สวนสวรรคสสูรวงสวรรค ผศ.อภชิาติ แสงไกร
สำ�นึกในพระมหากรุณาธิคุณ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า โปรดกระหม่อม พระราชทานเพลิงศพ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร ซึ่งนับเป็นพระ มหากรุณาธิคุณ ล้นเกล้าล้นกระหม่อม เป็นเกียรติอันสูงสุดแก่ผู้วายชนม์ และวงศ์ ตระกูลอย่างหาที่สุดมิได้ หากความทราบโดยญาณวิถีถึงดวงวิญญาณของ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร ได้ด้วยประการใดในสัมปรายภพ คงจะมีความปลาบปลื้มซาบซึ้ง ล้นพ้น ในพระมหากรุณาธิคุณที่ได้รับพระราชทานเกียรติอันสูงยิ่งในวาระสุดท้าย แห่งชีวิต ข้าพระพุทธเจ้าผู้เป็นบุตร ธิดา และหลานๆ ขอพระราชทานกราบถวาย บังคมแทบเบื้องพระยุคลบาท ด้วยความสำ�นึกในพระมหากรุณาธิคุณอย่างหา ที่สุดมิได้ และจะเทิดทูนไว้เหนือเกล้าเหนือกระหม่อม เป็นสรรพสิริมงคลแก่ข้า พระพุทธเจ้า และวงศ์ตระกูลต่อไป
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ ข้าพระพุทธเจ้า ครอบครัว แสงไกร
หนึ่ง ดาว จากความเป็นเพื่อนกลายมาเป็นคนรู้ใจ เราสองคนมีความแตกต่างกัน แต่ ก็มีความเหมือนที่ใช้ชีวิตคู่ร่วมกันมา 17 ปี 8 เดือน 17 วัน หนึ่งมีความเป็นศิลปินแบบง่ายๆ อะไรก็ได้เหมือนงานศิลปะที่เขาบอกว่าศิลปะไม่มีผิดไม่มีถูก ดาวเป็นพยาบาลที่อะไรๆ ก็ต้องเป๊ะ มีแบบ มีแผน ดาวได้ซึมซาบความเป็นศิลปินของเขาและเรียนรู้งานศิลปะทีละเล็กทีละน้อย และ ดาวก็ได้เข้าใจความเป็นศิลปินของเขาซึ่งทำ�ให้เราสองคนได้มีความรัก ความเข้าใจ อยู่ร่วมกันมา 17 ปี 8 เดือน 17 วัน เราสองคนชอบท่องเที่ยวตามที่ต่างๆ เหมือนกัน เรามักจะไปเที่ยวกัน สองคน มันเหมือนว่าโลกนี้มีเราสองคน มีหนึ่ง มีดาว เราสัญญากันไว้ว่าหลังเกษียณราชการ เรา จะไปใช้ชีวิตที่บ้านเมืองเลย ปลูกบ้านหลังเล็กๆ หนึ่งก็จะทำ�แกลเลอรี่ ดาวก็จะทำ�สวนดอกไม้ ปลูกไว้ชื่นชม เผื่อว่าเพื่อนฝูงจะได้แวะเวียนเยี่ยมชม แต่ก็ต้องฝันสลาย เมื่อเช้าวันที่ 2 ธันวาคม 2558 ดาวตื่นเช้าขึ้นมา พบว่าหนึ่งนอนนิ่งบนพื้นที่ห้องทำ�งาน ดาวปลุกเรียก หนึ่ง หนึ่ง อย่างไร ก็ไม่ตื่น หนึ่งไม่มีลมหายใจแล้ว ดาวใจหายทำ�อะไรไม่ถูก หนึ่งได้จากไปแล้ว... มันช่างเป็นวันที่ โหดร้ายเหลือเกิน ดาวร้องไห้จนไม่มีนำ�้ตาจะไหลแล้ว แล้วต่อไปดาวจะอยู่ได้อย่างไร ที่ผ่านมา หนึ่งสอนให้ดาวเข้มแข็ง ให้ดาวได้เรียนรู้ทำ�อะไรๆ ด้วยตนเอง ดาวต้องเข้มแข็ง ดาวต้องผ่านมัน ไปให้ได้ หนึ่งไม่ต้องเป็นห่วงนะ คุณพ่อ คุณแม่ ดาวจะช่วยดูแลท่าน ขอให้หนึ่งหลับสบายอยู่บน สวรรค์ ที่มีมวนดอกไม้ สีสันสวยงามสดใส เหมือนกับผลงานศิลปะที่หนึ่งได้สร้างสรรค์ไว้ และ ดาวจะดูแล และสานต่องานศิลปะของหนึ่งที่หนึ่งได้สร้างสรรค์งานศิลปะ ที่หนึ่งรักและหวงแหน มากมาทั้งชีวิตของหนึ่ง และจิตวิญญาณของหนึ่ง ...น่ารักเมื่อเธออยู่ใกล้ หวานหวาน ละมัย นี่แหละใจของเธอ… นี่คือเพลงของเรา... ดาว หนึ่ง
คำ�อาลัยจากผู้รักษาราชการแทนอธิการบดี มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
คำ�อาลัยจาก รองศาสตราจารย์ ดร.ศุภชัย สมัปปิโต อดีตอธิการบดี มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
ศาสตราจารย์ ดร.ปรีชา ประเทพา
