Rudy J Luijters, beknopte documentatie

Rudy J. Luijters Beknopte documentatie werk

Beknopte documentatie Rudy J. Luijters Woont en werkt in Brussel (B), Gouvy (B) en Den Haag (NL) Werkt ook onder de naam Atelier Veldwerk met Onno Dirker Adres

Wielemans Ceuppenslaan 33 1190 Brussel BelgiĂŤ

Telefoon E-mail Website

+32 (0)2 303 49 18 info@luijters.be www.luijters.be www.atelierveldwerk.nl

Rudy J. Luijters Het werk vertrekt steeds vanuit een sterk analytische (fenomenologische) en conceptuele benadering.

Onderzoek naar culturele tekens in de meest brede zin van het woord, vormt wezenlijk onderdeel van het werk, en is soms ook doel. Terughoudendheid met betrekking tot het veranderen van de werkelijkheid is streven en kenmerk. Het onderzoeksgebied loopt via het (historische) landschap over rurale architectuur tot de stedelijke omgeving. De neerslag krijgt vorm in beeld, geluid of tekst, het planten van een boom, tot het maken van culturele agenda’s.

Atelier Veldwerk Rudy J. Luijters en Onno Dirker, beiden beeldend kunstenaar, werken sinds 2003 samen binnen Atelier Veldwerk aan projecten die betrekking hebben op de inrichting van de openbare ruimte in de breedste zin van het woord. Het inventariseren, analyseren en het tonen van de werkelijkheid in een nieuw verband staat in het werk voorop, het doen van ingrepen kan daaruit volgen, maar de culturele analyse kan ook doel op zich zijn. Vertrekpunt is steeds de beeldende kunst. De methode is die van ‘de ongerichte blik’, vanuit een cultureel perspectief onderzoek doen zonder vooraf vastgestelde criteria of richtlijnen.

Recente tentoonstellingen en museale projecten – Zea Mays, Triënnale Apeldoorn, 2008 – De Tuin van Rudy J. Luijters, De pont, Tilburg, 2000-2004 – Veldgids, Park Zoersel (B), tentoonstelling: ‘Een Raadsel voor Zoersel’, 2002 – Zwermdrift, Kunsthal, Rotterdam, 2002 / W139, 2004 – Bouwkunst, inventarisatie ongetekende constructen, Museum De Paviljoens, 1999-2000

Gerealiseerde Projecten – Inrichting park Wickelhof Mijdrecht 2002–2008.

Opdrachtgever gemeente de Ronde Venen – Flora en fauna van straten en pleinen van Den Bosch, Sint-Michielsgestel en Vught, publicatie als bijdrage voor Kunstmanifestatie Landsporen, Den Bosch 2007 – Omringd door goede voorbeelden Onderzoek, lezingenreeks en tentoonstelling in Stroom, Den Haag, 2007 – Culturele Analyse Chassébuurt Amsterdam januari 2005. Opdrachtgevers Amsterdams Fonds voor de Kunsten en Stadsdeelraad de Baarsjes – Culturele Analyse Schiphol, 2005 (opdracht: Schiphol RealEstate en Provincie Noord-Holland) – Eindhoven de Groenste. Analyse, publicaties en tentoonstelling in het ACE (Architectuur Centrum Eindhoven), 2004 – Bagdad Out (culturele agenda van Bagdad van januari/februari 2003, kort voor de inval van de VS in Irak) De Volkskrant, 28 januari 2003

Opdrachten en publicaties – Tekst en Uitleg, 2009, kunstwerk Kunsthistorisch centrum Zwolle – Tuin Blauwe huis, project van Jeanne van Heeswijk, tuinproject van Rudy J.Luijters 2005-2009 – Een Standvastige Linde voor Heemstate, kunstwerk op terrein van Heemstaete in Zwolle, gerealiseerd 2004 – Flora Extramuralis, publicatie van een flora van het Psychiatrisch Centrum in Geel (B), 2006 – Herdenkingsmunt, ontwerp zilveren vijfeuro en gouden tieneuro herdinkingsmunt, december 2004

Miel d’Artiste Jaarlijkse editie in wisselende oplage (afhankelijk van de honingopbrengst van drie bijenvolken). Edition spéciale pour amies. Pas à vendre / Not for sale

Kleuren Identificatie Kaart Historische tuin Aalsmeer, 1999 De kaart bestaat uit kleurvakjes afkomstig van dia’s gemaakt op de eerste zonnige dag in de lente van ’99. De tuin bot dan net uit. Alle zelf bedachte kleurnamen zijn afge­­leid van de culturele, taalkundige of bota­nische achtergrond van de planten en objecten ter plaatse.

