελο σας, «ο δρόμος είναι γνωστός, ωστόσο οι διαδρομές ποικίλλουν», σύμφωνα με τον διακεκριμένο οδοντίατρο Χάρη Παπαδάκη, που τονίζει ότι « η λεύκανση πρέπει σε κάθε περίπτωση να πραγματοποιείται αποκλειστικά και μόνο από τον οδοντίατρο, προκειμένου να τηρούνται οι κανόνες ασφάλειας».

σης τα γνωστά (μασελάκια), και η τρίτη είναι ο συνδυασμός των δύο τεχνικών. Το καλύτερο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται με τον συνδυασμό των δυο τεχνικών. Επειδή υπάρχουν δυο διαφορετικά υλικά λευκάνσεως, σε διαφορετικές περιεκτικότητες, δίνεται η δυνατότητα στον οδοντίατρο να χρησιμοποιήσει εξειδικευμένα προϊόντα, ανάλογα με το πρόβλημα του κάθε ασθενή».

Από τις τρεις, διαλέξτε και τις τρεις «Οι τεχνικές της λεύκανσης είναι τρεις: Η πρώτη είναι αυτή που γίνεται με χρήση laser ή λάμπας led ή plasma στο ιατρείο, η δεύτερη είναι η λεύκανση που γίνεται στο σπίτι από τον ασθενή φορώντας ειδικούς νάρθηκες λεύκαν-

Πότε δεν επιτρέπεται Σύμφωνα με τον κ. Παπαδάκη σε ασθενείς με νόσους των ούλων (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα), ασθενείς με εκτεταμένες προσθετικές εργασίες και πολλές εμφράξεις, η λεύκανση πρέπει να αποφεύγεται ή να κρίνεται κατά περίπτωση.

Τι να προσέξετε

«Το αποτέλεσμα ποικίλλει από ασθενή σε ασθενή, καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και ανάλογα φυσικά με τη μέθοδο που θα ακολουθηθεί. Συνήθειες όπως το κάπνισμα, καθώς επίσης και η μεγάλη κατανάλωση τροφών και ποτών που περιέχουν αυξημένες χρωστικές όπως ο καφές, το κόκκινο κρασί και το μαύρο τσάι, επιδρούν επιταχυντικά στην επαναφορά του σκούρου χρώματος».

«Tρίγωνα κάλαντα μες τη γειτονιά ήρθαν τα Χριστούγεννα και όλα τα γλυκά». Και μαζί με αυτά και το άγχος μας, για την απότομη αύξηση των κιλών. Ωστόσο σύμφωνα με την κλινική διαιτολόγοδιατροφολόγο ΜSc Ισμήνη Λιβανού, πάντα υπάρχουν τρόποι να συνδυάσουμε την διασκέδαση, χωρίς θερμιδικές υπερβολές. «Νούμερο ένα κανόνας για αυτές τις μέρες είναι ότι γεμίζουμε το πιάτο μας με μεγαλύτερη ποσότητα λαχανικών, και λιγότερη από τα υπόλοιπα φαγητά, που σίγουρα είναι περισσότερο θερμιδογόνα. Όταν το κάλεσμα είναι βραδινό, το μεσημέρι τρώμε ελαφρά. Είναι λάθος να μείνουμε νηστικοί, γιατί έτσι κινδυνεύουμε το βράδυ να φάμε «όλο το τραπέζι». Μέτρον άριστον Όσον αφορά τα γλυκά η κα Λιβανού προτείνει να καταναλώνονται τις 2-3 μέρες των Χριστουγέννων και τις αντίστοιχες της Πρωτοχρονιάς, διότι η πρόσληψη θερμίδων και λίπους όλο αυτό τον καιρό είναι αρκετά αυξημένη. «Πριν και μετά τις 24-25/12 και 31-1/1 καλό είναι να επανέλθουμε χωρίς γλυκά στο φυσιολογικό μας ισορροπημένο διαιτολόγιο. Σίγουρα η καλύτερη ώρα να καταναλώσουμε ένα γλυκό είναι στο πρωινό. Το δε αλκοόλ θέλει επίσης, μέτρο, με το κρασί να είναι η πιο ασφαλής επιλογή, 2-3 ποτήρια την εβδομάδα». Η φυσική δραστηριότητα αυτό τον καιρό είναι επιβεβλημένη όσο ποτέ, διότι όλοι γνωρίζουμε ότι θα φάμε λίγο περισσότερο. «Για αυτό το λόγο ένα καθημερινό περπάτημα της μισής και παραπάνω ώρας θα μας βοηθήσει στην ενίσχυση του μυικού ιστού άρα και στην αύξηση του μεταβολικού μας ρυθμού».