เช้าวันที่ 2 ธันวาคม 2558 ผมได้รับข่าวร้าย จากคณบดีคณะศิลปกรรมศาสตร์ ถึงการ สูญเสีย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาต แสงไกร อาจารย์สาขาศิลปะภาพพิมพ์ ภาควิชาทัศนศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ที่จากไปด้วยอาการกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ผมทราบว่า ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร เป็นศิลปินคนสำ�คัญท่านหนึ่งของไทย ผลงานของท่านชิ้นหนึ่งชื่อ ‘สวนสวรรค์’ ได้รับคัดเลือกให้เป็นผลงานติดตั้งที่ศาลากลางจังหวัด หนองบัวลำ�ภู ด้วยเป็นผลงานที่งดงามไปด้วยดอกบัวเป็นส่วนประกอบ ซึ่งทำ�ให้ผมในฐานะผู้ บริหารมหาวิทยาลัยมหาสารคาม มีความภาคภูมิใจในบุคลากรสายทัศนศิลป์ ของมหาวิทยาลัยมา โดยตลอด การจากไปอย่างกะทันหันของ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร ด้วยวัยเพียง 47 ปีเศษ ซึ่งนับว่า เป็นวัยที่ยังสามารถสร้างสรรค์ลูกศิษย์ วงการศิลปกรรมศาสตร์ โดยทราบจาก คณบดีว่า ท่านเป็นแกนนำ�สำ�คัญในการขับเคลื่อนวิสัยทัศน์ของคณะวิชา ที่จะเป็นศูนย์กลางการ เรียนรู้ สร้างสรรค์ และวิจัยศิลปกรรมร่วมสมัยในประเทศอาเซียนกลุ่ม CLMTV ที่สอดคล้องกับ กลยุทธ์ของมหาวิทยาลัยมหาสารคาม ผมยิ่งใจหาย ที่คณะวิชาจะต้องสูญเสียอาจารย์ที่ทรงคุณค่า ไปในห้วงเวลาสำ�คัญ ในนามของมหาวิทยาลัยมหาสารคาม ผมขอแสดงแสดงความเสียใจอย่างสุด ซึ้ง ต่อครอบครัว ญาติมิตร และคณะศิลปกรรมศาสตร์ และขออำ�นาจแห่งคุณงามความดี ได้ส่งให้ ดวงวิญญาณของ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร จงสถิตในแดนสวรรค์ตลอดไป ด้วยความอาลัยยิ่ง ศาสตราจารย์ ดร.ปรีชา ประเทพา
ผมตระหนักดีว่า ศิลปกรรมศาสตร์ คือดัชนีสำ�คัญที่บ่งชี้ถึงความมีอารยธรรม ความ เจริญ ความก้าวหน้า ความผาสุก หรือความเป็นสังคมวัฒนธรรมของคนในทุกระดับ รวมทั้งเป็น อัตลักษณ์ที่บ่งบอกถึงความเป็นชาติ ผมจึงให้ความสำ�คัญและสนับสนุนกิจกรรมทางศิลปกรรม ของคณะศิลปกรรมศาสตร์อย่างจริงใจมาโดยตลอด พร้อมกันนั้นผมได้เฝ้ามองความงอกงาม เติบโต และมั่นคงของวงการศิลปกรรมร่วมสมัยในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และของไทย รวมทั้ง ของอนุภูมิภาคลุ่มน้ำ�โขง ซึ่งคณาจารย์คณะศิลปกรรมศาสตร์ มีส่วนร่วมสำ�คัญในการสร้างสรรค์ ความงอกงามดังกล่าว เมื่อพิจารณาลงไปในระดับบุคลากรแล้ว ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร นับว่า เป็นบุคลากรของมหาวิทยาลัยที่มีนัยสำ�คัญของความสำ�เร็จข้างต้น ผมทราบดีว่านอกจากท่าน เป็นบุคลากรที่บุกเบิกสาขาศิลปะภาพพิมพ์ในมหาวิทยาลัยมหาสารคาม จนก้าวหน้าอย่างเป็นรูป ธรรมในปัจจุบันแล้ว ท่านยังเป็นศิลปินสาขาศิลปะภาพพิมพ์ที่สำ�คัญของประเทศไทย ประการ สำ�คัญ ท่านยังได้ใช้ความรู้ ความสามารถทั้งทางวิชาการและปฏิบัติการ ผลิตลูกศิษย์ด้านศิลปะ ภาพพิมพ์จนได้รับความสำ�เร็จเป็นอย่างดี เห็นได้จาก รางวัลศิลปกรรมต่างๆ นานาที่ศิษย์เก่า และ ศิษย์ปัจจุบันด้านศิลปะภาพพิมพ์ได้รับมาอย่างต่อเนื่อง ดังนั้น เมื่อ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร ได้จากพวกเราไปอย่างไม่มีวันกลับ จึงนับเป็นการสูญเสียครั้งสำ�คัญของมหาวิทยาลัย มหาสารคาม ผมขอแสดงความเสียใจอย่างยิ่ง กับการสูญเสียครั้งนี้ ต่อครอบครัวอันอบอุ่นของ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร ต่อคณะศิลปกรรมศาสตร์ และต่อวงการศิลปะร่วมสมัยของ ไทย ขออำ�นาจแห่งกุศลกรรมทั้งหลายทั้งปวงที่ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร ได้สร้างสรรค์ ไว้ จงส่งให้ดวงวิญญาณ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร ศิลปินคนสำ�คัญ ของภาคอีสานและ ของไทย สถิต ล่วงสู่สัมปรายภพชั่วนิรันดร
