ΙΔΡΥΤΗΣ † Ἀρχιμ. Χαράλαμπος Δ. Βασιλόπουλος 1. Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος — ἡγεσία καὶ σῶμα— συντάχθηκε ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ μὲ τὴν ἀρνητικὴ ἀπάντηση τοῦ τότε πρωθυπουργοῦ (πού, μολονότι δικτάτορας, τὴν ἱστορικὴ ἐκείνη στιγμὴ ἐξέφραζε τὸ συλλογικό μας φρόνημα) στὴν ἰταμὴ ἀλαζονεία τῆς φασιστικῆς Ἰταλίας καὶ τῶν δυνάμεων τοῦ Ἄξονα. Ἡ ἱστορικὴ ἔρευνα ἔχει ἤδη καταγράψει τὴ συμμετοχὴ τοῦ Ἱ. Κλήρου στὸν πόλεμο, μὲ πολλὰ θύματα, ἀλλὰ καὶ στὴ συνέχειά του, τὴν ἐπάρατη Κατοχὴ (γερμανικὴ–ἰταλικὴ–βουλγαρική), μὲ θυσίες αἱμάτων (ἐκτελέσεις κληρικῶν), ἀλλὰ καὶ προσω-
ΕΤΗΣΙΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΑΙ: ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ: ΕΥΡΩ 50,00. ΚΥΠΡΟΥ: ΕΥΡΩ 90,00. ΕΥΡΩΠΗΣ: ΕΥΡΩ 90,00. ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΧΩΡΩΝ: ΕΥΡΩ 100,00. ΤΙΜΗ ΦΥΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ: ΕΥΡΩ 1,20
2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ Ἀκινδύνου, Πηγασίου, Ἀφθονίου, Ἐλπιδοφόρου καὶ Ἀνεμποδίστου μαρτύρων
ΕΤΟΣ ΝΒ´ ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΥΛΛΟΥ 1948
Τ Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι ΚΟΝ « ΟΧ Ι »
Τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δ. Μεταλληνοῦ, ὁμοτίμου καθηγητοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
πικῆς ἀναλώσεως γιὰ τὴν ἐπιβίωση τοῦ Λαοῦ (παραστάσεις συνεχεῖς στὶς ἡγεσίες τῶν κατοχικῶν δυνάμεων – ὀργάνωση συσσιτίων – περίθαλψη ἀσθενῶν καὶ ἀναξιοπαθούντων) τόσο ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡγεσίας (ἀρχιεπίσκοποι Χρύσανθος καὶ Δαμασκηνός, ὁ τότε Ἰωαννίνων καὶ μετὰ Ἀρχιε-
πίσκοπος Σπυρίδων κ.π.ἄ.), ὅσο καὶ ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ ἁπλοῦ παπᾶ, ποὺ σήκωσαν γιὰ μία ἀκόμη φορά, μὲ καθαρὰ ἐθναρχικὴ συνείδηση, σὲ καιροὺς καθολικῆς ἀρρυθμίας, τὸ σταυρὸ τοῦ Γένους/Ἔθνους μας. Ὁ ὀρθόδοξος Ἑλλαδικὸς Κλῆρος φάνηκε πάλι ἄξιος τῆς ἀποστολῆς του.
Ἔχει γι᾽ αὐτὸ κάθε δικαίωμα ἡ Ἑλλαδικὴ Ἐκκλησία νὰ συμμετέχει στὸν πανηγυρισμὸ τῆς ἐθνικῆς νίκης ἀπέναντι στὶς ὀρδὲς τοῦ νεο–φραγκικοῦ Ἀττίλα, ποὺ δίκαια καθιέρωσε τὸ Ἔθνος ὡς γιορτή του καὶ ἀφορμὴ συλλογικῆς μνήμης καὶ αὐτοπαιδαγωγίας. Καὶ δὲν συμμετέχει μόνο μὲ τὴν Πανηγυρικὴ Δο-
ξολογία στὶς 28 Ὀκτωβρίου, ἡμέρα ἐνάρξεως τοῦ ἔπους, ἀλλὰ καὶ μὲ μία σημαίνουσα ἀπόφαση, δηλωτικὴ τῆς ταυτίσεως τῆς Ἐκκλησίας, ὡς Σώματος, μὲ τὸ ἔπος τοῦ ᾽40–41 καὶ τῆς λειτουργικῆς καταξίωσής του. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Σπυρίδων εἰσηγήθηκε (17.10.1952) καὶ ἔγινε συνοδικὰ δεκτή, τήν
ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ ΑΙ ΣΥΜΠΡΟΣΕΥΧΑΙ ΜΕΤΑ ΤΩΝ ΠΑΠΙΚΩΝ ΒΑΣΕΙ ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΕΩΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΟΥ ΠΟΠΟΒΙΤΣ Ἡ γνωμάτευσις τηρεῖται πρός τό παρόν ὑπό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀθετεῖται ὑπό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας καί ἐκπροσώπων τοῦ Φαναρίου
Ο ΙΗΣΟΥΣ ΤΩΝ ΑΙΡΕΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΜΑΣ!
Τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου Βασιλείου Ε. Βολουδάκη
Oἱ δειλοί τοῦ ἀπατεῶνος αἰῶνος μας ἔκαναν καί πάλι τήν ἐμφάνισή τους παριστάνοντας τούς γενναίους καί τούς προοδευτικούς. Ἀφοῦ δέν ἔχουν τά “κότσια” νά χλευάσουν τόν Μωάμεθ καί τόν Ἀλλάχ του, γιατί φοβοῦνται καί τρέμουν τά γιαταγάνια τῶν Μωαμεθανῶν πού... ἐνεδρεύουν γιά τούς “ἀπίστους” καί ὑβριστές, θεώρησαν ἰδανική ἐνασχόληση, γιά νά τονώσουν τή μειωμένη αὐτοεκτίμησή τους, νά ξεσπάσουν ἐναντίον τοῦ Ἐσταυρωμένου Χριστοῦ μας. Τόν σατίρισαν, Τόν ἔκαμαν Θέατρο καί Θεατρική παράσταση. Τόν κατέβασαν στό ἐπίπεδό τους, Τόν φαντασιώθηκαν ὅμοιό τους στήν πιό ταπεινωτική στάθμη γιά τόν ἄνθρωπο, τήν ὁμοφυλοφιλία, καί τότε ἡ κουρελιασμένη αὐτοεκτίμησή τους τούς ἔδωσε τήν ψευδαίσθηση τῆς ὑπεροχῆς! Ἀλήθεια! Δέν ὑπάρχει μεγαλύτερη ἀπόδειξη τοῦ ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ Δημιουργός τοῦ παντός, ἀφοῦ ἀκόμη καί οἱ ἀποστατήσαντες ἀπʼ Αὐτοῦ – δαίμονες καί ἄνθρωποι– δέν μποροῦν νά παύσουν νά ἀσχολοῦνται μέ Ἐκεῖνον, ἀλλά συνεχῶς περιστρέφονται γύρω Του, ὅπως ὁ δολοφόνος στόν τόπο τοῦ ἐγκλήματός του! Πολλοί ἦσαν αὐτοί πού ἀντέδρασαν ἀπό ἱερή ἀγανάκτηση –κληρικοί καί λαϊκοί– στή θεατρική παράσταση, πού παρουσιάζεται αὐτές τίς ἡμέρες μέ τόν τίτλο «Corpus Christi» καί εἶναι ἐπαινετή ἡ ἀγανάκτησή τους κατά τῆς ἀδικίας, ἀφοῦ ἀγαποῦν τόν Χριστὀ καί ἡ πνευματική φιλία τους μέ Ἐκεῖνον τούς ὤθησε νά ἀντιδράσουν ἔντονα πρός ἐκείνους πού ἔχουν ἰσοπεδώσει τά πάντα καί ἐπιχειροῦν νά διατρανώσουν τήν βλασφημία καί τήν αἰσχρότητα ὡς δεσπόζουσα παρουσία στήν πάλαι ποτέ εὐσεβῆ Πατρίδα μας. Παρά τίς καλές, ὅμως, προθέσεις τῶν ἀγαπώντων τόν Χριστό ἡ πρόσφατη ἀντίδρασή μας πρός τούς ὑβριστάς εἶχε, δυστυχῶς, θετικά γιʼ αὐτούς ἀποτελέσματα καί πρέπει νά προβληματισθοῦμε σοβαρά γιά τήν τακτική πού πρέπει να ἀκολουθήσουμε στό μέλλον. Δέν εἶναι πρέπον νά προσφέρουμε διαφημιστικά ὠφέλη σʼ ἐκείνους πού μισοῦν τόν Χριστό καί, πολύ περισσότερο, νά τούς δίνουμε τή χαρά ὅτι ἔχουν τή δύναμη καί τόν τρόπο νά θίξουν, ἔστω καί κατʼ ἐλάχιστον, τόν Χριστό μας, ἀφοῦ, ὅποιος μιλάει γιά τόν Χριστό ἐκλαμβάνοντάς τον ὡς ἁπλόν ἄνθρωπον καί ὄχι ὡς Σαρκωθέντα Θεόν, δέν ἀναφέρεται στόν Χριστό τῆς Ἐκκλησίας μας ἀλλά σέ κάποιον Ἰησοῦν, κοινόν ἄνθρωπο, ἕνα ἀπό τούς τόσους πού ὑπῆρξαν ἀλλά καί πού ὑπάρχουν ἀκόμη καί σήμερα, καταγόμενοι ἀπό τό Ἰσραήλ . Αὐτοῦ τοῦ εἴδους τούς ἀνθρώπους μποροῦμε νά τούς χαρακτηρίσουμε ὑβριστές ἀλλά ὄχι βλάσφημους, γιατί δέν πιστεύουν στή Θεότητα τοῦ Χριστοῦ, ἀσχέτως ἄν στό πρόσωπο τοῦ κοινοῦ κατʼ αὐτούς καί θνητοῦ ἀνθρώπου Ἰησοῦ συνδέουν γεγονότα τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ τῆς ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 6ην ΣΕΛ.
ΤΟ ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΚΟΝ ΒΔΕΛΥΓΜΑ «CORPUS CHRISTI» ΚΑΙ Η ΣΤΑΣΙΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ
Τοῦ κ. Χρήστου Κων. Λιβανοῦ
