Temporary Museum Guide 2006 by Annelys de Vet

TIJDELIJKE MUSEUMGIDS TEMPORARY MUSEUM GUIDE

TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MEI 2006 | (CON)TEMPORARY MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MAY 2006

COLOFON COLOPHON TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM (CON)TEMPORARY MUSEUM AMSTERDAM Concept & ontwerp / Concept & design Annelys de Vet Produktie & redactie / Production & editorship Anniek Vrij Projectcoördinatie gidsen / Projectcoordinator guides Rozanne Kraak

ZALEN ROOMS Tijdelijk Museum Amsterdam is een project van Annelys de Vet en kwam tot stand op verzoek van Art Amsterdam en SKOR. Het project is mede mogelijk gemaakt dankzij een financiële bijdrage van het Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK) en Stichting Kunst en Openbare Ruimte (SKOR). Temporary Museum Amsterdam is a project by Annelys de Vet and was commissioned by Art Amsterdam and SKOR. It was made possible with the financial support of the AFK (Amsterdam Art Fund) and SKOR (Foundation Art and Public Space).

Ontwerp en productie performances / Design and production performances Roosmarijn Pallandt Stagiaire vormgeving / Trainee design Wouke de Jong

TIJDELIJKE MUSEUMGIDS TEMPORARY MUSEUM GUIDE

Productie sjaaltjes / Production scarfs (Sjaaltjes zijn te koop bij Lloyd Hotel / Scarfs are for sale at Lloyd Hotel) Blazinbell

Redactie / Editorship Annelys de Vet & Anniek Vrij

Assistentie schilderwerk/ Assistance paintwork Lucas Luyken Sudad Shalan Rotem Stern Esther Walter en anderen / and others

Ontwerp / Design Annelys de Vet

Artistic research Raoul Teulings

Ontwerp lettertype / Design typeface Anton Koovit (Type & Media, KABK) Vertalingen / Translations Petra van der Jeught Fotografie / Photography Wouke de Jong (stagiaire/trainee), Lucas Luyken, Annelys de Vet Druk / Print Wegener Grafische Groep Oplage / Edition 20.000 www.tijdelijkmuseumamsterdam.nl

Oostelijke Handelskade 34 1019 BN Amsterdam T. +31 (0) 20 561 3636 www.lloydhotel.com Dagelijks tot 01.00 uur Daily untill 1 am

Wednesday 3rd May 6 – 10 pm Thursday 4th May until Sunday 7th May 11 am – 7 pm Friday 5th May until 10 pm

Nederlands Instituut voor Mediakunst Montevideo/TBA

Dinsdag t/m zondag 11.00 - 18.00 uur Tuesday until Sunday 11 am – 6 pm

De Ateliers Stadhouderskade 86 1073 AT Amsterdam T. +31 (0) 20 6739359 www.de-ateliers.nl 3 mei t/m 21 mei 12.00 – 18.00 uur 3rd May until 21st May 12 am – 6 pm

Foam_ Fotografiemuseum Amsterdam Keizersgracht 609 1017 DS Amsterdam T. +31 (0) 20 5516500 www.foam.nl Dagelijks geopend 10.00 - 17.00 uur Donderdag en vrijdag 10.00 - 21.00 uur

Keizersgracht 264 1016 EV Amsterdam T. +31 (0) 20 623 7101 www.montevideo.nl Dinsdag t/m zaterdag 13.00 - 18.00 uur Ook zondag 7 mei geopend Tuesday until Saturday 1 – 6 pm Also open on Sunday 7th May

SKOR de Inkijk Hoek Ruysdaelkade 2 en Stadhouderskade 1072 AG Amsterdam T. +31 (0) 20 672 2525 www.skor.nl Dagelijks, dag en nacht Daily, day and night

Stedelijk Museum Bureau Amsterdam (SMBA) Rozenstraat 59 1016 NN Amsterdam T. +31 (0) 20 422 0471 www.smba.nl Dinsdag t/m zondag 11.00 - 17.00 uur Tuesday until Sunday 11 am – 5 pm

Daily 10 am – 5 pm Thursday and Friday 10 am - 9 pm

Stedelijk Museum CS (SMCS)

Met dank aan / With special thanks to — Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK) Els Reijnders — Stichting Kunst en Openbare Ruimte (SKOR) Govert Grosveld — Stichting Art in Amsterdam Rozanne Kraak, Anneke Oele

Huis Marseille Museum voor Fotografie Keizersgracht 401 1016 EK Amsterdam T. +31 (0) 20 5318989 www.huismarseille.nl

— Art Amsterdam/KunstRAI Ingrid Looijmans, Anneke Oele, Marjan Schuiling, Martha de Vries — De Appel Ann Demeester, Nicolette Enke, Laura Schleussner, Angela Serino, Esther Vossen — De Ateliers Corine Lindenbergh — Close Connections Ellen de Bruijne — DieTwee – Communicatie en vormgeving Jochem Duyff, Tirso Francés, Sander Tóth — Foam_Fotografiemuseum Amsterdam Merel Kappelhoff — Huis Marseille – Museum voor Fotografie Els Barents, Ilse van der Reijden — Kunstvlaai Marjo van Baar, Gerben Hermanus, Jos Houweling — Lloyd Hotel & Culturele Ambassade Mylène van Noort, Suzanne Oxenaar — Rudy J. Luijters — Nederlands Instituut voor Mediakunst Montevideo/TBA Annet Dekker, Marieke Istha, Carlijn Masteling, Jennifer Steetskamp — SKOR - de Inkijk Anneloes van der Leun — Stedelijk Museum Bureau Amsterdam Jelle Bouwhuis — Stedelijk Museum CS Maarten Bertheux, Marian Cramer, Josina Lips — W139 Constant Dullaart, Jowon van der Peet

TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MEI 2006

Lloyd Hotel & Culturele Ambassade

Woensdag 3 mei 18.00 - 22.00 uur Donderdag 4 mei t/m 7 mei 11.00 - 19.00 uur Vrijdag 5 mei tot 22.00 uur

Nieuwe Spiegelstraat 10 1017 DE Amsterdam T. +31 (0) 20 625 56 51 www.deappel.nl

Dansers / Dancers Roosmarijn Pallandt Simon Rowe Vincent Verburg

Tijdelijke Museum Gidsen / Temporary Museum Guides Marie Bromander Annieka Bruyn van Rozenburg Nynke Coenraads Marijke Dijkman Marjolein Haspels Lucas Luyken Catelijne van Middelkoop Rotem Stern Meike Sloover Linda van Sommeren Nadia Troeman Myrthe Veeneman Marjolein Vermeulen Esther Walter en anderen / and others

Amsterdam RAI, Parkhal (8) Europaplein 8 1078 GZ Amsterdam T. +31 (0) 20 5491212 www.kunstrai.nl

De Appel

Ontwerp lettertype / Design typeface Anton Koovit (Type & Media, KABK)

Uitvoering uitklapborden / Construction sandwichboards Frits Swart

Art Amsterdam/KunstRAI

2de en 3de verdieping Post CS-gebouw Oosterdokskade 5 1011 AD Amsterdam T. +31 (0) 20 5732 911 www.stedelijk.nl Dagelijks 10.00 - 18.00 uur Daily 10 am – 6 pm

Dinsdag t/m zondag 11.00 - 18.00 uur Tuesday until Sunday 11 am – 6 pm

W139 Kunstvlaai6 (opening 6 mei / 6th may) Westergasfabriek Haarlemmerweg 8-10 1014 BE Amsterdam www.kunstvlaai.nl 6 mei vanaf 16.00 uur 7 t/m 14 mei dagelijks 12.00 - 18.00 uur

Kelders Post CS-gebouw Oosterdokskade 5 1011 AD Amsterdam T. +31 (0) 20 6229434 www.w139.nl Dinsdag t/m zondag 13.00 - 18.00 uur Tuesday until Sunday 1 – 6 pm

6th May from 4 pm onwards 7th May until 14th May 12 am – 6 pm

(CON)TEMPORARY MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MAY 2006

MUSEUMZALEN / MUSEUM ROOMS

TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM

(CON)TEMPORARY MUSEUM AMSTERDAM

KUNSTVLAAI 6 Haarlemmerweg

ARLE

BUS

MME

R WE

V ST AN L IRU IM

AA T

RG BU R ST M

Van Limburg Stirumplein

I JK

IX MARNNT PLA SOEN SAU NAS AAT STR

EN WE

STE

MAR N

IXKA

ST PANA EE AL G

DE Centraal Station

AD E RIKK

OKS

STEDELIJK MUSEUM CS & W139

PR TR

T KE

GELD

AAT

TR IE S

EL FO RS

IN LE

EIN

E WAT

FOAM

AAT

TRAA T

STR

VIJZELS

KE IZ E R

SGRACHT

GEL

PIE ES

ACHT

H AT

ISTR

AAT

VIJZELGR

NIEUWE

S ARP

SESTRA

NDE WE S T EI

Weteringcircuit

STADHOUDERSKA 1e VAN DER

DE ATELIERS

Frederiksplein

AAT

BOLSTRAAT

TR OU S VAN W 5 4 2

SKOR DE INKIJK

HELSTSTRAAT

10 25

G IN

LAA N

DE WETER

T A MSTELST RAA

NIE

OP L Rembrandtplein

WETERINGSCHANS

UTRECHT

B KE N

AA .

VIS

R ST LEN

DOE Muntplein

VIJZELSTR

MU S STR EUM AAT

Rietlandpark

Keizersgracht

OOS HAN TELIJKE DELS KADE

Spiegelgracht

ST AD

UR GW AL SB

IER

EN OV

ROKIN

VAL

DE APPEL

LLOYD HOTEL & CULTURELE AMBASSADE

RAAT

NI E

XST EG

NIE

KIN

RNI

S EID

K E I Z E R SG R A CH T

HUIS MARSEILLE AAT

STRAAT RAAM STEEG

BEREN STRAAT

SPUISTRAAT

TRA

A CH

14 25

NIXS

R SG AN D

ARIJN ROSM IENC ST.LU JESDUIF G STEE

MAR

MONTEVIDEO

KADE

DOK

NT BINN AM EN ME RS

KADE

ERSE

E ND

R 25 AK

KAD

VEEM

OOSTER

OO SV

Dam

REESTRAAT

WOLVEN- SPIEGEL-

Raamplein

IJD EZ UW N IE

14 17

ST E

BINNENKA

ROZENGRACHT

SMBA

Elandsgracht

PRINSEN GRACHT

TRA

A W

ADE

M ARN IXST LIJ N BAAN RAAT S GR A CHT

1e M2 e - B L OE ELIE S- L E TI E R e AT MADVEN 3 GELAN TRA LIE AAT E AR SS DW STR

ENS

Westermarkt

10 ROZ

Rozengracht

R UIJ T ERK

VRIE VEEMSSE

MAR N PLEINIX

T IP A PHA

AND FERDIN

SAR RK

CEINT

UURB

A AN

25 VAN W

2e Van der Helststraat

OUSTRA

PLE

FERDINAND BOL

STRAAT

VIC

Scheldestraat

RIE

EUR OPA PLE

OSE

VEL

TLA

Tramroute / Tramway

Wandel- en fiestroute / Walking and bicycle way

EUR

OPA

Dintelstraat

Tramhalte / Tramstop

PLE

ART AMSTERDAM KUNSTRAI

HOOFDINGANG TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM

Zaal Tijdelijk Museum Amsterdam / Museumroom

Het Tijdelijk Museum Amsterdam ziet de stad als museum en de instellingen voor hedendaagse kunst als museumzalen, met de routes van plek naar plek als museumgangen. Van woensdag 3 t/m zondag 7 mei vormt Art Amsterdam/KunstRAI de hoofdingang en krijgen bezoekers van de kunstbeurs een passe-partout aangeboden dat vrij toegang verleent tot de ‘zalen’ van het Tijdelijk Museum Amsterdam. De gevels van de deelnemende instellingen zijn voor een week met witte strepen ‘gearceerd’ waardoor ze onderdeel uitmaken van één groot denkbeeldig gebouw. Bij de diverse entrees informeren tijdelijke museumgidsen de bezoekers over de tentoonstellingen, en vooral over de rondleidingen, presentaties en debatten die van 3 t/m 7 mei speciaal zijn georganiseerd. Een overzicht van het ‘tijdelijke’ programma treft u aan in deze krant. Daarin is ook een essay van Raoul Teulings opgenomen waarin hij pleit voor de stad als blijvend tijdelijk museum.