ด้วยความอาลัย รองศาสตราจารย์ ดร.ศุภชัย สมัปปิโต
คำ�อาลัย จากคณบดีคณะศิลปกรรมศาสตร์ รองศาสตราจารย์ ดร.ศุภชัย สิงห์ยะบุศย์
ปีนี้ทั้งปี สำ�หรับคณะศิลปกรรมศาสตร์ ไม่มีความสูญเสียใดจะยิ่งใหญ่ไปกว่า การจากไป อย่างไม่หวนกลับของ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร เป็นเวลาสองทศวรรษเศษ ที่ศิลปิน หนุ่มผู้ประสบความสำ�เร็จอย่างสูงได้ถูกเชิญตัวเข้ามาอยู่ในสังกัดภาควิชาทัศนศิลป์และศิลปะ การแสดง คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ในช่วงที่ รองศาสตราจารย์ พิทักษ์ น้อยวังคลัง เป็นหัวหน้าภาควิชา ในระยะดังกล่าว เราคิดการณ์ไกล ที่จะเปิดหลักสูตรด้านทัศนศิลป์ ควบคู่กับ ศิลปศึกษา เราจึงเสาะแสวงหา คนดี คนเก่งเข้ามาร่วมทีม ซึ่งเมื่อได้ท่านมาอยู่ด้วยแล้ว เราไม่ผิด หวังแม้แต่น้อย คุณูปการของ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร มีทั้งในบทบาทของศิลปิน ครูอาจารย์ และนักวิชาการศิลปะ ประการสำ�คัญ ท่านเป็นศิลปินที่มีความเป็นมนุษย์ หัวใจเต็ม เปี่ยมไปด้วยความรัก ความจริงใจต่อเพื่อนร่วมงาน และต่อสานุศิษย์ เป็นบุคลากรที่เกี่ยวร้อย ความสัมพันธ์ ความรัก ความสมานฉันท์ในองค์กร ในระยะหลังท่านจับกล้องถ่ายภาพ และมีมุมกล้อง คุณภาพของการถ่ายภาพแบบ มืออาชีพ ภาพถ่าย ‘คน’ ของท่านมีความเป็นธรรมชาติสูง บ่งบอกอัตลักษณ์ของคน ๆ นั้นได้ อย่างแจ่มชัด ในงานสำ�คัญของคณะวิชา ท่านจึงต้องรับหน้าที่เป็นประธานด้านข้อมูลภาพถ่าย ในกิจกรรมโครงการ “เปิดโลกศิลปกรรมศาสตร์” ระหว่างวันที่ 15-17 กุมภาพันธ์ 2559 ผมได้คุย กับท่านว่า จะมีนิทรรศการภาพถ่าย “คณะศิลปกรรมศาสตร์เมื่อวันวาร” ของท่าน และกิจกรรม อื่น ๆ อีกหลายอย่างที่ผมกับท่านได้คุยกันไว้ถึงทิศทางคณะที่ควรจะเป็น แต่แล้วเช้าตรู่วันพุธที่ 2 ธันวาคม 2558 ท่านก็ด่วนจากพวกเราไปอย่างไม่มีวันหวนกลับ ผมช็อคและเสียใจมาก ทุก ๆ คน ใจคณะก็เช่นเดียวกัน อย่างไรก็ตาม แม้ว่าท่านจากพวกเราไปแล้วจริง ๆ กระนั้นท่านก็ได้ฝากผล งานศิลปกรรมที่มีคุณค่า ไว้เป็นมรดกให้สานุศิษย์ได้ศึกษาเรียนรู้ เป็นสิ่งทดแทนเหลือคณานับ ในนามของคณะศิลปกรรมศาสตร์ ในนามของพี่ชาย และในนามของเพื่อนร่วมงาน ผมขออัญเชิญปวงเทพไท้ เทวา โปรดมารับเอาดวงวิญญาณที่งดงามดวงนี้ ของ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร ไปวางไว้ยังสรวงสวรรค์ด้วยเทอญ
ด้วยรักและอาลัยยิ่ง รองศาสตราจารย์ ดร.ศุภชัย สิงห์ยะบุศย์
DAI HOC HUE - TRUONG DAI HOC NGHE THUAT HUE UNIVERSITY - COLLEGE OF ARTS 10 To Ngoc Van - Hue - Vietnam Tel: (84-54)3511824 Fax:(84-54)3527405 Email : huefineart@gmail.com Website : www.hufa.edu.vn
To: Assoc. Prof. Dr. Supachai Singyabuth Dean- The Faculty of Fine and Applied Arts Mahasarakham university, Thailand The College of Arts- Hue University, Vietnam and all of the students of Master courses would like to send our deepest condolences to the family of Assoc. Prof. Apichart Saengkrai and the The Faculty of Fine and Applied Arts, Mahasarakham university. This is such a huge loss of a devoted and respectful lecturer, who has great contribution in our training cooperation, for the Faculty of Fine and Applied Arts, of the family of Assoc. Prof. Apichart Saengkrai, and of us, the College of Arts, too. With our deepest condolences!