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 29

Τό μ α ς Μ αν υπήρξε μια από τις ισχυρότερες μορφές της λογοτεχνίας του πρώτου μισού του 20ου αιώνα, δημοσιεύοντας μεταξύ άλλων τους «Μπούντεμπουκ», τον «Τόνιο Κρέγκερ», τον «Θάνατο στη Βενετία», το «Μαγικό Βουνό», τον «Ιωσήφ και τ’ αδέλφια του» και τη «Λότε στη Βαϊμάρη». Τιμημένος με το Νόμπελ το 1929, εκδηλώνει το 1933 την αντίθεσή του στο ναζιστικό καθεστώς και καταφεύγει πρώτα στη Γαλλία κι ύστερα στην Ελβετία, για να εγκατασταθεί μια πενταετία αργότερα στις ΗΠΑ. Το 1939 γράφει το δοκίμιο «Αυτός ο πόλεμος» για να δημοσιευτεί στην εφημερίδα της Νέας Υόρκης ‘’Herald Tribune’’. Ο συγγραφέας είναι τότε 64 ετών και έχει απαλλαγεί όχι μόνο από τις εθνικιστικές ιδέες της νιότης του, αλλά και από τον κατοπινό του συντηρητισμό, που βλέπει κάπως υπεροπτικά τις κοινωνικές ιδέες οι οποίες κυκλοφορούν στη Γαλλία, απειλώντας να πνίξουν, όπως φοβάται ο ίδιος, με τον ιδεολογικό τους φόρτο, την ελευθερία της τέχνης. Όταν ο Τόμας Μαν καταπιάνεται με το να γράψει το «Αυτός ο πόλεμος» (κυκλοφόρησε πρόσφατα σε μετάφραση της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου από τις εκδόσεις Πόλις), η επέλαση του ναζισμού στην Ευρώπη βρίσκεται προ των πυλών ενώ ο Χίτλερ έχει προλάβει να καταγοητεύσει ένα συντριπτικά μεγάλο κομμάτι του γερμανικού λαού, που αναζητεί στα απατηλά του λόγια την παρηγοριά για τις αλλεπάλληλες στρατιωτικές ήττες οι οποίες έχουν προηγηθεί. Ο Χίτλερ και όλα τα μέλη της ηγετικής ομάδας των Ναζί μπαίνουν απροκάλυπτα στο στόχαστρο του Τόμας Μαν, εκείνο όμως που τον φέρνει στα όρια της απόγνωσης, ανεβάζοντας κατακόρυφα τον δείκτη της απαισιοδοξίας του, είναι η κατάσταση των Γερμανών, οι οποίοι δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν πως η επιθετικότητα της χώρας τους, απέναντι τόσο στους Πολωνούς και τους Τσέχους όσο και στους Γάλλους και (πάνω απ’ όλα) τους Βρετανούς, θα έχει οικτρές συνέπειες στην καθημερινή τους ζωή. Ένας μυθιστοριογράφος με τις ικανότητες και τον τρόπο σκέψης του Τόμας Μαν είναι σε θέση να προβλέψει στις παραμονές του ξεσπάσματος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου την τεράστια καταστροφή της Γερμανίας, που θα έλθει μόλις

30 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΒΙΒΛΙΟ

Ο ΤΟΜΑΣ ΜΑΝ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΧΙΤΛΕΡ Τoυ Βαγγέλη Χατζηβασιλείου έξι χρόνια αργότερα: γι’ αυτήν αγωνίζεται να προειδοποιήσει τους συμπατριώτες του, γράφοντας από την άλλη όχθη του Ατλαντικού, γι’ αυτήν προσπαθεί να μιλήσει σε όποιον έχει ακόμη αυτιά για να τον ακούσει. Στην πραγματικότητα, βεβαίως, ο Τόμας Μαν δεν έχει την παραμικρή ψευδαίσθηση (βλ. σχετικά και τις παρατηρήσεις του Κωνσταντίνου Παπαγεωργίου στο επίμετρο της ελληνικής έκδοσης). Και

ξέροντας ότι το τέλος του ναζισμού είναι αναπότρεπτο, προσπαθεί τουλάχιστον να φανταστεί τη Γερμανία μετά τον πόλεμο, όταν όλες οι μεγάλες της βεβαιότητες θα έχουν χάσει τα φτερά τους και η ίδια θα κληθεί να συμμετάσχει σε μιαν Ευρώπη μακριά από τις φονικές διαιρέσεις της λατρείας του έθνους και της πίστης στην πολιτική της ισχύος ή στην ανωτερότητα της άριας φυλής. Ένα πραγματικά προφητικό

3+3 ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΙΟΡΤΕΣ Τoυ Βαγγέλη Χατζηβασιλείου

