GELİBOLU YARIMADASI TARİHİ MİLLİ PARKI ODAK ALANLARI FİKİR PROJESİ YARIŞMASI
37684
İÇİNDEKİLER
[1] giriş ..................................................................................................................................... 5 [2] terra .................................................................................................................................... 7 [3] terra nullius.......................................................................................................................... 9 [4] corpus.................................................................................................................................. 11 [5] maddesel gerçeklik/meta gerçeklik ........................................................................................ 13 [6] bellek peyzajı........................................................................................................................ 15 [7] kilometretaşı/imleç............................................................................................................... 17 [8] topoğrafya............................................................................................................................ 19 [9] yerin katmanları................................................................................................................... 21 [10] ekomobilite......................................................................................................................... 25 [11] gelecek öngörüleri ve senaryolar.......................................................................................... 29 [12] orta vadeli yaklaşımlar. . ....................................................................................................... 43 [13] tasarım kimliği. . .................................................................................................................. 53 .................. MECİDİYE TABYASI, SEYİT ONBAŞI ANITI .................. ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ .................. ÇANAKKALE ZAFER VE MEÇHUL ASKER ANITI-ABIDE .................. ERTUĞRUL TABYASI .................. KABATEPE “57. ALAY” .................. KABATEPE “CONK BAYIRI” [14] görsel iletişim. . .................................................................................................................... 77 [15] ürün tasarımı ve kent mobilyaları.. ....................................................................................... 117 [16] son söz............................................................................................................................... 143
3
4
GİRİŞ
TERRA NULLIUS YENİDEN YORUMLANAN BELLEK MEKANLARI
5
Çalışmada benimsenen yaklaşım, noktasal çevre tasarımlarını gerçekleştirmekten çok yerin potansiyelini anıtsal/anısal/doğal değerlerini bir arada düşünecek şekilde değerlendirmek olarak tanımlanabilir. Yaklaşıma yön veren temel ilke çoklu deneyimleri programlama ve bellek peyzajını yorumlama olarak da tanımlanabilir. amaç, yarışmanın vurguladığı farklı noktaları çoklu deneyimi (anıt ziyaretleri, anma toplantıları, doğa gezileri, rekreatif eylemler...) olanaklı kılacak şekilde bütünleştirmek ve farklı ziyaret niyetleri için farklı rota ve örüntüleri görünür kılmaktır. Önerilecek yapısal örüntünün tüm endemik varoluşlarla birlikte içten ve zarif bir dokunuşun ötesine gitmeyeceği öngörülmekle birlikte, bir problematik olarak ortaya konulan koruma-kullanma dengesinin sürdürülebilir bir yaklaşımla, yere ait, özgün ve etkin bir kimliğe dönüştürülmesi de gereklilik olarak görülmektedir. Diğer taraftan yıl içinde değişen ziyaret içerik ve yoğunlukları da tasarıma önemli bir girdidir. Herhangi bir gün olası ziyaretçi sayısı ve 100. yıl etkinlikleri için öngörülen ziyaretçi sayısı da bu girdinin bileşenleridir. Dolayısı ile, çalışma sadece bir tasarım eyleminden ibaret değildir, olası kullanım örüntülerinin zamansal programlanma süreçlerini de içerir. Çalışmada benimsenen yaklaşım altta açılımları ve ilişkileri ile birlikte ele alınan kavramlar dizininde özetlenebilir.
2
TERRA
TOPRAK. toprağa beden verme. toprağı sadece üstünde can verdiği değerlerle değil, altında yatan toprak için can vermiş bedenlerle düşünme, yorumlama. Toprağa yeni bir deneyim/gerilim yaratma amacı ile dokunmak. Toprağı tasarım sürecinde belirlenen tüm karmaşık sorunların ve YER’in çok katmanlı varoluşunu okumak ve yorumlamak yolu ile tasarımın merkezinde konumlandırmak. toprağı tasarımın nesnesinde görünür kılmak.
3
TERRA NULLIUS
Kimseye ait olmayan, tam da bu nedenle herkese ait olan topraklar. Aslında, farklı noktalardaki şehitlikler tekil hikayeleri yansıtmazlar ve birbirlerinden bağımsız değildirler. Hepsi aynı hikayenin fragmanları, parçalarıdırlar. Farklı noktalarda yer alan ziyaret alanlarını aynı hikayenin parçaları olmaları nedeniyle bir araya getirme, tasarım yolu ile bütünleştirme. parçalı narrative’i tek bir metin halinde deneyime açma. örme. Gelibolu’nun hikayesini o topraklarda yatanların ortak hikayeleri ekseninde birleştirme. Narrative’i örme. Hikayeyi tek metin olarak anlamlandırma/deneyimleme olanağını sağlama. no man’s land
“...bu memleketin toprakları üzerinde kanlarını döken ingiliz, fransız, avustralyalı, yeni zelandalı, hintli kahramanlar! burada, dost bir vatanın toprağındasınız. huzur ve sükun içinde uyuyunuz. sizler mehmetçikle yanyana, koyun koyunasınız. uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar! gözyaşlarınızı dindiriniz. evlatlarınız bizim bağrımızdadır, huzur içindedir ve rahat uyuyacaklardır.onlar bu topraklarda canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır...” Mustafa Kemal, 1934
4
CORPUS
BEDEN. toprağa beden verme. bedeni tekrar inşa etme. toprağı , yer deneyimini güçlendirecek yeni elemanlarda yorumlama. bedeni, yer deneyiminde görünür kılma. Ziyaret eden bedenler için yeni karşılaşma/deneyim olanakları kurgulama. Bedenin alan içindeki hareketini programlama.
5
MADDESEL GERÇEKLİK / META GERÇEKLİK
Maddesellik ve metagerçeklik ilişkisini kurma. seçilen elemanlar ve malzeme ile deneyimi görünenin ötesinde yer gerçekliği ile ilişkilendirme. Dolayısı ile, tasarımı sembolik/görsel metaforların sınırlarının ötesinde gerçekleştirme. maddenin dönüşümü ile meta-gerçek deneyimin yolunu açma. materiality vs. metareality
6
BELLEK PEYZAJI
Bellek peyzajını doğal peyzaja eklendirme. ancak bunu doğala öykünmeden ve doğal/yapay gerilimini canlı tutarak gerçekleştirme. Eklemi, doğalı vurgulamak için araç olarak yorumlama. ‘Hikaye’nin ‘YER’ de bıraktığı izleri (siper, korugan...) eklemde/eklemlenende vurgulama/yorumlama. Toprağa, yeni elemanlarda (rammed earth) beden verme, yaşantıya yeni yorumu ile eklemlendirme. Ancak bunu mimetik bir tavrın tuzağına düşmeden gerçekleştirme. Süperpoze edilmiş programatik, morfolojik, strüktürel ve anlamsal tasarım katmanlarının oluşturduğu bütün. yenidenyorumlanan/ inşa edilen yer. landscape of memory
topoğrafya
Tarımsal alanlar
deniz
7
KİLOMETRETAŞI / İMLEÇ
bedeni, yerle ilişkilendiren ve yer deneyimini bütünleştiren; deneyim katmanları bilgisini temsil eden peyzaj elemanları. yer bilgisini ilişkilendiren sistematiğin ilişkili parçaları. mimik olarak kilometre taşları ile ilişkilendirilebilir olmakla birlikte yer deneyimini farklı içerikte okumaya açan temel parçalar. Kilometre taşları farklı deneyimleri, rotaları bütünleştirmek amacına da hizmet ederler. milestone, cursor
8
TOPOGRAFYA
yerin topoğrafyası. platolar. yollar. izler. tepeler. kıyılar. orman. tarım alanı. koru. vista noktaları. sırtlar. hareketi ve ziyaret koreografisini belirleyen doğal topoğrafya. tasarlanmış ve modifiye edilmiş yeni topoğrafya. hareketler. durak noktaları. akışlar. savaşın topoğrafyası. topoğrafyanın tariflediği savaş. eylemsel topağrafya. operasyonel topoğrafya. siperler. çıkartma alanları. koruganlar. deniz ve kara ilişkisi. gözetleme. görme. görünür olma. zafer. kuşatma. yenilgi. topography of land_topography of war
9
YERİN KATMANLARI
bütünleştirme. anlatıyı örme. Yaklaşım, tasarlanacak mimari elemanlar ve peyzajın bütünleşik bir biçimde ele alınmasını öngörür. Amaç, yerin doğal, tarihi, eklemlenen tüm katman ve örüntülerini bir arada yorumlamaktır. dolayısıyla, üst ölçekte bir değerlendirme yapılmadığında ve tasarım sadece noktasal çözüm arayışı olarak kaldığında yeni eklenen çevresel donatı anlamsızlaşır. Bağlam, doğal peyzaj, kültürel veriler ve insane eylemlerinin karmaşık ilişkilerinin bir sonucudur. çalışmada benimsenen yaklaşım mevcut doğal durum ve ugdp içeriğinin birbirlerini belirleme ve etkileme dinamiğine dayanır. UGDP master planının yarımadayı önümüzdeki yıllarda dönüştüreceği ve kara/deniz ulaşım ağları ile turistik hizmetler altyapısını iyileştireceği varsayımı proje çerçevesindeki kararlar için bağlayıcıdır. plan, mevcut tarih turizminin potansiyeli ile çevredeki küçük yerleşmelerin ekonomik gelişmesini destekleyecek kararlar içerir.
