Dentz 2 - 2018 by Het Branche Bureau

Vakblad voor tandartsen

Nummer 2 - Jaargang 10 - 2018

Heleen van Royen

Rauw en eerlijk over het leven 25 mei: de AVG

Trap niet in trucs Orthodontie door tandartsen

Pensioenopbouw

De heroĂŻsche tandarts

Cavex Bite&White

ABC systeem A C T I VE REN-B LE K E N - CO N D I T I O N E R E N

Uniek thuisb leeksy steem in 3 stappe n

CAVEXYOUR IMPRESSION IS OUR CONCERN

www.cavex.nl

Turn-key totaalinrichting 3 Behandelkamer

2 Behandelkamer

Ste

4 Behandelkamer Lamp 1990

Hartlijn stoel 1490

lichtschakelaar steri

Computer data VGA. 9. 7.

+1500 8.17d.

Uw wensen onze ervaring. Van idee tot realisatie, van installatie tot onderhoud. Timer

Computer data VGA. 9. 7.

+1500 8.17c.

Timer

Computer data VGA. 9. 7.

9. data

Close-in boiler

+500

11. 5.2. +500

9. data

Computer

g lin ra

er et 2m

st en

Computer

s Loodfolie 12 pond

d ha

e lijk

g nt

rö

s Loodfolie 12 pond

Close-in boiler

+500

11. 5.2. +500

Close-in boiler

Beeldscherm

9. VGA data (in overleg)

17c. +1200

aan plafond. 21d.

tek.1:1 Boorsjabloon zie .21d. 1.2a.6d.7.8.16

tek.1:1 Boorsjabloon zie .21c. 1.2a.6c.7.8.16

JAAR GARANTIE arderobe G 0% RENTE s lichtschakelaar

+300 9.

Praktijk starten?

+300 9. +300

tek.1:1 Boorsjabloon zie .21b. 1.2a.6b.7.8.16

s lichtschakelaar

+300 9.

en Kast met plank /+1300 hoogte +1200

aan plafond. 21c.

aan plafond. 21b.

Operatielamp

41B+

Röntgen alleen leidingwerk

wcd plafond. 9.

STER

101.

Beeldscherm

17d. +1200

+300 9. 17b. +1200

Mela

9. VGA data (in overleg)

Beeldscherm

+500

s Loodfolie 12 pond

+1500 8.17b.

Timer

10. +1200

9. data

11. 5. 2. +500

s lichtschakelaar

Wij helpen met uw Business plan 9. +300

Bij aankoop van een be handeleenheid geniet u van 3 jaar grat is fabrieksgarantie of 0% rente.*

Praktijk ontwerpen?

brandhaspel Waterleiding voor overleg met aansluitingen in ndweer loodgieter/bra

uimte

Wij verzorgen uw 3D praktijkontwerp

s lichtschakelaar

0 9. bovenkasten +230 +1200 9.

s lichtschakelaar

9. +300

Praktijkonderhoud?

* Vraag naar de voorwa 9. 9. data

arden.

+1500 17e. 18.

Wij bieden all-in Service incl. WIP en KEW Röntgen +500 11.

Close-in boiler

data data

5. 2.

9. 9. 9. +300 9.

s Loodfolie 12 pond +1200 9.

Eurodent Isoplus

Airel K2 One

XO Flex

+1200 23.

type DC

Kwaliteit verzekerd 5 jaar fabrieksgarantie

Kwaliteit verzekerd 2 jaar fabrieksgarantie

Kwaliteit Receptie

8.17e. +1200

Prive ruimte

ers

data.18.12. +300 9.

+300

verzekerd 3 jaar fabrieksgarantie

+200

+300 9.

VANAF

€ 159,- P/MND

0% RENTE

VANAF

50/50 DEAL!

€ 149,- P/MND

VANAF

€ 353,- P/MND

Koop nu en betaal de helft over een jaar. Rentevrij. Deze actie is geldig op ons gehele assortiment. (Minimum bedrag € 15.000,-)

Atoomweg 476, 3542 AB Utrecht | info@utrechtdental.nl | www.utrechtdental.nl | 030-24 10 130

Kinderhoek

VOORWOORD

Spook van taakherschikking doolt maar verder… Peter Vlaandere DIRECTEUR ANT

Foto: Ivo Lucas Luijckx

Op vrijdag 9 maart waren wij als ANT te gast bij minister Bruins. We hebben er eerder in onze Nieuwsbrief over gerapporteerd. Bruins is een prettige en toegankelijke man. Het was een keurige ontvangst en een informeel gesprek. Wij kregen als ANT de ruimte om onze standpunten – met name over taakherschikking – toe te lichten, maar tot een inhoudelijk gesprek hierover kwam het helaas niet. Bruins zit nog niet zo lang op VWS en dat hij niet alle feiten en achtergronden van een ingewikkeld dossier als ‘taakherschikking’ weet, mag je hem niet euvel duiden. Hij heeft dit dossier ‘geërfd’ van vele voorgangers, als laatste minister Edith Schippers. Echter, als deze Algemene Maatregel van Bestuur onder Bruins’ ministerschap wordt doorgevoerd, wordt hij dus verantwoordelijk en mag je verwachten dat hij tenminste achter de consequenties voor de patiënt staat. Als verse minister heb je bij uitstek de kans om nog even na te denken over nut en noodzaak van een maatregel die de afgelopen jaren het veld tot op het bot heeft verdeeld. Nu hebben wij met name de al bekende standpunten van VWS vernomen. Wij hadden graag met

de minister over zijn eigen mening gesproken. En als we het dan alsnog oneens blijven, dan zij het zo: agree to disagree is ook een optie. Maar het geeft wel het vertrouwen dat er nog eens goed en met een frisse blik naar is gekeken. Resteert ons nog de hamvraag: waar gaat de minister zelf heen met zijn gezin voor het boren van de gaatjes: naar die vriendelijke mondhygiënist, of gaat de minister liever voor ‘zeker’ naar de tandarts? Zullen we het ooit vernemen…? 

VOORWOORD

42.

16.

64.

33.

68.

INHOUD

62.

55.

70.

Voorwoord: Peter Vlaandere

Colofon

Column: Jan Willem Vaartjes

Nieuws

Interview: Heleen van Royen

Heroïsche tandarts

AVG: achtergrond

AVG: praktijk

Studentencolumn

Foute trucs

ANT-Starterscongres

Tandartsen voor orthodontie

Column: rechten en plichten

VIT-congres

Pensioen

Adverteerdersindex

Klacht na orthodontie

Productnieuws

Een kijkje in de praktijk van…

Column: Wilfred Kniese

Buitenlandstage in Zuid-Afrika

Hobby: vioolspelen

ANT Algemeen

INHOUDSOPGAVE

FLOS S

. DENTAL .COM -

MMM

ONDER NARCOSE BEHANDELEN IN UW EIGEN PRAKTIJK?

Anesthesia & Intensive Care Services B.V.: AIC is gespecialiseerd in het verzorgen van hoogwaardige medische zorg binnen de anesthesiologie en intensive care geneeskunde. Met ons VOLWAARDIG MOBIEL ANESTHESIETEAM inclusief apparatuur, monitoring, medicatie, gasvoorziening, disposables en al het nodige personeel kunnen wij op een voor u wenselijke locatie op 4 behandelkamers tegelijk algehele anesthesie toedienen aan uw cliĂŤnten, zonder dat u ook maar iets hoeft aan te passen aan de inrichting van uw kliniek. Tandheelkundige klinieken die behandelingen onder algehele anesthesie willen aanbieden: Als u aan uw cliĂŤnten behandelingen onder algehele anesthesie wilt aanbieden zonder dat u dure investeringen hoeft te doen in uw kliniek, dan bent u bij ons aan het juiste adres. Wij kunnen met ons MOBIEL ANESTHESIETEAM in elke kliniek op 4 behandelkamers tegelijk volledig de anesthesie verzorgen zonder dat u daar naar hoeft om te kijken. Wij zijn volledig selfsupporting. Wij kunnen in elke tandartspraktijk de anesthesie verzorgen. Uw praktijk hoeft dus niet aan speciale voorwaarden te voldoen!! Bel voor een gratis en vrijblijvende offerte: Schroom niet om te bellen of te emailen voor een gratis en vrijblijvende offerte. Zonder enige verplichting komen wij graag bij u langs om de situatie in uw kliniek te beoordelen en de wensen en mogelijkheden met elkaar te bespreken.

Weena 1197 3013 AL Rotterdam Tel: + 316 247 257 37 www.aicservices.nl info@aicservices.nl

COLOFON Dentz is een uitgave van APPR Hét Brancheburo, en leden orgaan van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT).

Redactieadviesraad

Sjoerd Algera (tandarts), Martine Brouwer

(medewerker ANT), Ravin Raktoe (bestuurslid ANT), Daniël Tjia (masterstudent

Tandheelkunde ACTA), Peter Vlaandere (directeur ANT).

Aan dit nummer werkten mee

Kees Adolfsen, Martine Brouwer, Vincent

Donker, Ravin Raktoe, Pieter Steenhuizen,

COLUMN

Tandarts blijft eerste aanspreekpunt

Daniël Tjia en Reinier van de Vrie Redactie Dentz

APPR Hét Brancheburo, Postbus 5135, 1410 AC Naarden, 035 - 694 28 78,

dentz@apprhbb.nl, www.dentz-magazine.nl Advertenties

DOOR JAN WILLEM VAARTJES

Herman Wessels, 035 - 694 28 78, herman@apprhbb.nl Vormgeving

APPR Hét Brancheburo Coverfoto Mark Uyl

Bladmanager

Ellen Dobbelaar, ellen@apprhbb.nl Druk Veldhuis Media BV.

De redactionele inhoud van Dentz verwoordt

niet noodzakelijk de standpunten van Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT), noch neemt ANT verantwoordelijkheid voor de inhoud van redactionele artikelen. Copyright

Niets uit deze uitgave mag worden

overgenomen en/of vermenigvuldigd zonder nadrukkelijke schriftelijke toestemming van

Na het uitkomen van het rapport Commissie Innovatie Mondzorg (Linschoten) in 2006 is het aantal opleidingsplaatsen voor tandartsen van 300 naar 240 verlaagd, met als gevolg dat er nu een nijpend tekort aan in Nederland opgeleide tandartsen is. Daarnaast is in 2010 de opleiding verlengd met één jaar om de tandarts-nieuwe-stijl te creëren. Deze tandarts zou dan meer zijn of haar handen vrij hebben om ‘verrichtingen te doen op academisch niveau, leiding te geven aan een tandheelkundig team, zich wetenschappelijk te verdiepen en op de hoogte te blijven van ontwikkelingen in het vakgebied’. Je kunt je ook afvragen wat er mis was met de vijfjarig opgeleide tandarts waartoe ik behoor. De toenmalige opleiding bestond uit vijf intensieve jaren. Deze inhoud lijkt momenteel vooral uitgesmeerd over zes jaar. Daar komt nog bij de grotere praktische ervaring waar wij indertijd mee afstudeerden. Maar goed, windowdressing om de studie te upgraden naar zes jaar is te overzien, het venijn zit hem vooral in de talloze brieven die het ministerie verlaten met het statement ‘verrichtingen te doen op academisch niveau’. Blijkbaar vinden vooral niet-tandartsen dat wij te veel handelingen uitvoeren die niet op academisch niveau liggen. Daar zullen ze ook vast mee bedoelen, ‘daar willen

we geen academisch tarief meer voor (laten) betalen’. Als je iets zelf niet doet, lijkt het natuurlijk altijd gemakkelijk. Hebben we zo’n gevoel vaak ook niet bij bijvoorbeeld een notaris of advocaat? Een logische, maar domme reflex. Kwalijker is het feit dat er een einde wordt gemaakt aan de tandarts als eerste aanspreekpunt voor de (ongecompliceerde) patiënt. De tandarts is van oudsher en wereldwijd het vaste aanspreekpunt voor de mondgezondheid van de patiënt. Dat wil niet zeggen dat de tandarts ook alles zelf moet doen, maar het belang van aanspreekpunt en coördinator wordt algemeen erkend en gewaardeerd. Onlangs is in de geboortezorg de aanwezigheid van een coördinerend zorgverlener verplicht gesteld. Het was daar kennelijk nodig met alle versnipperde zelfstandige praktijken en moeizame overdrachten van patiënten. Een mooi vooruitzicht voor de mondzorg. Bijna elke patiënt heeft een vaste algemeen practicus en de samenwerking tussen deze ‘huistandarts’ en gedifferentieerde tandartsen of de tweede lijn functioneert uitstekend. De echte problemen in de mondzorg liggen buiten dit netwerk, bijvoorbeeld bij kinderen en ouderen die om wat voor reden dan ook geen toegang tot de tandarts hebben. Maar daar wordt dus nauwelijks iets aan gedaan. Alle energie wordt gestoken in het opbreken van het teamconcept onder één dak en de tandarts als coördinerende zorgverlener. Uiteindelijk kunnen daar alleen financiële motieven aan ten grondslag liggen, want de argumenten zijn onzinnig en van de fouten bij de geboortezorg wordt niet geleerd. Bij een huisarts worden ook veel zaken verricht die, als je ze sec bekijkt, niet academisch zijn, maar net als bij ons zijn de integrale zorg en de coördinerende rol dat wel degelijk. Toch is er niemand die voorstelt dat de patiënt eerst door de verpleegkundige gezien wordt en als die er niet uitkomt de huisarts in beeld verschijnt. Iets wat de beleidsmakers voor de mondzorg normaal vinden. De ongecompliceerde patiënt (meestal kind) zou dus geen tandarts meer hoeven te zien. Behalve dan in het geval

Jan Willem Vaartjes VOORZITTER ANT

van calamiteiten, waar je dan verplicht geacht wordt klaar te staan. Het aantal volwassenen met overgewicht is de afgelopen dertig jaar verdubbeld, maar ik heb geen berichten gelezen waarin de huisarts de schuld hiervan kreeg of gehoord dat diëtisten voortaan maar op resultaat betaald moesten worden vanwege het perverse tariefsysteem. Kennelijk is het wel normaal als zulke zaken over tandartsen gezegd worden, soms zelfs door collega’s. Dit beleid kan alleen maar een halt toegeroepen worden als we stoppen met negatief zijn, voor elkaar opkomen en geen millimeter meewerken met de afbraak van de tandarts als coördinator van de mondgezondheid. Dat betekent ook niet praten over de vormgeving van een experiment dat dat moet bewerkstelligen. Je kan dan misschien wat komma’s veranderen, maar meer ook niet en je legitimeert het beleid. De beleidsmakers zullen ons vast van alles proberen op te dringen, maar tot het maximaal wettelijk geoorloofde zullen we hieraan geen enkele medewerking verlenen. Ondertussen blijven we de samenleving voorlichten over wat de realiteit is. Zo’n experiment gaat nog wel even duren. Voordat het is afgerond zijn er zeker nieuwe verkiezingen geweest en kan de wereld er weer anders uitzien. De tandarts is en blijft het eerste aanspreekpunt voor de mondgezondheid. Dat standpunt zal de ANT nooit loslaten. 

COLUMN

WORTELCARIËS ACTUELER DAN OOIT!

NASCHOLINGSAVOND MET GEHONOREERDE GASTSPREKERS ‘PREVENTIE EN BEHANDELING VAN WORTELCARIËS IN DE OUDERENZORG’

‘EFFECTIVITEIT & TOXICOLOGIE VAN FLUORIDE’

Mevr. dr. Claar van der Maarel-Wierink

Dhr. prof. dr. Cor van Loveren

Tandarts-geriatrie praktijk Mondvitaal en Stichting Bijzondere Tandheelkunde

Bijzonder hoogleraar Preventieve Tandheelkunde aan het ACTA

SAVE THE DATE: WAAR EN WANNEER?

MEER INFORMATIE & INSCHRIJVEN?

14 mei 2018, Eindhoven 22 mei 2018, Zwolle 29 mei 2018, Amsterdam

Ga naar www.colgate-cohn.nl voor meer informatie over de gastsprekers, de inhoud van de lezingen en schrijf u direct in!

• Parallelle lezingen voor mondhygiënisten en tandartsen. • Interessant voor het hele team. • Inclusief catering/borrel na afloop. • Accreditatie KRM/KRT is aangevraagd.

INTERESSANT VOOR HET HELE TEAM!

SCHRIJF U NU IN MET 2 PERSONEN OF MEER EN ONTVANG € 10,- KORTING P.P. (€ 89,- I.P.V. € 99,-)

NIEUWS

Regisseur mondgerelateerde zorg In 2032 moet iedere afgestudeerde tandarts medisch regisseur zijn in de mondgerelateerde zorg met de openheid en de ruimte om te twijfelen en vragen te durven stellen. Dit zei prof. dr. Hugo de Bruyn, sinds oktober vorig jaar afdelingshoofd Tandheelkunde aan het Radboud umc in Nijmegen, op 1 maart tijdens een persbijeenkomst. Tandartsen moeten zich veel meer bewust worden van alle medische problema tiek. Het duurt wel een jaar of vijftien om het onderwijscurriculum hierop aan te passen en om de huidige tandartsen hierin bij te scholen. De grotere rol van regisseur leidt volgens hem ook tot een andere taakverdeling, bijvoorbeeld met mondhygiënisten en huisartsen. De tandarts moet zich in zijn ogen veel meer gaan bezighouden met medisch complexere mondzorg. Dat noodzaakt ook tot overleg en samenwerking met specialisten. Bijvoorbeeld met de gynaecoloog over de behandeling van parodonti tis tijdens zwangerschappen. Over het experiment om mondhygiënisten meer zelfstandige bevoegdheden te

geven, hield hij zich op de vlakte. Hij vindt dat een politiek issue, maar is wel van mening dat de tandarts een leidende rol moet blijven vervullen en dat kwaliteit en veiligheid voor de patiënt voorop dienen te staan. Tandartsen mogen wat hem betreft best wat meer ambitie tonen. De Bruyn gaat zo’n traject graag in met de andere tandheelkundige opleidingen in Nederland. Hij vindt dat die gezamenlijk ook goede afspraken moeten maken over de verdeling van specialisaties en differentiaties. Niet iedere universi teit hoeft dezelfde topexperts te hebben. Tijdens de bijeenkomst gaf De Bruyn aan graag een hoogleraar Gerodontologie in Nederland te willen hebben. Verder gaf hij aan dat er meer tandartsen in Nederland moeten worden opgeleid. Volgens hem heeft de overheid in de berekenin

gen te weinig rekening gehouden met de grote uitstroom van oudere tandartsen. Hierdoor voorziet hij een tekort. De aard van het beroep maakt het aantrekkelijk voor parttimers, waarvan een groot deel vrouwen is. Zij maken vaak minder arbeidsjaren in de tandartspraktijk. Ook is er hierdoor een instroom te zien van buitenlandse tandartsen. Hij vindt het van belang dat deze instromers goed bekend zijn met de Nederlandse taal, cultuur en zorgstelsel, zodat patiënten goede kwaliteit van tandzorg aangeboden kan worden. Vol trots gaf De Bruyn een rondlei ding voor de pers door het verbouw de Tandheelkundegebouw. Het gebouw is een metafoor voor transparantie die het Radboudumc nastreeft. De universiteit heeft hiermee duidelijk geïnvesteerd in tandheelkunde, constateerde hij.

Lustrumcongres TFV In november viert de Tandheelkundige FaculteitsVereni ging (TFV) uit Nijmegen haar elfde lustrum met een lustrumweek vol festiviteiten. Zo wordt op 9 november in Theater Orpheus te Apeldoorn een congresdag voor zeshonderd studenten en tandartsen georganiseerd. Interessante en uiteenlopende sprekers als Sjoerd

Smeekens, Arie Hoeksema en Charlotte van den Wall Bake geven een lezing. Onderwerpen als reconstructieve tandheelkunde, geriatrie, parodontale chirurgie en communicatie in de praktijk komen aan bod. Meer informatie: www.lustrumtfv.nl

NIEUWS

KICKSTART 2018 The Next Step, maandag 21 mei, Theater Amsterdam

Sjoerd Smeekens

Joost Roeters

www.kickstart2018.nl Erik-Jan Muts

Daniel Wismeijer

Verschillende zienswijzen die vanuit hun eigen visie één gemeenschappelijk doel nastreven: de beste zorg voor de patiënt. Quoc An Nguyen Theater Amsterdam

DOCKS cruise

Ruud Kuijs

SkyLounge

Sluit je pinksterweekeinde af met het leukste tandheelkundige inspiratie-event van de Benelux.

