Dentz 4 - 2015

Dentz vakblad voor tandartsen JAARGANG 7 - 2015 - NUMMER

4

STUDEREN 1975 VERSUS 2015: WAT IS ER VERANDERD? NEGEN STELLINGEN OVER HET IMAGO VAN DE TANDARTS VIJFTIEN TANDARTSEN VOOR TIEN MILJOEN MENSEN IN RWANDA TANDARTS EN LETSELSCHADE: ZORG DAT HET DOSSIER OP ORDE IS

Tandartsen aan de start van hun carrière geven advies:

‘Begin op tijd met netwerken’

® ®

Minder intense smaak, sterke werking

Listerine® Zero™ efficiënte preventie voor nieuwe patiëntgroepen Door de innovatieve ZERO™ formule zonder alcohol, met minder intense smaak en optimaal fluoridegehalte, kunnen ook patiëntgroepen die tot nu toe nog geen mondspoeling van Listerine® konden of mochten gebruiken van de preventieve voordelen van Listerine® genieten: • Minder intense smaak • Zonder alcohol • Met hoog fluoride gehalte (220 ppm) Specifieke voordelen voor de dagelijkse mondhygiëne: • Listerine® ZERO™ vermindert tandplak1 • Listerine® ZERO™ houdt het tandvlees gezond • Listerine® ZERO™ zorgt voor sterkere tanden en beschermt tegen cariës • Listerine® ZERO™ zorgt voor een langdurig frisse adem2

Voor vragen kunt u contact opnemen met de professional informatielijn: 00800 260 260 00 (gratis- enkel via vast toestel) www.listerine.nl 1. Data on file D, microbiology dossier, McNEIL-PPC, Inc. 2. Pitts, G., et al., Mechanism of Action of an Antiseptic, Anti-odor Mouth rinse. Journal of Dental Research 62: 738-742, 1983.

Ontwikkeld voor smaakgevoelige patiënten

®

VOOR EEN TOTALE MONDHYGIËNE

VOORWOORD De geneugten van het studentenleven Ellen Dobbelaar, bladmanager

Tandarts Sjoerd Algera dacht in de jaren zeventig heel anders over de toekomst dan studente Iris Oude Wesselink. Algera startte direct na zijn afstuderen zijn eigen praktijk, iets wat Oude Wesselink (nog) niet van plan is. Maar ziet het leven van een student Tandheelkunde er tegenwoordig dan zo anders uit dan pak ’m beet veertig jaar geleden? Oude Wesselink (22) en Algera (69) praten op pagina 26 over zaken waar elke student mee te maken heeft (gehad): studiefinanciering, bijbaantjes, vrije tijd, de studievereniging, de hoeveelheid praktijkuren en de toekomst.

Als je aan studenten vraagt hoe hun leven er over tien jaar uit zal zien, zeggen steeds meer studenten dat ze als zzp’er in een groepspraktijk aan de slag willen. Eerst een aantal jaren werkervaring opdoen, in plaats van het ondernemerschap met open armen ontvangen.

Studenten zien onder andere op tegen de papierwinkel zoals het regelen van verzekeringen en de financiering. Dat komt deels door de studie die daar tekort in schiet, aldus Rense Nauta. Hij volgt het masterprogramma aan de Rijksuniversiteit Groningen: ‘We worden niet goed voorbereid op het ondernemerschap’, zegt hij op pagina 46.

Twee andere studenten, Gijs Schenkenberg (25) en Steven Hannewijk (24), nemen het heft in eigen handen en willen mede-studenten helpen met hun carrière. Daarom organiseren zij in maart 2016 in samenwerking met de ANT het Starterscongres, dat zich specifiek richt op bijna en pas afgestudeerde tandartsen.

‘Een deel van het congres is sterk financieel gericht. Maar ook onderwerpen als ergonomie, omgaan met lastige patiënten en het voorkomen van klachten zullen aan bod komen’, zeggen de twee organisatoren op pagina 66.

Wie wél gekozen heeft voor een eigen praktijk, is tandarts Amir Feiz Barazandeh (32). Hij studeerde in 2008 af en hij heeft inmiddels een verwijspraktijk in Scheveningen. Zijn advies aan toekomstige tandartsen: ‘Begin op tijd met netwerken.’ Dat weet Laurens Fabels (33) als geen ander. Hij was in oktober 2014 klaar met studeren en amper een week later was hij al fulltime aan het werk. Hoe? Dankzij de werkervaring die hij opdeed tijdens zijn studie en de mensen uit het werkveld waar hij mee in contact kwam. Op pagina 18 en 20 delen Barazandeh en Fabels hun ervaringen en geven ze tips hoe je als toekomstig tandarts een vliegende start aan je carrière kunt geven.

Colofon Dentz, waarin opgenomen ’tANTwoord, ledenorgaan van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT) Redactieadvies­raad Sjoerd Algera (tandarts), Ronald Bos (Ivoren Kruis), Ed Kolsteeg (secretaris VGT), Ravin Raktoe (ANT), Han Verhoeven (NVIJ) Aan dit nummer werkten mee Winnie Boegborn, Thomas Braun, Liza Leijenhorst, Reina de Raat, Ravin Raktoe, Frank van Wijck Redactie Dentz APPR B.V., Postbus 5135, 1410 AC Naarden, 035-6942878, dentz@appr.nl, www.appr.nl Advertenties Herman Wessels, 035-6942878, herman@appr.nl Vormgeving Merit op de Dijk (art direction) Bladmanager Ellen Dobbelaar, ellen@appr.nl Druk Ten Brink, Meppel. De redactionele inhoud van Dentz verwoordt niet noodzakelijk de standpunten van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT), noch neemt de ANT verantwoordelijkheid voor de inhoud van redactionele artikelen. De inhoud van ’tANTwoord valt onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de ANT. Copyright Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of vermenigvuldigd zonder nadrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever. ©2015 APPR bv. ISSN 1877-3753

Dentz 3

INHOUD

18 22

Tandartsen aan de start van hun carrière geven advies aan bijna en pas afgestudeerden

Erik-Jan Muts over het belang van imago in de praktijk

26

Studeren in 1975 versus 2015: wat is er veranderd, wat is hetzelfde gebleven?

Stichting fADA zet zich in voor betere mondzorg in Rwanda

44

’tANTwoord

Erfgoed: Stichting Openbaar Kunstgebit

42

ANT Nascholingsaanbod . . . . . . . . . . . . . .

Column Wilfred Kniese . . . . . . . . . . . . . . .

Ravin Raktoe, nieuwe secretaris ANT, stelt zich voor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Een klacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Afgestudeerd tandarts, wat nu? . . . . . . . .

Voorstel assisterend personeel positief ontvangen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Met ANT Van Nouhuysbeurs op buitenlandstage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Vraag & aanbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ANT Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

59 61 62 65 66 70 72 75 78

En verder...

Nieuws . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Product . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Column Ravin Raktoe . . . . . . . . . . . . . . . . 29 In de praktijk van‌ . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Hoe werkt het nieuwe ontslagrecht?

54

StuDentz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Tandarts en letselschade . . . . . . . . . . . . . 50

NIEUWS Henry Schein ondersteunt Make-A-Wish Nederland Op vrijdag 17 en zaterdag 18 april 2015 organiseerde Henry Schein Dental het Dental Event 2015 in Almere.

Het Dental Event is de plek voor informatie over nieuwe producten en ontwikkelingen. Daarbij wordt elk jaar traditioneel een goed doel ondersteund. Dit jaar ondersteunt Henry Schein Dental Make-A-Wish Nederland, een professionele vrijwilligersorganisatie.

Door het vervullen van de liefste wens geeft Make-A-Wish Nederland kinderen en jongeren met een levensbedreigende ziekte de kracht om kind te zijn.

‘Wij zijn erg verheugd om Make-A-Wish Nederland te kunnen ondersteunen’, zegt Cees Balder, managing director

van Henry Schein Dental in Nederland. ‘Wij zijn erg blij en dankbaar voor de ondersteuning die we tijdens ons Dental Event hebben ontvangen van onze klanten voor dit belangrijke goede doel. In aanvulling op de vele donaties door de bezoekers van het Dental Event zullen ook Team Schein-leden en Henry Schein als organisatie bijdragen aan deze donatie zodat we een cheque kunnen overhandigen ter waarde van vijfduizend euro. Wij hopen dat dit bijdraagt aan het vervullen van de liefste wensen.’

Informatie: www.henryschein.nl, www.makeawishnederland.org

Geslaagde Cordent 3shape Trios Gebruikersdag Op 29 mei jl. vond de Cordent 3shape Trios Gebruikersdag plaats. Maar liefst 175 bezoekers waren aanwezig om kennis te delen, nieuwe oplossingen te ontdekken en de digitale workflow te ervaren. Vanwege de tienjarige samenwerking ging de dag van start met

de oprichters van 3shape; Tais Clausen en Rune Fisker. Zij gaven een verfrissende kijk op de digitale tandheelkunde en tandtechniek en besteedden aandacht aan de lancering van de Trios3, de introductie van de X1 en de upgrade van het Dental Systeem 2015.

Daarna kwamen Vincent Colenbrander, Okke Kamps en Frans Delfos aan het woord: zij deelden hun kennis over Real Live Digitale Workflows met de Trios. Luc Verhamme en Frank Baan belichtten het onderwerp Application of the intra-oral scanner in oral and

maxillofacial surgery.

‘Bij Cordent was het heel goed om te zien wat de digitale tandheelkunde allemaal kan betekenen in de dagelijkse praktijk. Ik vind naast het efficiënt werken, de uitwerking – het transparant kunnen laten zien aan de patiënt – een van de grote voordelen van het digitaal werken’, aldus tandarts Erik-Jan Muts.

Op 20 november 2015 zal de tweede editie plaatsvinden van de Cordent Trios Gebruikersdag.

Informatie: 0346 - 21 22 23, core3dacademy@core3d.nl

DDC zoekt donateurs De Stichting Dutch Dental Care (DDC) heeft als doel tandheelkundige zorg, zowel preventief als curatief, te verlenen aan scholen in Zuid-Kenia. De educatie van Keniaanse tandheelkundige medewerkers, door Kenianen voor Kenianen, is een belangrijke doelstelling van DDC. In 2008 heeft DDC in Ukanda een kleine kliniek gebouwd en in 2013 heeft het een praktijkkamer ingericht in een medische post in Lunga-Lunga, Zuid-Kenia. Jaarlijks worden er bovendien zes tandheelkundige teams samengesteld.

Deze teams bestaan uit tandartsen, assistentes, mondhygiënisten en ondersteuning. De teams, bijgestaan door lokale tandheelkundige medewerkers, werken in lokalen waar ze hun ‘veldkliniek’ opzetten. Daar worden leerlingen

gratis gecontroleerd en zo nodig behandeld. Ook omwonenden kunnen gebruikmaken van de diensten. Leerlingen en docenten krijgen voorlichting over voedsel, poetsinstructies en een tandenborstel.

DDC kan door giften, donaties en sponsoren de klinieken en de teams in stand houden. DDC wil graag dat uiteindelijk Keniaanse mensen onder eigen verantwoording en in eigen beheer de klinieken draaiend houden. Die weg is echter nog lang en daarom is een bijdrage voor een van de projecten van harte welkom. De stichting heeft de ANBIstatus (Algemeen Nut Beogende Instelling), waardoor giften aftrekbaar zijn in de aangifte.

Informatie: www.dutchdentalcare.nl Dentz 7

DÉ KWALITEITS- EN KENNISIMPULS

VOOR DE TANDARTS VAN NU IN TWEE DAGEN UW VAKKENNIS WEER OP PEIL? KOM NAAR ANT’S DENTAL STUDIE UPDATE

ACHT TOONAANGEVENDE SPREKERS PANELDEBAT IDEAAL TE COMBINEREN MET DENTAL EXPO • fiscaliteit • arbeidsrecht • carrièreplanning gevorderde tandarts • update WIP-richtlijn • update klachtenregeling • paneldebat over praktijkorganisatie en toenemende regeldruk Alle tandartsen zijn welkom

RESERVEER DE DATA IN UW AGENDA!

WWW.DENTALSTUDIEUPDATE.NL

NIEUWS De 3 leukste bijbanen voor studenten

Cephalometrische tracings maken Martijn Koole (21), bachelor 2, Groningen ‘Ik werk een aantal uur per week en aangezien ik het grotendeels zelf kan inplannen, is het goed te combineren met de studie. Daarnaast is de ervaring die opgedaan wordt met de tracings ook nog mooi meegenomen.’

Tandartsassistente in een praktijk Sarissa de Leeuw (24), net afgestudeerd, Amsterdam ‘Als bijbaan is dit een perfecte aanvulling op de studie, je leert veel van de praktiserende tandarts en je ervaart hoe het in de praktijk er aan toe gaat.

Soms is het een beetje lastig te combineren door overlap met verplichtingen op ACTA, maar het is altijd interessant en leerzaam.’

Student chauffeur Hamed Sahak (24), bachelor 3, Nijmegen ‘Ik kreeg de opdracht om te rijden voor de Nederlandse popgroep BLØF. Nu één jaar en dertig opdrachten verder kom ik in theaters, clubs en op festivals over het hele land. Al is de combinatie werk/studie soms wat lastig, het is zeker te doen.’

Heb jij ook een leuke bijbaan die zéker het vermelden waard is? Laat dan een reactie achter op de Facebook-pagina van de ANT. De leukste inzending krijgt een prijs!

Informatie: www.facebook.com/AssociatieNederlandseTandartsen

Speciale site voor startende tandartsen Hard gestudeerd? Check. Diploma? Check. BIG? VARWUO? Verzekeringen? Wat moet je eigenlijk allemaal regelen als tandarts? Op www.destartendetandarts.com vind je informatie over essentiële zaken voor de start van je carrière. Een stappenplan laat zien wat je moet regelen en op de blog vind je vele praktische tips voor een goede start van je carrière.

Destartendetandarts.com is een initiatief van Stanley Pranoto, zelf ook startend tandarts. ‘Toen ik in januari van dit jaar afstudeerde, wist ik – bijna – alles over de tanden en hoe ik optimale zorg kan verlenen. Maar ik wist veel te weinig over het ondernemerschap als tandarts. Ik wil het de net afgestudeerde tandarts makkelijker maken. Het is zonde om telkens weer opnieuw het wiel uit te vinden, en het is ook nog eens verschrikkelijk saai om uit te zoeken.’

De site wordt mede mogelijk gemaakt door de ANT. Daarbij zijn de afspraken helder: ‘Het stappenplan voor de start

van je carrière is en blijft onafhankelijk en neutraal in het voorzien van informatie. Het is een samenvatting van mijn persoonlijke ervaringen, aangevuld met tips van anderen en het nodige uitzoekwerk. Voor de juistheid van de geleverde informatie werk ik samen met de ANT. Alleen met objectieve informatie kunnen tandartsen doen waar ze voor zijn opgeleid: tandheelkunde bedrijven. Een evidence based, informed decision kunnen maken. Daarbij wil ik helpen.’

Pranoto wil de website in de toekomst misschien verder uitbreiden: ‘Oorspronkelijk bestond het idee alleen uit een stappenplan met informatie. Door het succes van de website heb ik nu plannen om een groter platform te vormen.

Actuele informatie, veel meer informatieve artikelen via de blog, vacatures en zelfs workshops behoren tot de mogelijkheden. Het belangrijkste is en blijft echter het stappenplan Hoera ik ben afgestudeerd! En nu?’.

Informatie: www.destartendetandarts.com Dentz 9

dental bauer OMNIDENT

dental bauer Nederland voert met trots Omnident als huismerk. Omnident biedt al sinds jaar en dag een compleet assortiment verbruiksmaterialen voor tandartspraktijk en tandtechnisch laboratorium, plus alle klein apparatuur en instrumentarium, van uitstekende kwaliteit, tegen zeer scherpe prijzen.

dental bauer Nederland De Steenbok 12 5215 ME ‘s-Hertogenbosch 073 615 44 11 info@dentalbauer.nl www.dentalbauer.nl

In onze webshop is naast ons huismerk, een ruime keuze van meer dan 400 fabrikanten direct binnen handbereik.

Registreer u vandaag nog op onze website en profiteer dit hele jaar van 20% korting over uw webshop bestellingen. www.dentalbauer.nl

NIEUWS Lezingen en cursusaanbod DATUM

CURSUS/LEZING

LOCATIE

AANBIEDER

10 september

Technieken voor de opbouw van de extractiesocket

Villa de Lokeend, Vinkeveen

Implant College

11 & 12 september

Zelfstandig implanteren in de eigen praktijk

Villa de Lokeend, Vinkeveen

Implant College

18 september

Slijtagebehandeling en esthetiek werken

Amsterdam

Kuraray Dental Benelux

24 & 25 september

Composiet Module I

Leuven (België)

GC Benelux

1 oktober

Plastische muco-gingivale chirurgie in de esthetische zone

Villa de Lokeend, Vinkeveen

Implant College

1 & 2 oktober

Composiet Module II

Leuven (België)

GC Benelux

2 oktober

Anterior Direct Resin Artistry

Den Haag

Heraeus Kulzer en CIDE

3 oktober

Advanced Direct Anterior Resin

Den Haag

Heraeus Kulzer en CIDE

3 oktober

Lezing en hands-on over soft tissue management en hechttechnieken voor gevorderden

Villa de Lokeend, Vinkeveen

Implant College

9 oktober

Nobel Biocare Najaarssymposium

Utrecht

Nobel Biocare

14 oktober

Lezing Oud en Vol Tanden

Postillion Hotel, Bunnik

NVT

23 oktober

Lezing Failing to prepair is prepairing to fail

Houten

Dental Health International Nederland (DHIN)

23 t/m 25 oktober

3e Europees Implant Direct Symposium

Mallorca (Spanje)

Implant Direct

Informatie: www.implantcollege.eu, www.implantdirect.nu, www.benelux.gceurope.com, www.cide.nl, www.heraeus-kulzer.com, www.dhin.nl, www.kuraraydental.nl, www.nvt.nu, www.nobelbiocare.com

Verkiezing Preventieassistent van het Jaar 2016 Scem zoekt dé preventieassistent van 2016 en nodigt tandartsen uit om zijn of haar preventieassistent aan te melden voor de verkiezing Preventieas-

sistent van het Jaar 2016. Scem ontwikkelt en organiseert congressen, symposia, cursussen en rondetafelconferenties, met name binnen de medische en juridische sector.

De verkiezing Preventiesassistent van het Jaar zet preventieassistenten die zich inzetten voor een betere tandheelkundige bewustwording en preventie in het zonnetje. De winnaar draagt een jaar lang de titel Preventieassistent van het Jaar en is ambassadeur voor dit vakgebied. Met een te-

goedbon ter waarde van vijfhonderd euro kan de winnaar een tandheelkundige bij- en nascholing volgen.

Nomineren kan tot 1 november 2015.

Daarna worden drie kandidaten geselecteerd. Zij krijgen uiterlijk 27 november persoonlijk bericht. Deze drie kandidaten presenteren zich op 8 januari 2016 tijdens de zesde Landelijke Dag voor de Preventieassistent. Op deze dag maakt de jury de winnaar bekend.

Informatie en aanmelden: www.scem.nl, scem@scem.nl Dentz 11

Advertorial

WLZ-declaratie met één muisklik Softwarebedrijf Flexdata komt met oplossing voor mondzorgproblemen in de WLZ De mondzorg aan hulpbehoevende ouderen blijft achter en moet worden uitgebreid.

Het omslachtige administratie- en declaratietraject bij de Wet Langdurige Zorg (WLZ) is echter voor veel tandartsen een drempel om deze zorg te verlenen. Automatiseerder Flexdata komt met een oplossing die deze drempel wegneemt, zodat deze kwetsbare groep beter geholpen kan worden. De WLZ-declaratie kan voortaan door tandartsen worden gedaan met één muisklik.

Matthé Roos

Een goede mondgezondheid is belangrijk voor cliënten in verpleeghuizen. Bij slechte mondhygiëne en parodontitis kunnen bacteriën longontsteking veroorzaken, met name bij patiënten met een verhoogd risico. 43 procent van opgenomen ouderen blijkt longontsteking veroorzakende bacteriën in de mond te hebben. Verder wordt parodontitis in toenemende mate gezien als risicofactor voor een hartinfarct en in zekere mate ook voor een herseninfarct. Ook hebben ouderen met een tandvleesontsteking 17 procent meer kans op hart- en vaatziekten. Toch kopte dagblad Trouw: ‘Mondzorg kwetsbare ouderen middeleeuws’. Het artikel berichtte van stompjes, kapotte kunstgebitten en afgebroken tanden en kiezen.

Omslachtig Flexdata, ontwikkelt sinds 20 jaar soft ware

voor mondzorgpraktijken en tandtechnische laboratoria. Directeur Matthé Roos heeft onderzoek gedaan naar de declaratieproblematiek waar tandartsen binnen de WLZ mee te maken hebben. ‘Het verouderde declaratiesysteem is tijdrovend en kostenverhogend’, vertelt hij.

‘Het is omslachtig en leidt tot fouten en ergernis. De zorgkantoren die verantwoordelijk zijn voor de declaraties werken regionaal en hanteren verschillende criteria en normen. Het huidige declaratieproces is veelal nog ouderwets handwerk. De declaratiegegevens moeten nog op oude doorslagformulieren worden ingevuld, waarna deze via de post moeten worden verzonden voor een akkoord door zorginstelling en aansluitend het zorgkantoor. Daarnaast betekent dit in de praktijk dat de vergoeding regelmatig maanden op zich laat wachten.’

Omdat het administratie- en declaratietraject bij de WLZ zo omslachtig is, kunnen tandart-

is zo gereduceerd tot één muisklik. ‘Dit verlaagt de administratieve last van de specialist aanzienlijk en daardoor krijgt de behandelaar meer tijd voor zijn patiënt’, stelt Roos. De oplevering van de eerste werkende versie van de soft ware is gepland in september 2015. Roos: ‘Met de verdere ontwikkeling verwachten wij nog zo’n zes maanden bezig te zijn. Uiteraard werken wij eerst aan de registratie van zorginstellingen, patiëntgegevens, waaronder de medische classificatie en de declaratiemodule. Daarna komt aan de beurt: ondersteuning van verschillende behandelteams, managementinformatie, onderzoeksgegevens en benchmarking van teams, patiëntgroepen en zorginstellingen.’

‘Goed werk’

sen het zich vaak niet veroorloven om zich in te zetten voor de verpleeghuisbewoners.

De oplossing van Flexdata

Meer weten over Salusys, de oplossing van Flexdata? Bel 078 - 617 27 23 of ga naar www.flexdata.nl

Voor het hele samenspel van financiële en juridische zaken en de zorgregistratie was tot op heden geen passende soft ware beschikbaar. Er wordt echter gewerkt aan een oplossing door Flexdata. Roos: ‘In overleg met specialisten zijn wij gestart met de ontwikkeling van een inzichtelijk soft waresysteem voor de declaratie van tandheelkundige verrichtingen voor patiënten bij zorginstellingen.’ Met de WLZ-soft ware van Flexdata, Salusys geheten, wordt de tandarts een belangrijk deel van de administratieve last uit handen genomen. Door de registratiemogelijkheden binnen Salusys wordt de registratiestaat automatisch ingevoerd bij het plannen van de afspraak. Met de verslaglegging en aanpassing van het zorgplan wordt de geplande tijd zo mogelijk aangepast en samen met de automatisch berekende reiskosten opgenomen in de registratiestaat, rekening houdend met de specifieke richtlijnen van ieder regionaal zorgkantoor. Ook de bijkomende kosten van tandtechniek en materialen worden geïmporteerd en automatisch aangeboden bij het opvoeren van een behandeling. Het maken van een declaratie

Drs. Remko Ullersma, tandarts-bestuurder van Stichting Mondzorg, is onder de indruk van het programma Salusys van Flexdata. ‘Het is goed werk waar ze mee bezig zijn. Het voorziet écht in een behoefte, want andere programma’s kunnen, voor zover ik het weet, niet met de WLZdeclaratie uit de voeten.’ Volgens hem wordt er al heel lang door het CAK en Zorgverzekeraars Nederland geprobeerd om het declaratietraject te automatiseren. ‘Het strandt iedere keer. Ik ben blij dat er nu een automatiseerder is die het ziet zitten.’

Totaaloplossing Of u nu tandarts, mondhygiënist, tandprotheticus of tandtechnicus bent, u kunt aan de slag met Salusys. Doordat alle toepassingen inclusief tandtechniek in Salusys zijn opgenomen, is de software bijzonder geschikt voor mondzorgcentra waar verschillende disciplines zijn samengebracht. Salusys is daarmee het enige softwarepakket op de Nederlandse markt die dit mogelijk maakt!