Ένας μικρός οδηγός για τα βιβλία ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας που θα βρίσκονται στα ράφια και τις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων κατά τη διάρκεια των γιορτών, έτοιμα να ικανοποιήσουν τα πιο διαφορετικά γούστα. Από τις πρόσφατες μεταφράσεις ξεχωρίζει σίγουρα το μυθιστόρημα του Patrick Hamilton «Οι σκλάβοι της μοναξιάς» (μετάφραση Κατερίνα Σχινά, Στερέωμα). Η δράση του βιβλίου εξελίσσεται στα περίχωρα του Λονδίνου, όταν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος περνά την πιο σκοτεινή του φάση κι όλα μοιάζουν ανασφαλή και επίφοβα, με τη Βρετανία να έχει παραδοθεί στο έλεος των γερμανικών βομβαρδισμών. Ο πόλεμος κατακλύζει τη ζωή των ηρώων του Χάμιλτον, που έχουν αδιάκοπα την αίσθηση πως τίποτε δεν θα τελειώσει ποτέ και ότι όλα θα συνεχιστούν κατά τον χειρότερο δυνατό τρόπο. Εντελώς διαφορετικός μυθιστοριογράφος είναι ο επίσης Βρετανός Wilke William Collins με «Το θαμμένο μυστικό» (μετάφραση Άννα Παπασταύρου, Gutenberg). Ο πυρήνας της ιστορίας φέρνει στην επιφάνεια ένα γενναίο οικογενειακό μελόδραμα. Μέχρι δε να τραβηχτεί ο όχι ακριβώς αστυνομικός πέπλος που το σκεπάζει, ο συγγραφέας θα διαγράψει άπειρους κύκλους γύρω από τα πρόσωπα τα οποία εμπλέκονται στα τεκταινόμενα και θα αναστείλει άπειρες φορές την ώρα της παράδοσης των κλειδιών του μυστηρίου. Ο Χίτλερ και όλα τα μέλη της ηγετικής ομάδας των Ναζί μπαίνουν απροκάλυπτα στο στόχαστρο του Thomas Mann στο βιβλίο του «Αυτός ο πόλεμος» (μετάφραση Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Πόλις), εκείνο όμως που τον φέρνει στα όρια της απόγνωσης, ανεβάζοντας κατακόρυφα τον δείκτη της απαισιοδοξίας του, είναι η κατάσταση των Γερμανών, οι οποίοι δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν πως η επιθετικότητα της χώρας τους στο εξωτερικό θα έχει οικτρές συνέπειες στην καθημερινή τους ζωή. Περνώντας στην ελληνική λογοτεχνία, με το μυθιστόρημά του «Ίσως την επόμενη φορά» (Μεταίχμιο), ο Κωνσταντίνος Τζαμιώτης αφήνει πίσω του τον κόσμο του οικονομικού ζόφου και της κοινωνικής κρίσης που απασχόλησαν τα δύο προηγούμενα βιβλία του για να στραφεί στο ακανθώδες πεδίο των ερωτικών σχέσεων και στους ανύποπτους κινδύνους τους οποίους εγκυμονεί. Από τη μεριά της, η Ρέα Γαλανάκη, με τις δυο νουβέλες που φιλοξενούνται στο βιβλίο της «Δυο γυναίκες, δυο θεές» (εκδόσεις Καστανιώτη) μιλάει για τον γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά, αλλά και για το μυθικό πρόσωπο της Αριάδνης, που διεκδικεί έναν διαφορετικό ρόλο από εκείνο τον οποίο της επιφύλαξε η αναμέτρηση του Θησέα με τον Μινώταυρο. Τέλος, με τα διηγήματα που φιλοξενούνται στη συλλογή του «Ντεπό» (εκδόσεις Πατάκη), ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης θα αποτίσει φόρο τιμής στα ζώα, που μας βοηθούν να βρούμε έναν καλύτερο ψυχικό ρυθμό για τη δύσκολη καθημερινότητά μας. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 31

ΕΥΓΈΝΙΟΣ ΤΡΙΒΙΖΆΣ

«Η Φρουτοπία υπάρχει!» Της Ιωάννας Καρδάρα

ίναι μαγικό το κλίμα των ημερών, παραμυθένιο για μικρούς και μεγάλους. Ένας άνθρωπος που έχει συνδέσει το όνομά του με το παραμύθι, είναι ο Ευγένιος Τριβιζάς, ο δημιουργός –μεταξύ άλλων- της «Φρουτοπίας». Υπάρχει η «Φρουτοπία», αγαπητέ κύριε παραμυθά; Τον ρωτούμε με αφορμή τη λειτουργία του θεματικού πάρκου «Μυστικοί Κόσμοι του Ευγένιου Τριβιζά», στο εκθεσιακό κέντρο HELEXPO MAROUSSI. «Σε επιστολές που μου στέλνουν οι μικροί μου φίλοι, με ρωτάνε ξανά και ξανά αν υπάρχει η «Φρουτοπία», πώς μπορούν να έρθουν στο Νησί των Πυροτεχνημάτων και αν είναι δυνατόν να δουν τον Οράτιο Αοράτιο, το αόρατο πράσινο καγκουρό. Μπορούνε τώρα και το Νησί των Πυροτεχνημάτων να επισκεφθούν και να διαπιστώσουν με τα ίδια τους τα μάτια ότι η

32 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

«Φρουτοπία» υπάρχει και να δουν από κοντά ένα αόρατο πράσινο καγκουρό. Και όχι μόνο... Μπορούν να μεταμορφώσουν έναν μανάβη σε βίδα, να χορέψουν ταραντέλα με τον Ρούνι-Ρούνι το υπέροχο καλό γουρούνι, να περιπλανηθούν στο μυστηριώδες κάστρο της μάγισσας Φρικαντέλας, να θαυμάσουν τον τελευταίο μαύρο μονόκερο, να ξεφύγουν από τη Δόνα Τερηδόνα που θέλει να τους κλέψει τα χαμόγελα και να ταξιδέψουν με το εξπρές των ονείρων που μεταφέρει στα πέρατα του κόσμου βαρέλια με πειρατικό ρούμι, τσουβάλια με γύρη από χρυσάνθεμα, ασημένιες κουδουνίστρες και ροζ ρουμπίνια», απαντά ο Ευγένιος Τριβιζάς. Τι είναι το θεματικό πάρκο και μουσείο «Μυστικοί Κόσμοι του Ευγένιου Τριβιζά»; Πρόκειται για ένα μαγικό και διαδραστικό ταξίδι στους μυστικούς κόσμους που έχει δημιουργήσει ο δημοφιλής συγγραφέας

για τους μικρούς και μεγάλους φίλους του, όπου η ΔΕΘ- HELEXPO και η δημιουργική ομάδα Dream Workers, με τη συμμετοχή της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, φιλοδοξούν να προσφέρουν σε ανθρώπους κάθε ηλικίας αξέχαστες εμπειρίες. Ο Ευγένιος Τριβιζάς μιλώντας στο Πρακτορείο επισήμανε ότι «η δημιουργία ενός Θεματικού Πάρκου τεσσερισήμισι χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων δεν είναι κάτι το απλό. Πρόκειται για μια απαιτητική, δαπανηρή και χρονοβόρο προσπάθεια. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που η HELEXPO, οι Dream Workers και η Ανώτατη Σχολή Κάλων Τεχνών ζωντανεύουν τα βιβλία μου με τόσο εντυπωσιακό και εμπνευσμένο τρόπο». Το θεματικό πάρκο «Μυστικοί Κόσμοι του Ευγένιου Τριβιζά» θα φιλοξενείται στο HELEXPO MAROUSSI μέχρι τις 3 Φεβρουαρίου.

