JAARGANG 32 - 2018
1
De Omgevingswet: kansen voor parkeren
De parkeergarage als stedelijke batterij
VEX
P
AN
platform parkeren nederland
anpr innovators
THE NEXT STEP...
ANPR | LIGHT WEIGHT | AGILE | COMPACT
ScanGenius
INNOVATIVE MOBILE PARKING ENFORCEMENT
20.21.22.23 MAR
2018
VISIT ARVOO AT HALL 12 BOOTH 12.503 scangenius.arvoo.com
Colofon VEXPANSIE
Vexpansie is een uitgave van Vexpan, Platform Parkeren Nederland. De redactionele inhoud verwoordt niet noodzakelijk de standpunten van Vexpan, noch neemt Vexpan verantwoordelijkheid voor de inhoud van redactionele artikelen. Vexpan - Platform Parkeren Nederland Postbus 5135, 1410 AC Naarden Telefoon: 035-694 32 45 e-mail: info@vexpan.nl www.vexpan.nl
Voorwoord
Doorpakken ANDRÉ WIELAARD Bestuurslid Vexpan
EINDREDACTIE
Anya Vos, telefoon: (035) 694 28 78, e-mail: vexpansie@vexpan.nl REDACTIE
Jeroen Quee, Jitze Rinsma, Dagmar Severens, Sjoerd Stienstra, Tjeerd Velders en Jacob de Vries VERSPREIDING EN ABONNEREN
Vexpansie wordt verspreid onder de leden van Vexpan en andere personen en organisaties die zich professioneel bezighouden met parkeren. Zoals advies bureaus, bouwbedrijven, lokale overheden, landelijke instanties et cetera. Neemt u voor meer informatie over abonneren contact op met Vexpan. ADVERTENTIEVERKOOP
Herman Wessels, telefoon: (035) 694 28 78, e-mail: herman@apprhbb.nl VORMGEVING
Merit op de Dijk (art direction), APPR Hét Brancheburo DRUK
Veldhuis Media BV VERSCHIJNINGSFREQUENTIE
4 maal per jaar AUTEURSRECHT
2018© Zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Vexpan mag niets uit deze uitgave openbaar worden gemaakt of op welke wijze dan ook vermenigvuldigd. LIDMAATSCHAP
Informatie over lid worden en uw lidmaatschap van Vexpan kunt u vinden op www.vexpan.nl
platform parkeren nederland
Sinds 2004 hebben we in Nederland een leidende rol gehad waar het gaat om het moderniseren en digitaliseren van parkeren. Parkeerautomaten met kentekeninvoer, parkeerhandhaving met behulp van kentekenherkenning; het zijn allemaal oplossingen die in Nederland voor het eerst op grote schaal zijn ingezet. Lange tijd was Nederland dan ook de bestemming voor referentiebezoeken vanuit de hele wereld. De laatste jaren lijken we in onze ontwikkeling een beetje stil te staan. Hoewel we nog steeds de best gedigitaliseerde parkeerinfrastructuur van Europa hebben vindt er weinig vernieuwing plaats en maken we naar mijn mening onvoldoende gebruik van onze opgebouwde assets. Mede daarom wil ik onze lezers nogmaals attent maken op het artikel ‘Samenwerking tussen partijen’ in Vexpansie 4-2017. In dit artikel houden Leo Runia en Rick Warner een pleidooi voor samenwerking door ketenpartners: ‘Van ketenintegratie naar netwerken.’ Vanuit mijn rol bij EasyPark ben ik betrokken bij de meest uiteenlopende innovatieve projecten in heel Europa. Waar Nederland tot een aantal jaren geleden het grote voorbeeld was op het gebied van innovaties in parkeren doet het mij oprecht pijn om te zien dat wij langzamerhand links en rechts worden ingehaald. Hebben we in Nederland misschien last van de wet van de remmende voorsprong? Hebben we als stakeholders wel altijd het belang van onze klant, de parkeerder, voorop staan? Graag zou ik 2018 willen uitroepen tot het jaar van DOORPAKKEN. Als we in staat zijn om optimaal te benutten wat we hebben is dat al een innovatie op zich en daar hebben onze klanten, gemeenten, exploitanten en leveranciers uiteindelijk allemaal belang bij. In deze Vexpansie gaat het Expertteam in op parkeren en privacy en de volop in het nieuws staande Algemene verordening gegevensbescherming(AVG), waar we ook in nummer 2 over zullen berichten. Ook in de juridische rubriek aandacht voor kentekenparkeren en privacy van de parkeerder Daarnaast belichten we de parkeergarage als stedelijke batterij en benadrukken we het belang om bij een nieuwe parkeergarage te investeren in het Programma van Eisen (PvE). En dat is nog maar een deel van de artikelen, al met al weer een goed gevulde Vexpansie. En al is het inmiddels half maart, namens het bestuur wens ik onze leden en belanghebbenden weer een innovatief jaar toe.
3
vexpansie 2018
Sigmax camerahandhaving Dé totaaloplossing voor camerahandhaving: van levering camera’s tot opvolging en administratieve afhandeling
Stand 02.208
in CityControl. In te zetten bij o.a. taxi- en busbanen, geslotenverklaringen, milieu en slagboomloos parkeren. Scannen kentekens middels ANPR camera’s Controle vergunningen en ontheffingen door koppeling externe systemen zoals CityPermit Afhandeling gescande voertuigen in BackOffice Verkrijgbaar als losstaand product en als volledige dienstverleningsoplossing Meer weten? Neem contact op met Sigmax via +31 (0)53 480 3100 of ga naar sigmax.nl/cityaccess.
Optimale parkeerhandhaving
door slim omgaan met scandata
10
S OF YEAR NCE LE L E C EX
Met onze oplossingen heeft u meer grip en maximaal resultaat. Al 10 jaar succesvol. Amsterdam, Den Haag, Haarlem, Utrecht, Nijmegen, Schiedam, Lissabon, Geneve, Londen.
www.agendum.nl
|
info@agendum.nl
|
+ 31 (0)10 437 22 69
FROM DATA TO EXCELLENCE
Inhoud
19
24
28
32
In deze Vexpansie
En verder
12
De parkeergarage als stedelijke batterij
3 Voorwoord
19
Risicogestuurd beheer van parkeervoorzieningen
6
20
NEN 2443. Investeer in PvE
9 Vexpannieuws
24 Een stroeve kennismaking. Deelfietsen in Nederland
Parkeernieuws
14 Maak kennis met Vexpanleden
28 Bouwenregelgeving
16 Juridisch:
32 Amsterdamse ‘Voorkom autokraak’-campagne
Kentekenparkeren
wint Europese award
23
Parking Angel
34
Samenwerking betonreparatieketen loont
31 Parkeermedia
38
De Omgevingswet: kansen voor parkeren
47
Beter Benutten
41 Toegankelijkheid parkeergarages voor
48 Expertteam
gehandicapten
50 Servicepagina
44 Kwaliteit openbare ruimte neemt toe bij parkeren zelfrijdende voertuigen
5
vexpansie 2018
Parkeernieuws Parkmobile Group genomineerd voor twee Intertraffic Innovation Awards Intertraffic Amsterdam is ‘s werelds grootste beurs voor de verkeers- en transportindustrie en vindt plaats van 20 tot en met 23 maart 2018 in RAI Amsterdam. Vanaf de eerste editie in 1972 heeft Intertraffic Amsterdam zich ontwikkeld tot het podium waar bezoekers uit meer dan 125 landen en ruim 800 Internationale organisaties elkaar ontmoeten. Een internationale jury van mobiliteitsexperts heeft een shortlist van vijftien kandidaten bekend gemaakt voor de prestigieuze Intertraffic Amsterdam Innovation Award. Uit meer dan zestig inzendingen van hoge kwaliteit zijn na zorgvuldige analyse en beraad uiteindelijk drie finalisten per categorie geselecteerd. De vijf categorieën zijn: Infrastructuur, Verkeersmanagement, Veiligheid, Parkeren en Slimme Mobiliteit. Binnen elke categorie maken de genomineerden kans op de categorie-award.
Uiteindelijk zal een van de vijf categoriewinnaars gekozen worden tot winnaar van de Intertraffic Amsterdam Innovation Award 2018. De awards worden uitgereikt op 20 maart tijdens de officiële openingsceremonie van Intertraffic Amsterdam. De Parkmobile Group is genomineerd voor twee Intertraffic Innovation Awards. Dit jaar is ParkNow’s Urban Mobility Control Management Hub voor de metropool in Parijs genomineerd in de categorie Parkeren. ParkNow en BMW zijn gezamenlijk genomineerd voor de Smart Mobility award. In 2016 was de Parkmobile Group ook twee keer genomineerd en won uiteindelijk de Parking Innovation Award.
Parkeren + Fiets: bevindingen van koplopergemeenten In opdracht van de gezamenlijke overheden voert CROW een KpVV-Meerjarenprogramma uit, met als doel een bijdrage te leveren aan het competenter maken van de overheid op het gebied van mobiliteit. CROW-KpVV is actief op de volgende gebieden: Collectief Vervoer, Fiets (onder het merk CROW-Fietsberaad), Mobiliteit en Wegontwerp. De Ketenploeg van de Tour de Force stelde zich (onder meer) tot doel in beeld te brengen hoe auto en fiets (Parkeren+ Fiets) optimaal kunnen worden ingezet in de keten van mobiliteit. Daar-
uit ontstond het idee om een kopgroep te formeren van (decentrale) overheden die interesse hebben en/of aan de slag willen met P+Fiets. Samen met betrokken gemeenten heeft CROW-fietsberaad verder invulling gegeven aan het concept P+Fiets. Zij denken dat meerdere gemeenten op een kansrijke manier aan de slag kunnen met P+Fiets-concepten, al dan niet geïntegreerd in en met deelfietssystemen. De groeiende verkeerscongestie en de behoefte om (binnen)steden bereikbaar te houden, maken dat de seinen op
groen staan om anders naar mobiliteit te kijken. Tegelijkertijd zal in verschillende gemeenten nog een aantal keuzes gemaakt moeten worden en werk moeten worden gemaakt van de onderbouwing daarvan. Dit betekent dat niet overal van vandaag op morgen gestart zal worden. Ze zijn er niettemin van overtuigd dat het een kwestie van tijd is voordat er daadwerkelijke toepassingen zichtbaar zullen zijn in het straatbeeld van steden. Lees de rapportage op: www.vexpan. nl/nieuws/parkeren-fiets-bevindingenaantal-koplopergemeenten
SCANaCAR met zes innovaties op Intertraffic SCANaCAR heeft zes nieuwe producten ontwikkeld die in de afgelopen maanden door klanten in gebruik zijn genomen en die gedemonstreerd worden op de Intertraffic: ScanScooterBox: De 2e generatie ScanScooter Box weegt minder dan 14 kilo en kan gemonteerd worden op de standaard achterdrager van nagenoeg elke scooter. De batterij heeft genoeg capaciteit om 14 uur achter elkaar kan scannen. Automatisch privacyfilter op overzichtsbeelden: Aan de privacywetgeving wordt volledig voldaan door het automatische privacyfilter op de kleuren overzichtsbeelden (360 graden en dag en nacht). De kentekens van andere voertuigen dan het gescande en gezichten van personen worden automatisch vervaagd zodat ze onherkenbaar zijn. Optimale route: Het route-systeem zorgt ervoor dat een chauffeur een gebied zo efficiënt mogelijk kan handhaven. Routes worden dynamisch berekend op basis van geschiedenis en kosten. Bovendien biedt het de zekerheid dat alle straten in een wijk één of waar nodig meerdere keren gecontroleerd worden. Inventarisatie: SCANaCAR detecteert verkeersborden en ander straatmeubilair alsmede geparkeerde fietsen, abri’s, vuilnis en andere zaken die zinvol zijn voor handhaving of onderhoud. Exact locatie en tijd worden vastgelegd zodat accurate inventarisatie en handhaving kan plaatsvinden.
6
vexpansie 2018
Milieu: NO2, fijnstof, temperatuur en geluid worden per vaste afstand vastgelegd zodat een beeld gegeven wordt van de milieuwaardes van een gebied. Rapportage: Tot slot is de Rapportage uitgebreid met een aantal kaarten, grafieken en rapporten waarmee medewerkers snel kunnen inzien of de resultaten volgens verwachting zijn, hotspots kunnen ontdekken of parkeerbeleid kunnen evalueren. SCANaCAR heet u welkom op de Intertraffic Amsterdam van 20 tot en met 23 maart in hal 3 op stand 01.125
Parkd wint Smart Mobility Award Tijdens de Fleet Europe Summit 2017 in Portugal heeft Parkd de prestigieuze Smart Mobility Award gewonnen. Parkd gaat met geavanceerde technologie het betaald parkeren disruptief veranderen. Een normale parkeer-app lijkt opeens ouderwets als je hoort wat deze tech-startup doet: parkeersessies volledig automatisch starten, stoppen en betalen. Parkeerboetes behoren daardoor tot het verleden. Auto’s rijden inmiddels bijna automatisch. Maar kan het betalen van parkeergeld dan ook niet volledig automatisch geregeld worden? Dat was de vraag waarmee het team van Parkd aan de slag ging. EENVOUD ‘Het werkt zo eenvoudig, dat je je afvraagt waarom het er nooit eerder was. Alle parkeersessies verlopen vanaf nu automatisch. Geen stapels met losse declaraties, maar een enkele maandfactuur. En geen parkeerboetes meer. De administratieve last die hiermee bespaard wordt is echt fors’,
©Fleet Europe
aldus Martijn Versteegen, CMO van Parkd. De auto wordt connected gemaakt middels het insteken van de speciale Parkd-dongle in de OBD-poort van de auto. Maar wanneer een auto al telematica bevat of op een andere wijze connected is, kan Parkd dat signaal gebruiken om parkeersessies automatisch te starten en te stoppen. Dat scheelt in kosten en het versnelt de implementatie bij grotere wagenparken.
Nieuwe stap in parkeervete Veenendaal en Q-Park In de parkeervete tussen Veenendaal en Q-Park is een nieuwe stap gezet. Eind januari heeft de Veenendaalse gemeenteraad de dienstverlening in haar gemeentelijke parkeergarages namelijk aangemerkt als een economische activiteit die plaatsvindt in het algemeen belang. Een slimme zet of koren op zijn molen voor Q-Park? In oktober vorig jaar concludeerde de Autoriteit Consument en Markt (ACM) dat Veenendaal zich schuldig maakt aan oneerlijke concurrentie omdat zij geen kostendekkende parkeertarieven hanteert. De Wet Markt en Overheid stelt dat overheden hun eigen dienstverlening niet mogen bevoordelen boven marktpartijen, behoudens die activiteiten die zij heeft aangewezen als een economische activiteit die plaatsvindt in het algemeen belang. Daarbij moet vooraf duidelijk zijn welke gevolgen die
vaststelling heeft voor marktpartijen die eenzelfde dienst verlenen. Daags na het raadsbesluit verbaast de verantwoordelijk wethouder zich in dagblad de Gelderlander over de wijze waarom de ACM deze zaak behandelt. Volgens hem is van oneerlijke concurrentie geen sprake en worden de belangen van marktpartijen niet geraakt door de vaststelling. De parkeertarieven in de gemeentelijke parkeergarages zijn hoger dan de parkeertarieven in de Veenendaalse parkeergarages van Q-Park. Ook zou kostendekkendheid resulteren in een parkeertarief dat niet zou misstaan binnen de Amsterdamse grachtengordel. Hoewel het exploiteren van parkeergarages wordt gezien als economische activiteit, zijn er vanuit de ruimtelijke ordening, gelet op aspecten als esthetiek en leefbaarheid, redenen om die ex-
ploitatie hiervan uit te zonderen. Meest relevant daarbij is de regulering van de parkeerbehoefte, een taak die alleen de gemeente mag verrichten. Het kabinet-Rutte III heeft in het regeerakkoord opgenomen dat de algemeen belangbepaling in de Wet Markt en Overheid wordt aangescherpt. Maar voor economische activiteiten die alleen door overheden ontplooid worden, omdat ze anders niet of onvoldoende door marktpartijen worden aangeboden, blijven er uitzonderingen mogelijkheid. Welke dit zijn, is nog onbekend. Kortom, deze vete is nog lang niet beslecht. Of het parkeren in Veenendaal nou wel of geen concurrerende economische activiteit is, wordt naar verwachting door de rechter bepaald. En dat zal dan een belangrijke uitspraak zijn voor veel gemeenten die parkeergarages exploiteren. Wordt vervolgd!
Geen laag btw-tarief voor parkeren pretpark In een arrest uit 2006 heeft de Hoge Raad het bieden van parkeergelegenheid bij een pretpark aangemerkt als een op zichzelf staande dienst. In een later arrest uit 2012 heeft de Hoge Raad gezegd dat bij een combinatie van diensten, zoals het bieden van parkeergelegenheid en de toegang tot een attractiepark, voor beide prestaties mogelijk hetzelfde tarief voor de omzetbelasting geldt. Dat is het geval wanneer een dienst de hoofdprestatie vormt en de andere dienst voor de klant geen doel op zich is, maar een middel om de hoofdprestatie zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Hof Arnhem-Leeuwarden heeft onlangs een procedure be-
handeld over de vraag of het bieden van parkeergelegenheid een bijkomende dienst was bij het verlenen van toegang tot een attractiepark. Het hof merkte de gelegenheid tot parkeren voor de modale bezoeker aan als een doel op zich. Een bezoeker kan met verschillende vervoermiddelen naar het attractiepark komen. Als hij met de auto komt, weet hij dat hij zijn auto niet zomaar ergens kan achterlaten. De tijdelijke bestemming van de auto is voor deze bezoeker een behoefte op zich. Het voorzien in deze behoefte is een zelfstandige prestatie. Op die dienst is het hoge omzetbelastingtarief van toepassing.
