Descubriendo Itacas
Anna Santacreu Felis
Descubriendo Itacas
Textos (en versi贸n original)
I. Por la mañana, con la persiana a media asta, una cuadrícula de puntos luminosos se proyecta contra la pared. Una pared que acumula post-its de diversos tamaños : una lista de exposiciones, el código Iban de una cuenta, la contraseña de la wifi, algunos verbos en inglés concentrate, narrow down, exclude, dos fotos de unos adoquines de granito. También, una carpeta de cartón gris, soporte de varios tipos de papel y dos marcos de madera con dibujos a lápiz. La composición se completa de manera efímera con la red cinética de puntos. Ésta va desplazándose hacia la derecha hasta plegarse y quedar dividida por el pilar cercano a la puerta. II. Tras un paseo sin urgencias por los alrededores, accedo al edificio. La galería de arte gráfico es un “white cube” protegido en el interior del museo. Los marcos se acumulan a lo largo del laberinto de paneles. Me desplazo siguiendo el recorrido propuesto y deteniéndome para observar algún detalle. Cambio de ángulo cuando mi silueta se refleja y no me permite concentrarme. Me acerco a pocos centímetros para intentar comprender como están pegadas unas piezas de un collage o esas misteriosas “brûlures sur papier” que indica la cartela. Dentro del marco, un espacio interior en el que aparecen elementos mobiliarios. El chasis de unas sillas, el perfil de una cortina que corta en vertical la composición, las líneas de fuga de una vitrina. El grafito es mínimo, contenido y tan sólo sugiere los contornos. Hay un elemento metálico central, de trazo preciso. Un gesto veloz que deja huella sin quemar la superficie. III. Elijo un papel sencillo. El formato es pequeño y va a organizar los gestos hacia dentro: un manejo hábil de la motricidad fina y más tensión en la muñeca derecha. La dureza del grafito hace que cada línea sea consciente. Decido no poner música para escuchar el ronroneo hipnótico del lápiz sobre el papel. Una nota continua que se adelgaza hacia el final, leve sobre una superficie de textura continua. De repente, la trama sonora se concentra en una sombra. Un rasgueo interrumpido que delimita un área de actividad mas amplia, que va a llenarse progresivamente de materias. Por momentos, aparece un sonido más orgánico: el borde del meñique que retira el exceso de pigmento.
u
Este recorrido atraviesa tres modos de relación con la imagen: imagen aleatoria, imagen descubierta e imagen producida. Descubrir una composición inesperada, una precisión o una inteligencia ajena, una zona de intensidad, en la que concentrar la energía y ejercer otra modalidad del pensamiento. Son tres elementos que llevan recorriendo mi vida como un hilo rojo. Aparecen, como luces o ruidos o preguntas, para despertarme, para crearme una duda, una curiosidad, un escalofrío. Pero también surgen para tranquilizarme, para ordenar un proceso visual, para acercarme a un sistema con reglas propias en el que las cosas tienen sentido. Son mis herramientas para componer una visión del mundo, para comprender al mismo tiempo su orden y su incertidumbre, para ponerme de pie, para tomar posición.
n h o
r
o
l
j
i
o, u
n
a c
u
r
i
o s
i
d a
d.
the clo uds
the sun
the peaks
arriving at the top turn
ing pure air
hang ing
twist ing
mov ing upw ards
sto pp ing
feel free
fear
high er
gra ce ful
nega tive thought
leaving the ground thou ghtful move ment
I need to climb. Not every day, or even every week, but I need to climb regularly. Climbing gives me things that nothing else gives me. The first thing is that when I climb, I feel free. I feel my body moving, twisting, turning, hanging, the way I have trained it, using movements and techniques practiced again and again over years… but now, moving upwards!, moving up!, stopping to rest and then moving up again, higher and higher, leaving the ground and leaving daily existence. Going up towards the top, and hopefully, arriving at the top. There is something about this combination of graceful, thoughtful movement, and the event of leaving the ground and going UP which I find completely transcendent. Something physical with something spiritual. Using all my body to leave the everyday realm and move upwards towards the clouds, the sun, the pure air. The movements themselves feel so good, to put into practice something trained, studied previously, something forceful and gentle at the same time. And these movements take me higher, make me free. Then there´s the second part of why I climb. Going higher is terrifying. It makes me free, but it can also make me so scared. I want to go higher: something fundamental in me wants to go upwards towards the heavens, towards the peaks, into the clouds, far, far above the ground…. But I´m so scared to do it. If a fear or a negative thought is allowed to enter my mind and settle, I can freeze in a second. All technique, all grace, all thoughtfulness, all transcendence leaves me, to replaced only with fear. In this moment I freeze; I can´t do anything. The only way I can transcend, go higher and be free is by being positive and relaxed. By caring for myself. By not putting pressure on myself. By not comparing myself with others. By not focusing on irrational fears which I know are not justified. This is all that I have to do. And if I can simply relax, I can be free. I can climb, move my body, hold the rock, look forwards, think carefully, and move up, upwards, away from the ground and the fear of leaving the ground. Up, upwards, into a world of possibility, of air, of hope, of something higher. A place where you can see. On the ground, you can´t see. High on a rock climb, surrounded by air and space, you can see in all directions. You are high in the mountains and you can really see. And you have no fear now, you have left it behind. This for me is transcendence, and this for me is climbing.
Η Iθάκη είναι..
