Sport & Gemeenten nr 3 - 2020 by Golazo Media

Magazine van Vereniging Sport en Gemeenten

Jaargang 68 • Nummer 3 • september 2020

SPORT NA DE PANDEMIE LESSONS LEARNED

AKOESTISCHE OPLOSSINGEN AKOESTISCHE AKOESTISCHE OPLOSSINGEN OPLOSSINGEN

VOOR EEN BETERE BELEVING VAN UW RUIMTE VOOR EEN BETERE BELEVING VAN UW RUIMTE  Specialist in maatwerk  Beste kwaliteit & service  Meer dan 50 jaar ervaring

VOOR EEN BETERE BELEVING VAN UW RUIMTE

 Specialist in maatwerk  Beste kwaliteit & service  Meer dan 50 jaar ervaring

 Specialist in maatwerk  Beste kwaliteit & service  Meer dan 50 jaar ervaring SCHEIDINGSWAND SCHEIDINGSWAND TRIPLE TRIPLE COMFORT COMFORT Akoestische scheidingswanden Trenomat Triple Comfort Akoestische scheidingswanden Trenomat Triple Comfort Uitstekende geluidsabsorptie, over het gehele wandoppervlak, Uitstekende geluidsabsorptie, over het gehele wandoppervlak, ongeëvenaarde geluidsisolatie ongeëvenaarde geluidsisolatie

SCHEIDINGSWAND TRIPLE COMFORT Akoestische scheidingswanden Trenomat Triple Comfort Uitstekende geluidsabsorptie, over het gehele wandoppervlak, ongeëvenaarde geluidsisolatie

AKOESTISCHE AKOESTISCHE VOORZETWANDEN VOORZETWANDEN EN EN MEER MEER Esthetisch aantrekkelijke akoestische voorzetwanden en diverse Esthetisch aantrekkelijke akoestische voorzetwanden en diverse maatwerkoplossingen, voor verbetering van de ruimteakoestiek maatwerkoplossingen, voor verbetering van de ruimteakoestiek èn de uitstraling in uw sportaccommodatie. èn de uitstraling in uw sportaccommodatie.

AKOESTISCHE VOORZETWANDEN EN MEER

AKOESTISCHE AKOESTISCHE TOTAALOPLOSSINGEN TOTAALOPLOSSINGEN Akoestische metingen, berekeningen, adviezen en leveringen op Akoestische metingen, berekeningen, adviezen en leveringen op maat, met een garantie op het gewenste eindresultaat volgens maat, met een garantie op het gewenste eindresultaat volgens de NOC*NSF norm. de NOC*NSF norm.

Esthetisch aantrekkelijke akoestische voorzetwanden en diverse maatwerkoplossingen, voor verbetering van de ruimteakoestiek èn de uitstraling in uw sportaccommodatie.

+31 (0)172 579720 | info@trenomat.nl +31 (0)172 579720 | info@trenomat.nl

WWW.TRENOMAT.NL WWW.TRENOMAT.NL

ANDRÉ DE JEU

Sportief participeren Kunnen we wat leren van COVID-19? Wat kunnen

Investment van sport en bewegen in Nederland

we meenemen naar – hopelijk snel – een post-co-

is gemiddeld 2,51. De maatschappelijke opbreng-

ronatijdperk? In een eerste opwelling zou je

sten zijn dus 2,51 keer hoger dan de kosten; alle

natuurlijk kunnen zeggen dat we in dat post-coro-

investeringen samen leveren maatschappelijke

natijdperk in ieder geval niet meer hoeven uit te

meerwaarde op die nu van onschatbare waarde

leggen wat de waarde is van sportief bezig zijn en

blijkt te zijn. Met beleidsoverstijgend werken en

elkaar ontmoeten op de club, of lekker wandelen

nog meer samenwerking tussen rijksoverheid,

of fietsen in de openbare ruimte. Vrijwel iedereen

sport en gemeenten, kunnen we ervoor zorgen

mistte het enorm. Om maar te zwijgen over het

dat iedereen ook écht sportief kan participeren.

belang van een goede gezondheid.

Even wat feiten op een rijtje. Eén op de drie

Maar kijken we dan wel écht goed naar deze

Nederlanders beweegt te weinig. 28 procent van

bizarre tijd? Of kun je nog meer zien en leren? Is

de mensen met een handicap doet aan sport

er niet vooral ook veel in een stroomversnelling

tegenover 54 procent voor de gehele bevolking.

gekomen als het gaat om de fitheid van de ama-

Bijna vijftig procent van mensen in de minimum

teursportverenigingen en de nog altijd veel te

inkomensgroep sport nooit. Binnen de hoogste

grote groep mensen die helemaal niet sportief

inkomensgroep sport slechts 6,5 procent nooit.

participeert? Of, zo u wilt, de onbetaalbaarheid

44 procent van de vier- tot elfjarigen beweegt te

van de consequenties daarvan?

weinig. 54 procent van alle 75-plussers beweegt

Bewegen en sporten is van onschatbare waarde

te weinig. In 2017 brachten Nederlanders van

voor een vitale, energieke en inclusieve samen-

vier jaar en ouder dagelijks gemiddeld negen

leving. Meer dan 10 miljoen mensen doen in

uur zittend door. 49 procent van Nederland heeft

Nederland wekelijks aan sport. Tellen we daar de

overgewicht en vijftien procent obesitas. 280.000

mensen bij op die zich voor de sport inzetten als

mensen hebben dementie dat naar verwachting

vrijwilliger, betrokken ouders en diegenen die de

toe zal nemen tot 520.000 mensen in 2040. 43 pro-

sport beleven als supporter van een team, dan

cent voelt zich wel eens eenzaam en tien procent

levert dat een enorme sportieve participatie op

zeer eenzaam. En dat laatste is er in coronatijd

waar we trots op mogen zijn. Maar dan resteert

niet beter op geworden.

dus wel die grote groep van ongeveer 7 miljoen

Onze zorguitgaven verdubbelen tot 174 miljard

mensen die niet of onvoldoende sportief partici-

euro in 2040. In 2018 beslaan de zorgkosten met

peert of beweegt.

ruim 80 miljard euro 28 procent van de begroting.

Willen we optimaal profiteren van de winst die

Een belangrijk deel van de zorguitgaven zijn het

voldoende sport en bewegen met zich mee-

gevolg van leefstijlgerelateerde aandoeningen.

brengt, dan moet we samen investeren om ook

Structureel meer investeren in preventie wordt

deze groep te faciliteren dan wel te verleiden om

steeds noodzakelijker om deze groeicurve af te

te kunnen sporten. Het vraagt om investeringen

remmen. Een veelgehoorde kreet tijdens COVID-

in vrijwilligers en professionals, sportaanbie-

19 is ‘flatten the curve’. Ik zou zeggen: hou die

ders, sporten beweegprogramma’s en sporten

gedachte vast als we het hebben over die gigan-

beweegvoorzieningen.

tische, stijgende zorgkosten. Dat kunnen we met

Het vraagt om investeringen in het lokaal sport-

z’n allen simpelweg niet betalen. Die les hebben

kapitaal: de programma’s, de mensen en de voor-

we wel geleerd nu… toch?

zieningen als fundament voor een optimale sporten beweegparticipatie. Als meer mensen gaan sporten en bewegen, zorgt dat voor een bevolking

André de Jeu

die vitaler en gezonder wordt. De Social Return on

Directeur Vereniging Sport en Gemeenten

Het beleidsterrein ‘Sport en bewegen’ is van groot belang voor het algemeen welzijn van burgers. Sport- en beweegactiviteiten bieden mogelijkheden tot talentontwikkeling, een zinvolle vrije tijdsbesteding, actieve deelname aan de maatschappij en het bevorderen van de gezondheid. Gemeenten vervullen een belangrijke rol als het om sport en bewegen in Nederland gaat. Als regisseur door middel van voorwaardenscheppend beleid en als financier van de vele sportaccommodaties die ons land rijk is. Zorgen dat sporten beweegactiviteiten voor alle burgers toegankelijk, in de buurt aanwezig en veilig zijn, vormen samen met het stimuleren van een gezonde levensstijl, speerpunten. Ook is ‘Sport en bewegen’ een waardevolle partner om doelstellingen op andere beleidsvelden te realiseren, zoals onderwijs, zorg, stedelijke ontwikkeling en citymarketing. Het brede belang van sport en bewegen vergt blijvende en specifieke aandacht van onze gemeenten. Of het nu gaat om breedtesport of topsport, om georganiseerde of ongeorganiseerde activiteiten, om sport als doel of om sporten beweegactiviteiten als middel. Dit geldt ook voor de ondersteuning van gemeenten bij de integrale vormgeving, ontwikkeling en uitvoering van sportbeleid en accommodatievraagstukken. Kennisuitwisseling en het bevorderen van deskundigheid vormen belangrijke componenten bij deze ondersteuning. Deze ondersteunersrol als partner voor gemeenten op het beleidsveld sport en bewegen geeft Vereniging Sport en Gemeenten duurzaam bestaansrecht.

Sport & Gemeenten • september 2020

Inhoud DENK NIET IN BLAUWDRUKKEN TIJDENS DE EERSTE FASE VAN DE PANDEMIE FUNGEERDE DE LOKALE OVERHEID ALS REDDINGSBOEI VOOR VEEL SPORTVERENIGINGEN. DE HUUR WERD BIJVOORBEELD KWIJTGESCHOLDEN, OPDAT DE TIJDELIJKE SLUITING GEEN DEFINITIEVE WERD. MAAR VOLGENS LUCAS BOLSIUS, VOORZITTER VAN VERENIGING SPORT EN GEMEENTEN EN BURGEMEESTER VAN AMERSFOORT, GAAT DE TAAK VAN DE GEMEENTE VERDER DAN DIE VAN NOODOPVANG. SPORTAMBTENAREN EN -WETHOUDERS MOETEN MET BESTUREN MEE ZOEKEN NAAR OPLOSSINGEN OM OOK DE NEGATIEVE LANGETERMIJNEFFECTEN VAN DE PANDEMIE TE ELIMINEREN. MET STUTTEN ALLEEN BLIJFT HET SPORTGEBOUW NIET OVEREIND.

SPORT EN BEWEGEN HOOG OP DE AGENDA De coronacrisis heeft de sportsector tijdelijk op slot gezet en tegelijkertijd ons als samenleving met de neus op de feiten gedrukt: sporten en bewegen zijn van immens belang voor onze gezondheid, welzijn en weerbaarheid. Dat de sportsector – toen de ontwikkelingen rondom het coronavirus het toelieten – weer als een van

de eerste open mocht, is daarom geen toeval. Annelies Pleyte, directeur Sport van VWS, is blij dat, zelfs tijdens de maanden van de lockdown en dus de ergste fase van de pandemie, nog steeds zoveel lokale sportakkoorden zijn getekend.

COLOFON: Sport & Gemeenten Is het vaktijdschrift van Vereniging Sport en Gemeenten en beschrijft ontwikkelingen en achtergronden in de lokale sporten beweegsector. Sport & Gemeenten verschijnt vier keer per jaar en heeft een oplage van 1.500 exemplaren. Uitgave Arko Sports Media Wiersedreef 7 3433 ZX Nieuwegein Tel 030 707 30 00 sportengemeenten@ sportsmedia.nl www.sportsmedia.nl

Hoofdredactie Kim de Bruijn Aan dit nummer werkten mee: IJdo Groot André de Jeu Jeroen Kuypers Sandra van Maanen Eddy Veerman Drukker PreVision, Eindhoven

Fotografie Martijn Beekman Fotostudio Red Green Blue Katja Mali Fotografie Juliette Niers NOC*NSF Ouderenfonds Tieme Pool/Shutterstock Shutterstock Vereniging Sport en Gemeenten Coverfoto Vereniging Sport en Gemeenten

Abonnementenadministratie VSG Media & Events Postbus 16268 2500 BG Den Haag Tel 070 373 8055 info@sportengemeenten.nl www.sportengemeenten.nl De abonnementsprijzen* voor Sport & Gemeenten voor 2020 zijn: Binnenland € 77,25 Buitenland € 86,25 Los nummer € 21,50

Utrechtsestraatweg 2 3445 AR Woerden Tel 0348 48 17 49 info@pencilpoint.nl www.pencilpoint.nl Advertentie-acquisitie en druk Arko Sports Media Wiersedreef 7 3433 ZX Nieuwegein Contactpersoon: Wendy Coppers wendy.coppers@sportsmedia.nl Tel 06 155 24226

*Prijzen zijn exclusief verzendkosten.

ISSN Nummer : 2214-5923 Ontwerp/DTP Pencilpoint | creatief in vorm & inhoud, Woerden

16_ De gouden driehoek bewees zijn kracht ANNEKE VAN ZANEN, VOORZITTER NOC*NSF

20_ Topsportevenementen zijn belangrijk, voor de stad en om breedtesport te stimuleren HILBERT BREDEMEIJER, WETHOUDER DEN HAAG

38_ Dagelijks bewegen beschermt, ook tegen het coronavirus

ERIK SCHERDER SORTEERT VOOR OP ICONISCHE MAATREGELEN

42_ Innovatie is soms gebaat bij urgentie RINDA DEN BESTEN, VOORZITTER PO-RAAD

24_ Corona liet zien hoe fundamenteel sport is STIJN STEENBAKKERS, CHIEF TECHNOLOGY OFFICER SPORTINNOVATIE

28_ Mulier Instituut monitort de gevolgen van coronamaatregelen

HUGO VAN DER POEL OVER DE MONITOR SPORT EN CORONA

34_ Sport als wapen tegen de pandemie BERNARD WIENTJES: “BELANG VAN SPORT WORDT ERKEND, MAAR NIET GENOEG NAAR WAARDE GESCHAT”

46_ “Het zou jammer zijn na deze crisis terug te grijpen op wat was”

JAN MARKINK, PROVINCIAAL GEDEPUTEERDE EN SPORTLIEFHEBBER

50_ “Positieve effecten van sporten en

bewegen kunnen beter worden uitgelegd” MARIKEN LEURS, HOOFD CENTRUM GEZONDHEID EN MAATSCHAPPIJ RIVM

54_ In strijd tegen obesitas ligt het antwoord in gezonde leefstijl

PROF. DR. LIESBETH VAN ROSSUM, HOOGLERAAR OBESITAS EN INTERNIST ERASMUS MC

58_ Wie sterk was, wordt nog sterker, wie zwak was, nog zwakker

ERIC VAN DER BURG, SENATOR EN OUDWETHOUDER

Bedrijfspartners 62 66 70 74 78 82 84 86 88 90 92 94 96 98 100 102 104 106 108 110 112 114 116

Sweco Nederland

Accres Apeldoorn

118 120 122 124 127 128

ACS

129

B.A.S. Begeleiding en Advies Sportterreinen

130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145

Eyeview Systems

Drijver en Partners Hellebrekers Technieken Lotec Vaessen Algemeen Bouwbedrijf VDH Watertechnology

bbn adviseurs Blue Change BMC Bosan Diversey Herculan Janssen-Fritsen Kiwa ISA Sport Kragten Newae Adviseurs & Ingenieurs Nijha OLCO Maatschappelijk Vastgoed Sera Datahuis Sportfondsen Nederland SportsCloud NV SRO

Tien organisatieadvies Treem Wind Groep MtoM Consultants ATC-Select

Hospitality Group ICSadviseurs InnoSportLab Sport & Beweeg Kasel Management en Advies M3V Maatschappelijk Financieren Procap Soulconsult Sport en Ruimte Sportbedrijf De Fryske Marren STRAMAN Management en Advies Synarchis Van Remmen UV Techniek Van Dorp Zwembaden Variopool

Denk niet in blauwdrukken Tekst: Jeroen Kuypers

Tijdens de eerste fase van de pandemie fungeerde de lokale overheid als reddingsboei voor veel sportverenigingen. De huur werd bijvoorbeeld kwijtgescholden, opdat de tijdelijke sluiting geen definitieve werd. Maar volgens Lucas Bolsius, voorzitter van Vereniging Sport en Gemeenten en burgemeester van Amersfoort, gaat de taak van de gemeente verder dan die van noodopvang. Sportambtenaren en -wethouders moeten met besturen mee zoeken naar oplossingen om ook de negatieve langetermijneffecten van de pandemie te elimineren. Met stutten alleen blijft het sportgebouw niet overeind. 8

Sport & Gemeenten â&#x20AC;˘ september 2020

DENK NIET IN BLAUWDRUKKEN

2020 is niet alleen het jaar waarin de economie wereldwijd een krimp liet zien zoals die sinds de Wallstreetcrash van 1929 niet meer vertoond is, maar 2020 is ook een verloren sportjaar. Dat lijkt een bagatel tussen al die verloren miljarden, maar voor de sportparticipatie is het wel degelijk van belang dat de jeugd kan genieten van indrukwekkende fysieke prestaties en er zich door laten inspireren. Als er een beursrecord sneuvelt op Wall Street, komen jongens en meisjes niet van de bank af, als ze een Nederlandse sporter een olympisch record hadden zien breken in Tokio, zouden ze dat wel hebben

“We missen de

niet ten onder zullen gaan aan corona an

voorbeeldfunctie van

de pandemie zijn versterkt en misschien

de topsport, omdat

dat structurele oplossingen die al eerder

er ook zoveel andere

sneld zullen worden toegepast. Zo’n ver-

internationale en

één sportcomplex, waarvan het Utrechtse

nationale evenementen

de komende jaren vaker zien. Kleinere ver-

niet zijn doorgegaan”

grotere. Daar varen alle partijen wel bij, zo

sich. Ik vrees dat structurele zwaktes door ook versneld blootgelegd. Tegelijk denk ik waren bedacht door corona eveneens verregaande vorm van samenwerking binnen Kampong een schoolvoorbeeld is, zullen we enigingen komen zo onder de paraplu van blijkt.”

gedaan. “Dat de Spelen een jaar zijn uitgesteld is in dat opzicht erg zonde,” zegt Bol-

nieuwe leden. “En het is toch al afwachten

Zichzelf heruitvinden

sius. “We missen de voorbeeldfunctie van

of alle sporters lid zullen blijven. We mogen

Het is verleidelijk maar ook verkeerd alle

de topsport, omdat er ook zoveel andere

ervan uitgaan dat de solidariteit groot is,

problemen, en dus ook alle oplossingen,

internationale en nationale evenementen

en dat veel leden hun club door dik en dun

over één kam te scheren, meent Bolsius.

niet zijn doorgegaan.”

trouw zijn, maar de pandemie zet die soli-

“In mijn tijd als Rotterdamse wethouder

dariteit wel onder druk. Als je bijvoorbeeld

heb ik al geleerd dat het zo niet werkt, dat

Structurele zwaktes

vindt dat je recht hebt op een bepaald aan-

je met elke vereniging afzonderlijk om tafel

De voorzitter van Vereniging Sport en

tal trainingen en dat worden er door de

moet gaan om aan een oplossing op maat te

Gemeenten vraagt zich af welke gevol-

maatregelen minder, leidt dat hoe dan ook

werken. De belangrijkste vraag die je moet

gen dit zal hebben voor de toestroom van

tot onvrede. Toch denk ik dat verenigingen

stellen is die naar de levensvatbaarheid

Sport & Gemeenten • september 2020

Foto: Shutterstock

DENK NIET IN BLAUWDRUKKEN

van de vereniging. Hoe is het gesteld met

digd, vonden simpelweg nog meer klanten

de vitaliteit van deze club en hoe kunnen de

de weg naar het onlineshoppen. Je kunt niet

maatregelen die ik voorstel bijdragen aan

zeggen dat ze van de ene op de andere dag

de versterking van die vitaliteit? Dan kom

allemaal wegbleven. Zo’n winkel moet zijn

je tot de ontdekking dat dit vraagstuk niet

strategie aanpassen, zichzelf heruitvinden,

nieuw is en dat het antwoord er bij veel ver-

of anders de deuren voorgoed sluiten. Als

enigingen op neerkomt dat een trend naar

gemeente kun je de verenigingen behulp-

modernisering, die al was ingezet, versneld

zaam zijn in dat proces, maar je mag niet

moet worden doorgezet. De communicatie,

in de valkuil van het denken in blauwdruk-

zowel intern als extern, moest al worden

ken trappen. Er is geen one size fits all, er

verbeterd, er waren al teveel sporters die

bestaan geen blauwdrukken.”

minder lang lid bleven. Wat dat betreft is

worden door de pandemie versterkt en worden versneld blootgelegd” deel. Wij hebben in Amersfoort een openluchtzwembad. Op de warme en zonnige

zoveel anders dan voor winkels. Er waren er

Tevreden zwemmers, ontevreden aandeelhouders

die voór het uitbreken van de pandemie al

De overheid heeft de verenigingen door

gekend, mochten daar, met tijdsloten, hoog-

meer potentiële klanten voorbij hun etalage

de eerste fase van de crisis geholpen, maar

uit 750 mensen binnen zijn. Dan krijg je een

zagen lopen dan door de winkeldeur naar

ze moet oppassen geen te grote donor te

merkwaardig effect. Enerzijds zijn de zwem-

binnen. Toen de lockdown werd afgekon-

worden, vindt Bolsius. Overigens doen ook

mers heel erg tevreden, want ze hebben geen

andere delen van de sportsector een beroep

last van drukte en een overvol bad, ander-

op de gemeente. “Neem de zwembaden. Het

zijds hadden we als exploitant natuurlijk

feit dat die weer mochten openen toen de

veel meer bezoekers kunnen ontvangen en

zomer van start ging, wil niet zeggen dat ze

komen we met die 750 nog minder uit de kos-

een goed seizoen hebben gehad, integen-

ten dan in andere seizoenen. Hoe gaat dat

het probleem voor sportverenigingen niet

“De pandemie zet de solidariteit onder druk” 10

“Structurele zwaktes

Sport & Gemeenten • september 2020

dagen die we het afgelopen seizoen hebben

DENK NIET IN BLAUWDRUKKEN

“Door corona hangt er een enorme onzekerheid in de lucht die het moeilijk maakt om vooruit te kijken en

de terugkeer van non-virale tijden niet af

scheurtjes in de muren en vloeren en die

te wachten, daarvoor moeten we juist nú

proberen te repareren; scheurtjes die er

denken en handelen. De eerste fase van de

meestal al zaten maar die dieper zijn gewor-

coronacrisis stond vooral in het teken van

den. We hebben als samenleving teveel geïn-

financiën. Daar heeft uitstel en afstel van

vesteerd in onze sportinfrastructuur om ze

betaling soelaas geboden. De huidige fase

door een virus te laten ‘verzieken’. Voor het

dient vooral in het teken van structurele

revitaliseren van verenigingen hebben we

versterking te staan. Nadat de plafonds

bovendien al een vaccin. Het heet moderni-

zijn gestut, moeten verenigingsbestuur-

sering, aangevuld met een scheut ervaring

ders samen met ambtenaren zoeken naar

en een dosis gezond verstand.”

te plannen” aan het eind van het jaar allemaal uitpakken op de balans van SRO, het sportbedrijf waarvan Amersfoort een van de aandeelhouders is? Niet goed, vrees ik. Maar vooral: Hoelang gaat dit nog duren in 2021? Door corona hangt er een enorme onzekerheid in de lucht die het moeilijk maakt om vooruit te kijken en te plannen. Komt er een tweede golf en zo ja: Hoe ingrijpend zal die dan zijn? Komt er een vaccin en zo ja: Wanneer wordt dat verspreid? Hoe gaat het met de competitie? We zullen het van wedstrijd tot wedstrijd moeten aankijken. Gaan de grote, internationale sportevenementen nog steeds door en hoe? We zullen het maar afwachten. Steeds weer stel je als bestuurder dezelfde vraag: Hoelang nog? Wetend dat je daar geen antwoord op kunt geven. Te midden van die onzekerheid is het belangrijk niet zenuwachtig te worden, in overleg te blijven met collega’s, sportbonden en verenigingsbesturen, en af en toe eens achter je oren te krabben.”

Revitaliseren Maar terwijl over het einde van de pandemie beslist wordt in laboratoria van farmaceutische bedrijven en niet in raadszalen van gemeentehuizen, hangt de vitaliteit van sportverenigingen wel degelijk mede af van gemeentebestuurders. Om die vitaliteit te versterken, hoeven we volgens Bolsius

Lucas Bolsius, voorzitter Vereniging Sport en Gemeenten en burgemeester gemeente Amersfoort.

Sport & Gemeenten • september 2020

Foto: Shutterstock

ONDERWERP ARTIKEL

Sport en bewegen hoog op de agenda

Tekst: Jeroen Kuypers

De coronacrisis heeft de sportsector tijdelijk op slot gezet en tegelijkertijd ons als samenleving ook met de neus op de feiten gedrukt: sporten en bewegen zijn van immens belang voor onze gezondheid, welzijn en weerbaarheid. Dat de sportsector – toen de ontwikkelingen rondom het coronavirus het toelieten – weer als een van de eerste open mocht, is daarom geen toeval. Annelies Pleyte, de directeur Sport van VWS, is blij dat, zelfs tijdens de maanden van de lockdown en dus de ergste fase van de pandemie, nog steeds zoveel lokale sportakkoorden zijn getekend. 12

Sport & Gemeenten • september 2020

MINISTERIE VAN VWS

“Dat zoveel partijen hun schouders zetten onder het bevorderen van sport en bewegen, geeft hoop dat in de toekomst steeds meer mensen gaan sporten en bewegen,” zegt Annelies Pleyte, directeur Sport op het

“Ik geloof sterk in de innovatieve kracht van de sportsector”

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn &

dat mensen snel weer hun sport en hun verenigingsleven kunnen oppakken.”

Alternatieve trainings- en wedstrijdvormen De lockdown en de gedwongen sluiting

Sport (VWS). “De uitvoering van de lokale

leverde een enorme schadepost op, maar

sportakkoorden gaan we nu samen voort-

terugkeren op de voetbal- en hockeyvelden.

ook de periode van de heropening brengt

varend ter hand nemen. Daarnaast steunt

Zelfs als mensen dagelijks een extra blokje

financiële tegenvallers met zich mee: er is

de directie Sport het initiatief ‘Bewegen: het

om liepen of kinderen meer konden buiten-

minder publiek, er zijn minder bar-inkom-

nieuwe normaal’. Daarin wordt gestimu-

spelen, was er per saldo toch sprake van een

sten, er zijn wellicht ook minder sponso-

leerd hoe we een grotere vervlechting van

behoorlijk verlies aan bewegingen. De sport-

rinkomsten. De rijksoverheid heeft 110

sport en bewegen in ons dagelijks leefpa-

en beweegfrequentie ging dus achteruit het

miljoen euro ter beschikking gesteld als

troon kunnen bewerkstelligen.”

afgelopen voorjaar, en daarmee ook de fit-

compensatie. Ongetwijfeld is dat bedrag

heid van de bevolking. Dat is zorgwekkend,

zorgvuldig berekend, maar even ongetwij-

Sportdeelname omlaag

want we weten hoe belangrijk een goede

feld geldt voor deze uitkering hetzelfde als

Tijdens de lockdown moesten de sportac-

conditie is om het virus de baas te blijven.”

voor een werkloosheidsuitkering: je wordt

commodaties hun deuren sluiten, maar

er niet rijker van. Heeft de overheid hier-

gelukkig bleef de openbare ruimte open,

Herwaardering van het sociale

mee dan genoeg gedaan? Wat zal de per-

terwijl er voor veel burgers ook nog altijd

Maar hardlopen of fietsen geeft dan mis-

manente schade zijn die de sportsector

een tuin of balkon was. In de eerste weken

schien het plezier en de kick van de inspan-

door de coronacrisis heeft opgelopen?

heerste er paniek en werd er massaal toilet-

ning, het is ook een sport die je in je eentje

Annelies Pleyte kan over de effecten van

papier en handgel gehamsterd, maar toen

beoefent. Dan ga je wellicht toch het soci-

corona op de lange termijn nu nog niets

de rust weerkeerde, zagen online retailers

ale aspect en het ontmoeten van elkaar

definitiefs zeggen: “We houden de vinger

de omzetten in yogamatten en zelfs roeit-

een beetje missen. Is het denkbaar dat het

aan de pols en het Mulier Instituut doet

oestellen fors stijgen. De Nederlander met

sporten in verenigingsverband dit voorjaar

er onderzoek naar. In het najaar van 2020

huisarrest verzoende zich blijkbaar met zijn

een herwaardering heeft ondergaan en

zal het Mulier ons informeren.” Over de

situatie en probeerde er thuis het beste van

dus een boost heeft gekregen? “Dat is zeker

aanpak en inzet van de sector is zij opti-

te maken, ook als het op sporten en bewe-

mogelijk,” antwoordt Pleyte. “Om me heen

mistisch. “Ik heb al vaker gezegd dat ik

gen aankwam. De conclusie ligt dus voor

hoor ik mensen steeds weer opmerken dat

sterk geloof in de innovatieve kracht van

de hand dat het individuele sporten het

ze de gezelligheid en het plezier van het

teamsporten heeft vervangen. “Nee,” zegt

samen sporten hebben gemist. Al jarenlang

Annelies Pleyte. “Het blijkt dat mensen over-

onderscheidt Nederland zich van andere

all toch minder zijn gaan sporten en bewe-

landen door het enorm hoge aandeel van de

gen. De drukbevolkte fietspaden en parken

sporters die aangeven dat ze vooral sporten

gaven de indruk dat iedereen aan het wan-

‘omdat ze het leuk vinden.’ De coronacrisis

delen, hardlopen en fietsen was, maar ik

heeft het sociale aspect van sporten nog

ben bang dat het totaalplaatje minder roos-

eens benadrukt. Het samen trainen en wed-

kleurig is. Bij volwassenen kwam dat vooral

strijden spelen, samen winnen en verliezen,

omdat fietsen en/of lopen naar het werk en

dat sociale aspect vervang je niet zomaar. Ik

het bewegen op kantoor wegviel, zo blijkt

denk dat de fijnmazigheid van onze sportin-

uit onderzoek van het Mulier Instituut. En

frastructuur daar veel mee te maken heeft.

ook kinderen zijn veel minder gaan bewe-

Iedereen kan wel ergens terecht, bijna

gen, wat vooral kwam omdat de sportclubs

altijd zonder er ver voor te hoeven reizen.

dicht waren. Daar waar volwassen nog een

Dan gaat het niet alleen om het sporten

rondje gaan wandelen of hardlopen in de

zelf maar dus ook om de ontmoeting met

parken, werden kinderen, die vooral aan

andere mensen en zelfs maar even je zinnen

Annelies Pleyte, directeur Sport van het

teamsporten doen, inactief. We zien echter

verzetten. We mogen ons dus gelukkig prij-

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn &

dat zij sinds de sport weer open is, volop

zen met dat sportaanbod. Ik hoop dan ook

Sport (VWS).

Sport & Gemeenten • september 2020

MINISTERIE VAN VWS

“Sport en bewegen wordt vaak onderschat in de bijdrage die het levert aan een gezonde en fitte samenleving”

de sportsector. Aan creativiteit en vindingrijkheid geen gebrek. Nu al zie je tal van alternatieve trainings- en wedstrijdvormen ontstaan, bijvoorbeeld de wielerwedstrijden waarbij renners virtueel tegen elkaar rijden. Verder trekken we samen op met NOC*NSF en de VSG om te kijken naar de wijze waarop we de competities straks weer van start kunnen laten

gaan. Ik zie ook hierbij veel leuke plannen voorbijkomen, zoals het idee van de KNVB om kinderen op de tribunes te zetten bij wedstrijden in het betaald voetbal. Maar ondanks alle inspanningen en creativiteit, is en blijft het lastig om te zeggen waar het allemaal precies naartoe gaat.”

Fitheid en welzijn Over het belang van sport en bewegen bestond al geen verschil van mening. Dat belang is door de coronacrisis alleen maar duidelijker geworden. De dreiging van het virus en de gedwongen (zelf)isolering hebben veel Nederlanders met de neus op de

Sport & Gemeenten • september 2020

Foto: Shutterstock

MINISTERIE VAN VWS

voordelen van sporten gedrukt: het helpt

Nederlanders daar niet aan voldoet. We

ten, gehoord. Het komend jaar gaan we

tegen depressieve gevoelens, het verbindt

bewegen simpelweg nog veel te weinig op

bekijken wat we vanuit de verschillende

met andere mensen en het vergroot de

een dag. Daar is dus nog winst te behalen.

ministeries gezamenlijk kunnen doen om

fysieke en mentale weerbaarheid. “Niet

meer mensen aan de beweegrichtlijnen

voor niets ging de sport weer als eerste

‘Bewegen: het nieuwe normaal!’

te laten voldoen. Sport en bewegen wordt

open. Het was een uitstekende manier

“Daarom ben ik blij met het initiatief van

vaak onderschat in de bijdrage die het

om Nederland langzaam weer uit de lock-

een hele reeks grote namen, zoals Joop

levert aan een gezonde en fitte samenle-

down te krijgen; in het begin vooral om

Alberda, Bas van de Goor, Erik Scherder,

ving. Hoe het ons weerbaar maakt tegen

de jeugd weer ruimte te geven, maar later

Sarina Wiegman, Louis van Gaal, Epke

virussen als corona, maar ook tegen over-

ook vanwege het belang van bewegen en

Zonderland en Guus Hiddink. Zij hebben

gewicht en depressies. Voor mij staat het

fitheid voor het welzijn van ons allemaal.”

de oproep gedaan sporten en bewegen

als een paal boven water dat sport zowel

De sportdeelname in Nederland is op zich

meer te integreren in ons dagelijks leven,

helpt voor de gezondheid van het individu

prima. Maar als we kijken naar het voldoen

onder het motto ‘Bewegen: het nieuwe

als voor het welzijn van de samenleving.

aan de normen van de beweegrichtlijnen,

normaal!’ Die boodschap is door de sport,

Daar moeten we samen structureel aan

zien we dat de ongeveer de helft van de

maar ook door verschillende departemen-

blijven werken!”

Sport & Gemeenten • september 2020

Foto: NOC*NSF

ONDERWERP ARTIKEL

ANNEKE VAN ZANEN, VOORZITTER NOC*NSF

De gouden driehoek bewees zijn kracht Tekst: Sandra van Maanen

Sport & Gemeenten â&#x20AC;¢ september 2020

NOC*NSF

Het imago van NOC*NSF draait vaak om topsport. Of concreter: helden, medailles, Olympische Spelen. Dat beeld werd tijdens de coronacrisis genuanceerd. Juist toén bleek de kracht in de gouden driehoek te zitten: topsport-participatie(breedtesport)-internationaal. NOC*NSF, waarin alle sportbonden zijn vertegenwoordigd, speelde een sleutelrol in het op gang brengen van sport en beweging op lokaal niveau. “Dat biedt perspectief voor de toekomst”, vindt NOC*NSF-voorzitter Anneke van Zanen. Corona zette een vette streep door wat zo’n mooie sportzomer had moeten worden. Niet alleen mondiale topsportevenementen werden afgelast, ook de afsluiting van het sportseizoen op landelijk, regionaal en lokaal niveau ging eraan. “Plus al die (familie)toernooitjes, loopjes en feestelijke afsluitingen van de competitie voor jeugdteams”, verzucht Anneke van Zanen. “Het gevoel van saamhorigheid dat juist dit soort evenementen oplevert, moesten we missen, precies op het moment dat we het zo hard

Samenwerking Alle 24.000 sportverenigingen kregen een dreun. Het leed was extra groot omdat juist de laatste maanden van elk sportseizoen qua opbrengsten zo lucratief zijn. Sportkan-

Foto: Ouderenfonds

nodig hadden.”

tines kregen een injectie van vierduizend euro en voor alle gemeentelijke accommodaties werd de huur gedurende drie maan-

no-time met pasklare antwoorden te komen.

werk van sportverenigingen. Zij wisten

den opgeschort en zo goed als zeker zelfs

“De tweede persconferentie op woensdag-

maatregelen lokaal te vertalen en strikt op

kwijtgescholden. Daarbovenop stelde de

avond leverde houvast, op vrijdag werden de

te volgen. “Ook de rol van Vereniging Sport

overheid een additioneel bedrag ter hoogte

bonden gebriefd. Op hun beurt deden zij dat

en Gemeenten is daarin groot geweest.

van 20 miljoen beschikbaar, om verenigin-

zaterdag richting gemeenten die vervolgens

VSG slaagde erin gemeenten aangehaakt

gen met eigen accommodaties door de cri-

zelf op zondag de verenigingen inlichtten. En

te krijgen en beschikkingen en protocollen

sis te trekken. Of het genoeg is? “De vereni-

’s maandags kon er – aangepast uiteraard

gingen zijn zeer creatief om tegenslag op

– door kinderen weer gesport worden. Als

te vangen, maar at the end draait alles om

de nood hoog is kan het ineens razendsnel!

geld. We zijn dan ook nog steeds in gesprek

Daar mogen we trots op zijn. Want sport ging

over verdere support.”

hard onderuit hoor, in de eerste weken van

Hoe belangrijk samenwerking en goede

corona. Zo bleven er van de 1,3 miljoen spor-

sportinfrastructuur zijn merkte Van Zanen in

tende jongeren net 500.000 in beweging.”

het vuur van de strijd. Toen na enkele weken duidelijk werd dat versoepeling van maat-

Verantwoordelijkheid

regelen kansrijk werd, lukte het NOC*NSF

Het geheime wapen binnen de Nederlandse

in samenspraak met de sportbonden in

sportinfrastructuur bleek het enorme net-

“De verenigingen zijn zeer creatief om tegenslag op te vangen, maar at the end draait alles om geld” Sport & Gemeenten • september 2020

NOC*NSF

spelregels op onze sportaccommodatie update 1 juli 2020

eind blijven. Zij zijn er de afgelopen weken

en indrukwekkend vond Van Zanen initiatie-

voor 150 procent voor gegaan, hebben de

ven waarbij inwoners van verzorgingshui-

schouders eronder gezet, verantwoordelijk-

zen op balkons stonden te zwaaien, te dan-

heid genomen.”

sen of meededen aan fitness op afstand. Of

Positief gevolg van de crisis is wat Van

ze dat blijven doen? Ze twijfelt. “Natuurlijk

Zanen betreft ook het kantelende beeld

hoop je dat op sociaal vlak straks alles weer

rond de waarde van sport. Wie er nu nog

mag, dat we bij wijze van spreken met acht

niet van doordrongen is dat beweging

man tegelijk bij ouderen op bezoek mogen.

gezondheidswinst

een

Maar als die er zelf weer bij gaan zitten,

heb je klachten? Blijf thuis en laat je testen

was vaak je handen, juist ook voor en na het bezoek aan de sportaccommodatie

houd vanaf 18 jaar 1,5 meter afstand (uitzondering tijdens het sporten)

geforceerd stemgebruik langs de lijn niet toegestaan

Houd voor en na het sporten en tijdens rustmomenten 1,5 meter afstand

let op, maximum aantal toeschouwers

afslag gemist. “Waar we steeds opnieuw

levert dat geen gezondheidswinst op. Laat

vermijd drukte

volg altijd aanwijzingen zoals looproutes en instructies van de organisatie

moesten uitleggen hoe belangrijk sport en

ze alsjeblieft plezier houden in die balkon-

bewegen voor gezondheid zijn, zie je dat het

scène, of op elke andere plek waar ze kun-

gebruik zoveel mogelijk je eigen materialen

nu vanzelfsprekend is. We kunnen einde-

nen bewegen. Maar hoe regelen we zoiets,

vermijd bij het sporten fysiek contact dat niet noodzakelijk is, zoals het vieren van een overwinningsmoment of bij een wissel

oplevert,

heeft

lijk voorbijgaan aan verantwoording over

ook binnen de verpleeghuizen?”

sport bewust, houd je aan de spelregels, zo hebben we samen sportplezier

belang van beweging voor gezondheid en

Doorpakken op het goede, het positieve dat

Meer informatie nocnsf.nl/sportprotocol

cohesie, we zien ook dat het een uitlaatklep

de crisis ook opleverde, betreft meer gebie-

is en plezier geeft.”

den. “We zijn meer gaan fietsen, meer gaan

Vereniging Sport en Gemeenten

Foto: Ouderenfonds

wandelen. En we zagen de luchtkwaliteit

Laagdrempelig

verbeteren. Laten we nu ons gezonde ver-

op te stellen die houvast boden. Ik heb niet

Waar jeugd best moeite had vorm te geven

stand gebruiken, zodat dit nieuwe patroon

gehoord dat het ergens is Nederland is misge-

aan sporten binnen de strikte coronamaat-

tijd en ruimte krijgt, we bewuster blijven

gaan. Da’s een groot compliment waard. Ook

regelen, bleek – hoe verschrikkelijk de peri-

werken aan gezondheid. Verenigingen en

voor de verenigingen en alle vrijwilligers die

ode voor deze groep ook was – dat vooral

het ook het Nationaal Sportakkoord haken

het mogelijk maken dat verenigingen over-

ouderen méér gingen bewegen. Ontroerend

hierop in, door aanbod zo laagdrempelig

POSTER-2506.indd 1

Sport & Gemeenten • september 2020

26-06-2020 14:34

NOC*NSF

mogelijk te maken. Ik moet er niet aan denken dat we straks terugzakken in het ritme dat we vóór corona hadden. Want dan mag

sport bewust, houd je aan de spelregels, zo hebben we samen sportplezier

houd vanaf 18 jaar 1,5 meter afstand

vermijd drukte

je je afvragen of deze verschrikkelijke crisis diep genoeg ging. Besef dat weerbaarheid, ons immuunsysteem, voor een belangrijk deel afhankelijk is van leefstijl drong door. Het is de kunst daaraan vast te houden. Natuurlijk hopen we op een vaccin, maar dat is slechts een onderdeel van de oplossing. Meer niet.”

Kansen Dat juist nu het Nationaal Sportakkoord op gemeentelijk niveau wordt vertaald, noemt Van Zanen perfect. “Ik verwacht dat gemeenten op volle kracht invulling geven aan de vertaling op lokaal niveau.

Vereniging 1 Sport en Gemeenten

BASIS SIGNING-2506 STAAND.indd 3

Vereniging 1 Sport en Gemeenten

26-06-2020 14:39

BASIS SIGNING-2506 STAAND.indd 2

26-06-2020 14:39

Daarnaast biedt het Preventieakkoord, waarin sport eveneens als middel wordt ingezet, perspectief. Wat ik wil meege-

zijn ambities haalbaar. Maak lokaal duidelijk

Zorgkosten

ven is dat gemeenten niet te afwachtend

welke kansen sport en beweging als middel

Optimaal aansturen van ideaal sportbeleid

moeten zijn. Ga aan de slag met hetgeen

concreet biedt. We moeten af van velden en

blijft uitdagend zolang sportbudget ver-

al in het lokale Sportakkoord voorhanden

accommodaties die er een groot deel van

snipperd over verschillende departementen

is, kijk naar sportverenigingen die klaar-

de week ongebruikt bij liggen. Daar begrijp

wordt ingezet. Goed nieuws is dat er inmid-

staan om met inwoners te werken aan een

ik dus helemaal niets van! Ga met clubs aan

dels een interdepartementale werkgroep

gezonde leefstijl. Laagdrempelig, bijvoor-

tafel, kijk hoe je dat beter vormgeeft.”

bestaat die connectie tot stand moet bren-

beeld door wandelgroepjes te beginnen.”

In de ambitie om sport binnen alle lagen

gen tussen de beleidswensen vanuit VWS,

Bezuinigen op preventie en sport noemt

van de bevolking scherp voor ogen te krij-

onderwijs en integratie. Dat is nodig, ook op

de voorzitter van NOC*NSF een bar slecht

gen, ongeacht leeftijd, achtergrond, religie

gemeentelijk niveau. Want nog steeds wordt

idee, al begrijpt ze dat gemeenten financi-

of gender, spelen het CTO met daaraan ver-

ook daar vanuit verschillende beleidsterrei-

eel flink geraakt zijn. Tegelijk liggen er kan-

bonden het NTC en de RTC een rol, een voor-

nen eerder langs dan met elkaar gewerkt.

sen, bijvoorbeeld waar het leefbaarheid

beeldfunctie. Zeker waar het de participa-

in wijken betreft. Ze pleit voor welover-

tiesamenleving raakt, dat wil ook VWS. De

wogen keuzes op het gebied van ruimte

invloed van rolmodellen is groot, maar Van

voor sport en beweging, die vooraf en dus

Zanen kijkt ook verder dan de ‘toppers uit de

tijdens de planfase van nieuwe wijken

topsport’. “Topsporters als Dafne Schippers,

worden gemaakt. “Er achteraf ruimte voor

Epke Zonderland en Sven Kramer inspireren,

sport infietsen is duurder.”

maar de invloed van influencers is minstens

“Laten we bewuster blijven werken aan gezondheid”

zo groot. Tijdens de laatste Nationale Sport-

Inspireren

week kreeg een bekende YouTuber, bij een

Een leefbare omgeving waar alles samen-

bijeenkomst waar ik ook was, echt het groot-

“Sport loopt dwars door onze samenleving

komt, voor boodschappen, een etentje en

ste applaus toen hij fans vertelde waarom

heen. Geef het dan ook goed vorm! Begin, ik

dagelijkse portie beweging is haar ideaal.

sport zo lekker is. Hetzelfde zie je lokaal.

noem maar wat, inwoners te verleiden elke

“Dat punt raakt de kracht van onze vereni-

Binnen verenigingen zijn het ook de spelers

dag duizend meter te wandelen. Zorgkosten

gingsstructuur, dat staat voor laagdrempelig

uit de selectieteams die inspireren. Lokale

zullen omlaaggaan. Zo zijn er meer voor-

beweegaanbod op loopafstand, zonder dat je

helden, jongens en meiden die gedragen

beelden te bedenken. Het vraagt om wat lef,

per se lid hoeft te worden van de club. Als het

worden door de club, kunnen het verschil

om durf. Gewoon starten, dan gaan we zien

ons lukt die infrastructuur op peil te houden,

net zo goed maken.”

dat het werkt.”