7
vexpansie 2018
Parkeernieuws
Beeld: Gemeente Amsterdam
Meerderheid gemeenteraad stemt in met komst Vijzelgrachtgarage De gemeenteraad van Amsterdam heeft een positief besluit genomen over de bouw van de Vijzelgrachtgarage. De volautomatische parkeergarage biedt in de toekomst plek aan circa 250 auto’s voor vergunninghouders. Wethouder Pieter Litjens (Verkeer en Vervoer): ‘Met de bouw van deze garage komt er meer ruimte op straat beschikbaar doordat er 250 parkeerplaatsen worden verplaatst naar onder de grond. Dit maakt de openbare ruimte aantrekkelijker en zo ontstaat er meer ruimte voor bewoners. We gaan de komende tijd intensief in gesprek met de buurt om een herinrichtingsplan op te stellen, waarin ook de te opheffen parkeerplaatsen kunnen worden aangegeven. VOLAUTOMATISCHE PARKEERGARAGE Op deze locatie is gekozen voor een volautomatische parkeergarage. Belangrijkste voordeel is dat er meer auto’s geparkeerd kunnen worden in vergelijking met een traditionele garage. Dit biedt de mogelijkheid om optimaal gebruik te maken van de beperkte ruimte op zowel het maaiveld als binnen
de beperkte afmetingen van de bak, die al boven het ondergrondse metrostation Vijzelgracht ligt. De parkeergarage Vijzelgracht wordt toegankelijk via drie liftgebouwen op het plein aan de westzijde van de Vijzelgracht. Ze zijn bereikbaar via een route over het plein waarbij de auto te gast is in een voetgangersgebied. Volgens de huidige planning start de bouw van de garage in de tweede helft van 2019. Voor de bouw van de garage staat één jaar gepland. UITVOERINGSAGENDA MOBILITEIT De plannen met de Vijzelgrachtgarage zijn onderdeel van de Uitvoeringsagenda Mobiliteit (UAM). De Uitvoeringsagenda Mobiliteit betreft een pakket aan maatregelen die ervoor zorgen dat Amsterdam bereikbaar en aantrekkelijk blijft. Het zijn concrete maatregelen die meer ruimte creëren en de doorstroming verbeteren, voor voetganger, fietser, ov-reiziger en de automobilist. Op www.amsterdam.nl/agendamobiliteit vindt u meer informatie.
City deal, elektrische deelauto Zeven gemeenten experimenteren de komende drie jaar met woningbouwprojecten waarin een belangrijke rol is weggelegd voor elektrische deelauto’s. Dat is het resultaat van de city deal die staatssecretaris Stientje van Veldhoven (infrastructuur en Waterstaat) sloot met Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht, Amstelveen, Amersfoort en Apeldoorn. De deal leidt tot minder uitstoot, goedkopere woningen en een slimmer energiesysteem. In elke deelnemende stad doen de komende drie jaar minimaal twee bouwprojecten mee. In totaal gaat het om de oplevering van vijfduizend woningen en tweehonderd elektrische deelauto’s. Door het gebruik van de deelauto’s zijn minder parkeerplekken nodig, waardoor de nieuwbouwwoningen voor een lagere prijs kunnen worden aangeboden. Ook zal in de wijk meer ruimte ontstaan voor groen, speelplaatsen of extra fietsenrekken. De voor de elektrische auto’s benodigde energie zal worden opgewerkt via zonnepanelen. Ook zullen de accu’s van de bij het project betrokken deelauto’s een rol gaan spelen bij de energievoorziening in de wijk. Volgens Van Veldhoven kan de inzet van deelauto’s de CO2-uitstoot in Nederland op termijn met 20 procent terugbrengen. Onderzoek van Deloitte bracht eind vorig jaar aan het licht
8
vexpansie 2018
dat door het gebruik van gedeelde en zelfrijdende auto’s in 2040 een kleine veertig procent minder parkeerplaatsen nodig zijn. Dat zou ruimte bieden voor 45.000 nieuwbouwwoningen en twaalf miljoen bomen.
Vexpannieuws
Innovatietour en nieuwjaarsreceptie 2018 Op 11 januari jl. zijn we het nieuwe jaar weer goed van start gegaan met de innovatietour bij JOINN in Houten met actuele materie. Data, data, data……en de grote kunst om daar waardevolle en zinvolle informatie van te maken voor de gebruiker. De gebruiker kan zijn de parkeerder, de beleidsmaker of de exploitant. Gebruiksgemak voor de parkeerder door integratie van on street en off street parkeren en bedrijfsoptimalisatie voor de exploitant/beheerder. We hebben daar twee voorbeelden van gezien in de presentatie van Parkmobile en Easypark. Tijdens de aansluitende nieuwjaarsreceptie was er gelegenheid om met elkaar even terug te blikken op het afgelopen jaar. Verhoging standard 2017 Was niet helemaal een gewoon jaar. We zijn blijven werken aan de kwaliteit en imago van het parkeerareaal met de uitreiking van de ESPA awards. We hebben er weer vele uit mogen reiken, veelal Gold Awards. Dat is goed; daarmee blijven we de standard verhogen.
ontwikkelingen van Utrecht centraal en Hoog Catharijne, met korte plenaire presentaties ‘binnen’ en daarna in groepen naar buiten om met eigen ogen te aanschouwen hoe een en ander er in de praktijk uitziet. Met uiteraard aansluitend daaraan een borrel en diner in een sfeervolle ambiance. Onze twee kernwaarden, kennisdeling en netwerken, kwamen op die dag weer goed tot hun recht. Kroon op ons werk Een kroon op ons werk was wel het EPA Congress & Exhibition in Rotterdam. We zijn de uitdaging aangegaan en we kunnen met een gerust hart zeggen dat we iets moois neergezet hebben. We hebben Nederland in Europa op de kaart gezet, mede door onze dynamische aanpak. Ook hier was een goede combinatie van kennis en netwerken aanwezig.
Eerste premium partner; wie volgt? We hebben onze eerste premium partner mogen verwelkomen, Parkmobile. Daar zijn we blij mee. We willen graag leuke, kwalitatief goede events blijven bieden en daarvoor is gewoonweg een geldstroom nodig. Stiekem hopen we er natuurlijk op meerdere premium partners te mogen verwelkomen, want… hoe meer partners, hoe leuker we het kunnen maken.
Dynamiek Er zijn vier nieuwe leden toegetreden tot het bestuur. Dit geeft een nieuwe dynamiek, nieuwe ideeën, nieuwe kansen, dus dat belooft wat voor de rest van het jaar. Zonder alle events separaat te benoemen, wil ik eenieder die zijn of haar bijdrage geleverd heeft aan het succes van 2017 hartelijk bedanken voor hun inzet. Zoals gezegd zijn we het nieuwe jaar alweer goed gestart. Ik hoop u allen ook verder dit jaar weer bij onze events te zien. Houd de website in de gaten voor informatie over al onze events. Cheers on a fabulous 2018 and all the best for everyone!
On tour Ons nationaal parkeercongres had dit jaar een andere vorm: een congres ‘on tour’ in Utrecht. We namen een kijkje in de
Namens het hele bestuur, Monique Pluijm voorzitter
9
vexpansie 2018
Vexpannieuws
Lunchbijeenkomst Be in Charge Op 15 februari was er de lunchbijeenkomst Be in charge over de stand van zaken met betrekking tot laadinfrastructuur voor elektrische auto’s. Deze keer in het NBC-congrescentrum in plaats van het vertrouwde Green Village. Door Niels Voogt en Aukje van de Reijt van Goudappel Coffeng en Mark Verbeet van Over Morgen werden de ontwikkelingen in elektrische laden geschetst en een planmatige aanpak om niet alleen In charge maar ook In control te komen.
Parkmobile Group premium partner van Vexpan Wilt u ook partner worden? Lees over de mogelijkheden: www.vexpan.nl/evenementensponsormogelijkheden
10
vexpansie 2018
Om te anticiperen op de toenemende verstedelijking met meer verkeer en toch het klimaat in de hand te houden wordt wereldwijd vol ingezet op de transitie van fossiele brandstof naar elektrisch rijden. Volgens het regeerakkoord mogen over twaalf jaar jaar alleen nog emissievrije auto’s verkocht worden (elektrisch en/of waterstof). Als bijkomende uitdaging in deze tijd van reductie van aardgaswinning moet die elektriciteit uit wind of zon worden opgewekt, om werkelijk verschil te maken. Het aantal elektrische auto’s op de weg neemt gestaag toe. De plug-in hybrides zijn een typisch Nederlands fiscaal gedreven fenomeen geweest en die markt is volledig ingestort. We moeten ons richten op de volledig elektrische auto’s. In 2017 nam in Nederland het aantal volledig elektrische personenauto’s toe van 13.000 naar 21.000. Het aantal plug-in hybrides daalde zelfs iets van 99.000 naar 98.000 (1.200 nieuw verkocht en 2.000 geëxporteerd). De verbeterde en goedkopere techniek in de auto’s helpt de ontwikkeling van de markt: de batterijen worden effectiever (meer kilowatturen in minder kilo’s gewicht en tegen lagere prijs: in tien jaar daalde de prijs van $1.000 per kWh ca-
paciteit naar $200). De nieuwste Opel Ampera heeft een 60kWh batterij en rijdt daarmee 300 – 400 kilometer (respectievelijk bij koud en warm weer): dat komt al aardig in de buurt van een benzineauto. Zo’n auto hoeft niet meer bij elke parkeerbeurt aan de laadpaal. Er kunnen dus veel meer auto’s van dezelfde laadpaal gebruikmaken, maar die moet dan wel snel laden. Dat betekent ook een transitie van veel bestaande laadpalen, die afgelopen jaren zijn geïnstalleerd. Ook de energie uit wind en zon wordt met de jaren goedkoper, naarmate de techniek meer wordt toegepast en volwassen wordt. De alternatieve energiebronnen vertonen pieken en dalen: het waait niet altijd en de zon schijnt alleen overdag (en dan ook nog vaak door bewolking afgeschermd). Dat vraagt om tijdelijke opslag van elektriciteit, om pieken in de vraag op te vangen en zoveel mogelijk in de daluren van het energieverbruik te kunnen laden. Daar staan ons nog veel ontwikkelingen (techniek en kosteneffectiviteit) te wachten. Die uitdaging ligt vooral bij de netbeheerders. Zie het vervolg van dit verslag op: http://www.vexpan.nl/evenementenkalender/lunchbijeenkomsten
EPA nieuws Tijdens de EPA algemene ledenvergadering die op vrijdag 22 september 2017, aansluitend aan het EPA congres is gehouden, zijn drie nieuwe leden toegetreden tot het P&S committee dat onderdeel uitmaakt van de EPA organisatie. Inmiddels heeft het P&S committee twee meetings gehouden. Gezien de relatief nieuwe bezetting kwamen diverse vragen aan de orde. Wat is de precieze rol van het P&S committee binnen de EPA en naar de buitenwereld toe? Hoe ziet de organisatiestructuur van de EPA eruit? Wie is verantwoordelijk voor wat en welke inhoudelijke onderwerpen zijn actueel en zouden op de EPA agenda moeten staan? Op 5 februari heeft het P&S committee een bijeenkomst gehad met de EPA Board waar deze
vragen ook zijn voorgelegd aan de Board. In Vexpansie 2 zal er verder verslag worden gedaan over uitkomst van deze meeting en welke onderwerpen verder zullen worden uitgewerkt. De volgende EPA Algemene Leden Vergadering vindt september 2018 in Praag plaats, in combinatie met het EPA POLIS Seminar dat gehost wordt door de CPA, de Tsjechische parkeer-organisatie. Op donderdag 13 september 2018 vindt het EPA POLIS seminar plaats. Vrijdag 14 september 2018 vindt de Algemene Leden Vergadering plaats. Verdere informatie over specifieke tijden, inhoud en locatie volgt.
Nieuw Vexpanlid Op 1 februari is ParKam lid geworden van Vexpan. Van harte welkom. Het is bekend dat dertig procent van het verkeer in binnensteden wordt gecreëerd door mensen die op zoek zijn naar beschikbare parkeerplaatsen. ParKam biedt hiervoor geavanceerde, innovatieve en complete camera-based parkeeroplossingen. De oplossing is gebaseerd op realtime computervision technologie. Om de best beschikbare parkeerplaats te vinden, wordt gebruik gemaakt van innovatieve eigen algoritmen die beelden verwerken van bestaande camera’s en waar nodig samen met haar integratiepartners aanvullende camera’s toepast. Op deze wijze wordt een smart parking oplossing aangeboden die volledig
aansluit bij smart city ambities rondom het reduceren van zoekverkeer en CO₂en daarnaast uitgebreide mogelijkheden biedt voor availability mapping, guiding en dynamische parkeerinformatie. Vanuit dezelfde informatiestreaming wordt ook een BI-tool en een state of the art handhavingssysteem geboden. Er wordt een holistische, volledig geautomatiseerde, honderd procent accurate, gepatenteerde oplossing geboden voor smart cities, parkeerterreinen van winkelcentra, stadions, luchthavens, universiteiten et cetera. Het bedrijf heeft diverse succesvolle systeemimplementaties gerealiseerd en biedt mogelijkheden voor naadloze integratie met andere systemen. De
technologie is inmiddels op de Australische markt geïntroduceerd en de activiteiten worden nu uitgebreid naar de Europese en de Noord- en Zuid-Amerikaanse markt. Vexpan biedt ParKam een uitstekende basis voor interactie met de Nederlandse parkeermarkt waarbij het nieuwe Vexpanlid graag haar bijdrage levert aan de introductie van vernieuwende parkeeroplossingen. De Europese activiteiten worden vanuit Nederland geleidt door Peter Dingemans. Voor meer informatie zie ook www.parkam-ip.com of neem contact op met Peter Dingemans via peter@parkam-ip.com
Expertteam Hoe verplaatsen we bestaande parkeerfaciliteiten naar bestaande off-street voorzieningen? Het Vexpan Expertteam geeft antwoord. In veel (binnen)steden ontstaat steeds meer druk om ruimte, in beslag genomen door geparkeerde auto’s, voor andere doelen te gebruiken. Het stimuleren van dubbelgebruik als sprake is van restcapaciteit op bepaalde uren kan dure nieuwbouw voorkomen. Investeren in betere toegankelijkheid en veiligheid van bestaande voorzieningen moet financieel toch beter uitpakken dan compleet nieuwbouw. Het Expertteam boog zich over de instrumenten die kunnen worden bedacht om synergie te realiseren. Allereerst komen aan bod een aantal maatregelen die kunnen worden ingezet om straatparkeerders (bewoners en werknemers) te verleiden om in garages te parkeren om zo de druk op de openbare ruimte te verkleinen en het zoekverkeer te verlagen. Niet alleen doelgroepen moeten verleid worden, maar ook de aanbieders van parkeergarages. Ook hiervoor reikt het Expertteam een aantal instrumenten aan. Het volledige antwoord vindt u op www.vexpan.nl/kennis/expertteam
Vexpan Age nd
a
20 - 23 maa rt 2018 Intertraffic A msterdam in RA
I Amsterdam
17 mei 2018 Lunchbijeen ko
mst in Naard
en
17 mei 2018 Algemene Le
denvergade
ring Vexpan
21 juni 2018 Parking Golf Open 2018 in Voor meer in
formatie en
in Naarden
Lieren
aanmelden,
ga naar ww
w.vexpan.nl
11
vexpansie 2018
De parkeergarage als stedelijke batterij De groei van het aantal elektrisch aangedreven auto’s (EV) en daarmee het aantal oplaadpunten biedt nieuwe mogelijkheden de energie-infrastructuur slimmer in te richten. Die staat onder druk door de aansluiting van steeds meer lokaal door zon en wind opgewekte energie. Parkeergarages kunnen hierin een nuttige rol spelen, waarvan zij zelf, de EV-automobilist en de omgeving profiteren. TEKST JEROEN QUEE EN LAURA VAN DEN AARSSEN BEELD TNO
Q-Park, Sweco en TNO werken in een gesubsidieerd onderzoeksproject aan de ontwikkeling van een visie en een businessmodel voor de ‘Parkeergarage als stedelijke batterij’. Deze systeemintegratiestudie wordt medegefinancierd door RVO Nederland als onderdeel van de Topsector Energie. In dit artikel gaan we in op de eerste inzichten die uit het project zijn voortgekomen. In een volgende uitgave van Vexpansie komen de businesscase en de stappen naar de toekomst aan de orde. De praktijk laat zien dat elektrische auto’s, hoewel nog geen gemeengoed, aan een opmars bezig zijn. In de toekomst zal een substantieel groter deel van het wagenpark elektrisch worden voortbewogen. Ook is de verwachting dat de capaciteit van de batterijen toeneemt. Er zullen steeds minder Plugin Hybride auto’s zijn met een kleine batterij en steeds meer Full Electric auto’s met een grote batterij van meerdere tientallen kWh (bron: RAI Vereniging). GRENZEN IN ZICHT
Als we kijken naar de ambitie van de Rijksoverheid voor de ontwikkeling van het aantal EV’s in combinatie met het uit de marktontwikkelingen af te leiden groter worden van de batterijen, ligt er een grote
12
vexpansie 2018
opgave voor het kunnen opladen van de voertuigen. Dat geldt allereerst in de grote steden, waar elektrisch rijden zich het snelst ontwikkelt. Parkeergarages zullen door de groei van het EV tegen de grenzen van de bestaande elektrische voorzieningen aanlopen. Daardoor wordt het steeds belangrijker om, door de inzet van slimme software, het laden zo veel mogelijk in de tijd te spreiden. Deze technieken worden nu al in sommige parkeergarages toegepast. Maar op de lange termijn zal de elektrische capaciteit in de garages niet meer toereikend zijn. COMPLEXE TECHNISCHE OPGAVE
Bovengrondse parkeergarages kunnen extra elektrische energie betrekken door toepassing van zonnepanelen (PV, van het Engelse photovoltaïc). Deze vorm van energie-opwekking fluctueert sterk en sluit daarom nooit goed aan op de vraag. Voor opladen van auto’s geldt dat de grootste behoefte zich meestal voordoet in de avonduren maar de opwekking van zonne-energie gebeurt overdag. Die energie kan worden opgeslagen in een batterij waarmee elektrische auto’s in de parkeergarage op elk gewenst moment zijn op te laden. Een parkeergarage die is uitgerust met een batterij biedt tal van andere mogelijkheden
om de elektrische infrastructuur optimaal in te zetten. Zo kan de batterij bijspringen als er in de omgeving een piekvraag is. Dat betekent ook een betere balans in het energienetwerk. Al met al een interessante maar ook complexe technische opgave. Hoe zet je de batterij optimaal in en hoe kan de parkeerexploitant haar klanten hiermee zo goed mogelijk bedienen? NIEUWE VERDIENMODELLEN
Niet alleen is dit in technisch opzicht een uitdaging, ook organisatorisch zijn er enkele hordes te nemen voordat parkeergarages op grote schaal batterijen kunnen inzetten. Er zijn zowel publieke als private investeringen nodig voor het inrichten en opschalen van de energiediensten rondom de batterij, waaronder de batterij zelf, de infrastructuur en de software. De energiediensten in de parkeergarage leiden tot nieuwe verdienmodellen. In deze modellen is het op dit moment nog niet duidelijk welke opbrengsten bij welke partijen terecht gaan komen. De uitdaging is hier dan ook het vinden van een partij die wil investeren in de batterij-infrastructuur. Om hierin duidelijkheid te scheppen hebben we de stakeholders geïdentificeerd die een rol spelen of kunnen spelen in het waardenetwerk rondom de parkeergarage.