Η Ιθάκη είναι: ένα ελληνικό νησί του Ιονίου πελάγους. Ο πληθυσμός του είναι 3000 κάτοικοι και η επιφάνειά του 96 τετραγωνικά χιλιόμετρα… Η Ιθάκη είναι: Το νησί του Οδυσσέα, στο οποίο γύρισε μετά από 20 χρόνια απουσίας. Ο Όμηρος περιγράφει στην Οδύσσεια τις περιπέτειες του Οσυσσεά κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του, από την πτώση της Τροίας έως την επιστροφή στην πατρίδα του. Η Ιθάκη είναι: ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα του Αλεξανδρινού ποιητή Κ.Π. Καβάφη. Το ποίημα ξεκινά με τη φράση: «Σα βγείς στον πηγαιμό για την Ιθάκη, να εύχεσαι να είναι μακρύς ο δρόμος» Η Ιθάκη είναι το μέρος, το πρόσωπο, η ιδέα στα οποία γυρνάμε μετά από κάθε ταξίδι. Είναι επιπλέον ο τελικός προορισμός. Το τελευταίο καταφύγιο, εκεί όπου συναντάμε την ψυχή μας, κάθε πράγμα που μας επιτρέπει να είμαστε ο εαυτός μας. Κάποιοι λένε πως η μεγαλύτερη αξία της Ιθάκης είναι το ταξίδι που μας χαρίζει… Όταν οι παπούδες μου άφησαν το νησί της Νάξου το 1954 για να ζήσουν στην Αθήνα, αγόρασαν ένα οικόπεδο στην Άνω Κυψέλη, μια περιοχή με υψόμετρο, λόφους, βράχια και νταμάρια. Η πλειοψηφία των Ναξιωτών που είχαν αποοφασίσει να αφήσουν το νησί τους και να εγκατασταθούν στην Αθήνα έφτασαν σε αυτήν την γειτονιά, δημιουργώντας έτσι μια μικρή αποικία μέσα στην Αθήνα, βοηθώντας ο ένας τον άλλον. H έλλειψη υποδομών, οι χωματόδρομοι και τα μικρά σπίτια
ανάμεσα στα φρεσκοσκαμμένα και εγκαταλελειμμένα λατομεία έδιναν στη γειτονιά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. «Ένα σεληνιακό τοπίο»: αυτήν τη φράση χρησιμοποιούν ο πατέρας μου και οι αδελφές του, μικροί τότε, για να περιγράψουν την πρώτη τους εντύπωση από την καινούρια τους γειτονιά. Συνηθισμένοι από το βαθύ μπλέ της θάλασσας της Νάξου, αυτό το βραώδες τοπίο, η σκόνη, η ξερή γή και τα γυμνά νταμάρια ήταν για αυτούς μια απογοήτευση. Λίγο λίγο χτίστηκε το κτίριο όπου η οικογένεια θα εγαθίστατο. Το σύστημα της ελληνικής κατασκευής της εποχής δεν άφηνε και πολλές εναλλακτικές. Το ισόγειο για τους γονείς, ο πρώτος όροφος για το παιδί που θα παντρευόταν πρώτο κτλ …Όταν εγώ γεννήθηκα το 1979 το κτίριο είχε ήδη τέσσερις ορόφους. Και το πίσω μέρος του σπιτιού λίγο θύμιζε τις πρώτες φωτογραφίες του οικοπέδου από τη δεκαετία του ’50. Ο πετρώδης λόφος που αγκάλιαζε το σπίτι στο πίσω μέρος του σπιτιού και περικύκλωνε την αυλή, είχε ήδη δέντρα φυτεμένα από τον παππού μου και τα παιδιά του: Πεύκα, ελιές, αμυγδαλιές, συκιές, φραγκοσυκιές και κισσός. Και η αυλή κάτω δεν ήταν πια το γυμνό οικόπεδο που είχαν αγοράσει. Μία μουριά, δύο ελιές, δύο ροδιές, μουσμουλιές, βερυκοκιές, κάθε είδος από λουλούδια και αρωματικά φυτά. Το γαλάζιο του Αιγαίου πελάγους ήταν πια μια μακρινή ανάμνηση για τους παππούδες μου, αλλά επίσης το τραύμα του καφέ χρώματος της γυμνής γής και του γκρίζου της πέτρας είχε πια θεραπευεί. To πράσινο, το άφθονο πράσινο ήταν το χρώμα που παρέμενε στο εσωτερικό των βλεφάρων της γιαγιάς μου για λίγα δευτερόλεπτα πριν πέσει για ύπνο, και το πρώτο χρώμα που εντυπώθηκε στο παιδικό μου μυαλό όταν άνοιξα τα μάτια μου προς τον κόσμο. Το πράσινο και ένας ήχος: Ο ήχος των τζιτιζκιών που σύχναζαν στις ελιές, έντομα εντελώς σπάνια μέσα στην τσιμεντένια θάλασσα της Αθήνας. Δεν είναι καθόλου πρωτότυπο για κάθε άνθρωπο όπου και αν ζει, να έχει ως Ιθάκη το σπίτι που γεννήθηκε. Έτσι είναι και για μένα, μόνο που Ιθάκη δεν είναι το σπίτι. Είναι αυτός ο λόφος που είναι το σπίτι μου, ή καλύτερα η ουσία του σπιτιού μου μαζί με τα δέντρα του, τις γάτες, τις χελώνες, τις πάπιες, τα τζιτζίκια, τις νυχτερίδες και τα σπουργίτια του. Όπως ο πλανήτης είναι το σπίτι του Μικρού Πρίγκηπα, αλλά το τριαντάφυλλο είναι ο λόγος της επιστροφής του, έτσι και αυτός ο λόφος είναι η Ιθάκη που πρέπει να φροντίζω, να ποτίζω, να φυτεύω, και να επισκέπτομαι μετά από κάθε ταξίδι για να δω αν όλα είναι εντάξει. Και όταν είμαι λυπημένος, απογοητευμένος, κουρασμένος ή απλά θέλω να κοιτάξω την πόλη από ψηλά, ανεβαίνω στην κορυφή του λόφου, κάθομαι στον πέτρινο θρόνο μου και κοιτάζω το ιστορικό λεκανοπέδιο της Αθήνας: Τα όρη Πάρνηθα, Αιγάλεω και Πεντέλη, την Ακρόπολη με τους ναούς της και το λόφο του Λυκαβητού, τον Πειραιά και τη θάλασσα και αν η μέρα είναι καθαρή το νησί της Αίγινας και τις κορυφές της Πελοπονήσσου.
