XU HƯỚNG KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI VIỆT NAM
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
Nguyễn Thị Khánh Huyền|1851010173|18K2. GV Ts.KTS Đặng Hoàng Vũ.
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
2
MỞ ĐẦU Nghệ thuật luôn luôn đi trước thời đại. Những nghệ thuật thuần tuý được tự do thể hiện tư tưởng nên có thể đi trước rất xa, báo trước sự thay đổi của xã hội trên phương diện tinh thần. Kiến trúc cũng là một nghệ thuật, nhưng là nghệ thuật tổ chức không gian với vai trò tạo dựng cơ sở vật chất đáp ứng sự biến đổi / phát triển của xã hội, nên bị ràng buộc bởi rất nhiều yếu tố vật chất – kỹ thuật, vì vậy mà luôn “chậm chân” hơn các nghệ thuật khác và chỉ đi trước thời đại một bước – đủ để nghiên cứu thiết kế và thực thi thành hiện thực.
… Đối với kiến trúc đương đại Việt Nam, trải qua chiến tranh và quá trình phát triển chậm hơn về kinh tế nên những chuyển hóa về kiến trúc của Việt Nam cũng chậm hơn so với kiến trúc thế giới. 1. Các xu hướng kiến trúc đương đại tại Việt Nam ít nhiều bị ảnh hưởng bởi kiến trúc đương đại thế giới. ( một phần do sự xuất hiện của các dự án đầu tư hoàn toàn từ nước ngoài các KTS quốc tế nhận thấy Việt Nam là thị trường tiềm năng). 2. Ngoài ra kiến trúc Việt Nam cũng có những vận động của riêng mình dựa trên các yếu tố riêng về văn hóa, lịch sử ,khí hậu…. Bài phân tích này em lấy ý (2) làm đối tượng nghiên cứu , và các công trình minh họa sẽ gián tiếp thể hiện nội dung của ý (1).
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
3
XU HƯỚNG XÂY DỰNG CÔNG NGHỆ CAO và XÂY DỰNG CAO TẦNG Sự phát triển mạnh mẽ về các mặt kinh tế, xã hội Việt Nam những năm gần đây tạo ra những yêu cầu mới đối với kiến trúc, các công trình kiến trúc ngày càng trải rộng hơn, vươn cao hơn. Cùng với sự phát triển mạnh về cả chiều cao và khẩu độ ở các công trình kiến trúc đương đại thì xu hướng High-Tech càng đặc biệt có đất diễn. Với những công trình siêu cao tầng, công năng phức hợp hay những công trình đòi hỏi không gian lớn thì việc ứng dụng những công nghệ xây dựng hiện đại nhất là điều đương nhiên, như vậy thì kiến trúc các công trình theo xu hướng High-Tech cũng có sự gần gũi với xu hướng Hiện đại mới.
Bảo tàng Hà Nội – thiết kế: KTS M. von Gerkan và N. Goetze
Bitexco Financial Tower – thiết kế: KTS C. Zapata
Tuy nhiên điểm khác biệt rõ rệt của các công trình High-Tech là việc sử dụng hệ thống kết cấu hiện đại như một ngôn ngữ biểu cảm chính dẫn tới những ấn tượng mạnh về mặt cảm thụ thị giác hình khối công trình theo phương đứng hoặc phương ngang, những vật liệu cao cấp được sử dụng nhiều trong việc trang mặt ngoài công trình. Xu hướng High-Tech trong kiến trúc Việt Nam đương đại thường thấy nhất ở những công trình siêu cao tầng như các tổ hợp nhà ở, văn phòng hay những những công trình đòi hỏi không gian lớn như nhà ga sân bay, các công trình trưng bày, biểu diễn lớn
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
4
Xây dựng công nghệ cao và Xây dựng cao tầng không phải là xu hướng mới nảy sinh, mà là sự nối tiếp trào lưu đô thị hoá tập trung bùng nổ trong những năm 1980-1990, nhưng với những cách tân lớn về tính chất, hình thức, không gian,.. trên cơ sở phát triển công nghệ thi công, kỹ thuật an toàn và công nghệ vận chuyển. Ở thời điểm những năm 1980- nhà 9-15 tầng đã được gọi là cao tầng (multi-storey), thì nay chỉ còn là loại trung bình (middle-rise). Nhiều loại hình kiến trúc trước đây thường có bố cục dàn rộng vì bị khống chế về chiều cao, hoặc phải bố trí độc lập.