YERİN KATMANLARI
5 54
5 54
1
79
8
79
8
Turistik Servisler
Ulaşım Altyapısı
5 541
5 541 5 541
5 541 798
116 116 000116 000000 116 000 798
798
798
topoğrafya-seyir terasları
Doğal Alanlar
Nufüs
00
5 54
5 54
1
11
60
Anıt ve Şehitlikler
23
1
1
11
79
8
60
00
79
11
8
60
00
11
60
00
10
EKO-MOBİLİTE
Hareketi ilişkilendirilmiş/bütünleştirilmiş sosyal açıdan kapsayıcı ve çevre dostu süreç ve araçlarla programlama. Yürüme, bisiklet, araç ve toplu taşıma ile gezi deneyimini programlama ve bilgisini görünür halde paylaşma.Yeni bir gezi kültürünü olanaklı kılma. Deneyimi iyileştirme, olası seçimleri bütünleşik bir kurguda gerçekleştirme. Ziyaretçiye seçim özgürlüğü sunma.
EKO-MOBİLİTE
Kırsal bölgelerde turizm hareketliliği ile sürdürülebilir süreçleri olanaklı kılmak olarak yorumlanabilir. Amaç, sadece yerel kullanıcının değil; turistik amaçla bölgede bulunan kullanıcıların da yararlanacağı bütünleşik ulaşım ve konaklama sistematiğini kurgulamak ve bilgilendirme ağı ile desteklemektir. Yaklaşım üç farklı ölçekteki uygulamanın içerik ve sonuçlarını referans alır: “Suissemobile” avangart bir proje olarak tanımlanabilir. Ekomobil dolaşım ağlarının ulusal ölçekte bütünleşik olarak yapılandırılmasını içerir. Ulaşım sistematiği, araba dışındaki bireysel ve kamusal ulaşım yollarını/araçlarını 24000 km’lik bir ağ üzerinde ilişkilendirir. Kamusal ve özel girişimcilerin güçlü bir ortaklığı ile gerçekleşen bu sistematik gerek iletişim platformlarının bilgi içeriği gerekse de kapsamı ile oldukça kapsamlı bir uygulama örneğidir. “Bay of Somme” projesi, her yıl 2 milyondan fazla ziyaretçinin geldiği 7200 hektarlık bir doğal alanı kapsar. Doğal alandaki çeşitlilik ve flora/faunasının zenginliği ile ön plana çıkan alan arabasız ulaşılan ekomobil bir park alanı olarak da tanımlanabilir. 44 km uzunluğunda bisiklet parkuru ile desteklenmektedir. İlgili web sitesinde sadece dolaşım ağları değil tren, otobüs, bisiklet kiralama noktaları da detaylı olarak yer almaktadır. “Baladobus” Paris’e 40 km mesafede iki tren istasyonun doğal bir park alanı ile bağlayan bir shuttle hizmetidir. Amaç, turizm ekonomisini güçlendirmek, kentli kullanıcıya toplu taşıma yolu ile park alanını ziyaret olanağı sağlamak olarak da tanımlanabilir. Yerleşmedeki tüm ziyaret alanlarına suttle durakları ile bağlantı sağlanmaktadır. Shuttle bileti ile ziyaret noktalarında indirimli giriş de olanaklıdır. http://www.schweizmobil.ch/en/schweizmobil.html http://www.pnr-vexin-francais.fr/fr/decouverte-du-territoire/baladobus/
27
11
GELECEK ÖNGÖRÜLERİ VE SENARYOLAR
ANITLAR VE YOL AĞI
ARADA KALAN POTANSİYEL DOĞAL ALANLAR
Planlama kararlarına ilişkin öngörüler: UGDP master planı çerçevesinde önerdiğimiz ekomobilite senaryosu ile önümüzdeki 10 sene içerisinde uygulamaya konabilecek yarımadanın doğa zenginliği ve tarihi özelliklerini ön plana çıkaracak sürdürülebilir bir gelecek önermekteyiz. Bugünün tarihi alanları ziyarete yoğunlaşan turistik kapasitenin, yürüyüş ve tırmanma parkurları ve bisiklet yolları ile desteklenen doğa turizmi ile ekonomik açıdan genişletileceğini ve Gelibolu Yarımadası’nın gerek ulusal gerekse de uluslararası ölçekte tanınırlığını arttıracağını düşünmekteyiz.
POTANSİYEL DOĞA AĞI
GELİBOLU YARIMADASI ÖNERİ KURGU
EKO-MOBİLİTE
Ekomobilite projesi ulaşım ağının çeşitlendirilmesi ve iyileştirilmesi süreçlerini içerir. özellikle deniz ulaşımı ile desteklendiğinde bu öngörünün gerçekleşmesi olanaklıdır. Böyle bir senaro aşağıdaki bileşenlerle de desteklenmelidir.
31
EKO-MOBİLİTE
Araç yolları
Patikalar
araç, bisiklet, yaya yollarını tümü için güvenlikli koridorlar halinde düzenlemek, kara ulaşımını ise toplu taşımaya ağırlık verecek ve ziyaretçi sayısının arttığı dönemlerde zaman denetimini de arttırarak yönetmek önerilmektedir. hafta sonları ve tatil dönemlerinde ziyaretçi sayısında artış kaçınılmaz olduğundan shuttle seferlerinin arttırılması gerekir. önerilecek toplu taşım araçlarının bisiklet taşıma ekipmanı ile desteklenmiş ve yeşil enerji ağırlıklı olmaları da önemlidir.
master plan yarımada içerisindeki yolları belirlemektedir. çevre analizi sonucunda yürüme ve bisiklet için uygun olabilecek patikalar belirlenmiştir. öneri, tüm bu izlerin potansiyelinin arttırılması ve ekomobilite senaryoları doğrultusunda ilişkilendirilmesini de kapsar. çalışmada geliştirilen kilometre taşları ağı ile bölgenin katmanlı (tarih,arkeoloji,anı, yaşam, doğa, orman, tarım...) içeriği ilişkilendirilecek ve her türlü ziyaret senaryosu için zengin bir altyapı sağlanacaktır.
Otobüs ulaşımı
Yarımada içerisinde program kullanım yoğunluğuna gore ayarlanacak kamusal kullanıma açık “Belediye Otobüsü” hattı konulması ve önemli noktalarda (Anıtlar, köyler, plajlar...) durakların teşkil edilmesi amaçlanmaktadır.
