Przegląd Dachowy e-dach.pl nr 42-43

Zapraszamy na Targi

pawilon 6 stoisko 37

o dachach ludzkim głosem

egzemplarz BEZPŁATNY

Dach dwuspadowy

SYSTEMY RYNNOWE GALECO UŚMIECH NA DESZCZ

ISSN 1689-8028

042-043 Listopad 2013 – luty 2014

Nowy, cieplejszy dach

Śląskie Kruszywa Naturalne Sp zSp o.o.z o.o. Śląskie Kruszywa Naturalne ul. Kościelna 11 ul.

Kościelna 47-300 Krapkowice 47-300 Krapkowice tel.77 440 41 71, fax 77 440 64 00 tel.kom. 693 028 814 e-mail: dawid.koziolek@skn.pl tel. kom. 601 846 211 e-mail: grzegorz.rozalewicz@rathscheck.pl

2 SPIS TREŚCI

04 Co oferuje rynek Ważne produkty, nowości

05 Wszystko o dachach

Ewa Kalicka

Budowa, eksploatacja, remont

Od Redakcji

W 05 Dzikie piękno 08 Słownik polskich dekarzy 10 Konkurs fotograficzny – „Fachowcy wybierają MFP”

styczniu weszły w życie nowe warunki techniczne dla budynków. Zmiany dotyczą przede wszystkim wymagań energetycznych, jakie mają spełniać nowo wznoszone obiekty. Wprowadzone zmiany kładą nacisk na poprawę termoizolacyjności budynków i zmniejszenie ich zapotrzebowania na energię nieodnawialną.

Przełoży się to na zmniejszenie kosztów utrzymania domu, przede wszystkim - ogrzewania. Wpłynie jednak na konieczność zastosowania materiałów o lepszych parametrach izolacyjnych lub stosowanie grubszej warstwy izolacji. O tym, jak zmieniają się wymogi dotyczące ocieplenia dachu informujemy szczegółowo w artykule na stronie 20.

Przypominam również, że jak co roku, czekamy na Państwa na naszym stoisku podczas Międzynarodowych Targów Budownictwa i Architektury Budma, w tym roku pierwszy raz w marcu! Serdecznie zapraszamy po archiwalne wydania Przeglądu Dachowego oraz na spotkania z naszymi ekspertami. c E.K.

WYDAWCA Grupa e-budownictwo.pl Sp. z o.o.

ADRES REDAKCJI ul. Domaniewska 41, budynek SATURN 02-672 Warszawa, tel. 22 201 42 70 www.e-budownictwo.pl REDAKTOR NACZELNA Ewa Kalicka | e.kalicka@e-budownictwo.pl

11 Dach dwuspadowy – siła prostoty

REDAKTOR PROWADZĄCA Katarzyna Laszczak | k.laszczak@e-budownictwo.pl

16 Jaki dach, taka więźba 20 Nowy, cieplejszy dach 24 Dachówki zakładkowe 28 Kolorowy i lekki dach 32 Blacha płaska czy

41 Wole oko

BIURO REKLAMY tel. 22 201 42 66 | reklama@e-budownictwo.pl Artur Dudkowski tel. 602 212 213 | a.dudkowski@e-budownictwo.pl Joanna Omietańska tel. 602 332 696 | j.omietanska@e-budownictwo.pl Piotr Panasiuk tel. 606 870 800 | p.panasiuk@e-budownictwo.pl

36 Nasady kominowe 38 Rynny z PVC 40 Rynna z fantazją

54 Wanna pod skosem

44 Światło przez dach płaski 48 Zatrzymaj ciepło 50 Ciepło z podłogi 52 Pod belkami poddasza 56 Aranżacja łazienki na poddaszu

STUDIO GRAFICZNE Art Quality Studio Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo do ich redagowania oraz skracania. Nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam.

Copyright© Grupa e-budownictwo.pl Sp. z o.o.

ISSN 1689-8028 | nakład 15 000 egz.

Należymy do

fot. na okładce: Galeco

profilowana

REDAKCJA Katarzyna Dębek, Agnieszka Jaros, Ewa Kulesza

4 co oferuje rynek

Dachówka płaska PLANO 11 Dachówka zakładkowa PLANO 11 wyróżnia się minimalistycznym i eleganckim wyglądem, który nadaje jej płaska powierzchnia i wyraźne kontury. Dachówka jest przeznaczona do krycia dachów domów o współczesnej architekturze, a także niestandardowych renowacji. Zakładki boczne i wysokie ożebrowanie gwarantują wysoką szczelność przeciwdeszczową nawet na dachach o nachyleniu połaci do 12°. Natomiast około 20 mm czołowego zakresu przesuwu umożliwia elastyczny rozkład łat i regulację długości krycia. Producent oferuje do tego modelu także dachówki skrajne połówkowe. Można więc – obok klasycznego krycia w rzędach – przy kryciu dachówkami krawędziowymi całymi i połówkowymi uzyskać bardzo harmonijny wygląd powierzchni bez ramy na krawędziach dachu.

Zintegrowany innowacyjny system mocowania „Sturmfix” zapewnia wysoką ochronę przeciwburzową. Dachówki PLANO 11 są dostępne w wersji angobowanej w kolorach: czerwony, łupkowo‑szary, czarny oraz glazurowanej (antracyt).

Od kwietna 2014 r. ofertę wzbogaci hawajska czerwień glazurowana, a grafitowy glazurowany – od lipca 2014. Premiera dachówki w Polsce odbędzie się na targach BUDMA 2014 w Poznaniu oraz INTERBUD 2014 w Łodzi. Zapraszamy serdecznie do odwiedzenia naszych stoisk.c Producent: Bogen [www.bogen.pl]

Markizy VMZ do okien pionowych Markiza VMZ do okien pionowych to nowość w ofercie Fakro. Markiza VMZ zapewnia do ośmiu razy skuteczniejszą ochronę przed nagrzewaniem się pomieszczeń w porównaniu z osłonami wewnętrznymi. Ponadto, w przeciwieństwie do rolet zewnętrznych, umożliwia dopływ dziennego światła i zapewnia widok na zewnątrz, jednocześnie chroniąc prywatność domowników.

Dzięki specjalnej konstrukcji markiza odporna jest na porywisty wiatr, a jej budowa umożliwia pełnienie funkcji moskitiery. Markizy do okien pionowych są dostępne w trzech wersjach sterowania: VMZ Solar – to markiza zasilana solarnie, wyposażona w inteligentny system automatycznego uruchamiania w zależności od nasłonecznienia. Latem, w przypadku dużego nasłonecznienia markiza samoczynnie rozsuwa się i chroni pomieszczenie przed nagrzaniem. Przy pochmurnej pogodzie markiza automatycznie się zwija zwiększając napływ naturalnego światła.

VMZ Z‑Wave – zasilana prądem z sieci elektrycznej i sterowana za pomocą pilota lub przełącznika naściennego w bezprzewodowym systemie Z‑Wave.

VMZ – obsługiwana ręcznie, lub za pomocą drążka (w komplecie). c Producent: Fakro [www.fakro.pl]

Inspirujące kolory gontów Firma TechnoNICOL Polska sp. z o.o. powiększa rynkową ofertę laminowanych gontów bitumicznych – do sprzedaży wchodzi nowa kolekcja Country, natomiast znana już odbiorcom kolekcja Jazz zostaje rozszerzona o 5 dodatkowych kolorów.

Klienci, którzy zdecydują się wykorzystać na swoim dachu gont Country mogą wybierać spośród 7 kolorów, wśród których najciekawsze to: Texas (kolor piasku), Utah (kolor piaskowca) i Ohio (nasycony kolor bordowy).

Natomiast nowe w kolekcji Jazz są barwy Toskania (kolor pnia drzewa z akcentami zielonymi), Barcelona (kontrastowe kolory miedzi i szmaragdu), Sevilla (zimny niebieski odcień i barwa gliny ceramicznej), Alicante (delikatny błękit oceanu oraz ciepłe piaszczyste barwy) i Castilla (jasnoszary z wysokim współczynnikiem odbicia promieni słonecznych).c Producent: TechnoNICOL [www.technonicol.pl]

Papa podkładowa SBS Scalabit 750 SAND Scalabit 750 SAND to specjalna wodoodporna papa podkładowa wykonana z włókniny poliestrowej, której wierzchnia strona pokryta jest drobnoziarnistą posypką mineralną. Jest przeznaczona do wykonywania podkładowej warstwy pokryć dachowych na dachach skośnych z pełnym deskowaniem. SBS Scalabit 750 SAND zapewnia wysoką jakość, żywotność oraz odporność na rozrywanie gwoździem.

Gramatura folii wynosi 750 g/m², długość rolki 20/1 m.c Producent: Scala Plastic [www.scaladachy.pl]

5 dekarze

Dzikie piękno

Fot. Krystian Kępniak

Łupek kamienny to szlachetne i trwałe pokrycie.

O wyjątkowości tego materiału, możliwościach jego zastosowania i tajnikach układania „na dziko” rozmawiamy z Krystianem Kępniakiem, dekarzem łupkowym.

Rozmawiała Katarzyna Laszczak

vvCo to jest dzikie krycie łupkiem?

Dzikie krycie jest techniką krycia łupkiem, które uznawane jest za „królewskie”. W czasie wykonywania dachów łupkowych przekonałem się o prawdziwości tego określenia. Jest ono rzadko spotykane ze względu na skalę trudności. Bazuje na połączeniu surowych zasad rzemiosła dekarskiego z rzadko spotykanym w tej branży rodzajem artyzmu. Dekarz w tym przypadku nie ogranicza się tylko do montowania standardowych elementów pokryć dachowych. Jest twórcą dachu od samego początku i to od niego zależy jego ostateczny wygląd. Na próżno szukać dwóch dachów ułożonych identycznie w technice dzikiego krycia. Każdy ma swój indywidualny charakter, a rozwiązania nie są dobierane szablonowo. Niejednokrotnie spotkałem się z dachami, które aspirowały do dachów wykonanych „na dziko”.

W rzeczywistości były to po prostu nieregularne, zaokrąglone kamienie ułożone jeden na drugim, tworzące tym samym chaotyczny rysunek. Taki dach oczywiście będzie się podobał niewtajemniczonym, ale jest to raczej spowodowane pięknem materiału, a nie wykonaniem, które jedynie udaje tę skomplikowaną technikę układania łupka. vvJakie są zalety dachu pokrytego łupkiem?

Jego największą zaletą jest oczywiście trwałość, to materiał pozyskiwany z naturalnego surowca, jakim jest skała osadowa mająca około 400 mln lat.

W procesie obróbki kamienia nie używa się żadnych środków chemicznych, więc łupek od momentu wydobycia, poprzez obróbkę, aż do położenia na dachu jest materiałem w stu procentach ekologicznym. Kolejną zaletą łupka jest jego uniwersalność: możemy z niego wykonać zarówno proste konstrukcje (dach dwuspadowy), jak i najbardziej wymyślne dachy wielopołaciowe z licznymi koszami, lukarnami, a nawet kopuły o dowolnym kształcie i rozmiarze. Łupek również idealnie pasuje do nowoczesnych budynków, jako okładzina elewacji oraz pokrycie dachowe. Osobiście urzekł mnie w łupku jego wygląd, który potrafi zmienić się wraz ze zmianą pogody.

Wygląd łupka zmienia się wraz z pogodą. (fot. K. Kępniak))

6 dekarze Łupek mieni się w promieniach słońca, lśni podczas deszczu oraz delikatnie zachodzi szronem w zimowe dni – można powiedzieć, że żyje w zgodzie z naturą. Efekt starzenia się jest mu obcy, po każdej zimie wraz z zejściem śniegu wygląda jakby dopiero został położony na dachu. vvW jaki sposób obrabiane są elementy i jak wykonywany jest ich montaż?

Do obróbki kamienia służy specjalny młotek łupkowy oraz kowadełko, na którym ręcznie nadajemy odpowiednią formę łupkowi. Wymaga to oczywiście wcześniejszego przeszkolenia, ponieważ w zależności od złoża musimy przyjąć odpowiednią technikę obróbki. Łupek występuje w kilku szablonach np.: prostokątnym, łuskowym, uniwersalnym czy ostrokątnym. Jeśli wybierzemy jeden z tych formatów otrzymamy łupek, którego praktycznie nie będziemy musieli obrabiać. Do obróbki pozostaną nam tylko kamienie okapowe, szczytowe oraz kalenicowe. Wyjątkiem jest właśnie dzikie krycie, w którym każda płytka obrabiana jest wstępnie na ziemi, zaś ostateczny kształt nadawany jest już na dachu. vvJak długo trwa wykonywanie poszczególnych elementów i całego dachu?

Układanie łupka "na dziko" to połączenie zasad rzemiosła dekarskiego z artyzmem. (fot. K. Kępniak)

Wszystko zależy od doświadczenia oraz indywidualnych umiejętności dekarza. Krycie prostokątne ułożymy dużo szybciej od np. krycia łuskowego, choćby ze względu na charakterystyczne dla tego rodzaju formatu zakończenia naroży, kalenic oraz sposób wykonywania koszy. Jednak przy pracy z łupkiem nie można wywierać presji czasowej. Jest to materiał długowieczny, ale tylko wtedy, kiedy poświęcimy odpowiedni czas i zaangażowanie na montaż każdej z płytek.

Do prawidłowo wykonanego dachu z łupka należy zmienić swoje podejście i zrozumieć, z jakim materiałem mamy do czynienia. Każda decyzja począwszy od tego, w jaki sposób będziemy poruszać się po łupkowym dachu (nie można chodzić po płytkach), po prawidłowe wykonanie wentylacji musi być dobrze przemyślana i zaplanowana z wyprzedzeniem. vvCo w dzikim kryciu jest najtrudniejsze, a co najprzyjemniejsze?

Trzeba powiedzieć, że tak naprawdę nie ma opisanych zasad wykonywania tego rodzaju pokrycia. Techniki wykonania dachu w dzikim kryciu przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Przestrzeganie surowych zasad rzemiosła oraz umiejętność odnajdywania się w tym pozornie chaotycznym układzie

kamieni jest niezbędne przy pracy z łupkiem układanym „na dziko”. Jedną z większych przeszkód jest na pewno brak doświadczenia dekarzy w tej technice. Jedynie doświadczony dekarz jest w stanie poprawnie wykonać taki dach. Najprzyjemniejszą częścią jest oczywiście zakończenie całej inwestycji.

Praca nad tym artystycznym zwieńczeniem domu, często zajmuje kilka miesięcy (powierzchnia ok. 800 m²).

Kiedy taki dach jest już skończony prezentuje się naprawdę wyjątkowo i okazale – jest to swojego rodzaju małe kamieniarskie arcydzieło. Fakt, że każda z płytek została indywidualnie obrobiona i dopasowana świadczy o wyjątkowości danej realizacji i daje potężną dawkę satysfakcji. vvNa jakie domy i dachy nadaje się łupek obrabiany w ten sposób? Łupek „na dziko” najbardziej okazale będzie prezentował się na budynkach o skomplikowanym kształcie, nieregularnych liniach okapu, miękkich przejściach koszowych, narożnych, z pływającymi kalenicami oraz z dedykowanymi do dachów w tej technice - kominami chlebowymi z miękkimi przejściami.

Wskazany jest też odpowiedni kąt nachylenia połaci dachowych (>35 stopni), na którym będziemy widzieli cały kamień, a nie tylko jego krawędzi.

Dla pokrycia z łupka charakterystyczne są miękkie przejścia, np. w obróbce kominów. (fot. K. Kępniak)

okładzinę elewacji, okazale będzie prezentowała się również deska czołowa czy szczyt wykonany z kamieni układanych na dziko.

Doskonałym przykładem zastosowania łupka w technice dzikiego krycia jest Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka. Konstrukcja przypomina 4 ogromne babki z piasku postawione na szerszej podstawie, wokół których jest fosa. Prawie okrągły kształt idealnie podkreśla zaokrąglone łupkowe płytki. vvJakie są charakterystyczne elementy wykończeniowe? Czym różni się ich wykonanie w porównaniu z popularnymi pokryciami?

Najbardziej charakterystycznymi elementami są wszelkiego rodzaju miękkie przejścia. Kosz, w przeciwieństwie do tradycyjnej metody, nie jest tu wykonywany z blachy tylko na odpowiednio wyprofilowanej konstrukcji z łupka o odpowiednim kształcie i rozmiarze. Wszystkie przejścia wykonywane są „na miękko”, oznacza to brak gwałtownych przeskoków z jednej połaci na drugą np. podczas przejścia połaci na lukarnę lub w czasie obrabiania kominów. vvJak wygląda układ warstw dachu przy kryciu łupkiem?

Przede wszystkim konstrukcja dachu powinna być wykonana z drewna o odpowiedniej wilgotności i jakości (c24). Zalecane jest zastosowanie drewna suszonego komorowo, czterostronnie struganego KVH. Pod łupek najczęściej stosuje się pełne deskowanie, na którym układana jest papa o odpowiednich parametrach.

Kamień nie wymaga wentylacji, natomiast drewniana podkonstrukcja – jak najbardziej. Wykonuje się

ją poprzez zastosowanie wlotu w okapie oraz wylotu na połaci (odpowiednio obrobionego kamieniem) lub poprzez zastosowanie kalenicy wentylowanej.

Ocieplenie dachu wykonanego z łupka standardowo układa się między krokwiami. Możliwe jest zastosowanie ocieplenia nakrokwiowego. Są na świecie kraje, gdzie łupek jest układany tylko na ruszcie wykonanym z kontrłat i łat – jest to jednak spowodowane strefą klimatyczną (małe obciążenia śniegiem). vvCzy w ten sposób obrabiany łupek nadaje się tylko na dachy? Jakie inne elementy budynku można wykończyć w ten sposób?

