2016 urtekaria. Aralar alderdia

2016

urtekaria

Indarkeria Matxistak Alicia hil zuen

El espectáculo español Tras las elecciones de diciembre de 2015 llegó el espectáculo de la élite política española, incapaz de gestionar unos resultados y más preocupados por los intereses de cada uno. El líder del PP decidió no intentar formar gobierno y sentarse a esperar. El entonces líder del PSOE Pedro Sánchez trató de sortear su sumisión a los poderes internos del partido y articuló un acuerdo con Ciudadanos sabedor de que no tenía futuro, mientras Podemos se preocupaba por afianzar su postura ante el PSOE. El resultado de todo el sainete fue un ex lehendakari de efímero presidente del Congreso y nuevas elecciones. Y en todo esto, una nueva decisión en contra de EH Bildu que no le permitió formar grupo en el senado junto con ERC e IU.

urtarrila

Contra las inmatriculaciones de la iglesia también en la CAV

EH Bildu pidió que no se reconozcan las más de 500 propiedades “expoliadas” por la Iglesia y reclamó a las diócesis que devuelvan los bienes adquiridos a través de ‘inmatriculaciones’, una figura legal actualmente derogada que permitía a esta institución religiosa inscribir a su nombre “bienes que no estaban registrados con anterioridad”. EH Bildu destacó que la fórmula de las ‘inmatriculaciones’ ha permitido a la Iglesia adquirir estas propiedades sin coste alguno -salvo una cantidad simbólica por el coste de la tramitación- y sin tener que demostrar la pertenencia de dichos bienes.

2

Urtarrilean hil zen Gasteizen Alicia, 17 hilabeteko haurra. Amaren bikotekideak hil zuen eta bere ama erasotu zuen. Alicia gogoan dugu eta indarkeria matxista baztertzeko lanean arituko garela gure konpromisoa irmoa da. Nahikoa da. Ez gaude eraso matxista gehiago onartzeko prest eta ezin gara geldirik geratu.

Indarkeria matxista lehen mailako arazoa da eta gure gizarteak eta erakunde guztiek

016

ditugun bitarteko guztiak jarri behar ditugu martxan erabat baztertzeko. Indarkeria matxista emakumeen egunerokotasunean dago, ezkutuan gehienetan, eta azalarazten denean, horrela, erasoen bitartez, heriotzaren bitartez, bere ondorio latzenak ikusten ditugu. Indarkeria matxista ez da eremu pribatuan landu beharreko zerbait, gizarte arazoa da eta denok dugu berari aurre egiteko ardura.

La crisis del Acero En enero saltaron las alarmas, Arcelor iba a cerrar la Acería Compacta de Bizkaia: la ACB, último vestigio de lo que fuese la orgullosa Altos Hornos de Bizkaia estaba en peligro. Desde el Gobierno Vasco las miradas se dirigieron a Europa y pidieron medidas contra el dumping chino. Pocos fuimos quienes recordamos que, tanto el Gobierno Vasco como BBK, habían sido accionistas de ACB, que fueron ellos quienes vendieron sus acciones a Arcelor Mittal estableciendo un periodo en el cual la ACB debía permanecer abierta, finalizado el periodo llego la amenaza de Arcelor. Zumarraga no corrió la misma suerte Arcelor cerró la planta.

Tras la crisis de Mittal también nos encontramos con la crisis de Sidenor; otra vez las amenazas de multinacionales.

Finalmente, un equipo de directivos de la misma empresa compró Sidenor a Gerdau, estableciendo un plan de gestión, un nuevo plan de gestión. Aernova también pensó que podía ser un momento para anunciar una reducción de plantilla en Gasteiz, mientras aumentaba su plantilla en España. Noticias empresariales, que una detrás de otra dejaron patente la debilidad que supone confiar la política industrial a la inversión extranjera con centros de decisión alejados de Euskal Herria.

Etorkizuneko akordioa lortu zuten Catalunyan Azken orduan izan bazen ere, Junts pel Sí eta CUP indar politikoek akordioa lotu zuten Kataluniako presidentearen izendapenaren inguruan eta, horrenbestez, Kataluniako errepublika berria osatzeko prozesuak aurrera egiteko. Aralarrek Kataluniako herria zoriondu zuen, gizarte zibiletik bultzatuta, abian jarritako burujabetzarako ibilbidean aurrera egitea lortu zuelako azkenean.

2015eko irailaren 27an egindako hauteskunde plebiszitarioen ondorioa bat eta argia zen: Katalunia burujabea eta independientea nahi duten eragile politikoek elkar hartu behar zuten, Kataluniako errepublika eratzeko prozesuak etenik

izan ez zezan. Tirabira asko eta gogorrak izan ziren arren, Junts pel Sí eta CUP eragile politikoek eskuzabaltasunez eta erantzukizunez jokatzen jakin izan zuten, herritarrek emandako agindua bete ahal izateko.

Kataluniaren independentziarako eta estatu berriaren eraketarako aro berria ireki zen, eta egun kudeaketa arazoen gainetik, indarrean segitzen du. Zentzu horretan, orain arteko ausardiarekin, eskuzabaltasunarekin eta erantzukizunarekin jokatu beharko dute gizarte zibilak eta burujabetzaren aldeko indar politiko guztiek, asko izango direlako bidean aurkituko dituzten oztopoak.

Presoen eskubideak eta elkarbizitzarako oztopoak Urtarrila, inork nahi ez duen manifestazioaren hilabetea dugu. Urtero, preso politikoen eskubideen defentsan milaka lagun biltzen gara. Baiona eta Bilboko kaleetan batu ginen urtero noiz batzeko beharra egongo ez denaren zain. Sarek deitu zituen manifestazioak; aurten, poliziak ere oztopoak jarri nahi izan zituen eta bertan egindako diru bilketa ikertzeko eskaria egin zuen baina auzitegiak ukatu egin zuen eskaria.

Sarek plazaratutako aldarrikapenak ezagunak ziren, elkarbitzitza demokratikoa eta bakean eraikitzeko oinarrizko urratsak, alegia: dispertsioarekin bukatu behar dela giza eskubideen kontrakoa delako eta aldi berean legedi bereziak desagertarazi behar direla, larriki gaixo dauden presoak etxera ekarri behar direla, hurbildu behar direla.

Elkarbizitza eraiki nahi dugun alderdi guztioi dagokigu gai hauek agenda politikoan jartzea, egunero lantzea dispertsioak eta legedi bereziak sortarazten duten sufrimendua eta giza eskubideen urraketa baztertu arte. Hauxe zen ere, Sarek eginiko eskaria.

Urtarrilero egin behar izan ditugun manifestazio horiek estatu espainolak eta frantsezak bake prozesuari oztopoak

jartzeko aldeko apustua ekartzen digu gogora. Zoriotxarrez, 2016. urteko urtarrila horretan ez genuen hori izan adibide bakarra. Espainiar estatua antzineko garaietan dago kateatua eta beren interes politikoen alde elkarbizitza oztopatu nahi du. Hilabete honetan ere jakin izan genuen Entzutegi Nazionalak Arnaldo Otegiren gaintasungabetzea berresten zuela, bidegabeko zigorra 2021. urterarte luzatuko zela.

EH Bilduko Goioaga Senatariaren kontra erreguzkoa eskatu zuen Auzitegi gorenako epaile batek. Beste adibide bat izan zen Askapeneko kideen kontrako epaiketa, zorionez azken hau bukaera ona izan zuen, ezin zuelako besterik izan, eta libre geratu ziren.

Epaiketak oztopoen adibide dira, eta bitartean gizarteak elkarbizitzarako grina eta gogoa erakusten ditu. Batasuneko kideen kontrako epaiketan egon zen akordioa egoeraren isla garbia da; bidegabeko epaiketa batean, bidegabe epaituak direnak bidegabeko akordioa onartzen dute elkarbizitzarako bideak errazteko eta urrats berriak emateko asmoarekin. Orain arte ikusitakoaren arabera ezer gutxi aldatu da Madril edo Paris aldean.

Urtarrila bukatzear zegoenean Brian Currin etorri zitzaigun berriro Euskal Herrira Foro Sozialak gonbidatuta. Abokatu hego afrikarrak bake bitartekarientzat segurtasun ingurua eskatu zuen, oraindik ere Euskal Herritarron oroimenean oso hurbil zegoen bake bitartekariak polizian deklaratu behar izana. Currinek prozesuaren blokeoa salatu zuen eta horren adibide jarri zituen egondako operazio polizial batzuk eta gizarte zibilaren protagonismoaren beharra nabarmendu zuen Alderdi Popularrak gobernuan segitzen bazuen, eta horrela izan da.

Currinek eta Spectoroski konfidantza beharra azpimarratu zuten eta gatazka armatura itzultzeko aukerak baztertu zituzten, zentzu horretan konponbidea barrutik, Euskal Herria barrutik, etorri behar dela esan zuten.

Laburbilduz, urtarrila, preso politikoen oinarrizko giza eskubideen aldarrikapenarekin hasten den hilabetea da, bake eta elkarbizitza prozesuaren bi aldeetako isla da; euskal gizartea, bere eragileak tinko ari dira elkarbizitzarako bideak jorratu nahian, urrats berriak asmatzen, bidea egiten oztopo guztien gainetik, Espainiako estatuak jartzen dituen oztopoen gainetik.

3

2016

urtekaria

Movilizaciones a favor de las personas refugiadas El fin de febrero puso de manifiesto la crítica a las políticas europeas hacia las personas refugiadas y la solidaridad de la sociedad de Euskal Herria. En consonancia con la jornada europea de reivindicación y de acuerdo con la entonces recién creada plataforma Ongi Etorri Errefuxiatuak, Aralar tomó parte en las manifestaciones, marchas y concentraciones que se celebraron en las capitales de Euskal Herria; entendemos que el apoyo y la solidaridad de la ciudadanía hacia las personas refugiadas es imprescindible, así que hicimos nuestras las reivindicaciones y peticiones de la plataforma Ongi Etorri Errefuxiatuak.

Las palabras se pierden entre intereses políticos en las reuniones internacionales, y lo que es aún más grave, la palabra dada por Europa, y también por el Estado español, no se cumple. Los hechos desmienten las palabras.

Europa se comprometió a acoger a 160.000 personas y el Estado español solamente a 17.000. En estos momentos, los números reales ni se aproximan a dichas cifras. Entre tanto, el Mediterráneo se convierte en la tumba de cientos de personas, en Europa se levantan murallas contra la libertad y la dignidad y Europa devuelve a las personas refugiadas a zonas de guerra, hambrunas, persecución y muerte.

Más de 60 millones personas han tenido que huir de sus casas en todo el mundo en busca de seguridad y dignidad. Para vivir libres de miseria y violencia. La Unión Europea ha recibido a más de un millón de personas migrantes en el 2015. Huían de guerras y conflictos, buscaban

el derecho a vivir como mujeres libres y no soportar violencia y violaciones, querían proteger la tierra de los intereses económicos, querían vivir en libertad su sexualidad y todos los aspectos de su personalidad. Siria, Ucrania, Mali, Afganistán, Palestina, El Congo, Iraq, Colombia... venía de muchos lugares. Buscaban un lugar seguro, alejado de bombas, muerte y violaciones, personas que tienen derecho a pedir y exigir un lugar seguro para vivir. Es obligación de los Estados darles refugio.

El drama de las personas refugiadas que están llegando en masa a Europa no tiene fin. Europol daba a conocer otra escalofriante cifra: según sus previsiones más conservadoras, al menos 10.000 niños refugiados han desaparecido del radar de las instituciones tras su ingreso en territorio europeo. El miedo ahora es que hayan caído en manos de las mafias europeas que se dedican a la explotación sexual y laboral de niños. Los menores no acompañados o aquellos que se han separado de sus familiares durante la ruta son los más vulnerables a la violencia, explotación y abuso.

La crisis de refugiados a la que asiste atónita Europa tiene rostro de niño. En la actualidad, uno de cada tres solicitantes de asilo que alcanza las costas europeas es menor de edad.

Del millón de personas refugiadas que llegó el año pasado a Europa, 270.000 eran niños.

Los expertos enfatizaban que el primer control fronterizo es primordial. En él, las autoridades, generalmente griegas (el principal punto de entrada a Europa), realizan la identificación de los menores que llegan a sus fronteras.

Se trata de identificar origen, motivos del viaje, comprobar solicitudes, verificar su filiación para asegurarnos que el adulto que les acompaña no forma parte de una red etc.

Pero este control no se hace en condiciones, en parte por la gran afluencia de personas refugiadas y en parte porque lamentablemente la crisis de los refugiados también se está utilizando políticamente.

Bandas criminales y traficantes de personas están aprovechando la crisis de refugiados para explotar a menores. Esta organización criminal habría aparecido hace 18 meses y tendría sus epicentros en Alemania y Hungría, país este último que sirve como centro de tránsito desde el cual las redes de trata reciben a los menores procedentes de Italia o Suecia y los distribuyen por el resto del continente. El hecho de que la Unión Europea no tenga mecanismos legales ni un sistema de acogimiento unificado en territorio europeo favorece la acción de los grupos delictivos.

Ante el desorden y la falta de unidad imperan las mafias y los grupos clandestinos. Son necesarias rutas seguras para las personas refugiadas.

En la actualidad, Serbia, Macedonia y Croacia, países de tránsito de los refugiados que van de Grecia al norte de Europa, solo permiten el paso por sus fronteras a sirios, iraquíes y afganos. El resto son considerados “inmigrantes económicos” y su ingreso está vetado. Esto conduce a estas personas a tomar rutas más peligrosas y clandestinas, caldo de cultivo para las mafias.

Los niños y las niñas pusieron cara al drama de los refugiados, el mes de febrero fue el mes de las reivindicaciones y muestras de solidaridad, pero desgraciadamente la desgracia continua. El desmantelamiento de campos de refugiados en Calais o en Idomeni, el acuerdo con Turquía, entre otros son ejemplos de la política farisea de los países europeos y de su insensibilidad ante una crisis humanitarias de proporciones nunca vistas.