33
SENARYOLAR
Bir öğleden sonra
Çanakkale ve yakın yerleşmelerden piknik ve doğa yürüyüşleri için vapurla gelip, shuttle ve vapur ile dönmek. yerel halk
Haftasonları
İstanbul ve çevre illerden cuma günü Eceabat’a ulaşım, arabaları Eceabat’ta bırakma, bisiklet kiralama yarımada’da anıt/ doğa ziyaretleri ve Kocadere’de konaklama. sabah bisikletle conkbayırı’na ulaşım, kıyıya iniş, ziyaret sonrasında bisikletlerle shuttle’a biniş ve Eceabat’a ulaşma. İç turizm ağırlıklı, çevre illerden ziyaret
Bir haftalık yürüyüş/bisiklet gezisi
Yerli ve yabancı turistler bölgenin doğal ve tarihi değerlerini ağırlıklı olarak bisiklet ve yürüme/tırmanma patikalarını izleyerek ziyaret edebilirler. Bu ziyaret sırasında farklı küçük yerleşmelerde konaklayabilir ve çevrenin kültürel zenginliklerini deneyimleyebilirler. Böyle bir ziyaret senaryosu internetten planlanmış bir gezi planını ve tüm ulaşım sistematiklerini kullanmayı da içerir. yerli ve yabancı turistler
35
SENARYOLAR
Farklı ziyaret gerekçeleri ve ilişkili gezi rotaları senaryolar olasılı ziyaret öngörüleridir. ekomobilite projesinin olanaklı kıldığı kullanım örüntülerine dayanırlar.Ziyaretseçenekleriileilişkiliolarakulaşım sistematiğindeki çeşitlenmeleri içerirler.
ögleden sonra: yerel ziyaretçiler
hafta sonu: iç turizm ağırlıklı, çevre illerden ziyaretçiler
Gelibolu’da bir hafta: yerli ve yabancı ziyaretçiler
37
İLETİŞIM
Bütünleşik bir iletişim sistemi kurulması ve internet sayfasında tüm bilginin kapsamlı olarak yer alması önerilir. bu sayfada vapur ve shuttle sefer saatleri, bisiklet kiralama noktaları, konaklama ve ziyaret alanları, kilometre taşları belirtilmelidir. kilometre taşlarındaki bilgi data altyapısı ile güçlendirilerek akıllı cihazlarla ilişkilendirilebilir. ziyaret sürecinde fiziksel, sanal bilgi katmanları ile yönlendirme ve sağlıklı ziyaret akışı sağlanır, ziyaret sırasında çekilen ve sosyal medyada paylaşılan resimler websitesinde bir galeride sergilenebilir. Yarımada ziyareti için alınan ve tüm ulaşım araçlarında geçerli akıllı biletlerle müze girişlerinde, bisiklet ve kamp ekipmanı kiralamada, konaklamada indirim sağlanabilir.
akıllı telefonlar ve diğer mobil cihazlar için gelibolu-mobil uygulamasıbkz. sayfa 113
39
gelibolu ekomobilite web sitesi
bisiklet kiralama+otobus+vapur kombine biletleri
HARİTA
41
memorial ANITLAR memorial MEMORIAL memorial cemetery
ANIT MEZARLAR- ŞEHİTLİKLER cemetery cemetery CEMETERY bunkers
bunkers TABYALAR bunkers castle BUNKERS castle
KALE archeology castle CASTLE
archeology
archeology ARKEOLOJİK ALANLAR ARCHEOLOGICAL SITES
ARAÇ YOLLARI roads ROADS roads
roads roads
BİSİKLET biking ROTALARI biking BIKING biking
biking hiking
YÜRÜYÜŞ ROTALARI hiking hiking HIKING hiking
bus lane
bus BELEDİYE OTOBÜS HATTI bus lane lane bus lane BUS LANE
DENİZ ULAŞIMI sea access SEA ACCESSstation ferry HAVAALANI airport AIRPORT OTOBÜS DURAĞI bus stop BUS STOP
İNFO/ DANIŞMA info center INFO CENTER
MÜZE museum MUSEUM
TURİSTİK SERVİSLER touristic facilities TOURISTIC FACILITIES
TUVALETLER toilets TOILETS Otopark parking PARKING HASTANe hospital HOSPITAL
KİLOMETRE TAŞI milestone MILESTONE MANZARA TERASLARI view terrace VIEW TERRACE
12
ORTA VADELİ YAKLAŞIMLAR
- MECİDİYE TABYASI, SEYİT ONBAŞI ANITI - ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ - ÇANAKKALE ZAFER VE MEÇHUL ASKER ANITI-ABIDE - ERTUĞRUL TABYASI - KABATEPE “57. ALAY” - KABATEPE “CONK BAYIRI”
MECİDİYE TABYASI, SEYİT ONBAŞI ANITI
45
Mecidiye, Çanakkale Boğazı tarafında yer alır. Kilitbahir köyüne 600 metre uzaklıktadır. yakınındaki kale, koruganlar ve tabyalar ilginç ziyaret noktalarıdır. çevredeki tarım alanları, manzara noktaları, savaşın bıraktığı izler görülmeye değer. Köyde konaklama ve araç parkı olanağı bulunmaktadır. Kilitbahir, yarımadanın çanakkale’ye en yakın noktasında yer alır. Havaalanı ve kente yakınlığı ile ziyaretler için bir başlangıç noktası olma özelliği taşır. gerek yarımadanın zenginliklerini gerekse de çevrede yer alan diğer gezi alanlarını (kazdağları, truva, kaleler, çanakkale anten kulesi...) kapsayacak günübirlik ya da konaklamalı turlar için elverişli bir durak noktasıdır. Alanın özgün topografyası ve tepe noktasının konumu savaşın belirleyicisi olmuştur. Amaç, tepeyi ele geçirmektir. Dolayısı ile en kanlı çatışmalar bu nokta etrafında gerçekleşir ve en fazla anıt ve şehitlik de burada yer alır. Aynı zamanda, yarımadanın en fazla ziyaret edilen yeridir. önerimiz, bu alanın bakı terasları ve durak noktaları ile zenginleştirilmesini de kapsar.
ORTA VADELİ YAKLAŞIMLAR
ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ
47
Şahindere tarım alanlarının arasında yer alan oldukça sakin bir doğal yerleşimdir. Yakınındaki tepelerde sık ağaçlı bölgeler de yer alır. Yakınındaki Behramlı Köyü’nde konaklama, araç parkı olanaklıdır. 4km batısındaki Alçıtepe’de yine aynı olanaklar ve ziyaretçi bilgilendirme merkezi yer almaktadır. 3 km güneyinde savaş için stratejik önemi olan bakı terası bulunmaktadır. şehitliğe araç ve yürüyüş patikalarından ulaşılabilir. Dolayısı ile, ziyaret ve doğa yürüyüşleri için önemli bir başlangıç noktası ya da durak noktası olarak değerlendirilebilir.
ORTA VADELİ YAKLAŞIMLAR
ÇANAKKALE ZAFER VE MEÇHUL ASKER ANITI-ABIDE ERTUĞRUL TABYASI
49
Ertuğrul Tabya ve Abide birbirine oldukça yakın konumdadır. deniz ulaşımı ile ilişkilendirilebilirler. Aralarındaki kuş uçuşu 3.2 km’lik mesafe 4.6 kmlik bir yolla katedilebilir. Seddülbahir Köyü, Alçıtepe’nin 6.2 km kuzeyinde yer almaktadır. Bölge ağaçlıktır, kuzeyinde tarım yapılmaktadır. kıyısındaki kayalıklar manzaralıdır. Plaj alanları su ile ilişkili aktiviteler için elverişlidir. Ertuğrul Tabyası’nın 500 metre ilerisindeki fener, yarımadanın en güneydeki noktasındadır. Seddülbahir Köyü’nde konaklama, park, vapur ulaşımı ve ziyaretçi merkezi ile bilgilenme olanağı bulunmaktadır. savaş sırasında Cape Helles önemli bir çıkış noktasıdır. Dolayısı ile çevresinde çok sayıda şehitlik ve anıt bulunmaktadır. Seddülbahir Kalesi’nin arkeolojik kalıntıları da ziyarete açıktır. tüm bu alanlara farklı ulaşım yolları ile ulaşılabilir. Çevre yerleşmelerdeki konaklama olanakları ile kısa ya da uzun süreli doğa ve tarih ziyareti yapma olanaklıdır. ziyaretçilerin/turistlerin Ertuğrul Tabyası’ndan Abide’ye shuttle, vapur, yürüyüş ya da bisiklet yolu ile ulaşımı olanaklıdır. Ziyaret, şehitlikleri, deniz fenerini, kıyıdaki su etkinliklerini, doğa yürüyüşlerini de kapsayacak şekilde zenginleştirilebilir.örneğin Alçıtepe’den otobüs/shuttleile gelecek ziyaretçilerin kiralacakları bisikletlerle her iki anıtı ziyaretleri ve sonrasında Seddülbahir’de konaklamaları olanaklıdır.
