Beste vriend(in) van de vereniging,
Terugkijkend op 2024 zijn we trots op wat we samen hebben bereikt. Het afgelopen jaar stond in het teken van verbinding: we hebben nieuwe verhalen gedeeld, ervaringen uitgewisseld en met onze gezamenlijke inspanningen het bewustzijn rondom reuk- en smaakstoornissen verder vergroot. Dankzij jullie betrokkenheid - als leden, partners, en vrienden van de vereniging - maken we stap voor stap meer impact.
In 2025 bouwen we hierop voort.
Zo zetten we in op meer zichtbaarheid. We willen dat reuk- en smaakstoornissen nog veel aandacht krijgen, zodat er begrip komt voor de uitdagingen die hiermee gepaard gaan. Via gerichte campagnes, persoonlijke verhalen en samenwerkingen blijven we werken aan die broodnodige bekendheid.
Daarnaast zetten we sterk in op lotgenotencontact. Door ervaringen uit te wisselen, bieden we elkaar herkenning en steun, en samen bereiken we zoveel meer. De Vriendendag blijft een belangrijk moment en zal dit najaar plaatsvinden in de provincie Utrecht. Nieuw dit jaar is dat we bijeenkomsten en workshops organiseren buiten de Randstad. Zo hopen we beter bereikbaar te zijn voor onze leden die tot nu toe elk jaar de moeite nemen om lange afstanden te reizen om erbij te zijn.
En we zijn trots om te delen dat we werken aan een nieuwe app voor reuktraining. Deze app biedt een praktische tool om je reukvermogen te trainen, met heldere instructies, persoonlijke voortgang en wetenschappelijk onderbouwde methodes. We kijken ernaar uit om dit hulpmiddel in 2025 met jou te delen.
Maar we kunnen dit niet alleen. Jouw betrokkenheid maakt het verschil. Of je nu actief deelneemt aan onze activiteiten, je verhaal met ons deelt of onze boodschap verspreidt binnen jouw eigen netwerkjouw steun is van onschatbare waarde. Namens het bestuur van Reuksmaakstoornis.nl wensen we je een gelukkig, gezond en betekenisvol 2025 toe. Laten we er samen een mooi jaar van maken! Jan van der Meer
23
Inhoud
6 ONDERZOEK: ADEMEN ZONDER REUKVERMOGEN
Tekst en tekstredactie: Celine van Haaren
Vormgeving: André van Dijk
Een kerstdiner zonder reuk en smaak zo maak je daar iets bijzonders van
Kerst draait voor velen om gezelligheid, samenzijn en lekker eten.
Maar wat als reuk en smaak ontbreken? Hoe geef je het kerstdiner dan vorm? We vroegen op onze social media-kanalen hoe onze volgers de feestdagen beleven, en de reacties zijn eerlijk, soms verdrietig, maar ook vol veerkracht en creatieve oplossingen.
“Mijn reuk- en smaakstoornis mag het plezier niet verpesten”
Voor sommigen verandert het kerstdiner weinig. “Het kerstdiner gaat hetzelfde zoals andere jaren. Mijn reuk- en smaakstoornis (ik ruik en proef niets) mag het plezier van de anderen niet verpesten”, zegt Karin
Niet iedereen kan nog van eten genieten. Maar dat weerhoudt niet van een gezellige avond. Voor Marijke ziet het kerstdiner er dus heel anders uit: “Ik kan al bijna een jaar niets meer door mijn keel krijgen, alles smaakt zo smerig. Ik leef nu van sondevoeding. Maar ik ga wel gezellig bij de anderen aan tafel zitten.
Zoet, zuur en pittig. Anderen zoeken het in specifieke smaken en structuren. “Ik wil sowieso iets wat zoet, zuur en pittig is,” zegt Anita. Ilde kijkt vooral uit naar het dessert: “Het beste proef ik zoete dingen, dus ik verheug me op het toetje!”
Focus op wat wél kan. Ons advies: focus op wat wél kan. Dek de tafel mooi. Nodig je vrienden en familie uit. Zet gerechten op tafel waar je blij van wordt, met texturen en smaken die voor jou werken. Kerst draait uiteindelijk om gezelligheid en samen genieten, op welke manier dan ook.
Topchef Michael van ’t Hoff geeft tips voor een fijn kerstdiner
Kerst draait om gezelligheid, samenzijn, en voor velen ook om het eten. Maar zonder reuk en smaak kan dat een uitdaging zijn. Gelukkig heeft topchef Michael van ’t Hoff tips voor een fijn kerstdiner. “Als je iets krokants eet en het hoort kraken, wordt het eten meteen spannend. Dat is het geheim voor een écht feestelijk diner.”