Tak naprawdę w tej kwestii łupek nie stawia żadnych ograniczeń. Na dziko ułożymy zarówno prosty dach, jak i ten najbardziej skomplikowany. W tej technice wykonamy także oryginalną

vvProszę opowiedzieć realizacji, która była największym wyzwaniem.

Największym wyzwaniem był oczywiście mój pierwszy dach wykonywany w „dzikówce”. Był to bardzo skomplikowany dach, więc można powiedzieć, że trafiła mi się pełna kumulacja. Taki debiut wymagał ode mnie szybkiej nauki wykonywania poszczególnych elementów. Z perspektywy czasu mogę powiedzieć, że dach był bardzo skomplikowany na moje szczęście, liczył ponad 750 m² i miał liczne kosze dachowe, 4 kominy chlebowe oraz wieżę, na której wykonywaliśmy naroża nokowe. Wiele elementów wykonywałem intuicyjnie, ponieważ wszystko było dla mnie nowe. Począwszy od narzędzi do obróbki kamienia (młotek i kowadełko), a co najważniejsze sam materiał, który zadziwiał mnie swoimi możliwościami (kosze, naroża, kominy były wykonywane z tego samego materiału o różnych szerokościach). Był to skok na głęboką wodę, ale wtedy przecież najszybciej się uczymy. Dach w Skierniewicach, czyli kolejną realizację, układałem dużo bardziej świadomie. Było to zlecenie, które miałem możliwość wykonywać już samodzielnie. Każdy następny dach w dzikim kryciu, dawał mi możliwość nabierania doświadczenia, które jest jednym z najważniejszych elementów, podczas pracy z materiałem w tej wyjątkowej technice. c

Dach w Skierniewicach – artystyczne zwieńczenie domu. (fot. K. Kępniak)

8 DEKARZE

SŁOWNIK POLSKICH DEKARZY RAFAŁ GUŹDŹ RAF- DACH Rafał Guźdź vvtel. 692 265 712 vvul. Żeglugi Wiślanej 16A m.71 vv03-043 Warszawa Firma RAF‑DACH specjalizuje się w kryciu dachów: blachodachówką, dachówką, papą, tytan‑cynkiem. Wykonuje także montaż więźby, obróbki blacharskie oraz montaż okien dachowych i orynnowania. Rafał Guźdź pracuje w branży dekarskiej od 15 lat, a od 2007 roku prowadzi własną firmę.

Rocznie wykonuje około 30 realizacji, posiada certyfikaty szkoleń firm: ROTO, VELUX, BRAAS, CREATON. Firma RAF‑DACH działa na terenie całego kraju.

vvImię i nazwisko: Rafał Guźdź vvOd jak dawna pracujesz w branży: od 1999 roku, a od 2007 r. mam własną firmę vvUlubiony materiał, z którym pracujesz: moim ulubionym materiałem jest dachówka vvUlubione zajęcie wykonywane zawodowo: ulubionym zajęciem zawodowym są obróbki blacharskie vvNajwiększe wyzwanie zawodowe: największym wyzwaniem zawodowym było osiedle apartamentów pokrytych tytan-cynkiem vvCo lubisz w swojej pracy... w swojej pracy najbardziej lubię różnorodność wykonywanych inwestycji vv... a czego nie lubisz: w swojej pracy nie lubię zimowego odpoczynku!!! vv Prywatnie jestem... szczęśliwym mężem i ojcem! vvGdybym miał zmienić zawód to zostałbym... strażakiem! vvNajchętniej wypoczywam... nad ciepłym morzem! vvMoje hobby to... sport, muzyka, fotografia!

Jesteś dekarzem? Chcesz, żeby Twoja prezentacja ukazała się w Przeglądzie Dachowym?

Skontaktuj się z nami: redakcja@e-budownictwo.pl, tel. 22 201 42 70.

Witold Boguszewski Grupa Dekarska Milanówek vvul. Królewska 42 vv05-822 Milanówek vvtel. 22 724 81 47 vvmilanowek@grupadekarska.pl vvwww.grupadekarska.pl Witold Boguszewski jest dekarzem z 35. letnim doświad‑ czeniem w branży. Od 1990 roku prowadzi własną firmę dekarską, a od 2001 r. – hurtownię materiałów pokryciowych. Jest także współzałożycielem Spółki Grupa Dekarska, która od 2007 r. zrzesza wokół siebie małe i średnie firmy rodzinne z terenu całej Polski, specjalizujące się w sprzedaży i wykonawstwie pokryć dachowych.

Grupa Dekarska zajmuje się sprzedażą materiałów dachowych, montażem pokryć dachowych, renowacją i modernizacją dachów, wykonawstwem więźb, a także oferuje kompleksową utylizację eternitu. Firma działa na terenie całej Polski.

vvImię i nazwisko: Witold Boguszewski vvOd jak dawna pracujesz w branży: od 1980 roku pracuję na dachach w kraju i poza granicami, zdobywam doświadczenie, a od 1990 r. prowadzę własną firmę dekarską. W 2001 r. wraz z żoną otwieramy własną hurtownię materiałów pokryciowych. W 2002 r. wstępuję do Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy, uzyskuję tytuł mistrza dekarskiego. W 2007 r. zakładam z przyjaciółmi z branży Spółkę Grupa Dekarska, a w 2008 r. zostaję prezesem Oddziału Mazowieckiego PSD vvUlubiony materiał, z którym pracujesz: moim ulubionym materiałem jest dachówka karpiówka vvUlubione zajęcie wykonywane zawodowo: kształcenie uczniów i kierowanie zespołem ludzi na budowie vvNajwiększe wyzwanie zawodowe: budowa Ośrodka Kształcenia Dekarzy przy Szkole Budowlanej w Pruszkowie vvCo lubisz w swojej pracy... trudne wyzwania i efektowne realizacje vv... a czego nie lubisz: nieuczciwych inwestorów oraz pseudofachowców vvPrywatnie jestem... szczęśliwym ojcem pięciorga dzieci i dziadkiem trójki wnucząt vvGdybym miał zmienić zawód to zostałbym... politykiem;) vvMoje hobby to... myślistwo, podróże, działalność społeczna

10 dekarze

Konkurs fotograficzny „Fachowcy wybierają mfp” – zakończony Właśnie dobiegła końca pierwsza edycja konkursu fotograficznego „Fachowcy wybierają mfp” i z grona specjalistów z zamiłowaniem fotograficznym został wyłoniony główny zwycięzca. Konkurs zorganizowany był przez producenta drewnopochodnej płyty mfp, firmę Pfleiderer S.A z Grajewa.

Kilkudziesięciu uczestników konkursu walczyło o nagrodę główną przez ponad sześć miesięcy. Każdego miesiąca wybierane było najlepsze zdjęcie, które gwarantowało udział w finale.

Comiesięczny wybór zdjęć dostarczał wiele emocji, a otrzymanie tytułu Zdjęcia Miesiąca zapewniało uczestnikowi kolejną nagrodę.

Głównym zwycięzcą konkursu fotograficznego „Fachowcy wybierają mfp” został Pan Ryszard Mitan – Usługi Dekarskie Mitan Ryszard. Serdecznie gratulujemy zwycięstwa!

Dzięki uczestnictwu w konkursie Pan Ryszard wygrał nagrodę główną – wciągarkę linową GEDA Star ze specjalnym uchwytem do płyt mfp i innych, o wartości 16 300 zł oraz tytuł „FACHOWCA ROKU”. c

11

Dach tyt dwuspadowy

dachy

– siła prostoty

Gdy dom stoi samotnie na dużej działce otoczonej drzewami, zawsze będzie wyglądał dobrze – bez względu na to, czy będzie to dom‑zamek, czy futurystyczna bryła.

Tomasz Dąbrowski

Fot. Braas

I

naczej rzecz wygląda, gdy budynek trzeba wpisać w otoczenie innych domów.

Wówczas każdy obiekt pełni rolę trybu w bardziej złożonej architektonicznej maszynie i jeśli w otoczeniu tradycyjnych domów wyrośnie jeden „zamek”, pojawia się zgrzyt, który nawet średnio wrażliwego na estetykę człowieka może przyprawić o ból zębów.

Nic tak mocno nie wpływa na styl budynku jak dach. Podkreśli on walory elewacji i ukryje jej ewentualne wady.

Jednocześnie może stać się przyczyną geometrycznego bałaganu i kompletnie zaburzyć proporcje budynku. Może świadczyć także o wyczuciu estetyki i dobrym smaku właściciela lub kompletnym ich braku. Jak więc uniknąć potknięcia? Wystarczy wszystko dobrze przemyśleć, upewnić się, czy architekt wie, w jakim otoczeniu będzie stał projektowany przez niego dom, nie upierać się za wszelką cenę przy rozwiązaniach, które będą jaskrawo wyróżniać nasz dom z otoczenia innych.

Najprostsza metoda na sukces to budowa domu krytego dachem dwuspadowym

– ma on wiele zalet „ukrytych”, dobrze wpisuje się w każde otoczenie i nie budzi kontrowersji.

Dom kryty dachem dwuspadowym może być jednocześnie bardzo ciekawy, nowoczesny i niepowtarzalny oraz funkcjonalny. Skromne z pozoru dwie

połacie kryją w sobie bardzo duży potencjał.

Estetyka Dach dwuspadowy wrósł w Polską tradycję i mocno się w niej zakorzenił.

Kiedyś ten styl narzucała rzeczywistość

Kształt dachu znacząco wpływa na charakter domu. (fot. Braas)

12 dachy

Połacie dachu dwuspadowego mogą urozmaicać lukarny i wykusze. (fot. Braas)

– prosta forma oznaczała oszczędność środków i solidną realizację – w myśl zasady, że im coś jest bardziej skomplikowane, tym szybciej się zepsuje. Dwie dosyć strome połacie były receptą na niewielki wybór materiałów pokryciowych i nie najlepszą ich jakość. Duży kąt nachylenia oznaczał skuteczne odprowadzanie wody i bezproblemowe zsuwanie się śniegu. Płaszczyzna dachu bez załamań była także dodatkowym plusem – na dachu nie było słabych punktów (nie licząc komina), które szybciej mogły zacząć przeciekać, a prosty okap znacznie ułatwiał wykonanie orynnowania.

Dziś problemy z jakością i dostępnością pokryć odeszły w niepamięć. Na rynku oferowane są też doskonałej jakości akcesoria dachowe, możliwe stało się więc budowanie dachów o najbardziej nawet wymyślnych kształtach – czegokolwiek nie wymyśliłby architekt, znajdą się materiały, żeby jego pomysł zrealizować.

W ciągu kilku lat fascynacji nowymi możliwościami, które dały sposobność odreagowania inwestorom i architektom Dach dwuspadowy to prosta forma, wyróżniająca się wieloma zaletami. (fot. Braas)

czasu spędzonego w otoczeniu komunistycznych domów‑kostek, powstało wiele przykładów na to, jak dziwna i niesmaczna może być architektura, w której wyobraźnia nie idzie w parze z rozsądkiem. Być może w takich właśnie warunkach umocniła się koncepcja zakładająca, że dobra architektura i styl są nierozerwalnie związane z oszczędnością formy, funkcjonalnością i dbałością o jak najwyższą jakość wykonania. Dom kryty dachem dwuspadowym może być najlepszym tego przykładem.

Oszczędna geometria domu krytego dwoma połaciami wpisuje się idealnie w każde niemal otoczenie. Dom taki wygląda tak samo dobrze, jeśli na działce ustawimy go w stronę drogi kalenicą czy szczytem. Nie ma także znaczenia, czy w bezpośrednim sąsiedztwie budynku parterowego powstaje budynek z wysokim poddaszem użytkowym – jeśli obydwa pokryte będą dwoma połaciami, nawet ustawionymi inaczej w stosunku do stron świata, w odmiennych kolorach i przełamane lukarnami, otoczenie będzie sprawiało wrażenie zharmonizowanego

i spokojnego. Nie musimy obawiać się także tego, że dom nasz wyglądać będzie zbyt skromnie.

Dach dwuspadowy ma wiele odmian.

Dzięki kilku niewielkim modernizacjom podstawowego modelu można uzyskać ciekawe i oryginalne efekty, które dodatkowo poprawią walory użytkowe domu. Mówi się także, że nic nie robi takiego wrażenia, jak odpowiednio dobrane dodatki.

Być może najlepszym rozwiązaniem będzie więc dom niewielki, na pierwszy rzut oka skromny, jednak nowoczesny i komfortowy, otoczony pomysłowo zaprojektowanym, pięknym ogrodem?

Dwuspadowy z pomysłem Dach dwuspadowy w wersji podstawowej to dwie prostokątne płaszczyzny łączące się w kalenicy. Urozmaicić je możemy na kilka sposobów. Jeśli dom ma stosunkowo dużą płaszczyznę dachu i chcemy rozbić jej monotonię, możemy zamontować w niej okna połaciowe.

Inny sposób, dzięki któremu dodatkowo doświetlimy poddasze to budowa lukarny. Wykusz w elewacji równoległej do kalenicy to kolejny sprytny zabieg, który zwiększy powierzchnię użytkową domu. Jego ściany możemy podnieść na tyle wysoko, żeby przenieść go także na poddasze i przykryć małym daszkiem ustawionym prostopadle do połaci głównej. Wykusz w ścianie szczytowej także zupełnie zmieni oblicze domu.

Dach wykusza możemy przeznaczyć na balkon, a nad nim zbudować jednospadowy lub dwuspadowy dach, który uchroni go przed deszczem i śniegiem.

Zamiast wykusza w tym samym miejscu może zostać zaprojektowany garaż lub wiata na samochód. Inne praktyczne rozwiązanie urozmaicające wygląd dachu dwuspadowego to daszek nad głównym

Dach dwuspadowy doskonale pasuje do domów w stylu tradycyjnym... (fot. Euronit)

wejściem do budynku – sposobów na jego wykonanie jest wiele. Charakter domu kształtować możemy samą już tylko długością okapów.

Nowoczesne domy energooszczędne projektowane są jako zwarte geometryczne bryły. Bardzo często budynki te, uzbrojone w solidne izolacje termiczne i mechaniczną wentylację, kryte są prostymi dachami dwuspadowymi zupełnie pozbawionymi okapów.

W prostym dachu mniej będzie miejsc, przez które budynek traciłby energię cieplną. Brak okapu gwarantuje także większe zyski energii słonecznej przez duże okna elewacji południowej.

Na prostej połaci łatwiej również zamontować kolektory słoneczne i czerpać więcej korzyści z ich instalacji.

...ale równie dobrze sprawdza się w bardzo nowoczesnych konstrukcjach. (fot. Euronit)

Czasem pojawia się jednak potrzeba przedłużenia okapu. Bardzo często, chcąc zwiększyć wysokość pomieszczeń poddasza, inwestor decyduje się podnieść ściankę kolankową o kilka pustaków.

W efekcie może to doprowadzić do sytuacji, w której proporcje budynku zostaną mocno zachwiane – budynek staje się za wysoki, a dach za krótki. Już na pierwszy rzut oka widać, że coś jest nie tak i bryła domu wygląda nieciekawie.

Przedłużenie okapu powinno poprawić optycznie proporcje domu.

Ekonomia Z ekonomicznego punktu widzenia dach dwupołaciowy jest rozwiązaniem idealnym bez względu na to, jakiego materiału pokryciowego chcielibyśmy

użyć. Za rozwiązaniem takim przemawiają następujące fakty: łatwość i szybkość wykonania więźby i pokrycia, znikoma ilość odpadów podczas budowy, brak wrażliwych miejsc, które najprędzej ulegają uszkodzeniom (załamania połaci), niewielka ilość obróbek blacharskich, bezproblemowa adaptacja poddasza na cele mieszkalne i większa przestrzeń pod dachem do wykorzystania niż w przypadku innych typów konstrukcji.

Dach taki łatwiej także doświetlić.

Wystarczy ściany szczytowe zaopatrzyć w klasyczne okna elewacyjne. Bez „przebijania” płaszczyzny dachu wpuścimy słońce do pokoi pod skosami, a w razie potrzeby możemy jeszcze zastosować doświetlenie lukarną. W szczycie możemy także zażyczyć sobie balkon, który otworzy dom na otoczenie i zwiększy powierzchnię użytkową poddasza.

Jak widać, dach dwuspadowy wcale nie musi oznaczać budynku nudnego, monotonnego i takiego jak tysiące innych, z pewnością za to będzie tańszy w budowie, poddasze komfortowe w użytkowaniu, a sam obiekt doskonale wpisze się w otoczenie, stając się dobrą wizytówką swojego właściciela. c

więcej o konstrukcji dachu

14 artykuł sponsorowany

W publikacji tej, z szero‑ kiej grupy farb i lakierów norweskiej firmy Jotun, przedstawiamy Państwu kilka produktów o cechach niespotykanych dotychczas na naszym rynku.

profesjonalna Ochrona drewna i metalu do chwili obecnej Jotun znany był głównie jako dostawca farb dla przemysłu stoczniowego, budowlanego i chemicznego.

Firma, po osiągnięciu wielu sukcesów na rynku farb przemysłowych, udostępniła swoje produkty także klientom indywidualnym.

FARBY I LAKIERY DO DREWNA Produkty te stworzone zostały głównie do ochrony zewnętrznej elementów drewnianych narażonych na szkodliwe działanie czynników zewnętrznych, takich jak promieniowanie UV, wilgoć, pleśnie, grzyby, itp.