1 Cyclaamwit

8 Parijs

15 Bastrood

22 Liefroze

29 Vergeten lila

36 Mattenbruin

2 Sterrenwit

9 Marsepeinroze

16 Berlijns rood

23 Nimfroze

30 Lever

37 Droogbruin

3 Tinwit

10 Denderend roze

17 Blockoranje

24 Fijnroze

31 Sterrenpaars

38 Panrood

4 Welriekend wit

11 Bloedroze

18 Jasmijn

25 Westfaals

32 Lordspaars

39 Terra handgemaakt

5 Knopgeel

12 Schijngeel

19 Gebroken geel

26 Cyclaam

33 Aalsmeers fluweel

40 Terra oud

6 Geveerd geel

13 Algerijns geel

20 Lentegeel

27 Sleutelpurper

34 Koningsrood

41 Terra nieuw

7 C. van Damgeel

14 Chinees geel

21 Echtgeel

28 Palmpaars

35 Hondsrood

42 Terra ongebruikt

43 Transparant grijs

50 Bastgrijs

52 Witgetrokken groen

58 Vensterbank paarsgroen

62 Pijngroen

69 Wintergroen

44 Slootgrauw

51 Pangroen

53 MariĂŤtte

59 Vensterbank blauwgroen

63 Jeneverblauw

70 Grafgroen

45 Zink

54 Palmgroen

60 Vensterbank groen

64 Blauwzilver

71 Hechtgroen

46 Pangrijs

55 Kweegroen

61 Vensterbank roodgroen

65 Balsemgroen

72 Bontgroen

47 Cokes

56 Mosgroen

66 Venijngroen

73 Democratisch groen

48 Bagger

57 Scherpgroen

67 Vivace

74 Stofgroen

68 Rheingold

75 Spatgroen

49 Praamzwart

Bouwkunst (Inventarisatie ongetekende constructen) Serie schaalmodellen (1:10) van rurale architectuur, Museum de Paviljoens, Almere (1999) Schapenkot, varkensstal, hooischuur, onderdak voor karren en wagens; bouwsels die zonder architect tot stand zijn gekomen en waarbij esthtische overwegingen geen rol hebben gespeeld. De tentoonstelling van deze modellen in de Paviljoens in Almere (1999) was een monument voor de architectloze bouwkunst.

Bagdad out 2003 Spread kunstkatern Volkskrant. Atelier Veldwerk (30 januari, 2003) De eenzijdig politieke berichtgeving over Irak riep bij ons vragen op naar het culturele leven van een bevolking die in eigen land maar ook internationaal enorm onder druk stond.

Verspreiding van culturele informatie ging in het Irak van Saddam Hoessein van mond tot mond.

Door het voor de oorlog nog bestaande verbod op gebruik van fax en internet zijn alle gegevens voor deze eerste ‘Bagdad Out’ in de week voorafgaand aan publicatie, telefonisch doorgegeven door verschillende informanten . En derhalve is slechts een heel klein deel van de culturele bedrijvigheid in Bagdad in kaart gebracht. Deze werd gepubliceerd in de Volkskrant.

Bagdad out 2004 Spread VPRO-gids, Atelier Veldwerk (6 december 2004)

De VS en bondgenoten droegen in juli 2004 de macht over aan een Iraaks zelfbestuur en we vroegen ons af hoe het na ruim een jaar bezetting met de culturele activiteiten zou staan. Op basis van de opnieuw heel moeizaam verzamelde informatie werd een tweede ‘Bagdad Uit’ gemaakt. Deze werd gepubliceerd in de VPRO-gids.

De tuin van Rudy J. Luijters Tuin Museum de Pont, Tilburg 2001 – 2003 Luijters transformeerde de tuin van museum De Pont in Tilburg van een museale buitenruimte in een ‘echte tuin’, o.a. door middel van het kweken van eetbare gewassen en kruiden die in het restaurant verwerkt werden. Aan de hand van de beplanting en de natuurlijke veranderingen en gebeurtenissen volgde en registreerde Luijters gedurende twee jaar de verschillende seizoenen. Hiertoe heeft hij de tuin gedeeltelijk heringericht en beplant, maar voornamelijk werd ruimte geboden aan spontante ontwikkelingen. Van de observaties en registraties werd verslag gedaan in de kwartaalberichten van het museum en in het logboek www.luijters.be/depont.

