Professioneel Schoonmaken 3 - 2014 by Het Branche Bureau

BOARDROOM: ANNETTE VAN DER MEULEN

FOCUS: WERKEN OP HOOGTE

BOMEN OVER: MICROBIËLE REINIGING

PROFESSIONEEL SCHOONMAKEN

JA ARGANG 13 - ’14 / 3

Thema: Personeel & Opleiden

Van klassikaal naar blended learning in de zorg

r e k e z n e t Vas GLAZENWASSERSLADDERS

Deurneseweg 5

5709 AH Helmond T (0492) 538 124 www.dirks.eu

COLOFON

Op de cover

Professioneel Schoonmaken

Net als werken kan ook opleiden plaatsongebonden.

is een uitgave van APPR bv, in samenwerking

Blended learning biedt mogelijk kansen voor de schoonmaak-

met de Vereniging Schoonmaak Research, 13e jaargang.

PS BOARDROOM: ANNETTE VAN DER MEULEN

FOCUS: WERKEN OP HOOGTE

PROFES SIONEEL

BOMEN OVER: MICROBIËLE REINIGING

SCHOON MAKEN

JA ARGANG 13

sector. Lia Kollaard (Conclusion) en Mariska Binnemans (Alpheios) lichten hun praktijkcasus toe.

Redactieadviesraad:

Van klassikaal naa r blended learning in de zorg

Nico Lemmens, Marije van Wijngaarden, Klaas Gravesteijn, André de Reus, Paul Terpstra, Sjaak van ‘t Wout, Hans Paul Visscher, Petra Boonstra, Hanneke Leijdekkers, Ad van Poppel. Realisatie: Ivo voor den Dag APPR bv, Postbus 5135, 1410 AC Naarden, tel: (035) 694 28 78, fax: (035) 694 74 27,

PS, Op het moment van schrijven ligt er een onderhandelingsresultaat tussen

e-mail: ivo@appr.nl

werkgevers, tijdens de onderhandelingen vertegenwoordigd door OSB, en

Abonnementen:

Tijdens de persconferentie en de communicatie rondom die resultaat bleek

Een jaarabonnement op Professioneel Schoon-

hoe breekbaar een dergelijk resultaat kan zijn. Er werd benadrukt dat er

maken is in Nederland gratis voor een ieder die

zeker nog geen cao was, en het was op die 27e mei dan ook te vroeg om te

kan aantonen professioneel bij schoonmaakon-

spreken van een principeakkoord.

derhoud betrokken te zijn. De aanvraag van het abonnement dient schriftelijk te gebeuren en vergezeld te gaan van een visitekaartje of werkgeversverklaring. Het abonnement is tevens

de vakbonden (CNV, FNV) over een driejarige cao.

Een onderhandelingsresultaat dus. Een zwaarbevochten resultaat, want wederom ging het proces rondom de totstandkoming van een cao gepaard met stakingen, moddergooien in de media en ontplofte bommen tussen de

gratis voor laatstejaarsstudenten en docenten

partijen. Een bemiddelaar – die in eerste instantie nog niet door alle partijen

van de opleidingen mbo-FD en hbo-FM.

nodig werd bevonden – bood uitkomst.

De uiteindelijke toewijzing van het abonnement

In de nieuwe cao – want in de volksmond wordt er ondanks de voorzich-

is voorbehouden aan APPR bv. Abonnementen

tigheid van alle partijen gesproken over een cao-akkoord – is er ruimte

kunnen aangevraagd worden bij: APPR bv, Post-

voor een vernieuwingsagenda. Zo komt er een einde aan de wachtda-

bus 5135, 1410 AC Naarden. Voor inschrijving

gen, een grote overwinning voor de schoonmakers, en misschien op

wordt eenmalig € 44,00 in rekening gebracht. Een jaarabonnement buiten de doelgroep kost € 129,00, een abonnement binnen de EU € 149,00 per jaar en buiten de EU € 172,00 per

lange termijn ook wel voor werkgevers. Het meest opvallende aan de vernieuwingsagenda is misschien wel het feit dat partijen die in de afgelopen maanden lijnrecht tegenover elkaar

jaar. De losse verkoopprijs bedraagt € 19,50.

stonden intensief gaan samenwerken om zo tot een betere sector te

Alle prijzen inclusief BTW.

komen. Beter voor iedereen. Voor een buitenstaander moet dat toch vreemd zijn. Een aantal maanden

Advertentie-exploitatie:

vecht je elkaar bijna de tent uit, maar vanaf het moment dat er een ak-

Herman Wessels

koord is, ben je weer beste maatjes.

APPR bv, Postbus 5135, 1410 AC Naarden, tel: (035) 694 28 78, fax: (035) 694 74 27, e-mail: herman@appr.nl

Bemiddelaar Wim Kooijman had hier wel een mooie verklaring voor: ‘In de media schetsten partijen misschien weleens een ander beeld, maar aan de onderhandelingstafel heb ik altijd het gevoel gehad dat men

Vormgeving:

bereid was om naar elkaar standpunten te luisteren.’

APPR bv,

Niets is dus wat het lijkt, en in tijden van oorlog is alles geoorloofd. Het is te

Merit op de Dijk (art direction),

hopen dat de vrede toch niet breekbaar blijkt te zijn, en dat er de komende

Marlies Mulder

jaren rust is in de sector.

Druk:

Ivo voor den Dag

Ten Brink, Meppel Verschijningsfrequentie: 6 maal per jaar

www.professioneelschoonmaken.nl

Zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van APPR bv mag niets uit deze uitgave open-

Het laatste schoonmaaknieuws

baar worden gemaakt of op welke wijze dan ook

ook via Twitter: @magazinePS

vermenigvuldigd. ISSN: 1569-4968

Foto: ©NFP Photography - Henk Tukker

Auteursrecht:

- ’14 / 3

Thema: Personeel & Opleiden

Inhoud 36 24

Van klassikaal naar blended learning in de zorg

Opleiders over opleiden aakm in de schoon bran che

Opleiders over opleiden

44 Opvallend object

Een carrière in de schoonmaak? Er zijn waarschijnlijk maar weinig kinderen die – als je ze vraagt wat ze later willen worden – zeggen dat ze een carrière in de schoonmaak willen. Later, als student Facility Management, is dat nog steeds niet vanzelfsprekend.

Keurmerk Glas & Gevel beperkt risico Opdrachtgevers lopen grote risico’s als zij geen oog hebben

Schoonmaakbedrijf ontwikkelt reinigende robot voor windmolens

voor veilige arbeidsomstandigheden bij werkzaamheden aan hun gebouwen. Daarom is recent het OSB-keurmerk Glas & Gevel ingevoerd.

Facilitaire sector op weg naar volwassenheid

Belevingsgericht Modulair Schoonmaken

Meer kwaliteit? Meer betalen! Dat is de regel in schoonmaakland. Maar waarom eigenlijk? Het stellen van die simpele vraag bracht een ontevreden contractbeheerder en een gedreven eigenaresse van een schoonmaakbedrijf tot een nieuw schoonmaakconcept.

de de Boardroom Boardroom

En verder...

Bezoekersrecord voor jubileumeditie ISSA/Interclean

Colofon ..............................................................3 Nieuws ..............................................................6 VSR ..................................................................14 SVS Kennisquiz ............................................. 34 Column Carolien Brederije .............................35 Wetenschap ...................................................38 OSB over ..........................................................51 Column Ron Meyer (FNV) ..............................59 Productnieuws ...............................................61 Bruisende wetenswaardigheden ................ 64 Column Awog ..................................................66 Next .................................................................66

NIEUWS NI Nieuws

Marcel en Kelly winnaars Beste Schoonmaker 2014 Marcel Soeteman, in dienst van Hago

gen bovendien een glimmende bokaal

verantwoordelijkheid in een moeilijk

Nederland en schoonmaker bij chemie-

en een cheque ter waarde van 500 euro.

schoon te maken omgeving; een omge-

en materialencommunity Chemelot in

De jury: ‘Marcel Soeteman, is een

ving waarbij slechts weinig mensen stil

Geleen, is verkozen tot De Beste Schoon-

schoonmaker die liefde heeft voor het

staan dat ook daar wordt schoonge-

maker 2014 Nederland. Kelly Mouton,

vak. Een ware vakidioot. Hij beheerst di-

maakt. Ze weet exact wat ze doet, werkt

schoonmaker bij Euroclean, werkt bij de

verse disciplines en werkt strikt volgens

proactief en doet dat met veel plezier en

Zweedse woonwinkelketen Ikea in Gent;

de geldende protocols. Hij is multi-inzet-

verantwoordelijkheid. Kelly staat klaar

zij is winnaar van de prestigieuze lands-

baar. De winnaar heeft aangegeven nooit

voor de klant en kan collega’s waar nodig

titel De Beste Schoonmaker 2014 België.

meer iets anders te willen doen dan

ondersteunen. Het is echt een schoon-

Op 11 juni vond de spannende bekend-

schoonmaken. We weten zeker dat klant

maakkanjer en een terechte winnaar.’

making van De Beste Schoonmaker 2014

en werkgever daar zeer blij mee zijn!

De Beste Schoonmaker 2014-verkiezing

in Beachclub Sunrise in Best plaats. Bij

Marcel is een voorbeeld voor velen in

voor Nederland en België beoogt een po-

dit finalefeest waren zo’n 170 fans, vrien-

onze mooie branche. Hij is een topper.’

dium van waardering te vormen voor

den, familie en collega’s van de tien fina-

En over Mouton: ‘Kelly Mouton, is een

schoonmakers en onderstreept het belang

listen aanwezig. Alle finalisten ontvingen

schoonmaakster in hart en nieren. Al van

van vakmanschap in het bijzonder en

een televisie en een oorkonde; winnaars

jongs af aan is zij bezig met het vak. Be-

schoonmaak in het algemeen. De recente

Marcel Soeteman en Kelly Mouton kre-

zig met kuisen. Ze draagt een enorme

stakingen hebben dit laatste immers bevestigd. De Beste Schoonmaker 2014-verkiezing is mede mogelijk gemaakt door negen sponsors: Green Care Professional, Numatic International, CleanDeal, Vendor, Vileda Professional, Studie Plan Nederland, Uniqcare, Herman Media en ISSA/Interclean Amsterdam; en door negen ambassadeurs: Asito, CSU, Dolmans, EW Facility Services, Gom Schoonhouden, Hago, Hectas, ISS en Succes Volendam. Informatie: www.debesteschoonmaker2014.nl/be

Directiewisseling NCV, NVZ en NAV

Max Braamhorst start bij Yask

Vanaf 1 mei is Ronald van Welie directeur van de Nederlandse Cosmetica Vereniging (NCV); en Hans Razenberg directeur van de Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten (NVZ) en van de Nederlandse Aerosol Vereniging (NAV). Ronald van Welie en Hans Razenberg werken al vele jaren samen met Wouter Pfeifer, die na meer dan twintig jaar zijn functie neerlegt. Van Welie werkte na zijn promotie aan de landbouwuniversiteit Wageningen bij de Consumentenbond. Razenberg promoveerde aan de Universiteit Utrecht en werkte, voor hij in dienst kwam bij de NVZ, onder andere bij Akzo als operations manager van een productiesite in België en later in de marketing. De drie verenigingen continueren de nauwe samenwerking in het kantoor in Zeist, die onder leiding van Wouter Pfeifer is opgebouwd. Informatie: www.nvz.nl

Max Braamhorst (30) is medio mei benoemd tot business consultant van Yask. Braamhorst: ‘Mijn kracht ligt in het maken van kansrijke verbindingen tussen mensen. Daarnaast gaat mijn hart sneller kloppen van het ontwikkelen van slimme facilitaire concepten die aansluiten bij de vraagstukken die spelen bij onze klanten, met kennis van de branche waarbinnen zij actief zijn.’ Braamhorst heeft ervaring als consultant bij het inrichten van shared service centers, regie-implementaties en outsourcingtrajecten van maincontracts en integrated facility management. Informatie: www.yask.nl

PS - 6

IEUWS NIE Het laatste schoonmaaknieuws: professioneelschoonmaken.nl 100.000e bezoeker Vendor Public Washrooms Zuidplein

Vendor Public Washrooms Zuidplein heeft Irene Balgobind als de 100.000e bezoeker van 2014 ontvangen. Balgobind is in het zonnetje gezet met uiteenlopende verrassingen ter waarde van 100 euro. Haar reactie: ‘Ik woon in Crooswijk en kom hier regelmatig winkelen met mijn zus. Wij maken dan gebruik van de toiletten van Vendor omdat de toiletten schoon en fris zijn.’ Irene Balgobind (midden eerste rij)

Informatie: www.vendorpublicwashrooms.nl

Romaro neemt SIR Schoonmaak over Met een formele handtekening hebben Romaro Schoonmaakgroep en SIR Schoonmaak, specialisten in schoonmaakonderhoud, hun krachten gebundeld. SIR Schoonmaak is daarmee vanaf heden onderdeel van Romaro. Partijen waren sinds begin dit jaar met elkaar in gesprek over een mogelijke samenwerking. Rogier Mazurel, algemeen directeur van Romaro: ‘Wij zijn verheugd dat na het ondertekenen van de principeovereenkomst de overname van SIR Schoonmaak nu definitief is.’ Informatie: www.romaro.nl

Rogier Mazurel (Romaro) (l) en Hans van Soest (SIR Schoonmaak)

Nieuw pand voor jarig Eurosupply Eurosupply vierde in mei zijn 25-jarig bestaan met de opening van het nieuwe bedrijfspand. Opdrachtgevers, collega’s, leveranciers en andere belangstellende namen een kijkje in het nieuwe pand in het Brabantse Moerdijk. Tussen veel hoogwerkers weerklonk de muziek van het Jazz-combo en genoten de gasten van een hapje, een drankje, het goede gezelschap en het stralende weer. De nieuwbouw markeert de afsluiting van een intensieve periode voor eigenaar Daan van de Poel en zijn zeventien medewerkers. In juli 2013 brak er brand uit in het oude pand. De schade viel gelukkig mee, maar toch werd besloten nieuw te bouwen. Amper vijf maanden na de start van de nieuwbouw is dit pand geopend. Informatie: www.eurosupply.nl PS - 7

NIEUWS NI Nieuws

SieV haar 100 e lid mogen verwelkomen. Tijdens de ISSA/

AAFM introduceert geïntegreerde werkdrukmeting

Interclean wisten zowel leden als niet-leden de stand van

AAFM komt als eerste facilitair dienstverlener met een geïn-

SieV goed te vinden om bij te praten maar ook om lid te

tegreerde werkdrukmeting voor schoonmaak, catering en

worden van de vereniging. Opvallend is te noemen dat veel

beveiliging. Tot voor kort werd dit onderzoek alleen verplicht

grootha0dels SieV-lid wilden worden.

gesteld en uitgevoerd in de schoonmaakbranche.

100e lid voor Siev

Tijdens de ISSA/Interclean heeft mkb-werkgeversorganisatie

Het 100 lid werd de firma Nexus Cleaning uit Venray. Yvette

AAFM heeft een methode ontwikkeld om periodiek werkdruk

Kempen, directeur eigenaar: ‘Wij hebben een duidelijke visie

te meten onder schoonmaak-, catering- en beveiligingsmede-

over hoe we willen ondernemen. Deze visie is gebaseerd op

werkers. Wat de methode bijzonder maakt, is de geconsoli-

een aantal pijlers, namelijk: tevredenheid, transparantie, mvo,

deerde rapportage uit het onderzoek. Omdat de werkdrukme-

innovatie, kwaliteit en waarmaken wat we beloven. Vanuit deze

tingen geïntegreerd plaatsvinden, ontstaan er waardevolle

visie volgt voor ons eigenlijk als vanzelfsprekend dat we sa-

resultaten in een relevante context over alle diensten heen.

menwerken belangrijk vinden, in welke hoedanigheid dan ook.

Hiermee kan direct gestuurd worden op het welzijn en de te-

Het aanmelden bij Siev is daar een voorbeeld van.’

vredenheid van de uitvoerende medewerkers.

Informatie: www.schoonmakeniseenvak.nl

Informatie: www.aa-fm.com

Riwal Hoogwerkers naamgever stadion FC Dordrecht Riwal Hoogwerkers heeft haar naam verbonden aan het sta-

met sportsponsoring in de Drechtsteden. Zo ook met FC Dor-

dion van FC Dordrecht. Vanaf heden heet het stadion Riwal

drecht: eerst als business clublid, vanaf 1997 als shirtsponsor

Hoogwerkers Stadion. Na de verlenging van het contract als

en vanaf 2006 als hoofdsponsor. Volgend seizoen keert FC

hoofdsponsor van FC Dordrecht is dit een mooie vervolgstap.

Dordrecht na negentien jaar weer terug op het hoogste voet-

Riwal is opgericht in Dordrecht en heeft altijd in grote mate

balniveau in Nederland: de eredivisie.

haar maatschappelijke betrokkenheid getoond; voornamelijk

Informatie: www.riwal.com

Code Verantwoordelijk Marktgedrag verbreed Opdrachtgevers (waaronder AWVN,

schoonmaak- en glazenwassersbran-

tijen zijn: OSB, Veneca, Nederlandse

Rijksoverheid, NS, Schiphol en UWV),

che, cateringbranche, beveiligingsbran-

Veiligheidsbranche, CNV Vakmensen

opdrachtnemers, vakbonden en bemid-

che, opdrachtgevers en opdrachtne-

(schoonmaak en catering), CNV Dien-

delaars hebben een gedragscode vast-

mers. Partijen vinden dat bij een uit-

stenbond (beveiliging), FNV Bondgeno-

gesteld waarin zij afspraken hebben

vraag allereerst gekeken moet worden

ten (schoonmaak en beveiliging), FNV

vastgelegd over de inkoop van dienst-

naar de kwaliteit van de uitvoering,

Catering, vakbond De Unie, De Unie

verlenende werkzaamheden.

waar goede werkomstandigheden ook

Security, VESA, AWVN, NS, Schiphol,

Deze afspraken staan in de Brede Code

onder vallen. Vervolgens kan gekeken

de Rijksoverheid en UWV.

Verantwoordelijk Marktgedrag die dit

worden tegen welke prijs dit kan.

Informatie: www.codeverantwoorde-

voorjaar is ondertekend door de

De op dit moment deelnemende par-

lijkmarktgedrag.nl

PS - 8

IEUWS NIE Het laatste schoonmaaknieuws: professioneelschoonmaken.nl Temco en FacilityApps slaan handen ineen

Temco-Euroclean, een van de grootste facilitaire dienstverleners in België, gaat haar processen op de werkvloer optimaliseren via FacilityApps. Het bedrijf is hiermee de eerste internationale klant van software-innovator FacilityApps.com uit Purmerend. Tijdens de internationale ISSA/Interclean werd de overeenkomst officieel bekrachtigd. Na een eerste kennismaking in oktober vorig jaar is het snel gegaan met de samenwerking tussen Temco-Euroclean en FacilityApps.com. Na een testperiode betalen de stappen die vorig jaar zijn gezet zich nu Johan de Punder, hoofd Development FacilityApps.com, laat de nieu-

uit met het vertrouwen van Temco-Euroclean.

we logboekfunctionaliteit zien aan Hilde Sansen van Temco-Euroclean

Informatie: www.euroclean.be, www.facilityapps.com

Universiteit Maastricht kiest voor EW Sinds deze maand verzorgt EW Facility Services de dienstverlening bij de Universiteit van Maastricht. De facilitair dienstverlener is verantwoordelijk voor het schoonmaakonderhoud, sanitaire supplies en de glasbewassing van de locaties Randwyck, Binnenstad en Guesthouse. Universiteit Maastricht zette in samenwerking met KeyQuality een professionele en onderscheidende aanbesteding in de markt en stelde daarbij hoge eisen aan de klantbeleving van de schoonmaakdienstverlening. Hiermee staat het belang van de studenten en medewerkers voorop. Zij moeten optimaal kunnen functioneren in een schone, veilige ruimte en de facilitaire dienstverlening moet volledig op deze dynamische omgeving zijn afgestemd. Bas Haagen, directeur Marketing en Sales, over de gunning: ‘Universiteit Maastricht geeft ons de ruimte om onze expertrol te vervullen op het gebied van belevingsgerichte dienstverlening.’

Eric Klekamp, directeur Facilitaire Dienst Universiteit Maastricht

Informatie: www.ew.nl

en Bas Haagen, directeur Marketing en Sales EW Facility Services

Rolant Kingma manager Logistiek en Inkoop Blue Wave Rolant Kingma is aangesteld als manager Logistiek en Inkoop bij Blue Wave. Hij volgt daarmee Annemieke Korevaar op, die haar carrière binnen de organisatie op een ander vlak zal voortzetten. Kingma heeft bijna 25 jaar ervaring in logistiek en inkoop gerelateerde managementfuncties bij diverse grote en middelgrote bedrijven. Informatie: www.bluewave.nl

90% ondernemers weet niet wat verzuim kost Hoe hoog het verzuim is in het bedrijf, is bij de ondernemer vaak wel bekend. Maar wat dit verzuim hem kost, niet. Negentig procent van de ondernemers weet niet wat verzuim kost of wat het verlagen van verzuim kan opleveren. Dit blijkt uit een onderzoek van ArboNed onder ruim 2.300 werkgevers, met een omvang tot 500 werknemers. Het gemiddelde ziekteverzuim in 2013 bedroeg 3,8 procent, met uitschieters naar beneden en boven variërend per branche. Informatie: www.arboned.nl PS - 9

NIEUWS N Nieuws

Gom kiest nog nadrukkelijker voor groen Gom kiest per 1 mei voor cradle-to-cradleschoonmaakpro-

eerste stap. De plantaardige grondstoffen in de schoonmaak-

ducten. Samen met eerdere maatregelen, zoals bijvoorbeeld

middelen van Ecover zijn honderd procent afbreekbaar, zijn

het recyclen van werkwagens en kleding en het gebruik van

afkomstig van een toeleverancier die aan strenge normen

microvezel maakt het bedrijf naar eigen zeggen van groen

voldoet en zijn gemaakt in een fabriek die helemaal ecologisch

ondernemen haar nieuwe standaard.

is. Om ook logistiek gezien zo groen mogelijk te zijn, worden

‘Met de nieuwe groene standaard vindt Gom eveneens de

de producten centraal ingekocht en vanuit ons distributie-

juiste balans tussen people, planet en profit’, meent directeur

centrum uitgereden door het hele land, om de uitlevering te

kwaliteitszorg en innovatie Ad van Poppel. ‘Met de keuze voor

combineren met andere bestellingen.’

de Cradle-to-Cradleproducten van Ecover zet Gom een mooie

Informatie: www.gom.nl

Woud van keurmerken groeit

Nieuwe website Vendor

In de afgelopen anderhalf jaar zijn er ruim negentig

Deze wordt gemeten met behulp van digitale schermen in de toiletten.

duurzaamheidskeurmerken en -logo’s in Nederland

Ook tweets van toiletbezoekers

bijgekomen. Dit blijkt uit een inventarisatie van voor-

worden weergegeven op de ho-

lichtingsorganisatie Milieu Centraal. Om duidelijkheid

mepage, zodat men reacties en

te scheppen in het woud van keurmerken lanceert

ervaringen snel en eenvoudig

Milieu Centraal haar nieuwe online keurmerkenwijzer.

met een groot publiek kan delen.