Ὑπάρχουν στιγμὲς στὴ ζωὴ τοῦ Ὀρθοδόξου χριστιανοῦ, ποὺ ἡ ψυχή του γεμίζει ἀγανάκτησι καὶ ὀργή, καὶ ὁμοιάζει μὲ ἐνεργὸ ἡφαίστειο, ποὺ κοχλάζει καὶ εἶναι ἕτοιμο νὰ ἐκραγῇ. Πότε συμβαίνει αὐτό; Ὅταν τὸν θίγουν, τὸν ἀδικοῦν, τὸν ὑβρίζουν καὶ τὸν συκοφαντοῦν; Ὄχι, ἀδελφοί, ὁ χριστιανός, ὁ ἀληθινὸς χριστιανός, δὲν ἀγανακτεῖ καὶ δὲν ὀργίζεται ὅταν ἀδικῆται, χλευάζεται, ὑβρίζεται καὶ συκοφαντῆται. Ἀντιθέτως μάλιστα χαίρεται γιὰ τὶς ἀδικίες, ὕβρεις καὶ συκοφαντίες γνωρίζοντας, ὅτι ἐὰν τὶς ἀντιμετωπίσῃ μὲ ἀοργησία καὶ ὑπομονή, θὰ τὶς ἐξαργυρώσῃ στὴν τράπεζα τοῦ οὐρανοῦ μὲ ἀπερίγραπτα ἀγαθὰ καὶ αἰωνία μακαριότητα. Γιʻ αὐτό, ὡς γνήσιος ὀπαδὸς τοῦ Xριστοῦ, ἀγαπᾷ τοὺς ἐχθρούς του, δίνει εὐχὲς σὲ ὅσους τὸν καταρῶνται, εὐεργετεῖ ὅσους τὸν μισοῦν καὶ προσεύχεται γιὰ τοὺς διῶκτες του (Mατθ. 5, 44). Ἀλλὰ τότε ποῖες εἶναι ἐκεῖνες οἱ στιγμές, ποὺ ὀργίζεται, πρέπει νὰ ὀργίζεται, ὁ χριστιανός; Eἶναι ὅταν ὑβρίζεται, βλασφημῆται, χλευάζεται καὶ πολεμῆται ὁ Ἀρχηγὸς τῆς Πίστεώς του, ὁ Θεάνθρωπος Kύριος Ἰησοῦς Xριστός. Στὶς περιπτώσεις αὐτές, ἐὰν ὁ χριστιανὸς δὲν ἀγανακτήσῃ, δὲν ὀργισθῇ καὶ δὲν ἀντιδράσῃ, τότε δὲν εἶναι ἀληθινὸς χριστιανός, εἶναι ἀρνητὴς τοῦ Xριστοῦ, ὁ ὁποῖος μὲ τὴ δειλία, ἀδιαφορία καὶ ἀνοχή του γίνεται συνένοχος τῶν χριστομάχων καὶ θεομάχων, καὶ γιʻ αὐτὴ τὴ συνενοχή του θὰ δώσῃ λόγο στὸ Θεό. Στὶς ἡμέρες μας, ποὺ ἡ ἀποστασία τῶν περισσοτέρων χριστιανῶν εὑρίσκεται στὸ ζενὶθ καὶ ἡ ὁμολογία τῆς Πίστεως στὸ ναδίρ, ὁ Kύριος Ἰησοῦς Xριστὸς ὑβρίζεται, βλασφημεῖται καὶ πολεμεῖται περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλη ἐποχή. Kαὶ εἶναι φυσικὸ αὐτό, διότι πλησιάζει ἡ ἔλευσι τοῦ «ἀνόμου», τοῦ Ἀντιχρίστου, καὶ οἱ διάφοροι πρόδρομοί του, μεταξὺ τῶν ὁποίων πολιτικοί, δημοσιογράφοι, συγγραφεῖς, καλλιτέχνες, ἠθοποιοὶ κ.ἄ., προετοιμάζουν τὴν ἀνθρωπότητα, ἄλλοι ἐνσυνειδήτως καὶ ἄλλοι ἀσυνειδήτως, μὲ ἀντιχριστιανικοὺς νόμους, δημοσιεύματα, ἐκδόσεις, θεατρικὰ καὶ κινηματογραφικὰ ἔργα, γιὰ νʼ ἀπορρίψῃ τὸ Xριστὸ ὡς ἀληθινὸ Θεὸ καὶ σωτῆρα της καὶ νὰ ὑποδεχθῇ καὶ ἀποδεχθῇ ἀντ᾽ αὐτοῦ τὸν ἐρχόμενο ψευδομεσσία, τὸν Ἀντίχριστο. Στὸ πλαίσιο αὐτῆς τῆς παγκόσμιας σατανικῆς ἐκστρατείας δυσφημίσεως καὶ κατασπιλώσεως τοῦ Xριστοῦ ἐντάσσεται καὶ τὸ βλάσφημο καὶ χυδαῖο θεατρικὸ ἔργο Corpus Christi (=Σῶμα Xριστοῦ), ποὺ ἀνέβασαν στὸ θέατρο «Xυτήριο» τῆς Ἀθήνας Ἕλληνες δυστυχῶς ἠθοποιοί, ἀγνοώντας οἱ δυστυχεῖς αὐτοὶ ἄνθρωποι τὶς φοβερὲς καὶ ὀλέθριες συνέπειες, ποὺ θὰ ἔχῃ αὐτὴ ἡ πρᾶξι τους στὶς ταλαίπωρες καὶ ἀξιοθρήνητες ψυχές τους καὶ τὴν μετὰ θάνατον ζωή τους, ἐὰν δὲν μετανοήσουν. Tὸ ἔργο αὐτό, ποὺ ἐμπνεύσθηκε καὶ ἔγραψε ὁ ὁμοφυλόφιλος Ἀμερικανὸς σεναριογράφος Tέρρενς Mακνάλλυ, παρουσιάζει τὸν Xριστὸ καὶ τοὺς ἁγίους Ἀποστόλους ὡς ὁμοφυλοφίλους, τὸν Kύριό μας νὰ τελῇ τὸν γάμο δύο ἐκ τῶν Ἀποστόλων, τὸν δὲ Ἰούδα νὰ προδίδῃ τὸν Διδάσκαλό του, ὄχι γιὰ τοὺς λόγους ποὺ ἀναφέρει ἡ Ἁγ. Γραφή, ἀλλὰ λόγῳ ἐρωτικῆς ἀντιζηλίας! Ἂς σημειωθῇ, ὅτι ὁ πολυβραβευμένος(!) σεναριογράφος ἔχει ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 7ην ΣΕΛ.
μετάθεση τῆς Ἑορτῆς τῆς Ἁγ. Σκέπης (Παναγίας) ἀπὸ τὴν 1η Ὀκτωβρίου στὶς 28, γιὰ νὰ ἐκφράζεται λειτουργικὰ–ἐκκλησιαστικὰ ἡ παλλαϊκὴ σύνδεση τῆς Ἐθνικῆς Νίκης μὲ τὴν Ὑπέρμαχο τοῦ Γένους μας Στρατηγό. Ὁ μεγάλος ἁγιορείτης Ὑμνογράφος, μοναχὸς Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης (†1991) καὶ ὁ μητροπ. Κερκύρας καὶ Παξῶν Μεθόδιος (†1972) συνέταξαν εἰδικὲς Ἀκολουθίες. Τὸ ἐκκλησιαστικὸ δὲ μήνυμα τῆς Ἑορτῆς, στὴ νέα μορφή της, προσφέρει καὶ ἡ εἰδικὰ συντεταγμένη «Δοξολογία» τῆς 28ης Ὀκτωβρίου καὶ ἰδιαίΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 7ην ΣΕΛ.
