Geloven in Nederland 2-2 by De Nieuwe Oase

jaargang 2 - nummer 2 - meI 2014

Kiezen tussen

wolven en het

goddelijke Boeddha als medicijn Een gebed schrijven met

goud

Crowdfunding:

Geloof in je project!

inspiratiemagazine GELOVEN IN NEDERLAND Joods geloof: ‘rekbaar als elastiek’

Coupe Monnik als daad van betekenis LeSSen

om je als

mens

te ontwikkelen

inHOUD 4

mOeD en vertrOUwen

Kiezen tussen de wolven en het goddelijke tOevlUcHt zOeken bij jezUs én bOeDDHa

De leer van Boeddha als medicijn

De kracHt van verbinDen

Lessen om je als mens te ontwikkelen

bezinning & bezieling

16-23

Inspiratie in woord en beeld icOnen scHilDeren

Een gebed schrijven met goud welk jaar is Het?

Over de verschillen in jaartelling en kalender gelOOf in je prOject!

Crowdfunding voor inspirerende projecten

Rituelen uitgelicht: de doop Zichtbaar teken van onzichtbare genade

Gelovige Nederlander: Manja Vos ‘Het jodendom is als elastiek; het is heel rekbaar’

De werkplek: pandit Suruj Biere Steek in je eigen omgeving het licht van wijsheid aan

Internetcommunity Geloveninnederland.nu Ontmoeten, inspireren, delen

Het boek en het geloof van Jean-Jacques Suurmond Even niet de piloot zijn van je eigen leven

Hoopcentrum Jeruzalem Rabbijn Soetendorp ziet hoop in een klaslokaal

Reli-spam Halima laat God niet vangen in 160 tekens

Coupe Monnik Broeder Bernardus stelt een daad van betekenis

W O R D LID el

ned

l a n d.

Ruimte

VAN DE REDACTIE

oven

worden vaststaande beelden die nauwelijks meer ruimte bieden aan een andere interpretatie. Denk ik aan een appelboom, dan verschijnt er een beeld compleet met kleuren, geuren en ervaringen. Zonder mij dat bewust te zijn, wordt mijn appelboom het prototype voor alle appelbomen die er zijn. Alles wat daarvan afwijkt, is toch niet helemaal een échte appelboom. Voor onze beelden van God, van geloven, van godsdienst, geldt hetzelfde. De strijd om het ‘ware’ geloof, de ‘echte’ God – dat zijn de ‘gesneden beelden’ die we met ons

meedragen, die vaak geen ruimte bieden aan andere visies en interpretaties. In de joodse traditie wordt de godsnaam niet uitgesproken. Rabbijn Marc-Alain Ouaknin zegt: ‘Als je wilt denken aan wat wij God noemen, dan kun je dat alleen maar doen door vier medeklinkers zonder klinkers te spellen. Zonder klinkers is het woord onuitspreekbaar. De enige manier om zich God te kunnen denken, is dan ook door stil te blijven.’ Het Pinksterverhaal vertelt over geluid als een windvlaag, een soort vlammen die verschenen – geen voorwerpen die je kunt oppakken en in een kastje kunt zetten, maar vluchtige verschijningen die toch een diepe indruk achterlaten. Zodra je het wilt grijpen, is het weg. Maar als je stil kunt zijn, met alle ruimte in en om je heen, dan zou de Geest zomaar kunnen gaan waaien. Het tweede van de Tien Geboden lijkt op het eerste gezicht

Al je beelden en interpretaties, alle oordelen en zekerheden

één van de meest eenvoudige om je aan te houden: geen

zullen er waarschijnlijk van op de vlucht slaan. En een wereld

andere god aanbidden en geen afgodsbeelden maken. Maar

van mogelijkheden ligt aan je voeten.

zo eenvoudig blijkt het – natuurlijk – toch niet te zijn. Op een bepaalde manier stollen woorden als vanzelf in ons brein. Het

Hilde van Halm, hoofdredacteur

COLOFON

Betaald jaarabonnement 2014: € 5,-

Contact

Oplage Geloven in Nederland wordt

Geloven in Nederland is een

Steunabonnement 2014: € 10,-

Oase Media b.v., postbus 204

verspreid in een oplage van 30.000 expl.

uitgave van Oase Media b.v. te

Los: €2,50 | 10+ €2,- | 30+ €1,50 | 100+ €1,-

3860 AE Nijkerk | telefoon: 033-2570439

Advertenties en bijsluiters

Hoevelaken en verschijnt vier maal per

Hoofdredacteur Hilde van Halm

correspondentie liefst per e-mail.

Harm Jan Wieringa, N.A.W.plus,

jaar. Het wordt gratis toegezonden aan

Uitgever Désiré Brokerhof

Redactie:

Barneveld; telefoon: 0342-424404

kerkelijke en religieuze gemeenschap-

Redactie Hilde van Halm, Karin

redactie.gin@oasemedia.nl

e-mail: info@nawplus.nl

pen en instellingen, alsmede aan

Leeuwenhoek, Martin Strengholt en

Administratie en bestellingen:

Advertentietarieven op aanvraag

professionele werkers op kerkelijk en

Erik Jan Tillema

info@oasemedia.nl

Webcommunity

religieus terrein. Materiaal uit het

Medewerkers Abt Bernardus

Adreswijzigingen:

Geloven in Nederland wordt onder-

magazine mag worden overgenomen,

Peeters, Anke Brokerhof,

mail@oasemedia.nl

steund door de webcommunity

mits onveranderd en met volledige

Greet Brokerhof-van der Waa,

IBAN:

www.geloveninnederland.nu

bronvermelding (auteur | gelovenin-

Cecile Hendriks, Halima Özen en

NL37 RABO 0106 9459 63

met blogs, discussies, Meeting point,

nederland.nu); bewijsnummer verplicht.

Awraham Soetendorp.

Webwinkel: www.oasemedia.nl

De werkplek, evenementen en veel meer.

ISSN 2352-4812

Coverfoto:

inspiratiemagazine

HOOFDARTIKEL

moed en

Tekst: Hilde van Halm Foto: Wikimedia Commons

vertrouwen Onlangs circuleerde er op Facebook een Amerikaans verhaaltje over Julio Diaz, die werd overvallen op een metrostation1. Een jongen bedreigde hem met een

mes, en eiste zijn portemonnee. Julio gaf deze aan de jongen en zei: ‘Als je vanavond nog meer mensen wilt

zich onveilig op straat, in hun wijk en soms zelfs thuis. De overheid moet dus maatregelen nemen. Tegenover de dalende criminaliteitscijfers staan ervaringen, die natuurlijk stuk voor stuk akelig zijn. Zeggen dat het allemaal ook wel mee zou kunnen vallen, wordt door de mensen die wél iets is overkomen al snel begrepen alsof hun ervaringen gebagatelliseerd worden. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Maar met wat meer afstand beschouwd, is het wel een interessante vraag: Hoe kan het toch dat die gevoelens van onveiligheid zo hardnekkig zijn in ons veilige land?

beroven, dan kun je mijn jas ook wel gebruiken. Dan

Afwijkend

blijf je in elk geval warm.’ Op de verbijsterde blik van

In een artikel in Religie en Samenleving 2 laat bestuurskundige Ronald van Steden zien dat ons streven naar steeds meer

de jongen, vervolgde Julio: ‘Als jij je vrijheid in de waagschaal wilt stellen voor een paar dollars, dan zul je die wel hard nodig hebben.’ Nog meer verwarring bij de jongen. Uiteindelijk eten ze samen, krijgt Julio zijn portemonnee terug (om het eten te kunnen betalen), krijgt de jongen twintig dollar mee en geeft daarvoor in ruil zijn mes aan de man.

orde en veiligheid een tirannieke kant heeft. Het sluit mensen uit die afwijken van de norm. Dat heeft als voordeel dat de sociale binding onder de ‘winnaars’ sterker wordt. Maar de afwijkenden – Van Steden noemt jongeren, sociaal-economisch achtergestelden en religieuze mensen – vormen een makkelijk doelwit. Gevoelens van onveiligheid zijn onprettig, en hebben een groot nadeel: het onderling vertrouwen wordt erdoor beschadigd. Hoe hoger de muren, hoe meer camera’s en toezicht, hoe groter de spanning en het gevoel van onveiligheid. Hoe meer we ons afzonderen, hoe angstiger we worden. We verleren als het ware de sociale vaardigheden die nodig zijn voor de omgang met onbekenden en met onverwachte situaties. Wantrouwen overheerst. Risico’s Tegenwoordig zien wij ‘veiligheid’ vooral als controle, als

Of dit werkelijk zo gebeurd is, is eigenlijk niet zo relevant.

bescherming tegen, als securitas. Maar ‘veiligheid’, je veilig

Het is in elk geval een mooi verhaal. En het is een waar

en geborgen voelen, verwijst oorspronkelijk naar een toe-

verhaal: iemand die de moed heeft om het goede te doen,

stand van persoonlijk welzijn, die voortkomt uit het ‘zonder

kan bij de ander ook het goede in beweging zetten. Maar hoe

zorg’ leven, aldus Van Steden. Dat ontstaat als mensen zich

moeilijk kan het zijn om daarnaar te leven! Het is zo invoel-

onderdeel weten van een vertrouwde omgeving, als ze zich

baar; de unheimische sfeer in een metrostation, een jongen

gekend weten door anderen. Van Steden zegt dat er onder het

met een mes, de angst, de dreiging – wie komt er dan in

verlangen naar veiligheid een existentieel vraagstuk schuil

vredesnaam op het idee om ook zijn jas aan te bieden? Wie

gaat: het raakt aan ons onvermogen om met de dieptelagen

bedenkt het om zijn belager mee uit eten te nemen? De

van ons bestaan om te gaan. Het leven brengt nu eenmaal

eerste impuls zal toch eerder zijn om terug te vechten of te

onzekere en onveilige situaties met zich mee. Vertrouwen is

vluchten. Zeker in deze tijd. Want de wereld zit vol gevaren

een risicovolle bezigheid.

en als je niet uitkijkt heb je zo een mes tussen je ribben. Certitudo Ervaringen

‘Controle’ is niet de enige weg om onze gevoelens van

‘Veiligheid is een gevoel,’ wordt er regelmatig gezegd. Al

onzekerheid en onveiligheid te hanteren. Veiligheidsoplossin-

laten cijfers zien dat we in een rustig, stabiel en welvarend

gen geven geen antwoord op de oorzaken van onze onkwets-

land leven en dat de criminaliteit daalt, toch zijn veel mensen

baarheid. Maarten Luther schreef over certitudo, waarmee

ervan overtuigd in een vijandige jungle te verkeren. Zij voelen

zekerheid, vertrouwen, je geborgen weten, wordt bedoeld. ‘De bevrijdende overgave aan een liefdevolle en genadige God.’ Als je dat kunt, dan weet je dat het leven goed is, ook al kent het talrijke risico’s. Het haalt je uit de angst en dat opent nieuwe wegen. Zou Julio Diaz zich ook door deze certitudo gesteund gevoeld hebben? Zijn verhaal illustreert dat ieder mens behoefte heeft aan warme, op vertrouwen geënte relaties. En als je iemand dat vertrouwen geeft, dan kan ook de ander zich voor dat vertrouwen openen.

Niet te beschamen Nou ja, die mogelijkheid bestaat... Het kan natuurlijk ook anders lopen. Jaren geleden waren mijn ouders op vakantie in Noorwegen. Wachtend op een pont, werden zij benaderd door een Nederlandse man, die een droef verhaal vol pech en tegenslag bracht. Hij had dringend honderd gulden nodig. Mijn vader gaf de man het gevraagde geld, werd uitbundig bedankt en natuurlijk zou de man dat geld zo snel mogelijk weer overmaken. Moet ik nog zeggen dat hij nooit een cent gezien heeft? Als hij dit verhaal aan anderen vertelde, werd mijn vader steevast voor gek versleten. Hij haalde dan zijn schouders op. Honderd gulden was best veel geld. Maar stel je voor dat hij er iemand echt mee had kunnen helpen? Dan was het toch een klein bedrag? ‘Bovendien,’ zo zei mijn vader, ‘mijn vertrouwen is niet te beschamen. Misschien dat die man zich schaamt. Maar mijn vertrouwen beschaam je niet.’ Wolven of God? De hedendaagse nadruk op veiligheid versterkt het idee van homo homini lupus – de mens is voor de ander een wolf. Hoe meer camera’s en hekwerken, hoe hoger de muren, hoe meer wolven we vermoeden. Naarmate de ander steeds meer getoond wordt als vreemd en afwijkend en dus als onvoorspelbaar en bedreigend, hoe meer wolven we in anderen zien. Een afschuwelijke trend, die haaks staat op alles waar geloven juist om draait. Zie je in de ander een wolf? Laat je je leiden door angst en achterdocht? Of heb je de moed om in ieder mens de weerspiegeling van het goddelijke te zien? Is niet ieder mens geschapen ‘naar zijn beeld en gelijkenis’? Misschien is de ander ‘vergeten’ dat ook hij een kind van God

Kunstenaar Krijn Giezen ontwierp deze trap, Kijk Uit genaamd, die

is. Dan getuigt het van geloof, moed en vertrouwen de ander

de trap beklimt, dan heb je een prachtig uitzicht over de boomtop-

daaraan te herinneren. Door hem een jas te geven of honderd

pen van de Hoge Veluwe. Sinds 2006 is de trap uit veiligheidsover-

gulden. ‘Leven in vertrouwen biedt aanknopingspunten voor

wegingen afgesloten, na de val van een scholier. De trap blijkt

een ethos dat zich openstelt voor anderen,’ zegt Van Steden.

gevaarlijk te zijn als iemand naar beneden rent. In de 9 maanden

Dat vertrouwen vergt geloof en brengt risico’s met zich mee.

dat de trap toegankelijk was, werd deze door 60.000 mensen

Als we erin zouden slagen om op deze manier te getuigen van

beklommen.

te zien is in de beeldentuin van het Kröller Müllermuseum. Als je

ons geloof, ligt het ‘Koninkrijk der Hemelen’ binnen handbereik.