Sport & Gemeenten • september 2020

ONDERWERP ARTIKEL

HILBERT BREDEMEIJER, WETHOUDER DEN HAAG, KIJKT VOORUIT

Topsportevenementen zijn belangrijk, voor de stad en om breedtesport te stimuleren 20

Sport & Gemeenten â&#x20AC;¢ september 2020

Foto: Shutterstock

TOPSPORTEVENEMENTEN DEN HAAG

Tekst: Sandra van Maanen

Corona zette een dikke streep door festivals en sportevenementen in Nederland. Ze werden afgelast of tot nader order uitgesteld. Los van alle teleurstelling die dit opleverde, had het grote financiĂŤle impact. Wat leerden we ervan? Zijn er creatieve oplossingen en alternatieven en op welke manier gaan we in de toekomst met dergelijke evenementen om? We vroegen het Hilbert Bredemeijer, wethouder Onderwijs, Sport en Buitenruimte in Den Haag. Sport & Gemeenten â&#x20AC;˘ september 2020

SPORTEVENEMENTEN DEN HAAG

Foto: Martijn Beekman

“Op een later moment zal alles opnieuw georganiseerd moeten worden en dat brengt uiteraard extra kosten met zich mee” Den Haag had dit jaar veel moois in petto op het gebied van sport. Niets ging door, na de persconferentie van 15 maart. Dat deed pijn?

als gemeente. Ook zal er een nieuw beroep

“Dat deed het zeker. Alle festivals en sport

Veel bedrijven staan er immers minder flo-

evenementen werden afgelast. De impact

rissant voor, na deze crisis.”

moeten worden gedaan op sponsors uit het bedrijfsleven. De vraag is echter of partijen die dit jaar vol overgave medewerking verleenden, in staat zijn dat wederom te doen.

van evenementen op onze stad is groot, Olympic Festival, dat we in samenwerking

De organisatie zal sowieso anders moeten.

met NOC*NSF organiseren, niet doorging,

“Met oog op coronamaatregelen zeker.

vond ik persoonlijk jammer. Omdat ik uit

Bezoekersstromen zullen op een andere

Hilbert Bredemeijer, wethouder Onderwijs,

ervaring weet hoe leuk het is als alle sport-

manier gemanaged moeten worden, we

Sport en Buitenruimte gemeente Den Haag.

bonden zich tijdens de Olympische Spelen

moeten nadenken over passende maatre-

presenteren op het strand in Scheveningen.

gelen om mensen op een veilige manier mee

Dan krijgt de jeugd de kans mee te doen,

te nemen in sportbeleving. En niet in het

andere opzet van evenementen, andere ver-

zelf kennis te maken met sport. Vier jaar

minst; we moeten ook toezien op en garan-

dienmodellen daarin en schakelt door zodat

geleden, tijdens het eerste Olympic Festival,

deren dat sporters hun sport op een veilige

er straks, als het virus beter onder controle

kreeg mijn dochtertje, ze was toen net vier,

manier kunnen uitoefenen. Ook dat zorgt

is, met aanpassingen weer mooie evene-

hier voor het eerst een hockeystick in han-

voor een extra financiële opgave. Wat we

menten en festivals mogelijk zijn.”

den. Inmiddels speelt ze met veel plezier bij

weten is dat de kosten van grote evenemen-

een van onze verenigingen.”

ten gigantisch zijn, ook voor gemeenten.

Wat doet Den Haag zelf?

“Jammer was ook dat de Invictus Games

Toch mag dat geen argument zijn om vanaf

“De allergrootste zorg die ik heb is de finan-

[internationaal sportevenement voor fysiek

nu niets meer te organiseren. Dat willen en

ciële situatie van sportverenigingen in onze

en mentaal gewonde militairen, red.] in mei

doen wij zeker niet! Wel moeten we nu de

gemeente. Die hebben we hard nodig. Zij

niet doorgingen. Maar wat me bijzonder

balans opmaken, kijken wat mogelijk is, wat

zijn de basis van een fijnmazig sportnet-

aan het hart ging was de streep die door de

wél kan.”

werk dat iedereen in deze stad uitnodigt

economisch, maar ook op inwoners. Dat het

Special Olympics [Spelen voor sporters met

om te gaan sporten en bewegen. Verenigingen werden geconfronteerd met een acute

voor waren we voor het eerst gaststad. Op

Dat heeft Den Haag over, voor alle sporters en sportliefhebbers.

een later moment volgend jaar zullen ze hier

“Zeker, maar vergis je niet in de impact op

Kantines sloten plotseling, sportparken

alsnog plaatsvinden. Dat hebben we met de

de gehele stad. De derving van inkomsten

eveneens. Een deel van de leden zegde het

organisatie afgesproken.”

was gigantisch voor bijvoorbeeld hotels en

lidmaatschap op en lucratieve toernooien

een geestelijke beperking, red.] ging. Daar-

en vrijwel volledige inkomstenderving.

alle kleine ondernemers die meeliften op

en zomerkampen konden niet plaatsvin-

Naast al die emoties waren het ook zakelijke tegenvallers.

een evenement. Denk eens aan de tenten-

den. Maar ook veel sponsors trokken zich de

en podiumbouwers, cateraars, leveranciers

afgelopen periode terug. Wat betekent dat

“Financieel was de impact enorm. Want op

van mobiele toiletten, enzovoorts. De eve-

werkelijk voor al die clubs? Geen idee, die

een later moment zal alles opnieuw geor-

nementenindustrie is een keten waarin veel

som is voor de gemeente lastig te maken.

ganiseerd moeten worden en dat brengt

bedrijven samenwerken en veel mensen

Wat we ons realiseren is dat de uitstraling

uiteraard extra kosten met zich mee. Voor

een boterham verdienen. Die keten werkt

van topsportevenementen binnen onze

de organiserende partijen zelf en voor ons

nu aan covid-control, denkt na over een

gemeentegrenzen groot effect heeft op

Sport & Gemeenten • september 2020

SPORTEVENEMENTEN DEN HAAG

het bereik en succes van de lokale sportver-

Dus…

enigingen. Om die reden roepen we ze via

“Dus moeten we de stad van binnenuit ver-

buurtsportcoaches al jaren op mee te liften

sterken, via de verenigingen die een net-

op alle aandacht, ook met programmering

werk vormen in alle wijken. Topsportevene-

voor niet-leden. Het slechtste scenario na

menten zijn onwijs belangrijk voor de stad

corona is dat inwoners die van nature niet

en hebben uitstraling, een spin-off naar de

sporten en bewegen, straks niet meer op

breedtesport.”

“We moeten de stad van binnenuit versterken, via de verenigingen die een netwerk vormen in

deze manier bereikt worden. En dat mensen

alle wijken”

die net gestart waren weer stoppen. Vereni-

Wat hoopt u?

gingen zijn met hun substantiële aanbod

“Dat er snel een vaccin is en we het normale

voor niet-leden –voor ouderen, kinderen,

leven weer kunnen oppakken. Een topeve-

mensen met een beperking – onmisbaar.”

nement waar we nu al naar uitkijken is het

stad meedenken. Ik kan me bijvoorbeeld

WK zeilen. Er ligt nu een verzoek van de

voorstellen dat je grote evenementen deels

Wat biedt, met oog op de afgelopen periode, hoop?

wereldzeilbond om het evenement door te

ook kunt beleven op afstand, door bijvoor-

schuiven naar 2023. Voor onze stad is zo’n

beeld grote beeldschermen in te zetten, in

“Toch wel de switch die de sportverenigin-

event het summum, we hebben er tien jaar

plaats van tribunes. Nadenken over hoe het

gen maakten, van fysiek naar digitaal/social

over gedaan het naar Den Haag te krijgen!

anders kan is een opdracht die Den Haag als

media. Dat vind ik bewonderenswaardig.

De hele wereld is er getuige van en natuur-

gastheer aanneemt, maar die ook VWS, de

Den Haag is een bijzondere stad, met een

lijk hoop je vanuit sportief oogpunt dat alle

sportbonden en organisatoren tot naden-

grote verscheidenheid aan wijken. In veel

deelnemers straks hier kunnen komen en

ken moet aanzetten.”

wijken werd tijdens corona steeds meer bui-

topprestaties leveren. Het is pas over drie

ten op straat gesport, kwamen mensen uit

jaar, maar nu al wordt ingezet op de veilige

Den Haag neemt een voorsprong.

hun huizen en werden er bijvoorbeeld bal-

weg, een goed doordachte organisatie.”

“We zitten nu nog midden in de hectiek,

konfitnesslessen georganiseerd. Als het lukt

“Vanuit dat perspectief zal naar veel meer

maar dit najaar nemen we de tijd om de

een deel van deze mensen te verleiden en

sporten worden gekeken, vermoed ik. En

balans op te maken, conclusies te trekken.

door te laten stromen naar het verenigings-

‘anders’ kan ook best ver gaan. Laatst liep

Hoe gaan we zaken duiden, hoe gaan we

leven, is dat goed nieuws.”

Dafne Schippers een virtuele wedstrijd

ermee om? Wat we moeten voorkomen is

tegen een dame in Californië. We zullen

dat alle partners die betrokken zijn bij de

Vanzelfsprekend is het niet.

moeten wennen aan het idee dat grote

organisatie van grote sporten publieks

“Nee. Want wat je tegelijk ziet is dat een grote

(sport)evenementen op nieuwe manieren,

evenementen verschillende routes gaan

en diverse stad als Den Haag ook een diverse

maar wel vanuit beleving en impact, wor-

volgen. We herpakken de samenwerking en

aanpak vereist. In delen van de stad, waar de

den georganiseerd. Daarin gaan we als

kijken vanuit dat perspectief vooruit.”

grote clubs zichtbaar zijn, werkte het goed. Maar Den Haag kent ook wijken waar mensen met de gordijnen dicht binnenblijven. Om die reden zijn we met alle 270 verenigingen in gesprek gegaan, hebben we gevraagd wat ze nodig hebben om kwetsbare doelgroepen te bereiken. Want we willen dat er ook op pleintjes in de Schilderswijk cricket wordt gespeeld. Of dat daar voetbalclincis worden gegeven. Vanzelfsprekend is het namelijk niet, dat je als gaststad voor internationale sportevenementen al je inwoners bereikt. Zelfs met een Topsportcampus en een beachvolleybalstadion om de hoek niet. Of topzeilers die hier langs de kust trainen. Ik ken kinderen uit buurten daar die het strand

Foto: Shutterstock

nog nooit hebben gezien.”

Sport & Gemeenten • september 2020

INTERVIEW STIJN STEENBAKKERS

STIJN STEENBAKKERS, CHIEF TECHNOLOGY OFFICER SPORTINNOVATIE

“ Corona liet zien hoe fundamenteel sport is”

INTERVIEW STIJN STEENBAKKERS

Eén ding werd Stijn Steenbakkers, Chief

razendsnel geschakeld en vooruitgedacht.” “Maar ook vanuit hun sociale functie waren verenigingen creatief. Ik

Technology Officer Sportinnovatie en

zag clubs die, om toch in contact met hun leden te blijven, digitale spellen organiseerden. Dat moeten ze vasthouden, die ervaring los-

wethouder in Eindhoven duidelijk: de rol

laten hoeft niet. Op topsportniveau werd eveneens fors ingezet op innovatie. Op het TU-terrein in Eindhoven zijn bijvoorbeeld testen

van sport als middel om een crisis te lijf te

uitgevoerd om te onderzoeken hoe aerosolen in fitnessruimtes zich verspreiden. De ervaring die hier is opgedaan is van grote waarde.

gaan, is onmiskenbaar groot.

Voor de kennis over verspreiding van het virus, voor sportscholen, maar natuurlijk ook voor alle denkbare overige ruimten waar ventilatiesystemen hun werk doen. Zo zie je dat innovatie in sport ook

Tekst: Sandra van Maanen

positieve effecten kan hebben voor andere sectoren.”

Welke conclusie trekt u, wat veranderde er definitief? “Sport in openbare ruimte zal zich verder ontwikkelen. Kijk eens “Er is veel zichtbaar geworden. De veerkracht van sportverenigingen

naar openbare parken waar inmiddels nog meer bootcampclubjes

bleek enorm, niet in de laatste plaats vanwege de vele vrijwilligers

actief zijn. Kijk naar de vele lopers, fietsers. Het aantal mensen dat

die klaarstonden om aangepast aanbod vorm te geven. Als er een sec-

thuiswerkt zal ten opzichte van vóór de crisis blijvend toenemen.

tor was die bewees heel veel te kunnen, is het sport. Natuurlijk zijn

Dus worden er door meer mensen vaker ommetjes gemaakt, in de

verenigingen blij met de financiële bijdrage van het rijk om de crisis te

directe omgeving.”

overleven. Maar voldoende is het eigenlijk niet. De waarde van sport met oog op gezondheid en sociale verbinding is toe aan herijking.”

Om het over kansen te hebben kijken we eerst terug. Wat zag u gebeuren op het gebied van beweging/rol van sport? Ook persoonlijk, voelde u zich beperkt of vond u manieren om toch in beweging te blijven? “Van origine ben ik een hockeyer, een teamspeler. Sinds ik wethouder in Eindhoven ben, heb ik te weinig tijd voor teamsport. Vandaar dat ik ben gaan hardlopen. Dat werkt wel, omdat ik het kan doen op de momenten die me uitkomen. Dat lopen kon, gelukkig. Voor alle team- en contactsporten is de afgelopen periode desastreus geweest, met de harde richtlijnen op het gebied van afstand en contact. Wat je al snel zag gebeuren is dat steeds meer mensen in de openbare ruimte gingen bewegen. Massaal thuiswerken gaf daar vooral in de eerste periode van de crisis, harde klappen. Kantineinkomsten vielen volledig weg en het sociale aspect – de vereniging als ontmoetingsplek – was ineens verdwenen.”

Wat gebeurde er op het gebied van sportinnovatie, uw aandachtsgebied? Lag dit volledig stil of werd de crisis aangegrepen om juist vooruit te denken? “Dat laatste! Wat je zag is dat bij verenigingen de noodzaak tot innovatie gevoeld en gevolgd werd. Op het moment dat de eerste versoepeling werd aangekondigd, kwamen ze direct met alternatieven. Trainingen op anderhalve meter, nieuwe oefeningen, sportinhoudelijke aanpassingen. Je zag het overal, bij voetbalverenigingen, hockeyclubs, zwemverenigingen, enzovoorts. Sportinhoudelijk werd

Foto: Shutterstock

bovendien een positieve spin-off aan. Sportverenigingen kregen,

“Innovatie in sport kan ook positieve effecten hebben voor andere sectoren” Sport & Gemeenten • september 2020

INTERVIEW STIJN STEENBAKKERS

“Als er een sector was die bewees

“Recent koos Eindhoven daarom voor de Lokaal Educatieve Agenda, een samenwerkingsverband tussen verschillende partijen in de

heel veel te kunnen, is het sport”

stad op onderwijsinhoudelijk niveau. Zij startten na de zomervakantie met verlengde schooldagen, waarin na schooltijd aandacht voor huiswerk én sport is. Daarnaast waren er de afgelopen zomerweken

Wie verdienen wat u betreft meer aandacht, meer stimulans om te gaan bewegen?

in de gemeente Eindhoven op verschillende plekken zomerscholen.

“Ouderen en meisjes van allochtone afkomst. Die groepen waren

nis te laten maken met sport. Verenigingen grepen deze kans zich te

ook al vóór de coronacrisis in beeld, nu werd duidelijk dat het niet

presenteren, leerlingen te laten proeven van meerdere sporten. Via

Om leerachterstanden weg te werken, maar ook om kinderen ken-

voor niets was. Corona maakte dat alles stil kwam te liggen, dat ouderen nog meer in een isolement raakten. Op sommige plekken verdwenen leerlingen, na sluiting van de scholen, (tijdelijk) van de radar. Met name groepen kinderen die ook voor deze crisis gemiddeld gezien al minder aan sport deden, bijvoorbeeld meisjes met een niet-westerse migratieachtergrond, hadden in deze tijd nog minder stimulans om te bewegen.”

Sport & Gemeenten • september 2020

“Sport zou meer gebruikt kunnen en moeten worden in verbinding met gezondheid”

INTERVIEW STIJN STEENBAKKERS

“Sport is zoveel meer dan competitie”

eenvoudig hun financiële huishouding in beeld kregen. Die app wordt inmiddels in 21 gemeenten in de Brainportregio beschikbaar gesteld aan verenigingen.”

vouchers en strippenkaarten kunnen kinderen bij de verenigingen mooie is dat via deze weg vooral kwetsbare kinderen die veelal niet

In welke innovaties ziet u, juist na wat COVID-19 veroorzaakte, sowieso perspectief?

vanuit huis gestimuleerd worden te sporten, wel bereikt worden.”

“Digitaal sportaanbod ontwikkelde zich spectaculair. Daarin zie ik

na deze zomer doorgaan met de sport die ze het leukst vinden. Het

zeker mogelijkheden voor de toekomst.”

Welke sportinnovaties die uit nood werden geboren, matchen wat u betreft met het ‘nieuwe normaal’, zijn te mooi om weer los te laten?

Hoe kijkt u naar samenwerking lokaal, regionaal en landelijk?

“Ik ben portefeuillehouder Economie, Brainport, Onderwijs, Inno-

“Dat moet nog nadrukkelijker beleidsoverstijgend worden. Ik

vaties en Sport. Is het vreemd dat mijn antwoord luidt: combineer

weet het: dit is een open deur. Maar sterker dan voorheen zagen

waar te combineren is! Laat ik het illustreren aan de hand van een

we dat sport zoveel meer is dan competitie. Het raakt meerdere

start-up, die vanuit Brainport aan de slag is gegaan met de ontwik-

domeinen. Corona liet zien hoe fundamenteel sport is om fit en

keling van een app waarmee sportverenigingen tijdens de crisis

gezond te blijven, maar ook voor sociale contacten en om eenzaamheid tegen te gaan en te doorbreken. Ineens ook voor mensen die niet meer naar hun werk konden, die hun collega’s moes-

Foto: Shutterstock

ten missen. Tijdens de coronacrisis voelden we allemaal dat het leven niks voorstelt zonder de ander. De sociale functie van sport werd tijdens corona voelbaar.” “Ten slotte bleek sport ook het domein om dingen uit te proberen, te testen. Verenigingen namen het voortouw door flexibel naar aanbod te kijken, nieuwe vormen uit te proberen. Ook het eerdergenoemde aerosolenonderzoek bij de TU is daar een mooi voorbeeld van. Hopelijk geeft de verdere doorontwikkeling een grote maatschappelijke bijdrage aan het tegengaan van de corona-effecten.”

Kansen wat u betreft liggen vooral in samenwerking, met een centrale rol voor sport. “Sport kan dé verbindende factor zijn, op economisch terrein en wat betreft onderwijs, innovaties en het sociale domein. Denk ook eens aan alle businessclubs, de netwerken in de stad die elkaar bij de sportclub ontmoeten. Binnen gemeenten is sport een belangrijk beleidsterrein wat voor veel inwoners heel direct tastbaar en relevant is. Sommige provincies besteden er ook veel aandacht aan. Ook op landelijk niveau komt er meer en meer aandacht, maar sport is daar nog geen dominant beleidsterrein. Er wordt ook relatief weinig geld aan uitgegeven, terwijl onze gezondheidzorg het koekoeksjong van de rijksbegroting is. Sport zou naar mijn idee meer gebruikt kunnen en moeten worden in verbinding met gezondheid. Corona heeft nadrukkelijk aangetoond dat we meer moeten investeren in de preventieve kant van gezondheid.”

“Bij verenigingen werd de noodzaak tot innovatie gevoeld en gevolgd” Sport & Gemeenten • september 2020

Foto: Shutterstock

Mulier Instituut

monitort de gevolgen van coronamaatregelen Tekst: IJdo Groot

De coronamaatregelen, die in maart 2020 werden genomen, hebben grote gevolgen voor de sportÂ sector. Hoe groot precies, en op welke segmenten, waren vragen die al snel na het ingaan van de lockdown door onder meer beleidsmakers werden opgeworpen. Om een antwoord te kunnen geven, startte het Mulier Instituut een onderzoek naar de gevolgen. De onderzoekgegevens die zijn verzameld tussen half april en half juni zijn inmiddels gepubliceerd in de Monitor Sport en corona, onder redactie van Hugo van der Poel en Ine Pulles. Het monitoren van de ontwikkelingen en de langetermijngevolgen gaan echter nog steeds door. 28

Sport & Gemeenten â&#x20AC;˘ september 2020

MONITOR SPORT EN CORONA

Halverwege maart 2020 werd een groot

steuningsstructuur waaronder sportbon-

op ruim 1,5 miljard euro. De uiteindelijke

deel van de sportsector stilgelegd. Bij sport-

den en NOC*NSF. De rapportage laat onder

schade wordt mede bepaald door de moge-

verenigingen stopten de competities en

meer de financiële gevolgen zien, de veran-

lijkheden om op kosten te bezuinigen en de

trainingen, sloten de accommodaties en

deringen in sporten beweeggedrag en de

hoogte van de uitkeringen uit de verschil-

kantines en werden algemene ledenverga-

indirecte schade op langere termijn. Naast

lende steunmaatregelen. Hiermee reke-

deringen en overige clubactiviteiten uit-

deze onderzoekgegevens bevat de rappor-

ning houdend wordt de totale schade tot

gesteld. Ook sportevenementen, betaald

tage reflecties op de bevindingen en enkele

1 augustus geschat op een bedrag tussen

voetbal, topsport en het ‘fysieke’ com-

aandachtspunten voor het gemeentelijk

de 0,4 en 0,6 miljard euro. De daadwerke-

merciële sportaanbod van fitnesscentra,

sportbeleid. De monitor kan gemeenten hel-

lijke schade voor de sport als gevolg van de

zwembaden, maneges en dergelijke konden

pen bij de vraag hoe adequaat te reageren

coronacrisis over heel 2020 zal hoger zijn,

geen doorgang vinden. De gevolgen waren

op de gevolgen van de coronacrisis.”

omdat sommige maatregelen nog gelden na

groot en verstrekkend, voor zowel sporters

1 juli en vanwege gevolgschade. Een goed

als sportaanbieders. Slechts een paar sec-

Kinderen

en definitief beeld van de schade in 2020 zal

toren van het sportsysteem hadden geen

Een van die aandachtspunten is de conclu-

pas half 2021 zichtbaar worden.

of beperkt last van de coronamaatregelen.

sie dat zowel volwassenen als kinderen als

Enkele hebben er zelfs van geprofiteerd,

gevolg van de coronamaatregelen minder

zoals de segmenten waar sport en bewegen

zijn gaan sporten en bewegen. Na de slui-

alleen of met huisgenoten wordt gedaan,

ting van sportverenigingen, scholen en

thuis of in de openbare ruimte, en eSports.

speeltuinen zijn beweegactiviteiten voor

Dit maakt de toekomstverwachtingen

kinderen zoals training, gymles, zwemles

somber voor bepaalde segmenten van het

en naar school wandelen of fietsen volle-

sportsysteem. Voor andere zijn er overle-

dig weggevallen. De weggevallen georga-

vingskansen en soms zelfs groeikansen.

niseerde sportactiviteiten werden maar

Daarmee lijkt een herschikking in het

beperkt gecompenseerd door meer bui-

sportsysteem waarschijnlijk. Hoe kunnen

tenspelen. “Kinderen die nauwelijks buiten

gemeenten hierop reageren?

speelden, zijn tijdens de coronacrisis nog minder gaan bewegen”, constateert Van der

“De rapportage laat onder meer de financiële gevolgen zien, de veranderingen in sporten beweeggedrag en de indirecte schade

Monitor

Poel. “Zij hebben hun vertier gezocht in het

De Monitor Sport en corona, die op 2 juli

spelen van computergames en dergelijke.

2020 werd gepubliceerd, bundelt de tot en

Daarentegen hebben veel kinderen die voor

met juni beschikbare ‘coronaonderzoeken’

de coronacrisis al vaak buiten speelden, de

in de sportwereld. Met elkaar geven deze

kans gegrepen om nog wat vaker naar bui-

Onder de verenigingen zijn vooral de grotere

onderzoeken een beeld van de gevolgen

ten te gaan. De verschillen in beweegtijd

clubs die een eigen accommodatie beheren

van de coronamaatregelen voor het sport-,

zijn scherper geworden. Gemeenten zullen

en personeel in vaste dienst hebben, in de

speel- en actief beweeggedrag, de organisa-

hieraan aandacht moeten geven, mede om

problemen gekomen. “Zodra de binnen-

tie en de financiering van de sport in Neder-

te voorkomen dat de toegenomen beweeg-

ruimten, zoals kantines, werden gesloten,

land. In het rapport zijn tevens prognoses

achterstand blijvende schade aanricht.”

kwamen er geen inkomsten meer binnen.

opgenomen voor de periode half maart tot

Het onderzoek toont opvallend grote ver-

Personeelskosten en andere vaste lasten

1 augustus.

schillen aan tussen leeftijdsgroepen. Maar

liepen wel door. Een biljartclub die in een

“Om adequaat te kunnen reageren op de

liefst vijftig procent van de kinderen in de

café biljart, zal een tijdelijke stop gemak-

gevolgen van de coronacrisis is het noodza-

basisschoolleeftijd liet in april een enorme

kelijker kunnen overleven. Als gemeenten

kelijk goed zicht te hebben op wat er precies

terugval zien in sporten beweegactiviteit,

financiële ondersteuning overwegen, lijkt

gebeurt”, zegt Hugo van der Poel, directeur

tegen vijftien procent van kinderen in de

het goed om met deze verschillen rekening

van het Mulier Instituut. “Daarom is het

middelbareschoolleeftijd. De jongere kinde-

te houden.”

Mulier Instituut gevraagd de gevolgen voor

ren verdienen dus extra aandacht.

op langere termijn”

Gevolgschade

de sportsector te inventariseren. We hebben gekeken naar sportverenigingen, spor-

Inkomstenderving

Daarnaast zullen gemeenten rekening moe-

tondernemers, ongeorganiseerde sport,

De totale inkomstenderving voor de sport

ten houden met gevolgschade. Deze vorm

topsport, sportevenementen en de onder-

sector tot 1 augustus 2020 wordt geschat

van schade treedt op wanneer de vraaguit-

Sport & Gemeenten • september 2020

MONITOR SPORT EN CORONA

Openbare ruimte Kennisconsortium Sport en corona

Een ander aandachtspunt voor gemeenten

De Monitor Sport en corona, uitgevoerd door het Mulier Instituut, is de eerste over-

is het grote belang van de buitenruimte om

zichtsstudie in een serie monitors vanuit het nieuw opgerichte kennisconsortium

te kunnen sporten, spelen en actief te kun-

Sport en corona. In dit consortium hebben het Mulier Instituut en Kenniscentrum

nen bewegen. Tijdens de crisis hebben velen

Sport & Bewegen op verzoek van de uitvoeringsalliantie van het Nationaal Sport

kunnen fietsen, wandelen, hardlopen en

akkoord (Ministerie van VWS, Vereniging Sport en Gemeenten en NOC*NSF) hun

fitnessen in groene en beweegvriendelijke

krachten gebundeld. Met voor het Mulier Instituut als belangrijkste opdracht om

omgevingen, die onder de noemer recrea-

de gevolgen van de coronamaatregelen voor de sport te monitoren.

tiebeleid zijn aangelegd. Die ‘recreatieve’

Kenniscentrum Sport & Bewegen heeft het platform www.sportencorona.nl

voorzieningen hebben hun waarde bewe-

ontwikkeld om de beschikbare kennis, data en praktijkvoorbeelden te delen.

zen en instandhouding en uitbreiding ervan

Daarnaast inventariseert het Kenniscentrum Sport & Bewegen welke vragen en

zijn belangrijk om de inwoners ook in de toe-

problemen er leven binnen de sportsector en voorzien zij de sector van praktische

komst in beweging te houden. “De corona-

instrumenten en advies om de kennis toe te passen binnen beleid en praktijk.

crisis heeft nogmaals duidelijk gemaakt dat

De Monitor Sport en corona is te downloaden op het kennisplatform

de openbare ruimte goede mogelijkheden

www.sportencorona.nl. Hier is ook meer informatie te vinden over het kenniscon-

biedt voor allerlei vormen van sport, actieve

sortium, evenals inspiratie en voorbeelden uit de praktijk.

recreatie en buitenspelen”, stelt Van der Poel. “Door activiteiten naar bijvoorbeeld een park te verplaatsen, konden volleybalverenigingen, vechtsportclubs, enzovoort,

val in de crisisfase gevolgd wordt door krimp

paardensportvereniging de coronacrisis

doorgaan. Het buiten sporten en bewegen

aan de aanbodszijde, doordat bedrijven

hebben overleefd, maar er is nog steeds een

intensiveerde zelfs. Zeker nu blijkt dat de

failliet gaan en organisaties worden opge-

probleem als intussen de golfaccommoda-

haard van virusbesmettingen in binnen-

heven. Van der Poel adviseert gemeenten te

tie, het racketcentrum en de manege, alle-

ruimten kan liggen waarin veel mensen

overwegen het commerciële sportaanbod

maal sportbedrijven, wel de deuren hebben

dansen, feesten en bewegen, zal de druk

mee te nemen in de eventuele plannen voor

moeten sluiten. Als deze accommodatiever-

op de openbare ruimte toenemen. Hiermee

ondersteuning. “Ook sportondernemers

huurders omvallen, valt een groot deel van

zullen gemeenten rekening moeten houden

met een eigen accommodatie en personeel

de sportinfrastructuur weg. Dit vergt beleid

en hun aandacht voor sporten beweegmo-

in vaste dienst zijn hard geraakt door de

en inzet van steunmaatregelen met oog

gelijkheden in de buitenruimte niet laten

coronamaatregelen. Doorlopende lasten

voor de samenhang tussen accommodaties,

verslappen.”

maken de mogelijkheden tot kostenbespa-

organisaties en activiteiten.”

Vervolg

len omvallen, is dus groot. Hoewel gemeen-

De rapportage is de eerste in een reeks

ten zich vanouds niet met de commerciële sport bemoeien, lijkt het mij verstandig nu wel ondersteuning te overwegen. Als de basis van het lokale sportbeleid is: inwoners meer laten sporten en bewegen, is de bijdrage van de commerciële sportaanbieders niet te onderschatten. Als zij omvallen, beïnvloedt dat het sportdeelnamecijfer van de gemeente. De vraag is of je dit als gemeente

Foto: Fotostudio Red Green Blue

ring klein. Het risico dat deze bedrijven zul-

laat gebeuren zonder in te grijpen, of dat je tuur zo veel mogelijk intact blijft.” Daarbij wijst Van der Poel op de grote onderlinge verwevenheid van de verschillende segmenten van het sportsysteem.

Sport & Gemeenten • september 2020

kelingen monitoren. Ten eerste omdat een deel van de coronamaatregelen doorloopt na 1 augustus. Ten tweede omdat het op dit moment niet ondenkbaar is dat de versoepeling van sommige maatregelen zal worden teruggedraaid. En ten derde omdat pas volgend jaar de gevolgschade echt kan worden berekend, nadat de sportaanbieders hun jaarrekeningen hebben opgemaakt.”

ervoor zorgt dat de lokale sportinfrastruc-

“Het is mooi dat straks de golf-, tennis- en

monitorrapportages. “We blijven de ontwik-

Hugo van der Poel, directeur Mulier Instituut.

MONITOR SPORT EN CORONA

Financiële stromen voor sportverenigingen en verwachte gevolgen coronamaatregelen (kleurindicatie).

 Stabiele geldstroom

Ministerie van VWS

 Onzekere geldstroom  (Grotendeels) weggevallen geldstroom

Overige ministeries 6

Provincies 7

Gemeenten

Sportverenigingen 11

Private partijen

consumenten Jeugdfonds Sport & Cultuur en anderen

Financiële stromen in de Nederlandse breedtesport en verwachte gevolgen coronamaatregelen (kleurindicatie). 3 Ministerie van VWS Overige ministeries

2 Sportbonden

Gemeenten 14

Fondsen en stichtingen

Sportverenigingen Sportondernemers 15

21 11

Consumenten

Jeugdfonds Sport & Cultuur en anderen

Private partijen 10

8 7

Nederlandse Loterij

NOC*NSF

Provincies

19 20

Ongeorganiseerde sport 18

16 17

 Stabiele geldstroom  Onzekere geldstroom  (Grotendeels) weggevallen geldstroom

Sport & Gemeenten • september 2020

Geschatte omzetderving als gevolg van de coronamaatregelen voor het totaal van alle sportondernemers (in euro’s x10.00). t/m april

Omzet-

Mei

Juni

Juli

268.750

197.600

197.050

151.500

268.750

466.350

633.400

814.900

derving Cumulatief Bron: Platform Ondernemende Sportaanbieders (POS), 2020. Bewerking: Mulier Instituut.

ONAFHANKELIJK EN OBJECTIEF ADVIES VOOR SPORTPARKEN  SNEL ADVIES  DESKUNDIG BEHEER  ZORGELOZE PROJECTEN  VOOR ALLE TYPES SPORTVELDEN EN SPORTBANEN

Financiële stromen voor de sportondernemers en verwachte gevolgen coronamaatregelen (kleurindicatie).

Gemeenten

Voor meer informatie bel of mail ons! 015-2852211 • info@bas-sport.nl

Private partijen

16 Sportondernemers

Consumenten

Sportverenigingen

 Stabiele geldstroom  Onzekere geldstroom  (Grotendeels) weggevallen geldstroom

www.bas-sport.nl

32 Sportopzetten & Gemeenten • september 2020 2475_BAS_Advertentie 90x243mm aug 2020_ARKO.indd 1

18/08/2020 11:45

MONITOR SPORT EN CORONA

Uitgavenposten waar verenigingen verwachten op te kunnen bezuinigen tijdens de coronacrisis (bij beperkende maatregelen tot en met 28 april of tot en met juli) (in procenten, meerdere antwoorden mogelijk, n=3.256).

40 32 30 27 26 24 17 13 11 8

0 Kantine-inkopen Huur accomodatie(s) Energielasten (gas, elektra, inclusief heffingen) Vrijwilligersvergoedingen Clubactiviteiten Bondsafdrachten Sport- en spelmaterialen Accomodatiekosten (onderhoud, investeringen) Personeelskosten (salarissen) exclusief gebruik van noodmaatregelen Verzekeringen e.d. Overige/diversen Weet niet Geen, we kunnen niet besparen

100

1 6 5 21

Bron: Mulier Instituut, Vragenlijst impact coronacrisis op sportverenigingen, april 2020.

Sport & Gemeenten â&#x20AC;˘ september 2020

NIET GENOEG NAAR WAARDE GESCHAT

Foto: Shutterstock

Sport als wapen tegen de pandemie

Sport & Gemeenten â&#x20AC;¢ september 2020

SPORT ALS WAPEN TEGEN PANDEMIE

Hoe fitter de bevolking, hoe lager de sterftecijfers bij een pande-

ters mee te nemen. Sport is van groot belang voor het onderwijs, voor de volksgezond-

mie. De verzwakte conditie van miljoenen soldaten en burgers

heid. Dat belang wordt wel erkend, maar niet genoeg naar waarde geschat. Sport

na vier jaar wereldoorlog I, droeg sterk bij aan de massale sterfte

is enkel een directie bij het Ministerie van VWS; de rijksbegroting voor sport bedraagt

aan de Spaanse griep. Sport en bewegen zijn belangrijke onder-

iets van 140 miljoen euro, cijfers achter de komma voor Haagse financiële begrippen.

delen van een gezonde levensstijl. De politiek zou deze crisis dus

De bulk van de sportuitgaven worden door de lokale overheden voor hun rekening

moeten aangrijpen om nog veel meer te investeren in sport (en

genomen, maar die zijn versnipperd over honderden gemeenten. Dat versterkt die

dat ook door bedrijven en verzekeraars te laten doen), maar de stem van de sector weerklinkt niet luid genoeg.

versnippering in de belangenbehartiging.”

“Het belang van sport Tekst: Jeroen Kuypers

wordt niet genoeg naar waarde geschat”

Binnen de Nederlandse Sportraad is Ber-

stem. Het maatschappelijk belang van de

nard Wientjes voorzitter van de commissie

sport wordt steeds groter, maar de belan-

die moet nagaan hoe een toekomstbesten-

genbehartiging van de sportbranche – ver-

Een lid is geen klant

dige organisatie en financiering van de sport

enigingen, topsport en commerciële sport-

Kan de sportsector in dat opzicht de late

eruit moet zien. Dat de keuze voor de leiding

aanbieders – houdt daarmee geen gelijke

gevolgen dragen van de verzuiling die

op hem viel, is zeker geen toeval. Wientjes

tred. Dat moet echt veranderen.”

Nederland decennialang in haar greep had?

was jarenlang voorzitter van VNO-NCW en

Bernard Wientjes denkt van wel. “Ik ben

was als zodanig lid van tal van commissies

Cijfers achter de komma

geboren in 1943, dus ik behoor tot de laat-

waarin leden van de overheid en het maat-

Hoé dat moet veranderen, is een van de vra-

ste generatie die bewust in de verzuiling

schappelijk middenveld met elkaar overleg-

gen die zijn commissie momenteel onder-

is opgegroeid. Ik ging naar een katholieke

den over hervormingen. Dat leverde hem

zoekt. Over het waaróm van de versnippe-

school en een katholiek gymnasium, dus

de – half-spottende, half-bewonderende –

ring heeft Bernard Wientjes echter wel al

sportte ik ook in een katholieke vereniging.

bijnaam op van ‘vleesgeworden polderaar’.

een idee: “In de sport draait het meer om

Als ik het indertijd had gewaagd lid te wor-

Zijn werkgeversorganisatie, VNO-NCW was

mensen en emoties dan om zakelijke resul-

den van een protestantse club, zou ik van

“samen gaan wonen” met MKB-Nederland

taten. Daarin verschilt ze van het bedrijfs-

school zijn gestuurd. Dat sporten werd, net

na eerder ontstaan te zijn uit een fusie. “Zo

leven. Maar ondertussen is het belang van

als het hele maatschappelijke leven, binnen

ontstond één samenwonende en intensief

de sport wel sterk gegroeid, ook financieel.

de zuil georganiseerd, grotendeels buiten

samenwerkende ondernemers- en werkgeversorganisatie die de belangen van het overgrote deel van de werkgevers kon behartigen en die daardoor ook een zwaar gewicht in de schaal legde tijdens het lobbywerk bij de overheid,” verduidelijkt hij. “De politiek sprak vanaf dat moment bijna

de overheden om, in een breed scala van

“De sportsector is versnipperd en spreekt niet met één stem”

altijd met één partij. Toen ik enkele jaren

verenigingen. Sporten was vooral leuk. Ik tennis graag en als student roeide ik af en toe. Voor mij en veel anderen was dat roeien ook een excuus na afloop de kroeg in te duiken, voor enkelen telden vooral de wedstrijdresultaten. Dat waren de fanatici die topsporters werden. In principe is die sport-

terug gevraagd werd om zitting te nemen

beleving na de verzuiling hetzelfde geble-

in de Nederlandse Sportraad, was dat ook

Topsport is goed voor ons nationaal gevoel

ven: we zijn nog steeds vooral lid van een

het eerste dat me opviel: de versnippering

maar evengoed voor onze economie. Op een

vereniging en we sporten om het plezier van

van de sportsector. Ze spreekt niet met één

handelsmissie doe je er goed aan topspor-

het bewegen en het samenzijn. Maar een

Sport & Gemeenten • september 2020

SPORT ALS WAPEN TEGEN PANDEMIE

“Topsport is goed voor

sport. De vereniging heeft onmiskenbaar

programma’s Gezonde Levensstijl, waar-

bijkomende

(opvoedkundig,

mee verzekeraars twintig jaar terug op

ons nationaal gevoel,

integrerend), de sportschool levert arbeids-

de markt kwamen, niet meer in die vorm.

plaatsen op en de ongeorganiseerde sport-

Corona bewijst het immense belang van een

maar evengoed voor

beoefening is een goedkope vorm van

goede lichamelijke conditie en dus van een

vrijetijdsbesteding. Je hoeft er geen accom-

gezonde levensstijl, niet om de zorgkosten

onze economie”

modaties voor te bouwen of onderhouden,

omlaag te brengen – dat lukt daarmee niet

de bestaande openbare ruimte volstaat.

omdat mensen ook langer leven – wel om de

Van belang is dát de Nederlander sport.

Nederlanders een zo lang en vooral gezond

vereniging is niet altijd de ideale organisa-

“Met onze sportparticipatie, het bewegen

mogelijk leven te bieden. Ik twijfel er niet

tievorm om tegemoet te komen aan nieuwe

voor het plezier, zit het wel goed,” vindt

aan dat deze pandemie zal eindigen, maar

sportwensen. Klachten komen alleen op de

Wientjes, “maar als de coronacrisis iets

het is niet de eerste en het zal niet de laatste

jaarlijkse vergadering aan bod of worden

heeft aangetoond, is dat het nog altijd niet

afgehandeld door een bekend bestuurslid.

genoeg is voor de gezondheid. Mensen met

Een lid is nu eenmaal geen klant, en dat

een gewicht van 150 kilo kwamen in de IC op

voordeel heeft het commerciële segment

hun buik aan de beademing; patiënten met

van de sportsector wel. Daarom worden

diabetes en hart- en vaatziekten zijn over-

sporters, in algemene zin, meer op hun wen-

vertegenwoordigd in de sterftecijfers; alle-

ken bediend in bijvoorbeeld sportscholen.

maal aandoeningen die verergerd worden

Die doen er zelfs alles aan om het er net zo

door een gebrek aan lichaamsbeweging.

gezellig te maken als op de vereniging.”

Dat weten we al jaren. Toch hebben we in

voordelen

het onderwijs het aantal uren lichamelijke

Wake-upcall

opvoeding niet opgeschroefd. Toch zijn de

Voor de samenleving is het van weinig

meeste pogingen om bedrijfssport van de

belang in welk verband de Nederlander

grond te trekken mislukt. Toch bestaan de

“Een vereniging is niet altijd de ideale organisatievorm om tegemoet te komen aan nieuwe sportwensen” zijn ook. De Spaanse griep kostte ons honderd jaar terug zes keer zoveel doden als de COVID-19 tot nu toe, en dat op een bevolking die vier keer kleiner was. De volgende pandemie zal niet weer een eeuw op zich laten wachten. Corona moet dus fungeren als wake-upcall. We moeten als samenleving streven naar een bevolking die collectief fitter is en dus beter bestand tegen een epidemie dan nu.”

Incentives Volgens Wientjes zouden overheden, bedrijven en instellingen daarom een stap verder moeten gaan dan nu. “Neem verzekeraars. In plaats van het enkel aanbieden van programma’s om bijvoorbeeld te stoppen met roken, zouden ze een financiële incentive kunnen inbouwen om gezonder te gaan leven. Die programma’s helpen de mensen die toch al gemotiveerd waren over de streep, een korting op de premie kan ook

Bernard Wientjes, raadslid Nederlandse Sportraad en voorzitter van de commissie Organisatie en

de groep achterblijvers overtuigen. Mis-

Financiering van de Sport.

schien moet het sporten financieel meer

Sport & Gemeenten • september 2020

Foto: Shutterstock

SPORT ALS WAPEN TEGEN PANDEMIE

worden gestimuleerd. Ook al weten we dat

zullen moeten samenwerken en ook meer

nen te krijgen. Het politieke draagvlak voor

de hoogte van de contributie van een ver-

met één mond leren spreken. Op die manier

meer investeringen in de sport is breed.

eniging voor iemands favoriete sport zel-

ontstaat ook een betere kans om samen te

Niemand is daar tegen, maar tegelijk beseft

den als drempel fungeert, toch kan er op dat vlak nog wel het een en ander verbeterd worden.”

