# nieuwsbericht 2
mei 2021 jaargang 20
Beste Vriend(in) van de vereniging, Toen ik in 2012 mijn reuk verloor had ik nog nooit gehoord van anosmie. In mijn zoektocht naar informatie kwam het boek van Molly Birnbaum Smaakmakend op mijn pad. Molly had anosmie als gevolg van hoofdletsel (net als ik) en vertelt in haar boek over een leven zonder reuk. Ik weet nog dat ik veel van haar ervaringen herkende. Het boek was een ontzettende steun in een periode dat ik heel verdrietig was over alle dingen die ik miste doordat ik niet meer kon ruiken. Haar uitspraak dat ze ‘alles beleefde alsof ze achter glas zat’ inspireerde ons in onze zoektocht naar een passende titel voor onze magazines. In de afgelopen jaren is mijn boekencollectie over reuk en smaak gegroeid en heeft deze een prominente plek in mijn boekenkast. Vakliteratuur en interessante proefschriften van wetenschappers, maar ook inspirerende kookboeken zoals die van Joke Boon: er valt zo
veel te leren over ons zintuig reuk dat ik vrees dat mijn boekencollectie nog lang niet klaar is met groeien…! Zo heeft Het Nieuwe Proefboek van Peter Klosse en Angelique Schmeinck mijn ogen geopend voor de basissmaak umami.
Voordat ik het boek las wist ik vaag iets over ‘de smaak van bouillon’ maar nu snap ik dat tomatenpuree, sojasaus, garnalen of blauwschimmelkaas mijn smaakpapillen kunnen prikkelen en daarmee mijn smaakbeleving verrijken. Deze nieuwsbrief leek het ons leuk om een boekenspecial te maken, waar we natuurlijk onze ambassadeur Joke Boon en haar nieuwe boek in het zonnetje zetten. Fijn dat er zo veel geschreven is over reuk en smaak en hopelijk kunnen we jullie inspireren om een (kook) boek met speciale aandacht voor reuk en smaak te lezen. Verder blikken we in deze nieuwsbrief terug op een geslaagde digitale Nieuwe Vriendendag en mag ik namens het bestuur onze nieuwe secretaris Saskia van Groesen van harte verwelkomen. Ik wens jullie veel leesplezier! Kirsten Jaarsma _ voorzitter
Inhoud
2 DE NIEUWE VRIENDENDAG 2021 3 EVEN VOORSTELLEN: NIEUWE SECRETARIS 5 BOEKENSPECIAL
• • •
Tekst en tekstredactie: Annelieke Heppenhuis Vormgeving: André van Dijk
Top 10 boeken over reuk en smaak Interview met Joke Boon over haar nieuwste boek Boekrecensie: ‘Waarom witte wijn beter smaakt wanneer je naar Blondie luistert’
de nieuwe anosmievereniging
De Nieuwe Vriendendag 2021: een ontmoeting achter het scherm Al jaren organiseren wij een keer per jaar een Vriendendag, waarop wij direct contact hebben met onze leden. Twee jaar geleden leek het ons leuk om nieuwe leden, die zich hebben aangemeld nà de jaarlijkse Vriendendag, de gelegenheid te geven in het voorjaar al kennis te maken met het bestuur en daarbij ook nog iets extra’s te bieden. Zo hebben wij in 2019 de nieuwe leden verwelkomd bij Corpus, vlak bij Leiden. De kennismaking met lotgenoten, het bestuur en de rondreis door het menselijk lichaam werden erg gewaardeerd. Door de coronapandemie was een bezoek aan Corpus in 2020 niet meer mogelijk. door Jan van der Meer Een jaar later was er nog steeds geen mogelijkheid tot het houden van een ‘live’ kennismaking… Daarom besloten we het professioneel aan te pakken en samen met onze inmiddels vaste host voor de vriendendagen, Saskia Paulissen, een zoommeeting te houden met een mooi twee uur durend informatief en interactief programma.