Przetestowane w surowym północnym klimacie kraju fiordów, w chwili obecnej szturmem zdobywają rynki całego świata – od krajów Dalekiego Wschodu, poprzez region krajów arabskich, do Europy.

Bardzo popularne na rynku brytyjskim i niemieckim, od tego roku, osiągalne są także na rynku polskim. W Polsce

Charakterystyka produktów Grupa farb do drewna, nieprzezroczystych, o wysokiej zawartości części stałych. Farby wodorozcieńczalne oraz na bazie rozcieńczalników: • po aplikacji struktura drewna nadal widoczna, • przeznaczone głównie do malowania zewnętrznych elewacji, ale także: dachów, podbitek dachowych, drzwi i okien, płotów oraz mebli ogrodowych, • przy prawidłowej aplikacji okres przema‑ lowania nawet do 12 lat, • zawierają substancje grzybobójcze wraz z filtrem UV, • świetne do renowacji, toleruje gorzej przygotowane podłoże, • po wielu latach od malowania doskonała stabilność kolorów, • charakteryzują się krótkim czasem schnięcia i możliwością nanoszenia kolejnej warstwy.

Grupa bejc zewnętrznych przezroczystych i półprzezroczystych: • zawierają olejki chińskie oraz substancje grzybobójcze z filtrem UV, • zabezpieczają drewno przed nieko‑ rzystnymi warunkami atmosferycznymi, • podkreślają naturalne piękno drewna, • wymagają kompatybilnego podkładu oraz dobrze przygotowanego podłoża, • przy prawidłowej aplikacji zapewniają niepowtarzalny wygląd elewacji drewnianych na wiele lat, • mają zastosowanie także do wszelkiego rodzaju podbitek drewnianych, konserwacji mebli ogrodowych, tarasów drewnianych, itp.

Więcej informacji o farbach i lakierach do drewna norweskiej firmy Jotun na stronie informacyjnej www.lakiery‑do‑drewna‑jotun.manifo.com

15 artykuł sponsorowany

Profesjonalne rozwiązanie dostępne dla każdego!

Jotun poleca także profesjonalne rozwiązania z zakresu malowania dachów. Conseal Touch‑UP to akrylowa farba antykorozyjna o bardzo szerokim zastosowaniu. Została stworzona przez norweską firmę Jotun dla zabezpieczania metalowych konstrukcji przemysłowych, ale szybko znalazła uznanie także wśród odbiorców indywidualnych.

FARBA DO METALU Farba Conseal Touch‑Up szczególnie polecana jest do renowacji dachów wykonanych z blachy stalowej, ogrodzeń metalowych oraz wszelkich konstrukcji,

Conseal Touch‑UP

na Twój dach!

w których zabezpieczaniu niemożliwe jest zastosowanie skomplikowanych systemów malarskich. Stosowana może być zarówno jako grunt, jak i nawierzchnia, a możliwość nakładania powłok do 120μm oszczędza czas potrzebny na przemalowanie. vvFarba Conseal Touch‑UP toleruje gorzej przygotowane podłoże, co pozwala na zastosowanie jej w miejscach trudno dostępnych bez konieczności angażowania dużych środków finansowych, potrzebnych na czyszczenie takich powierzchni. vvJako produkt jednoskładnikowy, farba Conseal Touch‑Up może być stosowana również w zmiennych warunkach pogodowych. vvNiewątpliwą zaletą farby Consel Touch‑Up jest możliwość przygotowania jej

w bardzo szerokiej gamie kolorów. Dzięki temu można dopasować barwę dachu, czy ogrodzenia do ogólnej kolorystyki przyjętej dla danego obiektu. vvFarba Conseal Touch‑Up jest idealnym rozwiązaniem dla odbiorców, którzy cenią jakość. Łączy bowiem wszystkie zalety produktów przemysłowych, czyli trwałość oraz wysoką jakość z niewygórowaną ceną. c

Autoryzowany dystrybutor JOTUN w Polsce

Olicon Delta Sp. z o.o. ul. Budowlanych 23, 80-298 Gdańsk tel. 58 76‑10-147, 144; fax 58 76‑10-149 www.olicondelta.pl www.farbanadachy.manifo.com adres e‑mail: jotun@olicondelta.pl

16 więźba

Jaki dach

Wybór konstrukcji dachu należy do projektanta.

Inwestor nie ma bezpośredniego wpływu na to, jakie rozwiązania techniczne, materiały i wymiary elementów zostaną zastosowane. Jednak decyduje o tym pośrednio – między innymi wybierając kształt dachu i rodzaj pokrycia.

Tym samym wpływa na koszt budowy domu.

taka więźba

Do

inwestora należy najbardziej elementarna decyzja – czy dom ma mieć dach płaski czy spadzisty.

Dachy płaskie najczęściej mają konstrukcję żelbetową (niekiedy drewnianą), w formie tzw. stropodachu.

W domach z dachami spadzistymi stosuje się konstrukcje drewniane, czyli więźbę.

Typów konstrukcji drewnianych jest wiele.

Decydując o wyborze jednej z nich projektant bierze pod uwagę kilka czynników.

Z poddaszem czy bez Inna jest więźba w domu parterowym, inna w domu parterowym z użytkowym poddaszem.

W domu parterowym więźba i strop (jeżeli jest drewniany) tworzą całość.

Każda belka stropowa i para opartych na niej krokwi tworzą pełny, trójkątny element nazywany wiązarem. Tym, co oddziela sferę „ciepłą” od „zimnej” jest strop, i to on jest ocieplony. Poddasza nie zamieszkują „producenci” dużych ilości pary wodnej jakimi są ludzie, dlatego warstwę wstępnego krycia wykonuje się z folii o niskiej paroprzepuszczalności.

W domu z poddaszem użytkowym strop i więźba to dwa osobne elementy. Strop

najczęściej jest żelbetowy (bo obciążony wszystkim, co się na nim znajduje).

Więźba nie opiera się na nim bezpośrednio, lecz poprzez specjalną belkę – murłatę. Wiązarem jest tu para krokwi tworząca coś w rodzaju równoramiennego trójkąta pozbawionego najdłuższego boku.

Ociepla się nie strop, lecz dach. W domu z poddaszem użytkowym to właśnie dach jest najbardziej skomplikowaną, trudną do wykonania i najdroższą częścią stanu surowego domu.

Rozpiętość dachu Kolejny czynnik to rozmiary budynku, a dokładnie – rozpiętość dachu, czyli odległość między dłuższymi ścianami

Fot. Redakcja

Agnieszka Wysocka

W domu z poddaszem użytkowym dach jest najbardziej skomplikowaną i najdroższą częścią stanu surowego... (fot. Braas)

....a konstrukcja więźby jest ściśle związana z formą dachu. (fot. Fotolia)

domu (liczona w ich świetle, to jest od wewnątrz). Jeżeli rozpiętość wynosi mniej niż 7,5 metra, projektant projektuje najprostszy typ (ustrój) konstrukcji drewnianej, czyli dach krokwiowy. Przy rozpiętości powyżej 7,5 m dach musi mieć umocnienia zwane jętkami i powstaje jego modyfikacja: konstrukcja krokwiowo‑jętkowa. W projektowaniu więźby bierze się także pod uwagę kąt pochylenia dachu. Konstrukcje krokwiowe buduje się przy spadku 30-50 stopni, przy czym krokwie nie mogą mieć więcej niż 4,5 m, a przy pokryciach bardzo lekkich – 5 metrów długości.

Oto jakie typy konstrukcji dachów w stosuje się przy określonych rozpiętościach: vvdo 7,5 metra – ustrój krokwiowy vv7-9 metrów – ustrój krokwiowo‑jętkowy vv9-11 metrów – ustrój płatwiowo‑jętkowy vvdo 12 metrów – ustrój płatwiowo‑kleszczowy vvpowyżej 12 metrów – konstrukcje z zastosowaniem dźwigarów.

Im prościej, tym lepiej Oczywisty wpływ na konstrukcję dachu ma jego kształt. Każde załamanie, każda dodatkowa połać i lukarna to dodatkowy element konstrukcyjny.

Jednak nie dla każdego inwestora oczywiste jest to, że budowa dachu o skomplikowanej konstrukcji wiąże się z większym nakładem pracy i ilością zużytych materiałów niż w przypadku

prostego dachu dwupołaciowego.

Skomplikowany dach to nie tylko więcej drewna. To więcej obróbek blacharskich, rynien, rur spustowych, większe straty materiału, jeżeli pokrycie wykonywane jest z elementów wielkoformatowych, np. arkuszy blachy. To także więcej miejsc potencjalnie nieszczelnych, a w konsekwencji – wyższe ryzyko popełnienia błędu i więcej usterek w przyszłości.

Słowem – skomplikowany dach to wysokie koszty.

Tymczasem w Polsce często można spotkać domy o skomplikowanych wielopołaciowych dachach, z lukarnami, daszkami itp., za to pokryte papą, a czasami także nie otynkowane. Niekiedy takie prowizoryczne wykończenie jest z góry zaplanowane i ma trwać tylko do czasu, gdy inwestor zgromadzi środki na kontynuację budowy. Niestety z naszych obserwacji i z rozmów przeprowadzonych z inwestorami wynika, że w wielu przypadkach przyczyną jest błędne skalkulowanie kosztów budowy, brak świadomości jak bardzo wielopołaciowy dach podnosi koszty budowy.

Obciążenia Przy projektowaniu więźby bierze się pod uwagę obciążenia, jakim jest poddawana. Na dach działają obciążenia stałe: ciężar własny, ocieplenia i wykończenia, ciężar pokrycia, oraz zmienne: napór wiatru, ciężar zalegającego śniegu.

Od ich wartości zależy rozstaw krokwi (najczęściej ustawia się je co 70-100 cm) oraz przekroje, czyli szerokość i wysokość elementów konstrukcyjnych. Im obciążenia większe, tym krokwie „grubsze” i ustawione gęściej.

Ciężar pokrycia. Ten czynnik bierze się pod uwagę przy projektowaniu nowej więźby, lecz także przy remoncie dachu.

Jeżeli remont ogranicza się do wymiany pokrycia (konstrukcja zostaje nietknięta), nowe pokrycie nie powinno być cięższe od starego – takiego, pod jakie więźba została zaprojektowana. Jeżeli jednak inwestor zamierza pokrycie lekkie

(np. z blachy stalowej) zamienić na ciężkie (np. dachówkę ceramiczną) musi liczyć się z koniecznością wzmocnienia konstrukcji.

Ile ważą poszczególne materiały przeznaczone do krycia dachów?

Najwięcej – dachówki ceramiczne, nieco mniej cementowe, mniej więcej o połowę lżejszy od ceramiki jest łupek naturalny. Do pokryć lekkich należą pokrycia włóknisto‑cementowe, gont bitumiczny, a także wszelkiego rodzaju blachy. Najlżejsze są płyty bitumiczne – ważą ponad dziesięciokrotnie mniej od dachówek ceramicznych. Należy jednak pamiętać, że obok masy materiału, na rzeczywisty ciężar pokrycia składa się jeszcze jeden czynnik. Jest to ciężar podłoża, na którym układa się pokrycie.

Raz podłożem jest pełne, a zatem ciężkie deskowanie (stosuje się je pod papy, gont bitumiczny i blachę płaską), raz lekki ruszt z łat i kontrłat z folią dachową zamiast deskowania. Podłoże tego typu układa się pod dachówki ceramiczne i cementowe, blachę profilowaną, płyty bitumiczne i włóknisto‑cementowe.

Wysokość krokwi. W domach parterowych i z poddaszem nie przeznaczonym do celów mieszkalnych krokwie mają z reguły 14–16 centymetrów. Natomiast w domach z poddaszem mieszkalnym (przypomnijmy, że w takich domach dach się ociepla) między krokwiami umieszcza się materiał termoizolacyjny, najczęściej wełnę mineralną. Wysokość krokwi dopasowuje się do grubości izolacji (zgodnej z normami cieplnymi). Przyjęło się, że w takiej sytuacji krokwie powinny mieć 18–20 centymetrów wysokości. c

więcej o więźbie

18 artykuł sponsorowany

Zalety stosowania

Vapour Regulator Od 1 stycznia tego roku obowiązują w Polsce nowe wytyczne (WT – Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r.) określające dla dachu współczynnik przenikania ciepła U mniejszy od 0,20 W/m²K.

A

by osiągnąć taką izolacyjność dachu trzeba ułożyć między krokwiami na poddaszu mieszkalnym ok. 25 cm wełny. Ten wymiar ma decydujący wpływ na konstrukcję dachu przeciętnego domu jednorodzinnego o poddaszu mieszkalnym. Wełnę wkłada się bowiem między krokwie, które ze względów konstrukcyjnych nie muszą być tak grube jak niezbędna wysokość wełny. Z tego

powodu powstają pewne problemy: jak pogrubić warstwę termoizolacji do wymaganych wymiarów skoro maksymalna wysokość powszechnie dostępnych belek drewnianych wynosi zazwyczaj 18 cm?

Można to łatwo zrealizować za pomocą nowego typu paroizolacji produkowanej przez Marma Polskie Folie o nazwie Vapour Regulator.

W dachu pokazanym na zdjęciach zastosowano Vapour Regulator między dwoma warstwami wełny. Pierwsza 18‑centymetrowa warstwa została włożona między krokwie, a druga 10‑centymetrowa między profile mocujące płyty gipsowo‑kartonowe (g‑k). Vapour Regulator między nimi zamocowano do spodu krokwi za pomocą taśmy dwustronnie klejącej Marma N2. Potem dodatkowo do krokwi zamocowano wieszaki do profili podtrzymujących płyty g‑k. Miejsca mocowania nie wymagają uszczelnień, ponieważ taki dach ma z zasady przewodzić parę wodną w stronę membrany wstępnego krycia (MWK) w sezonie grzewczym, a latem odwrotnie – do środka pomieszczeń.

Zalety takiego układu: 1. Łatwiejszy montaż wełny i profili do płyt g‑k; 2. Łatwiejsze uzyskanie szczelności warstwy paroizolacyjno – wiatroszczelnej jaką tworzy Vapour Regulator; 3. Mniejsza grubość dachu przy tej samej grubości wełny; 4. Brak możliwości powstania zawilgocenia wewnętrznej strony płyt g‑k; 5. Szybsze wysychanie wełny dzięki przenikaniu wilgoci do środka pomieszczeń (latem); 6. Brak mostków termicznych na belkach więźby (drewno przewodzi ciepło).

W takim układzie dachu bardzo ważne są trzy elementy: 1. Takie zastosowanie Vapour Regulator jest możliwe tylko w dachach, w których pod pokryciem wentylowanym ułożona jest wysokoparoprzepuszczalna membrana wstępnego krycia.

2. Vapour Regulator musi być ułożony szczelnie – czyli zakłady między poszczególnymi jego pasmami muszą być zaklejone jak również wszystkie połączenia regulatora ze ścianami, oknami dachowymi oraz innymi instalacjami przechodzącymi przez dach.

3. Warstwa wełny od strony zewnętrznej (między belkami więźby) musi być zdecydowanie grubsza od warstwy ułożonej od strony wewnętrznej (między Vapour Regulator a płytami g‑k). c

www.dachowa.com.pl www.marma.com.pl

20 izolacje

dach Od 1 stycznia obowiązują nowe Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Szczególny nacisk położono na zwiększenie energooszczędności budynków, a co za tym idzie – dotyczą one również izolacji dachu.

fot. Fotolia

Nowy, cieplejszy

Katarzyna Laszczak

R

ozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013, zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny podlegać budynki i ich usytuowanie, zaczęło obowiązywać od 1 stycznia 2014 r. Jego wprowadzenie jest związane z koniecznością dostosowania się do wymogów dyrektywy unijnej 2010/31/UE, dotyczącej charakterystyki energetycznej budynków. Te formalnie brzmiące zapisy zmienią podejście do budowy m.in. domów jednorodzinnych, wymuszając stosowanie bardziej energooszczędnych rozwiązań. Nowe Warunki techniczne kładą nacisk przede wszystkim na poprawę termoizolacyjności budynków oraz zmniejszenie ich zapotrzebowania

na energię nieodnawialną. Budynek będzie musiał tracić mniej energii przez przegrody (dachy, stropy, ściany, okna, podłogi na gruncie) oraz mieć sprawne i wydajne instalacje. Obecnie aż 70% energii zużywanej w budynkach jest przeznaczone na ogrzewanie. Nowe warunki mają to zmienić.

Co to oznacza dla inwestorów? Przede wszystkim konieczność zastosowania materiałów o lepszych parametrach termoizolacyjnych i zwrócenie uwagi na detale. Niestety oznacza to zwiększenie kosztów budowy – jak szacuje Ministerstwo o około 115 zł za 1 m².

Ale są i dobre wiadomości. Budynek wzniesiony zgodnie z nowymi wymogami będzie bardziej energooszczędny, co przełoży się na niższe koszty

eksploatacji domu, przede wszystkim – ogrzewania. I będą to korzyści długofalowe.

Dla kogo nowe Warunki techniczne Nowe Warunki techniczne dotyczą nowych inwestycji. Nie obejmują inwestorów, którzy przed 1 stycznia 2014 r.: vvuzyskali pozwolenie na budowę (lub odrębną decyzję o zatwierdzeniu projektu budowlanego), vvzłożyli wniosek o pozwolenie na budowę (lub odrębny wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego), vvdokonali zgłoszenia budowy lub wykonywania robót budowlanych (w przypadkach, kiedy pozwolenie na budowę nie jest wymagane).