4

otsaila

“Euskal herritarren agendak” bidea hasi zuen Madrilen Nafarroako Parlamentuko erabakien defentsa bateratuarekin

Eskoletako jantokien aferak bizirik dirau Eskoletako jantokien esleipenak albistea izaten segitu zuen eta, EH Bilduk salatu zuenez, “lehiaketa garbi eta zintzoarekin aurrezkia 10 milioikoa izango litzateke, lortu den 7 milioi izan beharrean”. EH Bilduk nabarmendu zuenez, “merkatua banatzen jarraitzen dute”. EH Bilduren iritziz, “lehia faltsu baten aurrean gaude eta bada garaia, megakontratuen sistemak porrot egin duela onartzeko. Jaurlaritzak elikatzen jarraitzen ditu biziatuta dauden catering enpresak, eta horiek iruzur egiteko dagoen ate irekia aprobetxatu egiten dute”.

“Ez du zentzurik sistema honek XXI. mendean. Gaur egun, menuen kostuaren %65 familiek hartzen dute bere gain. Eta, aldiz, euren parte-hartzea kudeaketaren erabakietan edo jantokien edozein arlotan hutsaren hurrengoa da. Eta hori sistema ez dietelako uzten da”, gaineratu zuen EH Bilduk.

Batera eginiko prentsaurrekoan, lau indar politikoetako bozemaileek ekimen horren garrantzia nabrmendu zuten. EH Bilduk argi utzi nahi izan zuenez “fiskalitatea, merkataritza, ingurumena, etxebizitza eskubidea, osasuna, biktimen erreparazioa eta administrazio publikoarekin loturiko legeen aurkako helegiteak aurkeztu dituela Espainiako gobernuak eta horietako askok Nafarroako Foru Erkidegoak dituen eskuduntzei eragiten die zuzen zuzenean”.

Angela Davis en Euskal Herria

© Flikr. Russell Tribunal

EH Bilduk konponbiderako hiru urrats plazaratu zituen; lehenengoa, Jaurlaritzaren agindu jakina aldatzea, zeinak kudeaketan catering enpresen bitartekaritza derrigor

bihurtzen duen; bigarrena, megakontratuen sistema indarrik gabe uztea, eta catering enpresen aldeko hautua egiten duten eskolei ahalmena ematea eurek zuzenean enpresa ezberdinekin negoziatzea; eta hirugarrena, erakunde publikoetatik sustatzea eskola jantokien kudeaketa alternatiboak, tokian tokiko dinamikak martxan jarriz, inguruko merkatari eta ekoizleekin harremanetan.

Lehen aldiz Madrilgo Diputatuen Kongresuan. EH Bilduk, Podemosek, UPk eta EAJk legez besteko proposamen bateratua aurkeztu zuten Nafarroako 17 lege eta arauren aurka Konstituzio Epaitegian Espainiako gobernuak aurkezturiko helegiteak bertan behera utz ditzala eskatzeko.

Udalbiltzak gobernu berria aukeratu zuen Atarrabian egin zuen Batzar Nazionala Udalbiltzak gobernu berria aukeratzeko. Luis Intxauspe Arozamena Hernaniko alkatea izendatu zuten lehendakari. Gainontzeko erakundeekin lanean hasteko asmoa agertu eta Euskal Herriaren diagnostikoa egingo zuela iragarri zuten ordezkari berriek. Maite Iturre aralarkidea eta aurreko legealdian Udalbiltzako presidente ordea, bere karguan berretsi zuen Udalbiltzako Batzar Nazionalak. Maite Iturrek urte hauetan abian jarri diren egitasmoen berri eman zuen: aipatzekoa da Euskal Pirinioetan Lan eta Bizia egitasmoa eta horren barruan

bultzatu diren proiektuak. EH Sendotzen programan Gizarte eragileekin adostutako elkarlana egin du Udalbiltzak, besteak beste; Gaindegia, Euskaltzaleen topagunea, Kontseilua, EH 11 Kolore, Fiare fundazioa, Cederna Garalaur, EH Laborantza Ganbara, Sortzen Ikasbatuaz, Zazpiak Bat harreman sarea, Ziburuko Kaskarotenea Ikastola, Euskal Artzain Ameriketan Elkartea, eta Hendaiako herriko etxearekin egindakoa.

Energia burujabetza programa eta Euskal Herritarrak Gara programa ere aipagai izan zituen Maite Iturrek.

Angela Davis, histórica militante feminista, activista por los derechos civiles y anti racista, visitó Euskal Herria invitada por la fundación Ipar Hegoa y la Asociación Gite-Ipes para ofrecer una charla en la biblioteca Bidebarrieta de Bilbao. Angela Davis, firmante del manifiesto Free Otegi bring Basque political prisoners home, trató de visitar a Arnaldo Otegi en la cárcel acompañada por el cantante Fermín Muguruza. Sin embargo, y pese a cumplimentar todos los trámites legales necesarios, el Estado español, dando muestras una vez más de su escaso talante democrático, le denegó la visita.

5

2016

urtekaria

Ikurrina jartzeko eskubidea aldarrikatu du Nafarroako Parlamentuak Nafarroako Parlamentuko bozeramaleen batzordeak positibotzat jo zuen Berriozarko jaietan, 2015. urtean, ikurrina jartzearen inguruko epaia, honek Foru Ikurren Legea bertan behera utzi behar zela esaten baitzuen. Geroa Baik, EH Bilduk eta Podemosek aurkeztu zuten testua eta IEk babestu zuen. Testuaren arabera Berriozarko Udalak egin zuenak elkarbizitza zuen helburu eta Nafarroan ikur aniztasunen aldekoa zen. Nafarroako Parlamentuak erkidegoko Ikurren Legea bertan behera utzi behar zela aldarrikatu zuen baztertzailea ez den lege berri bat eskatuz, hiritar guztien nahiak biltzen duena, alegia. UPN-k hitz gogorrak izan zituen ikurrinaren kontra.

martxoa

Mendia erori zen Ondarroan

Ondarroako Kamiñazpi kalean mendi malda etxebizitzen gainera etorri zen, eta 84 etxebizitza hustu behar izan zituzten. Etxetik kanpo ia urtebete eman dute Ondarroako ia ehun familiek, euren etxeetara noiz itzultzeko zain. Zorionez, ez zen une hartan ezbeharrik egon. Zunbeltz Bedialauneta alkatea kargua hartu berria zegoen, eta Udalak berehala ekin zion arazoa konpontzeari, baina konponketak uste baino zailagoa suertatu ziren. Mendi malda leundu eta egonkortu egin behar izan dute eta, lanek aurrera egin duten arren, erakunde desberdinen arteko desadostasunak izan dira finantziazioari dagokionez. Laster itzuli ahal izango dira ondarrutarrak euren etxeetara, baina oraindik bide luzea geratzen zaie arazoa benetan konpondu arte.

Akordio garrantzitsuak: Udal Legea eta Eudel Martxoan iragarri zuten EAJk eta EH Bilduk Udal Legearen inguruko adostasuna (Euskadiko Toki Erakundeen legea, alegia).

Euskadiko Autonomi Erkidegoa udal legea ez zuen erkidego bakarra zen estatu osoan, baina akordio honen ostean EAEko udalen autonomia bermatuta geratzen da. Finantziazio alorrean egon ziren azken oztopoak, baina horietan EAJk oniritzia eman zien EH Bilduk eginiko azken zuzenketei. Ezin aipatu gabe utzi aurreko legealdian, oraingo legealdian bezala, EAJk eta EH Bilduk gehiengo zabala osatzen zutela, bai Legebiltzarrean bai EAEko udaletako gobernu gehienetan.

Besteak beste, parte hartzea sustatzeko neurriak ezarri eta euskararen inguruan udalen eskumenak zehaztu ditu Udal Legeak. Euskararen alorrean, udalek eta toki erakundeek euskararen normalizazioa eta erabilera sustatzeko eskumenak izango dituzte, beti ere, euren eremuetan. Parte hartzeari dagokionez, hura bultzatzeko baliabide zehatzak zehazten ditu legeak, esaterako herri kontsulten aukera jasoz.

Gainera, Lurralde Historikoei dagozkien errekurtsoak banatzerako orduan, partaidetza zuzena izango dute herriek, hitzez eta botoz, Euskal Finantzen Erakundean izango duten ordezkaritza medio.

Hamaika ertz dituen gaia izaki, eztabaida konplexua ekarri du bere baitan Udal Legearen tramitazioak. Izan ere, egungo lurralde antolaketa eta, bidenabar, botere banaketa berri bat dago jokoan.

Horregatik, EH Bildurentzat “gakoa” izan zen finantzaketari buruzko atala ixtea akordioa lortzeko. Lortutako itunean udalen finantziazioa bermatzen da, ez bakarrik Euskal Finantzen Erakundean parte hartzea bermatzen zaielako, baizik eta udalek eskuratzen duten edozein eskumenek finantziazioa bermatuta izan behar duela agintzen duelako legeak.

Erakundetze garaitik zegoen etxeko lana airean. EAJren eta EH Bilduren arteko adostasunak bide eman du, besteak beste, udalek ahotsa izateko Finantzen Euskal Kontseiluan, eta gizarte laguntzen gaian argia jartzeko. Berritasun horien altzoan, hainbesteko zeresanik ez du jarri euskararen

6

arloan lortutako adostasunak, baina badira aintzat hartzeko moduko gakoak.

Udalen funtzionamenduari dagokionez, hau onartu dute: euskara erabilera normal eta orokorreko zerbitzu hizkuntza eta lan hizkuntza izango da. Udalak enpresen bidez emandako zerbitzuei ere eragingo die euskaraz kasu egiteko obligazioak: “administrazio titularrari exijitu ahal zaizkion baldintzak” eskatu ahalko dira.

Adostasuna lortu eta gero, eta beharrezko tramiteak egin ondoren, Udal Legea apirilaren 7an onartu zuen Legebiltzarrak.

Egia da ere, Espainiako estatuak Udal Legearen artikulu batzuk errekurrituko zituela iragarri zuela, bereziki kontsultak egiteko ahalmenei dagozkienak, baina hala ere, legea indarrean da eta bere lehen eraginak ikusi dira dagoeneko; apurkaapurka bada ere, udalak legea aplikatzen hasi dira, legeak ematen dizkien ahalmenak garatzen, aurrekontuen inguruan prozesu parte hartzaileak ikusten dira egun hauetan.

Ez dago esan beharrik ez direla EH Bilduk edo Aralarrek nahiko genituzkeen prozesu parte-hartzaileak, sakontasun gutxikoak direla, baina lehen urrats bat badira. Udal Legeak aukerak ematen ditu, aukera horiek garatzea eta eskumenetan sakontzea udalei eta alderdioi dagokigu. Azken albisteen arabera Espainiako gobernuak ez du Udal Legea errekurrituko.

EH Bilduko ordezkariek lortutako akordioaren garrantzia nabarmendu zuten, legealdian lortutako garrantzitsuena.

Gainera, ezin ahaztu Udal Legearen inguruko akordioa ez zela bakarrik etorri, Eudelen ere akordio lortu zute EAJk eta EH Bilduk eta lehen aldiz ezker independnetistak parte hartuko du Eudeleko zuzendaritza organoetan. Eudelen inguruan adostasuna zertxobait lehenago heldu zitzaigun eta EH Bilduren ikuspuntutik aldaketa nabarmenak ekarriko zituen, Eudel alderdien esku egon beharrean udalen esku egongo da azpimarratu zuen. Akordioaren eraginez udal txikiek protagonismoa irabazi zuten, euskera indartu egin zen eta ondorioz estatutuetan aldaketak egin behar izan ziren sinatutakoa jasotzeko eta Eudelen modernizazioari hasiera emateko.

Milaka izan ginen Iruñean Independentziaren alde Independentziaren eta erabakitzeko eskubidearen aldeko aldarriak izan ziren nagusi EH Bilduk eta Independentistak Sareak antolatutako martxan, Aberri Egunean. Iruñeko kaleetan Independentziaren oihua nagusitu zen, eta bertan egon ginen aralarkideok, beste independentistekin batera, erabakitzeko eskubidea aldarrikatu eta independentziarako nahia eta eskubidea tinko defendatu genuen.

EH Bilduk ohartarazi zuen euren xedea dela Euskal Herria “etorkizunera begira jartzea”, horretarako beharrezko gehiengo sozial eta politikoa osatuz. “Gehiengo horiek erabakitzeko eskubidearen alde jarri behar ditugu, hura beharrezko tresna delako bai politikagintzan eta baita arlo sozialean ere”.

Bide batez, eta Espainiarekiko harremanen inguruan, “egungo statu quo-ak betiereko menpekotasuna” dakarrela bere baitan azpimarratu zuten Iruñean bildu ziren ordezkari politikoek. Izan

ere, “Espainiako estatuak ez du onartzen Euskal Herria subjektu politiko gisara”.

Hala, independentisten irtenbide bakarra urratsak egiten hastea dela nabarmendu zuen koalizio soberanistak: “Bide horretan

aurrera egiteko tresnak eta gehiengoak eskaini behar dizkiogu gizarteari; hori da gure eginbeharra. Ikusarazi behar diegu independentzia dela herri eta gizarte gisa dugun geroa bermatzeko modu bakarra”.

Pedro Sanchezen porrota Porrot egin zuen Pedro Sanchez PSOEko buruzagiak Espainiako presidentea izateko ahaleginean. Ciudadanos alderdiarekin erdietsi zuen akordioa ez zen nahikoa izan, bigarren bozketan ere ez, presidente izateko behar zuen babesa ez zuen lortu Kongresuan. EH Bilduk ezezko borobila eman zion Sanchez-en proposamenari, Euskal Herriko arazoak ez zituelako kontuan hartzen eta, gainera, erabakitzeko eskubidea esplizituki ukatzen zuelako.

Hor hasi zen Espainian urte beteko epean bigarren hauteskunde orokorrak izateko atzera zenbaketa. Sanchezen ostean ez zen beste hautagairik izan, eta bigarren hauteskundeak gertatu ziren.

Arnaldo Otegi en libertad Marzo comenzó con la libertad de Arnaldo Otegi. Era el 1 de marzo a las 8:55 de la mañana, tras 6 años y medio de cárcel, según sus propias palabras, “por hacer una apuesta por la paz”. Otegi fue recibido por más de un centenar de personas entre los que estaban dirigentes y compañeros y compañeras de EH Bildu y recalcó ante las puertas de la cárcel que en el Estado español existen presos políticos. “No existen todas estas cámaras cuando desde esta cárcel salen los presos sociales, no existen tantas cámaras cuando expulsan a los inmigrantes de estas cárceles, no existen tantas cámaras cuando expulsan a la gente humilde y trabajadora de sus casas”.

