Α
ΙΔΡΥΤΗΣ † Ἀρχιμ. Χαράλαμπος Δ. Βασιλόπουλος ΥΡΙΟΝ ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τόν Ἅγιον Μᾶρκον τόν Εὐγενικόν, Ἐπίσκοπον Ἐφέσου. Ὀλίγα γνωρίζουν οἱ πιστοί διά τόν ἀντιπαπικόν-ἀντιαιρετικόν ἀγῶνα του. Οὗτος κατά τήν 26ην Φεβρουαρίου 1439 συμμετεῖχεν εἰς τήν Σύνοδον τῆς Φλωρεντίας, κατά τήν διάρκειαν τῆς ὁποίας ἔδωσε τήν μάχην ἐναντίον τῆς ψευδοενώσεως Ὀρθοδόξων καί Παπικῶν. Εἶχεν ἤδη πολεμήσει τό μεγαλύτερον πραξικόπημα ἐναντίον τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως, εἰς τό ὁποῖον εἶχον προβῆ οἱ Παπικοί διά τῆς προσθήκης εἰς τό «Πιστεύω» τοῦ Φιλιόκβε. Τό-
ΕΤΗΣΙΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΑΙ: ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ: ΕΥΡΩ 50,00. ΚΥΠΡΟΥ: ΕΥΡΩ 90,00. ΕΥΡΩΠΗΣ: ΕΥΡΩ 90,00. ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΧΩΡΩΝ: ΕΥΡΩ 100,00. ΤΙΜΗ ΦΥΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ: ΕΥΡΩ 1,20
18 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2013 † Ἀθανασίου καὶ Κυρίλλου Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρείας
ΕΤΟΣ ΝΓ´ ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΥΛΛΟΥ 1959
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΜΑΡΚΟΝ ΤΟΝ ΕΥΓΕΝΙΚΟΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΣΗΜΕΡΙΝΟΝ ΟΙΚΟΥΜ. ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΝ Ἀπό τήν κατάρρευσιν τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας εἰς τήν πανομοιότυπον κατάρρευσιν τῆς σημερινῆς Ἑλλάδος
σον εἰς τήν προηγηθεῖσαν Σύνοδον ὅσον καί εἰς αὐτήν τῆς Φλωρεντίας ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ἐτεκμηρίωσεν ὅτι τό Ἅγιον Πνεῦμα ἐκπορεύεται Μόνον ἐκ τοῦ Πατρός ὡς διεκήρυ-
ξαν αἱ δύο Οἰκουμενικαί Σύνοδοι, αἱ ὁποῖαι τό συνέταξαν τῇ ἐπιφοιτήσει τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τό «Φιλιόκβε» ἦτο ἡ κυριωτέρα αἰτία τοῦ Σχίσματος, διότι οἱ Παπικοί ἐκή-
ρυττον καί κηρύττουν ἕως σήμερον ὅτι τό Ἅγιον Πνεῦμα ἐκπορεύεται καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ. Οἱ Παπικοί ἀπό τοῦ Σχίσματος ἀντί νά ἀποκηρύξουν τήν αἵρεσίν των, ἀνεκάλυψαν τήν
διπλωματίαν τῆς ἀγάπης. Ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός εἰς τήν Σύνοδον ὑπενθύμισεν ὅτι ἡ Ἕνωσις ἦτο ἀδύνατος ὑφισταμένου τοῦ Σχίσματος, συνέστη-
ΣΕΒ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ: «ΣΩΣΤΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΕΟ – ΟΘΩΜΑΝΙΣΜΟΝ» «Καταργεῖστε ἀμέσως τὰ τουρκικὰ προξενεῖα Κομοτηνῆς καὶ Ρόδου, τὰ ὁποῖα ὑπονομεύουν τὴν Ἐθνικήν μας κυριαρχίαν»
ΣΕΒ. ΓΟΡΤΥΝΟΣ: ΔΙΑΤΙ ΔΕΝ ΗΜΠΟΡΩ ΝΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗΘΩ ΜΕΤΑ ΤΩΝ ΠΑΠΙΚΩΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΘΕΟΝ
Ε
ΙΣ ἐγκύκλιον κήρυγμά του ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως κ. Ἰερεμίας ἀναλύει τό δόγμα τῆς Ἁγίας Τριάδος εἰς τήν ζωήν μας. Ἀκολούθως ἀναλύει τήν αἵρεσιν τῶν Παπικῶν καί ἀφοῦ ἐπισημαίνει ὅτι ὁ Θεός τῶν Φραγκολατίνων εἶναι φρικτός, τονίζει διατί δέν δύναται νά προσευχηθῆ εἰς ἕνα τοιοῦτον Θεόν, ὡς τόν δέχονται οἱ Παπικοί. Τό ἐγκύκλιον κήρυγμα τοῦ Σεβασμιωτάτου ἔχει ὡς ἀκολούθως:
«1. Τό πολυτιμότερο πράγμα, ἀδελφοί χριστιανοί, εἶναι ἡ πίστη μας, ἡ Ὀρθόδοξη πίστη μας. Ἡ πίστη μας αὐτή εἶναι θεία ἀποκάλυψη. Δέν εἶναι δηλαδή ἐφεύρημα τῶν παπάδων καί τῶν δεσποτάδων, δέν εἶναι ἀνακάλυψη ἀνθρώπινου νοῦ, ἀλλά εἶναι ἀποκάλυψη. Ἀποκάλυψη τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, πού σαρκώθηκε καί ἦρθε σέ ᾽μᾶς καί μᾶς τήν φανέρωσε. Καί ἡ πίστη μας αὐτή ἔφτασε σέ ᾽μᾶς μέ ἀγῶνες καί θυσίες πολλές, χωρίς κἄν νά ἀλλοιωθεῖ οὔτε στό παραμικρό. Αὐτό, χριστιανοί μου, εἶναι θαῦμα. Γιά νά καταλάβετε τό θαῦμα αὐτό, φανταστεῖτε κάποιον νά κρατᾶ στά χέρια του μιά γυάλα γεμάτη μέ ἕνα πολύτιμο ὑγρό, νά περπατάει σέ ἕνα ὀλισθηρό δρόμο καί γύρω του ἄνθρωποι νά τόν σπρώχνουν καί νά τόν πιέζουν συνεχῶς γιά νά τοῦ πέσει ἡ γυάλα καί νά τοῦ χυθεῖ τό ὑγρό. Καί ὅμως ὁ ἄνθρωπος αὐτός, μέ τά τόσα ἐμπόδια ἀπό τούς γύρω του, περπάτησε τόν μακρύ - μακρύ ὀλισθηρό δρόμο του, χωρίς νά τοῦ χυθεῖ οὔτε μία σταγόνα ἀπό τό πολύτιμο καί ἀκριβό ὑγρό, πού κρατοῦσε. Αὐτό εἶναι ἡ πίστη μας, ἡ Ὀρθόδοξη πίστη μας, ἀδελφοί μου χριστιανοί. Τήν πολέμησαν πολλοί, βασάνισαν τούς πιστούς, βάλθηκαν νά τήν ἐξαφανίσουν ἤ νά τήν νοθεύσουν καί ὅμως ἡ πίστη μας κρατήθηκε ἀναλλοίωτη, ὅπως τήν παρέδωσε ὁ Ἰησοῦς Χριστός στούς Ἀποστόλους Του καί ὅπως αὐτοί τήν παρέδωσαν στούς διαδόχους τους. Χωρίς νά χυθεῖ οὔτε μία σταγόνα, χωρίς δηλαδή νά παραλλαγεῖ “οὔτε μία κεραία οὔτε ἕνα ἰώτα” ἀπό τά δόγματά της. Ἡ γυάλα – τό ποτήρι δόθηκε ἀπό χέρι σέ χέρι, ἀπό γενεά σέ γενεά, καί ἔφτασε μέχρι τά δικά μας χέρια, ὅπως ἀκριβῶς δόθηκε ἀπό τό πρῶτο ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 7ην ΣΕΛ.
Η ΑΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΘΥΣΙΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΒΩΜΟΝ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ
Π
Ὑπό τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Σπάρτης κ. Εὐσταθίου
ΡΟΣΦΑΤΑ μὲ νομοθετικὴ ρύθμιση τοῦ Ὑπουργείου Ἀνάπτυξης οὐσιαστικὰ δρομολογήθηκε ἡ κατάλυση τῆς Κυριακῆς ὡς ἡμέρας ἀργίας καὶ στὴ Χώρα μας. Μεταξὺ ἄλλων, μὲ τὴ διάταξη αὐτὴ ἐπιτρέπεται καὶ ἡ προαιρετικὴ λειτουργία ὅλες τὶς Κυριακές τοῦ ἔτους τῶν ἐμπορικῶν καταστημάτων μὲ ἐμβαδὸν μέχρι 250 τ.μ., ἐφόσον δὲν ἀνήκουν σ᾽ ἁλυσίδα Καταστημάτων καὶ δὲ λειτουργοῦν μὲ συμφωνίες συνεργασίας τοῦ τύπου «shops-in-a-shop». Εἶναι βέβαιο, ἐντούτοις, ὅτι ἡ de iure ἐθελούσια λειτουργία τῶν καταστημάτων αὐτῶν μέσα σὲ περιβάλλον βαθειᾶς κρίσης καὶ ἔντονου ἀνταγωνισμοῦ θὰ ἐξελιχθεῖ σὲ de facto ὑποχρεωτική. Δέν μποροῦμε ἀνεπιφύλακτα νὰ συνηγορήσουμε ὑπὲρ τῆς ἄποψης ὅτι ἔτσι θὰ ἐξυπηρετηθοῦν ἡ ἐνίσχυση τῆς ἀγοραστικῆς κίνησης, ἡ ὑποβοήθηση τοῦ τουρισμοῦ καὶ ἡ ὤθηση τῆς οἰκονομικῆς ἀνάπτυξης, ὅταν μάλιστα πολλοὶ οἰκονομολόγοι καὶ φορεῖς, ποὺ σχετίζονται ἄμεσα μὲ τὴν ἀγορὰ ἀντιτείνουν βάσιμη ἀπορριπτικὴ ἐπιχειρηματολογία. Γιατί, πῶς εἶναι δυνατόν, τὴ στιγμὴ ποὺ οἱ ἑλληνικὲς οἰκογένειες κατὰ μέγα μέρος φυτοζωοῦν, χωρὶς νὰ διαθέτουν χρήματα πολλὲς φορὲς οὔτε γιὰ τὰ ἀναγκαῖα (τροφή, στέγη, μόρφωση τῶν παιδιῶν τους, ὑγειονομικὴ περίθαλψη), κάποιοι ἐμπειρογνώμονες νὰ ἀντιλαμβάνονται τήν καλπάζουσα οἰκονομικὴ ὕφεση ὡς ζήτημα διεύρυνσης τοῦ ὡραρίου τῶν καταστημάτων καὶ τῆς ἐργασίας τῶν ὑπαλλήλων ἤ …μετάθεσης τῆς ἀργίας τῆς Κυριακῆς τὴ Δευτέρα, ὥστε ἡ ἀγορὰ νὰ …ἀναθερμανθεῖ, νὰ …ἀπελευθερωθεῖ, νὰ …ἐκσυγχρονισθεῖ καὶ νά …ἐξευρωπαϊσθεῖ; Ἀναρωτιόμαστε, ἐπιπρόσθετα, ποιοὶ εἶναι οἱ εἰσηγητὲς αὐτοῦ τοῦ μέτρου καὶ ἂν ὑπολανθάνουν, ὅπως ἀρκετοὶ ἰσχυρίζονται, ἄλλες ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 7ην ΣΕΛ.