ΟΙ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΙ ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΙ ΓΑΒΡΙΗΛ
Ἡ γνωμάτευσις εἶχε γίνει πρό τριάκοντα καί πλέον ἐτῶν ὑπό τοῦ Ἁγίου καί εἶχε στηριχθῆ εἰς τά ὁριζόμενα ὑπό τῶν Ἱερῶν Κανόνων. Αὐτήν τήν ἐπαναφέρει εἰς τό προσκήνιον διά τῶν στηλῶν τοῦ «Ο.Τ.» ὁ πρωτοπρεσβύτερος καί ὁμότιμος καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης πατήρ Θεόδωρος Ζήσης.
Εἰς τήν γνωμάτευσίν του ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος παραθέτει τούς Ἱ. Κανόνας, οἱ ὁποῖοι ἀπαγορεύουν τάς συμπροσευχάς ὄχι μόνον κατά τάς ἐπισήμους ἀκολουθίας καί τήν θ. Λειτουργίαν, ἀλλά «κάθε κοινήν μεθ᾽ αἱρετικῶν προσευχήν, ἔστω καί κατ᾽ ἰδίαν». Οἱ κανόνες αὐτοί ἰσχύουν καί σήμερον καί περιλαμβάνουν ὡς αἱρετικούς καί τούς Παπικούς καί τούς Προτεστάντας. «Ἤδη ὁ Ἅγιος Σάββας εἰς τήν ἐποχήν του, ἑπτάμισυ αἰῶνας πρίν, δέν ὠνόμαζε τόν Ρωμαιοκαθολικισμόν λατινικήν αἵρεσιν;». Ἐν συνεχείᾳ διαζωγραφεῖ μέ μελανά χρώματα τόν εὐτελισμόν, τόν ὁποῖον ὑφίσταται ἡ Ἁγία Ὀρθόδοξος Ἁγιοπατερική καί Ἁγιοσαββιτική Ἐκκλησία μέ τήν συμμετοχήν της εἰς τό Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν. Χαρακτηρίζει δέ ὡς «φρικαλέαν» τήν ἀπόφασιν τῆς συμμετοχῆς, ὡς «ἀνήκουστον προδοσίαν» κ.λπ. Τί ἄλλο ἀναφέρει διά τάς συμπροσευχάς.
Ὁ Πρωτοπρεσβύτερος καί Ὁμότιμος Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης πατήρ Θεόδωρος Ζήσης μέ ἀφορμήν τήν παραβίασιν τῶν Ἱερῶν Κανόνων ὑπό Ὀρθοδόξων Πατριαρχῶν, Ἀρχιεπισκόπων καί Σεβ. Μητροπολιτῶν, οἱ ὁποῖοι συμπροσεύχονται μετά τῶν αἱρετικῶν Παπικῶν, ἐνῶ οἱ Ἱεροί Κανόνες ἀπαγορεύουν τάς συμπροσευχάς, ἐπαναφέρει εἰς τό προσκήνιον γνωμάτευσιν τοῦ Ἁγίου Ἰουστίνου Πόποβιτς, τήν ὁποίαν εἶχε κάνει πρό τριάκοντα καί πλέον ἐτῶν καί ἡ ὁποία βάσει τῶν Ἱ. Κανόνων ἀπαγορεύει τήν συμμετοχήν τῶν Ὀρθοδόξων εἰς συμπροσευχάς. Ἡ γνωμάτευσις αὐτή, ὡς παρατηρεῖ ὁ π. Θεόδωρος Ζήσης, πρός τό παρόν τηρεῖται ὑπό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἐνῶ ἀθετεῖται ὑπό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας, εἰς τήν ὁποίαν ἀνῆκεν ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς καί ἡ ὁποία τόν ἀνεκήρυξεν Ἅγιον. Ὁ π. Θεόδωρος Ζήσης συνιστᾶ εἰς τόν Σεβ. Μητροπολίτην Προύσης κ. Ἐλπιδοφόρον, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, νά παύση νά διανέμη εἰς τούς φοιτητάς τοῦ Παν. Θεσσαλονίκης, εἰς τό ὁποῖον διδάσκει, βιβλίον ὑπέρ τῶν συμπροσευχῶν καί νά διαθέτη τό βιβλίον τοῦ π. Ἀναστασίου Γκοτσοπούλου, τό ὁποῖον εἶναι ἐναντίον τῶν συμπροσ-
ΣΗΜΕΡΟΝ ΕΙΣ ΤΟΝ «Ο.Τ.»