Jeśli jednak spełniono wyżej wymienione warunki przed 1.01.2014 r., ale w czasie budowy zostaną wprowadzone tzw. istotnie zmiany (wymagające wykonania projektu zamiennego i uzyskania nowego pozwolenia na budowę), będzie trzeba uwzględnić już nowe wytyczne.

W przypadku budynków przebudowywanych dopuszczalne będą odstępstwa od wymagań przewidzianych dla nowych obiektów.

Ciąg dalszy nastąpi Wprowadzone w tym roku wytyczne to nie koniec zmian. Wspomniana dyrektywna unijna przewiduje stopniowe zaostrzenie wymagań, zmierzające do tego, aby w 2021 r. wszystkie nowo wznoszone budynki charakteryzowały się prawie zerowym zużyciem energii.

Tę sytuację przewidziano w Rozporządzeniu i od razu określono wytyczne, które będą sukcesywnie wprowadzane w kolejnych etapach, czyli roku 2017 i 2021.

Cieplejszy dach Nowe Warunki techniczne określają maksymalne wartości współczynnika przenikania ciepła Uc poszczególnych przegród. Nowe wymagania dla dachów, stropów i stropodachów, z uwzględnieniem kolejnych etapów, przedstawiono w tabeli obok.

Izolacja dachu wełną mineralną. (fot. Isover)

Współczynnik przenikania ciepła Uc(max) [W/m²K)

Rodzaj przegrody i temperatura w pomieszczeniu

Od 1 stycznia 2014 r.

Od 1 stycznia 2017 r.

Od 1 stycznia 2021 r.

Dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami przy ti ≥ 16° C

0,20

0,18

0,15

przy 8°C ≤ ti < 16°C

0,30

0,30

0,30

przy ti < 8°C

0,70

0,70

0,70

Stropy nad pomieszczeniami nieogrzewanymi i zamkniętymi przestrzeniami podpodłogowymi przy ti ≥ 16° C

0,25

0,25

0,25

przy 8°C ≤ ti < 16°C

0,30

0,30

0,30

przy ti < 8°C

1,00

1,00

1,00

Stropy nad ogrzewanymi pomieszczeniami podziemnymi i stropy międzykondygnacyjne przy Δti ≥ 8°C

1,00

1,00

1,00

przy Δti < 8°C

bez wymagań

bez wymagań

bez wymagań

oddzielające pomieszczenie ogrzewane od nieogrzewanego

0,25

0,25

0,25

ti – temperatura pomieszczenia ogrzewanego zgodnie z § 134 ust. 2 rozporządzenia

22

Wełna mineralna – ocieplenie międzykrowiowe izolacje

Wymaganie

Mostki termiczne Aby dach naszego domu miał odpowiednio niski współczynnik przenikania ciepła, trzeba uwzględnić zarówno parametry materiałów ociepleniowych, jak i zwrócić uwagę na występowanie mostków termicznych. W przypadku dachu trzeba uwzględnić poprawki ze względu na pustki powietrzne w warstwie izolacji, łączniki mechaniczne przechodzące przez warstwę izolacyjną oraz opady działające na dach o odwróconym układzie warstw (obliczone zgodnie z odpowiednimi normami).

Trzeba również pamiętać o mostkach liniowych, które wpływają na straty ciepła z budynku. W zależności od liczby balkonów, wykuszy, loggi itp. ich udział w stratach ciepła może wynosić od kilku do kilkunastu procent. Dla przykładowego domu jednorodzinnego Amber (MTM Styl) udział mostków cieplnych wynosi 4%.

1 stycznia 2014 r.

Uc(max) 0,20 W(m²K)

1 stycznia 2017 r.

Uc(max) 0,18 W(m²K)

1 stycznia 2021 r.

Uc(max) 0,15 W(m²K)

Produkt [λ=…W/m.K]

Grubość [cm]

Uni-Mata [0,039]

20

Super-Mata [0,033]

16

ISOVER Multimax 30 [0,030]

15

Uni-Mata [0,039]

21

Super-Mata [0,033]

18

ISOVER Multimax 30 [0,030]

16

Uni-Mata [0,039]

26

Super-Mata [0,033]

22

ISOVER Multimax 30 [0,030]

20

Grubość izolacji bez uwzględnienia mostków termicznych

znajdź projekt domu

e-projekty.pl

Dom jednorodzinny Amber, projekt arch. Maciej Matłowski. (fot. MTM Styl)

Płyty poliuretanowe do izolacji dachu. (fot. Bauder)

Ocieplenie nakrokwiowe płyty poliuretanowe Bauder PIR Produkt [λ=…W/m.K]

BauderPIR Plus [0,022]

Bauder PIR SWE [0,022]

współczynnik przenikania ciepła U W/(m²K)

grubość [cm]

0,18

12

0,16

14

0,14

16

0,18

14

0,16

16

0,14

18

Grubość izolacji bez uwzględnienia mostków termicznych

Materiały ociepleniowe Producenci materiałów ociepleniowych już od pewnego czasu oferują materiały, zapewniające izolację cieplną określoną w nowych Warunkach technicznych.

Wymagane parametry możemy osiągnąć na dwa sposoby – albo zwiększając grubość izolacji, albo stosując bardziej nowoczesne materiały, m.in. o niskim współczynniku przewodzenia ciepła lambda (λ). Im niższy ten współczynnik, tym termoizolacyjność materiału lepsza.

Jak wygląda zastosowanie materiałów, stosowanych do ocieplenia międzykrokwiowego i nakrokwiowego dachów stromych? W tabelach obok i powyżej zamieszczono przykładowe zestawienia materiałów i ich parametrów. c więcej o ociepleniu dachu

Sięgamy wyżej Potrzebujesz czegoś lżejszego?

BauderPIR FA. Termoizolacja dachu lekkiego przemysłowego. n mały ciężar n wysoka izolacyjność przy niewielkiej grubości n szybkość montażu n duży format (2400 x 1200 mm) n korzystny stosunek ceny do jakości Więcej informacji na stronie:

www.bauder.pl

24 pokrycia

Dachówki zakładkowe to obecnie najpopularniejsze pokrycie ceramiczne.

Nazwę zawdzięczają sposobowi montażu: są układane „na zakład” – nachodzą na siebie w pionie, niekiedy także w poziomie. Tak wykonane pokrycie jest szczelne i stabilne – każda dachówka jest dociskana do następnej z podobną siłą.

Dachówki zakładkowe C eramiczne dachówki zakładkowe zaczęto wytwarzać już w XIX wieku.

Jednym z pierwszych typów była marsylka (dachówka o dwóch charakterystycznych podłużnych wyżłobieniach) oraz podobna do niej sercówka. Od rozpowszechnionych wówczas w Europie mnichów‑mniszek, karpiówek i esówek odróżniał je sposób mocowania, a dokładnie – sposób zaczepiania jedna o drugą i osadzania na łatach.

Dach pokryty dachówkami zakładkowymi wygląda jak jednolita, regularna powierzchnia, charakteryzująca się dużą szczelnością i trwałością.

Dachówki zakładkowe na dachu. (fot. Creaton)

Dachówki tego typu mają w górnych i bocznych krawędziach charakterystycznie wyprofilowane zakładki z zaczepami. Na przeciwległych krawędziach, ale od spodu dachówki są ukształtowane zagłębienia, w które „wchodzą” zaczepy sąsiednich dachówek. W ten sposób tworzy się szczelne połączenie, a jednocześnie dachówki są na tyle ruchome, że pokrycie może pracować.

Połączenie dachówek jest „scementowane” siłą docisku jednej dachówki na drugą.

We współczesnych dachówkach zakładkowych system zaczepów jest dość skomplikowany.

Fot. Creaton

Ewa Kalicka

26 pokrycia

Dachówki zakładkowe są produkowane w różnych kształtach i rozmiarach. (fot. Bogen)

Dachówki mają charakterystycznie ukształtowane zakładki i zaczepy. (fot. Creaton)

Zaczepy (nazywane też zamkami) mogą być: vvboczne – to wyżłobienia (niektórzy producenci nazywają je rąbkami) biegnące wzdłuż dłuższych krawędzi dachówki.

Po ułożeniu dachówek jedna na drugiej, zachodzą na siebie, na podobnej zasadzie jak w połączeniach typu pióro‑wpust.

Dachówki z kilkoma zamkami dają możliwość pewnego dostosowania do rozstawu łat. (fot. Bogen)

vvdolne‑górne – to zaczepy na spodzie dachówki, jeden jest na górze, drugi na dole, zasada jest podobna jak powyżej.

Są też dachówki, w których z jednej strony jest jeden zamek, a z drugiej – kilka. Dzięki temu, w zależności od rozstawu łat, dachówkę można zaczepić o pierwszy, drugi, ostatni... W ten sposób reguluje się szerokość zakładów – zarówno w pionie, jak i w poziomie – i unika docinania elementów. Możliwe jest także regulowanie rozstawu łat. Warunek to precyzyjne rozmierzenie dachu.

Wśród dachówek zakładkowych popularne są m.in. dachówki wielkoformatowe (przykładowy wymiar takiej dachówki to 300 x 480 mm). Na ułożenie 1 m² pokrycia potrzeba zaledwie 10-12 sztuk (tradycyjnych – 14-15). Rozstaw

Dachówki zakładkowe tworzą szczelne i trwałe pokrycie. (fot. Bogen)

łat pod dachówki wielkoformatowe jest większy niż w przypadku dachówek o typowych wymiarach: 34-36 cm. A im większy rozstaw łat, tym mniej drewna i szybciej układa się pokrycie.

Kształty dachówek zakładkowych Dachówki zakładkowe są produkowane w różnych kształtach. Mogą być płaskie, przypominać spłaszczoną lub zaokrągloną falę itp.; należą do nich też coraz bardziej popularne w Polsce dachówki staroniemieckie, rzymskie i greckie. Są też takie, które imitują tradycyjne „nie zakładkowe” pokrycia: esówkę podwójną i pojedynczą oraz mnicha‑mniszkę. W podobnych wzorach co dachówki ceramiczne produkowane są dachówki cementowe. c więcej o pokryciach dachowych

28 pokrycia

Kolorowy i lekki dach

To

jednak nie wszystkie zalety tego rodzaju pokrycia. Ich właściwości sprawiają, że mogą być wykorzystywane nie tylko jako materiał pokryciowy nowo budowanych dachów, ale także przy renowacji starych pokryć. Dach wykończony gontami bitumicznymi doskonale tłumi odgłosy kropel deszczu, a ponieważ ich powierzchnia jest chropowata, nie zsuwa się po nich śnieg. Ponadto należą do tańszych pokryć dachowych.

Ich montaż jest w miarę łatwy i nie pozostaje po nim wiele odpadów. Jest to pokrycie wytrzymałe i szczelne. Choć producenci udzielają na nie przeważnie 15–20 lat gwarancji, są znacznie trwalsze.

Jeśli nawet jakiś fragment pokrycia

ulegnie zniszczeniu, z łatwością można go wymienić. Co ważne, dach pokryty dachówkami bitumicznymi wygląda naprawdę ładnie.

Budowa Gonty bitumiczne tworzą pasy z wcięciami w różnych kształtach. Dzięki tym wcięciom po ułożeniu na dachu mogą wyglądać prawie jak tradycyjna dachówka.

Ich budowa jest kilkuwarstwowa. Rdzeń albo inaczej osnowę gontu stanowi włóknina szklana – gwarantuje ona dużą wytrzymałość mechaniczną produktu i jego stabilność wymiarową. Włóknina zatopiona jest w masie bitumicznej – bitum odpowiada za szczelność, a więc i trwałość pokrycia, ważne więc, by był jak najlepszej jakości. Niektórzy producenci stosują bitum z dodatkiem modyfikatora SBS, który poprawia jego właściwości fizyczne i techniczne (m.in.

zwiększa mrozoodporność i elastyczność materiału). Wierzchnia warstwa gontu to posypka mineralna lub ceramiczna, zazwyczaj gruboziarnista. Chroni ona bitum przed nadmiernym rozgrzaniem, niszczącym działaniem promieni UV i uszkodzeniami mechanicznymi.

To właśnie posypka nadaje gontom dekoracyjny wygląd i kolor. Spodnia część gontu to posypka drobnoziarnista lub jeszcze częściej folia, dzięki której gonty ułożone w paczkach nie sklejają się ze sobą.

Do wyboru, do koloru Dla inwestora ważny jest przede wszystkim wygląd gontów, dlatego też producenci dbają o ich efektowne wykończenie i różnorodność kształtów.

Najpopularniejsze z nich to prostokątne, sześciokątne, trapezowe, trójkątne, a także naśladujące wzór dachówki karpiówki.

Na efekt wizualny ma wpływ rodzaj

Fot. TechnoNICOL

Marta Balcerowska

Są przede wszystkim lekkie i giętkie. Dzięki temu nadają się na niemal każdy dach bez względu na konstrukcję, nachylenie czy stopień skomplikowania. Mowa o gontach bitumicznych. łupkiem kamiennym, powlekane folią miedzianą lub tytanowo‑cynkową.

wykończenia, czyli posypki, najczęściej bazaltowej. Oferowana jest ona w wielu kolorach, jednolitych lub cieniowanych.

Dostępne są także dachówki w wydaniu bardziej luksusowym, wykończone

Zasady układania Z racji tego, że gont jest elastyczny i łatwo się wygina, nie może być układany na ruszcie z łat i kontłat, ale wymaga sztywnego, idealnie równego podłoża. Jest to zresztą jeden z warunków estetycznego i prawidłowego pokrycia, w przeciwnym razie wszelkie krzywizny i nierówności poszycia mogą się na tym giętkim materiale odcisnąć i zepsuć wygląd dachu. Dachówki bitumiczne układa się więc najczęściej na pełnym deskowaniu (wilgotność maks. 15%). Jeżeli użyjemy desek bez łączenia na pióro i wpust, na deskowaniu dobrze jest jeszcze ułożyć (równolegle

Gonty bitumiczne można stosować na dachach o różnym stopniu nachylenia połaci oraz skomplikowania konstrukcji. (fot. TechnoNICOL)

do okapu) papę podkładową w celu profilaktycznego doszczelnienia podłoża, a przede wszystkim jego wyrównania. Lepszym rozwiązaniem mogą okazać się więc nie deski, ale wielkowymiarowe płyty wiórowe, OSB, MFP lub wodoodporna sklejka. Płyty tego rodzaju zapewnią idealnie równą powierzchnię dachu i nie wymagają stosowania papy podkładowej, choć podkład z niej wykonany na pewno nie zaszkodzi. Stosowanie papy podkładowej uzależnia się też od kąta nachylenia połaci dachowej – zalecana jest na połacie o małym spadku (18‑20º), zaś przy bardziej stromych dachach wystarczy ułożenie pasa papy szerokości 2 m wzdłuż okapu. Ponieważ nie ma tak naprawdę jednoznacznego zalecenia

30 pokrycia co do stosowania papy podkładowej pod gonty, warto zawsze przestrzegać wytycznych producentów.

Konstrukcja dachu musi być wentylowana (min. 4 cm). Krawędzie boczne dachu trzeba dodatkowo wzmocnić przez wklejenie wzdłuż nich pasa papy.

Układanie gontu rozpoczyna się od pasa okapowego. Pierwszy pas (tzw. startowy) wkleja się do pasa nadrynnowego i przybija gwoździami do połaci (obrócony o 180º) jako podkład i tło w obrębie okapu. Używa się tylko gwoździ ocynkowanych, tzw. papiaków.

Gonty ulegają samowulkanizacji.

Oznacza to, że poszczególne pasy gontów z fabrycznie naniesioną warstwą asfaltu lub kleju bitumicznego sklejają się ze sobą, tworząc szczelne pokrycie.

Miejsca szczególne Wszelkie załamania połaci dachowej, takie jak kosze, kalenice, połączenia

Dekoracyjny wygląd i kolor nadaje gontom posypka mineralna lub ceramiczna. (fot. TechnoNICOL)

z kominami czy oknami dachowymi to miejsca szczególnie narażone na rozszczelnienia i podciekanie wodą.

Obróbki właśnie tych miejsc muszą być wyjątkowo uszczelnione i wymagają precyzyjnego wykonania. Zdanie się tylko na cechę gontów, jaką jest samoprzylepność byłoby dość ryzykowne.

Najczęściej zatem miejsca te wykańcza

Dla trwałości gontów ważna jest jakość bitumu. (fot. TechnoNICOL)

Pokrycie z gontu wymaga sztywnego i równego podłoża. (fot. TechnoNICOL)

się pojedynczymi modułami gontów lub specjalnymi pasami, odpowiednio je formując. Elementy te dodatkowo podkleja się klejem trwale plastycznym i na koniec przybija.

Niezbędne akcesoria Dobrze wykonany, trwały i estetyczny dach wymaga rozwiązań systemowych.

Producenci gontów, oprócz materiału pokryciowego, oferują zestawy elementów uzupełniających, które umożliwiają precyzyjne wykończenie ważnych fragmentów połaci. Wśród nich są między innymi: vvpasy brzegowo‑kalenicowe, które służą do wykończenia krawędzi dachu (układa się je „na styk”) oraz kalenicy i naroży (układane „na zakład”).