Stippen op de horizon Wientjes spreekt opvallend vaak in de voorwaardelijke wijs, en dat heeft een reden. “We zijn als commissie momenteel nog volop bezig met luisteren. We vragen overal om ideeën en suggesties. De tijd om conclusies te trekken en aanbevelingen te for-

niemand echt voldoende hoe belangrijk

“Corona bewijst het immense belang van een goede lichamelijke

sport is geworden voor de gezondheid van onze bevolking en dus ook van onze samenleving en economie. En ondertussen tikt de coronaklok verder en is de wekker van de volgende pandemie al gezet.”

conditie en dus van een gezonde levensstijl”

muleren is nog niet aangebroken, maar een paar stippen op de horizon, zoals ik ze heb geschetst, beginnen zich al af te tekenen.

werken met de rijksoverheid en dat is nodig

Het is duidelijk dat de verschillende segmen-

om het belang van sport beter op het net-

ten binnen de sportsector meer met elkaar

vlies van de verschillende bewindsperso-

Sport & Gemeenten • september 2020

Foto: Shutterstock

ONDERWERP ARTIKEL

ERIK SCHERDER SORTEERT VOOR OP ICONISCHE MAATREGELEN

Dagelijks bewegen beschermt, ook tegen het coronavirus Tekst: Sandra van Maanen

Sport & Gemeenten â&#x20AC;¢ september 2020

ICONISCHE MAATREGELEN

Erik Scherder, hoogleraar neuropsychologie,

U noemde ziekten, gerelateerd aan zitten, zoals obesitas, hart- en vaatziekten en diabetes type 2, onlangs een pandemie.

geeft het toe: ook hij werd overvallen door de

“Ja, dat is het. En het is verschrikkelijk dat we er tot nu toe niet in slagen deze de kop in te drukken. Bijvoorbeeld: wereldwijd zijn er

impact van corona. “Ik was er niet op voorbereid,

nu al 41 miljoen kinderen in de leeftijd van nul tot vijf jaar met overgewicht/obesitas. Stel je dat is eens voor, 41.000.000 kinderen van

het werd aanvankelijk ook beschouwd als een

nul tot vijf jaar! Dat aantal zal alleen maar toenemen zolang beweging geen vast onderdeel van hun dag is. Als kinderen naar school

distance disaster, iets dat zich ‘ver weg ergens in

worden gebracht met de auto, tijdens de lessen alleen maar op hun stoeltje zitten en na schooltijd zittend gamen, grijpt obesitas alleen

China’ voltrok. Gek genoeg lagen er al lang studies

maar sneller om zich heen.”

naar SARS-1 waar al werd gewaarschuwd: kijk

Waarom lukt het maar niet daaraan iets te doen? “Het antwoord is gebrek aan samenwerking. Tot nu toe lukte het de

er niet naar als een distance disaster. Het waren

diverse departementen niet om hierin samen op te trekken. VWS, onderwijs, financiën, infrastructuur en ook sport moeten echt gaan

exacte kopieën van wat ons hier is overkomen.

samenwerken. Studies naar oplossingen laten zien dat het mislukken van de aanpak van de pandemie ‘physical inactivity’ te wijten

Mijn conclusie: we hebben er niets van geleerd.”

is aan een gebrek aan intersectorale samenwerking. Maar dat gaat wel veranderen! Het manifest Bewegen, het nieuwe normaal dat Joop Alberda samen topsporters en toptrainers in coronatijd heeft

Ondanks die wrange constatering kantelt het gesprek met Scher-

opgesteld, leverde na publicatie in alle grote dagbladen nog die-

der al snel. Want hij kijkt liever vooruit. Naar manieren om in de

zelfde dag reacties op van Martin van Rijn en Paul Blokhuis. Begin

toekomst te voorkomen wat zich de afgelopen maanden op de IC’s

juli al zat de groep, waarvan ik ook deel uitmaak, bij vijf departe-

voltrok. Daarvoor is verandering nodig, verregaand ook. Of, zoals hij

menten waaronder VWS aan tafel. Nu is het moment aangebroken

het zelf noemt, ‘iconische maatregelen’. “Uit internationale studies

dat vanuit samenwerkende beleidsterreinen wordt gekeken hoe

blijkt dat een actieve leefstijl ons afweersysteem sterker maakt en

beweging, levenslange actieve leefstijl, kan worden gestimuleerd.

beschermt tegen complicaties van virussen. Het is deze keer dus

Dus ook op gemeentelijk niveau. Begin september maken we een

niet zo dat ik hier vanuit mijn enthousiasme iets roep, dit komt van

start met het maken van de plannen. Zoals ik al zei: het moeten ico-

andere wetenschappelijke studies. Het goede nieuws is dat wij hier

nische maatregelen worden! Dat we nu wel moeten doorpakken is

met die data aan de slag gaan. Nederland gaat vooroplopen in het

iedereen duidelijk.”

stimuleren van een actieve leefstijl en weerstand!”

Waarin zit de clou, wat kunnen we doen? “Exercise protects against the mental and physical consequences of corona, is de conclusie. Ik pleit al jarenlang voor een actieve leefstijl ten behoeve van gezondheid en de hersenen. Corona vormt een wake-upcall, liet zien dat twee pandemieën (pandemie ‘physical inactivity’ en de pandemie ‘COVID-19’) samenkwamen, met extra veel slachtoffers tot gevolg. Wat we moeten doen, is het benadruk-

“Uit internationale studies blijkt dat een actieve leefstijl ons afweer systeem sterker maakt en beschermt tegen complicaties van virussen”

ken van het belang van een actieve leefstijl. Bij beide pandemieën komt heel duidelijk naar voren dat vooral binnen kwetsbare doelgroepen – mensen met obesitas, hart- en vaatziekten en diabetes

Wat is de kern van die maatregelen?

– de meeste slachtoffers vallen. Over schuld ga ik het niet hebben,

“Simpel: we moeten af van het vele zitten en gaan voldoen aan de

goede gezondheid is niet altijd gevolg van gedrag. Obesitas kent ver-

beweegnorm. Dagelijks voldoende beweging in combinatie met

schillende oorzaken. En lang niet altijd hebben mensen voldoende

slaap en goede voeding over de gehele levensloop is wat ons gaat

financiële middelen om gezonde voeding te kopen – het is vaak heel

helpen om ons immuunsysteem te versterken. Onze kinderen al

duur, terwijl vet eten wél betaalbaar is – of om lid te worden van een

die uren op een stoeltje in de klas, dat kan niet meer! Ze moeten

sportvereniging.”

minstens twee uur per week gym krijgen, onder leiding van een

Sport & Gemeenten • september 2020

ICONISCHE MAATREGELEN

“Mensen moeten getriggerd worden

eerste twee verdiepingen van het gebouw. Bijkomend voordeel is trouwens dat al onze studenten tegenwoordig wél op tijd de col-

vaker de fiets te pakken of lopend

legezaal bereiken, ze staan niet meer te wachten op hun lift. Ook belangrijk in de stimulans tot meer beweging wordt samenwerking

van A naar B te gaan”

ten behoeve van kwetsbare doelgroepen.”

Waarom vinden we het zo lastig de dagelijkse portie beweging te pakken? “Wat erboven hangt is ‘moeite doen’. Terwijl we best weten dat inspanning leidt tot betere doorbloeding van je lichaam, je hersenen. Lichamelijke inspanning wordt door de inrichting van ons leven, het gemak waarmee we onszelf omringen, maar ook onze infrastructuur, overbodig. Je rijdt bij wijze van spreken met je auto het gebouw binnen waar je moet zijn. Om in te parkeren hoef je niet eens meer over je schouder te kijken, parkeersensoren nemen het van je over. En ga je met de tram, dan blijkt het opstapje om aan boord te komen inmiddels verdwenen. Fijn voor mensen die slecht ter been zijn natuurlijk, maar jammer voor al die anderen. Zelfs ons brein wordt dankzij alle data die je met even scrollen op internet bereikt lui. We slaan, omdat we steeds beter opzoeken, minder op. Terwijl juist dat opslaan van informatie de echte brain train is. We onthouden alleen hoe we moeten zoeken. Pas als je weet dat je een document slechts eenmalig mag inzien, lukt het ‘anders’ te lezen.”

Geeft u eens een praktisch voorbeeld hoe het beter kan, in openbare ruimte. “We zullen groener moeten bouwen. Kent u Amsterdam, de Boelelaan waar de VU zit? Het is een van de meest deprimerende straten die ik ken. Ik fiets naar de VU, maar kies altijd een route door het park, met leuke paden, groen en bruggetjes. Dat doen er meer, ik zie heel weinig fietsers in de Boelelaan. Er moeten veel meer van die Erik Scherder, hoogleraar neuropsychologie.

leuke, uitdagende routes en parkjes komen, zodat mensen getriggerd worden vaker de fiets te pakken of lopend van A naar B te gaan.”

Dat is toch geen nieuws? vakdocent in een echt gymlokaal. Het is toch om te huilen dat veel

“Nee, Fred Voncken en Johan Wakkie hebben tijdens hun tour langs

scholen zo’n lokaal niet eens meer hebben! Kinderen horen elke dag

de dertig gemeenten en grote steden ook al op die manier gespro-

veel te bewegen tussendoor, geen uren achter elkaar op stoeltjes

ken met de verschillende departementen, om aan te sporen tot

te zitten. Bewegen moet weer een normaal onderdeel van de dag

samenwerking. De spin-off van dat advies is moeilijk in te schatten.

worden, ook voor volwassenen, ook in bedrijven: bottom-up en top-

Maar wat COVID-19 duidelijk maakt, is dat er nu écht moet worden

down, door de werkdag heen. Wijs medewerkers op het trappenhuis

doorgepakt, er samenwerking tussen de eerdergenoemde sectoren

en gooi die liften dicht, zoals we op de VU hebben gedaan naar de

nodig is. De studies waarover ik sprak, maken de noodzaak daarvan overduidelijk; met dagelijkse beweging is gezondheidswinst te

“Nederland gaat vooroplopen in het stimuleren van een actieve leefstijl en weerstand!” 40

Sport & Gemeenten • september 2020

behalen. Niemand kan nu nog zeggen; dit is niet mijn pakkie-an.”

Als u kijkt naar ouderen, een van de kwetsbare doelgroepen, wat is dan uw advies? “Actieve leefstijl is een levenslange opgave. Zeker vijftig procent van de ouderen is inactief, terwijl op hetzelfde moment de opdracht is

ICONISCHE MAATREGELEN

dat we langer zelfstandig moeten blijven. Geld wordt pas uitgege-

het écht nodig is. Schiet je vandaag een hert, dan hoef je je morgen

ven als ouderen écht niet meer kunnen, ze intensieve zorg nodig

nergens druk over te maken. Zolang alles goed gaat, investeren

hebben. Ik vind dat een nogal perverse manier van financiering.

we niet in moeite. We zullen met de kennis van nu over belang van

Pas op het moment dat iemand in bed belandt, komt er méér geld

voldoende beweging moeten doorpakken, we kunnen niet anders.

vrij. Doe dat in de tijd daarvoor! Wat je bijvoorbeeld ziet, is dat de

Ook met oog op thuiswerken, dat we nu massaal doen en ver-

mate van activiteit van ouderen met dementie die uiteindelijk wor-

moedelijk blijven doen. Dat leidt tot nóg minder beweging. Ik kom

den opgenomen in een verpleeghuis, na opname sterk afneemt. Dat

steeds meer mensen tegen die minder actief zijn sinds corona, in

draagt allesbehalve bij aan kwaliteit van leven. Er zijn overigens

plaats van actiever. We moeten knokken om daar verandering in te

verzorgings/verpleeghuizen die het wel heel goed doen. Maar nog

bewerkstelligen. Het ligt echt niet aan gebrek in enthousiasme van

meer beweging zal de standaard moeten worden, met het oog op

mijn kant, dat doet het trouwens nooit als het om beweging gaat.

gezondheid en weerstand. En ook om eenzaamheid tegen te gaan.”

Nu zijn het de internationale studies die aantonen hoe belangrijk dagelijkse beweging is. Het commitment om samen te werken is op

Het klinkt allemaal bekend. Zijn we collectief zo vergeetachtig?

dit moment groot. Ik heb echt het gevoel dat het gaat lukken, dat

“Vergeetachtig niet, eerder lui. Vanuit evolutie is dat overigens

Nederland wereldwijd vooropgaat in het stimuleren van gezond-

begrijpelijk, de mens is ingesteld op het leveren van inspanning als

heid en beweging.”

“Het aantal kinderen met overgewicht zal alleen maar toenemen zolang

Foto: Shutterstock

beweging geen vast onderdeel van hun dag is”

Sport & Gemeenten • september 2020

RINDA DEN BESTEN, VOORZITTER PO-RAAD

Innovatie is soms gebaat bij urgentie

Tekst: Sandra van Maanen

Op 16Â maart sloten basisscholen in Nederland hun deuren. Vanaf dat moment startte onderwijs op afstand. Thuisonderwijs vroeg veel van leerlingen, ouders en leerkrachten. Inmiddels is de situatie rond COVID-19 gestabiliseerd. De basisscholen gingen na de meivakantie weer open. Volgens strak protocol, dat wel. Binnen de nieuwe realiteit die is ontstaan wordt nu vooruitgekeken. 42

Sport & Gemeenten â&#x20AC;˘ september 2020

Foto: Katja Mali Fotografie

INTERVIEW RINDA DEN BESTEN

De PO-Raad, de sectororganisatie voor primair onderwijs, behartigt belangen van

Nieuwe vormen

schoolbesturen in basisonderwijs, speciaal

Passend onderwijs vraagt om aanpassing in wetgeving. Voorzitter van de

onderwijs en voorgezet speciaal onder-

PO-Raad Rinda den Besten: “Zoiets gaat niet zomaar. Het Ministerie van Onder-

wijs. Ervaring die de organisatie tijdens

wijs zal, terecht overigens, voorzichtig zijn. Wat de crisis opleverde is dat er

de coronacrisis opdeed, wordt benut. Wat

ruimte is ontstaan om na te denken over manieren waarop veranderingen moge-

betreft onderwijs op afstand, een onder-

lijk zijn. Excellente scholen experimenteren inmiddels al met nieuwe vormen

werp waarover al jaren wordt gesproken,

van onderwijs, bijvoorbeeld waar het gaat om flexibele lestijden en samenwer-

ging de turbo erop. “Toen het echt moést

king met partners in sport en cultuur. Er wordt dus al degelijk getoornd aan het

konden we in rap tempo digitaliseren en

strakke format waarin onderwijs gegoten is. Een goede zaak, we zijn het aan

kreeg afstandsonderwijs vorm. Innovatie

onszelf en aan onze kinderen verplicht.”

is soms gebaat bij urgentie”, zegt Rinda den Besten, voorzitter van de PO-Raad.

Waardevol

sluimert, maar met de kennis deden we wei-

“Vooropgesteld: het was een pittige peri-

nig. Scholen ruimte geven lestijden zelf in

ode, voor leerlingen, ouders en scholen.

te vullen, zover is het nog niet. Wat we wel

Tegelijk kwam beweging op gang, op gebie-

terughoren van leerkrachten én leerlingen

den waar we ons al jaren voor inzetten maar

is dat ze het fijn vinden hun eigen ritme te

waar we op veel weerstand en zorg stuiten.

bepalen. Dat, maar ook digitaal onderwijs

Digitaal thuisonderwijs is geen walhalla, de

als vast onderdeel binnen het systeem voor

computer is echt niet beter dan de juf. Maar

basis- en voortgezet onderwijs moeten we

de combinatie, hybride onderwijs, levert

serieuzer overwegen. Om die reden praten

ook veel waardevols op. Dat zagen we, dat

de PO-Raad en VO-raad verder, worden les-

moeten we behouden. Onderwijs, werken,

sen die we geleerd hebben genoteerd voor

“Door de coronacrisis is ruimte ontstaan om na te denken over manieren waarop veranderingen mogelijk zijn”

reizen, de wijze waarop we samenwerken/ overleggen; alles verandert. Het wordt niet minder of slechter, het wordt anders.” Opmerkelijke conclusie is dat thuisonderwijs juist voor zwakkere leerlingen, leerlingen met stoornissen en kinderen die snel overprikkeld raken ook veel goeds bracht. Zij hadden baat bij thuisonderwijs, een rustige omgeving, werken in eigen tempo. Rinda den Besten kan zich er van alles bij voorstellen. “Want het is nogal wat voor kinderen met een concentratiestoornis, zo’n schooldag in een drukke klas die om 08.30 uur begint en om 15.00 uur eindigt.”

Impact Wie ook goed bleken te gedijen, waren Foto: Shutterstock

leerlingen uit de bovenbouw, van tien jaar en ouder. Het aangepaste ritme – niet om 08.30 uur maar misschien pas om 10.00 uur starten met schoolwerk – leidde tot meer motivatie en alerter en effectiever gedrag. De invloed van leefstijl op het puberbrein is groot. “Het is een kwestie die al jaren

Sport & Gemeenten • september 2020

INTERVIEW RINDA DEN BESTEN

de toekomst. Wat ons niet mag gebeuren is

opgesteld in het verleden. De vraag wat

en nieuwe zomerscholen in Arnhem, Zwolle

dat we straks, als alles normaliseert, deze

nodig was op het gebied van lesboeken,

en Tilburg waar naast rekenen en taal ook

ervaringen vergeten.”

materialen en bijvoorbeeld leerlingvolgsys-

aandacht is voor sport, spel, cultuur en leef-

Den Besten is tegelijk voorzichtig, omdat

temen werd niet eens gesteld! De crisis was

stijl. “Dit moeten we vasthouden door met

ze weet hoeveel impact de crisis had op

een wake-upcall, de druppel die duidelijk

koepelorganisaties te kijken naar structu-

scholen en ouders. Het thuisonderwijs was

maakt dat we zelf aan het roer willen staan

rele vormen op dit gebied. Bewezen is al

zwaar voor ouders. Ook moesten in no-time

om onderwijs anders, flexibeler en kindge-

lang dat samenwerking ontwikkeling van

duizenden laptops en internetaansluitin-

richter/passender te maken.”

kinderen in brede zin stimuleert.”

gen worden gerealiseerd bij gezinnen die

Samenwerking kreeg meer gewicht. Met

geen middelen hadden om dit zelf te rege-

organisaties voor kinderopvang werd een

len. “Voor alleenstaande moeders met vier,

behoorlijke puzzel opgelost. “Daar is kei-

vijf of meer kinderen die allemaal op één

hard aan gewerkt. Dagritme van kinder-

aanwezige telefoon huiswerk moesten

opvang is niet zomaar met aangepaste

maken, werd thuisonderwijs een regelrecht

schoolroosters en werktijden van ouders

drama. Daar mag je als hoogopgeleide in je

te verenigingen. Wat niet meehelpt zijn de

witte bubbel niet zomaar aan voorbijgaan.”

verschillende culturen, financiële bases en ritmes. Om die reden zijn we al jaren voor-

ICT

stander van Integrale Kind Centra (IKC’s),

Toch heeft hybride onderwijs toekomst,

waarin alles samenkomt. Kinderopvang is

daarvan is ze overtuigd. “De combinatie

een publieke zaak, net als vervoer en bege-

klassikaal en digitaal onderwijs zal struc-

leiding van kinderen in zorggezinnen.”

“Als onderwijssector hebben we ons in het verleden veel te afhankelijk opgesteld” In hoeverre leerlingen de afgelopen maan-

tureler worden. Tijdens het webinar dat we onlangs voor schoolleiders over dit onder-

Ontwikkelcurve

den leerachterstanden opliepen, blijkt lastig

werp hielden, is afgesproken een commissie

De afgelopen periode is, daar waar het

te peilen. Waar staan ze in hun ontwikke-

te formeren. Die zal zich verdiepen in inves-

onderwijs het niet alleen aankon, veel voor

ling nu ze zoveel uren klassikaal onderwijs,

teringen in ICT, sector-breed. Waaraan moet

kinderen georganiseerd, door welzijn, cul-

hun vriendjes en clubjes moesten missen?

techniek voldoen, ook met oog op privacy,

tuurinstellingen, buurtportcoaches, com-

Den Besten vindt het te vroeg daarover iets

veiligheid en duurzaamheid? Als onderwijs-

binatiefunctionarissen en sportclubs. Het

te zeggen, omdat de ontwikkelcurve van

sector hebben we ons veel te afhankelijk

resulteerde in een leuke tijd voor kinderen

basisschoolleerlingen sowieso een grillig verloop laat zien. “Soms gaan ze met sprongen vooruit, maar er zijn ook periodes dat ze stil lijken te staan. We vermoeden dat leerlingen over een periode van acht jaar basisonderwijs in staat zijn tien weken thuisonderwijs goed te doorstaan. Een groep die we met extra aandacht volgen, zijn leerlingen die nu overstappen naar het voortgezet onderwijs.”

App Meldcode Huiselijk Geweld Een ware boost met potentie voor de toekomst kreeg de app Meldcode Huiselijk Geweld. Angst dat kinderen, ineens buiten Foto: Shutterstock

beeld van scholen en zorgaanbieders, te maken krijgen met mishandeling/verwaarlozing groeide naarmate de crisis duurde. Signaleren en melden van huiselijk geweld speelt al jaren binnen het basisonderwijs. “Een gevoelig onderwerp, waarmee leerkrachten worstelen. Wat doe je als je ziet

Sport & Gemeenten • september 2020

Foto: Shutterstock

INTERVIEW RINDA DEN BESTEN

dat een kind blauwe plekken heeft, nooit

tact, leerplichtambtenaren stonden voor

iets voor de lunch meekrijgt, alleen oude

gesloten deuren, telefoons bleven zwijgen.

Protocollen

en kapotte schoenen draagt? Zoiets mel-

Zoals bij gezinnen van arbeidsmigranten uit

Tijdens de coronacrisis hield de

den is best een stap, Veilig Thuis inschake-

Polen, Roemenië en Bulgarije, die vanwege

PO-Raad nauwlettend in de gaten

len doe je niet bij gering vermoeden. Om

de crisis tijdelijk bij hun familie in hun thuis-

waar scholen tegenaan liepen. Hoe

die reden hebben we enkele jaren geleden

land verbleven. “Interessant was dat juist nu

organiseerden zij onderwijs op

een stappenplan ontwikkeld, gekoppeld

nieuwe initiatieven ontstonden, samenwer-

afstand, op welke manier hielden ze

aan een app. We zagen dat de app in deze

king op gang kwam die niet eerder mogelijk

kwetsbare leerlingen goed in beeld,

spanningsvolle periode veel vaker door

leek. Leerplichtambtenaren kregen hulp

kreeg samenwerking met kinderop-

leerkrachten gedownload en gebruikt is.

van politie en BOA’s, gingen letterlijk samen

vang, gemeenten en zorgpartners

De drempel om vermoedens van huiselijk

met hen de straat op om bij kinderen en jon-

vorm? Ervaringen en signalen uit de

geweld te melden of om advies te vragen,

geren op pleintjes en skateparkjes te vra-

praktijk werden gedeeld met OCW.

ging fors omlaag.”

gen of zij meer wisten. Natuurlijk wisten ze

Het leidde tot protocollen die met

meer, er kwam een schat aan informatie uit!

alle schoolbesturen werden gedeeld

Samenwerking op wijkniveau

Zo’n directe aanpak biedt perspectief, het

en waarmee voor iedereen duidelijk-

Dan waren er nog kinderen compleet van de

zou zonde zijn om daar in de toekomst niets

heid werd gecreëerd.

radar verdwenen. Scholen kregen geen con-

mee te doen.”

Sport & Gemeenten • september 2020

Foto: Tieme Pool/Shutterstock

ONDERWERP ARTIKEL

Sport & Gemeenten â&#x20AC;¢ september 2020

INTERVIEW JAN MARKINK

JAN MARKINK, PROVINCIAAL GEDEPUTEERDE EN SPORTLIEFHEBBER

“Het zou jammer zijn na deze crisis terug te grijpen op wat was” Tekst: Sandra van Maanen

Jan Markink is gedeputeerde in de provincie Gelderland, met de portefeuilles financiën, interbestuurlijk toezicht, algemeen bestuur en sport. Hij is, als groot sportliefhebber, nauw betrokken bij alles wat zich op de velden afspeelt. Binnen de Gelderse sportwereld is hij ook graag gezien. Elk weekend is Markink wel ergens langs de velden, parcoursen of op accommodaties te vinden. Hij zet vol in om topsportevenementen naar de provincie te krijgen, zoals de Giro enkele jaren geleden. Komt zoiets er nog van, na corona?

De provincie Gelderland voert actief beleid

wel? De behoefte aan sport werd nadruk-

waar het versterking van sport betreft.

kelijk voelbaar. Ik woon in het buitengebied

Sportparken en verenigingen die aan-

in de Achterhoek, langs onze boerderij ligt

Wat greep u persoonlijk het meest aan, waarvan was u onder de indruk?

toonbaar samenwerken met maatschap-

een provinciaal fietspad. Daar zag ik ineens

“Van de vele vrijwilligers die ondanks alle

pelijke organisaties ontvangen support

veel meer fietsers, skaters en wandelaars.

tegenslagen die sportverenigingen moes-

van de provincie, omdat Jan Markink vindt

Het sociale aspect van sport is heel belang-

ten incasseren, ongelooflijk enthousiast

dat sterke verenigingen van onschatbare

rijk, dat hebben we allemaal ervaren. Wat

bleven. Zij hebben het kopje niet laten

waarde zijn voor de gehele maatschappij.

ik heel mooi vond was dat, toen de eerste

hangen, geen moment. Ze zijn binnen de

Maar corona zette de wereld, dus ook die

versoepelingen

aangekondigd,

ruimte die op een gegeven moment ont-

van de sport, op z’n kop. Wat leerde hij

sportverenigingen direct met aanbod voor

stond aan de slag gegaan. Zoiets geeft ver-

daarvan?

jonge kinderen klaarstonden. En wat later

trouwen vind ik: de verenigingsstructuur in

voor jongeren en volwassenen.”

ons land is belangrijk, misschien wel uniek

werden

Een crisis als corona maakten we niet eerder mee. Wat zag u gebeuren, bij de verenigingen die u zo cruciaal vindt?

En wat deed u zelf aan beweging?

Ik ervaar het in ieder geval ook nu weer bij

“Op een boerderij lukt het meestal wel om

Sport Games. Waar wij vanuit de stabiele

“In eerste instantie kwam alles volledig stil

voldoende te bewegen. Bovendien fiets ik

basis van sportverenigingen kunnen scha-

te liggen, maar na verloop van tijd zag je dat

elke dag, ik heb koeien die een eind verderop

kelen, gebeurt dat in veel andere landen

verenigingen schakelden: Wat kan er nog

in een wei staan. Daar moet ik naartoe.”

via scholen of bedrijven. Onze voorsprong

in de wereld. Of is dat overdreven gesteld? de organisatie van de European Company

Sport & Gemeenten • september 2020

INTERVIEW JAN MARKINK

“Na verloop van tijd zag je dat verenigingen schakelden: Wat kan er nog wel?”

We gaan fris vooruit!

van gemeenten willen zitten. Maar tegelijk

“Ja. We maken toch een beetje een nieuwe

verdienen kleinere gemeenten waar mis-

start samen, iedereen heeft het over brede

schien slechts één of twee beleidsmakers

welvaart, bewegen, gezondheid. In de Ach-

verantwoordelijk zijn voor beleidsontwik-

terhoek hebben alle gemeenten inmiddels

keling, in de breedste zin van betekenis

een Sportakkoord, waarbij regionaal col-

support op strategisch niveau. Gelderland,

lectief de koppeling met het Preventieak-

Noord-Brabant, Limburg en Drenthe heb-

koord is gemaakt. Ik vind dat heel goed,

ben in die zin al een soort voorsprong op

juist omdat het brede pakket aan zorgtaken

breedteprogramma’s.”

voor gemeenten zo’n enorme kostenpost

“Daarnaast kijken we op dit moment of

is dat je via verenigingen in het hart van

vormen. Waar nu nog vaak curatief wordt

we organisatoren van grote (sport)evene-

de samenleving komt. Sport verbindt en

gehandeld, keer je het om, komt het accent

menten kunnen ondersteunen. Want die

dat kunnen en moeten we ten volle benut-

op investeren veel meer aan de voorkant, in

behoefte is er. We willen juist nú zo graag,

ten. Zorg, preventie, vitaliteit, onderwijs,

preventie, te liggen.”

maar niemand durft het aan, want wie dekt

maatschappelijke opdrachten, ruimtelijke

de kosten als een evenement alsnog wordt afgeblazen? In overleg met de organisator

de speerpunten van economie in Gelderland

Wat kan een provincie betekenen, richting gemeenten en beleidsmakers?

– kunnen via sport worden aangejaagd.”

“Ik vind dat de focus moet liggen op inno-

kan doorgaan in november. We overleggen

vaties. Ook op het gebied van communi-

nu over een soort garantiestelling, waarbij

catie. Provincies moeten niet op de stoel

wij een deel van het risico dragen.”

ordering, de energiesector (verduurzaming accommodaties) en ook voeding – een van

Welke conclusie trekken we hieruit? “Sport verdient een nog groter podium, wat mij betreft. Het Gelders sportbeleid bevindt zich momenteel in de derde beleidsperiode van vier jaar. Onze belangrijkste opdracht is om nog meer verbinding tussen beleidsterreinen te maken, waarbij sport als een soort vliegwiel fungeert. Kijk alleen maar naar de omgevingswet; die biedt toch schitterende kansen voor en met sport? Waar we daarvoor echt vanaf moeten, is het denken in beleidshokjes.”

Heeft de crisis gevolgen voor de wijze waarop de provincie Gelderland naar sport en bewegen kijkt? “We moeten dit momentum gebruiken om vooruit te komen, nu extra stappen te zetten. Bijvoorbeeld naar een veiliger en positief sportklimaat. Maar ook naar een duurzame sportstructuur. Het zou jammer zijn na deze crisis terug te grijpen op wat was. Laten we dit moment dus aangrijpen om roken definitief uit te bannen op en rond de sportverenigingen. En is dit ook niet het perfecte moment om voortaan alleen maar gezonde voeding in de kantines aan te bieden?”

Sport & Gemeenten • september 2020

Jan Markink, gedeputeerde provincie Gelderland.

van de Zevenheuvelenloop in Nijmegen kijken we of deze in aangepaste vorm alsnog

Foto: Shutterstock

INTERVIEW JAN MARKINK

En hoe zit het met internationale sportevenementen?

En wat adviseert u sportverenigingen?

heeft. Want dat werkt misschien al lang niet

“Ik zie zowel bij de sporters, organisatoren

“Kijk goed om je heen naar wat er gebeurt.

maar hoe volleybal zich ontwikkelde, hoe

als het publiek een enorme behoefte: we

De meest achterhaalde strategie is afwach-

groot beachvolleybal inmiddels is. Kijk naar

snakken naar mooie sport. Zelf was ik laatst

ten en pas in beweging komen als je al met

hockey, kijk naar tennis. Padel is een van de

nog aanwezig bij het NK wielrennen in Wijs-

de rug tegen de muur staat. Ik kom maar

snelst groeiende sporten van dit moment.

ter. Het was geweldig weer eens getuige te

weer met een voorbeeld uit mijn eigen

Net zoals urban sport trouwens. Wat ik

zijn van zo’n evenement. Toch wordt het

omgeving, de Achterhoek. Hier speelt ver-

maar wil zeggen: vernieuwing kan wel dege-

geen makkelijke opgave, de organisatie

grijzing een rol, verenigingen hebben het

lijk kansen opleveren.”

van nationale en internationale sporteve-

lastig omdat ze minder jeugdleden vinden.

nementen. Er zijn grote zorgen. De vraag

Wat vooral niet moet gebeuren, is dat ze

Wat biedt volgens u houvast?

is zelfs of de Olympische Spelen volgend

om die reden het aanbod voor kinderen

“Dat is toch wel het gegeven dat sport de

jaar al kunnen doorgaan, op basis van de

dan maar helemaal afschaffen. In het ver-

afgelopen maanden veel meer in de belang-

huidige businessmodellen. Daarover moet

leden was samengaan van sportverenigin-

stelling kwam te staan, dat meer mensen

worden nagedacht. Welke mogelijkheden

gen een ondenkbaar scenario hier. Dat is

gingen nadenken wat ze nog wél konden

liggen er, misschien zelfs digitaal?”

inmiddels onhoudbaar. Kijk met wie je een

doen om in beweging te blijven. Maar wat

match kunt maken! En een tweede advies:

ik minstens zo indrukwekkend vond, is dat

durf te vernieuwen, houd niet krampachtig

deze periode duidelijk maakte hoe groot de

vast aan het aanbod dat de club al zolang

sociale waarde van sport is.”

Hoe luidt uw boodschap richting gemeenten, op basis van wat zich de afgelopen maanden voltrok? “Zoek verbinding, ga voor die brede aanpak waarbij je buiten de traditionele paden treedt.”

meer. Sport is geen statisch gegeven, kijk

“De verenigingsstructuur in ons land is belangrijk, misschien wel uniek in de wereld” Sport & Gemeenten • september 2020

Mariken Leurs: “Positieve effecten van sporten en bewegen kunnen beter worden uitgelegd”

Tekst: IJdo Groot

Het RIVM doet samen met de GGD’en een grootschalig onderzoek naar gedrag tijdens de coronapandemie. Uit de eerste ronde van dit onderzoek blijkt onder meer dat vlak na de coronamaatregelen bijna de helft van de 90.000 respondenten minder is gaan sporten en bewegen. “Een gigantisch aantal”, vindt Mariken Leurs van het RIVM. Volgens Leurs kan de coronapandemie worden aangegrepen om het belang van sport en bewegen voor de fysieke en mentale gezondheid beter te communiceren en ondersteunen. 50

Sport & Gemeenten • september 2020

RIVM

van beleidsmaatregelen op het welbevinden en de naleving van de corona-gedragsregels. Gekeken wordt naar eenzaamheid, leefstijl, maar ook fysieke en mentale gezondheid.

Sport- en beweeggedrag Het resultaat van de eerste ronde van het gedragswetenschappelijk onderzoek laat zien dat de coronamaatregelen een grote invloed hebben op het sporten beweeggedrag van Nederlanders. Half april, ongeveer

“Er moet vaker verteld worden dat je je fysieke weerbaarheid kunt verhogen door regelmatig te sporten en bewegen”

een maand nadat de beperkende maatregelen van kracht werden, bleek ruim de helft van de ongeveer 90.000 respondenten min-

minder sport en beweegt ten opzichte dan

der te sporten en minder lang te sporten.

in de periode voor de coronapandemie. Het

De afname in sporten beweegdeelname is

kleine percentage respondenten dat tijdens

mede te verklaren uit de toename van het

de coronamaatregelen aangaf meer te zijn

thuiswerken of het verlies van een baan,

gaan sporten en bewegen, bleef redelijk

met als gevolg het wegvallen van actief

consistent: dit percentage steeg licht van

woon-werkverkeer zoals naar het werk

dertien procent in april naar zeventien pro-

lopen of fietsen. De beweging die thuis-

cent in mei. Eind juli was het ongeveer vijf-

werkers of werklozen hierdoor ‘missen’,

tien procent.

Foto: Shutterstock

lijkt niet of nauwelijks door hen te worden gecompenseerd. Het meest getroffen door

Drijfveren

de maatregelen in de beginfase was ech-

Kunnen de sportsector of beleidsmakers

ter de sportdeelname via verenigingen. De

iets leren van het veranderde sporten

beperkende maatregelen betroffen onder

beweeggedrag tijdens de coronapande-

meer de sluiting van sportaccommodaties

mie, onder het motto: ‘Never waste a good

en het stilleggen van groepstrainingen.

crisis’? “Voor beleidsmakers kan het inte-

Onderzoek van het Mulier Instituut laat

ressant zijn om te achterhalen welke groe-

zien dat een aantal verenigingssporters,

pen mensen (circa 15%) meer zijn gaan

als alternatief, is gaan wandelen of fitnes-

bewegen en waarom ze dat zijn gaan doen”,

sen. Slechts een paar procent is helemaal

stelt Mariken Leurs, hoofd van het Centrum

gestopt met sporten en/of bewegen. Per

Gezondheid en Maatschappij van het RIVM

saldo is twee derde minder uren gaan

en sinds half maart van dit jaar ook hoofd

sporten en/of bewegen. Dat is een sterkere

van de corona gedragsunit. “Als je deze men-

afname dan voor de volwassen bevolking

sen en hun drijfveren beter in beeld hebt,

als geheel.

kan dat wellicht helpen bij het formuleren

Wat is de impact van de coronamaatrege-

Aan de hand van een tweede peiling,

van een gemeentelijk sportstimuleringsbe-

len op het dagelijks leven? Om dit beter te

begin mei, constateerde het RIVM dat de

leid. Zijn mensen die aangaven meer te zijn

begrijpen, zijn het RIVM en de GGD’en vlak

afname in sporten en bewegen aanhield.

gaan sporten en bewegen dit gaan doen

nadat de maatregelen werden afgekondigd

Ten opzichte van de eerste peiling was het

omdat ze meer vrije tijd kregen nadat ze hun

– halverwege maart 2020 – een groot vra-

aandeel volwassenen dat begin mei aangaf

baan waren kwijtgeraakt of niet meer naar

genlijstonderzoek gestart. In verschillende

minder te sporten, slechts licht afgenomen

school konden, of door thuiswerk konden

rondes wordt onderzocht hoe de bevolking

(van 53% naar 50%).

besparen op reistijd met auto of openbaar

ervoor staat (fysiek, psychisch en sociaal) en

Nadat in juli de maatregelen werden ver-

vervoer? Of hebben de drijfveren te maken

hoe dat zich door de tijd ontwikkelt onder

soepeld, werd weer meer gesport en bewo-

met de angst voor een coronabesmetting

invloed van het nieuwe coronavirus. Hierbij

gen. Eind juli gaf echter nog altijd dertig

en gaat men meer sporten en bewegen om

verkent het RIVM onder meer de effecten

procent van de respondenten aan dat zij

weerbaarder te worden? In het eerste geval

Sport & Gemeenten • september 2020

RIVM

wordt het natuurlijk lastig deze groep aan

en beter moeten worden gecommuniceerd.”

het sporten te houden zodra men weer

Het lijkt Leurs hierbij belangrijk dat als bij-

naar werk of school kan gaan. Overigens

voorbeeld influencers worden ingezet bij de

lijkt meer thuiswerken wel een ‘blijver’, dus

communicatie hierover, goed wordt nage-

sporten en bewegen voor thuiswerkers is

dacht wie je hiervoor kunt inzetten. “Als

wellicht ook iets om aandacht voor te heb-

influencers waar mensen zich in kunnen

ben. In het tweede geval is het de vraag hoe

herkennen uit eigen ervaring de positieve

na de coronapandemie de sense of urgency,

effecten van sporten en bewegen over-

die mensen nu ertoe brengt door sporten

brengen, kan dit mensen helpen met het

en bewegen aan de eigen fysieke weerbaar-

idee ‘als zij het kunnen, kan ik het wellicht

heid te werken, een drijfveer kan blijven.”

ook’. Oud-topsporters kunnen hierbij een

Het meest getroffen door de maatregelen in de beginfase was de sportdeelname via verenigingen

goede aanjagende en ondersteunende rol

Sociale waarde

spelen, maar voorkomen moet worden dat

bootcampen, hardlopen en fitnessen. Ook

De afname in sporten beweegdeelname

het enkel een ‘Wij van Wc-Eend adviseren:

op veldjes zag je volop kinderen en jongeren

(30%) kan er mee te maken hebben dat de

Wc-Eend’-indruk geeft.”

bezig. Ik hoop dat ook na de coronacrisis

positieve effecten op het immuunsysteem

de populariteit van sporten en bewegen in

nog te weinig bekend zijn, meent Leurs. “Er

Openbare ruimte

de openbare ruimte groot zal zijn. Zien dat

wordt nog weinig uitgelegd dat je je fysieke

Het lijkt erop dat door de sluiting van fit-

veel anderen buiten in beweging zijn, helpt

weerbaarheid kunt verhogen door regel-

nesscentra en verenigingsaccommodaties

bij het verschuiven van de sociale norm

matig te sporten en bewegen. Het houdt

tijdens de coronapandemie de openbare

ten aanzien van sporten en bewegen; men-

je gezond en fit, en geeft een boost aan je

ruimte intensiever wordt benut om te spor-

sen zijn eerder geneigd om mee te doen

immuniteit. Ook is het goed voor de mentale

ten, bewegen en spelen. “Door deskundigen

als dat past bij de ervaren sociale norm.

weerbaarheid. Er komt nogal wat op ons af,

is gecommuniceerd dat in de buitenlucht

Gemeenten kunnen het beweeggedrag van

tijdens de coronamaatregelen, en hiermee

de kans op besmetting kleiner is. Mede

hun inwoners sturen door de benodigde

moeten we mentaal kunnen dealen. Zeker

hierdoor zag je de afgelopen maanden veel

infrastructuur te faciliteren. Door prettige

nu de situatie met de huidige pandemie

mensen buiten wandelen, (race)fietsen,

wandelen fietsroutes aan te leggen tussen

langer duurt dan we allemaal aan het begin van dit jaar nog dachten. Bovendien mogen we de sociale waarde van sporten en bewegen in groepsverband niet onderschatten. Sporters kunnen met elkaar gesprekken voeren, gezamenlijk activiteiten ondernemen, nieuwe vrienden maken en daarmee hun sociale netwerk uitbreiden. In het begin van de pandemie zagen we een zeer hoog percentage (70%) mensen die zich enigszins tot zeer eenzaam voelden. Sinds het versoepelen van de maatregelen, zien we dat eenzaamheid is afgenomen naar 46 procent in juli. Er zijn sinds juni natuurlijk veel meer mogelijkheden om elkaar te ontmoeten, maar sport en bewegen is er wel eentje met een extra bonus. Dit is dus hét moment om over de positieve effecten te communiceren. Juist nu zijn mensen bezig met de vraag hoe gezond te blijven en zich weerbaarder te maken en missen ze sociale contacten.

Maar ook na de coronacrisis zullen de voor-

Mariken Leurs, hoofd Centrum Gezondheid en Maatschappij van het RIVM en sinds half maart

delen van meer sporten en bewegen vaker

van dit jaar hoofd van de corona gedragsunit.

Sport & Gemeenten • september 2020

RIVM

buitenwijken en het centrum, bijvoorbeeld en goede fietsverbindingen te creëren voor woon-, werken sociaal verkeer. Het voorkomen van fietsfiles is daarbij van belang.” Tevens adviseert Leurs nog eens kritisch naar de bestaande infrastructuur te kijken. “Er zijn in Nederland al veel plekken waar je binnen of buiten kunt sporten, bewegen en spelen. Maar worden deze locaties wel goed benut? Weten mensen wel welke mogelijkheden er zijn in hun buurt, op welke tijden ze terecht kunnen of hoe ze de aanwezige outdoor fitnesstoestellen moeten gebruiken? Gemeenten zouden eventueel een soort introductiecursus kunnen organiseren, waarbij wordt uitgelegd hoe je toestellen kunt gebruiken. Juist ook voor volwassenen en ouderen. Maar voorop blijft staan: doe eerst goed je onderzoek en verzin niet achter de tekentafel. Ga in gesprek!” Daarnaast kan worden gekeken naar aanpassing van het aanbod. “Misschien kan het aanbod worden uitgebreid of veranderd om in te spelen op de hedendaagse ontwikkelingen. Bijvoorbeeld door in de openbare ruimte tai chi voor senioren te organiseren.”

Vertrouwen Op het moment van schrijven wordt een toename in infecties gerapporteerd door GGD, GHOR Nederland en het RIVM. Hoe kun je ervoor zorgen dat mensen het sporten en bewegen weer oppakken, ondanks dat de infecties toenemen? Leurs: “We zullen de hygiënemaatregelen goed in acht moeten blijven nemen. Verenigingen kunnen het gedrag van hun leden sturen door op een sportcomplex bijvoorbeeld een ontsmettingszuil op een plek neer te zetten waar de sporters niet omheen kunnen. Ook met de overige coronamaatregelen (zoals de anderhalve meter afstandsregel, bij gezondheidsklachten niet gaan sporten, et cetera) moeten we zorgvuldig blijven omgaan, ook buiten langs de velden. Een ander aspect

gelen nog wel in een kleine, drukbezochte

is dat bepaalde sectoren het vertrouwen

ruimte fitnessen? Zijn ze te bang voor infec-

Meer over het gedragswetenschap-

van de sporters die zijn afgehaakt, moeten

ties geworden, waardoor ze zelfs na de

pelijk onderzoek van het RIVM: zie

terugwinnen. Zoals binnensportaccommo-

coronapandemie het zaalvoetballen niet

www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/

daties. Willen mensen ondanks de maatre-

oppakken?”

onderzoek/gedrag.

Sport & Gemeenten • september 2020

INTERVIEW PROF. DR. LIESBETH VAN ROSSUM

Foto: Shutterstock

PROF. DR. LIESBETH VAN ROSSUM

In strijd tegen obesitas ligt het antwoord in gezonde leefstijl Tekst: Sandra van Maanen

In de strijd tegen corona zou een gezonde leefstijl de sleutel kunnen zijn. Want duidelijk werd, toen IC’s vol lagen met ernstig zieke patiënten, dat ruim driekwart van hen aan overgewicht/obesitas bleek te lijden. Relatief veel buikvet is een risicofactor voor het krijgen van een ernstiger beloop bij een corona-infectie. Is overgewicht vooral een kwestie van eigen schuld? “Dat is echt te kort door de bocht”, vindt Liesbeth van Rossum, hoogleraar obesitas en internist van het Erasmus MC in Rotterdam. 54

Sport & Gemeenten • september 2020

“Er zijn meer factoren die meetellen. Denk aan maatschappelijke, hormonale en biologische factoren en ook aan voedselaanbod.” Heel Nederland op dieet, daar ziet ze weinig in. Crashdiëten voor een snelle gewichtsafname leiden eerder tot groter overgewicht dan gezondheidswinst op de langere termijn. “Gezonder gewicht bereik je met een gezonde leefstijl en is een kwestie van een

Foto: Juliette Niers

INTERVIEW PROF. DR. LIESBETH VAN ROSSUM

lange adem. Geen tijdelijke aanpassing van gedrag dus, maar een levenslange. Daarvoor moet beter worden samengewerkt. Tussen artsen, leefstijl- en buurtsportcoaches, sportaanbieders en gemeenten, de voedselindustrie en de overheid. Ervaringen die nu in een zogenaamde ‘ketenaanpak’ in Rotterdam worden opgedaan met onder andere de Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI) zijn bijzonder hoopvol. Laten we daarop doorpakken.”

Kunt u nog eens uitleggen hoe het zit, met de relatie tussen buikvet en corona? “Bij mensen met relatief veel buikvet zie je een verstoorde hormoonbalans. Die staat eigenlijk in een verkeerde stand. Wat we ook bij deze mensen aantreffen, is een chronisch verhoogde aanmaak van ontstekingsstofjes, die leiden tot een hyperactief immuunsysteem. Op het moment dat een virus voorbijkomt, in dit geval het coronavirus, is het lichaam niet in staat hier adequaat op te reageren. Het virus kan, doordat het overbelaste immuunsysteem niet in de juiste actiemodus komt, al in enkele dagen fors uitbreiden. Op het moment dat het tweede, meer specifieke verdedigingssysteem zou moeten aanslaan, gebeurt er eveneens te weinig. De patiënt kan dan heel ziek worden.”

Duimen dus, voor een vaccin. “Zeker, maar minstens zo urgent lijkt het me om op gezonder gewicht te komen, het lichamelijke afweersysteem sterker te maken. Zodat

Liesbeth van Rossum, hoogleraar obesitas en internist, Erasmus MC.

virussen als corona minder kans krijgen. We moeten obesitas aanpakken. Dat geeft veel mentale en lichamelijke gezondheidswinst en daarmee zijn mensen bij wie deze aandoening aan te pakken is, écht geholpen.”

Toch is collectief op een dieet volgens u niet het antwoord? “Snel gewicht verliezen is het probleem meestal niet, het gaat om wat er op langere termijn gebeurt. Ben je obees geweest, dan wil je lichaam altijd terug naar het eerdere te hoge gewicht, dat

“Als het over voeding en beweging gaat, realiseren we ons niet hoe ongezond ons gedrag is”

je had voor het afvallen. Met dank aan de regelmechanismen, die zorgen voor een bepaald ‘setpoint’ van je gewicht. Als je te zwaar bent of bent geweest, staat dat setpoint te hoog afgesteld. Om die reden helpt een streng dieet niet, sterker: crashen ontregelt je systeem alleen maar meer.”