G Σεβ. Φθιώτιδος: Ἰδού ἡ ὁδός ἐξόδου ἐκ τῆς συμφορᾶς. Σελ. 8 G Εἰς τό πρόσωπον τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ δέν ὑπάρχει μόνον ὁ λαθρομετανάστης, ἀλλά καί ὁ ἀπελπισμένος Ἕλλην. Σελ. 8 G Ἡ ἀθέατος πλευρά τοῦ Βατικανοῦ, πεντήκοντα ἔτη μετά τήν δευτέραν Βατικανήν Σύνοδον. Σελ. 8 G «Ἄνθρωπός τις ἦν πλούσιος». Τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιμανδρίτου Μάρκου Κ. Μανώλη. Σελ. 5 G Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης Βατάτζης καί ἡ Ἑλληνική συνείδησίς του. Τοῦ κ. Κωνσταντίνου Χολέβα. Σελ. 5
Τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου π. Θεοδώρου Ζήση
ευχῶν. Τό πλῆρες κείμενον τοῦ ὁμοτίμου καθηγητοῦ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσα-
Π
λονίκης, πρωτοπρεσβυτέρου π. Θεοδώρου Ζήση ἔχει ὡς ἀκολούθως:
ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΚΛΗΡΙΚΟΙ
Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου Διονυσίου Τάτση
ΟΛΛΕΣ ὀρεινὲς καὶ ἀκριτικὲς Μητροπόλεις ἔχουν μονίμως ἐφημεριακὰ κενά, τὰ ὁποῖα καλύπτονται ἀπὸ τοὺς ὑπάρχοντες ἱερεῖς μὲ πολὺ κόπο καὶ θυσία. Πρόκειται γιὰ ἕνα σοβαρό, μεγάλο καὶ δυσεπίλυτο πρόβλημα τῆς Ἐκκλησίας. Δυστυχῶς μεταξὺ τῶν Μητροπολιτῶν δὲν ὑπάρχει οὔτε συνεργασία οὔτε ἀλληλεγγύη. Ἀπὸ τὴ μεριὰ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου καὶ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου δὲν καταβάλλεται καμιὰ προσπάθεια. Πολλοὶ συνοδικοὶ Ἀρχιερεῖς μάλιστα ἀγνοοῦν τὸ πρόβλημα, ἀφοῦ οἱ ἴδιοι δὲν ἔχουν ἐφημεριακὰ κενὰ στὶς Μητροπόλεις τους καὶ αὐτό, γιατὶ χειροτονοῦν χωρὶς νὰ ἐξετάζουν τοὺς ὑποψηφίους καὶ νὰ λαμβάνουν ὑπόψη τους τὰ κωλύματα, ποὺ μὲ σαφήνεια καθορίζουν οἱ Ἱεροὶ Κανόνες. Τοὺς ἐνδιαφέρει μόνο νὰ καλύψουν τὶς ὀργανικὲς θέσεις. Τό τί θὰ γίνει μετά, δὲν τοὺς ἐνδιαφέρει. Καὶ αὐτὸ ἀποκαλύπτει τὸν ἐπιπόλαιο τρόπο, μὲ τὸν ὁποῖο ἀντιμετωπίζουν τὸ σοβαρὸ θέμα τῆς χειροτονίας τῶν ἱερέων. Δυστυχῶς, δὲν ὑπάρχει φόβος Θεοῦ στοὺς χειροτονοῦντες καὶ στοὺς χειροτονούμενους! Δὲν ὑπερβάλλω. Αὐτὴ εἶναι ἡ σκληρὴ πραγματικότητα. Τοὺς θερινοὺς μῆνες, ὅλως παραδόξως, παρατηρεῖται πρόβλημα ἐξυπηρέτησης τῶν ἐνοριακῶν Ἱ. Ναῶν καὶ στὶς μεγαλουπόλεις. Κι ἐκεῖ ἔχουν ὀλιγοήμερα ἐφημεριακὰ κενά! Γιατὶ συμβαίνει αὐτό; Ἁπλά, ὅλοι οἱ ἱερεῖς κάνουν χρήση τῆς κανονικῆς τους ἄδειας! Ὅλοι θέλουν νὰ φύγουν γιὰ διακοπὲς τὸν Ἰούλιο καὶ τὸν Αὔγουστο. Καὶ αὐτὸ εἶναι δικαίωμά τους, ἰσχυρίζονται. Ὅμως ἔτσι σκέφτονται οἱ κοσμικοὶ καὶ συνήθως οἱ δημόσιοι ὑπάλληλοι! Ἀλλὰ οἱ ἱερεῖς δὲν πρέπει νὰ ἔχουν τέτοια νοοτροπία. Ποῦ νὰ τοὺς πείσεις ὅμως; Ὅταν θεωροῦν ὑπόθεση ζωῆς τὰ θαλάσσια μπάνια, ὅταν θέλουν νὰ περιπλανῶνται σὲ ξένους τόπους μὲ πέδιλα καὶ παντόφλες, χωρὶς ράσα, πῶς μπορεῖς νὰ συνεννοηθεῖς μαζί τους; Προσωπικὰ θὰ ἤθελα νὰ ζητοῦν ἄδειες οἱ ἱερεῖς τῶν πόλεων, γιὰ ἄλλους σκοπούς, καθαρὰ πνευματικούς. Νὰ παίρνουν ἄδεια καὶ νὰ σκορπίζονται σὲ διάφορες Μητροπόλεις, ὅπου ὑπάρχουν ἐφημεριακὰ κενὰ καὶ νὰ προσφέρουν τὶς ὑπηρεσίες τους στοὺς ἀνθρώπους, ποὺ ἔχουν μεγάλη ἀνάγκη νὰ λειτουργηθοῦν, νὰ ἐξομολογηθοῦν καὶ νὰ «ἀνοίξουν» τὰ ἐξωκκλήσια τους. Νὰ προτιμήσουν τὶς περιοχές, ποὺ δὲν ἔχουν θάλασσα. Νὰ πᾶνε ἐκεῖ, ποὺ ἡ καμπάνα συνήθως χτυπάει πένθιμα καὶ ὄχι πανηγυρικά. Κι ἐκεῖ θὰ κάνουν διακοπές, ἀλλὰ διακοπὲς γεμάτες ἀπὸ εὐχάριστες ἐμπειρίες. Γιατὶ εἶναι ἀλήθεια ὅτι στὰ παραθαλάσσια καὶ κοσμοβριθῆ μέρη οἱ διακοπὲς εἶναι ἄδειες ἀπὸ κάθε πνευματικὸ περιεχόμενο. Ὅμως σταματῶ ἐδῶ. Γιὰ μιὰ ἀκόμα φορὰ ζητῶ κάτι, ποὺ γιὰ τοὺς πολλοὺς εἶναι ἀδιανόητο. Παρ᾽ ὅλα αὐτὰ τὸ δίκαιο δὲν εἶναι μὲ τὸ μέρος τους. Χάνουν οἱ ἀδελφοὶ καὶ συλλειτουργοὶ τὴν εὐκαιρία νὰ ἀξιοποιήσουν πνευματικὰ τὸ χρόνο τῶν διακοπῶν τους καὶ νὰ βιώσουν ὄμορφες στιγμές. Νὰ δοῦν πράγματα, ποὺ δὲν εἶχαν σκεφτεῖ. Ἡ πνευματική τους τροφοδοσία θὰ εἶναι μοναδικὴ καὶ θὰ τοὺς βοηθήσει νὰ εἶναι ἀποτελεσματικότεροι στὸ ἔργο τους μετὰ τὶς διακοπές. Μιλώντας γιὰ τὶς κανονικὲς ἄδειες τῶν ἱερέων, θέλω νὰ ἀναφερθῶ καὶ σὲ ἐκείνους τοὺς ἱερεῖς, ποὺ δὲν παίρνουν ἄδειες γιὰ διακοπές. Μένουν διαρκῶς στὸν τόπο τους, ἐργάζονται πρόθυμα καὶ στηρίζουν τοὺς ἐνορίτες τους. Βρίσκονται πάντα δίπλα τους, δὲν λένε ποτὲ ὄχι καὶ προσφέρουν τὸ κατὰ δύναμη. Αὐτοὺς τοὺς ἀξιοθαύμαστους ἱερεῖς κανένας δὲν τοὺς προσέχει. Κάποτε οὔτε καὶ οἱ Μητροπολίτες τους. Ὅμως ἐκεῖνοι μένουν ἀνεπηρέαστοι καὶ ταπεινὰ περιμένουν, παρὰ τὶς ἀδυναμίες τους, τὸν ἀμαράντινο στέφανο τῆς αἰώνιας ζωῆς. Καὶ αὐτὸ εἶναι σπουδαῖο πρᾶγμα γιὰ ἕνα κληρικό.