Met de recente WLZ-uitbreiding in Salusys wordt de term ‘totaaloplossing voor de mondzorg’ opnieuw bevestigd!

10 T/M 12 MAART 2016 AMSTERDAM RAI

10 T/M 12 MAART 2016

Van donderdag 10 t/m zaterdag 12 maart 2016 is Amsterdam RAI hét zakelijke platform voor aanbieders en afnemers van dentale producten en diensten binnen de mondzorg.

DENTAL EXPO 2016 VAKBEURS VOOR TANDHEELKUNDE, TANDTECHNIEK EN MONDZORG

Organisatie Dental Expo: Protex B.V. Postbus 61 • 1430 AB Aalsmeer • T: +31(0)297-382 175 E: info@dentalexpo.nl • I : www.dentalexpo.nl

Dental Expo •

F: +31(0)297-348 019

@Dental-Expo

PRODUCT Hygiënische toetsenborden Medigenic heeft een hygiënisch toetsenbord ontwikkeld speciaal voor medische omgevingen. Juist in een dergelijke omgeving bevinden zich veel overdraagbare bacteriën en patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Om de risico’s zoveel mogelijk te beperken, zijn preventie en hygiëne van levensbelang. Daarom maakt het Universitair Medisch Centrum Groningen sinds kort gebruik van een speciaal toetsenbord met eigenschappen ten gunste van (hand)hygiëne en infectiepreventie.

• Het oppervlak van het toetsenbord is glad en gesloten: hierop blijft bij reiniging geen vuil achter, zoals dat wel gebeurt bij een toetsenbord met moeilijk bereikbare

plaatsen tussen de toetsen.

• Het toetsenbord heeft een signaleringslampje: zo wordt de gebruiker er regelmatig op geattendeerd dat er reiniging of desinfectie moet plaatsvinden. Op deze manier worden bacteriën zoveel mogelijk gereduceerd.

Informatie: www.medigenic.nl

Larix DC introduceert Wolf Black Label airrotor De in Duitsland geproduceerde Wolf Black Label airrotor past op Kavo Multiflexkoppelingen en NSK-koppelingen. De Wolf is licht en ergonomisch gevormd, heeft veel trekkracht en is wonderbaarlijk stil.

De koppeling met LED-verlichting zorgt voor perfect zicht op het werkgebied.

Larix DC biedt 24 maanden garantie op de Wolf airrotor.

Informatie: www.larixdc.nl

Easier Dental Care Prepstart Hydro Abrasion Unit Air abrasion, oftewel zandstralen, is een weefselbesparende en patiёnt­ vriendelijke techniek voor kleine caviteitspreparaties, sealings, composiet- en porceleinrestauraties, herplaatsen van losgeraakte brackets en bij het opruwen van allerlei oppervlakken voor optimale aanhechting.

Easier Dental Care herintroduceert deze technologie dankzij een samenwerking met International Dental Supply uit Italië. Naast de verschil-

lende micro-etchers voor het snel en eenvoudig opruwen en reinigen van dentale oppervlakken, levert het ook de Prepstart Air Abrasion Unit, de Micro- en Macrocab Dustcabins en benodigde toebehoren zoals poeders en spuittips. Nieuw is de Prepstart Hydro Abrasion Unit, waarmee dankzij een speciaal watergordijn stofvrij kan worden geprepareerd.

Informatie: www.easierdentalcare.nl

GC Ceramic Primer II nu ook in unit dose Ceramic Primer II van GC, een primer die is ontwikkeld om een sterke hechting te verkrijgen tussen alle esthetische indirecte restauraties en bevestigingscementen op basis van kunststof, is nu ook verkrijgbaar in unit dose. Dankzij de unit

doses is de Ceramic Primer II makkelijk te verdelen over verschillende werkplekken. Bovendien kunnen de unit doses op kamertemperatuur bewaard worden.

Informatie: www.benelux.gceurope.com Dentz 15

Tweedaagse hands-on seminar Endodontie te Amstelveen Tandartsenpraktijk H.J. van Mill

• • • • • • •

Intensieve hands-on training met live demonstratie Kleinschalige opzet (max 8 personen) Protaper Universal, Proglider en Protaper Next Verticale Condensatie van Warme GuttaPercha volgens Schilder Thermafill en Guttacore Focus op vaardigheid en efficiëntie Zeiss microscopen

Data 2015: De Endodontische behandeling in de praktijk: 28-29 Augustus en 6-7 November Data 2016: De Endodontische HERbehandeling: 22-23 Januari (NIEUW: Deze cursussen zijn ook mogelijk als eendaagse privécursus Locatie: Prijs:

met op verzoek specifieke inhoud en datum in overleg.)

Parmentierlaan 76a te Amstelveen e 1.450,-

Website: www.hjvanmill.nl • E-mail: info@hjvanmill.nl • Telefoon: 020 - 641 65 66

Als Service Dental Depot, staan wij u graag bij en geven advies over uw apparatuur en praktijk.

Al vanaf 1986 verlenen wij service aan onder andere lucht-gestuurde apparatuur van merken zoals: Pelton & Crane Ι ETI Ι DCI Ι A-dec Ι Marus Daarnaast vindt u bij ons een uitgebreid programma met mogelijkheden, zoals zweep units, hangende slangen en rijdbare carts.

Wilt u liever persoonlijk advies betreffende de mogelijkheden bij u in de praktijk? Wij zijn u graag van dienst.

Nu nieuw van Faro: de LED operatielamp die regelbaar is tot 50.000 Lux. Bel voor een demonstratie bij u in de praktijk of bij ons in de showroom.

Voor persoonlijk advies kunt u contact opnemen met Githa den Boer, Frank van Wichen of Klaas-Jan Zeelte.

Showroom: Industrieweg 5, 8325 DA, Vollenhove, Tel: 0527-241782 info@zeelte.nl www.zeelte.nl

PRODUCT Minilu: snelle levering binnen 24 uur Meer dan vijfhonderd verschillende verbruiksmaterialen heeft een tandartsenpraktijk gemiddeld op voorraad. Logisch dat materiaalbeheer veel planning vergt. Maar door het hectische dagelijkse werk in de praktijk en ook in het laboratorium blijft vaak geen tijd over om materiaalbestellingen op lange termijn te plannen. Dan is het handig als een nalevering op korte termijn kan worden besteld, zoals bij Minilu. De webwinkel met materialen voor praktijk en laboratorium levert alle bestellingen binnen 24 uur.

De meer dan twintigduizend artikelen in de webwinkel – allen merkproducten – kunnen met behulp van trefwoorden of via productcategorieën worden gevonden. Vanaf een goederenwaarde van 250 euro is de verzending gratis. Voor een retourzending kunnen klanten een formulier downloaden waarop alle stappen voor een retour overzichtelijk zijn samengevat.

Informatie: www.minilu.nl

Online marktplaats voor tandartsapparatuur Tandartsapparatuur heeft vanwege de hoge kwaliteit doorgaans een lange levensduur. In vrijwel elke tandartsenpraktijk staat ergens overcomplete apparatuur opgeslagen. Het gaat hier vaak om nog bruikbare producten waar een collega blij mee gemaakt kan worden.

Via de website DentalPlaats.nl kunnen aanbieders tegen een kleine vergoeding onder andere complete behandelunits,

kleine accessoires en alle aanverwante producten te koop aanbieden. Aan de hand van foto’s, typeomschrijving, de staat van het item, de originele prijs, gebruikstijd en vraagprijs wordt een zo duidelijk mogelijk beeld van de apparatuur geschetst. Geïnteresseerden kunnen een bod plaatsen of direct in contact komen met de verkoper.

Informatie: www.dentalplaats.nl

Adhese Universal Wet & Dry Het klinische succes van een adhesief hangt vaak af van de techniek van de clinicus. Bij total-ets adhesieven wordt vaak een natte hechtingstechniek gebruikt. Het adhesief moet hierbij worden toegepast op geëtst dentine, enigszins vochtig, om uitdroging te voorkomen. Het is een uitdaging om precies vast te stellen hoe vochtig of hoe droog de dentine moet zijn, om

voldoende hechting te krijgen.

Adhese Universal werkt effectief op zowel vochtige als droge dentine. Het combineert hydrofiele en hydrofobe eigenschappen in een gebalanceerde formule. Het is extreem tolerant naar vocht toe met effectieve penetratie/ infiltratie in de dentine tubuli. De verwerkingstijd zorgt ervoor dat de hydrofiele monomeren en water het

dentine opnieuw bevochtigen, zodat het adhesief goed kan infiltreren in het collageennetwerk. Een homogene en egale laag vormt zich, zelfs als het adhesief met een krachtige luchtdruk wordt verspreid. Eenmaal gepolymeriseerd, zorgt deze laag voor een optimale afsluiting van de dentine tubuli.

Informatie: www.ivoclarvivadent.nl

SwishActive Bone-level-implantaat

ne

e™ction t i v onne A c ical c ishfull con a Sw of fit

Be

Het nieuwe SwishActive Bone-level-implantaat van Implant Direct is voorzien van platform switching en dezelfde vertrouwde conische hex connectie als het InterActive-implantaat. Door de prothetische mogelijkheden met narrow, regular en wide gevormde onderdelen is een perfecte soft tissue management mogelijk. Het implantaat is leverbaar in de diameters 3,3, 4,1 en 4,8 millimeter en in lengtes tussen de 6 en

14 millimeter. Het implantaat is te plaatsen met de Straumann chirurgische kit en tevens met een kleine aanvulling op de Implant Direct-borenkit. Door de rechte vorm, het relatief grote implantaatoppervlakte en de economische verpakking is dit implantaat geschikt voor het gebruik in dorsale zone of bij de overkappingsprothese.

Informatie: www.implantdirect.nu Dentz 17

‘ Zorg dat je

op dag

één kunt beginnen’

Tandartsen aan de start van hun carrière geven advies

Na het afronden van zijn specialisatie orthodontie had Laurens Fabels (33) precies één week vrij. Daarna liep het storm. ‘Ik werd elke week wel een keer gebeld over een waarneming.’

Liza Leijenhorst

18 Dentz

L

aurens Fabels: ‘In oktober 2014 was ik klaar. Daarna ben ik bijna meteen aan het werk gegaan. Ik neem twee dagen per week waar in Hilversum, twee dagen in Zaandam en incidenteel op vrijdag bij een praktijk in Amstelveen. Eigenlijk is het balletje al gaan rollen doordat ik tijdens mijn studie Tandheelkunde een stage voor mijn keuzevak orthodontie heb gelopen in Hilversum, in de praktijk waar ik nu waarneem.

‘Ik ontdekte tijdens die stage dat ik met orthodontie verder wilde. Ik hoopte stiekem dat ze me zouden vragen om te komen waarnemen na mijn specialisatie en dat gebeurde. Een hele eer. De orthodontist die tijdens mijn stage waarnam in Hilversum, heeft inmiddels een eigen praktijk in Zaandam. En zij belde ook.

Via studieclub S.O.A., van mensen die allemaal in Amsterdam zijn opgeleid, ben ik bij de

praktijk in Amstelveen terechtgekomen.

‘Ik heb me nergens geprofileerd en toch werd ik wekelijks gebeld of ik wilde waarnemen, ook door mensen die ik niet kende. Dat komt onder andere doordat het orthodontiewereldje veel kleiner is dan de tandheelkundige wereld. Iedereen weet precies dat er weer een groep is afgestudeerd. Van de groep orthodontisten uit mijn jaar hebben er al vier een eigen praktijk.

Vanuit het veld merkte je lichte teleurstelling: “Nu al een eigen praktijk? We hebben waarnemers nodig!” Blijkbaar is er schaarste.

‘Het financiële en fiscale deel van beginnen met werken had ik al helemaal uitgezocht voordat ik klaar was. Ik heb te lang gestudeerd om daar laks mee om te gaan. Stel dat je een ongelukje krijgt en nog geen arbeidsongeschiktheidsverzekering hebt afgesloten. Het regelen van verzekeringen, een VAR en een

Laurens Fabels Foto: ©NFP Photography

KVK-inschrijving is bovendien echt geen rocket science. Het is een kleine moeite; tijdgebrek is geen excuus.

‘Hoewel mijn start echt superrelaxed is verlopen, vond ik de eerste werkweken supertaai, ook al begon ik met drie dagen.

Op de universiteit kun je patiënten op je dooie gemak behandelen, iets wat hard nodig is om al je vaardigheden voldoende te kunnen ontwikkelen.

Maar in de praktijk is het een heel ander verhaal. Je hebt minder tijd voor ze, waardoor je helaas niet de hoeveelheid aandacht kunt geven die je zou willen geven. Op ACTA kreeg ik vaak te horen dat ik poetsinstructies van drie kwartier gaf. Een grapje met een kern

‘ Het regelen van verzekeringen, een VAR en een KVKinschrijving is echt geen rocket science’

van waarheid, want ik zou daar graag meer tijd voor hebben. Wat de praktijk ook anders maakt dan de opleiding is taakdelegatie. Het betekent dat je met meer dingen tegelijk bezig bent en veel sneller moet nadenken. Dat maakte het in het begin vooral mentaal zwaar. Nu ik een tijd aan het werk ben, gaat het me veel beter af.

‘Mijn advies aan studenten is: zorg ervoor dat mensen in het veld je kennen, bijvoorbeeld door stage te lopen. Wacht niet tot je klaar bent, dat is te laat als je graag een fijne waarneemplek wilt hebben die goed bij je past.

Studenten die bijna klaar zijn, adviseer ik verder om hun zaakjes, zoals verzekeringen en VAR, op orde te hebben. Durf om professioneel advies te vragen. Het eerste advies is vaak gratis, maar ook daarna kost het je de wereld niet. Bovendien betaalt het zichzelf terug. Zorg dat je op dag één kunt beginnen.’

Dentz 19

‘ Begin op tijd met netwerken’ Tandartsen aan de start van hun carrière geven advies

Amir Feiz Barazandeh (32) studeerde in 2008 af. Inmiddels heeft hij zijn eigen verwijspraktijk Belgisch Park in Scheveningen, maar de weg ernaartoe was niet altijd makkelijk.

Liza Leijenhorst

20 Dentz

A

mir Feiz Barazandeh: ‘Ik had de ambitie om mijn studie zo snel en goed mogelijk af te ronden. Als je een tentamen niet haalde op ACTA, kon je soms een achterstand van meerdere maanden oplopen. Daardoor was ik tijdens mijn studie totaal niet bezig met het vinden van een werkplek.

Toen ik eenmaal afgestudeerd was, iets eerder dan gepland, had ik dus meteen een probleem.

Ik kende niet zoveel mensen in de tandheelkunde en je hebt toch echt een netwerk nodig om binnen te komen. Als mensen je niet kennen, weten ze immers ook niet wat je kunt.

‘Uiteindelijk ben ik via via in twee praktijken terechtgekomen. Je denkt dat je heel veel kunt als je bent afgestudeerd, maar op de werkvloer is het allemaal anders dan op de universiteit.

Er zijn dan ineens veel situaties waarin je de steun van een ervaren tandarts nodig hebt. Ik

ben begonnen bij tandarts Rik van Mill in Amstelveen. Hij heeft me een soort bootcamp tandheelkunde gegeven. Hij heeft me flink aangepakt en was heel streng. In het begin liet hij me op geëxtraheerde elementen oefenen.

Zijn adagium was dat patiënten geen oefenmateriaal zijn. Ik heb er hele lange dagen gewerkt, veel een-op-een training gehad. Het was niet altijd makkelijk. Mijn collega’s verdienden meer dan ik en hadden het misschien ook wel gezelliger. Achteraf ben ik er heel blij mee en ben ik hem ontzettend dankbaar. Ik heb er veel van geleerd en sta nu veel steviger in mijn schoenen. Hij heeft me ook aangespoord om cursussen en bijscholing te volgen in Nederland en het buitenland. In 2010 ben ik dan ook begonnen met de subspecialisatie endodontologie. Op mijn 28ste ben ik mijn eigen praktijk gestart, dat kon ik met een beetje passen en

Amir Feiz Barazandeh Foto: ©NFP Photography

meten combineren met mijn parttime postacademische studie.

‘Tijdens de opleiding tot tandarts leren we om een goede tandarts te worden, maar niet om als zelfstandig ondernemer te werken, met de fiscus om te gaan, verzekeringen te regelen, enzovoort.

Je hebt daar adviseurs bij nodig. Het allermoeilijkste vond ik de bedrijfsmatige omgang met de medewerkers, zoals de gesprekken over de salarissen en de contracten.

Je moet het geluk hebben dat er leuke mensen op je pad komen en je hebt veel advies nodig. In je eentje ga je het echt niet redden. Ook de communicatie met patiënten verandert als je een eigen praktijk hebt. Als je

‘ Je denkt dat je heel veel kunt als je bent afgestudeerd, maar op de werkvloer is het allemaal anders’

eindverantwoordelijk bent, is een gesprek met een boze patiënt veel moeilijker.

‘De praktijk is inmiddels een verwijspraktijk met veel specialisten en tandartsen. Het is een kundig en heel gezellig team waar ook een paar jonge tandartsen in zitten. Ik heb wekelijks een patiëntenbespreking met ze, waarbij we het over de behandelingen en de manier van communiceren hebben. Ze kunnen altijd binnen lopen en vragen stellen. Ook werken hier studenten als preventieassistent.

‘Mijn advies aan studenten is: neem niet alleen de tijd om je goed in je vak te verdiepen maar probeer ook op tijd te netwerken. Je kunt bijvoorbeeld tijdens je studie in een kliniek meelopen of werken als preventieassistent. Als het een leuke praktijk is, kun je er misschien blijven. Ook social media, bijvoorbeeld LinkedIn, zijn handig om met tandartsen in contact te komen.’

Dentz 21

‘ Laat zien waarom ANT-Raadgeverslid Erik-Jan Muts over imago in de praktijk

Tandartsen zijn te duur, hebben nooit tijd, zijn altijd te laat en hebben geen boodschap aan de vragen en angsten van patiënten. Het imagoprobleem in een notendop. Maar wat kun je daar zelf als tandarts aan doen? Negen stellingen voor tandarts Erik-Jan Muts.

‘Ik probeer van mijn patiënten gemotiveerde cliënten te maken.’

Thomas Braun

1

Tandartsen zijn niet transparant. Daar zit vaak het probleem.

Erik-Jan Muts: ‘Ik denk dat deze stelling de spijker op z’n kop slaat. Ik ben erg voor transparantie. Als tandarts zou je je moeten afvragen: hoe kan de patiënt zijn behandeling beoordelen en dus gaan waarderen? Een patiënt kan zijn tandarts aardig vinden, maar het inschatten van de kwaliteit van het geleverde werk blijft uitermate lastig. Ik denk dat door het gebrek aan transparantie de noodzaak van behandelingen vaak onvoldoende wordt begrepen. Er wordt gedacht: wat hij nu doet, is vast overbodig, dat smeert hij me aan om zijn nieuwe auto te kunnen betalen. Als je autobanden aan vervanging toe zijn, is dat voor iedereen meetbaar. De reden om een vulling te vervangen, is voor patiënten minder inzichtelijk. Daarom geef ik zoveel mogelijk uitleg met behulp van visuele ondersteuning, zoals foto’s.’

22 Dentz

2

Wat in de mond gebeurt, is moeilijk te duiden. Daardoor blijft het imagoprobleem in stand.

‘Dat klopt. Maar er zijn tegenwoordig allerlei manieren, zoals lichtfoto’s, video’s, röntgenfoto’s, gebitsmodellen en 3D-scans om de patiënt inzicht te geven in zijn gebitssituatie. Hierdoor worden onduidelijkheden weggenomen. Zelf maak ik veel foto’s van het werk dat ik doe.

Naderhand kan ik dit aan de patiënt laten zien, zodat hij begrijpt wat er precies in zijn mond gebeurd is. En ik ondersteun de uitleg aan de stoel met informatieve mail. Zo hoop ik de behandeling zo goed mogelijk te duiden.’

3

Tijd is geld dus voor uitleg moet de patiënt bij Google zijn.

‘Dat is wel erg kort door de bocht. Door uitleg kun je begrip en bewustwording bij de patiënt vergroten. Immers, wat een patiënt niet weet,

een kroon 600 euro kost’

Erik-Jan Muts

kan hij ook niet zien, laat staan begrijpen.

Omdat het vaak lastig is om te zien wat er in de mond gebeurt, is het gebruik van beeldmateriaal niet weg te denken bij een uitleg op maat.

Patiënten kunnen tegenwoordig van alles op internet vinden, maar zijn niet altijd in staat om te bepalen wat precies op hen van toepassing is. Naast het feit dat het absoluut geen service is om patiënten naar Google te verwijzen, is een goede uitleg nodig om onduidelijkheden over de behandeling weg te nemen en de patiënt een reëel beeld te schetsen van de mogelijkheden en eventuele onmogelijkheden.

In mijn ogen behoort een goede uitleg tot de basis van succesvolle tandheelkunde.’

4

Tandartsen kunnen iets aan hun imago doen, maar voor de mensen blijft hij een Angstgegner.

‘Geregeld hoor ik van patiënten dat ze er een hekel aan hebben om naar de tandarts te gaan.

Sommigen zijn bang dat het pijn gaat doen, maar voor veel mensen speelt onzekerheid of onduidelijkheid over de behandeling een grote rol. Door goede uitleg te geven over voorgestelde behandelingen creëer je meer begrip en bewustwording. Dit geeft je patiënten het gevoel dat je samen naar een behandeling toe werkt, in plaats van dat het opgedrongen wordt. Met een dergelijke manier van werken verandert de tandarts van een hitman naar een healer, zoals dr. John Kois zegt. En zo kan herstel van het beschadigde imago beginnen.’

5

Tandartsen zijn niet collegiaal. Hun voorganger heeft er altijd een potje van gemaakt.

‘Hier ben ik het niet mee eens. Natuurlijk zie ik ook wel eens werk dat wellicht anders had gekund, maar dit bespreek ik niet met de patiënt. Ik heb toch geen idee wat de beweegredenen zijn geweest van mijn voorganger? > Dentz 23

Uw bron voor informatie over het witten van tanden en tevens de plek om diverse tandenbleekmiddelen én mondverzorgingsprodukten te kopen.

HET TANDENBLEEKSYSTEEM MET ONGEKENDE RESULTATEN

VO O R Icon behandeling

* 100% veilig aat lt direct resu gebruik k in gemakkeinlgijprodukten voldoenen Met dank aan: Dr. Marie Clément

hiten rwaard * Onze w n de laatste voo 100% aa regels.

U van de E

CONTRAST AM Aan de stoel (6 x 3ml spuitjes, 6% HP, 6 x 3ml spuitjes FastDam, 6 borstels en tips).

MONDWATER Mondwater voor onderhoud van het gebit in handige doseerfles.

NA Icon behandeling

FASTDAM

Isolatiesysteem voor zachte mondweefsels (4 x 3ml spuitjes).

Nu met gratis siliconen bitje.

Direct bleken mogelijk!

Hét antwoord op whitespots: I can Icon!

CONTRAST PM PLUS Thuisbleken (4 x 3ml spuitjes in 10%, 15% of 18% CB).

Snel, pijnloos en esthetisch: Is de infiltratie behandeling met Icon.

TANDPASTA Dagelijkse whitening voor tanden met direct resultaat.

1 whitening pen (met 3% carbomide peroxide).

Eenvoudig in gebruik, alleen geschikt vanaf 12 jaar.

VOOR ONS VOLLEDIG ASSORTIMENT: MEER INFO OF EEN PROEFPAKKET?

c-l.be DP15.1

TEETH WHITENING PEN

www.contrasteuropE.be DENTAL PHARMA CVBA / CONTRASTEUROPE Z3 Doornveld 114, bus 2 - 1731 Zellik, België T +32 2 463 45 95 - F +32 2 463 46 48 algemeen@contrasteurope.be

Cariogene whitespots – even ongewenst als ze frequent zijn, met name na het verwijderen van de vaste beugel. Nu kunt u uw patiënten een pijnloze behandeling aanbieden in plaats van een invasieve interventie.

Infiltratie met Icon heeft bewezen een effectieve manier te zijn om de whitespots te maskeren op gladde oppervlakken. Ook lichte tot matige fluorose kan met succes worden behandeld. Snel, pijnloos, esthetisch. In slechts 1 behandeling.