Nói chung, xây dựng công nghệ cao High tech và xây dựng cao tầng là phương thức phổ biến nhất để tạo nên các cực phát triển cho đô thị – thường là các khu thương mại tập trung và các khu vực phát triển mới ở ngoại vi thành phố, nơi có điều kiện thuận lợi để đầu tư xây dựng hệ thống giao thông và hạ tầng đồng bộ với kiến trúc.
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
5
CÔNG TRÌNH BẢO TÀNG Hà Nội được xây dựng trước thềm đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long Hà Nội . Công trình được xếp vào nhóm Hight tech.
Gồm 4 tầng Tầng 1 hiện vật thời Lý Trần Lê và các tư liệu thành Thăng Long và Đại Việt xưa. Tầng 2: khu trưng bày Tiền Thăng Long Tầng 3: bộ sưu tập Bùi Đình Sử và Vũ Tuấn Tầng 4: triển lãm ảnh hà Nội , Trung tâm Unnesco
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
6
Trong tòa nhà vuông , một hình tròn trung tâm liên kết không gian triển lãm 3 tầng. Nhìn từ tổng thể công trình với landscape xung quanh nó pha trộn giữa hình khối kỷ hà và sự xô lệch của đường nét tự do, lối đi mặt nước . Cấu trúc hình thái mặt đứng là sản phảm sáng tạo công nghệ cao, hoa văn tinh xảo mang cả vẻ đẹp thẩm mỹ lẫn tính chu toàn về công năng bao che.
Các yếu tố kết cấu – kỹ thuật ngày càng tham gia nhiều hơn vào tạo hình kiến trúc và tác động tới sự cảm nhận thị giác, góp phần hình thành giá trị thẩm mỹ của công trình
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
7
Tòa nhà chính của ngân hang Việt Tin Bank là công trình cao tầng sử dụng thành tựu khoa học , công nghệ cao , khối công trình vát chéo chữ V biểu tượng cho VietNam Victory. Đây là 1 ví dụ nổi bật cho High tech tại Việt Nam. Tuy nhiên có thể nhìn nhận công trình này ở 1 góc nhìn khác. Điểm đặc biệt trước hết của Tháp Vietinbank là công trình do đơn vị tư vấn rất nổi tiếng Foster & Partners thiết kế. Đây là đơn vị tư vấn do KTS. Norman Foster – KTS nổi tiếng thế giới theo phong cách High- tech, được nhận giải thưởng Pritzker năm 1999 lãnh đạo. Thương hiệu nổi tiếng của ông là một trong đảm bảo vững chắc cho sự thành công như mong đợi của tòa nhà. November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
8
Trên mặt bằng và mặt đứng công trình đều được lên concept trên tinh thần tạo hình của hình tam giác . Yếu tố tam giác được lặp đi lặp lại nhiều lần trên mặt bằng, cảnh quan và cả mặt đứng. Hình ảnh góc nhìn bên trong công trình . Xét trên đặc điểm lặp đi lặp lại hình khối kỷ hà của Neomodernism thì công trình này cũng có điểm tương đồng đáng chú ý.
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
9
XU HƯỚNG HIỆN ĐẠI MỚI (Neo Modernism)
Xu hướng Hiện đại mới trong kiến trúc đương đại Việt Nam có thể coi là một sự tiếp nối thành công nhiều công trình theo trào lưu Hiện đại hậu kỳ ở các đô thị Miền Nam trước năm 1975 và những công trình trên cả nước giai đoạn 19751985. Các sáng tác theo xu hướng này vẫn cho thấy hình thức công trình luôn theo sát công năng, tuy nhiên đã có sự tìm tòi những phương cách biểu hiện mới, phù hợp với sự phát triển của công nghệ xây dựng, phù hợp với văn hóa và khí hậu Việt Nam. Do vậy xu hướng sáng tác này cũng có thể được chia thành hai xu thế: Hiện đại mới đơn thuần và Hiện đại mới mang tính địa phương. Xu thế Hiện đại mới đơn thuần nhấn mạnh phương cách biểu hiện hình thái kiến trúc bằng những giải pháp công nghệ hiện đại, khả năng biểu hiện của các kỹ thuật mới nhất trong lĩnh vực kết cấu thép, kính, bê tông… được tận dụng triệt để tạo ra những bộ mặt kiến trúc hoàn toàn mới mang tính ấn tượng mạnh . Tuy nhiên xu hướng này cũng dễ dẫn tới dẫn tới hiện tượng cực đoan ở một số công trình khi kết cấu thép kính bị sử dụng một thái quá làm cho công trình giống như các công trình ở Châu Âu hay Bắc Mỹ, không phù hợp với cảnh quan, khí hậu Việt Nam nên tính bản sắc không còn.