NIEUWS

Foto: DARE Imaging

Moderne, fancy tandheelkunde Op pinkstermaandag 21 mei 2018 wordt in Theater Amsterdam de tweede editie gehouden van Kickstart 360º, een inspiratie-event met congres en afterparty. Kickstart 360º is een initiatief van De Startende Tandarts.com. Sprekers als Sjoerd Smeekens, Erik-Jan Muts, An Nguyen, Joost Roeters, Ruud Kuijs en Daniël Wismeijer zullen zowel de academische tandheelkunde als de meer moderne, fancy tandheelkunde laten zien. Aan het einde van de middag staat een battle op het programma, waarbij de ‘groten’ vanuit beide invalshoeken dezelfde onbekende complexe casus live zullen analyseren en oplossen. Het congres krijgt ook dynamiek door de Silent Work shops, waarbij deelnemers een hoofdtelefoon op krijgen en een lezing kunnen kiezen. Als een spreker niet over tuigt, kan een deelnemer overschakelen naar een van de

andere sprekers op het podium. De organisatoren willen een totaalervaring bieden. Zo is er een Sponsor Dance, waar partners al dansend op het podium een pitch kunnen winnen met publieksstemmen. En na het congres is er een vaartocht op paradeschip Docks, gevolgd door de afsluiting in de SkyLounge Amsterdam van het DoubleTree by Hilton, met onder meer een silent disco. Dankzij sponsoring – onder meer van de ANT – kunnen de toegangsprijzen laag worden gehouden. De organisatoren willen ‘het leukste inspiratie-event van de Benelux’ bieden. Meer informatie: www.kickstart2018.nl

Educatieprogramma implantologie Implantologie werd en wordt doorgaans geleerd door het volgen van theoretische cursussen, systeem gerichte klinische dagen en congres sen. Ieder beoordeelt zelf wat er nodig is. Toetsing en vastlegging op wat geleerd is, vindt doorgaans niet plaats. Vanuit integraal klinisch oftewel comprehensive denken in de tandheelkunde hebben Peter

Thoolen en Robbert Eysink Smeets Continuing Education Program in Implant Dentistry (CEPID) opgezet. Door middel van e-learning kunnen tandartsen in eigen tempo drie gedegen theoretische modules volgen die ieder bestaan uit 335 uur onderwijs, waarbij een kwart wordt besteed aan klinische vaardigheden. Volgens de organisatoren een

efficiënte manier om een cursus te volgen met minder contacttijd, maar wel van kwalitatief hoogstaand niveau. De opleiding heeft een Q-keurmerk en kan leiden tot geregistreerd NVOI-implantoloog. Meer informatie: www.digibastards.wix.com/est2

Twee nieuwe ACTA-hoogleraren Per 1 januari 2018 is dr. Corine Visscher benoemd tot hoogleraar Orofaciale Fysiotherapie bij de Universiteit van Amsterdam (UvA) en dr. Marja Laine bij de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) tot hoogleraar Orale Diagnostiek; in het bijzonder ademgeur en mondvloeistoffen. Ze zijn aangesteld via de NWO Johanna Westerdijk Talentimpuls voor vijf jaar. Corine Visscher gaat zich als hoogleraar richten op de diagnostiek en behandeling van spier- en gewrichtsaandoe ningen van het kauwstelsel en de nek. Visscher is orofaciaal fysiotherapeut en epidemioloog. Tot 2018 was ze universitair hoofddocent en voorzitter van de sectie Orale Kinesiologie bij ACTA. In 2000 promoveerde Visscher aan de UvA op een

onderzoek naar temporomandibulaire disfunctie (TMD) en nekklachten. Marja Laine behaalde haar tandartsdiploma aan de Universi teit van Helsinki, Finland. In 2000 promoveerde ze aan de VU op microbiologische en genetische factoren bij parodontitis. Tot 2018 was ze universitair hoofddocent bij de subsectie Parodontologie van ACTA. In haar onderzoek gaat ze zich richten op de biologie, diagnostiek en behandelingen van ademgeur (halitose) en mondvloeistoffen, mede in relatie tot parodontitis. Bij ACTA verzorgt ze het Halitose- en Speeksel spreekuur, samen met parodontologen, mondhygiënisten en biochemici.

NIEUWS

“Ik wil altijd iets eerlijks en rauws laten zien” HELEEN VAN ROYEN MAAKTE FILM ‘HET DOET ZO ZEER’ OVER HAAR DEMENTE MOEDER

INTERVIEW

Het aantal kwetsbare ouderen groeit. Ook tandartspraktijken krijgen te maken met mensen die niet meer goed voor zichzelf kunnen zorgen. Als mantelzorger geeft filmmaker en auteur Heleen van Royen een kijkje van binnenuit. Met de camera volgde ze haar dement wordende moeder. Een gesprek met haar over verval en teloorgang, intimiteit, menswaardigheid, een seksdagboek en ook een beetje over mondgezondheid. DOOR REINIER VAN DE VRIE, M.M.V. IRA VAN EELEN FOTO’S MARK UYL

Je wilt er goed uitzien en bijvoorbeeld niet op de foto zonder visagie, maar aan de andere kant laat je de vergankelijkheid en teloorgang zien in de documentaire ‘Het doet zo zeer’ en lijkt uiterlijk daar helemaal niet uit te maken. Hoe rijmt dat met elkaar? “Dat heb ik nooit zo met elkaar verbonden. Voor mij is mijn uiterlijk onderdeel van mijn vak en wie ik ben. Ik treed regelmatig in de openbaarheid, ben op tv en sta vaak op de foto. In de documentaire gaat het om de relatie en intimiteit met mijn moeder. Met haar heb ik een enorm sterke band; en ik wilde graag voor haar zorgen. Ik vind het heel vanzelfsprekend om te zorgen voor mensen die heel dichtbij je staan. Die film is gewoon het echte leven, een inkijkje in hoe je voor iemand zorgt. Daar is geen visagie aan te pas gekomen en ben ik er niet mee bezig of ik wel de goede make-up op heb. Als ik naar buiten treed, vind ik het leuk om daar moeite voor te doen, maar niet in een film over mantelzorg.” Je sprak eerder de wens uit om vriendelijk oud te willen worden. Bij je moeder gaat dat eigenlijk niet zo… “Ze lijdt aan dementie. Bij haar is oud worden complex. Haar uiterlijk veroudert, maar ze gaat ook echt achteruit, omdat ze haar vaardigheden verliest. Het is heel moeilijk om dat te zien en er helemaal niets tegen te kunnen doen. Het is een voortschrijdend proces dat heel hard gaat. Het is net alsof ze weer een baby wordt, maar dan omgekeerd. Iemand die dement wordt, raakt in rap tempo alles kwijt. Dat is gewoon een gegeven. Sommige mensen noemen het mensonterend, maar het is gewoon menselijk, het gebeurt, ouderdom komt met verval. Daar ontkomt niemand aan. Bij de een is het dementie, bij een ander kanker. Supergezond en vitaal honderd worden is natuurlijk een uitzondering. De regel is dat je inlevert bij >

CONGRES GEWOON UNIEKE MONDZORG Heleen van Royen is een van de sprekers op het congres Gewoon Unieke Mondzorg dat Fresh Unieke Mondzorg op vrijdag 21 september organiseert in het 50/50 Hotel en Congrescentrum Belmont in Ede. Dit congres gaat over de mondzorg aan kwetsbare groepen en is onder meer bedoeld voor tandartsen, mondhygiënisten en tandprothetici. Meer informatie: www.gewoonuniekemondzorg.nl

INTERVIEW

het ouder worden. Ik probeer het wel steeds zo positief mogelijk te benaderen en te kijken naar wat mijn moeder nog wel kan.” Hoe is het nu met haar? “Echt minder, ze is nu 87 en ze gaat snel achteruit, kan niet meer goed praten, reageert nog wel op me, maar uit zichzelf kan ze geen zinnen meer formuleren. Fysiek is het ook zwaar. Overeind komen en lopen vindt ze verschrikkelijk. Dat gaat gepaard met een hoop geschreeuw. Na een heupoperatie ging het lopen de eerste tijd wel beter, maar omdat ze zo lang veel pijn aan haar heup heeft gehad, betekent lopen voor haar nu pijn. Volgens mij zit dat in haar hersens gewoon zo gekoppeld. Terwijl die pijn er nu niet meer is en ze prima kaarsrecht kan lopen. Maar ze wil het gewoon niet meer. Ik neem het haar huisarts wel een beetje kwalijk dat die haar niet echt heeft gepusht om eerder een heupoperatie te doen. Naar ons luisterde ze sowieso niet. Hij had haar misschien kunnen overhalen.” Je hebt voor je moeder een huisje neergezet in je achtertuin. Maar na een paar maanden moest ze toch geopereerd worden aan haar heup en kon ze daar niet meer terug naar toe. Wat betekende het om je moeder te moeten laten opnemen in een verzorgingshuis? “Helaas, achteraf had ze misschien beter direct naar een verzorgingshuis kunnen gaan, zodat ze maar één keer had hoeven verhuizen. Maar dat wilde ze absoluut niet en ze was ook nog niet slecht genoeg voor 24-uurszorg. Een dementerend iemand maakt echt een sprong achteruit bij een verplaatsing. Alle vertrouwdheid is dan weg. Iemand kan in zijn eigen omgeving best lang doen alsof er niets aan de hand is. Dat lukt dan niet meer. Maar uiteindelijk ben ik heel blij dat ze nu in dat tehuis zit en heel goed verzorgd wordt. Die verzorging zou ik echt onmogelijk kunnen bieden. Thuis blijven verzorgen is wel het ideale scenario, maar dat lukt me fysiek niet. Soms laat ze zich gewoon vallen. Dan zijn er drie man nodig om haar weer overeind te krijgen.” Wat is moeilijker: de fysieke of psychische zelfstandigheid verliezen? “Psychisch is het meest jammere, omdat je niet meer het normale contact hebt. Ik kan geen gesprek meer met haar voeren. Ze zit maar in een stoel in de huiskamer.”

INTERVIEW

“Als ze haar gebit vervelend vindt, spuwt ze het gewoon uit.”

Hoe was je relatie vroeger met je moeder? “Altijd wel goed. Ik was de jongste dochter. We spanden altijd samen. Mijn ouders hadden een heel lastig huwelijk. Ik trok meer naar mijn moeder dan naar mijn vader. Ik heb me ook nooit afgezet. Maar dat komt ook doordat mijn vader zelfmoord pleegde toen ik dertien was. Dan heb je ook niet echt tijd om te puberen. Dan is het verstand op nul en overleven met z’n allen. Maar we hebben ook weleens periodes gehad, bijvoorbeeld rond de geboorte van mijn dochter toen ik psychotisch werd en een paar weken opgenomen ben geweest, dat het allemaal wat moeilijker ging. Daar kon zij eigenlijk niet mee omgaan.” Is het moeilijk om na zo’n film steeds over heel persoonlijke dingen te moeten praten? “Vanaf 2000 schrijf ik boeken. Ik ben dit soort interviews wel gewend. Dat vind ik ook niet heel erg of zwaar. Dat hoort bij mijn werk. Ik vind het ook echt heel fijn dat de film iets betekent. Ik heb nog nooit zoveel positieve reacties gehad op iets wat ik heb gemaakt. Dat is een wonderlijke ervaring.” Maar waarom treed je met zo iets persoonlijks naar buiten? “Dat is het enige wat het zin geeft. Het is mijn werk. Alles wat ik doe hoort bij het leven. Hoe dat op me afkomt, vertaal ik naar boeken, foto’s of een film. Ik ben een creatieveling - kunstenaar is zo’n groot woord. Ik maak dingen en alles wat in mijn hoofd naar binnen komt moet op een of andere manier vertaald worden naar buiten. Dat is voor mij de enige manier om met het leven om te gaan. Als iets volslagen zinloos is, word ik daar heel somber van. Ik maak liever iets moois waar anderen wat aan hebben. Daar kan ik me dan mee verzoenen. Ik schrijf

‘HET DOET ZO ZEER’ In 2015 begon Heleen van Royen met de documentaire Het doet zo zeer, waarin ze het proces vastlegde van haar moeder die steeds meer begon te dementeren. Een jaar lang filmde ze haar moeder, mevrouw Breed. Eerst woonde die nog zelfstandig thuis in een appartement in Amsterdam. Toen dat niet meer ging, verhuisde ze naar een huisje dat in de achtertuin van Heleens tuin was geplaatst. Door een heupoperatie en het voortschrijdende dementieproces heeft dat maar een paar maanden geduurd en moest mevrouw Breed worden opgenomen in een verzorgingshuis. De film is te zien via www.sbs6.nl/programmas/het-doet-zozeer/videos/fOB1OSiI8Pf/het-doet-zo-zeer/ of zoek via: www.biosagenda.nl

ook niet zozeer voor mezelf, maar altijd voor publiek. Om te laten zien wat het leven is of hoe het kan zijn. Ik ben nu een seksdagboek aan het schrijven, dat in juni uitkomt. Een totaal ander project met een heel ander thema. Dat is niet omdat ik iedereen wil laten zien hoe ik seks heb, maar omdat iedereen een seksleven heeft, niemand er een boek over schrijft en niemand er echt eerlijk over is. Dat is ook moeilijk. Ik wil altijd iets eerlijks en iets rauws laten zien.” Het zijn wel heel tegengestelde dingen: zo’n seksdagboek en de film… “Nee, dus eigenlijk niet. Het zijn gewoon onderdelen van het leven. En ik schrijf over alles in het leven. Verval en vergankelijkheid horen daar ook bij. Dat seksdagboek gaat ook heel erg over vergankelijkheid. Ik word dit jaar 53 en mijn vriend is 31. Dan word je in bed zeker ook geconfronteerd met je vergankelijkheid. Maar veel mensen kunnen moeilijk met seksualiteit, verval of dementie omgaan. Ik ken ook mensen die niet met demente ouders kunnen omgaan en er niet of nauwelijks heen durven. Daarom maak ik dingen. Kijk er gewoon naar, zie het gewoon onder ogen. Het is wat het is.” Iets heel anders. Hoe ging de verzorging van je moeders gebit? “Gedoe, ze heeft een kunstgebit. Ik kan me haar daar eigenlijk niet zonder herinneren. Op het laatst had ze nog wel drie ondertanden, maar die zaten natuurlijk ook helemaal scheef. Toen ze al dementerend was, zijn die eruit gehaald en heeft een tandtechnieker een nieuw ondergebit gemaakt. Dat zijn gewoon moeilijke momenten. Dat gebit is altijd een beetje een gevecht. Soms heeft

ze het in, soms niet en soms gaat ze opeens kokhalzen. Het zit niet heel goed, maar eigenlijk kunnen ze er niet zoveel aan doen, omdat haar kaak erg slinkt. Het is bijna altijd te groot of te klein en er moet altijd wat ingeplakt worden. Het gebit is wel een probleem, maar weer niet zo groot dat het alles overheerst.” Heeft het invloed op wat ze eet? “Nu eet ze weer gepureerd. Twee jaar geleden zag je haar in de film nog genieten van een perzik, maar nu weet je niet of ze een maaltijd nog waardeert.” En het schoonhouden? “Dat doen ze in het verzorgingshuis, neem ik aan. Eten moet altijd tussen haar klapperende tanden door worden gestoken. Vooral het ondergebit is hopeloos. Het is niet verwaarloosd, want ik ben wel tien keer naar de tandheelkundige zorg gegaan, maar ze kunnen niet zoveel voor haar doen. Bij iemand van 87 ga je ook geen implantaten meer plaatsen, lijkt me. Pijn heeft ze er niet aan, maar als ze het vervelend vindt, spuwt ze haar gebit gewoon uit. Dan is ze gelijk tien jaar ouder, met haar ingevallen bekkie.” De film begint met haar gebit in een glas water… “Dat is toeval, op tafel lag allemaal rotzooi en er stond ook dat glas. Mijn generatie gaat toch geen kunstgebit meer krijgen?” >

INTERVIEW

Hier had een product moeten staan

Misgrijpen. Niets dat zo vervelend is. Dankzij ons voorraadbeheersysteem is dat voorgoed verleden tijd. Steeds maar weer inventariseren, administreren en bestellen? Zonde van uw kostbare tijd. Laat ons systeem het werk voor u doen. Nauwelijks meer omkijken naar uw voorraad en altijd de

zekerheid dat er voldoende – maar nooit teveel – in huis is. En in combinatie met onze efficiënte modulaire kasten halveert u uw voorraadruimte met gemak. Bel voor een vrijblijvend advies 073 615 44 11

dental bauer denkt met u mee dental bauer.nl

Hoe vind je als mantelzorger dat zorgverleners met je moeder om moeten gaan in communicatie en bejegening? “Op die huisarts na heb ik echt heel positieve ervaringen in de zorg. We hebben het geluk dat mijn moeder in een particulier verzorgingshuis zit, wat ze overigens ook zelf betaalt. Ik vind het prettig dat ze niet met haar omgaan alsof ze debiel is. Ze zeggen altijd u en mevrouw Breed. Dat je iemand blijft zien als een mens, dat is het belangrijkste. En daarnaast wat aandacht. Ik heb respect voor hen, omdat het heel zwaar werk is. Naarmate iemand achteruit gaat, moet je des te harder werken om de dag toch nog aangenaam te laten zijn. Voor dit werk moet je ook wel een soort passie en gevoel hebben.”

“Mensen kunnen moeilijk met seksualiteit, verval of dementie omgaan.”

Je spreekt op het congres ‘Gewoon Unieke Mondzorg’ onder meer voor mondzorgverleners. Wat wordt je insteek? “Ik heb wel eerst gecheckt of ik niet over mondverzorging hoef te praten, want daar heb ik geen verstand van. Ik kan gewoon mijn verhaal vertellen. Daarmee hoop ik mensen te inspireren en iets te laten zien van wat ze mogelijk te wachten staat bij een naaste. Ik denk dat het goed is daar over na te denken en je dat te realiseren. Ik laat fragmenten zien uit de film en aan de hand daarvan vertel ik. Dat is een soort reis van haar laatste jaren.”

valt en somber is, wordt het voor mij ook moeilijk om positief te blijven. Het is gewoon naast haar zitten en haar hand vasthouden. Dat vindt ze prima en fijn. Zolang ze senang is in het nu, is het goed. Zij beleeft het echt niet zoals wij het zien. Dat kan niet. Ze is niet verdrietig. Ze zit gewoon een beetje nieuwsgierig om zich heen te kijken. Alle grote emoties zijn er vanaf. Mensen vragen me weleens of dit nog een menswaardig bestaan is. Maar dat vind ik zo’n lastige term, want het is gewoon het bestaan. Het hoort bij het menszijn. Strafkampen in Noord-Korea waar mensen in de meest erbarmelijke omstandigheden moeten leven, dat is mensonwaardig, omdat mensen elkaar dat aandoen. Maar ziekte die je overkomt, is het leven, dat is gewoon pech. Het is nu eenmaal niet zo dat we alleen maar gelukkig zijn, geen pijn voelen, goed eten en geen tegenslag hebben.” 

Zijn er nog dingen om te lachen met haar? “Met de man die de kar met eten komt brengen. Ze zwaait naar hem. En hij vraagt altijd of ze met hem wil ruilen. Dat is altijd nee, vaste prik. Maar als ze op de grond

INTERVIEW

HET IS MOEILIJK OM BESCHEIDEN TE BLIJVEN

Leve de heroïsche tandarts ‘Weg met de heroïsche tandarts’, kopte het in het wetenschapskatern van NRC op 16 februari van dit jaar. Wetenschapsjournalist Sander Voormolen (u wellicht bekend van eerdere meesterwerkjes als De schaamteloze seks van planten gaat aan ons voorbij, of Waarom krijg ik telkens een schok als ik iets aanraak?) stelt dat zeven van de tien gaatjes in een gebit te voorkomen zijn en beschuldigt tandartsen ervan te weinig te doen aan de preventie die hiervoor nodig is. DOOR RAVIN RAKTOE, BESTUURSLID ANT

HEROÏSCHE TANDARTS

Pensionado’s James Huddleston Slater en Jo Frencken hebben een impasse geconstateerd en in een poging deze te doorbreken contact gezocht met de NRC, dé plek waar tandheelkundig Nederland zijn drijfveer vindt om het beter te doen. Het moet een innig weerzien zijn geweest tussen journalist Voormolen en Frencken. In april 2017 schreef de journalist nog gretig het verhaal van Frencken over de aan de boor verslaafde Nederlandse tandarts Tandartsen zijn verslaafd aan de boor, 30 april 2017, NRC – ook een pareltje). Frencken legde hem destijds aan zijn eettafel thuis uit, hoe je volgens de Atraumatic Restaurative Treatment (ART) met een excavator cariës kunt verwijderen om vervolgens met je vinger een vulling in de holte te drukken. Omdat het ten koste zou gaan van het aanzien van het beroep waren er destijds (en zijn er nog steeds) tandartsen die de methode niet willen toepassen, vertelt hij. Het leverde hem in China een prestigieuze wetenschapsprijs en een podiumplaats naast een Nobelprijswinnaar op.

Makkelijk scoren

In het nieuwe artikel betoogt Frencken terecht dat in de zorg voor het gebit van een kind alles erop gericht moet zijn op het gezond houden van het gebit. Een open deur, maar scoren voor een lekenpubliek doe je niet door moeilijk te doen. Opvallend is wel dat de eerdere stelling in het artikel, dat er te weinig aan preventie gedaan wordt, niet wordt ondersteund door de grafiek in nota bene hetzelfde artikel. Sterker nog, deze cijfers van het RIVM laten zien dat er in de leeftijd van 1 tot 10 jaar 148,8 miljoen aan preventie wordt gespendeerd tegen 43,5 miljoen aan curatie. Een andere terechte opmerking komt van Huddleston Slater, die uitlegt dat als er eenmaal een gaatje gevuld moet worden, het traject begint van vervangingen door nieuwe vullingen of (overigens met nadruk) dure kronen. Slecht onderhoud leidt er vervolgens toe dat er een kostbare wortelkanaalbehandeling moet worden gedaan en uiteindelijk volgt dan de eindbaas: het implantaat. Overigens toont de eerdergenoemde grafiek dat patiënten in de leeftijdsgroep die in de tijd waarin Frencken en Huddleston Slater aan hun carrière begonnen tot de

jeugd behoorden, nu grote kosten aan curatie maken. Als derde komt wetenschapper Erik Vermaire aan het woord. Vermaire heeft het bekende Deense Nexø (NOTCP) onderzoek uit de jaren tachtig in Nederlandse tandartspraktijken herhaald. Zijn resultaten zijn minder spectaculair, en dat komt volgens eigen zeggen omdat de gezondheid van kindergebitten in vergelijking met de jaren tachtig sowieso al beter is. Wie er precies aan deze verbetering hebben bijgedragen, valt in het NRC-artikel overigens niet te lezen. Maar het kan beter – en wie durft dat tegen te spreken. Recent is de behandelachterstand van de jongste jeugd in lage SES-milieus weer onder de aandacht gekomen, en ik zal de laatste zijn om te stellen dat er geen maatregelen moeten worden genomen.

Hilarische hashtag

Huddleston Slater ziet de oplossingen niet van zorgverzekeraars komen. Die hebben volgens hem hun rekenmeesters aan het werk gezet en zijn tot de conclusie gekomen dat een gezond gebit geen reden geeft tot risicoverzekering. Nee, de oplossing ligt bij de tandarts. Belonen naar resultaat, en wel per gaaf gebit. Een systeem dat zich vertaalt naar bijvoorbeeld de huisarts die wordt beloond voor elke gezonde patiënt in zijn bestand, of de dieetverpleegkundige voor elke BMI onder de 25. Succes gegarandeerd. Tandartspraktijken in achterstandswijken die een nadeel ondervinden ten opzichte van een praktijk in een rijk dorp moeten middels een ‘slimme verdeelsleutel’

HEROÏSCHE TANDARTS

Stap over naar gemak en betrouwbaarheid ‘Dankzij Oase gaan we bugvrij door het leven. Geen angst meer voor updates. Daarnaast is Oase voor iedereen makkelijk in gebruik en uiterst betrouwbaar. Ron Steenkist, tandarts - Tandheelkunde Nellestein

‘Na diverse fata morgana’s eindelijk de oase gevonden. Een mooi programma met uitgebreide mogelijkheden. Moderne uitstraling, continue vernieuwing en goede service bij vragen.’ Mark Zijlstra, tandarts - Den2

Ontzorgt

Faciliteert

Bespaart

www.oasedental.nl info@oasedental.nl

worden gecompenseerd. Huddleston Slater ziet daar een regierol in voor de overheid. Slimme verdeelsleutel. Overheid. Daar moet een hilarische hashtag voor te verzinnen zijn. Ik zie het tafereel voor me. Aan de kopse kant van de tafel Sander Voormolen, zijn vingertoppen blauw, niet van de inkt van een pen maar van het razendsnelle typen. Geen woord wil hij vergeten vast te leggen, dit is goud. Huddleston en Frencken links van hem met een biologisch granaatappelsapje en tegenover hen Vermaire, met een groot glas cafeïnevrij water zonder suiker. Ze komen los. Het gaat niet meer over preventie, het gaat over de intrinsieke motivatie van praktiserende collega’s. Met geïnteresseerde blikken houdt Voormolen de heren op de praatstoel.