Της Μαίρης Τζώρα

Το Γαναδιό των μαστόρων της πέτρας

ρχοντόσπιτα με περίτεχνες πόρτες, λιθόστρωτα δρομάκια, μικρά πέτρινα γεφύρια μέσα στον οικισμό, η πλατεία με τον υπεραιωνόβιο πλάτανο, ο Ναός των Ταξιάρχών και ένα παλιό χάνι, φιλοτεχνούν το πορτραίτο ενός τόπου που γνώρισε άνθιση στο παρελθόν, το Γαναδιό των Μαστοροχωρίων. Τριάντα χιλιόμετρα μετά την Κόνιτσα μία πινακίδα δείχνει προς τα πού βρίσκονται τα «πέτρινα χωριά». Ο φιδωτός δρόμος μέσα στο ελατόδασος, πάνω από τον Βουρκοπόταμο, οδηγεί τον επισκέπτη εκεί όπου ο χρόνος έχει σταματήσει. Πρόκειται για ένα μνημείο αρχιτεκτονικής, «ύμνος» των μαστόρων της πέτρας, των πελεκάνων και των κτιστάδων της Ηπείρου, στα 870 μ. υψόμετρο, στις παρυφές του Σμόλικα και στέκει ανέγγιχτο από τον χρόνο και τον άνθρωπο, ένα χωριό από πέτρα και ξύλο. Στην κεντρική πλατεία με τον μεγάλο πλάτανο, δε-

σπόζει ο ναός των Ταξιαρχών, μία τρίκλιτη βασιλική που χτίστηκε με πελεκητή πέτρα το 1856 από τον πρωτομάστορα Χαρισιάδη. Ο ναός «φιλοξενεί» πολύτιμα θρησκευτικά κειμήλια, οι πολυέλαιοι και το ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι έργα τέχνης, που μεταφέρθηκαν από τη Ρουμανία με τη φροντίδα Γαναδιωτών μεταναστών. Οι κάτοικοι είχαν αναπτύξει εμπορική δραστηριότητα στη Ρουμανία και σε άλλες χώρες,, καθώς τα «μπουλούκια» των μαστόρων του Γαναδιού, γύριζαν τα Βαλκάνια και όλη την Ελλάδα. Δίπλα στον ναό, βρίσκεται το «αμιλικό», ένα παλιό χάνι, όπου στο ισόγειο διατηρείται έως σήμερα ο στάβλος για τα άλογα και στον όροφο ο ξενώνας. Το καφενείο, συμπληρώνει το σκηνικό της κεντρικής πλατείας. Οι ντόπιοι, μας πληροφορούν ότι στο κτίριο, λειτουργούσε το παλιό σχολείο τα δωμάτια του ορόφου, διατίθεντο στους δασκάλους για κατοικία. Στο καφενείο, οι λιγοστοί αλλά φιλόξενοι κάτοικοι, μας υποδέχονται με χαμόγελο και είναι πρόθυμοι να

μας δώσουν απάντηση στην κάθε μας ερώτηση . Με τσίπουρο, ηπειρώτικη πίτα και γλυκό του κουταλιού, η συζήτηση με τους ηλικιωμένους, γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρουσα. Μέσα στον οικισμό υπάρχουν τέσσερα μικρά πέτρινα τοξωτά γεφύρια, που χρονολογούνται από το 1890, ενώ μια πέτρινη βρύση προσφέρει πόσιμο νερό στους κατοίκους. Κάθε λιθάρι στο Γαναδιό, έχει και μια πραγματική ιστορία, που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, από αφηγήσεις, αλλά κυρίως μέσα από χειρόγραφες μαρτυρίες. Τα πετρόχτιστα σπίτια είναι μικρά οχυρά, ορισμένα μάλιστα έχουν και πολεμίστρες. Κάθε σπίτι έχει τη δική του ιστορία από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Τότε ο τόπος έγινε στόχος ληστρικών επιδρομών και απαγωγών. Ακόμη και οι γυναίκες είχαν μάθει να χειρίζονται όπλα για να προστατεύουν την περιουσία τους πλάι στους άνδρες. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 33

Του Κυριάκου Παρασίδη

Ελαστικά και ασφάλεια κατά την οδήγηση Ασφάλεια και ελαστικά αποτελούν δύο έννοιες ταυτόσημες στον χώρο της αυτοκίνησης. Τα ελαστικά είναι αυτά που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την ασφάλεια ενός αυτοκινήτου, ενώ οι αναρτήσεις και τα φρένα αποτελούν άλλους δύο σημαντικούς παράγοντες που συμβάλλουν προς την ίδια κατεύθυνση.