Hierin staat informatie over ruim 170 duurzaamheids-

Via de ‘vind ik leuk’-button kan

keurmerken en -logo’s, die onderling zijn te vergelij-

de websitebezoeker direct zijn

ken op milieuvriendelijkheid, dierenwelzijn, eerlijke

vrienden op Facebook op de

handel en de betrouwbaarheid van de controle.

hoogte stellen.

Informatie: www.keurmerkenwijzer.nl

Informatie: www.vendorpublicwashrooms.nl

Vendor Public Washrooms heeft een nieuwe website. Opvallend is de continue weergave van de actuele tevredenheid van toiletbezoekers.

Nico Vink naar Succes Schoonmaak Bij Succes schoonmaak is Nico Vonk (56) per 1 mei gestart als manager marketing & sales. Vonk heeft ruim 25 jaar ervaring binnen de schoonmaakbranche in diverse commerciële functies en is afkomstig van Robbers (onderdeel van Facilicom) waar hij de functie van commercieel directeur vervulde. Informatie: www.succesvolendam.nl

Initial wint Red Dot Award met Signature-lijn Initial heeft met zijn nieuwe Signature hygiënelijn de Red Dot Award voor productdesign in de wacht gesleept. Het is, na de President’s Design Award van Singapore, de tweede internationale designprijs voor deze elegante dispensers. De Red Dot Design Awards zijn internationaal erkende productprijzen. Eerdere winnaars zijn onder andere hoogwaardige merken zoals Mercedes, Apple, Bosch

Medewerkers opleiden? UL-Team heeft een passende vakopleiding, afgestemd op de eind- en toetstermen van de RAS. Basisopleiding

Algemene schoonmaak

Vakopleiding

Vloeronderhoud

en Issey Miyake. Dit jaar evalueerde een panel van veertig internationale experts 4.815 inzendingen uit 53 landen en selecteerde ontwerpen met een kwalitatieve en innovatieve kracht voor het felbegeerde Red Dot kwaliteitslabel.

1 & trainingen UL-Team Facilitaire opleidingen

Informatie: www.initialservices.be PS - 10

Vakopleiding vloeronderhoud.indd

1 03-04-13 18:43

www.ul-team.nl 0345 - 544816

OnZe krachtpatser blijft gewoon de BESTE

Voorzien van Kokend Heetwa ter Techniek 速 nu ook leverba met stoomfunc ar tie

Zuiniger

Milieuvriendelijker

Duurzamer

Gebruiksvriendelijker

Goedkoper in onderhoud

Altijd het beste reinigingsresultaat De Hot Aqua Blaster biedt voor elke toepassing het beste reinigingsresultaat, bovendien is deze mobiele hogedrukreiniger goedkoper in onderhoud, gebruiksvriendelijker, duurzamer en zuiniger. Nieuwsgierig geworden? Kijk op www.waterkracht.nl/krachtpatser of bel 0315 - 25 81 81.

www.waterkracht.nl/krachtpatser Hier vindt u alle voordelen en technische specificaties van deze krachtpatser.

Reinigen met voorsprong

NIEUWS N Nieuws

Nieuw lesboek VLS Groep en SVS

Om hun ervaring, specialisme en vakmanschap verder te

belang, zodat onze medewerkers de waardering krijgen die

versterken, komt de VLS Groep (waaronder VLS Schoonmaak

zij verdienen van onze opdrachtgevers maar ook van hun

en VLS Multiservice) nu met een eigen SVS-lesboek voor

werkgever. De schoonmaker mag gezien worden, want

de Basisopleiding Schoonmaken.

schoonmaken is een vak’, aldus Dennie van Leeuwen, alge-

VLS besteedt veel aandacht aan de persoonlijke ontwikkeling

meen directeur van de VLS Groep.

van haar medewerkers. ‘Een professionele opleiding is van

Informatie: www.svs-opleidingen.nl en www.vls.nl

Dennie van Leeuwen (l), directeur VLS, en Charles Scholte, directeur SVS, tijdens de overhandiging van het nieuwe lesmateriaal. Staand vlnr Danièle Brands en Gert de Graaf (SVS) en Patrick van Maanen en Anno van Luxemburg (VLS).

Bredere inzet schoonmaker in onderwijs

Medewerkers opleiden?

Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB) juicht de plannen van het kabinet toe voor meer en betere handen in de klas. Hierin is ook aandacht voor uitbreiding van het aantal conciërges. Hier liggen mooie kansen voor de schoonmaak- en glazenwassersbranche. Een schoonmaker kan op een school vaak breder ingezet worden en ook conciërgetaken vervullen. Juist de schoonmaker signaleert vaak onregelmatigheden in het schoolgebouw. Hij kan de school hierop attenderen en voor oplossingen zorgen, waardoor het

UL-Team heeft een passende vakopleiding, afgestemd op de eind- en toetstermen van de RAS. Basisopleiding

Algemene schoonmaak

Vakopleiding

Vloeronderhoud

schoolgebouw beter onderhouden kan worden. OSB en de Technische Universiteit Eindhoven werken al langere tijd aan de ontwikkeling van de Gebouw GezondheidsMonitor. Deze monitor levert informatie op waarmee elke school

1 & trainingen UL-Team Facilitaire opleidingen

straks in staat is om het welzijnsniveau van het schoolgebouw te bepalen en dit te vergelijken met andere scholen in Nederland. Informatie: www.osb.nl PS - 12

Vakopleiding vloeronderhoud.indd

1 03-04-13 18:43

www.ul-team.nl 0345 - 544816

NIEUW ! TASKI® Quantum™

De toekomst van microvezel moppen Het unieke, no touch, Velcro vrije, dubbelzijdige microvezel mopsysteem van Diversey Care reduceert de totale schoonmaakkosten, is duurzaam en voorziet in compromisloze hygiëne.

Dubbelzijdig

Velcro vrij

No touch

Schoonmaakmiddel op? Stofwisdoeken nodig? Plastic zakken? Voor 21u00 besteld, volgende werkdag in huis!

Altijd gratis verzending vanaf 20,- EUR

Bereikbaar van 7u00 tot 21u00 via telefoon / mail / chat

Persoonlijk advies door ervaren adviseur

PROMO !!! Ontvang 10% korting Code: CDLOVESPS

www.cleandeal.nl 18022014_PS.indd 1

19-02-14 13:01

De Vereniging Schoon maak Research (VSR) is het onafhankelijke platform voor profes sioneel schoonmaken. Als kennisinstituut voor alle marktpartijen op het gebied van schoonmaak onderhoud, streeft VSR al ruim 30 jaar naar objectivering en profes sionalisering van het schoonmaakvak door middel van onderzoek, voorlichting en opleiding. De vereniging is een dwarsdoorsnede van de totale schoonmaak branche. Zowel opdracht gevers (uitbesteders van schoonmaakwerkzaam heden) als schoonmaak bedrijven, organisaties met een interne schoon maakdienst, leveranciers van schoonmaakappara tuur en -middelen, intermediairs en onder wijsinstellingen zijn participerende leden van VSR.

Lid worden van VSR? VSR Postbus 90154 5000 LG Tilburg Telefoon: (013) 594 43 46 Fax: (013) 594 47 48 E-mail: vsr@wispa.nl Internet: www.vsr-org.nl

VSR-rondetafels tijdens ISSA/Interclean succes Tijdens de ISSA/Interclean konden Nederlandstalige professionals uit het schoonmaakvak discussiëren over uiteenlopende, actuele thema’s. VSR organiseerde samen met NVZ, OSB, SVS en Amsterdam RAI rondetafeldiscussies.

De eerste discussie stond onder leiding van Nico Koch (OSB). Het thema van deze rondetafel was verbinden en samenwerken in de keten. Hoewel alle deelnemers uit dezelfde sector komen, is het goed om te zien dat er meerdere wegen naar Rome leiden. Dé manier van samenwerken in de keten bestaat niet. Net als schoonmaken is ook samenwerken mensenwerk. Het is in ieder geval goed om in een vroeg stadium vast te stellen waar samenwerking van toegevoegde waarde is, en waar niet. Dat schept heldere verwachtingen, ook richting opdrachtgevers.

Keurmerk De tweede discussie, onder leiding van VSR-voorzitter Jacco Vonhof, ging over kwaliteitsdenken en kwaliteitsborging. Een actuele discussie, die tijdens de Algemene Ledenvergadering van VSR van 2013 al ingeleid werd en tijdens de ISSA/Interclean zeker niet voor het laatst gevoerd is. De VSR-KMS-controle verloopt volgens een vaste methodiek. In de afgelopen jaren zijn er steeds meer bedrijven gekomen die een controle beweren te doen die ‘gelijkwaardig’ is aan die van VSR. Deze controles worden dan tegen sterk concurrerende prijzen uitgevoerd. Voor opdrachtgevers kan dit misleidend werken, want wie bepaalt of iets ‘gelijkwaardig’ is? Een oplossing voor dit probleem is het in het leven roepen van een keurmerk. Maar lost een keurmerk de problemen ook op? En als je een keurmerk wil, waar moet dat dan over gaan? Voldoet de huidige methodiek van VSR-KMS nog wel aan de eisen die je zou willen stellen aan een keurmerk? Allemaal vragen die reden waren voor een levendige discussie. De levendigheid van de discussie werd versterkt door de aanwezigheid van een aantal intermediairs. Uiteindelijk gaat het ook om hun werk. De discussie staat nog aan het begin, want bijvoorbeeld de vraag of het VSR-KMS in de toekomst kwaliteit moet gaan meten, of – zoals nu – moet controleren of gemaakte afspraken worden nagekomen, is nog niet beantwoord. Positief is in ieder geval dat de problemen nu bekend en benoemd zijn, waarbij duidelijk werd dat het leveren van kwaliteit uiteindelijk het meest onderscheidend werkt.

Code De laatste rondetafeldiscussie werd geleid door Kees Blokland (voorzitter Commissie Code Verantwoordelijk Marktgedrag). Een discussie over dit thema is ruim twee jaar na de introductie van de code nog altijd actueel. Voor Blokland is het belangrijk om de code meer bij de werkvloer te krijgen. Ook blijft hij van mening dat een keuze om schoonmaak uit te besteden, niet betekent dat de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever ophoudt. Sterker nog, de wijze van uitbesteden heeft veel invloed op het welzijn van de schoonmaker en het succes van het contract. De code heeft inmiddels navolging gekregen in andere facilitaire sectoren, zoals catering en beveiliging. De branche loopt met de breed gedragen code nu dus voor de muziek uit.

Onderzoek VSR: Kwart werkplekken nog altijd ongezond Bijna een kwart (23 procent) van de werkplekken blijkt nog altijd ongezond te zijn. Dit blijkt uit onderzoek dat VSR liet doen in veertig kantoorpanden. Het percentage ongezonde kantoorplekken is in de afgelopen twee jaar nauwelijks gewijzigd. VSR heeft onderzoek laten uitvoeren in diverse kantoorgebouwen verspreid door Nederland. In de periode eind 2013 tot april 2014 is een reeks metingen op veertig locaties uitgevoerd. In 2011-2012 is een zelfde onderzoek uitgevoerd. Het onderzoek bestond uit een visuele inspectie (ventilatiemogelijkheden, staat van onderhoud en clean desk), de bepaling van de temperatuur, de relatieve luchtvochtigheid, de CO2-concentatie over een periode van circa 8 uur, de bepaling van de fijnstofconcentratie (PM 2,5) over een periode van circa 8 uur en de bepaling van de microbiologische kwaliteit. Aan de visuele inspectie is een lagere weging toegekend dan aan de overige onderdelen. VSR wenst een beeld te verkrijgen van de gezondheidskwaliteit van de kantoorwerkplekken verspreid over heel Nederland. Op basis van de onderzoeksresultaten wordt daarvan een beeld

verkregen. Tevens wil VSR in samenhang met de vorige reeks met metingen vaststellen of het beeld onveranderd blijft in de tijd.

Luchtvochtigheid Wat betreft de gezondheidsrisicoâ&#x20AC;&#x2122;s springt de luchtvochtigheid het meest in het oog. Bij 88 procent van de werkplekken ligt de luchtvochtigheid onder de norm van 40 Ă 50 procent. Een te lage luchtvochtigheid kan leiden tot overlast en irritaties en verhoogt de vatbaarheid voor virussen. Het CO2-gehalte is in vergelijking met het onderzoek van twee jaar geleden iets verbeterd. In 2012 was dit gehalte bij 50 procent van de werkplekken nog onder de streefwaarde van minder dan 800 ppm (parts per million), inmiddels is dit percentage gestegen naar 75 procent. Het aantal negatieve

PS - 15

uitschieters daalde. In 2012 scoorde 1 op de 5 werkplekken nog slecht, inmiddels is dat 1 op de 40. CO2 is in deze concentraties weliswaar geen directe bedreiging van de gezondheid, maar is wel een indicator van effectiviteit in luchtverversing.

Verbetering Ook op andere gebieden is een verbetering te zien. Bij microbiologische waarden – de aanwezigheid van schimmels en bacteriën – scoort 75 procent goed, terwijl in 2012 nog bijna 40 procent matig tot slecht scoorden. Dit wil zeggen dat nog altijd een kwart van de werkplekken te hoge concentraties van schimmels en bacteriën heeft. De fijnstofconcentratie was op 40 procent van de werkplekken slecht, nu is dat slechts bij 1 op de 40 het geval. De gemeten temperatuur valt in het merendeel van de werkplekken binnen de norm van 20-24 graden Celsius.

Cleandesk Opvallend was dat nu 35 procent van de onderzochte panden, de clean desk matig tot slecht scoort waar dat in 2012 in ruim 72 procent van de gevallen zo was. Bij een matige tot slechte clean desk score liggen er redelijk veel tot veel losse spullen op de bureaus, hetgeen een mogelijke bron kan zijn van verontreiniging met micro-organismen en bovendien de schoonmaak bemoeilijkt. Het lijkt hiermee in lijn dat de microbiologische scores in deze reeks significant beter waren.

Positieve uitzondering Een positieve uitzondering in het onderzoek was een kantoor van OVG Real Estate aan de Martenmeesweg in Rotterdam. In tegenstelling tot de meeste kantoren was de luchtvochtigheid in dit pand in orde en ook de CO2concentratie bleef ruim onder het maximum. Uit de microbiologische analyse blijkt dat geen microbiologische parameters zijn aangetroffen boven de norm. Uit dit onderzoek blijkt dat er nog veel te verbeteren is, maar met het benoemen van de positieve uitschieter wil VSR benadrukken dat er ook kantoren zijn waar het wél heel goed gaat.

In 2014 heeft VSR in ieder geval de volgende bijeenkomsten op de agenda staan: 3 september 2014 VSR Zomerborrel Upperdeck, Naarden 18 november 2014 VSR ALV en Event Singer Museum Laren

Update: planning en resultaten VSR houdt zich op verschillende vlakken bezig met schoonmaakonderzoek, kwaliteit en natuurlijk het verbeteren daarvan. Dit jaar zal dit weer een aantal concrete resultaten opleveren. Een kort overzicht. Wat is de rol van de vervuiler? In de opdracht van de Commissie Techniek van VSR heeft de Universiteit van Wageningen een verkennend onderzoek gedaan naar het vervuilingsgedrag en de vervuilingsattitudes van gebruikers van kantooromgevingen. Een van de conclusies van het onderzoek is dat dat gebruikers zich gemakzuchtig gedragen en weinig aandacht hebben voor vervuiling op kantoor, tenzij die vervuiling de eigen werkzaamheden belemmert. Gebruikers zijn gericht op het uitvoeren van de eigen taken en voelen zich niet verantwoordelijk voor vervuiling die men niet zelf heeft veroorzaakt. De mate van vervuiling varieert sterk tussen werkplekken en gemeenschappelijke ruimten. Ruimten die door grote aantallen mensen worden gebruikt, zijn heviger vervuild. Ook varieert vervuiling tussen vaste werkplekken en flexwerkplekken. De ervaring is dat flexplekken beter te reinigen zijn en dus ook schoner zijn dan vaste eigen werkplekken, waar men onnodig spullen op het bureau laat liggen. Schoonmaak op kantoor wordt gestimuleerd door een constructieve houding van gebruikers ten opzichte van schoonmakers, bijvoorbeeld door het de schoonmakers makkelijk te maken om hun taken uit te voeren. Ook zichtbaar schoonmaken tijdens kantooruren, kan de houding van gebruikers richting vervuiling verbeteren. Het niveau van schoon in een kantoor is bepalend voor de attitudes van gebruikers. Kennis en inzicht in de rol van de vervuiler kunnen leiden tot efficiëntere schoonmaakprogramma’s en methoden voor de schoonmaakbranche. Binnenkort zal er een samenvatting van het onderzoek beschikbaar komen op de website van VSR.

VSR-KMS-Keurmerk VSR-KMS wordt in de markt niet altijd goed toegepast, onder meer vanwege de prijsdruk op het uitvoeren ervan. Zo wordt

een inventarisatie niet altijd goed en volledig uitgevoerd. Het voorkomen van de onjuiste toepassing van VSR-KMS is alleen mogelijk door het toekennen van een keurmerk en het toetsen van het bedrijf op conformiteit met de vereisten van dat keurmerk. Nog dit jaar zal het VSR-KMS-Keurmerk worden geïntroduceerd. Om het keurmerk te behalen worden bedrijven en hun processen rondom het VSR-KMS geaudit. Dit zal op de volgende punten gebeuren: • inventarisatie • vaststelling steekproeven • uitgevoerde controles, en • bijbehorende rapportages Alleen bedrijven die VSR-KMS op de juiste wijze toepassen komen in aanmerking voor het keurmerk. Houders van het keurmerk zullen periodiek worden getoetst om zo vast te stellen of zij nog voldoen aan de gestelde eisen. Op die manier is de opdrachtgever ervan verzekerd dat een meting door een bedrijf met het VSR-KMS-Keurmerk op een kwalitatief hoog niveau en door een opgeleide en geregistreerde inspecteur/controleur gelopen wordt.

Onderzoek naar vervuiling van ziekenhuis In de komende periode zal er een vooronderzoek gedaan worden om de haalbaarheid en randvoorwaarden te bepalen van een integraal onderzoek naar de reinheid van de Nederlandse ziekenhuizen. Met reinheid wordt bedoeld het afwezig zijn van ongewenste materie, met name micro-organismen. Aanleiding voor dit onderzoek zijn de door de Technische Commissie van de VSR geconstateerde hygiëneknelpunten in ziekenhuizen. Dit vooronderzoek kan aanleiding geven om nader onderzoek te doen naar de hygiëne-knelpunten in ziekenhuizen, gebaseerd op de resultaten van het vooronderzoek.

PS - 17

Word lid!

“Door het OSB lidmaatschap weet je dat alles in je bedrijf goed geregeld is. Niet meer op eenzame hoogte, maar samen staan we sterk met het OSB-Keurmerk.” Karin van Elten Glazenwasserij van Elten BV

Voordelen voor leden: Schrijf u nu in op www.osb.nl

• • • • • • •

Onderscheidend vermogen met het OSB-Keurmerk Gratis gebruik CAO-helpdesk Gratis eerstelijns juridisch advies Kortingen op verzekeringen Gratis deelname aan cursussen van OSB academie Helpdesk complex verzuim Inspraak, meer kennis en een groot netwerk

OSB, samen voor een schone zaak!

Telescoopstelen voor Nederland, België en Luxemburg

Gardiner Xtreme, minimale fysieke belasting! Grippamax inbouwsystemen, maximale veiligheid!

www.osb.nl

Dubbel e st door sc abilisatie hotten honing en raat co n s t r uctie. T-lock b ev 400/65 estiging. 0/850 liter.

Bent u op zoek naar een telescoopsteel op hoog niveau of een inbouwsysteem met maximale veiligheid? Go Cleaning, exclusief distributeur voor Gardiner telscoopstelen en Grippamax crashproof inbouwsystemen. Go Cleaning, De Maten 89, 8101 GE Raalte. Telefoon: 0031 572 820203. Internet: www.gocleaning.nl

PS thema tekst

Personeel &

Opleiden

PERSONEEL & OPLEIDEN

s r e d i e l Op n e d i e l p over o k a a m n o o h c s in de e h c n a r b

Tekst: Ivo voor den Dag PS - 20

Opleiden speelt een steeds grotere rol in de schoonmaakbranche, uit de cijfers van de RAS blijkt ook dat het aantal afgeronde opleidingen enorm toeneemt. PS sprak met de directeuren van UL-Team en SVS over de ontwikkelingen in de opleidingsbranche.