W przypadku kalenicy pas rozrywa się wzdłuż specjalnych perforacji na kilka części. Powstające w ten sposób płytki bitumiczne mocuje się do kalenicy. Pasy brzegowo‑kalenicowe są samoprzylepne i wykonane z tego samego materiału co gonty. vvspecjalne taśmy (w rolkach) niezbędne do prawidłowej obróbki koszy dachowych, kominów i okien połaciowych; vvwywietrzniki (połaciowe i kalenicowe) oferowane w postaci niewielkich, wodoszczelnych wlotów lub kominków, dostępne zazwyczaj w kolorach pokrycia lub zbliżonych; vvstopery śnieżne mocowane do połaci, zapobiegające zsuwaniu się śniegu ze stromych połaci dachu. Zalecane tylko w przypadku pokryć śliskich, czyli dachówek bitumicznych wykończonych folią metalową. c więcej o gontach bitumicznych

TechnoNICOL – zabezpieczamy twój dom od dachu po fundamenty Gdy budujesz lub remontujesz dom, Twoim największym marzeniem jest by nie sprawiał problemów w eksploatacji: by dach nie przeciekał, hydroizolacja spełniała swoją funkcję, a materiały użyte do termoizolacji były niezawodne. Zobacz, jakie rozwiązania proponuje TechnoNICOL by spełnić Twoje marzenia:

2 1

5

3

1

4 5

4

5

1 GONT LAMINOWANY COUNTRY - najlepsze bitumiczne pokrycie dachu skośnego.

2 MIDA ROOF FIX - podkład pod każdy rodzaj pokrycia dachowego.

3 MIDA SELF EPS - samoprzylepna papa podkładowa do hydroizolacji dachów, fundamentów i tarasów.

4 MIDA TOP PV250 S5 - papa wierzchniego krycia do hydroizolacji dachów i fundamentów.

5 XPS TECHNONICOL CARBON - termoizolacja z polistyrenu ekstrudowanego do dachów, tarasów, ścian, fundamentów i podłóg w podziemnych pomieszczeniach użytkowych.

Chcesz wiedzieć więcej o tych i innych rozwiązaniach TechnoNICOL, odwiedź nas na Targach Budma 2014 w pawilonie 6 www.technonicol.pl

32 pokrycia

Blacha płaska czy profilowana?

Pokrycia z blachy są wszechstronne. Można nimi kryć dachy o nachyleniu połaci wynoszącym 4° oraz bardzo strome, a także prawie pionowe płaszczyzny.

O

wyborze blachy na dach decyduje zarówno materiał, jak i sposób wykończenia i ukształtowania powierzchni. Ze względu na kształt, ogólnie mamy do wyboru blachy płaskie oraz profilowane – w tym blachodachówki, blachy faliste i trapezowe.

Przyjrzyjmy się bliżej tym pojęciom.

Blacha płaska Blacha płaska zwykle wykonywana jest jako cynkowa, stalowa ocynkowana, aluminiowa, cynkowo‑tytanowa lub miedziana. W przypadku trzech

pierwszych dawniej stosowane były blachy w postaci surowej, jednak ze względu na ich ograniczoną trwałość, obecnie wykorzystuje się głównie materiały pokryte powłokami ochronnymi (poliester, akryl, pural, plastizol, PVDF). Blacha płaska sprzedawana jest w arkuszach o długości 2-3 m i zwojach długości nawet do 16 m. Takie blachy układa się na deskowaniu i łączy ze sobą na rąbki pojedyncze lub podwójne (najczęściej w tzw. rąbek stojący, powstały z wywinięcia arkuszy). Przymocowywane są do poszycia dachu specjalnymi uchwytami (hafty, żabki, łuski). Elementy te umożliwiają nieznaczne przemieszczanie się blach, dzięki czemu w pokryciu nie powstają naprężenia, które mogą m.in. deformować arkusze.

Na rynku dostępne są także panele z zatrzaskami fabrycznie uformowanymi na krawędziach w kształcie rąbka stojącego. Wytwarza się je z blachy stalowej powlekanej i tytanowo‑cynkowej.

Ich format i przygotowanie ułatwiają montaż pokrycia. Po ułożeniu pokrycie z paneli trudno jest odróżnić od pokrycia ułożonego z arkuszy czy zwojów.

Blachy profilowane Blachy profilowane (wytłaczane) wykorzystywane są na pokrycia dachowe znacznie częściej niż blachy płaskie.

Największymi zaletami blach profilowanych jest ich zwiększona sztywność w stosunku do blach płaskich, a tym samym większa odporność na odkształcenia, a także zwiększona odporność

Fot. Lindab

Joanna Szot

trwałość blachy

Blachodachówki mogą być wytłaczane na wzór dachówki ceramicznej. (fot. Budmat)

na wydłużenia termiczne. Blachy wytłaczane najczęściej pojawiają się na dachach w formie blachodachówek lub blach trapezowych.

Blachodachówki Blachodachówki łączą nowoczesne technologie z tradycją, gdyż po ułożeniu przypominają tradycyjne dachówki ceramiczne (stąd też ich nazwa). Estetyka i jakość ich wykonania pozwalają kryć nimi nawet budynki stylowe o charakterze dworkowym. Dostępne są również

S

tarannie ułożone blaszane pokrycie ma kilkudziesięcioletnią trwałość. Jeśli jednak podczas transportu lub montażu nastąpi uszkodzenie powłok ochronnych, jego żywotność ulegnie skróceniu. Na czas transportu arkusze blachy należy koniecznie zabezpieczyć przed przesuwaniem, sztywno je mocując. Podczas przemieszczania się po ułożonym już pokryciu należy uważać, aby nie zarysować jego powierzchni. Do cięcia arkuszy nie wolno używać szlifierek kątowych i innych narzędzi o podobnej zasadzie działania. Zniszczą one strukturę materiału na ciętej krawędzi, a także – snopem iskier – jego powłokę. We wszystkich uszkodzonych miejscach szybko pojawi się korozja, której rozprzestrzenianie trudno będzie zahamować.

Jeśli zdarzy nam się zarysować lub uszkodzić powierzchnię blachy, wszystkie „kancery” należy zamalować farbą zaprawkową.

takie, które wytłaczane są na wzór gontów drewnianych lub bitumicznych.

Ich estetyczny wygląd, lekkość i niska cena sprawiają, że są bardzo popularne.

Wytłoczenia w tego typu materiale mieszczą się w przedziale 37-57 mm (im większa głębokość tłoczenia, tym większa sztywność pokrycia). Blachodachówki najczęściej wykonywane są z blachy stalowej ocynkowanej, z alucynkiem i pokrytej tworzywem sztucznym (poliester, pural, PVDF, plastizol).

Są również takie, które pokrywa się

posypką mineralną lub ceramiczną. Efekt szlachetnej chropowatości uzyskuje się przez natryskiwanie w procesie produkcji drobnoziarnistego kruszywa skalnego lub granulatu ceramicznego na pokrywającą blachę warstwę żywicy, a następnie związanie go z podłożem przez pokrycie warstwą ochronną żywicy akrylowej z dodatkiem środka grzybobójczego.

Chroni ona kolor pokrycia, nadaje mu umiarkowany połysk, zabezpiecza je przed porastaniem mchem i pleśnią, a także – w pewnym stopniu – przed

Blacha profilowana naśladująca tradycyjny dach na rąbek stojący. (fot. Ruukki)

34 pokrycia

www.forumbudowlane.pl

Blacha na blachę?

Blachodachówka modułowa tworzy na dachu gładką płaszczyznę o wysokiej trwałości. (fot. Ruukki)

uszkodzeniami mechanicznymi.

Skomplikowana technologia wytwarzania ma oczywiście wpływ na cenę – takie pokrycie jest droższe, a przez to rzadziej stosowane. „Nieuszlachetnione” blachodachówki wykorzystuje się na dachach o nachyleniu większym niż 9º, jeśli wykonane są z dużych arkuszy.

Natomiast panele, które kształtem przypominają jeden rząd dachówek (tzw. jednomodułówki), można układać na dachach o nachyleniu większym niż 17º. Maksymalne nachylenie połaci dachu wynosi aż 90°, więc blachodachówki można przeznaczyć np. na obudowę ścian bocznych lukarn.

Blacha falista Blacha falista (fałdowa) jest lekka i łatwa w montażu. Zwykle wykonuje się ją z ocynkowanej i powlekanej blachy stalowej, cynkowej lub aluminiowej.

Duża sztywność sprawia, że blachy fałdowe układa się przeważnie na dużych budynkach przemysłowych. Pokrycia te nie wymagają wykonania całkowitego deskowania dachu. Układa się je na ruszcie drewnianym (ewentualnie stalowym), natomiast przymocowuje wkrętami, śrubami lub hakami. Blachy

Duży wybór kolorów pokryć blaszanych pozwala stworzyć harmonijną całość z innymi elementami budynku. (fot. Budmat)

fałdowe wykonywane są w formie arkuszy o standardowej szerokości 0,9-1,1 m i długości równej 1,25-3,0 m. Warto jednak zauważyć, że arkusze wykonane z wytrzymałego akrylu mają długość nawet 7,0 m.

Blacha trapezowa Blacha trapezowa – to rodzaj blachy fałdowej, której wytłoczenia mają kształt trapezu. Wykonywana jest najczęściej jako ocynkowana lub powlekana. Pokrycie z tego typu materiału jest najłatwiejsze w montażu, wymaga zużycia stosunkowo małej ilości materiału, umożliwia zastosowanie izolacji cieplnej, a także jest wytrzymałe, dzięki czemu można układać je na ruszcie (nie wymagają pełnego deskowania). Głębokość tłoczenia blach trapezowych waha się w przedziale 18-115 mm, dzięki czemu mogą uzyskać bardzo dużą sztywność i odporność na odkształcenia. Dlatego też tego typu materiały polecane są jako pokrycia dachów o dużej powierzchni, rzadziej jako pokrycia niewielkich domów jednorodzinnych. Należy dodać, że profile trapezowe stosowane są w wersji dachowej lub elewacyjnej, przeznaczonej na okładzinę ścian. c

vv piotrpawel2805: Zamierzam wymienić pokrycie na domu na blachę. Słyszałem, że istnieje opcja położenia nowej blachy na starą przy zastosowaniu łat i kontrłat. Czy może mi ktoś doradzić czy takie rozwiązanie jest w ogóle możliwe i sensowne. I na co zwrócić uwagę na etapie realizacji takiego przedsięwzięcia? pozdr piotr vv ecodach: Nie spotkałem się z takim czymś.

Jaka jest pewność, że pod starą blachą nic się nie dzieje? Proponuję zdjąć starą, zezłomować i zacząć od podstaw. Pozdrawiam. vv drab: Jak masz pewność, że jest wszystko dobrze to możesz położyć, z tym że takie coś widziałem tylko na klepance, to tak jakbyś kładł na folię, czasem musisz zaklepać felce, zależny jak krokwa wypadnie, musisz wtedy przemyśleć użycie dłuższych gwoździ. Jeśli blacha nie nadaje się do niczego to pasowałaby wtedy folia, no i w ogóle lepiej było by zedrzeć wszystko. vv piotrpawel280:5 Wgląd pod starą blachę jest bezproblemowy, gdyż poddasze jest w tej chwili nieużytkowe i wszystko widać.

A widok jest chyba ok, blacha klepana na felc, konstrukcja co do przekrojów i ogólnego stanu też dobra. Więc dlatego się zastanawiam czy demontować to jakby nie było dobre pokrycie i kłaść membranę, która swoją trwałością i wytrzymałością jakoś mnie nie przekonuje.

Tak jak napisał drab – ta blacha to jakby folia, tyle że nie paroprzepuszczalna. vv MistrzJan: Kładź na blachę. Rozfelcuj kalenicę. Jan. vv drab: Tak jak Jan napisał – w szczycie musisz rozfelcować, będziesz mieć lepszy obieg powietrza. vv piotrpawel2805: Tak też zrobię, z tą kalenicą to faktycznie istotna sprawa, gdy zachowam przestrzeń wentylacyjną między wełną a starą blachą to powietrze powinno śmigać bez problemu. Zastanawiam się jeszcze nad jedną rzeczą – zamierzam wydłużyć okapy i teraz kwestia czy zrobić to samo ze starym pokryciem, logika nakazywałaby że tak. vv drab: Przy okapie możesz odciąć początek blachy i podsunąć folię tyle ile trzeba do rynny. Pamiętaj, że przy małym pochyleniu połaci dachu nie wskazane kombinowanie.

podyskutuj na

36 kominy

Fot. Redakcja

Te błyszczące w słońcu i kręcące się na wietrze elementy na kominach nie są montowane ze względu na walory dekoracyjne.

Są to specjalne nasady, które mają wpływ na wydajność systemów kominowych.

Nasady kominowe Marta Balcerowska

O

dpowiednio dobrane nasady stanowią integralną część systemów kominowych. Wspomagają wentylację grawitacyjną wywiewną oraz ciąg w kominach spalinowych i dymowych. Ich zadaniem jest ochrona przewodów kominowym przed niekorzystnym wpływem warunków atmosferycznych, które mogą zakłócać lub osłabiać naturalny ciąg w kominie.

Zabezpieczają też przed innym, groźnym zjawiskiem, tzw. ciągiem wstecznym, czyli cofaniem się spalin do przewodu.

Powietrze zamiast wydostawać się przez kanały wentylacyjne, wpada przez nie

do wnętrza. Często dzieje się tak, gdy temperatura na zewnątrz jest wyższa niż wewnątrz budynku. Ponadto może dojść do zasysania spalin wydostających się z przewodów spalinowych oraz dymowych i wtłaczania ich do budynku.

W zależności od sposobu działania, wyróżnia się kilka typów nasad.

Nasady samonastawne To urządzenia o działaniu grawitacyjnym. Niezależnie od kierunku, siły i rodzaju wiatru przedłużona część obracającej się na łożyskach nasady, przypominająca nieco żagiel, ustawia się po zawietrznej stronie wiejącego wiatru.

Osłania ona wówczas wylot przewodu kominowego, wytwarzając podciśnienie proporcjonalne do siły wiatru. Nasady samonastawne montuje się na wylotach

kominowych o działaniu grawitacyjnym: wentylacyjnych, spalinowych i dymowych.

Nasady stałe Do najpopularniejszych należą daszki, które osłaniają wylot komina głównie przed deszczem i śniegiem. Mają także wpływ, choć nieznaczny, na poprawę ciągu w kominie – gdy wieje wiatr, od ich strony zawietrznej tworzy się podciśnienie wzmacniające ciąg. Montuje się je na wylotach kominowych o działaniu grawitacyjnym: wentylacyjnych, spalinowych (urządzenia gazowe – spaliny suche).

Nasady obrotowe To urządzenia dynamicznie wykorzystujące siłę wiatru. Wiatr wprawia głowicę nasady w ruch obrotowy (niezależnie

Obrotowa nasada kulista. (fot. MK Żary)

Obrotowa nasada walcowa. (fot. MK Żary) Pokrywa na nietypowy cokół dachowy dla kilku kanałów wentylacyjnych. (fot. Uniwersal)

Nasada stała. (fot. Jeremias)

Nasada samonastawna. (fot. Jeremias)

od kierunku wiatru nasada obraca się zawsze w tę samą stronę), a odpowiednio ukształtowane łopatki odsysają powietrze z kanału dolotowego, usprawniając tym samym ciąg w kominie. Tego typu nasady są mniej podatne na zanieczyszczenia pochodzące ze spalin niż np. nasady samonastawne. Stosuje się je najczęściej jako zakończenie przewodów wentylacyjnych.

Obrotowe nasady hybrydowe Wykorzystywane w wentylacji hybrydowej (kiedy wentylacja naturalna wspomagana jest mechanicznie) i montowane na szczytach kanałów wentylacyjnych. Działają jak zwykłe nasady obrotowe – głowica obraca się pod wpływem wiatru, wytwarzając podciśnienie w króćcu nasady, a w efekcie wzrasta natężenie przepływu powietrza w przewodach. Różnica między nimi polega na tym, że wyposażone są dodatkowo w silniki małej mocy (zasilanie 230 V), które wspomagają działanie nasady przy niedostatecznej sile wiatru. W przypadku zaś zbyt dużej prędkości wiatru silnik redukuje obroty nasady do ustalonych na programatorze.

Programator z wyświetlaczem pokazuje prędkość obrotową oraz stan pracy nasady. Urządzenie może być wyposażone w kilka stref czasowych, dla których ustawia się różne wartości prędkości obrotowej nasady w ciągu doby.

Nasady mechaniczne Zwane są także mechanicznymi wyciągami spalin. Ich zadaniem jest wytworzenie stabilnego ciągu w całym przewodzie i kominie. W przypadku instalacji do kominów, do których podłączone są na przykład kominki, gwarantują łatwe

w nich rozpalanie. Zapobiegają spływowi skroplin do wnętrza komina oraz redukują ilość zbierających się w przewodzie kominowym zanieczyszczeń.

Wyciągi kominowe wykonane są z odpornego na korozję odlewu aluminiowego, wykończonego zazwyczaj szarą powłoką lakierniczą. Są przystosowane do pracy ciągłej w temperaturach nawet do 250°C oraz w warunkach zapylenia, a jednocześnie odporne na ujemne temperatury powietrza oraz wilgoć. Wyposażone są w odchylaną głowicę, co ułatwia czynności serwisowe, czyszczenie wyciągu oraz komina. Napędzane są silnikiem (napięcie 230 V) osadzonym w obudowie chroniącej go przed spalinami. Pracuje on na bezobsługowych, zamkniętych łożyskach kulkowych.

Wyciągi te mają bardzo szeroki zasięg wydajności, dzięki czemu mogą współpracować z różnymi rodzajami urządzeń grzewczych, takimi jak: kominki i piece domowe, kotły i podgrzewacze (gazowe – wyciągi mają wbudowane odpowiednie systemy zabezpieczeń; olejowe; na paliwa stałe), mogą też obsługiwać kilka urządzeń podłączonych do jednego przewodu.