Een goed vooruitzicht voor u en uw patiënten. www.dmg-dental.com

Wellicht heeft hij wel met de patiënt afgesproken om sommige zaken wel of niet te doen. Ik laat patiënten zien hoe de situatie is, zonder de kwaliteit van het geleverde werk door de vorige tandarts hierin te betrekken. Dat is onnodig en voegt niks toe. Sterker nog, het kan patiënten onzeker maken. En wat dacht je van ons toch al fragiele imago…’

6

De tandarts mag ook wel wat beter communiceren.

Zeker met de techniek van vandaag.

‘Ja, op het gebied van communicatie kan er nog veel verbeterd worden. Neem bijvoorbeeld de begroting. Door alle codes en omschrijvingen is deze lastig te interpreteren. Door ook hier visueel te werken, zou het een en ander wel eens beter begrepen kunnen worden. Veel praktijken kennen inmiddels een herinneringsservice per mail of sms voor de eerstvolgende afspraak.

Maar je zou deze herinnering ook kunnen combineren met informatie over de behandeling. Op deze manier weet de patiënt wat er gaat gebeuren en kan de uitleg tijdens de behandeling beter begrepen worden. Een andere insteek is informatie ná de behandeling. Zo kun je de patiënt een aantal dagen later een informatieve en visuele mail sturen met alle tips en tricks over hoe je bijvoorbeeld je mond schoon moet houden. Dit is ook echt praktisch, want hoeveel weet je nog van de hele uitleg tijdens een behandeling? Tien procent? In principe hoeft zoiets niet veel te kosten, maar de communicatie kan daardoor wel een boost krijgen.’

7

Tandartsen zijn geldwolven.

‘Ja, van dat stigma komen we maar moeilijk af. Ik kan alleen zeggen dat

Wie is Erik-Jan Muts?

Erik-Jan Muts (28) is twee jaar geleden afgestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij behoort tot de nieuwe lichting tandartsen met een eigen idee en mening over het vak. Hij houdt praktijk in Apeldoorn bij MP3 Tandartsen, dat hij deelt met zijn vader, moeder en zus, die allen ook tandarts zijn. Daarnaast werkt hij in Laren, bij Beekmans Tandartsen. Erik-Jan is sinds kort lid van de Raad van Raadgevers van de ANT. Daarnaast is hij bestuurslid van de Dutch Academy of Esthetic Dentistry en hij spreekt en schrijft geregeld voor en over de dentale wereld.

ik niet voor het geld werk, er ook niet rijk van wordt maar het vooral doe om zorg te leveren en betrokken te zijn. En ik ben gek op ‘knutselen’. Ik denk dat bijna alle tandartsen dezelfde drijfveren hebben. Maar helaas stond laatst ook weer in de Elsevier dat het de best betaalde baan was voor afgestudeerden. En dat is een raar statement, want je hebt tandartsen die beneden modaal verdienen en zij die het tienvoudige van modaal krijgen. Het zou fijn zijn voor het imago als de media wat genuanceerder te werk gaan.’

8

Tandartsen hebben geen boodschap aan mensen die bang zijn of een lage pijngrens hebben. Dat maakt de beeldvorming er ook niet florissanter op.

‘Als dat zo is, dan is dat een kwalijke zaak.

Maar ik betwijfel dat. Tandartsen worden steeds toegankelijker en er wordt meer aandacht besteed aan de angst van patiënten. Ik vind het ook niet leuk om iemand in de stoel te hebben liggen die bang is voor mij of de behandeling. Dat werkt onrustig en geeft geen goed gevoel. Om de angst van een patiënt beter te kunnen begrijpen, neem ik vaak samen de behandeling door en vraag waarvoor ze precies bang zijn, totdat ik de vinger op de zere plek kan leggen. Dat creëert bewustwording bij de patiënt en geeft mij de kans om de patiënt door het spannende moment heen te helpen. Patiënten die echt aan een fobie lijden, kun je beter naar een angsttandarts sturen, die heeft ervoor doorgeleerd. Zo eerlijk moet je ook kunnen zijn.’

9

Tandartsen zijn duur. Dat blijft een punt van onbegrip.

‘Niet als je inzicht geeft. Laat zien waarom een kroon zeshonderd euro kost. Zelfs tandartsen zijn soms maar gedeeltelijk van het proces op de hoogte, dus laat staan wat een patiënt ervan mee krijgt. Als je ervoor zorgt dat de patiënt het product en de behandeling kan beleven, zal het bestaande onbegrip snel verdwijnen. De beleving van producten en diensten is een ondergeschoven kindje in de tandheelkunde.’

Dentz 25

Studeren in 2015 Iris Oude Wesselink, derdejaars studente Tandheelkunde

Sjoerd Algera is gepensioneerd tandarts. Hij studeerde in de jaren zeventig aan de Universiteit van Amsterdam en startte daarna een solopraktijk. Iris Oude Wesselink is derdejaars studente Tandheelkunde in Groningen en moet vaak nee zeggen tegen vrienden: studeren anno 2015 is ‘continue presteren’. Iris en Sjoerd bespreken zaken als studiefinanciering, de studievereniging en de studiedruk: wat is er veranderd in veertig jaar Tandheelkunde?

Ellen Dobbelaar Foto Iris: Chris Dekker

I

ris Oude Wesselink (22) staat op het punt om aan haar masterprogramma te beginnen. Een mooi moment om terug te blikken op de eerste helft van haar studie. ‘Eerst was ik uitgeloot, daar was ik helemaal kapot van. Als tussenjaar heb ik toen Farmacie gestudeerd. Hoewel ik natuurlijk heel graag Tandheelkunde wilde studeren, vond ik de hoeveelheid praktijk wel een dingetje. Je hoort mij niet klagen hoor, ik vind Tandheelkunde een hele leuk studie. Maar als ik kijk naar andere vrienden, die hebben het veel rustiger.

Ik moet vaak nee zeggen. Je moet continue presteren. De vraag of ik dit wel kan, heeft wel even door mijn hoofd gespookt.’

Studiedruk Oude Wesselink denkt dat veel mensen zich vergissen in de studiedruk.‘Je maakt lange dagen op de universiteit. Aan de andere kant wil je ook het studentenleven verkennen. Maar je functioneert gewoon niet als je ’s ochtends vroeg weer aan de slag moet. Het is echt een kwestie van goed plannen. Als je dat niet kan, wordt het best lastig. Het is even wennen hoe je je studentenleven moet inrichten, maar op den duur vind je je draai wel.’ Of ze tijdens haar master meer vrije 26 Dentz

tijd krijgt? ‘Ik hoop straks iets minder kliniek- en praktijkuren te draaien, omdat ik het ga combineren met een bestuursjaar.’

Studiefinanciering Voorlopig heeft Oude Wesselink nog recht op een studiebeurs voor uitwonenden. Per maand ontvangt ze 266 euro. ‘Per 1 september krijg ik te maken met het leenstelsel. Ik ben nog met m’n ouders aan het overleggen wat ik moet doen, maar de kans bestaat dat ik ga lenen. Dat vind ik natuurlijk niet leuk, maar de baanzekerheid verzacht het leed een beetje.’ Ze werkt ook nog naast haar studie, ‘voor de leuke dingen’, zegt ze. ‘Ik werk twee à drie avonden per week als voedingsassistente op de afdeling kinderoncologie in het UMC Groningen.’

Toekomst Op de vraag hoe de toekomst eruit ziet, antwoordt ze: ‘De trend is dat je in een groepspraktijk gaat werken. Als ik nu moet kiezen, zou ik twee dagen werken in een algemene praktijk en twee dagen als specialist, en dan een bijzondere tandheelkundige richting in de gehandicaptenzorg. Maar ik moet nog drie jaar, dus ik ga zoveel mogelijk kansen pakken.’

versus

1975

Sjoerd Algera, gepensioneerd tandarts

O

ntspannen leunt Sjoerd Algera (69) achterover in zijn tuinstoel.

‘Ik heb wat oude vrienden en collega’s gebeld en heb gekeken of ik iets in mijn archieven kon terugvinden, want het is alweer een tijd geleden dat ik afgestudeerd bent. Toch zeker ruim veertig jaar.’

Algera studeerde aan de Universiteit van Amsterdam en rondde ruim binnen de tijd zijn studie af: ‘De eerste drie jaar van de studie volgde je samen met studenten Geneeskunde.

Je werd daardoor breder opgeleid. Tegenwoordig zit alles in één gebouw van ACTA. Studenten blijven daardoor te veel binnen de grenzen, vind ik.’

Studiedruk De Universiteit van Amsterdam was op verschillende locaties verspreid door de stad.

‘Colleges begonnen om acht uur ’s ochtends, maar lang niet iedereen verscheen fris in de collegebanken. De geneugten van het studentenleven zorgden ervoor dat sommigen wel tien jaar over hun studie deden. Je moest dus wel echt de keuze maken tussen de kroeg of consciëntieus naar practica gaan.’

Studievereniging Er was, naast de bekende studentenverenigingen zoals het Corps en Unitas, al een faculteitsvereniging, de voorloper van het huidige Favervuta. ‘Ik heb geholpen bij het organiseren van het eerste lustrum. Met een optreden van Drs. P en een autorally met puzzeltocht.’ Hadden studenten toen al een auto? ‘Veel studenten hadden een rijbewijs en in de pauzes werd op de parkeerplaats druk gesleuteld aan 2CV’s en DKW’s.’ Algera kon zijn 2CV gewoon voor de deur parkeren. ‘Ik heb op kamers gewoond in Amsterdam West, bij een Engelssprekende

hospita. Daarna heb ik in Hotel Casa 400 gewoond, dat was in de zomermaanden een hotel en de rest van het jaar een onderkomen voor studenten. Ik betaalde denk ik 300 tot 400 gulden per maand voor mijn kamer.’

Studiefinanciering Zijn ouders ondersteunden hem financieel: ‘Ik had geen studiebeurs; dat was afhankelijk van het inkomen van je ouders. Ik betaalde collegegeld en ik investeerde in zaken als een snijdoos, beschermbril en instrumentarium. Zo verzamelde je het basismateriaal dat je nodig had voor je eigen praktijk. Ik heb als verkoper gewerkt bij Peek & Cloppenburg, ik werkte in de bouw bij een koppelbaas en later op het anatomisch/pathologisch laboratorium van het Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam West. Wat ik daarmee verdiende, was een extraatje.’

Toekomst Algera startte direct na zijn afstuderen een praktijk in Santpoort met nul patiënten maar hij was positief gestemd. ‘Ik ben meteen begonnen met twee behandelkamers in plaats van één. Die keuze is mij altijd goed bevallen en maakte het mogelijk taken te delegeren.’

Het is achtenhalf jaar geleden dat hij afscheid nam van zijn praktijk. Eind december 2006 droeg hij zijn praktijk over aan zijn schoondochter Kirsten van der Bend. Zij verhuisde de praktijk naar een andere locatie, ook in Bloemendaal. De zoon van Algera, Tjalling, startte in de oude tandartsenpraktijk zijn orthodontiepraktijk; inmiddels is hij verhuisd naar een ruimere locatie in Haarlem. Algera geniet nu van een welverdiend pensioen; hij maakt regelmatig mooie zeiltochten en hij deelt zijn jarenlange kennis en ervaring in de redactieadviesraad van Dentz.

Dentz 27

I AM FREE Der erste plastische Retraktionsfaden in Kapselform • Arbeiten Sie mit größtmöglicher Freiheit und in Ihrem eigenen Tempo: die fadenförmige Paste wird einfach innerhalb von 20 Sekunden in den Sulkus eingebracht.

Die Retraktion vollzieht sich in ein bis zwei Minuten, die Paste kann jedoch bis zu zwölf Minuten im Sulkus belassen werden.

• Die Sulkusöffnung entspricht qualitativ der Fadenmethode.

• Das epitheliale Attachment wird nicht beschädigt.

Keine Läsion, keine wiederkehrende Blutungen, keine Schmerzen. Das Verfahren ist sowohl sicher als auch effizient.

• Effizient wie ein Retraktionsfaden - aber ohne dessen Nachteile.

Medizinprodukte der Klasse I - CE Lesen Sie bitte sorgfältig die Hinweise in der Bedienungsanleitung. Alle notwendigen Informationen für die fachgerechte Verwendng dieser Produkte finden Sie in der Zusammenfassung der Produktmerkmale auf der Internetseite von Laboratoire Pierre Rolland. Nicht erstattungsfähig durch die Krankenversicherungsträger.

Erstellungsdatum: Mai 2015

Produits Dentaires PIERRE ROLLAND • A company of ACTEON Group 17 av. Gustave Eiffel • BP 30216 • 33708 MERIGNAC cedex • France Tel +33 (0) 556 34 06 07 • Fax +33 (0) 556 34 92 92 E-mail: pierre-rolland.int@acteongroup.com • www.acteongroup.com

COLUMN

Ravin Raktoe, secretaris ANT

Het meerkoppige monster Wie dacht dat met het verdwijnen van de vrije tarieven rustiger tijden voor de tandarts zouden wederkeren, heeft het jammerlijk mis gehad. De ziektekostenverzekeraar heeft een beroepsgroep in paniekmodus gezien en het lijkt erop dat dat bij de coöperaties-zonderwinstoogmerk een hormonale reactie teweeg heeft gebracht. Net als in het wild: een kudde vredige grazers wordt omcirkeld door een troep hongerige hyena’s.

Elke kop zijn eigen taak Het is al eens eerder opgemerkt dat het in werkelijkheid geen troep roofdieren maar een meerkoppig monster is waar onze beroepsgroep mee te maken heeft. Alle koppen spreken los van elkaar, maar gaan graag met elkaar op reis, verliezen elkaars belangen nooit uit het oog en delen bovendien dezelfde broek- en vestzak.

De grootste kop bepaalt hoeveel tandartsen er elk jaar bij mogen komen. Dat de beroepsgroep al jaren schreeuwt dat dit er te weinig zijn en dat dit met name bij kwetsbare groepen tot problemen gaat leiden, deert niet. Nu een capaciteitsprobleem creëren, schept later namelijk mogelijkheden voor een andere kop. Regeren is vooruitzien. En de beroepsgroep? Die past zich aan en delegeert taken.

De meest autoritaire kop doet het rekenwerk of trekt in elk geval conclusies uit de uitkomsten. Uit een onderzoek waarin data zijn gebruikt die stellen dat een wortelkanaalbehandeling in de regel zonder verdoving wordt uitgevoerd, blijkt dat de tandarts te veel verdient. Het tarief kan dus omlaag. Bovendien is er sprake van een bepaalde mate van taakdelegatie, dus kan het tarief best nóg iets verder omlaag.

De sluwste kop zit met z’n neus tussen de tandarts en de patiënt. Vrijwel elke betaling

die de patiënt doet voor de werkzaamheden van de tandarts gaat langs deze kop. Af en toe, als niemand kijkt, snuift hij wat op en zo rinkelen er aan het eind van het jaar heel wat eurootjes in zijn luchtwegen.

Daaromheen kronkelen nog wat kleinere kopjes, die op commando van een van de drie grotere tot van alles in staat zijn. Kortom, een heel efficiënt apparaat.

Als de koppen de koppen bij elkaar steken, gebeuren er grootse dingen. De sluwe vertelt de grote waar de mondzorg tekortschiet, de grote rekent de tandarts erop af en laat het breed uitmeten in de pers. Als de patiënt het leest, schrikt hij ervan en is hij toch eigenlijk wel blij dat dat weinig knappe monster zich zo met hem bemoeit.

De strijd is los Ik denk dat onze beroepsgroep beter moet gaan beseffen waar de kracht ligt. In de behandelkamer, hoor ik u denken, in de relatie met de patiënt. Tot op zekere hoogte is dat natuurlijk zo. Maar steeds belangrijker wordt naar mijn mening de alliantie met elkaar, als tandartsen. We moeten naar een situatie toe waarin we niet wachten en hopen op rustige tijden, maar één waarin we het meerkoppige monster met een vrolijke glimlach kunnen aankijken terwijl we nonchalant op een honkbalknuppel leunen.

Die situatie bereiken we door op verscheidene vlakken grenzen te stellen. Grenzen aan zowel taakdelegatie als -herschikking, aan de kwaliteitsval van tandartsverzekeringen, aan handel die zich verrijkt aan het contact tussen tandarts en patiënt, aan bureaucratisering, maar ook grenzen aan disloyaliteit binnen het tandheelkundig team. De ANT gaat deze uitdaging met volle overgave aan en ik ben er trots op mee te mogen strijden.

Dentz 29

In de praktijk

van...

Dental Clinics Venlo WIE Naam: Rutger Sprengers Leeftijd: 48 Studie: ACTA Afgestudeerd in: 1994 Hier werkzaam: sinds 1999 WAT Stoelen: 7 Medewerkers: 35 Bestaande uit: 9 tandartsen, 3 mondhygiĂŤnisten, 3 preventieassistenten, 2 receptiemedewerkers, 13 assistenten, 1 officemanager, 2 interieurverzorgers en 2 tandtechnici WAAR Venlo WEBSITE www.dentalclinics.nl

30 Dentz

Foto’s: ©NFP Photography - Pieter Magielsen

Dental Clinics Venlo is een moderne praktijk met een lange geschiedenis. De praktijk bestaat ruim tachtig jaar; wat begon als solopraktijk is uitgegroeid tot een grote groepspraktijk die in 2014 een samenwerking is aangegaan met Dental Clinics. Door op de juiste momenten uit te breiden, voldoet de statige villa aan alle nieuwe eisen en er kan gebruikgemaakt worden van moderne apparatuur.

Het was tandarts Jan Berendsen die in 1929 een dartpijltje op de kaart van Limburg gooide en daarmee besloot dat hij zijn praktijk in Venlo zou starten. Vele jaren later is het Rutger Sprengers die de praktijk overneemt; eerst onder de naam Denticare en sinds 2014 als Dental Clinics Venlo.

DE PRAKTIJK ‘Na wat omzwervingen in Italië en Duitsland ben ik in 1999 teruggekeerd

naar mijn geboorteplaats Venlo. Daar kwam ik in contact met Joop Berendsen, de zoon van Jan Berendsen’, zegt Sprengers. ‘Jan Berendsen is de oprichter van de – toen nog solo – praktijk en zijn twee zonen Huub en Joop volgden hem op. Samen met Joop heb ik de praktijk uitgebouwd.’

De praktijk bestond toen uit twee verdiepingen. Sprengers: ‘Bij mijn komst in 1999 was de bovenste verdieping een praktijk voor parodontologie

met een eigen ingang. In 2004 werd de praktijk uitgebreid naar vier verdiepingen en werd het een multifunctionele groepspraktijk met negen behandelkamers. We liepen in 2004 voor op de ontwikkelingen die de jaren daarna in heel Nederland zouden plaatsvinden. We zijn gegroeid van twee tandartsen naar nu negen tandartsen met eigen specialisaties.’

Ruim tien jaar later, in 2010, nam Sprengers de praktijk volledig over Dentz 31

Als we verder kijken…

Eenvoudig anders A-dec is een modern Amerikaans familiebedrijf en is sinds 1966 gespecialiseerd in de ontwikkeling, productie en marketing van tandheelkundige behandel-units.

A-dec is inmiddels uitgegroeid tot de grootste fabrikant ter wereld. De pure klasse van A-dec ligt in de eenvoud.

Hierdoor heeft A-dec wereldwijd een reputatie opgebouwd als één van de meest duurzame en betrouwbare behandeleenheden.

Arseus Dental Tel. 0416 - 650010 www.arseus-dental.nl info@arseus-dental.nl

A-dec 500

• OP-Lamp Venus Plus (optioneel)

Als we verder kijken… Bij Arseus Dental zijn we er voor uw praktijk. U kunt rekenen op persoonlijke service die verder gaat dan het leveren van producten alleen: wij laten u uw mogelijkheden optimaal benutten. Daarvoor betreden we nieuwe wegen, met grensverleggende initiatieven, creatieve invalshoeken en verrassende oplossingen. Zo verbreden we onze horizon. En die van u!

Arseus Dental is een totaalaanbieder van tandheelkundig equipment, verbruiksmaterialen, praktijkinrichting, financiering, opleidingen, service en advies.

advies

|

praktijkinrichting

|

dental equipment

|

consumables

|

financiering

|

service

In de praktijk

van...

van Berendsen en hij ging zelfstandig verder onder de naam Denticare. ‘Ik heb toen het aantal kamers weer teruggebracht naar zeven behandelkamers om de rust in de praktijk terug te brengen. Er waren gewoonweg te veel mensen op te weinig vierkante meters.’ De overname bleek een juiste beslissing, maar kende ook een keerzijde. ‘Regelgeving, management en verantwoordelijkheden waren zaken die ik niet uit de weg ging, maar werden wel een steeds grotere last naast mijn werk als tandarts. Dat was uiteindelijk ook de aanleiding om in maart 2014 samen te gaan met Dental Clinics’, zegt Sprengers.

WERKWIJZE Hoewel de praktijk van Sprengers onder de paraplu van Dental Clinics valt, kan hij toch als een zelfstandige praktijk blijven opereren.‘Onze praktijk is na de overname door Dental Clinics alleen maar beter geworden. Wij zijn sterk op de werkvloer; zij ontzorgen en organiseren dat wij aan alle wet- en regelgeving voldoen. We kunnen ons volledig richten op de tandheelkundige zorg. Er wordt bijvoorbeeld enorm geïnvesteerd in de WIP-richtlijnen. Ik denk dat wij wat protocollering betreft vooroplopen in Nederland. En er wordt niet bezuinigd op kwaliteit: we bepalen zelf in de praktijk welke apparatuur en materialen voor onze patiënten het beste is.’

Alle tandartsen werken als zelfstandigen; in totaal zijn er vier fulltimers en vijf parttimers. Sprengers: ‘Omdat we alle specialisaties in huis hebben – met uitzondering van narcosebehandelingen – kunnen we alles intern verwijzen. Dat maakt de lijnen kort en dat is voor de patiënt erg prettig. De parodontoloog/implantoloog is elke vrijdag aanwezig. Samen met drie mondhygiënistes en preventieassistentes verzorgt hij het parodontale gebied.

Verder hebben we een tandarts met Dentz 33

Dental Pharma cvba / Ergo Special Products is een jong en dynamisch bedrijf dat zich volledig richt op ergonomische produkten.

De glashybride revolutie

Draag zorg voor uw rug

COMFORTABEL WERKEN IN EEN GEZONDE HOUDING

Dental Pharma cvba / Ergo Special Products biedt u een assortiment aan dat voor iedere werkplek een oplossing op maat biedt.

Pony Comfo rt open Pony Pur Ergo Balanc e

EQUIA Forte van GC

Pony Comfo rt open de luxe

ERGO BALANCE

Pony Popula ir

Bamba ch Standa ard

BEKIJK ONS VOLLEDIG ASSORTIMENT OP DENTAL PHARMA CVBA / ERGO SPECIAL PRODUCTS Z3 Doornveld 114, bus 2 1731 Zellik, België T +32 2 463 45 95 F +32 2 463 46 48 algemeen@ergosp.be

www.ergosp.be

c-l.be DP15.1

Pony Comfo rt

De bewezen EQUIA-aanpak, nu naar een nóg hoger niveau.

Conditionering of hechting zijn niet nodig, dankzij de ingebouwde universele adhesieftechnologie en het uitstekende bevochtigingsvermogen.

EQUIA FORTE is bijzonder tolerant en hecht zich goed aan alle oppervlakken zelfs in de diepere delen van een caviteit. Met EQUIA FORTE Coat, dat werkt als een glanscoating, spaart u polijsttijd en behaalt u uitstekende esthetiek in een mum van tijd.

Een gasveer beweegt 12° naar links, rechts, voor en achter. Hierdoor ondervinden uw benen geen druk meer en wordt de bekkenfunctie gecorrigeerd.

GC BENELUX B.V. Edisonbaan 12 NL-3439 MN Nieuwegein Tel. +31.30.630.85.00 Fax. +31.30.605.59.86 info@benelux.gceurope.com http://benelux.gceurope.com

VRAAG NAAR EEN GRATIS PROEFPLAATSING OF DESKUNDIG ADVIES 189720-GC-EQUIA FORTE-ADV-90x269-NL-OK.indd 1

01/06/15 15:05

In de praktijk

van...

voorkeur in endodontologie en er zijn drie tandartsen die samen met ons laboratorium de prothetiek verzorgen.

Twee tandartsen hebben speciale interesse voor behandeling van kinderen en angstige patiënten. Bovendien verzorgen we de basale orthodontie en complexere casussen sturen we door naar een plaatselijke orthodontist.

Voor de esthetische behandelingen hebben we met het laboratorium een mooie manier van behandelen ontwikkeld. Kortom: alle facetten van de tandheelkunde zijn ruim vertegenwoordigd in onze praktijk.’