Volgens Van ’t Hoff is structuur een van de belangrijkste elementen op het bord. “Krokant is altijd goed. Dat crispy gevoel, dat bijten, dat associeer je meteen als lekker. Daarom maak ik in elk gerecht een krokantje: in het voorgerecht, de soep en zelfs in het dessert. Dat houdt het spannend en zorgt ervoor dat de texturen van elkaar te onderscheiden zijn.”
‘Structuur, geluid en presentatie maken een gerecht spannend’
Favorieten van de chef zijn gefrituurde wontonvellen. “Die kun je daarna instrooien met kruidenzout of five spices. Ze poffen mooi op en je kunt er van alles mee doen. Combineer ze bijvoorbeeld met mousse, zalm of paling. Als je het eet, ga je door krokant filodeeg heen, en dat maakt het gerecht verrassend.” Je kunt ook een panko-korstje met citroen en dragon maken op een stukje vis, geeft de chef nog als tip.
Andere dimensie
Ook zuur geeft gerechten een bijzondere draai. “Cherryazijn, frambozenazijn... daar kun je koekjes van maken. Niet zoet, maar juist zurig. Dat geeft een heel andere dimensie aan een gerecht en maakt het interessant.” Of bak een mooi stukje witvis in de pan, met een klontje roomboter. “Op het laatst voeg je wat kleine kappertjes toe en laat je het bruisen in de pan. Dat geeft zo’n mooie zoute smaak. Daar wordt iedereen blij van.”
Groenten krijgen bij Van ’t Hoff een extra behandeling. Niet koken, maar roosteren. “Dat maakt écht het verschil.
Rooster wortels bijvoorbeeld met wat kruiden en honing. Dan blijven ze knapperig en behouden ze hun structuur.”
Kleur op het bord
Kleur op het bord maakt een gerecht compleet, vindt hij. “Een soort kleur op een bord is niet aangenaam. Je kleedt het gerecht aan, dat maakt het aantrekkelijker. Iets groens, zoals sla, geeft frisheid. In de winter voeg ik graag iets roods toe, zoals rode kool of stoofpeertjes. Die marineer ik twee tot drie dagen in rode wijn, met steranijs, kaneel, sinaasappel, limoen, verse gember en rode peper. Dat pikante bij het zoet geeft net dat beetje extra.”
Ook buiten het bord is presentatie belangrijk. “Een mooi aangeklede tafel met sfeervolle kaarsen, goed servies en frisse details maakt je diner speciaal. Het totaalplaatje telt. Dat is de ervaring die je meegeeft aan je gasten.”
Voor Van ’t Hoff draait koken om beleving, voor iedereen aan tafel. “Ik kook voor iemand met anosmie precies hetzelfde als voor iemand die alles proeft. Uiteindelijk draait het om wat aangenaam is en wat niet. Dat gerechtje optimaliseren, dat is geweldig.” •
Foto Jan Kok
Kerstrecept van Joke Boon
Joke Boon weet als geen ander hoe je een gerecht maakt dat álle zintuigen aanspreekt. Zelf raakte ze op haar vierde haar reukvermogen kwijt, maar dat weerhield haar er niet van om smaakvolle en creatieve recepten te ontwikkelen. Met haar boeken, waaronder Smaakvol en gezond eten met al je zintuigen en Eerste hulp bij reukverlies, inspireert ze mensen om anders naar koken te kijken. Sinds 2020 eet Joke volledig vegan, en elke dinsdag deelt ze haar plantaardige recepten in Trouw.
Toast met mierikswortel-cashewnotencrème, sappige peer, agavesiroop, tijm en hazelnoten
Laatst maakte ik deze toast met mierikswortelcashewnotencrème, sappige peer, agavesiroop, tijm en hazelnoten. Deze omschrijving is al een hele mond vol. Voor het gemak noem ik het daarom herfsttoast. Want noten en peer horen bij de herfst. Wij aten het als lunch en later zette ik het mijn gasten als voorgerecht voor. Het oordeel was op beide momenten unaniem: heerlijk! Als ontbijt- of brunchgerecht zou het ook heel goed kunnen. Dit is bij uitstek een recept om te bewaren voor de decembermaand, die met rasse schreden nadert (voor mijn gevoel gaat de tijd steeds sneller lijkt het wel). Dan heeft u met de feestelijke dagen een makkelijk en op meerdere momenten inzetbaar gerecht achter de hand. De mierikswortel-cashewnotencrème is overigens ook op meerdere manieren in te zetten. Bijvoorbeeld als plantaardige vervanger van crème fraîche, die door een soep gedaan kan worden om deze romiger te maken. Of als u er knoflook, kruiden en zout naar smaak doorheen mengt als een kruidig smeersel voor op toast.
Begin in verband met het weken van de noten op tijd met dit recept.