δοξοι ἀντιπρόσωποι ἅπλωναν γέφυρες, μικρὲς καὶ ἀνεπαρκεῖς, γιὰ νὰ γεφυρώσουν τεράστια χάσματα καὶ νὰ ἐκμηδενίσουν ἀποστάσεις καὶ Κριτικές ἐπισημάνσεις καί παρατηρήσεις διαφορές, πολὺ σημαντικὲς στὸ δόγεἰς τό βιβλίον τοῦ κ. Ἀθανασίου Μπασδέκη: μα καὶ στὸ ἦθος τῶν Ἐκκλησιῶν. τὸ γεγονός, ὅτι ἡ «ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ. Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ Παραθεώρησαν ἀλήθεια μὲ τὴν αἵρεση δὲν ἔχουν ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ποσοτικὴ διαφορά. Ἔτσι φθάσαμε στὸ τραγικὸ φαινόμενο νὰ διατυπώΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΙΕΣ. ΤΙ ΜΑΣ ΕΝΩΝΕΙ νονται ἀπὸ Ὀρθοδόξους ἐκπροσώπους καὶ Πατριάρχες, ἀντορθόδοΚΑΙ ΤΙ ΜΑΣ ΧΩΡΙΖΕΙ» ξες καὶ βλάσφημες δηλώσεις καὶ νὰ Ὑπὸ τῶν Ἀρχιμ. Παύλου Δημητρακοπούλου καὶ Πρεσβ. ὑπογράφονται κοινὰ κείμενα μὲ τοὺς αἱρετικούς, ξένα πρὸς τὴν παἈγγέλου Ἀγγελακοπούλου κληρικῶν τῆς Ἱ. Μ. Πειραιῶς ράδοση καὶ τὴν δογματικὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας59. Γιὰ παρά(6ον) πους τοῦ ΠΣΕ, ὁδήγησε ἀναπόφευ- δειγμα στὴν 3η Γενικὴ Συνέλευση κτα σὲ προϊοῦσα φθορὰ καὶ διά- τοῦ Νέου Δελχὶ τὸ 1961 ὁ καθηγητὴς Φθορὰ καὶ διάβρωσις βρωση τοῦ Ὀρθοδόξου φρονήματος, τῆς θεολογίας Νίκος Νησιώτης ἐδήτοῦ Ὀρθοδόξου φρονήματος σὲ συμβιβασμοὺς καὶ ἀνεπίτρεπτες λωσε: «Δὲν σκεπτόμεθα διαρκῶς καὶ Ἡ παρὰ τὶς παραπάνω ἐπισημάν- ὑποχωρήσεις στὸ δόγμα καὶ στὴν δὲν ἐνεργοῦμε ὡσὰν ἡ ‘Una Sancta’ σεις καὶ διαπιστώσεις ἐξακολούθη- Ἐκκλησιαστική μας αὐτοσυνειδησία. περιορίζετο ἐντὸς τῶν ὁρίων τῆς ση τῆς παραμονῆς μας στοὺς κόλ- Μὲ πολὺ ἐπιπολαιότητα οἱ Ὀρθό- ἰδικῆς μας Ἐκκλησίας ἢ Ὁμολογίας;
1. Διαχρονικά ἀντιπαπική ἡ Ἐκκλησία τῆς Σερβίας
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Σερβίας ἐπί αἰῶνες, εἶχε αὐστηρή καί σταθερά ἀντιπαπική θέση, ὅπως ἄλλωστε καί σύμπασα ἡ Ὀρθόδοξη Καθολική Ἐκκλησία, ἡ ὁποία, παρά τήν ἀντίθετη γνώμη ἀμαθῶν ἤ στρατευμένων οἰκουμενιστῶν θεολόγων, καί συνοδικά ἀλλά καί διά τῆς ὁμοφωνίας ἐπιφανῶν Ἁγίων Πατέρων, ἔχει καταδικάσει τόν Παπισμό ὡς αἵρεση. Ὀρθόδοξοι μοναχοί, ἀρνηθέντες νά δεχθοῦν τόν Παπισμό ὡς Ἐκκλησία, ὅπως χωρίς ἐντροπή πράττουν σήμερα μεγαλοσχήμονες κληρικοί καί θεολόγοι, δῆθεν Ὀρθόδοξοι, ὑπέστησαν φρικτά βασανιστήρια στό Ἅγιον Ὄρος καί στήν Κύπρο, τιμώμενοι ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὡς μάρτυρες1. Δέν λείπουν δέ καί ὁμολογηταί ἀντιπαπικοί Ἅγιοι, διωχθέντες ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 7ην ΣΕΛ.