University & Research) en verbonden aan het Reuk- en smaakcentrum in Wageningen. Zij heeft ons verteld over het effect van reuk- en smaakverlies op eetgedrag en wat de rol van de hersenen is in dit proces. Ook heeft zij verteld over haar promotie-onderzoek en wat de invloed is van Covid-19 op het Reuken smaakcentrum. Hier werd opnieuw duidelijk dat, hoe wrang het ook klinkt: het coronavirus (wereldwijd) de urgentie heeft aangetoond dat meer en specialistischer onderzoek noodzakelijk is om reuk- en smaakstoornissen beter te kunnen begrijpen en te behandelen.
Introductie & voorstelrondje
Omdat onze vereniging beduidend meer nieuwe leden kreeg het afgelopen jaar, konden wij op 10 april maar liefst achttien nieuwe leden verwelkomen. Samen met het bestuur en Saskia pasten we net op één scherm. Na een korte uitleg over de meeting en de verschillende onderdelen hebben we ons als bestuur kunnen voorstellen. Saskia heeft, net als op de Vriendendag van oktober 2020, de Mentimeter ingezet, zodat iedereen snel een indruk kreeg van wie we voor ons hadden, wat de aandoening was, hoe men bij ons terechtkwam en waar behoefte aan was.
Persoonlijke gesprekken in kleine groepen
Na een korte koffiepauze werd de groep opgesplitst in drie digitale ‘kamers’. In de kleinere aantallen konden de leden (indien nodig) aan de hand van vragen en stellingen hun persoonlijke verhaal delen.
Het afgelopen jaar hebben we als vereniging vaart gezet achter een aantal zaken zoals publiciteit zoeken in de media en het ontwikkelen van korte animatiefilms. Als introductie hebben we daarom het filmpje ‘Hoe werkt reuk?’ laten zien. Alle filmpjes zijn te vinden op onze website en ons YouTube-kanaal.
We mochten een, naar verhouding, grote groep nieuwe leden verwelkomen met aangeboren anosmie. Natuurlijk hebben wij deze groep bij elkaar geplaatst in een kamer. Zaken als: Hoe en wanneer kwam je erachter dat je niets kon ruiken; welke voeding heeft je voorkeur (bijvoorbeeld ‘stinkkaas’, want dat proef je tenminste!) en waarom (textuur, kleur en opmaak); het wel of niet kunnen gebruiken van andermans neus; een eenzaam gevoel tussen de ruikenden, en nog veel meer werden besproken.
We hadden ook een gast: dr. Elbrich Postma werd door Saskia geïnterviewd over de ontwikkelingen in de medische wereld met betrekking tot reuk- en smaakstoornissen. Zij is werkzaam aan het WUR (Wageningen
De twee andere kamers waren gemêleerder in samenstelling. Sommigen nieuwe leden hebben anosmie gekregen na een virale infectie (griep of Covid-19), anderen na een trauma of door poliepen, door medicatie of nog
Actualiteit & wetenschap
Dr. Elbrich Postma
2
Mentimeter
onbekende redenen. Er was ook een ouder aanwezig, wiens kind anosmie heeft. Zo ontstond het idee om een ‘Jongeren-anosmiedag’ te organiseren, wat zou kunnen helpen om deze groep zichtbaar te maken. Een mooi plan voor de toekomst wellicht.
listen. We hebben daar al veel stappen in gemaakt en worden bij de beroepsgroep nu zeker serieus genomen. Een ander probleem wat overduidelijk naar voren kwam was de moeite die men heeft met goed en verantwoord blijven eten. Het is een onderschat probleem dat reuk en smaak enorm belangrijk zijn bij het beleven van eten en het hebben van een plezierig en gezond eetpatroon, blijkt ook nu maar weer eens.
Verschillende perspectieven & verhalen
Wat tijdens deze bijzondere ochtend en in de groepsgesprekken duidelijk werd, was dat er een gelaten acceptatie is over het feit dat er nu pas zoveel aandacht voor reuk- en smaakstoornissen komt, tijdens de coronapandemie. Wat ook opviel was dat voor sommige nieuwe leden de reukstoornis een vaststaand gegeven is, waar anderen vooral druk in de weer waren met reuktraining en daar wisselend succes mee behaalden. Gelukkig raakten veel mensen toch weer gemotiveerd door de resultaten en informatie die we als bestuur konden delen.