Detail tuin de Pont

Calendaria tuin de Pont

Kleurkaart lente Maart 2001

Oktoberrood Oktober 2001

Inventarisatie vrucht-/zaadvormen September 2002

Inventarisatie mossen Januari 2003

Veldgids Zoersel Bijdrage aan tentoonstelling ‘Het Raadsel van Zoersel 2002’, Zoersel (B) 2002 curator: Edith Dove ‘Veldgids’ is een bijdrage aan de tentoonstelling ‘Zoersel 2002’ in het stadspark van Zoersel Gedurende drie maanden heeft Luijters wekelijks dagen de ontwikkeling van de flora in het park gefotografeerd, gedetermineerd en op eigen wijze geordend. De zo ontstane gebeidseigen veldgids werd als 50 pagina’s tellend katern opgenomen in de catalogus.

Een standvastige Linde voor Heemstaete te Zwolle Zwolle 2004

De standvastige Linde voor de Heemstaete, Zwolle

In 2003 werd op uitnodiging van SKOR een plan ontwikkeld voor een kunstwerk op het terrein van Heemstaete in Zwolle, een kliniek voor epilepsiepatiënten. De relatieve complexiteit van de (buiten)ruimte in relatie tot de bijzondere groep gebruikers stelde zeer specifieke eisen aan een kunstwerk. Dit heeft geleid tot een heel heldere, grote en standvastige ingreep; het planten van een vijftig jaar oude linde op de centrale as van het terrein. Onderdeel van het werk vormt het boekje ‘Een Standvastige Linde voor Heemstaete te Zwolle’, waarin historische, volkenkundige en botanische aspecten van de linde worden beschreven.

Publicatie ‘Een standvastige Linde voor Heemstaete, Zwolle’

Het Blauwe Huis Inrichting tuin, IJburg 2005 – 2009

Schets Tuinontwerp Blauwe Huis, IJburg 2005

Het Blauwe Huis is een werk van Jeanne van Heeswijk & Hervé Paparponaris. Het gaat om een kunstproject waar gedurende vier jaar kunstenaars, schrijvers en architecten worden uitgenodigd om medebewoners van IJburg te worden. IJburg is letterlijk en figuurlijk een compleet nieuw stadsdeel van Amsterdam. De kunstenaars maken zo deel uit van de nieuwe gemeenschap en met hun werk stimuleren, beïnvloeden en bevragen ze de ontwikkelingen binnen IJburg. Aan Luijters werd gevraagd een ontwerp voor de tuin te maken. Dit resuteerde in een ‘eetbare’ tuin. Alle in de tuin aanwezige planten zijn eetbaar; van sommige planten kunnen de vruchten gegeten worden, van andere de bloemen, de bladeren of de wortels. Bewoners binnen het blok kunnen ‘delen in de oogst’. Kinderen zien voor het eerst bramen en frambozen, de tuin werkt bovendien als sociale katalysator.

Flora Extramuralis Publicatie, Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel (B), 2006

Workshop Psychiatrisch zorgcentrum Geel

Het terrein rond het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum in Geel (OPZ) is een lappendeken van oude en nieuwe, bijzondere en alledaagse veldjes, plantsoenen, binnenhoven en tuinen. De beplanting op het domein is van eenzelfde veelsoortige aard. In de lente van 2006 zijn de deelnemers (patiënten van het OPZ) aan de workshop van Luijters naar buiten getogen. Gewapend met snoeischaren werd het domein afgestruind op zoek naar takken bladeren, planten en bloemen. De enige opdracht luidde: “Leg op papier vast wat je meeneemt naar het atelier”. De tekeningen zijn op reguliere ‘botanische’ wijze geordend in de ‘Flora Extramuralis’.

Voorstudie inrichting landschap Transfo Zwevegem Zwevegem (B) 2006 (Atelier Veldwerk i.s.m. Coussé & Gorris architecten) Voor de reconversie van een voormalige electriciteitscentrale in Zwevegem is een masterplan gemaakt door Coussé & Goris Architecten. Voor het ontwerp van het landschap tekent Atelier Veldwerk (Rudy Luijters, Onno Dirker). De grote lijnen van het plan zijn terug te brengen tot het ‘leegma-

ken’, het ontdoen van overbodige culturele tekens, en het inzetten van bestaande landschappelijke elementen voor noodzakelijke functies (voorbeeld: parkeerterrein in een populierenbos, kenmerkend element in het West-Vlaamse landschap).