Ingrediënten voor 6 personen of meerdere dagen
• 75 g ongebrande en ongezouten cashewnoten
• ½ tl zout
• 3 el sojayoghurt
• 1 opgehoopte tl mierikswortelpasta (uit een potje), of meer naar smaak
• 6 lekkere boterhammen (soort naar smaak)
• 2-3 rijpe handperen
• 3 tl agavesiroop
• 6 takjes tijm, de blaadjes er vanaf gerist
• 3 el geroosterde en grof gehakte hazelnoten
Bereiding
• Begin met het maken van de mierikswortel-cashewnotencrème. Week de cashewnoten in kokend water gedurende minimaal 30 minuten of langer. Laat ze hierna uitlekken en doe ze in een kleine hakmolen samen met het zout, yoghurt en mierikswortelpasta. Maal tot een gladde fijne crème, proef en maak zo nodig op smaak.
• Rooster de boterhammen bruin en krokant.
• Schaaf of snij de gewassen peer met schil in dunne plakjes.
• Besmeer elke getoaste boterham met de cashewnotencrème, leg daar dakpansgewijs wat plakjes peer op en bedruip met de agavesiroop.
• Bestrooi met de tijmblaadjes en de hazelnoten.
(Dit recept verscheen eerder in Trouw)
Reuktraining-app wordt internationale standaard
Voor mensen met een reukstoornis kan geurtraining een belangrijke stap zijn in het herstel. Daarom hebben wij, samen met webbouwer DTT, hard gewerkt aan een compleet vernieuwde reuktraining-app. De basis voor deze app werd eerder gelegd met hulp van professor Hummel, maar het was tijd voor een grondige update. Onder leiding van Tim Harbers is er nu een app die beter aansluit bij de training én technisch optimaal ondersteund is.
Wat maakt de app zo bijzonder? De app biedt persoonlijke begeleiding met trainingsschema’s die zijn afgestemd op jouw situatie. Daarnaast is hij makkelijk in gebruik, voor iedereen toegankelijk en ondersteund door wetenschappers uit verschillende landen. De app speelt bovendien een belangrijke rol in onderzoek naar reukstoornissen.
Met deze innovatie willen we reuktraining niet alleen toegankelijker, maar ook effectiever en persoonlijker maken. Wil je op de hoogte blijven van de ontwikkelingen? Houd onze website en socials in de gaten voor updates over de lancering!
25 jaar Reuksmaakstoornis.nl
In 2025 bestaat onze vereniging 25 jaar, een mijlpaal waar we trots op zijn. Om dit bijzondere jubileum te vieren, blikken we het hele jaar terug op hoe het ooit begon en hoe we samen zijn uitgegroeid tot de vereniging die we vandaag de dag zijn.
Elke maand laten we iemand aan het woord die een speciaal moment of bijzondere herinnering met ons wil delen. Denk aan lotgenoten, maar ook professionals uit de medische en wetenschappelijke wereld. Iedereen heeft wel een ervaring die blijft hangen. Misschien heb jij mooie herinneringen aan een van onze vriendendagen, workshops, presentaties of excursies? We nodigen je van harte uit om jouw verhaal met ons te delen.
Heb jij een mooie herinnering of een inspirerend verhaal? We horen het graag! Stuur je bijdrage dan naar communicatie@reuksmaakstoornis.nl. We hopen op veel mooie reacties.
Een feestelijke bijeenkomst op 25 oktober 2025 Het hoogtepunt van ons jubileumjaar wordt een speciale bijeenkomst op 25 oktober 2025: de Vriendendag. Op deze dag komen we samen om terug te kijken op 25 jaar Reuksmaakstoornis.nl. Het wordt een inspirerende dag waarop we niet alleen stil staan bij het verleden, maar ook vooruitkijken naar de toekomst: de volgende 25 jaar van onze vereniging.
We hopen dat je met ons meeviert en we kijken uit naar jouw verhalen.
Onderzoek wijst uit: mensen zonder reukvermogen ademen anders
Onderzoekers van de Universiteit van Tel Aviv hebben ontdekt dat mensen zonder reukvermogen op een andere manier ademen dan mensen die wél kunnen ruiken. Bij mensen die kunnen ruiken ontstaat er bij elke inademing een extra piek in de ademhaling – maar alleen als er iets te ruiken valt. In een geurloze ruimte is die piek er niet. Voor mensen zonder reukvermogen (anosmie) ontbreekt deze piek volledig, ongeacht de situatie.
De resultaten van het onderzoek, onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications, laten zien dat dit verschil in ademhaling mogelijk te maken heeft met de fysieke en mentale klachten die vaak voorkomen bij mensen met anosmie. Denk aan depressies of angststoornissen.
