2gin1 blader by De Nieuwe Oase

jaargang 2 - nummer 1 - FeBruarI 2014

Omhelsd door Amma

Samenzwering VOOR HET

GOEDE Lessen van een missiezuster Kardinaal Eyk:

“Ik ben niet nors”

Vier geloven één team

inspiratiemagazine GELOVEN IN NEDERLAND Pater op sokken

inHOUD 4

Lessen van een missiezUster

Niet hetzelfde, toch één

reLigie nU

De Russisch-Orthodoxe kerk

WOrD een ecHte cHristen!

Omhelsd door moeder Amma Bezinning & BezieLing

16-23

Inspiratie in woord en beeld OpDat giJ eLKanDer zOUDt Leren Kennen

Leerhuisavond over de islam nieUWe zinnen

Eén voor begrijpen, één voor ervaren interreLigieUs in Het zieKenHUis

Geloof dieper verankerd door verschillen KOpten in neDerLanD

Vasthouden aan eigen identiteit

Rituelen uitgelicht: vasten Even iets minder. Voor een ander en voor jezelf

Gelovige Nederlander: Sipko den Boer ‘Luister naar het riet, hoe het vertelt over de scheiding’

De werkplek: aartsbisschop Wim Eyk ‘Een vervulling van het verlangen van mijn ziel’

Internetcommunity Geloveninnederland.nu Ontmoeten, inspireren, delen

Het boek en het geloof van Mink de Vries ‘Het was inderdaad niet normaal’

Samenzwering voor het goede Awraham Soetendorp spoort ons aan om aan het werk te gaan

Op blote voeten Is broeder Bernardus wel een echte pater?

Dag des Oordeels Halima Özen hoopt op de roze wolk

W O R D LI D el

ned

l a n d.

oven

DAADKRACHT

VAN DE REDACTIE

geloof, de handen uit de mouwen steken. Zoals de Indiase moeder Amma. Zij is wellicht het bekendst van de honderdduizenden omhelzingen die zij wereldwijd geeft. Maar ze is ook de initiator van allerlei projecten, variërend van het bieden van noodhulp bij rampen tot het schoonmaken van een pelgrimsoord. De Filippijnse missiezuster Mary John draagt haar geloof uit én zoekt de dialoog met andersdenkenden. Op die manier verrijkt ze zichzelf en de mensen om haar heen. Als ze zij aan zij actie voeren, is het voor haar vanzelfsprekend om daarna een gezamenlijke viering te houden: wat ons bindt is altijd meer dan wat ons scheidt. Van weer een andere orde is Christa Anbeek, de nieuwe hoogleraar aan het Remonstrants Seminarium, die zoekt naar een manier om ook in de 21e eeuw – in een samenleving waarin ‘geloven’ óf als betekenisloos, óf als gevaarlijk wordt gezien – zinvolle theologie te bedrijven. Anbeek wijst erop dat mensen in ieder geval hun kwetsbaarheid, die zij op onverwachte momenten ervaren, delen. Een kwetsbaarheid die vaak allerlei (levens)vragen oproept. Die vragen gaan meestal over verlies, maar dan ook over weer opveren, de moed terugvinden. Religies hebben daarover veel wijsheid verzameld; zij kunnen daarin een richtingwijzer zijn. Anbeek nodigt ons uit om elkaar daarover te vertellen. Drie inspirerende vrouwen, uit verschillende werelden, die ‘Geloven moet je doen,’ wordt er vaak gezegd. De mooie

nieuwe wegen laten zien om het aloude verhaal steeds op-

woorden zouden aanleiding moeten zijn tot goede daden. De

nieuw te vertellen en opnieuw tot leven te laten komen. In ons

inspiratie die je toevalt, zou je in beweging moeten zetten. De

contact met elkaar kunnen we de woorden daden laten wor-

blik die je naar de hemel werpt, keert weer terug naar de

den.

aarde, om daar te doen wat gedaan moet worden. En er zijn talloos veel mensen die, geïnspireerd door hun

Hilde van Halm, hoofdredacteur

inspiratiemagazine © Renee Teunis | Nationale Beeldbank

Coverfoto:

COLOFON Geloven in Nederland is een

nederland.nu); bewijsnummer verplicht.

Cecile Hendriks, Halima Özen en

Advertenties en bijsluiters

uitgave van Oase Media b.v. te

Betaald jaarabonnement 2014: € 5,-

Awraham Soetendorp.

Harm Jan Wieringa, N.A.W.plus,

Hoevelaken en verschijnt vier keer per

Steunabonnement 2014: € 10,-

Redactie en abonnementen

Barneveld; telefoon: 0342-424404

jaar. Het wordt gratis toegezonden aan

Hoofdredacteur Hilde van Halm

Oase Media b.v., postbus 204

e-mail: info@nawplus.nl

kerkelijke en religieuze gemeenschap-

Uitgever Désiré Brokerhof

3860 AE Nijkerk | telefoon: 033-2570439

Advertentietarieven op aanvraag

pen en instellingen, alsmede aan

Redactie Hilde van Halm, Inge

fax: 033-2536447

Webcommunity

professionele werkers op kerkelijk en

Brokerhof, Karin Leeuwenhoek,

redactie: redactie.gin@oasemedia.nl

Geloven in Nederland wordt onder-

religieus terrein. Materiaal uit het

Martin Strengholt, Erik Jan Tillema

administratie: mail@oasemedia.nl

steund door de webcommunity

magazine mag worden overgenomen,

Medewerkers Abt Bernardus

Oplage Geloven in Nederland wordt

www.geloveninnederland.nu

mits onveranderd en met volledige

Peeters, Anke Brokerhof,

verspreid in een oplage van 30.000

met blogs, discussies, Meeting point,

bronvermelding (auteur | gelovenin-

Greet Brokerhof-van der Waa,

exemplaren

De werkplek, evenementen en veel meer.

HOOFDARTIKEL

WE HEBBEN MEER

Tekst: Hilde van Halm Foto: Wikimedia Commons | Onderwijsgek

TE HOREN DAN WE DENKEN

‘Geloven is volgens mij beter dan niet geloven,’ zei Christa Anbeek in haar inaugurele rede1 bij het Remonstrants Seminarium. Een uitspraak waar je even door wakker geschud wordt. Mag je dat zomaar zeggen? ‘Religie wordt tegenwoordig vaak betekenisloos of zelfs gevaarlijk geacht,’ zegt Anbeek, maar – met de filosoof Charles Taylor – ziet zij dat het verlangen naar eeuwigheid, het zoeken naar zin en betekenis, eigen is aan de mens en dat houdt religie levend. Religie wijst de weg waar een mens zich thuis kan voelen in het bestaan, met alle lijden, kwaad en kwetsbaarheid die daar bij horen. Anbeek pleit voor een ‘theologie van het kwetsbare leven’ die laat zien dat alle mensen nauw met elkaar verbonden zijn. Dat kwetsbare leven, dat hebben we immers met elkaar gemeen.

overgave, waarbij wij wat houterig en onwennig volgden. Mooi om zo gezamenlijk te beginnen. Het voelde wel degelijk als bidden; en een gebed waarbij het hele lichaam mee mag doen geeft mij meer focus dan het oude, vertrouwde ‘handen samen, ogen dicht’. Ineens begreep ik beter waarom joden en moslims dat ook doen. Bronnen van contemplatie Zuster Mary John vertelde: ‘Het contact met oriëntaalse godsdiensten heeft me zo verrijkt. Tijdens een interreligieuze dialoog met hindoes en boeddhisten, spraken we met elkaar over ”luisteren’. Wat betekent dat in de ene godsdienst? Wat betekent het voor anderen? We deden aan zen en aan yoga en het was alsof ik thuiskwam. Ik had deze meditatieve en contemplatieve kant zo gemist! Het bracht me op het spoor van de heilige Johannes van het Kruis en van Theresa van Avilla: een herontdekking van de bronnen van contemplatie in het christendom.’ Dit is volgens haar waar de interreligieuze dialoog je verrijkt: het verdiept je eigen geloofsleven. Een

Gewone taal

dialoog is niet bedoeld om de ander te overtuigen van het

Anbeek pleit ervoor om bij elkaar te rade te gaan; om vanuit

eigen gelijk – het is in die zin het volstrekt tegenovergestelde

verschillende tradities, gelovigen en ongelovigen, het gesprek

van een debat. Juist door te luisteren naar wat anderen te

met elkaar aan te gaan. Om in ‘gewone taal’ uit te leggen

vertellen hebben, kan je eigen beleving aan kracht winnen. ‘In

welke menselijke ervaringen er schuilgaan achter verschil-

contact met anderen, kun je je meer bewust worden van je

lende visies en leerstellingen. Welke verbindingen zijn er

eigen achtergrond,’ zo concludeerde zuster Mary John.

tussen het geleefde leven en de inzichten en verhalen uit die tradities? Welk licht werpen zij op de dringende vragen van

Diamant op straat

ons bestaan? ‘Wij hebben elkaar meer te vertellen dan we

Natuurlijk is dat samenkomen van overtuigingen niet alleen

denken,’ zegt ze in haar oratie. En, zo wil ik daaraan toevoe-

maar feest. Dat begint al in de congregatie zelf, vertelde

gen, we hebben meer te horen dan we denken.

zuster Mary John, daar waar verschillende culturen elkaar ontmoeten. Ze kreeg haar opleiding in Duitsland – een wereld

Uit de stoel

van verschil met de Filippijnen, al behoorde iedereen dan ook

Onlangs vierde het Nijmeegse Instituut voor Missie Studies

tot dezelfde congregatie, tot hetzelfde geloof. ‘Wij leerden

zijn twintigjarig bestaan met een symposium. De belangrijk-

van hen wat punctualiteit is. Zij leerden van ons wat flexibili-

ste gast was dr. Mary John Mananza, filosofe en theologe,

teit inhoudt.’ Ze kritiseerde de geest van paternalisme en

afkomstig van de Filippijnen, behorend tot de orde der Bene-

kolonialisme die de missie zo lang getekend heeft, zoals dat

dictinessen. Celebrate diversity was de titel van haar toe-

ook op de Filippijnen gebeurd is. ‘Oude rituelen die we daar

spraak. Het werd een soort onverwachte uitwerking van

hadden, werden gedemoniseerd! Nu ontdekken we steeds

Anbeeks oratie.

meer de waarde ervan. De ervaring van het mystieke hebben

Ik moet eerlijk bekennen dat ik nogal wat vooroordelen heb.

we overal gemeen. Dat kan ons verbinden.’

Als het woord ‘missie’ (of zending) valt, denk ik niet onmid-

Zuster Mary John lijkt ervoor te pleiten om de schatten die

dellijk aan diversiteit of dialoog. Maar die middag in Nijmegen

zich aandienen gewoon tot je te nemen: ‘Als ik een diamant

leerde ik dat ik meer te horen heb, dan ik denk. Zuster Mary

op straat vind, dan vraag ik me toch ook niet af of het een

John begon met een chi-gong gebed, ‘voor kalmte en ener-

katholieke diamant is? Wie kan er leven in kleine, benauwde,

gie,’ zoals ze zei. Ze kreeg iedereen uit de stoel en met

afgesloten kistjes? Als je daar uit kunt breken, gaat er een

sierlijke, serene gebaren leidde ze ons in het gebed van

wereld voor je open.’

Symbolische waterbron op Algemene Begraafplaats Kranenburg in Zwolle.

Vieren van verschillen

onderdeel van gods plan

De nadruk werd gelegd op het vieren van verschillen.

De woorden van Hoogland deden me denken aan de Koran,

‘Verschil maakt een gemeenschap rijk. Als we allemaal het-

waarin ook gezegd wordt dat de verschillen een onderdeel zijn

zelfde zouden zijn, wat is dan de winst? Wat kan dan ooit

van Gods plan. Als Hij het anders had gewild, dan had hij

jouw specifieke bijdrage aan de gemeenschap zijn? We zijn

immers wel één geloofsgemeenschap geschapen?

niet allemaal hetzelfde, al zijn we in essentie allemaal één.

En zo God gewild had, zou Hij u gemaakt hebben tot

Die eenheid is niet iets comfortabels, iets makkelijks. Het

één gemeente, maar Zijn bedoeling is u te beproe-

vraagt altijd om een offer om een deel van je overtuigingen op

ven in wat Hij u gegeven heeft. Streeft dan vooraan

te geven. Maar dat neem je uiteindelijk toch voor lief, van-

te zijn in goede daden. Tot God is uw terugkeer

wege het gezamenlijk doel dat je hebt.’

altezamen dan zal Hij u kond geven omtrent dat

Die middag sprak ook Mark-Robin Hoogland, provinciaal

waarin gij verschilde.

overste van de Congregatie van Passionisten. Hij verwees

De verschillende godsdiensten zijn dus een uitnodiging van

naar Thomas van Aquino die zich afvroeg: Komt de diversiteit

God om op zoek te gaan naar de waarheid.

van de ene God? Of is het toeval? Moeten we die diversiteit waarderen als iets goeds, want afkomstig van de Schepper?

Bron die ons verbindt

Of is het slechts een feit, een gegeven? Van Aquino verwijst

Christa Anbeek pleit er in haar oratie voor om de waarheids-

naar psalm 104:

vraag niet te schrappen – hoe ongemakkelijk dat ook kan zijn. Het is immers ook een vraag naar het ware, het schone en

Hoe talrijk zijn uw werken, HEER,

het goede.

Alles hebt u met wijsheid gemaakt,

Wat is jouw geleefde waarheid? Hoe krijgt dat vorm in jouw

vol van uw schepselen is de aarde.

leven? Wat hebben we elkaar te vertellen over onze manieren

Zie hoe wijd de zee zich uitstrekt.

van geloven? Wat laten onze verschillende rituelen zien? Wat

Daar wemelt het, zonder tal,

betekenen de gebaren? Wat zeggen de verschillende teksten?

van dieren, klein en groot.

Als we daarover met elkaar in gesprek kunnen gaan, dan zullen we bij elkaar diamanten kunnen vinden. In de kwets-

God heeft de diversiteit bedoeld, concludeerde Van Aquino,

baarheid die we delen. En in de kracht die we telkens weer

dus is het goed. De diversiteit reflecteert de goedheid van

vinden om op te staan, verder te gaan, in de moed die we

God zelf; die kan immers nooit door één schepsel gereflec-

vinden. Puttend uit die ene Bron die ons verbindt.

teerd worden.