Trung tâm Hội nghị Quốc tế – thiết kế: KTS Nguyễn Thúc Hoàng và Đặng Kim Khôi
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
10
Xu thế Hiện đại mới mang tính địa phương không chỉ chú ý tới công nghệ và vật liệu hiện đại. Điểm nổi bật của những công trình sáng tác theo xu thế này là sự nhấn mạnh vào những giải pháp kiến trúc nhiệt đới, chú ý tới các giải pháp che nắng, thông gió và lấy ánh sáng tự nhiên làm cho hình thức công trình mang màu sắc bản địa độc đáo . Cũng có thể coi đây là sự tiếp nối thành công của các công trình Hiện đại hậu kỳ địa phương hóa trước đây mà điển hình là các công trình của kiến trúc sư Ngô Viết Thụ, Lê Văn Lân. Tính biến hóa của kiến trúc hiện đại mới là nhấn mạnh vào giải pháp kiến trúc nhiệt đới ở lớp bao che. Hình ảnh lớp bao che, khoảng rỗng cách nhiệt và tường kính tại Cung văn hóa thiếu nhi Hà Nội. Các khoảng rỗng này bố trí đèn tạo hiệu ứng thị giác cộng hưởng với các họa tiết trên mặt đứng bao che.
Cung văn hóa thiếu nhi Hà Nội- KTS Lê Văn Lân
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
11
Đại học Xây dựng Hà Nội – kiến trúc hiện đại mới
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
12
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
13
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
14
CÁC XU HƯỚNG KIẾN TRÚC “XANH” Cuối thế kỷ 20, sự phát triển đô thị và sản xuất công nghiệp vượt quá ngưỡng cân bằng và thiếu kiểm soát, dẫn đến sự biến đổi khí hậu toàn cầu, làm cạn kiệt các nguồn tài nguyên thiên nhiên và xói mòn truyền thống văn hoá đã ngày càng rõ nét. Từ chỗ là vấn đề của một vài nước đó trở thành vấn đề toàn cầu / liên khu vực. Bối cảnh đã dẫn tới sự khởi đầu của Kiến trúc sinh thái cho khu vực nhiệt đới từ cuối thập kỷ 1970 (với luận điểm và nghiên cứu của Ken Yeang trong các cuốn “Design with the Nature” và “The Green Skyscraper”), rồi dần dần nảy sinh thêm các trào lưu khác, được gọi chung là Kiến trúc “xanh”. Tất cả cùng chung mục tiêu tìm kiếm giải pháp cho những khía cạnh khác nhau của mối quan hệ thân thiện giữa Kiến trúc và Môi trường, đặt trong một chiến lược phát triển bền vững: • • • •
Kiến trúc sinh thái: giảm thiểu tác động có hại tới môi trường (khói bụi, chất thải, nhiệt, tiếng ồn, nước,..). Kiến trúc sinh – khí hậu: thích ứng với điều kiện khí hậu đặc thù của từng vùng. Kiến trúc tiết kiệm năng lượng: hiệu suất năng lượng cao, sử dụng năng lượng tự nhiên có thể tái tạo được (gió, mặt trời, địa nhiệt,..). Kiến trúc thông minh: được lập trình để điều tiết tự động các hệ thống kỹ thuật.