Smadelijke aantijging

Huddleston Slater trapt af met wat cijfers. “Een net afgestudeerde tandarts verdient 5.000 euro per maand, het dubbele van een jonge arts. Beginnend tandartsen hebben geïnvesteerd in dure apparatuur, en die moet dan dus ook gebruikt worden. Al borend halen ze hun investeringen eruit, preventie loont niet.” Wat Huddleston Slater kennelijk heeft gemist de laatste jaren is dat hét beroep in de mondzorg dat op preventie geënt is, tevens het best betalende hbo-beroep in Nederland is. En dat praktijken die in de afgelopen tien tot vijftien jaar veel aan preventie zijn gaan doen en minder aan curatie, geen lagere omzetten hebben. Preventie wordt namelijk prima beloond. Maar dat past even niet in de sfeer van het moment. Dat hij hier voor een lekenpubliek een misselijkmakend smadelijke aantijging doet aan het adres van jonge tandartsen, kennelijk wel. Vermaire vult aan: “Ik ben opgegroeid in een tijdperk waarin het beleid nog was om alle cariës weg te halen. Alles moest gevuld, brandschoon en keihard.” Ik stel me voor dat hij hier uit pure passie met een wit wegtrekkende wijsvinger in het tafelblad priemt. Diezelfde passie in zijn betoog vertroebelt zijn geheugen een beetje, want ikzelf meen me toch te herinneren dat op ACTA het decentraal excaveren aan het eind van de vorige eeuw ook al werd gepropageerd. Slicen, tertiair dentine, fluoride; het zijn toch echt allemaal termen die al in het oude ACTA-gebouw werden uitgesproken in deze context.

Vermaire vertelt verder dat op feestjes waar hij komt tandartsen niet vertellen dat ze gaatjes hebben voorkomen door goede uitleg. De geavanceerde (is dat een ophaal-?)brug maakt meer indruk. Voormolen smult van de voorbeelden. Foute feestjes bij bankiers en vastgoedlui zijn van een andere orde, maar je moet alles in het juiste perspectief zien, moet hij hebben gedacht.

In de snelstarter

Eens in de zoveel tijd verschijnt er in de landelijke media een artikel dat onze beroepsgroep iets verwijt. Onlangs ook in het AD, waar een heuse econoom voorrekent dat tandartsen veel te relaxte werkweken hebben, te veel verdienen en vanwege de voor hun studie geldende numerus fixus op rozen zitten. De basis? Een artikel van een paar onderzoekers die werkelijk honderden artikelen hebben geproduceerd, waarvan enkele sterk op elkaar lijken. Ik heb ook daar weer een beeld bij, deze keer van een legbatterij. Maar laat ik ze broodschrijvers noemen. De cijfers die ze gebruiken, komen niet overeen met die van de NZa, maar toch weet de inhoud van hun onderzoek zonder weerwoord opnieuw zijn weg te vinden naar dat lekenpubliek. Moet je daar wat van vinden? Is het van waarde om er tegen te ageren? Ik heb laatst het AD gekocht, omdat we een winterbarbecue gingen houden en ik heb zo’n snelstarter die je in de schacht vult met krantenpapier om de kolen vliegensvlug op temperatuur te krijgen. Ik heb me voorgenomen om dat niet meer met het AD te doen. Voor goede journalistiek wil ik best betalen, maar op deze manier bevorder ik het verkeerde werk, denk ik dan. Dan was er ook nog de Consumentenbond. In een tendentieus artikeltje wordt er gerefereerd aan een onderzoek waarin door een commerciële partij, die erbij gebaat is dat er wantrouwen bestaat jegens de tandarts, 30.000 facturen waren gecontroleerd. Dat is een flink aantal en men kan zich afvragen hoe zo’n partij aan al die data komt. Hoe dan ook, gesteld wordt dat van de gedeclareerde 3 miljoen euro 6,6 procent niet correct gedeclareerd bleek te zijn. Genoemde fouten zijn >

HEROÏSCHE TANDARTS

NIEUW

In-Ovation® X

AFGESLOTEN CLIPKANAAL

VEREENVOUDIGD OPENINGSMECHANISME

LOW-PROFILE

STERK VERBETERDE CLIP

Dentsply Sirona investeert in de toekomst van orthodontie. Met een geheel nieuwe high-tech productiefaciliteit en R&D-afdeling in Sarasota, Florida, bieden wij u de eerste serie producten aan uit onze nieuwe fabriek. Naast de Plus line nu ook de In-Ovation® X. Wilt u meer weten? Bel uw areamanager of onze customer service medewerkers via tel: +31 88 024 52 00 (kies 3 voor Ortho) of per e-mail: benelux-Ortho-Order@dentsplysirona.com

GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR DENTSPLYSIRONA.COM

IN-OVATION X, DE VOORDELEN: AFGESLOTEN CLIPKANAAL

Vermindert ophoping van tandsteen aanzienlijk dat het openen van de clip kan hinderen. Gebruik van metaalligatuur en chain is door ontbreken van clipkanaal weer eenvoudig! De clipopening wordt niet meer belemmerd.

VEREENVOUDIGD OPENINGSMECHANISME

Eenvoudig te openen zonder specifiek instrument, optimaal geplaatst om risico op vervorming te voorkomen.

STERK VERBETERDE CLIP

Door toepassen van een vernieuwde legering, gereduceerde kromming en een bredere clip tussen de vleugels, zonder dat de bracket breder is geworden is de clipsterkte aanzienlijk verbeterd en de push kracht toegenomen. Wat de betrouwbaarheid sterk heeft vergroot.

LOW-PROFILE

Verlaagd algeheel profiel tot max. 14,3%, zonder vermindering van interactiviteit en voor meer patiëntcomfort.

verboden combinaties van codes, zoals bijvoorbeeld de “C11 met alle J- of T-codes”. Als dit een criterium is dat in het ‘onderzoek’ tot de kwalificatie ‘fout’ heeft geleid, valt er aardig wat af te dingen op de kwaliteit van het onderzoek; sla de voorwaarden in het tarievenboekje er maar eens op na. En zo zijn er meer kanttekeningen te plaatsen.

Waardering

Al met al aardig wat publicaties in korte tijd, die je het gevoel ontnemen dat er ook waardering bestaat voor je vak. En daar waar dat door een consumentenorganisatie wordt gedaan, denk ik: tsja, we zullen ze wijzen op de tekortkomingen in hun stukje en voorstellen mee te werken aan een volgend artikel om zo de kwaliteit te helpen waarborgen. Waar het een stel broodschrijvers betreft die hun werk in het AD gepresenteerd zien – u weet wel, de krant van de inmiddels stuk voor stuk onbetrouwbaar gebleken haring-, oliebollen- en friettesten, die krant koop je gewoon niet meer. Maar wanneer niet (meer) praktiserende collega’s het nodig vinden om de beroepsgroep door het slijk te halen voor een lekenpubliek, dan heb ik daar geen goed woord voor over. Na een eerste boze reactie van de ANT heeft de NRC de titel van het artikel veranderd van Weg met de heroïsche tandarts in Cariës is een gedragsziekte, maar daar namen we geen genoegen mee. In een op onze site te lezen brief van de advocaten van de ANT eisten we de plaatsing van een reactie van onze voorzitter. Deze kwam er ook, naast reacties van onder andere ACTA-decaan Albert Feilzer, in het artikel Trammelant in Tandartsenland. Was getekend Sander Voormolen, maar meer dan de titel mocht hij deze keer niet schrijven.

Heroïsche club

Ik zie in mijn praktijk en in die van jaargenoten en vrienden dat preventie werkt. Nog voor Gewoon Gaaf! legden wij de focus al op het voorkomen van cariës en het gezond houden van de gingiva. Wij hoeven daardoor gelukkig zelden te boren bij de jeugd, er is tenslotte weinig zo complex als primaire cariës. We zorgen er ook

BRONNEN NRC-artikel Weg met de heroïsche tandarts, Trammelant in tandartsenland, Tandartsen zijn verslaafd aan de boor, 16 februari 2018 AD-artikel: Tandjes, waarom verdient de tandarts zó véél?, 2 maart 2018 Consumentengids: Fouten in tandartsrekeningen; Gaatjes in de rekening, maart 2018

voor dat de ouders duidelijk weten waar de verantwoordelijkheid ligt voor een gezond kindergebit. We helpen ze die verantwoordelijkheid te dragen middels goede voorlichting en ze te betrekken bij de periodieke controles en instructies. Dat doen we als team: preventieassistent, mondhygiënist en tandarts. En ik vind het stoer om erover te vertellen op feestjes. Want als die kids later groot zijn, denken ze bij het poetsen van hun gezonde gebitten aan mij en mijn team terug, die heroïsche club die het belangrijk vond dat ook dat laatste restje plak aan de binnenkant van die kies daar onderin werd weggepoetst. Wat ik zelf graag zou zien is dat er initiatieven kwamen vanuit de overheid om de enorme suikerconsumptie terug te dringen. En dan niet alleen gefocust op de kleurige rijen snoep op ooghoogte van elke leeftijdscategorie bij de kassa’s van de supermarkten, maar ook de verborgen suikers in ogenschijnlijk onschadelijke of zelfs gezonde producten. Misschien dat er een stel gepensioneerde tandartsen te vinden is die tijd genoeg heeft om zich daar hard voor te maken. Dat de overheid zorgverzekeraars dwingt om actief ouders te benaderen als ze in hun big data zien dat er kinderen in een gezin zijn die de tandarts nog nooit hebben bezocht, en dat de overheid zorgt voor voldoende opleidingsplaatsen voor tandartsen en mondhygiënisten om die zorg te bieden. Heroïsche tandartsen kunnen zoveel, maar de feitelijke preventie vindt buiten de tandartspraktijk plaats. 

HEROÏSCHE TANDARTS

Ecosite Bulk Fill: vullen kan niet minder spannend.

Nieuw!

Geen stress voor krimpspanning, geen geavanceerde layering techniek. Snel klaar en duurzaam. Eerlijk: Spannend is anders, en dat is een goede zaak. Het nieuwe Ecosite-bulk Fill. Vullen zonder zorgen! Ontdek nu Ecosite en het innovatieve DMG assortiment op www.dmg-dental.com

Save the date!

AZ_Ecosite_NL_210x148_2017-04.indd 1

Alweer een jaar geleden werd PDL17 georganiseerd. Het symposium voor het hele team.

februari 2019

We kijken met veel plezier terug, maar we blikken ook graag vooruit. Op 8 februari 2019 vindt PDL19 plaats in Groningen. Noteer alvast in je agenda, binnenkort zal meer van het programma worden bekend gemaakt.

PARODONTOLOGICA, VAN DE MAKERS VAN DE PARODONTOLOOG

24.04.17 08:01

ACHTERGROND

De AVG komt eraan PRIVACYBESCHERMING VANAF MEI ONDER EUROPESE REGELS

Een campagne op radio en tv. Voorlichting in elke publieke sector, tot in de schoolklas. Vanaf 25 mei geldt in heel Europa de nieuwe Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Privacy als primaire behoefte, tot en met het recht om vergeten te worden. En bovendien, aldus de Autoriteit Persoonsgegevens (AP): “In een tijd waarin persoonsgegevens gouden handel zijn, is het van groot belang dat die gegevens goed beschermd blijven.” DOOR KEES ADOLFSEN

De ANT realiseert zich al geruime tijd dat de invoering van alwéér extra regels belastend is voor haar leden. De beroepsvereniging is daarom tijdig gestart met het attenderen op de komst van de nieuwe wet. Onderdeel daarvan vormen twee informatiebijeenkomsten, waarvan de eerste op 15 februari jl. plaatsvond. Mr. Ralph Tak, werkzaam bij ‘huisadvocaat’ EldermanslGeerts, verhelderde de juridische implicaties van de wet en ging royaal in op de gretige vragen uit de volledig gevulde zaal.

Laat het zien

In Taks uitleg en adviezen domineerde de balans: doe als tandartspraktijk niet méér dan nodig. Maar… onderschat de eisen van de AVG ook niet! Een aantal zaken wordt verplicht: daarvoor gaat de ANT op korte termijn ondersteuning aanreiken in de vorm van formats. Voor zaken die niet per se hoeven is Taks dringende advies: documenteer wat u niet doet én waarom. Want centraal in de AVG staat: laat zien hoe uw organisatie bezig is met de regels rond privacy. Aantoonbaarheid is een sleutelwoord.

Toestemming

De AVG is van toepassing op elke organisatie die persoonsgegevens verwerkt. En dat ‘verwerken’ is een zeer breed begrip: van verzamelen en opslaan tot doorzenden, afschermen of vernietigen. Binnen de gezondheidszorg is van belang dat voor een deel bijzondere gegevens worden verwerkt, namelijk gegevens over iemands gezondheid (en over behandelingen als onderdeel daarvan). Voor die gegevens geldt in principe een verwerkingsverbod. Op dat verbod is voor de mondzorg één uitzondering van essentieel belang: verwerking mag bij toestemming van de betrokkene. Dat betekent dat elke tandartspraktijk op 25 mei in principe van alle patiënten expliciete toestemming moet hebben gekregen – en kunnen laten zien – op het verwerken van diens gegevens.

ACHTERGROND

Deelnemers aan de ANT-bijeenkomst op 15 maart

Maar volgens Tak hoeven praktijken niet meteen in paniek te raken: het is minstens even belangrijk dat u kunt laten zien dat u ermee bezig bent. Ook hier heeft een praktische aanpak dan ook de voorkeur: laat elke patiënt bij een eerstvolgende afspraak een toestemmingsformulier ondertekenen (format beschikbaar op de ANT-website). Dat u van een patiënt die twee jaar niet is geweest nog geen toestemming hebt, brengt u volgens hem redelijkerwijs niet direct in de problemen. Overigens heeft deze toestemmingseis ook een tegenhanger: een patiënt die geen toestemming verleent, kan in principe geen behandeling krijgen. Daarnaast verwerkt de tandartspraktijk als werkgever nog meer persoonsgegevens: van medewerkers en sollicitanten. Een van de principes van de AVG is dat u zo min mogelijk gegevens moet ‘verwerken’; bent u niet geïnteresseerd in iemand die bijvoorbeeld open gesolliciteerd heeft, vernietig dan bij voorkeur al diens gegevens.

Vier verplichtingen

De AVG stelt vier zaken verplicht voor elke tandartspraktijk. Kunt u op deze gebieden na 25 mei geen inspanningen aantonen, dan zijn problemen met de AP niet uitgesloten. Privacybeleid Iedere organisatie die persoonsgegevens verwerkt, moet een privacyreglement hebben. Daarin staat onder meer welke categorieën persoonsgegevens u verwerkt, welke

ACHTERGROND

technische en organisatorische maatregelen de praktijk heeft genomen en welke rechten de betrokkenen hebben. De rechten van patiënten zijn binnen de AVG duidelijk uitgebreid. Nieuw is bijvoorbeeld het recht op dataportabiliteit – patiëntgegevens moeten op snelle digitale wijze kunnen worden overgedragen – en het recht om vergeten te worden – (verouderde of onjuiste) gegevens moeten gewist kunnen worden, ook door bijvoorbeeld de mka-chirurg aan wie patiëntgegevens zijn doorgestuurd. Het is verplicht om uw patiënten te informeren over uw omgang met hun gegevens. Een duidelijk statement op de website van de praktijk is het meest doeltreffend. Volgens de AP moet u “een goed privacyverhaal hebben”. Verwerkingsregister In het verwerkingsregister – de vorm is vrij (Excel-spreadsheet, et cetera) – staat onder meer wie verantwoordelijk is (of zijn) voor de verwerking van persoonsgegevens. Ook wordt vermeld om welke soorten persoonsgegevens het gaat, welke categorieën betrokkenen en ontvangers er zijn en wat de bewaartermijnen zijn. Datalekregister De AVG is de opvolger van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Onder de Wbp is het melden van een datalek verplicht sinds 1 januari 2016. Van een datalek is sprake wanneer data onrechtmatig is verstrekt of ongeoor-

loofd toegankelijk is en wanneer data is beschadigd, verloren of vernietigd. Nieuw ten opzichte van de Wbp is dat elk datalek gedocumenteerd moet worden in een datalekregister, dat de AP ter controle kan opvragen. Niet elk incident valt onder de formele datalekdefinitie. Niettemin komen in praktijken veel slordigheden voor met het effect van een datalek: in de wachtkamer hoorbare telefoongesprekken en besprekingen bijvoorbeeld over afspraken en behandelingen. Het is aan te raden de dagelijkse gang van zaken en routines in de praktijk op dit soort ‘lek-oorzaken’ door te lichten. Daarmee kunt u ook klachten van patiënten voorkomen. In het datalekregister worden de feiten en de gevolgen van het incident gemeld en bovendien de na het incident genomen technische en organisatorische maatregelen. (Zie hiervoor ook het artikel AVG in de praktijk). In 2016 werden circa 5.500 datalekken gemeld, waarvan eenderde vanuit de zorgsector. In 2017 liet vergelijking van het eerste kwartaal ten opzichte van 2016 een verdubbeling zien. Die wordt zeker niet alleen verklaard door de toegenomen risico’s, maar ook door de toegenomen bewustwording en de meldplicht. Verwerkersovereenkomst Iedere tandartspraktijk besteedt het verwerken van gegevens uit aan allerlei partijen. Met veel van die partijen moet een verwerkersovereenkomst worden opgesteld. Daarin staan onder meer aard, doel en duur van de verwerking. Er staan ook afspraken in over geheimhouding, het beveiligingsniveau van de verwerkers en het ondersteunen van de praktijkverantwoordelijke bij het nakomen van zijn verplichtingen tegenover betrokkenen (zoals de meldplicht en het na beëindiging teruggeven of verwijderen van gegevens). Met wie sluit u een verwerkersovereenkomst? Met het administratiekantoor, uw ICT-ondersteuner, de accountant en de leasemaatschappij van uw apparatuur bijvoorbeeld. Met mondzorgcollega’s sluit u geen verwerkersovereenkomst. En ook niet met uw factoringbedrijf, tenzij dit geen eigenaar van de gegevens wordt, maar ‘slechts’ als administratiekantoor in opdracht van de praktijk werkt (zoals Infomedics, dat daarom zelf een verwerkersovereenkomst stuurt).

nig: de verwerking van ‘gevoelige’ (dus bijvoorbeeld medische) gegevens telt zeker, maar tegelijkertijd moet sprake zijn van ‘grootschalige monitoring’. Navraag bij de AP verschafte geen extra helderheid. Taks conclusie: als eenpitter of kleine groepspraktijk kunt u een DPIA achterwege laten. Met zijn dringende advies: leg vast dát en waaróm u ervoor kiest om het niet te doen. Functionaris gegevensbescherming (FG) De FG is opgeleid en dus professioneel deskundig als het gaat om privacyvraagstukken. Hij mag niet de praktijkverantwoordelijke zijn en kan van buiten worden aangetrokken. Het is verplicht een FG aan te stellen als grootschalige gegevensverwerking een kernactiviteit van uw organisatie is. Ook dit instrument lijkt vooral van toepassing op tenminste grote groepspraktijken of ketenorganisaties.

Balans

Zoals gezegd moet elke praktijk de juiste balans vinden. Onderschatting van de implicaties van de AVG lijkt zeer onverstandig, maar waak voor onnodige paniek. Advies: raadpleeg de website van de ANT, waarop u tijd en moeite besparende formats voor de verplichte onderdelen vindt. Tot uw dienst. www.ant-tandartsen.nl

Wat is passend?

De formulering ‘passende maatregelen’ komt vaak voor in AVG-verband. Een tandartspraktijk is geen multinational of middelgroot mkb-bedrijf. Buiten de verplichtingen hierboven noemt de AVG nog twee maatregelen, waarvan per praktijk kan worden bekeken of ze nodig zijn of niet. DPIA Een Data Protection Impact Assessment (DPIA) is een forse vragenlijst waarmee per organisatie de kwaliteit van de bescherming van persoonsgegevens kan worden vastgesteld. Volgens Tak zijn de criteria niet geheel ondubbelzin-

Ralph Tak: ‘Doe niet meer dan nodig, maar onderschat het niet’

ACHTERGROND

minilu – schitterende producten voor de tandheelkundige markt Grijp nu je kans!

Op minilu.nl vind je miniprijsjes in overvloed. • Meer dan 45.000 merkartikelen voor praktijk en lab • Superaanbiedingen • Binnen 24 uur geleverd • Eenvoudige retourafhandeling

Word mijn vriend! 180306_VDV_minilu.0554.Anzeige_Dentz_NL_190x135.indd 1

06.03.18 13:24

Hét adres voor geaccrediteerde nascholing binnen de tandheelkunde! Wij bieden een uitgebreid programma voor het gehele tandheelkundige team. Ons programma bevat leergangen, cursusdagen, workshops en symposia. We bespreken graag de mogelijkheden voor nascholing bij u in de praktijk of op een locatie naar keuze.

In ons aanbod: 17 mei 2018

Anti-angsttechnieken voor gevorderden

18 mei & 7 juni 2018

Stralingshygiënisch geschoold Beroepsbeoefenaar – Conebeam CT, deels online

1 juni 2018

Dento-alveolaire chirurgie in de algemene praktijk

8 juni 2018

Parodontale chirurgie in de algemene praktijk

16 juni 2018

Functieleer-Restauratieve tandheelkunde

Heeft u vragen over ons aanbod of een specifieke cursus, neem dan contact op met een van onze cursuscoördinatoren. Kijk op onze website: www.acta-de.nl voor meer informatie over onze producten en diensten. Gustav Mahlerlaan 3004, 1081 LA Amsterdam, T 020 - 5980 308, ade@acta.nl

“Privacy by design, privacy by default” AVG: WAT DOET U ERMEE IN DE PRAKTIJK?