Ron van der Meijden (Directeur UL-Team) Hoe ziet u de ontwikkelingen op het gebied

zijn flexibiliteit en betrokkenheid van de

catie is dat onze vakdocenten direct kun-

van opleiden in de schoonmaakbranche?

opleidende organisatie noodzakelijk. De

nen inspelen op actuele thema’s en/of

Ron van der Meijden: ‘We zien duidelijk

schoonmaakbranche is erg in beweging

schoonmaakvraagstukken.

een verschuiving van “moeten” naar “wil-

waardoor het voor de opleiders belangrijk

‘Binnen UL-Team hebben wij het volste ver-

len”, wat dat betreft staat opleiden in de

is om mee te denken en te bewegen.

trouwen dat organisaties zien dat opleiden

schoonmaakbranche nog in de kinder-

‘Als laatste dienen opleiders niet alleen

toegevoegde waarde creëert en dat het

schoenen. Organisaties moeten er nog meer van overtuigd raken dat het een manier is om je mensen te motiveren. Het is de kans om je als bedrijf te onderscheiden. Voorbeeld van dat laatste is de module gastvrijheid die in de

‘Wij bieden medewerkers permanente toegang tot instructiefilmpjes’

meer is dan de cao-verplichting. Wat kan er wat u betreft beter/ anders op het gebied van schoonmaakopleidingen? ‘Het is een trend om opleidingen te verkorten: meer in minder tijd.

bestaande basisopleiding kan worden

te werken op basis van de effectieve

Dit hoeft geen verkeerde ontwikkeling

geïmplementeerd en aangevuld met

vraag, maar juist waarde toe te voegen

te zijn, mits je daarbij een aantal rand-

bedrijfsspecifieke elementen.

door dimensies onder andere op het

voorwaarden in acht neemt. UL-Team

‘Er valt meer te bereiken wanneer orga-

gebied van personeelsontwikkeling.

vindt het daarom belangrijk dat mede-

nisaties de opleider als partner zien. Sa-

Maatwerk is steeds belangrijker en

werkers opgeleid worden met de eigen

menwerken om echt structureel kwaliteit

door digitalisering van het lesmateriaal

materialen en middelen. Daarnaast bie-

te leveren en daadwerkelijk iets toe te

ook beter mogelijk.’

voegen voor de medewerkers, de opdrachtgever en de organisatie zelf.’

Is opleiden een ‘moetje’ of is er echt de overtuiging dat dit belangrijk is?

Welke rol speelt kwaliteit hierin?

‘Zoals ik al eerder aangaf heeft het vaak

‘Kwaliteit speelt hierin een cruciale rol

nog een verplicht karakter. Gelukkig

om je te kunnen onderscheiden. De op-

zien we in de praktijk dat , door veel

leidingsmarkt is nog niet zo lang geleden

positieve reacties, onze opdrachtge-

vrij gegeven voor meerdere opleiders.

vers hiervan de meerwaarde gaan zien.

Het is een bekend fenomeen dat in zo’n

Een van de effecten is dat opgeleide

nieuwe situatie de initiatieven als pad-

medewerkers een positiever zelfbeeld

denstoelen de grond uit schieten.

krijgen , betere zorg hebben voor hun

‘Kwaliteit uit zich op verschillende manie-

materialen, middelen en machines, en

ren. Natuurlijk is het van belang om vak-

dat zij tevens beter letten op de juiste

bekwame docenten in te zetten en ade-

werkhouding.

quate lesmaterialen te bieden. Daarnaast

‘Bijkomend voordeel van trainen op loPS - 21

den wij de medewerkers via onze web-

‘UL-Team gelooft daarom in een optimaal

en gemotiveerd hun werk doen. Dit

site een permanente toegang tot instruc-

resultaat door gebruik van de door de

past binnen maatschappelijke ontwik-

tiefilmpjes, zodat zij op een voor hen

organisatie, c.q. opdrachtgever voorge-

kelingen zoals duurzaam ondernemen,

geschikt moment de lesstof kunnen

schreven materialen en middelen. Een

participatiemaatschappij en uiteraard

herhalen. Gedrag veranderen betekent

medewerker die dagelijks met een be-

de Code Verantwoordelijk Marktge-

herhalen. Wij adviseren om met regelmaat

paald type materiaal, middel of machine

drag. UL-Team speelt in op deze ontwik-

de RAS gediplomeerde medewerkers een

werkt moet dat in de opleiding ook kun-

keling door het aanbieden van een

herhalingsles op locatie aan te bieden.

nen doen. Dit geeft een veilig en herken-

breed en divers pakket schoonmaak-

‘De diverse opleidingen zijn inhoudelijk

baar gevoel waardoor eerder een opti-

opleidingen, dat in de nabije toekomst

gebonden aan de eind- en toetstermen

maal opleidingsresultaat en RAS diploma

zal uitgroeien tot een facilitair breed

van de RAS. De wijze waarop de oplei-

kan worden bereikt.

pakket. Hierbij maken we gebruik van

dingen worden vormgegeven en uitge-

de digitale mogelijkheden. Opleiden

voerd is bepalend voor het resultaat en

Welke kansen ziet u voor de nabije toe-

kan in samenspraak met de opdrachtge-

komst?

ver – afhankelijk van het type branche -

‘Het tijdens het opleiden ontwikkelen

worden samengesteld.

van medewerkers zodat zij zelfstandig

blijft echter mensenwerk.’

Charles Scholte (Directeur SVS) Hoe ziet u de ontwikkelingen op het ge-

delen en gereedschappen is in staat om

volwaardige vakopleiding om een goed

bied van opleiden in de schoonmaak?

binnen de ruimte van het contract de best

opgeleide professional te kunnen worden

Charles Scholte: ‘Ik kan niet ontkennen

mogelijke prestatie te leveren. Een oplei-

die in zijn professioneel handelen erken-

dat een cao-verplichting tot het opleiden

ding draagt naast vaktechnische kennis

ning en respect afdwingt.

van nieuwe medewerkers en een nieuw

ook bij aan het zelfrespect en het gevoel

‘De afgelopen vijf jaar zijn steeds meer

OSB-Keurmerk bijdragen aan het feit dat

van erkenning van de schoonmaker.

opleiders op de schoonmaakmarkt ac-

opleiden nadrukkelijker op de agenda

Laatstgenoemde aspecten zijn van groot

tief geworden. Het zou naar mijn oor-

van veel schoonmaakbedrijven staat. Lie-

belang voor een goede performance en

deel goed zijn als de RAS kwaliteitsei-

ver dan een verplichting, heeft SVS na-

staan niet voor niets de laatste jaren in het

sen gaat stellen aan aanbieders van

tuurlijk dat bedrijven een intrinsieke be-

centrum van de (publieke) belangstelling.

schoonmaakopleidingen.’

hoefte voelen om te investeren in het

‘Om een goede schoonmaker te worden

vakmanschap van hun medewerkers.

moet je de gelegenheid krijgen een vol-

Is opleiden een ‘moetje’ of is er echt de

Opleiden als strategisch instrument om

waardige opleiding te kunnen volgen.

overtuiging dat dit belangrijk is?

vooraf gestelde doelen te behalen. Het

Niet een korte examentraining om het

‘Het zal niemand ontgaan zijn dat de fi-

behoeft geen betoog dat met opgeleide

diploma te kunnen behalen, maar een

nancieel economische situatie de afgelo-

medewerkers immers een hogere kwali-

pen jaren veel schoonmaakbedrijven hard

teit van schoonmaakdienstverlening

geraakt heeft. Veel schoonmaakbedrijven

wordt behaald. Medewerkers werken ef-

doen hun best de opleidingsverplichtin-

fectiever en efficiënter en faalkosten wor-

gen zo goed mogelijk na te komen, maar

den voorkomen. Door de grote aandacht

we zien ook dat opleidingsbudgetten on-

voor ergonomie in de vakopleidingen

der druk staan. Gelukkig realiseren veel

leren medewerkers te werken op de minst

schoonmaakbedrijven zich dat opleiden

belastende wijze, waardoor lichamelijke

feitelijk investeren in mensen is. De kwa-

klachten en verzuim worden voorkomen.’

liteit van de schoonmaakdienstverlening neemt toe en de opgeleide medewerker

Welke rol speelt kwaliteit hierin?

heeft meer plezier in zijn werk.’

De kwaliteit van de schoonmaakdienstverlening hangt in hoge mate af van de

Wat kan er wat u betreft beter/anders op

schoonmakers die het werk verrichten.

het gebied van schoonmaakopleidingen?

Een goed opgeleide professional die kan

‘De afgelopen jaren hebben wij voor veel

beschikken over de juiste materialen, mid-

grote bedrijven eigen lesmaterialen ontwik-

keld. Naast dat deze materialen de RAS-

niet een kunstje willen leren, maar wer-

Welke kansen ziet u voor de nabije toe-

eindtermen dekken is er ruimte om be-

kelijk opleiden tot echte professionals

komst?

drijfseigen onderwerpen mee te nemen

die met veel plezier een mooi vak uitoe-

‘In een steeds digitaler wordende wereld

en de materialen in de look-and-feel van

fenen waar Nederland niet buiten kan.

is het logisch dat ook wij leermiddelen

de klant vorm te geven. Het is logisch dat

‘Herhalingstrainingen liggen om begrij-

in een digitale leeromgeving beschikbaar

bedrijven zich graag onderscheiden van de collega’s en hun eigen medewerkers specifieke kennis willen meegeven (bijvoorbeeld op het vlak van hospitality). ‘De afgelopen jaren is de duur van veel opleidingen steeds korter ge-

‘Veel schoonmaakbedrijven weten dat opleiden investeren in mensen is’

hebben. Onze ervaring leert ons dat digitale leermiddelen het best kunnen worden gecombineerd met klassikale lessen (zg. ‘blended learning’). In veel van onze (vak-)opleidingen gaat het immers voor een be-

worden. De opleidingen zijn sterk gericht

pelijke redenen bij veel werkgevers ge-

langrijk deel om het leren van vaardighe-

op de praktijk en wat betreft de inhoud

voelig. Als het om veiligheidsopleidingen

den en vaardigheden leer je vooral door

smaller geworden. Daar staat tegenover

gaat of om opleidingen voor specialisti-

het te doen (‘learning by doing’).

dat er meer medewerkers worden opge-

sche beroepen (bijvoorbeeld bij het wer-

‘Omdat steeds meer schoonmakers

leid dan in het verleden. Wat mij betreft

ken op hoogte) ziet men hier wel de

over een smartphone beschikken is de

is de ondergrens voor een Basisopleiding

noodzaak toe. Onze ervaring is dat me-

tijd nu rijp om digitale content beschik-

Schoonmaken wel bereikt. Ik zie in de

dewerkers het heel leuk vinden om na

baar te stellen die voorafgaand aan het

markt basisopleidingen aangeboden wor-

een aantal jaar kennis te nemen van de

werk bekeken kan worden (‘perfor-

den die naar mijn mening niet meer dan

actuele ontwikkelingen en veiligheidsei-

mance support’). Kennis voor op het

een examentraining zijn. Je moet mensen

sen in het eigen vakgebied.

moment dat je het nodig hebt.’

advertentie

PERSONEEL & OPLEIDEN

blended learning in de zorg

Van klassikaal naar

In de zoektocht naar een passend leerconcept voor schoonmaakpersoneel in de zorg, kwam Alpheios, in samenwerking met Conclusion Consultants in Learning, tot een zogenaamd blended opleidingsconcept. Rineke de Voldere in gesprek met Lia Kollaard van CCiL en Mariska Binnemans, manager Kenniscenter van Alpheios, over dit bijzondere traject, dat zij samen uitvoerden.

at was de vraagstelling van

ferentieerder, motiverender en actueler.

voudig. Hygiënische principes, speci-

Alpheios?

Welke oplossingen zijn er gevonden?

fieke volgordes die onthouden moeten

Mariska Binnemans, manager

Binnemans: ‘Ik kwam bij CCiL terecht omdat

worden en begrijpen wat er fout kan

Kenniscenter van Alpheios: ‘Ik wilde een

zij opleiden van lager opgeleiden als spe-

gaan. Ga er maar aan staan als docent,

kwaliteitsslag maken met onze opleidin-

cialisme hebben. En dat bleek ook al snel,

een bijna onmogelijke opgave.’

gen. Ik heb een team van zo’n tien docen-

toen we, na een eerste analyse, de uitgangs-

Binnemans: ‘Lia bracht toen al de mo-

ten in België en Nederland. We gaven

punten en de aanpak die Lia en haar col-

gelijkheid van e-learning in. Daarmee

klassikale lessen, waarin met behulp van PowerPointpresentaties de leerstof werd overgebracht. De meeste docenten komen uit de schoonmaakbranche zelf. Zij hebben veel inhoudelijke kennis, maar geen of weinig didactische kennis.

kan een schoonmaker in eigen

‘Het nieuwe lesmateriaal is gericht op individuele verwerking van de lesstof’

Tekst: Rineke de Voldere

Deze manier van lesgeven sloot

tempo en op eigen niveau leren. Maar dat wees ik toen nog af als ongeschikt voor de doelgroep en onze bedrijven. Die waren naar mijn idee nog niet toegerust voor leren met e-learning.’ Kollaard: ‘We hebben toen beslo-

niet aan bij onze doelgroep. We bereikten

lega’s hadden uitgewerkt, bespraken’.

ten lesmateriaal te ontwikkelen, dat indi-

te weinig leerresultaat in de praktijk’.

Kollaard: ‘Mariska schetste een situatie,

vidueel leren mogelijk maakt en dat zo-

Lia Kollaard, consultant bij Conclusion

waarin verschillende aspecten belangrijk

veel mogelijk gevisualiseerd is. En dat we

Consultants in Learning (CCiL): ‘Mariska

zijn. De doelgroep is veelal laag opgeleid,

de docenten gaan ondersteunen bij de

kent het schoonmaakvak goed en heeft

maar in een lesgroep kunnen bijvoor-

didactische opbouw van de lessen.’

voorheen ook zelf deze lessen gegeven.

beeld ook hoger opgeleide schoonma-

Zij kon de beginsituatie èn het gewenste

kers zitten die de taal (nog) niet spreken.

Hoe verliep de uitvoering van het traject?

resultaat dan ook heel duidelijk aangeven.

Het kan ook zijn dat een docent voor een

Kollaard: ‘Eerst hebben we in een aantal

We formuleerden gezamenlijk de vraag-

groep staat, waarin zowel beginnende

visiesessies met het docententeam het op-

stelling: Help ons bij de herziening van het

als meer ervaren schoonmakers zitten.

leidingsconcept uitgewerkt. Hiervoor maak-

lesmateriaal en de lessen; het moet gedif-

En ook belangrijk: de leerstof is niet een-

ten we gebruik van ons opleidingsmodel. ‘

PS - 24

Mariska Binnemans (l) en Lia Kollaard

NIEUW ! MILIEUVRIENDELIJK ! ZUINIG ! Heetwater hogedruktrailer met automatisch start-stopsysteem met optie stoomfunctie DiBO JMB-M 500/30

NIEUW INGENIEUS start-stopsysteem: Motor schakelt over op stationair toerental wanneer u ophoudt met reinigen, na 2 minuten zonder reiniging schakelt de motor zich volledig uit. Herneemt u de werkzaamheden, dan start de motor automatisch op en levert u onmiddelijk terug het gewenste toerental en werkdruk.

110 kW met minimaal rendement van 92% = 18% brandstofbesparing Watergekoelde dieselmotor met directe injectie op laag toerental gecombineerd met 20 kW warmtewisselaar.

8 tot 10% BRANDSTOFBESPARING

+ 33 % BRANDSTOFBESPARING 130 kW VERWARMINGSCAPACITEIT

JMB-M 500

30-500 bar

30 l/min

450 l

AUTO START/STOP

BESTE KEUZE ALS TOTAALLEVERANCIER VOOR AL UW REINIGINGSMACHINES! HOGEDRUKREINIGERS

STOF/WATERZUIGERS

ASK FOR MORE

VEEGMACHINES DiBO NEDERLAND BV Industrieweg 7, 4181 CA Waardenburg (NL) T +31 (0)418 65 21 44 • F +31 (0)418 65 16 05 sales@dibo.nl • www.dibo.com

SCHROBZUIGMACHINES

Binnemans: ‘Het was belangrijk om de

werking. De tussenproducten hebben

tekst en een juiste mix van beeld én ge-

docenten er vanaf stap één bij te be-

we steeds met het docententeam be-

luid. Ook is deze e-learningmodule zeer

trekken, zij moeten met de oplossingen

sproken. ‘Tot slot is in een workshop de

interactief. In plaats van te ‘zenden’, wordt

uit de voeten kunnen, zij moeten het

docenten geleerd hoe zij hun lessen

een beroep gedaan op het zelf bedenken,

straks uitvoeren.’

didactisch beter kunnen opbouwen door

kiezen, beoordelen en andere mentale

Kollaard: ‘Vervolgens hebben wij het

verschillende fasen in te bouwen: oriën-

activiteiten. Daardoor wordt de mede-

didactisch ontwerp voor het lesmateriaal

teren, verwerken, bestendigen en

werker geboeid en blijft hij gemotiveerd

gemaakt. Dat hebben we in drie stappen

evalueren.’Binnemans: ‘Met die input zijn

om de module verder door te nemen.’

gedaan, van grote lijnen naar detailuit-

wij als team verder gegaan: lesmateriaal ontwikkelen en lessen aanpassen aan

Hoe gaat deze casus nu verder?

De casus

het didactische model. En daar werken

Binnemans: ‘Wij zullen, afhankelijk van

Alpheios levert schoonmaaksystemen en -producten in de Benelux, veelal aan zorginstellingen. Het bedrijf leidt ook het schoonmaakpersoneel van deze instellingen op in het omgaan met de schoonmaakmethoden. Het bedrijf vond dat het leerresultaat van de opleidingen beter kon. Een uitdaging, want de doelgroep is heterogeen, de voorkennis telkens anders en de vooropleiding veelal laag. Samen met CCiL is een nieuw didactisch concept en passend lesmateriaal voor heterogeen klassikaal opleiden ontwikkeld, speciaal afgestemd op lager opgeleiden. Stap voor stap krijgen nu ook e-learningcomponenten een plaats in dit concept, iets wat aan het begin van het traject niet voor de hand lag.

we nu nog steeds aan.’

de vraag van onze klanten, ons aanbod van e-learningmodules geleidelijk aan

Waarom is e-learning nu wel in beeld?

uitbreiden. Een uitdaging, want het vraagt

Kollaard: ‘Het ontwerp van het nieuwe

veel van mijn team, er komt een heel stuk

lesmateriaal is helemaal gericht op indi-

techniek bij en dat moeten we ons voor

viduele verwerking van de leerstof en het

een groot deel nog eigen maken. CCiL

is heel visueel; het zit heel dicht tegen

zal ons daarbij ondersteunen.

e-learning interacties aan.’

Kollaard: ‘Bijvoorbeeld in het leren om-

Binnemans: ‘Ik zag dat toen ook. Uitein-

gaan met de auteurstool, zodat wijzigin-

delijk kreeg ik van het management toe-

gen zelf doorgevoerd kunnen worden.

stemming om een pilot te doen met een

En wij kunnen de ontwikkelaars ook de

e-learningmodule over de basistechnie-

e-learning didactiek leren, zodat Alphei-

ken van schoonmaken. En dat is een suc-

os zelfstandig verder kan met het ontwik-

ces geworden. Schoonmakers zijn en-

kelen van e-learningmodules.’

thousiast, bedrijven ook!’ Hoe komt het dat de schoonmakers zo enthousiast zijn over de e-learning?

Drs. Rineke de Voldere is consultant

Kollaard: ‘Wij houden ook met het ontwik-

bij Conclusion Consultants in

kelen van e-learning goed rekening met

Learning te Utrecht.

de doelgroep. Bijvoorbeeld door weinig PS - 27

PERSONEEL & OPLEIDEN

Een carrière in de Twee professionals lichten hun carrièrekeuzes toe

Er zijn waarschijnlijk maar weinig kinderen die, als je ze vraagt naar wat ze later willen worden, zeggen dat ze een carrière in de schoonmaak willen. In een later stadium – als iemand facility management studeert – is dat nog steeds niet vanzelfsprekend. PS sprak twee voormalig FM-studenten. De een koos bewust voor de schoonmaak, terwijl de ander juist bewust een andere keuze maakte.

Tekst: Ivo voor den Dag

Britt Timmerman, rayonmanager Britt Timmerman is 23 jaar, zij studeerde

de leidinggevende in het Deventer Zie-

helemaal geen goede reputatie. Ik denk

Facility Management aan de Saxion Ho-

kenhuis. Dat was voor mij een hele goe-

dat dit deels komt omdat het te weinig

geschool in Deventer. In augustus 2011

de ervaring. Ik kreeg daar de kans om

terugkwam in de opleiding, het is dus

studeerde zij af, en sinds januari 2012

werkprogramma’s, taakprogramma’s en

gebaseerd op vooroordelen. Van stagi-

werkt zij bij Visschedijk Facilitair. Inmiddels

protocollen op papier te zetten. Maar ik

airs die wij nu bij Visschedijk begeleiden,

heeft ze daar de functie van rayonmanager.

nam ook de objectleidster waar. Dat is

begrijp ik dat dat wel beter wordt. Maar

een hele waardevolle stage geweest.’

ik denk dat opleidingen hierin een gro-

Brede studie

Een van de aspecten die Timmerman

tere rol kunnen spelen.’