Hiện nay, các trào lưu này đang lan tỏa đến hầu hết các khu vực khác nhau trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
15
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
16
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
17
XU HƯỚNG XÂY DỰNG XEN CẤY Một số lượng rất đáng kể các công trình (cả cao tầng và thấp tầng) được xây dựng theo hướng tái khám phá / tái khai thác các khu vực đã ổn định về quy hoạch với mật độ xây dựng cao (khu phố cổ, phố cũ, trung tâm lịch sử, khu vực bảo tồn,..), chấp nhận diện tích đất không được rộng và giá trị đầu tư ban đầu lớn, nhưng bù lại tận dụng được các lợi thế của địa điểm (phản ánh giá trị tinh thần và khẳng định vị thế xã hội). Các hình thức xen cấy thường gặp là:
• • • •
Cải tạo, mở rộng, chuyển đổi chức năng công trình Thích ứng hóa công trình có giá trị di sản Xây dựng ngầm để giải toả về thị giác các công trình có khối tích lớn Tái thiết môi trường bằng các dự án hồi sinh kiến trúc.
Cải tạo, mở rộng, chuyển đổi chức năng công trình Thích ứng hóa công trình có giá trị di sản Complex 01 là công trình chuyển đổ chức năng từ nhà máy in sang không gian dịch vụ và văn phòng cho thuê. Được cải tạo trên khung kết cấu cũ, giữ nguyên các hình thái đặc trưng là các ô cửa còm cao rộng- đặc trưng cho kiến trúc công nghiệp một thời “ ăn chắc mặc bền” của chế độ xã hội chủ nghĩa.
Complex 01 Sơn Tây Hà Nội - KTS Nguyễn Bùi Vũ
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
18
Cách các khu tập thể thích ứng với cuộc sống hiện đại bằng việc cơi nới tự phát. Diễn ra ở các khu tập thể cũ xây dựng từ đầu những năm 70 thế kỷ trước.
Zone 9 là một khu vui chơi giải trí nổi tiếng trên khu đất rộng hơn 11.000 m2 của Xí nghiệp Dược phẩm Trung ương 2 tại địa chỉ số 9A Trần Thánh Tông (thuộc quận Hai Bà Trưng). Công trình chuyển đổi chức năng. KTS Đoàn Kỳ Thanh
Vấn đề cơ bản đảm bảo thành công cho xu hướng này là cách thức ứng xử đúng mức với cái đã có trước (bảo tồn tiềm năng di sản và cảnh quan đô thị, hòa hợp với ngữ cảnh kinh tế, văn hoá, xã hội) để gắn kết hữu cơ với cảnh quan chung và cộng sinh trong việc khai thác địa điểm mà không gây xáo trộn / đột biến cho đời sống dân cư và đô thị. Phương thức phát triển xen cấy và hình thái cư trú mật độ cao của các nước đang phát triển là những cơ sở thực tiễn của lý thuyết đồng địa điểm (colocation), từ đó hình thành các mô hình đô thị nén (compact city) và đô thị song song (parallel city) trong lý thuyết phát triển đô thị bền vững.
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
19
Tái thiết môi trường bằng các dự án hồi sinh kiến trúc.
"Hồi sinh" công viên Mỏ Mạo Khê | H&P Architects Cụ thể là đã dỡ bỏ những rào cản (công trình không đảm bảo an toàn, 600m dài hàng rào) rồi dùng chính những mảnh rời rạc này ghép nên không gian kiến trúc mới, khoảng trống sau dỡ bỏ sẽ thành quảng trường tiếp nối liên thông với sân nền xung quanh. Dùng đường dạo xâu chuỗi những vật thể kiến trúc, điêu khắc với cảnh quan toàn công viên, nối kết các hướng với nhau tạo ra những nơi chốn giao thoa mở cho tất cả cho mọi người và thu hút họ đến tham dự các sự kiện xã hội, tập luyện thể dục thể thao, vui chơi giải trí, tri ân lịch sử, hưởng thụ và sáng tạo văn hóa.