Met behulp van het Value Creation Canvas, een methode ontwikkeld door TNO, is de onderlinge uitwisseling van diensten, elektriciteit, materiële en financiële middelen tussen de verschillende partijen in kaart gebracht. Daarbij is niet alleen gekeken naar de huidige situatie van de stakeholders, maar juist ook naar de toekomst. Denk hierbij aan de ressources en activiteiten van de parkeergarage-exploitant, de energie- en laadprovider en de eigenaren van (elektrische) voertuigen. NIEUWE PERSPECTIEVEN
De toekomst biedt perspectieven voor nieuwe actoren in het waardenetwerk. Zo ontstaat er een nieuwe rol - de energy storage provider die de batterij beheert en energiediensten aan laadproviders en parkeergarages aanbiedt. Door energie in te kopen en op te slaan op het moment dat er veel aanbod is, kan de energy storage provider deze op het moment van schaarste ook aan andere partijen in het energienetwerk ter beschikking stellen. In wellicht het meest voor de hand liggende scenario beheert de parkeergarage-exploitant de batterij en ondersteunt daarmee onder meer zijn eigen energievoorziening. Deze oplossing heeft alleen een begrensde schaalbaarheid omdat de interesse van de parkeergarage-exploitant beperkt zal zijn tot zijn eigen parkeer-
locaties. Andere mogelijkheden die ontstaan voor energieopslag buiten de parkeergarage blijven daarmee onbenut. De schaalbaarheid van de energieopslag is mogelijk te vergroten als een andere partij, zoals een laadprovider of een energieleverancier, de rol van energy storage provider zou invullen. Het businessmodel van deze partij is nu nog onduidelijk en nodigt uit tot vervolgonderzoek om de haalbaarheid in kaart te brengen. Als de transitie naar elektrisch vervoer een vlucht neemt, zal het primair niet meer de EV-eigenaar zijn die direct van de laadstroom afhankelijk is, maar de Mobility-asa-Service provider, die mobiliteit als totaalpakket aan zijn klanten levert. Een opgeladen elektrisch voertuig is dan een van de onderdelen van het pakket. ROUTE NAAR FINANCIERING EN OPSCHALING
De betrokkenheid van de vele verschillende partijen en hun onderlinge afhankelijkheden maken de verdienmodellen voor de parkeergarage als batterij erg complex. Bovendien gaan toekomstvoorspellingen per definitie gepaard met een grote mate van onzekerheid. Uit eerder onderzoek van TNO naar investeringen in duurzame energie bleek dat zowel deze complexiteit, verschillende onzekerhe-
den en het gebrek aan opschaalbaarheid van de vaak lokale of regionale initiatieven belangrijke knelpunten vormen in de afweging om te investeren. Maar om een duurzame toekomst mogelijk te maken zijn deze investeringen onontbeerlijk. In deze haalbaarheidsstudie onderzoeken de drie partijen een methodiek, route en strategie voor financiering van een grootschalige batterij infrastructuur. Door het expliciet maken van aannames en het kwantificeren van financiële stromen voor verschillende toekomstscenario’s krijgen belanghebbende partijen zicht op de kansen die dit nieuwe concept hen biedt. In interviews met verschillende stakeholders, waaronder investeerders, toetsen we deze businesscases en aannames en scherpen we ze verder aan. Op deze manier wordt hopelijk niet alleen duidelijk hoe de parkeergarage als batterij opgeschaald en gefinancierd kan worden, maar bieden we ook meer inzicht in zowel barrières als perspectieven voor het investeren in duurzame energie.
JEROEN QUEE, Adviseur bij Sweco Nederland en Laura van den Aarssen, Consultant Strategic Business Analysis bij TNO
13
vexpansie 2018
Maak kennis met Vexpanleden
Bestaand lid NAAM
Gijs de Rooij WERKT BIJ
LED Lease & Finance B.V. SINDS
2010 FUNCTIE
Algemeen Directeur AANTAL MEDEWERKERS
7 in Nederland, zonder Hongaarse productie
Wat doet LED Lease? Wij zijn ooit begonnen met wat lampen in de OLVG-parkeergarage in Amsterdam. Drie jaar geleden hebben we 6 km lichtlijn in de Oosterdok parkeergarage vervangen door sensor-gestuurde ledarmaturen. Nu produceren, installeren en onderhouden we voor de nieuwe Jaarbeursgarage in Utrecht het ledsysteem met daarin 270 camera’s die kentekens herkennen en klanten hun auto laten terugvinden. Wat is uw persoonlijke drijfveer in uw werk? Ik werd in 2009 in Maleisië als directeur van een fabriek van ledarmaturen gegrepen door de enorme sprong in efficiëntie, levensduur en nieuwe mogelijkheden van deze technologie. Elk project en elke garage is anders, waardoor ik elke keer weer opnieuw mag nadenken over de ideale lamp, sturing of dienstverlening voor onze klant, en dat vind ik het leukst; wij zijn geen McDonalds, wij werken met en voor een klant totdat hij tevreden is, en blijft.
LID VAN VEXPAN SINDS
2012
Waarom is LED Lease lid geworden van Vexpan? Parkeergarages zijn de meest logische klanten voor een bedrijf dat licht verkoopt. Het licht staat altijd aan, goede verlichting draagt bij aan comfort en veiligheid en garages kunnen aanzienlijke besparingen realiseren met efficiënte en dimbare armaturen. Vexpan is voor ons dé enige organisatie op het gebied van parkeren. Voldoet Vexpan aan uw verwachtingen? Absoluut, er zijn regelmatig bijeenkomsten met kwalitatieve sprekers, de Vexpansie is informatief, en de communicatie vanuit de organisatie is helder. Wat zou u graag anders willen zien in de parkeerbranche? Dat we meer sturen op output, niet op input. Dat leidt tot langetermijndenken. Wat is uw werk/levensmotto? What does not kill you makes you stronger. Niet alleen een songtekst van Kelly Clarkson maar idee van denkers als Nassim Nicholas Taleb en Nietzsche, en spreekt voor zich. Waar kunt u privé niet zonder Alles wat er aan mensen, dieren en planten leeft op ons erf aan de Amstel. Waar kunt u in uw werk niet zonder? Humor, en kleine confrontaties. Een goede relatie ontstaat niet door gladde handel in eenheidsworsten. Samenwerken gaat gepaard met discussies, luisteren, frustraties, verandering van inzichten en plannen en uiteindelijk, een beter resultaat. Wat is het meest ontroerende of grappige verhaal dat u kent op parkeergebied? Toen wij in de Oosterdok – een van de grootste garages van Nederland bezig waren met de installatie was er een jongeman die zijn auto niet kon terugvinden. Hij is dagenlang teruggekomen om te zoeken. Uiteindelijk bleek zijn vriendin hem afgezet te hebben bij die garage, en was zij met zijn auto op vakantie gegaan. Dat was hij gewoon even vergeten…
14
vexpansie 2018
Nieuw lid Wat doet Parkd? Parkd is een vernieuwde manier van parkeren, want alles kan automatisch. Zodra jij je auto parkeert op een betalende parkeerplaats, dan starten wij automatisch jouw parkeersessie en als je weer de weg op gaat dan wordt je sessie afgemeld. Handig toch? Naast onze parkeermagie zorgen wij er ook voor dat de financiële afhandeling met declaraties voorgoed voorbij is. Werknemers kunnen een sessie als privé of zakelijk markeren. Zakelijke sessies worden meteen doorgerekend naar de werkgever. Werknemers hoeven zo niet meer voor te schieten en geen bonnen meer te declareren. Hier zit een enorme winst in zowel tijd als geld. Wat is uw persoonlijke drijfveer in. uw werk? Ik krijg energie van het werken in een jonge en dynamische omgeving. De lijnen zijn kort en wij maken er samen een succes van.
NAAM
Edvin Oklopcic WERKT BIJ
Parkd SINDS
2017 FUNCTIE
Country Manager Netherlands AANTAL MEDEWERKERS
13
Waarom is Parkd lid geworden van Vexpan? Via Vexpan kunnen wij onze kennis delen van de vernieuwde parkeerontwikkeling en expertise verkrijgen van aangesloten partners. Wat zijn uw verwachtingen van Vexpan? Kennis maken met leden die ons kunnen helpen de nummer #1 automatische parkeeroplossing van Nederland te worden. Wat zou u graag anders willen zien in de parkeerbranche? Dat de geijkte paden plaats maken voor vernieuwing. Wat is uw werk/levensmotto? I don’t have dreams, I have goals. Er zijn altijd mogelijkheden. Je kan blijven dromen of gewoon de mouwen opstropen en het gewoon doen. Waar kunt u privé niet zonder? Ik ben onlangs vader geworden van een prachtige dochter. Hierdoor vormt het gezin toch echt een thuisbasis waar je privé niet zonder kan. Waar kunt u in uw werk niet zonder? Parkd natuurlijk. Ik gebruik het zelf dagelijks als ik langs klanten of prospects ga. Ik parkeer gemiddeld 3 à 4 keer per dag en kan echt niet meer zonder! Wat is het meest ontroerende of grappige verhaal dat u kent op parkeergebied? Deze zomer was ik met mijn vrouw op vakantie in Kroatië. Voor een markt in Zagreb stonden nog tientallen auto’s, dus dachten we dat het wel in orde zou zijn om daar te parkeren. Bij terugkomst zag ik onze auto niet meer. Op dat moment zag ik een sleepwagen een andere auto optillen. De vriendelijke sleepdienstmedewerkers gaven aan dat de auto was weggesleept. Ik mocht niet meerijden, want ze gingen naar een ander depot. Gelukkig stonden er een paar taxi’s te wachten. Wie zie ik bij aankomst tot mijn verbazing een sigaretje roken? Juist, de sleepdienstmedewerkers die ik had aangesproken om mee te rijden. Blijkbaar is de eigenaar van het bergingsbedrijf ook de eigenaar van de taxidienst. Wit u nog iets kwijt aan de Vexpansielezer? Ik vind het leuk om iedereen in het vakgebied te ontmoeten, dus ik nodig je graag uit voor een kopje koffie.
15
vexpansie 2018
Juridisch Legal Office is onderdeel van dienstverlener EIFFEL en biedt bedrijven en overheden in onder andere de parkeerbranche juridische diensten op maat: proactief, met korte lijnen en kostenefficiënt. Door een krachtige samenwerking met Legal Office Advocaten verlenen de juristen bijstand van advies tot en met hoger beroep: jurist als het kan, advocaat als het moet.
Kentekenparkeren, hoe zit het met de privacy van de parkeerder? In Amsterdam doen ze het: kentekenparkeren. Kentekenparkeren is niets meer en niets minder dan gewoon op straat bij de parkeerautomaat betalen voor het parkeren. De parkeerder voert zijn kenteken in, betaalt en hoeft geen parkeerkaartje achter de voorruit te leggen. Maar hoe zit het met de privacy van de parkeerder? TEKST BO VAN DER KLOK EN JOSE VEEN
it artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) volgt dat iedereen het recht heeft op respect voor zijn privéleven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan in de uitoefening van dit recht. Dat is alleen anders voor zover bij wet is voorzien en in een democratische samenleving noodzakelijk is. Denk daarbij aan het belang van de nationale/openbare veiligheid, het economisch welzijn van het land, het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden of de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen. De Wet Bescherming Persoonsgegevens (Wbp) regelt de privacy in Nederland en bepaalt: een ‘persoonsgegeven’ is ‘elk gegeven betreffende een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon’1 Ook bepaalt de Wbp wanneer persoonsgegevens mogen worden verwerkt.2 In mei 2018 wordt de Wbp vervangen door de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).
16
vexpansie 2018
Hierna moet er nog kritischer worden gekeken naar de bescherming van persoonsgegevens. HOE WORDT GECONTROLEERD?
In Amsterdam wordt als volgt gecontroleerd op het betalen van parkeerbelasting.3 Een door de gemeente Amsterdam ingehuurd bedrijf registreert door middel van een scanauto de kentekens van de geparkeerde auto’s. De gescande kentekens worden, voordat zij naar het Servicehuis Parkeer- en Verblijfsrechten (Servicecentrum) worden verzonden, omgezet in een veertig karakters tellende versleutelde code. Het Servicecentrum beschikt dus niet over kentekengegevens. De versleutelde kentekengegevens worden opgeslagen in het Nationaal Parkeer Register (NPR). Deze gegevensverwerking wordt op basis van een overeenkomst van dienstverlening tussen het Servicecentrum en de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) door de RDW verricht. Het Servicecentrum beschikt dus over gegevens waaruit blijkt of voor het voertuig, waarvan het kenteken is ingevoerd, een parkeervergunning is afgegeven, dan wel parkeerbelasting is voldaan. Indien dat het geval is, worden de ingevoerde versleutelde kentekengegevens
na 48 uur verwijderd uit het NPR.4 Het Servicecentrum informeert de heffingsambtenaar van de gemeente Amsterdam wanneer blijkt dat er geen parkeervergunning is afgegeven en de verschuldigde parkeerbelasting niet is voldaan. De heffingsambtenaar vraagt vervolgens bij de RDW de gegevens van de kentekenhouder op en legt een naheffingsaanslag op. PERSOONSGEGEVENS EN KENTEKENPARKEREN
Het gerechtshof Amsterdam (het Hof) heeft geoordeeld dat de kentekengegevens voor het Servicecentrum geen persoonsgegevens vormen zoals bedoeld in de Wbp. Als gevolg van de versleuteling kan het Servicecentrum deze gegevens namelijk niet herleiden tot een natuurlijk persoon. Voor de heffingsambtenaar vormt een kentekengegeven in beginsel wel een persoonsgegeven. De heffingsambtenaar krijgt namelijk de beschikking over onversleutelde kentekengegevens van voertuigen die binnen de gemeente Amsterdam geparkeerd zijn. Na gegevensverstrekking door de RDW kunnen de onversleutelde kentekengegevens aan een natuurlijk persoon worden gerelateerd. Het gaat hier echter uitsluitend om kentekengegevens waarvoor geen parkeerbelasting is betaald. In dit opzicht komt de praktijk van het kentekenparkeren overeen met de wijze van heffing van parkeerbelasting die vóór de invoering van het kentekenparkeren (juli 2013) van toepassing was.5 Uit een van de meest recente uitspraken van het Hof volgt dat de gemeenteraad bevoegd is een verordening vast te stellen, waarin bepalingen zijn opgenomen over parkeerbelastingen en parkeren. ‘Naar het oordeel van het Hof is daarmee tevens een controlebevoegdheid gegeven op de naleving van de verordening: de gemeente mag controleren of de verschuldigde parkeerbelasting is voldaan. De controlebevoegdheid kent echter grenzen, gesteld door wet, verdrag en algemene beginselen van behoorlijk bestuur.’6
van die controle het kenteken van de auto wordt geregistreerd.7 Het Hof neemt in de beoordeling ook mee dat de door de scanauto’s gescande kentekens worden omgezet in een versleutelde code en dat het Servicecentrum niet beschikt over ter herleiden persoonsgegevens. Pas indien blijkt dat er een parkeervergunning is afgegeven of de parkeerbelasting niet is betaald, wordt de heffingsambtenaar van de gemeente Amsterdam met betrekking tot dat specifieke kenteken geïnformeerd. Een parkeerder is echter niet verplicht om zijn kenteken in te voeren.8 Indien er dan toch een parkeerbon op de deurmat valt, kan de parkeerder via een bezwaarprocedure aantonen dat hij de parkeerbelasting heeft voldaan. Daarna wordt het kenteken uit het NPR verwijderd. De gegevens die op grond van de Archiefwet zeven jaar moeten worden bewaard betreffen het bedrag, het tijdstip en de plaats, maar geen kenteken of persoonsgegevens. CONCLUSIE
Zolang er sprake is van een versleutelde code, is er geen sprake van herleidbare persoonsgegevens, zoals bedoeld in de Wbp. Pas als is geconstateerd dat er geen parkeervergunning is of er geen parkeerbelasting is betaald, krijgt de heffingsambtenaar het kenteken door, waarmee hij vervolgens wel persoonsgegevens kan achterhalen. Dit levert echter geen inbreuk op de privacy op volgens het Hof.
BRON: Artikel 1 van de Wbp.
1
Artikel 8 van de Wbp.
2
Uitspraak Gerechtshof Amsterdam d.d. 16 mei 2017,
3
ECLI:NL:GHAMS:2017:1796. Zie ook www.amsterdam.nl/ veelgevraagd/?caseid=%7BB3264A91-DAF4-481C-8209-
PRIVACY BIJ KENTEKENPARKEREN
Uit artikel 8 van het EVRM volgt wanneer er sprake is van schending van de privacy. Allereerst luidt de vraag of er sprake is van inmenging van de overheid. Is dit niet het geval, dan komt men aan de vraag of zich een rechtvaardigend belang voordoet niet toe. Niet ieder optreden van de overheid dat iemands privéleven raakt levert inmenging op. Met betrekking tot de controle bij kentekenparkeren heeft het Hof geoordeeld dat er geen sprake is van verboden inmenging. Volgens het Hof zijn de controles door middel van scanauto’s aan te merken als waarnemingen in de publieke ruimte die op zichzelf geen verboden inmenging opleveren. De privacybelangen van een parkeerder zijn niet geschaad. Integendeel, een parkeerder kan juist verwachten dat controle van de parkeerbelasting plaatsvindt, en dat bij en ten behoeve
2A653EB5F4AC%7D Artikel 19, derde lid, sub a, van het Privacyreglement regule-
4
ring en handhaving fiscaal parkeren gemeente Amsterdam. Uitspraak gerechtshof Amsterdam d.d. 7 januari 2016,
5
ECLI:NL:GHAMS:2016:146. Uitspraak gerechtshof Amsterdam d.d. 23 december 2017,
6
9 9 ECLI:NL:GHAMS:2017:5030. Zie ook uitspraak gerechtshof Amsterdam d.d. 25 april 2017, ECLI:NL:GHMS:2017:1786. Uitspraak gerechtshof Amsterdam d.d. 23 december 2017,
7
ECLI:NL:GHAMS:2017:5030. Zie ook uitspraak gerechtshof Amsterdam d.d. 25 april 2017, ECLI:NL:GHMS:2017:1786. Uitspraak Hoge Raad d.d. 26 februari 2016,
8
ECLI:NL:HR:2016:316
BO VAN DER KLOK en JOSE VEEN, juristen bij EIFFEL Legal Office
17
vexpansie 2018
Next generation Parking Management Innovative, smart and reliable parking solutions Door toepassing van betrouwbare en toekomstbestendige technologiĂŤn en apparatuur die een optimale betrouwbaarheid en beveiliging garandeert, helpen de innovatieve parkeeroplossingen van WPS ook uw bedrijfsvoering te vergemakkelijken en te optimaliseren.