Timmerman was zestien toen zij van de

leerde was dat het belangrijk is om zelf

Havo kwam. Dat is natuurlijk erg jong

te ervaren wat het werk is, als je iemand

om al een keuze te maken die invloed

wilt aansturen: ‘Ik nam de objectleider

heeft op de rest van je leven. ‘Ik wist in

waar als ze er niet was, dat heb ik alleen

eerste instantie ook niet wat ik moest

kunnen doen omdat ik het werk en de

gaan studeren. Toen ik mijn omgeving

mensen op het project kende, ik heb zelf

om advies vroeg, kreeg ik vaak de sug-

meegewerkt in het proces. Ik was destijds

gestie om FM te gaan studeren. Niet zo

net achttien. Het heeft mij echt geholpen

raar, omdat veel familieleden in de

om deze ervaring te mogen opdoen.’

schoonmaaksector werken. Uiteindelijk heb ik voor FM gekozen omdat het een

Praktijkervaring

brede opleiding is. Dat bood nog vol-

Een carrière in de schoonmaakbranche

doende kans om in de toekomst nog

ligt voor veel FM-studenten niet voor de

een definitieve richting te kiezen.’

hand: ‘Veel van mijn medestudenten

In het tweede jaar zette Timmerman haar

wilden graag in de evenementenbranche

eerste stappen in de schoonmaaksector:

werken, dat lijkt de droom van veel scho-

‘Ik liep stage bij Asito, en liep mee met

lieren. De schoonmaak had dan ook

PS - 28

schoonmaak? Timmerman heeft haar kennis voor dit vak

ben, dan gelden heel andere regels. Die

kers zie ik nog veel kansen. Op de

in de praktijk opgedaan: ‘Calculeren, het

vaardigheden kunnen van enorme toe-

schoonmaakbranche ben ik voorlopig

voeren van gespreken met medewerkers,

gevoegde waarde zijn.’

nog niet uitgekeken. Ik denk dat ik in

maar ook het contact met de opdracht-

deze sector nog veel kan leren, dat wil

gevers. Dat zijn zaken die je leert door het

Dynamische branche

ik dan ook eerst doen. Waar ik uitein-

te doen. Het is ook lastig voor opleidingen

Timmerman wil zich op korte termijn ver-

delijk zal eindigen? Dat weet ik niet. Ik

om schoonmaak een grotere rol te geven,

der ontwikkelen in haar huidige functie

focus mij niet op één doel.’

er zijn veel functieprofielen in de schoon-

van rayonmanager bij Visschedijk Facili-

Voor studenten FM die niet gelijk en-

maakbranche, je kunt die onmogelijk al-

tair. Wat de toekomst haar brengt weet

thousiast worden van een carrière in

lemaal een plek geven in de studie. Het

ze nog niet: ‘Ik wil mij altijd blijven door-

de schoonmaakbranche heeft ze een

is belangrijk dat studenten wat ze in de

ontwikkelen, een brede ontwikkeling kan

advies: ‘Ervaar dit vak. Het is dynami-

breedte leren makkelijker kunnen toepas-

mij volgens mij heel ver brengen.’

scher en diepgaander dan je denkt. Een

sen op het schoonmaakvak.’

Dat de schoonmaakbranche professio-

stage is een mooie kans om te kijken

Een voorbeeld hiervan zijn volgens Tim-

naliseert is voor de ontwikkeling van

wat bij je past. Pak die kans ook.’

merman de gesprekstechnieken: ‘Je leert

Timmerman erg belangrijk: ‘Ik merk dat

Schoonmaakbedrijven moeten volgens

tijdens je studie hoe je moet omgaan met

Visschedijk facilitair zich steeds vaker

Timmerman hun kans grijpen en dit

feedback, en hoe je bepaalde gesprek-

als adviseur richting opdrachtgevers

goed faciliteren: ‘Bovendien moeten ze

ken moet voeren. Maar in onze branche

opstelt, dat vind ik een hele leuke rol.

naar buiten treden met het positieve

moet je gesprekken voeren met mensen

Met toekomstige taakverbreding voor

verhaal, dat kan bijdragen aan een goed

die een heel ander opleidingsniveau heb-

schoonmaakbedrijven en schoonma-

imago van de branche.’

Niels Cornelissen, category manager Niels Cornelissen (31) is category mana-

‘De operationele insteek kon mij op dat

Inkoopmanagement

ger bij een verzekeraar. en heeft een

moment maar matig boeien. Ik merkt dat

Uiteindelijk koos Cornelissen voor de

eigen organisatieadviesbureau, Eff-Vijf.

vakken als Strategisch Management of

minor inkoopmanagement: ‘Deze minor

nl. Hij studeerde in 2006 af aan de Han-

Financieel Management ook helemaal

stond in Groningen ook goed aange-

zehogeschool in Groningen. Een car-

niet over facilitaire processen gingen.

schreven. Bovendien vond ik dat deze

rière in de schoonmaakbranche was

Verder was schoonmaak sowieso niet

minor het meest strategisch ingestoken

destijds voor hem niet aan de orde.

het meest populaire onderdeel van de

is, en dat sloot aan bij mijn ambities.’

opleidingen. Iedereen weet dat het erbij

Toch kan Cornelissen niet ontkennen dat

Generalist

hoort, maar als jonge student is het niet

‘Mijn keuze voor FM is ingegeven door

het thema waarmee je je het meest kunt

de breedte van de opleiding in combina-

identificeren. Dat is ook niet iets wat ge-

tie met mijn managementinteresse. Des-

forceerd moet worden, denk ik.’

tijds zag ik mijzelf al als een generalist

Tijdens zijn studie werd Cornelissen tij-

en ik zag in de opleiding een kans om

dens een gastcollege wel een keer ge-

vaardigheden te ontwikkelen die daarbij

grepen door een schoonmaakverhaal:

passen,’ vertelt Cornelissen. Hij studeer-

‘Dat was een echt ondernemersverhaal.

de in 2006 af op de minor inkoopma-

Iemand die een schoonmaakbedrijf vanaf

nagement. ‘schoonmaak is voor mij nooit

de grond opgebouwd heeft en uiteindelijk

echt aan de orde geweest, naast het feit

heeft verkocht. Ik denk dat dat verhalen

dat ik meer een generalist ben, had ik de

zijn waar een ondernemende FM-student

indruk dat ik met bijvoorbeeld catering

enthousiast kan worden. Ik wel in ieder

of schoonmaak te weinig impact op de

geval.’ Dat Cornelissen hierdoor werd ge-

organisatie zou hebben.’

grepen is niet heel vreemd. Inmiddels is

Schoonmaak was in de tijd van Cornelis-

hij naast zijn baan een adviesbureau be-

sen wel een onderdeel van de opleiding:

gonnen waarin hij mkb’ers adviseert. PS - 29

*Ook uw Dure Belg, Amerikaan, Spanjaard, Aziaat en Italiaan kunt u inruilen voor een Zuinige Zweed!

Ruil nu uw Dure Duitser * in voor een Zuinige Zweed. GEBRUIKSVRIENDELIJK KRACHTIG ZUINIG

per dag**

+ INRUILACTIE €1.000,-

retour! Nu € 1.000,- gegarandeerd retour op uw bankrekening

n! a a u n g a Vra

electroluxactie.nl ** Exclusief: service, onderhoud en € 200,- plaatsingskosten. Alles onder voorbehoud financiering Electrolux Finance, prijzen op basis van Financiële Lease, BTW wordt vooraf gefactureerd. Vraag naar de voorwaarden.

www.electrolux-professional.nl | mail: professional@electrolux.nl Telefoon (0172) 468 468 | Fax (0172) 468 533 ElectroluxProfessionalNL | ElectroluxProNL

de schoonmaakbranche veel meer is dan hij destijds dacht: ‘Ik heb bij twee integrale aanbestedingscontracten te maken gehad met schoonmaak. Het verbaast mij dat het nog steeds een bottleneck kan zijn in de uitvoering. Als ik kijk naar alle diensten die ik aanbesteed heb, dan is het nog nooit schoonmaak geweest dat mij positief wist te verrassen. Dienstverleners zelf kunnen op dit gebied nog zoveel winst behalen. Het verbeterpotentieel in schoonmaakdienstverlening trekt mij wel, ik zie daar enorme kansen.’ In de ogen van Cornelissen maakt het niet zoveel uit of een contract inspannings- of resultaatgericht is: ‘Het gaat om de wil om daadwerkelijk kwaliteit te leveren. In hoeverre is een organisatie van de top tot de organisatie tot op de werkvloer bereid om kwaliteit te leveren.’ In andere branches, zoals bijvoorbeeld catering ziet Cornelissen dit meer terug in de dienstverlening: ‘Daar is veel meer ruimte voor eigen initiatief. Nu is het vaak zo dat een schoonmaker vaak een lagere opleiding heeft, maar met empowerment kan veel bereikt worden. Het verbeterpotentieel is enorm, laat als schoonmaakbedrijf van rayon manager tot uitvoerende kracht een dosis ondernemerschap zien! Ik denk dat veel mensen binnen en buiten de branche versteld zullen staan hoe daarmee de

huidig curriculum is plek voor zowel

sen. Het is erg inspirerend om onderdeel

relatie tussen opdrachtgever en op-

specialisten als generalisten. Wel denk

te zijn van die ontwikkeling.’

drachtnemer kan groeien.’

ik dat men goed moet volgen waar studenten terecht komen. Want ik denk dat

Conclusie

Curriculum

het belangrijkste is. Aansluiting met het

De opleidingen facility management zijn

Toen Cornelissen begon aan de studie

werkveld. Toen ik begon met mijn studie

volgens deze twee ervaringsdeskundi-

facility management wist hij nog niet wat

werd nog verteld dat je werd opgeleid

gen niet per se de plek waar er méér

hij ermee wilde gaan doen. Dat hoeft wat

tot facility manager. Als ik dan kijk wie

aandacht voor de schoonmaakbranche

hem betreft ook niet. Hij zou studenten

uit mijn jaar daadwerkelijk facility ma-

moet zijn. Het kan wel de plek zijn waar

en starters dan ook willen adviseren om

nager geworden is… die zijn volgens

studenten zonder een definitieve keuze

iets te kiezen wat bij ze past: ‘Heb je je

mij op één hand te tellen.’

te maken op een goede manier kennis

roeping gevonden? Specialiseer je er dan

Zelf heeft hij een brede ambitie. Het on-

kunnen maken met het vak.

in. Weet je nog niet helemaal wat je wilt?

dernemerschap trekt hem enorm, maar

Wel of niet voor de schoonmaak kiezen

Geen probleem, er is altijd behoefte aan

hij merkt ook dat hij als category manager

is geen keuze tussen goed of slecht. De

generalisten die op meerdere plekken

veel toegevoegde waarde kan leveren:

branche kan samen met de opleidingen

uit de voeten kunnen.’

‘Het is zoveel meer dan alleen tenders

wel haar best doen om vooroordelen

Aan de opleiding hoeft wat Cornelissen

draaien en om de kosten. Het gaat ook

weg te nemen door een positief maar

betreft niet veel te veranderen: ‘In het

om waarde toevoegen en risico’s beheer-

eerlijk verhaal te vertellen. PS - 31

d n e l l a v Op object

Tekst: Ivo voor den Dag, foto’s: ©NFP Photography – Marijn van Rij

SpaSereen in Maarssen Abdelhakim Elbennay (42) werkt al twintig jaar in de schoonmaakbranche. Hij heeft ervaring als specialistisch reiniger en voorman en werkt sinds oktober vorig jaar namens MKB Schoon! bij SpaSereen in Tienhoven: ‘Eigenlijk heb ik nog nooit in zo’n mooi pand mogen schoonmaken.’

In de twintig jaar dat Abedhakim Elbennay schoonmaakt,

Soms is er veel hout, en op andere plekken zijn er veel tegels.

heeft hij al in veel verschillende omgevingen gewerkt: ‘Ik

Als je kijkt naar de vloeren zijn er ook veel verschillen, er is

heb al veel gedaan. Bij mensen thuis schoonmaken, maar

natuursteen maar er zijn ook speciale, antisliptegels. Ieder

ook in winkels en kantoren. En ik heb niet alleen basis-

materiaal moet je op een andere manier behandelen, dat is

schoonmaak gedaan, ik heb ook veel gewerkt als gevelrei-

veel nadenken maar ook heel leuk om te doen. Het gaat al

niger en vloerspecialist. Ik ben blij dat ik veel geleerd heb

steeds meer vanzelf, maar toch is het belangrijk dat je blijft

en hou van de afwisseling die ik daardoor kan hebben.’

opletten. Je wilt geen fouten maken.’

Zijn brede ervaring in de sector kan Elbennay bij SpaSereen

Voor Elbennay is het werk bij SpaSereen leuk en afwisselend.

goed gebruiken: ‘Geen ruimte is het zelfde, er zijn veel bij-

Hij is samen met zijn collega Yaggoub Abbou verantwoorde-

zondere vormen. Ook is de afwerking in elke ruimte anders.

lijkheid voor wat ze noemen de warme taak van het gebouw.

PS - 32

De andere collega’s zorgen voor het restaurant, de buitensauna’s en het beautycentrum. In totaal werken we met 8 medewerkers gedurende 7 dagen per week. Omdat er overdag bezoekers zijn vindt schoonmaak buiten openingstijden plaats: ‘We beginnen om half 7 en zijn dan om half 10 klaar. De spa gaat om 10 uur open, dus dat gaat nooit fout. Naast de dagelijkse schoonwerkzaamheden doen we ook veel taken volgens een planning. Iedere dag iets anders. Ontvetten of ontkalken bijvoorbeeld. Dat doen we op vaste dagen en als het echt nodig is natuurlijk. Kalk is iets dat de bezoekers nooit mogen zien, dat moeten wij dus voorkomen, dus ook schoonmaken als je nog geen kalk ziet. Als je het wel ziet, ben je eigenlijk te laat.’ Elbennay omschrijft het gebouw van SpaSereen als een ‘mooi pandje’, en dat is wat hem ook motiveert: ‘Een mooi gebouw wil je ook mooi houden. Als de klant tevreden is, ben ik dat ook en ga ik met een grote lach aan het werk.’ Als het aan Elbennay ligt is hij nog lang schoonmaker bij MKB Schoon! en in de Spa: ‘Het is heel erg afwisselend, geen dag is hetzelfde en we hebben zelf veel verantwoordelijkheid. Ik vind het ook heel gezellig om hier te werken. We hebben heel veel plezier met onze collega’s, dat is erg belangrijk als je aan het werk bent.’ PS - 33

SVS-KENNISQUIZ

Opfrisser Denkt u alles over schoonmaken te weten? Met deze tweemaandelijkse ‘Opfrisser’ in PS test u aan de hand van officiële SVS-examenvragen in hoeverre uw schoonmaakkennis nog up-todate is. Veel succes en als u klaar bent, dan vindt u op pagina 66 de juiste antwoorden (er is maar één antwoord mogelijk). Deze keer oud-SVS-docent Cor van der Velden. Vragen Vraag 1

Vraag 6

Operatiekamers kunnen worden gesteriliseerd door:

Wat is de bijpassende ‘pH-volgorde’ van: bleekwater,

a. 70 procent ethanol te gebruiken.

periodieke sanitairreiniger, tapijtshampoo en stripper?

b. De correcte verdunning van een desinfectiemiddel op

a. 4, 2, 7 en 14

fenolbasis te gebruiken en dit minimaal 5 minuten in te

b. 11, 2, 7 en 9

laten werken.

c. 7, 4, 14 en 2

c. Operatiekamers kunnen niet worden gesteriliseerd. Vraag 7 Vraag 2

De pH-waarde van een oplosmiddel is meestal:

Roestvlekken kunnen van vloeren worden verwijderd met:

a. Zuur

a. Terpentine

b. Kan niet worden gemeten.

b. Zwavelig zuur

c. Alkalisch

c. Oxaalzuur Vraag 8 Vraag 3

Een afzettingsgesteente is:

Wat betekent ‘bacteriostatisch’?

a. Travertin

a. Het belemmert bacteriegroei.

b. Graniet

b. Bacteriën worden statisch.

c. Marmer

c. Dat bacteriën statische electriciteit opwekken. Vraag 9 Vraag 4

In de schoonmaak worden kleuren gebruikt voor code-

De ‘schok’ die je soms voelt, veroorzaakt door statische

ring. Toch is maar één kleur internationaal afgesproken.

electriciteit, is:

Welke is dat?

a. 24 Volt

a. Geel, voor desinfectie.

b. 360 Volt

b. Rood, voor vuil.

c. Meestal meer dan 2000 Volt.

c. Blauw, voor schoon.

Vraag 5

Vraag 10

Eutrofiëring wordt veroorzaakt door:

Een goede tapijtshampoo kan je herkennen aan:

a. Teveel fosfaat.

a. Een milieuvriendelijk label.

b. Te weinig fosfaat.

b. Een CE-logo op het label.

c. Het gebruik van alkalische producten.

c. Het laat een poeder/kristalvormig residu achter.

PS - 34

COLUMN C Column

Carolien Brederije

Aansprakelijkheid bij bedrijfsongevallen: een gewaarschuwd werkgever telt voor twee! Bij een ongeval op het werk kan een werkgever met verschil-

lijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de

lende kosten worden geconfronteerd:

uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt.’

• boetes, als sprake is van overtreding van de

Het gaat hier om de zorgplicht van de werkgever: een werkge-

Arbeidsomstandighedenwet;

ver moet al het nodige doen, om te voorkomen dat een werk-

• vergoeding van schade door letsel opgelopen door de werk-

nemer iets overkomt. Gebeurt dat toch, dan hangt het antwoord

nemer (materiële schade en eventueel immateriële schade);

op de vraag of de werkgever in een concreet geval aanspra-

en bij arbeidsongeschiktheid: schade door inkomensverlies

kelijk is altijd af van de omstandigheden van het geval. Omdat

als gevolg daarvan.

op de werkgever echter een wettelijke zorgplicht rust, wordt

• Dit alles komt dus nog bovenop de kosten die een werkge-

aansprakelijkheid vrij snel aangenomen.

ver maakt door het verzuim tengevolge van het ongeval (salarisdoorbetaling bij ziekte).

Omgekeerde bewijslast Een werknemer hoeft niet te bewijzen dat zijn werkgever

Een praktijkgeval

onvoldoende heeft gedaan om het ongeval te voorko-

Op 23 april 2013 oordeelde het Gerechtshof

men; in plaats daarvan moet de werkgever bij de rech-

te Amsterdam dat een werkgever aanspra-

ter aantonen dat hij alles heeft gedaan om een veilige

kelijk was voor de schade van een schoon-

situatie te creëren en dat er voldoende voorlichting,

maker, geleden door een val na uitglijden

instructie en toezicht is geweest. Dit noemen we de

op een gladde vloer. De werkgever stelde,

omgekeerde bewijslast en dat gaat dus erg ver.

dat zij niet had kunnen voorkomen dat de

Is de werkgever dan altijd aansprakelijk? Nee. Een

werknemer een afstapje over het hoofd

werknemer die doelbewust of zelfs met kwade

zag. Dat een gladde vloer een verhoogd risico op uitglijden mee-

opzet onveilige handelingen heeft verricht, zal zijn werkgever niet met succes aanspreken.

brengt moest bij deze – ervaren

In termen van de wet heet dit ‘opzet of

– werknemer bekend zijn. Het

bewuste roekeloosheid’. Deze lat ligt ech-

betrof “alledaagse” schoon-

ter hoog. Uit rechtspraak blijkt dat wan-

maakwerkzaamheden waar-

neer werkgevers proberen de schuld

voor geen bijzondere instruc-

bij de werknemer te leggen (‘werkne-

ties gegeven behoeven te

mer was slordig, te onvoorzichtig,

worden. Het Hof volgde de

handelde te snel, dacht niet na,

werkgever hier niet in en

lette niet op, et cetera’) dit door-

hield deze aansprakelijk

gaans niet voldoende is om aan

voor alle schade.

aansprakelijkheid te ontkomen.

Deze aansprakelijkheid is

Kortom: het is voor een werkgever

gebaseerd op artikel

lastig om aan aansprakelijkheid

7:658 van het Burgerlijk

te ontkomen. Het is dus aan u

Wetboek. Dat bepaalt, in enigs-

als werkgever om ervoor te zor-

zins ouderwetse termen: ‘De

gen dat er door uw personeel

werkgever is verplicht de lokalen,

veilig wordt gewerkt en het

werktuigen en gereedschappen waar-

loont zeker, om daarin te in-

in of waarmee hij de arbeid doet ver-

vesteren. Denk aan goede

richten, op zodanige wijze in te

voorlichting, toereikende

richten en te onderhouden als-

veiligheidsmaterialen en vol-

mede voor het verrichten van de

doende instructies en toe-

arbeid zodanige maatrege-

Carolien Brederije is partner bij Valegis Advocaten Den Haag. Zij adviseert

zicht. Ook een ge-

len te treffen en aanwijzin-

ondernemers uit binnen- en buitenland op het gebied van arbeidsrecht.

waarschuwd werkge-

gen te verstrekken als rede-

Zie www.valegis.com en Twitter: @valegislawyers (088 319 60 00).

ver telt dus voor twee! PS - 35

WERKEN OP HOOGTE

Schoonmaakbedrijf ontwikkelt robot voor het reinigen van windturbines Schoonmaakbedrijf Vlietstra heeft een robot ontwikkeld voor het reinigen van windmolens. Een inventief staaltje ondernemersgeest, waarmee het bedrijf de doelstelling heeft om de machine wereldwijd in de markt te zetten.

choonmaakbedrijf Vlietstra, op-

derd meter uit te voeren. Daarnaast is

gericht in 1923, is een groot re-

de inzet van een hoogwerker erg kost-

gionaal schoonmaakbedrijf met

baar, terwijl bij te veel wind de hoogwer-

ker nodig (buiten Nederland) en dus ook geen extra kosten • direct inzetbaar ten opzichte van het

vier vestigingen in Noord- en Oost-Ne-

ker niet eens gebruikt kan worden.’

inplannen van een hoogwerker, wat

derland. Naast het reguliere schoon-

Samen met het HW reinigingstechniek is

gemiddeld drie tot vijf werkdagen duurt

maakonderhoud, beschikt het bedrijf ook

drie jaar gewerkt aan een oplossing, die

• geen probleem met bereikbaarheid

over een grote afdeling specialistische

uiteindelijk is gecreëerd in de vorm van

ten opzichte van een grote hoogwerker

reiniging. Een van de specialismen is het

een magnetisch rupsvoertuig voorzien

die niet altijd zonder hulpmiddelen

reinigen van de moderne windturbines.

van wasborstels. De machine heeft de

Deze reiniging wordt uitgevoerd bij ca-

naam Magntrac gekregen, een afkorting

lamiteiten (bijvoorbeeld olielekkages).

van magnetic tractor. Om deze innovatie

Sinds tien jaar werkt het voor Vestas, een

te beschermen, is er octrooi op aange-

geplaatst kan worden • geen beperking in verband met weersomstandigheden

Joysticks

van de grootste windmolenfabrikanten van de wereld. Het werkgebied van Vlietstra voor het reinigen van de windmolens beperkt zich tot de Benelux, hoewel er ook al opdrachten in Frankrijk en Hongarije zijn geweest.