1. Het verhaal van de beroofde man is na te lezen op: http://www.tickld.com/x/this-man-got-mugged-what-he-did-next-was-genius 2. R. van Steden ‘Een doorbreking van orde,’ in: Religie en Samenleving, jrg 8, nr. 3

Uw waardevolle boodschap…

moet wel op het juiste adres aankomen

u V erhuur van kerkelijke adressen u Verzorging van uw DM-acties u Advertenties Geloven in Nederland

Mail

POSTBUS 204 • 3860 AE NIJKERK • T (033) 2570439 • E INFO@OASEMEDIA.NL • WWW.OASEMEDIA.NL

COLUMN

hoop-centrum In jeruzalem

Tekst: Awraham Soetendorp Foto: Lotte Bronsgeest

De wervelende Bar Mitswa-viering bij de muur wordt gevolgd door de verscheurende confrontatie met Yad Vashem. Daar bij het Pad der Rechtvaardigen die hun leven in de waagschaal hebben gesteld, soms gegeven, kan ik stamelend mijn woorden delen: ‘Omdat ik ben geweest waar ik ben geweest en jij nu bent waar jij nu bent, kan ik nooit helemaal zijn waar jij nu bent, en jij nooit helemaal zijn waar ik ben geweest. Maar we kunnen elkaar het verhaal vertellen en dat zal voldoende zijn.’ Later beleven we in Tiberias de sabbat. Zondag, op het meer van Kinneret, hebben we een bezinningsmoment dat verder gaat dan alleen in respect aanwezig zijn bij het gebed van de ander. We kunnen ons laven aan de mystiek van de helende stad Tsefat en uren later aan de hoorbare stilte van de grotten van Qumran. Daar is de woestijn niet het volstrekte einde, maar als een leegte die de belofte herbergt van een nieuw begin. Onze wegen scheidden zich even. Zij bezochten scholen in Bethlehem en ik voerde gesprekken met leden van het Elijah-instituut over een driest plan om een Hoop-centrum in Jeruzalem te creëren waar vertegenwoordigers van religies elkaar waarachtig zullen kunnen ontmoeten. Toen wij weer samen waren, vermengden zich onze verhalen van wanhoop en hoop. De muur die ontegenzeggelijk meer veiligheid

Zojuist ben ik teruggekeerd van een reis naar Israël, georganiseerd door de Besturenraad. Ik ervaar het als een waarachtige zegen om, nu voor de derde keer, met directeuren van scholen en onderwijsinstellingen het land te bezoeken dat, naar een gedicht van Yehoeda Amichai, ‘verdeeld is in wijken van her inneringen en districten van hoop.’ De dialoog tussen jodendom, christendom en islam, die essentieel deel uitmaakt van mijn leven, verdiept zich in deze gezamenlijke pelgrimstocht.

biedt, maar het zicht op vreedzaam naast elkaar wonen belemmert. Hoe kunnen Israëliërs en Palestijnen er eindelijk voor zorg dragen dat een droom beide verbindt? De volgende dag ontdekten wij wezenlijke elementen van het antwoord in de Bialik-school in Tel Aviv. Duizend leerlingen uit vijftig landen, van Ivoorkust en Soedan tot Turkije, met de sporen van de vlucht nog in hart en hoofd, ontworteld, onzeker, vonden hier hun haven. Met vereende krachten werden verblijfsvergunningen verworven en levensvoorwaarden geschapen. Het lukt niet altijd, maar gelukkig vaak wel. Een leger vrijwilligers staat daar borg voor. De warmte, de vriendschap, de muziek, de vonk van levenskracht in hun ogen. Zij leerden weer dromen. Perspectief ontkiemt in een klaslokaal, waar doorleefde kennis wordt overgedragen door leraren aan leerlingen die om elkaar geven. Het vredesproces mag dan weer in een impasse zijn geraakt, blijf geloven in het vermogen van menschen aan beide kanten van de demarcatielijnen om bruggen naar elkaar te bouwen. En het Hoop-centrum zal in Jeruzalem verrijzen, naast de molen waar in de woorden van erdergenoemde Yehoeda Amichai het brood van de vrede zal worden gemaakt.

‘Een theologie van de stervende kerk’

Dominee Wouters, onze oprichter, doet een appèl op u... 8 ‘Alle namen heeft God al gekregen. Eeuwige, Opperwezen, Het Numineuze, Iets, Ander, Jehova, HEERE, Waarheid, Christus, Woord… God is voor alle karren gespannen.

En nu? God ligt aan het infuus. Hij is niet vermoord, eerder terminaal. Theologie kan met recht palliatieve zorg worden genoemd. De vraag is: wie voltrekt de euthanasie?’

€ 17,50 paperback | 188 blz. www.kok.nl

Siriz staat klaar voor moeder en kind

“Help hen die niemand helpt.” Doneer nu: ING 8081 www.deregenboog.org/barmhartig De Regenboog Groep Amsterdam @Regenboog020

Weg tot geestelijke wedergeboorte Dit boek bevat een selectie van teksten uit verschillende werken van Lorber, die handelen over de wedergeboorte van de geest (niet te verwarren met reïncarnatie). De korte, leerzame stukken tekst zijn als een brevier te lezen en kunnen van belang zijn bij het terugvoeren van ons denken naar het geestelijk centrum van ons eigen wezen. Dat betekent: uit de duisternis van ons aardse leven naar het stralende, genadevolle licht van Gods liefdevolle wijsheid in ons eigen hart. Het gaat daarbij om een nieuwe geestelijke wedergeboorte uit God, het uiteindelijke hoogste doel van het menszijn.

De jeugd van Jezus

Hebben er ooit geschriften bestaan over de kinderjaren van Jezus?

Jaarlijks raken veel vrouwen en tienermeiden onbedoeld zwanger. Er komt veel op deze vrouwen af. Siriz wil er voor hen zijn. We bieden hulp bij het maken van een keuze en waar nodig begeleiding en opvang. Daarbij hebben we oog voor moeder, vader en (ongeboren) kind.

Wilt u het werk van Siriz laten zien in uw gemeente? Kijk op www.siriz.nl/kerken of bel ons (033) 460 5070.

www.siriz.nl

Er was vroeger inderdaad zo'n geschrift: het 'Evangelium Jacobi Minoris', zoals vermeld door de martelaar Justinus, de geleerde Origenes en Eusebius, de 'vader der kerkgeschiedenis' (265-339 n.C.). Dit oudste evangelie ging helaas in de vierde eeuw verloren, . . . maar niet voor altijd! In 1843 wordt het verdwenen Jacobus-evangelie aan de mysticus Jakob Lorber door de innerlijke stem opnieuw gedicteerd. Dit belangrijke oudchristelijk en tevens historisch document biedt een schat aan gegevens over de geboorte, de vlucht naar Egypte en de kinderjaren van Jezus en over de tijdsomstandigheden daaromheen. Het informeert ons uitvoerig over de perioden in Zijn leven waarover in de bijbel weinig te lezen is.

U kunt de boeken bestellen bij de boekhandel, uitgever of bij de

rituelen nader bekeken

Tekst en foto: Karin Leeuwenhoek (met dank aan de Russisch-orthodoxe parochie Heilige Nikolaas van Myra, te Amsterdam)

de doop

Bij de foto: Toen de Russisch-orthodoxe parochie in 2006 het kerkgebouw betrok, is in de kapel dit doopbassin gemaakt. In het mozaïek is de doop van Jezus afgebeeld. Rechtsonder is de slang te zien die de dopeling probeert tegen te houden.

worden van een volgeling van Jezus (Mat. 28:19). Pas later ging men kinderen dopen. De doop staat ook voor de vergeving van de zonden, inclusief het afwassen van de erfzonde. Priester Hildo Bos van de Russisch-orthodoxe parochie Heilige Nikolaas van Myra in Amsterdam vertelt dat wat betreft zonde en vergeving bij de kinderdoop het accent anders wordt gelegd dan bij de volwassenendoop: ‘In de orthodoxe kerk worden kinderen niet gezien als besmet met de erfzonde in de zin van een persoonlijke schuld. Wel worden ze via hun (voor)ouders, teruggaand op Adam en Eva, belast met de gevolgen van de erfzonde.’ Opstanding ‘In de doop draait het, net als in het hele christelijk geloof, om de opstanding. De tekst van Romeinen 6 staat bij de doop centraal, waarin verteld wordt dat degene die gedoopt wordt samen met Jezus doodgaat en weer opstaat. De dopeling gaat als het ware dood aan zijn oude leven en aan de zonde en komt

De doop wordt in alle chris

dan weer herboren uit het water. Vanaf de doop is iemand in de orthodoxe kerk meteen volwaardig lid van de gemeenschap.

telijke kerken beschouwd als

Een baby krijgt vanaf dat moment al de communie. Dat laatste is bij ons dus anders dan in de rooms-katholieke kerk.’

een sacrament: Kinderdoop

een zichtbaar teken van

Ook in de meeste protestantse kerken worden kinderen gedoopt. Maar omdat in de Bijbel de zuigelingendoop niet

onzichtbare genade, GENADE

voorkomt, zijn er ook veel kerkgenootschappen die hier niet aan doen. Het bekendste voorbeeld hiervan zijn de baptisten,

van God die in het sacrament

bij wie men pas als (jong)volwassene gedoopt wordt – door volledige onderdompeling, net als in de Bijbel – op het moment

naar de mens toe komt.

dat iemand zelf heel bewust voor de ‘bekering’ kiest. Hetzelfde zien we bij evangelische en pinkstergemeenten.

Ons woord ‘doop’ komt van het Griekse baptizein dat ‘duiken’ of ‘onderdompelen’ betekent. De doop door middel van water

Onderdompelen of besprenkelen De doop vindt plaats door iemand drie keer met gezegend

is oorspronkelijk een joods ritueel, in het Hebreeuws mikwa

water te besprenkelen – in de naam van de Vader en de Zoon

geheten, dat dient als een ritueel bad om rein te zijn voor de

en de heilige Geest – of driemaal onder te dompelen. In de

eredienst. In veel synagoges is ook nu nog een gewijd dom-

orthodoxe kerk wordt gedoopt door middel van volledige

pelbad aanwezig. Wanneer een niet-jood zich wil bekeren tot

onderdompeling. Hildo Bos: ‘Bij kinderen gebeurt dat in een

het jodendom, ondergaat hij of zij hierin het doopritueel.

mooi aangekleed kinderbadje. En een paar keer per jaar wordt er een volwassene gedoopt, in het grote doopbassin. Dat kan

Volgeling van Jezus

bijvoorbeeld iemand zijn uit de voormalige Sovjet-Unie, waar

De jood Jezus van Nazareth koos heel bewust voor een rituele

dopen – religie in het algemeen – uit den boze was vanwege

reiniging en liet zich in de rivier de Jordaan dopen door Johan-

het communisme, of iemand uit Nederland die nooit gedoopt is.

nes de Doper. In het vroege christendom had de doop vooral

‘Overdopen’ gebeurt eigenlijk zelden; de verschillende christe-

de betekenis van de overgang van ‘heiden’ naar christen, het

lijke kerken respecteren over het algemeen elkaars doop.’

DIALOOG

MENSEN LUISTEREN LIEVER NAAR EEN BOEDDHIST Tekst en foto:

Cecile Hendriks

In zijn kamer in het klooster ligt een boek van Thich Nhat Hanh op tafel. Mindfulness dankt zijn populariteit mede aan deze Vietnamese monnik. ‘Vanuit de christelijke traditie zouden de mystici ons soortgelijke meditatietechnieken kunnen leren,’ meent de broeder, ‘ware het niet dat de officiële Kerk hun ervaringen vaak als ketterij heeft bestempeld.’ Feitelijk gezien hoef je volgens hem niet buiten de christelijke traditie te

zoeken naar een innerlijk geloofsleven. Maar een boek van de beroemde Thich Nhat Hanh wordt veel gemakkelijker geaccepteerd dan de ideeën van een katholieke kloosterling. ‘Mensen voelen zich niet gehoord door de Kerk,’ legt de prior uit. ‘Ze zijn niet blij met de standpunten die ze inneemt ten opzichte van bijvoorbeeld abortus of echtscheiding. Ook daarom luisteren ze liever naar een boeddhist dan naar een katholiek.’ Woord- en beeldloos Bovendien zijn de traditionele christelijke godsbeelden volgens Jongerius niet meer van deze tijd: ‘Er wordt nog steeds gesproken van een “almachtige vader”. Daar zit bijvoorbeeld niets vrouwelijks in. Mensen krijgen daar meer moeite mee.’

In het Dominicanenklooster in Huissen worden workshops mindfulness gegeven, een vorm van meditatie die afkomstig is uit het boeddhisme. Ook Henk Jongerius, prior van het klooster, put uit de zen-traditie als hij in bijeenkomsten met meditatie werkt. ‘De boeddhistische traditie leidt ons weer naar binnen,’ zegt de tweeënzeventigjarige Jongerius. ‘In het christendom is de meditatie jammer genoeg uit beeld geraakt, terwijl mensen blijven verlangen naar mystiek. Ze willen God beleven en de stilLE aanwezigheid van het goddelijke ervaren.’

Jongerius typeert het boeddhisme daarentegen als woorden beeldloos. Ook daarin sluit de oosterse religie beter aan op de concepten die tegenwoordig rondom het transcendente gevormd worden. ‘In het klooster komen groepen middelbare scholieren,’ begint hij te vertellen. ‘De jongeren vragen me vaak hoe ik God zie. Maar ik heb geen vastomlijnd beeld meer.’ Jongerius lijkt blij te zijn met deze ontwikkeling: ‘Ook in het vierde gebod staat beschreven dat je geen beeld van God mag creëren. Toch is dat in de loop van de tijd gebeurd. Het is niet eenvoudig om je los te rukken van dat soort plaatjes.’ Gemeenschapszin ‘Daarnaast is het boeddhisme een individualistische traditie, die daarmee aansluit op de huidige maatschappij,’ vult hij aan. Gelovigen vind je steeds minder in de kerkbanken, weet hij. ‘Vaker zie je dat mensen in kleinere groepen met elkaar op zoek gaan.’ Toch krijgen de individuele ervaringsverhalen van mensen pas echt kracht en betekenis als ze verbonden worden met de Schrift en met de gemeenschap, meent hij. Die gemeenschapszin en die context blijven volgens hem betekenisvol. De individualistische trend is niet zaligmakend. Praktisch Jongerius is van mening dat de aantrekkingskracht van het boeddhisme voornamelijk in de praktische aard van de religie zit. ‘Het boeddhisme doet je geloven dat je verlicht kan raken

Christendom en het boeddhisme gaan zo goed samen, dat sommige mensen zich tegenwoordig christen én boeddhist noemen.