Assoc. Prof. Phan Thanh Binh Rector The College of Arts Hue university
เป็นที่น่าเสียดาย ที่ต้นไม้ต้นหนึ่ง เติบโตมาเป็นเวลาหลายปี ออกดอกออกผลให้กับสังคมมากมาย ต้องมาหักโค่นลงไป อาจารย์อภิชาติ แสงไกร เป็นกำ�ลังสำ�คัญของวิชาศิลปะภาพพิมพ์ และคณะศิลปกรรมศาสตร์ ต้องมาลาจากไปในเวลาอันสั้น นำ�ความเศร้า โศกมาสู่ญาติมิตรผู้ใกล้ชิด แต่จะเป็นการดีกว่าที่เราจะยิ้มรับการจากไป ของอาจารย์ ที่จะเป็นแรงบันดาลใจให้กับอาจารย์ท่านอื่น จะได้มุ่งมั่น สั่ง สอนต่อไป เพราะการเศร้าโศก ก็จะทำ�ให้อาจารย์อภิชาติ เศร้าโศก ไปด้วย หากท่านอาจารย์ในภาควิชา และในคณะ มีความมุ่งมั่นที่จะพัฒนาภาควิชา ศิลปะภาพพิมพ์ให้มีความเจริญก้าวหน้ายิ่งๆขึ้นไป ก็จะเป็นความสุขใจ ของ ผู้จากไปโดยแท้
ด้วยรักและอาลัย
ศาสตรเมธี ดร.นนทิวรรธน์ จันทนะผะลิน ศิลปินแห่งชาติ อดีตคณบดีคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
เขียนถึง ผู้ช่วยศาสตราจารย์อภิชาติ แสงไกร ผู้ช่วยศาสตราจารย์อภิชาติ แสงไกร หรืออาจารย์หนึ่ง หรืออาจารย์อ้วน เป็นลูกศิษย์ผม สมัยเรียนคณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เคยเป็นประธานนักศึกษาของคณะฯ ทำ�กิจกรรม เพื่อชุมชน และเป็นนักกีฬา “ซ๊อฟบอล” ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นนักศึกษาที่ขยันเรียน และตั้งใจเรียนสูงกว่าหลายคน เพื่อสำ�เร็จการศึกษาปริญญาตรีศิลปะภาพพิมพ์จากมหาวิทยาลัย เชียงใหม่ จึงมีโอกาสเข้าศึกษาต่อระดับปริญญาโทที่คณะจิตรกรรม ประติมากรรม และภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ได้รับรางวัลการประกวดผลงานศิลปกรรมระดับชาติหลายรางวัล ผลงาน ของอาจารย์มีลักษณะพิเศษของเทคนิค “Silk Screen” มีลักษณะการใช้สีที่สนุกสนาน ร่าเริง เช่นเดียวกับอุปนิสัยของอาจารย์ ผมจึงมีโอกาสไปช่วยงานที่คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัย มหาสารคาม อาจารย์อภิชาติ จะมาดูแล มารับ มาส่ง พาไปทานอาหาร และปรึกษาหารือกัน หลายๆ เรื่อง (ทุกเรื่องที่อาจารย์ต้องการปรึกษา) ช่วงสามเดือนที่ผ่านมา ผมพบอาจารย์ถึงสองครั้ง ครั้งแรก เมื่อวันที่ 11 กันยายน พ.ศ. 2558 ในงานแสดงนิทรรศการศิลปะภาพพิมพ์ เนื่องในวาระเกษียณอายุราชการของ ผม ณ จังหวัดเชียงใหม่ มีศิษย์เก่าคณะวิจิตรศิลป์หลายรุ่นมาร่วมงาน รวมทั้งอาจารย์อภิชาติ ได้พบปะพูดคุยกันถึงความหลังอย่างมีความสุข ครั้งที่สอง พบกันในงานประชุมวิชาการศิลปะ นานาชาติ ณ คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2558 ในงานนี้ อาจารย์ได้นัดหมายกับผมว่าช่วงวันหยุดยาว ระหว่างวันที่ 5 – 10 ธันวาคม พ.ศ. 2558 กลุ่มเพื่อนวิจิตรศิลป์ รุ่นที่ 5 ของอาจารย์จะมา Meeting กันที่จังหวัดเชียงใหม่ ณ ไร่นาสวนผสม ของเพื่อนรุ่นเดียวกัน ชื่อ “ต่อ” ผมรับปากว่าจะไปร่วมงาน แต่เมื่อเช้านี้ (2 ธันวาคม พ.ศ. 2558) ผู้ช่วยศาสตราจารย์ศุภชัย ศาสตร์สาระ โทรศัพท์มาแจ้งผมว่า อาจารย์เสียชีวิตแล้ว รู้สึกตกใจมาก และไม่คิดว่าอายุเพียง 48 ปี จะต้องจากพวกเราไปอย่างไม่มีวันกลับ ขออำ�นาจพระศรีรัตนตรัย และคุณความดี ของ ผู้ช่วยศาสตราจารย์อภิชาติ แสงไกร ที่ได้สร้างไว้กับนักศึกษาคณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม และมหาวิทยาลัย ศิลปะเว้ ประเทศเวียดนาม ดลบันดาลให้อาจารย์สู่สุขติในสรวงสวรรค์ อาจารย์เป็น “คนดี” ของ คณาจารย์ ของลูกศิษย์ และของครอบครัว ด้วยความอาลัยยิ่ง ศาสตราจารย์พงศ์เดช ไชยคุตร (อดีตอาจารย์ที่ปรึกษา) 2 ธันวาคม พ.ศ. 2558