ORTA VADELİ YAKLAŞIMLAR
KABATEPE “57. ALAY” KABATEPE “CONK BAYIRI”
51
Kocatepe ve Büyükanafarta yerleşimlerinden tarım alanları yolu ile bu alana ulaşılmasını sağlayacak yürüyüş/bisiklet patikaları da önerimizde yer alır. Topoğrafya/savaş ilişkisi en çok bu alanda bütün çarpıcılığı ile görünür haldedir. geçmişte tepeye ulaşmak için canlarını verenlerin hatırasıyla bugün huzur içinde doğanın ve manzaranın keyfini çıkararak tepeye ulaşmak ziyaretin en unutulmaz anılarından biri olacaktır. Önerimiz, tüm ulaşım ağlarının en etkin biçimde ilkişkilendirilmesini ve gerek konaklamalı gerekse de günlük gezilerin en uygun koşullarla gerçekleşmesini içerir.
ORTA VADELİ YAKLAŞIMLAR
13 ÇANAKKALE ZAFER VE MEÇHUL ASKER ANITI ABİDE
TASARIM KİMLİĞİ
ERTUĞRUL TABYASI
CONK BAYIRI KITABELERİ
anitlar MONUMENTS KABATEPE “CONK BAYIRI”
CONK BAYIRI YENİ ZELANDA ANITI
KABATEPE ATATÜRK HEYKELİ
KABATEPE “57. ALAY”
ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ
MECİDİYE TABYASI, ERTUĞRUL TABYASI
MİMARLIK OLARAK PEYZAJ / PEYZAJ OLARAK MİMARLIK
55
Denir ki ‘Dünyanın hiçbir yerinde gelincik bu kadar kırmızı açmaz’. Gelincik siperlerde, savaş alanlarında ölenlerin, şehitlerin sembolüdür. tasarım ekibimizin tüm yaklaşımı gelincik kadar güçlü bir o kadar da kırılgan tüm şehitliklerin yer ile ilişkisini güçlendirmek niyeti ile ilişkilidir. Dolayısı ile yere ait tinsel algıyı zedeleyen tüm unsurların arındırılması ve kaybolan nedenselliklerin bir tür savaş arkeolojisi hassasiyeti ile yeniden ele alınması esastır. Yeni unsurlar, tüm disiplinlerin ortak aklı ile oluşturulur. Var olanı okumayı kolaylaştıran, bilgilendirme, işlevlendirme, vurgulama, gölgeleme, dini vecibelerini yerine getirme, doğayı okuma, doğaya uzanma gibi potansiyelleri kalıcı olduğu kadar, o ‘YER’in toprağından fışkıran doğa gibi, ‘aklın gördüğü doğa’ olarak yer edinmesini sağlayan bir mimari kimlik/tek dilli bir lamine nesnelleştirme ile kurgulamak esastır. burada, mimari aslında peyzajın ta kendisidir. Yeni olan her şeyi peyzaj-mimarlık olarak adlandırmaktayız.
MİMARLIK OLARAK PEYZAJ / PEYZAJ OLARAK MİMARLIK
Tasarımın ana öğesi preslenmiş toprak yüzeyler-rammed earth’dır. Rammed earth; terra, terra nullius, corpus üçlemesinin maddesel ve metagerçek karşılığıdır. Aslında tasarımda arkitektonik tek oluştur. Diğer tüm unsurlar bunun ikincil eklerinden ibarettir. Rammed earth; ana rengini yerin toprağından alır bu nedenle renk paleti içindeki yeri odak alanının toprak rengidir. Bu da bir anlamda tezyinat olarak yorumlanabilir. kendinden olma durumu; çağdaş yapı bilimi ve mühendislikle birleşerek tıpkı brüt beton yapar gibi kalıp içinde taşıyıcılık ve depremselliğe karşı donatıları olan katmanların yüksek başınç altında şıkıştırılmasından oluşan bir brütal konglamerasyonda hemhal olur. Preslenmiş toprak duvarlar-rammed earth- yer yer kilometretaşı, yer yer sade bir örtünün fonu, yer yer doğaya açılan pencereler, yer yer bilgilendirme yüzeyleri, yer yer ise mimari programların değerlendirilmesi için var olurlar. bir üst dil olarak kurgulanan toprak duvarlar üstlerine takı/ek alma potansiyelleri ile de değerlendirilirler.
57
Tüm ek unsurlar ise okside metal levhalardır. Bu materyal de tıpkı rammed earth gibi yaşamakta, kendi pasını bir patina olarak bünyesine almaktadır. İleri tekniklerle bu levhaların renk ve dokusunu bir daha hiç değişmemek üzere sabitlenmesi de mümkündür. Bu nedenle seçilecek okside metal tonu arka fondaki toprak rengi ile yeterince kontrast olacak bir tonda olacaktır. Bu ortak yaşlanma fikri de zaman içerisindeki biraradalığı daha güçlü kılacaktır. Gelibolu Parkı’nın bu yeni unsurları ruhunu ve bedenini topraktan almış, bu nedenle de bulunduğu yerin toprak renginden ibaret arkitektonik yapılardırlar. boyutları ve biçimlenişleri ile bulundukları yerin ölçeği ile ilişkilendirilmiş bir algoritmik dizgeden oluşan unsurlardırlar ve kendi gerçeklikleri dışında başka bir şeye öykünmezler.
MIMARLIK OLARAK PEYZAJ / PEYZAJ OLARAK MIMARLIK
Tüm odakların ortak sorunsalı öncelikle tinselliği, insanın kendindenliğini, yer olma gücünü ve ölçeği zayıflatan hatta yok eden otobüs ve araçların baskısıdır. bu nedenle tüm otopark alanları olabildiğince ziyaret alanlarından uzakta çözülmeye çalışılmıştır. önerdiğimiz uzun vadeli ekomobilite senaryosu ile de ilişkili olarak, aslında yürümek bir tür transandantal duyumun başlangıcı sayılabilir. yürünen zemin bu nedenle pürüzlü ve basma duygusunu güçlendiren tekstürlerden seçilmiştir (çim derzli kaba kumlama doğal taş, yada varolan granit küp taşların çim derzli döşenmesi gibi). otobüs park alanları olabildiğince ağaçlık içinde, var olan granit taşların yeniden mimari olarak ortak bir dilde kullanıldığı, bordürsüz, ölçeklendirilmiş ve yölnedirici yüzeylere dönüştürülmüştür.
59
Açık alanlarda zemin dokusu seçimi tümü ile yürünen zeminin hissedilmesi ve yer duraksama üzerine kurgulanır. Bu nedenle, özellikle otoparklarda önerilen dokuları ortaya çıkarmak kaydı ile uçsuz bucaksız kaplamalar sökülerek granit küptaşlar derzli ve desensiz (silme) olarak döşenmesi öngörülür. Şehitliklerde çakma taş ya da yeşil derzli kaba kumlama ezine graniti, çok özel alanlarda son derece yalın koyu gri yerli bir granit ya da bazalt kumlu geniş plaklar olarak uygulanacaktır. Orman içi patikalarda katkılı sıkıştırılmış toprak (bu malzame preslenmiş toprak-rammed earth tekniğine ve algısına çok yakın doğal koşullarda çözülmeyen ekolojik birleştirici katkılarla imal edilen araç yüküne mukavvim bir konglemarasyon tekniği olup dünyada ve ülkemizde yaygın olarak kullanılmaktadır), küçük anıt ve mezarlık zemin dokusu olarak sıkıştırılmış dağ kumu önerilmektedir.