’Verrichtingen kunnen via een beeldscherm vanaf de grond gevolgd worden’

De robot klemt zich met magnetische rupsbanden vast aan de toren van de windmolen. Vooraan de robot zitten twee ronddraaiende wasborstels waar water voorzien van een reinigingsmid-

Tekst: Rob Frölich

del op wordt geneveld. Ook is er

Magnetisch rupsvoertuig

vraagd. Het Nederlandse octrooi is ver-

een camera op gemonteerd, zodat de

Drie jaar geleden kreeg Henk Boering,

kregen en de Europese is op dit moment

verrichtingen via een beeldscherm van-

operationeel directeur van Schoonmaak-

in behandeling. De machine heeft een

af de grond gevolgd kunnen worden.

bedrijf Vlietstra, het idee dat het reinigen

aantal grote voordelen ten opzichte van

Door middel van twee 24-volt elektrisch

van de torens van windmolens veiliger

de werkmethode met gebruik van een

aangedreven motoren wordt hij vanaf de

en goedkoper zou moeten kunnen. Tot

hoogwerker:

grond bediend. De bediener van de ma-

nu toe worden de torens schoonge-

• veiligheid - medewerkers hoeven niet

chine kan de richting van de machine

maakt met behulp van een hoogwerker. Boering: ‘De reinigingsspecialisten moeten dan ook geen hoogtevrees hebben

meer op grote hoogte te werken • kostenbesparend ten opzichte van de kosten voor een hoogwerker

bepalen door simpelweg de joysticks te bedienen. Schoonmaakbedrijf Vlietstra verwacht

om de werkzaamheden tot op een

• milieuvriendelijker

veel van deze innovatie. Het bedrijf richt

hoogte van regelmatig meer dan hon-

• geen vergunningen voor een hoogwer-

zich vooral op Europa, de Verenigde

PS - 36

Staten en Canada om de machine in de

ook een goede reden moeten zijn om

oplossingen. Sinds de introductie van

markt te zetten. Dit zijn tevens de regio’s

groene energie betaalbaar te maken.

de machine zijn we ook benaderd door

die de veiligheid van werken op een

een aantal bedrijven over het gebruik

goede manier in hun wetgeving geregeld

Doorontwikkeling

bij andere toepassingen zoals scheeps-

hebben. En dat is nu juist de kracht van

Volgens Boering was het een interessant

wanden en silo’s. We gaan dan ook zeker

deze machine. Bij alle traditionele ma-

leerproces: ‘De weg van bedenken, ont-

nadenken over een doorontwikkeling

nieren van reinigen moet een medewer-

werp en het daadwerkelijk bouwen, is

van deze machine.’

ker op hoogte werken. Maar met onze

er een geweest waar veel aanpassingen

robot is werken op hoogte niet meer

en veranderingen, maar uiteindelijk met

nodig. Dat maakt het de veiligste manier

een goed resultaat. Daardoor gaan we

om een windmolen te reinigen. Daar-

ook bij andere problemen of uitdagingen

naast zal de kostenbesparing uiteraard

meer nadenken over eventuele slimme

Rob Frölich, financieel directeur Schoonmaakbedrijf Vlietstra

PS - 37

Tekst: Prof. dr. A.P. Philipse, hoogleraar Fysische en Collo誰dchemie aan de Universiteit Utrecht

WETENSCHAP

Op hoge hydrofobe pootjes Water is vloeibaar omdat watermoleculen elkaar aantrekken: elk molecuul omringt zichzelf met zoveel mogelijk buren. Een molecuul aan het wateroppervlak heeft pech en mist de helft van de aantrekkelijke buren die de moleculen ver onder het oppervlak wel hebben.

Omdat moleculen aan het oppervlak de helft van de buren

insecten is het de gewoonste zaak van de wereld. Stilstaand

mist, kost het moeite om een wateroppervlak te vergroten: het

water in een sloot is het wandelgebied van de waterjuffers:

lijkt alsof water bedekt is met een vlies dat een zekere span-

libellen met lange, waterafstotende (hydrofobe) pootjes die

kracht vertoont, ook wel oppervlaktespanning genoemd.

het wateroppervlak iets doen buigen maar die niet door het

Met een emmer water merken we weinig van die oppervlakte-

vlies heen prikken omdat de insecten daarvoor te licht zijn.

spanning: giet hem leeg en het water vloeit makkelijk uit tot

Tamelijk desastreus voor rondjagende juffers is de aanwezig-

een grote plas. Klopt, maar dat komt doordat de inhoud van

heid van slechts minieme hoeveelheden zeep. Zeepmolecu-

een emmer te zwaar is om door de oppervlaktespanning bij

len bestaan uit een hydrofobe staart en een water-aantrek-

elkaar gehouden te kunnen worden. Op een beregende ruit,

kende kop. Ze steken aan het wateroppervlak met hun staart

bijvoorbeeld, zien we de oppervlaktespanning wel aan het

uit het water en hechten met hun kop aan watermoleculen.

werk: kleine druppels krommen zich zo veel mogelijk tot bol-

Deze moleculen krijgen nu compensatie voor hun verloren

letjes om het wateroppervlak te verkleinen.

buren als ze aan het oppervlak komen. Hierdoor daalt de oppervlakte spanning en zullen de juffers zinken omdat het

Rondjagende juffers

wateroppervlak ze niet langer kan dragen.

De grootte van de oppervlaktespanning bepaalt ook het gewicht dat een wateroppervlak kan dragen. Het lopen van een

Een speldenprik met zeep

mens op water blijft een Bijbels wonder, maar voor sommige

En dat gaan we dus niet uitproberen met juffers in de sloot, maar thuis in de keuken met een paperclip in een bak water. Neem een goed schoon gespoeld glas en vul het met kraanwater. Leg met een pincet voorzichtig een paperclip op het wateroppervlak. De paperclip beweegt naar het midden van het glas en blijft daar drijven. Het wateroppervlak wordt zichtbaar ingedeukt, wat een duidelijke aanwijzing is dat de clip wordt gedragen door de oppervlaktespanning. Dan nu het bewijs dat zeep de oppervlaktespanning verlaagt. Prik met een schone naald in het wateroppervlak: dit heeft nauwelijks invloed op de drijvende paperclip. Breng nu een druppel van een willekeurig afwasmiddel op het aanrecht en beroer deze met de naald zodat er een minuscule hoeveelheid zeep op de naaldpunt zit. Prik vervolgens deze naaldpunt weer in het wateroppervlak. En wat ziet u gebeuren? Nog even terug naar dat Bijbelse wonder wat verklaart waarom waterjuffers in het Engels ook wel Jesus bugs worden genoemd. We kunnen in principe op water lopen maar enkel als we dat verschrikkelijk snel doen. Zo snel dat water moleculen geen tijd krijgen om onder onze voeten opzij te gaan, en water zich als een soort vaste stof gedraagt. Daarvoor moet je wel vele duizenden stappen per seconde zetten: zonder enige twijfel een mirakel.`

PS - 38

Actiemodel

Wanneer de dagelijkse was u boven het hoofd groeit.

Actiemodel

Wanneer de dagelijkse was u boven het hoofd groeit. drogen in maar

Nu tot wel € 1.029 ,extra korting !*

wassen in maar

Krachtig en betrouwbaar – dàt zijn de actiemodellen ECO SPEED. Ze zijn ontwikkeld voor het gebruik in bedrijven en instellingen, en wassen tijdens hun gehele levensduur maar liefst zes keer zo veel als een gewone wasmachine voor huishoudelijk gebruik. En dat met extreem korte wasen Krachtig droogtijden,en compacte afmetingen en een bijzonder gunstig energie betrouwbaar verbruik. Dan is het niet erg als de dagelijkse berg was groter uitvalt ...

 Snelle programma’s wassen 49 minuten, drogen 36 onze minuten Lees meer over actiemodellen en zorg er nu voor dat u de speciale Miele actiekorting ontvangt: www.miele-professional.nl/ecospeed

 Wast en droogt zes maal zoveel wasgoed als huishoudelijke apparatuur Kent u dat gevoel: voert het schoonmaakbedrijf wel uit wat er is afgesproken, betalen we niet te veel, is het schoonmaakprogramma wel goed en is het contract marktconform? U heeft behoefte aan inzicht op kwalitatief en kwantitatief gebied. Dan wordt het tijd om eens met Atir te praten. www.atir.nl

 Geschikt voor bedrijven instellingenECO SPEED. Ze zijn Krachtig en betrouwbaar – dàt zijn en de actiemodellen ontwikkeld voor het gebruik in bedrijven en instellingen, en wassen tij* Beperkte oplage met actiekorting excl. BTW ten opzichte van de vergelijkbare gebruikelijke Miele-modellen  Uitstekend hygiënische wasresultaat dens hun gehele levensduur maar liefst zes keer zo veel als een gewone wasmachine voor huishoudelijk gebruik. En dat met extreem korte wasen droogtijden, compacte afmetingen en een bijzonder gunstig energieverbruik. Dan is het niet erg als de dagelijkse berg was groter uitvalt ... Info: (0347) 37 88 84

Lees meer over onze actiemodellen en zorg er nu voor dat u de speciale www.miele-professional.nl Miele actiekorting ontvangt: www.miele-professional.nl/ecospeed

www.miele-professional.nl/ecospeed

Wij bieden u een heldere kijk op uw schoonmaakcontract. Initiatiefnemer in Facility Synergy

* Beperkte oplage met actiekorting excl. BTW ten opzichte van de vergelijkbare gebruikelijke Miele-modellen

WERKEN OP HOOGTE

Keurmerk Glas & Gevel beperkt risico voor de klant Opdrachtgevers lopen risico’s als zij geen oog hebben voor veilige arbeidsomstandigheden bij werkzaamheden aan hun gebouwen. Voor glazenwassers en gevelreinigers is veiligheid het belangrijkste aandachtspunt van hun werkzaamheden. Daarom is recentelijk het OSB-keurmerk Glas & Gevel ingevoerd.

l sinds de jaren negentig houdt

velbedrijven die al eerder het keurmerk

veilig werken op hoogte. OSB organiseert

de werkgeversorganisatie OSB

op basis van de oude voorwaarden heb-

jaarlijks een training, waarin de ontwik-

zich bezig met het bevorderen

ben ontvangen, moeten op termijn aan

kelingen van het vak worden besproken.

van deskundigheid op het gebied van

de aangepaste eisen voldoen. Dat is

Verder moet de rapportage in een vast-

glas- en gevelonderhoud. Om de concur-

minder dramatisch dan het in eerste

gesteld format worden aangeleverd. De

rentie van minder serieuze geveltoeristen

instantie klinkt, want de specifieke glas

door OSB toegestane CI ’s worden op de

het hoofd te kunnen bieden, ziet OSB haar

& gevel eisen blijven bestaan, al worden

website van de organisatie vermeld.

naam graag als een bevestiging van ken-

ze wel geactualiseerd. Nieuw is dat de

nis en kunde van haar leden. Daarom is

auditors, naast een papieren controle,

Oneerlijke concurrentie

in juni het vernieuwde OSB-keurmerk Glas

ook een inspectie moeten houden op

OSB zou graag zien dat de Arbeidsin-

& Gevel ingevoerd. Het biedt werkne-

de werkplek. En om dat goed te kunnen

spectie beter controleert op de regels

mers, werkgevers, maar vooral ook op-

uitvoeren moeten Certificerende Instel-

die gelden voor werken op hoogte. Er

drachtgevers duidelijkheid en zekerheid.

lingen aan deskundigheidseisen vol-

wordt nu vooral op basis van incidenten

Het segment Awog, glas- en gevelon-

doen. Alleen dán mogen ze de bedrijven

en ongevallen actie ondernomen. ‘En

derhoud, was het eerste dat een OSB-

die het OSB-keurmerk Glas & Gevel

omdat veel glazenwassers zich niet aan

keurmerk invoerde en was daarmee een

willen halen of houden, toetsen.

deze regels houden, dus minder kosten maken, ontstaat een oneerlijke concur-

Tekst: Sjaak van ‘t Wout

pilotproject. Destijds vormde de INKmethode de basis, met als doelstelling

Combinatie met VCA

rentie’, zegt Nico Koch, beleidsadviseur

dat later ook de andere segmenten van

Veel geïnteresseerde bedrijven zijn al in

van OSB. Door deze nalatigheden lopen

de brancheorganisatie op basis hiervan

het bezit van het VCA-certificaat voor vei-

werknemers meer risico. ‘En daarmee

het keurmerk zouden auditeren. Inmid-

lig werken. Daarom stelt OSB in haar ei-

ook de opdrachtgever, want hij is en blijft

dels is voor het algemene keurmerk een

senpakket ten aanzien van de Certifice-

verantwoordelijk voor een veilige uitvoe-

andere methodiek gekozen, op basis

rende Instellingen dat deze gekwalificeerd

ring van werkzaamheden aan zijn ge-

van NEN-44040. Het keurmerk is een

moeten zijn om dit te auditeren. Ook

bouw.’ De pijlen van de OSB-campagne

verplichte lidmaatschapseis voor alle

moeten de inspecteurs voldoende kennis

die het OSB-keurmerk Glas & Gevel in

OSB-leden, dus ook voor leden van het

van de branche hebben en in het bijzonder

de markt gaat zetten, zijn dan ook met

segment AWOG. De dertig glas- en ge-

van de weten regelgeving omtrent het

name gericht op deze doelgroep.

PS - 40

De regels van het keurmerk bevorderen

verstaat OSB de naam die op de markt

voor dat in principe 80 procent van de

onder andere de transparantie van de

bekendheid geniet, zonder toevoegingen

uitvoerende medewerkers het vakdi-

samenwerking tussen klant en aannemer.

van de schoonmaaksector waarin de

ploma moeten hebben behaald. Uiter-

Daarom moet de positie van beide helder

werkzaamheden worden verricht, de re-

aard dienen alle installaties en hulpmid-

worden gedefinieerd, bijvoorbeeld door

gio waarin de werkzaamheden worden

delen te voldoen aan de eisen die aan

het hanteren van duidelijke Algemene

verricht, de juridische structuur, de

veiligheid gesteld mogen worden. Maar,

Voorwaarden. Ook de truc dat dochter-

rechtsvorm e.d., een en ander uitsluitend

stelt de richtlijn vast, de medewerkers

bedrijven of anderszins gelieerde orga-

ter beoordeling en vaststelling van OSB.’

moeten snappen welke risico’s zij lopen

nisaties gebruik maken van het keurmerk

en weten dat ze daar voor een deel zelf

is uitgesloten; alle objecten waarvoor

Eigen verantwoordelijkheid

verantwoordelijk voor zijn.

onder dezelfde basisnaam wordt gewerkt,

Een tweede belangrijk element is de

Om de veiligheid te bevorderen en aan-

vallen onder de regels. ‘Onder basisnaam

glazenwasser zelf. Het keurmerk schrijft

sprakelijkheden te beperken, moet van PS - 41

Bedankt voor uw bezoek aan onze stand op de ISSA interclean

internet: www.biofriends.nl

email: info@biofriends.nl

telefoon: +31(0)341 25 31 16

Goede schoonmakers zijn niet vies van een diploma! Rust, reinheid en regelmaat Al is het thuis nog zo’n bende: een school of kinderdagverblijf moet schoon zijn. Helemaal nu deze panden vanwege ruimere openingstijden steeds meer veranderen van een leeromgeving naar een leefomgeving. Goede schoonmaak is belangrijk om een gezonde en veilige omgeving en het welzijn van de gebruikers te kunnen waarborgen. En die taak kan niet iedereen zomaar op zich nemen. Brancheopleider SVS leert deelnemers er alles over in de nieuwe Module Scholen en Kinderdagverblijven. Wij bekijken graag samen met u de mogelijkheden voor het opstarten van een maatwerktraject binnen uw organisatie.

Rhijnspoor 267 • 2901 LB Capelle aan den IJssel • E-mail: info@svs-opleidingen.nl • Tel: 010 - 293 10 00 www.svs-opleidingen.nl

alle werken een Risico-inventarisatie en

onderaanbesteding. Met name aan het

spraken en procedures. Die moeten ze

Evaluatie (RIE) worden gemaakt. De

inhuren van ZZP’ers worden geen eisen

kunnen begrijpen. Want niet alleen

specifieke RIE voor glas- en gevelreini-

gesteld. ‘Wij werken bij voorkeur met

onze eigen mensen, maar ook de on-

ging heeft de status van arbocatalogus

onderaannemers die ook een G&G-

deraannemers moeten langer, duurza-

en is ook het uitgangspunt voor de

keurmerk hebben. En voor onze

mer inzetbaar zijn. Ze moeten fit en

handhaving door de Arbeidsinspectie. De RIE is overigens in 2013 geactualiseerd en beschikbaar via de site www.rieschoonmaak.nl. De RAS organiseert jaarlijks een aantal trainingen over het werken met de RIE.

gezond oud worden. Ook dat is

‘80% van de medewerkers moet het vakdiploma hebben behaald’

een gezamenlijke verantwoordelijkheid.’ En je houdt er in ieder geval de cowboys mee buiten de deur. De kosten voor het behalen en behouden van het keurmerk zijn overzichtelijk. In totaal zal een

Gevelreiniging

ZZP’ers eisen wij minimaal het vakdi-

middelgroot glazenwassersbedrijf on-

Voor de groep gevelreinigers heeft OSB

ploma Glazenwassen’, zegt De Jong.

geveer 1200 euro per jaar kwijt zijn.

in samenwerking met de brancheorga-

Hij is van mening dat een beperkt ei-

Dat is natuurlijk exclusief de interne

nisatie van de voegbedrijven de leidraad

senpakket moet worden opgelegd aan

proceskosten. Vanaf juli kunnen nieuwe

Gevelreiniging samengesteld. Deze lei-

de zelfstandige professional. ‘We ma-

bedrijven zich laten toetsen volgens de

draad is het handboek voor het veilig

ken RIE’s van ieder object, er zijn af-

nieuwe eisen.

uitvoeren van werkzaamheden volgens de weten regelgeving en voor de toe-

advertentie

zichthouders het uitgangspunt voor het verlenen van vergunningen en bij handhaving. Aan de hand van deze leidraad kan worden vastgesteld welke methodiek moet worden toegepast, en welke milieuen veiligheidsregels daarbij horen. Tim de Jong is directeur-eigenaar van smb Willems in Arnhem, dat het OSB-keurmerk G&G heeft. Naast schoonmaakonderhoud, waarin ruim 300 mensen werken, heeft

Voordeelweken bij buzil!

het bedrijf een afdeling glas- en gevelrei-

Schoon en glanzend met Strippers en Coatings van buzil.

niging, waar tien vakmensen hun brood

Elke vloer heeft bij de reiniging individuele aandacht nodig. buzil biedt u een uitgebreid en op de individuele eisen afgestemd gamma aan krachtige strip- en coatingproducten. Profiteer van de voordeelweken en bestel bij één van onze Business Partners de producten die bij uw persoonlijke wensen aansluiten.

verdienen. De Jong is groot voorstander van het OSB-keurmerk. ‘Het vernieuwde keurmerk – volgens NEN-model – richt zich meer op praktijk. Daarnaast moet je voldoen aan de administratieve en wettelijke procedures, niet meer dan logisch eigenlijk’, zegt hij. ‘En omdat je toch als lid van OSB al het algemene keurmerk moet hebben, is meer ook niet nodig.’ Hij hoopt dat veel meer bedrijven voor het keurmerk gaan. ‘Kwaliteit, veiligheid en betrouwbaarheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Meer bedrijven met het keurmerk betekent een beter imago en een veiliger werkklimaat.’

ZZP ‘ers

Vr aag uw dealer naar de voordele n en voor waarden.

Nu ook met onze hoogwaardige producten Corridor ® Power Stripper S 708 en Corridor ® Jewel S741! Meer informatie: www.buzil.com BUZIL-WERK Wagner GmbH & Co. KG Fraunhoferstr. 17 . D-87700 Memmingen . T +49 (0) 8331 / 930-6 F +49 (0) 8331 / 930-892 . E specialofferweeks@buzil.de . www.buzil.com

Een zwak punt in alle regelgeving is de PS - 43

Foto’s: ©NFP photography - Marijn van Rij

de Boardroom Curriculum Vitae

In de boardroom van Annette van der Meulen van Nivo Noord

Naam: Annette van der Meulen Geboortejaar: 1963

Wanneer was u het gelukkigst?

Welke verleiding kunt u niet weerstaan?

Op vele momenten in mijn leven, zowel privé

De ijsjes bij La Venezia in Leeuwarden. Voor-

Werkt bij: Nivo Noord

– met vrienden en familie –, maar ook zakelijk.

al vanille met chocola of mokka. En een glaas-

Verder word ik heel gelukkig van reizen.

je witte wijn bij de borrel.

Sinds: 1992

barrier reef een ultiem moment.

Functie: Directeur/eigenaar In deze functie sinds: 1993 Aantal medewerkers: circa 1000

Zo was in Australië een vlucht over het great Waar zou u het liefst willen wonen? Ik voel me heel gelukkig in Friesland, maar ik Wat is uw grootste prestatie?

zou in de wintermaanden wel willen verblijven

Het bedrijf uitbreiden tot wat het nu is: een

in Florida in Amerika. Daar ga ik in de winter

grote regionale speler in Noord-Nederland.

ook vaak op vakantie.

We werken ook landelijk, maar vooral regionaal en in diverse takken van sport. Zo hebben

Welke eigenschap waardeert u het meest

we de calamiteitenreiniging opnieuw opge-

in een persoon?

pakt en dat is redelijk succesvol. We verzorgen

Loyaliteit en betrouwbaarheid.

zelf opleidingen en hebben een uitzendbureau dat lekker loopt.

