voor Mortons neuroom
Yvonne Bontekoning Cocky Hoogeveen
Voorwoord
Als je een Mortons neuroom hebt, is dat een vervelende belemmering voor je leven van alledag. Als je je schoenen aan hebt, en dan vooral als je staat of loopt, heb je een branderige of stekende pijn in of onder je voorvoet. In je tenen heb je een prikkelend of verdoofd gevoel. Misschien voel je je tenen zelfs helemaal niet meer. Meestal verdwijnen de klachten weer als je je schoenen uittrekt, maar de pijn bij het lopen op schoenen is chronisch. De verschillende behandelmethoden hebben voor jou niet het gewenste resultaat gehad. Met als gevolg dat de klachten niet, of niet helemaal, zijn verdwenen.
Als je een pijnlijk neuroom van Morton hebt, kun je niet alles doen wat je wilt. Je kunt geen lange wandeling maken of een dagje gezellig winkelen en zeker niet intensief sporten. Een Mortons neuroom kan je leven dus flink beperken. Maar wist je dat dit helemaal niet nodig is?
Op basis van recente wetenschappelijke inzichten ontwikkelden wij een andere behandelwijze. Een combinatietherapie waarmee jij je Mortons neuroom op een actieve manier aanpakt. Met oefeningen voor de voet en de houding, effectieve hulpmiddelen, therapie van de Erkend Voetentrainer en het juiste schoenadvies.
Met de oefeningen in het Handboek voor Mortons neuroom zorg je dat de pijn minder wordt of helemaal verdwijnt. Je doet oefeningen om de voet weer soepel te maken, je krijgt informatie over de achtergronden van de aandoening en je leest waarom stevige schoenen en steunzolen juist níet de oplossing zijn.
Wij hopen dat dit boek jouw leven zal veranderen. Dat je zonder pijn door het leven gaat en dat je weer contact maakt met je voeten. Ze dragen je immers de hele dag en hebben jouw liefdevolle aandacht hard nodig.
Veel succes en plezier met de oefeningen!
Cocky Hoogeveen en Yvonne Bontekoning Voetentraining
VOETENTRAINING 5
Inhoud
VOETENTRAINING 7
Hoofdstuk 1 Wat is Mortons neuroom? ................................................ 9 Hoofdstuk 2 Propriocepsis en het Tensegritymodel: twee begrippen die Voetentraining uniek maken ................................. 13 Hoofdstuk 3 Hoe zit de voet in elkaar? 17 Oefening 1: Voet over massageballetje rollen ........................................................... 20 Oefening 2: Massage van de tenen 22 Oefening 3: Losmaken voorvoet en achtervoet 24 Hoofdstuk 4 Waarom heb je pijn bij het Mortons neuroom? 27 Oefening 4: Voorvoetboog maken met halve tennisbal 30 Oefening 5: Losmaken tenen ten opzichte van de voorvoet ...................................... 31 Hoofdstuk 5 Voetstanden ................................................................. 35 Oefening 6: Oefening voor het losser maken van het onderste spronggewricht 41 Oefening 7: Masseren tussen middenvoetsbeentjes 43 Hoofdstuk 6 Voettorsie en de enkels 47 Oefening 8: Enkels losmaken op en neer 48 Oefening 9: Achtervoet rechtop zetten ..................................................................... 50 Hoofdstuk 7 De functie van de tenen 55 Oefening 10: Tenen en middenvoetsbeentjes losmaken ........................................... 56 Oefening 11: Tenen buigen op de plank 59 Hoofdstuk 8 Houding ........................................................................ 61 Oefening 12: Oefen je houding 61 Oefening 13: Eerste middenvoetsbeentje naar de grond bewegen 64 Hoofdstuk 9 De grote teen 67 Oefening 14: Grote teen losmaken ............................................................................ 69 Hoofdstuk 10 Schoenen 71 Hoofdstuk 11 Oefentips 75 Oefenschema .................................................................................... 77 Nawoord ........................................................................................... 78 Over de auteurs 79 Geraadpleegde literatuur 81
Hoofdstuk 1
Wat is Mortons neuroom?
Een Mortons neuroom bevindt zich in de voorvoet en is een verdikking van het weefsel rond de zenuw die tussen de middenvoetsbeentjes loopt. Het gevolg is pijn en/of gevoelloosheid in de bal van de voet, boven de voetzool.
Afbeelding 1 Locatie van zenuwbanen en Mortons neuroom.
Een Mortons neuroom treedt het vaakst op tussen de middenvoetsbeentjes van de derde en de vierde teen, maar het kan voorkomen tussen alle tenen, dus ook tussen de eerste en de tweede teen (de eerste teen is de grote teen), de tweede en de derde teen en de vierde en de vijfde teen.
Waar komt de naam Mortons neuroom vandaan?
De symptomen van deze aandoening werden in 1845 voor het eerst beschreven door een Britse voetchirurg genaamd Lewis Durlacher. Toch is de aandoening uiteindelijk vernoemd naar de Amerikaanse hoogleraar Thomas George Morton, die er in 1876 een wetenschappelijk artikel over publiceerde.