Kiedy warto stosować nasady Nasada kominowa na pewno sprawdzi się, kiedy występują zawirowania powietrza na wylocie komina, spowodowane np. jego niekorzystnym usytuowaniem. Warto ją zastosować też przy zaburzonym lub za słabym ciągu komina, wówczas gdy przewód dymowy lub spalinowy jest krótki i ma mały przekrój. Nie bez znaczenia jest także usytuowanie budynku. Gdy położony jest w górach, wśród wysokich drzew, nad morzem, gdzie wieją silne wiatry (mogą spowodować przymknięcie

wylotu komina), wśród innych wysokich budynków – w takich przypadkach warto przemyśleć montaż nasady, gdyż wszystkie te czynniki mogą sprzyjać zawirowaniom powietrza i przeciągom, a te z kolei zaburzają ciąg w kominach.

Nie zapominajmy także o ptakach – niektóre gatunki lubią zakładać w kominach gniazda, co skutecznie blokuje ciąg. Nasada z pewnością uniemożliwi im zadomowienie się w kominie.

Kryteria doboru Nasady kominowe dobiera się w zależności od rodzaju przewodów kominowych.

Te stosowane na przewodach dymowych oraz spalinowych powinny być wykonane z blach chromoniklowych kwaso- lub żaroodpornych. Na kominach wentylacyjnych natomiast można stosować nasady z blach ocynkowanych. Ważny jest również właściwy dobór średnicy nasady, odpowiadający średnicy wylotu przewodu kominowego. Wszystkie nasady kominowe, bez względu na to, czy stosowane są na przewody wentylacyjne, czy spalinowe, powinny posiadać aprobatę techniczną, która daje gwarancję prawidłowego działania, a więc również bezpieczeństwa.

Konserwacja Ponieważ nasada kominowa jest częścią komina, podobnie jak on podlega okresowym przeglądom przeprowadzanym przez kominiarza. Kominy wentylacyjne sprawdza się raz w roku, spalinowe dwa razy w roku, natomiast dymowe cztery razy w roku. Podczas takiego przeglądu kominiarz powinien ewentualnie oczyścić nasadę i sprawdzić prawidłowość działania łożysk – dotyczy to nasad samonastawnych i obrotowych. c

38 rynny

Rynny z PVC

Ewa Kalicka

R

ynny z PVC już na dobre zadomowiły się na rynku i naszych dachach. Nietrudno to zrozumieć, biorąc pod uwagę ich zalety, korzystną cenę oraz stale wzrastającą jakość, zapewnianą przez renomowanych producentów.

Trwałość bez korozji Rynny z PVC są odporne na korozję powodowaną przez składniki obecne w powietrzu i rozpuszczone w wodzie deszczowej. Nie oddziałują na nie kwasy i tlenki oraz tzw. słona mgła (dobry wynik

testu na to zanieczyszczenie uważany jest za wskaźnik wysokiej odporności materiału). System rynnowy nie koroduje też od wewnątrz (pod wpływem płynącej wody deszczowej). Dzięki temu w rynnach i rurach nie powstają uszkodzenia ani nie odkładają się produkty korozji. System zachowuje więc początkowe właściwości (wytrzymałość, średnice) przez cały okres eksploatacji.

PVC jest natomiast podatne na starzenie, czyli negatywne oddziaływanie słonecznych promieni ultrafioletowych – pod ich wpływem staje się kruche i zmienia kolor (blaknie).

Ale nowoczesne systemy rynnowe są zabezpieczone odpowiednimi dodatkami i wytwarzane w technologiach, które eliminują ten problem.

Do zabiegów zwiększających trwałość rynien należy np. stabilizacja promieniami UV, chlorowanie, utwardzenie. Dzięki nim żywotność rynien z PVC sięga nawet 50 lat.

Dlatego też, między innymi, do wykonania rynien stosuje się PVC‑U (utwardzane). Rynny z PVC‑U cechują się nie tylko zwiększoną odpornością na starzenie, ale też większą wytrzymałością.

PVC cechuje się też dużą gładkością, czyli ma niski współczynnik chropowatości (0,007 mm). Zapewnia to dobre warunki przepływu, a system rynnowy jest bardziej odporny na zarastanie.

Wynika to z faktu, że zanieczyszczenia niesione z deszczem oraz spłukiwane z dachu (np. liście, kurz) w mniejszym

Fot. Gamrat

PVC – odporne, kolorowe i niedrogie. Największą zaletą rynien wykonanych z PVC jest ich odporność na oddziaływanie substancji chemicznych, a tym samym – na korozję. Wyróżniają się też bogatą kolorystyką i stosunkowo niską ceną.

Rynny i rury spustowe występują w zróżnicowanych kształtach. (fot. Nicoll Polska)

nie tylko rynny i rury spustowe, ale także elementy łączące i mocujące, takie jak uchwyty, łączniki, haki rynnowe (rynajzy), kolanka, narożniki itp.

Systemy rynnowe PVC renomowanych producentów wyróżniają się wysoką trwałością. (fot. Galeco)

Elementy orynnowania łatwo dopasować kolorystycznie do pokrycia dachowego i materiałów wykończeniowych. (fot. Gamrat)

stopniu osadzają się na ściankach rynien i rur spustowych. Duża gładkość oznacza też wyższą zdolność samooczyszczania.

Mocowanie Rynny z PVC mają dużą (cztery razy większą niż metale) rozszerzalnością temperaturową. Powoduje to, że rynny te są bardziej niż metalowe podatne na uszkodzenia pod wpływem zmiany temperatury, gdyż łatwiej mogą powstać w nich naprężenia, zmniejszające ich wytrzymałość. Dlatego w przypadku rynien PVC niezwykle ważne jest dokładne mocowanie, z zachowaniem odpowiednich dylatacji przy montażu i odpowiednio rozmieszczonych obejm dla rur spustowych. Sam montaż orynnowania z PVC jest łatwy i wygodny.

Poszczególne elementy łączy się zatrzaskami lub klei na „zakładkę”.

Rury spustowe montuje się za pomocą złączek lub wsuwając jeden element w drugi. Rury są przytwierdzane do elewacji hakami i obejmami. Producenci orynnowania oferują całe kompletne systemy, w skład których wchodzą

Do wyboru, do koloru Nowoczesne rynny z PVC są barwione w masie, dzięki czemu kolory pozostają odporne na zarysowania. Powszechnie dostępne są kolory zharmonizowane z kolorami popularnych pokryć dachowych, natomiast na zamówienie rynny mogą być wykonane w dowolnym kolorze. Rynny z PVC mają zróżnicowane kształty, od półokrągłych po skrzynkowe oraz przypominające gzyms. Są też rynny z podwójnym dnem: zewnętrznym półtrapezowym i wewnętrznym – półokrągłym oraz takie, które mają dno ryflowane, co ułatwia przepływ wody, nawet jeśli do rynny dostaną się zanieczyszczenia.

Rury spustowe mogą mieć przekrój okrągły, kwadratowy, które łączy się z rynnami trapezowymi lub skrzynkowymi; dostępne są też elementy łączące kwadratowe rury z rynnami półokrągłymi. c

więcej o odprowadzeniu wody

40 rynny

Rynna z fantazją Rura spustowa, często zakończona kolankiem, to rozwiązanie wszystkim znane i powszechnie stosowane.

Są jednak inne możliwości – oryginalne i dekoracyjne.

Monika Jabłońska

R

urę spustową możemy zastąpić łańcuchem. Są one dostępne w większości sklepów żelaznych lub ogrodniczych. Mogą być stalowe (koniecznie ocynkowane lub w inny sposób zabezpieczone przed korozją) lub z tworzywa sztucznego (nie rdzewieją, są lekkie i można dobrać je do koloru rynien). Dostępne są również łańcuchy kielichowe – składają się z małych zbiorniczków (w przeróżnych kształtach).

Podczas opadów woda przelewa się z jednego kielicha do drugiego, nie rozpryskując się na boki. Wykonuje się je z litej, czystej miedzi.

Rzygacz w kształcie smoka. (fot. Redakcja)

Łańcuchy mocuje się do specjalnych wypustów w rynnie. Można też w rynnie wykonać otwór, przepleść przez niego łańcuch i zamocować go do jednej ze ścianek rynny. Dobrze jest łańcuch napiąć i zakotwiczyć, aby podczas silnych wiatrów nie obijał się o ściany i nie brudził ich. Jego dolny koniec powinien być utwierdzony np. w stopce betonowej, w takim miejscu, by woda swobodnie mogła z niego spływać, nie zalewając ścian fundamentowych i nie wymywając ziemi. Woda spływająca po łańcuchach powinna docierać do studzienek chłonnych. Znane są też inne rozwiązania – wkopuje się pod łańcuchem np. zbiornik (beczkę) z tworzywa, z którego wycina się dno i całość wypełnia kamieniami.

Efektownie natomiast wygląda miedziana misa umieszczona bezpośrednio pod łańcuchem. Można też wyłożyć podłoże drobnymi kamieniami.

Uwaga! Łańcuch powinien być odsunięty minimum 1 m od ściany budynku, aby przy bardzo obfitych deszczach woda nie pryskała na ścianę i jej nie zawilgacała.

Rzygacze Rzygacze są to ozdobne wylewki mocowane na zakończeniu rynien. Często nadaje się im wygląd głowy smoka lub krokodyla. Płynąca rynną woda wylewa

Łańcuch kielichowy zamiast rury spustowej. (fot. Kusari)

się (na bezpieczną odległość od ścian) przez pysk takiego gargulca – stąd bierze się nazwa owego urządzenia odprowadzającego deszczówkę. Woda z rzygacza powinna spływać wprost do betonowej lub kamiennej misy zakończonej kanalikiem odprowadzającym ją dalej do studzienki kanalizacyjnej lub oczka wodnego.

Rzygacze wciąż są dosyć drogie, ponieważ są wykonywane ręcznie. Sprzedają je niektórzy producenci blach dachowych lub rynien i nieliczni rzemieślnicy. c

Dekoracyjne rzygacze. (fot. Redakcja)

41 konstrukcje

oko

Wole Marta Balcerowska

W

dobie nowoczesnych okien połaciowych wole oko stosuje się dość rzadko, ale nadal ma swoich zwolenników. To wdzięczny i urokliwy detal, prawdziwa ozdoba dachu i całego domu, a jego forma przywołuje reminiscencje tradycyjnej architektury.

Wole oko jest rodzajem lukarny – nadbudówki, której drewniana konstrukcja wsparta jest na więźbie dachowej. Ma ono charakterystyczny, łukowy kształt i z zewnątrz nie wygląda jak odrębna

konstrukcja, lecz powstała jakby z rozciągnięcia powierzchni dachowej bez jej przerywania. Takie rozciągnięcie możliwe jest dzięki luzom między poszczególnymi elementami pokrycia (np. dachówkami).

Luzy te nie mogą być jednak zbyt duże, aby pokrycie nie utraciło szczelności.

Ponadto na wykonanie wolego oka trzeba przeznaczyć sporo miejsca na połaci dachowej.

Konstrukcja i projekt Na rynku są firmy specjalizujące się w projektowaniu oraz wykonywaniu wolich oczek. Na podstawie rysunków dachu i kąta jego nachylenia specjaliści dopasowują kształt oraz wielkość zarówno wolego oka, jak i samego

otworu okiennego. Kompletne, gotowe do montażu elementy prefabrykowane wolego oka dostarczane są na plac budowy.

Szkielet lukarny montuje się dopiero po wykonaniu więźby dachowej.

Następnie wycina się z niej odpowiednie krokwie, robiąc miejsce na konstrukcję lukarny.

Istnieje kilka typów konstrukcji wolego oka. Najczęściej wykonuje się je w formie elementów łukowych zwanych krążynami (element konstrukcyjny wykorzystywany do kształtowania form sferycznych), połączonych w podstawie z deską koszową.

Front wolego oka stanowi tzw. krążyna licowa, wykonana z odpowiednio

Fot. Euronit

Wole oko to bardzo dekoracyjny i charakterystyczny element dachu. Jednak jego budowa jest dość skomplikowana, wymaga doświadczenia i fachowego wykonania.

42

Wiór drewniany jest jednym z materiałów zalecanych jako pokrycie dachu z wolim okiem. (fot. Redakcja)

konstrukcje wysuszonego i impregnowanego drewna klejonego warstwowo, struganego i szlifowanego. Następnie jest kilka krążyn tylnych, a ich ilość zależy od wielkości wolego oka. Wykonuje się je z drewna klejonego warstwowo, suchego, struganego i fazowanego lub też ze struganego drewna litego. Każda z krążyn tylnych ma inne wymiary.

Konstrukcje tego typu lukarny tworzą również tzw. bale koszowe leżące na krokwiach, a pod krążynami wolego oka. Wykonane są z drewna litego, uprzednio suszonego, struganego i fazowanego.

Konstrukcja wolego oka może być też oparta na jednej, frontowej krążynie oraz równolegle ułożonych krokwiach (krokiewkach) mocowanych do deski koszowej.

Niekiedy ścianki czołowe wolich oczek muruje się na ściance kolankowej.

Dotyczy to jednak lukarn dużych, położonych blisko okapu.

Niezależnie od typu konstrukcji tego rodzaju lukarny, powinna być ona szczegółowo zaplanowana. Projekt wolego oka wymaga przede wszystkim starannego rozrysowania kształtu ścianki czołowej. Najważniejsze jest tu zachowanie odpowiednich proporcji, czyli stosunku wysokości ścianki do długości jej podstawy.

Wole oko to bardzo urokliwy detal dachu, nadający mu tradycyjny charakter. (fot. Euronit)

Łacenie Zarówno na krokiewkach, jak i krążynach stanowiących konstrukcję wolego oka wykonuje się sztywne poszycie z desek lub sklejki, które następnie zabezpiecza się papą.

Do poszycia przybija się kontrłaty, a do nich łaty. Rozstaw łat na powierzchni okienka dachowego musi być równomierny, dopasowany do łuku. Łaty wykonuje się ze sklejki, ale przed ich montażem często moczy się je w wodzie (umożliwia to ich wygięcie). Łaty zastępuje się też dwiema nałożonymi na siebie listwami i nawilża wodą. Listwy te, przybijane jedna na drugą, są łatwiejsze do kształtowania w łuki.

Wybór pokrycia W zasadzie wole oko można pokryć każdym rodzajem dachówki. Powstaje tylko pytanie, na jakie proporcje wolego

oka pozwala dana dachówka. Często dane o możliwości wykonania wolego oka określonym typem dachówki podaje producent pokrycia.

Zdecydowanie najlepsze do ułożenia są elementy drobnowymiarowe, takie jak dachówka karpiówka, płytki włóknocementowe, łupek, a także gont bitumiczny i drewniany oraz strzecha.

Są to materiały, które znacznie ułatwiają krycie powierzchni krzywoliniowych.

Możliwe jest wykorzystanie na wole oko także tradycyjnych, ceramicznych i cementowych dachówek zakładkowych.

Wymaga to jednak od dekarzy większych umiejętności i kwalifikacji – łatwiej w tym przypadku o błędy: nieszczelności w pokryciu prowadzące do zniszczenia konstrukcji, nieestetyczne wykonanie pokrycia, deformacja kształtu lukarny.

Liczba dachówek zakładkowych w jednym rzędzie powinna być taka sama jak na połaci pod nim. Dlatego poniżej okienka dachowego dachówki muszą być ułożone na maksymalny styk, zaś na nim maksymalnie rozsunięte. Jeszcze jednym wymogiem dla tego rodzaju materiału jest większy promień zakrzywienia lukarny.

Elementy prefabrykowane konstrukcji wolego oka są dostarczane na budowę i montowane po wykonaniu więźby. (fot. PBP Motyl)

www.forumbudowlane.pl

Bawole oko

Na rynku dostępny jest także system ceramicznych klinów dachowych (przeznaczony dla dachówek zakładkowych i karpiówek), które służą do krycia fragmentów wypukłych, wklęsłych, lejowatych, w tym również do krycia lukarn w kształcie wolego oczka. Ułożenie na wolim oczku dachówek zakładkowych, zwłaszcza tych z podwójnymi zakładkami jest dość skomplikowane – zakładki pozwalają jedynie w bardzo ograniczonym zakresie na rozciąganie pokrycia w celu wydłużenia okapu. I właśnie tu dobrym rozwiązaniem okazuje się klin dachowy, który pozwala na rozszerzenie pokrycia dachowego. Zapewniające szczelność zakładki zostają przy tym w pełni zachowane. Możliwe jest przejście z dwóch w jeden rząd dachówek.

Wielkość wolego oka i otworu okiennego musi być dopasowana do kształtu i wielkości dachu. (fot. Braas)

Pamiętajmy o proporcjach Wole oko o proporcjach wysokości i szerokości mniejszych niż 1:5 można wykonać jedynie w przypadku, gdy dach kryty jest łupkiem lub płytkami włóknocementowymi, a większych niż 1:5 – łupkiem i dachówką karpiówką.

W przypadku ceramicznej dachówki zakładkowej stosunek ten wynosi 1:8, natomiast dachówki cementowej – 1:12.

Oznacza to, że jeśli na pokrycie dachu wybierzemy ceramiczną dachówkę zakładkową, to podstawa wolego oczka wysokości 0,5 metra musi mieć minimum 4 metry długości, a wysokości 1 metra ‒ podstawę długości minimum 6 metrów.