Herontdekt christendom In 1981 begon ook voor de toen achttienjarige Van der Braak de queeste naar verlichting. Hij reisde af naar Californië, maar kwam uiteindelijk – een illusie armer – terug naar Nederland. Hij schreef hierover het boek Enlightenment Blues. In de jaren na zijn terugkomst herontdekte hij het christendom. Volgens Van der Braak zijn er maar weinig mensen die het boeddhisme daadwerkelijk in zijn geheel omhelzen. ‘Maar dat is het mooie van het boeddhisme,’ glimlacht de hoogleraar, ‘je hoeft je niet te bekeren. In Azië is het heel gewoon om meerdere religies aan te hangen. Het is vanuit hun oogpunt bekeken niet nodig om je traditie achter je te laten.’ Van der Braak noemt zich dan ook katholiek én boeddhist. ‘En waarom ook niet?’ zegt hij. ‘Een boeddhist is iemand die zijn toevlucht zoekt in de Boeddha. Een christen is iemand die zijn toevlucht zoekt in Jezus. Wat zou erop tegen zijn om je toevlucht tot beiden te nemen? Het boeddhisme kent bovendien geen geloofsbelijdenis, zoals het christendom. Dus zijn er geen exclusieve beloften die met elkaar botsen.’ Voor het Dominicaans Studiecentrum is Van der Braak momenteel dan ook bezig met een bundel over de populariteit van de christelijke mysticus Meister Eckhart, die vaak door een boeddhistische bril wordt gelezen. als je maar genoeg je best ervoor doet,’ legt hij uit. ‘In het christendom is verlichting iets wat je in je schoot geworpen

Maatschappelijk betrokken

krijgt, iets wat geschonken wordt. We noemen dat ‘genade’.

In de loop der jaren is niet alleen de beleving van het christen-

Dat woord doet vermoeden dat je er weinig controle over hebt.’

dom beïnvloed door het boeddhisme. Ook het boeddhisme is

Dan lijkt het inderdaad praktischer om te kiezen voor een

veranderd. ‘Het “betrokken boeddhisme” heeft zich in contact

overtuiging waarin je invloed hebt op je eigen heil.

met de westerse wereld ontwikkeld,’ vertelt de hoogleraar. ‘Het boeddhisme is meer maatschappelijk betrokken geraakt.’

Intentie

Tegenwoordig is de uiteindelijke zoektocht naar verlichting wat

André van der Braak, hoogleraar ‘boeddhistische filosofie in

naar de achtergrond verdwenen, meent Van der Braak. Het

dialoog met andere levensbeschouwelijke tradities’ aan de Vrije

boeddhisme is meer een gereedschapskist geworden waaruit

Universiteit van Amsterdam, gebruikt de metafoor van een

mensen de spullen pakken die ze kunnen gebruiken in het

genezing: ‘De leer van de Boeddha is als een medicijn. Volg de

dagelijks leven. De irreële droombeelden maken langzamer-

adviezen van de dokter en alles komt goed,’ zegt hij. Volgens

hand plaats voor nuchterheid. Het boeddhisme raakt onttoverd.

Van der Braak is het boeddhisme dan ook vooral een bevrij-

‘Dertig jaar geleden klonk het heel exotisch en magisch als je

dingsleer: je kun verlost worden van jezelf, van de begeerte en

zei dat je je met het boeddhisme bezighield,’ vertelt hij. ‘Nu

van het lijden dat inherent is aan leven. ‘Vooral in de vorige

begrijpt iedereen je meteen als je vertelt dat je aan mindful-

eeuw, toen het boeddhisme populair werd, zag je dat mensen

ness doet. Dat is heel praktisch. Je kunt er wat mee.’

hun irreële zoektocht begonnen naar verlichting,’ zegt de hoogleraar. ‘Ze hadden een romantisch doel voor ogen waarbij

Hulpstukken

ze ten slotte het nirvana zouden bereiken.’ Dat mensen uitein-

Zo gaat ook het Dominicanenklooster met de oosterse religie

delijk de wonderschone staat van verlichting niet ten deel valt,

om. Prior Jongerius houdt zich bij het katholicisme en hanteert

heeft volgens Van der Braak alles te maken met de intentie van

onderdelen uit het boeddhisme als hulpstukken: ‘Uit het

de zoektocht: ‘Mensen jagen een persoonlijk voordeel na, ze

boeddhisme put ik vooral meditatietechnieken,’ zegt hij. ‘Ik

doen het om er beter van te worden. En juist dat is wat botst

hoef boeddhisten niet te bekeren en omgekeerd hebben zij

met het boeddhisme, want daarin is het de bedoeling jezelf

geen behoefte mij te bekeren. Ik geloof erin dat mensen trouw

los te laten.’

blijven aan hun wortels.’

D o n a t u s v e r z e k e r t v e r t ro u w d Donatus verzekert kerkgebouwen en wat daar bij hoort, zoals ruimtes voor kinderopvang, doopvonten, kanselbijbels en orgels. Donatus is een betrokken specialist. Klein genoeg om u persoonlijk van dienst te zijn. Groot genoeg om uw verzekeringsbelangen aan toe te vertrouwen. Samen met u zorgen we ervoor dat wat waardevol is, behouden blijft voor onze kinderen en hun kinderen en hun kinderenâ&#x20AC;Ś

w w w . d o n a t u s . n l t e l . 073 - 5 2 2 170 0

Donatus-J-GelovenInNL-190x261-mag-FC.indd 1

13-01-14 14:58

N D E R G E L OV

GN’er ER

V IGE NE DER

WIJ VINDEN ELKAAR ALTIJD

NEDERL A

gelovige nederlander

IG E

Tekst en foto: Halima Özen

Hoe geef je vorm aan je geloof? In mijn doen en laten houd ik rekening met mijn geloof. Ik ga op belangrijke momenten naar de synagoge en respecteer de wetten en de regels. Ook al ben ik het daar niet altijd mee eens. Waar komt jouw geloof vandaan? Je kiest niet voor het jodendom, je wordt zo geboren. Mijn ouders waren lid van een orthodoxe gemeente, maar leefden vrij liberaal en deden er weinig aan. Toen ik op de middelbare school zat ben ik me meer in het geloof gaan verdiepen. Wie hebben je vooral geïnspireerd? De eerste aan wie ik dan denk, is mijn oma. Zij paste veel op ons en had een hele eigen kijk op het leven. Ik merk dat ik veel levenslessen van haar heb overgenomen. Zo zei ze eens: ‘Het jodendom is als elastiek, het is heel rekbaar.’ En daar leef ik nu ook naar. Wat doe je om je geloof te voeden? Ik heb een koosjere huishouding. Ik ben hier niet in opge-

Portret van Manja Vos ‘Het jodendom is als elastiek, het is heel rekbaar.’

groeid, maar hecht daar nu veel waarde aan. Ik merk dat ik hierdoor bewuster eet, maar ook altijd iedereen kan ontvangen. Daarnaast vier ik de hoge feestdagen en ben ik vrijwilliger in de synagoge. Zijn rituelen belangrijk? Voor mij persoonlijk zijn ze niet heel belangrijk. Maar ik houd me wel aan sommige feestelijke rituelen. Zo eet ik matses met joods Pasen (Pesach) en steek ik de kaarsjes aan tijdens het

Waar geloof jij heilig in?

Inwijdingsfeest (Chanoeka).

Ik geloof in de goedheid van de mens. Ik geloof dat alles wat ons overkomt het gevolg is van onze eigen keuzes.

Welke tekstregel is jou buitengewoon lief? En waarom? ‘Die vrede sticht in zijn hoge sferen moge ook vrede brengen

Is een leven zonder geloof voor jou denkbaar?

voor ons en voor heel Jisrael, zegt nu amen.’* Dit zing ik altijd

Ik weet niet beter dan dat geloven een onderdeel is van het

in het Hebreeuws. Het pleit voor vrede en is iets wat ik altijd

leven. Ik ben joods geboren. Dat is mijn identiteit en bepaalt

blijf hopen.

een groot deel van mijn doen en laten in het leven. Hoe gewoon is geloof eigenlijk? Welke rol speelt God hierbij? Hoe zie jij God?

Is geloof wel zo gewoon? Het is juist heel bijzonder dat men-

Ik geloof niet in een God, maar vooral in de mens. De meeste

sen er hun eigen inspiratie uit kunnen halen. Gelukkig is het

levensvragen gaan vaker over de mens dan over God, vind ik.

niet meer zo bestempeld, maar is er vrijheid om een eigen

Het is fijn om ergens bij te horen. In het jodendom vind ik die

invulling te geven aan betekenis van geloof.

verbondenheid. Het maakt niet uit waar je bent op de wereld, we vinden elkaar altijd. En dat koester ik.

* Uit het Kaddisj-gebed

VOOR ALLE BASISSCHOLEN

De kracht van VERBINDEN

Tekst en foto’s: Anke Brokerhof

burgerschap in het onderwijs**. Het Nederlandse onderwijssysteem is van origine verzuild. In het bijzonder onderwijs is het gebruikelijk godsdienstlessen te geven waarbij vooral uit de Bijbel wordt geput. Openbare scholen presenteren zich neutraal, wat ook nog weleens wordt opgevat als ‘niks doen aan zingeving’. Veranderend onderwijslandschap Maar het onderwijslandschap verandert. Christelijke scholen willen meer bieden dan een bijbelverhaal of kringgesprek. Openbare scholen hebben een groeiende behoefte aan

zingeving die aansluit bij de huidige maatschappij. Daarnaast worden sommige scholen samengevoegd in samenwerkings-

Er is een GROEIENDE behoefte aan zin geving op Nederlandse basisscholen. Niet alleen op bijzondere maar ook op openbare SCHOLEN. Want ieder kind krijgt te maken met vragen als ‘Wie ben ik?’ ‘Wat geloof ik?’ ‘Hoe ga ik om met mensen die anders denken?’

scholen. Erik Renkema, onderzoeker aan Hogeschool Windesheim en de Protestantse Theologische Universiteit, richt zich op dit type scholen: ‘Juist op samenwerkingsscholen zijn vragen rondom levensbeschouwelijke identiteit en de vormgeving hiervan heel uitnodigend. Een directeur van een samenwerkingsschool verwoordde in het onderzoek de samenwerkingsgedachte als volgt: “De gedachte achter een samenwerkingsschool is de school te zien als een ontmoetingsplaats van verschillende levensovertuigingen.’’’ Aan alle kanten groeit dus de vraag naar zingeving. Struijk heeft zelf ervaren wat er met een klas kan gebeuren als je aandacht besteedt aan zingeving. Ze transformeerde haar moeilijke groep 7 in een leuke groep 8 door zelf allerlei activiteiten op te zetten waarbij kinderen de kans kregen van elkaar te leren. ‘Ik wilde graag dat mijn leerlingen meer over

Scholen hebben niet alleen de taak om kinderen klaar te

elkaars achtergronden te weten kwamen en zo wat meer

stomen voor een carrière. Kinderen moeten zich op school

begrip voor elkaars cultuur en religie zouden krijgen. Maar er

juist ook ontwikkelen als mens. Daar speelt de leerkracht een

was weinig materiaal voorhanden dat niet meteen ontaardde

belangrijke rol in. Ter ondersteuning wordt er een nieuwe

in een godsdienstles’, vertelde ze in magazine School!

methode ontwikkeld: Krachtbronnen. Voor ieder kind. Voor alle basisscholen in Nederland.

Nieuwe methode Krachtbronnen Sinds vorig jaar wordt er hard gewerkt aan een nieuwe

zingeving en burgerschap

methode: Krachtbronnen. Begin dit jaar is er een pilot gestart

‘Soms zat ik moedeloos op de bank. Ik dacht dat ik niet

in 25 klassen, op protestants-christelijke, katholieke en

geschikt was voor het onderwijs. Wat voor zin heeft het om

openbare scholen. Krachtbronnen integreert sociaal-emotione-

taal en rekenen te leren als je niet eens goed met elkaar kunt

le ontwikkeling, levensbeschouwing en actief burgerschap in

omgaan?’ Aan het woord is Ineke Struijk. Ze gaf les aan een

één pakket. Deze vakken staan namelijk niet op zichzelf maar

moeilijke groep 7 op een openbare school in Gorinchem. De

krijgen juist meerwaarde in een bredere context. Het materi-

scheldwoorden vlogen je daar soms om de oren. En de school

aal is zo ontworpen dat de leerkracht zonder veel voorberei-

van Ineke was beslist geen uitzondering. Enkele jaren geleden

ding de lessen kan geven. Want het vraagt best wat van

al werd er in verschillende onderzoeken vastgesteld dat

leerkrachten om dieper op deze leergebieden in te gaan. Vaak

Nederlandse kinderen slecht scoren op burgerschap*. Landen

zijn ze zelf ook nog zoekende. De leerkracht wordt als het

als Guatemala en Italië stonden bovenaan de lijst. Nederland

ware door de methode heen geleid. Voorlopig worden er tien

onderaan! Nederlandse kinderen hebben bijvoorbeeld extre-

thema’s uitgewerkt zoals ‘Eigen Kracht’, ‘De kracht van

me opvattingen over migranten. Anne Bert Dijkstra, onderzoe-

Samen’ en ‘De kracht van Idealen’. Deze worden alles bij

ker aan de Universiteit van Amsterdam, schreef in Trouw dat

elkaar uitgewerkt in 60 lessen voor de bovenbouw. Scholen

er misschien wel meer aandacht moet worden besteed aan

Anke Brokerhof is projectleider van Krachtbronnen. Ineke Struijk en Erik Renkema zitten in het ontwikkelteam. Meer weten? Kijk op www.krachtbronnen.nu

kunnen hiermee in groep 7 & 8 een uur per week aan Krachbronnen besteden. Maar de methode is ook flexibel inzetbaar doordat scholen hun eigen accenten kunnen leggen. En ze kunnen ervoor kiezen daarnaast extra godsdienstlessen te geven. Maar Krachtbronnen biedt de algemene basis die ieder kind zou moeten krijgen. Taal van het moderne kind Het is belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van kinderen. Als je ze echt wilt raken, zal je hun taal moeten spreken. De ruggengraat van Krachbronnen is de serie digitale lessen die bij elk thema horen. Iedere basisschool heeft tegenwoordig een digibord. Dat leent zich uitstekend om leuke filmpjes te laten zien. En uit de pilot is gebleken dat die binnenkomen bij de kinderen. Maar ook de luisterverhalen doen het goed. Om toch iets vast te houden van de ‘zoektocht’ hoort er ook een werkervaringsboek bij de methode. Hierin maken kinderen verschillende soorten opdrachten; ze beantwoorden luistervragen, ze geven hun mening, overdenken de stof en maken teken- en schrijfopdrachten. Bij elk thema hoort ook een bronnenboekje. Hierin staan verhalen uit verschillende tradities en jeugdliteratuur. Samenhang vakgebieden

klas meedraaien. ‘Wel heel jammer dat ik de rest van de

De samenhang tussen sociaal emotionele ontwikkeling,

lessen niet meer kan meemaken!’ zegt Simone uit groep 8.

levensbeschouwing en actief burgerschap is in elke les

Juf Rianne van groep 7 van de Paulusschool in Rutten vertelt

zorgvuldig uitgedacht en aangegeven. Neem bijvoorbeeld de

dat haar leerlingen uitkijken naar de lessen. Als het weer

les ‘Zelf doen’ bij het thema ‘Eigen Kracht’. Er wordt eerst

woensdag is roepen de kinderen ‘Joepie, we hebben weer

ingegaan op de vraag ‘wat kan je zelf?’ Wat kun je zonder

Krachtbronnen’!’

ouders? (Sociaal emotionele ontwikkeling). Dan luisteren de kinderen naar het scheppingsverhaal en bedenken ze wat

Toekomst

Adam en Eva moeten doen wanneer ze uit het paradijs weg

De lessen zijn laagdrempelig door hun opbouw en gebruiksge-

moeten en er dus geen God meer is die voor ze zorgt (levens-

mak. Maar Krachtbronnen wil ook laagdrempelig zijn in prijs.

beschouwing). Tenslotte denken de kinderen na over Neder-

Want door bezuinigingen zijn de budgeten minimaal. Het mag

land als verzorgingsstaat. Wat doe je als er geen ‘staat’ is die

niet zo zijn dat dit soort vakken er bij inschieten door een

voor je zorgt? Op deze manier combineert Krachtbronnen

gebrek aan financiële middelen. Daarom is de uitgever bezig

verschillende (kern)doelen. Maar de methode wil nog een

de ontwikkelkosten te dekken vanuit verschillende hoeken in

stapje verder gaan. Geestelijke stromingen bijvoorbeeld

de samenleving. Zo blijven de investeringen die moeten

beperkt zich tot kennisoverdracht. Krachtbronnen wil naast

worden doorberekend aan de scholen laag. En als alles goed

kennisoverdracht juist ook aandacht besteden aan beleving.

uitpakt, kan er in de toekomst naast materiaal voor de bovenbouw ook gewerkt worden aan materiaal voor de overige

Enthousiaste leerlingen

groepen.