Natuurlijk, de introductie van nieuwe wetgeving vraagt om awareness: medewerkers in zorgpraktijken moeten zich bewust zijn van de veiligheidsrisico’s rond data. Maar dataveiligheid groeit concreet met aanpassingen in gedrag, organisatie en techniek. Twee betrokkenen delen hun observaties en tips. DOOR KEES ADOLFSEN

Fred Bloem, CFO/COO bij factoringbedrijf Infomedics, zou dataveiligheid ‘erbij gaan doen’. Het werd de laatste jaren de hoofdmoot. Volgens Bloem komt de nieuwe privacywetgeving bepaald niet uit de lucht vallen. Toen Infomedics in 2010 een nieuw systeem bouwde, kwam de bescherming van persoonsgegevens al centraal te staan: “In de AVG heet dat principe: privacy bij design, privacy by default. Als je een dienst of product aanbiedt, horen juristen en ICT’ers helemaal aan de voorkant mee te beslissen hoe je dat aanbiedt. Tandartspraktijken moeten op hun eigen niveau passende maatregelen nemen. Dat je kunt aantonen dat je daarmee bezig bent, is in de AVG geen bijzaak meer maar hoofdzaak geworden.” Daarin verschilt de AVG zeker van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Evenals in de te verwachten

extra slagkracht van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en de hoogte van de boetes die uitgereikt zouden kunnen worden. “Verder zijn de verschillen niet zo groot. Maar de meeste tandartspraktijken zijn ook nog niet op de Wbp ingericht. Het lijkt erop dat tachtig procent van de bedrijven in ons land niet op de AVG is voorbereid. Het vergt echt wel wat werk.”

Professioneel veiligheidsniveau

Digitaal veiligheidsbeleid moet deel gaan uitmaken van de dagelijkse routine, meent John van der Zwaan. Hij werkt bij Qfast, dat zowel totaalpakketten aanbiedt (internet, telefonie, IT-service, camerabeveiliging) als praktijken op onderdelen kan ondersteunen. Hij schrijft als expert Veilig Werken blogs op de website Medisch

AVG PRAKTIJK

Ondernemen. Qfast heeft in 2017 26 tandartspraktijken gedurende zes maanden 24/7 gemonitord op ICT-veiligheid. Die kwamen daar over het algemeen slechter uit dan zorgcollega’s als fysiotherapeuten en psychologen. “Mijn indruk is dat tandartspraktijken ook de ICT graag zelf doen, of met behulp van vrienden, slimme neefjes, et cetera. We ontdekten veel gaten, met bovendien een hoge frequentie: updates bijvoorbeeld die langer dan zes weken openstaan, systemen die zo oud zijn dat ze eigenlijk direct als datalek gemeld zouden moeten worden.” Dergelijke ‘gaten’ kunnen ook ontstaan door specifieke wensen. “Wie bijvoorbeeld ook thuis aan praktijkbestanden wil werken, heeft altijd een ICT-deurtje openstaan. Dat geldt ook bij een aantal ICT-ondersteuners, die tools gebruiken om klanten sneller te kunnen helpen. De praktijkeigenaar moet zich realiseren dat hij altijd de eindverantwoordelijkheid houdt waar je het systeem voor openstelt. Soms heb ik de neiging te vragen: waarom sluit je je praktijk fysiek nog af, terwijl die digitaal wagenwijd openstaat?” Van der Zwaan bekijkt maatregelen graag in het perspectief van het totale communicatiebeleid en

Fred Bloem (Infomedics): “Bij de AVG moet je kunnen aantonen dat je ermee bezig bent.”

vraagt in elke situatie door naar het waarom. “Het komt nogal eens voor dat zorgverzekeraars vragen om foto’s of andere extra gegevens over de patiënt of de behandeling. Verstrek die niet zomaar, maar onderzoek de reden. Gaat het om extra bewijsvoering, dan zijn er andere manieren. Een tijdelijke beveiligde verbinding bijvoorbeeld.”

Observaties en tips

Beide bedrijven doen mee aan voorlichtingssessies aan tandartspraktijken. Ze komen er bovendien natuurlijk regelmatig over de vloer. Juist die blik van buiten kan een nuttige spiegel zijn voor het reilen en zeilen in uw praktijk. We verdelen hun observaties en tips in twee gebieden waarop de AVG maatregelen van u verwacht: organisatorische en technische. (De lijst is uiteraard niet uitputtend).

AVG PRAKTIJK

Organisatorische maatregelen • Stel minimaal een periodiek teamoverleg in waarin dataveiligheid aan de orde komt. • Houd ’s ochtends een collectieve start-up, waarin eventuele incidenten of klachten van patiënten de revue passeren, inclusief wat het team daarvan leert. • Zorg voor een veiligheids- en vertrouwenscultuur in het team, geen angstcultuur. • Fouten van individuen – verkeerd mailtje geopend, dito website bezocht – kunnen dan een leerervaring voor het team worden. Niet verbergen, maar bespreken! • Laat computerschermen nooit zichtbaar openstaan voor bezoekers. • Voer geen besprekingen over of met patiënten in de openbare ruimte. Voer ook geen telefoongesprekken met (en over) patiënten in open verbinding met de wachtruimte. • Neem bij voorkeur geen patiëntgegevens mee naar huis. Moet dat wel, draag dan zorg voor volledige encryptie van de data. En wees bij het vervoer uiteraard extra alert op verlies of diefstal. • Tijdens lunchpauzes zit iedereen in de kantine. Maar de deur van de praktijk blijft open. Post ligt vaak voor iedereen beschikbaar op de deurmat. In het beste geval legt een attente bezoeker die op de balie. Maar die is onbeheerd… • Zorg bij een onbemande balie altijd voor gelockte computers. En laat er geen dossiermappen voor het grijpen staan. Papieren dossiers horen in een gesloten kast. • Een gesloten deur met cameratoezicht voorkomt onnodige risico’s. Dat geldt zeker ook voor wie ’s avonds alleen de praktijk bemant of de spoeddienst waarneemt. • ’s Avonds gaan de monitors uit, maar blijven vaak de computers aan. Dat brengt de schoonmaakploeg onnodig in de verleiding. • Nogal eens staat de UZI-pas van de praktijk 24/7 in de houder. Dit mag niet! • Hang geen A4-tje met wachtwoorden op het prikbord. • Maak een computer nooit bereikbaar voor bezoekers. Met behulp van een duckie (apparaatje in USB-poort) hebben ze binnen een seconde toegang tot je netwerk gecreëerd: ook later en op afstand. • Een key aan je sleutelbos waarmee je computer gelockt en geopend wordt, lijkt mooi. Maar zitten die sleutels nooit in je jas in een openbare ruimte of garderobe? • Hanteer voor iedereen een clean desk policy. • Zorg dat bij de printer nooit prints met patiëntgegevens blijven liggen.

• Alles zelf willen doen om de mondzorg heen (ICT, declareren, et cetera) vergroot het risico op gaten in de dataveiligheid. • Blijf alert in het dagelijkse handelen. Routine is een risicobron!

Technische maatregelen

• Back-ups van je bestanden zijn een must. Belangrijke factoren daarbij: de frequentie, het type back-up, encryptie, locatie en omvang. • Wacht nooit met updates: van virusscanners en welke software en programma’s dan ook. • Check zorgvuldig of antivirusprogramma’s daadwerkelijk draaien op alle pc’s waarvoor je een licentie hebt aangeschaft. • Biedt bezoekers geen wifi aan op het netwerk waarop ook de praktijk zelf draait.

AVG PRAKTIJK

John van der Zwaan (Qfast): “Waarom je praktijk nog fysiek afsluiten, terwijl die digitaal wagenwijd openstaat?” • Werk aan een groeiend veiligheidsbeleid in het gebruik van wachtwoorden. Bij voorkeur vraagt het systeem zelf om de paar maanden de wachtwoorden te vernieuwen. • Koppel zaakgegevens (behandeling/bedrag) los van persoonsgegevens. Door de data te ‘compartimenteren’ worden ze los van elkaar veel minder interessant voor criminelen. • Bewaar back-ups op een andere fysieke locatie (in verband met brandrisico). • Check het dataveiligheidsbeleid van de organisaties met wie je je data deelt. • Zorg dat de eindverantwoordelijke weet waar de Cloud-data van de praktijk blijven. (De privacywetgeving in Europa is radicaal anders dan in de VS of China!). Ook onedrive-services zoals Dropbox zijn VS-georiënteerd. • Als medewerkers van de praktijk ook thuis werken, moet geregeld zijn dat huisgenoten niet bij de gegevens kunnen en kunnen meekijken. • Ingestelde bewaartermijnen kunnen worden gecheckt door steekproefsgewijs de oudst aanwezige gegevens in de eigen bestanden en back-ups te controleren. • Krijgt een praktijk te maken met ransomware, dan volstaat niet het terugzetten van de back-upbestanden. Het systeem zelf is geattaqueerd en moet worden doorgelicht op restvuil en levensvatbaarheid. • Maak werk van dataminimalisatie. Zo is het vermelden van het BSN-nummer op facturen of correspondentie niet nodig. • Als voormalige maten zelfstandig verder gaan, mogen ze niet allebei verder met een kopie van de gehele administratie. Om aan de nieuwe rechten van patiënten te voldoen, moeten de patiëntgegevens nauwkeurig gescheiden worden. • Pas versleuteling toe voor gegevens die langer bewaard worden. • Zorg dat je kunt verklaren wie en waarom binnen en buiten je praktijk toegang hebben tot je data.

Ter afsluiting

De organisatie in ons land met waarschijnlijk de grootste afdeling ter bestrijding van cybercrime is Deloitte. Op de website worden onder meer onderzoeken gepubliceerd met als uitgangspunt dat awareness geen doel is. Het is eigenlijk het startpunt voor praktisch veiligheidsbeleid. Besproken wordt door welke factoren (motivatie, praktische omstandigheden, weerzin tegen overkill) de stap naar adequaat gedrag uitblijft. Ook de AP wijst op het belang van op uw organisatie afgestemd beleid én handelen: “Beveiliging is maatwerk. Dat betekent dat er geen standaardpakket aan maatregelen te geven is waar u aan moet voldoen. Bovendien is beveiligen een continu proces (plan, do, check, act).”

Informatiebronnen

Er zijn veel bronnen te raadplegen als het om toepassing van de AVG-regels gaat. Een selectie: - www.autoriteitpersoonsgegevens.nl (overzicht, stappenplan, makkelijk te downloaden documenten) - www.infomedics.nl/standpunt-ap-inzake-driepartijenstructuur-infomedics - www.medischondernemen.nl - Criterialijsten van veiligheidsnormen ISO27001 en NEN7510 - Grip op de AVG (ook voor niet-juristen) plus werkboek (uitgeverij Wolters Kluwer) - www.deloitte.nl 

AVG PRAKTIJK

Plan een Lunch & Learn en ontvang een

GRATIS WATERFLOSSER

Effectieve plakverwijdering Verwijdert tot 99,9% tandplak van de behandelde gebieden.1

Gezonder tandvlees Vermindert bloedend tandvlees tot 93% binnen 4 weken.1

Bewezen veilig N EZE BEW IG

VEIL

Waterpik® Waterflosser onomstotelijk bewezen veilig gebaseerd op klinische onderzoeken gedurende 50 jaar.1

Superieure reiniging rondom beugels Tot 5x effectiever in het verwijderen van tandplak rondom beugels dan poetsen alleen.1

Meer weten? Plan een Lunch & Learn Neem contact op met Waterpik® en plan een Lunch & Learn. Wij nemen een heerlijke lunch mee voor het hele team en een Waterpik® Waterflosser. Tijdens het praktijkbezoek krijgt u meer inzicht in: • interdentaal reinigen, • beschikbare studies, • het effect van waterflossen door de waterflosser zelf te proberen.

LUNCH

LEER

Contact info@waterpik.nl of +31 (0) 35 - 695 14 43 Ga naar www.waterpik.nl voor de details.

WATERFLOSSER

PROBEER

STUDENTENESTAFETTE

Smeren in recordtijd

Wat doe jij naast de studie? DOOR VINCENT DONKER, MASTERSTUDENT TANDHEELKUNDE UMCG-CTM GRONINGEN

NIEUW Een perfecte oliebeurt in slechts 10 seconden De nieuwe Assistina Twin onderhoudt uw instrumenten sneller en grondiger dan ooit tevoren. Dankzij de innovatieve technologie van olieverneveling kan de unit tot 360 instrumenten per uur verwerken. De ideale, practische oplossing voor elke praktijk.

W&H Benelux, Reepkenslei 44, B-2550 Kontich, t +32 (0)475 51 63 63, office.benelux@wh.com, wh.com

“Ik ben bang dat ik daar niet genoeg tijd voor heb naast de studie”, is het antwoord dat ik krijg. Ik vertel een groepje eerstejaars tijdens de introductiedagen van Tandheelkunde en Mondzorgkunde in Groningen waarom het een goed idee is om mee te gaan doen in een commissie bij de studievereniging. Op zich is dit een begrijpelijk antwoord. Een plekje voor deze studie bemachtigen is niet makkelijk. Logisch dat studiepunten halen de hoogste prioriteit heeft in het eerste jaar. Ik ben echter van mening dat actief zijn naast je studie een enorme toegevoegde waarde heeft. Zelf ben ik vanaf mijn eerste jaar actief bij de T.M.F.V. Archigenes, onze studievereniging. Op deze manier leerde ik snel veel medestudenten kennen, ook uit de hogere jaren. Boortips voor de prekliniek, samenvattingen van tentamenstof, college-aantekeningen uitwisselen, ik begon al snel te merken dat een groot netwerk zo gek nog niet is. Daarnaast leveren de supergezellige commissievergaderingen altijd de nodige ontspanning op. Want laten we eerlijk zijn, de studie is best zwaar. Dan heb ik het nog niet eens gehad over de sociale ontwikkeling die je doormaakt. Samenwerken en motiveren zijn de hoekstenen van een goede tandarts. Actief zijn in een commissie is naar mijn mening een geweldige manier om deze vaardigheden tijdens je studietijd al te oefenen. Kortom, wees niet bang dat er naast de studie te weinig tijd over blijft. Maak hier juist extra tijd voor vrij, want jezelf ontwikkelen naast de studie is belangrijk. Wat doe jij naast de studie? Zes jaar vliegt zo voorbij, dus pak je kans en word actief!  Het stokje wordt overgenomen door Wouter Worms, student Tandheelkunde Radboudumc Nijmegen.

STUDENTENESTAFETTE

De foute trucs van digitale oplichters We hebben er, binnen en buiten de zorg, continu mee te maken. Met criminelen die met ransomware en phishingmails hun slachtoffers geld proberen afhandig te maken. Wat zijn hun voornaamste trucs? En kunt u zich er als praktijk tegen wapenen?

Twee dagen voor de laatste jaarwisseling berichtte de Gelderlander over de gijzeling van het computersysteem van een Nijmeegse tandartspraktijk, onderdeel van de keten Samenwerkende Tandartsen. De criminelen hebben mogelijk toegang gehad tot patiëntgegevens, waaronder rekeningnummers, BSN-nummers en gebitsstatusgegevens. Na forensisch IT-onderzoek bleek die mogelijkheid zeer gering, maar niet honderd procent uit te sluiten. Intussen werd losgeld geëist voor de toegang tot de bestanden. Dat losgeld werd niet betaald, omdat de praktijk regelmatig genoeg back-ups maakt en daarmee in bedrijf kon blijven. De Autoriteit Persoonsgegevens werd nog dezelfde dag gealarmeerd en gaf de praktijk de tijd om zelf onderzoek te (laten) doen. Het liep goed af. Al waren nogal wat patiënten not amused dat zij pas na afloop van het onderzoek werden geïnformeerd. (Samenwerkende Tandartsen kiest ervoor om Dentz geen nadere toelichting over haar aanpak te verschaffen).

Meest gebruikte vormen

Waarschijnlijk haalde dit incident het nieuws omdat patiënten zich roerden. Van de meeste gevallen horen we niets. Maar cybercrime is aan de orde van de dag. Wat zijn de meest gebruikte vormen?

FOUTE TRUCS

Virus Wellicht het meest bekende middel. Doordat een link in bijvoorbeeld een e-mail wordt aangeklikt, verspreidt het virus zich in de computer. Bestanden (tot en met de hele computer) kunnen onbruikbaar worden en criminelen kunnen toegang tot gegevens krijgen. Phishing Met behulp van phishingmails doet men zich voor als iemand anders, om achter persoonlijke gegevens te komen. Berucht zijn de (vaak slecht gespelde) mails van banken met verzoeken om te betalen of gegevens te wijzigen. Cryptoware/ransomware Hierbij worden gegevens in de computer beschadigd of gegijzeld; vervolgens wordt losgeld geëist voor het weer toegankelijk maken van de bestanden. Hacken Een hacker breekt in op een computer of op via internet verbonden apparatuur. De hacker kan meekijken en bestanden kopiëren, veranderen en vernietigen.

e-mails voorgeschoteld, waar ze de nepmail eruit moeten pikken. Schram heeft de indruk dat het ‘iets rustiger’ geworden is qua aantal incidenten. Maar hij benadrukt dat teambreed cyberbewustzijn van groot belang is: “Bij een prikaccident met een injectienaald weet inmiddels iedereen hoe te reageren. Die alertheid moet er ook zijn bij een data-incident.”

Tips & checks

Identiteitsfraude Via phishingmails, hacken of andere vormen van datalekken worden persoonlijke gegevens misbruikt om bijvoorbeeld aankopen te doen, een lening te openen of declaraties te claimen. Ook op sociale media (Facebook, Twitter) worden inmiddels vaak valse identiteiten gecreëerd, ten behoeve van whaling bijvoorbeeld, hulp aan een vriend in nood. Valse websites Criminelen bouwen valse websites op naam van gevestigde bedrijven en sturen valse facturen of proberen orders binnen te halen. Al een aantal jaar worden consumenten gestimuleerd phishingmails te melden op valse-email@fraudehelpdesk.nl. De website vermeldt dat de Fraudehelpdesk in 2017 niet minder dan 822.820 valse e-mails gemeld kreeg. Daarvan kwamen er circa 1.100 van tandartspraktijken, bijvoorbeeld voor het testen van elektrische tandenborstels. Hoog scoren bijvoorbeeld nepwinacties (Volkswagen Polo), uitnodigingen om een account aan te maken en vervolgens in te loggen en laatste waarschuwingen (momenteel van het CJIB bijvoorbeeld). Via de e-mails wordt vaak kwaadaardige software verspreid.

Vrijwel dagelijks

Ook binnen de mondzorg zijn cybercrimepraktijken schering en inslag. Directeur Pieter Schram van Vertimart, leverancier van onder meer Exquise, hoort van klanten vrijwel dagelijks over phishingmails. Op jaarbasis komen bovendien meer dan honderd aanvallen met ransomware voor. “In veel gevallen verzorgen wij als toegevoegde service de back-ups voor onze klanten. Dan ben je voldoende bewapend. Ik weet dat het algemene advies is om nooit te betalen voor gijzeling van je bestanden. Toch kan ik begrijpen dat dat soms wel gebeurt. Het is mijns inziens ook niet zo dat criminelen nooit je bestanden teruggeven, zoals vaak wordt beweerd. Maar natuurlijk is ons advies: zorg voor dagelijkse back-ups, zodat het nooit zover hoeft te komen.” Vertimart besteedt in haar nieuwsbrieven veel aandacht aan cybercrime en het voorkomen ervan. Ook op informatieavonden en gebruikersdagen is er veel aandacht voor. Klanten krijgen bijvoorbeeld testjes met twintig

Hoe wapen je je tegen al deze potentiële fraude-aanvallen? In de lijst hieronder zult u sommige tips en checks misschien niet voor het eerst tegenkomen. Maar zolang fraude, met vaak grote (financiële) gevolgen, aan de orde van de dag is, telt een gewaarschuwde praktijk nog altijd voor twee. •M aak regelmatig back-ups en bewaar deze op een plek die niet met het internet of het netwerk verbonden is. Denk ook aan bestanden op je smartphone of tablet. • I nstalleer een goed antivirusprogramma en houd de antivirussoftware up-to-date. •H oud ook alle andere software up-to-date: vooral de webbrowsers (Internet Explorer, Google Chrome, Firefox, Safari), Adobe Flash, PDF-software en Java zijn vaak doelwit van computercriminelen. •G ebruik sterke wachtwoorden: die zijn moeilijk te raden en kraken. Gebruik verschillende wachtwoorden voor verschillende accounts. Met een wachtwoordmanager – een digitale kluis voor je wachtwoorden en gebruikersnamen – heb je altijd al je wachtwoorden bij de hand. •O pen geen bijlagen in e-mails waarvan je de afzender niet kent of wanneer je deze niet vertrouwt. •H oe weet je of iets onveilig is? Neem als uitgangspunt dat bijlagen niet te vertrouwen zijn. Beredeneer vervolgens per situatie of dat in dit geval mogelijk wél zo is, bijvoorbeeld omdat je klant bent bij het bedrijf, omdat het mailtje geen fouten bevat, omdat er gebruik is gemaakt van een betrouwbaar afzendadres, et cetera. •C heck of het e-mailadres echt is. Een gmail-account zal nooit gebruikt worden door een bank of een instantie als de Belastingdienst. Bel bij twijfel de instantie op, die kan altijd controleren of de mail verstuurd is. • Vertrouw berichten niet blindelings op grond van de relatie die je met iemand hebt. Ook vrienden of familieleden kunnen tenslotte het slachtoffer zijn geworden van criminelen. •Z et je muis op de link. Vervolgens verschijnt een webadres. Wijkt dit af van de afzender, dan heb je te maken met oplichters. • Klik nooit op links in e-mails. Het is veel veiliger om de website die vermeld staat in de e-mail rechtstreeks te openen. •L et op spelfouten en de huisstijl van de e-mail. Ook ontbreekt vaak een persoonlijke aanhef en word je aangesproken met ‘Geachte heer, mevrouw’. •G ebruik de mailwijzer op www.fraudehelpdesk.nl. Deze checklist met een aantal vragen maakt het makkelijker om te achterhalen of je te maken hebt met fraudeurs. 