Wat helpt dan wel tegen een ernstig beloop van corona als je obesitas hebt? “Internationale studies hebben aangetoond dat bij mensen met obesitas zowel het aangeboren als verworven immuunsysteem

Sport & Gemeenten • september 2020

INTERVIEW PROF. DR. LIESBETH VAN ROSSUM

“Het is urgent om op gezonder gewicht te komen; het lichamelijke afweersysteem sterker te maken”

Boris Johnson riep onlangs zijn landgenoten op de strijd tegen de kilo’s aan te gaan. Door gezonder te eten, meer te bewegen. Maar ook door de voedingsindustrie en overheid op verantwoordelijkheid te wijzen. Een idee om over te nemen? “Dat is al voor een belangrijk deel in ons Nationaal Preventieakkoord gegoten, dat in 2018 werd gesloten en waaronder ik ook mijn handtekening zette namens het Partnerschap Overgewicht Neder-

gedragstherapie, waarbij ook op alle elementen voor gezonde leef-

land. Een mooie eerste stap, maar ’t gaat niet snel genoeg! Echt iets

stijl wordt gelet, het mensen met obesitas lukte om vijf tot zes pro-

aan overgewicht doen, vraagt om meer. De voedselindustrie zat

cent af te vallen én op het lagere gewicht te blijven. Dat gewichts-

aan tafel, maar harde noten werden niet gekraakt. Nog altijd geven

verlies lijkt voor iemand met ernstig overgewicht misschien

gemeenten toestemming om fastfoodrestaurants bij scholen te

bescheiden, maar we vonden dat het immuunsysteem op beide

openen, nog altijd krijgen artsen tijdens hun opleiding nauwelijks

niveaus verbeterde.”

iets te horen over overgewicht of leefstijl.”

Foto: Shutterstock

is aangetast. Recent vonden we dat met een intensieve GLI met

Sport & Gemeenten • september 2020

INTERVIEW PROF. DR. LIESBETH VAN ROSSUM

Wat moet er gebeuren? “Zowel preventie als betere behandelingen zijn belangrijk. Voor

Zijn we, niet ná maar eigenlijk nog midden in de crisis, wél wakker nu?

dat laatste zal een ketenaanpak moeten worden opgetuigd waarin

“We zagen angst. Veel angst voor besmetting. Met het Eras-

gemeenten, huisartspraktijken en ziekenhuizen beter op elkaar

mus MC als boegbeeld. Hier durfden tijdelijk nog weinig patiën-

aangesloten worden. Alleen in de spreekkamer zeggen dat men-

ten te komen. Toch mag die angst niet leiden tot paniekdiëten,

sen een gezondere leefstijl moeten aannemen werkt niet, goede

die onze regelmechanismen van het lichaamsgewicht ondermij-

voornemens gaan na een tijdje in rook op. Dat is geen kwestie van

nen. We moeten structureel betere keuzes in voeding maken,

gebrek aan karakter, maar komt omdat ons gedrag voor negentig

voldoende bewegen, stress reduceren, genoeg slapen. Deze ele-

procent onbewust is. Ook in voedselkeuzes die we maken. Het

menten samen dragen bij aan een beter functionerend immuun-

helpt wél als iemand direct doorverwezen wordt naar een leefstijl

systeem, zelfs zonder gewichtsverlies. Wat we zagen waren twee

interventie, liefst in de eigen wijk. Maar waar vind je een goede

pandemieën die in botsing kwamen en elkaar ook nog eens bijten:

leefstijlcoach? De soms lastige toegang maakt dat zorgverleners

corona en obesitas. Ik denk dat het voor veel mensen een eyeope-

eerder naar medicijnen grijpen dan naar leefstijlinterventie als

ner is geweest, de rol van het verstoorde immuunsysteem. Aange-

behandeloptie. Hierin kunnen gemeenten vanuit de ketenaanpak

zien het coronavirus voorlopig een dreiging blijft, moeten we een

het verschil maken. Dit kunnen ze doen door verbinding te leggen

gezonder gewicht als wapen tegen een ernstig beloop van corona

tussen het gemeentelijke, sociale en medische domein, door onder

serieus nemen.”

andere de inzet van buurtsportcoaches, schuldhulpverleners en leefstijlcoaches. Ook zijn preventie en een gezonde omgeving

Hoe nu verder?

belangrijk om gezonde leefstijl te ondersteunen. Het is laaghan-

“De zorg zal iets moeten in de strijd tegen obesitas. Zowel de ver-

gend fruit, hier is echt winst te behalen.”

schillende soorten obesitasbehandelingen als preventie moeten effectiever ingezet worden. Ook in onderwijs (meer leren over

U beschouwt de gemeente als spin in het web?

gezond bewegen en eten) moet verandering op gang komen.

“Ja, het zou mooi zijn als één loket beschikbaar is, met een centrale

Prijsprikkels moeten de keuzes van gezonde voeding aanjagen,

zorgcoördinator die inwoners verwijst en die als eerste stap een

fastfoodketens in de buurt van scholen moeten verboden worden.

soort afvinklijstje hanteert om alle onderliggende problematiek

We moeten van het vrijblijvende af. En ja, dat levert geheid weer-

in beeld te krijgen. Dat gaat van medicatiegebruik met gewichts-

stand op, zoals in de jaren zeventig toen we ineens autogordels

verhogende bijwerking tot bijvoorbeeld schuldhulpverlening. We

moesten dragen. Het bleek een kwestie van gewenning. Nu ver-

moeten af van al die ondoorzichtige gemeentelijke constructies

baas je jezelf erover: Deden we daar zo moeilijk over? In de spreek-

waarin langs elkaar heen wordt gewerkt. In Rotterdam wordt

kamer van de artsen werd destijds nog een sigaretje gerookt,

vol enthousiasme een ketenaanpak voor volwassenen met over-

net als voor de klas. Onvoorstelbaar toch? Als het over voeding

gewicht ontwikkeld, die landelijk gebruikt kan worden in andere

en beweging gaat, realiseren we ons evenmin hoe ongezond ons

gemeenten. Meer dan de helft van alle Nederlanders leidt aan over-

gedrag is. Het ongezonde is tot het normaal gemaakt, de maat-

gewicht, maar lang niet iedereen bezoekt zijn huisarts. Wanneer

schappij is ingericht op het veroorzaken van overgewicht. Dat

je via het sociaal domein gaat doorverwijzen naar hulpinstanties

moet kantelen en daarin kunnen – als je kijkt naar de successen

als dat nodig blijkt, bereik je een groot deel van deze groep wel.”

die gecombineerde leefstijlinterventies nu al opleveren – gemeenten een grote rol spelen.”

Wat is de rol van sportverenigingen in proeftuin Rotterdam? “Via onder andere het Beweegplus-aanbod komen de (sport)clubs met laagdrempelig aanbod, gericht op kwetsbare mensen. Vaak wordt vergeten dat obesitas omgeven is met schaamte. Als je dik bent, is het helemaal niet leuk om naar een sportschool te gaan, om met je overgewicht tussen slanke dennen te staan. Bovendien is de kans op blessures groot. Enkels, knieën… voor je het weet beland je van de regen in de drup. Wat wel werkt, is rustig en in eigen tempo met gelijkgestemden starten met bewegen, onder begeleiding van iemand die begrijpt waarover het gaat. Zo kom je de schaamte voor-

“We moeten af van al die ondoorzichtige gemeentelijke constructies waarin langs elkaar heen wordt gewerkt”

bij. Sport vind ik in dit kader trouwens een te groot woord. Het draait om dagelijkse beweging, zoals wandelen of vaker de trap nemen.”

Sport & Gemeenten • september 2020

INTERVIEW ERIC VAN DER BURG

ie sterk W was, wordt nog sterker, wie zwak was, nog zwakker Tekst: Jeroen Kuypers

Zoals niet elke bevolkingsgroep of burger even zwaar getroffen is door de pandemie, zo is de sport sector in ongelijke mate het slachtoffer geworden van eerst de lockdown en daarna de beperkende maatregelen. De commerciële sportaanbieders hebben een veel zwaardere klap gekregen dan de verenigingen, en binnen dat laatste segment hebben de zogeheten ‘volkssporten’ het zwaarder te verduren dan zogenaamde ‘elitaire’. Maar op middellange termijn ziet het er voor de hele sportsector niet goed uit, meent senator en oud-wethouder Eric van der Burg, tenzij de rijksoverheid grootschalig financieel te hulp zal schieten. Willen we behouden waar we met name de laatste tien jaar zoveel in hebben geïnvesteerd, dan hebben we geen keus. 58

Sport & Gemeenten • september 2020

INTERVIEW ERIC VAN DER BURG

Waren we eigenlijk in enig opzicht voorbereid op een pandemie? Konden de lokale overheden teruggrijpen op protocollen uit de vorige eeuw, bijvoorbeeld die uit de tijd dat tuberculose nog een ernstige bedreiging van de volksgezondheid was en contact tracing dé methode om haarden van besmetting op te sporen? Of waren er wellicht nog regels van een eeuw terug, van de Spaanse griep? “Nee”, antwoordt Eric van der Burg. “We zijn als gemeenten wél voorbereid op een calamiteit, maar niet op een pandemie. De rampenstructuur die we hebben, is bedoeld voor een calamiteit die enkele dagen of weken duurt, niet maanden of een jaar, zoals een pandemie. Ik herinner me uit mijn eigen loopbaan nog heel goed Foto: Shutterstock

de Bijlmerramp, ook omdat ik toen nog maar net benoemd was tot stadsdeelbestuurder. Een lijntoestel van El Al stortte neer op een flatgebouw en dat leidde tot veel doden en gewonden. De ravage was enorm, maar het rampgebied was beperkt. Het leven in de stad werd er niet door stilgelegd, niet economisch en zelfs niet sportief. Een paar dagen later waren er op de sportvelden in

het voorzitterschap van de atletiekbond,

de buurt alweer jongeren aan het trainen.

want bij de hardloper Van der Burg klopt

De pandemie bezorgt ons ook een democra-

het sporthart nog altijd net iets sterker dan

tisch tekort. In Amsterdam is burgemeester

het politieke. Zijn terugtreden als wethou-

Halsema benoemd tot veiligheidsregiovoor-

der in combinatie met zijn lange ervaring in

zitter om de maatregelen in goede banen

die functie, maakt van hem een bij uitstek

te leiden, maar ze is in die hoedanigheid

geschikte commentator op de gevolgen van

niet op de normale manier ter verantwoor-

de pandemie voor de Nederlandse breed-

ding te roepen door één gemeenteraad. Dat

tesport.

moet elke raad afzonderlijk doen in de regio waarvoor ze verantwoordelijk is. We zijn

Noodgreep

dus ook in bestuurlijk opzicht verrast door

De ‘intelligente lockdown’ die Nederland

corona.”

afkondigde, was minder bruusk dan de

“Het lidmaatschap van de vereniging is er voor goede en voor slechte tijden en nu zijn het toevallig even slechte”

totale in landen als Frankrijk en Italië, waar

Twee termijnen

mensen slechts met een document hun huis

drie hoog achter woont midden in de stad.

Eric van der Burg was twee termijnen wet-

uit mochten. Winkels bleven bijvoorbeeld

Hardlopen en fietsen kon je blijven doen,

houder sport van Amsterdam en als het aan

open en veel individueel sporten bleef

voetballen met een groepje niet, noch op

hem had gelegen, had hij daar een derde

mogelijk. Maar in essentie ging de sport-

een veld, noch in een park. Die ongelijkheid

aan toegevoegd. Hij geldt als zó ‘sportmin-

wereld op slot. Het leek volgens het prin-

heeft zich voortgezet ná de lockdown, toen

ded’ dat hij een carrière in Den Haag ervoor

cipe van de gelijke monniken, maar volgens

de sportsector weer open ging. Je ziet dat

heeft laten lopen, wat niet wegneemt dat hij

Van der Burg waren de kappen bepaald niet

een sport als voetbal onevenredig zwaar

daar nu toch elke dinsdag aan het werk is,

gelijk verdeeld. “Wie aan de rand van een

getroffen is. Voetbalclubs zijn veel meer dan

als senator voor de VVD. De overige dagen

bos woont, heeft het in sportief opzicht

bijvoorbeeld atletiekverenigingen afhanke-

vult hij met andere deeltaken, waaronder

heel wat makkelijker gehad dan iemand die

lijk van de opbrengsten uit de kantine en

Sport & Gemeenten • september 2020

INTERVIEW ERIC VAN DER BURG

“De verduurzaming van de sportaccommodaties is zo goed als zeker slachtoffer van de coronacrisis”

dus ook van publiek bij de wedstrijden. Dat is een verschil van wel een factor tien. In de topsport is de gedwongen beperking van het aantal toeschouwers ronduit rampzalig. Stadions die normaal plaats bieden aan wel vijftigduizend mensen mogen er nu slechts vijfduizend ontvangen. Zelfs al heeft de KNVB alle belangrijke wedstrijden, zoals die tussen Ajax en Feyenoord, aan het eind van de competitie gezet, dus naar volgend jaar verplaatst, het blijft toch een noodgreep.”

Verduurzaming in de ijskast Die grote problemen in het professionele voetbal weerspiegelen zich volgens Van der Burg op het amateurvlak. Hij vraagt zich bijvoorbeeld af hoeveel sponsors hun contracten zullen verlengen. “Dat is dan geen kwestie van slechte wil, want sponsors zijn volgens mij net zo trouw als leden. Het lidmaatschap van de vereniging is er voor goede en voor slechte tijden en nu zijn het toevallig even slechte. Dan gaan we er ook voor. Maar wat als je bedrijf zo sterk getroffen is door de economische teruggang,

dat je als directeur moet kiezen tussen het

schapsgelden. Het is ook de vraag in hoe-

slachtoffer wordt van de coronacrisis, is de

sponsoren van je club of het behoud van

verre de inzet van vrijwilligers onder de

verduurzaming van de sportaccommoda-

een personeelslid? Ik denk dat de keuze op

crisis zal leiden. Een zzp’er die trainer is of

ties. De voorbije jaren zijn tal van plannen

de werknemer valt. Naast de terugval in

bestuurslid, heeft misschien teveel andere

gemaakt om de energievoorziening van

barinkomsten voorzie ik dus een daling in

zorgen aan zijn hoofd om dat erbij te blijven

accommodaties te vergroenen, van ledver-

reclame-inkomsten, maar niet in lidmaat-

doen. En wat volgens mij zo goed als zeker

lichting op het sportveld tot zonnepanelen

Sport & Gemeenten • september 2020

INTERVIEW ERIC VAN DER BURG

op het dak van de sporthal. Ik vrees dat er

daties, maar er dreigt voorlopig wel degelijk

ven en de tarieven omhoog gooien. Dan

heel wat van in de koelkast zullen worden

een kaalslag.”

gaan we de negatieve spiraal die al aan het

gezet, in afwachting van betere tijden.”

ontstaan is versterken, met desastreuze

Negatieve spiraal ombuigen

maatschappelijke effecten. Daarom heb

Een opdonder

Het cumulatief effect hiervan is dat de

ik me in Den Haag een groot pleitbezorger

Binnensporten zullen het de komende

Nederlandse sportparticipatie zou kunnen

getoond voor het voornemen 1 miljard euro

maanden moeilijker krijgen dan buiten-

dalen. Met minder sportscholen, minder

extra te storten in het gemeentefonds, geld

sporten, teamsporten moeilijker dan indi-

uren en banen om te zwemmen, minder

dat bedoeld is om die spiraal om te buigen.

viduele. Het handhaven van protocollen

trainingen bij verenigingen, om nog te

Want één overall effect van de pandemie is

om besmetting te voorkomen, zal in de ene

zwijgen van meer beperkingen bij de sport-

nu al heel duidelijk: wie al sterk was, wordt

sport makkelijker zijn dan in de andere.

beleving, is het aanbod nu eenmaal aan

nog sterker, wie al zwak was, nog zwakker.

“Voor tennis is dat bijvoorbeeld minder

het verschralen. Dat staat haaks op de col-

Laten we het niet erger maken dan het toch

complex dan voor voetbal of volleybal, want

lectieve ervaring die Nederland tijdens de

al wordt.”

op de tennisbaan sta je altijd wel op afstand

pandemie heeft opgedaan, namelijk dat

van elkaar,” zegt Van der Burg. “Minder toe-

een goede lichamelijke conditie het ver-

schouwers die aanmoedigen vanaf de zijlijn

schil kan maken tussen leven en dood als

zal in de breedtesport waarschijnlijk niet zo

een onbekend virus met even onbekende

opvallen, omdat er hoe dan ook vaak niet

dodelijke of verlammende kracht toeslaat.

meer dan een paar honderd mensen aan-

“Waar ik op hoop, is een reactie die overeen-

wezig zijn, maar voor elke sport geldt dat

komt met die tijdens de financiële crisis van

het ook na de training of wedstrijd minder

2008,” stelt Van der Burg. “Toen hebben veel

gezellig zal worden. De zogeheten ‘derde

gemeentebesturen extra geïnvesteerd in

helft’ krijgt evengoed een opdonder, en dat

sport in plaats van erop te bezuinigen. Want

sociale aspect is nu net zo aantrekkelijk

dat is wat we nu kunnen missen: gemeenten

voor veel leden.”

die de subsidies aan de sport terugschroe-

“De ledentrouw is de kurk waar de clubs op kunnen blijven drijven”

Klanten versus leden Foto: Shutterstock

Zorgen heeft Eric van der Burg meer om de sportschoolhouders en andere commerciële sportaanbieders dan om de verenigingen. “Ik zie verenigingen niet zo snel ten onder gaan, wel nog meer de samenwerking opzoeken met anderen om de kosten te kunnen delen. Dat voornemen om in zee te gaan met die fysiotherapeut zal nu dus wel in praktijk worden gebracht, in plaats van nog langer een idee te blijven. De ledentrouw is de kurk waar de clubs op kunnen blijven drijven, maar een fitnesscentrum kan niet op die trouw blindvaren. Die bedrijven hebben geen leden maar klanten en die kunnen veel makkelijker zeggen: ‘Dat maandelijks opzegbare abonnement, daar kan ik voorlopig wel even op bezuinigen.’ Ik ben bang dat er heel wat ondernemers in deze sector over de kop zullen gaan. Goed, anderen zullen waarschijnlijk hun plaats wel innemen; ik verwacht ook geen langdurige leegstand in sportgerelateerde panden en accommo-

In Amsterdam opende op 19 juni 2020 het Skate Park Zeeburgereiland.

Sport & Gemeenten • september 2020

BEDRIJFSPARTNER

DRIJVER EN PARTNERS Naam bedrijf:..........................................Drijver en Partners B.V. Bezoekadres:..........................................Kelvinring 54, 2952 BG Alblasserdam Algemeen telefoonnummer:..................010-2112121 Website:..................................................www.drijver-en-partners.nl Naam contactpersoon:..........................Fons van Beers en Janneke Rijksen Functie contactpersoon:........................Directeur Direct telefoonnummer:........................010-2112121 Telefoonnummer mobiel:.......................06 -53107296 / 06-83161493 E-mailadres:............................................info@drijver-en-partners.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 1988 Aantal medewerkers:.............................11 personen Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied:.............(Proces- en Project) Management, Onderzoek en Advies Expertisegebieden 1. Management & Detachering • Interim-management • Interim bestuur • Interim exploitatie • Projectmanagement • Procesmanagement en begeleiding • Ondersteuning sportonderwerpen 2. Onderzoek en Advies • Organisatie- en Financiële doorlichting • Fiscale vraagstukken • Exploitatieadvies • Haalbaarheidsonderzoek • Beleidsvorming • Capaciteitsonderzoeken • Bedrijfsplannen opstellen • Beheermodellen • Privatisering • Verzelfstandiging • Aanbesteding 3. Werkvelden • Sport: zwembaden, binnensport, buitensport • Cultuur: theater, musea, bibliotheken, kunst- en cultuureducatie • Onderwijs en welzijn: dorpshuizen, brede scholen, multifunctionele accommodaties De lessen van corona “Meer thuiswerken leidt tot minder reistijd en minder reiskosten. De nieuwe vormen van overleg zoals ‘beeldbellen’ betekende voor ons enorme tijdwinst en flinke kostenbesparing. Dat zie je direct terug in het rendement van de projecten. Als we daar de helft van kunnen vasthouden wanneer de situatie weer normaal wordt, dan doen we het goed”

Sport & Gemeenten • september 2020

DRIJVER EN PARTNERS Het vermogen om in te spelen op verandering 2020 had het best denkbare begin voor Drijver en Partners. “Met een enorme projectenportefeuille, we liepen tegen de grenzen aan van onze capaciteit”, kijkt directeur Fons van Beers achterom. Welke onverwachtse wending dat kreeg, is genoegzaam bekend. Drijver wordt echter alom gewaardeerd vanwege haar groot anticipatievermogen. Een activiteit waar het bedrijf – naast de advieswerkzaamheden – op inzet, is het vormen van een vangnet, wanneer zich bijvoorbeeld continuïteitsproblemen voordoen bij de exploitatie van een zwembad of een theater.

“Met het productconcept Stichting

Drijver als advies- en onderzoeksbureau

voor ons standaard een periode – met

Tijdelijke Exploitatie kunnen wij

weer autonoom geworden. Het team

vakantierecessen bij gemeenten – een

gemeenten faciliteren als zich dergelijke

van inmiddels tien specialisten werkt

relatief stille periode. Qua nieuwe

problemen voordoen, zoals we dat in

met grote spirit in het ganse land

projecten tikken we nog lang niet het

het verleden al vaker hebben gedaan.

op de terreinen van sport, recreatie,

aantal aan van vorig seizoen.”

Dan kunnen wij snel acteren en

cultuur, onderwijs en welzijn. Van

“Voordat een situatie zoals die in maart

accommodaties overnemen, zodat de

haalbaarheidsstudies tot exploitatie-

ontstond, doorwerkt in gemeentelijke

openstelling gewaarborgd blijft. Het

doorlichtingen, van aanbestedingen

portefeuilles, dan ben je zo een paar

verschaft de gemeente tijd en in die tijd

tot privatiseringsprocessen, van

maanden of soms zelfs jaren verder. Aan

kunnen zij zich beraden over een struc-

interim-management tot het opstellen,

corona kleeft een gezondheidsaspect,

turele oplossing waarbij wij ze tevens

toetsen en implementeren van bedrijfs-

maar ook een zwaar economisch

van advies kunnen voorzien.”

plannen. “We nemen de gemeenten mee

aspect. Er wordt vaak gerefereerd aan

om samen te kijken naar wat voor hen

de economische crisis van 2008, maar

Beste beheermodel

het beste beheermodel is.”

ook in 2011 hadden de gemeenten het

Fons van Beers trad zelf in dienst bij

“Om zichtbaar te zijn moet je altijd

heel zwaar. Destijds vroeg ik me ook af

Guus Drijver toen die in 1988 een advies-

hard willen werken en de druk daarop

wat dat voor ons als bedrijf zou bete-

en managementbureau oprichtte.

is nu extra hoog”, weet Van Beers. “We

kenen. Grote bureaus werden zowat

Jaren later werd met Optisport een

hadden ontzettend veel aanvragen in

gehalveerd, maar wij kwamen die crisis

exploitatietak toegevoegd, wat een

behandeling, maar in maart viel dat stil.

goed door, want wij speelden er goed op

succesformule bleek. Naderhand is

In juni herstelde zich dat en de zomer is

in. Gemeenten moesten bezuinigen en

Sport & Gemeenten • september 2020

“We nemen de gemeenten mee om samen te kijken naar wat voor hen het beste beheermodel is” FONS VAN BEERS (DRIJVER EN PARTNERS)

kwestie van het onderhouden van het

Momentum

netwerk en goede diensten leveren.”

“Gemeenten worden zoals gezegd met

Fons komt terecht bij een Cruijffiaanse

allerlei nieuwe vraagstukken gecon-

uitspraak, die volgens hem ook in deze

fronteerd, zoals twee jaar geleden de

crisistijd opgeld doet. “Als het om kijken

hele btw-discussie rondom sport in volle

naar kansen gaat, zei een beroemde

omvang op de gemeenten afkwam. Wat

voetballer ooit ‘elk nadeel heb z’n

dat betekende voor de sportaccommo-

voordeel’. Want met bepaalde effecten

daties en de vastgoedportefeuille, dat

– door de coronacrisis ontstaan – in ons

zie je nu met corona. Minder bezoekers

riepen onze hulp in om die bezuinigin-

dagelijks operationeel werk, ben ik niet

in en op de sportaccommodaties en de

gen te verwezenlijken. Er ontstond een

ongelukkig. Het meer thuiswerken leidt

theaters zijn voor de helft gevuld. Welke

ander karakter van aanvragen, maar de

tot minder reistijd en minder reiskosten.

scenario’s wachten ons? Zijn er per-

portefeuille bleef best goed gevuld. Die

Vóór corona ging ik als vanzelfsprekend

spectieven te benoemen die vanaf 2021

anticyclus, daar moeten we nu nog in

naar alle opdrachtgevers toe, zat ik

gaan gelden? Als de markt niet herstelt,

terecht komen.”

dertig uur per maand in de auto. Maar

houden we dan stand of moeten we

na maart mocht de ambtenaar niemand

aanpassingen doen? Dat is nu actueel

Elk nadeel…

ontvangen op het gemeentehuis, dus

en daar proberen we gemeenten in te

“Net als toen, kijken we ook nu naar hoe

dat is in één keer veranderd. De nieuwe

faciliteren en van goede adviezen te

we gemeenten kunnen ondersteunen

vormen van overleg zoals ‘beeldbellen’

voorzien. Want hoe lang deze situatie

bij allerlei vraagstukken. Gemeenten

betekende voor ons enorme tijdwinst

nog voortduurt, is de grote vraag die

hebben een maatschappelijke functie

en flinke kostenbesparing. De bijvangst

niemand kan beantwoorden. Kunnen

te vervullen, maar hebben ook te maken

is dus groot. En die tijdsbesparing zie

we meteen een streep onder het corona-

met een financieel plaatje en daar moet

je direct terug in het rendement van de

tijdperk zetten zodra er een vaccin is? In

goed naar gekeken worden. We bestaan

projecten. Als we daar de helft van kun-

de tussentijd moeten we kritisch kijken

al dertig jaar en zijn goed bekend bij

nen vasthouden wanneer de situatie

naar het aanbod en naar de exploitatie

gemeenten, van Groningen tot Zuid-Lim-

weer normaal wordt, dan doen we het

van sporten cultuurvoorzieningen

burg. Portefeuillehouders wisselen wel

goed. Want je hoeft niet continu fysiek

en hoe je het beste op de situatie kunt

eens, maar van onze kant uit is het een

bij projecten aanwezig te zijn.”

acteren.”

Sport & Gemeenten • september 2020

DRIJVER EN PARTNERS

Fons van Beers (staand, tweede van links) en het team van Drijver en Partners.

“Gemeenten zijn soms passief en dan weer actief: is het momentum daar om nu te schakelen of moeten we even wachten? Als er vanuit de Rijksoverheid

“Met bepaalde effecten die door de coronacrisis zijn ontstaan in ons dagelijks operationeel werk, ben ik niet ongelukkig” FONS VAN BEERS (DRIJVER EN PARTNERS)

financiële steun is, is de urgentie minder groot. Gemeenten krijgen nu bijvoorbeeld bijdragen voor huurdervingen van verenigingen. Dat zijn allemaal

binnenkort en dan moeten we hopen

niet, dan moeten we verder schakelen.

budgetten met een plafond, op enig

dat het parallel loopt met de komst van

Inmiddels zijn we daar behoorlijk goed

moment is het op. Dát momentum komt

een vaccin, zodat de rust terugkeert. Zo

in geworden.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

Hellebrekers

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Hellebrekers B.V. Postbus: .................................................Postbus 6, 8070 AA Nunspeet Bezoekadres: .........................................Marconiweg 28, 8071 RA Nunspeet Algemeen telefoonnummer: .................0341-25 26 88 Website: .................................................www.hellebrekers.nl

Naam contactpersoon: ..........................Marcel van den Berg Functie contactpersoon: .......................Commercieel Manager Direct telefoonnummer: .......................088-4568000 Telefoonnummer mobiel: ......................06-51247291 E-mailadres: ...........................................m.vandenberg@hellebrekers.nl Historie bedrijf: ..................................... Sinds de oprichting in 1971 is Hellebrekers uitgegroeid tot een specialist in gebouwinstallaties en procesinstallaties in sporten recreatieprojecten. Aantal medewerkers: ............................250 Werkgebied: ...........................................Regionaal /landelijk/internationaal Belangrijkste expertisegebied: ............ Water- en energiebesparing, monitoringsystemen, service en technisch beheer, risicodragende exploitaties. Expertisegebieden 1. Exploitanten en sportbedrijven 2. Installatietechniek 3. Energiebesparing sportaccommodaties 4. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “Door corona is veel meer aandacht ontstaan voor een gezond binnenklimaat in zwembaden, maar ook in andere binnensportaccommodaties. Bijvoorbeeld voor het goed ventileren. Het gaat dan om de toevoer van verse buitenlucht die opgewarmd moet worden. Vervolgens moet je warmteterugwinning toepassen om de energie weer uit de afvoerlucht te halen, dit om niet onnodig energie naar buiten te laten ontsnappen. Het is heel mooi dat de branche de kennis meer is gaan delen die voorheen erg versnipperd was. Diverse stakeholders als VSG, NRZ, KNZB, ENVAQUA, VTZ hebben de handen ineengeslagen om te komen tot het protocol Veilig Zwemmen in coronatijd. Een handleiding die met voortschrijdend inzicht steeds wordt bijgesteld.”

Sport & Gemeenten • september 2020

HELLEBREKERS Van gasloos naar chloorvrij: Hellebrekers doet ertoe In 2018 realiseerde Hellebrekers de techniek voor de eerste sportaccommodatie (zwembad en sporthal) zonder gasaansluiting in Nederland. Nu loopt familiebedrijf Hellebrekers qua innovatie opnieuw voorop met de totstandkoming van het eerste zwembad met een alternatieve waterbehandeling: een zwembad zonder chloor.

“Het gasloze project in Hilvarenbeek

realiseren, beheren en onderhouden

en klimaatbeheersing doen we ook de

omvat een multifunctioneel zesbaans

van waterbehandelingssystemen,

sanitaire installaties, de elektrotech-

wedstrijdbad met beweegbare bodem

klimaatbeheersingssystemen en

nische en regeltechnische installaties

en een sporthal die kan worden opge-

energiezuinige technologieën. Van den

allemaal zelf. Voor klanten is het boven-

splitst in twee zaaldelen. Ook heeft het

Berg: “Duurzaamheid, focus op service,

dien fijn dat zij voor het hele project één

complex horecafaciliteiten, vergader-

digitalisering, data management – ze

aanspreekpunt vanuit onze organisatie

zalen en diverse commerciële ruimten.

hebben alle een plek in onze dienst-

hebben, dus ongeacht de technische

Voor dit project hebben wij een presta-

verlening. Met ons vakmanschap, onze

discipline.”

tiegarantie afgegeven van twintig jaar

hands-on mentaliteit en passie voor

op de energie- en onderhoudskosten”,

techniek zorgen we ervoor dat we onze

Voorop in verduurzaming

zegt commercieel manager Marcel van

belofte aan de klant altijd waarmaken,

“Veel bestaande accommodaties zijn

den Berg trots.

want ‘afspraak is afspraak’, dat is een

grote energieverbruikers. Wij willen ze

Hellebrekers Water & Leisuretechniek

kernwaarde binnen onze organisatie.”

graag van het gas af helpen en bijdra-

voert Design, Build en Maintain

“Met onze opgedane ervaring in het

gen aan hun verduurzaming. Het doel is

projecten uit voor accommodaties met

managen van sportaccommodaties,

om deze zwembaden energiebesparend

(zwem)waterfaciliteiten. Naast zwem-

hebben wij een unieke positie op de

te maken, daar stellen we een plan van

baden behoren ook wellness resorts,

Nederlandse zwembadmarkt verwor-

aanpak voor op en dat realiseren we.”

recreatieparken, superjachten en

ven. En wat ons ook uniek maakt, is dat

“Door alle coronaperikelen zijn

sportaccommodaties tot de focusmark-

we met onze organisatie álle techniek

gemeenten nog meer genoodzaakt om

ten. De expertise ligt in het ontwerpen,

zelf doen: naast de waterbehandeling

te bezuinigen, wellicht ook op de zwem-

Sport & Gemeenten • september 2020

baden. Wij kunnen de exploitatie- en onderhoudskosten verlagen en energie besparen, door te verduurzamen. We zijn zoals gezegd in staat om een bestaande accommodatie van het gas af te halen en energieopwekking met warmtepompen te realiseren. Daar liggen voor gemeenten veel kansen. Personeelskosten en kapitaalslasten zijn vaste kosten, maar energieverbruik hebben we in de hand.” “We zijn volop bezig met innovaties,

“Veel bestaande accommodaties zijn grote energieverbruikers. Wij willen ze graag van het gas af helpen en bijdragen aan hun verduurzaming. Het doel is om deze zwembaden energiebesparend te maken” MARCEL VAN DEN BERG (HELLEBREKERS)

bijvoorbeeld ook alternatieve vormen van waterbehandeling. We gaan het nieuwe zwembad in Nunspeet realise-

2018 promoveerde Hellebrekers-ingeni-

Voorop in financieringsconstructie

ren, wat waarschijnlijk tot het eerste

eur Maarten Keuten aan de TU van Delft

“Hellebrekers is als mede-onderteke-

zwembad van Nederland gaat leiden

op zijn onderzoek naar alternatieve

naar van het deelakkoord CO2, onder-

waar het water geen chloorbehandeling

waterbehandeling van zwembaden.

deel van de Routekaart Verduurzaming

behoeft. We kiezen met UV-licht en een

“Daarmee lopen we vooruit op de

Sport, aangehaakt bij het Klimaatak-

biologisch filter voor een alternatieve

wetgeving die in 2022 van kracht wordt”,

koord. Daarmee hebben wij samen met

desinfectiemethode. Dat is een traject

vervolgt collega Marcel van den Berg.

het ministerie van Volksgezondheid,

geweest van tien jaar.” In november

Sport & Gemeenten • september 2020

Welzijn en Sport, NOC*NSF, Vereniging

HELLEBREKERS

Sport en Gemeenten, de provincies en een aantal toonaangevende bedrijven onze commitment gegeven aan het leveren van een bijdrage aan een beter milieu.” De lat ligt hoog. “Wij zetten volop in op het realiseren van de doelstelling om in 2030 de helft van de accommodaties gasloos te hebben. We geven een prestatie- en onderhoudsgarantie en dat kunnen we doen vanuit een financieringsconstructie. In Rotterdam zijn op die manier alle gemeentelijke zwembaden verduurzaamd. De winst van de behaalde besparing werd in eerste instantie gebruikt om de investering terug te betalen. Ze hebben zodoende verduurzaamd zonder dat ze extra investeringen hoefden aan te gaan.” “We hebben enorm veel kennis opgebouwd in energie. Als gevolg daarvan kunnen we meerjarige prestatiegaranties afgeven voor twintig tot dertig

“Wij zetten volop in op het realiseren van de doelstelling om in 2030 de helft van de accommodaties gasloos te hebben” MARCEL VAN DEN BERG (HELLEBREKERS)

jaar, op de energiegebruikscijfers, gas, elektra en onderhoud. Dat geeft de klant zekerheid en biedt ons als bedrijf continuïteit. Inmiddels hebben wij al op

opgewarmd moet worden. Vervolgens

Synchroonzwemmen

vele projecten deze meerjarige presta-

moet je warmteterugwinning toepassen

“Die kennisdeling gebeurt ook op een

tiegaranties afgesproken.”

om de energie weer uit de afvoerlucht

andere manier: door middel van het

te halen, dit om niet onnodig energie

geven van trainingen doen we als Hel-

Kennisdeling

naar buiten te laten ontsnappen. Het

lebrekers aan kennisoverdracht. En als

“Het is belangrijk om de energiestromen

is heel mooi dat de branche de kennis

deelnemer aan de Pool of Support zijn

in een complex te kunnen monitoren.

meer is gaan delen die voorheen erg

we trotse sponsor van de KNZB en in het

Waar ter wereld ook, kunnen wij deze

versnipperd was. Diverse stakeholders

bijzonder van de dames van het syn-

stromen meten. Mochten zich calamitei-

als VSG, NRZ, KNZB, ENVAQUA, VTZ

chroonzwemmen. Zij zijn jong en talent-

ten of problemen voordoen, dan wordt

hebben de handen ineengeslagen om te

vol, hebben niet de financiële middelen

dat opgemerkt in onze meldkamer. Die

komen tot het protocol Veilig Zwemmen

maar wel olympische potentie. Door

procesbewaking, daarin zijn we ook

in coronatijd. Een handleiding die met

sponsoring hebben zij de kans gekregen

onderscheidend.”

voortschrijdend inzicht steeds wordt

om een goede buitenlandse trainer aan

Door corona is veel meer aandacht ont-

bijgesteld. Vanuit maatschappelijk

te trekken en buitenlandse stages te

staan voor een gezond binnenklimaat.

oogpunt willen we met elkaar de zwem-

organiseren. Het is een bewuste keuze

“In zwembaden, maar ook in andere bin-

baden openhouden, ondanks corona,

geweest deze jonge maatschappelijke

nensportaccommodaties. Bijvoorbeeld

Daarom is het belang van kennisdeling

talenten de kans te geven zich door te

voor het goed ventileren. Het gaat dan

zo groot, zodat niet steeds opnieuw het

ontwikkelen, geheel passend binnen de

om de toevoer van verse buitenlucht die

wiel uitgevonden hoeft te worden.”

visie van Hellebrekers.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

Lotec

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:...........................................................Lotec bv Postbus:.......................................................................Postbus 1427, 5602 BK Eindhoven Bezoekadres:............................................................Boven Zijde 12, 5626 EB Eindhoven Algemeen telefoonnummer:..........................040-2430021 Website:.......................................................................www.lotec.nl Naam contactpersoon:......................................Raymond Visser Functie contactpersoon:..................................Vestiging Manager Noord-Oost Telefoonnummer mobiel:................................06-51105231 E-mailadres:..............................................................r.visser@lotec.nl Historie bedrijf:......................................................Sinds 1843 Aantal medewerkers:.........................................60 Werkgebied:..............................................................Regionaal/landelijk/internationaal Belangrijkste expertisegebied:...................Zwembadwaterbehandelinginstallaties Expertisegebieden 1. Installatietechniek 2. Leveranciers binnensport en zwembaden • Waterbehandelingsinstallaties • Materialen 3. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “Daar waar onderhoudswerkzaamheden naar voren zijn gehaald, zien we dat met enkele nieuwbouwprojecten, die eigenlijk al in de aanbesteding hadden moeten zitten, het tegenovergestelde gebeurt. Dat heeft te maken met de heroverwegingen die gemaakt moeten worden. Covid kost geld en daardoor worden sommige trajecten stilgezet. Maar het brengt ook andere zaken aan het licht. De rol van de sport, de behoefte van jong en oud om elkaar weer te ontmoeten bij de sportvereniging. Nu nog niet overal vol getraind kan worden en ontmoeten in de kantine nog maar beperkt mogelijk is, zal die behoefte alleen maar groter worden.”

“Je ziet inmiddels ijshallen en zwembaden naast elkaar verrijzen. Er komt immers zoveel energie vrij bij het produceren van ijs, dat is slim om het zwembad mee te verwarmen” RAYMOND VISSER (LOTEC) 70

Sport & Gemeenten • september 2020

LOTEC Centreren van sportaangelegenheden is de toekomst Lotec is een instituut in waterbehandelingstechniek voor zwembaden. Als je de 175 jaar reeds bent gepasseerd, dan weet je waar je het over hebt. Inmiddels is de zesde generatie van het familiebedrijf actief in het bedrijf. Lotec realiseert ‘state of the art’ waterbehandelingsinstallaties voor zwembaden.

Wat weinig mensen weten, is dat menig

“Maar de valbreekinstallatie voor

Tegenstrijdig

meeslepende filmscène is opgenomen in

het schoonspringen in zwembad De

Het Nederlandse zwemmen heeft

het water van de mede door Lotec ver-

Tongelreep in Eindhoven is ook een

een goede naam opgebouwd in het

vaardigde studio Lites Waterstage in het

eigen ontwikkeling. Geboren uit het feit

mondiale badwater en we worden

Belgische Brussel. “Ons hart en ziel ligt

dat ons hoofdkantoor in Eindhoven is

omringd door veel water. “Wat dan

in de zwembadwereld, van engineering

gevestigd. De stad waar ook het Pieter

tegenstrijdig klinkt, is dat het Rijk

tot de aanleg, van het inregelen tot zo

van den Hoogenband Zwemstadion

wil dat iedereen gaat sporten, maar

duurzaam mogelijk bouwen, dat is onze

werd gebouwd en onze toenmalige

dan het schoolzwemmen afschaffen.

plicht”, zegt directeur Nederland Ray-

directeur een valbreekinstallatie heeft

We bekijken het enerzijds door

mond Visser.

ontworpen voor de schoonspringers.

onze commerciële bril, maar het

Lotec is specialist op het gebied van

Door schade en schande is het

schoolzwemmen vertegenwoordigt

zwembadtechniek en gebruikt al jaren de

ontwikkeld, maar er ontstond een hele

ook een maatschappelijke waarde.

meest efficiënte en effectieve filtertech-

goede installatie.” Een zeldzaamheid.

Dan mogen gemeenten best wat

nieken voor het schoonste water met de

“Vooral omdat de valbreekinstrallatie

verwachten voor de subsidie.

laagste investeringen en exploitatiekos-

van De Tongelreep zich onder een

Natuurlijk hebben ouders ook een

ten. Veel projecten zijn voorzien van golf-

beweegbare bodem bevindt. Er zijn er

verantwoordelijkheidsrol als het gaat

slagmachines (wereldwijd) en wildwa-

maar drie van in de Benelux. Dit zijn

om het leren van zwemveiligheid, maar

terbanen. Zelf vervaardigde producten

uitdagingen die wij niet uit de weg

als overheid kun je ook iets terugvragen

zijn onder andere zwembadspecifieke

gaan.”

voor de subsidie die wordt verstrekt en

roosters en bicarbonaatdoseerunits.

die link zie ik niet goed terugkomen.”

Sport & Gemeenten • september 2020

“Net als veel bedrijven kwamen wij ook voor uitdagingen te staan, toen allerlei opdrachtgevers afgelopen voorjaar de zwembaden moesten sluiten. Er kwamen meteen vragen binnen als ‘hoe kunnen we energiezuiniger worden?’ of ‘moeten we het bad leeg laten lopen?’ Dan moet je technisch gezien meteen met een antwoord komen. Heel bijzonder was, dat we met de branche-

“Tegenwoordig heeft een groot deel van de mensen flexibele werktijden. Als meerdere sporten op één complex vertoeven, kun je meerdere doelgroepen bedienen” RAYMOND VISSER (LOTEC)

ondernemers en concullega’s zijn gaan sparren. Het is in de zwembadbranche

Heroverwegingen

gelukkig heel normaal dat we in dit

“Het zoeken naar en initiëren van

soort gevallen communiceren met

Een duiktoren van Lotec.

dergelijke samenwerkingsverbanden,

elkaar. Maar omdat het zo’n apart

is essentieel om de vraag te

vakgebied is, moet je zeker in een tijd

beantwoorden hoe je samen om moet

als het afgelopen half jaar zorgen

gaan met het virus. We hopen dat we

dat je met z’n allen de opdrachtgever

Covid over een half jaar onder de duim

goed bedient en dat je allemaal een

hebben, maar er kan zomaar een ander

eenduidig advies geeft.”

virus boven water komen.”

“Want een bad leeg laten lopen, heeft

“De baden mochten gelukkig weer

meteen gevolgen voor de bouwkundige

open, maar je hebt niet het aantal

constructie. Verstandig was om met een

bezoekers waarop je normaliter zou

bepaalde nachtverlaging te werken: de

zitten, dus de onkosten zullen stijgen.

desinfectie en temperatuur iets lager

Ik denk dat de manier van het inrichten

zetten, maar alles op verantwoorde

van een zwembad vanaf nu ook nader

wijze. Vervolgens kwam de omslag:

en kritisch bekeken gaat worden”,

‘Hoe kunnen de baden weer open?’

vervolgt Raymond. “Hoe ga je om met

Naast het ontstane protocol is er ook

het inrichten van de kleedkamers, om

de zwembadpoli: Deze poli is op dit

kruisbesmettingen tegen te gaan. De

moment belast met een onderzoek

tijd zal het leren, hoe we virussen als

naar Covid-19 en hoe hier het beste

deze te lijf kunnen gaan. Misschien

op te acteren binnen de zwembaden.

komen we erachter dat we het goed

Zo is de poli ook een vraagbaak voor

doen, maar dat het simpelweg niet te

het management van zwembaden,

voorkomen is.”

voor bestuurders van gemeente en

“Daar waar onderhoudswerk-

provincies, voor zwembadinstallateurs,

zaamheden naar voren zijn

waterlaboratoria en artsen.”

gehaald, zien we dat met enkele nieuwbouwprojecten, die eigenlijk al in de aanbesteding hadden

Sport & Gemeenten • september 2020

LOTEC

moeten zitten, het tegenovergestelde

enkele jaren als bestuurslid gefungeerd

één park verzameld. Ook de horeca

gebeurt. Dat heeft te maken met de

en merkte en merk nog steeds dat

en kleedkamers. Voetbal, honkbal,

heroverwegingen die gemaakt moeten

veel terechtkomt op de schouders

tennis, iedereen maakt gebruik van dat

worden. Covid kost geld en daardoor

van vrijwilligers. Dat zou eigenlijk

centrale gebouw, een geweldig complex.

worden sommige trajecten stilgezet.”

anders moeten. Zoals het inrichten

Daar liggen kansen voor sportend

“Maar het brengt ook andere zaken

van sportaccommodaties ook anders

Nederland en gemeenten.”

aan het licht. De rol van de sport,

zou kunnen, meer multifunctioneel.