Welch eine Beruhigung, nicht zu wissen, wie sich das Ziel gestalten wird! Welch eine Genugtuung zu wissen, dass dieses Ziel nicht erreicht ist. Sich vorzustellen, angekommen zu sein, nicht mehr weiter zu müssen, nicht mehr weiter zu können, würde mir jegliche Freude am Jetzigen nehmen, dem augenblicklichen Moment eine Sinnentleerung verleihen. Doch welche Bedeutung mag man dann den „Tagträumen“ nach dem, was im Wunsch erreichenswert ist, noch verleihen? Ich sehe im Schleier der Zukunft eine gesunde Motivation, im manchmal trägen repetitiven Alltäglichen aus der Vision des erstrebenswerten Danach Energie für das Jetzt zu schöpfen. Es könnte auch anders sein – Wäre da nicht die schöne Geschichte, die mein Leben bis dato bereits geschrieben hat. Verschiedene Situationen, man kann sie als zufällig oder auch nicht bezeichnen, haben dazu geführt, oftmals Sicheres aufzugeben, um auf ungewissen Pfaden Neues auszuprobieren. Rückblickend erinnere ich mich dann ironischerweise mit einer gewissen Genugtuung an Obstakel, die mir dabei in den Weg gelegt wurden. Haben sich diese nicht alle im Augenblick problematisch, jedoch im Rückblick als einfach zu umgehen erwiesen? Es bleibt in meiner Erinnerung nicht die Schwere, sondern die Leichtigkeit der beschrittenen Zeit. Mit einem Lächeln betrachte ich meine mit Datum versehenen Aufzeichnungen des Vergangenen, welche die Dramatik des Momentes beschreiben. Scheinbar Unlösbares wird in allen Nuancen geschildert, blättert man einige Seiten weiter, so liest man von Freuden und Glücksmomenten.
Die
Das Leben,ein Puzzle vieler Ereignisse, die eigentliche einzelnen Erlebnisse,
Lebensgeschichte schreiben.
im Zeitkontext vielleicht unbedeutend, Denken geben mir diese und Tun,
beeinflussen mein heutiges
beschriebene Zuversicht.
“ So fasziniert es mich, die Momente festzuhalten, sie zu beschreiben, sie auszuleuchten. In Wort, Skizze und Bild liegt eine Kunst des Fixierens des Geschehenen, bedeutender jedoch für mich die Beschreibung des augenblicklichen Denkens und Fühlens, der Stimmung.”
Schreiben.
Es überrascht mich manchmal selber, wie Gedanken beim Fließen der Tinte auf Papier interessanter zu werden scheinen als vorher erahnt. Diffuse Fragmente der Erinnerung werden wieder neu zusammengesetzt, erhalten dabei von mir einen gefilterten Kontext, der Geschehenes entweder interessanter macht, oder in ihrer Bedeutung herunterspielt. Wie interessant es ist, mit Worten zu jonglieren, sie neben andere zu setzen und somit zu entscheiden, ob der Satz anschließend lustig, traurig, ironisch, ernst oder auch belanglos erscheinen soll. Beim Verfassen dieser Worte erlebe ich Vieles meistens intensiver und bewusster, als zum Zeitpunkt des Ereignisses selbst, schließlich steht es in meiner Macht, ein- oder auszublenden, was die Geschichte stützt oder. schwächt. Doch meine eigentliche Freude liegt darin, Geschriebenes anschließend wieder zu lesen, wobei der Zeitpunkt dabei entscheidend ist. Liegt es nur kurz zurück, Kann ich Gefühltes und das Ereignis wieder so verbinden, das man es neu durchlebt. Ist es Geschichte im eigentlichen Sinne des Wortes, so ist selbst Dramatisches schlicht und einfach nur noch amüsant.
Skizzieren .
Wie gerne lasse ich weg, was mir nicht wichtig erscheint, oder sagt man es positiv, wie schön ist es, beim Abbild nur das darzustellen, was mir wichtig erscheint. Es ist erlaubt, zu übertreiben, den ersten Eindruck noch „beindruckender“ zu zeichen, Schönes schöner, Großes größer, aber auch Kleines groß, sofern es für mich wichtig ist. Somit kann eine schnelle Skizze viel erzählen, und mich wannimmer in den Moment des Gesehenen und Erlebten zurückholen.
Photographieren. Wäre es die nur Abbildung von bereisten Landschaften und Städten, hätte das photografieren keine Bedeutung für mich. Faszinierend finde ich jedoch, beim Spähen durch das Okular, Zusammenhänge ungewohnt ins Licht zu setzen. Blickbeziehungen von Menschen herauszustellen, das Lachen einer Person einzufangen, ein Detail in den richtigen Hintergrund zu plazieren. Das Foto soll mir etwas erzählen, somit eine Stimmung vermitteln. Bei der Nacharbeit wird es dann konstrastiert, wenn die Komposition es das verlangt, unschärfer, wenn es es so in meiner Erinnerung ist, farbiger, wenn das Licht es so gewollt hat. Kopieren. Letztendlich suche ich nach Erinnerungsstützen. Gedankenkaskaden auslösende Hinweise, die mich zurückversetzen in den Moment des Erlebten. Ein schlichtes Relikt, gesichert und eingesetzt in den Fließtext der Geschichte. All diese Mittel zeichnen ein von mir interpretiertes Abbild des bis dato beschrittenen Weges. So wie ich den Moment mit Präsenz zu leben liebe, macht es mir Freude, den zur Geschichte gewordenen zu vergegenwärtlichen. Das Ziel auf dem gelebten Weg bleibt vage.