FOUTE TRUCS

Maarten de Beer vertelde over zijn eerste jaren praktijkervaring.

“Wat interesseert je als tandarts?” ANT-STARTERSCONGRES 2018 TIJDENS DENTAL EXPO

Afgelopen 10 maart was het derde starterscongres van de ANT. Dit jaar weer gecombineerd met de laatste dag van de Dental Expo in de RAI in Amsterdam. De studenten kregen veel tips over hoe ze direct na hun studie aan de slag kunnen als tandarts. Die kregen ze ook van sprekers die zelf nog maar twee jaar geleden zijn afgestudeerd. DOOR DANIËL TJIA, MASTERSTUDENT TANDHEELKUNDE ACTA FOTO’S KIM VERKADE

STARTERSCONGRES

Mystery guest

ANT-directeur Peter Vlaandere verzorgde de opening van het congres en ACTA-docent Erwin Berkhout was de dagvoorzitter. Als eerste spreker gaf ANT-bestuurslid Richard Suy een beknopt overzicht van belangrijke do’s-en-don’ts in de dagelijkse praktijk aan de hand van duidelijke en concrete voorbeelden. In de ogen van de patiënt bijvoorbeeld, wordt het beeld van een tandartsbezoek uiteindelijk bepaald door de mate waarin en de manier waarop er is gecommuniceerd. Het duo Martine Muts en Maarten de Beer studeerde zelf twee jaar geleden af en weet dus nog goed hoe de eerste praktijkervaringen waren. Ze lieten zien dat er in de algemene praktijk nog genoeg te specialiseren is zonder een specifieke opleiding te hoeven volgen. Hun belangrijkste boodschap was: blijf leren wat jou als tandarts interesseert! Hun ervaringen waren inspirerend. De studenten gaven aan van plan te zijn om dat in de toekomst goed te gaan regelen. Tijdens de uitstekend verzorgde lunch was er uitgebreid de mogelijkheid om met elkaar te spreken en te netwerken met de sponsoren van het congres. Na de pauze was er een quiz, met helaas wat technische probleempjes, waarmee een leuke gadget kon worden gewonnen.

Daan van Oort gaf uitleg over hoe goede mondfotografie onmisbaar is geworden in elke praktijk. Niet alleen voor een goede documentatie, maar ook als een manier om patiënten mee te nemen in het behandelproces en te kunnen laten zien wat de resultaten zijn. De foto’s over de begin- en eindsituatie kunnen dat prima aantonen. Nils van Calcar ging in op de restauratieve tandheelkunde, waarbij de studenten eraan herinnerd werden dat het niet alleen om een solitaire restauratie gaat maar om het hele gebit. Tot slot was er een mystery guest die de hele zaal meekreeg aan het eind van het congres. Het bleek een fake speech van cabaretier Pieter de Rijk te zijn, gevuld met humor en zó overtuigend dat een deel van het publiek het niet doorhad tot aan de laatste grap. Vervolgens werden de studenten losgelaten op de Dental Expo. Vol belangstelling gingen zij de stands van de exposanten af. Na het afsluiten van de beurs kwamen ze met goed gevulde tassen terug voor de afsluitende borrel van de ANT. De kelen werden gesmeerd en de magen gevuld met hotdogs, hamburgers en frites uit kleine puntzakjes, maar belangrijker was er de mogelijkheid om nogmaals te kunnen netwerken. Na een mooie en succesvolle dag werden de studenten uit Nijmegen en Groningen in hun veel te ruime touringcars weer naar huis gereden. De ANT hoopt volgend jaar meer studenten te mogen verwelkomen en wellicht ook praktijkhouders die op zoek zijn naar de volgende lichting nieuwe tandartsen. 

STARTERSCONGRES

Een stralende glimlach, van tandarts tot patiĂŤnt Wij geloven in de kracht, het enthousiasme en het positieve gevoel van een lach. Met dit enthousiasme, gecombineerd met meer dan 80 jaar expertise in de tandheelkunde, helpen wij u om het maximale uit uw praktijk te halen. Wij doen dit door met u mee te denken en persoonlijk advies te geven op het gebied van apparatuur en praktijkinrichting. Op deze manier bieden wij solide oplossingen die bijdragen aan de verhoging van de efficiĂŤntie en kwaliteit en vermindering van de complexiteit en kosten. Zo kunt u zich volledig focussen op uw patiĂŤnten. Begin de dag met een lach en u zult zien dat alles mogelijk is. Arseus Dental Nederland Cartografenweg 18, 5141 MT Waalwijk T +31 (0)416 67 50 00 www.arseus-dental.nl

“Er is werk genoeg voor orthodontisten en tandartsen voor orthodontie” NAAMSVERANDERING IN VTVO GEEFT DUIDELIJKHEID EN TRANSPARANTIE

Sinds december 2017 heeft de OVAP haar naam veranderd in Vereniging Tandartsen voor Orthodontie (VTvO). Voor Menno Haarsma is die naam nog even wennen, maar de naam dekt wel beter de lading. Namens de ANT vertegenwoordigt hij al jaren de belangen van tandartsen die orthodontie doen. En dat doet hij ook vanuit het bestuur van de VTvO waarvan hij zeven jaar penningmeester is. Wat zegt de naamsverandering over orthodontie anno 2018? DOOR REINIER VAN DE VRIE

Een naamswijziging gebeurt natuurlijk niet zomaar. OVAP staat voor Orthodontische Vereniging van Algemeen Practici. De vereniging met een ledenaantal van zo’n tweehonderdvijftig algemeen practici (en enkele orthodontisten) behartigt de belangen van tandartsen die orthodontie doen. In Nederland zijn dat er zo’n drieduizend. Gezamenlijk doen ze naar schatting zo’n veertig tot vijftig procent van de orthodontie in Nederland. Die tandartsen deden dat onder allerlei benamingen, vaak met het woord orthodontie of een afgeleide daarvan erin. Voor het publiek was het onderscheid van zo’n tandarts met een orthodontist vaak niet duidelijk. Dat leidde bij patiënten tot verwarring en tot wrevel bij orthodontisten. Na jarenlange discussies werd besloten te kiezen voor de

benaming ‘tandartsen voor orthodontie’. Dat is zo ook vastgelegd in een intercollegiale afspraak. Als logisch vervolg daarop moest ook de naam OVAP worden aangepast, zegt Haarsma. Dat werd dus, na de nodige overlegrondes, Vereniging Tandartsen voor Orthodontie (VTvO). “Ik denk dat iedereen met de benamingen kan leven. Het belangrijkste vind ik duidelijkheid voor de patiënt.” Haarsma vertelt van Spaanse tandartsen die een orthodontische opleiding in hun land volgden en zich daar – en elders in Europa – orthodontist mochten noemen, maar in Nederland niet; de opleiding wordt hier niet erkend omdat die in Spanje maar drie jaar duurt en in Nederland vier. “Dan gingen ze zich hier bijvoorbeeld beugeltandarts noemen of kozen ze een >

ORTHODONTIE

andere vreemde benaming. Dat was zeer verwarrend. Nu is er duidelijkheid en transparantie.” De bijna 67-jarige Haarsma, die na zijn afstuderen in 1975 aan de GU in Amsterdam eerst als luitenant-tandarts in militaire dienst is geweest en in diverse algemene praktijken heeft gewerkt, is zich in zijn loopbaan al snel gaan toeleggen op orthodontie. In 1985 ging hij werken voor Orthocenter, dat praktijken voor orthodontie exploiteert. Eerst als behandelaar en vestigingsmanager en de laatste elf jaar als vakinhoudelijk directeur. Dat was tot 2013, sindsdien werkt hij als zzp’er nog een aantal dagen per maand in diverse grote praktijken. Via het volgen van cursussen, met name in het buitenland, en samenwerking met tientallen orthodontisten heeft hij zich de orthodontie eigen gemaakt.

Samenwerkingsmodel

Gezien de nog steeds groeiende vraag naar orthodontie, met name bij volwassenen, is er werk genoeg voor orthodontisten en tandartsen voor orthodontie. De orthodontistendichtheid in Nederland is veel geringer dan in bijvoorbeeld Duitsland. Haarsma is voorstander van een samenwerkingsmodel waarbij een orthodontist in de regio samenwerkt met tandartsen voor orthodontie die de meer ‘eenvoudige’ behandelingen doen en verwijzen naar de orthodontist bij complexere gevallen. Hij schat die

OK-REGISTER Het OK-register, het kwaliteitsregister van de VTvO, verandert niet van naam. Een jaar of vijf geleden heeft de vereniging dit register ingesteld om leden een platform te bieden waarmee ze kunnen aantonen dat ze intensief met het vak bezig zijn, voldoende opleiding hebben genoten, voldoende aan nascholing doen, voldoende patiënten behandelen en goed georganiseerd werken (met ISO-certificering, HKZ of iets gelijkwaardigs). Jaarlijks levert ieder lid een aantal casussen die in bijeenkomsten van OK-leden besproken worden. Dat stimuleert de kennis en kunde, volgens Haarsma, die zelf uiteraard ook staat ingeschreven. Er maken nu ongeveer 130 leden deel uit van het OK-register. Daarmee voldoen ze volgens de VTvO nagenoeg aan dezelfde eisen als die aan orthodontisten worden gesteld.

ORTHODONTIE

verhouding op ongeveer tachtig-twintig procent. “Zelf heb ik ook altijd samengewerkt met collega-orthodontisten. Als ik ergens niet uitkwam, kon ik altijd terugvallen op hen. De samenwerking gaat bij de meeste tandartsen en orthodontisten goed”, zegt Haarsma. “Door samen te werken onder supervisie van een orthodontist bouwen tandartsen ook langzaam meer kennis en kunde op in de orthodontie.” Maar hij kent ook orthodontisten die er moeite mee hebben dat tandartsen zich intensief bezighouden met orthodontie, omdat ze zelf een vierjarige postdoctorale opleiding hebben gevolgd terwijl tandartsen na wat cursussen hetzelfde werk kunnen gaan doen. “Voor een deel is dat misschien afgunst”, denkt Haarsma, “maar er zit ook iets van waarheid in. Er zijn tandartsen die ergens een potje brackets bestellen en beginnen. Dat kan natuurlijk niet. Je moet je wel degelijk verdiepen in het vak en ervaring opdoen. Ik heb de eerste tien jaar niets gedaan zonder dat een orthodontist op de achtergrond meekeek. Je moet het rustig opbouwen, want ervaring is in het orthodontische vak heel erg belangrijk. Iedere patiënt verdient een eigen aanpak. En ook gedurende de behandeling kom je dingen tegen waar je oplossingen voor in je gereedschapskist moet hebben of een collegaorthodontist moet kunnen raadplegen. Waarom verplaatsen de elementen zich aan de linkerkant soms bijvoorbeeld sneller dan aan de rechter kant?”

Minder basiskennis

Haarsma constateert dat studenten Tandheelkunde steeds minder basiskennis orthodontie in de opleiding krijgen, zodat ze de praktijk ingaan zonder eigenlijk goed te kunnen verwijzen. Volgens hem wordt dat een groot

Menno Haarsma: “Zelf heb ik ook altijd samengewerkt met collega-orthodontisten.”

probleem in Nederland. Hij merkt dat veel tandartsen daar nu al heel onzeker in zijn. Ze weten vaak niet in welke gevallen ze moeten verwijzen en ook niet op welk moment. Haarsma: “Goed verwijzen is een kunst. Er is niets ergers dan een patiënt verwezen te krijgen met een probleem dat al jaren eerder had kunnen en moeten worden opgelost.” Daarom is het toch alleen maar goed dat steeds meer tandartsen zich in orthodontie willen verdiepen? “Zeker, orthodontisten zijn misschien bang om werk kwijt te raken, maar ik denk dat het omgekeerde waar is. Hoe meer tandartsen verstand hebben van orthodontie, hoe meer patiënten er verwezen worden. Ook voor kleinere dingen en voor pre-prothetische zaken. Als een element gekiept staat en je wilt een brug of frame maken, is dat met eenvoudige orthodontie goed te verhelpen. Voor patiënten wordt dat dan op een goede manier opgelost. Mensen denken dat een orthodontische behandeling al snel duizenden euro’s gaat kosten, maar dat is zeker niet altijd zo. Met een orthodontische behandeling kunnen soms zelfs kosten worden bespaard, bijvoorbeeld door bij een afgebroken tand de wortel iets meer naar buiten te ligeren. Dan hoeft er misschien geen implantaat en kan er een opbouw met een kroon op. Dat soort ingrepen gebeurt eerder vanuit een algemene praktijk dan vanuit een orthodontiepraktijk.” Haarsma heeft het idee dat universiteiten bewust steeds minder aandacht besteden aan orthodontie. Bij na- en bijscholingscursussen orthodontie worden tandartsen geweerd met het argument dat orthodontisten er geen tandartsen bij willen, is zijn ervaring. “De tandarts wordt dus weggehouden van de kennis en kunde in de orthodontie.” >

Beter één standpunt

ORTHODONTIE

Ben geeft zijn patiĂŤnten direct duidelijkheid over de eigen bijdrage van een behandeling. Vraag nu op www.zorgsom.nl een gratis proeflicentie aan.

“Je kunt niet zomaar een potje brackets bestellen en met orthodontie beginnen.” Beter één standpunt

Welke rol zouden de beroepsverenigingen in de orthodontie kunnen of moeten spelen? Haarsma vindt dat beide beroepsverenigingen zich bezig moeten houden met professionals die orthodontie doen. “De ANT doet dat vrij goed. Ik ben al jarenlang – samen met een adviserend tandarts – afgevaardigde bij tariefonderhandelingen. Bij de KNMT wordt de boventoon echter gevoerd door de sectie specialisten die alleen de belangen van de orthodontisten behartigt en niet specifiek van de tandartsen. De tandarts wordt daar te weinig bij betrokken, terwijl er toch ook heel veel van hun leden aan orthodontie doen. Die laten ze een beetje in de kou staan.” Bij meningsverschillen worden beide partijen natuurlijk gemakkelijk uit elkaar gespeeld door de NZa of Zorgverzekeraars Nederland (ZN). Hij geeft als voorbeeld de zogenoemde nieuwe indicatieve lijst waarin adviserende tandartsen hebben aangegeven wat de – wat moeilijkere – behandelingen in de B- of C-categorie zouden moeten zijn. Haarsma: “De KNMT probeert die lijst zo te laten formuleren dat eigenlijk alleen orthodontisten die behandelingen kunnen doen. Dat merkt de NZa meteen. Die lijst is vooraf ook niet naar de VTvO gegaan, zodat die geen invloed meer kan hebben op de inhoud. Dat levert wrijving op. Dat is jammer, je kunt beter gewoon met één standpunt komen. Dan kom je in de onderhandelingen ook verder.” Ook voor orthodontie gelden er de door de NZa maximaal vastgestelde tarieven. Soms berekenen tandartsen voor orthodontie weleens lagere tarieven, meestal uit betrokkenheid omdat ze weten dat een gezin het financieel moeilijk heeft. Haarsma: “Een orthodontist doet dat misschien ook weleens, maar die heeft vaak een minder lange relatie met zijn patiënten. Wat ik wel veel zie is dat orthodontisten vrij veel werken met dure brackets. Veel tandartsen werken met conventionele brackets, die volgens de wetenschap net zo goed zijn. Dan kun je op aanzienlijk lagere kosten uitkomen.”

Mooie toekomst

Haarsma raadt tandartsen die orthodontie willen gaan doen contact op te nemen met de VTvO die ze geschikte cursussen kan aanraden. Er is ook een mogelijkheid om

CONGRES HOT TOPICS IN ORTHODONTICS Op vrijdag 1 juni en zaterdag 2 juni 2018 vindt het congres Hot topics in orthodontics van de VTvO en de Nederlandse Vereniging voor Orthodontische Studie (NVOS) plaats in Utrecht. Met onder meer lezingen van dr. Jonathan Sandler en dr. Alison Murray over twin blocks en temporary anchorage devices; dr. Thor Henrikson over de toenemende vraag van volwassenen voor orthodontie en de vraag naar minder zichtbare orthodontische apparaten; van prof. dr. Richard van Merkesteyn en dr. Jop Verweij over 3D-geleide autotransplantatie van gebitselementen en dr. Carlos Flores-Mir over management of paediatric sleep breathing disorders. Meer informatie: www.ovapnvos2018.com/congres

in Oostenrijk of Duitsland een twee- of driejarige universitaire masteropleiding te gaan volgen. In combinatie met cursussen of een opleiding met een stageplaats in een praktijk kom je volgens Haarsma als tandarts heel ver. Hij hoopt dat universiteiten ook de handschoen oppakken en meer nascholingscursussen orthodontie voor tandartsen gaan organiseren. Ondanks dat het voor patiënten steeds moeilijker wordt een verzekering voor orthodontie af te sluiten omdat verzekeraars steeds meer restricties inbouwen, voorziet Haarsma een mooie toekomst voor orthodontie in Nederland. “Mensen zijn steeds meer gevoelig voor hun uiterlijk. Dus de vraag naar orthodontie zal groot blijven. Tandartsen en orthodontisten werken goed samen en zorgen dat het werk perfect wordt uitgevoerd voor een optimaal resultaat. Iedereen heeft daar baat bij. Orthodontie is natuurlijk niet altijd even positief in het nieuws. Dat is heel jammer, want het merendeel van de collega’s is gewoon serieus met het vak bezig.” 

ORTHODONTIE

® Distributed by ICX Implants B.V.

Het FAIRE Premium Implantaat P

MAXIMALE KWALITEIT, FAIRE PRIJZEN, TRANSPARANTIE!

sit healthy, work comfortable Als mondzorgprofessional hoef je je niet in de vreemdste bochten te wringen om patiënten te behandelen. Score Dental biedt jou de beste keuzes om lekker en gezond je werk te kunnen doen.

dvertentie Dentz.indd 1

Gratis 2 weken proefzitten! vraag aan op score-dental.com

WIJ OVERTUIGEN AL 14 JAAR MET STABIELE PRIJZEN VOOR EEN PREMIUM DUITS/ZWITSERS IMPLANTAATSYSTEEM!

www.score-dental.com

Boodtlaan 10 · 1796 BE De Koog · Tel.: 0222 - 76 90 11 E-mail: info@icx-implants.nl · Web: www.icx-implants.nl

2/22/2018 1:19:17 PM

Airrotor reparatie voor 135 euro 6 maanden garantie op uitgevoerde reparatie Alle rotoren zijn voorzien van keramische lagers! Onze rotoren worden geproduceerd in de E.U. 24 uurs-service Wij repareren bijna alle modellen airrotors

www.airrotorshop.eu

RECHTEN EN PLICHTEN

Contractering mondzorg weer van start! DOOR DANIËL POST EN STIJN VAN ENGELEN Daniël Post (l) en Stijn van Engelen (r)

Het is weer 1 april geweest. De zorgverzekeraars moeten volgens de NZa-transparantierichtlijn op die datum hun inkoopbeleid hebben gepubliceerd, waarin ze per zorgdiscipline – dus ook voor de mondzorg – in hoofdlijnen aangeven wat de plannen voor de contractering van 2019 zijn. Steeds meer mondzorgaanbieders gaan één of meerdere overeenkomsten aan met zorgverzekeraars, waarbij het niet alleen gaat om overeenkomsten voor mondhygiënisten en tandprothetici, maar ook voor tandarts-implantologen en toenemend ook voor de algemene mondzorgpraktijk. Enkele belangrijke aspecten van het contracteerproces. Aan het eind of net na de zomervakantie start het proces van contractering, veelal via het digitale VECOZO-portaal. Een aangeboden overeenkomst zou een vertaling van het inkoopbeleid moeten zijn. Zo niet dan kunt u dit, al dan niet via uw beroepsvereniging, aankaarten bij de NZa. Als mondzorgaanbieder krijgt u doorgaans één maand om de overeenkomst af te sluiten. U doet er verstandig aan eventuele onduidelijkheden in het beleid tijdig aan te kaarten en daar niet tot het laatste moment mee te wachten. Verzekeraars hanteren bij het afsluiten van de overeenkomst vaak een fatale termijn: na een bepaalde datum is het niet meer mogelijk een overeenkomst aan te vragen of af te sluiten. Level playing field? In de mondzorg is er voor individuele zorgaanbieders nauwelijks ruimte om in gesprek te treden met de verzekeraar over de voorwaarden. Een individueel bezwaar over contractuele bepalingen wordt meestal snel van tafel geschoven. Binnen de eerste lijn zou de bundeling van krachten kunnen helpen om gunstiger voorwaarden overeen te komen. Binnen de mededingingsregels bestaat ruimte voor zorgaanbieders om samen te werken bij de

verkoop van zorg. Er zijn verschillende initiatieven en varianten denkbaar en toelaatbaar. Een contract met de zorgverzekeraar is mogelijk, maar hoeft niet. U heeft de mogelijkheid om een aangeboden overeenkomst niet te tekenen of van de onderhandelingstafel weg te lopen. Eenmaal een overeenkomst getekend, heeft u zich hieraan te houden. Tekenen onder voorwaarden of onder protest zal weinig effect hebben en kan zelfs, afhankelijk van de vorm, worden gezien als het niet aangaan van de overeenkomst. Het is dus belangrijk de voor- en nadelen van een overeenkomst goed af te wegen. Belangrijke bepalingen om de aandacht op te vestigen zijn die over (onredelijke) garanties of kwaliteitseisen, de hoogte van de tarieven, machtigingsvereisten, verplichtingen bij controles en verplichtingen om de verzekeraar te informeren. Maak dus een bewuste keuze.

Vijf tips

Tot slot vijf tips voor een succesvol contracteerproces: 1. Stel tijdig vragen over onduidelijkheden. 2. Houd de planning en deadlines goed in de gaten. 3. Maak een bewuste afweging over de voor- en nadelen. 4. Win informatie in over de consequenties van wel of niet contracteren. 5. O nderzoek de mogelijkheden van samenwerken in de mondzorg.  Advocaten, zorgmakelaars en juridisch adviseurs bij Eldermans | Geerts

COLUMN

VIT EVENT ‘DE VERSNELLING; IMPLANTOLOGIE KAN HET SNELLER?’