Η ΣΤΑΥΡΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΜΑΣ
Π
ΑΡΑΘΕΤΟΜΕΝ κατωτέρω τά πορίσματα τοῦ 53ου Παιδαγωγικοῦ Συνεδρίου τοῦ τομέως Ἐπιστημόνων τοῦ Συλλόγου Ὀρθοδόξου Ἱεραποστολικῆς Δράσεως «Ὁ Μέγας Βασίλειος» διά τά πραγματικά αἴτια τῆς κρίσεως, τό ὁποῖον ἐπραγματοποιήθη εἰς τό Πολεμικόν Μουσεῖον κατά τήν 28ην Δεκεμβρίου. Τά πορίσματα ἔχουν ὡς ἀκολούθως:
«• Ζοῦμε σήμερα τίς τραγικές συνέπειες τῆς 6ης πτώχευσης τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους μετά τήν Ἑλληνική Ἐπανάσταση. Ἡ διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση τοῦ 2007-8 ὑπῆρξε μόνο ἀφορμή τῆς ἑλληνικῆς πτώχευσης. Τά αἴτιά της ὅμως εἶναι βαθύτερα. Ἡ οἰκονομική κρίση ὑπῆρξε ἀποτέλεσμα τῆς ἐπί σχεδόν τέσσερις δεκαετίες κρίσεως τῆς πολιτικῆς καί τῆς κοινωνίας, κρίσεως πού ἑδράζεται στήν κατάρρευση τῆς παιδείας, τῶν θεσμῶν καί τῶν ἀξιῶν. • Ἡ μυωπική συμπεριφορά καί ἡ ἀπληστία πολιτικῶν, συνδικαλιστῶν, τραπεζῶν καί ἰδιωτῶν ὑπῆρξαν οἱ βάσεις τῆς οἰκονομικῆς κατάρρευσης τῆς χώρας μας, ἐνῶ ἡ ἀτιμωρησία καί οἱ ἀνάγκες διατήρησης τοῦ φαύλου πελατειακοῦ κράτους ἐμποδίζουν τή λήψη τῶν μέτρων ἐκείνων πού θά ὁδηγοῦσαν στήν ἔξοδο ἀπό τήν κρίση. • “Τό πρώτιστον τῶν παρʼ ἡμῖν ἀγαθῶν”, ἡ Παιδεία, πάσχει, καί ἴσως εἶναι ἡ κυριότερη αἰτία τῆς βαθειᾶς κρίσεως καί σήψεως τῆς κοινωνίας. Οἱ νέες γενιές γιά δεκαετίες γαλουχήθηκαν μέ τό δυτικό παιδευτικό μοντέλο, στηριγμένο στή λογικοκρατία, τόν ὑλισμό καί τόν ἀτομισμό. Τούς προσφέρθηκε παιδεία χωρισμένη ἀπό τήν ἑλληνορθόδοξη παράδοση καί ἀγωγή. Ἀποτέλεσμα ὁ θρίαμβος τῶν παθῶν, ὁ μηδενισμός, ἡ ἀπαξίωση κάθε ἀξίας καί ἡ παντελής ἀπουσία ἤθους. • Ἡ ἔξοδος ἀπό τήν κρίση εἶναι ἐφικτή, καί μάλιστα ταχύτερα τῶν προσΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 7ην ΣΕΛ.
σε δέ τήν ἀγάπην καί τήν μελέτην πρός ἄρσιν τοῦ Σχίσματος: «Εἶπεν οὖν ὁ Ἐφέσου (Ἅγιος Μᾶρκος) πρῶτον μέν, ὅπως ἐστίν ἀναγκαιοτάτη ἡ εἰρήνη, ἥν κατέλιπεν ἡμῖν ὁ Δεσπότης ἡμῶν Χριστός καί ἀγάπη καί δεύτερον, ὅτι παρέβλεψεν ἡ Ρωμαϊκή Ἐκκλησία τήν ἀγάπην καί διελύθη ἡ εἰρήνη· τρίτον, ὅτι ἀνακαλουμένη νῦν ἡ Ρωμαϊκή Ἐκκλησία τήν τότε καταλειφθεῖσαν ἀγάπην, ἐσπούδασεν, ἵνα ἔλθωμεν ἐνταῦθα καί ἐξετάσωμεν τάς μεταξύ ἡμῶν διαφοράς· τέταρτον, ὅτι ἀδύνατόν ἐστιν ἀνακαλέσασθαι τήν εἰρήνην, ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 7ην ΣΕΛ.
Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΚΟΣ Ο ΕΥΓΕΝΙΚΟΣ
Ὁλόκληρος ἡ ἐπιστολὴ τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Πειραιῶς κ. Σεραφεὶμ πρὸς τὸν ὑπουργὸν Ἐξωτερικῶν κ. Ἀβραμόπουλον, πρὸς τὸν ὁποῖον τονίζει ὅτι ἔχει τὴν ἱστορικὴν δυνατότητα, διὰ τῆς καταργήσεως τῶν τουρκικῶν προξενείων Ρόδου καὶ Κομοτηνῆς νὰ ἀπαλλάξη τὴν Χώραν ἀπὸ τὴν κακότροπον καὶ προδήλως ἐγκληματικὴν συμπεριφορὰν τῆς γείτονος εἰς τοὺς εὐαισθήτους ἑλληνικοὺς χώρους. Ὁ Σεβασμιώτατος ὑπογραμμίζει ἀκόμη εἰς τὴν ἐπιστολήν του πρὸς τὸν ὑπουργόν ὅτι οὗτος δὲν θὰ ὑποκύψη ἔναντι οἱασδήποτε σκοπιμότητος ἢ πίστεως. Τὴν ἰδίαν στιγμὴν ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Διδυμοτείχου κ. Δαμασκηνός, τοποτηρητὴς τοῦ χηρεύσαντος θρόνου τῆς Κομοτηνῆς καὶ Μαρωνείας, ὑπεδέχθη τὸν Πρόξενον τῆς Τουρκίας εἰς τὴν περιοχὴν καὶ προέβη, κατὰ δημοσιογραφικοὺς παρατηρητάς εἰς δηλώσεις, αἱ ὁποῖαι χαρακτηρίζονται ὡς ἐθνικῶς ἀπαράδεκτοι, διότι φέρεται εἰπὼν ὅτι πάντοτε ἤθελε σχέσεις μὲ τὸ Τουρκικὸν Προξενεῖον καὶ ηὐχαρίστησε τὸν Τοῦρκον Πρόξενον διὰ τὴν ἐπίσκεψίν του εἰς τὴν Ἱ. Μητρόπολιν. Ἐπικρίνεται ἐπίσης, διότι φέρεται νὰ ἀλλάζη τὴν ἐθνικὴν γραμμὴν τοῦ προκατόχου του, μακαριστοῦ Μητροπολίτου Μαρωνείας καὶ Κομοτηνῆς, κυροῦ Δαμασκηνοῦ.
Ἐνῶ ἡ Ἑλληνικὴ τριτοκομματικὴ κυβέρνησις ἐπιχειρεῖ τὴν ἰσλαμοποίησιν – τουρκοποίησιν τῆς Ἑλληνικῆς οἰκονομίας μὲ τὴν ἐξαγορὰν μαρινῶν ἐλλιμενισμοῦ τουριστικῶν – ἰδιωτικῶν γιὼτ ἀπὸ Τούρκους (μαρῖναι Φλοίσβου, Ζέας, Λευκάδος, Κερκύρας) κ.λπ. καὶ ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Διδυμοτείχου κ. Δαμασκηνός, τοποτηρητὴς τοῦ θρόνου τῆς Μαρωνείας καὶ τῆς Κομοτηνῆς, ἀνατρέπει τὴν ἐθνικὴν γραμμὴν τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου κ. Δαμασκηνοῦ διὰ τὴν Θράκην (εἰς τὰς προαναφερομένας περιφερείας) δηλῶν, ὑποδεχόμενος τὸν Τοῦρκον Πρόξενον εἰς τὴν Κομοτηνὴν κ. Ἰλχὰν Σερὲρ ὅτι «πάντοτε ἤθελα νὰ ἔχω σχέσεις μὲ τὸ Τουρκικὸ Προξενεῖο», ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Πειραιῶς κ. Σεραφεὶμ ἀπέστειλεν ἐπιστολὴν πρὸς τὸν ὑπουργὸν Ἐξωτε-
ΣΗΜΕΡΟΝ ΕΙΣ ΤΟΝ «Ο.Τ.»
G Ὁ Σεβ. Διδυμοτείχου, Τοποτηρητὴς τοῦ Θρόνου τῆς Ἱ. Μ. Μαρωνείας ἀνατρέπει τὴν Ἐθνικὴν στρατηγικὴν τοῦ μακαριστοῦ Δαμασκηνοῦ. Σελ. 8 G Τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον ἀποστέλλει Ἐξαρχίαν εἰς τὴν Ἱ. Μονὴν Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Πάτμου. Σελ. 8 G Ἡ ἐξέλιξις, ἡ ἐξελικτικὴ δημιουργία καὶ ὁ Χριστιανισμός. Τοῦ κ. Χρήστου Σαλταούρα. Σελ. 3 G Τὸ «σωματίδιο» τῆς «κάρτας τοῦ πολίτη». Τοῦ π. Ἀθανασίου Μηνᾶ. Σελ. 4 G Ἀγγελολογία – Δαιμονολογία. Τοῦ πρωτοπρ. Ἀγγέλου Ἀγγελακοπούλου. Σελ. 5 G Ὁ Οἰκουμενισμὸς καὶ τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ) ἢ αἱρέσεων. Σελ. 5 G Ἡ ἐργασία τῆς Κυριακῆς εἶναι κατηραμένη. Ὑπό τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Καλαβρύτων κ. Ἀμβροσίου. Σελ. 6 G Ἐκκλησία καὶ Πολιτεία: Ἕνας προτεσταντικὸς διαχωρισμός. Ὑπό τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου π. Βασιλείου Βολουδάκη. Σελ. 6
ρικῶν κ. Ἀβραμόπουλον, διὰ τῆς ὁποίας ζητεῖ, ὅπως ὁ ὑπουργὸς ἀναλάβη πρωτοβουλίας διὰ νὰ σώση τὴν Θράκην, τὰ Δωδεκάνησα καὶ ὁλόκληρον τὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τὸν νεο–οθωμανισμὸν τῶν Τούρκων. Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης εἰς τὴν ἐπιστολήν του, ἀφοῦ ἀναλύει τὴν
