10 minute read
PIA DOUWES ‘Het hangt echt allemaal af van je instelling
by ANBO-PCOB
Mijn leven is van mij. Dit bekende liedje uit de musical Elisabeth is actrice, zangeres en coach Pia Douwes (55) inmiddels op het lijf geschreven. Na jarenlang keihard werken, een burn-out en het overlijden van haar vader neemt ze meer tijd voor zichzelf. ‘Nu kan ik een kruiswoordpuzzel half ingevuld wegleggen en denken: hij is nog niet af, nou en?’
TEKST MARGOT EGGENHUIZEN FOTO’S ANOUK DE KLEERMAEKER HAAR & MAKE-UP BOBBY RENOOIJ
Het interview met Pia Douwes is afgenomen ver voordat het coronavirus om zich heen greep.
“Een vriend vroeg me laatst om vijf dingen op te schrijven die ik graag doe. Meteen belandde het woord ‘wereldreis’ op papier. Páts. We denken vaak in grote doelen, aan later. Maar nee, het is nu, nu, nu”, vertelt Pia Douwes. De musicalster heeft heftige jaren achter de rug die in het teken stonden van veel werken, mantelzorgen, een burn-out, het overlijden van haar vader en een stem die haar in de steek liet. Maar het zijn ook jaren die haar veel nieuwe inzichten hebben opgeleverd, vertelt ze. “Als ik nu thee drink, denk ik niet meer aan die grote doelen, dan drink ik gewoon thee. Of ik ga even bij mijn hond zitten of een kruiswoordpuzzel maken, dat vind ik heerlijk. Ik voel daar nu geen onrust meer bij.” Ook een belangrijke les: grenzen bewaken. “Door eerlijker te zijn naar jezelf, help je jezelf. Ik was laatst op een verjaardag, maar halverwege kon ik de prikkels niet meer aan en zei ik dat ik naar huis ging. Hoe mooi is het dat je lichaam je grenzen aangeeft?”
DE MENS PIA “Het punt is: we moeten dingen zelf ervaren, door ervaring word je wijzer. Door het delen van je ervaringen kun je een ander advies geven.
Ik ben daar heel open over in interviews, waarom niet? Dit is wie ik ben, dit is mijn leven. Bepaalde details houd ik privé. Maar over hoe het gaat: ik zou niet weten waarom ik de schijn zou ophouden. Ik leef vanwege mijn werk al in een schijnwereld en wil kunnen laten zien: dit is de mens Pia. Omdat je ook van elkaar kunt leren. Toen ik drie jaar geleden werd gevolgd voor de documentaire Mijn leven is van mij (te zien op NPO Start, red.), belandde ik tijdens de opnames in een burn-out. De filmmaakster heeft me drie weken met rust gelaten, daarna zei ze: ‘Zie dit als een kans om te laten zien wat er gebeurt tijdens zo’n proces en hoe je daarmee om kunt gaan.’ En daar had ze gelijk in.”
BURN-OUT “Mijn burn-out was een samenloop van omstandigheden. Ik werd zzp’er, kreeg te maken met de overgang die gepaard ging met nog meer migraine dan ik normaal al had, het
mantelzorgen voor mijn ouders werd intensiever, ik was in drie landen tegelijk aan het werk … het is bijna logisch dat daar een burn-out uit voortkomt. Ik zag het niet aankomen. Dat is het ’m juist: je komt in een burn-out omdát je ’m niet ziet aankomen. Anders neem je op tijd maatregelen. Ik heb geen partner en doe alles zelf. Doordat niemand me terug floot, ging ik altijd maar door. En alles wat ik doe, doe ik voor meer dan honderd procent. Zo besefte ik niet dat ik was beland in de rol van mantelzorger, daar had ik nooit over nagedacht.
MANTELZORGER Mijn vader met parkinson was de mantelzorger van mijn moeder met alzheimer, maar dat werd steeds zwaarder. Uiteindelijk ging ik bijna dagelijks naar ze toe. De bezoekjes werden steeds langer en ik hielp met de boodschappen, het huis opruimen, de was doen. Mijn moeder werd steeds zieker, zo ziek zelfs dat we dachten dat ze het hoekje om zou gaan. Ik had een vakantie gepland, maar die heb ik afgezegd – dit was belangrijker. Ik was totaal niet bezig met hoe zwaar mantelzorgen was, ik deed het met plezier en liefde. Totdat mijn lichaam zei: dit is teveel. Tijdens mijn burn-out hebben mijn broers en ik meer hulp ingeschakeld.”