Veiligheid belangrijker dan snelheid ‘De Versnelling; implantologie kan het sneller?’ was het thema van het VIT Event dat Dyna Dental afgelopen november in Den Bosch organiseerde. Dit is het jaarlijkse event waar tandarts-implantologen, mka-chirurgen en andere geïnteresseerden in de implantologie kennis delen en ervaring uitwisselen. Dit keer onder leiding van dagvoorzitter de Nijmeegse hoogleraar Orale Implantologie Gert Meijer. DOOR REINIER VAN DE VRIE

Gezien de titel van het event lag er een duidelijke relatie met de Formule 1-autosport. Ziggo-commentator Olav Mol ging als eerste spreker in op snelheid en veiligheid. De wagens mogen dan steeds harder zijn gaan rijden, de veiligheid is juist beter geworden. Vroeger reden de coureurs in open wagens en waren acht doden per jaar geen uitzondering, terwijl één dode nu al niet meer geaccepteerd zou worden, zegt Mol. Veiligheid is dus een belangrijk issue geworden en de voorwaarden worden steeds strenger. Zijn collega Jack Plooij, die behalve presentator ook implantoloog is, mocht

VIT EVENT

vervolgens als eerste de zogenoemde Wil Franken-lezing houden. Wil Franken, die een (implantologie)praktijk in Wijchen had, was altijd nauw betrokken bij het VIT tot hij op 53-jarige leeftijd plotseling overleed. Ter ere van hem wordt vanaf 2017 de lezing met zijn naam gegeven. Die lezing moet kort en bondig over het leven gaan, tandheelkundige raakvlakken hebben en met enige zelfspot gebracht worden. Plooij vertelde vooral over zijn vriendschap met Franken en over het enerverende jaar dat hij zelf als presentator achter de rug had met Max Verstappen in opkomst.

Veel kaakdefecten

Prof. dr. Amir Reza Rokn uit Iran, hoogleraar Parodontologie en Implantologie aan de Dental School Tehran University, had het in zijn lezing niet over autosport maar des te meer over implantaten. Hij heeft, mede dankzij de oorlog tussen Iran en Irak begin jaren negentig waarin veel jonge soldaten kaakdefecten opliepen, uitgebreid onderzoek kunnen doen naar de resultaten van implantaten. Hij gaf maar liefst zeventien factoren die bepalend zijn voor het succes van een implantaat. De vier belangrijkste daarvan zijn volgens hem de liplijn, de

conditie van het weefsel, de botconditie en de 3D-positie van het implantaat. In de esthetische zone wordt het beste resultaat bereikt als er horizontaal en verticaal geen botverlies is, er dik periodontium is en een lage liplijn. De timing van het plaatsen speelde volgens de onderzoeken die hij deed en bestudeerde een belangrijke rol in het succes. Onmiddellijke plaatsing is een kwetsbare techniek en kan alleen worden gedaan als aan de nodige voorwaarden wordt voldaan. Vroege plaatsing is een veilige techniek om onacceptabele resultaten te voorkomen. Plaatsing op een later moment is een erg veilige techniek voor een uitstekend lange termijn resultaat, aldus Rokn.

Maar uiteindelijk zijn de belangrijkste criteria voor het beste resultaat: voldoende bot, genoeg en stevig gezond tandvlees, een goede 3D-positie van het implantaat, de leeftijd van de patiënt en de diameter van het implantaat. Vanaf 1990 tot 1994 plaatste hij 1.900 Bränemark MKIII- en MKIVimplantaten met een succespercentage van 93 procent na 20 jaar. Tussen 1994 en 2004 plaatste hij 5.500 Straumann 1 fase-implantaten met een succespercentage na 10 jaar van 95 procent. In de periode van 2004 tot 2013 6.500 Nobel Replaceen Nobel Active-implantaten met een succespercentage van 85 procent na 5 jaar. Sinds 2013 heeft hij 2.726 Dyna Helix-implantaten geplaatst met een succespercentage van 96 procent tot nu toe. DC-implantaten zijn erg goed voor immediate loading en bij zacht bot, terwijl TM-implantaten geschikt zijn in de niet-esthetische zone zonder alveolair botverlies. Het botverlies met de Helix-implantaten is minder dan 1 millimeter in 4 jaar tijd. Rokn concludeert op basis daarvan dat het Dyna Dental-implantaatsysteem vergelijkbaar is met de implantaten van Nobel Biocare en Straumann voor de succespercentages overlevingskansen en marginaal botverlies.

Digitaal printen

Kunnen we binnenkort ook implantaten met suprastructuren in één keer in de praktijk printen? Dat was een logische vraag die volgde na de presentatie van Rik Jacobs, managing director van 3Dsystems/Nextdent. Dat zou weleens de volgende stap kunnen worden, erkende hij, maar daarvoor is het nog te vroeg. Eerst wil hij de tandheelkundige wereld aan het digitaal printen krijgen voor gangbare werkstukken. In de same day dentistry waar we steeds meer naar toegaan, hoort een 3D-printer die allerlei tandtechnische werkstukken van de meest gebruikte polymeren en materialen kan printen er binnenkort bij. Met het Amerikaanse 3D Systems is hij bezig met de ontwikkeling van een printer die perfect afgestemd moet zijn op de tandheelkundige situatie. Jacobs is er zich van bewust dat het een printer moet zijn die feilloos werkt. Eén druk op de knop moet voldoende zijn om het gewenste werkstuk te laten printen. Maar als dat goed werkt, waarom dan over een paar jaar niet een geprint implantaat met suprastructuur? Bij implantologie is snelheid niet het belangrijkste, veiligheid wel. Beter kan het altijd, zeker als collega’s bereid zijn van elkaar te leren op een event als dit. 

VALUED IMPLANTOLOGY TEAM Het VIT (Valued Implantology Team) is een stichting opgericht door de adviesraad van Dyna Dental Engineering B.V. Het team wil kennis en ervaring op het gebied van tandheelkunde en implantologie uitwisselen. Wetenschap, educatie en innovaties staan centraal. Volgens het VIT gaan de tandheelkundige ontwikkelingen enorm snel en is de toekomst van de tandheelkunde afhankelijk van technologie en experimentele onderzoeken. Het is daarom cruciaal de vooruitgang te volgen en hieraan deel te nemen. Tandartsen, tandarts-implantologen en mka-kaakchirurgen kunnen lid worden van de VIT. Via een besloten blog kunnen ze vaardigheden, ervaring en kennis delen en worden ze vroegtijdig geïnformeerd over nieuwe ontwikkelingen en nieuwe producten op de markt. Onderling bespreken ze ook casussen en problemen. Via het VIT worden diverse cursussen georganiseerd. Jaarlijks vindt er ook een congres plaats. Het volgende Dyna VIT Event is op vrijdag 21 september. Voor meer informatie en aanmelding: www.vit.dental.

VIT EVENT

COMBI WORKSHOP DENT-MED MATERIALS / GC DENTAL

PRESERVEREN EN STABILISEREN EPEM: ‘PRESERVEREN KUN JE LEREN’ Door uiteenlopende redenen kan het noodzakelijk zijn een gebitselement te moeten verwijderen. Het is van belang nog vóór de extractie met de patiënt te overleggen over de mogelijkheden welke de huidige tandheelkunde biedt om het verloren gegane element te vervangen. Na de extractie van het element verliezen de omliggende weefsels namelijk snel hun functie. Dit resulteert al kort na de verwijdering in volumeverlies van de processus alveolaris. Doet men direct na de extractie niets om dit volumeverlies te voorkomen, dan kan de patiënt te maken krijgen met grote en kostbare augmentatie procedures of teleurstellende esthetische resultaten. Bij patiënten die nog niet besloten hebben of en welke vervolgbehandeling zij wensen, zijn preventieve maatregelen bijzonder aan te bevelen.

WELKOM IN DE WERELD VAN DE GLASVEZEL Tandheelkundige producten met glasvezels verbreden de mogelijkheden en verhogen de kwaliteit van patiëntvriendelijk behandelen. Ze zijn eenvoudig in gebruik, bijzonder kosteneffectief en ze kunnen zowel bij tijdelijke, semipermanente als definitieve restauraties worden toegepast. Minimaal invasief restaureren is de gouden standaard en de behandeling is vaak omkeerbaar. Het eindresultaat -

DATUM 18 mei 2018. TIJDSDUUR 12.30 - 18.00 uur. LOCATIE Dent-Med Materials b.v. Dorpsstraat 72, 1713 HK Obdam KOSTEN € 250,- excl. BTW, incl. koffie/thee, lunch en borrel. INSCHRIJVEN stuur een mail naar cursus@dent-medmaterials.nl

Door middel van het nemen van preventieve maatregelen kunt u het ongewenste volumeverlies op een eenvoudige maar uiterst effectieve manier beperken. Hierbij is het gebruik van een evidence-based en langzaam resorberend botmateriaal zoals Geistlich Bio-Oss® cruciaal voor het succes op lange termijn. Resorbeerbaar materiaal behoeft niet te worden verwijderd. Dit bespaart de patiënt een extra ingreep. Gelijktijdig met het preserveren van het kaakbot dient ook het zachte weefsel gereed gemaakt te worden voor de vervolgbehandeling. Met het EPEM® behandelconcept (Eerstelijns Post-Extractie Management) kunt u als eerstelijns behandelaar, hierin hét verschil voor uw patiënt maken. De preventieve maatregelen geven uw patiënt voldoende gelegenheid zich na de extractie te kunnen oriënteren op de vervolgbehandeling bij de implantoloog.

meestal tot stand gekomen tijdens één zitting - is reparabel en esthetisch. Inmiddels hebben meer dan 300 publicaties de toegevoegde waarde van glasvezels in de tandheelkunde aangetoond. Na afloop van deze trainng bent u in staat een glasvezelversterkte restauratie te ontwerpen en te vervaardigen.

Deze workshop maakt u vertrouwd met het EPEM behandelconcept van DentMed Materials. Het theoretische deel maakt u wegwijs in de specifieke biologische aspecten die ten grondslag liggen aan het preserveren van het kaakbot. Tijdens de hands-on sessie kunt u Preserveren zelf Leren. Uw patiënten zullen u dankbaar zijn!

TRAINER IRFAN ABAS M.SC. Irfan Abas studeerde af aan de ACTA en volgde daarna het post academische programma van het UMC Radboud waarmee hij zich specialiseerde in reconstructieve tandheelkunde. In 2016 werd hij door de European Prosthodontic Association benoemd tot Specialist in Prosthodontics. Hij is werkzaam als implantoloog en prosthodontist.

TRAINER HERMAN SMALHOUT Herman Smalhout is afgestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn expertise richt zich op esthetische tandheelkunde. Zijn praktijk is gevestigd in Amsterdam waar nog een tandarts en twee mondhygienistes werkzaam zijn.

WAT MOET U NĂ&#x161; DOEN?

Een zorgeloos leven later

Herkent u het? Dat knagende gevoel in uw achterhoofd dat u eigenlijk nu iets moet regelen voor later? Als tandarts bouwt u geen verplicht pensioen op. Het pensioenfonds voor tandartsen is immers een slapend pensioenfonds waarbij de inleg gestaakt is in 1996. Wat kunt u wel doen? DOOR PIETER STEENHUIZEN

U moet zelf vermogen opbouwen voor later. Pensioen is natuurlijk een ver-van-mijn-bedshow, maar hoe langer u wacht met reserveren, hoe hoger het bedrag dat u later opzij moet zetten om na uw pensionering goed te kunnen leven. Op www.mijnpensioenoverzicht.nl kunt u zien wat u aan pensioen hebt opgebouwd, inclusief de AOW-uitkering. Eigen voorzieningen in de vorm van een lijfrente bij een bank of verzekeraar worden echter niet in dit overzicht vermeld. Als u niets doet, hebt u na pensionering alleen recht op een AOW-uitkering. De huidige AOW-leeftijd (2018) is 66 jaar en deze stijgt in stapjes naar 67 jaar en drie maanden in 2022. De verwachting is dat de AOW-leeftijd in de toekomst nog

verder gaat stijgen. De prognose voor 2050 is 71 jaar. Als alleenstaande krijgt u een bruto uitkering van circa 15.000 euro per jaar. Als u een partner heeft, dan bedraagt uw AOW-uitkering circa 10.300 euro. Als uw partner de AOW-gerechtigde leeftijd heeft bereikt, dan heeft deze zelf ook recht op dat bedrag. Bij pensionering heeft u wellicht een eigen praktijk om te verkopen. De netto verkoopopbrengst van uw praktijk zou dan uw aanvullende pensioenpotje zijn. Maar wat is uw praktijk straks waard? En wat houdt u daar onderaan de streep van over? Wilt u niet afhankelijk zijn van de verkoopopbrengst van uw praktijk, dan is het verstandig om vandaag iets te regelen voor later.

PENSIOEN

CLASS II SOLUTION Many Situations, One Solution

e nteerd gepate gie! Met de rd™ technolo a u G e v ti Ac

TABBED MATRICES

SMART WEDGEGUARDS

ANATOMICAL WEDGES

Als het om restauraties gaat, is dat in bijna de helft van alle gevallen een klasse II restauratie. Voor een perfecte klasse II restauratie is een goede hechting het sleutelwoord. De Dentsply Sirona Class II producten staan bekend om hun excellente adaptatie. Op elk hun eigen en unieke wijze hechten deze materialen uitstekend aan de caviteit en dragen bij aan een natuurlijke esthetiek.

• Voorspelbare contactpunten • Uitstekende gingivale afdichting • Minder afwerking nodig

Het on geëve naar • Laag ste krim de bulkvulm ateriaa pstres • Uits l: s tekend e hech • Unie t ing k zelfn iveller end ka rakter

icaties lle ind e den, a o h t actiev e , etsm ersing e h e • Alle b n t e h iteit ve voc de cav • Actie innen b g in ie t tra spreid lipene A of e tubu , TGDM A actiev M E H n e e at g • Bev nol bisphe

• Kameleoneffect voor natuurlijke kleuren • Plakt niet aan instrumenten • Snelle en eenvoudige polijstbaarheid

Wilt u meer informatie of wenst u een demonstratie in uw praktijk? Neemt u dan contact op met uw Dentsply Sirona area manager.

Een rekensommetje

Stel, u bent 40 jaar en u heeft nog niets geregeld voor later. U wilt op uw 62ste vervroegd met pensioen en u wilt 50.000 euro netto besteedbaar inkomen per jaar hebben, gecorrigeerd voor inflatie. We gaan ervan uit dat uw woninghypotheek dan is afbetaald. Wat zou u nu moeten regelen om dit mogelijk te maken? Als u vandaag begint met vermogensopbouw, dan zult u jaarlijks 35.000 euro (jaarlijks geĂŻndexeerd voor inflatie) opzij moeten zetten om deze doelstelling te realiseren. Hierbij houden we er rekening mee dat u vanaf de AOW-leeftijd recht heeft op 10.000 euro bruto per jaar en dat u belegt in een beleggingsportefeuille, die bestaat uit een mix van aandelen en obligaties. Voor ieder jaar dat u de start van vermogensopbouw uitstelt, zult u jaarlijks meer vermogen opzij moeten zetten om dit gewenste inkomen van 50.000 euro vanaf uw 62ste te kunnen realiseren. U heeft een aantal mogelijkheden om vermogen voor later op te bouwen. We geven de belangrijkste weer. Lijfrente U kunt bij een bank of verzekeraar vermogen opbouwen voor een lijfrente. De inleg kunt u onder voorwaarden in mindering brengen op uw belastbaar inkomen in box 1, zodat u netto minder betaalt. Over de jaarlijkse uitkering betaalt u inkomstenbelasting in box 1. Meestal is de belastingteruggave over de inleg hoger dan de belasting over de uitkering, zodat u daar een fiscaal voordeel mee behaalt. Daarnaast is het opgebouwde vermogen niet belast in box 3. De maximale inleg bedraagt jaarlijks 12.129 euro (2018). Als u de afgelopen zeven jaar geen of niet volledig gebruik heeft gemaakt van deze mogelijkheid, kunt u nog aanvullend inleggen. Op de site van de Belastingdienst staat een rekenprogramma om uw maximale inleg te bepalen. U bent verplicht het opgebouwde vermogen

VIND UW OPLOSSING Hoe kunt u het beste starten met opbouwen van vermogen? Iedere situatie is anders en om die vraag te kunnen beantwoorden, hebben we een interactieve video ontwikkeld. U vindt deze video en meer informatie op www.vanlanschot.nl/ vermogen-voor-later. Aan de hand van maximaal negen vragen brengen we uw situatie in kaart en geven we u advies over de te nemen stappen.

aan te wenden voor een lijfrente-uitkering die uiterlijk vijf jaar na uw AOW-leeftijd moet ingaan. Als u komt te overlijden, moet het opgebouwde vermogen aangewend worden voor een uitkering aan uw nabestaanden. Vermogensopbouw Een lijfrentevoorziening heeft bepaalde fiscale voordelen, maar is wel gebonden aan allerlei regels waardoor de flexibiliteit beperkt is. Bovendien zal in veel gevallen nog aanvullend vermogen nodig zijn om in het gewenste bestedingsniveau te kunnen voorzien. Verdere vermogensopbouw kan op diverse manieren. Denk daarbij aan sparen, beleggen, investeren in vastgoed, et cetera. Voor de inkomstenbelasting wordt dit vermogen belast in box 3. U wordt geacht een bepaald rendement met dat vermogen te behalen, ongeacht het rendement dat u daadwerkelijk heeft gerealiseerd. U zou er ook voor kunnen kiezen om belasting te betalen over het werkelijk gerealiseerde rendement in plaats van het forfaitaire rendement. Als u uw praktijk al in de BV-vorm uitoefent, dan kunt u uw overwinst in uw BV houden. Oefent u uw praktijk uit als ondernemer voor de inkomstenbelasting? Dan is het mogelijk interessant om de overwinst in te brengen in een BV. Aflossen schulden Van aflossen wordt niemand armer. Een bekende uitdrukking. Door het aflossen van schulden verlaagt u uw toekomstige lasten en bouwt u feitelijk ook vermogen op. In veel gevallen is dit een goed alternatief. Als u echter aflost op bijvoorbeeld uw hypotheek op uw eigen woning of ander vastgoed, verlaagt u wel uw lasten maar zet u ook vermogen vast. Als u later geld nodig hebt voor een aanvulling op uw pensioen, is het wellicht lastig om dit via een lening beschikbaar te krijgen. Verkoop is dan de enige optie.

MEER WETEN? Wilt u weten wat Van Lanschot vandaag voor u kan betekenen? Neemt u dan contact met mij op via 06-51 40 04 31 of p.steenhuizen@vanlanschot.com. Pieter Steenhuizen is manager van het adviesteam Mondzorg bij Van Lanschot Healthcare.

PENSIOEN

Academi eTandar t senpr akt i j k Opl ei di ngenennas c hol i ngi nmondz or g

â&#x20AC;&#x153; Moder nenhedendaags onder wi j svoorhethel et eamâ&#x20AC;?

I nf ect i epr event i e El ear ni ng|Kl assi kaal|Audi t Eenui t er stkr acht i ghul pmi ddelom het kenni sni veauvandeWI Pr i cht l i j neni nde pr akt i j koppei lt ehouden.

T e v e n s We t t e l i j ke r k e n d e MB O 4o p l e i d i n g

I nschr i j venen I nf or mat i e: academi et andar t senpr akt i j k. nl i nf o@a c a demi et a nda r t s enpr a k t i j k . nl

Weg van Rollecate 17 8325 CP Vollenhove Tel: 0527-241782 / 06-53214620 www.zeelte.nl Info@zeelte.nl

KAPS-Variflex-100 voor een nog betere ergonomie! Karl Kaps K900 Led microscoop met Variflex-100 Wij willen u graag de mogelijkheden van de Karl Kaps microscoop laten ontdekken. Onze proefplaatsingen zijn altijd gratis. U bent van harte welkom in onze showroom in Vollenhove. Bel ons gerust voor demonstratie en advies.

T el :+31( 0) 334451854

ADVERTEERDERSINDEX Cover 2 Protilab

De nieuwe generatie humaan allograft

Cover 3 Ivoclar Cover 4 Oral-B 3 Cavex

gecoat met albumine van zeer hoge zuiverheid albumine activeert de groei van stamcellen de trabeculaire structuur van bot is hetzelfde snellere bot regeneratie

Utrecht Dental BV

8 X-Dental 9

Anesthesia & Intensive Care

Colgate-Palmolive Nederland BV

14 KickStart

productie in Nederland

dental bauer Nederland bv

24 VST-Software 26

Dentsply Sirona Benelux B.V.

De Parodontoloog

DMG GmbH

Minilu GmbH

Acta Dental Education

Anders Medical Factoring

38 Waterpik 39 W&H 44

Arseus Dental Nederland

48 ZorgSom 50 Score 50

ICX Implants

50 MedieQ

BoneAlbumin is een product van OrthoSera, geproduceerd in Nederland en gedistribueerd door Dyna Dental.

Dent-Med Materials BV

Dentsply Sirona Benelux B.V.

58 Sibbing 58

Academie Tandartsenpraktijk

58 Zeelte

your comfort is our goal! Dyna Dental Engineering B.V. Vang 9 4661 TX Halsteren The Netherlands

Dyna Dental

Ultradent Products

72 Roparun T. +31 (0)164 25 89 80 F. +31 (0)164 25 83 90 E. dyna@dynadental.com W. www.dynadental.com

Dyna Dental

74 Miele

ADVERTEERDERSINDEX

Advertorial

26 maart 2018 Nabespreking Dental Expo Amsterdam

JUBILEUMJAAR ULTRADENT PRODUCTS: SUCCESVOLLE DENTAL EXPO MET VELE HOOGTEPUNTEN 2018 is voor Ultradent Products een geweldig jaar: met trots vieren wij dat ons bedrijf al veertig jaar succesvol is. Als dank voor de jarenlange trouw van onze klanten en dealers waren er bij onze stand op Dental Expo in Amsterdam verschillende evenementen en promotieactiviteiten waar veel belangstellenden op afkwamen. Het was een geweldige beurs voor Ultradent Products met veel bedrijvigheid bij de stand.

De bezoekers konden bijvoorbeeld live Opalescence Go uitproberen. Opalescence Go is het professionele alternatief voor receptvrije bleekproducten en kan direct vanuit de verpakking worden gebruikt. Veel deelnemers waren erg enthousiast over dit product, zoals blijkt uit onze peiling tijdens de livetest op Dental Expo Amsterdam 2018: 98% van de in totaal 300 deelnemers beoordeelde het product als positief. Vooral het gebruiksgemak en het draagcomfort wisten de testpersonen te overtuigen. 93% zou Opalescence Go aan zijn patiënten aanraden.