En recuerdo a las víctimas del 3 de marzo La libertad de Otegi es algo que el Estado no supo digerir y se dispuso a alargar su injustificado castigo más allá de lo jurídicamente defendible. Cuando la dirección de EH Bildu propuso a Otegi como candidato a lehendakari, y las bases de la coalición soberanista refrendaron por amplia mayoría dicha propuesta, entró de nuevo en juego la maquinaria del Estado. El gobierno español impuso la consecución de la pena accesoria para ser elegido, en un intento de mantener su bloqueo de la izquierda soberanista. Otegi no pudo ser candidato a lehendakari, pero los resultados de EH Bildu demostraron el fracaso de la apuesta estatal.

5 miembros del grupo parlamentario de EH Bildu que ocupaban la primera hilera de escaños (Xabier Isasi, Belén Arrondo, Pello Urizar, Rebeka Ubera y Oskar Matute) colocaron otros tantos claveles, uno por cada víctima, en sus respectivos escaños.

De esta manera simbólica, EH Bildu quiso recordar y homenajear a las víctimas de aquella matanza del 3 de marzo de 1976 y denunciar el sufrimiento añadido que padecen sus familiares debido a que, 40 años después, ni uno solo de los responsables de aquel crimen ha sido ni siquiera juzgado y la impunidad es absoluta.

También en las calles de Gasteiz miles de personas reclamaron justicia.

7

2016

urtekaria

Iñigo Cabacas, 4 años buscando justicia

Abril es un mes especialmente triste para familiares y amigos de Iñigo Cabacas; en 2012 y tras un partido del Athletic, una pelota de goma disparada por un ertzaina acabó con la vida de Iñigo, aficionado del Athletic, que sólo quería disfrutar del partido y de la fiesta. Familiares y amigos de Iñigo Cabacas hicieron patente su temor a que el autor del disparo, la persona que mató a Iñigo quede sin castigo y no se haga justicia.

La dificultad parece estribar en la identificación del autor del disparo mortal, después de que la autopsia practicada a Cabacas estableciera que la causa del fallecimiento fue el impacto de una pelota de goma en la cabeza. Solo tres ertzainas de los que acudieron a la calle María Díaz de Haro reconocieron haber disparado sus escopetas hacia el callejón donde está la herriko taberna. También por el caos en el control de armamento, cuestión que ha quedado patente en las declaraciones.

La abogada de la familia apuntó también hacia los responsables del operativo y señaló que hay “distintas responsabilidades; la directa es del que tira el pelotazo, luego hay otras que también queremos aclarar, y cuando lo estén, nuestro objetivo es, si es posible, acusar a todos los que tienen alguna responsabilidad”.

Actualmente, solo hay seis agentes imputados, de los que tres reconocen haber usado armas aquella noche. El resto son mandos intermedios de la Ertzaintza que participaron en el dispositivo policial. Entre ellos, no figura el agente que realizó el disparo mortal, según uno de los imputados, quien ha explicado que hay policías que han mentido en su declaración ante la jueza.

Ertzainas imputados por homicidio involuntario se han referido a “un pacto de silencio” para ocultar la verdad y en el que ellos son las víctimas. Algunos, incluso, han acudido a medios de comunicación y han confirmado que los ertzainas que dispararon no están imputados. La propia jueza, ha reconocido que había ertzainas implicados,

8

que tenían asignada escopeta, que “faltaron a la verdad” cuando en su testimonio dijeron que no habían utilizado pelotas de goma. Sin embargo, no les ha tomado declaración.

La defensa de la familia no comprende la actuación de la juez que tarda casi 5 meses en resolver una solicitud de prueba, o un recurso de apelación: “Es muy sorprendente porque, aparentemente, parece que todos quieren colaborar para que se haga justicia y se resuelva el caso pero luego no se traduce en práctica de pruebas o aportando datos”. Denuncian que la fiscalía, lejos de investigar, entorpece la instrucción.

Testigos que estaban con Iñigo Cabacas han recordado la actuación de la Ertzaintza como una pelea que terminó en tragedia, cómo pidieron calma a los agentes y recibieron porrazos, cómo pidieron una ambulancia y recibieron amenazas.

El socialista Rodolfo Ares que era el responsable de la Ertzaintza, primero dudó de que una pelota de goma hubiese matado a Iñigo, luego prometió depurar responsabilidades, luego abandonó el gobierno vasco. Su sucesora en el Gobierno del PNV, la consejera de Seguridad, Estefanía Beltrán de Heredia, siempre ha dicho que la Ertzaintza asumiría las responsabilidades que se deriven de la investigación judicial y el resultado es que algunos de los mandos responsables en la noche de los hechos fueron ascendidos en sus cargos.

Manu y Fina, padre y madre de Iñigo, no entienden: “En una sociedad democrática es intolerable que la Ertzaintza esté por enci-

ma del bien y del mal. Debe responder ante la Justicia”. Temen que nunca se sepa quién disparó la pelota de goma que mató a su hijo pero, sobre todo, necesitan ver los rostros de los responsables. La cuestión no es

apirila

que se prorrogue la instrucción seis meses más sino que se realicen las pruebas y se cite a los presuntos responsables a declarar. Que no se archive el caso. “Nunca va a haber reparación por el daño causado. No quiero pensar que se pueda cerrar en falso.

Han matado a mi hijo. Yo soy su madre y quiero saber quién lo hizo” Cientos de personas acudieron al homenaje convocado por la plataforma Iñigo Gogoan y sus responsables denunciaron que, si no hay juicio, es por la falta de interés y porque no se quiere entrar al fondo del problema. Se mostraron dispuestos a acudir a Europa “o donde sea necesario, no queremos que se vuelva a repetir algo similar”.

Lamentablemente, en enero de 2017, se han confirmado los peores temores de la familia y amigos y la Audiencia ha decidido no imputar a “Ugarteko” y ha rechazado las declaraciones adicionales pedidas por la abogada de la familia.

EH Bildu reclama que la CAV y Navarra gestionen sus líneas ferroviarias

Basque Friendship taldeak 10 urte bete ditu Basque Friendship-ek, Euskal Bake Prozesuaren aldeko europarlamentarioen taldeak, hamar urte egin ditu. Hainbat talde politikotako eta herritartasun desberdinetako europarlamentariok osatzen dute. Izan ere, euskal herritar ez diren europarlamentarioak bildu daitezke bakarrik.

Hamargarren urtebetetzea dela eta, agerraldia egin zuten Europako Parlamentuan, Bruselan, taldeko hainbat parlamentarik.

Horien artean taldearen fundatzaileetako

bi izan ziren: Tatjana Zdanoka eta Gabi Zimmer. Agerraldi horretan berriki Euskal Herrira europarlamentario talde batek eginiko bisitaren berri emandako txostena aurkeztu zuten. Euskal Herrira eginiko bisitaren helburuetako bat presoen giza eskubideak ea betetzen diren aztertzea zen. Adibide moduan jarri zuten Espainiak o estatuak 675/2008 zuzentarauaz egin duen transposizio okerra, zeinetan presoei bi estatu desberdinetan betetako zigorrak batu egin behar zaizkiela adierazten den.

Los papeles de Panamá Una filtración masiva dejó al descubierto las actividades de la firma de abogados Mossack Fonseca y con ello a multitud de defraudadores fiscales en el Estado español y en todo el mundo. Famosos como Bertín Osborne o Imanol Arias aparecieron implicados, también la hermana del Rey de España Juan Carlos Primero o el mismo ministro Soria. Tras varios intentos de negar lo innegable, el ministro del Partido Popular tuvo que dimitir de un gobierno en funciones.

Los Papeles de Panamá tuvieron su reflejo en las haciendas vascas; así supimos que

entre los años 2000 y 2008 la Real Sociedad de San Sebastián había pagado parte de sus fichas a algunos de sus jugadores a través de sociedades of shore.

También quedaron al descubierto contribuyentes de las haciendas de Nafarroa, Bizkaia, Araba y Gipuzkoa que habían acudido a estrategias financieras en paraísos fiscales al objeto de eludir el pago de impuestos, por lo que las haciendas vascas se comprometieron a investigar la situación creada tras la filtración.

Mozal Legearengatik, euskal kazetari bat zigortua Axier Lopez Argia astekariko kazetaria zigortu zuen Espainiako gobernuak, Naroa Ariznabarretaren atxiloketaren argazkia twitterren argitaratzeagatik. Gipuzkoako gobernuaren ordezkaritzak poliziaren irudia baimenik gabe argitaratzeagatik 601 euroko isuna ezarri zion, Mozal Legea

ezarriz. Madrilgo Kongresuan alderdi gehienak lege hori bertan behera utzi behar zutela adierazi eta hurrengo egunean ezagutu zen zigorra. Kazetari eta arduradun politiko ugarik elkartasuna adierazi zion Axier Lopezi, eta honek bere adierazpen askatasuna aldarrikatu zuen.

EH Bildu reclama que los gobiernos autonómicos de Navarra y la CAV se hagan cargo de la gestión de las líneas ferroviarias de ambos territorios, unas infraestructuras que han quedado “anticuadas” unas e “infrautilizadas” y “abandonadas” otras, porque “no han sido una prioridad” para sus responsables. En este sentido, EH Bildu sostiene en un comunicado que estas líneas regionales han sido gestionadas “desde la distancia y sin interés” a pesar de que algunas son utilizadas “diariamente por miles de personas” y de que otras “podrían dar servicio a miles” también “sin grandes inversiones ni mayor ocupación de terreno”.

Inaki Irazabalbeitia ALEko zuzendaritzan Kortsikan, ALE (European Free Aliance -European Political Party) Europako alderdiaren batzar orokorra egin zen apirilaren lehen egunean. Aralarreko ordezkaritza Olga Perez aralarkideak eta ALEko aholkulari Inaki Irazabalbeitiak eta Jon Iñarrituk osatu zuten. ALEk Staff Committee izenekoa berritu zuen, eta horretarako Inaki Irazabalbeitia aralarkidea hatatu zuten. Aliantza Libre Europarra alderdi politikoak Europa osoko 45tik gora alderdi abertzale, autonomista eta independentista biltzen ditu bere baitan. Bi helburu nagusi ditu: herrien autodeterminazio eskubidea eta kultura eta hizkuntza-dibertsitatea defendatzea.

Herri galdeketa Aroztegiaren inguruan Baztanen uko egiten diote Aroztegiako proiektuari, araneko etorkizuna baldintzatuko duelakoan. UPN-k gobernutik alde egin eta lau egun arinago PSIS onartu zuen, alegazioak egin ziren baina Uxue Barkosen gobernuak behin betiko onartu zuen proiektua. Baztango auzotarrek galdeketa eskatu zuten, galdeketaren aldeko manifestazioa egin ere bai, baina foru gobernuak bere horretan segitu zuen.

Herri galdeketa egin zen, parte-hartze handiarekin, eta herritarrek esan zuten ez zutela Aroztegiako golf zelaia, hotela eta etxebizitzak nahi, arazoa oraindik bizirik dirau.

9

2016

urtekaria

Erretiro pentso duinak bermatzeko kanpaina eta lege proposamena abian Espainiako Ekonomia eta Gizarte Kontseiluak hainbat aldiz egina du ohartarazpena: erreformarik egin ezean, Espainiak ordaintzen dituen pentsioak arriskuan daude. 2016ko urrian eta uztailan, behinik behin, erakunde horrek larritasunaren tamaina hartzeko mezuak zabaldu zituen.

Bitartean, Euskal Herrian pentsionisten elkarteek dinamika hasi zuten: erretiro pentsio duinak bermatzeko ekimen sorta.

Tartean, lege proposamena aurkeztu zuten Gasteizko Legebiltzarrean, herri ekimen legegileak ematen duen aukera baliatuta.

EH Bilduk ekimena tramitera onartzearen alde agertu eta babes osoa adierazi zien.

Éxito de las jornada para reflexionar sobre las políticas públicas contra la violencia machista El 21 de mayo tuvo lugar en Donostia una jornada feminista organizada por EH Bildu bajo el título de ‘Políticas públicas contra la violencia machista: situación y perspectiva”.

En la jornada, que fue un éxito de participación, participaron personalidades como Maria Naredo, abogada y consultora; Marixe Noya, representante de Oreka Sarea o Leticia Sanchez Moy, representante de la organización Tamaya Vivir sin violencia.

Aldiz, gainontzeko alderdiek hasieratik oztopatu egin zuten lege proposamena eta bertan behera geratu zen ibilbideko lehen urratsetan, “erkidegoko eskuduntzetatik harago omen zihoalako”.

Testuingurua ikusita, koalizioak esku hartu eta pentsionisten ahotsa bihurtu zen ganberan. Lege proposamena EH Bilduren izenean aurkezteaz gain, sentsibilizazio kanpaina abiatu zuen Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan. Aldarrikapena zehatza, egingarria eta justua zen: Jaurlaritzak diruz osatu zitzala EAEko pentsiorik baxuenak, eta horretarako diru zuzkidura sortu zezala,gutxienez pertsona orok 1080 euroko pentsioa izan dezan.

Osakidetzaren etorkizuna hobea izan dadin proposamen sorta aurkeztu zuen EH Bilduk

Los objetivos principales fueron analizar, desde una perspectiva feminista y crítica, la legislación vigente, los servicios que se ofrecen y el derecho a la memoria y a la reparación que corresponde a las víctimas.

Aralarrek doluminak helarazi zizkion Mohamed Abdelazizi, Saharako presidentearen sendiari eta Saharako herritarrei Mohamed Abdelaziz urteetan Fronte Polisarioko eta Saharako Arabiar Errepublika Demokratikoko presidentea zendu zen maiatzare 31n, gaixotasun luze batek jota.

Aralarrek bere elkartasun eta doluminak eskaini zizkion Saharako herriari eta Fronte polisarioari.

Abdelaziz bake gizona izan zen eta bere herriaren askatasunarekin konpromiso sendoa izan zuen bere bizitza osoan.