08.524 in hal 8
wpsparkingsolutions.com
Risicogestuurd beheer van parkeervoorzieningen
Parkeergarage Schouwburgplein-2 Rotterdam
Een analyse van de storingen in de Rotterdamse parkeervoorzieningen om ze daarmee uiteindelijk gericht te kunnen verminderen. Dat is in een notendop de opdracht van Zakaria Kadaoui en Chahid Ajarai, derdejaarsstudenten Technische Bedrijfskunde aan de Hogeschool Rotterdam. Met het in kaart brengen van de impact van een storing bouwen zij verder aan de basis van het risicogestuurd beheer van de parkeervoorzieningen. ‘Want de ene storing is de andere niet.’ TEKST MARC ROOSENSCHOON BEELD JAN VAN DER PLOEG
Sinds 2016 worden de Rotterdamse parkeervoorzieningen beheerd volgens assetmanagement. De strategie draagt bij aan het vinden van de juiste balans tussen kosten, prestaties en risico’s. En de Rotterdammer kan rekenen op goed functionerende parkeervoorzieningen. De systemen zijn ingericht met signaalfuncties. Daarmee kan de gemeente op gewenste momenten statusinformatie van de apparatuur ontvangen en daarop acteren om een storing te voorkomen. TOP-10
Regelmatig biedt de gemeente Rotterdam plek aan stagiairs en stagiaires. Zakaria Kadaoui en Chahid Ajarai, derdejaarsstudenten Technische Bedrijfskunde aan de Hogeschool Rotterdam, begeven zich sinds enkele maanden in de wondere wereld van het parkeren. Hun opdracht begint met een slimme analyse van data. Kadaoui: ‘Per jaar komen er ongeveer 15.000 meldingen over de parkeervoorzieningen binnen. Dat zijn zowel servicemeldingen als daadwerkelijke storingen. Wij kwamen tot een top-10. Het klem zitten van de parkeerkaart komt het meeste voor,
gevolgd door papier dat op is. Maar ook netwerkstoringen kunnen voor veel overlast zorgen.’ Ajarai: ‘Een andere conclusie is dat de meeste meldingen over het straatparkeren gaan, maar dat de meldingen over het garageparkeren vaak ingewikkelder zijn. Bovendien is niet iedere melding een storing.’ Deze cijfers geven nog geen richting aan het risicogestuurd beheer. Daarvoor is het nodig de impact van de storingen op de ‘Rotterdamse kernwaarden’ (doelstellingen van de stad) te bepalen. Storingen hebben bijvoorbeeld een negatief effect op de kernwaarden beschikbaarheid (het niet-beschikbaar zijn van parkeervoorzieningen), reputatie (negatieve publiciteit), kwaliteit leefomgeving (beleving van de dienstverlening) en economie (financiële schade). KANS X GEVOLG
In het vervolg van hun stage gaan de studenten de risico’s van de storingen nader bepalen en wordt een plan van aanpak gemaakt. Want waar zet je als eerste op in? Kadaoui: ‘Door de kans dat iets voorkomt te vermenigvuldigen met het gevolg (kans x gevolg), wordt
duidelijk welke storingen de gemeente zoveel mogelijk zou moeten voorkomen. Een storing kan heftig zijn, maar slechts sporadisch voorkomen; of weinig gevolgen hebben, maar zo vaak voorkomen dat het toch zinvol is hierop in te zetten met beheermaatregelen.’ Het huidige onderhoudsregime aan de parkeervoorzieningen is een combinatie van planmatig en preventief onderhoud. Kadaoui en Ajarai constateren een duidelijke relatie tussen het aantal storingen en het gebruik van parkeerautomaten. Het ‘gebruiksafhankelijk’ onderhoud is dan ook een element dat naar alle waarschijnlijkheid zal terugkomen in hun eindadvies. Kadaoui: ‘Het aantal transacties per parkeerautomaat verschilt enorm. Een parkeerautomaat aan de Wilhelminakade wordt circa tachtigduizend keer per jaar gebruikt; een andere nog geen honderd keer. Als een veelgebruikte parkeerautomaat in storing valt, is dat een zeer onwenselijke situatie. Met een adequate beheersmaatregel blijft de beschikbaarheid gegarandeerd.’ MARC ROOSENSCHOON, assetmanager Parkeervoorzieningen Rotterdam
19
vexpansie 2018
NEN 2443 Voorkom problemen, juridische procedures, en investeer bij een nieuwe parkeergarage in het Programma van Eisen (PvE) en in (kwaliteits)controles. De NEN 2443 is geen verplichtende norm maar geeft functionele eisen en prestatie-eisen voor parkeergarages en wordt daarom veel voorgeschreven bij het ontwikkelen van parkeergarages. TEKST JITZE RINSMA
In het Programma’s van Eisen (PvE) van bouwprojecten met een parkeergarage wordt meestal aangegeven dat de garage ook dient te voldoen aan de NEN 2443 en de daarin opgenomen normatieve verwijzingen et cetera. De NEN 2443 is geen verplichtende norm maar geeft functionele eisen en prestatie-eisen voor parkeergarages en wordt daarom veel voorgeschreven bij het ontwikkelen van parkeergarages. Tussen opdrachtgevers en adviseurs wordt bij het opstellen van een PvE zelden de NEN 2443 zorgvuldig doorgenomen. De kans is daarmee groot dat, als de parkeergarage in gebruik is, deze wat betreft maatvoering, gebruikskwaliteit of technische kwaliteit niet voldoet aan de verwachtingen. Denk bijvoorbeeld aan klachten over moeilijke berijdbaarheid of over scheurvorming in vloeren. Als een parkeergarage in de gebruiksfase niet blijkt te voldoen, gaan de partijen meestal eerst na hoe de contractstukken, waaronder
20
vexpansie 2018
het PvE gelezen moeten worden en probeert men er onderling uit te komen. Lukt dat niet, dan grijpt men terug op de NEN 2443 of andere normen. Komt men er dan ook niet uit, dan wordt een geschil voorgelegd aan een mediator of arbiter, afhankelijk van wat met elkaar is overeengekomen. Ook bij de gunning van aanbestedingen kan de toepassing van de NEN 2443 al aan de orde komen. Zo werd de afgelopen jaren bij meerdere aanbestedingen door betrokken partijen de NEN 2443, wat betreft maatvoering verschillend geïnterpreteerd en werd het geschil aan de rechter voorgelegd. In dit artikel gaan we eerst in op wat de rechter bij twee casus van enige onderdelen van de normtekst van de NEN 2443 vindt. Vervolgens worden enige eisen genoemd waarvan de ervaring heeft uitgewezen dat die – om problemen te voorkomen - aangescherpt in het PvE zouden moeten worden opgenomen. Als nadien het ontwerp daaraan
voldoet en de uitvoering overeenkomt met het ontwerp en dat ook zorgvuldig is gecontroleerd, dan zal de parkeergarage beter aan de verwachtingen (gebruik en of technische kwaliteit) voldoen. CASUS 1 HELLINGPERCENTAGE
Een opdrachtgever heeft de NEN 2443 van toepassing verklaard bij een uitvraag van de bouw van een openbare garage. Doch de inschrijvende partij is afgewezen omdat zijn inschrijving niet voldoet aan de eis met betrekking tot de grafiek in paragraaf 5.4, waarin een hellingspercentage van maximaal 14 procent in het ontwerp is opgenomen. De grafiek bevat daar geen informatie over, en dus ook geen norm voor een openbare parkeergarage die geen d’Humy-hellingen bevat. (zie de grafiek op pagina 22). Samengevat: een inschrijvende partij wordt het werk niet gegund omdat het ontwerp weliswaar voldoet aan de normtekst, maar niet voldoet
werp geldt krachtens de NEN 2443. Deze norm had moeten worden verduidelijkt. De conclusie van de rechter op basis van het voorgaande was, dat de voorwaarde van de NEN 2443 ten aanzien van het maximale hellingpercentage niet op een duidelijke, precieze en ondubbelzinnige wijze, is geformuleerd.
NORM
CASUS 2 BOCHTSTRALEN
NEN 2443 (nl) Parkeren en stallen van personena uto’s op terreinen en in garages Nederlandse norm Vervangt NEN 2443:2000; NEN
2443:2000/A1:2000; NEN 2443:
2011 Ontw.
ICS 91.040.99 Maart 2013
In een ontwerp van een ander project zijn parkeerplekken binnen bochtstralen gesitueerd en daarmee is het ontwerp als er geparkeerde auto’s staan niet obstakelvrij. Dat zou niet mogen volgens de partij die het project niet gegund zou worden. Ook in dit geval grijpt een rechter terug op de toelichting van de NEN 2443. Bij de aan de orde zijnde bochtstraal staat niet omschreven wat onder obstakel vrij dient te worden verstaan. In artikel 3.2.12 van de NEN 2443 wordt wel het begrip obstakelvrije zone genoemd namelijk een gebied langs rijbanen en parkeerwegen waarin geen obstakels voorkomen. De rechter is echter van mening dat de norm niet duidelijk is over wat obstakels zijn en dat dat ook niet uit de toelichting valt op te maken. PARKEREN OP DE KOPSE KANT BIJ BEGIN VAN HELLINGEN
Normalisatie: de wereld op één lijn.
aan de eisen uit de toelichtende grafiek. Dit geschil is voorgelegd aan de rechter en volgens deze geldt het transparantiebeginsel. Dit beginsel houdt in dat alle voorwaarden dienen te worden geformuleerd op een duidelijke, precieze en ondubbelzinnige wijze, zodat alle behoorlijk geïnformeerde en normaal oplettende inschrijvers de juiste draagwijdte kunnen begrijpen (HvJ 29 april 2004, Succhi di Frutta-arrest). In dat verband is allereerst van belang dat de grafiek waar het in deze kwestie om draait is geplaatst op een linker pagina van de NEN 2443. De rechter vervolgt: ‘Volgens het voorwoord van de NEN 2443 dient de grafiek daarom als toelichting begrepen te worden. De daarbij gemaakte opmerking ‘Hierdoor wordt de gebruiker van de norm geholpen en wordt een uniforme uitleg en toepassing gegeven van de normtekst’ maakt niet geheel duidelijk in hoeverre de toelichting mede bepalend is voor de inhoud van de norm. Wel is dui-
delijk dat bedoeld is met de grafiek de tekst van de norm zo te verduidelijken dat de norm niet tot interpretatiegeschillen zou leiden. De normtekst is dus leidend. De grafiek sluit niet logisch aan bij de tekst van de norm, aangezien daarin drie lijnen zijn getekend (in de normtekst wordt er ook niet naar de figuur verwezen). Een van die drie lijnen wordt aangeduid als een weergave van het maximumpercentage geldend voor openbare parkeergarages. Het getekende weergegeven maximum is echter niet, zoals in de tekst vermeld, 14 procent, maar 15 procent. Daardoor kan de indruk ontstaan dat de betreffende lijn uitsluitend betrekking heeft op openbare parkeergarages met een d’Humyhelling, waarvoor een maximum van 15 procent geldt. In elk geval is op basis van de grafiek niet duidelijk hoe de lijn loopt voor openbare parkeergarages zonder een d’Humyhelling en dus ook niet welk maximum percentage er voor de hellingbanen in het ont-
In het ontwerp van eerdergenoemd project zijn aan de kopse kant tegenover het einde van de hellingbaan parkeerplekken gesitueerd en wordt door de partij aan wie het project niet zou worden gegund, gesteld dat bij het in- en uitparkeren daarvan auto’s die over de hellingbaan rijden stil kunnen komen te staan. De norm tekst luidt: ‘Indien stilstaan bij normale verkeersafwikkeling het kan gebeuren dat auto’s stilstaan op de helling dan gelden maximale hellingpercentages, zie 5.4.6.’ Er wordt van de zijde van de opdrachtgever en de partij aan wie het project zou worden gegund gesteld dat stilstaan niet aan de orde is omdat inparkeren geen hinder veroorzaakt en bij uitparkeren altijd voorrang dient te worden verleend aan auto’s rijdend op de helling. De rechter geeft wederom aan dat zowel de norm tekst als de toelichting niet aangeeft wat onder normale verkeersafwikkeling wordt verstaan. EEN ZORGVULDIG OPGESTELD PVE EN CONTROLE OP UITVOERING
Scherp het PvE aan op al die onderdelen waaraan in de huidige NEN 2443 weinig of geen eisen zijn opgenomen en waarmee een garage beter aan verwachtingen gaat voldoen. Zo verwachten opdrachtgevers vaak dat de vloeren van de garage scheurvrij zijn. In de
21
vexpansie 2018
praktijk is dat vaak niet het geval. Bij constructieve aspecten zoals scheurvorming zal een vloer wel voldoen aan de eisen wat betreft constructieve veiligheid. Doch door niet of onvoldoende bescherming van de vloer dringt door de aanwezige scheuren water in de vloer en ontstaat corrosie van de wapening. De oorzaken van scheurvorming kunnen meerdere oorzaken hebben: fouten in ontwerp en/of uitvoeringsfouten (zie artikel: Duurzaam ontwerpen vereist aandacht voor onderhoud Vexpansie 2017 -3). Het voorkomen en beperken van scheuren (met aantasting van de wapening als gevolg) is niet in algemene wet- en regelgeving opgenomen. Hierin kan worden voorzien door aanvullende eisen te stellen aan de druklaag, de milieuklasse ervan en eisen aan afschot in relatie tot vlakheid van de vloeren. En aan dilataties wat betreft posities en toe te passen systemen. Deze eisen dienen op zorgvuldige wijze in het PvE te worden opgenomen. In de ontwerpfase en de uitvoeringfase dienen deze eisen ook veel aandacht te krijgen, zodat de garage in de gebruiksfase voldoet aan de verwachtingen. Bovenstaande eisen zijn mede ingegeven doordat er aan de bouwkwaliteit de laatste jaren een en ander schort. Zo wordt dat in een recent artikel in Ombouw (29-012018) geduid. Daarin geeft prof.ir. Rob Nijsse (TU Delft) aan dat er sprake is van
verloedering van de bouw. In het artikel wordt de instorting van de parkeergarage in Eindhoven in een breder perspectief geplaatst. Nijsse stelt onder andere: ‘Als kwaliteit maar leidend is in het proces in plaats van aansprakelijkheid. Niet de papieren kwaliteit van de adviesbureaus, maar èchte kwaliteit.’ NA BESCHOUWING
Aan de rectificatie van de NEN 2443 wordt gewerkt. Onduidelijkheden zullen daarmee tot het verleden behoren. Daarnaast is en blijft het opstellen van een PvE noodzakelijk en dient de NEN 2443 paragraaf voor paragraaf zorgvuldig met belanghebbenden (adviseurs
en toekomstige exploitant) door te worden genomen. Aspecten die onduidelijk zijn moeten worden gepreciseerd, zodat deze maar voor één uitleg vatbaar zijn. Anders ontstaan daarover later disputen in het ontwikkel en realisatie proces. Als men er met elkaar niet uitkomt, moet een arbiter uitspraak doen. Meestal is daarbij sprake van hoge herstelkosten en alleen maar sprake van verliezers. Ook het expliciet borgen van kwaliteit bij het ontwerp en de uitvoering (kwaliteitscontrole) kan discussies over gebruik- en of technische kwaliteit voorkomen. JITZE RINSMA, redactie Vexpansie
advertentie
“Als je kanker hebt overleefd, is het nog niet uit je leven.”
Kanker doet meer met je dan je denkt kwf.nl/hulpnakanker
Column
Uw parkeergarage: van uitvalsbasis voor criminelen naar… PARKING ANGEL
Het zal je maar gebeuren: jouw schone, mooie en veilige garage, gebruikt als duistere plaats voor criminelen en hun activiteiten. Het klinkt bevreemdend, maar kijk naar films en tv. Is het geen overval dan blijkt een parkeergarage een broedplaats voor afrekening, moord en verkrachting. Losgeld overdrachten, kofferbak verkoop en achtervolging lijken eerder regel dan uitzondering. Opvallend daarbij is de zee aan ruimte voor de betreffende auto’s. Nergens zo luguber en donker als de plaatselijke parkeergarage. Geen wonder dat menige vrouw zich wel bedenkt om in haar eentje de parkeergarage in te lopen en al helemaal niet in de nachtelijke uren. Is het bij u ook zo erg? Ik denk het niet en als het toch zo is, loopt u daarmee natuurlijk niet te koop. Maar gek is het wel dat film- en tv-producenten de parkeergarage zo graag
gebruiken als dé locatie bij uitstek voor de donkerste scenes in hun productie. Iemand laat zijn/haar parkeergarage gebruiken als dé locatie voor alles wat God verboden heeft en krijgt daar wellicht een kleinigheidje voor betaald. Al zal dat niet de hoofdreden zijn voor de verhuur als filmlocatie. Promoten doen we het niet en wij maken de film en tv-producties ook niet zelf. Toch helpt het niet bij het imago van parkeren. Maar er lijkt weinig kruid tegen gewassen, of toch wel …? Misschien als we onze parkeergara-
ges alleen nog laten gebruiken voor mooie dingen. Maar wat dan? Nou, liefdesscenes of mooie onverwachte ontmoetingen. Maar het kan nog veel mooier: muziekoptredens, sportevenementen et cetera. Dat zijn dan ook meerdere vliegen in één klap: mooiere associaties met parkeergarages, imagoverbetering, parkeergelegenheid tot onder/boven het evenement, dubbelgebruik waar de standaard bezetting achterblijft en wellicht extra inkomsten die wel substantieel zijn. Dus hou die film en tv-ploegen uit uw garage, tenzij ze iets moois willen doen. Geen bloed, drugs en drank meer, maar ontmoetingsplaats voor al het goede wat de samenleving te bieden heeft. Het klinkt misschien gek, maar het zou zomaar kunnen werken. Echt!! Denk er eens over na en met uw creatieve geest komt daar vanzelf iets moois uit.