Π
Ἡ ἐπιστολή Παραθέτομεν κατωτέρω ὁλόκληρον τὴν ἐπιστολὴν τοῦ Σεβ. Μητρο-
«Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ»
Τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση
ΑΛΙΑ εἶναι ἡ συνήθεια τῶν περισσοτέρων προσκυνητῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους νά ἐπισκέπτονται φημισμένους πατέρες, νά τούς ρωτοῦν διάφορα πράγματα καί νά τούς παρασέρνουν σέ σχολιασμό τῆς πολιτικῆς ἐπικαιρότητας, δίνοντάς τους ἐλλιπεῖς πληροφορίες. Τό ἀποτέλεσμα εἶναι ἀρνητικό, γιατί ὅ,τι ἀκοῦν τό δέχονται ὡς ὀρθό, ἀλλά στή συνέχεια τό ἑρμηνεύουν μέ τά δικά τους κριτήρια καί συμπεραίνουν ἐσφαλμένα. Οἱ πολλές γνῶμες πού ἀκοῦν τούς προκαλοῦν σύγχυση, χωρίς νά τό καταλαβαίνουν, καί τό πιό ἀνησυχητικό δέν ἀποκομίζουν καμιά πνευματική ὠφέλεια. Ἐπιστρέφοντας στά ἴδια οἱ προσκυνητές αὐτοί διηγοῦνται τά ὅσα ἄκουσαν, μέ τή δική τους πάντα ἑρμηνεία, καί προκαλοῦν ἀναστάτωση στούς ἀνυποψίαστους καί ἁπλούς ἀνθρώπους. Τό φαινόμενο εἶναι συχνό καί πρέπει νά περιοριστεῖ, ὅσο φυσικά εἶναι δυνατό κάτι τέτοιο. Οἱ πατέρες πρέπει νά προσέχουν σέ ποιούς μιλᾶνε καί τί τούς λένε. Γιατί, δυστυχῶς, πολλοί ἄνθρωποι θεωρητικά βρίσκονται ἐντός τῆς Ἐκκλησίας, στήν πράξη ὅμως εἶναι μακριά. Δέν ἔχουν καλή προαίρεση καί εἶναι περιορισμένης ἀντίληψης. Ὅποιος θέλει νά πείσει αὐτούς τούς ἀνθρώπους κοπιάζει ματαίως. Εἶναι σάν νά ἐπιδιώκει νά βάλει ἕνα κιλό γάλα σέ ἕνα μικρό φλιτζάνι. Δέν γίνεται. Θά χυθεῖ ὁπωσδήποτε. Ἐκεῖνος πού πηγαίνε στό Ὄρος χάριν ὠφελείας, ἄς περιορίζεται σέ ἕνα πατέρα, γιά νά μή χάνει τό χρόνο του καί νά μή ταλαιπωρεῖται μέ γνῶμες πολλῶν, πού συχνά εἶναι καί ἀλληλοαναιρούμενες. Ὁ Γέροντας Παΐσιος ἔλεγε ὅτι ὅποιος συμβουλεύεται ἕνα πατέρα καί προσπαθεῖ νά ἐφαρμόσει στή ζωή του ὅ,τι τοῦ πεῖ, ἔχει θετική βοήθεια. Ἀντίθετα, ἐκεῖνος πού τρέχει ἐδῶ καί ἐκεῖ, κάνει «πνευματικό τουρισμό» καί χάνει τίς ὧρες του ταλαιπωρούμενος, χωρίς νά ὠφελεῖται. Ὁ προσκυνητής τοῦ Ἁγίου Ὄρους πρέπει νά ἔχει ταπεινό φρόνημα καί νά περιορίζει ὅσο γίνεται τήν περιέργειά του. Μόνο ἔτσι θά μπορέσει νά ἀξιοποιήσει τόν ἱερό τόπο καί νά βιώσει μυστικές καταστάσεις, πού ἔξω στόν κόσμο κάτι τέτοιο εἶναι πολύ δύσκολο. Προσωπικά ἔχω διαμορφώσει τήν ἄποψη ὅτι ὅπου καί νά βρεθεῖ κανείς, ἄν πράγματι ἔχει πνευματικά ἐνδιαφέροντα, θά βρεῖ αὐτό πού θά τόν θρέψει καί θά τόν σταθεροποιήσει στήν κατά Χριστόν ζωή. Δόξα τῷ Θεῷ ὑπάρχουν καί ἐκτός Ἁγίου Ὄρους ἱεροί τόποι, ὅπου μπορεῖ νά βρεῖ κανείς τή γλυκύτατη ἡσυχία καί νά προσευχηθεῖ μέ κατάνυξη καί νά ἀναπτερωθεῖ. Ἴσως νά εἶναι δυσκολότερη ἡ συνάντηση μέ κάποιο ἐνάρετο κληρικό ἤ μοναχό, ἀλλά οἱ προϋποθέσεις ὑπάρχουν, ἀρκεῖ νά ἔχει κανείς πραγματική ἀναζήτηση γιά κάτι τέτοιο. Παντοῦ ὑπάρχουν οἱ ἀληθινοί ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ καί μπορεῖ κανείς νά ἐπικοινωνήσει μαζί τους καί νά ὠφεληθεῖ πνευματικά. Χρειάζεται ὅμως ἡ ἀγαθή προαίρεση καί τό ταπεινό φρόνημα. Ὅταν λείπουν αὐτά καί ἀγγέλους νά συναντήσει κάποιος, δέν πρόκειται νά δεχτεῖ τήν ἐπίδραση, πού ἀπαιτεῖται, γιά νά σταθεροποιηθεῖ στήν κατά Χριστόν ζωή.
ΕΘΝΑΡΧΙΚΗ ΔΡΑΣΙΣ ΙΕΡΑΡΧΩΝ – ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΗΣ Ι. ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΧΑΛΚΗΣ (ΙΘ´ αἰ.)