Positieve afsluiting
Al met al was het fijn om van elkaar te horen en om ervaringen te delen over hoe iedereen met een reukstoornis omgaat. Het bewijst wederom dat een tussentijdse kennismaking voor nieuwe leden enorm in een behoefte voldoet. Ook al is een fysieke bijeenkomst nog steeds de fijnste manier om elkaar te ontmoeten, wij ervaarden ook deze online ontmoeting als waardevol, persoonlijk en inspirerend.
Allerlei onderwerpen zijn besproken, maar een aantal sprongen eruit. De adviezen die men vanuit de medische wereld meekreeg na diagnose, waren bij sommige leden een vervelende en niethulpgevende ervaring. Dit sterkt ons als vereniging weer in het streven naar een intensievere benadering van deze groep specia-
Wij hopen dat wij alle nieuwe én oude leden in oktober weer de hand kunnen schudden en kunnen genieten van een gezellig, informatief en interactief samenzijn. •
Even voorstellen… Saskia van Groesen
in huis, maar gelukkig is er voor bijna alles een oplossing. Al met al beleef ik mijn anosmie meestal luchtig en zorgt het ook voor leuke anekdotes – ik herinner me nog die keer dat ik een kaasplankje serveerde op mijn verjaardag en al mijn gasten snel de tuin in renden vanwege de onnoemelijke stinkkaas. Jullie hebben vast ook veel interessante verhalen die ik graag een keer wil horen. Hopelijk maken we snel kennis met elkaar!’
In deze nieuwsbrief introduceren wij verheugd de nieuwste aanwinst voor ons bestuur: onze nieuwe secretaris – Saskia van Groesen. Ze stelt zichzelf voor. ‘Hoi allemaal! Ik ben Saskia en ik heb het secretariaat overgenomen van Leonie. Samen met mijn vriend en onze twee honden woon ik in Zundert en ik werk als verpleegkundige in de longrevalidatie. Ik leef intussen al 33 jaar met aangeboren anosmie. Eigenlijk sta ik hier niet zo bij stil, het is iets wat gewoon bij me hoort en ook regelmatig een hele handige superpower blijkt te zijn. Toch ben ik ook wel eens verdrietig, omdat ik bijvoorbeeld niet weet hoe mijn familie ruikt en ik geen geurherinneringen heb aan mooie plekken of fijne gebeurtenissen. En ook ik zit weleens met mijn handen in het haar als het gaat om zaken als persoonlijke hygiëne, koken en veiligheid
Saskia zal binnen het bestuur de taken van secretaris op zich nemen. Gelukkig hoeven wij geen afscheid te nemen van Leonie, zij blijft als algemeen bestuurslid werkzaam.
3
BOEKENSPECIAL Deze nieuwsbrief staat geheel in het teken van… boeken!
Bij Reuksmaakstoornis.nl zijn we allemaal dol op boeken, in allerlei genres. Zo zijn er tientallen interessante boeken geschreven over reuk en smaak, zowel fictie als non-fictie. Tijd om ze eens op een rijtje te zetten: wij maakten een top tien van onze favoriete boeken over reuk en smaak. Van kookboek tot thriller tot informatief boek – deze titels zijn echte aanraders! Alle onderstaande boeken zijn verkrijgbaar bij je lokale boekhandel (tenzij anders vermeld). De genoemde prijzen zijn de meest actuele prijzen die wij gevonden hebben, maar kunnen eventueel afwijken.
Voor wie nu denkt… wacht eens even, waar zijn de boeken van Joke Boon in dit rijtje? Dit is het antwoord: Joke heeft namelijk afgelopen maand een nieuw boek uitgebracht en wij mochten haar erover interviewen. Haar boeken krijgen dus een speciaal plekje in deze nieuwsbrief. Lees in het volgende item alles over haar nieuwste boek.