«Ἀναφορὰ» εἰς τὸν Πάπαν ὑπὸ τοῦ ὑπ. Ἐξωτερικῶν τοῦ Πατριαρχείου τῆς Μόσχας
«Ἀναφορὰν» διὰ τὸν τρόπον λειτουργίας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας (ἐκλογὴ Ἐπισκόπων, σύστασις νέων Μητροπόλεων, Ἐκπαιδευτικὰ ἱδρύματα, Ἱ. Μοναί, Ἱεραποστολή, διδασκαλία τοῦ θρησκευτικοῦ πολιτισμοῦ καὶ ἀρχῶν ἠθικῆς εἰς τὰ σχολεῖα, σύστασις τμημάτων θεολογίας εἰς τὰ κοσμικὰ ἐκπαιδευτικὰ ἱδρύματα κ.λπ.) ἔδωσεν ὁ «ὑπουργὸς» Ἐξωτερικῶν τοῦ Πατριαρχείου τῆς Μόσχας Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ κ. Ἱλαρίων εἰς τὸν Πάπαν κατὰ τὴν πρόσφατον συνάντησίν των (18ην Ὀκτωβρίου). Παραλλήλως συνηντήθη μὲ τὸν Παπικὸν Ἀρχιεπίσκοπον Γκέρχαντ Λούντβιγκ Μιοῦλλερ, πρόεδρον τῆς ἐπιτροπῆς διὰ τὴν διδασκαλίαν τῆς Πίστεως, μετὰ τοῦ ὁποίου συνεφώνησε τὴν ἀνάπτυξιν σχέσεων εἰς τὸν χῶρον τῆς θεολογικῆς ἐρεύνης μεταξὺ τῆς «Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας καὶ τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας».
Ἀλλ’ ἡ πεῖρα τῶν συναντήσεων εἰς συνελεύσεις καὶ συνέδρια ἀποσείει ἀφ’ ἡμῶν τὴν αὐταρέσκειαν ταύτην»60. Ὁ καθ. Κων/νος Μουρατίδης πολὺ ἐνωρίς, ἤδη τὸ 1973, ἐπεσήμανε τὸ φοβερὸ αὐτὸ κατάντημα τῆς φθορᾶς καὶ διαβρώσεως, τὸ ὁποῖο καυτηριάζει δριμύτατα: «Δὲν παρῆλθον εἰ μὴ ὀλίγαι δεκαετηρίδες καὶ τὸ ἀποσυνθετικὸν πνεῦμα τοῦ θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ, τὸ ὁποῖον δεσπόζει εἰς τὸ ΠΣΕ, ἐπέδρασεν εἰς τοιοῦτον βαθμὸν διαβρωτικῶς ἐπὶ τῆς περαιτέρω πορείας κορυφαίων ἐκπροσώπων τῆς Ὀρθοδοξίας εἰς τὸ ΠΣΕ, οὕτως ὥστε νὰ ἀποδεχθοῦν οὗτοι πλήρως τὴν διαβόητον ‘θεωρίαν τῶν κλάδων’, τὴν ‘ἀρχὴν τῆς περιεκτικότητος’ καὶ τὴν ἀπάρνησιν τῆς Ὀρθοδοξίας ὡς τῆς Μίας Ἁγίας Καθολικῆς Ἐκκλησίας61. Καὶ λίγο πιὸ κάτω παρατηρεῖ: «Διατὶ ἡ Ὀρθόδοξος Ἱεραρχία ἀνέχεται τὴν περαιτέρω συμμετοχὴν εἰς τὸ παγκόσμιον συνον-
Τὴν 8ην Νοεμβρίου ἑορτάζομεν τήν Σύναξιν τῶν Ἀρχιστρατήγων Μιχαήλ καί Γαβριήλ καί τῶν λοιπῶν Ἀσωμάτων καί Οὐρανίων Δυνάμεων. Φορητὴ εἰκών ἐξαιρετικῆς τέχνης. Ἱ. Μ. Σινᾶ (12ος-13ος αἰ.).
Μέσα εἰς τήν καρδίαν διεξάγεται
Η ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΛΗ
Τοῦ κ. Μιχαὴλ Ε. Μιχαηλίδη, Θεολόγου
Ὁ ἄνθρωπος, ἀναμφισβήτητα, ἀποτελεῖ τό ἐξοχώτερο δημιούργημα μέσα στόν κόσμο. Εἶναι «ὁ κόσμος τοῦ κόσμου». Εἶναι πλασμένος homo terrenus (γήϊνος ἄνθρωπος), ἀλλά μέ προορισμό νά γίνει homo caelestis (οὐράνιος ἄνθρωπος). Σάν ἀγγελόμορφο πλάσμα, δίκαια τοποθετήθηκε στόν "παράδεισο τῆς τρυφῆς". Ἦταν τῆς ἀθωότητας καί τῆς καθαρότητάς του, ὁ καρπός. Μόνο σάν ἀθέτησε καί παράκουσε τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ, ἔπεσε τότε, καί τραυματίστηκε, εὐτυχῶς, ὄχι θανάσιμα. Θά μποροῦσε στή ζωή του νά ἐπανορθώνει τά λάθη καί τίς ἁμαρτίες του. Κι αὐτό, γιατί, μέ τή συνείδηση, πού τοῦ ἔδωσε ὁ Θεός, θά ἦταν γιά πάντα homo moralis (ἠθική ὕπαρξη). Ἐκτός ἀπ᾽ τό λογικό, ἡ λειτουργία τῆς συνείδησης θά τόν βοηθάει νά ξεχωρίζει τό καλό ἀπ᾽ τό κακό, κι ἐλεύθερα θ᾽ ἀποφασίζει τήν ἐπανόρθωσή του. Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, γνωρίζοντας καί προγνωρίζοντας τίς ἀνθρώπινες ταλαιπωρίες, πού θά εἶχε στή ζωή του, ἐκτός ἀπ᾽ τόν ἄγραφο νόμο τῆς συνείδησης, τοῦ χάρισε καί τό γραπτό Νόμο. Βέβαια, παρατηρεῖ ὁ ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς: "δέ σημαίνει ὅτι ὁ Νόμος ἔπρεπε νά ἀντικαταστήσει πλήρως τή συνείδηση, σά νά ἦταν ἡ συνείδη-