ν και τα ελαστικά είναι αυτά που πρέπει να προσέχουμε επιμελώς, εντούτοις συχνά τα παραμελούμε χωρίς να ελέγχουμε την πίεση, την ποιότητα και την φθορά τους» λέει στο «Πρακτορείο» ο πρόεδρος των μηχανικών Θεσσαλονίκης, Βασίλης Σταματιάδης. Ο χειμώνας είναι δύσκολη εποχή από πλευράς καιρικών συνθηκών και ο κ. Σταματιάδης τονίζει την ανάγκη, οι έλεγχοι στα ελαστικά να είναι συχνοί και σχολαστικοί. Με δεδομένο ότι τα ελαστικά είναι το μοναδικό σημείο επαφής του οχήματος με την άσφαλτο, συμβουλεύει ο έλεγχος των να γίνεται τουλάχιστον μία φορά τον μήνα. Ας μην ξεχνούμε ότι η υπερβολική πίεση του αέρα προκαλεί έντονη φθορά στο κέντρο του ελαστικού, ενώ η χαμηλή πίεση

34 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

έχει ως συνέπεια όχι μόνο τη φθορά του ελαστικού αλλά και την αύξηση της κατανάλωσης καυσίμου. Το είδος και η ποιότητα των ελαστικών αποκτούν έναν ακόμη πιο καθοριστικό ρόλο τον χειμώνα, όταν οι συνθήκες του οδικού δικτύου είναι ιδιαίτερες, με τις λάσπες, το κρύο, τα χιόνια και τις χαμηλές θερμοκρασίες. Παράλληλα όμως με την ποιότητα και τα χαρακτηριστικά των ελαστικών ο κάθε οδηγός οφείλει να έχει μαζί του αλυσίδες ή αντιολισθητικά πανιά, καθώς είναι αυτά που δίνουν λύση ασφάλειας και μετακίνησης σε κάθε διαδρομή. Το βάθος του πέλματος παίζει σημαντικό ρόλο στο φρενάρισμα και στην πορεία του οχήματος, ειδικά στη βροχή. Αν και η νομο-

θεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφέρει ότι το ελαστικό πρέπει να έχει τουλάχιστον 1,6 χιλιοστά στην περιφέρεια προκειμένου να θεωρείται ασφαλές, εντούτοις οι ειδικοί συνιστούν ελαστικά με μεγαλύτερο βάθος πέλματος, που σε πολλές περιπτώσεις αγγίζει τα 4 χιλιοστά. Μετρήσεις έχουν δείξει ότι η διαφορά ακόμη και ενός χιλιοστού παίζει σημαντικό ρόλο στο φρενάρισμα και κατ’ επέκταση στην ασφάλεια των επιβατών. Έρχονται τα «έξυπνα» ελαστικά. Η τεχνολογία των ελαστικών τα τελευταία χρόνια έχει κάνει άλματα. Πρόσφατα Γερμανοί ερευνητές ανέπτυξαν το «έξυπνο» ελαστικό αυτοκινήτων, το οποίο μπορεί να προσαρμόζεται μόνο του στις εκάστοτε συνθήκες του δρόμου. Το αυτοπροσαρμοζόμενο ελαστικό προβλέπεται ότι θα είναι εφοδιασμένο με ηλεκτρονικούς αισθητήρες που θα αναγνωρίζουν τις μεταβολές του οδοστρώματος (σε άσφαλτο ή χωματόδρομο) και ανάλογα με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες (ήλιο, βροχή ή χιόνι) το προφίλ του ελαστικού θα αναπροσαρμόζεται αυτομάτως καθώς το όχημα κινείται. Ήδη μια παραπλήσια τεχνολογία υπάρχει στα νέου τύπου αυτοκίνητα, όπου ο εγκέφαλος του οχήματος αναγνωρίζει την πίεση των ελαστικών και δίνει τη σχετική πληροφορία στον οδηγό.

ΦΩΤΟ: ΕΙΡΗΝΗ - ΕΥΔΟΞΙΑ ΚΑΛΟΥΝΤΖΟΓΛΟΥ

Του Παύλου Δρακόπουλου

Μνημείο για

τη διαστημική γάτα Όλοι ξέρουν τη σοβιετική σκυλίτσα «Λάικα» που ταξίδεψε στο διάστημα, αλλά πόσοι θυμούνται τη γαλλική ψιψίνα «Φελισέτ» που έκανε κάτι παρόμοιο; Ήταν η πρώτη και μοναδική γάτα που πήγε στο διάστημα, αλλά έχει ξεχαστεί.

ώρα όμως, επιτέλους, θα αποκτήσει το μνημείο που της αξίζει. Η σχετική πολύμηνη καμπάνια για τη συγκέντρωση χρημάτων μέσω του ιστοτόπου Kickstarter ολοκληρώθηκε στις 17 Νοεμβρίου και απέφερε 57.158 δολάρια από εισφορές που έκαναν περισσότεροι από 1.100 «φαν» της Φελισέτ (Felicette). Το σχετικό άγαλμα θα στηθεί στην πατρίδα της, το Παρίσι. Η Γαλλία ήταν η τρίτη χώρα που δημιούργησε διαστημική υπηρεσία, μετά την ΕΣΣΔ και τις ΗΠΑ. Αντίθετα με τις άλλες χώρες, το γαλλικό διαστημικό πρόγραμμα πειραματίσθηκε με 14 γάτες, οι οποίες υποβλήθηκαν στην αναγκαία εκπαίδευση. Στόχος ήταν να μελετηθεί με