No transito, no Rio de Janeiro. Tem dias de chuva, tem dias secos, tem dias de tormenta, tem dias de sol, e tem dias úmidos… Cada dia o sol nasce sem saber o quê que vai se apresentar na cidade que nasceu na Floresta. A Floresta virou Cidade e a Cidade virou Selva. Na luta entre nós animais selvagens vemos a essência da Floresta. Poderíamos chamar de sobrevivência. Mas um dia o ser humano urbano decidiu esquecer. Mas vamos lá... Na cidade selvagem vamos todos nós lutamos para sobreviver. São 12 milhões de historias, 12milhoes de passados que contam a historia do presente. Olhando na face de cada pessoa que senta do meu lado no ônibus eu posso entender conceitos abstratos dos quais todos falamos ou discutimos: desigualdade, escravidão, colonização... E vamos lutando na cidade selvagem. Aquele dia tinha uma menina no ônibus. Depois de 8 horas de trabalho e 3 horas no transito o pensamento vai longe, devia estar em algum lugar longe onde se refugiar daquela Floresta, onde as arvores foram substituídas por carros e os pássaros de luzes intermitentes. O ônibus lotado. A menina disse: “Moça, ei moça...você quer sentar aqui?” Voltei daquele pensamento esvaziado e escute a voz que parecia bem longe, mas estava ali colada nas minhas pernas. Incrédula olhei para ela...ela falava comigo sim. Momentos infinitos. E todos os meus esquemas podem cair no chão num segundo. “Onde, no nosso mundo perfeito, aquele que dizemos civilizado, desenvolvido, justo, igualitário, uma criança ia oferecer seu lugar num ônibus lotado na hora ponta, para uma mulher adulta?” Na cidade que virou selva alguns humanos sabem que sobreviver só é possível de um jeito: se protegendo uns aos outros. Ela quis me proteger daquela selva de luzes intermitentes, ela soube entrar no meu pensamento esvaziado.
s az ui
un
ha
s
ito
cida de flore sta
ns
criança olhando
u colo
do
no me
lota
pássaros luzes
s ibu
agem e selv cidad
ôn tra
riz
at
Be
s
ro
r ca
Peguei ela no meu colo e fomos viajando juntas naquele ônibus lotado. Podíamos estar no meio da floresta ou podíamos estar numa cidade que virou selva...isso não era tão importante assim, ela estava sentada no meu colo conversando do esmalte de unha azul.
ITACA
vartlaaçnemocrabirrarepímaclE.cnizedaxnalpanuerbosrepapnuaçla’snauqxierapaacatÍ telleluatsedacutsesenmulocbmalubítsevnargnuapacatreboatsufedatropagitnaanurasse btlomsnolacsesnubmaerbramedalacseanuahihlubítsevledsnoflA.sterapselnestatlamses rtivnu r e ptanimul·liàtsealacse’ledllenalperremirplE.al·liuqnartiatneladajupalnafeuqstexia tnalpalsnfit najupaunitno C.edrocerone uqxiubidn ubmasr olocedlla atsleilanog axehciasom llevnureperb ramleaivn acseno,r oirepusa fedsetrop nargbma,tl atlo mielpmasé roderroclE.ta tniplocòsnur epstellelu evoj,tnatn iptnegreva htop selle’derre rraD.setrebo ertnetnemlar enegatsu errocles essevarT.sediub bseridacsé monostirrova daracbmast ugessasn ossidbm aadajerrabatnite droloanux ierapamoct nitnes,icne l i s n e r o d oflA.sec navasémnauqas netnisém es-tnefaveu q,aniserisín rev,tnevl ,sniD.atr eboallufanubma ,sertlasel mocatropa nuahihrode rrocledsn seerbo snenilcni‘ sse uqnalbres navaidnueu qsetabbma senosrep ref,slluf snargiset ep raceddut itlumedstaj edor,atsufe dsirotpirc eclA.st urbs pardicido ir epedpap, scim íuqsetcud orpbmastop ,stnemar m o n a a s m e panuahiht anedrotne m a s oluciteme rdrosedtse uqa’dertn argsodrepartneasufidmullanui,sredneWmiWtnemelbissop,acisúmanuanoS.lucòrtadane senosrepsexie’dsémanunesemrofsnarttetnemomtseuqa’dritrapAsossecorp stnerefid .óicacifitnedilicífidedtnemurtsninuglaisnoxnup,srepap,cnizedsexnalpbmadagefa r t a raxiubidse,sossinrevnaracilpa’s,àrilupse,serohàrarudeuqóicamrofsnartanuaçnemoC émseniefsertlaI.es-raxiubidaàranrot,dicàneàrigremusse,senisernaridnofse,àracsar,à .acatÍ,adagamaàlla,rabortirepapleraçla,lucròtledsévartatatluserlerassap,lanfila,reps
Ítaca apareix quan s’alça un paper sobre una planxa de zinc. El camí per arribar comença al travessar una antiga porta de fusta oberta cap a un gran vestíbul amb columnes estucades i taulellets esmaltats en les parets. Al fons del vestíbul hi ha una escala de marbre amb uns escalons molt baixets que fan la pujada lenta i tranquil·la. El primer replanell de l’escala està il·luminat per un gran vitrall de colors amb un dibuix que no recorde. Continua pujant fins a la planta superior, on es canvia el marbre per un vell mosaic hexagonal i els taulellets per un sòcol pintat. El corredor és ample i molt alt, amb grans portes de fusta generalment entreobertes. Darrere d’elles pot haver gent pintant, jovens asseguts amb cara d’avorrits o només cadires buides. Travesses el corredor en silenci, sentint com apareix una olor de tinta barrejada amb dissolvent, vernís i resina, que va fent-se més intensa quan més avances. Al fons del corredor hi ha una porta com les altres, amb una fulla oberta. Dins, persones amb bates que un dia van ser blanques s’inclinen sobre escriptoris de fusta, rodejats de multitud de carpetes i grans fulls, ferraments, pots amb productes químics, papers de periòdic i draps bruts. Al centre d’aquest desordre meticulosament ordenat hi ha una premsa anomenada tòrcul. Sona una música, possiblement Wim Wenders, i una llum difusa entra per dos grans finestrals, amb vidres aquosos parcialment oberts per ventilar els vapors que generen els diferents processos. A partir d’aquest moment et transformes en una més d’eixes persones atrafegada amb planxes de zinc, papers, punxons i algun instrument de difícil identificació. Comença una transformació que durarà hores, es pulirà, s’aplicaran vernissos, es dibuixarà, rascarà, es fondiran resines, es sumergirà en àcid, tornarà a dibuixar-se. I altres feines més per, al final, passar el resultat a través del tòrcul, alçar el paper i trobar, allà amagada, Ítaca.