หนึ่งคือ อภิชาติ แสงไกร ผมรู้จัก ผู้ช่วยศาสตราจารย์อภิชาติ แสงไกร ตั้งแต่เป็นนักเรียนระดับมัธยมศึกษา โรงเรียนสาธิตมัธยม คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งอภิชาตเป็นนักเรียน รุ่นที่ 6 ของโรงเรียน เมื่อเลือกเรียนกลุ่มวิชา พื้นฐานการงานอาชีพ กลุ่มวิชาเลือกศิลปหัตถกรรมกับผม จึงรู้ว่าเด็กคนนี้เป็นคนที่มีทั้งความขยันและพรสวรรค์ ในชั้นเชิงของการวาดเส้น องค์ประกอบศิลป์ และการเขียนสีน้ำ� เมื่อมีการแสดงงานศิลปะของนักศึกษาสาขา ศิลปศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น รุ่นที่ 1 ผมแอบเอางานเขียนสีน้ำ�ของอภิชาติเข้าร่วมแสดง และได้รับการกล่าวชมจากพี่ ๆ นักศึกษา ทั้งที่อภิชาติเพิ่งเรียนในระดับมัธยมศึกษาปีที่ 5 หลังจากสำ�เร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษาปีที่ 6 อภิชาติ แสงไกร ได้สอบเข้าคณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม ่นำ�ความปลื้มปิติมาสู่ครอบครัว สถาบัน ตลอดจนคณาจารย์ผู้สอนในโรงเรียนทุกท่าน ขณะที่ศึกษาอยู่ที่เชียงใหม่ อภิชาติจะเขียนจดหมายส่งข่าวและถ่ายภาพผลงานมาให้ดูตลอดระยะเวลาที่ศึกษาที่ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จนสำ�เร็จหลักสูตรการศึกษาระดับปริญญาตรี ผมได้ทราบข่าวคราวความเคลื่อนไหวทุก ระยะ และผมจะนำ�เอาจดหมาย ภาพถ่าย ขึ้นติดบอร์ดให้รุ่นน้อง ๆ ได้เห็นเป็นแบบอย่างที่ดีของการศึกษา เมื่อสำ�เร็จการศึกษาจากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ อภิชาติได้กลับมาหารือผมที่ขอนแก่นว่าอยากเรียน ปริญญาโทที่มหาวิทยาลัยศิลปากร ควรเลือกเรียนอะไรดี ผมให้ข้อคิดเห็นว่า ถ้าเรียนจิตรกรรมต่อหลักสูตรก็ ใกล้เคียง แต่ลึกกว่านิดหน่อย หากเปลี่ยนไปเรียนภาพพิมพ์จะทำ�ให้เรามีความรู้เรื่องเทคนิคเพิ่มเติมและสามารถ สร้างสรรค์ผลงานได้อย่างหลากหลาย อีกอย่างน่าจะหาอาชีพที่มั่นคงได้ง่ายเพราะบริบทของสังคมไทยขณะนั้น ต้องการเป็นอย่างยิ่ง ด้วยเหตุที่อภิชาติเป็นคนที่มีทั้งความคิดสร้างสรรค์และทักษะที่ดี ตลอดจนการมีวินัยในการสร้าง งาน จึงประสบความสำ�เร็จทั้งการศึกษาและรางวัลเกียรติยศต่าง ๆ ที่ได้รับจากการประกวดระดับชาติอยู่เสมอๆ ความเป็นคนที่มีอัธยาศัยที่ดี มีความคิดเป็นเชิงบวกและเป็นนักกิจกรรมทำ�ให้กลายเป็นที่รักใคร่ของครอบครัว ญาติมิตร ลูกศิษย์ ตลอดจนเพื่อนร่วมงาน อภิชาติได้ปฏิบัติหน้าที่ที่ดีต่อครอบครัวญาติมิตร และเป็นผู้นำ� ครอบครัวที่ดี ความที่เป็นทั้งลูกศิษย์ เป็นเพื่อนร่วมงาน ผมกับอภิชาติจึงเปรียบเสมือนเป็นเครือญาติ เป็นพี่น้อง และเป็นผู้ที่ผมไว้วางใจและเสมือนความหวังที่จะได้มาช่วยเป็นแรงผลักดัน ศิลปะร่วมสมัยในอีสาน ให้เป็นที่รู้จัก ทั้งในระดับชาติ และนานาชาติในอนาคตให้จงได้ จากวันที่ผมรอคอยจนกระทั่งทราบข่าวโดยกะทันหัน ทำ�ให้ผมรู้สึกเสียดายลูกศิษย์คนนี้ แต่ไม่เสียใจ เพราะอภิชาติ แสงไกร ได้ตอบแทนบุญคุณของแผ่นดินในช่วงที่มีชีวิตอยู่อย่างน่าชื่นชม สวนสวรรค์ที่อภิชาติได้ วาดไว้ ได้นำ�ความชื่นชมมาสู่สาธารณชนได้เสพความงาม เกิดสุนทรีย์ ซึ่งความรู้สึกต่าง ๆ จะถูกจารึกไว้ในแผ่น ดินว่าครั้งหนึ่งได้เกิดมาโปรยเมล็ดพันธุ์ต้นไม้ศิลปะที่หลากหลายสีสัน ให้ผู้คนได้สัมผัสถึงความงดงาม อันเป็น อมตะนิรันดร์กาล ผศ.ดร.คเณศ ศีลสัตย์ สายวิชาทัศนศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 3 ธันวาคม 2558
ผลงานสร้างสรรค์ ศิลปะภาพพิมพ์
ผลงานสร้างสรรค์ ศิลปะภาพพิมพ์
ผลงานสร้างสรรค์ ศิลปะภาพพิมพ์
ผลงานสร้างสรรค์ ศิลปะภาพพิมพ์