Dla tej samej wysokości przy zastosowaniu łupka długość podstawy powinna wynosić minimum 2,5 metra, a dla dachu krytego dachówką karpiówką – 3 metry. c

vv BizeMaziZWK: Jest to mój pierwszy post na forum, więc witam wszystkich użytkowników! Śledzę forum od jakiegoś czasu i temat bawolego oka już był poruszany, ale nie mogę znaleźć informacji z ostatnich dwóch lat, wszystko co znajduję jest stare. Chodzi mi o to, czy zmieniło się coś w kontekście krycia bawolego oka? Czy są już jakieś blachodachówki lub coś podobnego. Mam zamiar budować dom i ma być w nim bawole oko z balkonem. Na początku myślałem o tym, żeby pokryć je blachodachówką, ale czytając to forum widzę, że nie jest to najlepsza metoda. Widziałem w mojej okolicy dwa bawole oka zrobione z blachodachówki i nie widzę w nich jakichś niedociągnięć (może za słabo się znam). Co proponujecie – czym najlepiej jest zrobić bawole oko i co jest cenowo korzystniejsze? Na pewno blachodachówka jest tańsza i jej układanie jest tańsze, ale czy warto z niej robić dach?

Podzielcie się swoimi opiniami i doświadczeniami. Z góry dziękuję za odpowiedzi! vv docent56: Wole oko jest lukarną o kształcie, który można kryć tylko materiałami o małym formacie. Im większy format, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia niedociągnięć. Ja jeszcze nie widziałem ładnego wolego oka pokrytego blachodachówką.

Najodpowiedniejsza jest karpiówka lub dachówka zakładkowa o głębokiej fali. vv BizeMaziZWK: Czy nikt więcej nie może się wypowiedzieć na temat blachodachówki na bawolim oku? vv spiderwoman: Blachodachówka odpada z powodu wymiarów – nie da się jej spasować do krzywizny lukarny. Zostaje ci gont albo dachówka ceramiczna. U mnie na wolim oku leży klasyczna karpiówka i od lat nie mam żadnych problemów z wilgocią w tym miejscu. vv laik2304: Tylko dachówka. vv winiu: Oprócz dachówki na pokrycie wolego oka doskonale nadaje się: wiór osikowy, łupek naturalny, strzecha, blacha w systemie na rąbek, gont papowy. vv kotwacek: U nas też wole oka będą kryte dachówką. Padło na karpiówkę – ma bardzo małe wymiary i nie ma problemu z przykryciem nawet najdziwniejszych konstrukcji dachowych. My mamy w projekcie aż dwa wole oka i to niewielkich wymiarów i projektant od początku rekomendował właśnie karpiówkę.

podyskutuj na

44 okna

Światło przez dach

płaski

Możliwość oświetlenia poddasza naturalnym światłem to bardzo ważny element. W przypadku dachów stromych mamy duży wybór okien połaciowych. Również w przypadku domów z dachem płaskim nie jesteśmy skazani tylko na okna fasadowe.

Katarzyna Laszczak

O

Fot. Fakro

kna do dachu płaskiego oraz świetliki dachowe to sposoby na doświetlenie pomieszczeń pod dachem płaskim. Różnią się one budową i specyfiką działania, ale zapewniają ten sam efekt, czyli zaopatrują nas w światło dzienne, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania.

okna do dachu płaskiego Takie okno daje możliwość doświetlenia ciemnych pomieszczeń w domach z płaskimi dachami. Jest to rozwiązanie energooszczędne, które zapewnia dobrą izolację cieplną. Ościeżnice okien do dachów płaskich są wykonywane z wielokomorowych profili, których wnętrze jest wypełnione materiałem termoizolacyjnym (polistyrenem).

Okna mogą być wyposażone w pakiety szybowe o parametrach odpowiednich nawet dla domów energooszczędnych i pasywnych (ich współczynnik przenikania ciepła U wynosi odpowiednio 0,76 i 0,55 W/m²K).

Przed deszczem i śniegiem okna do dachów płaskich zabezpiecza dodatkowa kopuła z akrylu lub poliwęglanu. Na rynku pojawiły się także okna bez kopuły, w których odpowiednią ochronę zapewnia nowatorski pakiet szybowy.

Świetliki i okna dachowe zapewniają efektywne doświetlenie pomieszczeń pod dachem płaskim. (fot. Fakro)

46 okna Ponieważ okno do dachu płaskiego z definicji jest trudno dostępne do codziennej obsługi, dla własnej wygody możemy się zaopatrzyć w okna otwierane elektrycznie. Niektóre modele okien posiadają też detektor deszczu, który w razie pojawienia się opadów, automatycznie uruchomia funkcję zamykania okna. Okna do dachów płaskich mogą być też otwierane ręcznie, za pomocą drążka.

Dostępne są również okna nieotwierane.

Okna stosuje się w dachach płaskich lub stropodachach o nachyleniu od 0‑15º, pokrytych papą termozgrzewalną.

Niektóre typy okien mogą być też osadzone na specjalnej podstawie o wysokości 15 cm, co umożliwia ich montaż np. w dachu zielonym.

Montaż okna w płaskim dachu różni się od montażu okna dachowego w dachu spadzistym, bo to dwa różne produkty i dwie różne technologie dachu, ale jest równie łatwy. Wymaga on obróbki konstrukcji okna papą zgrzewalną, ale wykonują to ekipy specjalizujące się w płaskich dachach i pokryciach bitumicznych. Do produktu zawsze dołączona jest szczegółowa instrukcja. Świetliki Inną formą doświetlenia pomieszczeń pod dachem płaskim są świetliki rurowe. Świetliki rurowe „przenoszą” światło

dzienne nawet do pomieszczeń, w których nie ma możliwości zamontowania okna dachowego, czy pionowego. Taki świetlik składa się z kopułki umieszczonej na dachu, kołnierza, rury światłonośnej, rozpraszaczy (pryzmatycznego i sufitowego) oraz elementu montowanego na suficie.

Jak działa taki świetlik? Przez kopułkę na dachu światło wpada do rury światłonośnej. Dalej promienie słoneczne, odbijając się od powłoki refleksyjnej, są kierowane w dół, na rozpraszacz, który zapewnia równomierne rozprowadzenie światła w pomieszczeniu.

Rury światłonośne mogą być sztywne lub giętkie – te ostatnie pozwalają ominąć przeszkody konstrukcyjne, co ułatwia ich montaż. Maksymalna dopuszczalna długość takiej rury o średnicy 35 cm wynosi 4 m, a dla rury o średnicy 55 cm jest to 6 m. Dłuższe są rury sztywne – ich dopuszczalna długość to 12 m.

Montując rury świetlików należy przestrzegać zaleceń producentów, dotyczących m.in. stosowania podciągów. Świetliki rurowe można instalować na dachach płaskich, ale także na skośnych (o kącie nachylenia 15-60°).

Ich szczelny i wygodny montaż zapewniają specjalne kołnierze, przystosowane do pokryć płaskich, falistych i wysokoprofilowanych.

Specjalna podstawa umożliwia montaż okien w dachach zielonych. (fot. Fakro)

Okno otwierane elektrycznie zapewnia wygodę użytkowania. (fot. Fakro)

wydajny świetlik Ponieważ świetliki mają stosunkowo niewielką powierzchnię, przez którą wpada światło, warto zadbać o to, by zoptymalizować ich wydajność. Bardzo ważnym elementem jest umiejscowienie kopułki świetlika na dachu. Najlepszym miejscem dla niej jest południowa, a więc najbardziej nasłoneczniona część dachu.

Unikajmy też miejsc zacienionych np. przez sąsiadujące budynki lub drzewa.

Lepsze oświetlenie zapewni także poprowadzenie rury światłonośnej jak najprostszą i jak najkrótszą drogą.

W przypadku świetlików z giętką rurą światłonośną, warto pamiętać też o jej maksymalnym naciągnięciu.

Warto wiedzieć, że na efektywność oświetlenia wpływają także parametry pomieszczenia (powierzchnia i wysokość) oraz jego aranżacja – szczególnie kolorystyka i faktura ścian, a nawet ustawienie mebli. Wiadomo, że jasne kolory na gładkich powierzchniach dobrze odbijają światło, a ciemne pochłaniają go. Dlatego, by pomieszczenie było jasne, pamiętajmy nie tylko o wyborze świetlika, jego właściwym umiejscowieniu i montażu, ale także zwróćmy uwagę na aranżację pomieszczenia.c więcej o oknach

48 okna

Zatrzymaj

ciepło

Katarzyna Laszczak

O

słony okien często traktujemy jako zabezpieczenie przed nadmiernym nagrzewaniem się pomieszczeń i zbyt intensywnym działaniem promieni słonecznych, przydatne głównie latem. Jednak są one równie pożyteczne jako dodatkowa termoizolacja, chroniąca przed stratami ciepła z pomieszczeń podczas chłodniejszych pór roku. Izolacyjność termiczna rolet zależy oczywiście od technologii ich wykonania i materiału – dekoracyjne rolety wewnętrzne, wykonane z samej tkaniny nie zapewnią odpowiedniej ochrony. Ale do wyboru

mamy bogaty asortyment osłon wewnętrznych, które łączą cechy dekoracyjne z termoizolacyjnością. Nasze wysiłki w walce ze stratami ciepła wspomogą także rolety zewnętrzne.

Osłony wewnętrzne Ochronę przed stratami ciepła zapewnią nam rolety zaciemniające, które są wykonane z tkaniny oraz powłoki aluminiowej. Taka powłoka, znajdująca się po zewnętrznej stronie rolety, nadaje jej właściwości termoizolacyjne, a bogaty wybór kolorów tkanin od strony wewnętrznej pozwala dobrać roletę do wystroju wnętrza.

Izolacyjność rolet z powłoką aluminiową poprawia energooszczędność okna nawet o 33%. Takie rolety można stosować

w pomieszczeniach różnego rodzaju, ale fakt, że zupełnie zaciemniają one wnętrze sprawia, że są szczególnie polecane do sypialni, czy pokojów dziecięcych.

Rolety plisowane to rozwiązanie, które nie pozbawi nas światła dziennego, ale delikatnie je rozproszy. Dlatego idealnie sprawdzają się w salonach, gabinetach i innych pomieszczeniach, gdzie światło dzienne jest pożądane. Rolety plisowane są nieco mniej termoizolacyjne niż zaciemniające – poprawiają izolacyjność okien o około 18%. Zaletą rolet plisowanych jest możliwość ułożenia ich w dowolnej pozycji. Ponieważ taka roleta nie jest mocowana do górnej części okna, jej położenie możemy dowolnie regulować, w zależności od potrzeb

Fot. Velux

Na komfortową temperaturę w pomieszczeniach oraz jak najniższe zużycie energii służącej do jej uzyskania wpływa bardzo wiele czynników.

Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że oprócz dobrych parametrów okien, nie bez znaczenia pozostaje również termoizolacyjność osłon okiennych.

Rolety plisowane zapewniają możliwość regulacji światła. (fot. Velux)

i nasłonecznienia. Dostępne są również rolety zaciemniająco-plisowane, a także plisowane dodatki, które możemy zainstalować razem z tradycyjną roletą zaciemniającą. Otrzymamy wtedy bardzo dobrą ochronę przed stratami ciepła i możliwość regulacji oświetlenia.

Rolety podwójnie plisowane to rozwiązanie, które łączy zalety rolet plisowanych i zaciemniających z doskonałymi parametrami termoizolacyjnymi. Podobnie jak rolety plisowane, dają możliwość regulacji wysokości i ustawienia w dowolnym miejscu okna, a rozciągnięte na całą długość – zapewniają całkowite zaciemnienie pomieszczenia. To jednak nie wszystko. Rolety podwójnie plisowane wyróżniają się budową i strukturą.

Składają się one z dwóch warstw plisowanej tkaniny. Ich styk tworzy strukturę przestrzenną, przypominającą plaster miodu, która od środka jest wyłożona powłoką aluminiową. W ten sposób powstają izolowane komory powietrzne, znacznie poprawiające właściwości cieplne rolety. Energooszczędność okna

Połączenie rolet zaciemniających i dodatku plisowanego. (fot. Velux)

wyposażonego w takie rolety wzrasta nawet o 34%.

Rolety zewnętrzne Rolety zewnętrzne do okien dachowych zapewniają komfort termiczny, zaciemniają pomieszczenie, tłumią hałas np. padającego deszczu i gradu, a także poprawiają bezpieczeństwo. Co szczególnie ważne w kontekście termoizolacyjności – poprawiają energooszczędność okien o około 27%. Rolety zewnętrzne są zbudowane z lakierowanych aluminiowych lamelek, wypełnionych pianką poliuretanową. Ich konstrukcja pozwala na idealną integrację z dachem.

Rolety zewnętrzne i dodatki wewnętrzne możemy łączyć ze sobą, uzyskując możliwość regulowania dopływu światła, ochrony przed okiem wścibskiego sąsiada, czy zapewnienia efektów dekoracyjnych albo izolacyjnych.

Odsłoń i zasłoń Zarówno rolety wewnętrzne (zaciemniające, plisowane, podwójnie plisowane),

Rolety podwójnie plisowane charakteryzują się doskonałymi parametrami termoizolacyjnymi. (fot. Velux)

jak i zewnętrzne pomogą nam w walce o energooszczędność domu. Jednak aby nasze zmagania były efektywne, same akcesoria nie wystarczą. Musimy też odpowiednio nimi zarządzać. Zasada jest bardzo prosta i sprowadza się do tego, by pozyskać darmową pasywną energię cieplną ze słońca i zatrzymać ciepło w domu. Dlatego optymalnym rozwiązaniem jest zasłanianie okien na noc i odsłanianie ich na dzień, szczególnie jeśli możemy liczyć na trochę promieni słonecznych.

Wszystkie omówione rolety są dostępne w wersji obsługiwanej ręcznie, a także sterowanej elektrycznie. Dodatkowo rolety zaciemniające i zewnętrzne występują również w opcji zasilanej solarnie. Jeśli zdecydujemy się na rolety obsługiwane manualnie, będziemy musieli pamiętać o ręcznym ich podnoszeniu i opuszczaniu. Jednak rolety z zasilaniem elektrycznym, poza wygodą obsługi za pomocą pilota lub panelu dotykowego, dadzą nam także możliwość zaprogramowania ich ustawień. c Budowa rolet podwójnie plisowanych. (fot. Velux)

50 instalacje

Ciepło z podłogi

Agnieszka Jaros, Katarzyna Laszczak

O

grzewanie podłogowe, jak każdy system, ma swoje zalety, ale i ograniczenia. A chcąc zastosować je na poddaszu, musimy wziąć pod uwagę także względy konstrukcyjne, którymi nie musimy się martwić instalując ten typ ogrzewania na parterze.

Plusy i minusy Ogrzewanie podłogowe ma wiele zalet.

W porównaniu z tradycyjnymi grzejnikami konwektorowymi zapewnia znacznie korzystniejszy rozkład temperatur. Ponieważ ciepło jest oddawane przez całą powierzchnię

podłogi, temperatura w całym pokoju jest wyrównana. Jednocześnie najwyższa temperatura panuje tuż nad podłogą, a nieco niższa na wyższych poziomach.

Taki efekt „ciepłych nóg i zimnej głowy” zapewnia poczucie komfortu cieplnego i jest korzystny dla zdrowia.

Ponadto przy ogrzewaniu podłogowym występują małe różnice temperatur między powierzchnią grzewczą i otoczeniem. Tradycyjny kaloryfer musi być o kilkadziesiąt stopni cieplejszy niż otoczenie, by efektywnie ogrzać pomieszczenie. Ogrzewanie podłogowe – o kilka stopni. Ta mniejsza różnica temperatur przekłada się na znacznie słabszą cyrkulację powietrza, a co za tym idzie – w pomieszczeniu unosi się mniej kurzu. Dodatkowo ogrzewanie podłogowe nie wysusza powietrza tak, jak tradycyjne.

Ostatnie dwie cechy są szczególnie korzystne dla alergików.

Ogrzewanie podłogowe ma też swoje ograniczenia. Przede wszystkim najlepiej pomyśleć o nim już na etapie projektowania i budowy domu. Zainstalowanie „podłogówki” w gotowych pomieszczeniach oznacza dość poważny remont.

Ogrzewanie podłogowe cechuje się dużą bezwładnością cieplną. Oznacza to, że stosunkowo wolno nagrzewa się, ale też wolno stygnie. Ułatwia to utrzymanie stabilnej temperatury w pomieszczeniu, ale utrudnia szybką zmianę temperatury.

Pewnym problemem może też być rodzaj posadzki, którą trzeba zastosować przy ogrzewaniu podłogowym. Jednak tutaj mamy już duże możliwości.

Na ogrzewanie podłogowe możemy stosować płytki ceramiczne, ale również

Fot. Purmo

Ogrzewanie podłogowe w nowo powstających domach jest już właściwie standardem. Brak kaloryferów oraz przyjemne ciepło płynące z podłogi, zdominowało niemal całkowicie znane od lat, standardowe instalacje c.o. Jednak czy „podłogówka” jest tak samo wszechobecna na naszych użytkowych poddaszach?

Planując ogrzewanie podłogowe na poddaszu musimy wziąć pod uwagę m.in. nośność stropu. (fot. Velux)

– odpowiednio dobrane – panele, drewno i wykładzinę.

W przypadku ogrzewania podłogowego na poddaszu musimy także pamiętać o odpowiednim przystosowaniu stropu.