The (Con)temporary Museum Amsterdam regards the city as a museum and the institutions for contemporary art as museum halls; the routes that connect one place with the next are passageways. From Wednesday 3rd May until Sunday 7th May (inclusive) Art Amsterdam/KunstRAI is the main entrance where visitors to the art fair is handed master keys that permit them free access to the ‘halls’ of the (Con)temporary Museum Amsterdam. For the occasion the façades of the participating institutions are hatched – as such, the buildings seem to make one huge imaginary building. At the respective entrances, temporary museum guides provide the visitors information on the exhibitions and particularly on the guided tours, presentations and debates that are being organised. This newspaper presents a general overview of the ‘temporary’ programme and contains an essay by Raoul Teulings in which he advanced the idea to make the city a timely museum of a permanent character.

Het Tijdelijk Museum Amsterdam is een idee en project van Annelys de Vet en kwam tot stand op verzoek en in samenwerking met Art Amsterdam, SKOR en het AFK. Dit jaar, 2006, vormt de prelude voor een meerjarenproject dat de kunstbeurs meer bij de stad betrekt en de instellingen voor hedendaagse kunst als één geheel ziet. Het is een interpretatie van de stad, een ‘imaginaire’ architectuur zonder muren, vol verbindingen en betekenis. Kortom, ruimte voor ontmoeting. Gaat u vooral naar binnen.

The (Con)temporary Museum Amsterdam is a concept and project devised and set up by Annelys de Vet and came about at the request of and in collaboration with Art Amsterdam, SKOR and AFK. This year, 2006, is the prelusion to a long-range project that aims at establishing a correlation between the art fair and the city and considers the institutions for contemporary art as one entity. A reading of this kind makes the city an ‘imaginary’ architecture that does away with wall and instead creates connections and meanings. In sum, it creates meeting space. Please be welcome to enter.

TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MEI 2006

INLEIDING / INTRODUCTION

(CON)TEMPORARY MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MAY 2006

TENTOONSTELLINGEN Art Amsterdam/KunstRAI Art Amsterdam/KunstRAI Art Amsterdam/KunstRAI beleeft dit jaar haar 22ste editie en telt 125 galerieën uit binnen- en buitenland. Naast de complete top van de Nederlandse galeriewereld zijn er dit jaar 26 buitenlandse galerieën te bezoeken op de beurs. Behalve deze verdere internationalisering is een sterkere binding van de beurs met de culturele stad Amsterdam een speerpunt. Dat komt mede tot uiting in het meerjarige project ‘Tijdelijk Museum Amsterdam’. Bij de entree van Art Amsterdam delen tijdelijke museumgidsen passe-partouts uit waarmee u vrij toegang ontvangt tot de ‘museumzalen’, zoals De Appel, De Ateliers, Foam_Fotografiemuseum Amsterdam, Huis Marseille – Museum voor Fotografie, Kunstvlaai, Lloyd Hotel & Culturele Ambassade, Nederlands Instituut voor Mediakunst Montevideo/TBA, SKOR - de Inkijk, Stedelijk Museum Bureau Amsterdam, Stedelijk Museum CS en W139.

Wild at heart In de centrale tentoonstelling op de beursvloer toont Kunstinstituut De Ateliers ‘Wild at Heart’ met werk van vier jonge, internationaal opererende kunstenaars die onlangs hun werkperiode aan het kunstenaarsinstituut hebben afgesloten. ‘Wild at Heart’ weerspiegelt de actuele urgentie van vier sterk individuele posities in de hedendaagse kunst. De tentoonstelling omvat schilderijen van Yesim Akdeniz Graf (1977), een filminstallatie van Keren Cytter (1977), schilderijen van Melissa Gordon (1981) en een videowerk van Gary Ward (1975). De werken raken gevoeligheden van deze tijd als de obsessie met seks en geweld, de fatale kortsluitingen in communicatie en de ontoereikendheid van de rede.

Thieme Art Award Voor de 4e keer wordt aan de meest veelbelovende jonge kunstenaar een prijs uitgereikt: de Thieme Art Award. Deze prijs bestaat uit het produceren van een catalogus en een presentatie van het werk op Art Amsterdam/KunstRAI. Vorig jaar won Jasper de Beijer van Galerie Nouvelles Images, waarvan het werk dit jaar gepresenteerd wordt in een solostand op de beursvloer. De volgende vijf kunstenaars zijn dit jaar genomineerd: Elena Beelaerts (Nederland 1971, Galerie Tanya Rumpff), Marco van Duyvendijk (Nederland 1974, Cokkie Snoei), Frank Jebe (Duitsland 1974, Galerie Röhr + Ripken), Jen Liu (New York 1976, Upstream Gallery) en Martina Sauter (Duitsland 1974, Kunstraum Marion Scharmann). Op de opening van Art Amsterdam wordt de winnaar bekend gemaakt.

De Appel Mercury in Retrograde In de tentoonstelling ‘Mercury in Retrograde’ staat onze beleving van het verleden centraal; waar kunstenaars geschiedenis ontrafelen, de naden blootleggen en ons een andere kijk geven op de gangbare historie. Zelfs de geschiedenis van De Appel is daarbij onderwerp van gesprek. De tijd wordt vijfenzeventig jaar teruggezet waarbij bezoekers worden geconfronteerd met het duistere verleden van het instituut. Met o.a. Michael Blum, Mariana Castillo Deball, Omer Fast, Aurélien Froment, David Maljkovich, Ohad Meromi, Fernando Sánchez Castillo, Tilmann Meyer-Faye, Khalil Rabah, Sven Johne, Dimitri Gutov, Missing Books en Stefan Dillemuth. Met de tentoonstelling ‘Mercury in Retrograde’ presenteert De Appel de werken van 13 internationale kunstenaars in samenhang met objecten uit de Nova Zembla collectie van het Rijksmuseum. De tentoonstelling geeft een kritische en vaak hallucinerende terugblik op verschillende periodes en tijdperken. ‘Retrograde’ duidt op het schijnbaar tegen de klok indraaien van de planeet Mercurius. Voor astrologen wijst zo’n constellatie op het aanbreken van onberekenbare gebeurtenissen en stoornissen. Maar de tentoonstelling wil ook op een positief aspect wijzen: het verleden kan worden heroverwogen zodat er nieuwe visies voor de toekomst ontstaan. Voor meer informatie: www.mercuryinretrograde.org

De Ateliers OffSpring Met de tentoonstelling ‘Offspring 2006’ opent De Ateliers haar deuren voor het publiek. De expositie bestaat uit solopresentaties van zes jonge kunstenaars die deze zomer hun tweejarige werkperiode aan de Amsterdamse kunstenaarswerkplaats afsluiten. Curator is Marien Schouten, begeleidend kunstenaar aan De Ateliers. Het gaat om werk van William Monk (UK), Shana Moulton (USA), Francisca Sanchez (Chili), Johanna de Schipper (NL), Lucy Stein (UK) en Aram Tanis (NL), kunstenaars die in Nederland nog relatief onbekend zijn. ‘Offspring 2006’ omvat schilderijen, sculpturen, fotowerken, tekeningen, installaties, live performances en videoanimaties. Er worden speciaal voor ‘Offspring’ ook enkele nieuwe werken geproduceerd, afgestemd op specifieke expositieruimtes. TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MEI 2006

Foam_ Fotografiemuseum Amsterdam

Ga naar het meet-the-artist-hour in het Ketelhuis. Kijk naar www.kunstvlaai.nl. Voor de Kunstvlaai moet je twee middagen uittrekken.

Philip-Lorca diCorcia Philip-Lorca diCorcia (Hartford, Conn., 1951) neemt met zijn zorgvuldig geënsceneerde en verfijnde kleuren fotografie een speciale plaats in binnen de hedendaagse fotografie. DiCorcia opereert in de leemte tussen postmoderne fictie en de feitelijkheid van documentaire fotografie. Zijn beelden bezitten een krachtige emotionele lading. Veelal beperkt diCorcia zich tot het vastleggen van een enkele persoon die zich niet bewust lijkt van de aanwezigheid van een kijker. Naast het gevoel van voyeurisme dat dit oproept, is een terugkerend element in zijn werk de indruk dat de getoonde mens zich vol melancholie overgeeft aan introspectie. Dit verleent aan zijn werk een sterk raadselachtige, psychologische kracht. Centraal in de tentoonstelling staat diCorcia’s meest recente serie ‘Lucky 13’, waarin telkens een paaldanseres in actie is getoond tegen een neutraal zwarte achtergrond. Dit werk wordt gecombineerd met monumentale beelden uit de veelgeroemde serie ‘Hustlers’, een serie portretten van mannelijke prostituees in een stedelijke omgeving.

Lloyd Hotel & Culturele Ambassade

Het Zwarte Gat Anouk Kruithof & Jaap Scheeren

METROPOLIS M in search of the miraculous

Anouk Kruithof (1981) en Jaap Scheeren (1979) studeerden in 2003 af aan de Academie St. Joost in Breda. Enige tijd daarna werden zij geïnterviewd door de Volkskrant die een serie wijdde aan de toekomst van afgestudeerden aan kunstopleidingen. De titel van deze serie was ‘Het Zwarte Gat’. Voor beiden werd dit de benaming voor hun wil om verder te gaan in de fotografie. Zij besloten dit thema als uitgangspunt te nemen voor een omvangrijk fotografieproject. Het duo heeft zowel gezamenlijk als individueel series gemaakt over ondermeer depressiviteit, black-outs, het heelal en letterlijke zwarte gaten. Dit heeft zijn weerslag gekregen in een boek met dezelfde titel.

Spoken, geesten, mysterie, overal in de kunst steekt de interesse in het bovennatuurlijke de kop op. Het is misschien geen trend te noemen, daarvoor is het onderwerp te veel van alle tijden, maar populair is het. Zou het een reactie zijn op de overdaad aan realisme, de veelbediscussieerde documentaire, die de kunstwereld afgelopen jaren in de greep had? Hoe het ook zij, de behoefte aan onverklaarbare kunst is groot, zeker onder kunstenaars. METROPOLIS M gaat in nummer 2 van dit jaar ‘in search of the miraculous’ en presenteert een nummer vol (pseudo)tovenaarsleerlingen. Naast deze Special presenteert METROPOLIS M onder meer een interview met (muur)schilder Richard Wright, die deelneemt aan de tentoonstelling ‘De subversieve charme van de bourgeoisie’ in het Van Abbemuseum, een essay over het belang van onderzoek binnen de designcultuur en een reportage over de bloeiende kunstscène in Wenen. METROPOLIS M Tijdschrift over hedendaagse kunst verschijnt zes keer per jaar. Sinds 2006 verschijnt het in tweetalige editie: Engels, Nederlands. Het is verkrijgbaar in bijna alle AKO’s en BRUNA’s van Nederland. Bezoek METROPOLIS M op de tijdschriftenstand (standnummer 010) op Art Amsterdam naast de hoofdingang. www.metropolism.org

No Man’s Land Larry Towell Larry Towell (Canada, 1953), fotograaf en schrijver, richt zich sinds de jaren ’80 op sociale thema’s waarbij hij zich met name concentreert op die groepen mensen die getekend zijn door oorlog of ballingsschap. In zijn werk is hij in het bijzonder geïnteresseerd in de rol en functie van het bezit of juist de ontbering van land op het leven van de mens; het land als territorium, het culturele gebied waar men zijn wortels heeft en waardoor zijn identiteit wordt gevormd. Voor Towell is de functie van het land alomvattend, het land maakt ons tot wie we zijn. Zonder land verliest de mens zijn identiteit.

Huis Marseille Museum voor Fotografie Whisper Not! een andere dimensie van zien De tentoonstelling ‘Whisper Not! een andere dimensie van zien’ presenteert het meest actuele werk uit de Huis Marseille / H + F collectie. Deze cluster van ruim 100 werken werd in nauwe samenwerking tussen de beide verzamelaars Han Nefkens én Huis Marseille, door Han Nefkens verworven, om ze vervolgens onmiddellijk in langdurig bruikleen aan Huis Marseille te geven. De tentoonstelling is nog tot en met 28 mei te zien en bevat werk van Uta Barth, Pierre Faure, Carmela García, Annika von Hausswolff, Runa Islam, Gerald van der Kaap, Syoin Kajii, Rinko Kawauchi, Luisa Lambri, Hans van der Meer, Dorothée Meijer, Frank van der Salm, Jörg Sasse, Hannah Starkey en Martine Stig.