23
vexpansie 2018
Een stroeve kennismaking Deelfietsen in Nederland
Heeft u ze al allemaal gespot of zelfs gebruik van gemaakt? Vorig jaar maakten veel Nederlandse steden voor het eerst kennis met de deelfiets, maar het was niet altijd liefde op het eerste gezicht. In dit artikel wordt gekeken naar waar we nu staan met de deelfiets en hoe er beleidsmatig mee wordt omgegaan. TEKST BAS SCHILDER BEELD ROBERT BAKKENES
24
vexpansie 2018
Het fenomeen deelfiets is het afgelopen jaar niet onopgemerkt voorbijgegaan. In het voorjaar begon het te broeien toen er plotseling door verschillende aanbieders duizenden deelfietsen ‘losgelaten’ werden in de grote steden van ons land. De kritiek op dit concept zwol van meerdere kanten aan. De burger zag de spaarzame vrije plekken in de fietsvoorzieningen voor de deur opeens ingenomen geworden door deze nieuwkomers en de overheid voelde zich hier en daar gepasseerd door bedrijven die op deze wijze gebruik trachtten te maken van de openbare ruimte (en fietsparkeervoorzieningen). Met name de parkeergelegenheid van de fietsen was het hete hangijzer in de discussie. UITVERKORENEN KUNNEN VERDER
Er is geen eenduidige reactie geweest vanuit lokale overheden ten overstaan van de deelfietsaanbieders. Waar de strijd om de openbare ruimte het felst wordt gestreden, bijvoorbeeld in de binnenstad van Amsterdam, zorgde de komst van de duizenden deelfietsen al snel voor veel ophef. De gemeente zag zich genoodzaakt paal en perk te stellen aan de influx van deelfietsen in de stad om de gemoederen te bedaren. De manier waarop bedrijven de steden benaderden voor hun deelfietsconcept verschilde onderling sterk. Sommige partijen (onder andere HelloBike) hadden immers al in overleg met de gemeente speciale ‘drop zones’ gerealiseerd waar de fietsen van het desbetreffende bedrijf gestald dienden te worden. Dit in contrast met de free floating-concepten van veel andere aanbieders, waarbij de fietsen in principe overal geparkeerd konden worden. De gemeente Amsterdam is nu tot een beleid gekomen waarbij voor een proefperiode van twee jaar drie bedrijven mogen opereren in de stad, mits ze voldoen aan de door de gemeente opgelegde eisen. Zo wordt zelfs onderzocht of de handhavingskosten voor rekening van de bedrijven zouden kunnen zijn1. Deze eisen houden verder onder meer aparte zones voor de deelfietsen in en zodoende wordt er in de drukste delen van Amsterdam volledig afgestapt van het free floating-principe, dat welbeschouwd een wezenlijk voordeel van het gebruik van een fiets is. Het is interessant om de komende tijd te volgen in hoeverre dit effect sorteert op de populariteit van de deelfiets. Als men kijkt naar de overige grote steden valt op dat de gemeente Den Haag relatief snel met de eis kwam dat aanbieders hun eigen stallingen zouden moeten hebben. In Utrecht is de ervaren overlast nog niet zo groot als in
sommige andere steden, maar men wil Amsterdamse toestanden2 voorkomen en heeft ook bepaald dat er een vergunning nodig is om deelfietsen te exploiteren. In veel overige (studenten)steden valt vooral de enorme opmars van de Swapfiets op, de fiets waarvoor je een abonnement afsluit en hiermee (naast de welbekende ov-fiets) een geduchte concurrent van de nieuwe deelfiets is. ROTTERDAM
Anders verging het in Rotterdam. Daar werden de duizenden stalen nieuwkomers ook zeker opgemerkt, maar bleef de ophef beperkter dan in de hoofdstad. Ook in Rotterdam klinkt nu echter de roep om regulering steeds luider, nu meer en meer aanbieders zich in het afgelopen najaar hebben gemeld (een periode waarin ondertussen in Amsterdam veel deelfietsen actief werden verwijderd uit de openbare ruimte). Recent heeft de gemeente Rotterdam tot augustus 2018 een proefperiode ingesteld waarin alle aanbieders de tijd hebben aan te tonen welke positieve invloed zij hebben op de stad en hoe zij overlast denken te kunnen beperken. Deze aanpak is daarmee fundamenteel anders dan in Amsterdam en bijvoorbeeld ook Utrecht en stelt ondernemers in dat opzicht beter in staat zichzelf te bewijzen.
aanbieders aangesloten zijn, zodat de gebruikers geen aparte accounts hoeven te maken voor elke aanbieder3 . Op het vlak van parkeren heeft de deelfiets wel aan gebruiksvriendelijkheid moeten inleveren aangezien de tendens in de meeste steden is om voor elke aanbieder specifieke stallingen te maken waar de fietsen geparkeerd moeten worden. De fijnmazigheid laat dan al snel te wensen over. Voor lokale overheden is het een lastige afweging tussen ruimte bieden aan (in essentie) duurzame, innovatieve modaliteiten als de deelfiets en het beperken van de overlast. De verschillende parkeerzones die een stad als Amsterdam in het leven roept stelt de gebruiker op de proef. Waar het voor automobilisten al lang gemeengoed is dat men goed moet opletten waar men wel of niet mag parkeren (denk onder andere aan vergunninghouderzones) zal het voor fietsers toch wennen zijn. Duidelijk is hoe een relatief nieuw fenomeen als de deelfiets en de reactie op de introductie hiervan onlosmakelijk is verbonden met de beschikbare ruimte, en dan vooral de ruimte die gereserveerd is voor het parkeren. Het verschil tussen de steden Amsterdam en Rotterdam in hun aanpak op dit onderwerp is dan ook tekenend. BRONNEN
PARKEREN EN GEBRUIKS VRIENDELIJKHEID
De deelfiets kent een roerige start in Nederland, maar het is waarschijnlijk een blijver en voor verschillende groepen gebruikers (er wordt vooral ingezet op forenzen) een welkome toevoeging aan de vervoerswijzen waarover men beschikking heeft. Verschillende partijen zijn druk bezig de gebruiksvriendelijkheid te vergroten door bijvoorbeeld een app te lanceren waarbij meerdere
Gemeente Amsterdam (2017) Beleidsnota
1
Deelfietsen (concept) ‘Kansen voor deelfietsen’. Amsterdam: Gemeente Amsterdam. www.duic.nl/algemeen/gemeente-utrecht-
2
deelfietsen-geen-herhaling-van-amsterdamse-toestanden/ www.nrc.nl/nieuws/2018/01/30/deelfietsbe-
3
drijven-gaan-samenwerken-een-accountvoor-tien-soorten-fietsen-a1590246 BAS SCHILDER, Trajan
25
vexpansie 2018
Kiest u voor een parkeerbeugel van PrivaPark, dan profiteert u van hoge kwaliteit en een optimaal gebruiksgemak. De PrivaPark parkeerbeugels zijn een luxe en verbeterd alternatief voor de ouderwetse, handmatig bedienbare parkeerbeugel met slot. U kunt de parkeerbeugel op afstand omhoog en omlaag bewegen met een afstandsbediening. Ook kunt u kiezen voor een ander bedieningssysteem, zoals via de receptie.
Dit zorgt voor gebruiksgemak. De PrivaPark parkeerbeugel is veilig te gebruiken. Blokkeert de beugel onverhoopt tijdens het op- of neergaan, dan keert de beugel direct in tegengestelde richting terug zonder iets of iemand te beschadigen.
GRATIS TSING A A L P F E O PR l naar ge parkeerbeu ef! Probeer een aand op pro m n e e ze u e k jgt laatsing kri Deze proefp e en gehe l u kosteloos n. aangebode vrijblijvend
Drie modellen PrivaPark heeft drie modellen elektrische parkeerbeugels in huis. De PrivaPark Basis, de PrivaPark Solaire beugel en de PrivaPark Inox.
PrivaPark Basis
PrivaPark Solaire beugel
PrivaPark Inox inritafsluiter
De PrivaPark Basis parkeerbeugel (±40 kg.) is op afstand bedienbaar en eenvoudig in gebruik. Daarnaast is de beugel zowel oplaadbaar als aansluitbaar op het netstroom. Gebruikt u de oplader, dan duurt het prettig lang voordat de accu leeg is. Deze hoeft u pas na 6000 bewegingen op te laden. Toch is het raadzaam dit om de zes maanden te doen. Verder is de PrivaPark Basis sterk en kwalitatief goed. Auto’s van 10.000 kg. kunnen over de ingeklapte beugel rijden zonder dat dit schadelijk is voor de parkeerbeugel en de betreffende auto.
Gebruikt u uw parkeerbeugel meer dan gemiddeld, dan is de PrivaPark Solair (± 45 kg.) ideaal voor u. Ook deze beugel heeft een afstandsbediening en is oplaadbaar. Het verschil met de PrivaPark basis is dat deze accu zichzelf oplaadt bij daglicht (dus niet alleen bij zonlicht). Het opladen gebeurt automatisch en dat schept vertrouwen: u hoeft zich nooit af te vragen of de accu nog wel volledig is geladen; deze is continue voorzien van stroom. Bovendien zijn de beugel en de bijbehorende accu’s van de PrivaPark Solaire onderhoudsarm.
De PrivaPark Inox inritafsluiter (± 75 kg.) is extra groot en robuust uitgevoerd. De sterke beugel is robuust: er kunnen auto’s van maximaal 25.000 kg. overheen zonder defect te raken. De PrivaPark Inox inritafsluiter heeft een extra zware deksel. De inritafsluiter kan een slagboom vervangen of een inzinkbare paal bij in-, uit en afritten. Andere handige gebruikslocaties zijn parkeerplaatsen van bijvoorbeeld geld- of vrachtwagens, geldautomaten, Eerste Hulp-locaties en bij tankstations tegen het ‘zonder te betalen wegrijden’.
De PrivaPark parkeerbeugel behoeft geen bekabeling en is eenvoudig en snel te installeren. De installatie gebeurt met acht bevestigingsbouten. Wilt u liever geen gaten in de grond, dan is lijmen een prima alternatief. Een PrivaPark parkeerbeugel kan op elke harde
ondergrond van asfalt, beton of klinkerbestrating gemonteerd worden. Is een betonnen fundatie noodzakelijk om de parkeerbeugel goed vast te zetten (bij gras of grind)? PrivaPark regelt het voor u. Een ander voordeel: na installatie is het onderhoud van uw beugel minimaal.
Andere producten PrivaPark levert niet alleen elektrische parkeerbeugels. Ook voor slagbomen, afzetpalen, inzinkbare palen, parkeerautomaten, draaipoorten, spijlenhekwerken en tourniquets bent u bij PrivaPark op het juiste adres.
Julianastraat 32-34,1814 EB ALKMAAR T 072 - 511 59 27 F 072 - 511 64 04 info@privapark.nl www.privapark.nl
LEVERANCIER VAN O.A. KLM, SHELL ,A’DAM RAI EN ARENA ,EY, ZIGGO, UPC, NPO, RWS, MIN. V&W, MIN. E.Z.,RABOBANK,UNIV. UTRECHT, JUSTITIE BELGIË
De parkeerbeugel met afstandsbediening www.privapark.nl
Altijd uw eigen parkeerplaats dankzij de PrivaPark parkeerbeugel U bezit uw eigen parkeerplaats en moet deze soms afstaan aan iemand die uw plek ‘leent’ zonder uw toestemming. Dat is natuurlijk niet de bedoeling: u moet de eigenaar van deze auto verzoeken weg te gaan of zelf een andere parkeerplaats zoeken. Misschien moet u soms eerst een ander obstakel op uw parkeerplaats verwijderen voordat u kunt parkeren. Dit kost u een hoop tijd en leidt tot ergernis.
De voordelen: •Parkeerbeugel met afstandsbediening. •Geen (grond)bekabeling nodig. •Eenvoudige installatie. •Veilig. •Minimaal onderhoud. •Diverse bedieningssystemen. •24-uurs servicedienst. •Sinds 1999 meer dan 18.000 parkeerbeugels geplaatst. •Goedgekeurd door het Ministerie van Infrastructuur en milieu
Met uw afstandsbediening doet u uw beugel omhoog na het wegrijden en bij terugkomst doet u de beugel weer naar beneden. Het vergrendelingsmechanisme zorgt ervoor dat alleen ú de parkeerbeugel kan bedienen. Zo bent u altijd comfortabel baas op uw eigen terrein. De parkeerbeugels van PrivaPark zijn robuust en betaalbaar. Daarnaast is het gebruiksgemak optimaal: omdat u een afstandsbediening gebruikt, kunt u de beugel vanuit uw auto bedienen. U hoeft de beugel niet aan te raken en houdt daarom schone handen. Verder heeft u geen last van verloren of afgebroken sleutels of een bevroren slot. De installatietijd van de parkeerbeugels is kort omdat grondbekabeling niet nodig is.
PrivaPark Basis
PrivaPark Solaire beugel
PrivaPark Inox inritafsluiter
Wilt u parkeerproblemen op uw eigen parkeerplaats tot het verleden laten behoren? De parkeerbeugels van PrivaPark bieden de oplossing.
Julianastraat 32-34 1814 EB ALKMAAR T 072 - 511 59 27 F 072 - 511 64 04 info@privapark.nl www.privapark.nl
Bouwenregelgeving
Wijzigingsbladen luidalarminstallaties met gesproken woord gepubliceerd NEN heeft de wijzigingsbladen NEN 2575-2/A1 en NEN 2575-3/A2 gepubliceerd. Deze delen beschrijven de systeem- en kwaliteitseisen en projectrichtlijnen voor luidalarminstallaties type A respectievelijk B. Met de wijzigingsbladen worden de normen aangepast aan de inzichten en technologieën van deze tijd Voor het toepassen van functiebehoud voor transmissiewegen geven NEN 2575-2 en -3 de eisen aan wanneer functiebehoud toegepast dient te worden. NPR 2576 ‘Functiebehoud bij brand – Richtlijn voor transmissiewegen’ geeft de uitvoeringsmogelijkheden aan. Voor de toepassing van func-
tiebehoud binnen een (sub)brandcompartiment zijn de eisen gewijzigd. Ook zijn de eisen gewijzigd met betrekking tot de toepassing van kortsluitisolatoren. In de nieuwe bijlagen G van beide normen zijn enkele voorbeeldfiguren van transmissiewegen toegevoegd.
MEER INFORMATIE De wijzigingsbladen NEN 2575-2/A1 en NEN 2575-3/A2 zijn verkrijgbaar via de NEN Normshop. Voor inhoudelijke informatie: Marc Mergeay, Consultant Bouw & Installaties, tel. 015 2 690 367 of e-mail bi@nen.nl.
Wegmarkeringen van Triflex als eerste van Europa met CE-markering De wegmarkeringen van Triflex voldoen, als eerste van Europa, aan alle eisen om de CE-Markering te mogen dragen. De CE-Markering (Conformité Européenne) betekent dat de markeringsproducten van Triflex in overeenstemming zijn met de Europese regelgeving.
De CE-markering geeft aan dat het product voldoet aan de daarvoor geldende regels binnen Europa, en daarmee maken ze de weg vrij voor de Europese markt. Dat geldt nu ook voor de wegmarkeringen van Triflex, en dat is een versterking van haar Europese marktpositie. Sinds midden vorig jaar is het officieel mo-
28
vexpansie 2018
gelijk een CE-markering voor wegmarkeringen te verkrijgen die geldig is voor de Europese landen. De CE-markering geeft toegang tot de aangesloten Europese landen, zoals al eerder het geval was in Nederland met het KOMO-kwaliteitscertificaat. Sinds 1 januari van dit jaar hebben Rijkswaterstaat en lagere overheden officieel bevestigd
CE-gemarkeerde producten te accepteren, naast de KOMO gecertificeerde producten. De processen leidend tot KOMO en CE-markering zijn in zekere zin vergelijkbaar van aard. Triflex is zeer verheugd met deze actuele kwalificering die het mogelijk maakt haar resultaten in deze belangrijke marktsector te optimaliseren.
Kinderhandjes en glazen liftdeuren, voorkom beknelling Glazen liftdeuren nodigen kinderen uit om hun handjes erop te zetten. Bij het opengaan van de deuren kan dat mogelijk voor gevaar zorgen. Door de stroefheid van het glas kunnen de handjes meeschuiven tussen de panelen van de lift. Soms met ernstig letsel tot gevolg. In de afgelopen jaren kwamen er de nodige meldingen over ongevallen met glazen liftdeuren binnen. Volgens Liftinstituut zijn er dat in de praktijk veel meer, omdat niet alle ongevallen worden gemeld. Uit gegevens van een winkelketen waarover het Liftinstituut beschikt, blijkt dat bij hen in Europa jaarlijks veertig kinderen bekneld raken bij glazen liftdeuren. Het Liftinstituut wil deze ongelukken graag voorkomen. Kijk hieronder wat u kunt doen. ADVIES
Advies aan lifteigenaren en -beheerders: • Geen veiligheidsmaatregelen? Breng de waarschuwingssticker aan! U kunt de transparante waarschuwingssticker eenvoudig aanvragen bij Liftinstituut. • Maak uw glazen liftdeuren veiliger, bijvoorbeeld met oplossingen gebaseerd op elektronische detectie. OPLOSSINGEN
Oplossingen ter voorkoming van letsel bij glazen liftdeuren, voorgeschreven vanuit normering. Het gevaar bij glazen deuren is in de oudere liftnormen NEN 1081 en NEN-EN 81-1 en -2 van 1986 niet voorzien. Bij de meerderheid van de oudere liften (tot bouwjaar 1998) zijn dus geen maatregelen genomen om het intrekkingsgevaar voor kinderhandjes bij het automatisch openschuiven van de liftdeuren te voorkomen. Het was immers niet verplicht. Vanaf de geharmoniseerde norm NEN-EN 81-1 en -2 van 1998 zijn wel voorschriften
opgenomen om het risico op intrekken kinderhanden bij openen glazen liftdeuren te verkleinen. Liften in bedrijf genomen na 1 juli 1999 moeten aan deze voorschriften voldoen: 8.6.7.5 Om te voorkomen dat kinderhanden worden meegetrokken, moeten automatische, mechanisch aangedreven horizontale schuifdeuren gemaakt van glas breder dan 150 mm (zie normparagraaf 7.6.2) zijn voorzien van middelen om dit risico te minimaliseren, zoals: a) het verminderen van de wrijvingscoëfficiënt tussen de handen en het glas; b) het glas matteren tot een hoogte van 1,10 m; c) het detecteren van de aanwezigheid van vingers, of d) a ndere vergelijkbare methoden. Onder de optie d) zijn destijds door de liftfabrikanten meerdere oplossingen bedacht, zoals: De deurspleten bij glazen deuren beperken tot een maximum van 3 mm (bij metalen deuren is maximaal 10 mm toegestaan). Het toepassen van speciaal vormgegeven profielen in de spleet tussen deuren en kozijn, waarmee de spleet verkleind wordt en waarmee het intrekgevaar door de profielvorm wordt afgewend.( zie normparagraaf 5.3.7.2) De NEN-EN 81-1 in zijn huidige vorm is op 31-8-2017 ingetrokken en is inmiddels vervangen door de NEN-EN 81-20. Deze norm schrijft in par. 5.3.6.2.2.1 een van de volgende oplossingen voor: Om te voorkomen dat kinderhanden worden meegetrokken, moeten automatische, mechanisch aangedreven horizontale schuifdeuren gemaakt van glas breder dan 150 mm (zie normparagraaf 5.3.7.2) zijn voorzien van middelen om dit risico te minimaliseren, door: • het glas mat te maken aan de zijde van de gebruiker door ofwel matglas te gebruiken ofwel mat materiaal aan te brengen tot een hoogte van minimum 1,10 m, of;
• de aanwezigheid van vingers te detecteren tot een hoogte van tenminste 1,60 m boven de drempel en de openingsbeweging van de deur te stoppen, of; • de spleet tussen deurpanelen en kozijn te beperken tot maximum 4 mm tot een hoogte van minimum 1,60 m boven de drempel. Door slijtage mag deze waarde oplopen tot 5 mm. Uitsparingen (omlijst glas, enz.) mogen niet groter zijn dan 1 mm en moeten zijn inbegrepen in de opening van 4 mm. De maximale straal op de buitenrand van het kozijn grenzend aan het deurpaneel mag niet groter zijn dan 4 mm. BRON: het Liftinstituut
29
vexpansie 2018
STAY IN THE DRIVER’S SEAT. Reap the Full Benefits of Digitalization with sweb®. The Web-Based Services of SKIDATA.
in Meet us at the Intertraffic 20 – 23. Amsterdam from March oth 101. You’ll find us in hall 8, bo
SKIDATA AG www.skidata.com intertraffic_anzeige_210x297_2_se.indd 2
12.02.18 18:45
Parkeermedia
TEKST: SJOERD STIENSTRA
Klimaat en parkeren In de loop van 2017 werd door de US Environmental Protection Agency de openbaar toegankelijke climate-change portal van haar website gehaald. Dat niet iedereen in het openbaar bestuur in de Verenigde Staten (VS) het eens met de nieuwe politieke wind die nu waait in de VS blijkt wel uit het antwoord van zeventien verschillende Amerikaanse steden, die de weggehaalde informatie op hun eigen websites plaatsten. Ook een toonaangevend blad als de National Geographic liet van zich horen door een artikel over vijf trends die de toekomst van steden beïnvloeden. Ook parkeren komt daarin zijdelings aan de orde. Een van de trends is bijvoorbeeld een meer mens/ verblijfsgericht ontwerp van de stedelijke omgeving. Daarin blijft de autobereikbaarheid een rol spelen, maar een minder dominante rol dan tot nu toe gebruikelijk. Een andere ontwikkeling is de toenemende plaats die wordt ingeruimd voor groen in de stad, soms grootschalig, maar ook in initiatieven als PARK(ing) Day, een beweging (ontstaan in San Francisco, en inmiddels overgenomen in andere steden) die parkeervakken ombouwt tot tijdelijke groene, openbare ruimte.