1
3
Smaakmakend
Geuren
Molly Birnbaum
Philippe Claudel
De kok die haar reuk en smaak verloor. In dit boek gaat Molly Birnbaum in op de diepere laag van reukverlies op het gebied van sociale communicatie. Dit boek is de inspiratie geweest voor de titel van onze magazines: Achter glas. September 2011, € 19,49
Philippe Claudel beschreef in dit boek persoonlijke verhalen over geuren uit zijn jeugd in Frankrijk. Een prachtige verzameling verhalen en belevingen omschreven aan de hand van geuren. Volgens critici het meest persoonlijke wat hij ooit heeft geschreven Roman, niet meer verkrijgbaar bij de boekhandel, tweedehands vanaf € 25,-
2
4
Het nieuwe proefboek
Hollandse luchten
Peter Klosse en Angelique Schmeinck
Jelle Leenes
Een prachtig naslagwerk met een complete uitleg over smaakbeleving en gastrologie. Het boek vertelt onder andere over waar de smaak umami vandaan komt en geeft inzichten in smaakprofielen van groenten en fruit. Kookboek/naslagwerk, 2015, € 39,99
Jelle maakt een persoonlijke geurtrip door Nederland en schrijft over ruim dertig nationale geuren, zoals draadjesvlees, drop, suikerbiet en pas gemaaid gras. Non-fictie, 2010, € 16,99
4
5
8
Alle geuren van de wereld
Het parfum
Patrick Süskind
Harold McGee
Deze klassieker kon natuurlijk niet wegblijven uit dit rijtje. Voor iedereen die van een spannende thriller houdt is dit een absolute aanrader. Thriller, 2014, € 18,99
‘De ultieme gids voor alles wat we kunnen ruiken’. In dit boek neemt Harold McGee ons mee op zijn zintuiglijke reis door de wereld van geuren: van de oorsprong van vluchtige moleculen in de interstellaire ruime, via de geuren van de lucht en de oceanen, het bos en de stad, naar de geuren van voedsel en drank. Non-fictie, maart 2021, € 49,99
9
6
Zout, vet, zuur, hitte
Smellosophy
Samin Nosrat
A.S. Barwich
Samin Nosrat reisde de hele wereld over en ontdekte dat er vier essentiële elementen zijn voor lekker koken. Met de recepten in dit boek zet jij altijd een lekkere maaltijd op tafel, met deze elementen in de hoofdrol. Gegarandeerd succes! Kookboek, 2018, € 39,99
Een wat wetenschappelijker boek over ons reukorgaan en hoe de hersenen geuren vertalen. Voor als je echt de materie in wil duiken. Tot nu toe alleen verkrijgbaar in het Engels. Non-fictie, juli 2020, € 27,99
10
7
Vervlogen geuren in kleuren
De geur van groen Pamela Sharon
Een boek over de verbeelding van geur en reuk in de Hollandse en Vlaamse kunst van de zeventiende eeuw. Over geuren van het verleden en over de aromatische connotaties van kunstwerken: denk aan bloemen en parfums maar ook aan stinkende grachten, onwelriekende lichaamsluchtjes en nog veel meer. Een boek voor de liefhebbers van geschiedenis en kunst. Non-fictie, februari 2021, € 23,95
Een boek oorspronkelijk geschreven voor tieners (Young Adult) maar ook voor volwassenen heel erg mooi om te lezen. Het verhaal gaat over een meisje van 17 wat blind is en de wereld door de ogen van haar beste vriendin ziet. Ze gebruikt haar andere zintuigen, waaronder haar reukvermogen, om de wereld te ontdekken. Een hele levendige en beeldende schrijfstijl. Roman, september 2020, € 19,99
5
Interview Joke Boon
Eerste hulp bij reukverlies Op 29 april kwam het nieuwste boek van Joke Boon uit: Eerste hulp bij reukverlies. Dit keer geen kookboek, maar een handleiding voor iedereen die zijn of haar reuk verliest en op zoek is naar informatie en tips & trucs. Natuurlijk zou het geen boek van Joke zijn, als er niet ook een aantal van haar beste recepten in te vinden zijn. Wij vroegen Joke de hemd van het lijf over de inhoud ervan.