KUNSTVLAAI 6 (VANAF 6 MEI) KUNSTVLAAI6 de andere kunstbeurs Het is kunst en het wil de andere kant op. Pijn, aanstellerij en genot voor het oog. De kunstvlaai is de alternatieve kunstbeurs met presentaties van zo’n 70 kunstinstellingen als kunstenaars initiatieven en internationale Masteropleidingen in vier hallen en op het buitenterrein Westergasfabriek. Het passe-partout van het ‘Tijdelijk Museum Amsterdam’ is geldig op 6 en 7 mei. Daarna is de entreeprijs 6 euro.

Geweld in de stad Geweld is overal en kunstenaars vertalen de onrust in de samenleving in kunstwerken. Op de laatste kunstvlaai sneed Joanneke Meester een pistooltje uit haar buikhuid en op deze kunstvlaai komt Planet Art uit Enschede met een moskeetje waar porno wordt gedraaid. Dasarts toont bomtassen maar wel design-bomtassen, als je wordt opgeblazen, graag met verantwoord design. De Fabriek uit Eindhoven komt met een nieuwe tank, er zijn bouwinstructies om zelf een tank te bouwen. Uit Suriname komen lekkere schilderijen daar kan je ook kwaad over worden. Zie het dagelijks Kunstvlaai-journaal. (CON)TEMPORARY MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MAY 2006

Mooie Kamer De ‘Mooie Kamer’ in het Lloyd Hotel heeft vilten luiken ontworpen door Claudy Jongstra, met bedden en een badkamer van de hand van Joep van Lieshout, de architectuur is van MVRDV, de 1-sterren-kamers zijn van Christoph Seyfert, de haard is ontworpen door Michel François en het ledenkabinet door Suchan Kinochita. Het publieke gedeelte van De ‘Mooie Kamer’ is dagelijks toegankelijk van 8 uur ’s ochtends tot 1 uur ’s nachts.

Historische Stadsplategronden Tentoonstelling op de publieke platforms van stads plattegronden van Amsterdamse stadsdelen, Kopen hagen, Brussel, Parijs, Straatsburg, Dresden, Hamburg en Turijn. Uit de collectie van stedenbouwkundige Philip Spangenberg. In samenwerking met Urban Matters.

METROPOLIS M (TIJDSCHRIFT)

Nederlands Instituut voor Mediakunst Montevideo / TBA De Stad met andere ogen Speciaal voor Tijdelijk Museum Amsterdam 2006 heeft het Nederlands Instituut voor Mediakunst, Montevideo/ Time Based Arts een video-programma samengesteld over de stad en hoe deze door kunstenaars wordt ervaren. Jennifer Steetskamp, medewerker van Montevideo, heeft de volgende werken geselecteerd: — Hans Breder, ‘Anti-City: for Johannes Baader’ (1984) — Marc Burkett, ‘The Carpark Outlook’ (1988) — Karin Vanderborght, ‘Exposed’ (1997) — Michiel van Bakel, ‘Undertow’ (1999) — Robert Arnold, ‘Triptych’ (2000) — Robert Hamilton, ‘Amsterdam CS’ (2002) — Seoungho Cho , ‘Horizontal Silence’ (2003) — Jasper van den Brink, ‘Tunnel Vision’ (2004) — Gabriel Lester, ‘Urban Surface’ (2005) Kunstenaars kiezen vaak voor het medium video om te documenteren hoe zij de stad ervaren. Deze ervaring is soms vertekend en gefragmenteerd. Door de mogelijkheden van montage en de aanwezigheid van een tijdsverloop lijken video en film nog het meest geschikt om ingewikkelde en misschien wel tegenstrijdige waarnemingen vorm te geven. Video heeft echter ten opzichte van film nog steeds het voordeel van een makkelijk te handhaven medium dat instant beelden levert, een eigenschap die door de komst van digitale technologieën alleen maar is versterkt. De poging om de complexe ervaring van de stedelijke ruimte vast te leggen mondt vaak uit in een formeel experiment dat de kijker uitdaagt om ánders te kijken. Na het bekijken van dit programma zul je de stad met andere ogen gaan zien.

SKOR de Inkijk Tijdelijk Museum Amsterdam in de Inkijk De Inkijk maakt deel uit van het voormalige riool waterzuiveringcomplex waarin SKOR (Stichting Kunst en Openbare Ruimte) is gehuisvest. Het staat precies op de hoek van de Stadhouderskade en de Ruysdaelkade en heeft aan beide straatzijden een groot raam dat de TENTOONSTELLINGEN

associatie oproept met een ‘kijkkast’. Tijdens het Tijdelijk Museum Amsterdam arceert Annelys de Vet, bedenker en ontwerper van dit museum, de Inkijk voor een week als onderdeel van het Tijdelijk Museum Amsterdam.

Stedelijk Museum Bureau Amsterdam Peripheral (and other stories) Hala Elkoussy Het uitgangspunt van het foto- en videowerk van Hala Elkoussy (1974, Caïro) is de constante verandering in de relatie tussen de mensen en hun woon- en leefomgeving. Ze richt zich daarbij specifiek op haar geboorteplaats Caïro, een metropool die qua modernisering en uitbreiding model staat voor de grote conglomeraties in Noord-Afrika en Eurazië in het algemeen. Stedelijk Museum Bureau Amsterdam toont dit voorjaar haar project ‘Peripheral’, dat in september 2005 ook te zien was op de Istanbul Biënnale.

Stedelijk Museum CS Next Level. Art, Games & Reality Deze tentoonstelling laat werk zien van kunstenaars en ontwerpers die zich het gamevocabulaire eigen hebben gemaakt en hun persoonlijke reflectie hierop weergeven. Het medium lijkt een onstuitbare opmars begonnen en dwingt en/of verleidt ons tot een herdefinitie van de opvatting over onze dagelijkse omgeving.

Gespot, aanwinsten vormgeving Voor het eerst wordt in Stedelijk Museum CS een keuze uit de aanwinsten van de afgelopen tijd getoond met werk van kunstenaars en ontwerpers uit binnen- en buitenland.

Michel Quarez, affiches Quarez’ kleurrijke affiches lijken de begrenzing van het papierformaat van het affiche te negeren. De thematiek vindt hij in zijn directe omgeving, de Parijse voorstad Saint Denis, met een overwegend allochtone bevolking: integratie, protest tegen een destructiebedrijf in de buurt, een buurtzwembad, de strijd tegen aids, rondhangende jongeren.

Eberhard Havekost: Harmony 2. Schilderijen 1997 – 2005 Eberhard Havekost (Dresden, 1967) behoort tot een nieuwe generatie schilders die de gedigitaliseerde, multimediale beeldtaal gebruikt voor zijn werk. Havekost richt zich hierbij zowel op formele aspecten zoals kleur, textuur of de uitsnede van een fotografisch beeld, als op onderwerpen die verband houden met de actualiteit, verwijzen naar onze visuele omgeving (objecten, architectuur) of in relatie staan tot onze ‘consumptieindustrie’.

W139 5 daagse show W139 Constant Dullaart Constant Dullaart cureert voor W139 een tijdelijke tentoonstelling in de achterste zaal van haar tentoonstellingsruimte in het Post CS-gebouw. Eindelijk is het internet zich na een jaren lange lofzang over haar nieuwe mogelijkheden aan het ontwikkelen als medium wat zich weet te onderscheiden. Naast bron van informatie fungeert het als een open podium en open marktplaats. Elke dag worden er nieuwe producten gelanceerd en worden er nieuwe kunstprojecten geïnitieerd. De hoeveelheid is zodanig dat er inmiddels geld te verdienen is met het “cureren” van deze dagelijkse hoeveelheid informatie, door middel van weblog’s. In W139 zal Dullaart dit gebruiken als inspiratie bron. Video’s die dienen als registratie van een te verkopen product worden verward met een kunstproject en een foto uit een online-verkoop catalogus wordt opgeblazen tot een sculptuur. Balanceren op de grens tussen het geconstrueerde karakter van de hedendaagse kunst en het verzet daar tegen, is een belangrijk aspect van het nieuwe werk van Constant Dullaart. Deze 5 daagse tentoonstelling zal gebruikt worden als startpunt van een door Dullaart gecureerde tentoonstelling die op 9 juni 2006 zal openen in W139.

Halte Verlangen Annelys de Vet ‘Halte Verlangen’ is een semi-permanente installatie in de gangen van W139. De lichtbakken van ‘Halte Verlangen’ verleiden reizigers naar onbestemde doelen. Elk dwaalspoor bergt een mogelijke richting voor de reisbestemmingen van de taal. Het werk bestaat uit verschillende lichtbakken; kopieën van de officiële GVB (Gemeente Vervoer Bedrijf) bakken die naar uitgang of perron verwijzen. Sinds 2005 is ‘Halte verlangen’ te zien in de tijdelijke halte van W139 in het PostCS-gebouw.

TIJDELIJK Woensdag 3 mei

Art Amsterdam / KunstRAI

De Appel

12.00 – 14.00 Lloyd hotel & Culturele Ambassade CLOSE CONNECTIONS* curatoren van Close Connections geven introductie op hun activiteiten met Christina Li, (Hong Kong, China), Eugene Tan (Singapore), Chaos Y. Chen (Beijing, China), Narvika Bovcon (Ljubljana, Slovenië), Hristina Ivanoska (Skopje, Macedonië), Marko Stamenkovic (Belgrade, Servië-Montenegro), Ana Janevski (Zagreb, Kroatië), Erden Kosova (Istanbul, Turkije), Emre Baykel (Istanbul, Turkije), Sener Ozmen (Diyabakir, Turkije), Mona Marzouk and Basim Baroni (Alexandria, Egypte), Moustapha Yamouth and Rola Kobeissi (Beiroet, Libanon), Sven Beckstette (Berlijn, Duitsland), Lise Nelleman (Berlijn, Duitsland), Edwin Ramoran (New York, USA), Marianne Lanavere (Parijs, Frankrijk), Corinne Charpentier (Frankrijk), Charlotte Laubard (Parijs, Frankrijk) 18.00 - 22.00 ART AMSTERDAM / KUNSTRAI OPENING Art Amsterdam/KunstRAI wordt om 19.00 uur geopend door de burgemeester van Amsterdam Job Cohen in de Parkhal van Amsterdam RAI. De meest veelbelovende jonge kunstenaar ontvangt van een vakjury de prestigieuze Thieme Art Award. 20.00 – 23.00 Stedelijk Museum Bureau Amsterdam discussie Close Connections* onder leiding van Suzanne van de Ven, met Hala Elkoussy, Igor Dobricic en gast-curatoren van Close Connections. Voor meer informatie: www.smba.nl

14.00 – 15.00 Stedelijk Museum Bureau Amsterdam Rondleiding over de tentoonstelling ‘Peripheral (and other stories)’ door curator Jelle Bouwhuis 15.15 – 16.00 De Ateliers Rondleiding over de tentoonstelling ‘Offspring’ door Marien Schouten, vaste Ateliers-begeleider en ‘Offspring’-curator 16.00 – 17.30 De Ateliers Performance door Johanna de Schipper Performance kunstenaar Johanna de Schipper (1982, Oostburg) maakt grote, billboardachtige panelen die zij beschildert en beplakt met knipsels uit vrouwenbladen en die zij gebruikt voor haar optredens. Vaak geven deze luidruchtige, theatrale voorstellingen niet alleen uitdrukking aan de angst en het onbehagen van de kunstenaar zelf, ook maken zij dankzij een doordachte ruimtelijke regie het publiek psychologisch medeplichtig. 17.30 – 18.00 De Ateliers Performance door Lucy Stein en Jo Robertson Met veel elan en (zelf)spot mengt Lucy Stein (1979, Oxford, UK) in haar kleurige schilderijen en cartoonachtige tekeningen haar subjectieve ervaringen met verwijzingen naar feminisme, psychologie, popcultuur en schilderkunst. Dit jaar werd Lucy Stein samen met haar Schotse collega Jo Robertson genomineerd voor de prestigieuze Beck’s Future Award.