Erreferentea bihurtu zen aske izan nahi dugun herri guztiontzat eta bera ezagutu zuten guztiek nabarmentzen dute gizon justua zela eta askatasunaren aldeko borrokalari indartsua.

10

Legegintzaldiko lehenengo zatian kontrol politiko zorrotza egitetik, legegintzaldiko bigarren zatian Osakidetzaren egoera eta etorkizuna hobetzeko proposamenak egitera pasatu zen EH Bildu Gasteizko ganberan.

Hala, lau urtean zehar aurkeztutako proposamen guztiak batu eta maiatzaren 19an egingo zen Osakidetzaren etorkizunari buruzko eztabaida monografikoa deitu zuen EH Bilduk Gasteizko Legebiltzarrean.

Helburua Jaurlaritza sostengatzen zuen EAJri eskaintza luzatzea izan zen, osasun sistema publikoaz eztabaida irekitzeko

eta etorkizuneko lan ildoak elkarrekin zehazteko.

“Osakidetza gehiago edo Osakidetza gutxiago, bi aukera horien artean aukeratu beharko dugu talde politikook Gasteizko Legebiltzarrean”. Hitz horiekin aurkeztu zuen Rebeka Ubera Aralarren idazkari orokor eta legebiltzarkideak, Osakidetzaz ganberako Osasun batzordean egingo zen eztabaida. “Legegintzaldiaren azken txanpan azken saiakera bat egin nahi izan dugu Osakidetzaren etorkizuna zehazte eta hobetze aldera, elkarrizketa, adostasun eta akordioari ateak irekitzeko”, gaineratu zuen.

maiatza

Estrasburgoko epaitegiak zortzigarrenez salatu zuen Espainia torturak ez ikertzeagatik Aztnugal akronimoarekin kanpaina esanguratsua egin zen Euskal Herrian 2016 urte hasieratik. Patxi Arratibel Espainiako poliziak atxilotu zuen 2011an, eta hitz hori idatzi zuen deklarazioetako batean (“laguntza” atzetik aurrera idatzita), jasandako tratu txarrak salatzeko.

Hala, 2015ean eta 2016ko maiatzean Europako Giza Eskubideen Auzitegiak beste behin eskatu zion Espainiari hobetu dezala atxilotutako pertsonak artatzen dituzten auzitegi medikuen ikerketen kalitatea, eta arautegi bat sor dezala polizientzat egoera horietan tratu egokia izan dezaten.

EH Bildu, a remontar el vuelo en la repetición de las elecciones generales Tras las fallidas negociaciones para crear gobierno en Madrid después de las elecciones de diciembre de 2015, el 3 de mayo se publicó en el Boletín Oficial del Estado la disolución de las cortes y la convocatoria de unas nuevas elecciones en junio de 2016. Así, el mes de mayo sirvió para que EH Bildu y el resto de formaciones pusieran su maquinaría en marcha para afrontar unos nuevos comicios. Además, la coalición se marcó estas primeras elecciones del año como un hito importante en el futuro de la formación, ya que el lehendakari de Araba, Bizkaia y Gipuzkoa tenía previsto convocar las elecciones autonómicas para el principio del curso entrante.

EH Bildu ya reconoció en diciembre que “se había caído y tocaba levantarse”. Y tras los malos resultados (perdió cinco de los/las siete diputados/diputadas en el Congreso) optó por renovar su oferta electoral en cuanto a los y las candidatas y al mensaje que debía ofrecer a la ciudadanía. Así, en mayo se fue cristalizando el cambio de rumbo.

La coalición cambió sus cabezas de lista y eligió a Marian Beitialarrangoitia, Bakartxo Ruiz, Mikel Otero y Oskar Matute como principales representantes de su proyecto en el Congreso español. Así, solo Beitialarrangoitia repitió como primera candidata de una lista electoral. EH Bildu renovó, además, su discurso ante una contienda electoral que a la mayoría de su votante potencial le resulta relativamente ajena y estéril. Esta vez se decidió poner en valor la aportación que la formación abertzale podría realizar a un eventual proceso vasco desde Madrid, y se eligió el lema “vamos a crear oportunidades”.

La propia Marian Beitialarrangoitia resumía en mayo, en la presentación de una lista “plural, intergeneracional” y compuesta por “gente trabajadora” la misión de EH Bildu en Madrid: “Vamos a Madrid a crear y abrir oportunidades para el cambio, para la democratización, para la transformación.

Impulsaremos el derecho a decidir, defenderemos la transformación social y nos implicaremos en cada oportunidad para avanzar hacia la convivencia y la paz. No vamos a ser mensajeros de las órdenes que dicte Madrid. Si hubiera una posibilidad de cambio real, esa posibilidad contará con nuestros votos”.

En Nafarroa la unión de fuerzas era “necesaria y posible”. En ese sentido, la coalición se implicó considerablemente para buscar una alianza con otras fuerzas de izquierda y confeccionar una candidatura unitaria al Congreso de los Diputados y al Senado, junto a Geroa Bai y Podemos.

Estos últimos fueron quienes rechazaron la oferta realizada por EH Bildu y Geroa Bai a principios de mayo, y dijeron “no” a la candidatura conjunta. Así, el portavoz de

EH Bildu en Nafarroa, Adolfo Araiz dijo que la unidad “hubiera sido la mejor solución para echar un pulso al régimen y ganárselo.

Pero esa situación no se va a dar y hemos cerrado esa página”. Con este acuerdo plural en Nafarroa, la coalición buscaba afianzar elc ambio político y aportar desde la comunidad foral su granito de arena para la democratización del estado. El “cambio a la navarra” pretendía ser un ejemplo para el estado español.

Tras la negativa de Izquierda-Ezkerra y Podemos, EH Bildu decidió seguir ofreciendo a Geroa Bai una fórmula similar a la ofrecida a Podemos para concurrir conjuntamente a las elecciones de junio: candidatura ciudadana en defensa del cambio, en clave euskaltzale y progresista.

Sin embargo, ambas formaciones vieron que la tardanza de Podemos en responder a la oferta original les dejó sin tiempo para elaborar en buenas condiciones este proceso. En ese sentido, la coalición optó por presentarse por separado con Bakartxo Ruiz como candidata al Congreso y Xanti Begiristain al senado.

11

2016

urtekaria

Brexita, ustekabean Erresuma Batuan erreferenduma egin zen ekainaren 23an, herritarrek Europan jarraitu nahi zuten ala ez erabakitzeko.

Erreferendum horri brexit izena jarri zitzaion, ingelesezko bi hitzen batuketa izaki: Britain eta exit. Emaitzak aurreikuspenak hautsi zituen eta brexitak irabazi zuen %52ko aldeko botoekin. Eskozian eta Ipar Irlandan, ordea, Europar Batasunean jarraitzearen aldeko botoak irabazi zuen. Ekainaren 23an herritarrek erantzun beharreko galdera hurrengoa izan zen: “Erresuma Batuak jarraitu beharko luke Europar Batasunaren parte izaten edo Europatik alde egin beharko luke?”. Parte-hartzea %72 izan zen eta emaitzak hurrengoak: 17,41 milioi boto Europa uztearen alde, eta 16,14 milioi boto geratzearen alde.

eta elkartasunik ezarekin lotu zela neurri handi batean ezetzaren aldeko kanpaina.

Bestalde Eskoziako eta Ipar Irlandako herritarrek argi erakutsi zuten Europako proiektu bateratu baten aldeko jarrera eta horrek aukerak irekiko zizkien nazio horiei subirautza bidean aurrera pausoak egiteko. Britainia Handiaren gobernuaren eta Europako Batasunaren arteko Brexitari buruzko negoziazioak kontuan hartu beharko luke ezinbestean Eskoziako eta Ipar Irlandako herritarrek Batasunaren kide izaten jarraitzeko egin zuten hautua eta baita borondate hori bete dadin bideak eman ere.

Aralarrek efemeridearen biharamunean “demokrazia ariketa positibo eta aipagarri” gisa jo zuen erreferenduma. “Berriz ere lezio bat eman digute britainiarrek, herritarrei erabakimena eman baitiete beraien etorkizunerako garrantzia handia duen gai batean”.

Bestalde, Aralarren iritziz Brexitarekin aukera bat ireki zen Europako eredua birpentsatzeko, Europa berria eraikitzeko, demokrazian eta kontuen errendapenean sakonduko duena, nazioei eta herriei ahotsa emango diena eta giza eskubideen defentsa unibertsala, justizia soziala, elkartasuna eta bakea oinarrian izango dituena, finean, Europaren oinarrizko balioak berreskuratuko dituena.

Hala, britainiar herria garbi mintzatu zen.

Baina ez da ahaztu behar xenofobiarekin

EH Bilduren aldetik Josu Juaristi europarlamentariak adierazi zuen brexitak

ekaina

ez zuela oinarri izan argudio aurrerakoirik.

“Inboluzio sozial eta demokratiko batean murgilduta dago Europa, eta eskuin muturreko posizio horiek bultzatu dute galdeketa. Erreferenduma elikatu duten indar politikoek eskubide laboral, sozial eta demokratikoetan atzera egitea nahi dute. Erreferendumaren emaitzak eskuin muturreko indar horiek indartu egingo ditu, eta horrek bereziki kezkatu behar gaitu”, adierazi zuen Juaristik. EH Bilduk argitara emandako mezuan xenofobia eta populismo horren ondorioengatik kezkatuta zegoela adierazi zuen. “Haustura soziala bultzatzen dutenen aurrean ezkerrak ardura berezi bat du”.

Erresuma Batua Europako kontinenteko bigarren ekonomia handiena da, eta ekainaren 23ko erreferendumeko emaitzak ziurgabetasun epe bat ireki zuen Europako etorkizunari dagokionean. David Cameron lehen ministroak emaitzak onartu zituen (bere alderdiak geratzearen aldeko kanpaina egin zuen) eta dimititu egin zuen erreferendumaren biharamunean, Erresuma Batuak lidergotza berri bat behar zuela argudiatuz.

Hala, oraindik ikusteke dago nola eramango den praktikara erreferendumeko emaitza, edo egikaritu egingo den ala ez. Aitzitik, agerikoa da gertaerak, behinik-behin, Europako ezkerreko indarren etorkizunaren inguruko hausnarketa areagotu duela.

La violencia machista se cobra otra víctima En el estado español han sido asesinadas 49 mujeres por violencia machista. En junio la sociedad vasca se vio sobresaltada por otro crimen macabro: un hombre de 43 años mató a una mujer de 60 años a la que luego descuartizó para acabar arrojándola

12

016

en varios viajes al río Zadorra, a las afueras de la capital vasca.

Algunas instituciones no catalogaron el crimen como violencia machista. EH Bildu suspendió todos los actos de campaña y participó en las movilizaciones.

EH Bilduk aurkeztutako duintasunez hiltzeko lege proposamena onartu zuen Gasteizko Legebiltzarrak

Preocupación por el mercado laboral: menos paro pero más precariedad laboral y más pobreza Los datos referentes al mercado laboral publicados en junio produjeron preocupación en Hego Euskal Herria. El número de personas en paro descendió en 6.252 personas y hubo 9.626 nuevas afiliaciones a la Seguridad Social. Efectivamente, si tuviéramos como referencia esos datos cabría una lectura optimista; sin embargo, la realidad es que predominaron los contratos temporales y a tiempo parcial.

Según denunciaron los sindicatos el 93% de los contratos realizados en Hego Euskal Herria fueron temporales y tuvieron una

duración menor a un mes. Además, el 40% de los contratos fueron de jornada parcial.

Así, denunciaron que las consecuencias de la precariedad laboral la sufren especialmente las mujeres.

A la preocupación por el mercado laboral se unió la preocupación por la pobreza y la exclusión social. En junio, la fundación de Cáritas publicó su informe alertando de que, a pesar del crecimiento económico, la probabilidad de que aumente la bolsa de exclusión social en el Estado era “tremendamente elevada”.

Botoetan ez, baina oinarrian goranzko joera nabaritu zen ekaineko hauteskunde orokorretan

EH Bilduk 184.092 boto lortu zituen Madrilerako hauteskunde orokorretan. Oro har, koalizioak jarri zituen helburu gehienak ez zituen bete eta 2015ean egindako hauteskunde berdinetan lortutako emaitza antzekoak lortu zituen. Hala ere, irakurketa

positiboa egin zen: “EH Bilduk pairatu duen boto galera eten dugu eta oinarriak jarri ditugu hemendik aurrera gorantz egiteko. Gure proiektua epe luzekoa da eta ereindakoak emaitzak emango dituela espero dugu”, esan genuen hauteskunde gauean.

Legealdiko azken bilkuran, ekainaren bukaeran, onartu zen heriotza duina izateko EH Bilduk proposatutako legea Gasteizko Legebiltzarrean. Koalizioak EAJren babesa izan zuen legari ekarpenak egin eta aldeko botoa emateko.

Espainiako Zigor Kodeak eutanasia eta lagunduriko suizidioa zigortzen dituenez, arautegi horrekin sor daitezkeen bateraezintasunak saihesteko testua egin zuten bi taldeek. Onartutako legeak hilzorian daudenen eskubide zehatz batzuk aintzat hartzen ditu, esaterako, gaixoek non hil nahi duten erabaki ahalko dute, etxean ala erietxean.

Horrela, lege proposamenak helburu zuen “oztopo ideologikoak gainditzea eta hutsune legala betetzea”. Horrela, heriotzaren inguruko eztabaida soziala pizteaz gainera, arau berriak egitea bilatzen zen, beti ere, sufritzen ari den pertsonaren bermeak lehenetsiz. Hala gertatu izan da antzeko legeak onartu dituzten beste autonomi erkidego batzuetan, zehazki, Aragoi, Nafarroa eta Andaluzia.

Zerga iruzurrari aurre egiteko baliabide gehiago eskatu dute adituek EHUko katedradun Ignacio Zubiri, Javier Fernández eta Mari Carmen Gallastegik agerraldia egin zuten Gasteizko Legebiltzarrean ekainaren 20an. Zerga iruzurraren inguruan egindako azterketa aurkeztera joan ziren ganberara. Hala, mezu zuzena helarazi zieten talde politikoei zein gizarte osoari: aurreikusten da 3.700 milioi inguruko kopurua dela zerga iruzurra, baina hortik gorakoa da zifra erreala; borondate politiko tinkoagoa eta baliabide gehiago behar dira zerga iruzurrari aurre egiteko.