MİMARLIK OLARAK PEYZAJ / PEYZAJ OLARAK MİMARLIK
Doğanın elverişliliği adına Gelibolu’da da en etkin büyüklükler orman fonu içindeki tarımsal dokulardır. bu nedenle tarımın vurgulanması ya da oluşturduğu samimi dokunun ve algının da izleyicinin bellek haritasında yer almasına özen gösterilir. Bu nedenle, etkin dönem martnisan-mayıs ayları buğday ve kanola; sonrasında ise mısır ve ayçiçeği ile yer değiştirecek olan tarımsal bitkilendirme ana peyzaj öğeleridir. Yine aynı dönemin en etkili bitkisi gelincik tasarım grubumuzun altını çizmek istediği önemli bir karakterdir ve gelinciğin tüm şehitlere referansla sembolizmalar dünyasında yer edinmesi hedeflenir. Bununla birlikte tüm endemik yabanıllar etkin dönemlerinde olabildiğince kendi cazibeleri ile korunarak ‘oralı olma’ duygusunun bitki örtüsü ile de vurgulanması ve bu yönde bir bilincin oluşturulması arzu edilir. bir önemli konu mevcut doğanın geliştirilmesi olup kumul zonundan orman zonuna kadar her kademede yapılacak doğa restorasyonunda özellikle ciddi anlamda çeşitliliği azalan makililiklerin geliştirilmesini vurgulamak isteriz., Özellikle arbutus unedo (kocayemiş), laurus nobilis (defne), querqus cocifera (palamut meşesi), cercis siliquastrum (erguvan), spartium junceum (katır tırnağı), penota,
61
pistachia lentiscus (sakız - menengiç) lavandula staeoks (lavanta -karabaş), thymus sps. (kekik) orman dokularının tamamlayıcısı ağaçlardan craetagus momogyna (alıç), pinus brutia (kızılçam), yabani armut, delice, türleri öngörülmüştür. kilometre taşlarının varlığı aynı zamanda polensiz(steril) populus italica (italik-ehrami karakavak) sırasıyla bütünleşmektedir. kavak kanımızca Anadolu’nun en güçlü kırsal peyzaj materyalidir. Tasarım ekibi olarak ehrami serviyi (cupressus simpervirens pyramidalis) Ege-Akdeniz coğrafyasının en etkili ağacı olarak algılamakta, bir ölüm ağacı olarak algılanmasına karşı çıkmakla berabertüm odak öngörülerimizde serviyi namazgahlarda bir işaret ve Abide giriş aksında ve Şahindere de ise vurgu unsuru olarak önermekteyiz. Bunların yanı sıra ağaçsı çalılar, çalı ve perenial seçimlerde lavendula angustifolia (adi lavanta) lavendula saeoks (fransız lavantası), pistachia lentiscus (menengiç), arbutus unedo (kocayemiş), capparis spinosa (kapari), myrthus communis (mersin) gibi doğaya çok yakın Ege-Akdeniz flora örtüsünün kullanımını da önermekteyiz.
MİMARLIK OLARAK PEYZAJ / PEYZAJ OLARAK MİMARLIK
63
Mimari yapılar, peyzaj yapılar arasında hiçbir ayrım söz konusu değildir, tasarımda ana motivasyonumuz mimarini peyzaja, peyzajın mimariye dönüştüğü tek bir dil kurgulamaktır. Tüm yapısal unsurlar kilometre taşlarının tektonik dilinden türemekte olup duvarlar arka cephelerine katlanarak içlerine işlevleri almaktadır. Wc, kapalı namazgah, abdest alma yerleri, gibi işlevler ana karakteristikten ayrışmadan var olabilmektedir. Aynı duvar dilinin ön cephesine eklenen bir örtü altında toplanan satış üniteleri de aynı üst gramerin bir parçası olarak algılanmaktadır. Savaş arkeolojisinin kullanımına ilişkin öneriler: planlama ilkelerinin yanı sıra alandaki savaş arkeolojisinin yapılarının müze yada bilgilendirme mekanları olarak kullanımı da önerilir. korugan ve tabyaların olağanüstü mekansal potansiyelinin ‘siper mektupları müzesi’ olarak kurgulanması, elektronik ortam/ses/ışık olanakları ile desteklenerek savaşın tüm hallerini ve savaşanların anı ve algılarını yansıtmak için değerlendirilmeleri de önem taşır.
MECİDİYE TABYASI, SEYİT ONBAŞI ANITI
65
YAYA PATİKASI
MAKET MECİDİYE ŞEHİTLİĞİ FeVZİ EFENDİYE AİT MEZAR
otobüs ve araç park yeri
ışıldak yolu
KİLİTBAHİR bisiklet park yeri
-----
-----
ARAÇ ulaşımı
yaya ulaşımı
--------
MECİDİYE tabyaLARI
------
---------
------
-----
------
---seyİr TERASI
yeşil amfi
-----
kazı alanı
otobüs durağı
----
seyİt onbaşı anıtı
durum: Tinsel algıyı yok eden yoğun otobüs varlığı insan yönelmesini ve tümel algıyı bloke eden satış ünitelerinin konumları, grup bilgilendirme ve toplanma alanlarının eksikliği, maket sergileme düzenideki tarfsizlik ve tasarım sorunları, şeyit onbaşı heykeline ulaşımdaki sorunlar ve alandan kopmuşluğu, Fevzi Efendi’ye ait mezarın alansal bütünlük içinde kendini tarif edememesi, Kilitbahir’den yeterli servis alınamaması.
TASARIM KİMLİĞİ
öneri: Özellikle odağın kıyıdan başlayarak yol malzemesini de içeren tasarımla bütünleştirilmesi, bir üst dil kurulması, özellikle araç ve satış ünitelerinin ürettiği karmaşadan alanı tümü ile arındırmak üzere, yürüme uzaklığında yeni istasyonların/durak noktalarının oluşturulması, maket sergi alanının ve fevzi efendi’ye ait mezarın bir anlamda bir giriş algısı oluşturacak şekilde tasarlanması, tabyalara bakan bir iç anfi ile alandaki kalabalığın erimesinin sağlanması, etkin bilgilendirme için bu alanın değerlendirilmesi, aradaki tüm yeşil zeminin üstüne basılabilir bir yeşil taşlık olarak yeniden üretilmesi, mevcut yol kayrak dokusunun korunması, tabyalar arkası deniz cephesine bakan yolun hem doğal peyzaj hem de tarımsal peyzaj la arada her hangi bir çit elemanı olmaksızın kurgulanması, tümü ile okside metal zeminden koparılmış bir ekin takı niteliğinde var edilmesi, koru yolu ve arkeolojik alanın ilişkilendirilmesi,kıyıya ulaşımın siperliklerle birlikte oraya özgü kılınması.
ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ SEYİR TERASI
-------
ŞAHİNDERE ŞEHİTLİĞİ
-----
durum: Şahindere Şehitliği’nin genel algısında şehitliğe bağlantı zayıf olması, iç yol çıkış aksı vurgusuz, doğa ile buluşma olanaklarının, kendi kendine var olma algısının güçsüz ve kullanım çözük, plantasyon kararları sorgulanmaya değer,çeşmenin talihsiz bir tarih göndermesi ile yüklenmişliği ve özensiz imalatı, şehitlikte okunamayan metinler sorgulanması gereken korkuluk vs gibi ek unsurlar,satış birimlerinin karmaşası, yön bulmadaki sorunlar.
-----
namazgah
----satış birimleri yaya ulaşımı
SEYİR TERASI
---
-----
---------
-----
araç ulaşımı
-----------------
otobüs durağı
bisiklet park yeri
--------
-----
öneri: Girişte otobüs ve insan trafiğinin organize edilmesi, insan ölçeğinde şehitliğe yönelme duygusunun yeniden inşası, otobüs ve araç varlığının sınırlara itilerek etkilenme bölgesinin zedelenmesinin önüne geçilmesi, total algının yeniden kurgulanması, giriş aksında yeterli ve ölçekli bilgilendirme ve yönlendirme, giriş platosunda satış ve wc imkanının sağlanması, şehitliğe merkezi bir algı ile ulaşma bununla birlikte kot farklılığının araziye yedirilmesi – kontursuz zemin karakterinin eğime yedirilmesi ve girişe yönlenirken kat edilen yol boyunca doğa ve şehitlik algısının değişkenliği, şehitlik konturunu tarif eden dizi selviler ve bu fon içinde gelincik tarlası, şehitlik girişinde kapı vurgusu, kapıyı oluşturan duvara takılan çeşme, abdest alma yeri, sakin bir su kanalını katetme, bu hattın iki ucuna yerleştirilen bakı terası ve açık namazgah ile buğday tarlalarının sesini dinlemek.