De voorlopige resultaten zijn veelbelovend. Ook op de proefscholen reageert men enthousiast. Niet alleen leerkrachten

Het zal een uitdaging zijn om iedereen tevreden te stellen,

maar zeker ook leerlingen. Ze vertellen dat ze het belangrijk

want het is een heel brede markt. Maar de succesvolle pilot

vinden meer over andere religies te weten, om iets over

laat veel potentie zien voor het vervolg. In de planning staat

henzelf en de wereld te leren. En de opdrachten zijn ‘super-

dat de eerste vijf thema’s klaar zijn in schooljaar 2015/16. Jam-

leuk’. De bovenbouw van het Tweespan in Schelluinen is het

mer voor Simone. Zij zit dan al op de middelbare school. Maar

er over eens: Krachtbronnen is leuker dan rekenen! Veel

gelukkig kunnen veel andere kinderen er tegen die tijd wel

kinderen vinden het wel een ‘cool’ idee dat ze in een proef-

mee aan de slag! * o.a. The 2011 Civic Compentence Composite Indicator (CCCI-2). *** Trouw: scoren slecht op burgerschap, Hanne Obbink − 21/06/12. Lucas Scholieren 9:33 ** Lucas 6:31

WAARVAN HIJ ZELF DE VRUCHTEN NIET ZAL PLUKKEN

Dankzij hen Dat iemand bomen plant waarvan hij zelf de vruchten niet zal plukken… Dat iemand plannen maakt, hoewel ze zelf het resultaat niet meer zal zien… Dat mensen verder kijken dan zichzelf en anderen toekomst geven… Dat oogst respect.

Tekst en beeld: Greet Brokerhof-van der Waa Afkomstig uit het Zinboekje Waardering, Oase Media, Hoevelaken.

bezinning & bezieling

Dat schept een band

cohesie

één

Een samenleving waarin niemand naar elkaar omkijkt, waar weinig

De wereld heeft 6,8 miljard inwoners van wie 23% moslim is, ver-

onderlinge betrokkenheid en zorg voor elkaar is, kun je niet echt een

spreid over meer dan 200 landen waartussen zeeën en oceanen

samenleving noemen. Er moeten onderlinge verbanden zijn, anders

liggen. Ondanks de afstand kom ik als moslim minimaal vijf keer per

loopt het uit de hand. De mens is een kwetsbaar en sterfelijk wezen.

dag samen met mijn geloofsgenoten. Allah zegt in Zijn Boek dat

Wij zijn afhankelijk van elkaar. Er wordt vaak gezegd dat sociale

iedere moslim verplicht is zich te richten tot Hem en te bidden in de

cohesie belangrijk is om ervoor te zorgen dat mensen zich veilig

richting van de Kaäba in Mekka. Deze aanbidding leidt tot eenheid

voelen in hun omgeving en elkaar geen overlast bezorgen. Cohesie is

onder de moslims. Allemaal spreken we dan dezelfde taal, terwijl de

hierbij wel een grappig woord. Het komt uit de natuurkunde. Cohesie

één in Nederland woont en de ander in China. Het is net alsof je

gaat over de aantrekkingskracht tussen moleculen.

onderdeel bent van een groot geheel, als een gebouw waar iedere

Maar bij mensen werkt dat volgens mij anders. Tussen mensen

moslim een steentje van is. Deze band geeft je een gevoel van

ontstaat niet zomaar aantrekkingskracht of ‘kleefkracht’. Dat zit veel

vertrouwen en kracht.

complexer in elkaar. Toch? Met sociale cohesie wordt bedoeld dat

In de islam wordt broederschap sterk benadrukt. Zowel in de verzen

mensen voor elkaar opkomen en zich samen inzetten voor gemeen-

van Allah in de Koran, als in de overleveringen van de profeet

schappelijke belangen. Mensen voelen zich dan met elkaar verbon-

Mohammed wordt het belang hiervan onderstreept. Dit is niet alleen

den.

om aan te tonen dat je als moslim niet de enige bent. Broederschap

Er worden heel veel studies gedaan om de sociale cohesie te kunnen

betekent eigenlijk familie-zijn. Familie-zijn brengt rechten en plichten

bevorderen. Gedacht wordt dat de straat vanzelf schoner en veiliger

met zich mee. De profeet Mohammed zegt daarom dat degene die een

wordt als de buren elkaar kennen. Ik geloof er niets van! Het is niet

dutje doet, terwijl zijn buurman verhongert, niet één van zijn volgelin-

alleen sociale cohesie, er komt ook nog zoiets als persoonlijke inzet

gen kan zijn.

en overtuiging bij kijken!

Zehra Bal

Bas van der Sijde

Voor meer bezinning en bezieling zie: geloveninnederland.nu

and

ned

Teksten op deze pagina’s mogen rechtenvrij gebruikt worden met bronvermelding.

oven

onbewuste klik verbondenheid Als ik een avondje uit ben en ik kom een bekende tegen en mijn gezelschap vraagt waar ik hem of haar van ken, dan gebeurt het

In de eerste christelijke gemeenten werden er gezamenlijke maaltij-

steeds vaker dat ik antwoord: ‘We kennen elkaar omdat we beiden

den gehouden. Jong en oud, arm en rijk, slaven en grootgrondbezit-

joods zijn.’

ters, iedereen zat aan dezelfde tafel. Het was de bedoeling dat

Best een vreemd antwoord, maar het is toch echt de waarheid. Veel

sociale patronen doorbroken werden. Dat arme mensen deelden in de

vrienden om mij heen ken ik doordat we bij dezelfde geloofsgemeen-

overvloed van rijke gelovigen. Samen eten schept verbondenheid: met

schap horen. We komen elkaar tegen tijdens feestdagen, in de

elkaar én met Christus. Onderdeel van de maaltijd was het delen van

synagoge en bij evenementen die georganiseerd worden voor joodse

brood en het rondgaan van wijn ter gedachtenis aan Jezus. En juist

jongeren. Maar natuurlijk ook vaak gewoon op straat, tijdens het

dat bestaat nu nog, als ‘eucharistie’ in de katholieke kerk en als

uitgaan en op vakantie in Israël. Het aparte is dat bij elke ontmoeting

‘avondmaal’ bij de protestanten. Voor sommigen is dat een zo heilig

met iemand die ook joods is, het ijs op voorhand al gebroken is. Je

gebeuren dat niet iedereen zomaar mee mag doen. Dan ligt het

hebt meteen een soort onbewuste klik en het gesprek verloopt vaak

accent meer op buitensluiten dan op verbroedering. Maar het kan ook

net iets gemakkelijker.

anders. Zelf heb ik een goede herinnering aan een gemeente met een

Ik voel dat er altijd een sterke band is tussen joodse mensen, onge-

oude dorpskerk. Voor het vieren van het avondmaal vormden de

acht de vraag of iemand veel of weinig doet aan zijn geloof.

mensen met elkaar één grote kring, als een slinger langs de oude

Kèren Zohar

muren. Iedereen werd uitgenodigd om mee te doen. Daar stonden ze dan, de leraar, de ondernemer, de trucker. Bejaarden en ouders met kinderen, wat mensen met een verstandelijke handicap en een paar

STERK ALS DE DOOD

meiden die zo bij Holland’s Next Top Model zouden kunnen… Het brood werd gebroken. De beker ging rond. Een straal zonlicht viel

Een keer per jaar, op 14 april, gaat de familie van Josse met elkaar

door de hoge ramen. En op dat moment voelde ik een band. Een band

naar zee. Ze maken een lange strandwandeling, laten een vlieger op.

die ons samenzijn oversteeg en ons verbond met Jezus Christus.

Weer of geen weer. En iedereen zoekt ten minste één mooie schelp of

Greet Brokerhof-van der Waa

steen om mee te nemen naar huis. Thuis legt iedereen die schelp of steen in een aardewerken schaal. De laatste jaren is die schaal steeds voller geworden. Dit jaar gaan ze al voor de tiende keer.

Vriendinnenband

Het is altijd een bijzondere dag. Want al tien jaar ontbreekt er iemand op die dag. Josse’s vader is er niet bij. Tien jaar geleden, op 14 april,

Afgelopen zomervakantie waren we met vijf vriendinnen naar Texel.

is hij gestorven. Een ongeluk op zijn werk.

We sliepen in een tent en er was maar weinig ruimte. We moesten

Een jaar later besloot de familie om met elkaar naar zee te gaan.

dus wel rekening houden met elkaar. De laatste nacht stormde en

Gewoon, omdat ze dat op vakantie ook altijd graag deden. Tijdens de

regende het keihard! De tent ging kapot en alle spullen werden nat.

strandwandelingen halen ze allerlei herinneringen op. Mooie, maar

Niemand had een oog dicht gedaan. Alle natte zooi werd ingepakt en

ook vervelende. Alles is goed. Soms komen ze niet meer bij van het

we gingen naar huis. Ondanks dat de laatste nacht niet echt prettig

lachen, soms moeten er opeens iemand ontzettend huilen. Maar de

was, hebben we door dit avontuur wel een sterke vriendinnenband

wind waait en de golven rollen af en aan en dat helpt. Altijd gaan ze

gekregen.

weer naar huis met het gevoel dat ze er ondanks het gemis weer even

Nicolien, 17 jaar

tegen kunnen. Altijd hebben ze het gevoel dat Josse’s vader even dichtbij was. Sterk als de dood is de liefde.

bloedband

Als je samen herinneringen kunt delen aan iemand die gestorven is, dan schept dat een band. Je blijft met elkaar verbonden. De schelpen

Een vriendin heeft niet zoveel met haar familie. Haar vrienden zijn

en stenen die Josse elk jaar meeneemt van het strand zijn kleine

juist belangrijker voor haar, omdat ze die zelf kiest en meer met hen

gedenktekens voor zijn vader. Elke steen is een herinnering. En soms,

deelt. Ik snap haar wel, maar zelf heb ik wel veel met mijn familie.

wanneer hij naar die schelpen en stenen kijkt, geeft hem dat vreemd

Omdat we samen in één huis leven en elkaar door en door kennen.

genoeg een beetje kracht. Alsof zijn vader naar hem kijkt en zegt:

Maar vooral het delen van lief en leed met elkaar, dat schept voor

‘Josse, ik ben trots op je.’ Ook al is hij er niet meer, toch is er die

mijn gevoel een band. Dat geldt zowel voor mijn vrienden, als voor

band. Die blijft.

mijn familie.

Geertje de Vries

Laura, 15 jaar

Citaat: Hooglied 8:6 Nieuwe Bijbelvertaling

bezinning & bezieling Deze teksten werden eerder gepubliceerd in Oase Magazine voor dagopeningen, bezinningsmomenten en vieringen, tweede jaargang nummer 4 (2010)

bezinning & bezieling

BIJZONDER

Jezus

Erasmus

Waarom is Jezus zo bijzonder? Vraag het tien christenen en je krijgt

Desiderius Erasmus was één van de grootste denkers van zijn tijd. Hij

tien verschillende antwoorden. In traditionele taal heet het: Jezus is

leefde van 1469 tot 1536. Zijn vertalingen maakten de Bijbel toeganke-

‘Zoon van God’ of ‘Messias’, ‘Christus’. Maar boeiender is wat er

lijk. Hij was voorvechter van verdraagzaamheid en verafschuwde

achter die termen zit. Hoe kwamen mensen ertoe om Jezus zo te

oorlogsvoering. Ik heb grote bewondering voor hoe hij opkwam voor

noemen? Waardoor waren ze geraakt?

menslievendheid en de vrije wil.

In de bijbelverhalen valt Jezus’ levenshouding op en zijn vertrouwde

Er wordt vaak gezegd dat het denken van Erasmus de weg heeft

omgang met God. Hij kiest niet voor de veilige paadjes, kijkt verder

vrijgemaakt voor de Reformatie van Maarten Luther. Erasmus stond

dan de buitenkant. Hij prikt vooroordelen door en bekommert zich om

aanvankelijk sympathiek tegenover de ideeën van Luther. Als vrede-

degenen die eruit liggen. ‘Heb je vijanden lief,’ is zijn boodschap, en:

lievende en relativerende humanist was hij het echter van het begin

‘Je zult geen kwaad met kwaad vergelden.’ Zelf bracht hij dat in

af aan oneens met Luthers vijandige optreden. Toen ook nog bleek dat

praktijk door niet terug te slaan toen hij met geweld opgepakt werd.

er bij Luther geen ruimte was voor de vrije wil, maar dat het leven

Zelfs aan het kruis toonde hij begrip voor zijn belagers.

volledig in het teken van het geloof moest staan, hield hij zich verder

Er moet kracht van Jezus uitgegaan zijn. Kracht om ziekte te overwin-

afzijdig van de lutherse beweging. Erasmus zei: ‘Ik heb steeds de

nen, om je leven te veranderen en het vertrouwen te hebben dat de

gewoonte gehad liever het goede te geloven dan het kwade.’ Hij heeft

kwade krachten van deze wereld een mens niet klein krijgen. Een

zich altijd ingezet om het humanisme en het christendom met elkaar

bovenmenselijke kracht, waardoor mensen zeiden: ‘Hier is God aan

te verzoenen. Oorlogen komen voort uit zotheid, was zijn overtuiging.

het werk.’ En: ‘Dit is de Redder op wie we zo lang gewacht hebben.’