De Ateliers

21.00 Lloyd Hotel & Culturele Ambassade Freedom in today’s culture Natascha Hagenbeek Kunstenaar Natascha Hagenbeek zal in het Lloyd Hotel middels een presentatie een overzicht laten zien van haar foto’s en video-registraties van performances die hebben plaatsgevonden tussen 2000 en 2005. Haar performances kunnen worden gezien als publieke experimenten van een doorlopend onderzoek naar de begrippen ‘authenticiteit’ en ‘vrijheid in identiteit’. Verder zal Natascha Hagenbeek dieper in gaan op haar meest recente werk ‘Geometry in free space’, een project bestaande uit twee dagen besloten workshops en een publieke presentatie met een uitstalling van het onderzoeksmateriaal, lezingen en een performance.

DONDERDAG 4 mei Foam_Fotografiemuseum Amsterdam

09.00 – 11.00 Lloyd Hotel & Culturele Ambassade Meet the artists Close Connections* met presentaties van o.a. Magnus Monfeldt, Saskia Janssen, Scarlet Hooft Graafland, Martine Stig, Orpheu de Jong, Arthur Kleinjan 12.00 - 14.00 MAISON DESCARTES Close connections* discussie ‘Art practices and presentation in the age of globalisation’ Great exhibitions and the phenomenon of intercultural culture onder leiding van Fatima Harhour, met de curatoren van Close Connections

Huis Marseille - Museum voor Fotografie

12.00 Art Amsterdam/KunstRAI 14.00 Art Amsterdam/KunstRAI 16.00 Art Amsterdam/KunstRAI Rondleidingen over Art Amsterdam De rondleidingen worden aangeboden door de Mondriaan Stichting en verzorgd door Niesje Johannes, kunsthistorica, gespecialiseerd in hedendaagse kunst, en vaste rondleidster van het Stedelijk Museum Amsterdam. Indien u interesse heeft in een tour over Art Amsterdam/ KunstRAI 2006 kunt u zich aanmelden bij Terras Kunstkoop bij de entree.

Kunstvlaai6

14.30 – 15.15 Art Amsterdam/KunstRAI TALKSHOW KUNSTBEELD door hoofdredacteur Robbert Roos (op het Parkterras)

TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MEI 2006

(CON)TEMPORARY MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MAY 2006

voortdurende toepassing van artistieke strategieën. De sprekers zullen vanuit verschillende achtergronden hun ervaringen toelichten en de mogelijke valkuilen van een dergelijke aanpak verduidelijken. Uitgenodigd zijn: Alexis Vaillant die met Alex Farquharson curator was voor ‘Le Voyage Interieur’ in Parijs in 2006; Lonnie van Brummelen met een kort geluidsfragment en de curators van ‘Lippmann, Rosenthal & Co’ en ‘Nova Zembla’ die nu te zien zijn in De Appel in de tentoonstelling ‘Mercury in Retrograde’. Reservering gewenst: press@deappel.nl onder vermelding van Close Connections.

ZATERDAG 6 mei 09.00 – 11.00 Lloyd Hotel & Culturele Ambassade meet the artists Close Connections* met korte introducties van Anne Jaap de Rapper, Charlotte Dumas, Guido van de Werve, Michiel Kluiters, Diana Scherer, Betty Ras, Frank van der Salm, Marjan Laaper (onder voorbehoud)

14.30 – 15.15 Art Amsterdam/KunstRAI TALKSHOW KUNSTBEELD Zie voor informatie: 4 mei

18.00 Lloyd Hotel & Culturele Ambassade Rondleidingen door het Lloyd Hotel

20.15 – 23.00 Stedelijk Museum CS op 11 restaurant_bar_club filmprogramma Close Connections* onder leiding van Jelle Bouwhuis, met bijdragen van de curatoren van Close Connections: Chaos Y. Chen, Judith Angel, Edwin Romoran, Rola Kobeissi en Moustapha Yamouth v.a. 23.00 Stedelijk Museum CS op 11 restaurant_bar_club Drinks & music

12.00 Art Amsterdam/KunstRAI 14.00 Art Amsterdam/KunstRAI 16.00 Art Amsterdam/KunstRAI Rondleidingen over Art Amsterdam Zie voor informatie: 4 mei

14.30 – 15.15 Art Amsterdam/KunstRAI TALKSHOW KUNSTBEELD Zie voor informatie: 4 mei

18.00 Lloyd Hotel & Culturele Ambassade Rondleidingen door Lloyd Hotel 19.00 Art Amsterdam / KunstRAI Extra rondleiding over Art Amsterdam Zie voor informatie: 4 mei 19.30 Foam_Fotografiemuseum Amsterdam Rondleiding over de tentoonstelling van fotograaf Philip-Lorca diCorcia. U kunt zich melden bij de receptie van Foam_Fotografiemuseum Amsterdam

21.00 – 23.00 De Appel DISCUSSIE Close connections* over een context-constructivistische benadering van ‘curating’ met o.a. Ann Demeester, Lonnie van Brummelen, Tessa Giblin, Angela Serino en Alexis Vaillant. In deze bijeenkomst zullen voorbeelden van contextuele en constructivistische methoden om tentoonstellingen te maken gebruikt worden om een discussie te openen over de artistieke bemoeienis van de curators en hun TIJDELIJK

v.a. 16.00 Kunstvlaai6 Opening KUNSTVLAAI6 op het buitenterrein van de Westergasfabriek

ZONDAG 7 mei 09.00 – 11.00 Lloyd Hotel & Culturele Ambassade meet the artists Close Connections* met korte introducties van Benoit Goupy, Steve Van den Bosch, Pablo Pijnappel and Hinti Hernandez e.a. (onder voorbehoud)

VRIJDAG 5 mei

12.00 Art Amsterdam/KunstRAI 14.00 Art Amsterdam/KunstRAI 16.00 Art Amsterdam/KunstRAI Rondleidingen over Art Amsterdam Zie voor meer informatie 4 mei

12.00 Art Amsterdam/KunstRAI 14.00 Art Amsterdam/KunstRAI 16.00 Art Amsterdam/KunstRAI Rondleidingen over Art Amsterdam Zie voor meer informatie donderdag 4 mei

14.30 – 15.15 Art Amsterdam/KunstRAI TALKSHOW KUNSTBEELD Zie voor informatie: 4 mei 12.00 – 18.00 Kunstvlaai in het Ketelhuis Filmprogramma Kunstvlaai journaal Performances in o.a. de Gashouder Zie aankondigingen bij de kassa en op www.kunstvlaai.nl 14.00 - 15.30 Huis Marseille Museum voor Fotografie Rondleiding over tentoonstelling ‘Whisper not!’ door fotograaf Sjef van Duin

16.00 Lloyd Hotel & Culturele Ambassade Rondleidingen door het Lloyd Hotel 16.30 De Appel Rondleiding over de tentoonstelling ‘Mercury in Retrograde’ U kunt zich opgeven via info@deappel.nl. Er is plaats voor maximaal 20 deelnemers.

17.30 – 19.00 Kunstvlaai in het Ketelhuis Meet the-artist-hour

* Close Connections is het jaarlijks terugkerende curatoren programma dat parallel aan de Art Amsterdam/KunstRAI wordt georganiseerd. 21 curatoren vanuit de hele wereld komen kennis maken met de Amsterdamse kunstwereld. Aan de hand van een interessant programma worden er verschillende activiteiten en discussies gehouden op verschillende kunst gerelateerde plekken in de stad.

EXHIBITIONS Art Amsterdam/KunstRAI Art Amsterdam/KunstRAI Art Amsterdam/KunstRAI lives through its 22nd edition and counts 125 galleries. Not only will all the top Dutch galleries be present, but there will also be a huge increase in the international representation. The number of foreign galleries has risen to 26 (from 15 last year). They are from Belgium, France, Germany, the United Kingdom, Denmark and Italy. Not only will Art Amsterdam feature the internationalising but also more bonding with Amsterdam, with the Temporary Museum Amsterdam as a result. At the entrance temporary guides hand out master keys that give free access to the museum halls, such as De Appel, De Ateliers, Foam_Photography museum Amsterdam, Huis Marseille - Museum of Photography, Kunstvlaai, Lloyd Hotel & Cultural Embassy, Netherlands Media Art Institute Mediakunst Montevideo/TBA, SKOR - de Inkijk, Stedelijk Museum Bureau Amsterdam, Stedelijk Museum CS and W139

Wild at Heart De Ateliers will mount the central ‘Wild at Heart’ exposition featuring the work of Yesim Akdeniz Graf, Keren Cytter, Melissa Gordon and Gary Ward, four young artists who operate internationally and have recently completed their period of work at the institute. ‘Wild at Heart’ reflects the current urgency of four highly individual positions in contemporary art. The exhibition consists of the paintings of Yesim Akdeniz Graf (1977), a film installation of Keren Cytter (1977), paintings of Melissa Gordon (1981), and a video work of Gary Ward (1975). The works touch on sensitive contemporary dishes such as the obsession with sex and violence, fatal failures of communication and the inadequacy of reason.

Thieme Art Award During the opening of Art Amsterdam/ KunstRAI on Wednesday evening 3 May the winner of the Thieme Art Award will be announced. Who is the most promising young artist? A professional jury has shortlisted five artists for the Thieme Art Award: Elena Beelaerts (the Netherlands 1971, Galerie Tanya Rumpff), Marco van Duyvendijk (the Netherlands 1974, Cokkie Snoei), Frank Jebe (Germany 1974, Galerie Röhr + Ripken), Jen Liu (New York 1976, Upstream Gallery) and Martina Sauter (Germany 1974, Kunstraum Marion Scharmann). Other features of the exhibition will be the second Art Edition for Duchenne, 20 solo presentations, daily talk shows, three exhibition tours daily and a Day for Beginner Collectors. Art lovers and –collectors are till 7th May welcome to Art Amsterdam.

FOAM_ PHOTOGRAPHY MUSEUM AMSTERDAM

Lloyd Hotel & CulturAL EMBASSY

Stedelijk Museum Bureau Amsterdam

Philip-Lorca diCorcia

BEAUTIFUL ROOM ‘Beautiful room’ of Lloyd Hotel, with felt shutters by Claudy Jongstra, beds and bathrooms by Joep van Lieshout, architecture by MVRDV, rooms by Christoph Seyfert, fireplace by Michel François, membership cabinet by Suchan Kinochita. The public parts of the ‘Beautiful room’ are open daily from 8 am to 1 am

Peripheral (and other stories) Hala Elkoussy

With his meticulously staged and elegant colour photography Philip-Lorca diCorcia (1951, Hartford, Conn.) occupies a unique position in contemporary photography. DiCorcia operates somewhere between postmodern fiction and the actuality of documentary photography. His images have a powerful emotional content. Often diCorcia concentrates on recording a particular person who is apparently oblivious of the viewer’s presence. Besides evoking a sense of voyeurism, a recurring element in his work is the impression of the subject’s melancholic descent into introspection. This gives his work a powerfully enigmatic, psychological impact. A central feature of the show is diCorcia’s recent series ‘Lucky 13’, which depicts pole-dancers against a neutral black background. This work is presented in combination with monumental images from his famous ‘Hustler’ series, portraying male prostitutes in urban settings.

The Black Hole Anouk Kruithof & Jaap Scheeren Anouk Kruithof (1981) and Jaap Scheeren (1979) graduated in 2003 at St Joost Academy in Breda. Not long after they were interviewed by de Volkskrant in a series on the future of art-school graduates. This series was titled ‘Het Zwarte Gat: the Black Hole’. For both of them this name came to symbolise their determination to carry on in photography. They decided to use it as a theme for an ambitious project. The duo photographed series individually and together about depression, blackouts, the universe and actual black holes. They collected these in a book under the same title. The show offers a striking presentation of work from ‘the Black Hole’.

No Man’s Land Larry Towell Since the 1980s Larry Towell (1953, Canada), photo grapher and writer, has focused on social themes in which he concentrates on groups of people who have been scarred by war or exile. He is especially interested in the role and function of the possession or loss of land in a person’s life; land as territory, the cultural area in which people’s roots are based and through which their identity is formed. For Towell the function of land is all-embracing, land makes us what we are. Without land we lose our identity.

Huis Marseille museum of Photography

De Appel

Whisper Not! a different dimension of seeing

Mercury in Retrograde

The exhibition ‘Whisper Not! a different dimension of seeing’ marks the special collaboration between Huis Marseille and the collector Han Nefkens. Han Nefkens has been collecting contemporary art and placing it in the H+F Collection since 1999. One of the basic principles of this collection is that it is a ‘public’ collection. The photographs shown in ‘Whisper Not!’ were acquired by the H+F Collection in close consultation with Huis Marseille, where they are on permanent loan as a ‘promised gift’. Presenting: Uta Barth, Pierre Faure, Carmela García, Annika von Hausswolff, Runa Islam, Gerald van der Kaap, Syoin Kajii, Rinko Kawauchi, Luisa Lambri, Hans van der Meer, Dorothée Meyer, Frank van der Salm, Jörg Sasse, Hannah Starkey and Martine Stig.