“Samenwerken en het centreren

de behoefte van jong en oud om

Met VSG hebben we in het verleden

van sportaangelegenheden is de

elkaar weer te ontmoeten bij de

een studiereis gemaakt naar Hongarije

toekomst. Je ziet inmiddels ijshallen

sportvereniging. Nu nog niet overal vol

en daar namen we een kijkje op

en zwembaden naast elkaar verrijzen.

getraind kan worden en ontmoeten in

een soort sporteiland, waar allerlei

Er komt immers zoveel energie vrij

de kantine nog maar beperkt mogelijk

takken van sport geclusterd zijn en

bij het produceren van ijs, dat is slim

is, zal die behoefte alleen maar groter

de gemeente alle groenvoorzieningen

om het zwembad mee te verwarmen.

worden.”

en het onderhoud daarvan voor haar

Tegenwoordig heeft een groot deel

rekening neemt. Als je het zo centreert,

van de mensen flexibele werktijden.

Meerdere sporten op één complex

creëer je meerdere win-win-situaties,

Als meerdere sporten op één complex

“Zelf ben ik me ook bewuster geworden

qua onderhoud en facilitaire zaken.

vertoeven, kun je meerdere doelgroepen

van het belang van sportverenigingen

Dat zou hier ook kunnen. Almere

bedienen. Met wellicht ook één centrale

en het in teamverband sporten. Ik heb

heeft enkele sportverenigingen op

kantine.” ●

“Misschien komen we erachter dat we het goed doen, maar dat het simpelweg niet te voorkomen is.” RAYMOND VISSER (LOTEC)

Sport & Gemeenten • september 2020

Vaessen Algemeen Bouwbedrijf

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Vaessen Algemeen Bouwbedrijf B.V. Postbus:..................................................Postbus 239 Bezoekadres:..........................................Zalmweg 4, 4940 AE Raamsdonksveer Algemeen telefoonnummer: .................0162-522120 Website: .................................................www.vaessenbv.nl Naam contactpersoon: ..........................Ing. J.J.L.F. (Jeroen) Geurts Functie contactpersoon: .......................Commercieel adjunct-directeur Direct telefoonnummer: .......................0162-522120 Telefoonnummer mobiel: ......................06-51867217 E-mailadres: ...........................................j.geurts@vaessenbv.nl Historie bedrijf: .....................................Opgericht in 1929 Aantal medewerkers: ............................60 Werkgebied: ...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied: ............ Ontwikkeling en realisatie van maatschappelijk vastgoed waaronder sport-, welzijns- en onderwijsaccommodaties. Tevens gespecialiseerd in innovatieve aanbestedingsvormen zoals TCO (Total Cost off Ownership), DBM en bouwteamselecties (Best Value procedures). Expertisegebieden 1. Advisering • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Architecten 3. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona ““Je ziet in zo’n crisistijd wel de kracht van het specialisme. Als je kijkt naar de VSG, binnen onze bedrijvencommissie, daar zit ontzettend veel knowhow en ervaring. Het is goed dat we dat weten te ontsluiten, zodat we oplossingen kunnen bedenken, voor de periode tijdens maar ook na corona. Misschien moeten we dan weer protocollen bedenken en normeringen aanpassen.”

“Je ziet in zo’n crisistijd wel de kracht van het specialisme”

Sport & Gemeenten • september 2020

VAESSEN ALGEMEEN BOUWBEDRIJF

Zwembad in Velp als lichtend voorbeeld Het was allemaal zo natuurlijk, zo vanzelfsprekend. “Het is zó gewoon om in een sporthal met een aantal klassen of verenigingen te sporten en opeens is er een routing, mogen mensen en kinderen elkaar niet kruisen. En is het wel de bedoeling dat iedereen die ene bal aanraakt?”, stelt Jeroen Geurts van Vaessen Algemeen Bouwbedrijf BV een vraag waar we nooit bij hoefden na te denken. “Wij mochten meedenken bij het opstellen van het protocol Openstelling Sporthallen en als je je daarin verdiept, voel je écht de impact van de pandemie.”

Vaessen – 90 jaar inmiddels – staat te boek als een ontwikkelende aannemer. “We hebben eigen architecten en ingenieurs én een bouwbedrijf: met de koppeling kunnen we een totaaloplossingen aanleveren. We zijn bijvoorbeeld betrokken bij de realisatie van het eerste chloorvrije zwembad in Nunspeet. We werken niet altijd autonoom, maar ook samen met andere architectenbureaus of installateurs. Vanaf de jaren zestig zijn we gespecialiseerd in maatschappelijk vastgoed, vooral in de sport. Het beleid dat door gemeenten wordt gemaakt, zetten wij

Sport & Gemeenten • september 2020

om in een gebouw waar gesport kan worden. Net als zoveel mensen, ben ik benieuwd naar wat de resten zijn van

“We hebben met z’n allen het klimaatakkoord getekend, maar we zitten momenteel met een heel palet aan oude sporthallen en oude zwembaden. Hebben de gemeenten genoeg financiële armslag om dat aan te pakken in deze situatie?”

corona”, vervolgt Jeroen.

JEROEN GEURTS (VAESSEN)

“Gaan we terug naar normaal, naar anderhalve meter of een éénmetermaatschappij? Is corona het begin van een reeks virussen en pandemieën die

het misschien een negatieve klank en

momenteel met een heel palet aan oude

ons gaan bedreigen, of is het eenmalig?

sport moet vooral leuk zijn. We moeten

sporthallen en oude zwembaden. Heb-

Het is interessant, ook wat het uitein-

mensen tenslotte in beweging zien te

ben de gemeenten genoeg financiële

delijk beleid wordt van de overheid,

krijgen.”

armslag om dat aan te pakken in deze

want daar gaan we immers op acteren.

Jeroen is overtuigd dat er verschuivin-

situatie? We hebben immers al gezien

Aan het eind van de rit gaat het ten-

gen komen op de arbeidsmarkt. “Ook in

wat de WMO voor impact had op de

slotte over het kosten- en batenplaatje.

deze tijd is Social Return On Investment

gemeentelijke begroting. Wellicht kijken

Een gebouw moet 45 jaar meegaan en

belangrijk, zodat mensen met een

we straks weer met z’n allen naar de

het bouwen ervan is spannend, maar

afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag

centrale overheid. Het is fantastisch, die

de vraag is altijd: hoe kunnen we dat

kunnen. Als de landelijke overheid durft

NOW-regeling, en de regering heeft ook

het beste exploiteren in die komende

te blijven investeren in de bouwsector,

aangegeven dat zij in de woningbouw

45 jaar?”

woningbouw en infra, dan komen er

wil investeren. Maar wij hopen dat dat

als gevolg daarvan maatschappelijke

ook in het maatschappelijk vastgoed

Kracht van specialisme

functies bij. Als gemeenten durven te

gebeurt. Dan krijg je immers het vlieg-

“Je ziet in zo’n crisistijd wel de kracht

investeren in verduurzaming en nieuw-

wieleffect, want goede accommodaties

van het specialisme. Als je kijkt naar de

bouw, kan de bouwsector overeind

bieden meer sportmogelijkheden en

VSG, binnen onze bedrijvencommissie,

blijven, mensen omscholen en ze aan

een betere gezondheid. Maar vaak moet

daar zit ontzettend veel knowhow en

het werk krijgen. Dan kijk je naar wat er

daar dan eerst onderzoek naar worden

ervaring. Het is goed dat we dat weten

in de kaartenbak van de gemeente zit.

gedaan, dus de bewijslast daarvoor

te ontsluiten, zodat we oplossingen kun-

Die mensen kun je misschien aannemen

komt meestal later”.

nen bedenken, voor de periode tijdens

voor de duur van een tijd van een pro-

“Om het belang ervan te benadrukken,

maar ook na corona. Misschien moeten

ject, misschien omscholen en daarmee

helpt het als een deskundige als Erik

we dan weer protocollen bedenken

los je misschien een stukje vergrijzing

Scherder roept dat als je gezond en

en normeringen aanpassen. Wat dat

van de bouw op. Maar dan moet men

fit bent en genoeg beweegt, je minder

betreft vind ik het best uitdagend wat er

wel blijven investeren.”

vatbaar bent voor virussen. Of als in

staat te gebeuren. Ga je de normeringen

het nieuws is dat jongeren met ernstig

bestendig maken voor een eventueel

Vliegwieleffect

overgewicht ook vatbaarder zijn. Dat

nieuw virus, of willen we dat liever niet

“We hebben met z’n allen het kli-

sporten preventief werkt, dat beeld

bedenken met elkaar? Anders krijgt

maatakkoord getekend, maar we zitten

hebben we nu wel voor ogen, zowel

Sport & Gemeenten • september 2020

VAESSEN ALGEMEEN BOUWBEDRIJF

de landelijke als lokale overheid. Om te kunnen blijven sporten, moeten zij goede voorzieningen blijven faciliteren.”

Doelgroepenbad “In dat kader ben ik verheugd over wat in de gemeente Rheden gebeurt. Het realiseren van een zwembad in Velp bevindt zich in de laatste fase en de gemeente Rheden wilde het graag uitbreiden met een zogeheten doelgroepenbad. Wij maakten een plan en de wethouder heeft het voor elkaar gekregen dat de raad instemde om de extra financiering vanuit WMO-gelden te betalen. Hij draaide het om: als we ouderen aan het bewegen kunnen krijgen, blijven ze gezonder en hebben wij als gemeente minder gezondheidskosten. Heel stoer van hem – en de gemeenteraad uiteraard – dat hij niet Het zwembad in Velp, dat is uitgebreid met een zogenoemd doelgroepenbad.

alleen ‘omdenkt’, maar zich er ook voor durft hard te maken. Want zoals gezegd, de bewijslast komt meestal later.”

“Dat sporten preventief werkt hebben we nu wel voor ogen, zowel de landelijk als lokale overheid. Om te kunnen blijven sporten, moeten zij goede voorzieningen blijven faciliteren”

“Straks vinden daar veel bredere activiteiten plaats naast het wedstrijdbad. De gemeente Rheden is proactief en maakt ook een programma om de mensen achter de geraniums vandaan te halen. Het gaat niet om iets bouwen en dan met de armen over elkaar zitten wachten: dán moet je ook écht de volgende stap durven maken.” ●

JEROEN GEURTS (VAESSEN)

Sport & Gemeenten • september 2020

Van den Heuvel watertechnology

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf.............................................................VDH watertechnology bv Postbus........................................................................71, 3925 ZH, Scherpenzeel Bezoekadres.............................................................Glashorst 114, 3925 BV Scherpenzeel Algemeen telefoonnummer...........................033-2778600 Website........................................................................www.vdhwater.nl Naam contactpersonen....................................Gerben ten Hoven, Frank Scheffer, Erik Brink en Ton de Bruijn Functie contactpersoon...................................Verkoop BeNeLux Telefoonnummers mobiel...............................06-40470441/06-21679150/06-20 59 40 42/06-13546530 E-mailadres................................................................g.tenhoven@vdhwater.nl/f.scheffer@vdhwater.nl/ ...........................................................................................e.brink@vdhwater.nl/t.debruijn@vdhwater.nl Historie bedrijf.......................................................Opgericht in 1978 Aantal medewerkers...........................................53 Werkgebied...............................................................Internationaal Belangrijkste expertisegebied....................Desinfectie met zoutelektrolyse/Chlorinsitu®Salt/ ...........................................................................................waterbehandeling in zwembaden/ProMinent Handelsartikelen Expertisegebieden 1. Advisering • Technisch inhoudelijk waterbehandeling zwembaden 2. Leveranciers binnensport en zwembaden • Materialen – zoutelektrolyse als alternatief voor transport, opslag en handling van chemicaliën 3. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties (desinfectie waterbehandeling) • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “Desinfectie is hoger op de agenda geplaatst. Mondiaal worden allerlei desinfectieprotocollen opnieuw tegen het licht gehouden. Want wat als na corona een nieuw virus de kop opsteekt? Voldoet het protocol dan nog? Door onze installaties kun je autonoom je eigen desinfectant maken. Hier in Nederland is het al een regulier fenomeen, elk nieuw zwembad heeft het en zo leveren wij een bijdrage aan een gezond zwem- en veilig werkklimaat.”

“Doordat desinfectie hoger op de agenda is geplaatst door corona, kun je stellen dat corona ons booming heeft gemaakt” GERBEN TEN HOVEN (VDH WATERTECHNOLOGY) 78

Sport & Gemeenten • september 2020

VDH WATERTECHNOLOGY

Hollands Glorie In alle consternatie die het coronavirus veroorzaakte, zat VDH Watertechnology niet stil. Integendeel. “De wereld moest en moet worden gedesinfecteerd”, is de simpele verklaring van Gerben ten Hoven. Samen met moederbedrijf ProMinent werd doordacht de aanval gekozen. “Wij hebben twee installaties geschonken aan het zwaar getroffen gebied in het Italiaanse Lombardije, om oppervlakten te desinfecteren. En nu zijn we in korte tijd een grote speler in de wereld van het water geworden, door de toenemende vraag is onze productiecapaciteit fors toegenomen. Waar een klein landje groot in kan zijn…”

Met zijn innoverende installaties

ken kan worden. Inmiddels zijn wij

en zij gaf aan dat ze sindsdien ook met

veroverde VDH Watertechnology al

bijvoorbeeld leverancier van Coca-Cola

een heel andere blik kijkt naar het water

eerder het nationale landschap van

en Warsteiner.”

waarin zij zwemt.”

zwembaden. “We desinfecteren water

“Waar voortschrijdend inzicht toe heeft

op een duurzame manier. Onze unieke

Nationale zwemploeg

geleid, is dat het product chloor, net als

combinatie van zoutelektrolyse en mem-

De kwaliteit van het zwembadwater is

bijvoorbeeld melk, onderhevig is aan

braantechnologie is effectief, schoon

enorm geëvolueerd. Gerben haalt een

degradatie, wanneer je het laat staan.

en veilig en maakte dat we uitgroeiden

bezoek aan de nationale zwemploeg

Dan krijg je chloraat en dat is kankerver-

tot marktleider. Met onze installatie

tijdens wedstrijden in het buitenland

wekkend, dat wil je niet in je zwembad

zijn we in bijna zeventig procent van de

aan. “We ontmoetten alle selectiezwem-

hebben. Het kan een gevaar vormen

zwembaden vertegenwoordigd. Als je

mers en genereren zo niet alleen naams-

voor de zwemmers. Door middel van de

kijkt naar sport en bewegen, willen we

bekendheid, maar ook bewustwording.

zoutelektrolyse kunnen wij dagelijks

dat mensen veilig kunnen zwemmen

Wij gaven uitleg over onze techniek

een vers en zuiver chloorproduct maken.

en als het gaat om food en beverage, is

en onder meer Ranomi Kromowidjojo

Het is prettiger voor de zwemmers.

onze missie om te zorgen dat er volgens

reageerde daarop verbaasd. Ze wist niet

Mensen geven in reacties aan dat het

onze watertoepassingen veilig gedron-

wat er met het zwembadwater gebeurt

gevoel op de huid anders is dan voor-

Sport & Gemeenten • september 2020

Gerben ten Hoven van VDH Watertechnology: “China, Australië, Zuid-Amerika, onze producten zijn enorm in trek.”

heen, zachter. En mensen en kinderen hebben minder tot geen last meer van prikkende ogen en ontstekingen aan de oren. Die prikkende ogen kunnen ontstaan door chloor en zwemmersvuil, dan krijg je gebonden chloor en dat zorgt voor irritatie. Gebonden chloor is ook een parameter en die wordt getoetst door laboratoria. De waarde ervan moet straks ook naar beneden worden bijgesteld. Het comfort voor de zwemmer is enorm verhoogd en het badpersoneel is er ook heel blij mee, er vindt minder uitdamping van schadelijke chloorproducten plaats.” “Vroeger werd ook met chloor-transport gewerkt, dat bleek onveilig. Inmiddels is zeventig procent van de baden aangesloten op zoutelektrolyse, de andere dertig, voornamelijk de buitenbaden, lopen nog achter. Die inhaalslag wordt nog gemaakt, want de wetgeving wordt steeds stringenter. Buitenbaden worden vaak gerund door vrijwilligers, waar het kennisniveau op het gebied van veranderde wetgeving logischerwijs wat minder aanwezig is. Ze zijn maar een paar maanden per jaar open en beschikken over beperkte financiële middelen.

“Het comfort voor de zwemmer is enorm verhoogd en het badpersoneel is er ook heel blij mee”

Maar ze moeten straks meebewegen. Aan ons de taak om de mensen mee te nemen en voor te lichten.” “We kunnen sinds enkele jaren veel meer meten. Des te eerder kunnen we dingen voorkomen. De oude WhvbZ –

GERBEN TEN HOVEN (VDH WATERTECHNOLOGY)

Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden – dateert uit

Sport & Gemeenten • september 2020

VDH WATERTECHNOLOGY

de vorige eeuw en is aan vernieuwing toe. Een commissie heeft zich erover gebogen, om de wetgeving aan te passen aan de tand des tijds. Straks gaat tevens de omgevingswet haar intrede doen en dan worden er ook nieuwe zwembadspelregels afgesproken, waaronder nieuwe, strengere, parameters.

“Alle techneuten kunnen bij ons aan de slag, de wereld is onze markt” GERBEN TEN HOVEN (VDH WATERTECHNOLOGY)

Als die regelgeving in 2022 van kracht wordt, kunnen wij de beheerders en exploitanten van de baden helpen bij de

die uitstekend voldoet om de zwemvei-

heeft. Dat heeft de deur geopend om

vraagstukken en oplossingen.”

ligheid te garanderen.”

wereldspeler te worden. Alle techneuten kunnen dus bij ons aan de slag, de

“Toen corona de kop opstak, belandden

Marketingactie met gevolgen

wereld is onze markt. Je ziet sowieso dat

wij aanvankelijk een beetje aan de

Inmiddels gaat de desinfectieappa-

mondiaal allerlei desinfectieprotocollen

zijlijn, omdat de zwembaden gesloten

ratuur van VDH de wereld over. “De

opnieuw tegen het licht worden gehou-

werden. Wij vonden dat de bestaande

Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

den. Want wat als na corona een nieuw

wetgeving voldoende bescherming

schreef voor dat er twee desinfectanten

virus de kop opsteekt? Voldoet het pro-

bood en laboratoria onderstreepten al

waren om corona af te breken en te

tocol dan nog? Door onze installaties

snel dat ons product corona – een soort

doden. Daarop besloten we twee instal-

kun je autonoom je eigen desinfectant

eiwit – simpel afbreekt en doodt. Dus

laties naar Italië te brengen. Een mar-

maken. Hier in Nederland is het al een

wij keken wel vreemd op. Maar de reden

ketingactie met grote gevolgen, want

regulier fenomeen, elk nieuw zwembad

van het sluiten had te maken met het

daardoor is de vraag ernaar wereldwijd

heeft het en zo leveren wij een bijdrage

in contact komen en de op te stellen

toegenomen. China, Australië, Zuid-Ame-

aan een gezond zwem- en veilig werk-

routing. In eerste instantie werd van

rika, onze producten zijn enorm in trek.

klimaat.”

hogerhand nog wel getornd aan wat er

De bewustwording dat desinfectie

Nederland telt zo’n tachtig miljoen

met het zwemwater moest gebeuren.

hoger op de agenda is geplaatst door

zwembezoeken per jaar, weet Ten

Maar dat – iets meer van het een en

corona en dat hierdoor de vraag is toe-

Hoven. “We geven ook wat terug aan

wat minder van het ander – resulteerde

genomen om een zoutelektrolyse aan te

de zwemsport. Met een aantal andere

weer in stofjes die je niet in je zwembad

schaffen, maakt dat je kunt stellen dat

bedrijven hebben we de Pool of Support

wilt hebben, dus dat werd al snel weer

corona ons booming heeft gemaakt.”

opgericht. We ondersteunen de KNZB

teruggedraaid. Het werd een balans-

“We zijn in 2008 een samenwerking

en zijn topsporters, maar bieden ‘uitge-

vraagstuk en uiteindelijk ging men

aangegaan met het Duitse bedrijf Pro-

zwommen’ topsporters ook een baan

terug naar de bestaande regelgeving,

Minent, dat wereldwijd 55 vestigingen

aan na hun sportcarrière.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

Accres Apeldoorn

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Accres Apeldoorn bv Postbus:..................................................Postbus 10026, 7301 GA Apeldoorn Bezoekadres:..........................................Laan van Westenenk 4, 7336 AZ Apeldoorn Algemeen telefoonnummer:..................055-5270550 Website:..................................................www.accres.nl Naam contactpersoon:..........................Dhr. Piet-Hein Kolff Functie contactpersoon:........................Directeur Direct telefoonnummer: .......................055-5270551 Telefoonnummer mobiel: ......................06-51178749 E-mailadres:............................................PKolff@accres.nl Historie bedrijf: .....................................Sinds 1999 Aantal medewerkers: ............................230 Werkgebied: ...........................................Regionaal/landelijk. Met name in Gelderland en Overijssel. Belangrijkste expertisegebied: ............ Beheren, onderhouden en exploiteren van maatschappelijk vastgoed, vooral in de sport, recreatie, educatie en cultuur. Daarnaast uitvoering geven aan sportbeleid d.m.v. sportstimulering. Expertisegebieden 1. Advisering en projectmanagement • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement/exploitatiemanagement • Bouwmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Beheer, exploitatie en dagelijks onderhoud • Sociaal Culturele accommodaties (MFA’s), wijkcentra incl. horeca • Sportaccommodaties incl. horeca • Zwembaden (binnen- en buitenbaden) incl. horeca • (Stads) parken • Kinderboerderijen en kinderspeelparadijzen incl. horeca • Family Entertainment Centers (leisure) incl. horeca

3. Onderhoud van (maatschappelijk) vastgoed en parken • Opstellen en bewaken MJOP’s • Opstellen en bewaken huurcontracten inclusief SLA’s • Eigenaren-/huurders onderhoud • Eigen technische dienst, wagenpark • Inkoop en contractbeheer • Groenonderhoud • Installatietechniek • Storingen • Inspecties, kwaliteitsmanagement • Renovatie 4. Sportstimulering • Sportbeleidsmedewerkers • Sportbuurtcoaches • Combinatiefuncties • Sportbeleid (mede opstellen, adviseren en uitvoering geven aan).

De lessen van corona “Corona heeft ons meer met de neus op de feiten gedrukt dat we het flexibeler moeten aanpakken, dat is alleen maar goed voor de bedrijfsvoering.”

“Het kan door corona niet alleen maar sneller en meer zijn. Daar zijn wij bedrijfseconomisch gezien niet blij mee, want je hebt minder volume. Maar het heeft ook een goede kant” RON MULDERS (ACCRES APELDOORN) 82

Sport & Gemeenten • september 2020

ACCRES APELDOORN Minder bezoekers, meer genot Apeldoorn bruiste, met accommodaties als het Boschbad, ZERO55, kinderboerderijen en een kinderparadijs, maar de maatregelen en beperkingen troffen beheerder Accres, de werknemers en vrijwilligers in het hart. “De toekomst is ongewis en corona heeft ons meer met de neus op de feiten gedrukt dat we het flexibeler moeten aanpakken, dat is alleen maar goed voor de bedrijfsvoering”, zegt Ron Mulders, algemeen directeur ad-interim. “De situatie heeft in ons land geleid

bezoekers wat zij mochten toelaten.”

tot onthaasting: het kan niet alleen

“Het is gedwongen onthaasten, maar

maar sneller en meer zijn. Daar zijn wij

het is er niet minder aangenaam door

bedrijfseconomisch gezien niet blij mee,

geworden. Iets waartoe corona óók

want je hebt minder volume. Maar het

heeft geleid, is dat veel meer mensen

heeft ook een goede kant. Als je kijkt

het Stadspark Berg en Bos zijn gaan

naar het Boschbad, een van de oudste,

herontdekken, om heerlijk doorheen

grootste en mooiste openluchtbaden

te wandelen. En op de kartbaan van

die ons land rijk is, dat is een accommo-

ZERO55, waar je naast indoor deels ook

datie waarvan je wilt dat zoveel moge-

door de buitenlucht komt, is het ook

kinderen, het opnieuw indelen van de

lijk mensen ervan kunnen genieten,

veel drukker geworden.”

lesgroepen en om alle maatregelen voor

maar inmiddels mogen minder mensen

“Maar al die regels en lijntjes, zoals

corona in te voeren op de accommo-

dan normaliter worden toegelaten:

bijvoorbeeld bij zwembaden, druisen

datie. Er waren natuurlijk veel vragen

dat is voor de portemonnee niet leuk,

helaas tegen alle vormen van gastvrij-

over misgelopen lessen en hoe het kind

maar dat geeft de bezoekers wel meer

heid in. Wat je nu ziet, is dat in hetzelfde

weer zo snel mogelijk met zwemles kon

ruimte.”

zwembad kinderen bommetjes maken

beginnen.”

en even verderop senioren hun baantjes

“Als recreatieonderneming is onze taak

Populaire bestemming

trekken. Dat is best wel oké. Het is een

simpelweg te zorgen dat met het onroe-

“Onze speelboerderij Kinderparadijs

prettige manier van reguleren. Als het

rend goed van de gemeenten de goede

Malkenschoten kon in mei haar

om recreatief zwemmen gaat, storen

dingen gebeuren. Dat is een constante

poorten voor bezoekers weer openen.

mensen zich er niet aan.”

opdracht, maar we moeten dat meer

Natuurlijk wel met inachtneming van

dynamisch zien te krijgen. Wij verhuren

de coronamaatregelen. We merkten

Dynamisch

gymzalen aan scholen en verenigingen,

dat het een populaire bestemming

“De zwemlessen moesten we opnieuw

maar we kunnen veel meer met de

was voor een dagje uit met het gezin.

indelen. De kinderen hadden natuurlijk

gymzaal dan alleen dat. Als die ruimte

Mede doordat bezoekers nog niet naar

een flink aantal weken niet gezwom-

er binnen de opdracht van de gemeente

naastgelegen parken of attractiepar-

men en daar was oefening hard

is, dan kunnen we kijken naar wat er

ken konden of omdat zij al volgeboekt

nodig. Er ging veel organisatie zitten

nog meer kan, zoals bijvoorbeeld het

waren vanwege het beperkte aantal

in het bepalen van de niveaus van de

inrichten van mooie horeca.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

ACS

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................ACS – Connected Buildings Bezoekadres:..........................................Sylviuslaan 5, 9728 NS Groningen Algemeen telefoonnummer:..................085-200 3989 Website:..................................................www.acs-buildings.com Naam contactpersoon:..........................Martin Schuitema Functie contactpersoon:........................Marketing Specialist Direct telefoonnummer:........................085-2003989 Telefoonnummer mobiel:.......................06-83031252 E-mailadres:............................................m.schuitema@acs-buildings.com Historie bedrijf:......................................Sinds 2010 Aantal medewerkers:.............................25 Werkgebied:...........................................Internationaal Belangrijkste expertisegebied:.............Klimaatbeheersing in gebouwen Expertisegebieden Installatietechniek De lessen van corona “Eigenlijk zie je dat drie thema’s meer bij elkaar komen: energie besparen, comfort en gezondheid. Dat was voor de coronacrisis anders: mensen wilden óf energie besparen, óf een hoger comfort óf een gezond binnenklimaat. De bewustwording die nu plaatsvindt binnen de samenleving, moet ervoor zorgen dat deze drie samenkomen. Wij als ACS sturen hier al jaren op: een comfortabel en gezond binnenklimaat, met een zo laag mogelijke energierekening voor de eindgebruiker.”

“We kunnen op afstand binnen enkele minuten reageren op nieuwe inzichten van het RIVM, zonder dat er een monteur langs hoeft te komen” JEROEN JORNA (ACS) 84

Sport & Gemeenten • september 2020

ACS Bewustwording energiebesparing in stroomversnelling “Als Advanced Climate Systems – ACS – zien we dat de bewustwording van slechte luchtkwaliteit binnen en buiten gebouwen momenteel een hot topic is”, zegt accountmanager Jeroen Jorna. “Momenteel is er veel onderzoek naar binnenklimaat, daarom merken wij als bedrijf dat het sporters en gemeenten bezighoudt.” “Steeds meer mensen hebben daarom

tief dat ACS op afstand met één druk

vragen over het BaOpt-klimaatbeheer-

op de knop de regelingen coronaproof

singssysteem, omdat dat systeem zorgt

kan maken. Dit houdt in dat wij de recir-

dat het comfort binnen in gebouwen

culatie uitzetten en alleen werken met

altijd optimaal is. Daarbij hebben wij

frisse lucht. Al onze locaties zijn hiervan

met de BaOpt-luchtbehandelingssturing

voorzien. We kunnen dus binnen enkele

het voordeel dat wij met zeer lage snel-

minuten reageren op nieuwe inzichten

heden lucht toevoeren, waardoor we

van het RIVM, zonder dat er een mon-

minder snel lucht verspreiden. Dit zorgt

teur langs hoeft te komen.”

er weer voor dat menselijke vochtdruppels sneller kunnen dalen en aerosolen

Bewust van mogelijkheden

sneller worden afgevoerd dan conventi-

“Doordat er momenteel veel meer

onele luchtbehandelingssystemen.”

aandacht is voor gezonde lucht binnen gebouwen, zien wij dat mensen sneller

Een door ACS ontwikkelde ruimtesensor waarmee de installaties worden aangestuurd en die zorgt voor altijd goed geventileerde ruimtes met lage CO²-niveaus en een aangename temperatuur en luchtvochtigheid.

Eén druk op de knop

geneigd zijn comfort in te leveren om

“Door onze Artificieel Intelligentie(zelfle-

zo een gezond binnenklimaat te krijgen.

“Eigenlijk zie je dat drie thema’s meer

rend gebouw)-modules in ons Gebouw-

Dit gebeurt helaas minder vaak als het

bij elkaar komen: energie besparen,

beheersysteem Climatics, zorgen wij

om energiebesparing gaat. Hoewel

comfort en gezondheid. Dat was voor de

ervoor dat wij kunnen anticiperen op

energiebesparing bepalend is voor de

coronacrisis anders: mensen wilden óf

snelle veranderingen zoals bezetting

gezondheid van ons milieu, wordt hier-

energie besparen, óf een hoger comfort

(CO²) en temperatuur van de ruimtes.

bij minder snel comfort ingeleverd. Wij

óf een gezond binnenklimaat. De

Daardoor hoeven wij niet, wanneer

hopen dat men zich door corona bewust

bewustwording die nu plaatsvindt bin-

een ruimte of gebouw onbenut wordt,

wordt van de mogelijkheden van hun

nen de samenleving, moet ervoor zorgen

maximaal te ventileren. Dit zorgt uiter-

installaties. En dat energiebesparing

dat deze drie samenkomen. Wij als ACS

aard voor de meest zuinige oplossing

op die manier in een stroomversnelling

sturen hier al jaren op: een comfortabel

voor zwembaden, kantoorpanden en

komt. Op langere termijn heeft dat

en gezond binnenklimaat, met een zo

sporthallen.”

dan weer positieve gevolgen voor de

laag mogelijke energierekening voor de

“Onze klanten ervaren het als zeer posi-

gezondheid van ons milieu.”

eindgebruiker.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

bbn adviseurs

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................bbn adviseurs Bezoekadres:..........................................De Molen 100, 3995 AX Houten Algemeen telefoonnummer:..................088-2267400 Website:..................................................www.bbn.nl Naam contactpersoon:..........................Bas Fukken Functie contactpersoon:........................Projectmanager Direct telefoonnummer:........................088-2262480 Telefoonnummer mobiel:.......................06-20493221 E-mailadres:............................................wb.fukken@bbn.nl Historie bedrijf:...................................... Sinds de oprichting in 1968 onderscheiden wij ons van andere bureaus door onze brede, strategische kennis op het gebied van financiën. Deze kennisvoorsprong hebben we uitgebreid met een eigen juridische afdeling en een eigen installatieafdeling, zodat we volledig overzicht hebben binnen onze projecten. Aantal medewerkers:.............................120 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied:............. Advies aan alle partijen die betrokken zijn bij het gebruiken, ontwikkelen, realiseren, verduurzamen, renoveren en beheren van gebouwen en gebieden. Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Buitensport • Sportvelden • Kunstgras 3. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “Door corona zien we dat mensen meer voor individuele sport kiezen. Door het risico dat competities worden afgebroken, twijfelen zij om lid te worden van een sportvereniging. Op de lange termijn gebeurt wellicht het tegenovergestelde. Mensen die thuis werken, hebben meer behoefte aan de sociale contacten van de georganiseerde sport. Dit sporten kan ook tijdens kantooruren plaatsvinden.”

“De horeca van een sportcomplex of buurtkamer leent zich uitstekend als werken ontmoetingsruimte voor flexibele werknemers” BAS FUKKEN (BBN ADVISEURS) 86

Sport & Gemeenten • september 2020

BBN ADVISEURS De sportclub als flexibele werkplek “Juist in deze tijd is het belangrijk om positief te blijven en kansen te zien”, zegt Bas Fukken van bbn adviseurs, een onafhankelijk adviesbureau voor gebouwen gebiedsontwikkeling. “De opdracht van de overheid om te verbinden wordt nog belangrijker nu het vertrouwen tussen groepen in de maatschappij afneemt. Die verbinding zullen we op lokaal niveau moeten creëren. Sport- en culturele accommodaties kunnen hierbij een belangrijke rol spelen, wanneer werk, contact en sport en bewegen binnen een veilige omgeving geborgd kunnen worden.” “De overheid stimuleert mensen om het

meer beleidsvelden integreren. Corona

of een kop koffie. Een ideale locatie dus

contact met anderen te beperken en

kan daar een versneller in zijn.”

voor dagbesteding van ouderen.”

op afstand te organiseren. Mensen die

“Samen met de gemeente Uithoorn wer-

voorheen veel onderweg waren, zitten

ken we aan een mooie multifunctionele

Effecten voor sportverenigingen

nu de hele dag in hun eigen huis. De

accommodatie met sport, kinderdagver-

“Door corona zien we een tendens dat

behoefte aan persoonlijk contact blijft.

blijf, buurtfunctie en dagbesteding in de

mensen meer voor individuele sport

Noodzakelijke vergaderingen, ‘passen’

horeca. De bibliotheek van het Eemhuis

kiezen. Door het risico dat competities

niet meer in reguliere vergaderruimten.

in Amersfoort is ingericht met flexwerk-

worden afgebroken, twijfelen zij om lid

Dit biedt kansen voor de sporten cultu-

plekken en een speciale espressobar”,

te worden van een sportvereniging. Op

rele sector. Tijdens kantooruren is hier

noemt Bas enkele voorbeelden.

de lange termijn gebeurt wellicht het

ruimte, koffie en parkeergelegenheid.”

“Ouderen trekken zich uit angst voor

tegenovergestelde. Mensen die thuis

“Horeca van een sportcomplex of buurt

corona meer terug. Dit versnelt de

werken, hebben meer behoefte aan

kamer leent zich uitstekend als werken

eenzaamheid en vermindert de bewe-

de sociale contacten van de georgani-

ontmoetingsruimte voor flexibele werk

ging. We weten dat een betere fysieke

seerde sport. Dit sporten kan ook tijdens

nemers, mits de juiste sfeer en kwaliteit

gesteldheid de gezondheidsrisico’s

kantooruren plaatsvinden.”

wordt geboden. Een unieke kans om de

vermindert. Vanuit de Wet maatschap-

“Komende winter zal het voor clubs

bezetting en exploitatie te verbeteren

pelijke ondersteuning (Wmo) kunnen

een uitdaging zijn om de anderhalve

en bij te dragen aan lokale integratie.”

(buiten)sportvoorzieningen hier een

meter afstand te borgen in dug-outs

mooie rol in spelen. De meeste (buiten-)

en kantines. Clubs moeten hierbij

Lokaal werkgelegenheid creëren

sportvoorzieningen worden tijdens kan-

improviseren. Ik voorzie een verdere

“Door in sporten culturele accom-

tooruren immers nauwelijks gebruikt.

afname in het gebruik van kleedruimtes,

modaties ook overdag bedrijvigheid

Een sportclub is een ideale locatie voor

omdat mensen bang zijn voor contact.

te creëren, ontstaan ook kansen om

dagbesteding van ouderen. Sportclubs

Ten slotte biedt de aanpassing van

lokaal werkgelegenheid te creëren

bieden mogelijkheden voor sport op

ventilatiesystemen in verband met

voor mensen met een afstand tot de

maat, zoals wandelen en buitensport,

corona een kans om direct aan alle

arbeidsmarkt. Zo kunnen gemeenten

maar ook klaverjassen, bridgen, darten,

duurzaamheidsnormen voldoen.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

BEDRIJFSPARTNER

Blue Change Naam bedrijf:..........................................Blue Change Bezoekadres:..........................................Engelwortel 4, 2498 CG Den Haag Naam contactpersoon:..........................Cleo Sissingh Functie contactpersoon:........................Directeur Telefoonnummer mobiel:.......................06-10 65 05 56 E-mailadres:............................................cleo@cleosissingh.nl Werkgebied:...........................................Landelijk Expertisegebieden 1. Interim-management, -bestuur en -exploitatie 2. Proces- en projectmanagement • Verzelfstandiging • Organisatieontwikkeling 3. Consultancy en coaching De lessen van corona “In interim- en procesmanagement zijn samenwerken, communicatie en vertrouwen erg belangrijk. Dat is op afstand wel wat moeilijker. Non-verbale communicatie, lichaamshouding, de discussie bij het koffieapparaat, dat geeft allemaal waardevolle informatie, die nodig is om gezamenlijk goede oplossingen te vinden en situaties te optimaliseren.”

“Het gevaar is dat we gaan zitten wachten op een vaccin. Met als gevolg dat er te weinig gebeurt of ondernomen wordt” CLEO SISSINGH (BLUE CHANGE) 88

Sport & Gemeenten • september 2020

BLUE CHANGE

Wat dóén we ondertussen? Cleo Sissingh, die zich met Blue Change vooral richt op interim- en procesmanagement, heeft een duidelijke boodschap: “Leer van elkaar, sta open voor elkaar. In de sportbranche zijn zowel private als publieke organisaties aan de slag. Die werken nauw met elkaar samen. Daar is VSG ook een goed voorbeeld van. Ondernemers moeten zorgen dat ze niet omvallen in deze tijd van corona en overheden moeten het goede voorbeeld geven. Vanuit die beide invalshoeken worden creatieve oplossingen gevonden waarvan over en weer profijt kan worden getrokken.” Daar moet de focus op liggen wat haar betreft.

Cleo Sissingh.

“Er wordt veel discussie gevoerd over

als gevolg dat er te weinig gebeurt of

dan hard werken om daar te komen, dat

ondernomen wordt.”

wél. In interim- en procesmanagement

“In deze tijd van corona heb ik zelf ook

zijn samenwerken, communicatie en

weer de betekenis van sport ervaren”,

vertrouwen erg belangrijk. Dat is op

vervolgt Cleo. “Om positief, energiek en

afstand wel wat moeilijker. Non-verbale

fit te blijven. In de sportbranche werken

communicatie, lichaamshouding, de

veel doeners. Die zijn juist nu nodig om

discussie bij het koffieapparaat, dat

onvermoeibaar door te gaan met het

geeft allemaal waardevolle informatie,

mogelijk maken van zoveel mogelijk

die nodig is om gezamenlijk goede

sport en bewegen, zodat al die sporters

oplossingen te vinden en situaties te

de strijd kunnen blijven aangaan in

optimaliseren.”

deze crisis, wat ze ook doen. Hetzelfde

Op dat punt denkt Cleo overigens dat

geldt overigens ook voor de cultuur-

corona uiteindelijk weinig zal veran-

branche.”

deren. “Veel mensen doen nu eenmaal

welke veranderingen blijvend zijn of

graag dingen samen, kijk maar naar de

dat alles terugkomt bij het oude? We

De wereld na corona

focussen erg op ‘waar gaan we heen?’

Hoe de wereld er na corona uit zal zien,

Ik ben meer geïnteresseerd in ‘wat dóén

vindt Cleo moeilijk te voorspellen. “Voor-

we ondertussen?’ Het gevaar is dat we

spellen, daar ben ik ook niet erg goed

gaan zitten wachten op een vaccin. Met

in. Samen bepalen waar je heen wilt en

sport en naar VSG”. ●

Sport & Gemeenten • september 2020

BMC

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................BMC Postbus:..................................................Postbus 490, 3800 AL Amersfoort Bezoekadres:..........................................Spacelab 4, 3824 MR Amersfoort Algemeen telefoonnummer:..................033-4965200 Website:..................................................www.bmc.nl Naam contactpersoon:..........................Joris Bouwmeister Functie contactpersoon:........................Manager Sociaal Domein Telefoonnummer mobiel:.......................06-22412339 E-mailadres:............................................joris.bouwmeister@bmc.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 1986 Aantal medewerkers:.............................Ca. 1500 (alleen BMC, Yacht Group hierin niet meegenomen) Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied:............. Overheid (Sociaal Domein (waaronder sport), Financiën & HRM, Ruimte, Zorg, Onderwijs & Jeugd, Informatie & Dienstverlening) Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid & Advies • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Buitensport • Sportvelden • Kunstgras • Haalbaarheid 3. Exploitanten en sportbedrijven 4. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties • Haalbaarheid De lessen van corona “Corona heeft iedereen wakker geschud. Iedereen moest ineens creatief zijn en samenwerken om er nog wat van te maken. Corona kan een impuls zijn voor de transformatie in het sociaal domein.”

“Als we minder autorijden, door corona en thuiswerken, creëren we dan meer ruimte voor fietsers en hardlopers?” BAS VAN DER HEIJDEN (BMC) 90

Sport & Gemeenten • september 2020

BMC Invulling van leefomgeving moet meebewegen “Je moet blijven denken in kansen en mogelijkheden. De samenleving verandert, maar sport en bewegen is daarbinnen nóg belangrijker geworden”, meent Bas van der Heijden van BMC. “Corona heeft iedereen wakker geschud. Iedereen moest ineens creatief zijn en samenwerken om er nog wat van te maken. Corona kan een impuls zijn voor de transformatie in het sociaal domein, als katalysator voor iets wat al langer gaande was.” “In de samenleving is die transformatie

andere ogen naar de inrichting van –

aaldomeinexperts. Wij proberen dat ook

al jaren gaande en zie je veel meer

openbare – ruimtes gaan kijken. Hoe

in maatschappelijke opgaves te vatten,

dat gemeenten en partners samen

toegankelijk en beweegvriendelijk is je

met integrale aanpak voor de toekomst,

optrekken in het kader van wat we

omgeving? Als we minder autorijden,

helpen gemeenten bij het realiseren van

willen bereiken met onder andere sport

door corona en thuiswerken, creëren

die opgaves.”

en bewegen. Het is nu zaak dat mogelijk

we dan meer ruimte voor fietsers en

te maken en te faciliteren, maar ook de

hardlopers? Onze samenleving veran-

Verbinding met preventieakkoord

‘sport als middel’-functie benutten.”

dert, de manier van leven verandert. De

“Bijna alle gemeenten hebben een

“Het is heel mooi om te zien dat mensen

invulling van de leefomgeving moet ook

sportakkoord klaar. Integraal en

in coronatijd naar buiten gingen om

meebewegen. Ik merkte privé dat – toen

intersectoraal samenwerken is hierin

te wandelen, fietsen of hardlopen. Er

wij als basketbalvereniging niet naar

gewaarborgd. Het is nu een cruciale

ontstond een enorm besef van de basis-

binnen mochten – veel mensen van mijn

tijd om deze energie weer op gang

behoefte aan die vrijheid, het belang

cluppie blij verrast waren om buiten te

te brengen én er liggen kansen voor

van sport en bewegen (-aanbieders)

sporten, om spontaan te basketballen in

verbinding met het preventieakkoord.

voor de gezondheid en het (sociaal)

de open lucht. ‘Goh: wat zijn wij ineens

In zo’n combinatie en met een sterk

welzijn. Dat besef kun je als gemeente

zichtbaar als basketbalvereniging door

netwerk van maatschappelijke partners

benutten en je kunt erop inspelen. Wij

naar buiten te gaan’, klonk het. Altijd

erbij, kun je heel veel bereiken. De

geloven dat sporten en bewegen een

waren we weggestopt in die hal. Dat

waarde van dat netwerk, dat er was

waardevol middel is voor het realiseren

hebben veel meer verenigingen in het

of is ontstaan, is nu belangrijker dan

van effectieve, krachtige oplossingen

land ervaren. Dat bepaalde takken van

ooit. Het virus laat zich niet leiden door

voor maatschappelijke uitdagingen in

sport elders terecht konden, door het

grenzen en systemen die wij als mensen

de publieke sector.”

delen van elkaars ruimte, dat is ook

hebben bedacht. Het overstijgt sectoren

zoiets praktisch moois.”

en organisaties. Er ontstaan ongekende

Meerwaarde van sportakkoord

“Het vergt een andere manier van

vormen van samenwerking en innova-

“Wij zien nóg sterker de meerwaarde

denken en vergt een investering. BMC

tiekracht. Saamhorigheid en solidariteit

van het sportakkoord. Zo zijn we met

heeft die ruimtelijke, financiële en soci-

zijn groot.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

Bosan

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Bosan Sportinstallaties Postbus:..................................................Postbus 96, 7480 AB Haaksbergen Bezoekadres:..........................................Metaalstraat 21, 7483 PD Haaksbergen Algemeen telefoonnummer:..................053-5723115 Website:..................................................www.bosan.nl Naam contactpersoon:..........................Richard ten Bos Functie contactpersoon:........................Directeur Direct telefoonnummer:........................053-572 31 15 E-mailadres:............................................info@bosan.nl Historie bedrijf: .....................................Sinds 1973 Aantal medewerkers: ............................85 Werkgebied: ...........................................Internationaal Belangrijkste expertisegebied: ............ Ontwerp, productie, plaatsen van sporttoestellen en installaties, advies, inrichting en onderhoud binnensportaccommodaties. Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Installatietechniek 3. Leveranciers binnensport en zwembaden • Sportvloeren • Materialen 4. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “De punten die we met elkaar in het Sportakkoord hebben afgesproken en de noodzaak van het uitvoeren van dat document, het is actueler dan ooit. Het jezelf weerbaar maken tegen een virus, maar voor meer aspecten dan alleen dat virus, dat kan door middel van sport en bewegen. Dus de kinderen in staat stellen om goed te bewegen, daar liggen ook in deze vreemde situatie de kansen en uitdagingen voor ons.”