HET TEAM Lachen is leven is de visie van Dental Clinics en ook Sprengers en het tandheelkundige team dragen dat uit. ‘We willen mensen helpen een leven lang van een gezonde mond te laten genieten. Dat in een veilige en vriendelijke omgeving, voor patiënten en medewerkers. De praktijk is als solopraktijk gestart en inmiddels is de derde generatie hier werkzaam. Ook het verloop van medewerkers is erg klein. Zo zijn er twee assistentes die al meer dan veertig jaar in dienst zijn. Ik denk dat we met z’n allen proberen om onze praktijk zo goed mogelijk te presenteren. Uit tevredenheidsonderzoeken blijkt dat we een 8,4 halen. Dat is een goede score, maar we blijven uiteraard streven naar beter.’

Dentz 35

STUDENTZ In deze rubriek maakt u kennis met prominente of anderzijds opmerkelijke studenten Tandheelkunde en Mondzorgkunde. Rense Nauta studeert Tandheelkunde in Groningen en volgt het masterprogramma: ‘Het is leuk dat je nu meer vrijheid krijgt. Ik kan op eenzelfde niveau met docenten praten over behandelopties.’

Naam:

Rense Nauta

Geboren:

1991 te Leiden

Beroep vader:

Kunsthistoricus

Beroep moeder:

Neuropsycholoog

Woonplaats:

Groningen

Studie:

Tandheelkunde

Universiteit:

Rijksuniversiteit Groningen

Aanvangsjaar studie:

2009

Verwacht jaar van afstuderen: 2016 Lid van studentenvereniging: T.M.F.V. Archigenes Bijbaan:

Nee

Sport:

Fitness

Relatie:

Ja

Rense Nauta Quaestor II bij T.M.F.V. Archigenes Foto: ©NFP Photography Pieter Magielsen

Wat wilde je vroeger worden ‘als je later groot was’?

Rense Nauta: ‘Ik had eigenlijk nooit concrete plannen, ik wilde iets medisch of technisch gaan doen. Tandheelkunde is eigenlijk een mooie combinatie van die twee.’

op de zes inwoners is student. Je merkt dat overal, het is een hele dynamische stad waar alles kan, je kijkt bijna nergens meer van op.

Verder staat de stad natuurlijk bekend als dé stad zonder sluitingstijd, waar je echt 24/7 kan stappen als je dat wilt.’

Wanneer wist je dat je tandarts wilde worden?

‘Toen ik zeven was, heb ik in een vriendenboekje geschreven dat ik tandarts wilde worden. Hoewel ik dit nooit als doel heb gehad, is het dus wel altijd een beetje blijven hangen.’

Hoe bevalt de studie je tot nu toe?

‘Ik heb er nu al bijna zes jaar op zitten, ik heb vier jaar over m’n bachelor gedaan. Dat kwam omdat ik de theorie niet altijd even leuk vond; omdat het vaak niet toepasbaar was op het vak of de praktijk. Ik mocht ook niet meerdere vakken tegelijk herkansen en geen vakken meenemen naar de master, waardoor ik een jaar vertraging opliep.

‘De hoeveelheid tijd die in de studie gaat zitten, valt wel tegen. Je hebt ontzettend veel contact­ uren. Dat zorgt er wel weer voor dat je intensief contact hebt met je medestudenten, zodat er een hechte kleine groep ontstaat: iedereen kent elkaar. De eerste drieënhalf jaar woonde ik met drie jongens uit mijn jaar in een huis, Huize de Bittere Kies, waardoor we hetzelfde ritme hadden qua opstaan, tentamens en drinken. Dat was een leuke tijd.

‘Het is leuk dat je in je master meer vrijheid krijgt, op allerlei vlakken. Ik kan nu op eenzelfde niveau met docenten praten over behandelopties. En er is meer keuzevrijheid. Zo kan ik volgend collegejaar één semester volledig vrij invullen. Wat ik wel jammer vind, is dat we weinig informatie over ondernemerschap krijgen. De kans is groot dat je zzp’er wordt. We worden hier alleen niet goed op voorbereid als je het mij vraagt. Deze kritiek heb ik al vaker geuit.’

Wat was je tweede studiekeuze, mocht je worden uitgeloot?

‘Waarschijnlijk psychologie. Ik vind het leuk om te beredeneren waarom mensen bepaald gedrag vertonen en te zien hoe mensen reageren als je onconventionele meningen uit.’

Had Groningen als studiestad je voorkeur?

‘Absoluut! Groningen stond bij mij op één.

Heel lang heb ik er niet over hoeven nadenken: Amsterdam vond ik te dicht bij m’n ouders en toen ik in Nijmegen was, stond het campusidee mij niet aan. De universiteit van Groningen profileerde zich toen juist als universiteit met de stad als campus, omdat de universiteitsgebouwen door de hele stad staan. De universiteit heeft verder keuzevrijheid, onderzoek en valorisatie hoog in het vaandel staan en dat is erg actueel als je het mij vraagt. Het kleine centrum kent veel overeenkomsten met dat van Leiden, dus ik voelde me gelijk thuis. De bereikbaarheid is fantastisch: als je meer dan tien minuten moet fietsen, is dat voor Groningse begrippen lang.

‘Veel familie van mij studeerde en studeert nog steeds in Groningen. Het is een schitterende stad om te studeren, ik denk wel de beste stad van Nederland. De stad heeft de laagste gemiddelde leeftijd van Nederland, één

Hoe ziet je actieve loopbaan binnen de studentenvereniging eruit?

‘Vanaf het begin vond ik Archigenes een mooie vereniging, ik ben dus in 2009 gelijk begonnen Dentz 37

STUDENTZ met de fotocommissie C.H.I.E.F. en de redactie van de Bonding. Daarna heb ik nog de introductiecommissie COE gedaan. Uiteindelijk vervul ik nu een bestuursfunctie. Ik ben Quaestor II, oftewel penningmeester extern.

Mijn kerntaak is het verzorgen van sponsorcontacten en de contracten met vaste sponsoren. En ik stuur de coördinatoren acquisitie van de commissies van Archigenes aan.

Daarnaast neemt elke Quaestor II zitting in de commissie Dentz die workshops en lezingen organiseert. Verder doe ik een groot deel van de facturatie en het beheer van de vacatures op de website van Archigenes.’

Welke ambities heb je met betrekking tot je bestuursjaar?

‘Uiteraard probeer ik de financiële positie van Archigenes nog meer te versterken. En ik wil een groot deel van mijn taken digitaliseren, zodat we niet meer met papieren contracten hoeven te werken en de contracten voor bijvoorbeeld de commissies in te zien zijn. Dit scheelt iedereen een hoop tijd.

Verder heb ik een aantal activiteiten verzorgd, zoals een reis naar Helsinki, naar de villa en de fabriek van Planmeca, in samenwerking met een sponsor.’

Wat is het hoogtepunt van je bestuursjaar?

‘Of het hét hoogtepunt gaat worden, weet ik niet, maar onze buitenlandreis naar Praag met Hemelvaart was echt heel mooi. Ik ben erg trots op mijn bestuur en onze reiswerkgroep dat ze zo’n goed georganiseerde reis hebben weten neer te zetten. Dat zijn de momenten waarvoor je het als bestuur doet. En ik kijk erg uit naar de Eindejaarsbarbecue, op het terrein van een sponsor – vraag maar aan tandartsen die in Groningen gestudeerd hebben – en de introductie voor nieuwe studenten in september.’

Wat is volgens jou de rol en het belang van de studentenvereniging binnen de universiteit?

‘Op dit moment is Archigenes een combinatie 38 Dentz

van een gezelligheidsvereniging en een studievereniging. Er is niet een specifieke focus op één onderdeel. Dit komt ook deels doordat het zo’n jonge vereniging is, we zijn opgericht in 2002. We zijn dus nog steeds bezig om de juiste identiteit voor de vereniging vast te stellen. Op dit moment wordt er bijvoorbeeld gewerkt aan een meerjarenplan, want dat is er nu nog niet. We weten nog niet waar Archigenes over vijf jaar wil staan. Er zijn wel stemmen om de nadruk minder op gezelligheid te leggen en meer richting een duurzaam opleidingsinstituut te gaan, om bij- en nascholing van onze bijna zeshonderd alumnileden mogelijk te maken. De kans dat dit gaat lukken, acht ik niet heel groot. Het vraagt enorme financiële inzet en tijd.’

Wat zijn je professionele ambities na je afstuderen?

‘Ik heb nog geen specifieke ambities, hoewel ik de implantologie en parodontologie interessant vind. Ik vind dat tandartsen eerst maar eens een aantal jaar praktijkervaring moeten opdoen, voordat ze beginnen aan differentiatie of specialisatie. Omdat ik ondernemerschap erg leuk vind, ligt een eigen praktijk voor de hand. Toch zou ik dit niet willen, want het bedrijfsleven trekt mij meer. In de tandheelkunde zijn een hoop ontwikkelingen en ik zie de regelgeving steeds strenger worden, iets waar ik niet per se voor ben.’

Hoe ziet je persoonlijke en professionele leven eruit over tien jaar?

‘Ik hoop dan iets van twee à drie dagen als tandarts te werken en de rest van mijn tijd te vullen met ondernemerschap, bijvoorbeeld door een eigen bedrijf te starten of voor een jonge startup te werken. Ik kan hier denk ik veel energie uit halen. Dit is ook een beetje afhankelijk van waar de tandheelkunde zich dan bevindt, wat de positie van de tandarts in de zorg is en hoe de Nederlandse economie zich gaat ontwikkelen.

De nieuwe norm in reiniging en desinfectie!

Betere hygiëne, meer capaciteit, meer zekerheid

NEW: Synea Vision Ring LED!

GRATIS starterskit Miele ProCare Dent*

01 Ring LED+: the only sterilizable 5x LED ring in the world

02

Shadowfree ilumination at the treatment side

Miele thermodesinfectoren overtuigen met perfecte reinigingsresultaten en een grote capaciteit. De nieuwe generatie staat garant voor maximale hygiëne en veiligheid tijdens de verwerking van uw kostbare instrumenten.

• Krachtige gepatenteerde spoeltechniek door een frequentiegestuurde circulatiepomp met geïntegreerde verwarming • Optimale reiniging door verbeterde rekken en inzetten • Minder verbruik van water, energie en chemie door toepassing van specifieke programma‘s en EcoDry • Hoge betrouwbaarheid van het proces door nieuwe uitgebreide controlefuncties

03 Scratch-

resistant surface

Voordelen waar u dagelijks plezier van heeft!

W&H Benelux, Reepkenslei 44, B-2550 Kontich

Info: (0347) 37 88 84 www.miele-professional.nl

t +32 (0)475 51 63 63, f +32 (0)3 844 61 31 office.benelux@wh.com, wh.com

W&H 5x-LED+_Dentz_92x275_EN.indd 1

* Bij aankoop van een Miele thermodesinfector.

08.04.2015 19:25:51

Pien Support Berekent de eigen bijdrage voor uw cliënt

Eigenschappen van Pien: • • • •

Gebruiksvriendelijke software Software applicatie die makkelijk te integreren is met praktijksoftware Gemaakte berekeningen kunnen als PDF worden geprint of gemaild Geschikt voor de nieuwe regelgeving omtrent de hygiëne in de praktijk

Goed nieuws voor de ondernemende tandarts die graag extra service verleent. Pien Support biedt software voor tandartsen die eenvoudig de eigen bijdrage berekent en de behandeling optimaliseert.

Bij het berekenen van de netto bijdrage van de cliënt houdt Pien rekening met de voorgestelde behandeling, de reeds uitgevoerde behandelingen, het vergoedingenpakket van de tandartsverzekering en de concern-specifieke tariefbegrenzers.

Pien berekent van meer dan 2500 verschillende tandartsverzekeringen de dekking voor tandartskosten.

De eigen bijdrage per behandelplan wordt duidelijk gecommuniceerd door Pien, zonder dat u als tandarts de verantwoordelijkheid hiervan op u neemt. Totale kosten en eigen bijdrage worden inzichtelijk, hetgeen bijdraagt aan de communicatie met de cliënt.

Immers de cliënt weet direct wat de netto kosten voor de behandeling zijn.

_ : 053 7630 421 8: www.piensupport.nl @: info@piensupport.nl

NU 3 MAAND

Wij geven 500 gra tis

EN OP PROEF

!

probeer-accounts weg. Op is op, dus wacht niet met ins Ga nu naar www.p chrijven. iensupport.nl/de ntz

Probeer Pien Support nu 3 maanden gratis! en ontdek wat het voor u en uw cliënten doet.

• Geheel gratis & vrijblijvend • Na 3 maanden stopt uw deelname vanzelf. Behalve natuurlijk wanneer u overtuigd bent en zelf voor Pien Support kiest. U zit nergens aan vast.

Direct inzicht in de eigen bijdrage en daardoor een optimale klantenservice

Met Pien maakt u eenvoudig en snel een overzicht van de kosten & vergoedingen Cliënt weet direct de eigen bijdrage

Pien biedt: - Transparantie in eigen bijdrage - Snellere afspraken - Inzicht binnen de jaarruimte

• Let op: wij geven 500 gratis probeeraccounts weg. Op is op, dus wacht niet met inschrijven.

Ga nu naar www.piensupport.nl/dentz

ERFGOED Reina de Raat is conservator van de tandheelkundige collectie van het Universiteitsmuseum in Utrecht. In elke aflevering van Erfgoed neemt zij u mee terug in de tandheelkundige tijd. Deze keer: het werk van Stichting Openbaar Kunstgebit, dat het taboe op de gebitsprothese wilde doorbreken met tandheelkundige kunstwerken.

Openbaar Kunstgebit Stadsgezicht van Breitner en de tandeloze mond Reina de Raat

Een strijkijzer dat een gebitsprothese heeft gladgestreken of een kunstgebit met jarretels; de ene bezoeker reageert enthousiast en verrukt, de ander kijkt meesmuilend en haalt afkeurend de schouders op. Waarom leidt het, bij het zien van deze verzameling, steevast tot een discussie tussen de toeschouwers, die vaak zelf deskundigen zijn op het gebied van de tandheelkunde? Wat is er toch met de collectie van de Stichting Openbaar Kunstgebit die in waardering geen tussenweg kent; u vindt het leuk of niet.

Het Universiteitsmuseum heeft zo’n zestig van de honderd kunstwerken in haar collectie. Een van de initiators van de stichting is de kunstenaar en tandarts professor Guus Flögel, hoogleraar in, zoals hij het zelf noemde, valse tanden. Hij wees op 6 juni 1966 in zijn inaugurele rede met de titel Prothetische en ethische rehabilitatie op het feit dat, hoewel er veel bezwaren kleefden aan het hebben van een volledige gebitsprothese, ‘het verlies van het natuurlijk gebit en de daarop volgende vervanging door een prothese voor veel mensen slechts een verheugende bevrijding van jarenlange angst en pijn betekende.’

De kunst van het kunstgebit Hoewel de pijn met de komst van de prothese misschien verdween, kwamen er ongemakken voor terug. Het taboe op de gebitsprothese diende doorbroken te worden. Geïnspireerd door zijn werk richtte Flögel in de jaren zeventig samen met Max Reneman, een tandarts werkzaam bij de vakgroep prothetiek en Wim 42 Dentz

Haak, een tandtechnicus, de Stichting Openbaar Kunstgebit op. De tandeloze mondholte was volgens deze leden als wat het stadsgezicht voor de schilder Hendrik Breitner was.

Deze pseudowetenschappelijke stichting toonde met een licht kritische ondertoon de mogelijkheden van de prothetiek, maar bracht tegelijkertijd met een knipoog de beperkingen en de problemen van de prothetiek in beeld.

Om niet te vervallen in een routine en om buiten de vaste kaders te blijven denken, zochten de drie heren naar een oplossing om het slechte imago van het kunstgebit te doorbreken.

Want, zo dacht Flögel: als men, ook de prothesedragers, kan lachen om kunstgebitten is er al een hoop gewonnen.

Met de creatieve geest van een kunstenaar en de handvaardigheid van een tandarts zijn in die periode de meest bijzondere protheses gemaakt.

Bijna thematisch zochten Reneman, Haak en Flögel naar ideeën die de prothesedrager ten dienste zouden staan. Naast oplossingen voor het loszittende gebit – de prothese die aan de huig vastgemaakt kan worden of een kunstgebit met neusstoppers – ontwierpen zij ook kunstgebitten aangepast aan de wensen van de drager, zoals de prothese voor een schaker of die van een pyromaan. Bij elke prothese beargumenteerden de heren wel de noodzaak van de vormgeving, vaak een wat sceptische verklaring, waarbij enige zelfspot hen niet vreemd was.

Herkauwers met een prothese Ook het wetenschappelijk onderzoek werd door de stichting op de korrel genomen: in het begin

gemeten. De referentiekoeien, met eigen tanden, stonden, geheel volgens de tandheelkundige onderzoekstraditie in Tiel. Als bewijs van het ‘gedegen onderzoek’ dienden de op de faculteit diergeneeskunde gemaakte foto’s, waarop het hele wetenschappelijke proces afgebeeld werd.

Zoals te verwachten was, bleken de koeien uit Culemborg met prothese een betere melkproductie te hebben dan de koeien uit Tiel.

Twee werelden

Boven: Gebit met neusstoppers Midden: Gebit van een schaker Onder: Professor Guus Flögel met een prothese voor een koe

van de jaren vijftig werd in Tiel en Culemborg een van het grootste longitudinale onderzoek ooit gestart. De inwoners van Tiel kregen met fluoride verrijkt kraanwater en die van Culemborg niet. In Tiel bleek daardoor significant minder tandbederf te ontstaan. Openbaar Kunstgebit bedacht een variant hierop: had een koe met een prothese een betere kauwfunctie waardoor ook de melkproductie steeg? Om deze hypothese te bestuderen, had Openbaar Kunstgebit een onderzoek in scene gezet: bij 112 koeien uit Culemborg werd een prothese aan-

In 1977 werden diverse ludieke gebitskunstwerken van Stichting Openbaar Kunstgebit tentoongesteld op de expositie Openbaar Kunstgebit in het Zeister Slot. www.youtube.com/watch?v=E6aeDEOlmEA

De discussie die door de stichting aangewakkerd werd, was niet alleen een inhoudelijke discussie, maar door de ondertoon, voelbaar aanwezig in de kunstwerken, was het indirecte kritiek op de houding van de beroepsgroep.

Dat de initiators van de Stichting Openbaar Kunstgebit zich niet wilden conformeren aan de heersende ideeën over kunstenaars en tandartsen bracht hen soms juist in conflict met óf de ene óf de andere partij. De kunstenaar had immers het imago van een zich tegen gevestigde orde afzettend persoon, zeker in de jaren zestig, met meestal de daarbij behorende outfit; een slobbertrui, zwarte nagelranden en wilde haren, terwijl de tandarts een totaal ander maatschappelijk aanzien kende.

In de ogen van sommige tandartsen waren de activiteiten van de Stichting Openbaar Kunstgebit een smet op het tandheelkundige vak, een tenietdoen van de status die men zo moeizaam verkregen had. Toch toonden zij met deze zelfspot de relativiteit van zijn eigen kunnen.

Toen in 1978 Max Reneman bij een vliegtuigongeluk om het leven kwam, verdwenen ook langzaam de activiteiten van de Stichting Openbaar Kunstgebit en in de jaren tachtig raakte het nagenoeg in de vergetelheid. Het aantal prothesedragende mensen daalde sterk.

Er was geen reden meer, als die er ooit was geweest, om het werk van Breitner te vergelijken met de tandeloze mond.

Dentz 43

Vijftien tandartsen voor tien miljoen mensen Stichting fADA zet zich in voor betere mondzorg in Rwanda

Stichting fADA verstrekt al sinds 1990 tandheelkundige zorg in Rwanda. Net als het land heeft de stichting moeilijke tijden gehad. Maar tandarts Tom van der Colk is positief over de toekomst.

Liza Leijenhorst

I

n 1994 zou Tom van der Colk vertrekken naar Rwanda om mensen op te leiden. Hij had zich vlak daarvoor gemeld bij tandarts Arnold Daems van Stichting fADA (fondation Aide Dentaire Afrique).‘Daems zocht een tandarts met chirurgische kennis voor zijn stichting.

Ooit had ik een belofte aan mezelf gedaan dat ik tandheelkundige hulp wilde verlenen in Afrika. Een vriend van mij was lepra-arts in Kenia en toen ik hem bezocht, zag ik dat veel Afrikanen gebitsproblemen hadden.’

Geweld Van der Colk vertrok dat jaar echter niet. In 1994 vond de Rwandese genocide plaats waarbij bijna een miljoen mensen in een periode van honderd dagen op een brute manier van het leven werden beroofd. Tijdens de explosie van geweld die het land teisterde, werden de kliniek en het huis van tandarts Daems geplunderd. En het geweld ‘ijlde’ nog lang na.

Vooral in het westen van het land, waar de 44 Dentz

tandheelkundige kliniek van fADA gevestigd was, bleef het nog lang gevaarlijk door terroristische aanslagen. Bij een van die aanslagen kwam de stoelassistente van Daems om het leven. Daems besloot de kliniek in Nyundo te sluiten en een nieuwe kliniek in de veiliger hoofdstad Kigali op te zetten. De echtgenote van Daems werd echter depressief van het continue geweld, waarop Daems en zijn vrouw uiteindelijk terugkeerden naar Nederland.

Er braken moeilijke tijden aan voor de stichting.

Door de slechte naam van Rwanda was het bijna onmogelijk om fondsen te werven. In 2002 traden Daems en Van der Colk toe tot het bestuur. Van der Colk wist een groep patiënten uit zijn praktijk in Den Haag te mobiliseren om geld in te zamelen en fADA er weer bovenop te krijgen. De bouw van de nieuwe kliniek in de hoofdstad kon daardoor van start gaan.

Wederopbouw Komt het ooit nog goed met het land, het

Bruce en Longin

geweld en de getraumatiseerde bevolking?

‘Vergeten is het geweld nog lang niet’, vertelt Van der Colk: ‘Elke keer dat ik in Rwanda ben, heb ik binnen een half uur iets over de genocide gehoord. Wat de situatie in Rwanda zo gecompliceerd maakt, is dat het geweld zich in kleine gemeenschappen afspeelde. Mensen vermoordden hun eigen buren, mensen die ze goed kenden. Kun je nagaan wat een rol dat nog speelt in het dagelijks leven. Hoelang heeft het bij ons wel niet geduurd voordat we de Duitsers de Tweede Wereldoorlog konden vergeven?’ Toch is hij positief over de huidige situatie van het land. ‘Rwanda heeft zich herpakt. Net als in het naoorlogse Nederland, was er geen psychische hulp beschikbaar om de burgeroorlog te verwerken. Zoals dat ook in Nederland gebeurde, zijn de mensen gewoon heel hard gaan werken om het land weer op te bouwen. De mensen die in de kliniek werken, zijn dan ook geweldig gemotiveerd en toegewijd. Ze zeggen zelfs dat ze de burgeroorlog

kunnen vergeten nu ze dit werk doen. En daar krijg ik ook weer energie van.’

Stroom Van der Colk reist nu elk jaar naar Rwanda, maar kan zich zijn eerste bezoek aan het land nog heel goed herinneren. Hij leerde al snel dat je in een Afrikaans land flexibel moet zijn: ‘Ik gaf les en wilde een chirurgische behandeling laten zien. Ik had alles voorbereid. De patiënt lag al in de stoel en ik had een opklap gemaakt bij de ontstoken geretineerde verstandskies. En toen viel de stroom uit. Ik werd zenuwachtig, want je kunt natuurlijk helemaal niets meer. Maar iedereen bleef verder rustig.

Toen de stroom het na een half uur nog niet deed, zeiden ze dat we zeer waarschijnlijk ook de rest van de dag zonder stroom zouden blijven zitten. De patiënt vond het geen enkel probleem. Hij zei: “Oké, dan kom ik morgen weer terug.” Ik leerde al snel dat tandheelkunde zich hier onder heel andere omstandigDentz 45

minilu – de bete re onlineshop!

n Meer da 20.000 ikelen merkart tijk en k a r p r o vo rium laborato

• Superaanbiedingen • Persoonlijke favorietenlijst • Omvangrijke bestelgeschiedenis • Intuïtieve zoekfunctie • 24-uurs levering • Meer dan 10.000 tevreden klanten

VDV_minilu.0163.Anzeige_Dentz_NL_190x135_RZ.indd 1

02.07.15 13:13

”Lannet IT zorgt dat altijd alles werkt” Ton van Diessen Tandartspraktijk van Diessen

T 0411 604291 - info@lannet.nl

www.tandartspraktijkautomatisering.nl 1510119-4 Lannet IT advertentie Dentz mei 2015 Ton van Diessen 190x135.indd 1

04-05-15 17:13

veel te vinden. Maar inmiddels weet ik ook wel beter wat ik aan het doen ben.’