Hace ya unos cuantos años mi madre me enseñó un dibujo de cuando tenía 3 años. Eran un montón de garabatos y varios circulitos inapreciables. Había unas anotaciones de mi madre señalándolos. “Un pan, Loles volando”
Loles volando un pan
En mi mundo de niña de tres años se podía representar de la misma manera un pan que a mi tía volando. Pasados los años lo pienso y tiene sentido porque para mi lo más importante es la imaginación, así que daba igual como lo dibujara, era la excusa para dar rienda suelta a la creatividad y a ese mundo interno que brotaba y brota de mis lápices de manera compulsiva.
Y es que si soy adicta a algo es al dibujo, al olor a libreta nueva, vacía; a la sensación del lápiz desgastando su grafito, a tocar los diferentes papeles con el índice y el pulgar y pensar “este es perfecto para los Copic”, a sentarme en cualquier autobús, parada de metro o cafetería y captar el alma de los incautos que pasan por delante. Soy adicta a imaginar, soy adicta a los monstruos internos, blanditos y peludos. Soy adicta a dibujar con amigos, a compartir momentos de locura artística haciendo cadáveres exquisitos; soy adicta a los bocetos ajenos, a las exposiciones de ilustración, a los libros infantiles, a los colores (sobretodo el turquesa y el naranja). Soy totalmente adicta al placer de dibujar por sí mismo. Soy adicta a la abstracción que produce, a sentir que no hay nada más que ese instante, esa sensación, ese escalofrío por la piel cuando das vida a un personaje, un mirada que te responde, un amigo de papel. Soy una auténtica yonki ... y me hace feliz.
« Viajar sirve para ajustar la imaginación a la realidad, y para ver las cosas como son en vez de pensar cómo serán. » (Samuel Johnson)
Un voyage, une photographie. l’Afrique, mère de tous les continents ; la Namibie berceau de l’humanité,grand-mère de l’Afrique. Des paysages à couper le souffle, une immensité à nulle autre pareille, la solitude pour compagne.
Un lieu: le désert du Namib, le plus vieux désert du monde.
À droite et à gauche des
s
u ne sd ent la e d piste. e nt m ine c erta / , / /o/mbre s / / / s sses
ma
)- -
pha res écla ir
-
it,
la nu
les
-
Départ
s dan
s seul
en re dorm o ie s . c en
Une hyène semble un moment capturée par notre lumière puis s’enfuit à la recherche d’une proie. La piste défile, nous sommes seuls, silencieux, captivés par ces deux rails qui nous emmènent vers notre émotion. Une demi-heure, une heure, très loin derrière nous d’autres lumières ; personne devant nous. Nous sommes les premiers explorateurs de ce jour nouveau. Encore quelques mètres, puis nous abandonnons notre animal mécanique et le laissons dans la nuit privé de ses deux yeux luminescents. Dans l’obscurité totale, nous avançons enfonçant dans le sable puis quelques centaines de pas plus en avant, nous entamons notre ascension. La nuit, le vent a effacé toutes les empreintes de la veille pour nous offrir une dune vierge qui nous présente sa crête que nous brisons pas à pas.Une lueur commence à poindre, le noir dominant du sable bruni puis lentement rougi. Encore un effort pour parvenir au sommet, nous y sommes et, assis, attendons le disque d’or qui va donner tout son éclat au désert. Une palette de couleurs : orange, brun, roux, carmin, abricot, ambre, feu, ocre, les millions de cristaux se réchauffent et s’imprègnent des feux du soleil.Nous restons sans voix, immobiles en contemplant le spectacle des dunes s’ouvrant à la lumière et se parant de tous leurs éclats. Un pur moment de plénitude dans une nature millénaire. Combien d’hommes ont avant nous vécus ce moment privilégié. Un oryx traverse tranquillement l’étendue plate située au pied des dunes pour nous rappeler que nous sommes seulement invités. Au loin, sur une dune voisine, une colonne de sept personnes s’avance sur la crête ; montagnard dans l’âme je m’imagine une cordée d’alpinistes escaladant le Mont-Blanc.
“À l’instant d’appuyer sur le déclencheur de l’appareil photo, je sais que cette image capturée sera l’instant magique, le point culminant de deux passions : le voyage et la photographie. Les couleurs et les formes de ces dunes, les sept personnes en file indienne, leurs ombres se projetant sur le sable, la crête blessée de cratères nés sous les pas, tout concours à rendre cet instant magique.”
Quatre années plus tard, cette photographie se trouve toujours sous mes yeux et est jusqu’à ce jour le parfait résumé de quelques unes de mes passions.
