T6 NIEUWS VAN DE DAG
DE TELEGRAAF DONDERDAG 14 JANUARI 2021
NIEUWS VAN DE DAG T7
DE TELEGRAAF DONDERDAG 14 JANUARI 2021
De ’netten’ versus de ’wilden’, die eerder open willen door Roy Klopper AMSTERDAM • Nu de lockdown nog zeker vier weken aanhoudt, tekent zich binnen de geteisterde horeca een tweedeling af. Café- en restauranteigenaren met begrip voor de gedwongen coronasluiting voelen zich overschreeuwd door collega’s die almaar dreigen met wilde openingsacties. Afgelopen weekeinde verklaarden opstandige ondernemers vanuit circa zestig regionale afdelingen van Koninklijke Horeca Nederland (KHN) alsnog af te zien van hun vorige maand aangekondigde illegale heropening op komende zondag 17 januari. De spijtoptanten verklaren ’niet blind te zijn voor de werkelijkheid van de penibele situatie in de ziekenhuizen’. Wel legden
ze onmiddellijk een nieuw ultimatum neer: de actievoerders kondigen aan weer te openen zodra de niet-essentiële winkels van het slot gaan. Desnoods gaat de tap zonder toestemming open, zo klinkt het dreigend. In Eindhoven liet een restaurant afgelopen weekeinde gewoon gasten toe. Binnen de branche groeit
onze kracht, we zijn een afspiegeling van de branche waarin betrokken ondernemers werken met uiteenlopende opinies én reacties. Leden hebben verdriet, pijn en angst. De psychische schade is enorm en de spaarcenten zijn op”, zo toont de voorzitter begrip voor de wanhopige roep om hardere acties. „Alleen zullen wij als bestuur nooit tegen de wet ingaan”, aldus Willemsen. KHN bevestigt dat de afgelopen tijd uit interne enquêtes herhaaldelijk bleek dat de overgrote meerderheid van de leden die ’nette koers’ steunt. De koepel zit dezer dagen met het kabinet aan tafel om een verruimd steunpakket te ontwerpen voor de horeca die straks alles bij elkaar al zes maanden dicht is.
’Gasten hangen binnen kortste keren over elkaar heen’ de onvrede over dergelijke buitenwettelijk acties. KHN-voorzitter Robèr Willemsen erkent ’een diversiteit aan interne meningen te herkennen.’ „Dat is ook
Roeptoeteren
Eigenaar Ben de Koff van café Sportzicht in Aalsmeer. „Wat is het me waard om te vroeg open te gaan en straks misschien een mensenleven op mijn geweten te hebben?” FOTO ANKO STOFFELS
De KHN-top benadrukt dat de vereniging 240 afdelingen telt en dat ook binnen de zestig ’opstandige’ regio’s lang niet iedereen de wilde openingen steunt. Dit beaamt directeur Grardie Akkerhuis van Lebkov, een keten koffiezaken met vestigingen in Amsterdam, Leiden, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. „Als individuele leden willen roeptoeteren dat ze wilde openingsacties willen, moeten ze dat zelf weten. Ik sta voor de vrijheid van meningsuiting.
Maar roep dat niet onder de vlag van mijn branchevereniging die zich het vuur uit de sloffen loopt voor een mooi steunpakket. We moeten gewoon de adviezen van virusexperts volgen, anders zitten we met die Britse variant nog veel langer in een lockdown”, aldus Akkerhuis. De sinds het begin van de coronacrisis door De Telegraaf op de voet gevolgde eigenaar Ben de Koff van café Sportzicht in Aalsmeer, spreekt zich eveneens uit tegen wilde acties. Hij acht heropening pas verantwoord zodra het besmettingsgevaar minimaal is. „Wat is het me waard om te vroeg open te gaan en straks misschien een mensenleven op mijn geweten te hebben?” Zo’n doemscenario is allesbehalve ondenkbeeldig, zo vreest De Koff: „Ik zag het afgelopen zomer zelf gebeuren: de gasten hangen binnen de kortste keren over elkaar heen. Je staat achter de toog politieagentje te spelen, maar kunt niet overal tegelijk zijn. En dan noemen ze je nog een zei-
kerd als je er wat van zegt. Het was hopeloos.”
Failliet
Net als koffiezaak-collega Akkerhuis, die spreekt van ’een verlies van ’tonnen’, laat cafébaas De Koff er geen twijfel over bestaan dat hij en zijn echtgenote Tineke zwaar lijden onder de verplichte sluiting: „Vaste lasten en personeel, alles loopt door. Technisch gezien zijn we failliet, de duizenden euro’s spaargeld die we er nu
Directeur Grardie Akkerhuis van koffieketen Lebkov: „We moeten gewoon de adviezen van virusexperts volgen.” FOTO HIELCO KUIPERS
wekelijks inpompen, waren voor andere dingen bedoeld. Zoals ons pensioen. Het wachten wordt nu ook psychisch zwaar. Maar wat er ook gebeurt, het imago van de sector mag niet te grabbel worden gegooid door onbezonnen acties.”