Waarom zou je oorlog voeren als alle partijen er toch altijd meer

Jezus’ gewelddadige dood was een schok, maar betekende niet het

nadeel dan voordeel van ondervinden?

einde. ‘Hij leeft,’ daarvan raakten zijn leerlingen overtuigd, en ze

Bas van der Sijde

kregen de kracht om in zijn geest verder te gaan. Nog steeds vinden mensen die kracht. Een kracht die hen boven zichzelf uittilt. En meer dan gespierde geloofstaal zegt dát iets over het bijzondere van Jezus. Greet Brokerhof-van der Waa

and

ned

Voor meer bezinning en bezieling zie: geloveninnederland.nu

Teksten op deze pagina’s mogen rechtenvrij gebruikt worden met bronvermelding.

oven

Mozes

Mohammed

Mozes is de eerste aan wie ik denk als we tijdens Pesach over de

In een tijd waarin dochters levend begraven werden omdat ze meisjes

uittocht uit Egypte praten. Hij is degene die, met hulp van God, het

waren, waarin vrouwen als bezit werden gezien en dus ook verkocht

Joodse volk uit de slavernij bevrijdde. Hij voerde het Joodse volk aan

konden worden, waarin slaven werden gehouden en niet eens als

tijdens de lange tocht door de woestijn, totdat zij uiteindelijk bij het

mens werden gezien, stond er een man op en kondigde twee dingen

Beloofde Land aankwamen. Ik vind het een prachtig verhaal dat

aan. Ten eerste de eenheid van God: er is geen god behalve Allah.

Mozes als baby te vondeling werd gelegd door zijn moeder en door de

Alle afgodsbeelden en het idee van meerdere goden werden verwor-

dochter van de farao van Egypte werd geadopteerd. Uiteindelijk

pen. En ten tweede rechtvaardigheid. Ieder mens is gelijkwaardig:

kwam hij namelijk via een omweg toch weer bij zijn eigen moeder

man, vrouw, kind, gehandicapt, blank, getint, mooi of lelijk. Natuurlijk

terecht. Wat ik zo bijzonder aan Mozes vind, is de keuze die hij

werd hij in zo’n tijd voor gek verklaard. Want wat was het voor onzin

maakte tussen het volk van de Egyptenaren, waar hij zijn hele leven

dat vrouwen ook rechten moesten krijgen en ze gelijkwaardig waren

mee was opgegroeid, en het Joodse volk waar hij van oorsprong bij

aan mannen? Waar sloeg het op dat hij zelf niet at, maar slaven kocht

hoorde. Toen hij er namelijk na vele jaren achterkwam dat hij van

om ze vervolgens de vrijheid te schenken? Hij werd uitgemaakt voor

oorsprong bij het Joodse volk hoorde en hij van God de opdracht

leugenaar, oplichter. Samen met zijn familie en metgezellen werd hij

kreeg om dat volk, zijn volk, uit Egypte te bevrijden, koos hij toch voor

buitengesloten. Niemand in de stad mocht in contact komen met deze

het onbekende. Hij was een leider en gehoorzaamde God te allen

moslims. Ondanks alles gaf de profeet niet op. De waarheid, alles

tijde.

waar hij in geloofde, was meer waard dan hijzelf. Wat hem zo bijzon-

Kèren Zohar

der en krachtig maakt, is zijn Godsbesef. Hij piekerde niet, maar oversteeg zichzelf, want het Woord was belangrijker.

Boeddha

Zehra Bal

Waarom is Boeddha zo’n bijzonder voorbeeld voor miljoenen mensen? Waarom vind ik Boeddha bijzonder? Boeddha heeft ons mededogen geleerd, nog voordat Christus op aarde kwam. Hij werd geboren als

Gandhi

een rijke prins, die alles had wat zijn hartje begeerde. Maar hij heeft ervoor gekozen dat alles achter zich te laten, omdat hij zag hoeveel

Wat is bijzonder? Is het bijzonder als je ergens goed in bent? Of ben

lijden er is onder de mensen. Dat wilde hij niet alleen begrijpen; hij

je bijzonder als je anders bent dan anderen? Neem nou Gandhi. Hij

wilde ook een manier vinden waarop de mens van het lijden verlost

vocht voor iets wat hij graag wilde. Maar het bijzondere was dat hij

kan worden. Hij ontdekte dat mensen vaak hun lijden in stand houden,

vocht zonder geweld. Als hij een klap kreeg, dan loste hij het op met

juist omdat ze bang zijn om te lijden. Hij zag hoeveel moeite het

woorden en niet door terug te vechten. Zulke mensen vind ik bijzon-

mensen kost om dat los te laten. En hij gaf het voorbeeld: als je alles

der. Voor zo iemand heb ik respect.

in je leven accepteert zoals het komt, lijd je er veel minder onder.

Marcel, 14 jaar

Boeddha’s mededogen laat mensen vrij om zelf te leren om het lijden los te laten. Hij vertelt wel hoe je het aan kunt pakken, maar gaf geen geboden of verboden. Hij wil niet vereerd worden, al gebeurt dat natuurlijk toch. Zelf liet hij alle woede, haat, hebzucht en angst achter

Dichterbij

zich. Dan blijven liefde, mededogen, vreugde en gelijkmoedigheid over.

Als je op vakantie bent, ga je vaak de bezienswaardigheden in de

Hij wijst een pad waarlangs ieder mens dat kan bereiken, maar hij

omgeving bezoeken. Je zoekt de bijzondere plekken op. Praat je daar

laat de keuze bij jezelf.

later over met mensen die daar vlak in de buurt wonen, dan blijkt vaak

Josien Wolterbeek

dat zij er nog nooit geweest zijn. Raar is dat: je zoekt de bijzondere plekken op in een ver land of een andere stad en de bezienswaardigheden in je eigen omgeving ken je niet! Hedzer van der Kooi

bezinning & bezieling Deze teksten werden eerder gepubliceerd in Oase Magazine voor dagopeningen, bezinningsmomenten en vieringen, tweede jaargang nummer 4 (2010)

bezinning & bezieling

OP ZOEK…

VOORAF

STILTE

Als je op zoek gaat naar wat je wilt vinden, moet je eerst vinden wat

‘Ik heb nog nooit wat van God gehoord. Je kunt wel bidden, maar je

je wilt zoeken.

hoort toch nooit iets terug.’ Deze opmerking heb ik – in allerlei

Bryan, 17 jaar

varianten – vaak van mensen gehoord. Laatst in de klas nog. Ik reageerde niet direct. Want ja, wat moet je daarop zeggen? Ik werd er even stil van. Toen vroeg een andere leerling: ‘Hebt u dan wel eens

Lange weg

iets gehoord?’ De hele klas keek me opeens vragend aan. En het werd verbazend stil.

Aan het begin van de zomervakantie staan er lange files op de

Ik knikte en vertelde over mijn eerste ‘Stille Dag’. Toen ik aan mijn

Europese wegen. Je moet er wat voor over hebben om het land van je

studie theologie begon, hadden we de vierde dag, het was een

bestemming te bereiken. In gedachten ben je misschien al bij de

zondag, een verplichte Stille Dag. Dat was mij van tevoren niet

dagen die komen: eindelijk rust! Even geen stress, want daar zijn onze

verteld. Het kan ook zijn dat ik de folders niet goed had bekeken. Ik

dagen al zo vaak mee gevuld. Intussen verschilt die lange autorit niet

zag er, eerlijk gezegd, erg tegenop, want ik had mijn hele leven nog

zo veel van de manier waarop we doorgaans leven. We zijn voortdu-

nooit tien minuten mijn mond gehouden, behalve als ik sliep dan.

rend onderweg. Bijna alles wat we doen heeft een doel. We fietsen

Maar goed, ik had boeken genoeg bij me om die dag door te komen.

om op school te komen. We gaan naar school om werk te kunnen

En het rare was dat ik de stilte heerlijk vond. Er kwam een rust in mij

vinden. We werken om geld te verdienen.

die ik niet kende. Ik móést niet stil zijn, maar ik wérd stil van binnen.

Kan het anders? Kun je ook iets doen zonder dat je in gedachten al

In de loop der jaren heb ik nog veel van dergelijke dagen meege-

vooruitholt?

maakt, zelfs Stille Weken. Langzamerhand voelde ik een liefde in me

Er zijn mensen die dat wel proberen. Ze gaan op pelgrimstocht. Dat

opwellen die mijn leven veranderde…

betekent bijvoorbeeld dat ze gaan lopen naar Rome. Of naar Santiago

De klas luisterde ademloos. ‘Wat er nu met jullie gebeurt, dat gebeur-

de Compostella. Plaatsen die voor hen een speciale betekenis

de er met mij: ik werd er stil van. In de diepte van deze stilte vermoed

hebben. De weg ernaartoe is voor hen minstens zo belangrijk als het

ik dat God tot ons spreekt.’

doel op zich. Onderweg is er tijd om te bidden en na te denken. En om

Even later ging de bel en ik had het idee dat de klas anders de deur

te vertragen. De Griekse dichter Kavafis dichtte: als je de tocht

uitging dan ze binnen was gekomen.

aanvaardt, wens dan dat de weg lang mag zijn. Zou jij zo kunnen

Bill Banning

leven? Evert Kronemeijer

Voor meer bezinning en bezieling zie: geloveninnederland.nu

and

ned

Teksten op deze pagina’s mogen rechtenvrij gebruikt worden met bronvermelding.

oven

WAAR IS GOD?

RITME

Het is bijna onvoorstelbaar om in God te geloven terwijl je geen

Veel mensen gaan op vakantie. Wat zoeken we eigenlijk in die tijd?

waarneming van Hem hebt. Toch weten we zeker dat Hij wel bestaat.

We kijken ernaar uit om uit de tredmolen van het vaste levensritme te

In de islam kent God geen vorm. Hij heeft dus geen lichaam dat wij

stappen… Aan de ene kant ben je uit op nieuwe indrukken en aan de

ons kunnen voorstellen. Hij overtreft onze voorstelling. Wij kunnen

andere kant wil je even helemaal niks moeten. Wat een wonderlijke

Hem niet bedenken. Ondanks deze beperkte informatie geven we God

tegenstelling.

toch een plaats in ons leven. We vinden houvast in Hem en putten

Op een hoge duintop bij Egmond kijk ik uit over de zee. Het is mooi

kracht uit Hem. Allah zegt in de Koran dat Hij nog dichter bij de mens

weer. Er zijn witte en rode zeilen van de surfers te zien. Prachtige

is dan diens slagader. Hij zegt ook dat Hij herkend kan worden in Zijn

lichtstrepen kleuren de opkomende vloedstroom. Ik heb me even

schepping. We kunnen Hem waarnemen in Zijn kracht om te schep-

teruggetrokken van het vakantiegezelschap. Ik zoek rust. Het doet

pen. De natuur, de mens, de dieren zijn allemaal naar Zijn beeld

goed om even op mezelf te zijn en te genieten van de weidsheid van

geschapen. We kunnen Zijn barmhartigheid terugvinden in de

het strand en de zee. Ik voel me verbonden; het brengt me bij God. Zo

sneeuwvlokken en Zijn rechtvaardigheid in de samenstelling van

is het goed. Er komt een lied in me op: The Lord is my shepherd.

zuurstof. Alles wat Hij heeft geschapen draagt een beetje Hem in zich.

Morgen kom ik terug op dit plekje met mijn vriendin. Om de zee te

Misschien wel het meest de mens. In de islam is de mens de meest

horen ruisen. Samen naar de golven te kijken. Te praten over hoe het

verheven schepping van God, ook al is hij in staat tot veel kwaad. Als

leven in elkaar zit.

we God zoeken, hoeven we dus helemaal niet zo ver te kijken. Een

De ene dag in de vakantie wil je verrast worden, wil je wat anders. Op

kijkje in onszelf is meestal al genoeg.

een andere dag zoek je toch weer naar het vertrouwde ritme.

Zehra Bal

Petra den Dulk

VEILIGe plek

Van KraKAU NAAR PRAAG

Laatst kwam ik een rijtje statistieken tegen waar ik nogal van schrok:

Een arme man uit Krakau had grote schulden gemaakt. Hij moest zijn

Er zijn ongeveer 6000 zwerfjongeren in Nederland. Van hen voelde

schulden terugbetalen en kreeg het steeds benauwder. Hij smeekte

80% zich onveilig – thuis, in een pleeggezin of in de opvang. Eenmaal

God om hulp, maar er gebeurde niets. Op een nacht kreeg hij een

op straat voelde 30% zich onveilig. Ook gebruikten ze thuis aanzien-

merkwaardige droom. In zijn droom reisde hij naar Praag, begon te

lijk meer drank (43%) en drugs (55%) dan ze op straat doen (12%

graven onder de brug en vond daar een grote goudschat. De droom

alcohol / 21% drugs).

kwam elke nacht terug. Uiteindelijk wist hij niets anders te doen dan

Veel zwerfjongeren komen uit gebroken gezinnen. Opvallend is dat

naar Praag te reizen en zijn geluk te beproeven. In Praag aangeko-

de ouders van zwerfjongeren op hun beurt in gebroken gezinnen

men nam hij een schep en begon te graven onder de brug. Hij voelde

opgroeiden en te maken hadden met geweld; verbaal (57%) en fysiek

zich belachelijk, vooral toen een agent kwam vragen wat hij daar

(37%). Zwerfjongeren komen vroeg in aanraking met justitie. Een

deed. Beschaamd vertelde hij van zijn droom. Tot zijn verbazing kwam

derde verlaat school zonder kwalificatie. 62% heeft schulden tussen

de agent niet meer bij van het lachen. Nog naproestend zei hij: ‘En

de € 1000,- en € 20.000.

geloofde je die droom echt? Ik droom elke nacht dat ik naar Krakau

Kun je je daar iets bij voorstellen? Het leven van deze jongeren ligt al

moet gaan om in de tuin van het armste huis een schat op te graven,

vóór hun twintigste in puin. Zij zijn zo wanhopig op zoek naar een

naast de waterput. Maar ik zou wel gek zijn om zoiets echt te doen!’

veilige plek, dat ze bereid zijn om op straat te slapen. Want alles is

Nadenkend draaide de arme zich om. Hij ging terug naar Krakau en

beter dan thuis. Ik schrok ervan. En ik dacht meteen aan die prach-

begon te graven in zijn eigen tuin. En daar vond hij… Precies:

tige tekst uit Psalm 91:

datgene wat hij in Praag was gaan zoeken!