Mi hanno detto che Itaca viaggia da sola: sceglie sempre un posto singolo perché non vuole essere pensata assieme ad altre. Così me la sono sempre immaginata. In viaggio. Sempre avanti rispetto ai suoi creditori che, ben inteso, non che la vogliano raggiungere per eccesso di zelo, o correttezza morale, ma perché non ne possono fare a meno. Anche non volendo si precipitano sulle orme dei suoi passi, o si aggrappano alle carovane al suo seguito. Itaca, mi hanno detto, ha un viso largo; no largo, dolce. È un fatto. Ha un colorito quasi stanco però. Con due semi lucenti nei quali finisce tutta la luce del volto. La bocca è una piega che sembra scossa da un tormento, ma a guardar bene è ferma e chiusa. Sono tutte quelle parole che le cascano dalle labbra e i discorsi su cosa avremmo potuto fare, che mimano un movimento invisibile. Itaca ha mani forti, ma non le usa mai. Lascia che gli altri lo facciano per lei. Porta con sé un libro ingiallito e legge sempre le solite due pagine,almeno così sembra.Magari sono le suedue pagine preferite . Alcuni dicono che abbia tolto i numeri dai libri e che volesse togliere le tracce di tempo dagli oggetti, a cominciare appunto dai numeri consecutivi, da quelli chesi leggono, per poi passare a quelli che si ascoltano, agli orologi... Bisogna arrivare alle cose quando capitano,non quando ci imbattiano in esse per via dell’orologio. Questo mi hanno detto di Itaca. Capelli raccolti e tenuti da una parte e, più su, un piccolo ciuffo di steli di prato che attraversa l’aria e spande questo profumo lontano, quando passa. La gente quasi tossisce. Mi hanno detto che Itaca veste Prada, ma ho pensato fosse una cazzata. Infatti era una trovata commerciale. Ma Itaca, bugie a parte, è bella . E’ incredibile quanto credito si dia alla bellezza, e se poi questa ci delude, quasi non ci importa: le abbiamo corso dietro e questo è l’importante. Ci pestiamo i piedi , nella folla silente, per vederla passare. Ribadirle uno sguardo, come una piccola vittoria. Il portiere del mio condominio una volta le ha parlato, ne è convinto. Dice che Itaca non vuole essere trovata. Dice che è sempre
una persona diversa.
Mi raccontava e io lo guardavo dritto negli occhi cercando una bugia. Mi appoggiavo al bancone mentre mi parlava, rapito dal ricordo o dall’invenzione di questi uomini e queste donne, di animali che cominciano a parlare e poi fuggono via, di montagne e di laghi, fiumi, scenari di guerra. É d’improvviso mi sono accorto anch’io di Itaca, che c’ero stato, tra i suoi due seni immensi, lungo la strada illuminata che la attraversa. E abbiamo parlato, ma non è servito: ancora le sue parole invisibili. Solo i cuori si parlano su Itaca, per questo é così difficile raccontarne. Ma questo l’ho tenuto per me, non volevo interrompere il cantastorie, dopo di tutto stava recitando a memoria. Sono uscito in strada a cercare la gente che a sua volta cercava. Cercavo di indovinarla. Mi sono imbattuto in un vecchinoimbarcato. Alla domanda, lui stesso mi ha riposto che Itaca è un vecchino imbarcato. Lui sapeva, allora ho proseguito. Ho detto a quelli che sono seguiti che Itaca era mielosa. Un letto d’amore senza l’amore. Ho detto che Itaca è come trovare un tesoro nella stanza buia. Ho detto molte cose, ma poi, davvero,ho pensato che Itaca è come la vita- una felicità promessa e rimandata- ma questo non l’ho mai detto, perché non era questo che mi era stato detto a proposito di
I t a c a.
pedres
pedres
pedres
pedres pedres
pedres
pedres
pedres pedres pedres pedres
pedres pedres pedres
pedres
pedres
pedres
pedres
pedres
pedres pedres
Quan era un xiquet i preguntava a ma mare on estava el pare sovint em deia que llaurant per a portar menjar a casa. Jo aleshores m’imaginava mon pare darrere el matxo conduint l’aladre per un camp de terra profunda i molla. Els solcs descobrien les entranyes de la terra i treien a la llum quantitats indefinides no sols de pans sencers i llonganisses sinó tota mena d’aliments i objectes variats. Així era com m’imaginava d’on procedia el menjar o les coses noves que anava descobrint cada dia. Aquella ingènua fantasia es va anar diluint en el temps però no ha desaparegut del tot. Avui, després de molts anys continue mirant la terra com la font inesgotable d’esforços i satisfaccions que en últim extrem ens sustenta; sempre fecunda i desinteressadament agraïda envers nosaltres els seus fills malgrat el desinterès que desperta generalment en la cultura mediàtica dels nostres dies. Jo estime el camp, els paisatges naturals i els boscos. M’agrada seguir en la vista les línies de conreu dibuixats en els contraforts pedregosos de les muntanyes: aquests llargueruts i ondulants marges que han preservat el llim prodigiós d’inclements aiguats.
pedres
pedres pedres En les zones de muntanya, sense ells, tot se n’haguera anat en orris a parar al rall de Cullera. O siga que, les pedres són útils i el treball pacient per recollir-les i amuntonar-les també. Per això, ara, quan vaig darrere el tractor i les veig sorgir de la terra em ve a la memòria aquella se’ns apareixen de sobte lleugeres, tremoloses, acabades de nàixer al llindar de la llum del dia, dipositades enmig de la terra assaonada per a quedar-se tot daurant-se al sol o per a ser recollides i vivificades en forma de murs de pedra als marges dels camps. I això és el que ara àvidament faig. Encara no se n’ha anat el tractor ja estic jo arreplegant-les en petits muntons per a ser recollides qualsevol altre dia. N’hi ha de totes les grandàries: xicotetes, mitjanes, grans i més grans. Acabades de sorgir de la terra estan soltes, es prenen fàcilment i encara conserven l’escalfor de les profunditats, com si eixiren del forn; després s’arrelen al sòl i cal anar provist sovint d’una aixada per poder-les traure. Per a mi un camp sembrat d’abundants muntons de pedra és com l’expectativa que em desperta un llibre que m’agrada: quan més gruixut és millor, més temps sentiré el plaer de llegir. Més durarà el plaer d’alçar i construir el mur de pedra.