‘Mercury in Retrograde’ is an exhibition that shows twisted timelines, critical and daunting views of past eras. The artists focus on the seams that hold histories together and offer alternatives to what is commonly believed to be historical fact. Even the history of De Appel will be tackled. The hands of the clock are turned back in time by 75 years. Featuring artworks by Michael Blum, Mariana Castillo Deball, Omer Fast, Aurélien Froment, David Maljkovich, Ohad Meromi, Fernando Sánchez Castillo, Tilmann Meyer-Faye, Khalil Rabah, Sven Johne, Dimitri Gutov, Missing Books, Stefan Dillemuth et al. The exhibition ‘Mercury in Retrograde’ at De Appel shows artworks by 13 international artists next to 16th century objects that are part of the Nova Zembla collection from the Rijksmuseum. Dutch explorers spend the winter period at the pole and were subjects to extremely harsh living conditions. Their experiences have fascinated and inspired generations of writers, archaeologists, adventurers and explorers. The exhibition shows that when the past is reconsidered new views of the future are generated. For more information: www.mercuryinretrograde.org

De Ateliers OffSpring With the exhibition ‘Off Spring 2006’ De Ateliers reach out to the public. Six young artists whose two-year working period at the Amsterdam artists’ workplace comes to an end this summer present solo works: William Monk (UK), Shana Moulton (US), Francisca Sanchez (CL), Johanna de Schipper (NL), Lucy Stein (GB) en Aram Tanis (NL) – all are still relatively unknown in the Netherlands. Curator is Marien Schouten. He is also supervising artist at De Ateliers. ‘Offspring 2006’ exhibits paintings, sculptures, photographic works, drawings, installations, live performances and video animations. Some exhibition rooms show new works, produced for the very occasion, that are in one with the space.

TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MEI 2006

Kunstvlaai 6 (opening 6th may) DE KUNSTVLAAI6 the other art fair It’s art and it’s idiosyncratic – it moves in a direction of its own. Pain, pose and a feast for the eyes. De Kunstvlaai is an alternative art fair that presents some 70 art institutes and artists’ initiatives and international Master training programmes in four halls and at the factory grounds of the Westergas plant. Master gives access on 6th and 7th May. After these days the admission charge is 6 euro.

Urban violence Violence is omnipresent. Artists translate this feeling of unrest into artworks. At the latest Kunstvlaai (art flan) fair Joanneke Meester used the skin of her stomach as fabric for a pistol. Enschede-based Planet Art presents us with a mosque that screens porn. Dasart puts designer bomb-bags on display; the act of being blown up is now artistically sound. The Fabriek from Eindhoven shows a new tank that comes with a manual. Paintings of Surinam extraction trigger both appetite and anger. For further information please check the Kunstvlaai journal at www.kunstvlaai.nl. It is advisable to allot two afternoons to visit the fair. (CON)TEMPORARY MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MAY 2006

Historical City Maps Exhibition on the public platforms of city maps from Amsterdam, Copenhagen, Brussels, Paris, Strasbourg, Dresden, Hamburg, Turin. From the collection of urban planning expert Philip Spangenberg. In cooperation with Urban Matters.

METROPOLIS M (MAGAZINE) METROPOLIS M in search of the miraculous Spirits, ghosts and the mysterious – in art, the super natural is popping up everywhere you look. Perhaps it cannot be called a trend, as it is a theme of all ages, but it certainly is popular. Could it be a reaction to the profusion of realism, the much-discussed documentary, that has held the art world in its grip for the last few years? Whatever the explanation, the demand for inexplicable art is considerable, especially among artists. In this year’s second issue, METROPOLIS M is ‘in search of the miraculous’, with an issue full of magicians and magicians’ apprentices. In addition to this special theme, this issue of METROPOLIS M includes an interview with the (mural) painter, Richard Wright, whose work is part of the Van Abbe Museum’s exhibition, ‘The subversive charm of the bourgeoisie’, an essay on the importance of research in design culture, and finally, a report on the flourishing art scene in Vienna. METROPOLIS M Magazine of Contemporary Art is published bimonthly, six issues per year, as of 2006 in a bilingual edition in Dutch and English. METROPOLIS M is available by subscription and at nearly all AKO newsstands and BRUNA bookstores in the Netherlands. Please visit us at Art Amsterdam, at the magazines stand (number 010) next to the main entrance. www.metropolism.org

NeTHERLANDS MEDIA ART INSTITUTE Montevideo / TBA The City through Different Eyes For the Temporary Museum Amsterdam Montevideo has compiled a video programm on the reading of the city and the way artists experience the city. Jennifer Steetskamp (Collection, Netherlands Media Art Institure Montevideo / TBA) selected the following works: — Hans Breder, ‘Anti-City: for Johannes Baader’ (1984) — Marc Burkett, ‘The Carpark Outlook’ (1988) — Karin Vanderborght, ‘Exposed’ (1997) — Michiel van Bakel, ‘Undertow’ (1999) — Robert Arnold, ‘Triptych’ (2000) — Robert Hamilton, ‘Amsterdam CS’ (2002) — Seoungho Cho, ‘Horizontal Silence’ (2003) — Jasper van den Brink, ‘Tunnel Vision’ (2004) — Gabriel Lester, ‘Urban Surface’ (2005) Artists often pick the medium video to document the way they experience the city. This experience is often distorted and fragmented. Due to the possibilities of editing and an unavoidable temporality, video and film seem the most adequate to frame and shape complicated and maybe even contradictory perceptions. However, in contrast to film, video still has the advantage of a medium that is easy to apply and is instantly delivering images, characteristics that have become even more evident since the rise of digital technologies. The attempt to define the complex experience of urban space often results in a formal experiment that challenges the viewer in going beyond ‘traditional’ ways of looking. After you’ve have seen this programme, you will see the city through different eyes...

SKOR de Inkijk

The starting point for the photographic and video work of Hala Elkoussy (1974, Cairo) is the constant change in the relationship between people and their social environment. In this she focuses specifically on the city where she was born, Cairo, a metropolis that exemplifies all of the large urban conglomerates in North Africa and Eurasia when it comes to rapid modernisation and expansion. This Spring the Stedelijk Museum Bureau Amsterdam is showing her project ‘Peripheral’, which was previously seen at the Istanbul Biennale in September, 2005.

Stedelijk Museum CS Next Level. Art, Games & Reality Work by artists and designers who make the vocabulary of games their own, and provide us with their personal reflection on it.

SPOTTING, Recent Acquisitions: Objects of Craft and Design Artists and designers from The Netherlands and abroad. Some of them have previously shown work in the Museum; for others it is the first time their work is represented in the collection.

Michel Quarez, Posters Michel Quarez finds his themes in his immediate neighbourhood, the Paris suburb of Saint Denis, with its population overwhelmingly of foreign extraction: integration, protest against a rendering plant in the area, a local swimming pool, the battle against AIDS, loitering youth.

Eberhard Havekost: Harmony 2. Paintings 1997 – 2005 Eberhard Havekost (Dresden, 1967) is known for his ‘cool’ manner of painting and the way in which he analyses and transforms diverse visual subjects from modern media into images that once again demand our attention. In his work Havekost focuses on both formal aspects such as colour or texture, or the cropping of a photographic image, and on subjects that are connected with current experience, referring to our visual environment (objects, architecture) or relating to our ‘consumption industry’.

W139 Five-day show W139 Constant Dullaart Constant Dullaart curates for W139 the five-day show in the room at the rear end of the Post CS exhibition space. The Internet has been praised for years as offering novel opportunities; at last, the medium has earned itself some distinction. It is a source of information as well as an freely accessible platform. It stimulates consumer attitudes by launching new products and initiates new art projects. The sheer number of projects and initiatives makes that ‘curating’ this information, by means of weblogs for instance, can be very lucrative. This is the background to Dullaart’s W139 project in which sales videos are erroneously thought to be art works and an ordinary photo from a commercial online catalogue is tuned into a sculpture. In his works Constant Dullaart strikes a subtle balance between contemporary art as construct and the opposition against it. This five-day exhibition introduces the public to an exhibition in W139 that Dullaart curated. The exhibition opens to the public on 9 June that Dullaart is curator of.

tram stop desire Annelys de Vet The illuminated signs of ‘Tram Stop Desire’ make travellers fantasies of going on a mystery tour. This tour takes any possible direction and the travellers may go astray as does language in its indefinite intentions. The illuminated signs are replica of the official signs of the GVB, the Municipal Transport Company, that guide the way to exists and platforms.

(Con)temporary Museum at ‘De Inkijk’ De Inkijk is located in the former sewage treatment plant that also accommodates SKOR (Foundation for Art and Public Space). Situated at the exact corners of the Stadhouderskade and the Ruysdaelkade, it sports on both street sides a huge window and thus calls forth the association with a goggle box. On the occasion of the Temporary Museum Amsterdam Annelys de Vet, composer and designer of the museum, has hatched De Inkijk as to be part of the Temporary Museum Amsterdam.

EXHIBITIONS

TEMPORARY Wednesday 3rd May

Lloyd Hotel & Culturele Ambassade

12 am – 2 pm Lloyd hotel & Cultural embassy CLOSE CONNECTIONS* curators of Close Connections will give an introduction about their activities with Christina Li, (Hong Kong, China), Eugene Tan (Singapore), Chaos Y. Chen (Beijing, China), Narvika Bovcon (Ljubljana, Slovenija), Hristina Ivanoska (Skopje, Macedonia), Marko Stamenkovic (Belgrade, Servie-Montenegro), Ana Janevski (Zagreb, Croatia), Erden Kosova (Istanbul, Turkey), Emre Baykel (Istanbul, Turkey), Sener Ozmen (Diyabakir, Turkey), Mona Marzouk and Basim Baroni (Alexandria, Egypt), Moustapha Yamouth and Rola Kobeissi (Beirut, Lebanon), Sven Beckstette (Berlin, Germany), Lise Nelleman (Berlin, Germany), Edwin Ramoran (New York, USA), Marianne Lanavere (Paris, France), Corinne Charpentier (France), Charlotte Laubard (Paris, France)

Nederlands Instituut voor Mediakunst Montevideo / TBA

6 – 10 pm ART AMSTERDAM / KUNSTRAI OPENING Art Amsterdam/KunstRAI will be opened by the major of Amsterdam Job Cohen, in the Parkhal (hall 8) of Amsterdam RAI. The most promising young artist will receive the Thieme Art Award from an expert jury. The winner will be announced during the opening ceremonies.

3.15 – 4 pm De Ateliers Guided tour on ‘Offspring’ by Marien Schouten, supervising artist at De Ateliers and curator ‘Offspring’ 4 - 5.30 pm De Ateliers Performance by Johanna de Schipper Performance artist Johanna de Schipper (1982, Oostburg) makes large panels resembling billboards, which she paints and covers with cuttings from women’s magazines and uses in her performances. These noisy theatrical productions often do not only express the fear and discomfort of the artist herself – her careful direction also makes the audience into psychological accessories. 5.30 – 6 pm De Ateliers Performance by Lucy Stein and Jo Robertson Full of zest and (self-) mockery, Lucy Stein (1979, Oxford, UK) blends her subjective experiences with references to feminism, psychology, pop culture and art in her colourful paintings and cartoon-style drawings. This year Lucy Stein, together with her Scottish fellow artist Jo Robertson, was nominated for the prestigious ‘Beck’s Future Award’.

SKOR - De Inkijk

8 - 11 pm Stedelijk Museum Bureau Amsterdam discussion Close Connections* with Hala Elkoussy, Igor Dobricic and others, hosted by Suzanne van de Ven. For updated information: www.smba.nl 9 pm Lloyd Hotel & Cultural embassy Freedom in today’s culture Natascha Hagenbeek In a presentation artist Natascha Hagenbeek will give an overview of her pictures and video-registrations of performances that took place between 2000 and 2005. Her performances can be seen as public experiments and ongoing research after the themes ‘authenticity’ and ‘freedom in identity’. Furthermore Natascha Hagenbaak will talk about her most recent work ‘Geometry in Free Space’. This project consists of a two-day workshop and a public presentation with a display of the research material, lectures and a performance.