Wie woont onder de hoede

Josien Wolterbeek

van de allerhoogste God,

Vrij naar een Chassidisch verhaal

wie overnacht in de schaduw van God almachtig, hij zegt tot de Heer: ‘Mijn toevlucht, mijn vesting, mijn God…’ Zeker: bij God zijn mensen veilig. Maar bij mensen lang niet altijd. Ook jongeren niet. Ik hoop, dat je niets in deze statistiek over zwerfjongeren herkent. Maar als dat toch zo is, als jij ook op zoek bent naar een veilige plek, laat het dan niet zo ver komen dat je moet gaan zwerven. Ga met iemand praten. Werk aan een goede oplossing. Als je je echt alleen en van alle mensen verlaten voelt, weet dan: God is met je. En hij brengt mensen op je pad, die je kunnen helpen. Zoek dus actief naar goede hulp en maak er gebruik van. Willemien Lammers Citaat: Psalm 91:1,2 Huub Oosterhuis en Michel van der Plas

bezinning & bezieling Deze teksten werden eerder gepubliceerd in Oase Magazine voor dagopeningen, bezinningsmomenten en vieringen, tweede jaargang nummer 3 (2010)

REPORTAGE

‘WIE ICONEN SCHILDERT IS NOOIT MEER ALLEEN’ We beginnen met een gebed. Nou ja, we hebben natuurlijk 24

eerst koffie gedronken, maar voordat het icoonschilderen van start kan gaan, wordt er eerst gebeden. Daarna pakt ieder rustig zijn of haar spullen en al snel zijn de acht aanwezigen geconcentreerd bezig met het ‘schrijven’ van hun icoon. De vaste voorbeelden worden overgenomen op een houten paneeltje en vervolgens wordt, laag voor laag, zo dun en transparant mogelijk, de icoon langzaamaan opgezet. ‘Het is geen cursus,’ zegt begeleider en initiator Thom Breukel. ‘Natuurlijk help ik, leg ik uit, als dat nodig is. Maar het gaat eigenlijk allemaal vanzelf.’

Tekst en foto’s: Hilde van Halm

Iconenatelier ‘In een zachte bries’ in Amsterdam is elke dinsdag van 9.30 – 15.00 uur geopend. Aanmelden: th.breukel@chello.nl

gewerkt met eigeel, water en natuurlijk pigmenten. Door Dat uitleggen gaat met veel enthousiasme en deskundig-

de vele lagen die een worden aangebracht (soms wel

heid. ‘Bij iconen gaat het meer nog om het proces, dan

veertig), ontstaan de diepe kleuren. Op de pinkerstericoon

om het eindresultaat. Het is een meditatieve bezigheid.

die hiernaast staat afgebeeld zijn de drie ‘mannen’ te zien

Iconen schilderen – of liever gezegd schrijven, in het

die bij Abraham op bezoek kwamen. Het is ook een ver-

Russisch is dat hetzelfde woord – is een gebed. De per-

beelding van de goddelijke drie-eenheid: de vader, de zoon

soon die je schildert, wordt ‘present gesteld’, wordt als

en de heilige geest. Ze zitten rondom een altaar, waar het

het ware aanwezig. Wie iconen schildert, is nooit meer

eten op staat dat voor hen is klaargemaakt.

alleen.’ Het is dan ook uit den boze om een icoon te verkopen. ‘Het is een gebéd!’ reageert Breukel. ‘Een icoon

‘Met het opzetten van de icoon, is goud altijd de eerste

geef je weg. Of je houdt ‘m zelf. Maar gebeden, die ver-

kleur die wordt aangebracht. Alles wordt geschilderd in

koop je niet. Daar heeft Luther al wat over gezegd.’ Om

het Licht van Christus en dat wordt hiermee gesymboli-

dezelfde reden wordt een icoon ook nooit ondertekend

seerd. Alle figuren uit de Bijbel kunnen op een icoon

door de maker.

worden afgebeeld, dat is maar net wat je zelf wilt. Mensen kunnen echt gegrepen worden door iconen; het doet

Alles op een icoon heeft een bepaalde betekenis: de

ze veel. Als de icoon klaar is, dan kan deze worden mee-

kleuren, de gezichtsuitdrukking, het handgebaar – niets

genomen naar de Krijtberg, hier vlakbij. We leggen ‘m op

staat er ‘zomaar’ op. Het zorgvuldig overnemen van de

het altaar tijdens de eucharistie en dat maakt de icoon

traditionele afbeelding is dan ook belangrijk. Er wordt

gewijd is. Daarna kun je ‘m dus echt nooit meer verkopen.’

achtergrond

diverse jaartellingen en kalenders

Tekst: Karin Leeuwenhoek Foto: © Jason Kolenda | Dreamstime.com

Jaartelling Meestal wordt een belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis als beginpunt van de jaartelling genomen. Voor christenen is dat de geboorte van Jezus. Moslims tellen vanaf de hidjra, de verhuizing van Mohammed en zijn volgelingen van Mekka naar Medina. Volgens de christelijke jaartelling was dat in het jaar 622. Toch is het niet zo dat moslims nu in het jaar 2014–622=1392 leven; volgens de islamitische jaartelling leven we in het jaar

1435. Dit komt omdat moslims een maankalender volgen, zoals de Koran dat voorschrijft. Een maanjaar (de tijd die de maan nodig heeft om één keer rond de aarde te draaien) duurt bijna elf dagen korter dan een zonnejaar.

Veel godsdiensten en culturen Seizoenen

hebben hun eigen kalenders en

De joodse jaartelling begint op het moment waarvan joden – op basis van het bijbelboek Genesis – geloven dat de wereld

jaartellingen, maar het fijne

geschapen werd – omgerekend in september van het jaar 3760 v.Chr. Het begin van het joodse nieuwe jaar heet Rosj Hasjana.

weten we daar vaak niet van.

De joodse jaartelling volgt, net als de islamitische, een maankalender, alleen wordt regelmatig een schrikkelmaand toegevoegd

31 januari was het Chinees

ter correctie aan het zonnejaar (de tijd die de aarde nodig heeft om één keer rond de zon te draaien). Dit is volgens de Koran

Nieuwjaar en op 5 november

verboden. Het islamitische jaar loopt daarom niet synchroon met de seizoenen en daardoor kunnen feest- en gedenkdagen het

ging het nieuwe islamitische

ene jaar in een ander seizoen vallen dan het andere. De vastenmaand Ramadan valt ook dit jaar in de zomer, wat het vasten

jaar 1435 in.

voor moslims vanwege de lange dagen extra zwaar maakt.

In het Westen zijn de christe

Zon en maan Omdat de joodse kalender zowel rekening houdt met de maan

lijke jaartelling en de gregori

als met de zon wordt zo’n kalender ook wel een ‘lunisolaire’ kalender genoemd. Andere lunisolaire kalenders zijn de Oud-

aanse kalender de standaard.

Griekse, Chinese, Tibetaanse, Maya- en hindoekalender. De boeddhistische kalender is gebaseerd op de hindoekalender en begint bij de dood van Gautama Boeddha, die wordt gedateerd

De oude Egyptenaren werkten bijna 5000 jaar geleden al met

op 543 v.Chr.

een kalender van 365 dagen, gebaseerd op de zon, de ster Sirius en de overstromingen van de Nijl. De Romeinen baseerden hun

Kerkelijk jaar

kalender aanvankelijk op de maanstanden en corrigeerden met

Een kalender dient niet alleen om tijd, dag, maand of jaar aan te

schrikkeldagen. Onder Julius Caesar ging men over op een

geven, maar voor godsdiensten vooral ook om belangrijke

preciezere zonnekalender. Onze huidige gregoriaanse kalender

religieuze gebeurtenissen te kunnen vieren en gedenken. Zo

werd in 1582 ingevoerd door Paus Gregorius XIII, als verfijning

kent het christendom het kerkelijk of liturgisch jaar, de islam de

van de juliaanse kalender. Veel oosters-orthodoxe kerken volgen

hidjra-kalender en het jodendom de loeach. Er wordt onder-

nog steeds de juliaanse kalender, die inmiddels 13 dagen

scheid gemaakt tussen verschillende dagen en perioden die een

achterloopt op de gregoriaanse kalender. Daardoor wordt

verschillende betekenis hebben en die elk jaar terugkeren. Op

bijvoorbeeld in Rusland Kerstmis op 7 januari gevierd.

die manier wordt de tijd verbonden, geheiligd en gemarkeerd.

rk is als g

werk al

elove n je

Foto: Sasa Radojcic

e is

Tekst: Erik Jan Tillema

geloof en

ven je w

DE WERKPLEK

elo

Wat is het belangrijkste dat u geleerd heeft in uw werk? Dat je kritisch naar jezelf moet blijven kijken. Ieder mens draagt in zich zowel het goede als het kwade. Daar moeten we mee leren omgaan. We zijn geneigd om enkel te kijken naar de fouten van anderen, terwijl we ons vaak niet bewust zijn van onze eigen fouten. Daarom is het beter om goed naar jezelf te kijken. Waarom heeft u voor dit beroep gekozen? Ik ben geïnspireerd door Swami Dayananda, de oprichter van de hervormingsbeweging Arya Samaj. Hij heeft geen academische opleiding genoten. Hij is slechts drie jaar in de leer geweest bij een goeroe en zette zich toen in om alle wantoestanden in de wereld aan de kaak te stellen. Mensen doen elkaar veel geweld aan. We sluiten uit, we discrimineren, terwijl wij allemaal kinderen van de goddelijke krachten zijn. Swami Dayananda leerde dat we de wereld al verbeteren wanneer we in onze eigen omgeving het licht van de wijsheid aansteken. Dat heeft mij zeer geïnspireerd en daardoor heb ik

Suruj Biere Pandit, verbonden aan de Arya Samaj-tempel in Den Haag

41 jaar geleden gekozen voor dit onbaatzuchtige werk. Kunt u uw ‘werk-geloof’ en ‘privé-geloof’ gescheiden houden? Ik zeg altijd tegen mensen: ‘Luister naar mijn woorden, maar kijk ook naar mijn daden.’ De mensen moeten niet alleen in mijn woorden geloven. Ze moeten mijn spreken ook terugzien in mijn handelen. Er is zodoende geen scheiding tussen mijn werk-geloof en mijn privé-geloof. Wanneer de twee hetzelfde

Kunt u een doorsnee-werkdag beschrijven?

zijn, kun je beter vanuit je hart spreken.

Als ik ’s morgens opsta, ga ik eerst een half uur mediteren. Daarna fris ik mij op en voltrek ik enkele spirituele plechtighe-

Bestaan er vooroordelen over uw beroep?

den. Vervolgens beantwoord ik telefonische vragen van men-

In Suriname waren de niet-christelijke gemeenschappen lange

sen. Hindoestanen uit Nederland en het buitenland bellen mij

tijd niet gelijkgesteld aan het christendom. Ik heb mij jarenlang

met vragen over hun geloof, maar ook met maatschappelijke,

ingezet om alles gelijk te trekken. Daar begon ik mee in juni

sociale en culturele vragen. Ik geef hun dan advies. Ook houd

1982 en sinds 1992 zijn alle geloofsovertuigingen en levensbe-

ik contact met mensen die een verzoek hebben voor een

schouwingen in Suriname gelijkwaardig.

plechtigheid, een rituele ceremonie. Ik leid zelf plechtigheden in heel Nederland. Veel tijd ben ik ook kwijt met het zoeken in

Is dit werk voor het leven of voor even?

naslagwerken uit onze traditie naar antwoorden op spiritueel-

Ik blijf dit de rest van mijn leven doen. Je kunt het geloof niet

religieuze en sociaal-maatschappelijke vragen. Tenslotte vertaal

op pauze zetten, omdat het samenvalt met de wereld om ons

ik teksten uit het Sanskriet en schrijf ik artikelen om zo ons

heen en die gaat ook altijd door. Ook de mieren in de natuur

gedachtegoed beter toegankelijk te maken.

nemen geen pauze. Waarom wij wel? Je lichaam is als een tempel waarin het heilige huist. Je moet er goed mee omgaan

Wat geeft de meeste voldoening in uw beroep?

en daar ben je je hele leven mee bezig.

Dat ik mensen op weg kan helpen. Ik help mensen om een balans te vinden tussen hun materiële en hun immateriële

Verdient uw werk goed? Materieel en immaterieel?

leven. Veel mensen zijn tegenwoordig enkel gericht op het

Pandits in Nederland zijn vrijwilligers. Ik krijg enkel een reis- en

materiële. Wanneer je de balans vindt tussen de twee, sta je

onkostenvergoeding. Daarnaast krijg ik mijn pensioen.

sterker in je schoenen.

info@oasemedia.nl Zinvolle cadeautjes voor jezelf en voor anderen

Geslaagd!

Verhalen van leven

Prachtig cadeau voor schoolverlaters bij het slagen voor hun eindexamen. Teksten van Greet Brokerhof-van der Waa. Fraaie, kleurrijke vormgeving en eigentijdse illustraties.

Twaalf interviews met ouderen door Mieke Heijerman. Met aanwijzingen om met ouderen te werken aan het eigen levensverhaal.

175x245 mm. geheel in kleur. 60 pagina’s; hardcover.

145x205 mm. 135 pagina’s; paperback.

1010 Geslaagd

€ 8,50

1012 Verhalen van leven, 12 ouderen € 14,50

Oase Magazine

Zeg het maar gewoon

Dagopeningen en vieringen voor het voortgezet onderwijs. Inspi rerend voor kerk en jeugdwerk. Elke dag ruime keus uit teksten op verschillende niveau’s. Poster bij elk thema. 4 x per jaar; ruim 100 blz.

Gebeden voor iedereen van Greet Brokerhof-van der Waa. Voor persoonlijk gebruik en voor groepen. 13 thema’s met trefwoordenregister.