“Er kan gelukkig écht nog een heleboel” WALTER VAN DEN BRINK (BOSAN SPORTINSTALLATIES) 92

Sport & Gemeenten • september 2020

BOSAN Doorgaan met de missie waartoe we hier zijn Voor hen die konden, werd corona een beweegreden om naar buiten te gaan. Zoals Bosan ook die transitie maakte. “Aanvankelijk dachten we: het duurt misschien een paar weken en dan is het voorbij. Zo naïef waren wij nog. Als dan de scholen en sportzalen dichtgaan, word je gedwongen nog dieper na te denken over de missie waartoe wij hier op aarde zijn: hoe kunnen we gymdocenten en scholen helpen bij het geven van goed bewegingsonderwijs? Kunnen wij met bestaand en nieuw materiaal naar buiten?”, aldus Walter van den Brink, algemeen directeur van Bosan Sportinstallaties. De vraag stellen, was ‘m beantwoorden.

Sportakkoord

rische vaardigheid en ontwikkeling van

“We zijn gewend vooruit te kijken, maar

“De punten die we met elkaar in het

het kind over de tijd en geeft de docent

dat werd bemoeilijkt, omdat de veran-

Sportakkoord hebben afgesproken en

en/of trainer de mogelijkheid om beter

deringen elkaar heel snel opvolgden.

de noodzaak van het uitvoeren van dat

te differentiëren. Veel scholen in Gelder-

Je verruimt je blikveld, kijkt naar het

document, het is actueler dan ooit. Het

land zijn er sinds 1 september mee aan

schoonmaken en het toepassen van

jezelf weerbaar maken tegen een virus,

de slag. Het helpt scholen om gerichter

materiaal waar het virus niet op over-

maar voor meer aspecten dan alleen

onderwijs te geven en gerichter aan te

leeft. Met Bosan vertegenwoordigen

dat virus, dat kan door middel van sport

bieden wat het kind als individu nodig

wij bovendien een waarde met onze

en bewegen. Dus de kinderen in staat

heeft.”

sportinstallaties, dus was het zaak

stellen om goed te bewegen, daar liggen

“Bij alles wat we doen, dus ook als we

daarmee in te spelen op bewegen in de

ook in deze vreemde situatie de kansen

gymlessen buiten aanbieden, kijken we

buitenlucht. Gymlessen werden buiten

en uitdagingen voor ons.”

naar de leerlijnen van de KVLO. Normaal

gegeven, bepaalde takken van sport

“We zoeken samen met onze klanten

gesproken doen schoolkinderen

konden met behulp van ons materiaal

naar oplossingen om die doelstellingen

tijdens zomerse dagen aan honk- en

buiten worden beoefend.” Al snel

realiseren. Als een gymles buiten kan

slagbal of atletiekvormen. Wij hebben

werden installaties voor buitengebruik

worden gegeven, dan kun je ook bewe-

sets ontwikkeld voor het gooien en

ontworpen. “Een paalsysteem, waar

gingsvormen aanbieden in de klas of in

mikken, balansmaterialen, evenals een

je netspelen mee kunt beoefenen,

de hal van de school. Dat zijn mogelijk-

spelkussenset, met allerlei verschillende

daar hebben we een buitenversie voor

heden waar we naar kijken. Wat we ook

beweeg- en spelvormen voor jong en

gemaakt, zoals er ook sporten spelma-

samen met de HAN hebben ontwikkeld,

ook voor oud. Daarvoor kun je zelfs een

teriaal voor gebruik op het schoolplein

is de BLOC-test voor kinderen. Deze

parcours uitzetten. Er kan gelukkig écht

is vervaardigd.”

motorische test draagt onder andere bij

nog een heleboel.” ●

aan het in beeld brengen van de moto-

Sport & Gemeenten • september 2020

Diversey

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Diversey B.V. Postbus:..................................................Postbus 40441, 3504 AE Utrecht Bezoekadres:..........................................Maarssenbroeksedijk 2, 3542 DN Utrecht Algemeen telefoonnummer:..................030-247 69 11 Website:..................................................www.diversey.com Naam contactpersoon:..........................René Everts Functie contactpersoon:........................National Account Manager Direct telefoonnummer:........................030-2476885 Telefoonnummer mobiel:.......................06-53494157 E-mailadres: ...........................................rene.everts@sealedair.com Aantal medewerkers:.............................4.300 Werkgebied:...........................................Internationaal Belangrijkste expertisegebied:.............Reiniging en hygiëne in professionele markten Expertisegebied Leveranciers binnensport en zwembaden • Sportvloeren • Materialen De lessen van corona “Door de pandemie realiseert iedereen zich weer hoe belangrijk schoonmaak en hygiëne zijn.”

“Hygiëne en desinfectie waren al zeer belangrijk, maar zijn vanaf nu een belangrijk onderdeel geworden in het dagelijks leven van ons allemaal” KAREL VAN GORP (DIVERSEY) 94

Sport & Gemeenten • september 2020

DIVERSEY

Van niet sexy naar up-lift “Toen Corona zijn entree maakte in Nederland, ging bij ons in de business de wereld op zijn kop. Wij kregen als Diversey massaal de vraag naar handzeep en (hand)desinfectanten”, zegt Karel van Gorp, Managing Director. “Wij merken dat dit nog steeds erg

krijgt onze branche opeens een up-lift.

dat is waar wij ons elke dag opnieuw

speelt in de markt en de vraag naar

Iedereen realiseert zich weer hoe

keihard voor inzetten.”

deze producten is dan ook nog steeds

belangrijk schoonmaak en hygiëne zijn.

“Tijdens de coronaperiode hebben wij

erg hoog. Organisaties besteden veel

Mensen wassen ineens veel vaker hun

heel veel tijd gestopt in het opstellen

tijd en geld in het waarborgen van de

handen en reinigen en desinfecteren

van procedures en het maken en

veiligheid van hun bezoekers, gasten

contactoppervlakten met een veel

aanbieden van de juiste producten

en medewerkers. We merken wel dat

hogere frequentie. En, virus of geen

voor iedereen: ook voor gemeenten

er van alles op de markt te koop is en

virus, het is te allen tijde belangrijk

en sportscholen. Deze kun je vinden

dat het erg belangrijk is jezelf goed

dat je in een hygiënische omgeving

op https://hub.diversey.com/nl/

te laten informeren of de desinfectie

werkt of sport. Als je dit niet doet, kan

post-covid-19. Deze protocollen

voor handen en oppervlakten de juiste

dit voor je bedrijf en voor sporters van

bieden ondersteuning om een veilige

goedkeuringen heeft.”

grote invloed zijn, gezondtechnisch en

en hygiënische omgeving te creëren

economisch.”

waar iedereen veilig in kan sporten,

Opsteker

verblijven, genieten en werken. Kortom,

“Deze moeilijke en uitzonderlijke tijd

Missie

hygiëne en desinfectie waren al zeer

brengt ons ook een opsteker: schoon-

“To protect and care for people every

belangrijk, maar zijn vanaf nu een

maak en hygiëne zijn niet sexy en wor-

day, dat is onze missie. In een veilige en

belangrijk onderdeel geworden in het

den vaak naar de achtergrond geduwd.

hygiënische omgeving kunnen werken,

dagelijks leven van ons allemaal.” ●

Wij proberen altijd het belang ervan

sporten en verblijven, in allerlei bran-

onder de aandacht te brengen. Door

ches, van restaurants, ziekenhuizen en

de pandemie, en zoals eerder ten tijde

hotels, tot gemeentekantoren, spor-

van de Mexicaanse griep gebeurde,

taccommodaties en alles daartussen,

Sport & Gemeenten • september 2020

Herculan

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Herculan Postbus:..................................................Postbus 46, 4230 BA Meerkerk Bezoekadres:..........................................Energieweg 6, 4231 DJ Meerkerk Algemeen telefoonnummer:..................0183-354700 Website:..................................................www.herculan.com Naam contactpersoon:..........................Michel van der Linden Functie contactpersoon:........................Verkoop Telefoonnummer mobiel:.......................06-29269435 E-mailadres: ...........................................michelvanderlinden@herculan.com Historie bedrijf:......................................Vanaf 1992 Aantal medewerkers:.............................75 Werkgebied:...........................................Internationaal Belangrijkste expertisegebied:.............Kunststof gietvloeren: Sport – Utiliteit - Marine Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Architecten 3. Buitensport • Sportvelden • Kunstgras 4. Exploitanten en sportbedrijven 5. Installatietechniek 6. Leveranciers binnensport en zwembaden • Sportvloeren • Materialen 7. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “Het menselijke wordt heel erg gemist. Het basale, de handdruk bij het ontmoeten, daar moet straks de kracht weer van uitgaan.”

“Qua menselijke maat denk ik dat het gemakkelijker is om het vertrouwen te winnen als je elkaar in de ogen kijkt” MIKE KERSBERGEN (HERCULAN) 96

Sport & Gemeenten • september 2020

HERCULAN Van sportvloer tot interactieve playground Herculan ontwikkelt, produceert, verkoopt en installeert naadloze vloeren voor verschillende toepassingsgebieden, zoals indoor, outdoorsporten en gietvloeren voor de utiliteitsbouw. “Door corona ging alles echter op slot en dat zette ons ertoe om actief gemeenten aan te schrijven, met de vraag wat we voor elkaar konden betekenen”, vertelt Mike Kersbergen. “Normaal gesproken zitten wij vooral

Mogelijkheden liggen onder meer in het

zich in de belevingswereld van de kinde-

tijdens de vakantieperiode in de

gegeven dat er een vertaalslag kan wor-

ren te begeven. Op basis van zijn manier

sporthallen, nu kon dat al vanaf maart.

den gemaakt in het onderhoud: vloeren

van denken, het sparren met pedagogen

De werkzaamheden variëren dan van

worden net als toestellen gekeurd. Zo

en gameontwikkelaars, ontwikkelde

toplaagrenovatie, zodat er weer een

kun je meedenken met het meerjaren-

hij Lü. Door de interactie op de enorme

frisse nieuwe vloer ligt, een schoon-

budget. Je kunt slopen en nieuwbouw

wandprojecties worden kinderen op

maakbeurt, maar ook nieuwbouw.”

adviseren, óf een vloer er overheen

een speelse manier gestimuleerd tot

leggen. Dat is een deel van de kosten van

sporten en bewegen. Het is innovatief

Menselijke maat

sloop en nieuwbouw, terwijl je tóch de

en scholen kijken uiteraard zorgvuldig

“Ik merk dat het menselijke heel erg

sporttechnische eigenschappen van de

hoe zij het kunnen implementeren in

wordt gemist. Het basale, de handdruk

vloer behoudt. De crisis gaat wellicht nog

het onderwijs. Inmiddels is het bij meer

bij het ontmoeten, daar moet straks

voelbaar worden, daarop zijn mensen al

dan twintig scholen geïnstalleerd. Vorig

de kracht weer van uitgaan. Het meer

aan het voorsorteren en dat moeten wij

jaar zijn we begonnen, dit jaar plukken

thuiswerken en op andere manier com-

ook doen, door proactief te zijn.”

we er de vruchten van. Degenen die het

municeren heeft zijn voordelen, maar

nu aankopen, zijn degenen die zich er

qua menselijke maat denk ik dat het

Lü interactieve playgrounds

ook in hebben verdiept. Ook gemeenten

gemakkelijker is om het vertrouwen te

“Wij zijn blij dat we op de trein zijn

en sporthallen willen het toevoegen.

winnen als je elkaar in de ogen kijkt.”

gesprongen van Lü interactieve

De bezettingsgraad in hallen neemt af,

“Het blijft voorlopig koffiedikkijken,

playgrounds. Een vader van een kind

dus zoekt men naar mogelijkheden dat

maar mensen zijn wel op zoek naar een

zag in het primair onderwijs wel de

omhoog te schroeven. Je kunt gymzalen

andere manier van werken. De vloeren

innovaties in de klas – digibord en chro-

omtoveren naar een digitale wereld

vormen onze corebusiness en deze

mebooks et cetera – maar de gymzaal

voor bewegingsonderwijs, maar je kunt

tijd maakt het soms lastig, sommige

behield zijn oude infrastructuur. Hij trok

het ook voor presentaties, seminars en

gemeenten kun je niet eens bezoeken.

de innovatie naar het gymlokaal, door

teambuilding-activiteiten gebruiken.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

Janssen-Fritsen

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Janssen-Fritsen B.V. Postbus:..................................................Postbus 77, 5700 AB Helmond Bezoekadres:..........................................Berkveld 1 5709 AE Helmond Algemeen telefoonnummer:..................0492-530930 Website:..................................................www.janssen-fritsen.nl Naam contactpersoon:..........................Mark Deckers Functie contactpersoon:........................Nationaal Accountmanager Direct telefoonnummer:........................0492-530930 Telefoonnummer mobiel: ......................06-46030468 E-mailadres:............................................verkoop@janssen-fritsen.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 1950 Aantal medewerkers:.............................115 Werkgebied:...........................................Internationaal Belangrijkste expertisegebied:.............Leveren en monteren sporttechnische inrichting Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “Toen scholen en verenigingen in maart de deuren moesten sluiten, werden ook wij gedwongen na te denken op welke wijze we toch aansluiting konden vinden en invulling konden geven aan het sporten. Om bijvoorbeeld binnensporters te faciliteren wanneer ze naar buiten zouden gaan. Dat resulteerde in een aantal producten die we op de markt hebben gebracht, die binnen gebruikt worden en met een toevoeging ook buiten kunnen worden ingezet. We denken dat mensen door corona hebben geproefd aan het buitensporten en dat die trend zich zal doorzetten.”

“We denken dat mensen door corona hebben geproefd aan het buitensporten en dat die trend zich door zal zetten” JOHN VAN DER HORST (JANSSEN-FRITSEN) 98

Sport & Gemeenten • september 2020

JANSSEN-FRITSEN Van binnen naar buiten faciliteren Zoals Epke Zonderland met – olympisch – succes zijn grenzen verlegde op de rekstok van JanssenFritsen, zo zocht dat bedrijf zelf onderweg evenzeer naar nieuwe dimensies, óók in coronatijd. John van der Horst is directeur van Jans-

door zal zetten. Daarom hebben we ener-

sen-Fritsen in Nederland. “Janssen-Frit-

gie en effort gestoken in het ontwikkelen

sen is onderdeel van de internationale

van deze producten.”

ABEO Group. Behalve turnproducten en het inrichten en onderhouden van ind-

Noviteit

oor sportlocaties is de ABEO Group ook

Met recent nog een noviteit: “Een mat met

gespecialiseerd in lockers en kleedkame-

daaroverheen een toplaag, behandeld met

rinrichting en realiseren we uitdagende

een bepaald materiaal dat ervoor zorgt

klimwanden. Toen scholen en verenigin-

dat het covidvirus binnen afzienbare tijd

gen in maart de deuren moesten sluiten,

afbreekt”. Op die manier zijn wij aan het

werden ook wij gedwongen na te denken

kijken naar productoplossingen en moge-

op welke wijze we toch aansluiting kon-

lijkheden om het sporten en bewegen

onderzoeken om de veiligheid van spor-

den vinden en invulling konden geven aan

– want we doen het vooral om de kinderen

ters te waarborgen, maar ook op een

het sporten. Om bijvoorbeeld binnenspor-

in beweging te houden – buiten en binnen

slimme manier producten, die binnen

ters te faciliteren wanneer ze naar buiten

op een veilige manier te garanderen.”

gebruikt worden en naar buiten kunnen,

zouden gaan. De brainstormsessies resul-

Voor het turnen en klimmen is een

voor het voetlicht te brengen. Door als

teerden in een aantal producten die we

specifieker product ontwikkeld: “Vloeibaar

team binnen Janssen-Fritsen intensief

op de markt hebben gebracht.”

magnesium met alcohol voor desinfectie.

samen te werken, kwam de ontwikke-

“Producten die binnen gebruikt worden,

Het traditionele magnesium heeft

ling van een multifunctionele spelpaal,

om die vervolgens met een toevoeging

namelijk als nadeel dat het zichzelf

waarmee je de volleybalpalen samen

ook buiten in te kunnen zetten. Bijvoor-

door de lucht verspreidt. Daarnaast nog

met die spelpaal – daar zit contrastge-

beeld een hoes waarmee je matten

desinfecterend materiaal – getest op onze

wicht in – naar buiten kunt meenemen,

beschermd op een schoolplein kan neer-

toestellen – waarmee je de contactpunten

in een stroomversnelling. Waardoor

liggen. Of een te verplaatsen basketto-

van de toestellen en materialen kunt

ook sporten als korfbal en badminton

rentje. Een toevoeging aan turnbanken,

insprayen. Als het vervolgens vervlogen is,

buiten beoefend kunnen worden.”

zodat je die ook buiten kunt gebruiken.

is daarmee de kans op covid-verspreiding

Normaal gesproken kost het tijd eer

Verrijdbare palen, een verrolbaar klimrek,

geminimaliseerd.”

nieuwe producten kenbaar worden bij

dat gebruikt wordt in speellokalen. We

scholen, verenigingen en gemeenten.

denken namelijk dat mensen door corona

Contrastgewicht

“Wij hopen dat het nu sneller gaat en

hebben geproefd aan het buitensporten

“Het is de afslag die wij als bedrijf

daar zullen wij met de juiste marke-

en dat die trend zich naar de toekomst toe

hebben genomen, door de kansen te

tinginzet in moeten helpen.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

Kiwa ISA Sport

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Kiwa ISA Sport Postbus:..................................................Postbus 721, 6800 AS Arnhem Bezoekadres:..........................................Papendallaan 7, 6816 VD Arnhem Algemeen telefoonnummer:..................026-4834637 Website:..................................................www.kiwa-isa-sport.nl Naam contactpersoon:..........................Sander van der Holst Functie contactpersoon:........................Unitmanager Direct telefoonnummer:........................026-483 46 00 Telefoonnummer mobiel:.......................06-82489116 E-mailadres:............................................Sander.van.der.Holst@kiwa.nl Historie bedrijf:...................................... Opgericht in 1959 als onderdeel van de Nederlandse Sport Federatie (NSF). In 2011 overgenomen door het onafhankelijke certificatiebedrijf Kiwa. Aantal medewerkers:.............................30 Werkgebied:...........................................Landelijk/internationaal Belangrijkste expertisegebied:............. Advisering, keuring en certificering van sportaccommodaties nationaal en internationaal, via een netwerk van plaatselijke vertegenwoordigers. Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Buitensport • Sportvelden • Kunstgras 3. Leveranciers binnensport en zwembaden • Sportvloeren • Materialen 4. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “Het minder internationaal reizen voor het werk zal wellicht ook voor de toekomst gelden. Dat zal ook moeten, als we met z’n allen de doelstelling van een gezondere wereld nastreven.”

“Ik denk dat er veel focus komt te liggen op het gebruik van microplastics, duurzame en recyclebare materialen en het (her)gebruik van water” SANDER VAN DER HOLST (KIWA ISA SPORT) 100

Sport & Gemeenten • september 2020

KIWA ISA SPORT Bouwprocessen naar voren gehaald “Wij zorgen dat opdrachtgevers de kwaliteit krijgen die hen is beloofd. Tevens speelt duurzaamheid een steeds belangrijkere rol bij de keuze van producten en sportaccommodaties”, zegt Sander van der Holst, Unit Manager van Kiwa ISA Sport. Kiwa ISA Sport behoort tot de wereldwijde top-3 op het gebied van testen, inspectie en certificering (TIC) in de sport. “Sommige processen zijn versneld

gemerkt dat er door de veranderde

Duurzaamheidsmeetlat

dankzij corona. In april bestond de angst

situatie een betere spreiding van het

Kiwa ISA Sport heeft in samenwerking

dat de gehele branche stil zou komen

bouwproces was. Wij werken ook veel

met de branchevereniging (BSNC) een

te vallen. De sport kwam ook stil te

in Scandinavië en daar gaat alles ook

systeem ontwikkeld voor de duurzaam-

liggen waardoor de mogelijkheid om

nog door, maar als je kijkt naar Spanje,

heidsbepaling van sportvelden. De

de bouwprocessen naar voren te halen

daar wordt nagenoeg niks gebouwd.

methode is gebaseerd op EN 14040 en

werd benut. De budgetten en begrotin-

Uiteraard moeten wij afwachten hoe

EN 14044 en analyseert een product

gen waren al vastgesteld en dit jaar is

het in Nederland volgend jaar gaat.”

door zijn gehele levenscyclus. De

er veel gebouwd. Normaal gesproken

“De inspecties bij binnen- en buiten-

uitkomst is een categorisering aan de

vindt de bouw plaats in de zomerstop,

accommodaties gaan door, daar zien

hand van een duurzaamheidsmeetlat,

als we het hebben over de nieuwaanleg

we zelfs dat er extra werken bij komen.

oftewel een Eco-label (Milieu Kosten

of renovaties van sportvelden. De

Maar qua investeringen kan het zijn

Indicator). De methode kan tevens

deadline ligt dan ergens in augustus

dat her en der de hand op de knip gaat

gebruikt worden voor het opstellen

of begin september, zodat het seizoen

en dat heeft invloed op innovaties die

van een milieuverklaring. “Welk effect

zo normaal als mogelijk kan worden

zouden gaan komen. Als je de koppeling

heeft het sportveld op milieugebied?”,

opgestart. Die piek is er nu nog steeds,

naar duurzaamheid maakt, denk ik

vervolgt Sander. “Meer verduurzaming

maar omdat verenigingen door corona

dat er veel focus komt te liggen op

van de sportvelden is een goed streven,

noodgedwongen eerder waren gestopt

vraagstukken zoals het gebruik van

maar het uitgangspunt blijft dat plezier

en aannemers en adviesbureaus daarop

microplastics, duurzame en recyclebare

in de sport voorop staat. Wereldwijd

anticipeerden door gemeenten op te

materialen en het (her)gebruik van

staat Nederland heel goed aangeschre-

roepen eerder te gaan bouwen, was het

water. Dat wordt versterkt door corona.

ven, als het gaat om het realiseren van

in mei al heel druk.”

Kijk naar het meer thuiswerken, Teams

kwalitatief goede sportaccommodaties.

is echt een doorgebroken mainstream

Dat moeten we behouden en misschien

Keuringen

geworden in de werkende wereld. Het

kan het nog een stapje beter, met verder

“Wij voeren meerdere keuringen uit

minder internationaal reizen voor het

ontwikkelde systemen die voor minder

tijdens het bouwproces en verrichten

werk zal wellicht ook voor de toekomst

energieverbruik en CO2 zorgen.” ●

ook de eindkeuring. Onze werkzaamhe-

gelden. Dat zal ook moeten, als we met

den vinden in het proces van bouwen

z’n allen de doelstelling van een gezon-

achteraan plaats en wij hebben

dere wereld nastreven.”

Sport & Gemeenten • september 2020

101

Kragten/Skills Garden

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Kragten Postbus:..................................................Postbus 2309, 5202 CH ‘s-Hertogenbosch Bezoekadres:..........................................Hambakenwetering 5-J, 5231 DD ‘s-Hertogenbosch Algemeen telefoonnummer:..................088-3366333 Website:..................................................www.kragten.nl www.skillsgarden.nl Naam contactpersoon:..........................Tommy van den Dungen of Roy van Rijt Direct telefoonnummer:........................Tommy van den Dungen: 088-3366177 Roy van Rijt: ...........................................088-3366169 Telefoonnummer mobiel:.......................Tommy 06-81272861; Roy 06-51606254 E-mailadres:............................................tvdd@kragten.nl / rvr@kragten.nl / info@skillsgarden.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 1954 Aantal medewerkers:.............................185 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied: ............ Skills Garden en ASM ‘Gezond bewegen in de openbare ruimte’. Daarnaast advies, inrichting en beheer van sportaccommodaties en de openbare ruimte. Expertisegebieden 1. Advisering • (Sport- en beweeg)beleid • Haalbaarheidsstudies • Locatie onderzoeken • Procesbegeleiding • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie • Ontwerp en Inrichting • Procesbegeleiding (visie en samenwerking belanghebbenden) • ASM Opleiding 2. Sport- en Beweeg accommodaties • Kennis van sportvloeren • Specialist atletiekbanen (EK 2017) • Open Club • Multifunctionele accommodaties/parken

De Skills Garden in Almere Haven.

De lessen van corona “Net als veel bedrijven, maken ook wij voor overleg gebruik van Teams en wordt er tijdens bijeenkomsten zowel intern als extern digitaal info uitgewisseld. Dat gaat veel meer gebeuren in de toekomst. Het bespaart reistijd en verschaft flexibiliteit.”

“De Skills Garden is een manier om verschillende doelgroepen door sport, bewegen en beleving samen te brengen” TOMMY VAN DEN DUNGEN (KRAGTEN)

102

Sport & Gemeenten • september 2020

KRAGTEN Mensen maken de plek “Voor ieder bedrijf brengt de ontstane situatie ontwikkelingen met zich mee. Voor ons is het digitaal werken in een gigantische stroomversnelling gekomen. We riepen al jaren dat we er iets mee moesten, maar schoven het steeds voor ons zelf uit”, bekent Tommy van den Dungen, die als adviseur vitale leefomgeving namens Kragten juist is begonnen met de nationale uitrol van de multifunctionele Skills Garden. In die ‘tuin van vaardigheden’ gebruiken

mensen als het ware zaten opgesloten,

Corona heeft het zetje daartoe gegeven.

jong en oud op een beweegvriendelijke

willen ze graag weer ontmoeten en

Intern leeft dus ook het besef en de

en veelzijdige manier de openbare

bewegen. En of je nou een beweegplek

kansen die het met zich meebrengt.”

ruimte. “Helemaal na een tijd waarin

of een park ontwerpt, mensen maken

“Net als veel bedrijven, maken ook wij

mensen aan huis gekluisterd waren,

die plek. Probeer daarom mensen te

voor overleg gebruik van Teams en

is de Skills Garden een aantrekkelijke

stimuleren activiteiten te organiseren;

wordt er tijdens bijeenkomsten zowel

omgeving geworden. Het is een manier

mensen zijn vaak veel creatiever dan we

intern als extern digitaal info uitgewis-

om verschillende doelgroepen door

denken.”

seld. Dat gaat veel meer gebeuren in de

sport, bewegen en beleving samen te

“ASM en de Skills Garden zijn

toekomst. Het bespaart reistijd en ver-

brengen. Kragten behandelt vraagstuk-

domeinoverstijgend en vertegenwoordi-

schaft flexibiliteit. Dan hoeven we niet

ken die betrekking hebben op openbare

gen de maatschappelijke waarden van

twee uur in de auto om een ontwerpje

ruimten. We kijken veel meer naar de

veelzijdig bewegen. We proberen dat

te laten zien. Het kan nu veel effectiever

mens en welke impact het daarop heeft,

proces van samenwerken te begeleiden,

en je hebt sneller de grote lijn te pakken

voor nu en richting de toekomst.”

want het raakt meerdere beleidster-

met elkaar. Persoonlijk mis ik daaren-

reinen en leeftijdsgroepen. We zijn

tegen wel de dynamiek van mensen

Creatiever

betrokken vanaf de omgevingsanalyse

om je heen, het is nu afstandelijker en

“Voor mij als medewerker is dat hoe ik in

tot aan de programmering op de Skills

kouder. Juist in deze tijd wil je elkaar in

het werk sta: naast mijn baan verdienen

Garden.”

de ogen kijken, de hand schudden. Of

onze kinderen de aandacht en in de

een grap maken in een gesprek, want

avonduren loop ik vaak met zo’n licht-

Wandeloverleggen

op een scherm weet je niet precies hoe

gevend jasje aan om buiten te sporten.

“Ook voor onze eigen medewerkers zijn

die valt. Ik denk dat in de toekomst een

Het wordt steeds ongeorganiseerder:

we bezig met vitaliteitsbeleid, op het

goede wisselwerking plaats zal vinden,

het wandelen, fietsen of andere manier

gebied van bewegen, voeding, maar ook

een balans tussen thuis digitaal werken

van bewegen doe je graag in de buiten-

de bewustwording: realiseer ook vrije

en op de werkplek. We moeten er wel

ruimte. Dat wil je ook met de kinderen

momenten voor jezelf. Richt de ruimte

voor waken dat we de persoonlijke

en ouderen, dus de leefomgeving moet

in zodat we andere activiteiten kunnen

dialoog met elkaar niet uit het oog gaan

daar op worden aangepast. Juist nu

organiseren, zoals wandeloverleggen.

verliezen.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

103

Newae Adviseurs & Ingenieurs

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf: Newae BV., Adviseurs & Ingenieurs voor de buitenruimte Postbus:..................................................Postbus 501, 5460 AM Veghel Bezoekadres:..........................................Poort van Veghel 4933, 5466 SB Veghel Algemeen telefoonnummer:..................0413-246601 Website:..................................................www.newae.nl Vestigingen:............................................Bilthoven, Diemen, Maastricht en Breda Historie bedrijf:......................................Opgericht in 1997 Aantal medewerkers:.............................32 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied:.............Sportbeleid, -advies en -engineering Expertisegebieden 1. Advisering (buiten- en binnensport, welzijnsaccommodaties, zwembaden en spelen) • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Project- en procesmanagement • Organisatieadvies en exploitatie-onderzoek • Meerjaren Onderhouds- en Renovatieplannen voor binnen- en buitensport 2. Architecten, ontwerp buitensportaccommodaties en buitenruimte rondom gebouwen 3. Buitensport • Planmatige voorbereiding van sportvelden, atletiekbanen, tennisbanen etc. • Specialisme op gebied van Atletiekbanen, natuurgras- en kunstgras sportvelden • Kwaliteitszorgsysteem sportaccommodaties, jaarlijkse inspecties • Sporten in de buitenruimte, Beweeg- en speelpleinen, recreatieterreinen 4. Exploitanten en sportbedrijven • Ondersteuning bij opzetten en continuering van exploitaties De lessen van corona “We hebben gezien dat mensen toch naar buiten willen en daarom zouden we sporten en bewegen in de buitenruimte meer kunnen faciliteren. Dus behalve spelen voor kinderen ook aandacht voor beweegfaciliteiten voor andere doelgroepen. Dit kan ook de sociale cohesie in de wijk bevorderen.”

“De mogelijkheden van sportparken zouden breder benut kunnen worden als we deze meer openstellen voor andere doelgroepen” TEUN CRUM (NEWAE) 104

Sport & Gemeenten • september 2020

NEWAE ADVISEURS & INGENIEURS Buiten bewegen bevordert sociale cohesie in wijk “We zien dat gemeenten vooral bezig zijn met het nu en nog niet zozeer verder kijken naar de lange termijn”, merkt Teun Crum, directeur van Newae, op. “De trend die wij zien in het beweegvriendelijk maken van de buitenruimte, zou wel een impuls kunnen krijgen.” “We hebben gezien dat mensen

opbrengsten.” Dat dit ook uitdagingen

mogelijke gezondheidsrisico’s van

toch naar buiten willen en daarom

met zich meebrengt, is logisch. Zo

rubbergranulaat. “Wanneer belangrijke

zouden we sporten en bewegen in de

wilde RKSV Rhode graag dat sportpark

maatschappelijke thema’s in de media

buitenruimte meer kunnen faciliteren.

De Neul op de bestaande locatie

breed uitgemeten worden, kun je

Dus behalve spelen voor kinderen ook

tegen de dorpskern gehandhaafd zou

dit niet negeren en moet je hier als

aandacht voor beweegfaciliteiten voor

blijven. “Terwijl het waterschap dat

overheidsinstantie of ondernemer iets

andere doelgroepen. Dit kan ook de

gebied graag wilde benutten voor

mee doen”, legt Wim Glaap, adviseur

sociale cohesie in de wijk bevorderen.”

waterberging bij hoge waterstanden

Sport en Ruimte bij Newae, uit.

“Bij Newae zien we het belang van

in de rivier De Dommel”, zegt Teun. “Als

Middels gezondheidsonderzoeken

een koppeling tussen het fysiek en het

oplossing is in bouwteamverband een

van RIVM en ECHA en milieukundig

sociaal domein. Er zijn grote tekorten

‘blauw sportpark’ ontwikkeld. Daarbij

onderzoek van RIVM en eigen

binnen het sociaal domein. Deze

wordt regenwater zoveel mogelijk

brancheonderzoek naar hittestress

kunnen we vanuit het fysiek domein

vastgehouden om verdroging van de

en verspreiding van microplastics,

niet wegnemen, maar we kunnen wel

bodem te voorkomen, anderzijds kan

heeft Newae dit in beeld gebracht.

een bijdrage leveren aan de sociale

het kwalitatief goede hemelwater

Na presentatie aan de gemeente

doelstellingen, zoals het tegengaan

worden hergebruikt bij de beregening.”

Culemborg en de sportverenigingen,

van eenzaamheid en overgewicht.

is gekeken naar alle wensen van de

Daarnaast zouden de mogelijkheden

Infill

betrokken partijen, de kosten en het

van sportparken breder benut kunnen

Een ander punt is gebruik van infill-

gebruik van de velden. Sportclubs en

worden als we deze meer openstellen

materialen bij kunstgrasvelden. “Bij

gemeente kozen uiteindelijk toch voor

voor andere doelgroepen.”

De Neul is gekozen voor kurk omdat

sportvelden die ingestrooid worden

de velden bij hoge waterstanden deels

met rubber. Er worden wel maatregelen

Maatschappelijke opbrengsten

onderwater mogen komen te staan.

getroffen om de verspreiding van

“Ook de onderhoudsprogramma’s en

Elders wordt nog vaak rubbergranulaat

rubbergranulaat naar de omgeving

de exploitatiebegroting zal je daarop

gebruikt, hoewel dit ter discussie staat.”

zo veel mogelijk te voorkomen. “We

aan moeten passen. Daarbij moet niet

Daarom deden de adviseurs van Newae

gaan tevens diverse pilots begeleiden

vergeten worden dat er niet alleen maar

voor de kunstgrasvelden in Culemborg

waarbij alternatieve materialen worden

kosten zijn maar ook maatschappelijke

onafhankelijk onderzoek naar de

gebruikt of helemaal geen infill.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

105

Nijha

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Nijha b.v. Postbus:..................................................Postbus 3, 7240 AA Lochem Bezoekadres:..........................................Hanzeweg 2, 7241 CR Lochem Algemeen telefoonnummer:..................0573-288555 Website:..................................................www.nijha.nl Naam contactpersoon:..........................Suzanne van der Veen Functie contactpersoon:........................Marketing Communicatie specialist Direct telefoonnummer:........................0573-288527 Telefoonnummer mobiel:.......................06-57248613 E-mailadres:............................................Suzanne.van.der.veen@nijha.nl Historie bedrijf:......................................Nijha bestaat al 96 jaar Aantal medewerkers:.............................100 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied:.............Bewegingsonderwijs/spelen Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Installatietechniek 3. Leveranciers binnensport en zwembaden • Sportvloeren • Materialen 4. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “De mogelijkheden van onze sportautomaat waren al enige tijd geleden bedacht en ontwikkeld, maar komen door corona versneld in de kijker.” De sportcontrainer® van Nijha in Harlingen.

“Door buitenruimtes te ontsluiten voor meerdere doelgroepen, kan het bewegingsonderwijs daar ook plaatsvinden wanneer je niet naar binnen kunt” PAUL TERPSTRA (NIJHA)

106

Sport & Gemeenten • september 2020

NIJHA Sportautomaat versneld in de kijker De gevolgen van corona merken ze ook bij Nijha. “De positieve kant van het coronaverhaal is dat bewegen – en vooral het te weinig bewegen van de Nederlander – meer dan ooit tijdens mijn dertigjarige carrière in de beweegbranche op de kaart staat. Bewegingsarmoede haalde voorpagina’s, het komt in beleidsprogramma’s terug, daar zijn we blij mee”, zegt Paul Terpstra, commercieel manager van Nijha. Nijha is als bijna-eeuwling een tradi-

“Bijvoorbeeld door het plaatsen van

Niet bewegen kost kapitalen

tional, maar het bedrijf beweegt mee

toestellen of het faciliteren van klein

“Daarnaast hebben we de sportcon-

met de behoeften. “Want wij kunnen

sporten spelmateriaal in de sportau-

trainer® – in diverse varianten als

zowel in binnen- als buitenruimten van

tomaat, waartoe door middel van een

Calisthenics, Survival en Obstacle – die

dienst zijn. Wij en de landelijke overheid

app toegang kan worden verkregen.

een bergingsruimte heeft. Met die

zien het belang van overal kunnen

Wij hebben de sportautomaat ontwik-

berging zorg je dat het voor de BSC

bewegen wel in. Wanneer gemeenten

keld, die is gebonden aan de identiteit

of commerciële sporttrainer veel

hun verantwoordelijkheid nemen en

van de telefoon. Zo weet je precies wie

toegankelijker en multifunctioneler

zelf de handschoen oppakken en de

bijvoorbeeld de medicineballen heeft

wordt, doordat ook het kleine sporten

sportverenigingen zich in de wijk willen

gepakt en teruggelegd.”

spelmateriaal beschikbaar is.”

versterken, dan kunnen wij ondersteu-

“Je hoeft er als gemeente geen

“Door buitenruimtes te ontsluiten voor

nen.”

maandenlange procedures voor te

meerdere doelgroepen, kan het bewe-

doorlopen, het is snel te plaatsen. Voor

gingsonderwijs daar ook plaatsvinden

Eigen gekozen momenten

sportverenigingen is het handig, maar

wanneer je niet naar binnen kunt. In

“Nadat verenigingen de poorten

de Krajicek- en Cruyff Courts maken er

die nieuwe situatie moeten we alle

vanwege corona moesten sluiten, is

ook gebruik van. De buurtsportcoaches

handleidingen en protocollen volgen,

de ontwikkeling versterkt dat sporters

jagen doorgaans alles aan, maar zij

maar we geven partijen ook aan: de

liever op eigen gekozen momenten

kunnen niet met gewichten en een

intensieve schoonmaak vanwege

sporten en bewegen, dan op de door

grote hoeveelheid hockeysticks fietsen.

hygiëne en het gebruik van materialen

sportverenigingen voorgelegde momen-

Als bij zo’n Court permanent een spor-

buiten zal ook vat hebben op de levens-

ten. Maar verenigingen hebben een

tautomaat staat met dat soort materi-

duur van de materialen, dus neem dat

wezenlijke rol in de gemeenschap. Als

aal, maak je jezelf via de app kenbaar

mee in de begroting. Dat kost extra

zij in staat worden gesteld hun accom-

en wordt geverifieerd of jij mandaat

euro’s, maar het niet kunnen bewegen

modaties ook naast verenigingstijden

hebt om te openen. Deze mogelijkheid

kost kapitalen!” ●

beschikbaar te stellen voor mensen

was al enige tijd geleden bedacht en

die willen sporten of iets anders, dan

ontwikkeld, maar komt door corona

kunnen wij helpen die ruimten meer

versneld in de kijker.”

multifunctioneel inzetbaar te maken.”

Sport & Gemeenten • september 2020

107

OLCO Maatschappelijk Vastgoed

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................OLCO Maatschappelijk Vastgoed bv Bezoekadres: .........................................Hoofdstraat 41b, 3971 KB Driebergen-Rijssenberg Algemeen telefoonnummer:..................030-6930396 Website:..................................................www.olco.nl Naam contactpersoon:..........................M.G. Westra Functie contactpersoon:........................Directeur Telefoonnummer mobiel: ......................06-29098878 E-mailadres:............................................m.westra@olco.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 1958 Aantal medewerkers:.............................12 Werkgebied:...........................................Nederland en België Belangrijkste expertisegebied:.............Groots denken concreet maken Expertisegebieden 1. Advisering • Haalbaarheidsstudies en programma’s van eisen • Procesbegeleiding (projectvisie, aanbesteding & contractering) • Project- en bouwmanagement • Beheer- en exploitatieadvies • Vastgoedmanagement en onderhoudsplan. 2. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “Sporten in de breedste zin, is onder een vergrootglas komen te liggen. Corona heeft voor een confrontatie gezorgd bij mensen, dat sport en bewegen aan de verbetering van de gezondheid kan bijdragen. Meer mensen worden zich daar nu van bewust en sport komt nog dominanter op de kaart.”

Het door OLCO gerealiseerde sportcomplex Amerena in Amersfoort.

“Investeren in sport is cruciaal voor de Nederlandse bevolking. Wij dragen daar graag aan bij” MARK WESTRA (OLCO)

108

Sport & Gemeenten • september 2020

OLCO MAATSCHAPPELIJK VASTGOED B.V. Focus gericht op de gebruiker Directeur Mark Westra van OLCO is positief over de rol die zijn bedrijf kan spelen met recente en nieuwe projecten in maatschappelijk vastgoed. “Wij zitten in een mooie wereld, met leuke projecten en opdrachtgevers. En wij kunnen ons werk doen bij de gratie van gebruikers als sporters en leerlingen.” Voor de realisatie van een mega

van de gezondheid kan bijdragen.

sportaccommodatie in Leiden – ‘Bui-

Meer mensen worden zich daar nu van

tengewoon binnensporten’ – voert

bewust en sport komt nog dominanter

OLCO namens de gemeente het

op de kaart. Investeren in sport – voor

projectmanagement voor zwembad

ons is dat in gebouwen maar ook in

én ijshal De Vliet. En de Amerena, een

het ondersteunen van partijen die

door OLCO gerealiseerd sportcomplex in Amersfoort, wordt als erg bijzonder

Het door OLCO gerealiseerde sportcomplex Amerena in Amersfoort.

en prettig ervaren door de sporters. “Bij

actief zijn in de sport – is cruciaal voor de Nederlandse bevolking. Wij dragen daar graag aan bij.”

het realiseren van maatschappelijk vastgoed – en specifiek in de sport – is

Extra mensen in dienst

Beeld vasthouden

de focus van onze organisatie heel erg

Wat ook uitzonderlijk is, is dat OLCO in

“Door de coronatijd werden gezondheid

gericht op het gebruik ervan. Je wilt

de coronatijd extra mensen in dienst

en bijvoorbeeld overgewicht een groter

immers niet alleen de beste kwaliteit

heeft genomen. “Met het huidige

thema en het gegeven dat mensen bin-

bieden voor je opdrachtgevers, maar

team zijn we goed in staat om waar

nen moesten blijven; beide deed men-

óók aan de gebruikers en de exploitatie.

te maken wat we zeggen dat we doen.

sen beseffen hoe belangrijk het is om

Die focus en methodiek, en dat we

Dat is essentieel. Duurzaamheid is

actief te zijn en te gaan sporten. Mensen

daarin slagen, dat wordt onderschreven

enorm van belang en die goede ambitie

gingen naar buiten om te sporten,

door onze opdrachtgevers.”

voor een gebouw nastreven ook, maar

immers alles was dicht, en dat maakte

“Zo’n multifunctioneel centrum als in

die ambitie moet ook werken voor de

de sport zichtbaar voor iedereen. Dat

Leiden, daar ontvangen we heel veel

exploitant en de gebruiker. Daarbij

beeld is belangrijk om vast te houden,

enthousiaste reacties op. Wij proberen

proberen we op het vlak van circulair

ook voor de binnensport. Om binnen te

telkens op basis van de actualiteiten

ondernemen heel erg door te ontwikke-

sporten – daar zitten nu nog restricties

plannen te ontwikkelen en opereren

len en dat lukt goed.”

op – zal straks ook weer beter worden,

daarbij als het verlengstuk van de

“Sporten in de breedste zin, is onder

simpelweg omdat sport belangrijker is

opdrachtgever. Wat OLCO uniek maakt,

een vergrootglas komen te liggen”,

geworden. Wij hopen dat dit betekent,

is dat wij dat ook risicodragend kunnen

vervolgt Mark. “Corona heeft voor een

dat meer sporten óók meer vraag naar

doen. De kennis en wetenschap die dat

confrontatie gezorgd bij mensen, dat

goed werkende en duurzame accommo-

met zich meebrengt, is heel waardevol.”

sport en bewegen aan de verbetering

daties doet ontstaan.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

109

Sera Datahuis

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Sera Datahuis (by Sera Business Design) Bezoekadres:..........................................Raadhuisstraat 211, 2406 AC Alphen aan den Rijn Algemeen telefoonnummer:..................0172-473430 Website:..................................................www.dataduiker.nl Naam contactpersoon:..........................Bas Fruman Functie contactpersoon:........................Commercieel directeur Telefoonnummer mobiel:.......................06-51009468 E-mailadres:............................................bas@sera.nl Historie bedrijf: .....................................Opgericht in 1990. Aantal medewerkers: ............................30 Werkgebied: ...........................................Regionaal/landelijk/internationaal Belangrijkste expertisegebied: ............ Creatieve software en ontwikkeling van nieuwe internet-business voor onze klanten. Wij bedienen klanten in meer dan dertig landen, maar zijn onze roots niet vergeten. Altijd direct contact met de klant en op de hoogte van de situatie. Toegevoegde waarde door te helpen met nieuwe markten, omzetgroei, verbetering van de marge, kostenbeheersing en organisatie, naast degelijke software-oplossingen en internetapplicaties. Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Onderzoeksvraagstukken beleid en exploitatie • Beheer en procesbegeleiding • Organisatie- en exploitatieadvies • Consultancy & advisering (ook financieel) 2. Automatisering van bedrijfsprocessen • Websites en internetapplicaties (progressive webapps) • Marketing automation • Reports & dashboards • Procesbegeleiding onderhoud en automatisering 3. Exploitanten en sportbedrijven • organisatie- en exploitatieadvies. De lessen van corona “Speciale tijden vragen om speciale oplossingen. Vanwege het coronarisico heeft de overheid bepaald dat er de komende tijd maar een beperkt aantal mensen op dezelfde plek aanwezig mag zijn. Maar hoe houdt u uw onderneming draaiende in deze anderhalvemetersamenleving? Dat doet u door uw bezoekers te spreiden over de dag, met behulp van een systeem van tijdsblokken. Door de verdeling over tijdsblokken weten bezoekers namelijk precies wanneer ze terecht kunnen. Zo voorkomt u lange rijen en voldoet u aan de wettelijke eisen wat betreft het maximaal aantal bezoekers. Omdat de coronamaatregelen slechts traag worden afgebouwd en grote groepen nog lang moeten worden gemeden, is het nog geruime tijd belangrijk om bezoekers te spreiden.”