แม้จะร่วมทุกข์ ไม่ได้ถึงที่สุด แม้จะร่วมสุข ไม่ครบดั่งที่หวัง แต่เรา ยังเป็นส่วนหนึ่ง ของกันและกัน มิตรภาพ เรานั้น นิรันดร เพื่อน 2511 คำ�อาลัยสำ�หรับเพื่อน “อภิชาติ” ของชาวสาธิตรุ่น 6 ที่สุดของความอาลัยสำ�หรับ “หนึ่ง” ของพ่อ-แม่ และภรรยา กับการจากไปอย่างไม่มีวันกลับของ “อ.อ้วน” ของนักศึกษา นำ�มาซึ่งความเศร้าเกินบรรยายสำ�หรับการการจากไปของ “บักลิง” ของเพื่อน ๆ ขอให้เพื่อนหลับอย่างเป็นสุข เพื่อรอพวกเราในวันข้างหน้า พวกเราจะพยายามทำ�บุญเยอะ ๆ เพื่อหวังจะได้พบและคบเพื่อนคนดีคนนี้ใน ทุกชาติไป เพราะแกเป็น “อภิชาตเพื่อน” คือเพื่อนที่เป็นยิ่งกว่าเพื่อนของพวกเรา อย่างแท้จริง รักเพื่อนตราบชั่วนิรันดร์
อภิชาติ แสงไกร ไอ้หนึ่ง ไอ้ตุ้น แล้วแต่ถนัดจะเรียกกันในหมู่ผองเรา รุ่น 5 วิจิตรศิลป์ ม.ช. *หนุ่มต่างจังหวัดตัวเล็กๆขี้อาย พูดน้อยแต่ฝีมือเกินตัวโดดเด่นด้วยผลงานศิลปะที่มีเอกลักษณ์อุดมด้วยจินตนาการจนเป็นที่ยอมรับในหมู่ เพื่อนๆจนต้องร้องขออยากเก็บผลงานของไอ้ตุ้นไว้สะสมในคอลเล็คชั่น *ไอ้ตุ้นนักกีฬาตัวจริง ตอนเย็นๆ ถ้าอยากเจอก็ไปตามหาไอ้ตุ้นได้ในสนามซอล์ฟบอลหลังมอ นับเป็นความภาคิภูมิใจของชาวคณะเพราะมีน้อยคนนักที่จะมาแนว “เสียเหงื่อให้กีฬา ดีกว่าร่ำ�สุราอยู่หลัง คณะ” ตุ้นเป็นทั้งผู้เล่น เป็นทั้งโค้ชทุ่มเทให้กับชมรมซอล์ฟบอลมาโดยตลอด เป็นกีฬาที่มันรักและทำ�ได้ จริงๆ *นายอภิชาตนักกิจกรรมตัวจริง ตำ�แหน่งนายกสโมสรนักศึกษาคณะวิจิตรศิลป์ไม่ได้มาเพราะโชค ช่วยแต่ได้มาเพราะทุกคนมองเห็นว่านายอภิชาตมีสกิลทางการบริหารที่ยอดเยี่ยมเป็นคนที่ชาวคณะไว้วางใจ และเป็นที่รักของทุกคน ...แล้วจะไม่รักได้ไง วันไหนเห็นเพื่อนนั่งรอธนาณัติไม่มีตังกินข้าว ก็จะพาไปเลี้ยงดูปู เสื่ออย่างดี ซูซูกิสปิ้นเตอร์รถคู่ใจไอ้ตุ้นหรือจะเรียกว่ารถสโมก็ได้นะเพราะวันไหนเพื่อนจะใช้รถก็เชิญเอาไป ขี่ร่อนกันให้พอใจ บางคนไม่ต้องยืมขี่ขึ้นดอยอีกวันค่อยกลับมาคืนอภิชาติก็ไม่เคยโกรธ ใจที่ให้เพื่อนๆนี่ต้อง เรียกว่าเค๊า 100% จริงๆ *3003028 ไอ้หนึ่ง.... อันดับหนึ่งของรุ่นที่มีคนรักมากที่สุดวีระกรรมความดีงามที่ได้ร่วมกันมา ตอนนี้สาธยายยังไงก็คงไม่จบ.. พวกเราคงจะต้องเมาส์เรื่องของนายกันไปอีกนาน. นายอภิชาติ ไอ้หนึ่ง.. ไอ้ตุ้น มันจะอยู่ในใจพวกเราเสมอ...พักผ่อนให้สบายนะเพื่อน วิจิตร รุ่น 5
ผู้วางรากฐาน “สาขาวิชาภาพพิมพ์” ในสถาบันอุดมศึกษาท้องถิ่นมหาสารคาม
แวดวงศิลปินที่มีภูมิลำ�เนาในจังหวัดมหาสารคาม ซึ่งประสบผลสำ�เร็จใน เวทีการแข่งขัน หรือเวทีประกวด อันเป็นที่ยอมรับระดับชาติ น้อยคนนักจะไม่รู้จัก “อภิชาต แสงไกร” ด้วยวัยวุฒิ และคุณวุฒิ สื่อนัยถึงอัจฉริยะบุคคลทอแสงเจิดจำ�รัส รุดหน้าเพื่อนพ้องร่วมรุ่น เป็นที่ประจักษ์๛ จุดเปลี่ยนของชีวิต มีทางเลือกสองขั้วตรงกันข้าม ระหว่างประกอบอาชีพ ศิลปินอิสระกับข้าราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา แม้ว่าการตัดสินใจมุ่งหน้าสู่ การเป็นข้าราชการ๚ ก็ยังมีทางสองแพร่งให้เลือกเดิน แพร่งที่ หนึ่ง ออกจากบ้าน เลี้ยวซ้าย ถึงท่าพระ เลี้ยวขวา ถึง มข.แต่ปราศจากกรอบและอัตรากำ�ลัง แพร่งที่ สอง ออกจากบ้าน เลี้ยวขวา ตรงดิ่งสู่ มศว มค. มี กรอบ และอัตรากำ�ลัง มีลูกศิษย์รอคอยด้วยแววตาใส ซื่อ รอครูเฉพาะทาง “สาขา วิชาภาพพิมพ์” นำ�ไปสู่การตัดสินใจของเขา “ใช่เลย” ขณะดำ�รงชีพในฐานะ “ครูผู้บ่มเพาะศิษย์” เขาได้ได้พร่ำ�สอนศิษย์ “ให้คิด เป็น ทำ�เป็น แก้ปัญหาเป็น” บนพื้นฐานความสนใจ และความสามารถเฉพาะบุคคล ซึ่งมี “พื้นฐานของทุนความรู้ ปัญญา และทางสังคมแตกต่างกัน” วิธีการพัฒนาตัวผู้ เรียนดังกล่าวสอดคล้องกับกระแสการเรียนรู้ในศตวรรษที่ ๒๑ ที่ว่า “Learning by Doing” มวลหมู่ศิษย์ ล้วนรู้สึก “รัก เคารพ ศรัทธา” ครูของเขา ตั้งแต่ก้าวแรกที่ สัมผัส จวบจนสำ�เร็จเป็นบัณฑิต ยังติดต่อกันอย่างแนบแน่น มิเสื่อมคลาย ๛ ห้วงวาระแห่ง “จิตประภัสสร” ได้หลุดลอยจาก “เรือนร่าง” อันสงบนิ่ง ภาพแห่งความทรงจำ�ยังตราตรึง ฝังแน่น ในมวลหมู่มิตรสหาย เพื่อนร่วมงาน และ บรรดาศิษย์ตลอดชั่วกัปกัลป์ ขอให้ ดวงจิตของ “อภิชาต แสงไกร” จงสู่สัมปรายภพ ในแดน “สุคติภูมิ” เทอญ ๛ ๚ พิทักษ์ น้อยวังคลัง ๚