Joke Boon
Een praktische gids vol informatie, tips en recepten
JOKE BOON
Met medewerking van diverse k n o -artsen, wetenschappers & ervaringsdeskundigen, de patiëntenvereniging reuksmaakstoornis.nl e .a
mails en vragen krijgen van mensen die op zoek waren naar een van de twee boeken. Ook van mensen die echt wanhopig waren.
te lezen voor de mensen die jouw eerste boek al kennen?
‘Als natuur en (KNO-)arts niets meer kunnen
doen dan is er gelukkig altijd nog Joke Boon.
EERSTE HULP BIJ REUKVERLIES
Eerstej Hulp bi Reukverlies Waar gaat je nieuwe boek over en waarom heb je het geschreven?
In 2009 verscheen mijn eerste boek: Het mysterie van de reuk. Daar ging voor mij een hele zoektocht aan vooraf, waarin ik enorm veel leerde over onze reuk en hoe dit werkt. Meteen aansluitend heb ik toen ook een kookboek geschreven. Na een tijd waren allebei deze boeken uitverkocht, en werden ze niet meer herdrukt. Het blijft natuurlijk een kleine nichemarkt. Maar toen de boeken waren uitverkocht, bleef ik
Zij verstaat de kunst reuk en smaak een
nieuwe dimensie te geven door alle zintuigen te prikkelen.’
Jan van der Borden
KNO-arts en redacteur Neus.nu
Nu, met het coronavirus, lijden er zo veel mensen aan plotseling reukverlies dat ik dacht: het zou mooi zijn als ik weer een heleboel mensen kan helpen met een boek over reuk, aangevuld met de kennis over het coronavirus en de laatste stand van zaken. En met recepten en tips & trucs, want er zijn zo veel mensen die wanhopig zijn en op zoek zijn naar antwoorden. En ik heb de kennis en kunde, en de gave om het op te schrijven en het uitgegeven te kunnen krijgen. Mijn uitgever was het daarmee eens. Dus dat maakte dat ik dit boek heb geschreven.
‘Joke is een fantastische ambassadeur en
een belangrijk lid voor onze vereniging. Haar positieve blik op een leven zonder geuren is verfrissend en een fijne
ondersteuning voor andere leden.
We volgen haar oeuvre op de voet!’ Kirsten Jaarsma
voorzitter reuksmaakstoornis.nl
Dit boek is veel uitgebreider. Ik heb mijn eerste boek en mijn kookboeken als basis gebruikt, want de kennis die ik daar heb opgedaan over reuk is grotendeels nog steeds van toepassing. Maar dit boek is natuurlijk veel actueler. Het eerste boek ging vooral om mijn eigen zoektocht naar antwoorden, nu heb ik vooral de verhalen van anderen gebruikt. Het is daarom wel echt een totaal ander boek geworden. Wat kunnen we verder lezen in het boek?
Het eerste deel van mijn boek bestaat uit informatie over de werking van ons reukorgaan. Ik heb kno-artsen Dick Kooper en Wilbert Boek mee laten lezen omdat ik het heel belangrijk vond dat wat in mijn boek staat klopt. Ik hoop natuurlijk dat mijn boek veel mensen gaat helpen. Het is echt bedoeld als Eerste hulp: informatie, tips & trucs. Vervolgens geef ik dus tips die je kunt gebruiken in het dagelijks leven. Dit zijn tips uit mijn eigen ervaring, maar ook van de mensen die ik heb gesproken. Zo heb ik bijvoorbeeld ook aan mensen met
Wat is het verschil tussen dit boek en je eerste boek, en is er nog veel nieuws
6
parosmie gevraagd: wat wil je anderen meegeven? Want hier heb ik zelf geen ervaring mee. Het laatste gedeelte van mijn boek bestaat uit recepten. Dit zijn voornamelijk mijn eigen favoriete recepten uit voorgaande kookboeken. En ik heb ook verschillende mensen gevraagd, die mijn boeken kennen, welke recepten nou favoriet zijn. Dus het is een mix van mijn eigen favorieten en die van anderen. Jij ruikt zelf niets meer sinds je vierde jaar. Je hebt weinig herinnering aan geuren. Voor mensen die op volwassen leeftijd hun geur kwijtraken is die beleving heel anders. Wat is je boodschap voor die mensen?