Christa Anbeek, Aan de heidenen overgeleverd. Hoe theologie de 21e eeuw kan overleven, Ten Have 2013.

D o n a t u s v e r z e k e r t v e r t ro u w d Donatus verzekert kerkgebouwen en wat daar bij hoort, zoals ruimtes voor kinderopvang, doopvonten, kanselbijbels en orgels. Donatus is een betrokken specialist. Klein genoeg om u persoonlijk van dienst te zijn. Groot genoeg om uw verzekeringsbelangen aan toe te vertrouwen. Samen met u zorgen we ervoor dat wat waardevol is, behouden blijft voor onze kinderen en hun kinderen en hun kinderenâ&#x20AC;Ś

w w w . d o n a t u s . n l t e l . 073 - 5 2 2 170 0

Donatus-A-GelovenInNL-190x261-mag-FC.indd 1

13-01-14 14:50

COLUMN

Samenzwering voor het GOEDE

Tekst: Awraham Soetendorp Foto: Lotte Bronsgeest

In negenenveertig huizen zijn zeshonderd Nederlanders, waaronder tientallen Joden, liefdevol verborgen gehouden. De auteur schrijft in haar inleiding dat Velp wat betreft politieke en godsdienstige samenstelling niet zodanig afweek van andere Nederlandse dorpen dat men juist hier veel van die moedige mensen zou verwachten. Wel wordt opgemerkt dat hier de verzorging van bonnen uitzonderlijk goed geregeld was en dat het Velpse ziekenhuis en de nabijgelegen AKU-vestiging belangrijke centra van verzet waren. Aan deze eenvoudige en tegelijkertijd heldhaftige samenzwering voor het goede heb ik mijn leven te danken. Aan de presentatie van het boek was een reünie van onderduikers en familieleden van de redders en redsters verbonden. De grote kerkzaal was tastbaar vervuld van compassie. En van trots. De nakomelingen van hen die in een tijdloos moment de keuze hadden gemaakt om de deur open te doen en niet gesloten te houden, waren door die enkele daad voor hun leven gezegend. Is het niet ons diepste verlangen dat onze kinderen en kindskinderen, wanneer zij naar ons handelen nu kijken, niet teleurgesteld maar trots op ons zullen zijn?

Op Jeruzalem 31 in Velp woonde de katholieke familie Van den Berg-Kamhorst; vader, moeder en vijf volwassen zonen. Het huis was de helft van een eenvoudige vrijstaande wo ning. Op zolder waren enkele slaapkamertjes. Toen vader Van den Berg in 1942 het verzoek kreeg om vier Joodse onderduikers in huis te nemen, antwoordde hij: ‘Laat ze maar komen.’

Zij die in de donkerste nacht de grens van de angst overschreden en daarmee levens redden, waren gewone mensen. Naar de woorden uit Deuteronomium wisten zij dat wat van ons gevraagd wordt niet zo ver weg ligt als aan de overzijde van de oceaan of in de hemel, maar op zolder achter een in de haast getimmerde schijnwand. Zoals toen leven wij als gewone burgers een dubbel bestaan met aan de ene kant de verantwoordelijkheid voor onszelf en onze naasten, gedachtig de paradoxale woorden van Hillel: ‘Als ik niet voor mijzelf ben, wie is er dan voor mij?’ En aan de andere kant het besef: maar als ik alleen voor mijzelf ben, wie en wat ben ik dan? Het gaat zoals met alle paradoxen om een schijnbare tegenstelling. In wezen kunnen wij pas volledig mensch zijn, wanneer wij de muur die ons scheidt van de huisloze doorbreken. Wanneer wij ons

Uiteindelijk leefden veertien Joodse onderduikers tot de

wereldburgerschap tonen door onze inzet voor onze buurt en

bevrijding in huize Van den Berg. Dit verhaal staat in het stil

de vluchtelingen, tegen natuurlijk en menselijk geweld in de

makende boek Verborgen in Velp van Gety Hengeveld-de

verte. Wanneer wij in tijden van relatieve rust een wereld-

Jong, dat onlangs het licht zag. Jeruzalem was en is op een

wijde samenzwering smeden voor het goede. En dezelfde

steenworp afstand van de Zuider Parallelweg waar Vonny en

Hillel maant ons: ‘Als we het nu niet doen, wanneer dan

ik als peuters bij Bertus en Ria van der Kemp de oorlog

wel?’ Aan het werk!

hebben overleefd.

I.S.M. Koekman Mobiel

OPLOSSING VOOR DE kerktelefoon Tekst: Hilde van Halm

Mobiel. Want deze Easysaver kan ook eenvoudig gebruikt worden door mensen die (tijdelijk) elders moeten verblijven. ‘Veel mensen in een verpleeg- of verzorgingshuis hebben geen eigen telefoonaansluiting op de kamer,’ legt Rietveld uit. ‘Het telefoneren loopt dan via de telefooncentrale van het huis. Als dat een digitale centrale is, is het inbellen van de kerktelefoon vaak niet mogelijk.’ Met de Easysaver wordt ook dit eenvoudig omzeild. Het is een klein kastje waarvan je de stekker in het stopcontact

stopt. De Lukas (van Kerkdienstgemist.nl) of de KWR (van sIKN) kan er eenvoudig op worden aangesloten en het werkt. In de huiskamer, maar ook in de (tijdelijke) kamer van het verpleeg- of verzorgingshuis. De Easysaver kan zelfs in het

Vroeger zat er bij mijn groot-

ziekenhuis gebruikt worden, als op de zaal het gebruik van mobiele telefoons is toegestaan.

ouders aan de muur, achter het Heel flexibel

gordijn, een bakelieten kastje

‘Veel kerken gebruiken onze oplossing als basis. Men hoeft zich immers niet meer druk te maken over alle randvoorwaar-

met grote draaiknoppen: de

den. Stekker erin en het werkt. Wanneer men met wisselende vrijwilligers werkt is het fijn als het allemaal eenvoudig te

kerktelefoon. Zelf waren ze

installeren is. Daarnaast koopt men vaak een paar Easysavers om achter de hand te hebben. Mocht er een gemeentelid

niet meer in staat om de kerk te

tijdelijk niet in staat zijn om de diensten te bezoeken, dan kan er toch gemakkelijk contact met de kerk blijven,’ zegt Rietveld.

bezoeken, maar dankzij de kerk-

‘Particulieren kopen of huren er eentje om zelf van de inbelproblemen af te zijn. Het is een heel flexibele en eenvoudige

telefoon konden zij zondags de

oplossing, al vanaf vijf euro per maand.’

diensten meebeleven.

Stekker erin, klaar Piet de Wit van de RK-parochie in Houten is zeer tevreden over de Easysaver: ‘In een verzorgingshuis hier in Houten hadden we steeds problemen met de kerktelefoon. Het

Dat bakelieten kastje is inmiddels overal verdwenen, maar de

werkte daar niet. We hebben gezocht naar een oplossing, ook

moderne variant van de kerktelefoon bestaat nog altijd.

met iemand van de sIKN, maar het lukte gewoon niet. Uitein-

Helaas niet altijd zonder problemen, ondanks de technische

delijk adviseerde men dit apparaat. Toen was het zo geregeld!

vooruitgang. De verbinding wil nog wel eens verbreken of de

We hebben zo’n ontvanger aangeschaft, stekker in het stop-

lijn zit vol met kraak en ruis, waardoor het allemaal wat

contact, de KWR-stekker erin, en klaar. Het werkt allemaal

minder makkelijk te volgen is. Ook de telefoonkosten kunnen

prima!’

aardig oplopen. Koekman Mobiel biedt naast kerktelefoon nog Eenvoudige oplossing

meer speciale oplossingen. ‘Zo kunnen we

Gelukkig is er inmiddels een eenvoudige oplossing voor deze

bijvoorbeeld gefilterd mobiel internet

problemen: de Easysaver. ‘We hebben al veel tevreden

aanbieden aan bedrijven en particulieren.

gebruikers, maar ik denk dat er nog veel meer mensen mee

Handig als je graag wat meer grip

geholpen zouden zijn,’ zegt Roel Jan Rietveld van Koekman

op sommige zaken wilt hebben.’

MOBIEL

0341-767272 | www.koekmanmobiel.nl

De Lukas kan gemakkelijk worden aangesloten.

rituelen nader bekeken

VASTEN

Tekst: Karin Leeuwenhoek | Foto: Marcel van Hoorn

Bij de foto: Op Aswoensdag tekent de priester met as (van de verbrande Palmpasen-takken van het jaar ervoorr) een kruisje op het voorhoofd van de kerkgangers. Daarbij zegt hij: ‘Gedenk dat je stof bent en tot stof zult terugkeren.’ Zo worden mensen herinnerd aan hun sterfelijkheid en aangespoord tot bezinning, gebed, matigheid en solidariteit.

waarschijnlijk de bekendste vorm van religieus vasten. Een heel zware ook: een maand lang wordt door moslims niets gegeten of gedronken tussen zonsopgang en zonsondergang (zoals overigens ook de bahá’í doen, maar dan van 2 tot 20 maart). De onthouding geldt ook voor roken en seks. De ramadan is een periode waarin men bewust leeft en normen en waarden extra goed probeert na te leven. Inkeer, overgave aan God en solidariteit met mensen die (honger) lijden zijn de sleutelwoorden. Tijdens de ramadan worden dan ook extra aalmoezen (zakat) gegeven. Dit zien we ook bij protestantse en rooms-katholieke kerken, tijdens de zogenaamde ‘vastenacties’, waarbij giften worden ingezameld voor goede doelen. De katholieke Vastenaktie heeft als slogan: ‘Even iets minder. Voor een ander.’ Tijdens de vastentijd gaat het om zelf iets laten, zodat er meer is voor een ander. Carnaval

5 maart is het Aswoensdag,

De veertigdagentijd beslaat een periode van zesenveertig dagen. Tussen Aswoensdag en Paaszondag zijn er zes zonda-

de dag die in de christelijke

gen, en dat zijn dagen waarop niet gevast wordt. Deze overige veertig dagen zijn te herleiden naar de periode dat Jezus zich

traditie het begin van de

terugtrok in de woestijn, om te vasten en te bidden. Aswoensdag wordt voorafgegaan door carnaval, bedoeld om zich nog

vastentijd markeert en die

even lekker te buiten te gaan voor de vastentijd aanbreekt. In Limburg wordt het carnaval ‘vastelaovend’ genoemd: de avond

duurt tot aan Pasen.

voordat de vastentijd begint. Maar zoals we weten duurt het carnaval voor veel feestneuzen wel iets langer dan één avondje; vaak wordt op zaterdag al begonnen. De dag voor Aswoens-

Voor rooms-katholieken zijn Aswoensdag en Goede Vrijdag

dag wordt ook wel ‘Vette Dinsdag’ genoemd, in het Frans

officieel nog steeds dagen van verplichte onthouding van eten

‘Mardi Gras’. Het Mardi-Gras-feest is vooral bekend uit New

en drank, maar daar houden maar weinigen zich zo strikt aan.

Orleans (Amerika), een stad die sterke Franse roots heeft.

Er zijn ook protestanten die in de aanloop naar Pasen vasten. Tegenwoordig wordt dat vrijer ingevuld dan vroeger. Van

Reinigend

oudsher werd in deze veertigdagentijd weinig gegeten en

Onder hindoes is het heel gebruikelijk om te vasten. Sommigen

werden vooral vlees, snoeperijen en alcohol vermeden. Nu

doen het dagelijks, anderen in bepaalde periodes, maar de

kiezen mensen er ook wel voor om niet of minder te roken, tv

meesten vasten tijdens religieuze feest- of gedenkdagen. Er

te kijken of te internetten (‘informatievasten’). De vastentijd is

wordt dan vegetarisch gegeten en soms laat men ook andere

een periode van bezinning en solidariteit met mensen die het

voedingsmiddelen staan. Volgens hindoes is onthouding van

moeilijk hebben. Ook in andere religies is het een bekend

voedsel bevorderlijk voor de spirituele groei en reinigend voor

ritueel.

lichaam en geest. Boeddhisten delen deze visie en zien het als een hulpmiddel voor het bereiken van verlichting. Boeddhisti-

Aalmoezen

sche monniken en nonnen eten daarom geen vast voedsel

Joden eten en drinken meer dan een etmaal lang niet op

tussen twaalf uur ’s middags en zes uur ’s morgens.

Grote Verzoendag (Jom Kipoer), waar het draait om berouw en inkeer en zich verzoenen met God. De ramadan is voor velen

RELIGIE NU

de RUSSISCH-ORTHODOXE KERK IN AMSTERDAM

Foto: Eddy Seesing Tekst: Hilde van Halm

De tentoonstelling Religie nu bestaat uit zeventig foto’s. Doel van het project is het 12

vastleggen van een tijdsbeeld: zo ziet religie eruit, op dit moment in Nederland. De manshoge foto’s geven de kijker het gevoel er direct bij betrokken te zijn. ‘Ik wilde het project zo breed en democratisch mogelijk hebben,’ zegt fotograaf Eddy Seesing. ‘Er springt niet één bepaalde overtuiging uit. Ik zou willen dat mensen zich werkelijk openstellen voor alle vormen van religie. Christenen, moslims, joden, hindoes, aanhangers van natuurgodsdiensten – iedereen aanbidt de ene God. Laten we de verschillen vieren, wetend dat we in de kern allemaal hetzelfde willen.’ Meer werk van Eddy Seesing is te zien op www.eddyseesing.nl

gemeenschapszin ‘Van huis uit ben ik rooms-katholiek, maar ik ben allang niet meer praktiserend. Ik voel me sinds mijn reis naar Canada meer aangetrokken tot het sjamanisme, maar ik heb ook weleens een Tibetaans-boeddhistische retraite gedaan. Het mooie van religie vind ik de gemeenschapszin, dat heb ik ook bijna altijd ervaren als ik kwam fotograferen. Er was compassie, warmte, saamhorigheid, omzien naar elkaar. Ik werd regelmatig uitgenodigd om mee te eten, erbij te zijn. Mijn moeder, die lang weduwe is geweest, is mede dankzij de kerk niet vereenzaamd. Er was altijd wat te doen: er kwamen mensen langs, ze kon zingen met het koor, ze gingen fietsen – een levendig sociaal netwerk.’ devotie ‘Deze foto is één van de eerste foto’s die ik voor Religie nu gemaakt heb. Je ziet dat het nog wat zoeken was – deze foto is van veel dichterbij genomen dan de andere. Maar ik vind hem wel erg mooi. De spiegeling van de blik van aartspriester Sergei Ovsiannikov en Maria. Ik heb altijd een sterk gevoel voor Maria gehad. Ik draag haar naam, ik heb het Mariabeeldje van mijn moeder op mijn kast staan. Het geeft me een gevoel van troost en bescherming. Ik voel haar aanwezigheid. Ik herken de devotie van deze foto. Voordat de dienst begint, worden alle iconen in de kerk met wierook gewijd. Een mooi gebaar van toewijding aan Maria.’