Wat is uw dierbaarste materiële bezit? Mijn huis. Niet het huis zelf, maar het feit dat

U mag een ding aan uzelf veranderen. Wat

je een plek hebt waar je je thuis voelt.

zou dat zijn? Ik zou wel iets meer tijd en aandacht aan mijn

Welk boek heeft u het laatst gelezen?

sociale leven willen besteden.

Het verloren symbool van Dan Brown.

Waar bent u bang voor?

Wat is uw motto?

Ik ben niet bang, maar ik vrees wel het gevolg

Een dag niet gelachen, is een dag niet geleefd.

van hoe met deze aardbol wordt omgegaan. Waar eindigt het? Want hoe met de natuur wordt omgesprongen, kan niet zo doorgaan.

Toelichting: Dit jaar wonnen wij de Best Practice Award van de Code Verantwoordelijk Marktgedrag. De reden was onze Nivo Noord Academie, waar in anderhalf tot twee jaar tijd ruim 400 van onze medewerkers slaagden voor de basisopleiding. We verzorgen deze opleiding helemaal zelf, inclusief het opleidingsmateriaal. Deze trofee staat voor de waardering van deze teamprestatie want het is dankzij de inzet van heel het bedrijf. Een beloning voor de teamgeest en fantastisch voor onze medewerkers. PS - 45

Brancheopleider SVS geeft antwoord op opleidingsvragen

en van de nieuwste opdrachtgevers van SVS is ’s Heeren Loo Zorggroep. Deze zorgverlener ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking, door middel van hulp die varieert van lichte ondersteuning aan huis tot intensieve 24-uursopvang op woonlocaties. Om haar eigen medewerkers optimaal te laten functioneren, stimuleert en faciliteert ‘s Heeren Loo de ontwikkeling van benodigde competenties. Dit gebeurt door middel van coaching op de werkplek, een korte training of zelfs een volledige opleiding. Sinds kort is een groep eigendienstmedewerkers bezig met de Basisopleiding Schoonmaken met Module Particulieren van SVS. Frans Raphet Meeng, Manager primair proces bij ’s Heeren Loo: “De SVS-docent gaat in de les samen met de deelnemers aan de slag. Dit opleiden in de praktijk zet veel meer zoden aan de dijk dan theorielessen in de

schoolbanken, want onze medewerkers zijn praktisch ingesteld. Het SVS-lesmateriaal vol foto’s helpt onze medewerkers bovendien een juiste voorstelling te maken van professioneel schoonmaken.” De Module Particulieren gaat over de specifieke aspecten en omstandigheden voor schoonmakers in de particuliere, verpleeg- en thuiszorgsector. Deze schoonmaak verschilt in hoge mate van het schoonmaken in een kantoor. Gert de Graaf, Manager Marketing & Sales bij SVS, geeft wat voorbeelden: “Een schoonmaker in de thuiszorg werkt meestal alleen en zal daardoor zelfstandiger moeten kunnen werken. Ook is er een langduriger en directer contact met de klant die de schoonmaker vaak ook nog eens op de vingers kijkt.” In de Basisopleiding Schoonmaken met Module Particulieren van SVS komen, naast dagelijks en periodiek interieur- en sanitaironderhoud, taken als keukenonderhoud, ramen wassen, strijken en beddenopmaak aan de orde. Ter preventie van lichamelijke klachten wordt, zoals in alle SVS-opleidingen, ruim aandacht besteed aan ergonomisch verantwoord werken.

articulieren P le u d o M t e hoonmaken m c S g in id le p o Basis reiniging is u h n e p p ra T Module

iet vanzelfsprekend en uniek. Zo noemt Richard Vos, Sales Manager bij het Liftinstituut, de samenwerkingsovereenkomst met SVS. “Wij hebben elkaar gevonden vanuit de raakvlakken van onze organisaties: branchespecifieke kennis en het opleiden van medewerkers. Het Liftinstituut en SVS herkennen de behoefte om veilig schoon te maken rondom liften en roltrappen. Onze opdrachtgevers willen graag hun zorg en behoefte door SVS laten vertalen in specifiek opgeleide medewerkers die veilig werken en dus weten wat zij moeten doen en waarom”, vertelt Vos. De samenwerking houdt in dat SVS schoonmaakbedrijven en facilitaire diensten twee speciale Liftinstituut-modules kan bieden: ‘Veilig werken aan en om liften’ en ‘Bevrijden

van opgesloten liftpassagiers’. Edwin van Hemert, National Account Manager New Business bij SVS: “Deze modules kunnen separaat worden gevolgd of in combinatie met de Module Trappenhuisreiniging van SVS. Met het toevoegen van deze opleidingen aan het al ruime aanbod van SVS kan de schoonmaakmedewerker als professional een bredere facilitaire rol innemen. Voornamelijk bij schoonmaakwerkzaamheden voor bijvoorbeeld VvE’s, woningbouwverenigingen, ziekenhuizen, stations en winkelcentra.” Vanwege brandgevaar moet de liftschacht ook gereinigd worden. Van Hemert licht toe: “Een liftschacht en -dak schoonmaken, waar de aandrijvingscomponenten zijn bevestigd, draagt bovendien bij aan risicobeperking van storingen. Bij het reinigen van

bijvoorbeeld een glazen liftschacht of roltrap speelt ook het esthetische aspect een belangrijke rol. Het aanbieden en uitvoeren van deze diensten met vakkundig opgeleide medewerkers is een meerwaarde voor menig schoonmaakbedrijf en facilitaire dienst.”

n scholen en kinderdagverblijven is vanwege het intensieve gebruik veel vervuiling. Hygiëne is er daarom altijd een issue. Het Ichthus College in Veenendaal, met ruim tweeduizend leerlingen en tweehonderd medewerkers, wordt dagelijks naar tevredenheid schoongehouden door schoonmaakbedrijf HECTAS Facility Services en een ervaren team van eigendienstmedewerkers. Arno Pors, facilitair medewerker bij het Ichthus College, over opleiden: “Wij zijn als onderwijsinstelling overtuigd van de noodzaak van het opleiden van schoonmaakmedewerkers en de professionalisering van de schoonmaakbranche.” Dat bewijst de onderwijsinstelling met haar bijdrage aan de ontwikkeling van de nieuwe SVSModule Scholen en Kinderdagverblijven. Het Ichthus College opende namelijk haar

deuren voor de fotoshoot voor het SVSlesmateriaal ‘Schoonmaken in scholen en kinderdagverblijven’. Het schoonmaken van lokalen, verkeersruimten, gymzalen en kleed- en doucheruimten werd op deze prachtige locatie op de gevoelige plaat gezet. Edwin van Hemert, National Account Manager New Business bij SVS, over de nieuwe opleiding: “Vanuit schoonmaakbedrijven maar ook vanuit onderwijsinstellingen is er behoefte aan kennisoverdracht over professioneel schoonmaken in leer- en speelomgevingen. Belangrijk is dat de schoonmaakmedewerkers begrijpen welke gezondheidsrisico’s er zijn als er niet (goed) wordt schoongemaakt. Dus waarom schoonmaken zo belangrijk is en hoe zij dit het beste kunnen doen.” De Module Scholen en Kinderdag-

verblijven is te volgen in combinatie met de Basisopleiding Schoonmaken, maar wordt ook separaat aangeboden. Zo kunnen schoonmakers in bezit van het SVS-basisdiploma, maar ook conciërges, schoolassistenten en vrijwilligers die de schoonmaak in scholen en kinderopvangvoorzieningen op zich nemen, ervoor kiezen alleen de specifieke module te volgen.

verblijven

n Kinderdag ule Scholen e

Mod

W Facility Groep uit Almere streeft naar honderd procent opgeleid personeel in 2015. Tot nu toe volgden al 140 medewerkers op eigen locaties de Basisopleiding Schoonmaken van SVS. DW Facility Groep laat haar medewerkers niet alleen opleiden om de kwaliteit te kunnen borgen. “Wij vinden het ook belangrijk dat onze schoonmaakmedewerkers zich bewust zijn van hun werkhouding, zodat zij zichzelf meer kunnen ontzien. In onze werkinstructie en de Basisopleiding Schoonmaken van SVS

hoonmaken

Sc Basisopleiding

leren onze medewerkers dan ook ergonomisch werken met onze materialen. SVS is hierin een betrouwbare partner met kwalitatief goede docenten. Ons slagingspercentage is heel hoog”, vertelt Richard van Schie, HR-adviseur bij DW Facility Groep. Omdat de medewerkers in diverse regio’s wonen en werken, organiseert DW Facility Groep de SVS-opleiding op drie verschillende locaties. Deze locaties en de informele insteek van DW Facility Groep maken het volgens Van Schie gezellig om met collega’s een opleiding te volgen. “Een groot deel van onze schoonmakers heeft al ruime ervaring. Zij zien het als een kroon op hun werk om op latere leeftijd het diploma Algemene Schoonmaak te halen. Voor sommigen is dit het eerste diploma in hun leven. Bij de diploma-uitreiking staan hen dan tranen van blijdschap in de ogen”, vertelt Van Schie.

www.svs-opleidingen.nl • info@svs-opleidingen.nl • tel. 010 - 29 31 000

Bezoekersrecord voor jubileumeditie ISSA/Interclean 29.325 bezoekers maken beurs tot een succes De 25e editie van de ISSA/Interclean trok van 6 tot en met 9 mei 29.325 bezoekers. Dat is een stijging ten opzichte van het aantal bezoekers in 2012. Met een keur aan internationale exposanten blijft het evenement internationaal toonaangevend.

et 29.325 bezoekers die de ISSA/Interclean van

Innovatie

2014 trok blijft het evenement de grootste bij-

Traditioneel biedt het evenement veel ruimte voor innovatie.

eenkomst in de professionele schoonmaaksector.

Door de jury- en publieksprijs die uitgereikt wordt kan deze in-

Het bezoekersaantal ligt ook nog eens hoger dan het aantal

novatie beloond worden. Michelle Marshall, voorzitter van de

van 28.001 van 2013. Kort samengevat kan worden gesteld

Amsterdam Innovation Award jury: ‘Dit jaar zagen we een zeer interessante mix van inzendingen

dat de jubileumeditie meer exposanten en meer bezoekers trok. En dat is goed nieuws. Rob den Hertog, manager ISSA/ Interclean Amsterdam RAI is zichtbaar trots op het succes: ‘Ik ben blij met alle positieve feedback van onze exposanten

Tekst: Ivo voor den Dag

die deze editie zelfs bestempe-

‘Bezoekers brachten meer tijd door waardoor de sfeer bijzonder levendig bleef’

len als de beste ooit.’

in de diverse categorieën; een brede reeks producten die eens te meer onderschrijft hoeveel fabrikanten oplossingen ontwikkelen die echt inspelen op de dagelijkse behoeften van hun klanten. Er worden nu producten gelanceerd die de lacunes in het eerdere aanbod vullen.

De bezoekerscijfers illustreren het toenemende internatio-

Het is ook zeer bemoedigend om te constateren dat de sector

nale belang van ISSA/Interclean Amsterdam. In vier dagen

zijn voordeel doet met de meest recente webbased technologie

bezochten maar liefst 29.325 professionals uit 130 landen

met de introductie van een aantal zeer intelligente oplossingen

het evenement, het aandeel Nederlands is nagenoeg gelijk

die een tastbare bijdrage leveren aan efficiëntere, productie-

gebleven. Deze keer kwam 73 procent uit het buitenland.

vere en meer gestroomlijnde schoonmaakwerkzaamheden.’

Het Midden–Oosten, Zuid Europa en Zuidoost Azië laten de

De publieksprijs, de Visotior’s Choice pirijs, werd tijdens

grootste stijging in bezoekersaantallen zien.

deze editie voor de tweede keer toegekend. Bij deze prijs

PS - 48

PS - 49

kiezen bezoekers van ISSA/Interclean Amsterdam wat in

setting leende zich goed voor een inhoudelijke discussie. Het

hun ogen het meest innovatieve product is. Met 39.9 procent

was voor de deelnemers – die vanuit verschillende achtergron-

van de stemmen is Alpheios ExpertAtHand de winnaar van

den binnen de schoonmaak aanschoven – prettig om op een

de Visitor’s Choice Award 2014.

open manier te spreken over actuele thema’s in de schoon-

De Amsterdam Innovation Award ging naar de B60/10C

maaksector. Het was voor hen verfrissend om in een open sfeer

MopVac van Kärcher. Dit product vult het gat tussen de mop

van gedachten te wisselen. Een uitgebreider verslag van de

met emmer en de schrobberdroger. Hiermee kunnen open

rondetafeldiscussies staat op pagina 14.

ruimtes vijf keer sneller worden schoongemaakt dan met een klassieke mop terwijl het gebruik veel zuiniger en ko-

Nieuwe elementen

steneffectiever is dan bij een schrobberdroger. Omdat er

De nieuwe elementen die dit jaar werden toegevoegd aan het

geen elektriciteit of accu nodig is − de vloer wordt gedroogd

programma werden goed ontvangen. Den Hertog: ‘De nieuwe

met behulp van een vacuümpomp − is dit hulpmiddel uiter-

elementen in het programma zoals het speciale Steam Cleaning

mate eenvoudig én kostenbesparend in gebruik en onder-

gedeelte, de Demo Show op het buitenterrein, het Young Clea-

houd, en bovendien ook zeer milieuvriendelijk. Dit product

ning Professional programma, de Global Association Meeting

won tevens in de categorie Apparatuur/hulpmiddelen voor

en het Management & Mobility Solutions Pavilion zijn goed

reinigen, zorg en veiligheid.

ontvangen en drukbezocht. De informatieve seminars van ISSA

De award in de categorie Reinigingsbeheer en trainingsoplos-

over hygiëne, duurzaamheid en opbrengst kregen een posi-

singen ging naar European Cleaning Machines Recycling

tieve waardering. En zo ook het allereerste vrouwenforum. Het

(ECMR), in de categorie Machines, accessoires en componen-

seminarprogramma voegt met recht waarde toe aan het infor-

ten won Wetrok met de Wetrok Discomatic Mambo.

matieve karakter van de vakbeurs.’ De nieuwe elementen, en de bekende programmaonderde-

Rondetafels

len zoals de demonstraties en de Miniskills en de inzet van

Tijdens de ISSA/Interclean konden Nederlandstalige profes-

exposanten om bezoekers van hun stands te vermaken met

sionals uit het schoonmaakvak discussiëren over uiteenlo-

allerlei activiteiten, zorgden volgens de organisatie samen

pende, actuele thema’s. VSR organiseerde samen met NVZ,

voor een onvergetelijke beurservaring. Bezoekers brachten

OSB, SVS en Amsterdam RAI rondetafeldiscussies.

meer tijd door op het evenement waardoor de sfeer bijzon-

Aan de hand van drie thema’s werd een discussie gevoerd

der levendig bleef en we zelfs de drukste woensdag ooit

onder leiding van een ter zake deskundige gespreksleider. De

beleefden met meer dan 10.000 bezoekers.

PS - 50

OSB OVER...

OSB houdt u elke maand op de hoogte van actuele (verenigings)zaken

Schoonmaak: Opstap naar de arbeidsmarkt De schoonmaak vormt een opstap naar de arbeidsmarkt voor mensen die – vanwege achtergrond, arbeidsverleden of beperkingen – elders minder makkelijk aan de slag kunnen. De schoonmaak biedt hen structuur en begeleiding, waardoor ze in het arbeidsproces mee kunnen, ervaring en ritme opdoen en deels doorstromen naar andere banen. Schoonmaakbedrijven worden daarmee steeds meer vaste partner van gemeenten en SW-bedrijven.

In de schoonmaak stromen relatief veel mensen in vanuit een

Ze doen dat steeds vaker: in 2011 in een kwart van de aanbe-

thuiszitsituatie. Vaak hebben zij al langer geen reguliere baan,

stedingen, in 2012 in vier op de tien. De schoonmaaksector

waardoor de intrede of herintrede in de arbeidsmarkt lastig kan

denkt daarin mee en geeft er met verve invulling aan. Wel ziet

zijn. Bij de schoonmaak is de drempel om in te stappen laag.

ze bij verdergaande social-returnvereisten het risico ontstaan

Aan de uitstroomkant gaan veel minder mensen (terug) naar

van verdringing van ‘reguliere’ schoonmakers, die zonder werk

een thuissituatie. De schoonmaak helpt dus om actief en eco-

zelf ook al gauw kwetsbaar zijn op de arbeidsmarkt.

nomisch zelfstandig te worden. Tot voor kort was er sprake van dat meer dan de helft van de vertrekkende medewerkers in

Samenwerking met SW-bedrijven

een andere sector ging werken. Onder invloed van de crisis is

Met maatwerk en goede begeleiding kan schoonmaakwerk

dat inmiddels iets minder dan de helft geworden. Mensen uit

ook — en goed — worden uitgevoerd door mensen met

de schoonmaak stromen vooral uit naar de zorg (elf procent)

zodanige fysieke of psychische beperkingen dat ze een

en de uitzendbranche (tien procent).

SW-indicatie hebben. Het werk leent zich daar goed voor. Het heeft op onderdelen weinig vooropleidingvereisten, is in stukjes op te knippen (job carving), kan dicht bij huis

Schoonmaakbedrijven zijn steeds beter in staat om structuur en

plaatsvinden en heeft van zichzelf al veel structuur. Voor

begeleiding te bieden aan medewerkers die daar behoefte aan

betrokkenen kan het werk veel voldoening geven en ver-

hebben. Vanuit die kracht spelen zij actief in op wensen van

rijkend zijn. De overheid stimuleert dat SW-ers zoveel mo-

opdrachtgevers om werk te bieden aan mensen met minder

gelijk werken, liefst in reguliere bedrijven.

makkelijke toegang tot de arbeidsmarkt. Dat zijn bijvoorbeeld

Begin 2008 zijn OSB en brancheorganisatie Cedris van de

langdurig werklozen of mensen met lichamelijke of psychische

SW-bedrijven een project gestart voor samenwerking tussen

beperkingen. Opdrachtgevers vertalen deze wensen in zoge-

beide sectoren. Dit heeft geleid tot steeds meer samenwerking

naamde social-returnvereisten in opdrachten en aanbestedingen.

tussen beide sectoren. Die vindt plaats in allerlei vormen. PS - 51

Tekst: OSB

Social return

Facilitaire dienstverlening

op weg naar volwassenheid (deel I)

‘Integrale uitbesteding’, ‘resultaatgericht contracteren’ en ‘regiefunctie’ zijn begrippen die verwijzen naar moderne ontwikkelingen in de facilitaire sector. Bij sommigen in de schoonmaakbranche stuiten die op nogal wat scepsis en weerstand. De facilitaire sector lijkt in dit opzicht echter de industrie te volgen. Tijd dus om eens naar de ontwikkelingen

Tekst: Nico Lemmens

aldaar te kijken. Dat doen we in een tweetal artikelen.

r is een tijd geweest dat grote concerns verticaal geïn-

staf- en ondersteunende diensten in eigen huis.

tegreerd waren, zowel voorwaarts als achterwaarts.

Onder meer als gevolg van de ontwikkeling van de informatie-

Zulke bedrijven hadden alle onderdelen van de voort-

technologie werden in de loop van de twintigste eeuw de co-

brengingsketen in eigen huis. Bekende slogans zijn ‘van zand

ördinatiekosten lager, niet alleen die binnen de onderneming,

tot klant’, ‘van korrel tot borrel’ en ‘van koetje tot toetje’. Ooit

maar vooral ook die met de markt. Daardoor ontstond een

had een bedrijf als Philips eigen glas-, golfkarton-, machine- en

proces van verticale desintegratie: het fenomeen uitbesteding

bakelietfabrieken. In diezelfde tijd waren die concerns boven-

deed zijn intrede. Een verticaal (en functioneel) geïntegreerde

dien horizontaal of functioneel geïntegreerd. Zij hadden alle

organisatie heeft immers alleen maar zin als de onderneming

PS - 52

zijn activiteiten effectiever en efficiĂŤnter kan coĂśrdineren dan

beheer gehouden. Leveranciers produceerden op aangele-

het marktmechanisme dat kan doen.

verde specificaties. De klant dacht, de leverancier voerde uit.

Een andere factor bij de afbouw van de verticale integratie was

Naarmate leveranciers zich ontwikkelen, ligt die manier van

de toenemende betrouwbaarheid van toeleveranciers, aanvoer-

werken steeds minder voor de hand. Zeker wanneer leveranciers

processen van grondstoffen en distributiesystemen. Kort gezegd:

ervaring en expertise opbouwen, wordt vroeg of laat een punt

de kwaliteit van markten en marktmechanismen nam enorm toe.

bereikt waarop het niet meer voor de hand ligt de ontwerpfunc-

Die betrouwbaarheid en kwaliteit zijn in veel sectoren zo sterk

tie op die expertisegebieden in eigen beheer te houden.

toegenomen dat sommige ondernemingen extreme vormen van

Vooral bij vergaande specialisatie weet de leverancier in prin-

uitbesteding vertonen. Nike is een veelgenoemd voorbeeld van

cipe beter wat nodig is om aan de behoefte van de klant te

een bedrijf dat zelfs de productie van zijn producten buiten de

voldoen dan die klant zelf. Daartoe moet die klant hem dan wel

deur heeft gezet. Voor een automobielfabrikant is het normaal

de ruimte geven, en wel door zich te beperken tot een functi-

dat tachtig tot negentig procent van zijn omzet van toeleveran-

onele behoeftespecificatie. Langzamerhand zien we dat de

ciers afkomstig is. Daar is het niet bij gebleven. Ook in horizon-

ontwerpfunctie in veel sectoren dan ook meer en meer bij de

taal, functioneel opzicht zien we een proces van desintegratie.

leverancier komt te liggen, en de manier van behoeftespecifi-

Uitbesteding van shared service centers, bijvoorbeeld op het

catie van de afnemer steeds functioneler en outputgerichter

gebied van ICT, is daar een symptoom van.

wordt. Betreft het gecompliceerde processen en producten, dan werken opdrachtgever en opdrachtnemer daarbij nauw

De ontwerpfunctie

samen. Dat is de wereld van co-design en co-makership.