De polder als park Inrichting Wickelhofpark, Mijdrecht 2002 – 2008 (Atelier Veldwerk)

Ontwerp hek door Veldwerk

Hekken in omliggende landschap

Het parkontwerp is een 13 ha. ‘verdicht’ polderlandschap. Alle inrichtingselementen, beplanting zowel als ‘culturele’ elementen – bruggen, stuwen, schuurtjes en veldhekken – zijn overgenomen uit het omliggende landschap. Atelier Veldwerk legde door middel van een grondige visuele analyse van het landschap de basis voor het parkontwerp. Na categorisering van de verschillende elementen werden de ontwerpen getekend voor de polderbruggen, veldhekken, banken, etc. Grote zorg werd met name ook besteed aan het karakter van gebruikte materialen. (Zie ook de publicatie: De polder als Park, 2008)

Hekken en banken in het park, ontworpen door Atelier Veldwerk

Bruggen in het park, ontworpen door Atelier Veldwerk

Waterwerken in het park, ontworpen door Atelier Veldwerk

Zea mays 10 ton korrelmais, ‘Power of place’, Triënnale Apeldoorn, 2008

Informatiepaneel ‘Zea Mays’

Een ‘maisveld’ van bijna vijfhonderd vierkante meter reflecteert niet slechts heel ingetogen het binnenvallend licht, maar verspreidt ook een moeilijk te duiden geur van graan, stof, voedsel. Er lijkt visueel ingezoomd op een stuifmeelveld van Wolfgang Laib. De ruimte is van muur tot muur gevuld met een niet te peilen hoeveelheid mais. Dit zoetgele landschap doet noch in kleur, noch in maat ook maar enigszins recht aan de werkelijkheid van het Amerikaanse landschap dat voor een groot deel uit maisplanten bestaat. Toch is het werk een poging vat te krijgen op wat mais is: een groot granulair beeld van voedsel, wereldmarkt en industriële manipulatie.

Informatiepaneel ‘Zea Mays’

Zea Mays, Nettenfabriek Apeldoorn, TriĂŤnale Apeldoorn, 2008

TEKST EN UITLEG Kunstwerk voor Historisch Centrum Overijsel, Zwolle (2009) Opdrachtgever: Rijksgebouwendienst/Gemeente Zwolle In 2003 werd de nieuwbouw van het Historisch Centrum Overijssel (HCO) in gebruik genomen. Rudy Luijters werd gevraagd een kunstwerk voor dit gebouw te maken, en kwam met het voorstel om het gebouw te bekronen met een robuuste windwijzer waarop te lezen staat: TEKST EN UITLEG. Daarnaast wordt deze ‘tekst en uitleg’ letterlijk genomen met de publicatie van een boekje over kunst in de openbare ruimte van Zwolle. Zoals het HCO feitelijk ‘tekst en uitleg’ in woord, beeld en geluid geeft over de geschiedenis van de regio, zo poogt TEKST EN UITLEG dit ook te doen over de kunst in de stad. En wel in de vorm van deze publicatie. Slechts op één locatie is deze te verkrijgen: uit een ‘boekjes­automaat’ in het HCO, onderdeel van het kunstwerk.

Een familie van schuren Voorstel landinrichting Enschede-Zuid, 2009 (Atelier Veldwerk) Op uitnodiging van de Dienst Landelijk Gebied hebben vijf bureau’s/kunstenaars een voorstel gedaan (binnen het kader van een kunstopdracht) voor de Landinrichting Enschede-Zuid. Het voorstel van Atelier Veldwerk is niet geselecteerd om binnen de kunstopdracht gerealiseerd te worden, maar de dienst Landelijk Gebied was zo enthousiast over de plannen dat op dit moment nog actief gezocht wordt naar mogelijkheden om het voorstel te realiseren binnen de inrichting van het landschap rond Enschede-Zuid Bijzondere plekken krijgen een sterk accent door het plaatsen van schuren die de aansluitingen markeren van de verkeersroutes rondom Enschede met de fijnmazige structuur van paadjes tussen stad en landschap. In veel gevallen bestaan de verbindingen reeds; deze kunnen worden versterkt of indien niet aanwezig, (opnieuw)worden gemaakt.