TOEGANGSKAART KERK & MONUMENT

Inrichten van kerken Kerk & Monument te Goes

VAKBEURS VOOR BOUW, ONDERHOUD, RESTAURATIE, RENOVATIE EN INRICHTING VAN KERKEN, KLOOSTERS, ABDIJEN, MONUMENTEN EN PARTICULIERE HISTORISCHE PANDEN

5 & 6 maart workshop 14:30

Openingstijden: woensdag 5 en donderdag 6 maart 2014 van 10.00 tot 18.00 uur LOCATIE:

GROTE OF MARIA MAGDALENAKERK TE GOES mail: goesexpo@zeelandnet.nl - Mob. 0653671885 DEZE UITNODIGING WORDT U AANGEBODEN DOOR:

Magazine Geloven in Nederland meerdere tickets zijn t.z.t te downloaden op de ticketpagina van

www.escgoes.nl Naam

Firma

Adres

Plaats

Postcode : E-mail

Tel. nr.

w w w. p i m v a n d i j k d e s i g n s . n l tel: 0575-528803

Uw kerk in beweging! Geef invulling aan de zendingsopdracht

Vraag de nieuwe n brochure aa voor kerken via info.nl@om.org

Operatie Mobilisatie helpt u bij het motiveren en toerusten van uw gemeente voor de verspreiding van het evangelie door sprekers, concerten, kinderwerk, thema-avonden en het uitzenden van zendingswerkers. Kijk voor het aanbod op www.operatiemobilisatie.nl.

N D E R G E L OV

V IGE NE DER

Tekst en foto: Halima Özen

GN’er ER

GOD IS DE ONBENOEMBARE

NEDERL A

gelovige nederlander

IG E

moois te maken van het leven. Ik heb me verdiept in de muziek van het soefisme en de mystieke kant van de stroming trekt me enorm aan. Waar komt jouw geloof vandaan? Ik ben opgegroeid in een hervormd protestants gezin. Maar in mijn twintiger jaren begon ik in opstand te komen tegen de hypocrisie die ik daar soms tegenkwam. Ik bleef wel die oerdrang naar geloof houden. Binnen het soefisme viel dat op zijn plaats. Het leert mij om in verbinding te zijn met mijzelf en alles om mij heen. Wie hebben je vooral geïnspireerd? De meeste inspiratie haal ik uit de natuur. Ik behoor tot de Mevlevi-orde*. Dit is een orde die vooral geïnspireerd is door de teksten van de mysticus Rumi. Uit deze teksten haal ik ook mijn inspiratie.

Portret van Sipko den Boer

Wat doe je om je geloof te onderhouden, te voeden? Ik vind het prettig om met mensen te praten over de teksten die ik lees en zoek graag de verbondenheid op door echt te luisteren naar mensen. Ook bezoek ik studiedagen en beoefen

Iedereen heeft een soort

ik regelmatig soefimuziek op de luit.

aangeboren geloof in zich. Waar geloof jij heilig in?

Zijn rituelen belangrijk? Rituelen zijn altijd zinnig, mits ze een functie hebben. Ik ben

Ik geloof dat je als mens het beste moet maken van je leven.

niet zo van de rituelen. Ik heb het wel geprobeerd maar het

Soms kun je al door een kleine aanpassing in je perspectief van

werden al snel automatische handelingen.

een neerwaartse in een opwaartse spiraal terechtkomen. Welke tekstregel is jou buitengewoon lief? En waarom? Is een leven zonder geloof voor jou denkbaar?

Luister naar het riet, hoe het vertelt over de scheiding.

Ja, ik geloof wel dat mensen kunnen leven zonder geloof. Als

Dit is de eerste regel uit de Masnavi** en vertolkt voor mij

kind groei je op met een soort oergeloof, waardoor je in verbin-

diepe gevoelens van pijn en leegte die we allemaal ervaren.

ding leeft met het geheel. Wanneer mensen van dat geloof af

Het riet vertelt over zichzelf; hol van binnen wordt het aange-

vallen gaan ze op zoek naar andere dingen die invulling geven

blazen door de adem van God. Met de scheiding wordt bedoeld

aan hun leven en dat hoeft niet altijd een religieus geloof te zijn.

het loskomen van het moederriet en het eeuwige verlangen terug naar die eenheid.

Welke rol speelt God hierbij? Hoe zie jij God? God is de onbenoembare. Groter dan wat wij er ooit over

Hoe gewoon is geloof eigenlijk?

kunnen zeggen. Hij is datgene wat je niet kunt bevatten. Ik ben

Het is zowel gewoon als ongewoon. Kinderlijke verwondering

gestopt met te bedenken wie of wat God is, simpelweg omdat

is heel natuurlijk. Wanneer je ergens midden in zit, is geloof

ik het gewoon niet kan.

heel normaal. Maar voor een buitenstaander kan dat geloof juist heel vreemd zijn.

Hoe geef je daar vorm aan in je leven? Het soefisme zie ik als een werkelijkheid zonder naam. Het

* De Mevlevi-orde binnen het soefisme is vooral te herkennen aan de mannen in

is een manier van leven en daarin kun je God in verschillende

grote witte gewaden die ronddraaien om in een bepaalde trance te komen.

manieren herkennen. Dit zie ik vooral in de drang om iets

** Masnavi is het zesdelige leerdicht van de mysticus en dichter Rumi.

Meer informatie en uitwisseling over het soefisme op www.geloveninnederland.nu

REPORTAGE

Word een

Tekst: Hilde van Halm Fotografie: Stichting Vrienden van Amma (boven) Hilde van Halm (onder).

echte christen! Al eerder had ik filmpjes gezien

vierhonderd in touw te zijn. Later worden die nummers op borden vertoond, zodat je ongeveer weet wanneer je in de rij kunt gaan zitten. Ik praat met Martine, fan van Amma en

op YouTube over het omhelzen

dezer dagen druk als persvoorlichter. ‘De eerste keer dat ik bij Amma kwam, heb ik er wel drie dagen gezeten. Ik was zo gegrepen door de sfeer,’ vertelt ze. ‘Ik wil eigenlijk nog maar

van Amma. Rijen mensen, die

één ding: in de buurt van Amma zijn.’ Intussen kijkt iedereen reikhalzend uit naar de binnenkomst

rustig op hun beurt wachten.

van Amma. Martine vertelt dat het een grote eer is om haar daarin te begeleiden, de bloemen voor haar voeten te strooien. Hoe dichter bij Amma in de buurt, hoe beter, begrijp ik. En

Met routineuze gebaren wor-

Martine verwoordt, wat ik in de loop van de dag nog veel mensen hoor vertellen: Als je bij Amma bent, dan voel je de onvoorwaardelijke liefde. Je voelt je gekend en gezien. Je

den ze naar Amma geleid,

wordt volledig geaccepteerd, je voelt rust en vrede, de liefde stroomt. Dat geldt zeker als je omhelsd wordt, maar ook als je in haar nabijheid verkeert.

scherpe dingen (zoals brillen)

‘Hier kom ik meer tot mijn recht dan in de katholieke kerk,’ vertelt een vrouw die naast me zit. ‘Daar gaat het alleen maar

aan de kant gelegd, gezichten

om structuren. Maar daar zijn mensen toch niet in te vangen? Hier gaat het om liefde.’ Na binnenkomst van Amma is er een gezamenlijke meditatie, er wordt een gebed uitgesproken

schoongeveegd en dan knielen

voor de moeder Godin en een mantra gezongen. Voor mij is de entourage, met deze rituelen, gebeden en toewijding, zeer religieus. Toch kijken mensen verbaasd als ik begin over religie

ze neer.

en devotie. Dit is geen godsdienst, dit is Amma! Kennelijk associëren zij religie met de kerken waar ze afstand van genomen hebben en niet met deze manifestatie.

Amma, altijd in het stralend wit (hoe kan het dat ze niet

Plotseling word ik door Judith, de andere persvoorlichter,

smoezelig wordt van al die mensen?), drukt iedereen in een

gehaald. ‘Het is gelukt, je mag een vraag aan Amma stellen,’

stevige omhelzing aan haar boezem en fluistert ze iets in. Het

zegt ze opgetogen. Daar had ik niet op gerekend. Wat zenuw-

duurt maar even, maar mensen staan weer op met glanzende

achtig probeer ik een vraag te formuleren. Eentje! Ik besluit

ogen. Sommigen lachen. Anderen zijn in tranen. ‘Wat gebeurt

Amma te vragen hoe we met Geloven in Nederland de inter-

daar?’ denk je bij het zien van die beelden. ‘Wat is er met die

religieuze dialoog kunnen verdiepen. Mijn schoenen moeten

mensen aan de hand? Wat is dat voor vrouw?’ En vooral ook:

uit en ik word naar het podium gebracht. Daar zitten mensen

‘Waarom zou je dat willen? Wat zoeken mensen daar?’

te mediteren, anderen wachten op hun omhelzing en weer anderen komen – glimlachend of in diepe rust – bij van hun

Dus toen Amma weer een paar dagen in Nederland bleek te

ontvangen omhelzing. Daar sta ik pal naast Amma’s stoel.

zijn, was de keuze snel gemaakt: op naar Houten! In de grote

Mijn vraag wordt vertaald, zij geeft antwoord (zie kader),

Expo vallen twee dingen onmiddellijk op: de vriendelijke sfeer

ondertussen de één na de ander omhelzend. Het is er vol,

en de goede organisatie. Een bezoek van Amma brengt een

warm, constant geroezemoes en muziek. Ik probeer alles te

paar duizend mensen op de been, die allemaal omhelsd willen

registreren – ik ben immers ‘aan het werk’ – maar ‘alles’ blijkt

worden. Dat vergt een strakke regie. Je kunt een nummertje

erg veel. Plotseling pakt Amma mijn arm. Ze geeft een vrien-

halen bij één van de vele vrijwilligers – er blijken er zo’n

delijk kneepje en knikt me toe. Ze lacht.

Het antwoord van Amma: ‘Transformatie komt pas, als je het zelf in de praktijk brengt. Er zijn allerlei meetings, maar het blijft allemaal buitenkant. Een dialoog is niet alleen een woordenwisseling, maar het is een hart-tot-hartcommunicatie. Mensen imiteren graag hun favoriete filmsterren, maar imiteer ook kwaliteiten als liefde, geduld en compassie. Ieder mens zou een rolmodel moeten worden voor anderen. Ergens kijkt er iemand naar ons, op zoek naar inspiratie. Er is in onze wereld een gebrek aan goede rolmodellen. Bid voor een ander, al is het maar één minuutje. Er zijn tal van goede sprekers, maar we hebben praktijkmensen nodig. Niet alleen het intellectuele – het spreken en schrijven – maar juist ook het persoonlijke, het raken, dat zal helpen. Overal is ongezonde competitie. Ook tussen religies. Iedereen zegt: ‘De mijne is de beste!’ Terwijl we toch in vrede en harmonie zouden moeten leven. Leef als Christus en word een echte christen. Mensen in onze wereld willen sterven voor hun religie. Waar zijn diegenen die willen leven voor hun geloof?’

Voor ik het weet sta ik volkomen beduusd weer naast het

toch net darshan gehad? Ik denk dat je even bij moet komen.’

podium. Waarom heb ik tranen in mijn ogen? Inmiddels ben ik

Ik ga op een stoel zitten, achteraan op het podium. Ik zit er

bijna aan de beurt om darshan1 te ontvangen en neem ik

geruime tijd. Tevreden, rustig, ontroerd en verward. Ik besluit

plaats in de rij. Even later zit ik op mijn knieën voor haar. Ze

me maar niet af te vragen hoe het kan dat ik het gevoel heb

omhelst me stevig – ‘ze ruikt naar rozen,’ denk ik – en ze

van werkelijk contact, terwijl ik weet en zie dat ik slechts een

fluistert een onbegrijpelijke mantra in mijn oor. Ze geeft me

schakeltje ben in een eindeloze mensenstroom.

een appeltje en een armbandje. ‘Amma zegt, dat je haar altijd kunt mailen, als je nog vragen hebt,’ vertaalt een begeleidster.

Een paar minuten later dwaal ik weer door de zaal. Ik wil een

betekent het de omhelzing, waarbij je het gevoel van goddelijke aanwezigheid kunt

vraag stellen aan één van de vrijwilliggers, maar ze pakt mijn

krijgen. Zie: http://www.amma.nl/amma/amma-ontmoeten/darshan en het filmpje

hand en zegt: ‘Volgens mij moet je even gaan zitten. Je hebt

op onze site.

Darhsan is letterlijk het aanschouwen/ervaren van een heilig persoon. Bij Amma

* Lucas 9:33 ** Lucas 6:31

Dat de zon het ijs zal brekenâ&#x20AC;Ś

Lente Laten we vertrouwen houden dat de lente weer zal komen. Dat de wilgen zullen bloeien en de strenge winter wijkt. Dat de zon het ijs zal breken en de harten zal verwarmen. Dat de zachte krachten winnen en de wereld warmer wordt.

Tekst en beeld: Greet Brokerhof-van der Waa Afkomstig uit het Zinboekje Troost, Oase Media, Hoevelaken.

bezinning & bezieling

beloofd

openbaringen

It will be allright

De taal van de Koran is Arabisch. In de Koran zegt Allah dat de

Het is alweer jaren geleden dat ik in het buitenland woonde. We

openbaringen in die taal gegeven zijn, opdat iedereen aan wie het

kregen het akelige bericht dat mijn vader was overleden. Mijn wereld

geopenbaard werd, het zou kunnen begrijpen. Een taal zegt uiteraard

stond op zijn kop, want het betekende dat ik halsoverkop naar

ook iets over de cultuur en over de mensen die daarin leven, hoe ze

Nederland moest, met de zekerheid dat we voorlopig niet terug

denken en voelen.

konden.