Thursday 4th May

Stedelijk Museum Bureau Amsterdam

9 - 11 am Lloyd Hotel & Cultural embassy Meet the artists Close Connections* with presentations by o.a. Magnus Monfeldt, Saskia Janssen, Scarlet Hooft Graafland, Martine Stig, Orpheu de Jong, Arthur Kleinjan

8.15 – 11 pm Stedelijk Museum CS at 11 restaurant_bar_club film programme by Close Connections* curators Edwin Ramoran, Moustapha Yamouth, Judith Angel, Chaos Y.Chen, Rola Kobeissi and hosted by Jelle Bouwhuis (SMBA) 11 pm Stedelijk Museum CS at 11 restaurant_bar_club Drinks & music

Friday 5th May

Stedelijk Museum CS (Post CS-gebouw)

12 am Art Amsterdam/KunstRAI 2 pm Art Amsterdam/KunstRAI 4 pm Art Amsterdam/KunstRAI Guided Tours on Art Amsterdam These tours are by courtesy of the Mondriaan Foundation and are conducted by Niesje Johannes. Johannes is art historian and regularly shows people around in the Stedelijk Museum Amsterdam. If you would like to join a guided tour on Art Amsterdam/KunstRAI 2006, please register at the entrance of Terras Kunstkoop.

2.30 – 3.15 pm Art Amsterdam/KunstRAI KUNSTBEELD TALKSHOW hosted by chief editor Robbert Roos (at the Parkterrace) W139 (Post CS-gebouw)

TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MEI 2006

2 – 3 pm Stedelijk Museum Bureau Amsterdam GUIDED TOUR on ‘Peripheral (and other stories)’ by SMBA curator Jelle Bouwhuis

(CON)TEMPORARY MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MAY 2006

12 am Art Amsterdam/KunstRAI 2 pm Art Amsterdam/KunstRAI 4 pm Art Amsterdam/KunstRAI Guided Tours on Art Amsterdam For more information, see May 4th

2.30 – 3.15 pm Art Amsterdam/KunstRAI KUNSTBEELD TALKSHOW hosted by chief editor Robbert Roos (at the Parkterrace)

12 am – 2 pm MAISON DESCARTES Close connections* discussie ‘Art practices and presentation in the age of globalisation’ Great exhibitions and the phenomenon of intercultural culture hosted by Fatima Harhour, with participating Close Connections curators

6 pm Lloyd Hotel & Cultural embassy Guided tours on special rooms, decorated by artists

6 pm Lloyd Hotel & Cultural embassy Guided tours on the Lloyd Hotel 7 pm Art Amsterdam/KunstRAI Guided Tours on Art Amsterdam An extra tour is scheduled. For more information, see May 4th 7.30 pm Foam_PHotographymuseum Amsterdam Tour on the major exhibition of photographer Philip-Lorca diCorcia Please register at the reception of Foam_Photographymuseum Amsterdam 9 – 11 pm De Appel Debate close connections* About a context-constructivist approach to curating with a.o. Ann Demeester, Lonnie van Brummelen, Tessa Giblin, Angela Serino and Alexis Vaillant. The discussion will present examples of a context-constructivist mode of curating, and open up the forum into a discussion about the amount of artistic interference inherent in such a practice, as well as the ongoing curatorial colonisation of artistic strategy. A group have been brought together to elucidate on experience and propose the pitfalls of such an approach. Invited are Alexis Vaillant who curated with Alex Farquharson ‘Le Voyage Interieur’ in Paris, 2006, a short sound excerpt by Lonnie van Brummelen, as well TEMPORARY

as the curators of ‘Lippmann, Rosenthal & Co.’ and ‘Nova Zembla’ installations within ‘Mercury in Retrograde’, currently at De Appel. Registration at info@deappel.nl by stating Close Connections.

Saturday 6th May

9 – 11 am Lloyd Hotel & Cultural embassy meet the artists Close Connections* with short introductions by Anne Jaap de Rapper, Charlotte Dumas, Guido van de Werve, Michiel Kluiters, Diana Scherer, Betty Ras, Frank van der Salm, Marjan Laaper (under reserve)

12 am Art Amsterdam/KunstRAI 2 pm Art Amsterdam/KunstRAI 4 pm Art Amsterdam/KunstRAI Guided Tours on ART AMSTERDAM For more information, see 4th May

2.30 – 3.15 pm Art Amsterdam/KunstRAI KUNSTBEELD TALKSHOW hosted by chief editor Robbert Roos (at the Parkterrace)

4 pm Kunstvlaai6 Opening at the location of the Westergasfabriek

Sunday 7th May

9 – 11 am Lloyd Hotel & Cultural embassy meet the artists Close Connections* with short introductions by Benoit Goupy, Steve Van den Bosch, Pablo Pijnappel and Hinti Hernandez a.o. (under reserve)

12 am Art Amsterdam/KunstRAI 2 pm Art Amsterdam/KunstRAI 4 pm Art Amsterdam/KunstRAI Guided Tours on ART AMSTERDAM For more information, see 4th May

2.30 – 3.15 pm Art Amsterdam/KunstRAI KUNSTBEELD TALKSHOW hosted by chief editor Robbert Roos (at the Parkterrace) 12 am - 6 pm Kunstvlaai at the Ketelhuis Filmprogramme Kunstvlaai journal Performances in a.o. the Gashouder See announcements at the pay-desk and www.kunstvlaai.nl 2 – 3.30 pm Huis Marseille Museum of Photography Guided tour on ‘Whisper Not!’ conducted by photographer Sjef van Duin

4 pm Lloyd Hotel & Cultural embassy Guided tours on the Lloyd Hotel

4.30 pm De Appel Guided tour on ‘Mercury in Retrograde’ If you would like to join this tour, please register at info@deappel.nl. Maximum 20 people can participate.

5.30 – 7 pm Kunstvlaai at the Ketelhuis Meet the-artist-hour

* Close Connections is the yearly programme of the IZA foundation (International Support for the Arts) that will take place during Art Amsterdam/KunstRAI. Over 21 international curators are invited to the Dutch capital to meet exponents of Dutch contemporary culture. In close collaboration with several cultural institutes different activities and discussions are organised and the young curators will give presentations and join in debates.

OVERSTEEK CROSS-OVERS

Ferdinand Bolstraat z Scheldeplein

Churchilllaan (tegenover/opposite Brasserie Richard)

Ferdinand Bolstraat z Churchilllaan

Ferdinand Bolstraat z Ceintuurbaan

Van Woustraat

Van Woustraat z Stadhouderskade

Ferdinand Bolstraat z Albert Cuypstraat

Ferdinand Bolstraat z Eerste Jan van der Heijdenstraat

Sarphatistraat

Sarphatistraat z Spinozastraat

Sarphatistraat z Alexanderplein

Sarphatistraat z Cruquiuskade

Czaar Peterstraat z Rietlandpark

Oostelijke Handelskade (tegenover/opposite Lloyd Hotel & Culturele Ambassade)

Piet Heinkade (bij/near Muziekgebouw aan het IJ)

Prins Hendrikkade z Foeliestraat

Mr. Visserplein z Valkenburgerstraat

Waterlooplein

Amstelstraat z Amstel

Keizersgracht z Utrechtsestraat

Frederiksplein

Westeinde z Weteringschans

Stadhouderskade z Ferdinand Bolstraat

Stadhouderskade z Hobbemastraat

TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MEI 2006

(CON)TEMPORARY MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MAY 2006

OVERSTEEK / CROSS OVERS

TIJDEN TIMES TE VOET / on FOOT reistijden in minuten / traveltime in minutes bron/source: Wouke de Jong

Rokin

Kloveniersburgwal z Rokin

77 51 62 34 54 53

96 73 97 26 25

33 12 28 47 61 55 46 60 54 01

Art Amsterdam De Appel De Ateliers FOAM Huis Marseille Kunstvlaai Lloyd Hotel Montevideo SKOR - De Inkijk SMBA SMCS

Vijzelstraat z Keizersgracht

De Appel 58 De Ateliers 36 29 FOAM 65 7 24 Huis Marseille 66 8 37 15 Kunstvlaai 88 52 75 58 47 Lloyd Hotel 97 69 61 77 84 Montevideo 71 17 45 24 10 SKOR-De Inkijk 26 16 12 22 24 SMBA 54 29 40 36 21 SMCS 94 40 53 40 50 W139 93 39 52 39 49

PER FIETS / BY BICYCLE reistijden in minuten / traveltime in minutes bron/source: Wouke de Jong

Prins Hendrikkade z Singel

Haarlemmerstraat z Singel

13 2 2 22 35 5 7 8 24 24

9 17 39 31 16 6 22 29 29

4 26 32 7 8 10 22 22

21 38 3 9 6 27 27

43 18 37 15 25 25

42 37 41 19 19

12 3 18 32 32 31 32 32 31 0

Art Amsterdam De Appel De Ateliers FOAM Huis Marseille Kunstvlaai Lloyd Hotel Montevideo SKOR - De Inkijk SMBA SMCS

Centraal Station (tegenover/opposite Mac Bike)

De Appel 28 De Ateliers 15 FOAM 19 Huis Marseille 17 Kunstvlaai 59 Lloyd Hotel 40 Montevideo 28 SKOR-De Inkijk 14 SMBA 36 SMCS 47 W139 47

Haarlemmerplein

Van Limburg Stirumstraat (tegenover/opposite Westergasfabriek)

per tram / by tram (optimale) reistijden in minuten / (optimum) traveltime in minutes bron/source: www.92920v.nl

Nassaukade (net voor de brug/just before the bridge)

Nassaukade(net over de brug / just over the bridge)

27 14 21 29 35 35 16 23 36 28 28

13 - - 19 24 - - 15 15 15

7 12 18 20 16 - 15 17 17

22 26 - 11 15 12 12

16 29 - 13 12 15 15

33 16 16 12 10 10

32 26 16 30 - 15 11 11 21 10 11 11 21 10

Art Amsterdam De Appel De Ateliers FOAM Huis Marseille Kunstvlaai Lloyd Hotel Montevideo SKOR - De Inkijk SMBA SMCS

Van Limburg Stirumstraat (tegenover/opposite Westergasfabriek)

De Appel De Ateliers FOAM Huis Marseille Kunstvlaai Lloyd Hotel Montevideo SKOR-De Inkijk SMBA SMCS W139

RELATIEVE AFSTANDEN / comparative DISTANCES in kilometers / in kilometers bron/source: www.himbuv.nl

Marnixplein

Marnixplantsoen

Rozengracht z Westerkerk (tegenover/opposite pizzeria)

Prinsengracht z Rozengracht

Prinsengracht (bij/near Westerkerk)

TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MEI 2006

(CON)TEMPORARY MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MAY 2006

OVERSTEEK / CROSS OVERS

De Appel 2,5 De Ateliers 1,8 0,8 FOAM 2,4 0,2 0,7 Huis Marseille 3,1 0,6 1,4 0,8 Kunstvlaai 4,9 2,5 3,2 2,6 1,9 Lloyd Hotel 4,7 3,3 3,5 3,2 3,6 4,2 Montevideo 3,5 0,9 1,8 1,1 0,4 1,5 3,5 SKOR-De Inkijk 1,9 0,7 0,3 0,7 1,2 3,0 3,8 1,6 SMBA 3,5 1,1 1,8 1,2 0,5 1,4 3,7 0,2 1,6 SMCS 3,9 1,7 2,3 1,7 1,7 2,2 2,1 1,5 2,3 1,7 W139 3,9 1,7 2,3 1,7 1,7 2,2 2,1 1,5 2,3 1,7 0 Art Amsterdam De Appel De Ateliers FOAM Huis Marseille Kunstvlaai Lloyd Hotel Montevideo SKOR - De Inkijk SMBA SMCS