สุขใจ....เมื่อไกลเมีย
รศ.บุญทัน เชษฐสุราษฎร์
เวลา 04.00 น. รถตู้ทะเบียน นก 1 มหาสารคาม ของคณะศิลปกรรม ศาสตร์ เริ่มเคลื่อนตัวออกจากหน้าคณะมุ่งสู่จังหวัดมุกดาหาร คณาจารย์ภาควิชาทัศนศิลป์ 10 กว่าชีวิตกำ�ลังเดินทางสู่เมืองเทียนเว้ ประเทศเวียดนาม เพื่อประกอบภารกิจสำ�คัญ การ ตรวจประเมินผลงานสร้างสรรค์ของนิสิต ป.โท ทัศนศิลป์ ชาวเวียดนาม Ad driver หรือหน้าแอ็ดพลขับ นอกจากจะนำ�พาพวกเราไปสู่จุดหมายแล้วยัง เป็นนักจัดรายการเพลงคนสำ�คัญ นักร้องลูกทุ่งดังๆ เพลงยอดฮิต ทั้งในอดีตและปัจจุบัน ถูกเปิดคลอไปตลอดการเดินทางคลุกเคล้ากับเสียงพูดจาหยอกล้อกันของคณาจารย์ แต่ถ้า คนใดคนหนึ่งเกิดปวดฉี่ขึ้นมา และบอกให้น้าแอ็ดจอดทุกคนในรถจะพูดขึ้นพร้อมๆ กันว่า 1:0 ปั๊ม ปตท. ที่ตั้งอยู่หัวเมืองเป็นระยะๆ ตลอดเส้นทางนอกจากจะเป็นที่ปลดทุกข์ ของผู้เดินทางแล้วยังเป็นที่เตรียมเสบียงของใครบางคน เบียร์เย็นๆ เพลงลูกทุ่งเพราะๆ เป็นอารมณ์แบบสุขใจเมื่อไกลเมีย.. พอรุ่งสางเราก็ถึงร้านต้มเลือดหมูเมนูประจำ� เจ้าของ ร้านยกมือไหว้ทักทายมาแต่ไกล สภาพของร้านเปลี่ยนไปทุกครั้งที่เราเดินทาง ห้องน้ำ�ใหม่ ทาสีใหม่ แสดงถึงสภาพธุรกิจที่เจริญรุ่งเรือง อ้ายแหล่, บักแหล่ คนขับรถตู้ของ สปป.ลาว ไว้ผมยาวรุงรัง เหมือนศิลปิน มากกว่าพวกเราครูสอนศิลปะซะอีก นำ�พาคณะเราออกจากสะหวันนะเขต มุ่งสู่ด่านลาว บาวพรมแดนลาวเวียดนาม ดนตรีแนวพื้นเมืองของ สปป.ลาว ไม่ได้อยู่ในเมนูของคนขับ เพลงลูกทุ่ง หมอลำ� เพื่อชีวิต ถูกทยอยจัดเปิดเป็นระยะๆ บางบทเพลงที่ตรงกับยุคสมัย ที่ประทับใจ คนอ้วนจะเล่าตำ�นวนของบทเพลงเกล็ดชีวิตของนักร้องความรุ่งเรือง ความ ตกต่ำ� ประกอบการครวญเพลงในลำ�คอ และดื่มเบียร์อย่างมีความสุข หกโมงเย็นเราก็ถึงเมืองเทียนเว้ ถ้าไม่แวะหาอาหารเย็นกินกันคณะเราก็จะเข้าพัก โรงแรม DMZ (ออกเสียงแบบเวียดนามว่า ดีเอ็มแย็ด) จะมีลูกศิษย์ขาประจำ�ชาวเวียดนาม กลุ่มหนึ่งรอการมาถึงของ อ.อ้วนที่หน้าโรงแรม เสียงหัวเราะทักทายกัน เซ็งแซ่ฟังไม่ได้ศัพท์ เลยเที่ยงคืนไปแล้วเสียงแว่วๆ มาจากบาร์ DMZ ที่อยู่ใกล้ๆ กับโรงแรม DMZ ...... โหมด ฮาย บ๋า โย่ว, โหมด ฮาย บ๋า ดริ้ง, โหมด ฮาย บ๋า โย่ว......... เสียงแผ่วเบาลงไปตาม ความยาวของระติกาลเสียงแห่งความสุข....ของคนไกลเมีย
อาลัยผู้ช่วยศาสตราจารย์อภิชาติ แสงไกร ผู้ที่เป็นทั้งเพื่อนร่วมงานและน้องที่รัก ที่ร่วมก่อร่างสร้างคณะศิลปกรรมกันมาเป็นเวลานาน ขอให้อภิชาติเป็นที่รักของทุกๆ คนและไปสู่ภพภูมิที่ดีในทุกภพ ทุกชาติไป ผศ.สาธิต เทศนา
ด้วยความเคารพรัก อาลัยยิ่ง ความดี ความงาม สร้างสรรค์สรวงสวรรค์ สู สรวงสวรรค์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์อภิชาติ แสงไกร ด้วยความเคารพรักและอาลัยยิ่ง อาจารย์ปรีชา นวลนิ่ม
ประวัติ
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ อภิชาติ แสงไกร เกิด วันที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2511 จังหวัดมหาสารคาม
ด้วยรักและอาลัย ครอบครัว เพื่อน คณาจารย์ และศิษย์ไทย-เวียดนาม