De openbaringen aan Mohammed vonden plaats in een tijd van

Een Amerikaanse collega zei bemoedigend: ‘It will be allright.’ Dat

onwetendheid. Als je je in die tijd bekeerde, was dat een groot offer,

klonk als een mooie belofte dat alles uiteindelijk wel goed zou komen.

want je werd uitgescholden, buitengesloten en mishandeld. Geloven

Ik dacht cynisch: Hoe kun jij dat nou weten?

is sowieso geen makkelijke zaak. Je spant je in voor iets dat je nooit

Het was natuurlijk goed bedoeld. Ze hoopte dat ik de moed niet zou

hebt waargenomen. Je geeft het nodige op, zoals je rijkdom, je

verliezen, maar het hielp me niet veel. Waarom eigenlijk niet?

vrienden en soms zelfs je leven.

Ik zat in een verdrietige situatie die ik niet kon overzien. Zij kon daar

Maar God belooft veel zegeningen terug te geven voor deze offers.

niets aan veranderen.

Beloftes van het groene paradijs, van rivieren, bomen, van eten en

Op zulke momenten willen mensen elkaar graag moed inspreken,

wijn en van maagden. In een woestijn – want dat was Arabië – wordt

maar het komt lang niet altijd over. Ik heb gemerkt dat het me wel

gesproken over een overvloed aan water, fruit, drinken en 72 maag-

troostte als mensen dát benoemden! Dat ze hun onmacht erkenden en

den. Allah spreekt de taal van het volk aan wie het is geopenbaard.

zeiden: ‘Ik wou dat ik je kon helpen, maar ik ga er ook niet over!’

En Allah komt zijn beloftes na.

Wie beloftes doet over de toekomst, mag wat mij betreft bescheiden

Zehra Bal

zijn. Doe geen uitspraken over wat je niet kunt overzien. Sla liever stilletjes een arm om de schouder van die ander, zodat je samen sterker wordt, midden in de onmacht.

Valse beloftes Op televisie wordt je van alles beloofd. Bij de reclames om precies te zijn. De beloftes lopen uiteen van ‘geen roos’ tot ‘een gelukkig leven’. En we trappen erin, want reclame werkt. Anders zouden bedrijven er geen miljoenen aan uitgeven. Elke dag valse beloftes… Thomas, 17 jaar

Emmie van der Horst

Voor meer bezinning en bezieling zie: geloveninnederland.nu

and

ned

Teksten op deze pagina’s mogen rechtenvrij gebruikt worden met bronvermelding.

oven

Zuiver spreken

Schulden

‘Oh, dat doe ik wel.’ Ik betrap me er vaak op dat ik al te gemakkelijk

Belofte maakt schuld. Maar hoeveel mensen vinden het niet erg om

iets zeg. Zo beloof ik in mijn vriendenkring regelmatig iets zonder

met schulden te leven?

eerst met mijn vrouw overlegd te hebben. Of in een discussie gooi ik

Hedzer van der Kooi

gelijk mijn mening op tafel zonder alle argumenten te kennen. En tja, dan wringt het weleens… Ik ben wat overenthousiast van nature.

veelbelovend

Als ik een boeddhist was geweest, zou ik me de woorden van de Boeddha extra aan moeten trekken. Want de ‘plicht tot zuiver spre-

In oktober 2010 presenteerden marktonderzoekers van bureau

ken’ is een van de Acht Edele Waarheden in het boeddhisme. Meer

Motivaction hun boek over jongeren. De conclusies logen er niet om:

eigentijds gezegd betekent dat: Denk eerst na voordat je wat roept.

er zou sprake zijn van een ‘onstuitbare opmars van de zelfingenomen-

Tel even tot tien, voordat je wat zegt. Want voor je het weet beloof je

heid’. De onderzoekers zeggen dat jongeren egoïstisch zijn en alleen

iets waar je aan vast zit. Of zeg je iets waar je later spijt van krijgt.

geïnteresseerd in hun eigen genot. Ze houden zich alleen maar bezig

Boeddha adviseert om regelmatig een moment van stilte in te lassen.

met uiterlijk en geld uitgeven en zijn helemaal niet maatschappelijk

Dat hoeft geen hele dag of week te duren. Het gaat om momenten van

betrokken.

stilte in het gewone alledaagse leven. Luister eerst eens aandachtig

Wat een onzin, denk ik dan, om zo in het algemeen over jongeren te

naar wat een ander zegt of vraagt, sta er even bij stil. Overweeg het

schrijven. Generalisaties kloppen nu eenmaal nooit.

bij jezelf, zoals Maria dat deed bij de boodschap van de engel. En

Kleine tip voor alle jongeren van de apostel Paulus: hij schrijft: Sta

geef dan vanuit die innerlijke stilte een antwoord. Dan kom je er

niemand toe dat hij vanwege je jeugdige leeftijd op je neerkijkt.

gemakkelijker toe om ‘zuiver te spreken’. De kans is dan groter dat je

Volgens mij is dat een goed advies. Jullie, jongeren, zijn per definitie

op die woorden niet terug hoeft te komen.

veelbelovend. Ik bedoel dit: jullie hebben allemaal een bepaald talent.

Bill Banning

En jullie hebben, hopelijk, de tijd. Je kunt nog van alles van je leven maken. Sta dus niet toe dat oudere mensen daar geringschattend over doen. Hoe je dat doet? Daar heeft Paulus ook wel ideeën over: Wees een

Binnen je bereik

voorbeeld in wat je zegt, in je levenswijze, in liefde, geloof en zuiverheid. En veronachtzaam de genade die je geschonken is niet. (…)

Het Koninkrijk van God. Ach, wat klinkt dat mooi. God is er de baas, de

Richt je hierop en maak het je eigen, zodat voor iedereen duidelijk

koning, dus kan er niets meer fout gaan. En Jezus heeft beloofd dat

wordt dat je vorderingen maakt. Vertaald naar onze situatie betekent

het eens aanbreekt, dus dan is het een kwestie van wachten en

dat: je kunt het afdwingen dat mensen je serieus gaan nemen, ook al

geduld hebben…

ben je nog jong. Daarvoor is nodig dat je je eigen mogelijkheden

Maar hoelang? Dat wilden de mensen in Jezus’ tijd ook graag weten.

serieus neemt. Dat je zelf je best doet om wat van je leven en je

‘Wanneer komt het nou?’ vroegen ze hem. ‘Zo zit het niet,’ antwoord-

loopbaan te maken. Dat je bereid bent om hard te werken; dat je

de Jezus. ‘De komst van het Koninkrijk kun je niet aanwijzen. Je kunt

bereid bent jezelf discipline op te leggen. Natuurlijk moet het niet

niet zeggen: ‘Hier is het’ of ‘daar is het.’ Maar denk niet dat het ver

allemaal bloedserieus zijn; je moet vooral ook niet vergeten om van je

weg is; het ligt binnen je eigen bereik.’

leven te genieten! Maar wees veelbelovend: beloof jezelf een goede

Wel vaag. Belooft Jezus hiermee nu echt iets? Of probeert hij ons de

toekomst. En maak het waar. En laat die marktonderzoekers maar

ogen te openen voor iets dat er al ís? Zo lijkt het. Dat hij met het

wouwelen. Weten zij veel.

Koninkrijk iets bedoelt dat niet later, ooit, eens, als een cadeautje

Willemien Lammers

compleet met strik op ons afkomt… Nee, dat het Koninkrijk iets is dat

Citaat: 1 Timoteüs 4:12,14,15 Nieuwe Bijbelvertaling

nu al gebeurt. Als je maar goed oplet. Als je erin gelooft. Als je het dóet. Wanneer je merkt dat even niet het recht van de sterkste geldt, maar gewoon, dat je elkaar ziet staan…

Goede raad

Niks bijzonders. Maar wel een stap in het Koninkrijk.

Als je vol vreugde bent, moet je niemand iets beloven. Als je vol

Barbara de Beaufort

woede bent, moet je geen brief beantwoorden.

Zie: Lucas 17:20v

Gezegde uit China Hedzer van der Kooi

bezinning & bezieling Deze teksten werden eerder gepubliceerd in Oase Magazine voor dagopeningen, bezinningsmomenten en vieringen, derde jaargang nummer 3 (2011)

bezinning & bezieling

HET GA JE GOED

MET HITLER DE HEMEL IN

Bidtikje

Hoe is het in de hemel? Gesteld dan dat we geloven dat de hemel

Als mijn ouders na een bezoekje weer vertrekken, brengt mijn vader

bestaat… Daar is een verhaal over.

bij het gedag zeggen even zijn hand naar boven en tekent een kruisje

Twee joden zitten erover te filosoferen hoe het in de hemel is. De één

op de voorhoofden van zijn kleinkinderen. Hij rondt dat af met een

zegt: ‘Ik stel me voor dat we in de hemel op een terras zitten en

zacht tikje. Een ‘bidtikje’ noemen wij dat in onze familie. Ik herinner

mogen bestellen wat we willen en niet hoeven te betalen. En jij?’ De

mij dit nog goed van toen ik zelf klein was. Dat was altijd – hoe kort

ander: ‘Ik stel me ook voor dat wij op een terras zitten en mogen

ook – een intens momentje. Vaak riepen we vlak voor het weggaan al:

bestellen wat wij willen en niet hoeven te betalen en dat ik dan denk:

‘Opa, krijgen we nog een bidtikje?’ Het was net alsof we extra

hé, Hitler is er ook! Ha, die Dolf!’

bescherming meekregen. Ach, met die bruine nicotinevingers van

Nou, dat gaat wel een beetje erg ver, vind je niet? Moet je echt je

hem en met zijn van artrose gekromde rug ging hij dan speciaal even

ergste vijand het beste – namelijk de hemel - toewensen? Ook een

zijdelings op zijn stoel zitten. Ik zie mezelf nog zo voor hem staan,

vijand, die zo veel mensen, onder wie zes miljoen joden, je eigen

doodstil, om maar niets te verstoren aan dat plechtige moment. Mooi

volksgenoten, je eigen familie misschien wel, de dood heeft inge-

dat mijn vader dat nu ook weer doet. Ik doe het zelf ook weleens bij

jaagd? Verzoening ondanks alles? Moet je alles achter je laten, overal

mijn kinderen – kleinkinderen heb ik nog niet – bij het slapen gaan

boven staan, je ergste vijand de hand geven?

bijvoorbeeld. Misschien klinkt het sentimenteel of overdreven, maar

Of is er een grens waarvan je zegt: tot hier en niet verder?

het is dan net alsof God door mij heen zijn zegen doorgeeft. Een

Daan van der Waals

bidtikje, dat kan echt geen kwaad. Integendeel… Eric Douwes

maakt niks uit Ben je verliefd op meisjes of jongens? Het maakt niks uit: het ga je goed! Voel je je raar omdat je anders bent dan anderen? Het maakt niks uit: het ga je goed! Word je uitgescholden of gepest omdat je goed kunt leren? En als enige in de klas niet afkijkt? Dat maakt niks uit: het ga je goed! Wie je ook bent, als je jezelf bent, dan gaat het je goed!!! Anoniem, 14 jaar

and

ned

Voor meer bezinning en bezieling zie: geloveninnederland.nu

Teksten op deze pagina’s mogen rechtenvrij gebruikt worden met bronvermelding.

oven

egoïsme

Iers afscheid

Voor een moslim is het vreemd om jezelf veel goeds toe te wensen.

Als je op school komt en je vrienden begroet, zeg je meestal ‘hoi’ of

Dat komt egoïstisch over. Het is beter een ander iets goeds te

‘hallo’, ‘salaam’ of ‘hoe is-ie?’ En als je weggaat: ‘doe-doei’, ‘later’,

wensen dan jezelf. Een bekende overlevering van de profeet luidt:

‘tot ziens’, ‘de mazzel’. Dat hangt ervan af in welk deel van Nederland

‘Een gevende hand is altijd beter dan de ontvangende hand!’ Het is

je woont. Sommige jongens begroeten elkaar met een ‘boks’.

wel iets waar veel moslims mee worstelen, vooral vanwege de

In Nederland neem je niet zo veel tijd voor een groet, je ziet elkaar

gemeenschapsgedachte. Een goede moslim heeft het beste voor met

toch snel weer. Wanneer je ver uit elkaar woont, nemen mensen meer

de gemeenschap. En als het goed gaat met de gemeenschap, dan

tijd voor het afscheid. Als je niet zeker weet of je elkaar wel zult

gaat het ook goed met jezelf. Maar het goede wensen begint dus met

terugzien, klinkt er zorg in je afscheid: ‘Gods zegen op je weg’ of

de gemeenschap, en niet met jezelf.

‘behouden thuisreis!’

Als ik ooit de luxe zou hebben om mezelf het goede te wensen, dan

Elkaar begroeten en afscheid nemen is een soort ritueel. Je laat

denk ik meteen aan mijn gezin. Ik wens mezelf een harmonieus

elkaar merken dat je om elkaar geeft. In het Ubuntu zeggen mensen

huwelijk en mijn kinderen een grote toekomst in het onderwijs. In het

bij een begroeting: ‘Ik zie dat jij er bent,’ en dan antwoordt de ander:

onderwijs wordt de toekomst van het kind vormgegeven en het geeft

‘Ik ben er!’ Dan voel je je gezien!

dus een bepaalde garantie voor het welslagen van het kind. Verder

Het mooiste afscheid komt misschien wel uit Ierland: ‘Moge de weg

zou ik voor mezelf niets anders wensen. Dit maakt mij al egoïstisch

leiden naar een ontmoeting met jou, moge je steeds wind in je rug

genoeg!

hebben en de zon warm op je gezicht. Moge de regen zacht op je

Yusuf Altuntas

velden vallen. Moge God je houden in de palm van zijn hand, tot wij elkaar weer ontmoeten.’ Te lang voor ons? In elk geval vol genegenheid…

Geluk gewenst

Josien Wolterbeek

zegen voor onderweg

stromen van zegen

Dat de zon je pad mag verlichten.