Cariës

V.l.n.r: Longin, Richard, Pétronille, Jean Baptiste, Pierre, Bruce, Tom en Alphonse

heden afspeelt en dat het lastig is om dingen te plannen.’

Ernstige klachten Ook vakinhoudelijk is de situatie totaal verschillend met die in Nederland. ‘De klachten zijn totaal anders. De mensen komen pas als ze ernstige pijn hebben of een ongeluk met hun gebit hebben gehad. We zien dus veel afgebroken voortanden en gebroken kaken.

Sommige mensen gaan eerst naar een traditionele genezer. Ik heb iemand gezien met een kaakfractuur omdat zo’n traditionele genezer een kies getrokken had.

‘Het draait in Rwanda vooral om de ernstige problematiek. Ik heb gezien dat een patiënt overleed aan de gevolgen van een geretineerde verstandskies. Door het grote abces dat er was ontstaan, kreeg hij een bloedvergiftiging. Als Nederlandse tandarts schiet je kennis al snel tekort: hier kun je ernstige ontstekingen verwijzen naar de kaakchirurg, maar in Rwanda moet je het zelf opknappen of de patiënt aan z’n lot overlaten en dat laatste doe je niet. Ik heb dan ook veel moeten studeren. In het begin heb ik die extra kennis uit boeken gehaald, nu is er via internet

‘ Iemand had een kaakfractuur omdat een traditionele genezer een kies getrokken had’

Toch ziet Van der Colk minder ellende dan toen hij – vlak na de genocide – begon. ‘In het begin zag ik slecht gevoede kinderen met ernstige ontstekingen uit vluchtelingenkampen. Maar de situatie is verbeterd. De bevolking is beter gevoed, het is rustiger hier en de welvaart is gestegen. Het land is bezig zich beter te organiseren. Met hulp van een Amerikaanse faculteit wordt zelfs gewerkt aan een tandheelkundefaculteit.’

Helaas gaat het door de toegenomen welvaart niet op alle vlakken beter met de gebitten: ‘De mensen die zich westerse producten kunnen veroorloven, kopen vooral Coca-Cola. Dat ruïneert de gebitten van hun kinderen. Maar ze leggen het verband niet. Zelfs als je ze het uitlegt, geloven ze niet dat een westers product slecht voor je kan zijn. Cariës is in Rwanda vooral een probleem aan het worden bij kinderen van rijkere mensen.

‘We doen op individuele basis wel aan voorlichting, maar de situatie is er vaak niet naar.

Tandenpoetsen is in ieder geval nog geen gewoonte. De meeste Rwandezen poetsen niet omdat tandpasta en tandenborstels niet te betalen zijn voor het merendeel van de bevolking. Soms is er één tandenborstel voor het hele gezin, sommige mensen poetsen met zout.’

Opleiden Van der Colk houdt zich vanaf 2004 vooral bezig met het opleiden van mensen. En ook daarbij komt veel flexibiliteit en creativiteit kijken. ‘In Rwanda bestaat een officiële opleiding tot dental therapist. Die opleiding is echter beperkt, als ze gediplomeerd zijn weten ze bijvoorbeeld amper hoe ze een verdoving moeten geven. Wij, als buitenlandse stichting, mogen geen diploma’s geven. We lossen dit op door de afgestudeerde dental therapist verder op te leiden. Ons opleidingscurriculum is afgestemd op de lokale omstandigheden.’

De twee medisch assistenten die in het begin door Arnold Daems werden opgeleid, werken nog steeds bij fADA en ze leiden nu zelf mensen op, inmiddels al dertien: ‘Die mensen moeten geëxamineerd worden en dat doe ik. > Dentz 47

Koop een Intro Kit

iBOND® Universal Hecht. Eenvoudig. Alles.

inclusief Ceramic Primer.

Uw voordeel tot 35%

Dé definitie van een echte universele bonding!

■

■

■

Voor alle indicaties Voor alle tandheelkundige materialen Voor alle technieken (total-etch, self-etch of selective-etch)

Spatzuiver! ®

TRIOS Cart

Giving a hand to oral health.

All-in-one oplossing op wielen in een award-winning ® design inclusief scanner en multi-touch screen.

© 2015 Heraeus Kulzer GmbH. All Rights Reserved. “Heraeus” is a registered trademark of Heraeus Holding GmbH used under a temporary license granted by Heraeus Holding GmbH. Neither Heraeus Holding GmbH nor any of its affiliates is responsible for the manufacturing of the product(s).

TRIOS Cart heraeus-kulzer.com All-in-one oplossing op wielen in een award-winning design inclusief scanner en multi-touch screen.

®

TRIOS FREEDOM TO CHOOSE

CORDENT ®

Cart

TRIOS Chair Integration

All-in-one oplossing op wielen in een award-winning design inclusief scanner en multi-touch screen.

In 2004 begon de speciale samenwerking tussen 3Shape en Cordent B.V. 3Shape’s oplossingen zijn ontworpen voor het creëren, verwerken, analyseren en beheren van hoogwaardige 3D-data voor de digitale tandheelkunde.

®

Stoel gemonteerde scanner voor een esthetische en ® ruimtebeparende set-up.

TRIOS Chair Integration

3shape

Stoel gemonteerde scanner voor een esthetische en ruimtebeparende set-up.

®

TRIOS Chair Integration

TRIOS Pod

Lichtgewicht portable pod en scanner aan te sluiten aan ® laptop via USB.

Stoel gemonteerde scanner voor een esthetische en ruimtebeparende set-up.

TRIOS Pod

Lichtgewicht portable pod en scanner aan te sluiten aan laptop via USB.

®

TRIOS Scanners

®

Met autoclaveerbare tips!

TRIOS® Pod TRIOS Cart Lichtgewicht portable pod en scanner aan te sluiten aan

®

TRIOS Scanners

Met autoclaveerbare tips!

TRIOS 3 Pengrip ®

All-in-one op wielen in een award-winning laptop via oplossing USB. design inclusief scanner en multi-touch screen.

®

TRIOS 3 Pengrip TRIOS 3 met handvat ®

®

TRIOS 3 met handvat

®

TRIOS Scanners

®

TRIOS

Met autoclaveerbare tips!

Color

of Standard

®

TRIOS Chair Integration

®

TRIOS

®

Color

of Standard

Stoel gemonteerde TRIOS 3 Pengrip scanner voor een esthetische en ruimtebeparende set-up. ®

TRIOS 3 met handvat

®

CORDENT BV

TRIOS

Color

of Standard

DIERENRIEM 1

3738 TP

®

TRIOS Pod

Lichtgewicht portable pod en scanner aan te sluiten aan

MAARTENSDIJK

+31 (0)346 21 22 23

me er zelf ook laten behandelen. Bij de officiële tandarts in de stad liever niet. Die is in het buitenland opgeleid, maar omdat er geen bijscholing is, gebruikt hij technieken van veertig jaar geleden.’

Inmiddels werken er ook mensen van fADA in een districtsziekenhuis van de overheid op bijna twee uur rijden van de hoofdstad. ‘We hebben er twee behandelstoelen voor zeshonderdduizend mensen, dus het is nog steeds een druppel op een gloeiende plaat’, zegt Van der Colk. ‘Daarom willen we graag uitbreiden. We willen van die kliniek in het ziekenhuis ook een opleidingscentrum maken zodat we ook tandheelkundige zorg bij lokale gezondheidsposten kunnen bieden en we dichter bij de mensen zitten. Nu moeten sommige mensen nog de hele dag lopen om bij de kliniek te komen.’

Donaties

Behandeling in de kliniek

Ook zorg ik ervoor dat het kennisniveau van de opleiding op peil blijft. Doordat ik het in mijn eentje doe, is het onderwijs heel consis­ tent geworden. Misschien is het daardoor zo succesvol. Er komt nu een tandarts bij voor onderwijs over de techniek van gebitsprotheses. Weer een andere tandarts heeft ooit in Afrika gewerkt als ingenieur. Hij is nu met pensioen en helpt ons met de installatie en reparatie van de behandelunits.’

‘ Een goede gezondheidszorg draagt voor iedereen, ongeacht of het om Hutu’s of Tutsi’s gaat, bij aan vrede’

Toekomst

Er moet nog een hoop gebeuren om de mondzorg in Rwanda te verbeteren. Op dit moment zijn er vijftien officiële tandartsen in Rwanda. ‘Op meer dan tien miljoen inwoners is dat natuurlijk erg weinig’, zegt Van der Colk. ‘Onze kliniek wordt gesteund door Nederlandse donateurs, waardoor we ook de arme mensen kunnen behandelen. En die behandeling is goed. Als het nodig is, zou ik

fADA werkt sinds 1990 in Rwanda en al vanaf het begin is er een samenwerking met Dental Health International Nederland (DHIN). ‘We krijgen advies en materiaal. We hebben bijvoorbeeld al verschillende behandelstoelen gekregen, maar ook instrumenten en materiaal. DHIN voorziet ons van kennis om de oude behandelunits te repareren. Daarnaast krijgen we financiële steun van particulieren, veelal tandartsen. Jarenlang ontvingen we ook steun van Cordaid, maar vanaf 2015 mag Cordaid Rwanda niet meer steunen op het gebied van gezondheidszorg door nieuw beleid van de Nederlandse overheid. Meer donaties kunnen we dus goed gebruiken. Zeker als we van het nieuwe opleidingscentrum in het ziekenhuis een succes willen maken.’

Op de vraag wat hem drijft, antwoordt Van der Colk: ‘Ik werk aan de gezondheid van mensen via de tandheelkunde. Door een slecht gebit worden mensen ziek en kunnen ze niet meer naar hun werk of naar school. Zo ontstaat er nog meer armoede. Ik vind dat tandheelkunde moet dienen. Bovendien denk ik dat een goede gezondheidszorg voor iedereen, ongeacht of het om Hutu’s of Tutsi’s gaat, bijdraagt aan vrede. Dat is iets wat ik de mensen die ik opleid, voorhoud. Je werkt aan vrede, door mensen te behandelen zoals je zelf behandeld zou willen worden, als mens. En dat is iets wat opgepikt wordt.’

Dentz 49

Tandarts en letselschade Zorg dat het dossier op orde is

Het aantal gevallen waarin de tandarts met een letselschadezaak te maken krijgt op basis van een klacht van een patiënt, is gelukkig beperkt. Meestal is een zaak op basis van goed overleg tussen patiënt en tandarts te voorkomen. Als het wel tot een zaak komt, spelen informed consent en de dossiervorming van de tandarts een grote rol in het bepalen van de uitkomst.

Frank van Wijck

50 Dentz

W

at het woord letselschade betekent, is heel precies te definiëren: de lichamelijke en geestelijke schade waarvan sprake is bij iemand die bij een ongeval betrokken is geweest. ‘En in relatie tot de tandheelkunde kun je voor ongeval ook medische fout lezen’, zegt Menno Schotman, als tandarts verbonden aan Lechnerconsult bv, adviseurs in letselschade. ‘Maar het woord is wel een beetje beladen’, voegt hij eraan toe. ‘Bij een woord als letselschade zijn mensen snel geneigd om te denken aan Amerikaanse toestanden, met advocaten die ervoor strijden om voor hun cliënten zoveel mogelijk schadevergoeding in de wacht te slepen. Zo is het in Nederland echt niet. Sinds 2014 is het in de advocatuur in letselschade toegestaan om op basis van no cure, no pay te werken.

Maar wie denkt dat hierdoor het aantal claims

sinds die tijd wel sterk zou zijn gestegen, heeft het echt mis. We merken in de tandheelkunde hier niets van in Nederland, misschien zijn wij er als volk ook te nuchter voor.’

Begripsverwarring voorkomen Om – ondanks de duidelijke definitie van het begrip letselschade – toch begripsverwarring uit te sluiten, moet een onderscheid gemaakt worden tussen klachten die patiënten indienen, omdat in de tandheelkundige behandeling iets niet naar wens is gegaan enerzijds en anderzijds letselschadezaken. Schotman vertelt: ‘Bij de KNMT komen naar schatting jaarlijks zo’n 1.000 klachten van patiënten binnen, bij de ANT 250 en bij de tuchtcolleges rond de 100. Alles bij elkaar 1.350 dus. Veruit het grootste deel hiervan wordt via de klachtenprocedure op basis van bemiddeling afgehandeld zonder dat het

omdat schade zich deels direct manifesteert maar ook een langetermijneffect heeft. Denk daarbij aan het op termijn a-vitaal worden van gebitselementen, wortel-resorpties enzovoort.

Daar moet een voorziening voor worden getroffen met de aansprakelijke partij. Nog lastiger wordt het als in een mond al veel restauratief werk aanwezig was. Je kunt een prachtige frontbrug hebben bij een slachtoffer of een brug die toch al aan vervanging toe was. Het is daarom belangrijk dat een tandarts snel reageert op ons verzoek tot informatie. We vragen het behandeldossier met de röntgenfoto’s op bij de betreffende collega. Helaas moeten we vaststellen dat dit soms een moeizaam verhaal is. Het besef, hoe je je eigen patiënt hiermee kunt helpen, is niet altijd aanwezig’, zegt Schotman.

Gegrond of ongegrond

tot juridische consequenties komt. Hoeveel letselschadegevallen zich jaarlijks voordoen, is niet eenvoudig te achterhalen. Bij ons kantoor komen er jaarlijks ongeveer 200 stuks binnen.

Maar daar zitten ook letselschadegevallen bij waarbij iemand tandheelkundige schade heeft opgelopen ten gevolge van een ongeval. Het is dus heel diffuus, het gaat lang niet altijd over letselschadezaken die patiënten tegen hun tandarts aanspannen. Maar ik schat dat ongeveer twee derde (verkeers)ongevallen zal betreffen en dus een derde vermeende letselschade door een fout in het handelen van de tandarts.’

Schade bij (verkeers)ongevallen Bij ongevalschade wordt voor het slachtoffer de grootte van de gebitsschade in verzekeringstechnische zin bepaald. ‘In de situatie van een gave dentitie kan het al behoorlijk lastig zijn,

In de praktijk blijkt dat lang niet alle letselschadeklachten die patiënten indienen ook daadwerkelijk kunnen worden gehonoreerd. ‘Ook als de patiënt denkt dat de tandarts verkeerd heeft gehandeld, blijkt dit toch lang niet altijd echt zo te zijn’, zegt Schotman. ‘Een voorbeeld: een patiënt meldt zich bij de tandarts wegens pijn in een voortand. Hij eist antibiotica bij de wortelkanaalbehandeling die de tandarts uitvoert, maar deze weigert dit. Kort na de behandeling meldt de patiënt zich weer in de praktijk, met een dikke lip. Hij accepteert niet de uitleg dat dit een logisch gevolg is van de behandeling en dat de richtlijn voorschrijft niet standaard een antibioticum te geven, en hij dient een klacht in. Maar die wordt dus niet gehonoreerd.

Ook de klacht over het in de tand afbreken van een vijltje bij een endodontologische behandeling wordt niet gehonoreerd als uit de feiten blijkt dat de tandarts zich keurig aan het behandelprotocol heeft gehouden. Het is een technisch mankement en dus niet verwijtbaar.’

Het is een ander verhaal als de behandelaar voor een implantaat ter hoogte van de 36 een veel te lang implantaat toepast en daarbij een zenuw raakt die de onderlip van de patiënt blijvend ongevoelig maakt. ‘De behandelaar heeft dan de beoogde lengte van het implantaat niet goed opgemeten en geen veiligheidsmarge ingebouwd’, zegt Schotman, ‘en dat is uiteraard wel verwijtbaar. Hetzelfde geldt voor het verwijderen van een verstandskies in de Dentz 51

advertentie

Open brief aan alle tandartsen

Kosten besparen? Zeg nu uw factoringcontract op!

Geachte tandarts, Door de tariefdaling in de mondzorg moeten tandartspraktijken steeds meer

Medical Factoring introduceerde al het gratis versturen van facturen per

reageren hierop met kortingen of refunds. En dat is nog maar het begin.

op de kosten letten. Anders e-mail. Andere factoringbedrijven

De knuppel in het hoenderhok Nu gooien wij opnieuw de knuppel in het hoenderhok met een even simpel

uw huidige factoringcontract op! Op die manier zet u de deur wagenwijd

als doeltreffend advies: zeg nu

open voor positieve veranderingen.

Schud uw factoringmaatschappij wakker

Uw huidige factoringmaatschappij heeft er alle baat bij dat u stilzwijgend

van hun diensten gebruik blijft maken.

Zij zullen niet vanuit zichzelf komen met kortingen op de tarieven of andere voor u gunstige voorwaarden.

Tot het moment dat u opzegt. Dan verandert de zaak.

Handen vrij Door nu op te zeggen maakt u uw handen vrij en liggen alle kaarten open

kom maar op, factoringmaatschappijen! Wie komt met het beste voorstel

op tafel. U zegt hiermee als het ware;

? Misschien doet uw huidige maatschappij u wel een nieuw, aantrekkelijker voorstel. Of u kiest voor een aanbieder die het ánders doet: aangenamer, sneller, efficiënter, eigentijdser, vriendelijker, en tegen een zeer scherp tarief. Inclusief het gratis versturen van facturen per e-mail en volledige afkoop van het debiteurenrisico .

Makkelijk zat Het opzeggen van uw factoringcontract is helemaal niet ingewikkeld. Zeg

van onze accountmanagers. Deze komt langs bij u op de praktijk en helpt

zelf op of maak een afspraak met een

u bij het opzeggen, hij vertelt u meer over onze optimale dienstverlening en doet u meteen een aantrekkelijk voorstel .

Prettig tijdspad, geen overhaaste beslissingen

Afhankelijk van uw huidige factoringpartner heeft u tot uiterlijk 1 septemb er dan

te zeggen. Uw factoring kunt u dit jaar gewoon blijven doen zoals u gewend

dat u op 1 januari 2016 een geweldige start maakt en dat uw factoring dan Meer weten? Bel 085 273 49 79 of kijk op onze website www.andersmf.nl Met vriendelijke groet, Anders Medical Factoring

wel 1 oktober de tijd om op

bent, maar wel in de wetenschap

optimaal geregeld is!

en ontdek hoe uw factoring ánders kan.

onderkaak zonder eerst foto’s te maken. Haal je als behandelaar met die verwijdering de canalis mandibularis open met alle gevolgen van dien, dan heb je echt een probleem.’

Causaal verband aantonen Minder vastomlijnd is de situatie waarin een patiënt een klacht indient na te zijn overgestapt naar een andere tandarts. Schotman: ‘Zo’n klacht kan zeker terecht zijn. Maar ik herinner me ook de klacht van een jonge man die overstapte naar een andere tandarts, die nieuwe foto’s maakte en daarbij meerdere caviteiten ontdekte. Wat bleek? De patiënt was zelfstandig gaan wonen en had daarbij een andere, minder gezonde, leefstijl aangenomen. Dat is niet de schuld van de tandarts.’

Soms is het gewoon moeilijk het causaal verband aan te tonen tussen de schade in de mond van de patiënt en het handelen van de tandarts.

Schotman: ‘Neem het geval van de patiënt met een hartafwijking. Die krijgt bij de tandarts kort achter elkaar enkele malen een antibioticum toegediend wegens een aantal wortelkanaalbehandelingen. De cardioloog constateert vervolgens dat het hartprobleem van de patiënt hierdoor verergerd is. Maar toon maar eens aan dat dit zonder die antibio­ticumtoediening niet gebeurd zou zijn. Die patiënt heeft dus geen zaak. Uiteindelijk gaat het om objectiveerbare feiten.’

Correcte klachtenafhandeling De patiënt zal in eerste instantie een klacht indienen bij zijn tandarts. Iedere tandarts is wettelijk verplicht een klachtenregeling te hebben. Leidt dit niet tot een bevredigend resultaat, dan kan hij zijn klacht in een brief richten tot de regionale bemiddelingsraad. In zestig tot zeventig procent van de gevallen wordt hier een oplossing gevonden. Gebeurt dit niet, dan gaat de klacht naar de centrale klachtencommissie, die kijkt of de klacht niet of (deels) wel gegrond is. Is het laatste het geval, dan komt de rechtsbijstandverzekeraar in beeld. Die neemt een tandheelkundig adviseur in de arm, die een analyse maakt en voorlegt aan de beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar van de tandarts. Schotman: ‘Die beoordeelt het dossier ook, wat mogelijk tot een

overeenkomst tussen beide partijen kan leiden.

Zo niet, dan volgt de gang naar de rechter. Is sprake van schade die moet worden hersteld, dan is de regel dat die behandeling moet worden vergoed maar dat de patiënt er niet beter van mag worden. Smartengeld is alleen aan de orde bij aangedaan leed dat niet op een andere manier dan met geld te vergoeden is.’

Informed consent Als het tot een letselschadezaak komt, kijken de rechtsbijstand- en beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar in de eerste plaats naar de vraag in hoeverre sprake was van informed consent. Schotman: ‘Hierbij gaat het om het nut, de noodzaak, de risico’s, de alternatieven en de kosten van de behandeling. Ook wordt gekeken naar de vraag in hoeverre de tandarts zich aan de richtlijnen en de professionele standaarden heeft gehouden, welke redenatie ten grondslag ligt aan het afwijken daarvan.

Die redenatie moet dan terug te vinden zijn in het dossier, dat de tandarts over de patiënt bijhoudt. Dat hoeft niet uitgebreid, maar bedenk wel dat het dossier niet alleen voor de tandarts zelf is maar ook voor zijn verantwoording. Hij dient via zijn dossier toetsbaar te zijn.

Als de patiënt zegt dat het behandelplan niet is besproken, en in het behandelplan staat uitsluitend ‘behandelplan besproken’, dan heeft de tandarts toch een probleem, omdat besproken essenties niet vastgelegd zijn.’

Compensatie De zaak wordt bijna altijd op basis van het dossier behandeld. Alleen als het écht nodig is, wordt expertise ingeschakeld om de situatie in de mond van de patiënt te beoordelen. Wordt een zaak gegrond verklaard, dan wordt de compensatie bepaald. ‘Hierbij wordt zeker niet voorbijgegaan aan het feit dat iedereen wel eens een fout kan maken’, zegt Schotman. ‘Maar het wordt anders als blijkt dat de tandarts echt niet functioneert, en zeker als de IGZ en de Tuchtcolleges zich ermee gaan bemoeien. Legt de tuchtrechter een straf op, dan beperkt dit zich meestal tot een waarschuwing of een berisping. Een schorsing of een doorhaling uit het BIG-register komen in de tandheelkunde amper voor.’

Dentz 53

Hoe werkt het nieuwe ontslagrecht?

De Wet Werk en Zekerheid

Op 1 juli is het tweede deel van de Wet Werk en Zekerheid (WWZ) in werking getreden, waarmee onder andere het ontslagrecht ingrijpend is gewijzigd. Alhoewel de WWZ volgens sociale partners en de regering tot een soepeler, sneller en eenvoudiger ontslagrecht zou moeten leiden, lijkt het tegendeel te worden bereikt. Oordeelt u zelf.

Marlies Mellema

Per 1 juli 2015 bepaalt de reden van ontslag de ontslagroute. Vindt een ontslag plaats wegens bedrijfseconomische redenen (reorganisatie) of langdurig ziekteverzuim, dan loopt een ontslagaanvraag via het UWV. Ligt er een andere reden aan het verzoek ten grondslag (bijvoorbeeld verstoorde arbeidsrelatie of onvoldoende functioneren) dan moet een verzoek bij de kantonrechter worden ingediend. U kunt als werkgever dus niet meer kiezen tussen het UWV en de kantonrechter.

kunnen zijn voor ontbinding. De kantonrechter kan alleen toe- of afwijzen. Hebt u een slecht opgebouwd dossier, dan wijst de kantonrechter de ontbinding af.

Bij het overgrote deel van de ontslaggronden zult u bovendien steeds moeten nagaan of herplaatsing van de betreffende werknemer binnen een redelijke termijn in een andere passende functie mogelijk is, eventueel met behulp van extra scholing (tenzij dit niet in de rede ligt).