TASARIM KİMLİĞİ
İNFO DUVARI
otobüs ve araç park yeri
ESkİ şehİtlİk
67
Çanakkale Zafer ve Meçhul Asker Anıtı Yarışması 1944 Feridun Kip İsmail Utkular Doğan Erginbaş
ÇANAKKALE ZAFER VE MEÇHUL ASKER ANITI-ABİDE
69
ORMAN GİRİŞİ
otobüs ve araç park yeri
ŞEHİTLİK
-----
namazgah
bisiklet park yeri
araç YOLU
- -- - - - -
-----
-----
SERVİS BİRİMİ
otobüs ve araç park yeri
PİKNİK ALANI
-----
-----
SERVİS BİRİMİ
- -İSKELE ---
otobüs durağı YAYA PATİKASI
TÖREN ALANI
- - - - - KALICI
TRİBÜN
---------------
-----
seyİr terası
ÇANAKKALE ŞEHİTLER ABİDESİ
- - - - - RIHTIM
SERVİS BİRİMİ+SATIŞ ÜNİTELERİ
durum: Abide’nin ana tasarım prensiplerin ve yönlenme duygusunun zaman içinde yitirilmesi, anıtsal odağın etkisizleşmesi, alandaki karmaşık bitkilendirme, abide çevresi, alt platformlarındaki arkitektonik yalınlığı zedeleyen zorlayıcı geometrik referanslar, nedenselliği sorgulanır sanatsal nesneler, devlet büyüklerinin abide’yi ziyaret dönemlerinde ve tören zamanlarında oluşan araç baskısı ile alanın tinsel algısının yitirilmesi, abide’ye ve diğer unsurlara yönelimin tümü ile gözden geçirilme zorunluluğu, anıt algısını zedeleyen sıra bayrak direklerinin konumlarının gözden geçirilme gerekliliği, kıyı yapılanmasının tümü ile yeniden düzenlenme zorunluluğu.
TASARIM KİMLİĞİ
İNFO
-----
SERVİS/PROTOKOL GİRİŞİ+ YAYA YOLU
öneri: Abide girişini yeniden düzenlenmesi, özellikle tören zamanlarında kalıcı tribüne yönelten algı ile beraber bir yanda abide’yi bir yanda da kabartmalı duvarın izlenerek protokol yolu ve tören algısının güçlendirilmesi, Abide’ye esas aksından bir su aynası ile yönelmek, tek odaklı perspektifin bakışımlı iki sıra selvi ile güçlendirilmesi ve taçlandırılması, abide alt platformunun tümü ile yeşil doku içinde setlenerek her yönde manzaraya katılmak böylelikle anıtsal geometrik sürekliliğin sağlanması, abide kıyı hattını bir meydan olarak yeniden kurgulamak, mevcut iskelenin deniz yolu ile de alana deniz yolu ile ulaşımı teşvik etmesi, denize bakan kafeterya, çay bahçesi gibi kıyı tesislerinin tasarlanması, otopark ve kıyı tesisileri arasında kalan alanın bir alışveriş meydanı olarak öngörmek, otopark alanlarının yeşil bir doku içinde düzenlenmesi kaba bir otopark görüntüsünden uzaklaşmak, mevcut piknik alanının yeniden tasarlanması, maki dokusunun güçlendirilmesi.
ERTUĞRUL TABYASI
71
savaş topu
-----
-----
cape helles anıtı
otobüs ve araç park yeri
araç ulaşımı
-----
----- ---
-----
bisiklet park yeri
otobüs durağı
namazgah
DENİZ FENERİ PATİKASI
siperler SEDDÜLBAHİR PATİKASI
-----
seyir terası
Ezİnelİ Yahya Çavuş Şehİtlİğİ
-----
-------------
---------
ertuğrul tabyası
MAKET
-------
-----
-----
İNFO DUVARI
korugan
V PLAJI ŞEHİTLİĞİ
-----
durum: Abide ve Morto Koyu’na bakan eşsiz alanlardan birini karşılayan ölçek dışı sert zemin, alana dağılan çok uluslu şehitlikler,tabyalar, koruganlar ve anıtların zayıf olan ilişkileri ve yönsüzlük.
TASARIM KİMLİĞİ
öneri: Plato üzerinden abide Morto Koyu’na etkin bakış ve peyzajın öne çıkartılması, otopark alanının ölçeklendirilmesi ve yeniden tasarlanması, tüm kesişimlerin ve yönlerin yeniden tarif edilmesi, etkin bir meydan ve bilgilendirme olanağı, ingiliz anıtı ve tabya ilişkisindeki dramatik birlikteliğin kurulması, doğaya ve tarıma açılan yeşil içinde bir setlendirme_anfi ile uzanmak, tüm anıt ve şehitliklerin okunaklılığının sağlanması ve kendi karakteristiklerinin ön plana çıkartılması, meydana açılan servislerin tüm odak alanları için öngörülen tipolojik yaklaşımla çözümlenmesi,tarımsal peyzajın altının çizilmesi
KABATEPE “57. ALAY”
73
seyİr terası
ATATÜRK HEYKELİ
-------57. ALAY ŞEHİTLİĞİ
---
BİLGİLENDİRME PANOSU
---
TASARIM KİMLİĞİ
----
---seyİr terası
----
---
YAYA ULAŞIMI
-------
---
QUEEN POST MEZARLIĞI
-----
-----
BİSİKLET YOLU
-----
--------------
bisiklet PARK YERİ
---------
namazgah
KESİKDERE ŞEHİTLİĞİ
YAYA ULAŞIMI
durum: Anıtlar arası kopukluk, düzensiz ve çok geniş otopark yüzeyi, heykellerin çevresel düzenindeki yetersizlik, kabatepe anıtı karşısında var olan alanın orman dokusundan kopartılmış olması, son derece sentetik ve oralı olmayan peyzaj/bitkilendirme. öneri: Kabatepe anıtlarının lineer bir bütünlük içinde değerlendirilmesi, ilişkisiz kor kuluk detayları yerine artık geometrinin setlenerek yeşile terk edilmesi, özellikle 57. alay şehitliğine doğru yönlenmenin sağlanması, bir ön girişle her iki anıtın ilişkisinin kurulması, oluşturulan ön meydanda yeterli bilgilendirme ve yönlendirme elemanlarının tesisi, yolun karşı tarafında ise korunun yeniden tesisi ve bu alana bir açık namazgah eklenmesi.
Ahmet Gülgönen orjinal eskiz AA Sayı: 164, 1972
“CONK BAYIRI”
-----
----------
---
------
-------
-----
---
- -- - - - - -
-------
----
siperler
----
conk bayırı kİtabelerİ
sİperler yenİ zelanda anıtı
durum: Ahmet Gülgönen Conkbayırı kitabeleri kurduğu anlam ve algı bütünlüğünün yitikliği, zayıf yönlendirme, anıtlar arası ilişkinin kopukluğu ve bütünsellik algısındaki zafiyet, anıtlar arası yol bağlantısının zayıf olması, otopark ve kavşak sorunsalı, tuvaletlerin yeniden değerlendirilmesinin gerekliliği.
----
bisiklet yolu
----
-----
---------
----
---
seyİr terası
---
GEÇİCİ TRİBÜN
---------
------
sİperler
----
bisiklet PARK YERİ
BİLGİLENDİRME PANOSU
ŞEHİTLİK üsteğmen - nazİf çakmak şehİtlİğİ
araç ulaşımı
------------
YAYA ULAŞIMI
TASARIM KİMLİĞİ
---
İNGİLİZ VE ANZAK ŞEHİTLİĞİ
-------
---------
atatürk anıtı
--------
BİLGİLENDİRME DUVARI
75
öneri: Ahmet Gülgönen’den öğrenme, gülgön’e selam, gülgönen Conkbayırı kitabelerinin değişken topoğrafya içindeki algısının yeniden tesis edilmesi, siperlerin odak içindeki vurgusunun güçlendirilmesi, yönsüzlük içinde yönlendirici seviye ayarları ile zirvenin (hatt-ı bala) yeniden tesisi, böylelikle kitabelerin soyut anlamının anafartalar koyu, saroz körfezi ve çanakkale körfezi ile buluşması – savaş topoğrafyasının ve algısının tinsel bir duyumsama ile yaşanması, özellikle yeni zelanda anıtı ve conkbayırı kitabeleri arasında düzeyli bir zemin dokusu ve yönlendirici duvarlarla ilişkilendirme ,gece peyzajında son derece yumuşak siper aydınlatması ile sonsuza ulaşan bir duyumsamanın sağlanması,yeni zelanda anıtı çevresindeki korunun her iki anıtın bağlayıcısı, ortak dinlenme alanı olarak ağaçlık altında oluşturulan ufak setlerle çözük çözümü,otobüs ve araç otoparkların mevcut degrade alanda çözümlenmesi, tuvaletlerinde bu alanda tüm diğer odak tipolojik çözümlemelerine uygun adaptasyonu, kavşak sorununun ortadan kaldırılması, araç trafiği ve anıtlar arasındaki dinginliğin yeniden tesisi.