Vroeger zong mijn oma weleens over stromen van zegen. ‘Ze stromen

Dat vergezichten je blik mogen verruimen.

als plasregens neer.’ Ik zag het als kind voor me: als de dominee in de

Dat je horizon vergroot wordt

kerk zijn armen uitspreidt voor de zegen, dat daar een golf van zegen

door de ontmoeting met anderen.

uit komt, die iedereen in de kerk overspoelt, door ramen en deuren naar buiten rolt en uiteindelijk iedereen raakt. Een kinderlijk beeld?

Dat je je zorgen achterlaat.

Misschien. Toch zit het niet zo ver naast de bedoeling van de zegen.

Dat je de wind in de rug mag hebben.

Zegenen betekent letterlijk: goed spreken, iemand het goede toewen-

Dat de kracht van de Eeuwige

sen. Benedicere in het Latijn. Dat doe je niet maar een beetje. Dat

met je meegaat op je weg.

moet ruimhartig gebeuren, gul, met grote gebaren. Met emmers vol. Dat werkt ook aanstekelijk. Als je mensen tegemoet treedt vanuit een

Dat je mag vinden wat je zoekt.

positieve houding, zullen ze zelf ook positiever in het leven gaan

Dat je deelt wat je hoopt.

staan. Actie en reactie: wie goed doet, goed ontmoet. Dus het kleine

Dat het geluk je pad zal kruisen

stroompje zegen dat je zelf kunt verspreiden, kan aanzwellen tot een

en dat je het ziet en oppakt.

golf van positieve gedachten, gebaren en woorden. Ik vind het mooi dat daar iedere zondag in alle kerken een beginnetje mee gemaakt

Greet Brokerhof-van der Waa

wordt. Maar zegenen, goede woorden spreken, is niet voorbehouden aan dominees en priesters. Dat kan en mag je zelf ook! Als deel van de stroom. Geertje de Vries

Gemeend Veel mensen zeggen als ze weggaan: ‘Het beste!’ Ze zeggen dat gewoon tegen iedereen en denken er niet echt bij na. Ikzelf vind het fijner als mensen dat alleen maar zeggen als ze het echt menen. Dat is veel fijner om te horen. Als het zo’n algemene uitspraak is, dan denk je: ‘Oh, boeiend.’ Maar als het oprecht gezegd wordt door mensen die iets voor je betekenen, dan komt het echt uit het hart. Dan wordt het iets persoonlijks en speciaals. Laurian, 13 jaar

bezinning & bezieling Deze teksten werden eerder gepubliceerd in Oase Magazine voor dagopeningen, bezinningsmomenten en vieringen, tweede jaargang nummer 3 (2010

bezinning & bezieling

Dat botst!

andere ideeën

RUZIES EN CONFLICTEN

Ik ben joods en ik zie Jezus als iemand die gewoon een mens van

Hoe maak jij ruzie? En hoe doen je klasgenoten dat? Zitten er in jouw

vlees en bloed is, net als ieder ander. Hij voegt voor mij geen extra

klas van die rode hoofden die stampvoetend met stoom uit hun oren

waarde toe. Hij is voor mij geen profeet, of een zoon van God. Ik

luidkeels staan te vloeken? En van die verbeten gezichten met een

geloof niet dat hij ‘extra’s’ heeft, die een ander mens niet zou hebben.

harde trek om hun mond die niets meer zeggen, maar blikken uitzen-

Voor mij is Jezus iemand die andere ideeën had over het joodse

den die kunnen doden? En van die wegduikers die je niet meer ziet of

geloof. Mijn denkbeelden botsen met de ideeën van christenen. Zij

hoort zodra er een ruzie in de lucht hangt?

geloven dat Jezus de zoon van God is en dat God Maria ‘zwanger’

Hoe ga jij zelf om met conflicten? Zoek je ze op of ga je ze uit de weg?

heeft gemaakt. Joden geloven dat niet. Wij zien Jezus als iemand die

Veel mensen vinden conflicten maar niks: die moet je voorkomen door

joods is, maar die andere ideeën had over het joodse geloof.

er niet over te praten. Die moet je in de kiem smoren. ’Ruzie is als een

Shani Granot

vergrendelde toren,’ zegt ook de Spreukendichter in de Bijbel. Ruzie sluit af. Conflicten maken dat mensen elkaar niet meer kunnen bereiken: ze sluiten zich af voor elkaar. ‘Ik praat niet meer met jou.’

Maatstaf

En daar sta je dan… Einde vriendschap. Een geëscaleerd conflict dat alleen maar slecht kon aflopen.

Religieuze botsingen zijn niet van vandaag of gisteren, maar bestaan

Maar het had ook anders kunnen gaan. ‘Word vrienden met conflic-

vanaf het moment dat Adam en Eva hun eerste stap op aarde zetten.

ten,’ zegt iemand die dagelijks bezig is mensen te leren omgaan met

En ook in de toekomst zullen er van dit soort botsingen blijven. Er zijn

ruzies en conflicten. Ga conflicten niet uit de weg. Want als je goed

nu eenmaal twistpunten die ons verdelen. Een voorbeeld is hoe

met elkaar overweg kunt, dan is een stevige discussie een manier om

moslims denken over Jezus en Maria en de relatie met God. De

je respect te tonen voor de kennis en kunde van de ander. Dan kun je

moslims zien Jezus als een voorlaatste profeet en boodschapper van

daarin laten zien dat je de ander serieus neemt. Conflicten zijn op die

God, die geen vader heeft gehad en ook geen zoon is van God. Ik

manier ook nuttig, want je legt aan elkaar uit waar het je precies om

noem het even simpel, zonder een kronkel in te bouwen. Dit maakt de

gaat. Maar als je al wegloopt voordat je de discussie bent aangegaan

discussie namelijk gelijk helder. De christenen zien Jezus totaal

of als je begint te meppen of de ander over de tafel trekt, zonder een

anders. Is dat goed of fout? Elke groep neemt zijn heilige boek als

gesprek te voeren… tja… Zullen we zeggen dat het je dan ontbreekt

maatstaf en handelt daarnaar. Je handelt naar je geloof. Ik beperk mij

aan… moed?

daarom tot de inhoud van de Koran en leg me daarbij neer. Zonder

Frederike Bunjes

een ander tekort te willen doen of te kwetsen. Want zodra ik dat doe,

Citaat: Spreuken 18:19b Nieuwe Bijbelvertaling

dan begint de botsing al! Yusuf Altuntas

in oven

ONTMOETEN = BOTSEN

Ik zie hem aan komen lopen en erger me direct. Houterige houding,

Als je elkaar de ruimte geeft,

wannabe kleren, een net-niet kapsel en een misplaatst zelfvoldaan

zullen de meningen wel eens botsen.

hoofd. En met hem moet ik ervaringen uitwisselen over onze stages?

Als je probeert hoever je kunt gaan,

Oh, nee!

zul je wel eens op grenzen stuiten.

‘Hoi. Ik ben Zeb,’ probeer ik met enig enthousiasme. ‘Alsof ik dat niet

Als je wilt weten hoe iemand echt is,

weet,’ verzucht deze lomperik. In ieder geval hebben we één ding

zul je iets vinden waaraan je je ergert.

gemeen: we zijn niet blij met elkaar. Hij ruikt ook niet lekker, merk ik.

En als je eerlijk jezelf wilt zijn,

Oud zweet met een verse laag deodorant, brr. En hij zit afkeurend

zal een ander zich soms aan je storen.

IRRITATIE OP HET EERSTE GEZICHT

Voor meer bezinning en bezieling zie: geloveninnederland.nu

and

ned

Teksten op deze pagina’s mogen rechtenvrij gebruikt worden met bronvermelding.

naar mijn oude gympen te kijken, zie ik. Goed. Dat is allemaal onbelangrijk. Laten we maar aan de slag gaan.

Wil je ontdekken wat je aan elkaar hebt,

‘Hoe loopt jouw stage tot dusver?’ vraag ik alsof het me echt boeit.

dan moet je niet bang zijn voor ruzie...

‘Prima,’ meldt hij en kijkt over mijn schouder naar iemand anders die

Willemijn van Liere

blijkbaar interessanter is dan ik. ‘Heb je er nog meer over te melden,

of is dit de ervaring die je wilt uitwisselen?’ Ik klink geïrriteerder dan ik bedoel. En dat blijkt hij ook te horen: ‘Ik wil niks uitwisselen, ik moet

NAAR GODS WIL

iets uitwisselen. En als ik het al wilde, dan deed ik dat wel met vrienden en niet met jou.’

Hoe ik over Jezus denk? Daar vraag je me wat… Het eerste wat ik

Goed. Dit gesprek is binnen een minuut volledig ontspoord. Wij

denk is: Jezus was een mens, zoals wij. Niets menselijks was hem

hebben irritatie op het eerste gezicht. En op het tweede. En derde.

vreemd. Ik denk ook dat hij langzaam is gerijpt naar zijn bestemming.

Wilma Rozenboom

Hij zal daarover getwijfeld en geaarzeld hebben. In de leerjaren bij zijn vader en zijn moeder heeft hij geleidelijk aan ontdekt wat God met hem voorhad. Dat was: het Koninkrijk van God verkondigen. Het rijk

RELIGIEUS HUMANISME

van vrede en gerechtigheid. Zoals de profetieën van het Oude Testament het hadden uitgetekend. Daarin gaat het over de Messias,

Humanisme en christendom zijn op een complexe manier met elkaar

de gezalfde van God, die ook de Knecht des Heren wordt genoemd.

verweven. De eerste denkers die humanist worden genoemd, richtten

Het Joodse volk leefde in de verwachting van die Messias.

zich vooral op de mens. Zij leefden in de renaissance en verdiepten

Jezus dacht en wist: Ik ben het. Ik ga die vrede en gerechtigheid

zich in teksten van de oude Griekse en Romeinse filosofen. In die

brengen, voor alle volken. Maar niet zoals de heersers dat doen. Ik

teksten stonden het ontwikkelen van wijsheid en de vorming als mens

ben dienstbaar en heb juist oog voor de arme en kleine mensen. Ik sta

centraal. Maar deze humanisten stonden ook in een christelijke

niet te schreeuwen, maar ga naast de mensen staan die niet worden

traditie. Erasmus verdedigde dat de mens een vrije wil had.

opgemerkt. De mensen die gevangen zijn en bekneld. Ik wil de wil van

Er kwamen allerlei vertalingen van de Bijbel en mensen mochten

God doen. Ik laat zien dat God geen verre, vreemde macht is, maar

steeds meer zelf interpreteren. Dit is een sterke – humanistische –

dat God redt en bevrijdt. Dat doe ik door wonderen, tekenen van dat

stroming geworden binnen het christendom. Er zijn humanisten die

nieuwe Rijk. Ik doe dat door mensen weer nieuw te laten leven.

zeggen dat het christendom het humanisme in zich draagt. In het

Maar bovenal ga ik zelf de weg die ik verkondig. Als het op de

Nieuwe Testament is God mens geworden. In de figuur van Jezus

confrontatie met de heersende macht aankomt, doe ik de wil van God,

Christus heeft hij zich onder de mensen begeven. Uitspraken van

niet mijn wil. Als het moet, laat ik mij kruisigen. Als daardoor dan

Jezus als: ‘Heb uw naaste lief als uzelf’ en: ‘Wat gij niet wilt dat u

maar dat nieuwe, bevrijdende rijk aanbreekt.

geschiedt, doet dat ook een ander niet,’ kun je met recht humanis-

Ja, dat botst, want uit jezelf denk je misschien dat je heel wat in je

tisch noemen. Is het humanisme een verloren zoon van het christen-

mars hebt en dat je zo’n redding niet nodig hebt.

dom?

Daan van der Waals

Hoewel er nog steeds religieuze humanisten zijn, heeft het naoorlogse humanisme zich vooral geprofileerd als een levensbeschouwing tegenover protestanten en katholieken. Dit sprak veel vrijden-

MENS ERGER JE NIET

kers en atheïsten aan. De slogan ‘zonder uw steun is het humanisme aan de goden overgeleverd’ van het Humanistisch Verbond heeft voor

Mens erger je niet is waarschijnlijk het meest gespeelde bordspel in

veel botsingen gezorgd tussen religieuze en atheïstische humanisten.

Nederland. Het blijft leuk: iemand dwarszitten en aftroeven. Maar dat

Bas van der Sijde

kan jou ook overkomen, natuurlijk. Erger jij je, als je dit spel speelt? Hedzer van der Kooi

bezinning & bezieling Deze teksten werden eerder gepubliceerd in Oase Magazine voor dagopeningen, bezinningsmomenten en vieringen, tweede jaargang nummer 3 (2010)

ONDERLING BEGRIP Leerhuisavond

over de islam In de persoon van Hilde van Halm biedt ‘Geloven in Nederland’ u een avondvullend programma over de islam In het programma van twee uur wordt u meegenomen naar het Arabisch schiereiland van de zevende eeuw. In wat voor tijd en omgeving is de islam ontstaan en gegroeid? Wat voor man was de profeet Mohammed? En wat valt er te vertellen over de Koran? Voor mensen die thuis zijn in de Bijbel, zullen veel verhalen bekend klinken. Hoe zijn die verhalen dan in de Koran terecht gekomen? Deze en andere interessante vragen komen aan de orde.

‘Opdat gij

Doelgroep: Iedereen die nieuwsgierig is naar de achtergronden van de islam en meer wil weten dan de gangbare nieuwsitems.

elkander zoudt

Duur: programma van 2 uur.

leren kennen’

Kosten: € 200,Meer informatie: www.oasemedia.nl/islam.htm

Negen jaar geleden bezocht ik een tentoonstelling in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Daarin werd het beeld van vier ‘cultuurgroepen’ op de natuur getoond: de visie van het Westen, de

Boeken: 033-2570439 Geschikt voor gesprekskring, leerhuis-avond of gemeente-/parochieavond.

islam, het Oosten en de inheemse volken. Een prachtige tentoonstelling, die veel herkenning

islamitische kunst. Inmiddels was ook de studie achter de rug.

en inzicht bood.