ที่อยู่ปัจจุบัน บ้านเลขที่ 197 ถนนผดุงประชากร ตำ�บลหัวขวาง อำ�เภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม 44140 ที่ทำ�งาน สาขาวิชาทัศนศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม อำ�เภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม 44150 โทรศัพท์/โทรสาร 0-4375-4384 การศึกษา 2537 - ศิลปมหาบัณฑิต (ภาพพิมพ์) มหาวิทยาลัยศิลปากร 2535 - ศิลปบัณฑิต (ภาพพิมพ์) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 2530 - มัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนสาธิต คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2525 - มัธยมศึกษาตอนต้น โรงเรียนขอนแก่นวิทยายน จังหวัดขอนแก่น
ประสบการณ์การทำ�งาน 2541 - สร้างสรรค์ผลงานเทิดพระเกียรติเพื่อติดตั้ง ณ ศาลากลางจังหวัด หนองบัวลำ�ภูในโครงการสร้างสรรค์ศิลปกรรมเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว 72 พรรษา จัดโดยสภาคณบดีทางด้านศิลปกรรมแห่งประเทศไทย 2540 - อาจารย์ประจำ� คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม 2539 - อาจารย์พิเศษ ภาควิชาจิตรกรรม คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2538 - อาจารย์พิเศษ โรงเรียนสาธิต คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2537 - อาจารย์พิเศษ คณะจิตรกรรม ประติมากรรม ภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ทุน 2549 - ทุนสร้างสรรค์ศิลปินชั้นเยี่ยม ศิลป์ พีระศรี จากมหาวิทยาลัยศิลปากร เพื่อนำ�ไปติดตั้ง ณ ศาลากลางจังหวัดหนองบัวลำ�ภู จัดโดยสภาคณบดีทางศิลปกรรมแห่งประเทศไทย - บริจาคผลงานศิลปกรรมเพื่อสุขภาพ ให้โรงพยาบาลนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์ รางวัลและเกียรติยศที่เคยได้รับ 2549 - รางวัลสร้างสรรค์ศิลปินชั้นเยี่ยม ศิลป์ พีระศรี จากมหาวิทยาลัยศิลปากร 2540 - รางวัลยอดเยี่ยม ประเภทภาพพิมพ์ในการประกวดศิลปกรรม หัวข้อ “ธรรมชาติ...ที่มาแห่ง เทคโนโลยี” จัดโดย บริษัท สหวิริยา โอเอ จำ�กัด 2539 - รางวัลที่ 2 การประกวดศิลปกรรมเรื่อง “ความจงรักภักดี” จัดโดยมูลนิธิพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ 2538 - รางวัลพิเศษการประกวดศิลปกรรมเฉลิมพระเกียรติ “กาญจนภิเษกสมโภชในหลวงครบ 50 ปี” จัดโดย ธนาคารไทยพาณิชย์ จำ�กัด (มหาชน) ณ โรงแรมอิมพีเรียล ถ.วิทยุ กรุงเทพฯ 2537 - เกียรตินิยมอันดับ 3 , เหรียญทองแดง การประกวดศิลปกรรมแห่งชาติครั้งที่ 40 - รางวัลชนะเลิศศิลปกรรม การประกวดศิลปกรรมร่วมสมัยของธนาคารกสิกรไทย ณ หอศิลป์แห่ง ชาติ ถนนเจ้าฟ้า - รางวัลพิเศษ การประกวดศิลปกรรม “นำ�สิ่งที่ดีสู่ชีวิต” จัดโดยบริษัท โตชิบา จำ�กัด - รางวัลดีเด่น การประกวดศิลปกรรม ปตท.ครั้งที่ 9 หัวข้อ “ประเพณีและวัฒนธรรม” จัดโดยการ ปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย 2536 - รางวัลดีเด่น การประกวดศิลปกรรม “นำ�สิ่งที่ดีสู่ชีวิต” ณ หอศิลป์มหาวิทยาลัยศิลปากร จัดโดย บริษัท โตชิบาแห่งประเทศไทย จำ�กัด 2535 - รางวัลดีเด่นการประกวดศิลปกรรม ปตท.ครั้งที่ 7 หัวข้อ “อนุรักษ์ สร้างสรรค์ จรรโลงโลกสวย” จัดโดยการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย - รางวัลสนับสนุน ศิลปินรุ่นเยาว์ในการประกวดศิลปกรรมร่วมแสดงผลงานศิลปกรรมร่วมสมัยของ ศิลปินรุ่นเยาว์ ณ หอศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
อาจจะลืม วันเริ่ม ความเป็นเพื่อน อาจจะเลือน บางตอน ที่ตกหาย แต่มิลืม เพื่อนรักที่จากไป จนวันตาย ตามกัน ก็ไม่ลืม ...จากเพื่อน...