STEMPROBLEMEN “In de anderhalf jaar daarna krabbelde mijn moeder op, maar verslechterde de gezondheid van mijn vader. Net toen ik zelf aan de beterende hand was, overleed hij. Dat was het moment waarop mijn stem ermee stopte. De een krijgt in zo’n situatie hartklachten, de ander een hernia. Bij mij werd mijn stem getroffen. Daar schrok ik enorm van, ik sta erom bekend dat ik een ijzeren stem heb. Maar ineens moest ik het verdriet van het overlijden van mijn vader verwerken, voor mijn moeder moesten mijn broers en ik een nieuwe plek regelen, ik moest aan mijn stem werken en tegelijk een inkomen genereren. Aan alle kanten waren de
poten onder mijn stoel weggezaagd. Na mijn burn-out was ik op weg om meer balans te vinden, maar na het overlijden van mijn vader viel mijn basis weg. Ik was even helemaal lost.”
BUITEN DE BUBBEL “De overgang doet ook iets met je als vrouw zijnde. Soms had ik migraine-aanvallen maar dan moest ik door met een première. Eigenlijk wil je dan zeggen: ‘Ik kom vandaag niet’, maar zo’n voorstelling zeg je niet af. In ons vak heb je op zo’n moment niet veel keus, the show must go on. Het doet me goed dat ik dit jaar even buiten het wereldje sta, buiten de bubbel. Heel fijn om afstand te nemen. Ik heb heel veel hart voor mijn vak, maar nu ik een paar maanden rust heb is er ruimte voor existentiële vraagstukken. Bijvoorbeeld: hoe blijf je bij je eigen tempo in een wereld die steeds sneller gaat? Ik luister meer naar mezelf. Als het teveel wordt, zeg ik nu dingen af. Daar voel ik dan geen schuldgevoel meer bij.”
WE KOMEN NOOIT AAN “The body is wise, ik heb geleerd om naar mijn lichaam te luisteren. Dat is een gigantisch proces. Als mens wil je altijd ergens aankomen: als ik nog even volhoud, dan heb ik daarna vakantie. Of: als ik nog even hard doorwerk, dan krijg ik daarna promotie. We werken ergens naartoe en zijn altijd bezig met waar we willen aankomen. Maar het leuke is: we komen daar nooit aan, er komt altijd weer iets anders. ‘Maak je geen zorgen, het loopt toch altijd anders’, zei een vriend een keer tegen me. Hij heeft gelijk. Dat kan overigens ook positief zijn. Dan komt er ineens een vriend langs om een wijntje te drinken of je voeten te masseren.”
AAN DE SLAG “Ik ben er dankbaar voor dat ik fijne mensen om me heen heb die me op de rails hebben gehouden en dat nog steeds doen. Vrienden en familie, maar ook een aantal experts op het gebied van rouwen en stem en levensinstelling. Ik ben iemand die alles probeert en ben nieuwsgierig. En ik vind: als je je leven weer op orde wilt krijgen, moet je daar iets voor doen. Het gaat om de balans, dus ook om rust krijgen. De weggevallen pilaren probeer ik weer op te bouwen. Dat is iets wat in mijn zijn zit: aan de slag. Soms lig ik met mezelf in de clinch omdat ik denk: er moet ook brood op de plank komen. Maar ik moet accepteren dat het is wat het is. En perfectionisme loslaten. Nu kan ik een kruiswoordpuzzel half ingevuld wegleggen en denken: hij is nog niet af, nou en? Zalig. Soms blijf ik ook langer in bed liggen. Ik moet er wel uit voor mijn hond, maar dat kan vaak ook een half uur later. Ik doe ook aan yoga en meditatie – soms lukt dat, soms niet. En dan is dat ook prima.”
NIEUWE ENERGIE “Dat is het mooie van zo’n heftige periode: het doet ook iets heel goeds. Je wordt je ontzettend bewust van patronen, van hoe je met het leven omgaat. Voorheen zou ik gaan hyperventileren in sommige situaties, nu weet ik dat ik me kan focussen op mijn ademhaling. Ik kan gereedschappen gebruiken om dingen te kanaliseren. Als je iets beleeft, heb je altijd de keuze: hoe ga ik ermee om? Als dit niet werkt, wat is dan de andere optie? Voor mij heeft nieuw werk me goed gedaan. Er kwam iets op mijn pad volledig buiten mijn eigen vak om, een soort consultant-functie waarvoor ik veel moet reizen. Het heeft me uit een down-period gehaald. Ik verdien weer iets, dat geeft rust. Het draait toch altijd weer uit op geld, de stressfactoren hebben met zekerheid te maken. Ik zie wel waar het schip strandt, maar de energie stroomt in elk geval weer. Het doet iets met mijn zelfwaarde: ik wist niet dat ik dit kon. Ik leer zoveel bij, dat is zo leuk.”