Dus herkende ik daar de inspiratie, de kracht en de schoon-

Zoektocht

Beter begrip

Behalve dan bij de islam. Het gedeelte over de islam kwam

In de hedendaagse discussies over de islam gaat het vaak

mij zo vreemd en onbekend over. ‘Wat bezielt die mensen?’

over wat er allemaal mis is. Een verhaal dat zeker verteld

dacht ik terwijl ik er rondliep. ‘Waar gaat dit over? Waar halen

moet worden. Maar het is een eenzijdig verhaal. Om tot beter

zij hun inspiratie uit? Wat zien zij, dat ik niet zie?’ Het bezoek

begrip te komen, is het noodzakelijk om meer te weten.

aan de Nieuwe Kerk was het startpunt van een zoektocht en

Weten wat de ideeën en achtergronden zijn van de islam.

een studie; ik wilde er meer van weten.

Want ‘onbekend’ maakt niet alleen ‘onbemind’, het kan ook

heid van de islam.

zorgelijk maken. Het verhaal dat in de media gebracht wordt, Meer

gaat bijna alleen maar over conflicten en problemen. En in

Wereldwijd zijn er zo’n 1,5 miljard moslims. De negatieve

een tijd waarin religie haast per definitie als ‘vreemd’ en

verhalen en de omstreden kwesties zijn maar al te zeer

‘achterhaald’ wordt gezien, is er maar amper ruimte voor een

bekend. Maar er moet meer zijn. Wat bezielt en inspireert

genuanceerd verhaal.

moslims? Wat is de kracht van dit geloof? Grappig genoeg liet diezelfde Nieuwe Kerk dat een aantal jaren later in volle glorie

Het genuanceerde verhaal willen wij u graag vertellen!

zien met de tentoonstelling Passie voor perfectie, over

In de koran staat: ‘Wij hebben u gemaakt, opdat gij elkander zoudt leren kennen.’ Het wordt tijd dat we daaraan werken!

Tekst: Hilde van Halm Foto: Lisavan | Dreamstime.com

COLUMN

op blote voeten

Tekst: Broeder Bernardus Foto: Lotte Bronsgeest

Onlangs had ik weer de vreugde om aan een nieuwe broeder in onze gemeenschap het habijt te geven. Een belangrijk ritueel aan het begin van iemands kloosterleven. Een uiterlijk teken bevestigt de innerlijke keuze, die gedeeld wordt met allen die wereldwijd bekleed zijn met hetzelfde kleed. Het deed me natuurlijk ook weer terugdenken aan mijn eigen inkleding alweer zo’n 27 jaar geleden. Wat was ik trots op mijn habijt! Daags na de inkleding toog ik naar het ziekenhuis om een oude, zieke medebroeder van mijn vreugde deelgenoot te maken, maar ook om mijn nieuwe habijt te laten zien. Ik stapte uit de auto – opgelucht dat ik geen ongelukken had gemaakt, want in het begin valt het niet mee om met een habijt aan auto te rijden. Meteen stond er een jongetje naast me die zei: ‘Mevrouw, weet u hoe laat het is?’ Daar ging mijn trots! Wat baalde ik! Onlangs werd ik in een Tilburgse winkelstraat door iemand aangesproken, die wijzend naar mijn habijt het allemaal maar niets vond. Tot mijn verrassing ging het om mijn sokken. ‘Vroeger had je tenminste echte paters! Echt, omdat ze op blote voeten liepen.’ Ik stond perplex. Nog nooit had iemand iets gezegd over het feit dat ik sokken droeg. Ik probeerde haar uit te leggen dat de volgelingen van St. Benedictus sokken dragen en dat zij mij verwarde

Navolging

met de paters kapucijnen die inderdaad op blote voeten in

in het

Het lopen op blote voeten is een uitdrukking van de navol-

verborgene

sandalen lopen. Het ging er echter niet in. Ik was geen echte pater, want een echte pater loopt op blote voeten!

ging van Christus. De Heilige Andreas, broer van Petrus en een van de eerste volgelingen van Jezus, wordt in de kunst altijd afgebeeld met blote voeten. Om Jezus na te volgen moet je alles loslaten. Blote voeten zijn zo het mooie symbool van de radicale navolging van Jezus. Maar waarom hebben wij dan wel sokken aan en waarom is St. Benedictus zo stellig over het dragen ervan? Veel geleerden hebben zich daar het hoofd over gebroken. De mooiste verklaring is dat wij monniken als volgelingen van St. Benedictus een verborgen leven leiden. Onze navolging van Jezus vindt plaats in het verborgene en bij die verborgenheid passen sokken. Het laat iets van onze bescheidenheid zien en onze manier van het verkondigen van de blijde boodschap. Het gebeurt niet zozeer met openlijke woorden en daden – wat zeker nodig is – maar op een verborgen manier. Nu groeien de mooiste bloemen ook vaak in het verborgene. Maar gelukkig zitten er ook in mijn sokken weleens gaten.

Broeder Bernardus is abt van de Abdij Koningshoeven

internetcommunity GELOVEN IN NEDERLAND COMMUNITY DE INTERNETCOMMUNITY VOOR IEDEREEN DIE NIEUWS28

GIERIG IS NAAR HET GELOOF VAN ANDEREN!

ONTMOET

OP GELOVEN IN NEDERLAND ONTMOET JE MENSEN DIE NET ALS JIJ GEÏNTERESSEERD ZIJN IN RELIGIE EN SPIRITUALITEIT. ONTMOET ELKE WEEK NIEUWE MENSEN EN BREID JE NETWERK UIT!

DISCUSSIEER

JE KUNT DEELNEMEN AAN DE WEKE LIJKSE DISCUSSIE OF ZELF EEN DISCUSSIE OP HET FORUM PLAATSEN. GEEF JE MENING EN WEES EEN INSPIRATIE VOOR ANDEREN!

ONTDEK

LEES INTERVIEWS MET VERSCHILLENDE EXPERTS OP HET GEBIED VAN RELIGIE EN SPIRITUALITEIT. WELLICHT GEEFT DIT JOU WEER NIEUWE IDEEËN EN INZICHTEN!

INSPIREER

ELKE MAAND WORDT EEN BIJZONDER LID GEKOZEN TOT GN’ER VAN DE MAAND. DIE ERETITEL KRIJG JE ALS JE EEN SPECIALE BIJDRAGE LEVERT AAN DE COMMUNITY. BEN JIJ DE VOLGENDE?

DEEL

HEB JE IETS BELANGRIJKS OP JE HART? EEN MOOIE GEDACHTE? IETS DAT ANDEREN AAN HET DENKEN ZET? POST JE BLOG EN BEREIK ALLE GN’ERS DIE ONZE WEBSITE BEZOEKEN.

VIND WERK MELD JE NU AAN OP WWW.GELOVENINNEDERLAND.NU

IN ONZE COMMUNITY VIND JE DE NIEUWSTE BANEN OP HET GEBIED VAN RELIGIE EN SPIRITUALITEIT. ZOEK JIJ EEN NIEUWE BAAN? DAN MAG JE DIT NIET MISSEN!

rk is als g

werk al

elove n je

Tekst: Erik Jan Tillema

e is

geloof en

ven je w

DE WERKPLEK

elo

te van brood en wijn. Het is de meest intense godsontmoeting die we tijdens ons leven kunnen hebben. Uit mijn werk haal ik niet zozeer voldoening; het is meer. Mijn werk is een vervulling van een verlangen dat God op de bodem van mijn ziel heeft gelegd, namelijk te werken voor de kerk en het scheppen van mogelijkheden zodat mensen Christus kunnen ontmoeten. Wat is het belangrijkste dat u geleerd heeft in uw werk? Dat zijn drie dingen, namelijk dat het belangrijk is om helder en duidelijk over je geloof te zijn, dat je moet doorzetten en dat je geduld hebt. Dan kun je veel bereiken. Waarom heeft u voor dit beroep gekozen? Toen ik eerste communie deed, sloeg bij mij de vonk over. Je kunt het een roeping noemen. Op de middelbare school kreeg ik het lastig, omdat toen veel geestelijken uit het ambt stapten. Het deed bij mij de vraag rijzen of ik het zelf kon volhouden. Daarom ben ik eerst medicijnen gaan studeren, maar uiteindelijk heb ik toch gehoor gegeven aan mijn roeping. Ik ben priester geworden op uitnodiging van de Heer. In 1999 ben ik gevraagd om bisschop van Groningen te worden en in 2007 ben ik benoemd tot aartsbisschop van Utrecht. Dat heb ik

Wim Eijk Aartsbisschop van Utrecht

op mij genomen met het vertrouwen dat God mij helpt. Kunt u uw ‘werk-geloof’ en ‘privé-geloof’ gescheiden houden? Van kinds af aan ben ik ervan overtuigd dat dit de kerk van Christus is en daar geloof ik vast in. Met de grootste overtuiging heb ik altijd de volle leer van de rooms-katholieke kerk uitgedragen en daar kan ik mij helemaal in vinden.

Kunt u een doorsnee-werkdag beschrijven? Ik begin mijn dag om kwart over zes met de lectio divina en

Bestaan er vooroordelen over uw beroep?

een eucharistieviering. Daarna ontbijt ik en rond negen uur

Een beeld dat de media van mij creëren is dat ik erg nors en

beginnen mijn normale werkzaamheden. Mijn dagen zijn heel

een ongenaakbaar bestuurder ben. Veel mensen benaderen mij

verschillend, maar ik besteed veel tijd aan het onderhouden van

met in hun achterhoofd dat vooroordeel om er in de ontmoe-

contacten, met bijvoorbeeld parochiebesturen, priesters,

ting achter te komen dat ik niet zo ben. Daarom wil ik vooral

diakens, pastoraal werkers, vrijwilligers of seminariestudenten.

communiceren op het persoonlijke vlak en niet via de media.

Daarnaast heb ik geregeld vergaderingen van de bisschoppenconferentie en onderhoud ik correspondenties. In het weekend

Is dit werk voor het leven of voor even?

ga ik op zaterdagavond en zondagochtend voor in eucharistie-

Het priesterschap is een eeuwig merkteken. Het is geen

vieringen in parochies. Soms zijn mijn werkzaamheden erg

beroep maar een roeping.

zakelijk met regelingen rondom contracten en financiën. Maar alles wat ik doe staat in het teken van Christus en Zijn kerk.

Verdient uw werk goed? Materieel en immaterieel? Ik hou van elektronische gadgets en die koop ik wanneer ik die

Wat geeft de meeste voldoening in uw beroep?

nodig heb. Maar verder heb ik geen hoge eisen. Ik verdien

De sacramentele vieringen zijn voor mij het hoogtepunt van de

ongeveer net zoveel als een priester. Ik kom niets tekort.

dag. Daarin ontmoeten wij de verrezen Heer onder de gedaan-

ACTUEEL

SNAPPEN WAT JE LeeST

Tekst en foto: Erik Jan Tillema

snel in praktijk zal brengen. Kortom: ik wil geen Bijbel in gewone taal. Ik wil een Bijbel die verheven is boven het gewone. Bijbelzinnen waarin ik kan verdwalen. Bijbelzinnen die ik niet snap. Juist omdat ik meen dat ik daarin het mysterie van het geloof kan proeven. Alsof de Geest door die zinnen waait. Daarbij geldt: hoe moeilijker hoe beter! nog duidelijker Nu heb ik echter een bijbelvertaling in handen waarin totaal

andere zinnen staan. Die lijken op de zinnen die ik uitspreek tegen vrienden, in de winkel, op straat. Er is niets onbegrijpelijks aan. Sterker nog – ik moet het toegeven: het leest zelfs heel makkelijk, heel prettig. Alsof het een roman is. De Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) uit 2004 leest ook zo prettig. Uiteraard heb ik ook in die Bijbel gelezen en ik was er altijd

Ik moet bekennen: ik lees het liefst de Statenvertaling. Kan

van overtuigd dat een Bijbel in nog begrijpelijker taal niet mogelijk is. Tot nu… De BGT is nog duidelijker en helderder. Mystiek Ben ik daar blij mee? Ik weet het niet. Voor mij is de mystiek weg. Ik mis de profetische taal. Ik geniet altijd van boeken

ik dan nog enthousiast wor-

zoals Jesaja, Jeremia en Ezechiël vanwege de wereldvreemdheid ervan – in taal en profetie. Het is een worsteling om door de tekst te komen, maar nu… Je leest het zo weg. Ik blijf in

den over de nieuwe Bijbel in Gewone Taal (BGT)? Eind 2014 zal de BGT verschij-

‘Ik wil een Bijbel die verheven is boven het gewone’ dubio. De twee vertalingen liggen op mijn tafel naast elkaar: BGT en Statenvertaling. De één met een omslag in spranke-

nen, maar een voorproefje er-

lende kleuren, de ander in een donkere lederen kaft. De één gloednieuw, de ander al vele jaren oud. Toch zegt mij iets dat ik beide vertalingen in de toekomst open zal blijven slaan. De

van met enkele bijbelteksten

één voor het begrijpen, de ander voor het ervaren. Want die twee kunnen niet zonder elkaar. Je kunt wel in de mystiek blijven hangen, maar wanneer je dat niet vertaalt naar heden-

ligt nu al in de winkel.

daagse taal, stelt het niets voor. goed De Statenvertaling blijft mijn voorkeur houden, met haar mooie woorden en zinnen. Maar als ik begrijpelijk wil zijn als

Natuurlijk heb ik het al gelezen, want ik lees graag in de

medemens, zal ik andere taal moeten gebruiken. Taal die

Bijbel. Maar zoals gezegd: ik lees graag de Statenvertaling, of

iedereen snapt, taal waarmee je in gesprek kunt gaan. Pas

de Herziene Statenvertaling. Ik wil graag een bijbeltekst die

dan heb je een boodschap voor de wereld. Een boodschap die

mij een beetje vreemd is. Een bijbeltekst die woorden en

niet alleen goed is, maar ook nog eens goed klinkt.