Onderzoeksprojecten In Parking News wordt een lans gebroken voor onderzoek, als basis voor ontwikkeling van parkeren. De British Parking Association (BPA) heeft een scala aan lopende onderzoeksprojecten, en heeft in de laatste jaren betrekkingen aangeknoopt met diverse universitaire onderzoeksinstituten, om daarmee haar mogelijkheden om op basis van kwa-
litatief hoogwaardig onderzoek een voortrekkersrol te spelen in de ontwikkeling van kennis en inzichten over de ontwikkeling van parkeren. Een van de projecten, uitgevoerd in samenwerking met Loughborough University, ging in op de reële kosten van parkeren. De resultaten daarvan kunnen worden ingezet om leden van de BPA tegendruk te
kunnen geven wanneer politici ‘gratis’ parkeren willen invoeren. Andere onderzoekthema’s zijn onder andere het effect van P&R op woon-werkverkeer, de impact van elektrische en zelfrijdende voertuigen op parkeren, parkeerbehoefte voor fietsparkeren en het effect van parkeertarieven op parkeervraag en parkeerduur.
Renovatie De Parking Professional bevat een artikel over de renovatie van de parkeergarages van Springfield Town Center (Virginia). Voorwaarde voor de renovatie was niet alleen dat tijdens de werkzaamheden het winkelcentrum moest blijven functioneren, maar ook de parkeervoorzieningen. De werkzaamheden zijn daarom in een strak schema gefaseerd uitgevoerd, waardoor nooit meer dan 800 van de ruim 4.000 parkeerplaatsen buiten gebruik waren. Een belangrijke uitdaging vormden de noodtrappen, die volledig moesten worden vervangen binnen hun stalen hoofdconstructie en daarna konden dienen als tijdelijk toegang, terwijl de hoofdtrappen werden vervangen. Ook de betonconstructie moest op vele punten worden aangepakt en de waterafvoer van de, relatief vlakke, parkeervloeren werd aangepakt. Omdat de parkeergarages ook dienen voor P&R-reizigers moest tijdens de bouw goede bewegwijzering worden geboden om deze (haastige) reizigers steeds snel naar het openbaar vervoer te leiden. Door creatief om te gaan met de uitdagingen van het project is het gelukt om deze renovatie te realiseren voor 900 dollar per parkeerplaats, aanmerkelijk minder dan de 15.000 dollar à 20.000 dollar die nieuwbouw gekost zou hebben.
31
vexpansie 2018
‘Voorkom autokraak’campagne wint Europese award
De anti-auto inbraak campagne die de gemeente Amsterdam, politie en Q-Park hebben uitgevoerd, is tijdens het tweejaarlijkse congres van de European Parking Association onderscheiden met een EPA Award. De campagne draaide om een integrale aanpak van repressie, preventie en bewustwording en leidde tot een daling van 25 procent van de auto-inbraken. TEKST RICK VAN DE WEG
‘Dankzij een uitstekende samenwerking met politie en gemeente, hebben we een prachtig resultaat behaald voor bezoekers en een positieve bijdrage geleverd aan de gastvrijheid van de stad’, aldus Mark van Haasteren, algemeen directeur Q-Park Nederland. ‘De 25 procent daling is daarbij het belangrijkst. De EPA Award vormt de spreekwoordelijke kers op de taart.’ IMAGO
In 2015 werden er 10.796 misdrijven ‘diefstal uit/vanaf motorvoertuigen’ gepleegd in Amsterdam. 70 procent daarvan vond plaats langs de openbare weg. Het overige deel in parkeergarages en op parkeerterreinen. De gevolgen ervan – schade en verlies van bezittingen – zijn niet alleen vervelend voor de betrokkenen, maar ook nadelig voor het imago van de stad en haar parkeerfaciliteiten. Reden voor de gemeente Amsterdam, Q-Park en de politie om de handen ineen te slaan.
32
vexpansie 2018
JE AUTO IS GEEN KLUIS
De vraag was echter: hoe doe je dit op een manier die wel de aandacht vestigt op autokraken, maar geen negatieve uitstraling heeft op de reputatie van de stad of de parkeergarage? De oplossing werd gevonden in een focus op preventie. Voorkomen is tenslotte beter dan genezen. Op basis van de kennis en ervaring van gemeente, politie en Q-Park werden vervolgens vier centrale boodschappen geformuleerd: • Dieven vinden veel zaken de moeite waard om te stelen. Ook dingen waarvan je dat zelf niet verwacht. • Je eigendommen onzichtbaar achterlaten wil niet zeggen dat ze niet voor het grijpen liggen. Een auto is geen kluis! • Een auto is sneller te kraken dan veel mensen denken, zelfs in parkeergarages die veilig lijken.
• Voorkomen van autokraak is heel eenvoudig: neem je eigendommen met je mee! STIGMATISERING
Daaruit volgde in 2015 de start van een publiek-private samenwerking met de communicatiecampagne ‘Voorkom autokraak’. De campagne is door de drie partners ontwikkeld in samenwerking met gedragspsychologen en specialisten op het gebied van communicatie en design om tot daadwerkelijke beïnvloeding te komen van automobilisten op de korte én de lange termijn. Belangrijk daarbij is dat er geen onderscheid werd gemaakt in veilige of minder veilige locaties. Daarmee voorkom je stigmatisering van specifieke stadsdelen. VERLICHTING EN GROEN
In plaats van alleen de gebruikelijke communicatiecampagne, werd juist ingezet op
een integrale aanpak met een combinatie van repressie, preventie, een bewustwordingscampagne en omgevingsgerichte maatregelen zoals het aanpassen van verlichting en groen. Ook voor de bewustwordingscampagne werd – na een uitvoerige testfase – gegrepen naar een mix van middelen als verkeersborden, billboards, social media en muurstickers om automobilisten rondom het moment van parkeren te wijzen op de risico’s. Voordat de campagne over heel Amsterdam werd uitgerold, hebben de partners een pilot uitgevoerd in de buurt rondom Q-Park Museumplein.
terlaat, vermindert zelf het risico op autokraak. Op advies van de gedragspsychologen is het logo veelvuldig te zien op wanden en pilaren in en om de garages; steeds op ooghoogte. Zo vallen ze het meest op, juist op het moment dat automobilisten hun parkeerplek vinden en de auto afsluiten. Uit onderzoek is namelijk bekend dat mensen na het uitstappen al snel met hun aandacht bij andere zaken zijn. Niet langer bij het parkeren, maar bij de bestemming van hun reis. Twee tot drie seconden is de cruciale periode om de aandacht te vestigen op de keuze om spullen uit de auto te halen.
DRIE SECONDEN, GROOT VERSCHIL
AANPAK VOERTUIGCRIMINALITEIT
werd gewonnen in de categorie ‘Marketing’.
Als rode draad door de campagne lopen het felgekleurde logo en de grote, opvallende afbeeldingen. De consistente boodschap van deze visuele middelen is helder: wie geen persoonlijke eigendommen in de auto ach-
In zes maanden tijd nam het aantal autokraken af met maar liefst 25 procent. Het succes van deze integrale aanpak ‘Voorkom autokraak’, heeft ook ver buiten de hoofdstad de aandacht getrokken. De campagne
Q-Park viel ook nog in de prijzen in de cate-
is vanwege de goede resultaten op landelijk niveau overgedragen aan de Stichting Aanpak Voertuigcriminaliteit. Inmiddels zijn nog negen andere Nederlandse gemeenten (Amersfoort, Amstelveen, Barneveld, ‘sHertogenbosch, Eindhoven, Nieuwegein, Nijkerk, Roermond en Utrecht) ermee aan de slag in samenwerking met de politie. Q-Park zelf heeft de campagne ook omgezet in een versie die geschikt is voor Europese toepassing, genaamd: Prevent Smash & Grab. PRIJZEN De EPA award voor ‘Voorkom autokraak’
gorie ‘Innovatie’ met cashless en contactloos betalen. RICK VAN DE WEG i.o.v. Q-Park
33
vexpansie 2018
Samenwerking beton- reparatieketen loont
De Betondag is al jarenlang een begrip en het grootste eendaagse evenement waar bouwtechnisch Nederland elkaar ontmoet. Op de 60e Betondag in november trokken verschillende organisatie die actief zijn in de betonreparatie voor het eerst gezamenlijk op. Er wordt gestreefd naar een Betonreparatie Academy om daarmee de verschillende sectoren bij elkaar te brengen. TEKST JITZE RINSMA BEELD ROB VEEN - BETONVERENIGING
Op 16 november 2017 vond in De Doelen in Rotterdam de 60e Betondag plaats. Vanuit de stand van het Betononderhoudspaviljoen werd door een samenwerking van verschillende geledingen uit de betononderhoudsketen acte de présence gegeven. In het speciale magazine Betondag 2017 werden de vijf partijen voorgesteld. Doel van het paviljoen? Promoten van het werken in en met betonreparatie. Daarnaast kwamen twee unieke projecten aan de orde, namelijk de renovatie van het Mediacentrum in Hilversum en de renovatie van de Nijkerkerbrug. Alle facetten van het onderhoudsproces kwamen aan bod. Omdat deze processen ook in de actualiteit staan bij parkeergarages besteedt Vexpansie aandacht aan de speciale uitgave van het magazine Betondag 2017. Aan de bijzondere samenwerking in het Betononderhoudspaviljoen werken mee: • VABOR - Vereniging Adviseurs Beton Onderhoud en Reparatie (zie voor leden van VABOR ook www.vabor.nl). De VABOR verenigt adviseurs op het vakge-
34
vexpansie 2018
bied van betononderhoud en reparatie en geïnteresseerde personen met affiniteit voor de betonreparatiebranche. De vereniging is opgericht om invulling te geven aan de behoefte aan heldere en hoogwaardige adviezen bij zowel gebouwenbeheerders als bij de betonreparatiebranche; • VLB Branche -Vereniging van Leveranciers van Betonreparatie en Beschermingsmiddelen (zie voor leden van VLB ook www.vlb-branche.nl). De VLB is opgericht met het doel om het kwaliteitsniveau van betonreparatie- en beschermingsproducten in de branche te verbeteren en te optimaliseren; • LSVB - Stichting Landelijk Samenwerkingsverband Betonreparatiebedrijven is het opleidingsinstituut voor de betonreparatiebranche. LSVB werkt daarin samen met meer dan vijftig betonreparatie bedrijven (www.lsvb.eu); • VBR - Vereniging van Gecertificeerde BetonReparatiebedrijven (zie voor leden van VBR www.vbr.nl) wordt gevormd
door de top van bouwgerelateerde bedrijven in Nederland, die zich speciaal toeleggen op het constructief repareren en het onderhoud van beton; • KB-Kenniscentrum (zie voor leden www. KB.nl) Het KB-Kenniscentrum is opgericht om de techniek van kathodische bescherming bij een breed publiek onder de aandacht te brengen en toegankelijk te maken. Uitwisseling van ideeën en kennis staat bij het KB-Kenniscentrum voorop. Bovengenoemde partijen gaan in het magazine in op een aantal relevante aspecten en ontwikkelingen. VBR: OPDRACHTGEVER KIEST VOOR KENNIS VAN DE SPECIALIST
Zo is volgens VBR een belangrijke ontwikkeling dat de klassieke verhoudingen waarbij de opdrachtgever exact aangeeft wat en hoe de opdrachtnemer de reparatie moet uitvoeren op zijn retour. Men geeft aan dat ook het kennisniveau bij opdrachtgevers afneemt.
Opdrachtgevers willen mede daardoor graag in toenemende mate gebruik maken van kennis, ervaring en uitvoeringskunde van gespecialiseerde reparatiebedrijven. Daardoor ontstaan andere vormen van samenwerking (ook met andere partijen zoals VABOR, VLB Branche en KB-Kenniscentrum) waarmee zowel de aanpak/voorbereiding als de uitvoering geoptimaliseerd kan worden en de reparatie kostentechnisch gunstig wordt. VLB BRANCHE: WAARBORGEN KWALITEITSNIVEAU
VLB Branche beoogt het kwaliteitsniveau van reparatie en beschermingsmiddelen voortdurend te waarborgen, te verbeteren en te optimaliseren. Daarbij gaat het ook om bewustwording ten aanzien van duurzame oplossingen en veiligheid en gezondheid. Van belang voor kwaliteit is bijvoorbeeld de CE-markering die aangeeft dat een product voldoet aan de daarvoor geldende regels in Europa. Enerzijds wordt daarmee het kaf van
het koren gescheiden stelt VLB Branche en anderzijds betekent CE-markering duidelijkheid op Europees niveau. Verder hebben de leveranciers sinds een paar jaar te maken met REACH, een programma voor de registratie, evaluatie en toelating van chemische stoffen die in de Europese unie worden geproduceerd en geïmporteerd. De gevolgen zijn dat er een wettelijke plicht is om bij producten informatiebladen te leveren over risico’s en beschermingsmaatregelen voor de gebruikers van die producten.
met VBR, VLB-branche en de LSVB van een Betonreparatie Academy om daarmee de verschillende sectoren bij elkaar te brengen, van elkaar te leren en te kijken waar behoefte is aan kennisontwikkeling en scholing. Volgens de voorzitter is er dringend behoefte aan kennisontwikkeling op diverse fronten. Zo is in de BRL 3201 (Beoordelingsrichtlijn 3201) voor het technisch repareren en beschermen van beton opgenomen dat permanente bijscholing nodig is.