ποιο τρόπο η έλλειψη βαρύτητας επηρεάζει τον οργανισμό των ζώων, ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα και για τους ανθρώπους. Κάπως έτσι, οι γάτες και άλλα ζώα έκαναν διαστημική εκπαίδευση πριν τους αστροναύτες. Στις 18 Οκτωβρίου 1963, μια ήρεμη ασπρόμαυρη αδέσποτη γατούλα, που οι Γάλλοι είχαν περιμαζέψει από τους δρόμους του Παρισιού, ήταν αυτή που επιλέχθηκε για να «επιβιβαστεί» στη μύτη ενός γαλλικού πυραύλου «Βερονίκ AG1» και να εκτοξευθεί από την Αλγερία. Η γάτα -ο εγκέφαλος της οποίας ήταν «καλωδιωμένος» με ηλεκτρόδια για να παρακολουθούνται οι αντιδράσεις του- πέταξε σε ύψος 157 χιλιομέτρων πάνω από τη

Γη, βιώνοντας για ένα σύντομο χρονικό διάστημα την έλλειψη βαρύτητας. Μετά από 15 λεπτά, η Φελισέτ, μέσα στη μικρή διαστημική κάψουλά της, επέστρεψε στη Γη σώα και ασφαλής με αλεξίπτωτο. Όμως τόσοι σκύλοι, μαϊμούδες και χιμπατζήδες που ταξίδεψαν στο διάστημα, πριν και μετά από αυτήν, είχαν ως αποτέλεσμα να ξεχασθεί ότι η Φελισέτ υπήρξε η πρώτη και μόνη γάτα που γνώρισε το διάστημα από πρώτο χέρι. Το γεγονός ότι είχε ηλεκτρόδια φυτεμένα στο κεφάλι της, έπαιξαν ρόλο στο να μη γίνει ηρωίδα, καθώς τέτοιες φωτογραφίες ήταν αδύνατο να είναι δημοφιλείς, ιδίως μεταξύ των φιλοζωικών οργανώσεων.

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 35

Του Αντώνη Βαζογιάννη

ΤΟ ΠΑΙΧΝΊΔΙ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΈΝΝΩΝ 36 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

Οι Βρετανοί, όπως δεν αλλάζουν ποτέ την ώρα που πίνουν το τσάι τους, έτσι δεν ξεχνούν ποτέ τις παραδόσεις τους. Παντού. Και φαίνεται πως δεν υπάρχει καμία ευχαρίστηση τόσο παράξενη για τον βρετανικό αθλητισμό, όσο το παιχνίδι της Boxing Day, που γίνεται κάθε χρόνο στις 26 Δεκεμβρίου. Μια παλιά απόλαυση της περιόδου των Χριστουγέννων, που τους φέρνει με διαφορετικό τρόπο και αίσθηση στα γήπεδα. Για να γιορτάσουν. Όχι στις 25 Δεκεμβρίου, όπως έκαναν μέχρι σχεδόν 50 χρόνια πριν, αλλά την επομένη. Μέχρι και την πρώτη ημέρα του χρόνου. Συνεχώς. Σύμφωνα με την παράδοση, η Boxing day βρίσκεται πίσω στην βικτωριανή εποχή, όταν στις εκκλησίες υπήρχε ένα κουτί, στο οποίο οι ενορίτες τους έθεταν τις δωρεές τους. Ή ακόμα, στη Βρετανία, την επομένη των Χριστουγέννων, όταν οι υπάλληλοι έμεναν ελεύθεροι να επισκεφθούν τις οικογένειές τους, επειδή ήταν απαραίτητοι στους εργοδότες τους στη γιορτή των Χριστουγέννων, παίρνοντας μαζί τους ένα κουτί για το σπίτι, που θα περιείχε δώρα και άλλοτε τρόφιμα. Η παράδοση, με όποιο τρόπο κι αν μεταφέρεται αυτή, συνεχίζεται. Τις γιορτές, ημέρες και ώρες που στα περισσότερα γήπεδα της Ευρώπης, οι προβολείς είναι σβηστοί, οι πόρτες κλειδωμένες με λουκέτα και τα πρωταθλήματα κάνουν… διακοπές, στο Νησί η ατμόσφαιρα στους χώρους λατρείας της μπάλας, είναι εορταστική. Οικογένειες, φίλαθλοι ντυμένοι Αη Βασίληδες, μπάντες που παίζουν τα κάλαντα των Χριστουγέννων, αρώματα από τον καπνό του πούρου αλλά και των γλυκών, κασκόλ και γάντια, δώρα από το χριστουγεννιάτικο δέντρο, συνθέτουν το σκηνικό της ποδοσφαιρικής Boxing Day. Ο πρώτος και ο τελευταίος αγώνας Χριστούγεννα Ο πρώτος αγώνας ανήμερα Χριστουγέννων πραγματοποιήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 1889, τη δεύτερη σεζόν της Football League, όταν η Πρέστον νίκησε 3-2 την Άστον Βίλα. Η τελευταία φορά που οι περισσότεροι σύλλογοι έπαιξαν σε αγώνες την ημέρα των Χριστουγέννων ήταν το 1957, όταν συνολικά έγιναν 38 παιχνίδια. Από τότε όμως, ο αριθμός των αγώνων μειώθηκε δραματικά, εξαιτίας της έλλειψης δημόσιων συγκοινωνιών και της επιθυμίας των φιλάθλων να παραμένουν στο σπίτι την ημέρα των Χριστουγέννων. Μέχρι το 1959 γίνονταν μόνο δύο αγώνες του πρωταθλήματος στις 25 Δεκεμβρίου, ενώ ο επόμενος και τελευταίος αγώνας που έγινε Χριστούγεννα, ήταν στο Μπλάκπουλ το 1965, όταν η τοπική ομάδα νίκησε 4-2 την Μπλάκμπερν μπροστά σε 20.851 θεατές. Μόνο μια φορά από τότε έχει γίνει μια προσπάθεια να διεξαχθεί αγώνας στις 25 Δεκεμβρίου. Ήταν το 1983, όταν η Μπρέντφορντ είχε προγραμματίσει το ματς με τη Γουίμπλεντον, στις 13:00, ελπίζοντας, όπως είχε πει ο εκπρόσωπος της Μπρέντφορντ, «να αναβιώσει την παλιά παράδοση των συζύγων που πηγαίνουν στο ποδόσφαιρο την Ημέρα των Χριστουγέννων ενώ οι γυναίκες μαγειρεύουν τη γαλοπούλα». Αλλά οι γυναίκες σκέφτονταν διαφορετικά, οι διαμαρτυρίες ήταν μεγάλες, με συνέπεια ο αγώνας να γίνει τελικά την παραμονή. Τα πολλά γκολ, η ιστορία της Άρσεναλ, η ομίχλη και το Κύπελλο Έχουν σημειωθεί πολλά γκολ στους αγώνες των Χριστουγέννων. Για παράδειγμα ο Τζίμι Γκριβς σημείωσε το πρώτο του χατ-τρικ (συνολικά πέτυχε τέσσερα) σε πρωτάθλημα στην νίκη της Τσέλσι με 7-4 επί της Πόρτσμουθ στο Stamford Bridge την ημέρα των Χριστουγέννων 1957, ενώ ο Τζων Ντάνκαν της Λέστερ σημείωσε ρεκόρ με έξι γκολ στο 7-0 επί της Βέιλ στις 25 Δεκεμβρίου 1924. ΑΡΣΕΝΑΛ Ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της Άρσεναλ γράφτηκε την ημέρα των Χριστουγέννων σε συνεδρίαση των παικτών της Ντάιαλ Σκουέαρ στην παμπ, Ρόαγιαλ Όουκ, η οποία βρισκόταν δίπλα στον σιδηροδρομικό σταθμό Γούλγουιτς. Αποφάσισαν να πάρουν το όνομα Ρόαγιαλ Άρσεναλ, λίγες μόλις εβδομάδες μετά τον πρώτο τους αγώνα. ΟΜΙΧΛΗ Στην Ιστορία έχει περάσει ο αγώνας της πρώτης κατηγορίας στην Αγγλία, μεταξύ Τσέλσι και Τσάρλτον την ημέρα των Χρι-