zinsopbouwen bevat die ik in mijn dagelijkse omgang niet zo

COLUMN

Mijn mini-Dag des Oordeels

Tekst: Halima Özen Foto: Lotte Bronsgeest

Stel je eens voor: Je wordt ’s morgens wakker en de zon schijnt niet meer in jouw raam. Je kijkt naar buiten en ziet de zon aan de andere kant opdoemen. In het Westen. Volgens de islam en andere grote religies is dit het begin van de eindtijd. Het kost moeite om me dat moment werkelijk voor te stellen. In mijn dromen dwaal ik rond op zoek naar familie en antwoorden. Gevoelens van angst en onzekerheid bekruipen me bij de gedachte aan de Dag des Oordeels. Gevoelens die volgens mijn zeer gelovige ouders helemaal niet nodig zijn. In de Koran staat namelijk de eindtijd tot in detail beschreven, dus je zou kunnen weten wat je te wachten staat. Misschien is dat juist het beangstigende: het is geen romantisch verhaal waarin alle zielen naar de hemel gaan en we allemaal op roze wolken terechtkomen. We belanden op een soort Alcatraz, waar niemand zal ontkomen aan zijn lot. Maar zeggen mijn ouders: ‘Als je goed leeft naar de wil van God, heb je niets te vrezen.’ En dat vind ik juist eng, want hoe weet ik nu of ik echt goed naar Gods wil heb geleefd? Enige tijd geleden kreeg ik het verzoek om een stukje te schrijven over de eindtijd in de islam. Ik heb het weken laten liggen, maar in mijn hoofd tolde het. Door me erin te verdiepen, leek het zo echt en dichtbij. De Dag des Oordeels, de terugkomst van Jezus op aarde, de valse profeet en de rol van Hazouz ou Mazoez – Gog en Magol. Bij een zoektocht op internetfora merk ik dat ik niet de enige ben met vragen en onzekerheid. Het lijkt of niemand weet – of wil weten – hoe het nu werkelijk zit. De eindtijd houdt ons bezig. De diverse films over het einde van

Van Alcatraz naar de roze wolk

de wereld zoals 2012, Judgement Day en Armageddon waren regelrechte kaskrakers. Op 24 december 2012 haalden we allemaal toch even opgelucht adem, ook al wisten we wel dat de Mayavoorspelling niet juist was. Iedereen heeft een eigen interpretatie van die Dag. Of we door een komeet geraakt worden of door de kracht van God; de aarde zal ooit uitgeput raken. Het is net zoals de dood. We weten dat ons lijf er een keer mee stopt en toch zijn er maar weinigen die hun uitvaart goed geregeld hebben. Ik geloof niet dat ik deze Dag in dit leven zal meemaken. Daarom is het wat mij betreft beter om me te richten op mijn persoonlijke eindtijd. Het einde van mijn leven. Dat is toch ook een soort mini-Dag des Oordeels. Ondertussen doe ik hard mijn best om zo veel mogelijk zegeningen binnen te halen. En ik hoop samen met iedereen vurig dat het genoeg is om van Alcatraz af te komen en door te mogen naar de roze wolk.

REPORTAGE

‘In de verschillen verankerT ZICH mijn geloof’ Tekst en foto:

Cecile Hendriks

Het team Geestelijke Ver zorging in het Flevoziekenhuis van Almere voelt zich bevoor32

recht: vier geestelijk verzorgers van verschillende geloofsrichtingen bieden patiënten begeleiding en steun. ‘Er zijn maar twee ziekenhuizen in heel Nederland die zo’n rijke schakering aan geestelijk verzorgers in dienst hebben,’ zegt hindoe geestelijk verzorger Rawie Sewnath. ‘Om gepaste zorg te bieden, kunnen we niet zonder elkaar.’

Reizen Eén keer in de week, op de donderdag, werken alle geestelijk verzorgers tegelijkertijd in het Flevoziekenhuis. Hun werkkamer is zo klein dat een goede verstandhouding niet alleen handig, maar zelfs noodzakelijk lijkt. ‘Natuurlijk hebben we weleens onenigheid met elkaar,’ glimlacht islamitisch geestelijk verzorger Emin Baydemir. ‘Maar we hebben ook mooie gesprekken en gaan zelfs met elkaar op vakantie.’ Ze zijn naar Suriname geweest om het geboorteland van Rawie te bekijken. Ook reisden ze af naar Taizé en naar Griekenland. Het plan ligt er om met z’n vieren naar Istanbul te vliegen. Nuances ‘Sinds Rawie en Emin hier zijn komen werken, leer ik enorm veel over andere culturen en religies,’ zegt Rianne. ‘Ik kwam vanuit mijn dorp naar de stad en was bang om hier mijn protestantse wortels te verliezen. Maar juist in de verschillen die ik tegenkom en door de andere denkbeelden van mijn collega’s is mijn geloof dieper verankerd geraakt.’ ‘De verscheidenheid helpt ook om de nuances te onderscheiden,’ vult Rawie aan. ‘Veel mensen denken bijvoorbeeld dat een hindoe hetzelfde is als een Hindoestaan. Ze beseffen niet dat een Hindoestaan een persoon is met een bepaalde etniciteit en een hindoe iemand is met een bepaalde religie. Bovendien is het heel makkelijk om te denken dat voor alle hindoes dezelfde regels gelden en dat ze allemaal dezelfde denkbeelden hebben. Maar niets is minder waar: zo veel hindoes er zijn, zo veel hindoeïsmes bestaan er. Dat geldt natuurlijk voor alle religies en gelovigen.’ Rawie maakt er een sport van om de verschillen tussen geloven op te zoeken: ‘Ik ben niet zo

Onlangs begeleidde Rawie samen met zijn protestantse

geïnteresseerd in de overeenkomsten. Juist vanuit de ver-

collega Rianne Veenstra een Hindoestaanse patiënt op zijn

schillen wil ik een brug proberen te slaan tussen mensen.’

sterfbed. ‘Sommige Surinamers zijn opgegroeid in christelijke

Hoe meer hij weet over anderen, hoe meer Rawie beseft dat

tehuizen,’ legt Rawie uit. ‘Hierdoor hebben ze niet alleen

er oneindig veel over andere geloven en gelovigen te leren

hindoeïstische wortels, maar ook christelijke.’ Bij de uitvaart-

valt.

dienst vervulde Rianne samen met een pandit haar rol. ‘Het was heel bijzonder,’ vertelt ze. ‘De pandit en ik hadden ieder

Toegevoegde waarde

onze eigen onderdelen in de dienst.’ Toen Rianne elf jaar

De kennis die het team in de loop van de tijd heeft opgedaan,

geleden in het Flevoziekenhuis kwam werken, had ze één

probeert ze over te brengen op het ziekenhuispersoneel. Het

rooms-katholieke collega. Inmiddels bestaat het vierkoppige

team Geestelijke Verzorging is er niet alleen voor de zieken,

team uit een islamitische, een protestantse, een rooms-

maar ook voor de relatie tussen het personeel en de patiën-

katholieke en een hindoe geestelijk verzorger. ‘Het idee

ten. ‘We geven klinische lessen over multiculturaliteit en

erachter is dat de verscheidenheid een weergave is van de

culturele sensitiviteit aan het personeel,’ vertelt Emin. ‘Dat

bevolking van Almere,’ zegt Rianne. ‘Ook heeft het ziekenhuis

betekent dat we adviezen geven over de manier waarop ze

een visie vanwaaruit het de mensen die hier komen niet

met patiënten om kunnen gaan, bijvoorbeeld met de moslims

alleen fysiek maar ook geestelijk wil helpen.’

die overdag niet willen eten tijdens de ramadan, of zelfs

die vraagt om geestelijke bijstand is uiterst zeldzaam,’ weet

moeite hebben met de inname van medicijnen gedurende de

Martin.

vastenperiode.’ De vier geestelijk verzorgers zijn overtuigd van de toegevoegde waarde die hun werk heeft voor de zorg.

Voor alle mensen

‘Toch moet ons team volgend jaar veertig procent van de

Daarom is het belangrijk dat de geestelijk verzorgers hun

gezamenlijke uren inleveren,’ vertelt priester Martin Schnee-

gezicht laten zien op de afdelingen en ervoor zorgen dat het

berger. ‘Sinds de marktwerking in de zorg is ingetreden,

verplegend personeel weet wie ze zijn. ‘Sommige verpleeg-

verdwijnen de geestelijk verzorgers.’ ‘Het is de plicht van

kundigen hebben er een oog voor,’ vertelt de katholieke

iedere zorginstelling om de gewenste geestelijke verzorging

geestelijk verzorger. ‘Ze komen naar je toe om te vragen:

beschikbaar en toegankelijk te maken voor patiënten,’ vult

‘Ben je al bij die mevrouw geweest?’ Ik denk dat ze jouw hulp

Emin aan. Maar veel ziekenhuizen bieden nauwelijks geeste-

kan gebruiken.’ Maar niet iedereen staat bij dat soort dingen

lijke zorg, weet het Almeerse team. Soms vangen de vier

stil, natuurlijk.’ De signalen waar de geestelijk verzorgers op

medewerkers van het Flevoziekenhuis noodkreten vanuit

inspringen zijn bijvoorbeeld een lang verblijf in het ziekenhuis,

andere ziekenhuizen op. ‘Niet iedere zorginstelling vindt ons

slecht nieuws of berichten van traumatische ervaringen. ‘Het

werk belangrijk,’ zegt Rianne schouderophalend.

is niet zo dat Rawie naar alle hindoes toe gaat en we dus alleen mensen binnen onze eigen overtuiging helpen,’ zegt

Eigen zingeving

Martin. ‘Ieder van ons heeft eigen afdelingen waar we alle

De wettelijke plicht die de zorginstelling heeft, houdt automa-

patiënten proberen te helpen en soms naar elkaar doorverwij-

tisch in dat de patiënt een recht heeft om gebruik te kunnen

zen.’ Zo heeft Rawie de afdeling cardiologie onder zijn hoede

maken van geestelijke zorg. Maar lang niet iedereen is hier-

genomen. ‘Het is bekend dat relatief veel Hindoestanen lijden

van op de hoogte. Bovendien schrikken mensen soms terug

aan hartklachten of diabetes,’ vertelt hij. ‘Daarom heb ik voor

van de term ‘geestelijk verzorger’. ‘Ze krijgen automatisch de

die afdeling gekozen, maar ik ben er voor alle mensen die

gedachte ‘Oh, ik ga dood’, of ze reageren met: ‘Maar ik ben

daar liggen.’

helemaal niet gelovig’,’ vertelt Martin. ‘Het is ons doel om

Soms kan het toch handig zijn om iemand door te verwijzen

ieder mens zijn eigen zingeving te laten ontdekken. Die hoeft

naar een collega. ‘Ik kan aan patiënten die niet rooms-katho-

helemaal niet religieus van aard te zijn of overeen te stem-

liek zijn geestelijke verzorging bieden, maar ik kan ze geen

men met onze eigen denkbeelden.’ Als geestelijk verzorger in

pastorale zorg geven,’ legt Martin uit. Voor een gesprek over

een ziekenhuis moet je een speciale antenne hebben om te

zingeving is het niet per se noodzakelijk om uit dezelfde

kunnen vermoeden welke mensen behoefte hebben aan een

religieuze hoek te komen. Maar voor de ziekenzalving heb je

gesprek over zingeving of levensbeschouwing. ‘Een patiënt

toch echt een priester nodig.

achtergrond

Kopten in Nederland

Tekst: Martin Strengholt Foto’s: Magdalena Salama

Volle zaal Het is een gewone, grijze woensdagochtend wanneer ik de kerk in Amsterdam-Noord bezoek. In de kerk zelf (de vroegere gereformeerde Maranathakerk) is het rustig. Deze ruimte wordt voornamelijk op zondag gebruikt. Een vriendelijke jongeman brengt me naar een gebouw achter de kerk. Bij binnenkomst in dit voormalige schoolgebouw komen heerlijke geuren ons tegemoet. Er wordt gekookt, zodat de gelovigen

na de dienst, volgens goed gebruik, elkaar kunnen ontmoeten en met elkaar kunnen eten. De trap brengt ons naar boven, waar een tweede, wat kleinere, kerkzaal is voor de doordeweekse ontmoetingen. De etensgeuren maken plaats voor de doordringende geur van wierook. In de zaal zitten de mannen links van het middenpad, de vrouwen rechts. Kleine kinderen zitten bij hun ouders of lopen tussen de banken door. Voor in de zaal bevindt zich een rijk versierde iconostase, waar priesters en diakenen in witte liturgische kledij druk in de weer zijn. Ik kom midden in de dienst binnen, maar kan nog ruim een uur van de uitgebreide liturgie, in het Arabisch,

De koptisch-orthodoxe kerk, een van de oudste kerken van de wereld, is ook in Nederland vertegenwoordigd. Zij probeert om op een moderne manier midden in de samenleving te staan en tegelijk vast te houden aan haar eigen tradities en identiteit.

Koptisch en Nederlands, meemaken. Het blijkt een speciale feestdag te zijn: de herdenkingsdag van de heilige Mercurius, een Romeins officier en martelaar uit de derde eeuw. Voorin bevinden zich een reliek van de heilige en een icoon waarop hij zoals vaker met twee zwaarden afgebeeld staat: een ‘gewoon’ legerzwaard, en één dat hij van de aartsengel Michaël gekregen had. Kopten in Amsterdam Na de dienst spreek ik met de priester van de kerk in Amsterdam, vader Yassa Mesak, en met diaken Antonius Abdalla. Zij vertellen over de levendige koptische gemeenschap in de hoofdstad, waar wekelijks op vier dagen een heilige liturgie gevierd wordt. Op zondag zijn er zelfs twee tegelijk. Eén voor de volwassenen, grotendeels in het Arabisch en Koptisch, in het eigenlijke kerkgebouw; en één voor de kinderen in de kleinere zaal in het centrum. Deze laatste wordt hoofdzakelijk in het Nederlands gehouden, zodat de kinderen het kunnen begrijpen, maar wel met de traditionele koptische zang. Daarnaast komen zo’n 400 kinderen wekelijks naar de ver-

Sinds het voorjaar van 2013 vormen de ongeveer 6000 kopti-

schillende klassen van de zondagsschool en zijn er op vrijdag-

sche christenen in ons land een eigen bisdom. Bisschop

avond bijeenkomsten voor de oudere jeugd.