Izan ere, 2.320 milioi euroko galera pairatzen dute ogasunek iruzur fiskalaren erruz.

13

2016

urtekaria

Urkulluk hauteskunde eguna iragarri zuen: irailak 25 Euskal Autonomia Erkidegoko legebiltzarra berritzeko hauteskundeen datarekin dantza egon zen uda aurretik. Udaberrian hasi ziren komunikabideak hipotesi ezberdinak egiten: Urkulluk aurreratuko ditu hauteskundeak? Agerikoa zen gauza bakarra, ordea, EAJk bere interesen arabera hauteskundeak aurreratu edo atzeratzeko erabakia hartuko zuela.

Azkenean, uztailaren 29an iragarri zuen hitzordua: irailaren 25ean izango ziren hauteskundeak. Hala, hilabete aurreratu zuen hitzordua. EH Bilduk Arnaldo Otegi aukeratu zuen lehendakarigai izateko.

El Gobierno Vasco dice renunciar al fracking, pero sigue insistiendo en las energías fósiles

Poliziaren biktimen legea onartu zen, bide luze bat izan beharko lukeen lehenengo urrats gisa Espainiako Estatuko funtzionarioek 1978 eta 1999 artean eragindako biktimak aitortzeko lege proiektua onartu zuen Gasteizko legebiltzarrak uztailaren 28an. Hala, testua onartzearen alde EAJ eta PSEk bozkatu zuten; PP eta UPyDk aurka bozkatu zuten, eta EH Bildu abstenitu egin zen. Legeak, besteak beste, aintzat hartzen zituen ikertu gabeko salaketak, baina tratu txarrak pairatutakoek kalte-ordain ekonomikorik ez jasotzea aurreikusten zuen.

Zapore gazi-goxoa utzi zion legeak EH Bilduri. Julen Arzuaga bozeramaileak adierazi zuen “ez nahikoa” zela eta azken

Egun horretan Sortuko kideek adierazi zuten moduan, alderdiak helburu gisa jarri zuen “kultura politiko berria ezartzea alderdiaren funtzionamenduaren oinarri gisa”. Horrez gain, “barne demokrazia areagotzea”

Cabe recordar que este pronunciamiento fue fruto de la presión social y política que se ejerció durante toda la legislatura. Sin embargo, tal y como recordó el aralarkide y parlamentario de EH Bildu, Dani Maeztu, la amenaza “seguía viva”, ya que los permisos de exploración seguían vigentes.

Errefuxiatuen alde, Greziaraino Errefuxiatuen kanpalekuak bisitatzeko “Karabana Greziara, mugak zabalduz” egitasmoan parte hartu zuten 121 euskal herritarrek. Hala, Greziara bidaia egin zuten Euskal Herriko errefuxiatuen aldeko plataformek antolatutako bidaia batean.

“Badakigu ez dugula arazoa honekin konponduko, ez dela nahiko, baina ziur gaude ezer ez egitea baino algungarriagoa dela”, esan zuten bidaia antolatu zutenek.

“Gauza txikiekin bada ere eragin nahi dugu, arazoa konpontzen lagundu, motibazioa politikoa baita”.

14

Jaurlaritzak urte bete arinago jaso zuen legebiltzarraren mandatua legea egiteko, hain zuzen, EH Bilduren ekimenez onartutako legez besteko proposamen baten ondotik.

Sorturen birfundazio prozesua abian 2016 eta 2017 urteak Sortu alderdi politikoak bere oinarri berriak zehaztu eta sendotzeko erabiliko ditu. Hala, uztailaren hasieran ekin zion urte eta erdiko ibilbide luzeari.

Uztailaren 2an, hain zuzen, Gasteizen birfundazioaren lehenengo urratsa eman zuen asanblada nazional batean. Bilkura horretan aukeratu zen behin behineko zuzendaritza taldea.

La consejera de Desarrollo Económico y Competitividad, Arantza Tapia, anunció que no utilizarán el fracking como técnica de extracción de gas dentro de su Estrategia Energética hasta 2030.

emaitza ez zela koalizioaren gustokoa, ez zituelako kontuan hartzen torturak sufritu dituztenak. Horrez gain, koalizioaren jarreran erabakigarria izan zen polizien biktimen legea 1978-1999 artekoa izatea, baita biktimek jasoko dituzten kalteordainak txikiagoak izatea ere, Espainiako estatu indarkeriaren biktimek jasotzen dituztenekin konparatuta.

Uztailaren 7an emakume bat taldean bortxatu zuten 5 gizonek Iruñako Sanferminetan. Emakumea bortxatzeaz gain sakelekoa lapurtu eta grabatu egin zuten gertatutakoa. Bortxaketak estatu osoan zeresan handia eman zuen, erasoa onartezina izateaz gain, besteak beste, bortxatzaileetako batzuk Espainiako segurtasun indarraren kideak zirelako.

nahi zuten, eta “aldebakartasunez indepedentziarantz” urratsak emateko norabidean jartzea Euskal Herria.

Sortuko bozeramaileek autokritika egin zuten prozesuaren hasieran eta onartu zuten alderdiak lau urte zituen arren birfundazioa beharrezkoa zela, ez baitziren hasierako helburuak bete. “Euskal jendartearekin berriro konektatzeko” beharra azpimarratu zuten, besteak beste.

Alderdiaren izaera eta norabidea zehaztuko duten ponentziak 2017ko urtarrileko kongresuan eztabaidatuko dira.

uztaila 2016ko Sanferminetan 17 sexu eraso salatu zituzten emakumeek eta 17 gizon atxilotu zituzten. Mugimendu feministen eta Iruñeko Udalaren lanak emaitza izan zuela ondorioztatu zen, izan ere, eraso sexisten aurkako aldarria inoiz baino ozenago entzun zen jai giro betean. Hala, mobilizazio jendetsuak egin ziren erasoak salatzeko.

En verano nadie baja la persiana: los partidos políticos continúan con su actividad en el año electoral

El 20 de julio Arnaldo Otegi presentó en sociedad al equipo que le acompañaría en la elaboración de una propuesta política para el propio candidato a lehendakari en las siguientes elecciones autonómicas.

Las crónicas de los medios impresos al día siguiente destacaban dos cuestiones básicas para que el proyecto tuviera éxito: por un lado, que Otegi se había rodeado de un equipo solvente, con una trayectoria destacada; y por otro, que su vocación sería la de ofrecer una propuesta de país que tanto necesitaba Euskal Herria.

libertades democráticas e identidad y cultura.

El objetivo era que Iñigo Iruin, Esther Larrañaga, Oihana Etxebarrieta, Nerea Idigoras, Iratxe Esnaola, David Fernandez, Jose Maria Usatorre, Helena Franco, Unai Pascual y Eider Rodriguez trabajaran codo a codo para tener preparada su oferta política para este país, “sólida y seria, para responder a los retos actuales”.

El gobierno de Madrid había recurrido sistemáticamente durante la última legislatura las leyes y decisiones que habíamos tomado en la Comunidad Autónoma Vasca a través del Parlamento Vasco. A principios de julio, por ejemplo, el ejecutivo de Mariano Rajoy anunció que recurriría la Ley Municipal y la de Adicciones y Drogodependencias por invadir competencias del Estado. En total fueron más de 30 recursos a decisiones soberanas tomadas por instituciones vascas.

La propuesta no tendría como objetivo, según indicaron en su presentación, elaborar un programa electoral para las elecciones de otoño. “La propuesta se hará a nivel personal y en nombre del equipo, que puede o no coincidir con las medidas que EH Bildu presentará en su programa electoral”. Otegi insistió el 20 de julio en que el equipo era plurar en términos políticos e ideológicos y que trabajarían en clave constructiva como país en cuatro ejes principales: personas, medio ambiente,

Este proyecto fue cristalizado en Denon Herria y presentado a la sociedadad vasca en septiembre.

Mientras tanto, durante el mes de julio la actualidad política continuaba entretenida: PNV y PP comenzaban su ritual de apareamiento por sus necesidades internas, el gobierno de Mariano Rajoy continuaba con sus ataques a Catalunya, y en Madrid la inestabilidad política seguía instalada.

Sin embargo, el PNV tenía claro que podía sacar frutos coyunturales de la situación de debilidad política en la que se encontraba el PP en Madrid tras las últimas elecciones generales. Así, y previendo que el PNV también podría necesitar socios conservadores para la

siguiente legislatura vasca a partir de otoño, los jeltzales emprendieron un ritual de apareamiento junto a populares, con el objetivo de cortejarse mutuamente.

Tanto Josu Erkoreka como Andoni Ortuzar suavizaron su lenguaje respecto al gobierno en funciones durante el mes de julio. El Partido Popular, por su parte, también tuvo gestos partidistas para favorecer al PNV: le ofreció la cesión de algunos senadores conservadores para que los jeltzales tuvieran grupo propio en el Senado.

Así pues, el PNV se centraba en conseguir algunas prebendas para su partido con un socio que intentaba reprimir por todas las vías posibles el proceso democrático emprendido por el pueblo catalán. Sin embargo, en Catalunya tampoco se bajaba la persiana en verano. En un proceso que ha sido ensalzado durante los últimos meses varias veces por EH Bildu, el Parlament de Catalunya daba otro importante paso: a pesar de que el Tribunal Constitucional había advertido que iniciaría un proceso sancionador contra las instituciones catalanas por desobediencia, las fuerzas independistas catalanas aprobaron el 27 de julio la agenda para desconectar Catalunya de España. Se aprobaron las conclusiones de la Comisión de Estudio del Proceso Constituyente, estableciendo que el Parlament tiene la potestad de iniciar unilateralmente el proceso de desconexión.

15

2016

urtekaria

“Gu zu(ek) izan gara”, EAEko 2012-2016 legegintzaldiaren bukaeran balantzea egin du EH Bilduren legebiltzar taldeak “Ezinezkoa da egiten den arte, zioen Mandelak. Eta aldarteari segika edo, lehorrean geratzea erabaki duten bitartean, GU itsasora atera gara”. Hitz horiekin hasten da Gasteizko legebiltzarreko EH Bilduren taldeak balantze gisa egin zuen hausnarketa.

Abuztuan argitara eman zuten lan mardula.

Nolabait, EH Bildu lau alderdiren koalizio denetik apustu handiena eta ausartena izan da koalizio gisa funtzionatzeko. Eta hasierako hitzek hori islatzeaz gain, Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta, oro har, Euskal Herri osoan gauzak aldatzeko taldeak izan duen grina laburbildu nahi zuten.

3.277 ekimen aurkeztu zituzten 21 legebiltzarkideek eta 2.700 interbentzio egin zituzten ganberan. Tartean, taldeak azpimarratu nahi izan zuen elkarte, eragile, sindikatuei legebiltzarreko ateak ireki zizkietela, bereziki, agerraldi eskaeren bitartez. Hala, 469 agerraldi eskatu zituen taldeak, ganbera aldarrikapen sozialen bozgorailu bihurtuz. Balantzean jasotako beste datu esanguratsu bat da ekimenen erdia enplegua, osasuna, hezkuntza eta berdintasun gaietara bideratu zituztela.

Halaber, 9 lege proposamen egin zituen taldeak 4 urtean eta 13 eztabaida monografiko sustatu.

Bi ezaugarri nagusi izan zituen 2016an

16

bukatu zen legegintzaldia: kontrol politiko zorrotza egin zitzaion Jaurlaritzaren jardunari eta EAEko egoera hobetzeko proposamen zehatzak egin ziren. Gainera, herri honentzat garrantzitsuak izan diren akordio esanguratsuenetan izan da EH Bildu, legeen negoziazioetan parte hartuz eta ekarpenak eginez. Horren adibide dira Udal Legea, Etxebizitza Legea edo frackinga debekatzeko herri ekimen legegilea.

Aitzitik, legegintzaldia laburbiltzeko azken gogoeta politikoan EH Bilduk gazitik gehiago nabarmendu zuen goxotik baino: “Une historikoak eskatzen zuen adinako aurrerabiderik eman ez dela nabaria da. Legealdia herri honek Estatuarekin duen harreman eredua suposatzen duen egiturazko arazoaren erakusle argia izan da.

Harreman eredu hori kolokan jarri ezean, ez da aldaketa politiko zein sozialik izango.

Prozesu hori martxan jartzea izan behar da legealdi berriaren erronka nagusia”, dio argitara eman zuten balantzeak. Hala nola, “herri akordioetan” EH Bilduk egoten jarraituko duela azpimarratzen bukatzen da azken gogoeta politikoa.

Aralarrek ere abuztu bukaeran argitara eman zuen legegintzaldiari buruzko iritzia: “Euskal Autonomi Erkidegoko egoeran hiru hamarkada atzera egin izanaren

sentipena daukagu. 1986. urtera itzuli izan bagina edo. Orain dela hamar urte, orduko Eusko Jaurlaritza bat zetorren ezker abertzalearekin estatutua zaharkitua gelditu zela eta beharrezkoa zela erabaki eskubidearen edukia zeukan beste egitura politiko batetara joatea. Arrazoi sozialengatik, arrazoi nazionalengatik eta baita ere gizarteko eragileekin bat etortzeagatik. Helburu eta xede guzti haiek baztertuta, ahaztuta eta neurri handi batean oztopatuta utzi ditu legegintzaldia bukatzen ari den Urkulluren Eusko Jaurlaritzak”. Hala, erabakitzeko eskubidearen alorrean eta arlo sozialean aurrera egiteko aukera baliatu ez izana leporatu zion Aralarrek Urkullu lehendakariari. “Legegintzaldi galdua” izan dela, adierazi zuten Rebeka Ubera eta Patxi Zabaleta, Aralarren idazkari nagusi eta ohorezko presidenteak, hurrenez-hurren.