“Cultuur, sociaal domein en sport en bewegen samenbrengen op één plek zou een mooie vervolgstap kunnen zijn naast de automatisering” 110

Sport & Gemeenten • september 2020

BAS FRUMAN (SERA DATAHUIS)

SERA DATAHUIS Dataduiker regelt alles “Wij zijn altijd bereid om te investeren in innovaties, bijvoorbeeld door een robot voor een bepaald doeleinde aan te schaffen en te kijken naar wat-ie wel en niet kan. We kunnen daarbij snel anticiperen, want toen in het nieuws kwam dat de zwembaden met behulp van een reserveringssysteem mochten heropenen, hebben wij snel software ontwikkeld”, opent Bas Fruman, commercieel directeur van Sera Datahuis. “Vanuit de feedback die naderhand

van elkaar te leren, bijvoorbeeld over

kwam, hebben wij vernomen dat het

subsidietrajecten. Waarbij de gemeente

systeem zeker heeft geholpen, ook qua

informatie kwijt kan over hoe die

effect in het helpen invullen van de

subsidietrajecten lopen. Een digitaal

daluren. Er is daardoor minder omzet

platform, één plek in plaats van ver-

verloren gegaan. We hebben besloten

snippering, want het is ook geboren uit

dit systeem – een plaats reserveren

het feit dat we om ons heen ontzettend

en een kaartje kopen – te integreren

name vanuit onze softwaresystemen

veel mooie initiatieven zien, maar ieder

binnen de software van de Dataduiker.

voor de zwembaden en gerelateerde

probeert het op de digitale snelweg voor

Ticketverkoop, snackverkoop, abonne-

branches, kunnen wij vanuit één

zichzelf uit de grond te trekken en vaak

mentenbeheer, inschrijven voor zwem-

centrale database beschikken over deze

ontbreekt het draagvlak. Om de juiste

lessen, of het volgen van de vorderingen

data.”

traffic ernaartoe te krijgen, dat vraagt

van leerlingen, onze Dataduiker regelt

“Cultuur, sociaal domein en sport en

echter specialisme. Zulke projecten zijn

alles, inclusief fantastische statistieken

bewegen samenbrengen op één plek

lange trajecten, waarbij je kartrekkers

waar je dus op kunt ‘sturen’.”

zou een mooie vervolgstap kunnen zijn

nodig hebt binnen gemeenten en de

naast de automatisering. Door middel

sportbedrijven. Die wisselen soms van

Toekomstmuziek

van een centrale database kun je als

plek en dan staat het weer stil. Maar dit

“Aan de hand daarvan kun je tevens

– nieuwe – inwoner zien waar je kunt

heeft wel degelijk toekomst, voor grote

kijken hoe je je personeel inzet en als

tennissen, waar culturele activiteiten

en kleine gemeenten en al hun vereni-

jij weet wanneer de pieken komen

plaatshebben, maar als de plaatselijke

gingen. We hebben een mooi voorbeeld

qua bezoek, dan kun je op voorhand je

voetbalclub 1-0 maakt, is dat ook voor

in ontwikkeling voor de gemeente Leid-

energieverbruik en installaties daarop

iedereen zichtbaar.”

schendam-Voorburg en proeven binnen

af gaan stemmen en ben je duurzaam

diverse organisaties dat hier een sterke

bezig. Het is weliswaar toekomstmuziek

Aparte tab

behoefte aan is. Sera heeft de techniek

wat we ontwikkelen, maar qua visie zijn

“Het verschaft gemeenten interessante

in huis deze nieuwe ‘verbindingen’ vorm

dat inzichten die in een versneld tempo

gegevens en voor verenigingen is een

te geven.” ●

naar voren zijn gekomen door het hele

aparte tab aanwezig om projecten te

coronagebeuren. Data is ‘key’ en met

etaleren. Zo valt voor verenigingen

Sport & Gemeenten • september 2020

111

Sportfondsen Nederland

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Sportfondsen Nederland B.V. Bezoekadres:..........................................Paasheuvelweg 33, 1105 BG Amsterdam Algemeen telefoonnummer:..................020-3550555 Website:..................................................www.sportfondsen.nl Naam contactpersoon:..........................Tycho Knevel Functie contactpersoon:........................Commercieel directeur Direct telefoonnummer:........................020-3550649 Telefoonnummer mobiel:.......................06-83523082 E-mailadres: ...........................................t.knevel@sportfondsen.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 1923 Aantal medewerkers:.............................Circa 3000 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied:.............Exploitant en zakelijke dienstverlener Expertisegebieden

1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Organisatieadvies en exploitatie • Advisering op gebied van duurzaamheid, onderhoud en energiebeheer. 2. Exploitanten en sportbedrijven • Dienstverlening op het gebied van HR-Services, administratieve ondersteuning, ICT-services en Bouw en Techniek. • Sociaal domein 3. Installatietechniek 4. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “De wens van de mensen om de zwembaden weer open te stellen was enorm groot. Het zwemmen werd echt gemist en dat is eigenlijk nog steeds zo.”

“Wat deze periode ook duidelijk maakt, is het belang van een goede gezondheid” TYCHO KNEVEL (SPORTFONDSEN)

112

Sport & Gemeenten • september 2020

SPORTFONDSEN NEDERLAND Échte oplossingen ontstaan vaak in de praktijk Het zal niet tot de verbeelding spreken als gesteld wordt dat de Sportfondsen zwembaden het, ondanks een fantastisch voorjaar en zomer, voor de kiezen hebben gehad door de coronamaatregelen. “Alleen al het recreatieve bezoek liep het afgelopen half jaar met twee derde terug. Dat zijn harde klappen”, stelt Tycho Knevel, commercieel directeur van Sportfondsen. “Wat de periode van algehele sluiting echter ook onomstotelijk duidelijk maakte, was het belang van de aanwezigheid van zwembaden én de behoefte van mensen óm te zwemmen.” “De wens van burgers om de zwemba-

zieningen. De aanwezigheid van een

den weer open te stellen was enorm

goede sportinfrastructuur de komende

groot. Het zwemmen werd echt gemist

jaren is essentieel. In die zin zien wij de

en dat is eigenlijk nog steeds zo. Zwem-

toekomst met vertrouwen tegemoet. We

baden werken nu met reserveringen,

willen een rol spelen in die bewustwor-

timeslots en shifts. Dat is een puzzel,

ding, met onze voorzieningen, maar ook

want hoe zorg je ervoor dat je op een

met aansprekende sportprogramma’s,

verantwoorde manier toch zoveel

gericht op onze doelgroepen. In de com-

hun activiteitenrooster aan door meer

mogelijk mensen kan bedienen? Hoe

municatie moet vooral de noodzaak van

activiteiten te programmeren gericht

langer de beperkingen blijven gelden,

gezond leven worden benadrukt.”

op ouderen. De wensen van ouderen

hoe creatiever men wordt in het beden-

“We zijn bezig met het herinrichten van

zijn anders dan die van de jeugd. Ont-

ken van goede oplossingen. De échte

ons digitale domein. Daarin nemen

moeten, het sociale aspect is voor hen

oplossingen kun je niet altijd achter je

we een klantvriendelijk reserverings-

belangrijk. Daar zetten we op in.”

bureau verzinnen, maar ontstaan vaak

systeem ook mee. Die behoefte is

“Wij zoeken daarbij ook actief samen

in de praktijk. Wij kunnen zwembaden

ontstaan door corona en wij denken dat

werking met andere domeinen. Zo

helpen door best practices te delen en

deze voor sommige activiteiten blijvend

hebben wij een programma Jong en

bij de baden te laten landen.”

is. Gewoon je plekje reserveren voor

oud, samen in het water, waarbij we

een groepsles en meteen afrekenen via

(demente) ouderen de vrijheid van het

Vertrouwen in de toekomst

de webshop. Zo weet je dat je niet voor

bewegen in water weer laten beleven.

“Wat deze periode ook duidelijk maakt,

niets naar het zwembad gaat en kun je

Wij werken daarin samen met welzijn-

is het belang van een goede gezond-

meteen doorlopen.”

sinstellingen, maar ook met vervoers-

heid. Het toenemende gezondheids-

“Een andere ontwikkeling is de

bedrijven en CIOS-studenten. Zo kun je

bewustzijn onderstreept het belang

tendens van vergrijzing in Nederland.

mooie dingen doen met elkaar. Daar ligt

van zwembaden en andere sportvoor-

Zwembaden die hierop inspelen, passen

ook de toekomst voor zwembaden.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

113

SportsCloud

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................SportsCloud B.V. Bezoekadres:..........................................Torenallee 3, 5617 BA Eindhoven Algemeen telefoonnummer:..................040-7820003 Website:..................................................www.sportscloud.nl Naam contactpersoon:..........................S. de Jong Functie contactpersoon:........................Directeur operations Direct telefoonnummer:........................040-7820003 Telefoonnummer mobiel:.......................06-53574469 E-mailadres:............................................siondejong@sportscloud.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 2012 Aantal medewerkers:.............................36 Werkgebied:...........................................Regionaal/landelijk/internationaal Belangrijkste expertisegebied:.............Datamanagement en digitale innovatie Expertisegebieden • Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie De lessen van corona “Het wordt gemakkelijker om ongebonden te gaan sporten, dat dwingt sportbonden meer na te denken over digitalisering van hun sport. Anders kunnen ze niet voldoende concurreren. Corona brengt de digitale transitie in de hoogste versnelling. Het gaat hopelijk leiden tot een snellere leercurve in de sport, zodat ze gaan investeren in de achterban en leden.”

“Het wordt gemakkelijker om ongebonden te gaan sporten, dat dwingt sportbonden meer na te denken over digitalisering van hun sport. Anders kunnen ze niet voldoende concurreren” PETER SPRENGER (SPORTSCLOUD)

114

Sport & Gemeenten • september 2020

SPORTSCLOUD Versnelde transitie digitalisering kan beleving sportwereld vergroten Peter Sprenger heeft naast zijn voorzitterschap van de Nederlandse Volleybalbond als CEO van SportsCloud (en Techonomy) dagelijks te maken met bedrijven die op nieuwe manieren hun weg zoeken in de digitale wereld, om zo dichter bij hun klanten te komen. “Data en datamanagement spelen daarin een cruciale rol.”

“Niet alleen de professionele tak, maar

gaan bedenken, ook om fans zo te active-

marketingcampagnes effectiever maken

ook de recreatiesport – een waanzinnig

ren en ze zelfs zo persoonlijk mogelijk te

en dan komt het geld wat je erin stopt, er

grote industrie – wordt steeds meer

bedienen.”

ook weer uit.”

beïnvloed door digitalisering. Het wordt

“Zonder data kun je bijna niks meer. Over-

gemakkelijker om ongebonden te gaan

heden en NOC*NSF, ze kunnen geld steken

Activeren

sporten, dat dwingt sportbonden meer

in sportparticipatie, maar dan moet je

“Het is ook een kwestie van creatief

na te denken over digitalisering van hun

wel weten tegen wie je praat. Je zult je

omgaan met digitalisering. Neem het

sport. Anders kunnen ze niet voldoende

doelstellingen en doelgroepen intelligen-

Tour de Kans-spel bij Jumbo, dat een

concurreren. Sporten leuker maken door

ter moeten maken. Data is een abstract

groot succes is. Het gaat er niet alleen

digitalisering kan op diverse manieren,

begrip, maar voor organisaties als PSV

om de doelgroep te bereiken, maar ze

bijvoorbeeld door met behulp van een

maar ook de badmintonbond cruciaal om

ook te betrekken. Dan kun je het spon-

applicatie een toernooi te organiseren, de

overeind te blijven in de competitie om de

sorschap gaan activeren bij de fans. En

uitslagen en het speelschema bij te hou-

attentie te vangen van mensen. Hoe beter

tevens hele interessante informatie aan

den. Die platforms kunnen enorm helpen

PSV haar fans kent, hoe beter ze kunnen

die doelgroep onttrekken.”

om de sportbeleving te vergroten.”

aansluiten op de behoeften van de hoofd-

“Corona brengt de digitale transitie in

sponsor. Als de gemeente Vlaardingen op

de hoogste versnelling. Het gaat hope-

Merken

basis van data weet wat de behoefte van

lijk leiden tot een snellere leercurve in

“Als je kijkt naar de professionele sport-

de bewoners is, wordt het gemakkelijker

de sport, zodat ze gaan investeren in de

organisaties, een Ajax of PSV, dat zijn

te weten welke producten daaraan

achterban en leden. Zo’n dataplatform

merken geworden. Waar voorheen alles

gekoppeld kunnen worden, of waar pre-

gaan we ook binnen VSG voor de leden

draaide om het weekeinde en de wed-

cies de nieuwe sporthal moet komen. Dus

faciliteren. We hoeven niet te verande-

strijd, zijn het qua interne media inmid-

het helpt de overheid bij het realiseren

ren wat ze doen, maar dat wat ze doen

dels volledige nieuwsmachines geworden.

van haar maatschappelijke doelstelling

juist beter voor het voetlicht brengen,

Ze anticiperen op het consumentisme van

en maatschappelijke impact. Wij halen

zodat het zichtbaar wordt voor de

digitale platforms, ze zijn eigen content

toepasbare data op, daardoor kunnen we

andere marktspelers.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

115

NV SRO

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................NV SRO Postbus:..................................................Postbus 167, 3800 AD Amersfoort Bezoekadres:..........................................Soesterweg 556, 3812 BP Amersfoort Algemeen telefoonnummer:..................033-4225100 Website:..................................................www.sro.nl/zakelijk Naam contactpersoon: ..........................Marjon van Vilsteren-van Oostveen Functie contactpersoon: .......................Directeur Operations Direct telefoonnummer: .......................033-422 51 76 Telefoonnummer mobiel: ......................06-30593293 E-mailadres: ...........................................mvvilsteren@sro.nl Aantal medewerkers:.............................450 Werkgebied:...........................................Landelijk/regionaal Belangrijkste expertisegebied:.............Beheren en exploiteren van maatschappelijk (sport)vastgoed

Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Buitensport • Sportvelden • Kunstgras 3. Exploitanten en sportbedrijven 4. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “De coronaperiode bevestigt eigenlijk opnieuw het belang van sporten en bewegen. Dat betreft het belang in bijvoorbeeld de strijd tegen overgewicht en het versterken van het immuunsysteem, maar ook in sociaal opzicht.”

“Onze signalen zijn dat verenigingen eerder leden winnen dan kwijtraken in deze periode” MARJON VAN VILSTEREN-VAN OOSTVEEN (SRO)

116

Sport & Gemeenten • september 2020

NV SRO Belang van sport en bewegen als preventie verdient meer aandacht “De sportsector bewijst opnieuw zijn belang, met het oog op gezondheid en preventie”, daarin is Marjon van Vilsteren-Van Oostveen, directeur van SRO, stellig. “Dat was een van de redenen van de overheid om tijdens coronatijd het sporten relatief snel weer mogelijk te maken. Zowel de georganiseerde sport als de commerciële sport heeft die uitdaging volgens ons goed en voortvarend opgepakt. Het is opnieuw indrukwekkend hoe verenigingen en ondernemers de noodzakelijke maatregelen nemen en alternatieven hebben gevonden voor hun normale routines. Het vereist ook snel schakelen van gemeenten en sportbedrijven.” “De coronaperiode bevestigt eigenlijk

een ander sportterrein. Dat was heel

zwembaden. Die hebben een enorme

opnieuw het belang van sporten en

prettig. Wij denken dat dit vaker gaat

klap gekregen, de omzet herstelt maar

bewegen. Dat betreft het belang in bij-

gebeuren en wij gaan ons inzetten om

matig en vaak hebben ze niet al te veel

voorbeeld de strijd tegen overgewicht en

die contacten warm te houden, zodat er

vet op de botten. Landelijk worden ook

het versterken van het immuunsysteem,

samenwerkingen ontstaan.”

voor volgend jaar problemen voorzien

maar ook in sociaal opzicht. Onze signa-

“Buitenspelen heeft ook een vlucht

omdat ze op deze manier de omzet niet

len zijn dat verenigingen eerder leden

genomen”, vult Jan Hardeman, coördina-

halen. Er wordt gesproken over een

winnen dan kwijtraken in deze periode.

tor van de buurtsportcoaches van SRO,

landelijke regeling en gekeken of zij

Het belang van sport en bewegen als het

aan. “Dat biedt een kans die je bij het

extra support nodig hebben.”

gaat om preventie zou meer structureel

inrichten van de openbare ruimten moet

“Alle ontwikkelingen zijn zeker aanlei-

aandacht mogen krijgen.”

benutten. Keerzijde is dat de eenzaam-

ding voor innovaties en veranderingen

heid bij de kwetsbare groepen, zoals

in zowel het sporten beweeggedrag

Dansschool naar buiten

senioren en mensen met psychische

van mensen, maar ook voor onze wijze

“Andere mogelijke veranderingen zijn

problemen, stijgt. En er heerst angst, zo

van werken. Er tekenen zich voorzichtig

kleiner, maar wel interessant: blijven we

horen wij van de wijkorganisaties. Wij

wel patronen af, die nog verder uitge-

meer buiten sporten of gaan we toch

als buurtsportcoaches houden ons bezig

werkt moeten worden en dan ook na

weer massaal naar binnen? Onze sport-

met het sociaal domein en voelen dat de

corona doorgang vinden. Tijdens ons

velden zijn, al dan niet helemaal legaal,

urgentie hoog is om met welzijnswerkers

congres op 4 november – ‘Veranderen,

intensiever dan ooit gebruikt zodra dit

nauwer samen te werken.”

verbeteren, vernieuwen’ – zal hier ook

weer mocht. Zo ontvingen we op een

aandacht aan worden geschonken.

van de accommodaties een dansschool,

Problematiek recreatiebaden

Veranderingen zijn noodzakelijk om bij

gingen de volleyballers naar buiten

Marjon: “Een ander aandachtspunt is de

te blijven in deze snelle maatschappij.

en was de schermschool welkom op

problematiek rond de recreatie-(buiten)

En zeker in de sportwereld.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

117

Sweco Nederland

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Sweco Nederland B.V. Postbus:..................................................Postbus 203, 3730AE De Bilt Bezoekadres:..........................................De Holle Bilt 22, 3732 HM De Bilt Algemeen telefoonnummer: .................088-8116600 Website:..................................................www.sweco.nl Naam contactpersoon:..........................Jochem Knol Functie contactpersoon:........................Procesmanager Direct telefoonnummer:........................088-8114709 Telefoonnummer mobiel:.......................06-53795014 E-mailadres: jochem.knol@sweco.nl Historie bedrijf:...................................... Voorheen Grontmij, sinds 1917 een advies- en ingenieursbureau gespecialiseerd in het ontwerp, advisering, besteksvoorbereiding, realisatie én beheer van sportaccommodaties voor binnen- en buitensport. Expert voor energie en constructies Aantal medewerkers: ............................14.500 medewerkers Werkgebied: ...........................................Internationaal, binnen- én buitensport Belangrijkste expertisegebied: ............ Sweco ontwerpt en ontwikkelt de samenlevingen en de steden van de toekomst. Dat doen we door gekwalificeerde diensten te leveren op het gebied van ingenieursadvies en architectuur. Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Architecten 3. Buitensport • Sportvelden • Kunstgras 4. Duurzame energieoplossingen en Installatietechniek 5. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties

De lessen van corona “Corona heeft voor een ‘stopmoment’ gezorgd, het zou moeten leiden tot herbezinning.”

“Het verhogen van het investeringsniveau zorgt voor het minder toegankelijk maken van de sport voor mensen met een lage beurs. Is dat wel wenselijk?” JOCHEM KNOL (SWECO)

118

Sport & Gemeenten • september 2020

SWECO NEDERLAND Moment aangrijpen om te herbezinnen Nederland is rijk aan prachtige sportaccommodaties. “Maar is het straks nog betaalbaar?”, vraagt Jochem Knol, senior adviseur sport bij Sweco (voorheen Grontmij), zich hardop af. “Door de huidige maatregelen komen clubs in de problemen, met hun buitenruimten én financieel. Dat hadden we op de oude parken niet.” Grontmij was een begrip in de buitens-

investeringen, voor binnensport

port en werd vijf jaar geleden overgeno-

beperkte ruimte met een heel hoog

men door Sweco. “Sweco staat aan de

investeringsniveau. Door de komst

basis van enorm veel sportaccommoda-

van kunstgras is die investering voor

ties in Nederland. Op kantoor hangt nog

buitenaccommodaties echter heel

een foto van hoe wij meer dan vijftig

erg verhoogd. Vervolgens hebben zich

jaar geleden het grasveld aanlegden in

problemen voorgedaan, die we onvol-

het Olympisch Stadion. Met Sweco doen

doende onderkend hebben. Voetbal is

we veel meer, maken beheerplannen

de meest laagdrempelige sport, was een

voor zwembaden, verzorgen projectma-

goedkope sport om te beoefenen. De

Beeldvorming en consumentisme

nagement en adviseren op het gebied

keerzijde van het kapitaalintensiever

“Het heeft ook met consumentisme te

van binnensportactiviteiten en buitens-

maken van de buitensport, is dat er een

maken. Dat op natuurgras veel wed-

portaccommodaties. In de laatste jaren

enorme drempel opgeworpen is: hogere

strijden per seizoen werden afgekeurd,

hebben we de aannemersactiviteiten

kosten, hogere huurprijzen en dus is de

is beeldvorming, het was gemiddeld

afgestoten en zijn we volledig een

contributie verhoogd.”

twee keer per seizoen. Kunstgras heeft

adviesbureau geworden. We houden

“Kunstgras is ook een hitte-eiland en

als voordeel dat het bedrijfszekerder is

ons bezig met de leefbare stad en

kan tot bodemverontreiniging leiden.

en kinderen willen voetballen op een

misschien moet je heel Nederland wel

Corona heeft voor een ‘stopmoment’

effen ondergrond, maar natuurgras

als stad zien. Het gaat veel meer over de

gezorgd, het zou moeten leiden tot her-

was kwalitatief ook goed en de exploi-

maatschappelijke processen, zoals de

bezinning. Het verhogen van het inves-

tatielasten daarvan zijn veel lager. We

gevolgen van de klimaatverandering en

teringsniveau zorgt voor het minder

stellen steeds hogere eisen, maar is de

de energietransitie.”

toegankelijk maken van de sport voor

sport daarmee gediend? Soms lijkt het

mensen met een lage beurs. Is dat wel

ook een soort opbieden tegen elkaar.

Drempel

wenselijk? Het kon allemaal nog betaald

Maar de leden moeten het ophoesten.

“In de tijd van Grontmij maakte ik een

worden, maar nu dreigen financiële

Gemeente en sportvereniging moeten

bepaald onderscheid: voor buitensport

tekorten, ook voor gemeenten. Hebben

realistisch blijven, als het gaat om

had je veel ruimte nodig, met lage

we dan bereikt wat we beoogden?”

cijfers, investeringen en ambities.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

119

Tien organisatieadvies

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf: .........................................Tien organisatieadvies bv Bezoekadres: .........................................Schelmseweg 1, 6861 WP Oosterbeek Algemeen telefoonnummer:..................026-3391352 Website:..................................................www.tienorganisatieadvies.nl Naam contactpersoon:..........................Paul Louwerse (drs. P.J.) Functie contactpersoon:........................partner/ adviseur Direct telefoonnummer:........................026-3391352 Telefoonnummer mobiel:.......................06-51375418 E-mailadres:............................................plouwerse@tienorganisatieadvies.nl Historie bedrijf:......................................Advieservaring 25+ Tienorganisatieadvies vanaf 2010 Aantal medewerkers:.............................13 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied:.............Beleid, beheer en exploitatie sport Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Exploitanten en sportbedrijven De lessen van corona “Wij werken vaak op locatie in gemeentehuizen en waar in februari nog sprake was van vijf dagen achtereen een volle bezetting, werkt het personeel nu twee of drie dagen op kantoor. Je gaat efficiënter om met je reistijd. Dat zijn we nu gewend, maar zou zonder corona nooit zo snel gebeurd zijn.”

“Van bestaande accommodaties is het vraagstuk of het luchtbehandelingssysteem vervangen moet worden opeens actueel” PAUL LOUWERSE (TIEN ORGANISATIEADVIES) 120

Sport & Gemeenten • september 2020

TIEN ORGANISATIEADVIES BV Verzelfstandigen van uitvoering beheer en exploitatie nog steeds actueel Paul Louwerse is namens Tien organisatieadvies bv als projectleider verbonden aan de realisatie van nieuwe sportcomplexen in verschillende provincies. “Je merkt dat gemeenten nu gaan nadenken over of het wel coronaproof is. Moeten we de ventilatie anders vormgeven, moeten we de tribunecapaciteit aanpassen? Daar werd nooit over gedacht, maar die omschakeling is nu, gedwongen door de omstandigheden, snel gemaakt. Terwijl dat kosten zijn, waar eerder geen rekening mee was gehouden.” “Van bestaande accommodaties is het

seurs als projectleiders, kwartiermakers

deren?’ Ik kan ook op de ene locatie een

vraagstuk of het luchtbehandelingssy-

of soms als interim-directeuren. “We

Zoom-overleg hebben met mensen die

steem vervangen moet worden opeens

maken veel analyses van financiële

bij een ander project betrokken zijn. Je

actueel, huurders gaan nu ook vragen of

exploitaties en adviseren over optimali-

gaat efficiënter om met je reistijd. Dat

de ruimten goed geventileerd zijn. Het is

sering van de bedrijfsvoering van spor-

zijn we nu gewend, maar zou zonder

een moeilijke afweging. Ik ben project-

taccommodaties. Het verzelfstandigen

corona nooit zo snel gebeurd zijn.”

leider van een nieuwe sporthal in Soest,

van de uitvoering van het beheer en

waar een tribune met tweehonderd

exploitatie is nog steeds actueel.”

Mensenwerk

plaatsen zou komen. Met de nieuwe

Begin jaren negentig was Paul al betrok-

“Ik prefereer wel om bij de gemeente

richtlijnen moet een aantal stoeltjes

ken bij de oprichting van het tweede

waarvoor ik een opdracht doe aanwezig

leeg blijven, maar je kunt moeilijk inves-

sportbedrijf in Nederland. “Er komen

te zijn. Ons werk is mensenwerk en het

teren in extra tribunes terwijl dat over

nog steeds sportbedrijven bij. Het past

is fijn de mogelijkheid te hebben om

een jaar misschien niet nodig is, omdat

bij de ontwikkeling van gemeenten.”

bij wethouders of andere betrokkenen

het is overgewaaid of er een vaccin is. Ik

Zijn grootste project nu is kwartier-

binnen te lopen. Je bent veelal bezig met

denk dat men het thuis voorlopig met

maker Sport- en Accommodatiebedrijf

het creëren van draagvlak. Dat kan ter

minder toeschouwers moet doen.”

Zutphen. “Wij werken vaak op locatie

plekke beter dan via Teams of Zoom.”

in gemeentehuizen en waar in februari

“Wij hebben het eerder drukker

Strategisch beleid

nog sprake was van vijf dagen achter-

gekregen. We hebben een goede naam

Voor gemeenten als Rotterdam,

een een volle bezetting, werkt het perso-

op het gebied van sport, maar hebben

Alkmaar, Arnhem en Ermelo werkte Tien

neel nu twee of drie dagen op kantoor

ook specifieke expertise op het sociaal

aan de beleids- en bedrijfsplannen, aan

en ik denk dat dat zo gaat blijven. Je

domein, onderwijs en cultuur, HRM en

verzelfstandigingsprojecten en in de

maakt nu vaker de overweging van ‘zal

organisatieverandering. Het is mooi dat

meeste gevallen opereren de Tien-advi-

ik twee uur rijden voor een uur verga-

we al die disciplines in huis hebben.” ●

Sport & Gemeenten • september 2020

121

Treem

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Treem b.v. Bezoekadres:..........................................Jaap Bijzerweg 8D, 3446 CR Woerden Algemeen telefoonnummer:..................085-3033418 Website:..................................................www.treem.nl Naam contactpersoon: ..........................Mark Bennenbroek en Sander ten Broek Functie contactpersoon: .......................Directeuren Direct telefoonnummer: .......................085-3033418 Telefoonnummer mobiel: ......................06-42809102 / 06-51219998 E-mailadres:............................................info@treem.nl Historie bedrijf:...................................... Op 16 december 2015 is Treem opgericht door Mark Bennenbroek en Sander ten Broek. Treem is als adviesbureau gespecialiseerd om bestaande en toekomstige maatschappelijke accommodaties enerzijds beter exploitabel te maken en anderzijds zoveel mogelijk maatschappelijke waarde te (laten) realiseren. Kort gezegd: wij maken nieuwe én bestaande sportaccommodaties ‘haalbaar en effectief’. Aantal medewerkers:.............................4 Werkgebied:...........................................Landelijk/internationaal Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties

De lessen van corona “Bezoekers moeten tijdens corona vaak een timeslot boeken. We zien dat in accommodaties nu minder sprake is van daluren, de spreiding van de bezetting wordt beter, dat zie ik als iets positiefs.”

“Als je bezoekersstromen en andere data meet, ondersteunt dat het invullen van de zorgplicht en geeft dat ook inzicht in de maatschappelijke waarde die je realiseert” MARK BENNENBROEK (TREEM)

122

Sport & Gemeenten • september 2020

TREEM Zorgplicht van exploitant steeds belangrijker “Als je met accommodaties bezig bent, ben je per definitie met de lange termijn bezig. Toen corona zijn intrede deed, vroeg ik me af: is dit een start van structurele aanpassing? Wat betekent het voor gebouwen bedrijfsvoering? Dat vraagt bijvoorbeeld iets van routing en het scheiden van bezoekersstromen”, zegt Mark Bennenbroek van Treem. “We krijgen bij ontwikkeling van nieuwe

“Data verschaffen bijvoorbeeld

iets positiefs. In zwembaden weten

accommodaties, die er pas zullen

antwoord op de vraag wat het beste

we redelijk hoeveel mensen er binnen

staan als we – hopelijk – corona onder

moment is om onderhoud te plannen.

komen. Maar er is nog behoorlijke

de knie hebben, vragen als ‘wanneer

Dat hoeft niet meer alleen op basis van

ruimte voor verbetering. In andere

er weer een virus komt, of een andere

Fingerspitzengefühl, want dat kan soms

accommodaties geldt dat nog sterker.

calamiteit, wat doet mijn gebouw

bedrieglijk zijn. Dan toont het systeem

Denk bijvoorbeeld aan sporthallen:

dan?’ Die uitdaging ligt bij adviseurs en

al snel zijn meerwaarde. Als je de

daar huren verenigingen, maar met

ontwerpers, ook om te voorkomen dat

horecaomzet analyseert, zie je dat dat

hoeveel personen is men binnen en wie

het duurder wordt. De zorgplicht die je

ook nieuwe inzichten oplevert. Bijvoor-

zijn dat?”

als beheerder of exploitant hebt, wordt

beeld dat aan het begin van de dag de

“Dat zijn belangrijke inzichten. Nu,

daarin steeds belangrijker”, aldus Mark.

verkoop van een bepaald product goed

maar ook voor de toekomst. Als je

Terwijl Nederland in de ban was van

loopt, terwijl je zo’n product associeert

bezoekersstromen en andere data meet,

het virus, lanceerde Treem het online

met verkoop later op de dag. Zo maak je

dan ondersteunt dat het invullen van

managementsysteem KnowUr.biz – ‘Ken

een exploitatie haalbaar en effectief.”

de zorgplicht en geeft dat ook inzicht

je zaak’ – voor (sport)accommodaties.

in de maatschappelijke waarde die je

Intelligente software die data binnen

Timeslot

realiseert en de verbeteringsmogelijkhe-

accommodaties bijeenbrengt en inzicht

“Volgens de nieuwe richtlijnen voor

den die er nog zijn. Dat blijft ook nadat

geeft in de exploitatie, verleden, heden

binnensportaccommodaties moet de

de coronarichtlijnen versoepelen of

en toekomst. “Al heel snel ontstonden

begeleiding van bezoekers beter. Daar-

opgeheven worden van belang en wordt

de eerste inzichten. Er is al veel informa-

voor moet je weten wat er in je gebouw

alleen maar belangrijker.” ●

tie, maar die is niet altijd beschikbaar

gebeurt. Bezoekers moeten tijdens

omdat het in systemen zit waar bijvoor-

corona vaak een timeslot boeken. We

beeld alleen specialisten toegang toe

zien dat in accommodaties nu minder

hebben of het veel moeite kost om deze

sprake is van daluren, de spreiding van

eruit te halen.”

de bezetting wordt beter, dat zie ik als

Sport & Gemeenten • september 2020

123

Wind Groep

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Wind Groep Postbus:..................................................Postbus 160, 9200 AD Drachten Bezoekadres:..........................................De Opgang 2, 9203 GD Drachten Algemeen telefoonnummer:..................0512-571471 Website: .................................................www.windgroep.nl Naam contactpersoon:..........................Dhr. G.R. Wind Functie contactpersoon:........................Directeur Direct telefoonnummer:........................0512-571471 Telefoonnummer mobiel:.......................06-20398953 E-mailadres: ...........................................r.wind@windgroep.nl Historie bedrijf:......................................Sinds 1986 Aantal medewerkers:.............................22 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied:............. Ontwerp, realisatie, beheer- en onderhoud van onderwijsgebouwen, sporten recreatieaccommodaties en multifunctionele centra. Expertisegebieden 1. Architecten 2. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “Corona zorgde voor chaos en uit chaos kan ook iets nieuws voortkomen. De associatie met zorgen dat je gezond bent en blijft, dat is een impuls waar wij iets mee kunnen als bedrijf. Corona stimuleert in de eisen die we daaraan gaan stellen, met name ook voor nieuwe accommodaties, daarbij ga je anders nadenken over routing, functionaliteiten, hygiëne en klimaat. Maar ook woonkwaliteit is zo’n aspect waar thuiswerkers zich in toenemende mate bewust van zijn.”

“We bereiken milieudoelstellingen, die we niet voor mogelijk hielden. Daarmee hebben we een bewijs in handen dat het dus wel kán” ROELOF WIND (WIND DESIGN BUILD)

124

Sport & Gemeenten • september 2020

WIND GROEP

Tijd voor herbezinning “Het is ontwrichtend wat er gebeurt, maar ook een wake-up call voor mensen”, is Roelof Wind, directeur van Wind Design Build, overtuigd. “Je hoort de mooie verhalen van gezinnen die meer samen zijn gaan doen, waaronder sporten in gezinsverband. Ik hoop dat we die mooie dingen gaan behouden, want dat is misschien wat corona ons wil laten zien: dat we tegen de grenzen aanlopen van onze welvaart en dat het tijd is voor herbezinning.” “Een conference call in plaats van weer

chaos kan ook iets nieuws voortkomen.

komende tijd vooral aan op onderlinge

in de auto stappen, is nu vanzelfspre-

De associatie met zorgen dat je gezond

flexibiliteit, eigen ambities en creativi-

kend”, zegt Wind. “Nu ziet iedereen

bent en blijft, dat is een impuls waar

teit en een goede dialoog daarover met

het nut ervan, op een andere manier

wij iets mee kunnen als bedrijf. Corona

je gebruikers.”

was dat nooit zo geland. We besparen

stimuleert in de eisen die we daaraan

honderdduizenden kilometers, laten

gaan stellen, met name ook voor

Versneld

we dat blijven doen als het straks

nieuwe accommodaties, daarbij ga je

“Corona heeft ook processen versneld.

normaliseert. Net als dat corona ook

anders nadenken over routing, functi-

Het virus volgde snel na de PFAS- en

bijdraagt aan de bewustwording van

onaliteiten, hygiëne en klimaat. Maar

stikstof-discussie. Toen gingen we naar

de kracht van sport als middel, binnen

ook woonkwaliteit is zo’n aspect waar

100 kilometer per uur als maximum-

en buiten. Laten we dat voortzetten

thuiswerkers zich in toenemende mate

snelheid. Door corona bleven ook de

en sportaccommodaties uitbreiden

bewust van zijn.”

vliegtuigen staan en kwam het woon-

met buitenvoorzieningen en een HUB

“Als bedrijf kun je daarop voorsorteren:

en werkverkeer tot stilstand, met als

maken van sportactiviteiten.”

corona brengt met zich mee dat we op

resultaat dat we schone lucht hebben.

een andere wijze naar ontwerpopga-

Waarmee we milieudoelstellingen,

Design & builden

ven kijken. Op het vlak van gezondheid

die we niet voor mogelijk hielden, snel

Wind is een architectenbureau, maar

zijn andere keuzes te maken waar

bereiken. Daarmee hebben we een

realiseert ook sporthallen, scholen

niemand het nadeel van gaat inzien.

bewijs in handen dat het dus wel kán.

en zwembaden en heeft tevens een

Bovendien hoeft een alternatief niet

Veranderingen op het vlak van verkeer

vastgoedpoot die woonwijken reali-

meer te kosten. Omdat nieuwe regelge-

en vervoer kunnen nu niet uitblijven.” ●

seert. “Corona zorgde voor chaos en uit

ving nog wel even duurt, komt het de

Sport & Gemeenten • september 2020

125

LEREN PRESTEREN Haal het beste uit je sporters in elke fase van het seizoen Dit praktijkboek is geschreven voor trainers en coaches om ze te ondersteunen in het begeleiden van hun sporters. Presteren is namelijk zoveel meer dan een goede techniek, conditie en kracht. Welke persoon zit er achter de sporter? Hoe zorg je ervoor dat hij zich optimaal ontwikkelt? Hoe kun je hem leren omgaan met druk, tegenslag en emoties? Hoe bouw je aan zijn zelfvertrouwen? Hoe leer je hem concentreren en visualiseren? Kortom: Hoe leert een sporter presteren?

Jeroen Otter - Bondscoach shorttrack (TeamNL)

Leren presteren onderscheidt zich van vele andere sport gerelateerde boeken op twee cruciale onderdelen. Ten eerste, Afke van de Wouw gaat in dit zeer toegankelijk geschreven boek direct op haar doel af. Ten tweede passeert het gehele sportjaar, de oriĂŤnterende fase in het begin van het seizoen tot aan de, nog steeds belangrijke periode die volgt nĂĄ de laatste wedstrijd. Met Leren presteren ontwikkel je belangrijke skills die je misschien nog niet beheerst en anders worden jouw skills nog eens flink aangescherpt.

Bestellen op sportsmedia.nl/leren-presteren

MtoM Consultants

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................MtoM Consultants Bezoekadres: .........................................Oosterweg 37, 9751 PB Haren Website: .................................................www.managetomanage.nl Naam contactpersoon:..........................Berend Rubingh Functie contactpersoon:........................Directeur Telefoonnummer mobiel:.......................06-51530040 E-mailadres:............................................rubingh@managetomanage.nl Historie bedrijf:......................................Sinds 1993 Aantal medewerkers:.............................1 vast en flex variabel Werkgebied:...........................................Lokaal/landelijk/internationaal Belangrijkste expertisegebied:.............Organisatieontwikkeling en -verandering Expertisegebieden 1. Beleidsadvisering • Beleid: beleidsontwikkeling en beleidsondersteuning op het gebied van sport en bewegen 2. Organisatieadvies • Organisatieverandering en -ontwikkeling bij gemeentelijke- en sportorganisaties 3. Training en scholing • Sportmanagement en -beleid • Verenigkunde • Veranderkunde

Sport & Gemeenten • september 2020

127

ATC-Select

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................ATC-Select Bezoekadres: .........................................Drostenlaan 2, 9931 BG Norg Algemeen telefoonnummer:..................06-49653729 Website:..................................................www.atc-select.nl Naam contactpersoon:..........................De heer Minne Dolstra

128

Functie contactpersoon:........................Managing partner Telefoonnummer mobiel:.......................06-49653729 E-mailadres:............................................mail@atc-select.nl Aantal medewerkers:.............................4 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebieden:.........Interimmanagement, procesbegeleiding en advisering Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Onderzoeksvraagstukken beleid en exploitatie • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding en -interne- verzelfstandiging) • Interimmanagement • Projectmanagement • Organisatie- en exploitatieadvies 2. Buitensport • Sportvelden • Procesbegeleiding en aanbesteding (kunst)grasvelden 3. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties • Procesbegeleiding onderhouds- en schoonmaakprogramma’s 4. Exploitanten en sportbedrijven • Interim-management, organisatie- en exploitatieadvies

Sport & Gemeenten • september 2020

BEDRIJFSPARTNER

B.A.S. Begeleiding en Advies Sportterreinen Naam bedrijf:..........................................B.A.S. Begeleiding en Advies Sportterreinen Bezoekadres:..........................................Delftsestraatweg 51, 2645 CA Delfgauw Algemeen telefoonnummer:..................015-2852211 Website:..................................................www.bas-sport.nl Naam contactpersoon:..........................J.G. Nieuwenhuis Functie contactpersoon:........................Directeur/projectadviseur Telefoonnummer mobiel:.......................06-53130173 E-mailadres:............................................jn@bas-sport.nl Historie bedrijf: .....................................In 1999 is Jaap Nieuwenhuis begonnen als directeur/projectadviseur buitensport ...........................................................................................en in de loop der tijd is zijn bedrijf gegroeid en werken er inmiddels 9 mensen die ingezet ................................................................worden bij tientallen gemeenten, sportstichtingen en verenigingen. Aantal medewerkers: ............................9 Werkgebied: ...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied:.............Advies, beheer, voorbereiding, aanbesteding en begeleiding uitvoering van aanleg en ...........................................................................................renovatie van sportparken. Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Buitensport • Sportvelden • Kunstgras 3. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties De lessen van corona “Extra gerichte communicatie naar en met de opdrachtgevers blijft van groot belang om een goede, inhoudelijk relatie te continueren. De praktijk heeft ons geleerd dat de nieuwe manier van digitaal overleggen en ‘ontmoeten’ zowel met relaties als medewerkers tijdwinst oplevert zonder verlies van kwaliteit. Bovendien zijn er dan minder vervoersbewegingen nodig, wat past binnen het duurzaamheidsbeleid van ons bedrijf. Daarnaast blijven we ontmoetingen en beursbezoek binnen de sportsector nastreven.”

Sport & Gemeenten • september 2020

129

Eyeview Systems

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf: .........................................Eyeview Systems B.V. Bezoekadres en postcode: ....................IJsselstraat 45; 5347KG Oss Algemeen telefoonnummer:..................0412 - 798080 Website: .................................................www.eyeviewsystems.nl Naam contactpersoon:..........................Peter Goedhart

130

Functie contactpersoon:........................Directeur Direct telefoonnummer:........................0412-450382 Telefoonnummer mobiel:.......................06-25047343 E-mailadres:............................................pgoedhart@eyeviewsystems.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 2003 Aantal medewerkers:.............................5 Werkgebied:...........................................Internationaal, Benelux Belangrijkste expertisegebied:.............Veiligheid in zwembaden Expertisegebieden 1. Advisering • Audit en training van toezicht en lifeguards 2. Installatietechniek: in zwembaden en zorgcentra • Poseidon Drenkelingendetectiesysteem: het systeem dat levens redt! • Suntech lampen (relax- en gezondheidskamer) 3. Leveranciers in overwegend zwembaden • Veiligheid en opleidingen: Poseidon systeem / Lifeguard opleidingen • Aquasport opleidingen en materiaal: Hydrorider AquaBike / AquaBase FloatFit • Comfort: De TencaTrap als overtreffende trap / Suntech installatie, 24/7 de natuurlijke zon

Sport & Gemeenten • september 2020

Hospitality Group

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Hospitality Group Postbus: .................................................Postbus 2186, 3800 CD Amersfoort Bezoekadres:..........................................Smallepad 13 – 15, 3811 MG Amersfoort Algemeen telefoonnummer:..................033-4625555 Website: .................................................www.hospitality-group.nl Naam contactpersoon: ..........................Dick Leijen Functie contactpersoon:........................Directeur Telefoonnummer:...................................06-5588 3645 E-mailadres:............................................d.leijen@hospitality-group.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 1986 Aantal medewerkers:.............................80 Werkgebied: ...........................................Internationaal Belangrijkste expertisegebied: ............ Advisering, binnen- en buitensport en openbare ruimte, exploitanten en sportbedrijven, realisatie en onderhoud sportaccommodaties. Expertisegebieden 1. Advisering • Accommodatiebeleid en accommodatievisies • Behoefteonderzoek en haalbaarheid • Organisatieadvies beheer- en exploitatie • Procesbegeleiding, projectmanagement en interim-management 2. Binnen- en buitensport • Configuratievisies, masterplannen en inrichtingsplannen 3. Exploitanten en sportbedrijven • Verzelfstandiging, privatisering en deprivatisering • Audits en benchmarks 4. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties

Sport & Gemeenten • september 2020

131

ICSadviseurs

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................ICSadviseurs Postbus:..................................................Postbus 59112, 1040 KC Amsterdam Bezoekadres:..........................................Zekeringstraat 46, 1014 BT Amsterdam Algemeen telefoonnummer:..................088-2350427 Website:..................................................www.icsadviseurs.nl Naam contactpersoon:..........................Michel de Boer Functie contactpersoon:........................Senior Adviseur Telefoonnummer mobiel:.......................06-22604875 E-mailadres:............................................michel.de.boer@icsadviseurs.nl Historie bedrijf:...................................... ICSadviseurs is als Informatie & Advies Centrum Schoolaccommodaties in 1955 opgericht vanuit een samenwerking tussen Bouwcentrum Rotterdam, het ministerie van Volkshuisvesting en het ministerie van Onderwijs. ICS hield zich bezig met de ontwikkeling en bouw van onderwijshuisvesting in de breedste zin. ICSadviseurs is inmiddels al jaren zelfstandig en is actief op het brede terrein van maatschappelijk vastgoed met raakvlakken met wonen en commercieel vastgoed. Aantal medewerkers:.............................Circa 80 Werkgebied:...........................................Regionaal/landelijk/internationaal Belangrijkste expertisegebied:............. Vastgoedstrategie en voorzieningenplanning: procesregie ruimtelijke en maatschappelijke vraagstukken (bijv. doordecentralisatie, verzelfstandiging), sportbeleid (verbinding sociaal domein, leefbaarheid, onderwijs e.a.), haalbaarheidsonderzoeken, integrale huisvestingplannen, beheer & exploitatie, fusies. Organisatie & Ruimte: ........................... vertalen missie en visie in beeldend huisvestingplan, opstellen programma’s van eisen, interactieve werkvormen en co-creaties voor gebruikers, beheer en organisatie, opstellen van contracten, organiseren van architectenselecties. Vastgoedontwikkeling: ......................... bouwen procesmanagement, bouwproces ontwerp, regie op contracten, (Europese) aanbestedingstrajecten. Expertisegebieden 1. Onderzoek & advies, zoals haalbaarheid- en behoefteonderzoek van sportaccommodaties en maatschappelijke voorzieningen 2. Advies & procesbegeleiding bij: • Nieuwbouw, renovatie, (re) vitaliseren van duurzame sportaccommodaties en • sportparken; • Clusteren en spreiden van sportaccommodaties en maatschappelijke voorzieningen; • Beheer -en exploitatievraagstukken; • Integrale beleidsvorming; • Inrichting omliggend gebied/verbinding leggen tussen sportaccommodaties, • onderwijsinstellingen en zorgcentra. 3. Bouwprocesmanagement, zoals begeleiding bij aanbestedingen en nieuwbouwprojecten.