De schuren faciliteren een nieuw gebruik van het landschap. Eigentijdse activiteiten vinden een ‘onderdak’. Zoals indertijd schuilgelegenheden voor koeien werden gebouwd, of stallingen voor machines, zo maken we hier letterlijk en figuurlijk schuilgelegenheden voor de gebruiker/recreant. Binnen de ruimtes is kan informatie worden verkregen over routes of lokale bijzonderheden (flora, fauna, etc.) en vindt men een oplaadpunt voor de scootmobiel. Verschillende gebruikers kunnen in de schuur samenkomen (sociaal ontwerp).

De schuren zetten in op innovatieve ontwikkelingen; vermoedelijk is fysieke be-wegwijzering op korte termijn hopeloos ouderwets. Eigentijdse technieken zullen worden benut of kunnen worden ontwikkeld. Gedacht kan worden aan mobiele telefonie met gps- systemen en applicaties van Iphone (digitale flora) , etc. Het gebruik van de schuur verandert met de tijd en nieuwe toepassingen veranderen mee. De structuur moet daarom vooral praktisch zijn, flexibel, eventueel speels, aan ruimte gebonden.

De schuur op zichzelf is een sculptuur, een kunstwerk. De eerste schets betreft een rechthoekige doos met een dakconstructie, aan beide korte zijden is een grote deur.

Visie nieuw tracé N348 Ontwikkeling visie op het versterken van de identiteit nieuw tracé N348 – Zutphen, 2009

(Atelier Veldwerk) Op uitnodiging van Provincie Overijssel/CBK Arnhem werd aan vijf combinaties van kunstenaars/ landschapsarchitecten gevraagd een visie te presenteren, waaruit één visie werd gekozen ter realisatie.

Bij het ontwikkelen van ideeën over het versterken van de identiteit en het karakter van de N348 heeft Atelier Veldwerk zich geconcentreerd op een inventarisatie van al die elementen die relatief eenvoudig te vervangen of te manipuleren zijn. Losse elementen die in hun samenhang het fysieke beeld bepalen van de weg: bermen, hagen, bewegwijzering, lichtmasten, hekken, schermen, billboards, etc. Daarnaast is de beleving van de weg onderzocht in termen van tempo (tijd) en zicht. En vervolgens op dat wat via de N348 wordt uitgesproken door gemeente en provincie, de min of meer ‘gerichte communicatie’ met de gebruiker. Dat betreft ook impliciete zaken als de kwaliteit van de vormgeving en het onderhoud.

Met inzet van al die genoemde elementen kan van de hectische stroboscoop een scherm met kijkgaten gemaakt worden, of een trage diashow met veel zwart tussen de afbeeldingen. In natuurkundige zin beschreven gaat het om het richten van de losse elementen als ijzervijlsel door een magneet. Eén centrale kracht die de overigens volstrekt ongelijke deeltjes richting geeft.

Exit Ontwerp vluchtuitgangen en vormgeving landschap boven ondergronds dienstgebouw van tunnel onder natuurgebied De Hoge Mouw bij Kasterlee (B) als onderdeel van de Kempische Noord-Zuidverbinding. Ontwerp 2010, realisatie gepland 2011

Opdrachtgever: Poulissen & Partners) Poulissen & Partners realiseren de Kempense Noord-Zuidverbinding (een provinciale weg tussen Geel en Kasterlee, BelgiĂŤ). Onderdeel daarvan vormt een tunnel onder natuurgebied (beschermd landschap) de Hoge Mouw. De opgave die Poulissen & Partners bij Atelier Veldwerk neerlegde was het ontwerpen van de bovengrondse onderdelen van de vluchtgangen.

In het kleinschalige en beschermde heide landschap was het de uitdaging fysiek zo min mogelijk aanwezig te zijn. Zowel in maat als in materiaal is de grootst mogelijke terughoudendheid betracht. De roestbruine huid van cortenstaal gaat als vanzelfsprekend op in het landschap, in alle weersomstandigheden. Door het materiaal plastisch te gebruiken kunnen de maten geoptimaliseerd worden. Doordat geen onderhoud noodzakelijk is kunnen de zijden en achterkant in het profiel van het landschap gegraven worden.

4,4 zijaanzicht

bovenaanzicht

1,9

1,8 m

1

3,2

1

2,2

1,5

3 2

3

2,9 7,9

vooraanzicht

achteraanzicht

1

2m

1,8 m

schets HM 5\ 100606 schaal 1:50