Dat je het beslist niet moet onderschatten. Bij ruiken weet je pas wat je mist, als je het kwijt bent. Reuk heeft veel meer invloed op alle dagelijkse dingen en het leven in het algemeen, dan je van tevoren beseft. Je moet je ook realiseren dat je, omdat het zo onbewust plaatsvindt, je reukverlies bepaalde sombere gevoelens kan veroorzaken, zelfs depressiviteit, maar ook een verstoord libido. Dit breng je niet in verband
Voor jouw boek heb je verschillende mensen met reukverlies en reukvervormingen gesproken. Welk verhaal is je het meeste bijgebleven?
met reukverlies, maar het is absoluut een oorzaak-gevolg. Ik heb zelf mijn seksualiteit opgebouwd zonder reukvermogen, dus voor mij spelen andere prikkels een rol. Maar als jij je seksualiteit hebt opgebouwd met geuren, en dat valt ineens weg, dan kun je daar echt problemen mee krijgen. Ik denk dus dat mensen er goed stil bij mogen staan en
mogen rouwen. Ik heb mijn hele leven gehoord: blind en doof zijn is veel erger. Maar het is geen battle of the senses. We hebben niet voor niets vijf zintuigen gehad. Bovendien: als je je reuk kwijtraakt, ben je bijna twee zintuigen kwijt, want je proeft vaak ook nog maar heel weinig. Pas als ze het kwijt zijn zeggen veel mensen: oh, ik wist niet dat het zo belangrijk voor me was.
Ik vond ze allemaal, ieder op zich, heel heftig. Maar bijvoorbeeld de verhalen van Hilde Taverne, Janneke Snoeijen en Hidde de Brabander deden mij heel erg veel. Zij hadden eerst anosmie en kregen daarna te maken met parosmie. Dat vond ik echt heel naar om te horen. Ik heb zelf anosmie, ik ruik helemaal niets. Maar parosmie lijkt me misschien wel nog vervelender: dan ruik je wel, maar je ruikt de hele dag nare en vieze geuren, tot brakens aan foto Iris Driessen toe. Dat is niet niks. Het positieve ervan is natuurlijk wel dat je reukzin nog intact is en dat er dus goede hoop is op herstel, maar dat is wel een lange weg. Wat voor tips kunnen mensen met parosmie uit jouw boek halen?
Vooral dat je moet gaan eten wat je wél kunt verdragen. Dus je moet niet continu blijven eten wat heel vies is, maar kijken naar wat nog
7
wel smaakt. Probeer vooral ook gezond te blijven eten, een dieet van alleen roze koeken is natuurlijk uiterst ongezond. Probeer het eens anders: zoek naar kleuren, structuren en tongsmaken. En ga reuktraining doen. Ik denk dat dit heel belangrijk is, dat zeggen de artsen die ik voor mijn boek heb gesproken ook. Een concrete tip als je moeite hebt met gezond blijven eten: koop een blender of goede smoothiemaker en pureer ijskoud fruit tot een smoothie. Bijvoorbeeld bevroren banaan met een handje spinazie en framboosjes. IJzige kou zorgt ervoor dat je minder proeft en dempt de tongsmaken, dus misschien lukt het je op die manier toch om gezonde voedingsstoffen binnen te krijgen. In het ergste geval kun je je neus dichtknijpen en de smoothie toch opdrinken. Welk recept uit het boek is de grootste aanrader?
De intense citroentaart! Deze smaakt naar een Napoleonzuurtje, van die gele ballen. Aan de zijkanten van je tong neem je het meeste zuur waar. Die taart smaakt zo intens dat je tong er helemaal van omkrult, dat is echt heel erg lekker. En er zit ook heel veel structuur in. • Wil jij de citroentaart uitproberen? Joke deelt dit recept op haar blog: recept voor intense citroentaart. Smaakt het naar meer? Eerste hulp bij Reukverlies is nu te bestellen bij elke boekhandel.