Bestalde, legegintzaldi bukaerarekin batera legebiltzarkide izateari utzi zioten bi aralarkidek, lan mardula eta eraginkorra egin ondoren: Dani Maeztu eta Igor Lopez de Munain. Biek ekarpen garrantzitsua eta legatu polita utzi zioten koalizioari, Maeztuk ingurumen alorreko gaietan bereziki, eta Lopez de Munain ustelkeriaren alorrean. Bejondeizuela! Eskerrik asko bioi eta segi bizkor

Proliferan las voces favorables a la abstención socialista Durante el mes de agosto la presión que recibió el PSOE para que se abstuviera ante la candidatura de Mariano Rajoy a la presidencia del gobierno fue en aumento. El resto de formaciones del arco parlamentario presionaban para que la formación de Pedro Sánchez no propiciara con su postura unas terceras elecciones, o fuerzas como Podemos ahondaban en la brecha socialista pidiéndoles que aclararan su postura inmediatamente.

Las voces discordantes con la postura oficial defendida por Pedro Sánchez, sin embargo, proliferaban en la propia casa socialista. El exalcalde donostiarra, Odon

Elorza, a pesar de decir que Rajoy era “indigno” citó la abstención como una hipótesis recomendable a principios de agosto. Un día más tarde, el 4 de agosto, el expresidente del gobierno español, José Luis Rodríguez Zapatero, preparó el terreno de los abstencionistas diciendo que “sería negativo ir a unas terceras elecciones”.

Tampoco falló a la cita en la gestación de la crisis socialista el exlehendakari Patxi López, que volvió a demostrar su capacidad de estadista cuando afirmó a principios de agosto que el PSOE no se iba a mover de sus posturas y que no se convocaría un comité federal para hablar sobre esta cuestión.

Maddalen Iriarte, Miren Larrion eta Jasone Agirrerekin batera hautagai izango da

EH Bilduk abuztu erdialdera jakinarazi zuen Gipuzkoako zerrendatan Arnaldo Otegirekin batera Maddalen Iriarte (Donotia, 1963) kazetaria izango zela.

Zehazki, bigarren postuan ezarri zuen koalizioak Iriarte. Miren Larrion Arabako

zerrendaburu izendatua zuen EH Bilduk eta Jasone Agirre Garitaonandia Bizkaikoa.

Hala, Otegiren inhabilitazioarekin zer gertatuko zen zain geunden bitartean, hiru emakumeek eramango zuten hurrengo asteetan aurrekanpainako pisua.

Bilboko jaietan andrazko taldeak ibili ziren eraso sexistak ikusarazteko

Iruñeko udal haurreskoletan euskarak presentzia irabazi zuen udalak egindako aldaketekin

016 Bilboko konpartsek, Udalak eta merkatariek protokoloa egin zuten Bilboko Aste Nagusian eraso sexistak ekiditeko. Horrez gain, Bilboko Mugimendu Feministak ere bere protokoloa egin zuen. Hala, Bilboko jai guneetan emakume taldeak presentzia izan zuten zaintza lanen bitartez, eraso sexistak ikusarazi eta ekiditeko. Helburu bikoitza izan zuen ekimenak: egon ziren erasoak salatu eta babesa eman eskatzen duten andrazkoei.

Euskal Herriko jaietan eraso sexisten aurkako aldarria inoiz baino indartsuagoa entzun da 2016an.

Iruñeko udalaren 12 haurreskolek “normaltasun osoz” hasi zuten ikasturtea abuztuaren 16an, atzerapenik gabe.

Udalak bi zentrotan bultzatutako eredu aldaketak salaketa jartzera eraman zituen haurrak euskaraz matrikulatu nahi ez zituzten zenbait guraso. Matrikulazioan atzerapenak egon arren, pozik eta normaltasunez ireki zituzten haurreskola guztiek ikasturtea. Epaileak arrazoia eman zion udalari eta salaketa balio gabe utzi zuen.

Guggenheimeko hezitzaileak greban

Uztail bukaera hasi zuten borroka Guggenheim museoko hezitzaileek, eta euren aldarrikapenak tinko entzun ziren abuztu eta irailean egin zituzten grebetan. Lan baldintza duinak eskatzen zituzten 18 langileek. Hezitzaile postua betetzeko, lizentziatura, hizkuntzak eta masterra eskatzen zien zerbitzua emateko azpikontratatutako enpresak, baina 5,35 euroko oinarrizko soldata gordina zuten (gehigarriekin, 12,30 asko jota).

Antzinatasunik ez, ezta hilabeteko lanordu kopuru gutxienekorik ere. 18 langileek zuten egoeraren arduradun dira, ordea, Guggenheim museoko patronatua osatzen duten erakundeak ere (Eusko Jaurlaritza, Bizkaiko Foru Aldundia eta Solomon R. Guggenheim fundazioa).

Abuztu bukaeran, ordea, Guggenheim museoak jakinarazi zien ez zuela zerbitzua emateko enpresarik gehiago azpikontratatuko.

Irailaren 30etik aurrera lanpostua galduko zuten 18 langileek. Ordainetan, 3 langile kontratatuko zituen zuzenean lehen 18 langilek egiten zutena egiteko.

Bilboko Arte Ederretako museoan ez bezala (langileek borrokaren ondorioz akordioa lortu zuten zuzendaritzarekin) erakunde publikoek babestutako kapitalismo basatiaren ondorioak modu zuzenean pairatu zituzten Guggenheimeko lan gatazkan.

abuztua 17

2016

urtekaria Suspendida la consulta sobre los toros en Donostia

Soria ministro ohiaren eskandalua Jose Manuel Soria Espainiako Gobernuaren Industria ministroa izan zen, Panamako paperetan agertu zen arte. Hasiera baten ukatu bazuen ere, informazio batzuk agertu ziren hori argi zutenak. Horren aurrean, dimisioa eman zuen Soriak eta Rajoyk onartu egin zion. Handik hilabete gutxira, jakin zen Espainiako Gobernuak Mundu Bankuko zuzendaritzan sartzen zuela. Hau da, zergak ez ordaintzeagatik dirua paradisu fiskaletan zeukan pertsona promozionatu zuen, nazioarteko erakunde bateko goi kargu izateko. Egun batzuk iraun zituen presio politiko eta sozialaren ostean, Soriak uko egin zion kargu berria hartzeari.

Baina ageri-agerian geratu zen herritarren aurrean, zein den PPren jarrera horrelako kasuen aurrean.

También este año 2016 ha sido un año de recursos y de obstáculos por parte del Estado español a las leyes y normativas aprobadas por las instituciones vascas.

Uno de los casos más paradigmáticos y que evidencia la actitud del Estado para con las instituciones vascas, fue la suspensión por parte de la justicia española, de la consulta convocada por el Ayuntamiento

de Donostia sobre la celebración o no de espectáculos taurinos. El Ayuntamiento la convocó tras presentarse 9.000 firmas en el consistorio y al amparo de la normativa sobre participación ciudadana aprobada por la institución local. Finalmente, la consulta prevista para febrero del 2017 no va a tener lugar.

Pertsona etorkinen drama Azken urteetan gertatu bezala, gordin bizi izan da aurten ere etorkinen drama gure inguruan. Milaka, milioika dira gerretatik eta goseteetatik ihesi Europan sartu nahi duten pertsonak. Etorkizun hobe baten bila datoz.

Bizirauteko beste aukerarik ez, eta ahal duten bezala ihes egiten dute euren herrietatik, sorterrian daukaten apurra utzita.

Europarekin muga diren inguru guztietan ageri-agerikoa izan da pertsona etorkinek

iraila 18

zer pasatzen duten. Grezian eta Turkiako mugetan pilatu dira, Europara hortik sartuko zirelakoan. Beste batzuk, bestelako bidea hartu eta Ceuta edo Melillako mugetatik ahalegindu dira Espainiako estatura eta, hortaz, Europara heltzen.

Melillan Espainiako estatuak daukan hesia puntu beroetako bat izan da aurtengo irailean zehar. Boladaka, mugan pilatutako pertsona etorkinak hesia gainditzen

ahalegintzen ziren taldean, guardia zibilei aurre eginez. Asko izan dira zaurituta amaitu dutenak. Eta ia-ia denak, berriro bueltatzen zituzten hesiaren beste aldera. Era horretara, Espainiako estatuak nazioarteko araudi guztiak urratzen zituen, pertsona etorkinen drama areagotuz. Baina hori bigarren mailako kontua da Espainiako estatuarentzat Eta Europako Batasuneko estatu kideentzat.

EAJ garaile EAEko hauteskundeetan Hauteskunde urtea izan da 2016.a Hego Euskal Herrian.

Espainiako estatuko Kongresurako eta Senaturako hauteskundeak izan ziren maiatzean, aurreko urteko abenduko hauteskundeen ostean gobernua osatzeko modurik ez izatearen ondorioz. Baina gure herriari dagokionez, irailaren 25ean Araba, Bizkai eta Gipuzkoako Legebiltzarrerako izan ziren hauteskundeek berebiziko garrantzia izan zuten.

IĂąigo Urkullu lehendakarigai gisa aurkeztu zuen EAJk irabazi zituen EAEko hauteskundeak, nabarmen. Ia 400.000 boto eta 28 eserleku eskuratu zituen.

Emaitza onak lortu zituzten jeltzaleek, parlamentuan indar politiko berria sartzeak ez zien eragin. Bigarren indarra izan zen EH Bildu, ia 230.000 boto eta 18 eserlekurekin (botoen %21,3). Hauteskunde gauean 17 eserleku eman zizkioten, baina bigarren zenbaketan, beste eserleku bat lortzeko behar zituen boto apurrak biltzea lortu zuen (EAJri kendu zion Bizkaiko azken eserlekua). Bi helburu jarri zizkion EH Bilduk bere buruari hauteskunde hauetarako: azken hauteskunde aroetako beheranzko joera gelditzea eta bigarren indarra izatea. Eta hori guztia lortu zuen hauteskundeen aurretik oinarriek aukeratu zuten lehendakarigaia, Arnaldo Otegi, Espainiako justiziak inhabilitatu zuen arren.

Hirugarren indarra izan zen Elkarrekin Podemos, 11 eserlekurekin. Hauteskundeak baino lehen beren buruari jarri zioten aurreikuspenetatik oso urrun geratu ziren.

Indar konstituzionalistak, beste behin, oso ordezkaritza txikiarekin geratu ziren Gasteizko Legebiltzarrean. PSE-EEk eta PPk bederatzina eserleku lortu zituzten.

Irakurketa orokorra eginez, Legebiltzarraren osaketak bi ondorio nabarmen utzi zituen: lehenengo eta behin, indar konstituzionalisten izaera erresiduala

Egoera horrekin abiatu ziren gobernua osatzeko negoziazioak.

EH Bilduk hauteskunde kanpainako bere lelo nagusiari eutsi zion: herri akordioak beharrezkoak dira, herri honek aurrera egiteko, arlo nazionalean, sozialean eta bakegintzari eta elkarbizitzari dagokionean.

Era horretara, gobernua osatzeko deia egin zien EAJri eta Elkarrekin Podemosi, erabakitzeko eskubidea defendatzen duten hiru alderdiak direlako eta hiru hankako gobernu horrek egonkortasuna eta politika sozialetan aurrera egitea bermatzen duelakoan. Hala ere, Elkarrekin Podemosek lehen unetik esan zuen ez zuela gobernu horretan parte hartuko. Baina EH Bilduk bere proposamenari eutsi zion, eta EAJrekin eta Elkarrekin Podemosekin bilerak egiten jarraitu zuen, aurrera begirako akordioak lantzeko helburuarekin.

eta, ondorioz, erabakitzeko eskubidea defendatzen duten indar politikoen errelebantzia, ganberaren hiru laurden baino gehiago ordezkatzeraino. Eta, bestetik, gizartearen ikuspegi sozialagoa duten indar politikoen gehiengo osatzen dutela: EH Bildu, Elkarrekin Podemos eta PSE-EE (azken alderdi honekin oso eskuzabal jokatuta, beti ere).

EAJk, baina, PSE-EEren aldeko hautua egin eta bien arteko gobernu akordioa izenpetu zuten, nahiz eta bi alderdi horien arteko batuketak ez duen gehiengo osorik bermatzen Legebiltzarrean. Hau da, legegintzaldi oso irekia geratu da, Jaurlaritza berri honek beste talde parlamentarioren batekin adostu beharko dituelako proposamen guztiak. Talde politiko guztiek funtsezko ikusten dituzten hiru arloetan -nazionala, soziala eta bakegintza- akordio zabalak egiteko bere proposamenari eusten dio EH Bilduk, aukerak ikusten dituelako aurrera egiteko. Mesfidantzaz hartzen du EAJk erabakitzeko eskubidea defendatzen ez duen alderdi batekin gobernu osatu nahi izatea eta Madrilen PPren ondora hurbiltzea. Baina euskal politikagintzan ari diren aktore guztiak kontziente dira herri honek aurrera egingo badu eta bere arazoak konpontzeko urrats esanguratsuak egingo baditu, EH Bildu horra eramango duten akordioen parte izan beharko dela.

ETB Nafarroan ikusten da UPNren gobernuak ETB Nafarroan ez ikusteko ahaleginak eta bi egin ostean, Nafarroako aldaketaren gobernuak bilatu eta lortu zuen bidea Espainiako PPren gobernuak zein UPNren aurreko gobernuak ezarritako oztopo guztiak gainditzeko.

Irailaren 22an hasi ziren ETB1, ETB2 eta ETB3 ikusten nafarrak, horretarako ezarritako multiplex kanalen bidez.

Era horretara, nafarren gehiengo zabal

baten eskari eta nahiei erantzutea lortu zen. Ulertezina baitzen Nafarroan inguruko beste erkidegoetako telebista kateak ikusi ahal izatea eta ez ETB. Horren atzean, jakina, UPNren obsesio identitarioak eta ‘euskal’ daukan guztiarekin daukaten ikusi ezina dago.

ETBikustea irailean gauzatu bazen ere, uztailean Nafarroako Gobernuak eta Eusko Jaurlaritzak egindako hitzarmenean dago

honen guztiaren jatorria. Akordio horren baitan, ETBri aukera eskaintzen zitzaion Nafarroan libre zeuden kanalak erabili eta bere emisioa Nafarroara zabaltzeko.

Baina bai Nafarroako Gobernuak eta bai Jaurlaritzak jakin badakite hartu duten bidea adabaki bat baino ez dela, ez duela arazoa behin betirako konpontzen, eta Espainiako Industria Ministerioak hartu beharreko erabakiaren zain jarraitzen dute.