€ 5,00 2000 Oase Magazine proefnummer 2119 Oase Magazine jaarabonnement € 45,00

Aanbieding ZinCards Kennismakingsset met 6 ZinCards. Speciale selectie uit de thema’s: Toekomst, Waardering, Liefde en Geluk. (zie hiernaast.) 6 kaarten met envelop. 5054 Set van 6 ZinCards kennismakingsset € 7,50

160x230 mm; 96 pagina’s; paperback. 1006 Zeg het maar gewoon Deel 3

Bijbel & Koran Lena Hofland behandelt de basis teksten van Bijbel en Koran. Zij heeft deze hertaald, verklaard en van achtergrondinformatie voor zien. Informatief en boeiend. Uitgave: Free Musketeers 148x210 mm; 144pagina’s; paperback. 4010 Verhalen bij de bron Bijbel&Koran € 18,95

Jaarringen

Psalmen van nu

Gevarieerde teksten en gedichten van Greet Brokerhof-van der Waa voor alle hoogtepunten en gedenkdagen van het jaar. Met duidelijke indeling en handig trefwoordenregister.

25 eigentijdse psalmen van Greet Brokerhof-van der Waa. Elke psalm met prachtige foto. Geheel in kleur. Een inspirerend cadeau.

160x230 mm; 96 pagina’s; paperback.

Formaat 220x220 mm. 60 pagina’s; hardcover.

1004 Jaarringen Teksten bij gedenkdagen € 8,50

€ 10,95

1001 Stroom van hoop 25 psalmen

€ 4,50

Bestellen: www.oasemedia.nl • 033-2570439 • info@oasemedia.nl

COLUMN

RELI-SPAM

Tekst: Halima Özen Foto: Lotte Bronsgeest

‘Stuur dit bericht door naar zeven mensen in uw omgeving en God zal al uw wensen laten uitkomen en uw leven zegenen. Negeer dit bericht niet, want anders zult u groot verdriet ervaren.’ De ouderwetse kettingbrief in een nieuw jasje. Relispam noem ik het. Het zijn berichten die ik regelmatig ontvang. De opzet is steeds hetzelfde. Eerst krijg je het gevoel dat je bijzonder bent: ‘Dit bericht stuur ik alleen door aan de mensen die mij lief zijn’ – dat houdt je aandacht wel vast. Daarna komen de instructies: ‘Stuur dit bericht door aan zeven mensen, om zo jouw liefde voor God te uiten.’ Dan volgt de beloning: ‘Zeeën vol geluk en een regen aan zegeningen.’ Natuurlijk is Gods bonusronde slechts beperkt houdbaar. Dus binnen drie dagen doorsturen en je krijgt een garantie op je wensvervulling en heel veel geld. Om het bericht wat geloofwaardiger te maken, worden er nog wat concrete voorbeelden genoemd van mensen die de voor- en tegenspoed hebben ervaren dankzij de doorstuurmail. Zoals met alles zit ook hier een dreigende voorwaarde aan. Pas op, dat je het bericht niet negeert, want dan val je onder de toorn van God. Terwijl ik het bericht lees, kom ik in een impasse. Boos ben ik op de afzender, die mij dwingt een keuze te maken en mij enorm aan het twijfelen brengt. Want ja, wie wil er nu niet binnen drie dagen een zak vol goud op de stoep vinden? Maar anderzijds is dit een vorm van bijgeloof – iets wat in de islam en de meeste religies juist strikt verboden is. Ik vind doorstuur-mailtjes echt een verschrikking, want keer op keer moet ik een morele keuze maken. Mijn eerste reactie is om een boos berichtje terug te sturen of te klikken op de spamknop van mijn telefoon of computer. Maar de kracht van deze teksten is juist dat het door

God is te groot om in 160 tekens te vatten

een bekende wordt doorgestuurd en die wil je natuurlijk niet naar je spambox verbannen. Ik vraag me af of God echt zijn vervloeking en zegening zou laten afhangen van een digitaal berichtje dat ik wel of niet doorstuur. Zou hij een aards Spyware-programma hebben waar de NSA een puntje aan kan zuigen? En wat als ik nu aan vijf personen het bericht doorstuur, in plaats van zeven? Is het dan nog geldig? Het is eigenlijk heel triest om God zo klein te maken dat hij past in de 160 tekens van onze telefoon. Wanneer ik zo’n bericht ontvang, is eigenlijk mijn standaard antwoord: ‘Ik doe liever Dua – een smeekbede – bij God. Dan weet ik zeker dat het bij Hem aankomt.’ En gek genoeg krijg ik daar nooit een reactie op. Ik stel me dan een diep beledigde ontvanger voor die niet gediend is van mijn bijdehante reactie. Want die had alleen maar een zevental berichten terugverwacht die allemaal zakken vol goud beloven.

internetcommunity GELOVEN IN NEDERLAND COMMUNITY DE INTERNETCOMMUNITY VOOR IEDEREEN DIE NIEUWS30

GIERIG IS NAAR HET GELOOF VAN ANDEREN!

ONTMOET

OP GELOVEN IN NEDERLAND ONTMOET JE MENSEN DIE NET ALS JIJ GEÏNTERESSEERD ZIJN IN RELIGIE EN SPIRITUALITEIT. ONTMOET ELKE WEEK NIEUWE MENSEN EN BREID JE NETWERK UIT!

DISCUSSIEER

JE KUNT DEELNEMEN AAN DE WEKE LIJKSE DISCUSSIE OF ZELF EEN DISCUSSIE OP HET FORUM PLAATSEN. GEEF JE MENING EN WEES EEN INSPIRATIE VOOR ANDEREN!

ONTDEK

LEES INTERVIEWS MET VERSCHILLENDE EXPERTS OP HET GEBIED VAN RELIGIE EN SPIRITUALITEIT. WELLICHT GEEFT DIT JOU WEER NIEUWE IDEEËN EN INZICHTEN!

INSPIREER

ELKE MAAND WORDT EEN BIJZONDER LID GEKOZEN TOT GN’ER VAN DE MAAND. DIE ERETITEL KRIJG JE ALS JE EEN SPECIALE BIJDRAGE LEVERT AAN DE COMMUNITY. BEN JIJ DE VOLGENDE?

DEEL

HEB JE IETS BELANGRIJKS OP JE HART? EEN MOOIE GEDACHTE? IETS DAT ANDEREN AAN HET DENKEN ZET? POST JE BLOG EN BEREIK ALLE GN’ERS DIE ONZE WEBSITE BEZOEKEN.

VIND WERK MELD JE NU AAN OP WWW.GELOVENINNEDERLAND.NU

IN ONZE COMMUNITY VIND JE DE NIEUWSTE BANEN OP HET GEBIED VAN RELIGIE EN SPIRITUALITEIT. ZOEK JIJ EEN NIEUWE BAAN? DAN MAG JE DIT NIET MISSEN!

COLUMN

coupe Monnik

Tekst: Broeder Bernardus Foto: Lotte Bronsgeest

Al meer dan 30 jaar komt iedere eerste dinsdag van de maand kapper Jos de haren van de monniken doen. Inderdaad, ook monniken moeten gewoon naar de kapper. In die dertig jaar heeft Jos al heel wat monastieke hoofden onder handen genomen. Veel eer is er niet aan te beleven, want normaal gesproken gaat gewoon de tondeuse erover, maar ook dat is een vak apart! Normaal geef ik mij graag aan de tondeuse van Jos over, maar nu was het anders. Ik had juist een artikel gelezen met als kop: Mannen doodsbang voor coupe monnik. Het artikel begon aldus: ‘Vraag een meid van twintig wat haar spookbeeld voor de toekomst is en geheid hoor je: rimpels, zwembandjes en putjes in de benen. Maar wat zouden mannen zeggen? Simpel: de Monnik.’ Eén op de zes Nederlandse mannen bleek doodsbang om kaal te worden op het achterhoofd. Dat plekje heet kennelijk ‘de monnik’. En daarvoor is men dus doodsbang. Eigenlijk is deze monnik een denkbeeldige vijand, want de tonsuur van de monniken heeft niets te maken met het kleine rondje op het mannelijk achterhoofd dat gevoelig is voor kaalheid. Van oudsher is de monastieke tonsuur een kaal geschoren hoofd met in bepaalde tradities een krans van wat dikker en langer haar ter hoogte van de slapen. Een krans die herinnert aan de doornenkroon van Jezus. Het afscheren van de haren is een verwijzing naar de verzaking van de wereld en al haar geneugten. Daarom werd bij geestelijken een klein plukje haar afgeknipt – een

Daarom werd bij geestelijken een klein plukje haar afgeknipt

verwijzing naar het afstand doen van de wereld. Dat plukje werd een klein rondje op de kruin – nog steeds het karikaturale beeld van de priester ook al is het lang verleden tijd. Maar kennelijk begrijpt men het nog steeds. De normale maandelijkse gang naar de kapper werd, dankzij de angst van menige Nederlandse man, een daad van betekenis. In de kappersstoel gezeten, vroeg ik kapper Jos of hij de monnik al zag. Jos dacht meteen dat ik op de vroege ochtend in een identiteitscrisis terecht was gekomen. Een kapper moet, net zoals een goede barkeeper, over invoelend vermogen beschikken. Hij vroeg dan ook: ‘Twijfelt u daar dan aan?’ ‘Nou, ik wil het gewoon weten,’ antwoordde ik. Uiteindelijk begreep kapper Jos mijn vraag en constateerde dat ik niet in het bezit was van die monnik. ‘Voel ik nu toch een kleine opluchting?’ vroeg kapper Jos. Ach, afstand doen is ook voor een monnik een langdurig proces.

Broeder Bernardus is abt van de Abdij Koningshoeven

VANAF 1 SEPTEMBER A.S.

NIEUW INITIATIEF VOOR CROWDFUNDING

Tekst: Hilde van Halm Foto: Wikimedia commons

Op 1 september gaat www.geloofinjeproject.nl van start. Een nieuw initiatief voor crowd32

funding VOOR projecten die zich bevinden op het snijvlak van geloof en samenleving. Wil een kerk een voedselbank opstarten? Heeft een moskee nieuwe computers nodig voor de huiswerkbegeleiding? Zijn er plannen voor een tentoonstel ling over huisaltaren in hindoehuizen? Dan is deze site dé plek om geld te werven.

transparante manier van geldwerven; er is immers een direct contact tussen de geldschieter en de ontvanger. Met een klein bedrag kun je al een steentje bijdragen. Via de site is te zien hoeveel geld er nodig is, wat er al binnen is en op welke termijn dat bedrag gehaald moet zijn. Creatief Het is natuurlijk niet zo dat je met de armen over elkaar kunt zitten, zodra het project op de site vermeld staat. ‘Er wordt wel wat inzet en creativiteit gevraagd van de mensen. Je moet nadenken over je presentatie en over de returns die je wilt bieden,’ zegt Esther Dwarswaard. Esther beheert de website en begeleidt de mensen die projecten willen plaatsen. ‘Een subsidieaanvraag indienen bij een fonds is makkelijker. Dit vraagt om een nieuwe manier van denken, de uitdaging is groter. Maar het resultaat kan dat ook zijn. Niet alleen financieel, maar ook in betrokkenheid van mensen eromheen.’ Mobiliseren ‘Het is belangrijk dat mensen leren hun eigen netwerk te mobiliseren,’ zegt ook Geeske Zanen. Zij is directeur van de stichting Haëlla, een fonds dat ook bij de crowdfundingsite betrokken is. ‘Bij Haëlla zie ik regelmatig projecten voorbij komen, waarvan ik denk: “daar zouden veel meer mensen van op de hoogte moeten zijn.”’ Het gaat dan bijvoorbeeld om een inloophuis dat een nieuwe keuken wil. ‘Zo’n huis wordt vaak gerund door een grote groep vrijwilligers die daar met hart en ziel bij betrokken zijn. Toch praten zij daar maar

‘We willen de ondernemersgeest in het religieuze veld een

amper over in hun eigen netwerk. Terwijl juist zo’n project

beetje aanwakkeren,’ zegt Greco Idema van bureau Intermon-

mede gedragen kan worden door mensen uit de buurt en

de, één van de mensen achter de site. ‘Er is zo veel mogelijk!

andere betrokkenen. Als deze vrijwilligers hun social media

Maar je moet er natuurlijk wel wat voor doen.’

daarvoor inzetten, kunnen er veel meer mensen bereikt worden. Met deze site bieden we hiervoor een platform.’

Crowd Een ‘crowd’ is een grote groep mensen. ‘Funding’ betekent:

Zichtbaar maken

geld bij elkaar brengen. Crowdfunding is een manier van geld

‘Het is een manier van geld werven die in deze tijd past,’

inzamelen, die dankzij het internet steeds populairder wordt.

vindt Esther. ‘Bijna niemand is meer vaste donateur ergens

De start hiervan ligt in de kunstwereld. Bandjes en filmma-

van. Maar mensen zijn best bereid te investeren in iets

kers vragen via een website mensen een klein bedrag te

waarin ze geloven. In wat ze urgent vinden.’ Geloof in je

geven. Hiervan kunnen zij een cd maken, of een film. In ruil

project is dan gelijk een mooie test om te zien hoeveel

daarvoor, als ‘return’, krijgen de ‘investeerders’ een cd, een

draagvlak er is. ‘Je kunt uitstekend zien waar mensen warm

kaartje voor een concert, een rolletje in de film, of... Het

voor lopen. Onlangs zag je dat nog bij een boekwinkel in

aantal varianten van returns is eindeloos en afhankelijk van de

Nijmegen. Die had in een weekend tijd meer dan € 70.000

hoeveelheid geld die gegeven wordt. Crowdfunding is een

WWW.Geloofinje project.NL is een initiatief van Bureau Intermonde, Oase Media, Haëlla stichting en Kerk en Wereld. Projecten kunnen nu al aangemeld worden via info@geloofinjeproject.nl

verzameld.’ ‘Via de site krijg je ook een goed overzicht over

projecten aangemeld worden,’ zegt Greco. ‘Heb je ideeën,

wat er allemaal speelt in dit veld,’ zegt Geeske. ‘Dat is handig

plannen, uitgewerkte initiatieven: stuur ze naar ons op en dan

voor ons fonds, maar ook heel goed voor de samenleving –

zullen we ze in behandeling nemen.’

het is goed als dat zichtbaar wordt gemaakt.’ Esther beaamt dat: ‘In de media wordt vooral gesproken over secularisering

Toegankelijk

en het leeglopen van kerken. Maar op het snijvlak van geloof

‘Het idee voor deze site kwam trouwens van fotograaf Friso

en samenleving gebeurt er ontzettend veel. Er zijn veel

Kooijman. Hij liep met plannen rond om een serie foto’s te

interreligieuze initiatieven. Dat mag best wat meer naar

maken van Amsterdammers die bezig zijn met hun geloof,’

buiten komen.’

vertelt Greco. ‘Hij wees mij op www.voordekunst.nl, een

Geeske: ‘Ik hoop echt dat we – naast het geld dat gegene-

crowdfundingsite voor kunstprojecten. Toen dacht ik: zoiets

reerd wordt – ook bewerkstelligen dat mensen zeggen: “Wat

moet er ook komen voor het religieuze veld.’ Om de site te

zijn er mooie ontwikkelingen! Wat gebeurt er veel.” En voor

realiseren, vond Greco medestanders in Oase Media, de

mij, als directeur van Haëlla, geeft het misschien aanwijzingen

stichting Haëlla en Kerk en Wereld. ‘Het is belangrijk dat dit

waar ik op kan inspelen.’

toegankelijk wordt voor het hele religieuze en levensbeschouwelijke spectrum,’ zegt Greco. ‘Daarom is die samenwerking

Aanmelden

ook zo belangrijk.’