KHN-voorzitter Robèr Willemsen: „Als bestuur zullen wij nooit tegen de wet ingaan.” FOTO ANP/HH
HEEFT MASSAAL TESTEN TEGEN BRITSE VARIANT WEL ZIN? door Martijn Schoolenberg ROTTERDAM • Om beter zicht te krijgen op de Britse woekervariant van het coronavirus gaat Nederland massaler testen. Maar heeft dat wel zin? In tegenstelling tot landen als Slowakije en Oostenrijk, die eind vorig jaar binnen een week bijna alle landgenoten ongericht testten in de tevergeefse hoop strengere maatregelen af te wenden, wil ons land meer ’risicogericht’ te werk gaan. Zo kunnen sinds woensdag alle zestigduizend inwoners van de gemeente Lansingerland langskomen omdat de Britse variant uitbrak op een basisschool in die
gemeente, in Bergschenhoek. Met het oog op een eventuele heropening van de scholen worden bovendien vanaf 18 januari op vijftien middelbare scholen in Utrecht, Rotterdam en Gelderland proeven gedaan met sneltesten na een besmetting in de klas. Bij een herhaald negatieve uitslag kunnen de leerlingen terugkomen. Tot die tijd, of bij een positieve uitslag, volgen ze digitaal thuisonderwijs. Ook gaan er testproeven van start in twee Rotterdamse wijken, Dronten en Bunschoten. „Met de kennis die we opdoen en het opzetten van de infrastructuur, willen we steeds grootschaliger gaan testen”,
Het ministerie van Volksgezondheid kijkt ook naar de inzet van commerciële teststraten. FOTO ANP/HH
zegt een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid. De dagelijkse testcapaciteit bij de GGD’s moet van 100.000 naar 175.000 opgeschaald worden, terwijl het ministerie ook kijkt naar de inzet
van commerciële teststraten. Dan kan in maart in principe iedere Nederlander een keer per maand getest worden. Maar het ministerie benadrukt dat niet ongericht iedere Nederlander uitgenodigd zal worden.
„We willen er iedere potentiële besmettingshaard mee in de kiem smoren. In die gebieden haal je er dan besmettingen uit die je anders niet getraceerd zou hebben, bij mensen die geen klachten hebben. Daar wordt dan veel meer in korte tijd getest.” Daar is viroloog Bert Niesters blij mee. „Bij uitgebreider testen kun je beter specifieke groepen intensiever testen dan iedereen maar één keer per maand, dan krijg je een beter beeld. Want een test is slechts een momentopname en geeft valse hoop. Wie vandaag negatief is, kan morgen alweer positief zijn. Je kunt misschien ook iedereen die nog niet
gevaccineerd is elke week testen. Dat zijn sowieso de mensen onder de 18. En ook het extra testen van jongeren kan slim zijn, omdat zij het virus vooral verspreiden.” Of er op basis daarvan getest zal worden, kan het ministerie nog niet zeggen. Viroloog Ab Osterhaus benadrukt wel dat extra testen op zich niet helpt. „Het moet bij een positieve uitslag altijd gepaard gaan met quarantaine en een volledig bron- en contactonderzoek (bco). En dat laatste is in ons land nog niet op peil.” De ministeriewoordvoerder erkent dat. „Weliswaar is er al fors opgeschaald, maar de huidige besmettingscijfers zijn te hoog.”
VIRUS NEEMT GEUR BIJ DE NEUS
Kno-arts Dick Kooper van het Reinier de Graaf ziekenhuis in Delft behandelt op zijn reukpoli patiënten met reukproblemen. FOTO HIELCO KUIPERS
Ex-coronapatiënten proberen met therapie reukzin terug te krijgen thousiast. „Reuktherapie is als fysiotherapie voor de neus. Het bestaat al veel langer. Het is wel belangrijk dat je het gedurende langere tijd volhoudt. En na maanden met de ene set, vervolg je met een andere set. Zet het de flesjes naast je bed of in de badkamer, en gebruik ze ’s ochtends en ’s avonds. Zo werk je aan een reset van je hersenen.”
Zo’n twee derde van alle mensen die corona hebben gehad, delen als kenmerk dat hun reukzin is verdwenen of in de war is geraakt. Tandpasta ruikt ineens naar zwavel, pindakaas naar speculaas. Volgens kno-artsen kan reuktherapie helpen als ’fysiotherapie voor de neus’. „Ik heb mijn neus maandenlang in de knoflook geduwd.” door Edwin Timmer
D
e dennengeur van de allesreiniger geldt normaal gesproken als aangename beloning voor de inspanning voor een geboend huis. Maar toen Ilse Akkermans vorig jaar maart haar appartement in Amsterdam stond te dweilen, merkte ze dat het frisse bouquet ontbrak. „Ik rook plots niets meer”, zegt de schrijfster. ,,Toen ben ik naar de keuken gelopen om aan kruiden en potjes te ruiken. Maar niks, ik was mijn reukzin volkomen kwijt.” Het was de eerste lockdown in Nederland. En hoewel er uit Italië en GrootBrittannië verhalen binnendruppelden van artsen die het verlies van reuk en smaak als kenmerk van corona betitelden, was er in Nederland nog weinig aandacht voor. „We konden ons nog niet eens laten testen op corona. Ik had verder last van snotterigheid, maar andere klachten had ik eigenlijk niet. Tot ik ineens mijn reuk kwijtraakte, dat was echt schrikken.”