Dossiervorming

Indien u een ontslag aanvraagt wegens disfunctioneren, zal de kantonrechter de arbeidsovereenkomst alleen kunnen ontbinden als: • u uw werknemer hiervan tijdig in kennis heeft gesteld; • u uw werknemer in voldoende mate in de gelegenheid heeft gesteld zijn functioneren te verbeteren; • de ongeschiktheid niet het gevolg is van onvoldoende zorg voor scholing of voor de arbeidsomstandigheden;

De acht limitatieve ontslaggronden staan opgesomd in de WWZ. Het dossier van u als werkgever moet telkens ‘voldragen’ zijn, wil er tot ontslag kunnen worden overgegaan. Met andere woorden: in elke zaak moet aan álle specifieke eisen van de gekozen ontslaggrond worden voldaan. Dat betekent dat een cocktail van ontbindingsgronden, zoals ‘een beetje niet functioneren’ en ‘een beetje een verstoorde arbeidsverhouding’ samen geen reden meer 54 Dentz

Ontslag wegens disfunctioneren

en herplaatsing binnen een redelijke termijn (eventueel met behulp van scholing) in een andere passende functie niet mogelijk is of niet in de rede ligt.

Stappenplan 1 B egin bij indiensttreding. Maak een

2

3

4

5 6

duidelijke functieomschrijving en een duidelijke omschrijving van de functieeisen. Zo kunt u in een eventuele ontslagprocedure gemakkelijker aantonen waarom uw werknemer niet voldoet.

Z org er lopende het dienstverband voor dat uw werknemer de scholing geniet die hij nodig heeft voor het behoorlijk uitvoeren van zijn werkzaamheden.

F unctioneert uw werknemer niet, spreek hem daar op aan in functionerings- en beoordelingsgesprekken. Geef aan, onderbouwd met concrete voorbeelden, waar het mis gaat. Leg ook zaken als waarschuwingen, scholingsafspraken en overige gesprekken over het functioneren schriftelijk vast.

B iedt uw werknemer een verbetertraject aan. Stel samen een plan op met concrete doelstellingen waaraan uw werknemer moet voldoen en stel een einddatum aan het traject (doorgaans drie tot zes maanden).

B iedt uw werknemer daar waar nodig coaching, scholing en begeleiding bij het behalen van de doelstellingen uit het verbeterplan.

E valueer de voortgang in het verbetertraject periodiek en leg dit schriftelijk vast.

7M ocht er geen verbetering optreden, kijk dan of (eventueel met behulp van scholing) de werknemer binnen een redelijke termijn herplaatst kan worden in een andere passende functie binnen uw organisatie.

Het is een flinke waslijst aan eisen en het traject is arbeidsintensief. Zonder goed dossier blijft de arbeidsovereenkomst echter gewoon intact, zodat het doorlopen van bovenstaande stappen essentieel is.

Hebt u geen goed dossier, dan kunt u enkel in onderling overleg met uw werknemer afscheid van elkaar nemen. Weet uw werknemer dat hij toch niet ontslagen kán worden, dan geldt voor de vergoeding al snel the sky the limit.

Ontslag met wederzijds goedvinden Als de werknemer instemt met beëindiging, kan de arbeidsovereenkomst door instemming van werknemer met de opzegging of door het sluiten van een vaststellingsovereenkomst eindigen. De onderhandelingsresultaten worden in dat geval vastgelegd in een beëindigingsovereenkomst.

De werknemer kan binnen twee weken – zonder opgaaf van redenen – onder de WWZ schriftelijk zijn instemming herroepen of de vaststellingsovereenkomst ontbinden. Als uw werknemer niet schriftelijk op de bedenktermijn is gewezen, bedraagt deze termijn drie weken. De werknemer blijft na herroeping in dienst. U bent dan weer terug bij af. Indien binnen zes maanden weer een vaststellingsovereenkomst wordt gesloten, geldt de herroepingstermijn niet.

Transitievergoeding Vanaf 1 juli 2015 krijgt een werknemer bij ontslag – vrijwel standaard – een financiële vergoeding, de transitievergoeding, mits het dienstverband minimaal twee jaar heeft geduurd. Dit geldt voor vaste en tijdelijke contracten.

De hoogte van de vergoeding beloopt grofweg een derde maandsalaris per gewerkt dienstjaar en een half maandsalaris per gewerkt dienstjaar vanaf het tiende dienstjaar, met een maximum van 75.000 euro bruto en maximaal een jaarsalaris voor werknemers die meer dan 75.000 euro bruto per jaar verdienen. Voor werknemers van vijftig jaar Dentz 55

I AM caring *

Beschermt het glazuur door perfect gecontroleerde trillingen en tipjes van hoogwaardig medisch staal • Staal van een bepaalde hardheid, het dichtst bij glazuur • Automatische vermogensregeling en gecontroleerde ultrasoontrillingen dankzij het Cruise Control® systeem • Het tactiele gevoel blijft behouden voor de arts.

* Ik geef ergens om

17 av. Gustave Eiffel • BP 30216 • 33708 MERIGNAC cedex • France • www.acteongroup.com • info@acteongroup.com 1506-KD-DENTZ-004

of ouder geldt een overgangsregeling.

Kleine werkgevers (minder dan vijfentwintig werknemers) die ontslag aanvragen vanwege hun slechte financi毛le situatie betalen (onder bepaalde voorwaarden) minder transitievergoeding. Voor hun werknemers telt het arbeidsverleden van v贸贸r 1 mei 2013 niet mee voor het berekenen van de transitievergoeding.

Billijke vergoeding Bovenop de transitievergoeding kan een werknemer, onder bijzondere omstandigheden, nog recht hebben op een billijke vergoeding. Het is nog onduidelijk wat deze bijzondere omstandigheden zijn en hoe de vergoeding berekend gaat worden. Dit zal uit de praktijk moeten blijken.

Tot slot De regelgeving is naar mijn mening ingewikkelder geworden. De mogelijkheden van hoger beroep en cassatie zullen leiden tot langduriger procedures. Door een limitatief aantal ontslaggronden, die enkel bij een voldragen dossier tot ontslag kunnen leiden, lijkt de versoepeling ver te zoeken. Het opbouwen van een behoorlijk dossier zal veel geld schelen.

Wie is Marlies Mellema?

Marlies Mellema, advocaat sinds 1998, is als partner verbonden aan Mellema Advocaten. Een nichekantoor dat zich uitsluitend richt op het arbeidsrecht. In haar hoedanigheid als arbeidsrechtadvo-

Hoger beroep

caat staat Marlies vrijwel uitsluitend

Tegen de beschikking van de kantonrechter in een ontbindingsprocedure kan hoger beroep en cassatie worden ingesteld. De beroepstermijn is drie maanden. Een beslissing van het UWV kan worden aangevochten door de zaak voor te leggen aan de kantonrechter.

ondernemingen bij op het gebied van arbeidsrecht en ontslagrecht. Marlies is gespecialiseerd in het begeleiden van omvangrijke reorganisaties en individuele ontslagzaken.

Adverteerdersindex Acteon Equipment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

Larix Dental Concepts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

Acteon Pharma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

MedieQ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

Anders Medical Factoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Miele Nederland B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

Arseus Dental Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Minilu GmbH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Coltene Whaledent AG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

Nederlandse Vereniging van Tandartsen . . . . . . . . . . 64

DentalPharma BV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24, 34 Dental Bauer Nederland bv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Dental Studie Update Congres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 DMG GmbH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Fiscaalfit.nl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 FlexData BV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 GC Benelux Office . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 GlaxoSmithKline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Nederlandse Vereniging voor Endodontologie . . . . . . 68 Pien Support . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Protex B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Protilab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Roozeboom Consulting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Sibbing & Wateler cs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Tandartsenpraktijk H.J. van Mill . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Heraeus Kulzer Benelux B.V.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Thommen Medical Benelux B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

ICX Implants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Van der Schoot Architecten bv. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

IQdent Studieclubs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

WDH BV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Johnson & Johnson Consumer B.V. . . . . . . . . . . . . . . . . 2

W&H Benelux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

Lannet IT B.V.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Zeelte Dental Equipment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Dentz 57

L

Links / rechts in 60 sec Draaibare unit voor snelle patiĂŤnten wissel Minimale uitval, vraagt nauwelijks onderhoud 5 jaar garantie

www.larixdc.nl info@larixdc.nl 0486 - 41 21 20

Bouwbegeleiding - Praktijkinrichting - Dental equipment - Onderhoud - Snelle service

’tANTwoord Ledenorgaan van de Associatie Nederlandse Tandartsen • Onder redactie van de ANT • communicatie@ant-online.nl

62

66

70

72

Ravin Raktoe, nieuwe secretaris ANT, stelt zich voor

Afgestudeerd tandarts, wat nu?

Voorstel assisterend personeel positief ontvangen

Met ANT Van Nouhuysbeurs op buitenlandstage

Foto: Hanne Nijhuis

ANT Nascholingsaanbod Workshops najaar 2015

Visitatie

15 oktober IQdent intervisietraining 5 november Praktijkovername 13 november Wet ‘Werk en Zekerheid’ 20 november Patiëntendossier op orde 27 november De nieuwe WIP-richtlijn 11 december Communicatie, conflicten en klachten

Voldoet uw praktijk aan de huidige wet- en regelgeving?

Na een geslaagde ANT-visitatie is uw praktijk klaar om IGZ te ontvangen.

IQdent studieclubs

Intercollegiaal overleg voor álle tandartsen. Met een breed aanbod Universitaire Modules en gastsprekers. Start meteen en ontvang gratis lidmaatschap in 2015!

Congressen

11 maart 2016 ANT Starterscongres (tijdens Dental Expo) 11 & 12 maart 2016 Dental Studie Update Congres 2016 (tijdens Dental Expo) De ANT is een CRKBO-geregistreerde instelling. Het aanbod is toegankelijk voor zowel ANT-leden als niet-leden. Deelnemers ontvangen opleidingspunten.

Informatie en aanmelden via www.ant-online.nl

59

Heeft u behoefte aan intercollegiaal overleg? Aan een studieclub waarin u ervaringen kunt uitwisselen met collega’s? Wilt u een paar keer per jaar met een vaste groep stilstaan bij uw dagelijkse werk en vakinhoudelijke ontwikkelingen en feedback krijgen van collega’s?

IQDENT STUDIECLUBS MELD U AAN

ANT lanceert intercollegiaal overleg toegankelijk voor álle tandartsen •

• •

Uitwisseling van kennis en ervaringen met collega’s Het opdoen van inspiratie en motivatie Bespreken van eventuele knelpunten én oplossingen in uw werk

•

• • •

Het doornemen van aangekondigde veranderingen Deskundigheidsbevordering Flexibel van opzet Breed aanbod modules en gastsprekers

Kennismakingsaanbieding: gratis lidmaatschap in 2015!

WWW.ANT-ONLINE.NL/IQDENT

Wilfred Kniese, vicevoorzitter ANT

Leviathan in Nieuwe(on)gein ‘Kennisinstituut Mondzorg KiMo komt er definitief’, kopte het persbericht van de KNMT eind mei. Als laatste was ook bij de KNMT de kogel door de kerk. Onze minister Edith Schippers en met haar de Nederlandse bevolking konden gerust zijn. De hoogstaande Nederlandse mondzorg zou nu echt naar niet te evenaren hoogten getild gaan worden dankzij de toekomstige richtlijnen. En nog wel, zoals het hoort, via een onafhankelijk instituut losgekoppeld van KeurmerkNMT. Even dacht ik dat ik droomde en dat mijn oproep in de vorige Dentz zomaar kracht was bijgezet. Collega Aad van der Helm was duidelijk sceptischer toen hij een dag voor de ALV schreef: ‘We werken hard aan Richtlijnontwikkeling en dat gaat met vallen en opstaan.’ Profetische woorden, vooral over dat vallen. Een KNMT-persbericht is namelijk geen echt persbericht zonder het stempel (lees: keurmerk) van het Vertegenwoordigend College. KiMo werd dus genadeloos door de ALV uit het water geschoten.

Wat verklaart dit verschil tussen wezen en verschijningsvorm van de KNMT? Mijn antwoord: de verenigingsstructuur. De meest koninklijke onder de mondzorgverenigingen wordt namelijk geregeerd door niets minder dan vijftien voorzitters, een aantal hoofden waarbij het historische record van de mythische zevenkoppige Leviathan verbleekt. En deze Leviathan uit Nieuwegein houdt de toekomst van de mondzorg al decennialang in een ijzeren wurggreep met als motto ‘verandert niets en gij zult goed doen’. Dus als een van de voorzitters niet braaf in de pas van het collectief meeloopt, wordt hij unisono door de overige voorzitters teruggefloten.

Dat er tegelijkertijd al decennialang aan de poten van de tandartsstoel wordt gezaagd, is van ondergeschikt belang. Het is niet aan mij kritiek te uiten op deze enigszins archaïsche bestuursvorm. De ANT staat wat dat betreft al met beide benen in de 21ste eeuw. Laat er geen misverstand over bestaan: ik ben voor een democratisch gekozen voorzitter, maar dan wel direct door de achterban. En een voorzitter moet een mandaat hebben met ruimte om ook werkelijk bestuurlijke verantwoordelijkheid te nemen. Daarom mijn oproep aan de KNMT: wil de echte voorzitter eindelijk opstaan.

Ach-mea culpa Ook Achmea is teruggefloten. Opgehitst door politiek en

de NZa en gestimuleerd door een Balkenende-plus bonuscultuur heeft onze grootste zorgverzekeraar overmoedig duizend tandartsen willen aanschrijven met het verzoek een kleine bijdrage te storten in het bonusfonds. Toegegeven, de zaak werd niet behandeld door het College van Beroep voor het bedrijfsleven maar door de civiele rechter en had daarmee bij voorbaat een iets grotere kans van slagen.

Onbillijk, onredelijk (en dus onprofessioneel in mijn optiek) was het oordeel. Het zou natuurlijk sympathiek zijn geweest als Achmea een excuusbrief zou hebben gestuurd met het aanbod het te veel overgemaakte per kerende post terug te storten. Maar dat is te veel gevraagd na zoveel gezichtsverlies. De mentaliteit is immers Achmea-non culpa. Dus het zal wel hoger beroep gaan worden. Raad u volgende keer uw patiënten aan een aanvullende polis bij Ach-me-ja af te sluiten of denkt u toch maar: Ach-nee-he!

Embeeooohhh-vier Ondanks intensief overleg tussen de beide beroepsverenigingen heeft de KNMT besloten het keurmerkideaal een eigen invulling te geven. Uit de hoge hoed is het idee getoverd om alle tandartsassistenten minimaal een mbo4-niveau af te dwingen. Ons bestuur heeft collectief gedacht dat geen enkele tandarts, laat staan een tandartsassistent, op deze nieuwe ongein zit te wachten. Het is wederom bureaucratie en lastenverzwaring onder druk van de vakbond die alleen de schijn van kwaliteit hoog houdt in een vorm die vooral het ministerie van VWS graag ziet, maar die niets inhoudelijk oplost van de werkelijk belangrijke dossiers. Inmiddels heeft de ANT een genuanceerde en goed onderbouwde visie neergelegd waarbij de argumenten tegen deze eenheidsworst boekdelen spreken. Persoonlijk denk ik dat de sponsor van dit onzalige idee zich te veel heeft laten inspireren door de LOI: ‘Nederlandse tandartsassistenten worden steeds slimmer’. En verzuimt daarbij te vermelden: ‘En de Nederlandse tandartsen steeds dommer’.

61

ANT-secretaris Ravin Raktoe:

‘ We kunnen het ons niet permitteren om afwachtend te zijn’ Ravin Raktoe is sinds 19 juni de nieuwe secretaris van het ANT-bestuur. En die functie is de gedreven tandarts op het lijf geschreven.

Waarom hij naast zijn drukke praktijk in Arnhem en jonge gezin ook nog tijd vrijmaakt voor een functie in het ANTbestuur? ‘Het klinkt misschien saai, maar voor mij was het bijna vanzelfsprekend’, vertelt Ravin Raktoe. ‘Ik had al veel contact met het bestuur. Begin 2012 vroeg de directeur van Milliman Pensioenen me of het geen idee was om hun analyseafdeling de Mondzorgscans van de NZa na te laten rekenen. Ik heb hem vervolgens in contact gebracht met ANT-voorzitter Jan Willem Vaartjes die ik nog kende van ACTA. In september 2013 heb ik Jan Willem als spreker gevraagd voor een debat. Het Milliman-onderzoek was toen al vergevorderd. Vanaf die tijd heeft Jan Willem me steeds vaker bij dingen betrokken en dat was voor mij erg interessant en leerzaam. Op een gegeven moment zei hij dat Titia Smulders ging stoppen als bestuurslid en vroeg hij of ik over een bestuursfunctie wilde nadenken. Ik heb daarna ook de andere bestuursleden ontmoet en vond het een verademing hoe gedreven en tegelijkertijd ontspannen iedereen erin zit.’

Rechtvaardigheid Ook Raktoe zelf is gedreven en loopt bovendien over van de ideeën. Hij organiseerde het Debat Kostenonderzoek Mondzorg op Papendal, was mede-organisator van het Dental Debate in Burgers’ Zoo en bedacht de talkshow Los in de Mond die hij in samenwerking met de ANT produceert. Ook op social media is Raktoe actief. Hij liet bijvoorbeeld flink van zich horen toen het experiment werd stopgezet, vooral op Twitter: ‘In 2012 heb ik commentaar gegeven op de afwachtende houding van de KNMT na het stopzetten van de vrije tarieven. Tegelijkertijd was ik positief verrast door de manier waarop de ANT met bepaalde zaken omgaat. De ANT neemt op cruciale momenten de juiste beslissingen en laat daarmee zien uit welk hout ze gesneden is. Door bijvoorbeeld uit de klankbordgroep van het kostenonderzoek te stappen, heeft de ANT een sterk signaal afgegeven. Als de KNMT hetzelfde had

62

gedaan, was het een nog sterker statement geweest en was het kostenonderzoek niets meer waard geweest.’

Flexibel Bij de ANT zitten bovendien hele capabele mensen, vindt Raktoe: ‘Rob Maaswinkel, de directeur, regelt dingen altijd perfect en denkt overal over na. Jan Willem Vaartjes is een echte voorzitter. Hij zit overal bovenop en heeft een ongelooflijke hoeveelheid kennis. Wilfred Kniese heeft een ontzettend leuke rol bij de ANT. Hij is in feite de grote denker en analyseert op de achtergrond. Christiane Scheij­ mans is degene die de energie tijdens de bestuursvergaderingen in goede banen leidt en ervoor zorgt dat we gefocust blijven. En zo heeft iedereen zijn eigen inbreng. Bovendien is met het nieuwe lid Richard Suy een sterke bestuurder met scherp inzicht binnengehaald.’

Wat Raktoe verder aanspreekt, is de flexibiliteit van de ANT. ‘Als iemand in het bestuur een idee heeft, dan bepalen we direct hoe we het gaan aanpakken. We hoeven niet eerst langs tig commissies, we hoeven niet te delegeren, want we doen heel veel zelf. Dat geeft positieve energie.’

Mondzorgpolis.nl Een van de projecten die snel van idee naar resultaat is gegaan, is de website Mondzorgpolis.nl, ook een idee van Raktoe: ‘Op deze site kunnen zowel patiënten als tandartsen inloggen en een klacht indienen over een zorgverzekeraar.

Mondzorgpolis.nl kan indien gewenst voor patiënten doorlinken naar het klachtenformulier van de Ombudsman Zorgverzekeringen, de SKGZ. Die behandelt nu nog nauwelijks klachten over tandartsverzekeringen, omdat weinig mensen weten dat dit instituut er is. Maar ook de tandarts kan klachten indienen. Bijvoorbeeld over de manier waarop de zorgverzekeraar zich inhoudelijk met de zorg bemoeit, of over de inhoud van de tandartsverzekering, of de afhandelingen van vergoedingsaanvragen. De ANT

verzekeraars, dat wordt nog leuk’, zegt hij lachend. Maar dan wordt hij weer serieus: ‘Je ziet dat de zorgverzekeraars een steeds grotere rol zijn gaan spelen in de mondzorg, zeker vanaf de vrije tarieven. We kunnen het ons niet permitteren om afwachtend te zijn, we moeten op een slimme manier de juiste tegenzetten bedenken. Want helaas hebben ze niet het beste met ons voor. Ze kijken alleen maar naar de prijs, niet naar kwaliteit. In feite zijn ze daarmee een vijand van onze beroepsgroep.’

Raktoe kan zich ook opwinden over de bejegening van tandartsen door zorgverzekeraars: ‘VGZ stuurde laatst een brief rond over de aankomende materiële controles en ze omschreven daarin bepaalde behandelingen als ongewenst gedrag. Ongelooflijk. Je spreekt een arts aan, je hebt het niet tegen een tiener.’

ANT-secretaris Ravin Raktoe verzamelt deze klachten en legt ze voor aan de verzekeraar in kwestie. De verzekeraars kunnen dan nooit zeggen dat ze over een bepaald thema geen klachten hebben gekregen.

Bovendien ontstaat er een database met informatie die heel waardevol is. Mondzorgpolis is sinds kort uit de bètafase en kan binnenkort door iedereen gebruikt gaan worden.”

Zorgverzekeraars De nieuwe secretaris krijgt onder andere de kwaliteit van de mondzorg en nascholing onder zijn hoede. Gezien zijn ervaring met het organiseren van congressen gaat hij zich bezighouden met de organisatie van Dental Studie Update en het eerste ANT Starterscongres in 2016. Hij neemt daarnaast plaats in de redactieadviesraad van Dentz en ook de zorgverzekeraars komen in zijn portefeuille. ‘Die zorg-

Momentum Raktoe wil zich de komende tijd inzetten voor een sterke band tussen tandarts en patiënt. ‘De overheid en de zorgverzekeraars mogen geen wig drijven tussen zorgverleners en patiënten. De overheid heeft een duidelijke modus operandi als ze regels willen aanscherpen die onze privacy of autonomie aantasten. Een beroepsgroep wordt eerst beschuldigd van fraude waarop vervolgens maatregelen genomen ‘moeten’ worden. Ook buiten de zorg zie je die volgorde van handelen. Er is al een bedrijf dat kentekenplaten maakt met chips waarmee iedereen continu gevolgd kan worden. Dat is zogenaamd noodzakelijk om kentekenfraude (0,5 procent!) terug te dringen. Wij, als eindgebruikers van de democratie, moeten heel erg opletten wat er allemaal gebeurt. Hopelijk is de band tussen tandarts en patiënt over een paar jaar sterker geworden en kunnen we vanuit die positie de overheid en zorgverzekeraars benaderen. Het momentum is er. Er is een groeiend besef dat zorgverzekeraars de zorg verpesten. Het treft immers niet alleen de tandartsen, je ziet het ook gebeuren bij huisartsen, fysiotherapeuten, in de GGZ en ga zo maar door. Daar moeten we gebruik van maken.’

63

WTA

STICHTING VOOR WETENSCHAPPELIJK TA N D H E E L K U N D I G E A R B E I D WOENSDAG 14 OKTOBER 2015 POSTILLION HOTEL BUNNIK

S P R E K E R : P R O F. D R . D R . A N D R E A M A I E R

O U D E N V O L TA N D E N I N F O @ N V T. N U W W W. N V T. N U R

Een klacht

Niet-tandarts actief als tandarts In deze rubriek komt een klacht – alsmede de daaropvolgende uitspraak – aan bod die een cliënt over een tandarts heeft ingediend bij de Klachtencommissie van de ANT. De casus wordt toegelicht door de voorzitter van de ANT-Klachtencommissie: Gabrielle Swinkels. Ditmaal: een niet-tandarts actief als tandarts.

Waaruit bestaat het ongenoegen?

Drie jaar lang was de klager onder behandeling in de tandartsenpraktijk. Jaarlijks kreeg zij twee keer een periodieke controle, maar nooit werd bij haar parodontitis geconstateerd.

Hoe luidt het verweer van de tandarts?

De tandarts-eigenaar van de praktijk, die de klager zelf nooit heeft behandeld, stelt dat de klacht onjuist is, omdat de verkeerde persoon is aangeklaagd. De cliënt heeft het voorzien op de andere tandarts in de praktijk, vanaf hier ‘tandarts X’ genoemd, maar die heeft haar evenmin behandeld.

Zij werd geholpen door een medewerker: in het vervolg ‘de heer Y’. De tandarts-eigenaar zegt verder dat geen ernstige parodontale klachten bleken uit de status van de vorige behandelaar. Tot slot heeft de heer Y in de drie jaar slechts een restauratie en halfjaarlijkse gebitsreiniging uitgevoerd.

Wat zijn de bevindingen van de Klachtencommissie?