VABOR: ACTIEVE BIJDRAGE AAN VOORSCHRIFTEN EN REGELINGEN
KB-KENNISCENTRUM: BETON BESCHERMEN MET KB BREDER BEKEND MAKEN
Vanuit VABOR is actief bijgedragen aan de totstandkoming van voorschriften en regelingen, zoals de CUR 118 en 119 die over het repareren van beton gaan en over het injecteren van of vullen van scheuren en holten in beton. VABOR wil graag uitgroeien tot de branchevereniging van betononderhoudskundigen VABOR streeft naar de oprichting samen
Het kenniscentrum KB is opgericht om Kathodische Bescherming, dat tot voor kort beperkt werd toegepast, breder bekend te maken. KB richt zich op de wapening in het beton. Het beton vangt de druk op, de wapening de trek- en buigkrachten. Het gevaar is dat het beton door de belasting kan barsten waardoor het chloride uit dooi(zouten) en zee in de scheuren komt en vervolgens daar
35
vexpansie 2018
nagels – operated by roveka Stemerdingweg 9 3769 CE Soesterberg Nederland T +31 (0) 34 63 32 000 nagels.com welkom.nl@nagels.com
Tickets that move the world nagels is een toonaangevende fabrikant van tickets, plastic cards, CT tickets en RFID producten. Zij is reeds jaren op de Nederlandse markt actief via haar dochteronderneming Roveka BV. Tot onze groep behoren 15 vestigingen in 10 verschillende landen. De groep is al meer dan 80 jaar internationaal actief en levert haar producten inmiddels in meer dan 80 landen.
n: sme i l a i c ts Spe ticke r e e Park ttickets Even tickets RFID ickets CT t Cards tic Plas Cards Chip acks p Mail
het wapeningstaal aantast. Een KB-bescherming houdt met de toevoer van gelijkstroom het wapeningstaal in het beton op kunstmatige wijze negatief doordat het de corrosieplek (anode) omzet in een kathode. Hierdoor kunnen grote beton oppervlakken ook in parkeergarages worden beschermd tegen corrosie. GEVELRENOVATIE MEDIACENTRUM
Wat betreft het Mediacentrum in Hilversum is, nadat onderzoek was uitgevoerd, een bestek door een adviseur opgesteld. Vervolgens is een aannemer geselecteerd. Aan Hemubo is het werk gegund. Het bedrijf deed vervolgens hak- en geluidsproeven in verband met het bepalen van eventuele overlast voor de omgeving. Hierbij bleek dat waar dat eerder niet geconstateerd en zichtbaar was ook sprake was van corrosie aan het wapeningstaal ten gevolge van bij de bouw toegepaste chloride. Nadat de bevindingen zijn beoordeeld, is samen met de adviseur en het K(athodische)B(escherming)-kenniscentrum besloten tot een andere aanpak. Daarbij is gekozen voor kathodische bescherming. Het voordeel daarvan is dat alleen de losse betondelen hoeven te worden verwijderd. De eisen van de gebruiker, zoals het alleen mogen werken buiten reguliere werktijden, beperking overlast voor de omgeving en de kosten van uitvoering, vraagt om een daarop afgestemde aanpak. Expertise vanuit verschillende invalshoeken, zoals constructieadvies en uitvoering in verband met het toepassen van kathodische bescherming heeft tot een voor dat project toegesneden aanpak en uitvoering geleid. Wekelijks werd
aangegeven waar en wanneer men met welke werkzaamheden bezig zou zijn en welke overlast dat zou kunnen veroorzaken. Toch waren er verrassingen, bijvoorbeeld toen een via de televisie uitgezonden tenniswedstrijd van het US Open uitliep. Op basis van de planning zou men op dat tijdstip aan de slag gaan met hakken. Dat werd dus improviseren. Terugkijkend vindt de aannemer het uitdagende project een schoolvoorbeeld van een eindstekend eindresultaat in goed overleg met de opdrachtgever en kennispartners. DE NIJKERKERBRUG
De Nijkerkerbrug is in gebruik genomen tussen 1963 en 1965 en verbindt de provincie Gelderland met de provincie Flevoland. Dagelijks passeren er meer dan 15.000 voertuigen. Om ook in de toekomst een veilige verbinding te behouden is het nodig dat de brug wordt aangepakt. Door de toegenomen verkeersdrukte en de zwaardere voertuigen moest de brug worden versterkt. Zowel vanuit de markt als Rijkswaterstaat ontstond de vraag naar anders en beter met elkaar samenwerken, in plaats van met dikke onoverzichtelijke contracten te moeten werken. Het project DOEN was geboren. Rijkswaterstaat ontwikkelde daartoe met input van marktpartijen in samenwerking met brancheverenigingen, zoals Bouwend Nederland, een inkoopplan dat op TenderNet werd gepubliceerd. Er is geselecteerd op de beste samenwerkingspartner voor dit specifieke project. De aanbesteding zelf bestond uit een aantal stappen. RWS verlangde van alle kandidaten een visiedocument met
daarin hun kijk op projecten en samenwerking. Vijftien gegadigden anticipeerden daarop. Het projectteam DOEN selecteerde daarop vijf gegadigden. De vijf overgebleven partijen werden in de tweede fase waarin het vooral draaide om het functioneren van het team in de beoogde samenwerking afgeschaald naar drie. Vervolgens vonden daarmee dialooggesprekken plaats om erachter te komen wie het beste in staat was om de klantbehoefte te doorgronden en waar te maken. Vervolgens hebben de drie gegadigden een plan van aanpak opgesteld dat werd beoordeeld. Dit monde uit in een voorlopige gunning aan Combinatie NU, (Mourik en BESIX). Deze combinatie is gezamenlijk met RWS aan het engineeren geslagen. Daarbij is door inbreng van expertise van verschillende disciplines te delen (adviseurs, leveranciers en reparatiebedrijven) een goed ontwerp ontstaan. Het projectteam NU DOEN heeft, mede door de manier van samenwerken, een technische renovatieoplossing ontwikkeld waarbij de werkzaamheden voornamelijk aan de onderzijde van de brug plaatsvinden. Hinder voor de omgeving blijft daardoor tot een minimum beperkt. Het verkeer kan, behoudens enkele weekenden, tijdens de werkzaamheden over de brug blijven rijden. Gezamenlijk (RWS en de combinatie NU) zijn de risico’s verdeeld, is de prijs bepaald en het contract geschreven. Uiteindelijk volgde de definitieve gunning. Het contract is gegeven de aanpak veel meer dan een document met regels en afspraken. Het is een handleiding waarin duidelijk wordt hoe het projectteam samenwerkt. De uitvoering is na de zomervakantie van 2017 gestart. In het derde kwartaal van 2018 is het project gereed en gaat de brug weer dertig jaar mee. COMMENTAAR
Onderhoud van beton van parkeergarages is en blijft de komende jaren een actueel thema. Vanuit verschillende invalshoeken zijn bedrijven actief en kunnen zij een deskundige bijdragen leveren aan onderzoek naar oorzaken van schade en naar (kosten van) optimaal herstel. De uitdaging daarbij is tot een op het project toegesneden aanpak te komen. De verschillende genoemde websites kunnen u op weg helpen bij de keuze van in te schakelen bedrijven. Voor meer informatie: zie magazine Betondag 2017 of vraag een digitale versie aan op www.lsvb.eu
37
vexpansie 2018
De Omgevingswet: kansen voor parkeren De Omgevingswet komt eraan. Er is veel bestuurlijk draagvlak voor deze wet. Het doel is één samenhangende wet over de fysieke leefomgeving. Het biedt daarmee kansen voor een integrale aanpak van parkeren. In dit artikel willen we kort stilstaan bij wat de wet inhoudt, wat de mogelijke gevolgen zijn en hoe er in de praktijk mee wordt omgegaan. TEKST FRANS BEKHUIS
Begin 2021 wordt de nieuwe Omgevingswet van kracht. Het is een ingrijpende opschoning van de huidige wet- en regelgeving; van 26 wetten naar 1 wet en van 120 AMvB’s naar 4 AMvB’s. Het doel is vereenvoudiging (meer inzichtelijkheid en gebruiksgemak), samenhang, grotere bestuurlijke afwegingsruimte en het verbeteren en versnellen van de besluitvorming. De kern van de omgevingswet bestaat uit een zestal kerninstrumenten (figuur 1) waarvan de omgevingsvisie en omgevingsplan de belangrijkste zijn. De omgevingsvisie is een verplichte op te stellen integrale visie (zowel door het Rijk, als door provincie en gemeente) met strategische hoofdkeuzen van beleid voor de fysieke leefomgeving voor de lange termijn. Het vervangt de 65 verschillende structuurvisies tot één visie. Met het omgevingsplan (het vroegere bestemmingsplan) worden er functies toegekend aan locaties voor het gehele grondgebied van de gemeente. Hierin kunnen regels worden opgenomen over activiteiten die gevolgen (kunnen) hebben voor de fysieke leefomgeving. Naast deze procesmatige zijn er ook meer inhoudelijke uitgangspunten. De maatschappelijke doelen van de voorgestelde Omgevingswet zijn, met het oog op
38
vexpansie 2018
duurzame ontwikkeling, het in onderlinge samenhang: (a) bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit en (b) doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving ter vervulling van maatschappelijke functies. Het wetsvoorstel laat ruimte voor het realiseren van activiteiten van burgers en bedrijven en maakt het realiseren van internationale, nationale, regionale en lokale beleidsdoelen mogelijk. MOBILITEIT ALS VERBINDENDE BOUWSTEEN
Het integrale karakter van de Omgevingswet leidt ertoe dat overheden niet meer per domein of sector aparte strategische visies ontwikkelen, maar in samenhang. De visievorming op verschillende terreinen zoals ruimtelijke ontwikkeling, verkeer en vervoer, water, milieu en natuur wordt niet alleen samengevoegd, maar ook met elkaar verbonden. Zo worden in een vroeg stadium mogelijk strijdige of juist meekoppelende ontwikkelingen met elkaar in verband gebracht bij de integrale planvorming. Mobiliteit vormt een van de pijlers van een omgevingsvisie. Bereikbaarheid en mobiliteit
zijn essentieel voor economie en maatschappij. Mobiliteit faciliteert economische activiteiten, geeft mensen de mogelijkheid om deel te nemen aan de maatschappij, is van belang voor de locatiekeuzes van mensen en bedrijven, draagt bij aan de economische groei en de welvaart en is van invloed op de leefomgeving. De afweging van het belang van deze functies in hun onderlinge samenhang vereist strategische beleidsdoelen. Deze worden zoals vermeld, verwoord in een omgevingsvisie. De centrale vraag hierbij is: ‘Wat wil ik met de stad, regio of provincie’? INTEGRALE AANPAK VAN MOBILITEIT EN PARKEREN
Niet alleen een integrale visie op de fysieke leefomgeving is noodzakelijk maar ook een integrale aanpak van de opgaven. Er zijn namelijk diverse ontwikkelingen gaande die van invloed zijn op de mobiliteit en parkeren. Voorbeelden hiervan zijn vergrijzing, economische groei, ICT-ontwikkelingen, bevolkingsgroei in met name steden en bevolkingskrimp in een groot aantal landelijke gebieden. Deze trends en hun gevolgen dienen in samenhang te worden bekeken. Daarnaast spelen er strategische vragen die in samenhang met (de ontwikkeling van) de
Grafiek: Min.I&W.
Figuur 1
mobiliteit moet worden beantwoord. Bijvoorbeeld: ’Waar gaan we de komende jaren de gewenste één miljoen woningen bouwen? Welke bedrijvigheid komt op welke plek? Elk gebied kent zijn eigen problematiek. Zo stellen de stedelijke bereikbaarheidsopgaven specifieke eisen aan leefbaarheid en kunnen daarmee gevolgen hebben voor het gemeentelijk parkeerbeleid. Naast een integrale visie en aanpak zijn maatwerk en een breed palet aan mogelijke oplossingen nodig. In de context van de nieuwe Omgevingswet vergt dit een brede blik op mobiliteit en een goede samenwerking tussen betrokken beleidsvelden en stakeholders. Hoe staat het daarmee? DE PRAKTIJK
Op basis van verschillende gesprekken en bijeenkomsten, onder andere met gemeenten, Metropoolregio’s en provincies (www.crow.nl/omgevingswet) blijkt dat met name de samenwerking tussen ruimte en mobiliteit nog heel wat kan verbeteren. In de dagelijkse praktijk zijn er weinig of geen (structurele) contacten tussen ruimte en mobiliteit. Er zijn volgens hen meer procesmatige aandachtspunten dan inhoudelijk. Dit wordt mede veroorzaakt doordat beide domeinen een sectorale traditie, met eigen
disciplines, instituties en een eigen taal en cultuur van werken hebben. Verder kwam naar voren dat de meeste verkeersprofessionals niet zijn aangehaakt en slecht op de hoogte zijn wat de Omgevingswet voor hen kan betekenen. Dit zie je ook terug uit de pilots die in het kader van deze nieuwe wet zijn uitgevoerd ( www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl); in deze pilots is weinig of geen aandacht voor mobiliteitsvraagstukken. Toch zien de meeste verkeersprofessionals het belang in van de nieuwe wet- en regelgeving en onderkennen het belang van een integrale aanpak. Zo hebben zij behoefte aan meer verdieping op een aantal specifieke onderwerpen zoals parkeren, verkeersveiligheid en de doorwerking van de Nationale Omgevingsvisie naar regio’s en steden. Maar ook burgerparticipatie en het initiatiefrecht van burgers en andere belanghebbenden. Kortom, de intentie is er, maar er is nog wel een inhaalslag te maken om goed voorbereid te zijn op de Omgevingswet en de gevolgen voor mobiliteit en parkeren. KANSEN VOOR PARKEREN
De komst van de Omgevingswet biedt kansen voor parkeren. Parkeren vormt een integraal
onderdeel van mobiliteitsbeleid. Ze speelt een belangrijke rol bij het realiseren en behouden van de leefbaarheid en bereikbaarheid in steden en regio’s. Daarmee vormt parkeren een onmisbare schakel in de omgevingsvisie en daarmee een goed omgevingsplan. Want hoe kun je op verantwoorde wijze een gebiedsdekkend en samenhangend omgevingsplan vaststellen als dat niet kan worden gebaseerd op een weloverwogen visie op het stimuleren, toelaten of juist weren van ontwikkelingen in het fysieke domein? Daarbij is de doorwerking van visie naar beleid en uitvoering van groot belang (zie figuur 2). Samenwerking tussen verschillende beleidsvelden speelt hierbij een grote rol evenals de doorwerking en afstemming op nationaal, provinciaal en gemeentelijk niveau. Verder biedt de Omgevingswet burgers en andere belanghebbenden zoals projectontwikkelaars, meer mogelijkheden om wensen te realiseren in bijvoorbeeld het aantal parkeerplaatsen of type parkeervoorzieningen? Dit geldt natuurlijk ook voor de gemeenten zelf om ambities te realiseren op het gebied van duurzame mobiliteit en duurzame gebiedsontwikkeling. Ook hierin zijn er kansen voor parkeren. >
39
vexpansie 2018
Grafiek: Min.I&W.
Figuur 2 UITDAGING
MEER INFORMATIE: • www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl • Terugblik bijeenkomst Omgevingswet en mobiliteit: www.crow.nl/omgevingswet • www.omgevingswetportaal.nl FRANS BEKHUIS, CROW
40
vexpansie 2018
Figuur 3
Grafiek: CROW-publicatie Parkeren en RO
Parkeren in de Omgevingswet vergt een andere manier van werken, namelijk integraler en flexibel omgaan met ontwikkelingen en wensen. Deze wet biedt kansen voor eenieder, maar vergt kennis van zaken en een integrale aanpak qua inhoud als proces. Dit traject wil CROW samen met alle betrokken partijen ondersteunen met relevante kennisproducten en het organiseren van regionale bijeenkomsten. De Omgevingswet dwingt alle betrokkenen om na te denken over toekomstige ontwikkelingen, dilemma’s te benoemen, keuzes te maken en daar met elkaar aan te werken. Hierdoor ontstaan mogelijkheden voor een integrale aanpak van mobiliteit en parkeren, nu en in de toekomst.
Toegankelijkheid parkeergarages voor gehandicapten TEKST JITZE RINSMA
In Vexpansie 1 van 2017 kwam de algemene verplichting om gebouwen toegankelijk te maken voor mensen met een handicap ter sprake. De regering had een aantal zaken uitgewerkt in een algemene maatregel van bestuur. Minister Ollongren, van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, stuurde recent een actieplan naar de Tweede Kamer waarin wordt aangegeven dat belangenorganisaties van mensen met een beperking en bij de bouw betrokken partijen, de handen ineenslaan om de toegankelijkheid van gebouwen voor mensen met een beperking te verbeteren. Het gaat bijvoorbeeld om openbare
gebouwen, kantoren en woningen. Het actieplan volgt uit het VN-verdrag over de rechten van mensen met een beperking dat in 2016 door Nederland is geratificeerd. Het verdrag moet de positie van mensen met een beperking verbeteren, zodat zij volwaardig kunnen deelnemen aan de maatschappij. Bijvoorbeeld op het gebied van wonen, werk, openbaar vervoer en onderwijs. De minister voert met het actieplan ook de motie-Volp uit. Die vroeg met voorrang een actieplan voor de toegankelijkheid van gebouwen op te stellen. Met het actieplan zetten partijen in op het vergroten van het bewustzijn over goede
toegankelijkheid. Daarvoor is het belangrijk dat mensen met een beperking al vanaf de ontwerpfase bij een (ver)bouwproject worden betrokken. Ook wordt er gewerkt aan het eenvoudig beschikbaar stellen van eenduidige richtlijnen voor toegankelijk bouwen en verbouwen. Verder vraagt het actieplan om meer aandacht in opleidingen voor het thema toegankelijkheid. De minister benadrukt in de brief bij het actieplan dat het verbeteren van de toegankelijkheid van gebouwen een doorlopend proces is, waaraan geen einddatum is verbonden. Uitgangspunt is dat het verbeteren van de toegankelijkheid gebeurt op basis van vrijwillige afspraken tussen partijen. Bij achterblijvende resultaten bekijkt de minister of het nodig is om aanvullende wettelijke voorschriften op te stellen. In het actieplan worden een aantal organisaties genoemd die betrokken worden bij het opstellen van richtlijnen zoals onder andere BNA, NEPROM en Bouwend Nederland. Vexpan wordt niet genoemd. HET ITS-SYMBOOL EN PARKEERGARAGES
In Vexpansie 3 van 2016 is ook de toegankelijkheid voor gehandicapten besproken en in het bijzonder het Internationaal Toegankelijkheidssymbool (ITS). Recentelijk zijn de nieuwe eisen waaraan een (parkeer)gebouw dient te voldoen om in aanmerking te komen voor het ITS-symbool bekend geworden. PBTconsult is exclusief gemachtigd om namens Ieder(in), de voormalige CG-Raad en Platform VG, ITS-opnamen en analyses ten behoeve van het ITS-keurmerk uit te voeren. PBTconsult heeft een aparte afdeling (PBTaudit) die de toegankelijkheidskeuringen uitvoert: zie www.pbtconsult.nl
41
vexpansie 2018
Smart Mobility award: ParkNow’s dashboard integratie en BMW’s On-Street Parking Information (OSPI).
Twee internationale nominaties Yes! In navolging op 2016, hebben wij ook dit jaar twee internationale innovatie nominaties in de wacht gesleept. Wij vertellen u er graag alles over tijdens de Intertraffic. Amsterdam RAI 20-23 maart | Stand 02.105 Nu al nieuwsgierig? tomas.novak@parkmobile.com of ciaran.dooijes@parkmobile.com | 020 560 10 50 | parkmobile.com
Parking award: De Urban Mobility Control Hub (UMCH) van ParkNow.
2X
2018
Kwaliteit openbare ruimte zelfrijdende voertuigen Als voertuigen zelfstandig rijden en parkeren, heeft dit grote invloed op de omgeving en het gedrag. In haar afstudeeronderzoek aan de TU Delft en bij Goudappel Coffeng heeft Daphne van den Hurk theoretische verwachtingen empirisch getoetst om inzicht te krijgen in de effecten die zelfrijdende voertuigen hebben op de parkeerlocatiekeuze. TEKST EN BEELD DAPHNE VAN DEN HURK
Zelfrijdende voertuigen worden momenteel ontwikkeld en getest op de openbare weg. Als voertuigen in staat zijn om zelfstandig te rijden en te parkeren, worden parkeerplaatsen op loopafstand van de bestemming overbodig. Om goede beleidsmatige keuzes te kunnen maken, is inzicht nodig in factoren die van invloed zijn op de keuze voor een parkeerlocatie in een situatie waarin zelfrijdende voertuigen hun intrede doen. Zelfrijdende voertuigen kun je privé gebruiken of delen met anderen tijdens (een deel van) dezelfde rit of in opeenvolgende ritten.