19

2016

urtekaria

Rajoy presidente, por la unidad de España Tuvieron que pasar 315 días, prácticamente un año, para que el Estado español tuviese un gobierno que no estuviese en funciones.

Era el 29 de octubre cuando, por fin, Mariano Rajoy fue elegido presidente en el Congreso de los Diputados de Madrid, gracias a los votos de su partido, el PP, Ciudadanos, Coalición Canaria y la abstención de los diputados del PSOE (menos 15 diputados, incluidos todos los del PSC, que se negaron a respetar la decisión de su partido). El resto de grupos parlamentarios, incluido EH Bildu, votaron en contra de la investidura de Rajoy como presidente.

Pero este periodo de incertidumbre política en el Estado ha dejado al desnudo todas las carencias del sistema político instaurado en la transición. Como han venido denunciando durante décadas los diferentes actores del independentismo vasco, el sistema instaurado en el Estado español tras la muerte del dictador Franco respondía única y exclusivamente a los intereses políticos y financieros de aquel tiempo (y de este) y no estaba fundamentado en verdaderos principios democráticos, por mucho barniz democrático que se le ha estado intentado dar todas estas décadas.

Se tuvieron que celebrar dos elecciones, con sus posteriores convulsos procesos de negociación, para llegar a la designación de Rajoy como presidente. La entrada de nuevos actores políticos al Congreso y la enrevesada matemática parlamentaria que salió de las elecciones, obligaba a los partidos políticos a la búsqueda de mayorías parlamentarias nunca antes exploradas hasta entonces en el Estado español.

Y, ¿qué es lo que interesa a las élites financieras y políticas del Estado que han estado presionando todos estos meses con más virulencia de lo habitual? La unidad del Estado español. Por encima de todo, el Estado debe prevalecer unido. Ya se lo dijo un moribundo Franco al que sería su predecesor, Juan Carlos de Borbón: “Ante todo, la unidad de España, Juanito”. El que la sociedad catalana (y la representación política mayoritaria que representa actúe en consonancia) haya decidido que su relación con el Estado español ha terminado y que hay que ir avanzando en la desconexión con el Estado y en la construcción de un Estado catalán libre ha provocado una gran crisis en el sistema instaurado tras la dictadura. Las grietas abiertas son demasiado grandes para que algunos y algunas no actúen con todas las armas de las que disponen.

Y ocurrió lo que tenía que ocurrir: prevalecieron los intereses de Estado, los intereses del establishment, ante los intereses de la ciudadanía. Si algo se ha evidenciado estos últimos meses en todo lo referente a la política del Estado español es el poder de los grandes intereses políticos y financieros y cómo manejan los hilos y presionan a los diferentes actores políticos para hacer, precisamente, lo que a esos intereses (normalmente ocultos) tanto les conviene.

20

A su vez, la crisis económica que está azotando sobre todo a las clases más desfavorecidas ha provocado que la demanda de la mejora de las condiciones sociolaborales de las personas sea más fuerte que las últimas décadas. Y el establishment no está por la labor de mejorarlas y aboga por empeorarlas, siguiendo las directrices de los intereses financieros internacionales.

Y los poderes políticos y financieros de este país siempre han tenido claro quién es quien mejor salvaguarda sus intereses que, como ya hemos apuntado, pasan por mantener, por encima de todo, la unidad de España y la precariedad en las condiciones sociolaborales: el PP, personificado en Mariano Rajoy. Y para lograr su objetivo no han dudado en dejar moribundo al otro pilar político del sistema político español, el PSOE, que ha visto cómo dejaba el cargo su secretario general Pedro Sánchez por negarse a abstenerse en la sesión de investidura.

Ahora, a esos poderes del Estado que representan Mariano Rajoy y el PP les toca hacer cumplir con sus objetivos prioritarios y recuperar al PSOE, el otro pilar político fundamental del sistema. Y, sobre todo, mantener la unidad de España, como pidió insistentemente el dictador Franco.

Maddalen Iriarte lehendakarigai aukeratu zuten EH Bilduko oinarriek Arnaldo Otegi izendatu zuten EH Bilduko oinarriek EAEko hauteskundeetan lehendakarigai izateko, baina Espainiako estatuko justiziak ez zion aurkezten utzi, modu bidegabean, aurreko zigorrak hauteskundeetara aurkezteko inhabilitazioa jasotzen zuelakoan. Beraz,

lehendakarigai ofizial barik aurkeztu zen EH Bildu hauteskundeetara.

Hauteskundeen ostean, inbestidura saioan EH Bilduk hautagaia aurkeztea nahi izango balu, pertsona hori izendatu beharra zeukan. Urriaren 22an bildu

‘Naparra’ aurkitzeko froga berriak agertu ziren 36 kasua argitu gabe egon ondoren, Jose Miguel Etxeberria ‘Naparra’ Komando Autonomo Antikapitalisten kide ohiaren gorpua aurkitzeko eta harekin gertatutako argitzeko froga baliotsuak azaldu dira aurten.

Urriaren 1ean, agerraldia egin zuten Eneko Etxeberria ‘Naparrara’-ren anaiak, Pako Etxeberria forentseak eta Iñigo Iruin familiaren

abokatuak. Gorpua non zegoen esaten zuen (Frantziako estatuan, Landetan) froga berriak agertu zirela esan zuten. Era horretara, kasua berriro irekitzeko eskatu zioten Audientzia Nazionalari. Fiskalaren eskaerari jarraituta, kasua ireki zuen Audientzia Nazionalak, eta ‘Naparra’-ren gorpua aurkitzeko eskatu zion Frantziako estatuari.

zen EH Bilduren oinarriak ordezkatzen dituen batzar nazionala, lehen aldiz, eta lehendakarigai nor izan aukeratu behar izan zuten. Maddalen Iriarte aukeratu zuten EH Bilduko oinarriek.

Ipar Euskal Herriko Elkargoari oniritzia eman diote epaitegiek Ipar Euskal Herriko erakunde mankomunatuak, Euskal Elkargoak, urrats garrantzitsua eman zuen urriaren 3an. Frantziako epaitegietan helegitea aurkeztua zegoen, Elkargoaren sorrera prozesua legearen kontrakoa zela esanez, eta Elkargoa abian jartzeko prozesua gelditzea eskatuz. Pauko epaitegiak, ordea, ez zuen aintzat hartu helegitea. Beraz, urtarrilaren 1ean abian jarriko da Euskal Elkargoa. Urrats garrantzitsua izango da Ipar Euskal Herriarentzat eta baita Euskal Herri osoaren egituraketarentzat.

21

2016

urtekaria

Altsasu, zentzugabekeriaren eredu

Urriaren 15eko goizaldean oraindik ere amaitu ez den amets gaiztoa hasi zen Altsasuko zazpi gazterentzat eta haien senide eta hurbilekoentzat. Liskarra gertatu zen, goizalde hartan, Sakanako herriko taberna batean. Bertsio ofizialaren arabera, hamarnaka gazte bi guardia zibil eta haien bikotekideengana hurbildu eta jipoitu egin zituzten. Horren ondorioz, guardia zibiletako bat artatu behar izan zuten, hanka hautsia zeukalako.

Guardia Zibilaren eta Espainiako estatuko sektorerik atzerakoienak bultzatuta, sorgin ehiza abiatu zen Altsasun. Hasiera baten, Espainiako barne ministro Jorge Fernandez Diazek ere adierazi zuen kasu hau ezin zela terrorismo ekintzatzat hartu, eta gorroto delituen barruan jarri zuen. Baina kanpaina mediatiko izugarri bortitzaren ostean, azaroaren 14an, Altsasuko zazpi gazte atxilotu zituzten, terrorismo delituak egotzita; eta urtea amaitzear dela,

espetxeratuak jarraitzen zuten horietako hiruk, epaiketaren zain (gainontzeko laurak karguekin aske utzi zituzten abenduan).

Zentzugabekeriaren eta Espainiako estatuko sektorerik ultrenek bultzatutako errelatoaren biktimak dira zortzi gazteak.

Baina trukean, Nafarroako eta, batez ere, beraien herri Altsasuko gehiengo zabal baten babes publikoa jaso dute denbora honetan guztian.

Foro Sozial Iraunkorra jaio da Euskal Herrian abian den bake prozesua behin betiko itxi eta gatazkaren ondorioak konpontzeko, Foro Sozial Iraunkorra jaio da 2016. urtean. Hain justu, aurreko urteetan Foro Sozialak egindako lanari jarraipena eman nahi dio bilgune honek, baina bultzada berria emanez.

Urriaren 22an aurkeztu zen Foro Sozial Iraunkorra, Aieteko jauregian, 5 urte

22

lehenago Nazioarteko Bake Konferentzia egin zen leku sinboliko berean. Aurkezpen ekitaldi horretan izan ziren bilgune berria osatuko duten eragileetako ordezkariak (Aralar ordezkatuz Rebeka Ubera idazkari nagusia izan zen) eta azken urteetan herri honetan bakea eraikitzeko lan egin duten nazioarteko hainbat ordezkari ezagun: Brian Currin, Raymond Kendall eta Alberto Spektorowski.

Agus Hernan Foro Sozial Iraunkorreko koordinatzaileak jarreraz aldatzeko eskatu zien eragileei. “Hitz egin zuen artean.

Etengabe. Indarrak ahitu arte. Hurrengo belaunaldiek, bestela, ez digute barkatuko�.

El estilo de comunicar las propuestas y el propio contenido de las propuestas de Trump denotan su marcado carácter populista; un populismo de derechas, que ataca sin complejos los derechos de las mujeres, las personas inmigrantes... Trump construye su discurso y sus propuestas fundamentándose en las bases de la ultraderecha más clásica. Pero la virtud de Trump es que ha sabido aglutinar en torno a su persona a toda la ciudadanía estadounidense enfadada con la clase política y con las élites.

Por desgracia, el de Trump y de EEUU no es un caso aislado. Se trata de una tendencia que viene al alza, sobre todo en Europa.

La campaña a favor del Brexit, que obtuvo un 51,9% de los apoyos en el referendo celebrado en Reino Unido el pasado junio es quizá el antecedente más inmediato. Pero no fue el único. En Francia -donde se celebran elecciones presidenciales en mayo de 2017el Frente Nacional obtuvo más del 27% de los votos en los comicios regionales de 2015 y se convirtió en la primera fuerza electoral en la primera vuelta. También en Holanda, las encuestas sitúan al Partido para la Libertad en segunda posición, de cara a las elecciones generales de 2017. Y en Austria, Norbert Hofer, candidato del ultraderechista Partido de la Libertad se jugaba la presidencia del país en la repetición de las elecciones de mayo, que fueron anuladas por irregularidades en el recuento. Pero quien ganó por escaso margen fue el candidato ecologista Alexander Van der Bellen. Si llegase a vencer, Hofer se convertirá en el primer jefe de Estado ultraderechista en Europa desde la II Guerra Mundial. Las próximas elecciones alemanas prevén un ascenso de Alternativa por Alemania, como ya ha ocurrido este mismo año en comicios regionales. Y ahí está Viktor Orban al frente de Hungría.

Expertos y politólogos coinciden en que el ascenso del populismo de derechas, tanto en EEUU como en Europa, se debe a que la izquierda no ha sabido atraer a las clases medias y bajas que más están sufriendo las

© Flikr European People´s Party

© Flikr chiangraitimes.com

El 2016 también ha sido año electoral en la primera potencia mundial, EEUU. Y allí ha ocurrido lo que nadie se esperaba: la victoria del excéntrico candidato republicano Donald Trump, que con sus discursos y propuestas que atentan contra la dignidad y el futuro de grandes colectivos sociales, ha logrado imponerse de manera sorprendente, en las primarias del Partido Republicano y luego en las elecciones, a la candidata demócrata Hillary Clinton.

© Flikr Metropolico.org

Ascenso del populismo de derechas en EEUU y Europa

consecuencias de la crisis y que canalizan de esta manera su enfado contra las élites políticas y financieras.

Las razones de este ascenso hay que buscarlas en los cambios sociales ocurridos en las últimas décadas en Europa y Estados Unidos.

Francisco Panizza, profesor de política latinoamericana y comparada de la London School of Economics señala que “puede haber causas específicas a cada una de estas sociedades, pero también hay una causa común y es que más y más gente no se siente representada por el sistema. Podríamos hablar de una crisis de representación”.

El filósofo y activista Noam Chomsky, por su parte, afirma que el drama es que la izquierda en la mayoría de estos países no es capaz de canalizar el descontento. Chomsky lo achaca a la ausencia de una cierta conciencia de clase y de falta de organizaciones capaces de canalizarla. Cuando esos dos factores no existen, conciencia colectiva, organizaciones, etc, la extrema derecha avanza.

El reto de la izquierda, por lo tanto, pasa por unir fuerzas, proponer cambios y propuestas reales a la ciudadanía y, por encima de todo, conectar con sus deseos y necesidades. Para ello va a tener que ser capaz de comprender los contornos y la composición social de su tiempo. Es decir, va a tener que escuchar mucho a las personas y saber interpretar lo que están reclamando de la clase política y de la izquierda en particular.

23

2016

urtekaria

Fidel Castroren heriotza Kubako iraultza hamarkadetan gidatutako Fidel Castro azaroaren 27an hil zen, 90 urte zituela. Ezkerreko mugimenduetako ordezkariek eta EH Bilduk gogoan

izan zuten Castro bere heriotzean, eta justizia sozialean oinarritutako gizartea eraikitzerako bidean “eredua� dela nabarmendu zuten.

Oztopo guztien gainetik, aurrera egin du Kolonbiako bake prozesuak Oztopo asko gainditu behar izan ditu aurten bake prozesuak Kolonbian.

Hilabete luzez irain zuten Kolonbiako Gobernuak eta FARCek Habanan (Kuba) egindako elkarrizketak eta negoziazioek.

Baina, azkenean, lortu zuten akordioa.

Egian, justizian, erreparazioan eta giza eskubideetan oinarritutako akordioa izan zen hura. Nazioarteko adituek txalotu egin zuten akordioa eta Nobel sariek

24

erabaki zuten Santos presidenteari ematea aurtengo bakearen saria.