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
20
Ý KIẾN QUAN ĐIỂM CÁ NHÂN VỀ XU HƯỚNG KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI VIỆT NAM
Theo em hiểu KT đương đại là cái đang diễn ra, trong chính cụm từ contemporary nghĩa là những gì chúng ta đang thấy về kiến trúc Việt Nam trong thời điểm hiện tại. Tuy hiện tại, những biểu hiện mà em phân tích phía trên không không thể xếp hoàn toàn vào các xu hướng thế giới hiện thời đã có ( đang có) , nhưng nó chính là đương đại những gì mà kiến trúc phản ánh kinh tế, văn hóa, xã hội và suy nghĩ của con người hiện thời: xu hướng xd cao tầng , xen cấy , sinh thái, cụ thể hơn là High tech, Neo modenism...., KT xanh …. Vậy em cho rằng Biểu hiện kiến trúc đương đại tại Việt nam được phản ánh qua cả mặt là bị ảnh hưởng từ KT đương đại thế giới và sự tự biến thiên vận động của KT Việt Nam. Việt Nam không có trào lưu kiến trúc đương đại nào nổi bật, vì kinh tế không cho phép xây dựng tiên phong, phải có công trình tiên phong ảnh hưởng đủ lớn đến tư tưởng nhận thức của kiến trúc sư và xã hội mới có thể hình thành nên xú hướng cụ thể. Cách các KTS đi trước thích ứng và sáng tạo để lại cho thế hệ sau những bài học lớn Từ cách biến tấu mặt đứng của KTS Ngô Viết Thụ. Lê Văn Lân từ KT hiệ đại mới…. Đến các KTS trẻ định hình các kiến trúc mag tính thêm mới, cải tạo chuyển đổi chức năng…
November 4, 2021
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
21
Các xu hướng kiến trúc đương đại tương tác với bối cảnh phát triển của đất nước phát triển. Từng xu hướng có đặc điểm khắc phụ khó khan và tạo thuận lợi cho xã hội phát triển. Từ kinh tế, văn hóa bảo tồn di sản , đến sinh thái môi trường. …. Tất cả đều tư duy hướng đến phát triển lâu bền. Tuy rằng không có xu hướng nào là triệt để.
Khi đã tiếp thu những tư duy mới trong thiết kế, một số kiến trúc sư tại Việt Nam đã ý thức được điều được gọi là “khoảng trống cần lấp đầy” trong kiến trúc đương đại. Trong mười năm qua, họ đã kiên trì tìm tòi và mạnh dạn thử nghiệm các mô hình mới về kiến trúc xã hội, hướng tới tính cộng đồng và tính nhân văn. Kết quả của sự làm việc cần mẫn này là một số công trình kiến trúc công cộng tốt đã được thiết kế và đưa vào sử dụng. Đó có thể coi là những tín hiệu tích cực đầu tiên cho kiến trúc nói chung và kiến trúc xã hội nói riêng.
November 4, 2021
Các bất lợi về điều kiện kinh tế, nhận thức, năng lực thẩm mỹ và đào tạo kiến trúc tại Việt Nam chưa mạnh mẽ, yếu kém trong chính sách bảo vệ quyền cho KTS . Dẫn đến những sự buồn tẻ trong sáng tác, yếu thế do bị khống chế bởi các KTS nước ngoài trong các công trình tại Việt Nam.
Cạnh tranh với thị trường quốc tế và rủi ro nghề nghiệp. Sáng tạo không ngừng và nghiên cứu kỹ lưỡng tránh những sai lầm trước đó của Nhại cổ, tân cổ điển , biểu hiện …. Không phải công trình nào được xây dựng lên cũng hay ho cơ hội học hỏi của thế hệ trẻ phải trải qua sàng lọc.
BÀI TẬP LỚN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
22
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến thầy – TS.KTS.Đặng Hoàng Vũ trong suốt 2 tín chỉ học tập vừa qua trong môn học này. Có thể chưa thu nhận được hoàn toàn kiến thức về kiến trúc đương đại, những nhận thức vẫn còn nhiều sai lệch . Nhưng từ nay cho đến về sau- khi được thực hành kiến trúc chuyên nghiệp chúng em sẽ vẫn giữ được tinh thần và phương pháp tìm tòi nghiên cứu của môn học này!!! Bài luận trên đây là những ý kiến của em về xu hướng KT đương đại tại Việt Nam, bằng kiến thức chưa đủ lớn và quan điển có phần cá nhân, em mong sẽ nhận được những góp ý trực tiếp từ thầy . Em xin cảm ơn thầy !!!!
November 4, 2021
BÀI LUẬN KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI
23
KIẾN TRÚC ĐƯƠNG ĐẠI 2021-2022