Hoewel autodelen in opkomst is, tonen diverse studies aan dat het delen van een voertuig met vreemden een drempel blijft voor veel mensen.* In dit onderzoek is daarom uitgegaan van het privégebruik van zelfrijdende voertuigen. DE REIS
Figuur 1 geeft de reis met een zelfrijdend voertuig schematisch weer. De herkomst van de reiziger is, over het algemeen, de eigen woning. Het uitstappunt is het dichtstbijzijnde punt bij de bestemming van de reizi-
ger waar ruimte is om de reiziger af te zetten. Deze ruimte is nodig om opstoppingen ten gevolge van het afzetten van reizigers op de weg zelf te voorkomen. In dit onderzoek is uitgegaan van gereserveerde straatparkeerplaatsen die als uitstappunten fungeren. De reiziger loopt vervolgens naar de bestemming en het zelfrijdend voertuig rijdt zonder de reiziger naar een parkeervoorziening. Het opstappunt is het dichtstbijzijnde punt bij de bestemming waar ruimte is om de reiziger op te halen. Door omstandigheden onderweg bestaat de kans dat het voertuig niet op tijd bij het opstappunt arriveert. Als het voertuig later bij het opstappunt is dan de reiziger, moet de reiziger wachten. Als het voertuig eerder bij het opstappunt is dan de reiziger, moet het voertuig tijdelijk parkeren. Het effect van het betalen van een parkeervergoeding voor het tijdelijk parkeren van het zelfrijdend voertuig dichtbij de bestemming is onderzocht. Als de reiziger en het zelfrijdend voertuig bij het opstappunt zijn aangekomen, begint de volgende reis. RESPONDENTEN
Figuur 1: Schematische weergave van de reis met een zelfrijdend voertuig
44
vexpansie 2018
Factoren die mogelijk van invloed zijn op de parkeerlocatiekeuze van reizigers zijn geïnventariseerd via een uitgebreide literatuurstudie en expert judgement. Een stated preference experiment is onder circa vierhonderd respondenten uitgevoerd om te onderzoeken welke parkeerlocatie reizigers prefereren bij een bezoek aan de binnenstad: een parkeergarage in
neemt toe bij parkeren
Figuur 2: Voorbeeld van een hypothetische keuzesituatie
de binnenstad of een parkeerterrein aan de stadsrand. Als gevolg van keuzes die respondenten hebben gemaakt in de voorgelegde hypothetische keuzesituaties, is inzicht verkregen in de voorkeur voor de parkeerlocatie met de aanname dat het zelfrijdend voertuig de reiziger afzet in de binnenstad van Den Haag. Figuur 2 geeft een voorbeeld van een hypothetische keuzesituatie weer. VOORKEUR STADSRAND
Wanneer de huidige (parkeer)omstandigheden gelden, kiest 28 procent van de respondenten voor een parkeergarage in de binnenstad en 72 procent voor een parkeerterrein aan de stadsrand. De resultaten tonen dat individuen het meest gevoelig zijn voor een verandering van de directe kosten. In dit onderzoek zijn dat de parkeerkosten van de parkeervoorziening en het betalen van een parkeervergoeding voor het tijdelijk parke-
ren van het zelfrijdend voertuig op een straatparkeerplaats dichtbij de bestemming wanneer het voertuig eerder bij het opstappunt is dan de reiziger. Wanneer de reiziger bijvoorbeeld een parkeervergoeding van 20 euro moet betalen, kiest 47 procent van de respondenten voor de parkeervoorziening in de binnenstad. Reizigers zijn veel minder gevoelig voor het type bewaking van de parkeervoorziening en het risico op extra wachttijd bij het opstappunt. Persoonlijke eigenschappen, karakteristieken van de reis en risico op schade bij het voertuig onderweg blijken geen effect te hebben op de factoren die van invloed zijn op de parkeerlocatiekeuze van reizigers.
gebruik van het aantal straatparkeerplaatsen fors te verminderen. Randvoorwaarde is wel dat er een parkeerverbod moet komen voor het parkeren van zelfrijdende voertuigen op straatparkeerplaatsen in de binnenstad. De straatparkeerplaatsen fungeren slechts als uitstap- en opstappunten. Om het aantal lege voertuigkilometers te verminderen, wordt geadviseerd om kort parkeren te stimuleren in de binnenstad en lang parkeren aan de stadsrand. Individuen blijken (zeer) gevoelig te zijn voor een verandering in de directe kosten. Dit betekent voor beleidsbeslissingen dat het gedrag (goed) stuurbaar is door het gebruik van (gedifferentieerde) tarieven. Het stimuleren van kort parkeren in de binnenstad kan gerealiseerd worden door de prijs voor parkeren in de binnenstad aantrekkelijker te maken voor kort parkeren. Daarnaast moet de prijs voor lang parkeren op een parkeerterrein aan de stadsrand aantrekkelijker zijn dan lang parkeren in de binnenstad. Verder wordt geadviseerd om een dynamische parkeervergoeding in te voeren voor het tijdelijk parkeren van het zelfrijdend voertuig dichtbij de bestemming. Op deze manier kan de gemeente (1) het parkeeraanbod en –vraag op elkaar afstemmen, (2) anticiperen op parkeerprijzen van de concurrent en (3) reageren op externe factoren (bijvoorbeeld de spitsperiode). Concluderend kan gesteld worden dat de komst van zelfrijdende voertuigen kansen biedt om met prijsbeleid vraag en aanbod van parkeerplaatsen in de stad beter op elkaar af te stemmen en zo de kwaliteit van de openbare ruimte te verbeteren. *BRON: Correia, G. H., de Abreu e Silva, J., & Viegas, J. M. (2013). Using latent attitudinal variables estimated through a structural equations model for understanding carpooling propensity. Transportation Planning and Technology, 36(6):499-519.
RICHTLIJNEN BELEIDSKEUZES
Het onderzoek laat zien dat autobezitters bereid zijn hun zelfrijdend voertuig op afstand te parkeren. Dit biedt een kans om het
DAPHNE VAN DEN HURK, Adviseur Mobiliteit & Ruimte Goudappel Coffeng BV
45
vexpansie 2018
’s Werelds toonaangevende vakevenement voor verkeerstechnologie
hét platform voor mobiliteitsprofessionals INFRASTRUCTUUR • VERKEERSMANAGEMENT • SLIMME MOBILITEIT • VERKEERSVEILIGHEID • PARKEREN
800
exposanten
13
beurshallen
30.000+ vakgenoten
140
nationaliteiten
REGISTREER ONLINE! INTERTRAFFIC.COM
Ontdek grensverleggende mobiliteitsoplossingen Praat mee over de uitdagingen van vandaag en morgen Neem deel aan theatersessies en demonstraties Wissel kennis en praktijkervaring uit Ontmoet veelbelovende startups in de ITSUP hal
20.21.22.23 MRT
2018 RAI AMSTERDAM
Organisatie:
www.intertraffic.com
BeterBenutten
Nieuwe Ronde Nieuwe Kansen
Beter Benutten is een programma waarin het Rijk, decentrale overheden en private stakeholders in twaalf stedelijke regio’s in Nederland werken aan het verbeteren van de bereikbaarheid. Het programma heeft als kernbegrippen gedragsbeïnvloeding, innovatie en samenwerken. Veel projecten in dit programma hebben een directe of indirecte relatie met het thema parkeren. TEKST CASPER STELLING PLANTENGA
Beter Benutten Vervolg is ten einde en wordt nog geëvalueerd. Ondertussen is er een nieuw kabinet gevormd en hebben de betrokken partijen uitgesproken door te gaan met de samenwerking. Een belangrijke reden voor het continueren van de samenwerking is dat de publieke en private ambities zijn verenigd in regionale projecten gericht op korte termijn maatregelen en dat die maatregelen ook daadwerkelijk in zeer korte tijd zijn voorbereid, uitgevoerd en geëvalueerd. Vanuit verschillende invalshoeken wordt invulling gegeven aan het continueren van de samenwerking, zoals Korte Termijn Aanpak MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport) en de deelakkoorden voor het Landelijke Klimaatakkoord voor CO2 reductie. Eén van die deelakkoorden is Mobiliteit. De CO2 opgave van de mobiliteitssector kan niet gerealiseerd worden met alleen Beter
Benutten maatregelen. Een bredere scope is noodzakelijk om de ambitie te verwezenlijken. Naast het ontmoedigen van autogebruik wordt de scope verbreed naar het stimuleren van duurzaam autogebruik en het ontmoedigen van autobezit. Parkeermaatregelen kunnen hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Dit wordt zelfs beaamd in het regeerakkoord. Denk aan elektrificatie van de autovloot, opschalen van laadinfrastructuur, differentiatie in vergunning- en tariefsystemen en het stimuleren van het gebruik van deelauto’s ten koste van de eigen (vaak nog de tweede) auto. Op het gebied van slim autogebruik zijn er mogelijkheden in het minimaliseren van zoekverkeer in drukke (en kwetsbare) stedelijke gebieden en het beter verbinden van de auto aan andere vervoerwijzen zoals de (deel)fiets en het openbaar vervoer. Ook belangrijk is de nog niet overal gedeelde visie dat de parkeersec-
tor een essentiële rol speelt bij de ontwikkeling van Mobility as a Service. Ten slotte kan de parkeersector bijdragen via CO2 neutrale parkeerfaciliteiten of zelfs faciliteiten die duurzame energie opwekken en/of opslaan voor later gebruik. Kortom, nieuwe ronde, nieuwe kansen. Binnen de parkeer- en autobranche gaan de ontwikkelingen snel, maar integraal beleid volgens de Beter Benutten gedachte is er nog niet. Daarmee staan we volgens mij aan het begin van een belangrijke verandering in het mobiliteitsbeleid. Parkeren en autodelen worden integraal onderdeel van de nieuwe aanpak, juist omdat zij erg effectief kunnen zijn voor het verbeteren van de leefbaarheid van de steden en het reduceren van de CO2-uitstoot in de sector. Wat er uiteindelijk landt in regionale uitvoeringsprogramma’s is nog afwachten. CASPER STELLING PLANTENGA MuConsult
47
vexpansie 2018
Het Expertteam
Parkeren, kentekens Met de toenemende digitalisering in het parkeren zijn kentekenregistratie en privacy onderwerpen die actueel zijn en ook blijven. In 2015 is het Expertteam al eerder ingegaan op de belangrijkste aandachtspunten rond dit thema. De introductie van de nieuwe privacywetgeving in mei 2018 is een goede aanleiding weer opnieuw aandacht te besteden aan dit onderwerp, waarbij deze keer de nieuwe Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) centraal staat. Met de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) wordt geborgd dat de rechten en bescherming van persoonsgegevens beter worden geborgd. Daarnaast wordt met de AVG de privacywetgeving binnen de EU-lidstaten gelijkgetrokken. De invulling van de AVG binnen Nederland wordt vastgelegd in de Uitvoeringswet AVG. Deze is momenteel nog niet vastgesteld; de bevoegdheid hiertoe ligt bij de regering en het parlement. Over de impact van de nieuwe wetgeving op gebied van kentekenparkeren bestaat vooralsnog geen eenduidig beeld. De praktische invulling van de wetgeving en bepaling van uitzonderingen zijn op dit moment inhoudelijk nog volop in ontwikkeling. Ook jurisprudentie zal zich nog moeten ontwikkelen om wetgeving te kunnen duiden. Op dit moment is hierdoor nog geen volledig inzicht in welke nieuwe taken en verantwoordelijkheden als gevolg van de AVG voor de verschillende typen organisaties binnen de parkeersector verplicht worden gesteld.
48
vexpansie 2018
KENTEKEN EN AVG Een belangrijke vraag in dit verband Ăłf, en zo ja in welke context, een kenteken valt onder privacygevoelige data of persoonsgegevens. Dat zal van invloed zijn om te bepalen welk type organisaties onder de invloedssfeer van de AVG vallen, en onder welke condities. Verwacht wordt dat met name het type data, de verwerkingsprocessen, het type organisatie en het doel van het gebruik van de data bepalend zullen zijn. Verwacht wordt dat de AVG uiteindelijk in meer of mindere mate relevant wordt voor nagenoeg iedere organisatie die gebruik maakt van een systeem van (min of meer) gedigitaliseerde parkeerhandeling(en), zoals handhaving, belparkeren, kentekeninvoer/ -herkenning, vergunninghoudersparkeren, et cetera. Daarmee wordt de AVG dus relevant voor veel parkeerorganisaties. GEVOLGEN VOOR ORGANISATIE Ten opzichte van de huidige privacywetgeving krijgen
en privacy personen van wie persoonsgegevens worden bewaard meer rechten. Voor organisaties zal ook een aantal aspecten veranderen, waaronder de sancties die kunnen worden opgelegd bij overschrijding van de voorschriften uit de AVG. Organisaties kunnen op de komst van de AVG alvast voorsorteren door ervoor te zorgen dat de relevante mensen in de organisatie op de hoogte zijn van de nieuwe privacyregels en de veranderingen als gevolg van de nieuwe wetgeving. De veranderingen en de daarop alvast te nemen stappen kunnen als volgt worden samengevat: • Voor organisaties komt een verantwoordingsplicht. Organisaties kunnen hierop nu al voorsorteren door te starten met het op orde krijgen van de benodigde documenten. • Organisaties krijgen een informatieverplichting omtrent
gangspunten en na te gaan hoe deze kunnen worden ingevoerd. • Voor verwerkers (derden) van data schrijft de AVG een aantal directe verplichtingen voor, zoals geheimhouding en omgang met data. Organisaties kunnen alvast inventariseren in hoeverre lopende contracten met derden (bewerkers) nog toereikend. Zeker is dat met de komst van de AVG ook binnen de parkeersector een verschuiving in de bevoegdheden, taken en verantwoordelijkheden plaats gaat vinden. Het expertteam ziet daarin een belangrijke rol voor Vexpan om dat proces goed te laten verlopen en kennis en best practices met de leden te delen, waardoor een sectorbrede borging van de AVG in protocollen en uitvoering kan worden bereikt.
dataverzameling en -verwerking. Organisaties kunnen nu al een start maken dit te structureren en vast te leggen. • Verplichting om alle datalekken te documenteren en bij te houden. Hiervoor kunnen al actieplannen worden ontwikkeld. • Een aantal organisaties is verplicht een Data Protection Officer (DPO) aan te stellen. Organisaties kunnen onderzoeken in hoeverre dat voor het bedrijf geldt. • Sommige organisaties krijgen de verplichting een Data Protection Impact Assessment (DPIA) uit te voeren. Organisaties kunnen alvast inschatten of dat voor hen aan de orde is. • Organisaties worden geacht om de verwerking van gegevens zodanig te organiseren dat uitsluitend noodzakelijke gegevens worden verzameld, bewerkt en bewaard. Organisaties kunnen hierop nu al voorsorteren door vertrouwd te raken met de onder de AVG verplichte uit-
Daarbij komt dat hierdoor ook meer inzicht ontstaat in kansen en mogelijkheden voor verdere optimalisering van service en digitalisering van parkeren. In deze rubriek kan slechts een beknopte samenvatting worden gegeven van het rapport van het expertteam over dit veelomvattende onderwerp. Het uitgebreide rapport is te vinden op de website van Vexpan. In dat rapport wordt ook ingegaan op de mogelijkheden voor verdere doorontwikkeling van dataverzameling en -analyse ten behoeve van parkeer- en mobiliteitsbeleid.
VRAGEN? STEL ZE AAN HET EXPERTTEAM! Breng de parkeersector op een nog hoger plan en stel uw inhoudelijke vraag aan het Vexpan Expertteam, info@vexpan.nl
49
vexpansie 2018
Service
Foto: ©NFP Photography
V.l.n.r.: Wouter van Boggelen, Peter Dingemans, Albert de Vries, Monique Pluijm, Ronald van der Weerd, Dagmar Severens, André Wielaard en Martje Hoofs
Over Vexpan BESTUUR
EUROPEAN STANDARD PARKING AWARD (ESPA)
• • • • • • • •
De ESPA is een onderscheiding die namens de EPA wordt verstrekt. De ESPA wordt in Nederland uitgereikt door Vexpan. De ESPA is in het leven geroepen door de Europese parkeerbranche, omdat zij de kwaliteit en het imago van parkeervoorzieningen wil verhogen. Bij de toetsing wordt gebruikgemaakt van een uitvoerige checklist, waarbij onderdelen als verlichting, gebruiksgemak, veiligheid, comfort en betaalsystemen aan de orde komen.
Voorzitter: Monique Pluijm - Empaction B.V. Penningmeester: Albert de Vries - Gemeente Katwijk Wouter van Boggelen - IP Parking Peter Dingemans - ParKam André Wielaard - EasyPark Group Ronald van der Weerd - Coöperatie ParkeerService U.A. Dagmar Severens - Together Martje Hoofs - Gemeente Amsterdam
SECRETARIAAT
Contactgegevens: info@vexpan.nl, 035 - 694 32 45.
Mocht u uw garage willen laten toetsen voor de ESPA, dan kunt u via onze website het aanvraagformulier downloaden. Meer informatie vindt u op www.vexpan.nl of neem contact op met het secretariaat: info@vexpan.nl of 035 - 694 32 45.
WOORDVOERING
Monique Pluijm: contact via het secretariaat: info@vexpan.nl of 035 - 694 32 45. LID WORDEN
Voor informatie over uw lidmaatschap of lid worden van Vexpan kunt u kijken op www.vexpan.nl of neem contact op met ledenmanager Annelies Zijp, a.zijp@vexpan.nl, 06 - 53 69 00 72.
KEURMERK STRAATPARKEREN
Het Keurmerk Straatparkeren voor gemeenten is een waardering van de kwaliteit van het parkeren op straat. Het keurmerk garandeert kwaliteitsnormen ten aanzien van onder andere: parkeerbeleid, parkeerbebording en –bewegwijzering, betalingsmogelijkheden en communicatie met parkeerders. Meer informatie vindt u op www.vexpan.nl of neem contact op met het secretariaat: info@vexpan.nl of 035 - 694 32 45.
EUROPEAN PARKING ASSOCIATION
Vexpan is als onafhankelijke beroepsvereniging lid van de European Parking Association (EPA). Contactpersoon: Martje Hoofs – Q-Park NV
platform parkeren nederland
50
vexpansie 2017 2018
Sigmax scanauto dienstverlening Scannen kentekens middels ANPR Volledige parkeercontrole in BackOffice Opvolging op straat met CityControl of via DeskControl Volledige administratieve en financiële afhandeling Uitgebreide rapportages, inclusief bezettingsgraad Dé totaaloplossing voor handhaving met scanauto’s: van levering voertuig tot opvolging in de backoffice. Meer weten? Neem contact op met Sigmax via +31(0)53 480 3100 of ga naar sigmax.nl/scanauto.
Stand 02.208
d! erd! ceer ifi e rtfic certi geece 01g 9001 O40 IS 1 O IS
arten.com
arkeerka .p w w w aarten.com
l
.n t e n a l p @ n rte parkeerkaa erk
info@parke
Leverancier van parkeerkaarten voor alle systemen PARKINGSUPPLIES B.V. TRANSPORTCENTRUM 21 7547 RT ENSCHEDE TELEFOON 053 - 43 22 688 FAX 053 - 43 25 350