Santos presidenteak eta bere taldeak erabaki zuten akordioa bera Kolonbiako herritarrek babestea, eta erreferenduma egin zuten, nahiz eta horretarako behar legalik ez izan. Baina Uribe presidente ohi eskuindarrak eta hark ordezkatutako sektore politikoak kanpaina bortitza egin zuten bake akordioaren aurka. Ezustean,

azaroa ezezkoak irabazi zuen erreferenduma.

Beste oztopo bat bakea lortzeko bidean.

Baina Kolonbiako gobernuak eta FARCek ez zuten etsi, eta elkarrizketetan jarraitu zuten, kolonbiarren gehiengoak onartuko zuten beste akordio baten bila. Azaroan iragarri zuten bi aldeek akordio berria zutela. Hemendik aurrera, akordioaren edukiak gauzatzeko lanean jarriko da Santosen gobernua.

Molaren eta Sanjurjoren gorpuzkiak, deshobiratuak

agertu zen, baina azkenean, deshobiratze lan guztiak isilpean egitea adostu zuen Udalarekin. Familiarteko batzuk ere bere kexa azaldu zuten.

Azaroaren 16an bete zen Nafarroako gizartearen zati handi baten aspaldiko eskaeretako bat. Egun horretan amaitu ziren 1936ko gerra sustatu zuten Mola eta Sanjurjo jeneral frankisten gorpuzkiak Iruñeko Erorien Monumentutik ateratzeko lanak. Sanjurjo eta Mola militar golpisten gorpuzkiekin batera kriptan zeuden Arregi Olalkiaga, Aznar Zozaia, Munarriz Escondrillas eta Martinez Chascorenak, eta horiek ere deshobiratu zituzten, kripta behin betirako ixteko.

Iruñeko alkate Joseba Asironek eta bere udal gobernuak aginduta egin zen, Memoria Historikoaren Legean oinarrituta. Aranzadi elkarteak eta Pako Etxeberria forentse ezagunak parte hartu zuten lanetan.

Memoriaren Eguna, zatituta

Joseba Sarrionandiaren lehen agerpen publikoa 31 urtean

Mola eta Sanjurjo jeneral frankisten gorpuzkiak ateratzeko Iruñeko Udalaren erabakiak, ordea, zalaparta politikoa eragin zuten Nafarroan. UPN eta PPN alderdiek gogor egin zuten Asironen aurka. Iruñeko eta Tuterako Artzapezpikutza ere aurka

Asiron alkateak azaldu zuenez, “honen guztiaren atzean ez dago bengantza edo errebantxarako inolako asmorik. Indarrean dagoen legedia bete nahi dugu eta, aldi berean, gure historiarekin justizia egin nahi dugu”.

Gure herriko gatazka politikoaren ondorioz egon diren indarkeria guztiek eragindako biktima guztiak oroitzeko egun bezala izendatua dauka Jaurlaritzak azaroaren 10a. Alderdi guztiek parte hartu zuten Memoriaren Eguneko ekitaldietan, PPk izan ezik. ETArenak eta gainontzeko biktimak maila berean jartzeagatik ez zuen parte hartu, eta bere ekitaldi propioa egin zuen.

EH Bilduko ordezkariek, ordea, parte hartu zuten. Parlamentari guztiak joan ziren Legebiltzarrean egin zen ekitaldi nagusira, eta biktimen omenez lora bana utzi zuten.

Bakea eta elkarbizitza lortzeko bidean, biktima guzti-guztien aitortza, egia eta erreparazioa ezinbestekotzat jotzen ditu EH Bilduk.

30 urte baino gehiago egin ditu Joseba Sarrionandia idazleak agerpen publikorik egin gabe. 1985. urteko San Fermin egunean Martuteneko espetxetik ihes egin zuenetik.

Orduz geroztik, emari literario handia izan du, baina iheslari gisa eman du bere bizitza.

Azaroaren 20an, Euskal Herriko prentsa idatziko egunkari nagusienei modu

bateratuan elkarrizketa eskaini zien Sarrionandiak. Bezperan, gauerdirako, sare sozialetan mugimendu handia zegoen.

Sarriren irudiaren zain. Kuban bizi da azken urteotan Sarrionandia. Gainera, irakasle plaza lortu du Habanako Unibertsitatean.

Etxepare Institutuak eta Habanako Unibertsitateak elkarlanean martxan jarri duten Euskara eta Euskal Kulturari buruzko irakurletzaren arduraduna da.

25

2016

urtekaria

El deshielo de las relaciones entre PNV y PP

Los acontecimientos transcurrieron con velocidad durante el mes de diciembre.

Durante semanas se venía hablando sobre la posibilidad de una mejora de las relaciones entre el PNV y el PP, pero no se veían detalles que lo pudieran corroborar.

Existían gestos cómplices y declaraciones cargadas de buena voluntad, pero no había elementos objetivos para hablar de un deshielo en las relaciones de ambos partidos. Gestos como el abrazo del diputado Aitor Esteban cuando Rajoy fue elegido presidente en el Congreso o la visita de la ministra y mano derecha de Rajoy, Soraya Sáenz de Santamaría a la Casa de Juntas de Gernika, al acto de toma de posesión del cargo de lehendakari de Iñigo Urkullu.

Los dirigentes del PNV insistían en que solo eran gestos y buena voluntad por parte del PP y decían que no se podía hablar de deshielo. Pues llegó el mes de diciembre, y se pudo empezar a visualizar lo que todo

En medio de todos estos encuentros, han llegado nuevos recursos contra leyes y normas aprobadas en las instituciones vascas, como la aplicación de las 35 horas semanales para las y los funcionarios vascos. Avances sociales que pretende parar el Estado español. También ha habido ataques directos contra cargos

Jon Iñarritu senatari izendatu zuten

EH Bilduk ez zuen ospatu Konstituzio Eguna

Jon Iñarritu aralarkidea senatari izendatu zuen Eusko Legebiltzarrak. Jokin Bildarratz (EAJ) eta Tontxu Rodriguez (PSE-EE) ere senatari izendatu zituzten saio berean. Erkidego aotonomo bakoitzari hainbat leku egokitzen zaizkie Madrilgo Senatuan(hiru EAEri), eta horiexek aukeratu ziren Legebiltzarrean egindako osoko bilkuran. Izendapenaren ostean egindako adierazpenetan, Iñarrituk adierazi zuen ezker soberanistaren ahotsa izango dela Madrilen.

26

el mundo intuía y que desde EH Bildu se ha observado con preocupación. Han existido diferentes reuniones entre consejeros del Gobierno Vasco y del gobierno de Madrid para desatascar varias cuestiones pendientes. Así, ambas partes han llegado a un acuerdo para la entrada del TAV a las capitales vascas o para las obras del denominado ‘nudo de Bergara’. El PNV también intentó vender a la sociedad vasca como un logro el que el techo de déficit para los presupuestos fuese más amplio, cuando lo único que sacó del encuentro con el ministro Montoro fue lo que se le aplicará a otras comunidades autónomas.

Espainiako Konstituzioak euskal herritarren gehiengoaren borondatea errespetatzen ez duelako eta gure gizarteko gehiengoak Konstituzioa onartu ez zuela salatzeko, EH Bilduko langileek normaltasun osoz egin zuten lan abenduaren 6an, Konstituzioaren Egunean. Halaber, EH Bilduk gidatzen dituen 40 udaletxek baino gehiagok ateak ireki zituzten egun horretan. Ezker subiranistako koalizioa jakitun da oraindik ere urrats gehiago eman behar direla era horretako aldarrikapenak eta euskal gizartearen gehiengoari arrotzak zaizkion egunen ospakizuna gainditzeko, baina aurrera begira urratsak ematen joateko konpromisoa hartu zuen.

electos catalanes y la amenaza que se cierne sobre muchos políticos catalanes independentistas por apoyar el proceso de ruptura con el Estado español. Resulta extremadamente llamativo que los sectores más unionistas del Estado español pongan a Urkullu como ejemplo “de cordura ante la deriva secesionista catalana”.

En el transfondo de estas nuevas relaciones entre PNV y PP están los presupuestos del Estado y de Gasteiz. Los dos gobiernos se necesitan mutuamente para aprobar los presupuestos. El PNV niega un cambio de cromos, pero la preocupación de las fuerzas que defienden la construcción de una sociedad fundamentada en la justicia social, como es el caso de EH Bildu, están más que preocupadas, ya que el pactar los presupuestos de Gasteiz y Madrid con uno de los partidos más reaccionarios y que con más virulencia ha aplicado recortes sociales no puede conllevar nada bueno para las y los vascos.

Errefuxiatuei laguntza emateagatik atxilotu zituzten bi euskal ekintzaile Egoera humanitario dramatikoan bizi duten pertsona errefuxiatuei laguntza eskaini guran ari ziren Mikel Zuloaga eta Begoña Huarte euskal ekintzaileak atxilotu zituzten Grezian. Zuloagaren eta Huarteren asmoa zen zortzi errefuxiatu bere gain hartu, Euskal Herrira ekartzeko. Baina poliziak harrapatu egin zituen, zeregin horretan hasi bezain laster. Europako Batasuneko estatuek errefuxiatuen dramaren aurrean erakusten duen ekimen eza salatzeko animatu ziren beren ekintza egitera, aldez aurretik grabatutako bideoan jakitera eman zutenez. Zuloagak eta Huartek makina bat eragile politiko eta sozialen babesa jaso zuten, eta berehala aske uztea exijitu zuten.

abendua

Luhusoren eredua Urtean zehar ETA erakundeak euskal gizarteari jakin arazi zion armagabetzeko bere borondate irmoa eta zeregin horretarako zituen zailtasunak. Izan ere, Espainiako eta Frantziako estatuek operazio bat abian zeukan, armagabetze hori gauzatzea oztopatzeko. Baina ETAk bere jakinarazpen horretan aurreratzen zuen bestelako bideak landuko zituela euskal gizartearen gehiengo nabarmena, bat zetorren armagabetzea gauzatzeko.

Urtea amaitzear zela, abenduaren 16ko gauean, sareetatik zabaldu zen albistea eta Mediabask Ipar Euskal Herriko hedabideak baieztatu zuten. Frantziako poliziak, Guardia Zibilarekin elkarlanean, hainbat lagun atxilotu zituen, eta atxiloketa horiek ETAren armagabetzearekin zerikusia zeukaten. Ordu nahasi batzuen ostean, albisteak bestelako dimentsioa hartu zuen. Atxilotutako pertsonetako bik eta Michel Tubiana Frantziako Giza Eskubideen Ligako ohorezko presidenteak izenpetutako idatzia eta pertsona horiek ETArekin gurutzatutako gutunak publiko egin zituen Mediabaskek. Orduan jakin zen ETA erakundearekin loturarik ez zuten pertsona horiek erakundearen armategia deuseztatzeko elkartu zirela Luhusosoko (Lapurdi) etxe batean, eta hori egingo zutela bi estatuek jarritako oztopoak gainditzeko.

Azkenean, bost izan ziren atxilotutako pertsonak: Txetx Etxeberri Bizi mugimenduko kidea Mixel Berhokorigoin Laborantza Ganberako presidente ohia, Beatrice Molle kazetaria, Michel Bergougnan enpresaria eta Irulegiko ardo kooperatibako buru izandakoa eta Stephane Etxegarai kazetaria. Tubianak berak ere

parte hartu zuen, baina atxiloketaren unean ez zen Luhuson.

Baionako alkateak idatzi eta bultzatu zuen, UDI zentro-eskuin alderdiko kideak.

Albistearen oihartzuna berehala zabaldu zen Euskal Herri osoan eta, batez ere, Ipar Euskal Herrian, atxilotutako pertsonak gizarte zibileko pertsona erreferentziak direlako. Esparru guztietatik etorri ziren erreakzioak. Aralarrek ere atxiloketa horiek salatu zituen. Espainiako eta Frantziako estatuen jarrera “barregarria” txarretsi zuen, “ahaleginak eta bi egiten ari delako eta elkarlanean ari direlako armagabetzen ahalegintzen ari den ETA erakundea armekin jarraitzeko”. Era horretara, azken hilabeteetan Espainiako eta Frantziako estatuek mantentzen duten jarrerak eta egindako ekintzek eta adierazpenek antzerki bateko gidoirako ematen duela agertu zuen. Giza eskubideen defentsan aritutako gizarte zibileko pertsona erreferentzialak atxilotzea “lotsagarria” zela esan zuen.

Oso adierazgarria ere izan zen Frantziako estatuko hedabideak hartu zuten jarrera.

Ez zuten sinetsi Frantziako Gobernuak emandako bertsio ofiziala, eta hasieratik jarri zuten zalantzan operazio horren atzean ezkutatzen zena. Hautsak baino zerbait gehiago atxilotu zituen Frantziako iritzi publikoan Luhusuko operazioak.

Mobilizazio jendetsuak izan ziren hurrengo egunetan Ipar Euskal Herrian. Baionan egindako manifestazioan, esaterako, milaka lagunek eskatu zuten atxilotutako bost pertsonak aske uztea. Baina hori baino garrantzitsuagoa izan zen espektro politiko ia guztietako ordezkari politikoen erreakzioa. Ipar Euskal Herriko ehunka hautetsik izenpetu zuten “bakearen bost artisauen” askatasuna eskatzeko agiria.

Agiri hori, gainera, Jean-René Etchegaray

Bakearen aldeko Ipar Euskal Herriko batasunak Hego Euskal Herrirako bidea egin zuen gero. Hainbat eragile politiko eta sozialek (EH Bildu, EAJ, Nafarroako Podemos, ELA eta LAB, besteak beste) agerraldi bateratua egin zuen Bilbon, eta Luhuson atxilotutako pertsonak aske uztea eskatu zuten.

Atxilotutako bost pertsonek Parisen deklaratu behar izan zuten epailearen aurrean eta, horren ostean, karguekin aske utzi zituzten.

Luhusoko operazioak gauza asko utzi zituen agerian, baina gauza guztien gainetik, agerian utzi zuen bakea nahi duen gizartearen zati oso handi bat dagoela, konpromisoak hartzeko prest dagoela, elkarrekin lan egiteko prest dagoela, eta elkarlanean arituta bide handia egin daitekeela. Eta horren aurrean, bakea lortzeko bidean oztopoak jartzeko helburua baino ez duten Espainiako eta Frantziako estatuak daudela.

27