BİLGE ESEROĞLU
Çanakkale Savaşı’nın 100. yıldönümü nedeniyle anma mekanlarını konu alan seyahat bursu için belirlediğim konsept “Anadolu’nun Kurtuluşundan Bugüne Anma Mekanları”. 25 Nisan’da Çanakkale'de 100 yıl önce Arıburnu'nda çıkarma yaparken hayatını kaybeden Anzaklar, torunları tarafından her yıl aynı yerde Şafak Ayini ile anılmaktadır.Bu nedenle seyahat planıma Çanakkale’den başlayarak Türkiye için çeşitli önemi olduğum yerlere gidebileceğim bir güzergah hazırladım.
SEYAHAT GÜZERGAHI
ÇANAKKALE
•
Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parklar Bölgesi’nde gezebileceğim bazı önemli anma mekanları:
•
Çanakkale Deniz Muharebeleri:
•
Kilitbahir Kalesi – Namazgah Tabyası ve Müzesi – Rumeli Mecidiye Tabyası ve Seyit Onbaşı Anıtı
•
Çanakkale Kara Muharebeleri:
• • •
Kuzey Cephesi Bigalı Köyü Atatürk Evi – Anzac Koyu ve Tören Alanı – Mehmetçiğe Saygı Anıtı Kanlı Sırt – Kırmızı Sırt istikametinde tüneller ve siperler arasından orijinal savaş yolu yürüyüşü -57. Alay Şehitliği – Mehmet Çavuş Anıtı –Cesarettepe-Arıburun Yarları – Kılıçbayırı Talat Göktepe Anıtı –Mehmetçik Parkı 261. Rakımlı Tepe Conkbayırı Atatürk ve Yeni Zelanda Anıtları – Atatürk’ün Saatinden Vurulduğu Yer – Gözetleme Yeri
• •
• • • • •
Güney Cephesi Şahindere Sargı Yeri Şehitliği – Soğanlı Dere Sargı Yeri Şehitliği – Havuzlar Şehitliği Çanakkale Şehitleri Abidesi Ertuğrul Koyu Tabyası – Yahya Çavuş Anıtı ve Şehitliği – Seddülbahir Köyü – Kanlı Dere Alçıtepe (Kirte) Köyü Salim Mutlu Müzesi – Zığındere Hastane Şehitliği – Nuri Yamut Anıtı
KÜTAHYA
26-30 Ağustos 1922 tarihlerinde geçen Başkomutan Meydan Muharebesi Afyonkarahisar Kocatepe’den başlamış, 30 Ağustos‘ta Zafertepeçalköy-Dumlupınar hattında Türk Ordularının zaferi ile sonuçlanmıştır. Ayrıca Başkomutan Mustafa Kemal Paşa “Ordular İlk Hedefiniz Akdenizdir; İleri!..” emrini de Dumlupınar’da vermiştir. Muharebenin geçtiği bölgede birçok şehitlik ve anıt bulunmaktadır: • • • • • • • • •
Dumlupınar İlk Hedef Anıtı Dumlupınar Şehitliği Dumlupınar Atatürk Karargah Evi Büyükaslıhanlar Üç Tepeler Şehitliği Zafertepeçalköy Zafer Anıtı Zafertepeçalköy Şehit Sancaktar Mehmetçik Anıtı Zafertepeçalköy Yüzbaşı Şekip Efendi Şehitliği Emet Cevizdere Şehitliği Kütahya Şehitler Anıtı ve Parkı
AFYON
Kurtuluş Savaşı sırasında düşman işgali’nin gelebildiği son nokta Afyon’dur.Bu nedenle Türk tarihinde önemli bir yer tutar. Savaşın olduğu bölgeler korunmakta ve çevresinde bir takım şehitlikler, anıtlar ve anma mekanları bulunmaktadır: • • • • •
Başkomutanlık Tarihi Milli Parkı Büyük Taarruz Şehitliği ve Başkomutan Mustafa Kemal Anıtı Zafer (UTKU) Anıtı Afyonkarahisar Hava Şehitliği Kocatepe Anıtı Kentin önemli kültürel kimlik değerlerinden biri olan Karahisar Kalesi ile Utku Anıtı ve Parkının içinde yeraldığı Cumhuriyet Meydanı’nın çevresinin yeniden düzenlenmesi geçtiğimiz yıllardan beri gündemdedir.