Boekrecensie
Waarom witte wijn beter smaakt wanneer je naar Blondie luistert
en andere ingrijpende inzichten | Russell Jones ‘Onze zintuigen hebben een enorme invloed op hoe we denken, hoe we ons voelen en hoe we ons gedragen.’ Dit is de eerste zin op de achterflap van Waarom witte wijn beter smaakt wanneer je naar Blondie luistert. Auteur Russell Jones is marketingexpert en gebruikte zijn kennis over onze zintuigen om voor allerlei grote bedrijven succesvolle marketingcampagnes op te zetten. Veel mensen kennen wel het gebruik van specifieke kleuren in winkels als marketingtruc, maar als we Jones mogen geloven gaat dit nog veel verder. In dit boek beschrijft Jones al onze zintuigen afzonderlijk, en benadert hij ze dit keer niet vanuit een marketingperspectief, maar vanuit het perspectief van de doorsnee werkende mens: hoe kun je jouw zintuigen optimaal inzetten om een zo fijn en productief mogelijke werkdag te beleven? Zo is het heel interessant om te lezen dat we productiever zijn bij fel licht, we onze koffie het beste uit een rode mok kunnen drinken en rustige muziek in mineur ervoor zorgt dat de tijd sneller verstrijkt. Natuurlijk zijn we, als patiëntenvereniging voor mensen met een reuk- of smaakstoornis, bij dit boek het meest geïnteresseerd in de zintuigen reuk en smaak, en daarin worden we niet teleurgesteld. Het boek staat vol met interessante weetjes en feitjes over ons reuk- en smaakvermogen en over de samenwerking ervan met andere zintuigen. Ietwat confronterend voor de niet-ruikende mens is het soms wel: als je immers niet ruikt, kan een kaneelgeur op de werkplek ook je productiviteit niet stimuleren. En dit is slechts een van de vele positieve omschrijvingen van geuren om ons heen.
zo intens mogelijk maken? Maar ook simpeler: wat voor effect heeft een kunstzinnige presentatie op je bord nou echt op je smaakbeleving? Opvallend genoeg schrijft Jones pas voor het eerst over het verlies van een zintuig in het achtste hoofdstuk: het hoofdstuk over reuk. ‘Zou het verlies van je reuk net zo erg zijn als dat van je zicht of gehoor?’ is een vraag die letterlijk gesteld wordt. Het antwoord? ‘Reuk is een bedrieglijk belangrijk zintuig.’ Dit antwoord wordt onderbouwd met cijfers over sombere gevoelens en angsten, die bij mensen met anosmie vaker zouden voorkomen dan bij mensen die blind of doof zijn geworden. En zo worden er nog veel meer redenen gegeven waarom het kwijtraken van je reuk een groot verlies is. Dat wisten wij natuurlijk al lang, maar het is voor de verandering wel fijn dat dit door Jones herkend en erkend wordt. En wetenschappelijk onderbouwd wordt. Dus als iemand in je omgeving ooit nog eens twijfelt aan de ernst van een reukstoornis… laat ze dan dit hoofdstuk maar eens lezen. •
Maar, ondanks de confronterende passages, geeft het boek ook nieuwe inzichten over reuk en smaak. Je leest namelijk niet alleen over hoe geuren jou kunnen beïnvloeden, maar ook over hoe jij met geuren anderen kunt beïnvloeden. De geur die jij draagt heeft namelijk ook invloed op hoe anderen jou zien. Je kunt een bloemig geurprofiel dragen, of juist een frisse geur, en een totaal andere indruk maken op mensen die je ontmoet. Interessant dus voor als je moeite hebt met het kiezen van een parfum. Ook kun je in het boek veel tips en trucs opdoen over onze andere zintuigen. Als je reuk wegvalt, gaan je andere zintuigen harder werken. Hoe kun je deze optimaal benutten? Hoe zorg je ervoor dat je gehoor, zicht en tastzin een ervaring
8