Hoe vaak komt het voor?
Er is nog niet veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de vraag bij welke groepen van de bevolking het Mortons neuroom het meest voorkomt. De literatuur vermeldt wel dat een Mortons neuroom in de praktijk vaker voorkomt bij vrouwen van middelbare leeftijd, maar de aandoening komt zeker ook voor bij andere leeftijdsgroepen en bij mannen. Er is dan ook geen definitieve uitspraak te doen over het geslacht, de leeftijd en
VOETENTRAINING 9
andere kenmerken van de personen die het meeste risico lopen om een Mortons neuroom te krijgen.
Klachten
We hebben allemaal weleens ons telefoonbotje gestoten. Je voelt dan pijn en tintelingen in de elleboog omdat de zenuw geraakt is. Dit zijn precies de verschijnselen waar mensen met een Mortons neuroom last van hebben in de voet. Bijvoorbeeld tintelingen, een branderige pijn of het gevoel dat er een sok dubbel zit. Als de druk weg is, dus als de schoen uitgetrokken wordt, verdwijnt de pijn. Sommige mensen krijgen al verschijnselen van het Mortons neuroom als zij een krappe sok aantrekken. De klacht verdwijnt als zij de sok weer hebben uitgetrokken.
In hoofdstuk 4 gaan we uitgebreid in op de vraag waarom een Mortons neuroom zo pijnlijk is.
Over dit boek
Dit handboek bevat veertien oefeningen, zodat je actief aan de slag kunt met je Mortons neuroom. Daarnaast leggen we veel uit over je voet. Om te begrijpen waarom je een bepaalde oefening doet, is het namelijk van belang dat je weet hoe de voet in elkaar zit, wat voor invloed je voeten hebben op de rest van je lichaam, wat Mortons neuroom precies inhoudt en wat je schoenen hiermee te maken hebben.
De oefeningen in dit boek hebben een uitgekiende opbouw. Eerst ga je eraan werken dat je meer gevoel krijgt in je voeten. Vervolgens ga je de voorvoet losser maken, zodat er meer ruimte ontstaat voor de beknelde zenuw. Je gaat ervaren dat de voeten verbonden zijn met de rest van het lichaam. Verder ga je merken dat je weer meer controle gaat krijgen over al die bewegingen die je met je voeten zou moeten kunnen maken.
Vanaf hoofdstuk 5 zijn de oefeningen gericht op het verbeteren van de stand van de voet, in het bijzonder die van de voorvoet. Je gaat de spieren in je voet sterker maken en je houding verbeteren. Aan het eind van het boek vind je een trainingsschema waar je de komende tijd mee aan de slag kunt.
Ook al heb je maar één pijnlijke voet, we raden toch aan om een aantal oefeningen te doen voor beide voeten. Door het oefenen worden je voeten losser. Wij zijn gewend om op schoenen te lopen. Schoenen belemmeren onze voeten om te bewegen. Daarom is een aantal oefeningen ook belangrijk om de voet die geen klachten geeft, te mobiliseren. Ook horen we van mensen die hun voeten trainen dat er van de oefeningen een weldadig effect uitgaat. Dit wil je natuurlijk aan allebei je voeten gunnen!
VOETENTRAINING 10
Als je het trainingsschema hebt doorlopen, wordt de druk op de aangedane zenuw steeds minder. Je mag dan ook verwachten dat de pijn in je voorvoet uiteindelijk helemaal zal verdwijnen. Ook zul je steviger staan en makkelijker lopen.
Soms komt het voor dat bij iemand de verdikking van het bindweefsel te groot is geworden. Het is dan niet meer mogelijk om het Mortons neuroom op een niet-operatieve manier te behandelen. Als dit aan de hand lijkt te zijn, wordt met een echo-onderzoek de grootte van het neuroom gemeten. Als de specialist heeft geconstateerd dat het neuroom inderdaad te groot is om van oefentherapie resultaat te mogen verwachten, zal hij of zij een andere behandeling voorstellen. Zoals injecties en eventueel een operatie.
Trainen als alternatief
Het trainen van je voeten is een echt alternatief voor de tot nu toe bestaande behandelingen. Er wordt in de literatuur een aantal behandelopties genoemd, maar doordat de oorzaken achter het Mortons neuroom niet goed worden begrepen, zijn de behandelresultaten wisselend.
Een reguliere behandeling is in eerste instantie conservatief en kan bestaan uit:
• massage;
• steunzolen;
• het aanmeten van een orthese;
• schoenadvies.
Elementen als steunzolen en het geven van schoenadvies vind je ook terug in de methode van Voetentraining, en dus ook in dit boek.
Een reguliere behandeling leidt niet altijd tot een verbetering. Wij benaderen het lichaam als één geheel, zoals uitgelegd in hoofdstuk 2, waarin we het Tensegritymodel behandelen. Afwijkingen in de stand van één lichaamsdeel hebben gevolgen elders in het lichaam. De oefeningen die dit handboek aanreikt, weerspiegelen deze visie. Door je voeten te trainen, kun je voorkomen dat er bij jou injecties of een operatie nodig zullen zijn.
VOETENTRAINING 11