Sfregare una qualsiasi matita sul primo supporto ...
... o superficie che capita e dare vita a ció che non é tangibile, a ció che é contenunto all’interno della mia testa e del mio corpo, dare vita al mio pensiero, ció che non esiste fisicamente prima di quest’atto. Continuare a sfregare quella grafite o inchiostro, ascoltare il fruscio chef a sul foglio fino a quando il pensiero, passando per la mano, diventa linee, forme, parole, segni, scarabocchi e confusione...diventa la trasposizione fisica del mio pensiero…diventa vita. Questo straordinario potere e atto creativo credo mi abbia cominciato ad appassionare fin da quando mi sono accorto che potevo aprire e chiudere le dita della mano, che con esse potevo afferrare un oggetto e sfregarlo contro un altro e lasciare un segno piú o meno bello. Il senso o la bellezza di quel segno spesso non era la cosa importante; l’importante era l’atto liberatorio, tracciare quel segno significava seguire un sorta di impulso primordiale in cui risiede una qualsiasi creazione astratta o concreta che sia.
La mia vita scorreva, gli episodi e i posti si susseguivano e io continuavo a pensare, sfregare quelle matite e dare vita a quei pensieri, fino a quando, accentuandosi le mie capacitá di osservatore, scoprí un’altra cosa che mi appassionava…scoprí che quell’atto creativo poteva essere vissuto anche attraverso l’uso della fotografia. Potevo trasmettere attraverso i posti in cui mi trovavo, attraverso le persone che incontravo, quegli stessi pensieri che avevo prima ma questa volta al posto della matita e della carta, c’erano la macchina fotografica e la pellicola. La realtá che vedevo poteva essere ricreata e rielaborata attraverso una foto. Rispetto al disegno era molto meno diretto e fisico, ma quell’emozione che ho mentre si tiro il fiato attendendo il momento giusto per scattare la foto e imprigionare quella realtá, é ineguagliabile. Il disegno é piú contemplativo, la fotografia invece é un fulmine preceduto da un grande sospiro. Indescrivibile la gioia che mi da esplorare posti sconosciuti con la macchina fotografica e immortalarli, metro dopo metro, per documentare una piccola conquista, quasi come se fossi sbarcato sulla Luna. Proprio questa passione mi ha condotto, anche grazie allo studio dell’Architettura e del Paesaggio alla cosa che forse mi appassiona di piú di tutte: il vagabondare senza meta per le cittá. L’atto di decidere una direzione casuale di partenza e di scoprire cose piú o meno interessanti, incontrare persone, fino ad una possibile grande sorpresa o evento assolutamente imprevedibile che rende quel vagabondare senza meta, un’esperienza 100 volte migliore di una qualsiasi gita programmata. La sensazione principale é quella di libertá totale, sembra quasi di volare, traendo gioia dalle piccole cose che si notano e si incontrano inaspettatamente lungo il cammino. Poi la libertá é amplificata da quella sensazione di non dover raggiungere necessariamente un obiettivo, si é liberi di “volare passeggiando” e se la libertá é accompagnata da alcune foto e disegni lungo il cammino, il tutto diventa quasi perfetto. Mi sento un Flaneur, come direbbero Baudelaire o Benjamin, che trae gioia, felicitá e forza in una passeggiata senza meta, in cui sentirsi smarrito é bellissimo perché lo smarrirsi apre le porte al nuovo e al sorprendente, mi permette di scovare risorse che non pensavo di avere, mi conduce alla scoperta di nuovi orizzonti che altrimenti non avrei mai individuato. Continuando a perdermi posso proseguire il viaggio e coltivare il sogno di Itaca.
Je ne me souviens pas avoir appris à chanter. C’est héréditaire je crois et ça m’a toujours accompagné. Toute ma famille chante et joue de la musique. Quand je perdais ma mère dans les magasins étant enfant, je m’arrêtais pour écouter. Je finissais toujours par entendre une voix de femme chantonner en harmonie avec les radios des supermarchés et je trouvais ma mère.
“Il y
S
m
H toujours q t a
e
G 24 o
n
eu
e
e
je
Il y a toujours eu cette part de musique dans ma vie. Quoi qu’il arrive, il y a le moi de la vie de tous les jours et le moi qui chante. Ce moi là est comme une deuxième personne qui vivrait tout plus intensément, une diva mélodramatique en quelque sorte. Quand je suis triste, je chante quelque chose de vraiment déprimant, le fond du fond du désespoir et l’autre moi plus raisonnable écoute et se dit « oh ça va en fait, je ne suis pas aussi triste que dans cette chanson. Allez on se secoue, ça va passer. » Et ça va mieux ensuite. La diva serait comme une soupape de sécurité qui m’aide à avoir du recul sur mes sentiments. Ca me donne une sorte d’équilibre et même si je ne veux pas faire ma carrière dans la musique, j’en ai besoin pour faire tourner la machine. L’année dernière j’ai intégré un groupe de musiciens de ma formation. J’avais déjà écrit des compositions pour un autre groupe et ça me plaisait assez mais ceux-là allaient beaucoup plus loin : ils composaient en improvisant. C’est très difficile au chant. Il faut trouver mélodie, rythme et paroles instantanément.