Het soort projecten dat op de site aangeboden kan worden, is zeer gevarieerd, zolang het zich maar op het snijvlak van

Cursussen

geloof en samenleving afspeelt. ‘Er zijn ook wel wat regels,’

‘We zullen overigens via dit platform ook cursussen aanbie-

vertelt Geeske. ‘Het gaat niet om “zieltjes winnen” of iets

den,’ zegt Geeske. ‘We kunnen trainingen aanbieden over de

dergelijks. En er mag niet iets discriminatoirs aan zo’n project

werking van crowdfunding en het mobiliseren van je netwerk

zitten.’ Wat de returns zijn voor het geïnvesteerde geld, dat

via de social media.’ ‘We hopen echt dat de ondernemers-

mogen de projecten natuurlijk zelf weten. ‘De groep aanvra-

geest een beetje aangewakkerd wordt,’ zegt Greco. ‘Kijk eerst

gers die we hadden uitgenodigd om mee te denken, blijkt erg

eens naar wat je zelf allemaal kunt doen, in plaats van meteen

creatief te zijn hierin.’ Het geven van zo’n return is overigens

een subsidieaanvraag in te dienen. Mobiliseer je omgeving,

ook een voorwaarde om mee te doen aan het platform. ‘De

zet je netwerk in – ik weet zeker dat het draagvlak daarmee

site gaat op 1 september de lucht in, maar er kunnen nu al

enorm vergroot kan worden.’

HET BOEK EN HET GELOOF VAN

Tekst: Martin Strengholt Foto: Uitgeverij Meinema

heeft een paas-ervaring. Hij kijkt met nieuwe ogen naar de sterren en slaagt erin zijn toestel te repareren, waarna hij weer verder kan vliegen. Woestijnervaring Woestijnervaringen horen bij het leven, meent Suurmond. Hij spreekt uit eigen ervaring. Toen hij voorganger in een pinksterkerk was, heeft hij een behoorlijke geloofscrisis doorgemaakt. Achteraf ziet hij deze als een verborgen zegen.

‘Tegenwoordig worden dergelijke woestijnervaringen zo veel mogelijk vermeden. Men ziet ze als iets negatiefs, iets waar je zo snel mogelijk doorheen moet om weer op de oude voet door te gaan. Maar een crisis maakt je weer open. Van jezelf

predikant en publicist Jean-Jacques Suurmond

heb je de neiging om in een cocon te leven en ook God daarin in te passen; maar dan leef je vooral voor de buitenkant.’ ‘In onze tijd wordt bijvoorbeeld ouderdom als een probleem gezien; maar elke leeftijd biedt zijn eigen mogelijkheden om innerlijk te groeien.’ In wezen gaat het hier om spiritualiteit: ‘Ook die associëren wij vaak met hoogtepunten, maar juist in de woestijn gebeurt het echt – dáár kun je veranderd worden. Spiritualiteit is een reis, een innerlijk omvormingsproces; dat

Al van jongs af aan is Jean-Jacques Suurmond

is wat God met ons wil doen; opbloeien en groeien in liefde

weg van het boek De Kleine Prins van de Fran-

wordt dan ook vanouds als doel van de spiritualiteit gezien.’

se piloot, schrijver en mysticus Antoine de

Verbondenheid

Saint-Exupéry. Daarin vertelt deze over een

Dat is dan ook wat Suurmond voor ogen staat met zijn boekje,

bijzondere ontmoeting die hij in de woestijn

lezer leert leven vanuit de binnenkant. Dat hebben de mensen

dat overigens een heruitgave is van een boek uit 1997: dat de

van Noord-Afrika had, nadat hij met zijn vlieg-

van nu ook wel nodig: ‘Zelfonderzoek is niet meer in; kenne-

tuig een noodlanding moest maken.

lijk is daar een crisis voor nodig. Alles wat we in ons dagelijks leven meemaken kan ons daarbij helpen.’ Een belangrijk thema is verbondenheid: ‘De kwaliteit van onze

‘Het is een universeel verhaal,’ licht Suurmond toe, ‘en daar-

verbondenheid heeft alles te maken met de kwaliteit van ons

om herken ik er iets in van God, die een universele God is.’

innerlijk leven.’ Ook riten – ‘de gewoonten die het leven

De echtheid in het verhaal treft hem steeds weer, of zoals

ongewoon maken’ – kunnen je helpen. Suurmond ziet de

iemand zei: ‘Ik lees De Kleine Prins elk jaar een keer om

kerkdienst als een goed voorbeeld daarvan. Die biedt je de

mens te blijven.’ Het is een verhaal over menselijkheid,

gelegenheid om even ‘boven jezelf uitgetild te worden’. Ieder

zachtheid, het mystieke dat verloren dreigde te gaan te

mens heeft het nodig zich af en toe te moeten voegen in iets

midden van het technologische geweld van de Tweede We-

groters dat op je afkomt, zodat je even niet de piloot van je

reldoorlog, toen Saint-Exupéry het schreef. De techniek had

eigen leven hoeft te zijn. ‘Het is heel goed dat er dingen op je

hem in de steek gelaten, en juist daar, in de woestijn, kwam

afkomen waartoe je je hebt te verhouden.’

hij weer tot zichzelf. ‘Het kleine prinsje staat voor de ziel, voor het wezenlijke in de mens,’ aldus Suurmond. ‘Pas als mensen

Zo is volgens Suurmond de spirituele reis een reis uit onze

vastlopen komt er van binnen weer ruimte.’ Dat lijkt op wat

cocon naar universaliteit, een weg die God met alle mensen

Jezus doet, die je ook uitnodigt om je eigen ‘binnenkant’ te

gaat. En dat is en blijft genade, dat is iets wat je jezelf niet

leren kennen. Ook in een ander opzicht is het in wezen een

kunt geven. Dat is de Geest van Pinksteren: God die aanwezig

Christus-verhaal: uiteindelijk sterft het prinsje, maar de piloot

is in de wereld en in ons. Naar aanleiding van Jean-Jacques Suurmond, Op reis met de kleine prins.

www.zinboekjes.nl

Waardering Hartverwarmende woorden, daar groei je aan. Je blijkt waardevol, je mag er zijn. Wat je doet of zegt, telt mee. Het verdient respect. Waardering is een stukje erkenning.

Toekomst Wat komen gaat, houdt ons op allerlei manieren bezig. Als bron van onzekerheid of hoopvol perspectief. Telkens zet een mens nieuwe stappen en verschuift de horizon.

Leef-tijd Tijd van leven. Optelsom van jaren. Of toch niet? Want met de beleving van tijd ligt het ingewikkeld. Wie jong is, kan zich ouder voelen. Wie ouder is, voelt zich soms jong.

Liefde Geen thema dat meer bezongen wordt. Warme gevoelens komen boven. Liefde is sprankelend, heftig soms, teer en sterk. Liefde overkomt je, maar je moet er ook aan werken.

Geluk Je wenst het elkaar toe. Je stuurt felicitaties. Want een beetje geluk kan iedereen wel gebruiken. Geluk vind je vlakbij. In de mensen om je heen. In kleine dingen.

Licht Je zou geen leven hebben zonder licht. Altijd in het donker, daar zijn mensen niet op gebouwd. Die verlangen naar kleur. Die warmen zich aan de zon en zoeken naar lichtpuntjes.

Troost Je verlangt ernaar. Je hoopt op iets wat het verdriet verzacht. Op de zonnestraal die de pijn voor even doet vergeten. Op dat ene woord waaraan je je vastklampt als alles wankelt.

Baby De geboorte van een kind is iets bijzonders. Nieuw leven, klein en toch compleet. Een pril takje aan die eeuwenoude stamboom. Een stukje van jezelf en toch iets los van jou.

Kerst Geen feest dat zo veel oproept. Het spreekt tot de verbeelding. Het kleurt onze verwachting. Het voedt onze hoop. En juist daarom stelt het soms ook teleur.

Per deeltje

€ 5,99

Bij bestelling per titel van 10+

€ 5,65

30+ €

5,35

100+

€ 4,50

Hele serie

€ 49,90

Zinboekjes worden uitgegeven door Oase Media • Info@oasemedia.nl • 033-2570439 • postbus 204, 3860 AE Nijkerk GIN_adv_ZB.indd 1

17-04-14 18:39

jaargang 2 - nummer 2 - meI 2014

jaargang 1 - nummer 4 - nOVemBer 2013

Hoopvol visioen moedig vertrouwen

ROUW-en UITVAARTRITUELEN

Over

Waalse kerk in Utrecht

Nadenken over straks, als u er niet meer bent, is moeilijk. Emotioneel. Mede

Boeddha als medicijn

inspiratiemagazine GELOVEN IN NEDERLAND

omdat er zoveel geregeld moet worden. De ervaren medewerkers van het Leger des Heils staan u hierbij graag terzijde.

SUCCESVOLLE KERKEN

reportage

Met praktische tips over uw nalatenschap en hulp bij het vastleggen van uw

‘s Nachts naar de kerk

wensen. Maar ook met een goed gesprek over uw zorgen, uw twijfels, eventueel uw geloofsvragen. Dat is vaak een hele opluchting. Wilt u hier meer

BIJBELTHEATER

Een gebed schrijven met

goud

Klaas van der Kamp: Passie voor oecumene

over weten? Bel ons op telefoonnummer 036-539 81 62 of ga naar onze website www.wiezorgterstraksvoorpietje.nl

De complete Bijbel in Gewone Taal is vanaf najaar 2014 verkrijgbaar bij uw boekhandel.

NBG133305_11_220x280_FC_verjaardagfoto.indd 1

15-10-13 09:22

Crowdfunding:

Geloof in je project!

BENT U ENTHOUSIAST OVER geLOVen In neDerLanD EN

God, vaderland en ORANJE

WILT U OOK UW GEMEENTELEDEN, PAROCHIANEN, COLLEGA’S OF WERKNEMERS LATEN KENNISMAKEN MET DIT MAGAZINE?

BEURS

BESTEL DAN VOOR SLeCHTS €1,- Per STuK MINIMAAL 100

KERK&GEMEENTE

EXEMPLAREN

VOOR

VERSPREIDING

EIGEN

inspiratiemagazine GELOVEN IN NEDERLAND

KRING.*

DE DOELGROEP VAN HET INSPIRATIEMAGAZINE IS NOG VEEL

inspiratiemagazine GELOVEN IN NEDERLAND

ootste geschenk voor rs zijn hun kleinkinderen, n zijn trots op hun ouders.”

Mariam Ali op spirituele reis naar Mekka

KERK&GEMEENTE

reportage

SPREUKEN 17:6 BIJBEL IN GEWONE TAAL

Ervaar de kracht van gewone taal, kijk op www.bijbelingewonetaal.nl of koop het boekje Bijbel in Gewone Taal - De eerste teksten

Portugese synagoge in Amsterdam

Goed

BEURS

inspiratiemagazine GELOVEN IN NEDERLAND

goddelijke

InTernaTIOnaaL DOPen In De

oud worden

God, vaderland en ORANJE

“Het grootste geschenk voor grootouders zijn hun kleinkinderen, en kinderen zijn trots op hun ouders.”

wolven en het

DE WAARHEID…

en de Ware, die opstaat uit alle tegenstellingen

Wie zorgt er straks voor Pietje?

Portugese synagoge in Amsterdam

ROUW-en UITVAARTRITUELEN

Kiezen tussen

jaargang 1 - nummer 3 - SePTemBer 2013

Hoopvol visioen moedig vertrouwen

Joods geloof: ‘rekbaar als elastiek’

GROTER DAN DE 30.000 LeZerS DIE WE NU BEREIKEN.

Coupe Monnik als daad van betekenis

LATEN WE SAMEN AL DIE MENSEN DIE GELOVEN IN NEDERLAND MET ELKAAR IN VerBInDIng BRENGEN! BeL: 033-2570439

reportage

EN 17:6 BIJBEL IN GEWONE TAAL

SUCCESVOLLE KERKEN

n gewone taal, kijk op www.bijbelingewonetaal.nl kje Bijbel in Gewone Taal - De eerste teksten

LeSSen

BeSTeL: WWW.OASEMEDIA.NL maIL: GIN@OASEMEDIA.NL.

BIJBELTHEATER

*Per stuk: €2,50 • per 10+: €2,00 Per 30+: €1,50 • 100+: €1,00

ajaar 2014 verkrijgbaar bij uw boekhandel.

Verzendkosten: €2,90 tot maximaal €8,50 per bestelling

om je als

mens

te ontwikkelen

Jaarabonnement: €5,00 Steunabonnement: €10,00 Inclusief verzendkosten

2GIN2_OM.indd 1

15-10-13 09:22

22-04-14 18:27

BENT U ENTHOUSIAST OVER geLOVen In neDerLanD EN WILT U OOK UW GEMEENTELEDEN, PAROCHIANEN, COLLEGA’S OF WERKNEMERS LATEN KENNISMAKEN MET DIT MAGAZINE? BESTEL DAN VOOR SLeCHTS €1,- Per STuK MINIMAAL 100 EXEMPLAREN

VOOR

VERSPREIDING

EIGEN

KRING.*

DE DOELGROEP VAN HET INSPIRATIEMAGAZINE IS NOG VEEL GROTER DAN DE 30.000 LeZerS DIE WE NU BEREIKEN. LATEN WE SAMEN AL DIE MENSEN DIE GELOVEN IN NEDERLAND MET ELKAAR IN VerBInDIng BRENGEN! BeL: 033-2570439 BeSTeL: WWW.OASEMEDIA.NL maIL: GIN@OASEMEDIA.NL.

*Per stuk: €2,50 • per 10+: €2,00 Per 30+: €1,50 • 100+: €1,00 Verzendkosten: €2,90 tot maximaal €8,50 per bestelling

Jaarabonnement: €5,00 Steunabonnement: €10,00 Inclusief verzendkosten