MIJN LEVEN IS VAN MIJ “Ik verheug me erop om weer te kunnen zingen. En dat ik het leven weer kan aanpakken, met nieuwe patronen, meer energie, dat ik me weer goed ga voelen en lekker in mijn vel zit. Dat is uiteindelijk het belangrijkst – het maakt dan niet uit wat je precies doet. De laatste drie jaar heb ik zoveel op mijn dak gehad en zoveel geleerd. Nu is het tijd om er voor mezelf te zijn. Mijn leven is van mij is blijkbaar niet voor niets mijn titelsong.”
Pia Douwes& welzijn
HOE ONTSPAN JE? “Ik mediteer en doe aan yoga, ik heb therapieën – ik werk bijvoorbeeld met een stemcoach en een levenscoach – en ik krijg massages. Dat zijn dingen die ik fijn vind en die me momenteel helpen.”
BIEDT JE HOND OOK ONTSPANNING? “Nou, eigenlijk is het een stressfactor! In een drukke periode heb ik een hond in huis genomen die onverwacht niet gesocialiseerd was. Dat heeft tijdens de burn-out een jaar later veel stress opgeleverd. Ik dacht: heerlijk, lekker wandelen in het bos, maar zij blijkt mijn spanning te veel te hebben opgepikt. Ik ben mijn hondensitters ongelooflijk dankbaar dat ze haar zo hebben geholpen. Ik verlangde naar gezelligheid, de liefde van een dier, naar buiten gaan. Een hond was mijn grootste wens en toen ik vijftig werd, besloot ik ervoor te gaan. Maar ik realiseer me nu dat ik in die tijd nog niet klaar was voor een hond. Inmiddels gaat het veel beter met haar. En het gaat beter met mij; ik hoop dat daardoor de spanning bij haar ook vermindert.”
WAT IS DE SLEUTEL TOT GELUK? “We willen als mens altijd maar grijpen naar een handvat, maar dat is er niet. Als je niet meer hoopt op een oplossing of uitkomst, maar kiest voor go with the flow, dan schep je minder verwachtingen en ervaar je geen teleurstelling meer. Het hangt echt allemaal af van je instelling. Ook als er dingen gebeuren die niet fijn zijn, hebben ze me iets te zeggen. De truc is meer bewust te zijn van waar je nu bent en niet bezig te zijn met waar je niet bent. Een mooie quote vind ik: ‘Zoals verwacht loopt alles anders.’ Die komt uit een boek dat ik net heb gekocht.”
VALT ER NOG VEEL TE LEREN IN HET LEVEN? “Jazeker. Ik heb altijd veel zelfstudie gedaan en ben altijd bezig met mijn eigen vorm van spiritualiteit. Ik ben een dieseltje, ik leer nog steeds veel over mezelf. Het hangt er ook vanaf wat je overkomt. Mijn proces is om altijd iets te leren van de acties die ik neem. Daar sta ik voor open.”
PIA DOUWES
Pia Douwes (1964) werd geboren in Amsterdam en groeide op met drie broers. Ze volgde een balletopleiding in Londen en musicallessen in Oostenrijk. Ze speelde in binnen- en buitenland grote rollen in bekende musicals als Chicago, 3 Musketiers, The Addams Family en natuurlijk Elisabeth. Met de titelsong van deze musical, Mijn leven is van mij, belandde Douwes in de hitlijsten. Behalve op het toneel is ze ook vaak te zien in televisieprogramma’s, onder meer in de dramaserie Wilhelmina, als panellid in de talentenjachten Op zoek naar… (achtereenvolgens Evita, Joseph, Mary Poppins en Zorro), in de soapserie Onderweg naar Morgen en in een serie over Annie M.G. Schmidt. Ze is ambassadrice van Make-A-Wish en de Ingeborg Douwes Stichting, opgericht in naam van haar aan kanker overleden schoonzus. Douwes woont met haar hond Sansa in Nederland, maar verblijft voor haar werk soms ook langere tijd in het buitenland.
www.piadouwes.com