ση ἄχρηστη καί περιττή. Ὄχι. Ἀλλά ὁ Νόμος ἔπρεπε νά ἀναζωογονήσει τή συνείδηση, νά τήν ἀφυπνίσει, νά τή δυναμώσει, νά τήν ἐμβαθύνει καί νά τή σταθεροποιήσει". Προηγεῖται, δηλαδή, ἡ συνείδηση - ἡ ὁποία εἶναι ἔμφυτη - ἀκολουθεῖ ὁ γραπτός Νόμος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, καί "ὅτε ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου", καί "τέλος γάρ νόμου, Χριστός" (Ρωμ. Ι´ 4), καθώς διακηρύττει ὁ "παγκόσμιος εὐαγγελιστής καί ἱεραπόστολος", ὁ Παῦλος, ὅπως τόν ἀποκαλεῖ ὁ ἅγ. Νικόλαος Ἀχρίδος. Ὡστόσο, παρά τήν ὕπαρξη τῆς Συνείδησης, τοῦ Νόμου καί τῆς ἐν Χριστῷ τελικῆς Ἀποκάλυψης τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἡ πορεία τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς γιά τήν κατάκτηση τῆς τελειότητας, δέν εἶναι καθόλου εὔκολη. «Ἐν μέσῳ παγίδων διαβαίνεις καί ἐπί ἐπάλξεων πόλεων περιπατεῖς» (Σοφ. Σειρ. Θ´ 13). Γεμάτη πειρασμούς ἡ ζωή. Καί δέν πρόκειται μόνο γιά τούς ἐξωτερικούς πειρασμούς τῆς ζωῆς μέ τίς παγίδες τοῦ κόσμου. Ὁ μεγάλος καί ὕπουλος καί σφόδρα ἐπικίνδυνος ἐχθρός ἡ πέμπτη φάλαγγα, ὅπως τό λένε - εἶναι μέσα μας. Εἶναι ὁ ἐσωτερικός ἐχθρός πού, στόν ἀκήρυκτό του πόλεμο, δέν καταθέτει τά ὅπλα. Εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἑαυτός μας.
θύλευμα τῶν αἱρέσεων τοῦ ΠΣΕ παρὰ τὴν κατάφωρον παραβίασιν τῶν θεοπνεύστων Ἱερῶν Κανόνων καὶ θεμελιωδῶν ἐκκλησιολογικῶν ἀρχῶν, δι’ ἧς πλήττεται αὐτὴ αὕτῃ ἡ ἐν γένει λυτρωτικὴ πορεία τῆς Ὀρθοδοξίας; Διατὶ ἡ Ὀρθόδοξος Ἱεραρχία τοὐλάχιστον μετὰ τὴν διαπίστωσιν τῶν ἐπικινδύνων καὶ τοῦτ’ αὐτὸ καταστρεπτικῶν ἐπιπτώσεων ἐκ τῆς συμμετοχῆς εἰς τὸ ΠΣΕ, δὲν ἀποχωρεῖ ἐξ’ αὐτοῦ»62; Τεκμηριώνει δὲ τὶς παρὰ πάνω διαπιστώσεις του ἀναφερόμενος σὲ συγκεκριμένες περιπτώσεις: α) Στὴ δήλωση τοῦ τότε Ἀρχιεπισκόπου Θυατείρων Ἀθηναγόρου, ὁ ὁποῖος χαρακτήρισε τοὺς Ἱεροὺς Κανόνες «κατὰ τρόπον πρωτοφανῆ καὶ βλάσφημον, ὡς ‘ἀνθρωπίνων ἐνταλμάτων καὶ σχημάτων ἀνοησιῶν καὶ μίσους’ καὶ τὴν de facto ἕνωσιν τῆς Ὀρθοδοξίας μετὰ τῆς αἱρέσεως διὰ τοῦ ἀδιαλείπτου κηρύγματος περὶ τοῦ Κοινοῦ Ποτηρίου ἐπὶ καταλύσει
πάντων τῶν δογματικῶν καὶ κανονικῶν φραγμῶν, μὲ συνέπειαν τὴν διακοπὴν ὑπὸ Μητροπολιτῶν τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας τοῦ μνημοσύνου τοῦ κοιμηθέντος Πατριάρχου καὶ τὴν δημιουργίαν, ὡς μὴ ὤφειλε, κλίματος ὀξύτητος μεταξὺ τῶν Ὀρθοδόξων, διαιρεθέντων εἰς ὀπαδοὺς τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καὶ εἰς προμάχους τῆς Ὀρθοδοξίας»63. β) Σὲ θέσεις καὶ προτάσεις τοῦ καθηγητοῦ κ. Νησιώτη, ὁ ὁποῖος μεταξὺ τῶν ἄλλων εἰσηγεῖται τὴν δημιουργία σὲ κάθε τοπικὴ Ἐκκλησία ἐκκλησιαστικῆς Συνόδου «προεδρευομένη ὑφ’ ἑνός, συνισταμένη ἐκ μελῶν ἐκπροσωπούντων πάσας τὰς ἐν τῷ τόπῳ τούτῳ ὑφισταμένας ὁμολογίας, (δηλαδὴ Παπικούς, Προτεστάντες, Μονοφυσίτες κ.λπ.) περιλαμβάνουσα ἐπίσης καὶ λαϊκούς». Ὡστόσο, κατὰ τὸν κ. Μουρατίδη, παρόμοιες προτάσεις καὶ θέσεις ὁδηγοῦν στὴν κατάργηση
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 2αν ΣΕΛ.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 2αν ΣΕΛ.