Marnixplein

Van tijdelijk naar tijdig museum: de stad als assemblage 1

Wat betekent het om de stad als tijdelijk museum te zien? Levert deze ogenschijnlijke omkering een ontluikend andere zienswijze op of is het een kwetsbaar idee van tijdelijke aard? Raoul Teulings (1959), ‘artistic researcher’, schrijft over de consequenties van deze omkering en pleit voor de stad als blijvend tijdelijk museum. De vergelijking tussen een stad en een museum is niet zomaar vanzelfsprekend: de wijze waarop men dit gestalte geeft, levert voor beide begrippen enkele kenmerkende problemen op. Zo laat de manier waarop zij een vorm van collectief geheugen tot stand brengt, een bepaalde orde kennen die altijd in relatie staat tot een politieke orde. Toch hebben zowel stad als museum een keus: of zij zet zich daartegen af of zij conformeert zich er aan. In het geval van de stad wil ik hier betogen dat zij beide toont. Overeenkomstig blijft dat de stad, evenals het museum, in haar organisatie een bepaald gedrag van haar gebruikers af wil dwingen. Voor het museum gaat het op deze wijze op: in haar eigen historische orde brengt zij diverse objecten met elkaar in verband en verdubbelt op deze wijze politieke strategieën. De stad en het museum ontmoeten elkaar in de wijze waarop zij hun toekomst als voorspelbaar verzorgen. Men kan beide dan ook zien als een plaats� waar een verzameling objecten dienen als archief waarbij “smaak en ideologie een verband aangaan”4. In het geval van de stad wordt dat een architectonisch archief waarbij “the public and political realm... synonymous [is] with architecture”.� Ik werp dit op omdat deze ordening naast een esthetische ook een duidelijk politieke functie herbergt. Maar kan dit anders gezien worden? Kan de “stad als museum” omgekeerd als een betekenismachine gezien worden? Waarbij de mogelijkheid voorop gesteld wordt om bij ieder gebruik haar betekenis te laten veranderen? Kan de specifieke stedelijke ratio omgekeerd worden zodat deze juist door haar gezien wordt? Of anders gesteld: kan de stad, aan de hand van deze omkering, als entiteit een andere functie krijgen tegenover de statische kwaliteit van het traditionele museum. Kan haar pluriformiteit als zodanig gedacht worden of gaat deze op in één enkele wet of orde? Het zou moeten zijn dat waar in het museum de wet van de (kunst)historische canon voortdurend terugkeert de stad hiertegen als creatieve oppositie werkt. Mocht dat zo zijn dan berust hun relatie op een tegenspraak. Is deze op een of andere wijze op te heffen? In andere woorden: is de stad zoals zij is betekend of wordt zij? En is tijdelijkheid wel de countertheory voor de ‘eeuwigheid’ van de als museaal geziene stedelijke orde? Tijdig Alhoewel ik denk dat de boven gevraagde omkering wel degelijk met een herdenken van het begrip tijd te maken heeft, wil ik het aspect van de tijdelijkheid verder radicaliseren. Het is dan nood zakelijk tijdelijkheid te vervangen door een andere meer adequate term. Deze term zal moeten worden voortgebracht om voorstellingen van de stad als een ‘zijn’ evenals een ‘worden’ tegelijkertijd te denken. Het woord ‘tijdelijk’ suggereert namelijk een mogelijkheid tot inkadering van de tijd: zij zegt een eind (en impliciet ook een begin) aan de tijd toe te kunnen kennen. Het suggereert alsof, nadat een evenement is afgelopen, haar spoor niet doorgaat in de tijd. Terwijl zij altijd in het bewustzijn kan voortleven. Het virtuele van de stad maakt dit onderscheid niet: haar mogelijkheden zijn net zo ‘reëel’. Ook wijst het begrip tijdelijkheid op een duidelijk verschil tussen een doorgaande oneindige tijd en een beperkte eindige�. En dat men aan de hand van dit patroon zowel haar verleden (oorsprong) als toekomst (doel) volledig zou kunnen kennen. Dit teleologische� standpunt lijkt mij zeker in relatie met kunst en het museale tamelijk problematisch. Ook kan hier haar toekomst niet anders gedacht worden waardoor de stad in haar mogelijkheden beperkt raakt. Het tijdige museum kan haar hier uit bevrijden. Want niet alleen sluit deze verwetenschappelijkte

tijdsopvatting andere opvattingen uit maar is zij ook in het licht van enkele actuele ontwikkelingen tamelijk willekeurig te noemen. Deze contemporaine ontwikkelingen tonen namelijk andere meer onbepaalde en meanderende tijdsvoorstellingen. Zij ontsnappen aan welke orde dan ook. Dit schrijven is een poging om van het tijdelijke museum een tijdige te maken: meer in overeenstemming met deze andere tijdsopvatting. Centraal in deze stelling staat de door de Franse filosoof Henri Bergson (1859-1941) ontwikkelde tijdsopvatting die enkele kenmerkende verschillen kent met de nu heersende en meer op een fysische tijdsvoorstelling gebaseerde opvatting. Deze laatste stelt ons wel in staat om de tijd op te delen en als tijdelijk voor te stellen. Bergson daarentegen opteert voor een radicaal andere opvatting. In zijn Essai sur les données immédiates de la conscience uit 1889 komt een tijdsvoorstelling naar voren die geen duidelijk onderscheiden momenten kent tussen heden, verleden en toekomst maar de eerste twee als ondeelbaar ziet en de laatste als onbepaalde en toekomstige potentialiteit. Voor het bewustzijn bestaan niet de opeenvolging van afgesloten discrete tijdsmomenten. Wil men deze opvatting volgen dan verandert fundamenteel het concept van ons geheugen en archief. Binnen deze context verandert ook de geïnstitutionaliseerde functie van de stad als museum. Ik wil deze ‘Bergsoniaanse tijd’ gebruiken om een andere stad waarin zij als tijdig museum wordt voorgesteld, te illustreren. Geheugenplaatsen Volgens de Franse filosoof Gilles Deleuze is het denken van Bergson grondslaggevend voor een belangrijke culturele breuk zoals die zich na de Tweede Wereldoorlog manifesteerde�. In andere woorden; hier wordt een andere herinneringsmachine zichtbaar. Hoe heeft deze definitie effect op de nu reeds aanwezige archiverende en musealiserende werking van de stad? In de inleiding van zijn boek Between History and Memory, Les Lieux de Mémoire (1989) beargumenteert de Franse historicus Pierre Nora dat de huidige archieven, geheugenplaatsen zijn geworden. Zij zijn geïnstitutionaliseerde substituten geworden voor het verlies van herinnerings- of geheugen omgevingen. Ons collectieve geheugen is “nothing more in fact than sifted and sorted historical traces”. Er wordt door hem een zeer uitgebreide definitie gehanteerd: deze lieux de mémoire dienen als toegang tot het verleden terwijl ze actuele plaatsen, politieke tradities, rituelen, boeken of zelfs nationale gewoonten kunnen betreffen. Het verleden wordt geactualiseerd in deze ritualiseringen. Men moet, aldus Nora de stad als geheugenmachine zien. Dat betekent dat het voorrecht dat alleen sommige archieven als dusdanig functioneren (zoals het traditionele museum) verandert of zelfs verdwijnt. Hoe werkt deze algemene en institutionele geheugenwerking van de stad? In haar geheugenwerking bewerkstelligt zij de “herinnering van de macht”. Pleinen, boulevards etc. vieren een sociale en culturele hegemonie. En de hedendaagse varianten van deze geheugenplaatsen, de zogenaamde economische zones, moet men ook in dit licht zien. Hier viert men onder de wetten der economisering de vermarkting van de openbare ruimte�. Ik breng dit naar voren om te voorkomen dat “de stad als tijdig museum” een louter esthetische dimensie zou dragen. Zij kent ook een economische en politieke dimensie, zij het dat deze in een voortdurende overgang verkeren. In de heersende eendimensionale werking van de stedelijke orde onderdrukt deze echter de ‘wording’ van de stad als heterogeen en onbepaald; alles is immers opgeofferd aan de “herinnering van de macht”. En een dergelijke polis is altijd uit op handhaving. Hoe kan de “stad als tijdig museum” daar adequaat mee omgaan? Hoe kan zij voorkomen dat haar kritiek eveneens een “herinnering van de macht” wordt? Kan de hedendaagse stad met haar virtuele en (internet)technologische dubbelganger nog wel deze politiek-economische hiërarchie vertegenwoordigen? De heden-

daagse stad is immers in haar actuele postmoderne mediatiseringen bij uitstek het domein van de diverse knooppunten geworden. Zij is een assemblage ‘tussen’ het reële en het virtuele geworden. In de bijna alles omspannende interconnectiviteit van de huidige urbane zone is zij zelf een tussengebied geworden. Het is dit ‘tussen-zijn’ als inter-esse waarin de tijdigheid zich manifesteert. In die zin is zij in haar uitdrukking al een tijdig museum. Vluchtlijnen Deze knooppunten komen voortdurend onder spanning te staan door de hegemonie van de heersende “herinnering van de macht”. Is de huidige vormgeving van de stad in die zin dan een beklemmend regime geworden? De stad denkt zich nog teveel als ‘grens’ evenals het museum. We moeten deze anders denken. Zal zij nog haar ontsnappingsmogelijkheden, haar ‘vluchtlijnen’�� kunnen blijven aangeven? Deze zijn namelijk noodzakelijk om haar als ‘tijdig museum’ te kunnen beschouwen; deze ‘wordende’ theorievorming voorkomt welke ‘stolling’ dan ook. Het is dus taak om deze in verhouding te zetten met de stad als louter archief om haar zo tot een waarlijk tijdig museum te kunnen verklaren. In de vertogen over haar wordt zij veelal als afgesloten en begrensde eenheid gezien. Zo spreekt men bijvoorbeeld eerder over ‘de stad’ in plaats van ‘het stedelijke’ of plaatst haar tegenover de nietstedelijkheid zoals de natuur. Door een nadruk te gaan leggen op de differentiërende kwaliteit van de beschrijving, hoeft de stad niet meer als een vaststaande eenheid gezien te worden maar als assemblage zonder centrum��. Zo bezien wordt de stad niet alleen een verzameling materiële objecten maar ook een ononderbroken keten van gebeurens. Pas dan is zij tijdig.�� Hier ligt een onmetelijk creatief potentieel. In deze duur komt een fundamenteel ander geheugenbeeld van de stad naar voren dan de gangbare: het verleden niet als separaat van het heden maar als ondeelbaar onderdeel met de toekomst. Deze lijn volgend kan de stad zo vele steden en vele betekenissen tegelijkertijd zijn. Men vindt geen betekenis in haar, maar deze worden door haar zonder beheer geproduceerd. Ondanks dat de hedendaagse stad en museum zich in hun organiserend patroon lijken te verdubbelen, en de band tussen design en ideologie tamelijk kritiekloos versterken, moeten zij dit doen aan de hand van een merkwaardige paradox��. Haar ordeningssysteem leidt voortdurend tot haar woekering en (tijdelijke) opheffing. Zij doet dat door het menselijk geheugen te vervangen voor een ‘buiten’; een institutionele vorm. In dit geval weergegeven door de archi-structuur van de stad. (Het is niet alleen maar dat de museumarchitectuur bij uitstek de architectuur van het 19e eeuwse archief vertegenwoordigt, ook de planologie van de stad verraadt dit). Deze verplaatsing wil juist deze woekering ontkennen. Haar werkelijke tijd(elijkheid), die zich eerder als duur manifesteert dan als het repeterende uurwerk van het gebruikelijke geheugen is nu het centrale gegeven van het “tijdige museum”. Hoe kan de stad echter deze (zelf)destructie als het geheim van deze geheugenplaatsen koesteren? Hoe kan zij omgaan met deze destructie die altijd de “orde van het herinneren” bedreigt.�� Zij zal dan dat wat haar bedreigt tegelijkertijd moeten tonen en niet in haar gewelddadige orde onderdrukken. Zij zal de hygieniserende werking van haar planologie (waardoor de taboezones van de stad steeds meer naar haar periferie verhuizen) en archi-structuur moeten aanvullen met het tonen “van dat wat zij onderdrukt”. Het zijn met name deze plekken waar de stad voortdurend over gaat in iets anders. Het tijdig museum is daar waar ‘onderwereld’ en ‘bovenwereld’ als tussenwereld verknoopt, waar “acties en passies”�� elkaar ontmoeten. Het stedelijke is dan niet meer ontworpen, maar ontstaan uit een wijkende toenadering zodat ze niet hoeft te laten zien wat ze is maar wat ze wordt. In haar wording is zij altijd tijdig. Raoul Teulings, 2006