De klager meende inderdaad te zijn behandeld door tandarts X. Immers, het was niet de tandarts-eigenaar geweest en dus – zo dacht zij – moest zij wel zijn behandeld door de andere tandarts. In werkelijkheid is zij geholpen door de heer Y, op de website van de praktijk tandartsmedewerker genoemd. Op basis van taakdelegatie verricht hij tandheelkundige werkzaamheden. De Klachtencommissie stelt vast dat de heer Y in het buitenland weliswaar is opgeleid tot tandarts, maar niet BIG-geregistreerd is, omdat zijn diploma niet wordt erkend in Nederland. Zijn status en bevoegdheden staan in principe gelijk aan die van een tandartsassistent(e).

Wat concludeert de Klachtencommissie?

De heer Y was degene die de patiënt gedurende de hele behandelingsrelatie controleerde, indiceerde en behandelde. Al deze verrichtingen zijn genoteerd in het patiëntendossier en werden vervolgens gedeclareerd. De heer Y heeft dus meer gedaan dan een restauratie vervaardigen en gebitsreinigingen uitvoeren. Noch de tandarts-eigenaar

noch tandarts X verscheen ooit aan de stoel van de klager.

Wat vindt de Klachtencommissie daarvan?

Het is laakbaar dat een niet-tandarts behandelingen uitvoert alsof hij tandarts is. De directeur-eigenaar is voorbijgegaan aan twee belangrijke voorwaarden voor taakdelegatie: opdracht en toezicht door de tandarts aan de opdrachtnemer. Bovendien is de patiënt niet verteld dat zij werd behandeld door een niet-tandarts.

En de parodontitis?

De tandarts-eigenaar en zijn medewerker hebben volgens de Klachtencommissie nooit acht geslagen op de slechte staat van haar parodontium. Zij verzuimden haar te attenderen op de tandvleesproblemen en/of te verwijzen voor behandeling ervan. De patiënt had weliswaar al tandvleesproblematiek vóór de behandelingsrelatie met de praktijk, zo blijkt uit het dossier van de vorige behandelaar, maar daarna had de tandarts-eigenaar als eindverantwoordelijke moeten voorzien in voldoende zorg.

Wat oordeelt de Klachtencommissie?

De klacht is gegrond.

Wat adviseert de Klachtencommissie?

Volg de taakdelegatie-richtlijnen. Maak via naamkaartjes duidelijk aan patiënten welke behandelaar aan de stoel staat.

Doe aan dossiervorming overeenkomstig de gestelde eisen.

Pakt de tandarts zaken voortaan anders aan?

Tandarts: ‘De Klachtencommissie heeft gelijk. De persoon in kwestie heeft weliswaar een buitenlands tandartsdiploma en is ook vijf jaar actief geweest binnen ACTA, maar hij is niet BIG-geregistreerd en had dus onder mijn toezicht moeten werken. Ik heb hem iets te veel vrijheid gegeven. Inmiddels is hij vertrokken en vervangen door een BIG-geregistreerde tandarts, want vanzelfsprekend willen wij de beste kwaliteit bieden.’

65

ANT organiseert Starterscongres in samenwerking met studenten

Afgestudeerd tandarts, wat nu?

In maart 2016 vindt het eerste Starterscongres voor bijna en pas afgestudeerde tandartsen plaats.

De ANT organiseert het in nauwe samenwerking met tandheelkundestudenten Gijs Schenkenberg (25) en Steven Hannewijk (24). Ze vertellen waarom de tijd rijp is voor zo’n congres.

Gijs Schenkenberg is begin volgend jaar klaar met z’n studie en Steven Hannewijk denkt in oktober van dit jaar af te studeren. Toch hebben de studenten zich nauwelijks kunnen oriënteren op de tijd die aanbreekt na hun afstuderen. ‘We zijn vooral bezig met het afronden van de studie, dat slokt al onze energie op. Natuurlijk zit het wel ergens in mijn achterhoofd, maar ik moet toegeven dat ik er nog niet echt mee bezig ben’, vertelt Steven Hannewijk.

Op ACTA wordt wel aandacht besteed aan het opbouwen van een carrière als tandarts, maar niet op een manier die studenten aanspreekt, vindt Gijs Schenkenberg: ‘Ik vind het een gebrek in de opleiding. Ze geven wel een collegereeks over dit onderwerp, maar wij vinden dat die niet goed in elkaar is gezet. Het is heel stoffig allemaal. Eigenlijk vind ik dat dit onderwijs in een andere vorm gegoten moet worden. Het heeft geen zin om vijftien colleges achter elkaar aan te horen. Het moet interactiever, dat maakt het effectiever.’

Achtergrond Interactief is dan ook een belangrijke kernwaarde van het congres dat de studenten in samenwerking met de ANT gaan organiseren. ‘Op het congres wordt de informatie allemaal losser en interactiever gebracht’, legt Hannewijk uit. ‘De sprekers die komen, zoeken we daar zorgvuldig op uit. Het is belangrijk dat ze de aandacht kunnen vasthouden, ook als het over iets saais als de VAR gaat. We willen niet een uur naar dezelfde spreker luisteren, dat is te lang.

Ook moet er humor in, iets meer grappen en grollen, dat vinden studenten leuk.’ Lachend: ‘En perfecte catering en een goede borrel natuurlijk, daar zijn studenten dol op.’

Schenkenberg vult aan: ‘We gaan gedeeltelijk focussen op onderwerpen die niet op de opleiding aan bod komen, maar waar je wel direct mee te maken kunt krijgen als je gaat werken.’

Het gaat om de onderwerpen waar je zelf op zou googelen, zegt Hannewijk. ‘De dingen die je nog niet weet, die niet

66

op de opleiding zijn behandeld, waardoor je het gevoel hebt dat je wordt losgelaten in de wereld van de tandheelkunde.’

Ondernemerschap En de vragen die onder bijna en pas afgestudeerde tandartsen leven, hebben volgens Schenkenberg vooral te maken met het ondernemerschap en financiën: ‘Je gaat solliciteren, maar welk percentage kun je vragen? Wat doe je met je eventuele studieschuld? Welke fiscale aftrekposten zijn er? En welke verzekeringen moet je afsluiten en waar doe je dat? Een deel is dus sterk financieel gericht. Maar ook onderwerpen als ergonomie, omgaan met lastige patiënten en het voorkomen van klachten vinden we belangrijk. Waar we ook zeker aandacht aan willen besteden is tandtechniek. Welke type kronen zijn er nu eigenlijk, welke indicaties zijn ervoor, hoe zien je preparaties eruit en hoe worden ze gecementeerd? Dit krijgen we gedeeltelijk op de opleiding, maar als je er naar vraagt, heeft niemand de kennis paraat.’, Dental Expo Wat het congres voor de studenten extra aantrekkelijk maakt, is dat het samenvalt met Dental Expo. Hannewijk: ‘Door de locatie, op de beurs, is het congres ook al interactiever. Je kunt dan een beetje rondlopen, kijken en eventueel vragen stellen aan de exposanten die er staan.’

De link met Dental Expo is geen toevalligheid. Schenkenberg en Hannewijk zetten een paar jaar geleden Dental Platform op, een informatieve site voor tandheelkundestudenten. Daardoor kwamen ze in contact met organisator Rob Simoons van Dental Expo. ‘Rob Simoons heeft ons erg geholpen bij de start van Dental Platform’, vertelt Schenkenberg. ‘En omdat exposanten graag studenten op de beursvloer zien, mochten wij altijd gratis kaarten weggeven via onze site. Ook hebben we een paar keer meegedraaid op Dental Expo als Rob extra handen nodig had.

Steven Hannewijk en Gijs Schenkenberg

‘We willen speeddates organiseren met studenten en tandartsen die al aan het werk zijn’ - Organisator Steven Hannewijk Op die manier zijn we op het idee gekomen om een studentencongres op de Dental Expo te organiseren.’

Samenwerking De heren stapten met hun idee naar de ANT en dat pakte goed uit, aangezien de ANT ook al plannen had een starterscongres te organiseren, vertelt Hannewijk: ‘Wij zijn heel blij met deze samenwerking want we vullen elkaar goed aan. We willen bijvoorbeeld proberen om het ANT Dental Studie Update Congres (dat ook tijdens Dental Expo op de RAI Amsterdam plaatsvindt, red.) te combineren met het Starterscongres. Het lijkt ons erg leuk om speeddates te organiseren met studenten en tandartsen die al aan het werk zijn. De ANT kwam bovendien snel in actie en staat open voor onze input.’

Schenkenberg denkt dat het voor de ANT een mooie kans is om iets interessants voor studenten neer te zetten: ‘De ANT heeft op dit moment frisse, jonge en enthousiaste bestuurders maar is onder studenten nog niet zo bekend.

Dus dit congres is een mooie kans om aan de naamsbe-

kendheid te werken. Ik vind het slim dat de ANT ons sturing laat geven aan het congres. Wij zijn immers de doelgroep en weten precies wat er onder studenten en starters speelt. We hopen met elkaar een mooi congres neer te zetten dat in de toekomst een begrip wordt voor jonge tandartsen.’

67

uitnodiging najaarscongres Wanneer kiest u voor een kroon en wanneer voor een plastische opbouw? Welke risico’s zijn er op fractuur van een element? En is het plaatsen van een stift altijd wel gewenst? Als het gaat om de verkleuring van elementen, wat zijn dan de overwegingen om wel of geen endodontische behandeling uit te voeren? Op deze vragen zullen de sprekers bij ons najaarscongres een wetenschappelijk onderbouwd antwoord geven.

Zodat u niet alleen een goed resultaat van uw endo kunt laten zien, maar ook een mooi en duurzaam gerestaureerd element!

Deze dag wordt gehonoreerd met 6 KRT-punten. Komt u ook?

Datum: 21 november 2015

Locatie: Hotel Okura Amsterdam

sprekers

Khee Hian Phoa

Luk Daneels

Cees Kreulen

Wietske Fokkinga

Lars Bergmans

Jan Berghmans

Meer informatie of inschrijven www.nvve.com

Van Der Schoot

HET FAIRE PREMIUM IMPLANTAAT UIT DUITSLAND

Architecten

bv Bna SchijnDel

Van der Schoot: dé architect voor de praktijk!

...k e g e l d i c h t h e i d d o o r p r e c i s i e ...

 Innovatieve nieuwe producten  stabiele prijzen sinds 2004  vertegenwoordigd in ruim 40 landen regeneratiematerialen voor  Sinoss alle indicaties wetenschappelijke brochures  nieuwste beschikbaar op website

Bent u op zoek naar een betrouwbare Architect, gespecialiseerd in tandartsenpraktijken?

Van der Schoot architecten realiseert al 35 jaar vele verschillende projecten in de tandheelkundige wereld. als tandarts hoeft u gelukkig niet te weten hoe de bouwwereld in elkaar zit. Bouwen kunt u dan ook met een gerust hart aan ons overlaten. Wij begeleiden indien gewenst het gehele traject: van koop- of huurcontract tot bouw, vergunningen, interieurontwerp en oplevering. of natuurlijk één van de stappen in het traject. Waar u ons ook voor inschakelt, wij zorgen voor het beste advies, hoogst mogelijke kwaliteit en strakke budgetten.

Made in

Van koop- of huuronderhandelingen tot oplevering, van het vergunningentraject en het selecteren van de juiste bouwpartners tot financiële controle, afrekeningen, garanties en meer: Wij begeleiden het gehele bouwtraject, waarbij u één aanspreekpunt houdt.

Maar ook als u ons liever inschakelt voor één of meerdere van de deeltrajecten, zijn wij u natuurlijk graag van dienst.

Kwaliteit én meer rendement voor uw praktijk met ICX en Sinoss ICX Implants · 1796 BE De Koog · Boodtlaan 10 Tel.: 0222 - 76 90 11 · www.icx-implants.nl · info@icx-implants.nl

Van der Schoot Architecten bv BnA nieuwe eerdsebaan 8 5482 VS Schijndel

t + 31 (0)73 54 93 841 info@vanderschootarchitecten.nl

In een vrijblijvend en oriënterend gesprek vertellen wij u graag meer!

www.VanderSchootArchitecten.nl

AZ_icx_implants_92x135_fair_2015.indd 1

01.07.15 15:41

Hole in One

Vullen in 1 stap met Fill-Up!™

10 mm

5 sec.

Fill-Up!™ - in 1 stap naar een perfect resultaat • Optimale diepte uitharding met minimale krimp dankzij duale uitharding • Gegarandeerde single-layer techniek – zelfs in zeer diepe caviteiten van 10 mm.

• Geoptimaliseerde afsluiting van de marges – gereduceerde postoperatieve gevoeligheid.

• Universele kleur in een handige automix spuit voor efficiënte plaatsing.

Diep. Snel. Perfect.

002041

info.nl@coltene.com | www.coltene.com

Positieve reacties op ANT-voorstel

Opleiding op maat voor tandartsassistenten De ANT kwam onlangs met een standpunt over de vereiste opleidingsniveaus voor verschillende werkzaamheden van het assisterend personeel.

Het leverde vooral veel positieve reacties op.

In de afgelopen jaren is de definitie van de werkzaamheden van de tandartsassistent heel divers geworden. ‘Patiënten hebben behoefte aan inzicht en hebben recht op transparantie’, zegt ANT-voorzitter Jan Willem Vaartjes. ‘Wie behandelt mij? Is deze behandelaar bevoegd en bekwaam?

Voor tandartsassistenten is er tot op heden geen consistent beleid voor een professionele standaard van eisen waaraan ze moeten voldoen.’

Generieke opleidingseis niet zinvol Na een periode van overleg tussen de beroepsverenigingen liet de KNMT weten een verplichte uniforme opleidingseis te willen stellen, namelijk mbo-4 voor álle tandartsassistenten. De ANT was en is hier geen voorstander van.

Vaartjes legt uit waarom: ‘Gezien de grote variëteit in taken en verantwoordelijkheden is het niet zinvol om aan iedere soort assistent de mbo-4-opleidingseis te stellen. Voor een groot aantal assistenten is dit gezien hun takenpakket overbodig, voor anderen zal dezelfde opleidingseis gezien hun werkzaamheden juist onvoldoende zijn.’

De ANT is volgens Vaartjes niet tegen de mbo-4-opleiding tot tandartsassistent, maar wel tegen het verplicht stellen van deze opleiding voor ál het assisterend personeel. ‘Bij de overheid zou cijfermatig gezien een verkeerd beeld kunnen ontstaan van een groep assistenten waar de tandarts taken aan kan delegeren, omdat ze ertoe opgeleid zouden zijn. Een dergelijke misinterpretatie kan leiden tot verkeerde beleidsbeslissingen in de toekomst.’

Opleiding op maat ‘Wij vinden dat je moet kijken naar het risico voor de patiënt van de verschillende werkzaamheden’, legt de kersverse secretaris van de ANT, Ravin Raktoe uit. ‘Door de werkzaamheden in te delen in risicocategorieën – waarbij het karakter van de behandelingen duidelijk is gedefinieerd – kunnen we de individuele assistent voorzien van een

70

opleiding op maat. De ANT pleit dan ook voor variabele opleidingseisen op basis van de mate van tandheelkundig risico bij afgebakende werkzaamheden. Kortom, minder opleiding als het kan, méér als het nodig is. Alleen met aantoonbare bekwaamheid bieden we de patiënt echt duidelijkheid en transparantie en bovenal echte kwaliteit en veiligheid. Patiënten krijgen hiermee de garantie van bevoegd en bekwaam personeel aan de stoel en dat geeft houvast. Het is dan immers duidelijk wat een specifieke assistent wel en niet mag doen en dat de assistent is opgeleid voor de handelingen die hij of zij verricht.’

Voordelen In het ANT-voorstel kan een assistent zowel intern als extern opgeleid worden, afhankelijk van de werkzaamheden.

Dit heeft voor alle partijen grote voordelen, vertelt Raktoe: ‘Tandartsen kunnen assistenten selecteren uit een grotere arbeidsmarkt. Na een gerichte opleiding zijn de assistenten bevoegd en bekwaam voor het uitvoeren van de specifiek beoogde taken. Op deze manier creëren we geen kunstmatige schaarste. Die schaarste ontstaat juist wel bij een verplichte generieke minimale opleidingseis. Uiteraard houden we de kosten hiermee ook beheersbaar. Voor de assistenten zelf is het grote voordeel dat ze snel aan de slag kunnen en zelf hun opleidingsniveau en functie kunnen kiezen, zonder daarbij op onnodige barrières te stuiten.

Een opleiding op maat levert meer werkgelegenheid op voor verschillende opleidingsniveaus.’

Daarnaast wijst Raktoe op het maatschappelijke voordeel van het ANT-voorstel: ‘De overheid wordt door ons voorstel niet geconfronteerd met de noodzaak om de capaciteit van de ROC’s uit te breiden. De hoge maatschappelijke kosten die dat met zich meebrengt, blijven nu achterwege.’

Reacties De publicatie van het standpunt leverde de ANT vooral positieve reacties op, vertelt Raktoe: ‘De opleidingsinstituten waarmee we in gesprek zijn gegaan, hebben te kennen gegeven dat ze zich herkennen in de situatie die we schetsen en vinden dat ons plan goed aansluit bij de praktijk.

ANT-standpunt lezen?

Kijk voor het volledige document ANT standpunt – werkzaamheden assisterend personeel op www.ant-online.nl

Maar ook uit het werkveld ontvingen we goedkeurende reacties. Mondhygiënisten en preventieassistenten die in een tandartsenpraktijk werken, zijn blij dat ons voorstel tot duidelijkheid leidt en dat er onderscheid gemaakt wordt tussen de verschillende beroepen. Bovendien zijn ze erg te

spreken over de positieve insteek, vooral na de aanmatigende manier waarop mondhygiënistenkoepel NVM de relatie met de preventieassistent onlangs op scherp zette.

Uiteraard stemt het de tandartsen tevreden dat ons voorstel een boel bureaucratie tegenhoudt.’

Een systematische rubricering en afbakening van werkzaamheden aan de hand van heldere risicoprofielen en op maat gesneden opleidingsniveaus: Categorie

Risicoprofiel

Mate van zelfstandigheid

Opleidingsniveau

Categorie A

geen - tot een beperkt risico

onder direct toezicht of met (na)controle door tandarts

interne of externe opleidingen voor specifieke taken (infectiepreventie, röntgen)

Categorie B

risicovolle behandeling

zelfstandig, onder supervisie

geaccrediteerde opleiding tot assistent met preventieopleiding en eventuele vervolgopleiding voor specifieke taken

Categorie C

zeer risicovolle behandeling met een irreversibel karakter

geen taakdelegatie mogelijk

71

Met ANT Van Nouhuysbeurs op buitenlandstage

Toronto: onderzoek naar het endodontium De ANT Van Nouhuysbeurs ondersteunt jaarlijks zes studenten Tandheelkunde die tijdens hun studie in het buitenland een stage willen lopen en verstrekt vijfhonderd euro per student. De beurs is vernoemd naar Herman van Nouhuys, de oprichter van de ANT. Laura Voogt, vijfdejaars studente Tandheelkunde in Groningen en Rikkert Dings, zesdejaars student Tandheelkunde in Nijmegen, doen verslag van hun stages in respectievelijk Canada en Brazilië.

Laura Voogt, vijfdejaars master Tandheelkunde, Groningen

Mijn wetenschappelijke stage vond plaats in Toronto. De Universiteit van Toronto wordt gezien als een van de beste universitaire instellingen voor wetenschappelijk onderzoek in Canada. Er bestaat veel discussie over de behandeling van diepe cariës, omdat verschillende takken van de tandheelkunde er verschillende visies op nahouden.

De huidige literatuur suggereert dat indirecte pulpa overkapping een goede behandeloptie is, mits de prognose van de pulpa goed is.

Voor mijn masterscriptie onderzoek ik een borstelmethode uit het protocol van het Centrum voor Tandheelkunde en Mondzorgkunde van het Universitair Medisch Centrum Groningen, dat is uitgegeven in november 2013.

Het doel van de methode is verwijdering van pathologische biofilm in diepe cariëslaesies. De resultaten uit mijn on-

Laura Voogt

72

derzoek suggereren dat de borstelmethode van 1.000 rotaties per minuut voor 4 seconden achtereen afdoende is tijdens deze stap in het protocol. Hierbij werd een minimale afname van axiale dentine dikte waargenomen van gemiddeld 0,02 mm/s.

Endodontologie in Toronto Dr. Kishen, hoofd van de afdeling Endodontologie, was een zeer gastvrije begeleider. Tijdens mijn stage heb ik dankzij hem een aantal interessante gastcolleges mogen bijwonen.

Verschillende phD-studenten in zijn laboratorium hebben onderzoek naar het endodontium gedaan, resulterend in hoogwaardige wetenschappelijke publicaties. Ik mocht wekelijkse laboratoriumvergaderingen van de phD-studenten en de klassieke literatuurcolleges volgen. Hierdoor is mijn kennis met betrekking tot het endodontium sterk verbreed.

Toegevoegde waarde Canada bestaat uit een warme en multiculturele bevolking.

Toronto bestaat voornamelijk uit kansrijke immigranten.

Het is een goed georganiseerde, snelle en strenge samenleving. Ik ben veel te weten gekomen over andere culturen en internationale samenwerking, waardoor ik het Nederlandse onderwijssysteem in een breder perspectief kan plaatsen. Wat hebben studenten uit alle lagen van de Nederlandse bevolking een bevoorrechte positie om een opleiding te mogen genieten met zoveel mogelijkheden.

Stagetips Contacten tussen hoogleraren in de onderzoekswereld kunnen je een idee geven van deze mogelijkheden. Het onderwijssysteem in Canada is anders dan in Nederland.

Het is daarom van belang dat de achtergrond van de student en het doel van de stage vooraf duidelijk zijn om misverstanden te voorkomen. Het was leerzaam om internationale ervaring op te doen door vier maanden aan een buitenlandse universiteit verbonden te zijn. Het inspireert mij dat er overal ter wereld gemotiveerde studenten, tandartsen en onderzoekers te vinden zijn. Mocht je ooit nog de kans krijgen om naar Canada te gaan, dan zou ik het van harte aanbevelen.

Met ANT Van Nouhuysbeurs op buitenlandstage

Brazilië: composietreparatie in Pelotas

Toen ik in 2010 koos voor een onderzoeksprogramma met een buitenlandstage aan het eind van de bachelorfase, wist ik nog niet hoeveel invloed deze keuze zou kunnen hebben op de rest van mijn leven. Ik belandde in 2012 in Pelotas, Brazilië. Een jaar later ging een medestudent naar Pelotas en ben ik meegereisd om het begin van zijn stage in goede banen te leiden. Toen ging het mis: ik werd verliefd op een Braziliaanse schone. Met pijn in mijn hart probeerde ik haar, terug in Nederland, uit mijn hoofd te zetten; zonder resultaat.

Vrijwel onaangekondigd kwam ze mij opzoeken in 2014.

fectieve manier van oppervlaktebewerking is, in vergelijking met het verwijderen van de bovenste laag composiet of geen behandeling van het oppervlak. Vervolgens maakte het niet zoveel uit of enkel silaan werd gebruikt, of dat daarna ook bonding op het oppervlak werd aangebracht.

Ook heb ik enkele dagen in de kliniek mijn kunsten kunnen vertonen. Hier heb ik een leuke indruk kunnen krijgen van de Braziliaanse werkwijzen, die in essentie niet erg van de onze verschillen. De klinieken zijn wat ouder in vergelijking met de onze. Ook zijn de hygiënevoorschriften anders georganiseerd dan bij ons. Mijn indruk van het curriculum is dat de studenten, grof gezegd, tijdens hun studie meer extracties en minder vullingen uitvoeren vergeleken met ons.

Kunstmatige veroudering en reparatie composiet De keuze voor mijn onderzoekstage voor mijn masterscriptie valt te raden: Pelotas. Van januari tot en met maart 2015 voerde ik er mijn onderzoeksstage uit, getiteld Influence of artificial ageing and surface treatments on repair bond strength of composite resin. Het doel van het onderzoek was om te ontdekken hoe composiet het beste gerepareerd kon worden. Dit onderzocht ik door nieuw composiet op verouderde blokjes composiet te plakken, ze vervolgens in stukjes te zagen en uiteindelijk uit elkaar te trekken. Hiervoor gebruikte ik micro tensile bond strength-testen. De resultaten van het onderzoek lieten zien dat zandstralen de meest ef-

Temperament Aangezien ik aan de zijde van een Braziliaanse mijn tijd doorbracht in Brazilië, kwam de cultuur opeens erg dichtbij. En ze bestaan toch echt: de Braziliaan en de Hollander.