Uitbesteden gebeurde aanvankelijk vooral op specificatie van

De bovenstaande beschrijving van de geschiedenis heeft be-

de afnemer. De ontwerpen specificatiefunctie werd in eigen

trekking op industriĂŤle voortbrengingsprocessen. Het heeft er PS - 53

Gom. Laat uw organisatie stralen

Stralende organisaties zijn die organisaties waar je prettig verblijft. Of waar je je, als klant, reiziger, patiĂŤnt of gast meteen welkom voelt. Het zijn organisaties waar je optimisme voelt, energie en plezier. Stralende organisaties zijn gastvrije organisaties. In onze visie zijn managers en bestuurders ook gastheren. We zien het als onze taak inhoud te geven aan hun gastheerschap. Wij laten organisaties letterlijk en figuurlijk stralen. Daardoor voelen gasten zich extra welkom. Medewerkers voelen zich extra thuis en presteren daardoor beter. Want in een bedrijf dat blinkt, zullen de medewerkers eerder uitblinken. Voor onze opdrachtgevers is onze manier van zaken doen doorslaggevend. Steeds meer waarderen ze ons niet alleen om onze betrouwbaarheid en het nakomen van afspraken, maar kiezen ze ons ook vanwege onze visie, het invulling geven aan gastheerschap en de hechte samenwerking waarbij de verdieping naar de wensen van de individuele klant centraal staat. We zijn pas tevreden als een opdrachtgever niet alleen zijn locatie, maar ook zijn organisatie ziet stralen. Gom. Laat uw organisatie stralen

Onderdeel van Facilicom

alle schijn van dat de geschiedenis van de facilitaire voortbren-

de in ieder geval zijn belangrijkste leveranciers als verlengstuk

gingsprocessen eenzelfde loop begint te nemen.

van zijn eigen organisatie en ging er navenant mee om. Ook het denken over kwaliteitsbeheersing veranderde. De

Kwaliteit: wie is verantwoordelijk?

aandacht verschoof van producten naar productieprocessen.

Zolang de ontwerpen specificatiefunctie bij de opdracht-

Als de kwaliteit van het proces onder controle was, dan

gever ligt kan die de leverancier hooguit aanspreken op de

zouden de producten dat ook moeten zijn. De klassieke

vraag in hoeverre die zich aan de opgegeven specificaties

ingangscontrole van producten werd opgeheven en vervan-

heeft gehouden. Leiden die echter niet tot het gewenste

gen door audits van de kwaliteitsborgingssystemen van de

eindresultaat, dan moet de opdrachtgever de hand in eigen

toeleveranciers. Die werden verantwoordelijk gesteld voor

boezem steken. Had hij maar andere specificaties moeten

het monitoren van hun eigen kwaliteit.

opgeven. Anders gezegd: de verantwoordelijkheid voor de

Dat laatste zien we langzamerhand ook gebeuren in de mo-

kwaliteit van het eindresultaat ligt bij de opdrachtgever. De

derne contracten op facilitair gebied. Leveranciers moeten zelf

leverancier heeft een inspanningsverplichting: hij moet aan

aantonen dat zij aan de afgesproken SLA’s hebben voldaan.

de specificaties voldoen. Ook daar zien we in de loop van

Sommigen brengen daar tegenin dat het niet verstandig is de

de tijd een verschuiving in optreden. We gaan weer eens

leverancier verantwoordelijk te maken voor het monitoren van

kijken wat er in de industrie is gebeurd.

zijn eigen kwaliteit: je moet de slager zijn eigen vlees niet laten

Neem de automobielindustrie. Tot pak weg dertig, veertig jaar

keuren. Behalve dat zij over het hoofd zien, dat dit al decen-

geleden was het in die sector gebruikelijk dat een automobiel-

nialang de normaalste zaak van de wereld is in tal van in-

fabrikant werkte met duizenden toeleveranciers. Het was in die

dustrieën, beseffen zij niet dat een slager die de boel bedondert,

tijd normaal dat materialen en onderdelen die door toeleve-

snel van zijn clientèle af is.

ranciers werden aangeleverd, door de afnemer werden gecontroleerd. Ingangsinspectie heette dat. Daarvoor werden statis-

Functionele (des)integratie

tisch onderbouwde steekproefschema’s gebruikt (het VSR-

Zoals hiervoor gezegd: aanvankelijk waren de grote industri-

kwaliteitsmeetsysteem voor schoonmaakdiensten is op die

ële organisaties niet alleen verticaal, maar ook functioneel

inspectiemethoden gebaseerd).

geïntegreerd: alle staf- en ondersteunende diensten werden

Toen kwamen de jaren zeventig van de vorige eeuw. De Japanse

eveneens in eigen beheer uitgevoerd. Dat laatste kan nog

automobielindustrie maakte furore, Toyota voorop. Het gevolg

steeds gezegd worden van een groot deel van de facilitaire

was een revolutie op verscheidene fronten. Toyota’s opmerke-

ondersteuning in Nederlandse organisaties (in en buiten het

lijke productiefilosofie ‘Just in Time’ zette de traditionele manier

commerciële bedrijfsleven).

van denken over productie-efficiency op zijn kop. Spectaculaire

Nederland kent op facilitair gebied in vergelijking met bijvoor-

kwaliteitsverbetering en kostenreductie waren het gevolg.

beeld Groot-Brittannië en Scandinavische landen een terughoudende, conservatieve uitbestedingscultuur. En als er wordt

Leverancier als verlengstuk

uitbesteed, dan gebeurt dat traditioneel op basis van offerte-

Maar er gebeurde ook nog iets anders: de manier van samen-

aanvragen die uit bestekken bestaan waarin de opdrachtgever

werken met toeleveranciers onderging een metamorfose.

uitgebreid en gedetailleerd aangeeft niet alleen wát hij wil, maar

Werkte een bedrijf als Ford Motor Company in de jaren tachtig

vooral ook hóé de leverancier die kwaliteit dient te leveren. Voor

nog met duizenden toeleveranciers; Toyota had in die tijd zijn

de leverancier blijft dan weinig anders over dan het maken van

leveranciersbasis al gereduceerd tot enkele honderden. Veel

een kostencalculatie. Van ontwerp van de dienstverlening is

belangrijker echter was de manier waarop dat bedrijf met zijn

nauwelijks sprake. Dat heeft de opdrachtgever immers al gedaan.

toeleveranciers omging. Westerse bedrijven behandelden hun

Daar begint verandering in te komen. Over die veranderingen

toeleveranciers als ondergeschikten, die veelal in concurrentie

en hun gevolgen gaat het tweede deel van dit tweeluik in het

tegen elkaar moesten worden uitgespeeld. Toyota beschouw-

volgende nummer van PS. PS - 55

Meer voor minder leveren Belevingsgericht Modulair Schoonmaken zet schoonmaakwereld op de kop Meer kwaliteit? Meer betalen! Dat is de regel in schoonmaakland. Maar waarom eigenlijk? Het stellen van die simpele vraag bracht een ontevreden contractbeheerder en een gedreven eigenaresse van een schoonmaakbedrijf tot een revolutionair schoonmaakconcept. Belevingsgericht Modulair Schoonmaken ontzorgt facilitaire diensten en levert meer kwaliteit tegen lagere kosten. Het geheim: nuchter nadenken.

ls contractbeheerder Vastgoed bij Laris heeft Rowdy

Er staat van alles in, maar op zo’n manier dat je nooit weet wat

Willemsen veel woonzorgcentra onder zijn hoede. Daar-

de schoonmaker wel of niet gedaan heeft. Het valt niet te

om ging hij aanvankelijk in zee met grote schoonmaak-

controleren, maar je weet één ding zeker: dat er een heleboel

bedrijven. Dat beviel hem echter steeds minder. Hij was niet

gedaan wordt wat niet nodig is en dat er dingen niet gedaan

tevreden over de kwaliteit van het werk en het feit dat hij in de

worden die dat wel zijn!’ De frisse blik van Van Aken en Wil-

nota nooit iets terugzag van gerealiseerde kostenbesparingen

lemsen leidde tot een doorbraak. Sinds twee jaar maakt T&P

door aanpassingen in het schoonmaakprogramma. Dat leek hem

bij Laris schoon op basis van nacalculatie. Er wordt gewerkt

niet logisch en ook niet eerlijk. ‘De meeste schoonmaakbedrijven

met zogenaamde menukaarten waarop per gebouw en per

willen best het service level opkrikken, maar dan gaat automatisch

verdieping allerlei modules staan met daarachter de prijs van

ook het kostenplaatje omhoog. Ze wekken de indruk dat meer

de afzonderlijke handelingen. De schoonmaker kan dan mak-

kwaliteit alleen bereikt kan worden door meer handelingen te

kelijk per dag aangeven wat hij of zij gedaan heeft. De afreke-

verrichten. Maar is dat wel echt zo? Moeten ze meer schoonma-

ning gebeurt op basis van het aantal vinkjes achter de modules.

ken of moeten ze op een andere manier schoonmaken?’ Die

Sindsdien is Willemsen een tevreden mens. ‘Ik reken precies

gedachte liet hem niet los, en toen hij die vraag neerlegde bij

af wat ze gedaan hebben en geen cent meer. Bovendien komen

Willeke van Aken, eigenaresse van T&P en iemand met een

de besparingen door het optimaliseren van de processen en

grote passie voor haar vak, nam zij de handschoen op. Het twee-

de dienstverlening nu bij mij terecht.’

tal zette alle bestaande ideeën over schoonmaken overboord en begon aan een serieuze out of the box-brainstormsessie.

Verschillen

Het uitgangspunt was eenvoudig: terug naar de basis. En die

De filosofie van Belevingsgericht Schoonmaken is eenvoudig:

basis is dat je iets schoon moet maken omdat het vies is. Een

T&P doet wat nodig is, in plaats van wat gedetailleerd op papier

uitgangspunt dat in veel organisaties is ondergesneeuwd. Wil-

staat. Dat leidt tot een heel andere modus operandi op de

lemsen: ‘Schoonmaakcontracten zijn meestal heel pompeus.

werkvloer. Een eerste verschil met de traditionele aanpak is

PS - 56

Vlnr: Rowdy Willemsen (Laris), Pauline Berends en Willeke van Aken (beiden van T&P Cleaning)

de grote transparantie — iets dat Willeke van Aken meegeno-

besteden. Die flexibiliteit verhoogt de kwaliteit van het schoon-

men heeft uit haar vorige werk in de financiële wereld. ‘Je moet

maakwerk en zorgt voor een beter eindresultaat voor de klant.’

inzichtelijk maken wat je doet’, vindt ze. ‘Ik geloof niet in vage

De verantwoordelijkheid voor dergelijke keuzes ligt bij de

omschrijvingen voor periodiek werk, zoals “één keer per maand

schoonmaker. Hij of zij wordt geacht zelfstandig verstandige

dweilen” of “twee keer per maand ramen lappen”. Dat maakt

keuzes te maken. Dat vraagt verantwoordelijkheidsgevoel,

het proces heel ondoorzichtig. Waarom zou je niet gewoon

inzicht in het eigen werk en de behoeften van de klant en het

zeggen wanneer je iets gaat doen? Dan weet de klant waar hij

vermogen prioriteiten te stellen. Daarom is er ook gekozen

aan toe is en kun je klachten voorkomen. Wij vinken af wanneer

voor specialisatie. In plaats van iedereen alles te laten doen,

we iets gedaan hebben en daar betaalt de klant dan voor. Heel

specialiseren mensen zich in enkele onderdelen. Die sterke

eenvoudig en controleerbaar.’

focus zorgt voor meer plezier in het werk en betere resultaten.

Een tweede verschil is dat schoonmakers geen lijst afwerken, maar zelf hun werk indelen. Door meer keuzemogelijkheden

Andere kijk

aan deze professionals toe te vertrouwen, kan de kwaliteit om-

Kenmerkend voor de nieuwe aanpak is ook een andere, meer

hoog en kunnen de kosten omlaag. Zij zien als geen ander wat

functionele kijk op schoonmaken. T&P hanteert een eenvou-

er nodig is. Dus kiezen zij elke dag wat ze onder handen nemen

dige logica: als je het vuil buiten kunt houden, hoef je het bin-

en wat ze laten liggen. Van Aken: ‘Schoonmaken begint met

nen minder schoon te maken. Dus ligt er veel nadruk op ruim-

goed kijken. Je kunt onmogelijk vooraf weten wat er smerig is,

tes waar mensen binnenkomen, en minder op ruimtes waar

dus zijn standaard schoonmaakcontracten eigenlijk niet werkbaar.

zelden iemand komt. Dat kan inhouden dat op een natte win-

In veel jaarcontracten staat bijvoorbeeld dat er één keer per

terdag vier keer per dag de entree wordt schoongemaakt,

maand geragd moet worden. Maar waarom zou je raggen in

terwijl de gang op de bovenste verdieping een maand wordt

maanden dat er helemaal geen spinnen zijn? Dan maak je iets

overgeslagen, omdat daar zelden iemand komt. ‘Bij Belevings-

schoon wat niet smerig is. Die tijd kun je beter aan iets anders

gericht Modulair Schoonmaken is niet het contract richtingPS - 57

De partijen Laris Wonen en diensten Woningcorporatie in Duiven met 2479 eenheden in beheer, waaronder sociale huurwoningen, vrije sectorwoningen, zorgeenheden, bedrijfsruimten, winkels en garages. T&P Schoonmaakbedrijf met circa 150 medewerkers en 200 klanten. Gespecialiseerd in woonzorgcentra, food en technisch uitdagende objecten. Bedrijfscultuur: betrokken, actief meedenken met klanten, oog voor verbeterpunten en besparingsmogelijkheden. Het schoonmaakconcept Belevingsgericht Modulair Schoonmaken • 100 procent transparant • blinkt uit in eenvoud • beleving van de bewoner/gebruiker vormt het uitgangspunt • klant betaalt alleen voor werkzaamheden die echt zijn uitgevoerd • reële besparing tot 50 procent op vloeronderhoud en ruim 30 procent op totale schoonmaakkosten

gevend, maar de beleving van de klant’, zegt Van Aken. ‘Die

ling is. Het resultaat is elke dag zichtbaar in onze gebouwen.

omgekeerde blikrichting zorgt ervoor dat de schoonmaker naar

De kwaliteit van het werk is met sprongen vooruit gegaan,

een ruimte kijkt door de ogen van bewoners en bezoekers en

terwijl de kosten naar beneden zijn gegaan. Dit is echt een

op basis daarvan keuzes maakt. Slim schoonmaken betekent

andere manier van schoonmaken!’

dat je rekening houdt met wat mensen belangrijk vinden. Wij maken bij anderen schoon zoals we dat bij onszelf ook zouden

Voordelen

doen. Daarom maken wij bijvoorbeeld op Moederdag de lift in

Slimmer schoonmaken kan serieus geld opleveren. Stel dat

een zorgflat spic en span, en verwijderen we liever per keer

de vloer in een verzorgingstehuis altijd op vrijdag schoon-

die ene vlek in een gang, dan dat we de hele gang gaan stof-

gemaakt wordt en dat iemand daar een dag mee bezig is.

zuigen terwijl die er prima uitziet. Door slimme keuzes kun je

Als Sinterklaas de volgende dag komt, betekent dat een hoop

de beleving van de kwaliteit aanzienlijk verhogen.’

extra aanloop. Het is zonde om die vloer dan op vrijdag schoon te maken, dus gebeurt dat pas op maandag. Strate-

Kostenbeheersing

gisch uitstellen van dit soort werkzaamheden heeft bij Laris

Deze aanpak is interessant voor het facility management,

afgelopen jaar geleid tot een besparing op dit gedeelte van

omdat kostenbeheersing en kwaliteitsbewaking hoog op de

het pand van wel zestig procent.

agenda staan. Met dit nieuwe concept kun je als facility ma-

En het mooie is: hoe groter een pand, hoe groter de besparin-

nager twee vliegen in een klap slaan. Willemsen: ‘Ik wil niet

gen. De kosten van schoonmaak zitten vooral in de vloer, dus

te veel betalen, zoals meestal bij prestatiecontracten het

als je daar het onderhoud strategisch plant, zet dat flink wat

geval is. En een werkprogramma werkt voor mij ook niet, want

zoden aan de dijk. ‘Zeker in onze zorginstellingen hebben wij

dat is niet flexibel genoeg. Met Belevingsgericht Modulair

heel wat vloeroppervlak’, stelt Willemsen. ‘Het begin van een

Schoonmaken betaal ik alleen voor werkzaamheden die echt

gang wordt natuurlijk het meeste belopen. Logisch dus dat daar

zijn uitgevoerd, en kan ik erop vertrouwen dat wat er gebeurt

het meeste wordt schoongemaakt. Doordat er nu slimmer met

nodig is, en dat er geen dingen gebeuren die overbodig zijn.’

de vloeren wordt omgesprongen, besparen we in een jaar heel

Ook het contact met de schoonmaakploeg is voor Willemsen

veel geld: ongeveer 51 procent op vloeronderhoud en 32

een stuk plezieriger geworden. ‘Ik zie hier nu volwassen dames

procent op de totale schoonmaakkosten. Dit concept is echt

rondlopen die gemotiveerd zijn en die snappen wat de bedoe-

een win-winsituatie voor alle partijen!’

PS - 58

Debat als wapen COLUMN

Na tien weken van staken, kwam er op Hemelvaartsdag 2014

snede. Niet weggema-

een einde aan de Schoonmaakstaking 2014. In een hal nabij

naged, vertechnocrati-

Amsterdam stemden alle stakers over het al dan niet beëindi-

seerd of in onherken-

gen van de staking. Wie een Noord-Koreaanse uitslag verwacht

bare pseudo-vertegen-

(had), heeft weinig historische kennis van de sociale beweging.

woordiging weggestopt.

Er lag een prima, maar zwaarbevochten compromis voor aan

In tegendeel: open en

gezond-kritische stakers. Mensen die niet zomaar ja zeggen,

bloot met alles op tafel.

maar geleerd hebben hun mond open te trekken. Iets waar de

Een van de lessen van de

vakbewegingen – en de hele sector – hartstikke trots op mogen

derde schoonmaaksta-

zijn. Immers: de wachtdagen worden niet per direct, maar in twee

king op rij: groeiende

stappen op 1 januari 2016 volledig afgeschaft. Het loon stijgt niet

mondigheid op de werk-

met 50 cent per uur per jaar, maar met 6,6 procent in drie jaar.

vloer is niet te stuiten

De professionaliserings- en vernieuwingsagenda klinkt prima,

door verontwaardiging

maar hoe zijn we er nu zeker van dat de schoonmaakbedrijven

over die mondigheid. Wie

zich nu wél houden aan papier? Genoeg stof voor discussie.

de ontwikkeling van een

In een warme broeierige hal werden boe-geroep en teleurstelling

gestaag groeiend aantal vakbondsactievelingen wegzet als

afgewisseld met applaus en tevredenheid. Stakers gingen elkaar

‘een leuk dagje uit’, ‘een knokploeg van een paar honderd man’

in vurige debatten met argumenten te lijf. Vlijmscherp en op het

of ‘FNV Busreizen’, bevestigt slechts het beeld van de schoon-

randje. Nadat de critici uiteindelijk een schriftelijke stemming

maakbaas dat veel schoonmakers hebben.

afdwongen, werd de uitslag tegen de klok van 17.00 uur bekend.

Debat is een machtig wapen. Scherp debat was de kiem van

72 procent zei JA

het volwaardige Poldermodel. Zo’n model is niet gefundeerd

27 procent zei NEE

op van elders gekopieerde overlegstructuren (laat staan op

1 procent stemde blanco of ongeldig

verontwaardiging als er buiten de lijntjes van die kopietjes wordt

Zie hier de werking van actieve democratie. Betrokken

gekleurd), maar op gelijkwaardigheid en een oprecht besef

groepen mensen die toenemende invloed afdwingen en

van noodzakelijke wederkerigheid.

over de gevolgen ervan debatteren. Op het scherpst van de

De actievoerende schoonmakers weten als geen ander dat de sleutel voor vooruitgang het heropvoeden van de opdrachtgevers is. In een gezonde situatie nemen die opdrachtgevers werkelijke verantwoordelijkheid en gebruiken zij de schoonmaakbedrijven niet langer als een comfortabel schild. De vertegenwoordiging van de schoonmaakbedrijven scheiden het kaf van het koren en kiezen voor pure professiostant (te) lage prijs. Schoonmakers voorzien hun sector voortdurend van hun vakmanschap, ideeën en mondigheid. Dan kan ons debat pas echt een machtig wapen van vooruitgang worden.

PS - 59

Ron Meyer, Vakbondsbestuurder Schoonmaak bij FNV Bondgenoten

nalisering boven een con-

Handlampen

PROFES SIONEEL SCHOONMAKEN

Ook adverteren Ook hier in deze rubriek?

Mobile reiniging van alle

adverteren?

Mobile reiniging van alle raambekleding raambekleding door dé Professional. door dé Professional.

Ook met uw bedrijf in ditvan register? Importeur o.a.:

Jaloezieën • Lamellen • Gordijnen • Vitrage

Meld u46nu67 aan Bel (0172) 54via herman@appr.nl of bel: 035 - 694 28 78

onferencing diensten

MeldNL u nu aan - 1402 BVvia Bussum Tel.: +31-(0)35-69 14 476 herman@appr.nl

(ook voor brandwerende behandeling)

• Raamdecoratie • Verlichtingsarmaturen Dé landelijke servicepartner van:

Fax: +31-(0)35-69 15 474 E-mail: info@safety-lux.nl Internet: www.safety-lux.nl

Landelijk telefoonnummer: Landelijk telefoonnummer: 088 – 14 14 14 3 www.speedclean.mobi www.speedclean.mobi

of bel: 035 -ook 694 28 78 ATEX

088 – 14 14 14 3

Schoonmaakorganisatie

Zandzuigerstraat 91 1333 MX Almere T 036 - 537 89 13 F 036 - 537 69 44 E info@evonservices.nl

Calamiteitendienst

Meld u nu aan via herman@appr.nl

VCA-gecertificeerd ISO 9001:2000 Amsterdam

Rotterdam ’s-Hertogenbosch Utrecht e-mail: info@glazenwassen.nl Tel.: 0320 - 25 85 00

of bel: 035 - 694 28 78

internet: www.glazenwassen.nl

www.ruitenheer.nl

ItsClean

PROFES SIONEEL SCHOONMAKEN

Ook hier Organisatie: adverteren? Naam

Meld u nu aan via herman@appr.nl Postbus of bel: Postcode 035 - 694 28 78

2 december 2006

PROFES SIONEEL SCHOONMAKEN

Professionele De glasheldere productsystemen voor Ook met uw bedrijf oplossing voor in dit register? perfecte schoonmaak, onderhoud en hygiëne uw complete Meld u nu aan via administratie herman@appr.nl web: www.aariverside.com tel: 073-5470076

www.kiehl-group.com

of bel: 035 - 694 28 78

Professionele productsystemen voor perfecte schoonmaak, onderhoud en hygiëne

M/V

www.kiehl-group.com

Plaats

PROFES SIONEEL SCHOONMAKEN

Ook hier adverteren?