Τοῦ πρωτοπρ. π. Γεωργίου Δ. Μεταλληνοῦ, Ὁμοτ. Καθηγητοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
(3ον) Β. Ο ΡΑΣΚΟΠΡΕΣΡΕΝΗΣ ΜΕΛΕΤΙΟΣ (16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1854) Τὸ κοσμικὸ ὄνομα τοῦ ἱεράρχη αὐτοῦ ἦταν Μελέτιος Σπανδωνίδης καὶ ἔλαβε τὸ δίπλωμα τῆς Σχολῆς τὸ 184911. Στὶς 13 Μαρτίου 1854 ἐξελέγη Μητροπολίτης Ρασκοπρεσρένης. Τὰ προβλήματα, πού ἀντιμετώπισε, ἀμέσως μετὰ τὴν ἐγκατά-
ἐπεκτατικὴν – κατακτητικὴν πολιτικὴν τῶν Τούρκων εἰς τὰς ἀνωτέρω περιοχὰς ὑποδεικνύει τρόπον, διὰ νὰ ὑπάρξη ἀνάχωμα εἰς αὐτὴν τὴν πολιτικὴν τῆς Τουρκίας.
στασή του στὸν ἐπισκοπικὸ θρόνο, ἐκτίθενται στὸ μέ ἡμερ. 16 Σεπτεμβρίου 1854 γράμμα του πρὸς τὸ Σχολάρχη: «Οἱ ἐνταῦθα χριστιανοὶ ἀγαθοί, πλὴν ἐν μεγίστῃ ἀμαθείᾳ εὑρίσκονται καὶ οὕτως ἔχοντες, πάλιν ἀποστρέφονται τὰ φῶτα τῆς παιδείας. Ἔγω, ἅμα ἐπάτησα τὸ ἔδαφος τῆς ἐπαρχίας ταύτης, δὲν ἔλειψα ἵνα δεικνύω αὐτοῖς τὸ ἀγαθόν τῆς παιδείας ἀποτέλεσμα καὶ προτρέπων αὐτοὺς εἰς σύστασιν
τουλάχιστον ἑνὸς κεντρικοῦ σχολείου». Ἡ Μητρόπολη βρισκόταν μέσα σὲ κυρίως σερβικὸ πλήρωμα, ἡ ἑλληνοφωνία ὅμως ἦταν σ᾽ ὁλόκληρη τὴ Βαλκανικὴ ἐξαπλωμένη, ἀφοῦ τὰ ρωμαίϊκα (ἁπλά ἑλληνικὰ) ἦταν ἡ κοινὴ γλώσσα, (lingua franca) τῆς Ρωμηοσύνης. Πρέπει, λοιπόν, νὰ γίνει δεκτό, ὅτι ὁ λόγος ἐδῶ εἶναι γιὰ ἑλληνόφωνο σχολεῖο, ὅπως ἀποδεικνύει καὶ ἡ συνέχεια τοῦ γράμματος, πού ἀναφέρεται ἀκριβῶς στὸ θέμα τῆς γλώσσας: «Ἀλλ᾽ ἄλλη τις δεισιδαιμονία ἀποτρέπει αὐτοὺς εἰς τοῦτο, ἡ μεγίστη καὶ ἄλογος ἀποστροφὴ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης, ὥστε ἡ ἐπιτυχία τοῦ καλοῦ βαθμηδὸν δυνατὸν νὰ γείνῃ». Ἡ καλλιεργούμενη ἀπὸ πολιτικοὺς κύκλους ἀντιρωμαίϊκη συνείδηση ὁδηγεῖ στὴ στροφὴ κατὰ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας. Ἡ θέληση ὅμως τοῦ ἱεράρχη δὲν καταβάλλεται, ὥστε νὰ συνεχίζει τὴν προσπάθεια μὲ τὴν
πολίτου Πειραιῶς κ. Σεραφεὶμ πρὸς τὸν ὑπουργὸν Ἐξωτερικῶν κ. Ἀβραμόπουλον. Αὕτη ἔχει ὡς ἐξῆς:
«Πρός Τόν Ἐξοχώτατον Κύριον Δημήτριον Ἀβραμόπουλον Ὑπουργόν Ἐξωτερικῶν Ἀκαδημίας 1 ΑΘΗΝΑΙ Ἐξοχώτατε Κύριε Ὑπουργέ, Ἔχω τήν ἰδιαιτάτην τιμήν νά γνωρίζω ἀπό πολλῶν ἐτῶν τήν ὙμεΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 7ην ΣΕΛ.
Διεκδικεῖ «πρωτεῖον» ὁ Οἰκ. Πατριάρχης κατά τό πρότυπον τοῦ Πάπα. Πρός ἀλλαγήν τοῦ συνοδικοῦ πολιτεύματος
Πληροφορίαι ἀπό τούς Πατριαρχικούς κύκλους ὑποστηρίζουν ὅτι ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος προωθεῖ «πρωτεῖον» διά τόν ἑαυτόν του, κατά τά πρότυπα τοῦ Πάπα. Τοῦτο ἐνισχύεται καί ἀπό σχετικήν ὁμιλίαν τοῦ Μεγάλου Ἀρχιδιακόνου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου κατά τήν περίοδον τῶν Χριστουγέννων. Ἡ προαναφερομένη διάθεσις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου διεφάνη κατά πρῶτον κατά τήν ἐπίσκεψιν τοῦ Πάπα, ὅταν τόν ὑπεδέχθησαν ὡς τόν «Ἁγιώτατον» ἀδελφόν τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας. Εἰς ὁμιλίαν, τήν ὁποίαν εἶχε κάνει ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης, προσφωνῶν τόν Πάπαν, εἶχεν ἀφήσει νά ἐννοηθῆ ὅτι, ὅπως ἐκεῖνος εἶχε τό «πρωτεῖον» τῆς «Ἐκκλησίας» τῆς Δύσεως ἔτσι καί αὐτός πρέπει νά ἔχη τό πρωτεῖον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἐάν ὅμως ἔχωμεν αὐτήν τήν ἐξέλιξιν, τότε θά ἔχωμεν μίαν μεταβολήν εἰς τό Πολίτευμα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία δέν ἔχει πρῶτον, ἀλλά προκαθημένην. Προκαθημένη εἶναι ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος.Ἐνῶ εἰς τόν Παπισμόν δέν ἰσχύει τό Συνοδικόν σύστημα, διότι τά πάντα ἐλέγχονται καί κατευθύνονται ὑπό τοῦ ἡμιθέου – ἀλαθήτου Πάπα. Θά ἀποδεχθῆ ὁ πιστός λαός, ὁ ἔντιμος κλῆρος, οἱ παραδοσιακοί Σεβ. Μητροπολῖται ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 7ην ΣΕΛ.