De Braziliaan kent een echt temperament – er is bij bijna alles in het leven meer emotie betrokken. Misschien als gevolg daarvan draaien ze vaak om de zaken heen, waar wij Nederlanders vaak erg direct (bijna onbeschoft in hun ogen) zijn. Gelukkig mocht ik met een ‘Braziliaanse Braziliaan’ én een meer ‘Hollandse Braziliaan’ samenwerken zodat ik mijn onderzoek op een Braziliaanse wijze volgens de planning af kon krijgen. Ik kijk terug op een heel bijzondere periode in mijn leven. Het was een mooie tijd.

Rikkert Dings, zesdejaars master Tandheelkunde, Nijmegen

Rikkert Dings

73

tot wel: Nú

rde el

4%0

be

las tingvoo

Check direct of u belasting kunt besparen!

Is één van onderstaande fiscale aspecten van toepassing voor u, dan besparen wij gegarandeerd belasting: Langer dan 5 jaar zelfde rechtsvorm, oprichting BV, aangaan VOF Eigen(dom) praktijkpand Investeringen Bedrijfsoverdracht/-opvolging Goodwill

Is één van deze situaties op u van toepassing?

Dan besparen wij voor u tot wel 40% belasting.

Bent u lid van een IQUAL groep?

Fiscaalfit geeft regelmatig advies bij IQUAL bijeenkomsten. Wij komen graag naar u toe!

Kijk op tandarts.fiscaalfit.nl en check uw belastingvoordeel.

Onderdeel van Van Braak Accountants

088 - 111 7 999 info@fiscaalfit.nl

Vraag & aanbod PERSONEEL GEZOCHT AMSTERDAM I.v.m. vakantie van onze mondhygiëniste is tandartsenpraktijk Mediport te Amsterdam gedurende de periode van 14 september tot en met 9 oktober 2015 op zoek naar een ervaren preventieassistente of mondhygiëniste voor vier dagen per week. Dagen in overleg. Reacties kunt u sturen naar s.feriani@mcmediport.nl.

OMGEVING AMSTERDAM Voor een kleine praktijk met één behandelkamer ben ik op zoek naar een gediplomeerde mondhygiëniste (met curatieve taken) voor twee dagen in de week, waaronder zaterdag. U dient volledig zelfstandig te kunnen werken en te beschikken over goede sociale en communicatieve vaardigheden. Gewenste handvaardigheid: rechts. Reacties o.v.v. nummer MV-11-15167 naar service@ ant-online.nl.

BREDA Per 1 oktober 2015 hebben wij plaats voor een tandarts voor twee à drie dagen per week. In onze moderne groepspraktijk met zes stoelen wordt elke dag samengewerkt aan kwalitatieve zorg voor de patiënten. Jouw profiel: BIG-geregistreerde tandarts met bij grote voorkeur enige jaren ervaring, beschikbaar voor twee à drie dagen per week.

Uitstekende beheersing van de Nederlandse taal, teamspeler, communicatief en sociaal vaardig.

Meer informatie of reageren: Martijn Sitsen, recruiter: 06 - 10 81 82 80 of via werken@dentalclinics.nl.

ENSCHEDE/NIJVERDAL Voor Dental Clinics Enschede en Nijverdal zoeken wij met spoed per 1 juli tot 1 november een mondhygiënist die de combinatie wil maken in deze praktijken, voor vier dagen per week. Mogelijk kun je blijven in Nijverdal na deze periode.

Wil jij werken in een leuke groepspraktijk? Neem dan contact op met Laura van der Laan, 06 - 46 23 66 82 of via laura.vanderlaan@dentalclinics.nl.

GRONINGEN-DRENTHE Per direct tandarts gezocht; fulltime of parttime voor langere samenwerking. Reacties per e-mail naar selvanameen@gmail.com.

HAAFTEN (GELDERLAND) Gezocht: spontane en flexibele mondhygiëniste voor minimaal één dag in de week. Wil jij werken in een gezellige en moderne werkomgeving met

leuke collega’s? Ben jij een echte teamplayer, flexibel inzetbaar en kun je zelfstandig werken?

Dan zijn wij op zoek naar jou: een gezellige collega ter aanvulling op ons tandheelkundige team van één tandarts en twee assistenten. Zie jij jezelf hierin, dan zien wij graag je reactie per mail tegemoet! tandartsenpraktijkwolda@hotmail.com HEERENVEEN Wij zoeken een enthousiaste tandarts-directeur voor vier à vijf dagen per week. In deze rol behandelt u zelfstandig uw patiënten maar draagt u ook de eindverantwoordelijkheid van de praktijk. U wordt ondersteund door een goed georganiseerde backoffice waardoor u zich optimaal kunt concentreren op de tandheelkundige zorg.

Interesse? Neem dan contact op met Laura van der Laan, 06 - 46 23 66 82 of via laura.vanderlaan@dentalclinics.nl.

HOLTEN (OVERIJSSEL) Tandheelkundig Centrum Holten, vier tandartsen en twee orthodontisten, zoekt op korte termijn, voor vast, een tandarts op de vrijdag. De vrijdag is eventueel uit te breiden met twee extra dagen.

Tevens is er i.v.m. zwangerschapsverlof in de periode september tot en met januari ruimte voor drie à vier dagen. Reacties naar nielse@xs4all.nl.

HUIZEN Wegens uitbreiding zijn wij op zoek naar een tandarts voor drie tot vijf dagen per week. Dental Clinics Huizen is een zeven-kamer-praktijk, recentelijk verbouwd, waar het hele team werkt aan kwalitatieve mondzorg voor het hele gezin.

Interesse? Neem dan contact op met Laura van der Laan, 06 - 46 23 66 82 of via laura.vanderlaan@dentalclinics.nl.

MAASTRICHT Dental Clinics Maastricht heeft plaats voor een tandarts voor drie tot vijf dagen per week (in overleg). Dental Clinics in Maastricht is een groepspraktijk met elf behandelkamers, waaronder één kamer bestemd voor kaakchirurgische implantologie. De praktijk is gelegen aan de rand van het centrum. Interesse? Neem dan contact op met Laura van der Laan, 06 - 46 23 66 82 of via laura.vanderlaan@dentalclinics.nl.

NOORD-HOLLAND Gezocht: allround tandartsassistente voor 32 uur per week. Voor onze kleine groepspraktijk in het centrum van Amsterdam zijn wij op zoek naar een enthousiaste tandartsassistente. Naast assis-

teren aan de stoel kun je ook ingezet worden aan de receptie of in de omloop. Enige werkervaring als tandartsassistente is een pré. Ben je geïnteresseerd? Stuur dan je cv met foto plus motivatie naar tandartstideman@gmail.com.

NOORD-HOLLAND Tandarts gevraagd in Enkhuizen (dinsdag en vrijdag). Ter uitbreiding van ons team zijn wij op zoek naar een jonge enthousiaste tandarts/algemeen practicus. Tandartsenpraktijk G Dent is een kleine goedlopende tandarts- en implantologiepraktijk, waar aandacht voor de patiënt centraal staat. Ben je gedreven, professioneel, kwaliteit- en patiëntgericht en vind je het leuk om in een kleine praktijk te komen werken met een enthousiast team, waar klantvriendelijkheid hoog in het vaandel staat? Wil jij de uitdaging met ons aangaan om een modern groeiende praktijk naar een grotere praktijk te brengen? Dan pas jij in ons team! Wij bieden: - Een aanstelling op VAR(WUO-)basis - Prettige collega’s en goede werksfeer - Optimale ondersteuning van ons team Ontwikkelingsmogelijkheden - Regelmatig intercollegiaal overleg. Profiel: - Afgeronde opleiding tandarts – BIG-geregistreerd - Communicatief- en sociaalvaardig - Goede beheersing van de Nederlandse taal - Kwaliteit- en patiëntgericht - Kennis van Exquise. Voor meer informatie over de functie of sollicitatieprocedure kun je contact opnemen met Petra van Engelenhoven, praktijkmanager Tandartspraktijk G Dent. Telefoon: 0228 - 32 25 80 of e-mail: Petra@gdent.nl. Website: www.gdent.nl NOORD-HOLLAND Wij zijn per direct op zoek naar een ervaren mondhygiëniste m/v. Het ACCT, Amsterdams Centrum Cosmetische Tandheelkunde, is per direct op zoek naar een ervaren mondhygiëniste (m/v) voor vier dagen in de week. Je komt te werken in een praktijk opgezet door tandarts Bart Beekmans waar de nadruk ligt op restauratieve tandheelkunde. Op dit moment zijn er twee tandartsen en drie mondhygiënistes werkzaam.

Tandarts Bart Beekmans en tandarts Marta Ilik geven beide lezingen op het gebied van esthetische tandheelkunde in het binnen- en buitenland.

De functie betreft: Spreek jij vloeiend Nederlands en Engels? Heb jij een afgeronde hbo-opleiding tot mondhygiëniste, geen negen-tot-vijf-mentaliteit, ervaring in het maken van röntgenfoto’s, bleken en het nemen van afdrukken, en ben jij gemotiveerd, gedreven en wil jij tijd besteden om mee te gaan met de nieuwste ontwikkelingen in

75

Medieq is door W&H erkend als service partner. Wij hebben de meest up-to-date kennis in huis voor een preventieve onderhoudsbeurt of reparatie aan uw Lisa/Lina autoclaaf.

MedieQ biedt u tevens de mogelijkheid om een onderhoudscontact af te sluiten voor uw autoclaaf.

Deze bieden wij aan in 2 vormen: 1: Standaard onderhoudscontract, deze is kosteloos!

2: Vast en zeker onderhoudscontract, hierbij betaald u € 55,- per maand en heeft u garantie op uw autoclaaf zolang het contract loopt.

Kijk voor meer informatie op: www.medieq.nl S tellingmolenst raat 100, 1333 CN Almere Telefo on: 036 - 54 99 171

In 3 maanden uw praktijk geprotocolleerd, Inspectieproof en ISO 9001 of HKZ gecertificeerd!

Bent u Bijna afgestudeerd?

Sibbing & Wateler begeleidt (startende) tandartsen. Wilt u weten wat wij na uw studie voor u kunnen betekenen?

• Vaste lage prijs

• Inclusief kwaliteitsjaarverslag

• Inclusief training medewerkers

• Maatwerk handboek

• Inclusief patiëntenenquête

• In 3 bezoeken bij u in de praktijk

Neem dan vrijblijvend contact met ons op voor het maken van een afspraak.

Al 700 mondzorgpraktijken gingen u voor Praktijkadviseurs

en beoordelen ons met een 8,2

voor tandartsen telefoon: (0318) 544 044 - www.sibbing.nl

www.roozeboomconsulting.nl 050-406 4040 nt-rozeboom 150203.indd 1

04-03-15 09:32

Vraag & aanbod de tandheelkunde? Misschien ben jij dan wel degene die wij zoeken om ons team te komen versterken. Procedure: Indien u uzelf herkent in het bovenstaande profiel, ontvangen wij graag uw sollicitatiebrief, inclusief cv met pasfoto en naam van een referent. U kunt uw schrijven adresseren aan: Mw. M.H.Rijken, management@ acct.nl.

NOORD-NEDERLAND Ben je al een paar jaar afgestudeerd en op zoek naar een nieuwe uitdaging? Wegens groei van de praktijk zijn we op zoek naar een enthousiaste tandarts m/v die minstens twee jaar is afgestudeerd, voor minimaal drie dagen per week. Jouw profiel: • Afgeronde studie tandheelkunde, BIG-geregistreerd, de Nederlandse taal goed beheersend • Bij voorkeur minstens twee jaren werkervaring, bereid om zich verder in het vak te ontwikkelen • Teamspeler, creatief , kwaliteit hoog in het vaandel • Dienstbaarheid en inlevingsvermogen ten opzichte van de patiënt • Langdurige samenwerking • Bereidheid tot nascholing • Zie verdere informatie op www.tandartsjoure.nl/ de praktijk/vacatures.

OSS Tandarts gezocht voor twee dagen per week in onze moderne praktijk met diverse specialisaties.

Er wordt gezocht naar een collega met oog voor kwaliteit en die een patiëntvriendelijke houding heeft en die ook graag in een team werkt waarin kwaliteit en communicatie belangrijk wordt gevonden. Reacties o.v.v. nummer TV-53-15160 naar service@ant-online.nl.

ROTTERDAM Drukke tandartsenpraktijk in het centrum van Rotterdam zoekt tandarts-medewerker voor lange duur op donderdag en vrijdag. Het team van vijf tandartsen en tien assistenten vormt een mix van jeugdig elan en jarenlange ervaring.

Overname van een deel van de praktijk op termijn is zeker bespreekbaar. Reacties o.v.v. nummer TV-30-15161 naar service@ant-online.nl.

UTRECHT Tandarts. Voor een leuke, moderne praktijk in Utrecht, in de gezellige wijk Lombok dicht bij het centrum, met drie tandartsen, twee tandartsassistentes, twee baliemedewerkers en twee behandelstoelen, zijn wij per direct op zoek naar een ervaren BIG-geregistreerde parttime tandarts op zzp-basis. Interesse? Stuur een e-mail met cv naar

tandartspraktijksohogroeneweg@gmail.com t.a.v.

Gordana Dimitrieva.

UTRECHT Tandartsassistente. Voor een leuke, moderne praktijk in Utrecht, in de gezellige wijk Lombok dicht bij het centrum, met drie tandartsen, twee tandartsassistentes en twee baliemedewerkers, zijn wij per direct op zoek naar een ervaren en gediplomeerde parttime tandartsassistente. Interesse? Stuur een e-mail met cv naar tandartspraktijksohogroeneweg@gmail.com t.a.v. Gordana Dimitrieva.

VEGHEL (NOORD-BRABANT) Per 1 januari 2016 zijn wij op zoek naar een gezellige tandarts die ons team wil komen versterken. Wij zijn een middelgrote tandartsenpraktijk in Veghel (Noord-Brabant) met vier tandartsen en zoeken voor één dag in de week een tandarts, met mogelijkheid tot meerdere dagen in de toekomst. Eerder beginnen is in overleg ook mogelijk. Ben jij een teamplayer en denk je een goede aanwinst te zijn voor onze praktijk? Dan zien we je reactie graag tegemoet! Reacties naar ilseterwoert@hotmail.com.

VOORSCHOTEN Wij zijn op zoek naar een tandarts-implantoloog die af en toe bij ons zou willen implanteren onder gunstige voorwaarden. U kunt contact met ons opnemen via mboverhoff@hotmail.com.

ZOETERMEER Gezocht: mondhygiënist(e) parttime - moderne praktijk in Zoetermeer. Wij zijn per direct op zoek naar een mondhygiënist voor een parttime functie in onze tandartsenpraktijk in Zoetermeer, met haar moderne praktijkinstelling en hoge kwaliteitsnormen. Naast onze professionaliteit zijn wij een informele en gemoedelijke praktijk.

Wat wij verwachten is ENTHOUSIASME, INZET en MOTIVATIE! Ben jij op zoek naar een nieuwe uitdaging of naar een baan? Stuur dan je cv en een motivatie naar bdk@dentalluxe.nl.

Wij bieden: - Een jong, dynamisch team - Een moderne werkomgeving en vriendelijk werksfeer - Volledige zelfstandige functie met waar nodig ondersteuning door kundige tandartsen - Salariëring en vorm van dienstverband in onderling overleg. Wij vragen: - Afgeronde opleiding als mondhygiënist of mondzorgkundige - Communicatieve eigenschappen en patiëntvriendelijke houding - Een teamplayer die in overleg met tandartsen kan werken – Accentloze beheer-

sing van Nederlandse taal - Hoge kwaliteitseisen aan eigen werk(wijze) - Flexibel qua persoonlijke instelling en werktijden.

PERSONEEL AANGEBODEN HAARLEM E.O. Vrouwelijke tandarts, afgestudeerd in 2008, zoekt een nieuwe werkplek voor één à twee dagen per week, bij voorkeur in de bijzondere tandheelkunde. Naast ervaring in de algemene praktijk heb ik aantoonbare affiniteit met bijzondere zorggroepen en ben ik in opleiding tot tandarts gehandicaptenzorg. Reacties o.v.v. nummer TA20-15173 naar service@ant-online.nl.

PRAKTIJK AANGEBODEN REGIO ARNHEM/NIJMEGEN (GELDERLAND) Goed lopende praktijk met ongeveer 1.100 actieve patiënten. Agenda is al tot half september helemaal vol gepland. Patiëntenbestand is nog niet gesaneerd; er is nog zeer veel werk te doen. Centrale locatie in huurpand met lage huur. Reacties o.v.v. nummer PA-66-15182 naar service@ant-online.nl.

GRONINGEN In de omgeving van Groningen parttime solopraktijk aangeboden met ongeveer 1.500 actieve patiënten. De praktijk is gevestigd in een huurpand. Reacties naar tandartspraktijkgroningen@ gmail.com.

ROTTERDAM (ZUID-HOLLAND) Mooie en moderne (nieuwbouw 2009) tandartsenpraktijk in Rotterdam, met drie behandeleenheden in een open concept met optimale lay-out, inclusief pand, te koop aangeboden. De praktijk is gelegen aan het water in nieuw ontwikkeld havengebied en kent 1.800 actieve patiënten. De praktijk heeft een uitstekend verwijsnetwerk, een ruim groeipotentieel en is aan te merken als turnkey. Voor nadere informatie en het opvragen van een verkoopmemorandum: marnix.simpelaar@ cmenp.nl of 06 - 23 42 79 21.

UTRECHT Kleine orthodontiepraktijk in het centrum van Utrecht te koop, met veel uitbereidingspotentie.

Met openbaar verkeer goed bereikbaar en ruime parkeermogelijkheden. Ideaal voor een beginnende orthodontist of een tandarts die orthodontie met zijn/haar algemene praktijk wil combineren. Eigen woon/werk pand. Reacties o.v.v. nummer PA-12-15155 naar service@ant-online.nl.

77

ANT Algemeen De ANT behartigt de belangen van in Nederland werkzame tandartsen, gedifferentieerde tandartsen en tandartsspecialisten, waarbij optimale en onafhankelijke tandheelkundige zorg het uitgangspunt vormt en de relatie tussen tandarts en patiënt centraal staat.

Tevens ondersteunt de ANT haar leden zodanig dat zij in staat worden gesteld om zich, in overeenstemming met de visie van de ANT, te richten op de essentie van het zijn van tandarts: het verlenen van optimale tandheelkundige zorg.

ANT is een beroepsorganisatie voor tandartsen, opgericht in 1995. Op 5 juli 2002 heeft de minister van VWS de ANT aangewezen als ‘representatieve organisatie’ voor tandartsen en tandartsspecialisten.

BESTUUR

BUREAU

Voorzitter

Algemeen directeur

Vicevoorzitter/ Penningmeester

Bureau-adres

Dhr. W.F. Kniese

Leidsevaartweg 99 2106 AS Heemstede

Secretaris

Telefoon

Dhr. J.W. Vaartjes

Dhr. R.J. Raktoe Lid

Dhr. R. Maaswinkel

023-524 88 99 E-mail

Mw. C.M.J. Scheijmans

ant@ant-online.nl

Lid

Website

Dhr. R.H.C. Suy

www.ant-online.nl

Tijdens de Algemene Ledenvergadering op 19 juni jl. zijn de tandartsen Ravin Raktoe en Richard Suy toegetreden tot het bestuur. Zij vervangen Titia Smulders en Sherif El Boushy, die na een zittingstermijn van respectievelijk vier en tweeënhalf jaar zijn afgetreden.

Dit doen we mede door het aanbieden van een uitgebreide ledenservice. Binnen deze ledenservice worden diverse diensten aangeboden, zoals een telefonische helpdesk, advisering bij praktijkoverdracht, juridisch en fiscaal advies, modelcontracten, advertentierubrieken etc. Daarnaast houden wij leden up-to-date met nieuwbrieven en een uitgebreid nascholingsaanbod. Ook biedt de ANT haar leden een onafhankelijke en laagdrempelige klachtencommissie, tot wie de patiënten van ANTleden zich in een geschil kunnen richten.

ANT LIDMAATSCHAPPEN EN CONTRIBUTIE 2015 Statutair is vastgelegd dat uitsluitend tandartsen en studenten tandheelkunde lid kunnen worden van de ANT. De vereniging kent een aantal verschillende typen lidmaatschappen met bijbehorende contributie.

Contributie per kalenderjaar per 1 januari 2015: Volwaardig lidmaatschap*

€ 990,-

Praktiserende tandartsen

Partnerlidmaatschap*

€ 495,-

Voor partnertandartsen van leden

Groepslidmaatschap*

€ 773,50

Vanaf vier tandartsen werkzaam op één adres of onder één naam

Starterlidmaatschap* (per 1 juli 2015)

€0

In jaar van afstuderen 1e jaar 2e jaar 3e jaar

Gereduceerd lidmaatschap

€ 369,-

Niet-praktiserend, <65 jaar

65+ lidmaatschap*

€ 495,-

Praktiserend

Pensioenlidmaatschap

€ 94,-

Niet meer praktiserend

Lidmaatschap op grond van inkomen*

€ 346,50

<35% van het rekeninkomen 35 tot 65 procent van rekeninkomen

€ 90,€ 280,€ 480,-

€ 693,Studentlidmaatschap € 0 Vriend van de ANT €

€ 250,-

*inclusief aansluiting bij klachtenregeling conform WKCZ.

Lid worden of uw lidmaatschap wijzigen?

Mail naar ant@ant-online.nl, of bel: 023 - 524 88 99.

78

Advertentie

Sensodyne Repair & Protect ®

De opbouw van een nieuwe beschermende laag De unieke* formulering met Novamin In vitro onderzoeken hebben aangetoond dat er vanaf de eerste toepassing van de unieke* samenstelling van Sensodyne® Repair & Protect met Novamin over blootliggend dentine en in dentinekanaaltjes een herstellende† beschermende laag opgebouwd wordt.1,2 Tweemaal per dag tandenpoetsen met Sensodyne® Repair & Protect kan een effectieve en langdurige verlichting geven bij gevoelige tanden.3 † Het opbouwen van een robuuste herstellende† beschermende laag over en in de blootgelegde dentinekanaaltjes De herstellende† en beschermende laag die door Sensodyne® Repair & Protect over en in de blootgelegde dentinekanaaltjes opgebouwd wordt, leidt ertoe dat prikkels de zenuwen in de tand niet meer bereiken.1,2 In vitro onderzoeken hebben aangetoond dat deze herstellende† en beschermende laag bestand is tegen typische zuuraanvallen door voedsel, waaraan patiënten dagelijks blootgesteld worden.2 In vitro onderzoek toont de resistentie aan van de sterke hydroxyapatiet-achtige laag tegen dagelijkse aanvallen in de mond.4

5 µm

Vóór het poetsen

5 µm

Na het poetsen

5 µm

Na een zuuraanval

Bewerkt naar Earl et al. 2011,4 In vitro SEM-beelden van het tandoppervlak vóór het poetsen, van een hydroxyapatiet-achtige laag die zich na tweemaal daags poetsen gedurende vier dagen met een 5% NovaMin®-tandpasta heeft gevormd, en de hydroxyapatiet-achtige laag vijf minuten na het drinken van cola.4

Effectieve en langdurige verlichting van overgevoeligheid aan dentine† In klinische studies werd aangetoond dat Sensodyne® Repair & Protect overgevoeligheid aan dentine met betrekking tot tactiele prikkels aanzienlijk kan verminderen.3†

Beveel Sensodyne® Repair & Protect aan uw patiënten met gevoelige tanden aan *Sensodyne® Repair&Protect is uniek in het Sensodyne-assortiment en bevat, samen met Sensodyne® Complete Protection, de geavanceerde NovaMin®-technologie. † Herstel biedt bewezen pijnbestrijding bij tweemaal per dag tandenpoetsen. www.sensodyne.be en www.sensodyne.nl Literatur: 1. Earl J, Langford RM, Am J Dent 2013; 26:19A-24A. 2. Burnett GR, Am J Dent 2013; 26:15A-18A. 3. Parkinson C, Hughes N, Jeffery P, Jain R, Kennedy L, Qaqish J, Gallob JT, Mason S, Am J Dent 2013; 26:25A-31A. 4. Earl J et al. J Clin Dent 2011; 22(Spec Iss): 68-73 (B). CHNL/CHSENO/0028/15

D UITS LA K-

FRANK

IJ

ND

R

TANDTECHNISCH LABORATORIUM

IË - NEDE

R

BE

LG

LA

ND

ES R OPE EURKTLEIDE R A M