Nederland wilt volgen, like dan onze pagina op https://www.facebook.com/ultradentproductsnederland/. Ultradent Products presenteerde ook de nieuwe jubileumcatalogus met veel bekende, maar ook innovatieve nieuwe producten. Veel van de door Ultradent Products ontwikkelde producten zijn vanaf het moment dat ze op de markt komen een groot succes. Goede voorbeelden daarvan zijn Astringedent (1976), Ultra-Etch (1984), UltraPak (1984) en Opalescence (1989). Ook recent heeft Ultradent Products een aantal nieuwe producten ontwikkeld: de breedbandledpolymerisatielamp VALO Grand en de diodelaser Gemini 810 + 980 – de eerste, snelste, krachtigste en speciaal voor tandartsen ontwikkelde diodelaser met dubbele golflengte voor de behandeling van de weke delen. En natuurlijk het al eerder genoemde Opalescence Go, de kant-en-klare lepels voor professionele bleekbehandelingen. Kijk voor meer informatie over al deze en andere interessante producten in de jubileumcatalogus van Ultradent Products. Download de catalogus via ultradent.com/nl of bestel uw persoonlijke exemplaar via infoNL@ultradent.com. Dennis van Bentum, areamanager van Ultradent Products in Nederland, was zeer tevreden over het succes op Dental Expo in Amsterdam: “Het team van Ultradent Products Nederland heeft met veel plezier deelgenomen aan dit geweldige evenement, dat voor ons een mooi platform is om met onze klanten in gesprek te gaan en onze producten te presenteren. We hebben heel veel bezoekers mogen verwelkomen.” Ultradent Products zal volgend jaar zeker weer op deze beurs aanwezig zijn. Lees meer over Ultradent Products op www.ultradent.com/nl!

Daarnaast kwamen er veel bezoekers af op onze loterij waarbij een nieuwe VALO Grand-polymerisatielamp te winnen was. VALO Grand heeft alle voordelen van de revolutionaire, bekroonde VALO, maar dan met een 50% grotere lens. De gelukkige winnaar van de VALO Grand werd bekendgemaakt via de socialemediakanalen van Ultradent Products. Verder was op de nieuwe Nederlandse Facebook-pagina dagelijks nieuws te lezen en waren er updates vanuit de stand. Naast tal van interessante posts konden de volgers ook live-interviews en -video’s bekijken. Als u onze activiteiten in De bezoekers konden Opalescence Go uitproberen.

De nieuwe jubileumcatalogus 2018.

Een klacht PATIËNT KLAAGT OVER ONZORGVULDIGE ORTHODONTISCHE BEHANDELING

In deze rubriek komt een klacht van een patiënt over een tandarts aan bod. Dit keer een klacht over een orthodontische behandeling met een Insignia 3D-beugel. De klacht werd voorgelegd aan het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg (RTG), die naast de maatregel ‘berisping’ publicatie van de uitspraak in tandartsvakbladen zoals Dentz op zijn plaats achtte vanwege het belang van de beslissing. Wat verwijt de patiënt de tandarts? Klaagster stelt dat de tandarts de orthodontische behande ling onzorgvuldig heeft uitgevoerd. Zo werd de toezegging om aan de hand van foto- en videomateriaal de voortgang van de behandeling te kunnen volgen niet nagekomen en is de stand van haar tanden gedurende de behandeling slechter geworden. Zij vindt voorts dat de tandarts te weinig aandacht heeft besteed aan de hoofdpijn- en kaakklachten die ontstonden tijdens de behandeling en waarvoor zij zich tot een fysiotherapeut wendde. Ook duurde de behande ling langer dan de afgesproken twee jaar. De tandarts had haar ook moeten informeren over de wortelresorptie en zijn behandeling hierop moeten aanpassen. Wat zegt de tandarts? Hij heeft klaagster aangegeven dat de behandeling met een Insignia 3D-beugel waarschijnlijk rond de drie jaar zou duren. Feitelijk behandelaar van klaagster was echter de orthodontist die in zijn praktijk werkte, meent de tandarts. Toen deze na een jaar vertrok, heeft de tandarts gepro beerd om de behandeling voort te zetten, maar hij vond dit toch werk voor een specialist en naar zijn mening was klaagster zo goed als klaar met de behandeling. Omdat klaagster een netter resultaat wilde, heeft hij haar verwezen voor een second opinion. Toen klaagster elders verder behandeld wilde worden, heeft de tandarts aangeboden om de kosten van die behandeling te vergoeden. Tandarts stelt dat klaagster nooit heeft geklaagd, of hoofdpijnklachten heeft gemeld. Hoe oordeelt het Regionaal Tuchtcollege? Ter zitting heeft het college de behandelkaart van klaagster met de tandarts doorgenomen. Deze blijkt meer voor declaratiedoeleinden dan voor de verslaglegging van de behandelingen gebruikt te zijn. Al met al is de behan-

delkaart van de klaagster zó onduidelijk, zelfs (of zeker) ná de toelichting door de tandarts, dat het college concludeert dat de behandelkaart beneden de tuchtrechtelijke maatstaf ligt van een deugdelijk tandheelkundig verslag. De advocaat van de tandarts stelt de vraag of de tandarts wel als behandelaar kan worden gezien. Nu zijn initialen vele malen op de behandelkaart staan, ziet het college de tandarts als behandelaar en daarnaast als praktijkeigenaar verantwoordelijk voor de deugdelijke verslaglegging van zijn werknemers. Alles overwegend wordt de tandarts tuchtrechtelijk verantwoordelijk gehouden voor het gehele behandeltraject. Het baart het college zorgen dat de tandarts geen informatie kan geven over aanvullende en recente scholing op het terrein van orthodontie. Het is onduidelijk of hij voldoende bekwaam is in orthodontische behandelingen. Het college gaat ervan uit dat klaagster gelijk heeft over de prognose van twee jaar voor de behandeling en niet drie jaar zoals de tandarts aangeeft. Hij is de behandeling immers niet zelf gestart. Feitelijk heeft de behandeling drie jaar geduurd. Het college vindt dit onwenselijk lang en vanuit orthodontische visie niet te volgen. De kaart vermeldt niet of de klaagster is verwezen (volgens de tandarts) of was uitbehandeld (volgens de klaagster). Feit is dat tandarts klaagster had moeten doorverwijzen om de zorg te bieden die zij nodig had. Ook acht het college niet onaannemelijk dat klaagster hoofdpijnklachten heeft geuit. Alhoewel op zichzelf genomen deze pijnklachten niet per se tuchtrechtelijk verwijtbaar handelen opleveren, vindt het college dat de tandarts hier wel op had moeten responderen. Ter zitting blijkt dat van wortelresorptie geen sprake is (geweest). Het college verklaart dit klachtonderdeel ongegrond. Uitspraak? De klacht is voor de overige onderdelen gegrond. Ter zitting is het college niet gebleken dat de tandarts inzicht heeft in het laakbare van zijn handelen (en dat een behandelkaart er is om adequate verslaglegging te doen van de anamnese, het verloop van de behandeling en wie deze verricht heeft). Dat de tandarts bekwaam (genoeg) is voor het uitvoeren van orthodontische behandelingen, is niet gebleken. Al met al is het handelen van de tandarts tuchtrechtelijk verwijtbaar, waarvoor de maatregel van een berisping passend en geboden is. 

De gehele uitspraak is te lezen op www.ant-tandartsen.nl.

KLACHT

PRODUCTNIEUWS

Hybride implantaat Veel minder vaak dan wordt gedacht, biedt een volledig ruw implantaat voordelen, zo concludeerde Implant Direct uit onderzoek. Op ruwe oppervlakken is de bacteriële kolonisatie vele malen hoger dan bij gladde (machined) oppervlakken. Ook blijkt dat peri-implantitis op gladde oppervlakken succesvoller te behandelen is. Machined implantaten gaan na osseointegratie nauwelijks nog verloren en ontstekingen zijn eenvoudig en voorspelbaar te behandelen, aldus Implant Direct. De ruwe oppervlakken waar nu mee gewerkt wordt, helen initieel beter in, maar vertonen op den duur een incidentie van twintig procent aan agressieve moeilijk behandelbare peri-implantitis. Op basis van deze bevindingen is het bedrijf met het hybride implantaat op de markt gekomen. De onderzijde van dat implantaat is ruw, zodat deze goed functioneert bij omstandigheden met zachter bot en kent een normale inhelingsperiode. De boven-

zijde is echter het machined oppervlak, dat ongevoelig is voor bacteriën en een voorspelbare en makkelijke behandeling bij peri-implantitis mogelijk maakt. Meer informatie: www.implantdirect.nu

Aanvullende materialen Ivoclar Vivadent beveelt twee materialen aan die elkaar optimaal aanvullen voor de bevestiging van een zeer breed scala aan restauraties en materialen. Dat is de composiet Variolink Esthetic voor

eenvoudige bevestiging van zeer esthetische keramische restauraties, gemaakt van lithiumdisilicaat en glaskeramiek, en composiet. SpeedCEM Plus is volgens Ivoclar Vivadent een bevestigingscement

dat ideaal is voor de efficiënte bevestiging van retentief geprepareerde restauraties van zirkoniumoxide. Meer informatie: www.cementation-navigation.com

Ultradent Products 40 jaar De Amerikaanse tandarts Dr. Fischer patenteerde in 1978 het Hemostaticum Astringedent. Daarmee was zijn bedrijf Ultradent Products geboren. Inmiddels bestaat het veertig jaar en produceert het meer dan zestienhonderd verschillende dentale producten, met name op het gebied van tissue management, bleekbehandelingen (Opalescence), polymerisatielampen, het etsmiddel Ultra-Etch en recent de Gemini-diodelaser voor weke delen. Nog steeds is

PRODUCTNIEUWS

Ultradent Products, dat het hoofdkantoor heeft in South Jordan (Verenigde Staten), een familiebedrijf. Het exporteert zijn producten over de hele wereld. Meer informatie: www.ultradent.com/nl

PRODUCTNIEUWS

Introductiemiddagen QuickSleeper Het Franse bedrijf Dental Hi-Tec heeft de QuickSleeper voor intraossale anesthesie ontwikkeld. Het is een computergestuurd systeem waardoor patiënten gemakkelijker te verdoven zijn, bijvoorbeeld bij een molaar met pulpitis. Het apparaat injecteert zo dicht mogelijk bij de apex, in het

midden van het spongieus botweefsel, waardoor de effectiviteit beduidend hoger is dan bij andere technieken. Omdat het anestheticum in het spongieus botweefsel wordt geplaatst, werkt de verdoving onmiddellijk en kan er meteen behandeld worden. Zelfs voor een extractie zijn er geen bijkomende linguale of palatinale injecties

nodig. Bijkomend voordeel is dat patiënten geen verdoofd gevoel ervaren. Ook blijven wang en lippen onverdoofd en is er dus geen risico op lipbijten bij kinderen. Patiënten merken geen na-effecten van de behandeling. Straight Dental distribueert de QuickSleeper in Nederland en organiseert introductiemiddagen in Amsterdam, waar tandartsen die ermee werken hun ervaringen delen en demonstraties geven. Deelnemers kunnen het systeem dan ook zelf uitproberen. Meer informatie: www.quicksleeper.nl

Groothandel ergonomische instrumenten Tandartsen lopen een verhoogd risico op rug-, nek- en gewrichtsklachten. Ergonomie in de praktijk is daarom belangrijk. Optimus Dente, ontstaan uit E&Mdis, is een tandheelkundige groothandel die zich gaat richten op ergonomische oplossingen binnen de tandheelkunde. Een van de speerpunten zijn de instrumenten die de hele dag gebruikt worden. De instrumenten in het assortiment worden gemaakt door DEVEmed, een Duits bedrijf dat al meer dan honderd jaar instrumenten voor tandheelkundige behandelaars maakt. Daarbij wordt

veel aandacht besteed aan grip, schittering, gewicht, gebruiksgemak, reinigen, ontwerp, esthetiek, maar ook aan duurzaamheid. Met Medisit is Optimus Dente de samenwerking aangegaan voor werkstoelen, waarbij elk onderdeel van een stoel op individueel niveau aangepast kan worden. Voor de implantologie is er Dynamic Abutment Solutions dat gehoekte abutments maakt voor diverse implantaatmerken. Meer informatie: buro@optimusdente.nl

PRODUCTNIEUWS

Een kijkje in de praktijk van... TANDARTS DE VIAANSE MOLEN WIE Amée Pounds-Swart, tandarts/praktijkeigenaar WAT Tandartspraktijk WAAR Alkmaar WANNEER Sinds 2015

WEBSITE

www.tandartsdeviaansemolen.nl

KIJKJE IN DE PRAKTIJK

Het was wat je noemt een ‘warme overname’ in 2015. Negentig procent van de patiënten ging mee, toen Amée Pounds-Swart in 2015 de praktijk van haar (voormalige) werkgever overnam. Die bleef nog een half jaar bij haar werken. “Dat gaf patiënten vertrouwen. Maar vergeet vooral de assistentes niet. Zij vervullen ook een spilfunctie in het contact met patiënten.” Tegelijkertijd veranderde er veel. De praktijk verhuisde van een flatje naar een kantorencomplex op een bedrijventerrein. De naam daarvan (De Viaanse Molen) nam Pounds-Swart over voor haar praktijk:

“Dat is niet alleen beter voor de vindbaarheid. Voor een solopraktijk die is uitgebreid naar twee tandartsen, drie mondhygiënisten, een endodontoloog en een tandprotheticus zou mijn naam de lading natuurlijk helemaal niet dekken.” Alleen voor een aantal oudere patiënten bleek de ligging aan de andere kant van het Noordhollandsch Kanaal een barrière. “De bereikbaarheid met het openbaar vervoer is misschien iets minder. Maar dat is vooral psychisch: de afstand die ze nu naar andere praktijken afleggen is even groot. Ach, zoiets voorkom je niet helemaal.”

Kapitein

Voelt Pounds-Swart zich jong, als praktijkeigenaar van 34 jaar? “Nee, ik was er echt aan toe. Ik had zes jaar heerlijk onder de vleugels van anderen gewerkt: ervaring en kennis opgedaan en snelheid ontwikkeld. Nu wilde ik mijn eigen plan trekken, als kapitein de koers op mijn eigen schip bepalen.” Dat schip ging niet zomaar varen. Er was een grondige verbouwing nodig om van een kantoorpand een praktijk te maken, die niet alleen aan alle voorschriften moest voldoen maar ook licht toelaten en warmte uitstralen. “Ik had er zelf wel ideeën over. Maar uiteindelijk hebben de mensen van Dental Union het ontwerp helemaal uitgetekend. Over de omvang en centrale positie van de sterilisatieruimte bijvoorbeeld, in relatie met alle voorschriften van vandaag de dag, had ik geen helder beeld. Je moet ook niet per se alles zelf willen kunnen: prima om zulke dingen aan professionals op hun gebied over te laten.” Tot haar tevredenheid ervaren veel patiënten de nieuwe praktijk als een warm bad. Heerlijk licht en niet zo deprimerend als het kleine flatje van voorheen. “Het verschil is groot. Ik zat

daar op de grote slaapkamer. Nu komt door drie grote ramen volop daglicht binnen. Ik ben blij met de complimenten van patiënten, maar ik vertel er direct bij dat ik het voor hen, maar even goed voor mezelf heb gedaan. Wij werken hier tenslotte de hele dag!” Zelf heeft Pounds-Swart veel ervaring en plezier in restauratieve en esthetische tandheelkunde. Dat laatste hóórt bij een praktijk anno 2018, vindt ze: “Slijtage is een toenemend probleem. Ik heb veel nascholing op dit gebied gedaan. Heerlijk om zelf met composiet te knutselen, dat laat ik me niet ontnemen. Een van mijn assistentes bleek veel organisatorische kwaliteiten te hebben, zij is nu praktijkmanager en richting de patiënten het gezicht van de praktijk. Zo kan ik de vrolijke tandarts zijn en mijn vak uitoefenen.”

De Lieve Tandarts

De praktijk hoort bij het platform ‘De Lieve Tandarts’. Bedoeld om iedereen (weer) naar de tandarts te krijgen, zoals angstige patiënten en mensen met een allochtone achtergrond. “Via dit platform gaan we een aantal van hen hopelijk over de streep trekken. Vriendelijk zijn, de tijd nemen, patiënten terdege informeren, werken met heldere offertes en aansluiting bij het KRT zijn criteria om erbij te kunnen. Wij hebben in onze aanpak eigenlijk niets hoeven te veranderen. We zijn door een patiënt aangemeld. Patiëntervaringen, gemeten via een vragenlijst, zijn doorslaggevend voor toetreding. Een tandarts met drie slechte reviews is er een tijdje terug uitgezet. De patiënt beslist immers of jij lief bent.”

Monden te voeden

Is zo’n nieuw soort keurmerk ook een marketingtool? Pounds-Swart heeft er geen enkele moeite mee dat te erkennen. Alkmaar is niet bepaald onderbezet met tandartspraktijken. Zichtbaar zijn en gevonden worden tellen dus, een tandartsbedrijf draait niet vanzelf. “Als praktijkeigenaar heb je een hoop monden te voeden. Af en toe heb ik daar wel eens zorgen over. Dat betekent voor mij niet dat je als jonge tandarts maar geen praktijkeigenaar meer moet worden. Maar het stigma dat wij als jonge tandartsen snel veel geld verdienen, dat klopt echt niet. Zeker met de in 2015 gedaalde tarieven en de verscherpte regelgeving.” Haar positie brengt extra verantwoordelijkheden mee. Ze constateert in de zomermaanden door de vakantie een mindere stoelbezetting. “Daar ga je dan naar plannen. Ik heb mijn tweede zwangerschapsverlof alvast in die periode weten te organiseren.” Tegelijkertijd is er veel mond-tot-mondreclame. En de vindbaarheid – ook op internet – is uitstekend. “In de eerste week van januari hadden we er weer zeven nieuwe patiënten bij. We gaan vrolijk verder!” 

KIJKJE IN DE PRAKTIJK

COLUMN

Een goede start DOOR WILFRED KNIESE

Wie dacht dat met het vertrek van minister Schippers onze

sector van saaiheid in slaap zou sukkelen, is bedrogen uitgekomen. Op het gebied van de mondzorg nog niet belast door grote inhoudelijke kennis – die vaak daadkrachtige besluitvorming in de weg staat – heeft onze nieuwe minister de AMvB taakherschikking, die toch al helemaal voor-, uit- en nagekookt was, op subtiele wijze achter gesloten deuren en zonder consultatieronde herschreven op een manier die NVM-mondhygiënisten de tranen in de ogen heeft doen springen. En niet van vreugde en dankbaarheid. Immers, de AMvB gaat zo meteen onderscheid maken tussen mondhygiënisten met een deficiënte opleiding, zeg maar de harde kern van de NVM, en de uitverkorenen voor wie het register gloort. En die uitverkorenen mogen zo meteen zonder voorbehoud bijna alles doen, daaronder inbegrepen het met opdracht delegeren van voorbehouden handelingen naar deficiënte collega’s.

Het amusante van de maatregel is dus dat het net afgestudeerde belhitje, zij-ingestroomd vanuit het mbo, de inkt van het diploma nog niet geheel opgedroogd en met de ervaring van een paar vlakjes cariësbehandeling waar je amper een kies mee rondkomt, taken mag gaan delegeren aan de ervaren en doorgewinterde mondhygiënist, vaak met een vwo- of zelfs gymnasiumdiploma op zak, die daarmee in opdracht en onder verantwoordelijkheid van het hitje de voorbehouden handelingen functioneel zelfstandig mag blijven verrichten. En dat alles omdat hun curriculum net wat minder gevuld was. Zo hadden de vrijgevestigde en vrijgevochten nachtegalen, die zich als geen ander onder aanvoering van hun ambtelijk erelid hard hebben gemaakt voor dit experiment, hun toekomst natuurlijk niet voorgesteld.

COLUMN KNIESE

Wilfred Kniese, Foto: Geek Zwetsloot

Transparante keuzevrijheid

En zoals een goede maatregel in de mondzorg tegenwoordig betaamt, is ook het patiëntenperspectief meegenomen en wel via de keuzevrijheid die de VVD altijd hoog in het vaandel heeft staan. Want de patiënt kan zo meteen maar liefst gaan kiezen uit tweejarig-, driejarig-, en vierjarig opgeleide mondhygiënisten, vierjarig-plus opgeleide mondhygiënisten (met extra certificaat beroepsfotograaf) als ook uit de (tijdelijk) geregistreerde mondhygiënist met garantiecertificaat VWS. En om te voorkomen dat de patiënt verdwaalt in deze wirwar van keuzes gaat de NVM een keurmerk invoeren, uitsluitend voor niet-NVM leden die werken bij praktijken aangesloten bij KNMT en ANT. En middels een kwaliteitsstatuut gedeponeerd bij het Zorginstituut Nederland zal gegarandeerd worden dat alle Nederlanders glashelder het onderscheid gaan leren kennen tussen zelfstandig bevoegde en functioneel zelfstandig bevoegde mondhygiënisten waarbij de eerste categorie de titel geregistreerd mondhygiënist en de tweede categorie de titel (ordinair) mondhygiënist mag voeren. En het experiment is voor de minister geslaagd als de patiënten tevreden zijn en aan hun tandarts algemeen practicus kunnen uitleggen wie hen heeft behandeld.

Hilarisch

Per saldo is nu niemand meer blij. De mondhygiënisten niet, de tandartsen niet, de zorgverzekeraars niet, de patiënten niet en inmiddels de minister ook niet. Want die

“Niemand meer blij: mondhygiënisten, tandartsen, zorgverzekeraars, patiënten en inmiddels de minister ook niet.”

had gehoopt dat het veld ergens onderling zou zijn uitgekomen. Een hilarisch resultaat voor een maatregel waar VWS dacht de dames een plezier mee te zullen doen. Humor voor fijnproevers dus. En zeg niet dat ik nooit gewaarschuwd heb. Mijn columns hebben er bol van gestaan. Hoe verwoordt onze Nederlandse taal dat ook al weer: boontje komt om z’n loontje, wie een kuil graaft voor een ander, de wal keert het schip, een koekje van eigen deeg, in je eigen voet schieten, van de regen in de drup... Gelukkig dat de patiënten voorlopig nog kunnen terugvallen op hun oude vertrouwde tandarts waar je nog steeds zonder verwijzing voor nagenoeg al je wensen en problemen terechtkunt. Dat is gewoon transparant, veilig, betrouwbaar en doelmatig. En daarom hebben wij als ANT gezegd: laat deze beker maar even aan ons voorbijgaan totdat VWS en NVM er samen uit zijn wat ze nu werkelijk willen. Zoals Jan Schaefer dat zo mooi formuleerde: is het beleid of is er over nagedacht? De tandartsen hebben er al honderd jaar over nagedacht, VWS voert nu al bijna twaalf jaar beleid. Kernachtiger kunnen wij het voor u niet samenvatten.