KARS
I. Dünya Savaşı'nda yapılan Sarıkamış Harekâtı'nda şiddetli kar yağışı nedeniyle 90.000 askerimiz donarak şehit olmuştur.Bu yüzden Sarıkamış Şehitlikleri ve Allahuekber Dağları Milli Parkı ülkemizde görülmesi gereken önemli anma alanlarının arasındadır. 2008 yılında Sarıkamış Harekatı Anma Alanları Fikir Yarışması düzenlenmiş ve birinci olan proje ile şu an TOKİ’nin uyguladığı proje arasında kimi farklılıklar gözlenmiştir.
ANKARA
Anıtkabir ; Ulu Önderimiz, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün Ankara’da bulunan anıt mezarıdır.Kurtuluş savaşını, milli mücadeleyi, Atatürk’ü ve fikirlerini anlatan önemli bir anma mekanıdır. II.Ulusal Mimarlık Dönemi ‘ne ait olan Anıtkabir 750.000 m² lik bir alanı kaplamakta olup, Barış Parkı ve Anıt Bloku(Aslanlı Yol, Tören meydanı, Mozole) olarak iki kısma ayrılır.
IĞDIR
Ermeniler Tarafından Katledilen Şehit Türkler Anıt ve Müzesi, eski adıyla Iğdır Soykırım Anıtı, 1915-1920 tarihleri arasında bölgede yaşayan Ermenilerin Türklere karşı uyguladığı saldırıları sembolize etmektedir. Kapalı müze, iki havuz ve 36 m yüksekliğinde 5 adet kılıçtan oluşmaktadır. Etrafı yeşil alan ve park olarak inşa edilmiş; Türkiye'nin en yüksek anıtıdır.
SİVAS
2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas’ta Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tarafından organize edilmiş olan Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli'nin yakılması ve çoğunluğu Alevi olan 33 yazar, ozan,düşünür ile 2 otel çalışanının yanarak ya da dumandan boğularak hayatlarını kaybetmesi ile sonuçlanan Madımak Olayı tarihimizde önemli bir yere sahiptir. Madımak Oteli ‘nin bir kısmı bu olaydan sonra bir müddet kebapçı olarak kullanılmış, birçok kez müze olması talep edilmiş ve çeşitli tartışmalar sonucu kültür, sanat ve bilim merkezi olarak tasarlanmıştır.Madımak anıtsal bir alan olarak düşünülmese de Türkiye için önemli bir anma mekanıdır. Kurtuluş Mücadelesinin önemli karar noktalarından biri olan Sivas Kongresi’nin de burada gerçekleşmesi bir başka önemli sebeptir.
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ
1912-1974 yılları arasında Rumların adada bulunan Türklere uyguladıkları soykırım, Kıbrıs Barış Harekatı‘yla sona ermiştir. Savaşın izlerini taşıyan bölge birçok şehitlik, müze ve anma alanına sahiptir: • • • • • •
Cengiz Topel Anıtı Boğaz Şehitliği Barış ve Özgürlük Müzesi Karaoğlanoğlu Şehitliği Türk Eli Anıtı Barbarlık Müzesi
MANİSA
•
13 Mayıs 2014'te Türkiye'nin Manisa ilinin Soma ilçesindeki kömür madeninde çıkan yangın nedeniyle 301 madencinin ölümüyle sonuçlanan facia, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en çok can kaybı ile sonuçlanan iş ve madencilik kazası olarak kayıtlara geçmiştir.
•
Faciada hayatını kaybeden madenciler için madenci anıtı proje çalışması uzun zamandır gündemde olup, Türkiye Müteahhitler Birliği tarafından Soma Belediyesi'yle yürütülen ortak bir projedir. Henüz bir anma mekanına sahip olmasa da yaşanan bu acı olayla Soma’da bir anma mekanı olması gerektiği önemi üzerinde durmak için gerekirse güzergaha eklenebilir.
•
Anma mekanları üzerine düşündüğümde Türkiye/Çanakkale, KKTC’den sonra Dünya üzerinde aklıma gelen diğer yerler Yahudi Katliamı sebebiyle Almanya/Berlin, Bosna Hersek(Mostar/Srebrenitsa) ve Hiroşima olmuştu. Konseptle uyumu ve bütçe endişesi taşıdığım için programıma dahil edemediğim önemli anma mekanları..
Sosyal Medya Profilleri https://www.facebook.com/bilgeseroglu
https://instagram.com/bilgeseroglu
https://twitter.com/bilgeseroglu
https://tr.foursquare.com/bilgeseroglu