De lessen van corona “Als bedrijf zullen we sportverenigingen, gemeenten erop wijzen dat corona voor de binnensport een gamechanger is (geweest): verschillende binnensporten die óók buiten beoefend kunnen worden. Kijk bijvoorbeeld naar het airbadminton. Het koppelen en clusteren van binnen- en buitensportvoorzieningen, daar zullen we opdrachtgevers op wijzen en aandacht aan geven. Zoek elkaar, werk samen en behoud op deze manier toekomst voor de (traditionele) binnen- en buitensport.”

132

Sport & Gemeenten • september 2020

InnoSportLab Sport & Beweeg

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................InnoSportLab Sport & Beweeg Bezoekadres:..........................................Oude Bosschebaan 11, 5624 AA Eindhoven Algemeen telefoonnummer:..................040-2025697 Website:..................................................www.innosportlabsportenbeweeg.nl Naam contactpersoon:..........................Harmen Bijsterbosch Functie contactpersoon:........................Labmanager Telefoonnummer mobiel:.......................06-51452410 E-mailadres:............................................harmen@innosportlabsportenbeweeg.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 2010 Aantal medewerkers:.............................6 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied: ............ InnoSportLab Sport & Beweeg innoveert om sport, spel en bewegen vanzelfsprekend te maken. Samen met eindgebruikers, bedrijven, gemeenten en kennisinstellingen ontwikkelen we innovaties die leiden tot maatschappelijke én economische impact. InnoSportLab Sport & Beweeg is een nationaal Sportinnovator centrum en actief partner in het Brainport innovatiecluster ‘Sports & Technology’. Expertisegebieden 1. Advisering en dienstverlening • InnoSportLab Sport & Beweeg ondersteunt gemeenten als onderzoeker en als adviseur in de uitvoering van hun sport-, spelen beweegbeleid. • De dienstverlening concentreert zich daarbij rondom het meten en monitoren van de behoeften en effecten van sport-, spelen beweeggedrag. • InnoSportLab Sport & Beweeg ondersteunt ondernemers en andere initiatiefnemers met kennis en diensten bij de ontwikkeling van hun innovatieve producten en/of diensten. • Waar gewenst verzorgt InnoSportLab Sport & Beweeg ook de projectcoördinatie en het opstellen van subsidieaanvragen. 2. Buitensport • InnoSportLab Sport & Beweeg heeft zich gespecialiseerd in innovaties voor ongeorganiseerd sport en spel. • Het inrichten van een beweegvriendelijke openbare ruimte is daarbij een belangrijk aandachtsgebied. De lessen van corona “De coronacrisis heeft nog eens extra duidelijk gemaakt hoe groot het belang is van vitale burgers en werknemers. Met de slimme inzet van innovatie en technologie kan iedere gemeente eraan bijdragen om bewegen en sporten voor iedereen aantrekkelijker te maken.”

Sport & Gemeenten • september 2020

133

Kasel Management en Advies

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Kasel Management en Advies Bezoekadres: .........................................Compagnie 10, 8333 DK Steenwijk Website:..................................................www.kaselmanagementenadvies.nl Naam contactpersoon:..........................André Kasel Functie contactpersoon:........................Eigenaar

134

Telefoonnummer mobiel:.......................06-44866703 E-mailadres:............................................andre@kaselmanagementenadvies.nl Werkgebied: ...........................................Regionaal/landelijk Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie

Sport & Gemeenten • september 2020

BEDRIJFSPARTNER

M3V Naam bedrijf:..........................................M3V Sport Bezoekadres:..........................................Oude Apeldoornseweg 41, 7333 NR Apeldoorn Algemeen telefoonnummer:..................085-301 08 94 Website:..................................................www.m3v.nl/sport Naam contactpersoon:..........................Harry Vedder Functie contactpersoon:........................Senior-adviseur en managing partner Telefoonnummer mobiel:.......................06-29077222 E-mailadres:............................................info@m3v.nl Historie bedrijf: .....................................Het samenwerkingsverband M3V Sport bestaat sinds 1990. Aantal medewerkers:.............................10-20 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied:.............Advies, haalbaarheidsstudies, aanbestedingen en exploitatie sportaccommodaties

Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid & Beheer (voorzieningenstructuren, exploitatieadvies, uitbesteding, IHP’s) • Interimmanagement, projectmanagement en organisatieadvies • Fusie- en conflictbemiddeling 2. Advisering realisatie en onderhoud buitensportaccommodaties • Sportvelden, atletiekbanen en kunstgras 3. Advisering realisatie en onderhoud binnensportaccommodaties, o.a.: • Programma van Eisen • Haalbaarheidsstudie • Aanbesteding De lessen van corona “Gebleken is dat er veel meer mogelijk is op online gebied dan wij zelf konden bedenken. Door de invoering van de intelligente lockdown is dit in een sneltreinvaart ontwikkeld en zien wij dat wij mensen flexibeler zijn dan we zelf hadden verwacht. Overleggen, vergaderen, inspiratie, workshops en lesgeven; het kan nu ook allemaal online, waar voorheen toch werd gekozen om elkaar even letterlijk in de ogen aan te kunnen kijken. Daarnaast zien wij nieuwe vraagstukken ontstaan: een sporthal of een schoolgebouw wordt steeds meer gezien als een sociale ruimte. De sociale functie van het gebouw, de plek en betekenis die deze inneemt in de kern of wijk, is vele malen belangrijker geworden dan het sportgebruik waar het in de basis voor bedoeld was. Met M3V Advies BV creëren wij samen met u en de lokale gemeenschap op basis van die nieuwe functie(s) bijpassende nieuwe oplossingen. Met ondertussen heel veel fantastische ervaringen met online creatieve sessies met een veelheid aan stakeholders (groot en klein in omvang). Corona hoeft geen stop op maatschappelijke ambities te zijn.”

Sport & Gemeenten • september 2020

135

Maatschappelijk Financieren

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Maatschappelijk Financieren B.V. Bezoekadres:..........................................Papendallaan 60, 6816 VD Arnhem Algemeen telefoonnummer:..................026-4834400 (centrale NOC*NSF) Website:..................................................www.maatschappelijk-financieren.nl Naam contactpersoon:..........................W.J. van Rijswijk

136

Functie contactpersoon:........................Directeur Telefoonnummer mobiel:.......................06-22 60 59 74 E-mailadres:............................................w.vanrijswijk@maatschappelijk-financieren.nl Historie bedrijf:......................................Sinds 2015 Aantal medewerkers:.............................5 (3 vast) 2 op afroep Werkgebied:...........................................Landelijk/internationaal Belangrijkste expertisegebied:.............Financieren van publiek maatschappelijke (sport)voorzieningen Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid (financiering van maatschappelijke voorzieningen) • Beheer en procesbegeleiding (financieren en verzelfstandigen) • Organisatieadvies en exploitatie (herstructurering van financieringen) 2. Financieren • Sportvoorzieningen • Onderwijsvoorzieningen • Woningen en zorgvoorzieningen De lessen van corona “Gemeenten hebben extra kapitaal nodig voor uitgaven aan coronamaatregelen. Dat extra kapitaal valt vrij door het ontwerpen van financieringen via: • herstructurering van lopende financieringen; • structureel vrijspelen van kapitaal door herfinanciering; • de aankoop van maatschappelijk vastgoed (zwembaden, sporthallen, enz.); • terugdringen van exploitatiesubsidies door scheiding van financiering en exploitatie.”

Sport & Gemeenten • september 2020

Procap

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Procap adviseurs en projectmanagers Postbus:..................................................Postbus 3160, 3502 AW Utrecht Bezoekadres:..........................................Rotsoord 3, 3523 CL Utrecht Algemeen telefoonnummer:..................030-2808000 Website:..................................................www.procap.nl Naam contactpersoon:..........................Frits Schutte Functie contactpersoon:........................Directeur Direct telefoonnummer:........................030-2808000 Telefoonnummer mobiel:.......................06-50285518 E-mailadres:............................................schutte@procap.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 1996 Aantal medewerkers:.............................30 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied:.............Maatschappelijk vastgoed en sportaccommodaties Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Exploitanten en sportbedrijven 3. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties

Sport & Gemeenten • september 2020

137

Soulconsult

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Soulconsult bv Bezoekadres:..........................................Valkenkamp 34, 3972 ZD Driebergen-Rijsenburg Website:..................................................www.soulconsult.nl Naam contactpersoon:..........................Sandra Meeuwsen Functie contactpersoon:........................Directeur/eigenaar

138

Telefoonnummer:...................................06-22415324 E-mailadres:............................................info@soulconsult.nl Historie bedrijf: .....................................Opgericht in 2008 Aantal medewerkers:.............................1 + flexibele schil van netwerkpartners Werkgebied:...........................................Regionaal /landelijk/internationaal Belangrijkste expertisegebied:.............Sportmanagement Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie 2. Exploitanten en sportbedrijven

Sport & Gemeenten • september 2020

Sport en Ruimte

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Sport en Ruimte Bezoekadres:..........................................Frees 9, 1423 EK Uithoorn Algemeen telefoonnummer:..................06-21590617 Website:..................................................www.sportenruimte.nl Naam contactpersoon:..........................Rens van Kleij Functie contactpersoon:........................Partner Telefoonnummer mobiel:.......................06-215 90 617 E-mailadres:............................................rens@sportenruimte.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 2013. Aantal medewerkers:.............................3 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebieden: ........ Sportief ruimtelijke vraagstukken op: 1) sportparken, 2) directe leefomgeving en 3) openbare ruimte. Expertisegebieden 1. Sportief ruimtelijke vraagstukken • Sport en Ruimte is een bijzonder ontwerpen adviesbureau voor sportief ruimtelijke opgaven. Met de initiatiefnemers Thecla van Dijk en Rens van Kleij komen ruimte en sport letterlijk bijeen in een creatief bureau. Sport en Ruimte komt met vernieuwende ideeën voor de inrichting van de fysieke ruimte om mensen te stimuleren tot een actievere levensstijl. Dit doen we door een optimale inrichting van sportparken, directe leefomgeving en openbare ruimte. Op ieder domein afzonderlijk maar met name in hun onderlinge, synergetische samenhang. Gebaseerd op de sportbehoefte van de bewoners en gebruikers van de buurt, wijk of sportpark formuleren wij ruimtelijke, programmatische en/of sociale ingrepen om te komen tot een vitale sportinfrastructuur. Techniek is dienend aan een goed maatschappelijk ontwerp. 2. Vitale Sportparken • De context van en vraag naar sport, bewegen en maatschappelijke participatie verandert. Het sportpark kan een sleutelrol blijven vervullen in de lokale sport en maatschappelijke • infrastructuur. Daarvoor moeten de sportparken zich verbreden in zowel organisatorisch, • programmatisch als fysiek opzicht. Alleen zo kan er een Vitaal Sportpark ontstaan, een sportpark met toekomstperspectief. Een Vitaal Sportpark kent vijf specifieke kenmerken: 1) functiemenging, 2) ruimtelijke integratie, 3) goede sportieve en maatschappelijke benutting, 4) open en 5) bestuurlijke vitaliteit. Zie ook animatie Vitaal Sportpark op YouTube. De lessen van corona “Als we één ding van de coronatijd hebben geleerd, is het wel het belang van een goede openbare ruimte in de directe leefomgeving. Nog nadrukkelijker wordt gebruikgemaakt van de buitenruimte om te recreëren, wandelen en zeker ook sporten. Dit levert een extra impuls op voor de doorontwikkeling van parken en sportparken. Anno 2020 wordt het verschil tussen die twee steeds geringer.”

Sport & Gemeenten • september 2020

139

Sportbedrijf De Fryske Marren

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Sportbedrijf De Fryske Marren Bezoekadres:..........................................Sewei 3, 8501 SP Joure Algemeen telefoonnummer:..................0513-417648 Website: .................................................www.sportbedrijfdfm.nl Naam contactpersoon:..........................Dietha Paauw

140

Functie contactpersoon:........................Directeur Bestuurder Telefoonnummer mobiel:.......................06-50887384 E-mailadres:............................................dpaauw@sportbedrijfdfm.nl Werkgebied:...........................................Regionaal/Landelijk/Internationaal

Expertisegebieden Exploitanten en sportbedrijven De lessen van corona “Van een goede crisis moet je profiteren, zei de Britse politicus Winston Churchill al en dát hebben wij gedaan. We hebben meteen groot onderhoud gepleegd én de organisatie in no time coronaproof gemaakt zodat we heel snel weer open konden gaan voor onze gasten. Dit vroeg een enorme inzet en flexibiliteit van onze medewerkers en die bleek er te zijn. De les die wij hiervan hebben geleerd is dat wanneer we écht zorgen voor voldoende draagvlak en urgentie, wij als organisatie veel flexibeler zijn dan we denken te zijn, en dus prima in staat zijn om veranderingen door te voeren.”

Sport & Gemeenten • september 2020

STRAMAN Management en Advies

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................STRAMAN Management en Advies Bezoekadres: .........................................Asterweg 19 D12, 1031 HL Amsterdam Algemeen telefoonnummer: .................020-2615363 Website:..................................................www.straman.nl Naam contactpersoon:..........................Sam Onder Functie contactpersoon:........................Directeur Direct telefoonnummer:........................020-2615363 Telefoonnummer mobiel:.......................06-57037551 E-mailadres:............................................info@straman.nl Aantal medewerkers:.............................4 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied:.............Projectmanagement, bouwkostenmanagement, integrale contractvormen DB(FMO) Expertisegebieden 1. Advisering • Beleid • Beheer en procesbegeleiding (aanbesteding, verzelfstandiging) • Interim-management • Projectmanagement • Organisatieadvies en exploitatie

Sport & Gemeenten • september 2020

141

Synarchis

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Synarchis Bezoekadres:..........................................Hakgriend 18, 3371 KA Hardinxveld-Giessendam Algemeen telefoonnummer:..................0184-616544 Website:..................................................www.synarchis.nl

142

Naam contactpersoon:..........................René Komduur Functie contactpersoon:........................Directeur Direct telefoonnummer:........................0184-616544 Telefoonnummer mobiel:.......................06-20296300 E-mailadres:............................................rene.komduur@synarchis.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 2008 Aantal medewerkers:.............................18 Werkgebied:...........................................Landelijk Belangrijkste expertisegebied:............. Onafhankelijke advisering en projectleiding op het gebied van: Beleidsontwikkeling en marketing Ontwikkeling, beheer en exploitatie van maatschappelijke voorzieningen (sport, onderwijs, cultuur en welzijn) Expertisegebieden 1. Advisering • Beleidsontwikkeling & marketing • Beheer- & exploitatievraagstukken • Huisvesting & programmamanagement • Aanbesteding & projectmanagement De lessen van corona “Met onze bouwkundige, bestuurskundige en bedrijfskundige kennis hebben wij alles in huis om gemeenten te adviseren en te begeleiden, zeker ook in ‘coronatijd’! Synarchis is uw partner bij: • het in beeld brengen van strategische keuzes hoe maatschappelijke waarde te blijven creeren, ook in financieel uitdagende tijden; • het maken van toekomstbestendige afspraken over de taakverdeling tussen overheid en particulier initiatief • het vinden van ‘slimme’ oplossingen voor investerings- en saneringsvraagstukken”.

Sport & Gemeenten • september 2020

Van Remmen UV Techniek

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf: .........................................Van Remmen UV Techniek B.V. Bezoekadres: .........................................Hooglandweg 3A, 8131 TE Wijhe Algemeen telefoonnummer: .................0570-521 890 Website: .................................................www.vanremmen.nl Naam contactpersoon: ..........................Guus Huiskamp Functie contactpersoon: .......................Accountmanager Telefoonnummer mobiel: ......................06-5275 8499 E-mailadres: ...........................................ghu@vanremmen.nl Historie bedrijf:......................................Opgericht in 1999 Aantal medewerkers:.............................15 - 20 Werkgebied: ...........................................Regionaal/landelijk/internationaal Belangrijkste expertisegebied:.............UV-C desinfectie Expertisegebied 1. Installatietechniek • Lage druk UV-C desinfectie De lessen van corona “Het belang van UV-C Technologie is in de afgelopen maanden meerdere malen benadrukt, zowel binnen de zwembaden als daarbuiten. We hebben vele initiatieven omtrent UV-desinfectie voorbij zien komen om het coronavirus te bestrijden. Sommige initiatieven hebben de samenleving geholpen en sommige initiatieven sloegen de plank helaas volledig mis. Wat we hebben geleerd is dat UV-technologie ontzettend waardevol is om de wereld een stukje veiliger te maken en dat gedegen advies door specialisten zeer waardevol is. Bij Van Remmen UV Technoloy zullen we ons blijven inzetten om een bijdrage te leveren aan een veiligere en schonere wereld door middel van onze duurzame en zuinige lagedruk UV-systemen. Voor vragen en advies kunt u altijd contact met ons opnemen.”

Sport & Gemeenten • september 2020

143

BEDRIJFSPARTNER

Van Dorp Zwembaden

144

Naam bedrijf:..........................................Van Dorp Zwembaden Postbus:..................................................Postbus 424, 7400 AK, Deventer Bezoekadres:..........................................Maagdenburgstraat 12, 7421 ZC Deventer Algemeen telefoonnummer:..................0570-659659 Website:..................................................www.vandorp.eu Naam contactpersoon:..........................René Alferink Functie contactpersoon:........................Projectleider Direct telefoonnummer:........................0570-659678 Telefoonnummer mobiel:.......................06-20541752 E-mailadres:............................................alferink@vandorp.eu Historie bedrijf:......................................Familiebedrijf sinds 1985 Aantal medewerkers:.............................Circa 120 (landelijk ± 1000 medewerkers) Werkgebied:...........................................Regionaal/landelijk Belangrijkste expertisegebied:.............Landelijk werkend totaalinstallateur Expertisegebieden 1. Installatietechniek 2. Realisatie en onderhoud sportaccommodaties • Renovatie sportaccommodaties • Nieuwbouw sportaccommodaties

Sport & Gemeenten • september 2020

Variopool

BEDRIJFSPARTNER

Naam bedrijf:..........................................Variopool B.V. Bezoekadres:..........................................Haarspit 3, 1724BG Oudkarspel Algemeen telefoonnummer:..................0226-333000 Website:..................................................www.variopool.nl Naam contactpersoon:..........................Klaas Jan Ruder Functie contactpersoon:........................Commercieel Directeur E-mailadres:............................................k.ruder@variopool.nl Historie bedrijf:......................................Wij zijn al ruim een jaar actief Aantal medewerkers:.............................60 Werkgebied:...........................................Wereldwijd Belangrijkste expertisegebied:.............Beweegbare bodems Expertisegebieden Variopool Beweegbare bodem Variopool Keerwanden Variodeck Zwembadafdekking Varioplay Zwembadinrichting Holland Aqua Sight Onderwaterramen Variomedic Therapiezwembaden

Sport & Gemeenten â&#x20AC;˘ september 2020

145

76 EXPERTS AAN HET WOORD 76 EXPERTS AAN HET WOORD

Iedere voetballer fantaseert er wel eens over om prof te worden. Iedere voetballer fantaseert er wel eens over om te worden. Wat kun je doen om die fantasie werkelijkheid te prof maken? WatEXPERTS kun jedaarvoor doen om die fantasie werkelijkheid te maken? 76 AAN HET WOORD Of, als het nu te laat is, wat had je moéten doen? 76 EXPERTS AAN HET WOORD Of, als het daarvoor teWOORD laat had je moéten doen? 76 EXPERTS AANnu HET Psychologen Jeroen Otten en is, Ivowat Spanjersberg gingen, samen Psychologen Jeroen Otten en Ivo Spanjersberg gingen, Iedere voetballer er wel eens over om prof te samen worden. met zestien jongefantaseert collega’s, op onderzoek uit. Zijom spraken 76worden. Iedere voetballer fantaseert er wel eens over prof te metWat zestien jonge collega’s, op onderzoek uit. Zij spraken 76worden. Iedere fantaseert erwerkelijkheid wel eens over te Wat kun jevoetballer doen om die fantasie teom maken? (oud-)profvoetballers, jeugdtrainers en andere deskundigen kun je doen om die fantasie werkelijkheid te prof maken? (oud-)profvoetballers, jeugdtrainers en andere deskundigen 76 EXPERTS AAN HET WOORD Wat kun je doen om die fantasie werkelijkheid te maken? Of, als het daarvoor nu te laat is, wat had je moéten doen? uit het profvoetbal enHET stelden henis, vragen over techniek, 76 EXPERTS AAN Of, als het daarvoor nuWOORD te laat wat had je talent, moéten doen? 76 AAN HET WOORD uitEXPERTS het profvoetbal enen stelden hen vragen over techniek, Of, als het daarvoor nu te laat wat had je talent, moéten doen? Psychologen Jeroen Otten en Ivo Spanjersberg gingen, samen conditie, mentaliteit veel meer. Psychologen Jeroen Otten en is, Ivo Spanjersberg gingen, samen Iedere voetballer fantaseert er wel eens over om prof te worden. conditie, mentaliteit en veel meer. Psychologen Jeroen Otten en Ivo Spanjersberg gingen, samen met zestien jonge collega’s, op onderzoek uit. Zij spraken 76 Iedere voetballer fantaseert er wel eens over om prof te worden. met zestien jonge collega’s, op onderzoek uit. Zij spraken 76 Iedere voetballer fantaseert er wel eens over om prof te worden. Wat kun je doen om die fantasie werkelijkheid te maken? met zestien jonge collega’s, op onderzoek uit. Zij spraken 76 (oud-)profvoetballers, jeugdtrainers en andere deskundigen Wat kun je doen om die fantasie werkelijkheid te maken? Goed nieuws: je kunt veel doen om je kansen om prof te (oud-)profvoetballers, jeugdtrainers en andere deskundigen Wat kun je doen om die fantasie werkelijkheid te maken? 76 EXPERTS AAN HET WOORD Of, als het nu te laat wat had jeover moéten doen? Goed nieuws: je kunt veel doen om je kansen om prof tedoen? (oud-)profvoetballers, jeugdtrainers en andere deskundigen uit het profvoetbal en stelden hen vragen talent, techniek, Of, als het daarvoor nu te is, laat is, wat had je moéten worden tedaarvoor vergroten! uit het profvoetbal en stelden hen vragen over talent, techniek, Of, als daarvoor nu laat is, wat had je moéten doen? Psychologen Jeroen Otten en Ivo Spanjersberg gingen, samen worden tementaliteit vergroten! uithet het profvoetbal en stelden hen vragen over talent, techniek, conditie, ente veel meer. Psychologen Jeroen Otten en Ivo Spanjersberg gingen, samen conditie, mentaliteit en veel meer. Psychologen Jeroen Otten en Ivo Spanjersberg gingen, samen Iedere voetballer fantaseert er wel eens over om prof te worden. met zestien jonge collega’s, op onderzoek uit. Zij spraken 76 76 conditie, mentaliteit en veel meer. zestien jonge op onderzoek uit. Zij spraken Metmet medewerking vancollega’s, Sari van Veenendaal, met zestien jonge collega’s, op onderzoek uit. Zij spraken Wat kun je doen om die fantasie werkelijkheid te maken? (oud-)profvoetballers, jeugdtrainers en andere deskundigen MetGoed medewerking Sari van Veenendaal, Goed nieuws: jeHeitinga, kunt veel doen om je kansen om prof te 76 (oud-)profvoetballers, jeugdtrainers enkansen andere deskundigen Ron Vlaar, John Jens Toornstra, nieuws: jevan kunt veel doen om je om prof te (oud-)profvoetballers, jeugdtrainers en andere deskundigen Of, als het daarvoor nu te laat is, wat had je moéten doen? uit het profvoetbal enkunt stelden hen vragen talent, techniek, Ron Vlaar, John Heitinga, Jens Toornstra, Goed je veel doen omvragen jeover kansen om proftechniek, te worden tenieuws: vergroten! uit het profvoetbal en stelden hen over talent, Henk Fraser, Boudewijn Zenden, worden te vergroten! uit het profvoetbal enen stelden hen vragen over talent, techniek, Psychologen Otten en Ivomeer. Spanjersberg gingen, samen conditie, mentaliteit veel meer. Henk Fraser, Boudewijn Zenden, worden teJeroen vergroten! conditie, mentaliteit enen veel Gerald Vanenburg, Dennis Gérard conditie, mentaliteit en Sari veelen meer. met zestien jonge collega’s, op onderzoek uit. Zij spraken 76 Gerald Vanenburg, Dennis Gérard Met medewerking van Veenendaal, de Nooijer, Kirsten van de Ven, Met medewerking van Sari van Veenendaal, (oud-)profvoetballers, jeugdtrainers en andere deskundigen Goed nieuws: je kunt veel doen om je kansen om prof te te de Nooijer, Kirsten van de Ven, Met medewerking vanveel Sari vanToornstra, Veenendaal, RonRon Vlaar, John Heitinga, Jens Toornstra, Goed nieuws: je kunt doen om je kansen om prof Patrick Lodewijks enHeitinga, vele anderen. Vlaar, John Jens Goed nieuws: je kunt veel doen om je kansen om prof te uit het profvoetbal en stelden hen vragen over talent, techniek, worden te vergroten! Patrick Lodewijks en vele anderen. Ron Vlaar, John Heitinga, Jens Toornstra, Henk Fraser, Zenden, worden teBoudewijn vergroten! Henk Fraser, Boudewijn Zenden, worden te vergroten! conditie, mentaliteit en veelen meer. Henk Fraser, Boudewijn Zenden, Gerald Vanenburg, Dennis Gérard Gerald Vanenburg, Dennis en Gérard Met medewerking van Sari van Veenendaal, Gerald Vanenburg, Dennis en de Nooijer, Kirsten van de Ven, Met medewerking van Sari vanGérard Veenendaal, de Nooijer, Kirsten de Ven, Met medewerking van Sari van Veenendaal, Goed nieuws: je kunt veel doen omToornstra, je kansen om prof te Ron Vlaar, John Heitinga, Jens Toornstra, de Nooijer, Kirsten van de Ven, Patrick Lodewijks en vele anderen. Ron Vlaar, John Heitinga, Jens Patrick Lodewijks en vele anderen. Ron Vlaar, John Heitinga, Jens Toornstra, worden te vergroten! HenkHenk Fraser, Boudewijn Zenden, Patrick Lodewijks en vele anderen. Fraser, Boudewijn Zenden, Henk Fraser, Boudewijn Zenden, Gerald Vanenburg, Dennis en Gérard Gerald Vanenburg, Dennis en Gérard Gerald Vanenburg, Dennis en Gérard Met medewerking van Sari van Veenendaal, de Nooijer, Kirsten de de Nooijer, Kirsten vanVen, de Ven, de Nooijer, Kirsten van deJens Ven, Toornstra, Ron Vlaar, John Heitinga, Patrick Lodewijks en vele anderen. Patrick Lodewijks en vele anderen. Patrick Lodewijks en vele anderen. Henk Fraser, Boudewijn Zenden, Gerald Vanenburg, Dennis en Gérard de Nooijer, Kirsten van de Ven, Patrick Lodewijks en vele anderen. Over de auteurs Over de auteurs Jeroen Otten is docent psychologie en schrijfvaardigIvo Spanjersberg is sporten prestatiepsycholoog en Jeroen is docent psychologie schrijfvaardigIvo Spanjersberg is sporten prestatiepsycholoog en heid bij Otten de vakgroep Social Work vanende Hogeschool trainer. Hij werkt voor TeamNL op Papendal, begeleidheid bij de Work van de Hogeschool trainer. Hij werkt voor TeamNL op Papendal, begeleidArnhem en vakgroep Nijmegen.Social In 2015 publiceerde hij, in opde diverse olympische en paralympische sporters en Arnhem en Nijmegen. In 2015 publiceerde hij, in opde diverse en paralympische sporters en dracht van de KNLTB, samen met Gerald Weltevreden werkte voorolympische de jeugdopleidingen van N.E.C., Vitesse Over de auteurs Over de auteurs dracht van de KNLTB, samen met Gerald Weltevreden werkte voor de jeugdopleidingen van N.E.C., Vitesse en Ivo Spanjersberg Slagen. Tips voor tennisouders. en Feyenoord. Hij schrijft artikelen over de mentale Jeroen Otten is docent psychologie en schrijfvaardigSpanjersberg is sporten prestatiepsycholoog en en Over de auteurs Jeroen Otten is Slagen. docent psychologie en schrijfvaardig- Ivo Ivo Spanjersberg is sporten prestatiepsycholoog en Ivo Tips voor en Feyenoord. Hij artikelen over debegeleidmentale kant vanHij sport en isschrijft medeauteur Slagen. Tips voor en heid bijSpanjersberg de Social Work vantennisouders. deen Hogeschool werkt voor TeamNL opvan Papendal, Jeroen Otten is docent psychologie schrijfvaardigIvo Spanjersberg is sporten prestatiepsycholoog heid bij vakgroep de vakgroep Social Work van de Hogeschool trainer. trainer. Hij werkt voor TeamNL op Papendal, begeleidkant van sport en is medeauteur van Slagen. Tips voor tennisouders. Arnhem In Social 2015 publiceerde hij,Hogeschool in diverse olympische enTeamNL paralympische sporters en en heid en bij Nijmegen. de Work van de trainer. Hij werkt voor op Papendal, begeleidArnhem en vakgroep Nijmegen. In 2015 publiceerde hij,opin opde de diverse olympische en paralympische sporters tennisouders. dracht van de KNLTB, samen met Gerald Weltevreden werkte voor de jeugdopleidingen van N.E.C., Vitesse Arnhem en Nijmegen. In 2015 publiceerde hij, in opde diverse olympische en paralympische sporters en Overdracht de auteurs van de KNLTB, samen met Gerald Weltevreden werkte voor de jeugdopleidingen van N.E.C., Vitesse Over de auteurs en Ivo Spanjersberg Slagen. TipsTips voor tennisouders. en Spanjersberg Feyenoord. artikelen over de mentale Over de auteurs dracht van KNLTB, samen met Gerald Weltevreden Ivo werkte voorHij deschrijft jeugdopleidingen van N.E.C., Vitesse Jeroen Otten is de docent psychologie en schrijfvaardigis sporten prestatiepsycholoog en en Ivo Spanjersberg Slagen. voor tennisouders. en Feyenoord. Hij artikelen over de mentale Jeroen Otten is docent psychologie en schrijfvaardigIvo Spanjersberg isschrijft sporten prestatiepsycholoog en kant van sport en medeauteur van Slagen. Tips voor Jeroen is docent psychologie schrijfvaardigIvo Spanjersberg isisen sporten prestatiepsycholoog envoor en Ivo Slagen. voor tennisouders. en Feyenoord. Hij artikelen over debegeleidmentale heid bij Otten debijSpanjersberg vakgroep Social WorkTips vanen de Hij werkt voor TeamNL op Papendal, begeleidkant van sport isschrijft medeauteur Slagen. Tips heid de vakgroep Social Work vanHogeschool de Hogeschool trainer. trainer. Hij werkt voor TeamNL opvan Papendal, tennisouders. heid bij de Social Work van de Hogeschool trainer. Hijvan werkt voor op Papendal, begeleidkant sport enTeamNL isenmedeauteur van Slagen. Tips Arnhem en vakgroep Nijmegen. In 2015 publiceerde hij, inhij, opolympische paralympische sporters en voor tennisouders. Arnhem en Nijmegen. In 2015 publiceerde in opde diverse de diverse olympische en paralympische sporters en Arnhem en Nijmegen. In 2015 publiceerde hij, in opde diverse en paralympische sporters en tennisouders. dracht van de KNLTB, samen met Gerald Weltevreden voorolympische de jeugdopleidingen van N.E.C., Vitesse Over de auteurs dracht van de KNLTB, samen met Gerald Weltevreden werkte werkte voor de jeugdopleidingen van N.E.C., Vitesse dracht van de is KNLTB, samen met Gerald Weltevreden werkte voor deHij jeugdopleidingen van N.E.C., Vitesse en Ivo Slagen. Tips voor tennisouders. en Feyenoord. artikelen over de mentale Jeroen Otten docent psychologie schrijfvaardigIvo Spanjersberg isschrijft sporten prestatiepsycholoog en enSpanjersberg Ivo Spanjersberg Slagen. Tips en voor tennisouders. en Feyenoord. Hij schrijft artikelen over de mentale en IvobijSpanjersberg voor en Feyenoord. Hij artikelen over debegeleidmentale kant vanHij sport en isschrijft medeauteur Slagen. Tips voor heid de vakgroepSlagen. Social Tips Work vantennisouders. de Hogeschool trainer. werkt voor TeamNL opvan Papendal, kant van sport en is medeauteur van Slagen. Tips voor kant van sport en is medeauteur van Slagen. Tips voor tennisouders. Arnhem en Nijmegen. In 2015 publiceerde hij, in opde diverse olympische en paralympische sporters en tennisouders. tennisouders. dracht van de KNLTB, samen met Gerald Weltevreden werkte voor de jeugdopleidingen van N.E.C., Vitesse en Ivo Spanjersberg Slagen. Tips voor tennisouders. en Feyenoord. Hij schrijft artikelen over de mentale kant van sport en is medeauteur van Slagen. Tips voor tennisouders.

COMPLEXE UITDAGING? PRAESENTIS AANPAK! De Corona crisis haalt veel overhoop. Gemeenten worden geconfronteerd met grote (financiële) onzekerheid: zo dalen de inkomsten en stijgen de uitgaven. Het Sociaal Domein en Maatschappelijk Vastgoed zijn fundamenten van onze samenleving. Die moeten niet nog meer onder druk komen. Praesentis helpt gemeenten om de regie te pakken, ook in onzekere tijden.

EXPERTISE

HOE

KENNISMAKEN

Als specialisten in Sport & Leisure bieden we al jaren innovatieve expertise. Van strategievorming tot realisatie en exploitatie van diverse soorten Maatschappelijk Vastgoed. Voor gemeenten verzorgen we onder meer strategisch beleid, bedrijfsplannen haalbaarheidsstudies, exploitatie-analyses, aanbestedingen en projectleiding bij renovatie of nieuwbouw. Vaak werken we ad interim in directie en (proces)management of gelijktijdig aan diverse deelopdrachten.

Onze aanpak is uniek door ons karakter, houding en gedrag; we zijn echte tijdelijke vakcollega’s met een sterke ‘drive’. De voornaamste kenmerken zijn verwerkt in onze naam Praesentis; “aanwezig, in het hier & nu, gedreven, voorzitter, (bege)leider en kartrekkers”. We prikkelen opdrachtgevers en collega’s om het beste uit zichzelf te halen. We werken vanuit het perspectief van onze klant met het beoogde resultaat als richtpunt.

De Corona crisis dwingt gemeenten efficiënt en slim te schakelen in domeinoverstijgende materie. We bieden onze opdrachtgevers praktische oplossingen voor complexe uitdagingen. Onze adviseurs pakken de regie op in projectmanagement en procesoptimalisatie. Maak uitgebreider kennis met Praesentis via www.praesentis.nl of scan de QR code. Een afspraak maken kan altijd op locatie of online, corona-proof uiteraard.

INNOVATIEVE EXPERTISE IN SPORT & LEISURE VAN STRATEGIE TOT REALISATIE EN EXPLOITATIE www.praesentis.nl • Kerkstraat 83a • 3764 CS • Soest • info@praesentis.nl

elveen oort • Amst na • Amersf ) • Bergen op n Rijn • Alte (L de en n rg aa Be en en • ere • Alph ummen • en Dal • Berg melo • Alm ckhorst • Br ster • Berg Alkmaar • Al Brielle • Bron Beek • Beem Marren • a dswaard • d • ke • ed el an ys Br ev br Fr rn Al De e • Ba l • De Bilt • rendrecht • doorn • Born Alblasserdam • ee -O Ba ad er n immelen rg • n le um • Dr Bo ar nt pe rs Ba ijk • htka Dalfsen • Da Drechterland • aven-Reeuw sen • Asten • Aalten • Ac Culemborg • Dordrecht • um • Bodegr rop-Mierlo • Arnhem • As Aalsmeer • ic ld ijk • en • ar Ge e Cu Bl ng • • am nz Do ed k Hu ep • el • • ng nc nn do Aa en Appi ijk • Blad Doetinchem • Ermelo • Ge rder wijk den • Cranen Apeldoorn • gen • Beverw Dinkelland • enberg • Ha hede • Epe • um • Coevor • Amsterdarkmel•land • Bernheze • Beuninaa berge • Hard er • Diemen • uizen • Ensc er usden sel • Ca stric nt kh ld IJs He ve En n Ha De de r n • nd en • • ee la er m m ld • ge lle Zoom • Be Elburg • Em Ha arlemmer ag • Den He elo • Het Ho Buren • Cape Ha n ng m twijk • n • ve le He Ka De ar en ho • ot nd Ha d • ijl lle Ei • ch • ns lmon Delft • Delfz lstein • Kape Ha ak sbergen • Bunnik • Bu et sluis • He Ede • Eersel • Leiden • De Wolden • Hulst • IJsse rn • Hellevo lpen-Wittem • -Volendam • n n oo • Gu • en • am de ne nd ut ar Ed Ve n lle w Ho e • ge He eu n nd in • Gron De Ro iloo • ht-Sustere Laren • Le aan de Maa s • Meerssen Heerlen • He em • Gouda • Duiven • Ec orn • Horst Lansingerland • Medemblik • • Dronten •n • Goeree-Overflakkee • GorinHecherenveen • Heerhugowaardnds• Kroon • Hoogeveen • HoLa Langedijk • aa stricht • M r rweert • • ee is de • sm lu Ne ss nd e de • te • Holla Gilze en Rije sgouw • Maa Landerd • l Neder-Betuw • stede • Heer Hof van Twen La arbeek • Losser • Maa k • Oldenzaa Montfoor t • • rd oe m rd • • erk • Heem br aa su aa sk • W nd er de rw em Ol pp rla he ne He sc Lo tfe ek ijk • on impe • erbetuwe em • Lopik • oerdijk • M ot • Oister w lversum • Ho n IJssel • Kr ch Ov M ch Hi de Lo rs n er Oi • rt aa • e • m at • • n be ss w go st Li pe Hu Krim aard • Oegstgee el • Oude ill en St . • Hille Koggenland • st ad • Lingew oningen • M • Nunspeet •Oude IJsselstreek • Ouder-Amjswstijk • Roermond • Rotterdaaaml •• • Kerkrade •Leidschendam-Voorburg • LelyMidden-Drenthe • Midden- GrNoordoostpolder • Noordwijk s• Ri an Os n • te nd • ol la -H er en • St adsk delburg • Leiderdorp • meer • Opst kerk • Rijssen Noordenveld • est • Somer eppel • Mid Twenterand en • Ridder st za an • Op gerland • So ed ast-Fryslân • Oo n lin • Rh de ge al f ijstad • M ar er • er er Sm No bb • ei um gw M Tu ht • Renk stellin • jmegen • Venlo • el Tilburg • en Sliedrec imerswaal • hout • Oost Nijkerk • Ni Sitt ard- Gele • Teylingen • Tholen • Ti • Ra alte • Re ven • Velsen • elre • Ooster Nieuwegein • Simpelveld • l• ere • Veldho Weert d • Putten • en • Oost-G xe Ve h en m Te • sc er • nd Om m la bo rm • g er • da en Pu lin e at en el • og • Olst-Wijh cht • Peel en Maas • Pekela • houwen-Duiveland • ’s-Hert Fryslân • Terneuzen • Tersch Valkenburg aan de Geul • Ve addinxveen • Wassenaar • W bij Duurstede • • PapendreScherpenzeel • Schiedam • Sc Stichtse Vecht • Sùdwest e Heuvelrug • Valkenswaard • ke • Waalre • Waalwijk • W Westvoorne • Wierden • Wijkdrecht • Zwolle nd • Zwijn Waadhoe Schagen • llingwer f • t Utrechts Steenwijkerla ar tewaterland • rn Utrech • ten • Voorst • nd Westste Stede Broec • Zutphen • Zw en • Uithoo • Vlissingen • Voorscho rt • Westla • Ud t oo St aphorst • • er rv l te nd ie • es Zu ad W rdingen • Ty tjerk ster etermeer • esterveld • Zevena ar • Zo • Tynaarlo •anen • Vijfheerenlanden • VlaaWaal • Westerkwartier • Wew olde • Zeist • Vi en s Ze aa ay • t M nr t • or es Ve W ndvo anst ad • Za est Betuwe • • Weesp • W Woerden • Woudenberg • Za ijk • w Winters vies iding en Ad B. A.S Begele ue Groep ect.nl • Bl el c-s .at l • w .n w w - www.bosan C Select s.nl • stallaties BV .com • AT eviewsystem Bosan Sportin .acs-buildings B.V. - www.ey w s iseurs. w w dv l em • st sa c.n .ic Sy m gs w .b w iew - www d Buildin dviseurs - w .nl • Eyev Sa rs IC ne vies – Connecte Yacht Group rt C Ad S pa AC • nBM en r-e t p.nl pitality-grou - www.drijve ww.bbn.nl • l Managemen w.accres.nl • viseurs - w Partners BV p - www.hos .nl • Ka se .lotec.nl • n B.V. - ww ad ou w en en or w n Gr ts do w er fri y bb el ijv nlit Ap se ek Dr ita ni • Accres - www.jans as-spor t.nl • eurs m • Hosp recreatietech ey.com en - www.b urs & Ingeni Nederland BV embad- en w.herculan.co - www.divers Spor tterrein Newae Advise Lotec BV zw rculan - ww nssen-Fritsen versey B.V. ap Ja He Di l oc • Pr • e.n nl n. ag • l • nl l • te an g. .n m • s.n ag ee ep om w n.co eker . - www.kr www.bluegro ww.managet www.hellebr www.pellikaa tlabsportenbe Kragten B.V nsultant s - w Soulconsult bedrijf BV chnieken s://innospor • Co Te om tp uw l M s ht t.c • Bo to er s.n or M ni g an ek sp br ee oe aka l lli nk Helle or t & Bew www.m3v.n • or t - www.is .olco.nl • Pe - www.slange www.sro.nl Spor tL ab Sp M3V Spor t Kiwa ISA Sp Architecten ed BV - www l .nl • SRO nl • Inno pelijk va stgo gen + Koenis financieren.n • tenadvies.nl • or tenruimte ap an ken .sp Sl lij ch w BV - www. ts em pe w aa ag w es ap m • m vi an ch .co te ad ts co im tie aa www.kaselm -www.pulastic Spor t en Ru .nijha.nl • Ol en Organisa rp ren - www.m w Ti en ie w er w nc nl • lo l n. na • tv se s.n Fi BV or hi l k a nd Sp rc lij tfo er.n • Van Do Nijh – Pula stic Maatschappe p - www.syna . - www.spor www.vdhwat .newae.nl • Sika (Descol) s Adviesgroe nologie BV dgroep.nl • Nederland B.V hi uimte -www nl • ch in rc n nr p. te .w se na ca ite w er Sy nd ro w at bu .p w W tfo w de el or o.nl • goed voor Heuv ers - ww Marren • Sp - www.swec l Van den ctuur en va st projectmanag rijf De Fr yske Nederland B.V .vaessenbv.n • l Wind Groep archite adviseurs en ijf BV - www l • Spor tbed • .nl • Sweco .n dr t.n ol an be ul m po ns uw ra rio co Bo .st ul .va w n w ee - ww bv - www.so pool BV - ww essen Algem t en Advies en.nl • Vario .treem.nl • Va Managemen m b.v. - www ww.vanremm w ee Tr • STRAMAN tie . B.V l .n • ek es ni advi UV Tech tienorganisa Van Remmen dsport .nl www.vdi.nl • ie - www.woo or ist th inst allaties or Sp & y nc ta ul ns Woodsport Co

den Gemeentele

tner Bedrijfspar

Sport & Gemeenten