Bevoegd onbekwaam

Tandartsen worden bekwaam want bevoegd van de universiteit afgeleverd. Ze mogen zich dan wel geen mka-chirurg noemen en nog net geen orthodontist, maar daar houdt het dan echt wel mee op. Ze mogen dus bijna alles, gevolg van een ruim gevuld curriculum. Kunnen ze het ook echt? Het realistische antwoord daarop is dat iedereen een aantal jaren nodig zal hebben om het vak praktisch onder de knie te krijgen. Maar nu gaan er richtlijnen komen die haaks op het curriculum gaan voorschrijven wanneer iemand (werkelijk) bekwaam is om een handeling te (mogen) verrichten. Hoezo wet BIG, hoezo taakdelegatie? Niet de tandarts maar de richtlijn

bepaalt wat wel en wat niet mag. Hoe logisch is dit alles? Richtlijnen zijn bij uitstek gebaseerd op wetenschappelijk bewijs. En universiteiten leiden wetenschappelijk op? ACTA is zelfs naar plaats vier op de wereldranglijst van beste tandheelkundige universiteiten geklommen dankzij een niet aflatende stroom wetenschappelijke publicaties. Hetgeen overigens nog niet betekent dat er ook goede tandartsen vandaan komen. Dat is de paradox van het geheel: de studenten zelf slaan Nijmegen en Groningen juist hoger aan. Geld kan inderdaad maar één keer worden uitgegeven. Maar dat terzijde. Onze wetenschappelijk opgeleide studenten gaan nu uit het veld worden geslagen met richtlijnen die de universiteiten het liefst ook nog zelf zouden willen opstellen. Maar wat heeft er dan al die decennia aan het onderwijs gemist dat er richtlijnen moeten komen om al die keurig wetenschappelijk gevormde en getrainde tandartsen een beetje in het gareel te kunnen houden na hun studie? Of worden wetenschap en opleiding zorgvuldig gescheiden gehouden, zodat richtlijnen weer een leuke bron van inkomsten kunnen vormen via bij- en nascholing? Je zou bijna gaan denken dat studenten bevoegd onbekwaam worden afgeleverd...

Collegiaal overleg

Op de Dental Expo hebben we nog even kort collegiaal met onze evenknieën van de KNMT over de mondzorg gesproken. Kort samengevat kwam ons gesprek hierop neer: de mondzorg staat in Brand(s), we zien de toekomst Donker in en worden (koh)Siek van taakherschikking, want het gaat alleen maar om beSuyniging, maar we hebben besloten niet te Kniese(n) en in ieder geval de Vaart(jes) in de samenwerking te houden. Zolang we de rug maar Rak houden doet de rest er gewoon niet Toe. Wij tandartsen zijn het dus in ieder geval roerend eens. Of, om in de termen van de minister te spreken, wij zijn er onderling helemaal uitgekomen.

COLUMN KNIESE

STAGEVERSLAG

Maxillofaciale chirurgie in Kaapstad, Zuid-Afrika

MET DE ANT VAN NOUHUYSBEURS OP BUITENLANDSTAGE In het kader van Individuele Profilering, een verdiepende stage in master 3 bij MKA-chirurgie waren Gert Keulen en Kim Smit van oktober tot en met januari in Kaapstad voor maxillofaciale chirurgie. Ze werkten op diverse plekken en deden veel ervaring op met patiÃ«nten. 68

STAGEVERSLAG HOOFDSTUK OMSCHRIJVIG

HOE WAS DE ONTVANGST? “Bij aankomst in Kaapstad hebben we vrij snel contact gezocht met prof. dr. Hendricks, die ons ging begeleiden. Recent is hij gepromoveerd op een distractie apparatus in de maxilla om osteogenesis te bewerkstelligen. De professor wil graag drie artikelen uit zijn onderzoek genereren, waarbij hij om onze academische hulp heeft gevraagd. Tijdens onze eerste kennismaking heeft hij veel uitgelegd over zijn werk in drie verschillende ziekenhuizen in Kaapstad. Om elkaar beter te leren kennen, nam hij ons het eerste weekend mee naar een internationale rugbywedstrijd van The Springboks tegen The All Blacks, wat de wedstrijd van het jaar bleek te zijn.” HOE WAS DE EERSTE WEEK? “De eerste stageweek was behoorlijk intensief door veel nieuwe namen, gezichten, de andere cultuur en taal. Maar we voelden ons erg op ons gemak en we merkten dat onze aanwezigheid op prijs werd gesteld. We leerden de drie ziekenhuizen snel kennen en kregen een goed beeld van het werk van professor Hendricks.” WAT DEDEN JULLIE? “Samen met hoogleraar Hendricks hebben we een heleboel verschillende behandelingen kunnen uitvoeren. Naar aanleiding van consulten voor diagnostiek en behandelplanning leerden we zorgvuldig een zorgplan op te stellen. Bij complexe behandelingen mochten we assisteren. Maar er was ook voldoende ruimte voor ons om hands-on te oefenen met extracties en het plaatsen van implantaten. We leerden bijvoorbeeld om geïmpacteerde m3’s te verwijderen en nazorg te verlenen. We deden ook veel kennis op over het kaakgewricht en de diagnostiek van TMD-klachten en de mogelijke behandelingen. We zagen veelvuldig arthrosynthesis en hebben een kaakgewrichtsoperatie gezien. Regelmatig maakten we ook trauma-casussen mee.” WELK SOORTEN PATIËNTEN BEHANDELDEN JULLIE? “Behalve volwassenen ook kinderen. In het Red Cross Children’s Hospital, het enige kinderziekenhuis in Afrika, hebben we kleine kinderen van soms jonger dan drie maanden behandeld voor het sluiten van schisis. In Gugulethu, een van de townships van Kaapstad, hebben we extracties gedaan. We hadden allebei een eigen stoel en op een ochtend deden we – zonder assistente – gemiddeld dertig extracties. Heel bijzonder was een jongen van dertien met cleido-craniale dysplasie waarbij gedurende een operatie van acht uur achtendertig boventallige elementen zijn geëxtraheerd. Een andere patiënt had een maxillectomie ondergaan en was postoperatief bestraald. Door de bestraling ontstond er een fistula die gesloten moest worden. In de eerste operatie werd een radialisflap geplaatst en in een volgende operatie werd de patiënt paraat gemaakt voor de laatste fase van distractie in de maxilla.”

WAT KREGEN JULLIE MEE VAN DE ZUID-AFRIKAANSE CULTUUR? “De stage was zeer intensief, soms twaalf uur per dag, maar we hadden ook vrije tijd. We hebben prachtige hikes gemaakt in de bergen, leren surfen, gemountainbiket, veel contact gehad met de lokale bevolking en andere studenten, en kennis kunnen maken met de gastronomie, de wijnproeverijen en foodmarkets en het uitgaansleven. We hebben genoten van dit prachtige land. En we hebben zelfs ook een beetje Afrikaans onder de knie gekregen.” WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE VERSCHILLEN MET NEDERLAND? “Het zorgsysteem is heel anders. In ZuidAfrika is er een verschil tussen staats- en privéziekenhuizen. In de privéziekenhuizen is het vaak beter geregeld en zijn de faciliteiten beter. Bij maxillofaciale chirurgie worden tijdens onze stage vrijwel alle behandelingen onder algehele anesthesie uitgevoerd, waaronder ook de extracties van de m3’s, zelfs de relatief eenvoudige behandelingen. Wij moesten er wel aan wennen, maar patiënten verwachten het. De tandartsopleiding in Zuid-Afrika duurt vijf jaar en na afstuderen worden tandartsen geacht een jaar voor de overheid te werken, bijvoorbeeld in een militair ziekenhuis. Na dat jaar gaan de meeste tandartsen in de privésector werken, omdat dat beter verdient. Er is geen tekort aan tandartsen. In Zuid-Afrika wordt absoluut niet behandeld zonder ondertekend informed consent formulier. Zorgverleners zijn erg bang voor claims. We hebben sterk de indruk dat (tand) artsen er eerder aangeklaagd worden dan in Nederland. Verder zie je in de kamers van de verschillende doctoren overal hun diploma’s en certificaten hangen. Iets waar wij in Nederland niet snel mee te koop lopen.” HOE KIJKEN JULLIE TERUG? “We hebben onze leerdoelen ruimschoots behaald en veel meer geleerd dan we vooraf hadden gedacht. De hands-on ervaringen waren ook zeer nuttig. Het was een enerverende en intensieve stage, maar met voldoende tijd om kennis te maken met het Zuid-Afrikaanse leven.” 

STAGEVERSLAG

TANDARTS & HOBBY

Met gebogen vingers en rechte rug Ze is perfectionistisch en beschikt over een grote technische handvaardigheid. Hét profiel van de tandarts? Zeker. Maar Freya Reynaert benut die eigenschappen al veel langer in haar hobby: vioolspelen. Toen ze vier was, wees ze het instrument aan op televisie. Ze is er nooit meer mee gestopt.

dien echt zwaar: je moet al snel zes tot acht uur per dag studeren. Daarbij is de strijkerswereld behoorlijk competitief, daar pas ik niet zo goed in. Maar zeker in periodes waarin ik veel speel, heb ik weleens het gevoel dat ik steeds in twee werelden leef. Och, had ik maar…: die gedachte komt wel eens voorbij, moet ik toegeven.”

BEGINNEN ALLE VIOLISTEN ZO JONG? “Dat zie je bij viool heel vaak inderdaad. Ik zag een orkest op tv en bleef maar naar die viool wijzen. Mijn ouders hebben nog even gewacht, maar op mijn vijfde ging ik naar de muziekschool in Hoorn. Dat ging al snel over op privéles in Amsterdam. Wat hielp is dat mijn vader organist en beiaardier was – en nog steeds is, al is hij met pensioen. Ik kom niet uit een medisch, maar uit een artistiek nest.”

TOCH WERD HET TANDHEELKUNDE. VOL OVERTUIGING? “Absoluut! Die belangstelling had ik al heel vroeg. Ik ben vrij langdurig bij ACTA in behandeling geweest, omdat ik ben geboren met het syndroom van Goldenhar. Mijn linkerkaak is korter, ik heb links een klein oortje en ik hoor alleen rechts. De orthodontische behandeling die ik kreeg, vond ik fascinerend. Ik ben in november 2016 afgestudeerd, solliciteerde in januari en begon – na een intensieve muziekmaand – in maart in een net overgenomen praktijk in Haarlem. Daar werk ik nu drie dagen per week.”

LAG DE WEG VIA HET CONSERVATORIUM NAAR EEN ORKESTBAAN DAN NIET VOOR DE HAND? “Ik kan niet zonder viool, maar ik kan hem ook gerust een dag laten liggen. Juist dát is niet mogelijk met een professionele carrière. De conservatoriumopleiding is boven-

TANDARTS & HOBBY

WAS JE DAAR KLAAR VOOR NA DE UNIVERSITEIT? “Op dat punt is er een groot verschil met vioolspelen. Beide disciplines zijn een vorm van ambachtelijk

Foto: Sophie Kalker

Foto: Eduardus Lee

handwerk met – bij velen althans – een hoge graad van perfectionisme. Voordat je in een orkest gaat spelen heb je, als je zo vroeg begint, al heel veel meters gemaakt. Tel daar voor een beroeps al die conservatorium uren nog maar eens bij. Die praktische ervaring doe je bij lange na niet op in je Tandheelkundestudie. Daarin ligt de nadruk sterk op de wetenschappelijke component. Met als erkend probleem daarbij dat voor het klinische onderwijs veel te weinig patiënten beschikbaar zijn. Het zou kunnen dat ik me als violist die beperkte praktische ervaring sterker realiseer. Dat heeft me zeker in het begin wel eens onzeker gemaakt.” HELPT HET OOK, ZO’N VROEG OPGEDANE VAARDIGHEID? “Dat gevoel heb ik zeker. Ik ben me altijd al bewust van m’n polshouding. En je mag je vingers nooit plat op de snaar houden. Ook de boor hoor je met gebogen vingers vast te houden. Daar let ik vanzelf op. Een rechte rug, dat leer je bij vioolspelen ook. Maar daarin moet ik strenger zijn als ik aan het werk ben. Als ik op een lastige plek moet behandelen, krom ik mezelf soms in een eigenlijk niet verantwoorde houding. Dat ergonomisch werken is echt nog een aandachtspunt!”

Foto: Eduardus Lee

WAT ZIJN JE MOOISTE ERVARINGEN IN DE MUZIEK? “Vóór ik als tandarts aan de slag ging, heb ik de gelegenheid gepakt een keer op tournee te gaan met het Nederlands Studenten Orkest (NSO). Daarvoor doen jaarlijks studenten uit het hele land auditie, inclusief conservatoriumstudenten. Je speelt in prachtige zalen, in

binnen- en buitenland. En geweldig natuurlijk om met zo’n orkest een keer de negende symfonie van Mahler uit te voeren. Toch liggen mijn mooiste ervaringen in de jaren daarvóór: ik ben vierenhalf jaar concertmeester geweest bij het Noord-Hollands Jeugd Orkest. In die rol voer je de strijkers aan en heb je inspraak in hoe bepaalde passages door iedereen op dezelfde manier worden uitgevoerd. Bij mijn huidige orkest leid ik ook groepsrepetities. Als een orkest tijdens een concert echt vleugels krijgt, ben ik helemaal in m’n element. Ik heb bij dat orkest ontzettend veel geleerd. Nu ben ik concertmeester bij het CREA-orkest van de UvA. Méér dan bij zo’n strak geleid NSO heeft onze dirigent ook oor voor wat wij muzikaal inbrengen. Daar word ik blij van.” BLIJFT DAT VIOOLSPELEN MET JE BEROEP TE COMBINEREN? “Dat moet, ook al is de vraag hoe. Want ik wil me zeker verder specialiseren in de tandheelkunde. Die vroegere fascinatie voor orthodontie heb ik niet meer. Des te meer belangstelling heb ik voor de psychologische aspecten van het vak. Ik wil graag verder in de bijzondere tandheelkunde: het behandelen van angstige patiënten of patiënten met een verstandelijke beperking. Maar daar wil ik me, naast drie dagen werken, dan wel grondig in scholen. Hoeveel ruimte de week dan nog overlaat? Eén ding is zeker: zonder viool ben ik niet gelukkig.” 

TANDARTS & HOBBY

Dental Runners is een hardloopteam van tandartsen, kaakchirurgen, orthodontisten en studenten Tandheelkunde. Jaarlijks doet het team mee aan de Roparun, een estafetteloop in het pinksterweekend van meer dan 500 kilometer van Parijs en Hamburg naar Rotterdam. Met hun deelname brengen de lopers geld bijeen voor mensen met kanker. Dental Runners is altijd op zoek naar donateurs. Mogen wij ook op uw steun rekenen? Ga naar www.roparun.nl/doneren

Ga naar www.roparun.nl/doneren voor een online donatie en kies daarbij voor team 200 - Dental Runners Tanden

facebook.com/dentalrunners

ANT Algemeen De ANT biedt een compleet dienstverleningspakket:

Ledenservice – vakinhoudelijke, juridische, bedrijfsmatige ondersteuning Klachten- en geschillenregeling conform de Wkkgz Helpdesk Stevige, uitgesproken belangenbehartiging Wekelijkse nieuwsbrief Gunstige verzekeringspakketten Flinke besparingen op praktijkkosten met onze ledenvoordelen

Extra’s:

IQdent studieclubs – intercollegiaal overleg voor alle tandartsen Ruim nascholingsaanbod: ANT Congres, workshops ANT-visitatie

ANT lidmaatschappen en contributie 2018 Statutair is vastgelegd dat uitsluitend tandartsen en studenten Tandheelkunde lid kunnen worden van de ANT. De vereniging kent een aantal verschillende typen lidmaatschappen met bijbehorende contributie. Contributie per kalenderjaar per 1 januari 2018: Lidmaatschap* Partnerlidmaatschap*

495,00 Voor partnertandartsen van leden

Groepslidmaatschap*

773,50 Vanaf vier tandartsen werkzaam op één adres of onder één naam

Starterlidmaatschap*

0,00 In jaar van afstuderen 90,00 1e jaar 280,00 2e jaar 480,00 3e jaar 750.00 4e jaar

Gereduceerd lidmaatschap

369,00 Niet-praktiserend, <65 jaar

65+ lidmaatschap*

495,00 Praktiserend

Pensioenlidmaatschap Lidmaatschap op grond van inkomen*

Studenten en starters:

ANT Van Nouhuysbeurs voor buitenlandstages Wekelijkse nieuwsbrief De Startende Tandarts.com ANT Starterscongres Gunstige verzekeringspaketten

ANT is een beroepsorganisatie voor tandartsen, opgericht in 1995. Op 5 juli 2002 heeft de minister van VWS de ANT aangewezen als ‘representatieve organisatie’ voor tandartsen en tandartsspecialisten.

BESTUUR

BUREAU

Voorzitter

Algemeen directeur

Dhr. J.W. Vaartjes

Dhr. P. Vlaandere

Vicevoorzitter/

Bureau-adres

Penningmeester

Dhr. W.F. Kniese Secretaris

Dhr. R.J. Raktoe Lid

Dhr. R.H.C. Suy

€ 990,00 Praktiserende tandartsen

Studentlidmaatschap

94,00 Niet meer praktiserend 346,50 <35% van het rekeninkomen 693,00 35 tot 65 procent van rekeninkomen 0,00

* inclusief aansluiting bij klachtenregeling conform Wkkgz. Instellingsklachtenregeling; eerste stoel gratis, daarna € 40,- per stoel.

Lid worden of uw lidmaatschap wijzigen? Mail naar ant@ant-tandartsen.nl of bel 020 - 23 74 740.

ANT Agenda

17 mei Workshop 1: Declareren en ethiek Docenten: Richard Suy en Claudia Koppen 31 mei Workshop 2: Hoe bouw ik een goed pensioen op als tandarts? Docenten: Pieter Steenhuizen en Ton Scheel 14 juni Workshop 3: Samenwerkingsvormen voor tandartsen en ontwikkelingen voor zzp’ers Docent: Niels van den Burg

Margriettoren Haaksbergweg 75 1101 BR AMSTERDAM

28 juni Workshop 4: Praktijkovername (speciaal voor starters) Docenten: Jan Willem Vaartjes, Henk-Jan van Roekel en Onno Karssen

Telefoon

Voor alle cursussen geldt: 2 punten KRT of Mondzorgregister.

020 - 23 74 740 E-mail

ant@ant-tandartsen.nl

Lid

Website

Vacature

www.ant-tandartsen.nl

Meer informatie en aanmelden: www.ant-tandartsen.nl/actueel/activiteiten

ANT ALGEMEEN

De nieuwe norm in reiniging en desinfectie!

Betere hygiëne, meer capaciteit, meer zekerheid

GRATIS starterskit Miele ProCare Dent*

2018

EVENT

Nederland

Valued Implantology Team

SAVE THE DATE 21 SEPTEMBER 2018

De Investering www.vit.dental

Het jaarlijkse VIT evenement heeft een informeel karakter waarbinnen ideeën, trends en nieuwe ontwikkelingen besproken worden. Samen met enthousiaste collega’s kennis en ervaring delen op zowel wetenschappelijk als sociaal gebied in een ontspannen sfeer en plezierige ambiance.

Overzicht totale programma

Miele thermodesinfectoren overtuigen met perfecte reinigingsresultaten en een grote capaciteit. De nieuwe generatie staat garant voor maximale hygiëne en veiligheid tijdens de verwerking van uw kostbare instrumenten. • Krachtige gepatenteerde spoeltechniek door een frequentiegestuurde circulatiepomp met geïntegreerde verwarming • Optimale reiniging door verbeterde rekken en inzetten • Minder verbruik van water, energie en chemie door toepassing van specifieke programma‘s en EcoDry • Hoge betrouwbaarheid van het proces door nieuwe uitgebreide controlefuncties Voordelen waar u dagelijks plezier van heeft! Info: (0347) 37 88 84 www.miele-professional.nl * Bij aankoop van een Miele thermodesinfector.

Donderdag 20 september 2018 18:00 Ontvangst, inchecken en diner Vrijdag 21 september 2018 09:00 Wetenschappelijk programma en diner Zaterdag 22 september 2018 10:30 Uitchecken Einde VIT Event 2018

“Gebruik het open podium tijdens het wetenschappelijk programma om uw ervaringen of kijk op investeren in de implantologie in de breedste zin te delen met uw collega’s en deze in te brengen voor uw NVOI registratie”

16 punten

Soft Tissue Manageme Periodontology & Implantology

your comfort is our goal! Dyna Dental Engineering B.V. Vang 9 4661 TX Halsteren The Netherlands

T. +31 (0)164 25 89 80 F. +31 (0)164 25 83 90 E. dyna@dynadental.com W. www.dynadental.com

HET JUISTE CEMENT

voor iedere klinische situatie Het duo voor al uw bevestigingsbehoeften: Variolink Esthetic – De eenvoudige manier om zeer esthetische restauraties te cementeren SpeedCEM Plus – De efficiënte manier om zirkoniumoxiderestauraties te cementeren ®

Overtuig uzelf: cementation.ivoclarvivadent.com www.ivoclarvivadent.com Manufacturer, Sales & Distribution: Ivoclar Vivadent AG Bendererstr. 2 | 9494 Schaan | Liechtenstein | Tel. +423 235 35 35 | Fax +423 235 33 60

www.ivoclarvivadent.nl Representative Office Benelux: Ivoclar Vivadent B.V. De Fruittuinen 32 | 2132 NZ Hoofddorp | The Netherlands | Tel. +31 23 529 37 91 | Fax +31 23 555 45 04

en v l o v e nb

oor

TANDVLEES- EN GLAZUUR REPAIR VERMINDERT TANDVLEESPROBLEMEN BINNEN 2 WEKEN.

ACTIV-REPAIR-TECHNOLOGIE MET 70% MEER TIN, VOOR EEN BETERE BACTERIEHUISHOUDING.*

*vs. Oral-B PRO-EXPERT.