Arseny zetelt in de kerk van de Heilige Maagd Maria in Amsterdam. De bisschop heeft als vader Arsenious al Baramousy

Eigen karakter

zelf aan de wieg van deze kerk gestaan, die sinds 1985 be

De naam ‘kopten’ komt van het oude Griekse woord voor

staat. Sindsdien is het aantal kopten in Nederland gestaag

Egypte. Volgens de koptische traditie is de kerk in de tweede

gegroeid. Tegenwoordig zijn er behalve in Amsterdam (met de

helft van de eerste eeuw ontstaan door het werk van de

grootste koptische gemeenschap) kerken in Den Haag, Eind

evangelist Markus. De verbinding met de bijbelse, apostoli-

hoven, Utrecht, Leeuwarden, Assen, Kapelle en Enschede.

de maatschappelijke rol van de kerk in Nederland heel anders dan in Egypte. ‘Daar heeft de kerk een veel sterkere plek in de maatschappij. Kerken hebben daar bijvoorbeeld hun eigen voetbalclubs. Aan de andere kant speelt de kerk hier uiteraard ook een belangrijke samenbindende rol. De medegelovigen zijn als het ware je “neven en nichten”. ‘ Ook hier proberen de koptische kerken een rol in de samenleving te spelen. In Amsterdam heeft de kerk bijvoorbeeld een voedselbank, bezoeken groepen kinderen bejaardenhuizen, worden mensen geholpen met het verven van hun huis, enzovoort. Ook zijn de relaties met andere kerken in Noord en sche leer is in de koptische beleving heel sterk. De koptische

met de moskee aan de overkant prima.

kerk is rijk aan oude cultuur en tradities. De kerkgebouwen kennen een rijke symboliek. De ‘heilige liturgie’ speelt een

Meeleven met Egypte

centrale rol in het kerkelijk leven. Ook daarin zit veel symbo-

De band met het vaderland komt ter sprake, met name gezien

liek, die teruggaat op bijvoorbeeld de Egyptische oudheid en

de onrust en onzekerheid van de afgelopen jaren. ‘We bele-

het Oude Testament. ‘Liturgie is theologie in symbolen,’ aldus

ven het van heel dichtbij,’ vertelt Abdalla. ‘Egypte is ons land,

vader Yassa. De gelovigen worden daardoor wekelijks gevoed

waar we veel van houden. Als kopten willen we het beste

en onderwezen. Vader Yassa: ‘Het is dan ook wel belangrijk

voor het land, voor iedereen, door Gods liefde te verspreiden.’

dat de mensen het begrijpen, en echt aanbidden.’ Omdat de

Zo heeft het koptische deel van de bevolking (in Egypte naar

liturgie ook een belangrijke rol speelt in de opvoeding en het

schatting ongeveer tien procent) een duidelijke bijdrage aan

onderwijs, wordt de liturgie voor de kinderen hier in het

de samenleving. En dat terwijl de christenen in het land al

Nederlands gehouden. Voor de gelovigen heeft de liturgie

eeuwenlang in de verdrukking zijn. De huidige ontwikkelin-

zo een centrale plek, die het hele leven stempelt. ‘Wat je in

gen, waarbij de kopten het niet gemakkelijk hebben, zijn niet

de kerk krijgt, moet niet binnen blijven,’ zo verwoordt vader

nieuw. Maar dat hoort bij de opdracht die je als kerk hebt. ‘De

Yassa het.

kerken die de laatste tijd verbrand zijn [zo’n zeventig of tachtig, mjs] zijn ons offer voor het land,’ zegt vader Yassa

Midden in de samenleving

daarover. ‘Vanaf het begin is het zo, dat het martelarenbloed

Deze uitstraling naar het hele leven en de omgeving is een

de voeding voor de kerk is.’ Tegelijk is hij redelijk optimistisch

belangrijke trek van het koptische geloof. Dat betekent

over de nabije toekomst. ‘Het gaat de goede kant op.’

tegelijk dat dit in Nederland soms anders uitpakt dan in Egypte. Met behoud van de apostolische kern, past de kerk

Toekomst

zich aan aan het land waar ze is. ‘De kerk neemt in elk land

In Nederland betekent de aanstelling van een bisschop dat er

wel iets van de plaatselijke cultuur over,’ zegt Abdalla. Dat is

meer mogelijkheden voor uitbreiding en opbouw zijn. Zo zijn

geen probleem, als het maar niet tegen het geloof in gaat. Je

er plannen voor een negende kerk (in het oosten van het

loopt in Nederland ook tegen andere dingen aan dan in

land), en tevens voor een centrum voor retraites, jeugdkam-

Egypte, je hebt andere discussies. Hier zijn bijvoorbeeld

pen en dergelijke, aan de Duitse grens. Ook zijn er plannen

mensen die helemaal niet in het bestaan van God geloven,

om het priesterbestand in de komende jaren te laten groeien,

iets wat in Egypte eigenlijk niet voorkomt. Nederlanders

met name met jongemannen van de tweede generatie die in

nemen ook niets zomaar aan. Dat begint al jong: ook kinderen

Nederland zijn opgegroeid. ‘En dat is goed,’ aldus vader Yassa,

moeten iets begrijpen voor ze het willen aannemen. De

‘want de volgende generatie moet de verantwoordelijkheid

“waarom-vraag” is hier veel belangrijker dan in Egypte, waar

verder dragen.’ Zo kan de kerk haar apostolische geloof

meer op gezag wordt aangenomen.’ Dit geldt ook voor het

behouden en dienend in ons land aanwezig zijn, en de bood-

geloof. ‘Puberen in het geloof,’ noemt Abdalla dat. ‘Het is heel

schap van Gods liefde zó brengen dat zij aansluit bij de

gezond als je als jongere door zo’n fase heen gaat; áls je dan

Nederlandse cultuur.

voor het geloof kiest, is het ook echt uit overtuiging.’ Verder is Foto’s links: Bisschop Arseny tijdens de dienst; rechts: het altaar in het ‘heiligste der heiligen’.

HET BOEK EN HET GELOOF VAN

Tekst: Inge Brokerhof Foto: Dick de Vos

Bezinning in de isoleercel Toen De Vries klaar was met de hertaling was hij overwerkt, maar vol energie. ‘Ik zag beelden, dingen die nog moesten gebeuren. Ik voelde me diep verbonden met God.’ Om tot rust te komen, ging hij naar een klooster. Daar begon hij luid te zingen – van Queen, tot Peter Koelewijn, tot kerkelijke liederen. De abt werd gewaarschuwd en later die dag belandde hij in de isoleercel. ‘Ik werd niet begrepen, maar dat is misschien wel logisch. Op dat moment was ik in een soort andere

werkelijkheid. Geleidelijk aan kwam ik weer bij zinnen. Toen dacht ik: het was inderdaad niet helemaal normaal.’ Een paar dagen bleef De Vries in de isoleercel. ‘Het was een van de meest heftige en eenzame periodes in m’n leven. Toch was de

Godsdienstleraar Mink de Vries

eenzaamheid goed voor me. Ik kwam tot rust en kon me bezinnen. Niet alleen op de beelden die ik zag, maar ook op hoe mensen daarop reageren. Sommige vrienden en familieleden konden er niet mee overweg. Ik ben daardoor wel voorzichtiger geworden. Dat is soms eenzaam, maar wel beter. In die periode leerde ik los te laten. Op het moment dat

Hij verdiepte zich in de ideeën van de Moderne

je afstand neemt van de mensen om je heen, ga je ze anders

Devotie. Daarbij werd hij zó meegenomen door

zien en krijg je meer begrip. Dat is bevrijdend.’

enthousiasme, dat hij tijdelijk in een psychia-

Godservaringen

trische instelling belandde. In zijn boek

‘Godservaringen zijn als een soort film die zich voor je af-

Van preekstoel tot isoleercel beschrijft hij zijn

stukken van verleden, heden en toekomst. Zowel van men-

speelt. Achter deze beelden zit een diepere betekenis. Je ziet

persoonlijke reis; hoe hij leerde alles los te

sen, als het land, als de wereld. De meeste mensen denken

laten en daarna zijn leven weer oppakte.

als ik dit vertel aan een soort paranormale ervaring, maar voor mij is dat absoluut niet zo. Voor mij zijn het openbaringen van God. Ze zijn benoemd en ze hebben een identiteit – een doel.

‘God is als de zon,’ zegt De Vries tegen zijn schoolklas met

Ik moet er iets mee doen, maar het is soms zoeken om de

veel niet-gelovige leerlingen. ‘De zon is alom aanwezig en de

beelden te begrijpen.’

aarde draait om haar heen. Zonnestralen vallen op de aarde, brengen de zon dichtbij. Dat is Jezus, een stukje hemel op

Toekomst

aarde. Ga je zélf in de zonnestralen zitten en voel je de

In 2011 tekenden de burgemeesters van Deventer en Zwolle

warmte en energie, dan ervaar je de Heilige Geest.’ Met deze

het verdrag van Windesheim, waarin ze initiatieven van de

heldere metafoor weet De Vries de drie-eenheid bijna tastbaar

Moderne Devotie ondersteunen. Ook in andere delen van het

te maken voor jongeren. Deze energie, de kracht van de

land wordt De Vries’ roep gehoord door gelovige én niet-gelo-

Heilige Geest, heeft De Vries in zijn leven regelmatig ervaren,

vige Nederlanders. De kracht van de Moderne Devotie is dat

vooral toen hij zich verdiepte in de Moderne Devotie. Tijdens

de nadruk ligt op verbinding en niet op verdeeldheid. De Vries:

het vertalen van het werk van de middeleeuwse Thomas a

‘De versnippering van de kerk is een soort antireclame voor

Kempis, werd hij gegrepen door de ideeën van deze stroming:

het christelijk geloof. God zit juist in de vrijheid om jezelf te

‘De kern is: terug naar de basis. Laat zien waar het geloof toe

mogen zijn, en de ruimte waarin je je kunt ontplooien. Het zou

dient: zorgen voor de gemeenschap, de zieken en zwakkeren.

mooi zijn als we een onverdeelde kerk hadden. Eén kerk, met

Verbinding zoeken met elkaar en praten met mensen die je

verschillende kleuren waarin iedereen zijn plek heeft. Dat zou

niet direct begrijpt, zónder te oordelen. Iedereen hoort erbij.’

fantastisch zijn!’

Naar aanleiding van Mink de Vries, Van preekstoel tot isoleercel.

EN VOO K DE R K AD HE IN O L E DE FA REN M IL IE

C A M PA G N E 2 0 1 4 MET MEDEWERKING VAN

WWW.HARTVANPASEN.NL

MARTINE JONKER WILMA VEEN

DE VERTELLER

€2,99 DVD - Bo

Bij afna grote aan me extra korttallen ing!

In Nederland gelden Kerst en Pasen nog altijd als christelijke feestdagen. Voor veel mensen zijn deze feesten niet meer dan een extra vrije dag en de échte betekenis ervan ontgaat hen volledig. En daar ligt de uitdaging! Als christenen geloven we namelijk dat de gebeurtenissen die we op zulke momenten vieren scharnierpunten zijn in de geschiedenis. Het wonder van Pasen biedt hoop voor iedereen, maar hoe vertel je dat aan een omgeving die er eigenlijk niet op zit te wachten? De Hart van Pasen-campagne wil daarbij helpen! Ieder jaar wordt een actieproduct ontwikkelt dat kerken en christenen kunnen gebruiken om de boodschap van Pasen op een laagdrempelige manier te delen met hun omgeving.

GA VOOR MEER INFORMATIE EN HET BESTELLEN VAN HET ACTIEPRODUCT NAAR DE WEBSITE WWW.HARTVANPASEN.NL

jaargang 1 - nummer 3 - SePTemBer 2013

Over

jaargang 1 - nummer 4 - nOVemBer 2013

Hoopvol visioen moedig vertrouwen

DE WAARHEID…

en de Ware, die opstaat uit alle tegenstellingen

gt er straks etje?

ROUW-en UITVAARTRITUELEN

InTernaTIOnaaL DOPen In De

Waalse kerk in Utrecht

Portugese synagoge in Amsterdam

Goed

oud worden

God, vaderland en ORANJE

Mariam Ali

als u er niet meer bent, is moeilijk. Emotioneel. Mede

ld moet worden.

rs van het Leger des Heils staan u hierbij graag terzijde.

er uw nalatenschap en hulp bij het vastleggen van uw

een goed gesprek over uw zorgen, uw twijfels, eventueel

s vaak een hele opluchting. Wilt u hier meer

op spirituele reis naar Mekka

inspiratiemagazine “Het grootste geschenk voor GELOVEN IN NEDERLAND grootouders zijn hun kleinkinderen,

BEURS

KERK&GEMEENTE

inspiratiemagazine GELOVEN IN NEDERLAND

en kinderen zijn trots op hun ouders.” reportage

SPREUKEN 17:6 BIJBEL IN GEWONE TAAL reportage

SUCCESVOLLE KERKEN

‘s Nachts naar de kerk

Ervaar de kracht van gewone taal, kijk op www.bijbelingewonetaal.nl of koop het boekje Bijbel in Gewone Taal - De eerste teksten

BIJBELTHEATER

Klaas van der Kamp: Passie voor oecumene

telefoonnummer 036-539 81 62 of ga naar

orgterstraksvoorpietje.nl

De complete Bijbel in Gewone Taal is vanaf najaar 2014 verkrijgbaar bij uw boekhandel.

NBG133305_11_220x280_FC_verjaardagfoto.indd 1

15-10-13 09:22

BENT U ENTHOUSIAST OVER geLOVen In neDerLanD EN WILT U OOK UW GEMEENTELEDEN, PAROCHIANEN, COLLEGA’S OF WERKNEMERS LATEN KENNISMAKEN MET DIT MAGAZINE? BESTEL DAN VOOR SLeCHTS €1,- Per STuK MINIMAAL 100 EXEMPLAREN

VOOR

VERSPREIDING

EIGEN

KRING.*

DE DOELGROEP VAN HET INSPIRATIEMAGAZINE IS NOG VEEL GROTER DAN DE 30.000 LeZerS DIE WE NU BEREIKEN. LATEN WE SAMEN AL DIE MENSEN DIE GELOVEN IN NEDERLAND MET ELKAAR IN VerBInDIng BRENGEN! BeL: 033-2570439 BeSTeL: WWW.OASEMEDIA.NL maIL: GIN@OASEMEDIA.NL.

*Per stuk: €2,50 • per 10+: €2,00 Per 30+: €1,50 • 100+: €1,00 Verzendkosten: €2,90 tot maximaal €8,50 per bestelling

Jaarabonnement: €5,00 Steunabonnement: €10,00 Inclusief verzendkosten