Au début ça me gênait, les textes m’ont toujours paru très personnels, comme se dévoiler. Je devais passer du temps à les écrire et surtout m’entraîner à les chanter pour moi avant de le faire pour d’autres. Et puis un soir où nous jouions tard, j’étais si fatiguée que j’ai arrêté de penser et ma voix est comme sortie toute seule. Les mots, la mélodie, l’émotion, tout. J’avais l’impression d’être très loin et d’écouter cette jolie voix qui ne pouvait être la mienne. Les paroles sortaient toutes seules, sans gêne. Pas toujours en rimant, certes, mais elles sortaient. Quand la musique s’est terminée, j’ai ouvert les yeux, surprise d’être là, dans ce corps que j’avais quitté en débranchant mon cerveau. Nous enregistrons toutes les répétitions, et souvent quand je réécoute ces passages où je me laisse planer, j’en viens à croire que je ne peux pas avoir sorti ça, que ça doit venir de quelqu’un d’autre.
e
q
part
m
n
musique
o
t
e dans
S e
S
cette
de
s n
ma
e
n
vie.”
R
À présent je trouve cet état de flottement plus facilement. Je connais mes musiciens et j’ai confiance. Quand je suis préoccupée ça ne marche pas vraiment. Mais ça revient toujours. Je sais que quoi qu’il arrive, j’ai ma voix et si je peux jouer avec d’autres sur des accords que j’aime, j’aurai ce petit refuge loin de tout et de tous quand je chante. Mon île de notes où j’oublie tout. Mon ithaque.
pequeno
P
RAKTICA
câmera
Desde acompanhei meu pai e sua fotográfica por todos os lados. Ele era chamado de “fotógrafo da familia” porque em todos os eventos, viagens, aniversários, lá t odos s e juntassem para uma estava ele pedindo para que foto. Graças a ele todos nós sentimos a nostalgia ao revirar a grande quantidade de álbuns que temos em casa. Naquela época ainda era em filme. Nunca sabíamos como iriam sair as fotos ficávamos ansiosos na espera da revelação. Com o tempo ele foi me ensinando a fotografar. As dicas eram simples, mas e s s e n c i a i s . Olhar pelo visor e ter certeza de que todas as pessoas estavam presentes na imagem e, claro, não cortar a cabeça de ninguém na foto! Sabendo desse hobby herdado pelo meu pai, ganhei de presente da minha madrinha minha primeira câmera fotográfica quando tinha 10 anos e eu passei a ser um dos“fotógrafos da turma” no colégio. de excursões Em dias comuns ou em dias ao zoológico, levava minha câmera simples analógica __________ para fotografar meus amigos.
Mais tarde, num dia que decidi arrumar meu quarto, encontrei na parte de cima do meu guardaroupa uma Praktica MTL3. Era algo como um objeto profissional ou um tesouro guardado bem perto de mim. Meu pai disse que havia comprado há muito tempo de uma amiga mas ele mesmo nunca soube como usar. Era um pouco mais complexa que as câmeras que eu e meu pai tínhamos. Era toda manual: velocidade do obturador, abertura do diafragma, sensibilidade do filme... Eram idiomas gregos. Junto à sua caixa, havia um pequeno manual, um papel velho, meio rasgado. Foi esse meu primeiro curso de fotografia. Passei a entender o mistério da fotografia, a escrita com a luz, e suas fórmulas para conseguir tal imagem. Um pouco depois vieram as câmeras digitais. E eu troquei a minha câmera analógica pela facilidade de ver as imagens num visor instantaneamente e um mundo de imagens passou a fazer parte da minha vida. Com o tempo fui buscando novas câmeras, aprimorando o olhar até o dia em que uma amiga me pediu para fotografar seu casamento porque gostava das minhas fotos. Lá fui eu com a minha Canon recém-comprada, sem flash externo, sem nenhuma experiência profissional fazer fotos de um casamento. Foram as fotos mais radicais que poderiam existir num casamento! Não havia luz no lugar, minha câmera não aguentava o trabalho. Com certeza, hoje eu sei que eu não sabia o que estava fazendo mas entendo que o que ela buscava não era imagens de qualidade e sim o olhar das imagens. Com o tempo fui entendendo o que a fotografia realmente representava pra mim. No momento em que estou fotografando me sinto em outro mundo. Faço dele um espetáculo aonde a luz é o espírito da imagem. É normal me ver numa posição totalmente esquisita, esgueirando por baixo ou trepando numa árvore. Eu mesmo não me dou conta do que faço. Me interesso somente pela cena e quando mais tarde vejo a imagem que se formou, às vezes me sinto encantado pela fotografia. Há eventos que fotografo mil fotos, mas às vezes apenas uma delas me toma no laço e eu redescubro porque sou tão apaixonado pela fotografia. Tenho uma teoria de que existem “momentos de eternidade”, aquele exato instante em que o mundo deveria parar somente para contemplar uma imagem. Esse momento vale mais do que mil palavras, vale toda a eternidade e eu me sinto a pessoa mais sortuda do mundo por estar pronto naquele momento e ter decidido dar o clique.
Sonrisas secretas, pequeños placeres cotidianos, cosas que te mueven, espacios de libertad individual, pasiones ... cada vez que lo explicaba surgían palabras diferentes. La idea era que pensaran en aquellas pequeñas o grandes cosas y que escribieran un texto en su lengua madre sobre ellas, o como yo decía “una itaca”. ... Pasé horas con aquellas palabras, las leía, las ordenaba, jugaba con las pausas, buscaba cuáles eran las palabras que se quedaban conmigo, qué imágenes me evocan ... y jugando, jugando comenzaron a aparecer una especie de poemas visuales. No había más reglas que seguir la intuición del momento, dejarse cautivar por las sugerencias y la imaginación y, sobre todo, divertirse.