1. Van: tij.de.lijk (bn.) slechts enige tijd durend > temporeel, transitoir, transitorisch, voorbijgaand vergankelijk betrekking hebbend op de tijd => temporeel 2. Van: tij.dig (bn.) op het juiste moment komend > bijtijds, op tijd, vroeg, vroegtijdig 3. Lieu (Fr.) of topos (Gr.) 4. zie: Pierre Bourdieu, Les régles de l’art, 1992 5. Daniel Libeskind, Gillmor, 2004, pp. 62 6. Deze definitie vindt haar oorsprong in de atomistische tijdsopvatting als zou zij uit een lineaire opeenvolging van discrete momenten bestaan. 7. Van: telos Gr. doel: leer van eindige oorzakelijkheid

8. In zijn twee bekende Cinema boeken (1983 en 1985) ontwikkelt hij de these dat met Bergsons tijdsvoorstelling (la Durée) ook een andere wijze van wereldvoorstelling geponeerd wordt. Deze (ver)ander(d)e wijze van Worldmaking (Nelson Goodman, 1978) waar kunst geen uitzondering op voert, staat centraal in dit betoog. 9. Het is deze structurele verandering die Jürgen Habermas beschrijft in zijn Strukturwandel der Öffentlichkeit (1962): met de opkomst van de bourgeoisie transformeert hierdoor ook de geheugenwerking van de stad. Het is eveneens een aspect dat Walter Benjamin (1892-1940) benadrukt in zijn Das Passagen-werk (1935)

10. Zie: Mille plateaux, Gilles Deleuze en Félix Guattari, 1980 11. In dit verband komt een ander aspect van ‘tijdig’ naar voren: men moet het stedelijke dan ook niet alleen langs spatiale maar ook langs temporele coördinaten laten voltrekken. 12. En affirmeert zij haar ‘duur’ (van Durée; zie Henri Bergsons Essai sur les données immédiates de la conscience, 1889) als onbepaalde toe-komst. 13. De paradox is gelegen in wat omvat wordt door de werking van de toponomologie. Derrida merkt namelijk op dat deze plaatsen “hypomnesisch” zijn (Derrida, Archive Fever p. 11): zij leggen altijd minder dan het menselijk geheugen vast. “(T)he technical structure of the archiving archive also

TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MEI 2006

(CON)TEMPORARY MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MAY 2006

VAN TIJDELIJK NAAR TIJDIG MUSEUM: DE STAD ALS ASSEMBLAGE

determines the structure of the archivable content even in its very coming into existence and in its relationship to the future. The archivization produces as much as it records the event” (idem. p. 16-17) Deze conclusie brengt hem bij één van zijn befaamde paradoxen: het geheugen vernietigt zich zelfs op deze wijze. 14. Terzijde: Derrida ziet dit als kenmerkend voor het archief en voor hem het bewijs voor Freud’s destructieve principe, de doodsdrift 15. Uit: Mille plateaux, Gilles Deleuze en Felix Guattari, 1980 p. 88.

From a temporary to a timely museum: the city as assembly 1

What does considering the city as temporary museum imply? Does this apparent inversion generate an altogether different view or an idea that is temporary as well as assailable? Raoul Teulings (1959), artistic researcher, writes about the consequences of this inversion and argues in favour of the city as permanent temporary museum. Comparing a city and a museum is less than obvious. Depending on how this comparison is drawn, the concepts of both the city and museum will raise problems specific to their nature. The city as well as the museum establish a form of collective memory, an ordering that is always related to a political ordering. The city and the museum can oppose this order or comply with it. The city, I argue, shows both opposition and conformity. The organisation of the city and museum forces its users to behave in a particular way. In its specific historical order, the museum gathers diverse objects, and thus multiplies political strategies. The city and the museum share the strategy of presenting their futures as predictable. Thus both can be considered as archival places� where “taste and ideology correlate”.4 The city is an architectonic archive in which “the public and political realms are synonymous with architecture”.�

conception. In his Essai sur les données immédiates de la conscience (1889) he posits a time conception that does not clearly distinguish between present, past and future, but sees the present and past as one and the future as indefinite and potentiality. Conscience cannot conceive consecutive closed discrete moments in time. When you adhere to this opinion, the concepts of memory and archive take on fundamentally different meanings, as does the function of the city as a museum that has become institutionalised. I shall use the ‘Bergsonian time’ to draw a different picture of the city as timely museum.

Storage location According to the French philosopher Gilles Deleuze, Bergson’s philosophy generated a significant cultural rupture in the post-war period.� A new memory machine has become apparent. In what way does this definition affect the already present archival and museal functions of the city? In his introduction to Les lieux de mémoire (1989) (Between History and Memory) the French historian Pierre Nora argues that today’s archives have become storage locations. They have turned into commonly accepted substitutes for the loss of locations for memory and remembrance. Our collective memory is “nothing more in fact than sifted and sorted historical traces.” Nora’s definition is very elaborate. The lieux de mémoire give access This order, I argue, not only has an aesthetic function but also a to the past whilst they can be contemporary places, political clearly political one. Is there an alternative way of reading this traditions, rituals, books or even national customs. Through these order? Can the “city as museum” be considered a machine that acts of ritualising the past becomes actual. Nora claims that the generates meaning? It would then generate with each instance of use a different meaning. Can the urban regime be inverted? Can the city should be considered a memory machine. This implies that archives such as the traditional museum no longer hold the unique city as entity obtain a new function that goes beyond the static privilege of having an archival function. nature of the traditional museum? Can the city’s multiformity be conceived or is it an indistinguishable part of a single law or order? How does this general and institutional memory of the city In the museum, the law of the canon of art history stands tall; the function? Through this memory the city engenders the “memory city should be able to function as a creative opposition to it. of power”. Squares, boulevards and the like testify to social and If this is the case, their relationship is based on a contradiction. Can this contradiction be somehow cancelled out? Is the city as city cultural hegemony. The present-day variants of these storage locations, the so-called economic zones, should be read in the same established or in a state of becoming? Is ‘temporariness’ the right vein. They testify to the fact that public space has succumbed to countering theory to the ‘perpetuity’ of the museum-like urban the laws of the economy and the market.� I add this to emphasise order? that the “city as timely” museum does not have a mere aesthetical dimension. It has an economical and political dimension too, albeit Timely that they are in a state of continuous transition. The current urban The reversal mentioned earlier demands a reconsidering of the order functions one-dimensionally and keeps the city from ‘becomconcept of time. Yet, I would like to further radicalise the aspect ing’ heterogeneous and indefinite since the “memory of power” of temporality. Temporariness then should be replaced by a more rules supreme. Such a polis is always conservative. adequate term that allows us to picture the status of the city as How can the “city as timely museum” adequately deal with of ‘being’ as well as ‘becoming’. The term ‘temporariness’ suggests that it is possible to frame time, that time can have an end (and as this? How can it avoid that its criticism is turned into a “memory of power”? Can today’s city, that has a virtual and technological such also a beginning). An event that has come to an end can still live on in time through memory and traces. The city in its virtuality double, represent this political and economical hierarchy? Through postmodern mediatisation the contemporary city has become the does not make that distinction; its possibilities are equally ‘real’. The term ‘temporariness’ clearly distinguishes between continuous domain par excellence of joining and interchange. It assembles the real and the virtual. Due to the nearly all-encompassing interconinfinite time and restricted finite time�. This pattern allows us to nectivity the urban zone has become an in-between. Timeliness grasp both its past (origin) and its future (purpose). manifests itself in this ‘in-betweenness’ as interest. In that sense it When it comes to art and the museum I find this teleologialready presents itself as a timely museum. cal7 point of view quite problematic. Since in this view the future cannot be differently conceived, the city’s possibilities become Escape routes restricted. The timely museum can free the city from this impasse. The hegemony of the ruling “memory of power” puts these This conception of time that is rendered scientific, excludes other conceptions and comes across as rather arbitrary. Current develop- junctions constantly under pressure. Has the current design of the city become an oppressive regime? The city conceives itself too ments have shown the existence of indefinite and meandering much as ‘border’, as does the museum. They must be conceived conceptions of time that escape any form of order. differently. Will the city be able to keep on indicating the escape routes�� that are imperative to considering it a ‘timely museum’. This essay aims at turning the temporary museum into a timely This theory of ‘becoming’ precludes any form of ‘solidification’. This one, which is more consistent with this alternative conception of theory of becoming then should be measured up to the idea of the time. Pivotal to this argumentation is the conception of time as city as mere archive. As such the city would truly be proclaimed a developed by the French philosopher Henri Bergson (1859-1941). timely museum. It differs significantly from the ruling ideas that are based on a In urban discourses the city is referred to as a closed entity. The physical time conception that allows us to divide up time and term ‘city’, for instance, is rather used than the term ‘urban’. The conceive of it as temporary. Bergson has a radically different

city is opposed to the non-urban, such as nature. By emphasising the differentiating quality of the description, the city can be seen as an assembly without a centre rather than as a closed entity.�� In this view the city becomes not only a collection of material objects, but also a continuous chain of events. Only then is the city timely.�� The creative potential of this can hardly be measured. This time conception produces an altogether different memorial image of the city: the past cannot be separated from the present but is an inextricable part of the future. As such the city can be many cities and meanings at once. Rather than that it is given meaning, it produces itself meaning. The contemporary city and museum seem to mirror each other in their organisation, and they unquestioningly strengthen the connection between design and ideology. Yet, this is remarkably paradoxical.�� The city’s ordering breeds uncontrolled growth and (temporary) suspension; it replaces human memory with an ‘external’, an institutional form, in this case the archi-structure of the city. (Note that the museum architecture ultimately represents the architecture of the 19th century archive, as does the planning of the city.) This replacement denies the uncontrolled growth. At the core of the timely museum is the city’s true timeliness that manifests itself as duration rather than as the inexorable clockwork of common memory. How can the city cherish this form of (self)destruction that is the secret of the storage locations? How can it deal with this destruction that threatens the “order of memory”?�� The city has to face the threats rather than suppress them in its violent order. The city’s planning and archi-structure cleanse: the taboo zones move to the urban periphery. Yet the city should also make visible what it suppresses: these areas where the city seems to transform in something else. The timely museum is an in-between world where the visible world joins with the underground world, where action meets passion��. The urban is no longer designed, it is generated through drifting overtures. Thus the city need not show itself as in a state of being, but in a state of becoming, a state that pre-eminently makes it timely. Raoul Teulings, 2006

1. Temporary: lasting or meant to last for a limited time only; of passing interest; occurring or existing in time. 2. Timely: occurring or appearing in good time; done or made at an appropriate or suitable time. 3. Lieu (French.) or topos (Greek). 4. In: Pierre Bourdieu, Les régles de l’art, 1992. 5. Daniel Libeskind, Gillmor, 2004, pp. 62. 6. This definition is the result of the atomist time conception that holds that it is made up of a linear order of discrete moments. 7. Derived from the Greek telos: end, purpose, ultimate object or aim. The principles of causality.

8. In his well-known Cinema (1983 and 1985) books he develops the thesis that Bergson’s conception of time (la durée) advances a different conception of the world. This different and changing way of Worldmaking (Nelson Goodman, 1978), to which art is no exception, features prominently in this argument. 9. Jürgen Habermas draws this structural change in his Strukturwandel der Öffentlichkeit (1962): with the rise of the bourgeoisie the memory workings of the city are transformed. Walter Benjamin (1892-1940) too emphasises this aspect in Das Passagen-werk (1935). 10. In: Mille plateaux, Gilles Deleuze en Félix Guattari, 1980.

11. In this respect, another time aspect emerges: the urban should establish itself not only through spatial, but also through temporal coordinates. 12. And asserts its ‘duration’ (cf. durée; in Henri Bergson’s Essai sur les données immédiates de la conscience, 1889) as indefinite future. 13. The paradox is part of what entails toponomology. Derrida remarks that these places are “hypomnemic” (Derrida, Archive Fever, p. 11): they always record less than human memory does. “(T)he technical structure of the archiving archive also determines the structure of the archivable content even in its very coming into existence and in its relationship to the future.

TIJDELIJK MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MEI 2006

(CON)TEMPORARY MUSEUM AMSTERDAM 3–7 MAY 2006

FROM A TEMPORARY TO A TIMELY MUSEUM: THE CITY AS ASSEMBLY

The archivization produces as much as it records the event” (ibid. pp. 16-17) This conclusion brings about one of his famous paradoxes: in this way memory proves self-destructive. 14. By the way: Derrida thinks this characteristic of the archive and proof of Freud’s destructive principle of the death wish. 15. In: Mille plateaux, Gilles Deleuze en Felix Guattari, 1980 p. 88.