Wat ontdekten de wetenschappers?
Aan de studie deden 31 mensen mee die geboren zijn zonder reukvermogen (aangeboren anosmie) en 21 mensen die wel kunnen ruiken. Zij droegen 24 uur lang een draagbaar apparaat, vergelijkbaar met een zuurstofbril, dat hun ademhaling en luchtstroom registreerde, zowel overdag als ’s nachts
De onderzoekers ontdekten dat mensen met een normaal reukvermogen gemiddeld 240 extra inademingspieken per uur hebben wanneer ze wakker zijn. ’s Nachts waren er ook duidelijke verschillen te zien in ademhalingspatronen tussen de twee groepen.
Wat betekent dit voor de gezondheid?
De onderzoekers denken dat het afwijkende ademhalingspatroon een rol kan spelen in de gezondheidsproblemen die veel voorkomen bij mensen zonder reukvermogen. Dit moeten ze nog verder onderzoeken. Het is bijvoorbeeld niet duidelijk welke invloed ademhaling via de mond heeft, en of mensen met verworven anosmie (bijvoorbeeld door corona) dezelfde ademhalingsverschillen vertonen.
Dit onderzoek geeft nieuwe inzichten in hoe anosmie het lichaam beïnvloedt. Vervolgstudies kunnen meer duidelijkheid geven over deze ademhalingsverschillen en de gevolgen ervan voor de gezondheid. •
Goed advies voor 2025:
‘Leven met je beperking en daarin de meester tonen, daar gaat het om’
Vincent Bijlo weet als geen ander hoe het is om te leven met een beperking. Zijn blindheid maakt deel uit van zijn leven, maar definieert hem niet. Tijdens zijn voordracht op de Vriendendag gaf hij een krachtige boodschap mee om mee te nemen in het nieuwe jaar: “Je bent niet je beperking. Je hebt je beperking. Het gaat erom dat je ermee leert leven, je erin de meester toont, en zo het beste uit jezelf haalt.”
De kracht van acceptatie
Bijlo haalt een belangrijk moment uit zijn jeugd aan. Toen hij vijftien was, kreeg hij te horen dat hij langzaam zijn gehoor zou verliezen. Eerst kwam de schok, het gevoel dat alles voorbij was. Maar na drie dagen van stilte, angst en verdriet stond hij op, luisterde naar de wind en besloot: “Waarom zou ik opgeven? Niets is echt veranderd. Het begint pas.” Die keuze om niet bang te zijn voor wat komen gaat, vormt sindsdien zijn levenshouding.
“Je beperking is deel van je leven,” zegt hij. “Als je dat accepteert, kunnen je hersenen zich aanpassen en nieuwe oplossingen vinden. Andere zintuigen nemen functies over. Het leven is één grote try-out, waarin je blijft ontdekken wat wel en niet werkt. En dat maakt het de moeite waard.”
Geur, zicht en de essentie van zintuigen Bijlo spreekt met humor en scherpte over het belang van zintuigen en hoe mensen daarmee omgaan. Hij vergelijkt mensen met een reukstoornis met zichzelf als blinde: “Als blinde ben je gewoon blind. Als doof ben je doof. Maar wat ben je als je niet kunt ruiken? Er is nog niet eens een goed woord voor. Geurblind? Nazaal uitgedaagd? Hoe je het ook noemt, je bent méér dan dat.”
Hij moedigt mensen aan om de mogelijkheden te zien in plaats van de beperkingen. “Zien
is meer dan kijken met je ogen. Het is doorzien, het beeld achter het beeld zien. Hetzelfde geldt voor ruiken: het is meer dan alleen geuren herkennen. Het is voelen, herinneren, verbinden. En als dat wegvalt, vind je andere manieren om verbinding te maken met de wereld om je heen.”
Een glas wijn en een goed gesprek
Bijlo sluit af met een ode aan het geluk. Geen opgelegd optimisme, maar een realistische kijk op wat geluk is en wat het niet hoeft te zijn. “Geluk is weten dat het niet voor altijd is. Het is niet bang zijn om te verliezen. Het is horen, voelen, ruiken en zien. Het is het vliegtuig dat letters schrijft in de lucht, het onweer én de zon. Geluk is gewoon zijn.”
Zijn boodschap is helder: beperkingen hoeven je niet te definiëren. “Leef met wat je hebt, accepteer wat je mist, en haal het maximale uit wie je bent. Dat is de kern. Dat is geluk.” •
Voor deze feestdagen wensen we je warmte, verbondenheid en mooie momenten met de mensen om je heen.. En voor het nieuwe jaar: kracht, inspiratie en gezondheid.
Fijne feestdagen en een gelukkig, gezond 2025!
Het bestuur van Reuksmaakstoornis.nl