Circa twee derde van alle mensen die besmet worden met het Covid-19-virus krijgt problemen met reuk en smaak. „Het gaat om héél veel Nederlanders, al durf ik er geen getal aan te verbinden”, zegt kno-arts Dick Kooper van het Reinier de Graaf ziekenhuis in Delft. Op zijn reukpoli, waar hij al jaren patiënten met reukproblemen behandelt, is de toenemende vraag door de viruspandemie duidelijk te merken aan de oplopende wachtlijst.
Plotseling
Wat het coronavirus exact doet met het reukorgaan, is nog onderwerp van internationale studies. Kooper: „Meestal gaat het verlies van reuk heel plotseling. Als men nog wel iets ruikt, is vaak de kwaliteit van de reuk verstoord. Bekende geuren lijken ineens naar iets geheel anders te ruiken. Zo zeggen mensen die corona hebben gehad dat knoflook nu als ui ruikt. En koffie naar iets chemisch, iets
’Mensen raken in shock’
heel onaangenaams.” Dat een verkoudheid de reukzin kan verstoren, is al langer bekend. Dat gebeurt als het neusslijmvlies opzwelt en de neus verstopt raakt. „Maar corona doet iets heel anders”, legt Kooper uit. „Hoog in de neus in het reukepitheel grijpt het aan op receptoren van bepaalde cellen. Het virus maakt die cellen kapot waardoor de hele boel uitvalt. Vervolgens lijkt het een janboel in de hersenen. Het voordeel is wel dat die cellen in de neus zich vernieuwen, net zoals normale huid.” Akkermans rook een hele tijd helemaal niets. „Tot ik op een plek kwam waar mensen stonden te barbecueën. Juist die geur van rook en sigaretten was een tijd dominant, ook als er niemand in mijn buurt rookte.” Haar neus houdt haar op meer momenten voor de gek. „Als ik tanden sta te poetsen, ruikt mijn mintachtige tandpasta naar zwavel. Alsof iemand een lucifer heeft aangestoken.” „Mensen raken in shock”, zegt Kirsten Jaarsma, voorzitter van de patiëntenvereniging reuksmaakstoornis.
Bekende geuren lijken ineens naar iets geheel anders te ruiken. Knoarts Kooper: „Zo zeggen mensen die corona hebben gehad dat knoflook nu als ui ruikt.” FOTO 123RF
„Het is indringend als je plots de specifieke geur van je eigen kind niet meer waarneemt. Of als je niet van jezelf weet of je nu wel of niet naar zweet ruikt.” De vereniging wordt overstelpt met vragen uit Nederland en Vlaanderen en de besloten groep op Facebook ’reukverliesnacovid19’ groeide al tot 4300 leden. „En dit is slechts het topje van de ijsberg.”
Vier flesjes
Of en hoe snel reuk terugkeert, is bij iedereen verschillend. Zowel kno-artsen
als de patiëntenvereniging raden mensen reuktherapie aan. De therapie, bedacht door een Duitse wetenschapper, bestaat uit een set van vier flesjes met uitgesproken geuren, zoals roos en eucalyptus. Jaarsma: „Het gaat erom dat je je hersenen traint om citroen weer als citroen te herkennen. Daarbij is het belangrijk dat je weet wat je gaat ruiken en via een app kun je er ook afbeeldingen bij bekijken. Dat zorgt voor een nog sterkere associatie en je geurherinnering.” Ook dokter Kooper is en-
Onaangenaam
Volgens de patiëntenvereniging ervaart 68 procent van de gebruikers van de therapie een verbetering van de reukzin. Kooper durft dat bij corona nog niet te onderschrijven. „We weten gewoon nog te weinig.” Eén ding hebben de patiënten in de Facebookgroep wel gemeen: zodra de reuk enigszins terugkomt, lijken veel geuren in eerste instantie bijzonder onaangenaam. Jaarsma: „Men spreekt over de ’coronageur’: een soort putlucht of verbrand plastic, dat walging veroorzaakt.” Akkermans ruikt dagelijks aan haar derde setje geurpotjes van de reuktherapie. Ze rook het afgelopen jaar aan alles wat los en vast zit. „Ik duwde m’n neus maandenlang in de knoflook.” Pas het afgelopen kwartaal bemerkte ze een redelijke verbetering. „Eerst roken al die geurpotjes heel chemisch. Echt bizar. Nu heb ik misschien 40 of 45 procent van mijn reukzin terug. In de keuken is dat nog steeds niet perfect. Daarom houd ik voorlopig maar stug vol.”