στουγέννων του 1937, που διεκόπη, εξαιτίας της ομίχλης που σκέπασε το Stamford Bridge. Η ομίχλη ήταν τόσο έντονη ώστε ο τερματοφύλακας της Τσάρλτον, Σαμ Μπάρτραμ, αγνοούσε ότι ο αγώνας είχε τελειώσει, υποθέτοντας ότι η αδράνεια του οφειλόταν στο γεγονός ότι το παιχνίδι γινόταν μπροστά στην εστία της Τσέλσι. Χρειάστηκε να περάσουν περίπου 15 λεπτά, πριν ένας αστυνομικός τον πληροφορήσει ότι το παιχνίδι είχε διακοπεί. FA CUP Ο μόνος αγώνας του FA Cup (Κύπελλο Αγγλίας) που έγινε την Ημέρα των Χριστουγέννων, διεξήχθη στη Βόρεια Ιρλανδία όταν η Λίνφιλντ νίκησε με 7-0 την Κλίφτονβιλ, την ημέρα των Χριστουγέννων του 1888. Χριστούγεννα ξεκίνησε η πορεία του γυναικείου ποδοσφαίρου Η ημέρα των Χριστουγέννων του 1917, θεωρείται η ημερομηνία που ξεκίνησε η ποδοσφαιρική πορεία των γυναικών στην Αγγλία. Με τους αγώνες πρωταθλήματος να έχουν ανασταλεί λόγω του Μεγάλου Πολέμου και τους περισσότερους άνδρες ντυμένους με στρατιωτική στολή, οι γυναίκες ενός εργοστασίου πυρομαχικών στο Πρέστον, Dick Kerr & Co Ltd, αποφάσισαν να παράσχουν κάποια ψυχαγωγία και να συγκεντρώσουν χρήματα για φιλανθρωπικούς σκοπούς με τη διοργάνωση ποδοσφαιρικού αγώνα. Έτσι την Ημέρα των Χριστουγέννων του 1917 οι «Munitionettes» παρουσιάστηκαν ως Dick, Kerr’s Ladies FC και νίκησαν με 4-0 το εργοστάσιο Arundel Coulthard, μπροστά σε περίπου 10.000 θεατές στο Deepdale του Πρέστον. Το πιο διάσημο παιχνίδι ποδοσφαίρου τα Χριστούγεννα Πάντως όπως φαίνεται το «πνεύμα των Χριστουγέννων» και το ποδόσφαιρο μπορούν να γράψουν ιστορία. Όπως εκείνη, 103 χρόνια πριν, στο Βέλγιο στην πόλη Πλόεσκτρερτ, όταν Αγγλοι και Γερμανοί στρατιώτες, έκαναν ανακωχή, βγήκαν από τα χαρακώματα και ανήμερα των Χριστουγέννων, έπαιξαν μπάλα. Ανάμεσά τους, αντί για τουφέκια και χειροβομβίδες, το μόνο όπλο ήταν η δερμάτινη μπάλα. Ένας αγώνας που διήρκεσε ώρες και ώρες, με σκορ που δεν προσδιορίζεται ακριβώς. Για κάποιους μία αληθινή ιστορία, που φρόντισε να διηγηθεί ο Οσβάλντο Σοριάνο, για άλλους μία ιστορία που δεν συνέβη ποτέ έτσι. Ευρωπαϊκοί αγώνες και ΝΒΑ Κι όμως έχει γίνει αγώνας για τα Κύπελλα Ευρώπης ανήμερα τα Χριστούγεννα. Ήταν το 1955, όταν ξεκίνησε η διοργάνωση του Κυπέλλου Διεθνών Εκθέσεων (μετέπειτα Κύπελλο UEFA και Europa League) και την ημέρα των Χριστουγέννων του 1955 η Μπαρτσελόνα φιλοξένησε και νίκησε με 6-2, την Στέβνετ Κοπεγχάγης. SERIE A ΜΕ ΑΓΓΛΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ Ενώ το Brexit απομακρύνει την Βρετανία από την Ευρώπη, η Ιταλία φαίνεται ότι πλησιάζει περισσότερο τις αγγλικές συνήθειες. Τουλάχιστον στο ποδόσφαιρο. Έτσι μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς (29 και 30.12), για πρώτη φορά μετά το 1988, θα γίνουν αγώνες πρωταθλήματος. ΝΒΑ Στην Αμερική, το NBA έχει προγραμματίσει αγώνες για κάθε ημέρα των Χριστουγέννων από την ίδρυση του πρωταθλήματος το 1946, εκτός από το 1998, όταν πραγματοποιήθηκε απεργία για τους μισθούς. Τα…εκατομμύρια των Χριστουγέννων Πάντως οι γίγαντες της Premier League, αναμένεται και εφέτος, όπως κάθε χρόνο τέτοιες ημέρες, τα τελευταία κυρίως χρόνια, να γεμίσουν με εκατομμύρια τα ταμεία τους, από τις online πωλήσεις εμπορευμάτων, χρεώνοντας αυξημένα έξοδα μεταφοράς. Κάτι που μόνο Τσέλσι και Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ δεν κάνουν, κερδίζοντας επαίνους από τους φιλάθλους. ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 37