- glasbewassing Gevelonderhoud - gevelreiniging Schoonmaak - hoogwerkerverhuur

over de ducten-/ e!

ar:

Nijverheidswerf 37

Raamdecoratie • TL-armaturen

Zonwering • Gordijnen • Vitrage

Glas- en gevelreiniging

PROFES SIONEEL SCHOONMAKEN

www.evonservices.nl

Gordijn-, jaloezie en lamellenreiniging

Tel.:

Electrolux Professional Wisselwerking 52 Postbus 188 1110 BD DIEMEN AZ KIEHL 64 x44.indd Tel : (020) 56 92 911 Fax : (020) 56 92 239

E-mail:

PROFES SIONEEL SCHOONMAKEN

Ook hier adverteren?

frits.sauve@electrolux.nl www.electrolux.nl/laundrysystems

Meld u nu aan via herman@appr.nl of bel: 035 - 694 28 78 Ook met uw bedrijf in dit register? Meld u nu aan via herman@appr.nl of bel: 035 - 694 28 78

05.04.2012 11:33

PRODUCT Productnieuws T540 in verhuur Kamphuis Hoogwerkers

Kamphuis Hoogwerkers heeft de autohoogwerker Ruthmann T540 in de verhuurvloot opgenomen. De hoogwerker wordt ingezet bij hun Duitse vestiging MA-BO, en kan ook in Nederland ingezet worden. De Ruthmann T540 heeft een werkhoogte van 54 meter en een reikwijdte van 40 meter en is met name geschikt voor werkzaamheden op grote hoogte, zoals aan antennes en hoogspanningskabels. Ook kan de hoogwerker ingezet worden als laagwerker onder bruggen, tot ongeveer 7,5 meter onder het maaiveld. Informatie: www.hoogwerken.nl

Weska importeur Gumwand kauwgomverwijderaar Gumwand. Tijdens de ISSA/Inter-

Productlijnen Ecodos

clean 2014 werd de deal officieel beklonken. De Weska

In de aanwezigheid van een

Gumwand is gemakkelijk te transporteren en te bedienen

groot aantal genodigden heeft

door één persoon. Door zijn compacte vorm is de kauw-

Spectro op de ISSA/Interclean

gomverwijderaar vrijwel overal inzetbaar. Geen kabels of

een tweetal nieuwe Ecodos-

andere slangen die in de weg kunnen zitten, en er is geen

productlijnen gepresenteerd.

generator nodig waardoor de Gumwand qua geluidsniveau

Ecodos Compact-middelen zijn

24 uur per dag inzetbaar is.

hooggeconcentreerde ecologi-

De kauwgomverwijderaar is voorzien van een kleine gas-

sche vaatwasmiddelen en spe-

flacon, een reservoir voor de milieuvriendelijke reinigende

ciale doseerapparatuur voor

oplossing, een sterke 7 volt lithium ionenbatterij en een

schone vaat in professionele

kleine pomp die het milieuvriendelijke reinigingsmiddel in

omgevingen. Tot de Ecodos

de vaporisator injecteert.

Doseerfles-reeks behoren hoog-

Informatie: www.weska.nl/gumwand

geconcentreerde, ecologische

Weska is vanaf heden importeur van de milieuvriendelijke

reinigingsmiddelen.

Buz Laundry wasmiddelproducten

Informatie: www.spectro.nl

De volwasmiddelen Buz Laundry Compact L 810 voor de dagelijkse was, en Buz Laundry Enz 3 L820 voor het verwijderen van eiwitten,

Medewerkers opleiden?

zetmeel en vet, werken door de geoptimaliseerde dosering volgens buzil nu nog efficiënter. Dankzij de nieuwe meetprocessen voor het bepalen van de exacte waskracht wordt met twintig procent

UL-Team heeft een passende vakopleiding, afgestemd op de eind- en toetstermen van de RAS. Basisopleiding

Algemene schoonmaak

Vakopleiding

minder inzet van wasmiddelen een

Vloeronderhoud

identiek reinigingsresultaat bereikt. De vloeibare vorm maakt exacte dosering mogelijk en zorgt ervoor dat de producten ook bij lage temperaturen effectief zijn. Informatie: www.buzil.com

1 & trainingen UL-Team Facilitaire opleidingen

Vakopleiding vloeronderhoud.indd

1 03-04-13 18:43

www.ul-team.nl 0345 - 544816

PS - 61

THE SOLUTION

ZICHTBARE WAARDERING TRIPLE-T

WAARDERING VOOR VAKMANSCHAP LAAT PROFESSIONALS STRALEN. De beste zorg leveren in een omgeving die voor patiënten en professionals prettig, veilig en efficiënt is. Dat realiseert u met uw mensen iedere dag opnieuw. Uw vaklieden verdienen het beste schoonmaaksysteem. Professionele middelen die hun werk prettiger maken. Daarmee laat u zien dat uw schoonmaakorganisatie een vitaal, trots en onlosmakelijk onderdeel is van uw zorgomgeving. En dát voelen uw mensen! Kijk op www.alpheios.com/triple-t of bel voor een kennismaking Alpheios op 045 - 573 88 88

PRODUCT Productnieuws Triple-T trolleys in de eigen huisstijl Het nieuwe, gesloten schoonmaaksysteem van Alpheios, Triple-

andere taken dan alleen schoonmaak. ‘Je hoopt erop, maar dat

T, neemt kort na introductie al direct een vlucht in hospitality

de belangstelling zo groot zou zijn, is wel een verrassing’, aldus

toepassingen. Ontworpen vanuit de gedachte dat een schoon-

Roger van Wersch, algemeen directeur Alpheios International.

maker professioneel en veilig moet kunnen werken, presente-

Sinds de introductie op de ISSA/Interclean wordt Triple-T inmid-

ren facilitaire diensten zich graag aan bezoekers met Triple-T-

dels bij twintig organisaties ingezet. Bij vijftien locaties betreft

trolleys in de eigen huisstijl. Deze worden ook ingericht voor

het een brede hospitalitytoepassing. Het hart van de het schoonmaaksysteem wordt gevormd door de cradle-to-cradle Triple-T-Trolley, die beschikbaar is in drie formaten (small, medium en large) en modulair kan worden ingericht voor vrijwel iedere (hospitality) taak. De trolleys zijn volledig gesloten en afsluitbaar. ‘Dit maakt het bijvoorbeeld uitermate geschikt om in te zetten op een kinder- of gesloten afdeling, of in ruimtes met veel publiek. Daar zien we dan ook vooral de hospitality toepassingen.’ Informatie: www.alpheios.nl

Handpad van Biofriends

Collé ontvangt 1e JMG Pick & Carry-hijskranen Collé Rental & Sales heeft recent de eerste JMG Pick & Carry Cranes toegevoegd

Ontkalken zonder chemie? Dat kan zonder

aan haar uitgebreide verhuurassorti-

gebruik van sterk zuur, zonder veiligheids-

ment. JMG Cranes is een innovatieve

bril en zonder tijdrovend naspoelen met

producent van industriële elektrische

de Reflex handpadjes van Biofriends. Kalk-

Pick & Carry-hijskranen. Eerder dit jaar

resten op kranen, wasbakken, spiegels en

is Collé door JMG Cranes benoemd als

glazen wanden kunnen nu zonder chemie

officieel importeur voor de Benelux. De

verwijderd worden. Deze flexibele, uitwas-

hijskranen van JMG worden ingezet bij

bare handpad bespaart volgens de leve-

diverse werkzaamheden in de industrie

rancier kalkverwijderingskosten en in-

en bouw. Het laadvermogen, de compact

werktijd. Door de mix van abrasive vezels

machine en de mobiliteit maken de hijs-

en microvezel techniek is de reinigende

kranen uitermate geschikt voor (indu-

werking groot. De handpad abrasive kan

striële) verhuizingen en installatiewerk-

na gebruik meegewassen worden met de

zaamheden waarbij materiaal ook intern

normale microvezeldoeken.

getransporteerd moet worden.

Informatie: www.biofriends.nl

Informatie: www.colle.eu

SCA lanceert IT-diensten voor schoner toilet Tijdens de ISSA/Interclean zijn door we-

via een smartphone of tablet. Dit maakt

reldwijd hygiënemerk Tork, onderdeel

het voor facilitair dienstverleners moge-

van SCA, twee nieuwe IT-georiënteerde

lijk om een compleet overzicht te hou-

sanitaire diensten gelanceerd: Tork Ea-

den over de bevoorrading en over waar

syCube en Bloe. De diensten verzamelen

en wanneer er schoongemaakt moet

real time data over sanitaire voorzienin-

worden. Hierdoor worden standaard

gen, zoals toilet- en dispensergebruik.

dienstroosters overbodig en hoeft er

De gegevens zijn online toegankelijk en

alleen nog schoongemaakt te worden

zichtbaar voor de beheerder, hetzij via

wanneer het echt nodig is.

een computer op kantoor of onderweg

Informatie: www.tork.nl

Medewerkers opleiden? UL-Team heeft een passende vakopleiding, afgestemd op de eind- en toetstermen van de RAS. Basisopleiding

Algemene schoonmaak

Vakopleiding

Vloeronderhoud

1 & trainingen UL-Team Facilitaire opleidingen

Vakopleiding vloeronderhoud.indd

1 03-04-13 18:43

www.ul-team.nl 0345 - 544816

BRUISENDE WETENSWAARDIGHEDEN NVZ ‘boomt’ maandelijks over actualiteiten uit de zeep- en reinigingsmiddelenbranche

Bomen over de veiligheid van microbiële reiniging Als we over hygiëne praten, hebben we het al snel over het bestrijden van micro-organismen. Niet verwonderlijk, want vaak zijn ze schadelijk voor de gezondheid. Toch zijn lang niet alle bacteriën schadelijk: sterker nog, sommigen worden gebuikt in schoonmaakmiddelen, voor het verwijderen van vuil. Maar wat als bacteriën worden gebruikt voor reiniging in bijvoorbeeld de voedingsmiddelenindustrie?

Tekst: Hans Razenberg en Klaas Gravesteijn

et verwijderen van vuil met bacteriehoudende schoon-

De producten die toen op de markt waren werden eigenlijk

maakmiddelen kan voor specifieke toepassingen als

zonder uitzondering alleen gebruikt voor toepassingen die ver

afvoerontstopper of bij het opruimen van olielekkage.

van voedsel(bereiding) aflagen. Ze werden vooral veel gebruikt

Iets anders wordt het, wanneer dit type product in de buurt

als ontstoppers, geurbestrijders en urineverwijderaar. In het

van voedsel(bereiding) wordt gebruikt. We kunnen dan niet

onderzoek werd geconstateerd dat meer dan vijftig procent

zonder meer stellen dat deze producten nog steeds ongevaar-

van de reinigers uiteindelijk niet bleken te werken, omdat de

lijk zijn. Het was dan ook een hele verrassing dat een bacteri-

bacteriesporen dood waren. Als NVZ gaan we er vanuit dat

ële reiniger voor machinevaatwas een innovatieprijs krijgt.

men vandaag de dag dit proces al beter in de hand heeft.

Reinigers op basis van micro-organismen bevatten bijvoor-

Daarnaast bleek dat, hoewel voor het samenstellen van het

beeld sporen van bacteriën. Op het moment dat deze sporen

product uitsluitend niet-ziekteverwekkende bacteriën werden

in aanraking komen met een voedingsbron (lees: vervuiling),

gebruikt, er toch producten waren die verontreinigd waren met

groeien deze sporen uit tot bacterieculturen. Deze bacte-

bacteriën die voor de mens schadelijk zijn.

riën eten als het ware de vervuiling op. Dit doen ze door

Omdat de werkzaamheid van deze producten gebaseerd is op

enzymen te produceren zoals lipase of amylase. Deze enzy-

de vorming van enzymen, dient bovendien rekening gehouden

men breken respectievelijk vetten of zetmeel af, waardoor

te worden met mogelijke sensibilisering voor die enzymen. Het

deze vormen van vervuiling eenvoudiger verwijderd kunnen

is immers bekend dat veel enzymen tot een allergische reactie

worden. Enzymen kom je bijvoorbeeld ook tegen in regu-

kunnen leiden. Om deze reden is dan ook geadviseerd om

liere textielwasmiddelen. Echter, hier zijn alleen de enzymen

micro-organismen niet zonder een zeer gedegen onderzoek

toegevoegd en niet de micro-organismen. Een bacteriële

te gebruiken in bijvoorbeeld triggersprays.

reiniger is als het ware een enzymenfabriekje.

Tien jaar geleden was dan ook de algemene conclusie van het onderzoek dat reinigers op basis van micro-organisme voor

Veiligheid

bepaalde toepassingen goed bruikbaar zijn, maar dat ze niet

Toen zo’n jaar of tien geleden de eerste reinigers op basis

gebruikt moeten worden op plaatsen waar voedselbereiding

van micro-organismen op de markt kwamen, is er door de

plaats vindt, zoals keukens. Daarbij komt dat er toen geen (en

NVZ, in samenwerking met de toenmalige Keuringsdienst

nu overigens nog steeds niet) regelgeving bestond voor dit

van Waren (nu NVWA), kritisch gekeken naar de werking en

type producten. Het vaststellen van de veiligheid bleek dan

veiligheid van dit soort producten.

ook een hele klus te zijn en leidde tot lange discussies.

PS - 64

Vaatwassers

satie en -evaluatie. Immers, het ontbreken van specifieke

De NVZ was dan ook verrast door het feit dat er inmiddels

regelgeving voor dit type product ontslaat de gebruiker niet

reinigers op basis van micro-organismen op de markt zijn die

van zijn volledige aansprakelijkheid, in het geval er een cala-

bestemd zijn voor gebruik in vaatwassers. Het is niet gezegd

miteit uitbreekt door het gebruik van het product.

dat dit niet kan, maar de vraag is of er voldoende gekeken is

In het verleden zijn we vaker geconfronteerd met zaken waar-

naar de veiligheid van deze toepassingen, ook in het licht van

voor regelgeving ontbrak, maar die wel tot grote problemen

de conclusies van het eerdere onderzoek.

leidde. Zo had de legionellacrisis wellicht voorkomen kunnen

Er vanuit gaande dat de fabrikant bovenstaande problemen

worden als er een gedegen RI&E was gedaan. Hiervoor bestond

voldoende onder controle heeft en in staat is om reinigers aan

echter geen wettelijke verplichting, waardoor deze achter-

te bieden die werken én vrij zijn van ziekteverwekkende bacte-

wege bleef. De rechter had hier achteraf geen boodschap aan

riën, dan dient zich een nieuw probleem aan: is de uiteindelijke

en stelde bedrijven wel degelijk aansprakelijk.

gebruiker in staat het product zodanig te gebruiken dat er geen besmetting van het product plaatsvindt, waardoor men alsnog

Meer informatie: www.isditproductveilig.nl en www.nvz.nl

met ziekteverwekkers in aanraking komt? Daarnaast is het de vraag hoe deze producten passen in een verantwoorde HACCP. De inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de NVWA delen dan de zorgen van de NVZ ten aanzien van de veiligheid van dit type producten bij gebruik in de keuken. De NVZ heeft dan ook aangedrongen op nader onderzoek naar het gebruik en de veiligheid van bacteriële reinigers in de keuken. Met de inspecties willen we verder gaan kijken wat de risico’s zijn en of er een noodzaak is om ook voor dit soort producten regelgeving te ontwikkelen.

Aansprakelijkheid Vooralsnog dringt de NVZ er bij gebruikers op aan deze

Hans Razenberg en Klaas Gravesteijn zijn beiden werkzaam bij de Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten (NVZ), de brancheorganisatie van fabrikanten en importeurs van wasen reinigingsmiddelen- en machines. De vereniging behartigt de belangen van haar leden door middel van overleg en het geven van voorlichting en adviezen. De NVZ is, met haar gevarieerde ledenbestand, de deskundige bij uitstek op het gebied van duurzaam schoonmaken.

producten mee te nemen in een uitgebreide risicoinventariPS - 65

COLUMN

Vrijwillig c.q. vrijblijvend De betekenis van vrijwillig is volgens het woordenboek:

ten, met betrekking tot het werken op hoogte met gondels,

‘wat je doet omdat je dat zelf wilt, niet omdat je het moet,

permanente hangladders, et cetera, via melding@osb.nl. Tot

uit vrije beweging, onverplicht, gewillig, ongedwongen, on-

nog tot zonder een enkel resultaat. Jammer, want het gaat

gevraagd, spontaan.’

hier om een voor de branche belangrijk thema en het gaat

De betekenis van vrijblijvend is: ‘wat tot niets verplicht is,

verder dan alleen een financieel belang. Leden zijn niet ver-

informeel, los, niet verbindend, niet bindend, voorlopig, zon-

plicht input te leveren, maar het zou onze branche zoveel

der verbintenis, zonder verplichting.’

verder helpen als meer leden dit vrijwillig wel zouden doen.

Intro

Wil dit zeggen dat als je iets vrijwillig doet, dat dan zonder een enkele verplichting is? Hierbij denk ik aan het lidmaatschap van de OSB. Dit wordt door alle bedrijven gedaan op een vrijwillige basis, niemand is verplicht om lid te worden. Wil dat dan ook zeggen dat dit lidmaatschap vrijblijvend is? Volgens mij niet, ik zal dat aan de hand van een voorbeeld uitleggen. Als je lid wordt op vrijwillige basis van bijvoor-

Kees Driesprong, Lid bestuur OSB-segment AWOG

beeld een watersportvereniging, is daar vaak mee verbonden de verplichting om enkele zaterdagen per jaar te assisteren bij werkzaamheden op en aan de haven. Hoe kunnen we dat rijmen met het lidmaatschap van de OSB? In werkgroepen, subcommissies en platforms zitten veel vrijwilligers. Dit zijn gedreven ondernemers die de branche een warm hart toedragen. Zij proberen veel te bereiken en ondersteunen geheel vrijwillig de professionalisering van de branche. Zij besteden daar, onbetaald, veel tijd aan. Het stelt mij teleur dat op (leden)vergaderingen er vaak maar een kleine groep van alle aangesloten OSB-leden aanwezig is. De niet aanwezige leden liften dus, om hen moverende redenen, ‘vrijblijvend’ mee op de energie die anderen wel in de branche steken. Al meerdere jaren roep ik vanuit de TC en CVG op om aan te geven waar de knelpunten zit-

Zorg / groothandels & leveranciers Er wordt weleens gezegd dat schoonmaak in de zorg zo belangrijk is, dat het bijna een primair proces is. In de komende PS aandacht voor bijzondere samenwerkingen, mooie praktijkcases en innovatieve concepten in de zorg. Nieuw in PS is het praktijkthema groothandels en leveranciers. Wij zullen ontwikkelingen op dit gebied tegen het licht houden en verschillende partijen aan het woord laten.

Antwoorden SVS-opfrisser: 1C, 2C, 3A, 4C, 5A, 6B, 7B, 8A, 9A, 10C PS - 66

Vertrouw op kwaliteitsproducten van Tennant voor uw gemoedsrust

Jim Bostian Senior Vice President

Al sinds 1870 bepaalt Tennant de standaard op het gebied van kwalitatief hoogwaardige vloerreinigingsoplossingen. Op basis van nieuwe kennis ontwikkelen wij technologieën, zoals de ec-H2OTM-technologie voor elektrische conversie van water, die uw imago versterken met schone, veilige en aantrekkelijke faciliteiten. Behaal de vereiste productiviteit en uitzonderlijke resultaten met betrouwbare machines

Service door deskundigen

Innovatieve technologieën

Ongeëvenaarde klantenervaring

TENNANT Creating a cleaner, safer, healthier world.

Motrac Handling & Cleaning nv • Noorderlaan 612 - Haven 380 • B-2030 Antwerpen T +32 3 360 11 11 • F +32 3 360 11 10 • E info@motrac.be • www.motrac.be

Voor elk project uw partner

Sittard GroninGen Bremen oSnaBrück Verhuur | Verkoop Gebruikt | Verkoop Utrecht eemShavenhamBUrG BelGië

W 1 er 2 kh 10 o 3M o g te

w w w.coll e.eu w w w . c -o457 l l e41 . e00 u +31-(0)46

NIEUW

rental Collé Full Service hoogwerker Het meest volledige

assortiment van de

W er 3 kh 0M o o g te

W 1 er 25 5 / / kh 30 18 o M o g te

er ! Van 12 tot 103 met

Benelux

W 18 12 er / 2 / 1 kh 1 / 4 o 26M o g te

Aanhanghoogwerkers

Autohoogwerkers B-Rijbewijs

Huur voordelig een hoogwerker voor een langere periode met het Full Service Rental concept. Uw voordelen: altijd de beschikking over een eigen hoogwerker werken zonder zorgen. Wij regelen alles rondom onderhoud, keuringen, trainingen en wegenbelasting. levering in uw eigen huisstijl Neem direct contact op met een van onze specialisten voor een advies op maat! Wacht dus niet langer en profiteer van de meerwaarde van Collé Full Service Rental

Voor elk project uw partner

Bekijk ons uitgebreide en steeds wisselende aanbod van gebruikte machines op onze site: www.colle.eu