ἐλπίδα τῆς ἐπιτυχίας, τὴν ὁποία στηρίζει στὴ συχνὴ ἐπαφὴ μὲ τό ποίμνιό του: «Πρὸ τινων ἡμερῶν, ἐπιστρέψας εἰς τὴν πόλιν Πρεσρέναν ἀπὸ τὰς κωμοπόλεις Πέκιον καὶ Ἰάκωβον κατ᾽ αὐτάς σκοπεύω, ἵνα ἐξέλθω καὶ εἰς τὰς λοιπάς πόλεις καὶ κωμοπόλεις τῆς ταπεινῆς μου παροικίας, εἰς ἐπὶσκεψιν καὶ τῶν ἐν αὐταῖς χριστιανῶν μου». Βέβαια, τὸ ἐρώτημα εἶναι, ἂν ἀναφέρεται μόνο στοὺς ἑλληνικῆς καταγωγῆς πιστοὺς ἢ ὅλους γενικά τούς Ὀρθοδόξους τῶν περιοχῶν αὐτῶν. Γ. Ο ΒΟΔΕΝΩΝ (ΕΔΕΣΣΗΣ) ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ (1859-1861) Μία ἀπὸ τὶς σημαντικότερες περιπτώσεις ἱεράρχη, ἀγωνιζόμενου στὸ «μάτι τοῦ κυκλώνα», εἶναι αὐτὴ τοῦ Βοδενῶν Νικοδήμου. Ἀποφοίτησε τὸ 185112 καὶ στὶς 8 Φεβρουαρίου 1859 ἐξελέγη Μητροπολίτης Βοδενῶν-Ἐδέσσης. Στὸ Ἀρ-
Τὴν 19ην Ἰανουαρίου ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τήν μνήμην τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ. Ἀνωτέρω εἰκών τῶν Βασιλείου καὶ Νικολάου Λέπουρα, 1967.
Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ Μ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Τοῦ Ἀρχιμ. Μελετίου Ἀπ. Βαδραχάνη
Α´. Νὰ μὴ διαβάζουμε τὴ Γραφὴ μὲ τὴν ἀνθρώπινη προοπτικὴ καὶ σκέψη. Οἱ λέξεις, ποὺ χρησιμοποιοῦν οἱ ἄνθρωποι γιὰ νὰ χαρακτηρίσουν τὸν Θεό, δὲν ἔχουν πάντα τὴν ἴδια σημασία μὲ αὐτὴν ποὺ ἰσχύει γιὰ τὰ δεδομένα τοῦ ἀνθρώπου. Ὅταν λέμε π.χ. ὅτι ὁ Θεὸς ἔπλασε τὸν ἄνθρωπον παίρνοντας χῶμα (Γέν. 2,7), δὲν σημαίνει ὅτι ὁ Θεὸς ἔχει χέρια καὶ ἔκανε μία χειρωνακτικὴ ἐργασία. Ἁπλῶς ἡ Γραφὴ ἀποκαλύπτει, μὲ λόγια ἁπλὰ καὶ κατανοητὰ γιὰ τὸν ἄνθρωπο, ὅτι ὁ Θεὸς τὸν δημιούργησε προσωπικὰ καὶ μάλιστα ὄχι μὲ ἕνα ξερὸ πρόσταγμα «εἶπε καὶ ἐγεννήθησαν», ὅπως ἔγινε μὲ τ’ ἄλλα δημιουργήματά του, ἀλλὰ μὲ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον καὶ φροντίδα. Ὅταν λέγει ἡ Γραφὴ ὅτι ὁ Θεὸς ἀκούει ἢ βλέπει («Ὁ φυτεύσας τὸ οὖς οὐχὶ ἀκούει ἢ ὁ πλάσας τὸν ὀφθαλμὸν οὐχὶ κατανοεῖ;» Ψαλμ. 93,9), δὲν σημαίνει ὅτι ἔχει σῶμα, μάτια καὶ αὐτιά. Ἀκούει καὶ βλέπει βέβαια πνευματικά, ὅπως ἐκεῖνος μόνο γνωρίζει καὶ ἀσύλληπτα περισσότερο ἀπ’ ὅτι ὁ ἄνθρωπος μὲ τὰ ὑλικὰ αἰσθητήρια. Ὅταν ἀκούσεις θυμὸ καὶ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ στὴ Γραφή, λέγει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος, μὴ νομίσεις κάτι τὸ ἀνθρώπινο. Ὁ Θεὸς εἶναι τελείως ἀπαθὴς καὶ ἤρεμος καὶ γαλήνιος. Καὶ ἡ ὀργὴ του εἶναι ἀνυπόστατος κατὰ τοὺς Πατέρες. Τίποτε τὸ ἀνθρώπινο δὲν τὸν χαρακτηρίζει. Γι’ αὐτὸ στὸν Ἰερεμία (7,10) διευκρινίζει ὁ Θεὸς ὅτι