Uwaga na strop Rodzaj i nośność stropu jest kluczowym problemem przy ogrzewaniu podłogowym na poddaszu. Jeśli np. strop znajduje się nad pomieszczeniem nieogrzewanym (chociażby garażem), to musimy liczyć się z koniecznością jego właściwego ocieplenia od strony, od której ma stanowić podłogę. Grubość izolacji to około 8 cm, ale dokładnie powinien oszacować to projektant.

Biorąc pod uwagę, że do grubości izolacji trzeba jeszcze doliczyć grubość wylewki (ok. 6-8 cm) oraz warstwy wykończenia podłogi – może się okazać, że poziom posadzki podniesie się na tyle, że pomysł montażu ogrzewania podłogowego stanie się zwykłym absurdem.

Niezwykle istotne jest to, że każda dodatkowa warstwa podłogi stanowi dla stropu obciążenie, które musi być uwzględnione w jego projekcie i przy budowie. W niektórych przypadkach, np. budynkach szkieletowych o stropie z płyt OSB, wykonanie stropu o odpowiednich parametrach może w ogóle być niemożliwe. W wielu przypadkach musimy się liczyć z koniecznością przeprojektowania stropu (przez konstruktora z uprawnieniami), co może sprawić, że montaż wodnego ogrzewania podłogowego będzie nieopłacalny.

Pewnym rozwiązaniem może być wtedy montaż w podłodze elektrycznych mat grzejnych. Stosuje się wtedy cieńszą warstwę wylewki, jednak trzeba pamiętać,

że system ten jest droższy w eksploatacji i mniej wydajny (sprawdzi się w małych pomieszczeniach lub jako ogrzewanie uzupełniające).

Metoda na słaby strop Tradycyjnie ogrzewanie podłogowe wykonuje się tzw. metodą mokrą, czyli stosując kilkucentymetrową wylewkę na rury grzejne, co stanowi duże obciążenie dla stropu. Rozwiązaniem pozwalającym się cieszyć wodnym ogrzewaniem podłogowym na stropie o mniejszej nośności jest zastosowanie tzw. technologii suchej. Metoda ta polega na użyciu specjalnych styropianowych płyt, jako warstwy ocieplenia oraz płyt gipsowych lub wiórowych, jako warstwy pokrywającej przewody grzejne. Styropianowe płyty są pokryte warstwą aluminium, dzięki czemu ciepło jest rozprowadzane równomiernie. Ponadto mają fabrycznie wycięte kanały, w których umieszcza się rury instalacyjne. Na tak ulokowane przewody grzejne stosuje się specjalne suche płyty z domieszką drobin aluminiowych, poprawiających przewodność cieplną. Zrobiona w ten sposób instalacja podłogowa w znacznie mniejszym stopniu obciąża strop (jest 3-4 razy lżejsza od tradycyjnych

Ogrzewanie podłogowe warto zaplanować już na etapie projektowania domu. (fot. Velux)

posadzek w technologii mokrej). Jednak minusem metody suchej jest niemal dwukrotnie wyższy koszt jej wykonania.

Aranżacja poddasza Ogrzewanie podłogowe na poddaszu, poza ogólnymi zaletami tego systemu, może ułatwić nam urządzenie pomieszczeń. Brak grzejników, które musimy uwzględnić w aranżacji pomieszczeń ze skosami jest niewątpliwie plusem. Musimy jednak pamiętać, że zastosowanie ogrzewania podłogowego wpłynie na wysokość pomieszczeń.

Z ogrzewaniem podłogowym na poddaszu wiąże się jeszcze jedna kwestia. Na poddaszu najczęściej urządzamy sypialnie, a zdania na temat tego, czy ogrzewanie podłogowe w sypialni to dobry pomysł, są podzielone.

Zaleca się bowiem, żeby na noc obniżyć temperaturę do 18°C, bo to optymalna temperatura do snu, a rankiem podnieść ją do ok. 20°C. Dodatkowo, śpimy przecież stosunkowo nisko nad podłogą, więc w strefie najwyższej temperatury.

Jak wspomniano wyżej, szybka zmiana temperatury przy ogrzewaniu podłogowym nie jest możliwa. Ale oczywiście nie jest to problem nie do rozwiązania.

Nowoczesne systemy sterowania pozwalają zaprogramować zmiany temperatury w pomieszczeniach, więc żeby osiągnąć optymalną temperaturę na czas, wystarczy tylko uwzględnić czas nagrzewania się i wychładzania danego systemu. c

więcej o ogrzewaniu podłogowym

52 poddasze

Pod belkami poddasza Drewniane elementy więźby stanowią integralną część poddasza. Niekiedy ukrywamy je w poszyciu z płyt gipsowo‑kartonowych, jednak wyeksponowane, są ciekawym i pełnym uroku detalem aranżacyjnym.

M

ożliwość odsłonięcia poszczególnych elementów konstrukcji zależy przede wszystkim od rodzaju więźby dachowej i sposobu wykończenia skosów poddasza, a także jego ocieplenia.

Decyzja o tym, czy chcemy, aby poddasze zdobiły drewniane belki konstrukcyjne powinna zapaść już na etapie projektowania domu.

Najpopularniejszym rodzajem więźby, umożliwiającym zaadaptowanie wygodnej przestrzeni mieszkalnej na poddaszu, jest więźba o konstrukcji płatwiowo‑kleszczowej. W tym przypadku wyeksponować można takie jej elementy, jak płatwie i słupy, czasem też z mieczami (elementy skośne, podtrzymujące belki poziome – płatwie).

Dobre drewno Aby elementy konstrukcji były prawdziwą ozdobą poddasza, należy użyć drewna dobrej jakości i właściwie obrobionego. Warto zatem właśnie na to zwrócić uwagę, zamawiając więźbę. W innym razie może okazać się, że elementy, które są mało estetyczne, niedokładnie oheblowane, chropowate i popękane trzeba będzie dodatkowo obudować ładniejszym drewnem lub płytą gipsowo‑kartonową. Jeśli elementy konstrukcji znajdują się w pomieszczeniach o zwiększonej wilgotności, takich jak łazienka czy kuchnia, powinno się je przed tym czynnikiem zabezpieczyć.

Jakość drewna na więźbę ważna jest nie tylko ze względów estetycznych – chodzi głównie o trwałość konstrukcji i bezpieczeństwo. Drewno powinno być czterostronnie strugane. Idealnie gładkie jest odporniejsze na ogień (płomienie ślizgają się po jego powierzchni), jak również atak szkodników. Łatwiej je także pomalować.

Uwaga na słupy Słupy na poddaszu wyglądają ciekawie i dynamizują przestrzeń, mogą też umownie wydzielać poszczególne funkcje otwartej przestrzeni poddasza. Dobrze jest jednak sprawdzić jeszcze w projekcie domu, czy zostały one właściwie rozmieszczone, tak aby nie utrudniały zagospodarowania wnętrza. Jeśli słup wypadnie np. pośrodku niewielkiego pomieszczenia, na pewno będzie ono niewygodne w użytkowaniu, a słup dodatkowo ograniczy przestrzeń. Słup nie powinien również znajdować się naprzeciwko okna – mógłby wówczas ograniczać dostęp naturalnego światła. Dobrym rozwiązaniem jest natomiast wykorzystanie go jako narożnika jakiegoś pomieszczenia lub wkomponowanie w ścianę działową.

Skosy w pasy Jeśli chcemy, aby drewno konstrukcyjne bardziej dominowało i było go więcej we wnętrzu, jest na to sposób. Możemy

Fot. Fotolia

Marta Balcerowska

Elementy więźby obudowane płytami gipsowokartonowymi. (fot. Redakcja)

pozostawić na widoku również krokwie, które będą podłużnie przecinać powierzchnię skosów poddasza. Niestety, wadą tego rozwiązania są mostki cieplne wzdłuż przebiegu krokwi, a także konieczność ułożenia cieńszej warstwy ocieplenia (by przynajmniej część ich przekroju pozostała widoczna). Dlatego zamiast tradycyjnej izolacji z wełny mineralnej układanej między krokwiami można zastosować termoizolację

Słupy dynamizują przestrzeń i mogą wydzielać strefy funkcjonalne poddasza. (fot. Velux)

układaną na krokwiach, od góry. Materiał izolacyjny w tym przypadku musi być odpowiednio wytrzymały na ściskanie, ponieważ jest bezpośrednio obciążony pokryciem dachowym. Odpowiednimi materiałami będą tu twardy styropian lub płyty poliuretanowe, specjalnie przeznaczone na dachy. Przykładowy układ warstw izolacji wykonanej nad krokwiami będzie wyglądał następująco: pełne deskowanie przybijane do krokwi; folia

Ciemne drewno więźby dobrze kontrastuje z jasnymi ścianami i sufitem. (fot. Fotolia)

dachowa lub papa pełniące funkcję paroi wiatroizolacji; materiał termoizolacyjny; ruszt z łat i kontrłat; materiał pokryciowy.

Ten sposób izolacji, choć może nietypowy, pozwala na całkowite odsłonięcie krokwi we wnętrzu przy jednoczesnym zachowaniu ciągłości izolacji termicznej, pozbawionej dzięki temu mostków termicznych.

Przestrzeń między krokwiami obudowuje się od wewnątrz zazwyczaj płytami gipsowo‑kartonowymi.

Na poddaszach zaleca się stosować ich odmianę ogniochronną.

Wybierz kolor Nie bez znaczenia jest kolor belek konstrukcyjnych na poddaszu. Ciemne drewno będzie z pewnością bardziej zwracało uwagę, zwłaszcza że kontrastuje przeważnie z jasnym kolorem ścian. Mniej dominować będzie natomiast drewno utrzymane w naturalnych kolorach – sosny czy świerku – bo właśnie z tych gatunków najczęściej wykonuje się więźbę dachową. Ładnie też wyglądają belki pomalowane na biało, z zachowaniem widocznych słojów drewna. Konstrukcja w jasnej tonacji zbytnio nie przytłacza, sprawia wrażenie lżejszej i nie ogranicza przestronności wnętrza. c

poznaj pomysły na aranżację poddasza

54 poddasze

Wanna pod skosem

Widoczne fragmenty więźby dachowej, skosy… Poddasze to przestrzeń wyjątkowa.

Czy zdołamy zaadaptować na nim wygodną i funkcjonalną łazienkę?

Agnieszka Chmielińska

Dach nad łazienką Przestrzeń rozciągająca się tuż pod dachem zdeterminowana jest przede wszystkim jego kształtem i konstrukcją.

Projekt łazienki powinien uwzględniać zarówno rozmieszczenie elementów więźby, jak i ścian nośnych. Niebagatelne znaczenie przy adaptowaniu przestrzeni ma z pewnością ilość skosów. Im ich mniej, tym łatwiejsze zagospodarowanie poddasza. Przy dachu dwuspadowym w pomieszczeniu jest zazwyczaj jeden skos, przy czterospadowym – jeden lub dwa. Im łagodniejszy spadek dachu, tym większa przestrzeń do wykorzystania.

Ogromną swobodę aranżacji daje więc

np. dach mansardowy (czyli łamany, zbudowany z dwóch oddzielonych od siebie gzymsem powierzchni połaci dachowych).

Najniższa ściana pod skosem Ścianka kolankowa to ściana poddasza, na której oparta jest konstrukcja więźby dachowej. Jej wysokość wyznacza możliwości aranżacyjne wewnątrz domu.

Im wyższa, tym korzystniej dla wnętrza.

Decyduje o komforcie użytkowania łazienki i swobodzie poruszania się po niej. Ściance kolankowej powinno się poświecić szczególną uwagę na etapie projektowania domu. vvWysokość ścianki kolankowej wahająca się od 70 do 110 cm, umożliwia ekonomiczne zagospodarowanie przestrzeni. Pod skosem swobodnie możemy umieścić szafki, półki, schowki, czy grzejnik. vvŚciana o wysokości ok. 150 cm – umożliwia komfortowe zagospodarowanie przestrzeni przyściennej przy jednoczesnym zachowaniu wyraźnych, charakterystycznych dla poddasza skosów.

Swobodnie można postawić przy niej np. wannę. vvJeśli wysokość ścianki wynosi ok. 200 cm – mamy duże pole do popisu. Bez problemu możemy zainstalować przy niej wannę, sedes, bidet i umywalkę. W tym przypadku jednak mniej efektowne i widoczne są skosy, a to właśnie w nich tkwi cały urok poddasza. vvWszystkie elementy ceramiki sanitarnej instalowane w łazience, wymagają odpowiedniej wysokości mocowania i wolnej przestrzeni wokół. Warunkuje to swobodne z nich korzystanie.

Jeden błąd może przekreślić szansę na stworzenie funkcjonalnego wnętrza.

Kabina prysznicowa Zaaranżowanie kabiny prysznicowej na poddaszu wymaga sporej powierzchni.

Najmniejsze mają wymiary 80 x 80 cm, wygodniejsze są jednak te o wielkości 90 x 90 cm. Wysokość to minimum 170 cm. Przed kabiną potrzebna jest ponadto wolna przestrzeń – około 90 x 100 cm, która umożliwia nieograniczone

Fot. Velux

P

rzed nami trudne zadanie.

Niejednorodna przestrzeń rozciągająca się tuż pod dachem ogranicza swobodę manewru. Może jednak posłużyć jako źródło inspiracji. Rozsądny plan i odrobina inwencji twórczej z pewnością wydobędą ukryty w niej potencjał.

Pozwolą stworzyć oryginalne i komfortowe wnętrze.

Wszystkie elementy ceramiki sanitarnej wymagają odpowiedniej wysokości mocowania i zachowania wolnej przestrzeni wokół nich. (fot. Velux)

korzystanie z niej. Zainstalowanie natrysku w łazience pod dachem, z uwzględnieniem wszystkich tych parametrów, może okazać się więc trudne.

Nie poddawajmy się jednak zbyt łatwo.

Jeśli na poddaszu występuje wnęka – wstawmy tam brodzik i zamówmy drzwi do kabiny na wymiar. Pozwoli to rozsądnie wykorzystać specyficzne uwarunkowania łazienki pod skosem.

Możliwości aranżacji łazienki zależą m.in. od wysokości ścianki kolankowej. (fot. Velux)

Wanna Postawiona na nóżkach albo na stelażu ma wysokość 55-60 cm. Wanna z hydromasażem – około 67 cm. By swobodnie usiąść podczas kąpieli, wymagane jest minimum 95 cm, mierząc od posadzki do sufitu. Dwa metry potrzebne są z kolei, aby bez przeszkód stanąć przy wannie.

Wygodny dostęp do niej zapewni przestrzeń 70 x 100 cm.

Umywalka Powinna być podwieszona na ścianie o wysokości minimum 2 metrów, tak aby zamocować nad nią lustro i bez przeszkód się w nim przeglądać. Górna krawędź umywalki powinna być usytuowana na wysokości minimum 85 cm od poziomu podłogi. Przed umywalką z kolei potrzebna jest przestrzeń także 2 metrów.

WC W połączeniu ze spłuczką mierzy 80 cm (stojący) lub 130 cm (podwieszany). Ściana, przy której planujemy zainstalować sedes powinna być przynajmniej równa jego wysokości. Górna krawędź miski klozetowej sytuuje się zwykle na wysokości 40 cm od poziomu podłogi.

By swobodnie stanąć przy ubikacji, potrzeba około 2 metrów przestrzeni. c

więcej o aranżacji łazienki

56 Aranżacje

Aranżacja łazienki na poddaszu Urządzenie łazienki na poddaszu to trudne wyzwanie, dlatego wykonanie jej projektu warto powierzyć profesjonalnemu architektowi wnętrz.

Katarzyna Laszczak

Z

Łazienka według projektu Kasi Zagdańskiej-Gałan, architekt wnętrz, Studio BeLoft Design Zdjęcia pochodzą z portalu e-arażacje.pl

S z u ka s z a rc h i t e kt a?

Znajdź go na

e-aranżacje.pl

Fot. Kasia Zagdańska-Gałan, Studio BeLoft Design

tą wymagającą materią zmierzyła się architekt wnętrz, Kasia Zagdańska‑Gałan, projektując łazienkę dla prywatnego inwestora. Łazienka znajduje się na poddaszu jednorodzinnego domu, a jej powierzchnia użytkowa wynosi 11 m². Łazienka jest przeznaczona dla dwóch dorosłych osób i ich nastoletniego dziecka.

Wystrój łazienki utrzymano w delikatnych beżach i szarościach, które ociepla dodatek drewna egzotycznego. Nowoczesny szyk łazienki podkreśla wielkomiejski motyw zastosowany na ścianie, który jednocześnie nadaje łazience optyczną głębię. c

Tylko Bosch!

Linia niebieska Bosch

dla rzemiosła i przemysłu Na wybrane narzędzia do

drewna

RABAT 25%

Kup jeden z odkurzaczy GAS 35 / 55 M AFC, a otrzymasz rabat 25% na jedno z narzędzi do drewna oznaczonych opisem „TANIEJ Z ODKURZACZEM” Szczegóły wewnątrz ulotki promocyjnej T1.2014 na stronach 14-15.

Ulotkę znajdziesz na naszej stronie internetowej w dziale „Promocje”.

Połącz obie promocje i zyskaj jeszcze więcej.

WÓZEK DO WALIZEK SYSTEMOWYCH L-BOXX

Po prostu więcej.

www.bosch-professional.pl

Kup dwa dowolne produkty z najnowszej ulotki linii niebieskiej Bosch oznaczone logo L-BOXX, a otrzymasz wózek transportowy L-BOXX za 1 PLN! Szczegóły wewnątrz ulotki promocyjnej T1.2014 na stronie 3.

Ulotkę znajdziesz na naszej stronie internetowej w dziale „Promocje”.

za 1 PLN!