----
--
14
GÖRSEL İLETİŞİM İsim ve Amblem İsim, parkı tarihi ve milli park olarak net okunaklı şekilde tanımlarken, beraberinde tasarlanan amblem farklı rotaları biraraya getirmeyi ve “buluşma” hissini aktarır. Bölgenin florasında da etkin olan kozalak, hem katmanlı ve bereketli oluşu, hem de huzur ve barışı simgelemesi açısından vurgulanmıştır. Proje bütünündeki tarihi ve ekolojik eğilimler ile beraber bakıldığında amblemdeki kozalak soyutlamasının üzerinde yer alan yivler, aynı Gelibolu’da keşisen yollar ve patikalar gibi ziyaretçisini karşılar. Parkın sunduğu farklı olanaklara, deneyimlere ve açılımları anlatır ve hatırlatır.
AMBLEM
79
LOGO / AMBLEM
81
LOGO / AMBLEM: RENKLİ VERSİYON
83
LOGO / AMBLEM KULLANIM EASASLARI
Logo uygulanacağı yüzeylerin sağ kenarına hizalanmalıdır. Yüzey üst ve sağ sınırlarıyla arasında en az 1 birim (x) olacak şekilde yerleştirilmelidir. Renkli zemin ve görsellerin üzerine beyaz versiyon uygulanır. Logo 3 cm den küçük kullanılamaz.
85
LOGO / AMBLEM KULLANIM EASASLARI
87
Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkının görsel kimliği logo ve amblem olmak üzere iki bileşkenden oluşmaktadır. Genel kullanım işaret ve yazıdan oluşan logo ile yürütülecektir. Amblem, logo tekrarının yersiz olduğu yerlerde ve promosyon amaçlı grafik uygulamalarda kullanılacaktır.
promosyon amaçlı bez çanta
RENK PALETİ Ana renk: Gelibolu Yeşili
+ yardımcı renkler
açık tonlar
89
TİPOGRAFİ ANA BAŞLIKLAR: LUTZ YAZI KARAKTERİ
topraklmnoöpr sştuüvyzabcçd efgğhıİjQWX 1234567890 [&:;””!¡¿{}§¥*^?]
91
TİPOGRAFİ KULLANIM ESASLARI, BİLGİ TABELALARI
95
Park içinde yer alan bilgilendirme tabelalarında Türkçe ve İngilizce beraber ve eşit büyüklükte kullanılacaktır. Yer isimleri Türkçe ana başlığında Park logosunda da kullanılan Lutz yazı karakteri ile dizilirken, İngilizce başlık benzer formlara sahip ancak ince ve zarif bir karakter olan Akkurat Light kullanılarak uygulanacaktır. Uzun metinlerde Akkurat karakterinin iki farklı ağırlığı kullanılacak, yazı sola hizalı ancak zorla sola yaslanmış olmayacaktır. Bu kullanım aşağıdaki örnekte olduğu gibi kelimeler arasında tanımsız boşlukların oluşmasına neden olur ve okumayı zorlaştırır. Akkurat farklı mesafelerde iyi performans sergileyen, önerilen imalat metoduna uygun, zamansız bir yazı karakteridir.
Conk Bayiri CHUNUK BAIR CEMETERY İtilaf Devletleri’nin 25 Nisan 1915 tarihinde Gelibolu Yarımadası’na yaptıkları çıkartmalar ardından Mayıs ayı sonlarına kadar kanlı çatışmalar olmuştu. Osmanlı savunması, Birleşik Donanma’nın çok yoğun topçu desteğinde girişilen bu taarruzlar karşısında hatlarını birkaç yüz metre geri çekmek zorunda kalmışsa da inatçı bir direnme göstermişti. Bu birkaç yüz metrelik ilerlemeler, İtilaf Devletlerinin Akdeniz Yurtdışı Seferi Kuvvetleri’ne, hiç beklenmedik ölçüde ağır kayıplara mal olmuştu. Mayıs sonlarında ise Osmanlı savunması iyice pekişmiş, mevziler Avrupa cephesinde olduğu gibi kilitlenmişti. General Hamilton, takviye birlikleri iki cephede kullanmaya karar vermiştir. Bölgeye aktarılan birliklerin bir bölümüyle Anzak Kolordusu’nun 2. tümeni takviye edilecek ve Arıburnu Cephesi’nin kuzey yanından bir çevirme taarruzuna girişilecektir. Takviye kuvvetlerin ağırlıklı bölümü ise Arıburnu Cephesi’nin kuzeyinde karaya çıkarılarak yeni bir cephe açılacaktır. Her iki operasyona aynı gün yani 6 Ağustos 1915 tarihinde başlanılması planlanmıştır. Tat. Us. Imil molorestiam volupiciet alibusa eriaspe lluptiatia vent exeribus cus asperspelic tempora del esedi omnia ditati voluptat laboritatem faccum quiatis mi, con prestinctam, sequas nus, to et od qui sitendunt arum que volupta ectibus, se et prat. Luptios andigni squate nem. Et omnis etur sitem harcips.
The Battle of Chunuk Bair (Turkish: Conk Bayırı) was a World War I battle fought between the Ottoman defenders and troops of the British Empire. Allied units that made the summit of Chunuk Bair early on 8 August 1915, to engage the Turks were: Wellington Battalion of New Zealand and Australian Division, 7th Battalion, Gloucestershire Regiment and 8th Battalion, Welch Regiment both of the British 13th; who were reached and reinforced in the afternoon by at least two squads of the Auckland Mounted Rifles Regiment, New Zealand and Australian Division. These first summit holders, decimated by withering fire, were relieved at 10.30pm on 8 August by the Otago Battalion (NZ), and the Wellington Mounted Rifles Regiment New Zealand and Australian Division; who were in turn relieved by 8pm on 9 August by the 6th Battalion, Loyal North Lancashire Regiment and 5th Battalion, Wiltshire Regiment who were massacred and driven off the summit in the early morning of 10 August by Mustafa Kemal (Atatürk)’s massed attack.[1] The capture of Chunuk Bair, “Çanak Bayırı” (Basin Slope) in Turkish (now “Conk Bayırı”), the secondary peak of the Sari Bair range, was one of the two objectives of the Allied August Offensive that was launched at ANZAC and Suvla to try to break the stalemate that the campaign had become.
HARİTALARDA VE GÖSTERİM BİRİMLERİNDE KULLANILMAK ÜZERE İKONOGRAFİ İNFO/ DANIŞMA info center INFO CENTER
MÜZE museum MUSEUM
TURİSTİK SERVİSLER touristic facilities TOURISTIC FACILITIES
TUVALETLER toilets TOILETS
ARAÇ YOLLARI roads ROADS roads
roads roads BİSİKLET biking ROTALARI biking BIKING biking biking hiking ROTALARI YÜRÜYÜŞ hiking hiking HIKING hiking bus lane bus OTOBÜS HATTI BELEDİYE bus lane lane busLANE lane BUS
Otopark parking PARKING HASTANe hospital HOSPITAL
memorial ANITLAR memorial memorial MEMORIAL
KİLOMETRE TAŞI milestone MILESTONE
ANIT MEZARLAR- ŞEHİTLİKLER cemetery cemetery CEMETERY
MANZARA TERASLARI view terrace VIEW TERRACE
cemetery bunkers
bunkers TABYALAR bunkers castle BUNKERS castle
KALE archeology castle CASTLE
archeology
archeology ARKEOLOJİK ALANLAR ARCHEOLOGICAL SITES
DENİZ ULAŞIMI sea access SEA ACCESS ferry station HAVAALANI airport AIRPORT OTOBÜS DURAĞI busSTOP stop BUS
97
GÖRSEL ELEMANLARDA KULLANILMAK ÜZERE ANIT İŞARETLERİ
99
anitlar MONUMENTS
HARİTA Park içindeki bisiklet yollarını ve anıtları gösteren temsili bir harita örneği
101
BİLGİ PANELLERİ GRİD
103
Park içinde yer alan bilgilendirme tabelalarında aynı temel sistem uygulanacak, park bütününde istikrarlı bir görsel iletişim sürdürülecektir. Her info panelinde ve göstergelerde Park logosu kullanılacaktır.