AΓΟΡΑ Τα Hondos Center γιορτάζουν

Hondos Center! 50 χρυσά χρόνια ταξίδι στον υπέροχο κόσμο της ομορφιάς, της μόδας και του στυλ! Τα Hondos Center γιορτάζουν, με κληρώσεις, εκπλήξεις και μπόλικη λάμψη, παρέα με τα μεγαλύτερα ονόματα της ομορφιάς και της μόδας! Επισκεφτείτε το πλησιέστερο κατάστημα Hondos Center έως τις 31/12 και δηλώστε συμμετοχή στην κλήρωση για 50 μοναδικά σετ καλλυντικών αξίας άνω των 5.000€ και 50 δωροεπιταγές συνολικής αξίας 2.500€!

ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΙΚΗ: Πραγματικότητα η ευχή της μικρής Αναστασίας Η αλυσίδα Super Market ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΙΚΗ υιοθέτησε, μέσω του Make A Wish Ελλάδος, την ευχή της μικρής Αναστασίας, να ταξιδέψει στην Κρήτη, και την κάνει πραγματικότητα μέσα σε αυτές τις γιορτές. Με την καθοριστική συμβολή των πελατών της, η ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΙΚΗ θα συλλέξει το ποσό που απαιτείται για το ταξίδι μέσω της αγοράς προϊόντων που όρισε για την πραγματοποίηση της ευχής της Αναστασίας, η οποία πάσχει από οξεία Λεμφ. Λευχαιμία.

Seventeen x-mas 2017

Φέτος για την εορταστική περίοδο, η SEVENTEEN έχει δημιουργήσει νέα παλέτα «Make-Up Essentials» για το πρόσωπο, με τα απαραίτητα: Highlight, Ρουζ και Contour Powder.

Η καρδιά των Χριστουγέννων χτυπάει και φέτος στα Public και στο public.gr! Αυτά τα Χριστούγεννα, τα Public, η #1 ελληνική αλυσίδα καταστημάτων τεχνολογίας και ψυχαγωγίας στήνουν μια ονειρική ατμόσφαιρα παραμυθιού που μαγεύει μικρούς και μεγάλους! Ένα μαγικό τρένο καταφθάνει γεμάτο δώρα, μαζί με τους Καρυοθραύστες του κλασικού χριστουγεννιάτικου παραμυθιού. Περιστρεφόμενα carousel, λαμπερά στολίδια, Χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις και αγαπημένη μουσική καλωσορίζουν όλη την οικογένεια και την ταξιδεύουν στη μαγεία των Χριστουγέννων! H μεγαλύτερη ποικιλία δώρων στη μεγαλύτερη γκάμα τιμών, περιμένει να μεταμορφωθεί σε δώρο στον σύντροφο, το ανιψάκι, τους γονείς, τους φίλους και κάθε αγαπημένο πρόσωπο.

38 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ | 39

40 | ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