οἱ ἄνθρωποι δὲν μποροῦν νὰ τὸν νευριάσουν, ἀλλὰ μόνο νὰ ὀργισθοῦν οἱ ἴδιοι. Τὸν παρουσιάζει ὅμως ἡ Γραφὴ ἔτσι, γιὰ νὰ συγκινήσει καὶ νὰ ὠφελήσει τοὺς παχύτερους πνευματικά. Τὸ ἴδιο κάνουμε κι ἐμεῖς, ὅταν μιλοῦμε μὲ βαρβάρους, μὲ παιδιά, μὲ διανοητικῶς ἀναπήρους καὶ καθυστερημένους· κατεβαίνουμε στὸ ἐπίπεδό τους καὶ μιλᾶμε τὴ γλώσσα τους. Ψελλίζουμε καὶ συλλαβίζουμε τὶς λέξεις, ὅταν μιλοῦμε στὰ μωρά, καὶ προσποιούμαστε ὅτι θυμώνουμε καὶ κουνοῦμε ἀπειλητικὰ χέρια καὶ πόδια, γιὰ νὰ τὰ ἐντυπωσιάσουμε καὶ νὰ τὰ ὁδηγήσουμε στὸ σωστό. Ὅταν λέμε ὁ Χριστὸς εἶναι υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ἡ λέξη υἱὸς δὲν σημαίνει τὸ ἴδιο μὲ ὅτι σημαίνει γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Ὁ υἱὸς στοὺς ἀνθρώπους δὲν ἔχει ποτὲ τὴν ἴδια ἡλικία μὲ τὸν πατέρα, ἀλλὰ πάντοτε εἶναι μικρότερος. Καὶ κάποτε, πρὶν γεννηθεῖ, ἐνῶ ὑπῆρχε ὁ πατέρας του, αὐτὸς δὲν ὑπῆρχε. Στὴν Τριαδικὴ ὅμως Θεότητα ὁ Υἱὸς εἶναι συνάναρχος μὲ τὸν πατέρα. Ἀνέκαθεν συνυπάρχει καὶ συνευρίσκεται μὲ Ἐκεῖνον. «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος» (Ἰω. 1,1). Συνεπῶς, ὅταν χρησιμοποιοῦμε λέξεις γιὰ νὰ χαρακτηρίσουμε τὸ Θεό, δὲν μποροῦμε νὰ σκεπτόμαστε μὲ τὶς ἀνθρώπινες κατηγορίες σκέψεως.
χεῖο τῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης σώζονται διάφορα γράμματά του πρὸς τὸ Σχολάρχη. Τὸ πρῶτο γράμμα στέλνεται στὶς 2 Μαΐου 1859, λίγο μετὰ τὴν ἄφιξή του στὴν ἐπαρχία του. Στὴν ἀρχὴ ἀναγγέλλει τὴν ἄφιξη καὶ ὑποδοχή του στὴ μητρόπολή του: «Διὰ τῶν σεβασμίων καὶ Θεοπειθῶν εὐχῶν Της ἔφθασα ὑγειῶς κατὰ τὴν Μεγάλην Τετάρτην εἰς τὴν Θεόθεν κληρωθεῖσάν μοι ταπεινὴν ἐπαρχίαν· οἱ χριστιανοί μου μὲ ὑπεδέξαντο ἀσμενέστατα, προσενεγκόντες τῷ ταπεινῷ αὐτῶν Ἀρχιερεῖ σέβας καὶ εὐλαβείας, ἀνάλογον τῇ αὐτῶν χριστιανικῇ ἀγαθότητι καὶ ἁπλότητι». Ἔχει ἤδη ἀρχίσει τὴν ποιμαντικὴ δραστηριότητά του: «Ἤδη διατελῶ... τὰ μὲν ἐφησυχάζων ἐν τῇ Μητροπόλει μου, τὰ δὲ ἀπερχόμενος ἐκ διαλειμμάτων εἰς τὰ πέριξ χωρία καὶ εἰς ἀμφότερα τὰ μέρη, ἐκτελῶν, ὅσον συγχωροῦσιν αἱ ἀσθενεῖς μου δυνάμεις,
τὰ ἀρχιερατικά μου χρέη καὶ καθήκοντα. Μετὰ τὴν ἑορτήν δὲ τῆς Ἀναλήψεως ἀναχωρῶν διὰ τὰ Γενιτζά, ὅπου θέλω διαμείνει ἀρκετόν καιρόν, διότι ἐκεῖ ὑπάρχει τὸ συστατικώτερον μέρος τῆς ἐπαρχίας ταύτης, ἀπέχον ἐκ τῆς Μητροπόλεως δώδεκα καὶ δεκαπέντε ὥρας. Ἐν γένει οἱ Χριστιανοὶ τῶν μερῶν τούτων εἰσίν εὐάγωγοι, εὐλαβεῖς καὶ ἀφωσιωμένοι εἰς τὸν Ἀρχιερέα των, θεωροῦντες αὐτὸν οὐ μόνον ὡς πνευματικὸν των πατέρα, ἀλλὰ καὶ ὡς τὸ μόνον καταφύγιον κατὰ πάσης ἐξωτερικῆς ἐπηρείας». Ἐννοεῖ, προφανῶς, τὶς ξένες προπαγάνδες, πού ἀνέπτυσσαν τὴ δραστηριότητά τους, κυρίως στὴν περιοχὴ αὐτὴ τῆς ἑλληνικῆς Μακεδονίας. Ἡ κατάσταση, παρὰ τὴ δυσκολία, δημιουργεῖ ἐλπίδες γιὰ μιὰ ἀποτελεσματικὴ ἀντιμετώπιση. Γράφει: «Μολονότι οἱ πάντες ὁμι-
Β´. Σημασία δὲν ἔχουν τὰ ἀξιώματα ἀλλὰ ἡ ἀρετὴ καὶ ἁγιότητα. Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ἦταν με-
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 2αν ΣΕΛ.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 2αν ΣΕΛ.