Yer ismi
Küçük ölçeli alan haritası
Değerler, anıtlar heykeller gösterge
Gelibolu haritası ana noktalar ve yollar işaretlenmiş
Park logosu
BİLGİ PANELLERİ
Görsel iletişim stratejisi, Gelibolu Tarihi Milli Parkı’nın deneyim zenginliğini ve sunduğu fasiliteleri bütüncül bir dilde aktarmayı temel alır. Projenin tüm aşamalarında etkin olan, tasarımı sadece görsel bir çözüm olarak ele almaktan öteye giderek, parkı farklı kullanım olanaklarına açan, yeni programlamalar oluşturan yaklaşımı temel alır ve görünür kılar. Durum: mevcut park içi iletişim birimlerinde gözlenen kopukluk ve kaybolma hissi; iletişim öğelerinin farklı bağlamlara işaret ediyor gözükmesi; uygulama ve üretimde okunaklılığın tamamen gözardı edilmesi. Öneri: - Bütüncül bir grafik dil, - Her noktada aidiyet hissini kuvvetlendirmek, - İstikrarlı bir iletişim sistemi kurma, - “Neredeyim? buradan nereye gidebilirim? ihtiyaçlarımı nasıl karşılayabilirim?” sorularına cevap bulmanın yanısıra beklentinin ötesinde olasılıklar sunma, tekrar ziyareti arzulatma, ve sahanın zenginliğini görünür kılma.
105
Conk Bayiri CHUNUK BAIR CEMETERY Yüzbaşı Mehmet Şehİtlİğİ LOREM IPSUM
BURADASINIZ YOU ARE HERE
57. Alay Şehİtlİğİ LOREM IPSUM sİperler LOREM IPSUM
Queen Post Mezarlığı LOREM IPSUM
57. Alay Şehİtlİğİ LOREM IPSUM
Kesİkdere Şehİtlİğİ LOREM IPSUM
Queen Post Mezarlığı LOREM IPSUM
Sİperler LOREM IPSUM
Yenİ Zelanda Anıtı LOREM IPSUM
Kesİkdere Şehİtlİğİ LOREM IPSUM
Queen Post Mezarlığı LOREM IPSUM Sİperler LOREM IPSUM
BİLGİ PANELLERİ
107
BİLGİ PANELLERİ UYGULAMA
Conk Bayiri CHUNUK BAIR CEMETERY Yüzbaşı Mehmet Şehİtlİğİ LOREM IPSUM
BURADASINIZ YOU ARE HERE
57. Alay Şehİtlİğİ LOREM IPSUM sİperler LOREM IPSUM
Queen Post Mezarlığı LOREM IPSUM
57. Alay Şehİtlİğİ LOREM IPSUM
Kesİkdere Şehİtlİğİ LOREM IPSUM
Queen Post Mezarlığı LOREM IPSUM
Sİperler LOREM IPSUM
Yenİ Zelanda Anıtı LOREM IPSUM
Kesİkdere Şehİtlİğİ LOREM IPSUM
Queen Post Mezarlığı LOREM IPSUM Sİperler LOREM IPSUM
Bilgilendirme yüzeylerinin imalatında kullanılacak yöntem şu şekilde özetlenebilir. Öncelikle levha çelik üzerinde kesme tekniği ile şablon/stensiller hazırlanacaktır. Bilgi içeriğini oluşturacak alfanumerik karakterler 1000 derecede eriyik bakırın püskürtülmesi ile çelik levha ve bakırın lehimlenmesi sağlanacaktır. Bu işlem sonrasında metalin koyu tonu renk alan yazılar, yağmurun yüzeylerde neden olacağı yıpranma/eskime etkisi zaman geçtikçe renk değiştirecek ve görünürlüğü daha artacaktır.
109
GÖRSEL KİMLİK UYGULAMA ÖRNEKLERİ
111
günlük bİlet DAILY TICKET 2015, sus et adi delessunt.Fic tet, et ipsa cus non re Volor ovid quae pudis magnime ndicat omni ni sequi
harİta MAP
WEBSITE & APP
tarih harita
rotalar Tarıhı değerler arac bisiklet yuruyus doga yoresel tatlar
ulaşım konaklama iletişim
english
An Faceatur saes non ratendi squiam volorum, sitat quam, susae remperr oremquae perferit rem quis estis est audandi tibus, que quam reium qui voloreprae num inis ni aut erepere stionseque et quam de culpa nonse vollorehenem ut voluptio quat omnis parum alignatem animo ilit eos expedit et volorem et ventiaAt quodi comnima iorerna temporepudae offici omnitatus qui nihita cupta in rem at ant labo. Ut qui
Website & app Park ile ilgili genel bilgi içermenin yanı sıra, web sayfası ve mobil uygulama farklı rotalar izleyerek Park’ı keşfetmek isteyen ziyaretçilere destek sağlar. Yürüyüş, bisiklet ve araba yollarının yanı sıra, civardaki köyler, bitki örtüsü ile ilgili bilgiler de verirken alternatif bir rehber görevi görür.
113
15
ÜRÜN TASARIMI VE KENT MOBİLYALARI
Ortak tasarımın amacı arkitektonik dilin yerin duygusu ile hem hal olmuş üzerine bir takı gibi ek alabilir bir üst dilde buluşmak olmuştur. Bu nedenle endüstriyel ürün tasarımları bağımsız nesneler ve kendi özgür denemelerinin bir platformu değil tutunan eklerin dilini oluşturur. Tüm eklerin ortak malzemesi koyu bronz tonunda rengi ve dokusu sabitlenmiş hiçbirşekilde pas dökmeyen okside çeliktir. Tüm bağlantılar levha iç yüzünden olup dışarıdan hiçbir montaj bilgisinin algılanmamasına özen gösterilmiştir. Bayrak direkleri özel profillenmiş döküm bronz olup masif blok bir Ezine graniti üzerinde durmaktadır. Tüm çelik levhalar taşıyıcılığı arttırmak üzere birleşme yerlerinden cakalanmış ve 10mm dir. Oturma elemanlarının zaman zaman karşılıklı duruşu geçmişi insanların cins, ırk ayrımı olmaksızın bakışıklılığı ve geçmisin sesini hatırlamaları üzerinden bugünü kavramalarına yöneliktir. Aydınlatma dili olarak endirekt ortam aydınlatması düşünülmüş aydınlatma rengi dayligt amber olarka öngörülmektedir. Duvarlar, oturma elemanları gibi unsurlar up light ve lineer led uygulamaları ile aydınlanırken, yazılı tüm metinler arka fondan göz kamaştırmayacak bir fon aydılatması olarak ele alınmışlar, bayraklar direk üzerine takılmış entegre spotlarla aydınlatılmaktadır.
OTURMA BİRİMLERİ
119
OTURMA BİRİMLERİ
121
OTURMA BİRIMLERİ
123
ÇEŞME
125
BİSİKLET PARK ALANI
127
YÖNLENDİRICİ ELEMAN
129
TRİBÜNLER
131
SEYİR TERASLI KİLOMETRE TAŞI
133
KİLOMETRE TAŞI
135
KİLOMETRE TAŞI
137
KİLOMETRE TAŞI
139
BAYRAK DİREĞİ VE FLAMA
141
143
16
SON SÖZ
bitirirken ‘dünyanın hiçbir yerinde gelincik bu kadar kırmızı açmaz’
yılbaşı 1914